text_structure.xml
40.7 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#JacekKuroń">Otwieram posiedzenie Komisji.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#JacekKuroń">Chciałem państwa poinformować, że w ubiegłym miesiącu złożyłem do Prezydium Sejmu na piśmie swoją rezygnację z funkcji przewodniczącego Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych ze względu na obowiązki wynikające z prowadzenia prezydenckiej kampanii wyborczej.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#JacekKuroń">Uważam, że wszyscy kandydaci na Prezydenta RP, powinni na okres kampanii wyborczej zrezygnować ze swoich pełnionych publicznie funkcji.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#JacekKuroń">Proponuję, aby dzisiejsze posiedzenie prowadził zastępca przewodniczącego Komisji, poseł Jerzy Szteliga.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#JacekKuroń">Klub Unia Wolności w porozumieniu z Prezydium Sejmu będzie zabiegał o to, aby po mnie funkcję przewodniczącego objął pan poseł Jan Wyrowiński. Taki wniosek o zmianę przewodniczącego Komisji, Klub Unii Wolności przekaże do Konwentu Seniorów i po otrzymaniu rekomendacji, wniosek wróci do Komisji, która będzie głosować.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#JacekKuroń">Proponuję, aby do ponownego wyboru przewodniczącego Komisji obowiązki te pełnił pan poseł Jerzy Szteliga.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#JerzySzteliga">Sądzę, że sprawy regulaminowo-wewnętrzne funkcjonowania układu politycznego w parlamencie nie powinny przesłonić naszego obowiązku dalszej realizacji planu pracy Komisji w tym roku. Zgodnie z harmonogramem prac Komisji, we wrześniu zaplanowane jest wyjazdowe posiedzenie w woj. białostockim w celu zapoznania się z problemami mniejszości białoruskiej.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#JerzySzteliga">Chciałbym powitać wszystkich gości zaproszonych, którzy uczestniczą w naszym posiedzeniu.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#JerzySzteliga">Szczególnie witam przedstawicieli Urzędu Rady Ministrów, ponieważ państwa obecność świadczy o szerokim zainteresowaniu sprawą mniejszości narodowych w Polsce, a biorąc pod uwagę ważność problemu Komisja uważa, że działające przy Ministerstwie Kultury i Sztuki Biuro ds. Kultury Mniejszości Narodowych w Polsce nie jest wystarczające.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#JerzySzteliga">Prezydium Komisji proponuje następujący program pobytu Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych w dniach 7–9 września 1995 r. w woj. białostockim:</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#JerzySzteliga">- wizyta w liceum ogólnokształcącym z białoruskim językiem jako dodatkowym przedmiotem nauczania w Hajnówce,</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#JerzySzteliga">- zwiedzanie muzeum w Hajnówce,</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#JerzySzteliga">- wizyta w szkole podstawowej i liceum ogólnokształcącym z białoruskim językiem jako dodatkowym przedmiotem nauczania w Bielsku Podlaskim,</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#JerzySzteliga">- posiedzenie Komisji z udziałem przedstawicieli Białoruskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego i władz terenowych,</u>
<u xml:id="u-2.8" who="#JerzySzteliga">- posiedzenie Komisji z udziałem przedstawicieli Związku Białoruskiego i władz terenowych,</u>
<u xml:id="u-2.9" who="#JerzySzteliga">- posiedzenie Komisji z udziałem przedstawicieli Białoruskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego, Związku Białoruskiego, kuratora oświaty i władz terenowych Białegostoku,</u>
<u xml:id="u-2.10" who="#JerzySzteliga">- spotkanie Komisji z wojewodą białostockim i prezydentem miasta Białystok.</u>
<u xml:id="u-2.11" who="#JerzySzteliga">Sądzę, że gospodarze woj. białostockiego przedstawią Komisji problemy dotyczące mniejszości białoruskiej.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#JanSyczewski">Chciałbym państwa poinformować o działalności Białoruskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego w Polsce.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#JanSyczewski">Nasze towarzystwo istnieje od 1956 r., podjęło główne kierunki swojej działalności i dotychczas je realizuje, tj. działalność oświatowo-kulturalną wśród mniejszości białoruskiej w Polsce, a która trafia do środowisk innych narodowości. Prowadzi działalność oświatową, wydawniczą, w ramach Stowarzyszenia Literackiego „Białowieża”. Każdego roku wydawany jest kalendarz białoruski w książkowym wydaniu, który jest informatorem o życiu i działalności Białorusinów w Polsce, a w szczególności Białoruskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#JanSyczewski">W ciągu roku, jako organizacje społeczne, współpracujemy z placówkami oświatowymi i szkołami. Współpraca z Ministerstwem Edukacji Narodowej układa się bardzo dobrze. Organizujemy konkursy, których celem jest głębsze poznanie języka białoruskiego przez dzieci i młodzież. Na terenie woj. białostockiego są 44 szkoły podstawowe i 2 licea ogólnokształcące, w których prowadzone jest nauczanie języka białoruskiego jako przedmiotu.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#JanSyczewski">W szkołach podstawowych nauczaniem objętych jest ponad 3 tys. dzieci, a w liceach ok. 700 osób.</u>
<u xml:id="u-3.4" who="#JanSyczewski">Szkół z językiem białoruskim w Polsce nie ma, ale taka jest wola środowiska.</u>
<u xml:id="u-3.5" who="#JanSyczewski">Budzą wątpliwości żądania oświadczeń na piśmie od rodziców o nauczaniu ich dzieci języka białoruskiego. Jest to bariera psychologiczna, która zmniejsza ilość uczniów uczących się języka ojczystego.</u>
<u xml:id="u-3.6" who="#JanSyczewski">Dzięki dobrej współpracy z nauczycielami języka białoruskiego w tym roku została zorganizowana olimpiada języka białoruskiego wspólnie z Białoruskim Towarzystwem Społeczno-Kulturalnym i dzięki aktywnej pomocy finansowej Ministerstwa Edukacji Narodowej. Oprócz tego w szkołach prowadzimy takie formy działalności kulturalno-oświatowej, które mają na celu zaktywizowanie i zwiększenie motywacji dzieci i młodzieży do nauki języka białoruskiego, jak np. organizujemy w języku białoruskim konkursy recytatorskie poezji i prozy białoruskiej, konkursy form teatralnych, konkurs scenicznego słowa dla licealistów i dorosłych, koncerty piosenki białoruskiej dla uczniów szkół podstawowych.</u>
<u xml:id="u-3.7" who="#JanSyczewski">Organizujemy również różne formy działalności w dziedzinie kulturalnej dla dorosłych, jak np. białoruskie festyny ludowe. Są to imprezy odbywające się na wsi bądź w mieście, staramy się, aby zawierały jak najwięcej dziedzin i wartości kultury narodowej ludności białoruskiej, takich jak: piosenka, taniec, humor, satyra, wiersz, poezja. Sprzedajemy książki, organizujemy mini wystawy, spotkania z autorami, literatami itp. Latem odbywa się ok. 20 festynów, a w każdą niedzielę po dwa. Przeciętna frekwencja wynosi ok. 1500–2000 osób.</u>
<u xml:id="u-3.8" who="#JanSyczewski">Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne uważa, że tego rodzaju imprezy są bardzo potrzebne.</u>
<u xml:id="u-3.9" who="#JanSyczewski">Organizujemy również ogólnopolski festiwal piosenki białoruskiej, w którym uczestniczy ok. 50 amatorskich zespołów działających na terenie woj. białostockiego, a także soliści. Razem przystępuje do konkursu ok. 70–80 jednostek wykonawczych. Impreza jest dwudniowa i kończy się koncertem galowym, w którym uczestniczą przedstawiciele władz centralnych zarówno z Polski, jak i Białorusi. Każdego roku organizujemy białoruskie święto w Białowieży. W tym roku wzięło w nim udział ok. 8 tys. widzów i słuchaczy. Jest to impreza całonocna, połączona z wielkim koncertem, z elementami obrzędowymi, obyczajowymi itp. W białostockim amfiteatrze organizujemy święto kultury białoruskiej. Jest to prezentacja dorobku z różnych dziedzin kultury.</u>
<u xml:id="u-3.10" who="#JanSyczewski">Inną formą działalności kulturalnej są koncerty zespołów krajowych i zagranicznych. Nawiązaliśmy współpracę ze Związkiem Polaków na Białorusi, wynikiem której jest festiwal piosenki polskiej i białoruskiej „Białystok-Grodno”, którego trzecia edycja odbyła się w tym roku w Białymstoku. Na festiwalu obecny był pan poseł Jacek Kuroń.</u>
<u xml:id="u-3.11" who="#JanSyczewski">Imprezy te mają duże znaczenie natury politycznej i dyplomatycznej poprzez zbliżenie do siebie dwóch mniejszości, narodów. Odbywają się one na zmianę w Grodnie lub w Białymstoku. Przedsięwzięciom tym towarzyszy konferencja naukowa, której referentami są uczeni z Polski i Białorusi pod nazwą „Droga ku wzajemności”. Obejmuje szeroką problematykę pogranicza kultur, tzn. historyczną, etnograficzną, językoznawczą itp.</u>
<u xml:id="u-3.12" who="#JanSyczewski">Uważam, że tego typu forma działalności jest potrzebna i będziemy ją dalej kontynuować. Na terenie woj. białostockiego organizujemy przeglądy programów obrzędowych, aby podtrzymać stare obrzędy interesujące z punktu widzenia bogactwa ludowego, a które już zamierają nawet na wsi.</u>
<u xml:id="u-3.13" who="#JanSyczewski">W przyszłym roku chcemy zorganizować ogólnopolskie prezentacje kultury mniejszości narodowych w Polsce. Uważam, że najwłaściwszym miejscem dla tej imprezy będzie Białystok i woj. białostockie, ponieważ ten teren zamieszkuje wielka mozaika narodowościowa jak: Litwini, Białorusini, Ukraińcy, Romowie itp. Tego typu imprezy na terenie woj. białostockiego odbywały się przy najmniejszym nakładzie kosztów, a największym wydźwięku społecznym.</u>
<u xml:id="u-3.14" who="#JanSyczewski">W związku z tym zwracam się z prośbą do władz państwowych o możliwość do-finansowania organizacji takich prezentacji kultur w Białymstoku począwszy od 1996 r. każdego roku. Wysokość dotacji wyniosłaby ok. 40 tys. zł.</u>
<u xml:id="u-3.15" who="#JanSyczewski">Jeżeli chodzi o problemy naszej mniejszości to sądzę, że istotną sprawą jest kontynuacja budowy Muzeum Kultury Białoruskiej w Hajnówce. Jest to ogromny obiekt, być może za duży, ale obecny stan zaawansowania robót budowlanych jest tak daleki, że wstrzymanie tej inwestycji bądź zmiana przeznaczenia byłaby marnotrawstwem. Chcielibyśmy, aby ten obiekt spełniał rolę muzeum i ośrodka żywej kultury białoruskiej w Polsce. Trudności w dokończeniu budowy jako muzeum wymagają braku środków finansowych. Już drugi rok nie otrzymaliśmy pieniędzy z budżetu państwa. Bez dofinansowania z budżetu państwa tego problemu sama mniejszość nie rozwiąże. Budżet terenowy w Hajnówce partycypuje w kosztach i deklaruje pomoc w zagospodarowaniu obiektu, ale nie jest w stanie dokończyć tej inwestycji.</u>
<u xml:id="u-3.16" who="#JanSyczewski">Najboleśniejszym tematem jest problem przekazania klasztoru w Supraślu społeczności przemysłowej. Jest to dla Białorusinów nie tylko aspekt religijny, ale i kulturowy. Naukowcy białostoccy ostro protestują wobec zamiaru przekazania klasztoru w Supraślu społeczności prawosławnej.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#EugeniuszWappa">Największą organizacją białoruską jest Związek Białoruski w RP. Organizacja ta powstała w 1993 r. i zrzesza większość stowarzyszeń białoruskich. Należą do niego jedynie partie polityczne utworzone przez mniejszości: Białoruskie Zjednoczenie Demokratyczne, organizacje kulturalno-zawodowe - Stowarzyszenie Literackie „Białowieża”, Białostockie Towarzystwo Historyczne, Zrzeszenie Dziennikarzy Białoruskich oraz Rada Programowa Tygodnika „Niwa”, organizacje młodzieżowe - Białoruskie Zrzeszenie Studentów i Związek Młodzieży Białoruskiej. W 1994 r. powstał Komitet Założycielski Towarzystwa Biznesmenów Białoruskich.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#EugeniuszWappa">Związek Białoruski planuje zorganizować imprezy na kwotę ok. 1,5 mld starych zł.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#EugeniuszWappa">Związek Białoruski boryka się z różnymi problemami, którymi chcielibyśmy szczególnie zainteresować członków Komisji w czasie posiedzenia wyjazdowego w woj. białostockim.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#EugeniuszWappa">Pierwszy problem dotyczy zwrotu budynku klasztoru w Supraślu mniejszości białoruskiej. W tej sprawie w 1993 r. Związek Białoruski kilkakrotnie występował do ówczesnych władz rządowych, a obecnie do szefa Urzędu Rady Ministrów, wicepremiera Marka Borowskiego.</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#EugeniuszWappa">Obecnie w Polsce prawosławie nierozerwalnie wiąże się z białoruskim poczuciem narodowym, a klasztor w Supraślu stanowi bardzo ważny element w kształtowaniu tożsamości narodowej i słowa pisanego na przestrzeni wieków, dlatego uważamy że supraska nazwa powinna odrodzić się jako centrum prawosławia i stanowić ośrodek białoruskiej duchowości w Polsce.</u>
<u xml:id="u-4.5" who="#EugeniuszWappa">Sprawy wyznaniowe są sprawami narodowościowymi, są ściśle powiązane i dlatego ten problem będzie zawsze wracał w czasie posiedzeń Komisji, ponieważ na Białostocczyźnie jest to niebezpieczny konflikt.</u>
<u xml:id="u-4.6" who="#EugeniuszWappa">Następną sprawą jest propozycja powołania państwowej instytucji kultury - Centrum Kultury Białoruskiej w Białymstoku. Zgodnie z ogólnym założeniem we wspólnych pomieszczeniach mieściłyby się: Białoruski Instytut Naukowy (jeszcze nie powołany), siedziby organizacji, redakcje gazet oraz Klub Białoruski. Centrum byłoby instytucją wojewody białostockiego.</u>
<u xml:id="u-4.7" who="#EugeniuszWappa">Z projektem powołania Białoruskiego Instytutu Naukowego wielokrotnie występowaliśmy w lutym 1994 r. do Ministerstwa Edukacji Narodowej.</u>
<u xml:id="u-4.8" who="#EugeniuszWappa">Woj. białostockie jest skupiskiem ludności wielonarodowościowej, dlatego w swojej strukturze naukowej powinno mieć ośrodek o takim charakterze.</u>
<u xml:id="u-4.9" who="#EugeniuszWappa">Do zadań Białoruskiego Instytutu Naukowego należałoby:</u>
<u xml:id="u-4.10" who="#EugeniuszWappa">- studia nad historią Białorusinów w Polsce,</u>
<u xml:id="u-4.11" who="#EugeniuszWappa">- opracowanie słownika biograficznego polskich Białorusinów,</u>
<u xml:id="u-4.12" who="#EugeniuszWappa">- opracowanie słownika historyczno-geograficznego osadnictwa białoruskiego w Polsce,</u>
<u xml:id="u-4.13" who="#EugeniuszWappa">- powołanie trzech specjalistycznych pracowni: filologii białoruskiej, historycznej i socjologicznej.</u>
<u xml:id="u-4.14" who="#EugeniuszWappa">Instytut Historii Kultury Białoruskiej spełniałby zadanie dydaktyczne związane z oświatą, jak:</u>
<u xml:id="u-4.15" who="#EugeniuszWappa">- opracowanie i zintegrowanie programu nauczania kultury białoruskiej, to jest języka białoruski, historia, kultura - to co do tej pory odbywa się w ramach działalności społecznej,</u>
<u xml:id="u-4.16" who="#EugeniuszWappa">- opracowanie podręczników i pomocy naukowych,</u>
<u xml:id="u-4.17" who="#EugeniuszWappa">- prowadzenie studiów podyplomowych dla nauczycieli kultury białoruskiej.</u>
<u xml:id="u-4.18" who="#EugeniuszWappa">Występowaliśmy do Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych o to, aby w filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku filologia białoruska była odrębnym wydziałem, a nie stanowiła części składowej filologii rosyjskiej. Otrzymaliśmy odpowiedź, że na utworzenie wydziału filologii białoruskiej potrzeba ośmiu samodzielnych pracowników naukowych. Takich warunków nie spełniają wszystkie wydziały filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku.</u>
<u xml:id="u-4.19" who="#EugeniuszWappa">Kolejną sprawą, na którą chciałbym zwrócić uwagę w imieniu Związku Białoruskiego, to docierające do nas sygnały z Ministerstwa Kultury i Sztuki o tym, że w przyszłości mają być zaniżone dotacje na działalność celową na poszczególne imprezy organizowane przez środowisko białoruskie.</u>
<u xml:id="u-4.20" who="#EugeniuszWappa">Związek Białoruski uważa, że należy wyjaśnić problem finansowania mniejszości białoruskiej, dlatego w imieniu członków związku zwracam się do Komisji o spowodowanie zwiększenia środków budżetowych w 1996 r.</u>
<u xml:id="u-4.21" who="#EugeniuszWappa">Członkowie Związku Białoruskiego uważają, że najlepszym rozwiązaniem dla polskich Białorusinów byłoby utworzenie Centrum Kultury Białoruskiej w Białymstoku jako jednostki z budżetu państwa, które byłoby bazą dla zachowania tożsamości narodowej.</u>
<u xml:id="u-4.22" who="#EugeniuszWappa">Proponuję, aby na zasygnalizowane przeze mnie zagadnienie Komisja zwróciła szczególną uwagę w czasie wizyty na ziemi białostockiej i w trakcie prowadzonych rozmów z mieszkańcami.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#JerzySzteliga">Czy w sprawie powołania Centrum Kultury Białoruskiej w Białymstoku otrzymaliście państwo od-powiedź od Ministerstwa Edukacji Narodowej?</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#EugeniuszWappa">Nie, do tej pory czekamy na odpowiedź.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#JerzySzteliga">Decyzją Rady ds. Nauki i Szkolnictwa, zgodnie z ustawą o szkolnictwie wyższym przy tworzeniu samodzielnego wydziału jest wymóg ośmiu samodzielnych pracowników naukowych i odnosi się to do całego kraju.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#JerzySzteliga">Komisja może tylko wystąpić z apelem do Rady ds. Nauki i Szkolnictwa o poparcie wniosku.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#GrzegorzRykowski">W imieniu wojewody białostockiego chciałbym potwierdzić i ponowić zaproszenie do odwiedzenia ziemi białostockiej przez członków Komisji i sądzę, że w czasie tych odwiedzin wspólnie rozwiążemy wiele problemów i będzie to spotkanie budujące.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#GrzegorzRykowski">Do przedstawionego przez prezydium Komisji programu pobytu Komisji w woj. białostockim chciałbym zasugerować drobne zmiany, mianowicie, aby w drugim dniu pobytu po spotkaniu w Bielsku Podlaskim dalsze rozmowy odbyły się w Hajnówce. Pozostałe punkty proponuję zostawić bez zmian. Jeżeli Komisja nie wyraża zgody na to przesunięcie, to program może pozostać w wersji przedstawionej.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#GrzegorzRykowski">Zasugerowane problemy przez przewodniczących, pana Eugeniusza Wappę i pana Jana Syczewskiego, władze miasta dostrzegają.</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#GrzegorzRykowski">Współpraca administracji terenowej ze związkami i organizacjami mniejszości narodowej układa się pozytywnie. Propozycja pana Syczewskiego dotycząca prezentacji kultury białoruskiej, zorganizowana w Białymstoku jest mile widziana przez władze miasta.</u>
<u xml:id="u-8.4" who="#GrzegorzRykowski">W swoich wypowiedziach przewodniczący sugerowali powołanie państwowej instytucji kultury - Centrum Kultury Białoruskiej w Białymstoku. Uważam, że w pierwszej kolejności należy zakończyć budowę Muzuem Kultury Białoruskiej w Hajnówce, która jest ogromną inwestycją i sądzę, że nieproporcjonalna do potrzeb, natomiast realizacja projektu wspomnianego Centrum Kultury Białoruskiej w Białymstoku byłaby dużym obciążeniem finansowym na jednym terenie. Sugeruję ponowne przemyślenie tej propozycji.</u>
<u xml:id="u-8.5" who="#GrzegorzRykowski">Sprawa dotycząca zwrotu budynków klasztornych w Supraślu na rzecz mniejszości białoruskiej jest to temat rozpatrywany na tle ustawy o stosunku państwa do Kościoła prawosławnego, natomiast nie istnieje rozważanie prawne mówiące o zwrocie czegoś na rzecz mniejszości.</u>
<u xml:id="u-8.6" who="#GrzegorzRykowski">Jesteśmy świadkami sporu pomiędzy Kościołem prawosławnym a Kościołem katolickim o budynki poklasztorne w Supraślu. Sprawę przedstawiono w Urzędzie Rady Ministrów, toczy się postępowanie w sądzie cywilnym. Uważam, że dalsze naświetlanie sporu może skomplikować sytuację i zburzyć dobrą współpracę dwóch narodów na jednym terenie.</u>
<u xml:id="u-8.7" who="#GrzegorzRykowski">Jesteśmy na etapie wspomagania przez Komisję powstania uniwersytetu w Białymstoku, natomiast propozycja pana Wappy dotycząca powstania instytutu historii i kultury białoruskiej jest interesująca, ale uważam, że należy w pierwszej kolejności dokończyć uniwersytet w Białymstoku, a później rozpatrzyć projekt powstania instytutu historii i kultury białoruskiej.</u>
<u xml:id="u-8.8" who="#GrzegorzRykowski">Jeśli chodzi o ograniczenie dotacji finansowych na kulturę mniejszości białoruskiej to kłopoty finansowe występują zawsze, ale mimo tych skromnych możliwości finansowych na każde oczekiwanie związków wojewoda białostocki stara się pomóc.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#JacekKuroń">Jeśli chodzi o klasztor w Supraślu, to byłem obecny przy pracach komisji mieszanej, gdzie biskupi przekazali klasztor do dyspozycji Urzędu Rady Ministrów i ówczesny minister, pan Jan Rokita zdecydował, że klasztor zostanie przekazany prawosławnym, przy czym biskupi potwierdzili i uznali to za decyzję zasadną. Na czym polega obecnie ten problem?</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#GrzegorzRykowski">Problem polega na tym, że decyzja Urzędu Rady Ministrów zawierała wady prawne i z tego powodu została uchylona przez Naczelny Sąd Administracyjny. W związku z tym nie ma rozstrzygnięcia merytorycznego z powodu wad prawnych, sprawa wróciła do Urzędu Rady Ministrów w celu ponownego przeprowadzenia postępowania, ale już bez wad prawnych.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#GrzegorzRykowski">Jedną z tych wad prawnych było nie dopuszczenie strony katolickiej w procesie postępowania. Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że strona katolicka powinna być stroną w postępowaniu w sprawie, która jej dotyczy. Sądzę, że ponownie dojdzie do rozprawy sądowej, bo któraś ze stron ją wniesie i dopiero w toku tej rozprawy może nastąpi rozstrzygnięcie sporu.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#JacekKuroń">Postaram się w tej sprawie szybko rozpocząć rozmowy.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#EugeniuszWappa">Chciałem wyjaśnić intencję swojej wypowiedzi, w której stwierdziłem, że w Supraślu ławra powinna odrodzić się jako centrum prawosławia, a ponieważ Białorusini zamieszkujący woj. białostockie są wyznania prawosławnego, to automatycznie dla mniejszości białoruskiej będzie to centrum życia kulturowego i duchowego.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#GrzegorzRykowski">Nie kwestionuję intencji pana przewodniczącego Wappy, tylko jestem uważnym słuchaczem i jeżeli pan przewodniczący powiedział: „przekazanie klasztoru na rzecz mniejszości białoruskiej” - to wiem, że od razu powstaje problem. Dlatego trzymajmy się prawosławia.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#SiergiejPlewa">Solidaryzuję się z wypowiedziami panów przewodniczących Syczewskiego i Wappy oraz wicewojewody Rykowskiego. Nie będę ustosunkowywał się do ich wypowiedzi, natomiast proponuję skorygowanie programu wyjazdu Komisji do woj. białostockiego. Sugeruję wyjechać z Warszawy o godz. 13.00, a nie o 15.00. Na granicy województwa w pobliżu rzeki Bug Komisję powitałaby delegacja woj. białostockiego. Po drodze proponuję spotkanie z grupą białoruską w Siemiatyczach lub Kleszczelach.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#SiergiejPlewa">Sugerowałbym spotkanie w Kleszczelach, ponieważ jest rozpoczęta budowa szkoły ze środków finansowych przeznaczonych na mniejszości narodowe. To krótkie spotkanie z udziałem pana burmistrza miasta Kleszczele i radnych, odbyłoby się w gronie wielonarodowościowym, tzn. mniejszości białoruskiej, ukraińskiej, które ze sobą chętnie współpracują.</u>
<u xml:id="u-14.2" who="#SiergiejPlewa">Z Kleszczel wyjazd do Hajnówki i 8 września br. proponuję całodniowy pobyt w Hajnówce, a popołudniowy wyjazd do Białegostoku przesunąć na 9 września. W Hajnówce proponuję zorganizować w muzeum spotkanie Komisji z przedstawicielami organizacji białoruskich, aby umożliwić im zaprezentowanie swojej działalności.</u>
<u xml:id="u-14.3" who="#SiergiejPlewa">Z Hajnówki proponuję wyjazd do Białowieży i obejrzenie rezerwatu żubrów, a także muzeum. Zakończenie posiedzenia Komisji, zgodnie z programem, w Białymstoku.</u>
<u xml:id="u-14.4" who="#SiergiejPlewa">Uważam, że moje propozycje programu pobytu w woj. białostockim pozwala na lepsze wykorzystanie czasu przeznaczonego na spotkanie z ludźmi.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#JerzySzteliga">Panie pośle, czas pobytu zależy od państwa, a z pana posła wypowiedzi wynika, że proponuje pan przedłożenie pobytu na niedzielę. Intencją prezydium Komisji było, aby zorganizować spotkanie ze związkami w ich siedzibach. Chcieliśmy obejrzeć warunki lokalowe, a także spotkać się z każdą z tych organizacji białoruskich.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#SiergiejPlewa">Nie neguję potrzeby spotkań z poszczególnymi związkami, ale proponuję to 9 września br., natomiast 8 września br. uważam, że konieczne jest obejrzenie Puszczy Białowieskiej, a na to należy przeznaczyć ok. 3–4 godzin.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#JerzySzteliga">W związku z propozycją rozszerzenia pobytu w woj. białostockim chciałbym przypomnieć członkom Komisji, że często planujemy posiedzenia wyjazdowe, a później pojawiają się problemy związane z nieobecnością członków Komisji.</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#JerzySzteliga">W trakcie korespondencji pomiędzy marszałkiem Sejmu a środowiskami, z którymi odbywały się takie spotkania wyjazdowe, a zwłaszcza przedłużone na niedzielę, wpływały na piśmie skargi, że była zbyt niska frekwencja członków Komisji.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#SiergiejPlewa">Panie pośle, proponowane przeze mnie zmiany w programie nie przedłużą pobytu na niedzielę.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#JanWyrowiński">Uważam, że podjęcie dzisiaj decyzji dotyczącej zmiany programu pobytu w woj. białostockim sugerowanego przez pana posła Plewę, będzie trudne. Proponuję, aby prezydium Komisji wspólnie z panem posłem Plewą ustaliło ostateczny program tego posiedzenia wyjazdowego. Sądzę, że Puszczę Białowieską możemy zobaczyć przy innej okazji.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#JerzySzteliga">Zgadzam się z panem posłem Wyrowińskim, że program tego wyjazdu należy dopracować w węższym gronie.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#EugeniuszWappa">Całkowicie zgadzam się z propozycją programu pobytu w woj. białostockim przedstawioną przez pana posła. Uważam, że Białystok jest siedzibą wszystkich działających organizacji białoruskich i to spotkanie powinno odbyć się w Białymstoku, jako stolicy województwa, siedzibie administracyjnej, politycznej i kulturowej.</u>
<u xml:id="u-21.1" who="#EugeniuszWappa">Związek Białoruski uważa, że takie spotkania powinny odbywać się w Białymstoku.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#JerzySzteliga">Czy są jeszcze inne zagadnienia, na które Komisja powinna zwrócić uwagę w czasie pobytu w woj. białostockim?</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#SiergiejPlewa">Chciałbym zwrócić uwagę na sprawę klasztoru w Supraślu i proponuję w sobotę, tj. 9 września br., jeżeli będzie czas obejrzeć obiekt. Niezależnie od tego kto otrzyma klasztor, to decyzja przydziału musi zapaść szybko, ponieważ niszczeje zabytek. Uważam, że właścicielem klasztoru powinien być Kościół prawosławny, który związany jest z narodowością białoruską.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#JerzySzteliga">Sądzę, że w najbliższym czasie ten problem zostanie załatwiony zgodnie z oczekiwaniami środowiska, zwłaszcza że na naszym dzisiejszym posiedzeniu są obecni doradcy Urzędu Rady Ministrów i jak powiedział pan wicewojewoda Rykowski sprawa jest w trakcie załatwienia. Na razie musimy czekać na decyzję zgodną z prawem.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#AndrzejMickiewicz">W administracji państwowej do tej pory nie ma jednorodnego organu, który zajmowałby się problematyką mniejszości narodowych w Polsce.</u>
<u xml:id="u-25.1" who="#AndrzejMickiewicz">Po powołaniu nowego rządu z premierem Józefem Oleksym została wprowadzona zmiana w uchwale Rady Ministrów dotycząca Komitetu Społeczno-Politycznego, zgodnie z którą całość spraw dotyczących Polonii, a także mniejszości narodowych w Polsce może być rozpatrywana przez Komitet Społeczno-Polityczny za wiedzą i pod nadzorem wicepremiera Aleksandra Łuczaka. Ale w dalszym ciągu nie ma aparatu tzw. techniczno-wykonawczego, który wykonywałby pracę urzędniczą.</u>
<u xml:id="u-25.2" who="#AndrzejMickiewicz">Z tego powodu, jak również w oparciu o problem reemigracji Polaków z Kazachstanu, powstała koncepcja utworzenia o tymczasowej roboczej nazwie urzędu pełnomocnika ds. narodowościowych. Z ramienia Urzędu Rady Ministrów, urząd ten byłby organem wykonawczym ds. łączności z Polonią, a także do spraw mniejszości narodowych w Polsce, ponieważ są to równoległe sprawy.</u>
<u xml:id="u-25.3" who="#AndrzejMickiewicz">Przedstawiona koncepcja powołania takiego organu Komitetowi Społeczno-Politycznemu została przez niego zaopiniowana pozytywnie i wkrótce ma wpłynąć do Urzędu Rady Ministrów, który będzie ją rozpatrywał.</u>
<u xml:id="u-25.4" who="#AndrzejMickiewicz">Zdecydowanym przeciwnikiem idei powołania tego organu jest minister spraw zagranicznych Władysław Bartoszewski. Swoje uzasadnienie przedstawił na piśmie po zapoznaniu się tylko z fragmentem zagadnienia łączności z Polonią, a z tej części tylko ze sprawą repatriacji Polaków z Kazachstanu i uczynił z tego podstawowy zarzut powołania takiego organu.</u>
<u xml:id="u-25.5" who="#AndrzejMickiewicz">Takie pismo otrzymałem oficjalnie i dlatego nie mogę państwu odpowiedzieć na konkretne pytania dotyczące rozwiązania problemu mniejszości narodowych. Prace na ten temat prowadzone były bardzo intensywnie, przygotowany został projekt, który uzyskał akceptację porozumień międzyresortowych poza tym jednym.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#JerzySzteliga">Czy mógłby pan przekazać Komisji kopię pisma ministra spraw zagranicznych, o którym pan mówił? Przedstawione w piśmie argumenty Komisja mogłaby wykorzystać w dalszej pracy nad tym tematem.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#AndrzejMickiewicz">Panie pośle, nie mam obowiązku zachowania tajemnicy w tej sprawie, ale nie mam uprawnień do powielania i przekazywania oficjalnego pisma ministra spraw zagranicznych.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#JerzySzteliga">Zgodnie z procedurą Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych zwróci się w tej sprawie do ministra spraw zagranicznych.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#HenrykBogdan">Uważam, że nasza Komisja powinna poprzeć propozycję Urzędu Rady Ministrów i przeciwstawić się decyzji ministra spraw zagranicznych, ponieważ przy Urzędzie Rady Ministrów powinien być organ zajmujący się Polakami za granicą i mniejszości narodowych w Polsce. Sądzę, że tych dwóch zagadnień nie można rozdzielać.</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#JerzySzteliga">Chciałbym zapytać, czy wątek dotyczący naszego pobytu w woj. białostockim został wyczerpany? Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos? Nie widzę.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#MirosławCzech">Jestem odmiennego zdania, jeśli chodzi o łączenie zagadnień dotyczących Polaków za granicą i mniejszości narodowych w Polsce. Sądzę, że należałoby zorganizować posiedzenie z udziałem przedstawicieli Urzędu Rady Ministrów w celu wyjaśnienia kontrowersyjnych spraw, ponieważ Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych ma już dorobek i sposób działania wypracowany przez trzy kadencje.</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#JanWyrowiński">Popieram wniosek pana posła Czecha. W świetle przedstawionych dzisiaj informacji przez dyr. Mickiewicza sądzę, że konieczne jest odrębne posiedzenie Komisji poświęcone wyłącznie problematyce mniejszości narodowych w Polsce i Polaków za granicą, na którym uzyskamy informacje ze strony przedstawicieli Urzędu Rady Ministrów o nadanym przez naszą Komisję biegu w tej sprawie, a także przedstawienie obecnej sytuacji. Uważam, że nie można łączyć tych dwóch tematów ze względu na liczebność mniejszości narodowych w Polsce i ilości Polaków za granicą, ponieważ w tym przypadku zawsze będzie dominowała problematyka Polonii.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#JerzySzteliga">Popieram wniosek pana posła Czecha i posła Wyrowińskiego zwłaszcza, że prezydium Komisji planowało posiedzenie poświęcone problematyce Polonii i mniejszości narodowych w Polsce. Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych występowała w tej sprawie do wicepremiera Marka Borowskiego i nie otrzymała odpowiedzi w terminie konstytucyjnym. Sądzę, że jako Komisja przygotowując się do tego posiedzenia powinniśmy zebrać opinie z poszczególnych resortów zajmujących się problematyką Polonii i mniejszości narodowych w Polsce.</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#StanisławPawlak">Popieram wniosek posłów dotyczący odrębnego posiedzenia Komisji na temat mniejszości narodowych w Polsce i sytuacji Polaków za granicą w celu wyjaśnienia kontrowersyjnych kwestii. Problematyka wychodźstwa polskiego za granicą jest częścią funkcji, które zostały zlecone konstytucyjnie i ustawowo ministrowi spraw zagranicznych. Trudno, aby tę problematykę wyjąć z kompetencji ministra spraw zagranicznych przy pomocy posunięć, które w pewnym stopniu ograniczałyby ustawowe obowiązki ministra spraw zagranicznych. W tym przypadku jest to wymóg ustawowy i jeżeli są różnice zdań wśród ministrów, to problem powinien być rozstrzygnięty przez Radę Ministrów w konsultacji z właściwą komisją lub Sejmem.</u>
<u xml:id="u-34.1" who="#StanisławPawlak">Sprawy polityki zagranicznej należą do kompetencji jednego ministra, który funkcjonuje jako członek Rady Ministrów, a Rada Ministrów jako całość zajmuje się polityką zagraniczną i ponosi odpowiedzialność konstytucyjną, a także przed Sejmem.</u>
<u xml:id="u-34.2" who="#StanisławPawlak">Myślę, że dobrze byłoby, aby Komisja mogła wysłuchać stanowiska osób zajmujących się tą sprawą i wyjaśnić kontrowersje w tej kwestii, natomiast wyjmowanie jednego zagadnienia z zakresu polityki zagranicznej i parcelowanie spraw polityki zagranicznej między różne komórki, resorty czy specjalnych pełnomocników nie jest właściwym rozwiązaniem. Na podstawie praktyki innych państw, które mają równie wielką grupę wychodźstwa i podobne problemy narodowościowe, przyjmuje się generalną zasadę, że sprawa osób pochodzenia, w naszym przypadku, polskiego za granicą jest częścią działalności polityki zagranicznej państwa i musi to uwzględniać w swojej pracy Ministerstwo Spraw Zagranicznych, które za to ponosi odpowiedzialność.</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#JerzySzteliga">Jeszcze raz potwierdza się opinia, że posiedzenie poświęcone problematyce Polonii i mniejszości narodowych w Polsce jest zasadne. Rozumiem, że przedmiotem najbliższego posiedzenia Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych po posiedzeniu wyjazdowym będzie rozpatrzenie tego zagadnienia i dezyderatu skierowanego przez nas do Rady Ministrów. Nie widzę sprzeciwu. Temat ten jest nam bliski zwłaszcza, że w najbliższym czasie będzie omawiana sprawa budżetu na przyszły rok i Komisja nie ma wpływu na wysokość kwot przeznaczanych na wspomaganie mniejszości narodowych w Polsce, może tylko opiniować tak jak czyniła to w ubiegłym roku.</u>
<u xml:id="u-35.1" who="#JerzySzteliga">Chciałbym serdecznie podziękować wszystkim przybyłym gościom za przyjęcie naszego zaproszenia, którzy uczestniczyli w posiedzeniu naszej Komisji. Myślę, że państwo przyjmą zaproszenie do uczestniczenia w posiedzeniu wyjazdowym.</u>
<u xml:id="u-35.2" who="#JerzySzteliga">Zamykam punkt pierwszy.</u>
<u xml:id="u-35.3" who="#JerzySzteliga">Przechodzimy do spraw różnych.</u>
<u xml:id="u-35.4" who="#JerzySzteliga">Chciałbym poinformować Komisję o wynikach posiedzenia dotyczącego mniejszości ukraińskiej w RP i naszym pobytem w Przemyślu.</u>
<u xml:id="u-35.5" who="#JerzySzteliga">Na ręce pana marszałka Sejmu z Ministerstwa Finansów wpłynęło pismo podpisane przez panią minister Elżbietę Chojnę-Duch z następującą informacją: „Ministerstwo Finansów otrzymało za pośrednictwem gabinetu Prezesa Rady Ministrów dezyderat nasz nr 5 w sprawie wsparcia finansowego z rezerwy budżetowej Rady Ministrów budowy - adaptacji archiwum państwowego w Przemyślu”.</u>
<u xml:id="u-35.6" who="#JerzySzteliga">W związku z koniecznością uzgodnienia stanowiska w tej sprawie z Ministerstwem Edukacji Narodowej jest prośba skierowana przez panią minister do marszałka Sejmu o prolongowanie terminu. Ale jest to prośba nieskrupulatna, urzędnicza, bo nie wiemy jak długo, w związku z tym za zgodą członków Komisji, prezydium Komisji będzie zwracać się do pani minister, aby uściśliła termin zakończenia uzgodnień.</u>
<u xml:id="u-35.7" who="#JerzySzteliga">Następne pismo wpłynęło od ministra edukacji narodowej dotyczące liceum ogólnokształcącego w Przemyślu z następującą informacją: „Uprzejmie państwa informuję, że minister edukacji narodowej podjął decyzję o przekazaniu na dokończenie budowy tej szkoły - zgodnie z terminem kwotę w wysokości 200 tys. zł”.</u>
<u xml:id="u-35.8" who="#JerzySzteliga">Czy ktoś z państwa ma jeszcze jakieś uwagi czy propozycje? Nie widzę.</u>
<u xml:id="u-35.9" who="#JerzySzteliga">W imieniu Komisji chciałbym podziękować pani dr Melanii Bondaruk - przedstawicielce Ministerstwa Edukacji Narodowej, która jest dzisiaj ostatni raz, za dotychczasową współpracę i liczymy na dalsze owocne kontakty z panią. Liczę, że pani z nami pojedzie do Białegostoku.</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#MelaniaBondaruk">Dziękuję za dotychczasową miłą współpracę.</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#JerzySzteliga">Myślę, że będzie pani o nas pamiętała.</u>
<u xml:id="u-37.1" who="#JerzySzteliga">Chciałem państwa jeszcze poinformować, że trwają pertraktacje związane z decyzją prezydium Komisji dotyczącą wydania informatora o mniejszościach narodowych.</u>
<u xml:id="u-37.2" who="#JerzySzteliga">Mam nadzieję, że Kancelaria Sejmu sfinansuje to wydawnictwo, które będzie pomocne w dalszej pracy posłów i administracji rządowej.</u>
<u xml:id="u-37.3" who="#JerzySzteliga">Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>