text_structure.xml 659 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Obradom przewodniczą wicemarszałkowie Stefan Jurczak oraz Grzegorz Kurczuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#StefanJurczak">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#StefanJurczak">Otwieram czterdzieste szóste posiedzenie Senatu Rzeczypospolitej Polskiej trzeciej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#StefanJurczak">Na sekretarzy posiedzenia powołuję pana senatora Eugeniusza Grzeszczaka oraz senatora Piotra Miszczuka. Listę mówców prowadzić będzie pan senator Eugeniusz Grzeszczak. Proszę senatorów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym. Bardzo proszę panów senatorów.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#StefanJurczak">Wobec niewniesienia zastrzeżeń do protokołu z czterdziestego czwartego posiedzenia Senatu uważam ten protokół za przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#StefanJurczak">Informuję, że Sejm na swoim czterdziestym dziewiątym posiedzeniu w dniu 11 maja 1995 r. rozpatrzył wniesione przez Senat poprawki do ustawy o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji oraz niektórych innych ustaw, a także do ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym. Sejm przyjął 9 poprawek do ustawy o radiofonii i telewizji, 3 odrzucił, 1 nie głosował. Przyjął też 6, a odrzucił 5 poprawek do ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#StefanJurczak">Na tym samym posiedzeniu w dniu 12 maja 1995 r. Sejm rozpatrzył ponadto poprawki wniesione przez Senat do ustawy o zmianie ustawy o łączności oraz niektórych innych ustaw. 4 z nich przyjął, a 4 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#StefanJurczak">Doręczony paniom i panom senatorom porządek dzienny czterdziestego szóstego posiedzenia obejmuje:</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#StefanJurczak">1. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#StefanJurczak">2. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy „Prawo celne”.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#StefanJurczak">3. Inicjatywa ustawodawcza Senatu - projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#StefanJurczak">4. Inicjatywa ustawodawcza Senatu - projekt ustawy o zmianie ustawy „Kodeks rodzinny i opiekuńczy” oraz innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#StefanJurczak">5. Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie zmiany Regulaminu Senatu.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#StefanJurczak">6. Uchwała Senatu w sprawie stworzenia warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych systemu dożywiania dzieci.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#StefanJurczak">7. Zmiana na stanowisku przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#StefanJurczak">Prezydium Senatu proponuje rozpatrzenie przedstawionych punktów porządku dziennego, mimo że druki do tych punktów zostały dostarczone w terminie późniejszym niż przewidziany w art. 31 ust. 2 Regulaminu Senatu.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#StefanJurczak">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Senat przedstawioną propozycję przyjął. Wobec braku sprzeciwu…</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest!)</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#ZbyszkoPiwoński">Panie Marszałku! Chciałbym zaproponować zmianę kolejności rozpatrywania punktów polegającą na tym, aby punkt szósty dotyczący stworzenia prawno-organizacyjnych i finansowych warunków systemu dożywiania był omawiany zaraz po pierwszym, jako drugie z kolei zagadnienie dzisiejszych obrad.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#ZbyszkoPiwoński">Czym motywuję tę prośbę? Otóż zależy nam, żeby podczas omawiania tego tematu byli obecni na sali odpowiedzialni przedstawiciele Urzędu Rady Ministrów. Jak się dowiedzieliśmy, jutro możemy być takiej możliwości pozbawieni. Stąd moja prośba o zmianę kolejności, co ułatwi uczestnictwo w posiedzeniu ludziom odpowiedzialnym za te sprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#StefanJurczak">Dobrze, ja przyjmuję tę propozycję, Panie Senatorze. Czy są jeszcze jakieś zgłoszenia?</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#MaciejLeśny">Przepraszam, Maciej Leśny Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#MaciejLeśny">Panie Marszałku, jest pewien problem. Ja mam również obowiązek zabrania głosu w Sejmie przy omawianiu punktu drugiego porządku obrad Sejmu i obawiam się, że w razie zmiany te terminy mogą kolidować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#StefanJurczak">Nie, nie sądzę, że dojdzie do kolizji. Czy jeszcze ktoś z państwa, pań i panów senatorów, pragnie zabrać głos w sprawie przedstawionego porządku dziennego? Nie.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że Senat przyjął przedstawiony porządek dzienny czterdziestego szóstego posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej trzeciej kadencji, wraz z poprawką dotyczącą zmiany kolejności rozpatrywania punktów.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#StefanJurczak">Przypominam, że oświadczenia senatorów są składane na końcu posiedzenia, po wyczerpaniu porządku dziennego. Zgodnie z art. 42 ust. 5 Regulaminu Senatu oświadczenie takie nie może dotyczyć spraw będących przedmiotem bieżących obrad i trwać dłużej niż 3 minuty.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do punktu pierwszego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#StefanJurczak">Przypominam, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 215, natomiast sprawozdania komisji w drukach o nrach 215A i 215B.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Obrony Narodowej oraz Komisji Gospodarki Narodowej, pana senatora Jerzego Adamskiego. Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#JerzyAdamski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#JerzyAdamski">Mam zaszczyt stanąć przed Wysoką Izbą jako sprawozdawca dwóch połączonych komisji: Komisji Obrony Narodowej i Komisji Gospodarki Narodowej celem przedstawienia wyników ich pracy nad ustawą o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych uchwaloną przez Sejm na czterdziestym ósmym posiedzeniu w dniu 27 kwietnia 1995 r., zawartą w druku nr 215.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#JerzyAdamski">Komisje odbyły wspólne posiedzenie w dniu 12 maja 1995 r. Zanim złożę sprawozdanie, pozwolę sobie na wypowiedzenie kilku zdań natury ogólnej.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#JerzyAdamski">Obowiązująca do tej pory ustawa o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych ma już 19 lat. Spełniała swoją rolę w zupełnie innych warunkach ustrojowych i ekonomicznych, ale dalej nie będzie mogła temu sprostać, ponieważ w ostatnich kilku latach rozpoczął się proces zmniejszenia stanu osobowego Sił Zbrojnych połączony z próbą równomierniejszego ich rozlokowania. Wymaga to, z jednej strony pozbycia się przez wojska zbędnych nieruchomości, a z drugiej - pozyskania nowych kwater dla wojska rozlokowanego na przykład wzdłuż tak zwanej ściany wschodniej czy południowej.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#JerzyAdamski">Należy poinformować Wysoką Izbę, że o ile w 1989 r. na kwatery oczekiwało około 9000 rodzin żołnierzy, to już w ubiegłym roku przeszło 14 000. Rokrocznie buduje się około 1000 mieszkań przeznaczonych dla wojska. W takim tempie i pod rządami ustawy z 1976 r. nie ma szans rozwiązania problemu mieszkaniowego żołnierzy zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#JerzyAdamski">Pomimo tak dużego braku kwater w zasobach wojska mieszka około 30 000 osób nieuprawnionych do mieszkań wojskowych. Równocześnie brakuje pieniędzy na to, by młoda kadra otrzymała mieszkania lub ekwiwalent pieniężny za rezygnację z mieszkania. W chwili obecnej, wojsko posiada około 170 000 mieszkań. Na potrzeby wojska niezbędne jest około 70 000, 100 000 mieszkań można sprzedać, ale należy dać preferencje. Ulgi zawarte w przedkładanej Wysokiej Izbie ustawie mają zachęcić osoby uprawnione do nabycia mieszkań.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#JerzyAdamski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#JerzyAdamski">Ustawa przedłożona Wysokiej Izbie jest ustawą długoterminową. Nie jest to akt, który pozwala na jednorazowy zakup mieszkania. Aby wyzbyć się części mieszkań, należy je sprzedawać po cenach preferencyjnych. Za sprzedane 4 lub 5 mieszkań, można załatwić problem mieszkaniowy jednego z oczekujących na mieszkanie żołnierzy zawodowych. Sprzedaż mieszkań po cenach preferencyjnych to nie darowizna, lecz ulga. Wojsko nie jest rozpieszczane. Mieszkania będą sprzedawane według normy na jednego uprawnionego, mnożonej przez 1,66. I to jest ta wielkość mieszkania sprzedawanego z ulgą maksymalną w wysokości 80%. To natomiast, co stanowi w świetle normy nadwyżkę metrażową, sprzedawane będzie za 100%.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#JerzyAdamski">Taki sposób sprzedaży i gospodarowania zasobami mieszkaniowymi powinien w ciągu 5 lat rozwiązać problem 14 000 rodzin żołnierskich oczekujących na mieszkania.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#JerzyAdamski">Należy powiedzieć, że tak preferencyjna sprzedaż mieszkań nie budzi entuzjazmu wśród żołnierzy, a tym bardziej wśród emerytów i rencistów wojskowych. Jest to sytuacja podobna jak z mieszkaniami popegeerowskimi, które można nabywać nawet tylko za 10% wartości, a skorzystało z okazji tylko kilkanaście procent zamieszkałych tam ludzi. Dlatego też nie należy odbierać osobom uprawnionym, które nabyły na własność mieszkanie, równoważnika pieniężnego za prace remontowo-malarskie w tym mieszkaniu.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#JerzyAdamski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Połączone komisje na swym posiedzeniu dość szczegółowo rozpatrywały ustawę o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych. Zgłoszono kilka poprawek i kilka wniosków. Komisje przyjęły tylko dwie poprawki, które mają państwo w druku nr 215A.</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#JerzyAdamski">Postaram się pokrótce omówić te poprawki.</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#JerzyAdamski">Pierwsza dotyczy art. 11 ust. 1. Po wyrazie: „Finansów” dodaje się wyrazy: „Obrony Narodowej z uwzględnieniem przedstawicieli okręgów wojskowych i rodzajów Sił Zbrojnych”.</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#JerzyAdamski">Jest ona konieczna, ponieważ zgodnie z ust. 2 tegoż artykułu minister obrony narodowej powołuje i odwołuje przewodniczącego rady nadzorczej, ale rada nadzorcza w myśl dotychczasowego ust. 1 może nie mieć w swoim składzie przedstawiciela MON.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#JerzyAdamski">Druga poprawka dotyczy art. 13 ust. 1. Należy dopisać po kropce: „W uzgodnieniu z właściwymi terytorialnie dowódcami okręgów wojskowych Sił Zbrojnych”. Ta poprawka zmierza do tego, aby dowódcy wojskowi, jako osoby najlepiej poinformowane o pracy agencji, mieli wpływ na powoływanie i odwoływanie terenowych i rejonowych dyrektorów agencji.</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#JerzyAdamski">Te dwie poprawki, jak wspomniałem, zostały przez komisje przyjęte. Chciałbym Wysokiej Izbie przedstawić argumenty, które skłoniły połączone komisje do odrzucenia pozostałych.</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#JerzyAdamski">Zaproponowano, aby w art. 58 skreślić ust. 2–7, pozostawiając tylko ust. 1 i 8. Bez wątpienia słuszna jest uwaga, że przekazanie jednej osobie uprawnień do zbywania państwowych zasobów mieszkaniowych, według jej indywidualnej oceny, może być źródłem kontrowersyjnych decyzji. W tym wypadku jednak obawy mogą dotyczyć sytuacji posługiwania się wyłącznie zapisem art. 58. Ale art. 58 należy czytać łącznie z art. 55, który zabezpiecza przed możliwością niewłaściwego sposobu wyceny. Wątpliwe jest także, by Rada Ministrów mogła, zgodnie z propozycją wnioskodawców, rozporządzeniem uregulować cały, jakże skomplikowany, zakres spraw związanych ze sprzedażą lokali mieszkalnych będących w zasobach agencji. Wskażę tu choćby na ogromne różnice cen mieszkań związane na przykład z atrakcyjnością miejscowości, zamożnością jakiegoś regionu. Wydaje się, że zapis art. 58 w połączeniu z art. 55 jest wystarczającym zabezpieczeniem przed domniemaną nieuczciwością urzędnika.</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#JerzyAdamski">Ministerstwo Finansów zaproponowało, aby osoby, które skorzystały z preferencyjnego zakupu mieszkania i stały się właścicielami mieszkań, nie miały praw do równoważnika pieniężnego za prace remontowo-malarskie w tym mieszkaniu. Kwota wydatkowana przez MON na dodatki mieszkaniowe obecnie wynosi około 70 milionów nowych złotych. Wiadomo że dzisiaj żołnierz płaci 40% czynszu. W dniu wejścia w życie ustawy czynsze zostaną urynkowione, a więc nie będzie już dodatków mieszkaniowych. Specjaliści wojskowi od finansów obliczyli, że wypłata równoważnika, zgodnie z art. 39, wszystkim uprawnionym nie spowoduje wzrostu wydatków skarbu państwa, czyli ogólna wydatkowana kwota nie będzie wyższa od 70 milionów złotych.</u>
          <u xml:id="u-7.18" who="#JerzyAdamski">Duże kontrowersje w środowisku wojskowym wzbudziły, w opinii senatora zgłaszającego ten problem, uprawnienia dla wojskowych zajmujących kierownicze stanowiska, do których nie stosują się normy metrażowe. Zgodnie z art. 22 ust. 3 wojskowy zajmujący kierownicze stanowisko może bowiem otrzymać kwaterę funkcyjną bez zastosowania norm metrażowych. Należy tu wyjaśnić, że żołnierzy, którym przysługuje to prawo, jest w Polsce od 100 do 110. Chodzi o mieszkania dla kadry od szczebla dywizji, brygady, flotylli, korpusu i wyżej. Ludzie zajmujący tak odpowiedzialne funkcje muszą mieć specjalną łączność, której montowanie może być czasami droższe niż samo mieszkanie. Mieszkanie takie musi być ponadto zabezpieczone pod względem kontrwywiadowczym. I jeszcze jeden argument. Mieszkanie takie przydziela się na czas pełnienia funkcji, później musi ono zostać obowiązkowo opuszczone.</u>
          <u xml:id="u-7.19" who="#JerzyAdamski">Następnym artykułem w tej ustawie budzącym kontrowersje, w opinii senatora zgłaszającego problem, jest art. 26 ust. 1 zezwalający ministrowi obrony narodowej na podwyższanie górnej granicy normy. Nie jest to delegacja do decyzji indywidualnej. Ustawa, jak już wcześniej była mowa, powinna funkcjonować 20, a nawet 30 lat. To dlaczego dziś mamy zakładać, że przez ten okres Polska nie będzie krajem bogatym i minister nie podwyższy generalnie górnej normy z 10 m2 na przykład do 15 m2, a może i 20 m2? Powtarzam: generalnie, tylko generalnie. W indywidualnych przypadkach nie ma takiej możliwości.</u>
          <u xml:id="u-7.20" who="#JerzyAdamski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że jako sprawozdawca połączonych komisji przedstawiłem wszystkie wątki dyskusji. W imieniu obu komisji rekomenduję Wysokiej Izbie projekt ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych wraz z poprawkami. Dodam, że obie komisje przyjęły przedstawioną ustawę 11 głosami przy 3 wstrzymujących się. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę wniosku mniejszości Komisji Obrony Narodowej oraz Komisji Gospodarki Narodowej, pana senatora Mieczysława Bilińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#MieczysławBiliński">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#MieczysławBiliński">Ustawa uchwalona przez Sejm w dniu 27 kwietnia jest niezbędna do racjonalnej realizacji zadań gospodarowania aktywami mieszkaniowymi. W porównaniu z poprzednią, z dnia 20 maja 1976 r., lepiej jest dostosowana do nowych stosunków społeczno-gospodarczych. Zakłada poprawę sytuacji mieszkaniowej żołnierzy i ich rodzin poprzez zainteresowanie ich rozwojem budownictwa prywatnego i mieszkaniami własnościowymi - ma temu sprzyjać przewidziana w ustawie nowa organizacja i zasady gospodarowania zasobami mieszkaniowymi. Uwzględnia zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych zgodnie z aktualnie obowiązującymi planami przemieszczania Sił Zbrojnych, nawet na czas mobilizacji i wojny.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#MieczysławBiliński">W warunkach aż nadto skromnego budżetu wojska, trudnego pieniądza, szukanie rezerw poprzez zmniejszenie kosztów budżetowych na utrzymanie zasobów lokalowych jest ze wszech miar uzasadnione. Ustawa o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej posiada jednak pewne nieścisłości w korelacji z innymi ustawami. Mam tu na uwadze szczególnie ustawę o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, ustawy o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych oraz o własności lokali.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#MieczysławBiliński">W warunkach unormowań prawnych - rozdział trzeci, art. 8 - interesującym rozwiązaniem jest stworzenie Wojskowej Agencji Mieszkaniowej. Jest to instytucja potrzebna, wyposażona w osobowość prawną do wykonywania zadań w zakresie gospodarki mieszkaniowej. Agencja ma wiele niezbędnych uprawnień w zakresie budownictwa mieszkaniowego, pozyskiwania terenów, administrowania lokalami mieszkalnymi, a także ich zbywania.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#MieczysławBiliński">Ustawa stwarza też warunki prawne do prywatyzacji i komunalizacji około 174 000 lokali mieszkalnych. W rezultacie część nieruchomości stanowiących własność skarbu państwa zostanie wyłączona z dyspozycji administracji państwowej. Jest to poważna część aktywów.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#MieczysławBiliński">Moje wątpliwości budzą uregulowania prawne ustawy dotyczące ustalania ceny lokali mieszkalnych przez dyrektorów rejonowych Wojskowych Agencji Mieszkaniowych. Konstrukcja prawna przyjęta w art. 58 powierza dyrektorom agencji dużą swobodę w ustalaniu ceny za lokale mieszkalne. Brak kryteriów decydujących o ustaleniu wysokości ceny lokalu mieszkalnego przy uwzględnieniu jej obniżania z różnych tytułów musi budzić uzasadniony niepokój. O cenie sprzedaży lokali mieszkalnych stanowiących poważną część aktywów państwowych nie może decydować dyrektor Wojskowej Agencji Mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#MieczysławBiliński">Zważywszy na fakt, że w Polsce zachodzą nadal przemiany społeczno-ekonomiczne, wszelkie regulacje prawne w dziedzinie gospodarki muszą być szczególnie trafne. W naszej rzeczywistości systemowej mają miejsce takie kategorie ekonomiczne jak: wolny rynek, prawo wartości, popyt, podaż, cena i wartość. W warunkach żywiołowej gry rynkowej działania prawa wartości, popytu i podaży cena nigdy nie równa się wartości. W tej sytuacji, przy różnych lukach prawnych, istnieje poważna tendencja do niegospodarności, rozwoju szarej strefy itp.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#MieczysławBiliński">Sprzedaż jest umową, zgodnie z art. 535 kodeksu cywilnego, i nie można twierdzić, tak jak to brzmi w art. 57 pkt 1, że sprzedaży dokonuje się w drodze umowy. Jest to przecież przeniesienie własności o ściśle sprecyzowanych warunkach. w tym dotyczących ceny, warunkach, które zostały prawidłowo określone już w ustawie o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#MieczysławBiliński">W związku z tym grupa senatorów, po ponownym przeanalizowaniu tekstu ustawy, postanowiła zmienić swoją pierwotną decyzję i wycofać wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#MieczysławBiliński">Jednocześnie przedkładam Wysokiemu Senatowi propozycję, aby art. 58 ust. 1 otrzymał brzmienie: „Sprzedaż kwater lub lokali mieszkalnych następuje po cenie ustalonej na zasadach określonych w ustawie o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, pomniejszonej o 3% za każdy rok podlegający zaliczeniu do wysługi lal, od której uzależniona jest wysokość uposażenia według stopnia wojskowego, nie więcej niż 80% tej ceny”. I dalej oczywiście bez zmian.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#MieczysławBiliński">Umożliwi to ujednolicenie zasad ustalania cen w określonym miejscu - podkreślam, bo to jest bardzo ważne - i czasie, według obowiązujących już kryteriów ustalonych w ustawie o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, to znaczy zgodnie z art. 38 tejże ustawy.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#MieczysławBiliński">Na marginesie, ze względu na ważność tego problemu, opiszę ustalanie cen na przykładzie pewnego miasta. Koszt szacowania budynku mieszkalnego wyniósł 14 milionów złotych, natomiast dochód uzyskany ze sprzedaży tylko 12 milionów złotych. Ci, którzy się sprzeciwiali tego rodzaju praktykom, zostali posądzeni o utrudnianie pracy zarządowi miasta.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#MieczysławBiliński">Propozycja poprawki, jaką przedstawiłem, pozwoli uniknąć dowolności w ustalaniu ceny w różnych podmiotach i zabezpieczy właściwie interes państwa, o który wszyscy dbamy. Apeluję do pań i panów senatorów o poparcie tego wniosku legislacyjnego. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, pana senatora Adama Daraża.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#AdamDaraż">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Ponieważ moi przedmówcy dużo powiedzieli na temat tej ustawy, zarówno oceniając jej walory, jak również wyrażając krytyczne opinie, pozwolę sobie zaprezentować jedynie bezpośrednio poprawki, jakie zostały zaproponowane przez Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawczych. Tych poprawek jest 17.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#AdamDaraż">Od razu chciałbym zaznaczyć, że w dyskusji nad nimi uczestniczyli przedstawiciele Ministerstwa Obrony Narodowej. W trakcie posiedzenia Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych przedstawiciele ministerstwa sami zgłosili kilka dodatkowych poprawek. Część z nich uzyskała akceptację komisji i znalazła się wśród tych, które zostały Wysokiemu Senatowi zaprezentowane w druku nr 215B.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#AdamDaraż">Zamierzam po prostu omówić te poprawki po kolei. Zacznę od redakcyjnych. W kilku artykułach mówi się o kwaterach i lokalach zastępczych. Uznaliśmy, że nie można tego połączyć w ten sposób, bez wzbudzania wątpliwości, czy chodzi i o to, i o to. Proponujemy zapisać: „kwatery lub lokale zastępcze”. I to się pojawia w kilku artykułach.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#AdamDaraż">Jest jednak także kilka poprawek istotnych. W przekonaniu komisji wykryte zostały w ustawie zaprezentowanej nam i przygotowanej przez Sejm tak zwane typowe błędy lub przejęzyczenia.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#AdamDaraż">I tak, w art. 3 ust. 5, w ostatnim zdaniu ostatniego akapitu, gdzie mówi się: „przepisów tych nie stosuje się do…” - w ustawie napisano - „…gruntów”, my chcemy zapisać: „lasów”, albowiem jest to odniesienie do art. 2 ust. 3 wyraźnie odnoszącego się do lasów, które stanowią własność skarbu państwa, i ewentualnie związanych z nimi nieruchomości przekazywanych organom wojskowym.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#AdamDaraż">W artykule 12 ust. 2 pkt 4 proponujemy po wyrazie „przedstawianie” dodać wyrazy: „radzie nadzorczej i”.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#AdamDaraż">Poprawka polega na tym, żeby doprecyzować zadania prezesa agencji, który w pierwszej kolejności, w naszym przekonaniu, rozliczać się ze swej działalności powinien przed radą nadzorczą agencji, natomiast w drugiej kolejności przedstawiać swoje sprawozdanie ministrowi obrony narodowej.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#AdamDaraż">W artykule 16 ust. 2 w pkcie 4 proponujemy dokonać zmiany zapisu na zapis bardziej, w naszym przekonaniu, odpowiedni, i wyrazy: „na lokale mieszkalne i użytkowe”, zastąpić wyrazami: „lokali mieszkalnych i ubytkowych”. Poprawka czysto redakcyjna.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#AdamDaraż">W artykule 19 ust. 2, w pkcie 1 proponujemy wyrazy: „i gruntów” zastąpić wyrazami: „a także dzierżawę gruntów”.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#AdamDaraż">Przy obecnym zapisie ust. 1 mogłoby zachodzić domniemanie, że chodzi o zapłatę dzierżawy z tytułu posiadania gruntów. A tutaj jest doprecyzowanie: z tytułu dzierżawy gruntów. Mogą być przecież takie sytuacje, że agencja może poddzierżawiać część ze swoich zasobów na jakieś lokale gastronomiczne, użytkowe i z tego tytułu osiągać dochody.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#AdamDaraż">W artykule 24 proponujemy skreślić zapis, iż: „Przepisy art. 47 ust. 7 stosuje się odpowiednio do…” Ja może wyjaśnię Wysokiemu Senatowi, bo tutaj było najwięcej kontrowersji, na czym ta rzecz polega.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#AdamDaraż">Otóż art. 24 ust. 4 mówi o sytuacji, w której żołnierz zawodowy zwolniony czy odchodzący z wojska z różnych powodów, zdrowotnych lub jakichkolwiek innych, nie dostaje kwatery czy innego lokalu, choć w tym czasie ma do nich prawo. W myśl art. 47 należy mu się za to ekwiwalent pieniężny. Tego też nie otrzymał, w związku z czym należy mu to później wypłacić, mimo że on już jest poza służbą. Stosuje się wtedy przepisy art. 47, który mówi, na jakich zasadach jest żołnierzowi wypłacany ekwiwalent pieniężny. Stosowanie tu zapisu ust. 7 jest nieporozumieniem, bo ust. 7 art. 47 mówi o zupełnie innej sytuacji, o sytuacji, w której żołnierz zostaje zwolniony z pozbawieniem prawa do lokalu czy kwatery i dlatego musi zwrócić wtedy ekwiwalent, który już pobrał. Tutaj jest odwrotnie. Żołnierz ma prawo do kwatery czy lokalu zastępczego i do ekwiwalentu, ale ich nie otrzymuje, więc po odejściu w taki czy inny sposób ze służby wojskowej ten ekwiwalent otrzymać powinien.</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#AdamDaraż">W art. 26 proponujemy dokonać następujących zmian. W ust. 1 ostatnie zdanie skreśla się, natomiast w ust. 7 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje wyrazy: „a także może podwyższyć górną granicę normy, o którym mowa w ust. 1”.</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#AdamDaraż">Poprawka, siódma chyba z kolei, dotycząca art. 31 jest wyłącznie porządkowa. Zastępuje się wyrazy: „kwatera i” słowami: „kwatera lub”.</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#AdamDaraż">Poprawka ósma polega na wpisaniu wszędzie tam w art. 32, gdzie jest zapisane: „kwatera i” wyrazów: „kwatera lub inny lokal”, zgodnie z tym, co mówiłem wcześniej. To samo dotyczy ust. 1, 3 i 4. W ust. 6 podobna sytuacja.</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#AdamDaraż">Proponowana przez nas poprawka dziewiąta dotyczy art. 33 ust. 1, gdzie proponujemy zapis: „osoba uprawniona i najemca” zastąpić wyrazami: „osoba uprawniona lub najemca”.</u>
          <u xml:id="u-11.16" who="#AdamDaraż">W art. 34 powtarza się ta sama historia. Wyrazy: „kwaterę i” zamieniamy na: „kwaterę lub”.</u>
          <u xml:id="u-11.17" who="#AdamDaraż">To czysto redakcyjna poprawka. To samo dotyczy art. 34 ust. 6. W art. 35 ust. 2 sytuacja jest identyczna.</u>
          <u xml:id="u-11.18" who="#AdamDaraż">Z kolei poprawka dwunasta dotyczy artykułu 36 ust. 1. Wyraz: „mieszkań” zastępuje się słowami: „lokali mieszkalnych”. Pojęcie szersze jest bardziej odpowiednie w tym artykule.</u>
          <u xml:id="u-11.19" who="#AdamDaraż">Poprawka trzynasta dotyczy artykułu 37, gdzie wyrazy: „cywilnego postępowania egzekucyjnego” zastępuje się słowami: „przepisów kodeksu postępowania cywilnego”. Musiano tak przeredagować ten artykuł po prostu dla czystości prawnej zapisu.</u>
          <u xml:id="u-11.20" who="#AdamDaraż">Poprawka czternasta dotyczy artykułu 46. Tutaj komisja nie była jednomyślna. Ostatecznie artykuł, do którego się ona odnosi, jest restrykcyjny. W przypadku, kiedy ktoś źle używa swojej kwatery czy mieszkania, może być stamtąd po prostu usunięty. Zapisano to w ten sposób, iż w stosunku do najemców, którzy wykraczają w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych lokali, dyrektor oddziału terenowego agencji może za wypowiedzeniem rozwiązać umowę najmu, zapewniając lokal socjalny, lub też wystąpić do sądu o pozbawienie prawa zajmowania tego lokalu mieszkalnego. Komisja poszła nieco dalej niż przedstawiciele Ministerstwa Obrony Narodowej w swej propozycji, gdyż w przypadku usunięcia kogoś z zajmowanej kwatery czy lokalu należy się jednak lokal zastępczy, tak jak to jest w przepisach prawa lokalowego. Ten zapis został przez komisję poszerzony.</u>
          <u xml:id="u-11.21" who="#AdamDaraż">W ust. 2 proponujemy czysto redakcyjną poprawkę -wyraz: „agencja” zastępuje się słowami: „przedstawiciel agencji”.</u>
          <u xml:id="u-11.22" who="#AdamDaraż">Trochę dziwny był zapis dostarczony nam z Sejmu, że w razie samowolnego zajęcia kwatery agencja w asyście wojskowego… itd. Dlatego wprowadzamy tę zmianę.</u>
          <u xml:id="u-11.23" who="#AdamDaraż">I poprawka piętnasta. Proponujemy zapis: „zawarcie umowy najmu lokalu z właścicielem lub umowy podnajmu z najemcą”. Jest to zmiana brzmienia art. 49 ust. 2 pktu 1.</u>
          <u xml:id="u-11.24" who="#AdamDaraż">Poprawka szesnasta, przedostatnia. W artykule 55 ust. 1 otrzymuje nowe brzmienie, bardziej poprawne stylistycznie.</u>
          <u xml:id="u-11.25" who="#AdamDaraż">I wreszcie poprawka ostatnia. Tytuł rozdziału ósmego otrzymuje brzmienie: „Przepisy karne”. Po prostu nigdzie dotychczas, przynajmniej w ustawach, nie stosowało się zapisu, że chodzi o kary pieniężne. Odpowiedniejszy jest chyba proponowany tytuł.</u>
          <u xml:id="u-11.26" who="#AdamDaraż">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Była jeszcze propozycja, aby dokonać zmiany nazwy agencji ze względu na podobny skrót, jaki już istnieje - mowa o Wojskowej Akademii Medycznej. Przyjęliśmy jednak, że skoro niebawem Wojskowa Akademia Medyczna ulegnie likwidacji, to w związku z tym nie będzie już problemu nazewnictwa. Dlatego ta propozycja nie była rozpatrywana.</u>
          <u xml:id="u-11.27" who="#AdamDaraż">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! W imieniu Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych proszę, by Wysoki Senat raczył przyjąć poprawki przez nią zaproponowane. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi. Zgodnie z art. 38 ust. 5 Regulaminu Senatu chciałbym zapytać, czy ktoś z państwa, pań i panów senatorów, chciałby skierować krótkie, zadawane z miejsca pytanie do senatorów sprawozdawców? Nie widzę…</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#komentarz">(Senator Stanisław Kucharski: Ja mam.)</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę. Pan senator Kucharski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#StanisławKucharski">Mam pewne pytanie, chyba to uszło mojej uwadze, bardzo bym prosił pana senatora Adamskiego o odpowiedź. Czy osoby otrzymujące mieszkanie, kupujące je na własność będą korzystały z dodatku na mały remont? Mam na myśli malowanie i inne sprawy. Jak mi wiadomo, część kadry oficerskiej do tej pory otrzymuje pewien przydział pieniędzy na malowanie swoich lokali. Może to i niewielkie sumy. Ale z chwilą, kiedy jest to już własność danego obywatela, wojskowego lub emeryta, czy w dalszym ciągu państwo będzie płaciło za te dodatkowe remonty? I jeszcze jedno pytanie. Czy agencja bądź Ministerstwo Obrony Narodowej zajmowało się sprawami przejęcia części mieszkań po kadrze oficerskiej armii radzieckiej? To by uzupełniło luki w informacjach, jakie nam referowali sprawozdawcy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi. Czy pan senator może odpowiedzieć?</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#komentarz">(Senator Jerzy Adamski: Ale to było do mnie skierowane.)</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#komentarz">(Senator Stanisław Kucharski: Rzeczywiście, pierwsze pytanie było do pana senatora Adamskiego.)</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#StefanJurczak">Proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#JerzyAdamski">Jeżeli pan marszałek pozwoli… Artykuł 39 mówi wyraźnie, że osobom uprawnionym, niezależnie od rodzaju zajmowanego lokalu mieszkalnego, przysługuje równoważnik mieszkaniowy. Zgodnie z tym artykułem to czy ktoś wykupił mieszkanie nie ma znaczenia. Należy mu się 100 000 złotych od osoby, czyli to jest 1 200 000 starych złotych rocznie od osoby na remont mieszkania. Przynajmniej obecnie taka jest ta kwota.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#StanisławKucharski">Wiem, że większość ludzi, którzy nabyli mieszkania z różnych instytucji, nie posiada takich uprawnień. Dziękuję bardzo, już nie chciałbym dalej tego komentować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Czy są jeszcze pytania do panów sprawozdawców?</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, pan senator Andrzejewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PiotrAndrzejewski">Chcę spytać przede wszystkim sprawozdawców, a jeżeli nie sprawozdawców, to może przedstawiciela rządu. Mianowicie w ustawie pojawia się podmiot uprawniony, który jest dosyć tajemniczy. Ponieważ jest to projekt rządowy, wszystkie rozporządzenia wykonawcze i ich projekty powinny być dołączone. Materiałów jest sporo, ale niestety, nie dostałem projektów rozporządzeń wykonawczych, dlatego zmuszony jestem zadać to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#PiotrAndrzejewski">W większości artykułów mówi się o rejonowych organach rządowych administracji ogólnej lub innych upoważnionych na podstawie odrębnych przepisów. Ciągle pojawia się określenie: „organ inny, upoważniony na podstawie odrębnych przepisów”. Chcę zapytać, czy jest to otwarcie furtki jakimś upoważnionym organom, które dopiero się pojawiają, czy też jest to skatalogowany numerus clausus - zamknięty wykaz tych organów, i jakie są te organy upoważnione na podstawie odrębnych przepisów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Czy któryś z panów sprawozdawców odpowie panu senatorowi?</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#StefanJurczak">Proszę, pan senator Daraż.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#AdamDaraż">Jeśli można. Praktycznie rzecz biorąc, w czasie posiedzenia Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych ten problem nie był poruszany, chociaż pojawiła się wątpliwość, że jest to zbyt daleko idące uprawnienie. Sądzę, że bardziej precyzyjnie mógłby odpowiedzieć na to pytanie przedstawiciel Ministerstwa Obrony Narodowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Panie Senatorze, odpowiedzi na to pytanie wysłuchamy po wypowiedzi przedstawiciela rządu, po debacie.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Jeszcze jedno pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#StefanJurczak">Do kogo, Panie Senatorze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PiotrAndrzejewski">Do sprawozdawcy Komisji Gospodarki Narodowej i Komisji Obrony Narodowej. Z art. 17 wynika, że oddziały rejonowe, będą gospodarować mieniem. Czy pojęcie: „gospodarowanie mieniem” dotyczy tylko gospodarowania w rozumieniu tej ustawy, czy jest rozumiane jako gospodarowanie powszechne - tak jak prowadzi się działalność gospodarczą? Jednym słowem, czy to będzie gospodarowanie tylko na zasadzie rozdysponowania: czy też będą uwzględnione różne operacje gospodarcze; czy ta działalność będzie przynosić jakiś zysk bilansowy dla agencji czy dla skarbu państwa? Czy też jest to tylko gospodarowanie w sensie rozdysponowywania w ramach ustawy i uwłaszczania mieszkaniem i mieniem skarbu państwa członków Sił Zbrojnych? Czy tylko to jest tym elementem, czy, jeszcze raz powtarzam, będzie też lokowanie pieniędzy na procent, inwestowanie, działalność gospodarcza?</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PiotrAndrzejewski">Pytanie to jest istotne dlatego, że oddziały rejonowe mają odsprzedawać grunty spółdzielniom lub spółkom budowlanym. Grunty, nie tylko mieszkania. Jest to dosyć duży zasób majątku skarbu państwa i zastrzeżono, że ma się to odbywać w sposób bezprzetargowy. Czyli „po uważaniu”, czy nie wiem w jakim jeszcze innym trybie, jeżeli nie będzie można nawet ogłosić przetargu, bo ustawa mówi, że jest to wyjątek. Jakie są powody przyjęcia zapisu, że nie wolno ogłosić przetargu? Wbrew zasadom transformacji ustrojowej i zasadom sprzedaży ogólnej, oczywiście z przywilejami wynikającymi z tej ustawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, Panie Senatorze. Pan senator Adamski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#JerzyAdamski">Panie Marszałku, Panie Senatorze, proszę doczytać tekst tego ustępu do końca - „bezprzetargową sprzedaż gruntów spółdzielni lub spółce budownictwa mieszkaniowego, których wyłącznymi członkami lub udziałowcami są osoby uprawnione”. Nie będzie możliwa sprzedaż spółce, osobom nieuprawnionym. W dalszym ciągu chodzi o osoby uprawnione, które mają prawo do kwater, do mieszkań, do ekwiwalentów. To jest pierwsza część pytania.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#JerzyAdamski">Panie Senatorze, art. 19, od razu odpowiadam na pierwszą część pana pytania. Agencja prowadzi samodzielną działalność finansową i to ona będzie prowadziła tę działalność: lokowała pieniądze, kupowała mieszkania, sprzedawała - o tym mówił pan Kucharski, podnosząc kwestię zagospodarowania mieszkań po obywatelach byłego Związku Radzieckiego. Chodzi o kupno tych mieszkań, wyremontowanie i całą działalność finansową na podstawie art. 19.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Czy są jeszcze pytania do sprawozdawcy? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#StefanJurczak">Otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#StefanJurczak">Przypominam, że zgodnie z art. 38 ust. 2 Regulaminu Senatu senatorowie, którzy zamierzają wziąć udział w dyskusji, zapisują się do głosu u prowadzącego listę mówców sekretarza Senatu. Wnioski o charakterze legislacyjnym składają na piśmie. Przypominam ponadto, że zgodnie z art. 40 ust. 1 i 2 Regulaminu Senatu przemówienie senatora w debacie nie może trwać dłużej niż 10 minut, a w debacie nad daną sprawą senator może zabrać głos tylko dwa razy, ale powtórne przemówienie senatora nie może trwać dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu panią senator Marię Berny. Następnym mówcą będzie pan senator Ireneusz Michaś.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#MariaBerny">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#MariaBerny">Prasa podała, że jestem byłym oficerem Ludowego Wojska Polskiego. Byłby to dla mnie wielki zaszczyt, ale nie jest to prawda. Prawdą jest natomiast, że byłam żoną oficera i w związku z tym wielokrotnie korzystałam z lokali, które noszą ogólną nazwę kwater wojskowych. Wbrew pozorom, nie jestem aż tak zarozumiała, by twierdzić, że fakt ten jest wystarczający do przeprowadzenia dogłębnej analizy ustawy. Do sformułowania uwag na jej temat wykorzystałam wiedzę fachowców. Konsultowałam się z ludźmi, których będzie dotyczyć ta ustawa, od generała do sierżanta, po pracowników cywilnych wojska. Wszyscy oceniali ją wysoko.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#MariaBerny">Niemniej wyłowiłam z tych dyskusji kilka uwag i postaram się je teraz sprecyzować, i zgłosić w formie wniosków. Oczywiście, w trakcie referowania ustawy przez kolegów sprawozdawców niektóre z tych wniosków zostały już omówione, wobec tego nie będę do nich wracała. Ograniczę się tylko do krótkich uwag.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#MariaBerny">Chodzi mi o artykuł 3 ust. 3. Jest tutaj zapis, który mówi, że: „W razie niemożności zagospodarowania nieruchomości lub jej części w sposób określony w ust. 1 rejonowy organ rządowej administracji ogólnej lub inny organ upoważniony na podstawie odrębnych przepisów przejmuje ją z dniem 1 stycznia roku kalendarzowego, jeżeli wniosek o wygaśnięcie jej zarządu został złożony przez organ wojskowy do dnia 30 czerwca roku poprzedniego”. Proponuję, żeby po słowach: „przejmuje ją” umieścić zapis: „po półrocznym okresie wypowiedzenia”. Bo w zależności od tego, w jakim momencie organ zgłosi niemożność zagospodarowania, ten czas może się wydłużyć prawie do roku. Ustalenie półrocznego okresu wypowiedzenia obniżyłoby koszty utrzymania nieruchomości zarządzanych przez organy wojskowe.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#MariaBerny">Następna moja uwaga dotyczy artykułu 41 ust. 4. Uważam, że ust. 4 można zupełnie spokojnie skreślić, gdyż zapis ten dyskryminuje żołnierzy zawodowych. Przecież prawo cywilne nie zabrania posiadania większego lokalu, jeśli użytkownik za ten lokal płaci.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#MariaBerny">Następna uwaga dotyczy artykułu 57. W ust. 2 jest zapis: „Dyrektor oddziału rejonowego agencji ustala wykazy budynków, w których kwatery lub lokale mieszkalne są przeznaczone do sprzedaży”. Proponuję, żeby w tym punkcie po sformułowaniu „dyrektor oddziału rejonowego agencji „ dopisać: „we współdziałaniu z dowódcą garnizonu”. Wydaje mi się, że dowódca garnizonu lepiej zna zadania jednostek wojskowych, a tym samym lepiej zna potrzeby rozmieszczenia kadry.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#MariaBerny">W artykule 58 ust. 1, który brzmi: „Sprzedaż kwater lub lokali mieszkalnych następuje po cenie określonej przez dyrektora oddziału rejonowego agencji, z tym że cenę kwatery pomniejsza się o 3% za każdy rok podlegający zaliczeniu do wysługi lat, od której uzależniona jest wysokość uposażenia, według stopnia wojskowego…”, proponowałabym wykreślenie słów: „od której uzależniona jest wysokość uposażenia, według stopnia wojskowego”. Uważam, że należy uznać również lata pracy przed rozpoczęciem zawodowej służby wojskowej. W końcu nigdy nie wiemy, w którym momencie ktoś rozpoczął służbę wojskową. Być może poprzednio pracował przez jakiś czas również na bardzo ważnym, cennym dla państwa stanowisku, na przykład w dziedzinie nauki.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#MariaBerny">W artykule 58, moim zdaniem, można by skreślić ust. 6 i 7. Ich pozostawienie też oznacza swego rodzaju dyskryminację wojskowych w stosunku do innych obywateli.</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#MariaBerny">Proponuję także skreślić w artykule 59 ust. 1, bo tak naprawdę nie widzę podstaw do dawania prezentów w postaci bonifikaty w cenie sprzedaży, w wysokości 65%, osobom nieuprawnionym. Należałoby to rozważyć. Nie wiem, czy stać nas na takie prezenty dla osób nieuprawnionych.</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#MariaBerny">I to już byłoby wszystko, ponieważ pozostałe moje uwagi pokrywają się z tym, co przedstawili koledzy sprawozdawcy. Chcę zresztą przeprosić kolegów sprawozdawców za to, że zabieram głos dopiero w debacie. Zupełnie wystarczyłoby, gdybym przyszła na posiedzenie komisji i wtedy zgłosiła swoje propozycje. Ale tak się złożyło, że nie mogłam w tym posiedzeniu uczestniczyć. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Pani senator składa, jak rozumiem, te wnioski na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Ireneusza Michasia, następna będzie pani senator Wanda Kustrzeba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#IreneuszMichaś">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#IreneuszMichaś">Projekt ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych wychodzi naprzeciw zmianom dokonującym się w systemie społeczno-gospodarczym Polski. Ograniczone środki finansowe, jakie państwo może przeznaczyć na wojsko, nie pozwalają już na realizowanie resortowego budownictwa wojskowego. Miarą aktualnych trudności lokalowych w wojsku może być to, iż co szósta rodzina żołnierza zawodowego nie ma mieszkania w miejscowości, w której pełni on służbę, a co dziewiąta rodzina oczekuje na poprawę warunków mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#IreneuszMichaś">Proponowany projekt ustawy zmienia dotychczasowe podejście do problemu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych Sił Zbrojnych. Podstawowym źródłem zaspokojenia tych potrzeb nie będzie już budownictwo wojskowe. Ma się natomiast stać nim system świadczeń pieniężnych, który w perspektywie stworzy możliwość posiadania przez żołnierzy własnych mieszkań. Tym samym zmniejszać się będzie zakres resortowego budownictwa mieszkaniowego, a więc i wydatki na ten cel pochodzące z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#IreneuszMichaś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zwrócić uwagę na elementy gospodarki rynkowej, które w omawianym projekcie są bardzo mocno akcentowane i dobrze, że tak się dzieje. Wprawdzie wojsko jest specyficzną dziedziną życia i nie wszystko w tej formacji da się regulować zasadami gry rynkowej, niemniej jednak tam, gdzie jest to możliwe, także i do funkcjonowania Sił Zbrojnych gospodarka rynkowa powinna i musi mieć zastosowanie.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#IreneuszMichaś">W odniesieniu do problemu mieszkaniowego jest to możliwe, na co wskazuje projekt ustawy. Wprowadza on między innymi system wnoszenia opłat za kwatery przez wszystkich użytkowników, którzy w pełni pokrywaliby koszt ich utrzymania na zasadach obowiązujących w mieszkaniach stanowiących własność skarbu państwa. Użytkownicy uiszczaliby czynsz regulowany na jednolitych zasadach.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#IreneuszMichaś">Bardzo istotną propozycją zawartą w projekcie jest prywatyzacja mieszkań wojskowych. Dotychczas przepisy nie zezwalały na sprzedaż lokali będących w gestii administracji wojskowej. Jest to powszechnie krytykowane, zwłaszcza że około 60% lokali mieszkalnych administrowanych przez wojsko, zajmują osoby nie będące już żołnierzami zawodowymi. Taka polityka mieszkaniowa nijak ma się do gospodarki rynkowej. Zatem zawarta w projekcie możliwość sprzedaży mieszkań jest ze wszech miar zasadna, forma preferencyjna zaś zapewni tej prywatyzacji szerszy charakter.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#IreneuszMichaś">Projekt ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych był szeroko konsultowany w różnych środowiskach, w tym także i w środowisku wojskowym.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#IreneuszMichaś">Jak wynika z informacji zawartych w uzasadnieniu projektu, uwagi i propozycje zgłaszane w trakcie tych konsultacji zostały uwzględnione w projekcie, czego dowodem są słowa panów senatorów sprawozdawców.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#IreneuszMichaś">Nic zatem nie stoi na przeszkodzie, aby projekt stał się przedmiotem dalszych i w miarę jak najszybszych prac legislacyjnych, tym bardziej że reorganizuje on i racjonalizuje gospodarkę mieszkaniową w wojsku.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#IreneuszMichaś">Chciałbym jednak zwrócić uwagę na jeden punkt. Otóż projekt zakłada utworzenie Wojskowej Agencji Mieszkaniowej z szerokimi kompetencjami w kwestii zarządzania nieruchomościami. Nadzór nad agencją ma sprawować rada nadzorcza. Chciałbym zaproponować, aby w skład tej rady, oprócz osób już wymienionych, wchodzili również przedstawiciele parlamentu - posłowie, ewentualnie senatorowie, reprezentujący adekwatne do zagadnienia komisje parlamentarne. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu panią senator Wandę Kustrzebę. Następnym mówcą będzie pan senator Mieczysław Protasowicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#WandaKustrzeba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#WandaKustrzeba">Ośmielam się zgłosić do artykułu 39 poprawkę, która jest zbieżna z intencją pytania senatora Kucharskiego. Jest ona konsekwencją poglądów, które już nieraz miałam okazję prezentować z tej trybuny. Chodzi mi o równoprawne traktowanie pracowników różnych resortów sfery budżetowej. Doceniam, oczywiście, znaczenie pracowników wojska, Policji, Straży Pożarnej i Straży Granicznej etc., ale nie mogę zgodzić się z przesadnym preferowaniem jednych pracowników, utrzymywanych z budżetu, kosztem innych. Już przy ustalaniu nowych zasad zasiłku rodzinnego zupełnie bezzasadnie przyjęliśmy, że studiujące dzieci tak zwanych rodzin mundurowych mają prawo do tego zasiłku do 25 roku życia, natomiast inne - nie wiem, jak to oceniać, gorsze czy lepsze, bo bardziej zaradne i przedsiębiorcze - tylko do 20 roku życia.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#WandaKustrzeba">I teraz znowu mamy zapis w ustawie o lokalach mieszkalnych… Bo przecież tak trzeba tę ustawę traktować, jako integralną część polityki mieszkaniowej… Interesujący wyjątek. Pracownicy podlegający resortowi obrony narodowej nie tylko będą mieli ulgę przy zakupie mieszkań - 3% zniżki za każdy rok służby, ale dostaną jeszcze dodatek w postaci równoważnika pieniężnego za prace remontowo-malarskie w swoich własnych, wykupionych mieszkaniach. A przecież od obowiązku utrzymania mieszkania, nie tylko mieszkania, ale odpowiedniej części całego budynku i posesji, w myśl obowiązujących ustaw, nikogo się nie zwalnia. Każdy właściciel utrzymuje sam własne mieszkanie.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#WandaKustrzeba">Na wypłaty równoważnika mieszkaniowego Ministerstwo Obrony Narodowej wydawało rocznie 680 miliardów starych złotych, to jest 68 milionów nowych. Przyjęcie poprawki może uwolnić tę kwotę na inne, lepsze cele. Można ją będzie przeznaczyć na przykład na uzbrojenie lub inne wydatki związane z wojskiem, że już nie wspomnę o potrzebach innych resortów utrzymywanych z budżetu państwa. Oszczędności budżetu przez następne trzy lata, jak wylicza Ministerstwo Finansów, wyniosłyby około biliona złotych.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#WandaKustrzeba">Poseł sprawozdawca w Sejmie, Janusz Zemke. mówił o akceptowaniu zasad gospodarki rynkowej przez większą część społeczeństwa. Jakież to zasady, jeśli jedna grupa zawodowa ma prawnie zagwarantowane tak wysokie ulgi przy zakupie mieszkań oraz preferencje przy ich utrzymaniu, a inna, na przykład nauczyciele, równie ważna dla gospodarki, bo kształci tych właśnie specjalistów, takich przywilejów nie ma.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#WandaKustrzeba">Oto poprawka, którą proponuję. W art. 39 ust. 2 otrzymuje brzmienie: „Równoważnik nie przysługuje osobom, które skorzystały z ekwiwalentu pieniężnego (pomocy finansowej), o którym mowa w art. 24 ust. 1 pkt 2, albo nabyły zajmowaną kwaterę w trybie art. 58. Dotychczasowy ust. 2 oznacza się jako ust. 3”. Ekwiwalent pieniężny, o którym mowa w art. 24 ust. 1 pkcie 2, to ekwiwalent w zamian za rezygnację z kwatery stałej w trakcie wykupu jakiegoś mieszkania. Wynosi on około 80% wartości wykupywanego przez wojskowego mieszkania. Natomiast art. 58 dotyczy właśnie tych 3% ulgi za każdy rok służby, do wysokości nie większej jednak niż 80% przy wykupie mieszkania będącego w gestii Wojskowej Agencji Mieszkaniowej lub kwatery stałej.</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#WandaKustrzeba">Tak więc proponowana przeze mnie poprawka nie odbiera wszystkich przywilejów resortowych Siłom Zbrojnym, ale nie dopuszcza, by dublowały się z równoważnikiem za remonty. Historia tego równoważnika jest następująca: najpierw wojsko przy pomocy swoich ekip remontowało mieszkania co cztery lata. Później można było nie skorzystać z tej usługi i pobrać ekwiwalent pieniężny. Obecnie jest to coroczny dodatek do kosztów utrzymania. Jak mówił senator Adamski, wynosi on 100 000 złotych miesięcznie.</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#WandaKustrzeba">Można domniemywać, że przyznanie tego przywileju pracownikom wojskowym spowoduje zwiększenie roszczeń innych służb mundurowych, na przykład Straży Pożarnej, Straży Granicznej czy Służby Więziennej, jak to już bywało w przeszłości. Pogłębiłoby to jeszcze bardziej różnice w sytuacji pracowników sfery budżetowej w zależności od przynależności do resortu, oczywiście ze szkodą dla pracowników edukacji i służby zdrowia. Moim zdaniem, nadmierne preferowanie jednej z grup zawodowych na pewno nie jest zgodnie z niemodną już dzisiaj zasadą sprawiedliwości społecznej, a także z aktualną ideą równych szans w gospodarce rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#WandaKustrzeba">Zwracam się więc do pań i panów senatorów o poparcie wniesionej poprawki. Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Mieczysława Protasowickiego. Następnym mówcą będzie pan senator Zbigniew Kulak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#MieczysławProtasowicki">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! W ostatnich latach ciągle rośnie liczba rodzin wojskowych oczekujących na mieszkania. W ubiegłym roku było ich już 14 000. Aby zaspokoić potrzeby mieszkaniowe rodzin wojskowych w roku 1994, należałoby wydać na budownictwo mieszkaniowe około 3 bilionów złotych. Wydano tylko 532 miliardy złotych, co pozwoliło na oddanie do użytku 15 000 kwater, a przecież corocznie kadrę wojskową zasilają absolwenci uczelni. Te fakty wskazują na potrzebę dokonania gruntownych zmian w dotychczasowym ustawodawstwie dotyczącym zakwaterowania Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#MieczysławProtasowicki">Ponadto inne, bardziej równomierne rozmieszczenie Sił Zbrojnych na obszarze kraju spowodowało zwiększenie potrzeb mieszkaniowych w nowych miejscach lokalizacji wojska i jednocześnie doprowadziło do tego, że wiele nieruchomości jest już niepotrzebnych. Dotyczy to szczególnie północnych i zachodnich obszarów Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#MieczysławProtasowicki">Ustawa w sposób kompleksowy uwzględnia te nowe zjawiska, regulując zarówno problematykę mieszkaniową w wojsku, jak i warunki zakwaterowania wojsk w garnizonach podczas ćwiczeń wykraczających poza tereny własnych poligonów oraz podczas stanu wyjątkowego i wojennego. Określa również zasady współdziałania organów cywilnych i wojskowych w zakresie gospodarowania nieruchomościami wojskowymi.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#MieczysławProtasowicki">Emeryci i renciści wojskowi wraz z rodzinami są żywotnie zainteresowani treścią ustawy.</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#MieczysławProtasowicki">Sprawą podstawową jest to, że odpowiednie zapisy ustawy nie wiążą żołnierza zawodowego z miejscowością, w której zakończył swą służbę. Możliwość otrzymania ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z prawa do kwatery służbowej pozwala na podjęcie indywidualnej decyzji co do miejsca zamieszkania. Zastosowanie tego systemu spowoduje, że wojsko będzie odzyskiwać kwatery na potrzeby kadry czynnej zawodowo. To rozwiązanie pozwala w sposób bezinwestycyjny, za cenę niższą od kosztów budowy nowego mieszkania, zaspokoić potrzeby mieszkaniowe co najmniej dwóch rodzin.</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#MieczysławProtasowicki">Ustawa w wielu zapisach jest zbieżna z rozwiązaniami stosowanymi w armiach zachodnich. Dotyczy to chociażby wynajmu mieszkań na wolnym rynku za pośrednictwem Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, co w perspektywie pozwoli zlikwidować tak uciążliwy dla żołnierzy zawodowych problem rozłąki z rodziną.</u>
          <u xml:id="u-32.6" who="#MieczysławProtasowicki">Ważnym rozwiązaniem jest zwolnienie Wojskowej Agencji Mieszkaniowej z podatku dochodowego od osób prawnych pod warunkiem, że te dochody zostaną przeznaczone na gospodarowanie zasobami mieszkaniowymi. Jest to istotny impuls dla rozwoju budownictwa mieszkaniowego i internatowo-hotelowego naszej armii.</u>
          <u xml:id="u-32.7" who="#MieczysławProtasowicki">Panie i Panowie Senatorowie! Przyjęcie ustawy pozwoli w sposób racjonalny gospodarować zasobami mieszkaniowymi wojska, w tym także wznosić nowe budynki w korelacji z dyslokacją Sił Zbrojnych. Stworzy także warunki prawne i zachętę ekonomiczną do prywatyzacji bądź komunalizacji sporej części kwater wojskowych. Jednocześnie, w wyniku utworzenia agencji, odciąży dowódców jednostek od absorbujących problemów administracyjno-usługowych i pozwoli skupić się wyłącznie na sprawach stricte wojskowych. Zlikwiduje również problem nieruchomości niepotrzebnych dziś już wojsku, a także rozwiąże wiele problemów czysto ludzkich związanych ze swobodą wyboru miejsca zamieszkania po zakończeniu służby wojskowej. Otworzy też nowe możliwości uzyskania kwatery służbowej bądź wynajmu mieszkania dla młodej kadry oficerskiej. Jednym słowem, pozwoli gospodarować zasobami mieszkaniowymi wojska w nowoczesny, racjonalny sposób. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Zbigniewa Kulaka. Następnym mówcą będzie pan senator Zbyszko Piwoński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#ZbigniewKulak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#ZbigniewKulak">Dyskutowany dzisiaj projekt ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej z pewnością wychodzi naprzeciw oczekiwaniom środowiska żołnierzy zawodowych oraz emerytów i rencistów wojskowych. Spełnia też wymagania stawiane wojsku na czas mobilizacji i wojny. Jednak konsultując jej treść, zarówno z przedstawicielami służb mundurowych, jak i cywilami, spotkałem się z sygnałami, że niektóre sformułowania dotyczące kwater funkcyjnych powinny zostać uściślone lub wyraźnie zdefiniowane.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#ZbigniewKulak">Szczególny niepokój sygnalizowano mi w związku z zawartym w art. 22 pkcie 3 stwierdzeniem, że do kwater funkcyjnych dla kierowniczej kadry MON nie stosuje się norm powierzchni.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#ZbigniewKulak">Mimo że nie jestem członkiem ani Komisji Gospodarki Narodowej, ani Komisji Obrony Narodowej, wziąłem jednak udział we wspólnym posiedzeniu tych komisji. Zgłosiłem tam swoje wątpliwości co do tego, czy rozwiązanie to jest zgodne z poczuciem sprawiedliwości społecznej. Przedstawiciele Ministerstwa Obrony Narodowej w odpowiedzi wyjaśniali, że sygnalizowana sprawa dotyczy maksymalnie 110 mieszkań na terenie całego kraju, że mieszkania te spełniają swoją rolę wobec kolejnych użytkowników bez względu na zmienny skład rodzinny, że od szczebla dowódców związków taktycznych mieszkania te są zaopatrzone w łączność specjalną, której koszt instalacji jest bardzo wysoki.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#ZbigniewKulak">Na moje pytanie, czy istnieje ścisła definicja kierowniczych stanowisk w MON, nie uzyskałem jednak odpowiedzi. Po posiedzeniu komisji otrzymałem od przedstawicieli ministerstwa projekt zarządzenia ministra obrony narodowej w sprawie wykazu stanowisk służbowych uprawniających do zajmowania kwater funkcyjnych. W tekście tym, który jest, jak wspomniałem, projektem, zakłada się, że problem ten dotyczy stanowisk: ministra, wiceministrów, szefa Sztabu Generalnego, jego zastępców, dowódców okręgów wojskowych oraz rodzajów Sił Zbrojnych, dyrektorów departamentów MON, dowódców związków taktycznych, naczelnego prokuratora Wojska Polskiego i prezesa Izby Wojskowej Sądu Najwyższego. Jeśli to zarządzenie w nie zmienionej postaci wejdzie w życie po uchwaleniu ustawy, wyjaśnienie to przyjmę zakładając, że liczba tych stanowisk nie przekroczy 110.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#ZbigniewKulak">Chciałbym, aby mój głos w dyskusji stanowił dla realizatorów ustawy wiążące zobowiązanie, że lista stanowisk kierowniczych nie zostanie rozszerzona. Takie też wyjaśnienie przekażę wyborcom sygnalizującym mi w ostatnich tygodniach wspomniany problem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Zbyszko Piwońskiego. Następnym mówcą będzie pan senator Zdzisław Jarmużek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#ZbyszkoPiwoński">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#ZbyszkoPiwoński">Pochodzę z województwa, w którym „substancja” będąca przedmiotem regulacji dzisiejszej ustawy jest wyjątkowo obszerna. Nie zdradzam tu tajemnicy wojskowej. Po prostu tak są zlokalizowane jednostki wojskowe na terenie naszego kraju. Stąd zainteresowanie tym problemem, zarówno ze strony służb wojskowych, jak i administracji terenowej, jako że nastąpi tu znaczniejszy przepływ tej „substancji”, jest wyjątkowo duże. Z tego powodu odbyłem wiele rozmów i muszę stwierdzić, w ślad za tym, co powiedziała już pani senator Berny, że dość zgodna opinia na temat tego dokumentu świadczy korzystnie o jego poprawności.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#ZbyszkoPiwoński">Chciałbym podkreślić zwłaszcza jeden jego walor, mianowicie w miarę umiejętne połączenie wymogów służby wojskowej z zasadami gospodarki rynkowej. A to chyba było celem, jaki przyświecał twórcom tego właśnie dokumentu.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#ZbyszkoPiwoński">Niemniej jednak w czasie dyskusji i rozmów zgłoszono wiele uwag krytycznych, wyrażano też obawy, czy uda się w odpowiednim czasie skutecznie wprowadzić tę ustawę w życie. Szczególnie wiele obaw wystąpiło w związku z art. 18 i wyznaczonym tam terminem 6 miesięcy, jako że służby geodezyjne, od których zależy przygotowanie wielu dokumentów, mogą się z tego nie wywiązać i samo wojsko będzie miało kłopoty, a więc rodzi się wątpliwość… Ale to należy traktować właśnie jako wątpliwość. Zgłoszono jednak również szereg uwag i poprawek, z których większość znalazła swoje odbicie podczas posiedzeń i w opiniach obu komisji. Chcę je tylko wymienić i jednocześnie poprosić o poświęcenie im szczególnej uwagi.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#ZbyszkoPiwoński">W pierwszej kolejności zwracam uwagę państwa na sprawę poruszoną przez Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawczych. W wydanym przez nią sprawozdaniu, w pkcie 14 druku, został poruszony naprawdę istotny problem. Chodzi po prostu o to, aby łatwiej było gospodarować. Komisja zgłosiła tu poprawkę do art. 46, która dotyczy działania wobec najemców w sposób rażący lub uporczywy wykraczających przeciwko porządkowi domowemu.</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#ZbyszkoPiwoński">Dwie inne sprawy zostały uwzględnione przez Komisję Obrony Narodowej, która podkreśliła rolę i rangę gospodarza terenu, jakim jest dowódca okręgu wojskowego czy okręg wojskowy oraz rodzaje Sił Zbrojnych. Myślę, że obie poprawia, zarówno dotycząca art. 11, jak i art. 13, zasługują na to, żeby zostały uwzględnione. One po prostu potwierdzają fakt, że tam jest gospodarz i to on powinien najlepiej wiedzieć i partycypować w decyzjach, jakie będą podejmowane.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#ZbyszkoPiwoński">Jedna z uwag, które ja zgromadziłem, nie została dotychczas uwzględniona, chciałbym ją więc tu zgłosić. Moje spostrzeżenie koresponduje z tym, o czym przed chwilą mówiłem, dotyczy bowiem gospodarza terenu, jakim jest okręg wojskowy. Otóż art. 29 pkt 2 bardzo wysoko umocował decyzję dotyczącą możliwości wynajęcia mieszkania, bo aż u ministra obrony narodowej.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#ZbyszkoPiwoński">Proponuję, aby przywrócić dotychczasowy zapis. a więc zastąpić słowa: „ministra obrony narodowej” - uważam, że nie jest zasadne, aby ta kwestia była rozpatrywana aż tak wysoko - słowami: „dowódcy okręgu wojskowego lub rodzaju Sił Zbrojnych”, Ci ludzie są na miejscu i najlepiej znają zarówno potrzeby, jak i możliwości gospodarowania majątkiem, jaki został im powierzony. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Zdzisława Jarmużka. Następnym mówcą będzie pan senator Roman Karaś.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#ZdzisławJarmużek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#ZdzisławJarmużek">Ustawa o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych budzi szereg wątpliwości wśród żołnierzy młodszych pracujących w małych miejscowościach i w tak zwanych garnizonach leśnych. Zgodnie z ich wolą postaram się przedstawić przynajmniej niektóre.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#ZdzisławJarmużek">Celem ustawy jest radykalne zmniejszenie wydatków resortu obrony narodowej na mieszkalnictwo. Celowi temu podporządkowana jest treść większości zapisów. Drogą tło jego osiągnięcia ma być przede wszystkim niemal całkowite zaniechanie budowy mieszkań resortowych i pozbycie się w ciągu trzech, czterech lat 100 000 spośród 174 000 posiadanych przez wojsko mieszkań. W tym celu ustawa przewiduje powołanie nowej struktury - Wojskowej Agencji Mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#ZdzisławJarmużek">Nie od rzeczy będzie wspomnieć, że w chwili obecnej istnieje w wojsku pion kwaterunkowy, na który składają się: Zarząd XVII Sztabu Generalnego, szefostwa służb zakwaterowania i budownictwa w okręgach wojskowych, wojskowe rejonowe Zarządy Kwaterunkowo-Budowlane, Garnizonowe Administracje Mieszkań i wojskowe administracje koszar. Wobec deklarowanej nieustannie konieczności zmniejszenia czapy administracyjnej w wojsku sens powoływania nowego pionu w celu administrowania coraz mniejszą liczbą kwater Wydaje się co najmniej wątpliwy.</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#ZdzisławJarmużek">Ustawa przewiduje zredukowanie do minimum wojskowego budownictwa mieszkaniowego i przerzucenie rozwiązywania problemów mieszkaniowych na barki samych żołnierzy. Ma jednocześnie zostać uruchomiony system świadczeń pieniężnych, który ma pomóc w uzyskaniu własnego mieszkania. Ale ustawa nie pozostawia wątpliwości, że żołnierz, zwłaszcza młody stażem i stopniem, będzie miał z tym poważne problemy.</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#ZdzisławJarmużek">Ustawowe prawo do kwatery ma być realizowane przez jej przydział lub przez wypłacenie ekwiwalentu pieniężnego. Pierwsze rozwiązanie będzie stosowane coraz rzadziej, gdyż żołnierz będzie mógł liczyć jedynie na tak zwane mieszkanie z odzysku, a tych, w związku z planowanym wyzbywaniem się zasobów mieszkaniowych, będzie coraz mniej. Ekwiwalent pieniężny ma wynosić 45% do 80% wartości należnej kwatery i zależeć od stażu służbowego żołnierzy. Nie sądzę, aby jego wysokość satysfakcjonowała kogokolwiek, a już szczególnie młodego człowieka, który właśnie rozpoczyna służbę i myśli poważnie o założeniu rodziny.</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#ZdzisławJarmużek">Przewidziano również świadczenia na pokrycie kosztów wynajmu mieszkania, oczywiście pomniejszone o opłaty, jakie żołnierz musiałby wnieść za należne mieszkanie lub internat. Ciekawe, jak autorzy projektu wyobrażają sobie realizację tego zapisu w garnizonie takim jak na przykład Wędrzyn, gdzie internaty są przepełnione, możliwości wynajmu mieszkania właściwie żadne, a kadra jednej z stacjonujących tam jednostek w 85% mieszka w sąsiednich miastach.</u>
          <u xml:id="u-38.7" who="#ZdzisławJarmużek">W ustawie jest również mowa o preferencyjnym systemie zakupu mieszkań przez osoby uprawnione. System ten jest jednak korzystny tylko dla kadry posiadającej kwatery w atrakcyjnych, dużych garnizonach. W garnizonach mniejszych mieszczących się w małych miejscowościach kadra, która mogłaby korzystać z maksymalnej zniżki, stanowi 80%. Są to ludzie przeważnie starsi zajmujący mieszkania budowane zgodnie ze standardami sprzed 30 lat, w znacznym stopniu zdekapitalizowane. A ponieważ w razie ich śmierci prawo do kwatery przechodzi na osoby uprawnione do renty rodzinnej, żołnierze ci rzadko zainteresowani są zakupem mieszkania, tym bardziej że jako właściciele nie będą mogli korzystać z dopłat do czynszu.</u>
          <u xml:id="u-38.8" who="#ZdzisławJarmużek">Reasumując stwierdzam, że proponowana w ustawie zamiana świadczeń rzeczowych na ograniczone świadczenia finansowe miałaby sens tylko w warunkach istnienia normalnego rynku mieszkań. Taki rynek zaczyna z wolna funkcjonować w dużych miastach, stamtąd też głównie dochodzą głosy kadry zadowolonej z korzystnej dla niej ustawy. Pamiętajmy jednak, że wojsko to nie tylko garnizony takie jak: Warszawa, Poznań czy Wrocław. To również dziesiątki małych miejscowości, gdzie omawiana ustawa zamyka drogę do własnego lokum ogromnej części kadry, zwłaszcza młodej. Pamiętajmy, że tam właśnie, ze względu na dotkliwe bezrobocie większość rodzin wojskowych żyje wyłącznie z poborów żołnierza i nie ma najmniejszych szans na zakup mieszkania czy budowę własnego domu. Pamiętajmy wreszcie, że większość żołnierzy zawodowych nie wywodzi się z elit społecznych i finansowych; że wielu z nich wybrało szkołę wojskową, gdyż rodziców nie było stać na opłacanie kosztów związanych ze studiami cywilnymi i wieloletnie wpłaty rat do spółdzielni mieszkaniowych. Ci ludzie nierzadko szli do wojska głównie po to, aby mieć gdzie mieszkać.</u>
          <u xml:id="u-38.9" who="#ZdzisławJarmużek">Dziś okazuje się, że ich wieloletnia praca nie jest warta nawet służbowego mieszkania. Jeśli w takiej sytuacji utrzymuje się wojskowe budownictwo mieszkaniowe tylko w siedzibach dowództw, okręgów i rodzajów Sił Zbrojnych, jeśli określa się wysokość ekwiwalentu pieniężnego według cen miejscowych, jeśli wprowadza się nową kategorię mieszkań funkcyjnych dla wyższej kadry dowódczej, to nie można mieć wątpliwości, komu omawiana ustawa przyniesie największe korzyści. Nie może więc dziwić rozgoryczenie, z jakim ustawa przyjmowana jest przez - jak sami siebie nazwali - wyrobników sztuki wojennej. Zdarzyło mi się usłyszeć, że wojsko kieruje się dewizą: aby sztaby rosły w siłę, a generalicja żyła dostatniej!</u>
          <u xml:id="u-38.10" who="#ZdzisławJarmużek">Wysoka Izbo! Od 1989 r. wojsko systematycznie pozbawiane jest posiadanych wcześniej praw i przywilejów. Żołnierz zawodowy i jego rodzina nie mieszkają już w tanim mieszkaniu, nie korzystają z bezpłatnych leków. Żołnierz nie ma już zniżki na przejazdy PKS, a jego żona straciła zniżkę na przejazd koleją. W samofinansujących się wojskowych domach wypoczynkowych żołnierz zawodowy traktowany jest jak ubogi intruz. Szermując hasłem o przywracaniu wojska społeczeństwu, zabroniono żołnierzom zrzeszania się, pozbawiono ich prawa do zasiadania w sądach powszechnych w roli ławników, wreszcie pozbawiono ich w praktyce biernego prawa wyborczego.</u>
          <u xml:id="u-38.11" who="#ZdzisławJarmużek">W opinii tej grupy żołnierzy zawodowych, w których imieniu mówię, omawiana przez nas ustawa stanowi kolejne ogniwo w łańcuchu działań powodujących pauperyzację i społeczną degradację wojska. Zgłaszane są obawy, że ustawa mająca na celu pozbycie się przez Ministerstwo Obrony Narodowej części balastu wydatków może nieoczekiwanie spowodować pozbycie się dużej części kadry zawodowej i to z pewnością kadry najbardziej rzutkiej, operatywnej, najlepiej wykształconej, a przede wszystkim młodej, która ma jeszcze o co walczyć.</u>
          <u xml:id="u-38.12" who="#ZdzisławJarmużek">Dlatego też, Wysoka Izbo, uważam, że ustawa powinna zostać odesłana do Sejmu celem gruntownego poprawienia. Jednakże, nie chcąc hamować wdrażania pozytywnych rozwiązań, jakie w większości ustawa ta niesie, wniosku takiego nie postawię w nadziei na jej nowelizację w przyszłości. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Romana Karasia. Następnym mówcą będzie pani senator Dorota Simonides.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#RomanKaraś">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#RomanKaraś">Mam parę uwag do dzisiejszej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#RomanKaraś">Trudno nie nawiązać do posiedzenia, na którym przyjmowaliśmy sprawozdanie rzecznika praw obywatelskich. Jest to istotne o tyle, że znaczna część tego sprawozdania tyczyła nieprawidłowości związanych, generalnie mówiąc, z armią. Między innymi została też tam zasygnalizowana kwestia mieszkaniowa i fakt, że ludzie mundurowi, wojskowi nie mają takich praw jak osoby cywilne, a więc są dyskryminowani.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#RomanKaraś">Jest oczywiste, że chodzi zarówno o stworzenie bodźca po to, by był napływ nowej kadry, by armia mogła sprostać nowym wymaganiom i nowej sytuacji, jak i o skorelowanie tego z wolnym rynkiem. Niepodobna, patrząc na te zadania, nie widzieć specyfiki służby. Niepodobna nie mieć świadomości tego, że jest to służba, nie praca. Dlatego dziwne wydaje się stanowisko, które popiera poprawkę mniejszości mówiącą o jakimś szczególnym uprzywilejowaniu.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#RomanKaraś">Doskonale wiem, że ludzie pracują w przedsiębiorstwach, gdzie opłaca się ich na poziomie minimum. Jednakże, czy to jest argument przesądzający o tym, że tu mamy do czynienia ze szczególnym traktowaniem? Musimy sobie zdawać sprawę z różnicy między służbą a pracą. Wspomnę tylko o braku stałego miejsca zamieszkania, o ciągłym przemieszczaniu się. Chyba już samo to przesądza, że dodatek 100 000 starych złotych na jednego członka rodziny nie jest aż tak szczególnym przywilejem.</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#RomanKaraś">W wypadku wykupu mieszkania na zasadach podanych w ustawie chodzi o obniżkę sięgającą najwyżej 80%. Popatrzmy, jak wygląda sprawa zakupu mieszkań przez niewojskowych lokatorów. Tam też, jeśli chodzi o masę mieszkaniową, stosowane są obniżki w zależności od tego, kiedy wybudowany został blok, od stanu technicznego konkretnej substancji mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#RomanKaraś">Myślę, że mimo wszystkich niedociągnięć, o których tak celnie wspomniał mój przedmówca, pan senator Jarmużek, nie możemy być przekonani co do tego, że tak dużo tych zasobów zostanie wykupionych. Miejmy świadomość, że kadra wojskowa nie posiada dziś kondycji finansowej, która dawałaby jej podstawy do tego, by nastąpił wykup masowy.</u>
          <u xml:id="u-40.7" who="#RomanKaraś">Mimo pewnych niedoskonałości ustawy podzielam stanowisko przedstawione przez połączone komisje i będę głosował za jej przyjęciem w tym kształcie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu panią senator Dorotę Simonides. Następnym mówcą będzie pan senator Piotr Łukasz Juliusz Andrzejewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#DorotaSimonides">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#DorotaSimonides">Dokładna lektura ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej wzbudziła moje zdziwienie, ponieważ de facto jest tam również ukryta prawna regulacja zasad gospodarki mieszkaniowej, którą odczytuję jako niespójną z zasadami obowiązującymi cywilów.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#DorotaSimonides">Nie koresponduje ona z przepisami uchwalonych już ustaw z pakietu mieszkaniowego. Nie chcę wypowiadać się na temat zakwaterowania żołnierzy i kadry zawodowej, ale chcę mówić o mieszkaniach. Bo czym innym dla mnie jest kwatera na terenie zamkniętym, przy jednostce lub poligonie, a czym innym mieszkanie w centrum miasta. Tymczasem według art. 21 pktu 2 ustawy: „Kwaterą jest samodzielny lokal mieszkalny w rozumieniu przepisów o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych”. Koniec cytatu. Na tym podobieństwo się kończy. A o ile pamiętam, raport budownictwa zapewniał nas, że zmierza się do jasnej, klarownej i czytelnej polityki mieszkaniowej, zmierza się ku temu, by prawa rynku dyktowały zasady gospodarki zasobami mieszkaniowymi.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#DorotaSimonides">I oto w sytuacji, gdy z dnia na dzień na cywilnych właścicieli mieszkań przerzucono obowiązek pełnego partycypowania w kosztach ich utrzymania, ustawa potwierdza prawo wojskowych do szczególnych uprawnień, gwarantuje im całą gamę, ekwiwalentów, łącznie z ekwiwalentem konserwacyjnym, czyli prawdopodobnie zwrotem pieniędzy na przykład za malowanie okien, ścian, drzwi. Jednocześnie w tej samej ustawie w sposób rygorystyczny potraktowano na przykład wdowę po żołnierzu zawodowym, która nie posiada uprawnień do renty rodzinnej. Traci ona prawo do kwatery, która od tego momentu jest już tylko lokalem mieszkalnym, a co za tym idzie, obowiązują tu już inne przepisy.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#DorotaSimonides">Najbardziej kontrowersyjny jest zaplanowany w ustawie mechanizm utworzenia Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, która ma zastąpić GAM, Garnizonowe Administracje Mieszkań. Artykuł 14 stwierdza, że: „Skarb państwa powierza agencji wykonywanie prawa własności i innych praw rzeczowych na jego rzecz w stosunku do gruntów, budynków i lokali mieszkalnych stanowiących w dniu wejścia w życie ustawy własność skarbu państwa, pozostających w zarządzie organów wojskowych”. Koniec cytatu. Artykuł 18 ust. 2 natomiast dodaje, że podstawą przekazania nieruchomości oraz innych składników mienia są protokoły zdawczo-odbiorcze sporządzane przez organ wojskowy i agencję. Czyli wojsko samo sobie przekaże potężny majątek, wyceni go, a potem odsprzeda. Co więcej — zacytuję teraz pkt 1 z art. 58: „Sprzedaż kwater lub lokali mieszkalnych następuje po cenie określonej przez dyrektora oddziału rejonowego agencji”. Cały ten proces odbywa się zatem bez udziału zespołu kontrolnego z zewnątrz, spoza resortu wojskowego. Ustawa precyzuje też zasady wykupu, wielkości zniżek do 80%, spłat ratalnych do 5 lat. Zasady i tryb sprzedaży mieszkań również ma uszczegółowić organ wojskowy, minister obrony narodowej na drodze rozporządzenia.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#DorotaSimonides">W tym mechanizmie preferencji podobnym do prywatyzowania mieszkań po pegeerach dostrzegam potencjalne źródło tworzenia niekorzystnych zjawisk społecznych. Dopowiem, że na przykład wykupywaniu mieszkań z Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa i to za symboliczne kwoty, towarzyszy niepokojące zjawisko nadmiernego wykorzystywania budżetu państwa. Nowy właściciel tak wykupionego mieszkania ma bowiem możliwość zrealizowania w banku PKO premii gwarancyjnej z tytułu posiadania książeczki mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#DorotaSimonides">Z tytułu wyprzedaży mieszkań pozostających w dyspozycji wojska ma wprawdzie wpłynąć do agencji 540 miliardów złotych, ale i tak skarb państwa w myśl ustawy musi dofinansować agencję, rezerwując znaczne środki na ekwiwalenty, dodatki, na podnajem mieszkań, równoważniki mieszkaniowe. I to w sytuacji, gdy nie dofinansowuje wielu gmin w Polsce z tytułu obarczenia ich obowiązkiem wypłacania dodatków mieszkaniowych dla cywilów.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#DorotaSimonides">Ustawa nakłada również na gminy obligatoryjny obowiązek przejmowania zbędnych nieruchomości wojskowych oraz wojskowych budynków mieszkalnych zajmowanych w większości przez osoby cywilne. Na gminę spadną więc nowe, nie planowane wydatki. O dodatkowych subwencjach dla gmin z tego tytułu ustawa zupełnie milczy.</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#DorotaSimonides">To są moje wątpliwości, którymi chciałam się podzielić i na które może odpowie debata lub odpowie pan minister, jako że jest to rządowy projekt ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Piotra Łukasza Juliusza Andrzejewskiego. Następnym mówcą miał być pan marszałek Grzegorz Kurczuk, ale oddał on swoją wypowiedź do protokołu. Następnym mówcą będzie pan Jerzy Madej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PiotrAndrzejewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#PiotrAndrzejewski">Trudno nie podzielić wątpliwości przedstawionych tutaj przez wielu senatorów, a zwłaszcza przez panią senator Simonides. Wydaje się, że ta ustawa operuje w sferze pewnej fikcji i pozorów, zwłaszcza kiedy się utrzymuje, że dotyczy ona zakwaterowania Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Ja oceniam ją raczej jako poważny krok ku osłabieniu mocy obronnej Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#PiotrAndrzejewski">W gruncie rzeczy dotyczy ona uwłaszczenia - i to uwłaszczenia za bezcen, z naruszeniem zasady równości i sprawiedliwości społecznej, osób wchodzących w skład Sił Zbrojnych i ich rodzin, z uwzględnieniem oczywiście emerytów i rencistów - i jednocześnie wywłaszczenia z mienia ogólnonarodowego reszty społeczeństwa. Oznacza przecież także wyzbycie się nieruchomości i odpowiedzialności za nie; nieruchomości, które dotąd były związane z celami obronnymi i przeznaczone na te cele, a w tej chwili, jak mówi ustawa, mogą być przeznaczone pod budownictwo mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#PiotrAndrzejewski">Ustawa zawiera szereg delegacji, a samo to, co nie podlega delegacji, jest już wystarczająco niepokojące.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#PiotrAndrzejewski">Odrębność sytuacji członków Sił Zbrojnych była i jest dla mnie sprawą oczywistą. Ale nie można dzisiaj, w tak ciężkiej sytuacji budżetowej, pozbywać się odpowiedzialności i instrumentu uzależniającego tych, którzy na zasadzie kontraktu czy na zasadzie obowiązku, będą wykonywać służbę w Siłach Zbrojnych. Ich uwłaszczenie jest równoznaczne z pozbyciem się możliwości ich uzależniania od doraźnej polityki administracji rządowej w tym zakresie i od Sił Zbrojnych, na dodatek na nagannych, nie związanych z gospodarką rynkową, o czym była mowa, zasadach.</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#PiotrAndrzejewski">Wydaje się, że mamy do czynienia z eufemizmem pojęcia sprzedaży raz jeszcze użytym tak samo, jak wtedy, kiedy, broniąc w procesach przed różnymi sądami wojskowymi, bywałem w oficerskim kasynie. Wiem, że wówczas obiad, który normalnie kosztował 100 złotych, tam można było dostać za 2 złote, 3 złote. Nazywało się to sprzedażą obiadu. Mówiło się, że oficerowie nabywają ten obiad, ale te dziewięćdziesiąt parę procent dofinansowywał skarb państwa. Tak samo jest ze sprzedażą w tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#PiotrAndrzejewski">Jest niedopuszczalne, żeby 170 000 mieszkań uzależnić od 70 terenowych decydentów, którzy z ulgami przewidzianymi w art. 58 będą sobie dowolnie wyznaczać ceny. A kto będzie to kontrolował? Nawet nie rada nadzorcza tego specyficznego ciała, którym jest nowa agencja sprzedaży mająca swoje ciała pozorujące. Rada nadzorcza, która nie będzie kontrolować nawet cen sprzedaży? Nie ma tu dla niej takich uprawnień. Będzie decydował organ wykonawczy, jeden z siedemdziesięciu.</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#PiotrAndrzejewski">Następnie bezprzetargowa, zaznaczona w ustawie sprzedaż — znowu chyba „sprzedaż” w cudzysłowie — gruntów spółdzielni lub spółce, której „wyłącznymi członkami lub udziałowcami są osoby uprawnione do kwater lub pracownicy wojska”. No, ale gdyby był pluralizm, powinien być przetarg. Okazuje się jednak, że będzie jedynie słuszna wyznaczona spółka albo spółdzielnia, według „prikazu” czy rozkazu, a pluralizmu już się nie dopuszcza. Bo gdyby się dopuszczało, że wojskowi sami mogą je założyć, te spółdzielnie, i że mogą to być różne podmioty, to nie byłoby bezprzetargowości dla oddziałów rejonowych, tak jak tłumaczył to zresztą referent. Skoro będzie tylko jedna słuszna spółka lub spółdzielnia, skoro inne nie będą mogły istnieć, nie ma mowy o przetargach.</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#PiotrAndrzejewski">Cena nabycia powinna być regulowana na zasadach powszechnych reguł, za bony prywatyzacyjne. Są przecież projekty uwłaszczeniowe NSZZ „Solidarność”. Każdy będzie miał bony prywatyzacyjne, będzie mógł za nie kupić sobie mieszkanie z uwzględnieniem preferencji.</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#PiotrAndrzejewski">I agencja, następna po agencji rynku rolnego, po agencjach gospodarczych. Następna, która będzie prowadziła niegospodarną działalność gospodarczą. Niegospodarną, bo jeżeli mówi się, że to mają być zasady gospodarności, to jeszcze raz zaprzeczamy wszystkiemu. Operujemy znowu w polityce i w świecie wielkiej fikcji. Jak agencja może być gospodarna, jeżeli wszystko polega na wyzbywaniu się mienia wbrew wszelkim zasadom rynkowym, z uszczupleniem dochodów skarbu państwa, za to z dotacjami z budżetu.</u>
          <u xml:id="u-44.10" who="#PiotrAndrzejewski">Wątpliwości, które przedstawiłem, sugerują, że w dalszym ciągu mamy do czynienia z rozdawnictwem przywilejów kosztem najbiedniejszej części społeczeństwa polskiego, kosztem budżetu, i tak nadmiernie obciążonego, w sytuacji kiedy nie można doprosić się o czytelne, dla wszystkich jednakowe reguły funkcjonowania państwa.</u>
          <u xml:id="u-44.11" who="#PiotrAndrzejewski">To tak jak z prywatyzacją rzekomo „po polsku”. Jest prywatyzacja południowoamerykańska, z uwłaszczeniem i z partycypacją kapitałów pracowniczych, ale tutaj mamy do czynienia ze szczególnym rodzajem legislacji, prywatyzacji i rozdawnictwa przywilejów, rzeczywiście „po polsku”. Jeżeli nadal będziemy mieli do czynienia ze specustawami takimi jaka ta, która zmierza, jak twierdzę, w ostatecznym rachunku do osłabienia mocy obronnej Rzeczypospolitej Polskiej, sformułowanie: „po polsku” stanie się chyba pejoratywne.</u>
          <u xml:id="u-44.12" who="#PiotrAndrzejewski">Pozwalam sobie złożyć minimalną przynajmniej poprawkę, o ile w ogóle tę ustawę można poprawić. Ją trzeba by przeredagować na nowo, zgodnie z czytelnością i powszechnością reguł obowiązujących dzisiaj w Polsce, nie zaś zasadą rozdania przywilejów i uwłaszczenia pewnej grupy kosztem funkcji spełnianej przez Siły Zbrojne. Poprawka zmierza do skreślenia tej bezprzetargowości, bo to już jest zbyt jawne nadużycie rozdawnictwa. Zmierza też do ograniczenia jej do zakresu, w którym polityczną odpowiedzialność za ceny minimalne czy ceny przywilejowe będzie jednak ponosiła Rada Ministrów, a nie siedemdziesięciu terenowych decydentów. Wydaje się, że jest to minimum, jakie możemy zrobić, sygnalizując wadliwy charakter legislacji, z którą mamy dzisiaj do czynienia.</u>
          <u xml:id="u-44.13" who="#PiotrAndrzejewski">Przyznam, że rozdysponowanie majątku narodowego tak dalece sprzeczne z zasadami sprawiedliwości, z zasadami równości, przede wszystkim wobec prawa, dla mnie stanowi ewenement. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-44.14" who="#PiotrAndrzejewski">Składam wniosek, Panie Marszałku, dotyczący tych dwóch artykułów - art. 17 i art. 58. Chcę jednocześnie poprzeć wystąpienie pan senator Kustrzeby i jej wniosek, tak jak i te wnioski mniejszości, które zostały tutaj złożone. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#StefanJurczak">Proszę pan senator Adamski… ale jeszcze pani Berny ad vocem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#MariaBerny">Przepraszam, ale ja chciałam zapytać pana senatora, jak wyobraża sobie przetarg w sytuacji, kiedy przecież rzecz dotyczy nie mieszkań abstrakcyjnych, tylko mieszkań już zasiedlonych przez konkretne rodziny? Ja na przykład, mieszkając przez wiele lat w mieszkaniu kwaterunkowym, wykupiłam je teraz nie na drodze przetargu.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Jeżeli pan marszałek pozwoli, to…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PiotrAndrzejewski">Pani Senator, to dotyczy gruntów przeznaczonych dotychczas na cele obronności. Te grunty będą w jakiejś spółdzielni, w spółce. A są tu jeszcze jakieś podmioty, o których nie usłyszeliśmy, co to jest, ale myślę, że przedstawiciel rządu nam powie, czy one są już numerus clausus, czy nie, te inne organy upoważnione na podstawie odrębnych przepisów. Jeszcze jest jakaś furtka. Ale to akurat nie dotyczy mieszkań. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#komentarz">(Senator Maria Berny: Przepraszam, ale ja widocznie nie zrozumiałam.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, pan senator Adamski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#JerzyAdamski">Panie Marszałku! Panie Senatorze! Myślę, że pan się przejęzyczył, bo właśnie ta ustawa umocni obronność, ułatwi dowódcom jednostek pracę nad obronnością, odciążając ich od problemów zakwaterowania, dając im więcej czasu na sprawy obronności. Dzisiaj gros czasu poświęca na sprawy osobowe, co miesiąc przyjmuje żołnierzy zawodowych, którzy mówią, że nie mają mieszkań, nie mają pieniędzy. Myślę, że pan się w tym momencie przejęzyczył.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PiotrAndrzejewski">Jeżeli można, pozwoli pan marszałek, bo to było ad vocem mojej wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#PiotrAndrzejewski">Nie, nie przejęzyczyłem się. Moim zdaniem, w wyniku tej ustawy dojdzie do poważnego osłabienia mocy obronnej Rzeczypospolitej Polskiej i podtrzymuję ten pogląd. Oczywiście, trudno w tej chwili o polemikę. Taki reprezentuję pogląd. To natomiast, o czym mówi pan senator, dotyczy wadliwej struktury i organizacji pracy oraz wadliwej struktury zarządzania tym mieniem i pomieszania zbyt wielu funkcji. Wydaje mi się, że Siły Zbrojne to jest osobny problem. Restrukturyzacja ich sposobu zarządzania, funkcjonowania i zasad jest wielkim wyzwaniem, któremu okres transformacji nie sprostał. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#komentarz">(Senator Jerzy Adamski: Panie Marszałku, jeżeli pan pozwoli… Panie Senatorze, jednym ze zwiastunów tej restrukturyzacji jest właśnie dzisiejsza ustawa.)</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Jerzego Madeja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#JerzyMadej">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#JerzyMadej">Widać, że wtedy, kiedy dochodzimy do spraw zasadniczych w gospodarce rynkowej, czyli do pieniędzy, to wtedy zaczyna się dyskusja, bardzo merytoryczna, nad konkretnymi sprawami dotyczącymi z jednej strony rozwiązań ekonomicznych, a z drugiej - tworzenia takich czy innych przywilejów dla takiej czy innej grupy obywateli.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#JerzyMadej">Zaczynając od samej ustawy, zgadzam się, również w tym przypadku, z panem senatorem Andrzejewskim, że tytuł ustawy jest właściwie na wyrost. Artykuł 1 ust. 1 mówi o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych, że jest to rozmieszczenie żołnierzy, jednostek, magazynowanie lub przechowywanie urządzeń, tymczasem cała ustawa poświęcona jest zakwaterowaniu żołnierzy i innych osób. W jednym tylko rozdziale wspomina się o możliwości zajęcia obiektów, ale to w razie stanu wojennego, mobilizacji czy wojny. Generalnie jest to ustawa dotycząca zakwaterowania żołnierzy i innych osób związanych z obronnością kraju. Z pewnością więc tytuł jest na wyrost.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#JerzyMadej">Jeśli natomiast idzie o samą zasadę, to na pewno jest to krok naprzód. Albowiem głównym zadaniem Sił Zbrojnych ma być w końcu zapewnienie zewnętrznej obronności kraju, a nie zajmowanie się budownictwem mieszkaniowym, gospodarowaniem tymi mieszkaniami. Przypomnę jeszcze z nie tak dawnej przeszłości, że wojsko miało własne gospodarstwa rolne, prowadziło hodowlę trzody, chlewnie i inną tego typu działalność. Odchodzi się od tego i w tym sensie jest to krok, a raczej pół kroku, ponieważ znowu przyjęto rozwiązania, które nie są docelowe.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#JerzyMadej">Wprowadza się znowu pojęcie kwatery stałej, kwatery zastępczej, lokalu mieszkalnego, kwatery funkcyjnej. Są jeszcze inne możliwości i związane z tym przywileje. Różne rodzaje zakwaterowań powodują, że żołnierze i inne osoby uprawnione mają w efekcie tych przywilejów osiem. Wypisałem te wszystkie przywileje: ekwiwalent pieniężny w zamian za rezygnację z kwatery, świadczenie finansowe umożliwiające pokrycie kosztów najmu lokalu, ekwiwalent pieniężny w wysokości odpowiadającej niedoborowi norm powierzchni, ekwiwalent konserwacyjny, równoważnik mieszkaniowy niezależny od rodzaju zajmowanego lokalu mieszkalnego, koszty przekwaterowania ponoszone przez agencję, zwrot kosztów dojazdu najdogodniejszym publicznym środkiem transportu, zwolnienie z opłaty za zakwaterowanie tymczasowe. Otóż to. Jakie więc jest to rozwiązanie docelowe, skoro wprowadza się tyle różnych form ekwiwalentów, równoważników, zwrotu kosztów czy dopłat do tych mieszkań?</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#JerzyMadej">Oczywiście, w tej chwili mówię o rozwiązaniu idealnym, które polegałoby na tym, że z tytułu stopnia, zajmowanego stanowiska czy ewentualnie wysługi lat - nad tym można się zastanawiać - jest dodatek mieszkaniowy i każdy z nim robi, co chce. Albo kupuje sobie mieszkanie, jeżeli go na to stać, albo wynajmuje mieszkanie, a jeżeli nie, to dostaje kwaterę stałą lub tymczasową, za którą płaci tyle, ile wynoszą koszty zakwaterowania. A co zrobi z resztą pieniędzy, to jest jego sprawa. I to byłoby rozwiązanie czyste, jednoznaczne, nie budzące tylu kontrowersji i tylu wątpliwości. W tym tkwi błąd tej ustawy i dlatego przyjmuję, że stanowi pół, a nie cały krok naprzód.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#JerzyMadej">Inną sprawą kilkakrotnie podnoszoną przez tych, którzy krytykują te rozwiązania, jest sprzedaż mieszkań, które dotychczas były w zarządzie lub były własnością Sił Zbrojnych czy Ministerstwa Obrony Narodowej. Chodzi o sprzedaż tych mieszkań ich dotychczasowym użytkownikom. Tutaj akurat nie mam obaw i tych wątpliwości, jako że taka polityka właściwie prowadzona jest w skali państwa, nie tylko w stosunku do pracowników byłych pegeerów. Taką politykę prowadzą też gminy, w których budynki i mieszkania komunalne zostały wybudowane w dużej mierze przecież z dotacji budżetu państwa. Czyli naszym wspólnym wysiłkiem, moim również, pana senatora Andrzejewskiego również. A w tej chwili w Warszawie, jak słyszeliśmy wczoraj, proponuje się, żeby mieszkania sprzedawać za gotówkę za 20% wartości ceny rynkowej. A w innych miastach? Znamy przecież przypadek w Gdyni, gdzie za symboliczne pieniądze miasto próbowało sprzedawać mieszkania komunalne ich mieszkańcom. Nie widzę więc w tym narażenia na szwank skarbu państwa, bo praktyka wykazuje, że pozbycie się tych mieszkań i oddanie ich prywatnym właścicielom rzeczywiście zmniejsza straty, jakie z tego tytułu ponosi budżet państwa czy poszczególne gminy.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#JerzyMadej">Brakuje mi natomiast ciągle jednolitego systemu czy ekwiwalentu mieszkaniowego, czy równoważnika mieszkaniowego - nieważne jak byśmy go nazwali - który by przysługiwał niezależnie od tego, jakie kto mieszkanie zajmuje, w jakim mieszkaniu mieszka, pod warunkiem że ktoś, kto zajmowałby kwaterę stałą czy tymczasową po prostu płaciłby za nią tyle, ile wynoszą rzeczywiste koszty użytkowania i eksploatacji. Akurat to rozwiązanie nie budzi moich wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-53.8" who="#JerzyMadej">Co zaś do sprawy Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, to tutaj również mam obawy, o których mówił pan senator Andrzejewski. Zdaję sobie sprawę, że to jest przejściowy okres. Mam nadzieję, że to jest rzeczywiście przejściowy okres, a nie prowizorka, która będzie trwała przez następne 20 lat czy 25 lat. Na okres przejściowy można się z tym zgodzić, ale nie na dłuższy czas. Wtedy i ja miałbym wątpliwości, bo może okazać się, że głównym zadaniem agencji będzie podział dotacji pochodzących z Ministerstwa Obrony Narodowej. A wiadomo, że nie szanuje się pieniędzy, które dostaje się w postaci dotacji. Nic nie zmusi wtedy agencji, aby gospodarnie zarządzała obiektami, które będą w jej posiadaniu.</u>
          <u xml:id="u-53.9" who="#JerzyMadej">Oczywiście jeżeli chodzi o kwatery stałe czy tymczasowe, które są na terenach zamkniętych, to nie ulega wątpliwości, że muszą one być we władaniu, w zarządzie Sił Zbrojnych czy Ministerstwa Obrony Narodowej. Jest to specyfika tego zawodu, specyfika tej działalności i od tego nie uciekniemy. Nie będzie tak, że wszyscy będą mieszkali poza terenami zamkniętymi i że wszyscy będą dojeżdżali do pracy, i nie będzie z tym żadnego problemu.</u>
          <u xml:id="u-53.10" who="#JerzyMadej">To są generalne uwagi dotyczące zastosowanych w ustawie rozwiązań. Powtarzam, połowiczych rozwiązań. Na pewno jest to postęp w stosunku do tego, co było, ale nie stan docelowy. Jeszcze to nie jest to, do czego chcielibyśmy dążyć: żeby z jednej strony obowiązywały zasady gospodarki rynkowej, z drugiej zaś - czystego podziału zadań. Siły Zbrojne są od tego, żeby nas bronić, a wszystkie inne organizacje, spółdzielnie mieszkaniowe czy gminy, czy jeszcze inne organizacje są od tego, żeby zajmować się budowaniem, eksploatacją i wynajmem mieszkań, które mają służyć wszystkim obywatelom, bez względu na to, gdzie pracują i co robią.</u>
          <u xml:id="u-53.11" who="#JerzyMadej">Teraz uwagi szczegółowe. Tutaj znowu zgadzam się z kilkoma przedmówcami, że ustawa jest chyba rekordowa, jeśli idzie o błędy, niedoróbki, niejasności, nieścisłości. Taką ustawę dostaliśmy z Sejmu. Trochę śledziłem tok pracy nad nią. Była to propozycja rządowa, potem podobno, słyszałem takie tłumaczenie, w Sejmie wprowadzono bardzo wiele poprawek, które również odbiły się na jakości rozwiązań legislacyjnych. Efektem są błędy, o których już mówił i pan senator Daraż, jako sprawozdawca Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, i pan senator Andrzejewski. Ja również znalazłem jeszcze kilka takich rzeczy. Przy czym kilka z nich to wątpliwości, a kilka to oczywiste błędy. I jeśli pan marszałek pozwoli, to jeszcze zajmę państwu tymi problemami kilka minut.</u>
          <u xml:id="u-53.12" who="#komentarz">(Wicemarszałek Stefan Jurczak: Dwie minuty.)</u>
          <u xml:id="u-53.13" who="#JerzyMadej">Chyba wtedy zapiszę się drugi raz, Panie Marszałku, do głosu, bo to takie istotne.</u>
          <u xml:id="u-53.14" who="#JerzyMadej">Zacznę od artykułu 22, który właściwie budzi i budził kontrowersje. Jest to kwestia kwater funkcyjnych. Zapis w ust. 3: „żołnierzom zawodowym pełniącym czynną służbę wojskową jako służbę stałą i innym osobom zajmującym kierownicze stanowiska w Ministerstwie Obrony Narodowej” nie jest jednoznaczny. Słowa: „i innym osobom zajmującym kierownicze stanowiska w Ministerstwie Obrony Narodowej” odnoszą się również do żołnierzy, czyż nie? Odnosi się wrażenie, że ustawa daje prawo do kwater funkcyjnych wszystkim żołnierzom i innym osobom pełniącym kierownicze funkcje w Ministerstwie Obrony Narodowej. Tam po prostu brakuje przecinka po słowach: „innym osobom”. Brakuje przecinka, który by łączył to, że i żołnierzom zawodowym, i innym osobom, ale zajmującym kierownicze stanowiska w Ministerstwie Obrony Narodowej przysługują kwatery funkcyjne. Inaczej można odczytać, że wszystkim żołnierzom zawodowym i osobom, które pełnią kierownicze stanowiska w Ministerstwie Obrony Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-53.15" who="#JerzyMadej">Druga uwaga dotyczy artykułu 24 w ust. 1.: „Prawo do kwatery realizuje się na wniosek żołnierza zawodowego, o którym mowa w art. 22 ust. 1 i 3”, czyli, że prawo do kwatery funkcyjnej realizuje się na czyjś wniosek. Rozumiałem, że kwatera funkcyjna jest kwaterą automatycznie przysługującą z tytułu zajmowanego stanowiska. Jeżeli ktoś zajmuje odpowiednie stanowisko w wojsku, to dostaje kwaterę funkcyjną. Może z niej nie skorzystać, jeżeli nie będzie chciał, ale nie jest tak, że to on składa wniosek. Wnioski składają wszyscy inni. Czyli w art. 24, w moim przekonaniu, trzeba skreślić cyfrę trzy w wyrażeniu „art. 22 ust. 1 i 3”, bo dotyczy to tylko żołnierzy uprawnionych, którzy są zapisani w ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-53.16" who="#JerzyMadej">W art. 22 w ust. 4, jest chyba tak zwany czeski błąd: „minister obrony narodowej w drodze zarządzenia”. Chodziło chyba o rozporządzenie ministra, nie o zarządzenie. Minister wydaje rozporządzenia albo obwieszczenia. Wydaje mi się, że to trzeba zmienić.</u>
          <u xml:id="u-53.17" who="#JerzyMadej">W art. 26 jest niejednoznaczność i pewna wątpliwość. W ust. 1 drugie zdanie brzmi: „Norma powierzchni mieszkalnej przysługująca osobie uprawnionej do kwatery z jednego tytułu wynosi od 7 m2 do 10 m2”. Chodzi o normę na osobę uprawnioną, czy na każdego członka rodziny, który z nią zamieszkuje? Znowu niejednoznaczny zapis. Być może intencja była oczywista, dlatego proponuję napisać: „Norma powierzchni mieszkaniowej na osobę, przysługująca osobie uprawnionej do kwatery z tytułu stopnia wojskowego lub zajmowanego stanowiska, wynosi od 7 m do 10 m2”. Chyba, że intencja autorów ustawy była inna. W przeciwnym razie zapis, który proponuję, jest bardziej jednoznaczny, czytelny i sformułowany po polsku.</u>
          <u xml:id="u-53.18" who="#JerzyMadej">Następnie w ust. 2 pkt. 2 stwierdza się, że członkami rodziny żołnierza jest małżonek i dzieci własne. Przy ustalaniu przysługującej powierzchni mieszkalnej nie uwzględnia się jednak dzieci, które ukończyły 25 rok życia, albo tych, które usamodzielniły się, a więc zawarły związek małżeński, chyba że wcześniej stały się inwalidami. Ostatnie zdanie jest natomiast takie: „Ograniczenia wieku dziecka lub stanu cywilnego nie stosuje się przy przenoszeniu żołnierza zawodowego do innej miejscowości”. Należy to rozumieć w ten sposób, że jeżeli żołnierza zawodowego przenosi się z jednej miejscowości do drugiej, to przenosi się całą jego rodzinę, łącznie z dziećmi, które mają po 35 czy 40 lat, z ich rodzinami, z wnukami. Tak należy rozumieć ten zapis. Jestem za tym, żeby to ostatnie zdanie skreślić. Jeżeli bowiem tak to zinterpretujemy, to jest dla mnie oczywiste, że cała rodzina, a więc wszystkie dzieci, bez względu na wiek czy stan cywilny, mają prawo do mieszkania, gdy ojciec jest przenoszony do innej miejscowości. Jeżeli się mylę, to proszę o sprostowanie. Moja poprawka polega więc na skreśleniu ostatniego zdania.</u>
          <u xml:id="u-53.19" who="#JerzyMadej">W art. 26 ust. 3 jest jeszcze coś, co się chyba nazywa lapsus linguae. Czytamy tam: „Żołnierzowi zawodowemu, który zawarł związek małżeński, przyznaje się powierzchnię mieszkania według normy przysługującej przyszłemu dziecku, jeżeli on lub jego małżonek niezależnie od ich wieku nie posiada dzieci”. Ja rozumiem, że — mówiąc pół żartem, pół serio - w tej chwili, kiedy stosuje się metodę zapłodnienia in vitro, w ciążę może zajść nawet pięćdziesięcioletnia czy sześćdziesięcioletnia kobieta. W związku z tym można przewidywać, że żona w tym wieku może spodziewać się dziecka. Wydaje mi się jednak, że należy to zapisać bardziej zrozumiale, a więc, że przysługuje nie przyszłemu dziecku, ale rodzinie trzyosobowej. Taki zapis jest jednoznaczny i zakłada, że młode małżeństwo będzie oczekiwać dzieci. Małżeństwu, które może mieć trudności w tej materii, przysługuje takie mieszkanie, jakie rodzinie trzyosobowej.</u>
          <u xml:id="u-53.20" who="#JerzyMadej">Zanim przejdę do następnej poprawki, mam pytanie do przedstawicieli ministerstwa. Otóż w art. 26 ust. 4 czytamy: „Przy ustalaniu powierzchni mieszkalnej kwatery uwzględnia się uprawnienia do dodatkowej powierzchni mieszkalnej przyznane na stale ze względu na stan zdrowia emerytom i rencistom wojskowym do stopnia kapitana włącznie…”. A co dalej? Rozumiem, że wyższym oficerom to już nie przysługuje, tylko do stopnia kapitana. Jest to dyskryminacja osób, które posiadają wyższe stopnie wojskowe. Może to jest uregulowane innymi przepisami, o których ja nie wiem?</u>
          <u xml:id="u-53.21" who="#JerzyMadej">Przejdźmy do art. 53. W ust. 1 czytamy: „Zakwaterowanie tymczasowe jest odpłatne. Z opłaty są zwolnieni żołnierze, którzy posiadają członków rodziny uwzględnianych przy ustalaniu przysługujących powierzchni mieszkalnych kwatery i zostali przeniesieni do miejscowości dalszej niż pobliska”. Pomijam wyrażenie: „do miejscowości dalszej niż pobliska”. Powinno tu być raczej: „innej niż pobliska”, bo wiadomo, że miejscowość nie może być bliższa niż pobliska, może być tylko dalsza. Nie o tym jednak chciałem mówić, chciałem natomiast zapytać, co to znaczy: „zwolnieni są tylko ci, którzy posiadają członków rodziny… i zostali przeniesieni do miejscowości dalszej”? To znaczy, że samotny żołnierz nie jest zwolniony? Nie bardzo rozumiem, skąd…</u>
          <u xml:id="u-53.22" who="#komentarz">(Wicemarszałek Stefan Jurczak: Panie Senatorze, przypominam, że kończy się czas.)</u>
          <u xml:id="u-53.23" who="#JerzyMadej">Już kończę. Ostatnie dwa pytania.</u>
          <u xml:id="u-53.24" who="#JerzyMadej">Skąd ta różnica? Oczekuję wyjaśnienia. W innym przypadku złożę poprawkę do tego artykułu.</u>
          <u xml:id="u-53.25" who="#komentarz">(Wicemarszałek Stefan Jurczak: Później będzie czas na zadawanie pytań, Panie Senatorze.)</u>
          <u xml:id="u-53.26" who="#JerzyMadej">Ale wtedy za późno będzie na poprawki, a to jest sprawa istotna.</u>
          <u xml:id="u-53.27" who="#JerzyMadej">Artykuł 58 ust. 1. Tu również znalazł się nieprecyzyjny zapis, mianowicie: „cenę kwatery pomniejsza się o 3% za każdy rok”, a tymczasem na końcu mówi się. że nie może to być więcej niż 80% tej ceny. Aby zapis był zgodny z zasadami języka polskiego, proponuję poprawkę: „nie więcej niż o 80% tej ceny”.</u>
          <u xml:id="u-53.28" who="#JerzyMadej">Wreszcie art. 86, na który zresztą zwrócił uwagę jeden z ekspertów. Nie bardzo to rozumiem. Jeżeli gmina dokonuje sprzedaży lokalu mieszkalnego i udzieli obniżki w cenie nabycia w wysokości niższej niż wynikająca z art. 58 ust. 1 - maksymalna granica tej obniżki wynosi 80% - to agencja przekazuje różnicę właściwej gminie lub zakładowi pracy. A więc gmina, nie dość, że sprzedaje to drożej, to jeszcze dostaje różnicę? Nie rozumiem tego artykułu. Czy to ma dostawać ten, który kupił? Może tam miało być wyższej niż przewidziana w ustawie? Wyższej niż te 80%? Z obecnego zapisu wynika, że nie dość, że gmina zarabia, sprzedając przy małej obniżce, to jeszcze dostaje dodatkowe pieniądze od Wojskowej Agencji Mieszkaniowej. Oczekuję wyjaśnień w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-53.29" who="#JerzyMadej">Zgłaszam zatem cztery poprawki do czterech artykułów. Dwie dalsze, które zostały pominięte, zgłoszę już oddzielnie. Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#StefanJurczak">Proszę o złożenie ich na piśmie, Panie Senatorze. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#StefanJurczak">Zgodnie z art. 43 ust. 2 i w związku z art. 30 ust. 2 Regulaminu Senatu udzielam teraz głosu przedstawicielowi rządu. Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem ustawy, a do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac została upoważniona pani minister obrony narodowej Danuta Waniek.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, Pani Minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#DanutaWaniek">Dziękuję bardzo za udzielenie mi głosu.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#DanutaWaniek">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#DanutaWaniek">Chciałam podziękować za tę niezwykle interesującą dyskusję odnoszącą się do bardzo ważnej dla Sił Zbrojnych ustawy.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#DanutaWaniek">Gwoli przypomnienia chciałam również na początku powiedzieć, że projekt tej ustawy powstawał w naszym resorcie nie przez kilka miesięcy, ale w ciągu kilku lat. Ustawa ta była omawiana wielokrotnie w różnych jednostkach organizacyjnych resortu obrony narodowej, była też konsultowana we wszystkich okręgach wojskowych i rodzajach Sił Zbrojnych, dlatego też, kiedy przyszła do Sejmu Rzeczypospolitej, zyskała wśród posłów opinię ustawy bardzo dobrze przygotowanej. Między innymi dzięki temu prace w komisjach sejmowych mogły trwać niezwykle krótko i ta ustawa wyszła już z Sejmu. Przypomnę, że jej pierwsze czytanie miało miejsce w czasie debaty obronnej w styczniu tego roku. W tej chwili została już nawet opracowana przez odpowiednie komisje senackie. A więc tempo, jak z tego wynika, było bardzo duże. Podkreślam, że to chyba przede wszystkim dzięki temu, iż ustawa ta była bardzo dobrze przedyskutowana i przygotowana w strukturach rządowych — w resorcie obrony narodowej i nie tylko, bo przecież podlegała procesowi uzgodnień międzyresortowych.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#DanutaWaniek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gwoli, przypomnienia powtórzę, choć to stwierdzenie już dzisiaj z tej trybuny padało, że rozpatrywana ustawa zastępuje wielokrotnie nowelizowaną ustawę z 1976 r. Dotychczasowa ustawa o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych wydana była 19 lat temu, kiedy władze państwowe zapewniały społeczeństwo, a w tym również i wojsko, że zagwarantują każdej rodzinie własne mieszkanie drogą masowego budownictwa mieszkaniowego. Praktyka wykazała jednak, że jest to nieosiągalne nawet w odniesieniu do żołnierzy zawodowych posiadających ustawowe prawo do mieszkania służbowego, czyli tak zwanej osobnej kwatery stałej.</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#DanutaWaniek">Transformacja ustrojowa pokazała, że nie jest to właściwa droga do rozwiązania problemu mieszkaniowego środowiska wojskowego. Do wojska wstępowało rocznie od 3500 do 5000 żołnierzy zawodowych, a resortowe budownictwo mieszkaniowe budowało na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat coraz mniej — od 6000 do 15 000 kwater rocznie. W okresie od 1989 r. liczba rodzin żołnierzy bez kwater wzrosła z 9800 do 14 000 w bieżącym roku, a czas oczekiwania na przydział mieszkania wzrósł od 1–2 lat do obecnie 3–7 lat w dużych garnizonach. Chciałam podkreślić, że sytuacja ta wpływa niekorzystnie na politykę kadrową resortu. Wymaga ona przeciętnie trzykrotnego przeniesienia służbowego, zwłaszcza kadry oficerskiej. Wspominał już zresztą o tym w swoim wystąpieniu jeden ze sprawozdawców komisji, pan senator Adamski.</u>
          <u xml:id="u-55.6" who="#DanutaWaniek">Konieczność wydania nowej ustawy wynika również ze zmiany polityki mieszkaniowej i przyjęcia przez parlament ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych, zamiast poprzednio obowiązującego prawa lokalowego oraz ustawy o własności lokali.</u>
          <u xml:id="u-55.7" who="#DanutaWaniek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałam przypomnieć, że dyskutowana dziś ustawa ma na celu wprowadzenie nowego systemu zaspokajania potrzeb mieszkaniowych środowiska wojskowego. Chodzi tu o system zgodny z kierunkami polityki mieszkaniowej państwa oraz z potrzebami rozwojowymi, w tym kadrowymi Sił Zbrojnych i jednocześnie zbliżony do rozwiązań funkcjonujących w innych armiach typu zachodniego. Ustawa ma również na celu ograniczenie wydatków resortu obrony narodowej na zakwaterowanie Sił Zbrojnych, w tym związanych z mieszkalnictwem.</u>
          <u xml:id="u-55.8" who="#DanutaWaniek">Cele te zamierza się osiągnąć w następujący sposób.</u>
          <u xml:id="u-55.9" who="#DanutaWaniek">Po pierwsze ustawa zmierza do odejścia od dotychczasowego modelu zaspokajania potrzeb mieszkaniowych kadry, opartego na stałym rozwoju budownictwa i ograniczeniu jego zakresu do zasobu dyspozycyjnego wynikającego z programu rozwoju Sił Zbrojnych.</u>
          <u xml:id="u-55.10" who="#DanutaWaniek">Model ten zakłada, że żołnierz, kończąc zawodową służbę wojskową, powinien mieć, wzorem armii zachodnich, mieszkanie typu własnościowego. Stąd też w trakcie służby zawodowej lub po jej zakończeniu będzie mógł skorzystać z ekwiwalentu za rezygnację z prawa do kwatery służbowej, wynoszącego od 45% do 80% wartości należnego jego rodzinie mieszkania, bądź też nabyć na własność zajmowaną kwaterę z bonifikatą wynoszącą od 45% do 80% wartości tej kwatery, jeżeli odpowiada ona posiadanym uprawnieniom. Rozpiętość wysokości tych świadczeń wynika z przyjętego założenia, iż żołnierz zawodowy w trakcie pełnienia swej służby, a zwłaszcza w pierwszym jej okresie, powinien być dyspozycyjny. Tak więc ekwiwalent na rozwiązanie problemu mieszkaniowego we własnym zakresie lub bonifikata w cenie nabycia lokalu wzrasta o 3% za każdy rok pełnienia zawodowej służby wojskowej. Mówi o tym art. 47 ust. 2 i art. 58 ust. 1 proponowanej ustawy. W okresie, w którym żołnierz zawodowy powinien być dyspozycyjny, przysługiwać mu będzie prawo do kwatery służbowej, a w przypadku braku możliwości jej przydziału - możliwość posiadania mieszkania wynajętego na rynku mieszkaniowym, przy czym organa wojskowe pokrywać będą koszty związane z podnajęciem, pomniejszone o udział własny, jaki powinien wynosić w przypadku otrzymania kwatery służbowej. Mówi o tym art. 24 ust. 2 i art. 49. Obecnie wypłacany dodatek za podnajem mieszkania tylko w części pokrywa koszty podnajmu i nie jest formą zachęcającą do rozwiązania problemu mieszkaniowego tą drogą.</u>
          <u xml:id="u-55.11" who="#DanutaWaniek">Po drugie, ustawa zakłada ekonomizację opłat czynszowych dzięki wprowadzeniu na zasadach ogólnych czynszów regulowanych ustalanych przez rady gmin. przy jednoczesnej rekompensacie wzrostu tych opłat w postaci równoważnika mieszkaniowego częściowo rekompensującego wzrost opłat czynszowych oraz zastępującego aktualny równoważnik remontowo-konserwacyjny.</u>
          <u xml:id="u-55.12" who="#DanutaWaniek">W tym miejscu pragnę zwrócić się do Wysokiej Izby z wnioskiem o rozpatrzenie możliwości przywrócenia art. 39 brzmienia z przedłożenia rządowego. Konsekwencją takiej decyzji będzie przyznanie tego równoważnika tylko osobom uprawnionym, które nie skorzystały z ekwiwalentu pieniężnego za rezygnację z prawa do kwatery lub nie wykupiły swoich lokali po cenach preferencyjnych. Mówiła o tym pani senator Kustrzeba i, jak zrozumiałam, popierał ją w tym względzie pan senator Andrzejewski. Uwagi szczegółowe do zaproponowanego brzmienia wniosku przekażę już może Prezydium Senatu, bo nie chciałabym odczytywać tekstu korekt, które nasunęły nam się w trakcie przysłuchiwania się dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-55.13" who="#DanutaWaniek">Po trzecie, ustawa zmierza do prywatyzacji lub komunalizacji ponad połowy dotychczasowego zasobu mieszkaniowego wojska, czyli do ograniczania ze 174 000 do około 80 000.</u>
          <u xml:id="u-55.14" who="#DanutaWaniek">Stworzono w ustawie możliwość sprzedaży części kwater, poza zasobem dyspozycyjnym, na rzecz ich dotychczasowych użytkowników, w tym dla osób uprawnionych - na warunkach preferencyjnych. Celem tych działań jest zmniejszenie zasobu mieszkaniowego wojska i pozyskanie dodatkowych środków na rozwój resortowego budownictwa mieszkaniowego dla przyszłej kadry zawodowej. Dotychczasowe przepisy nie pozwalały na prywatyzację zasobu mieszkaniowego wojska na rzecz ich użytkowników. Pragnę podkreślić, że administrowanie tak dużym zasobem mieszkań, prawie w 60% zajmowanym przez osoby nie będące już żołnierzami zawodowymi, jest nieracjonalne w warunkach gospodarki rynkowej. Chciałabym też przypomnieć, że w ciągu minionych kilku lat liczebność armii zmniejszyła się o prawie 50% i w tej sytuacji przytoczony przeze mnie argument nabiera dodatkowego waloru.</u>
          <u xml:id="u-55.15" who="#DanutaWaniek">Po czwarte, ustawa ma na celu powołanie Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, która będzie realizować zadania w sferze mieszkalnictwa wynikające z powinności resortu obrony narodowej i odciąży jednocześnie dowódców wszystkich szczebli od zadań administracyjno-usługowych.</u>
          <u xml:id="u-55.16" who="#DanutaWaniek">Agencja przejmie we władanie nieruchomości mieszkaniowe oraz internatowo-hotelowe zarządzane dotychczas przez Ministerstwo Obrony Narodowej, a także - zadania wynikające z realizacji polityki resortu w zakresie stałego i tymczasowego zakwaterowania kadry i innych osób uprawnionych do kwater. Jest to art. 14 i art. 15 proponowanej ustawy. Źródłem utrzymania tej agencji byłyby: z jednej strony - wpływy z czynszów mieszkaniowych, najmu i dzierżawy lokali użytkowych, sprzedaży kwater oraz innej działalności gospodarczej; z drugiej natomiast strony - dotacja z budżetu resortu obrony narodowej na świadczenia wynikające z ustawy jako zadania zlecone. Agencja byłaby nadzorowana przez ministra obrony narodowej. Szczegółowo problem ten przedstawiony jest w rozdziale trzecim ustawy, a zawarte w niej regulacje są zbliżone do przepisów przyjętych w ustawie o własności rolnej skarbu państwa powołującej się między innymi na agencję o podobnym charakterze.</u>
          <u xml:id="u-55.17" who="#DanutaWaniek">W tym miejscu chciałabym uspokoić pana senatora Jarmużka, który, jak zrozumiałam, podniósł argument, że oto obok służb kwatermistrzowskich powstanie nowa instytucja spełniająca w jakimś stopniu te same zadania. Chcę powiedzieć, że nie będzie tak, jak zasugerował w swej wypowiedzi pan senator, ponieważ wraz z powstaniem agencji planowane jest bardzo istotne zmniejszenie zatrudnienia w służbie zakwaterowania i budownictwa. Wydaje się to logiczne, ponieważ dzisiejszy stan zatrudnienia wynika ze stanu nadzorowania mienia. Stan zasobów będzie się zmniejszał, wobec czego zmniejszy się również zatrudnienie w tych sferach w resorcie obrony narodowej.</u>
          <u xml:id="u-55.18" who="#DanutaWaniek">Po piąte, ustawa stwarza warunki formalnoprawne do racjonalnego gospodarowania nieruchomościami przeznaczonymi na cele obronności i bezpieczeństwa państwa w obszarze zarówno ich pozyskiwania, jak i zbywania.</u>
          <u xml:id="u-55.19" who="#DanutaWaniek">Należy stwierdzić, że zasób nieruchomości wykorzystany na potrzeby wojska, a więc na cele związane z zakwaterowaniem, szkoleniem, przechowywaniem mienia wojskowego i bazą remontową, charakteryzuje się niekorzystną strukturą wiekową. Tylko około 54% tych zasobów pochodzi z okresu 1946–85. Pozostała część powstała w okresie wcześniejszym, w tym 15,6% przed rokiem 1918. Powoduje to niezwykle wysokie koszty utrzymania tego zasobu w należytym stanie techniczno-użytkowym oraz dostosowania tej bazy do współczesnych potrzeb wojska. Przykładowo koszty w 1994 r. wyniosły łącznie około 5,9 biliona złotych, a więc sumę w budżecie resortu bardzo istotną.</u>
          <u xml:id="u-55.20" who="#DanutaWaniek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Należy zwrócić uwagę, że stan osobowy Sił Zbrojnych w ostatnich latach uległ, jak powiedziałam, znacznemu zmniejszeniu, natomiast liczba administrowanych nieruchomości pozostała praktycznie na tym samym poziomie, co relatywnie zwiększa koszty utrzymania wojska. Stąd też w pierwszych artykułach ustawy ustalono tryb przekazywania organom administracji rządowej nieruchomości zbędnych z punktu widzenia obronności i bezpieczeństwa państwa. Ponadto określono warunki pozyskiwania przez wojsko nieruchomości tam, gdzie są one niezbędne w świetle doktryny obronnej.</u>
          <u xml:id="u-55.21" who="#DanutaWaniek">Wydatki resortu obrony narodowej na mieszkalnictwo wojskowe rosną mimo zmniejszenia się stanów etatowych kadry. W 1993 r. kształtowały się one na poziomie 2 bilionów starych złotych, w 1994 r. na poziomie 2,5 biliona, a w 1995 r. planowane są na 3,3 biliona starych złotych. Są to więc wydatki niebagatelne. Wynika to między innymi z faktu, że zasób mieszkaniowy wojska wykorzystywany jest zaledwie w 40% przez żołnierzy zawodowych, a w pozostałej części przez emerytów i rencistów wojskowych oraz inne osoby nie posiadające prawa do kwatery. Pomimo tak ukształtowanej przez poprzednie lata struktury zasiedleń koszty utrzymania zasobu mieszkaniowego wciąż ponosi resort obrony narodowej. Ważną w tym względzie rolę ma do wykonania Wojskowa Agencja Mieszkaniowa, która otrzymując jedynie dotację celową na wymienione w art. 19 zadania, blisko 50% swoich wydatków musi pokryć z własnych dochodów. Dotacja budżetowa państwa utrzymywać się będzie w perspektywie najbliższych czterech lat na poziomie wydatków resortu obrony narodowej na sferę mieszkalnictwa w 1994 r. z niewielką tendencją malejącą.</u>
          <u xml:id="u-55.22" who="#DanutaWaniek">Chciałam również odpowiedzieć pani senator Simonides, która, jak zrozumiałam, w swojej wypowiedzi wyrażała obawę, że agencja nie będzie poddana dostatecznemu nadzorowi w szczegółach funkcjonowania. Otóż pragnę państwa poinformować, że kwestia ta między innymi będzie rozpisana w 18 delegacjach, z tego w 11 rozporządzeniach gwarantujących rządowi nadzór nad funkcjonowaniem agencji.</u>
          <u xml:id="u-55.23" who="#DanutaWaniek">Chciałam również uspokoić państwa, jeśli chodzi o kwestię poruszoną chyba przez pana senatora Andrzejewskiego. Chodzi o to, że nie przedstawiono państwu projektów aktów wykonawczych do tej ustawy. Takie projekty oczywiście istnieją. Tam, gdzie komisje sobie tego życzyły, mam tutaj na uwadze szczególnie komisje sejmowe, osoby uczestniczące w posiedzeniach komisji dostarczały teksty tych aktów wykonawczych. Braliśmy jednak pod uwagę również to, że ustawa cały czas jest zmieniana, najlepszym tego dowodem dzisiejsza dyskusja, która dostarczyła wielu nowych propozycji. Akt wykonawczy musi być pisany tak, by uwzględniać ostateczne ustalenia. Chciałam pana uspokoić, że te projekty są, ale będą dostosowane do ostatecznego kształtu ustawy. Jak rozumiem, parlament ma zawsze możliwość sprawdzenia zgodności ich treści z ustawą podstawową.</u>
          <u xml:id="u-55.24" who="#DanutaWaniek">Panie Marszałku! Wysoko Izbo! Ujęte w dyskutowanej dziś ustawie rozwiązania systemowe pozwolą w czasie od 4 do 5 lat na rozwiązanie problemu mieszkaniowego 14 000 rodzin żołnierzy zawodowych pozostających aktualnie bez kwater w miejscu pełnienia służby, a w dalszej perspektywie na przeznaczenie większych nakładów na modernizację techniczną Sił Zbrojnych. Ponadto stworzone zostały podstawy prawne do zmiany stosunków własnościowych w sferze mieszkalnictwa wojskowego, co jest działaniem zgodnym z ogólną tendencją występującą w państwie.</u>
          <u xml:id="u-55.25" who="#DanutaWaniek">Pragnę jednocześnie poinformować, że zgłoszone przez senatorów sprawozdawców propozycje zmian w ustawie, z uwagi na ich charakter, przyczyniają się do precyzyjnego sformułowania jej treści i dlatego zasługują na uwzględnienie. W szczególności mam tutaj na myśli i witam z radością propozycję wycofania wniosku mniejszości w odniesieniu do art. 58 i powrót do brzmienia tego przepisu z przedłożenia rządowego. Propozycję tę zgłosił pan senator Biliński i wydaje mi się ona ze wszech miar trafna.</u>
          <u xml:id="u-55.26" who="#DanutaWaniek">Pragnę odpowiedzieć na kilka uwag szczegółowych, bo na wszystkie - rzeczywiście nie sposób, gdyż były zbytnio rozrzucone i miały różnorodny charakter. Zgadzam się z jedną z wypowiedzi, jaka padła w toku dyskusji, że gdyby chcieć uwzględniać wszystkie uwagi, to wówczas trzeba by było tę ustawę napisać od nowa.</u>
          <u xml:id="u-55.27" who="#DanutaWaniek">Chciałam odpowiedzieć na ubolewanie pana senatora Jarmużka nad zabieraniem pewnych przywilejów wojskowym pełniącym służbę zawodową. Kłóciło się ono z innymi wypowiedziami, które nawoływały do równości rozwiązań. Ta zasada rzeczywiście jest zapisana w naszej konstytucji. Nie skłaniałabym się do sugestii, że ta ustawa godzi w zasady apolityczności wojska, nie grozi jej to, bo dotyczy ona zupełnie innej sfery zagadnień. Wydaje mi się, że pewne poglądy wypowiedziane przez pana senatora Jarmużka rzeczywiście, gdyby je zrealizować, w jakimś stopniu podważałyby tę ustawę. Jednak tych, którzy bardzo bezwzględnie chcieliby w odniesieniu do wojska przestrzegać zasady równości, chciałam przestrzec, może to nie jest najlepsze określenie, przed takim rozumowaniem. Pisząc jakąkolwiek ustawę, która dotyczy Sił Zbrojnych, pamiętamy o tym, że żołnierze są tą grupą obywateli, która państwu i społeczeństwu w każdej chwili chce ofiarować swoje dobro najwyższe, czyli życie. Jeżeli społeczeństwo pragnie w jakimś stopniu odwzajemnić się wojskowym zawodowym, to myślę, że trzeba mieć to na uwadze, dyskutując nad ustawami dotyczącymi wojska, w tym również nad ustawą o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-55.28" who="#DanutaWaniek">Jeśli chodzi o sugestię pana senatora Piwońskiego odnoszącą się do zawartego w art. 29 przepisu dotyczącego udzielania zgody przez ministra obrony narodowej, to niestety nie mam przed oczami tekstu ustawy. Jest tam mowa o zgodzie ministra obrony narodowej. Pan senator sugerował zmianę polegającą na wyposażeniu w te kompetencje dowódcy okręgów wojskowych. Precyzyjnie już tego nie odtworzę, ale chciałam podkreślić jedno, a mianowicie, że konstytucyjnie za majątek resortu obrony narodowej odpowiada minister obrony narodowej. Wobec powyższego to on powinien mieć prawo udzielania zgody na dysponowanie tymi zasobami. W razie czego to on będzie ponosił odpowiedzialność za nietrafne decyzje. Gdyby przyjąć rozwiązanie, jakie pan sugeruje, musiałby odpowiadać za decyzje innych ludzi. Ale, oczywiście, jak znam praktykę, która jest obwarowana różnymi przepisami i obyczajami, to minister obrony narodowej najczęściej korzysta z doradztwa swoich podwładnych, zwłaszcza jeśli chodzi o sprawy majątkowe.</u>
          <u xml:id="u-55.29" who="#DanutaWaniek">Pan senator Jarmużek wyraził również obawę, że proponowana ustawa stwarza możliwość korzystniejszego traktowania wyższej kadry dowódczej i że będzie ona stawiać w wyjątkowo niekorzystnej sytuacji kadrę młodszych oficerów, a przez to również najuboższych. Chciałabym zwrócić uwagę na szeroko dyskutowany fakt, że właśnie z myślą o nich nie wszystkie lokale mają być sprzedane. W celu zapewnienia mieszkań niższej kadrze oficerów około 80 000 lokali zostaje w gestii resortu obrony narodowej właśnie w celu zapewnienia mieszkań niższej kadrze oficerów. Jest to taka suma mieszkań, która według nas powinna znacznie pomniejszyć obawy wyrażone dzisiaj w dyskusji przez senatora Jarmużka. Zobaczymy, jak będzie to funkcjonować w praktyce. Jednak według planowanego przez nas rozwoju liczebnego Sił Zbrojnych, 80 000 lokali powinno okazać się liczbą wystarczającą. Zwłaszcza, że ten zasób ma zabezpieczyć potrzeby kadry zawodowej właśnie w małych garnizonach.</u>
          <u xml:id="u-55.30" who="#DanutaWaniek">Jeśli chodzi o inne uwagi… Pan senator Andrzejewski wniósł tutaj zastrzeżenia bodajże co do art. 17 ust. 55 odnoszącego się do bezprzetargowej sprzedaży gruntów spółdzielniom lub spółkom tworzonym przez wojskowych w celu podjęcia budowy nowych mieszkań.</u>
          <u xml:id="u-55.31" who="#DanutaWaniek">Panie Senatorze, do dzisiaj wygląda to tak, że grunty dotychczas należące do wojska oddaje się wojewodzie lub urzędowi rejonowemu. Organy te urządzają przetarg, w którym wcale nie musi wygrywać wojsko. Ale nam zależy na tym, żeby właśnie ono miało możliwość skorzystania z gruntów, które do tej pory są w jego posiadaniu i na których zbudowało nowe mieszkania. Dlaczego nam na tym zależy? Między innymi dlatego, że te grunty znajdują się w pobliżu koszar bądź obiektów wojskowych. Z różnych racji - również tych, o których pan tutaj mówił, z racji obronnych - chcielibyśmy, aby możliwość wykorzystania tych gruntów na cele mieszkaniowe przypadła przede wszystkim osobom związanym z wojskiem.</u>
          <u xml:id="u-55.32" who="#DanutaWaniek">I może jeszcze kilka słów na temat podniesiony przez panią senator Simonides, dotyczący w szczególności art. 19 i agencji. Chciałam powiedzieć, że agencja na podstawie tej ustawy otrzyma dotację z budżetu MON przeznaczoną na precyzyjnie wyliczane świadczenia należne żołnierzom, których nie może wykorzystać w swojej działalności. To będzie w przepisach wykonawczych do tej ustawy. Tak to zostało pomyślane. Jeszcze raz podkreślam, że agencja musi zarobić na swoje utrzymanie, na ten cel nie otrzyma żadnej dotacji z budżetu. A dzisiejsze organy kwaterunkowe utrzymywane są z budżetu MON, więc nastąpi tutaj pewien bardzo widoczny postęp. W agencji będzie funkcjonowało w skali całego państwa około 87 organów związanych z jej funkcjonowaniem, podczas gdy samych terenowych ogniw prowadzących gospodarkę mieszkaniową jest dotychczas w naszym resorcie 240. Oznacza to trzykrotne zmniejszenie tej liczby. Docelowy stan osobowy agencji będzie wynosił od 3500 do 4000 osób. Dzisiaj w sferze mieszkalnictwa wojskowego pracuje ponad 7000 osób. Jest to chyba także argument przesądzający o tym, że agencja powinna być samowystarczalna gospodarczo, aby nie obciążać budżetu resortu obrony narodowej. I tak, jak powiedziałam wcześniej, powinna ona zastąpić znacznie bardziej dzisiaj kosztowne organy.</u>
          <u xml:id="u-55.33" who="#DanutaWaniek">Chciałabym powtórzyć, że nie sposób się odnieść do wszystkich głosów w dyskusji. Jeśli idzie o wnioski pani senator Marii Berny co do naszej ustawy, to chciałam powiedzieć, że ten półroczny czas byłby może zbyt krótki. Bo przecież organ administracji rejonowej musi przygotować się do przyjęcia tych zasobów, które nie zostaną sprzedane i wykorzystane przez wojsko, musi wpisać koszty ich utrzymania do przyszłego budżetu. Wydaje mi się, że danie takiej możliwości jest ze wszech miar wskazane.</u>
          <u xml:id="u-55.34" who="#DanutaWaniek">I teraz jeszcze jedna kwestia, bardzo istotna, zgłoszona przez panią, która sugerowała zaliczenie pracy w służbie cywilnej. Tak jest w ustawie. Pani Senator, bardzo prosimy wczytać się w tekst art. 58 ust. 1. To powinno chyba zlikwidować wszelkie wątpliwości. To tyle tytułem odniesienia się do uwag zgłoszonych w dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-55.35" who="#DanutaWaniek">Bardzo serdecznie polecam paniom i panom senatorom projekt ustawy, ponieważ wojsko czeka na tę ustawę. Polecam ten projekt również z uwagi na rozwiązanie palących problemów mieszkaniowych oraz dlatego, że w dalszej perspektywie przyjęcie tej ustawy odciąży budżet resortu obrony narodowej. Pozwoli to kierować posiadane środki materialne na przykład na cele szkoleniowe i uzbrojenie. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-55.36" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję, Pani Minister. Proszę jeszcze chwilę pozostać, bo prawdopodobnie będą pytania.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Danuta Waniek: Jeżeli pan marszałek pozwoli, to chciałabym odpowiadać z miejsca.)</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#StefanJurczak">Rozumiem, z miejsca. Łatwiej konsultować. Bardzo proszę, Pani Minister.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#StefanJurczak">Czy ktoś z pań i panów senatorów chciałby zadać pytanie pani minister?</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#StefanJurczak">Pan senator Lackorzyński, następnie pan senator Madej, pan senator Kucharski, pan senator Szwonder, pan senator Engling i pani senator Berny. W takiej kolejności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#LeszekLackorzyński">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#LeszekLackorzyński">Mam podobne wątpliwości, jak senator Jarmużek. Pani Minister, wartość rynkowa mieszkania w zielonym garnizonie jest znikoma. A taka sama kwatera wojskowa na przykład w stolicy może mieć wartość ponad miliarda złotych. A więc pytam, czy ustawa daje możliwość elastycznego podejścia do tego problemu? Bo obawiam się, że kadra wojskowa z zielonych garnizonów będzie rozgoryczona.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#LeszekLackorzyński">I drugie pytanie, jaki procent kwater wojskowych znajduje się w stolicy i w miastach wojewódzkich, a jaki w miastach o mniejszej liczbie ludności? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, Pani Minister.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#komentarz">(Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Danuta Waniek: Prosiłabym o powtórzenie drugiego pytania, jeżeli pan pozwoli.)</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#LeszekLackorzyński">Jaki procent kwater wojskowych znajduje się w stolicy i w dużych miastach wojewódzkich, a jaki w zielonych garnizonach, w małych miasteczkach? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#DanutaWaniek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#DanutaWaniek">Panie Senatorze, jest to mniej więcej 50 na 50. A więc 50% w Warszawie i w dużych miastach, 50% w małych miastach i w zielonych garnizonach.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#DanutaWaniek">Jeśli chodzi o to, czy ustawa daje możliwości elastycznego traktowania podejścia do problemu zakupu mieszkania, to odpowiadam, że oczywiście tak. Gdy żołnierz udowodni poprzez posiadane dokumenty, że zakupił mieszkanie w większym mieście, a więc droższe, wówczas zostanie mu wypłacony ekwiwalent regionalny. Aby jeszcze uzupełnić odpowiedź na zadane przez pana pytanie, dodam, że na przykład w Warszawie mamy 22 000 kwater służbowych, w Gdyni 10 000, we Wrocławiu też 10 000. Czyli duże miasta są szczególnym miejscem, gdzie znajdują się zasoby mieszkaniowe Sił Zbrojnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję, Pani Minister.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#StefanJurczak">Pan senator Madej. Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#JerzyMadej">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#JerzyMadej">Pani Minister, powtórzę moje trzy szczegółowe pytania do trzech artykułów. Bardzo proszę o odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#JerzyMadej">W art. 26 ust. 4 uwzględnia się uprawnienia do dodatkowej powierzchni dla emerytów i rencistów do stopnia kapitana włącznie. Czy, jak rozumiem, powyżej tego stopnia są jeszcze inne uprawnienia i dlatego nie trzeba tego mówić…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#DanutaWaniek">Ma pan rację, ponieważ oficer starszy otrzymuje jedną normę więcej. Tak jest i to jest oczywiste.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#JerzyMadej">Dobrze. Teraz art. 53 ust. 1. Z opłaty są zwolnieni żołnierze, którzy posiadają członków rodziny i zostali przeniesieni do dalszej miejscowości. Czyli samotny żołnierz płaci za kwaterę, mimo że jest tymczasowa i niewygodna? Tak?</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Danuta Waniek: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#JerzyMadej">Tak. Dobrze. Rozumiem, że jest to decyzja pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#DanutaWaniek">Chcę pana uspokoić, że na przykład wojskowy, którego rodzina przebywa jeszcze w poprzedniej kwaterze, musi za nią płacić, więc w tej sytuacji byłby w szczególnie niedogodnej pozycji w stosunku do swoich świadczeń na rzecz kwatery. I stąd wybór takiego rozwiązania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#JerzyMadej">I pytanie do art. 86 ust. 1. Czy tam rzeczywiście nie ma błędu? Jest tam mianowicie zapis, że jeżeli gmina udzieli ulgi lub obniżki w cenie nabycia niższej od wynikającej z art. 58 ust. 1… Tam granica wynosi 80%. Więc jeśli gmina sprzeda drożej, to dostaje jeszcze zwrot dodatkowych pieniędzy? Ten zapis mi nie pasuje. Czy się mylę, czy jest tam błąd? Chodzi o art. 86 ust. 1.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#DanutaWaniek">Przepraszam bardzo za zwłokę w odpowiedzi. Musieliśmy się tu porozumieć. Panie Senatorze, jeżeli gmina sprzedaje osobie uprawnionej do kwatery z ulgą 60%, a ona musiałby zapłacić 40%, to wówczas ma prawo do 20%, wojsko po prostu jej dopłaca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#JerzyMadej">Ale przecież zgodnie z tą ustawą wojsko dopłaci gminie, a nie jemu! Zgodnie z zapisem art. 86.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Danuta Waniek: Dokładnie tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#JerzyMadej">W takim razie jest to zapisane niejednoznacznie, to po prostu…</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest ulga, a nie dopłata.)</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#JerzyMadej">Ciągle mam wątpliwości i być może…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#DanutaWaniek">Panie Senatorze, tu nie chodzi o ulgę, tylko ewentualnie o wyrównanie nadpłaty. Panowie, którzy bardzo długo pracują przy tej ustawie, podpowiadają mi, że przepis jest precyzyjnie sformułowany i nie należy go zmieniać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#JerzyMadej">Nie jestem przekonany, ale przyjmuję takie wyjaśnienie. Będziemy o tym dyskutować na posiedzeniu komisji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#StanisławKucharski">Panie Marszałku! Pani Minister!</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#StanisławKucharski">Nie otrzymałem wyjaśnienia na moje pytanie dotyczące przejmowania przez kwatermistrzostwo, o ile w ogóle to nastąpiło, pomieszczeń po oficerach byłej Armii Radzieckiej. Jeżeli takowe było, to w jakim stanie są te mieszkania? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#StefanJurczak">Proszę, Pani Minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#DanutaWaniek">Proszę państwa, Panie Senatorze! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#DanutaWaniek">Oczywiście, że na podstawie odpowiedniej ustawy przyjmowaliśmy część lokali pozostałych po Armii Radzieckiej, jeżeli nadawały się one do wykorzystania. Chciałam jedynie przypomnieć, że część została pozostawiona w strasznym stanie technicznym i przejmowanie ich w przesadny sposób tylko obciążyłoby wojsko materialnie. Ale chcę powiedzieć, że korzystaliśmy z takiej możliwości. To, co nadawało się do przejęcia, wojsko przejęło. Pamiętać również należy, że były to obiekty bardzo duże. A w momencie, kiedy zmniejszaliśmy liczebność Sił Zbrojnych, nie zawsze odpowiadały one potrzebom naszej armii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#RajmundSzwonder">Prosiłbym tylko o wyjaśnienie. Będzie mi to potrzebne niebawem w pracy komisji, która będzie skutkiem tak dużej liczby poprawek. Otóż, jeżeli dobrze zrozumiałem panią minister, to Ministerstwo Obrony Narodowej stoi na stanowisku utrzymania tak zwanego „dodatku pędzlowego” - tak to się w wojsku nazywa - chodzi o dodatek na remonty. Czyli Ministerstwo Obrony Narodowej, jako autonomiczne w ramach rządu, nie jest za brzmieniem rządowym ustawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#DanutaWaniek">Panie Senatorze, w dzisiejszej swojej wypowiedzi wyjaśniłam już chyba tę kwestię. Nie ukrywam, że była różnica poglądów między resortem finansów a resortem obrony narodowej. Po dyskusji i w wyniku porozumienia przedstawiłam tutaj to, co w wystąpieniu sugerowało powrót do brzmienia art. 39 w wersji rządowej wniesionej do Sejmu. I ta wersja jest dla nas obowiązująca. To jest już nie tylko stanowisko resortu, ale całego rządu w tej kwestii. Wszelkie różnice zostały zniwelowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#BodoEngling">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#BodoEngling">Pani Minister, jaka jest koncepcja organizacyjna Wojskowej Agencji Mieszkaniowej? W szczególności interesuje mnie polityka zatrudnienia w tym podmiocie gospodarczym. Czy będzie tam miejsce dla cywilów, a jeżeli tak, to w jakiej relacji do wojskowych? To jest pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#BodoEngling">Pani Minister, powiedziała pani, że będzie zmniejszenie zatrudnienia w Wojskowej Agencji Mieszkaniowej w stosunku do służb zakwaterowania i budownictwa Sił Zbrojnych. Czy można tę tezę poprzeć konkretami, liczbami? To drugie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#BodoEngling">I trzecie. Na ile rozwiązania tej ustawy przybliżają nas do rozwiązań stosowanych w Unii Europejskiej? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#DanutaWaniek">Nie wiem, czy pan senator słuchał moich wyjaśnień składanych z trybuny. Podawałam tam pewne liczby w perspektywie zmniejszenia zatrudnienia służb kwatermistrzowskich w porównaniu z tymi, które będą pracowały na rzecz Wojskowej Agencji Mieszkaniowej. Oczywiście planujemy, że w agencji będą pracowały osoby cywilne. Trudno jest mi dzisiaj powiedzieć, jakie będą proporcje zatrudnienia - aczkolwiek z pewnością będą one bardzo korzystne dla służby cywilnej. Według wstępnych zamierzeń powinno tam pracować 100 osób wojskowych, pozostałe to powinny być osoby cywilne. Planujemy zatrudnienie około 6000 osób cywilnych. Ale tak ma być docelowo, natomiast na początku zmniejszy się zatrudnienie w porównaniu ze służbami kwatermistrzowskimi o 900 etatów. A więc zysk i racjonalność są, moim zdaniem, zapewnione.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#DanutaWaniek">Pierwsze pana pytanie dotyczyło budowy, tak? Czy koncepcji organizacyjnej? Będzie więc funkcjonowało 75 organów terenowych, 11 organów rejonowych i 1 organ centralny. To jest wstępna koncepcja, już przygotowana.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#DanutaWaniek">Interesuje mnie, czy będzie to podmiot gospodarczy, który będzie zatrudniał pracowników cywilnych i wojskowych, i w jakiej oni pozostaną relacji. I trzecie pytanie. Na ile rozwiązania tej ustawy przybliżają nas do Unii Europejskiej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#DanutaWaniek">Panie Senatorze, wydaje mi się, że ustawa przybliża do Unii Europejskiej. Ponieważ pisząc tę ustawę, w szczególności przepisy dotyczące Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, braliśmy pod uwagę podobne rozwiązania funkcjonujące w państwach NATO. Stamtąd czerpaliśmy wzory. Dlatego sądzę, że nas zbliża, a na ile, o tym przesądzi praktyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#StefanJurczak">Pani senator Berny. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#MariaBerny">Przepraszam bardzo, Pani Minister, ale moja propozycja poprawki do ust. 1 art. 58 prawdopodobnie wynika z niezrozumienia pewnej sprawy. Ponieważ bardzo chciałabym to zmienić, pozwolę sobie zapytać.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#MariaBerny">W dalszym ciągu wracam do tego akapitu, gdzie mówi się, że za każdy rok podlegający zaliczeniu do wysługi lat uzależniona jest wysokość uposażenia, według stopnia wojskowego. Wydaje mi się, że stopień wojskowy i awanse zaczynają się od momentu rozpoczęcia służby wojskowej. A ja cały czas wracam do okresu pracy przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#DanutaWaniek">Pani Senator, chodzi o przepis art. 58 ust. 1, tak? Więc do wysługi…</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#komentarz">(Senator Maria Berny: Do wysługi lat. I ja bym na tym skończyła.)</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#DanutaWaniek">Do wysługi lat wlicza się pracę przed wojskiem i okres nauki.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#DanutaWaniek">Ale przecież w tamtym okresie nie ma mowy o stopniach wojskowych, wobec tego określenie: „od której uzależniona jest wysokość uposażenia, według stopnia wojskowego” jak gdyby przeczy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#DanutaWaniek">Ale tutaj opieramy się na ustawie o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych. Pragmatyka wojskowa przewiduje wliczanie do wysługi lat zarówno lat nauki, jak i pracy w służbie cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#DanutaWaniek">Rozumiem. Zgadzam się z tym, że pragmatyki wojskowej nie znam. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#StefanJurczak">Pan senator Adamiak, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#JanAdamiak">Pani Minister, jednak wrócę do kwestii art. 86, którą poruszał senator Madej. Otóż, logicznie rzecz biorąc, wydaje mi się, że tę różnicę powinna otrzymywać osoba nabywająca. Myślę, że senator Madej złoży w tej sprawie taki wniosek. Nie będę go uprzedzał. Dlaczego gmina czy zakład pracy ma podwójnie na tym zarabiać? Traci na tym osoba kupująca i to jej należy się ta różnica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#StefanJurczak">Proszę, Pani Minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#DanutaWaniek">Proszę państwa, Panie Senatorze! Przepis tego artykułu oparliśmy na konkretnym wyliczeniu. Jeżeli państwo pozwolą, to w tym momencie — żeby tego wyliczenia dokładnie dokonać — oddam głos panu pułkownikowi Krymerowi, który mógłby zilustrować rachunki wynikające z wprowadzenia tego przepisu.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale tu nie o to chodzi.)</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#komentarz">(Senator Jerzy Madej. Panie Marszałku, można?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#StefanJurczak">Moment.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, Panie Pułkowniku, niech pan odpowie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#AntoniKrymer">Wysoka Izbo! Operujemy pojęciem ulgi. Jeżeli ja mam ulgę 80%, to płacę 20% wartości mieszkania. W związku z tym przejdźmy do tego, ile ja muszę zapłacić. Gmina daje 40% ulgi, czyli oficer powinien zapłacić 60%. Gdyby mieszkał w mieszkaniu będącym własnością wojska, wówczas płaciłby tylko 20%, i w rzeczywistości on płaci 20%, a różnicę pokrywa wojsko.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Danuta Waniek: Na rzecz gmin.)</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#AntoniKrymer">Nie. Obojętnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#StefanJurczak">Proszę, pan senator Madej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#JerzyMadej">Panie Marszałku! Pani Minister! W tym duchu złożyłem poprawkę i o tym będziemy rozmawiać na posiedzeniu komisji… Żeby to wyjaśnić, bo chodzi tu o sam zapis, nie zaś o meritum. O sam zapis! Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#StefanJurczak">Czy są jeszcze pytania do pani minister? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#StefanJurczak">Ponieważ w trakcie debaty zostały zgłoszone wnioski o charakterze legislacyjnym, dlatego zgodnie z art. 45 ust. 2 Regulaminu Senatu proszę Komisję Obrony Narodowej, Komisję Gospodarki Narodowej oraz Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawczych o ustosunkowanie się do zgłoszonych w trakcie debaty wniosków i propozycji.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#StefanJurczak">Informuję, że głosowanie nad projektem uchwały w sprawie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej zostanie przeprowadzone po przerwie w obradach i wspólnym posiedzeniu komisji.</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do punktu szóstego porządku dziennego: uchwała Senatu w sprawie stworzenia warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych systemu dożywiania dzieci.</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#StefanJurczak">Przypominam, że projekt uchwały zawarty jest w druku nr 211, a stanowiska komisji w drukach: 211A, 211B i 211C.</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu senatora sprawozdawcę Zbyszko Piwońskiego reprezentującego wnioskodawców projektu, który jest ponadto sprawozdawcą Komisji Nauki i Edukacji Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-91.7" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#ZbyszkoPiwoński">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#ZbyszkoPiwoński">Być może, u wielu osób zrodzi się pewna wątpliwość i pytanie, czy Senat powinien zajmować się problemem, jakim jest dożywianie dzieci? Czy nie jest to sprawa na tyle błaha, żeby absorbować Wysoką Izbę? Prawdopodobnie w normalnych warunkach tak by to trzeba było ocenić. Ale my przecież nadal nie żyjemy jeszcze w takich warunkach, a ubóstwo wielu polskich rodzin, którego przyczyną jest w większości bezrobocie nadal utrzymujące się na bardzo wysokim poziomie. Skutki tego najbardziej odczuwa nasza młodzież, zwłaszcza dzieci, u których niedożywienie może być zjawiskiem nieodwracalnym w swoich skutkach.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#ZbyszkoPiwoński">Tymczasem od kilku lat napływają do nas liczne sygnały o dość znacznym odsetku głodnych dzieci przychodzących do szkoły. Zdajemy sobie również sprawę z tego, że brak dożywienia dzieci należy rozpatrywać nie tylko w kategoriach socjalnych i zdrowotnych, ale również dydaktycznych. Leży on u podstaw wielu niepowodzeń szkolnych.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#ZbyszkoPiwoński">Wprawdzie nikt nie prowadzi statystyki dotyczącej niedożywienia, ale nawet na podstawie wycinkowych badań Zakładu Pediatrii Społecznej i Medycyny Szkolnej Instytutu Matki i Dziecka oraz danych, jakimi dysponuje Ministerstwo Edukacji Narodowej, wynika, że około 15% dzieci przychodzi do szkoły bez pierwszego śniadania, 24% dzieci nie jada nic w czasie pobytu w szkole, 3% spożywa jeden posiłek dziennie, a 7% deklaruje, że po prostu odczuwa głód. Zaś odsetek dzieci prawidłowo karmionych, mam na myśli pięć pełnych posiłków, wynosi jedynie 26%.</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#ZbyszkoPiwoński">To są wycinkowe dane, na które się powołałem, wskazując instytucje, które przeprowadziły badania. Znacząca jest wymowa tych liczb i właśnie to oraz dotychczasowa bezskuteczność starań naszej senackiej Komisji Nauki i Edukacji Narodowej skłoniły nas do tego, ażeby - angażując powagę Wysokiej Izby - zwrócić się do rządu Rzeczypospolitej o nakreślenie stosownego programu koordynującego działania wielu resortów i instytucji. Nie jest to bowiem zadanie dla jednego resortu, w tym szczególnie resortu edukacji narodowej. Pozwólcie zatem, Panie i Panowie, że przedstawię tekst proponowanej uchwały.</u>
          <u xml:id="u-92.5" who="#ZbyszkoPiwoński">„Od kilku lat opinia publiczna alarmowana jest sygnałami o głodnych dzieciach, dla których posiłek zapewniony przez szkołę lub inną placówkę opiekuńczą bywa często jedynym w ciągu dnia. Tymczasem problem dożywiania dzieci i młodzieży jest na tyle trudny, że nie wypracowano do tej pory żadnych właściwych i ogólnie przyjętych rozwiązań systemowych. Dożywianie w szkole jest niezwykle ważne zarówno dla zdrowia dziecka, jak i procesu jego edukacji. Uczeń głodny nie może się skoncentrować. Jest mniej sprawny fizycznie, a nieracjonalne odżywianie i brak płynów mają trwały wpływ na stan jego zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-92.6" who="#ZbyszkoPiwoński">W tej sytuacji Senat Rzeczypospolitej Polskiej zwraca się do rządu o niezwłoczne podjęcie działań zmierzających do opracowania międzyresortowego programu stwarzającego warunki systemowe niezbędne do powszechnej organizacji dożywiania. Program ten powinien nakładać na szkoły i placówki opiekuńcze obowiązek zapewnienia warunków organizacyjnych - na co powinny posiadać odpowiednie środki - a ponadto zobowiązywać inne resorty do współdziałania w finansowaniu tego zadania przy czynnym udziale samorządu terytorialnego oraz organizacji i instytucji pozarządowych.</u>
          <u xml:id="u-92.7" who="#ZbyszkoPiwoński">Niezbędnym jest też stworzenie odpowiednich zachęt dla instytucji deklarujących swój udział w organizowaniu dożywiania dzieci i młodzieży”. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, pana senatora Piotra Miszczuka.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PiotrMiszczuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#PiotrMiszczuk">Nie chciałbym zabierać państwu cennego czasu, powtarzając argumenty przytaczane przez senatora Zbyszko Piwońskiego. Pragnę poinformować Wysoka Izbę, że Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych przyjęła argumentację zaprezentowaną przez wnioskodawców i jednomyślnie rekomenduje paniom i panom senatorom przyjęcie projektu uchwały w sprawie stworzenia warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych systemu dożywiania dzieci zawartego w druku nr 218 B. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia, pana senatora Stanisława Kucharskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#StanisławKucharski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#StanisławKucharski">Z upoważnienia Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia mam zaszczyt przedstawić wniosek dotyczący projektu uchwały Komisji Nauki i Edukacji Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#StanisławKucharski">Z przyjemnością możemy powiedzieć, że dobrze się stało, iż Komisja Nauki i Edukacji Narodowej wspólnie z Komisją Polityki Społecznej i Zdrowia omawia temat, który jest istotny, a może też wstydliwy, bo przed chwilą słyszeliśmy, że Polska musi realizować programy, aby móc przystąpić do NATO, że poziom życia obywatela polskiego nie powinien różnić się od poziomu życia obywatela z krajów zachodnich. Jednocześnie wiemy, że w Polsce znaczna liczba dzieci przychodzi do szkoły bez śniadania, że dzieci są głodne. Nie chciałbym upolityczniać tego procesu, ale jest to istotne dla przyszłości naszego narodu i dobrze się stało, że ta komisja tego Senatu i tej koalicji podjęła ten temat, bo przecież okres restrukturyzacji, w który weszliśmy, nie przewidywał, że część ludzi bezbronnych - mam tu na myśli rencistów, bezrobotnych, ludzi starszych, a w szczególności dzieci - nie ma co jeść. Nie zatroszczono się o to. Dlatego z tej trybuny w imieniu Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia, jak również moich poprzedników, zwracam się do Wysokiej Izby, żeby raczyła przyjąć tekst uchwały i zobowiązała poszczególne resorty rządowe, jak również samorządy terytorialne i inne podmioty gospodarcze do jej wykonania.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#StanisławKucharski">Od tego, jaka jest młodzież, jak będzie wychowywana i jakie warunki jej stworzymy, zależy to, jakich będziemy mieli w przyszłości obywateli.</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#StanisławKucharski">Zwracam się raz jeszcze do Wysokiej Izby, żeby raczyła uchwalić załączony projekt przedstawiony w sposób bardzo dokładny przez sprawozdawcę, pana senatora Piwońskiego. Dziękuję za wysłuchanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#StefanJurczak">Zgodnie z art. 38 ust. 5 Regulaminu Senatu chciałbym zapytać, czy ktoś z pań i panów senatorów chce skierować krótkie, zadawane z miejsca pytanie do senatorów sprawozdawców. Nie widzę chętnych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#StefanJurczak">Otwieram debatę nad przedstawionym projektem uchwały w sprawie stworzenia warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych systemu dożywiania dzieci.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#StefanJurczak">Przypominam, że zgodnie z art. 38 ust. 2 Regulaminu Senatu senatorowie, którzy zamierzają wziąć udział w dyskusji, zapisują się do głosu u prowadzącego listę mówców sekretarza Senatu, natomiast wnioski o charakterze legislacyjnym składają na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#StefanJurczak">Przypominam ponadto, że zgodnie z art. 40 ust. 1 i 2 Regulaminu Senatu przemówienie senatora w debacie nie może trwać dłużej niż 10 minut, a w debacie nad daną sprawą senator może zabierać głos tylko dwa razy, ale powtórne przemówienie w tej samej sprawie nie może trwać dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-97.5" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Mieczysław Wyględowskiego. Następnym mówcą będzie pani senator Maria Łopatkowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#MieczysławWyględowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#MieczysławWyględowski">Autorami projektu uchwały w sprawie stworzenia warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych systemu dożywiania dzieci jest Komisja Nauki i Edukacji Narodowej. Za ten pomysł i projekt wyrazy uznania i szacunku należą się całej komisji, a szczególnie pani senator Marii Łopatkowej.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#MieczysławWyględowski">To, że nasze dzieci przebywające w szkołach są głodne, dla nikogo nie jest tajemnicą. Od wielu już lat informują o tym nauczyciele, prasa i inne środki masowego przekazu. System dożywiania dzieci w szkołach i innych placówkach opiekuńczych, istniejący do roku 1989, ostatecznie upadł. Euforia rządów solidarnościowych stworzyła nadzieję, że dożywianie dzieci w szkołach i innych placówkach opiekuńczych nie będzie już potrzebne, że jest reliktem minionego systemu i należy działalność tę zakończyć. Dzisiaj wiemy, jak błędne były te decyzje i oceny. Do szkoły przychodzą głodne dzieci. Głodny uczeń nie może być skoncentrowany, jest mniej sprawny. Ciągle pogarszający się stan zdrowia naszej młodzieży szkolnej musi niepokoić całe społeczeństwo, również parlament.</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#MieczysławWyględowski">Przy okazji omawiania warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych systemu dożywiania dzieci chciałem zwrócić uwagę Wysokiej Izby na fakt, że od pięciu lat kolejne rządy i ministrowie zdrowia skutecznie likwidowali szkolną opiekę lekarską. W naszych szkołach nie ma aktualnie lekarzy, także dentystów. Gabinety lekarskie stoją puste. O stanie zdrowia dzieci i młodzieży szkolnej nie będę dzisiaj mówił, bo jest to sprawa zbyt poważna, aby traktować ją marginesowo. Wyrażam jednak przekonanie, że problem zagrożenia zdrowia dzieci i młodzieży stanie się tematem specjalnego posiedzenia Wysokiej Izby i znajdzie się w nowych rozwiązaniach realizowanej przez rząd szeroko pojętej reformy służby zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#MieczysławWyględowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wracam jednak do tematu zasadniczego. Pozwalam sobie na przekazanie pewnych przemyśleń popartych obserwacją i wnioskami. Otóż dziecko czy młody człowiek „zaspokaja” głód w bardzo prosty sposób, mianowicie sięga po papierosa, papieros ogranicza bowiem łaknienie. W ten prosty, a jakże tragiczny w skutkach sposób część naszej młodzieży i dzieci wpada w pułapkę uzależnienia od nikotyny. Nie chciałbym wysuwać dalej idących wniosków, ale można by przeprowadzić badania dotyczące zależności między przewlekłym niedożywieniem i złym odżywianiem a sięganiem po narkotyki. Problem ten na pewno wymaga obserwacji i badań.</u>
          <u xml:id="u-98.5" who="#MieczysławWyględowski">Komisja Nauki i Edukacji Narodowej, występując z tą inicjatywą, nawiązuje do światowej deklaracji w sprawach dzieci, ich życia, ochrony i rozwoju przyjętej na światowym szczycie poświęconym sprawom dzieci, który odbył się w Nowym Jorku 30 września 1990 r. Jednym z uczestników zjazdu był premier rządu polskiego. Dziesiąty punkt uchwalonej tam deklaracji brzmi: „Poprawa zdrowia i odżywiania dzieci jest naszym podstawowym obowiązkiem i znajduje się w naszych możliwościach”. Ratyfikowana przez Polskę Konwencja Praw Dziecka zawiera w art. 24 ust. 2 pkcie 2 następujące sformułowania: „Państwa-strony będą dążyły do pełnej realizacji tego prawa do najwyższego poziomu zdrowia, a w szczególności podejmą niezbędne kroki w celu zwalczania chorób i niedożywiania, a w tym w ramach podstawowej opieki zdrowotnej poprzez wykorzystanie między innymi łatwo dostępnych technologii oraz poprzez dostarczenie odpowiednich produktów żywnościowych i wody pitnej, z uwzględnieniem niebezpieczeństwa oraz ryzyka zanieczyszczenia środowiska naturalnego”. Wysoka Izbo! Problem dożywiania dzieci nie może być tematem odkładanym na później. To one przecież w przyszłości będą stanowić nasze dorosłe społeczeństwo i od ich sposobu odżywiania i higieny życia będzie zależeć zdrowie naszego narodu. Musimy więc zmobilizować wszystkie siły i środki, aby stworzyć warunki prawne, organizacyjne i finansowe systemu dożywiania dzieci. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-98.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu panią senator Marię Łopatkową. Następnym mówcą będzie pani senator Wanda Kustrzeba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#MariaŁopatkowa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#MariaŁopatkowa">Klub senatorów PSL, w którego imieniu mam zaszczyt występować, jest szczególnie zainteresowany przyjęciem przez Wysoki Senat uchwały o tworzeniu systemu dożywiania dzieci.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#MariaŁopatkowa">Troszcząc się o dzieci zarówno miejskie, jak i wiejskie dostrzegamy gorszą sytuację dzieci wiejskich, pozostających dłużej poza domem. Rozwój fizyczny tych dzieci, jak wykazały badania, zawsze był mniej korzystny aniżeli ich miejskich rówieśników. Istnieje obawa, że zjawisko to będzie się pogłębiać na skutek biedy zaglądającej do wielu chłopskich domów. Tysiące uczniów dochodzi lub dojeżdża do odległych szkół w deszcz, w mróz i pozostaje bez gorącego posiłku, a niekiedy bez żadnego posiłku przez wiele godzin. Musi się to źle odbić na ich psychofizycznym rozwoju. Tego nie da się nadrobić dopiero po uporaniu się naszego kraju z kryzysem ekonomicznym, może się bowiem okazać, że narodzi się nam i rozwinie inny kryzys, groźniejszy, bo nieusuwalny - kryzys psychofizycznej kondycji zdrowotnej tej generacji, która wejdzie w wiek XXI.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#MariaŁopatkowa">Dlatego mimo wszelakich trudności, musimy zadbać o zdrowie fizyczne i psychiczne dziecka, by nie doznało ono szwanku. Przede wszystkim dziecko nie może być głodne. Nie uspokajajmy się wynikami wyrywkowych badań, które wskazały, że w pierwszych klasach szkół ponadpodstawowych tylko co trzeci uczeń dojeżdżający ze wsi był w szkole głodny. Tylko czy aż? Tak naprawdę w skali kraju rzeczywiście nie wiemy, ile mamy głodnych i niedożywionych dzieci, ale wiemy, że są one prawie w każdej szkole i że często ze wstydu nie przyznają się do tego. Wiemy o tym od kilku lat i patrzymy bezradnie, jak z braku środków likwiduje się stołówki szkolne, jak skreśla się darmowe obiady.</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#MariaŁopatkowa">Rację ma Iwona Konarska, pisząc: „Tam, gdzie są wrażliwi rodzice, wrażliwi nauczyciele, mądra rada szkoły i dobra gmina, organizuje się pomoc dla dzieci właśnie tych znajdujących się w trudnej sytuacji”. Publicystka ta jednak nie ma racji, kiedy mówi, że jest to tylko sprawa społeczności lokalnych, nie rządu. Uważamy, że właśnie i rządu. Artykuł 24 Konwencji Praw Dziecka zobowiązuje państwa-strony do zwalczania niedożywiania dzieci. Jest sprawą oczywistą, że państwu musi pomóc całe społeczeństwo, w tym głównie społeczeństwo lokalne. Nie może być jednak tak, że jedna gmina, bogatsza i wrażliwsza, zapewni dożywianie potrzebującym dzieciom, a druga, biedniejsza lub mniej wrażliwa, nie zapewni. A tak jest obecnie, bo brakuje systemu dożywiania obejmującego wszystkie szkoły i placówki opiekuńczo-wychowawcze. Obowiązek wypracowania takiego systemu spoczywa więc na państwie i na jego organach. Nie rozwiążą tego problemu doraźne zbiórki na głodne dzieci w Bieszczadach czy na Suwalszczyźnie. Realizacja obowiązku szkolnego wymaga, by uczeń był podczas lekcji syty, inaczej bowiem trudno mu będzie skupić się na nauce. Dla Ministerstwa Edukacji Narodowej sprawa ta powinna być zatem obiektem szczególnej troski, ale nie tylko dla niego. Inne resorty też ponoszą odpowiedzialność za zdrowie młodego pokolenia. Dlatego projekt uchwały postuluje opracowanie międzyresortowego programu upowszechnienia dożywiania dzieci w szkołach. Trzeba zbilansować potrzeby, środki, możliwości, trzeba rozstrzygnąć, ile może i powinno dać państwo, ile społeczeństwo i jak to sprawiedliwie podzielić.</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#MariaŁopatkowa">Dziecko głodne powinno być nakarmione. Już przed wojną domagała się tego Genewska Deklaracja Praw Człowieka. Dziś obliguje nas do tego ratyfikowana Konwencja Praw Dziecka ONZ. Senatorowie PSL będą więc głosować za niniejszą uchwałą. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-100.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu panią senator Wandę Kustrzebę. Następnym mówcą będzie pan senator Leszek Lackorzyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#WandaKustrzeba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#WandaKustrzeba">Prawie wszystkie argumenty zostały już wyczerpane. Uchwała, którą proponuje senacka Komisja Nauki i Edukacji Narodowej, jest po prostu dramatycznym apelem do władz państwowych i samorządowych oraz organizacji pozarządowych o zorganizowanie dożywiania dla dzieci.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#WandaKustrzeba">Chciałabym tylko powiedzieć o jednym jedynym aspekcie tej sprawy, a mianowicie o aspekcie zdrowotnym. Nie jest prawdą, że potrzebne jest tylko dożywianie dzieci z domów biednych, z domów rodzin bezrobotnych i dzieci niepełnosprawnych. Konieczne jest dożywianie wszystkich dzieci, tylko że niektóre z nich powinny otrzymać ten posiłek bezpłatnie, inne - częściowo odpłatnie, a jeszcze inne ze względu na swoją sytuację materialną w rodzinie powinny ten posiłek opłacać samodzielnie.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#WandaKustrzeba">Dziecko powinno spożywać posiłek mniej więcej co 4–5 godzin, a nasze dzieci przebywają w szkole, jeśli liczyć drogę do szkoły i ze szkoły, około 6 godzin. Jeśli zaś dojeżdżają z innej miejscowości, to ten czas wydłuża się nawet do 10 godzin i wtedy jest to już sytuacja rzeczywiście dramatyczna. Dzienna norma kalorii, którą potrzebuje dziecko, wynosi od 2010 do 3000 kalorii. Głód powoduje, że zmniejsza się stężenie glukozy w komórkach układu nerwowego, co z kolei powoduje skutki, o których była już tu mowa, a więc: brak aktywności, koncentracji, złą samoocenę — dziecko sądzi, że jest chore, że jest gorsze od innych. Również należy zwrócić uwagę na niedobór płynów w organizmie powodujący zagęszczenie żółci i moczu, co może prowadzić do takich chorób jak kamica układu moczowego czy dróg żółciowych. Zauważmy, że nauczyciel w szkole prawie na każdej przerwie wypija herbatkę albo kawę. Dziecko natomiast w tym czasie w niektórych szkołach nie ma dostępu do żadnego płynu, ewentualnie może napić się wody nie przegotowanej, która często w szkołach wiejskich nie nadaje się do picia.</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#WandaKustrzeba">Proszę państwa, sądzę, że problem dożywiania dzieci w szkole i nie tylko w szkole, ale także we wszystkich placówkach oświatowo-wychowawczych, jest problemem bardzo ważnym. Proszę o przyjęcie naszej uchwały. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Leszka Lackorzyńskiego. Następnym mówcą będzie pan senator Wincenty Olszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#LeszekLackorzyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#LeszekLackorzyński">W okresie przekształceń ustrojowych i transformacji gospodarczej na rząd jest nakładanych wiele pilnych zadań. Opracowywane w tym trybie akty normatywne wędrują między resortami, komisjami, ekspertami i niekiedy gdzieś na dłużej znikają z pola widzenia. Obawiam się, czy taki los nie spotka również naszej uchwały. Aby temu zapobiec, składam wniosek legislacyjny o uściślenie terminu wejścia wżycie systemu dożywiania dzieci z początkiem nowego rok u szkolnego.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#LeszekLackorzyński">Poprawka moja miałaby następujące brzmienie. Po zdaniu: „W tej sytuacji Senat Rzeczypospolitej Polskiej zwraca się do rządu o niezwłoczne podjęcie działań zmierzających do opracowania międzyresortowego programu stwarzającego warunki systemowe niezbędne do powszechnej organizacji dożywiania” czynimy przecinek i dopisujemy: „tak aby mógł on wejść w życie z dniem 1 września 1995 r.”. Wniosek złożę na piśmie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Wincentego Olszewskiego. Następnym mówcą będzie pan senator Jerzy Cieślak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WincentyOlszewski">Panie Marszałku! Pani Minister! Pani Pełnomocnik! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#WincentyOlszewski">Potrzeba dożywiania dzieci przez placówki oświatowo-wychowawcze nie jest problemem nowym. Wynika ona z faktu dłuższego przebywania dziecka poza domem, ale przede wszystkim - z sytuacji materialnej rodzin. Ten ostatni argument w polskiej rzeczywistości przejawia się cyklicznie. Intensyfikował się szczególnie w latach kryzysowych. Historia dowodzi, że problem ten występował jaskrawo już w okresie międzywojennym, szczególnie w środowisku rodzin zamieszkujących tak zwane czworaki, pojawił się też natychmiast po zakończeniu drugiej wojny światowej i był uwarunkowany czynnikami obiektywnymi. Problem dożywiania dzieci drastycznie występował w latach osiemdziesiątych, kiedy funkcjonował system kartkowy. Trzeba jednak przyznać, że stworzony przez państwo w tym czasie system osłony socjalnej działał łagodząco.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#WincentyOlszewski">Dziś dożywianie dzieci i młodzieży nabiera niebezpiecznych rozmiarów i to - zdawałoby się, paradoksalnie - w sytuacji postępującego wzrostu gospodarczego. Okres transformacji gospodarczej to jednocześnie czas masowego bezrobocia, znacznego ograniczenia środków finansowych szkół i placówek oraz znikomych możliwości pomocy społecznej dla bardzo dużej liczby oczekujących. Dlatego teraz problem dożywiania jest trudny i skomplikowany.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#WincentyOlszewski">Wszyscy zgodnie mówimy, że od racjonalnego odżywiania się zależy ogólne zdrowie dziecka, prawidłowy rozwój fizyczny, psychiczny i społeczny, dobre samopoczucie, a co najważniejsze - dobra dyspozycja do nauki. Zdaniem Instytutu Żywności i Żywienia, a także Instytutu Matki i Dziecka, od ponad 40 lal dyskutujemy w Polsce nad tym, że posiłki szkolne są konieczne, ale w praktyce nic się nie zmienia. Jest to smutna konkluzja, tym bardziej że dzieci powinny spożywać nawet pięć posiłków w ciągu dnia, czyli jeść nie rzadziej niż co 4 godziny. Posiłek w szkole czy w przedszkolu stanowi niezbędny element racjonalnego żywienia, warunkujący prawidłowy rozwój osobowości dziecka w każdej sferze. Ograniczenie lub eliminowanie niektórych posiłków powoduje powstanie uczucia głodu. Uczucie to, jak wykazują liczne badania, obniża zdolność koncentracji uwagi oraz aktywność ucznia, pogarsza też jego nastrój, samopoczucie, a tym samym zdolność do nauki. Głód zwiększa również drażliwość, co prowadzi do konfliktów z rówieśnikami, nauczycielami, całym otoczeniem.</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#WincentyOlszewski">Liczba uczniów spożywających posiłek w szkole w ostatnich latach zmniejsza się i to drastycznie. Z danych Ministerstwa Edukacji Narodowej wynika, że ze wszystkich form posiłków w szkołach w roku szkolnym 1987/88 korzystało 46% ogółu uczniów szkół podstawowych, w roku 1988/89 — 43%, a w roku 1989/90 — tylko 36%. Najnowsze badania przeprowadzone przez Zakład Pediatrii Społecznej i Medycyny Szkolnej Instytutu Matki i Dziecka wykazały, że śniadania w domu i posiłku w szkole w 1990 r. nie spożywało 24% ogółu chłopców i 18% dziewcząt, a w roku 1994 — 26% chłopców i 22% dziewcząt. W wymienionych latach tylko 26% uczniów szkoły podstawowej spożywało wszystkie pięć posiłków, co oznacza, że tylko jedna czwarta dzieci odżywiała się prawidłowo. Z przytoczonych danych Instytut Matki i Dziecka wyciąga prawidłowe wnioski o alarmującym wzroście liczby uczniów nie spożywających posiłków w szkole i przychodzących do szkoły bez śniadania oraz o wyraźnie większym odsetku uczniów głodnych, szczególnie w mieście.</u>
          <u xml:id="u-106.5" who="#WincentyOlszewski">Wysoka Izbo! Rekomendowana dziś przez Komisję Nauki i Edukacji Narodowej uchwała w sprawie stworzenia warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych systemu dożywiania dzieci ma na celu zapobieżenie procesowi dalszego wzrostu wskaźnika dzieci głodnych i niedożywionych oraz ma spowodować, aby dożywianie dzieci stało się statutowym obowiązkiem każdej szkoły i placówki oświatowo-wychowawczej. Działania najwyższych władz w państwie winny spowodować włączenie do tej akcji pokrewnych resortów, aby stworzyć niezbędne warunki rozwiązania problemu dożywiania. Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej powinna być realizowana przy udziale finansowym samorządów lokalnych, organizacji i instytucji pozarządowych, a także różnych organizacji i fundacji społecznych. W takim rozumieniu będę głosował za przyjęciem uchwały w przedmiotowej sprawie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Jerzego Cieślaka. Następnym mówcą będzie pan senator Władysław Lipczak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#JerzyCieślak">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#JerzyCieślak">Projekt uchwały w sprawie stworzenia warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych systemu dożywiania dzieci dobrze charakteryzuje bardzo trudną sytuację materialną znacznej liczby polskich rodzin, szczególnie w regionach o najwyższej stopie bezrobocia.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#JerzyCieślak">Rozumiem i popieram inicjatywę autorów projektu, którzy szukają możliwości skutecznego i systematycznego dożywiania dzieci z tych właśnie rodzin, w miejscach nauki, wychowania. Jednak w tej uchwale Senat zwraca się do rządu o zobowiązanie Ministerstwa Edukacji Narodowej i innych resortów do finansowania zadań, które nie były uwzględnione w ustawie budżetowej na 1995 r. Dysponentem środków jest parlament, a budżet państwa bilansuje wydatki w powiązaniu z zadaniami nałożonymi na poszczególne resorty. Projekt uchwały zobowiązuje również administrację rządową do koordynacji czynności organizacyjnych i pokrywania kosztów dożywiania dzieci przez samorządy terytorialne i organizacje pozarządowe. Takie działania formalnie przekraczają uprawnienia administracji rządowej i mogą być realizowane tylko przy założeniu dobrej woli współpracy samorządów i organizacji społecznych.</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#JerzyCieślak">Myślę, że uchwała Senatu w formie zaproponowanej przez wnioskodawców sygnalizuje poważny problem społeczny, który powinien być uwzględniony przy konstruowaniu budżetu państwa na 1996 r. Jest to dość istotny postulat, który powinniśmy zachować w pamięci.</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#JerzyCieślak">Pomimo pewnych uwag i wątpliwości, doceniając w pełni społeczną rangę omawianego problemu, będę głosował za uchwaleniem przedstawionego Wysokiej Izbie projektu, chociaż z niewesołą świadomością, że nasza uchwała będzie prawdopodobnie bardziej, niestety, efektowna niż efektywna. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Władysława Lipczaka. Następnym mówcą będzie pani senator Barbara Łękawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#WładysławLipczak">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#WładysławLipczak">Sądzę, że większość ludzi w Polsce podpisałoby się pod ideami państwa opiekuńczego, które, dając jak najwięcej, jednocześnie wymagałoby jak najmniej. Okres zamknięty cezurą 1989 r. powinien już chyba ostatecznie uświadomić nam, mimo oczywistych błędów popełnionych od tego czasu, że byłaby to droga donikąd. Wtedy nie brakowało pieniędzy na różnorakie świadczenia społeczne, nie brakowało też dobrej woli do drukowania pustych pieniędzy w myśl zasady, że skoro ludziom się należy, to trzeba im dać. Ale to tak na marginesie, nie chciałbym bowiem przy rozpatrywaniu tej uchwały przesądzać, czy budżet państwa stać na wydatki. Nie ulega przy tym wątpliwości, że zrealizowanie celu, do którego wzywa projekt uchwały, wymagałoby uruchomienia określonych środków. Skoro jednak istnieje problem dzieci niedożywionych, to my, jako Senat, nie możemy przejść obok niego obojętnie.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#WładysławLipczak">Mam tylko wątpliwości, czy projekt uchwały należycie rozkłada akcenty, jeżeli chodzi o jej adresatów. Przecież w krajach cywilizowanych rząd jest od rządzenia, a nie od dzielenia środków. Tym bardziej wówczas, gdy tych środków do podziału jest niezbyt wiele. Pamiętam wrzawę, jaka przetoczyła się również przez naszą izbę, dotyczącą tego, czy odgórną decyzją przekazać szkoły w gestie samorządów lokalnych, czy też wprowadzić w tej kwestii całkowitą dobrowolność. Ileż gromów posypało się na tych, którzy twierdzili, że powinno być to uzależnione od możliwości finansowych oraz dobrej woli gmin. Twierdzono wówczas, że powierzenie tej decyzji samym gminom jest sprzeczne z ideałami demokracji. Dziś też należałoby sobie odpowiedzieć na następujące pytanie - czy decydujemy się na pełną dowolność w tym zakresie, czy też regulujemy problem zgodnie z zasadami centralistycznego dzielenia środków. Jeżeli tak, to sama uchwała nie wystarczy, trzeba by znowelizować szereg ustaw.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#WładysławLipczak">Panie i Panowie Senatorowie! Nie ulega wątpliwości, że przyszłością Polski jest decentralizacja systemowa pod każdym względem, z tym wiąże się również problem utrzymania szkół przez samorządy lokalne. Obowiązkiem tych samorządów powinno być, w zależności od potrzeb i możliwości, dokarmianie w szkołach dzieci głodnych. Nie wierzę, by tego zadania samorządy nie chciały podjąć się dobrowolnie. Wszak od tego w dużym stopniu zależy ich ocena wśród społeczności lokalnych. One też najlepiej wiedzą, gdzie i na jakie cele uruchomić środki, ponieważ znają potrzeby własnych środowisk. Z moich obserwacji wynika, że w zdecydowanej większości szkół problem dożywiania dzieci został rozwiązany w sposób w miarę zadowalający.</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#WładysławLipczak">Wspólne działania samorządów, szkół, rodziców i przede wszystkim matek - za co należą się im szczególne podziękowania - doprowadziły do tego, że problem dożywiania dzieci nie istnieje. Nie znaczy to oczywiście, że tak jest w całej Polsce i dlatego jest potrzebna uchwała Senatu na ten temat. Może nawet nie tyle uchwała, co apel do samorządów szkół, rodziców, fundacji i instytucji charytatywnych o wzmożenie działań służących pomocą dzieciom niedożywionym. Myślę, że efekty takiego apelu byłyby większe niż uchwała w proponowanym brzmieniu. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu panią senator Barbarę Łękawę, następnym mówcą będzie pani senator Alicja Grześkowiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#BarbaraŁękawa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#BarbaraŁękawa">Z wielką radością przyjmuję dzisiaj uchwałę Senatu w sprawie stworzenia warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych systemu dożywiania dzieci.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#BarbaraŁękawa">Społeczeństwo dostrzega ten problem już od 2, 3 łat i składa z własnych środków dobrowolne datki do skarbonek w kościołach na dożywianie najbardziej potrzebujących, głodnych dzieci. Kościół Katolicki, to znaczy poszczególne parafie, w miarę istniejących możliwości obejmują swoją opieką i posługą najbardziej głodne i potrzebujące dożywiania dzieci. Opłacają obiady w szkole, prowadzą placówki opiekuńcze - na przykład „Nasz Dom”, gdzie dzieci z trudnych rodzin mogą przyjść, otrzymać ciepłą strawę lub kanapki. To wszystko jest finansowane z ofiar ludzi dobrej woli, sponsorów i różnych fundacji.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#BarbaraŁękawa">Znany jest fakt dożywiania dzieci odpłatnie i bezpłatnie przez szkoły w latach 1946–56, ale później wyglądało ono trochę inaczej niż przedstawił nam pan senator Wyględowski. W latach 1957–89 dożywianie było prowadzone tylko w tych szkołach, gdzie były ku temu możliwości i gdzie rodzice za nie płacili. W ostatnich latach wzrasta liczba polskich rodzin, których dochody na osobę są poniżej minimum biologicznego lub socjalnego. Słusznie zauważono w uchwale: „Od kilku lat opinia publiczna alarmowana jest sygnałami o głodnych dzieciach, dla których posiłek zapewniany przez szkołę lub inną placówkę opiekuńczą jest często jedynym posiłkiem w ciągu dnia. Niezbędne jest niezwłoczne podjęcie działań przez rząd i odpowiedzialne resorty, a także samorządy w opracowaniu międzyresortowego programu stworzenia warunków do powszechnej organizacji żywienia w szkołach i placówkach opiekuńczych, ale także realizacji tego programu”. Polska ratyfikowała Konwencję Praw Dziecka, przez co rząd Polski jest zobowiązany do realizacji art. 24 ust. 2 pktu „c”, który mówi o podejmowaniu niezbędnych kroków w celu zwalczania chorób i niedożywienia. Wyrażam nadzieję, że podjęta dzisiaj uchwała będzie niezwłocznie realizowana przez rząd, a przez odpowiedzialne resorty i samorządy wprowadzona w życie i że nie stanie się tylko deklaracją propagandową. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję pani senator.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu panią senator Alicję Grześkowiak, następnym mówcą będzie pan senator August Chełkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#AlicjaGrześkowiak">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#AlicjaGrześkowiak">Jak nie poprzeć uchwały, która jest tak szlachetna w swoich intencjach. Chodzi o dzieci, które cierpią głód, które trzeba dożywiać. To dobrze, że Senat podejmie tego typu uchwałę.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#AlicjaGrześkowiak">Senatorowie zrzeszeni w Parlamentarnym Zespole do Spraw Rodziny popierają ten apel, ale uchwała wychodzi niestety ze złych założeń. Rodzina powinna być samowystarczalna i to jest główne zadanie państwa, które powinno prowadzić politykę prorodzinną, tworząc rodzinie godziwe warunki życia i bytu od samych podstaw. Nie pomocą społeczną, ale polityką prorodzinną, której brakuje w Polsce od tak dawna, powinno załatwiać się te sprawy.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#AlicjaGrześkowiak">Kiedy Senat rozważa dzisiaj tę uchwałę, to brakuje mi słów, aby określić złą politykę rodzinną państwa. Ta polityka, niestety, nie była prorodzinna, gdy uchwalano budżet państwa, gdyż potrzeby rodziny nie znalazły w nim właściwego ujęcia. Dzisiaj więc, gdy Wysoki Senat przyjmuje tę uchwałę, która ma być jeszcze jednym doraźnym środkiem pomocy rodzinie - chodzi bowiem o dziecko, które nie może znaleźć w rodzinie zaspokojenia swoich potrzeb bytowych - proszę pamiętać o tym, że rodzina powinna być w całości traktowana przez państwo tak, by mogła sama sobie wystarczać i by sama zaspokajała swoje potrzeby. Rola państwa wobec rodziny powinna być pomocnicza i nie powinna polegać tylko na łataniu dziur i potrzeb wtedy, kiedy nie myśli się o rodzinie jako całości. Złe to państwo, w którym rodzina w tak dramatyczny sposób nie może dać sobie rady ze swoim utrzymaniem, że aż trzeba dożywiać dzieci. Choć to bardzo szlachetnie, że się je dożywia, bo jest to podstawowym obowiązkiem całego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#AlicjaGrześkowiak">Czytając projekt uchwały, odnoszę wrażenie, że został on wniesiony po to, żeby uspokoić własne sumienia tym, że się coś zrobiło. Państwo i jego władze okażą prawdziwą pomoc rodzinie dopiero wtedy, gdy zagwarantują jej godne życie. Stworzenie właściwych warunków zależy jednak od władz, również i od Senatu. Dziękuję państwu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Augusta Chełkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#AugustChełkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#AugustChełkowski">Nie chcę kwestionować potrzeby rozwiązań, o których dzisiaj tutaj mowa. Trzeba dożywiać dzieci. Trzeba to jednak robić systematycznie i nie sądzę, ażeby można było w ogóle rozwiązać ten problem uchwałą. Przecież to robią instytucje. Wiele o tym mówiliśmy. Pan senator Lipczak postulował sprawę dosyć wyraźnie. Popieram wnioski panów senatorów Lipczaka i Cieślaka oraz pani senator Łękawy i pani senator Grześkowiak.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#AugustChełkowski">Mnie się wydaje, że podjęcie przez parlament uchwały, która właściwie nie ma żadnej mocy obowiązującej, nie ma większego sensu i do niczego nie prowadzi, poza zwykłą propagandą. Oceniam tę uchwałę bardziej jako propagandę niż rozwiązanie problemu. Jeżeli chcemy rozwiązać problem zgodnie z prawem, jeżeli chcemy uwzględnić prawa dziecka, to trzeba zaproponować ustawę. Popieram zatem wniosek pana senatora Lackorzyńskiego. Należy to zrobić po prostu zgodnie z ustawą. W przeciwnym przypadku będziemy mieli to, co mamy dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#AugustChełkowski">Deklaruje się tutaj niewątpliwą potrzebę zaradzenia złu, które w tej chwili istnieje. Nie jest ono niczym nowym, bo istnieje już od dziesiątków lat. Chodziłem do szkoły, moje dzieci również do niej chodziły, więc wiem, jak to wyglądało i wygląda. Tak czy inaczej trzeba jednak rozwiązać ten problem. Kiedy przyjdzie czas dyskusji nad budżetem, trzeba o to zadbać. Możemy w tej chwili wypowiadać hasła, czynić zupełnie słuszne uwagi i propozycje, ale jeżeli nie znajdą one urzeczywistnienia w przepisach ustaw i w budżecie, to z tego naprawdę nic nie wyniknie.</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#AugustChełkowski">Jestem zwolennikiem tego, ażeby to ubrać nie tylko w jakąś deklarację, która jest bez pokrycia, jeżeli nie ma żadnych sankcji, ale w projekt ustawy, jak to zaproponował pan senator Lackorzyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu panią senator Jadwigę Stokarską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#JadwigaStokarska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#JadwigaStokarska">Całym sercem popieram inicjatywę Senatu, ale żenujący jest fakt, że doprowadzono polskie rodziny do sytuacji, w której nie są one w stanie wyżywić własnych dzieci. Są głodne, niedożywione, kradną sobie nawzajem kanapki, ale zdarzają się także omdlenia dzieci z głodu. Uchwałę powinniśmy podjąć jak najszybciej, ale nie rozwiążemy nią problemu. Należy jak najszybciej zmienić politykę rodzinną, a nie litować się nad dotychczasowymi jej skutkami. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#StefanJurczak">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#StefanJurczak">Zgodnie z art. 43 ust. 2 i art. 38 ust. 2 Regulaminu Senatu chciałem teraz udzielić głosu przedstawicielowi rządu. Rząd i Ministerstwo Edukacji Narodowej reprezentuje dzisiaj podsekretarz stanu, pani Danuta Grabowska.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, Pani Minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#DanutaGrabowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#DanutaGrabowska">W imieniu kierownictwa resortu edukacji narodowej pragnę gorąco i serdecznie podziękować Wysokiej Izbie za zajęcie się tą skomplikowaną, trudną, dla nas często dramatyczną sytuacją. My - nauczyciele i wychowawcy na co dzień jesteśmy z dziećmi i możemy to trudne zjawisko obserwować. Czuję się zobowiązana poinformować Wysoką Izbę o tym, co dzieje się w naszym systemie edukacyjnym, z punktu widzenia resortu. W polskim systemie oświaty funkcjonuje prawny system ochrony i pomocy materialnej dla uczących się w szkołach publicznych dzieci, które znajdują się w trudnej sytuacji materialnej. Jego celem jest zapewnienie możliwie jednakowych szans edukacyjnych wszystkim uczniom, łagodzenie dysproporcji w ich warunkach materialnych, tworzenie możliwości kontynuowania nauki i zdobycia wybranego zawodu.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#DanutaGrabowska">Zasady przyznawania pomocy reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 sierpnia 1993 r. w sprawie warunków, form, trybu przyznawania i wypłacania oraz wysokości pomocy materialnej dla uczniów. Ustala ono i określa siedem form świadczeń, zarówno socjalnych, w tym świadczenia w zakresie żywienia, jak i promujących uczniów zdolnych. Należą do nich następujące stypendia: socjalne za wyniki w nauce: ministra edukacji narodowej dla wybitnie uzdolnionych uczniów; ministra kultury i sztuki za osiągnięcia artystyczne; zakwaterowanie w internacie lub bursie; korzystanie z posiłków w stołówce szkoły, internatu lub bursy albo refundowanie opłat ponoszonych z tytułu korzystania ze stołówki przez inny podmiot; zasiłek losowy. Zasięg świadczonej pomocy materialnej oraz jej faktyczna efektywność jest uwarunkowana wysokością środków finansowych przeznaczonych na ten cel z budżetu państwa i budżetu gmin prowadzących szkoły i placówki.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#DanutaGrabowska">Od strony legislacyjnej to, co powiedziałam na wstępie, jest uregulowane wręcz wzorcowo. Mówią o tym również przedstawiciele resortów edukacji z innych państw, którzy spotykają się z nami. Nie znaczy to, oczywiście, że problem załatwia sama legislacja. Zresztą państwo w dyskusji potwierdzali również i ten nasz punkt widzenia na sprawę. Wysokość środków finansowych przeznaczonych obecnie na pomoc stypendialną nie zaspokaja potrzeb społecznych w tym zakresie. Stąd też pomimo korzystnej regulacji prawnej należy zauważyć, że sytuacja taka wpływa hamująco na zakres i wysokość świadczeń dla uczących się dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#DanutaGrabowska">Odnośnie do spraw związanych z wyżywieniem dzieci i młodzieży należy stwierdzić, że dane dotyczące stanu wyżywienia dzieci w wieku 11–15 lat w 1994 r. przedstawiają się następująco: 15% dzieci przychodzi do szkoły bez pierwszego śniadania; 14% dzieci nie jada w czasie przebywania w szkole żadnego posiłku; 7% dzieci podaje, że czasem odczuwa głód, który jest spowodowany brakiem środków finansowych w środowisku rodzinnym. Z badań Instytutu Matki i Dziecka wynika, że wzrasta procent dzieci głodnych w czasie pobytu w szkole. W 1990 r. odsetek dzieci, które przyszły do szkoły bez pierwszego śniadania wynosił 13%, w 1994 — 15%. Ponadto obserwuje się nie tylko brak środków pozwalających na radykalne zlikwidowanie tego problemu, ale także brak dostatecznej troski ze strony rodziców. To ostatnie jest między innymi przyczyną tego, że uczniowie przychodzą do szkoły bez pierwszego i drugiego śniadania.</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#DanutaGrabowska">W związku z tym, jak też na skutek złej ogólnej kondycji fizycznej dzieci i młodzieży, istotne stało się wypracowanie modelu szkoły promującej zdrowie. Działania w tym zakresie prowadzone w Polsce od 1991 r. pod auspicjami UNESCO sprowadzają się obecnie do sprawdzenia w praktyce europejskiego projektu pod tytułem „Szkoła promująca zdrowie”. Realizacja tego przedsięwzięcia w kraju odbywa się na mocy porozumienia pomiędzy ministrem zdrowia i opieki społecznej a ministrem edukacji narodowej w szkołach działających w różnych częściach kraju. Celem szkoły promującej zdrowie jest między innymi popularyzowanie, nie tylko wśród uczniów i pracowników szkoły, zdrowego trybu życia. Wiele szkół przyłączyło się do programu spontanicznie, mimo że etap projektowy prac jeszcze się nie zakończył. Po ewaluacji projektu w 1995 r. zostanie opracowana strategia upowszechniania idei szkół promujących zdrowie na terenie całego kraju tak, by do programu włączyła się możliwie największa liczba szkół. Stwierdzić należy, że potrzeby w tym zakresie są znacznie większe niż obecne możliwości i dokonania. Bezpośredniego wsparcia idei szkół promujących zdrowie udzielają rodzice uczniów, którzy w ramach nowego systemu opieki zdrowotnej nad uczniami podejmują współpracę z przedstawicielami służby zdrowia. Jest to swojego rodzaju metoda wypracowywania u rodziców poczucia współodpowiedzialności za zdrowie własnych dzieci. Osiągane to jest dzięki uczestniczeniu rodziców w badaniach okresowych stanu zdrowia dziecka, podawaniu przez nich zdrowych posiłków itp.</u>
          <u xml:id="u-120.6" who="#DanutaGrabowska">W związku z tym uznano, że w zakresie dożywiania dzieci i młodzieży w tym właśnie modelu, który wypracowujemy, najważniejsze jest poszukiwanie rozwiązań służących dwóm celom.</u>
          <u xml:id="u-120.7" who="#DanutaGrabowska">Pierwszy - zapewnienie dzieciom z rodzin o bardzo niskim standardzie życia możliwości spożywania posiłków na terenie szkoły. Chcę powiedzieć Wysokiej Izbie, że nie tylko warunki materialne determinują zachowania rodziców. Rodziny patologiczne, otrzymujące zasiłki często przeznaczają te pieniądze zgoła na inne cele niż żywienie dzieci.</u>
          <u xml:id="u-120.8" who="#DanutaGrabowska">Drugi - popularyzowanie zdrowego stylu życia i racjonalnych nawyków żywieniowych na terenie szkoły.</u>
          <u xml:id="u-120.9" who="#DanutaGrabowska">W efekcie podjętych działań powstał międzyresortowy zespół roboczy, w którego skład weszli przedstawiciele: Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej, Ministerstwa Edukacji Narodowej, Instytutu Żywności i Żywienia, Państwowego Zakładu Higieny, Instytutu Matki i Dziecka, do prac włączyło się też bardzo czynnie Kuratorium Oświaty w Warszawie. Zespół ten uznał, że rozwiązaniem spełniającym przedstawione wcześniej kryteria, a jednocześnie realnym w aktualnej sytuacji, jest popularyzacja drugiego śniadania spożywanego wspólnie z nauczycielem. Wspólne jedzenie drugiego śniadania w odpowiednich warunkach i w odpowiednim czasie przy zapewnieniu dzieciom nie przynoszącym śniadania z domu odpowiedniej liczby dodatkowych kanapek, jak też zapewnienie wszystkim napojów jest tym minimum, które można uznać za zadowalające. Sam pomysł wspólnie jedzonego w szkole drugiego śniadania zrodził się w 1992 r. Została opublikowana specjalna broszura pod tytułem „Śniadania szkolne dla wszystkich uczniów w Polsce”. Jednak, zdaniem członków zespołu, o którym mówiłam, pomysł nie został wówczas dostatecznie rozpropagowany i nie uzyskał należytego poparcia ze strony zainteresowanych. Dlatego zrealizowała go jedynie około jedna czwarta szkół.</u>
          <u xml:id="u-120.10" who="#DanutaGrabowska">Ważne dla realizacji pomysłu drugiego śniadania jest to, aby szkołom pozostawić swobodę wyboru najlepszej strategii organizacyjnej. Nadzór pedagogiczny i sanitarno-epidemiologiczny będzie służył szkołom doradztwem w tym zakresie. Należy nadać podejmowanemu zadaniu odpowiednią rangę. W opinii wizytatorów z kuratoriów oświaty skuteczne rozwiązywanie problemu żywienia dzieci w szkołach powinno być uznane za osiągnięcie szkoły porównywalne z udziałem uczniów w olimpiadach przedmiotowych i sportowych. Należy upowszechniać przykłady dobrych i skutecznych rozwiązań, sprawdzonych pomysłów i strategii, pozyskać fundusze na dożywianie dzieci nie przynoszących drugiego śniadania - na przykład poprzez dotację celową dla ośrodka pomocy społecznej na dofinansowanie drugich śniadań, ustalenie ulg podatkowych dla osób i instytucji sponsorujących konkretne przedsięwzięcia szkoły - opublikować opracowaną i poprawioną wersję broszury autorstwa Instytutu Matki i Dziecka celem upowszechniania i popularyzowania pomysłu drugiego śniadania spożywanego w szkole wspólnie z nauczycielem.</u>
          <u xml:id="u-120.11" who="#DanutaGrabowska">W związku z tym istnieje pilna potrzeba podejmowania ścisłej współpracy przez różne instytucje w celu wspierania szkół samodzielnie szukających rozwiązań tego problemu na swoim terenie. Mam tu na uwadze gminy, szkoły, kuratoria, organizacje społeczne itd.</u>
          <u xml:id="u-120.12" who="#DanutaGrabowska">Dla przykładu chcę poinformować, że w roku szkolnym 1992/93 z pełnego obiadu w szkołach podstawowych miejskich korzystało 15% uczniów, w szkołach wiejskich - 6% uczniów, a w szkołach niepublicznych 23% uczniów.</u>
          <u xml:id="u-120.13" who="#DanutaGrabowska">Celem podjęcia systemowych rozwiązań w zakresie dożywiania dzieci i młodzieży szkolnej Ministerstwo Edukacji Narodowej podjęło działania w kierunku zintegrowania inicjatywy Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej oraz Ministerstwa Edukacji Narodowej. W związku z tym w ciągu najbliższych czternastu dni odbędzie się takie właśnie spotkanie koordynujące ministerstw, o których wcześniej mówiłam, w celu określenia strategii działania w przedmiotowej sprawie, ze szczególnym uwzględnieniem sposobów pozyskania środków finansowych na realizację tego zadania oraz włączenia organów terenowych i organizacji pozarządowych do prac na rzecz przeciwdziałania niedożywieniu dzieci i młodzieży szkolnej.</u>
          <u xml:id="u-120.14" who="#DanutaGrabowska">Chcę powiedzieć, że nasze ministerstwo obiecuje sobie bardzo wiele, ponieważ został powołany pełnomocnik rządu do spraw rodziny i kobiet, który na pewno w tej kwestii będzie naszym sojusznikiem.</u>
          <u xml:id="u-120.15" who="#DanutaGrabowska">Dziękuję uprzejmie, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-120.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#StefanJurczak">Proszę chwileczkę pozostać na mównicy.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, pytania do pani minister.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#StefanJurczak">Pani senator Grześkowiak, następnie pan senator Cieślak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#AlicjaGrześkowiak">Pani Minister, bardzo proszę powiedzieć, ile kosztuje opracowanie i wydanie broszury dotyczącej konieczności jedzenia drugiego śniadania w szkole? Może te pieniądze przydałyby się właśnie na te śniadania. Dzieci wiedzą i tak, że jak są głodne, to drugie śniadanie by im pomogło. Prowadzona przeze mnie fundacja zbiera charytatywnie środki, ale zawsze mam kłopoty z ich uzyskaniem. Proszę powiedzieć, ile to kosztuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#StefanJurczak">Czy pani minister może odpowiedzieć pani senator?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#DanutaGrabowska">Muszę powiedzieć uczciwie, iż nie znam kosztów. Szanując Wysoką Izbę, nie mogę podawać nie sprawdzonych danych. Jeżeli pani senator uprzejmie zezwoli, to się zorientuję. Nie my to wydajemy, lecz Instytut Matki i Dziecka w ramach edukacyjnych programów, które organizuje. Zwrócę się tam z prośbą o podanie kosztów i wtedy odpowiem możliwie dokładnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#AlicjaGrześkowiak">Bardzo proszę. Z tym, że to wszystko jedno - instytut czy nie instytut, pieniądze i tak są państwowe. O to mi chodzi. Dziękuję bardzo. Czekam na wyjaśnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#StefanJurczak">Czy jeszcze pani senator chciała złożyć jakieś dodatkowe wyjaśnienie? Nie.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#StefanJurczak">Proszę, pan senator Cieślak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#JerzyCieślak">Pani Minister, pan senator Lackorzyński zaproponował konkretny termin uruchomienia międzyresortowego programu - dzień 1 września 1995 r. Mnie osobiście taki termin wydaje się mało realny, ale czy pani uważa, że jest możliwe dokończenie prac koordynacyjnych nad programem w tym terminie? Jeśli nie, to jaki termin, zdaniem pani minister, byłby realny? Chodzi naturalnie o wdrożenie międzyresortowego programu dożywiania dzieci.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#DanutaGrabowska">Jeżeli ma to się odbywać na terenie szkół, a rozumiem, że taka jest intencja, to trzeba by obliczyć koszty. Należy wziąć pod uwagę, w jakim stopniu szkoły są na to otwarte, tym bardziej że przecież bardzo wiele placówek, choć nie wszystkie, ma i kuchnie, i zaplecza, i stołówki, a także jest gotowych podjąć taką działalność.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#DanutaGrabowska">Co do programu minimum - a o takim tutaj dzisiaj, uczciwie mówiąc, wspominałam - to koszty nie byłyby tak znaczące. Natomiast gdyby to miał być ciepły, pełny posiłek dla każdego dziecka w 30 000 szkół, to my już wyliczyliśmy koszty na 8 bilionów złotych. Dokładnie tyle. Nawet biorąc pod uwagę fakt, że część dzieci by płaciła, część dopłacała, ale głównie przecież zależy nam na takich, które są biedne i pieniędzy nie mają. Robiliśmy takie rachunki. Jeżeli więc nie będzie znaczących nakładów finansowych, to jest mi trudno mówić o terminie, Panie Senatorze. Dla nas każdy termin jest do przyjęcia, każdy jest dobry, ale pod warunkiem że będą środki, przy których pomocy można to będzie realizować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#StefanJurczak">Pan senator Rewaj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#TadeuszRewaj">Pani Minister, podawała pani pewne procentowe dane co do tego, ile dzieci w ostatnim roku jadało posiłki w szkołach. Gwoli wyrobienia sobie pewnej wiedzy realnej o historycznej prawdzie może mogłaby pani powiedzieć, jak wyglądało to procentowo przed epoką przemian ustrojowych? Powiedzmy, przed 1989 r.?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#DanutaGrabowska">Jeżeli chodzi o utrzymanie dzieci w przedszkolach, to opłaty były raczej symboliczne. Mówimy przecież o całym systemie edukacyjnym, nie ograniczamy się tylko do szkoły, a przedszkole jest pierwszym etapem edukacji. Zatem opłaty w przedszkolach były symboliczne. W przedszkolach przyzakładowych rodzice często nie płacili nic, zależało to od decyzji zakładu pracy. Dziecko przebywało w przedszkolu i otrzymywało tam, można powiedzieć, bezpłatnie trzy posiłki.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#DanutaGrabowska">Teraz kalkuluje się tak zwany wsad do kotła — niezbyt eleganckie określenie. Oczywiście ceny bywają zróżnicowane w zależności od miasta, od regionu. Kalkuluje się po prostu według cen tych wszystkich produktów, które należy zakupić, by dzieci mogły spożyć posiłek. Taka kalkulacja jest robiona w gminie. Część gmin podejmuje decyzje o dopłacaniu do przedszkoli. Jest bardzo wiele gmin nastawionych proedukacyjnie. Chciałam z tego miejsca podziękować za to tym wszystkim radom gminy. Generalnie natomiast rodzice płacą za ów wsad do kotła, oczywiście jeżeli dzieci są żywione w przedszkolu. Wiele przedszkoli prowadzi się na zasadzie realizacji pięciogodzinnego minimum programowego, a posiłków, poza napojami, nie podaje się.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#DanutaGrabowska">W szkołach przeżywaliśmy taki głośny okres promowania zdrowia, oczywiście wykorzystywany także do celów propagandowych, ale generalnie chodziło o promowanie zdrowia. Mogę o tym opowiedzieć bardzo uczciwie, bo jako wychowawczyni ustawiałam się ze swoimi uczniami w kolejce po szklankę mleka po to, żeby dać im przykład. Szklanka mleka dla każdego ucznia była bezpłatna. Problem był jednak w tym, jak zachęcić uczniów do picia mleka, bo nie wszyscy chcieli. Ale wychowawcy starali się, jak mogli.</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#DanutaGrabowska">Muszę powiedzieć, że opłata za żywienie w internatach i w bursach też była symboliczna albo było ono bezpłatne, zależało to od zamożności dzieci.</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#DanutaGrabowska">Oczywiście nie mam w tej chwili danych sprzed 1989 r., ale mogę powiedzieć, opierając się na swojej praktyce kuratora oświaty, że zasięg tego działania był bardzo duży, powiedziałabym powszechny.</u>
          <u xml:id="u-131.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#StefanJurczak">Pan senator Kochanowski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#StanisławKochanowski">Pani Minister, chyba dobrze zrozumiałem, że 9% dzieci jest objętych dożywianiem w szkołach wiejskich. Czy mogłaby pani określić, w jakiej mierze ta cyfra jest zadowalająca? To jest pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#StanisławKochanowski">I drugie pytanie. Powiedziała pani przed chwilą, że samorządy w sposób właściwy podchodzą do sprawy utrzymywania przedszkoli i bardzo często dopłacają do nich. Jaka jest natomiast ocena stosunku samorządów do utrzymywania żywienia dzieci w prowadzonych przez nie szkołach przejętych od kuratorów? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#DanutaGrabowska">Chcę uzupełnić, że mówiłam o pełnym obiedzie, Panie Senatorze. Jeżeli chodzi o ciepły napój przygotowywany w szkole, to w miejskich szkołach podstawowych korzysta z niego 11% dzieci, natomiast w wiejskich 30%. Mówiłam o pełnym obiedzie, bo po prostu zbieraliśmy takie dane.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#DanutaGrabowska">Jak dotąd szkoły zostały przejęte przez te samorządy, które chciały to zrobić. Samorządy te podjęły suwerenne decyzje i były przekonane o potrzebie przejmowania szkół podstawowych. Badaliśmy ogólną kondycję szkół prowadzonych przez kuratorów i przez samorządy. Muszę powiedzieć, że prowadzone przez samorządy są w lepszej sytuacji finansowej, częściej się w nich realizuje remonty i bieżące, i kapitalne, również pomoc dla dzieci jest tam świadczona w większym zakresie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#StefanJurczak">Pan senator Chełkowski…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#DanutaGrabowska">Taka jest prawda. Zobaczymy, jak to będzie wyglądało, kiedy przejęcie szkół będzie obligatoryjne. Do tej pory doświadczenia są pozytywne, ale to są te samorządy, które przejęły szkoły na mocy swoich suwerennych decyzji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#StefanJurczak">Proszę, pan senator Chełkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#AugustChełkowski">Jak ministerstwo wyobraża sobie praktyczne rozwiązanie problemu pewnego zabezpieczenia materialnego? Bo to jest problem, który należałoby rozwiązać nie tylko w stosunku do tych, którzy mają po ternu warunki, ale przede wszystkim w stosunku do tych, którzy ich nie mają, w stosunku do tych szkół, które nie wywiązują się z obowiązku, można powiedzieć, społecznego raczej niż narzuconego przez ministerstwo. Jak to wygląda od strony formalnej i jak ministerstwo widziałoby możliwość zabezpieczenia materialnego, jeżeli powinno ono być zapewnione? Jak to ma wyglądać finansowo i ile złotych byłoby na to potrzeba w 1996 r.?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#DanutaGrabowska">O kwocie już mówiłam, Panie Senatorze. Organizacyjnie jesteśmy przygotowani, bo nie jest to dla resortu edukacji sprawa nowa. Nawet w bardzo skromnych warunkach zawsze można ugotować herbatę, jeżeli już nie pełny obiad, nie pełny posiłek. Skoro można ugotować herbatę dla nauczycieli, to można i dla uczniów. Tak samo zawsze można ugotować mleko i zapewnić przynajmniej jakąś bułeczkę. Zatem organizacyjnie absolutnie jesteśmy do tego przygotowani. Jesteśmy również w stanie wyegzekwować w taktowny, ale konsekwentny sposób od kuratorów i dyrektorów szkół działania tego typu, ponieważ są to działania i wychowawcze, w sensie promowania zdrowego żywienia, i opiekuńcze, do których my, nauczyciele, jesteśmy po prostu zobowiązani. Nie jest to więc administracyjne nadużywanie swoich uprawnień, a po prostu element pracy dydaktyczno-wychowawczej, którą trzeba realizować.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#DanutaGrabowska">Nie wyobrażam sobie jednak, byśmy mogli tego dokonać bez większych środków. Upatruję jeszcze pewną szansę w powstających radach szkól i ubolewam, że z takim trudem się tworzą. Wszak są wszelkie uregulowania prawne pod rządami ustawy, z którą pracujemy. Aktualnie ona jest nowelizowana, ale w tym fragmencie nowelizowana nie będzie, bo jest bardzo dobra. Są wszelkie warunki do tworzenia rad szkół, w których dominującą rolę powinno odgrywać otoczenie szkoły, a więc głównie rodzice. I sądzę, że presja tych rad, społeczności lokalnej, byłaby też znacząca, jeżeli chodzi o wywieranie pewnego nacisku, może to nieładne słowo, o wprowadzenie pewnego sposobu myślenia, pewnego systemu zachowań wśród nauczycieli, by uwrażliwienie było jak największe.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#DanutaGrabowska">Nie chcę nieskromnie bronić własnego zawodu, ale pragnę powiedzieć, iż generalnie, poza wyjątkami, należymy do takiej grupy zawodowej, w której uwrażliwienie na losy dziecka bywa znaczące.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#StefanJurczak">Pan senator Patyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#EugeniuszPatyk">Pani Minister, kiedy zastanawialiśmy się w Komisji Nauki i Edukacji Narodowej nad projektem naszej uchwały, chodziło nam o to, żeby to nie były tylko puste słowa: podyskutujemy, uchwalimy i nadal nic się nie będzie działo. Nie chcieliśmy jej adresować do ministerstwa edukacji, gdyż zdajemy sobie sprawę, że wiele zapisów już dzisiaj jest pustych. To, co pani minister mówiła przed chwilą o pomocy socjalnej, jest przepisem pustym, bo wiadomo, że nie ma ani złotówki na pomoc socjalną dla uczniów czy na stypendia. To jest zapis martwy, praktycznie nawet lepiej, żeby go nie było, bo to tylko bulwersuje: przepis jest, a nie jest realizowany. Dlatego chcę zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#EugeniuszPatyk">Adresowaliśmy to do premiera, do rządu, chcemy żeby to nie skończyło się na gadaniu, ale na realizacji, na pewnych konkretnych ustaleniach. Chodzi mi o to, co pani mówiła, że wystarczyłoby na przykład zwolnić sponsorów od podatku i oni te pieniądze zamiast do urzędu skarbowego przyniosą na dożywianie. Ale ktoś musi podjąć taką decyzję, ktoś musi wydać projekt ustawy, opracować go. Czy pani minister czuje się na siłach? Występuje tu pani dzisiaj nie tylko jako członek ministerstwa edukacji, bo my adresujemy swoją uchwalę do rządu. Czy pani dzisiaj jest w stanie powiedzieć nam, że bierze na siebie jako członek rządu odpowiedzialność za doprowadzenie tej sprawy na do końca? Bardzo nas to interesuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#DanutaGrabowska">Dziękuję bardzo za zaufanie, Panie Senatorze, ale proszę łaskawie zwolnić mnie z tego typu odpowiedzi, wszak ja nie mogę decydować za pana premiera, komu poleci stosowne procedowanie. Jeżeli będzie to zwrócone do rządu, to sądzę, że pan premier rozpisze to już na role, a my, wykonawcy, będziemy realizować polecenia premiera.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#komentarz">(Senator Eugeniusz Patyk: To nie było adresowane do ministra edukacji, to jest adresowane do rządu.)</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#DanutaGrabowska">Tak, bardzo się z tego cieszę, ponieważ inaczej bylibyśmy dosyć osamotnieni. Dziękuję za to.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#StefanJurczak">Proszę, pani senator Łękawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#BarbaraŁękawa">Pani Minister! Nie wiem, czy dobrze zrozumiałam. Podała pani rząd wielkości środków potrzebnych na dożywianie wszystkich dzieci. W związku z tym mam pytanie: jaki jest procent dzieci, które są niedożywione? Przecież zgodnie z konwencją, jaką przyjęliśmy, interesuje nas, ile jest dzieci niedożywionych w publicznych szkołach podstawowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#DanutaGrabowska">Podaję jeszcze raz: 15% dzieci przychodzi do szkoły bez pierwszego śniadania. Można już w tym momencie mówić o jakimś stopniu niedożywienia, które niekoniecznie wynika z biedy. Często wynika na przykład z braku wiedzy rodziców, z niewłaściwych zachowań, ale my taki fakt odnotowujemy. Natomiast 7% dzieci podaję… Może to nie być pełna statystyka, ponieważ nauczyciele, wychowawcy sygnalizują, że część dzieci wstydzi się przyznać do głodu. Tak więc może to nie być statystyka pełna, ale w badaniach, które przeprowadziliśmy, 7% dzieci podało, że odczuwa głód, który jest spowodowany brakiem środków finansowych. A więc te 7% to już na pewno, a może i więcej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, pani senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#BarbaraŁękawa">W związku z tym mam następne pytania. Jaka kwota jest potrzebna na dożywianie tych dzieci i ile przygotowało MEN, znając te dane, w swoim budżecie w tym roku na przestrzeganie Konwencji Praw Dziecka, na zrealizowanie postanowień wynikających z pktu 24?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#DanutaGrabowska">Ministerstwo Edukacji Narodowej ma ukształtowany budżet w sposób następujący: prawie 86% całego budżetu w dziale oświata i wychowanie, a więc w dziale 72, to są płace i pochodne. Pozostałe, niewiele ponad 14%, przeznaczone jest na wszystko: inwestycje, remonty bieżące, remonty kapitalne, pomoc stypendialną dla dzieci i młodzieży itd., itd.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#DanutaGrabowska">Jeżeli Wysoka Izba pozwoli. Właśnie w związku z Konwencją Praw Dziecka Ministerstwo Edukacji Narodowej jest również kasą, jeśli tak można powiedzieć, dla rodzin zastępczych. Suwerenne i niezawisłe sądy wydają decyzje o rodzinach zastępczych. Rodziny zastępcze otrzymują na jedno dziecko 40% średniej płacy krajowej. Lawinowo wzrasta liczba rodzin zastępczych. My w ubiegłym roku musieliśmy skorygować nasz budżet. Zaplanowany na inwestycje oświatowe bilion złotych nie został na ten cel wydatkowany. Został przeznaczony na wypłaty dla rodzin zastępczych. Dochodzi do przerażającej patologii, bo na mocy większości tych wyroków rodziną zastępczą jest rodzona babcia. Czyli osoba, która nie wychowała skutecznie własnego dziecka. Bywa zresztą często i tak, iż jest to sytuacja fikcyjna. Tworzy się w ten sposób względnie stały dochód dla rodziny. I w tym kierunku bywa to prawo wykorzystywane, podczas gdy intencją Ministerstwa Edukacji Narodowej było coś wręcz przeciwnego: pomoc tym dzieciom, bo wychowywanie dziecka w rodzinie jest lepsze niż dom dziecka. Dlatego nie została wyznaczona specjalna kwota. Środki są przydzielane kuratoriom, a kuratorzy dzielą je zależnie od możliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, pani senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#BarbaraŁękawa">Jeżeli nie została na to wydzielona specjalna kwota, to proszę mi powiedzieć, Pani Minister, na czym polega przygotowanie MEN do tego zadania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#DanutaGrabowska">Przygotowanie MEN dotyczy kwestii merytorycznych, na przykład analizy zdrowotności, jak również gotowości do działania pod warunkiem uzyskania środków finansowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Czy są jeszcze pytania do pani minister?</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#komentarz">(Senator Franciszek Bachleda-Księdzularz: Mam jeszcze jedno pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, pan senator Franciszek Bachleda-Księdzularz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#FranciszekBachledaKsiędzularz">Pani Minister! Moje pytanie jest konkretne, bo przecież wiemy… Ostatnio prowadziłem w gminie sprawy szkół, które przejęła gmina, i tam nie ma żadnego problemu z dożywianiem. Nasuwa się więc pytanie: jeżeli są przepisy, które zalecają wprowadzenie dożywiania, jeżeli są nawet dobrzy ludzie, którzy często gdzie indziej to organizują, to co trzeba zrobić z tymi szkołami? Jakie jest pani zdanie, ponieważ pani patrzy na całą Polskę? Jakim sposobem wprowadzić to dożywianie, jeżeli są odpowiednie przepisy, które to umożliwiają, jeżeli gdzie indziej to robią. Jak pani uważa, co trzeba zrobić? Bo ja nie znajduję sposobu. Niby wszystko jest możliwe, a jednak nie jest to robione. I to jest dla mnie przerażające, że tak dużo czasu musimy tutaj tracić na prostą, oczywistą sprawę!</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#FranciszekBachledaKsiędzularz">Podzielę się tutaj z kolegami senatorami swoim doświadczeniem. Moim największym problemem w gminie było to, jak wyrwać stołówkę szkolną z rąk kilku osób i oddać ją w ręce jednej osoby czy jednej rodziny, która wzięłaby to na swoją głowę i rozwiązała problem. Najtrudniejsze było wyrwanie tej stołówki z rąk ludzi mających różne powiązania i układy, którzy przy okazji żywili się w tej szkolnej stołówce. To było dla mnie problemem. Potem już nie było problemów.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#FranciszekBachledaKsiędzularz">Pokazuję, jakiego to rodzaju są trudności i mam do pani pytanie: co trzeba zrobić, aby wstrząsnąć tymi ludźmi i doprowadzić do tego, żeby zorganizowali dożywianie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#DanutaGrabowska">Myślę, że rozwiązaniem systemowym będzie właśnie to, że od dnia 1 stycznia 1996 r. wszystkie szkoły podstawowe na terenie całej Polski będą prowadzone przez samorządy lokalne. Dyrektor szkoły będzie oceniany merytorycznie przez nadzór pedagogiczny, natomiast jako gospodarz określonego majątku i mienia - przez samorząd lokalny, a więc przez dysponenta środków. Chcemy doprowadzić do sytuacji, w której nie kurator przekazywałby gminie środki na prowadzenie szkół, ale żeby te środki wpływały do kasy gminy bezpośrednio z Ministerstwa Finansów i żeby gospodarowały nimi samorządy. One rozliczałyby każdy grosz z większą, jak sądzę, starannością. Uważam, że ogromnym błędem było wyprowadzenie ustawą z 1991 r. szkół z samorządów lokalnych. Mam o tyle czyste sumienie, że jako posłanka dziesiątej kadencji, kurator oświaty, głosowałam przeciwko takiemu rozwiązaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Czy są jeszcze jakieś pytania? Nie ma. Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Danuta Grabowska: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#StefanJurczak">Zgodnie z art. 63 ust. 2 Regulaminu Senatu zarządzam przerwę w debacie nad przedstawionym projektem uchwały w celu umożliwienia komisji ustosunkowania się do zgłoszonych propozycji oraz przygotowania jednolitego projektu uchwały do głosowania. Proszę Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, Komisję Nauki i Edukacji Narodowej oraz Komisję Polityki Społecznej i Zdrowia o spotkanie się i przygotowanie projektu uchwały do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-155.4" who="#StefanJurczak">Informuję, że zgodnie z art. 63 ust. 3 Regulaminu Senatu głosowanie nad projektem uchwały w sprawie stworzenia warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych systemu dożywiania dzieci zostanie przeprowadzone po przerwie w obradach i wspólnym posiedzeniu Komisji Nauki i Edukacji Narodowej, Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia, na kolejnym posiedzeniu Senatu.</u>
          <u xml:id="u-155.5" who="#StefanJurczak">Proszę o ogłoszenie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#EugeniuszGrzeszczak">Wspólne posiedzenie Komisji Obrony Narodowej i Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych odbędzie się w sali nr 217 zaraz po ogłoszeniu przerwy.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#EugeniuszGrzeszczak">Natomiast wspólne posiedzenie Komisji Nauki i Edukacji Narodowej, Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia oraz Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych w sali nr 176 na pół godziny przed zakończeniem przerwy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Ogłaszam przerwę do godziny 17.30.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#komentarz">(Przerwa w obradach od godziny 15 minut 18 do godziny 17 minut 35)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#StefanJurczak">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#StefanJurczak">Proszę senatorów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#StefanJurczak">Chciałbym poinformować, że przed przerwą w obradach, podczas debaty nad projektem uchwały w sprawie stworzenia warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych systemu dożywiania dzieci został mylnie napisany i rozdany wniosek pani senator Alicji Grześkowiak. Pani senator Alicja Grześkowiak nie zgłaszała takiego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do punktu drugiego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy „Prawo celne”.</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#StefanJurczak">Przypominam, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 216, natomiast sprawozdania komisji w drukach o nrach 216A i 216B.</u>
          <u xml:id="u-158.5" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Gospodarki Narodowej, panią senator Elżbietę Solską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#ElżbietaSolska">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#ElżbietaSolska">W imieniu Komisji Gospodarki Narodowej przypadł mi w udziale zaszczyt zaprezentowania prac komisji nad nowelizacją ustawy „Prawo celne”; przypomnę, druki senackie nr 216, 216A. Nowelizacja obejmuje nowe uregulowania zwolnień celnych dla osób powracających z rocznego i dłuższego pobytu poza granicami państwa i przywożących rzeczy służące tam do użytku osobistego lub domowego.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#ElżbietaSolska">Druga część nowelizacji ustawy „Prawo celne” poświęcona jest umożliwieniu sprowadzania bez cła sprzętu i urządzeń sportowych przeznaczonych dla reprezentacji narodowych i olimpijskich.</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#ElżbietaSolska">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! 15 lutego 1992 r. zmieniona została przez parlament ustawa „Prawo budżetowe”, która weszła w życie 10 marca 1992 r. Ustawa ta zlikwidowała możliwości zwolnień celnych dla osób przebywających poza granicami kraju ponad 6 miesięcy. Zmiana zaskoczyła wielu powracających do kraju i w efekcie nastąpiło zaskarżenie nowego przepisu do Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#ElżbietaSolska">Trybunał uznał naruszenie zasady konstytucyjnej i 13 kwietnia 1994 r. prezes Trybunału Konstytucyjnego w obwieszczeniu ogłosił utratę mocy obowiązującej art. 6 pktu 1 w związku z art. 14 pktem 3 ustawy „Prawo budżetowe” z 15 lutego 1992 r. Sejm rozpatrzył orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego i uznał je za zasadne, tym bardziej że restrykcje dotknęły tylko część osób powracających do kraju.</u>
          <u xml:id="u-159.5" who="#ElżbietaSolska">Dlaczego? Dlatego, że przez cały wspomniany okres obowiązywał i nadal obowiązuje art. 14 ust. 1 pkt 7 prawa celnego, mówiący o zwolnieniach celnych dla osób przesiedlających się, ale z pobytu stałego poza granicami kraju na pobyt stały w Polsce. I osoby te mogły przez cały czas bez cła przywozić praktycznie wszystko, łącznie ze sprzętem i urządzeniami do prowadzenia działalności gospodarczej. Powracający z zagranicy podzieleni zatem zostali na dwie kategorie. Osoby przebywające na placówkach dyplomatycznych w ramach kontraktu, osoby bez stałego zameldowania nie mogły korzystać ze zwolnień od cła, natomiast osoby przesiedlające się z pobytu stałego za granicą na pobyt stały w Polsce mogły przywozić wszystko, łącznie z maszynami i urządzeniami do produkcji.</u>
          <u xml:id="u-159.6" who="#ElżbietaSolska">W imieniu Komisji Gospodarki Narodowej pokrótce omówiłam problem, by zwrócić uwagę Wysokiego Senatu, iż istotą nowelizacji ustawy „Prawo celne”, w części dotyczącej mienia przesiedleńczego, jest ponowne umożliwienie osobom krajowym przywiezienia bez cła sprzętu dotychczas używanego w gospodarstwie domowym oraz rzeczy osobistych. Po prostu chodzi również o to, żeby wszyscy byli równo traktowani.</u>
          <u xml:id="u-159.7" who="#ElżbietaSolska">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! W pracach komisji nad ustawą „Prawo celne” powstał pewien problem w odniesieniu do zwolnień z cła sprzętu i urządzeń sportowych, aparatury i środków do odnowy biologicznej oraz rehabilitacji ruchowej przeznaczonych dla reprezentacji narodowych olimpijskich oraz do celów ratownictwa. Chodziło o to, czy należy wprowadzić ograniczenie przyszłych kompetencji prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki polegające na ustaleniach - dokonywanych wspólnie z ministrem finansów - wykazu towarów zwolnionych z cła. Jest to o tyle zasadne, że na przykład przy ustaleniach dotyczących osób przesiedlających się takie normy ilościowe, jakościowe, a także tryb i warunki ustalane są wspólnie z ministrem spraw zagranicznych. Tak więc w pierwszym wypadku zasady są jasno sprecyzowane, natomiast w drugim, powiedzmy, zwolnienia obejmowałyby całą taryfę celną, bez norm ilościowych.</u>
          <u xml:id="u-159.8" who="#ElżbietaSolska">Komisja wysłuchała w tej sprawie stron, to jest przedstawiciela Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki oraz Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą i przy jednym głosie wstrzymującym się opowiedziała się za ograniczeniami.</u>
          <u xml:id="u-159.9" who="#ElżbietaSolska">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Pozwolę sobie teraz omówić poszczególne poprawki przyjęte przez Komisję Gospodarki Narodowej i przedstawione w druku 216A.</u>
          <u xml:id="u-159.10" who="#ElżbietaSolska">Jeśli chodzi o pierwszą poprawkę, to jest to zmiana kosmetyczna; po prostu 24 miesiące zastąpione są określeniem 2 lata.</u>
          <u xml:id="u-159.11" who="#ElżbietaSolska">Druga poprawka, stylistyczna. Najważniejsze w niej jest to, że zakaz odsprzedaży towarów zostaje zamieniony na nieodstępowanie towarów przywożonych przez 2 lata. Chodzi o towary, które uzyskały zwolnienie celne. Dlaczego zakaz sprzedaży został zamieniony na nieodstępowanie? Dlatego, że sprzedaż jest pojęciem dużo węższym niż nieodstępowanie. Przy utrzymaniu sprzedaży w grę wchodziłoby na przykład podarowanie komuś, a chodzi o to, że jeśli ktoś skorzystał z ulgi celnej, to powinien być konsekwentny i przez te 2 lata faktycznie być posiadaczem samochodu, sprzętu czy innych przywiezionych rzeczy. Przede wszystkim chodzi tu o samochody.</u>
          <u xml:id="u-159.12" who="#ElżbietaSolska">Teraz poprawka trzecia. Jest ona trochę trudna do rozszyfrowania. Chodzi tu po prostu o to, kiedy w pkcie 4 ma być przecinek, a kiedy kropka. Jeśli przyjęlibyśmy poprawkę czwartą, według której „w ust. 2 pkt 5 otrzymuje brzmienie: «na wniosek prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki i w porozumieniu z ministrem finansów ustali wykaz towarów, o których mowa w ust. 1 pkt 40»”, to zasadne jest postawienie przecinka. Gdyby natomiast poprawka piąta nie została przyjęta, to wtedy w pkcie 4 potrzebna byłaby kropka.</u>
          <u xml:id="u-159.13" who="#ElżbietaSolska">Poprawka piąta wypełnia lukę, która by powstała w momencie wejścia w życie ustawy. Chodzi o stosowanie przez trzy miesiące po wejściu w życie ustawy dotychczasowych przepisów o zwolnieniach celnych dla osób przesiedlających się, ale dotyczy to osób, które przesiedlają się z pobytu stałego poza granicami kraju na pobyt stały w Polsce. Zapobiegamy w ten sposób powtórzeniu się restrykcji zastosowanych w 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-159.14" who="#ElżbietaSolska">Poprawki szósta i siódma są już konsekwencją tego, że art. 2 został podzielony na dwa punkty.</u>
          <u xml:id="u-159.15" who="#ElżbietaSolska">W imieniu Komisji Gospodarki Narodowej proszę Wysoki Senat o przyjęcie przedstawionych przeze mnie poprawek. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, pana senatora Piotra Miszczuka.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PiotrMiszczuk">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#PiotrMiszczuk">W imieniu Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych pragnę przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie z prac komisji nad uchwaloną przez Sejm w dniu 28 kwietnia bieżącego roku ustawą o zmianie ustawy „Prawo celne”, jest to druk senacki nr 216. Nowelizacja omawianej ustawy wprowadza w zasadzie cztery zasadnicze zmiany.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#PiotrMiszczuk">Po pierwsze, ponownie umożliwia osobom krajowym, które prowadziły za granicą gospodarstwo domowe, przywiezienie do Polski bez cła rzeczy osobistego i domowego użytku, które stanowiły wyposażenie tego gospodarstwa.</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#PiotrMiszczuk">Po drugie, ustala okres pobytu za granicą obywatela polskiego do 12 miesięcy, jako warunku niezbędnego do starania się o zwolnienie celne.</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#PiotrMiszczuk">Po trzecie, zwalnia od cła sprzęt i urządzenia sportowe, aparaturę i środki do odnowy biologicznej oraz rehabilitacji ruchowej przeznaczone dla reprezentacji narodowych i olimpijskich, a także dla celów ratownictwa, przywożone przez organizacje i stowarzyszenia kultury fizycznej o zasięgu ogólnopolskim za uprzednią zgodą prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki.</u>
          <u xml:id="u-161.5" who="#PiotrMiszczuk">Wreszcie po czwarte, w obu tych przypadkach zwolnienie celne jest możliwe jedynie z zastrzeżeniem ich nieodstępowania przez 2 lata od dnia odprawy celnej.</u>
          <u xml:id="u-161.6" who="#PiotrMiszczuk">Ponieważ moja przedmówczyni, pani senator Solska, omówiła szczegółowo poprawki, które zostały zgłoszone przez jedną i drugą komisję, chciałbym tylko zwrócić uwagę, że nie zgodziłbym się z tym, że poprawka druga, zarówno w wersji jednej komisji, jak i drugiej, ma charakter tylko stylistyczny. Ta poprawka, zdaniem Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, ma dość istotne znaczenie prawne. W druku nr 216, który otrzymaliśmy z Sejmu, wyrazy: „z zakazem odsprzedaży” zamienia się na: „z zastrzeżeniem nieodstępowania”. Gdybyśmy przyjęli określenie: „z zakazem odsprzedaży”, to przez 2 lata w ogóle nie wolno by było niczego sprzedać. Jeżeli natomiast zmieniamy wyrażenie „z zakazem odsprzedaży” na: „z zastrzeżeniem nieodstępowania”, to czy odstąpić, czy sprzedać można i wówczas płaci się cło. W pierwszym przypadku natomiast takiej możliwości by nie było. Stąd też takie jest znaczenie tej poprawki. Uzasadnienie pozostałych poprawek pani Solska już przedstawiła i to oczywiście się zgadza.</u>
          <u xml:id="u-161.7" who="#PiotrMiszczuk">Chciałem także podkreślić, że sprawa zwolnień celnych od sprzętu sportowego zdominowała również posiedzenie Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych. Komisja ostatecznie, stosunkiem głosów 3 „za” przy 1 wstrzymującym się, przyjęła tę uchwałę.</u>
          <u xml:id="u-161.8" who="#PiotrMiszczuk">Zasadnicza różnica między sprawozdaniem Komisji Gospodarki Narodowej i Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych polega na tym, że Komisja Gospodarki Narodowej proponuje, by wykaz towarów, ogólnie nazwijmy sportowych, zwolnionych z cła na podstawie art. 14 ust. 1 pktu 40, był ustalany przez prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki w porozumieniu z ministrem finansów. Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych natomiast proponuje wersję przyjętą przez Sejm, jedynie ze zmianą omówioną w drugiej poprawce, czyli w tej, w której wyrazy: „z zakazem odsprzedaży” zastępuje się wyrazami: „z zastrzeżeniem nieodstępowania”.</u>
          <u xml:id="u-161.9" who="#PiotrMiszczuk">Panie i Panowie Senatorowie! W imieniu Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych rekomenduję Wysokiej Izbie przyjęcie ustawy o zmianie ustawy „Prawo celne” zgodnie z poprawkami zawartymi w druku nr 216B. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#StefanJurczak">Zgodnie z art. 38 ust. 5 Regulaminu Senatu chciałbym zapytać, czy ktoś z pań i panów senatorów chciałby skierować krótkie, zadane z miejsca pytania do senatorów sprawozdawców?</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#StefanJurczak">Mam jeszcze prośbę do pań i panów senatorów, żeby mówić między sobą o parę decybeli ciszej.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#StefanJurczak">Otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-162.4" who="#StefanJurczak">Przypominam, że zgodnie z art. 38 ust. 2 Regulaminu Senatu senatorowie, którzy zamierzają wziąć udział w dyskusji, zapisują się do głosu u sekretarza Senatu prowadzącego listę mówców. Natomiast wnioski o charakterze legislacyjnym składają na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-162.5" who="#StefanJurczak">Przypominam ponadto, że zgodnie z art. 40 ust. 1 i 2 Regulaminu Senatu przemówienie senatora w debacie nie może trwać dłużej niż 10 minut. W debacie nad daną sprawą senator może zabrać głos tylko dwa razy, ale powtórne wystąpienie w tej samej sprawie nie może trwać dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-162.6" who="#StefanJurczak">Jako pierwszy zabierze głos pan senator Henryk Makarewicz. Następny mówca, pan senator Henryk Maciołek, przekazał swoje przemówienie do protokołu. Kolejnym mówcą będzie więc pan senator Stanisław Kochanowski.</u>
          <u xml:id="u-162.7" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#HenrykMakarewicz">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#HenrykMakarewicz">Nowelizacja ustawy „Prawo celne” dotyczy od 1500 do 2000 osób rocznie. Są to głównie pracownicy zatrudnieni na co najmniej rocznych kontraktach zagranicznych, naukowcy, studenci, dyplomaci oraz nieliczne osoby przybywające do Polski na pobyt stały. Ustawa zaspokoi słuszne interesy tych ludzi w aspekcie zwolnienia od cła rzeczy osobistego i domowego użytku. Zważywszy na liczbę osób, których ta nowelizacja bezpośrednio dotyczy, dla budżetu państwa nie będzie to wielki uszczerbek. Ważne, że znowelizowana ustawa jest zgodna z postanowieniami Układu Europejskiego w kwestii przepływu pracowników, co ma duże znaczenie już teraz na etapie stowarzyszenia Polski z Unią Europejską. A będzie miało jeszcze większe znaczenie w przyszłości, kiedy nasz kraj dołączy do grona członków unii.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#HenrykMakarewicz">Warto zauważyć, że zwolnienia od obowiązku pobierania ceł nie dotyczą osób pracujących za granicą na czarno. Godny poparcia jest też zapis nieodstępowania mienia zwolnionego od cła przez okres 2 lat. Dotyczy to głównie samochodów i motocykli. W tym przypadku zapis ustawy jest wykonalny. Nie uda się natomiast zahamować kontroli nad innymi przedmiotami osobistego i domowego użytku sprowadzanymi z zagranicy. Tym bardziej że pomysłowość naszych rodaków nie zna granic. Z tym faktem po prostu musimy się liczyć. Nie jest to jednak powód do deprecjonowania tej ustawy. Tym bardziej że zasadniczo służyć ona będzie grupie uczciwych, pracowitych obywateli wracających do swych rodzin po wielomiesięcznej nieobecności.</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#HenrykMakarewicz">Warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt nowelizacji. W art. 14 ust. 1 zmieniono pkt 7, na którego mocy zwolnione były od cła rzeczy służące do prowadzenia działalności gospodarczej osoby się przesiedlającej. Ten zapis umożliwiał przewiezienie do Polski bez cła wręcz całych zakładów produkcyjnych. Jest rzeczą ze wszech miar słuszną ograniczenie prawa do bezcłowego przywozu rzeczy osób przybywających do Polski na stałe, oczywiście z wyjątkiem przedmiotów osobistego i domowego użytku. Sądzę, że nie powinno to budzić wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#HenrykMakarewicz">Oczekując na przyszłe sukcesy polskich sportowców na arenie międzynarodowej, warto również poprzeć nowy zapis art. 14 ust. 1 pktu 40 przewidujący zwolnienie od cła sprzętu i urządzeń sportowych oraz aparatury i środków do odnowy biologicznej dla reprezentacji narodowych i olimpijskich. Dla budżetu państwa nie przyniesie to większych strat, a korzyści na pewno mogą być duże.</u>
          <u xml:id="u-163.5" who="#HenrykMakarewicz">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Powszechnie znany jest problem ogromnych i rosnących strat, jakie kraj nasz ponosi w wyniku pożarów i klęsk żywiołowych. Służby przeciwpożarowe dysponują zbyt małą liczbą sprzętu gaśniczego i innego sprzętu ratownictwa. W dodatku jest on całkowicie zużyty i niesprawny. Znaczna jego część ma wartość muzealną, a nie użytkową, adekwatną do potrzeb współczesnego ratownictwa i ochrony przeciwpożarowej. W kraju nie produkujemy wielu wspomnianych urządzeń lub produkujemy takie, które nie odpowiadają średniemu europejskiemu poziomowi. W związku z powyższym istnieje konieczność importu pewnej liczby sprzętu specjalistycznego dla celów ratownictwa i ochrony przeciwpożarowej. Byłoby ze wszech miar uzasadnione i korzystne dla naszej gospodarki, gdyby ten rodzaj importu mógł być objęty ulgami celnymi.</u>
          <u xml:id="u-163.6" who="#HenrykMakarewicz">W związku z tym proponuję, aby do art. 14 projektu ustawy „Prawo celne” - druk nr 886 - dodać pkt 4: „sprzęt ratowniczo-gaśniczy przeznaczony dla jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej, Ochotniczej Straży Pożarnej i innych jednostek ratowniczych o zasięgu ogólnopolskim, za uprzednią zgodą ministra spraw wewnętrznych z przeznaczeniem do niegospodarczej działalności statutowej”.</u>
          <u xml:id="u-163.7" who="#HenrykMakarewicz">W imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego wnoszę o przyjęcie ustawy ze zgłoszonymi poprawkami. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#StefanJurczak">Pan senator składa poprawki na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Stanisława Kochanowskiego. Pan senator Michaś złożył swoje wystąpienie do protokołu. Następnym mówcą będzie pan senator Aleksander Gawronik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#StanisławKochanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#StanisławKochanowski">W związku z wnioskiem zgłoszonym przez mojego przedmówcę, pana senatora Makarewicza, dotyczącym poprawki odnoszącej się do straży pożarnych, chciałbym poinformować, że wniosek taki złożymy za chwilę w imieniu grupy senatorów. Nie będę przedłużał dzisiejszej debaty, bo i tak dyskusje nad poprawką będą prawdopodobnie prowadzone w połączonych komisjach. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję Panu Senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Aleksandra Gawronika. Następnym mówcą będzie pan senator Piotr Łukasz Juliusz Andrzejewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#AleksanderGawronik">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#AleksanderGawronik">Przy okazji uchwalania tej ustawy chciałbym przybliżyć pewien pogląd ekonomiczny. Może zastanowimy się wspólnie, czy poprawki te powinny być rzeczywiście uchwalone.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#AleksanderGawronik">Dawno temu, przed dziesięciu laty, ludzie wyjeżdżali z Polski po to, żeby zarobić. Przywozili wtedy dobra osobiste, niedostępne na naszym rynku, takie jak: samochody, komputery, telewizory, lodówki, pralki, wykładziny i wiele, wiele innych rzeczy. Do dzisiaj na tej sali króluje pogląd, że powinny być one zwolnione z cła. Myślę, że jako senatorowie Rzeczypospolitej powinniśmy się zastanowić nad tym, co do Polski przychodzi i co chcemy osiągnąć. Czy chcemy, żeby w ramach mienia przesiedleńczego ktoś ściągał do kraju zdezelowany samochód, czy przestarzały komputer lub telewizor, który może kupić w polskim sklepie? Czy chcemy, żeby przywiózł on z zagranicy pieniądze bez cła lub środki do produkcji? Jeśli mówimy o rozwoju kraju, to Polsce potrzebne są technologie, maszyny produkcyjne, działania handlowe, a nie przeważnie zdezelowany sprzęt przysyłany w ramach mienia przesiedleńczego.</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#AleksanderGawronik">Jeżeli do Polski przypływa rocznie około 80 000 używanych samochodów, a w ramach mienia przesiedleńczego liczba ta zwiększy się o kilka tysięcy, należy postawić pytanie, czy chcemy być śmietnikiem i „zarzynać” polski przemysł motoryzacyjny, nie dawać mu szansy i w konsekwencji spowodować upadek zakładów zatrudniających około 100 000 ludzi? Czy chcemy utrzymać status quo i pod pozorem mienia przesiedleńczego przywozić rzeczy niekorzystne z punktu widzenia gospodarki narodowej, bo nawet w kapitalizmie pojęcie takie funkcjonuje. Od dawna na naszym rynku są telewizory, pralki, lodówki. Nie ma na natomiast technologii i pieniądza.</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#AleksanderGawronik">Pozwolę sobie zakwestionować to, co państwo, Panie i Panowie Senatorowie, mówiliście o ludziach pracujących na czarno. Jeżeli człowiek pracujący na czarno na Zachodzie chce wrócić do ojczyzny, a jest to fakt masowy, to chce on przywieźć pieniądze i technologie. My tym zapisem zamykamy mu drogę rozwoju. On chce pracować nowocześnie, taniej, chce być pracodawcą, a nie pracobiorcą. Ludzie, którzy zmywają na Zachodzie naczynia i odkładają każdą markę i każdego dolara, przyjeżdżają tutaj i chcą założyć swoje małe kilkuosobowe firmy. I w tym kierunku powinna iść polityka ekonomiczna państwa, a nie stawiać bariery celne. Musimy się na coś zdecydować. Jeżeli w kraju są ponad 2 miliony bezrobotnych, to czy nie jest mniejszym złem zezwolenie na przywożenie technologii i urządzeń do najprostszej pracy? Czy chcemy, żeby ludzie przywozili mienie, które powoduje pewien niedowład konsumpcyjny na naszym rynku? W konsekwencji nie będzie nabywcy na krajowy towar, który może być sprzedany. Jest to wyraźna sprzeczność ekonomiczna.</u>
          <u xml:id="u-167.5" who="#AleksanderGawronik">Dlatego próbuję państwu unaocznić pewne zjawisko, które jest przywoływane na zasadzie historycznej, ale z ekonomią nie ma nic wspólnego. Większość państw, które chce się rozwijać, bez przeszkód zezwala na przywóz technologii i pieniądza. My jesteśmy krajem, który nie pozwala swojemu obywatelowi bez zezwoleń inwestować za granicą. W związku z tym jesteśmy opóźnieni w stosunku do nowoczesnej Europy. Jesteśmy krajem wpuszczającym na rynek śmieci ekonomiczne i przestarzałe technologie. Jest to po prostu nieporozumienie.</u>
          <u xml:id="u-167.6" who="#AleksanderGawronik">Zamykając pierwszy etap dotyczący omawianego punktu, w nawiązaniu do art. 1 pktu 2, chciałbym zauważyć, że są pewne zjawiska, które trzeba rozumieć. Chciałbym, żebyście państwo uświadomili sobie, że jeżeli w polskim sklepie można kupić telewizor i pralkę, to należy postawić barierę celną na używane telewizory i pralki przywożone z Zachodu w ramach mienia przesiedleńczego. Uszczupla to po prostu należności podatkowe z drugiej strony. Jeżeli jakiś artykuł przyjeżdża do Polski, to nie zostanie on kupiony w kraju. Powstaje pytanie, czy my tego chcemy? Moje zdziwienie budzi fakt, że jest to najwyraźniej akceptowane. Naganne natomiast będzie przywożenie pieniędzy, nawet za pracę na czarno. Chciałbym zapytać dlaczego? Jeżeli tworzymy lukę prawną do importu na wielką skalę — bo tak pozwolę sobie nazwać sprzęt dla prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki — to zobaczycie państwo, co się będzie działo na polskim rynku. Zbankrutuje większość przedsiębiorstw zajmujących się handlem artykułami sportowymi. Każdy prezes mający na celu dobro związku i kultury technicznej zacznie sprowadzać sprzęt sportowy na większą skalę i powstanie sieć sklepów przy klubach, które będą oferowały tańszy sprzęt. Argument, że sprzęt ten jest nieodstępowalny, można obalić w ciągu pięciu minut. Każdy skorzysta z możliwości sprowadzenia towaru ze zniżką cła. Już w tej chwili wymyśliłem trzy możliwości prawnego obejścia tego przepisu, ale chyba nie o to chodzi. Albo tworzymy wspólne reguły gry, albo nie. Pierwszego dnia wyjątkiem będzie Urząd Kultury Fizycznej i Turystyki, jutro inne, równie szacowne instytucje, które będziemy dopisywali do listy. A ktoś, kto chce importować sprzęt w ramach działalności gospodarczej, będzie obłożony stawką celną, w efekcie czego zbankrutuje i przejdzie na zasiłek społeczny. Kto za to wszystko zapłaci? Zwolnieni z cła nie zapłacą, bo przecież nie wytwarzają opodatkowanego dochodu.</u>
          <u xml:id="u-167.7" who="#AleksanderGawronik">Proszę panów senatorów o rozważenie tej sprawy. Z przerażeniem słyszę, że poglądy historyczne zaczynają dzisiaj przeważać przy tej stosunkowo drobnej sprawie. W moim odczuciu nie może tak być, jeżeli mamy się szybko zbliżyć do Europy i być dla niej równorzędnym partnerem. W tej chwili importujemy, na szczęście nie śmieci ekologiczne, ale przestarzałe samochody, z którymi nie bardzo wiadomo co zrobić, przestarzałą elektronikę i systemy komputerowe. Ustawa na to pozwala, co nieprawdopodobnie mnie dziwi. Dlatego będę głosował przeciwko poprawkom, żeby nie było takiej historii. Obywatel polski wyjeżdża na kontrakty za granicę w zupełnie w innych celach. To są działania pozorne, które muszą być ukrócone. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję Panu Senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Piotra Łukasza Juliusza Andrzejewskiego. Następnym mówcą będzie pani senator Elżbieta Solska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PiotrAndrzejewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#PiotrAndrzejewski">Porównując różnice między stanowiskiem Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych i Komisji Gospodarki Narodowej chcę się opowiedzieć za wersją Komisji Gospodarki Narodowej. Różnica ta dotyczy poprawek do pktu 40 mówiącego o sprzęcie, urządzeniach sportowych i środkach do odnowy biologicznej oraz rehabilitacji ruchowej przeznaczonych dla reprezentacji narodowej, olimpijskiej oraz celów ratowniczych, które przywożone są przez organizacje i stowarzyszenia kultury fizycznej o zasięgu ogólnopolskim.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#PiotrAndrzejewski">Komisja gospodarki proponuje uzupełnienie idące w kierunku ustalenia wykazu towarów. Ustalenie to odbywałoby się na wniosek prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki w porozumieniu z ministrem finansów. Na posiedzeniach komisji zarysowały się różnice zdań między ministerstwem a reprezentantami celników i prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki, którzy stanowczo opowiadają się za zasadą dyskrecjonalnej decyzji indywidualnej. To znaczy uprzednia zgoda prezesa dotyczyłaby towarów, których asortyment nie byłby bliżej określony. Rzeczywiście, jest to posunięcie w kierunku administracyjnej decyzji wydawanej bez specyficznej kontroli, konkurencyjnej w sposób nie uzasadniony wobec zasad rynkowych. Wydaje się, że w tym kontekście ten wniosek jest niesłuszny, aczkolwiek tezy postawione przez mego poprzednika, senatora Gawronika, były słuszne - natomiast wniosek z nich wyciągnięty jest niesłuszny. Właśnie te poprawki skuteczniej bronią rynku.</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#PiotrAndrzejewski">I to, co zrobiła Komisja Gospodarki Narodowej, jest elementem rozsądku i pójścia we właściwym kierunku. Zarzut był taki, że poprzednio był to martwy przepis. Jak powiedział reprezentant Sejmu, nudum ius — gołe prawo. To nie było gołe prawo… Ponieważ na naszym rynku działa podobno, jak się dowiedziałem, 6000 uprawnionych stowarzyszeń, a środki do odnowy biologicznej są wielkim przemysłem farmaceutycznym na Zachodzie. Łącznie ze środkami, które powodują porost włosów, przyrost mięśni bądź odchudzają — wszystko to są środki odnowy biologicznej. W związku z tym jest możliwa indywidualna inwazja rozmaitych przemysłów, na różnej zasadzie, na różnych prowizjach. Mamy do tego uprawnionych 6000 stowarzyszeń, a wszystko za uprzednią zgodą, taką albo inną, prezesa czy jakiegoś urzędnika w Urzędzie Kultury Fizycznej i Turystyki.</u>
          <u xml:id="u-169.4" who="#PiotrAndrzejewski">Wydaje się to bardzo niebezpieczne, stąd propozycja komisji gospodarki, aby minister finansów jednak nie ustalał, jak chciano poprzednio, listy stowarzyszeń, ale przynajmniej te asortymenty, które spełniają przesłanki. Jest ona ze wszech miar zasadna. Niezasadne jest zaś skreślenie w ustawie ust. 2 pktu 5, co proponuje ustawa nowelizująca, wprowadzając pewien regres w kierunku dowolnego uznania przez podmiot władzy wykonawczej głębokiej ingerencji w zasadę prawidłowego funkcjonowania normalnej konkurencyjności i rynku w Polsce. To jest pewien dumping administracyjny w stosunku do tych, którzy uzyskali uprzednio taką zgodę prezesa, a asortyment towarów powinien być tutaj przynajmniej podległy określonym kryteriom. Stąd opowiadam się za tą, jak też i za innymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-169.5" who="#PiotrAndrzejewski">Wydaje mi się, że musimy zważyć, że poprzednia regulacja już została zweryfikowana przez praktykę. To, co proponuje komisja gospodarki - w przeważającym zakresie pokrywa się to z propozycjami komisji inicjatyw - plus zapis, innej jednak treści niż dotychczas, treści proponowanej przez komisję gospodarki, zapobiega próbie ręcznego sterowania prawem przywileju. To jest niedopuszczalne przy tej transformacji rynkowo-ustrojowej, jaką mamy. Z tych względów opowiadam się za stanowiskiem senackiej Komisji Gospodarki Narodowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu panią senator Elżbietę Solską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#ElżbietaSolska">Pozwalam sobie na wystąpienie po raz drugi, gdyż jako senator sprawozdawca musiałam ograniczyć się do stanowiska komisji. Natomiast w tej chwili chciałabym powiedzieć kilka zdań od siebie.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#ElżbietaSolska">Dobrodziejstwem ustawy i dobrodziejstwem 1989 r. było to, że wyeliminowana została uznaniowość w prawie celnym. Tego nie było. Nieszczęściem stało się to, że organizacje charytatywne i związki wyznaniowe dostały takie ulgi. Co było następstwem? Jeśli chodzi o związki wyznaniowe czy wszelkie organizacje, przede wszystkim charytatywne, były to bardzo szczytne cele. Przypomnę hospicjum w Gdańsku, gdzie tankowce przywoziły ropę - i co z tego było? Był to jeden wielki biznes, a hospicjum jest przeznaczone dla ludzi umierających. Tak to było łączone. Dzisiaj też mówimy o szczytnych celach. Nie chciałabym posądzać pana prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki o to, że swój podpis wykorzysta w sposób inny niż dyskutowany dzisiaj na sali, ale nikt takiej gwarancji nam nie da.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#ElżbietaSolska">Jestem w tej luksusowej sytuacji, że od kilku miesięcy interesuję się tą sprawą. Między innymi byłam inicjatorką spotkania w Ministerstwie Współpracy Gospodarczej z Zagranicą przedstawicieli Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki oraz Głównego Urzędu Ceł po to, by zastanowić się, w jaki sposób można bez nowelizacji - tej, której dzisiaj dokonujemy - w sposób jasny i wyraźny pomóc sportowi.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#ElżbietaSolska">Co było problemem? Pozwolę sobie zacytować art. 14 ust. 1 pkty 40 i 41. Chodziło przede wszystkim o to, co już podkreślił pan senator Andrzejewski, że dotyczyło to stowarzyszeń funkcjonujących w kraju. Wiadomo, jak się zakłada stowarzyszenia, 15 osób wystarcza do rejestracji. Takich stowarzyszeń było 6000. Nie można było tego ograniczyć do obecnych stowarzyszeń i, jeśli chodzi o reprezentacje, do olimpijskiej i narodowej kadry, która liczy około 80–100 podmiotów. Mówię o kategoriach podmiotów gospodarczych, bo to jest sprawa gospodarcza. Na jakim punkcie stanęliśmy? „Na wniosek prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki, w porozumieniu z ministrem finansów, ustali listę stowarzyszeń kultury fizycznej oraz listę towarów, o których mowa…”. I tak dalej.</u>
          <u xml:id="u-171.4" who="#ElżbietaSolska">Czyli przede wszystkim w poprzedniej ustawie nie była możliwa do ustalenia lista stowarzyszeń, 6000 było zbyt dużym zakresem podmiotowym. Natomiast do listy towarów nie doszliśmy, chociaż widziałam, co proponował Urząd Kultury Fizycznej i Turystyki, była to prawie cała taryfa celna.</u>
          <u xml:id="u-171.5" who="#ElżbietaSolska">Teraz mam takie pytanie. Jeśli prezes Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki chce dysponować całą taryfą celną i mamy wyrazić na to zgodę, to w skład całej taryfy celnej wchodzi alkohol, tytoń, samochody, elektronika… Przypomnę, że wystarczyły 3 dni bez cła na granicy i co było z elektroniką? Społeczeństwo do dnia dzisiejszego zarzuca to rządowi. Nie wiem, czy w takiej sytuacji możemy wyrazić na to zgodę? Nie wiem, co przeszkadza prezesowi Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki ustalić z ministrem finansów wykaz towarów. Osobiście poszłabym dalej. Ograniczyłabym to. Ustaliłabym na przykład, że macie panowie w roku 20 miliardów złotych do wykorzystania na zwolnienia celne. Taki limit.</u>
          <u xml:id="u-171.6" who="#ElżbietaSolska">Dlaczego o tym mówię? Dlatego, że nowelizujemy art. 14, a już w ust. 1 mówi on, że przywóz towarów z zagranicy w ramach ustanowionych norm jest wolny od cła. Czyli te normy ilościowe itd. dotyczą wszystkich. Przed chwilą PSL złożył swój wniosek i jest w nim zapisane: „w uzgodnieniu z ministrem spraw wewnętrznych”. Przy mieniu przesiedleńczym jest: „w uzgodnieniu z ministrem spraw zagranicznych”. Tu byłby jeden jedyny wyjątek, obok związków wyznaniowych i instytucji charytatywnych.</u>
          <u xml:id="u-171.7" who="#ElżbietaSolska">Mam jeszcze jedno pytanie. O jakich wielkościach mówimy? O jakim zjawisku? Przecież nie mówimy o jednej, dwóch parach adidasów, które sportowiec może sobie sam przewieźć przez granicę i każdy celnik machnie na to ręką. Nie mówimy o jednej czy dwóch parach dresów. Mówimy o dwóch, trzech, być może o dziesięciu, piętnastu tirach adidasów. Mówimy być może również o tirach jogurtów, sprzętu itd. To są poważne wielkości.</u>
          <u xml:id="u-171.8" who="#ElżbietaSolska">I teraz jak pogodzić to zastrzeżenie nieodstępowania z tym, co później będzie dzielone. Nie wiem, czy Urząd Kultury Fizycznej i Turystyki ma na przykład tyle pieniędzy, żeby po prostu sprezentować kadrze narodowej czy olimpijskiej ileś tirów adidasów.</u>
          <u xml:id="u-171.9" who="#ElżbietaSolska">Nie prosiłam żadnego urzędu celnego, żeby przygotował mi dokładną specyfikację, ile towaru wchodzi do tira, jaka jest jego wartość celna, jakie trzeba zapłacić cło, ale są to miliardy złotych!</u>
          <u xml:id="u-171.10" who="#ElżbietaSolska">I teraz pan prezes Urzędu Kultury Fizycznej i Turystki będzie składał swój podpis. Jak mą zamiar tego pilnować? Czy przesunie swoich wszystkich urzędników, aby pilnowali, czy te adidasy nie dotrą do sklepów i nie będą przedmiotem handlu? Na przykład w Zielonej Górze, i to mi się bardzo podoba, pomoc dla sportu wygląda w ten sposób, że klub sportowy otrzymał cztery parkingi w najlepszym punkcie miasta. I to jest pomoc. To jest działalność gospodarcza. Możemy się zgodzić na ulgi celne, chociaż są to wyłomy niepożądane, jeśli chodzi o gospodarkę. Pozostaje tylko sprawa ograniczeń. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#StefanJurczak">Zgodnie z art. 43 ust. 2 w związku z art. 30 ust. 2 Regulaminu Senatu chciałem udzielić głosu przedstawicielowi rządu.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#StefanJurczak">Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem ustawy, a upoważniony do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został podsekretarz stanu z Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, pan Maciej Leśny.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#MaciejLeśny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#MaciejLeśny">Ustawa z dnia 28 kwietnia 1995 r. o zmianie ustawy „Prawo celne” będąca przedmiotem dzisiejszego posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej jest aktem od dawna oczekiwanym, dotyczącym przede wszystkim zwolnień celnych dla tak zwanych osób przesiedlających się. Modyfikuje ona także obecnie obowiązujące przepisy art. 14 ust. 1 ustawy „Prawo celne” w części dotyczącej zwolnień celnych dla organizacji i stowarzyszeń kultury fizycznej w takim kierunku, ażeby w praktyce można było uruchomić stosowanie tych zwolnień. W świetle dotychczasowych przepisów było to niemożliwe do zrealizowania w sposób prawnie zadowalający oraz, jeśli można tak powiedzieć, bezpieczny dla budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#MaciejLeśny">Nie chciałbym zajmować czasu Wysokiej Izbie omawianiem intencji nowego uregulowania zwolnień celnych dla osób powracających z zagranicy. Przedstawiono to już na tej sali dość dokładnie, a celowość tego uregulowania nie budzi wątpliwości, poza głosem pana senatora Gawronika.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#MaciejLeśny">Pragnę natomiast skoncentrować się na dwóch sprawach, które były przedmiotem dyskusji w ostatniej fazie konstytucyjno-legislacyjnego trybu prac nad ustawą. Po pierwsze, dotyczy to zwolnień celnych dla organizacji i stowarzyszeń sportowych; po drugie, niektórych korekt ściśle prawnych wymagających wprowadzenia do ustawy z wykorzystaniem przysługujących Senatowi konstytucyjnych kompetencji. Wszystkie prawne aspekty zmian była uprzejma przedstawić pani senator Solska. Nie będę do nich powracał. Są one konsekwencją przyjętego zapisu i koniecznych poprawek legislacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#MaciejLeśny">Zasadniczy problem, a zarazem kontrowersja, jaka się ujawniła pomiędzy ministrem współpracy gospodarczej z zagranicą a prezesem Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki, dotyczy celowości zamieszczenia w ustawie „Prawo celne” delegacji do określenia przez ministra współpracy gospodarczej z zagranicą w drodze rozporządzenia - na wniosek prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki i w porozumieniu z ministrem finansów - wykazu towarów, które byłyby objęte zwolnieniami od cła.</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#MaciejLeśny">W obecnej wersji nowelizacji przyjętej przez Sejm nie ma takiej delegacji pomimo zgłaszania takiego postulatu pod adresem komisji sejmowej w ostatniej fazie prac legislacyjnych. Miało to miejsce w kwietniu bieżącego roku, kiedy dyskutowano nad poselską inicjatywą uregulowania tej sprawy. Pragnę podkreślić, że nawet obecnie obowiązujące, w dodatku ułomnie sformułowane prawo celne dotyczące zwolnień celnych dla stowarzyszeń sportowych zawiera upoważnienie do wydania rozporządzenia określającego wykaz towarów wolnych od cła.</u>
          <u xml:id="u-173.6" who="#MaciejLeśny">Pragnę podkreślić, że wprowadzenie takiego upoważnienia w omawianej dzisiaj ustawie w znaczącym stopniu umożliwi poprawne, łatwe dla służb celnych stosowanie przepisów o zwolnieniach dla organizacji i stowarzyszeń sportowych. Brak takiej delegacji może natomiast prowadzić do komplikacji interpretacyjnych z uwagi na to, że ogólnie sformułowane kryterium przeznaczenia towarów pozwalałoby na bezcłowe przywiezienie towarów objętych taryfą celną. Taryfa ta bowiem nie odróżnia od innych towarów o przeznaczeniu sportowym, służących do odnowy biologicznej, ratownictwa itp.</u>
          <u xml:id="u-173.7" who="#MaciejLeśny">W tym miejscu konieczne jest ustosunkowanie się do podnoszonego przez Urząd Kultury Fizycznej i Turystyki argumentu, że ustanowienie w przepisie art. 14 ust. 1 pkcie 40 kompetencji prezesa tego urzędu do wydawania stosownych zgód stanowi odpowiednie zabezpieczenie prawidłowego stosowania przepisów o zwolnieniach dla organizacji i stowarzyszeń społecznych. Pragnę podkreślić, że przyznanie takiej kompetencji będącej faktycznie uprawnieniem do udzielania indywidualnych zwolnień celnych jest precedensem w całym systemie polskiego prawa celnego, które żadnemu, powtarzam, żadnemu organowi państwa nie przyznaje analogicznej kompetencji. Nie wiadomo zresztą dokładnie, jaka miałaby być prawna istota udzielanych przez prezesa urzędu zgód - czy wydawane decyzje byłyby czysto uznaniowe i według jakich kryteriów podlegałyby ocenie, na przykład, przez Naczelny Sąd Administracyjny.</u>
          <u xml:id="u-173.8" who="#MaciejLeśny">Ośmielam się zaproponować, aby nadano obecnie obowiązującemu pktowi 5 w art. 14 w ust. 2 nowe brzmienie, które formułowałoby treść postulowanego upoważnienia do ustalenia listy towarów wolnych od cła.</u>
          <u xml:id="u-173.9" who="#MaciejLeśny">Druga część przygotowanego przeze mnie wystąpienia dotyczy konkretnych zapisów z punktu widzenia techniki legislacyjnej. Jeżeli państwo pozwolą, nie będę powtarzać wywodów pani senator Solskiej. Natomiast jeżeli pan marszałek wyrazi zgodę, a szanowna izba zechce wysłuchać, chciałbym się odnieść do propozycji zgłoszonej przez pana senatora Makarewicza.</u>
          <u xml:id="u-173.10" who="#MaciejLeśny">W Ministerstwie Współpracy Gospodarczej z Zagranicą od pewnego czasu trwają prace nad ustanowieniem kontyngentu dla sprzętu ratownictwa przeciwpożarowego i technicznego. Został ustalony taki kontyngent… Przepraszam, gotowe są rozporządzenia. Chciałbym natomiast zwrócić uwagę na jedną rzecz. Wprowadzenie dzisiaj poprawki, nad którą nie debatował Sejm, spowoduje prawdopodobnie - ośmielam się użyć słowa prawdopodobnie, bo nie wiem, czy tak się stanie na pewno - konieczność przesłania ustawy do Sejmu i ponowną dyskusję w komisjach sejmowych, co oznacza przesunięcie wejścia w życie tej tak ważnej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-173.11" who="#MaciejLeśny">W związku z tym, że w tej chwili w Urzędzie Rady Ministrów został złożony i przyjęty przez radę kodeks celny, nowe prawo celne, które będzie obowiązywało w Polsce od 1 stycznia 1996 r. - jeżeli oczywiście zyska ono akceptację Sejmu i Wysokiej Izby - wnoszę, aby propozycję, która będzie regulowana w nowym prawie celnym, pozostawić do rozpatrzenia przez to nowe prawo celne. Podyktowane jest to wyłącznie chęcią maksymalnego przyspieszenia wejścia ustawy w życie.</u>
          <u xml:id="u-173.12" who="#MaciejLeśny">Jeżeli pan marszałek pozwoli, chciałbym się odnieść do wystąpienia pana senatora Gawronika.</u>
          <u xml:id="u-173.13" who="#MaciejLeśny">Na całym świecie jest tak, że dyplomaci i osoby, które służbowo przebywały za granicą, mają prawo do przywiezienia towarów, których używają. Proszę zwrócić uwagę na to, że ludzie ci muszą bardzo często prowadzić dwa domy: jeden dla rodziny w Polsce i drugi za granicą. Szczególnie ostatnio, kiedy wyrównały się relacje cenowe między Polską a innymi krajami - co pan senator był uprzejmy zauważyć - wielu rzeczy nie opłaca się przywozić. Ludzie muszą się kierować bardzo szeroko pojętym rachunkiem ekonomicznym. Jak państwo zapewne wiecie, nasze apanaże na placówkach nie są specjalnie zadowalające i odebranie tym ludziom prawa przywozu używanego mienia byłoby precedensem, ewenementem w całym świecie dyplomatycznym. Wnoszona dzisiaj propozycja zmiany wyrównuje tylko prawa dyplomatów i osób, które legalnie z polecenia państwa spełniają swoje obowiązki za granicą, z prawami osób, które wyjechały kiedyś z Polski z zamiarem pozostania na stałe poza granicami naszego kraju, a które w związku z ostatnimi zmianami zdecydowały się na powrót do Polski. I jedynym powodem, dla którego chcielibyśmy prosić o to, aby jednak przyznać dyplomatom i pracownikom wysyłanym w delegację do pracy za granicą takie prawo, jest to, aby wszyscy Polacy byli tak samo traktowani. Dziękuję państwu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#StefanJurczak">Będą jeszcze pytania, ale głos zabierze jeszcze jeden gość.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#StefanJurczak">O wypowiedź proszę prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki, pana Stanisława Paszczyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#StanisławPaszczyk">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#StanisławPaszczyk">Panie Marszałku, dziękuję za sprostowanie. Nie jestem jakimś urzędnikiem, jestem prezesem urzędu, Panie Senatorze Andrzejewski, jestem posłem i pan także o tym wie.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#StanisławPaszczyk">Przechodzę do sprawy niezwykle ważnej dla mnie i dla olimpijczyków, zawodników, którzy reprezentują nasze barwy narodowe. Wypowiadałem się już na ten temat i omawiałem związane z tym sprawy przy rozpatrywaniu nowelizacji ustawy o grach liczbowych. Od dwóch lat nie ma aktów wykonawczych ustawy tej samej treści, którą państwo chcą ponownie przyjąć. W styczniu 1993 r. została podjęta decyzja o uchwaleniu takiej ustawy przez Sejm i Senat. Przez dwa lata, przez kilkanaście spotkań z ministrem współpracy gospodarczej z zagranicą i ministrem finansów nie udało się ustalić listy spraw. Za każdym razem były nam stawiane nowe warunki. Po dwudziestu miesiącach Senat proponuje uchwalenie tej samej ustawy, która będzie niewykonalna. Przepraszam, że mówię o tym z nadmiernym temperamentem, ale jest tyle nieporozumień, że to prawie „pachnie Mrożkiem”.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#StanisławPaszczyk">Otóż chcę sprostować. Osoby, które o tym mówiły, dokładnie wiedzą, że nie chodzi o 6000, ale o 90 stowarzyszeń, 55 polskich związków sportowych prowadzących przygotowania do igrzysk olimpijskich, mistrzostw świata i mistrzostw Europy i 90 zrzeszeń. Ponadto osoby te doskonale wiedzą, że problem dotyczy sprzętu, którego nie mogą używać sportowcy przygotowujący się do zawodów olimpijskich czy mistrzostw Europy i świata.</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#StanisławPaszczyk">Pani Senator, nie wsiądziemy, ani pani, ani ja do skiffu, nie utrzymamy się w nim bowiem nawet przez dwie sekundy. Ten skiff kosztuje kilkanaście tysięcy dolarów, sportowiec go sobie nie kupi, a do zawodów jest on niezbędny. Sześć miesięcy stały motory na granicy, bo Polski Związek Motorowy nie miał pieniędzy na zapłacenie 500 milionów złotych cła. Tylko dodam, że do 31 grudnia tenże skiff, o którym mówiłem, był obłożony podatkami w wysokości 81%, łącznie z podatkiem od luksusu, ponieważ był w grupie towarowej jachtów i łodzi.</u>
          <u xml:id="u-175.5" who="#StanisławPaszczyk">Proszę państwa, 95% sprzętu, który jest niezbędny dla zawodników startujących na mistrzostwach Europy i świata oraz na igrzyskach olimpijskich, jest sprzętem importowanym. Chcę państwu powiedzieć, że polskie piłki nie mają atestu, nie są zatwierdzone przez światowe federacje sportu i nie możemy nimi grać na mistrzostwach. Musimy grać piłkami obcej produkcji. Zostają nam skarpetki i koszulki. Nic więcej.</u>
          <u xml:id="u-175.6" who="#StanisławPaszczyk">Był jeden przypadek, że były kajakarz mieszkający pod Warszawą wyprodukował kilka łodzi. W Meksyku polskie kajakarki, płynąc na sprzęcie krajowym, zdobyły medal i bardzo się z tego cieszę. Tylko około 5% sprzętu z produkcji krajowej możemy dać naszym zawodnikom.</u>
          <u xml:id="u-175.7" who="#StanisławPaszczyk">Po pierwsze, to nie dla organizacji ten sprzęt jest sprowadzany, tylko dla zawodników kadry olimpijskiej przygotowujących się do wyjazdu do Atlanty. Jest ich 600 aktualnie zatwierdzonych w grupie A i B.</u>
          <u xml:id="u-175.8" who="#StanisławPaszczyk">Po drugie, 80% pieniędzy na to idzie z budżetu państwa. Jest to znaczny procent, ale działacze sportowi nie mogą i nie mają skąd pozyskać większych środków. Powtarzam, że jestem przedstawicielem rządu, jestem za te sprawy odpowiedzialny. Tutaj chodzi o 90 związków. Mnie jest żal zawodników polskich, bo wielokrotnie startują oni na tych imprezach jak nędzarze. Dzięki zatwierdzonej nowelizacji ustawy o grach liczbowych mieliśmy więcej środków na przygotowania olimpijskie i na dotację sportu dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-175.9" who="#StanisławPaszczyk">Tegoroczne wyniki wskazują na to, że może będziemy się mogli chwalić polskim hymnem i flagą. Może ktoś stwierdzi, że to nie jest istotne. Dla Amerykanów, Włochów czy Francuzów takie sprawy są bardzo ważne. Wczorajszy mecz oglądało miliard ludzi i nie ja sobie to wymyśliłem. Takie były dane opinii społecznej ogłoszone przez prasę, radio i telewizję.</u>
          <u xml:id="u-175.10" who="#StanisławPaszczyk">Szanowni Państwo, bardzo proszę o przychylne potraktowanie moich uwag. Półtora roku temu wchodząc do parlamentu bolałem nad tym, że nie ma lobby sportowego, nie ma zainteresowania trudem pracy wykonywanej na treningach. Nasi zawodnicy, dla których ten sprzęt chcemy zdobyć, trenują po pięć czy siedem godzin dziennie i nie jest to tylko ich prywatna sprawa. Natomiast na rozwiązanie tych problemów, na przygotowanie się do tych imprez nie mamy pieniędzy. Pieniądze, które dostaliśmy od państwa, zostaną przeznaczone na zakup pojedynczych sztuk sprzętu. Tam, gdzie potrzeba kołczanu na luki, który musi mieć odpowiednie wymiary; tam, gdzie potrzeba spodni zrobionych ze skóry o określonej twardości - po to, by nie usztywniać postawy strzeleckiej - tam trzeba przeznaczyć duże nakłady pieniężne. Ten sprzęt jest tylko dla wybrańców startujących na tych imprezach. Tam. gdzie są torby szermiercze, tam będą i portmonetki, ale przecież nie podpiszę decyzji na portmonetki, tylko na torby szermiercze. Tak można byłoby mówić o tym długo.</u>
          <u xml:id="u-175.11" who="#StanisławPaszczyk">Chcę powiedzieć, że w Sejmie byłem mile zaskoczony, kiedy na ponad 350 głosów było tylko kilka przeciwnych. Zrozumiałem, że docenia się to, co w wielkim sporcie światowym chcemy zrobić. Nic więcej już nie mogę powiedzieć, bo chyba już wyczerpałem temat. Powtarzam, że jesteśmy ograniczeni przez budżet, przez określoną, dużą liczbę związków i stowarzyszeń oraz znaczną liczbę zawodników. Na końcu mej wypowiedzi składam swój podpis, ale nie po to, żeby podpisać zgodę na zakup portmonetek. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#StefanJurczak">Panie Prezesie, wiem, że używana na zawodach piłka powinna być atestowana, natomiast nie widzę potrzeby, żeby torba szermiercza musiała też mieć atest. Zawodnik zabierze swój sprzęt do torby wyprodukowanej w Polsce. Nie trzeba takich rzeczy sprowadzać z zagranicy. Ale i tak będzie jeszcze czas na kierowanie pytań do pana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#StanisławPaszczyk">Ja prostuję! W Polsce nie produkuje się toreb szermierczych, nie produkuje się kling. I to nie jest konkurencyjność! Nie spełnia to norm technologicznych. Nie wolno walczyć sprzętem produkowanym zgodnie z wymyśloną w Górze Kalwarii technologią, bo broń pęka i dochodzi do nieszczęśliwych wypadków. Każda broń na tych imprezach jest mierzona, ważona, sprawdzana jest jej sprężystość i inne cechy. Obecnie już nikt nie kwapi się, żeby sprawdzać parametry danego sprzętu, sprawdza się tylko markę, firmę. Wszystkie światowe federacje mają zatwierdzone marki. W regulaminach przystąpienia do imprez każdy organizator przedstawia marki sprzętu, łącznie z dyskami i kulami. Jest to doprowadzone do absurdu, ale nie my stawiamy warunki światu, tylko świat nam je stawia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#StefanJurczak">Będziemy zadawali pytania. Jako pierwszy zada pytanie pan senator Gawronik. Czy panowie mogą odpowiadać z miejsca? Tam są przyciski…</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#komentarz">(Prezes Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki Stanisław Paszczyk: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#AleksanderGawronik">Mam pytanie do pana ministra reprezentującego Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#AleksanderGawronik">Panie Ministrze! Podam panu trzy konkretne przykłady na to, że pańskie rozumowanie jest prawidłowe, ale może nie do końca.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#AleksanderGawronik">Przykład pierwszy. Jeżeli istnieje zasada wzajemności i polski dyplomata powinien przywieźć do Polski to samo, co dyplomata zachodni akredytowany w Polsce powinien wywieźć, to ja bym chciał wiedzieć, czy chociaż jeden z dyplomatów będących na placówce dyplomatycznej w naszym kraju przywozi to, co polski dyplomata? Nie sądzę, żeby którykolwiek z dyplomatów ambasad wielkich państw sprawnych ekonomicznie kupował polskie samochody, telewizory i inne rzeczy. On wywozi pieniądze czy meble. To jest pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#AleksanderGawronik">Druga sprawa. Przy drodze na lotnisko jest taki parking, na którym stoi dzisiaj około 120 samochodów amerykańskich, wszystkie przywiezione w ramach tych zwolnień dla dyplomatów. I te samochody nie mają na sobie żadnego obowiązku celnego. Świadczy to o tym, że dyplomata nie zajmuje się dyplomacją tylko handlem. Po prostu zasila swój budżet.</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#AleksanderGawronik">Rodzi się najprostsze pytanie - czy chcemy, żeby dyplomata się tym zajmował? On ma przywieźć do Polski pieniądze, a nie handlować używanym samochodem. Taka ulga kosztuje na dzień dzisiejszy 3000 dolarów. Mogę dać panu listę osób, które w ciągu ostatniego roku przywiozły samochody, korzystając z tego zezwolenia. Wydaje mi się, że o pewnych sprawach trzeba sobie powiedzieć. Jeżeli stać nas na utworzenie placówki dyplomatycznej, to stać nas również na uśrednienie pensji.</u>
          <u xml:id="u-179.5" who="#AleksanderGawronik">Wielkie Stany Zjednoczone Ameryki Północnej likwidują w tej chwili w skali całego świata 130 konsulatów generalnych, bo ich nie stać na taką gigantyczną liczbę dyplomatów. Może warto rozważyć ten problem, a nie zastanawiać się nad zwolnieniami dla używanych samochodów? Może tędy należy pójść? Być może, personel dyplomatyczny jest zbyt kosztowny i zbyt mało efektywny. Ale żeby w ten sposób uzupełniać zagraniczne apanaże zagraniczne… Wiem, że polski dyplomata zarabia bardzo mało, ale nie powinien się on zajmować handlem używanymi samochodami, bo to jest po prostu nieporozumienie. Tak ja to sobie wyobrażam.</u>
          <u xml:id="u-179.6" who="#AleksanderGawronik">Mówię o tym dlatego, że jeżeli polski pracownik zatrudniony…</u>
          <u xml:id="u-179.7" who="#komentarz">(Wicemarszałek Stefan Jurczak: Panie Senatorze, bardzo bym prosił, aby to były pytania, a nie debata.)</u>
          <u xml:id="u-179.8" who="#AleksanderGawronik">Chciałem się dowiedzieć, czy intencją tego zwolnienia celnego jest to, żeby uległ zwiększeniu budżet pracownika dyplomatycznego, czy żebyśmy mówili o czystości polskiej dyplomacji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#StefanJurczak">Proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#MaciejLeśny">Panie Marszałku! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#MaciejLeśny">Jeżeli można, chciałbym wyjaśnić pewne nieścisłości, które, być może przez przypadek, znalazły się w wypowiedzi pana senatora Gawronika. Przepraszam, że się ośmielam.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#MaciejLeśny">Panie Senatorze! Jest zasada wzajemności. Mogę panu pokazać listę luksusowych mebli, które wywożą dyplomaci również bardzo bogatych krajów na takiej zasadzie, że w swoim kraju są zwalniani z cła dlatego, że musieli prowadzić gospodarstwo za granicą. Dotyczy to także sprzętu wideo, ponieważ mamy akurat takie samo napięcie i takie samo natężenie prądu, jak w niektórych innych krajach, co pozwala na używanie tego sprzętu.</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#MaciejLeśny">Jeżeli chodzi o samochody, Panie Senatorze, to zaszło tu pewne nieporozumienie, które chciałem wyjaśnić. Dyplomaci nie mają prawa handlować samochodami, ponieważ mają zakaz odstępowania ich przez 2 lata. Natomiast to, co przedstawił pan jako przykład, jest właśnie tym, co chcemy zmienić w tej nowelizacji. Ludzie, którzy wyjechali za granicę z zamiarem pozostania tam na stałe, mają prawo, wedle aktualnie obowiązujących przepisów, przywieźć 40 ciężarówek, 20 samochodów osobowych, jeżeli udowodnią, że mieli przedsiębiorstwo taksówkowe. Państwo wiedzą, że takie zaświadczenie nie jest trudno uzyskać. A nawet gdyby się uparli i udowodnili, że mieli rafinerię ropy naftowej, to mogą przywieźć całą instalację do rafinerii, dlatego że to jest mienie, którego używali w swojej pracy zawodowej.</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#MaciejLeśny">Nowelizacja, którą proponujemy, właśnie to wyklucza. Nie będzie handlu, ponieważ, po pierwsze, będzie zakaz odstępowania przywiezionego mienia przez 2 lata, a po drugie, będzie można przywozić tylko te rzeczy, które służyły do użytku osobistego. Trudno będzie udowodnić, że ktoś używał 15 samochodów osobowych, wystarczą 2 lub 3 na rodzinę.</u>
          <u xml:id="u-181.5" who="#MaciejLeśny">Jeżeli pan marszałek pozwoli, to chciałbym się jeszcze odnieść do pewnych sformułowań, których użył pan minister Paszczyk.</u>
          <u xml:id="u-181.6" who="#MaciejLeśny">Mam tutaj, Panie Ministrze, listę stowarzyszeń. To jest właśnie 6000 stowarzyszeń, dlatego że zgodnie z ustawą, wszystkie stowarzyszenia… Pytaliśmy w URM. Rzeczywiście było tak, że chcieliśmy razem… Ja też jestem byłym sportowcem wyczynowym. Chcieliśmy razem wyjść z tego zaklętego kręgu niemożności, który stwarzały poprzednie zapisy ustawy „Prawo celne”.</u>
          <u xml:id="u-181.7" who="#MaciejLeśny">Wtedy, kiedy została przedstawiona lista 90 stowarzyszeń ogólnopolskich, dostaliśmy informację z Urzędu Rady Ministrów, że nie mamy prawa zawężać ustawy. To jest pełna lista stowarzyszeń zgłoszonych przez pana prezesa w dniu 17 grudnia, co prawda w 1993 r., które były beneficjentami tej ustawy. Natomiast oczywiście, mówimy też o taryfie.</u>
          <u xml:id="u-181.8" who="#MaciejLeśny">Proszę państwa! Na liście towarów, którą przedstawił pan prezes, były samochody wszystkich typów, które istnieją w taryfie celnej. Rozumiem, że chodzi o samochody wyczynowe, ale tak skonstruowany zapis spowoduje, że celnik nie będzie wiedział, czy jest to samochód dla sportu wyczynowego, czy jest to samochód pomocniczy dla sportu wyczynowego, czy jest to samochód osobowy używany przez trenera. Bardzo przepraszam, naprawdę chcielibyśmy pomóc!</u>
          <u xml:id="u-181.9" who="#MaciejLeśny">Chciałbym jeszcze powiedzieć o dwóch rzeczach, o których zapomniałem wcześniej wspomnieć. Zwolnienia te dotyczyłyby nie tylko dyplomatów. Przepraszam za takie branżowe zawężenie horyzontów. Mówimy o dyplomatach i pracownikach biur radców handlowych, ale dotyczy to również naukowców, którzy są na stypendiach i wszystkich tych, którzy legalnie przebywają poza krajem ojczystym ponad 12 miesięcy, bo w jakikolwiek sposób deleguje państwo. To jedna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-181.10" who="#MaciejLeśny">I druga sprawa. Mam delegację od ministra finansów, aby powiedzieć, że w pełni popiera on propozycję, aby była to jednak lista. Lista, która może być zrobiona, przepraszam, Panie Ministrze, w ciągu pół godziny. Jeżeli będzie zbyt wąska, będzie ją można rozszerzyć. Ale nie złamie ona kardynalnej zasady ustawy „Prawo celne”, że żaden podmiot nie będzie decydował o tym, kto jest zwolniony z cła, lecz tylko ustawa. Dziękuję i przepraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#StefanJurczak">Proszę, pytanie ma pani senator Solska.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#StefanJurczak">Pan, Panie Prezesie, ustosunkuje się potem do wszystkich pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#ElżbietaSolska">Mam pytanie do pana prezesa Paszczyka. Najpierw jednak podziękuję za to, że przypomniał pan nowelizację ustawy o grach losowych. Siedzą tutaj senatorowie i pamiętają, jak pan nie chciał tych pieniędzy. Senat to po prostu przegłosował i w ten sposób pomogliśmy, że jest ponad bilion złotych.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#ElżbietaSolska">Pan mówił przed chwilą o sporcie, o bardzo specjalistycznym sprzęcie. Oglądałam tę taryfę sporządzoną przez Urząd Kultury Fizycznej i Turystyki. Tam były buty, kurtki, wszystko.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#ElżbietaSolska">I pytanie, dlaczego pan uważa, że minister finansów będzie działał przeciwko sportowi, że będzie stawiał bariery dotyczące sprzętu naprawdę specjalistycznego? Bo jeśli to będą duże ilości kurtek, które, jak na olimpiadę w Lillehammer, może wyprodukować polska fabryka… I powiedzmy sobie, były to jedne z ładniejszych kurtek. Na temat butów można dyskutować, bo my jednak nie produkujemy aż tak dobrych. A więc dlaczego pan się obawia ustalenia listy wspólnie z ministrem finansów? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, Panie Prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#StanisławPaszczyk">Chcę wprowadzić korektę do tego, co powiedział pan minister współpracy gospodarczej z zagranicą. Otóż stowarzyszeń o zasięgu ogólnopolskim jest tyle, ile powiedziałem. One są rejestrowane w moim urzędzie. Pana ministerstwo zobowiązało nas swego czasu do przedstawienia wykazu wszystkich stowarzyszeń i taki też przedstawiliśmy. Ale zapis dotyczy stowarzyszeń o zasięgu ogólnopolskim.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#StanisławPaszczyk">Pani Senator, obawiam się tego, o czym mówiłem na początku. Ten sam zapis był w styczniu 1993 r. i przez 29 miesięcy był niewykonalny. Nie z winy naszego urzędu, bo przecież nam na tym zależało. Byliśmy natomiast zobowiązywani do przedstawiania takich dokumentów, jakich żądało Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą. I dlatego znalazły się tam kodowane listy towarów w grupach. Nie chcę sprowadzać sprzętu z całej grupy, a tylko ten, który jest nam niezbędny. Mówiłem już i powtarzam jeszcze raz, że są istotne ograniczenia. Są ograniczenia z powodu środków budżetowych, które przekazuję polskim związkom sportowym. Są ograniczenia wynikające z liczby zawodników, sprzętu, które wskazują światowe federacje sportu.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#StanisławPaszczyk">I kolejne nieporozumienie. Skończmy z nieporozumieniami. Byłem tutaj nie po to, żeby bronić się przed pieniędzmi, tylko żeby je pozyskać, Pani Senator. Naprawdę, nikt nie chciał mnie na siłę uszczęśliwić, wprost przeciwnie. Walczyłem o to, żeby ta ustawa była znowelizowana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Prosiłbym bardzo panie i panów senatorów o krótkie pytania, a przedstawicieli rządu o krótkie odpowiedzi. Debata już się odbyła i wszyscy mogliśmy mówić dowolnie dużo. Jeżeli do czegoś nie ustosunkowaliście się panowie w debacie, to teraz należałoby tylko krótko odpowiedzieć. Bardzo proszę panie i panów senatorów o krótkie pytania.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#StefanJurczak">Pan senator Jarmużek, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#ZdzisławJarmużek">Mam pytanie do pana ministra Macieja Leśnego. Skoro przygotowywana jest nowelizacja obecnego prawa celnego i przewiduje się, że wejdzie ono w życie w przyszłym roku, to jaki jest sens nowelizowania obecnego na kilka tylko miesięcy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#MaciejLeśny">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Dzisiejsza nowelizacja w zakresie mienia przesiedleńczego czekała w Sejmie ponad rok. I nie jest winą ministra współpracy gospodarczej z zagranicą, że proces trwa tak długo. A dlaczego wnoszę o to, żeby była jak najszybciej uchwalona? Właśnie z powodu igrzysk olimpijskich w Atlancie. Jeżeli poczekamy jeszcze do końca roku, aby obowiązywała nowa ustawa, która w sposób kompleksowy to załatwi, sport rzeczywiście, tak jak pan minister Paszczyk mówił, nie będzie miał w Atlancie czego szukać. Troską ministra współpracy gospodarczej z zagranicą jest, aby jak najszybciej ten sprzęt mógł trafić do sportowców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#StefanJurczak">Pan senator Andrzejewski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#PiotrAndrzejewski">Do pana prezesa UKFiT. Panie Prezesie, dla mnie też jest niezrozumiale, dlaczego panu przeszkadzają te wszystkie towary, o których pan mówił: skiffy, torby strzelnicze i inne? Dlaczego nie chce pan ich spisać i przedstawić, żeby minister współpracy gospodarczej z zagranicą ujął je w wykazie towarów, które pan chce sprowadzić? Dlaczego pan tego nie chce zrobić? Pan się tak opiera. Przyznam, że to wzbudza podejrzenia. Prosiłbym, żeby pan na to odpowiedział. Przecież jest dobra wola, żeby ten cel uwzględnić, a pan się opiera cały czas, dlaczego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#StanisławPaszczyk">Odpowiadam. Przez 24 miesiące przedstawiałem takie wykazy i za każdym razem nie odpowiadały Ministerstwu Współpracy Gospodarczej z Zagranicą. Proszę naprawdę zrozumieć, że chcieliśmy wygrać sprawę. I do dzisiaj, po 29 miesiącach od uchwalenia ustawy, która ma taki sam zapis, jak teraz proponowany, nie uzyskaliśmy żadnej ulgi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PiotrAndrzejewski">Wobec tego mam pytanie do ministra współpracy gospodarczej z zagranicą. Czy w świetle niewykonywania funkcji ustawowych przez ministra współpracy gospodarczej z zagranicą, o czym powiedział pan prezes, ktoś interweniował u prezesa Rady Ministrów, czy wszczęto jakieś postępowanie dyscyplinarne w stosunku do ministra współpracy gospodarczej z zagranicą, który uchylał się od stosowania prawa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#MaciejLeśny">Panie Marszałku! Panie Senatorze! Minister współpracy gospodarczej z zagranicą był zobowiązany wespół z ministrem finansów, na wniosek prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki, ustalić taką listę. Jeżeli można, chwila dygresji. Jest zasadnicza różnica, Panie Ministrze, między ustawą, która do tej pory obowiązuje a proponowanym zapisem. Poprzednio problemem była lista stowarzyszeń. W zapisie, który teraz proponujemy, nie ma takiej listy. Zostawiamy to do dyspozycji pana prezesa. Jest więc zasadnicza, moim zdaniem, różnica.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#MaciejLeśny">Chciałem natomiast powiedzieć, że mimo wielokrotnych, na co jest dokumentacja, wystąpień do ministra finansów nie mieliśmy zgody na ustalenie takiej listy towarów w związku z nadmiernie rozbudowaną, zdaniem ministra finansów, listą stowarzyszeń, która na dodatek była płynna. Po to, żeby założyć stowarzyszenie, wystarczyło 15 osób. Nikt nie pilnował, czy ono przestawało istnieć, czy działało, dlatego że nie było takiego obowiązku. Wiele tych stowarzyszeń, które mamy na liście, dawno już nie funkcjonowało. W wykazach wojewodów natomiast, bo takimi dysponowaliśmy, dalej były one obecne.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Ale ta przeszkoda została obecnie usunięta.)</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#MaciejLeśny">Tak, nie ma listy stowarzyszeń i nie ma takiego problemu.</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Dziękuję bardzo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#StefanJurczak">Panie Prezesie, może pan się ustosunkuje do wszystkich odpowiedzi, bo będziemy się tak przekonywać bez końca.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#StefanJurczak">Pan senator Chronowski. Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#AndrzejChronowski">Panie Marszałku, mam pytanie do pana prezesa. Skoro, jak sam stwierdził, jest przedstawicielem rządu, to czy interweniował u prezesa Rady Ministrów? Dziwi mnie niespójność w tym wszystkim i w działalności rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, Panie Prezesie, niech pan odpowiada. Również na poprzednie pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#StanisławPaszczyk">Tak, kilkakrotnie, ostatnio 24 kwietnia 1995 r. u nowego premiera. Interweniowałem u szefa Urzędu Rady Ministrów. Sejmowa Komisja Młodzieży, Kultury Fizycznej i Sportu zgłosiła dezyderat do marszałka Sejmu. Z tego, co wiem, minister współpracy z zagranicą do dzisiaj nie odpowiedział na ten dezyderat.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#StanisławPaszczyk">Chcę jeszcze tylko sprostować, bo naprawdę jesteśmy w kręgu obłędnych już dezinformacji.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#StanisławPaszczyk">W ustawie z 9 stycznia 1993 r. był zapis: „przez ogólnopolskie stowarzyszenia kultury fizycznej dla reprezentacji narodowych:”. Czyli taki sam zapis. Nie trzeba było 6000 stowarzyszeń, ale byliśmy zobowiązywani, by przedstawić taki wykaz. Nawet się buntowaliśmy. Cały czas byliśmy zobowiązywani do czynienia czegoś, co nie doprowadzi do realizacji ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#StefanJurczak">Pani senator Simonides, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#DorotaSimonides">Mam pytanie do pana ministra Leśnego. Czy jest prawdą, o czym donosi prasa zagraniczna, że Polak, który starał się o azyl i nie otrzymał go, ale przez jakiś czas nielegalnie przebywał na Zachodzie, ma prawo przywiezienia bez żadnego podatku swojego mienia? Dyplomata natomiast, którego wysyłamy na Zachód i po czterech latach wraca, nie ma tych uprawnień i za wszystko musi płacić? Chodzi mi o tę różnicę, skąd ona się bierze? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#MaciejLeśny">Panie Marszałku! Pani Senator! Tylko osoba legalnie przebywająca na terenie innego kraju ma prawo przywieźć mienie za zgodą tamtych władz. Powtarzam, taką osobą jest również osoba, która się ubiega o azyl. Jeżeli natomiast ktoś wyjechał za granicę na wycieczką turystyczną i przebywał tam 2 lata, to w rozumieniu ustawy nie jest przesiedlającą się osobą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#DorotaSimonides">Przepraszam, mnie chodziło o to, co było poprzednio. Czyli, że ta ustawa nareszcie to naprawia. Powołano się na to, że takie były u nas przepisy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#MaciejLeśny">Tak. Tylko osoby, które legalnie przebywały na terenie innego kraju, w takim znaczeniu, jak przed chwilą przedstawiłem, będą beneficjantami tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#StefanJurczak">Pan senator Madej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#JerzyMadej">Nareszcie, Panie Marszałku. Dziękuję. Mam dwa pytania, Panie Marszałku. Pierwsze do pana ministra Leśnego. Będzie na nieco inny temat, żeby trochę zmienić nastrój. Panie Ministrze, czy zgodnie z poprawkami w art. 1 pkt 2 litera „a” - to jest pierwsza strona ustawy sejmowej - obywatel zagraniczny, który ma w Polsce kartę stałego pobytu, jest w rozumieniu tej ustawy osobą krajową, czy osobą zagraniczną? W rozumieniu prawa dewizowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#MaciejLeśny">Jeżeli ma kartę stałego pobytu, jest osobą krajową.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#JerzyMadej">Dziękuję. Wobec tego teraz drugie pytanie, Panie Marszałku, jeżeli można, do pana prezesa Paszczyka.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#JerzyMadej">Panie Prezesie, jedno zdanie komentarza. Pan podał akurat zły przykład z wczorajszego meczu, bo żadna z tych drużyn nie jest finansowana z budżetu żadnego państwa. Ani Milan, ani Ajax nie są finansowane z budżetu państwa. Tak więc przykład nie był najlepszy. Doceniam pana dążenie do tego, żeby nasi sportowcy osiągali dobre wyniki, co wymaga oczywiście ogromnych pieniędzy. Tylko czy nie jest ważniejsza sprawa popularyzacji sportu wśród dzieci, młodzieży, nawet wśród dorosłych, a nie tylko poświęcenie tych pieniędzy na kilkuset ludzi, którzy rzeczywiście będą mogli osiągać wyniki na poziomie światowym? Czy to jest właściwy wybór? Przecież w zwolnieniach celnych nie mamy żadnego sprzętu dla młodych ludzi, nawet nie mamy sprzętu rehabilitacyjnego dla ludzi niepełnosprawnych. Tu natomiast dajemy pieniądze, chcemy stworzyć wyjątki dla sprzętu do sportu wyczynowego. Jest on wprawdzie bardzo widowiskowy, ale czy rzeczywiście to jest ten kierunek, w którym mamy iść? To jest pytanie, oczywiście, o samą politykę. Mnie się podoba pana zaangażowanie w to, co pan robi. Tylko, jak mówią Rosjanie, toutes proportions gardees. Czy rzeczywiście są to właściwe proporcje — wyczynowy sprzęt i kilkuset ludzi oraz sprzęt masowy? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, Panie Prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#StanisławPaszczyk">Dziękuję za pytanie. Najpierw jednak sprostuję. O miliardzie mówiłem nie w kontekście sprzętu, ale w kontekście popularności i zapotrzebowania na sukces. Mówiłem o tym, że nasi sportowcy, ci, którzy podjęli przygotowania olimpijskie, chcą się „skazać” na podobny sukces, w innym spektakularnym wymiarze.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#StanisławPaszczyk">Ma pan rację. Mój program, który zapowiadałem tu przy okazji nowelizacji ustawy o grach liczbowych, wyraźnie zapowiadał, że najważniejszą jego część stanowi sport wszystkich dzieci. Na to idą największe pieniądze i to nie tylko państwowe, ale także sponsorów. Od tamtego spotkania w Senacie zostało założonych ponad 1000 uczniowskich klubów sportowych przez rodziców i ich dzieci. Chwila zadumy. Do tej pory mieliśmy tylko 2500 stowarzyszeń klubowych. Czyli przybyło 1000 nowych, założonych przez rodziców i dzieci. Jest ogromny boom na sport dzieci. Szczególnie na poziomie szkoły podstawowej.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#StanisławPaszczyk">Tak że zgadzam się z panem i to jest nasz program. To jest wybór. Tylko, jeżeli mamy uzdolnionych młodych Polaków, którzy swoim talentem sięgają miary tego, co uzyskują najlepsi na świecie, byłoby niemoralne, gdybyśmy im nie mogli pomóc. Tym bardziej że to wszystko mieści się w ramach naszych możliwości. Bo nasze możliwości to są środki państwa dane na przygotowania olimpijskie. Dlaczego mam część, czterdzieści czy ileś procent, przeznaczyć na opłatę cła, co wraca do państwa, i godzić się z tym, że brakuje przez to pieniędzy na coś innego? Ta grupa sportowców trenuje około 210 dni na zgrupowaniach centralnych. Zdecydowali się na krótkie kariery, ale bardzo efektywne.</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#StanisławPaszczyk">Dodam, że jedyna korekta, która została naniesiona w ustawie o grach liczbowych, dotyczyła niepełnosprawnych. Uczyniłem wszystko, by Sejm przyjął tę poprawkę i Sejm ją przyjął. Dzięki temu 40 miliardów złotych zostało przeznaczonych na program sportu niepełnosprawnych. Jest powołana do tego specjalna rada i dzieją się rzeczy znakomite.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#StefanJurczak">Proszę, pan senator Kucharski.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#StefanJurczak">Panowie, wszyscy jesteście zapisani do zabrania głosu. Pilnuję kolejki. Bardzo proszę panów senatorów o niedenerwowanie się.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#StefanJurczak">Zapisałem, kto podniósł rękę i w kolejności udzielam głosu.</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#StanisławKucharski">Panie Ministrze, mam jedno pytanie, bo nie zostało to bynajmniej uściślone. Czy osoba pracująca za granicą ma prawo przywieźć 1 samochód na osobę pracującą, 2 czy 3, w świetle art. 14? I jeszcze jedno pytanie. Czy osoba przyjeżdżająca do Polski ma prawo przywieźć broń myśliwską, o ile nigdy do żadnego związku myśliwych nie należała, ani w Polsce, ani za granicą? Następne pytanie do pana prezesa. Czy mówi się o środkach odnowy, technicznych czy farmaceutycznych, które będą sprzedawane w aptekach? Dziękuje bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, Panie Ministrze, o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#MaciejLeśny">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Akt wykonawczy, który będzie do tej ustawy ustanowiony wspólnie z MSZ, będzie definiował normy ilościowe. Pani senator Solska była uprzejma o tym powiedzieć. Tyle w odpowiedzi na pierwsze pytanie. Oczywiście, tam nie będzie tak, że będzie można przywieźć 20 samochodów. Jeżeli chodzi o drugie pytanie, to w tym samym akcie wykonawczym będzie również ustalona, wspólnie z ministrem spraw wewnętrznych, procedura przywożenia broni myśliwskiej. Dlatego, że broń myśliwską można w Polsce posiadać pod specjalnym rygorem. Będą ją mogły mieć tylko te osoby, które spełniają te warunki. To też jest przewidziane do zapisania w akcie wykonawczym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#StefanJurczak">Proszę, Panie Prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#StanisławPaszczyk">Tak, będą to różnego rodzaju środki - aparatury, ponieważ taki poziom uprawiania sportu przez najlepszych jest bardzo kontuzjogenny i niezbędna jest najbardziej nowoczesna na świecie aparatura. Ze środków budżetowych pod koniec ubiegłego roku wydaliśmy dwadzieścia kilka miliardów na osprzętowienie. Z tego, oczywiście dziesięć wydaliśmy na cła. Także będzie to część środków, których u nas w Polsce się nie produkuje, mających atest Centrum Medycyny Sportowej ministerstwa zdrowia, ponieważ nie może to mieć nic wspólnego ze sferą dopingu. Tak więc były robione każdego rodzaju, niezbędne i akceptowane przeze mnie zakupy. Ale nie dla aptek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#StefanJurczak">Pan senator Mąsior, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#BogusławMąsior">Mam pytanie do obu panów przedstawicieli rządu, bo się czuję trochę zażenowany, słuchając, że ministrowie mojego rządu potrzebują mediatora w postaci izby senackiej. Czy jest możliwe porozumienie poza tą salą, czy też jest potrzebna mediacja Senatu? Mówię to trochę zjadliwie, ale to mi się nasuwa, kiedy słucham obu panów ministrów.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#BogusławMąsior">Chciałem jeszcze na koniec powiedzieć koleżance, pani senator Solskiej, że buty mamy najlepsze w Polsce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#StefanJurczak">Pan senator Chełkowski. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#AugustChełkowski">Właściwie wyręczył mnie pan senator Mąsior, dlatego że ja się czuję jak na posiedzeniu, w wąskim składzie, rządu. Pan premier Oleksy powiedział, że rząd będzie mówił jednym głosem. Czy tego posiedzenia nie mogliście przenieść na inne forum i uzgodnić, najpierw na innym forum tych spraw? Czy tego naprawdę premier nie może uzgodnić, czy my tu musimy tego wszystkiego wysłuchiwać?</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale to dobrze…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#StefanJurczak">Mam nadzieję, że to nie było pytanie, tylko uwaga, a panowie ministrowie się do tego ustosunkują.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#StefanJurczak">Pan senator Bachleda-Księdzularz. Bardzo proszę. Zapisany pan jest, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#FranciszekBachledaKsiędzularz">Chciałbym podziękować panu prezesowi Paszczykowi za naprawdę wielkie oddanie, jeżeli chodzi o sprawę kadr narodowych różnego typu, które mam możliwość często obserwować właśnie w Zakopanem. Wiemy, że ostatnio miał kontuzjowaną nogę, a jednak był, pilnował, był naprawdę ogromnie zaangażowany.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#FranciszekBachledaKsiędzularz">Mam natomiast dwa pytania. Ja też nie chciałbym rozszerzać listy tych stowarzyszeń, ale co będzie ze sprzętem ratowniczym dla TOPR, Panie Ministrze? Jak my go sprowadzimy, to znaczy nawet nie sprowadzimy, lecz dostaniemy, na przykład z Alp, dla Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego? Przecież TOPR nie ma zasięgu ogólnopolskiego. Co zrobimy, kiedy znowu nie będziemy mieli pieniędzy na wykupienie sprzętu, opłacenie cła na granicy? To jest ogromny problem. Trzeba będzie znaleźć jakąś drogę.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#FranciszekBachledaKsiędzularz">Drugie pytanie odnosi się do tego, o czym też mówił pan prezes. Dzisiaj specjalizacja w sporcie zaszła tak daleko, że kiedy ostatnio mieliśmy puchar międzykontynentalny w Zakopanem, to przecież długość nart była sprawdzana ze wzrostem zawodników. Tak że niemożliwe jest sprowadzenie nart dla kogoś innego, niż tylko dla zawodnika kadry narodowej - to jest najgorsze - ponieważ jest tolerancja 1 centymetra w stosunku do wzrostu. Proszę państwa, naprawdę nie ma żadnych szans przewiezienia innego sprzętu, niż tylko dla członka kadry narodowej. Przecież znamy członków kadry narodowej w każdej dyscyplinie sportu, więc tych problemów tu naprawdę być nie powinno. Zatem pytanie do pana prezesa, dlaczego w rzeczywistości te problemy występują?</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#FranciszekBachledaKsiędzularz">I jeszcze jedno pytanie dotyczące akurat dyscypliny sportu, którą na naszym terenie uprawiamy. Co zrobimy, jak zaopatrzymy szkołę mistrzostwa sportowego, nie tylko naszą, ale również tę na Śląsku w Beskidach, w narty, kiedy wytwórnie prawie nie istnieją? Wytwórnia nart w Szaflarach padła i prawie wszystkie narty musimy sprowadzać z zagranicy. Widać, jaki to dla nas niezwykle ogromny problem. Takie jest moje pytanie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#StanisławPaszczyk">Po pierwsze, Panie Senatorze, GOPR jest wśród stowarzyszeń o zasięgu ogólnopolskim.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#komentarz">(Senator Franciszek Bachleda-Księdzularz: Chodzi mi o TOPR.)</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#StanisławPaszczyk">TOPR jest czymś innym niż GOPR, jest sekcją GOPR. My sobie z tym poradzimy.</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#komentarz">(Senator Franciszek Bachleda-Księdzularz: Dobrze, dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#StanisławPaszczyk">Po drugie. Najpierw musi być zapotrzebowanie na sprzęt. Dzięki temu, że w ostatnim roku był ogromny boom dla sportu dziecięcego i młodzieżowego, jest takie zapotrzebowanie. Moja decyzja i działania organizacyjne pozwoliły na zorganizowanie dwa miesiące temu w Warszawie targów producentów sprzętu sportowego. Do niedawna nikt sprzętu nie produkował, a dzisiaj jest 90 producentów. Mam nadzieję, że do przyszłego roku znajdą się wytwórcy nart, ale oczywiście technologie nie będą jeszcze takie, żeby wyrugować te narty dla najlepszych w Polsce, o których pan senator mówił. Ale w Polsce wiele się pod tym względem zmienia. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, pani senator Elżbieta Solska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#ElżbietaSolska">Mam pytanie do obu panów ministrów. Sądzę, że zostały dokonane przynajmniej prowizoryczne, a może nawet faktyczne wyliczenia, bo chyba pan minister Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki wie, co chce sprowadzać. Dlatego chciałabym się dowiedzieć, jaka suma wchodzi w grę, jeśli chodzi o zwolnienie podatkowe w ciągu roku. Ile to będzie kosztowało budżet państwa.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#ElżbietaSolska">Następna sprawa, o której chciałam powiedzieć. Najważniejszą poprawką przy ustawie o grach losowych było wyłączenie z podwójnego opodatkowania, co dało panu pieniądze. Pan minister przytoczył tutaj ustawę „Prawo celne”, która dzisiaj obowiązuje. Mam tę ustawę przed sobą i widzę art. 14 ust. 1 pkty: 1, 40 i 41. Pan, mówiąc o stowarzyszeniach, przytoczył tylko pkt 41, który faktycznie traktuje o stowarzyszeniach ogólnopolskich, ale pkt 40 mówi o wszystkich stowarzyszeniach i ich właśnie dotyczył problem. Wszystkich stowarzyszeń, których nie można było wyłączać. Więc prosiłabym, Panie Ministrze, żeby nie traktować ustawy wybiórczo. Ponieważ mamy ją na miejscu, możemy w każdej chwili w nią wejrzeć. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, czy panowie ministrowie mogą odpowiedzieć pani senator Solskiej? Pytanie było do pana, Panie Prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#StanisławPaszczyk">Pani Senator, zapis ustawy w pkcie 41 mówi o stowarzyszeniach ogólnopolskich i o towarach przez nie zakupionych. Dlatego wymienione później listy stowarzyszeń mogą odnosić się tylko do stowarzyszeń ogólnopolskich. Prawo należy czytać spójnie. Nie może być inaczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#ElżbietaSolska">Proszę nie traktować tego wybiórczo. Punkt 40 mówi o wszystkich stowarzyszeniach, a problem tkwi w pkcie 40.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#StanisławPaszczyk">W drugim akapicie widocznie nie ma potrzeby powtarzać jeszcze raz „ogólnopolskie stowarzyszenia”.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#StanisławPaszczyk">Chcę sprostować to, co powiedziała pani senator. Państwa to praktycznie nic nie kosztuje, bo pieniądze na cło będą pochodziły z pieniędzy państwowych, z dotacji dla ogólnopolskich stowarzyszeń, czyli z budżetu. Może kosztować to polskie związki, które mogą mieć do 20% swoich pieniędzy, a na sprzęt mogą przeznaczać kilka procent. Jest to więc obrót zamknięty.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#StanisławPaszczyk">Jeśli chodzi o kwotę, to w roku ubiegłym polskie związki wydały około 30 miliardów złotych, mając nóż na gardle z powodu braku pieniędzy. Jeżeli uwolnione z cła pieniądze zostaną przeznaczone na dalszy zakup sprzętu, to byłaby to kwota 45–50 miliardów złotych. To wszystko. I rzeczywiście dotyczy to kadry narodowej. Świadczy o tym nawet ta suma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#StefanJurczak">Pan Senator Madej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#JerzyMadej">Jeszcze jedno pytanie do pana prezesa. Ponieważ mówimy o sporcie wyczynowym w skali reprezentacji krajowej i olimpijskiej, chcę zapytać, jaka jest dotacja budżetu państwa na kadrę narodową i olimpijską w Stanach Zjednoczonych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#StanisławPaszczyk">O sytuacji w Stanach Zjednoczonych nie wiem wiele, ale dam państwu inny przykład. Kilka dni temu byłem w Lizbonie i rozmawiałem z dyrektorem Departamentu Ministerstwa Młodzieży i Sportu, który powiedział mi, że w części sportowej ministerstwa, czyli departamencie, pracuje 600 pracowników, a zatrudniają 1600 trenerów. Ja daję pieniądze na 35, a w terytorialnym układzie Departament Sportu płaci 6000 pracowników, którzy są koordynatorami ministerstwa. Ogólnie mówiąc, w większości państw na tego typu przygotowanie światowego wyniku idzie od 20% do 30% więcej środków, niż my możemy średnio przeznaczyć. W niektórych przypadkach nakłady te są pięćdziesiąt razy większe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#StefanJurczak">Panie Senatorze, proszę zadać pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#KrzysztofKozłowski">Panie Marszałku! Moje pytanie kieruję do Prezydium Senatu, bo o niedociągnięciach w pracach rządu, mówiąc delikatnie, słyszeliśmy już bardzo wiele. I zdajemy sobie sprawę, że koordynacja i współpraca nie zawsze jest taka, jakiej byśmy sobie życzyli. Dyskutujemy bez przerwy o sprawach sportu. Mamy w Senacie komisję, której nazwa świadczy o tym, że zajmuje się sportem i kulturą fizyczną. Nie opiniowała ona aktu, nad którym dziś obradujemy. Co więcej, wyjechała na posiedzenie poza Warszawę i pan marszałek nie mógłby nawet zwrócić się o opinię. Podejrzewam, że coś tu nie jest w porządku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję za uwagę. Mam nadzieję, że prezydium ustosunkuje się do tego, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#StefanJurczak">Pan senator Kulak również chciałby zadać pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#ZbigniewKulak">Dziękuję bardzo. Mam pytanie do pana ministra Leśnego. Twierdzi! pan. że ustawa dotyczy osób, które ubiegały się o azyl polityczny. Z drugiej zaś strony mówił pan, że osoby wyjeżdżające w celach turystycznych nie są objęte ustawą. Wobec tego jak traktować łych, którzy wyjechali turystycznie, a następnie poprosili o azyl? Moim zdaniem, jest to furtka do dwojakiej interpretacji ustawy.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#ZbigniewKulak">Pytanie drugie kieruję do pana ministra Paszczyka, który wyraźnie sugeruje, że cła pochłaniają w dużej części państwowe środki przeznaczone na przygotowania olimpijskie. Czy nie można by prosto rozwiązać tego problemu, zwiększając najady z budżetu państwa dla resortu pana ministra, aby mógł on płacić cło na takich zasadach Jak reszta obywateli? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę bardzo Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#MaciejLeśny">Panie Marszałku! Panie Senatorze! Jeżeli ktoś wyjechał na wycieczkę, a później zgłosił zamiar pozostania na stałe w kraju, w którym przebywał, to od momentu złożenia podania o azyl jest w innej sytuacji. Złożenie podania o azyl jest równoznaczne z otrzymaniem dokumentu, który stanowi o tym, że przebywa się legalnie na terenie danego kraju. Zapis, który proponujemy, mówi, że prawo do zwolnienia celnego dla mienia przesiedlenia przysługuje osobie, która przebywała czasowo za granicą za zgodą władz kraju pobytu przez co najmniej 12 miesięcy. W sytuacji wyjazdu na wycieczkę, zgłoszenia prośby o azyl i otrzymania odpowiedniego dokumentu oraz ponad dwunastomiesięcznego pobytu osoba, która nie uzyskała azylu lub zmieniła zdanie, z punktu widzenia polskiego prawa jest uprawniona do przywiezienia mienia przesiedlenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#StefanJurczak">Proszę, Panie Prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#StanisławPaszczyk">Chcę wyjaśnić, że nieporozumienia między nami wynikają z tego, iż poprawka nastąpiła z inicjatywy komisji poselskiej, a sprawa nie wróciła już do rządu. Po wprowadzeniu poprawki nie było już naszej konsultacji i dlatego mamy taką sytuację.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#StanisławPaszczyk">Można byłoby oczywiście przyjąć założenie, że budżet byłby zwiększony o kwoty potrzebne na cła, ale przez 29 miesięcy nic takiego się nie stało. Chcę powiedzieć, że jeszcze rok temu walczyłem o to, żeby w ogóle były pieniądze na przygotowania olimpijskie. I dzięki poprawce Sejmu, a później Senatu, uzyskałem dwieście czy sto pięćdziesiąt miliardów więcej na przygotowania olimpijskie. Było to niezbędne minimum. Można czekać jeszcze rok, ale olimpiada ma się odbyć za 14 miesięcy, a samo sprowadzenie sprzętu trwa kilka miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Kulak: No tak, ale sięga pan w ten sposób do dwóch kieszeni.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#StefanJurczak">Czy są jeszcze pytania do przedstawicieli rządu?</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#PawełJankiewicz">W zasadzie mam prośbę tylko o krótkie odpowiedzi - tak albo nie.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#PawełJankiewicz">Następujące pytania kieruję do ministra Paszczyka.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#PawełJankiewicz">Pierwsze, czy to prawda, że za rok będziemy mieli olimpiadę w Atlancie?</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#PawełJankiewicz">Drugie, czy może pan minister potwierdzić opinię, że zaczynamy mieć dobrych sportowców i dzięki tego rodzaju rozwiązaniom stworzylibyśmy im bazę sprzętową porównywalną z bazą najlepszych sportowców na świecie, a tym samym wyrównałyby się szanse i nasi sportowcy mieliby nieco większe widoki na sukces podczas olimpiady?</u>
          <u xml:id="u-245.4" who="#PawełJankiewicz">Trzecie, czy to prawda, że sukces sportowy poprawiłby nasz wizerunek na przykład na arenie międzynarodowej?</u>
          <u xml:id="u-245.5" who="#PawełJankiewicz">Natomiast do pana ministra Leśnego mam takie pytania.</u>
          <u xml:id="u-245.6" who="#PawełJankiewicz">Czy to prawda, że ustawa ma charakter tymczasowy i że opracowywane jest nowe prawo celne, a termin wejścia w życie nowej ustawy „Prawo celne” pokrywałby się w przybliżeniu z tym okresem, o którym teraz rozmawiamy, czyli nastąpiłby zaraz po zakończeniu olimpiady w Atlancie?</u>
          <u xml:id="u-245.7" who="#PawełJankiewicz">Czy brak zaufania do szefa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki jest większy niż na przykład do ministra finansów, który wydał obwieszczenie o podatkach, później zakwestionowane przez Trybunał Konstytucyjny? Czy coś w tym jest? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję, proszę panów o udzielenie odpowiedzi: tak lub nie, o ile dobrze zrozumiałem. Pan senator prosił o takie odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#StefanJurczak">Czy tak, Panie Senatorze?</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#StefanJurczak">Proszę, Panie Prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#StanisławPaszczyk">Tak, rzeczywiście. Cały czas pamiętam o tym: że za 14 miesięcy mamy w Atlancie olimpiadę; że młodzi polscy sportowcy mają większe szanse, jeżeli zapewni się im te same warunki, jakie mają zawodnicy innych krajów; że są w ogóle dopuszczani do startu w tak ważnych zawodach. Sprawa sprzętu ma ogromne znaczenie. Chcę też powiedzieć, że czym lepsze wyniki, tym większa szansa zmniejszenia kosztów przygotowań, ponieważ istnieją firmy, które sponsorują wybitnych sportowców. Trzeba tylko mieć znakomite wyniki. To są zarówno sponsorzy krajowi, jak i zagraniczni. Z symulacji wynika, że w ciągu najbliższych czterech lat - jeżeli w Atlancie uzyskamy dobre czy bardzo dobre wyniki - nakłady państwa na tego typu działalność mogą się zmniejszyć, a zatem można będzie przeznaczyć więcej pieniędzy na sport dzieci. Są to po prostu sprzężenia zwrotne.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#StanisławPaszczyk">Pracowałem trzy lata w Hiszpanii, jako doradca ministra sportu, i wiem, co znaczy dobry wizerunek kraju, kiedy to król i premierzy lecą na Roland Garros, bo Bruguera wygrywa, bo Arantxa Sanchez wygrywa. Wtedy organizuje się w ambasadzie francuskiej przyjęcie dla trzystu dyplomatów, bo zwycięstwo Bruguery na Roland Garros było tylko okazją. Podobnie się dzieje wszędzie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Czy są jeszcze pytania do przedstawicieli rządu?</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, pan senator Szwonder.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#RajmundSzwonder">Szanowni Państwo! Troszeczkę się dziwię tej dyskusji, bo chyba strzępimy języki na sprawy zupełnie nieistotne. Oczywiście, każdy z nas pragnie sukcesów naszego kraju, naszego sportu, bo sport wyczynowy jest promocją i ciągnikiem sportu masowego. Sądzę, że ci, którzy są po tej stronie sali, uprawiali sport i wiedzą, jak to jest, jeżeli się gra na lidera, na jakiegoś idola. To mobilizuje wielu młodych, którzy być może nie osiągną takich wyników, ale poprawią swoją kondycję fizyczną. Zdumiewa mnie więc to, że państwo nie chcecie, żebyśmy w Atlancie wypadli naprawdę dobrze.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#komentarz">(Senator Alicja Grześkowiak: A to ma zależeć od nas?)</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#RajmundSzwonder">Rozumiem państwa obawy o tak zwane przekręty, ale proszę mi wierzyć, że jest to sprzęt specjalistyczny.</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#RajmundSzwonder">Powiem może z własnego doświadczenia, że walczyłem przez pół roku z GUC o zwolnienie od cła stołu ortopedycznego. Naprawdę nonsens, bo przecież nikt tego nie użyje do celów komercyjnych. Podobnie jest i w sporcie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#StefanJurczak">Panie Senatorze, Wysoka Izba, panie i panowie senatorowie mają prawo zastanowić się nad wszystkim. Przecież to są olbrzymie wydatki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#RajmundSzwonder">To jest mój głos w tym względzie. Sądzę, że już wyraziłem myśl i dziękuję za udzielenie mi głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję, czy są jeszcze pytania?</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#StefanJurczak">Nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#StefanJurczak">Panie Ministrze, czy chciałby pan zabrać głos? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#MaciejLeśny">Panie Marszałku! Przepraszam, że być może zbyt natrętnie i zbyt często chcę zabierać głos. Chciałem tylko powiedzieć panu ministrowi Paszczykowi, że Hiszpania nie ma 38 miliardów dolarów zadłużenia, nie ma 2 milionów bezrobotnych i nie ma 30% inflacji. To być może jest powód, dla którego nie ma pieniędzy na sport w takiej ilości, w jakiej chcieliśmy je mieć. Ale to jest tylko dygresja.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#MaciejLeśny">Proszę państwa, chciałbym być dobrze zrozumiany. Żeby była pełna jasność - ani minister współpracy gospodarczej z zagranicą, ani ja nie jesteśmy przeciwnikami sportu, bo obaj wyczynowo uprawialiśmy sport. Jedyne co nam tutaj leży, przepraszam, na wątrobie, to jest to, że do tej pory tylko ustawa decydowała o zwolnieniach z cła. Żaden organ nie miał prawa do takiej decyzji. Gdyby był taki zapis, jaki proponuje prezes Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki, to łamałby on kardynalną zasadę decyzji o zwolnieniach przez ustawę, dawałby prawo decyzji organowi, a tego chcielibyśmy uniknąć. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję, czy są jeszcze jakieś pytania do przedstawicieli rządu?</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#komentarz">(Senator Wojciech Kruk: Tak, ad vocem. Dosłownie jedno słowo.)</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#WojciechKruk">Panie Ministrze, Hiszpania ma znacznie większe bezrobocie, sięgające 20% społeczeństwa. Bardzo byłoby mi miło, gdyby pan o tym pamiętał. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#StefanJurczak">Ponieważ w trakcie debaty zostały zgłoszone wnioski o charakterze legislacyjnym, zgodnie z art. 45 ust. 2 Regulaminu Senatu proszę Komisję Gospodarki Narodowej, Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisję Kultury, Środków Przekazu, Wychowania Fizycznego i Sportu o ustosunkowanie się do zgłoszonych w trakcie debaty wniosków i propozycji.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#StefanJurczak">Chciałem zapowiedzieć komisjom, że jutro na godzinę 10.00 poprosiliśmy przedstawiciela Głównego Urzędu Ceł. Mówimy o ważnych rzeczach i dobrze byłoby się dowiedzieć, co Główny Urząd Ceł ma do powiedzenia na temat tak wysokich sum.</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#StefanJurczak">Mam nadzieję, że komisje ustosunkują się do tego. Pan senator Kozłowski zgłosił mi, że w dniu dzisiejszym Komisji Kultury, Środków Przekazu, Wychowania Fizycznego i Sportu nie ma na terenie Senatu.</u>
          <u xml:id="u-256.4" who="#komentarz">(Senator Adam Woś: I nie będzie.)</u>
          <u xml:id="u-256.5" who="#komentarz">(Senator Stanisław Kochanowski: I jutro też nie będzie.)</u>
          <u xml:id="u-256.6" who="#StefanJurczak">Mam nadzieję, że ją na jutro ściągniemy, żeby również zabrała głos.</u>
          <u xml:id="u-256.7" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do punktu trzeciego porządku dziennego: inicjatywa ustawodawcza Senatu - projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym.</u>
          <u xml:id="u-256.8" who="#StefanJurczak">Przypominam, że projekt tej ustawy został przedstawiony na czterdziestym piątym posiedzeniu Senatu w dniu 12 maja 1995 r. Na tym samym posiedzeniu została też przeprowadzona debata nad przedstawionym projektem ustawy, w trakcie której senator Jadwiga Stokarska zgłosiła wniosek o zmianę przedstawionego projektu ustawy. Po wyczerpaniu listy mówców marszałek, zgodnie z art. 63 ust. 2 Regulaminu Senatu, zarządził przerwę w dyskusji nad tym projektem i skierował go do Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, Komisji Rolnictwa oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.</u>
          <u xml:id="u-256.9" who="#StefanJurczak">Informuję, że w trakcie przerwy w obradach komisje na wspólnym posiedzeniu ustosunkowały się do przedstawionych w debacie wniosków i przygotowały nowy projekt ustawy oraz projekt uchwały w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy. Przypominam też, że stanowisko połączonych komisji w tej sprawie zawarte jest w druku numer 194D.</u>
          <u xml:id="u-256.10" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Rolnictwa, Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, senatora Jan Adamiaka, i przedstawienie stanowiska połączonych komisji.</u>
          <u xml:id="u-256.11" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#JanAdamiak">Panie Marszałku! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#JanAdamiak">Jak już zostało powiedziane, debata odbyła się na poprzednim posiedzeniu Senatu. Chciałbym tylko dodać, że w trakcie tej debaty dwie komisje: Komisja Rolnictwa oraz Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej wnosiły o odrzucenie tej inicjatywy ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#JanAdamiak">Przypomnę, że kwintesencją tej inicjatywy ustawodawczej było wykreślenie w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku rolnym pktu 4 i przekazanie tej kompetencji samorządom.</u>
          <u xml:id="u-257.3" who="#JanAdamiak">Jak już wspomniał pan marszałek, trzy komisje po debacie, zgłoszeniu wniosku przez panią senator Stokarską oraz rozpatrzeniu wszelkich za i przeciw tej nowelizacji przystąpiły do głosowania. W głosowaniu został odrzucony wniosek obu komisji o odrzucenie nowelizacji, ale nie został również przyjęty wniosek inicjatorów tej noweli ustawy. Wszystkie trzy komisje przyjęły ustawę z poprawką zgłoszoną przez panią senator Stokarską, z tym że w międzyczasie pani senator wniosła autopoprawkę. Autopoprawka ta polegała na podniesieniu granicy wielkości gospodarstwa do 100 hektarów.</u>
          <u xml:id="u-257.4" who="#JanAdamiak">Jak mówił pan marszałek, projekt ustawy, jaki został przyjęty przez połączone komisje, znajduje się w druku numer 194D.</u>
          <u xml:id="u-257.5" who="#JanAdamiak">W art. 12 wprowadza się następujące zmiany.</u>
          <u xml:id="u-257.6" who="#JanAdamiak">Poprawka oznaczona cyfrą jeden — „pkt 4 w ust. 1 otrzymuje brzmienie: «grunty nabyte w drodze kupna na utworzenie nowego lub powiększenie już istniejącego gospodarstwa do powierzchni nie przekraczającej 100 hektarów oraz grunty Państwowego Funduszu Ziemi i grunty przejęte z tego Funduszu do zasobu Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa objęte w trwałe zagospodarowanie w celu utworzenia nowego gospodarstwa lub powiększenia gospodarstwa już istniejącego do powierzchni nie przekraczającej 100 hektarów - na okres pięciu lat.»” Poprawka oznaczona cyfrą dwa — „ust. 4 i 5 skreśla się”.</u>
          <u xml:id="u-257.7" who="#JanAdamiak">Poprawka oznaczona cyfrą trzy — „w ust. 6 wyrazy: «i ust. 5» skreśla się”. Poprawka oznaczona cyfrą cztery — „dodaje się ust. 8 w brzmieniu: «Rada gminy może wprowadzić inne zwolnienia i ulgi niż określone w ust. 1 i 3.»”. W imieniu trzech połączonych komisji wnoszę o przyjęcie takiego projektu nowelizacji ustawy. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#StefanJurczak">Zgodnie z art. 38 ust. 5 Regulaminu Senatu chcę zapytać, czy ktoś z pań i panów senatorów chciałby skierować krótkie, zadane z miejsca pytanie do senatora sprawozdawcy? Nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#StefanJurczak">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#StefanJurczak">Otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-258.4" who="#StefanJurczak">Przypominam, że zgodnie z art. 38 ust. 2 Regulaminu Senatu senatorowie, którzy zamierzają wziąć udział w dyskusji, zapisują się do głosu u prowadzącego listę mówców sekretarza Senatu, natomiast wnioski o charakterze legislacyjnym składają na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-258.5" who="#StefanJurczak">Przypominam ponadto, że zgodnie z art. 40 ust. 1 i 2 Regulaminu Senatu przemówienie senatora w debacie nie może trwać dłużej niż 10 minut, a w debacie nad daną sprawą senator może zabrać głos tylko dwa razy. Powtórne przemówienie senatora w tej samej sprawie nie może trwać dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-258.6" who="#StefanJurczak">O zabranie głosu proszę panią senator Jadwigę Stokarską. Następnym mówcą będzie pan senator Stanisław Kochanowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#JadwigaStokarska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#JadwigaStokarska">Nowelizacja ustawy o podatku rolnym znosi obligatoryjne zwolnienia i ulgi w podatku rolnym stosowane dotychczas dla gruntów zakupionych lub trwale wydzierżawianych z Państwowego Funduszu Ziemi. Decyzje o zwolnieniach i ulgach będą podejmowane przez rady gmin. Wnioskodawcy twierdzą, że gmina ma najlepsze rozeznanie co do płatników. Uważają, że budżet gminy jest stosunkowo szczupły, a wielu nabywców stać na to, by kupić lub wydzierżawić ziemię i zapłacić za nią podatek. Doskonale rozumiem te odczucia.</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#JadwigaStokarska">Po wnikliwych konsultacjach proponowanych zmian z rolnikami i ich związkami, przedstawicielem Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, a także niektórymi samorządowcami jestem za utrzymaniem dotychczasowych zwolnień i ulg dla tych, których gospodarstwa po dokupieniu lub wydzierżawieniu gruntów nie przekroczą 100 hektarów. Taki zapis ma na celu ochronę ponad 90% rolników. Umożliwia im powiększenie gospodarstw i bardziej godziwe życie. Istnieje obawa, że po przekazaniu kompetencji decydowania o zwolnieniach i ulgach radom gmin w dużym stopniu straci ta właśnie grupa gospodarstw. Wiele rad gmin borykających się z trudną sytuacją finansową, mających różne możliwości, wyegzekwuje podatek od każdego. Ponadto część samorządów jest jeszcze zbyt słaba i wiele decyzji podejmowanych jest zgodnie z głosem wójta lub burmistrza. W gminach miejsko-wiejskich, gdzie przewagę mają radni nie związani z wsią, na pewno przegrają sprawy chłopskie.</u>
          <u xml:id="u-259.3" who="#JadwigaStokarska">Wprowadzając do ustawy o podatku rolnym poprawkę: „do 100 hektarów”, tworzylibyśmy pewną politykę rolną dla gospodarstw rodzinnych, bo przecież takie w warunkach polskich powinniśmy preferować i chronić. Poparcie dla gospodarstw rodzinnych wyraża większość krajów Unii Europejskiej. Kolejni ministrowie rolnictwa Niemiec podkreślają, że gospodarstwa te dają wolność osobistą rolnikom, elastyczność, możliwość adaptacji. Bez wątpienia małe gospodarstwa rodzinne powodują mniejsze szkody w środowisku niż wielkoobszarowe fermy, szczególnie te nastawione na produkcję zwierzęcą. Praca w gospodarstwach rodzinnych i rolnicza własność zapewniają dbałość o ziemię, podtrzymywanie jej urodzajności i wysokiego poziom wydajności. Gospodarstwa rodzinne to instytucje, które mogą oferować rodzinie pełne zatrudnienie i odpowiednie dochody wyłącznie z rolnictwa. Wielkość tych gospodarstw w poszczególnych krajach różni się, zależy od warunków naturalnych i ekonomicznych. We Francji minimalna powierzchnia gospodarstwa rodzinnego wynosi 25 hektarów, optymalna 45 hektarów, maksymalna 75 hektarów. W Danii minimalna wielkość wynosi 25 hektarów, a maksymalna 100 hektarów. W Hiszpanii nie określono minimalnej powierzchni gospodarstwa rodzinnego, maksymalna wynosi 50 hektarów. Dlatego propozycja w ustawie o podatku rolnym, pomagająca i chroniąca właścicieli gospodarstw do 100 hektarów, wydaje się być zasadna. Gospodarstwa rodzinne podtrzymują zatrudnienie ludności rolniczej, co w obecnych warunkach w Polsce jest największym powodem by je chronić.</u>
          <u xml:id="u-259.4" who="#JadwigaStokarska">Natomiast w pełni popieram zmianę umożliwiającą gminom decydowanie o ściągalności podatku w stosunku do nabywców dużych powierzchni, ponad 100 hektarów. Wielu z nich wykupuje lub dzierżawi ogromne powierzchnie ziemi, nabywając je za pieniądze z nieznanych źródeł. Tych piorących brudne pieniądze stać również na zapłacenie podatku i umożliwienie gminie wykonania zadań finansowych.</u>
          <u xml:id="u-259.5" who="#JadwigaStokarska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W przedstawionym nam stanowisku w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej podatku rolnego — druk numer 194D — zakłada się skreślenie ust. 4 art. 12, który brzmi: „W razie nabycia gruntów od indywidualnych właścicieli gospodarstw rolnych nie stosuje się zwolnienia, jeżeli nabywca jest małżonkiem, krewnym w linii prostej, pasierbem, zięciem lub synową sprzedawcy gruntów”. Wnoszę o nieskreślanie w ustawie wyżej podanego ustępu, ponieważ wyeliminowanie go może doprowadzić do wielu fałszerstw, tworzenia fikcyjnych dokumentów obrotu ziemią po to, by otrzymać zwolnienia lub ulgi.</u>
          <u xml:id="u-259.6" who="#JadwigaStokarska">Reasumując proszę Wysoką Izbę o przyjęcie stanowiska połączonych komisji z pozostawieniem w art. 12 ust. 4. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-259.7" who="#JadwigaStokarska">Proszę państwa! Uwaga! W wystąpieniu bardzo przeszkadzają rozmowy na sali. Tu wszystko słychać. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#StefanJurczak">Panie Senatorze Jarzembowski, ja już pana tyle razy upominałem. Trzeba przynajmniej wysłuchać tego, kto mówi. A jeżeli pan senator chce porozmawiać, to przecież nie ma problemu, można wyjść poza salę. Bardzo bym prosił o ciszę, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Stanisława Kochanowskiego. Następnym mówcą będzie pan senator Stanisław Ceberek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#StanisławKochanowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#StanisławKochanowski">Przedstawiany w ostatniej wersji przez połączone komisje projekt zmian ustawy o podatku rolnym, generalnie rzecz biorąc, tylko w części akcentuje intencje, które na samym początku wpłynęły na złożenie wniosku o zmianę ustawy o podatku rolnym. Chciałbym tutaj zwrócić uwagę na elementy, które przyświecały sprawie tejże inicjatywy ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#StanisławKochanowski">Po pierwsze, chodzi o to, aby pozostawić decyzjom samorządów sprawy dotyczące ich własnych podatków. Miałyby one ewentualną możliwość zwalniania od podatków poprzez wprowadzanie ulg. Jest to jedna z niedoskonałości systemu prawa polskiego, o czym na jednym z posiedzeń plenarnych naszej izby mówił rzecznik praw obywatelskich. Obecnie składana poprawka, generalnie rzecz biorąc, pozostawia ustawowy zapis dotyczący 100 hektarów.</u>
          <u xml:id="u-261.3" who="#StanisławKochanowski">Po drugie, chodzi o sprawiedliwe stosowanie ulg i zwolnień wobec tych, którzy tego najbardziej potrzebują. Chcę zwrócić uwagę, że samorządy i rady gmin mogły to robić w sposób najbardziej właściwy i najlepszy.</u>
          <u xml:id="u-261.4" who="#StanisławKochanowski">Po trzecie, trzeba stworzyć możliwości do kształtowania lokalnej polityki gospodarczej przez samorządy i rady gmin poprzez stosowanie wszelkiego rodzaju ulg i zwolnień w podatku rolnym. Tak naprawdę, Wysoka Izbo, chodziło o to, aby w końcu doszło do pełnego umocnienia się pozycji samorządu, o czym tak często się mówi, ale tak mało w tym kierunku się czyni. Chcieliśmy, aby polityki państwa nie realizowano kosztem samorządów terytorialnych. Dzisiaj, po przyjęciu proponowanej poprawki przez wspomniane komisje, w części dalszej przyjęto, że część kosztów finansowych poniosą samorządy.</u>
          <u xml:id="u-261.5" who="#StanisławKochanowski">Na dzisiejszym posiedzeniu, wprawdzie w związku z innym tematem, mówiono, jak z problemem karmienia…</u>
          <u xml:id="u-261.6" who="#komentarz">(Senator Wanda Kustrzeba: Dożywiania dzieci.)</u>
          <u xml:id="u-261.7" who="#StanisławKochanowski">… dożywiania dzieci, przepraszam, radzą sobie samorządy, a jak koła niesamorządowe. Lepiej realizowane są te sprawy w kołach samorządowych, na co w tym momencie chciałbym zwrócić uwagę.</u>
          <u xml:id="u-261.8" who="#StanisławKochanowski">Generalnie w tej sprawie przeważył brak zaufania do samorządów. Osobiście nie mogę zgodzić się z takim stanowiskiem. Dlatego z tej mównicy zwracam na to uwagę.</u>
          <u xml:id="u-261.9" who="#StanisławKochanowski">Ostateczny zapis, jak powiedziałem, tylko w części określa wprowadzenie możliwości funkcjonowania samorządów, ale nie tak, jak to miało być w momencie składania tej inicjatywy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-261.10" who="#komentarz">(Objęcie przewodnictwa obrad przez wicemarszałka Grzegorza Kurczuka)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję panu senatorowi Kochanowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o zabranie głosu pana senatora Stanisława Ceberka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#StanisławCeberek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#StanisławCeberek">Boję się tego, że mogę wpaść w jakieś radosne uniesienie i zacząć mówić o tym, że prowadzę zespół pieśni i tańca, występuję na międzynarodowych rynkach i nie mam butów, które produkuje się na zachodzie. Nie jest to aluzja do sportu, bo taniec też jest sportem, ale jest to aluzja do tego, że według mnie - choć mówiłem, że nie chcę być sędzią - zbyt dużo poświęcamy uwagi temu, co nie daje pieniędzy na zakup potrzebnych akcesoriów czy sprzętu, a za mało temu, skąd te pieniądze wziąć.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#StanisławCeberek">Dzisiejsza poprawka do ustawy rolnej stawia mnie jako rolnika w wyjątkowej sytuacji. Po wczorajszej dyskusji z senatorem Krukiem, który powiedział: „No, co wy, chłopy nie chcecie płacić podatku!”, sytuacja stała się trochę dla mnie, ale nie tylko dla mnie, bo dla wszystkich rolników, kłopotliwa. Co te chłopy? Takie bogate, a nie chcą płacić podatku. Ja tę poprawkę zgłoszoną przez panią senator Stokarską i zaaprobowaną przez moich kolegów przyjmę, ale nie wiem jeszcze, jak się zachowam.</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#StanisławCeberek">Apeluję do całego Senatu, żebyśmy wreszcie we właściwy sposób rozwiązali problem rolnictwa przez opracowanie właściwej ustawy rolnej.</u>
          <u xml:id="u-263.4" who="#StanisławCeberek">Proszę państwa, nie silmy się na cuda, nie wymyślajmy prochu, bo już raz dawno został wymyślony. Powiem prosto, jeżeli chcecie. Można w Polsce wypracować polskie prawo rolne, w wyniku którego ja i moi koledzy rolnicy nie będą, że tak powiem, pożeraczami podatków całego narodu, ale będą mogli te podatki płacić jako normalni podatnicy. Takie rozwiązanie problemu rolnego uwiarygodni polską gospodarkę na rynkach międzynarodowych i zapewni rozwój państwa. Jeżeli w przeciągu jednego roku rozwiążemy problem rolny, wpłyną do kasy państwa podatki i wypłyną z tego korzyści. Chciałbym, żeby raczył się nad tym zastanowić Wysoki Senat. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo panu senatorowi Stanisławowi Ceberkowi.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę, pana senatora Jana Adamiaka o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#JanAdamiak">Panie Marszałku! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#JanAdamiak">Jako przedstawiciel Komisji Rolnictwa byłem przeciwny tej inicjatywie ustawodawczej, ponieważ uważałem, że zwolnienia obligatoryjne powinny jednak być wprowadzone. Wiemy, jaką obecnie ziemię nabywają rolnicy. Jest to ziemia najczęściej zachwaszczona, zaperzona, leżąca odłogiem. Taka ziemia, żeby mogła rodzić, wymaga zwielokrotnionych nakładów i kilku lat, żeby dojść do optymalnej produkcji. To jedna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#JanAdamiak">Nie wierzyłem, że samorządy, które mają ogromne potrzeby finansowe, jeśli chodzi o różne cele inwestycyjne, zrezygnują tak łatwo z pieniędzy należnych im z tytułu tego podatku i oddadzą je rolnikowi. Dlatego też byłem przeciwny tej inicjatywie i tak Komisja Rolnictwa przedstawiła to w swoim wystąpieniu. Nie byłem natomiast na ostatnim posiedzeniu i muszę przyznać, że poprawka, jaką tutaj wniosła pani Stokarska, satysfakcjonuje mnie. Jestem za tym, żeby ją przyjąć. Popieram zgłoszoną przez panią senator Stokarską poprawkę o wykreślenie w pkcie 2 ust. 4. Bo ust. 4 mógł być skreślony tylko wtedy, kiedy przyjmowaliśmy tę inicjatywę ustawodawczą zaproponowaną przez wnioskodawców w momencie, gdy nie było żadnych zwolnień. Natomiast stanowisko i przyjęta poprawka pani Stokarskiej nadal zakłada obligatoryjne zwolnienia. Jeśli teraz wykreślamy ust. 4, to tworzymy coś w rodzaju pewnego przestępstwa, które będzie mogło być łatwo popełniane - co było zresztą robione wcześniej, kiedy nie było tego zapisu w ustawie o podatku rolnym. Tak, że przychylam się do tego, a jednocześnie będę głosował za przyjęciem tej ustawy w kształcie proponowanym przez komisje. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Tadeusza Rewaja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#TadeuszRewaj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#TadeuszRewaj">Do wystąpienia sprowokował mnie w zasadzie pan senator Kochanowski, który powiedział, że to, co w tej chwili jest zawarte w druku nr 194D, odbiega całkiem od zamysłu inicjatorów. Gdy była pierwsza wersja inicjatorów, byłem przeciw temu, a teraz tym bardziej jestem przeciw, bo co ona teraz wprowadza? Tylko jedną rzecz, górny pułap areału rolnego.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#TadeuszRewaj">Jestem senatorem ziemi szczecińskiej i być może, że państwo pochodzący z centrum Polski, ze ściany wschodniej nie znają tego, co dzieje się na ziemiach zachodnich, szczególnie w Koszalińskiem, Szczecińskiem, Gorzowskiem. Leżą tam odłogiem ziemie o dużych areałach i trzeba zachęcić ludzi do wzięcia ich w dzierżawę bądź kupienia. Wobec tego dotychczasowy zapis - że każdy, kto to weźmie ziemię, nie bacząc na górną granicę, jeśli będzie gospodarzył, to będzie przez pięć lat zwolniony z podatku - jest zapisem zachęcającym. Dlatego też będę głosował przeciw tej noweli, która nie spełnia życzeń projektodawców, a tylko zmniejsza zachętę do zagospodarowania leżących odłogiem ziem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję serdecznie panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#komentarz">(Senator Zenon Nowak: Panie Marszałku…)</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#ZenonNowak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#ZenonNowak">Chciałbym tutaj jeszcze raz wrócić do tematu właśnie po przyjściu pana senatora Rewaja. Rzeczywiście, w tej chwili ta ustawa zupełnie się zmieniła. Wpadliśmy znowu w inną skrajność, dlatego że nie można porównywać rolnictwa u nas i w całym kraju. W jednym województwie, w jednym regionie 100 hektarów to jest na pewno dużo, ale w drugim regionie 100 hektarów to jest mało. Już powtarzałem w tej izbie… Przecież mamy dzisiaj do sprywatyzowania wspaniałe wielkopolskie obiekty gospodarcze, które dzisiaj żyją i ludzie chcą je brać. Jest to potężny majątek. Są zabudowania. Podzielmy to dzisiaj. Dajmy rolnikom po 100 hektarów w miejscach, gdzie nie ma akurat chętnych na tę ziemię. A co z zabudowaniami? Mamy wziąć spychacze i je zepchnąć?</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#ZenonNowak">To nie jest w ogóle żaden problem! Przecież upaństwowionego rolnictwa wielkotowarowego było tylko 20%. Robimy dzisiaj wokół tego taki duży problem. Też będę głosował przeciwko wprowadzeniu tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#StefanJurczak">Proszę pan senator Adam Woś.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#AdamWoś">Panie Marszałku! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#AdamWoś">Powiem dosłownie tylko kilka zdań, bo są tu mylone pojęcia obrony interesu rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#AdamWoś">Wszyscy zdajemy sobie sprawę, w jakim stanie obecnie znajduje się polskie rolnictwo. Jako przedstawiciel Polskiego Stronnictwa Ludowego, zrobiłbym wszystko, aby tę sytuację poprawić. Tylko, że kłócą się dwa interesy. Dlaczego to wszystko ma się odbywać kosztem samorządu? Niedługo, bo już w 1996 r. samorządy przejmą oświatę. W sytuacji, jaka istnieje, wiele gmin zastanawia się i obawia, że być może dojdzie do sytuacji, która doprowadzi wiele gmin do upadłości. Podatek rolny jest jednym z podstawowych źródeł dochodów gmin wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-271.3" who="#AdamWoś">Chcę tylko zasugerować jedną rzecz, że owszem, interes polskiego rolnictwa powinien być tutaj brany pod uwagę. Tylko, czy ten interes polskiego rolnictwa powinien być właśnie na koszt samorządów? Czy takie właśnie powinno być rozwiązanie? To, co proponuje zmiana ustawy o podatku rolnym, nie znaczy, że samorządy będą nakładać obligatoryjnie na wszystkich obowiązek płacenia podatku. W takich sytuacjach, o których mówił senator Rewaj, że gdzieś, nie wiem, w Szczecińskiem czy w innych rejonach Polski, ziemia leży odłogiem, samorządy również to doceniają i dostrzegają. Tylko na to, co z gruntu jest samorządowe, ustawodawca nakłada obowiązek zwolnienia z płacenia podatków. To jest po prostu nie w porządku. Niech o tym decydują same samorządy. O swoim podatku niech decyduje samorząd. O nic więcej nie chodzi. Jestem przekonany, że nigdzie w kraju nie ma takiego samorządu, który by nie przedkładał interesu gospodarczego ponad wszystko. Przecież jeśli są rejony, gdzie ziemia leży odłogiem, gdzie należy zachęcić rolników, to samorząd podejmie decyzje o zwolnieniu z płacenia podatków. Niech to tylko nie będzie obligatoryjne. I w sumie o to chodzi w naszej propozycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#komentarz">(Senator Tadeusz Rewaj: Ad vocem.)</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#StefanJurczak">Proszę, pan senator ma głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#TadeuszRewaj">Panie Senatorze, w druku nr 194D Obligatoryjność jest jednak zostawiona. Ustanawia się jedynie górną granicę areału. Nic więcej. Wobec tego pan mówił w tej chwili nie na temat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#komentarz">(Senator Zenon Nowak: Ja też ad vocem)</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#StefanJurczak">Po malutku, w kolejności jest zapisany do debaty pan senator Jerzy Cieślak. Następnym mówcą będzie pan senator Józef Frączek. I bardzo proszę, Panie Senatorze, następny będzie pan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#JerzyCieślak">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#JerzyCieślak">W czasie poprzedniego posiedzenia Senatu, kiedy omawialiśmy inicjatywę legislacyjną, byłem gorącym zwolennikiem tej nowelizacji. Wyrażałem pogląd, że nowe sformułowania prawne nie będą nakładały obowiązku podatkowego na ziemie zaniedbane, zaperzone, na ziemie, które wymagają inwestycji, które będą rodzić i dawać nabywcy zyski dopiero za kilka lat.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#JerzyCieślak">Ustawa w tej chwili nie różnicuje stopnia zaniedbania, nie różnicuje warunków klimatycznych, warunków dojazdu do tych obszarów, które są wykupione, nie różnicuje wysokości koniecznych nakładów. Krótko mówiąc, ustawa ślepo stanowi te same warunki działalności ekonomicznej dla wszystkich. Zróżnicowanie tych warunków znać może tylko samorząd lokalny. Dlatego wypowiadałem się za podjęciem inicjatywy nowelizującej tę ustawę.</u>
          <u xml:id="u-275.3" who="#JerzyCieślak">Dzisiaj powiem krótko. Po dokładnym zapoznaniu się z tymi propozycjami muszę powiedzieć, że inicjatywa i zamysł inicjatorów zostały po prostu okaleczone w stopniu daleko odbiegającym od tego, czego byśmy sobie chyba życzyli. Ja na pewno. Jeżeli nowelizacja pktu 4 ust. 1, którą uznałbym raczej za kosmetyczną, symboliczną, ma być okupiona ceną skreślenia w ust. 3 pktów 4 i 5, to wydaje mi się, że cena jest zbyt wysoka. Nie o to od początku chodziło. Biorąc pod uwagę dość czasochłonną i złożoną drogę inicjatyw legislacyjnych Senatu, wydaje mi się, że - jak mówi polskie przysłowie - nie warta skórka kosztów wyprawy. Będę głosował przeciw tej nowelizacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Józefa Frączka. Następnym mówcą będzie pan senator Zenon Nowak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#JózefFrączek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#JózefFrączek">W chwili, gdy rozpoczęliśmy debatę nad nowelizacją ustawy o podatku rolnym, powiedziałem z tej mównicy, że jestem zdumiony tą inicjatywą narodzoną w Klubie Parlamentarnym Polskiego Stronnictwa Ludowego. Byłem zdumiony dlatego, że z tego właśnie klubu wyszła inicjatywa zamierzająca obciążyć dodatkowym podatkiem rolników, producentów rolnych, wszelkie podmioty gospodarcze, parające się produkcją żywności, które z samej definicji, jak mówiłem, są na całym świecie deficytowe i wymagają wspierania państwowego.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#JózefFrączek">Mówiliśmy również o tym, że brak było w tej kadencji Senatu rzetelnej debaty rolnej, że brak jest również polityki rolnej, że istnieje bardzo duże niezadowolenie z ustawy o Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, która praktycznie nie prowadzi żadnej rolnej polityki. Natomiast po dyskusji i po poznaniu dzisiejszej poprawki uważam, że jest ona dobra, ale ma przede wszystkim charakter ustrojowy. Należy ją rozpatrywać w kategoriach ustrojowych, gdyż promuje gospodarstwa o jakiejś rozsądnej skali, starając się dać szansę uzyskania ziemi w miarę dużej liczbie podmiotów gospodarczych zajmujących się produkcją rolną.</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#JózefFrączek">Ta poprawka nie zamyka również drogi do tego, co się dzieje w województwie szczecińskim czy koszalińskim. Byłem nie tak dawno w województwie szczecińskim. Zgadzam się, że jest to coś zupełnie innego niż gdzie indziej w Polsce. Skala 100 hektarów nie jest tam żadną skalą. Tam trzeba mówić o skali 1000 hektarów. I należałoby przyjąć poprawkę, że kto nabywa ziemię powyżej 1000 hektarów, to tego należy opodatkować… Ale jest tu wyjście, przecież w pkcie 8 jest zapis, że rada gminy może wprowadzić inne zwolnienia i ulgi niż określone w ust. 1 i 3.</u>
          <u xml:id="u-277.4" who="#JózefFrączek">Czyli w województwach takich, jak szczecińskie czy koszalińskie, rada gminy może podjąć uchwałę i zwolnić obligatoryjnie na terenie swojej gminy te wszystkie gospodarstwa z podatku. Byłby w ten sposób i wilk syty, i owca cała. A za to mamy jakąś wskazówkę, co do pożądanej struktury agrarnej, bo jeśli tej poprawki nie przyjmiemy, to będzie tak, jak w tej chwili. Małe gospodarstwa chcące za wszelką cenę dążyć do swojego upełnorolnienia przegrywają w przetargach z ogromnymi potentatami, którzy pojawiają się nagle, jak spadochroniarze, z innych części Polski. Mówiłem już o tym. Dla nich suma 100 czy 200 milionów złotych nie jest żadną sumą, a dla tych drobnych rolników takie sumy są wprost zawrotne.</u>
          <u xml:id="u-277.5" who="#JózefFrączek">Uważam, że ta poprawka jest dobra i będę głosował za jej przyjęciem. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-277.6" who="#komentarz">(Senator Stanisław Kochanowski: Ad vocem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#StefanJurczak">Proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#StanisławKochanowski">Chciałem, Panie Senatorze, zwrócić uwagę na jedną rzecz. Pierwsza inicjatywa w żadnym przypadku, jak pan powiedział, nie powodowała obciążenia rolników dodatkowym podatkiem, a pan tak to powiedział. Chciałbym, aby pan ewentualnie mógł to sprostować, bo chodziło tu o już istniejący podatek. Po drugie, w obecnym kształcie trzeba sobie od razu powiedzieć to, co pan powiedział na końcu, że w żadnym przypadku rada gminy nie będzie mogła zwolnić z podatku żadnego gospodarstwa powyżej 100 hektarów, i o tym też proszę pamiętać. Czyli do układu szczecińskiego nie bardzo będzie to pasowało. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#komentarz">(Senator Jan Adamiak: Ad vocem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#StefanJurczak">Proszę, pan senator Adamiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#JanAdamiak">Otóż, Panie Senatorze Kochanowski, nieprawdą jest… Ustęp 8, który proponuje się tutaj, mówi wyraźnie: „określone w ust. 1”, a pkt 4 jest tylko częścią ust. 1.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Zenona Nowaka.</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#komentarz">(Senator Stanisław Kochanowski: Jeszcze ad vocem.)</u>
          <u xml:id="u-282.3" who="#StefanJurczak">Panie Senatorze, proszę, z miejsca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#ZenonNowak">Panie Marszałku, chciałbym ustosunkować się do tych zapewnień o zniżkach. Na terenie województwa leszczyńskiego specjalnie zrobiłem wywiad i naprawdę, dzierżawcy, którzy pobrali dzisiaj gospodarstwa, na których wspaniale gospodarują i dobrze im idzie na początku, bo mają spłatę wartości tego majątku… Żaden z nich nie spotkał się z jakąś pomocą ze strony rad gmin. Odwrotnie, dzisiaj na jedenastu dzierżawców, ośmiu ma komorników przysłanych przez rady gminy.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#ZenonNowak">To tylko chciałem powiedzieć. Po prostu ci, którzy są dzierżawcami Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa są traktowani jak zaraza. Kiedyś było odwrotnie, a dziś tak się ich traktuje. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#StefanJurczak">Na tym skończyła się lista mówców.</u>
          <u xml:id="u-284.2" who="#StefanJurczak">Pani Stokarska jeszcze. Bardzo proszę, Pani Senator. Bardzo przepraszam, nie zauważyłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#JadwigaStokarska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#JadwigaStokarska">Moja poprawka załatwia sprawy, o które chodziło wnioskodawcom, czyli sprawy, które reprezentuje w tej chwili pan senator Kochanowski. Chroni ona również polskie rolnictwo, które stanowi ponad 90%; chroni gospodarstwa rodzinne, które powinny istnieć w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#JadwigaStokarska">Nie jest tak, że gminy nie będą miały wpływu na możliwości ściągnięcia podatków od tych, którzy powinni je zapłacić. Gospodarstwa powyżej 100 hektarów będą weryfikowane przez gminy. Jeżeli gmina uzna, że gospodarstwo stać na zapłacenie takiego podatku, na pewno go wyegzekwuje. Ale moim zamysłem było ochronienie rolników mniejszych, stworzenie im warunków do powiększania gospodarstwa, do tworzenia gospodarstw rodzinnych, po to, ażeby były ochronione od przypadkowych decyzji poniektórych rad gminnych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Mam nadzieję, że pani senator uzasadni to jeszcze na komisji.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#StefanJurczak">Na tym wyczerpaliśmy listę mówców. Chciałem teraz zapytać, czy ktoś z przedstawicieli rządu chce zabrać w tej sprawie głos. Panie Ministrze?</u>
          <u xml:id="u-286.2" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Ryszard Pazura: Chciałbym powiedzieć dwa słowa z miejsca. Można?)</u>
          <u xml:id="u-286.3" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#RyszardPazura">Jeśli chodzi o rząd, to w stosunku do tego projektu jesteśmy neutralni. Po pierwsze, podatek rolny już dawno stracił charakter podatku państwowego, a więc rząd nie powinien w ogóle wtrącać się do kwestii, którą reguluje ta ustawa.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#RyszardPazura">Po drugie, chciałbym powiedzieć, że ustawa o podatku rolnym wymaga znacznie szerszych nowelizacji, gdyż nie odpowiada obecnym ani przewidywanym w przyszłości warunkom. Rząd przygotował projekt jej nowelizacji. Jest aktualnie dyskutowany i zapewne projekt senatorski i projekt rządowy się zbiegną. Projekt rządowy jest znacznie szerszy. Między innymi, wydaje się, ustały warunki do określania na przykład wysokości podatku dwa razy w roku. Niektóre elementy w tej ustawie trzeba po prostu zmienić.</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#RyszardPazura">Jeszcze raz podkreślam, jest to podatek o charakterze lokalnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#StefanJurczak">Czy są może pytania do pana ministra? Dziękuję, nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-288.2" who="#StefanJurczak">Zgodnie z art. 63 ust. 3 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję nad przedstawionym projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym. Proszę Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, Komisję Rolnictwa oraz Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej o ponowne spotkanie się i ustosunkowanie się do zgłoszonych wniosków.</u>
          <u xml:id="u-288.3" who="#StefanJurczak">Informuję, że głosowanie nad projektem ustawy zostanie przeprowadzone po przerwie w obradach i po wspólnym posiedzeniu komisji oraz po przygotowaniu przez te komisje projektu ustawy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-288.4" who="#StefanJurczak">Proszę o ogłoszenie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#WandaKustrzeba">Panie i Panowie Senatorowie, mam trzy komunikaty.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#WandaKustrzeba">Pierwszy. Wspólne posiedzenie Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej w sprawie piątej rocznicy odrodzenia samorządu terytorialnego odbędzie się dzisiaj, bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w sali nr 217.</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#WandaKustrzeba">Piętnaście minut później odbędzie się wspólne posiedzenie Komisji Rolnictwa, Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego w sprawie podatku rolnego, również w sali nr 217.</u>
          <u xml:id="u-289.3" who="#WandaKustrzeba">Natomiast jutro o godzinie 10.00 w sprawie prawa celnego będą obradowały trzy komisje: Komisja Gospodarki Narodowej, Komisja Kultury, Środków Przekazu, Wychowania Fizycznego i Sportu, Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, również w sali nr 217.</u>
          <u xml:id="u-289.4" who="#WandaKustrzeba">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#StefanJurczak">Zarządzam przerwę w obradach do godziny 11.00 dnia 26 maja.</u>
          <u xml:id="u-290.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godzinie 22 minut 05)</u>
          <u xml:id="u-290.3" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godzinie 11 minut 03)</u>
          <u xml:id="u-290.4" who="#komentarz">(Obradom przewodniczą wicemarszałek Stefan Jurczak oraz marszałek Adam Struzik)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#StefanJurczak">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#StefanJurczak">Proszę senatorów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym. Bardzo proszę panów sekretarzy.</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#StefanJurczak">Wysoka Izbo, informuję, że w dniu jutrzejszym będziemy obchodzić piątą rocznicę pierwszych wyborów do odrodzonego samorządu terytorialnego. Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych przedstawiły projekt uchwały w tej sprawie - druk nr 228 i 228A.</u>
          <u xml:id="u-291.3" who="#StefanJurczak">Prezydium Senatu proponuje rozszerzenie porządku dziennego obrad przez dodanie punktu: uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie piątej rocznicy odrodzenia samorządu terytorialnego. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Senat przedstawioną propozycję Prezydium Senatu o rozszerzenie porządku dziennego przyjął. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-291.4" who="#StefanJurczak">Wobec braku sprzeciwu stwierdzam, że Senat przyjął wniosek Prezydium Senatu o rozszerzenie porządku dziennego przez dodanie punktu: uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie piątej rocznicy odrodzenia samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-291.5" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do punktu czwartego porządku dziennego: inicjatywa ustawodawcza Senatu - projekt ustawy o zmianie ustawy „Kodeks rodzinny i opiekuńczy” oraz innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-291.6" who="#StefanJurczak">Przypominam, że projekt ustawy zawarty jest w druku nr 103, a stanowiska komisji w drukach o nrach 103A, 103B i 103C.</u>
          <u xml:id="u-291.7" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu panią senator Marię Łopatkową reprezentującą wnioskodawców projektu i przedstawienie tego projektu ustawy. Bardzo proszę. Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#MariaŁopatkowa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#MariaŁopatkowa">Doszliśmy w porządku dziennym obrad do punktu, którego tematem jest dziecko, a dziecko jest wszędzie, jest ponadpartyjne. Nie powinno więc dzielić, lecz łączyć. Dlatego mam nadzieję, że podczas obrad nie będzie podziału sali na prawą i lewą stronę, zwłaszcza że jest to Dzień Matki, a matka to miłość.</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#MariaŁopatkowa">Projekt ustawy, zawarty w druku nr 103A, o zmianie ustawy „Kodeks rodzinny i opiekuńczy” oraz innych ustaw, który w imieniu wnioskodawców mam zaszczyt Wysokiej Izbie rekomendować, w głębokim poczuciu jego doniosłości, zawiera przewodnią myśl spajającą wszystkie artykuły i paragrafy. Jest nią podmiotowość dziecka w kontekście stwarzania dla niej takich warunków społeczno-prawnych, które chronią i wspierają przede wszystkim rozwój uczuć wyższych stanowiących o człowieczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-292.3" who="#MariaŁopatkowa">Regres człowieczeństwa, o którym piszą najwięksi myśliciele naszej epoki, rozszerza się i pogłębia. Jego wynikiem jest brak poczucia bezpieczeństwa, co z kolei wymusza zaostrzenie kar i rodzi agresję. Im surowsze kary, tym większa agresja. A zatem nie przez kary i przemoc wiedzie główna droga do ratowania zagrożonej dehumanizacją ludzkości, lecz przez takie wychowanie w rodzinie, w szkole, w społeczeństwie, dzięki któremu największą karą dla dziecka będzie jego wstyd i ból wynikający z poczucia krzywdy wyrządzonej drugiemu człowiekowi. Takie wychowanie jest możliwe, lecz tylko wówczas, gdy rozwiniemy w dziecku jego humanistyczną wyobraźnię i zdolność kochania ludzi i świata. Żeby tak się stało, trzeba dążyć do usunięcia z rzeczywistości wszystkiego, co temu przeszkadza, i wprowadzać zmiany w różnych dziedzinach życia, w tym zwłaszcza w prawie. Prawo bowiem wymaga, by zasady funkcjonowania tych dziedzin były z nim zgodne. Stąd humanizacja prawa i jego dopsychologizowywanie w zakresie praw dziecka jest pilną potrzebą naszych czasów.</u>
          <u xml:id="u-292.4" who="#MariaŁopatkowa">Opierając się na tym założeniu, chcę Wysoką Izbę zapewnić, że przedstawiony projekt ustawy, wychodząc naprzeciw tej potrzebie, jest wprawdzie postępowy, lecz nie rewolucyjny. Niczego nie burzy, a jedynie zmienia, uzupełnia i dostosowuje do ducha konwencji o prawach dziecka.</u>
          <u xml:id="u-292.5" who="#MariaŁopatkowa">Rada Europy w swym projekcie konwencji w sprawie stosowania praw dziecka idzie dużo dalej niż my. Umacnia pozycję dzieci w sądzie i rozszerza ich prawa proceduralne niezależnie od dorosłych oponentów lub nawet przeciw nim. Projekt naszej ustawy nie idzie tak daleko. Zgodnie ze słusznym kierunkiem lansowanym przez Radę Europy zaczynamy od nazewnictwa, od zamiany: „władzy” na: „pieczę”, co może mieć duże znaczenie przy wprowadzaniu w życie zasad demokracji.</u>
          <u xml:id="u-292.6" who="#MariaŁopatkowa">Obrońcy w Światowym Ruchu Praw Dziecka głoszą, że: „Władza rodzicielska jest wzorem pozbawionego wolności i irracjonalnego porządku społeczeństwa, w którym zawsze silniejszy trzyma słabszego pod butem”. To prawda, że rodzice mądrzy i kochający, którzy są, jak mam nadzieję, w większości, nie trzymają swych dzieci pod butem. Ale prawie każdy z nas zna takie sytuacje lub słyszał o dzieciach, które przed butem pijanego ojca nie zawsze zdążyły uciec.</u>
          <u xml:id="u-292.7" who="#MariaŁopatkowa">Świadomość władzy nad dzieckiem jako swoją własnością towarzyszy przez wieki egoizmowi dorosłych. Czyni bezkarnymi krzywdy dziecięce, nie pozwala bronić cudzego dziecka. Dlatego to już ponad 30 lat temu prawnicy polscy przygotowujący kodeks rodzinny i opiekuńczy stwierdzili, że zawarta w kodeksie zasada prymatu dobra dziecka wymaga zmiany terminu: „władza rodzicielska” akcentującego element władczy, na termin: „piecza rodzicielska” akcentujący troskę. Ówczesny ustawodawca na to się nie zgodził.</u>
          <u xml:id="u-292.8" who="#MariaŁopatkowa">W komentarzu do kodeksu rodzinnego czytamy, że kodeks ów „podobnie jak przeważająca część współczesnych ustawodawstw hołduje koncepcji, według której władza rodzicielska stanowi pieczę wykonywaną w interesie dziecka”. Jeśli tak, to dlaczego nie możemy zastąpić „pieczą rodzicielską” „władzy rodzicielskiej”, terminu przestarzałego, nieadekwatnego do treści, jaką zawiera, a w dodatku szkodliwie oddziałującego na świadomość społeczną.</u>
          <u xml:id="u-292.9" who="#MariaŁopatkowa">Według profesora Ignatowicza nie możemy, bo termin ten sięga swą tradycją do prawa rzymskiego, bo wpływa dyscyplinująco na dzieci, bo „piecza” zuboży język prawniczy. Uzasadnienie to jest sprzeczne z duchem konwencji o prawach dziecka. Prawo rzymskie pozwalało ojcu nawet zabić dziecko, którego był właścicielem i absolutnym władcą. Termin: „władza rodzicielska”, akcentując podległość dziecka rodzicom, nie wpływa na nie dyscyplinująco, lecz poniżająco. Znaczy bowiem, że równość wszystkich ludzi wobec prawa nie dotyczy dzieci. „Piecza” nie tylko nie zuboży języka prawniczego, ale wzbogaci go o element ciepła, którego mu brakuje w słownictwie dotyczącym rodziny.</u>
          <u xml:id="u-292.10" who="#MariaŁopatkowa">W naszym projekcie ustawy zmieniliśmy termin: „władza” na: „piecza”, lecz nie pozbawiliśmy rodziców władzy wynikającej z troski i ponoszenia odpowiedzialności.</u>
          <u xml:id="u-292.11" who="#MariaŁopatkowa">Dlatego pozostawiliśmy dotychczasowy zapis art. 951 § 2: „Dziecko pozostające pod pieczą rodzicielską winno rodzicom posłuszeństwo…” — i dodaliśmy do tego — chyba że stanowiłoby to naruszenie prawa”. Jeśli ojciec każe kraść, dziecko powinno być nieposłuszne.</u>
          <u xml:id="u-292.12" who="#MariaŁopatkowa">W następnym artykule piszemy, że rodzice rozstrzygają o istotnych sprawach dziecka po jego wysłuchaniu. Znaczy to, że rodzice decydują, a więc dysponują władzą wynikającą z odpowiedzialności, nie zaś z funkcji władczej.</u>
          <u xml:id="u-292.13" who="#MariaŁopatkowa">A oto fragment opinii Rady Ministrów Zgromadzenia Ogólnego Rady Europy o „Projekcie Europejskiej Konwencji Stosowania Praw Dziecka — memorandum do rekomendacji”: „Stwierdza się, że termin: «władza rodzicielska» nie przystaje do społecznej i prawnej rzeczywistości niektórych krajów, a w innych nie przystaje do spodziewanego kierunku rozwoju prawa. W każdym zaś z tych przypadków nie jest on zgodny z celem rekomendacji. Zgodzono się, że termin: „rodzicielska odpowiedzialność” lepiej go określa. Rodzice są uprawnieni do wykonywania obowiązków w interesie dziecka, a nie z powodu władzy im udzielonej w ich własnym interesie”. W Radzie Europy, która opracowywała projekt tej konwencji, są również parlamentarzyści polscy. Czy oni będą przeciw tej konwencji, która odrzuca władzę rodzicielską? A jeśli nie będą, a polski parlament będzie trwał przy terminie: „władza”, to jak to się będzie miało do zgodności aktów międzynarodowych?</u>
          <u xml:id="u-292.14" who="#MariaŁopatkowa">Dwie komisje przyjęły naszą argumentację zamiany terminu: „władza rodzicielska” na termin: „piecza rodzicielska”. Trzecia, Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, nie zgodziła się na taką zmianę. Wysoka Izba zadecyduje, czy po trzydziestu kilku latach od pierwszej propozycji zmiany tego terminu zostanie on zastąpiony innym, bardziej adekwatnym do treści.</u>
          <u xml:id="u-292.15" who="#MariaŁopatkowa">Obrońcy władzy rodzicielskiej, bezwzględnego posłuszeństwa i kar cielesnych, agresję nazywający miłością, głoszą, że dziecko tak wychowywane uczy się posłuszeństwa wobec każdej władzy. Taki pogląd jest wychowawczo wielce niebezpieczny. W skrajnej postaci uwidocznił się w postawach faszystowskich. Zbrodniarze nie czuli się winni. Oni tylko byli posłuszni rozkazom i władzy.</u>
          <u xml:id="u-292.16" who="#MariaŁopatkowa">Władza państwowa, sądownicza, administracyjna jest niezbędna w tworzeniu ładu społecznego. Jako taka jest godna szacunku, podobnie jak ludzie właściwie ją sprawujący. Ale po zniesieniu niewolnictwa i wyzwoleniu się kobiet nie istnieje już władza nad człowiekiem wynikająca z prawa rzeczowego, czyli posiadanej własności. Tymczasem rzekomi obrońcy tradycyjnej polskiej rodziny tak archaicznie rozumieją władzę nad dzieckiem, traktując je jako własność rodziców, a nie jak odrębnego człowieka z jego ludzkimi prawami.</u>
          <u xml:id="u-292.17" who="#MariaŁopatkowa">W naszym projekcie ustawy wpisujemy zasady chroniące te ludzkie prawa, ale i wyjątki podyktowane dobrem dziecka i odpowiedzialnością rodziców. Gdy podczas spotkania z wyborcami mówiłam o nietykalności cielesnej dziecka, mała dziewczynka siedząca przy matce zapytała, czy jeśli zasłuży, matka może ją zbić. Wyjaśniłam, że są inne dozwolone kary, ale dodałam, że jeśli mama nie wytrzyma nerwowo i uderzy, to prawdopodobnie przeprosi, ale i ty powinnaś ją przeprosić, że ją tak zdenerwowałaś. Przeprosisz? Przeproszę - odpowiedziała mała przy aprobacie mamy.</u>
          <u xml:id="u-292.18" who="#MariaŁopatkowa">W załączonych opiniach czytamy, że istnieje art. 23 kodeksu cywilnego chroniący dobra osobiste człowieka. Dziecko zaś, jak każda inna osoba fizyczna, korzysta z ochrony tych dóbr i nie ma potrzeby powtarzania tego w regulacjach kodeksu rodzinnego. Jak dalece autorytety prawnicze w dziedzinie problematyki dorosłych nie mają rozeznania w problematyce dziecięcej, wydając mylne sądy, których wiele znalazło się w załączonych materiałach, postaram się Wysokiej Izbie udowodnić na przykładzie dobra osobistego człowieka, jakim jest właśnie nietykalność cielesna.</u>
          <u xml:id="u-292.19" who="#MariaŁopatkowa">Naruszenie tego dobra grozi sankcjami zawartymi w art. 182 kodeksu karnego, który głosi, że: „Kto uderza człowieka lub w inny sposób narusza jego nietykalność cielesną podlega karze”. Człowiekiem, którego uderza około 40% dorosłego społeczeństwa, sprawiając mu solidne lanie, jest dziecko. I nie chodzi tu o klapsy. Jeśli po tym solidnym laniu nie trafi do szpitala ani nie umrze pod razami jak sześcioletni Daniel zakatowany pasem, wówczas dorosły naruszający nietykalność cielesną dziecka nie ponosi żadnej odpowiedzialności na skutek sprawowania władzy rodzicielskiej dającej mu prawo karcenia. Żaden przepis prawny nie precyzuje, co się kryje pod mianem karcenia. Nie eliminuje z niego kar cielesnych. I de facto, w myśl zasady — co nie jest zakazane, jest dozwolone — naruszanie nietykalności dziecka jest dozwolone.</u>
          <u xml:id="u-292.20" who="#MariaŁopatkowa">Wysocy eksperci nie dostrzegają tej sprzeczności międzykodeksowej, a kiedy chcemy ją usunąć w przedstawionym projekcie ustawy, twierdzą wbrew rzeczywistości, że przecież wystarczy art. 23 kodeksu cywilnego chroniący dobra osobiste człowieka. W polskim prawie raz dziecko jest człowiekiem, innym razem nie jest i traktuje się je przedmiotowo.</u>
          <u xml:id="u-292.21" who="#MariaŁopatkowa">Zakaz bicia dzieci mieszczący się w formule „nietykalność cielesna” wynika między innymi z art. 19 Konwencji Praw Dziecka zakazującej używania wobec dzieci wszelkiej przemocy fizycznej i psychicznej. A bicie zawsze jest przemocą i agresją. Agresja rodzi agresję i pokusę wyładowania jej na słabszych. Dlatego rośnie liczba umyślnych i nieumyślnych zabójstw i okaleczeń dzieci. Dorośli często nie zdają sobie sprawy z siły swego uderzenia, kiedy są w gniewie. I z kruchości dziecięcego ciała. Dlatego dla dobra dzieci i ich rodziców powinien obowiązywać zakaz stosowania kar cielesnych, bo jak się zacznie bić, łatwo przekroczyć granice.</u>
          <u xml:id="u-292.22" who="#MariaŁopatkowa">Te kraje, w których ów zakaz wprowadzono, twierdzą, że wpłynęło to korzystnie na świadomość społeczną, przyjmującą argument, że nie wolno bić dzieci, bo przecież nie bije się przyjaciół, przecież nie bije się słabszych. Zwolenników bicia cytujących Stary Testament — nie kocha syna swego, kto rózgi żałuje — odsyłam do Ewangelii. Rodzicie nie ukarali Jezusa, który się od nich odłączył, ale gdy Go znaleźli po trzech dniach, matka rzekła ze smutkiem: „Synu, cóżeś nam to uczynił, bolejąc szukaliśmy ciebie…”. I Jezus poszedł z nimi i był im uległy” — czytamy w Ewangelii. Nie była to więc uległość wymuszona władzą, przemocą, lecz obawą, by znów nie zasmucić rodziców.</u>
          <u xml:id="u-292.23" who="#MariaŁopatkowa">Szkoda, że niektórzy publicyści katoliccy, chwaląc rózgę i władzę rodzicielską, nie sięgają do tego przykładu. Smutek rodziców, jak wynika z badań, jest dla dzieci bardziej dolegliwą karą, aniżeli bicie i bardziej mobilizuje do poprawy. Bicie przynosi często skutek odwrotny. Nieletni przestępcy to głównie dzieci bite w domu.</u>
          <u xml:id="u-292.24" who="#MariaŁopatkowa">Wszystko zatem przemawia za wpisaniem nietykalności cielesnej dziecka do kodeksu rodzinnego.</u>
          <u xml:id="u-292.25" who="#MariaŁopatkowa">W przedłożonym projekcie ustawy wśród dóbr osobistych znajduje się prawo dziecka do miłości. Słowo „miłość” pojawia się w Konwencji Praw Dziecka, a w projekcie naszej ustawy widnieje w kilku miejscach pod postacią prawnej ochrony więzi uczuciowej dziecka. Bez tej ochrony narażamy dziecko na przerywanie więzi, co powoduje nie tylko niewyobrażalne cierpienie psychiczne dziecka, ale wiedzie do psychopatii i wszelkich groźnych zaburzeń rozwojowych.</u>
          <u xml:id="u-292.26" who="#MariaŁopatkowa">Prawnicy mówią, że miłość nie jest terminem jurydycznym. A wolność sumienia, którą zawiera język prawniczy, jest terminem jurydycznym? Sumienie jest bardziej skomplikowanym pojęciem niż miłość, którą u dziecka stosunkowo łatwo odczytać z jego zachowania, tak gołym okiem, jak i przy pomocy badań psychologicznych w sądowym ośrodku diagnostycznym. Chwała tym prawnikom, którzy do nomenklatury legislacyjnej wprowadzili kiedyś takie pojęcia, jak: wolność, godność, cześć, sumienie, dzięki czemu uczłowieczyli prawo.</u>
          <u xml:id="u-292.27" who="#MariaŁopatkowa">W naszym projekcie do tych dóbr dodajemy miłość. Kodeks rodzinny i opiekuńczy bez tego największego dobra, które jest zarazem warunkiem zdrowego rozwoju psychofizycznego dziecka, nie chroni dostatecznie podmiotowości dziecka.</u>
          <u xml:id="u-292.28" who="#MariaŁopatkowa">U nas i w innych krajach dzieci, od niemowląt począwszy, protestują przeciwko odłączaniu ich od matek, dopominają się poszanowania ich więzi uczuciowej z ludźmi i światem. Uwzględniliśmy to w naszym projekcie ustawy dotyczącym między innymi dzieci rodziców rozwiedzionych, rodzin zastępczych, dzieci matek więźniarek. Prawo nie może zmusić do miłości. Ale może i powinno chronić miłość już istniejącą oraz sprzyjać tworzeniu warunków, by dziecko niekochane mogło jak najwcześniej znaleźć ludzi, którzy je pokochają. Dlatego proponujemy, w odróżnieniu od projektu poselskiego, adopcję prenatalną i przyspieszenie adopcji przez postawienie rodzicom biologicznym trzymiesięcznego terminu na zainteresowanie się losem swojego dziecka przebywającego w domu dziecka. Nie domagamy się natychmiastowego pozbawiania pieczy rodziców, którzy z własnej winy nie wykazują troski o dziecko przez trzy miesiące, ale proponujemy wszczęcie postępowania sądowego o pozbawienie ich pieczy rodzicielskiej.</u>
          <u xml:id="u-292.29" who="#MariaŁopatkowa">Bez podania terminu na tyle krótkiego, by dziecko nie zapadło na chorobę sierocą mającą często skutki nieodwracalne małe jest prawdopodobieństwo zmiany dotychczasowej sytuacji, w której sieroty społeczne cierpią na brak miłości, a ludzie, którzy chcą im tę miłość dać, latami czekają na możliwość adopcji.</u>
          <u xml:id="u-292.30" who="#MariaŁopatkowa">Projekt ustawy, starając się przyjść z prawną pomocą obydwu stronom, wiele miejsca poświęca obronie praw rodziny biologicznej kochającej swe dziecko. Dotyczy to zwłaszcza kobiet ciężarnych oraz matek i ojców będących jedynymi opiekunami swych dzieci. Chodzi między innymi o zmiany na ich rzecz w prawie pracy, prawie lokalowym czy zmiany w stosowaniu wymiaru sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-292.31" who="#MariaŁopatkowa">Uważamy, że w prawie i w innych dziedzinach życia społecznego należy zrobić wszystko, by pomóc, by ocalić dla dziecka rodzinę biologiczną. Ale tam, gdzie jest tylko egoizm, demoralizacja i krzywda nie jest to miejsce dla dziecka. I czasem z tego miejsca ucieka. Żeby móc przyjść z pomocą takim dzieciom-uciekinierom, maltretowanym, wykorzystywanym seksualnie, krzywdzonym proponujemy uzupełnienie art. 188 kodeksu karnego zapisem, że w sytuacji zagrażającej zdrowiu lub życiu małoletniego ten, kto mu da schronienie wbrew woli rodziców, nie popełnia przestępstwa.</u>
          <u xml:id="u-292.32" who="#MariaŁopatkowa">Jeśli takiego uzupełnienia nie będzie, nie da się zgodnie z prawem pomóc zdesperowanemu dziecku. Bo kto otworzy przed uciekinierem drzwi, wiedząc, że popełnia przestępstwo? Jaka placówka przyjmie je wbrew rodzicom? Jeśli nie damy dziecku prawa do ucieczki z domu przed maltretowaniem i do czasowego pobytu tam, dokąd uciekło, to nie oczekujmy od niego, że ujawni swe cierpienie i strach. Wyrodny rodzic czy opiekun, znęcając się nad dzieckiem, wie, że, będzie milczało, bo nie wolno mu ani poskarżyć się nikomu na rodziców, ani od nich uciec.</u>
          <u xml:id="u-292.33" who="#MariaŁopatkowa">Rzecznik praw obywatelskich w jednym z wywiadów powiedział, że dziecko jest obywatelem i jeśli dzieje mu się krzywda, ma prawo poskarżenia się do niego albo do sądu. Ale zaznaczył, że w praktyce dzieci nie piszą takich skarg. To jest oczywiste, że nie będą ich pisały dotąd, dopóki będą w rękach krzywdziciela, mszczącego się za ujawnienie przestępstwa.</u>
          <u xml:id="u-292.34" who="#MariaŁopatkowa">W projekcie naszej ustawy - dodając do art. 188 paragraf pozwalający osobie, do której dziecko się zwróciło, zatrzymać je do czasu wyjaśnienia sytuacji - urealniamy nierealne dotychczas prawo dziecka do ujawniania swej krzywdy. Po to, aby nie rosły mury milczenia zakrywające gehennę dzieci trzeba pozwolić tym dzieciom na schronienie się u ludzi, którzy za to nie będą karani.</u>
          <u xml:id="u-292.35" who="#MariaŁopatkowa">Panie i Panowie Senatorowie! W prezentacji projektu ustawy dotknęłam kilku tylko ważnych spraw, ale takich, które naświetlają kierunek zmian legislacyjnych. Kierunek ten wiedzie do dziecka jako człowieka, który nie jest niczyją własnością i ma prawo do własnego szczęścia. Do tego szczęścia potrzebna mu jest dobra rodzina, dobra szkoła, dobre prawo.</u>
          <u xml:id="u-292.36" who="#MariaŁopatkowa">Obradujemy w Dniu Matki i w czasie nieodległym od Dnia Dziecka. Będzie dużo radości, kwiatów i wierszyków dla mam, imprez i podarków dla dzieci. Ale też w tych dniach niejedno dziecko nie będzie miało komu dać laurki, ani nie będzie mogło wtulić się w matczyne ramiona. Mała Rumunka porzucona przez matkę po porodzie cierpi na chorobę sierocą od 2 lat w Domu Dziecka w Rzeszowie i nie może pójść do adopcji, chociaż jest wielu chętnych, bo brakuje odpowiedniego przepisu w prawie międzynarodowym. Ona w Dniu Dziecka nie będzie radosna. Rafał przysądzony ojcu pewnie znów, jak to często robi, od niego ucieknie do matki w Dzień Matki, a ojciec znów go dopędzi, zleje, bo z matką mu się spotykać nie wolno, nawet w ten dzień.</u>
          <u xml:id="u-292.37" who="#MariaŁopatkowa">Prawnicy mogą zapytać, po co ta kazuistyka przy rekomendowaniu projektu ustawy. A po to, żebyśmy podczas stanowienia prawa, w trosce o porządek prawny, jurydyczność pojęć, stabilność legislacyjną nie stracili z pola widzenia konkretnego dziecka z jego strachem, rozpaczą, buntem, zagubieniem, bezradnością. Wtedy łatwiej, doskonaląc prawo, zbliżyć się do realiów życia. W tym duchu nad projektem ustawy pracował zespół składający się z przedstawicieli trzech komisji i zaproszonych ekspertów.</u>
          <u xml:id="u-292.38" who="#MariaŁopatkowa">Przedkładając Wysokiej Izbie niniejszy projekt ustawy, wnoszę o jej uchwalenie. Będzie ona wyrazem rozumienia potrzeb i serdecznego stosunku do tych, którzy są naszą, chyba jedyną, nadzieją na lepszy świat. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-292.39" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję pani senator.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Praw Człowieka i Praworządności, pana senatora Witolda Grabosia.</u>
          <u xml:id="u-293.2" who="#StefanJurczak">Przypominam, że sprawozdanie komisji zawarte jest w druku nr 103A.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#WitoldGraboś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#WitoldGraboś">Podejmujemy dzisiaj niezmiernie trudną próbę nowelizacji kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz wielu innych ustaw. To ogromne przedsięwzięcie wynika z chęci lepszej ochrony interesów dziecka, ale także interesów matki oraz rodziny.</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#WitoldGraboś">W pewnym, choć niewielkim stopniu brałem udział w pracach nad projektem nowelizacji i przyznam, że miałem wątpliwości. Z jednej strony nie mogłem nie słyszeć argumentów autorów projektu wynikających z dążeń najszlachetniejszych ze szlachetnych - z dążeń dyktowanych sercem i realną potrzebą zaradzenia często dramatycznym sytuacjom, w których dziecko jest ofiarą, zaś prawo wydaje się bezsilne. Z drugiej strony emocje studziła chłodna powściągliwość prawników. Ich opinie są, niestety, zwykle dość krytyczne. Mniemam, że ów krytycyzm nie bierze się jedynie z postaw zachowawczych.</u>
          <u xml:id="u-294.3" who="#WitoldGraboś">Problem nieskuteczności prawa w tej dziedzinie wydaje się jednak bezsporny. Dostrzega to także, jakże krytyczna wobec projektu nowelizacji, pani profesor Wanda Stojanowska, która w swej opinii zauważa: „Trzeba doprowadzić do tego, aby dobre prawo mogło być dobrze stosowane”. I drugie zdanie: „Warto skoncentrować wszystkie środki i wysiłki przede wszystkim po to, aby zbadać, czy i dlaczego obowiązujące prawo nie jest stosowane, i dopiero później proponować zmianę przepisów”. Według autorów projektu nowelizacji, sprawa jest nagląca i wymaga właśnie zmiany przepisów prawa. Myślą przewodnią proponowanych zmian jest przede wszystkim podmiotowe traktowanie dziecka, ochrona jego praw i dóbr osobistych oraz troska o stworzenie mu możliwie najlepszych warunków rozwoju. Stąd bardzo kontrowersyjna propozycja, aby termin: „władza rodzicielska” zastąpić: „pieczą rodzicielską”.</u>
          <u xml:id="u-294.4" who="#WitoldGraboś">Dla wielu zmiana ta burzy tradycyjną rodzinę Polską, degraduje pozycję rodziców, grozi wręcz zwyrodnieniem dzieci. W istocie jest to propozycja zmiany semantycznej i, rzekłbym, symbolicznej. W dziedzinie semantyki sporu być nie powinno. Zmiana jest istotna, ale różnica znaczeń - niewielka. Raczej chodzi tu o wymiar symboliczny, bo „władza” w powszechnym mniemaniu ma złą konotację. Jest kojarzona z nadzorem, kontrolą, decydowaniem, dysponowaniem, zarządzaniem, karaniem, wymuszaniem posłuchu itd. „Piecza” to termin łagodniejszy, oznaczający życzliwy dozór, pełen troski rodzicielskiej, miłości i oczywiście władzy rodzicielskiej.</u>
          <u xml:id="u-294.5" who="#WitoldGraboś">Przeciwnikom tego terminu warto uzmysłowić, że w wielu normalnych, zdrowych polskich rodzinach pozycja rodziców nie ma nic wspólnego z pełnieniem władzy wobec dziecka. Tam de facto rodzic sprawuje pieczę rodzicielską. Jest sprawiedliwym, życzliwym doradcą, szanowanym przez pociechy dlatego, że stanowi dla nich autorytet, że ma życzliwy stosunek do swoich dzieci.</u>
          <u xml:id="u-294.6" who="#WitoldGraboś">Rozumiem wątpliwości prawników, którzy ostrzegają przed pochopnym wprowadzeniem tego terminu, bo zdarzyć się może - brak tu właściwie definicji tego terminu - że w różnych kontekstach będzie on co innego znaczył. Nie rozumiem natomiast obrońców tradycyjnej rodziny, którzy wytaczają działa ogromnego kalibru i strzelają argumentami dziwnego gatunku. Czego się bać? Dobry ojciec czy matka nie muszą być żandarmami, ba, nie chcą nimi być. Nie jest prawdą, że dziecko bez władzy rodzicielskiej wymknęłoby się spod kontroli rodziców. Nowelizacja nie zwalnia dziecka z posłuszeństwa wobec rodziców. Stwierdza wprost, że dziecko winne jest rodzicom posłuszeństwo.</u>
          <u xml:id="u-294.7" who="#WitoldGraboś">Jakże kontrowersyjny okazał się zapis dotyczący ochrony dóbr osobistych dziecka, godności, nietykalności cielesnej, wolności, twórczości, tajemnicy korespondencji, osobistych styczności z osobami bliskimi, w końcu prawa do miłości. Szczególnie prawo do miłości wzburzyło tych, którzy nie powinni się miłości wstydzić, skoro tak często mienią się Orfeuszami tejże miłości.</u>
          <u xml:id="u-294.8" who="#WitoldGraboś">Uwagi prawników, powtarzam, rozumiem i podzielam. To nie jest termin prawny. Nie wiadomo, jak stwierdzić naruszenie takiej normy, jakie sankcje karne należałoby przewidzieć i zastosować w razie złamania takiego prawa. To termin z innej dziedziny, ale dodajmy, nie jedyny termin tego rodzaju w polskim prawie. Pani profesor Łopatkowa mówiła o tym. W dodatku nie byłby to zapis zupełnie dekoracyjny. Wszak nie bez znaczenia w orzecznictwie sądów rodzinnych byłby fakt, czy dziecko miało możliwość realizowania tego prawa, czy też nie. Nie bójmy się więc miłości nawet w dziedzinie prawa. To przyrodzone prawo dziecka, głęboko chrześcijańskie, nie zburzy porządku prawnego, nie zburzy tradycyjnej konstrukcji polskiej rodziny, co najwyżej pomoże zaprowadzić w niej ład moralny.</u>
          <u xml:id="u-294.9" who="#WitoldGraboś">Przeczytałem i usłyszałem wiele cierpkich słów o potencjalnych skutkach ochrony dóbr osobistych dziecka. Wielu nie zgadza się z zapisem o nietykalności cielesnej dziecka i zwykle nie są to zwolennicy Makarenki, a raczej naszych współczesnych autorytetów ceniących rózgę jako skuteczną metodę wychowawczą. Ci, którzy mieli ochotę źle mówić i pisać o ochronie dóbr osobistych dziecka, zwykle zapominali, że projekt nowelizacji zawiera istotne ograniczenie w tej dziedzinie. W razie przyjęcia projektu od wymienionych zasad można byłoby odstąpić tylko wtedy, gdyby wymagała tego ochrona zdrowia psychicznego lub fizycznego dziecka albo gdyby taka potrzeba wynikała z konieczności uchronienia dziecka przed demoralizacją. A więc nie są to kategorie absolutne.</u>
          <u xml:id="u-294.10" who="#WitoldGraboś">O podmiotowym traktowaniu dziecka świadczą i inne propozycje zmian. Jakże ważne jest stwierdzenie, że dziecka należy wysłuchać, że rodzice powinni uwzględnić wzrastającą w dziecku potrzebę współdecydowania o swoich sprawach. Bo dlaczego nie? Tylko rodzice niewydolni wychowawczo mogą się tego bać. Rodzice, którzy chcą wychować dziecko na osobę samodzielną, myślącą, mogą tylko temu przyklasnąć.</u>
          <u xml:id="u-294.11" who="#WitoldGraboś">Kilka propozycji zmian dotyczy potrzeby prawnego umożliwienia przyspieszenia, rzec by można, rodzinnej stabilizacji dziecka w różnych okolicznościach życiowych, z poszanowaniem jego potrzeb, również potrzeb emocjonalnych. Przewiduje się mianowicie, że sąd brałby pod uwagę testament zmarłego rodzica, który wskazywałby osobę mającą sprawować opiekę nad dzieckiem. Przewiduje się też, że jeżeli rodzic nie zajmie się dzieckiem pozostawionym w placówce opiekuńczej lub rodzinie zastępczej przez okres trzech miesięcy, wówczas zostanie wszczęte przez sąd opiekuńczy postępowanie o pozbawienie go praw… No właśnie, jakich? Rodzicielskich? A może należałoby powiedzieć: „pieczy rodzicielskiej”? Stanowi się również, że sąd opiekuńczy, decydując o pieczy rodzicielskiej - pozostańmy przy tym terminie - uwzględniałby więzi uczuciowe dziecka. Trudno nie zgodzić się też z propozycją, że adopcja zagraniczna powinna ograniczać się tylko do sytuacji takich, w których miałaby służyć uratowaniu zdrowia lub życia dziecka albo wynikałaby z jego związków uczuciowych.</u>
          <u xml:id="u-294.12" who="#WitoldGraboś">Istotna propozycja zmiany dotyczy sądów opiekuńczych, które powinny zgodnie z propozycją autorów nowelizacji rozpatrywać sprawy niecierpiące zwłoki nie tylko w godzinach urzędowania, ale przez całą dobę.</u>
          <u xml:id="u-294.13" who="#WitoldGraboś">Wnioskodawcy proponują, by w sprawach dotyczących ochrony dóbr osobistych dziecka, ustalania ojcostwa, roszczeń związanych z ciążą, porodem i połogiem, a także roszczeń alimentacyjnych większy wpływ miały organizacje społeczne i fundacje zajmujące się pomocą dzieciom. Mogłyby one na przykład wytaczać powództwa na rzecz obywateli. Kobieta ciężarna lub matka małego dziecka - wiek takiego dziecka zostałby podniesiony do lat siedmiu - nie mogłyby przebywać w areszcie czy odbywać kary pozbawienia wolności, a w razie odbywania takiej kary przez matkę, nie można by jej było rozdzielić z dzieckiem, lecz umieścić w Domu Matki i Dziecka przy zakładzie karnym. Przymusowe odebranie dziecka odbywałoby się w obecności psychologa, pedagoga, przedstawiciela wspomnianych już organizacji.</u>
          <u xml:id="u-294.14" who="#WitoldGraboś">Kobieta ciężarna i matka małego dziecka jako pracownik i jako lokator byłaby chroniona jeszcze lepiej niż obecnie. Oczywiście ten zapis, którego intencję rozumiem i podzielam, budzi jednak pewne wątpliwości. Mianowicie grozi tym, że pracodawcy baliby się zatrudniać młode kobiety, wiedząc, jakie skutki prawne powoduje fakt, że kobieta zostanie matką czy będzie w ciąży. Podobnie rzecz się ma z kobietami będącymi lokatorami jakiegoś mieszkania.</u>
          <u xml:id="u-294.15" who="#WitoldGraboś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie sposób wymienić tutaj wszystkich propozycji, omówić ich, przeanalizować argumentów przemawiających na ich korzyść i przeciw nim. Czuję się poniekąd z tego zwolniony, bo Komisja Praw Człowieka i Praworządności nie zajmowała się tym aż tak drobiazgowo. Co prawda nie brakowało krytycznych uwag, choćby w stosunku do wspomnianego prawa do miłości, czy propozycji, by sąd odraczał wykonanie kary pozbawienia wolności na kobiecie ciężarnej lub sprawującej pieczę nad małym dzieckiem. W wypadku kobiet rodzących przynajmniej co 7 lat wykonanie takiej kary byłoby praktycznie niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-294.16" who="#WitoldGraboś">Intencje projektodawców nowelizacji zostały jednak życzliwie przyjęte przez członków komisji. Zaakceptowała ona wersję nowelizacji przygotowaną przez zespół trzech połączonych komisji, Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Takie stanowisko rekomenduję Wysokiej Izbie z całym przekonaniem, że nie przesądza ona wyniku sporu między szlachetnymi intencjami projektodawców, realnymi potrzebami usprawnienia działań prawa w tej dziedzinie a stróżami czystości i jasności zapisów prawnych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia. Informuję, że z powodu służbowego wyjazdu senatora Marka Mindy sprawozdanie komisji przedstawi senator Stanisław Kucharski. Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#StefanJurczak">Przypominam jeszcze, że sprawozdanie komisji zawarte jest w druku nr 103B.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#StanisławKucharski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Szanowni Zaproszeni Goście!</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#StanisławKucharski">Chciałem przeprosić Wysoką Izbę w imieniu pana Marka Mindy, że nie mógł być dziś obecny, jak wspomniał pan marszałek. Przewidywał, że będzie referował w dniu wczorajszym. Po uzgodnieniu z panem senatorem Mindą, przewodniczącym Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia, panem senatorem Mieczysławem Wyględowskim, pozwalam sobie przedstawić stanowisko Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia przedyskutowane wszechstronnie z udziałem wnioskodawców, a w szczególności głównego referenta, pani senator Łopatkowej.</u>
          <u xml:id="u-296.2" who="#StanisławKucharski">Wysoka Izbo! Sprawa dzieci, sprawa wychowania, sprawa sposobu kształtowania nowej społeczności zawsze była tematem ludzi światłych, ludzi widzących przyszłość swojego narodu i nawet kontynentu. Dobrze się stało, że również wśród nas mamy, powiedziałbym, pasjonatów, takich jak pani profesor Łopatkowa, którzy w sposób dociekliwy, bardzo dokładny, obiektywny widzą rolę dziecka w naszym społeczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-296.3" who="#StanisławKucharski">Jakkolwiek Komisja Polityki Społecznej i Zdrowia wysłuchała różnych stanowisk, to jednak uznała, że projekt ustawy służy sprawie opieki nad dzieckiem, jak również nad matką, która go wychowuje. Dodawano czasem, że często nie tylko zły ojciec bije dziecko, ale i zdemoralizowana matka, która je zamyka, a dziecku potrzebna jest również opieka ojca, nie zawsze przygotowanego do tej roli. Więc również i tu pojawiło się kilka głosów krytycznych, że wskutek nieporozumień rodzinnych cierpi dziecko, a jego prawa nie są zabezpieczone. W związku z tym oczywista wydaje się konieczność przeprowadzenia zmian tak w kodeksie rodzinnym, jak popularnie się go nazywa, jak i w kodeksie karnym, i kodeksie postępowania cywilnego. Zmian, które by gwarantowały dziecku prawa jako osobie bezbronnej, zmuszonej znosić chimery jednego z rodziców bądź obu, a nierzadko także różnych wychowawców.</u>
          <u xml:id="u-296.4" who="#StanisławKucharski">Przecież i na tej sali słyszało się w dyskusji, że chłosta dzieci nie jest niczym złym, więc należy to wprowadzić. Wysoka Izba dobrze o tym wie, nie chciałbym wchodzić w szczegóły. Myślę, że współczesne społeczeństwa muszą nie tylko tak zmienić swoje ustawodawstwa, co jest może łatwą rzeczą, ale i przygotować środowisko i społeczność, żeby dziecko nie było przedmiotem, ale ludzkim podmiotem, aby miało swoje prawa. I o tym musi wiedzieć jeden i drugi rodzic, społeczeństwo, musi wiedzieć pracodawca, że ta matka czy ojciec, którzy są zatrudnieni w zakładzie, wychowują dzieci, a przyszłość tych dzieci to przyszłość narodu, to kultura narodu, to właściwe przygotowanie do życia w społeczeństwie, które powinno starać się być w miarę możliwości bardziej sprawiedliwe niż w XVIII czy XIX wieku.</u>
          <u xml:id="u-296.5" who="#StanisławKucharski">Może zbyt ogólnikowo przedstawiam stanowisko komisji, ale chciałem zrobić to w sposób odmienny od moich przedmówców. Oni omówili to już bardzo dokładnie.</u>
          <u xml:id="u-296.6" who="#StanisławKucharski">Chciałem zwrócić się z prośbą do Wysokiej Izby, żeby raczyła przyjąć projekt zmiany ustawy „Kodeks rodzinny i opiekuńczy” zawarty w druku nr 103B. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, pana senatora Pawła Jankiewicza.</u>
          <u xml:id="u-297.2" who="#StefanJurczak">Przypominam, że sprawozdanie komisji zawarte jest w druku nr 103C.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#PawełJankiewicz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#PawełJankiewicz">Po tak płomiennym wstępie, jaki przedstawiła ciesząca się naszym szacunkiem, niemalże uwielbieniem, pani senator Łopatkowa, bardzo trudno będzie mi sprowadzić to zagadnienie na ziemię, na przyziemny grunt prawa. Jednakże jako prawnik nie mogę się również powstrzymać od pewnych refleksji.</u>
          <u xml:id="u-298.2" who="#PawełJankiewicz">W zasadzie propozycja, którą zaprezentowała nam tu pani senator Łopatkowa, jest z jednej strony pozytywna, z drugiej zaś nie do końca zrozumiana. Podstawowym zagadnieniem, jakie dotyczy nie tylko tej kwestii, ale w ogóle prawa i jego stosowania, jest właśnie różnica pomiędzy prawem a sposobem jego stosowania. I tutaj mamy również do czynienia z taką samą sytuacją. W wielu wypadkach inicjatywa ta niesie za sobą propozycję zapisów, które można do naszego prawa wprowadzić i będą one stanowiły niejako jego uzupełnienie, jego poprawkę. Jednakże w wielu wypadkach propozycje te są, przepraszam za słowo, zbędne, ponieważ zapisy wielu naszych ustaw są zapisami właściwymi, są zapisami wystarczającymi. Niewłaściwa jest natomiast praktyka stosowania tego prawa.</u>
          <u xml:id="u-298.3" who="#PawełJankiewicz">Najbardziej sztandarowym przykładem jest tutaj naruszanie nietykalności cielesnej. Mamy przepis, który zakazuje naruszania tej nietykalności w stosunku do wszystkich ludzi. Nie da się zaprzeczyć, że dziecko jest również człowiekiem. A więc nie wolno naruszać i jego nietykalności cielesnej. Jednakże można powiedzieć, że poprzez pewnego rodzaju umowę społeczną przyjęliśmy, iż akurat rodzice mogą naruszyć nietykalność dziecka i może nie tyle wymierzyć mu karę - kara to słowo niewłaściwe - w postaci klapsów, ile przywołać je do porządku.</u>
          <u xml:id="u-298.4" who="#PawełJankiewicz">Zgoda, że w praktyce klapsy te przekraczają zwykłą rozsądną miarę i stają się niczym innym jak pobiciem. Ale to, że niektórzy rodzice po prostu źle wykonują swoje obowiązki, nie znaczy, że można powiedzieć, iż dotychczasowe prawo jest złe. Można powiedzieć, że sędziowie źle to prawo wykonują. Jest więc tu podstawowa różnica. Można powiedzieć wreszcie, że wszyscy źle to prawo wykonujemy, albowiem dopuszczamy się jako rodzice nagminnego naruszania tego przepisu. Przepis jest jednak dobry. Zabrania tego robić. Jeżeli będziemy z tego powodu dalej reformować prawo, to skupimy się na przedmiocie niewłaściwym.</u>
          <u xml:id="u-298.5" who="#PawełJankiewicz">Wydaje mi się, że w tej mierze powinniśmy zająć się rodzicami, czyli skupić się nie na prawie, a na dziedzinie, która jest pani senator najbliższa, czyli na pedagogice. Najpierw uczyć dzieci w ten sposób, aby później, będąc już rodzicami i mając własne dzieci, umiały należycie stosować dobre prawo.</u>
          <u xml:id="u-298.6" who="#PawełJankiewicz">Jest w tym podejściu pewnego rodzaju dyrektywa, którą posługujemy się zawsze, pracując nad wszelkimi propozycjami, zarówno nad tymi, które wychodzą z naszej strony, ze strony Senatu, jak też pojawiają się w tekstach, które wychodzą z Sejmu, czyli w ustawach. Dlatego też istnieją pewne różnice pomiędzy sprawozdaniem i zdaniem naszej komisji a zdaniem wyrażonym zarówno przez wnioskodawcę, jak i przez pozostałe komisje. Podobne różnice występują i w innych sytuacjach.</u>
          <u xml:id="u-298.7" who="#PawełJankiewicz">Nie przeczę, że pojęcie: „miłość” może być również pojęciem prawnym, wprowadzonym do ustawy. Przypominam tylko, że pojęcie: „miłość” nie zostało nigdzie zdefiniowane. Ani w filozofii, w pedagogice, w prawie, w socjologii, ani w chemii, w fizyce, biologii czy wreszcie w medycynie. Jest to pojęcie przyjmowane przez nas intuicyjnie, bo w zasadzie wszyscy chyba podlegamy temu pięknemu uczuciu i możemy je w pewnym przybliżeniu określić. Również sąd, stosując przepis zawierający taki termin, mam nadzieję, nie popełni błędu i będzie należycie oceniać argument przytoczony przez dziecko lub występującego przed nim przedstawiciela dziecka.</u>
          <u xml:id="u-298.8" who="#PawełJankiewicz">Poza tym różnica zdań wynika z naszego podejścia do pojęć: „władzy” i „pieczy”. Przypominam, że „władza” od dziesiątków lat w prawie, nie tylko naszym, jest pojęciem ugruntowanym. Należy pamiętać i o tym, że mogą być różne rodzaje władzy. Może być władza państwowa, władza sądownicza, może być wreszcie władza rodzicielska. Każdy z tych rodzajów władzy ma pewne przypisane mu przywileje i obowiązki. Jeżeli chcielibyśmy posłuchać wezwania i zamienić: „władzę” na: „pieczę”, to musielibyśmy odstąpić od naszego tradycyjnego definiowania obydwu tych pojęć.</u>
          <u xml:id="u-298.9" who="#PawełJankiewicz">Przypomnę, że w naszym prawie „władza” jest pojęciem szerszym i obejmuje w swoim zakresie również pojęcie „pieczy”. „Piecza” ma charakter bardziej materialny, „władza” natomiast poszerzona jest jeszcze o elementy wychowawcze, elementy typowo opiekuńcze, ale skierowane na osobę, nie na majątek, strzeżenie praw, dostarczanie wszelkich środków utrzymania i tym podobne rzeczy. Gdybyśmy dzisiaj chcieli zreformować prawo pod tym względem, musielibyśmy sformułować precyzyjnie nową definicję pojęcia; „piecza”.</u>
          <u xml:id="u-298.10" who="#PawełJankiewicz">Proszę z łaski swojej zwrócić uwagę na sytuację. Rodzice pozbawieni tego atrybutu, jakim jest władza rodzicielska, byliby zobowiązani do opieki nad dzieckiem, do dbałości o jego wychowanie, jego poglądy i tym podobne rzeczy. Jednakże, dziecko nie podlegające odrębnemu rodzajowi władzy, jakim jest władza rodzicielska, podlegałoby jakiejś władzy, a więc władzy państwowej, która nie jest w tym wypadku przez nikogo kwestionowana. Jest taki rodzaj władzy i nie jest on zły. Gdybyśmy chcieli posłuchać tego postulatu i znieść w ogóle pojęcie: „władza”, to nasi anarchiści byliby zadowoleni. Ale nie to chyba jest naszym celem.</u>
          <u xml:id="u-298.11" who="#PawełJankiewicz">Z kolei, jeżeli nie to jest naszym celem, to na stosunek do dziecka rozciągają się wszelkie rygory, które władza państwowa ma nad swoimi obywatelami. W konsekwencji rodzice byliby ograniczeni w sprawach wychowania i dbałości o dziecko - w ten sposób to nazwijmy. Tam natomiast, gdzie dziecko naruszałoby prawo, wówczas już nie rodzice, ale prawo, czyli władza państwowa powinna ingerować.</u>
          <u xml:id="u-298.12" who="#PawełJankiewicz">I wówczas musielibyśmy się zastanowić nad innym ukształtowaniem przepisów, na przykład prawa karnego czy prawa o wykroczeniach. Tam bowiem należałoby w takim razie obniżyć granicę wieku odpowiedzialności osób i sięgać do tego momentu, w którym dziecko samodzielnie może wyrządzić komuś szkodę, może popełnić przestępstwo czy wykroczenie. Moim zdaniem, zmiana w naszym prawie proponowana przez wnioskodawców idzie dzisiaj zbyt daleko, a przede wszystkim na tym etapie nie do końca jest przygotowana.</u>
          <u xml:id="u-298.13" who="#PawełJankiewicz">Wszyscy państwo macie przed sobą sprawozdanie Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych. Jest ono dosyć obszerne, zarówno co do treści merytorycznej, jak i uzasadnienia. Staraliśmy się w tym wypadku bardzo szeroko i precyzyjnie je przedstawić. W związku z tym pozwolę sobie tego uzasadnienia nie przytaczać, ani też nie omawiać po kolei przepisów, które zaopiniowaliśmy pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-298.14" who="#PawełJankiewicz">Powiem tylko, że te propozycje, które zostały przez naszą komisję zaakceptowane, spowodują zmiany w prawie polegające na jego dostosowaniu do potrzeb dzisiejszych bądź też na wyjaśnieniu niektórych przepisów. Nie pociągają one natomiast za sobą zmian zbyt daleko idących czy wręcz rewolucyjnych.</u>
          <u xml:id="u-298.15" who="#PawełJankiewicz">Dlatego też, jeśli pan marszałek i państwo senatorowie pozwolą, ograniczyłbym się jedynie do odpowiedzi na pytania w kwestiach państwa interesujących. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę wniosku mniejszości Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, pana senatora Piotra Andrzejewskiego.</u>
          <u xml:id="u-299.2" who="#StefanJurczak">Przypominam, że wnioski mniejszości Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych zawarte są w druku nr 103D.</u>
          <u xml:id="u-299.3" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#PiotrAndrzejewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#PiotrAndrzejewski">Kontynuując to, co powiedział mój przedmówca w imieniu Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, chcę przede wszystkim podziękować pani senator Łopatkowej za ogromne serce i przeforsowanie tej inicjatywy. Ale chcę też powiedzieć, że Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych musiała tę inicjatywę przykroić w imię komplementarności, zupełności i niesprzeczności obowiązującego systemu prawnego. Norma prawna tym różni się od normy moralnej, normy społecznie projektowanej, że musi być wpisana w sposób precyzyjny, dający się zastosować zgodnie z intencją, w obowiązujący system prawny. I to zrobiła Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#PiotrAndrzejewski">Czy można było pójść dalej, aprobując te intencje? Otóż wniosek mniejszości odpowiada, że tak. I mówi o tym, co jest zawarte między artykułami 108 a 109 obowiązującego kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.</u>
          <u xml:id="u-300.3" who="#PiotrAndrzejewski">Artykuł 109 mówi enigmatycznie o możliwościach sądu opiekuńczego - „jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenie”. Artykuł 108 mówi zaś o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej.</u>
          <u xml:id="u-300.4" who="#PiotrAndrzejewski">Pani senator Łopatkowa zaproponowała zapis, który, wydaje mi się, nie stoi w kolizji z obowiązującym prawem, a stanowi dobrą dyrektywę właśnie dla sądu opiekuńczego. Może być nią w zakresie zaproponowanym przez panią senator wiążąca dyrektywa rodzica, który jest chory, zagrożony i który sprawuje opiekę nad dzieckiem, a drugi rodzic nie przejawia tej troski bądź jest w ogóle pozbawiony władzy rodzicielskiej. I ten rodzic, niejako nawet po śmierci chce, żeby ta jego wiedza, miłość i opieka nad dzieckiem wywołała pewne skutki na użytek sądu opiekuńczego.</u>
          <u xml:id="u-300.5" who="#PiotrAndrzejewski">W związku z tym pani senator Łopatkowa zaproponowała — a ja, zgodnie z wnioskiem mniejszości senatorów, też tak uważam — że jest możliwy zapis, żeby rodzice, którzy sami wykonują władzę rodzicielską, mogli wskazać osobę, która po ich śmierci powinna sprawować władzę nad dzieckiem w przypadku, gdy drugi rodzic nie przejawia troski o dziecko. Nie jest to oczywiście testament, bo to nie jest bezwzględna dyspozycja prawna. Ustęp 2 mówi — „Sąd opiekuńczy uwzględni tę wolę zmarłego rodzica, chyba że byłoby to sprzeczne z dobrem dziecka, oraz ustanawia stosowną formą prawną władzę nad dzieckiem”. Czyli wykonuje to, co jest w art. 109, ale z obligatoryjnym ustosunkowaniem się do opinii nieżyjącego już rodzica, który niejako przekazuje wraz z dzieckiem swoje zdanie. Ta opieka i troskliwość trwa nawet po śmierci rodzica dziecka. Zakładamy, że rodzic związany był nie tylko odpowiedzialnością w ramach władzy rodzicielskiej, ale i uczuciem, miłością, respektował jednocześnie wszelkie prawa osobowe dziecka.</u>
          <u xml:id="u-300.6" who="#PiotrAndrzejewski">I żeby wyjaśnić nieporozumienia, jedynie ust. 3 mówi tutaj o tym, że odpowiednio do sposobu traktowania tego oświadczenia - może być podrobione, może być nieprawne, może ktoś posłużyć się nim w złej wierze - trzeba je weryfikować tak, jak weryfikuje się testament. Oczywiście chodzi o formę, a nie o skutki takiego oświadczenia. Wydaje mi się, że to nie przeszkadza prawu, a realizuje zresztą słuszne intencje, których dotyczy ta inicjatywa.</u>
          <u xml:id="u-300.7" who="#PiotrAndrzejewski">Zaś co do pozostałych spraw uważam, że przykrojenie projektów zgodnie z tymi inicjatywami do takich form nowelizacyjnych, które zaproponowała Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, jest w pełni racjonalne i zasługuje na uwzględnienie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#StefanJurczak">Zgodnie z artykułem…</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#komentarz">(Senator Paweł Jankiewicz: Ad vocem)</u>
          <u xml:id="u-301.3" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#PawełJankiewicz">Może troszeczkę burzę utarte reguły, ale specjalnie chciałem, jako sprawozdawca komisji, podzielić swoją wypowiedź na dwie części, z tym że zakończę najpierw część, do której komisja już się ustosunkowała formalnie. Tak że będziemy mogli dyskutować. Natomiast jest jedna rzecz, która wynika z tej inicjatywy i która będzie dalej przedmiotem prac, a tylko ze względów formalnych, proceduralnych nie może wejść dzisiaj pod obrady.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#PawełJankiewicz">We wniosku przedstawionym przez panią senator Łopatkową była propozycja art. 10. Komisja inicjatyw, uznając, że propozycja nie nadawałaby się do roli przepisu ustawowego - natomiast znakomicie nadaje się jako pewnego rodzaju dyrektywa dla prac rządowych zmierzających do postępowania przez zawieranie umów międzynarodowych - postanowiła ten przepis wyłączyć i uchwalić go w postaci rezolucji Wysokiej Izby. Tylko i wyłącznie sposób procedowania wynikający zarówno z terminu prac naszej komisji, jak i Wysokiej Izby, stanął na przeszkodzie, ażeby dzisiaj wraz z tą inicjatywą rozpatrywać również tę kwestię.</u>
          <u xml:id="u-302.2" who="#PawełJankiewicz">W każdym razie zapowiadam, że zapis art. 10 z druku 103A i 103B nie został pominięty przez naszą komisję, ale jest odrębną propozycją. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#StefanJurczak">Zgodnie z art. 38 ust. 5 Regulaminu Senatu, chciałbym zapytać, czy ktoś z pań i panów senatorów chciałby skierować krótkie, zadane z miejsca pytanie do senatorów sprawozdawców?</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, pan senator Madej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#JerzyMadej">Panie Marszałku, sprawozdawców było kilku, w związku z tym podejrzewam, że ci, którzy będą kompetentni odpowiedzą na moje wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#JerzyMadej">Pierwsze moje pytanie dotyczy tego, że - tak, jak zrozumiałem z wypowiedzi, szczególnie pani senator Łopatkowej - chodzi tu głównie o ochronę praw dziecka w sensie wolności i zwłaszcza fizycznej nienaruszalności dóbr osobistych w szerokim tego słowa znaczeniu. Natomiast z tego, o czym mówił pan senator Jankiewicz, wynika, że nasze prawo nie jest takie złe w tym zakresie, a wątpliwości budzi tylko kwestia jego stosowania.</u>
          <u xml:id="u-304.2" who="#JerzyMadej">Pytanie do pana senatora Jankiewicza jest następujące. Jakie należałoby podjąć działania, żeby nie miało miejsca to, co obserwujemy, że nie tyle naruszana jest nietykalność fizyczna, ile dzieci są wręcz maltretowane, katowane. I nikt w tej sprawie nic nie może zdziałać, bo prawo właściwie to uniemożliwia. Praktyczna interpretacja prawa - o czym mówił pan senator Jankiewicz - w ogromnej większości wypadków uniemożliwia właściwie podjęcie działania. Chyba że rzeczywiście dziecko zostanie tak skatowane, że to się kończy śmiercią albo jakiś ciężkim uszkodzeniem ciała - dopiero wtedy wkracza sąd i można podjąć działania.</u>
          <u xml:id="u-304.3" who="#JerzyMadej">Pytanie drugie kieruję do pani senator Łopatkowej. Jak to wygląda, czy tutaj też nie trzeba wprowadzić zmiany, jeśli chodzi o pozbawienie władzy rodzicielskiej ludzi, którzy, mówiąc delikatnie, postępują niewłaściwie w stosunku do swego dziecka?</u>
          <u xml:id="u-304.4" who="#JerzyMadej">Z tego, co znamy z innych rozwiązań, szczególnie w Stanach Zjednoczonych, wiemy, że to odbywa się bardzo szybko. Rodzice, którzy zaniedbują swoje dziecko, są pozbawiani praw rodzicielskich i dziecko może być adoptowane w prosty sposób i może zacząć żyć w normalnych warunkach. Czy nie wymagałoby to również zmiany w naszym ustawodawstwie? Czy też to jest w naszym prawie, tyle tylko, że nie jest realizowane? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#StefanJurczak">Proszę, który ze sprawozdawców odpowie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#PawełJankiewicz">Co należy zrobić? Przede wszystkim należy zmienić nasze podejście do niektórych przepisów, do tego również. Czyli trzeba zmienić zespół poglądów, które każdy z nas ma, które również mają sędziowie - bowiem każde orzekanie sędziego opiera się na dwóch płaszczyznach. Jedna to jest płaszczyzna prawa, którą sąd musi zawsze uwzględniać, a druga płaszczyzna jest płaszczyzną jego poglądów i jego świadomości. A świadomość oparta jest na wychowaniu, wykształceniu, więc jest również pewnego rodzaju konglomeratem poglądów społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#PawełJankiewicz">Tak jak mówię, i my przyzwyczailiśmy się do tego, że zwyczajowe klapsy nikomu nie szkodzą, wręcz przeciwnie, mogą dziecku pomóc. Jest to jednak, formalnie rzecz biorąc, naruszenie nietykalności cielesnej. Przeto wszyscy musielibyśmy się umówić, że od dzisiaj traktujemy to rzeczywiście jako co najmniej wykroczenie, jeśli nie przestępstwo. Każdy z nas będzie jednakowo podlegał karze.</u>
          <u xml:id="u-306.2" who="#PawełJankiewicz">Jeżeli będziemy traktować ten przepis formalnie, to każdemu dziecku, którego nietykalność cielesna została naruszona, nawet w postaci klapsa, przysługiwałoby prawo zwrócenia się do policji, prokuratora. Uruchamialibyśmy wtedy procedurę prawną, czyli orzekanie, bądź w sprawie o wykroczenie, bądź w sprawie o przestępstwo polegające na naruszeniu nietykalności cielesnej.</u>
          <u xml:id="u-306.3" who="#PawełJankiewicz">Jednakże pewnego rodzaju przyzwolenie społeczne, które mieści się w naszym wychowaniu, w naszych poglądach, ten przepis w pewnej mierze może nie uchyla, ale znieczula. W ten sposób - nieprawidłowo, ale obrazowo - można by to podkreślić.</u>
          <u xml:id="u-306.4" who="#PawełJankiewicz">Można także przeciwdziałać w odpowiedni sposób doktryną, orzecznictwem prawa, które by w takim wypadku zapobiegło ograniczaniu zakresu tego przepisu. Przede wszystkim jednak musiałoby się to wszystko zacząć od, podkreślam jeszcze, wychowania naszych dzieci i nas samych tak, aby następni rodzice nie naruszali tak nagminnie tego przepisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#StefanJurczak">Pani senator chciała odpowiedzieć, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#MariaŁopatkowa">Jeśli można, najpierw odpowiem senatorowi Jankiewiczowi. Faktycznie jest tak, że nawet kodeks rodzinny i opiekuńczy jest niepotrzebny, bo istnieje prymat prawny dobra dziecka. W związku z tym sądy mogą uchwalać wszystko na rzecz dziecka. Jeśli więc chodzi o stosowanie prawa, to bardzo często słyszę taki argument, że wadliwe jest tylko stosowanie prawa, natomiast przepisy prawne są dobre.</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#MariaŁopatkowa">Otóż w tym rzecz, że jeśli nagminnie nie stosuje się prawa zgodnie z dobrem dziecka, to trzeba je tak uzupełnić, żeby sędzia nie mógł sobie pozwolić na dowolne interpretacje. Nawet wówczas, kiedy coś zostanie w prawie powtórzone. Ale będzie dlatego powtórzone, że prawo jest łamane i źle interpretowane.</u>
          <u xml:id="u-308.2" who="#MariaŁopatkowa">Bo czym jest dobro dziecka? Zawsze mówię, że dobro dziecka jest pojęciem tak szerokim, że każda krzywda się w nim zmieści. Jeden adwokat mówi - dobro dziecka, drugi adwokat mówi - dobro dziecka i sędzia mówi - dobro dziecka. Ale nikt nie pyta tego dziecka. Natomiast faktem jest, że rzeczywiście dzieje się tak dużo dziecięcych krzywd, że musimy coś w tej kwestii zrobić również w obrębie prawa.</u>
          <u xml:id="u-308.3" who="#MariaŁopatkowa">I dlatego nie wiem, dlaczego nie można uzupełnić prawa choćby nawet był już gdzieś przepis, który ewentualnie można zinterpretować tak i tak. Myślę, że wszystko to, co w naszym projekcie ustawy jest zapisane, nie jest sprzeczne, a wywodzi się tylko z niedoskonałego stosowania prawa. W ten sposób prawdopodobnie skłonimy do lepszego jego stosowania.</u>
          <u xml:id="u-308.4" who="#MariaŁopatkowa">Jest sprawa, o którą zapytał pan senator Madej, jak to jest, że dzieci są maltretowane, a my nie pozbawiamy dorosłych władzy rodzicielskiej. I znowu jest tak, że jest nie sprecyzowane, czym jest to maltretowanie. Można bić, a może nie można bić? Istnieje zakaz karny, ale się go nie stosuje. W związku z tym, co należy robić? Widzimy bałagan prawny, bo stosujemy w kodeksie karnym zakaz bicia dzieci - a nigdy nie wiadomo, gdzie jest granica między biciem a maltretowaniem, bo jej nikt nie stawia. I dalej tak będzie, jeśli czegoś nie zrobimy. Natomiast jeśli nietykalność cielesna będzie zasadą w prawie rodzinnym, to wówczas będzie łatwiej wyegzekwować prawo od tych, którzy maltretują dzieci. Będzie można ich ukarać, poza tym myślę, że będzie to jakiś hamulec.</u>
          <u xml:id="u-308.5" who="#MariaŁopatkowa">W tej chwili wszyscy wiemy, że wolno bić. Natomiast jeśli będzie wiadomo, że jest zakaz bicia dzieci, to wpłynie to na świadomość społeczną. Dlatego myślę, że jest to jakaś droga ku temu, żeby te dzieci jakoś ochronić. Nic nie tracimy. Nie potrzeba żadnych nakładów finansowych. Potrzeba tylko naszej dobrej woli i zrozumienia trudnej sytuacji dzieci. Niczego więcej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#StefanJurczak">Jeszcze raz zwracam się do pań i panów senatorów z prośbą, aby tylko zadawali pytanie i aby krótko na nie odpowiadali. Za chwilę otworzę debatę i będziecie mogli państwo się wypowiedzieć. Nie chciałbym, żeby w czasie pytań…</u>
          <u xml:id="u-309.2" who="#komentarz">(Senator Barbara Łękawa: Czy można prosić o głos, Panie Marszałku?)</u>
          <u xml:id="u-309.3" who="#StefanJurczak">Zaraz udzielę głosu pani senator, mam zapisane, kto w kolejności zadaje pytanie. Przypominam tylko paniom i panom senatorom, że teraz jest tylko czas na pytania i odpowiedzi. Debatę za chwilę otworzymy i państwo będą mogli mówić.</u>
          <u xml:id="u-309.4" who="#StefanJurczak">Proszę, pani senator Łękawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#BarbaraŁękawa">Chciałabym skierować pytanie do pani senator Łopatkowej - z pełnym szacunkiem dla jej zaangażowania w sprawy czynienia dobra, ale to dobro…</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#BarbaraŁękawa">Chciałabym spytać panią w kontekście tego, co pani senator powiedziała o słowie: „władza” - czy mogłaby pani powiedzieć, jaką treść ono niesie w pani rozumieniu? Czy ta interpretacja słowa: „władza” odnosi się do władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej czy sądowniczej?</u>
          <u xml:id="u-310.2" who="#BarbaraŁękawa">I drugie pytanie do pani senator, jaki jest procent dzieci maltretowanych przez rodziców? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#MariaŁopatkowa">Jaki jest procent maltretowanych dzieci, tego nikt nie wie. Dlatego że o maltretowaniu dziecka dowiadujemy się dopiero, gdy trafia ono do szpitala. I nawet wówczas rodzice często mówią, że spadło z pieca, ze schodów, a nie - że jest pobite. A lekarze też nie chcą stawać przed sądem w roli świadków i w związku z tym przyjmują wersję rodziców.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#MariaŁopatkowa">Powiedziałam już, że ponad 40% ankietowanych przyznaje się, że daje dziecku solidne lanie. Co znaczy solidne lanie? To nie są żadne klapsy. Jeżeli więc przyjęlibyśmy, że połowa z tych 40% ankietowanych maltretuje dzieci, to można przyjąć to jako prawdę.</u>
          <u xml:id="u-312.2" who="#MariaŁopatkowa">Jeżeli zaś chodzi o władzę, to przytoczyłam w swoim wystąpieniu to, co mówi Rada Europy o władzy rodzicielskiej. I jest to, myślę, bardzo przekonywające. Rzeczywiście, ludziom władza kojarzy się z przemocą. W związku z tym trzeba zmienić to określenie na odpowiedzialność.</u>
          <u xml:id="u-312.3" who="#MariaŁopatkowa">Francja zmieniła już określenie: „władza rodzicielska” na: „odpowiedzialność”, inne kraje idą również w tym kierunku. Czym innym jest władza administracyjna odniesiona do ładu społecznego, a czym innym jest władza nad człowiekiem. Jak to można nazwać?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#StefanJurczak">Pani senator Kustrzeba, proszę o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#WandaKustrzeba">Mam pytanie do senatora sprawozdawcy Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych. W art. 1 ust. 7 dodaje się § 3, który używa pojęcia osób bliskich.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#WandaKustrzeba">Domyślam się, że ten artykuł jest dodany po to, aby ograniczyć pewne patologie, a mianowicie możliwość spotykania się dziecka z jednym z dwojga rodziców, kiedy drugie z rodziców mu tego zabrania.</u>
          <u xml:id="u-314.2" who="#WandaKustrzeba">Czy osobą bliską jest krewny, czy może to być zupełnie obca osoba? Można sobie wyobrazić, że właśnie dodanie tego artykułu wytworzy pewną patologię. Kiedy ktoś obcy i dorosły będzie doprowadzał do demoralizacji dziecko, rodzice nie będą mieli prawa zabronić mu styczności z tą osobą. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o odpowiedź, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#PawełJankiewicz">Gdyby pani senator była tylko uprzejma sprecyzować - ust. 7 w art. 1, ale w którym druku?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#WandaKustrzeba">W sprawozdaniu Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych - druk nr 103C, art. 1 ust. 7.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Artykuł 113.)</u>
          <u xml:id="u-317.2" who="#WandaKustrzeba">W art. 113 dodaje się § 3. Chodzi mi o sprecyzowanie pojęcia osoby bliskiej, czy jest takie pojęcie w prawie i co ono znaczy?</u>
          <u xml:id="u-317.3" who="#WandaKustrzeba">Chciałam zwrócić też uwagę na wręcz kryminogenność tego artykułu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#PawełJankiewicz">Jeżeli chodzi o osoby bliskie, to prawo cywilne i prawo karne trochę inaczej określa ten krąg osób.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#PawełJankiewicz">Przyjmuje się, że jeśli któreś prawo tego nie czyni, wówczas posługujemy się określeniem zawartym w prawie cywilnym. W prawie cywilnym ten krąg osób bliskich nie jest precyzyjnie podany. W związku z tym należy się w takiej sytuacji posługiwać tym, czym możemy. Będziemy mogli się oprzeć na orzeczeniu sądu, kogo sąd uzna za osobę bliską.</u>
          <u xml:id="u-318.2" who="#PawełJankiewicz">Przypomnę, że, według dzisiejszego stanu poglądów orzecznictwa i doktryny, za osobę bliską możemy uznać zarówno krewnych, jak i niekrewnych. Wśród niekrewnych będą powinowaci, ale mogą być także osoby niepowinowate, ale faktycznie bliskie. Przypomnę tutaj o takiej instytucji, jak konkubinat, który dzisiaj już jest instytucją prawną. Jeżeli sięgniemy do ustawy o najmie lokali, to dojdziemy do tego, że jest to instytucja prawna. Jest to też osoba bliska duchowo, intelektualnie, psychicznie i fizycznie, mimo że nie jest ani krewnym, ani powinowatym. W każdym indywidualnym przypadku sąd ustala, czy pomiędzy dwiema osobami zachodzi ten stosunek bliskości. Czy będzie to osoba bliska, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-318.3" who="#PawełJankiewicz">Owszem, naruszania czy nadużywania tego przepisu nie unikniemy, bo tego się nie da zupełnie wyeliminować. Bowiem gdybyśmy chcieli na przykład przez kilkakrotne stanowienie tych samych przepisów wyeliminować złe uczynki, to gdybyśmy sformułowali kodeks karny składający się w 50% procentach ze stokrotnego użycia art. 148, tobyśmy mieli nadzieję na wyeliminowanie zbrodni zabójstwa. Tak niestety nie jest. Wystarczy raz powiedzieć, że uznaje się coś za zbrodnię, natomiast reszta już jest życiem i naszym sposobem postępowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#StefanJurczak">Pani senator Stokarska, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#JadwigaStokarska">Mam pytanie do pani senator Łopatkowej.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#JadwigaStokarska">Czy pani propozycje dotyczące zmian w kodeksie karnym i kodeksie rodzinno-opiekuńczym spotkały się z pozytywną opinią ekspertów z tych dziedzin? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#MariaŁopatkowa">Ekspertem, który towarzyszył nam w pracach, był profesor Smyczyński. ponieważ jest on jednym z nielicznych ekspertów zajmujących się prawami dziecka. Zgodził się on na wszystkie nasze propozycje, my także uwzględniliśmy jego propozycje. Był on naszym głównym doradcą. W tych sprawach roboczo współpracowaliśmy również z doktorem Mazurkiewiczem z Wrocławia, który też się zajmuje tą tematyką. Konsultowaliśmy się też z różnymi specjalistami, między innymi nawet z amerykańskim ekspertem, który był tutaj, w Polsce i w Senacie. Oni mają podobne problemy i też dążą do tego, żeby bardziej zhumanizować swoje prawo. Właśnie ten ekspert powiedział nam, że im większe są kary, tym więcej jest agresji. Niestety, w Stanach Zjednoczonych jest to ogromny problem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#StefanJurczak">Pan senator Tyrna, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#MarcinTyrna">Pytanie do pani senator Łopatkowej było proste, nie było jednak odpowiedzi. Myślę, że jest inicjatywa ustawodawcza, więc powinna być analiza zjawiska - jak wygląda sytuacja w naszym narodzie, jeśli chodzi o prawa dziecka? Szkoda, że nie otrzymaliśmy tutaj jednoznacznej odpowiedzi. Jako rodzic sądzę, że wielu z nas czuje się tutaj trochę tak jak w sądzie. Myślę, że nasze społeczeństwo, jako rodzice, w większości jest odpowiedzialne i mówimy tylko o patologii, o pewnym znikomym promilu rodzin.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#MarcinTyrna">Druga sprawa. Pani Senator, proszę mnie ewentualnie wyprowadzić z błędu, ale zrozumiałem, że prawo na dzień dzisiejszy jest, ale jest kiepsko stosowane. Czy mamy tworzyć nowe przepisy prawa, które w dalszym ciągu nie będą stosowane w sposób właściwy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, pani senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#MariaŁopatkowa">Prawo zawsze doskonalimy. Jeśli widzimy, że jest taka sytuacja, że z dziećmi dzieje się coraz gorzej, to właśnie prymat dobra dziecka nas do tego zobowiązuje. Ratyfikowana przez nas Konwencja Praw Dziecka również zobowiązuje do doskonalenia prawa. Eksperci podkreślali, że idziemy właśnie w kierunku dostosowania prawa polskiego do tej konwencji.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#MariaŁopatkowa">Jeśli chodzi o dobro ludzi, to już dawno prawnicy powiedzieli - jest to zapisane w historii prawa - że prawo musiało zastąpić brak przyjaźni między ludźmi. Tam, gdzie jest dobra, kochająca się rodzina, tam nie potrzeba ingerencji prawa. Natomiast prawo jest po to, żeby bronić najsłabszych tam, gdzie łamie się to prawo. A kilka milionów dzieci w rodzinach zagrożonych? Tam się łamie prawo dziecka na co dzień. Chcemy ochronić właśnie te dzieci. Oczywiście, większość kochających rodziców domaga się zrobienia czegoś, by te złe rodziny mogły być na tyle wsparte dobrym prawem, żeby go nie łamały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#StefanJurczak">Pan senator Adamski, proszę o pytanie. Nie ma pana senatora?</u>
          <u xml:id="u-326.2" who="#StefanJurczak">Pan senator Frączek, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#JózefFrączek">Muszę powiedzieć, że jestem zbudowany ogromnym zaangażowaniem pani profesor w ochronę praw dziecka, ale z drugiej strony czuję w tych wszystkich pani uzasadnieniach pewien niedosyt. Mówi pani dużo o dobru dziecka, o krzywdzie dziecka, o miłości dziecka, o pojęciach, moim zdaniem, trudno definiowalnych. Mam pytanie, czy nie uważa pani, że stosunek rodziców do dziecka rodzi się już przed narodzeniem tego dziecka? Że późniejsze postępowanie jest tylko pewną konsekwencją? Czy w takim wypadku nie należałoby rozciągnąć tej ustawy również na prawa dzieci nie narodzonych? Czy można zabijać dziecko bez jego zgody, wyszarpywać je po kawałku? To było pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#JózefFrączek">I drugie pytanie, konkretne. Czy nie należałoby w tej ustawie ustanowić pełnomocnika do spraw dzieci nie narodzonych, który mógłby potem bronić ich praw? W końcu przerwanie życia dziecka nie narodzonego, aczkolwiek poczętego wbrew jego woli, jest karygodnym przestępstwem. Jest to zbrodnia ludobójstwa, jest to coś więcej niż pobicie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, pani senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#MariaŁopatkowa">Naszą ustawę dostosowywaliśmy do Konwencji Praw Dziecka. Jest tam między innymi zapis dotyczący dziecka poczętego i ochrony jego praw, bo przecież dziecko poczęte znajduje się w kobiecie ciężarnej. Jeśli chronimy kobietę ciężarną, to chronimy także poczęte dziecko. Jest tam też zapis dotyczący spraw majątkowych dziecka poczętego. Tak że wychodzimy tu naprzeciw konwencji, a nawet idziemy dalej. Ale jest to przede wszystkim dopasowywanie prawa do konwencji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#StefanJurczak">Pan senator Graboś.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#WitoldGraboś">Przepraszam, nie mam zamiaru zadawać pytania, tylko chciałbym, jako sprawozdawca, wyjaśnić pewną rzecz.</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#WitoldGraboś">Otóż nie bez racji pan senator Madej i pan senator Tyrna dostrzegli pewną niezborność logiczną w dyskusji nad nowelizacją tegoż kodeksu. Powiadamy, że albo prawo jest złe, albo praktyka jego stosowania jest zła i z tego utworzyła się pozorna antynomia. Wydaje mi się, że najbardziej właściwa byłaby trzecia ewentualność - prawo w praktyce się nie sprawdza, bo nie jest doskonałe. Więc w istocie propozycja nowelizacji jest propozycją będącą tym trzecim wyjściem. Skoro prawo się nie sprawdza w praktyce, to być może trzeba je zmienić, aby zaczęło się sprawdzać. I taki jest sens tej nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-331.2" who="#WitoldGraboś">I jeszcze jedna uwaga, która dotyczy pytania pani senator Kustrzeby. Pani senator, proponowałbym, żeby art. 951 § 3 doczytać do końca. To prawo do styczności z osobami bliskimi można ograniczyć, jeżeli wymagałaby tego ochrona zdrowia psychicznego lub fizycznego dziecka, albo jeżeli miałoby to służyć uchronieniu go przed demoralizacją. Nie jest to absolutne prawo, które pozwalałoby na przykład na kontaktowanie się dzieci ze środowiskiem zdemoralizowanym, a rodzic byłby bezsilny. Tyle tytułem wyjaśnienia. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#StefanJurczak">Pan senator Madej, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#JerzyMadej">Panie Marszałku! Moje pytanie jest skierowane ponownie do pana senatora Jankiewicza, który mówił o tym, że prawa dziecka w zakresie jego nienaruszalności osobistej są w zasadzie chronione. Jeżeli dziesięcioletnie dziecko pójdzie na posterunek policji i powie, że zostało pobite przez ojca, to czy pan rzeczywiście wierzy, że policjant pójdzie to sprawdzić? Czy czasem nie powie, że jest to sprawa rodzinna? Przecież taka jest praktyka. Pan mówi o ideale. Oczywiście, jak mówił sam pan senator Jankiewicz, gdyby wszyscy ludzie byli idealni, to prawo nie byłoby potrzebne. W tej sprawie zabiorę jeszcze potem głos w dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#JerzyMadej">Jakie są w tej chwili możliwości zrealizowania prawa do nienaruszalności fizycznej, cielesnej dziecka? Do kogo dziecko ma się w razie czego zgłosić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#PawełJankiewicz">Gdybyśmy wszyscy byli ideałami, życie byłoby nudne - ale to tak przy okazji moje zdanie.</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#PawełJankiewicz">Panie Senatorze, jak już mówiłem - prawo jest prawem, życie jest życiem, to, o czym pan w tej chwili powiedział, dokładnie mieści się w tej kategorii. Prawo jest, jakie jest. Reguluje ono stosunki pomiędzy ludźmi i każdy człowiek może z niego skorzystać, także policjant. Jaka jest szansa, że ten policjant zareaguje? Ano taka, że jeżeli jego poglądy będą zgodne z tym, że przepis należy realizować dokładnie w sposób, jaki jest zapisany, to zareaguje, a jeżeli będzie nauczony, że w pewnych wypadkach nie należy reagować, to nic nie zrobi, ale to już nie jest kwestia prawa, lecz jego stosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-335.1" who="#StefanJurczak">Pan senator Adamski. Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#JerzyAdamski">Panie Marszałku, mam pytanie do pana senatora Andrzejewskiego. Podoba mi się pańska poprawka, ale mam pewną uwagę. Myślę, że znowu wprowadzamy korektę, w której wyniku będzie decydował sędzia. Mały przykład. Małżeństwo jest po rozwodzie, ale mieszka w tym samym domu, co się często zdarza. Małżonek jest pozbawiony praw rodzicielskich. Żona umiera. Dziecko jest emocjonalnie związane z ojcem, ale matka po tylu konfliktach zadecydowała, że dziecko ma wychowywać babka, która mieszka, powiedzmy, w drugim końcu Polski. Czy to nie jest sprzeczne z tym, co mówiła pani senator Łopatkowa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#PiotrAndrzejewski">To nie jest dobre. Wydaje mi się, że pan porusza rzeczywiście istotę sprawy, Panie Senatorze. Ten przepis składa się z trzech części. Niewątpliwie za nim idzie przepis, który mówi, że zadecyduje sąd, biorąc pod uwagę priorytet dobra dziecka. Powstaje tu norma sędziowska, która nakrywa normę systemu prawnego. Praktyczne rozwiązanie konkretnego stanu faktycznego to właśnie norma sędziowska. Sąd bierze tę wolę jedynie pod uwagę. Powiedziane jest bowiem tyle, że powinien ją uwzględnić. Znaczy to, iż przeprowadza dowód przed sądem z tego oświadczenia. które po śmierci wywiera skutek dowodu, natomiast nie może orzec zgodnie z tą wolą, jeżeli ma jakiekolwiek wątpliwości, że byłoby to sprzeczne z dobrem dziecka. Mówi o tym § 2. Sąd opiekuńczy uwzględnia wolę zmarłego rodzica, chyba że byłoby ona sprzeczna z dobrem dziecka. To sąd ustanawia właściwą formę. Tak więc bierze się to pod uwagę, nie jest to natomiast wiążące.</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#PiotrAndrzejewski">A dlaczego to trzeba zapisać? Aby temu nadać rangę konieczności wzięcia pod uwagę i przeprowadzenia tego dowodu przez sąd. Zasada legalizmu wymaga, żeby to zostało zapisane. Bo tak, to rodzic może sobie napisać i ktoś może to wykorzystać. Nie ma natomiast możliwości zmuszenia, żeby to zostało przez sąd poważnie potraktowane. Sąd w uzasadnieniu musi napisać, dlaczego uznał, że wola zmarłego rodzica, którą powinien respektować, nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd to również tylko organ, który podlega kontroli - mówię to już jako praktyk.</u>
          <u xml:id="u-338.2" who="#PiotrAndrzejewski">W podanym przez pana przypadku tak właśnie by było. Jeżeli odpowiadałoby to rzeczywistości, przy wzięciu pod uwagę wszystkich argumentów, sąd niewątpliwie nie uwzględniłby woli zmarłego rodzica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#StefanJurczak">Pan senator Frączek. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#JózefFrączek">W odpowiedzi, którą otrzymałem od pani profesor Łopatkowej, przewijała się myśl, że nadrzędnym celem tej nowelizacji jest chęć dopasowania prawa polskiego do konwencji europejskich. Teraz mam nowe pytanie. Skąd się bierze u pani to przekonanie o wyższości konwencji europejskich nad prawem stanowionym w parlamencie Rzeczypospolitej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-341.1" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#MariaŁopatkowa">Stąd, że jeśli chodzi o Konwencję Praw Dziecka, to właściwie pracował nad nią cały świat, kraje ONZ, a prace trwały 10 lat. Oczywiście, możemy pójść jeszcze dalej, bo konwencja mówi, że jeśli państwa-strony mają lepsze rozwiązanie, to oczywiście powinny je stosować. Trzeba jednak również korzystać z dobrych wzorów, a uważamy, że mimo pewnej niedoskonałości Konwencja Praw Dziecka ONZ jest krokiem naprzód. Najpierw przez 30 lat była Deklaracja Praw Dziecka, nikt prawie w Polsce nie wiedział, co zawierała, a szkoda. Między innymi znajdował się w niej zapis, że w pierwszych latach życia dziecka nie można odłączać go od matki. A my dopiero teraz w naszym projekcie mówimy o matkach więźniarkach, o tym, że nie można rozłączać matki z dzieckiem, zwłaszcza małym, i o matkach, które się wyrzuca na ulicę. To wszystko było już zapisane w deklaracji ONZ, tylko że nikt o tym nie wspominał. Tak więc myślę, że powinniśmy stosować te wzory. Jesteśmy teraz w Radzie Europy, rada też ma teraz projekt konwencji. Nasze propozycje prawdopodobnie będą brane pod uwagę, ale my również powinniśmy wziąć pod uwagę to, co inni mają w tej sprawie do powiedzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-343.1" who="#StefanJurczak">Pani senator Łękawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#BarbaraŁękawa">Mam pytanie do senatorów sprawozdawców. Jak się ma ta inicjatywa senatorska do projektu złożonego w Sejmie dotyczącego tej samej ustawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#MariaŁopatkowa">Już to konsultowaliśmy. Projekt sejmowy dotyczy tylko adopcji i nie jest sprzeczny z naszymi zapisami, natomiast my postępujemy bardziej radykalnie, dając, termin trzech miesięcy, czego nie określał tamten projekt. Inicjatywa senatorska nie jest więc sprzeczna z projektem sejmowym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#PiotrAndrzejewski">Jeżeli można, Panie Marszałku. Chciałbym się wypowiedzieć, bo jest to materia ściśle prawna. Budzi ona chyba nasze słuszne zainteresowanie jako izby wyższej.</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#PiotrAndrzejewski">Otóż jesteśmy bardzo ograniczeni zakresem materii poruszonej przez Sejm w ustawie nowelizującej i nie możemy wyjść poza nią. Przypominam, że nasza inicjatywa była już raz sygnalizowana, jest wcześniejsza i ma szerszy zakres. Te dwie inicjatywy nie pokrywają się. W zakresie, w którym do tego dochodzi, mamy możliwość zgłoszenia tego w charakterze poprawek. Ale tam, gdzie się nie pokrywają, nie możemy nic zrobić, jeżeli nie przyjdzie do nas ta materia z Sejmu. Dlatego wydaje mi się, że powinniśmy pracować nad tą ustawą. Tam, gdzie nastąpi zetknięcie tej inicjatywy z ustawą uchwaloną już przez Sejm - jest taki zakres, nieduży, ale jest - będziemy się po prostu czuli zobligowani wnieść poprawki do tych przepisów, zgodne z rozwiązaniami z naszej inicjatywy ustawodawczej. Wydaje mi się, że taka praktyka - nie nakazana prawem, ale przyjęta przez nasze komisje, i Senat in corpore - byłaby prawidłowa. Z samego natomiast faktu, że Sejm zajął się tym samym tematem po nas, nie wynika jeszcze celowość zaprzestania podejmowania inicjatyw ustawodawczych czy pracy w Sejmie nad inicjatywami ustawodawczymi, gdyż - jak powiadam - później mamy bardzo ograniczony zakres ustosunkowywania się do przedmiotu inicjatywy ustawodawczej, czyli tego, co Sejm zawarł w ustawie nowelizującej. Jeżeli jest to zupełnie nowa materia prawna, wtedy jest inaczej, ale przecież z reguły mamy do czynienia z ustawami zmieniającymi istniejący stan prawny, a wtedy musimy się trzymać tego, co zrobił Sejm, bo inaczej, jak już dowiodła praktyka, Sejm może pominąć nasze rozpoznanie tej kwestii, przyjmując, że to, co my proponujemy jako korektę, wyszło poza materię jego uregulowań. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-348.1" who="#StefanJurczak">Otwieram debatę nad przedstawionym projektem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-348.2" who="#StefanJurczak">Przypominam, że zgodnie z art. 38 ust. 2 Regulaminu Senatu senatorowie, którzy zamierzają wziąć udział w dyskusji, zapisują się do głosu u prowadzącego listę mówców sekretarza Senatu, natomiast wnioski o charakterze legislacyjnym składają na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-348.3" who="#StefanJurczak">Przypominam ponadto, że zgodnie z art. 40 ust. 1 i 2 Regulaminu Senatu przemówienie senatora w debacie nie może trwać dłużej niż 10 minut, a w debacie nad daną sprawą senator może zabrać głos tylko dwa razy, ale powtórne przemówienie nie może trwać dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-348.4" who="#StefanJurczak">Dwoje senatorów, pan senator Stanisław Ceberek i pani senator Alicja Grześkowiak, złożyło swoje wystąpienia do protokołu. Pani senator złożyła zarazem wniosek o odrzucenie projektu.</u>
          <u xml:id="u-348.5" who="#StefanJurczak">Obecnie głos zabierze pan senator Jan Stypuła. Następnym mówcą będzie pan senator Jerzy Derkacz.</u>
          <u xml:id="u-348.6" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#JanStypuła">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#JanStypuła">Po raz pierwszy inicjatywa przeprowadzenia zmian w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym została przedstawiona opinii publicznej przez panią senator Marię Łopatkową podczas zorganizowanej przed rokiem w Senacie konferencji prasowej. Środki masowego przekazu zareagowały natychmiast. Projekt budził wiele emocji, również o wydźwięku negatywnym. W skrajnych przypadkach zarzucano autorom chęć ograniczenia prawa rodziców do wychowywania własnego dziecka i dążenie do rozbicia rodziny, co miałby nastąpić właśnie po nowelizacji kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz innych kodeksów.</u>
          <u xml:id="u-349.2" who="#JanStypuła">Jako jeden z sygnatariuszy projektu daleki jestem od generalizowania, że w polskich rodzinach dzieje się źle, że konieczne jest wprowadzanie radykalnych zmian. Inicjatywa senacka ma na celu wpływanie poprzez sprawnie działające prawo na los rodzin patologicznych, umożliwienie im powrotu do normalnego życia.</u>
          <u xml:id="u-349.3" who="#JanStypuła">Przedstawię dwa przykłady, które dowodzą, że obowiązujące prawo nie zawsze działa sprawnie i na korzyść rodziny. Właśnie takim sytuacjom ma zapobiegać zaproponowana nowelizacja. Oba przypadki miały miejsce w województwie łomżyńskim, w obu petenci zgłosili się do mego biura, bo nie mogli sobie poradzić z obowiązującymi przepisami, działającymi de facto na szkodę rodziny.</u>
          <u xml:id="u-349.4" who="#JanStypuła">Pierwszy dotyczył kobiety, która, będąc właścicielką trzech czwartych domu jednorodzinnego, nie mogła zameldować w nim swojego męża i ojca rodziny bez uzyskania zgody właściciela pozostałej części budynku. W praktyce mąż, jako nigdzie nie zameldowany, ma status włóczęgi bez prawa do opieki medycznej i do pracy.</u>
          <u xml:id="u-349.5" who="#JanStypuła">Przypadek drugi jest jeszcze bardziej dramatyczny, głównie dlatego, że dotyczy bardzo młodych ludzi. Piętnastoletnia dziewczyna, opuszczona przez rodziców i odrzucona przez opiekujących się jej młodszym bratem dziadków, zaszła w ciążę. Urodziła dziecko, z trudem zresztą utrzymane przez lekarzy przy życiu, którego ojcem jest dziewiętnastoletni chłopak akceptujący mimo młodego wieku powstałą sytuację. Akceptacja w jego przypadku oznacza przyznanie się do ojcostwa i chęć poślubienia młodocianej matki. Całą trójką pragnęła zaopiekować się matka chłopca. Zapewniała zarówno miejsce zamieszkania, jak i utrzymanie, mimo że sama zarabiała niewiele. Wydawałoby się więc, że nic nie stoi na przeszkodzie, by powstała nowa rodzina, która z czasem pokona istniejące trudności psychologiczne, materialne i będzie funkcjonować normalnie o własnych siłach. Tymczasem obowiązujące prawo stanowi inaczej. Matka dziecka, jako małoletnia i bez opiekuna prawnego, została orzeczeniem sądu rodzinnego skierowana do pogotowia opiekuńczego, a niemowlę cały czas karmione przez matkę do domu małego dziecka w Białymstoku, oddalonego od Łomży o prawie 100 kilometrów. Nadmienię, że lekarze opiekujący się obojgiem w szpitalu stwierdzili pełną akceptację niemowlęcia przez młodą matkę i rozwój uczuć macierzyńskich. Przeciwko ojcu dziecka toczyło się postępowanie karne za uwiedzenie nieletniej. Babce nie przysługiwało prawo do opieki nad urodzonym poza związkiem małżeńskim wnukiem. Całe wydarzenie zostało opisane w regionalnej prasie. Działania, które wraz z panią senator Łopatkową podjęliśmy, zostały określone jako przeprowadzone na granicy prawa. W całej tej historii, która na szczęście zakończyła się dla jej bohaterów pozytywnie, zabrakło, zdaje się, wśród natłoku paragrafów, zdrowego rozsądku i dążenia do celu nadrzędnego, jakim jest w tym przypadku dobro rodziny.</u>
          <u xml:id="u-349.6" who="#JanStypuła">Zaproponowane zmiany legislacyjne są podyktowane troską o stan zdrowia matki i dziecka, warunkują pieczę rodzicielską sprawowaną przede wszystkim dla zapewnienia dobra dziecka, jego prawa do miłości rodziców i kontaktu z osobami bliskimi. Niedopuszczalne jest kwestionowanie czy ograniczanie praw kobiety ciężarnej do opieki nad własnym dzieckiem. Jeżeli projekt gwarantuje kobiecie, która podlega karze z racji wyroku sądowego, prawo do opieki nad dzieckiem, to takie prawo powinna mieć tym bardziej matka, której przewinieniem jest jedynie młodociany wiek.</u>
          <u xml:id="u-349.7" who="#JanStypuła">Decydując o zmianie dotychczasowej formy prawnej pieczy nad dzieckiem, sąd opiekuńczy uwzględnia zwłaszcza więzi uczuciowe łączące je z bliskimi. Istnieją naturalnie sytuacje, w których rodzice nie wykazują żadnego zainteresowania dzieckiem umieszczonym już wcześniej w sierocińcu czy rodzinie zastępczej. Proponuje się, by w takiej sytuacji po upływie trzech miesięcy sąd odbierał im prawa rodzicielskie. Wówczas ograniczeniu ulegałyby również prawa tego rodzica, który utrudnia lub bezprawnie uniemożliwia kontakt dziecka z drugim rodzicem albo innymi bliskimi. Dotychczas sądy były nadzwyczaj powściągliwe w odbieraniu czy egzekwowaniu władzy rodzicielskiej, co często odbijało się na zdrowiu dziecka. Paradoksalnie, właśnie łomżyński sąd rodzinny postarał się o rygorystyczną egzekucję prawa, próbując odebrać władzę rodzicielską rodzicom, którzy bardzo chcieli ją zachować i nie zaniedbywali dziecka.</u>
          <u xml:id="u-349.8" who="#JanStypuła">I jeszcze jedna kwestia, która jakże byłaby przydatna w sprawie łomżyńskiej. Otóż w przypadku odbierania praw rodzicielskich trzeba mieć na względzie przede wszystkim dobro dziecka. Jeśli istnieje zagrożenie dla jego zdrowia albo życia, należy odstąpić od wykonania orzeczenia i przekazać sprawę z powrotem do sądu. Pamiętajmy, że mówiąc o zagrożeniu zdrowia, mamy również na myśli zdrowie psychiczne. Wystarczy odwiedzić jeden z wielu domów małego dziecka, by przekonać się, do jakich zmian w psychice prowadzi osierocenie, jak silna jest potrzeba opieki rodzicielskiej w każdym indywidualnym przypadku.</u>
          <u xml:id="u-349.9" who="#JanStypuła">Ponieważ nie do wszystkich przemawiają argumenty natury psychologicznej czy wręcz uczuciowej, bo w końcu to nie one powinny być motorem zmian legislacyjnych uchwalanych przez parlament, odwołam się do motywacji ekonomicznej. Proszę policzyć, ile skarb państwa, a więc każdego podatnika, kosztuje dzienne utrzymanie niemowlęcia w domu małego dziecka, nieletniej matki w pogotowiu opiekuńczym i skazanego za uwiedzenie młodego ojca.</u>
          <u xml:id="u-349.10" who="#JanStypuła">Twierdzę, że omawiany dzisiaj projekt, inicjatywa senacka, pozwoli na sensowne, zgodne z literą prawa wyrokowanie w podobnych przypadkach, gdzie dobro i jedność rodziny będzie celem nadrzędnym. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-350.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Jerzego Derkacza. Następnym mówcą będzie pan senator Jerzy Cieślak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#JerzyDerkacz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#JerzyDerkacz">Istotą nowelizacji ustawy „Kodeks rodzinny i opiekuńczy” jest upodmiotowienie dziecka i poszanowanie jego praw do godnego życia w rodzinie i społeczeństwie. Wydawać by się mogło, że tak określony cel zmiany ustawy nie powinien budzić wątpliwości. Niestety, tak się nie dzieje. Z przykrością zauważam, że nie znajduje on także zrozumienia wśród części środków przekazu. Z tego wniosek, że musi jeszcze upłynąć dużo wody w Wiśle, nim świadomość, iż dziecko to także pełnowartościowy - choć mały i często bezbronny - podmiot, a nie przedmiot, stanie się w naszym kraju powszechna.</u>
          <u xml:id="u-351.2" who="#JerzyDerkacz">Proponowana nowelizacja stanowi w świetle obowiązujących przepisów prawnych istotny krok do przodu w poszanowaniu praw dziecka. Jest wyważona i nie zawiera jakichś ultranowoczesnych, rewolucyjnych zapisów, uwzględnia jednakże szereg współczesnych zjawisk społecznych, w których poszkodowane są dzieci, czemu stara się zapobiec.</u>
          <u xml:id="u-351.3" who="#JerzyDerkacz">Mimo że Polska ratyfikowała konwencję Organizacji Narodów Zjednoczonych o prawach dziecka, to jednak prawa te są często bezkarnie łamane przez dorosłych. Coraz więcej dzieci trafia do szpitali w wyniku obrażeń zadanych świadomie przez rodziców. Są też pierwsze przypadki zmuszania dzieci do żebraniny, a nawet do nierządu. Prawo wkracza dopiero wówczas, gdy dziecko umiera w wyniku pobicia przez dorosłych. Instytucje powołane do obrony praw dziecka są bezradne. Dziecko skarżące się na swój los może być jedynie wysłuchane, racja zawsze jest po stronie dorosłego. Wszak dotychczasowe przepisy mówią, że dziecko winno być posłuszne rodzicom. To posłuszeństwo często bywa egzekwowane jedynie za pomocą bicia, a nie autorytetu rodziców i opiekunów. Takie metody prowadzą do wynaturzeń, zabijają instynkt miłości. Gdy tak wychowany człowiek wkracza w dorosłe życie, poszerza grono ludzi chorych na znieczulicę, agresywnych, często przestępców, odpłacając w ten sposób społeczeństwu za to, że nie ingerowało w jego proces wychowawczy.</u>
          <u xml:id="u-351.4" who="#JerzyDerkacz">Dzieci należy w sposób szczególny chronić przed przemocą fizyczną i psychiczną, nie tylko dlatego, że są małe i bezbronne, ale także, a może przede wszystkim dlatego, że taki będzie przyszły świat, jakich ludzi teraz do niego przysposobimy.</u>
          <u xml:id="u-351.5" who="#JerzyDerkacz">Panie i Panowie Senatorowie! Sprawozdawcy komisji w sposób wyczerpujący przytoczyli argumenty przemawiające za zmianą ustawy „Kodeks rodzinny i opiekuńczy”. Nie chcę się więc powtarzać. Pozwolę sobie tylko na koniec wyrazić wdzięczność pani senator Marii Łopatkowej za to, że jej aktywność na forum Senatu pozwoliła uczulić wielu z nas na sprawy dzieci, a więc na sprawy podstawowe. Jest wielką zdobyczą trzeciej kadencji Senatu to, że trafiły one na forum obrad naszej izby. Ale ochrona praw dziecka to zadanie dla całego społeczeństwa, instytucji, fundacji, stowarzyszeń, a także środków przekazu. Żadne komercyjne czy inne racje nie uzasadniają milczenia na ten temat lub lansowania wstecznych, zaściankowych poglądów. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Jerzego Cieślaka. Następnym mówcą będzie pani senator Barbara Łękawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#JerzyCieślak">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#JerzyCieślak">Senacka inicjatywa nowelizacji kodeksu rodzinnego i opiekuńczego budziła od początku liczne kontrowersje. Uważnie słuchałem opinii zwolenników i przeciwników tej nowelizacji, ale przyznać muszę, że na podstawie tych opinii nie byłem w stanie wyrobić sobie indywidualnego, ostatecznego i jednoznacznego poglądu. Dlatego projekt pierwotny z dnia 22 czerwca 1994 r., zawarty w druku numer 103, pozwoliłem sobie przesłać na ręce prezesa Sądu Wojewódzkiego w Jeleniej Górze. Po kilku tygodniach otrzymałem opinię sędziego-wizytatora do spraw rodzinnych oraz prezesów sądów rejonowych w okręgu. Jest to dwanaście uwag szczegółowych, z których sześć w zasadzie się zdezaktualizowało, ponieważ uwzględnione zostały już w toku dalszych prac legislacyjnych. Pozostałe sześć uważam za swój obowiązek przedstawić Wysokiej Izbie, najkrócej jak to możliwe.</u>
          <u xml:id="u-353.2" who="#JerzyCieślak">Pierwsza z tych uwag dotyczy art. 43. W opinii konsultantów przepis dodatkowy jest zbędny, gdyż z istniejących unormowań wynika, że w skład majątku dorobkowego nie wchodzi majątek małoletnich dzieci. Mówi o tym art. 31 i artykuły następne kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.</u>
          <u xml:id="u-353.3" who="#JerzyCieślak">Kolejna uwaga dotyczy art. 84. Wprowadzenie § 3, który mówi, iż matka może wytoczyć powództwo o ustalenie ojcostwa już przed urodzeniem dziecka, jest przede wszystkim dodatkową uciążliwością dla samej powódki. W okresie ciąży powódka będzie musiała stawiać się do sądu, składać zeznania, dojeżdżać na stosowne badania do często odległych ośrodków specjalistycznych. Poza tym przeprowadzenie badań DNA jest znacznie prostsze u dziecka narodzonego, a to badanie właśnie ma znaczenie rozstrzygające. Zdaniem konsultantów, wydłuży to tok postępowania sądowego i stworzy dodatkowe obciążenie psychiczne powódki w trudnym okresie jej życia. Poza tym przepis ten konsultanci uważają za zbędny z uwagi na treść art. 141 i 142 oraz art. 75.</u>
          <u xml:id="u-353.4" who="#JerzyCieślak">W art. 95, zdaniem konsultantów, należało pozostawić § 2 i 3, a w § 3 skreślić tylko wyrazy: „dobro społeczne”, bowiem jedynym kryterium w intencji tej ustawy powinno być dobro dziecka.</u>
          <u xml:id="u-353.5" who="#JerzyCieślak">Zapisy w art. 95 konsultanci uważają za zbędne. Wystarcza dotychczasowa regulacja prawna, która w pełni zabezpiecza interesy dziecka. Prawa do miłości, godności osobistej i innych nie należą do kategorii prawnej. W określeniu: „piecza”, jeśli jest ono prawidłowo wykonywane, mieszczą się wszystkie przesłanki, które miałyby zawierać przepis art. 951. Sąd ma możliwość ingerencji w oparciu o dotychczasowe unormowania, na przykład art. 109.</u>
          <u xml:id="u-353.6" who="#JerzyCieślak">Następna uwaga dotyczy art. 1011. Zamieszczenie tego rodzaju dodatkowego przepisu konsultanci uważają za zbędne, gdyż w świetle dotychczasowych unormowań w każdym przypadku, gdy sąd poweźmie wiadomość o istnieniu zastrzeżeń co do osoby mającej wykonywać władzę rodzicielską - na przykład wskazanie innej osoby niż rodzic do sprawowania pieczy po jej śmierci - jest zobowiązany wszcząć postępowanie z urzędu, kierując się wyłącznie dobrem dziecka.</u>
          <u xml:id="u-353.7" who="#JerzyCieślak">Kolejna uwaga dotyczy art. 112. Dodanie dodatkowego przepisu, art. 1123, jest zbędne. Dotychczasowe unormowania pozwalają, a nawet nakazują sądowi przy zmianie formy prawnej pieczy nad dzieckiem uwzględnianie dobra dziecka i wzięcie pod uwagę zwłaszcza więzi uczuciowych dziecka z osobami bliskimi.</u>
          <u xml:id="u-353.8" who="#JerzyCieślak">Ostatnia uwaga dotyczy art. 113. Zdaniem konsultantów, również ta nowelizacja polegająca na dodaniu przepisu w nowym brzmieniu jest zbędna, gdyż dotychczasowe przepisy, na przykład art. 109, pozwalają sądowi na wydawanie odpowiednich zarządzeń, gdy dobro dziecka jest zagrożone.</u>
          <u xml:id="u-353.9" who="#JerzyCieślak">Jedna uwaga natury ogólniejszej. Otóż, zdaniem jeleniogórskich prawników, należy bezwzględnie wprowadzić dodatkowe przepisy dotyczące egzekucji orzeczeń sądowych, na przykład, gdy zachodzi sytuacja przymuszenia rodzica w celu wyegzekwowania kontaktów z małoletnim w trybie art. 1050 kodeksu postępowania cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-353.10" who="#JerzyCieślak">Ze względu na treść tego przepisu tok postępowania jest niezwykle długotrwały, gdyż najpierw wyznacza się termin do wykonania z zagrożeniem grzywną. Dopiero następnie, po jego bezskutecznym upływie sąd może nałożyć grzywnę i jednocześnie wyznaczyć nowy termin do wykonania czynności z zagrożeniem surowszej grzywny. Ze względu na często trudną sytuację materialną stron, przepis ten jest wysoce nieskuteczny, gdyż grzywny na ogół nie można po prostu wyegzekwować. Należałoby wprowadzić przepisy pozwalające sądowi stosować grzywnę równocześnie z zamianą na areszt.</u>
          <u xml:id="u-353.11" who="#JerzyCieślak">Skuteczniejszego unormowania wymagają również przepisy dotyczące wydania dziecka. Postępowanie związane z przysposobieniem małoletniego przez osobę za granicą powinno zostać uproszczone w przypadku, gdy chodzi o przysposobienie dziecka współmałżonka. Miałoby to na celu ochronę związków uczuciowych małoletniego.</u>
          <u xml:id="u-353.12" who="#JerzyCieślak">Przy obecnej sytuacji kadrowej sądów i nierealne zbędne jest wprowadzenie w życic § 2 art. 509 kodeksu postępowania cywilnego. Na podstawie przepisu art. 569 § 2 kodeksu postępowania cywilnego sąd ma obowiązek działania z urzędu w przypadkach nagłych i wydawania z urzędu wszelkich potrzebnych zarządzeń.</u>
          <u xml:id="u-353.13" who="#JerzyCieślak">Uznałem za celowe przedstawić Wysokiej Izbie te uwagi. Całość pozwolę sobie przekazać zainteresowanym komisjom z nadzieją, że kiedy ustawa wróci do Sejmu i będzie po raz drugi przedmiotem pracy Senatu, być może, przydadzą się w celu jej doskonalenia. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu panią senator Barbarę Łękawę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#BarbaraŁękawa">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#BarbaraŁękawa">W większości cywilizowanych krajów sprawy rodzinne i opiekuńcze są traktowane z ogromną delikatnością, przy ścisłym przestrzeganiu nadrzędnej normy pomocniczości. Byłoby paradoksem, gdyby w Polsce odrzucaniu omnipotencji totalitarnego państwa towarzyszyło wdzieranie się prawa stanowionego w sferę suwerenności rodzinnej.</u>
          <u xml:id="u-355.2" who="#BarbaraŁękawa">Taka interwencja prawna we wspólnotowe odniesienia osobowe jest bezzasadna, skoro rodzina nie jest organem państwa i posiada własną celowość. Może się okazać ponadto szkodliwa, gdyż narusza spontaniczność fundamentalnych ludzkich relacji właściwych małżeństwu i rodzicielstwu. Prawodawstwo nie powinno wkraczać w obszar prywatności, którego trzon stanowi życie rodzinne. Tego obszaru formalizować nie wolno.</u>
          <u xml:id="u-355.3" who="#BarbaraŁękawa">Wysoka Izbo! Prawo powinna cechować stabilność. Zmiana obowiązujących aktów normatywnych może być spowodowana tylko poważnymi racjami, do których nie zalicza się chęci doskonalenia dawnych sformułowań, jeżeli nadal spełniają one założoną funkcję. Ponadto prawodawstwo nie może być deklaracją intencji, ale musi uwzględniać aspekt pragmatyczny, w tym szansę egzekucji poszczególnych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-355.4" who="#BarbaraŁękawa">Trudno uwierzyć, by projektodawcy ustawy rzeczywiście zakładali, iż zmieniony tekst kodeksu rodzinnego i opiekuńczego istotnie wpłynie na optymalizację relacji wewnątrzrodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-355.5" who="#BarbaraŁękawa">Wątpliwość ta jest tym bardziej zasadna, że szereg użytych przez projektodawców wyrażeń oraz zwrotów ma bardzo nieostrą konotację. Na przykład: prawo do godnej śmierci, prawo do styczności dziecka z innymi osobami jemu bliskimi itp.</u>
          <u xml:id="u-355.6" who="#BarbaraŁękawa">Nie brakuje także zapisów nierealnych takich jak wprowadzenie instytucji ciągle dyżurującego sędziego opiekuńczego. Racjonalna regulacja prawna wymaga, by dobro chronione było jednoznacznie wskazane i żeby posiadało wyższą rangę od dobra poświęconego w przypadku zachodzącej między nimi kolizji.</u>
          <u xml:id="u-355.7" who="#BarbaraŁękawa">Wysoka Izbo! Projekt wprowadza nieład prawny przez zastąpienie, zresztą niekonsekwentnie, terminu: „władza rodzicielska” terminem: „piecza”. Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych pozostawia w proponowanej ustawie — druk nr 103C — termin: „władza rodzicielska”. Komisja Praw Człowieka i Praworządności zaś w proponowanej przez siebie ustawie — druk nr 103A — wprowadza termin: „piecza”, tak jak to było w projekcie.</u>
          <u xml:id="u-355.8" who="#BarbaraŁękawa">Jeżeli konotacja obu nazw jest identyczna, to nie ma uzasadnienia do takiej zmiany. Jeżeli zaś piecza rodzicielska nie wiąże się z prawnymi kompetencjami rodziców, nie może być skutecznie sprawowana.</u>
          <u xml:id="u-355.9" who="#BarbaraŁękawa">Słowo: „władza” w swojej właściwej treści niesie charakter służebny. Tylko w takich płaszczyznach należy rozpatrywać każdą władzę, która ma służyć rodzinie, dziecku i społeczeństwu, a nie tak, jak to pani senator Łopatkowa sugerowała. Bo to, o czym pani mówiła, to jest patologia. A przecież Najjaśniejsza Rzeczpospolita chce być państwem przestrzegania prawa, które służy narodowi i jego egzystencji. I każda władza musi się uczyć swojej służebnej roli.</u>
          <u xml:id="u-355.10" who="#BarbaraŁękawa">Zapis zamieszczony na przykład w art. 1 pkt 13 - druk nr 103 - oraz przyjęty w sprawozdaniu Komisji Praw Człowieka i Praworządności - druk nr 103A - art. 1 pkt 10b dotyczący możliwości pozbawiania rodziców prawa pieczy rodzicielskiej, jest całkowicie niezgodny z duchem języka polskiego. Opiera się ponadto na przesłankach totalitarnych.</u>
          <u xml:id="u-355.11" who="#BarbaraŁękawa">Prawo do „sprawowania pieczy”, nie zaś do „pieczy”, jest przyrodzonym uprawnieniem rodziców, którego żadna władza nie może im przyznać ani odebrać.</u>
          <u xml:id="u-355.12" who="#BarbaraŁękawa">Ten artykuł zawiera arbitralny i bezprecedensowy zapis dotyczący pozbawienia przez sąd opiekuńczy prawa sprawowania pieczy rodzicielskiej przez rodziców, którzy zaniedbują wykonywanie swoich obowiązków względem dziecka przez okres trzech miesięcy. Nie uwzględnia się ani przyczyn takiego zaniedbania, które może być usprawiedliwione, ani nie pozostawia się sądowi szans do stosowania ewentualnej sankcji w zależności od indywidualnych okoliczności. Przepis razi rygoryzmem i bezdusznością, jak również wydaje się naruszać kompetencje sądów.</u>
          <u xml:id="u-355.13" who="#BarbaraŁękawa">Analogicznie budzi sprzeciw proponowana w projekcie - druk nr 103 i 103A - w art. 1 ust. 2a regulacja dotycząca ograniczenia pieczy rodzicielskiej tego z rodziców, który utrudnia osobistą styczność dziecka z innymi osobami jemu bliskimi.</u>
          <u xml:id="u-355.14" who="#BarbaraŁękawa">Artykuł 1 ust. 18 i ust. 19 — druk nr 103 — oraz art. 1 ust. 15 i ust. 16 - druk 103A - wydają się wzajemnie wykluczać. Nie widać bowiem możliwości pogodzenia ze sobą zapisu ust. 18 i ust. 15: „Postępowanie o przysposobienie może toczyć się przed urodzeniem się dziecka, jeżeli wyrażają na to zgodę jego rodzice” z zapisem ust. 16 i ust. 19: „Rodzice mogą wyrazić zgodę na przysposobienie dziecka dopiero po jego narodzeniu”. Jakkolwiek trudno się domyślić, na czym miałoby polegać wszczęcie adopcyjnej procedury prenatalnej, konieczne jest zastrzeżenie, iż nie wolno podejmować żadnego postępowania o przysposobienie, przed poczęciem się dziecka, który to fakt musi być potwierdzony odpowiednim zaświadczeniem lekarskim.</u>
          <u xml:id="u-355.15" who="#BarbaraŁękawa">Wysoka Izbo! Zważywszy kontrowersyjne założenia ideowe projektu, zastrzeżenia merytoryczne i liczne usterki formalne oraz fakt, że jego ewentualne wprowadzenie nie przyczyni się istotnie do promocji deklarowanych dóbr, popieram wniosek pani senator Alicji Grześkowiak. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję pani senator.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Jerzego Madeja. Następnym mówcą będzie pan senator Piotr Andrzejewski. Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#JerzyMadej">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#JerzyMadej">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-357.2" who="#JerzyMadej">Przysłuchując się tej debacie, prowadzonej wprawdzie przy niezbyt licznym gremium na sali, niemniej jednak w atmosferze wskazującej na zainteresowanie problemem, chciałem zwrócić uwagę na dwie sprawy, które się tu przewijają - jedna to problem merytoryczny, druga to problem legislacyjny - i które należałoby od siebie oddzielić.</u>
          <u xml:id="u-357.3" who="#JerzyMadej">Z niepokojem słucham wypowiedzi tych z państwa senatorów, którzy nie widzą problemu merytorycznego, uważając, że jest dobrze - zarówno z punktu widzenia samego prawa, jak i realizacji praw dziecka - że w ogóle to co jest, jest bardzo dobrym rozwiązaniem.</u>
          <u xml:id="u-357.4" who="#JerzyMadej">Budzi też mój niepokój wyrażany tutaj pogląd, iż obowiązki czy prawa rodzicielskie nie powinny być w żaden sposób uszczuplane, że wszyscy rodzice te prawa realizują ku zadowoleniu dzieci z życia w takich rodzinach i w takim świecie. To jedna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-357.5" who="#JerzyMadej">Druga sprawa to dziwna filozofia, tych z państwa senatorów z „Solidarności”, którzy mówią — powiedziała to pani senator Łękawa — że jest to wdzieranie się państwa w sprawy rodziny. A jak państwo wdziera się w najbardziej intymne sprawy kobiety, w to, czy ona chce urodzić dziecko, czy nie, to nie ma sprzeciwu? Akceptują państwo fakt, że państwo ma prawo…</u>
          <u xml:id="u-357.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-357.7" who="#JerzyMadej">… ingerować w najbardziej intymną sferę życia kobiety. Przy czym owo prawo do ochrony kończy się z chwilą, kiedy urodzi się dziecko. Cały czas mówi się tam o ochronie praw dziecka do urodzenia, natomiast później, jak mówicie, są już prawa rodzicielskie. Rodzice mogą zaniedbywać to dziecko, mogą je maltretować, mogą je wykorzystywać seksualnie, nie ma problemu, dlatego że to są prawa przyrodzone.</u>
          <u xml:id="u-357.8" who="#JerzyMadej">Pani senator powiedziała: „prawa przyrodzone” i w związku z tym nikt nie może rodziców tych praw pozbawić, a państwo, które by chciało w to ingerować, staje się natychmiast państwem totalitarnym. Ten punkt widzenia, takie patrzenie na interes dziecka, interes rodziny, interes kobiety, budzi już nie tylko moje zaniepokojenie, ale moje przerażenie.</u>
          <u xml:id="u-357.9" who="#JerzyMadej">Jest i inna sprawa, o której była tutaj mowa. Ja dlatego zadawałem pytania po wypowiedziach senatorów sprawozdawców, bo są to rzeczywiście bardzo subtelne, bardzo delikatne problemy legislacyjne. Zgadzam się z tym, że przedstawione propozycje na pewno nie są idealne z punktu widzenia prawnego, legislacyjnego, z punktu widzenia rozwiązań istniejących i proponowanych przez konwencje międzynarodowe czy przez inne umowy międzynarodowe, które Polska podpisała. Ale na tym polega proces legislacyjny, na tym polega działanie nas wszystkich, w tej izbie i w drugiej izbie, żeby te wszystkie elementy wychwycić, zwrócić uwagę na nieścisłości, nieprawidłowości, być może nawet na niewłaściwości projektu, który został tu przedstawiony dzięki osobistym staraniom pani senator Łopatkowej.</u>
          <u xml:id="u-357.10" who="#JerzyMadej">Chodzi o to, by nadać propozycjom projektu taki kształt, żeby z jednej strony w najwyższym stopniu gwarantowały dobro i zaspokajały interesy dziecka, z drugiej zaś nie ograniczały czy nie wykluczały praw rodzicielskich, a także były zgodne z zasadami sztuki legislacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-357.11" who="#JerzyMadej">Takich działań oczekuję od nas wszystkich i dlatego opowiadam się za skierowaniem tej propozycji do dalszych prac w komisjach i do sfinalizowania inicjatywy ustawodawczej Senatu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-357.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, pani senator Łękawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#BarbaraŁękawa">Ad vocem wypowiedzi pana senatora Madeja.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#BarbaraŁękawa">Dziękuję panu, że po raz drugi wystąpił pan w roli profesora na uczelni, który poucza studentów, ale tu jest Senat i pouczać panów senatorów niw wypada.</u>
          <u xml:id="u-359.2" who="#BarbaraŁękawa">Ja chciałam przede wszystkim powiedzieć, że w Polsce większość rodzin to rodziny normalne, a my cały czas budujemy prawo dla patologii.</u>
          <u xml:id="u-359.3" who="#BarbaraŁękawa">Chcemy uwypuklać patologię, a do każdej patologii są przepisy prawa karnego, kodeksu rodzinnego i należy je stosować. One są dobre, tylko trzeba je stosować. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#StefanJurczak">Proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#JerzyMadej">Panie Marszałku, chciałbym zadać tylko jedno pytanie pani senator Łękawie. Skąd wie, że…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#StefanJurczak">Pani senator Łękawa nie była sprawozdawcą, proszę pana senatora, to przesada.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#StefanJurczak">Proszę, Panie Senatorze. Pan senator Piotr Łukasz…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#JerzyMadej">Ale było to ad vocem mojej wypowiedzi. Tylko krótkie pytanie: skąd pani senator Łękawa wie, że większość stanowią rodziny normalne, a patologia występuje tylko w nielicznych? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#BarbaraŁękawa">Po pierwsze, pan senator, jak zawsze, zapomina o regulaminie. Nie stawia się pytań niesprawozdawcom.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#BarbaraŁękawa">Po drugie, dowiedziałam się w bardzo prosty sposób. Pani senator Łopatkowa, przybliżając dane szacunkowe — pan senator nie słuchał, przykro mi — powiedziała, że to tylko 20%. Uważam, że i te dane też są zawyżone, dlatego że nie było robionych żadnych statystyk. Proszę się zwrócić do tych, którzy są odpowiedzialni za odpowiednie przygotowanie ustawy z postulatem, aby była ona oparta na rzeczywistych informacjach i statystykach. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Piotra Andrzejewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#PiotrAndrzejewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#PiotrAndrzejewski">Niedobrze się dzieje, jeżeli reprezentując wspólne cele popadamy w konflikt co do poszczególnych zapisów, szukając tego, co nas dzieli, a nie tego, co łączy wszystkich na tej sali. Nas łączy chęć sprostania sytuacjom, którym sądownictwo, jak dotąd, nie bardzo mogło sprostać. Nie podważamy przy tym ani roli rodziny, ani konieczności zakodowania wszystkiego tego, co chroni tę rodzinę jako podstawową komórkę społeczną.</u>
          <u xml:id="u-366.2" who="#PiotrAndrzejewski">Słusznie zwraca się uwagę, że nie można, patrząc na konieczność uregulowania ochrony praw dziecka, zapomnieć o tym, że dziecko funkcjonuje w rodzinie i że przede wszystkim trzeba chronić rodzinę jako jego naturalne środowisko. Chronimy naturalne środowisko człowieka przed zanieczyszczeniami. Tak samo trzeba chronić to naturalne środowisko, w którym dziecko może sprawdzić wszystkie elementy swojego zaistnienia społecznego później: postaw obywatelskich, właściwego ukierunkowania, odpowiedzialności za drugich. Takim środowiskiem naturalnym dla dziecka jest rodzina.</u>
          <u xml:id="u-366.3" who="#PiotrAndrzejewski">Byłoby chyba wypaczeniem inicjatywy i intencji pani senator i nas wszystkich, którzy życzliwie i w dobrej wierze to traktujemy, gdyby przeciwstawić tę regulację temu, że ma ona służyć jednocześnie prawidłowemu funkcjonowaniu rodziny. Dlatego, żeby już nie przedłużać, pozwolę sobie zaproponować poprawkę, która kładzie kres domniemaniom, że istnieją jakiejś sprzeczności, różnice intencji i celów w chronieniu dobra rodziny i dobra dziecka.</u>
          <u xml:id="u-366.4" who="#PiotrAndrzejewski">Dlatego w art. 911 proponuję, i zgłaszam tę poprawkę do pana marszałka, aby zapisać treść § 1 w ten sposób: „Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro rodziny i dobro dziecka, z uwzględnieniem stopnia jego rozwoju fizycznego i duchowego”. Składam tę poprawkę. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-367.1" who="#StefanJurczak">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-367.2" who="#StefanJurczak">Chciałbym teraz zapytać, czy przedstawiciel rządu chciałby zabrać głos? Panie Ministrze? Czy pan chce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-367.3" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej Wiesław Jaszczyński: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-367.4" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-367.5" who="#StefanJurczak">Zgodnie z art. 63 ust. 2 Regulaminu Senatu zarządzam przerwę w debacie nad przedstawionym projektem ustawy o zmianie ustawy „Kodeks rodzinny i opiekuńczy” oraz innych ustaw w celu umożliwienia komisjom ustosunkowania się do zgłoszonych propozycji.</u>
          <u xml:id="u-367.6" who="#StefanJurczak">Proszę Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, Komisję Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisję Polityki Społecznej i Zdrowia o ustosunkowanie się do przedstawionych w trakcie debaty propozycji i przygotowanie projektu ustawy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-367.7" who="#StefanJurczak">Informuję, że głosowanie nad projektem ustawy o zmianie ustawy „Kodeks rodzinny i opiekuńczy” oraz innych ustaw zgodnie z art. 63 ust. 3 Regulaminu Senatu zostanie przeprowadzone na kolejnym posiedzeniu Senatu po posiedzeniu komisji.</u>
          <u xml:id="u-367.8" who="#StefanJurczak">Proszę państwa, chciałem teraz ogłosić 15 minut przerwy, bo będziemy przechodzić do głosowania i chciałbym, żeby zebrało się kworum. Najpierw jednak jeszcze komunikat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#WandaKustrzeba">Proszę państwa, jest komunikat w sprawie zebrania Koła Senatorskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego. Zebranie to odbędzie się zaraz po zakończeniu obrad Senatu, to znaczy w dniu dzisiejszym, w sali nr 176. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#StefanJurczak">Ogłaszam przerwę do 13.35. Mam nadzieję, że kworum będzie.</u>
          <u xml:id="u-369.2" who="#komentarz">(Przerwa w obradach od godziny 13 minut 20 do godziny 13 minut 35)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#StefanJurczak">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do punktu siódmego porządku dziennego: zmiana na stanowisku przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich.</u>
          <u xml:id="u-370.2" who="#StefanJurczak">Wysoka Izbo! Chciałbym poinformować, że senator Grzegorz Kurczuk złożył Prezydium Senatu rezygnację z pełnionej przez siebie funkcji przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich w związku z wyborem na wicemarszałka Senatu.</u>
          <u xml:id="u-370.3" who="#StefanJurczak">Wniosek o odwołanie przewodniczącego komisji Prezydium Senatu, zgodnie z art. 14 ust. 3 Regulaminu Senatu, skierowało do Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich celem przygotowania przez tę komisję projektu uchwały w tej sprawie. Komisja Regulaminowa i Spraw Senatorskich rozpatrzyła ten wniosek i przedstawiła swoje stanowisko w druku nr 226A.</u>
          <u xml:id="u-370.4" who="#StefanJurczak">Przypominam ponadto, że zgodnie z art. 14 ust. 4 Regulaminu Senatu wnioski w sprawie odwołania przewodniczącego komisji opiniuje Konwent Seniorów. Na swoim spotkaniu w dniu wczorajszym Konwent Seniorów zaopiniował pozytywnie wniosek o odwołanie senatora Grzegorza Kurczuka z funkcji przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich.</u>
          <u xml:id="u-370.5" who="#StefanJurczak">Proszę teraz o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich, pana senatora Ireneusza Michasia, i przedstawienie projektu uchwały w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#IreneuszMichaś">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#IreneuszMichaś">W imieniu Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich chciałem przedstawić stanowisko komisji w sprawie odwołania senatora Grzegorza Kurczuka ze stanowiska jej przewodniczącego.</u>
          <u xml:id="u-371.2" who="#IreneuszMichaś">Po rozpatrzeniu jego wniosku komisja proponuje uchwałę w sprawie odwołania senatora Grzegorza Kurczuka ze stanowiska przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich w następującym brzmieniu.</u>
          <u xml:id="u-371.3" who="#IreneuszMichaś">„Artykuł 1. Senat Rzeczypospolitej Polskiej, na podstawie art. 13 ust. 2 Regulaminu Senatu odwołuje senatora Grzegorza Kurczuka ze stanowiska przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich w związku ze złożoną przez niego rezygnacją.</u>
          <u xml:id="u-371.4" who="#IreneuszMichaś">Artykuł 2. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia”.</u>
          <u xml:id="u-371.5" who="#IreneuszMichaś">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję, Panie Senatorze. Czy ktoś z państwa, pań i panów senatorów, chce zabrać głos w tej sprawie? Nie ma zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-372.1" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad odwołaniem senatora Grzegorza Kurczuka ze stanowiska przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich.</u>
          <u xml:id="u-372.2" who="#StefanJurczak">Przypominam, że zgodnie z art. 46 ust. 6 Regulaminu Senatu głosowanie w sprawach personalnych jest tajne i odbywa się przy użyciu opieczętowanych kart do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-372.3" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania tajnego.</u>
          <u xml:id="u-372.4" who="#StefanJurczak">Do przeprowadzenia głosowania tajnego powołuję sekretarzy: pana senatora Krzysztofa Borkowskiego, pana senatora Andrzeja Chronowskiego i pana senatora Piotra Miszczuka.</u>
          <u xml:id="u-372.5" who="#StefanJurczak">Za chwilę senatorowie sekretarze dostarczą paniom i panom senatorom opieczętowane karty do głosowania w sprawie odwołania senatora Grzegorza Kurczuka ze stanowiska przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich.</u>
          <u xml:id="u-372.6" who="#StefanJurczak">Na karcie każdy z senatorów może w trojaki sposób wyrazić swoje zdanie: za odwołaniem senatora Grzegorza Kurczuka ze stanowiska przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich, przeciw jego odwołaniu oraz może wstrzymać się od głosu. Na karcie do głosowania każdy z senatorów może postawić tylko jeden znak X.</u>
          <u xml:id="u-372.7" who="#StefanJurczak">Przypominam, że karty do głosowania wypełnione nieprawidłowo będą potraktowane jako głosy nieważne. Po wypełnieniu kart panie i panowie senatorowie w kolejności alfabetycznej będą je wrzucać do przygotowanej w tym celu urny.</u>
          <u xml:id="u-372.8" who="#StefanJurczak">Po przeprowadzeniu głosowania ogłoszę przerwę, w której trakcie senatorowie sekretarze dokonają obliczenia głosów oraz sporządzą protokół z głosowania stanowiący podstawę do ogłoszenia wyników.</u>
          <u xml:id="u-372.9" who="#StefanJurczak">Proszę senatorów sekretarzy o rozdanie kart do głosowania, a panie i panów senatorów proszę o wypełnienie tych kart.</u>
          <u xml:id="u-372.10" who="#StefanJurczak">Proszę o rozdanie kart.</u>
          <u xml:id="u-372.11" who="#komentarz">(Senatorowie sekretarze rozdają karty do głosowania)</u>
          <u xml:id="u-372.12" who="#StefanJurczak">Proszę senatora sekretarza Piotra Miszczuka o odczytywanie kolejnych nazwisk senatorów, a panie i panów senatorów proszę o wrzucanie do urny wypełnionych kart do głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jan Adamiak,</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jerzy Adamski,</u>
          <u xml:id="u-373.2" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Piotr Łukasz Juliusz Andrzejewski,</u>
          <u xml:id="u-373.3" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jan Antonowicz,</u>
          <u xml:id="u-373.4" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Franciszek Bachleda-Księdzularz,</u>
          <u xml:id="u-373.5" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Gerhard Bartodziej,</u>
          <u xml:id="u-373.6" who="#PiotrMiszczuk">— pani senator Maria Berny,</u>
          <u xml:id="u-373.7" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Mieczysław Biliński,</u>
          <u xml:id="u-373.8" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Krzysztof Borkowski,</u>
          <u xml:id="u-373.9" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Stanisław Ceberek,</u>
          <u xml:id="u-373.10" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator August Chełkowski,</u>
          <u xml:id="u-373.11" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jerzy Chorąży,</u>
          <u xml:id="u-373.12" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Andrzej Chronowski,</u>
          <u xml:id="u-373.13" who="#PiotrMiszczuk">— pani senator Grażyna Ciemniak,</u>
          <u xml:id="u-373.14" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jerzy Cieślak,</u>
          <u xml:id="u-373.15" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Ryszard Czarny,</u>
          <u xml:id="u-373.16" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Lech Czerwiński,</u>
          <u xml:id="u-373.17" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Adam Daraż,</u>
          <u xml:id="u-373.18" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jerzy Derkacz,</u>
          <u xml:id="u-373.19" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Bodo Engling,</u>
          <u xml:id="u-373.20" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Józef Frączek,</u>
          <u xml:id="u-373.21" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Sylwester Gajewski,</u>
          <u xml:id="u-373.22" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Aleksander Gawronik,</u>
          <u xml:id="u-373.23" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Ryszard Gibuła,</u>
          <u xml:id="u-373.24" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Witold Graboś,</u>
          <u xml:id="u-373.25" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Eugeniusz Grzeszczak,</u>
          <u xml:id="u-373.26" who="#PiotrMiszczuk">— pani senator Alicja Grześkowiak,</u>
          <u xml:id="u-373.27" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Paweł Jankiewicz,</u>
          <u xml:id="u-373.28" who="#PiotrMiszczuk">— pani senator Zdzisława Janowska,</u>
          <u xml:id="u-373.29" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Zdzisław Jarmużek,</u>
          <u xml:id="u-373.30" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Ryszard Jarzembowski,</u>
          <u xml:id="u-373.31" who="#PiotrMiszczuk">— pan marszałek Stefan Jurczak,</u>
          <u xml:id="u-373.32" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Henryk Kanicki,</u>
          <u xml:id="u-373.33" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Roman Karaś,</u>
          <u xml:id="u-373.34" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jan Karbowski,</u>
          <u xml:id="u-373.35" who="#PiotrMiszczuk">— pani senator Dorota Kempka,</u>
          <u xml:id="u-373.36" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Edward Kienig,</u>
          <u xml:id="u-373.37" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Zdzisław Kieszkowski,</u>
          <u xml:id="u-373.38" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Stanisław Kochanowski,</u>
          <u xml:id="u-373.39" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Zbigniew Komorowski,</u>
          <u xml:id="u-373.40" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jerzy Kopaczewski,</u>
          <u xml:id="u-373.41" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Krzysztof Kozłowski,</u>
          <u xml:id="u-373.42" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Czesław Krakowski,</u>
          <u xml:id="u-373.43" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Wojciech Kruk,</u>
          <u xml:id="u-373.44" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Henryk Krupa,</u>
          <u xml:id="u-373.45" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Stanisław Kucharski,</u>
          <u xml:id="u-373.46" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Józef Kuczyński,</u>
          <u xml:id="u-373.47" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Zbigniew Kulak,</u>
          <u xml:id="u-373.48" who="#PiotrMiszczuk">— pani marszałek Zofia Kuratowska,</u>
          <u xml:id="u-373.49" who="#PiotrMiszczuk">— pan marszałek Grzegorz Kurczuk,</u>
          <u xml:id="u-373.50" who="#PiotrMiszczuk">— pani senator Wanda Kustrzeba,</u>
          <u xml:id="u-373.51" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Marian Kwiatkowski,</u>
          <u xml:id="u-373.52" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Leszek Lackorzyński,</u>
          <u xml:id="u-373.53" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Władysław Lipczak,</u>
          <u xml:id="u-373.54" who="#PiotrMiszczuk">— pani senator Barbara Łękawa,</u>
          <u xml:id="u-373.55" who="#PiotrMiszczuk">— pani senator Maria Łopatkowa,</u>
          <u xml:id="u-373.56" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Henryk Maciołek,</u>
          <u xml:id="u-373.57" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jerzy Madej,</u>
          <u xml:id="u-373.58" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Henryk Makarewicz,</u>
          <u xml:id="u-373.59" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Wojciech Matecki,</u>
          <u xml:id="u-373.60" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Bogusław Mąsior,</u>
          <u xml:id="u-373.61" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Ireneusz Michaś,</u>
          <u xml:id="u-373.62" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Marek Minda,</u>
          <u xml:id="u-373.63" who="#PiotrMiszczuk">— senator Piotr Miszczuk,</u>
          <u xml:id="u-373.64" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jan Mulak,</u>
          <u xml:id="u-373.65" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Zenon Nowak,</u>
          <u xml:id="u-373.66" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Ryszard Ochwat,</u>
          <u xml:id="u-373.67" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Janusz Okrzesik,</u>
          <u xml:id="u-373.68" who="#PiotrMiszczuk">— pani senator Anna Olejnicka,</u>
          <u xml:id="u-373.69" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Wincenty Olszewski,</u>
          <u xml:id="u-373.70" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jan Orzechowski,</u>
          <u xml:id="u-373.71" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Stefan Pastuszka,</u>
          <u xml:id="u-373.72" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Eugeniusz Patyk,</u>
          <u xml:id="u-373.73" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Zbyszko Piwoński,</u>
          <u xml:id="u-373.74" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Mieczysław Protasowicki,</u>
          <u xml:id="u-373.75" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Zbigniew Religa,</u>
          <u xml:id="u-373.76" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Tadeusz Rewaj,</u>
          <u xml:id="u-373.77" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Tomasz Romańczuk,</u>
          <u xml:id="u-373.78" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Zbigniew Romaszewski,</u>
          <u xml:id="u-373.79" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Henryk Rot,</u>
          <u xml:id="u-373.80" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Tadeusz Rzemykowski,</u>
          <u xml:id="u-373.81" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jan Sęk,</u>
          <u xml:id="u-373.82" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Stanisław Sikorski,</u>
          <u xml:id="u-373.83" who="#PiotrMiszczuk">— pani senator Dorota Simonides,</u>
          <u xml:id="u-373.84" who="#PiotrMiszczuk">— pani senator Elżbieta Solska,</u>
          <u xml:id="u-373.85" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Piotr Stępień,</u>
          <u xml:id="u-373.86" who="#PiotrMiszczuk">— pani senator Jadwiga Stokarska,</u>
          <u xml:id="u-373.87" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Henryk Stokłosa,</u>
          <u xml:id="u-373.88" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Wacław Strażewicz,</u>
          <u xml:id="u-373.89" who="#PiotrMiszczuk">— pan marszałek Adam Struzik,</u>
          <u xml:id="u-373.90" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jan Stypuła,</u>
          <u xml:id="u-373.91" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Andrzej Szczepański,</u>
          <u xml:id="u-373.92" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Rajmund Szwonder,</u>
          <u xml:id="u-373.93" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Marcin Tyrna,</u>
          <u xml:id="u-373.94" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Mieczysław Włodyka,</u>
          <u xml:id="u-373.95" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Adam Woś,</u>
          <u xml:id="u-373.96" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Grzegorz Woźny,</u>
          <u xml:id="u-373.97" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Mieczysław Wyględowski,</u>
          <u xml:id="u-373.98" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Ireneusz Zarzycki,</u>
          <u xml:id="u-373.99" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Ryszard Żołyniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#StefanJurczak">Proszę senatorów sekretarzy powołanych do przeprowadzenia głosowania tajnego o obliczenie głosów.</u>
          <u xml:id="u-374.2" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do punktu ósmego porządku dziennego: uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie piątej rocznicy odrodzenia samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-374.3" who="#StefanJurczak">Przypominam, że projekt uchwały zawarty jest w druku numer 228, a stanowisko komisji w druku numer 228A.</u>
          <u xml:id="u-374.4" who="#StefanJurczak">Proszę…</u>
          <u xml:id="u-374.5" who="#komentarz">(Senator Grzegorz Kurczuk: Czy można?)</u>
          <u xml:id="u-374.6" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#GrzegorzKurczuk">Chciałem uprzejmie zapytać, czy pan marszałek nie przeoczył punktu piątego, bo przeszliśmy już do ósmego. Czy to wynika…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#StefanJurczak">Niczego nie przeoczyłem.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, pana senatora Stanisława Jarmużka.</u>
          <u xml:id="u-376.2" who="#StefanJurczak">Przypominam, że sprawozdanie komisji zawarte jest w druku numer 228A.</u>
          <u xml:id="u-376.3" who="#komentarz">(Senator Zdzisław Jarmużek: Zdzisława.)</u>
          <u xml:id="u-376.4" who="#StefanJurczak">Przepraszam. Zdzisława Jarmużka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#ZdzisławJarmużek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#ZdzisławJarmużek">Jutro, 27 maja 1995 r., minie 5 lat od czasu przeprowadzenia wolnych, demokratycznych wyborów do rad samorządowych. Tym samym wróciliśmy po wielu latach do pięknej tradycji Polski samorządnej. I choć tylko na poziomie gminy, to zarazem na szczeblu najbardziej bliskim społeczeństwu.</u>
          <u xml:id="u-377.2" who="#ZdzisławJarmużek">Z satysfakcją trzeba przypomnieć, iż inicjatywa ustawodawcza reaktywowania samorządu terytorialnego zrodziła się w wyższej izbie polskiego parlamentu, w Senacie Rzeczypospolitej Polskiej pierwszej kadencji. A pięcioletnia praktyka, cała dotychczasowa działalność samorządów terytorialnych potwierdziła słuszność tej inicjatywy, której efektem było uchwalenie w dniu 8 marca 1990 r. przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustawy o samorządzie terytorialnym.</u>
          <u xml:id="u-377.3" who="#ZdzisławJarmużek">Dlatego też Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przy wsparciu Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych Senatu Rzeczypospolitej Polskiej trzeciej kadencji przedstawia Wysokiej Izbie projekt uchwały upamiętniającej to historyczne wydarzenie - piątą rocznicę odrodzenia samorządu terytorialnego. Oto projekt tekstu uchwały:</u>
          <u xml:id="u-377.4" who="#ZdzisławJarmużek">„Senat Rzeczypospolitej Polskiej w związku z piątą rocznicą pierwszych wyborów do odrodzonego samorządu terytorialnego wyraża głębokie uznanie dla wszystkich radnych pierwszej i drugiej kadencji oraz pracowników zatrudnionych w urzędach gmin, którzy swoją pracą i zaangażowaniem na rzecz społeczności lokalnych potwierdzili sens reform ustrojowych państwa. Wybory do władz samorządowych przywróciły Polakom możliwość kreowania przez siebie władzy lokalnej. Niepodważalne są osiągnięcia samorządów w dziedzinie odbudowy więzi społecznych oraz przejmowanie odpowiedzialności za realizację zadań publicznych stanowiących ogromny wkład w budowę ładu demokratycznego Rzeczypospolitej Polskiej. Senat Rzeczypospolitej Polskiej, jako inicjator tych przemian, deklaruje wolę dalszego wzmacniania władz lokalnych oraz kontynuowania reform związanych z decentralizacją systemu zarządzania państwem”.</u>
          <u xml:id="u-377.5" who="#ZdzisławJarmużek">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#StefanJurczak">Zgodnie z art. 38 ust. 5 Regulaminu Senatu chcę zapytać, czy ktoś z pań i panów senatorów chciałby skierować krótkie, zadane z miejsca pytania do senatora sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-378.2" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę. Pan senator Madej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#JerzyMadej">Panie Marszałku, mam pewne pytanie do pana senatora sprawozdawcy. Czy tam nie powinno być w ostatnim zdaniu pierwszego akapitu: „oraz przejmowania” a nie: „przejmowanie”? Tam jest „w dziedzinie…” To nie po polsku, taki zapis.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#komentarz">(Senator Zdzisław Jarmużek: W którym zdaniu?)</u>
          <u xml:id="u-379.2" who="#JerzyMadej">Ostatnie zdanie pierwszego akapitu: „Niepodważalne są osiągnięcia samorządów w dziedzinie odbudowy więzi społecznych oraz przejmowania odpowiedzialności…”. Skoro: „w dziedzinie”, to powinno być: „przejmowania”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#StefanJurczak">Pan senator Patyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#EugeniuszPatyk">Wydaje mi się, że jest tam również drugi błąd gramatyczny. Senat powinien wyrażać głębokie uznanie nie: dla wszystkich, bo to błąd gramatyczny, tylko: „wszystkim radnym pierwszej i drugiej kadencji oraz pracownikom”. Tak będzie poprawnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#StefanJurczak">Otwieram debatę nad przedstawionym projektem w sprawie piątej rocznicy odrodzenia samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-382.2" who="#StefanJurczak">Przypominam, że zgodnie z art. 38 ust. 2 Regulaminu Senatu senatorowie, którzy zamierzają wziąć udział w dyskusji, zapisują się do głosu u prowadzącego listę mówców sekretarza Senatu, natomiast wnioski o charakterze legislacyjnym składają na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-382.3" who="#StefanJurczak">Przypominam ponadto, że zgodnie z art. 40 ust. 1 i 2 Regulaminu Senatu przemówienie senatora w debacie nie może trwać dłużej niż 10 minut, a w debacie nad daną sprawą senator może zabierać głos tylko dwa razy. Powtórne przemówienie senatora w tej samej sprawie nie może trwać dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-382.4" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Piotra Andrzejewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#PiotrAndrzejewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-383.1" who="#PiotrAndrzejewski">Zabieram głos zobligowany wynikiem głosowania w komisjach rozpatrujących projekt tej uchwały. Otóż informuję Wysoką Izbę, iż komisje odrzuciły znaczną większością głosów proponowany przez Biuro Legislacyjne zapis rozpoczynający uchwałę Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie piątej rocznicy odrodzenia samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-383.2" who="#PiotrAndrzejewski">Zapis ten brzmiał: „Senat Rzeczypospolitej Polskiej, podkreślając fakt podjęcia przez Senat pierwszej kadencji inicjatywy ustawodawczej w sprawie ustawy o samorządzie terytorialnym i zapoczątkowując przez to reaktywowanie samorządu terytorialnego…” - i dalej - zgodnie z tradycjami i osiągnięciami okresu II Rzeczypospolitej oraz w związku z rocznicą…” - dalej jak w tym tekście.</u>
          <u xml:id="u-383.3" who="#PiotrAndrzejewski">Została zatarta, jak za dawnych czasów, rzeczywista geneza tych przemian. Mamy do czynienia w tej uchwale z jeszcze jednym kamuflażem, który już znamy z czasów PRL.</u>
          <u xml:id="u-383.4" who="#PiotrAndrzejewski">Chcę w związku z tym odkłamać treść proponowanej uchwały i powiedzieć, że to I Zjazd NSZZ „Solidarność” 7 października 1981 r. w programie dla Polski, w rozdziale pod tytułem „Samorządna Rzeczpospolita”, zarysował to, co spełniło się wtedy, kiedy było możliwe, a więc po przemianie w roku 1989, ale inspiracją była uchwała I Zjazdu NSZZ „Solidarność”.</u>
          <u xml:id="u-383.5" who="#PiotrAndrzejewski">I Zjazd NSZZ „Solidarność” mógł się odbyć, gdyż nie zdążono jeszcze wtedy wprowadzić stanu wojennego, mimo że takie plany już były. W tym miejscu należy złożyć ukłon w stronę generała Jaruzelskiego, który - wbrew temu, co mówił pan premier Rakowski w wywiadzie dla Oriany Fallaci, opublikowanym w 1982 r. - był ponaglany do wprowadzenia stanu wojennego i, zdaniem pana Rakowskiego, nie wiadomo, dlaczego zwlekał. Ale dzięki temu, że pan generał Jaruzelski zwlekał, odbyliśmy jeszcze ten zjazd, który zarysował program odrodzonego samorządu polskiego. Program ten mógł być zrealizowany dopiero po przełomie zainicjowanym podczas obrad okrągłego stołu, po wyborach w 1989 r., i został zainicjowany przez Senat Rzeczypospolitej Polskiej w 99% proweniencji solidarnościowej. Tam właśnie powstały akty prawne, których rocznicę chcemy dzisiaj uczcić tą uchwałą, kamuflując ich rzeczywistą genezę.</u>
          <u xml:id="u-383.6" who="#PiotrAndrzejewski">Zapis proponowany przez pana senatora Jarzembowskiego, z dodaną na końcu uwagą, że to „Senat Rzeczypospolitej, jako inicjator tych przemian, deklaruje wolę dalszego wzmocnienia władz lokalnych…” Nie wiem, czy to chodzi o przywrócenie i odbudowę więzi społecznych, czy o przejmowanie odpowiedzialności za realizację zadań publicznych. Dalsza realizacja rzeczywiście wymaga tego, żeby odpowiedzialność za nią została przejęta. Myślę, że jeżeli Senat to zrobi i zechce kontynuować osiągnięcia Senatu pierwszej kadencji, to będzie bardzo dobrze. A że unikamy tym razem powiedzenia, że to Senat pierwszej kadencji? Ja bym się na to zgodził, ale jeśli tak, to unikajmy tego wszędzie. Tymczasem spotkałem się ze zdaniem panów senatorów, że nie powinno się mówić, że to Senat przygotował projekt konstytucji, ale że to Senat pierwszej kadencji, żeby nie przynieść ujmy obecnemu Senatowi poprzez to, że projekt konstytucji Senatu pierwszej kadencji może być z nim identyfikowany. Jeżeli już wprowadzamy różnice, to wprowadzajmy je wszędzie, a nie mówmy tam, gdzie nam jest wygodnie, że to jakiś Senat, nie wiadomo której kadencji. Nie można stosować innej miary zależnie od tego, czy są rzeczywiste zasługi, czy ich nie ma.</u>
          <u xml:id="u-383.7" who="#PiotrAndrzejewski">Chcę oddać tutaj sprawiedliwość i wyrazić szacunek dla wszystkich kolegów, którzy w Senacie pierwszej kadencji pracowali nad rzeczywiście wiekopomnym dziełem, jakim było zapoczątkowanie reformy samorządowej przywracającej zlikwidowane przez PRL w 1950 r. samorządy terytorialne i zasadę rozdziału administracji państwowej od administracji samorządowej.</u>
          <u xml:id="u-383.8" who="#PiotrAndrzejewski">Jeszcze raz powtarzam, że geneza tej uchwały powinna być wyraźnie wskazana, nie powinniśmy zacierać prawdy o niej. Na to chciałem zwrócić uwagę państwa. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-384.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Pawła Jankiewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#PawełJankiewicz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-385.1" who="#PawełJankiewicz">Nie mam wprawdzie zwyczaju zabierania głosu w debacie, albowiem zazwyczaj, wchodząc na tę salę, mam sprecyzowane poglądy i jestem gotów do głosowania, jednakże niekiedy coś niecoś mi się nie podoba. W tym wypadku chciałem wyrazić swoją dezaprobatę dla sformułowań użytych przez pana senatora Andrzejewskiego. Ubodło mnie to tym bardziej, że miałem zaszczyt przewodniczyć wspólnemu posiedzeniu połączonych komisji. Pan senator Andrzejewski był łaskaw nieelegancko wspomnieć o kłamstwie i o odkłamaniu. Przede wszystkim, nie było intencją komisji przy analizie i zatwierdzaniu tego tekstu posługiwanie się kłamstwem. Kłamstwo nie jest tu zawarte, w związku z tym, moim zdaniem, nie ma czego odkłamywać. Na dodatek wspólnie przez nas uzgadniany w trakcie prac komisji tekst, który został odczytany przez pana senatora Jarmużka, sprawozdawcę połączonych komisji, wyraźnie przypomina o tym, że „głównym winowajcą”, czyli tym, który w tym wypadku powinien zebrać zaszczyty za pierwszeństwo, był rzeczywiście Senat pierwszej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-385.2" who="#PawełJankiewicz">Jedną z kilku równoprawnych propozycji sformułowania pierwszego zdania uchwały była ta, o której pan senator był łaskaw wspomnieć. Była to propozycja Biura Legislacyjnego. Argumentem, który przemawiał za odrzuceniem takiego zdania, była zbytnia jego rozbudowa i skomplikowanie. Krótko mówiąc, chcieliśmy uniknąć pewnych zawiłości gramatycznych, a nie ideologicznych czy historycznych. W związku z tym mam osobistą prośbę do pana senatora Andrzejewskiego, aby w podobnych sytuacjach był uprzejmy unikać takich sformułowań. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#StefanJurczak">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-386.2" who="#StefanJurczak">Wobec niezgłoszenia w trakcie debaty żadnych wniosków o charakterze legislacyjnym oraz z uwagi na wyjątkowy charakter uchwały proponuję, aby Senat przystąpił do głosowania nad przedstawionym projektem. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Senat przedstawioną propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-386.3" who="#StefanJurczak">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-386.4" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym projektem uchwały w sprawie piątej rocznicy odrodzenia samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-386.5" who="#StefanJurczak">Przypominam, że uzgodniony przez połączone komisje projekt uchwały został przedstawiony w druku numer 228A i ten projekt zostanie poddany pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-386.6" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-386.7" who="#StefanJurczak">Kto z pań i panów senatorów jest…</u>
          <u xml:id="u-386.8" who="#komentarz">(Senator Adam Struzik: Panie Marszałku, rozumiem, że poprawki gramatyczne uwzględniamy.)</u>
          <u xml:id="u-386.9" who="#StefanJurczak">Tak, uwzględniamy. Poprawek legislacyjnych nie było.</u>
          <u xml:id="u-386.10" who="#StefanJurczak">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-386.11" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-386.12" who="#StefanJurczak">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-386.13" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-386.14" who="#StefanJurczak">W obecności 57 senatorów za wnioskiem głosowało 47, nikt nie głosował przeciw, 10 senatorów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-386.15" who="#komentarz">(Głosowanie nr 1).</u>
          <u xml:id="u-386.16" who="#StefanJurczak">Wobec wyniku głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie piątej rocznicy odrodzenia samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-386.17" who="#StefanJurczak">Powracamy do punktu siódmego porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-386.18" who="#StefanJurczak">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-386.19" who="#StefanJurczak">„Protokół głosowania tajnego w dniu 26 maja 1995 r. w sprawie odwołania senatora Grzegorza Kurczuka ze stanowiska przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich.</u>
          <u xml:id="u-386.20" who="#StefanJurczak">W głosowaniu tajnym w sprawie odwołania senatora Grzegorza Kurczuka ze stanowiska przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich oddano głosów 63, w tym głosów nieważnych nie było.</u>
          <u xml:id="u-386.21" who="#StefanJurczak">Powołani przez marszałka Senatu do przeprowadzenia głosowania senatorowie: Krzysztof Borkowski, Piotr Miszczuk, Andrzej Chronowski stwierdzają, że za odwołaniem głosowało 53 senatorów, przeciw odwołaniu głosowało 6 senatorów, wstrzymało się 4 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-386.22" who="#StefanJurczak">Powołani przez marszałka Senatu do przeprowadzenia głosowania senatorowie stwierdzają, że w głosowaniu tajnym Senat odwołał senatora Grzegorza Kurczuka ze stanowiska przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich.</u>
          <u xml:id="u-386.23" who="#StefanJurczak">Warszawa, dnia 26 maja 1995 r.”.</u>
          <u xml:id="u-386.24" who="#StefanJurczak">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie odwołania senatora Grzegorza Kurczuka ze stanowiska przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich.</u>
          <u xml:id="u-386.25" who="#StefanJurczak">Przystąpimy teraz do wyboru przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich. Informuję, że komisja proponuje powołanie na to stanowisko senatora Grzegorza Woźnego.</u>
          <u xml:id="u-386.26" who="#StefanJurczak">Projekt uchwały w tej sprawie zawarty jest w druku numer 226B. Przypominam, że zgodnie art. 14 ust. 4 Regulaminu Senatu wniosek w sprawie powołania przewodniczącego komisji opiniuje Konwent Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-386.27" who="#StefanJurczak">Mam zaszczyt poinformować, że Konwent Seniorów zaopiniował pozytywnie kandydaturę Grzegorza Woźnego na stanowisko przewodniczącego komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich.</u>
          <u xml:id="u-386.28" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich, pana senatora Ireneusza Michasia, i przedstawienie wniosku komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#IreneuszMichaś">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-387.1" who="#IreneuszMichaś">W imieniu Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich przedkładam wniosek w sprawie wyboru jej przewodniczącego.</u>
          <u xml:id="u-387.2" who="#IreneuszMichaś">„Projekt uchwały Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie wyboru przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich.</u>
          <u xml:id="u-387.3" who="#IreneuszMichaś">Artykuł 1. Senat Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 13 ust. 2 Regulaminu Senatu wybiera senatora Grzegorza Woźnego na przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich.</u>
          <u xml:id="u-387.4" who="#IreneuszMichaś">Artykuł 2. Uchwała wchodzi z dniem podjęcia”.</u>
          <u xml:id="u-387.5" who="#IreneuszMichaś">Pozwólcie państwo senatorowie, że powiem kilka słów na temat pana senatora Grzegorza Woźnego.</u>
          <u xml:id="u-387.6" who="#IreneuszMichaś">Jest on senatorem z województwa kaliskiego, z listy Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Urodził się w 1946 r. w Pudliszkach, w województwie leszczyńskim. Jest absolwentem Politechniki Poznańskiej, pracę zawodową rozpoczął w 1971 r. w Zakładach Przemysłu Owocowo-Warzywnego w Kotlinie, byt również dyrektorem Oddziału Państwowej Komunikacji Samochodowej w Ostrowie Wielkopolskim. Od 1977 r. pracuje w administracji państwowej: od 9 lat pełni funkcję prezydenta miasta Ostrowa Wielkopolskiego; 6 lat był wicewojewodą kaliskim; od 1991 r. pracuje w austriackiej firmie modernizującej przemysł rolno-spożywczy; do poprzedniego posiedzenia Senatu był wiceprzewodniczącym Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-387.7" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje marszałek Adam Struzik)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#AdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#AdamStruzik">Czy ktoś z pań i panów senatorów chce jeszcze zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-388.2" who="#AdamStruzik">Jeżeli nie, to przystępujemy do głosowania w sprawie wyboru przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich.</u>
          <u xml:id="u-388.3" who="#AdamStruzik">Przypominam, że zgodnie z art. 46 ust. 6 Regulaminu Senatu głosowanie w sprawach personalnych jest tajne i odbywa się przy użyciu opieczętowanych kart do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-388.4" who="#AdamStruzik">Przystępujemy do głosowania tajnego nad wyborem przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich.</u>
          <u xml:id="u-388.5" who="#AdamStruzik">Do przeprowadzenia tajnego głosowania powołuję trzech sekretarzy: senatora Krzysztofa Borkowskiego, senatora Andrzeja Chronowskiego i senatora Piotra Miszczuka.</u>
          <u xml:id="u-388.6" who="#AdamStruzik">Za chwilę zostaną rozdane karty. Są trzy możliwości: za, przeciw, wstrzymuję się. Na karcie do głosowania można postawić tylko jeden krzyżyk - X. Karty wypełnione nieprawidłowo będą uważane za głosy nieważne.</u>
          <u xml:id="u-388.7" who="#AdamStruzik">Proszę senatorów sekretarzy o rozdanie kart do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-388.8" who="#komentarz">(Senatorowie sekretarze rozdają karty do głosowania)</u>
          <u xml:id="u-388.9" who="#AdamStruzik">Proszę pana senatora Piotra Miszczuka o odczytywanie kolejnych nazwisk senatorów, zaś panie i panów senatorów po wyczytaniu ich nazwisk proszę o wrzucanie wypełnionych kart do urny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jan Adamiak,</u>
          <u xml:id="u-389.1" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jerzy Adamski,</u>
          <u xml:id="u-389.2" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Piotr Łukasz Juliusz Andrzejewski,</u>
          <u xml:id="u-389.3" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jan Antonowicz,</u>
          <u xml:id="u-389.4" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Franciszek Bachleda-Księdzularz,</u>
          <u xml:id="u-389.5" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Gerhard Bartodziej,</u>
          <u xml:id="u-389.6" who="#PiotrMiszczuk">— pani senator Maria Berny,</u>
          <u xml:id="u-389.7" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Mieczysław Biliński,</u>
          <u xml:id="u-389.8" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Krzysztof Borkowski,</u>
          <u xml:id="u-389.9" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Stanisław Ceberek,</u>
          <u xml:id="u-389.10" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator August Chełkowski,</u>
          <u xml:id="u-389.11" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jerzy Chorąży,</u>
          <u xml:id="u-389.12" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Andrzej Chronowski,</u>
          <u xml:id="u-389.13" who="#PiotrMiszczuk">— pani senator Grażyna Ciemniak,</u>
          <u xml:id="u-389.14" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jerzy Cieślak,</u>
          <u xml:id="u-389.15" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Ryszard Czarny,</u>
          <u xml:id="u-389.16" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Lech Czerwiński,</u>
          <u xml:id="u-389.17" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Adam Daraż,</u>
          <u xml:id="u-389.18" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jerzy Derkacz,</u>
          <u xml:id="u-389.19" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Bodo Engling,</u>
          <u xml:id="u-389.20" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Józef Frączek,</u>
          <u xml:id="u-389.21" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Sylwester Gajewski,</u>
          <u xml:id="u-389.22" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Aleksander Gawronik,</u>
          <u xml:id="u-389.23" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Ryszard Gibuła,</u>
          <u xml:id="u-389.24" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Witold Graboś,</u>
          <u xml:id="u-389.25" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Eugeniusz Grzeszczak,</u>
          <u xml:id="u-389.26" who="#PiotrMiszczuk">— pani senator Alicja Grześkowiak,</u>
          <u xml:id="u-389.27" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Paweł Jankiewicz,</u>
          <u xml:id="u-389.28" who="#PiotrMiszczuk">— pani senator Zdzisława Janowska,</u>
          <u xml:id="u-389.29" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Zdzisław Jarmużek,</u>
          <u xml:id="u-389.30" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Ryszard Jarzembowski,</u>
          <u xml:id="u-389.31" who="#PiotrMiszczuk">— pan marszałek Stefan Jurczak,</u>
          <u xml:id="u-389.32" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Henryk Kanicki,</u>
          <u xml:id="u-389.33" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Roman Karaś,</u>
          <u xml:id="u-389.34" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jan Karbowski,</u>
          <u xml:id="u-389.35" who="#PiotrMiszczuk">— pani senator Dorota Kempka,</u>
          <u xml:id="u-389.36" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Edward Kienig,</u>
          <u xml:id="u-389.37" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Zdzisław Kieszkowski,</u>
          <u xml:id="u-389.38" who="#PiotrMiszczuk">— — pan senator Stanisław Kochanowski,</u>
          <u xml:id="u-389.39" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Zbigniew Komorowski,</u>
          <u xml:id="u-389.40" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jerzy Kopaczewski,</u>
          <u xml:id="u-389.41" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Krzysztof Kozłowski,</u>
          <u xml:id="u-389.42" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Czesław Krakowski,</u>
          <u xml:id="u-389.43" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Wojciech Kruk,</u>
          <u xml:id="u-389.44" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Henryk Krupa,</u>
          <u xml:id="u-389.45" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Stanisław Kucharski,</u>
          <u xml:id="u-389.46" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Józef Kuczyński,</u>
          <u xml:id="u-389.47" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Zbigniew Kulak,</u>
          <u xml:id="u-389.48" who="#PiotrMiszczuk">— pani marszałek Zofia Kuratowska,</u>
          <u xml:id="u-389.49" who="#PiotrMiszczuk">— pan marszałek Grzegorz Kurczuk,</u>
          <u xml:id="u-389.50" who="#PiotrMiszczuk">— pani senator Wanda Kustrzeba,</u>
          <u xml:id="u-389.51" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Marian Kwiatkowski,</u>
          <u xml:id="u-389.52" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Leszek Lackorzyński,</u>
          <u xml:id="u-389.53" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Władysław Lipczak,</u>
          <u xml:id="u-389.54" who="#PiotrMiszczuk">— pani senator Barbara Łękawa,</u>
          <u xml:id="u-389.55" who="#PiotrMiszczuk">— pani senator Maria Łopatkowa,</u>
          <u xml:id="u-389.56" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Henryk Maciołek,</u>
          <u xml:id="u-389.57" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jerzy Madej,</u>
          <u xml:id="u-389.58" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Henryk Makarewicz,</u>
          <u xml:id="u-389.59" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Wojciech Matecki,</u>
          <u xml:id="u-389.60" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Bogusław Mąsior</u>
          <u xml:id="u-389.61" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Ireneusz Michaś,</u>
          <u xml:id="u-389.62" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Marek Minda,</u>
          <u xml:id="u-389.63" who="#PiotrMiszczuk">— senator Piotr Miszczuk,</u>
          <u xml:id="u-389.64" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jan Mulak,</u>
          <u xml:id="u-389.65" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Zenon Nowak,</u>
          <u xml:id="u-389.66" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Ryszard Ochwat,</u>
          <u xml:id="u-389.67" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Janusz Okrzesik,</u>
          <u xml:id="u-389.68" who="#PiotrMiszczuk">— pani senator Anna Olejnicka,</u>
          <u xml:id="u-389.69" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Wincenty Olszewski,</u>
          <u xml:id="u-389.70" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jan Orzechowski,</u>
          <u xml:id="u-389.71" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Stefan Pastuszka,</u>
          <u xml:id="u-389.72" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Eugeniusz Patyk,</u>
          <u xml:id="u-389.73" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Zbyszko Piwoński,</u>
          <u xml:id="u-389.74" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Mieczysław Protasowicki,</u>
          <u xml:id="u-389.75" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Zbigniew Religa,</u>
          <u xml:id="u-389.76" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Tadeusz Rewaj,</u>
          <u xml:id="u-389.77" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Tomasz Romańczuk,</u>
          <u xml:id="u-389.78" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Zbigniew Romaszewski,</u>
          <u xml:id="u-389.79" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Henryk Rot,</u>
          <u xml:id="u-389.80" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Tadeusz Rzemykowski,</u>
          <u xml:id="u-389.81" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jan Sęk,</u>
          <u xml:id="u-389.82" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Stanisław Sikorski,</u>
          <u xml:id="u-389.83" who="#PiotrMiszczuk">— pani senator Dorota Simonides,</u>
          <u xml:id="u-389.84" who="#PiotrMiszczuk">— pani senator Elżbieta Solska,</u>
          <u xml:id="u-389.85" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Piotr Stępień,</u>
          <u xml:id="u-389.86" who="#PiotrMiszczuk">— pani senator Jadwiga Stokarska,</u>
          <u xml:id="u-389.87" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Henryk Stokłosa,</u>
          <u xml:id="u-389.88" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Wacław Strażewicz,</u>
          <u xml:id="u-389.89" who="#PiotrMiszczuk">— pan marszałek Adam Struzik,</u>
          <u xml:id="u-389.90" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Jan Stypuła,</u>
          <u xml:id="u-389.91" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Andrzej Szczepański,</u>
          <u xml:id="u-389.92" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Rajmund Szwonder,</u>
          <u xml:id="u-389.93" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Marcin Tyrna,</u>
          <u xml:id="u-389.94" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Mieczysław Włodyka,</u>
          <u xml:id="u-389.95" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Adam Woś,</u>
          <u xml:id="u-389.96" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Grzegorz Woźny,</u>
          <u xml:id="u-389.97" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Mieczysław Wyględowski,</u>
          <u xml:id="u-389.98" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Ireneusz Zarzycki,</u>
          <u xml:id="u-389.99" who="#PiotrMiszczuk">— pan senator Ryszard Żołyniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#AdamStruzik">Ogłaszam dziesięciominutową przerwę na obliczenie głosów do godziny 14 minut 25.</u>
          <u xml:id="u-390.1" who="#komentarz">(Senator Tadeusz Rewaj: Ja jeszcze nie wrzuciłem.)</u>
          <u xml:id="u-390.2" who="#AdamStruzik">Pan senator jeszcze zdąży wrzucić.</u>
          <u xml:id="u-390.3" who="#komentarz">(Przerwa od godziny 14 minut 15 do godziny 14 minut 25)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#AdamStruzik">Prosimy o powrót na salę posiedzeń. Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#AdamStruzik">Ogłaszam wyniki głosowania tajnego dotyczącego wyboru przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich.</u>
          <u xml:id="u-391.2" who="#AdamStruzik">„Protokół głosowania tajnego w dniu 26 maja 1995 r. w sprawie wyboru senatora Grzegorza Woźnego na stanowisko przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich.</u>
          <u xml:id="u-391.3" who="#AdamStruzik">W głosowaniu tajnym w sprawie wyboru senatora Grzegorza Woźnego na stanowisko przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich oddano głosów 63, głosów nieważnych nie było.</u>
          <u xml:id="u-391.4" who="#AdamStruzik">Powołani przez marszałka Senatu do przeprowadzenia głosowania senatorowie: Krzysztof Borkowski, Piotr Miszczuk i Andrzej Chronowski stwierdzają, że za wyborem głosowało 48 senatorów, przeciw głosowało 13 senatorów, wstrzymało się 2 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-391.5" who="#AdamStruzik">Powołani przez marszałka Senatu do przeprowadzenia głosowania senatorowie stwierdzają, że w głosowaniu tajnym Senat wybrał senatora Grzegorza Woźnego na stanowisko przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich”.</u>
          <u xml:id="u-391.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-391.7" who="#AdamStruzik">Panie Senatorze, od razu wręczymy Panu tekst uchwały.</u>
          <u xml:id="u-391.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-391.9" who="#AdamStruzik">Proszę przyjąć gratulacje. Mam nadzieję, że komisja pod pańskim przewodnictwem będzie przyczyniała się do usprawnienia naszej pracy i do prawidłowego działania całego Senatu.</u>
          <u xml:id="u-391.10" who="#AdamStruzik">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie powołania przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich.</u>
          <u xml:id="u-391.11" who="#AdamStruzik">Przystępujemy do punktu piątego porządku dziennego: uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie zmiany Regulaminu Senatu.</u>
          <u xml:id="u-391.12" who="#AdamStruzik">Przypominam, że projekt tej uchwały został przedstawiony na czterdziestym trzecim posiedzeniu Senatu 6 kwietnia 1995 r. Debata nad tym projektem została przeprowadzona na tym samym, czterdziestym trzecim posiedzeniu oraz na czterdziestym piątym posiedzeniu w dniu 12 maja.</u>
          <u xml:id="u-391.13" who="#AdamStruzik">Przypominam, że na czterdziestym piątym posiedzeniu Senatu marszałek Senatu zgodnie z art. 63 ust. 3 Regulaminu Senatu po wyczerpaniu listy mówców zamknął debatę i skierował projekt uchwały do Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich celem przygotowania projektu uchwały do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-391.14" who="#AdamStruzik">Informuję, że w przerwie w obradach obie komisje na wspólnym posiedzeniu ustosunkowały się do zgłoszonych w trakcie debaty uwag i przygotowały projekt uchwały do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-391.15" who="#AdamStruzik">Stanowisko połączonych komisji w tej sprawie jest zawarte w druku nr 198B. Przypominam, że obecnie, po zamknięciu debaty, zgodnie z art. 63 ust. 3 Regulaminu Senatu głos mogą zabrać jedynie sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-391.16" who="#AdamStruzik">Proszę o zabranie głosu i o przedstawienie stanowiska komisji sprawozdawcę Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich, pana senatora Grzegorza Kurczuka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#GrzegorzKurczuk">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#GrzegorzKurczuk">Będę mówił bardzo krótko z uwagi na fakt, jak to pan marszałek przed chwilą powiedział, że sprawa jest państwu znana. Była ona już z tej mównicy kilkakrotnie referowana, zgodnie z wymogami regulaminowymi, z uwagi na poprawki i autopoprawkę oraz wnioski pana senatora Gibuły odbyło się posiedzenie obu komisji.</u>
          <u xml:id="u-392.2" who="#GrzegorzKurczuk">Chcę państwa poinformować, iż obie komisje tak regulaminowa, jak i komisja inicjatyw, podtrzymały swoje stanowisko i nie uwzględniły poprawek zgłoszonych przez pana senatora Ryszarda Gibułę. Jednak czuję się w obowiązku przypomnienia państwu, bardzo skrótowo oczywiście, istoty tych poprawek i wytłumaczenia, dlaczego ich nie przyjęliśmy. Pan senator Gibuła proponował wprowadzić dwie poprawki. Pierwsza dotyczyła modyfikacji art. 42 ust. 7, druga dotyczyła art. 54 ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-392.3" who="#GrzegorzKurczuk">Odnośnie do pierwszej - senator Gibuła proponował, by zapisać w naszym regulaminie zobowiązanie Kancelarii Senatu do podejmowania pisemnych interwencji w przypadku niezachowania przez adresatów oświadczenia osobistego senatora ustawowego terminu do zajęcia stanowiska w sprawie.</u>
          <u xml:id="u-392.4" who="#GrzegorzKurczuk">Mogę powiedzieć to, co mówiłem już przed dwoma tygodniami państwu, komisja nasza nie może podzielić tego stanowiska z uwagi na to, że nie istnieje żaden termin przewidziany do zajmowania przez adresata stanowiska. Są takie terminy dotyczące wystąpienia, interwencji, natomiast do oświadczenia - nie. W związku z tym trudno kogoś zobowiązywać do zachowania terminu, który nie istnieje.</u>
          <u xml:id="u-392.5" who="#GrzegorzKurczuk">Proponowaliśmy senatorowi Gibule uwzględnienie jego poprawki w niejako drugiej turze poprawek, które komisja będzie państwu proponować — choćby z uwagi na to, iż w dniu wczorajszym Sejm rozpoczął rozpatrywanie nowej ustawy o prawach i obowiązkach posłów i senatorów. Myślę, że ta ustawa spowoduje konieczność wielu modyfikacji w naszym regulaminie. Pan senator nie uwzględnił naszej prośby i podtrzymał swoją poprawkę. W związku z czym musimy ją uwzględnić. Wypowiecie się państwo odnośnie do tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-392.6" who="#GrzegorzKurczuk">Druga poprawka pana senatora Gibuły dotyczyła określenia dokładnego momentu wyboru senatora sprawozdawcy. Również nie uwzględniliśmy propozycji pana senatora. Przypomnę, że pan senator Gibuła proponował, by sprawozdawcę komisji wybierać już na samym początku posiedzenia komisji.</u>
          <u xml:id="u-392.7" who="#GrzegorzKurczuk">Rozważaliśmy argumenty za i przeciw. Referowałem je państwu poprzednim razem. Doszliśmy do następującego stanowiska - zapis obecny w regulaminie jest na tyle elastyczny, iż pozwala komisji wybrać sprawozdawcę na początku, na końcu, a nawet w środku, jeśli ktoś się uprze. Dlatego nie widzimy potrzeby zawężania tego przepisu. W związku z tym wnosimy - i prosimy o to państwa senatorów - o nieuwzględnienie poprawki pana senatora Gibuły.</u>
          <u xml:id="u-392.8" who="#GrzegorzKurczuk">Chcę również poinformować, co już czyniłem na poprzednim posiedzeniu, iż uwzględniliśmy większość poprawek pana senatora Romaszewskiego. Z jednej poprawki pan senator zrezygnował. Na posiedzeniu wyjaśniliśmy również wątpliwości, które zgłosiła pani senator Grażyna Ciemniak.</u>
          <u xml:id="u-392.9" who="#GrzegorzKurczuk">Panie i Panowie, i to by było wszystko tytułem przypomnienia i sprawozdania z połączonych posiedzeń. Panie Marszałku, to wszystko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#AdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#AdamStruzik">Zgodnie z art. 38 ust. 5 Regulaminu Senatu zapytuję, czy ktoś z pań lub panów senatorów chciałby skierować krótkie pytanie do pana senatora sprawozdawcy? Widzę, że nie ma pytań. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-393.2" who="#AdamStruzik">Przystępujemy do głosowania nad projektem uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Senatu.</u>
          <u xml:id="u-393.3" who="#AdamStruzik">Przypominam, że połączone komisje przedstawiły wspólny projekt uchwały, ale nie przyjęły dwóch wniosków senatora Gibuły zgłoszonych przez niego w trakcie debaty.</u>
          <u xml:id="u-393.4" who="#AdamStruzik">Informuję, że w pierwszej kolejności zostaną poddane pod głosowanie nie przyjęte przez komisje wnioski senatora Ryszarda Gibuły, następnie zaproponuję przeprowadzenie głosowania nad całością projektu uchwały w sprawie zmian Regulaminu Senatu wraz z ewentualnie przyjętymi wnioskami senatora Ryszarda Gibuły.</u>
          <u xml:id="u-393.5" who="#AdamStruzik">Pragnę przypomnieć, że przedstawiony przez komisje projekt uchwały wraz z wnioskami senatora Ryszarda Gibuły, które nie zostały przyjęte przez komisje, zawarty jest w druku nr 198B.</u>
          <u xml:id="u-393.6" who="#AdamStruzik">Przystępujemy do głosowania nad nie przyjętym przez komisje wnioskiem senatora Ryszardą Gibuły. Dotyczy on przyjęcia art. 42 ust. 7 w następującym brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-393.7" who="#AdamStruzik">„Kancelaria Senatu podejmuje pisemne interwencje w przypadku niezachowania przez adresatów oświadczenia osobistego senatora ustawowo przewidzianych terminów dla zajęcia stanowiska w sprawie”. Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-393.8" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-393.9" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-393.10" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-393.11" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-393.12" who="#AdamStruzik">Sprawdźcie państwo swoje karty do głosowania, bo dwóch senatorów jeszcze nie głosowało, jeszcze jeden…</u>
          <u xml:id="u-393.13" who="#AdamStruzik">Teraz już dobrze, proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-393.14" who="#AdamStruzik">W obecności 54 senatorów za głosowało 3, przeciwnych głosów było 46, wstrzymało się od głosu 5 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-393.15" who="#komentarz">(Głosowanie nr 2).</u>
          <u xml:id="u-393.16" who="#AdamStruzik">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat nie przyjął tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-393.17" who="#AdamStruzik">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem senatora Ryszarda Gibuły, który nie został przyjęty przez komisje, o nadanie art. 54 oznaczonego literą „a” ust. 3 następującego brzmienia: „Przed przystąpieniem do obrad komisja wybiera ze swego składu sprawozdawcę dla zreferowania przedmiotu obrad komisji. Sprawozdawca przedstawia w sposób obiektywny przebieg prac komisji i wnioski końcowe”. Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-393.18" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-393.19" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-393.20" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-393.21" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-393.22" who="#AdamStruzik">W obecności 56 senatorów za wnioskiem głosował 1, przeciw — 51 senatorów, wstrzymało się od głosu 3, nie głosował 1 senator.</u>
          <u xml:id="u-393.23" who="#komentarz">(Głosowanie nr 3).</u>
          <u xml:id="u-393.24" who="#AdamStruzik">Wobec wyniku głosowania stwierdzam, że Senat nie przyjął proponowanej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-393.25" who="#AdamStruzik">Zgodnie z art. 47 ust. 4 Regulaminu Senatu chciałbym zaproponować, aby Senat przystąpił teraz do głosowania nad całością przedstawionego przez połączone komisje projektu uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Senatu.</u>
          <u xml:id="u-393.26" who="#AdamStruzik">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Senat wyraził zgodę na przeprowadzenie głosowania nad całością przedstawionego projektu uchwały. W przeciwnym razie zostaną przeprowadzone kolejne głosowania nad przedstawionymi wnioskami, według kolejności przepisów uchwały.</u>
          <u xml:id="u-393.27" who="#AdamStruzik">Sprzeciwu nie stwierdzam.</u>
          <u xml:id="u-393.28" who="#AdamStruzik">Wobec braku sprzeciwu przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez Komisję Regulaminową i Spraw Senatorskich oraz Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawczych projektem uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Senatu.</u>
          <u xml:id="u-393.29" who="#AdamStruzik">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-393.30" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-393.31" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-393.32" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-393.33" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-393.34" who="#AdamStruzik">Obecnych było 57 senatorów. Uchwała została przyjęta jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-393.35" who="#komentarz">(Głosowanie nr 4).</u>
          <u xml:id="u-393.36" who="#AdamStruzik">Wobec wyniku głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie zmiany Regulaminu Senatu.</u>
          <u xml:id="u-393.37" who="#AdamStruzik">Powracamy do punktu pierwszego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-393.38" who="#AdamStruzik">Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Obrony Narodowej, Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, które ustosunkowały się do przedstawionych w trakcie debaty wniosków.</u>
          <u xml:id="u-393.39" who="#AdamStruzik">Przypominam, że zgodnie z art. 45 ust. 3 Regulaminu Senatu obecnie głos mogą zabrać jedynie sprawozdawcy komisji i wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-393.40" who="#AdamStruzik">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, Komisji Obrony Narodowej i Komisji Gospodarki Narodowej, senatora Jerzego Adamskiego, i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#JerzyAdamski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#JerzyAdamski">Komisje na wczorajszym posiedzeniu w większości przyjęły poprawki, które trzy komisje zaproponowały Wysokiej Izbie, oraz niektóre z poprawek zgłoszonych na sali.</u>
          <u xml:id="u-394.2" who="#JerzyAdamski">Chciałbym omówić niektóre z przyjętych poprawek i prosić Wysoką Izbę o ich nie przyjmowanie.</u>
          <u xml:id="u-394.3" who="#JerzyAdamski">W związku z tym, że większość z nas na sali to samorządowcy… W druku nr 215Z pierwsza poprawka dotyczy art. 3 ust. 3, chodzi o zastąpienie sformułowania: „przejmuje ją z dniem 1 stycznia roku kalendarzowego, jeżeli wniosek o wygaśnięcie jej zarządu został złożony przez organ wojskowy do dnia 30 czerwca roku poprzedniego” wyrazami: „przejmuje ją po półrocznym okresie wypowiedzenia”.</u>
          <u xml:id="u-394.4" who="#JerzyAdamski">Wysoka Izbo! Jeżeli zapiszemy, że: „przejmuje ją po półrocznym okresie wypowiedzenia”, to samorządy zostaną obciążone już w trakcie roku budżetowego. Bo wojsko zrzeknie się na przykład w styczniu, więc w lipcu ten balast będzie musiał zostać przejęty. Budżet już jest uchwalony, nie ma więc możliwości przejęcia i gospodarowania.</u>
          <u xml:id="u-394.5" who="#JerzyAdamski">Poprawka została wycofana po dyskusjach przez panią senator Marię Berny, ale stanowi już własność komisji. W związku z tym poddaję Wysokiej Izbie pod rozwagę propozycję, żeby nie przyjmować tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-394.6" who="#JerzyAdamski">Poprawka dwudziesta dziewiąta, która budzi zastrzeżenia, mimo że nie została przyjęta przez Wysoką Izbę, dotyczy art. 59 ust. 1. Jej autorka, pani senator Maria Berny, proponowała, aby wykreślić ust. 1 i oznaczenie ust. 2. Ustęp 2 stanowiłby teraz całość art. 59 i brzmiałby: „Jeżeli bonifikata ustalona na podstawie art. 58 jest niższa od określonej w ust. 1, osoba uprawniona otrzymuje bonifikatę wyższą”. Czyli cały ten artykuł nie ma prawa bytu, ponieważ drugi ustęp opiera się na pierwszym. Jest to wniosek nie poparty przez trzy komisje, ale chciałem państwu zwińcie na to uwagę.</u>
          <u xml:id="u-394.7" who="#JerzyAdamski">I to, co jest w tej chwili najważniejsze, to poprawki, które zgłasza Komisja Obrony Narodowej i Komisja Gospodarki Narodowej w art. 11 i w art. 13, oraz poprawka dwudziesta pierwsza, którą zgłosiła pani senator Kustrzeba, dotycząca art. 39. Dodaje się tutaj ust. 2 o niewypłacaniu równoważnika ekwiwalentu pieniężnego za malowanie. Rocznie jest to kwota około 1 biliona złotych oszczędności dla skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-394.8" who="#JerzyAdamski">Rekomenduję państwu tę ustawę i proszę Wysoki Senat o przyjęcie jej w punktach wymienionych na pierwszej stronie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#AdamStruzik">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#AdamStruzik">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę mniejszości Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, Komisji Obrony Narodowej i Komisji Gospodarki Narodowej, pana senatora Piotra Andrzejewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#PiotrAndrzejewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-396.1" who="#PiotrAndrzejewski">Chcę się ograniczyć do tego, co dotyczy skreślenia przymiotnika „bezprzetargowej”. Skoro była tutaj mowa o samorządach i o tym, że jednak hołdujemy zasadzie rynkowości i równouprawnienia różnych podmiotów, to problem ten jest podstawowy. Jeżeli będzie nie tylko jedna spółdzielnia byłych wojskowych - nie tylko ta jedna słuszna i wyznaczona z góry - jeżeli również oddolnie wojskowi zechcą powołać drugą spółdzielnię, to czy oznacza to, że będzie wybierane odgórnie, której to dać, czy też zostanie ogłoszony przetarg? Myślę, że - czy to ma być bez przetargu, jak będzie jedna, czy z przetargiem, jak będą dwie lub więcej - powinna o tym decydować sytuacja i agencja, a nie ustawa. I dlatego podtrzymuję wniosek zawarty w poprawce siódmej.</u>
          <u xml:id="u-396.2" who="#PiotrAndrzejewski">Również, jeżeli chodzi o wnioski, które dotyczą wniosków mniejszości, to one praktycznie zostały wyczerpane tą jedną poprawką. W związku z tym nie czuję się upoważniony, żeby mówić o innych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#AdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#AdamStruzik">Proszę następnego sprawozdawcę mniejszości połączonych komisji, pana senatora Jerzego Madeja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#JerzyMadej">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#JerzyMadej">Nie będę mówił o poprawkach, które uzyskały poparcie połączonych komisji, bo one są wymienione w tym druku. Chciałem natomiast powiedzieć krótko o tych poprawkach, które nie uzyskały poparcia połączonych komisji.</u>
          <u xml:id="u-398.2" who="#JerzyMadej">Jeśli idzie o poprawkę dziesiątą dotyczącą art. 24 ust. 1, to ją wycofuję, bo skutek tej poprawki, czy ona zostanie, czy nie, będzie niewielki. Wycofuję tę poprawkę z wniosku.</u>
          <u xml:id="u-398.3" who="#JerzyMadej">Jeśli chodzi o poprawkę dwunastą, to już po posiedzeniu komisji, w czasie rozmowy z przedstawicielami Ministerstwa Obrony Narodowej okazało się, że zaproponowana przeze mnie poprawka ogranicza przywileje wojska. Dowiedziałem się, że w zapisie art. 26 ust. 1, gdzie mówi się o normie powierzchni mieszkalnej, każdej uprawnionej osobie przysługuje z jednego tytułu 7–10 m2. Okazuje się, że żołnierz zawodowy może mieć kilka tytułów, co powoduje zwiększenie przysługującego mu metrażu. Dobrze czułem, że to jest zapisane niejednoznacznie. Dopiero potem wyjaśniło się, że jest to przywilej kilkakrotny. Osoba uprawniona, czyli oficer, może mieć dwie, trzy albo i cztery normy na siebie, plus normy na rodzinę. Przyjęcie poprawki, którą zaproponowałem, spotkało się z dużym oporem ze strony wojskowych i w tej chwili mam mieszane uczucia, czy tę poprawkę wycofać, czy ją zostawić. Na wszelki wypadek zostawię.</u>
          <u xml:id="u-398.4" who="#JerzyMadej">Wycofuję się również z poprawki dwunastej oznaczonej literą „c”, zgłoszonej do ust. 2 art. 26. Chodzi tu o dzieci, które są przenoszone razem z osobą uprawnioną i uzyskują prawo do mieszkania. Uznaję, że wojsko ponosi tyle trudu, że wycofuję się z tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-398.5" who="#JerzyMadej">Podobnie, jeśli idzie o poprawkę dwudziestą ósmą oznaczoną literą „c”. Moja poprawka została częściowo uwzględniona w poprawce dwudziestej ósmej oznaczonej literą „a”, w związku z tym z tej poprawki również rezygnuję, żeby nie przedłużać głosowania i nie komplikować całej procedury.</u>
          <u xml:id="u-398.6" who="#JerzyMadej">Reszta poprawek, jak powiedziałem, została poparta przez komisje, te dwie wątpliwe zostawiam państwu do oceny. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#AdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#AdamStruzik">Proszę następnego sprawozdawcę mniejszości, senatora Jerzego Adamskiego.</u>
          <u xml:id="u-399.2" who="#komentarz">(Senator Jerzy Adamski: A może senator Zbyszko Piwoński?)</u>
          <u xml:id="u-399.3" who="#AdamStruzik">Czy nie ma senatora Adamskiego?</u>
          <u xml:id="u-399.4" who="#komentarz">(Senator Zbyszko Piwoński: Razem przygotowywaliśmy sprawozdanie i jeśli można, ja je przedstawię.)</u>
          <u xml:id="u-399.5" who="#AdamStruzik">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#ZbyszkoPiwoński">Chciałbym podtrzymać poprawkę trzynastą przyjętą i popartą przez mniejszość połączonych komisji. Nie ma żadnego uzasadnienia prawnego - wbrew temu, co zostało z tej trybuny wypowiedziane w dniu wczorajszym - ażeby tak wysoko, aż na szczeblu ministra obrony narodowej, sytuować decyzje o możliwości odmiennego zagospodarowania mieszkań należących do wojska. Myślę, że dowódca okręgu wojskowego, dowódca Sił Zbrojnych jest w pełni kompetentnym gospodarzem. W dotychczasowym ustawodawstwie właśnie on o tym decyduje. Nie ma więc potrzeby, ażeby ta ustawa - w przeciwieństwie do innych rozwiązań, gdzie decyzje przenosi się na niższe szczeble - była rozpatrywana przez ministra obrony narodowej.</u>
          <u xml:id="u-400.1" who="#ZbyszkoPiwoński">Stąd bardzo proszę o przyjęcie poprawki trzynastej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#AdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-401.1" who="#AdamStruzik">Proszę państwa, przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-401.2" who="#AdamStruzik">Przypominam, że komisje oraz senatorowie wnioskodawcy wnosili o wprowadzenie poprawek do ustawy, wszystkie przedstawione wnioski zawarte są w druku nr 215Z i zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu będą one kolejno poddawane pod głosowanie, według kolejności przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-401.3" who="#AdamStruzik">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-401.4" who="#AdamStruzik">Poprawka pierwsza: „W art. 3 w ust. 3, wyrazy: «przejmuje ją z dniem 1 stycznia roku kalendarzowego, jeżeli wniosek o wygaśnięcie jej zarządu został złożony przez organ wojskowy do dnia 30 czerwca roku poprzedniego» zastępuje się wyrazami: «przejmuje ją po półrocznym okresie wypowiedzenia»” .</u>
          <u xml:id="u-401.5" who="#AdamStruzik">Jest to wniosek pani senator Berny poparty przez połączone komisje. Poprawka ta ma na celu wprowadzenie obowiązku przejmowania nieruchomości pozostających w zarządzie organów wojskowych przez rejonowy organ rządowej administracji ogólnej lub inny organ po półrocznym okresie wypowiedzenia, bez ograniczenia terminu składania wniosku.</u>
          <u xml:id="u-401.6" who="#AdamStruzik">Proszę pamiętać za każdym razem o naciśnięciu przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-401.7" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.8" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.9" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.10" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-401.11" who="#AdamStruzik">W obecności 54 senatorów za wnioskiem głosowało 22, przeciw — 26 senatorów, wstrzymało się od głosu 6 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-401.12" who="#komentarz">(Głosowanie nr 5).</u>
          <u xml:id="u-401.13" who="#AdamStruzik">Wobec wyniku głosowania stwierdzam, że wniosek nie uzyskał akceptacji Senatu.</u>
          <u xml:id="u-401.14" who="#AdamStruzik">Przypominam też, że wszystkie wnioski, które wycofał pan senator Madej, nie są już jego własnością i dlatego będą głosowane.</u>
          <u xml:id="u-401.15" who="#AdamStruzik">Poprawka druga: „W art. 3 w ust. 5, wyraz «gruntów», zastępuje się wyrazem «lasów»”.</u>
          <u xml:id="u-401.16" who="#AdamStruzik">Jest to wniosek komisji poparty przez poszczególne komisje. Poprawka ma na celu zastąpienie nieprawidłowo użytego wyrazu „gruntu”, wyrazem „lasu”.</u>
          <u xml:id="u-401.17" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.18" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.19" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.20" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-401.21" who="#AdamStruzik">W obecności 57 senatorów za wnioskiem głosowało 54, przeciw — 2 senatorów, był 1 głos wstrzymujący się.</u>
          <u xml:id="u-401.22" who="#komentarz">(Głosowanie nr 6).</u>
          <u xml:id="u-401.23" who="#AdamStruzik">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-401.24" who="#AdamStruzik">Poprawka trzecia: „W art. 11, po wyrazie «finansów», dodaje się wyrazy: «obrony narodowej z uwzględnieniem przedstawicieli okręgów wojskowych i rodzajów Sił Zbrojnych»”. Jest to wniosek Komisji Obrony Narodowej i Komisji Gospodarki Narodowej poparty przez połączone komisje. Proponując poprawkę do art. 11, wnioskodawcy mają na celu włączenie do rady nadzorczej Wojskowej Agencji Mieszkaniowej przedstawicieli okręgów wojskowych i rodzajów Sił Zbrojnych.</u>
          <u xml:id="u-401.25" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.26" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.27" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.28" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-401.29" who="#AdamStruzik">W obecności 58 senatorów za wnioskiem głosowało 56, był 1 głos przeciwny i 1 senator wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-401.30" who="#komentarz">(Głosowanie nr 7).</u>
          <u xml:id="u-401.31" who="#AdamStruzik">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-401.32" who="#AdamStruzik">Poprawka czwarta: „W art. 12 ust. 2 pkcie 4 po wyrazie «przedstawiania» dodaje się wyrazy: «radzie nadzorczej i».</u>
          <u xml:id="u-401.33" who="#AdamStruzik">Jest to wniosek Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych poparty przez połączone komisje. Poprawka ma na celu wprowadzenie obowiązku przedstawiania przez prezesa agencji sprawozdania z rocznej działalności Wojskowej Agencji Mieszkaniowej nie tylko ministrowi obrony narodowej, ale i radzie nadzorczej WAM.</u>
          <u xml:id="u-401.34" who="#AdamStruzik">Kto jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.35" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.36" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.37" who="#AdamStruzik">Jeszcze jeden senator nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-401.38" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-401.39" who="#AdamStruzik">W obecności 58 senatorów za wnioskiem głosowało 58, głosów wstrzymujących się i przeciwnych nie było.</u>
          <u xml:id="u-401.40" who="#komentarz">(Głosowanie nr 8).</u>
          <u xml:id="u-401.41" who="#AdamStruzik">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-401.42" who="#AdamStruzik">Poprawka piąta: „W art. 13 ust. 1, po wyrazie «agencji», dodaje się wyrazy: «w uzgodnieniu z właściwymi terytorialnie dowódcami okręgów wojskowych i rodzajów Sił Zbrojnych»”.</u>
          <u xml:id="u-401.43" who="#AdamStruzik">Jest to wniosek dwóch komisji: Komisji Obrony Narodowej i Komisji Gospodarki Narodowej poparty przez połączone komisje. Proponując tę poprawkę w art. 13 ust. 1, wnioskodawcy wprowadzają obowiązek uzgadniania przez prezesa agencji z właściwymi terytorialnie dowódcami okręgów wojskowych i rodzajów Sił Zbrojnych, powoływania i odwoływania dyrektorów rejonowych i regionalnych oddziałów agencji.</u>
          <u xml:id="u-401.44" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.45" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.46" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.47" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik głosowania.</u>
          <u xml:id="u-401.48" who="#AdamStruzik">W obecności 58 senatorów za wnioskiem głosowało 50, przeciwne były 3 osoby, 5 senatorów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-401.49" who="#komentarz">(Głosowanie nr 9).</u>
          <u xml:id="u-401.50" who="#AdamStruzik">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-401.51" who="#AdamStruzik">Poprawka szósta „W art. 16 w ust. 2 w pkcie 4 wyrazy: «na lokale mieszkalne i użytkowe» zastępuje się wyrazami: «lokali mieszkalnych i użytkowych». Jest to ewidentny błąd językowy.</u>
          <u xml:id="u-401.52" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem poprawki szóstej, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.53" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.54" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.55" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik głosowania.</u>
          <u xml:id="u-401.56" who="#AdamStruzik">W obecności 58 senatorów wszyscy głosowali za poprawką.</u>
          <u xml:id="u-401.57" who="#komentarz">(Głosowanie nr 10).</u>
          <u xml:id="u-401.58" who="#AdamStruzik">Poprawka została przyjęta jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-401.59" who="#AdamStruzik">Poprawka siódma: „W art. 17 w pkcie 5 wyraz «bezprzetargową» skreśla się”.</u>
          <u xml:id="u-401.60" who="#AdamStruzik">Jest to wniosek pana senatora Andrzejewskiego poparty przez mniejszość połączonych komisji. Jak mówił pan senator, poprawka ma na celu przywrócenie zasady sprzedaży gruntów obowiązującej w ustawie o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, polegającej na przeprowadzeniu przetargu.</u>
          <u xml:id="u-401.61" who="#AdamStruzik">Kto jest za wnioskiem, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.62" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.63" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.64" who="#AdamStruzik">Jeszcze dwóch senatorów nie głosowało.</u>
          <u xml:id="u-401.65" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-401.66" who="#AdamStruzik">W obecności 59 senatorów za wnioskiem głosowało 25, przeciwnych było 29 osób, 5 senatorów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-401.67" who="#komentarz">(Głosowanie nr 11).</u>
          <u xml:id="u-401.68" who="#AdamStruzik">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-401.69" who="#AdamStruzik">Poprawka ósma: „W art. 19 w ust. 2 w pkcie 1 wyrazy: «i gruntów» zastępuje się wyrazami: «a także dzierżawę gruntów»”.</u>
          <u xml:id="u-401.70" who="#AdamStruzik">Jest to wniosek Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych poparty przez połączone komisje. Poprawka ma na celu wyeliminowanie błędu polegającego na sugerowaniu, że przedmiotem najmu mogą być także grunty.</u>
          <u xml:id="u-401.71" who="#AdamStruzik">Kto jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.72" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.73" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.74" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik głosowania.</u>
          <u xml:id="u-401.75" who="#AdamStruzik">W obecności 58 senatorów za wnioskiem głosowało 58.</u>
          <u xml:id="u-401.76" who="#komentarz">(Głosowanie nr 12).</u>
          <u xml:id="u-401.77" who="#AdamStruzik">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-401.78" who="#AdamStruzik">Poprawka dziewiąta oznaczona literą „a”: „W art. 22 w ust. 3 w zdaniu pierwszym po wyrazie «osobom» stawia się przecinek”. Poprawka ta ma charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-401.79" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.80" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.81" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.82" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik głosowania.</u>
          <u xml:id="u-401.83" who="#AdamStruzik">W obecności 59 senatorów za wnioskiem głosowało 55, wstrzymało się od głosu 3 senatorów, nie głosowała 1 osoba.</u>
          <u xml:id="u-401.84" who="#komentarz">(Głosowanie nr 13).</u>
          <u xml:id="u-401.85" who="#AdamStruzik">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-401.86" who="#AdamStruzik">Poprawka dziewiąta oznaczona literą „b”: „W art. 22 w ust. 4 wyraz «zarządzenia» zastępuje się wyrazem «rozporządzenia»”.</u>
          <u xml:id="u-401.87" who="#AdamStruzik">Jest to wniosek pana senatora Madeja poparty przez połączone komisje. Poprawka ta ma na celu zmianę rodzaju aktu wykonawczego, w którym minister obrony narodowej ma określić wykaz stanowisk służbowych uprawniających do zajmowania kwater funkcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-401.88" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.89" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.90" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-401.91" who="#AdamStruzik">Nie głosowało jeszcze dwóch senatorów.</u>
          <u xml:id="u-401.92" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik głosowania.</u>
          <u xml:id="u-401.93" who="#AdamStruzik">W obecności 59 senatorów za wnioskiem głosowało 52, przeciwne były 2 osoby, 5 senatorów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-401.94" who="#komentarz">(Głosowanie nr 14).</u>
          <u xml:id="u-401.95" who="#AdamStruzik">Wobec wyniku głosowania stwierdzam, że Senat poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-401.96" who="#AdamStruzik">Poprawka dziesiąta: „W art. 24 w ust. 1 wyrazy: «i 3» skreśla się”.</u>
          <u xml:id="u-401.97" who="#AdamStruzik">Jest to wniosek senatora Madeja, z którego się później wycofał, ale ze względów formalnych musimy to przegłosować.</u>
          <u xml:id="u-401.98" who="#komentarz">(Senator Jerzy Madej: Panie Marszałku! Jeśli można.)</u>
          <u xml:id="u-401.99" who="#AdamStruzik">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#JerzyMadej">Wycofałem ten wniosek, ponieważ nie uzyskał on poparcia komisji. Nie jest to własność komisji. Jest to mój wniosek. Tam, gdzie to było poparte przez komisję, czy choćby jej mniejszość, nie wycofałem. Wydaje mi się, że mam prawo wycofać ten wniosek przed głosowaniem. Ale to jest tylko formalna sprawa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#AdamStruzik">Rzeczywiście, Panie Senatorze, nie zwróciłem na to uwagi, że nie było tutaj opinii komisji. Myślę, że tego też nie będziemy głosowali.</u>
          <u xml:id="u-403.1" who="#AdamStruzik">Przechodzimy do poprawki jedenastej: „W art. 24 w ust. 4 wyrazy: «Przepis art. 47 ust. 7» zastępuje się wyrazami: «Przepisy art. 47»”.</u>
          <u xml:id="u-403.2" who="#AdamStruzik">Poprawka ma na celu wyeliminowanie błędnego odesłania. Wniosek ten został poparty przez komisje.</u>
          <u xml:id="u-403.3" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za wnioskiem, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.4" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.5" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.6" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik głosowania.</u>
          <u xml:id="u-403.7" who="#AdamStruzik">W obecności 59 senatorów za wnioskiem głosowało 57, była przeciwna 1 osoba, wstrzymała się od głosu 1 osoba.</u>
          <u xml:id="u-403.8" who="#komentarz">(Głosowanie nr 15).</u>
          <u xml:id="u-403.9" who="#AdamStruzik">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-403.10" who="#AdamStruzik">Poprawka dwunasta oznaczona literą „a”: „W art. 26 w ust. 1 zdanie drugie otrzymuje brzmienie: «Norma powierzchni mieszkaniowej na osobę przysługująca osobie uprawnionej do kwatery z tytułu stopnia wojskowej lub zajmowanego stanowiska wynosi 7–10 m2»”.</u>
          <u xml:id="u-403.11" who="#AdamStruzik">Jest to wniosek pana senatora Madeja poparty Przez mniejszość połączonych komisji. Poprawka ma na celu określenie normy powierzchni mieszkalnej na osobę niezależnie od liczby tytułów, to jest stopnia wojskowego czy zajmowanego stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-403.12" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za wnioskiem, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.13" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.14" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.15" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik głosowania.</u>
          <u xml:id="u-403.16" who="#AdamStruzik">W obecności 59 senatorów za wnioskiem głosowało 21, przeciwnych było 28 osób, 10 senatorów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-403.17" who="#komentarz">(Głosowanie nr 16).</u>
          <u xml:id="u-403.18" who="#AdamStruzik">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-403.19" who="#AdamStruzik">Poprawka dwunasta oznaczona literą „b”, którą głosujemy łącznie z poprawką oznaczoną literą „d”: „W art. 26 w ust. 1 skreśla się ostatnie zdanie”. Jest to wniosek Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, poparty przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-403.20" who="#AdamStruzik">„W art. 26 w ust. 7 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się wyrazy: «a także może podwyższyć górną granicę normy, o której mowa w ust. 1»”. Poprawka ta, będąca wnioskiem Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, również uzyskała poparcie komisji. Polega ona na pozbawieniu ministra obrony narodowej uprawnienia do wydawania indywidualnych decyzji o podwyższaniu górnej granicy normy powierzchni mieszkalnej. Poprawka oznaczona literą „d” precyzuje, jakim aktem prawnym ministra obrony narodowej można podwyższyć górną granicę normy powierzchni mieszkalnej kwatery przysługującej osobie uprawnionej.</u>
          <u xml:id="u-403.21" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za wnioskiem, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.22" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.23" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.24" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik głosowania.</u>
          <u xml:id="u-403.25" who="#AdamStruzik">W obecności 59 senatorów za wnioskiem głosowało 57, przeciwna była 1 osoba, 1 osoba wstrzymała się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-403.26" who="#komentarz">(Głosowanie nr 17).</u>
          <u xml:id="u-403.27" who="#AdamStruzik">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-403.28" who="#AdamStruzik">Poprawkę dwunastą oznaczoną literą „c” pan senator Madej wycofał.</u>
          <u xml:id="u-403.29" who="#AdamStruzik">Poprawka trzynasta: „W art. 29 w ust. 2 wyrazy: «ministra obrony narodowej» zastępuje się wyrazami: «dowódca kręgu wojskowego lub rodzaju Sił Zbrojnych»”.</u>
          <u xml:id="u-403.30" who="#AdamStruzik">Poprawka zmierza do tego, aby to dowódcy okręgu wojskowego lub rodzajów Sił Zbrojnych - a nie minister obrony narodowej - wyrażali zgodę na wynajmowanie, w wyjątkowej sytuacji, lokali mieszkalnych przeznaczonych na stałe zakwaterowanie żołnierzy zawodowych innym osobom. Jest to wniosek pana senatora Piwońskiego poparty przez mniejszość komisji.</u>
          <u xml:id="u-403.31" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.32" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.33" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.34" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik głosowania.</u>
          <u xml:id="u-403.35" who="#AdamStruzik">W obecności 59 senatorów 32 głosowało za wnioskiem, 16 osób było przeciwnych, 10 senatorów wstrzymało się od głosu, 1 osoba nie głosowała.</u>
          <u xml:id="u-403.36" who="#komentarz">(Głosowanie nr 18).</u>
          <u xml:id="u-403.37" who="#AdamStruzik">Stwierdzam, że Senat poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-403.38" who="#AdamStruzik">Poprawkę czternastą można głosować łącznie z poprawkami: piętnastą, szesnastą, siedemnastą i osiemnastą. Mają one charakter językowy. Jest to zamiana spójnika „i” na „lub”.</u>
          <u xml:id="u-403.39" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.40" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.41" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.42" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik głosowania.</u>
          <u xml:id="u-403.43" who="#AdamStruzik">W obecności 59 senatorów za wnioskiem głosowało 58, 1 osoba wstrzymała się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-403.44" who="#komentarz">(Głosowanie nr 19).</u>
          <u xml:id="u-403.45" who="#AdamStruzik">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat przyjął poprawki.</u>
          <u xml:id="u-403.46" who="#AdamStruzik">Poprawka dziewiętnasta: „W art. 36 ust. 1 wyraz «mieszkań» zastępuje się słowami: «lokali mieszkalnych»”.</u>
          <u xml:id="u-403.47" who="#AdamStruzik">Jest to wniosek Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych poparty przez połączone komisje. Poprawka zmierza do zastąpienia nie mającego treści prawnej wyrazu „mieszkań” słowami: „lokali mieszkalnych”.</u>
          <u xml:id="u-403.48" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.49" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.50" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.51" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik głosowania.</u>
          <u xml:id="u-403.52" who="#AdamStruzik">W obecności 58 senatorów za wnioskiem głosowało 57, 1 osoba nie głosowała.</u>
          <u xml:id="u-403.53" who="#komentarz">(Głosowanie nr 20).</u>
          <u xml:id="u-403.54" who="#AdamStruzik">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-403.55" who="#AdamStruzik">Poprawka dwudziesta: „W art. 37 ust. 1 wyrazy: «cywilnego postępowania egzekucyjnego zastępuje się słowami: «przepisów kodeksu postępowania cywilnego»”.</u>
          <u xml:id="u-403.56" who="#AdamStruzik">Jest to wniosek Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych poparty przez połączone komisje. Wniosek nadaje poprawność zawartemu w nim odesłaniu.</u>
          <u xml:id="u-403.57" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.58" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.59" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.60" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik głosowania.</u>
          <u xml:id="u-403.61" who="#AdamStruzik">W obecności 59 senatorów 59 głosowało za wnioskiem.</u>
          <u xml:id="u-403.62" who="#komentarz">(Głosowanie nr 21).</u>
          <u xml:id="u-403.63" who="#AdamStruzik">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-403.64" who="#AdamStruzik">Poprawka dwudziesta pierwsza dotycząca art. 39. Możemy głosować łącznie obie części poprawki, oznaczone literami „a” i „b”. I tak: „ust. 2 otrzymuje brzmienie: „Równoważnik nie przysługuje osobom, które skorzystały z ekwiwalentu pieniężnego, o którym mowa w art. 24 ust. 1 w pkcie 2, albo nabyły zajmowaną kwaterę w trybie art. 58». Natomiast dotychczasowy ust. 2 oznacza się jako ust. 3”. Jest to wniosek pani senator Wandy Kustrzeby poparty przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-403.65" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za wnioskiem, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.66" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.67" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.68" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik głosowania.</u>
          <u xml:id="u-403.69" who="#AdamStruzik">W obecności 58 senatorów za wnioskiem głosowało 57, 1 osoba wstrzymała się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-403.70" who="#komentarz">(Głosowanie nr 22).</u>
          <u xml:id="u-403.71" who="#AdamStruzik">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-403.72" who="#AdamStruzik">Poprawka dwudziesta druga: „W art. 4 ust. 1 skreśla się pkt 4, a dotychczasowe pkty: 5,6,7, 8,9,10 oznacza się jako pkty: 4, 5, 6, 7, 8, 9”.</u>
          <u xml:id="u-403.73" who="#AdamStruzik">Należy to głosować łącznie. Jest to wniosek pani senator Berny. Poprawka znosi obowiązek przekazywania do dyspozycji agencji kwater przydzielonych na czas zajmowania odpowiedniego stanowiska służbowego w przypadku przeniesienia żołnierza do innej jednostki lub na inne stanowisko, a także przydzielenia innej kwatery odpowiadającej jego uprawnieniom. Konsekwencją przyjęcia tej poprawki będzie konieczność dokonania zmian w numeracji punktów. To oczywiste.</u>
          <u xml:id="u-403.74" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.75" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.76" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.77" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-403.78" who="#AdamStruzik">W obecności 58 senatorów za wnioskiem głosowało 3, przeciwnych było 49 osób, 6 senatorów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-403.79" who="#komentarz">(Głosowanie nr 23).</u>
          <u xml:id="u-403.80" who="#AdamStruzik">Stwierdzam, że Senat poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-403.81" who="#AdamStruzik">Poprawka dwudziesta trzecia oznaczona literą „a”: „W art. 46 ust. 1 otrzymuje brzmienie: «w stosunku do najemców, którzy wykraczają w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych lokali, dyrektor oddziału terenowego agencji może za wypowiedzeniem rozwiązać umowę najmu, zapewniając lokal socjalny albo wystąpić do sądu o pozbawienia prawa zajmowania tego lokalu mieszkalnego»”.</u>
          <u xml:id="u-403.82" who="#AdamStruzik">To wniosek Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych poparty przez połączone komisje. Poprawka ta zmierza do sprecyzowania podmiotu, który będzie ponosił odpowiedzialność za wykroczenia przeciw porządkowi domowemu.</u>
          <u xml:id="u-403.83" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.84" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.85" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuje się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.86" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik głosowania.</u>
          <u xml:id="u-403.87" who="#AdamStruzik">W obecności 58 senatorów za wnioskiem głosowało 56, głosów przeciwnych nie było, 2 senatorów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-403.88" who="#komentarz">(Głosowanie nr 24).</u>
          <u xml:id="u-403.89" who="#AdamStruzik">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat przyjął wniosek.</u>
          <u xml:id="u-403.90" who="#AdamStruzik">Poprawka dwudziesta trzecia oznaczona literą „b”: „W art. 46 ust. 2 wyraz «agencja» zastępuje się słowami: «przedstawiciel agencji». Poprawka eliminuje błąd językowy.</u>
          <u xml:id="u-403.91" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.92" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie, przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.93" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.94" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik głosowania.</u>
          <u xml:id="u-403.95" who="#AdamStruzik">W obecności 58 senatorów za wnioskiem głosowało 55, głosów przeciwnych nie było, wstrzymało się od głosu 3 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-403.96" who="#komentarz">(Głosowanie nr 25).</u>
          <u xml:id="u-403.97" who="#AdamStruzik">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-403.98" who="#AdamStruzik">Poprawka dwudziesta czwarta: „W art. 47 ust. 4 wyrazy: «według średnich cen rynkowych zakupu lokalu mieszkalnego w danym garnizonie w dniu przyznania ekwiwalentu» zastępuje się słowami «według cen konkretnego lokalu w danym garnizonie»”.</u>
          <u xml:id="u-403.99" who="#AdamStruzik">Jest to wniosek pani senator Marii Berny. Poprawka zmierza do ustalenia ceny 1 m2 powierzchni użytkowej kwatery, według cen konkretnego lokalu w danym garnizonie.</u>
          <u xml:id="u-403.100" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.101" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.102" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.103" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik głosowania.</u>
          <u xml:id="u-403.104" who="#AdamStruzik">W obecności 58 senatorów za wnioskiem głosowało 2, przeciwnych było 48 osób, 8 senatorów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-403.105" who="#komentarz">(Głosowanie nr 26).</u>
          <u xml:id="u-403.106" who="#AdamStruzik">W związku z wynikiem głosowania stwierdzam, że Senat poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-403.107" who="#AdamStruzik">Poprawka dwudziesta piąta: „W art. 49 ust. 2 pkt 1 otrzymuje brzmienie: «zawarcie umowy najmu lokalu z właścicielem lub umowy podnajmu z najemcą»”.</u>
          <u xml:id="u-403.108" who="#AdamStruzik">Jest to wniosek poparty przez połączone komisje. Poprawka ma na celu skreślenie z ustawy nieprawidłowego sformułowania sugerującego, że najemca może zawrzeć umowę najmu z osobą trzecią.</u>
          <u xml:id="u-403.109" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.110" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.111" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.112" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik głosowania.</u>
          <u xml:id="u-403.113" who="#AdamStruzik">W obecności 56 senatorów za wnioskiem głosowało 53, głosów przeciwnych nie było, 2 senatorów wstrzymało się od głosu, a 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-403.114" who="#komentarz">(Głosowanie nr 27).</u>
          <u xml:id="u-403.115" who="#AdamStruzik">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-403.116" who="#AdamStruzik">Poprawka dwudziesta szósta: „W art. 55 ust. 1 otrzymuje brzmienie: «sprzedaż kwater lub lokali mieszkalnych znajdujących się w budynkach będących w zasobach agencji następuje na zasadach obowiązujących przy sprzedaży lokali mieszkalnych skarbu państwa, ze zmianami wynikającymi z przepisów ustawy»”.</u>
          <u xml:id="u-403.117" who="#AdamStruzik">Jest to wniosek poparty przez połączone komisje. Poprawka zmierza do sprecyzowania, że przy sprzedaży kwater lub lokali mieszkalnych znajdujących się w zasobach agencji zawsze będą miały zastosowanie przepisy dotyczące lokali stanowiących własność państwa, chyba że niniejsza ustawa stanowi inaczej.</u>
          <u xml:id="u-403.118" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.119" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.120" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.121" who="#AdamStruzik">Jeszcze czterech senatorów nie głosowało.</u>
          <u xml:id="u-403.122" who="#AdamStruzik">Jeden z senatorów uparcie nie głosuje. Nie wiem, kto.</u>
          <u xml:id="u-403.123" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik głosowania.</u>
          <u xml:id="u-403.124" who="#AdamStruzik">W obecności 57 senatorów za wnioskiem głosowało 54, 1 osoba głosowała przeciw, a 1 wstrzymała się od głosu, nie. głosowała 1 osoba.</u>
          <u xml:id="u-403.125" who="#komentarz">(Głosowanie nr 28).</u>
          <u xml:id="u-403.126" who="#AdamStruzik">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat przyjął poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-403.127" who="#AdamStruzik">Poprawka dwudziesta siódma: „W art. 57 ust. 2 po wyrazie «agencji» dodaje się wyrazy: «we współdziałaniu z dowódcą garnizonu»”.</u>
          <u xml:id="u-403.128" who="#AdamStruzik">Jest to wniosek pani senator Berny. Poprawka zmierza do nałożenia na dyrektora oddziału rejonowego agencji obowiązku współdziałania z dowódcą garnizonu przy ustalaniu wykazu budynków, w których kwatery lub lokale mieszkalne są przeznaczone do sprzedaży.</u>
          <u xml:id="u-403.129" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za wnioskiem, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.130" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.131" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.132" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik głosowania.</u>
          <u xml:id="u-403.133" who="#AdamStruzik">W obecności 57 senatorów za wnioskiem głosowało 9, przeciwnych było 36 osób, a 12 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-403.134" who="#komentarz">(Głosowanie nr 29).</u>
          <u xml:id="u-403.135" who="#AdamStruzik">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-403.136" who="#AdamStruzik">Poprawka dwudziesta ósma: „Artykuł 58 ust. 1 otrzymuje brzmienie: «Sprzedaż kwater lub lokali mieszkalnych następuje po cenie ustalonej na zasadach określonych w ustawie o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, pomniejszonej o 3% za każdy rok podlegający zaliczeniu do wysługi lat, od której uzależniona jest wysokość uposażenia według stopnia wojskowego, nie więcej niż o 80% tej ceny»”.</u>
          <u xml:id="u-403.137" who="#AdamStruzik">Jest to wniosek pana senatora Bilińskiego poparty przez połączone komisje. Poprawka zmierza do ustalenia ceny sprzedaży kwater lub lokali mieszkalnych, według zasad obowiązujących w ustawie o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-403.138" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.139" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.140" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.141" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik głosowania.</u>
          <u xml:id="u-403.142" who="#AdamStruzik">W obecności 58 senatorów — w tej chwili jest już 60 — za wnioskiem głosowało 51, przeciwne były 3 osoby, 4 senatorów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-403.143" who="#komentarz">(Głosowanie nr 30).</u>
          <u xml:id="u-403.144" who="#AdamStruzik">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat poprawkę przyjął. To oznacza, że nie będziemy głosowali poprawek oznaczonych literami „b”, „c”, „d” i „e”.</u>
          <u xml:id="u-403.145" who="#AdamStruzik">Poprawka dwudziesta dziewiąta: „W art. 59 skreśla się ust. 1 i oznaczenie ust. 2”.</u>
          <u xml:id="u-403.146" who="#AdamStruzik">Jest to wniosek pani senator Berny. Poprawka ma na celu likwidację bonifikaty w cenie sprzedaży lokali mieszkalnych dla osób nieuprawnionych do kwatery w sytuacji, kiedy wszyscy lokatorzy w danym budynku nabyli kwatery i lokale mieszkalne.</u>
          <u xml:id="u-403.147" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.148" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.149" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.150" who="#AdamStruzik">Dwóch senatorów jeszcze nie głosowało.</u>
          <u xml:id="u-403.151" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik głosowania.</u>
          <u xml:id="u-403.152" who="#AdamStruzik">W obecności 60 senatorów za wnioskiem głosowało 10, przeciwnych było 39 osób, a 11 senatorów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-403.153" who="#komentarz">(Głosowanie nr 31).</u>
          <u xml:id="u-403.154" who="#AdamStruzik">Wobec wyniku stwierdzam, że Senat poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-403.155" who="#AdamStruzik">Poprawka trzydziesta: „Tytuł rozdziału ósmego otrzymuje brzmienie: «Przepisy karne»”.</u>
          <u xml:id="u-403.156" who="#AdamStruzik">Jest to wniosek poparty przez połączone komisje. Poprawka ma na celu wprowadzenie do ustawy zapisu zgodnego z zasadami techniki legislacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-403.157" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.158" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.159" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.160" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik głosowania.</u>
          <u xml:id="u-403.161" who="#AdamStruzik">Poprawka została jednogłośnie przyjęta w obecności 60 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-403.162" who="#komentarz">(Głosowanie nr 32).</u>
          <u xml:id="u-403.163" who="#AdamStruzik">Poprawka trzydziesta pierwsza: „W art. 86 ust. 1 otrzymuje brzmienie: «Jeżeli gmina lub zakład pracy dokonuje sprzedaży lokalu mieszkalnego zajmowanego przez osobę uprawnioną do kwatery i udzieli jej ulgi lub obniżki w cenie nabycia mniejszej niż wynikająca z art. 58 ust.1 różnicę tę, na wniosek zainteresowanego, pokryta agencja»”.</u>
          <u xml:id="u-403.164" who="#AdamStruzik">Jest to wniosek pana senatora Madeja poparty przez komisje. Poprawka precyzuje zapis art. 86 ust. 1, usuwa wątpliwości interpretacyjne.</u>
          <u xml:id="u-403.165" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.166" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.167" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.168" who="#AdamStruzik">Jeszcze trzech senatorów nie głosowało.</u>
          <u xml:id="u-403.169" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-403.170" who="#AdamStruzik">W obecności 61 senatorów za wnioskiem głosowało 48, przeciwnych było 5 osób, 7 senatorów wstrzymało się od głosu, a 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-403.171" who="#komentarz">(Głosowanie nr 33).</u>
          <u xml:id="u-403.172" who="#AdamStruzik">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-403.173" who="#AdamStruzik">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu uchwały w sprawie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej wraz z przyjętymi przez Senat wnioskami.</u>
          <u xml:id="u-403.174" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem projektu, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.175" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.176" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-403.177" who="#AdamStruzik">Jeszcze jeden z senatorów nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-403.178" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-403.179" who="#AdamStruzik">W obecności 61 senatorów za projektem uchwały głosowało 58, 1 osoba głosowała przeciw, 1 wstrzymała się od głosu i 1 nie głosowała.</u>
          <u xml:id="u-403.180" who="#komentarz">(Głosowanie nr 34).</u>
          <u xml:id="u-403.181" who="#AdamStruzik">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-403.182" who="#AdamStruzik">Proszę nie opuszczać sali, bo będziemy głosowali nad dalszymi ustawami.</u>
          <u xml:id="u-403.183" who="#AdamStruzik">Powracamy do punktu drugiego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy „Prawo celne”.</u>
          <u xml:id="u-403.184" who="#AdamStruzik">Przypominam, że podczas przerwy w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, które ustosunkowały się do przedstawionych w trakcie debaty wniosków.</u>
          <u xml:id="u-403.185" who="#AdamStruzik">Przypominam też, że zgodnie z art. 45 ust. 3 Regulaminu Senatu obecnie głos mogą zabrać jedynie sprawozdawcy komisji i wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-403.186" who="#AdamStruzik">Proszę o zabranie głosu i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków sprawozdawcę Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, panią senator Elżbietę Solską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#ElżbietaSolska">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-404.1" who="#ElżbietaSolska">Mam zaszczyt przedstawić Wysokiemu Senatowi poprawki do nowelizacji ustawy „Prawo celne” uzgodnione w dniu dzisiejszym na wspólnym posiedzeniu Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-404.2" who="#ElżbietaSolska">Za poprawkami zawartymi w druku numer 216Z głosowało 14 senatorów, 1 Senator był przeciwny i 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-404.3" who="#ElżbietaSolska">W imieniu połączonych komisji proszę o przyjęcie wniosków zawartych w pktach: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 i 8. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#AdamStruzik">Czy senatorowie wnioskodawcy chcą zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-405.1" who="#AdamStruzik">Prosiłbym, żeby pani senator wyjaśniła jeszcze przed głosowaniem te problemy, które, okazuje się, nie zostały dokładnie przedstawione komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#ElżbietaSolska">Chciałam szybko omówić to, co było przedstawiane na komisji. Owszem, była bardzo krótka dyskusja. Biuro Legislacyjne twierdziło, że Senat wychodzi poza swoje kompetencje ustawowe, poszerzając materię nowelizowanej ustawy. Były też zdania przeciwne, że jednak mieścimy się w materii nowelizowanej ustawy. Podczas głosowania senatorowie zdecydowali, że ten trzeci punkt będzie po prostu wnioskiem połączonych komisji.</u>
          <u xml:id="u-406.1" who="#ElżbietaSolska">Moja wypowiedź podczas posiedzenia komisji była natury merytorycznej. Kwestia jest taka, że jest zakaz sprowadzania z Zachodu eksploatowanego - sprzętu pojazdów specjalistycznych - przede wszystkim starszego niż trzyletni. Czyli do trzeciego roku eksploatacji można sprowadzać. Natomiast jeżeli chodzi o nowy sprzęt, to Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą dysponuje kontyngentami celnymi, czyli można przywieźć go bez cła.</u>
          <u xml:id="u-406.2" who="#ElżbietaSolska">Jeśli są jeszcze jakieś pytania, to może wyjaśnię, jeśli jest potrzeba. Nie ma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#AdamStruzik">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-407.1" who="#AdamStruzik">Czy przedstawiciele resortu chcieliby dodać jakąś informację, która mogłaby mieć wpływ na nasze głosowanie? Oczywiście, tylko w ramach tych poprawek, które tutaj są.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#MaciejLeśny">Moja prośba jest tylko taka. Tak, jak była uprzejma powiedzieć pani senator Solska, pojazdy strażackie i pojazdy ratownictwa technicznego do trzech lat mają prawo być wwiezione bez cła, bo na starsze niż trzyletnie istnieje kontyngent celny. I taka będzie również regulacja w nowej ustawie „Prawo celne”. Obawiam się natomiast, że podstawą do złożenia takiego wniosku była chęć umożliwienia wprowadzenia na teren Rzeczypospolitej pojazdów użytkowych starszych niż czteroletnie. Ale to z kolei blokuje rozporządzenie Rady Ministrów, którego ta zmiana i tak by nie dotyczyła.</u>
          <u xml:id="u-408.1" who="#MaciejLeśny">Ponadto obawiam się, że dodatkowa zmiana wprowadzona przez Wysoką Izbę może spowodować konieczność skierowania uchwalonych poprawek ponownie do komisji sejmowych. Obawiam się kolejnej dyskusji, co - jestem pewny - niezwykle wydłuży termin uchwalenia tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#AdamStruzik">Dziękuję panu bardzo. Chcę pana uspokoić, że to nie wydłuża, dlatego że i tak wszystkie nasze poprawki, jeżeli w ogóle są, trafiają do komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-409.1" who="#AdamStruzik">Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy „Prawo celne”.</u>
          <u xml:id="u-409.2" who="#AdamStruzik">Przypominam, że Komisja Gospodarki Narodowej oraz Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz senatorowie wnioskodawcy wnosili o wprowadzenie poprawek do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-409.3" who="#AdamStruzik">Przypominam, że wszystkie przedstawione wnioski zawarte są w druku nr 216Z i zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu będą kolejno poddawane pod głosowanie, według kolejności przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-409.4" who="#AdamStruzik">Jako pierwszy pod głosowanie zostanie poddany wniosek Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych o zmianę brzmienia w art. 1 pktu 2 oznaczonego literą „a”, dotyczącą art. 14 ust. 1 pktu 7 ustawy nowelizowanej. Jest to poprawka pierwsza w druku nr 216Z.</u>
          <u xml:id="u-409.5" who="#AdamStruzik">Przypominam, że komisje wnosiły o wprowadzenie następującej poprawki w tym przepisie: „W art. 1 pkcie 2 oznaczonym literą „a”, w art. 14 ust. 1 pkcie 7 wyrazy: «z zastrzeżeniem ich nieodstępowania przez okres 24 miesięcy, licząc od dnia dokonania odprawy celnej», zastępuje się wyrazami: «z zastrzeżeniem ich nieodstępowania przez okres 2 lat, licząc od dnia dokonania odprawy celnej»”.</u>
          <u xml:id="u-409.6" who="#AdamStruzik">Poprawka ma na celu zachowanie jednolitości sformułowań ustawowych, ponieważ w innych przepisach ustawy, także tych nie będących przedmiotem obecnej nowelizacji, terminy zastrzeżeń podaje się w latach. Również tu zastępuje się miesiące latami.</u>
          <u xml:id="u-409.7" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-409.8" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-409.9" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-409.10" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-409.11" who="#AdamStruzik">W obecności 56 senatorów za wnioskiem głosowało 53, przeciwnych głosów nie było, 2 senatorów wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-409.12" who="#komentarz">(Głosowanie nr 35).</u>
          <u xml:id="u-409.13" who="#AdamStruzik">Wobec wyniku głosowania stwierdzam, że Senat przyjął poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-409.14" who="#AdamStruzik">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisji Gospodarki Narodowej o zmianę brzmienia w art. 1 pktu 2 oznaczonego literą „b”, dotyczącą art. 14 ust. 1 pktu 40 ustawy nowelizowanej. To jest poprawka druga w druku nr 216Z.</u>
          <u xml:id="u-409.15" who="#AdamStruzik">Przypominam, że komisje wnosiły o wprowadzenie następujących zmian w tym przepisie: „W art. 1 pkt 2 oznaczony literą „b”, w art. 14 ust. 1 pkt 4 otrzymuje brzmienie: «sprzęt i urządzenia sportowe, a także aparatura i środki do odnowy biologicznej oraz rehabilitacji ruchowej przeznaczone dla reprezentacji narodowych i olimpijskich oraz do celów ratownictwa, przywożone przez organizacje i stowarzyszenia kultury fizycznej o zasięgu ogólnopolskim, za uprzednią zgodą prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki, z przeznaczeniem do niegospodarczej działalności statutowej, z zastrzeżeniem nieodstępowania przez okres 2 lat, licząc od dnia dokonania odprawy celnej»”.</u>
          <u xml:id="u-409.16" who="#AdamStruzik">Poprawka przede wszystkim zastępuje zakaz odsprzedaży sformułowaniem „z zastrzeżeniem nieodstępowania”, które jest pojęciem szerszym, ponieważ w jego zakresie mieści się także darowizna i inne formy odstępowania rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-409.17" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-409.18" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-409.19" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-409.20" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-409.21" who="#AdamStruzik">W obecności 57 senatorów za wnioskiem głosowało 56, przeciwnych głosów nie było, od głosu wstrzymał się 1 senator.</u>
          <u xml:id="u-409.22" who="#komentarz">(Głosowanie nr 36).</u>
          <u xml:id="u-409.23" who="#AdamStruzik">Stwierdzam, że Senat poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-409.24" who="#AdamStruzik">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisji Gospodarki Narodowej o zmianę brzmienia art. 1 pktu 2 oznaczonego literą „c”. To jest poprawka trzecia w druku nr 216Z.</u>
          <u xml:id="u-409.25" who="#AdamStruzik">W art. 1 pkt 2 oznaczony literą „c” otrzymuje brzmienie: „w ust. 1 pkt 41 otrzymuje brzmienie: «sprzęt ratowniczo-gaśniczy przeznaczony dla jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej, Ochotniczej Straży Pożarnej i innych jednostek ratowniczych o zasięgu ogólnopolskim za uprzednią zgodą ministra spraw wewnętrznych z przeznaczeniem ich do niegospodarczej działalności statutowej»”.</u>
          <u xml:id="u-409.26" who="#AdamStruzik">Poprawka ma na celu zwolnienie z wnoszenia należności celnej za sprzęt ratowniczo-gaśniczy przeznaczony dla jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej, Ochotniczej Straży Pożarnej i innych jednostek ratowniczych o zasięgu ogólnopolskim. Warunkiem zwolnienia jest uprzednia zgoda ministra spraw wewnętrznych i przeznaczenie tych rzeczy do niegospodarczej działalności statutowej.</u>
          <u xml:id="u-409.27" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-409.28" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-409.29" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-409.30" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-409.31" who="#AdamStruzik">W obecności 57 senatorów za wnioskiem głosowało 41, przeciw — 6, wstrzymało się od głosu 10 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-409.32" who="#komentarz">(Głosowanie nr 37).</u>
          <u xml:id="u-409.33" who="#AdamStruzik">Wobec takiego wyniku stwierdzam, że Senat poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-409.34" who="#komentarz">(Głos z sali: Konieczne więc będzie dokonanie zmiany)</u>
          <u xml:id="u-409.35" who="#AdamStruzik">Informuję, że w przypadku przyjęcia tej poprawki - a to się stało - konieczne jest dokonanie zmiany legislacyjnej w art. 1 w pkcie 2 oznaczonym literą „b”, w art. 14 w ust. 1 w pkcie 40, zmiany polegającej na zastąpieniu kropki na końcu zdania przecinkiem.</u>
          <u xml:id="u-409.36" who="#AdamStruzik">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-409.37" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem tej zmiany, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-409.38" who="#komentarz">(Głosy z sali: Za przyjęciem czego?)</u>
          <u xml:id="u-409.39" who="#AdamStruzik">Za przyjęciem tego przecinka.</u>
          <u xml:id="u-409.40" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-409.41" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosowania, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-409.42" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-409.43" who="#AdamStruzik">W obecności 60 senatorów za wnioskiem głosowało 53, przeciwnych było 3 senatorów, 4 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-409.44" who="#komentarz">(Głosowanie nr 38).</u>
          <u xml:id="u-409.45" who="#AdamStruzik">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-409.46" who="#AdamStruzik">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisji Gospodarki Narodowej o zmianę brzmienia art. 1 pktu 2 oznaczonego literą „e”, art. 14 ust. 2 pktu 4 oraz art. 1 pktu 2 oznaczonego literą „f”.</u>
          <u xml:id="u-409.47" who="#AdamStruzik">Przypominam, że komisje wnosiły o wprowadzenie w tych przepisach następujących zmian.</u>
          <u xml:id="u-409.48" who="#AdamStruzik">„W art. 1 w pkcie 2 oznaczonym literą «e», w art. 14 w ust. 2 w pkcie 4 kropkę na końcu zdania zastępuje się przecinkiem”. Następna poprawka. „W art. 1 pkt 2 oznaczony literą „f” teraz otrzymuje brzmienie: «w ust. 2 pkt 5 otrzymuje brzmienie: na wniosek prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki i w porozumieniu z ministrem finansów ustali wykaz towarów, o których mowa w ust. 1 pkt. 40»”.</u>
          <u xml:id="u-409.49" who="#AdamStruzik">Te wnioski łączą się ze sobą i będziemy je głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-409.50" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-409.51" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-409.52" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-409.53" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-409.54" who="#AdamStruzik">W obecności 58 senatorów za wnioskiem głosowało 42, przeciw — 13, od głosu wstrzymało się 3 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-409.55" who="#komentarz">(Głosowanie nr 39).</u>
          <u xml:id="u-409.56" who="#AdamStruzik">Wobec wyniku głosowania stwierdzam, że Senat poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-409.57" who="#AdamStruzik">Teraz, proszę państwa, jest cały duży blok poprawek Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisji Gospodarki Narodowej o zmianę brzmienia art. 2 oraz art. 4 pktów 1 i 2. To są punkty: szósty, siódmy i ósmy, które państwo znajdą w druku 216Z. Mam pytanie, czy mam je czytać kolejno?</u>
          <u xml:id="u-409.58" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-409.59" who="#AdamStruzik">Bardzo się cieszę.</u>
          <u xml:id="u-409.60" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-409.61" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-409.62" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-409.63" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-409.64" who="#AdamStruzik">Poprawka została przyjęta jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-409.65" who="#komentarz">(Głosowanie nr 40).</u>
          <u xml:id="u-409.66" who="#AdamStruzik">Przystępujemy teraz do głosowania nad całością projektu uchwały w sprawie ustawy o zmianie ustawy „Prawo celne” wraz z przyjętymi przez Senat wnioskami.</u>
          <u xml:id="u-409.67" who="#AdamStruzik">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-409.68" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem całości projektu uchwały wraz z przyjętymi przez Senat wnioskami, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-409.69" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-409.70" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-409.71" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-409.72" who="#AdamStruzik">W obecności 60 senatorów 59 głosowało za, 1 senator wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-409.73" who="#komentarz">(Głosowanie nr 41).</u>
          <u xml:id="u-409.74" who="#AdamStruzik">Stwierdzam, że Senat uchwałę podjął.</u>
          <u xml:id="u-409.75" who="#AdamStruzik">Szanowni Państwo! Nie możemy przystąpić do głosowania nad punktem trzecim, nie mamy bowiem jeszcze wydrukowanych poprawek. Przystępujemy zatem do oświadczeń, żeby nie tracić czasu.</u>
          <u xml:id="u-409.76" who="#AdamStruzik">Proszę o zabranie głosu pana senatora Marcina Tyrnę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#MarcinTyrna">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-410.1" who="#MarcinTyrna">Ostatnie niepokoje społeczne i dalsza radykalizacja i determinacja załóg pracowniczych - łącznie z kalendarzem protestów, które odbędą się w terminie od 28 maja do 2 czerwca 1995 r. - to nie wymysł i urojenie ludzi pracy, lecz autentyczna dbałość o interes państwa i dramatyczna obrona miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-410.2" who="#MarcinTyrna">Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” poprzez liczne uchwały, stanowiska i oświadczenia słane w ostatnich latach do rządu Rzeczypospolitej Polskiej i niejednokrotnie prezentowane w tej izbie dopominał się o pozytywny interwencjonizm państwa w stosunku do tych wszystkich podmiotów gospodarczych, które znalazły się w przejściowych kłopotach finansowo-ekonomicznych nie z własnej winy, lecz w wyniku doktrynalnej polityki fiskalno-monetarnej. Podmioty te wykonały ogrom pracy - poprzez programy dostosowawcze, naprawcze, postępowania ugodowe z bankami, a wszystkie te trudne działania były przyjmowane przez pracowników ze zrozumieniem i myślą o perspektywach wyjścia z trudnej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-410.3" who="#MarcinTyrna">Chciałbym podać teraz przykład pochodzący z mojego województwa. Jestem przekonany, że każdy z panów senatorów, jeżeli wnikliwie rozejrzy się w swoim miejscu działania, takie przykłady znajdzie. Przykładem niefrasobliwości oraz braku zainteresowania ze strony Ministerstwa Przekształceń Własnościowych są w województwie bielskim Zakłady Przemysłu Skórzanego „Chełmek” SA oraz Zakłady Urządzeń Technicznych „Technoskór” w Chełmku.</u>
          <u xml:id="u-410.4" who="#MarcinTyrna">Większościowy udziałowiec, jakim jest Ministerstwo Przekształceń Własnościowych, pozostawił „swoją” własność na pastwę losu. Rządzący mają tworzyć warunki do właściwego gospodarowania. Rzeczywistość okazuje się bardziej prozaiczna, piętrzy się problemy przez bezduszne działania technokratów i biurokratów. Wymownym przykładem takich działań jest brak aktów wykonawczych dotyczących restrukturyzacji zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. Akurat ten temat, według informacji przeze mnie posiadanych, miało wykonać ministerstwo przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-410.5" who="#MarcinTyrna">Niespójność prawa czy niechęć decydentów? Bo jak wytłumaczyć fakt, że niektóre firmy uczestniczą w ścieżce prywatyzacyjnej i programowej, tak zwanej prywatyzacji przez restrukturyzację. Natomiast w tym samym programie nie mogą uczestniczyć Zakłady Urządzeń Technicznych „Technoskór” pomimo wcześniejszego zakwalifikowania go do tego programu przez Ministerstwo Przekształceń Własnościowych.</u>
          <u xml:id="u-410.6" who="#MarcinTyrna">Podobne przykłady można mnożyć. Jeśli jest to model tak mocno lansowanej przez układ SLD i PSL Strategii dla Polski, to jest to formuła prowadząca w prostej linii do procesów upadłościowych, likwidacyjnych, a w konsekwencji do konfrontacji.</u>
          <u xml:id="u-410.7" who="#MarcinTyrna">Dlatego też przestrzegam z tego miejsca rządzących przed prowokacyjnym uprawianiem polityki. Jeśli pracownicy nie będą podmiotami, lecz przedmiotami w procesie dochodzenia do gospodarki wolnorynkowej, stanie się to zarzewiem protestów, jedną z największych płaszczyzn konfrontacji politycznej i społecznej.</u>
          <u xml:id="u-410.8" who="#MarcinTyrna">Moje oświadczenie kieruję do ministra przekształceń własnościowych, prosząc o wyjaśnienie spraw poruszonych w wystąpieniu, a odnoszących się do Zakładów Przemysłu Skórzanego „Chełmek” SA i Zakładów Urządzeń Technicznych „Technoskór” w Chełmku.</u>
          <u xml:id="u-410.9" who="#MarcinTyrna">Równocześnie chciałbym złożyć do protokołu następne oświadczenie, dotyczące prawa przewozowego, kierowane do pana premiera Józefa Oleksego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-410.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#AdamStruzik">Proszę o oświadczenie pana senatora Tadeusza Rzemykowskiego. Zostało złożone do protokołu. tak?</u>
          <u xml:id="u-411.1" who="#komentarz">(Senator Tadeusz Rzemykowski: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-411.2" who="#AdamStruzik">Proszę pana senatora Jana Adamiaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#JanAdamiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-412.1" who="#JanAdamiak">Swoje oświadczenie kieruję do ministra finansów i wicepremiera Grzegorza Kołodki. Dotyczy ono sprawy wydatkowania środków powstałych z odsetek od wkładu Japonii do funduszu stabilizacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-412.2" who="#JanAdamiak">Otóż po zakończeniu działania tegoż funduszu stabilizacyjnego pozostały pewne środki, które - w uzgodnieniu z rządem Japonii - miały być wydatkowane w następujący sposób: 15% z tej sumy miało być przeznaczone na program organizacji systemu rolnictwa ekologicznego w Polsce północno-wschodniej, 35% na wsparcie systemu zdalnej edukacji i 50% na doposażenie jednostek służby zdrowia w sprzęt i aparaturę medyczną.</u>
          <u xml:id="u-412.3" who="#JanAdamiak">Zgodnie z sugestią strony japońskiej Biuro do Spraw Pomocy Zagranicznej zwróciło się do zainteresowanych stron, w tym właśnie do Komitetu Badań Naukowych, w którym tą sprawą miał się zająć głównie Zespół Nauk Rolniczych. Komitet Badań Naukowych przygotował taki projekt pod nazwą „Organizacja systemu rolnictwa ekologicznego w Polsce północno-wschodniej”. Jednocześnie ogłosił przetarg na wykonanie tegoż projektu i obecnie, po opublikowaniu projektu skompletował wykonawców. Niestety, tych pieniędzy Komitet Badań Naukowych do dzisiaj nie otrzymał. Mam również informacje, że inne jednostki czy instytucje, które miały otrzymać te pieniądze, także ich nie otrzymały.</u>
          <u xml:id="u-412.4" who="#JanAdamiak">Ale występuję tutaj w imieniu Zespołu Nauk Rolniczych w Komitecie Badań Naukowych i zapytuję pana ministra, dlaczego do dnia dzisiejszego te pieniądze, mimo iż były ze stroną japońską takie uzgodnienia, nie wpłynęły do Komitetu Badań Naukowych na realizację tegoż projektu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#AdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-413.1" who="#AdamStruzik">Proszę pana senatora Zbyszka Piwońskiego o wygłoszenie oświadczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#ZbyszkoPiwoński">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-414.1" who="#ZbyszkoPiwoński">Wśród licznych grup stanowiących nasze środowisko kombatanckie jest pewna, nieliczna już grupa nauczycieli tajnego nauczania, członków tak zwanej Tajnej Organizacji Nauczycielskiej. Taką bowiem nazwę miała ta organizacja powołana z inicjatywy Związku Nauczycielstwa Polskiego. Działała wprawdzie nie z karabinem w ręku, ale z narażeniem życia. Za ujawnienie tej działalności groziła kara śmierci lub w najlepszym przypadku obóz koncentracyjny. Ludzie ci przekazywali swoją wiedzę polskim dzieciom, krzewiąc mowę ojczystą, przeciwstawiając się tym samym procesowi germanizacji naszego narodu.</u>
          <u xml:id="u-414.2" who="#ZbyszkoPiwoński">Większość z grup kombatanckich została uhonorowana specjalnymi odznaczeniami państwowymi lub resortowymi. Niedawno, tu na tej sali, stanowiliśmy nad przedłużeniem terminu jednej z tych ustaw. Ta grupa tego się nie doczekała, pomimo że taka inicjatywa była już wcześniej zgłoszona i, o ile moja wiedza jest tutaj pełna, utknęła w Ministerstwie Edukacji Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-414.3" who="#ZbyszkoPiwoński">Z oświadczeniem swoim zwracam się do pana ministra edukacji narodowej. Zwracam się z pytaniem o losy tej inicjatywy, a jednocześnie z prośbą o jej kontynuowanie. Ci ludzie tak bardzo na to zasłużyli. Wiele im zawdzięczamy, a tu nie chodzi o żadne świadczenie materialne, o które dzisiaj tak trudno, ale o moralną satysfakcję, jaką jeszcze dzisiaj możemy tym ludziom dać, bo jutro może być już za późno. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-414.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#AdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-415.1" who="#AdamStruzik">Proszę pana senatora Zbigniewa Kulaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#ZbigniewKulak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-416.1" who="#ZbigniewKulak">Przygotowywana od wielu lat, a uchwalona w ubiegłym roku ustawa o ochronie zdrowia psychicznego weszła w życie 21 stycznia bieżącego roku. Niestety, jej pełna realizacja jest niemożliwa z powodu braku niezbędnych rozporządzeń wykonawczych, do których przygotowania obliguje ustawa. Jedyny wyjątek stanowi rozporządzenie ministra sprawiedliwości z dnia 22 lutego bieżącego roku w sprawie kontroli przestrzegania praw osób z zaburzeniami psychicznymi, przebywających w szpitalach psychiatrycznych i domach pomocy społecznej (Dziennik Ustaw nr 23, poz. 128).</u>
          <u xml:id="u-416.2" who="#ZbigniewKulak">Niniejsze oświadczenie, jako ponaglenie, kieruję do:</u>
          <u xml:id="u-416.3" who="#ZbigniewKulak">— Rady Ministrów - o wydanie rozporządzenia w sprawie organizowania i prowadzenia działalności w dziedzinie promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym, art. 4 ustawy;</u>
          <u xml:id="u-416.4" who="#ZbigniewKulak">— ministra edukacji narodowej - o rozporządzenie w sprawie zasad organizowania zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla młodzieży i dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim, art. 7 ustawy;</u>
          <u xml:id="u-416.5" who="#ZbigniewKulak">— ministra zdrowia i opieki społecznej - o wydanie rozporządzenia w sprawie zasad organizowania i zakresu rehabilitacji leczniczej w domach pomocy społecznej, art. 7 ustawy;</u>
          <u xml:id="u-416.6" who="#ZbigniewKulak">— ministra zdrowia i opieki społecznej - o wydanie rozporządzenia w sprawie rodzaju i zakresu psychiatrycznych świadczeń zdrowotnych udzielanych w domach pomocy społecznej i w środowiskowych domach samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi, art. 9 ustawy;</u>
          <u xml:id="u-416.7" who="#ZbigniewKulak">— ministra zdrowia i opieki społecznej - o wydanie rozporządzenia w sprawie organizowania zajęć rehabilitacyjnych w szpitalach psychiatrycznych oraz nagradzania uczestników tych zajęć, art. 15 ustawy.</u>
          <u xml:id="u-416.8" who="#ZbigniewKulak">Sygnały, jakie otrzymuję od wyborców, wobec wielomiesięcznych już opóźnień stawiają parlament w bardzo niezręcznej sytuacji i dlatego raz jeszcze proszę o pilne zakończenie prac w wymienionych przeze mnie resortach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-416.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#AdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-417.1" who="#AdamStruzik">Na tym została wyczerpana lista senatorów składających oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-417.2" who="#AdamStruzik">Proszę o włączenie gongu, bo przystąpimy do głosowania, a zdaje się, że nie mamy w tej chwili kworum.</u>
          <u xml:id="u-417.3" who="#AdamStruzik">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności. Sprawdzimy, ilu nas jest.</u>
          <u xml:id="u-417.4" who="#AdamStruzik">Niestety. Proszę służby Senatu o doprowadzenie senatorów. Poczekamy jeszcze chwilkę. Część senatorów jeszcze się posila. W Senacie jeszcze się nie zdarzyło, żeby nie było kworum. Jeszcze jest potrzebny jeden senator.</u>
          <u xml:id="u-417.5" who="#AdamStruzik">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności. W tej chwili jest kworum.</u>
          <u xml:id="u-417.6" who="#AdamStruzik">Powracamy do punktu trzeciego porządku dziennego: inicjatywa ustawodawcza Senatu - projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym.</u>
          <u xml:id="u-417.7" who="#AdamStruzik">Przypominam, że debata nad przedstawionym projektem ustawy została już zamknięta. Obecnie, zgodnie z art. 63 ust. 3 Regulaminu Senatu, głos mogą zabrać jedynie sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-417.8" who="#AdamStruzik">Proszę o zabranie głosu i przedstawienie stanowiska sprawozdawcę Komisji Rolnictwa, Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, pana senatora Jana Adamiaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#JanAdamiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-418.1" who="#JanAdamiak">Rekomenduję państwu stanowisko połączonych komisji: Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, Komisji Rolnictwa oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. To stanowisko zawarte jest w druku nr 194E. Połączone komisje wypowiadają się za takim właśnie projektem nowelizacji podatku rolnego. Różni się on od stanowiska przyjętego wcześniej - po drugiej debacie, a zawartego w druku numer 194D - tym, że w pkcie 2 jest zapis, że skreśla się tylko ust. 5. Ta poprawka została wniesiona przez panią Stokarską i znalazła poparcie w dyskusji, jaka toczyła się między innymi w związku z zapisem ust. 4. Chodziło o to, że jeśli obligatoryjnie wprowadza się ulgi z tegoż podatku, to nie można eliminować ust. 4, ponieważ może to rodzić różnego rodzaju nadużycia.</u>
          <u xml:id="u-418.2" who="#JanAdamiak">W imieniu trzech komisji apeluję do państwa o poparcie stanowiska tychże komisji dlatego, że jest to naprawdę projekt, który — można by powiedzieć — zaspokaja oczekiwania obu stron: małorolnych rolników, nadal zachowując obligatoryjność zwolnień podatkowych, a jednocześnie samorządów, stanowiąc zgodnie z ich wolą, że przy gospodarstwach większych niż 100 hektarów będą one mogły same decydować o tym, czy dalej zwalniać i kogo z podatku rolnego. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#AdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-419.1" who="#AdamStruzik">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym. Przypominam, że w trakcie debaty zostały przedstawione następujące wnioski w tej sprawie:</u>
          <u xml:id="u-419.2" who="#AdamStruzik">— wniosek, który wcześniej przedstawiła Komisja Rolnictwa oraz Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, o odrzucenie projektu ustawy zawartego w druku nr 194;</u>
          <u xml:id="u-419.3" who="#AdamStruzik">— wniosek, który przedstawiła Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, o przyjęcie pierwotnego projektu ustawy zawartego w druku nr 194;</u>
          <u xml:id="u-419.4" who="#AdamStruzik">— wniosek wszystkich trzech komisji o przyjęcie projektu ustawy zawartego w druku nr 194D; projekt ten zawierał przedstawiony na czterdziestym piątym posiedzeniu Senatu wniosek senator Jadwigi Stokarskiej, który zmienił zakres projektu ustawy;</u>
          <u xml:id="u-419.5" who="#AdamStruzik">— wniosek połączonych komisji o przyjęcie projektu ustawy przedstawionego w druku nr 194E, zawierający wniosek senator Jadwigi Stokarskiej, zgłoszony w trakcie wczorajszej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-419.6" who="#AdamStruzik">Informuję, że w pierwszej kolejności zostaną przeprowadzone głosowania nad wnioskami, które nie zostały przyjęte przez połączone komisje, a następnie, w przypadku odrzucenia wszystkich tych wniosków - nad całością projektu ustawy, zawartego w druku nr 194E, razem z projektem uchwały w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy. Jako pierwszy zatem zostanie poddany pod głosowanie wniosek o odrzucenie projektu ustawy. W przypadku przyjęcia tego wniosku marszałek stwierdzi, że Senat przyjął wniosek o odrzucenie projektu ustawy i nie podjął inicjatywy ustawodawczej. W przypadku odrzucenia tego wniosku przystąpimy do głosowania nad wnioskiem o przyjęcie projektu ustawy zawartego w druku nr 194. Gdyby i ten wniosek został odrzucony, Senat przystąpi do głosowania nad projektem ustawy przedstawionym w druku nr 194D. Projekt ten zawiera wniosek senator Jadwigi Stokarskiej. Dopiero wobec odrzucenia również tego wniosku przystąpimy do głosowania nad projektem ustawy przyjętym przez połączone komisje i przedstawionym w druku nr194E. Projekt ten zawiera również wniosek senator Jadwigi Stokarskiej, który został zgłoszony podczas wczorajszej debaty, Czy to jest jasne, proszę państwa?</u>
          <u xml:id="u-419.7" who="#komentarz">(Głosy z sali: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-419.8" who="#AdamStruzik">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-419.9" who="#AdamStruzik">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-419.10" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie przedstawionego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym, zawartego w druku nr 194, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki. Głosując za, odrzucamy.</u>
          <u xml:id="u-419.11" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-419.12" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-419.13" who="#AdamStruzik">Trzech senatorów nie głosowało.</u>
          <u xml:id="u-419.14" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-419.15" who="#AdamStruzik">W obecności 55 senatorów za wnioskiem głosowało 18, przeciwne były 32 osoby, 2 senatorów wstrzymało się od głosu, a 3 nie głosowało.</u>
          <u xml:id="u-419.16" who="#komentarz">(Głosowanie nr 42).</u>
          <u xml:id="u-419.17" who="#AdamStruzik">Wobec wyniku głosowania stwierdzam, że Senat nie przyjął wniosku o odrzucenie przedstawionego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-419.18" who="#AdamStruzik">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o przyjęcie projektu ustawy zawartego w druku nr 194, bez wnoszenia do niego jakichkolwiek poprawek.</u>
          <u xml:id="u-419.19" who="#AdamStruzik">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-419.20" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem przedstawionego wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-419.21" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-419.22" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-419.23" who="#AdamStruzik">Czterech senatorów nie głosowało. Proszę jeszcze sprawdzić przyciski.</u>
          <u xml:id="u-419.24" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-419.25" who="#AdamStruzik">W obecności 53 senatorów za wnioskiem głosowało 7, przeciwne były 44 osoby, 2 senatorów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-419.26" who="#komentarz">(Głosowanie nr 43).</u>
          <u xml:id="u-419.27" who="#AdamStruzik">Wobec wyniku głosowania stwierdzam, że Senat nie przyjął projektu uchwały zawartego w druku nr 194.</u>
          <u xml:id="u-419.28" who="#AdamStruzik">Teraz przystępujemy do głosowania nad projektem ustawy przedstawionej w druku nr 194D.</u>
          <u xml:id="u-419.29" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-419.30" who="#AdamStruzik">Czy już jest jasne, proszę państwa?</u>
          <u xml:id="u-419.31" who="#AdamStruzik">Przypominam, że projekt ustawy zawarty w tym druku został uzupełniony o wniosek senator Jadwigi Stokarskiej rozszerzający zakres projektu ustawy. Ale to nie jest ta wersja ostateczna.</u>
          <u xml:id="u-419.32" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-419.33" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-419.34" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-419.35" who="#AdamStruzik">Jeszcze trzech senatorów nie głosowało.</u>
          <u xml:id="u-419.36" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-419.37" who="#AdamStruzik">W obecności 54 senatorów za wnioskiem głosowało 4, przeciwnych było 47 osób, 3 senatorów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-419.38" who="#komentarz">(Głosowanie nr 44).</u>
          <u xml:id="u-419.39" who="#AdamStruzik">Wobec wyniku głosowania stwierdzam, że Senat nie przyjął projektu ustawy zawartego w druku nr194D.</u>
          <u xml:id="u-419.40" who="#AdamStruzik">Przystąpimy teraz do głosowania nad projektem ustawy zawartym w druku nr 194E.</u>
          <u xml:id="u-419.41" who="#AdamStruzik">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem przedstawionego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym zawartego w druku nr 194E, wraz z projektem uchwały w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-419.42" who="#AdamStruzik">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-419.43" who="#AdamStruzik">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-419.44" who="#AdamStruzik">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-419.45" who="#AdamStruzik">W obecności 54 senatorów za wnioskiem głosowało 46, przeciwnych było 7 osób, a 1 wstrzymała się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-419.46" who="#komentarz">(Głosowanie nr 45).</u>
          <u xml:id="u-419.47" who="#AdamStruzik">Wobec wyniku głosowania stwierdzam, że Senat przyjął projekt ustawy oraz projekt uchwały w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-419.48" who="#AdamStruzik">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny.</u>
          <u xml:id="u-419.49" who="#AdamStruzik">Informuję, że Senat upoważnił senatora Jana Adamiaka do reprezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-419.50" who="#AdamStruzik">Proszę teraz panią senator o odczytanie komunikatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#WandaKustrzeba">Posiedzenie Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia odbędzie się bezpośrednio po zakończeniu obrad w sali numer 179. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#AdamStruzik">Przypominamy o zebraniu Koła Senatorskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego, które odbędzie się bezpośrednio po zakończeniu obrad.</u>
          <u xml:id="u-421.1" who="#AdamStruzik">Zamykam posiedzenie Senatu.</u>
          <u xml:id="u-421.2" who="#komentarz">(Marszałek uderza trzykrotnie laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-421.3" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godzinie 16 minut 10)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>