text_structure.xml 20.3 KB
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#MarekMazurkiewicz">Otwieram posiedzenie połączonych Komisji: Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#MarekMazurkiewicz">Witam wszystkich obecnych, a zwłaszcza przybyłych przedstawicieli władz.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#MarekMazurkiewicz">Przedmiotem dzisiejszego posiedzenia jest rozpatrzenie wniosków do projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo o stowarzyszeniach, zgłoszonych w drugim czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#MarekMazurkiewicz">Przypomnę państwu, że sprawozdanie podkomisji zostało już złożone. Było ono rekomendowane przez połączone Komisje. W czasie drugiego czytania zgłoszono dwa wnioski, które mają charakter zintegrowany.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#MarekMazurkiewicz">Naszym zadaniem jest rekomendowanie przyjęcia bądź odrzucenia tych wniosków. Wnioskodawcą jest pan poseł Pańtak, który bierze udział w dzisiejszym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#MarekMazurkiewicz">Proponuję, żeby najpierw zabrał głos pan przewodniczący Ciemniewski, a następnie udzielimy głosu posłowi Pańtakowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JerzyCiemniewski">Uważam, że najpierw powinniśmy wysłuchać wnioskodawcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MarekMazurkiewicz">Udzielam głosu wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#MarekMazurkiewicz">Przypomnę, że wnioski zostały złożone na piśmie. Wiemy, o co chodzi. Prosiłbym jednak o krótką motywację i uzasadnienie.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Pańtak /niez./: Chciałbym wycofać wniosek 1a o brzmieniu: „... w art. 13 skreśla się ust. 2 i oznaczenie ust. 1” i wniosek 2 w całości. Dokonanie tych poprawek naruszałoby zasadę nadzoru, o czym mówił poseł sprawozdawca.)</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#MarekMazurkiewicz">Konsekwencją skreślenia wniosku 1a jest skreślenie wniosku 2, jako wniosku związanego. Wycofuję te wnioski.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#MarekMazurkiewicz">Czy pan poseł wycofuje cały wniosek 1?</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Pańtak /niez./: Wycofuję wniosek 1a.)</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#MarekMazurkiewicz">Wniosek 1a został wycofany w całości.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Pańtak /niez./: Mogę uzasadnić tę decyzję.)</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#MarekMazurkiewicz">Nie jest to potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Pańtak /niez./: Konsekwencją wycofania wniosku 1a jest wycofanie wniosku 2. Wniosek 2 stanowi konsekwencję przyjęcia wniosku 1a.)</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#MarekMazurkiewicz">Poseł wnioskodawca wycofał wniosek 1a i cały wniosek 2. Ten fakt odnotowujemy.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#MarekMazurkiewicz">Aktualne pozostają wnioski 1b i 1c.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#MarekMazurkiewicz">Proszę w takim razie o wypowiedź na temat tych wniosków.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Pańtak /niez./: Wniosek 1b nie narusza zasady nadzoru. Myślę, że ten przepis zastosowano z ostrożności. Jest to metoda o charakterze policyjnym, która ma związek z rewizją. Ponieważ organ nadzorujący ma prawo żądać dostarczenia dokumentów, o czym jest mowa w dalszych przepisach, więc istnieją inne środki nadzoru.)</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#MarekMazurkiewicz">Podtrzymuję wniosek, żeby ten przepis skreślić, gdyż ma on charakter przepisów z PRL. To skreślenie nie narusza konstrukcji ustawy.</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#MarekMazurkiewicz">Podobna jest sytuacja w przypadku wniosku 1c. Skreślany przepis mówi, że organ nadzorujący nakłada grzywnę. Jest to jakiś relikt, żeby organ administracji państwowej nakładał grzywnę. Gdyby robił to sąd, to byłaby zupełnie inna sytuacja. Uważam, że nie może tego robić organ administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#MarekMazurkiewicz">Głos zabierze poseł sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JerzyCiemniewski">Podtrzymuję swoje stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JerzyCiemniewski">Gdyby te propozycje były elementem całościowej zmiany koncepcji nadzoru, to w moim przekonaniu, byłyby one ze wszech miar pożądane. Wydaje mi się, że powinniśmy myśleć o zmianie charakteru nadzoru nad stowarzyszeniami. Powinniśmy dążyć do przejścia do nadzoru czysto sądowego.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#JerzyCiemniewski">Tego nie da się załatwić kilkoma prostymi zmianami.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#JerzyCiemniewski">Pan poseł Pańtak wycofał swój pierwszy wniosek. Przeglądanie w lokalu stowarzyszenia, w obecności przedstawiciela władz stowarzyszenia, dokumentów związanych z działalnością stowarzyszenia oraz sporządzanie z nich notatek, odpisów i wyciągów jest elementem mniej dolegliwym (w ramach nadzoru administracyjnego) niż żądanie przedstawienia tych dokumentów.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#JerzyCiemniewski">Jest to mniejsza dolegliwość, jeśli robi się to na miejscu i w obecności przedstawiciela.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#JerzyCiemniewski">Nie mam wątpliwości, że w art. 26 należałoby zastąpić wyrazy „organ nadzoru” wyrazem „sąd”. To chyba jest w pełni możliwe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#MarekMazurkiewicz">Ale w tych przepisach jest mowa o skardze sądowej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JerzyCiemniewski">Tak, ale w sprawie zwolnienia od grzywny. Nie dotyczy to jednak wymierzenia stowarzyszeniu grzywny.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#JerzyCiemniewski">Tu widziałbym możliwość zmiany. Jak rozumiem, wnioskodawca może zmodyfikować swój wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#AndrzejBrachmański">Podzielam tok rozumowania pana posła sprawozdawcy. Wyciągam jednak nieco inne wnioski.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#AndrzejBrachmański">Rzeczywiście istnieje potrzeba zupełnej zmiany formy nadzoru nad pracą stowarzyszenia. Zmiana ta byłaby jednak zbyt szeroka w ramach przeprowadzanej nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#AndrzejBrachmański">Propozycja pana posła Pańtaka jest możliwa do zaakceptowania przez Komisje. Jest to krok ułomny, ale zmierzający w dobrym kierunku. Ten wniosek nie zmienia konstrukcji ustawy, ale pozwala zastąpić nadzór administracyjny, bardziej właściwym nadzorem sądowym.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#AndrzejBrachmański">Proponuję, żeby Komisje zarekomendowały przyjęcie obu wniosków zgłoszonych przez pana posła Pańtaka. Wnioski te idą we właściwym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#AndrzejBrachmański">Pan poseł sprawozdawca ma rację, że w którymś momencie trzeba będzie przystąpić do nowelizacji tej ustawy pod kątem kontroli stowarzyszeń. Będzie to następny etap prac.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#AndrzejBrachmański">Zgłoszone wnioski stanowią mały krok we właściwym kierunku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#MarekMazurkiewicz">Przed udzieleniem głosu posłowi wnioskodawcy, chciałbym wypowiedzieć się nie na prawach przewodniczącego, a jako dyskutant.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#MarekMazurkiewicz">Wydaje mi się, że poseł sprawozdawca ma rację. Skreślenie w art. 25 pkt. 2 jest bardziej dolegliwe z punktu widzenia nadzoru niż jego utrzymanie. W tym przepisie mamy wymienione pewne instrumenty nadzoru. Jest to zażądanie dostarczenia w określonym terminie uchwał itd. Jest to też możliwość przejrzenia dokumentów w lokalu stowarzyszenia przy udziale przedstawiciela stowarzyszenia. Jest to technika bardzo prosta i mało uciążliwa dla stowarzyszenia.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#MarekMazurkiewicz">Bardziej dolegliwe jest związane z przywiezieniem dokumentów do organu nadzorującego „zażądanie od władz stowarzyszenia niezbędnych wyjaśnień”.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#MarekMazurkiewicz">Wydaje się, że ta pierwsza możliwość jest bardziej łagodna w stosunku do stowarzyszenia.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#MarekMazurkiewicz">O ile zrozumiałem dotychczasową dyskusję i polemikę, a także wyjaśnienie pana posła wnioskodawcy, to jego intencja dotycząca art. 26 sprowadzałaby się do modyfikacji wniosku w ten sposób, żeby art. 26 otrzymał brzmienie: „W razie niezastosowania się do wymagań określonych w art. 6 sąd na wniosek organu nadzorującego nakłada grzywnę”. W przypadku rażącego naruszania przez stowarzyszenie obowiązków, jakaś sankcja być musi.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#MarekMazurkiewicz">Znamy wiele stowarzyszeń, które nie zawsze w pełni realizują obowiązki wynikające z tego prawa.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#MarekMazurkiewicz">Prosiłbym o ustosunkowanie się do mojej wypowiedzi wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Pańtak /niez./: W przypadku art. 26 jestem skłonny zgodzić się na wprowadzenie proponowanej poprawki. Jest to logiczna propozycja.)</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#MarekMazurkiewicz">Bardzo raziło mnie to, że grzywnę wymierza się w sposób administracyjny. W tej sprawie nie ma sporu.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#MarekMazurkiewicz">Uważam, że panowie przewodniczący odczytują omawiany przepis w dobrej wierze. Ja natomiast odczytuję go w ten sposób, że jest to zawoalowana forma nadzoru policyjnego. Ten przepis jest pięknie napisany i grzecznie. Ale przecież jest to typowa rewizja.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#MarekMazurkiewicz">Powtórzę moje argumenty. BBWR jest stowarzyszeniem. Ja jestem w tej chwili bezpartyjny. Rozważam nawet możliwość założenia stowarzyszenia, które być może będzie miało posła w parlamencie, a może nawet posłów.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#MarekMazurkiewicz">Każdy organ administracyjny może przyjść w obecności jednego przedstawiciela władzy. Co to znaczy w obecności przedstawiciela władzy? To może być jakiś dysydent. Można wezwać Kowalskiego i powiedzieć mu, że jest przedstawicielem władzy. Taki przedstawiciel może mi zrobić rewizję. Może obejrzeć i odpisać wszystkie dokumenty. Tak rozumiem ten przepis.</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#MarekMazurkiewicz">Nie chcę nikogo posądzać o takie metody działania. Ten przepis jest rażący i może być nadużywany. W ustawie z 1989 r. był pewien postęp w stosunku do ustawy o stowarzyszeniach z 1984 r. Wtedy był to ogromny postęp. W tej chwili ten przepis razi.</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#MarekMazurkiewicz">Mogą być różne metody walki politycznej. Można do niej wykorzystać ten przepis.</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#MarekMazurkiewicz">Uważam, że nic się nie stanie, jeżeli grzywna zostanie utrzymana. Organ nadzorujący może zażądać dostarczenia dokumentów. Niech stowarzyszenie je przyśle. Nie można jednak robić rewizji. Jeżeli stowarzyszenie ma obowiązki ewidencyjne działalności gospodarczej, to mogą to robić organy fiskalne, ale tylko w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej i spraw podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#MarekMazurkiewicz">Tu jest zachwiana równowaga samodzielności stowarzyszenia. Ten przepis, niby bardzo wygodny, może być przyczyną różnego rodzaju nadużyć.</u>
          <u xml:id="u-8.16" who="#MarekMazurkiewicz">Może będzie to jedno zagrożenie rocznie w skali kraju. Nie wiem. Niech taka groźba nad stowarzyszeniem nie wisi. Taka jest moja intencja.</u>
          <u xml:id="u-8.17" who="#MarekMazurkiewicz">Panowie czytając ten przepis odbierają go bardzo pozytywnie. Tak też go można rozumieć. Różnie jednak bywa z pozytywnym odbieraniem przepisów przez urzędników administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-8.18" who="#MarekMazurkiewicz">W takim razie mam do pana pytanie. Chciałbym, żebyśmy dobrze wiedzieli, o czym mówimy. Sądzę, że akurat nas dwóch trudno jest posądzać o wspieranie policyjnych działań.</u>
          <u xml:id="u-8.19" who="#MarekMazurkiewicz">Mamy chyba tę przewagę, że mamy przed sobą pełny tekst ustawy. Natomiast w propozycji wniosku przedstawiony jest tylko jeden artykuł.</u>
          <u xml:id="u-8.20" who="#MarekMazurkiewicz">Przepis dotyczący przeglądania dokumentów koresponduje - jak mi się wydaje - z art. 28, który określa przedmiot i w gruncie rzeczy ostateczne sankcje. Artykuł ten mówi: „W razie stwierdzenia, że działalność stowarzyszenia jest niezgodna z prawem lub narusza postanowienia statutu w sprawach, o których mowa w art. 10, organ nadzorujący w zależności od rodzaju i stopnia stwierdzonych nieprawidłowości może wystąpić o ich usunięcie w określonym terminie, udzielić ostrzeżenia władzom stowarzyszenia, a także wystąpić do sądu o zastosowanie środka określonego w art. 29”.</u>
          <u xml:id="u-8.21" who="#MarekMazurkiewicz">W art. 29 jest mowa o sankcji upomnienia i innych aż do uchylenia uchwały. W art. 10 znajduje się określenie m.in. kwestii statutowych i celów stowarzyszenia.</u>
          <u xml:id="u-8.22" who="#MarekMazurkiewicz">Bez możliwości obiektywnego stwierdzenia na podstawie dokumentów, czy ta działalność jest zgodna, czy niezgodna z prawem, jeżeli istnieją ku temu uzasadnione przesłanki. Jak wiemy, nie można tego stwierdzić bez dostępu do dokumentów.</u>
          <u xml:id="u-8.23" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Pańtak /niez./: Rozumiem, że to było pytanie?)</u>
          <u xml:id="u-8.24" who="#MarekMazurkiewicz">Odpowiadam. To nie narusza konstrukcji. W tym przepisie jest mowa o sytuacji, w której już stwierdzono naruszenie przepisu. To może być uchwała, to może być sygnał od członków stowarzyszenia. Wtedy wszczyna się postępowanie.</u>
          <u xml:id="u-8.25" who="#MarekMazurkiewicz">Przepis, o którym mówimy, jest taki, że jeśli jest stowarzyszenie, to można szukać na niego „haka”. Nic o tym stowarzyszeniu nie wiem, ale np. jako urzędnik otrzymuję polecenie polityczne. Urzędnik idzie i szuka. Przegląda dokumenty i coś znajdzie. Nie jest tam napisane, że może żądać dokumentów, kiedy w stowarzyszeniu dzieje się coś złego. Może nie być żadnych sygnałów, a organ nadzorujący może zacząć szukać.</u>
          <u xml:id="u-8.26" who="#MarekMazurkiewicz">Przecież nie można dostarczać dowodów przeciwko sobie. Ten przepis właśnie tak może być rozumiany.</u>
          <u xml:id="u-8.27" who="#MarekMazurkiewicz">Jak w takim razie chce pan ustalić niezgodność z prawem i naruszenie postanowień statutu bez możliwości wglądu w dokumenty?</u>
          <u xml:id="u-8.28" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Pańtak /niez./: Art. 25 nadaje prawo organowi nadzorującemu do żądania dostarczenia w wyznaczonym terminie odpisu uchwał walnego zebrania członków oraz niezbędnych wyjaśnień. Ten przepis pozostawiam. Statut stowarzyszenia ma organ nadzorujący i sąd.)</u>
          <u xml:id="u-8.29" who="#MarekMazurkiewicz">Jeżeli stowarzyszenie narusza prawo, to najpierw musi być działanie lub zaniechanie, żeby było naruszenie prawa. Nie można szukać w stowarzyszeniu jakichś „haków”. Tak to rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-8.30" who="#MarekMazurkiewicz">Żądanie wyjaśnień może dotyczyć spraw, które budzą pewne wątpliwości. Organ nadzorujący może pytać, czy prawdą jest, że podjęliście określoną uchwałę itd.</u>
          <u xml:id="u-8.31" who="#MarekMazurkiewicz">Żądam wtedy wyjaśnień, a stowarzyszenie musi ich udzielić. Zgadzam się, aby w przypadku stwierdzonych naruszeń utrzymać grzywnę, z tym że nakładaną przez sąd.</u>
          <u xml:id="u-8.32" who="#MarekMazurkiewicz">Uważam, że pozostaje pełny nadzór nad stowarzyszeniem. Nie jest to nadzór zachwiany.</u>
          <u xml:id="u-8.33" who="#MarekMazurkiewicz">Czy ta sprawa wymaga dodatkowych wyjaśnień?</u>
          <u xml:id="u-8.34" who="#MarekMazurkiewicz">Jak poseł wnioskodawca odnosi się w trybie autopoprawki do wniosku 1c?</u>
          <u xml:id="u-8.35" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Pańtak /niez./: Tak jak sugerował to pan przewodniczący.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JerzyCiemniewski">Art. 26 brzmiałby: „W razie niezastosowania się stowarzyszeń do wymagań określonych w art. 25 sąd na wniosek organu nadzorującego może nałożyć na stowarzyszenie grzywnę w wysokości jednorazowej nie wyższej niż...”.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#JerzyCiemniewski">Chyba wymiar grzywny musi być dostosowany do nowych stawek pieniężnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#MarekMazurkiewicz">Czyli zmiana polega na zastąpieniu wyrazów: „organ nadzorujący” wyrazami...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzedstawicielkaBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Nie, gdyż w dalszej części tego artykułu także występuje organ nadzorujący.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PrzedstawicielkaBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Proponuję wniosek sformułować następująco, żeby pierwszemu zdaniu w art. 26 nadać brzmienie - i podać brzmienie tak, jak było to proponowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#MarekMazurkiewicz">Czy można tę propozycję powtórzyć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzedstawicielkaBiuraLegislacyjnegoKS">Mam już odnotowaną tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#MarekMazurkiewicz">Jest to zmiana w formie autopoprawki posła Pańtaka.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#MarekMazurkiewicz">Wniosek 1b dotyczący art. 25 pan poseł podtrzymuje. Rozumiem, że poseł sprawozdawca ma w tej sprawie pewne wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#MarekMazurkiewicz">W związku z tym w sprawie obydwu wniosków powinniśmy wyrazić opinię Komisji poprzez głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#MarekMazurkiewicz">Rozpatrzymy wniosek 1b. Kto z państwa jest za przyjęciem wniosku o skreślenie pkt. 2 w art. 25 dotyczącego prawa przeglądania dokumentów związanych z działalnością stowarzyszenia w lokalu stowarzyszenia, w obecności przedstawicieli jego władz?</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#MarekMazurkiewicz">Za wnioskiem głosowało 5 posłów, przeciwko 4 posłów, 3 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#MarekMazurkiewicz">Stwierdzam, że połączone Komisje rekomendują przyjęcie wniosku 1b.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#MarekMazurkiewicz">W sprawie wniosku 1c nie było sprzeciwu. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu wniosku w brzmieniu podanym w autopoprawce sprowadzającej się do tego, że prawo karania otrzymuje sąd na wniosek organu nadzorującego stowarzyszenie? Nie widzę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#MarekMazurkiewicz">Stwierdzam, że połączone Komisje rekomendują przyjęcie wniosku 1c.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#MarekMazurkiewicz">Pozostałe wnioski zgłoszone w trakcie drugiego czytania zostały wycofane przez wnioskodawcę.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#MarekMazurkiewicz">Sprawozdawcą połączonych Komisji nadal pozostaje pan poseł J. Ciemniewski.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#MarekMazurkiewicz">W ten sposób wyczerpaliśmy porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia. Dziękuję państwu za udział.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#MarekMazurkiewicz">Proszę o przejście na salę plenarną, gdzie za chwilę omawiany będzie sprawa referendum.</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#MarekMazurkiewicz">Zamykam posiedzenie połączonych Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>