text_structure.xml 184 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#BogdanKrysiewicz">Witam posłów i zaproszonych gości.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#BogdanKrysiewicz">Ponieważ pierwsze posiedzenie, które w tej sprawie było zwołane na dzień 1 sierpnia br. musieliśmy odwołać z przyczyn organizacyjnych, chciałbym w związku z tym zaproponować nieco zmieniony porządek posiedzenia. Chodzi o to, byśmy mogli w ciągu dnia dzisiejszego i jutrzejszego, rozpatrzyć wszystkie części sprawozdań, które są przewidziane do oceny przez naszą Komisję.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#BogdanKrysiewicz">W pierwszym punkcie porządku dziennego rozpatrzymy sprawozdanie z wykonania budżetu za 1996 r. przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Punkt ten rozpatrzymy łącznie z planem finansowym Państwowego Funduszu Kombatantów i Osób Represjonowanych z dotacją dla jednostek niepaństwowych na zadania zlecone przez państwo, mieszczące się w zakresie działu budżetowego nr 89, jak również punkt dotyczący rezerw celowych, mieszczących się w części nr 83, a dotyczących sfinansowania skutków wynikających z wejścia w życie zmiany ustawy o kombatantach oraz niektórych osób, będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#BogdanKrysiewicz">Informację dotyczącą tego punktu porządku dziennego przedstawi kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych - minister Adam Dobroński.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#BogdanKrysiewicz">W drugim punkcie porządku dziennego rozpatrzymy cały blok spraw dotyczących realizacji budżetu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Informację na ten temat przedstawi prezes ZUS Anna Bańkowska, a koreferat poseł Marek Dyduch.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#BogdanKrysiewicz">W kolejnym punkcie rozpatrzymy sprawozdanie z wykonania budżetu za 1996 r. Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Mam nadzieję, że uda się nam w ciągu dnia dzisiejszego zrealizować przedstawiony przeze mnie porządek dzienny.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#BogdanKrysiewicz">W dniu jutrzejszym rozpatrzymy cały blok spraw związanych ze sprawozdaniem z realizacji budżetu za 1996 r. przez Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#BogdanKrysiewicz">Postaramy się prowadzić nasze obrady maksymalnie sprawnie, abyśmy mogli wykonać ten napięty program. Nie mamy bowiem żadnej szansy przełożenia obrad na inny termin, z uwagi na ustaloną już datę końcowego posiedzenia Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, dla której musimy opracować wnioski i uwagi dotyczące poszczególnych części budżetowych, nadzorowanych przez naszą Komisję.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#BogdanKrysiewicz">Czy są jakieś dodatkowe wnioski dotyczące dzisiejszego porządku obrad? Nikt nie zgłasza dodatkowych propozycji.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#BogdanKrysiewicz">Przystępujemy wobec tego do pierwszego punktu naszego porządku dziennego i proszę ministra Dobrońskiego o przedstawienie krótkiej informacji. W imieniu Komisji koreferat przedstawi poseł Grabek.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#BogdanKrysiewicz">Proszę posłów, którzy będą zabierali głos w dyskusji o formułowanie końcowych wniosków i postulatów, które powinniśmy przekazać do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#AdamDobroński">1996 rok był kolejnym rokiem odrabiania zaległości i realizacji nowych zadań, zwłaszcza w związku z wejściem w życie ustawy o osobach deportowanych do pracy przymusowej. Był to rok łagodzenia stosunków w środowisku kombatanckim. Trzeba dodać, że planowana liczba etatów dla Urzędu na br. wynosi 170, plus 40 etatów na realizację pomocy społecznej, ale ten planowany stan etatów został drastycznie obniżony.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#AdamDobroński">Dochody Urzędu stanowią pozycję symboliczną. Mogę jedynie podkreślić, że z uznaniem spotkał się nasz Biuletyn Kombatancki i nakład jego wzrasta.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#AdamDobroński">W dziale 91 - administracja państwowa wydatki wykonano bez uwag ze strony NIK i Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu do poszczególnych pozycji tego działu. Pewne zastrzeżenia budzi w tym dziale wzrost wydatków na zakupy, ale wyjaśniamy, że zakupiono przede wszystkim zestawy komputerowe, kopiarki. Dokonano też rozbudowy komputera głównego. Dla tych celów zwiększono też zakupy materiałów, mebli itp. Płace i pochodne stanowiły ponad 53% wydatkowanych kwot budżetu urzędu, a na zakupy wydatkowano 31%. Te pozycje nie budziły zastrzeżeń w trakcie kontroli.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#AdamDobroński">W opracowaniu przygotowanym przez Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu znalazło się zapytanie, na co wydano kwotę 210 tys. zł, których nie doliczono się w zestawieniu podanym w naszym materiale na str. 6. Mógłbym przedstawić na ten temat szczegółowe wyjaśnienia. Otóż kwoty te zostały wydatkowane na inwestycje i urządzenia stanowisk pracy dla placówek terenowych i rozbudowującego się departamentu świadczeń dla osób poszkodowanych. Była to konsekwencja wprowadzania w życie nowej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#AdamDobroński">Stawiano nam również zarzut zbyt wysokiego wzrostu płac w Urzędzie. Największy wpływ na ten wzrost miały dwie „R-ki” i nagrody jubileuszowe, które trzeba było wypłacić w br. mamy też zatrudnionych kilku wojskowych, których wysokie pensje też wpłynęły na wzrost przeciętnych płac w Urzędzie. Według naszych wyliczeń średnia płaca pracownika „cywilnego” wynosi niewiele ponad 1000 zł i nie odbiega wysokością od przeciętnej płacy w sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#AdamDobroński">Więcej uwag i zastrzeżeń budzi wykonanie budżetu w dziale 89, dotyczącym tzw. różnej działalności, który obejmuje przede wszystkim dotacje. Pojawił się zarzut, że źle planujemy wydatki w tym dziale. Jesteśmy Urzędem, którego zadaniem jest w pierwszym rzędzie służyć kombatantom. Wydatki w dziale 89 zależą w przeważającej mierze od zapotrzebowania na różnego rodzaju pomoc ze strony środowisk kombatanckich.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#AdamDobroński">W ub.r. zorganizowano stosunkowo dużą liczbę zjazdów przez organizacje kombatanckie i to zarówno krajowe, jak też działające za granicą. Po raz pierwszy finansowaliśmy działalność wojewódzkich rad kombatanckich. Pomagaliśmy kombatantom ze Wschodu, zapraszając ich do siebie.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#AdamDobroński">W ub.r. zaobserwowano pewną stagnację napływu wniosków o weryfikację uprawnień kombatanckich. Organizacje terenowe czekały na nową, poprawioną ustawę. Zmalały też wydatki na dokumentowanie walk o niepodległość. Nie był to rok wielkich rocznic. Kwota przewidziana na badania demograficzne też okazała się zbędna. Badania te były prowadzone amatorsko i niewiele wnosiły.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#AdamDobroński">Próbowaliśmy kwotę przeznaczoną na te badania skojarzyć z grantem z KBN, by przeprowadzić badania profesjonalne. Jednak nie uzyskaliśmy oczekiwanej dotacji, a więc w związku z tym nie uruchamialiśmy kwot przeznaczonych na badania przewidziane w dotacji.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#AdamDobroński">Uważam, że wszystkie dokonane przez nas przesunięcia są racjonalne i mogę je szczegółowo uzasadnić, jeśli zostaną zadane jakieś pytania.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#AdamDobroński">Najwięcej kontrowersji i zarzutów ze strony NIK budziła sprawa sfinansowania, właśnie z tego działu „rozpatrywania wstępne i weryfikacja wniosków” wynagrodzeń dla pełnomocników kierownika Urzędu i jednej umowy na wykonanie druków. Jeśli chodzi o zarzut dotyczący wykonania druków, to jest to pomyłka natury czysto formalnej, polegająca na niewłaściwym opisaniu tej pozycji w odpowiednich dokumentach. Mam ze sobą wzory tych druków i mogę je przedstawić. To są druki bardzo potrzebne stowarzyszeniom kombatanckim.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#AdamDobroński">Ustawa o kombatantach mówi wyraźnie, że weryfikacja prowadzona jest na dwóch etapach. Pierwszy etap prowadzony jest właśnie w stowarzyszeniach. Jest to zadanie zlecone i tam właśnie, na dole, w stowarzyszeniach wypełnia się te druki, które następnie, po wypełnieniu przekazywane są do Urzędu. Nie mogą więc stowarzyszenia wykonywać tego pierwszego etapu weryfikacji, nie mając odpowiednich druków.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#AdamDobroński">Bardziej skomplikowana jest sprawa wynagrodzenia pełnomocników kierownika urzędu w terenie. Pozwolę sobie przypomnieć, że od początku istnienia Urzędu byli tacy pełnomocnicy w terenie. Pierwsi, to byli ludzie delegowani przez wojsko i na etatach wojskowych. Kiedy ich odwołano, Urząd nie miał innego wyjścia, jak pozostawienie tych etatów w terenie. Problem do wyjaśnienia między nami a NIK polega na tym, aby określić rolę jaką spełniają ci pełnomocnicy. Nazywa się ich pełnomocnikami kierownika Urzędu i NIK dostrzegła tu niespójność polegającą na tym, że pełnomocników kierownika Urzędu nie można opłacać z dotacji. W świetle obowiązujących zarządzeń ci pełnomocnicy są to przede wszystkim weryfikatorzy stowarzyszeń. Oni właśnie wykonują tę wstępną weryfikację wniosków. Funkcję pełnomocników wykonują jakby obok tych podstawowych zadań. Od dawna stoi więc przed nami ten problem -pełnomocnicy są niezbędni, ale nie ma ustalonej reguły dotyczącej ich opłacania.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#AdamDobroński">Przewidywaliśmy, że problem ten zniknie w 1996 r., w związku z przewidzianym przejściem ich na status pełnomocników wojewodów, a więc Urząd nie będzie ich ani finansował, ani też kontrolował. Niestety, w 1996 r. nie została dokonana nowelizacja ustawy, natomiast zadania weryfikacyjne wzrosły.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#AdamDobroński">W 1996 r. wysłaliśmy ponad 60 tys. teczek z dawnych zasobów po ZBOWiD. Była to sprawa zaległych weryfikacji, które ciągną się od dawna. Opracowanie wniosków z tych teczek i nowe zaświadczenia weryfikacyjne wystawiali właśnie ci pełnomocnicy. W sprawozdaniu przesłanym Komisji podajemy dokładnie, ile takich spraw rozpatrzono i załatwiono. Pełnomocnicy wykonali zadania przewidziane dla stowarzyszeń. Wykonali oni też inne, zlecone im zadania, w tym wynikające z potrzeby reprezentowania Urzędu w terenie.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#AdamDobroński">Znowelizowana ustawa weszła w życie w 1997 r. Mamy obecnie nowe etaty, ale na razie nie doszło do realizacji tej obietnicy. Nowa ustawa przewiduje, że pełnomocnicy mogą być powoływani przez wojewodów. Ale ci również nie otrzymali etatów na ten cel. Pracy w zakresie weryfikacji przybywa, gdyż przesyłamy w teren kolejnych 30 tys. teczek do weryfikacji. W tej sytuacji chcemy wystąpić o nową interpretację zarządzenia Rady Ministrów i o zezwolenie na dotowanie jednostek niepaństwowych, które dokonują wstępnej weryfikacji wniosków o przyznanie uprawnień kombatanckich. Chcielibyśmy, aby w tej interpretacji uznano, że pełnomocnicy są powołani m.in. dla weryfikacji wstępnej tych wniosków. Nie zrezygnujemy natomiast z tego, by pełnili oni funkcje reprezentowania Urzędu w terenie. Gdybyśmy uzyskali zgodę na taką interpretację, to spór między nami a NIK zostałby rozwiązany.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#AdamDobroński">Wszyscy posłowie wiedzą na pewno o tym, że stowarzyszenia kombatanckie nie podlegają zarządzeniom Urzędu. My nie mamy prawa nic im nakazać. One zaś słabną z miesiąca na miesiąc, tracą swoje zdolności organizacyjne. Nie wiem, czy nie byłoby celowe, aby za pieniądze Urzędu stowarzyszenia te mogły zatrudniać np. księgowych, którzy prowadziliby im dokumentację finansową dotyczącą działalności stowarzyszeń. Kombatanci nie są w stanie robić tego własnymi siłami.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#AdamDobroński">Najwyższa Izba Kontroli stawiała nam również zarzuty co do wydatków realizowanych w dziale 86 - Opieka społeczna. Pierwszy z nich dotyczy systemu dystrybucji tych środków. Od dłuższego czasu czynimy starania, aby tymczasowe zasady gospodarowania tymi środkami zamienić w prawnie umocowane zasady dystrybucji ich przez zespoły pomocy społecznej. Wszystkie nasze starania w tym zakresie były dotychczas blokowane przez Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej, gdyż uważano, że przekracza to obowiązujące w tym zakresie przepisy ustawowe. Przypomnę, że przewidywano przyznanie urzędowi dodatkowych 40 etatów dla zapewniania właściwej dystrybucji środków przeznaczonych na pomoc społeczną. Niestety, nigdy tych etatów nie otrzymaliśmy. Dlatego to skorzystaliśmy z pomocy administracji i istniejącego systemu pomocy społecznej. Problem ten rozwiązany jest w nowej ustawie. Ustawa pozwala nawet na przekazywanie tych środków bezpośrednio podopiecznym i wdowom po kombatantach, czego uprzednio nie wolno nam było robić.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#AdamDobroński">Opracowaliśmy zarządzenie wykonawcze do ustawy w tej sprawie i w najbliższym czasie skonsultujemy je z Ministerstwem Pracy i Polityki Socjalnej. Do tej pory całą akcję pomocy społecznej prowadziliśmy siłami społecznymi, włączając w to również kombatantów. Przewidujemy przeznaczenie 15% funduszu na pomoc społeczną na obsługę administracyjną, a więc wiele zarzutów zniknie z tej materii.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#AdamDobroński">NIK zarzucała nam, zarówno w tym dziale, jak i też w innych wydatkach, słabą kontrolę finansową. Uznajemy ten zarzut. Dlatego też od 1 kwietnia 1997 r. zwiększyliśmy o 100% etaty przeznaczone dla zadań kontrolnych, a dyrektorów poszczególnych departamentów do zwiększenia zakresu i częstotliwości kontroli. Mam nadzieję, że sytuacja ulegnie poprawie.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#AdamDobroński">Można powiedzieć, że właściwie „wyszliśmy z dołka” w zakresie refundacji wydatków związanych z opłatą abonamentów radiowych i telewizyjnych oraz ulg w abonamentach telefonicznych. Mamy podpisaną w IV kwartale ub.r. umowę z odpowiednimi instytucjami o ryczałt owym rozliczaniu należności za te abonamenty. Na tej podstawie zobowiązania Urzędu obniżyły się radykalnie. Nie mamy już minusowego konta, jak to miało miejsce w ubiegłych latach.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#AdamDobroński">Chciałbym poinformować, że Urząd złożył wyjaśnienie, co do zarzutów sformułowanych we wnioskach pokontrolnych NIK, ale nie zostały one uwzględnione przez NIK, gdyż pismo nasze wpłynęło do NIK po upływie ustawowo przewidzianego terminu. Niestety, musimy zgodzić się z tym zarzutem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#BogdanKrysiewicz">Dziękuję za przedstawioną informację. Chciałem przypomnieć, że poza materiałem, który przygotował dla nas w sprawie realizacji budżetu za 1996 r. Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, mamy do dyspozycji dwa materiały przygotowane przez NIK. Jeden z nich dotyczy wykonania budżetu w 1996 r., a drugi wykonania planu finansowego państwowego Funduszu Kombatantów.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#BogdanKrysiewicz">Ponadto zamówiliśmy przygotowanie odpowiednich materiałów przez Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu. Opracowanie tego Biura jest również do naszej dyspozycji. Mam nadzieję, że na tej podstawie możemy spokojnie opracować odpowiednie wnioski dotyczące wykonania budżetu za 1996 r. w części dotyczącej Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#BogdanKrysiewicz">Proszę o wygłoszenie koreferatu przez pana posła Gwarka, a następnie uwagi przekaże przedstawiciel Najwyższej Izby Kontroli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JózefGwarek">Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych nie jest instytucją zarobkującą, niemniej jednak w jego budżecie występuje pozycja „dochody”. Dla mnie pozycja ta jest o tyle ważna, że kwota planowanych dochodów została przekroczona i to w działalności niezwykle istotnej, a mianowicie w działalności informacyjnej. Wydawany przez Urząd biuletyn dobrze służy sprawom kombatantów. W 1996 r. znalazły się w nim wyjaśnienia dotyczące osób represjonowanych, obecnie zaś mowa jest o powodzi, daje się w biuletynie wyjaśnienia dotyczące znowelizowanej postaci ustawy o kombatantach i osobach represjonowanych.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JózefGwarek">Wydatki Urzędu w 1996 r. kształtują się pod znakiem ustawy o świadczeniach dla osób represjonowanych przez pracę przymusową. W każdej pozycji możemy to odnotować.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#JózefGwarek">Inwestycje w ub.r. - według sprawozdania - zrealizowane zostały w 100%. Zwracam uwagę na nierytmiczność dopływu środków do budżetu Urzędu, zarówno w tej pozycji, jak też i innych. Utrudnia to przestrzeganie rytmiczności procesów inwestycyjnych. 260 tys. zł za realizację inwestycji w 1996 r. wypłacono dopiero w pierwszych miesiącach 1997 r., a więc tych kwot nie umieszczono w części opisowej przedłożonego nam sprawozdania za 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#JózefGwarek">Potwierdzam wyjaśnienia ministra Dobrońskiego co do wzrostu wynagrodzeń w Urzędzie w 1996 r. W kwietniu ub.r. była znacząca podwyżka tzw. „R”, a w Urzędzie są trzy takie etaty. Ponadto wypłacono dwie nagrody jubileuszowe dla kierownictwa i trzy znaczące odprawy emerytalne. Te wydatki zaciemniają obraz w zakresie wysokości wynagrodzeń w Urzędzie. Wynagrodzenia pracowników Urzędu są najniższe wśród urzędów centralnych. Występują trudności z zatrudnieniem fachowców. Dyrektorzy zarabiają w Urzędzie blisko 400 zł mniej, aniżeli w innych resortach, np. w CUP, czy Urzędzie ds. Mieszkalnictwa itp. Tymczasem ze sprawozdania wynika, że w 1996 r. nastąpił w Urzędzie skokowy wzrost wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#JózefGwarek">Pracownicy cywilni Urzędu, z tzw. „R” zarabiają ok. 1.400 zł, natomiast inni tylko 1.129 zł, łącznie z „trzynastką”. Wojskowi zatrudnieni w Urzędzie (pułkownicy), a jest ich 11, zarabiają po 27 tys. zł. miesięcznie. Proszę więc oceniać wysokość wynagrodzeń pracowników Urzędu po uwzględnieniu tej znaczącej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#JózefGwarek">Na realizację ustawy o osobach represjonowanych przez roboty przymusowe przyznano dodatkowo 30 etatów, ale zatrudniono przy tym również wielu pracowników Urzędu. Obecnie na rzecz realizacji tej ustawy pracuje 61 pracowników, z tego 34 w terenie i ponad 27 w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#JózefGwarek">Wydatki w dziale 89 przewidziano w wysokości 620 tys. zł, z przeznaczeniem na weryfikację wniosków o świadczeniach pieniężnych dla osób represjonowanych. Wykonanie tych wydatków jest 100%. Wynika to stąd, że umieszczone w wykazie wydatki dotyczą największych wypłaconych kwot, ale jeśli dodamy do tego znacznie mniejsze wydatki małych stowarzyszeń terenowych, to razem składa się to na kwotę 620 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#JózefGwarek">Organizacje i stowarzyszenia kombatanckie, ich członkowie starzeją się i pojawia się pytanie, jak zaradzić słabnącej z roku na rok zdolności działania tych stowarzyszeń i zapewnienia im prawidłowego prowadzenia dokumentacji finansowej itp. Wielu z pracujących w stowarzyszeniach ludzi korzysta już z dodatków pielęgnacyjnych. Na szczęście pewne prace dobiegają już końca i tak np. w 1997 r. zakończone będą prace odnośnie wnioskowania i opiniowania wniosków o przyznaniu nowych uprawnień kombatanckich.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#JózefGwarek">Minister A. Dobroński wyjaśnił sprawę weryfikatorów w terenie, którzy jednocześnie pełnią funkcje pełnomocników Urzędu. To są pracownicy niezbędni. Zakres ich działalności był od dawna określony, nie można więc uwzględnić opinii Najwyższej Izby Kontroli. Nie będzie miało miejsca finansowanie tych pełnomocników z budżetu Urzędu po wprowadzeniu w życie znowelizowanej ustawy o kombatantach. Ta sprawa nie jest jeszcze rozwiązana ostatecznie, gdyż po powodzi trudności finansowe poszczególnych wojewodów są olbrzymie i nie będą oni w stanie zapewnić finansowania pełnomocników w ramach swoich budżetów. Dlatego też muszą być dalej opłacani, jak do tej pory.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#JózefGwarek">Chciałem ponownie zasygnalizować nierytmiczność dopływu środków inwestycyjnych, jak również w dziale 86 - Opieka społeczna. Urząd zmuszony jest stosować, podobnie jak i w latach ubiegłych, dotychczasową praktykę w zakresie zachowania ciągłości świadczeń. W każdym roku występować będzie niepełna realizacja wydatków z Funduszu Kombatanckiego.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#JózefGwarek">W 1996 r. ze 100 mln zł wydano do końca roku 82 mln zł, aby w I kwartale br. nie pozostać bez środków na tym Funduszu i zachować ciągłość świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#JózefGwarek">Po raz pierwszy w budżecie Urzędu odnotowano dodatnie saldo końcowe. Po raz pierwszy odnotowano też pozytywne wyniki w stosunkach z Pocztą Polską i Telekomunikacją Polską SA.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#JózefGwarek">Najwyższa Izba Kontroli w końcowych wnioskach wyraziła pogląd, że wykonanie budżetu Urzędu w 1996 r. jest prawidłowe. Wskazuje jednak na niedociągnięcia i wnioskuje ich usunięcie. Dotyczy to m.in. wynagrodzeń, wspomnianych wcześniej pełnomocników Urzędu, pełniących jednocześnie obowiązki weryfikatorów, zwiększenie częstotliwości kontroli, a także stosowania niewłaściwych druków, dla przyznawania świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#JózefGwarek">Wnioskuję o przyjęcie sprawozdania Urzędu z wykonania budżetu za 1996 r. w działach 91, 89, 86 z zobowiązaniem wykonania wniosków postawionych przez Najwyższą Izbę Kontroli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#BogdanKrysiewicz">Dziękuję posłowi Grabkowi i proszę o komentarz wicedyrektora Zespołu NIK pana Macierzyńskiego.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#BogdanKrysiewicz">Następnie przeprowadzimy dyskusję i odniesiemy się do wniosków postawionych przez referenta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#EdwardMacierzyński">Zdecydowaną większość problemów omówił już minister Dobroński, a także koreferent. Ustosunkuję się tylko do niektórych spraw.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#EdwardMacierzyński">Naszym zdaniem, umowy zawarte ze stowarzyszeniem „Jerzyki” naruszają przepisy prawa i dyscypliny budżetowej. Sprawa ta zostanie - jak sądzę - uregulowana przez przepisy znowelizowanej ustawy kombatanckiej.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#EdwardMacierzyński">Nie kwestionujemy celowości powoływania pełnomocników, ale sposób finansowania ich wynagrodzeń. Zdajemy sobie sprawę z tego, że w związku z powodzią pojawią się trudności w wykonaniu niektórych postanowień znowelizowanej ustawy, dotyczących finansowania etatów tych pełnomocników przez wojewodów.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#EdwardMacierzyński">Zastrzeżenia NIK, jakie wysunięto w protokole pokontrolnym są oparte na obowiązujących przepisach prawnych i apelujemy o stosowanie istniejącego prawa w sposób konsekwentny i nie dokonywanie różnego rodzaju manipulacji. Naturalnie trzeba mieć na uwadze dobro kombatantów i konieczność zaspokojenia ich potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#EdwardMacierzyński">W naszym protokole pokontrolnym zwracamy uwagę na to, że nadzór nad wydatkowaniem środków państwowych przez organizacje niepaństwowe powinien być znacznie ostrzejszy. Idzie nam o to, by środki te były wydatkowane w sposób racjonalny i zgodnie z przeznaczeniem.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#EdwardMacierzyński">Zwracam uwagę, że brak jest opracowanych zasad systemowych co do wydatkowania środków z funduszu kombatanckiego na cele pomocy społecznej. Powodowało to określone perturbacje. W następstwie takiej sytuacji, np. wojewoda poznański odmówił wypłacania świadczeń na pomoc społeczną dla kombatantów przez administrację terenową i przez pewien okres kombatanci na tym terenie nie otrzymywali tych świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#EdwardMacierzyński">Wydatki budżetowe funduszu kombatantów w 1996 r. były realizowane w sposób racjonalny i szczególny. Urząd utrzymał się we wszystkich limitach budżetowych, a nawet osiągnął pewne oszczędności w niektórych pozycjach.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#EdwardMacierzyński">Podkreślam, że rozliczenia ryczałtowe, jakie dokonywane są obecnie z pocztą i telekomunikacją nie w pełni pokrywają należności z tytułu przyznanych kombatantom ulg. Zdarzały się jeszcze przypadki korzystania z tych ulg przez osoby nie uprawnione, zwłaszcza w sytuacji śmierci kombatanta. Urzędy pocztowe naliczały opłaty za ulgi telefoniczne i radiowo-telewizyjne również osobom, którym te ulgi należały się z innego tytułu, np. przekroczenia pewnego wieku.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#EdwardMacierzyński">Nadal więc istnieje potrzeba doskonalenia systemu rozliczeń, by w miarę możliwości wyeliminować przypadki, w których korzystają z tych ulg osoby, którym one nie przysługują.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#EdwardMacierzyński">Zgadzam się z końcowym stanowiskiem i wnioskami zgłoszonymi w koreferacie posła Grabka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#BogdanKrysiewicz">Dziękuję za przedstawioną informację i otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#BogdanKrysiewicz">Przypominam, że poseł Grabek zaproponował przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#BogdanKrysiewicz">Rozumiem, że nie ma pytań ani też uwag.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#BogdanKrysiewicz">Kto jest za tym, by sprawozdanie Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, planu finansowego Funduszu Kombatanckiego oraz dotacji z rezerw celowych przyjąć bez uwag?</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#BogdanKrysiewicz">Komisja przyjęła jednomyślnie sprawozdanie z wykonania budżetu Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych za 1996 r. w zakresie wykonania wniosków pokontrolnych NIK.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#BogdanKrysiewicz">Przystępujemy do rozpatrzenia kolejnego punktu porządku obrad, to jest do sprawozdania z wykonania budżetu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na 1996 r. Sprawozdanie rozpatrzymy wraz z realizacją planu finansowego ZUS oraz Funduszu Alimentacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#BogdanKrysiewicz">Witam kierownictwo ZUS z panią prezes Anną Bańkowską. Obecny jest na posiedzeniu wiceminister pracy i polityki socjalnej Lesław Nawacki.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#BogdanKrysiewicz">Proszę panią prezes ZUS o przedstawienie głównych problemów, koreferat przedstawi pan poseł Dyduch, a uwagi pokontrolne przedstawiciel Najwyższej Izby Kontroli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#AnnaBańkowska">Praca ZUS w 1996 r. przebiegała w atmosferze intensyfikacji działań. Oprócz realizacji własnych, rutynowych działań realizowaliśmy zadania zlecone, nie mające charakteru ściśle ubezpieczeniowego, m.in. wypłatę zasiłków rodzinnych, ściąganie składek na Fundusz Pracy oraz na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń, podatek dochodowy od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#AnnaBańkowska">W 1996 r. przeprowadziliśmy dodatkową waloryzację zaległych świadczeń za marzec 1992 r., którą objęto 7,1 mln świadczeniobiorców. To była akcja przeprowadzona na przełomie miesięcy kwiecień - maj ub.r. Dotyczyła ona wypłaty stosunkowo niedużych kwot, ale była skomplikowana jeśli chodzi o procedury obliczeniowe. Trzeba było obliczać odsetki za okres, który minął od marca 1992 r. do momentu wypłaty. Łącznie na ten cel przeznaczyliśmy 467 mln zł i przesłaliśmy należne kwoty odrębnymi przekazami, gdyż włączenie ich do świadczeń mijałoby się z właściwym odbiorem przez emerytów i rencistów.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#AnnaBańkowska">Zaległą waloryzację wypłacaliśmy dla 5,4 mln osób, a oprócz tego we wrześniu prze-prowadziliśmy normalną ustawową waloryzację.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#AnnaBańkowska">W 1996 r. 3-krotnie podwyższano ryczałt energetyczny. Trzy razy ponad 500 tys. emerytów otrzymywało ryczałt energetyczny w nowej wysokości. Te dane świadczą o ogromie prac dokonanych przez ZUS w ub.r.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#AnnaBańkowska">Dwukrotnie ustalano uprawnienia do zasiłków rodzinnych. Wydano łącznie 943 tys. decyzji dotyczących zasiłków rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#AnnaBańkowska">Przeprowadziliśmy weryfikację uprawnień do zasiłków wychowawczych i 4-krotnie dokonano zmiany wysokości zasiłków wychowawczych w ciągu roku.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#AnnaBańkowska">Dokonano wypłaty świadczeń osobom poszkodowanym przez III Rzeszę i byłe ZSRR. Z urzędu dokonano przeliczenia emerytur i rent przez doliczenie do podstawy wymiaru równowartości świadczeń w naturze przysługujących w okresie, w którym wynagrodzenie przyjęto do podstawy wymiaru świadczenia.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#AnnaBańkowska">Chciałam złożyć w tej sprawie dodatkowe wyjaśnienie. ZUS zmienił interpretację wcześniej funkcjonujących przepisów. Dawniej była taka sytuacja, że ktoś otrzymał dodatek z tego tytułu, np. że był pracownikiem PGR, np. dodatek mleczny. To później przeliczono na wypłatę gotówkową, ale mimo zwiększenia ogólnej wypłaty ZUS nie podwyższał podstawy wymiaru emerytury lub renty.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#AnnaBańkowska">Zasady te zmieniliśmy w uzgodnieniu z Ministerstwem Pracy i Polityki Socjalnej. Wiele osób otrzymało z tego tytułu podwyżkę świadczeń, a ponadto uspokoiło to atmosferę wśród tych emerytów i rencistów, którzy uważali się za skrzywdzonych.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#AnnaBańkowska">W ub.r. nastąpił kolejny wzrost liczby ubezpieczonych o 0,1%. Mieliśmy w ub.r. 13,220 mln ubezpieczonych. Nastąpił spadek ubezpieczonych w sektorze publicznym o ponad 7%, zaś w sektorze prywatnym odnotowaliśmy wzrost o 9,5%. Oznacza to, że w ogólnej liczbie ubezpieczonych pracownicy sektora publicznego stanowią 52%, natomiast 48% to pracownicy sektora prywatnego.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#AnnaBańkowska">Wzrosła o ponad 6% liczba płatników składek, a w związku z tym liczba kont, które rejestrujemy w ZUS. Nastąpił spadek płatników o 1,3% w sektorze publicznym i o ponad 6,3% wzrostu w sektorze prywatnym. Na podstawie tych liczb widać, w jakim kierunku odbudowujemy naszą gospodarkę.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#AnnaBańkowska">Wydaliśmy 573 tys. decyzji o podleganiu, lub nie podleganiu ubezpieczeniu i 2,5 mln zaświadczeń o stanie dochodów. Wypłacaliśmy o 2,2% więcej emerytur i rent.</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#AnnaBańkowska">W chwili obecnej bardzo ważną sprawą w działalności ZUS są tzw. wnioski zamienne. Sprawy te są najbardziej pracochłonne, gdyż nigdy nie wiemy, ilu emerytów i rencistów zgłosi jakiś dodatkowy okres do ubezpieczenia lub wzrost zarobków. W ub.r. mieliśmy takich wniosków zamiennych ponad 3,350 mln. W przeważającej mierze były to wnioski o zwiększenie emerytury. To są statystyki, które normalnie nie funkcjonują w świadomości.</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#AnnaBańkowska">Wniosków składanych po raz pierwszy było 607 tys., a więc bardziej absorbują nas wnioski zamienne, aniżeli ustalanie emerytur po raz pierwszy.</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#AnnaBańkowska">Wydaliśmy 480 tys. decyzji dotyczących nowych świadczeń i 3,350 mln zamiennych świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#AnnaBańkowska">Oprócz tego obsługiwaliśmy świadczenia zbiorowe, czyli MON, KRUS, DOKP - łącznie 337 tys.</u>
          <u xml:id="u-8.16" who="#AnnaBańkowska">Wypłacamy 61 tys. świadczeń międzynarodowych na podstawie zawartych przez Polskę z innymi krajami umów wzajemnych.</u>
          <u xml:id="u-8.17" who="#AnnaBańkowska">Pobraliśmy zaliczkę na podatek dochodowy od ponad 6 mln osób i przekazaliśmy urzędom skarbowym kwotę 7,116 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-8.18" who="#AnnaBańkowska">Wydaliśmy prawie 800 tys. decyzji w sprawach zasiłkowych. 360 tys. osób było uprawnionych do świadczeń alimentacyjnych, a więc o 5% więcej, aniżeli w ub.r.</u>
          <u xml:id="u-8.19" who="#AnnaBańkowska">Orzeczeń inwalidzkich wydaliśmy 1,7 mln, w tym komisje obwodowe dały 1,4 mln, a komisje wojewódzkie 250 tys.</u>
          <u xml:id="u-8.20" who="#AnnaBańkowska">Im bardziej rośnie świadomość ludzi o tym, co dzieje się w ubezpieczeniach społecznych, tym szybciej rośnie liczba korespondencji do ZUS. W ub.r. wpłynęło do nas 25,5 mln listów. Dotyczyły one naszej działalności podstawowej (22,5 mln) i 3 mln - pozostałych działań.</u>
          <u xml:id="u-8.21" who="#AnnaBańkowska">Przyjęliśmy 21 mln interesantów. Liczba ta wynika stąd, że ludzie składali wnioski o zaległą waloryzację za marzec 1992 r. Ponadto występowało niezrozumienie zasad waloryzacji z września 1996 r., gdyż to była pierwsza waloryzacja dokonana według innej metody.</u>
          <u xml:id="u-8.22" who="#AnnaBańkowska">W ub.r. przeprowadziliśmy zmiany organizacyjne w ZUS, zwłaszcza w jednostkach terenowych. Opracowaliśmy też nowy regulamin organizacyjny tych jednostek.</u>
          <u xml:id="u-8.23" who="#AnnaBańkowska">Wzrósł nam o prawie 6% wskaźnik zatrudnienia osób z wyższym wykształceniem. Może ludzie liczą na to, że w przyszłości zmieni się u nas sytuacja płacowa. W chwili obecnej mamy ponad 18% osób zatrudnionych z wykształceniem wyższym, 75% wykształceniem średnim, reszta - z wykształceniem niższym. Spadła nam fluktuacja kadr, ale mimo to wynosi jeszcze 9%.</u>
          <u xml:id="u-8.24" who="#AnnaBańkowska">Przeciętne wynagrodzenie miesięczne w ub.r. wyniosło w ZUS brutto 785 zł, w tym w oddziałach terenowych 760 zł. Wiele mówi się o wysokich zarobkach urzędników ZUS. Ludzie niezorientowani myślą, że są tu bardzo wysokie zarobki. Nasze płace osiągnęły tylko 9% średniej płacy pracowników zatrudnionych w sferze budżetowej i niespełna 90% średniej płacy w sferze gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-8.25" who="#AnnaBańkowska">Przeszkoliliśmy łącznie 19,5 tys. naszych pracowników, w tym 17 tys. w systemie własnym.</u>
          <u xml:id="u-8.26" who="#AnnaBańkowska">W ub.r. uzyskaliśmy o 24% wyższe wpływy, aniżeli w 1995 r. Wpływy ze składek wzrosły o prawie 29%, w tym w sektorze publicznym uzyskaliśmy wpływy w wysokości 62%, natomiast 38% wpływów pochodziło z sektora prywatnego.</u>
          <u xml:id="u-8.27" who="#AnnaBańkowska">Chciałam podkreślić, że zatrudnienie wynosi mniej więcej 50% w sektorze publicznym i tyleż w sektorze prywatnym, ale sektor publiczny przekazał nam 62% wpływów ze składek, natomiast sektor prywatny, zatrudniający 48% pracowników, dostarczył tylko 38%. Można by z tego zakładać, że najgorsza sytuacja dochodowa jest w sektorze prywatnym.</u>
          <u xml:id="u-8.28" who="#AnnaBańkowska">W ub.r. dokonaliśmy zmiany w planie funduszu ubezpieczeń społecznych w stosunku do tego, co zatwierdził Sejm. Zwiększyliśmy plan dochodów o 729 mln zł, w tym dotacje z budżetu państwa stanowiły 105 mln zł, dochody zaś z tytułu składek podniesiono o 554 mln oraz inne dochody o 69 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-8.29" who="#AnnaBańkowska">Okazało się, że przeciętna płaca w gospodarce była wyższa aniżeli przewidywano w planie, wzrastała nam liczba ubezpieczonych. Uznaliśmy, że musimy dokonać urealnienia planów. Zwiększona została o 105,7 mln zł dotacja do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ale odbyło się to kosztem zmniejszenia dotacji do Funduszu Alimentacyjnego. Wiedzieliśmy, że w Funduszu Alimentacyjnym niepotrzebne są nam te pieniądze i zgodnie z prawem dokonano przeniesienia środków.</u>
          <u xml:id="u-8.30" who="#AnnaBańkowska">Dlaczego tak uczyniliśmy? Zbieraliśmy każdy grosz na wypłatę waloryzacji, dokonanej w lipcu 1996 r. za IV kwartał 1995 r. Ponieważ budżet ZUS sporządza się dopiero w połowie 1996 r. na 1997 r., to nie wiedzieliśmy wówczas, jakie będą rezultaty IV kwartału 1995 r. Do Sejmu wpłynął projekt bez rezerwy w planie ZUS na wypłatę zaległych waloryzacji za 1995 r. Później stwierdziliśmy, że mamy rezerwę w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w wysokości 1,3 mld zł przerzuciliśmy te środki według naszego uznania. To był główny zarzut ze strony NIK, która chciała nam postawić zarzut niegospodarności, nierzetelności i niecelowości wydatków. Taki zarzut postawiła również NIK pod adresem Funduszu Alimentacyjnego i Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Taki zarzut postawiono pod adresem dotacji z budżetu.</u>
          <u xml:id="u-8.31" who="#AnnaBańkowska">Skierowałam w tej sprawie odwołanie do Kolegium NIK i Kolegium NIK uznało argumenty prezesa ZUS za zasadne i wycofało się z zarzutów. Jedyny zarzut, jaki nam postawiono dotyczył Funduszu Alimentacyjnego, z sugestią, że trzeba go planować w sposób bardziej wnikliwy. Zadowolona jestem z tego, że pod adresem naszej działalności budżetowej NIK nie zgłosiła żadnych poważniejszych zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-8.32" who="#AnnaBańkowska">Zdołaliśmy przekonać NIK o prawidłowości naszego działania w zakresie świadczeń chorobowych. Udowodniliśmy, że w tej materii nie trzeba nas zmuszać do działań dyscyplinujących.</u>
          <u xml:id="u-8.33" who="#AnnaBańkowska">Ściągalność składek w ub.r. wynosiła 99,8%. Jeśli oczyścimy te wpływy z tego, co nie było rezultatem naszej pracy, m.in. o oddłużenie, które było przeprowadzone przez budżet państwa, to ściągalność nasza wyniesie 99,5%, w tym bieżąca 96,2%, a resztę stanowiły zawierane przez nas układy ratalne, to jest wyciąganie pieniędzy dotyczących starych długów. Na tej podstawie dokonaliśmy głównie korektę planów budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-8.34" who="#AnnaBańkowska">Wyższe były wydatki z tytułu absencji chorobowej. Jest to pięta Achillesowa naszych wydatków.</u>
          <u xml:id="u-8.35" who="#AnnaBańkowska">Realna wartość emerytury i renty wzrosła o 1,8%, mimo że zakładano wzrost o 2,5%. Do tych 2,5% wyrównaliśmy świadczenie emerytalne dopiero w marcu ub.r.</u>
          <u xml:id="u-8.36" who="#AnnaBańkowska">Aby uzyskać ten wysoki wskaźnik ściągalności zajęliśmy 184 tys. rachunków bankowych, wystawiliśmy ponad 1,6 mln tytułów wykonawczych do realizacji przez urzędy skarbowe, zrealizowaliśmy 1,02 mln egzekucji od dłużników i efektywność własnej egzekucji była 51%, zaś urzędów skarbowych - 21%.</u>
          <u xml:id="u-8.37" who="#AnnaBańkowska">Objęliśmy składkami ratalnymi i okresową prolongatą terminów płatności 2,615 mld zł. Z tytułu układów ratalnych uzyskaliśmy dodatkowe wpływy w wysokości 1 mld zł i tyle samo wpłynęło do nas z tytułu egzekucji. Te 2 mld zł to jest kwota, która mogłaby nie wpłynąć, gdyby nie intensyfikacja naszej działalności. Mamy 41 tys. zawartych układów ratalnych.</u>
          <u xml:id="u-8.38" who="#AnnaBańkowska">Nie skorzystaliśmy z większej dotacji, aniżeli zakładano w budżecie. Myślę, że dla wszystkich reformatorów ubezpieczeń społecznych radosną będzie wiadomość, że dotacja stanowiła ogółem 11,8% naszych wydatków, a dotacja uzupełniająca -7,4%. Gdy zaczynaliśmy w tej kadencji swoje posłowanie, to dotacja kształtowała się powyżej 20%.</u>
          <u xml:id="u-8.39" who="#AnnaBańkowska">Nasze wydatki pokryliśmy naszymi dochodami 2,94%.</u>
          <u xml:id="u-8.40" who="#AnnaBańkowska">Przeciętne średnie świadczenie w ub.r. wyniosło 515 zł, w tym emerytura wyniosła prawie 592 zł i stanowiła prawie 68% przeciętnej płacy.</u>
          <u xml:id="u-8.41" who="#AnnaBańkowska">Renta inwalidzka wyniosła przeciętnie 428 zł, renta rodzinna 508 zł. Średni wiek osób pobierających emeryturę wynosił 65 lat i 7 miesięcy. Nastąpiła zmiana liczby przyznawanych świadczeń. Odnotowaliśmy spadek świadczeń o prawie 5%, emerytury wzrosły nieznacznie bo o niespełna 2%, natomiast odnotowano spadek nowo przyznawanych rent o 152 tys. zł, czyli o prawie 11%.</u>
          <u xml:id="u-8.42" who="#AnnaBańkowska">Na zasiłki chorobowe wydaliśmy 2,350 mld zł. Liczba absencji chorobowych sfinansowanych przez ZUS wyniosła 141 mln chorobodni, co stanowi wzrost o ponad 14% w stosunku do ub.r. Sfinansowaliśmy absencję chorobową w 63%, a w 1995 r. było to 57%.</u>
          <u xml:id="u-8.43" who="#AnnaBańkowska">Uważam, że jest to dramat. O 11% wzrosła liczba osób chorujących prowadzących działalność gospodarczą. Liczba dni absencji chorobowej na 1 prowadzącego działalność gospodarczą wyniosła 33 dni w roku, podczas gdy przeciętnie na 1 zatrudnionego ogółem absencja chorobowa wyniosła 17 dni. Uważam, że mamy zbyt liberalne zasady przyznawania świadczeń chorobowych. W I półroczu br. przeznaczyliśmy już 62% wydatków planowanych na absencję chorobową na br.</u>
          <u xml:id="u-8.44" who="#AnnaBańkowska">Celem ustawy w 1995 r., którą uchwaliliśmy w tej Komisji miało być obniżenie absencji chorobowej. Warto byłoby poświęcić więcej czasu tej sprawie, ale naturalnie - nie w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-8.45" who="#AnnaBańkowska">Przewidujemy, że w br. na świadczenia chorobowe wydamy ponad 3 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-8.46" who="#AnnaBańkowska">W wydatkach bieżących ZUS na świadczenia wydano łącznie ok. 90% planowanych kwot, pozostałą część stanowiły wydatki inwestycyjne i rehabilitacja. Koszty działalność ZUS stanowią 2,2% całych wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z tego 0,6% stanowiły opłaty za przekazane świadczenia poczcie i bankom oraz 0,1% opłaty za usługi informacyjne, 0,7% stanowiły wynagrodzenia, 0,8% - pozostałe wydatki.</u>
          <u xml:id="u-8.47" who="#AnnaBańkowska">Jeśli idzie o prewencję rentową, to wydaliśmy na rehabilitację łącznie 9,727 mld zł, ale nie wykonaliśmy ilościowego planu rehabilitacji. Pod koniec 1995 r. podpisaliśmy umowy z 31 ośrodkami rehabilitacyjnymi i planowaliśmy, że poddamy rehabilitacji ok. 40 tys. osób. Udało się nam skierować na rehabilitację tylko 9 tys. osób. W grudniu 1995 r. podpisaliśmy umowy mając nadzieję, że od stycznia 1996 r. rozpocznie się rehabilitacja. Zaczęliśmy działać „systemem gospodarczym”, to znaczy braliśmy pod uwagę wnioski osób, które muszą przedkładać zaświadczenia lekarskie. Niestety, kontrole NIK miały pewne zastrzeżenia do tego systemu. Zaczęliśmy zawierać nowe umowy, ale obecne protesty lekarzy i brak skierowań na rehabilitację uniemożliwiają pełne uruchomienie systemu rehabilitacji.</u>
          <u xml:id="u-8.48" who="#AnnaBańkowska">Nie wiem czy chwalić się, czy martwić wynikami naszej działalności inwestycyjnej. Z jednej strony kiepsko zrealizowaliśmy nasz plan inwestycji rzeczowych tylko w 74%, w tym budownictwo w 88%, zakup nieruchomości i modernizacja - 94%. Natomiast zakupy maszyn i urządzeń tylko w 44%.</u>
          <u xml:id="u-8.49" who="#AnnaBańkowska">Rok ubiegły był rokiem uporządkowania sposobu wydatkowania środków na remonty. Wydaliśmy instrukcję remontową i rozpoczęliśmy planowanie środków na poszczególne zadania. W inwestycjach budowlanych ub.r. był okresem opracowywania instrukcji inwestycyjnych i wprowadzania nowych mechanizmów w zakresie kwalifikowania zadań do finansowania z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Dzięki tym zabiegom udało się nam wprowadzać nowe zadania inwestycyjne, przy koszcie 1 m2 minimum o 35% niższy w stosunku do okresu poprzedniego. Oznaczało to opóźnienie decyzji co do realizacji inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-8.50" who="#AnnaBańkowska">Zapoczątkowanie tego typu myślenia, wspólnie z ustawą o zamówieniach publicznych uchroni ZUS przed różnego rodzaju nieprawidłowościami. Różnie można na to patrzeć.</u>
          <u xml:id="u-8.51" who="#AnnaBańkowska">Nie udało się nam zakupić w ub.r. 2.400 komputerów. Trwał przetarg, kierowano protesty, odwołania itd, prowadziliśmy rozmowy z radą nadzorczą i w konsekwencji przetarg na komputery został sfinalizowany dopiero w br.</u>
          <u xml:id="u-8.52" who="#AnnaBańkowska">Nie zakończyliśmy przetargów na zakup samochodów osobowych i dostawczych. W tej chwili przetarg został już zakończony i wybraliśmy samochody marki „Polonez”. Nie wszyscy są z tego zadowoleni, ale ponieważ potrzebujemy w ZUS dużo samochodów, a niektóre eksploatowane samochody nie nadają się już do użytku, zdecydowaliśmy się zakupić 87 samochodów marki „Polonez”. W przyszłości może będziemy je wymieniać na samochody wyższej klasy.</u>
          <u xml:id="u-8.53" who="#AnnaBańkowska">W ub.r. przyznaliśmy - po raz pierwszy - dyrektorom oddziałów środki na inwestycje kontynuowane. W ub.r. ustawę budżetową podpisano dopiero w kwietniu, uniemożliwiło to rozpoczynanie inwestycji przez prawie pół roku.</u>
          <u xml:id="u-8.54" who="#AnnaBańkowska">Wpływy, które uzyskaliśmy na Fundusz Alimentacyjny wyniosły w 1996 r. - 413 mln zł, w tym dotacja z budżetu państwa wynosiła 331 mln zł, a więc wzrosła o 0,4% w stosunku do ub.r., natomiast od osób zobowiązanych do alimentacji wyniosły one zaledwie 78 mln zł. To jest niewłaściwa proporcja, aby 331 mln zł płacił budżet, natomiast tylko 78 mln zł ci, którzy są zobowiązani do alimentacji.</u>
          <u xml:id="u-8.55" who="#AnnaBańkowska">Wypłaciliśmy z Funduszu Alimentacyjnego 441 mln zł, przeciętna wysokość świadczenia wyniosła ponad 88 zł i była wyższa o 22% w stosunku do 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-8.56" who="#AnnaBańkowska">Alimenty waloryzowane są co kwartał, natomiast emerytury w ub.r. były waloryzowane tylko jeden raz.</u>
          <u xml:id="u-8.57" who="#AnnaBańkowska">W 1996 r. bardzo dużo dzieci straciło prawo do świadczeń alimentacyjnych, gdyż przerwały naukę. Zakładaliśmy, że znacznie mniej dzieci straci te uprawnienia. Oddziały ZUS zostały zobowiązane przez Najwyższą Izbę Kontroli do bardziej skrupulatnego kontrolowania prawa do świadczeń alimentacyjnych. Ja również uważam, że w tych sprawach nigdy nie ma zbyt wiele skrupulatności i musimy unikać sytuacji patologicznych.</u>
          <u xml:id="u-8.58" who="#AnnaBańkowska">NIK skłoniła nas do tego, że ponownie ZUS występuje do wszystkich komorników o zintensyfikowanie działań na rzecz ściągania należności na fundusz alimentacyjny. Moim zdaniem, nie są to dla komorników sprawy atrakcyjne.</u>
          <u xml:id="u-8.59" who="#AnnaBańkowska">Reasumując moją wypowiedź zwracam się do Komisji o pozytywne zaopiniowanie realizacji budżetu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za 1996 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#BogdanKrysiewicz">Mamy dużo materiałów dla dokonania oceny działalności ZUS w 1996 r. Poza sprawozdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przesłano nam informację Najwyższej Izby Kontroli. Zamówiliśmy ekspertyzy w Biurze Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu. Pozwoli nam to na dokonanie rzeczowej oceny działalności ZUS w ub.r.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#BogdanKrysiewicz">Proszę o przedstawienie koreferatu pana posła M. Dyducha, a następnie przedstawiciela Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#BogdanKrysiewicz">Proszę posłów i koreferenta o sformułowanie konkretnych wniosków i postulatów, które będziemy mogli przekazać w naszej końcowej opinii do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#BogdanKrysiewicz">Pani prezes w swojej wypowiedzi przekazała nam wiele informacji, my natomiast powinniśmy odnieść się do problemów o znaczeniu strategicznym, a zwłaszcza do realizacji zadań w zakresie budowy kompleksowego systemu informatycznego ZUS, a także do ewentualnej przyszłościowej zmiany zasad przyznawania zasiłków chorobowych.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#BogdanKrysiewicz">W tej ostatniej sprawie podzielam pogląd pani prezes, że niezależnie od tego, że obecnie zbliżamy się do końca kadencji Sejmu, to należałoby w najbliższym czasie odnieść się do różnych propozycji, które były formułowane co do zmiany zasad systemu przyznawania i wypłacania świadczeń chorobowych.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#BogdanKrysiewicz">Trafnie, w opracowanej dla nas ekspertyzie, sformułowano pogląd, że błędem jest, iż w trakcie br. nie podjęliśmy żadnych działań, czy inicjatyw zmierzających do zmiany stanu prawnego w tej dziedzinie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#MarekDyduch">Przy dokonywaniu analizy realizacji budżetu ZUS w ub.r., zwróciłem przede wszystkim uwagę na niektóre problemy, które były przez nas corocznie poruszane i na sposób ich realizacji.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#MarekDyduch">Ogólnie należy pozytywnie ocenić działania ZUS w ub.r. Nie tylko ja, ale i Najwyższa Izba Kontroli nie ma uwag krytycznych co do prawidłowości funkcjonowania i realizacji wydatków z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i Funduszu Alimentacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#MarekDyduch">Ograniczę się wobec tego do niektórych refleksji. Przede wszystkim stwierdzam, że jest to kolejny rok prawidłowego ściągania składek na ubezpieczenia społeczne. Osiągnięty wskaźnik ponad 99% w zakresie ściągalności składek jest wskaźnikiem, który jest rzadko osiągany w wielu krajach. Stosowano właściwe metody przyczyniające się do poprawy ściągalności zaległych składek. Należy wyrazić uznanie dla wysiłków pracowników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#MarekDyduch">Szczególnej uwagi wymaga struktura składek. Niepokój może budzić niski udział sektora prywatnego, który posiada zatrudnienie niemal identyczne z sektorem publicznym. Można przypuszczać, że w sektorze prywatnym zaniża się podstawę wymiaru składek ubezpieczeniowych. W wielu wypadkach jest ona niższa od rzeczywiście osiąganych dochodów.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#MarekDyduch">Zdaję sobie sprawę, że obecnie nie byłoby słuszne nadmierne obciążanie przedsiębiorstw składkami na ubezpieczenia społeczne, ale w przyszłości należałoby zrównać wysokość składek w obu sektorach. Jest to sugestia do rozpatrzenia w przyszłości, gdyż musimy liczyć się z tym, że sektor prywatny będzie miał coraz większy udział w naszej gospodarce. W tej sytuacji musimy zapewnić większe wpływy z tego sektora na rzecz ubezpieczeń społecznych. Wymaga to stosownych uregulowań prawnych.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#MarekDyduch">Za pozytywne zjawisko w realizacji budżetu ZUS za ub.r. uznać należy poważne zmniejszenie dotacji państwa na rzecz ubezpieczeń społecznych. Podkreślam ten fakt szczególnie w kontekście przyszłej reformy ubezpieczeń społecznych. Zakładamy bowiem, że ubezpieczenia społeczne powinny stać się samowystarczalne i finansowanie w 100% ze składek ubezpieczeniowych.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#MarekDyduch">W dalszym ciągu zbyt duże są zaległości w płaceniu składek. Na dzień dzisiejszy wynoszą one 4.759.000 mln zł i wzrosły o 13,1% w stosunku do ub.r. Wprawdzie wskaźnik procentowy maleje, ale samo zadłużenie nadal jest zbyt duże. Szczególnie wielkie zadłużenie występuje w sektorze górnictwa. Ustawa o restrukturyzacji górnictwa budzi wiele zastrzeżeń, ale może przez tę restrukturyzację moglibyśmy osiągnąć lepsze rezultaty w zakresie spłaty zadłużenia na rzecz ubezpieczeń społecznych. Bez radykalnego rozwiązania tej sprawy nie uda się tego uregulować. Mimo wysiłków ZUS w zakresie poprawy ściągalności składek, zaległości tak wielkiego sektora, jakim jest górnictwo, mogą zaważyć na sytuacji Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#MarekDyduch">Prosiłbym panią prezes o bardziej szczegółową informację dotyczącą struktury zadłużenia składek ubezpieczeniowych. Wiemy, że zadłużenia te dotyczą przede wszystkim sektora publicznego, w tym górnictwa, ale może i inne sektory są poważnie zadłużone. Czy odnotowujemy postęp w spłacie zaległych składek w służbie zdrowia, w resorcie oświaty i innych sektorach?</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#MarekDyduch">Koszty działalności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych kształtują się w wysokości 2,2% w stosunku do całości wydatków z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Ta propozycja wydaje mi się bardzo prawidłowa. Myśmy zakładali, przy opracowywaniu projektu budżetu, że wyniosą one 2,5%. Osiągnięto bardziej korzystne rezultaty, przy jednoczesnym wzroście zadań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#MarekDyduch">Z informacji kierownictwa ZUS wynika, że rosły zadania zarówno w wypłatach rent i emerytur, jak i w innych działach pracy ZUS. Wszystko świadczy o prawidłowym funkcjonowaniu tej instytucji. Mam nawet pewne negatywne odczucia, czy rzeczywiście zmniejszenie kosztów działalności ZUS należy uznać za zjawisko korzystne, czy też negatywne?</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#MarekDyduch">Zgadzam się z tym, że trzeba wreszcie doprowadzić do uruchomienia kompleksowego systemu informatycznego dla ZUS. Starania tej instytucji w tej materii powinniśmy wesprzeć. Należałoby wystąpić do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów o wsparcie finansowe ZUS. Opracowanie tego systemu będzie miało poważne znaczenie dla przeprowadzenia całej reformy ubezpieczeń społecznych. Wniosek w tej sprawie należy skierować albo do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, albo do ministra finansów, czy do ministra pracy i polityki socjalnej.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#MarekDyduch">Sprawa zasiłków chorobowych i zbyt liberalnych przepisów w tym zakresie, wymaga bardziej szczegółowego rozważenia i prace w tym zakresie powinny znaleźć poczesne miejsce w przyszłym parlamencie. Choroba nie może być rozwiązaniem na życie podmiotów gospodarczych. Dobrze zorganizowane państwo musi sobie z tym zjawiskiem poradzić. Z zasiłków powinni korzystać rzeczywiście tylko ludzie chorzy, a nie szukający ucieczki w chorobę.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#MarekDyduch">Reasumując - jeszcze raz podkreślam osiągnięcia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w ub.r. Wszyscy dobrze wiemy, że jest to bardzo wrażliwy sektor z punktu widzenie interesów społecznych. Wnioskuję przyjęcie sprawozdania ZUS z realizacji budżetu w 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#MarekDyduch">Popieram wszystkie postulaty zgłoszone przez panią prezes, co do konieczności podjęcia prac nad nowymi uregulowaniami prawnymi w zakresie wypłat z Funduszu Alimentacyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#BogdanKrysiewicz">Udzielam głosu przedstawicielowi NIK.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#StanisławCzuba">Najwyższa Izba Kontroli przedstawiła Komisji wyniki kontroli działalności ZUS w 1996 r. w trzech opracowaniach, dotyczących części 58 budżetu, to jest Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, wykonania planu finansowego przez Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, jako drugą informację, trzecia zaś dotyczyła wykonania planu finansowego Funduszu Alimentacyjnego. Taki sposób prezentowania rezultatów naszej kontroli jest wynikiem decyzji Kolegium NIK, które postanowiło, aby zarówno fundusze celowe, jak i wyniki działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w części 58 były prezentowane w trzech odrębnych informacjach. Dzięki temu szczegółowość informacji dla Komisji sejmowej będzie większa.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#StanisławCzuba">Pragnę podziękować prezes Bańkowskiej za wnikliwe odnoszenie się do wniosków Najwyższej Izby Kontroli, które w wielu przypadkach przybierają, w optyce pani prezes, kontrowersyjny obraz. Jednak NIK w swoim sprawozdaniu musi zwrócić uwagę na brak, np. wykonania delegacji ustawowej, co ma miejsce w stosunku do art. 18 ust. 6 Prawa budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#StanisławCzuba">W ub.r. Najwyższa Izba Kontroli stwierdziła brak podstawy prawnej do wydatkowania środków na prewencję rentową. Nie chcemy umniejszać znaczenia takiej prewencji, ale realizacja wydatków na ten cel musi być zgodna z przepisami prawnymi.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#StanisławCzuba">Podobnie przedstawiała się sytuacja przy stawianiu zarzutów NIK dotyczących prze-niesienia planowanych kwot z budżetu w wysokości 105 mln zł z Funduszu Alimentacyjnego do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Stawiając zarzuty, brzmiące dość poważnie, zwracaliśmy jednocześnie uwagę na pewne niespójności i niedoróbki prawne w zakresie gospodarowania środkami państwowych funduszy celowych. Brak jest opracowania delegacji ustawowej przewidzianej do art. 18 ust. 6, o którym mówiłem wcześniej. Dokonane zgodnie z prawem przeniesienia planowanych kwot z Funduszu Alimentacyjnego na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych spowodowało zmianę zapisu w ustawie budżetowej. Mieliśmy do czynienia ze zwiększeniem wydatków z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poza wielkości przyjęte w ustawie budżetowej na 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#StanisławCzuba">Chciałbym sprostować opinię pani prezes, a może zostałem źle zrozumiany, jakoby NIK zbyt rygorystycznie podchodziła do kwestii kontrolnych i przez to niejako utrudniała Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych jego pracę. Takich intencji w działaniach NIK nie było, musimy przecież bardzo wnikliwie wykonywać swoje obowiązki w stosunku do Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#StanisławCzuba">Najwyższa Izba Kontroli ocenia generalnie działalność ZUS w sposób pozytywny i to zarówno w zakresie gospodarowania budżetem ZUS w części 58, jak również w wykonaniu planów finansowych Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i Funduszu Alimentacyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#BogdanKrysiewicz">Nie odniosłem wrażenia, aby pani prezes Bańkowska sugerowała, że kontrole NIK utrudniają prace ZUS. Natomiast słusznie zwrócił pan uwagę na to, że ZUS poważnie traktuje wszelkiego rodzaju zastrzeżenia kierowane pod jego adresem i stara się skrupulatnie je wyjaśniać, a więc poważnie odnosi się do swoich ustawowych obowiązków. Nie sądzę więc, aby był to temat do wprowadzenia dodatkowej dyskusji na ten temat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#AnnaBańkowska">Nie sądzę, bym w swej wypowiedzi stwierdzała jakieś zbyt rygorystyczne oceny Najwyższej Izby Kontroli. Kontrolerzy NIK pracują częstokroć w ZUS w ciągu 7 miesięcy w roku, a więc nie możemy przez tak długi czas żyć w antagonizmie.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#AnnaBańkowska">Poseł M. Dyduch prosił, abym bardziej szczegółowo omówiła strukturę zadłużeń w stosunku do ZUS.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#AnnaBańkowska">Słusznie podniósł pan poseł kwestię podstawy wymiaru składek od osób prowadzących działalność gospodarczą. Problem wynika jednak z tego, że nie ma przepisów dotyczących podstawy wymiaru składki ubezpieczeniowej dla pracowników najemnych. Można więc zgłosić się do ubezpieczenia za przysłowiową złotówkę i w ten sposób zostać objęty ubezpieczeniem.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#AnnaBańkowska">Tempo zadłużenia płatników składek ubezpieczeniowych maleje w sposób zadowalający, ale same długi - rosną. Przychylam się do stwierdzenia, że mimo tego, iż połowę długów mamy objętą umowami relatywnymi, to nadal jest wiele podmiotów gospodarczych, które bez pomocy państwa nie wyjdą z tych zadłużeń.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#AnnaBańkowska">Zwróciłam się do premiera, by podano mi założenia polityki przemysłowej państwa, abyśmy mogli wiedzieć, które zakłady - zdaniem rządu -powinny być utrzymywane w stanie aktywności. Moglibyśmy wówczas stosować wobec tych zakładów szczególne preferencje i pomóc im wydźwignąć się z ich sytuacji. Powinniśmy wiedzieć, które zakłady nie zasługują na to, by wobec nich stosować ulgi i łożyć na nie pieniądze społeczne.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#AnnaBańkowska">Przekażę posłom tabelkę ze szczegółowym rozbiciem zadłużeń. Nie mogę dać listy poszczególnych dłużników, gdyż podawanie nazwy firmy, z imienia i nazwiska, jest zakazane prawnie. Takie informacje można by przekazać posłom w innym, specjalnym dokumencie.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#AnnaBańkowska">W okresie od 30 czerwca do końca ub.r. zadłużenie wzrosło o 15%. Ostatnia powódź będzie miała fundamentalne znaczenie dla utrudnienia ściągalności składek. Wiele przedsiębiorstw będzie starało się uzyskać decyzję o nie płaceniu składek. Nie wiem czy uda nam się skontrolować wszystkie przypadki i ustalić stan rzeczywisty.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#AnnaBańkowska">W kopalniach zadłużenie wzrosło o 35% w tym półroczu, w stosunku do stanu z grudnia ub.r. W stoczniach zadłużenie wzrosło o 15,5%, w jednostkach oświatowych zadłużenie to zmalało, gdyż z budżetu państwa przekazano 370 mln zł na spłatę zadłużenia według stanu na koniec ub.r., czyli zadłużenie Ministerstwa Edukacji Narodowej będzie spłacone w całości.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#AnnaBańkowska">Spadło zadłużenie w jednostkach podległych samorządom, natomiast niewiele wzrosło zadłużenie jednostek ochrony zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#AnnaBańkowska">Zanotowaliśmy również spadek zadłużenia Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Natomiast rośnie zadłużenie w sektorze prywatnym. Gdy obejmowałam stanowisko w ZUS, zadłużenie to wynosiło 1/4 ogółu zadłużenia, natomiast w chwili obecnej już 1/3. Tempo wzrostu tego zadłużenia stale nasila się.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#AnnaBańkowska">Informuję, że wszędzie, gdzie tylko moglibyśmy, dotarliśmy z układami ratalnymi. Organizujemy narady ze wszystkimi dłużnikami i staramy się iść im jak najbardziej na rękę, m.in. przez zamrożenie odsetek, co jest dużą ulgą dla firm. Dochodzi do tego, że nie-jednokrotnie po 5 razy negocjujemy warunki układu ratalnego, czego nie powinno się właściwie robić. Nie chcemy jednak zerwać tych układów, gdyż w przeciwnej sytuacji firma padnie, a wówczas będziemy musieli dopisać jej wszystkie zaległe odsetki.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#AnnaBańkowska">Nie zawsze jest tak, że kwoty przeznaczone przez Sejm na spłatę zadłużeń trafiają do najbardziej potrzebujących. Często jest tak, że ci najbardziej potrzebujący zaniedbali wykorzystanie wszystkich przepisów i instrumentów, które dał im Sejm, np. bankowe postępowanie sądowe. Nie są oni gotowi do przyjęcia pomocy państwa, gdyż zaniedbali wykorzystanie niezbędnych procedur ułatwiających ich sytuację.</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#AnnaBańkowska">Udało się nam wynegocjować niższe opłaty pocztowe, aniżeli przewidziano to w naszym budżecie. Nie zdołaliśmy jednak wykonać prac w zakresie wydania świadectw rekompensacyjnych, chociaż przymierzaliśmy się do tego. Nie wykonaliśmy naszych obowiązków w zakresie przekazywania NIP dla emerytów, które miały być przekazane w ub.r. Akcję tę zakończyliśmy w sierpniu br. Dlatego nie wykorzystaliśmy kwot przeznaczonych na koszty rzeczowe naszej działalności.</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#AnnaBańkowska">W ub.r. ZUS zakończył koncepcję ewidencji indywidualnego przebiegu ubezpieczenia. Od maja 1995 r. do maja 1996 r. poświęciliśmy czas sprawom kompleksowego systemu informatycznego. Ponad rok trwały uzgodnienia z Komitetem Społeczno-Politycznym Rady Ministrów i z Komitetem Ekonomicznym Rady Ministrów. Mamy już obecnie zatwierdzoną naszą koncepcję.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#AnnaBańkowska">Wszystko zależy teraz od tego, czy rząd pozwoli nam na przeprowadzenie przetargu dla wyłonienia firmy informatycznej. Jeżeli nie wprowadzimy KSI, to nie tylko nie doczepimy się do drugiego filaru emerytalnego, ale nie będziemy też w stanie założyć kont indywidualnych, bez czego nie można sobie wyobrazić, realizacji zamierzeń reformowania ZUS, gdyż nie będziemy mieć informacji o każdym ubezpieczonym. Nie będziemy mogli tak skutecznie dokonywać mutacji kolejnych weryfikacji emerytur i rent.</u>
          <u xml:id="u-14.15" who="#AnnaBańkowska">Czekanie na wprowadzenie kompleksowego systemu informatycznego czasu, gdy ustabilizuje się prawo w dziedzinie emerytur jest utopią. Sejm uchwala coraz to nowe przepisy w sprawach emerytalnych. Prawie każda waloryzacja dokonywana jest inną metodą i przeprowadzenie jej wymaga historycznej pamięci, której nasz system informatyczny nie ma.</u>
          <u xml:id="u-14.16" who="#AnnaBańkowska">Przestarzała technika informatyczna, którą dysponuje ZUS już w lipcu zagrażała wstrzymaniem waloryzacji emerytur i rent. Udało się nam jakoś ją przeprowadzić. Udało się też wypłacić wszystkie świadczenia na terenach zalanych przez powódź, mimo iż wiele oddziałów i inspektoratów ZUS również doznało skutków klęski powodzi.</u>
          <u xml:id="u-14.17" who="#AnnaBańkowska">Drżymy jednak przed czekającą nas waloryzacją wrześniową br. nie z tego powodu, że boimy się pracy, ale z powodu niedoskonałości naszego systemu informatycznego. Jeżeli wniosek Komisji dotyczący kompleksowego systemu informatycznego ZUS zostanie podjęty przez Komisję, to będę bardzo wdzięczna, również w imieniu naszej instytucji, jak też wszystkich emerytów i rencistów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#BogdanKrysiewicz">Czy ktoś zechce zabrać głos w dyskusji lub też skierować dodatkowe pytania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#LesławNawacki">Stan dotacji o Funduszach Ubezpieczeń Społecznych jest aktualnie optymalnie ukształtowany, biorąc pod uwagę zarówno istniejący stan prawny, jak też stan dochodów państwa, polegający głównie na uzupełnieniu tych dochodów ze składki ubezpieczeniowej. W związku z tym dążenie do samofinansowania Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zbliża się do szczęśliwego końca. Dotacja powinna kształtować się na osiągniętym ostatnio poziomie.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#LesławNawacki">Jeżeli idzie o kompleksowy system informatyczny, to uważam, że żaden z wniosków, wysuniętych tu dzisiaj w tej sprawie, nie powinien być pominięty.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#LesławNawacki">Jeżeli zdecydowaliśmy się - jako państwo - na gruntowną reformę ubezpieczeń społecznych i ponoszenie związanych z tym kosztów, to najważniejszą sprawą jest pełna informatyzacja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W przeciwny wypadku nie tylko nie będziemy mogli reformować przyszłego systemu, ale także nie będziemy mogli sprawnie obsługiwać 7 mln świadczeniobiorców, czego nie można przyjąć do akceptującej wiadomości. Trzeba zrobić wszystko, aby pozwolić ZUS skomputeryzować się w nowoczesnym systemie na miarę XXI wieku.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#LesławNawacki">Rząd zaplanował różne możliwości systemowe i proszę o modyfikację wniosku Komisji w tej sprawie. Wniosek ten nie powinien być kierowany do ministra finansów, czy też do ministra pracy i polityki socjalnej, ale do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#LesławNawacki">Kolejna sprawa dotyczy uwag Najwyższej Izby Kontroli dotyczących braku delegacji w sprawie szczegółowego uregulowania gospodarki Funduszem Ubezpieczeń Społecznych. Wspólne stanowisko ministra pracy i polityki socjalnej oraz ministra finansów w tej materii jest następujące.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#LesławNawacki">Po pierwsze - ustawa o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych bardzo szczegółowo reguluje zasady gospodarki finansowej i inne przepisy prawa ubezpieczeniowego. Stąd bardzo trudno jest opracować rozporządzenie, które nie powtarzałoby przepisów istniejących w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#LesławNawacki">Po drugie - wszystkim wiadomo, że Fundusz Ubezpieczeń Społecznych ulegnie - w warunkach reformy - podziałowi na fundusze ubezpieczeniowe dla poszczególnego ryzyka.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#LesławNawacki">Po trzecie - w ramach całościowej reformy systemu ubezpieczeniowego chcielibyśmy nieco inaczej ukształtować zasady obsługi szeroko pojętego systemu ubezpieczeń społecznych. Te argumenty wskazują, że do kwestii uregulowania zasad gospodarki finansowej funduszami ubezpieczeniowymi powrócimy w warunkach reformy ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#LesławNawacki">Rząd jest zdecydowanym zwolennikiem tego, aby świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego były adresowane do rodzin rzeczywiście potrzebujących. Łatwiej jest dokonać mniejszej nowelizacji ustawy, gwarantującej funkcjonowanie Funduszu Alimentacyjnego i nie jesteśmy tak radykalni, jak chciałaby tego Najwyższa Izba Kontroli, aby w najbliższym czasie świadczenia te potraktować jako świadczenia z pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#LesławNawacki">Oznaczałoby to naprawdę likwidację pośrednictwa państwa w zabezpieczeniu alimentów dla rodzin pozbawionych tej możliwości ściągania alimentów od osób do tego zobowiązanych. Uważamy więc, że metodą ewolucji należy dążyć do osiągnięcia celu. Nie powinniśmy być tak radykalni i pozostawić ten fundusz jako fundusz państwowy, czyli zachować pośrednictwo państwa, z możliwością modyfikacji uprawnień, uzależniając je od sytuacji materialnej osoby ubiegającej się o alimenty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#BogdanKrysiewicz">Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#BogdanKrysiewicz">Zbliżamy się do finalizowania naszych prac nad tą częścią porządku obrad naszego posiedzenia. Zgodnie z tym, co stwierdził poseł sprawozdawca, a także co zawarte było we wnioskach i materiałach przygotowanych przez Najwyższą Izbę Kontroli oraz z tym, co powiedział w swoim wystąpieniu minister Nawacki, teza o tym, że optymalna wysokość dotacji jest tezą dyskusyjną, chociażby z tego względu, że jeśli przeanalizujemy dane i materiały, które w tej sprawie prezentuje ZUS, zwłaszcza w odniesieniu do średniej wieku osób pobierających świadczenia emerytalne i rentowe i średnią wieku osób, które uzyskały te uprawnienia w 1996 r., to - moim zdaniem - poziom wieku emerytalnego jest w naszych warunkach zbyt niski. Istnieją więc możliwości, by tę sytuację zmienić. Trzeba zastanowić się, czy przypadkiem przepisy również i w tej dziedzinie nie są zbyt liberalne.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#BogdanKrysiewicz">W tych sprawach, które zostały tu przedstawione, należy w stanowisku, jakie Komisja prześle do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów podkreślić zadowalający stan w zakresie realizacji budżetu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w ub.r.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#BogdanKrysiewicz">Podkreślenia wymaga też wysoki poziom egzekucji zobowiązań Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, co może wpłynąć na poprawę sytuacji w zakresie realizacji zadań ZUS.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#BogdanKrysiewicz">Wymaga też podkreślenia opracowanie koncepcji restrukturyzacji długów i dalszej realizacji celów nakreślonych przez ZUS. Może koncepcja, jaką zaprezentowała prezes ZUS powinna być sygnalizowana i przekazana rządowi. Idzie o to, by wskazać, jakie dziedziny gospodarki wymagają szczegółowego wsparcia polegającego na likwidacji narastających ciągle zobowiązań.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#BogdanKrysiewicz">W naszym stanowisku musimy powiedzieć, że nie do zaakceptowania jest kontynuacja bez zmian zbyt liberalnych obecnie zasad przyznawania uprawnień przez niektóre grupy ubezpieczonych do uzyskania zasiłków chorobowych. W tej materii we wszystkich przekazanych nam materiałach sygnalizowano nam trudną sytuację. Trzeba będzie podjąć prace legislacyjne w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#BogdanKrysiewicz">W kontekście realizacji celów reformy ubezpieczeń społecznych i całego systemu zabezpieczenia tej reformy, a szczególnie wynikających z niej zadań dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych uznajemy za dużą niekonsekwencję ze strony rządu nie podjęcia dotychczas decyzji w sprawie kompleksowego systemu informatycznego ZUS. Niemożliwe będzie zrealizowanie zadań ZUS, jeśli nie zostaną dostatecznie wcześnie podjęte w tej sprawie odpowiednie decyzje.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#BogdanKrysiewicz">Wszystkie wnioski zostaną przekazane w stanowisku naszej Komisji, które zostanie skierowane do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#BogdanKrysiewicz">W sprawie kompleksowego systemu informatyzacji ZUS, skierujemy dezyderat do prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#BogdanKrysiewicz">Czy są jakieś inne wnioski?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#CezaryMiżejewski">Proponuję zastanowienie się nad modyfikacją wniosku w sprawie zasiłków chorobowych. Przesądzanie obecnie już o tym, że potrzebne są zmiany, lub też, że przepisy są zbyt liberalne jest przedwczesne, przy naszym obecnym stanie wiedzy. Powinniśmy zwrócić się do ministra pracy i polityki socjalnej, do prezesa ZUS i do innych kompetentnych organów o dogłębne zbadanie tej sprawy i ewentualne przy-gotowanie propozycji odpowiednich zmian ustawodawczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#BogdanKrysiewicz">Przyjmujemy tę uwagę i sądzę, że w stanowisku Komisji możemy zasygnalizować ten problem, odnosząc się do tych danych, które są już dostępne i zostały zawarte w sprawozdaniu ZUS. Należy wskazać, jaki jest procentowy wzrost chorobodni, jak kształtuje się to w poszczególnych grupach i o ile zwiększyło się finansowanie tych zasiłków, jakie jest tempo wzrostu tych zasiłków. Sądzę, że te dane zmuszą odpowiednie organa rządowe do zainteresowania się sprawą. Uważam, że tymi problemami powinien zainteresować się przede wszystkim resort pracy i polityki socjalnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#LesławNawacki">Uważam, że jest pewnym skrótem myślowym mówienie o tym, że niektóre sprawy dotyczące przepisów o świadczeniach na wypadek choroby nie doprowadziły do radykalnych zmian. Mamy do czynienia z sytuacją, w której nietrafione są nie tylko regulacje prawne dotyczące nie systemu pracowniczego, który poprawialiśmy, ale systemu pozapracowniczego. Dotyczy to osób prowadzących działalność na własny rachunek i z tego tytułu ubezpieczających się. Jeśli mówimy o poprawie stanu prawnego, to adresujemy to w pierwszym rzędzie do tych właśnie sfer.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#BogdanKrysiewicz">Dlatego też, panie ministrze, w propozycji, którą przedstawiłem, mówimy o niektórych grupach pracowniczych. Nie chcemy generalizować, ale w uzasadnieniu naszego stanowiska chcemy pokazać, jakich grup to dotyczy, gdzie te wzrosty są największe, a więc gdzie należałoby podjąć działania przygotowawcze w celu dokonania zmian w obowiązującym obecnie stanie prawnym.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#BogdanKrysiewicz">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze coś wnieść do propozycji przedstawionych przeze mnie?</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#BogdanKrysiewicz">Chciałbym poinformować, że tradycyjnie sprawozdanie dotyczące wykonania budżetu przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych referował na naszej Komisji poseł Wiśniewski. Aby uspokoić wszystkich, którzy oczekiwali, że poseł Wiśniewski przedstawi jakieś radykalne wnioski, chcę powiedzieć, że upoważnił mnie on do tego, gdyż nie mógł uczestniczyć w posiedzeniu, bym poinformował, że nie wnosi żadnych uwag do sprawozdania ZUS i podkreślił, że czyni to już drugi rok z rzędu.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#BogdanKrysiewicz">Proponuję przegłosować wniosek o przyjęcie sprawozdania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z realizacji budżetu za 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#BogdanKrysiewicz">Stwierdzam, że Komisja jednogłośnie przyjęła sprawozdanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z realizacji budżetu za 1996 r. wraz z propozycją stanowiska, które zostanie przekazane Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#AnnaBańkowska">Chciałam podziękować wszystkim posłom Komisji Polityki Społecznej, a przede wszystkim posłowi sprawozdawcy oraz przewodniczącemu Komisji, jak również Najwyższej Izbie Kontroli za pozytywną ocenę naszej działalności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#BogdanKrysiewicz">Zamykam tę część naszego posiedzenia i ogłaszam przerwę do godz. 15.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#BogdanKrysiewicz">Po przerwie rozpatrzymy sprawozdanie z realizacji budżetu za 1996 r. Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#komentarz">(Po przerwie)</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#BogdanKrysiewicz">Rozpoczynamy kolejną część naszego posiedzenia poświęconą wykonaniu budżetu za 1996 r. w części dotyczącej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#BogdanKrysiewicz">Z dotychczasowego przebiegu prac nad poszczególnymi częściami wynika, że nie ma zbyt wielu pretensji i uwag do poszczególnych części budżetowych, rozpatrywanych przez naszą Komisję, a jeżeli takowe są, to raczej wspierające i mobilizujące do bardziej intensywnego działania poszczególne instytucje.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#BogdanKrysiewicz">Materiał, który otrzymaliśmy na dzisiejsze posiedzenie jest wyjątkowo bogaty, otrzymaliśmy wiele materiałów nie tylko opisowych, ale również informację od Najwyższej Izby Kontroli oraz ekspertyzy Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu. Uważam, że jesteśmy dobrze przygotowani do omawiania kolejnego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#BogdanKrysiewicz">Chciałem jeszcze raz przeprosić kierownictwo KRUS za przeniesienie posiedzenia na dzień dzisiejszy, wynikało to z konieczności zmian trybu pracy ze względów organizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#BogdanKrysiewicz">Witam kierownictwo KRUS na czele z prezesem Delektą i zgodnie z przyjętym trybem pracy proszę o dokonanie krótkiego wprowadzenia. Koreferat następnie wygłosi przedstawicielka Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej poseł Grzebisz-Nowicka. Wiemy, że pani poseł jest członkiem Rady Ubezpieczeniowej KRUS i w związku z tym rozumiem, że będzie to stanowisko, które łączy uwagi Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej i Rady Ubezpieczeniowej KRUS.</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#BogdanKrysiewicz">Z kolei stanowisko naszej Komisji przedstawi poseł Kozłowski i zaprezentuje wnioski, które powinny być uwzględnione w końcowym stanowisku, które przekażemy Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów.</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#BogdanKrysiewicz">Po tych wystąpieniach rozpoczniemy dyskusję. Proszę wszystkich zabierających głos w dyskusji o przedstawianie konkretnych wniosków i postulatów.</u>
          <u xml:id="u-23.10" who="#BogdanKrysiewicz">Chciałem również poinformować, że do przedstawionych materiałów ustosunkuje się wicedyrektor Zespołu NIK.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#MaksymilianDelekta">Rok 1996 był szóstym rokiem modernizowania systemu ubezpieczeń społecznych rolników. Ustawa o rolniczych ubezpieczeniach społecznych weszła w życie z dniem 1 stycznia 1991 r. Obraz tego trudnego okresu działania naszej instytucji zawarty jest w materiałach, które przesłaliśmy Komisji Polityki Społecznej oraz w innych informacjach, które w tej sprawie wpłynęły do parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#MaksymilianDelekta">Kluczem do każdego systemu ubezpieczeniowego są problemy związane z sytuacją demograficzną danej grupy ubezpieczonych. Gdyby popatrzeć na dane liczbowe, to sprawdza się długofalowa prognoza, która legła u podstaw całego systemu. W 1996 r. daje się zauważyć tendencja, która występuje od 1991 r., że systematycznie spada liczba czynnych rolników z tych, którzy podlegają ubezpieczeniu i już w 1996 r. jesteśmy po apogeum, czyli najwyższej liczbie emerytów i rencistów rolniczych. W ub.r. mieliśmy 2,027 mln emerytów i rencistów. Przypomnę, że w tej grupie 871 tys. stanowią emeryci i renciści otrzymujący najniższe świadczenia, a w tej grupie występuje również 339 tys. świadczeń, które KRUS płaci w takiej sytuacji, jeżeli rolnik ma nabyte prawo również z systemu pracowniczego.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#MaksymilianDelekta">Liczba emerytów i rencistów i liczba ubezpieczonych, to nie tylko podstawowe liczby, które ilustrują cały nasz system. Decyduje również o całym systemie wysokość świadczeń emerytalno-rentowych. Jeżeli popatrzymy na ten system z punktu widzenia wysokości wypłacanych świadczeń, to widać wyraźnie, że jest to system zaopatrzeniowy, że emerytury oscylują w granicach świadczeń najniższych. Przeciętna emerytura rolnika w 1996 r. kształtowała się na poziomie 302 zł miesięcznie i była liczona bez tzw. świadczeń zbiegowych, czyli tych sytuacji, kiedy rolnikowi przysługiwały świadczenia również z innego tytułu. Gdyby nawet wyliczyć te świadczenia łącznie z tymi świadczeniami dodatkowymi, to też łącznie emerytura nie byłaby wysoka i wynosiła zaledwie 365 zł.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#MaksymilianDelekta">System ubezpieczenia rolników to nie tylko świadczenia emerytalne, ale również świadczenia, które w nazewnictwie ubezpieczeniowym nazywamy krótkoterminowymi.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#MaksymilianDelekta">Zasiłków pogrzebowych wypłacono w 1996 r. ponad 79 tys. zł. Co miesiąc wypłacano 571 tys. zasiłków rodzinnych, zasiłków pielęgnacyjnych 38 tys. zł. zasiłków macierzyńskich 38 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#MaksymilianDelekta">Na polskiej wsi wydarzyło się ponad 40 tys. wypadków przy pracy, które spowodowały trwały uraz na zdrowiu. Gdybyśmy prześledzili te wypadki przy pracy, to okazałoby się, że w 1990 r. mieliśmy 80 tys. wypadków, a zatem w 1996 r. nastąpił niewielki spadek, ale jednak liczba jest - naszym zdaniem - nadal znacząca, trzeba bowiem brać pod uwagę, że w tej liczbie wypadków, są również wypadki śmiertelne.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#MaksymilianDelekta">1996 r. był rokiem, w którym zakończono prace związane z tworzeniem tej instytucji. przypomnę, że w latach 1992–1993 i 1994 KRUS przejmował zadania z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, z urzędów gminnych i innych instytucji.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#MaksymilianDelekta">Zatrudnienie w 1996 r. w KRUS nie wzrosło i kształtowało się na poziomie 6 tys. osób i mieliśmy wykorzystanych mniej etatów, aniżeli planowano. Przeciętna płaca w KRUS nie należała do wysokich i kształtowała się na poziomie 704 zł brutto.</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#MaksymilianDelekta">W 1996 r. funkcjonowało 49 oddziałów KRUS i 217 placówek terenowych oraz 110 punktów informacyjnych. Ta sieć pozwalała na to, że rolnicy otrzymywali świadczenia emerytalno-rentowe w terminie, w terminie również przeprowadzano waloryzację. Udało nam się poprawić terminowość wypłat emerytur oraz załatwianie wniosków emerytalnych. Mieliśmy pewne trudności o przyznanie wniosków rent inwalidzkich i w 1996 r. musieliśmy jeszcze korzystać z systemu orzecznictwa inwalidzkiego ZUS, który miał podobne trudności w tym okresie. Poprzednio obowiązujący system orzecznictwa inwalidzkiego jest stopniowo zmieniany i od 1 stycznia nr. KRUS tworzy własny system orzecznictwa inwalidzkiego.</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#MaksymilianDelekta">Tworząc w 1990 r. system ubezpieczenia społecznego rolników nastąpił wyraźny podział na poszczególne fundusze. Podstawowy fundusz stanowił fundusz emerytalno-rentowy, który ze względu na liczbę emerytów i rencistów był dotowany na poziomie 95, a nawet 96%. W tym systemie funkcjonuje jeszcze fundusz prewencji i rehabilitacji, fundusz administracyjny i pozabudżetowy fundusz składkowy, który powstaje wyłącznie ze składek rolników i nie ma on żadnej dotacji budżetowej. Służy on głównie wypłatom zasiłków chorobowych, jednorazowych odszkodowań powypadkowych. Mamy również fundusz rezerwowy, który jeszcze w 1996 r. nie funkcjonował, może powiem później dlaczego tak było.</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#MaksymilianDelekta">Gdyby popatrzeć na tablice, które załączyliśmy w materiale przesłanym Komisji, to można stwierdzić, że sprawdza się ścieżka finansowa naszego systemu. W 1990 r. rząd i parlament przyjmując ustawę o ubezpieczeniu społecznym rolników wiedzieli, że ok. 90% funduszy musi pochodzić z dotacji budżetowej, licząc całość ubezpieczenia, a 10% powinno pochodzić ze składek rolników.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#MaksymilianDelekta">Dotacja budżetowa do całości systemu emerytalno-rentowego w 1996 r. kształtuje się na poziomie 89,4%. Mamy pewne problemy z terminowością opłacania składek przez ubezpieczonych, chociaż średnio biorąc ściągalność składek w ub.r. wynosiła 93,5%. Oznacza to, że w tym terminie rolnicy wpłacili składki ubezpieczeniowe. Ci którzy nie wpłacili mają zaległość, która w dalszym postępowaniu jest albo windykowana w drodze egzekucji, albo też rozkładana na raty, czy też występują odroczenia terminów płatności lub w niektórych wypadkach, zwłaszcza powodowych różnego rodzaju klęskami żywiołowymi - odraczana.</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#MaksymilianDelekta">Ten problem zawsze nie będzie do końca rozwiązany i jest on ściśle powiązany z sytuacją materialną ubezpieczonych, a jak wiemy, w naszym rolnictwie jest dużo małych gospodarstw, które mają kłopoty nie tylko z różnego rodzaju płatnościami, ale również z bieżącym utrzymaniem ich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#MaksymilianDelekta">W budżecie KRUS nie występują znaczące odchylenia z wyjątkiem pozycji dotyczącej zasiłków rodzinnych. Prawo do zasiłku rodzinnego przyznawane jest na wniosek rolnika. Wszystkie wnioski, które rolnicy złożyli w sprawie zasiłków rodzinnych w ub.r. zostały rozpatrzone, ale wydatki na ten cel były niższe niż planowano.</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#MaksymilianDelekta">Moim zdaniem, bardzo istotne znaczenie mają działania podjęte przez KRUS w zakresie prewencji i rehabilitacji. Mamy w tym zakresie pewne osiągnięcia, chociaż na pewno jeszcze niewystarczające. Od początku działania naszego odrębnego systemu ubezpieczeniowego z rehabilitacji profesjonalnej skorzystało po-nad 27 tys. rolników. Zdecydowana jednak część, bo aż 11 tys. osób skorzystało z tej rehabilitacji właśnie w 1996 r. Podkreślić należy, że ten system był żmudnie budowany z roku na rok, ale niestety w tych sprawach nie da się nic zrobić szybko.</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#MaksymilianDelekta">Działania w zakresie prewencji i rehabilitacji dają już pewne rezultaty. Mamy już pewne badania, które wykazują, że dzięki tym staraniom znaczna część rolników dzięki przeprowadzonej rehabilitacji nie przeszła na renty inwalidzkie. Można na tej podstawie wyliczyć konkretną oszczędność dla budżetu, ale również i osiągnięcia w poprawie zdrowia rolników, które nie są wymierne w pieniądzach, ale bardzo istotne.</u>
          <u xml:id="u-24.16" who="#MaksymilianDelekta">W każdej instytucji ubezpieczeniowej, poważne obciążenia stanowią koszty związane z wysyłaniem pocztą świadczeń emerytalnych i rentowych. Od dłuższego czasu namawiamy rolników, aby otwierali sobie konta bankowe, zacieśniali współpracę z bankami, głównie z bankami spółdzielczymi, bo z tymi bankami rolnik ma najbliższy kontakt. Ta pozycja kosztów opłat pocztowych w strukturze wydatków administracyjnych wynosi 30%. Oczywiście staramy się, aby koszty te zmniejszać w miarę możliwości, ale musimy mieć zgodę rolnika na to, aby przekazywać mu świadczenia nie za pośrednictwem poczty, ale w innej formie. Podkreślam jednak, że jest to sprawa bardzo ważna, zarówno z punktu widzenia obniżenia kosztów administracyjnych, jak i dla zasilania banków w dodatkowe pieniądze płynące do nich od świadczeniobiorców. Wówczas pieniądze te, jak gdyby funkcjonują w obrocie, a nie są zamrożone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Komisja Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej i Rada Rolników Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, którą mam zaszczyt reprezentować na dzisiejszym posiedzeniu, pozytywnie oceniają realizację budżetu w części 55, przewidującej zadania rzeczowe i finansowe do wykonania przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Ocena ta wynika z wielu powodów. Po pierwsze - z prawidłowej realizacji zadań rzeczowo-finansowych przewidzianych do wykonania przez KRUS w ub.r.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Po drugie - z efektywnej gospodarki środkami budżetowymi i środkami ubezpieczonych.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Po trzecie - z uczynienia w ub.r. dalszego postępu w doskonaleniu systemu ubezpieczenia społecznego rolników.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Ta pozytywna ocena wykonania budżetu w części 55 nie przesłania nam niedociągnięć, których trudno było się ustrzec, jak również problemu, które zarząd kasy wspólnie z Radą stara się, w miarę możliwości finansowych i kadrowych, rozwiązywać.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Wykonanie zadań rzeczowych i finansowych KRUS planowanych na ub.r. było kilkakrotnie przedmiotem wnikliwej oceny zarówno komisji problemowych, jak również całej Rady Rolników. Można powiedzieć, że Rada sprawowała społeczną, bieżącą kontrolę i formułowała wnioski, które zarząd z dużą determinacją starał się realizować. Wiele z tych wniosków, które sformułowała Rada potwierdziła Najwyższa Izba Kontroli w przedstawionych Komisji materiałach. Do niektórych z tych wniosków będę chciała wrócić, bo dokonaliśmy również bardzo wnikliwej oceny na Radzie Rolników i nie ze wszystkimi interpretacjami, zapisanymi w materiale NIK zgadzamy się. Moim obowiązkiem jest poinformować o tym Komisję.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Plan finansowy KRUS za ub.r. przewidywał łączne dochody wszystkich funduszy w kwocie 8,587 mld zł. W tych dochodach jest duża dotacja państwa i wynosi 7,561 mld zł, a także dotacja na wypłatę zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych w kwocie 252,4 mln zł. Łączne dochody KRUS wykonał w 101,3% w stosunku do planu. Chciałam jednak podkreślić, że wnioski formowane przy projektowaniu budżetu KRUS także w Komisji Polityki Społecznej, jak również w Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, mające na celu zwiększenie wpływów ze składek własnych, zostały zrealizowane. Wpływy ze składek wykonano w 105,2% planu. Na fundusz składkowy dochody wykonane zostały w 106,6% w stosunku do planu.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Zadawaliśmy sobie wielokrotnie pytanie, czy jest możliwość osiągnięcia większych wpływów ze składek. Niestety, nie można było planować podwyższenia składki, gdyż byłaby ona wtedy nierealna i nieściągalna. Udało się zwiększyć 5-krotnie liczbę egzekucji zaległych należności, obejmowały one 20.855 tytułów i zrealizowano z tego prawie 38%. Gdyby była możliwość wykonania tych egzekucji w 100%, to wpływy byłyby znacznie większe, ale te egzekucje dotyczyły gospodarstw, których dochody były stosunkowo niskie i to, co zrobiono - moim zdaniem - jest poważnym osiągnięciem. W wielu przypadkach musieliśmy umarzać te zaległości i takie było w tych sprawach zalecenie Rady.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">W mniejszym stopniu niż w 1995 r. stosowano ulgi w spłacie należności. Udało się w ub.r. zwiększyć wskaźnik ściągalności i osiągnięto ten wskaźnik w wysokości 93%. Zrobiono więc znacznie więcej niż w 1995 r., ale dochody własne w stosunku do ogólnych kosztów finansowania ubezpieczeń rolniczych są stosunkowo małe, takie są jednak postanowienia ustawy o ubezpieczeniach rolników. Trzeba pamiętać, że dochody rolników w dużej grupie gospodarstw są tak niskie, że nie ma możliwości na ściągnięcie nawet tej niskiej składki, którą Rada uchwaliła na fundusz składkowy w wysokości 420 zł.</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Wydatki KRUS w 1996 r. stanowił sumę rozchodów poszczególnych funduszy i wyniosły 8,337 mld zł. Stanowi to 100,3% planu, po zmianach, które zostały wprowadzone przez ministra finansów. Warto podkreślić, że wydatki budżetowe wynoszące 7,776 mld zł wykonano w 99,5%. W dziale 86 - opieka społeczna w rozdziale 86.17 dotyczącym zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych wydatki stanowią 83,9% w stosunku do planu.</u>
          <u xml:id="u-25.9" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Wydatki funduszu emerytalno-rentowego wynoszą 100,1%, a funduszu prewencyjno-rehabilitacyjnego - 100%. Wydatki funduszu administracyjnego wykonano w 98,2%.</u>
          <u xml:id="u-25.10" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">W świetle tych danych trudno sformułować zarzut o nierzetelnym sporządzaniu planów rzeczowo-finansowych, a taki zarzut został postawiony przez Najwyższą Izbę Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-25.11" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Ponadto w materiale NIK stwierdza się, że w planie rzeczowo-finansowym zatwierdzonym przez ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej nie wyodrębniono planu rzeczowego, co stanowi naruszenie zasady legalności. Podkreślam z całą mocą - taki plan rzeczowy Kasa posiadała, był on zatwierdzony na poszczególnych komisjach i Radzie Rolników. W tych posiedzeniach każdorazowo uczestniczyli eksperci, minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej, a także minister albo wiceminister tego resortu. To, że nie wyodrębniono planu rzeczowego, to może rzeczywiście jest błąd formalny i należy to poprawić, ale nie można jednak czynić zarzutu, że to narusza zasadę legalności tego planu. KRUS miał plan, realizował go i to pod kontrolą, został on wykonany dobrze.</u>
          <u xml:id="u-25.12" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">NIK postawiła również zarzut, że nie utworzono funduszu rezerwowego. Rzeczywiście nie utworzono takiego funduszu, mimo że art. 76 ustawy o ubezpieczeniu rolników taką możliwość stwarza kasie. Ten fundusz nie został utworzony z braku możliwości finansowych. przychodami tego funduszu miały być wpłaty z funduszu prewencji i rehabilitacji oraz funduszu administracyjnego, odsetki od środków na rachunkach bankowych i spłaty pożyczek udzielanych funduszowi składkowemu. Takich funduszy nie było, gdyż nikt pożyczek nie udzielał. Nie było również odsetek na rachunkach bankowych bo nie ma jeszcze tego funduszu, natomiast jeżeli chodzi o wpłaty z funduszu prewencji i rehabilitacji, to zakres zadań rzeczowych został zwiększony nieznacznie, że Rada Rolników nie mogła zatwierdzić jeszcze dalszego zmniejszenia tego funduszu. Środki finansowe na pokrycie zadań rzeczowych funduszu prewencji i rehabilitacji byłyby jeszcze mniejsze niż są obecnie. Z tego właśnie powodu, świadomie nie utworzono funduszu rezerwowego. Może taka możliwość zaistnieje w przyszłym roku.</u>
          <u xml:id="u-25.13" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Uważam, że taki fundusz jest potrzebny i zgadzam się z opinią Najwyższej Izby Kontroli. W br. jednak konieczne było uruchomienie inwestycji niezbędnych dla przeprowadzenia planu prewencji i rehabilitacji, aby można było rehabilitować te 11 tys. rolników. W tej chwili baza rehabilitacyjna jest już prawie na ukończeniu, wykonane zostały również inne zadania dla placówek administracyjnych, a więc w przyszłym roku będzie możliwość tworzenia funduszu rezerwowego.</u>
          <u xml:id="u-25.14" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Informacje przedstawione Komisji w sprawozdaniu KRUS są zgodne z prawdą. Rada analizowała prawie każdą pozycję wykonania programu działania KRUS w ub.r., potwierdzam również wszystkie informacje złożone bezpośrednio przez prezesa Delektę i w związku z tym przedstawiam pozytywną ocenę realizacji zadań rzeczowych i finansowych KRUS i proszę o przyjęcie tego sprawozdania przez Komisję Polityki Społecznej. Taką rekomendację przedstawia również Komisja Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#BogdanKrysiewicz">Dziękuję za przedstawioną informację i proszę teraz o przedstawienie koreferatu przez posła Kozłowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PiotrKozłowski">Do tak wyczerpującej opinii poseł Grzebisz-Nowickiej mogę tylko przekazać kilka ogólnych uwag.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#PiotrKozłowski">Mamy już 6 rok funkcjonowania KRUS. Ocena systemu ubezpieczenia rolniczego przez samych rolników jest raczej dobra. Ponad 2 mln rolników otrzymuje świadczenia emerytalne. W 90% podstawą bytu rodzin rolniczych jest otrzymanie właśnie tego świadczenia. Dotyczy to głównie gospodarstw 5–7 ha.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#PiotrKozłowski">System emerytalno-rentowy rolników zakłada, że będzie on w 90% zasilany z budżetu i tak jest w rzeczywistości. Standardy Unii Europejskiej przewidują 70 do 90% zasilania z budżetu i Polska nie odbiega od tych standardów.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#PiotrKozłowski">Znaną sprawą jest rehabilitacja. Z przedstawionych nam danych wynika, że znacznie spadła liczba wypadków w rolnictwie przy pracy, w tym również wypadków śmiertelnych. W ponad 290 gminnych ośrodkach zdrowia zostały uruchomione gabinety rehabilitacyjne i ponad 18 tys. rolników mogło skorzystać z zabiegów w tych ośrodkach.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#PiotrKozłowski">Mimo napiętego planu w 1996 r. z danych dotyczących wykonania wynika, że wszystkie zadania zostały zrealizowane. W ub.r. z inicjatywy poselskiej zmieniono obowiązującą ustawę w kierunku dostosowania niektórych rozwiązań do aktualnej rzeczywistości. KRUS został zobowiązany do stworzenia własnego systemu orzecznictwa inwalidzkiego od 1 stycznia 1997 r. Doprecyzowano przepisy dotyczące funduszu składkowego, umożliwiając tym samym lepsze funkcjonowanie systemu ubezpieczenia społecznego rolników. Po 6 latach działania system ten przyczynił się do złagodzenia trudnych procesów transformacji polskiej wsi.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#PiotrKozłowski">W 1990 r. wypłacono 1,5 mln emerytur i rent, a w 1996 r. ponad 2 mln. W 1990 r. ubezpieczonych rolników było 2,5 mln, a w 1996 r. 1,4 mln. Mimo trudnej sytuacji płatniczej rolników w 1996 r. osiągnięto ściągalność składek na poziomie 93,5%, co było już powiedziane.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#PiotrKozłowski">Wnioskuję przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu KRUS za 1996 r. Nie przedstawiam wniosków, ponieważ nie mam zastrzeżeń do sposobu wykonania tego budżetu, może takie wnioski zostaną zgłoszone w dyskusji. Te, które zostały wysunięte przez NIK zostały wyjaśnione w przedłożonym nam materiale, a najlepiej wyjaśni nam to jeszcze prezes KRUS.</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#PiotrKozłowski">Z uwagi na półroczne działania orzecznictwa inwalidzkiego rolników, chciałbym dowiedzieć się, jak ten system obecnie działa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#StanisławCzuba">Opinia Najwyższej Izby Kontroli o realizacji budżetu KRUS za 1996 r. jest generalnie pozytywna, mimo stwierdzonych istotnych nieprawidłowości, które nie miały jednak zasadniczego wpływu na wykonanie budżetu KRUS.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#StanisławCzuba">NIK zauważa kilka istotnych nieprawidłowości, które zostały w sposób prawidłowy udokumentowane w protokole pokontrolnym NIK, do którego prezes KRUS nie wniósł zastrzeżeń. Natomiast nie zgodził się z opinią i oceną zawartą we wnioskach, które zostały przesłane w wystąpieniu pokontrolnym. Podobne stanowisko zaprezentował również minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej, który także wskazywał, że ocena NIK jest zbyt surowa, niemniej jednak na zastrzeżenia, które zgłosił prezes KRUS do Kolegium NIK nie uzyskano pozytywnej opinii NIK. Nie możemy stwarzać precedensu i przedstawiać Komisji sejmowej oczywistych faktów nieprzestrzegania zasad legalności, co w swoim wystąpieniu pokontrolnym, jak i w naszej informacji przekazaliśmy Komisji.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#StanisławCzuba">Nie podzielam więc interpretacji, którą przedstawiła poseł Grzebisz-Nowicka co do rzetelności sporządzania planów rzeczowo-finansowych. Zdaję sobie z tego sprawę, że może być równa interpretacja zapisów ustawowych, niemniej jednak odniesienie do zarzutu postawionego przez NIK o nieprzestrzeganiu ustawy poprzez fakt nie utworzenia funduszu rezerwowego trzeba stwierdzić, że art. 76 ust. 2 ustawy ubezpieczeniowej rolników, wymaga kategorycznie utworzenia takiego funduszu i NIK nie może tego niedociągnięcia nie zauważyć.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#StanisławCzuba">W najbliższym czasie NIK zwróciła się o dodatkowe ekspertyzy profesorów prawa, którzy z punktu widzenia teoretycznego przybliżą nam sposób czy też konstrukcję prawną tej ustawy, jak i mocno skomplikowany system funkcjonowania i przepływu środków w KRUS w wyniku tak rozległego systemu opartego na 5 funduszach kasy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#BogdanKrysiewicz">Dziękuję bardzo i chciałem podkreślić, że ta niejasność została w zasadzie w trybie roboczym wyjaśniona. Poseł Grzebisz-Nowicka jest wiceprzewodniczącą sejmowej Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, a to że posługuje się również poglądem ministra rolnictwa wynika z faktu, że Rada Rolników jest organem KRUS i jest powoływana przez ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej, dlatego że minister ten jest organem nadzorującym KRUS.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#BogdanKrysiewicz">W wypowiedzi pani poseł Grzebisz-Nowickiej znalazły się odniesienia do zmian, których dokonaliśmy w systemie ubezpieczenia rolników, jest to również wyraźnie zaznaczone w przedstawionych nam materiałach, to chciałbym zapytać, jak wygląda sprawa ewentualnej ucieczki od systemu pracowniczego do systemu ubezpieczeń rolniczych. Chciałbym prosić o wyjaśnienie, czy jest to rzeczywiście jakiś poważniejszy problem, czy jest to tylko sprawa marginalna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#MaksymilianDelekta">Z dniem 1 stycznia br. zaczęliśmy żmudne prace nad wdrażaniem systemu orzecznictwa inwalidzkiego. Co roku trafia do nas ok. 200 tys. wniosków, co do których lekarze muszą się wypowiedzieć czy ci ludzie są rzeczywiście inwalidami i w jakiej wysokości należy wypłacić im należne świadczenia. Uprzednio cały system orzecznictwa inwalidzkiego funkcjonował w ZUS, ale zmiany dokonane zostały dość szybko i nie mieliśmy zbyt wiele czasu na podjęcie konkretnych działań.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#MaksymilianDelekta">System orzecznictwa inwalidzkiego został oparty o rozwiązania, które funkcjonują w innych krajach europejskich. Po pierwsze - odchodzi się od zasady zespołowego orzekania. Na szczeblu podstawowym orzeczenie o inwalidztwie wypowiada jeden lekarz, który jest rzeczoznawcą KRUS, przyjmując na siebie pełną odpowiedzialność za to orzeczenie. Do momentu ewentualnego zaskarżenia tego orzeczenia do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, broni on swego stanowiska. Na etapie odwołania wchodzi już w grę Komisja Orzecznictwa Inwalidzkiego, która składa się z trzech lekarzy specjalistów na szczeblu wojewódzkim. Ten system orzecznictwa inwalidzkiego jest powiązany z możliwością rehabilitacji.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#MaksymilianDelekta">Całość prac organizacyjnych zakończyliśmy z dniem 1 lipca br., ponieważ uruchamialiśmy ten system w poszczególnych województwach sukcesywnie.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#MaksymilianDelekta">Pierwsze efekty są takie, że jeżeli poprzednio przeprowadzane były badania przez okres 2–3 miesięcy, a nawet w niektórych rejonach dłużej, to teraz takie badania trwają nie dłużej niż 30 dni, a zatem terminowość poprawiła się. Można również mówić o pewnej poprawie jakości przeprowadzanych badań. W tej sprawie będziemy mieli dopiero pierwsze dane jak przeprowadzimy analizę orzeczeń sądowych. Dowiemy się, w jakim stopniu sądy zmienią te pierwsze orzeczenia i ile będzie odwołań zainteresowanych.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#MaksymilianDelekta">Lekarz rzeczoznawca, który przyjmuje ubezpieczonego jest na ogół uprzejmy i staramy się odwrócić filozofię i doprowadzić do tego, że system ubezpieczenia jest dla człowieka, a nie odwrotnie. Lekarze mogą pisać sami orzeczenia na maszynie, gdyż do tej pory były kłopoty w sądach z rozszyfrowaniem uzasadnień. Tak więc sprawa orzecznictwa inwalidzkiego dobrze została odebrana w środowisku lekarskim, ale zdajemy sobie sprawę, że jest to dopiero początek drogi i trzeba jeszcze wiele zrobić, aby ten system funkcjonował właściwie.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#MaksymilianDelekta">Mogę stwierdzić, że udało nam się w ciągu 6 miesięcy uruchomić ten system i zobaczymy jak to będzie dalej funkcjonować.</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#MaksymilianDelekta">Na pytanie pana przewodniczącego jak zafunkcjonowały nowe przepisy w sprawie możliwości wyboru ubezpieczenia wyjaśniam, że w poprzednim stanie prawnym funkcjonowała praktyka, że jeżeli rolnik podejmował działalność gospodarczą i podlegał z tego tytułu ubezpieczeniu w ZUS, to automatycznie wypadał z ubezpieczenia rolniczego. Od dnia 1 stycznia br. może on wybrać sobie ubezpieczenie dla niego bardziej wygodne. Jeżeli wybierze ubezpieczenie rolnicze to gorsze uprawnienia do świadczeń krótkoterminowych i z reguły mniejszą emeryturę. Szacowaliśmy, że przybędzie nam ok. 60 tys. ubezpieczonych, śledzimy to i z danych za I półrocze nie wynika żeby nam wzrosła liczba ubezpieczonych w stopniu większym niż to, co przewidywaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#MaksymilianDelekta">Oczywiście pojawiają się doniesienia w prasie, które są nierzetelne. Podaje się np., że jeżeli firma, która prowadzi działalność gospodarczą zakupi gospodarstwo rolne, to będzie musiała podlegać ubezpieczeniu rolniczemu. Tak nie jest. Takie rozwiązania dotyczą tylko indywidualnego ubezpieczonego, to jest takich osób, których podstawowym dochodem jest dochód z działalności rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#MaksymilianDelekta">Z dużą uwagę podchodzimy zawsze do kontroli prowadzonych przez NIK i np. uwagi dotyczące utworzenia funduszu rezerwowego przyjęliśmy z akceptacją, ale podkreśliliśmy, że przepisy określają warunki, w jakich fundusz ten może być tworzony. Ustawa wyraźnie mówi kiedy i na jakich warunkach ten funduszu może być tworzony. Do tej ustawy mamy jeszcze zarządzenie 3 ministrów, które mówi o gospodarce finansowej KRUS i tam wyraźnie się mówi, że taki fundusz może być tworzony wówczas, jeżeli pozostanie 1/12 środków finansowych. Występujemy teraz o zmianę zarządzenia 3 ministrów i nie wiem czy nam się to uda. W obecnych warunkach nie możemy zaplanować tego funduszu, gdyż jest on funduszem wynikowym. Ten fundusz został wymyślony po to, aby utworzyć pewną rezerwę środków, które pozwolą nam na dysponowanie nimi w szczególnych sytuacjach, np. w obecnej sytuacji powodziowej. Takie rezerwy na pewno warto mieć.</u>
          <u xml:id="u-30.9" who="#MaksymilianDelekta">Jeżeli chodzi o opracowanie planu rzeczowo-finansowego KRUS, to każda jednostka KRUS ma swój indywidualny plan i jest on bardzo szczegółowy i precyzyjny. Staramy się przedstawić plan zbiorczy, być może, że powinien ten plan zbiorczy być jeszcze bardziej szczegółowy, ale niestety, przepisy ubezpieczeniowe należą do jednych z najtrudniejszych w prawie finansowym. Skomplikowane są bardzo rozwiązania finansowe, o czym świadczy fakt, że NIK do ich interpretacji zaprosił nawet profesorów. Niektóre sprawy są rzeczywiście bardzo trudne do zrozumienia, my natomiast musimy działać na co dzień. Nie możemy powiedzieć ubezpieczonemu, jak interpretować przepisy, że czekamy na ekspertyzy. Pewną prawidłowością jest, że w 1996 r. po 6 latach funkcjonowania ustawy emerytalnej rolników, która została skorygowana, gdyż system ubezpieczeniowy nie trwa wiecznie i podlega pewnym modyfikacjom. Teraz też się toczy duża dyskusja nad systemem pracowniczym i myślę, że i nasz system nie pozostanie bez zmian.</u>
          <u xml:id="u-30.10" who="#MaksymilianDelekta">Rozumiem, że wszystkie nasze działania powinny prowadzić do tego, aby wyniki naszej pracy i zabezpieczenie emerytalno-rentowe rolników było coraz lepsze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#BogdanKrysiewicz">Czy ktoś jeszcze chciałby zabrać głos w dyskusji? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#BogdanKrysiewicz">Z tej wymiany poglądów, która miała miejsce na dzisiejszym posiedzeniu wynika, że współdziałanie kierownictwa kasy z Najwyższą Izbą Kontroli w zakresie wyjaśnienia, czy interpretowanie niektórych zapisów przebiega prawidłowo. Ta wymiana poglądów dotyczy m.in. utworzenia funduszu rezerwowego i sporządzania planu rzeczowego i finansowego kasy. To wszystko wymaga współdziałania, które - mam nadzieję - będzie coraz lepsze.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#BogdanKrysiewicz">Jeżeli nie ma żadnych dodatkowych uwag, to proponuję przyjąć sprawozdanie z działalności Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego za 1996 r. i zobowiązanie zarządu do wyjaśnienia problemów, które zostały przedstawione we wnioskach pokontrolnych Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#BogdanKrysiewicz">Wszyscy dobrze wiemy, że fundusz rezerwowy jest funduszem wynikowym, jeżeli nie ma nadwyżek, to nie można utworzyć tego funduszu.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#BogdanKrysiewicz">Wystąpienie NIK w tych kwestiach jest zasadne i wymaga dalszej interpretacji prawnej i powinno być zawarte w ostatecznej konkluzji z podsumowania naszych obrad nad sprawozdaniem KRUS z wykonania planu i budżetu za 1996 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#AlicjaMurynowicz">Ja uważam, że pana ostatnie stwierdzenie jest apelem, który nie znajdzie się w naszym końcowym sprawozdaniu, które prześlemy do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#BogdanKrysiewicz">Zanim Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów wypowie się czy przyjmuje nasze uwagi, przeprowadzona będzie szeroka dyskusja na tym posiedzeniu i tam będzie również trzeba wytoczyć pewne argumenty, aby uzasadnić, dlaczego taka, a nie inna, jest ostateczna konkluzja naszej Komisji. Jeżeli zgadzamy się, że przyjmiemy wnioski, o których mówiłem, to trzeba je przesłać do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, która podejmie ostateczną decyzję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Ja chciałam poprzeć opinię poseł Murynowicz. Rozumiem, że jest to wniosek do realizacji, ale nie do przedstawienia opinii do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#BogdanKrysiewicz">Jeszcze raz podkreślam, że jest to element, który zostanie uwzględniony w omówieniu naszego uzasadnienia do stanowiska przesłanego do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów. We wniosku o przyjęcie sprawozdania z realizacji budżetu KRUS za 1996 r. będziemy musieli to uwzględnić.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#BogdanKrysiewicz">Kto z posłów jest za przyjęciem sprawozdania Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego za 1996 r.?</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#BogdanKrysiewicz">Stwierdzam, że sprawozdanie to zostało przyjęte jednomyślnie.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#BogdanKrysiewicz">W kolejnym punkcie porządku obrad rozpatrzymy sprawozdanie z wykonania Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych za 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#BogdanKrysiewicz">Witam kierownictwo PFRON jak również przedstawicieli Biura Pełnomocnika Rządu Osób Niepełnosprawnych przy Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#RomanSroczyński">Staję dzisiaj przed Komisją jako prezes zarządu PFRON. W mojej ocenie, nieco innego niż było to rok temu.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#RomanSroczyński">Planowe zadania wykonane zostały z nadwyżką, zarówno po stronie dochodów jak i wydatków. Wzrosty są znaczące, ale chcę powiedzieć, że nie można nie brać pod uwagę tego, że o ile w 1995 r. Fundusz zaspokoił ok. 90% potrzeb, to w 1996 r. już tylko 60%, a w 1997 r. gdyby nie powódź, mielibyśmy do czynienia z Funduszem niedoboru, a nie - jak niektórzy twierdzą - Funduszem nadwyżki.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#RomanSroczyński">Uważam, że jest to sytuacja normalna, zwłaszcza jeżeli uwzględni się sytuację finansową płatników składek na ten Fundusz. Z drugiej strony mamy do czynienia z coraz bardziej aktywną artykulację potrzeb przez środowiska osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#RomanSroczyński">Uważam, że ta sytuacja niedoboru środków ma charakter trwały z wyraźną tendencją pogłębiającą się.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#RomanSroczyński">W 1996 r. osiągnęliśmy postęp w porządkowaniu sfery wydatków. Opracowaliśmy 30 procedur, z czego rada nadzorcza przyjęła 16, a zarząd 14, łączna objętość tych uregulowań to jest 210 stron maszynopisu, a w tej sprawie był co roku słusznie powtarzany zarzut NIK, że zarząd nie dysponuje procedurami i stąd woluntaryzm w podejmowaniu decyzji. Dzisiaj natomiast często spotykamy się z zarzutami, że zanadto sformalizowaliśmy nasze procedury. Może częściowo są to zarzuty zasadne, niemniej jednak wpłynęło to dodatnio na prawidłowość i bezpieczeństwo podejmowanych decyzji.</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#RomanSroczyński">Światowym standardem jest zasada, że im tańszy pieniądz tym większy wysiłek musi być włożony w jego uzyskanie oraz jego przydział. Wyrazem słuszności tego kierunku jest fakt, że NIK zakwestionowała 51 decyzji, co stanowi 4% wszystkich podjętych.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#RomanSroczyński">Mamy poważne osiągnięcia w zakresie optymalizacji dochodów, z przeglądu korespondencji, z lektury stanowisk kierowanych do Sejmu przez organizacje pracodawców wynika, że zobowiązania wobec Funduszu nie są już traktowane jako niepoważne, których można nie realizować, bądź z łatwością uzyskać ulgi, zwolnienia, umorzenia, czy rozłożenia na raty.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#RomanSroczyński">Ze szczegółów w zakresie dochodów warto podkreślić, że w 1996 r. w drodze procedur egzekucji administracyjnej odzyskaliśmy kwotę prawie 4 mln zł, a w wyniku działań windykacyjnych 1,15 mln zł. Skutkiem decyzji zarządu dyscyplinujących sposób przyznania i rozliczania dofinansowań odzyskano ponad 3,7 mln zł, co stanowi 4-krotny wzrost w stosunku do roku 1995. Niedopuściliśmy do przedawnienia należności z niektórych nieuiszczonych wpłat za 1991 r. Zgłosiliśmy 399 wierzytelności do sędziów, komisarzy i syndyków na kwotę 27 mln zł, z tego już odzyskaliśmy 2,5 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-36.8" who="#RomanSroczyński">Zgodnie z zaleceniem NIK w 1996 r. prezes Funduszu nie wydał decyzji umarzającej lub odraczającej bez uprzedniego danego podmiotu, którego dotyczył dług.</u>
          <u xml:id="u-36.9" who="#RomanSroczyński">Poczyniliśmy starania o zwiększenie dochodów w 1997 r. Podjęliśmy odpowiednie kroki w stosunku do największych naszych dłużników. Przygotowujemy restrukturyzację zadłużenia górnictwa i Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. To są najwięksi dłużnicy Funduszu. Postęp w tych sprawach mógłby być znacznie większy, gdyby nie konsekwencje pewnych rozwiązań, które miały miejsce w przeszłości, kiedy to zwalniano poszczególne podmioty z wpłat na Fundusz bez określenia kwot tych wpłat, bez określenia okresu zadłużenia, bez zbierania deklaracji, określającej zobowiązania itp. Mamy poważne niedociągnięcia z lat 1991–1993 i początek 1994 r. i to rozregulowuje cały system ewidencji.</u>
          <u xml:id="u-36.10" who="#RomanSroczyński">W 1993 r. nastąpił wybór niewłaściwego podmiotu do opracowania programu komputerowego, program ten nie jest przystosowany do ustawy o rachunkowości, a w dodatku umowa była tak skonstruowana, że Fundusz mimo że za to zapłacił, do dziś nie jest właścicielem tego programu. Dopiero po półrocznych negocjacjach wchodzimy w prawa właściciela i będziemy wprowadzać modyfikacje.</u>
          <u xml:id="u-36.11" who="#RomanSroczyński">Uzyskaliśmy pewien postęp w likwidacji nieprawidłowości z lat ubiegłych, dotyczy to m.in. ewidencji i przekazywania w drodze przetargu bankom pożyczek udzielanych przez Agrobank. Zminimalizowaliśmy koszty tej obsługi bankowej. Dokonaliśmy zmian w umowach dotyczących pożyczek, aktualizując i wzmacniając zabezpieczenia prawne. Finiszujemy w pracach w zakresie rozliczenia dotacji z lat poprzednich w tym zakresie. Było wiele niedociągnięć i często musimy pracować poza godzinami normalnymi pracy. Niedługo zakończymy prace w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-36.12" who="#RomanSroczyński">W 1996 r. rozwinęliśmy system kontroli wewnętrznej i zewnętrznej, to jest dość kosztowne, ale zostały usprawnione efekty pracy kontrolnej. Zbadano na zewnątrz sposób wykorzystania środków Funduszu przez 412 beneficjentów.</u>
          <u xml:id="u-36.13" who="#RomanSroczyński">Chciałbym teraz przejść do ocen i wniosków Najwyższej Izby Kontroli. Z należytym szacunkiem traktuję wszystkie zapisy pokontrolne, ale do niektórych z nich mam pewne zastrzeżenia. Nie w pełni mogę się zgodzić z zarzutem NIK, że Fundusz nie wykonał wniosku pokontrolnego dotyczącego opracowania systemu zapewniającego pełną informację o formach finansowania poszczególnych wnioskodawców. Prace w tym zakresie rozpoczęto w II połowie 1996 r. i prowadzone są one na bieżąco. Te prace są jednak bardzo pracochłonne i wymagają często kilku lat realizacji, a przede wszystkim pełnej komputeryzacji i opracowania odpowiednich systemów i podsystemów. Stawiamy sobie za cel osiągnięcie pełnej komputeryzacji do końca 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-36.14" who="#RomanSroczyński">Ponieważ w materiale NIK jest zaznaczone, że w bilansie Funduszu nie zostały ujęte akcje przejęte przez fundusz ugód bankowych, informuję, że w wyniku korekty zostało to wprowadzone do bilansu.</u>
          <u xml:id="u-36.15" who="#RomanSroczyński">W materiale NIK jest wiele uwag dotyczących przebiegu przetargów i prac remontowo-budowlanych w obecnej siedzibie PFRON. Nie zrezygnowaliśmy z tytułu nienależytego wykonania zadań przez generalnego wykonawcę, mamy takie możliwości i przygotowywane jest takie rozwiązanie prawne, aby zakończyć ten cały proces. Sporządzamy protokół w ten sposób, aby nie pozbawić się prawa do kar umownych z tytułu niedotrzymania terminu i jakości wykonywanych prac przez generalnego wykonawcę.</u>
          <u xml:id="u-36.16" who="#RomanSroczyński">Na marginesie dodam, że rzeczywiście specjalizacją Funduszu nie jest wprowadzanie modernizacji tak gruntownej, szkoda że w przeszłości nie wyobrażano sobie, czym będzie Fundusz i w ramach reformy administracji nie znaleziono odpowiedniego miejsca dla Funduszu.</u>
          <u xml:id="u-36.17" who="#RomanSroczyński">Mogę stwierdzić, że wreszcie zakończymy remont budynku zarządu i przeniesiemy się tam w całości. Wartość rynkowa tego obiektu jest dosyć wysoka. Koszt nabycia i jego modernizacji zamknie się kwotą ok. 27 mln zł, natomiast wartość rynkowa wzrasta do ok. 70 mln zł według wstępnej oceny. Budynek ten jest teraz w dość wysokim, chociaż nie najwyższym standardzie i mieści się w atrakcyjnym miejscu, a więc cena rynkowa budynku jest stosunkowo wysoka.</u>
          <u xml:id="u-36.18" who="#RomanSroczyński">Gdyby w przyszłości można było większą część zadań Funduszu przenieść na oddziały terenowe, to można by zredukować w znacznym stopniu zatrudnienie w centrali i przenieść się do budynku na Saskiej Kępie, który wydzierżawiamy obecnie za wysoką cenę 61 dolarów za 1 m2.</u>
          <u xml:id="u-36.19" who="#RomanSroczyński">Dysponuję opracowaniem dotyczącym wykonania postulatów i dezyderatów Komisji pod naszym adresem. Wprawdzie jesteśmy spóźnieni z tym sprawozdaniem, ale jest ono opracowane bardzo starannie i chyba dogłębnie wyjaśnia przedsięwzięcia podjęte przez nas dla realizacji tych wniosków.</u>
          <u xml:id="u-36.20" who="#RomanSroczyński">W jednym z dezyderatów Fundusz został zobowiązany do opracowania modelu zatrudniania osób niepełnosprawnych z uwzględnienie zakładów pracy chronionej. Mamy opracowanie na ten temat i przekażę je Komisji przy najbliższej okazji, gdyż nie chciałbym dzisiaj zabierać czasu. Komplet naszych wyjaśnień przekażę na ręce poszczególnych członków Komisji sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-36.21" who="#RomanSroczyński">W dezyderacie Komisji sprzed roku była mowa o inwentaryzacji spraw związanych z udzielanymi w przeszłości pożyczkami. Zinwentaryzowaliśmy 2.027 spraw i jeszcze mamy do rozliczenia 650 spraw. Mamy nadzieję, że do końca br. na pewno uporamy się z tym zadaniem.</u>
          <u xml:id="u-36.22" who="#RomanSroczyński">Kolejny wniosek dotyczył określenia zasad udzielania pomocy finansowej zakładom pracy chronionej w celu utrzymania zagrożonych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych. Mamy w tym zakresie pewien postęp, aczkolwiek Komisja w swoich ocenach i wnioskach podważa niektóre nasze decyzje. Jeśli jednak spojrzy się na ewolucje proceduralne w 1995 r., w którym to była po raz pierwszy nowelizowana ustawa, a na dzisiejsze procedury, które absolutnie nie dopuszczają, aby utrzymanie miejsca pracy było droższe niż tworzenie nowego miejsca pracy, to postęp jest znaczny i widoczny w całej rozciągłości.</u>
          <u xml:id="u-36.23" who="#RomanSroczyński">Bardzo dobrze oceniam pracę z Najwyższą Izbą Kontroli i chciałbym publicznie złożyć wyrazy uznania dla inspektorów i kontrolerów NIK, którzy spędzili z nami wiele miesięcy i staraliśmy się z nimi współpracować na bieżąco. Myślę, że przedstawiciele NIK mają podobnie wysoką ocenę współpracy z naszą instytucją. Niestety, co do ostatecznych wniosków różnimy się w poglądach.</u>
          <u xml:id="u-36.24" who="#RomanSroczyński">Aktualnie trwa przygotowanie II etapu programu naprawczego. Pierwszy etap zrealizowano w ub.r. i wnioski z kontroli NIK oraz wszystkie zalecenia są podstawą do konstruowania tego programu. Gdyby nie powódź bylibyśmy w tych pracach bardziej zaawansowani. Nie można wszystkich niedociągnięć przypisywać powodzi, ale jest to okoliczność znacząca w naszej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-36.25" who="#RomanSroczyński">Widzimy potrzebę jeszcze dalej idących zmian, aniżeli to wynika z wniosków NIK. Niektóre zalecenia już wykonaliśmy. Nastąpiły poważne zmiany w pionie administracyjnym i częściowo w innych pionach, zwłaszcza w pionie finansowania zakładów pracy chronionej. Do tych działań sejmowa Komisja również miała pewne zastrzeżenia. Rozumiemy, że odwołanie czy zwalnianie pracowników nie rozwiązuje problemów. Chcemy w programie naprawczym dokonać głębokiej decentralizacji Funduszu. Uważamy, że droga do decyzji finansowych, przy zachowaniu bezpieczeństwa, przy spełnieniu funkcji kontrolnych centrali musi być krótsza i przeniesiona do oddziałów. Naturalnie są pewne obszary działania, których nie da się przenieść do oddziałów, bo w oddziałach trudno będzie np. skupić specjalistów od inwestycji. Centralnie będą rozdzielane pożyczki dla zakładów pracy chronionej i dla osób, które ucierpiały w czasie powodzi. Wiele obszarów chcemy jednak przenieść na pewnym etapie do wykonania przez oddziały terenowe.</u>
          <u xml:id="u-36.26" who="#RomanSroczyński">Sytuacja popowodziowa, proszę nie przyjąć tego jako wyraz cynicznej postawy, sprzyja pewnej racjonalizacji, zawężeniu misji i celów, które są finansowane z Funduszu. Ograniczenie środków wymusza takie postępowanie, czynimy oszczędności w innych częściach kraju, gdyż w związku z sytuacją powodziową musimy objąć pomocą przede wszystkim tereny po powodzi. Trzeba zdawać sobie sprawę, że 1/3 osób niepełnosprawnych zamieszkuje tereny zalane powodzią i ponad 1/3 zakładów pracy chronionej położona jest na terenach zalanych. To nie jest jeszcze do końca zewidencjonowane, ale w tej chwili mamy już informacje, że co najmniej 20 zakładów jest całkiem, albo nieomal całkiem zmyte z powierzchni. Ile osób utraciło w związku z tym pracę jeszcze dokładnie nie wiemy, ani ile spośród nich utraciło mieszkania.</u>
          <u xml:id="u-36.27" who="#RomanSroczyński">Kończąc moją wypowiedź chciałem zapewnić, że w br. podobnie jak w ub. poważnie potraktujemy wszystkie zalecenia NIK i z całą powagą będziemy je wdrażać. Część spraw zdołaliśmy już załatwić m.in. wzmocniliśmy zarząd nad spółkami i akcjami, podjęte zostały zmiany personalne i przeprowadzone zmiany organizacyjne w kilku dziedzinach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#KrystynaSienkiewicz">Moje wystąpienie ma charakter uzupełniający. Przy-gotowane zostało na podstawie dostarczonych nam materiałów merytorycznych. Dodam, że po raz pierwszy NIK przyjęła do wiadomości wykonanie planu finansowego PFRON, to jest wyraźnie podkreślone w sprawozdaniu NIK i z dużą satysfakcją to jeszcze raz podkreślam.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#KrystynaSienkiewicz">Wprawdzie wykazano jeszcze wiele niedociągnięć w działalności PFRON i w dysponowaniu środkami, to rozbieżności te wynikają z zaszłości lub z niedoskonałości ustawy o rehabilitacji i zatrudnieniu osób niepełnosprawnych. Można też mówić o niedoskonałościach natury ludzkiej, co stanowi trzeci czynnik w wykonaniu budżetu PFRON.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#KrystynaSienkiewicz">Podkreślam również, że po raz drugi spotykamy się z tym samym zespołem zarządu Funduszu. Niektóre zmiany nie wynikały z jakichś drastycznych powodów, a stanowiły tylko naturalny tok zmian kadrowych, które w każdej instytucji muszą być przeprowadzane. Mam nadzieję, że będziemy się jeszcze wielokrotnie spotykać z tym samym pełnomocnikiem rządu do spraw osób niepełnosprawnych z ministrem Gwarą.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#KrystynaSienkiewicz">Po raz czwarty Komisja rozpatruje sprawozdanie z wykonania budżetu PFRON. Może w przyszłości już w tym samym składzie członków Komisji nie będziemy rozpatrywać tego wykonania budżetu. Obserwujemy pewne rozbieżności w realizacji budżetu PFRON. W niektórych pozycjach są one nawet dosyć znaczne i przekraczają 3-krotnie planowane kwoty. Nad tym problemem dyskutowaliśmy już wielokrotnie, jak temu zapobiec, gdyż taka sytuacja nie pozwala na dokonanie właściwej oceny. Prawdą jest, że plany funduszy celowych mogą być w ciągu roku korygowane i środki finansowe przenoszone z jednej części budżetu do drugiej, ale wtedy wobec braku konsekwencji w stosunku do takich poczynań nie ma mowy o skutecznej kontroli parlamentu. Wyrażam nadzieję, że przygotowywana zmiana ustawy o Państwowym Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych pozwoli ten stan rzeczy zmienić.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#KrystynaSienkiewicz">W materiałach NIK mówi się o braku ewidencji płatników składek na rzecz Funduszu. Ten zarzut powtarza się od lat, ale przy tej okazji chciałabym się odnieść do sugestii NIK zawartej na str. 9 sprawozdania, gdzie pisze się, że należy obiektywnie stwierdzić, że nawet najsprawniej prowadzona ewidencja nie spełni swojej roli bez zapewnienia systematycznego dopływu informacji. Zwraca się uwagę na konieczność rozważenia możliwości przeniesienia zadań dotyczących gromadzenia składek na Fundusz i ustalania obowiązków w tym zakresie na aparat skarbowy państwa lub ZUS.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#KrystynaSienkiewicz">Z tą tezą jestem osłuchana i wydaje mi się, że nie jest ona nowa, ale nie wiem czy trafiona. Mam pytanie natury retorycznej - jeżeli uznajemy za nieuporządkowaną tę ewidencję, to kto się podejmie wykonania takiej pracy. Od-powiedź nie nastręcza dla mnie trudności. Uważam jednak, że po uporządkowaniu tej ewidencji - bo nie wyobrażam sobie, że ktoś będzie chciał przejąć tę ewidencję bez uprzedniego uporządkowania - a po uporządkowaniu tej ewidencji PFRON na pewno nie będzie chciał przekazać jej innej instytucji i dlatego nie popieram stanowiska NIK w tej sprawie i byłabym wdzięczna za opinię zarówno NIK jak i prezesa PFRON.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#KrystynaSienkiewicz">Najwyższa Izba Kontroli miała zastrzeżenia co do zasad wypożyczania sprzętu rehabilitacyjnego. Istnienie wypożyczalni sprzętu ma raczej opinię pozytywną, chociaż trudno jest je finansować. W Toruniu istnieje taka wypożyczalnia, obserwuję jej działalność, nie mieści się ona w pomocy społecznej, to jednak jej działania są modelowym przykładem właśnie takiej pomocy. Taka wypożyczalnia służy przede wszystkim ludziom niezamożnym, których często nie stać na wypożyczenie czasowe sprzętu rehabilitacyjnego, np. pary kul, balkonika, czy wózka inwalidzkiego. Takie wypożyczalnie wspierają osoby niepełnosprawne, ale równocześnie nie przynoszą żadnego zysku. Jeżeli mają funkcjonować w systemie wsparcia, to nie mogą zarabiać, chociaż istotne znaczenie ma prowadzenie kontroli prawidłowej gospodarki sprzętem i to należy egzekwować z bezwzględną konsekwencją. Trudno byłoby mi w tej chwili powiedzieć, w jaki system finansowania należałoby wmontować te wypożyczalnie. Jest to sprawa do rozważenia. Nie mam wewnętrznego przyzwolenia aby zgodzić się na komercyjne działanie takiej wypożyczalni.</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#KrystynaSienkiewicz">NIK wiele miejsca poświęca omówieniu szczegółowych spraw Funduszu. Zwraca się m.in. uwagę na nierównowagę analizy wykonania planu w 1996 r. Z dużą satysfakcją prze-czytałam te fragmenty, które dotyczą wojewódzkich ośrodków zatrudnienia i rehabilitacji. Stwierdzam, że chyba najefektywniej w 1996 r. wykonały plan te wojewódzkie ośrodki, które wykonały swój plan w 97%. Nie można odmówić tu widocznego postępu w porównaniu z 1995 r., kiedy to wykonano tylko 65% planowanych zadań.</u>
          <u xml:id="u-37.8" who="#KrystynaSienkiewicz">Wnioski NIK wskazują na utrwalającą się tendencję naprawczą, zalecając kontynuowanie działań, prowadzenie ewidencji księgowej, podejmowanie niezbędnych działań prawnych, kontynuowanie działań w celu wyegzekwowania rozliczeń. Te wszystkie wnioski wskazują na sytuację poprawy działań PFRON.</u>
          <u xml:id="u-37.9" who="#KrystynaSienkiewicz">Lista niedociągnięć jest nadal dosyć duża, gdyż trudno w krótkim okresie pozbyć się wszystkich nawyków. Niedociągnięcia te mogą się jeszcze ciągnąć przez jakiś czas, ale mam nadzieję, że stopniowo następować będzie poprawa.</u>
          <u xml:id="u-37.10" who="#KrystynaSienkiewicz">Wracając do określenia Najwyższej Izby Kontroli, że wiele nieprawidłowości jest efektem decyzji podjętych w latach ubiegłych i praktyki funkcjonowania, jaka ukształtowała się na początku istnienia Funduszu można powiedzieć, że te 35 tys. decyzji budzących wątpliwości nie są żadnymi porównywalnymi wielkościami. To są sprawy z kategorii wadliwych rozwiązań z lat, kiedy Fundusz dopiero powstał i próbował odnaleźć się w istniejącej rzeczywistości pod wpływem różnych merytorycznych decyzji, ale i nacisków politycznych. Obserwowano również próby błyskawicznego dostosowania się do gospodarki rynkowej. Powodowało to, że niektóre umowy były szkodliwe i do dziś ciążą na obrazie Funduszu. Przecież taki Jambo-Tronic International istnieje od 1992 r., a Normico Holding ma już bardzo długą historię.</u>
          <u xml:id="u-37.11" who="#KrystynaSienkiewicz">Wyjaśnienia wymaga sprawa wzrostu zatrudnienia w centrali. Nie kwestionuję tego wzrostu blisko 60%, czyli prawie 500 osób. Usprawiedliwia to nowa siedziba, warunki pracy i oczekiwania jakie ma spełniać ta jednostka administracyjna. Niemniej jednak chciałabym się dowiedzieć jakie to nowe i liczne zadania przybyły zarządowi, aby uzasadniało to takie zwiększenie zatrudnienia w zarządzie. Mam nadzieję, że pan prezes, albo wskazane przez niego osoby odniosą się również do poważnego wzrostu wydatków na podróże zagraniczne.</u>
          <u xml:id="u-37.12" who="#KrystynaSienkiewicz">Prosiłabym również o wyjaśnienie spadku przychodów, to co jest wykazane na str. 5 materiału PFRON, tłumaczone jest tym, że spadek wpływów spowodowany był zmianą wykładni przepisów przez Trybunał Konstytucyjny. Moim zdaniem, ale również zdaniem Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu, ten spadek był zrekompensowany większym niż przewidywany wzrostem płac, a tym samym wzrostem obowiązujących składek z tytułu niezatrudniania osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-37.13" who="#KrystynaSienkiewicz">Na moje pytanie, jak zarząd wykonał ubiegłoroczne zalecenia Komisji Polityki Społecznej, pan prezes częściowo odpowiedział, a nawet pokazał materiał, który mamy otrzymać na piśmie. Materiał ten otrzymaliśmy i mam nadzieję, że rozpatrzymy go jeszcze przed udzieleniem absolutorium. W każdym razie zarząd wykazał wolę zrealizowania postulatów Komisji.</u>
          <u xml:id="u-37.14" who="#KrystynaSienkiewicz">Proszę o informację, który z podmiotów gospodarczych jest największym dłużnikiem PFRON, ponieważ ja dostrzegam w tym, albo interwencjonizm, albo paternalizm państwa. Nie może być tak, żeby najwięksi producenci sprzętu dla inwalidów nie płacili należności, należnych składek na Fundusz. Być może oni grają na giełdzie tymi pieniędzmi, których nie wpłacają na rzecz Funduszu Osób Niepełnosprawnych. Warto mieć na uwadze, przy osądzie teraźniejszości tej sytuacji tę zaszłość historyczną, która doprowadziła do bezterminowych zwolnień.</u>
          <u xml:id="u-37.15" who="#KrystynaSienkiewicz">Proszę o wyjaśnienie, jak będzie ewoluował PFRON? Czy w kierunku parabanku lub banku, co można wyczytać z zaleceń Najwyższej Izby Kontroli. Chodzi mi o te wszystkie obostrzenia przy udzielaniu pożyczek, żądania gwarancji zwrotu tych pożyczek, egzekucje i windykacje itd.</u>
          <u xml:id="u-37.16" who="#KrystynaSienkiewicz">Czy może PFRON będzie taką instytucją, jaką jest na dzień dzisiejszy, działającą poniekąd w obszarze zabezpieczenia społecznego? Czy PFRON będzie wspierał to zatrudnienie, które można by nazwać zatrudnieniem socjalnym, przy pomocy przymusu zatrudnienia inwalidów w zakładach pracy, czy też rozbudowywać będzie zakłady pracy chronionej?</u>
          <u xml:id="u-37.17" who="#KrystynaSienkiewicz">Dlaczego tak słabo rozwija się wolny rynek pracy, a tak dynamicznie wzrastają nowe miejsca pracy w zakładach pracy chronionej? Odpowiedź jest oczywiście dość prosta, ale proszę o wyjaśnienie.</u>
          <u xml:id="u-37.18" who="#KrystynaSienkiewicz">Jakie działania, bodźce, czy też zachęty stosuje zarząd i jego terenowe struktury, aby promować szkolenie i przekwalifikowanie się inwalidów? Wykorzystanie środków przeznaczonych na ten cel jest niewielkie. Przekwalifikowanie, czy też szkolenie - moim zdaniem -dawałoby szansę niepełnosprawnym do podjęcia pracy. Wśród osób niepełnosprawnych mamy ponad 2 mln bezrobotnych. Niepełnosprawni są zatrudniani tylko przy pracach wymagających specjalistycznych kwalifikacji, ale nadal duża grupa pozostaje bez pracy.</u>
          <u xml:id="u-37.19" who="#KrystynaSienkiewicz">Wobec sytuacji, w której prawdopodobnie obecny Sejm nie uchwali nowelizacji ustawy o rehabilitacji i zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, czy zarząd i rada nadzorcza PFRON ma jakąś wizję uzyskania preferencji dla osób niepełnosprawnych na wolnym rynku? Idzie mi o taką wizję, która oczywiście nie wykraczała poza ramy wciąż obowiązującej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-37.20" who="#KrystynaSienkiewicz">Czy prowadzi się badania dotyczące zatrudnienia osób niepełnosprawnych w ogólnie dostępnych zakładach pracy i to zarówno w tych, które są zobowiązane do opłacania składek na rzecz Funduszu, jak też zwolnionych z tego obowiązku?</u>
          <u xml:id="u-37.21" who="#KrystynaSienkiewicz">W moich pytaniach celowo wyeksponowałam sprawy zatrudnienia, przywiązując mniejszą wagę do wszystkich innych problemów, ponieważ na razie tytuł ustawy brzmi właśnie o zatrudnieniu i rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Także w budżecie, podstawowa część wydatków przeznaczona jest na zatrudnienie inwalidów i tak jest postrzegany cel tej ustawy przez samych inwalidów.</u>
          <u xml:id="u-37.22" who="#KrystynaSienkiewicz">Chciałabym, aby we wnioskach Komisji Polityki Społecznej znalazło się zalecenie zawarte w informacji Najwyższej Izby Kontroli, a także wykonania tych zaleceń, zwłaszcza dotyczących ewidencji należności.</u>
          <u xml:id="u-37.23" who="#KrystynaSienkiewicz">Uważam, że powinniśmy zażądać od zarządu Funduszu zdynamizowania prac nad zakończeniem i wdrożeniem programu naprawczego. Powinno to być połączone z głęboką decentralizacją zarządzania i finansowania środków Funduszu, skoncentrowania się na ściągalności długów od wielkich dłużników, zalegających dużymi długami. Mam tu na myśli Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa, spółki węglowe itd. Te działania powinny doprowadzić do likwidacji interwencjonizmu państwa.</u>
          <u xml:id="u-37.24" who="#KrystynaSienkiewicz">Proponuję przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu za 1996 r. w części dotyczącej PRFON.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#BogdanKrysiewicz">Udzielam głosu wicedyrektorowi Zespołu NIK.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#BogdanKrysiewicz">Mam nadzieję, że pan prezes notuje wszystkie uwagi i pytania, gdyż trzeba będzie do nich się ustosunkować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#AndrzejLewiński">Włączając się do dyskusji poświęconej rozpatrzeniu sprawozdania o wykonaniu PFRON za 1996 r. chciałbym przypomnieć stanowisko NIK w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#AndrzejLewiński">Wprawdzie zostało to już dokonane. W wystąpieniu koreferenta przedstawiono podstawowe tezy naszego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#AndrzejLewiński">Nasze stanowisko zostało przedstawione w analizie wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 1996 r. zatwierdzonej przez Kolegium NIK w dniu 21 lipca 1997 r. Oceniając wykonanie planu, mimo stwierdzenia istotnych nieprawidłowości, NIK przyjęła do wiadomości jego wykonanie w ub.r.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#AndrzejLewiński">Jakie były przesłanki tej oceny? Otóż w ocenie tej wzięto pod uwagę fakt, iż wiele stwierdzonych nieprawidłowości ma związek z niedoskonałymi regulacjami prawnymi, będącymi od lat przedmiotem krytyki NIK.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#AndrzejLewiński">W ocenie tej uwzględniono także inną istotną okoliczność, a mianowicie to, że wspomniane nieprawidłowości są po części skutkiem decyzji podjętych w latach ubiegłych. Także skutkiem praktyki, jaka ukształtowała się w poprzednim okresie.</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#AndrzejLewiński">Ogólna ocena konsumuje także, dostrzeżone przez kontrolę, pozytywne tendencje w działalności organów Funduszu. Te pozytywne tendencje przejawiają się głównie w dyscyplinowaniu sfery egzekwowania dochodów, podjęciu realizacji wniosków pokontrolnych, w tym dotyczących ustalenia procedur wydatkowania środków.</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#AndrzejLewiński">Odnosząc to, co przed chwilą powiedziałem, do oceny wykonania planu finansowego PFRON w 1995 r., stwierdzić można widoczny postęp. Przypomnę, że w poprzednim roku NIK oceniła negatywnie jego wykonanie.</u>
          <u xml:id="u-39.7" who="#AndrzejLewiński">Przyjmując do wiadomości wykonanie planu finansowego PFRON w 1996 r. NIK zwraca jednocześnie uwagę na utrzymywanie się, w dalszym ciągu, negatywnych tendencji w dysponowaniu środkami, które naruszają zasady legalności, gospodarności, celowości i rzetelności. Tym samym NIK podtrzymuje - z całą stanowczością formułowane na podstawie wyników kontroli - oceny i wnioski. Tym bardziej iż w znacznej ich części są one zbieżne z wnioskami z poprzednich kontroli.</u>
          <u xml:id="u-39.8" who="#AndrzejLewiński">Ocena NIK o wykonaniu planu finansowego PFRON, przedstawiona została w analizie wykonania budżetu państwa w 1996 r., ważniejsze wyniki kontroli, jak również oceny, uwagi i wnioski, sformułowane na ich podstawie, zostały przedstawione w odrębnej, cząstkowej informacji, którą dysponują wszyscy zainteresowani. Dlatego nie będę omawiał szczegółowo tych wyników, tym bardziej iż zostały one zaprezentowane w sposób wyczerpujący przez posła sprawozdawcę - panią Sienkiewicz.</u>
          <u xml:id="u-39.9" who="#AndrzejLewiński">Jestem zobowiązany do poinformowania wszystkich zainteresowanych, że w trybie art. 64 ust. 2 ustawy o NIK, swoje stanowisko do wspomnianej informacji o wynikach kontroli przedstawił sekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej - Pełnomocnik ds. Osób Niepełnosprawnych pan minister Gwara. Dokument ten powielony w odpowiedniej liczbie egzemplarzy - dostarczyliśmy sekretarzowi Komisji w dniu dzisiejszym, celem przekazania wszystkim zainteresowanym, ponieważ ustawa o NIK obliguje Sejm do dołączenia stanowiska do informacji o wynikach kontroli. Prezes Najwyższej Izby Kontroli nie skorzystał z prawa przedstawienia swojej opinii do tego stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-39.10" who="#AndrzejLewiński">Jeszcze jedna informacja, odnosząca się do wspomnianego stanowiska. W związku z wystąpieniem pokontrolnym, skierowanym w dniu 4 lipca 1997 r. do pana ministra Gwary jako prezesa Rady Nadzorczej Funduszu, nie skorzystał on z prawa złożenia, w terminie określonym przez ustawę o NIK, zastrzeżeń do ocen, uwag i wniosków przedstawionych w tym wystąpieniu. Z prawa zgłoszenia zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego skorzystał natomiast prezes PFRON. Zostały one częściowo uwzględnione.</u>
          <u xml:id="u-39.11" who="#AndrzejLewiński">Podzielić należy natomiast przedstawioną w stanowisku ministra uwagę, iż w obecnej sytuacji całkowite wstrzymanie udzielenia pożyczek zakładom pracy chronionej, do czasu uporządkowania zaległych spraw - nie jest możliwe, uwzględniając postanowienia art. 7 pkt 2 uchwalonej w ostatnich dniach przez Sejm ustawy z dnia 17 lipca 1997 r. o stosowaniu szczególnych rozwiązań w związku z likwidacją skutków powodzi, która miała miejsce w lipcu 1997 r. Chcę jednak zaznaczyć, że przedstawiony Radzie Nadzorczej wniosek NIK w tej sprawie nie ma charakteru obligatoryjnego, zobowiązuje jedynie adresata do rozważenia takiej możliwości.</u>
          <u xml:id="u-39.12" who="#AndrzejLewiński">Na zakończenie chciałbym w sposób syntetyczny, aby nie powtarzać szczegółowo opisanych w informacji NIK faktów uzasadniających ocenę wykonania planu finansowego PFRON w 1996 r., przedstawić jedynie te okoliczności, które - zdaniem NIK - sprzyjają utrzymywaniu się nieprawidłowości w gospodarowaniu środkami Funduszu.</u>
          <u xml:id="u-39.13" who="#AndrzejLewiński">Podstawowej przyczyny niezadowalającej efektywności ustalania i egzekwowania należności PFRON - w świetle ustaleń tegorocznej kontroli, jak również ustaleń kontroli z lat poprzednich - upatrywać należy w niejasnych i niespójnych rozwiązaniach prawnych. Przewidują one pełną autonomię PFRON w zakresie ewidencjonowania płatników, określania wysokości zobowiązań oraz kierowania spraw na drogę postępowania egzekucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-39.14" who="#AndrzejLewiński">Oznacza to w praktyce nałożenie na biuro Funduszu oraz prezesa Zarządu PFRON zakresu obowiązków, związanych z ustalaniem i egzekwowaniem zobowiązań od zakładów pracy, porównywalnego z zadaniami całego aparatu skarbowego.</u>
          <u xml:id="u-39.15" who="#AndrzejLewiński">Chciałem odnieść się do uwagi poseł Sienkiewicz, że sugestia przeniesienia tych obowiązków na ZUS, czy też aparat skarbowy ma charakter fakultatywny. Taki wniosek powtarzam już od kilku lat. Gdy jednak sprawy te zostały całkowicie uporządkowane przez PFRON byłby to wniosek bezprzedmiotowy. Jest to zrozumiałe. Proszę jednak zrozumieć niecierpliwość kontrolerów, którzy stykają się z sytuacją, w której nie ma pełnej informacji o wszystkich przepływach środków Funduszu, domagają się uregulowania tej sprawy z dużą niecierpliwością.</u>
          <u xml:id="u-39.16" who="#AndrzejLewiński">Od 5 już lat, we wnioskach przedstawianych zarządowi PFRON, NIK postuluje przyspieszenie prac nad komputeryzacją ewidencji płatników składek. Podobny wniosek przedstawiony został w wyniku kontroli wykonania planu finansowego Funduszu w 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-39.17" who="#AndrzejLewiński">Należy jednak obiektywnie stwierdzić, że nawet najsprawniej funkcjonująca ewidencja nie spełni swojej roli, bez zapewnienia systematycznego dopływu aktualizowanych informacji, dotyczących płatników składek. Wiemy, że płatnicy składek nie mają ochoty deklarować należności i składać z tego tytułu deklaracji, ale jednak powinien być wypracowany jakiś system, który tych potencjalnych i opieszałych dłużników zmusi do sukcesywnego przekazywania tych należności. Tworzenie zaś ogólnokrajowej, kosztownej bazy danych o podmiotach gospodarczych, z systemem jej bieżącej aktualizacji, jak również rozbudowa niezbędnego aparatu administracyjnego, nie wydaje się w pełni racjonalne.</u>
          <u xml:id="u-39.18" who="#AndrzejLewiński">Pan prezes Sroczyński mówił, że sprawa ta będzie rozwiązana w ciągu najbliższych kilku miesięcy, najdalej - w ciągu pół roku. Oczywiście jeśli to będzie rozwiązane w ramach PFRON, to nie ma sensu obarczać tymi obowiązkami innych instytucji.</u>
          <u xml:id="u-39.19" who="#AndrzejLewiński">W ocenie NIK, dla zapobieżenia występowaniu w przyszłości negatywnych zjawisk w sferze gospodarowania środkami przeznaczonymi na rehabilitację zawodową, społeczną i leczniczą osób niepełnosprawnych, niezbędne są zmiany o charakterze legislacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-39.20" who="#AndrzejLewiński">Akceptujemy to, albowiem rząd przedstawił projekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej i zatrudnieniu inwalidów, która ma zastąpić obowiązującą obecnie ustawę. Uwzględniamy również i ten fakt, że w Sejmie toczą się prace nad rozpatrzeniem projektu tej ustawy. Mamy nadzieję, że jeszcze w tej kadencji Sejmu ustawa ta zostanie uchwalona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#AlicjaMurynowicz">Podzielam zadowolenie pani poseł Sienkiewicz z tego, że po raz pierwszy od 4 lat, gdy nasza komisja zajmuje się planem finansowym PFRON, Fundusz ten zyskuje pozytywną opinię Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#AlicjaMurynowicz">Popieram również wnioski końcowe przedstawione przez panią poseł Sienkiewicz.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#AlicjaMurynowicz">Kieruję pytanie, zarówno do przewodniczącego Komisji, jak też do prezesa PFRON. W dostarczonych nam materiałach mamy opinię do planu finansowego PFRON przygotowaną przez Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu. Pierwsza strona tego materiału ma formę, jak gdyby, preambuły do przedstawionej nam analizy.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#AlicjaMurynowicz">Chciałabym zacytować z tej ekspertyzy kilka zdań, które mną wstrząsnęły. Zdania, które zacytuję są wyrwane z kontekstu, ale wszyscy obecni mają zapewne tekst przed oczyma i łatwiej będzie śledzić treść dokumentu.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#AlicjaMurynowicz">Cytuję: „Nie zmienia to jednak sytuacji, w której praca w Parlamencie nad projektem planu finansowego Funduszu w dużej mierze jest działaniem zbędnym, gdyż w trakcie roku wielkości przychodów i wydatków zmieniają się zasadniczo. Kontrola Parlamentu jest w tym przypadku iluzoryczna.</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#AlicjaMurynowicz">Warto zastanowić się nad diagnozą tego stanu rzeczy, aby można było ograniczyć te wątpliwości negatywne zjawiska z punktu widzenia prac Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#AlicjaMurynowicz">Trzeba wskazać na błędy, bądź brak rzetelności w przedstawianiu stanu wyjściowego. Bez wiarygodnych danych dotyczących stanu Funduszu na początku roku niemożliwe jest racjonalne prognozowanie sytuacji w trakcie roku budżetowego”.</u>
          <u xml:id="u-40.7" who="#AlicjaMurynowicz">Pytanie do pana prezesa. Czy uważa pan, że kontrola parlamentu jest iluzoryczna, a praca parlamentu nad projektem planu finansowego Funduszu jest w dużej mierze działaniem zbędnym? Proszę wyjaśnić, czy dane, które Fundusz przedstawia Komisji Polityki Społecznej, a co za tym idzie Sejmowi, gdyż my przygotowujemy sprawozdanie dla Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, czy dane te są nierzetelne, bądź błędne, bądź też niewiarygodne?</u>
          <u xml:id="u-40.8" who="#AlicjaMurynowicz">Przewodniczącego naszej Komisji chciałam zapytać, czy zamierza wyciągnąć z tej opinii jakiekolwiek wnioski?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#BogdanKrysiewicz">Obowiązek wyciągania wniosków mają wszyscy posłowie, a nie tylko przewodniczący Komisji.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#BogdanKrysiewicz">Moim zdaniem, można wysunąć trzecią refleksję na temat tej ekspertyzy, że w części tej ekspertyzy, którą poseł Murynowicz zacytowała, próbuje się zakwestionować w ogóle umiejętność planowania przez rząd. Jeśli dokładnie wczytamy się w tę ekspertyzę to widać, że kwestionuje się sprawność możliwości planowania, czy też przewidywania wzrostu wynagrodzeń. Stąd wniosek, że jeśli wzrost ten jest źle ustalony, to mamy do czynienia ze wszystkimi wynikającymi stąd skutkami, w tym również tymi, które określają wpływy do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#BogdanKrysiewicz">Dlatego nie po raz pierwszy zwracamy uwagę na posiedzeniach naszej Komisji, ale też na posiedzeniach parlamentu na błędne, albo też - mówiąc delikatnie - niechętne w odbiorze przygotowane ekspertyzy i opinie.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#BogdanKrysiewicz">Moim zdaniem, należy zwrócić uwagę na to, do kogo zamówienia na te ekspertyzy są adresowane? Spotkałem się z takimi zamówieniami, w których mówi się wręcz o innej filozofii, czy też nawet ideologii odnośnie analizowanych problemów.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#BogdanKrysiewicz">Widziałem takie analizy Biura Studiów i Ekspertyz, dotyczące reformy systemu ubezpieczeniowego. Jeśli państwo zechcą zapoznać się z opiniami prof. Józefiny Hrynkiewicz, to zorientujecie się, że żyjemy w jakimś innym państwie.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#BogdanKrysiewicz">Moje uwagi przekazuję tylko na marginesie całej tej sprawy. Czy komentarz mój jest wystarczający dla pani poseł Murynowicz?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#AlicjaMurynowicz">Biorę oczywiście pod uwagę, że każdy poseł ma prawo do wyciągania wniosków według własnego uznania, ale ponieważ ekspertyza jest skierowana do pana, dlatego do pana zwróciłam się o odpowiedź w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#AlicjaMurynowicz">Nie chciałabym polemizować z merytoryczną zawartością dalszej części tej analizy, w której są takie stwierdzenia, z którymi w ogóle nie można się pogodzić.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#AlicjaMurynowicz">Ekspertyza nie jest dokumentem tajnym, ponieważ Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu do każdej z tych ekspertyz dodaje taką maleńką notatkę, że nie należy tej ekspertyzy wykorzystywać publicznie. Takie zaznaczenie jest na końcu pierwszej strony każdej ekspertyzy. Natomiast ta właśnie ekspertyza, o której mówię, takiej klauzuli nie posiada. To naprawdę nie jest wina ani pana przewodniczącego, ani posłów do kogo trafia ta ekspertyza. Tu mamy opracowanie przygotowane przez pana Grzegorza Ciurę, akceptowaną przez pana dyrektora Wiesława Staśkiewicza.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#AlicjaMurynowicz">Pomijając merytoryczną zawartość, ekspertyza ta deprecjonuje zarówno pracę rządu, jak to powiedział pan przewodniczący, jak również Sejmu, a naszej Komisji w szczególności.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#AlicjaMurynowicz">Przedstawione wyjaśnienia pana przewodniczącego wystarczają mi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#JanuszJurek">Jak państwo pamiętają, w poprzednim okresie, posiedzenia dotyczące wykonania budżetu nie rozpoczynały się z tak pozytywną oceną wyników działania PFRON.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#JanuszJurek">Od lat koreferat przygotowuje poseł Sienkiewicz. W latach ubiegłych koreferat ten był bardzo krytyczny i z wielką dociekliwością analizowano poszczególne pozycje, wskazując na wiele niedociągnięć i usterek w funkcjonowaniu Funduszu.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#JanuszJurek">Koreferat wygłoszony w dniu dzisiejszym, mimo wskazanych niedociągnięć ma zupełnie inną, tym razem pozytywną wymowę, Podkreśla się w nim odmienną od poprzednich lat sytuację PFRON.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#JanuszJurek">Można w tej ocenie znaleźć odpowiedź na zarzut, że kontrola parlamentu nad działalnością poszczególnych instytucji jest w istocie działalnością iluzoryczną. Można też stwierdzić, że Fundusz sam musiał się w jakiejś mierze rehabilitować. W pewnych okresach mu-sieliśmy ingerować bardzo daleko i mocno w funkcjonowanie Funduszu. Dodać do tego trzeba, że niemałą rolę w uzdrawianiu sytuacji w PFRON odegrała Najwyższa Izba Kontroli. Przecież nie trzeba w tym gronie przypominać, że NIK jest instytucją kontrolną Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#JanuszJurek">W ekspertyzie Biura Analiz i Ekspertyz Kancelarii Sejmu zawarte jest stwierdzenie o takiej iluzoryczności kontroli Sejmu. Stwierdzenie to w świetle wspomnianych faktów, jest całkowicie nieuzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#JanuszJurek">W mojej wypowiedzi chcę zwrócić uwagę na kilka istotnych - moim zdaniem - problemów, które ujawniły się w trakcie pracy nad projektem ustawy o zatrudnieniu i rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Pewne doświadczenia zebrałem przy uchwalaniu Karty Praw Osób Niepełnosprawnych. Karta ta ma charakter wyjątkowo deklaratywny i niczego dla niepełnosprawnych, w sensie postanowień konkretnych, nie wnosi. Niemniej jednak ujawniła się, wprawdzie nieliczna, bo 4-osobowa grupa posłów przeciwnych uchwaleniu nawet takiej karty.</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#JanuszJurek">Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych po 1991 r. i ustawa o zatrudnieniu i rehabilitacji osób niepełnosprawnych narzucała pewne określone - wprawdzie nie do końca - wymogi gospodarowania tym funduszem, ponadto była, częstokroć w sposób opaczny rozumiana jako źródło łatwego pozyskiwania przychodów z tego Funduszu. Nie do końca także była rozumiana idea i rola, jaką miał spełniać Fundusz. Myślę zresztą, że i dzisiaj nie jest ona do końca rozumiana w społeczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-43.7" who="#JanuszJurek">Jeśli nie dojdzie do uchwalenia nowej ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz o zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, to przyczyną będzie istniejące nadal niewłaściwe rozumienie idei i roli tej ustawy i wynikającego z niej Funduszu.</u>
          <u xml:id="u-43.8" who="#JanuszJurek">Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych jest Funduszem o znaczeniu szczególnym i ma zadania ściśle określone wobec środowiska osób niepełnosprawnych. Zgadzam się z opinią znacznej części środowisk osób niepełnosprawnych co do tego, że osoby niepełnosprawne są traktowane przez Fundusz zbyt mało podmiotowo.</u>
          <u xml:id="u-43.9" who="#JanuszJurek">Rzeczywiście ustawa z 1991 r. podmiotowo traktuje raczej jednostki organizacyjne Funduszu, organizacje pozarządowe, podmioty gospodarcze, którym stwarza określone preferencje z tytułu zatrudnienia osób niepełnosprawnych, natomiast w sposób drugoplanowy traktuje same osoby niepełnosprawne.</u>
          <u xml:id="u-43.10" who="#JanuszJurek">Z zatrudnienia osób niepełnosprawnych tłumaczyć powinien się Krajowy Urząd Pracy, ponieważ środki finansowe Funduszu, przeznaczone na ten cel kierowane są do Funduszu Pracy. Za prawidłowość wykorzystania tych środków Funduszu powinny odpowiadać Wojewódzkie Ośrodki Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Przypominam tu, że są one wyspecjalizowanymi komórkami Wojewódzkich Urzędów Pracy. Stawiam więc konkretny wniosek, by przy sprawozdaniu z wykonania zadań przez Krajowy Urząd Pracy przedstawił on informację o wykonaniu zadań w stosunku do osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-43.11" who="#JanuszJurek">Zgadzam się z wnioskiem postulującym decentralizację Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Jest to wniosek, który powtarza się w naszej Komisji od wielu już lat. Niezależnie od prężności działania obecnego zarządu Funduszu, taka decentralizacja jest niezbędna, a nawet konieczna.</u>
          <u xml:id="u-43.12" who="#JanuszJurek">Wnioskuję również - opierając się na przebiegu dyskusji nad nowelizacją ustawy o zatrudnieniu i rehabilitacji osób niepełnosprawnych - aby Fundusz na wszystkich szczeblach organizacyjnych bardziej wnikliwie zainteresował się zatrudnieniem osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-43.13" who="#JanuszJurek">Rozumiem, że część zadań w instytucjach Funduszu nie może być wykonana bez-pośrednio przez osoby niepełnosprawne, ale jest jeszcze wiele stanowisk i w centrali Funduszu, i w jego komórkach terenowych, na których osoby niepełnosprawne powinny być zatrudniane w pierwszej kolejności. W środowisku osób niepełnosprawnych panuje opinia, że wprawdzie Fundusz interesuje się nimi, ale nie odnosi się to do zatrudnienia osób niepełnosprawnych w samych instytucjach Funduszu. Ja osobiście poglądu tego nie podzielam w pełni, ale uważałem za konieczne przekazanie tej opinii, z którą zetknąłem się w terenie.</u>
          <u xml:id="u-43.14" who="#JanuszJurek">Nie jest tajemnicą, że jestem członkiem Rady Nadzorczej Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i mam satysfakcję, że w trakcie tej kadencji Sejmu udało się nam wiele spraw rozwiązać w sposób skuteczny i pomyślny dla osób niepełnosprawnych. Rozumiem, że nie wszystkie sprawy zostały załatwione. Jestem przekonany, że wiele spraw pozostało jeszcze do załatwienia.</u>
          <u xml:id="u-43.15" who="#JanuszJurek">Przekazując jednakże odczucia, wyrażone chociażby na dzisiejszym posiedzeniu Rady Nadzorczej Funduszu, poświęconemu działalności Funduszu w 1996 r. stwierdzam, że krytycznie odniesiono się na nim do niektórych członków zarządu Funduszu, a także wobec niektórych członków Rady Nadzorczej, ale w ostatecznym rachunku oceniono pozytywnie realizację zadań i wykonanie budżetu PFRON w 1996 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#LeonGrela">Dzisiejsze posiedzenie Komisji potwierdza celowość wielomiesięcznych prac nad nowelizacją ustawy o zatrudnieniu i rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Wiele wniosków, które zgłoszono w dzisiejszej dyskusji, jak i zawartych w materiale sprawozdawczym, który otrzymaliśmy, rozpatrzono w trakcie prac podkomisji, która pracowała nad nowelizacją ustawy, jak też w trakcie później-szych prac połączonych Komisji.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#LeonGrela">Podstawową kwestią poruszoną w trakcie dyskusji nad nowelizacją ustawy było umocnienie struktur organizacyjnych PFRON. Domagano się przede wszystkim wzmocnienia pozycji zarządu w stosunku do rady nadzorczej oraz pozycji finansowej zarządu.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#LeonGrela">Podnoszono sprawę kontraktu menedżerskiego dla zarządu oraz przyjęcia środków Funduszu, którymi w tej chwili dysponuje Krajowy Urząd Pracy.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#LeonGrela">Mój przedmówca mówił o niewystarczającej informacji na temat wykorzystania tego Funduszu. Moje wnioski, zgłoszone w toku dyskusji nad nowelizacją ustawy, zostały odrzucone, chociażbym po dzisiejszym posiedzeniu odczuwał pełną satysfakcję, że moje rozumowanie było - przynajmniej w części - trafne.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#LeonGrela">Jak wynika z materiałów sprawozdawczych i materiałów NIK można by uznać, że PFRON miota się między dwoma rodzajami działalności - między zasadami działania o charakterze budżetowym i działaniem o charakterze ekonomiczno-biznesowym. Przy tych dwóch formach wydatkowania pieniędzy rodzą się nieporozumienia, co do oceny podejmowanych działań.</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#LeonGrela">Głosiłem i głoszę nadal pogląd, że PFRON powinien zająć się w pierwszym rzędzie gromadzeniem środków, określeniem kierunków ich wydatkowania i kontrolą wydatków. Konkretnymi wydatkami natomiast powinny zajmować się wyspecjalizowane agendy PFRON. Mniejsza tu o ścisłą formułę prawną, ale przy takim porządkowaniu następuje segmentacyjne uporządkowanie poszczególnych dziedzin działalności PFRON. Sądzę, że gdyby tak wyprofilowano PFRON, to mniej byłoby zarzutów ze strony NIK, że np. należy tworzyć zintegrowany system informacji o płatnikach PFRON.</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#LeonGrela">Nie chcę referować poszczególnych wniosków, ale to, co powiedziałem uważam za zasadniczy wniosek, jaki wyciągnąłem z dzisiejszej dyskusji. Jest to zarazem przesłanie pod adresem PFRON co do dalszego doskonalenia i prawidłowego profilowania przezeń swoich działań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#BogdanKrysiewicz">W dyskusji zgłoszono wiele wniosków i jakże odmienne jest to dzisiejsze posiedzenie, w stosunku do tych, wielu poprzednich, na których omawialiśmy działalność PFRON. Nie padły już dziś takie sformułowania, jak niegdyś, że jest to „horror” i wiele innych, mocnych i negatywnych ocen.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#MichałKowalczyk">Będę głosował za przyjęciem sprawozdania PFRON za 1996 r., ale z pewnymi mieszanymi uczuciami i to w takiej wymowie, jaką przedstawia się w sprawozdaniu NIK.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#MichałKowalczyk">W sprawozdaniu NIK wskazuje się bowiem na występujące jeszcze nadal pewne negatywne zjawiska w działalności PFRON.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#BogdanKrysiewicz">Czy ktoś z posłów chciałby jeszcze zabrać głos? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#BogdanKrysiewicz">Proszę wobec tego prezesa PFRON o ustosunkowanie się do problemów wysuniętych w dyskusji. Może wobec niektórych, bardzo szczegółowych nie będzie pan w stanie tego zrobić, ale proszę o ustosunkowanie się wobec problemów zasadniczych. Chodzi mi zwłaszcza o sprawy, które wysunęła w swojej wypowiedzi pani poseł Sienkiewicz, jak też zawartych w sprawozdaniu NIK.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#RomanSroczyński">W swoim wystąpieniu poseł Sienkiewicz słusznie zauważa, że występują duże rozbieżności między planem a wykonaniem budżetu. Nie jest prostą sprawą sporządzenie planu PFRON. Uzgadnialiśmy te problemy dość długo z bankiem, Staraliśmy się opracować z nim konstrukcję takiego planu. Sporządzenie takiego planu np. dla banku jest o wiele prostsze. Od roku trwają prace nad procedurą planu finansowego. Myślę, że odnotujemy pewien postęp w tej dziedzinie, potrafimy to robić lepiej. Nawiasem mówiąc, dzisiaj stajemy jako sprawozdawcy realizacji planu, którego nie byliśmy autorami, co jednak nie zwalnia nas od odpowiedzialności za jego realizację.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#RomanSroczyński">Trzeba mieć na uwadze, że dzieją się różne sprawy w trakcie wykonywania planu, że sytuacja jest dynamiczna. Mieliśmy wykonanie planu dochodów nieznacznie poniżej 100%, a nie powyżej 100% gdyby nie to, że zarządzeniem ministra finansów z grudnia 1995 r. zostaliśmy zobligowani do przejmowania nadwyżki podatku VAT z zakładów pracy chronionej. To znakomicie podniosło dochody PFRON. Wpływy te nie powiększają jednak dochodów do podziału, ale kierowane są, w formie subwencji do zakładów pracy chronionej, przynajmniej 82% z całej sumy w 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#RomanSroczyński">Od września ub.r. staram się zmobilizować moje kadry do konsekwentnego wprowadzania systemu ewidencji składek. Niestety, musi to jeszcze potrwać, nie mogę pójść na łatwiznę, by przypodobać się Komisji i powiedzieć, że to nastąpi szybko. Obawiam się, że proces ten potrwa przynajmniej do końca br.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#RomanSroczyński">Zgadzam się natomiast ze stanowiskiem poseł Sienkiewicz, a przyznał to również przedstawiciel NIK, że gdy uporządkujemy tę ewidencję, stanie się bezprzedmiotowy wniosek o przeniesienie tej ewidencji na inny podmiot. W tym stanie rzeczy, jaki mamy obecnie, nikt na pewno nie zechciałby przyjąć tej ewidencji. W ewidencji składek istnieje olbrzymia luka z lat 1993–1994, gdy niezgodnie z ustawą podejmowano decyzje o umorzeniach i odroczeniach bez określenia konkretnych kwot, z podaniem jedynie okresu. Dziś nie wiadomo jakich sum dotyczą decyzje z tego okresu. W związku z tym nie można bilansować należności z tego tytułu.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#RomanSroczyński">Posuwamy się jednak do przodu w tych pracach. Pani poseł Sienkiewicz prosiła o imienne wskazanie dłużników. Mogę stwierdzić, że w ostatnich miesiącach jest duży postęp w przygotowaniu gruntu do tych prac. Nie dalej jak wczoraj, ostatnia spółka węglowa potwierdziła nam saldo zadłużenia. Mamy również postęp w potwierdzaniu i naliczaniu sald zadłużenia oddziałów Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Nie można bowiem nic zrobić z długami, jeśli nie wiemy jakich kwot one dotyczą i nie są potwierdzone przez dłużnika. Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa przyznawała się nam przez długi czas do przejęcia ok. 600 podmiotów po byłych PGR, ale dzisiaj ta liczba wynosi już 1666 podmiotów.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#RomanSroczyński">Jeśli idzie o wypożyczalnie sprzętu rehabilitacyjnego, to podzielam pogląd wyrażony przez panią poseł Sienkiewicz i znajdujący potwierdzenie w materiałach NIK, że gospodarka finansowa tych wypożyczalni musi być uporządkowana. Co do tego nie ma dyskusji. Traktowałbym jednak to jako działalność o charakterze pomocy społecznej dla osób niepełnosprawnych. Nie można tego traktować jako działalność dochodową, lecz tylko jako sposób uporządkowany, jako pomoc społeczną.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#RomanSroczyński">W swoim koreferacie poseł Sienkiewicz wyraziła zdanie, że nie widzi celowości komercyjnej działalności Funduszu. Mam zbliżony pogląd na ten problem, wyjaśnię to później.</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#RomanSroczyński">Ostatnio nastąpił wzrost zatrudnienia osób niepełnosprawnych, lecz nadal jest sytuacja niezadowalająca.</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#RomanSroczyński">Nie nadążamy z załatwianiem wniosków kierowanych do Funduszu. W I kwartale br. wpłynęło do Funduszu ponad 9 tys. wniosków udokumentowanych, ze wszystkimi załącznikami. Zdołaliśmy rozpatrzyć tylko 4,5 tys. tych wniosków. Raz w tygodniu poświęcamy posiedzenie zarządu tym właśnie sprawom. Bez decentralizacji i zawężenia celów, które mielibyśmy finansować, będziemy mieli ciągle zaległości. Nie da się więc załatwiać tych spraw szybko, sprawnie, profesjonalnie, celowo i gospodarnie, a przy tym tanio. Proszę zwrócić uwagę, a są na ten temat w naszych materiałach dane, jak też w materiałach NIK, że 3,1% ogółu wydatków stanowią koszty bieżące Funduszu. Jest to bardzo niski procent udziału kosztów własnych. We Francji, jeśli pamiętam, jest to prawie 8%.</u>
          <u xml:id="u-48.9" who="#RomanSroczyński">Proszę zwrócić uwagę, że w trakcie prac nad ustawą, pewien przedstawiciel środowiska pracodawców twierdził, że 100% dochodów Funduszu pochodzi z wpłaty składek od pracodawców. To nie jest tak. W 1996 r. dochody ze składek stanowiły 88%, natomiast 12% inne dochody, w tym dochody własne.</u>
          <u xml:id="u-48.10" who="#RomanSroczyński">NIK chwali nas, że mamy stosunkowo duże dochody pochodzące z obracania wolnymi środkami. W tym osiągnięciu przypisuję sobie duży udział osobisty. Dochody własne Funduszu są 3-krotnie wyższe, aniżeli koszty funkcjonowania Funduszu.</u>
          <u xml:id="u-48.11" who="#RomanSroczyński">Wzrosły wydatki na podróże zagraniczne. Jednakże wynika to z tego, że w planie nie przewidziano tego, że wzrośnie za granicą zainteresowanie naszym Funduszem, że zostaną nam złożone pewne oferty przez Międzynarodową Organizację Pracy i inne, pokrewne organizacje z Niemiec i Francji.</u>
          <u xml:id="u-48.12" who="#RomanSroczyński">Zorganizowaliśmy w ramach tej współpracy konferencję w Konstancinie, która - jak spodziewałem się - zaowocuje pozytywnymi dla nas skutkami. Niemniej jednak potwierdzam zasadność uwag NIK dotyczących sposobu wydatkowania środków na ten cel. Zarządziłem przygotowanie regulaminu w tej sprawie, który w tych dniach będzie przeze mnie podpisany. Regulamin ten wprowadza ścisły reżim w zakresie wydatków na kontrakty zagraniczne.</u>
          <u xml:id="u-48.13" who="#RomanSroczyński">Stawiano nam pytanie - w jakim kierunku Fundusz powinien ewaluować? Czy w kierunku „parabanku”, czy też w kierunku pomocy społecznej? W moim przekonaniu, jeżeli tylko będę miał na to wpływ, Fundusz powinien ewaluować w kierunku odchodzenia od komercyjnej działalności.</u>
          <u xml:id="u-48.14" who="#RomanSroczyński">Osiągnięcia w zakresie szkolenia i przeszkolenia nie są zadowalające. Z roku na rok zmniejszają się kwoty wydatkowane na ten cel. Z kontroli Wojewódzkich Zarządów Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (WZRON) wynika, że promocja tych szkoleń jest dobra, niemniej jednak wykorzystanie środków na ten cel jest nadal niezadowalające. Obserwujemy tu zjawisko przeciwne temu, w stosunku do tego, co dzieje się np. w Stanach Zjednoczonych, gdzie niektóre osoby przeszkala się nawet wielokrotnie, na różnego rodzaju kursach, ale nie znajdują one później zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-48.15" who="#RomanSroczyński">Państwo nie bierze na siebie za to żadnej odpowiedzialności. U nas natomiast sytuacja jest odwrotna. Zatrudnia się osoby niepełnosprawne, niekoniecznie uwzględniając ich kwalifikacje, w tym zdobyte w ramach szkolenia lub przekwalifikowania. Występuje też pewien opór, czy też niechęć osób niepełnosprawnych do podejmowania szkolenia zawodowego w tych formach, jakie proponują WZRON.</u>
          <u xml:id="u-48.16" who="#RomanSroczyński">Nasz program, odrębny program „WAZON” idzie bardzo dobrze i tylko brak środków, by go w pełni uruchomić. Istnieje bowiem różnica między szkoleniem bezrobotnych, a szkoleniem rentobiorców. Wchodzą tu w grę pewne uwarunkowania prawne. Piszemy o tej sprawie w przedstawionym Komisji materiale.</u>
          <u xml:id="u-48.17" who="#RomanSroczyński">W naszych materiałach wskazujemy, jeśli idzie o model zatrudnienia osób niepełnosprawnych, że podstawowy kierunek powinien zmierzać do zatrudnienia ich na wolnym rynku. W I półroczu tego roku 3/4 środków przeznaczonych na tworzenie miejsc pracy przeznaczono na wolny rynek. Wydaje się, że jest to właściwa tendencja i ten kierunek będziemy nadal realizować.</u>
          <u xml:id="u-48.18" who="#RomanSroczyński">Wyrażam zadowolenie ze sformułowania końcowych wniosków, ujętych w koreferacie poseł Sienkiewicz do naszego sprawozdania o wykonaniu budżetu za ub.r.</u>
          <u xml:id="u-48.19" who="#RomanSroczyński">Jeśli odpowiem pani poseł Murynowicz, że boję się Komisji sejmowej, to pani mi nie uwierzy, ale taka jest prawda. Podobnie jak mam lęk przed Najwyższą Izbą Kontroli. Tak samo z drżeniem staję przed Komisją, choć w tym roku sytuacja jest dla nas nieco korzystniejsza z uwagi na rezultaty naszej pracy. Zawsze jednak odczuwam pewien niepokój.</u>
          <u xml:id="u-48.20" who="#RomanSroczyński">W ostatecznym osądzie uwzględniać trzeba obiektywne warunki naszego działania. Jak np. mamy postępować w takiej sytuacji, która zdarzyła się w br. w związku z powodzią? Mamy zatwierdzony plan finansowy, ale musimy w nim dokonać przesunięć, aby uwzględnić nieprzewidziane w planie wydatki, związane z przypadkami losowymi. Uwarunkowania prawne nie przewidują konieczności zatwierdzenia takich nieoczekiwanych zmian w budżecie Funduszu przez Komisję sejmową. Może tylko pewne poczucie obowiązku wskazuje na to, by zmiany te skonsultować z Komisją. Jest to jednak kwestia czasu, szybkości działania, czego wymagają niektóre sytuacje. Mogę tylko zawiadomić Komisją, że zmuszeni jesteśmy dokonać pewnych przesunięć, racjonalizujących nasze wydatki. Nie idzie tu o zmiany w planie, ale o pewne przegrupowania wydatków, których musimy dokonać.</u>
          <u xml:id="u-48.21" who="#RomanSroczyński">Jest to związane z realizacją planu odbudowy i modernizacji, do którego zostaliśmy włączeni. Otrzymaliśmy w tej materii oficjalne pismo wicepremiera i ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-48.22" who="#RomanSroczyński">Pytano mnie czy poszczególne pozycje dotyczące wykonania planu są pozycjami wiarygodnymi. Mój pracownik, który odpowiada za stronę finansową naszej działalności twierdzi, że są one na pewno dokładne i prawidłowe. Ja ufam jego oświadczeniu.</u>
          <u xml:id="u-48.23" who="#RomanSroczyński">Dziękuję posłowi Jurkowi za stwierdzenie, że teza o iluzorycznej roli kontrolnej parlamentu jest nieuzasadniona.</u>
          <u xml:id="u-48.24" who="#RomanSroczyński">Jeśli idzie o zatwierdzenie w PFRON osób niepełnosprawnych, to ok. 8% zatrudnionych w Funduszu stanowią osoby niepełnosprawne. Jest jednak prawdą, że kilka osób niepełnosprawnych, o dość głośnych nazwiskach, zostało odwołanych z funkcji doradców i innych stanowisk w ub.r.</u>
          <u xml:id="u-48.25" who="#RomanSroczyński">Nie zgadzam się natomiast z twierdzeniem, że wyłącznie niepełnosprawni mogą skutecznie rozwiązywać swoje problemy. Musielibyśmy wówczas twierdzić, że tylko górnicy mogą rozwiązywać swoje sprawy, co byłoby nieporozumieniem. Zatrudniamy osoby niepełnosprawne i jesteśmy otwarci na ich zatrudnianie.</u>
          <u xml:id="u-48.26" who="#RomanSroczyński">Zgadzam się z wypowiedzią posła Greli, że więcej czasu należy poświęcać sprawom związanym z przyszłością Funduszu i jego misją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#BogdanKrysiewicz">Zbliżamy się do końca naszego posiedzenia. Przypomnę, jakie wnioski w swojej wypowiedzi zgłosiła poseł Sienkiewicz.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#BogdanKrysiewicz">Pierwszy z nich dotyczy potrzeby dokonania szczegółowej analizy wniosków NIK, które zostały sformułowane w odpowiednich dokumentach, znajdujących się w naszym posiadaniu. Mówi się też o konieczności realizacji wszystkich zaleceń, w tym przede wszystkim tych, które dotyczą ewidencji składek, zaktywizowania prac dotyczących programu naprawczego, a także stawia wniosek o przyjęcie sprawozdania z realizacji budżetu PFRON za 1996 r., co jest pewnym ewenementem w naszej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#BogdanKrysiewicz">Postęp w działalności Funduszu, o którym mówiliśmy dziś, jest przede wszystkim udziałem służb zarządu Funduszu, służb Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, ale również olbrzymim sukcesem Najwyższej Izby Kontroli, a nawet - być może należałoby to podkreślić - osobistym sukcesem pani dyrektor Zespołu NIK Doroty Safjan. Z olbrzymim uporem i konsekwencją prezentowała wnioski, które okazały się ze wszech miar słuszne.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#BogdanKrysiewicz">To, że odnotowaliśmy postęp nie oznacza, że kierunek, który został zaprezentowany w programie naprawczym, a który zyskał pozytywną ocenę nie tylko NIK, będzie kontynuowany. Idzie bowiem o osiągnięcie celu najważniejszego, podkreślanego we wszystkich wypowiedziach, a mianowicie, by przy niedostatecznym zabezpieczeniu prawnym nie nastąpiły w przyszłości wypaczenia w realizacji zasadniczych celów Funduszu. Trzeba zrobić wszystko, by został zagwarantowany ten podstawowy kierunek, o którym mówiono w dyskusji, to jest podejmowanie szerokich działań na rzecz wolnego rynku dla osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#BogdanKrysiewicz">Nie tylko Fundusz powinien rozliczać się z tego, jak wykonywane są cele, zawarte w ustawie o zatrudnieniu i rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Należy zacząć zastanawiać się nad generalną tezą, o której mówił poseł J. Jurek, a mianowicie, czy człowiek niepełnosprawny jest traktowany podmiotowo w podejmowanych i realizowanych zadaniach finansowych. Jest to chyba najistotniejsza kwestia.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#BogdanKrysiewicz">Przy analizie przygotowywanych zmian w ustawie zastanawiać się trzeba nad tym, czy wszystkie analizy i wszystkie instrumenty zmierzają w tym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#BogdanKrysiewicz">Jeżeli nie ma innych wniosków to zapytuję, kto jest za przyjęciem sprawozdania z realizacji budżetu PFRON za 1996 r. z pozytywną rekomendacją?</u>
          <u xml:id="u-49.7" who="#BogdanKrysiewicz">Stwierdzam, że sprawozdanie PFRON z wykonania budżetu za 1996 r. z uwagami, które zarekomendowała poseł Sienkiewicz i Najwyższa Izba Kontroli, zostało przyjęte z pozytywną rekomendacją.</u>
          <u xml:id="u-49.8" who="#BogdanKrysiewicz">Rozumiem, że zgłasza się jeszcze do dyskusji poseł Jurek, który zgłaszał dodatkowe wnioski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#JanuszJurek">Zgłaszam swoje wnioski niejako do rozważenia w przyszłości, przy omawianiu kolejnych informacji PFRON. Chodziło mi głównie o sprawy związane z zakresem zadań, które są realizowane przez Krajowy Urząd Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#BogdanKrysiewicz">W dniu jutrzejszym będziemy rozpatrywali sprawozdanie z realizacji zadań i budżetu Krajowego Urzędu Pracy za 1996 r. Możemy postawić ponownie ten wniosek, zgłoszony przez pana posła i poprosić o uwzględnienie, w końcowych materiałach Urzędu, tych właśnie wniosków.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#BogdanKrysiewicz">Będziemy chcieli zwrócić uwagę na to, by Krajowy Urząd Pracy przygotował się do realizacji tych zadań w sposób bardziej merytoryczny.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#BogdanKrysiewicz">Dziękuję wszystkim, którzy wzięli udział w dzisiejszym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#BogdanKrysiewicz">Jutro rozpatrywać będziemy kolejne części sprawozdań z wykonania budżetu za 1996 r. Prosiłbym o możliwie najliczniejsze uczestnictwo w obradach. Trudno jest bowiem mówić przedstawicielom poszczególnych instytucji, składających sprawozdania, do tak niewielkiego grona posłów.</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#BogdanKrysiewicz">W dniu jutrzejszym obrady rozpoczynamy od godz. 9. Pierwsze punkty porządku dziennego przewidują rozpatrzenie realizacji budżetów wojewodów i ich działalności w zakresie pomocy społecznej w 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-51.5" who="#BogdanKrysiewicz">Chciałbym, by obrady toczyły się tak sprawnie, byśmy mogli zakończyć je do godz. 13, a najdalej do 13,30.</u>
          <u xml:id="u-51.6" who="#BogdanKrysiewicz">Jeszcze raz dziękuję wszystkim obecnym za udział w obradach i zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>