text_structure.xml 512 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 08)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Wiesław Chrzanowski oraz wicemarszałkowie: Józef Zych, Henryk Bąk, Jacek Kurczewski i Dariusz Wójcik)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WiesławChrzanowski">Otwieram posiedzenie Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#WiesławChrzanowski">Na sekretarzy powołuję posłów Tadeusza Jędrzejczaka i Jana Kulasa.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#WiesławChrzanowski">Protokół i listę mówców prowadzić będzie poseł Tadeusz Jędrzejczak.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#WiesławChrzanowski">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#WiesławChrzanowski">Protokół 16 posiedzenia uważam za przyjęty wobec niewniesienia przeciwko niemu zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#WiesławChrzanowski">Porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia został paniom posłankom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#WiesławChrzanowski">Prezes Rady Ministrów przedstawił wniosek o odwołanie pana Andrzeja Olechowskiego ze stanowiska ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#WiesławChrzanowski">Grupa posłów przedstawiła wniosek o odwołanie Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#WiesławChrzanowski">Przypominam, że Sejm na poprzednim posiedzeniu nie zakończył drugiego czytania projektów ustaw dotyczących ograniczenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#WiesławChrzanowski">Komisje przedstawiły projekt uchwały w sprawie rokowań co do zasad i zakresu wykupu uprawnień do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego. Sprawa wprowadzenia punktu dotyczącego tego projektu do porządku obrad będzie przedmiotem posiedzenia Konwentu Seniorów, które odbędzie się w czasie pierwszej przerwy. Przedmiotem tego posiedzenia będzie również projekt uchwały Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich o wygaśnięciu mandatu św. pamięci posła Mariana Kępki i powołaniu na to miejsce kolejnego posła z listy.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#WiesławChrzanowski">W związku z tym Prezydium Sejmu proponuje dodanie nowych punktów porządku dziennego w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#WiesławChrzanowski">8. Wniosek prezesa Rady Ministrów o odwołanie Andrzeja Olechowskiego ze stanowiska ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#WiesławChrzanowski">9. Poselski wniosek o odwołanie Rady Ministrów (druk nr 310).</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#WiesławChrzanowski">10. Głosowanie nad wnioskami dotyczącymi projektu ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (druki nr 43, 92 i 256).</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#WiesławChrzanowski">Odpowiedniej zmianie ulegną oznaczenia pozostałych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#WiesławChrzanowski">Prezydium Sejmu proponuje również rozpatrzenie punktu dotyczącego interpelacji i zapytań poselskich w trzecim dniu posiedzenia, tj. w sobotę w godz. od 11.30 do 13.30.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#WiesławChrzanowski">Prezydium Sejmu przewiduje, że głosowania dotyczące projektu budżetu i ustaw towarzyszących zostaną przeprowadzone w piątek, to jest w dniu jutrzejszym rano.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#WiesławChrzanowski">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm na podstawie art. 46 tymczasowego regulaminu Sejmu przystąpił do rozpatrzenia na obecnym posiedzeniu tych punktów porządku dziennego, do których druki zostały doręczone w terminie późniejszym, niż to przewiduje art. 43 ust. 2 tymczasowego regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#WiesławChrzanowski">Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów pragnie zabrać głos w sprawie porządku dziennego?</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#WiesławChrzanowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#ZdzisławDubiella">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Grupa posłów Parlamentarnego Klubu Porozumienia Centrum wnosi o wprowadzenie do porządku obrad nowego punktu 1, mianowicie dotyczącego podjęcia uchwały w sprawie głosowania nad poselskim wnioskiem o odwołanie Rady Ministrów po wykonaniu przez ministra spraw wewnętrznych uchwały Sejmu z dnia 28 maja br. w sprawie ujawnienia współpracowników UB i SB w części dotyczącej urzędników państwowych od wojewody wzwyż oraz posłów i senatorów.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#ZdzisławDubiella">Uzasadnienie: Sejm wymienioną uchwałą zobowiązał członka Rady Ministrów - ministra spraw wewnętrznych do wykonania określonego zadania. Ewentualne wcześniejsze odwołanie rządu uniemożliwiałoby ministrowi wykonanie tego zadania.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#WiesławChrzanowski">Czy ktoś z państwa jeszcze chce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#WiesławChrzanowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Grupa posłów wnosi o wprowadzenie przed ewentualnym głosowaniem nad wnioskiem o wotum nieufności dla rządu punktu porządku dziennego dotyczącego następującej deklaracji:</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#JanuszKorwinMikke">Sejm Rzeczypospolitej Polskiej na posiedzeniu w dniu...itd. uroczyście deklaruje, że do czasu uchwalenia nowej konstytucji wnioski o wotum nieufności wobec rządu poddawane będą pod głosowanie wyłącznie wraz z wnioskiem o powołanie nowego prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#JanuszKorwinMikke">Uzasadniam. Wprowadzenie konstruktywnego wotum nieufności w trybie deklaracji jest po prostu postulowane przez wiele klubów poselskich. Ponieważ niemożliwe jest zrobienie tego w trybie konstytucyjnym, możemy się do tego sami zobowiązać w trybie art. 48 pkt 3 tymczasowego regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WiesławChrzanowski">Czy jeszcze ktoś z pań posłanek i panów posłów pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pragnę złożyć sprzeciw wobec dwóch wniosków, tzw. wniosków nagłych. Myślę, że na tej sali powinna obowiązywać zasada legalizmu i powinna ona być realizowana. Cenię sobie oryginalne pomysły pana Korwin-Mikke, ale realizacja tego ostatniego pomysłu, o którym pan poseł Korwin-Mikke mówił, wymaga zmiany konstytucji. I w tym wypadku właściwy byłby projekt ustawy o zmianie konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#JanuszSzymański">To prawda, dlatego że konstytucja reguluje tryb powoływania i odwoływania rządu i prezydent Rzeczypospolitej Polskiej ma, na zasadzie wyłączności, prawo do złożenia wniosku o powołanie rządu, powołanie premiera.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Zgłaszam sprzeciw. Myślę, że Izba powinna racjonalnie badać projekty propozycji. Jest przewidziany regulaminem tryb - 10 dni na zapoznanie się z projektem, i dopiero po wydrukowaniu tekstu projektu uchwały można rozstrzygać o włączeniu go do porządku dziennego. W tej chwili nikt nie wie dokładnie, jak te pomysły wyglądają.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#WiesławChrzanowski">W tej sprawie? W innej sprawie, bo w tej już jest zgłoszony wniosek za i wniosek przeciwny.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#WiesławChrzanowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#ZdzisławDomański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ze względu na wagę i rangę uchwał zgłoszonych przez Parlamentarny Klub PC, Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego prosi o półgodzinną przerwę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WiesławChrzanowski">Wysoka Izbo! Wobec tego, że chodzi o sprawę, która będzie w dniu jutrzejszym przedmiotem obrad Sejmu, a w czasie pierwszej przerwy ma się zebrać Konwent Seniorów, więc może po przerwie poddalibyśmy pod głosowanie kwestie związane z uzupełnieniem porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wysoce sobie ceniąc prawnicze podejście mojego Wielce Czcigodnego Kolegi, chciałem zauważyć, że art. 48 pkt 3 dotyczy trybu deklaracji, a deklaracja jest to dokument zawierający zobowiązanie do określonego postępowania. I Sejm może sam się zobowiązać, że dopiero wtedy będzie głosował nad wotum nieufności wobec rządu, jeśli np. pan prezydent wysunie pana Pawlaka jako kandydata na prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#JanuszKorwinMikke"> Tak jest, tak jest. I wówczas będzie głosował, czy ma być pan Pawlak czy pan Olszewski.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#JanuszKorwinMikke">Możemy się zobowiązać do takiego trybu postępowania. To jest tylko zmiana trybu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#JacekMaziarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Porozumienia Centrum podtrzymuje swój wniosek, żeby nasza propozycja dotycząca uchwały była wprowadzona jako punkt 1 do porządku dziennego. W związku z tym wymagałoby to, żeby głosowanie odbyło się dzisiaj, a nie w dniu jutrzejszym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#WiesławChrzanowski">W związku z podtrzymaniem tego wniosku za chwilę ogłoszę przerwę, tylko przedtem zapytuję raz jeszcze: czy nie ma innych wniosków dotyczących porządku obrad? Chodzi o to, żeby wszystkie sprawy mogły być ewentualnie rozpatrzone łącznie przez Konwent Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#JacekTaylor">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wnoszę o uzupełnienie porządku obrad o punkt dotyczący informacji ministra sprawiedliwości na temat tego, czy i jakie kroki przedsięwziął w celu ścigania sprawców akcji zniesławiania ministra spraw zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej, która miała miejsce na łamach pisma „Nowy Świat” w dniach 26 i 27 maja br. oraz w Telewizji Polskiej w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Wczorajszym.)</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#JacekTaylor">Sprawę traktuję jako pilną ze względu na to, że ta przestępcza akcja się nasila.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#WiesławChrzanowski">Wysoka Izbo! Czy są jeszcze jakieś wnioski?</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#MaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozumiem emocje związane z politycznymi częściami naszych debat, natomiast chciałem zgłosić wniosek w sprawie porządku obrad dotyczący merytorycznej części naszych posiedzeń - debaty nad ustawą budżetową i ustawami okołobudżetowymi. Nie wydaje mi się właściwe, aby w tak ważnych sprawach merytorycznych ograniczać debatę do tak krótkiego czasu. Nie wydaje mi się również zasadne, aby w tak ważnych sprawach postępować w sposób, który na skutek połączenia debaty nad ustawami okołobudżetowymi z debatą nad ustawą budżetową, de facto przesądza o jej wyniku.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#MaciejManicki">I w tym stanie rzeczy - a pamiętamy również o tym, że wszystkie te ustawy, wszystkie jak jedna, obarczone są czymś, co nazwałbym grzechem pierworodnym, obarczone są brakiem konsultacji społecznej, brakiem konsultacji ze związkami zawodowymi - wnoszę o to, aby, po pierwsze, debata nad ustawami okołobudżetowymi i debata nad ustawą budżetową były to debaty rozłączne, aby najpierw przeprowadzić debatę na temat ustaw okołobudżetowych i potem odpowiednio do jej wyników prowadzić debatę nad budżetem państwa.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#MaciejManicki">Jeśli ten wniosek nie uzyska akceptacji, proponuję, aby choćby wydłużyć debatę łączną nad tymi punktami.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#WiesławChrzanowski">Proszę bardzo, pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#HenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę zgłosić wniosek o odrzucenie propozycji przedstawionej przez pana posła Manickiego dotyczącej porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#HenrykGoryszewski">Po pierwsze, w czasie pierwszego czytania, poza wystąpieniami klubowymi, o ile mnie pamięć nie myli, w debacie budżetowej wzięło udział ponad 100 mówców. Debata trwała wyjątkowo długo i to nie z prawej strony sali pojawiają się zarzuty, że Sejm nie zajmuje się niczym innym tylko gadaniem.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#HenrykGoryszewski">Po drugie, ustawa budżetowa była poddana wnikliwej analizie trwającej bez mała dwa miesiące, rozpatrywana była nie w jednej, tylko w wielu komisjach, również z udziałem osób z zewnątrz, spoza sfery rządowej.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#HenrykGoryszewski">Po trzecie, był taki moment, kiedy posłowie - nie wiem czy personalnie pan poseł Manicki, czy posłowie jemu bliscy - podnosili również zarzuty, że nie można pracować nad budżetem, skoro nie ma ustaw okołobudżetowych.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#HenrykGoryszewski">Jestem więc głęboko zdziwiony, że kiedy, mimo różnych działań opóźniających, przedłużających debatę w komisjach, doszło wreszcie do drugiego czytania ustawy budżetowej, próbuje się znowu ją odwlekać, używając argumentów dokładnie odwrotnych.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#HenrykGoryszewski">Rozumiem, że można prowadzić działania opóźniające. To jest zupełnie zrozumiałe. To jest jedna z metod działalności politycznej. Tylko należy przynajmniej używać stale tych samych argumentów, a nie w zależności od sytuacji zmieniać te argumenty na przeciwne.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#WiesławChrzanowski">Wniosek ten...</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Jeszcze poseł Soska z PSL.)</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#WiesławChrzanowski">Był głos za i głos przeciw.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Był tylko głos popierający.)</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#WiesławChrzanowski">W tej sprawie, zgodnie z regulaminem, są dwa głosy.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: W sprawie wniosku pana posła Goryszewskiego.)</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#WiesławChrzanowski">Czy w tej sprawie czy w innej?</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: Przepraszam, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-20.10" who="#WiesławChrzanowski">Nie, teraz dyskusji na temat wniosków formalnych nie ma.</u>
          <u xml:id="u-20.11" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: Chciałem zabrać głos w sprawie wypowiedzi posła Goryszewskiego.)</u>
          <u xml:id="u-20.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Głos do wniosku pana posła Manickiego.)</u>
          <u xml:id="u-20.13" who="#WiesławChrzanowski">Przepraszam, w tej sprawie nie udzielam głosu. Regulamin przewiduje jeden głos za i jeden przeciw. Za - to jest głos wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-20.14" who="#komentarz">(Poseł Jacek Soska: Był głos za i przeciw, ale chcę się wypowiedzieć.)</u>
          <u xml:id="u-20.15" who="#WiesławChrzanowski">Nie, nie, debaty nad poszczególnymi wnioskami nie rozpoczynamy.</u>
          <u xml:id="u-20.16" who="#WiesławChrzanowski">Proszę Wysokiej Izby! Wnioski te będą poddane pod głosowanie po przerwie, po posiedzeniu Konwentu Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-20.17" who="#WiesławChrzanowski">Zanim ogłoszę przerwę, proszę o odczytanie komunikatów.</u>
          <u xml:id="u-20.18" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: W sprawie wypowiedzi posła Goryszewskiego.)</u>
          <u xml:id="u-20.19" who="#WiesławChrzanowski">Czy to będzie oświadczenie osobiste?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#MaciejManicki">Chciałem powiedzieć, po pierwsze, że wcale nie chcę niczego opóźniać, tylko chcę, żeby to odbyło się w sposób cywilizowany. Po drugie, panie pośle Goryszewski, pan jest również posłem mi bliskim.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#WiesławChrzanowski">Proszę Państwa! W tej sprawie nie dopuszczam do głosu.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#WiesławChrzanowski">Czy jeszcze w innej sprawie? Jeśli wniosek formalny, to proszę bardzo, czy dotyczący porządku obrad?</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#WiesławChrzanowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#MichałTokarzewski">Tak. Wniosek dotyczący porządku. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem złożyć wniosek o rozszerzenie porządku obrad Wysokiej Izby o informację ministra pracy i polityki socjalnej na temat aktualnej wysokości minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#MichałTokarzewski">Jak wiadomo, według obowiązującego obecnie prawa, minimalne wynagrodzenie powinno wynosić około jednego miliona złotych. Powszechnie znany jest jednak fakt, że wynagrodzenia w sferze budżetowej są o wiele niższe.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#WiesławChrzanowski">Czy jeszcze ktoś w sprawie tego wniosku chce się wypowiedzieć, czy jest głos przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#WiesławChrzanowski">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#WiesławChrzanowski">Czy są jeszcze inne wnioski?</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#WiesławChrzanowski">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#WiesławChrzanowski">Proszę pana posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#JanKulas">Posiedzenie Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego odbędzie się w czasie przerwy w sali nr 106.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#JanKulas">Zebranie Sojuszu Lewicy Demokratycznej - Klubu Parlamentarnego odbędzie się również w czasie przerwy w sali nr 118.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#JanKulas">Zebranie Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna odbędzie się w trakcie przerwy w sali nr 67 w starym Domu Poselskim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#WiesławChrzanowski">Ogłaszam półgodzinną przerwę, do godz.10, w trakcie której odbędzie się posiedzenie Konwentu Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 9 min 26 do godz. 10)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#JerzyJedut">Z polecenia pana marszałka Sejmu uprzejmie informuję, że przerwa zostaje przedłużona do godz. 11.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz 10 do godz. 11 min 16)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#WiesławChrzanowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#WiesławChrzanowski">Prezydium Sejmu, po porozumieniu z Konwentem Seniorów, proponuje uzupełnienie porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#WiesławChrzanowski">— o rozpatrzenie projektu uchwały w sprawie rokowań co do zasad i zakresu wykupu uprawnień do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego; projekt tej uchwały zostałby rozpatrzony w ramach punktu 6 porządku dziennego, ponieważ jest uzupełnieniem do tego punktu, do ustawy;</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#WiesławChrzanowski">— o nowy punkt 8 w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich w sprawie wygaśnięcia mandatu posła Mariana Kępki i obsadzenia wygasłego mandatu w okręgu wyborczym nr 7.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#WiesławChrzanowski">O ile przybędzie pani poseł, która obejmie ten mandat, wówczas odbędzie się złożenie ślubowania poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#WiesławChrzanowski">Przypominam również o wcześniejszych propozycjach rozszerzenia porządku dziennego, które przedstawiłem na początku dzisiejszego posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#WiesławChrzanowski">Przechodzimy do wniosków zgłoszonych w dyskusji nad porządkiem dziennym. W tym zakresie Prezydium Sejmu i Konwent Seniorów nie zajęły stanowiska, to znaczy nie rekomendują tych wniosków, pozostawiają to Izbie.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#WiesławChrzanowski">Pierwszy to wniosek zgłoszony przez pana posła Zdzisława Dubiellę w imieniu Parlamentarnego Klubu Porozumienia Centrum o uzupełnienie porządku dziennego o rozpatrzenie projektu uchwały w sprawie wykonania uchwały Sejmu dotyczącej ujawnienia tajnych współpracowników organów bezpieczeństwa - przed rozpatrzeniem poselskiego wniosku o odwołanie Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#WiesławChrzanowski">Czy wnioskodawcy podtrzymują wniosek?</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#WiesławChrzanowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#MarekDziubek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt uchwały zgłoszonej przez członków mojego klubu dotyczył wypełnienia zobowiązania przez ministra spraw wewnętrznych wykonania uchwały podjętej przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#MarekDziubek">Dziś dostaliśmy korespondencję od pana ministra Antoniego Macierewicza. Po przeanalizowaniu tej korespondencji muszę stwierdzić, że, moim zdaniem, to zobowiązanie nie zostało wypełnione. Aby bardziej szczegółowo uzasadnić ten wniosek, należy zachować tajność procedury.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#MarekDziubek">Wobec tego podtrzymując wniosek, proszę pana marszałka o uwzględnienie mojego wniosku formalnego o zamknięcie obrad dla osób nie będących posłami.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#WiesławChrzanowski">Czy chodzi o zamknięcie dyskusji nad uzupełnieniem porządku obrad czy nad meritum?</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#komentarz">(Poseł Marek Dziubek: Ja mówię o utajnieniu.)</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#WiesławChrzanowski">Proszę bardzo, pan poseł Janusz Onyszkiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#JanuszOnyszkiewicz">Zgłaszam wniosek przeciwny. Uważam, że to, co się dzieje, to jest po prostu torpedowanie obrad Sejmu, który ma rozstrzygnąć dwie ważne sprawy: sprawę budżetu i sprawę wotum nieufności dla rządu.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#JanuszOnyszkiewicz">Jeśli chodzi o część merytoryczną tego wniosku, o samą uchwałę, nie muszę przypominać, jak krytyczne wobec niej było stanowisko mojego klubu, klubu Unii Demokratycznej; znalazło ono swój wyraz w odpowiednim wniosku do Trybunału Konstytucyjnego. Chciałbym jednak przypomnieć, że w momencie, kiedy nawet doszłoby do odwołania rządu, fotele ministerialne i gabinety nie pustoszeją, ministrowie działają dalej, muszą wykonywać rozmaite uchwały, muszą wykonywać budżet państwa, to nie jest tak, że po prostu niknie to wszystko i nie ma żadnej możliwości dalszego działania.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#JanuszOnyszkiewicz">Wobec tego wniosek jest bezprzedmiotowy. Jeżeli jest stawiany, to tylko chyba po to, ażeby rozbić działania tego Sejmu i rozbić dyskusję o tych dwóch ważnych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#WiesławChrzanowski">Przed chwilą został wysunięty wniosek formalny i był głos przeciw. Dlatego teraz w istocie mamy dwa wnioski. Pierwszy to wniosek formalny o tajność części obrad dotyczącej uzupełnienia porządku dziennego, ale nie strony merytorycznej. Drugi to wniosek o uzupełnienie porządku obrad. Jest wniosek o tajność obrad w sprawie ustalenia porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#WiesławChrzanowski">Czy pan poseł w kwestii tajności? Bo w tej sprawie nie było głosu przeciw.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#WiesławChrzanowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#AlojzyPietrzyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Najpierw uzasadnienie.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#AlojzyPietrzyk">Mnie się wydaje, że powinniśmy jednak przy otwartej kurtynie robić to, co tu robimy. Jestem przeciwny utajnianiu i wręcz nawet żądam wystąpienia ministra, określenia kryteriów i ujawnienia nazwisk, bezwzględnie, żeby to nastąpiło jak najszybciej. To ciągłe owiewanie tajemnicą, jakieś tam, wydaje mi się, przeciąganie, na pewno nie będzie nam służyło. A społeczeństwo czeka jednak na całkowitą jawność naszego działania, zresztą ja 3 lata czekam na te nazwiska.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#WiesławChrzanowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#WiesławChrzanowski">Kto z posłanek i posłów jest za głosowaniem nad wnioskiem w sprawie uzupełnienia porządku dziennego posiedzenia, bo tak rozumiem ten wniosek, w trybie tajnym, proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku. (20)</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#WiesławChrzanowski">To jest kwestia nie wniosku, tylko kwestia tajności głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#WiesławChrzanowski">W trakcie głosowania nie udzielam głosu.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#WiesławChrzanowski">Kto jest przeciw? (207)</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#WiesławChrzanowski">Kto się wstrzymał od głosu? (105)</u>
          <u xml:id="u-34.8" who="#WiesławChrzanowski">Wysoka Izbo, powiedziałem, że głosujemy nad wnioskiem co do przeprowadzenia tajnego głosowania w sprawie uzupełnienia porządku dziennego. Głosowanie się odbyło, wniosek został odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-34.9" who="#WiesławChrzanowski">Przechodzimy do głosowania nad wnioskiem zgłoszonym przez pana posła Zdzisława Dubiellę w imieniu Parlamentarnego Klubu Porozumienia Centrum o uzupełnienie porządku dziennego o rozpatrzenie projektu uchwały w sprawie wykonania uchwały Sejmu dotyczącej ujawnienia tajnych współpracowników organów bezpieczeństwa, przed rozpatrzeniem poselskiego wniosku o odwołanie Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-34.10" who="#WiesławChrzanowski">Kto jest za przyjęciem tego wniosku, proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku.</u>
          <u xml:id="u-34.11" who="#WiesławChrzanowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-34.12" who="#WiesławChrzanowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-34.13" who="#WiesławChrzanowski">Stwierdzam, że wniosek nie został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-34.14" who="#WiesławChrzanowski">Za wnioskiem głosowało 121 posłów, przeciw - 201, wstrzymało się od głosu 61 posłów.</u>
          <u xml:id="u-34.15" who="#WiesławChrzanowski">Drugi wniosek o uzupełnienie porządku dziennego posiedzenia zgłosił pan poseł Janusz Korwin-Mikke. Chciałem zapytać, czy pan poseł podtrzymuje go, bo po posiedzeniu Konwentu Seniorów miałem otrzymać informację od przewodniczącego klubu.</u>
          <u xml:id="u-34.16" who="#WiesławChrzanowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po przeanalizowaniu uwag zgłoszonych przez Wielce Czcigodnego Posła Szymańskiego doszliśmy do wniosku, że w pewnych układach może powstać pat parlamentarny po przegłosowaniu tego wniosku, dlatego wycofujemy ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#WiesławChrzanowski">Trzeci wniosek o uzupełnienie porządku dziennego posiedzenia zgłosił pan poseł Jacek Taylor. Jest to wniosek o uzupełnienie porządku dziennego o informację ministra sprawiedliwości w sprawie postępowania wobec sprawców akcji zniesławiania ministra spraw zagranicznych. Konwent Seniorów nie zajął stanowiska w tej sprawie. Był problem, czy rozpatrywać to w ramach zapytań, czy jako odrębny punkt.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#WiesławChrzanowski">Kto jest za przyjęciem wniosku o uzupełnienie porządku dziennego o tę informację, proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#WiesławChrzanowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#WiesławChrzanowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#WiesławChrzanowski">Stwierdzam, że wniosek został przyjęty 206 głosami przeciwko 129, przy 54 posłach wstrzymujących się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#WiesławChrzanowski">W kolejnym wniosku pan poseł Maciej Manicki wnosi o odrębne rozpatrzenie projektu ustawy budżetowej oraz ustaw związanych z projektem budżetu. Rozumiem ten wniosek w ten sposób, iż najpierw zajmiemy się projektami ustaw tzw. okołobudżetowych, a następnie projektem budżetu, czyli na początku zrealizujemy punkty porządku obrad od 2 do 7 i później punkt 1.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#WiesławChrzanowski">Kto jest za przyjęciem tego wniosku, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-36.8" who="#WiesławChrzanowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-36.9" who="#WiesławChrzanowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-36.10" who="#WiesławChrzanowski">Stwierdzam, że wniosek został odrzucony 300 głosami, za wnioskiem głosowało 19 posłów, wstrzymało się od głosu 59 posłów.</u>
          <u xml:id="u-36.11" who="#WiesławChrzanowski">Proponuję, aby kwestię czasu trwania tej debaty Wysoka Izba rozpatrzyła w momencie przystępowania do debaty.</u>
          <u xml:id="u-36.12" who="#WiesławChrzanowski">Następny wniosek - pana posła Michała Tokarzewskiego - dotyczy uzupełnienia porządku dziennego posiedzenia o informację ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie najniższych wynagrodzeń w sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-36.13" who="#WiesławChrzanowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za tym wnioskiem, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-36.14" who="#WiesławChrzanowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-36.15" who="#WiesławChrzanowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-36.16" who="#WiesławChrzanowski">Stwierdzam, że wniosek został przyjęty 137 głosami przeciwko 135, przy 105 posłach wstrzymujących się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-36.17" who="#WiesławChrzanowski">Stwierdzam, że Sejm zaproponowany porządek dzienny wraz z przyjętymi propozycjami zatwierdził.</u>
          <u xml:id="u-36.18" who="#WiesławChrzanowski">Informuję jednocześnie, iż w sali kolumnowej działa rządowy punkt konsultacyjny do spraw projektu ustawy budżetowej na 1992 r., a także dokumentów oraz projektów ustaw związanych z ustawą budżetową.</u>
          <u xml:id="u-36.19" who="#WiesławChrzanowski">Przed przystąpieniem do rozpatrzenia punktów porządku dziennego ogłaszam półminutową przerwę, ponieważ nastąpi zmiana prowadzącego obrady.</u>
          <u xml:id="u-36.20" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Józef Zych)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#JózefZych">Kontynuujemy obrady.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#JózefZych">Czy w kwestii formalnej?</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#komentarz">(Poseł Alojzy Pietrzyk: W sprawie wniosku formalnego, jaki złożyłem.)</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#JózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#AlojzyPietrzyk">Panie Marszałku! Wysoko Izbo! Złożyłem wniosek formalny o przystąpienie do upublicznienia nazwisk i wyjaśnienie przez ministra Macierewicza kryteriów dotyczących podania nazwisk tych wszystkich osób - ma to związek z uchwałą, jaką Sejm podjął na poprzedniej sesji - i żeby to się odbyło w warunkach pełnej jawności. Nie głosowaliśmy nad tym wnioskiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem zgłosić wniosek przeciwny do wniosku mojego Wielce Czcigodnego Kolegi. Precedens historyczny jest inny. Znany jest przypadek, gdzie w roku - o ile pamiętam - 1907 przy wyborach do Dumy carskiej jeden z wybranych posłów okazał się być agentem Ochrany. Wtedy panowały trochę inne obyczaje. Szef Ochrany zawiadomił szefa Koła Polskiego i poseł sam się wycofał. Proponuję, żeby zamiast tego wniosku obecni na sali agenci po prostu wstali i wyszli, oczywiście nie teraz, tylko podczas przerwy.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#JanuszKorwinMikke"> Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#komentarz">(Oklaski, poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#JanuszKorwinMikke"> To co, zrobimy przerwę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Przed chwilą porządek obrad został przyjęty. Wobec tego, panie pośle, że zapowiedziane jest posiedzenie Konwentu Seniorów, który m.in. zajmie się sprawami poruszanymi tutaj, a także kwestią porządku obrad, proponuję, abyśmy zgodnie z zapowiedzią przeszli do realizacji porządku dziennego, a do wniosku pana posła wrócimy po wyjaśnieniu wszystkich kwestii na posiedzeniu Konwentu Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Prezydium Sejmu, po porozumieniu z Konwentem Seniorów, proponuje łączne rozpatrzenie punktów od 1 do 7 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#JózefZych">Przystępujemy do realizacji porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#JózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 1 do 7 porządku dziennego w brzmieniu...</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-41.7" who="#JózefZych">Bardzo przepraszam, ale proszę o umożliwienie prowadzenia obrad.</u>
          <u xml:id="u-41.8" who="#komentarz">(Część posłów wychodzi z sali, poruszenie na sali, oklaski, wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-41.9" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Bardzo proszę, aby w tym momencie realizacji porządku dziennego skierować uwagę na Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-41.10" who="#komentarz">(Oklaski, wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-41.11" who="#JózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 1, 2, 3, 4, 5, 6 i 7 porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-41.12" who="#JózefZych">1. Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o projekcie ustawy budżetowej na 1992 r. (druki nr 183, 183-A i 296).</u>
          <u xml:id="u-41.13" who="#JózefZych">2. Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów o założeniach polityki pieniężnej na 1992 r. (druki nr 182 i 275).</u>
          <u xml:id="u-41.14" who="#JózefZych">3. Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Przekształceń Własnościowych o podstawowych kierunkach prywatyzacji na 1992 r. (druki nr 197, 197-A i 283).</u>
          <u xml:id="u-41.15" who="#JózefZych">4. Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o zobowiązaniach podatkowych oraz ustawy o działalności gospodarczej (druki nr 246 i 273).</u>
          <u xml:id="u-41.16" who="#JózefZych">5. Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie niektórych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym (druki nr 242, 242-A, 272 i 272-A).</u>
          <u xml:id="u-41.17" who="#JózefZych">6. Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Polityki Społecznej, Komisji Handlu i Usług oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o uprawnieniach do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (druki nr 238, 279 i 311).</u>
          <u xml:id="u-41.18" who="#JózefZych">7. Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego, Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela i ustawy o szkolnictwie wyższym (druki nr 244, 244-A i 287).</u>
          <u xml:id="u-41.19" who="#JózefZych">Obecnie proszę o zabranie głosu posła Henryka Goryszewskiego w celu przedstawienia sprawozdania komisji o projekcie ustawy budżetowej na rok 1992.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#HenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie i Panowie Posłowie! Sejm Rzeczypospolitej otrzymał projekt ustawy budżetowej 23 marca 1992 r. Następnie rząd Rzeczypospolitej zwrócił się do Sejmu z autopoprawką obejmującą niektóre elementy postanowień projektu ustawy budżetowej, która została przekazana Sejmowi 30 marca tegoż roku. Senat Rzeczypospolitej, zgodnie z ciążącym nań obowiązkiem, zajął stanowisko w uchwale z 10 marca 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#HenrykGoryszewski">Mając ten dokument, stanowiska komisji sejmowych, które poddały analizie poszczególne części budżetu, Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów wspólnie z Komisją Ustawodawczą na kilkudziesięciu posiedzeniach poddały łącznej analizie budżet, założenia polityki pieniężnej, a wspólnie z Komisją Przekształceń Własnościowych również program prywatyzacji, zgodnie bowiem z Prawem budżetowym, ustawą o NBP te dwa dokumenty powinny być przyjmowane przez Sejm łącznie z budżetem. Komisja swoje sprawozdanie łączne dotyczące projektu ustawy budżetowej przedstawiła 27 maja.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#HenrykGoryszewski">Punktem wyjścia projektu ustawy budżetowej było założenie, że dochody państwa w bieżącym roku wyniosą łącznie 338 135 mld zł, w tym ze źródeł podatkowych - 268 080 mld zł. Wydatki zostały zaplanowane na kwotę 403 635 mld zł, w tym wydatki na rzecz sfery budżetowej - 233 036 400 mln zł. Deficyt miał więc wynieść 65 500 mld zł, czyli owe zakładane przez twórców projektu ustawy budżetowej 5% produktu narodowego brutto szacowanego przy założeniu zerowego wzrostu na 1300 bln zł.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#HenrykGoryszewski">Komisja generalnie, po rozpatrzeniu tych wszystkich dokumentów, po poddaniu ich analizie, proponuje zmniejszenie dochodów o 485 mld zł, a więc do kwoty 337 650 mld zł (dlaczego następuje to zmniejszenie dochodów, przedstawię Wysokiej Izbie w dalszej części mojego sprawozdania). Zarazem komisja proponuje ograniczenie wydatków do poziomu 403 150 mld zł, a więc również o 485 mld zł. Tak więc deficyt zarówno w wymiarze kwotowym, jak i w konsekwencji mierzony w stosunku do produktu narodowego brutto nie uległby zmianie, jeżeli oczywiście założenia, wytyczne wynikające z ustawy budżetowej w praktyce zostałyby wykonane.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#HenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Obie komisje, wraz z tymi posłami i przedstawicielami innych komisji, które współpracowały przy budżecie, spotkały się z dwoma istotnymi problemami.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#HenrykGoryszewski">Pierwszy to była kwestia tzw. niedomknięcia budżetu Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdzie według wstępnych analiz na początku pracy mojej komisji, której mam zaszczyt przewodniczyć, luka wynosiła około 7 bln zł. Rząd zakładał, że ta luka zostanie zamknięta na skutek przyjęcia ustawy o zmianie niektórych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym, gdyż budżetowe skutki tej ustawy były szacowane na 7 200 mld zł, a więc oszczędność szacunkową o 200 mld zł przewyższającą ową lukę, jaka istniała w momencie startu do prac nad projektem ustawy budżetowej. Ponieważ projekt ustawy o zmianie niektórych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym nie uzyskał akceptacji komisji, które analizowały projekt tej ustawy, dlatego też w swoich pracach końcowych nad budżetem Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów przyjęła wariant zgłoszony przez pana posła Boniego, polegający na przesunięciu w czasie waloryzacji rent i emerytur w taki sposób, że 1 września byłyby poddane waloryzacji tylko emerytury i renty najniższe. Dzięki temu rozwiązaniu istnieje możliwość zaoszczędzenia 6 300 mld zł i niemalże zamknięcia owej luki budżetowej. Pozostałe 700 mld zł miałyby być zamknięte według oceny rządu w konsekwencji obniżenia końcowego stanu funduszu. Zakładano, iż Fundusz Ubezpieczeń Społecznych na koniec roku zamknie się saldem w wysokości 4 300 mld zł. Dla zamknięcia owej luki konieczne byłoby obniżenie owego salda zamknięcia rocznego do poziomu 3 600 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#HenrykGoryszewski">Drugi problem, przed którym stanęła moja komisja, to była również kwestia niezamknięcia budżetu na kwotę 2 920 mld zł w dziale „oświata i wychowanie”, gdzie w stosunku do założeń regulacji płac w tych działach brakowało 1 270 mld zł w dziale „oświata” oraz 1 650 mld zł w dziale „szkoły wyższe”. Po analizie i po dodatkowej korespondencji prowadzonej z rządem premier zasugerował ograniczenie rezerwy celowej, generalnie przyjętej w budżecie na regulacje płacowe w sferze budżetowej, o kwotę 1 294 100 mln zł i ta kwota byłaby wykorzystana przy pewnych przesunięciach, również czasowych, jako wystarczająca dla zamknięcia tej luki w dziale „edukacja narodowa”.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#HenrykGoryszewski">Komisje zgłosiły łącznie dodatkowe roszczenia po stronie wydatków na 11 528 301 mln zł, w tym komisja rolnictwa 3 720 mld zł. Dla informacji podam Wysokiej Izbie najważniejsze pozycje: 1 200 mld na rzecz restrukturyzacji rolnictwa i jego otoczenia; dodatkowo 750 mld na zaopatrzenie wsi w wodę oraz 1 500 mld jako dopłaty do cen paliwa sprzedawanego rolnikom. Komisja Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej złożyła propozycję zwiększenia budżetu w tym dziale o 3 bln zł, z przeznaczeniem na umarzanie kredytów mieszkaniowych. I wreszcie Komisja Obrony Narodowej złożyła wniosek o podwyższenie wydatków w sferze budżetowej o 900 mld zł, z przeznaczeniem na zakup sprzętu dla polskich sił zbrojnych.</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#HenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Po poddaniu analizie tych wszystkich propozycji, nie będę już tu przedstawiał pomniejszych propozycji na niewielkie kwoty w skali budżetowej, nie w skali indywidualnej, bo wykaz byłby zbyt długi. Komisje przyjęły propozycję dokonania, po pierwsze, oszczędności w wydatkach w budżecie Kancelarii Prezydenta na kwotę - podaję saldo - 38 111 mln zł, Kancelaria Prezydenta zgłosiła autopoprawkę obejmującą oszczędności w kwocie 19 111 mln zł, ale komisje, po dodatkowej analizie, podniosły tę kwotę o 30 mld, uważając, iż sumy przeznaczone na kapitalny remont Pałacu Namiestnikowskiego na ten rok mogą być dodatkowo ograniczone o 30 mld, ponieważ jednocześnie przesunięto po stronie dochodowej, podwyższono budżet Kancelarii Prezydenta o 10 mld zł, podwyższając o tę kwotę fundusz na rzecz ratowania zabytków Krakowa, więc ostatecznie saldo w tej części budżetu zamyka się kwotą 38 111 mln zł jako oszczędność po stronie wydatków budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-42.9" who="#HenrykGoryszewski">Sąd Najwyższy ograniczając swoje wydatki bieżące, ale przede wszystkim inwestycyjne, uzgodnił z komisjami redukcję wydatków o 21 090 mln zł, Naczelny Sąd Administracyjny o 1 600 mln zł. W Kancelarii Sejmu, po wnikliwej analizie, dokonano redukcji o 19 050 mln zł, a w Kancelarii Senatu o 3 mld.</u>
          <u xml:id="u-42.10" who="#HenrykGoryszewski">Wreszcie komisja, poszukując środków na zaktywizowanie budżetu, środków, które pozwoliłyby rządowi oddziaływać pobudzająco poprzez budżet na polską gospodarkę, doszła do wniosku, że należałoby przesunąć o 1 miesiąc datę dokonania zmian w wysokości uposażeń w sferze budżetowej. Zmiany uposażeń były projektowane w ustawie budżetowej na dzień 1 maja. Liczono wówczas, że budżet zostanie przyjęty w końcu ub. miesiąca i że wypłaty zostaną dokonane z mocą wsteczną - 1 miesiąc. Prace nad budżetem z różnych powodów ulegały wydłużeniu, m.in. dlatego, że trzeba było poddać analizie ustawy okołobudżetowe. Komisja doszła więc do wniosku, że należałoby zachować moc wsteczną regulacji w sferze budżetowej - 1 miesiąc, a więc dokonać tych regulacji z dniem 1 czerwca, jako że wypłaty, biorąc pod uwagę dalszy tok prac nad budżetem, nie będą mogły być dokonane wcześniej niż (w najbardziej optymistycznym wariancie) w I dekadzie lipca tego roku. Zmiana terminu regulacji płac w sferze budżetowej daje oszczędność po stronie wydatków w kwocie 3 422 mld zł. Łącznie więc komisja proponuje oszczędności w wydatkach w kwocie - w tej skali wydatków, ściślej mówiąc, jaka była proponowana przez rząd - w kwocie 3 500 851 mln zł. Mówię: w skali wydatków, ponieważ tę kwotę komisja proponuje rozdysponować na poszczególne części i działy budżetu; w jaki sposób - o tym za chwilę Wysoką Izbę poinformuję.</u>
          <u xml:id="u-42.11" who="#HenrykGoryszewski">Konsekwencją tych zmian oraz konsekwencją analiz przeprowadzonych przez komisję są pewne zmiany, niestety, znacznie mniejsze, po stronie dochodowej. Komisja znalazła bądź też została poinformowana przez dysponentów poszczególnych części budżetowych o realnej możliwości zwiększenia dochodów państwa w dwóch pozycjach: Naczelny Sąd Administracyjny - o 7 mld zł i Polski Komitet Normalizacji, Miar i Jakości, tradycyjnie już niemal, bo zwiększenia dochodów były robione i w poprzednim budżecie, i w prowizorium - o 8 mld zł. Zarazem na skutek przesunięcia o 1 miesiąc wypłat wynikających z regulacji płac w sferze budżetowej ulegną zmianie dochody państwa z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych. Te zmiany szacuje się na 500 mld zł. Zestawiając je z dodatkowymi wpływami, komisja proponuje Wysokiej Izbie dokonanie redukcji wydatków - podaję saldo - o 485 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-42.12" who="#HenrykGoryszewski">W konsekwencji komisja miała do dyspozycji, i rekomenduje tu tę dyspozycję Wysokiej Izbie, 3 019 851 mln zł. Tę kwotę komisja proponuje podzielić w następujący sposób.</u>
          <u xml:id="u-42.13" who="#HenrykGoryszewski">Po pierwsze, w części 19 budżetu państwa w dziale 40 dodatkowo proponuje 627 195 mln zł jako uzupełnienie środków na restrukturyzację rolnictwa i otoczenia. W tej materii został złożony wniosek mniejszości, ale będę o nim mówił w dalszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-42.14" who="#HenrykGoryszewski">Po drugie, komisja proponuje zwiększyć środki w części 30 w dziale 98 dla Ministerstwa Obrony Narodowej o 273 mld zł z przeznaczeniem na zakup sprzętu bojowego pochodzenia krajowego. Jest to warunek sformułowany przez połączone komisje - w konsekwencji jego postawienia, działając z upoważnienia prezydium mojej komisji, wystosowałem odpowiednie pismo zarówno do ministra finansów, jak do ministra obrony narodowej, w którym poinformowałem obu ministrów, że jeżeli Wysoki Sejm zechce przyjąć takie zwiększenie budżetu, to pod warunkiem przeznaczenia tej kwoty - zostały tam określone odpowiednie progi - wyłącznie na zakup wyposażenia pochodzącego z produkcji krajowej. O tym warunku będę jeszcze za chwilę mówił, kiedy poinformuję, czym komisja się kierowała dokonując takiego właśnie podziału owych środków.</u>
          <u xml:id="u-42.15" who="#HenrykGoryszewski">Po trzecie, komisja proponuje w części 33 w dziale 81 zwiększyć środki, tak jak już wspominałem, przyznane Ministerstwu Edukacji Narodowej na wynagrodzenia o kwotę 1 294 100 mln zł. O przyczynie tej decyzji - liście pana premiera - już informowałem Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-42.16" who="#HenrykGoryszewski">Dalej, komisja proponuje w części 45 w dziale 87 dodatkowe środki w wysokości 65 mld zł dla Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki, a to z tego względu, że szacunek przeprowadzony przez Komisję Młodzieży, Kultury Fizycznej i Sportu - oceniony jako wiarygodny przez połączone komisje - ujawnia brak, w przybliżeniu w tej właśnie wysokości, środków na przygotowanie polskiej ekipy do startu w Barcelonie. W sytuacji, kiedy brakuje 65 bln zł i kiedy poszukuje się różnych źródeł oszczędności, być może komuś wyda się dziwne to, że komisje, którym miałem zaszczyt przewodniczyć, zaakceptowały tę kwotę. Chciałem więc poinformować Wysoką Izbę, iż przy głosowaniu, w którym przyjęto ten postulat ogromną większością głosów, komisje miały pełną świadomość, że jest to jeden z elementów prestiżowych - bez względu na to, czy chcemy, czy nie chcemy upolityczniania sportu - jeśli chodzi o polską obecność na arenie międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-42.17" who="#HenrykGoryszewski">Następnie, w części 53 w dziale 91, komisja zaakceptowała wniosek o dodatkowe 6 mld zł dla Wyższego Urzędu Górniczego. W części 83 w dziale 87 i w dziale 97 zaakceptowano łącznie 666 mld - to jest budżet zbiorczy dla wojewodów - jako wysokość środków przewidzianych na inwestycje tworzące nowe miejsca pracy, w tym również na rezerwę na ten cel dla gmin. Wreszcie, w części 85, 60 mld zł dla Centrum Onkologii w Gliwicach i, na koniec, w części 59, 28 557 mln zł dla Polskiego Komitetu Normalizacji, Miar i Jakości - przede wszystkim z tego powodu, że owa instytucja stoi wobec konieczności dostosowania polskiego systemu do wymogów wynikających z faktu prawdopodobnego scalania polskiego systemu miar z systemem zachodnioeuropejskim, co wynika z traktatu stowarzyszeniowego.</u>
          <u xml:id="u-42.18" who="#HenrykGoryszewski">Jakimi intencjami kierowały się komisje przy podziale tych dodatkowych środków? Otóż konieczne było „domknięcie” budżetu w części: edukacja narodowa o ową kwotę 1 294 100 mln zł. Pozostałą kwotę — z wyjątkiem tych niewielkich tytułów, jak kwota dla Polskiego Komitetu Normalizacji, Miar i Jakości, dla Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki czy Centrum Onkologii w Gliwicach — w wysokości 1 536 195 mln zł komisja postanowiła przeznaczyć w całości na stworzenie pewnego instrumentarium umożliwiającego zdynamizowanie oddziaływania rządu na rzecz koniunktury gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-42.19" who="#HenrykGoryszewski">Jak już informowałem, podzielono to w następujący sposób: 627 195 mln zł przeznaczono na rzecz przekształceń w sferze rolnictwa i w otoczeniu rolnictwa, 273 mld dla Ministerstwa Obrony Narodowej, licząc na to, że zakup sprzętu wojskowego nieco złagodzi obecne trudności, ów głęboki kryzys, w jakim znajduje się polski przemysł obronny, a także na to - co bardziej istotne - że ten przemysł, który korzysta z wielostopniowej kooperacji krajowej, będzie dzięki otrzymanym środkom składał zamówienia, a więc oddziaływał na rzecz poprawy koniunktury, jeśli chodzi o kooperantów. Wreszcie kwotę 636 mld zł przewidziano przede wszystkim na wspieranie inwestorów tworzących nowe miejsca pracy w strefach uznanych za szczególnie zagrożone bezrobociem.</u>
          <u xml:id="u-42.20" who="#HenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Chciałbym jeszcze przedstawić kilka uwag charakteryzujących niektóre aspekty obecnego budżetu. Jeżeli chodzi o strukturę wydatków budżetu państwa — wydatków ogółem — wydatnemu zmniejszeniu w porównaniu do ub. r. ulegają dotacje dla przedsiębiorstw. W ub. r. obejmowały one 8,9% wszystkich wydatków budżetu. Ustawa budżetowa przewiduje, że poziom tych dotacji nie przekroczy 5,4%, jest to więc ograniczenie o 3,5%.</u>
          <u xml:id="u-42.21" who="#HenrykGoryszewski">Wydatnemu zwiększeniu ulega natomiast udział wydatków na ubezpieczenia społeczne. O ile w ub. r. stanowił on 15% wszystkich wydatków budżetu państwa - co już było znacznym obciążeniem tego budżetu - to obecnie wyniesie - według projektu ustawy budżetowej - 20,3% wydatków. Niedostatek, jeżeli chodzi o stronę dochodową Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - kiedy się porównuje same cyfry, nie sięga się do przyczyn głębszych, tkwiących w procesach gospodarczych - jest, co podkreślam, jedną z zasadniczych przyczyn niedomknięcia budżetu, owego deficytu budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-42.22" who="#HenrykGoryszewski">Wreszcie - na co chcę w imieniu komisji zwrócić uwagę Wysokiej Izby - niepokojąco narasta obciążenie w sferze długu krajowego. Rozliczenia z bankami i pozostała część obsługi długu krajowego ulegają zwiększeniu z 4,5% do 10,9%. Kiedy najważniejsze pozycje porównujemy z przewidywaną wielkością produktu narodowego brutto, to łączne wydatki na ubezpieczenia społeczne wzrastają z 4% do 6,2% produktu narodowego brutto, a rozliczenia z bankami i obsługa długu krajowego w ub. r. stanowiła 1,2% produktu narodowego brutto, a w tym roku, o ile ten poziom 1 300 bln zostanie osiągnięty, wyniesie 3,3%.</u>
          <u xml:id="u-42.23" who="#HenrykGoryszewski">Kiedy poddajemy analizie samą strukturę bieżących wydatków sfery budżetowej, to chcę zwrócić uwagę Wysokiej Izby, iż zmniejszeniu ulegają wydatki na naukę, oświatę i wychowanie oraz obronę narodową. W każdym przypadku o ok. 0,5% w stosunku do całości wydatków na sferę budżetową.</u>
          <u xml:id="u-42.24" who="#HenrykGoryszewski">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Do projektu ustawy budżetowej w toku obrad komisji zgłoszono następujące wnioski mniejszości. Pierwszy z tych wniosków dotyczy art. 6 ust. 2 pkt 1. Autor wniosku mniejszości proponuje zmniejszyć kwotę na uzupełnienie środków na restrukturyzację rolnictwa i jego otoczenia z 727 195 mln zł do 555 mld zł. Ten wniosek łączy się nierozdzielnie z drugim wnioskiem, dotyczącym art. 20. W art. 20 projektu ustawy budżetowej jest mowa o utworzeniu rezerwy w wysokości 636 mld zł przeznaczonej na dotacje do inwestycji tworzących nowe miejsca pracy w regionach zagrożonych wysokim bezrobociem. Z tej kwoty, z owych 636 mld zł kwota 273 mld, zgodnie z ust. 2, byłaby przeznaczona na dotacje do zadań własnych gmin na te właśnie cele. Autor wniosku pierwszego i drugiego proponuje ograniczyć tę kwotę w taki sposób, żeby zmniejszyć z 727 195 mln do 555 mld kwotę przeznaczoną w art. 6 na rzecz restrukturyzacji rolnictwa i otoczenia i o taką samą kwotę zwiększyć rezerwę przeznaczoną na dotacje do inwestycji tworzących nowe miejsca pracy oraz podzielić ją według dotychczasowych proporcji między tę kwotę ogółem i dotacje do zadań własnych gmin. Panie marszałku, nad tymi dwoma wnioskami powinniśmy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-42.25" who="#HenrykGoryszewski">Następny wniosek dotyczy art. 9. Do art. 9 są zgłoszone dwa wnioski mniejszości i oba dotyczą ust. 2. Wysoka Izbo, ust. 2 art. 9 upoważnia Radę Ministrów do zwiększenia wydatków na restrukturyzację prywatyzowanych przedsiębiorstw o kwotę nie przekraczającą 40% ponadplanowych dochodów pochodzących z prywatyzacji kapitałowej. Te dochody, ujęte w projekcie ustawy budżetowej, oszacowano na 6 bln zł. Wydatki pomyślane są w taki sposób, określone w ust. 1 art. 9, iż dla osiągnięcia tych 6 bln zł rząd prowadzący prywatyzację mógłby wydać łącznie 600 mld zł, a ponadto, jeżeli zwiększyłby dochody z prywatyzacji, ponad 6 bln zł, mógłby jeszcze wydawać 40% tej ponadplanowej, przekraczającej 6 bln zł kwoty. Autor pierwszego wniosku proponuje skreślić ust. 2 w art. 9 i w ogóle nie normować tej kwestii, co oznaczałoby, że miałby zastosowanie tylko ust. 1 i na rzecz prywatyzacji można by wydać najwyżej 360 mld zł oraz 4% ogółem zrealizowanych wpływów, a więc nie 40% od każdego ponadplanowego miliarda uzyskanego z prywatyzacji kapitałowej, ale tylko owe 4% wynikające z końcowej części art. 9 ust. 1. Wniosek przeciwstawny polega na nadaniu temu ustępowi następującego brzmienia: „Ponadplanowe wpływy ze sprzedaży, najmu i dzierżawy składników majątkowych skarbu państwa, po pomniejszeniu o koszty prywatyzacji, przeznacza się na restrukturyzację przedsiębiorstw państwowych”. Ten wniosek dotyczy nieco innej kwestii, nie mówi bowiem, ile można wydać na prywatyzację. Wynikałoby z tego, że — jest to nowe brzmienie ust. 2 — autorzy tego wniosku stoją na stanowisku, że koszty prywatyzacji powinny być, tak jak to referowałem poprzednio, określane zgodnie z wymogami zawartymi w art. 9 ust. 1. Natomiast jeżeli uzyska się wyniki wyższe od 6 bln zł, to nadwyżka po potrąceniu kosztów prywatyzacji miałaby być przeznaczona na restrukturyzację przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-42.26" who="#HenrykGoryszewski">Wreszcie wniosek czwarty w druku nr 296 dotyczy art. 25. Autor tego wniosku nie zgadza się z propozycją komisji co do zmiany daty regulacji płac w sferze budżetowej, proponuje, aby ta regulacja nastąpiła z dniem 1 maja 1992 r. i w konsekwencji proponuje przywrócenie kwot określonych w art. 25, jakie były przewidziane w przedłożeniu rządowym z 23 marca 1992 r. Jeżeli Wysoka Izba przyjęłaby ten wniosek, to oznaczałoby to wzrost w tym wypadku wydatków budżetowych o kwotę 2 600 522 mln zł. I w konsekwencji, jeżeli Wysoka Izba nie podjęłaby decyzji o zwiększeniu deficytu budżetowego ponad kwotę 65 500 mld zł, konieczna byłaby, po pierwsze, rezygnacja z owego zwiększenia wydatków na restrukturyzację, reformę płac w dziale edukacja narodowa, a po drugie, rezygnacja z tych wydatków, które są proponowane przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów łącznie z Komisją Ustawodawczą na rzecz zaktywizowania prokoniunkturowego oddziaływania budżetu państwa zarówno w sferze rolnictwa, jak w sferze pozarolniczej.</u>
          <u xml:id="u-42.27" who="#HenrykGoryszewski">Kolejny, piąty wniosek, zamieszczony w druku nr 296, dotyczy art. 32. Art. 32 przyjmuje, iż udział gmin we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, mających siedzibę na terenie danej gminy, zostanie ograniczony do 2%. Rząd informował, że jest to posunięcie konieczne dla uzyskania odpowiedniego poziomu wpływów do budżetu centralnego, i możliwe, biorąc pod uwagę dodatni bilans sumy budżetów samorządowych w ub. r. Przyjęcie więc tego wniosku mniejszości wymagałoby stosownego ograniczenia przesunięcia wpływów między budżetem państwa a budżetami gmin i w konsekwencji ograniczenia strony dochodowej budżetu państwa oraz znowu rozstrzygnięcia: czy Wysoka Izba zdecyduje o zwiększeniu deficytu budżetowego, czy też o redukcji wydatków o kwotę stanowiącą różnicę między poziomem szacunkowego udziału 5% i 2% we wpływach gmin z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-42.28" who="#HenrykGoryszewski">I wreszcie, panie i panowie posłowie, otrzymaliście na osobnej karcie szósty wniosek mniejszości, który ma być oznaczony jako 4, dotyczący skreślenia art. 24. Art. 24 utrzymuje zasadę niestosowania przepisów ustawy z 31 stycznia 1989 r. o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w sferze budżetowej, utrzymuje zawieszenie owej zasady - wyrównywania stosownie do wzrostu cen i do wzrostu płac w sferze produkcji materialnej średnich płac w sferze budżetowej, do poziomu 106% średniej płacy w sferze produkcji materialnej.</u>
          <u xml:id="u-42.29" who="#HenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Jeżeli ten artykuł zostałby skreślony, w konsekwencji należałoby skreślić jeszcze trzy następne artykuły, ale jest to najmniej istotna konsekwencja tego posunięcia. W konsekwencji tego należałoby zwiększyć szacunkowo budżet po stronie wydatków o 31 bln zł - takie byłyby skutki budżetowe, o tyle należałoby zwiększyć deficyt budżetowy albo też poddać ustawę budżetową kolejnej analizie po to, żeby ograniczyć wydatki w innych sferach.</u>
          <u xml:id="u-42.30" who="#HenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Wysoko Izbo! Przedkładając sprawozdanie, Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisja Ustawodawcza upoważniły mnie do tego, bym się zwrócił do Wysokiego Sejmu z prośbą o przyjęcie załączonego projektu ustawy budżetowej na rok 1992 wraz z czterema załącznikami w brzmieniu proponowanym przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-42.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#JózefZych">Proszę o zabranie głosu pana posła Wojciecha Arkuszewskiego w celu przedstawienia sprawozdania komisji o założeniach polityki pieniężnej na rok 1992.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#WojciechArkuszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Będę mówił o druku nr 275, który zawiera sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów w sprawie założeń polityki pieniężnej przedłożonej przez Narodowy Bank Polski.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#WojciechArkuszewski">Zastanawialiśmy się, po pierwsze, nad tym, w jakim trybie powinniśmy to opiniować. Początkowo komisja zamierzała nie ingerować w tekst założeń, lecz umieścić wszystkie swoje uwagi w projekcie uchwały Sejmu towarzyszącej założeniom. Później jednak zmieniliśmy zdanie, przynajmniej częściowo, i do projektu założeń, który był przedstawiony Sejmowi równocześnie z projektem budżetu, zostały wprowadzone cztery poprawki.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#WojciechArkuszewski">Krótko je zreferuję. Nie będę mówił o założeniach, które już były tu przedstawiane, ograniczę się do tego, co się w tych założeniach zmieniło od pierwszego czytania.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#WojciechArkuszewski">Na str. 3 założeń polityki pieniężnej w pkt. 3 zamiast akapitu, w którym określono ograniczenie przyrostu zadłużenia kredytowego ludności i jednostek gospodarczych do 80 bln zł w tym roku, wprowadzony został inny akapit, który brzmi: „Rozmiar przewidywanego przyrostu zadłużenia kredytowego ludności i jednostek gospodarczych będzie utrzymywany na poziomie chroniącym przed nawrotem wysokiej inflacji, a zarazem zapewniającym kredyty konieczne dla ułatwienia podejmowania i kontynuowania działalności gospodarczej”.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#WojciechArkuszewski">W rozdz. 3, w pkt. 6, zamiast zdania stanowiącego osobny akapit, w którym mówi się o tym, że stopa redyskontowa będzie dodatnia w okresach kilkumiesięcznych, wprowadzone zostało inne zdanie, brzmiące: „Zostaną podjęte środki zmierzające do zmniejszenia dolegliwości kosztów kredytów, m.in. również drogą kapitalizacji odsetek lub waloryzacji kredytów i depozytów”.</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#WojciechArkuszewski">Obie te poprawki łagodzą politykę kredytową.</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#WojciechArkuszewski">W tym samym rozdziale w pkt. 7 w dwóch kolejnych miejscach zostały dodane trzy słowa: „oraz inwestycji proeksportowych”. Chodzi o działania, które Narodowy Bank Polski będzie podejmować, by wspierać renegocjacje przez banki istniejącego zadłużenia przedsiębiorstw, dokonujących restrukturyzacji bądź modernizacji produkcji. Tutaj dodano jeszcze: „oraz inwestycji proeksportowych”. W następnym akapicie również dodano te same trzy słowa. Jest to zgodne z ogólną filozofią założeń, co prawda odrzuconych, ale przedstawionych w Sejmie, o popieraniu eksportu.</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#WojciechArkuszewski">Wreszcie w rozdz. 5 na str. 6 dodano pkt 15, który brzmi: „Zostanie ułatwiony dostęp podmiotów gospodarczych do zagranicznych linii kredytowych otwieranych w bankach polskich poprzez zwiększenie liczby banków upoważnionych do takich operacji kredytowych”.</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#WojciechArkuszewski">Rozwiązania zawarte we wszystkich punktach, które w tej chwili przedstawiłem, prowadzą do złagodzenia polityki kredytowej. Jest to konsekwencja różnego typu uwag zgłaszanych na posiedzeniu komisji budżetowej, w trakcie którego mówiono o istniejących, a nie wykorzystanych kredytach zagranicznych. Z tego powodu zaproponowano ten ostatni punkt. Uważano, że stosowanie dodatniej stopy redyskontowej nie tylko hamowało inflację, ale mogło być też inflacjogenne.</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#WojciechArkuszewski">Wreszcie odbyła się długa dyskusja na temat różnych możliwych form kapitalizacji odsetek lub waloryzacji kredytów i depozytów. Początkowo zamierzaliśmy wystąpić do Narodowego Banku Polskiego z prośbą o przedyskutowanie takich możliwości, dostaliśmy jednak wkrótce odpowiedź, która była łagodnie negatywna. W związku z tym komisja, w której być może byli posłowie mający inne zdanie - mam wrażenie jednak, że nikt nie wystąpił przeciw poszukiwaniu takich rozwiązań - dodali ten punkt, to zdanie do założeń polityki pieniężnej. Takie zmiany zostały wprowadzone w samych założeniach.</u>
          <u xml:id="u-44.10" who="#WojciechArkuszewski">Do uchwały towarzyszącej założeniom, którą Sejm ma podjąć, faktycznie zostały dodane dwa punkty. Uchwała jest na drugiej stronie druku nr 275, § 3 i § 4 są to nowe paragrafy.</u>
          <u xml:id="u-44.11" who="#WojciechArkuszewski">W § 4 zobowiązuje się prezesa Narodowego Banku Polskiego do przedstawienia Sejmowi i Senatowi sprawozdania z wykonania planu finansowego NBP za 1992 rok. To jest związane z tym, że Prawo budżetowe nie wymaga zatwierdzania budżetu NBP przez Sejm, i NBP jest tu wyjątkiem.</u>
          <u xml:id="u-44.12" who="#WojciechArkuszewski">W § 3 zobowiązuje się rząd, z udziałem prezesa NBP, do przygotowania raportu o stanie polskiego systemu bankowego i przedstawienia programu rozwiązania problemów związanych z nieściągalnymi kredytami.</u>
          <u xml:id="u-44.13" who="#WojciechArkuszewski">Można powiedzieć krótko, że przedstawione przeze mnie w tej chwili wątki stale się powtarzały w czasie pracy komisji i w zasadzie są streszczeniem wszystkich podstawowych uwag i zastrzeżeń zgłaszanych do projektu założeń.</u>
          <u xml:id="u-44.14" who="#WojciechArkuszewski">W trakcie prac komisji nie przedstawiono żadnych wniosków mniejszości. Komisja wnosi do Sejmu o uchwalenie uchwały, która znajduje się na drugiej stronie tego druku, a do której załącznikiem są założenia polityki pieniężnej na 1992 r., również zawarte w tym druku.</u>
          <u xml:id="u-44.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę pana posła Janusza Lewandowskiego w celu przedstawienia sprawozdania komisji o podstawowych kierunkach prywatyzacji na 1992 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#JanuszLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na podstawie ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych Sejm corocznie na wniosek Rady Ministrów ustala podstawowe kierunki prywatyzacji i określa przeznaczenie środków uzyskanych z tego tytułu. I taki jest sens łącznego rozpatrywania ustawy o prywatyzacji z ustawą budżetową.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#JanuszLewandowski">Przypomnę, że w wyniku debaty plenarnej, która odbyła się w Wysokiej Izbie 6 maja 1992 r., Sejm skierował rządowy dokument zawierający podstawowe kierunki prywatyzacji do Komisji Przekształceń Własnościowych i Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów w celu rozpatrzenia (druki nr 197 i 197-A).</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#JanuszLewandowski">Komisje uwzględniły w swojej pracy zarówno głosy, które padły w debacie plenarnej, jak i przekazane przez Prezydium Sejmu, a złożone na piśmie, opinie posłów Czajki, Dzierżyńskiego, Gąsienicy-Makowskiego, Hardeja, Piłki, Staniuka i Wójcika. I jedne, i drugie odnosiły się do dokumentu rządowego oraz do praktyki prywatyzacyjnej zarówno ubiegłych lat, jak i do tego, co jest doświadczeniem ostatnich miesięcy i co oczywiście rzutuje na realność zapowiedzi rządowej.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#JanuszLewandowski">Przy całej różnorodności opinii, zrozumiałej na tle pluralizmu partii w tym parlamencie, kilka wątków było dominujących. Pozwolę sobie w ciągu 1,5 minuty je wyliczyć. Sygnalizowano w sposób dość powszechny ogólnikowość propozycji rządowych, silną - jak na piąty miesiąc funkcjonowania rządu - koncentrację na przedsiębiorstwach państwowych, podczas gdy prywatyzacja w obecnym roku to już jest problem wykraczający poza sferę tych przedsiębiorstw. Domagano się większej kontroli ze strony parlamentu i uporządkowania procesu prywatyzacji, odbudowania zaufania społecznego poprzez lepsze informacje i edukację publiczną. Domagano się też oceny prywatyzacji i budowania programów stosownie do efektów, a nie do założeń ideologicznych. Sygnalizowano opóźnienia legislacyjne, w tym szczególnie w zakresie rozwiązań prawnych, jeśli chodzi o instytucję skarbu państwa i reprywatyzację, prywatyzację powszechną. Wyrażano niepokój o stan Ministerstwa Przekształceń Własnościowych. Wiele opinii odnosiło się do poszczególnych dziedzin prywatyzacyjnych, szczególnie do państwowych gospodarstw rolnych i otoczenia rolnictwa łącznie z oceną funkcjonowania Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, prywatyzacji zasobów mieszkaniowych oraz sfery budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#JanuszLewandowski">Podział zdań odzwierciedlił się w dwóch całościowych projektach uchwały i we wnioskach mniejszości. Mianowicie, połączone Komisje: Przekształceń Własnościowych; Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów przyjęły projekt uchwały (druk nr 283), w którym w siedmiu punktach zawarto ocenę przebiegu prywatyzacji i sprecyzowano zobowiązania pod adresem strony rządowej. Przede wszystkim oczywiście nawiązano do uchwał zeszłorocznych i wskazano na narastające opóźnienie w rozwiązaniach prawnych w zakresie skarbu państwa, powszechnej prywatyzacji, reprywatyzacji, restrukturyzacji przedsiębiorstw. Zobowiązano rząd, aby do dnia 30 czerwca tego roku przedstawił odnośne akty prawne i przyspieszył prace nad prywatyzacją szeroko rozumianej sfery budżetowej oraz zasobów mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#JanuszLewandowski">W projekcie uchwały, którego nie będę odczytywał, gdyż został państwu przedstawiony, wskazuje się również na niezbędność zespolenia polityki prywatyzacyjnej z polityką gospodarczą państwa, określenia mapy prywatyzacyjnej rozumianej jako zbiór priorytetów prywatyzacyjnych w Polsce. Wyrażono niepokój o stan administracji gospodarczej, i - co istotne - do czasu reorganizacji resortów gospodarczych jako niezbędne określono powołanie ministra przekształceń własnościowych oraz zobowiązano rząd do przedstawienia do wiadomości publicznej bieżącej informacji o przekształceniach własnościowych i popularnego programu edukacji ekonomicznej.</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#JanuszLewandowski">Siódmy punkt projektu ustawy konsumuje uchwałę zgłoszoną przez SLD w toku prac nad rządowymi kierunkami prywatyzacji. W tym punkcie Sejm zobowiązuje rząd do informowania właściwej merytorycznie komisji sejmowej o zamierzeniach polegających na prywatyzacji kapitałowej oraz przedstawienia do 31 lipca 1992 r. raportu o stanie i przebiegu prywatyzacji ze szczególnych uwzględnieniem opinii o tzw. zjawiskach patologicznych. To jest główna treść projektu uchwały sejmowej większości, czyli połączonych komisji, zawartego w druku nr 283.</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#JanuszLewandowski">Załącznik do tej uchwały jest skrótem dokumentu rządowego polegającym na tym, iż wybrano te zdania i te fragmenty, które są zapowiedzią faktów prywatyzacyjnych oraz głównych wyborów koncepcyjnych. I teraz na podstawie i tej uchwały, i tego załącznika należy odnotować wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-46.8" who="#JanuszLewandowski">Dwa wnioski mniejszości dotyczyły tekstu uchwały. Po pierwsze, zaleca się energiczne wdrażanie programu powszechnej prywatyzacji jako tego, który realnie istnieje i jest przygotowany do wdrożenia, programu opóźnionego i zawierającego myśl o restrukturyzacji - co jest ogólnym wołaniem tego parlamentu, przy jednoczesnym braku środków na restrukturyzację - wraz z możliwością i celowością pracy nad innymi wariantami powszechnej prywatyzacji. To jest pierwszy wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-46.9" who="#JanuszLewandowski">Drugi wniosek mniejszości dotyczący tekstu uchwały jest odmienny, to znaczy - jeżeli mogę pozwolić sobie na ten komentarz - wnioskodawcy nie uwzględniają różnicy w stopniu zaawansowania prac nad różnymi wariantami prywatyzacji powszechnej i zobowiązują rząd do przedstawienia różnych wariantów prywatyzacji powszechnej, co praktycznie równa się opóźnieniu we wdrażaniu tego programu, który istnieje.</u>
          <u xml:id="u-46.10" who="#JanuszLewandowski">Trzy następne wnioski mniejszości odnoszą się do załącznika do uchwały. Po pierwsze, proponuje się w części IV skreślić cały pkt 2 dotyczący programu powszechnej prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-46.11" who="#JanuszLewandowski">Drugi wniosek dotyczy akcji pracowniczych i ujęcia tego problemu w załączniku. Mianowicie zamiast zapowiadanego skrótu polegającego na tym, by w miejsce przywileju 20% akcji po cenie preferencyjnej wprowadzić 10% akcji nieodpłatnie, postuluje się następujące rozwiązanie: 10% akcji przekazywanych pracownikom przedsiębiorstwa prywatyzowanego nieodpłatnie i co najmniej 10% akcji po preferencyjnej cenie.</u>
          <u xml:id="u-46.12" who="#JanuszLewandowski">Trzeci wniosek dotyczy skreślenia ostatniego punktu w części VI załącznika, punktu, w którym mówi się o złożonej naturze zmian własnościowych, co staje się powodem niezadowolenia, różnorakich nacisków, krytyki i pomówień. Spada społeczne zaufanie wobec prywatyzacji i obniża się prestiż służb prywatyzacyjnych. Przełamanie tego niekorzystnego klimatu jest równie ważne, jak doskonalenie metod i organizacji samego procesu przekształceń własnościowych. Wymaga to ciągłej kontroli nad przebiegiem prywatyzacji ze strony parlamentu, jak też jakościowo lepszej polityki informacyjnej i publicznej edukacji w zakresie zmian własnościowych, której brak negatywnie zaciążył nad dotychczasowym przebiegiem prywatyzacji. Wniosek mniejszości dotyczy skreślenia tego ostatniego punktu.</u>
          <u xml:id="u-46.13" who="#JanuszLewandowski">Tak przedstawia się stan debaty, czyli uchwała oraz wnioski mniejszości co do samej uchwały i do załącznika. Należy odnotować, iż istnieje jeszcze jeden wniosek mniejszości, który nie zmierza do zmiany niektórych zapisów w istniejącym projekcie uchwały, tylko do innego zredagowania uchwały sejmowej. Mianowicie zamiast akceptacji i zobowiązań proponuje się zwrócić rządowi ten dokument w celu uzupełnień. Przypomnę jeszcze, że ten projekt uchwały narodził się z inicjatywy Konfederacji Polski Niepodległej, ale był podpisany przez posłów innych ugrupowań. Te uzupełnienia sprowadzały się do: wypracowania koncepcji instytucji skarbu państwa, Ministerstwa Gospodarki, funkcjonowania systemu bankowego, mapy przekształceń własnościowych, zabezpieczenia władania państwa gruntami, wodami i zasobami strategicznymi, reprywatyzacji, uregulowania stanu prawnego gruntów, instrumentów polityki gospodarczej, różnych wariantów masowej prywatyzacji i informacji oraz edukacji. Częściowo więc te wnioski się pokrywają, ale chodzi tu o inne rozwiązanie problemu, o stosunek parlamentu do rządowego dokumentu, o to, by zwrócić ten dokument rządowi w celu uzupełnienia.</u>
          <u xml:id="u-46.14" who="#JanuszLewandowski">Ten wniosek został odrzucony przez większość połączonych komisji z tego powodu, iż - ich zdaniem - wykracza poza szeroko rozumianą prywatyzację i zawiera zobowiązania nie całkiem realne. Dlatego uchwała sejmowa zmierza do czego innego - akceptując rządowy dokument, zobowiązuje rząd do przedstawienia do 30 czerwca i 31 lipca odnośnych uzupełnień.</u>
          <u xml:id="u-46.15" who="#JanuszLewandowski">Tak w dużym skrócie przedstawia się efekt prac połączonych komisji: Komisji Przekształceń Własnościowych i Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów nad rządowymi kierunkami prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-46.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę pana posła Marka Dąbrowskiego w celu przedstawienia sprawozdania komisji o projektach ustawy o zmianie ustawy o zobowiązaniach podatkowych oraz ustawy o działalności gospodarczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#MarekDąbrowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Treść mojego sprawozdania jest bardzo krótka. Przedłożenie rządowe zawarte w druku nr 246 dotyczyło dwóch kwestii.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#MarekDąbrowski">Po pierwsze, rząd zaproponował, aby w ustawie o zobowiązaniach podatkowych zmienić treść art. 28, by umożliwić wzajemne rozliczanie zobowiązań, potrącanie ze zobowiązań podatkowych wierzytelności jakie mają podatnicy względem skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#MarekDąbrowski">Po drugie, zaproponowano nową treść art. 26 ustawy o zobowiązaniach podatkowych oraz nową treść art. 3 ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej, która miała dotyczyć obowiązku posiadania rachunku bankowego przez większość podmiotów gospodarczych oraz obowiązku uiszczania zobowiązań podatkowych w drodze rozliczeń bezgotówkowych.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#MarekDąbrowski">Obie te sprawy były rozważane na wspólnym posiedzeniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej w dniu 8 maja br. Komisje pozytywnie ustosunkowały się do pierwszej części przedłożenia, to znaczy do znowelizowania art. 28 w ustawie z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych, umożliwiającego saldowanie zobowiązań podatkowych i wierzytelności względem budżetu państwa. Komisja uznała to za rozwiązanie racjonalne w obecnej sytuacji - wobec istnienia tak zwanych zatorów płatniczych oraz trudności z regulowaniem zobowiązań podatkowych, i w wyniku tego trudności budżetu państwa w terminowym regulowaniu zobowiązań - że jest to rozwiązanie techniczne, które przyczyni się do rozładowywania właśnie tych wzajemnych zobowiązań i do uproszczenia, przyśpieszenia po prostu, rozliczeń w gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#MarekDąbrowski">Co do drugiej merytorycznej sprawy, to znaczy obowiązku posiadania konta bankowego przez większość podmiotów gospodarczych oraz uiszczania zobowiązań podatkowych w formie rozliczeń bezgotówkowych, zdania na wspólnym posiedzeniu obu komisji były podzielone. Za przyjęciem tego wniosku przemawiały argumenty podnoszone przez przedstawiciela Ministerstwa Finansów o konieczności cywilizowania obrotu gospodarczego, z drugiej strony - o konieczności lepszej kontroli transakcji oraz kontroli wykonywania zobowiązań podatkowych. Zgodnie z tym uzasadnieniem ma to zmierzać do zwiększenia dyscypliny podatkowej w gospodarce i ułatwić walkę z tak zwanym drugim obiegiem gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#MarekDąbrowski">Zostały również przedstawione dość silne argumenty przeciwko temu rozwiązaniu, chodziło przede wszystkim o niedostateczną wydolność techniczną, organizacyjną systemu bankowego. Tu zresztą były rozważane różne warianty, czy nie można byłoby znaleźć rozwiązania kompromisowego polegającego na tym, aby zawęzić zakres obowiązku przewidzianego w przedłożeniu rządowym. Wysuwano także argumenty, iż nowe uregulowanie nadal nie uniemożliwia unikania kontroli obrotu gospodarczego, a po prostu umożliwia jedynie formalne posiadanie rachunku bankowego i przeprowadzanie większości operacji poza tym rachunkiem bankowych.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#MarekDąbrowski">W rezultacie, w głosowaniu większość członków komisji była za tym, obie komisje przedkładają Wysokiej Izbie wniosek o nieprzyjęcie tych obu zmian, to znaczy wniosek o nieprzyjęcie przedłożenia rządowego w zakresie wprowadzenia obowiązku rozliczeń podatkowych w formie bankowych rozliczeń bezgotówkowych, a także wprowadzenia obowiązku posiadania rachunku bankowego.</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#MarekDąbrowski">W związku z tym przedłożony Wysokiej Izbie przez połączone komisje druk nr 273, czyli sprawozdanie obu komisji, zawiera wniosek o uchwalenie ustawy w węższym brzmieniu niż w przedłożeniu rządowym. Jest to projekt ustawy o zmianie ustawy o zobowiązaniach podatkowych, a zakres proponowanej nowelizacji ogranicza się do art. 28 tej ustawy, czyli dotyczy sprawy, o której mówiłem wcześniej, to znaczy możliwości zaliczania w poczet zobowiązań podatkowych potrąceń wierzytelności względem skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#MarekDąbrowski">Wniosków mniejszości nie zgłoszono.</u>
          <u xml:id="u-48.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę pana posła Michała Boniego w celu przedstawienia sprawozdania komisji o projekcie ustawy o zmianie niektórych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#MichałBoni">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! W projekcie rządowym przewidziano, poza drobnymi zmianami uszczegółowiającymi zapisy prawne z poprzedniej wersji ustawy, dwa rozwiązania: jedno o charakterze długofalowym, drugie - doraźne. Trzecie rozwiązanie zawarto w projekcie rządowej autopoprawki do zmiany ustawy, miało ono charakter systemowy.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#MichałBoni">Pierwsza propozycja dotyczyła waloryzacji i miała na celu ustanowienie dla Rady Ministrów delegacji do określania kwoty bazowej w przedziale od 91 do 100% przeciętnego wynagrodzenia z kwartału kalendarzowego poprzedzającego termin waloryzacji. Oznaczało to, że zależnie od stanu finansowego budżetu państwa i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w wypadku ich zagrożenia można byłoby zmniejszać wysokość waloryzacji w taki sposób, by nie psuć całego systemu, nie stwarzać groźby powstania nowych portfeli emerytalnych, a zarazem jednak przeprowadzać choćby minimalną waloryzację.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#MichałBoni">Według tego pomysłu każda następna, normalna i pełna waloryzacja pozwalałaby odzyskiwać odpowiedni poziom kwoty bazowej w stosunku do przeciętnego wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#MichałBoni">Druga propozycja, mająca charakter doraźny, miała pozwolić na zmniejszenie częstotliwości waloryzacji emerytur i rent tylko w tym roku oraz przesunięcie terminu waloryzacji na grudzień. Dokonanie tej operacji, zdaniem rządu, niosło za sobą gwarancję wypłacalności kwot zwaloryzowanych i pozwalało na oszczędności w wydatkach rzędu ok. 7,2 bln zł.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#MichałBoni">Trzecie rozwiązanie, zawarte w rządowej autopoprawce, zawiera koncepcję zmiany okresu wypłacania obniżonych emerytur z tytułu tzw. wcześniejszego przejścia na emeryturę. Obecnie rząd ma upoważnienie, jeszcze nie zrealizowane, do stosowania zasady obniżenia emerytury aż do czasu osiągnięcia przez daną osobę wieku emerytalnego. Istotą autopoprawki było wydłużenie okresu obniżenia emerytury tak, by trwał on jednak nie dłużej niż podwójna liczba miesięcy brakujących do osiągnięcia wieku emerytalnego (tzw. efekt lustrzany). Celem zmiany miała być prawdopodobnie blokada motywacji do przechodzenia na wcześniejsze emerytury.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#MichałBoni">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Podczas dyskusji nad projektem nowelizacji przypomniano, iż przyczyną nowelizacji jest brak zbilansowania się wpływów i wydatków w budżecie państwa oraz w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wynikający z przeszacowania oszczędności, które miały płynąć ze zmian w systemie zasiłków rodzinnych. Trzeba powiedzieć, że w związku z nieprzyjęciem przez komisje rozwiązań w tej dziedzinie, niedobór finansowy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a konkretnie Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, może wzrosnąć. Niemniej jednak oszczędności związane z przesunięciem waloryzacji są pokaźne. W obecnej wersji ok. 6,3 bln zł.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#MichałBoni">Komisje odrzuciły rozwiązanie przyznające Radzie Ministrów delegację do regulowania poziomu wysokości waloryzacji zależnie od sytuacji finansowej. A zatem każdorazowo, także w przyszłości, kwestia ta będzie musiała być regulowana w parlamencie poprzez rozwiązanie ustawowe.</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#MichałBoni">Komisje toczyły też debatę nad znalezieniem bezpiecznego finansowo i systemowo rozwiązania pozwalającego, przy akceptacji przesunięcia waloryzacji na grudzień, wesprzeć już we wrześniu te grupy emerytów i rencistów, których sytuacja materialna jest najtrudniejsza. Zrodził się spór co do definicji tej sytuacji, arbitralności oceny poziomu kwoty, przy której waloryzacja winna być przeprowadzana.</u>
          <u xml:id="u-50.8" who="#MichałBoni">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Efektem prac komisji jest przedłożenie, jakie Wysoka Izba otrzymała w druku nr 272 z wnioskiem: Wysoki Sejm przyjąć raczy załączony projekt ustawy. Ustawa w obecnie proponowanej wersji obejmuje jedynie kwestię przesunięcia waloryzacji na grudzień tego roku, a zatem pominięcie terminu wrześniowego.</u>
          <u xml:id="u-50.9" who="#MichałBoni">Jednak w celu wsparcia emerytów i rencistów o najniższych świadczeniach ustawa zawiera zapis umożliwiający przeprowadzenie waloryzacji, czyli podwyższenie, urealnienie kwot najniższych emerytur i rent z dniem 1 września do poziomu 35% przeciętnego wynagrodzenia z II kwartału br. odpowiednio emerytur i rent rodzinnych i renty inwalidzkiej I i II grupy, a rent inwalidzkich III grupy do poziomu 27% przeciętnego wynagrodzenia z II kwartału. Oczywiście będzie to dotyczyło całej grupy osób o najniższych świadczeniach, również tych, którzy po podwyżce świadczeń najniższych znaleźliby się poniżej nowego poziomu świadczenia najniższego. W stosunku do planowanych wydatków i oszczędności realizacja tego zapisu kosztować będzie ok. 900 mld zł. Rozwiązanie nie narusza systemu i nie grozi narodzinami nowego portfela emerytalnego, ale spłaszcza przejściowo świadczenia emerytalno-rentowe. Rozwiązanie jest kompromisem pomiędzy koniecznością spełnienia twardych wymogów finansowych tegorocznego budżetu a pragnieniem poprawy sytuacji osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-50.10" who="#MichałBoni">Komisje, zgodnie z art. 41 ust. 3 tymczasowego regulaminu Sejmu, przedkładają również wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-50.11" who="#MichałBoni">Wniosek pierwszy zawiera propozycję przyjęcia pierwotnej wersji ustawy (druk nr 242) z eliminacją przesunięcia waloryzacyjnego, ale też zrealizowanym od razu rozwiązaniem umożliwiającym Radzie Ministrów podejmowanie decyzji o ograniczeniu poziomu waloryzacji do wysokości od 91 do 100% przewidywanego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia, co rzutować musi na kwotę bazową. W tym rozwiązaniu możliwe byłyby dwie jeszcze tegoroczne waloryzacje - wrześniowa i grudniowa - choćby na minimalnym poziomie. W stosunku do planowanych wydatków i oszczędności operacja ta kosztowałaby, według obliczeń rządowych, prawie 2 bln zł. Byłoby to rozwiązanie możliwe do stosowania także w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-50.12" who="#MichałBoni">Wniosek drugi dotyczy rozwiązania, które wszystkim mającym 1 września br. emerytury lub renty niższe niż 1 300 tys. zł brutto, pozwalałoby podwyższyć je, według obowiązujących zasad waloryzacji, z zachowaniem górnej granicy podwyżki na poziomie 1 300 tys. zł. Wnioskodawcy uważają, że waloryzacja tych szczególnie niskich, ich zdaniem, świadczeń jest niezbędna, gdyż waloryzacja ograniczona tylko do świadczeń najniższych oznaczałaby zubożenie zbyt dużej liczby emerytów i rencistów. W stosunku do planowanych wydatków i oszczędności realizacja tego wniosku kosztowałaby o 3,2 bln zł więcej.</u>
          <u xml:id="u-50.13" who="#MichałBoni">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisje, po dyskusji, postanowiły odrzucić rządową autopoprawkę. Uzasadnieniem odrzucenia jest przekonanie większości członków komisji, iż proponowane rozwiązanie - to, które dotyczy przechodzenia na wcześniejsze emerytury i tzw. efektu lustrzanego - nie ma charakteru systemowego i tworzyłoby niezrozumiałą różnicę między grupami osób przechodzącymi na wcześniejsze emerytury - podział na starych i nowych? W toku dalszych prac parlamentarnych uznano jednak za konieczne dokonanie przeglądu wszystkich uprawnień dotyczących przechodzenia na wcześniejsze emerytury oraz przygotowanie propozycji pozwalających na precyzyjne łączenie zasady wcześniejszego przechodzenia na emeryturę z instrumentami walki z bezrobociem.</u>
          <u xml:id="u-50.14" who="#MichałBoni">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! W imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej wnoszę o przyjęcie załączonego do sprawozdania przepracowanego projektu ustawy (druk nr 272) oraz odrzucenie rządowej autopoprawki (druk nr 272-A). Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-50.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę pana posła Michała Chałońskiego w celu przedstawienia sprawozdania komisji o projekcie ustawy o uprawnieniach do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#MichałChałoński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przemawiać w imieniu czterech Komisji: Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów; Polityki Społecznej; Handlu i Usług i Ustawodawczej. Na 14 swoim posiedzeniu w dniu 8 maja Sejm do tych czterech komisji skierował projekt rządowy ustawy o uprawnieniach do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego, zapisany w druku nr 238. Dzisiaj prezentuję tekst, którym dysponujecie państwo (druk nr 279) i do którego niejako uzupełnieniem jest projekt uchwały, o którym będę wspominał w czasie swojego wystąpienia (druk nr 311).</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#MichałChałoński">Jak wiemy, sprawa pewnych przywilejów, z którymi się trzeba rozstać, niezależnie od tego, jakiej one są wagi, zawsze jest przyjmowana krytycznie i źle. Rozpatrując projekt rządowy zdawaliśmy sobie sprawę z tego, że materia jest trudna i każda forma rozstrzygnięcia tej sprawy spotka się z niezadowoleniem. Chodziło o to, że rząd przedstawił ten projekt w pakiecie ustaw, które miały zabezpieczyć pewne oszczędności w budżecie tego roku. Chodziło mianowicie o oszczędności w wysokości ok. biliona złotych.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#MichałChałoński">W trakcie posiedzeń komisji, jak również w czasie posiedzeń podkomisji, która została powołana do szczegółowego omówienia sprawy, zapoznaliśmy się również z opiniami zainteresowanych, z opiniami związków zawodowych, głównie kolejarzy, którzy do tego projektu przywiązywali największą wagę, i trudno się temu stanowisku dziwić.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#MichałChałoński">Sprawą bardzo istotną, którą musieliśmy wziąć pod uwagę, było to, że projekt tej ustawy nie był w żaden sposób konsultowany ze związkami zawodowymi. Brak tych konsultacji zmusił nas niejako do tego, by zastosować zaproponowany w projekcie ustawy bardzo długi okres wyczekiwania, czyli vacatio legis — do końca bieżącego roku. Okres ten ma być, naszym zdaniem, pozostawiony rządowi, związkom do innego załatwienia problemu ulg na przejazdy.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#MichałChałoński">Rząd kierował się zasadą oszczędności, jak również uporządkowaniem spraw ulg w transporcie osobowym, zarówno w PKP jak i w PKS, i oczywiście komisje podzieliły ten pogląd, że uporządkowanie tego problemu jest konieczne. Treść ustawy jest wymiernym dowodem naszego stanowiska w tej kwestii. Dowodem tego, na ile poważnie traktowaliśmy sprawę, może być również fakt, że dodatkowo w dniu wczorajszym komisje w tym składzie spotkały się z reprezentacjami wszystkich związków kolejarzy, to znaczy 7 związków, które w tej chwili funkcjonują na kolei, i zapoznaliśmy się ze stanowiskiem tych związków wobec projektu ustawy. Oczywiście stanowisko to było krytyczne, choć sami związkowcy przyznawali, że część ich uwag wcześniej zgłoszonych została w naszym projekcie - naszym, to znaczy w tym projekcie poprawionym przez komisje - uwzględniona. Staraliśmy się uwzględnić wszystkie uwagi zgłoszone tutaj na sali podczas pierwszego czytania, jak również uwagi, które do tych projektów zostały zgłoszone osobiście na posiedzeniach komisji, oraz te, które skierowane zostały do komisji na piśmie. Oczywiście uwzględnienie wszystkich uwag sprowadziłoby się do tego, że trzeba by było wszystkie ulgi utrzymać.</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#MichałChałoński">Proszę Państwa! Generalnie trzeba powiedzieć, że zmieniliśmy filozofię zaproponowanego projektu rządowego. Rząd pragnął, by w tej ustawie zapisać ulgi, które będą pewnym grupom przysługiwać, zapisać zgodę na utrzymanie ulg dla kolejarzy, i ten bardzo szczegółowy zapis, który spotkał się z wyjątkową kontrą ze strony właśnie kolejarzy, niejako nas zainspirował, by zmienić filozofię myślenia w tej sprawie. Zmiana ta polega na tym, że uwzględniając fakt konieczności pozbawienia ulg w formie ustawy, ponieważ w formie ustawy te ulgi były przyznane, doszliśmy do wniosku, że Sejm dalej sprawami tych ulg zajmować się nie powinien, że sprawy te powinny być rozwiązane czy to w układach zbiorowych, czy w dokumentach rangi zbliżonej do układów zbiorowych, między właściwymi ministerstwami i właściwymi centralami związkowymi. W tej filozofii utrzymany jest projekt ustawy, który państwu w tej chwili prezentuję.</u>
          <u xml:id="u-52.6" who="#MichałChałoński">Nie spełnia on tej roli, którą rząd sobie założył, to znaczy w budżecie tego roku nie będzie żadnych oszczędności finansowych wynikających z uchwalenia tej ustawy, ponieważ, jak już mówiłem, vacatio legis do końca roku powoduje, że przepisy obecnie obowiązujące będą obowiązywać do końca br. Natomiast przyjęcie przez Izbę tej ustawy porządkuje, naszym zdaniem, ten problem na lata następne.</u>
          <u xml:id="u-52.7" who="#MichałChałoński">W zasadzie staraliśmy się utrzymać w treści i w formie tekstu, który został przedstawiony przez rząd. Utrzymaliśmy zaproponowane przez rząd uprawnienia do ulg, a niektóre nawet poszerzyliśmy. Mianowicie art. 3 jest artykułem nowym; wprowadza się w nim te dwa przejazdy w roku z ulgą 50% dla emerytów i rencistów i ich współmałżonków, na których pobierane są dodatki rodzinne. Wprowadziliśmy dodatkowo - poza tym, co proponował rząd - uprawnienia do zniżek dla studentów do ukończenia 26 roku życia. Utrzymaliśmy, o czym jeszcze chyba też należy wspomnieć, uprawnienia dla posłów i senatorów. Przy okazji pragnę podać, nie tyle państwu, co raczej opinii publicznej, że ryczałty za nasze (czyli poselskie i senatorskie) przejazdy są zwracane zarówno kolei, jak i PKS. To znaczy nie są bezpłatne, aczkolwiek utrzymany jest ten, nazwijmy to, przywilej. Utrzymany został przywilej dla inwalidów wojennych i wojskowych i ich rodzin. Kierowaliśmy się tutaj zasadą ogólnie obowiązujących, przynajmniej w Europie, przepisów dla ludzi wyjątkowo zasłużonych i, powiedzmy sobie, już w tej chwili ludzi starszych, nie stanowiących dużej grupy, a zatem oszczędności z tego tytułu też byłyby minimalne.</u>
          <u xml:id="u-52.8" who="#MichałChałoński">Proszę Państwa! To jest projekt zaprezentowany przez te cztery komisje. Do tego projektu zostały zgłoszone wnioski mniejszości. W pierwszym wniosku mniejszości do art. 4 chodzi o przyznanie uprawnień nauczycielom szkół podstawowych. Oczywiście zdajemy sobie sprawę, i nie negujemy, że to byłaby może pewna wygoda dla nauczycieli, natomiast chodziło nam o to, by jednak załatwiać sprawę kompleksowo, by nie wyróżniać tutaj żadnej grupy zawodowej. Stąd prezentując ten wniosek równocześnie muszę powiedzieć, że komisje ustosunkowały się w głosowaniu negatywnie do takiego generalnie załatwiania sprawy, by listę osób uprawnionych do korzystania z ulg poszerzać o jakąkolwiek grupę zawodową.</u>
          <u xml:id="u-52.9" who="#MichałChałoński">Tak samo, jeśli chodzi o wniosek mniejszości dotyczący art. 7, który rozszerza prawo do korzystania z ulg również na kombatantów oraz niektóre osoby będące ofiarami represji wojennych i okresu powojennego. Sytuacja jest taka sama: nie ustosunkowujemy się do faktu, że tym ludziom nie przysługują ulgi czy są ich niegodni. Generalnie chodziłoby o to, by nie rozszerzać kategorii osób uprawnionych do tych ulg.</u>
          <u xml:id="u-52.10" who="#MichałChałoński">Jednocześnie chcę państwu powiedzieć, że na posiedzeniu komisji kierownik urzędu ds. kombatantów pan minister Zbigniew Zieliński powiedział, że zostało uzgodnione z ministrem transportu, iż te uprawnienia do ulg dla kombatantów będą po prostu wypłacone. Oczywiście wymaga to pewnych zmian ustawowych, ale nie w ustawach, o których w tej chwili mówimy.</u>
          <u xml:id="u-52.11" who="#MichałChałoński">Generalnie zakładamy, że załatwienie problemu ulg musi nastąpić na zasadzie wykupu ich od przewoźników. W tekście ustawy mowa jest o kolejarzach dlatego, że są oni równocześnie użytkownikami tych środków transportu. Natomiast w tekście podstawowym nie ma mowy o pozostałych grupach zawodowych. Pragnę jednak podkreślić, że ten problem nie umknął nam we wniosku mniejszości, gdyż został zaproponowany zapis dodatkowego art. 10 w brzmieniu: „Właściwi ministrowie w terminie do 31 sierpnia 1992 r. przeprowadzą rokowania ze związkami zawodowymi co do zasad i zakresu wykupu uprawnień, które znosi się na mocy niniejszej ustawy. Rada Ministrów przedstawi Sejmowi wraz z projektem ustawy budżetowej na 1993 r. informację o wynikach rokowań, o których mowa w ust. 1, oraz o proponowanych rozwiązaniach prawnych w tym zakresie”.</u>
          <u xml:id="u-52.12" who="#MichałChałoński">Mamy tutaj trzy aspekty sprawy. Chcieliśmy, by właśnie w ustawie znalazł się zapis podkreślający, że nie zapomnieliśmy o tym problemie. Część posłów była zdania, że jest to zapis, który nie bardzo kwalifikuje się do zapisu w ustawie i dlatego dostaliście państwo projekt uchwały, o której już wspominałem. Jest to uchwała (druk nr 311) identyczna w treści jak wniosek mniejszości. Na koniec - w tekście ustawy zasadniczej nie ma w ogóle tego zapisu. Nie ma zapisu, dlatego że część posłów uważała, że przedsiębiorstwa samorządne mają prawo prowadzić negocjacje z kim chcą i w jakiej chcą formie; dlatego nie ma żadnego powodu, by pisać w ustawie czy w uchwale, że te sprawy powinni załatwić. Posłowie wychodzili z założenia, że jeżeli zajdzie taka potrzeba, to przedsiębiorstwo, które jest na własnym rozrachunku, samo zadecyduje o sobie.</u>
          <u xml:id="u-52.13" who="#MichałChałoński">Podsumowując, chciałbym prosić Wysoką Izbę, by raczyła przyjąć załączony projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-52.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę pana posła Andrzeja Smirnowa w celu przedstawienia sprawozdania komisji o projekcie ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela i ustawy o szkolnictwie wyższym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#AndrzejSmirnow">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt nowelizacji Karty nauczyciela i ustawy o szkolnictwie wyższym wywołał znaczne zaniepokojenie w środowiskach nauczycielskich. Przyczyną tego jest świadomość, że celem tych zmian są kolejne oszczędności budżetowe uzyskiwane kosztem zwiększenia obciążeń nauczycieli i nauczycieli akademickich i związana z tym redukcja zatrudnienia. Niepokój ten wiąże się także z odejściem od dotychczasowych zasad określających status zawodowy nauczyciela, jego warunki pracy, zasady wynagradzania i stabilizację zawodową. Zasady te określone w Karcie nauczyciela i niektórych innych ustawach traktowane były jako pewien rodzaj umowy między władzami oświatowymi a nauczycielami. Zaniechanie w roku ubiegłym waloryzacji płac pracowników sfery budżetowej doprowadziło do sytuacji, gdy zarobki nauczycieli osiągnęły poziom praktycznie uniemożliwiający normalne wykonywanie zawodu. Obecne zmiany stanowią zapowiedź ostatecznego zerwania z dotychczasowymi zasadami. Prawdą jest, że dotychczasowe regulacje prawne stały się nieskuteczne z powodu głębokiego kryzysu budżetowego, a także wobec rozpoczynającej się reformy systemu funkcjonowania edukacji. Dotychczasowe sztywne regulacje ustawowe nie dają możliwości określenia optymalnych rozwiązań w tych warunkach. Trzeba jednak poszukiwać takich rozwiązań systemowych, które w tym trudnym okresie stworzą jak najlepsze warunki wykonywania zawodu nauczyciela. Takimi przesłankami kierowały się Komisje: Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego; Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Ustawodawcza, przedkładając Wysokiej Izbie projekt ustawy o zmianie ustawy - Karta nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#AndrzejSmirnow">Wysoka Izbo! Projekt ustawy zawarty w druku nr 244, tzn. w przedłożeniu rządowym, dotyczy propozycji zmian Karty nauczyciela w rozdziałach określających warunki pracy i wynagrodzenia, uprawnień socjalnych, urlopów oraz uprawnień emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#AndrzejSmirnow">Projekt przewidywał:</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#AndrzejSmirnow">— skreślenie art. 31 określającego zasady awansowania i zasady podwyższania przeciętnego wynagrodzenia;</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#AndrzejSmirnow">— zmianę w art. 33 ust. 1 określającym zasadę naliczania dodatku za tzw. wysługę lat;</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#AndrzejSmirnow">— niewielkie zmiany w art. 36 dotyczące zasad wynagradzania;</u>
          <u xml:id="u-54.6" who="#AndrzejSmirnow">— skreślenie art. 37 — artykuł ten stał się już nieaktualny w związku z wprowadzeniem powszechnego podatku od wynagrodzeń;</u>
          <u xml:id="u-54.7" who="#AndrzejSmirnow">— skreślenie art. 41 dotyczącego prawa do wynagrodzenia za czas nie usprawiedliwionej nieobecności w pracy (w szkolnictwie obowiązywały inne zasady niż w innych branżach, gdzie wynagrodzenie za ten czas było w całości wypłacane z budżetu edukacji);</u>
          <u xml:id="u-54.8" who="#AndrzejSmirnow">— zasadnicze zmiany w art. 42 powodujące odejście od ustawowego określenia obowiązującego wymiaru czasu pracy, zasad udzielania zniżek godzin zajęć, zasad określania innych obowiązkowych zajęć oraz norm zatrudnienia — projekt rządowy przewidywał przeniesienie tych regulacji do rozporządzeń ministra;</u>
          <u xml:id="u-54.9" who="#AndrzejSmirnow">— skreślenia art. 43 dotyczącego obniżenia obowiązkowego wymiaru godzin zajęć;</u>
          <u xml:id="u-54.10" who="#AndrzejSmirnow">— skreślenia art. 45 określającego zasady udzielania zgody na dodatkowe zatrudnienie;</u>
          <u xml:id="u-54.11" who="#AndrzejSmirnow">— zmiany w brzmieniu art. 54 określającego prawo do bezpłatnych mieszkań nauczycieli zatrudnionych na wsi i w miastach do 5 tys. mieszkańców (projekt przewidywał zapewnienie nauczycielom pracującym na wsi mieszkań odpłatnych z równoczesnym jednolitym dodatkiem na częściowe pokrycie kosztów mieszkania oraz możliwość podwyższania dodatku z tytułu zatrudnienia na wsi z 10 do 15%);</u>
          <u xml:id="u-54.12" who="#AndrzejSmirnow">— skreślenie ust. 1 w art. 69, który przewidywał, że wynagrodzenie za urlop macierzyński wypłacane było również z budżetu edukacji (zmiana ta miała na celu przeniesienie wypłat zasiłków macierzyńskich do budżetu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych);</u>
          <u xml:id="u-54.13" who="#AndrzejSmirnow">— niewielkie zmiany w ust. 1 art. 90 dotyczącym naliczania dodatków do emerytur nauczycieli, którzy prowadzili tajne nauczanie w okresie okupacji.</u>
          <u xml:id="u-54.14" who="#AndrzejSmirnow">Projekt rządowy przewidywał również zmiany w ustawie o szkolnictwie wyższym. Chodzi o art. 101 i 105 tej ustawy dotyczące zasad określania i wykonywania pensum dydaktycznego, a także możliwości wprowadzania uczelnianych zasad wynagradzania. Zmiany te w sposób istotny zwiększyłyby uprawnienia senatów wyższych uczelni.</u>
          <u xml:id="u-54.15" who="#AndrzejSmirnow">Autopoprawka wprowadzona przez rząd już w czasie debaty w komisjach, przedstawiona w druku nr 244-A, sprowadza się w istocie do umożliwienia rozwiązywania stosunku pracy z nauczycielami i nauczycielami akademickimi na zasadach zwolnień grupowych. Dotychczas mianowani nauczyciele i nauczyciele akademiccy podlegali innym przepisom utrudniającym rozwiązanie z nimi stosunku pracy. Projekt przewiduje wprowadzenie tych szczególnych regulacji na okres przejściowy, w latach 1993–1994.</u>
          <u xml:id="u-54.16" who="#AndrzejSmirnow">Największe kontrowersje wzbudziła propozycja zmiany art. 42 Karty nauczyciela dotycząca wymiaru czasu pracy nauczycieli. Propozycja ta nie tylko pozbawiała ustawowych ograniczeń dotyczących obowiązującego wymiaru czasu pracy, ale nie stwarzała gwarancji skutecznego oddziaływania w tym zakresie przez powołane do tego reprezentacje pracownicze.</u>
          <u xml:id="u-54.17" who="#AndrzejSmirnow">Opracowany w komisjach projekt proponuje, aby obowiązkowy wymiar czasu pracy, a także zasady wynagradzania były przedmiotem umowy zbiorowej pomiędzy ministrem a nauczycielami zrzeszonymi w związkach zawodowych. Przyjęcie takiego rozwiązania stwarza najlepszą szansę znalezienia rozwiązania w ramach określonych możliwości, wypracowania takiego systemu, który w najmniejszym stopniu skrzywdzi nauczycieli. Oczywiście zdajemy sobie sprawę, że negocjacje dotyczące układu zbiorowego mogą być w obecnych warunkach bardzo trudne. Jestem jednak przekonany, że takie rozwiązanie stwarza szansę na poszukiwanie kompromisu. Wyznacza także miejsce dla związków zawodowych reprezentujących nauczycieli, które dotychczas mogły jedynie bezskutecznie protestować.</u>
          <u xml:id="u-54.18" who="#AndrzejSmirnow">Przedstawiony Wysokiej Izbie projekt ustawy, zawarty w druku nr 287, proponuje dokonanie w art. 20 zmiany rozszerzającej możliwość rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem na inne przypadki, nie przewidziane w dotychczasowej ustawie; chodzi tutaj o przypadki związane ze zmianą planów nauczania oraz zwiększeniem obowiązkowego wymiaru zajęć. Rozwiązanie stosunku pracy następowałoby w dotychczasowym trybie, tzn. po 6-miesięcznym okresie pozostawania nauczyciela w stanie nieczynnym albo z zachowaniem 6-miesięcznej odprawy. Skutki finansowe takiej propozycji byłyby zbliżone do tych, które proponował rząd, a mianowicie jak przy zwolnieniach na zasadach zwolnień grupowych.</u>
          <u xml:id="u-54.19" who="#AndrzejSmirnow">Proponowane zmiany w art. 28 wynikają z treści nowego art. 36.</u>
          <u xml:id="u-54.20" who="#AndrzejSmirnow">Proponowana zmiana w art. 33 jest zgodna z przedłożeniem rządowym. Proponuje się jedynie wprowadzenie innej nomenklatury, mianowicie słowa: „wysługa lat” proponuje się zastąpić określeniem: „staż pracy”.</u>
          <u xml:id="u-54.21" who="#AndrzejSmirnow">Komisje proponują skreślenie pięciu ustępów w art. 35, z zachowaniem jednak zastrzeżeń ograniczających możliwość zatrudniania kobiet w ciąży. W przedłożeniu rządowym proponowano wykreślenie całego artykułu.</u>
          <u xml:id="u-54.22" who="#AndrzejSmirnow">Art. 36 w nowym brzmieniu proponuje, aby wszystkie sprawy związane z obowiązkowym wymiarem zajęć dydaktycznych, a także zasadami wynagradzania regulowane były w ramach układu zbiorowego. To jest ta nowość, którą komisje proponują, jest to chyba zasadniczy artykuł dla tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-54.23" who="#AndrzejSmirnow">Chciałbym zwrócić uwagę na ust. 3 tego artykułu, który przewiduje również nałożenie obowiązku zawierania odpowiednich układów zbiorowych na inne organy prowadzące szkoły. Jest to szczególnie istotne w związku z przebiegającą już obecnie reformą, a mianowicie przejmowaniem szkół przez organy samorządu terytorialnego. Tutaj na marginesie chciałbym powiedzieć, że pan poseł Andrzej Terlecki, przewodniczący Komisji Samorządu Terytorialnego, skierował w tej sprawie list do komisji edukacji, niestety list ten dotarł do komisji już po zakończeniu prac nad projektem tej ustawy. Sądzę jednak, że zapis ust. 3 w art. 36 w zaproponowanym przez nas brzmieniu jest w obecnym czasie rozwiązaniem wystarczającym.</u>
          <u xml:id="u-54.24" who="#AndrzejSmirnow">Projekt ustawy przewiduje pozostawienie w art. 42, który mówił dotychczas o obowiązkowym wymiarze czasu pracy, zapisów dotyczących maksymalnej, nieprzekraczalnej liczby godzin dydaktycznych w poszczególnych grupach szkół i w poszczególnych grupach przedmiotów. To jest pewna zmiana w stosunku do projektu rządowego, który przewidywał swobodę kształtowania wymiaru czasu pracy. Uważamy, że ten nieprzekraczalny wymiar czasu pracy powinien być jednak gwarantowany ustawowo.</u>
          <u xml:id="u-54.25" who="#AndrzejSmirnow">Poza skreśleniem art. 37 i art. 43, zgodnie z propozycją rządową, proponujemy również skreślenie art. 45, który przewidywał konieczność uzyskiwania zezwoleń przy podejmowaniu dodatkowej pracy, a także proponujemy skreślenie art. 44, określającego zasady zatrudniania nauczycieli w porze nocnej i w dniach wolnych od pracy. Te zasady mogłyby być w takim układzie przedmiotem układu zbiorowego proponowanego w art. 36.</u>
          <u xml:id="u-54.26" who="#AndrzejSmirnow">Propozycje zmian dotyczące art. 54 są w zasadzie zgodne z przedłożeniem rządowym. Proponujemy jedynie rozszerzenie tego również na nauczycieli zatrudnionych w małych miastach o liczbie mieszkańców do 5 tys., tak jak przewidywała to obecna ustawa Karta nauczyciela. Również zgodnie z przedłożeniem rządowym proponujemy skreślenie w art. 69 ust. 1, który mówi o wypłatach zasiłków dla kobiet przebywających na urlopach macierzyńskich.</u>
          <u xml:id="u-54.27" who="#AndrzejSmirnow">Projekt ustawy nie zawiera propozycji zmian w ustawie o szkolnictwie wyższym. Proponowane w projekcie rządowym zmiany opracowane zostały w podkomisji w podobnym duchu jak te zmiany, które proponujemy w Karcie nauczyciela. Nie znalazły one jednak poparcia na posiedzeniach plenarnych Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego, Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej, i w związku z tym nie znalazły się w projekcie.</u>
          <u xml:id="u-54.28" who="#AndrzejSmirnow">Do projektu ustawy zgłoszono aż 11 wniosków mniejszości. Pierwszy z nich proponuje odrzucenie całej ustawy nowelizującej ustawę Karta nauczyciela. Inne proponują bądź zmianę brzmienia niektórych artykułów, bądź też wykreślenie niektórych artykułów zgodnie z pierwotnym przedłożeniem rządowym.</u>
          <u xml:id="u-54.29" who="#AndrzejSmirnow">We wniosku mniejszości zamieszczonym w punkcie 11 proponuje się dokonanie odpowiedniej nowelizacji w ustawie o szkolnictwie wyższym. Jest to w zasadzie wniosek opracowany w podkomisji, który nie pokrywa się z przedłożeniem rządowym, wprowadza natomiast zmiany idące w tym samym kierunku co zmiany w Karcie nauczyciela. O tym już wcześniej wspomniałem.</u>
          <u xml:id="u-54.30" who="#AndrzejSmirnow">Na zakończenie chciałbym poruszyć jeszcze jedną sprawę, wyprzedzając może pytania, które mogą być zgłaszane w czasie debaty. Wielokrotnie sprawa ta była poruszana w czasie posiedzeń komisji. Chodzi tutaj o związek nowelizowanej ustawy z tegoroczną ustawą budżetową. Nie ulega oczywiście wątpliwości, że przedstawiona propozycja nowelizacji ma związek z budżetem. Jednak w trakcie debaty nie udało się jasno i ściśle określić danych dotyczących oczekiwanych oszczędności w tegorocznym budżecie; po prostu to sygnalizuję. Takich danych nie mieliśmy i ścisłe ich obliczenie w zasadzie wydaje się niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-54.31" who="#AndrzejSmirnow">Kończąc, chciałbym w imieniu Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego, Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej zwrócić się do Wysokiej Izby o uchwalenie ustawy w kształcie przedstawionym w druku nr 287.</u>
          <u xml:id="u-54.32" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Przypomnę, że pan poseł Maciej Manicki zaproponował, aby w debacie nad punktami 1–7 przyjąć dla klubów poselskich limit czasu przewidziany dla debaty długiej. Ponieważ odbiega to od propozycji Konwentu Seniorów, będzie potrzebne przegłosowanie tej sprawy. Wobec powyższego bardzo proszę panie i panów posłów, aby po przerwie obiadowej, która zostanie zarządzona, zechcieli zająć miejsca na sali obrad.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#JózefZych">Proszę o komunikaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#JanKulas">Zebranie Parlamentarnego Klubu Porozumienia Centrum odbędzie się o godz. 14.30 w górnej palarni.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#JanKulas">Zebranie Klubu Parlamentarnego Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego odbędzie się bezpośrednio po zarządzeniu przerwy w sali kinowej w nowym Domu Poselskim.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#JanKulas">Bezpośrednio po zarządzeniu przerwy obiadowej w sali nr 118 odbędzie się wspólne posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz Komisji Ustawodawczej poświęcone pierwszemu czytaniu rządowego projektu ustawy o telewizji i radiofonii.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#JanKulas">Posiedzenie konstytucyjne Polsko-Węgierskiej Grupy Parlamentarnej odbędzie się bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy obiadowej w sali nr 105, I piętro, w starym Domu Poselskim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#JózefZych">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#JózefZych">Zarządzam przerwę do godz. 15.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 13 min 26 do godz. 15 min 08)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#HenrykBąk">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#HenrykBąk">Kontynuujemy rozpatrywanie projektu ustawy budżetowej na 1992 r. a także dokumentów oraz projektów ustaw związanych z ustawą budżetową.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#HenrykBąk">Prezydium Sejmu, po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów, proponuje na podstawie art. 74a ust. 1 tymczasowego regulaminu Sejmu ustalenie dla debaty nad tymi punktami porządku podziału czasu pomiędzy poszczególne kluby poselskie proporcjonalnie do ich wielkości w granicach od 5 do 35 minut oraz określenie czasu wystąpień posłów nie zrzeszonych na 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#HenrykBąk">Przypominam, że poseł Maciej Manicki zaproponował, aby dyskusja nad punktami od 1 do 7 porządku dziennego odbyła się przy ustaleniu limitów czasu wystąpień dla klubów poselskich, które przewidziane są dla dyskusji długiej, to jest w granicach od 15 do 70 minut. Kwestię długości debaty rozstrzygniemy w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#HenrykBąk">Jak Wysoka Izba widzi, w tej chwili nie rozstrzygniemy w głosowaniu sprawy długości debaty. Przystąpimy zatem do wysłuchania oświadczeń klubowych, a w stosownej chwili poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#HenrykBąk">Otwieram łączną dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#HenrykBąk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Osiatyńskiego z Unii Demokratycznej. Będzie to wystąpienie klubowe.</u>
          <u xml:id="u-58.7" who="#HenrykBąk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#JerzyOsiatyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Co możemy powiedzieć o projekcie ustawy budżetowej na 1992 r. po przeszło dwóch miesiącach pracy nad przedłożeniem rządowym? Czy udało się nam wyjaśnić wątpliwości, które zgłaszaliśmy w pierwszym czytaniu? Usunąć jego wewnętrzne sprzeczności? Wypełnić luki? Sprawić, aby wydatki przyczyniły się do zmiany struktury gospodarki, zapewniając w możliwie najkrótszym czasie jej samoczynny rozwój?</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#JerzyOsiatyński">Niewątpliwie część niedostatków pierwotnego przedłożenia rządowego udało się usunąć, ale mimo to odpowiedzi na tak postawione pytania, zdaniem Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna, budzą liczne wątpliwości. Przeszacowane są rozmiary produkcji i dochodu narodowego, który obecnie trzeba oceniać na około 1 200 bln zł, a nie 1 300 bln zł, jak przewidywano w przedłożeniu rządowym. Prawidłowo liczony deficyt budżetowy wynosi o około 7,5 bln zł więcej, to jest około 73 bln zł. Nadal budzi wątpliwości zbilansowanie dochodów i wydatków w poszczególnych częściach budżetu, na przykład w ZUS, w Funduszu Pracy czy w Ministerstwie Edukacji Narodowej. Wątpliwości te przedstawialiśmy już 2 miesiące temu, ale ich wyjaśnienie okazało się niemożliwe ze względu na wzajemnie sprzeczne informacje Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej i Ministerstwa Edukacji Narodowej z jednej strony oraz Ministerstwa Finansów z drugiej. Pozostają wątpliwości co do realizmu założonych dochodów z prywatyzacji, a także niektórych innych dochodów.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#JerzyOsiatyński">Do starych znaków zapytania dochodzą nowe. Wysoka Izba powzięła decyzje co do orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w sprawie wynagrodzeń w sferze budżetowej i w sprawie rent i emerytur. Te decyzje pociągają za sobą dodatkowe wydatki budżetu, ale decyzje te rząd zbywa milczeniem, de facto proponując Izbie przyjęcie budżetu, który tych decyzji zrealizować nie pozwala.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#JerzyOsiatyński">Dalej, rząd przedstawił Sejmowi w ostatniej chwili pakiet ustaw okołobudżetowych, warunkujących ponoć realizację budżetu w tym roku. Po bliższym zapoznaniu się z nimi okazało się, że znaczna ich część nie niesie skutków dla tegorocznego budżetu, a zatem bynajmniej nie wymaga szybkiej ścieżki legislacyjnej, o którą hałaśliwie dopominał się rząd. Część projektów takie konsekwencje jednak miała. I niektóre z nich w toku prac komisji sejmowych zostały odrzucone lub gruntownie zmienione. Jeżeli Izba podzieli opinię komisji, to wydatki będą odpowiednio większe lub oszczędności mniejsze niż w założeniach, na których budżet się opiera. Dotyczy to zwłaszcza zmian wprowadzonych do rządowych projektów nowych regulacji zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych oraz ulg w przejazdach środkami transportu publicznego. Na tej pierwszej regulacji rząd zamierzał zaoszczędzić około 3,1 bln zł, na drugiej około 960 mld zł. Jeżeli Sejm podzieli stanowisko swoich komisji, musi nastąpić zmiana salda rachunku budżetu państwa. Rząd jednak nie widzi potrzeby wprowadzenia odpowiedniej korekty, licząc zapewne na oszczędności w zasiłkach możliwe w drodze pozaustawowej. Te jednak będą odpowiednio mniejsze, w wypadku zasiłków - w najlepszym razie 1,7 bln zł. Tymczasem pan minister pracy i polityki socjalnej wydaje rozporządzenia, na podstawie których wydatki na zasiłki są powiększane, podważając w ten sposób możliwość osiągnięcia choćby i tych ograniczonych oszczędności.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#JerzyOsiatyński">Mimo zapowiedzi nie skapitalizowano dotąd ZUS, ani nie rozpoczęto jego usamodzielniania; nadal nie są wdrażane zasadnicze, systemowe reformy w sferze budżetowej; niewiele się dzieje w sprawie reformy i restrukturyzacji PKP. Listę tę można by ciągnąć dalej. Jednocześnie brak reform systemowych skazuje nas na wymuszone przez brak pieniędzy rozwiązania połowiczne i niekonsekwentne, czego przykładem są proponowane zmiany w dziedzinie rent i emerytur.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#JerzyOsiatyński">Każdy dzień przynosi zresztą nowe niespodzianki. Już po zakończeniu prac komisji sejmowych dowiedzieliśmy się o podpisanym kontrakcie między Fiatem i Fabryką Samochodów Małolitrażowych. Zapewne trzeba się z tego cieszyć i gratulować. Naszą radość mącą jednak doniesienia o skutkach finansowych tej umowy, o przejęciu przez skarb państwa zadłużenia FSM w polskich bankach, szacowanego na około 3,5 bln zł. Czy możemy spokojnie głosować nad projektem budżetu bez wyjaśnienia przez rząd konsekwencji finansowych tego kontraktu co najmniej dla tegorocznego budżetu; podobnie zresztą jak i bez wyjaśnienia przedstawionych wcześniej wątpliwości?</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#JerzyOsiatyński">Jesteśmy zaniepokojeni także wynikami realizacji prowizorium budżetowego i wykonania budżetu za pierwsze cztery miesiące. Po upływie 1/3 roku dochody budżetowe zrealizowano tylko w 25,5% założeń ustawy, a po pięciu miesiącach tylko w 1/3. Sprawę tę tylko częściowo wyjaśnia opóźnienie we wprowadzeniu wyższych stawek podatku obrotowego, którego ściągalność jest zresztą także niska. Stopy realizacji przychodów podatkowych z tego tytułu to 21,6% założeń po 4 miesiącach i 28,2% po pięciu. Ale niewiele odbiegają one od stóp realizacji założeń wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych (odpowiednio 21,8% i 30,7%) i od osób prawnych (23,1% i 30,9%).</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#JerzyOsiatyński">Wydatki budżetu są do tych dochodów odpowiednio przycinane, ale tego na pewno nie da się kontynuować w drugim półroczu. Czy zatem nie grozi nam to, że za dwa, trzy miesiące staniemy przed koniecznością nowelizacji uchwalanej obecnie ustawy?</u>
          <u xml:id="u-59.8" who="#JerzyOsiatyński">Nie wyjaśniliśmy tych wątpliwości w toku dwumiesięcznej, trudnej pracy Sejmu i nie wyjaśnimy ich i dzisiaj. Znakomita ich większość nie daje się wyjaśnić wskutek braku elementarnej koordynacji pracy poszczególnych ministerstw i braku poczucia solidarnej odpowiedzialności członków rządu za przedłożony Sejmowi budżet.</u>
          <u xml:id="u-59.9" who="#JerzyOsiatyński">Mimo to Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna będzie głosował za przyjęciem przedłożonego projektu budżetu.</u>
          <u xml:id="u-59.10" who="#JerzyOsiatyński">Polska potrzebuje stabilizacji - politycznej i gospodarczej. Podstawą stabilizacji państwa jest budżet. Budżet stwarza ramy działania rządu, dostarcza konstrukcji, na której musi się wspierać jego polityka gospodarcza i społeczna. Dotyczy to każdego rządu - tego, który mamy dzisiaj, i tego, który może go zastąpić. Ustawa budżetowa wyznacza także podstawy działania władz lokalnych; co więcej - i co nie mniej ważne - określi warunki życia wielu milionów rodzin w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-59.11" who="#JerzyOsiatyński">Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna jest bardzo zaniepokojony głęboką pauperyzacją dużych grup społecznych. Dotyczy to przede wszystkim sfery budżetowej - nauczycieli i pracowników naukowych, lekarzy i pracowników służby zdrowia. Sfera budżetowa od kilku miesięcy czeka na należne jej podwyżki płac - nie możemy ich dalej odraczać. Uchwalenie ustawy budżetowej umożliwi bezzwłoczne dokonanie tych podwyżek.</u>
          <u xml:id="u-59.12" who="#JerzyOsiatyński">Niepokoi nas też utrzymujący się spadek dochodów rolników w relacji do dochodów ludności miejskiej. Bliższą informację liczbową na ten temat otrzymaliśmy od rządu dopiero po interwencji posłów naszego klubu. Sprawa dochodów rolników po części wiąże się z pierwszym wnioskiem mniejszości. Przypomnę, że dla zrównoważenia części dodatkowych wydatków rząd zaproponował zmniejszenie podwyżek płac sfery budżetowej o wartość jednomiesięcznej podwyżki. Część powstałych w ten sposób oszczędności komisje proponują przeznaczyć na aktywne przeciwdziałanie bezrobociu i wspomożenie restrukturyzacji. Autorom wniosku mniejszości chodziło o to, aby te środki rozdzielić między miasto i wieś w proporcji odpowiadającej liczbie ludności zamieszkującej na wsi i w miastach, tj. 30 do 70. Posłowie reprezentujący interesy wsi wywalczyli dla siebie udział większy. Być może to się wsi należy. Jeżeli w toku dzisiejszej debaty otrzymamy z ministerstwa rolnictwa informację odnośnie do poprawy relacji dochodów rolników i dochodów ludności nierolniczej, jaką za pomocą tych dodatkowych środków zamierza się osiągnąć, to ten wniosek mniejszości wycofamy, a za kilka miesięcy wspólnie ocenimy celowość tego przesunięcia.</u>
          <u xml:id="u-59.13" who="#JerzyOsiatyński">Na koniec jedna sprawa szczegółowa. Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna wypowiada się kategorycznie przeciwko art. 32 projektu ustawy budżetowej. Poprzez ten artykuł rząd zamierza ograniczyć udziały gmin we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych z obecnych 5% do 2%. Z takimi projektami rząd już do Sejmu występował i były one przez Wysoką Izbę odrzucane, godzą bowiem w podstawy samorządności lokalnej, przekreślają już przygotowane i obecnie realizowane budżety gmin. Wnosimy o wykreślenie tego artykułu z projektu ustawy. W tej sprawie nasz klub będzie głosował za przyjęciem wniosku mniejszości, który w sprawozdaniu komisji został przedstawiony jako wniosek nr 5.</u>
          <u xml:id="u-59.14" who="#JerzyOsiatyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To jest kiepski budżet, tak jak kiepski jest stan naszego państwa i stan naszej gospodarki. Jest on kiepski także wskutek głębokiej dezintegracji rządu i jego politycznej bazy. Ten rząd, naszym zdaniem, nie jest w stanie choćby w przybliżeniu zapewnić wykonanie opracowanego przez siebie budżetu. To jest jeden z powodów, dla których będziemy głosować za wotum nieufności dla rządu Jana Olszewskiego. Równocześnie, powodowany troską o państwo, o sytuację materialną milionów ludzi, których warunki życia zależą od uchwalenia budżetu, Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna będzie głosował za przyjęciem budżetu.</u>
          <u xml:id="u-59.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#HenrykBąk">Głos ma pan poseł Marek Borowski z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Zbigniew Skorecki z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#MarekBorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proces przyjmowania tegorocznego budżetu - poczynając od prowizorium, przez założenia polityki społeczno-gospodarczej, aż po omawiane dziś dokumenty - wyczerpał wszystkich jego uczestników i obserwatorów: rząd, posłów i społeczeństwo. W rezultacie otrzymaliśmy produkt bardzo pośledniej jakości, i to niezależnie od tego, pod jakim kątem będziemy go oceniać.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#MarekBorowski">W pierwszej kolejności chciałbym skupić uwagę Wysokiej Izby na ocenie realności projektu budżetu. Oparty jest on na kilku założeniach makroekonomicznych, z których najważniejsze to utrzymanie w 1992 r. dochodu narodowego i produkcji na poziomie nie niższym niż w roku ubiegłym. Na tej przesłance w znacznym stopniu oparta jest prognoza dochodów budżetowych. Gdyby budżet rozpatrywano w styczniu, założenie takie byłoby trudne do zweryfikowania. Obecnie jednak jest już czerwiec i trzeba od razu stwierdzić, że wyniki są więcej niż niepokojące. O ile w ub. r. dochody budżetowe po 4 miesiącach osiągnęły 30,5% wykonania rocznego, to po 4 miesiącach tego roku założony w budżecie roczny plan dochodów wykonany został tylko w ok. 26%, co na koniec kwietnia oznacza zmniejszenie dochodów o ok. 12 bln zł. W szczególności daje się zauważyć brak wpływów z podatku obrotowego, dochodowego i z prywatyzacji. Gdyby ta tendencja utrzymała się, dochody roczne byłyby niższe od zaplanowanych o 30 bln zł. Tak więc ożywienie gospodarcze, o którym ostatnio tak wiele słyszymy z ust przedstawicieli rządu, nie znajduje, niestety, odzwierciedlenia w tym, co dla nas dziś najważniejsze - w dochodach budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#MarekBorowski">Zachwalając rezultaty swojej polityki, rząd wskazuje także na niski deficyt budżetowy, wynoszący po 4 miesiącach tylko 12,5 bln zł. Dyskretnie przemilcza się jednak fakt, że wydatki budżetu, które zgodnie z upływem czasu powinny wynieść ok. 123 bln zł, w rzeczywistości przycięto do poziomu 97 bln zł. Gdyby więc środki były wydatkowane zgodnie z planem, deficyt na koniec kwietnia sięgnąłby aż 38 bln zł. Tej strusiej polityki nie da się jednak długo uprawiać.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#MarekBorowski">Niezależnie od tego, że plan wydatków nie jest realizowany, jest on również - z formalnego punktu widzenia - zaniżony. W trakcie prac komisji okazało się bowiem, że kwota wydatków budżetowych zawierała już w sobie ok. 14 bln zł oszczędności, których uzyskanie było jednak uzależnione od przyjęcia przez Sejm kilku nie istniejących jeszcze ustaw, a ponadto plan wydatków rząd zmniejszył o dalsze 6 bln zł w wyniku nieuzasadnionego zaniżenia liczby osób pobierających zasiłki dla bezrobotnych. Weryfikacja tych zamierzeń nastąpiła bardzo szybko. Z niektórych ustaw i założeń rząd sam się wycofał, przyznając, że były nie przemyślane, co do pozostałych, to sejmowe komisje były zmuszone gruntownie je przepracować. W rezultacie realne pokrycie mają na dziś zamierzenia oszczędnościowe na kwotę nie 20 bln zł, ale co najwyżej 11 bln.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#MarekBorowski">Bardziej wnikliwa analiza, której rezultaty przedstawiłem tu w wielkim skrócie, nie pozostawia wątpliwości: budżet, który mamy w trakcie tej debaty uchwalić, oparty jest na zawyżonych dochodach i zaniżonych wydatkach.</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#MarekBorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Aspekty merytoryczne ustawy budżetowej są nie mniej ważne niż aspekty formalne i rachunkowe. Rząd wielokrotnie deklarował, że przygotowuje budżet antyrecesyjny, wspierający przede wszystkim inwestycje i eksport. Temu celowi miała także służyć polityka pieniężno-kredytowa. Wiele miejsca w wypowiedziach przedstawicieli rządu zajmowała konieczność oddłużenia przedsiębiorstw i rozpoczęcia procesu restrukturyzacji i modernizacji szczególnie zagrożonych gałęzi przemysłu. Klub SLD uznawał i uznaje te zamierzenia za słuszne. Niestety wnikliwa analiza ustawy budżetowej i założeń polityki pieniężnej dają nikłe nadzieje na ich realizację.</u>
          <u xml:id="u-61.6" who="#MarekBorowski">Głównym strategicznym celem naszej polityki gospodarczej powinno być wzmacnianie i rozszerzanie możliwości eksportowych kraju. Tymczasem w budżecie środki na promocję eksportu są niższe niż w roku ubiegłym. Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych dysponująca do tej pory żałośnie niskim kapitałem założycielskim - 30 mld zł, otrzyma w tym roku dodatkowo symboliczną kwotę 5 mld zł. Nie znajdują także żadnego odzwierciedlenia w ustawie ani po stronie wydatków, ani po stronie dochodów jakiekolwiek preferencje kredytowe i podatkowe.</u>
          <u xml:id="u-61.7" who="#MarekBorowski">W założeniach polityki kredytowej brakuje również poważniejszych preferencji dla eksportu. W rezultacie jedynym stymulatorem eksportu ma być polityka kursu walutowego. To stanowczo za mało, ponadto również i w tym zakresie zamierzenia rządu i NBP uważamy za zbyt pasywne.</u>
          <u xml:id="u-61.8" who="#MarekBorowski">Drugim, zadeklarowanym przez rząd jako szczególnie ważny, czynnikiem antyrecesyjnym ma być zwiększenie inwestycji. Zupełnie nie wiadomo jednak, jak można ten cel osiągnąć, zważywszy, że rentowność przedsiębiorstw ma pozostać nie zmieniona, kredyt nadal będzie zbyt drogi, a ulgi inwestycyjne znikome.</u>
          <u xml:id="u-61.9" who="#MarekBorowski">Projektowane obniżenie od połowy roku dywidendy obligatoryjnej, czego Sojusz Lewicy Demokratycznej domagał się od dawna, jest krokiem w dobrym kierunku, niestety, mocno już spóźnionym, przez co jego wpływ na rozmiary inwestycji będzie znikomy.</u>
          <u xml:id="u-61.10" who="#MarekBorowski">Co do kredytów inwestycyjnych, to zarówno rząd, jak i NBP nadal nie potrafią uwolnić się od dotychczas stosowanej, zabójczej dla inwestycji, doktryny tak zwanej realnie dodatniej stopy procentowej. Zaprojektowane przez NBP specjalne linie kredytowe mają wprawdzie za zadanie wspomagać tańszym kredytem inwestycje restrukturyzacyjne i proeksportowe, ale, po pierwsze, kwota przeznaczona na ten cel jest niewielka, a po drugie, kredyty te zaczną funkcjonować dopiero po określeniu przez rząd priorytetów w tej dziedzinie. Tymczasem, mimo wyraźnego zobowiązania przez Sejm, rząd do dzisiaj nie przedstawił założeń polityki przemysłowej.</u>
          <u xml:id="u-61.11" who="#MarekBorowski">Wreszcie, jeśli chodzi o inwestycje budżetowe, to w bieżącym roku zakłada się ich realny spadek. Nie ma także praktycznie żadnych środków na restrukturyzację przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-61.12" who="#MarekBorowski">Dramatycznie rysuje się kwestia likwidacji zadłużeń przedsiębiorstw, nie tylko zresztą przemysłowych, ale także PGR. W budżecie nie ma żadnych środków ubezpieczających ten proces, a bez tego nie ma szans na jego sprawne i szybkie przeprowadzenie.</u>
          <u xml:id="u-61.13" who="#MarekBorowski">Puste okazały się także inne zapowiedzi rządowe. Nie zarezerwowano środków umożliwiających wprowadzenie cen minimalnych w rolnictwie. Wbrew obietnicom nie zaproponowano rozwiązań powstrzymujących dalszą degradację oświaty, szkolnictwa wyższego, ochrony zdrowia i nauki.</u>
          <u xml:id="u-61.14" who="#MarekBorowski">Przy wtórze okrzyków i zaklęć o konieczności przeprowadzenia w tych dziedzinach niezbędnych reform w rzeczywistości mamy do czynienia z niekompetencją, brakiem koncepcji i chaosem organizacyjnym. Jedyną rzeczywiście konsekwentnie wdrażaną koncepcją jest koncepcja permanentnego zmniejszania środków, czyli reformowanie przez duszenie, a głównym narzędziem reform, przynajmniej w resorcie edukacji narodowej, jest laska szefa ministerstwa.</u>
          <u xml:id="u-61.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-61.16" who="#MarekBorowski"> Niestety, wszystko wskazuje na to, że nie jest to cudowna laska Mojżesza. Nauka, oświata, ochrona zdrowia, kultura - to dziedziny, które mają swoje niekiedy istotne osiągnięcia, dlatego z całym naciskiem pragnę oświadczyć, że Sojusz Lewicy Demokratycznej nie zaakceptuje takiej polityki gospodarczej i takiego budżetu, które ten dorobek będą niweczyć, a polską inteligencję skazywać na wybór między wegetacją a emigracją. </u>
          <u xml:id="u-61.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-61.18" who="#MarekBorowski">Wysoki Sejmie! Powyższe fakty w pełni uzasadniają stwierdzenie, że omawiany dziś projekt budżetu jest zdecydowanie pasywny z punktu widzenia walki z recesją. Taki stan rzeczy jest przede wszystkim rezultatem rozproszenia skromnych kwot, które mogłyby być wykorzystane na pchnięcie gospodarki do przodu. Naszym zdaniem, powinna nastąpić koncentracja tych środków, z jednej strony w celu zwiększenia eksportu i inwestycji proeksportowych jako głównej lokomotywy rozwoju - konieczne są między innymi ulgi inwestycyjne i dogodniejsze kredyty dla eksporterów - z drugiej zaś, w celu odblokowania głównego hamulca aktywności, jakim jest zadłużenie przedsiębiorstw. Takich gwarancji omawiany dziś dokument nie daje. Zbyt daleko odchodzi on także od założeń polityki społeczno-gospodarczej przedstawionych przez rząd w pierwszym kwartale i podobno nadal aktualnych. Albo za dużo obiecano, albo nie umiano ze złożonych obietnic konstruować spójnego projektu budżetu. Innego wyjaśnienia nie dostrzegamy.</u>
          <u xml:id="u-61.19" who="#MarekBorowski">Wysoka Izbo! Poddając omawiany projekt budżetu surowej, choć przecież uzasadnionej, krytyce, Sojusz Lewicy Demokratycznej nie zamierza bynajmniej uciekać od trudnych pytań i podejmowania problemów. Jesteśmy w pełni świadomi, że jeśli chcemy więcej inwestować i eksportować, to siłą rzeczy nie możemy więcej konsumować. Rozumiemy, że potrzebne są samoograniczenia. Rzecz jednak w tym, że dziś, po dwóch latach, które przyniosły wiele rozczarowań, tych samoograniczeń nie da się już narzucić - trzeba je wynegocjować. I choć poruszam ten problem jako trzeci, w istocie rzeczy on właśnie jest najważniejszy.</u>
          <u xml:id="u-61.20" who="#MarekBorowski">Nie akceptujemy tego projektu budżetu i towarzyszących mu ustaw także dlatego, że nie zapewniają one odpowiedniej ochrony ludziom o niskich dochodach. Taki charakter mają projekty kolejnych nowelizacji ustaw: emerytalnej, o ulgach transportowych i o pomocy społecznej, a także to, że przeznaczono zbyt mało środków na pomoc socjalną dla najbiedniejszych. Taki charakter miała podjęta na dzień przed zakończeniem prac komisji budżetowej, mimo naszego i grupy innych posłów sprzeciwu, decyzja o zmniejszeniu o 3 bln zł kwoty przeznaczonej na i tak już spóźnione podwyżki dla najbardziej spauperyzowanej w ostatnim okresie grupy społecznej, jaką są pracownicy sfery budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-61.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-61.22" who="#MarekBorowski">W tym kontekście chciałbym odnieść się do wczorajszej wypowiedzi telewizyjnej pana ministra Włodarczyka, niestety, w jakiejś mierze dzisiaj popartej, teoretycznie rozwiniętej, przez mojego przedmówcę pana posła Osiatyńskiego. Otóż pan minister Włodarczyk był uprzejmy powiedzieć, że hamowanie przyjęcia tego budżetu, że głosowanie przeciw temu budżetowi, że koniec końców obalenie tego budżetu spowoduje, iż sfera budżetowa nie otrzyma należnych jej podwyżek. Pragnąłbym zapewnić pana ministra z tego miejsca, i wyjaśnić panu posłowi Osiatyńskiemu, że jeśli w tej Izbie znajdzie się dostatecznie wielu posłów, którzy temu budżetowi będą potrafili powiedzieć: nie, którzy go zanegują i którzy w efekcie go nie przyjmą, to starczy im również i czasu, i konceptu, żeby za pomocą odpowiednich uchwał zobowiązać rząd, ten czy jakikolwiek inny, do dokonania tych wypłat w szybkim czasie. Ta szczera troska o sferę budżetową, którą wyraża pan Włodarczyk, moim zdaniem, jest po prostu fałszywa.</u>
          <u xml:id="u-61.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-61.24" who="#MarekBorowski">Nie zapomniano jednak o zapewnieniu środków na wielokrotnie wyższe podwyżki płac dla urzędników państwowych, odrzucając nasz wniosek, aby najpierw przynajmniej zreformować i zredukować administrację centralną.</u>
          <u xml:id="u-61.25" who="#MarekBorowski">Nie akceptujemy tego budżetu również z tego powodu, że polityka podatkowa rządu jest niezgodna z zasadą sprawiedliwości społecznej, że widoczny jest brak dbałości o dochody budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-61.26" who="#MarekBorowski">Trudno zrozumieć to, że w ciągu długich 5 miesięcy rząd nie potrafił przygotować i wnieść do Sejmu ustaw o monopolu spirytusowym i tytoniowym oraz podjąć skutecznych działań przeciwko masowemu przemytowi niektórych towarów, który to proceder uszczupla dochody budżetu państwa, trzymając się oświadczeń rządowych, o biliony, a może dziesiątki bilionów złotych. Bardzo szybko rządowa maszyna legislacyjna produkuje natomiast coraz to nowe ustawy, w wyniku których dodatkowych środków dla budżetu poszukuje się głównie w kieszeniach emerytów, inwalidów, bezrobotnych, lekarzy i nauczycieli. Ustawy te wnoszono do Sejmu łamiąc prawo, z naruszeniem ustawy o związkach zawodowych, lekceważąc konsultacje i zbieranie opinii.</u>
          <u xml:id="u-61.27" who="#MarekBorowski">Również wprowadzając podwyższone stawki podatku obrotowego na całą gamę podstawowych artykułów, w tym spożywczych, rząd zawahał się — poza samochodami, bo w tym wypadku dalszego żywiołowego wzrostu importu nie sposób już było dłużej tolerować — i wycofał z zamiaru wyższego opodatkowania dóbr, zwłaszcza pochodzących z importu, nabywanych przez ludzi o wyższych dochodach. Krytykom takiej polityki minister finansów odpowiedział, iż: „Nie możemy konsumentowi ograniczać swobody wyboru”. Ta szczera odpowiedź nie pozostawia wątpliwości co do tego, jakie grupy konsumentów rząd zamierza chronić, a od jakich zażąda ofiarności, jeżeli chodzi o ratowanie finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-61.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-61.29" who="#MarekBorowski">W cywilizowanych krajach o gospodarce rynkowej, na które tak lubimy się powoływać, środki na niezbędne zrównoważenie budżetu i rozwój gromadzi się poprzez nakładanie dodatkowych podatków na towary oraz wydatkowane na konsumpcję dochody. Mogą to być podatki stałe lub okresowe, bezzwrotne lub mające formę przymusowej pożyczki państwowej. Dyskusja dotyczy wówczas tego, kto i ile ma zapłacić i na co przeznaczone zostaną uzyskane w ten sposób środki. Byłaby to dyskusja trudna, ale uczciwa i zrozumiała dla społeczeństwa. Pewnym, choć nieśmiałym zaczątkiem takiej polityki była podjęta w styczniu próba podwyższenia najwyższej stawki podatku dochodowego od osób fizycznych. Propozycję tę poparliśmy, domagając się jednak jednoczesnego wprowadzenia ulg inwestycyjnych, aby podatek dotyczył rzeczywiście tylko wysokiej konsumpcji. Koalicja rządowa nie była jednak w tej sprawie jednolita, a i rząd jasno dawał do zrozumienia, że nie jest do tej koncepcji zbytnio przywiązany. Od tego momentu rząd wybrał już inną drogę - kolejnego uszczuplania dochodów i uprawnień poszczególnych - ale bynajmniej nie wszystkich i nie w równym stopniu - grup pracowniczych i społecznych. Takie postępowanie doprowadziło do dezintegracji społeczeństwa oraz do postępującego zaniku poczucia współodpowiedzialności za państwo wśród obywateli. Poczucie to jest dodatkowo systematycznie osłabiane restrykcyjną polityką rządu wobec lokalnych społeczności, tworzących samorząd terytorialny.</u>
          <u xml:id="u-61.30" who="#MarekBorowski">Ustawa budżetowa zawiera kolejny zamach na finanse gmin, gdyż zmniejsza wysokość udziału gmin w podatku dochodowym od przedsiębiorstw z 5 do 2%. Zgłoszony jest w tej sprawie wniosek mniejszości i liczymy, że Wysoka Izba w głosowaniu wzniesie się ponad podziały polityczne i jeszcze raz poprze ideę samorządnej Rzeczypospolitej. Chciałbym jednocześnie wyrazić satysfakcję, że Unia Demokratyczna zdecydowała się do naszego wniosku przyłączyć.</u>
          <u xml:id="u-61.31" who="#MarekBorowski">Wszystkie przedstawione tu fakty, cała stopniowa, ale konsekwentna ewolucja filozofii gospodarczej rządu pokazują, jak szybko i jak daleko pan premier odszedł od własnych słów z grudnia 1991 r. Z tego miejsca usłyszeliśmy wówczas: „Musimy przekonać społeczeństwo, że ciężary reform rozkładane są sprawiedliwie. Rząd musi się nauczyć rządzić nie narodem, ale z narodem, za jego codziennie uzyskiwanym przyzwoleniem”. I dalej: „Rząd natychmiast po powołaniu przystąpi do wypracowania na drodze rokowań ze związkami zawodowymi i innymi ciałami społecznymi układu, który określi minimum zobowiązań państwa wobec najsłabszych grup społecznych. Układ ten obejmie sprawy lecznictwa, świadczeń socjalnych oraz oświaty”.</u>
          <u xml:id="u-61.32" who="#MarekBorowski">Nie chcę ironizować na temat tych słów - byłoby to zbyt łatwe. Muszę jednak publicznie zapytać kolegów, posłów z partii będących promotorami tego rządu: gdzie i kiedy zgubiliście te ideały?</u>
          <u xml:id="u-61.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-61.34" who="#MarekBorowski"> Gdzie się podziała chrześcijańska doktryna solidaryzmu społecznego? Co przeszkadza ją realizować? Wiemy wprawdzie, że koalicja składa się z różnych partii, w tym także z takich, których elastyczność poglądów budzi powszechny podziw, a kurs polityczny określany jest jako kurs dnia. Ale nie one chyba powinny mieć głos decydujący.</u>
          <u xml:id="u-61.35" who="#MarekBorowski">Wysoki Sejmie! Ostatnim powodem, dla którego nie możemy zaakceptować budżetu, jest wpisany weń dogmat o 65,5-bilionowym deficycie, skazujący Sejm na praktycznie bezalternatywne przyjęcie projektu rządowego. Nie przyjmujemy do wiadomości, że zwiększenie wydatków i deficytu o kilka bilionów złotych z przeznaczeniem na inwestycje w nauce, o której ratowanie zwracają się do Sejmu najwybitniejsze polskie umysły, czy na Agencję Rolną Skarbu Państwa, aby uniknąć wielobilionowych strat w PGR, miałoby spowodować hiperinflację i destrukcję finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-61.36" who="#MarekBorowski">Jest w naszym Sejmie partia, która na wszystkie trudności ma proste recepty, a deficyt budżetowy i podaż pieniądza traktuje jak balon, który chciałaby beztrosko i bez przerwy pompować. Tego nie popieramy. Ale są też inne partie, które na słowo: deficyt reagują alergicznie, a słysząc: Międzynarodowy Fundusz Walutowy stają na baczność. Tym ostatnim chciałbym zadedykować fragment z pisma amerykańskiej finansjery „Wall Street Journal”: „Na Funduszu Walutowym ciąży finansowy pragmatyzm, ślepy na realia życia i wymogi ekonomicznego rozsądku. Za 5% granicą deficytu budżetowego z pewnością nie czai się hiperinflacja. Chodzi jedynie o to, aby nie drukować pustych pieniędzy dla załatania budżetowej dziury, lecz prowadzenia sensownej polityki ekonomicznej”. Warto czasami oderwać się od „Gazety Bankowej” i poczytać „Wall Street Journal”.</u>
          <u xml:id="u-61.37" who="#MarekBorowski">W tym miejscu chciałbym w imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej oświadczyć, że w przeciwieństwie do niektórych ugrupowań, które chętnie wzmocniłyby obecny rząd, współpracę z Międzynarodowym Funduszem Walutowym uważamy za konieczną, a ministra finansów nie traktujemy jako agenta funduszu w Polsce. Z drugiej jednak strony naiwnością byłoby sądzić, że międzynarodowe organizacje finansowe są całkiem niezależne, apolityczne i nieomylne. Dlatego wzorem niektórych innych krajów musimy twardo bronić naszych interesów gospodarczych, a czyniąc to starać się dobrze rozeznać sytuację ekonomiczną i społeczną w kraju. W związku z tym za poważny błąd rządu uważamy dokonanie z Międzynarodowym Funduszem Walutowym tak istotnych dla budżetu i gospodarki ustaleń bez uprzedniego skonsultowania tych zamierzeń i ich konsekwencji z głównymi siłami politycznymi w kraju.</u>
          <u xml:id="u-61.38" who="#MarekBorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej przedstawiłem wprawdzie syntetyczną, ale zapewniam, że opartą na rzetelnej analizie, ocenę budżetu, założeń polityki pieniężnej i innych ustaw. Ocena ta, w naszym przekonaniu, wypada negatywnie. Również ostatni rozpatrywany dziś dokument - kierunki prywatyzacji - budzi nasze istotne zastrzeżenia, mimo szeregu poprawek, które udało się do niego wnieść, ponieważ ustosunkowuje się on do licznych błędów i patologii tego procesu, a bez takiej krytycznej analizy trudno o właściwe wnioski na przyszłość. Niektóre mankamenty można jednak czasami poprawić w procesie realizacyjnym. Stąd jest rzeczą istotną, kto będzie ten budżet realizował. Niestety, również i pod tym względem praca w komisjach i kontakty z przedstawicielami rządu nie dostarczyły powodów do optymizmu.</u>
          <u xml:id="u-61.39" who="#MarekBorowski">W ciągu 160 godzin pracy komisji budżetowej, najmniej, niestety, dyskutowaliśmy o strategii gospodarczej. Głównym tematem było korygowanie błędnych wyliczeń ministerialnych, poprawianie ustawicznie wnoszonych, lecz niedopracowanych rządowych projektów ustaw, wyjaśnianie sprzeczności między informacjami udzielanymi przez Ministerstwo Finansów i poszczególne resorty. Szczególny brak troski o rzetelne zbilansowanie i uzasadnienie swoich budżetów przejawili szefowie resortu pracy i edukacji narodowej. Również cywilne kierownictwo resortu obrony narodowej, częściowo przebywające na zasłużonym urlopie, a częściowo zajęte grami politycznymi nie znalazło czasu, aby zaszczycić Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów swoją obecnością, mimo że finanse tego resortu i przemysłu obronnego w ogóle znajdują się w stanie zapaści.</u>
          <u xml:id="u-61.40" who="#MarekBorowski">Wszystkie te ubolewania godne fakty, skomplikowane dodatkowo przez dymisję ministra finansów, nakazują zachować daleko idący sceptycyzm również co do realizacyjnych możliwości obecnej ekipy.</u>
          <u xml:id="u-61.41" who="#MarekBorowski">Wysoka Izbo! Pan premier wielokrotnie na tej sali i poza nią z upodobaniem etykietował partie, zestawiając w rozmaite konfiguracje takie słowa jak: proreformatorska, demokratyczna lub poważna, co zawsze stanowiło ulubiony przedmiot spekulacji polityków i dziennikarzy. Dziś jednak spróbujmy popatrzeć przez pryzmat tych określeń nie na partie, lecz na politykę gospodarczą rządu.</u>
          <u xml:id="u-61.42" who="#MarekBorowski">Czy można nazwać proreformatorską taką politykę, która nie tylko reform nie realizuje, ale wręcz wytwarza dla nich niekorzystny klimat społeczny? Czy rząd demokratyczny to tylko taki, który został powołany w wyniku demokratycznych wyborów, czy także taki, który szanuje prawo i zasady współżycia społecznego? I wreszcie, czy można określić jako poważny rząd, który nie dotrzymuje obietnic i własnych założeń programowych, a jego ministrowie publicznie zachowują się i wypowiadają w sposób bulwersujący opinię krajową i zagraniczną? Naszym zdaniem są to pytania retoryczne.</u>
          <u xml:id="u-61.43" who="#MarekBorowski">Potwierdzamy: Polsce rzeczywiście potrzebna jest polityka gospodarcza, która będzie reformatorska, ale zarazem wolna od ideologicznych i ekonomicznych dogmatów, demokratyczna w sposobie projektowania i wdrażania reform, poważna i odpowiedzialna w prezentowaniu swoich racji, jednocząca, a nie dzieląca społeczeństwo. Taką politykę gospodarczą: proreformatorską, demokratyczną i poważną Sojusz Lewicy Demokratycznej gotów jest poprzeć, nawet gdyby wymagało to niezbędnych samoograniczeń. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-61.44" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#HenrykBąk">Przepraszam pana posła Zbigniewa Skoreckiego, ale zanim udzielę panu głosu, proszę panów posłów i panie posłanki o naciśnięcie przycisków w celu sprawdzenia, czy jest kworum. (182)</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#HenrykBąk">Proszę pana posła Zbigniewa Skoreckiego z Konfederacji Polski Niepodległej o zabranie głosu. Następnym mówcą będzie pan poseł Bogdan Łukasiewicz z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#ZbigniewSkorecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie będę odpowiadał panu posłowi Borowskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Panowie już niczego nie jesteście się w stanie nauczyć, 40 lat to już nadto, a wylewanie krokodylich łez przez pana jest już śmiesznością. Powróćmy jednak do tematu.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#ZbigniewSkorecki">Wysoka Izbo! Stwierdzam, że Konfederacja Polski Niepodległej jest jedynym ugrupowaniem politycznym, które konsekwentnie, od samego początku...</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#ZbigniewSkorecki">... kwestionuje realność i wykonalność budżetu oraz wskazuje na cały szereg zagrożeń wynikających z przyjęcia takiego właśnie budżetu.</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#ZbigniewSkorecki">Protestujemy przeciwko naginaniu woli narodu, jego biologicznych i cywilizacyjnych potrzeb do wydumanych teorii nieprzekraczalnego 5% progu deficytu budżetowego. Ani reform, ani budżetu nie da się realizować wbrew woli i bez poparcia społeczeństwa polskiego nawet przy pełnym błogosławieństwie międzynarodowych instytucji finansowych.</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#ZbigniewSkorecki">Dogmatyczność rozumowania twórców tego budżetu i całkowicie błędna filozofia tworzenia dochodów oraz realizowania wydatków opartych o kolejne drastyczne cięcia w wydatkach na cele społeczne i socjalne jest dziś już krytykowana również na Zachodzie, w tym także w najbardziej opiniotwórczych kręgach biznesu amerykańskiego. Wyjaśnijmy przy okazji, że do tych kręgów nie należy ani Jan Nowak-Jeziorański, ani prof. Zbigniew Brzeziński.</u>
          <u xml:id="u-63.6" who="#ZbigniewSkorecki">Należy stwierdzić, że aktualny deficyt budżetowy wynoszący 66 bln zł nie jest przyczyną obecnej dramatycznej sytuacji kraju, lecz jej wyrazem, jest zjawiskiem wtórnym w stosunku do upadku gospodarki i pogłębiającej się recesji. Teza Balcerowicza, którego cień pada na tę salę, że najpierw musimy zdusić inflację, a dopiero później, niejako automatycznie, będziemy mieli sprawną gospodarkę rynkową, zupełnie nie sprawdza się w polskiej rzeczywistości. Za całkowicie błędną uważamy również filozofię zakładającą, że możemy dzielić tylko coraz większą biedę, czyli że budżet musi dopasowywać się do coraz mniejszych wpływów budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-63.7" who="#ZbigniewSkorecki">Panie przewodniczący sejmowej Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, pośle Goryszewski, trzeba uzmysłowić sobie, że budżet jest tylko jednym, podkreślam, jednym z instrumentów redystrybucji dochodu narodowego i musi pełnić nie tylko funkcję stabilizującą rząd, ale przede wszystkim stabilizującą i pobudzającą gospodarkę. Dlatego też Konfederacja Polski Niepodległej opowiada się za radykalną zmianą filozofii budżetu polegającą na aktywizacji i rozszerzaniu źródeł dochodów budżetowych, a przeciw podwyższaniu progresji podatkowej, rozszerzaniu zakresu przedmiotowego podatków, wzrostowi obciążeń podatkowych przedsiębiorstw państwowych i ludności. Drakońskie metody zmniejszenia deficytu budżetowego poprzez cięcia w wydatkach, zwiększanie skal podatkowych - wszystko to prowadzi do pogłębienia recesji i wcale nie gwarantuje wyjścia z inflacji. Gwarantuje jedno - wybuch społeczny.</u>
          <u xml:id="u-63.8" who="#ZbigniewSkorecki">Termin waloryzacji w sferze budżetowej przesunięty z 1 maja na 1 czerwca, jest zwyczajnym oszustwem. Minister pracy i polityki socjalnej pan Jerzy Kropiwnicki oświadcza, że najniższe uposażenie od 1 maja wynosi 1 mln zł, kiedy powszechnie wiadomo, że jest przecież inaczej. Dlatego też odrzucamy generalnie pomysły przeprowadzania na żywym organizmie społeczeństwa - czego wyrazem są ustawy okołobudżetowe - tego rodzaju eksperymentów. Na ile traktować je poważnie, niech świadczą te dwa powyższe przykłady.</u>
          <u xml:id="u-63.9" who="#ZbigniewSkorecki">Polityka budżetowa musi być podporządkowana docelowej wizji polskiej gospodarki, a w budżecie na 1992 r. nie ma ani wizji tej gospodarki, ani instrumentów antyrecesyjnych, jest to raczej obraz powolnej agonii naszego państwa. Nie wdając się w szczegółowe dyskusje nad budżetem, chcemy zwrócić uwagę na główne zagrożenia dla budżetu państwa w roku 1992.</u>
          <u xml:id="u-63.10" who="#ZbigniewSkorecki">1. Jest to budżet życzeniowy.</u>
          <u xml:id="u-63.11" who="#ZbigniewSkorecki">2. Zaplanowane dochody po raz kolejny kształtują się poniżej planowanego poziomu.</u>
          <u xml:id="u-63.12" who="#ZbigniewSkorecki">3. Nastąpi kasowe opóźnienie obsługi budżetu, czyli zagrożenie realizacji wydatków budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-63.13" who="#ZbigniewSkorecki">4. Wzrost cen w drugim półroczu może okazać się wyższy niż planowano.</u>
          <u xml:id="u-63.14" who="#ZbigniewSkorecki">5. Nastąpią rewindykacje płacowe różnych grup pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-63.15" who="#ZbigniewSkorecki">6. Wielkość produktu krajowego brutto okaże się niższa niż zaplanowano, czyli nie będzie tzw. wzrostu zerowego.</u>
          <u xml:id="u-63.16" who="#ZbigniewSkorecki">7. Bardzo poważnie zawyżono wpływy do budżetu, a w tym:</u>
          <u xml:id="u-63.17" who="#ZbigniewSkorecki">— wpływy z prywatyzacji w wysokości 10 bln zł;</u>
          <u xml:id="u-63.18" who="#ZbigniewSkorecki">— wpływy z podatku dochodowego od osób prawnych w wysokości sześćdziesięciu kilku bln zł;</u>
          <u xml:id="u-63.19" who="#ZbigniewSkorecki">— oraz wpływy z popiwku i dywidendy.</u>
          <u xml:id="u-63.20" who="#ZbigniewSkorecki">8. Przeszacowano finansowanie zagraniczne w wysokości 3,6 bln zł oraz sprzedaż polskich papierów wartościowych podmiotom zagranicznym, jak też finansowanie ze źródeł krajowych poza system bankowy - rzędu 10 bln zł.</u>
          <u xml:id="u-63.21" who="#ZbigniewSkorecki">Łączne więc dochody tego nierealnego już na samym początku budżetu mogą być niższe już o ok. 15 bln zł, co musi zaowocować kolejnymi cięciami w wydatkach, przekroczenia magicznego i tak bronionego przez posła Goryszewskiego - niczym Rejtana złej sprawy - 5-procentowego deficytu budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-63.22" who="#ZbigniewSkorecki">Reasumując, jesteśmy przeciwko fikcji, politycznemu koniunkturalizmowi, zmianie budżetu za 2 miesiące i igraniu z gniewem społecznym. Za koniunkturalne uważamy przyjmowanie przez ugrupowania zarówno rządowe, jak i opozycyjne budżetu, by w chwilę później odwołać rząd, czyli autorów tego budżetu. To kukułcze jajo a la Balcerowicz pozostanie podrzutkiem, a wyklute z niego spotworniałe pisklę będzie musiało być niańczone przez wynędzniałe społeczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-63.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-63.24" who="#ZbigniewSkorecki">Przechodząc natomiast do założeń polityki pieniężnej na rok 1992 stwierdzamy, że w gospodarkach typu rynkowego polityka pieniężna jest głównym i podstawowym narzędziem polityki gospodarczej, a banki są jej główną instytucją. Celem tej polityki jest ożywienie gospodarki. W preambule założeń nic takiego nie znajdujemy: ani słowa o ożywieniu gospodarczym, natomiast za główne cele tej polityki uznano cele trzeciorzędne. Zadaliśmy więc sobie zasadnicze pytanie: czemu te założenia pieniężne służą? Odpowiedź, o dziwo, znaleźliśmy w tekście w rozdziale II pkt 2. Dowiadujemy się, że służą one właśnie realizacji odrzuconych przez Wysoką Izbę w niezbyt odległym czasie założeń polityki gospodarczej rządu. Przypomnijmy, że podstawą odrzucenia założeń rządowych przez KPN był właśnie ich prorecesyjny charakter, brak aktywnej polityki przemysłowej, nieporozumienia prywatyzacyjne i niedostateczny dopływ pieniądza do gospodarki. Ujmując zatem syntetycznie, jak wykazuje analiza tekstu, wiemy, że polityka pieniężna proponowana przez NBP jest skorelowana, o dziwo, z odrzuconymi założeniami polityki gospodarczej rządu.</u>
          <u xml:id="u-63.25" who="#ZbigniewSkorecki">Wysoka Izbo! Nie chciałbym przesadzać, ale wygląda to na głębokie lekceważenie najwyższej władzy ustawodawczej w naszym państwie. Marnym dla nas pocieszeniem jest to, że nie całej władzy. Kontynuację recesji, ograniczenia dopływu pieniądza do gospodarki, ograniczenie wydatków na niezbędne kontynuowanie ciągłości służb i usług publicznych, kontynuację złodziejskiej prywatyzacji podtrzymywały: Unia Demokratyczna, Kongres Liberalno-Demokratyczny i inne będące w mniejszości parlamentarnej ugrupowania zabierające głos w tej dyskusji. Jak widać, doszło do tego, że mniejszości parlamentarne działając w porozumieniu z władzą wykonawczą oraz prezesem NBP, manipulują prawomocnymi decyzjami Wysokiej Izby. Dlaczego manipulacje te są wykonywane, łatwo się domyślić. Wyjaśniamy: całość dokumentu jest oparta na werbalnych deklaracjach i w istocie rzeczy powtarza tezy, których nie powstydziłby się rząd Balcerowicza. Chodzi mianowicie o: pełną autonomię systemu bankowego w stosunku do potrzeb państwa i służenie za pośrednictwem tego systemu bankowego mafijnym interesom pewnych grup zewnętrznych oraz związanych z nimi niektórych grup polskich.</u>
          <u xml:id="u-63.26" who="#ZbigniewSkorecki">Nie przybywa środków pieniężnych na cele gospodarcze, na kredyty handlowe i rozwojowe, nie tanieje kredyt refinansowy. Akcja kredytowa banków nie tylko jest hamowana wysoką ceną kredytów, ale przede wszystkim limitowaniem kwot kredytów przez NBP, jak za Hilarego Minca, z tą różnicą, że dawniej mówili decydenci o limitach inwestycyjnych i finansowych, dziś pani prezes mówi z francuska o „plafonowaniu kredytów”. Trzeba do tego również dodać błędną politykę kursu walutowego, który będzie hamował polskich eksporterów. Co gorsza — bank centralny, czyli NBP, nie zamierza być bankiem banków i ostatnią instancją kredytową, lecz zamierza pozostałe banki pozbawić pieniądza i zdusić kredyt. Bank centralny nie chce być także bankiem państwa, co jest jego statutowym obowiązkiem. Wydawało się, że prawie cały deficyt budżetowy pokryty zostanie emisją, albo zwiększeniem kredytów przez NBP. Z tego swojego obowiązku wykpił się bank centralny i zamienił się w kupczyka, który będzie handlował papierami skarbowymi, wysyłał pieniądze przeznaczone na rozwój gospodarczy, a także wysysał pieniądze z kieszeni obywateli. Tak więc zamiast nawadniać wysuszoną glebę, NBP będzie nadal drenował pustynię. To błędna droga.</u>
          <u xml:id="u-63.27" who="#ZbigniewSkorecki">Jakże zdumiewa fakt, że w państwie, w którym budżet cierpi na taki niedobór, jednocześnie w tymże budżecie zapisana jest po stronie wydatków kilkudziesięciobilionowa kwota pod niewinną nazwą: rozliczenia z bankami. Te zobowiązania systemu budżetowego wobec banków, skądinąd też państwowych i skarbowych, nie mogą być spłacane, a powinny ulec kapitalizacji i przejść na następny okres. To — i nie tylko — ilustruje, jak państwowy system bankowy (bo prywatne się przecież nie liczą) wymknął się spod kontroli swojego właściciela, czyli państwa. Nie bez powodu wyczytałem u pewnego bankiera z megabanków amerykańskich, że prawarunkiem wyjścia Polski na prostą jest to, aby banki polskie zaczęły służyć polskiej gospodarce, a przestały się wysługiwać zewnętrznym oraz rodzimym mafiom.</u>
          <u xml:id="u-63.28" who="#ZbigniewSkorecki">Panie Premierze Olszewski! Niestety nie ma tu pana premiera. Powiedział on dwa dni temu, rozstając się ostatecznie z KPN, że Konfederacja nie ma racjonalnego uzasadnienia wzrostu emisji pieniądza. Jest to teza nie pierwszy raz powtarzana przez pana premiera, jak i przez te wszystkie grupy, które chcą kontynuować polską recesję aż do sprowadzenia polskiej produkcji do zera. Temu celowi służy wmawianie opinii publicznej, że emisja pieniądza to inflacja. Tymczasem zwiększona kreacja pieniądza służy inwestycjom, rozwojowi handlu, usług, a z drugiej strony - zyski z tej emisji powinny pokryć nieunikniony deficyt budżetowy w celu zachowania służb i usług publicznych, bez których nie może istnieć państwo i bez których rodziny polskie będą wegetować bez zaspokojenia elementarnych potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-63.29" who="#ZbigniewSkorecki">Pan premier jest po stronie tych, którzy niszczą służby publiczne, a zatem i państwo; tym samym niweczą nadzieje rodzin polskich na lepsze jutro. Zapytuję, kto z nas ma więc rację.</u>
          <u xml:id="u-63.30" who="#ZbigniewSkorecki">Znajdujemy w tekście inne, zdumiewające nas treści, na przykład w rozdziale III w pkt. 7 pisze się gołosłownie: „Narodowy Bank Polski będzie oddziaływać na banki dla wspierania podejmowanych przez rząd działań restrukturyzacyjnych w wybranych sektorach gospodarki”. Pytamy więc: jaki to program aktywnej polityki przemysłowej opracował rząd, który ma realizować rzekomo system bankowy? Pytamy dalej: skąd Narodowy Bank Polski będzie miał środki na te cele, jeśli zawęża kredyt refinansowy, jeśli hamuje emisję? System bankowy jest odpowiedzialny za zatory płatnicze. Skala tych zatorów jest równa samemu budżetowi i wynosi około 400 bln zł. Czyż to nie paradoks, że w tym dokumencie centrala NBP praktycznie bez słowa przechodzi nad tym do porządku dziennego, nawet nie stara się w tym dokumencie uwzględnić pomysłów rządowych. Tak więc brakuje spójności między Narodowym Bankiem Polskim a rządem. Jeszcze raz więc przypominamy swą tezę o szkodliwości autonomizacji systemu bankowego w stosunku do gospodarki, przypominamy jako klub Konfederacji Polski Niepodległej. W tej sytuacji pani prezes twierdzi w pkt. 7, rozdział III, że banki będą obejmowały udziały w kapitale przedsiębiorstw za ich długi. Jest to ogromne nieporozumienie o dalekosiężnych skutkach, bowiem prowadzi do zastępowania funkcji właścicielskich państwa przez banki, a jednocześnie nakłada na banki dodatkowe funkcje w sytuacji, kiedy one same nadzwyczaj źle wywiązują się z funkcji podstawowych. Przykładem niech będzie rozdział V pkt 12 mówiący o tzw. gwarancjach.</u>
          <u xml:id="u-63.31" who="#ZbigniewSkorecki">Wysoka Izbo! Odrzucamy w całości założenia polityki pieniężnej, nie tylko dlatego, że formalnie sprzężone są z założeniami polityki gospodarczej, wcześniej odrzuconymi przez Wysoką Izbę. Odrzucamy je ze względów zasadniczych, jako szkodliwe dla polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-63.32" who="#ZbigniewSkorecki">Dodam, że w konsekwencji również odrzucamy budżet, który jest prostą konsekwencją przyjęcia błędnych założeń w polityce pieniężnej na 1992 r. Mówiąc to jest nam szczególnie przykro, bowiem kiedy konsekwentnie popieraliśmy kandydaturę pani Hanny Gronkiewicz-Waltz, pani prezes przedstawiała nam zupełnie inną koncepcję polityki pieniężnej.</u>
          <u xml:id="u-63.33" who="#ZbigniewSkorecki">Jednocześnie stwierdzamy, odnosząc się do punktu 3 porządku dziennego 17 posiedzenia Sejmu RP, iż w pełni popieramy pierwszy wniosek mniejszości zgłoszony przez posłów Konfederacji Polski Niepodległej. Jesteśmy więc za odesłaniem rządowi podstawowych kierunków prywatyzacji celem uzupełnienia o zasadnicze elementy tzw. przedpola prywatyzacji. Nie zgadzamy się natomiast z wnioskiem połączonych komisji, które przyjmują dotychczasowy program prywatyzacji oznaczający zgodę Sejmu na przekształcenia gospodarki metodą faktów dokonanych i tolerowanie patologii towarzyszących temu procesowi.</u>
          <u xml:id="u-63.34" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#HenrykBąk">Głos ma pan poseł Bogdan Łukasiewicz z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnie zabierze głos pan poseł Tomasz Szyszko ze Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#BogdanŁukasiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Budżet powinien być odzwierciedleniem polityki społeczno-gospodarczej państwa. Budżet, nad którym dziś debatujemy, nie spełnia tego warunku, i to w zakresie odpowiadającym założeniom, jak i deklaracjom wyrażonym w exposé premiera Olszewskiego. Także dotychczasowe działania rządu nie rokują nie tylko przełomu, ale nawet zwykłego uporządkowania głównych problemów dręczących gospodarkę. Dalsze utrzymanie przyjętego kursu grozi trwałymi, nieodwracalnymi skutkami załamania gospodarki i schodzeniem na coraz niższy poziom wykorzystania potencjału gospodarczego, a co za tym idzie ciągłym obniżaniem dochodu narodowego.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#BogdanŁukasiewicz">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego brał aktywny udział w opracowaniu założeń polityki społeczno-gospodarczej, wnosząc uwagi i poprawki, z których część została uwzględniona. Nie zmienia to jednak faktu, że budżet jest w sumie odzwierciedleniem pasywnej polityki gospodarczej i dalszą kontynuacją restrykcyjnego, monetarnego programu gospodarczego. Przyjął się nawet nowy termin wśród ekonomistów, że gospodarka dryfuje; „dryfuje” to znaczy, że nikt nią nie kieruje.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#BogdanŁukasiewicz">Początkowa nadzieja, że aktywna część działań dla gospodarki będzie zawarta w przedsięwzięciach pozabudżetowych i praktyce gospodarczej, nie znajduje potwierdzenia w bieżących działaniach rządu. Jest co najmniej kilka obszarów w gospodarce, na których kontynuacja lub brak działań pogłębia kryzys, a nawet grozi katastrofą.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#BogdanŁukasiewicz">Po pierwsze. Polityka pieniężno-kredytowa faktycznie uniemożliwia jakikolwiek zdecydowany ruch w gospodarce. Naszym zdaniem jest do odrzucenia w całości, jako dokument nie rozwiązujący podstawowych problemów pieniądza w Polsce. Realizacja dotychczasowej polityki wysokiej stopy procentowej kredytów pobudza inflację kosztową i przechodzi coraz bardziej w inflację ukrytą. Przedsiębiorstwo dziś nie reaguje na żaden bodziec ekonomiczny i sprzedaje swój produkt za cenę, jaką jest w stanie uzyskać. Bardzo często jest to cena poniżej kosztów produkcji.</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#BogdanŁukasiewicz">Ślepa realizacja ustawy o uporządkowaniu stosunków pieniężno-kredytowych doprowadziła do odwirowania pieniądza z gospodarki do systemu bankowego. Dla przykładu banki w 1991 r. wykazały rentowność powyżej 100% i jest to najdroższy sposób zdobywania środków dla budżetu.</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#BogdanŁukasiewicz">Wysoka Izbo! Dziś system bankowy znalazł się w pułapce. Sztucznie powstałe zadłużenie przedsiębiorstw emituje dziś około 1 bln zł dziennie pustego pieniądza, co grozi załamaniem systemu bankowego w Polsce w ciągu kilku miesięcy. Są przedsiębiorstwa, których dzienny przyrost zadłużenia przekracza kilka miliardów złotych, a wartość długu przekracza wartość przedsiębiorstwa. Historyczne zadłużenie nie pozwala także na ustalenie, które przedsiębiorstwa są efektywne i mogą nawet dziś, po komercjalizacji być pełnowartościowymi podmiotami gospodarczymi. Brak szybkich i zdecydowanych działań w celu uregulowania problemu długów historycznych naraża na olbrzymie straty i powoduje błędne lub nieracjonalne decyzje gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-65.6" who="#BogdanŁukasiewicz">Zagrożony jest także bilans płatniczy państwa, i to równocześnie na kilku odcinkach. W 1991 r. bilans handlowy pogorszył się w stosunku do 1990 r. o 4,6 mld dolarów, od nadwyżki 3,5 mld do deficytu 800 mln dolarów. W 1992 r. występuje niepokojące zjawisko braku kompensacji towarowej w handlu z Rosją, głównym dostawcą gazu i ropy. Z umowy rządowej zakładającej eksport równoważny do Rosji wynikają dostawy z Polski: 2 mln ton węgla koksującego, 2 mln ton koksu, 100 tys. ton siarki, lekarstw za 134 mln dolarów. Realizacja dostaw kompensujących import na dziś jest równa zero. Tolerowanie tego stanu spowoduje, że za dostawy gazu i ropę będziemy płacili w całości żywym dolarem, co przekracza grubo ponad miliard dolarów. Jedyny kontrakt, który rozliczył się na tym kierunku, to kontrakt gaz-żywność na sumę 132 mln dolarów. Obejmował on m.in. eksport 450 tys. ton ziemniaków, 60 tys. ton cebuli, 80 tys. ton jabłek, 12 tys. ton kapusty. Kontrakt gaz-żywność pokazuje drogę i sposób wzajemnych rozliczeń. Naszym zdaniem jeszcze długo umowy międzynarodowe powinny być podstawą w handlu na kierunku wschodnim. Jest to dziś dla nas sprawa priorytetowa. Ten kierunek myślenia potwierdzają osobiste kontakty Polskiego Stronnictwa Ludowego z zapleczem politycznym Rosji, to jest Partią Chłopską Rosji i Demokratyczną Partią Rosji.</u>
          <u xml:id="u-65.7" who="#BogdanŁukasiewicz">Na dziś ani Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, ani Ministerstwo Spraw Zagranicznych nie stanęło na wysokości zadania w regulacji prawidłowych stosunków gospodarczych ze Wschodem. Jest nonsensem, aby setki milionów dolarów za dostarczoną ropę i gaz leżały w polskim banku, a odpowiedzialne służby państwowe zachowywały się jakby wszystko szło normalnie. Na te miliony dolarów czeka polski przemysł, gotowy towarami zrównoważyć dostawy ze Wschodu, głównie ropy i gazu.</u>
          <u xml:id="u-65.8" who="#BogdanŁukasiewicz">Wysoka Izbo! Dalsze utrzymywanie kursu względnie taniego dolara i nienadążanie kursu za wzrostem inflacji powoduje, że ciągle tanieje import. Potrzebą chwili jest zdecydowane podwyższenie kursu i doprowadzenie do zahamowania importu konsumpcyjnego o około 2 mld dolarów. To, iż nie ma aktywnej polityki kursowej, regulującej import, spowoduje niemożność realizacji dochodów budżetowych oraz dalszy ubytek dolara lub nawet fizyczny jego brak.</u>
          <u xml:id="u-65.9" who="#BogdanŁukasiewicz">Inflacja w I kwartale 1992 r. była mniejsza niż wzrost kosztów i jest to dowód na desperację przedsiębiorstw. Wzrost kosztów wytwarzania jest kompensowany przez pogłębienie strat, a nie przez obniżenie zysku, co wymaga natychmiastowej ingerencji ze strony państwa celem uregulowania nienormalnej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-65.10" who="#BogdanŁukasiewicz">Narodowy Bank Polski przysłania goliznę i ukrywa nieuchronną katastrofę banków. Niemożliwe jest - naszym zdaniem - osiągnięcie dochodu z prywatyzacji. Myślę, że się tym nie martwimy. Wydaje się, iż z kilku powodów potrzebne jest uporządkowanie pola przekształceń własnościowych.</u>
          <u xml:id="u-65.11" who="#BogdanŁukasiewicz">Najpierw należy opanować żywioł i nieprawidłowości w procesie przekształceń własnościowych. Trzeba założyć na ten proces sito. Wielu inwestorów uzyskało ulgi podatkowe idące w miliony dolarów. Były to zobowiązania dotyczące inwestycji, zatrudnienia i inne. Dziś trzeba zrobić przegląd zobowiązań i ulg i po prostu je cofnąć w wypadku niewywiązania się z umów i zobowiązań.</u>
          <u xml:id="u-65.12" who="#BogdanŁukasiewicz">Brak kontroli nad kapitałem zewnętrznym jest poważnym błędem. Błędem była również likwidacja Agencji do Spraw Inwestycji Zagranicznych, która kontrolowała napływ i zachowanie się kapitału z zewnątrz. Odbieramy sygnały o nieprawidłowym przekształceniu wielu przedsiębiorstw. Udziałowcy - na przykład Wedla czy Zakładów Piwowarskich - sygnalizują nam uprzywilejowanie zagranicznego kapitału akcyjnego. 70% akcji w rękach polskich inwestorów nie równoważy 30% akcji inwestorów zagranicznych. Występuje nieuzasadniona nierówność kapitału. Ci, co uwierzyli w propagandę i chcieli poznać siłę swoich pieniędzy, zgłaszają się dziś do posłów, prosząc o pomoc.</u>
          <u xml:id="u-65.13" who="#BogdanŁukasiewicz">Kontrola, czy są dotrzymywane warunki zezwolenia, cofnięcie ulg inwestycyjnych, monitorowanie zobowiązań to są zadania państwa, których państwo nie wykonuje. W tej sytuacji należy na nowo spojrzeć na program prywatyzacji i trzeba się raczej cieszyć z niewykonania zaplanowanych dochodów w tym dziale. Uważamy, że musi nastąpić proces zmian organizacyjnych, porządkujących gospodarkę, a dopiero później można mówić o programie prywatyzacji i zmianach własnościowych. Wysoka Izbo, gra idzie o miliardy dolarów majątku narodowego i niekontrolowaną redystrybucję dochodu.</u>
          <u xml:id="u-65.14" who="#BogdanŁukasiewicz">Dużym problemem w gospodarce jest rolnictwo. Nasz pogląd w tej sprawie jest następujący. Rolnictwo było przez dwa i pół roku buforem dla całej gospodarki. Największy ciężar zmian ponieśli rolnicy. Realne dochody i ich parytet spadły do poziomu poniżej 60% dochodów pracowniczych. Nastąpiło tąpnięcie w nakładach i efektach, co odczuwamy w roku bieżącym w postaci zmniejszonych plonów. Głęboki dysparytet cenowy produktów rolnych i przemysłowych ograniczył możliwości absorpcyjne rolnictwa. Odbiło się to negatywnie na wielu gałęziach przemysłu, pracujących na rzecz rolnictwa. Wiele fabryk z tego powodu bankrutuje. Łańcuch żywnościowy w kilku ogniwach został przerwany, co z całą pewnością wywoła perturbacje na rynku rolnym.</u>
          <u xml:id="u-65.15" who="#BogdanŁukasiewicz">W tej sytuacji uważamy za niezbędną ingerencję Agencji Rynku Rolnego, głównie na rynku zboża. Tylko przez zakup interwencyjny co najmniej 4 mln ton zbóż konsumpcyjnych można będzie utrzymać ceny pod kontrolą w okresie jesienno-zimowym. Jeżeli tego nie zrobimy, tanie zboże polskie zostanie wyeksportowane, a jego miejsce zajmie droższe zboże z importu. Aby tak się nie stało, należy przeznaczyć dodatkowo co najmniej 1 bln zł na potrzeby agencji. Można to zrobić przez wewnętrzne przesunięcia środków i pod koniec roku je wycofać.</u>
          <u xml:id="u-65.16" who="#BogdanŁukasiewicz">Proponowany budżet nie zawiera dostatecznych mechanizmów pobudzających i jest budżetem bez wyrazu. Ponieważ tak jest, i wiedzieliśmy o tym od dawna, przystąpiliśmy do opracowania programu ratunkowego dla gospodarki, który może być podstawą do opracowania korekt budżetu w trakcie jego realizacji, a także do opracowania budżetu na 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-65.17" who="#BogdanŁukasiewicz">Niektóre usterki tego budżetu można jeszcze poprawić przez działania pozabudżetowe i organizacyjne. Proponujemy następujące rozwiązania. Po pierwsze, przyjąć budżet w wersji przedłożonej przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, aby umożliwić realizację wydatków zapisanych w budżecie - dotyczy to sfery budżetowej, wydatków socjalnych i inwestycji. Po drugie, po dokonaniu rozstrzygnięć o charakterze polityczno-socjalnym proponujemy, aby niezwłocznie przystąpić do korekty budżetu, po uprzednim zbilansowaniu gospodarki na wyższym poziomie wykorzystania potencjału produkcyjnego.</u>
          <u xml:id="u-65.18" who="#BogdanŁukasiewicz">Uważamy, że kontynuacja dotychczasowej linii, zaproponowanej w budżecie i ustawach towarzyszących jest nie do przyjęcia. Wnosimy o odrzucenie założeń polityki pieniężnej (druk nr 275) oraz podstawowych kierunków prywatyzacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#HenrykBąk">Głos ma pan poseł Tomasz Szyszko ze Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Marian Przybyłowicz z Porozumienia Centrum.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#HenrykBąk">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#TomaszSzyszko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przyszło nam ostatecznie przyjąć dzisiaj budżet państwa, który - jak wiemy - jest zasadniczym dokumentem dla funkcjonowania państwa i dla gospodarki. Jednocześnie jest on pewnym dokumentem, który oddaje program gospodarczy rządu, oraz zbiorem instrumentów, przez które rząd chce realizować swą politykę.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#TomaszSzyszko">Chcę więc odnieść się do kilku kwestii związanych z budżetem i towarzyszącymi mu ustawami okołobudżetowymi.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#TomaszSzyszko">Biorąc pod uwagę budżet, jego konstrukcję i wewnętrzną strukturę, chcę powiedzieć, że w naszej ocenie ten projekt, jeżeli chodzi o pewną kategorię formalną, jest dobrze przygotowany, a jeżeli chodzi o strukturę wewnętrzną dochodów, to w porównaniu z poprzednim projektem budżetu poprawiono go. Oczywiście chodzi tu o pojawienie się nowego systemu podatków, który może przynieść spodziewane dochody do budżetu. Jeżeli chodzi o stronę wydatków, została ona tutaj poważnie zmieniona przez konieczne przesunięcia i wzrost wydatków na różne cele związane z opieką społeczną, z działalnością osłonową, z obsługą długu wewnętrznego, zrozumiałą w kontekście gospodarki, która znajduje się w recesji i poważnym kryzysie.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#TomaszSzyszko">Oczywiście powstaje pytanie, czy tak zaprojektowany budżet, na tym poziomie deficytu, jest budżetem realistycznym i czy mogą być wobec tego odbudowane dochody państwa.</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#TomaszSzyszko">Tutaj oczywiście pojawiają się wątpliwości - i my je również podzielamy - czy rzeczywiście podatek obrotowy, który może mieć pewną funkcję inflacjogenną, czy też podatek od osób fizycznych, który tutaj jest tak ważnym elementem tworzenia dochodów budżetu, będą działały skutecznie, to się okaże. I stąd nasze obawy.</u>
          <u xml:id="u-67.5" who="#TomaszSzyszko">Jeżeli chodzi o problem pokrycia deficytu budżetowego na poziomie 5%, akceptujemy generalnie rozwiązania zaproponowane w projekcie budżetu, natomiast chcemy również zaproponować inne rozwiązanie, które odnosiłoby się do art. 2 pkt. 2, a więc zwiększenie przez Narodowy Bank Polski o 10 bln zł zakupu bonów.</u>
          <u xml:id="u-67.6" who="#TomaszSzyszko">Obecna sytuacja, polegająca na tym, że część skarbowych papierów wartościowych oraz kredyty będą kredytowane przez banki komercyjne, może spowodować, iż na potrzeby gospodarki po prostu będziemy mieli do czynienia z mniejszą ilością pieniądza w bankach. I to na pewno nie będzie miało dobrego wpływu na działania antyrecesyjne czy walkę z recesją.</u>
          <u xml:id="u-67.7" who="#TomaszSzyszko">Zasadniczym zarzutem, jaki można przedstawić temu budżetowi, jest pewien rys pasywności, szczególnie jeżeli chcielibyśmy go przyjmować i odczytywać razem z przedstawionymi wcześniej założeniami polityki społeczno-gospodarczej, których zasadniczy jakby zrąb stanowiła walka z recesją, polityka inwestycyjna i polityka proeksportowa.</u>
          <u xml:id="u-67.8" who="#TomaszSzyszko">W tym projekcie budżetu nie widać środków na pobudzenie gospodarki, na działania restrukturyzacyjne i na działania, które mogłyby w sposób zasadniczy doprowadzić do jakiegoś ożywienia gospodarki. W związku z tym dostrzegamy też zagrożenia, jeżeli chodzi o osiągnięcie zapowiadanej w projekcie polityki społeczno-gospodarczej rządu zerowej stopy wzrostu, mimo dosyć optymistycznych ocen wyników gospodarczych w I kwartale.</u>
          <u xml:id="u-67.9" who="#TomaszSzyszko">W kontekście tego popieramy stanowisko Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, która proponuje przeniesienie pewnych środków na rolnictwo oraz na inwestycje i walkę z bezrobociem na obszarach szczególnego zagrożenia. Jest to według nas działanie, które w jakimś niewielkim stopniu zdynamizuje budżet i wprowadzi pewne elementy antyrecesyjne.</u>
          <u xml:id="u-67.10" who="#TomaszSzyszko">Jeżeli chodzi o inne kwestie związane z ustawą okołobudżetową, pragnę powiedzieć parę zdań o polityce pieniężnej. Chcielibyśmy poprzeć stanowisko komisji odnoszące się do problemów kapitalizacji odsetek i waloryzacji kredytów, depozytów, mogłoby to doprowadzić do obniżenia kosztów. Zgadzamy się również z innymi kwestiami, które są zgłoszone w uchwale Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów. Chcielibyśmy jednak zwrócić uwagę na kwestię związaną z problemem, naszym zdaniem, bardzo ważnym, bo odnoszącym się do wchłaniania przez naszą gospodarkę zachodnich linii kredytowych. Wiemy, że z tym jest bardzo źle. Uważamy, że ta uchwała powinna być uzupełniona o zobowiązanie Narodowego Banku Polskiego, by spowodował, aby banki - jeżeli nie może tego zrobić bank centralny - doprowadziły do powstania różnych funduszy gwarancyjnych, reasekuracyjnych, tak dzisiaj potrzebnych, jeżeli chodzi o bardziej aktywną politykę banków. Chcielibyśmy również zwrócić uwagę na potrzebę prowadzenia bardziej aktywnej polityki proeksportowej, związanej np. z eksportem na Wschód, który to eksport jest obciążony pewnym ryzykiem.</u>
          <u xml:id="u-67.11" who="#TomaszSzyszko">Jeżeli chodzi o kwestię programu powszechnej prywatyzacji, to generalnie akceptujemy jego założenia. Jednocześnie opowiadamy się za uchwałą połączonych komisji, chociaż chcielibyśmy również opowiedzieć się za wnioskiem mniejszości, w którym mówi się o tym, aby resort wziął pod uwagę i inne koncepcje masowej prywatyzacji, które zostały przedstawione, według nas bowiem dotychczasowe formy prywatyzacji w dużym stopniu może się nie zdewaluowały, ale nie są już dziś tak skuteczne. Będziemy popierali ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-67.12" who="#TomaszSzyszko">Mamy również pewne zastrzeżenia co do poziomu wpływów z prywatyzacji - 10 bln. W naszym odczuciu to założenie może rzeczywiście nie być zrealizowane do końca roku.</u>
          <u xml:id="u-67.13" who="#TomaszSzyszko">Jeżeli chodzi o pozostałe ustawy okołobudżetowe, to popieramy stanowisko komisji w sprawie ustawy o zobowiązaniach podatkowych i działalności gospodarczej. W pozostałych kwestiach dotyczących waloryzacji emerytur też będziemy głosowali za wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-67.14" who="#TomaszSzyszko">Co do pozostałych kwestii, związanych z z ulgowymi przejazdami, podzielamy stanowisko komisji i będziemy za nim głosowali.</u>
          <u xml:id="u-67.15" who="#TomaszSzyszko">Do innych spraw, bardziej szczegółowych, związanych z ustawami okołobudżetowymi, odniosą się moi koledzy.</u>
          <u xml:id="u-67.16" who="#TomaszSzyszko">Chciałbym na zakończenie powiedzieć, że oczywiście Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe będzie głosowało za budżetem. Mamy świadomość, że budżet ten jest budżetem na miarę możliwości. I tak już dziś wydaje się, że jest to sytuacja i możliwości dosyć napięte. Według nas wszelkiego rodzaju kreowane tutaj dosyć populistyczne poglądy o tym, że można zwiększyć ten deficyt, uważamy za bardzo niebezpieczne dziś. Jeżeli chodzi o zwiększenie tego deficytu, oczywiście jest to sprawa bardzo trudna, bardzo subtelna. Jeśli dojdzie do sytuacji, w której będzie to konieczne - gdy strona dochodowa budżetu okaże się niewystarczająca - uważamy, że powinniśmy oczywiście o tym bardzo poważnie myśleć.</u>
          <u xml:id="u-67.17" who="#TomaszSzyszko">A więc generalnie, jeszcze raz chciałbym powiedzieć, że Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe będzie głosowało za tym budżetem.</u>
          <u xml:id="u-67.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#HenrykBąk">Głos ma pan poseł Marcin Przybyłowicz z Porozumienia Centrum. Następnym mówcą będzie pan poseł Witold Gadomski, Kongres Liberalno-Demokratyczny.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#HenrykBąk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W wyniku kilkudziesięciu godzin pracy w Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów powstał projekt ustawy niewiele tylko różniący się od dokumentu przedłożonego Wysokiej Izbie w pierwszym czytaniu w trakcie 12 posiedzenia Sejmu. Pamiętamy burzliwą dyskusję podczas tamtej debaty. Stanowiska klubów, indywidualne opinie posłów różniły się niezmiernie. Różnice te zostały następnie przeniesione na forum komisji. Projekt budżetu atakowany był z dwóch stron.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#MarcinPrzybyłowicz">Jedna strona uznawała projekt za nierealistyczny, oparty na zbyt optymistycznych prognozach. Wielu posłów zarzucało, że przeszacowano dochody budżetowe. Zgłaszali zastrzeżenia co do skuteczności i szczelności systemu podatkowego. Kwestionowali możliwość osiągnięcia w tym roku zerowego wzrostu gospodarczego. Uzasadniali to brakiem polityki restrukturyzacyjnej i zbyt powolnymi przekształceniami własnościowymi sektora państwowego. Wyrażano wątpliwość co do mechanizmu finansowania założonego w projekcie 5% deficytu budżetowego, przy utrzymaniu wskaźnika inflacji na poziomie 45%.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#MarcinPrzybyłowicz">Druga strona atakowała projekt, twierdząc, że jest to kontynuacja recesyjnej polityki poprzednich ekip rządzących. Ci krytycy postulują dwukrotne zwiększenie deficytu poprzez dodatkowy przyrost pieniądza. Upatrują w tym zabiegu czynnik pobudzający wzrost działalności gospodarczej. Zdaniem części posłów zwiększenie emisji pieniądza i obniżenie stopy procentowej spowodują wzrost dochodów budżetu, nie stwarzając zagrożenia wybuchem hiperinflacji. Zarzuca się, że w projekcie rządowym brakuje polityki przemysłowej wobec przedsiębiorstw państwowych, polityki wspartej znacznymi środkami finansowymi przeznaczonymi na modernizację zakładów.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#MarcinPrzybyłowicz">Jakie wnioski wynikają z tego niewątpliwie poważnego, merytorycznego sporu? Kto w tym sporze ma rację?</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#MarcinPrzybyłowicz">Porozumienie Centrum uznaje przedstawiony projekt ustawy budżetowej za rozsądny kompromis pomiędzy stanowiskami określającymi odmienne strategie rozwoju gospodarczego. Wybór ten stwarza szansę na przełamanie kryzysu przy ograniczeniu do minimum ryzyka rozchwiania finansów państwa. Jest w tym sensie budżetem ostrożnej nadziei.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#MarcinPrzybyłowicz">Wysoka Izbo! Przyjęcie ustawy budżetowej określa ramy finansowe, w których rząd będzie podejmował swoje decyzje. Są wśród tych decyzji takie, które - naszym zdaniem - warunkują uzyskanie pozytywnego rezultatu.</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#MarcinPrzybyłowicz">Po pierwsze, rząd powinien elastycznie reagować na wzrost cen, bieżące zadłużenie budżetu, kondycję ekonomiczną przedsiębiorstw. Na podstawie oceny tych wskaźników rząd powinien podejmować decyzje dotyczące rozmiarów udzielanych kredytów, emisji pieniądza, wysokości stopy procentowej. Strategią nadrzędną winno być osiągnięcie założonego na ten rok zerowego wzrostu dochodu narodowego. Rząd powinien usprawnić pracę instytucji odpowiedzialnych za dochody budżetowe. Dotyczy to zwłaszcza poprawienia terminowości wpłat podatków do izb skarbowych oraz uszczelnienia systemu pobierania opłat celnych. Każdy dochód uzyskany z działalności gospodarczej musi przynosić wpływy do kasy państwa. Rząd powinien przyspieszyć reformę systemu bankowego. Prawdziwy, handlowy kredyt pobudzi przedsiębiorczość obywateli. Rynek kapitałowy musi podlegać regułom wolnej konkurencji.</u>
          <u xml:id="u-69.7" who="#MarcinPrzybyłowicz">Po drugie, rząd w trybie pilnym powinien doprowadzić do przywrócenia porozumienia Polski z Międzynarodowym Funduszem Walutowym, od tego bowiem zależy dalszy dopływ kredytów zagranicznych, które są niezbędne dla rozwoju polskiej gospodarki. Przyjęcie proponowanego przez rząd budżetu umożliwi powrót do wcześniej uzgodnionych warunków współpracy z MFW. Otworzy się w ten sposób możliwość podjęcia rokowań dotyczących dalszego jej rozszerzenia, a także uzyskania redukcji polskiego długu w zagranicznych bankach komercyjnych. Szybka ratyfikacja układu o stowarzyszeniu Polski ze Wspólnotami Europejskimi umocni międzynarodową wiarygodność naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-69.8" who="#MarcinPrzybyłowicz">Po trzecie, rząd powinien opracować i wdrożyć program restrukturyzacji przemysłu. Pozytywnym przykładem takich działań są programy sektorowe dotyczące przemysłu lotniczego i paliwowo-energetycznego. Wykonanie takich programów uzależnione jest od przyjęcia systemu oddłużania przedsiębiorstw podejmujących plany naprawcze. Doświadczenia ostatnich lat uczą nas, że przedsiębiorstwa państwowe mają niską skłonność do inwestowania. W większości starają się zwiększać płace. W celu restrukturyzacji tych przedsiębiorstw winny one korzystać z usług instytucji działających na zasadach handlowych, to znaczy ponoszących ryzyko finansowe swych działań. Widzimy tu udział prywatnych inwestorów, firm menedżerskich, banków.</u>
          <u xml:id="u-69.9" who="#MarcinPrzybyłowicz">Po czwarte, kluczowym zadaniem dla parlamentu będzie uchwalenie, dla rządu zaś przeprowadzenie programu powszechnej prywatyzacji. Program ten powinien objąć jak największą liczbę przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-69.10" who="#MarcinPrzybyłowicz">Opracowany już przez rząd projekt ustawy o powszechnej prywatyzacji stwarza szanse dokonania przekształceń własnościowych w masowej skali. Program ten wciągnie do procesu uwłaszczenia szerokie kręgi społeczeństwa. Zarysowana w tym programie perspektywa uzyskania dochodów z akcji przedsiębiorstw jest wprawdzie odległa, lecz oparta na solidnej bazie finansowej.</u>
          <u xml:id="u-69.11" who="#MarcinPrzybyłowicz">Po piąte, rząd musi dokonać zmian organizacyjnych w resortach. Na ostatnim posiedzeniu Rada Ministrów uchwaliła zapowiadany wcześniej przez premiera projekt połączenia kilku resortów gospodarczych. W projekcie przewiduje się połączenie 4 ministerstw: Przemysłu i Handlu, Przekształceń Własnościowych, Budownictwa i Gospodarki Mieszkaniowej oraz Centralnego Urzędu Planowania. Jako wstępny i szybki krok widzimy utworzenie kolegium ministrów tych resortów. Stworzenie jednolitego kierownictwa umożliwi natychmiastowe podejmowanie decyzji w ramach rządowej strategii rozwoju gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-69.12" who="#MarcinPrzybyłowicz">Wysoka Izbo! W toku prac nad projektem ustawy budżetowej posłowie słusznie dopominali się o szczegółowe uzasadnienia propozycji wydatkowania pieniędzy. Domagali się także przedstawiania planów zagospodarowania tych środków. Nie na wszystkie pytania przedstawiciele administracji udzielili wyczerpującej odpowiedzi. Często pytania posłów wykraczały poza ramy wyznaczone przez ustawę Prawo budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-69.13" who="#MarcinPrzybyłowicz">W ciągu ostatnich trzech lat utrwaliła się pewna praktyka współpracy rządu i parlamentu nad ustawą budżetową. Ostatnio praktyka ta wykazuje poważne braki. Całość debaty pozostawia wrażenie niedostatku wymiany informacji. Sądzimy, że wrażenie to jest uzasadnione. Niedostatek wymiany informacji w procesie uchwalania budżetu jest dotkliwy zarówno dla administracji państwowej, jak i dla posłów. Powstaje zatem pytanie: czy praktykowany tryb pracy jest właściwy? Można rozważyć procedurę, według której jeszcze przed pierwszym czytaniem komisja budżetowa otrzyma materiały informujące o planach finansowych i rzeczowych z poszczególnych resortów. Wcześniejsza ocena tych planów pozwoliłaby na skupienie uwagi nad wyborem dróg rozwoju, ułatwiłaby przedstawienie propozycji przemieszczania nakładów wewnątrz działów budżetu.</u>
          <u xml:id="u-69.14" who="#MarcinPrzybyłowicz">Wysoka Izbo! Parlamentarny Klub Porozumienia Centrum uznaje przedstawiony projekt ustawy budżetowej za trudny, lecz realny instrument wykonywania zadań programu społeczno-gospodarczego na rok bieżący. Przebieg debat dowodzi, że projekt jest możliwym do zaakceptowania kompromisem. Racja stanu wymaga, aby rząd uzyskał podstawę prawną podejmowania działań trudnych, lecz koniecznych dla reformowania kraju.</u>
          <u xml:id="u-69.15" who="#MarcinPrzybyłowicz">Wierzymy, że przyjęcie projektu będzie stanowiło ważny krok w kierunku stabilizacji gospodarczej kraju. Wierzymy, że poprą ten projekt wszystkie siły polityczne, którym zależy na przeprowadzeniu bolesnych, lecz koniecznych działań reformowania państwa.</u>
          <u xml:id="u-69.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#HenrykBąk">Głos ma pan poseł Witold Gadomski, Kongres Liberalno-Demokratyczny. Następnym mówcą będzie pan poseł Marek Zieliński, NSZZ „Solidarność”.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#HenrykBąk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#WitoldGadomski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest sprawą niepokojącą, że prace nad tegorocznym budżetem trwają tak długo. Mamy już blisko połowę roku budżetowego, a ustawę dopiero zamierzamy uchwalić. Pewną winę za taki stan rzeczy ponosi rząd, który projekt budżetu przygotował w sposób nieprecyzyjny. Zbyt późno zostały przesłane projekty ustaw okołobudżetowych, co dodatkowo opóźniło i skomplikowało prace nad budżetem w komisjach.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#WitoldGadomski">Dwa miesiące temu podczas pierwszego czytania ustawy budżetowej zgłosiłem do niej w imieniu Kongresu Liberalno-Demokratycznego wiele zastrzeżeń. Dotyczyły one między innymi sprzeczności w projekcie rządowym, powodujących, że deficyt może okazać się realnie większy od przewidywanych 65,5 bln zł. Nasze, to znaczy Kongresu Liberalno-Demokratycznego, zastrzeżenia dotyczyły także braku ustaw okołobudżetowych niezbędnych do wykonania budżetu. Te projekty zostały przesłane ze znacznym opóźnieniem. Część tych zastrzeżeń wyjaśniono podczas prac w komisjach, rząd wniósł tutaj kilka autopoprawek, pewne poprawki zostały wniesione także przez komisje. Nie wszystkie jednak wątpliwości zostały rozwiane, m.in. pozostała wątpliwość dotycząca zasiłków rodzinnych. Na początku rząd przewidywał oszczędności w wysokości 10 bln zł - w wyniku zaostrzenia kryteriów przyznawania zasiłków rodzinnych - później mówił o oszczędnościach mniejszych. Tych oszczędności nie będzie, zasiłki rodzinne pozostają w zasadzie nie zmienione. Nie muszę tutaj dokładniej wyjaśniać, bo to jest dla wszystkich oczywiste, że system zasiłków rodzinnych jest bardzo nieefektywny i bardzo niesprawiedliwie zasila rodziny.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#WitoldGadomski">Nie została wystarczająco wyjaśniona sprawa zasiłków dla bezrobotnych. Kongres Liberalno-Demokratyczny uważa, że zakładany poziom wydatków w tej pozycji zostanie w tym roku przekroczony, a to dlatego że liczba osób uprawnionych do pobierania zasiłku będzie większa od przewidywanej przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#WitoldGadomski">Rząd nie przedstawił projektu innych działań oszczędnościowych, które, według Kongresu Liberalno-Demokratycznego, byłyby możliwe i celowe. Proponowaliśmy m.in. wprowadzenie niewielkich składek na Fundusz Pracy, bezpośrednio obciążających pracowników. Byłby to rodzaj ubezpieczenia od bezrobocia. Proponowaliśmy także składki na Fundusz Zdrowia - jako niewielkie, nie obciążałyby w sposób zasadniczy kieszeni podatników, ale, ponieważ byłyby powszechne, dawałyby wpływy do budżetu. Rozwiązania te nie zostały podjęte przez rząd. Budżet jest wciąż pasywny, rząd nie dokonał zmian, które prowadziłyby do przesunięcia środków na cele rozwojowe. Wyjątkiem jest zwiększenie środków na rzecz rolnictwa - poprawka zaproponowana i przegłosowana przez komisje sejmowe.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#WitoldGadomski">Wysoki Sejmie! Okres 5 miesięcy, który upłynął od rozpoczęcia roku budżetowego, pozwala lepiej ocenić realność rządowego projektu. Tu rodzą się pewne wątpliwości. Po I kwartale wpływy budżetowe były o ponad 10% niższe od planowanych. Niższy był też deficyt - po I kwartale wyniósł ok. 10 bln, po 4 miesiącach ok. 12 bln zł. Przypomnę, że jeśli chodzi o I kwartał, przegłosowaliśmy na tej sali deficyt w wysokości 16,7 bln zł. Rząd uznał ten niższy deficyt za swój sukces, lecz ten rzekomy sukces został osiągnięty kosztem drastycznych i nie planowanych wcześniej oszczędności, a właściwie jest rezultatem nieprzekazywania przez budżet pieniędzy dla sfery budżetowej. Budżet staje się więc coraz mniej wiarygodnym dłużnikiem i jednym z ogniw zatorów płatniczych. Fakt, że deficyt budżetowy utrzymuje się ciągle na poziomie niższym od planowanego, świadczy o tym, że rząd ma trudności ze sfinansowaniem tego deficytu. Kongres Liberalno-Demokratyczny dostrzegał to niebezpieczeństwo wcześniej. Już podczas pierwszego czytania ustawy budżetowej mówiłem, że będziemy mieli problemy ze sfinansowaniem deficytu. Pozostają liczne wątpliwości: Czy zaległości z pierwszych miesięcy mogą być nadrobione w ciągu następnego półrocza? Czy rząd, prognozując wpływy budżetowe na rok bieżący, uwzględnił zapaść, jaka nastąpiła w I kwartale, m.in. niższe o ok. 20% od planowanych wpływy z podatku obrotowego?</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#WitoldGadomski">Upływ czasu pozwala także zweryfikować założenia polityki pieniężnej Narodowego Banku Polskiego. Największą wątpliwość budziła tutaj prognoza znacznego przyrostu zasobów pieniądza krajowego w ujęciu realnym. Po I kwartale nastąpiło realne zmniejszenie, a nie zwiększenie zasobów pieniądza. Nie ma w tym niczego dziwnego, to nie jest żaden błąd, ale pewna norma. Ponieważ wciąż trwała recesja, mniejszy był realny popyt na pieniądz - to sprawa dosyć oczywista, mówiłem o tym podczas pierwszego czytania ustawy. Nie można spodziewać się tak znacznego zwiększenia - o 6,1% - zasobów pieniądza w sytuacji, kiedy kurczą się możliwości gospodarki. Tak więc potwierdzają się nasze obawy.</u>
          <u xml:id="u-71.6" who="#WitoldGadomski">W czasie dyskusji w komisji budżetowej pan wiceprezes Narodowego Banku Polskiego zapewnił, że nie będzie tak, iż bank centralny za wszelką cenę będzie się starał wykonać ten prognozowany wskaźnik. To zapewnienie traktuję bardzo poważnie, przyjmuję je z dużą ulgą. Gdyby bank starał się za wszelką cenę wykonać ten wskaźnik, mógłby rozkręcić spiralę inflacyjną. To zapewnienie pana wiceprezesa w dużej mierze rozwiało nasze obawy i zadecydowało o ostrożnym, ale jednak poparciu dla założeń polityki pieniężnej Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-71.7" who="#WitoldGadomski">Wysoki Sejmie! Kongres Liberalno-Demokratyczny, mimo licznych zastrzeżeń, będzie głosował za przyjęciem ustawy budżetowej. Doceniamy przede wszystkim starania rządu o utrzymanie pod kontrolą deficytu budżetowego. Oczywiście 65,5 bln zł planowanego deficytu to nie jest żaden sukces, nie widzimy jednak możliwości - także politycznych - przegłosowania w tym bardzo zróżnicowanym parlamencie budżetu bardziej ambitnego, to jest przewidującego mniejszy deficyt. Projekt rządowy, poprawiony przez komisje, jest kompromisowy. Nie proponuje, i to doceniamy, rozwiązań niepoważnych, nieodpowiedzialnych, na przykład nie kontrolowanego deficytu. Doceniamy wysiłki, by deficyt był ograniczony, dlatego, przy wszystkich zastrzeżeniach, głosować będziemy - za.</u>
          <u xml:id="u-71.8" who="#WitoldGadomski">Wysoki Sejmie! Nasz system budżetowy wymaga poważnej reformy - zarówno strona przychodów, jak i wydatków. Przychody budżetu, w proporcji do produktu krajowego brutto, wynoszą w tej chwili poniżej 25%. To jest wskaźnik wyjątkowo niski, niższy niż we wszystkich rozwiniętych krajach europejskich, nawet niższy niż w Stanach Zjednoczonych, gdzie budżet tradycyjnie jest relatywnie niski. Tak niskie wpływy budżetowe nie są efektem świadomej polityki państwa czy liberalizmu, za którym się opowiadamy - to skutek niesprawności państwa, która jest niezwykle niebezpieczna. Rząd zakładał w tym roku niewielkie zwiększenie wskaźnika udziału wpływów budżetowych w stosunku do produktu krajowego brutto. Wyniki pierwszych miesięcy br. nie potwierdzają tej prognozy. Nasz system podatkowy, system skarbowy i celny musi być jak najszybciej usprawniony - w przeciwnym razie kryzys finansów państwa będzie permanentny. Z budżetu muszą zostać wydzielone te usługi publiczne, które mogą być finansowane w inny sposób, poprzez system wzajemnych ubezpieczeń. Budżet powinien finansować przede wszystkim państwo, które dziś jest w stanie godnym pożałowania - na brak środków cierpią wszystkie ważne służby i instytucje państwowe. Obecny rząd nie zrobił wiele dla reformy budżetu. To będzie zadanie na najbliższe lata, niezależnie od tego, jaki rząd będzie je realizował.</u>
          <u xml:id="u-71.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#HenrykBąk">Głos ma pan poseł Marek Zieliński, NSZZ „Solidarność”. Następnie głos zabierze pan poseł Włodzimierz Sumara z Porozumienia Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#MarekZieliński">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Zastrzeżenia, jakie w pierwszym czytaniu wysunął Klub Parlamentarny NSZZ „Solidarność” do projektu budżetu państwa na 1992 r., dotyczyły zbyt małej kreatywności procesów antyrecesyjnych oraz zbyt małej dbałości o ochronę grup społecznych najbardziej zagrożonych negatywnymi skutkami transformacji gospodarki, bezrobociem i pauperyzacją materialną i kulturalną. Budziły też nasze zastrzeżenia projekty rozwiązań zawartych w ustawach okołobudżetowych oraz proponowany zbyt pospieszny tryb pracy nad tymi projektami, często nie poprzedzony obligatoryjnymi przecież konsultacjami ze związkami zawodowymi.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#MarekZieliński">Stan przedstawionej dzisiaj ustawy budżetowej w znacznym stopniu łagodzą tamte zastrzeżenia. Owszem, można mieć wątpliwości, czy planowane wpływy będą zrealizowane, szczególnie w przypadku poboru podatków. Wiadomo już, że jeśli nie będzie wypłat z tytułu waloryzacji płac sferze budżetowej od maja, to skarb państwa nie uzyska też pół bln zł z racji podatku od osób fizycznych. Nadal też należy oceniać projekt budżetu państwa jako bardzo napięty, nie gwarantujący kontynuowania niektórych rozpoczętych i koniecznych inwestycji. Nadal niektóre dziedziny gospodarki, jak np. przemysł zbrojeniowy i lotniczy, ze względu na zbyt szczupłe wydatki na zamówienia rządowe mogą co najmniej wegetować.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#MarekZieliński">Nie możemy się również zgodzić z wprowadzoną pospiesznie do projektu zmianą, mającą na celu uzyskanie 3 bln zł w wyniku przesunięcia waloryzacji płac w sferze budżetowej z maja na czerwiec. Głęboka pauperyzacja środowisk inteligenckich prowadzi do zapaści cywilizacyjnej, uruchamia bowiem mechanizmy odpływu kwalifikowanych kadr z oświaty, nauki, służby zdrowia i kultury.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#MarekZieliński">Klub Parlamentarny NSZZ „Solidarność” popiera więc wniosek mniejszości dotyczący art. 25 ustawy budżetowej oraz przywrócenia terminu majowej waloryzacji wynagrodzeń w sferze budżetowej. Ponieważ te sprawy są rozdzielne, domagamy się osobnego głosowania w sprawie terminu i w sprawie przywrócenia pierwotnej kwoty.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#MarekZieliński">W przedłożonej obecnie ustawie budżetowej i w ustawach jej towarzyszących znajduje się również wiele zmian postulowanych przez „Solidarność”. Wyrażamy satysfakcję, iż cały pakiet ustaw, które rząd proponował przyjąć w trybie przyspieszonym, został skierowany w zwykłym trybie legislacyjnym. Dotyczy to zmian w kodeksie pracy, w ustawie o zatrudnieniu i bezrobociu, w ustawie o pomocy społecznej. Odrzucenie w trakcie prac komisji budżetowej rządowego projektu zmiany systemu zasiłków rodzinnych i opiekuńczych uważamy ze wszech miar za właściwe ze względu na wyłącznie restruktywny charakter tego projektu. Praca w zwykłym trybie nad wspomnianymi ustawami pozwoli na rzetelne, systemowe przyspieszenie zapisów prawnych stosownie do potrzeb społecznych.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#MarekZieliński">Przesunięcie środków w budżecie na inwestycje w gminach zagrożonych bezrobociem, na aktywne zwalczanie bezrobocia, na zamówienia rządowe produkcji polskiego przemysłu zbrojeniowego i lotniczego jest zgodne z wielomiesięcznymi oczekiwaniami „Solidarności”. Pozwala to dość skutecznie, w skutecznym zakresie, prowadzić dynamiczną politykę w stosunku do zatrudnienia i bezrobocia.</u>
          <u xml:id="u-73.6" who="#MarekZieliński">Prace nad projektem ustawy o uprawnieniach do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego zbliżają rozwiązania tam zawarte do naszych propozycji. Filozofia wykupywania ulgowych i bezpłatnych przejazdów dla pracowników przez pracodawców oddaje nasze poglądy, pod warunkiem że obciążenia zakładów pracy z tego tytułu nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od ponadnormatywnych wynagrodzeń, a wykupywanie tych ulg będzie odbywało się w drodze negocjacji ze związkami zawodowymi. Projekty uchwał towarzyszące omawianej ustawie konsumują te nasze propozycje. Jednocześnie wyrażamy zadowolenie, iż w projekcie ustawy przyjęto zasadę przyznawania ulg dla uczniów, studentów. Pozwala to uniknąć dodatkowego obciążenia budżetów domowych kosztami nauki dzieci.</u>
          <u xml:id="u-73.7" who="#MarekZieliński">W projekcie uchwały Sejmu w sprawie podstawowych kierunków prywatyzacji w 1992 r. klub poprze wnioski mniejszościowe dotyczące tekstu uchwały — pkt 1 i pkt 2, oraz drugi wniosek mniejszości dotyczący załącznika do uchwały. Przyjęcie tego wniosku, a więc przekazanie pracownikom 10% akcji nieodpłatnie i co najmniej 10% akcji po preferencyjnej cenie, byłoby realizacją zgłaszanych przez związek „Solidarność” postulatów dotyczących uwłaszczania załóg pracowniczych. Przyczyniłoby się to do przełamania niechęci społecznej do prywatyzacji i do zaakceptowania jej przez znaczne kręgi społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-73.8" who="#MarekZieliński">Ustawa o zmianie ustawy Karta nauczyciela jest odejściem od dotychczasowych zasad określających status zawodowy nauczyciela. Karta nauczyciela traktowana była jako pewien rodzaj umowy między nauczycielami i władzami oświatowymi, umowy określającej warunki pracy, a przede wszystkim wymiar obowiązkowego czasu pracy, zasady awansowania i wynagradzania, sprawy socjalne itp. Odejście od tych ustawowych gwarancji wymaga zastąpienia ich zasadą zawierania umowy zbiorowej między związkami zawodowymi i władzami oświatowymi. Taka jest wymowa projektu ustawy przedstawionego przez komisje sejmowe. Klub nasz będzie głosował za przyjęciem tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-73.9" who="#MarekZieliński">Opowiadamy się również za przyjęciem jedenastego wniosku mniejszości zawierającego propozycje nowelizacji ustawy o szkolnictwie wyższym. Propozycje określania wymiaru pensum dydaktycznego oraz taryfikatorów płacowych przez odpowiednie organy akademickie przy udziale i w uzgodnieniu ze związkami zawodowymi odpowiadają w pełni wysuwanym przez nas postulatom.</u>
          <u xml:id="u-73.10" who="#MarekZieliński">Projekt ustawy budżetowej jest trudny do przyjęcia, ale mamy świadomość niewielkiego pola manewru.</u>
          <u xml:id="u-73.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#HenrykBąk">Głos ma pan poseł Włodzimierz Sumara z Porozumienia Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Zygmunt Berdychowski, Stronnictwo Ludowo-Chrześcijańskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#WłodzimierzSumara">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj po raz kolejny analizujemy i oceniamy dokumenty, które w stabilnych warunkach stanowią nienaruszalne fundamenty polityki społeczno-gospodarczej rządu na dany rok, z konsekwencjami na przyszłość. Wszyscy zdajemy sobie sprawę, że daleko naszemu krajowi do luksusu stabilizacji, stąd zapewne może zaistnieć potrzeba korekty niektórych przyjmowanych obecnie rozwiązań. Powinniśmy jednak podjąć wszelkie starania, aby zarówno budżet, jak i towarzyszące mu ustawy były w miarę realne.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#WłodzimierzSumara">Porozumienie Ludowe analizowało przedmiotowe dokumenty pod kątem ich zgodności ze sformułowanymi w exposé premiera Olszewskiego i przedstawionymi następnie Wysokiej Izbie założeniami polityki społeczno-gospodarczej na 1992 r. Co prawda nie zostały one przyjęte przez Sejm, niemniej zgodnie z oświadczeniem premiera stanowiły podstawę prac nad budżetem.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#WłodzimierzSumara">Przypominamy, że Porozumienie Ludowe w debacie sejmowej nad założeniami zaakceptowało sformułowane tam zamierzenia, szczególnie mocno popierając wówczas projekty działań mających na celu walkę z recesją zarówno w przemyśle, jak i w rolnictwie, aktywną politykę kredytową, wspierającą restrukturyzację przemysłu i eksport, walkę z bezrobociem oraz zapowiedź podjęcia działań zwiększających efekty przeprowadzenia zmian organizacyjnych w sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#WłodzimierzSumara">Pomimo nieustającej akceptacji ze strony Porozumienia Ludowego dla rządu premiera Olszewskiego z przykrością stwierdzamy, że proponowane nam dzisiaj rozwiązania nie w pełni są adekwatne do wcześniejszych zapowiedzi. Nie zawsze można to wytłumaczyć znanymi nam wszystkim przyczynami obiektywnymi. Pokrótce pozwolę sobie przedstawić nasze uwagi odnośnie do założeń polityki pieniężnej, kierunków prywatyzacji oraz ustawy budżetowej wraz z tzw. ustawami okołobudżetowymi.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#WłodzimierzSumara">Przechodząc do omówienia założeń polityki pieniężnej na 1992 r. musimy określić, w jaki sposób będzie ona wpływać na finansowanie celów gospodarczo-społecznych. Rząd zapowiadał, że w celu ożywienia gospodarki niezbędne jest zwiększenie kreacji pieniądza ponad stopę inflacji, aktywne wsparcie eksportu, kształtowanie kursu walutowego na poziomie nie niższym niż inflacja.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#WłodzimierzSumara">Przyjęte obecnie rozwiązania odbiegają od tych wcześniejszych propozycji i jeśli przyrost pieniądza ma się utrzymać na poziomie inflacji, czyli na poziomie 45%, to wzrost kursu walut ma osiągnąć tylko 38%. Nie spełnia to zarówno pierwszego, jak i drugiego założenia i może spowodować, że cele w postaci ożywienia gospodarki i eksportu nie zostaną osiągnięte.</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#WłodzimierzSumara">Niepokojem także napawa nas sposób podejścia do projektowanej wysokości kredytu. Lansowany przez NBP pogląd, że zwiększenie przyrostu kredytu ponad 80 bln zł musi spowodować inflację, jest wyrazem kontynuacji linii filozoficznej lat poprzednich. Klub Parlamentarny „Porozumienie Ludowe” po raz kolejny nie może się zgodzić z taką opinią i ponownie wyraża pogląd, że kredyt skierowany do odpowiednich dziedzin gospodarki nie tylko nie wywołuje inflacji, ale powoduje wzrost produkcji i w sposób zasadniczy wpływa na wydolność budżetu. Jako ugrupowaniu ludowemu szczególnie trudno nam pogodzić się ze wspomnianym stanowiskiem Narodowego Banku Polskiego, wszak za jeden z podstawowych celów naszego działania stawiamy sobie obronę suwerenności żywnościowej Polski. Skutki tak doktrynalnego podejścia do kredytowania dały się już odczuć w rolnictwie tej wiosny. Pomimo że w prowizorium budżetowym zagwarantowano fundusze na dopłaty do oprocentowania kredytów, w rzeczywistości odczuwano ich chroniczny brak. Niezależny od rolników wzrost cen środków produkcji spowodował, że ustalona na podstawie ubiegłorocznych cen sztywna wysokość kredytu okazała się niewystarczająca. Wywołało to bardzo nieprzychylne reakcje na wsi.</u>
          <u xml:id="u-75.7" who="#WłodzimierzSumara">Należy uświadomić sobie, że głębokie zmiany strukturalne na wsi, tak jak w każdej innej dziedzinie, muszą kosztować, a przy tym są niezbędne wobec perspektywy podpisania umowy stowarzyszeniowej z EWG, która konfrontuje nasze rolnictwo z wysoko dotowanym rolnictwem zachodnim. Przemiany strukturalne muszą stanowić pierwszy krok w obronie polskiej wsi.</u>
          <u xml:id="u-75.8" who="#WłodzimierzSumara">Naszym zdaniem pieniądze przeznaczone na produkcję rolną w formie pośredniej trafiają także do kieszeni każdego obywatela. Należy o tym pamiętać również teraz w obliczu zbliżającego się okresu skupu owoców miękkich. Tragiczna sytuacja finansowa większości przedsiębiorstw skupujących i przetwórczych może spowodować poważne problemy w tym zakresie: zmarnowanie pracy rolników, spadek cen poniżej opłacalności, a w konsekwencji spadek tego typu produkcji w latach przyszłych.</u>
          <u xml:id="u-75.9" who="#WłodzimierzSumara">Przechodząc do kolejnych elementów założeń polityki pieniężnej, Klub Parlamentarny „Porozumienie Ludowe” pragnie podkreślić, że w pełni popiera opracowaną w komisji budżetowej i wniesioną do tychże założeń poprawkę stwierdzającą, że rozmiar zadłużenia kredytowego ludności nie może powodować inflacji i zarazem powinien być tak wyważony, aby nie hamował przedsiębiorczości. Ponadto uważamy, że należy dopuścić możliwość waloryzowania kredytu. Wprawdzie teoretycznie rzecz biorąc system waloryzowania kredytu oraz dodatniej stopy procentowej dają w dłuższym okresie identyczne efekty, niemniej uważamy, że czynnikiem zdecydowanie przemawiającym za waloryzacją jest przesunięcie obciążeń w czasie. Daje to korzystny efekt w postaci zwiększonej spłaty dopiero po podjęciu przez przedsiębiorstwo pełnej produkcji.</u>
          <u xml:id="u-75.10" who="#WłodzimierzSumara">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przechodząc do określenia stosunku Klubu Parlamentarnego „Porozumienie Ludowe” do ustawy o kierunkach prywatyzacji na 1992 r., musimy na wstępie wyrazić nasz głęboki niepokój i niezadowolenie spowodowane bardzo nieznacznym (praktycznie zerowym) udziałem rolników w dotychczasowym procesie prywatyzacji przedsiębiorstw z tzw. otoczenia rolnictwa. Ustawa wprawdzie to rolnikom zapewnia, i to na warunkach preferencyjnych, niemniej wobec braku precyzyjności niektórych sformułowań mówiących na przykład o stałym powiązaniu dostawcy z zakładem, praktycznie eliminuje ich z tego procesu. Często przeszkodę stanowi przyznanie prawa inicjatywy prywatyzacyjnej jedynie radzie pracowniczej.</u>
          <u xml:id="u-75.11" who="#WłodzimierzSumara">Oczekujemy, że w najbliższym czasie Ministerstwo Przekształceń Własnościowych wystąpi z projektem wprowadzenia zmian do ustawy usuwających hamulce, które blokują udział rolników w procesie prywatyzacji. Ponadto domagamy się opracowania takiego wariantu prywatyzacji kapitałowej, który w przyszłości umożliwi rolnikom zapłatę za akcje własną produkcją. Rozwiązanie takie miałoby dwie ogromne zalety. Po pierwsze, na trwałe wiązałoby producenta rolnego z przedsiębiorstwem, a po drugie korzystnie wpłynęłoby na restrukturyzację gospodarstw rolnych, stwarzając im w miarę stabilne warunki zbytu. Uważamy, że w dobrze rozumianym interesie tychże załóg oraz rolników niezbędny jest ich udział w prywatyzacji na warunkach preferencyjnych i od tego stanowiska nie odstąpimy.</u>
          <u xml:id="u-75.12" who="#WłodzimierzSumara">Jeszcze większe emocje wśród rolników (i nie tylko) wzbudza stosunek Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa do spraw ziemi. Wprawdzie w omawianym dokumencie została wpisana zasada powiększania areału istniejących gospodarstw rolnych, niemniej równocześnie prezes agencji, który jeszcze niedawno jako minister rolnictwa opowiadał się za gospodarstwami typu farmerskiego, obecnie oświadcza, że parcelacji PGR nie przewiduje. Należy przy tym pamiętać, że często PGR jest sztucznym zlepkiem mniejszych lub większych kawałków ziemi bez odpowiedniego zaplecza. Jako ugrupowanie ludowe pragniemy przypomnieć, że w czasach komunistycznych przejęto od chłopów około 1 mln ha w ramach świadomej polityki powolnego likwidowania gospodarstw indywidualnych. Nikt nie wątpi w potrzebę restrukturyzacji rolnictwa, łączy się to jednak bardzo często z koniecznością rozszerzenia areału.</u>
          <u xml:id="u-75.13" who="#WłodzimierzSumara">Kolejnym zagadnieniem, do którego nasz klub przywiązuje szczególną wagę, jest reprywatyzacja. Nie ma tu łatwych ani sprawiedliwych rozwiązań. Niemniej rekompensowanie strat materialnych jednych nie może się odbywać z krzywdą dla innych. Jest to źródłem szczególnego niepokoju na wsi. Przyczyniły się do tego nieodpowiedzialne wystąpienia niektórych polityków kwestionujących reformę rolną. Z niecierpliwością oczekujemy również na wypełnienie tego punktu uchwały, który mówi o uregulowaniu stanu prawnego gruntów w Polsce. Mamy nadzieję, że wreszcie raz na zawsze zostanie zapisane nieograniczone prawo własności rolników do ziemi i tego, co pod nią się znajduje, oraz zostaną zniesione wszelkie administracyjne ograniczenia w zakresie dysponowania tą własnością.</u>
          <u xml:id="u-75.14" who="#WłodzimierzSumara">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przechodząc do prezentacji stanowiska Klubu Parlamentarnego „Porozumienie Ludowe” wobec ustawy budżetowej, chciałbym na wstępie powiedzieć, że zgodnie z oświadczeniami rządu, a także naszymi odczuciami, budżet okazał się orzechem trudnym do zgryzienia. Jego konstrukcja, której założeniem było nieprzekraczanie 5% deficytu, była i jest trudna do akceptacji. Niemniej trzeba jasno powiedzieć, że chcąc wyjść z kryzysu, praktycznie rzecz biorąc, nie mamy innej drogi.</u>
          <u xml:id="u-75.15" who="#WłodzimierzSumara">Klub Parlamentarny „Porozumienie Ludowe” wprawdzie z ciężkim sercem, niemniej akceptuje przyjęty przez rząd poziom deficytu budżetowego w kwocie 65,5 bln zł, czyli w wysokości 5%. Przyjęcie takiego założenia ma głębokie konsekwencje dla wszystkich grup zawodowych. Wpłynie niekorzystnie na sytuację społeczeństwa, ale pozwoli, mam nadzieję, na wygospodarowanie skromnych środków na realizację takich celów, jak np. walka z recesją, przekształcenia restrukturyzacyjne w przemyśle i rolnictwie, pomoc w oddłużeniu podmiotów gospodarczych oraz na aktywną walkę z bezrobociem.</u>
          <u xml:id="u-75.16" who="#WłodzimierzSumara">Wiele kontrowersji w komisjach sejmowych oraz w środowisku wzbudziły propozycje zmian ustawowych dotyczące szkolnictwa i nauki. Klub Parlamentarny „Porozumienie Ludowe” pragnie zwrócić uwagę na fakt, że zezwolenie na powiększenie pensum dla nauczycieli nie jest nakazem. Gdyby Sejm przyjął poprawki do ustawy Karta nauczyciela, to tym samym wyraziłby zgodę na maksymalną liczbę godzin pracy nauczycieli, pozostawiając związkom zawodowym możliwość negocjowania umów zbiorowych, które określałyby dopiero szczegółowe warunki. Posłowie naszego klubu w komisji budżetowej sprzeciwiali się projektowi mającemu umożliwić przenoszenie przechodzących na emeryturę lub rentę nauczycieli wiejskich z mieszkań dotychczas zajmowanych do mieszkań o tzw. przeciętnym standardzie.</u>
          <u xml:id="u-75.17" who="#WłodzimierzSumara">Podobnie jak problemy związane z nowelizacją Karty nauczyciela bulwersują środowisko nauczycielskie, tak wszelkie zmiany czy próby ograniczenia tzw. przywilejów branżowych bulwersują inne środowiska, których dotyczą. Klub Parlamentarny „Porozumienie Ludowe” opowiada się za ograniczeniem tych przywilejów. Uważamy, że jest to relikt przeszłości, którym — nie mogąc godnie zapłacić za pracę — usiłowano dodatkowo nagradzać określone branże. Każde ograniczenie przywilejów jest bolesne, ale w obecnej sytuacji jest niezbędne, i to nie tylko ze względu na sytuację gospodarczą, ale przede wszystkim ze względu na zmianę modelu gospodarczego. Uważamy, że jeżeli określeni pracownicy lub ich grupy muszą mieć już przywileje, to niech przedsiębiorstwo lub właściciel po prostu dla nich je wykupi.</u>
          <u xml:id="u-75.18" who="#WłodzimierzSumara">Myślę, że przedstawionych argumentów uzasadniać nie trzeba. Dla unaocznienia problemu podam więc tylko jeden przykład, omówię sytuację, jaka istnieje w energetyce. Otóż pracownicy zakładów pracy objętych układem zbiorowym, emeryci i renciści płacą 10 groszy za jedną kilowatogodzinę przy zużyciu do 150 kilowatogodzin i 40 groszy za jedną kilowatogodzinę przy zużyciu od 150 do 250 kilowatogodzin miesięcznie. Myślę, że koszt wydrukowania książeczek i ich obsługa komputerowa przewyższają wpłaty wnoszone przez te osoby za energię. Wszelkie zaś próby zmian kończą się niepowodzeniem, a koronnym argumentem jest utrzymywanie się w skali kraju szeregu ulg, deputatów i świadczeń branżowych. W związku z tym Klub Parlamentarny „Porozumienie Ludowe” zgłasza formalny wniosek do ministra pracy i spraw socjalnych o kompleksowe uregulowanie i uporządkowanie spraw przywilejów branżowych. Uważamy, że utrzymywanie sytuacji przytoczonej powyżej nie jest na dłuższą metę do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-75.19" who="#WłodzimierzSumara">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przy omawianiu samej ustawy budżetowej chcielibyśmy ustosunkować się do kilku problemów, a mianowicie: funduszu restrukturyzacji rolnictwa, bezrobocia i spraw związanych z rolnictwem. Wyrażamy opinię, że jednym z największych problemów, z jakimi musi borykać się rząd, a tym samym budżet, jest bezrobocie. Zdając sobie sprawę, że jest ono nierozerwalnie związane z recesją, popieramy i będziemy popierać te działania rządu, które mają zdynamizować gospodarkę. Uważamy, że wspieranie eksportu, przyjęcie przez państwo odpowiedzialności za kształtowanie polityki przemysłowej, aktywizację polityki kredytowej i tym podobne działania będą skutecznie wpływały na zmniejszenie bezrobocia. Niezależnie od tego w pełni akceptujemy utworzenie rezerwy w wysokości 636 mld zł na dotacje do inwestycji tworzących nowe miejsca pracy w regionach zagrożonych wysokim bezrobociem. Ponieważ problem ten dotyczy w przeważającej mierze terenów wiejskich i małomiasteczkowych, jesteśmy nim szczególnie zainteresowani. Należy jednak zwrócić uwagę na prawidłowe rozdysponowanie tych dotacji. Uważamy, że programy finansowania ze środków funduszu powinny powstawać w gminach wg założeń ustalonych przez Radę Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-75.20" who="#WłodzimierzSumara">Jednocześnie sprzeciwiamy się wnioskowi mniejszości, który usiłuje zmniejszyć środki na fundusz restrukturyzacji rolnictwa i jego otoczenia, przenosząc je na fundusz inwestycji tworzących nowe miejsca pracy. Uważamy, że działanie takie jest mało racjonalne. Zwracamy uwagę, że pomoc skierowana na restrukturyzację otoczenia rolnictwa będzie chronić miejsca pracy właśnie w regionach zagrożonych największym bezrobociem, gdyż nieprzypadkowo przedsiębiorstwa związane z sektorem rolnym znajdują się w grupie o najgorszej kondycji finansowej.</u>
          <u xml:id="u-75.21" who="#WłodzimierzSumara">Klub Parlamentarny „Porozumienie Ludowe” uważa, że problem bezrobocia jest przede wszystkim problemem małych miast i terenów wiejskich. Oczekujemy od rządu opracowania programu gospodarczego dotyczącego tych terenów. Uznając problem za bardzo ważny, deklarujemy swoją pomoc i współdziałanie. Jest to szczególnie ważne w okresie stowarzyszania się z EWG.</u>
          <u xml:id="u-75.22" who="#WłodzimierzSumara">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpatrując problemy rolnictwa, chciałbym z całą odpowiedzialnością stwierdzić, że Klub Parlamentarny „Porozumienie Ludowe” uważa za największe swoje osiągnięcie wprowadzenie w życie zasady gwarantowanych cen minimalnych i funduszu restrukturyzacji rolnictwa. Minimalne ceny gwarantowane określają poziom cen, poniżej których nie będziemy sprzedawać. Teraz powinniśmy przekonać całe społeczeństwo, że wysokość cen, zapewniająca chociaż minimum opłacalności, leży w interesie nie tylko producentów, ale i konsumentów. Żadne państwo nie jest w stanie importować całej żywności. Zdajemy sobie sprawę, że ceny minimalne nie rozwiązują w pełni problemu. Oczekujemy także na wprowadzenie zapowiedzianej przez premiera Olszewskiego skutecznej ochrony naszego rynku wewnętrznego. Przyjmujemy za zgodne z naszymi oczekiwaniami zapowiedzi dotyczące wprowadzenia opłat wyrównawczych, zwiększenia wymogów sanitarnych i bardziej elastycznego kształtowania importu.</u>
          <u xml:id="u-75.23" who="#WłodzimierzSumara">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Reasumując, pragnę podkreślić, że Klub Parlamentarny „Porozumienie Ludowe” będzie głosował za przyjęciem budżetu i ustaw towarzyszących zgodnie ze stanowiskiem Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz poprze te wnioski mniejszości, które akceptowaliśmy. Będziemy głosować także za przyjęciem uchwał dotyczących założeń polityki pieniężnej i kierunków prywatyzacji, mając na względzie poczynione uwagi.</u>
          <u xml:id="u-75.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#HenrykBąk">Pragnę przeprosić pana posła Zygmunta Berdychowskiego, że nie zabierze teraz głosu, tylko dopiero po przerwie.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#HenrykBąk">Apeluję natomiast do posłów, aby zaraz po przerwie punktualnie przyszli na salę obrad, ponieważ Sejm musi podjąć decyzję co do długości debaty budżetowej. Jest to zaległy wniosek do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#HenrykBąk">Jednocześnie informuję, że bezpośrednio po zarządzeniu przerwy odbędzie się posiedzenie Konwentu Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#HenrykBąk">Proszę pana posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#JanKulas">Zebranie Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego odbędzie się bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w sali nr 106.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#HenrykBąk">Zarządzam przerwę do godziny 17.40.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 17 min 10 do godz. 17 min 43)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#JacekKurczewski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#JacekKurczewski">Kontynuujemy łączną dyskusję nad projektem budżetu i ustaw towarzyszących.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#JacekKurczewski">Głos ma pan poseł Zygmunt Berdychowski w imieniu Stronnictwa Ludowo-Chrześcijańskiego.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma pana posła.)</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#JacekKurczewski">Nie ma?</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest, jest.)</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#JacekKurczewski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#ZygmuntBerdychowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nasz klub przedstawił już swoją opinię o budżecie państwa na rok bieżący podczas pierwszego czytania 3 kwietnia. Musimy przyznać, że od tamtej debaty sytuacja znacznie się zmieniła, nabrała szczególnego przyspieszenia. Jak w kalejdoskopie zmieniały się z dnia na dzień siły popierające rząd lub stojące w opozycji wobec obecnego gabinetu. Mamy zatem prowizoryczny rząd, prowizorycznego ministra finansów i stale jeszcze prowizoryczny budżet. Gospodarka funkcjonuje jednak niezależnie od zmieniających się układów politycznych. Jest zatem zasadne ustalić co najmniej jedną pewną podstawę funkcjonowania i państwa, i gospodarki - budżet państwa. Podmioty działające w obecnych warunkach, kwartał po przyjętym przez Wysoką Izbę prowizorium budżetowym, muszą dysponować co najmniej podstawowymi wytycznymi dotyczącymi zasad gospodarki finansowej.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#ZygmuntBerdychowski">Sądzimy, że dlatego właśnie musimy dzisiaj przyjąć proponowaną ustawę budżetową, ażeby aparat państwowy i gospodarczy na wszystkich szczeblach miał świadomość, jakie zasady finansowania obowiązują w administracji centralnej, wojewódzkiej i w samorządach gminnych. Jakkolwiek podtrzymujemy nadal nasze krytyczne uwagi dotyczące sposobu osiągania przewidywanych dochodów, jak i wydatków państwa, to można by stwierdzić, że lepszy jest zły budżet niż brak budżetu.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#ZygmuntBerdychowski">Nasze uwagi dotyczące zbyt skromnych środków przeznaczonych na zmiany i proces restrukturyzacji rolnictwa są nadal aktualne. Uruchamianie kredytów na rzecz rozwoju miejsc pracy na obszarach wiejskich, na produkcyjne inwestycje w rolnictwie, a przede wszystkim powołanie Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa i rozpoczęcie przez niego konkretnych działań - to są te wszystkie nasze dezyderaty kierowane pod adresem rządu.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#ZygmuntBerdychowski">Poszukiwanie źródeł dodatkowych dochodów państwa widzimy w zaostrzeniu polityki podatkowej, w bardziej skutecznym niż dotychczas egzekwowaniu przepisów prawa podatkowego, ceł i innych świadczeń na rzecz państwa. Preferencje podatkowe oraz polityka kredytowa powinny wspierać najbardziej efektywne przedsięwzięcia gospodarcze, tzn. takie, które poprzez wzrost produkcji i sprzedaży na rynkach krajowych i zagranicznych przyniosą konkretne efekty przyrostu dochodu państwa, wzrost budżetu nie naruszający 5% produktu globalnego, z którego większą niż obecnie część będzie można poświęcić na rzecz poprawy warunków życia na wsi, zmian strukturalnych w rolnictwie i w przemyśle, a przede wszystkim w tzw. sferze budżetowej. Obniżenie skali i poziomu obsługi społecznej mieszkańców wsi grozi istotną degradacją zdrowotną i cywilizacyjną obszarów wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#ZygmuntBerdychowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie chciałbym powtarzać tych wszystkich uwag, które nasz klub już prezentował dwa miesiące temu, oraz przedłużać dzisiejszej debaty. Dlatego głosowanie nad ustawą budżetową pozostawiamy członkom naszego klubu do indywidualnej decyzji. Sądzimy, że przyjęcie budżetu jest nieodzowne. Uważamy jednak, że przyjęcie budżetu nie powinno oznaczać z naszej strony zdecydowanego poparcia dla obecnego rządu.</u>
          <u xml:id="u-80.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#JacekKurczewski">W imieniu Parlamentarnego Klubu Mniejszości Niemieckiej głos zabierze pan poseł Antoni Kost.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#AntoniKost">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ramy polityki budżetowej, określone w przedłożonym projekcie ustawy budżetowej, a także zestaw instrumentów finansowo-prawnych służących osiągnięciu tej polityki są pewną koniecznością, której trzeba mieć świadomość. Podstawowy cel to nieprzekroczenie wysokości deficytu budżetowego państwa powyżej granicy 5% produktu krajowego brutto oraz związana z tym redukcja i racjonalizacja wydatków budżetowych. W tym projekcie ustawy brakuje niewątpliwie mechanizmów antyrecesyjnych, skierowanych na poprawę struktury dochodów budżetowych. Parlamentarny Klub Mniejszości Niemieckiej uważa, że program działań antyrecesyjnych, prowadzących do poprawy struktury oraz wydajności fiskalnej dochodów budżetu państwa, powinien chronić system finansowy przedsiębiorstw państwowych. Na tej sali wielokrotnie formułowano opinie, że nadmierny fiskalizm obciążający zysk przedsiębiorstw państwowych na rzecz budżetu państwa za pośrednictwem podatku dochodowego, podatku od wzrostu wynagrodzeń oraz dywidendy prowadzi do zmniejszenia wydajności źródeł dochodów, a co za tym idzie do zmniejszenia wysokości środków uzyskiwanych z tych źródeł.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#AntoniKost">Uważamy zatem, biorąc pod uwagę art. 22 projektu ustawy, że zmniejszenie stopy procentowej właściwej dla naliczenia dywidendy obligatoryjnej do 10% dopiero od 1 lipca 1992 r. jest niewystarczające. Poprawa struktury dochodów budżetowych powinna, zdaniem mego klubu, zmierzać w kierunku mniejszego uzależnienia ich bezpośrednio od zysku przedsiębiorstw państwowych. Należałoby zatem zwiększyć opodatkowanie pośrednie i zmniejszyć obciążenie przedsiębiorstw podatkami bezpośrednimi.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#AntoniKost">Podkreślamy często, że Klub Parlamentarny Mniejszości Niemieckiej jest silnie związany z samorządem terytorialnym na Śląsku. W wielu gminach mamy swoje przedstawicielstwa, w innych stanowimy znaczącą reprezentację w radach. Czujemy się zatem odpowiedzialni za sprawy samorządu terytorialnego nie tylko na naszym terenie, jest to bowiem problem ogólnopaństwowy.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#AntoniKost">Uważamy zatem, że program oszczędnościowy w ramach systemu finansowego budżetu państwa nie powinien wpływać tak drastycznie na obniżenie dochodów budżetów samorządowych. System finansowy budżetów lokalnych jest systemem odrębnym. Niedopuszczalne jest zatem, aby zmieniać strukturę dochodów tych budżetów w kierunku ich pomniejszania i faktycznego przerzucania deficytu budżetu państwa na budżety gmin. Należy tu wziąć pod uwagę, że zakres rzeczowych zadań gmin zostaje w 1992 r. poszerzony o sprawy oświaty, ochrony zdrowia, pomocy społecznej, na rzecz osób bezrobotnych, którym skończył się okres zasiłku. Już teraz wiadomo, że tylko część związanych z tym wydatków będzie mogła być pokryta z dochodów własnych gmin. Wysokość przewidzianej subwencji obliczona zostanie jako różnica między prognozowanymi wydatkami a dochodami.</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#AntoniKost">Ustalenie siły dochodowej gminy, jak i wielkości jej finansowego zapotrzebowania zostało dokonane przede wszystkim metodą szacunkową dochodów i wydatków, która najczęściej okazuje się niepewną metodą statystyczną.</u>
          <u xml:id="u-82.5" who="#AntoniKost">W obliczeniu wpływów z podatku rolnego uwzględniono tylko jego zmniejszenie w związku ze zwolnieniami gruntów V klasy z opodatkowania, a przecież także nowelizacja ustawy o podatku rolnym przewiduje dalsze zwolnienia podatkowe. Zaplanowano wzrost dochodów z podatku od nieruchomości - w porównaniu z 1991 r. - a przecież wiadomo, że podatek od nieruchomości nie ma już charakteru powszechnego. Nie będzie zatem możliwe osiągnięcie zakładanego przez rząd wzrostu dochodów gmin z tego źródła, nawet przy zastosowaniu przez gminy maksymalnych stawek podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-82.6" who="#AntoniKost">Wszystko to prowadzić będzie do zmniejszenia rzeczywistych dochodów gmin. W rachunku kalkulacyjnym zaniżono wydatki gmin. Bez rzetelnego uzasadnienia przyjęto, że wydatki budżetowe gmin wzrosną o 43%. Nie zapewnia to nawet utrzymania realnego poziomu wydatków z 1991 r.</u>
          <u xml:id="u-82.7" who="#AntoniKost">Nie jest więc możliwe uwzględnienie w tym szacunku istotnych zmian kompetencyjnych, obciążających gminy nowymi zadaniami. Jeśli zatem udział gmin w podatku dochodowym zmniejszy się aż o 3%, to sfinansowanie ustawowych zadań gmin będzie niemożliwe. Dlatego też popieramy wniosek mniejszości sformułowany w punkcie 5 sprawozdania Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej, proponujący skreślenie art. 32 projektu ustawy budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-82.8" who="#AntoniKost">Parlamentarny Klub Mniejszości Niemieckiej reprezentuje pogląd, że gminy są obecnie najbardziej sprawnym członkiem administracji publicznej. Przekazano im szereg ważnych zadań władzy wykonawczej. Realizacja tych zadań oraz przejmowanie przez gminy nowych zadań ma jednak rację bytu o tyle, o ile będą możliwości działania uzależnione głównie od podstaw finansowych.</u>
          <u xml:id="u-82.9" who="#AntoniKost">Odnosimy ciągle wrażenie, że skutki nieudolności w rządzeniu państwem usiłuje się przerzucić na barki gmin. Efektem takiego działania może być tylko dezorganizacja administracji publicznej, szczególnie w sferze świadczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-82.10" who="#AntoniKost">W konkluzji zostałem upoważniony do złożenia oświadczenia, że Klub Parlamentarny Mniejszości Niemieckiej, przy uwzględnieniu zgłoszonych zastrzeżeń, będzie głosował za przyjęciem projektu ustawy. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-82.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#JacekKurczewski">W imieniu Klubu Parlamentarnego Partii Chrześcijańskich Demokratów głos zabierze pan poseł Wiesław Klisiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#WiesławKlisiewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Partii Chrześcijańskich Demokratów pragnę odnieść się do niektórych obszarów działań w gospodarce polskiej, mających bezpośrednie odniesienie do projektu budżetu państwa na 1992 r. (druk nr 292), oraz do towarzyszących sprawozdań, m. in. o kierunkach prywatyzacji, założeniach polityki pieniężnej i niektórych projektach ustaw proponowanych do nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#WiesławKlisiewicz">W sprawie stanu poszczególnych gałęzi gospodarki polskiej, jej kondycji i możliwości sprostania nowym, odmiennym warunkom, tak wewnętrznym jak i zewnętrznym, zdaniem Klubu Parlamentarnego Partii Chrześcijańskich Demokratów należy jak najszybciej poświęcić odrębną debatę, w której dotychczasowe dokumenty informacyjne przedstawiane przez rząd Wysokiemu Sejmowi zostaną uzupełnione przez oceny sporządzone przez różne środowiska oraz wzbogacone przez tę właśnie debatę w Sejmie. Debata wykazać powinna wszystkie zagrożenia, które wynikają ze stanu gospodarki, jak również z sytuacji pieniężnej ludności, rozwijającego się bezrobocia, jak również dać musi odpowiedź na wiele pytań i wątpliwości, które są nieustannie kierowane do rządu, a odpowiedzi na nie nie zawsze są kompetentne i pełne.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#WiesławKlisiewicz">Trzeba zdać sobie sprawę z tego, że 1991 r. przyniósł dalsze pogorszenie w polskiej gospodarce. Mówią o tym cyfry:</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#WiesławKlisiewicz">Po pierwsze, produkcja przemysłowa 1991 r. była niższa o prawie 12% w stosunku do 1990 r., a osiągnęła ona w stosunku do 1989 r. poziom 67%. W największym stopniu dotyczyło to przemysłu konsumpcyjnego, lekkiego, elektromaszynowego, chemicznego i paliwowo-energetycznego.</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#WiesławKlisiewicz">Po drugie, nastąpiło znaczne obniżenie nakładów inwestycyjnych, w sumie o około 20%. Czynnik ten miał bezpośredni wpływ na zmniejszenie popytu, zwłaszcza na maszyny, urządzenia, materiały budowlane. W tym zakresie można to ocenić jako głębokie załamanie się budownictwa mieszkaniowego. Jeśli w 1988 roku wybudowano około 190 tys. mieszkań, to w 1991 r. już tylko 135 tys., w bieżącym roku prognoza jest jeszcze niższa. Na ten stan - co nie ulega wątpliwości - miało wpływ wycofywanie się budżetu państwa z dotowania budownictwa mieszkaniowego.</u>
          <u xml:id="u-84.5" who="#WiesławKlisiewicz">Po trzecie, nastąpiło znaczne pogorszenie rentowności przedsiębiorstw i zmniejszenie się ich zysków z produkcji. Zwiększała się różnica pomiędzy przychodem ze sprzedaży produkcji własnej i usług a kosztem produkcji wskutek niepomiernego wzrostu tego ostatniego. Jeśli notowano wzrost sprzedaży o około 28%, to wzrost kosztów tej produkcji wzrósł o około 42%. Szereg różnych czynników miał wpływ na ten stan. Wymienię tylko niektóre z nich:</u>
          <u xml:id="u-84.6" who="#WiesławKlisiewicz">— dwukrotne przeszacowanie majątku trwałego w 1991 r. spowodowało wzrost kosztów o około 25 bln zł w skali roku;</u>
          <u xml:id="u-84.7" who="#WiesławKlisiewicz">— wysoki wzrost kosztów stałych, w tym zarządzania i amortyzacji;</u>
          <u xml:id="u-84.8" who="#WiesławKlisiewicz">— wysokie koszty obsługi finansowej, w tym spłaty odsetek bankowych.</u>
          <u xml:id="u-84.9" who="#WiesławKlisiewicz">— starzenie się aparatu wytwórczego, powodujące wzrost kosztów remontów, zwiększone zużycie energii itp.;</u>
          <u xml:id="u-84.10" who="#WiesławKlisiewicz">— szybszy wzrost wynagrodzeń za pracę aniżeli przychodów ze sprzedaży produkcji i usług, a tym samym zwiększenie się udziału kosztów płac w całkowitych kosztach wytwarzania.</u>
          <u xml:id="u-84.11" who="#WiesławKlisiewicz">Po czwarte, na sytuację w gospodarce niewątpliwy wpływ ma wymiana z zagranicą. Załamanie się eksportu do krajów byłego RWPG spowodowało zmniejszenie wpływów do budżetu. Negatywny wpływ na aktywność gospodarczą, w tym również na sytuację finansową przedsiębiorstw, miały: spadek tzw. wolumenu eksportu, spadek cen dewizowych na wiele eksportowanych wyrobów, niski wzrost kursu dolara oraz wysoki wzrost importu, zwłaszcza artykułów konsumpcyjnych - była to ostra konkurencja dla krajowego przemysłu, która wpłynęła na obniżenie produkcji i zanik popytu na polskie wyroby.</u>
          <u xml:id="u-84.12" who="#WiesławKlisiewicz">Po piąte, w obszarze przedsięwzięć prywatyzacyjnych w okresie ostatnich kilku miesięcy zaobserwowano wyhamowanie działań, uznano bowiem, że nie zostały spełnione założenia szybkiej prywatyzacji i nie osiągnięto założonych wpływów z tego tytułu w poprzednim roku. Prywatyzacja to niewątpliwie podstawowy kierunek przekształceń strukturalnych w naszej gospodarce, który w dalszym horyzoncie czasowym powinien wpływać na znaczący wzrost efektywności gospodarowania, a tym samym i na wzrost dochodów budżetowych. W 1991 r. zamiast 15 bln zł wpływów osiągnięto 3,8 bln zł, przy stosunkowo wysokich kosztach prywatyzacji. Przejście do nowej struktury własności spowodowało osłabienie aktywności gospodarczej tych podmiotów, dochody budżetowe zaś rozłożono na raty, bo przecież dzierżawa czy leasing majątku prywatyzowanych przedsiębiorstw to w minionym roku podstawowa forma prywatyzacji. Założenia i kierunki prywatyzacji, określane przez rząd na bieżący rok z wielką ostrożnością, zdają się nam, jak dmuchanie na zimne.</u>
          <u xml:id="u-84.13" who="#WiesławKlisiewicz">W tych założeniach w niewielkim stopniu uwypuklona jest sprawa reprywatyzacji. Klub Parlamentarny Partii Chrześcijańskich Demokratów jest przekonany, że wzmożenie działań w tym zakresie, a przede wszystkim w zakresie stworzenia podstaw prawnych - chodzi o reprywatyzację - to podstawowe warunki, by niektóre działania prywatyzacyjne tę szansę spotęgowały. W Sejmie znajdują się dwa projekty dotyczące reprywatyzacji. Wnoszę, by rząd w najbliższym czasie zajął w tej sprawie bardziej konkretne stanowisko, niż to ma miejsce w przedłożonym dokumencie.</u>
          <u xml:id="u-84.14" who="#WiesławKlisiewicz">W tym miejscu należy odnieść się krytycznie do sytuacji, jaka powstała po powołaniu kierowników resortów, w tym również kierownika resortu przekształceń własnościowych, oraz do skutków, które po 5 miesiącach wystąpiły w kierownictwach tych resortów. Widoczna destabilizacja i brak koordynacji między resortami spowodowały, że nie ma programu restrukturyzacji tych resortów, które zajmują się gospodarką. W tym kontekście oraz w kontekście tego, że niemal wszystkie kraje postkomunistyczne problem reprywatyzacji już prawie rozwiązały, wydaje się słuszne stwierdzenie, że kierownictwa poszczególnych resortów usuwają tę problematykę na trzeci plan i do rozstrzygnięć prawnych dojdzie w najlepszym wypadku na przełomie bieżącego i następnego roku. A kiedy realizacja? Jeszcze później.</u>
          <u xml:id="u-84.15" who="#WiesławKlisiewicz">Po szóste, zasadnicze pytanie, które ciśnie się nam wszystkim na usta, to pytanie o to, czy uda się zahamować recesję przy tym samym poziomie inflacji i czy wskutek tego następny rok, dwa, będą latami, w których nastąpi przywrócenie zdolności rozwojowych wielu gałęziom przemysłu. O odpowiedź jest niezmiernie trudno, zwłaszcza że niektóre wyniki 4 miesięcy br. nie napawają optymizmem. Choć trzeba również stwierdzić, że w niektórych regionach kraju można zaobserwować zatrzymanie się spadku produkcji i lekki jej wzrost, w granicach 1–3%.</u>
          <u xml:id="u-84.16" who="#WiesławKlisiewicz">Istotnym elementem, jeśli chodzi o założenia, jest sprawa poziomu inflacji. W dyskusji o budżecie pojawiały się głosy o inflacji w granicach 50–55% w skali roku. Gdyby to uzyskano, byłby to bardzo optymistyczny wynik.</u>
          <u xml:id="u-84.17" who="#WiesławKlisiewicz">W projekcie ustawy budżetowej i w jej uzasadnieniu pokazano, jaka jest rola podatków, w tym podatku obrotowego, a od przyszłego roku podatku powszechnego od towarów i sług. Jesteśmy w trakcie reformy podatkowej w naszym kraju. Należy oczekiwać, że jest to właściwa droga i będzie to w sumie system podatkowy w miarę spójny i konsekwentny, dający również szansę na rozwój i na uruchamianie inwestycji, zwłaszcza takich, które będą dawały nowe miejsca pracy.</u>
          <u xml:id="u-84.18" who="#WiesławKlisiewicz">Słuszna propozycja, której realizacja dla przedsiębiorstw państwowych może być punktem zwrotnym, to propozycja zmniejszenia od 1 lipca dywidendy do 10%. Wydaje się, iż, pomimo że zmniejszą się dochody budżetowe z tego tytułu, można pójść jeszcze dalej. Część lub całą dywidendę można byłoby pozostawić w tych przedsiębiorstwach, które realizują programy restrukturyzacyjne. Dotyczy to wielu gałęzi przemysłu. Naszym zdaniem przemysł pracujący na rzecz obronności kraju jest jedną z tych gałęzi, które są w bardzo trudnej sytuacji. On szczególnie winien być, naszym zdaniem, wzięty pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-84.19" who="#WiesławKlisiewicz">Po wgłębieniu się w niektóre opracowania dotyczące budżetu państwa na bieżący rok, chcę potwierdzić nasze obawy co do trafności przewidywanych dochodów. Czy wpływ z podatku dochodowego od osób prawnych nie jest szacowany na zbyt wysokim poziomie? Wyniki poprzedniego roku i pierwszych miesięcy bieżącego roku zdają się te obawy potwierdzać. Wątpliwości budzi również szacunek wpływów z podatku obrotowego, chociaż jego podwyższenie może sprawić, że zostanie to jednak wykonane. Czy wyhamowanie procesów prywatyzacyjnych może spowodować wzrost planowanych dochodów?</u>
          <u xml:id="u-84.20" who="#WiesławKlisiewicz">Dostrzegamy brak w projekcie budżetu wyraźnych instrumentów i środków finansowych, które mogłyby wpływać na ożywienie produkcji. Sytuacja finansowa przedsiębiorstw jest zła. Obciążenia na rzecz budżetu państwa często przewyższają zysk brutto. Można stwierdzić, że dotychczasowy rozwój sytuacji gospodarczej wpływa niekorzystnie na kreację dochodów budżetowych. W sumie może grozić to dalszym spadkiem produkcji i nieuzyskaniem założonych dochodów budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-84.21" who="#WiesławKlisiewicz">Prowadząc dyskusję o budżecie państwa, nie sposób nie odnieść się do zagadnień związanych z organizacją i zarządzaniem tym państwem. Naszym zdaniem, aparat administrowania i zarządzania uległ dalszemu osłabieniu i destabilizacji. Wypowiadane są nawet w sposób otwarty opinie na ten temat w kontaktach międzynarodowych. Nie stawia to Polski w dobrej sytuacji - równorzędnego partnera w negocjacjach w sprawach istotnych dla gospodarki i całego państwa. Choć są też dowody na to, że znajdujemy u partnerów zrozumienie i cierpliwość, udzielana jest nam pomoc i przedstawiane są propozycje co do konkretnych kontaktów przynoszących obu stronom korzyści. W tym kontekście należy z całą mocą powiedzieć, że trzeba uczynić wszystko, by aparat państwowy został wzmocniony, dotyczy to każdego zakresu zarządzania. Temu winna służyć również i ta ustawa budżetowa.</u>
          <u xml:id="u-84.22" who="#WiesławKlisiewicz">Jeżeli chodzi o ustawy, które określamy mianem okołobudżetowych, pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby na tzw. ustawę emerytalną. Nasz klub parlamentarny popiera zapis o przeprowadzeniu jeszcze we wrześniu rewaloryzacji w wypadku tych emerytów i rencistów, których dochody są niskie.</u>
          <u xml:id="u-84.23" who="#WiesławKlisiewicz">Ponieważ zbliżam się do końca, pragnąłbym odnieść się do dwóch artykułów związanych bezpośrednio z rządowym projektem budżetu państwa na 1992 r. Po pierwsze, wspominany tu już wielokrotnie art. 32, dotyczący zmniejszenia udziału gmin w podatku dochodowym od osób prawnych z 5% do 2%. Popieramy wniosek mniejszości w tym zakresie. W wypadku nieprzyjęcia przez Wysoki Sejm tego wniosku, zgłaszam, w imieniu naszego klubu, wniosek, by art. 32 wszedł w życie dopiero od dnia 1 lipca. Nie można bowiem stwarzać takiej sytuacji, że - wobec już uchwalonych budżetów gmin - Sejm będzie odbierał dochody uzyskane z tego tytułu w poprzednich miesiącach. W sumie jest to i tak znaczna destabilizacja finansów gmin, przede wszystkim miast, które zazwyczaj są siedzibami osób prawnych. To w sposób zasadniczy pogorszy sytuację tych miast.</u>
          <u xml:id="u-84.24" who="#WiesławKlisiewicz">Generalizując problematykę systemu finansowania gmin, można stwierdzić, że istnieją zasadnicze powody, by zrewidować dotychczas funkcjonujący całościowy system tworzenia dochodów gmin i przedstawić propozycje, które z jednej strony uwzględnią zróżnicowane źródła dochodów w gminach o różnej wielkości - od wiejskich, kilkunastotysięcznych, do aglomeracji miejskich, kilkusettysięcznych - a z drugiej strony uwzględnią różnice dochodów w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Dotychczasowe różnice są takie, jak jeden do kilkuset. Istnieje już dość bogaty materiał, nie tylko statystyczny, w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-84.25" who="#WiesławKlisiewicz">I jeszcze jeden artykuł, o którym chciałbym wspomnieć, art. 35, którego nie było w dotychczasowym projekcie rządowym ustawy budżetowej. Próba wprowadzenia do ustawy budżetowej zapisu umożliwiającego dalsze finansowanie Funduszu Wczasów Pracowniczych z budżetu państwa, w naszym przekonaniu, jest niedopuszczalna. Ze środków uzyskanych ze sprzedaży składników majątkowych skarbu państwa, którymi dysponuje dzisiaj FWP, proponuje się pokryć bliżej nie znane skutki finansowe powstałe w wyniku, jak zostało to zapisane, zaprzestania dotowania tej jednostki z budżetu państwa. Uważamy, że problem funkcjonowania Funduszu Wczasów Pracowniczych, będącego specyficzną jednostką gospodarującą poważnym majątkiem w różnych częściach kraju - swego czasu interesował się tym samorząd terytorialny, nie mógł tego skomunalizować i niestety zostało wszystko tak, jak jest w tej chwili - winien być rozważony w trybie pilnym przez Sejm, ale w trybie zmiany ustawowej, nie w ustawie budżetowej. Rząd, naszym zdaniem, winien również zająć w tej sprawie stanowisko, proponując drogę postępowania ustawowego.</u>
          <u xml:id="u-84.26" who="#WiesławKlisiewicz">Obecnie zgłaszam w imieniu swojego klubu wniosek o wykreślenie art. 35 z projektu ustawy budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-84.27" who="#WiesławKlisiewicz">Reasumując, Wysoki Sejmie, chciałbym powiedzieć jeszcze kilka zdań na zakończenie. Polsce potrzebny jest budżet, który będzie elementem stabilizacyjnym, nie tylko gospodarczo, ale również i politycznie. Wspomniano już o tym z tej trybuny. Ten projekt budżetu uwzględnia sytuację, w której długo oczekiwane podwyżki płac w sferze budżetowej mogą być zrealizowane. Niepokojące są bowiem rozszerzające się strefy ubożenia ludności, wzrost bezrobocia i coraz bardziej szerzące się objawy poczucia krzywdy z odniesionego zwycięstwa.</u>
          <u xml:id="u-84.28" who="#WiesławKlisiewicz">Wysoka Izbo! W dniu dzisiejszym mija trzecia rocznica wyborów do Sejmu poprzedniej kadencji. Czy możemy, ci, którzy przyczynili się wtedy do tego zwycięstwa, spojrzeć prosto w oczy naszym rodakom i powiedzieć, że zrobiliśmy wszystko, co było możliwe? Czy przypadkiem nie popełniono grzechu zaniechania? Społeczeństwo oczekuje konstruktywnych kroków, które pozwolą stworzyć nadzieję na bliższą i dalszą przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-84.29" who="#WiesławKlisiewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Posłowie mojego klubu zdają sobie sprawę, jak wielkie trudności piętrzą się przed wszystkimi, którzy pełnią służbę na rzecz społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-84.30" who="#WiesławKlisiewicz">W imieniu mojego klubu informuję, że będziemy głosować za przyjęciem budżetu w wersji przedstawionej w sprawozdaniu, wraz z wnioskami zgłoszonymi przeze mnie z tej trybuny.</u>
          <u xml:id="u-84.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#JacekKurczewski">Oddaję głos panu posłowi Henrykowi Rosparze z Klubu Poselskiego „Chrześcijańska Demokracja”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#HenrykRospara">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z dzisiejszą debatą wiąże się nie tylko problem uchwalenia budżetu państwa, ale również uzewnętrznionych niepokojów społecznych, a i osobistego wręcz niepokoju każdego z nas, każdej Polki i każdego Polaka. Młode państwo jest słabe, słabe, jeżeli chodzi o gospodarkę, dyscyplinę społeczną, szerzące się choroby społeczne, niepewne jutro obywateli. W praktyce dla raczkującego państwa zmiany ekip rządowych są swoistą plagą.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#HenrykRospara">W moim klubie zadajemy sobie często pytanie, czy nad tą praktyką rotacyjną nie powinien zapanować zdrowy rozsądek, a celem nadrzędnym nie powinien być interes państwa i narodu. Może do czasu okrzepnięcia państwa zawarlibyśmy święte przymierze i pojednanie. Przyjęcie starej szlacheckiej praktyki: jeden do Sasa, a drugi do Lasa - może się skończyć tragicznie.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#HenrykRospara">Powracam do materii budżetu, który mamy uchwalić w trakcie obecnego posiedzenia. Budżet ten stanowi wypadkową różnych tendencji, jest budżetem okresu głębokiego kryzysu. Wydaje się, że niezależnie od poważnych wątpliwości musimy go uchwalić. Niewykluczone, że jesienią trzeba będzie w nim dokonać niezbędnych zmian. To chwiejna i nieustabilizowana gospodarka rodzi właśnie taki wybór.</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#HenrykRospara">Zdaniem klubu największe wątpliwości budzi strona dochodowa, w tym zawyżone wpływy, nie mające do końca odbicia w praktyce gospodarczej, fiskalnej i pieniężno-kredytowej. Osiągnięcie założonych dochodów jest głównym zadaniem organów wykonawczych państwa. Nie może to odbywać się według zasady: zniszcz, ale wykonaj. Proces ściągania środków odbywa się na oczach społeczeństwa i wszystkich grup społeczno-zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#HenrykRospara">W tym miejscu ograniczam się do wybranego członu polskiej gospodarki, to jest do rzemiosła. Ono nie jest tworem komunistycznych rządów, jak twierdzą niedouczeni historycy. Powstało w Polsce przed wieloma wiekami, objęte mecenatem mądrych władców, szczególnie pielęgnowane w II Rzeczypospolitej. Impuls do jego rozwoju przyszedł z zachodu Europy, również za sprawą Kościoła katolickiego.</u>
          <u xml:id="u-86.5" who="#HenrykRospara">Są trzy potęgi gospodarcze w Europie: Republika Federalna Niemiec, Francja i Włochy, gdzie rzemiosło prosperuje doskonale i stale rozwija się, stanowiąc podstawę rodzimej gospodarki. Powstaliśmy w Europie, żyjemy w Europie i od niej chcemy uczyć się i przejmować wzory.</u>
          <u xml:id="u-86.6" who="#HenrykRospara">W ciągu ostatnich 2 lat jest prowadzony ostry kurs w polityce podatkowej i kredytowo-pieniężnej. System podatkowy nie jest do końca ustabilizowany, co potwierdzają częste zmiany w podatku obrotowym, nie wyłączając ostatniej decyzji. Rodzi to, obok trudności zbytu usług i wyrobów, niepewność jutra. Zmiany te obciążają rzemiosło dodatkową i bardzo uciążliwą biurokracją. Praktycznie w podatku dochodowym cofnięto wszystkie ulgi stymulujące rozwój, przerzucając cały ciężar finansowania tego rozwoju na właścicieli zakładów rzemieślniczych. Można tu również wymienić możliwość korzystania z kredytów przy zabójczej stopie oprocentowania, a również blokadę przeszacowania środków trwałych.</u>
          <u xml:id="u-86.7" who="#HenrykRospara">Kolejnym nieporozumieniem jest propozycja przejęcia od ZUS obowiązku wypłaty zasiłków chorobowych za 35 dni choroby, która równa dwuosobowy zakład rzemieślniczy z zakładem zatrudniającym kilkuset bądź kilka tysięcy pracowników. Nie poruszam innych propozycji oddalonych przez komisje sejmowe.</u>
          <u xml:id="u-86.8" who="#HenrykRospara">Znajdujemy się w błędnym kole - chcemy wychodzić z recesji gospodarczej w drodze restrykcji. Jest to droga donikąd. Czas na prezentację koncepcji pobudzającej rozwój rodzimej gospodarki. Polska, kraj bogaty w surowce, kopaliny, warunki naturalne, wiedzę i mądrość Polaków, może za pomocą tego kapitału dźwignąć się z głębokiego upadku gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-86.9" who="#HenrykRospara">Wysoka Izbo! A może przy okazji debaty budżetowej zastanowić się nad celowością powołania Konfederacji Wielkiej Polski, bo, na Boga, nie chcemy być dziadami Europy.</u>
          <u xml:id="u-86.10" who="#HenrykRospara">Polacy są gotowi do wyrzeczeń, pod jednym warunkiem: że każdy miesiąc, każdy rok będzie przynosił dostrzegalną poprawę ich bytu materialnego i duchowego.</u>
          <u xml:id="u-86.11" who="#HenrykRospara">Przyszedł czas, kiedy wielką Polskę można budować tylko wspólnie z narodem, z jego organizacjami społeczno-zawodowymi. Jest to również szansa dla każdego Polaka wniesienia czegoś konstruktywnego do wspólnego domu. Oznacza to także równy start dla wszystkich i wszystkiego, co rodzime i polskie.</u>
          <u xml:id="u-86.12" who="#HenrykRospara">Kończąc, w imieniu Klubu Poselskiego „Chrześcijańska Demokracja” zgłaszam kilka wniosków generalnych:</u>
          <u xml:id="u-86.13" who="#HenrykRospara">1) przyspieszenie walki z recesją, jest to nakaz chwili;</u>
          <u xml:id="u-86.14" who="#HenrykRospara">2) sprawa pilna - opanowanie żywiołu rynkowego, a tym samym negatywnych skutków dla budżetu i społeczeństwa;</u>
          <u xml:id="u-86.15" who="#HenrykRospara">3) stworzenie systemu bankowego stymulującego rozwój polskiej gospodarki;</u>
          <u xml:id="u-86.16" who="#HenrykRospara">4) prowadzenie prywatyzacji zgodnie ze zdrowym rozsądkiem: chronienie tego, co dobre, a przekształcanie tego, co słabe;</u>
          <u xml:id="u-86.17" who="#HenrykRospara">5) dokonanie analizy i oceny wyszacowania majątku prywatyzowanych fabryk;</u>
          <u xml:id="u-86.18" who="#HenrykRospara">6) potraktowanie rodzącej się w Polsce klasy średniej jako siły napędowej gospodarki polskiej;</u>
          <u xml:id="u-86.19" who="#HenrykRospara">7) powrót do wniosku Komisji Handlu i Usług X kadencji Sejmu o równość dostępu do środków finansowych USA i innych państw zachodnich, co oznacza wolność, solidarność i sprawiedliwość dla każdego rzemieślnika, handlowca i przemysłowca;</u>
          <u xml:id="u-86.20" who="#HenrykRospara">8) rozwinięcie mecenatu państwa wobec dziedzin zagrożonych zniszczeniem;</u>
          <u xml:id="u-86.21" who="#HenrykRospara">9) zdecydowanie przeciwstawienie się bezrobociu, jako źródłu anarchizacji życia i przestępczości;</u>
          <u xml:id="u-86.22" who="#HenrykRospara">10) powstrzymanie exodusu młodych Polaków emigrujących na Zachód;</u>
          <u xml:id="u-86.23" who="#HenrykRospara">11) nakreślenie młodemu pokoleniu wizji przyszłości we własnej ojczyźnie.</u>
          <u xml:id="u-86.24" who="#HenrykRospara">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Poselski „Chrześcijańska Demokracja” będzie głosował za budżetem państwa na rok 1992 w przedstawionej wersji.</u>
          <u xml:id="u-86.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#JacekKurczewski">Głos zabierze w imieniu Parlamentarnego Klubu „Solidarność Pracy” pan poseł Zbigniew Bujak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#ZbigniewBujak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Parlamentarny Klub „Solidarność Pracy” podczas pierwszego czytania projektu ustawy budżetowej wskazał na zasadnicze mankamenty tego przedłożenia. Zwracaliśmy uwagę, że rozmiary deficytu budżetowego państwa ustalone zostały niemal w sposób magiczny. Deficyt na poziomie 5% produktu krajowego brutto to być może rezultat negocjacji z międzynarodowymi instytucjami finansowymi, ale nie wielkość wynikająca z analizy konfrontującej skutki zagrożenia inflacyjnego i możliwości sfinansowania deficytu z niebezpieczeństwem — także ekonomicznym — jakie wiąże się z drastycznymi ograniczeniami wydatków budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#ZbigniewBujak">Można, ograniczając bezwzględnie rozmiary deficytu, zmniejszyć prawdopodobieństwo inflacji w roku budżetowym, a jednocześnie, utrudniając przełamanie recesji, zwiększyć to niebezpieczeństwo w przyszłości. Wszystko to nie oznacza, że klub nasz godziłby się na deficyt zasadniczo większy od owych 5%. Sądzimy jednak, że zwiększenie tego deficytu o 2–3% nie musi prowadzić do katastrofalnego przyrostu stopy inflacji, natomiast mogłoby umożliwić zarówno sfinansowanie pewnych bezwzględnie koniecznych do poniesienia wydatków socjalnych, jak i przeznaczenie choćby skromnych środków na restrukturyzację gospodarki (szczególnie na gwarancje kredytowe) oraz na inwestycje realizowane ze środków budżetowych (głównie w zakresie infrastruktury).</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#ZbigniewBujak">Drugim krytycznym mankamentem rządowego projektu jest niechęć do sięgania przez budżet państwa po dochody, które można uzyskać ani nie naruszając szans rozwojowych gospodarki, ani nie sprzeniewierzając się zasadom społecznej sprawiedliwości. Zwracaliśmy uwagę na konieczność likwidacji niektórych ulg podatkowych. Zwracaliśmy uwagę na konieczność objęcia złagodzonym podatkiem od wynagrodzeń wszystkich sektorów. Postulowaliśmy podjęcie wszystkich niezbędnych działań, które zwiększyłyby dochody z tytułu importu — ciągle możliwości są tu bardzo duże. Zwracaliśmy uwagę także na inne możliwe źródła dochodu o nieco mniejszym znaczeniu. Podkreślić chcemy, że akceptowaliśmy konieczność zwiększenia stawek podatku obrotowego, ale mieliśmy nadzieję, że rząd zwiększy te stawki przede wszystkim na wyroby o wysokim standardzie. Generalnie stało się inaczej. Nie akceptujemy tej polityki.</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#ZbigniewBujak">Dochody budżetu państwa z różnych dodatkowych źródeł, pod warunkiem dokonania niektórych zmian ustawodawczych, wyniosłyby prawdopodobnie 20–30 bln zł. Gdyby jednocześnie wykorzystano wszystkie niezbędne środki w sferze polityki pieniężno-kredytowej i dochodowej, w sferze działań restrukturyzacyjnych oraz zdecydowanie wzmocniono ochronę rynku wewnętrznego, wówczas prognoza co do zahamowania w roku bieżącym recesji mogłaby okazać się trafna. Pozwoliłoby to na zrealizowanie spodziewanych dochodów z podatku obrotowego i dochodowego i — nawet uwzględniając nieuchronność mniejszych niż się przewiduje dochodów z prywatyzacji — ogólne dochody budżetu państwa mogłyby być wyraźnie wyższe od przewidywanych w projekcie. A uwzględniając nieco większy deficyt, można by zbudować budżet, który nie byłby, tak jak obecny, budżetem recesyjnym i opartym na podejmowaniu drastycznych kroków pogarszających sytuację bytową najuboższych i średnio zamożnych grup w Polsce. Być może inflacja w skali roku byłaby o 10 punktów procentowych wyższa, Polska jednak nie znajduje się w takiej sytuacji, byśmy musieli się godzić na zapłacenie tak wysokiej ceny, jaką wymusza obecny budżet dla zmniejszenia inflacji o kilka procent. Nie sądzimy także, by niewielkie zwiększenie deficytu budżetowego państwa nie dało się uzgodnić z międzynarodowymi instytucjami finansowymi. Każdy, kto obserwuje oceny formowane na Zachodzie, wie, że nie brak i takich, w których wyraża się zdziwienie z powodu ortodoksyjnego monetaryzmu polskiej polityki gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-88.4" who="#ZbigniewBujak">Wysoka Izbo! Projekt budżetu nie jest normalną ustawą. Jest to ustawa szczególna. Sejm nie może i nie powinien bez współdziałania z rządem dokonywać w tej ustawie zmian zasadniczych. Posłowie mają natomiast prawo i obowiązek wskazywać na możliwe warianty i w porozumieniu z rządem poszukiwać możliwości przebudowy projektu ustawy. Nasz klub w toku prac komisji sejmowej przekonał się jednak, że stanowisko rządu jest sztywne. Minister finansów, który w pracach komisji sejmowej praktycznie nie uczestniczył, nie był skłonny podjąć otwartego dialogu w kluczowych sprawach dotyczących ustawy budżetowej. Jest to dobre prawo rządu, tak jak dobrym prawem posłów jest dokonanie końcowej oceny. Nasza ocena jest zdecydowanie negatywna. To jest budżet recesyjny! To jest budżet oparty na drastycznych i pogłębiających niesprawiedliwość ograniczeniach wydatków socjalnych! Będziemy głosować przeciwko projektowi tej ustawy! Stanowisko to nie wynika z żadnych ocen natury politycznej, odzwierciedla wyłącznie ocenę w kategoriach społecznych i ekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-88.5" who="#ZbigniewBujak">Wysoka Izbo! Rząd nie zrobił nic, by bardziej równomiernie rozłożyć koszty kryzysu polityki gospodarczej, i prawie nic, by przełamać recesję. Z przykrością musimy stwierdzić, że gdy premier Olszewski obejmował urząd i przedstawiał zarys rządowej polityki, to nasz klub potraktował zawarte tam sugestie całkowicie serio. Pomyliliśmy się. Sądzimy, że powinniśmy to wyraźnie powiedzieć. Rządowe oświadczenia sugerujące, że polityka ostatnich miesięcy przynosi już efekty, są niepoważne. Wszystkie podstawowe, dramatyczne zagrożenia są aktualne, co więcej, kumulują się. Aparat państwa ulega postępującemu rozkładowi. Nie widać także, żeby w ciągu ostatnich kilku miesięcy program gospodarczy rządu był konkretyzowany i krystalizowany. W istocie rzeczy nadal polityka gospodarcza to splot mniej lub bardziej przypadkowych reakcji rządu na zmieniającą się sytuację.</u>
          <u xml:id="u-88.6" who="#ZbigniewBujak">Wysoka Izbo! Prezydium Sejmu i ogromna większość klubów uznały, że w tych fundamentalnych sprawach debata podporządkowana zostanie ostrym rygorom czasowym. Uniemożliwia to nam zajęcie stanowiska wobec wielu spraw o podstawowym znaczeniu, w szczególności nie możemy wypowiedzieć się co do programu prywatyzacji i polityki pieniężnej. W tej pierwszej sprawie nasz niepokój związany jest zarówno z brakiem konkretnego programu tej polityki, jak i z forsowaniem przez rząd projektów masowego rozdawnictwa majątku. Ostrzegamy przed dramatycznymi następstwami realizowania tych projektów, następstwami ekonomicznymi (szczególnie dla budżetu państwa), społecznymi i politycznymi.</u>
          <u xml:id="u-88.7" who="#ZbigniewBujak">Wysoka Izbo! Nasz klub z ogromnym niepokojem patrzy na przyszłość polskiej gospodarki. Oznacza to zaś, że z wielkim niepokojem patrzymy po prostu na przyszłość Polski. Z najwyższym zdziwieniem stwierdzamy, że są w Polsce, a także w naszym parlamencie, wpływowe grupy polityczne, które w obecnej sytuacji kraju forsują działania, które muszą sparaliżować i tak słabe organy państwa. Polsce potrzebny jest przede wszystkim nowy program społeczno-gospodarczy i wielka umowa społeczna, która pozwoli ustabilizować sytuację kraju i realizować wielką reformę gospodarki, reformę, która nie może być podporządkowana - dziś jest to niebezpieczeństwo największe - dogmatom ortodoksyjnego liberalizmu.</u>
          <u xml:id="u-88.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#JacekKurczewski">Kończąc wystąpienia klubowe, udzielam głosu panu posłowi Andrzejowi Sielańczykowi, który wystąpi w imieniu Klubu Poselskiego Unii Polityki Realnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#AndrzejSielańczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Omawianie obecnego budżetu państwa jest zadaniem niezwykle trudnym. Państwo jest w okresie recesji, w okresie spadku produkcji narodowego produktu brutto. Czy w projekcie budżetu możemy w tej chwili znaleźć odpowiedź, jak wyjść z tej dramatycznej sytuacji finansowej? Nie, nie znajdziemy w nim tej odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#AndrzejSielańczyk">W naszym przekonaniu podstawą wyjścia z jakiejkolwiek sytuacji kryzysowej w każdej gospodarce, nie tylko polskiej, jest obniżenie podatków. Natomiast rząd w tym projekcie budżetu także proponuje podwyższenie podatków. Mówimy o zmniejszaniu ceł. Rząd podnosi cła. Mówimy o tym, że powinniśmy przejść na rozliczenia złotówkowe, żeby powstrzymać proces tzw. dolaryzacji, polegający na tym, że większość podmiotów gospodarczych i obywateli woli lokować swoje dochody z obrotów czy oszczędności, w każdym razie gotówkowe, w dolarach, a nie w złotówkach, bo złotówki są nadal niepewne. A wynika to z utrzymywania, mimo wszystko, sztywnego kursu dolara. A ta polityka sztywnego kursu dolara powinna być dawno zmieniona. Dolar jest takim samym towarem jak każdy inny i powinien podlegać prawom rynkowym.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#AndrzejSielańczyk">Następną sprawą, którą ten budżet zakłada, jest deficyt budżetowy. Tu padały głosy, że 5% jest liczbą wziętą z księżyca. Rzeczywiście, jest wziętą z księżyca i w ogóle jedynie uzasadnione pytanie to: po co w ogóle te 5%? Czy ktokolwiek mając w swoim rodzinnym budżecie deficyt mógłby żyć? Nie. I żadne społeczeństwo, a zwłaszcza tak biedne jak nasze, też nie może. Gdyby wprowadzić płynny kurs dolara i uruchomić te rezerwy na inwestycje wewnętrzne rzędu 4 mld dolarów, oprocentowane normalnie, tak jak w bankach światowych, a więc do 10%, sądzę, że proces stymulacji gospodarki krajowej byłby o wiele lepszy.</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#AndrzejSielańczyk">Kolejna sprawa, już mniej może związana z budżetem, ale raczej z wyjściem z sytuacji recesyjnej, to program prywatyzacyjny i reprywatyzacyjny. Nie ma jasnego, bardzo szybkiego programu reprywatyzacji i prywatyzacji. To już się ciągnie trzy lata i nie wiadomo jak długo jeszcze potrwa. A myślenie w ten sposób, że spośród 40 mln właścicieli przedsiębiorstw państwowych, tak jak do tej pory było, znajdzie się 300 tys. właścicieli jakiegoś prywatyzowanego w przedziwny sposób przedsiębiorstwa, jest totalnym nieporozumieniem. Właściciel jest wtedy, kiedy można go policzyć, a nie wtedy, kiedy trzeba by przeprowadzać trzystopniowe wybory, żeby stworzyć radę nadzorczą takiego przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#AndrzejSielańczyk">Padły tu słowa, że budżet jest za mały. W naszym przekonaniu budżet jest zdecydowanie za duży. Zbyt wielkie są obciążenia podatkowe. Nie zrobiono właściwie nic, by przedstawić nam plan prywatyzacji ochrony zdrowia i szkolnictwa. Rozumiem, że znajdujący się na tej sali przedstawiciele drapieżnego socjalizmu chcieliby, żeby 100% dochodów każdego obywatela znalazło się w budżecie, ale Klub Poselski Unii Polityki Realnej jest temu zdecydowanie przeciwny i będzie głosował przeciwko przyjęciu tego projektu budżetu. Nie oznacza to jednak, że nie będziemy głosowali za niektórymi ustawami okołobudżetowymi.</u>
          <u xml:id="u-90.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#JacekKurczewski">Zanim przejdziemy do wystąpień indywidualnych, chciałem przypomnieć, że Prezydium Sejmu, po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów, proponuje ustalenie w debacie nad tym punktem porządku dziennego podziału czasu pomiędzy poszczególne kluby poselskie proporcjonalnie do ich wielkości, w granicach od 5 do 35 minut, oraz określenie czasu wystąpień posłów nie zrzeszonych na 5 minut. Natomiast pan poseł Maciej Manicki proponował, by przyjąć limit czasu dla tzw. dyskusji długiej, tj. od 15 do 70 minut.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#JacekKurczewski">Czy pan poseł jest gotów wycofać swój wniosek?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#MaciejManicki">Panie Marszałku! W obecnej sytuacji, aczkolwiek pozostaję przy swoim przekonaniu, odpowiedzialność nakazuje mi wycofać ten wniosek. A tę decyzję dedykuję tym, którzy ostatnio tak mało tej odpowiedzialności wykazali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#JacekKurczewski">W takim razie udzielam głosu pani poseł Ewie Spychalskiej z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#JacekKurczewski">Przyjęliśmy, jak rozumiem, uzgodnioną z Konwentem Seniorów propozycję Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#JacekKurczewski">Przepraszam, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#komentarz">(Poseł Jacek Soska: Można zgłosić sprzeciw, czyli dyskusja może być bez ograniczenia czasu.)</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#JacekKurczewski">Czy pan poseł zgłosił sprzeciw?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#JacekSoska">Tak, zgłosiłem sprzeciw, żeby nie było ograniczenia czasu w dyskusji. Chciałem to zgłosić na początku posiedzenia Sejmu. Mam takie prawo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#JacekKurczewski">Ma pan poseł prawo.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#JacekKurczewski">Pan poseł zgłosił sprzeciw, a zatem kontynuujemy dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#JacekKurczewski">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#komentarz">(Poseł Jacek Soska: Bez ograniczenia czasu).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#EwaSpychalska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Obecna polityka dla związków zawodowych jest nie do przyjęcia, obciąża bowiem ponad możliwości egzystencję podstawowych grup społecznych, prowadzi do powiększania obszarów nędzy. Zaproponowaliśmy podjęcie negocjacji. Wykazaliśmy maksimum dobrej woli i poczucia odpowiedzialności, dając rządowi możliwość wniesienia zasadniczych korekt. Rząd zlekceważył i związkową krytykę, i związkowe ostrzeżenia. Wniesiony pod obrady Wysokiej Izby pakiet ustaw towarzyszących budżetowi był dowodem, że nie ma on zamiaru liczyć się z protestami społecznymi ani ze związkami zawodowymi. Był to kolejny przejaw omijania ustawy o związkach zawodowych, zobowiązującej rząd do negocjacji ze związkami szeroko pojętej polityki społecznej. Budzi to zastrzeżenia z punktu widzenia konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy o wolnościach związkowych, których Polska jest sygnatariuszem. Stosowane argumenty, że związki mają swoją reprezentację parlamentarną, były chwytem obliczonym na wprowadzenie w błąd szerokiej opinii publicznej. Ustawa nakazuje bowiem w określonych terminach prowadzić rozmowy ze związkami, nie zaś ustawiać je w wygodnej dla rządu opozycji wobec parlamentu. Myślę, że panowie z ław rządowych, wśród których jest wielu prawników, dobrze o tym wiecie. Zastanawiające jest natomiast, że nie chcecie zaprzestać kontynuacji skompromitowanej w oczach społeczeństwa polityki ożywiania przez burzenie wielu działów naszej gospodarki. Polityka ta owocuje kolosalną dziurą budżetową, pogłębiającym się bezrobociem oraz ubóstwem coraz szerszych kręgów społecznych. Taką wymowę ma ustawa budżetowa i większość towarzyszących jej ustaw, przedłożonych pod obrady Izby właściwie w pierwotnej wersji rządowej, tylko z niewielkimi zmianami i międzyresortowymi przesunięciami. Dla związków zawodowych skupionych w OPZZ wynika z tego wniosek, że aktualny rząd, wykazujący twarde stanowisko w sporze o słuszne orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawie waloryzacji płac sfery budżetowej, ustawy emerytalno-rentowej, nie ma zamiaru zrezygnować z polityki skierowanej przeciw większości społeczeństwa, którą przedstawia jako jedynie słuszną i bez alternatywy. Utwierdzają nas o tym gorączkowe zabiegi o pozyskanie polityków, przetargi i zakulisowe koalicje, które mają doprowadzić - mimo społecznych protestów - do uchwalenia rządowej wersji budżetu, a tym samym umocnienia słabnącej pozycji Rady Ministrów w oczach podstawowych grup ludzi pracy. My takich gier nie popieramy. Domagamy się realnego programu gospodarczego, który zahamuje recesję pogłębiającą sferę ubóstwa i nędzy. Gotowi jesteśmy współpracować z każdym rządem, który ożywienie gospodarcze będzie traktował priorytetowo w praktyce, a nie tylko w deklaracjach, i który związki zawodowe uzna za partnera w kształtowaniu polityki społecznej - jak to jest praktykowane w demokratycznych krajach.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#EwaSpychalska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W maju weszły w życie kolejne restrykcyjne decyzje podatkowe skierowane ostatecznie przeciw społeczeństwu. Logika podatku obrotowego musiała doprowadzić do podwyżki cen żywności i to nie tylko przetworzonej. Gdy o tym mówiliśmy, rząd nie chciał słuchać, a tak się stało. Podobnie było, kiedy mówiliśmy, że światowe ceny energii muszą spowodować wzrost kosztów utrzymania mieszkań, przejazdów transportem publicznym, usług dla świata pracy oraz znaczne trudności w funkcjonowaniu wielu służb publicznych. Nie jesteśmy przeciwko światowym cenom, lecz protestujemy przeciwko płacom na poziomie „trzeciego świata”, przeciwko likwidacji dotychczasowego ustawodawstwa socjalnego i przeciw głodowym zasiłkom.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#EwaSpychalska">Według najnowszych badań, aby żyć na przeciętnym poziomie 4-osobowa rodzina musi dysponować dochodem w wysokości 4130 tys. zł miesięcznie, z tego na żywność dla jednej osoby musi wydać ok. 413 tys., a na mieszkanie ok. 700 tys. zł miesięcznie. Badania dowodzą, że wydatki na mieszkanie, opał, energię wzrosły dwukrotnie. Co wobec tego mają zrobić ci, których dochód na głowę nie przekracza w tej chwili połowy kwoty wydatków? Takich zaś ludzi, licząc tylko rencistów, emerytów, bezrobotnych, także wielu pracujących, jest w naszym kraju ok. 18 mln. Co mają zrobić pracownicy sfery budżetowej, którym przesunięto podwyżki płac o jeden miesiąc, przy jednoczesnym wstrzymaniu waloryzacji? Pierwszą zaś waloryzację dla emerytów i rencistów planuje się dopiero w grudniu. Czy rząd liczy, że część tych osób nie doczeka już waloryzacji? Wzrosły także ceny towarów dla dzieci, co szczególnie warto zadedykować tym, którzy w tej Izbie wielokrotnie powołują się na miłość do bliźnich, moralność, ochronę rodziny, dziecka.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#EwaSpychalska">Pan premier, który niedawno pouczał w tej Izbie posłów, jak szanować Konstytucję i prawo, który zalicza siebie do odważnych i mówiących prawdę, powinien ją - tym razem bez osłonek - powiedzieć narodowi, powiedzieć, co go czeka jeszcze przed uchwaleniem budżetu. Ludzie muszą wiedzieć, dokąd zmierzamy. Muszą wiedzieć, kiedy utracą prawo do pracy, wyrzuceni na bruk nie z własnej winy, lub kiedy jako bezrobotni nie otrzymają już zasiłku, tracąc tym samym prawo do życia.</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#EwaSpychalska">Rząd tymczasem wykazuje niemal zadowolenie, puszczając w obieg optymistyczne dane, że np. obniża się wskaźnik bezrobocia, co by miało świadczyć o samoczynnym ożywieniu gospodarczym, bądź dopisuje komentarz do niezrozumiałych dla społeczeństwa projektów prywatyzacji i reprywatyzacji. Od początku nie wiemy jednak, jakie kroki zamierza przedsięwziąć w sferze polityki przemysłowej, by realnie zmniejszyć bezrobocie, a nie poprzez wyrejestrowanie tych, którym zasiłki z mocy prawa już się nie należą.</u>
          <u xml:id="u-96.5" who="#EwaSpychalska">Nie usłyszeliśmy do tej pory odpowiedzi rządu na zgłoszone propozycje zawarcia „paktu społecznego”. W przekonaniu OPZZ pakt taki wychodzi naprzeciw zgłaszanej już wcześniej Wysokiej Izbie inicjatywie „paktu dla Polski” czy nowej „umowy społecznej”. Rząd deklaruje wprawdzie werbalnie gotowość do rozmów, w praktyce jednak nie zmienia przyjętej przez siebie zasady, iż tylko on ma rację — jak dotąd. Tymczasem nie tylko my, ale coraz więcej polityków przyznaje, że nie jest dalej możliwe rządzenie krajem wbrew społeczeństwu, że nie do przyjęcia jest doktryna zakładająca, iż rząd wie lepiej, czego ludziom trzeba, że wyczerpują się możliwości manewrowania rządu między centralami związkowymi, ustawiając jedną w lepszej, a drugą w gorszej pozycji. Nie da się także rozwiązać naszych dylematów, stawiając na partyjne rozgrywki i licząc na obcy kapitał. Kraj potrzebuje wypracowania rzetelnego consensusu w podstawowych sprawach społecznych i gospodarczych. Jeśli ludzie pracy nie otrzymają gwarancji poprawy swego położenia, a polityka degradacji naszej gospodarki będzie kontynuowana, to wbrew logice podziałów organizacyjnych i wbrew niektórym przywódcom obecnych central związkowych dojdzie do wspólnych oddolnych protestów, ponieważ zagrożenie interesów ludzi pracy jest dla nich wspólne, a podziały mają charakter historyczny.</u>
          <u xml:id="u-96.6" who="#EwaSpychalska">Sądzę, że każdy poseł przed głosowaniem powinien pamiętać nie tyle o wytycznych swojej partii, ile o zagrożeniach i dramatach tych, którzy go do tej godności powołali, o społeczeństwie, któremu parlamentarzyści powinni służyć.</u>
          <u xml:id="u-96.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#JacekKurczewski">Głos ma pan poseł Grzegorz Schreiber ze Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#JacekKurczewski">Nie ma pana posła na sali.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#JacekKurczewski">Czy jest zatem pan poseł Marek Dąbrowski? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#JacekKurczewski">Czy jest pan poseł Zbigniew Frost? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-97.5" who="#JacekKurczewski">Czy jest pan poseł Jacek Soska?</u>
          <u xml:id="u-97.6" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Mojzesowicz: Tak nie można, trzeba po kolei)</u>
          <u xml:id="u-97.7" who="#JacekKurczewski">Odczytuję po kolei.</u>
          <u xml:id="u-97.8" who="#JacekKurczewski">W takim razie udzielam głosu panu posłowi Krzysztofowi Tchórzewskiemu z Parlamentarnego Klubu Porozumienia Centrum. Jako następna przygotuje się pani poseł Grażyna Staniszewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#KrzysztofTchórzewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Akcja protestacyjna kolejarzy i złożona w jej wyniku 28 maja petycja wywołały dyskusję w sejmowej Komisji Handlu i Usług, a także w Parlamentarnym Klubie Porozumienia Centrum. Patrzenie na ten protest tylko w aspekcie zaparcia się na nie, jest powieleniem starych zasad. Obowiązuje w takiej sytuacji refleksja, czy zatem strona pracownicza PKP nie ma racji. Analiza materiałów wykazuje, że w państwach Europy pracownicy kolejowi i członkowie ich rodzin mają zniżki i zagwarantowane w różnym zakresie bezpłatne przejazdy i bilety. I tak np. koleje francuskie: pracownikom przysługuje bezpłatna miejscówka I lub II klasy - w zależności od stanowiska, a członkom ich rodzin - rocznie 16 bezpłatnych biletów oraz 90% zniżki. Koleje duńskie: pracownikowi przysługuje darmowy roczny bilet, a członkom rodziny - 24 wolne przejazdy, klasa zależy od stanowiska pracownika. Czecho-Słowacja - każdy pracownik i małżonek po 3 miesiącach pracy otrzymuje legitymację, do której wykupuje roczny znaczek na przejazdy drugą klasą. W Austrii pracownicy i rodziny dysponują za opłatą miesięczną legitymacją służbową do bezpłatnych przejazdów.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#KrzysztofTchórzewski">Dlatego też uważam, że jeżeli w projekcie ustawy, którą mamy uchwalić, umieszczamy zapis art. 8 pkt. 1 umożliwiający przewoźnikom wprowadzenie uprawnień do bezpłatnych lub ulgowych przejazdów, to musimy także dać im możliwość realizacji tej uchwały w formie negocjacji, zbliży to polskich kolejarzy do Europy. Tymczasem zapis pkt. 2 w art. 8 projektu ustawy, zakładający wliczenie tych kosztów do popiwku, praktycznie ogranicza to do minimum, a nawet wręcz uniemożliwia. Dlatego, aby stworzona możliwość ustawowa dała się zrealizować w rzeczywistości, proponuję zmianę zapisu art. 8 pkt 2, to jest słowa: „wliczane są” zamienić na słowa: „nie wliczane są”. Jest to szczególnie zasadne w związku z tym, że będzie to obowiązywało od początku przyszłego roku, przy jednoczesnej ogólnej deklaracji powolnego odchodzenia od popiwku lub ograniczania go. Gdyby projekt w pierwotnym zakresie został uchwalony, to jego realizacja będzie bardzo trudna. Dlatego też proponowana poprawka staje się w pełni zasadna — nie wpływając na budżet br. daje możliwość dyskusji w przedsiębiorstwach przewoźników odnośnie do wypracowania ulg dla poszczególnych pracowników i ich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#JacekKurczewski">Zgodnie z poprzednią zapowiedzią udzielam głosu pani poseł Grażynie Staniszewskiej z Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna. Później poproszę o zabranie głosu, zgodnie ze wstępną kolejnością, pana posła Grzegorza Schreibera.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#JacekKurczewski">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#GrażynaStaniszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna stwierdza stanowczo, że pół obecnego roku zostało dla prywatyzacji zmarnowane. Postępuje paraliż resortu, stwierdzamy również narastające opóźnienia w przygotowaniu aktów prawnych, na które to opóźnienia zwracał uwagę kilkakrotnie już poprzedni Sejm.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#GrażynaStaniszewska">Dlatego Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna wyraża zdecydowane poparcie dla przygotowanej przez połączone komisje uchwały w sprawie kierunków prywatyzacji w br., uchwały, która zobowiązuje rząd do przekazania Sejmowi do końca czerwca tych brakujących już od wielu, wielu miesięcy projektów.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#GrażynaStaniszewska">Unia Demokratyczna uważa za niedopuszczalne zahamowanie prywatyzacji, do którego doszło pod szyldem przebudowy administracji gospodarczej. W II półroczu należy, naszym zdaniem, zrobić wszystko, aby odrobić straty i przywrócić przynajmniej ubiegłoroczne tempo prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#GrażynaStaniszewska">Kolejny rząd nie przywiązuje wagi do publicznej informacji o przekształceniach własnościowych i edukacji ekonomicznej społeczeństwa. Stąd narastanie nieporozumień, atmosfera afer, która jeszcze bardziej paraliżuje resort przekształceń własnościowych. Również na te sprawy kilkakrotnie zwracał uwagę jeszcze poprzedni Sejm.</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#GrażynaStaniszewska">Unia Demokratyczna spośród wszystkich wniosków mniejszości popiera tylko i wyłącznie wniosek oznaczony rzymską dwójką w pkt. 1, dodający do tekstu uchwały po ust. 3 zalecenie energicznego wdrożenia pierwszego etapu programu powszechnej prywatyzacji, a poddanie pod publiczną dyskusję jedynie wariantowych rozwiązań dystrybucji akcji obywatelskich. Stan zawieszenia, w jakim od roku znajduje się 200 przedsiębiorstw objętych tym programem, może się skończyć katastrofalnie. Ten stan zawieszenia trzeba by było jak najszybciej przerwać. Inne programy można stosować wobec innych przedsiębiorstw. Te przedsiębiorstwa, które zostały już objęte programem powszechnej prywatyzacji, należałoby jak najszybciej puścić w ruch, jak najszybciej zacząć ten program realizować.</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#JacekKurczewski">Proszę o zabranie głosu pana posła Grzegorza Schreibera ze Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego. Jako następny zabierze głos pan poseł Jacek Soska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#GrzegorzSchreiber">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym w moim wystąpieniu przedstawić stanowisko Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego wobec projektu ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#GrzegorzSchreiber">Wysoka Izbo! Reformy w oświacie nastąpić muszą. Dłużej polska szkoła w dotychczasowych ramach funkcjonować nie może. Dłużej nie można tolerować sytuacji, w której nauczyciel za swoją pracę otrzymuje jałmużnę, a na dodatek wciąż mu się wypomina, że za 18-godzinne pensum i tak wystarczająco dużo zarabia, zupełnie zaś nie mówi się przy tym, ile godzin w tygodniu nauczyciel, choćby języka polskiego czy matematyki, spędzić musi nad zeszytami czy pracami domowymi, ile godzin każdy nauczyciel-wychowawca poświęcić musi swojej klasie. Moglibyśmy tutaj wymieniać wiele innych rzeczy, ale myślę, że nie o to dzisiaj chodzi.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#GrzegorzSchreiber">Tymczasem sama tylko zapowiedź zmian, sama tylko zapowiedź reform wywołała niemal alergiczną reakcję wśród zorganizowanych obrońców oświaty. Ustalono, że najlepszą bronią będzie tutaj dezinformacja. I zaczęło się. Nie bez biernej postawy Ministerstwa Edukacji Narodowej zaczęto opisywać najróżniejsze wersje reform. Posługiwano się najczęściej jakimiś roboczymi projektami ministerialnymi, do których dodawano pewne własne uzupełnienia. A to np. pomnożono kilkakrotnie liczbę nauczycieli, którym grozi zwolnienie, a to najpierw wołano, że grozi 40-godzinne pensum, a ostatnio w prasie pojawiły się np. informacje o tym, że projekt nowelizacji mówi, iż pensum nauczyciela ma wynosić nie mniej niż 23 godziny, podczas gdy wiemy, że jest akurat odwrotnie - jest to górna granica, w nowelizacji mówi się o nie więcej niż 23 godzinach. I znowu można by było takich kwestii wymieniać więcej, choćby to larum, które podniesiono, że nastąpił zamach na swobody, że religia będzie obowiązkowa. To jeden z kolejnych przykładów, które tutaj można byłoby przytaczać.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#GrzegorzSchreiber">Trudno się zatem dziwić, że w środowisku nauczycielskim zapanowało przerażenie. Nikt bowiem nie starał się wyjaśnić nauczycielom istoty i kierunku proponowanych zmian. Podejmowane przez MEN próby informacji - zresztą dość nieudolne - przegrywały z podgrzewaną wciąż atmosferą strachu. Powiedzmy zatem, co w rzeczywistości przynosi nowelizacja Karty nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#GrzegorzSchreiber">Wysoki Sejmie! Otóż tak naprawdę, jeżeli zostanie ona uchwalona, będzie stanowiła wyrażony przez Sejm akt woli przeprowadzenia reform w oświacie. Tak właśnie - jako akt woli - należy odczytywać nowelizację. Żaden z jej zapisów wprost nie zmienia bowiem niczego, co najwyżej daje taką możliwość. Odnosi się to choćby do art. 42, w którym zapis o maksymalnych wysokościach pensum nie mówi przecież, że wszystkich nauczycieli obowiązywać będzie 23-godzinne pensum. Ile to będzie godzin w poszczególnych grupach przedmiotów czy typach szkół, zostanie to dopiero wynegocjowane. Nowy zapis art. 42 jedynie uelastycznia sytuację, co więcej, daje możliwość dokonywania zmian w trakcie dochodzenia do optymalnego rozwiązania, bez konieczności ciągłego zmieniania Karty nauczyciela, a warto dodać, że przyjęcie w wyniku negocjacji innego pensum wiąże się z dokonaniem znacznej podwyżki wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#GrzegorzSchreiber">Mówiąc o podwyżkach wynagrodzeń, chciałbym zgłosić propozycje poprawki do projektu ustawy budżetowej na rok 1992. Otóż rząd proponował, aby w wypadku podwyżek wynagrodzeń nauczycieli skutki, jakie to będzie miało w roku 1993, były traktowane bardziej elastycznie niż w wypadku innych grup sfery budżetowej. Komisje sejmowe wykreśliły to z projektu budżetu. Aby zatem mogły nastąpić istotne podwyżki pensji nauczycielskich, proponuję, by w art. 27 ust. 1 ustawy budżetowej na rok 1992 dodać słowa: a w stosunku do nauczycieli objętych Kartą nauczyciela oraz nauczycieli akademickich o 1/4 kwoty tego limitu.</u>
          <u xml:id="u-102.6" who="#GrzegorzSchreiber">Przed chwilą poruszyłem najważniejszy problem, problem wynegocjowania aktów wykonawczych do Karty nauczyciela. Istnieją w tym zakresie dwie możliwości. Komisje przyjęły, że odbędzie się to w drodze zawarcia układu zbiorowego, natomiast wniosek mniejszości przewiduje ustawowe przekazanie ministrowi edukacji narodowej możliwości wydawania rozporządzeń, które jednak musiałyby być ustalone w porozumieniu ze związkami zawodowymi.</u>
          <u xml:id="u-102.7" who="#GrzegorzSchreiber">Każde negocjacje są trudne, ale o ile w obecnej sytuacji, gdy przebudzone z czterdziestoletniego letargu ZNP tak pryncypialnie dąży do utrzymania status quo w oświacie, zawarcie z tym związkiem układu zbiorowego wydaje się niemożliwe; są jednak o wiele większe szanse na uzyskanie porozumienia. Jest to zresztą ustawowy obowiązek ministra, jeżeli chodzi o każdy akt wykonawczy do Karty nauczyciela. Uważam, że pozostawienie takiej formuły ustawodawczej jest zasadne, nie powoduje to niebezpiecznej sytuacji, polegającej na tym, że w wyniku przedłużającego się okresu negocjacji układu zbiorowego dotychczasowy sztywny kształt zapisów Karty nauczyciela będzie się utrzymywał w nieskończoność.</u>
          <u xml:id="u-102.8" who="#GrzegorzSchreiber">Warto tutaj jeszcze dodać, że przy takim pojmowaniu roli układu zbiorowego w znacznym stopniu, wbrew temu, co sugerował poseł sprawozdawca, ignoruje się rolę samorządów terytorialnych. Trudno sobie bowiem wyobrazić sytuację, w której model oświaty zostanie wypracowany przez ministra w porozumieniu ze związkami zawodowymi, a gminom pozostawi się rolę niemego wykonawcy, gdyż tylko od woli ministra i związków zawodowych zależeć będzie, jakie szczegóły pozostawi się do ustalenia w dodatkowych układach zbiorowych z gminami.</u>
          <u xml:id="u-102.9" who="#GrzegorzSchreiber">Trzeba przy tym cały czas pamiętać, że przeciwnicy zmian w oświacie dążą różnymi sposobami do wstrzymania wszelkich reform. Oczywiście zdecydowanie radykalniejszym sposobem jest odrzucenie nowelizacji i taki wniosek padł, i nad takim wnioskiem będziemy jutro głosować.</u>
          <u xml:id="u-102.10" who="#GrzegorzSchreiber">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na zakończenie chciałbym powtórzyć: Nie straszmy nauczycieli nowelizacją. Nowelizacja jest jedynie otwarciem drzwi umożliwiającym ogólnospołeczną debatę nad oświatą. Jest wyrazem woli Sejmu, Sejmu, który nie chce pozostawić szkoły samej sobie; Sejmu, który pragnie rozpocząć przeprowadzenie generalnego remontu; Sejmu, który nie chce dłużej przyglądać się chylącemu się do ruiny budynkowi polskiej szkoły.</u>
          <u xml:id="u-102.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#JacekKurczewski">Głos zabierze pan poseł Jacek Soska z Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego. Jako następny przygotuje się do zabrania głosu pan poseł Zdzisław Tuszyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#JacekSoska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie ujawnienie teczek współpracowników UB i SB, nie założenia polityki społeczno-gospodarczej rządu, prowizorium budżetowe czy wątpliwe koalicje polityczne są dziś najważniejszą rzeczą dla kraju, ale ustawa budżetowa na 1992 rok i premier z rządem, który konsekwentnie ją zrealizuje w całości.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#JacekSoska">Mówię to dlatego, iż jako poseł Polskiego Stronnictwa Ludowego drugiej kadencji, wzbogacony doświadczeniem parlamentarnym, nie mogę nie odnieść się do historii zatwierdzania, pod presją lub nie, projektów ustaw budżetowych w czasie ostatnich dwóch rządów solidarnościowych premierów.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#JacekSoska">Przypominam, iż premiera Mieczysława Rakowskiego za przekroczenie wydatków określonych w ustawie budżetowej o kilka bilionów złotych usiłowano postawić przed Trybunałem Stanu. Dla mnie i dla dużej części społeczeństwa jest niezrozumiałe, dlaczego premier Tadeusz Mazowiecki, ciesząc się niespotykaną aprobatą, po l5 miesiącach rządów na koniec roku 1990 osiągnął 1,8 bln zł nadwyżki budżetowej — przegrał wybory prezydenckie. Drugi solidarnościowy premier Jan Krzysztof Bielecki, z kontynuatorem strategii twardego pieniądza wicepremierem Balcerowiczem, mimo gigantycznego deficytu, braku ponad 70 bln w stosunku do zakładanych wpływów budżetu, w 1991 r. wygrał zdecydowanie wybory do Sejmu wraz z Kongresem Liberalno-Demokratycznym.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#JacekSoska">Przypominam to dlatego, iż zarówno Unia Demokratyczna z Tadeuszem Mazowieckim, jak Kongres Liberalno-Demokratyczny z Janem Krzysztofem Bieleckim, z łączącym ich z Balcerowiczem, odpowiedzialni są za katastrofalny stan gospodarki i państwa i załamanie produkcji krajowej przemysłu, a przede wszystkim rolnictwa i gospodarki żywnościowej. I co najdziwniejsze, akurat teraz obie partie, reprezentowane w Sejmie, nie proponują żadnej istotnej zmiany w strategii gospodarczej kraju, zachowując nadal swoje ambicje.</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#JacekSoska">Natomiast rząd obecnego premiera Jana Olszewskiego, o solidarnościowym również rodowodzie, przedstawił do zatwierdzenia Wysokiej Izbie projekt budżetu na 1992 r. nie rokujący nadziei na żadną poprawę czy od dawna zapowiadany przełom.</u>
          <u xml:id="u-104.5" who="#JacekSoska">Dwadzieścia kilka bilionów złotych przeznaczonych w budżecie na ruszenie gospodarki w stosunku do 314 bln zł przeznaczonych na sferę budżetową - to, bez propozycji istotnych reform, recesji na pewno nie zmniejszy.</u>
          <u xml:id="u-104.6" who="#JacekSoska">Jako poseł Polskiego Stronnictwa Ludowego na podstawie krótkiej analizy porównawczej planu budżetu na 1991 rok i propozycji na 1992 r. pragnę przedstawić sytuację, w jakiej znajduje się rolnictwo i gospodarka żywnościowa, nie zapominając, iż dzisiaj ministrem rolnictwa jest poseł Gabriel Janowski, do niedawna szef największej centrali związkowej — „Solidarności” RI.</u>
          <u xml:id="u-104.7" who="#JacekSoska">Ponieważ w uzasadnieniu rządowym ustawy budżetowej rolnictwu jest poświęcona tylko jedna strona, i to nie cała - na prawie 150 stron - pozwolę sobie to uzupełnić, gdyż minister i przedstawiciele resortu na posiedzeniach komisji nie byli w stanie nic więcej powiedzieć, i nic dziwnego.</u>
          <u xml:id="u-104.8" who="#JacekSoska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ogólna suma wydatków w planie budżetu na 1991 r. wynosiła 293 474 mld zł, a w 1992 roku ma wynosić 403 635 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-104.9" who="#JacekSoska">Na rolnictwo przeznaczono:</u>
          <u xml:id="u-104.10" who="#JacekSoska">W art. 12 w 1991 r. na dotacje na sfinansowanie części kosztów postępu biologicznego w produkcji roślinnej i zwierzęcej, upowszechniania doradztwa rolniczego, zwalczania chorób zakaźnych zwierząt, pozysku i transportu wapna nawozowego z lokalnych źródeł pozysku, utrzymania i konserwacji urządzeń melioracyjnych dla spółek wodnych wymienia się sumę w wysokości 1813 mld zł. Odpowiednikiem tego artykułu w ustawie budżetowej na 1992 r. jest artykuł 6, w którym jest wymieniona suma 2228 mld zł, z tym że do tych wszystkich pozycji dodano jeszcze punkt — monitoring produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego, i następny — niektóre prace w zakresie geodezji i chemizacji rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-104.11" who="#JacekSoska">Po przepracowania budżetu przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów do art. 6 dopisano jeszcze jedną pozycję: poprawę gospodarki wodno-ściekowej. Tak że suma pozornie większa, o 415 mld zł, jest przy siedemdziesięcioprocentowej inflacji niewspółmiernie mniejsza od kwoty przeznaczonej na ten cel w roku 1991.</u>
          <u xml:id="u-104.12" who="#JacekSoska">Art. 13. Na finansowanie rozwoju rolnictwa w roku 1991 była przeznaczona suma 3 028 mld zł. Z tego na restrukturyzację i modernizację rolnictwa 1,8 bln, na bezpośrednie kredytowanie nawozów i środków ochrony roślin 1 bln zł i wspomaganie czynów społecznych podejmowanych w związku z zaopatrzeniem wsi w wodę 228 mld zł. Odpowiednikiem tego w planie budżetu na 1992 r. jest również w art. 6 pkt 2 ppkt 1 pozycja przeznaczona na restrukturyzację rolnictwa w wysokości 100 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-104.13" who="#JacekSoska">Po przeanalizowaniu projektu budżetu przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów wraz z innymi komisjami, do tej pozycji, jak wspomniał pan poseł Goryszewski, dodano sumę 627 mld zł, czyli suma w odpowiednim punkcie art. 13 będzie wynosić 727 mld zł, jeżeli zatwierdzi to Sejm. Natomiast następna kwota, jeżeli chodzi o wspomaganie czynów społecznych podejmowanych w związku z zaopatrzeniem wsi w wodę, wynosi 150 mld zł. Jest to istotne zmniejszenie w stosunku do zeszłego roku przede wszystkim w zakresie finansowania rozwoju rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-104.14" who="#JacekSoska">Art. 15 o Agencji Rynku Rolnego — w 1991 r. na interwencyjny skup produktów rolnych była przeznaczona kwota 2 280 mld zł, natomiast w projekcie budżetu na 1992 r., art. 8, na Agencję Rynku Rolnego przewiduje się tylko 1 920 mld zł. Pragnę dodać, że poza budżetem do Agencji Rynku Rolnego jeszcze wpłynęła kwota, z którą łącznie w 1991 r. do dyspozycji agencji było 4 616 mld zł. W tym roku agencja będzie dysponować sumą 2 820 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-104.15" who="#JacekSoska">Pragnę przypomnieć, że z dniem 1 kwietnia - zgodnie z zapowiedzią ministra rolnictwa - miały być wprowadzone ceny minimalne na mleko, pszenicę i żyto, i że na tę operację potrzeba było 2 bln zł. W efekcie w projekcie budżetu na ten rok brakuje ok. 1 800 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-104.16" who="#JacekSoska">Art. 18 stanowi, że w 1991 r. na udzielanie pomocy z budżetu państwa w spłacie części należnych odsetek od kredytów udzielanych na skup produktów rolnych, postęp biologiczny w rolnictwie, zakup ziemi na cele rolnicze oraz nakłady inwestycyjne na jej zagospodarowanie udziela się pomocy w wysokości 1 350 mld zł. Odpowiednikiem tego artykułu w projekcie budżetu na 1992 r. jest art. 10 pkt 5, według którego na dopłaty do kredytów rolnych przewiduje się sumę 1 598 mld zł. Dodając w ubiegłym roku 1 bln na bezpośrednie kredytowanie nawozów, mieliśmy 2 350 mld zł. W roku bieżącym mamy tylko 1 598 mld zł, czyli brakuje 752 mld zł. Należy dodać do tego przedstawioną w projektach w części 19 budżetu Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej na 1991 r. sumę 5 090 mld zł, natomiast w 1992 r. przewiduje się 2 684 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-104.17" who="#JacekSoska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W roku 1991 na rolnictwo mieliśmy przeznaczoną w budżecie kwotę 8,5 bln zł., w 1992 r. - ponad 6 bln zł. Nie doliczając środków z budżetów wojewodów i Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej brakuje w stosunku do 1991 r. ok. 2,5 bln zł. Udział planowanych na 1991 r. wydatków na rolnictwo i gospodarkę żywnościową w całości wydatków budżetu wynosił 3,1%, natomiast na 1992 r. stanowi 2,2%.</u>
          <u xml:id="u-104.18" who="#JacekSoska">Pragnę jeszcze przedstawić wyliczenia Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. W zależności co przyrównujemy w projekcie budżetu 1991 i 1992 r., mamy, że w 1991 r., według uchwały o wykonaniu budżetu, suma przeznaczona na rolnictwo stanowiła 3,88% wydatków budżetu, a w 1992 r. jest to 2,55%.</u>
          <u xml:id="u-104.19" who="#JacekSoska">Konkludując, z wyliczenia można tylko stwierdzić, że w 1991 r. mieliśmy premiera Bieleckiego, ministra finansów Balcerowicza, rząd liberalny i ministra Tańskiego. W roku 1992 mamy premiera Olszewskiego, ministra finansów Olechowskiego, rząd chrześcijańsko-ludowy i ministra rolnictwa Gabriela Janowskiego. Zanim zgłoszę swoje poprawki do projektu ustawy budżetowej, zmuszony jestem zadać pytanie ministrowi rolnictwa Gabrielowi Janowskiemu, czy był świadom, podpisując się pod takim projektem budżetu, czy aby nie zapomniał o spotkaniu z komisją rolnictwa i z klubem PSL, na którym zadeklarował, że z dniem 1 kwietnia zostaną wprowadzone ceny minimalne na mleko, żyto i pszenicę, na którym obiecywał przedstawienie koncepcji wprowadzenia tzw. paliwa rolniczego, na którym mówił o kredytach. Pan, panie ministrze, zapowiedział w środkach masowego przekazu, iż chłopi mają otrzymać te kredyty w bankach. Do dnia dzisiejszego chłopi czekają, klną i żądają od pana premiera przeproszenia za te mylne informacje na ten temat. Panie ministrze Janowski, żądał pan od swojego poprzednika Czesława Janickiego podania się do dymisji. W tej sytuacji pragnąłbym zapytać, jak pan się czuje?</u>
          <u xml:id="u-104.20" who="#JacekSoska">Przedstawiłem tu fakty, które dobijają rolnictwo w 1992 r. Sześć miesięcy urzędowania ministra rolnictwa, jak również bycia posłem, nie wnosi nic konkretnego. Jest to bardzo tragiczna sytuacja, w której przede wszystkim strajkują chłopi.</u>
          <u xml:id="u-104.21" who="#JacekSoska">W imieniu grupy posłów Polskiego Stronnictwa Ludowego proponuję następujące zmiany w projekcie budżetu na 1992 r. po stronie wydatków:</u>
          <u xml:id="u-104.22" who="#JacekSoska">W art. 6 pkt 2 ppkt 2 — przesunąć kwotę 550 mld zł z pozycji dotyczącej inwestycji w melioracjach na wspomaganie czynów społecznych podejmowanych w związku z zaopatrzeniem wsi w wodę.</u>
          <u xml:id="u-104.23" who="#JacekSoska">W art. 6 pkt 2 ppkt 1 — zwiększyć o 1 500 mld zł kwotę na wprowadzenie tzw. paliwa rolniczego lub wprowadzić takie rozwiązanie, które by tę należność rekompensowało.</u>
          <u xml:id="u-104.24" who="#JacekSoska">W art. 8 dotyczącym Agencji Rynku Rolnego - zwiększyć o 2 bln zł sumę wydatków początkowo na pokrycie różnicy w cenach minimalnych, a potem na dopłaty do importu artykułów rolno-spożywczych.</u>
          <u xml:id="u-104.25" who="#JacekSoska">W art. 10 pkt 5 - zwiększyć sumę dopłat do kredytów rolnych na skup w kampanii jesienno-letniej, jak również na kredyty inwestycyjne o 1 bln zł. Suma 3,5 bln zł, którą proponuję, nie będzie stanowiła większego uszczerbku, jeżeli chodzi o powiększenie deficytu budżetowego do kwoty 69 bln zł. Pragnę nadmienić, że Szwecja, kraj nie na tym poziomie przemysłowym, co Polska, ubiegający się o stowarzyszenie z EWG, założyła w planie budżetu na 1992 r. 7% deficytu budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-104.26" who="#JacekSoska">Jako przewodniczący Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Sejmu X kadencji stwierdzam, iż założona w 1991 r. suma wydatków na rolnictwo nie zahamowała negatywnych tendencji w produkcji zwierzęcej i roślinnej w gospodarce żywnościowej. Niewprowadzenie cen minimalnych (co miało nastąpić najpóźniejszy w I kwartale ubiegłego roku) oraz brak ochrony celnej przed nie kontrolowanym importem doprowadziły do załamania produkcji i opłacalności polskiego rolnictwa. Efektem tego będzie w III i IV kwartale niedobór podstawowych produktów żywnościowych i skokowa zwyżka cen, której nie wytrzyma najuboższa rzesza ludności w mieście. Analizując - suma 3,5 bln zł to minimum, o jakie trzeba bezwzględnie uzupełnić budżet na rolnictwo w 1992 r. Pragnę nadmienić, iż w czasie prac Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, poprzedzających zatwierdzenie budżetu na 1992 r., o podobną kwotę upominała się Komisja Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.</u>
          <u xml:id="u-104.27" who="#JacekSoska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zabierając głos w dyskusji na temat stowarzyszenia Polski z krajami EWG, bardzo wyraźnie przedstawiłem, jaka przepaść dzieli polską gospodarkę narodową w stosunku do krajów dwunastki, a w szczególności rolnictwo i gospodarkę żywnościową. Jest to opóźnienie od 50 do 5 lat, w zależności od kierunku produkcji. Przypominam, że kwota 6,7 bln zł, tj. ok. 500 mln dolarów w 1992 r., przeznaczona na rolnictwo w Polsce, w stosunku do ok. 70 mld ECU na 1992 r., czyli ponad 84 mld dolarów na wszystkie kraje dwunastki na rolnictwo, nie wymaga komentarza. W ciągu 8 lat mamy osiągnąć poziom rolnictwa zachodniego z takimi środkami finansowymi w naszym budżecie, bo nasi rządowi negocjatorzy wywalczyli tylko 156 mln ECU dotacji z EWG na rolnictwo. To też nie wymaga komentarza.</u>
          <u xml:id="u-104.28" who="#JacekSoska">Aby nie doprowadzić do tragedii polskiego rolnictwa w momencie zderzenia z wybitnie subwencjonowanym rolnictwem krajów EWG, aby umożliwić warunki dostosowawcze, potrzeba rolnictwu rocznie minimum około 1 mld dolarów na tanie kredyty produkcyjno-inwestycyjne, a przede wszystkim na przetwórstwo i reformę rolną ziemi PGR. Taki projekt budżetu na rolnictwo w 1992 r. jest ewidentną kontynuacją antyrolniczej polityki rządu, polityki skierowanej przeciwko jakiejkolwiek możliwości rozwoju tego sektora gospodarki narodowej. Jest to budżet o 1% lub, według wyliczenia Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, o 1,35% mniejszy, jeśli chodzi o rolnictwo, niż za czasów wicepremiera, ministra finansów Leszka Balcerowicza w 1991 r. Wsi, chłopów, pracowników przetwórstwa rolno-spożywczego, 30% ludności na wsi nie wolno okłamywać. Czy kolejne rządy solidarnościowe zapomniały o swoich ideałach? Pokrótce udowodniłem, iż elity polityczne wolą przyczyniać się do powiększania rzeszy bezrobotnych, również na wsi, tak jakby w środowiskach miejskich było ono marginalne. Jeżeli rolnictwo nie jest jednym z czterech kół napędowych gospodarki, to prosiłbym pana posła Henryka Goryszewskiego i Gabriela Janowskiego o udowodnienie, że jest inaczej.</u>
          <u xml:id="u-104.29" who="#JacekSoska">Kończąc, panie marszałku, oświadczam, że nie mogę głosować za tym projektem budżetu na 1992 r.; jestem przeciw.</u>
          <u xml:id="u-104.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#JacekKurczewski">Chciałem ponowić propozycję Prezydium Sejmu, abyśmy przyjęli formułę debaty tzw. średniej, proporcjonalnie w granicach od 5 do 35 minut, a czas wystąpień posłów nie zrzeszonych określili na 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#JacekKurczewski">Czy są sprzeciwy?</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#JacekKurczewski">Nie widzę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-105.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-105.5" who="#JacekKurczewski">Udzielam głosu panu posłowi Zdzisławowi Tuszyńskiemu z Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-105.6" who="#JacekKurczewski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#ZdzisławTuszyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z uwagi na trudną i szczególnie skomplikowaną sytuację przedsiębiorstw, z dramatycznymi skutkami dla załóg, chciałbym jeszcze raz wykazać bezwzględną konieczność rozwiązania problemów zadłużenia przedsiębiorstw i restrukturyzacji. Problemy te wielokrotnie były tematem dyskusji tak w komisjach, jak i w Wysokiej Izbie. Były one sygnalizowane przez związki zawodowe, a nawet były niejednokrotnie elementami ich protestów. Gdy przed paroma dniami protestowały załogi łódzkich zakładów, nie chodziło im o pieniądze dla siebie, lecz o środki dla ratowania przedsiębiorstw, w których pracują.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#ZdzisławTuszyński">Problemem, który powinien być rozwiązany natychmiast, jest zadłużenie i zatory płatnicze. Sytuacja zadłużeniowa od dłuższego czasu hamuje i wyniszcza przedsiębiorstwa, często także te, które radziły sobie dotychczas na rynku. Powoduje również nielegalny obrót pieniędzmi, poza systemem bankowym, dezorganizując system podatkowy. Zadłużenie przedsiębiorstw w stosunku do różnego rodzaju podmiotów szacuje się na około 200 bln zł. Rząd od dłuższego czasu zapowiada przedstawienie Sejmowi koncepcji rozwiązania tego problemu, jak dotychczas jednak bez efektów. Według jednego z czołowych ekonomistów naszego kraju, prof. Kołodko, jest to w chwili obecnej pierwszoplanowe zadanie gospodarcze każdego rządu. Podobnie jest, jeśli chodzi o opracowanie koncepcji polityki przemysłowej państwa, której mimo zobowiązania, jakie Sejm nałożył na rząd, dotąd Sejmowi nie przedstawiono. Należy domniemywać, że rząd koncepcji nie posiada.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#ZdzisławTuszyński">Drugi problem to restrukturyzacja, na którą w ustawie budżetowej praktycznie nie przewidziano środków. Przeznaczone są one przede wszystkim na likwidację kopalń, a programy restrukturyzacyjne trzeba będzie realizować bez pieniędzy. Powołano wprawdzie Agencję Rozwoju Przemysłu, której celem jest pomoc w restrukturyzacji, jednakże wszystkie wolne środki, jakimi agencja dysponowała, zostały wyczerpane w ubiegłym roku. Agencja, która ma pełnić funkcję inspiratora i koordynatora działań restrukturyzacyjnych, musi prócz środków posiadać profesjonalne kadry. Był czas, gdy kadr nie miała, a środki, którymi dysponowała, zostały w dużej mierze zmarnowane. Paradoksem jest, że dziś, gdy agencja zebrała doświadczenia z pierwszego okresu działalności, gdy ma profesjonalne kadry, natrafiła na finansowe bariery ograniczające jej działalność. Dlatego m. in. należy poprzeć słuszny wniosek mniejszości zmierzający do przeznaczenia na cele restrukturyzacji ponadplanowych środków z prywatyzacji. Nasuwa się także pytanie, kiedy wreszcie zostanie powołana Agencja Poszanowania Energii, postulowana i zapowiadana od dłuższego czasu. Jest ona szczególnie potrzebna w naszym kraju ze względu na wielokrotnie większe zużycie energii na jednostkę dochodu narodowego.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#ZdzisławTuszyński">Trzeci problem, o którym chciałbym powiedzieć...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#JacekKurczewski">Panie pośle, przepraszam, czas już minął.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#ZdzisławTuszyński">Trzeci problem, o którym chciałbym powiedzieć, to istnienie tzw. listy negatywnej w eksporcie wyrobów przemysłu obronnego, obejmującej 15 krajów, z czego 3 z listy ONZ. Zadziwiająca w tym względzie jest uległość polskiego rządu wobec nowych sojuszników, chroniących interesy własnego kompleksu przemysłowo-zbrojeniowego. Polska musi wykorzystać dotychczasowe możliwości eksportowe przemysłu obronnego. Dlatego ograniczenia eksportowe wynikające z tzw. listy negatywnej winny być weryfikowane możliwie jak najczęściej, a sama lista — obejmować kraje będące rzeczywistym zagrożeniem dla pokoju regionalnego czy światowego. Straty tylko z tytułu utraconych kontaktów wg CUP szacowane są na około 13–14 bln zł, a spadek wielkości eksportu w tej dziedzinie między rokiem 1991 a 1992 wynosi 108 mln dolarów.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#ZdzisławTuszyński">Każdy z przedstawionych przeze mnie problemów jest od dłuższego czasu przedmiotem akademickich dyskusji, bez podjęcia ostatecznych decyzji, na które oczekują bankrutujące przedsiębiorstwa i ich załogi. Szybki program ratunkowy powinien zatem zawierać m.in. następujące pociągnięcia:</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#ZdzisławTuszyński">— po pierwsze, opracowanie polityki przemysłowej i wdrożenie przynajmniej jednego programu restrukturyzacyjnego;</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#ZdzisławTuszyński">— po drugie, zasilenie w środki Agencji Rozwoju Przemysłu i powierzenie jej nadzoru nad procesami restrukturyzacyjnymi;</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#ZdzisławTuszyński">— po trzecie, powołanie Agencji Poszanowania Energii i pilne wdrożenie mechanizmów stymulujących oszczędność energii;</u>
          <u xml:id="u-108.5" who="#ZdzisławTuszyński">— po czwarte, odblokowanie wszelkich hamulców dla eksportu, w tym ograniczenie tzw. listy negatywnej w eksporcie broni;</u>
          <u xml:id="u-108.6" who="#ZdzisławTuszyński">— po piąte, niezwłoczne przystąpienie — w porozumieniu z Narodowym Bankiem Polskim — do oddłużenia przedsiębiorstw na podstawie opracowanych już programów.</u>
          <u xml:id="u-108.7" who="#ZdzisławTuszyński">Ten budżet tych problemów nie rozwiązuje. Konieczna będzie jego korekta tak szybko, jak to tylko będzie możliwe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#JacekKurczewski">Pan poseł przekroczył czas przeznaczony dla swojego ugrupowania.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#JacekKurczewski">Przepraszam też za swoją tolerancję, ale wprowadzałem jakby nowy reżim czasowy.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#JacekKurczewski">Udzielam teraz głosu panu posłowi Zbigniewowi Frostowi z Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej. Zostało jeszcze 12 minut czasu klubowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#ZbigniewFrost">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie chciałbym poinformować, że przewodniczący Komisji Przekształceń Własnościowych poseł Janusz Lewandowski popełnił pewną nierzetelność, nie informując Wysokiej Izby o tym, iż projekt uchwały zmierzający do odesłania rządowi projektu podstawowych kierunków prywatyzacji celem uzupełnienia jest projektem uchwały przyjętej przez Komisję Przekształceń Własnościowych. Komisja Przekształceń Własnościowych przyjęła projekt uchwały zaproponowany przez Konfederację Polski Niepodległej, następnie połączone komisje: budżetowa i przekształceń własnościowych odrzuciły projekt Komisji Przekształceń Własnościowych i przyjęły projekt mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#ZbigniewFrost">Podstawowe kierunki prywatyzacji na 1992 r. dotyczą fundamentalnego elementu procesu transformacji gospodarki. Przede wszystkim bowiem to prywatyzacja decyduje o strukturze ustroju gospodarczego i jego jakości. Uchwała zaproponowana przez połączone Komisje: Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Przekształceń Własnościowych akceptuje w całości dotychczasowy przebieg prywatyzacji i została opracowana przez przedstawicieli dwóch poprzednich ekip rządowych. Tymczasem przekształcenia realizowane dotychczas nie spełniają oczekiwań, to znaczy nie polepszają efektywności gospodarki, a ponadto są często powodem niegospodarności, nadużyć, afer, osłabiając potencjał produkcyjny kraju. Transformacja gospodarki odbywa się chaotycznie, metodą faktów dokonanych, bez koncepcji i należytej kontroli rządu. Prywatyzacji nie poprzedziło - a proponowany przez połączone komisje dokument też to pomija - przygotowanie uregulowań ustawowych gwarantujących wzmocnienie i zabezpieczenie rodzimej gospodarki. Dotychczas brakuje instytucjonalizacji skarbu państwa, brakuje dostosowanego do nowych warunków systemu zarządzania przedsiębiorstwami przemysłowymi, brak sprawnego systemu bankowego, brak należytego zabezpieczenia priorytetów gospodarczych oraz obszarów strategicznych. W tych warunkach prywatyzacja owocuje wieloma patologiami. Główną zachętą do prywatyzacji nie jest możliwość podniesienia efektywności gospodarczej, lecz przede wszystkim możliwość taniego uwłaszczenia się. Prywatyzacja nie wzmacnia kapitałowo spółek i nie poprawia płynności finansowej. Techniki prywatyzacyjne zachęcają do obniżania wartości, a w efekcie - kondycji przedsiębiorstw. Procedury są zbyt kosztowne, pogarszają stan finansów przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#ZbigniewFrost">Ministerstwo Przekształceń Własnościowych nie współpracuje z ministerstwami resortowymi w ramach uzgodnionego systemu działań. Prywatyzacja nie powiązana z koncepcją struktury gospodarki powoduje nie kontrolowaną likwidację i przebranżawianie oraz grozi utratą istotnych dla rodzimej gospodarki przedsiębiorstw czy sektorów.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#ZbigniewFrost">Dotychczasowa praktyka bierności i zaniechania, stosowana przez Sejm, stwarza atmosferę bezkarności i zachęca rząd do bezczynności. Tymczasem odpowiedzialność za kierunki prywatyzacji ciąży na Sejmie. Wnoszę zatem o zwrócenie rządowi przedłożonego dokumentu, zgodnie z uchwałą przyjętą przez Komisję Przekształceń Własnościowych, w której jednocześnie określono warunki, jakich wykonanie jest niezbędne, aby Sejm mógł przyjąć kierunki prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#JacekKurczewski">Udzielam głosu panu posłowi Leszkowi Golbie z Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#LeszekGolba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dotychczasowych, wcześniejszych moich wystąpieniach wykazywałem konieczność przeznaczenia konkretnej kwoty z budżetu państwa na utrzymanie instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i porządek publiczny. Ostatnie wydarzenia wstrząsnęły opinią społeczną, wywołując lęk przed zorganizowaną, już mafijną, bezwzględną działalnością przestępczą. Wywołało to również dyskusję na temat sprawności i wyposażenia Policji.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#LeszekGolba">Komendant główny Policji uspokajając społeczeństwo uprzejmie poinformował, że: „Ryzyko utraty życia jest wkalkulowane w nasz zawód. Taką cenę czasami trzeba zapłacić”.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#LeszekGolba">Prawda ta zawarta jest w ustawie o Policji. Również w tej ustawie zawarte jest: za ile i za co policjant ma ponosić to ryzyko zawodowe. Wszyscy wskazują, że planowany budżet resortowi spraw wewnętrznych praktycznie zapewni tylko płace i pokrycie wydatków o charakterze eksploatacyjnym. Z uporem maniaka przedkłada się Wysokiej Izbie po raz kolejny projekt budżetu z kwotą przeznaczoną na bezpieczeństwo publiczne na nie zmienionym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#LeszekGolba">Nie będę zajmował cennego czasu i powtarzał uzasadnień podawanych wcześniej, ale proszę wziąć pod uwagę takie okoliczności, które paraliżują pracę służb odpowiedzialnych za życie, zdrowie i mienie społeczeństwa. Nie można dopuścić do pogłębiania procesu ubożenia resortu odpowiedzialnego za bezpieczeństwo publiczne przez:</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#LeszekGolba">— po pierwsze, pogarszanie wyposażenia jednostek Policji w środki transportu z powodu rezygnacji z zakupu nowych pojazdów — podobno, chociaż osobiście nie sprawdzałem, MSW ma do odbioru w FSO około 2,5 tys. pojazdów, lecz nie może ich zakupić z powodu braku funduszy — automatycznie traci na tym producent;</u>
          <u xml:id="u-112.5" who="#LeszekGolba">— po drugie, odcinanie dopływu energii elektrycznej, telefonów czy też eksmisje z lokali ze względu na zadłużenia;</u>
          <u xml:id="u-112.6" who="#LeszekGolba">— po trzecie, ograniczanie lub niewypłacanie przysługującego policjantom uposażenia i przypominanie o obowiązku rzetelnego wykonywania pracy z jednoczesną informacją, że „jeżeli komuś praca w Policji nie odpowiada, to może się zwolnić, bo na jego miejsce jest wielu chętnych”;</u>
          <u xml:id="u-112.7" who="#LeszekGolba">— po czwarte, stawianie wymogów sprawnościowych policjantom, nie uwzględniając jednocześnie w budżecie MSW funduszy na ich szkolenie.</u>
          <u xml:id="u-112.8" who="#LeszekGolba">Są to tylko przykłady, z których jednoznacznie wynika, iż nie można uchwalać budżetu przeznaczonego na bezpieczeństwo publiczne w takiej wysokości, w jakiej jest proponowany.</u>
          <u xml:id="u-112.9" who="#LeszekGolba">Przypomnę jeszcze o zadłużeniu resortu spraw wewnętrznych, które rośnie nie tylko w wyniku oprocentowania. Jeżeli wraz z wymogami nie jesteśmy w stanie podnieść wynagrodzenia policjantowi, to przyzwoitość wymaga, by przynajmniej jego szkolenie i wyposażenie do służby znacznie się poprawiło przez zwiększenie funduszy na ten cel.</u>
          <u xml:id="u-112.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#JacekKurczewski">To było ostatnie wystąpienie przed przerwą.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#JacekKurczewski">Informuję, że prezydent Rzeczypospolitej przesłał na ręce marszałka Sejmu wniosek o natychmiastowe odwołanie prezesa Rady Ministrów pana Jana Olszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-113.4" who="#JacekKurczewski">Czy mogę pana posła sekretarza prosić o odczytanie komunikatów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#JanKulas">Bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy odbędzie się zebranie Klubu Parlamentarnego PSL w sali nr 106.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#JanKulas">Również bezpośrednio po zarządzeniu przerwy odbędzie się posiedzenie Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej w sali nr 118.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#JacekKurczewski">Zarządzam 30-minutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#komentarz">(Poseł Marcin Przybyłowicz: Panie Marszałku! Sprawa formalna! Ta ostatnia wiadomość wymaga chyba jakiegoś uściślenia. Bardzo proszę o ewentualne odczytanie tego listu.)</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#JacekKurczewski">To po przerwie.</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#komentarz">(Przerwa w obradach od godz. 19 min 25 do godz. 20 min 07)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#DariuszWójcik">Wysoka Izbo! Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#DariuszWójcik">Kontynuujemy dyskusję nad projektem ustawy budżetowej na 1992 r., a także nad dokumentami oraz projektami ustaw związanych z ustawą budżetową.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#DariuszWójcik">Głos zabierze pan poseł Juliusz Jan Braun z Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna. Proszę uprzejmie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#JuliuszBraun">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zdaję sobie sprawę z pewnego surrealizmu sytuacji, w jakiej się w tej chwili znalazłem, kiedy w tym ogniu spraw najważniejszych chcę podnieść pewną szczegółową sprawę, związaną z ustawami okołobudżetowymi, ale ponieważ debata dotyczy tej problematyki, zabieram głos w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#JuliuszBraun">W czasie pierwszego czytania projektów ustaw budżetowych wystąpiłem w obronie zniżek kolejowych dla uczniów i studentów. Komisja częściowo uwzględniła to stanowisko, ale zapis w projekcie ustawy, w którym ogranicza się zniżki tylko do przejazdów pociągami osobowymi, jest, moim zdaniem, pewnym rozwiązaniem fikcyjnym. Jeśli to ma być zachęta, by pasażerowie przenosili się z pociągów pospiesznych do osobowych, to jest to pewien absurd i finansowy, i organizacyjny. Dlatego też, nie powtarzając uzasadnienia, wnoszę o ustawowe zagwarantowanie uczącej się młodzieży zniżek w II klasie pociągów wszystkich rodzajów.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#JuliuszBraun">Poprawkę składam do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#DariuszWójcik">O zabranie głosu proszę pana posła Andrzeja Raja z Klubu Liberalno-Demokratycznego. Następnym mówcą będzie pani posłanka Anna Urbanowicz.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#DariuszWójcik">Pragnę poinformować, że klub PSL wykorzystał swój limit czasu, w związku z tym pan poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk głosu zabrać już nie może.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#DariuszWójcik">Proszę uprzejmie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#AndrzejRaj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Za chwilę być może czekają nas wielkie wydarzenia, ale spróbuję trochę Wysoką Izbę zająć - w przygotowaniu do tych wydarzeń.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#AndrzejRaj">Pragnę w tej szerokiej debacie budżetowej zabrać głos na temat części dotyczącej podstawowych kierunków prywatyzacji na rok 1992, a może raczej na drugą połowę tego roku. Szkoda, że będziemy je przyjmowali jutro. Gdyby poczekać jeszcze ze dwa, trzy miesiące, moglibyśmy w zasadzie na podstawie realizacji programu określić te kierunki z dużą precyzją i prawdopodobieństwem realizacji.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#AndrzejRaj">Przepraszam za powyższą ironię, ale nic tak nie złości człowieka jak stracony czas, a szczególnie - gdy na tę stratę pozwolić sobie nie można.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#AndrzejRaj">Nie będę się odnosił wprost do dokumentu, który Wysokiej Izbie został dostarczony jako druk nr 283. Posłowie Kongresu Liberalno-Demokratycznego w formułowaniu treści tego dokumentu aktywnie uczestniczyli. Choć jest on zapewne daleki od doskonałości, to w mojej i moich klubowych kolegów ocenie, daje gwarancje, iż przekształcenia własnościowe mogą - mimo półrocznej destabilizacji i zahamowania - nabrać ponownie tempa niezbędnego dla całokształtu przemian gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#AndrzejRaj">Wysoka Izbo! Konieczne jest stworzenie odpowiednich warunków jego realizacji, aby mogło do tego dojść. Te warunki to:</u>
          <u xml:id="u-119.5" who="#AndrzejRaj">— po pierwsze, polityczna wola wspierania tych procesów przez parlament, prezydenta i rząd i przez to odbudowywanie i umacnianie społecznego poparcia w tym zakresie,</u>
          <u xml:id="u-119.6" who="#AndrzejRaj">— po drugie, szybkie stworzenie skutecznego i czytelnego instrumentarium prawnego przez parlament i rząd,</u>
          <u xml:id="u-119.7" who="#AndrzejRaj">— po trzecie, powierzenie realizacji tego programu na różnych szczeblach administracji państwowej i samorządowej ludziom kompetentnym i odpowiedzialnym,</u>
          <u xml:id="u-119.8" who="#AndrzejRaj">— po czwarte, stabilizacja nastrojów społecznych oraz sceny politycznej w Polsce, jak również reguł prawno-organizacyjnych działalności gospodarczej zachęcających kapitał rodzimy i obcy do szerokiego inwestowania, związanego z procesami prywatyzacyjnymi,</u>
          <u xml:id="u-119.9" who="#AndrzejRaj">— po piąte, polityka gospodarcza spójna z polityką prywatyzacyjną, tak aby ta ostatnia nie była sztuką samą dla siebie,</u>
          <u xml:id="u-119.10" who="#AndrzejRaj">— po szóste, skuteczne i szerokie stosowanie dotychczas sprawdzonych metod prywatyzacyjnych przy maksymalnym eliminowaniu negatywnych doświadczeń z przeszłości,</u>
          <u xml:id="u-119.11" who="#AndrzejRaj">— i po siódme, wdrożenie już przygotowanych, na przykład programu powszechnej prywatyzacji, jak i rozsądne dalsze poszukiwanie metod prywatyzacyjnych pozwalających zachęcić do aktywnego udziału w tym procesie możliwie najszersze kręgi społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-119.12" who="#AndrzejRaj">Są to warunki podstawowe, można byłoby je rozwijać, jak i przytaczać inne, pomocnicze, ale krótki czas wystąpienia mi na to nie pozwala.</u>
          <u xml:id="u-119.13" who="#AndrzejRaj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na zakończenie chciałbym podzielić się osobistą refleksją. Tak naprawdę prowadzenie każdego działania nie zależy od liczby przytoczonych słów i użytych argumentów, od wielości pomysłów i rozwiązań, ale od sprawnego i od dobrze zorganizowanego działania oraz posiadanych możliwości finansowych.</u>
          <u xml:id="u-119.14" who="#AndrzejRaj">Jakie mamy możliwości finansowe, widać to gołym okiem. Więcej, nawet te skromne środki w większości konsumujemy, niewiele z nich przeznaczając na rozwój, a zatem na zapewnienie sobie egzystencji w przyszłości. Można i tak, ale nie należy się potem dziwić, że bieda będzie jeszcze większa. I kwestia druga - sprawne działanie. Otóż - muszę to z przykrością stwierdzić - chociaż nie spodziewałem się zbyt wiele, ta cecha nie jest do tej pory najmocniejszą stroną rządu, a w szczególności tych jego agend, które za procesy prywatyzacyjne są odpowiedzialne. Takie dalsze działanie na pewno nie zapewni odpowiednich warunków dla realizacji przedłożonych kierunków. Tu muszą nastąpić zmiany radykalne. Czas, gdy brak własnych propozycji na takie sprawne działanie można było pokrywać zarzutami kierowanymi pod adresem poprzedników, już się skończył. Trzeba się zabrać do solidnej i często niewdzięcznej pracy; jeśli się tego nie potrafi, to trzeba umożliwić to innym. Na tym polega odpowiedzialność polityka. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-119.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#DariuszWójcik">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Mam wielką prośbę, aby dyskusję w ławach przenieść z sali obrad do kuluarów.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo o zachowanie spokoju na sali, aby umożliwić wszystkim, którzy chcą, wysłuchanie przemówień poselskich.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Annę Urbanowicz z Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna. Przygotuje się pan poseł Stefan Pastuszewski.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#DariuszWójcik">Proszę uprzejmie, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#AnnaUrbanowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przychodzi nam mówić o takich dosyć prozaicznych sprawach, ale niemniej w tej rozchwianej politycznie rzeczywistości - pozwolę sobie zwrócić uwagę - jednak szalenie ważnych.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#AnnaUrbanowicz">Klub Unii Demokratycznej powziął decyzję co do nowelizacji Karty nauczyciela. Uważa, że nowelizacja jest krokiem naprzód w propozycjach reformy oświaty. Te propozycje zaznaczają się głównie w dwóch artykułach - w art. 20 i 42. Art. 20 daje możliwość regulacji ruchu służbowego w ciągu całego roku szkolnego. W odróżnieniu od propozycji ministra, mówiącej o 3-miesięcznym okresie wypowiedzenia przy rozwiązaniu stosunku pracy, komisja zadecydowała o przyjęciu okresu 6 miesięcy, jeśli chodzi o nauczycieli przenoszonych w stan nieczynny. Niemniej ważne jest to, że po raz pierwszy - a więc w odróżnieniu od obowiązującego ustawodawstwa - pojawia się elastyczność w rozwiązywaniu stosunku pracy. Drugi z tych artykułów, art. 42, zwiększa pensum dydaktyczne. Komisja zdecydowała się na odrzucenie wniosku o wprowadzenie zapisu o 40-godzinnym tygodniu pracy dla nauczycieli, ponieważ zapis ustawowy nie może być zapisem fikcyjnym, a czasu pracy nauczyciela w ciągu całego tygodnia nie sposób wymiernie ocenić. Komisja ograniczyła się w zapisie ustawowym do podania maksymalnego pensum dydaktycznego. Szczegółowego rozpisania pensum dydaktycznego nie będę państwu podawała, macie to państwo w drukach nr 244 i 244-A.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#AnnaUrbanowicz">Co jest istotne? Istotne jest, w jakiej atmosferze i w jakim właściwie niedowładzie organizacyjnym, nie z winy komisji, przebiegała praca nad nowelizacją. Zapis art. 36, w zasadniczy sposób zmieniający dotychczasową regulację - proponuje wprowadzenie układu zbiorowego zawieranego z centralami związkowymi - koliduje czy też nie współbrzmi z art. 42, w którym komisja zdecydowała, żeby jednak minister nie mógł swobodnie - poprzez rozporządzenie - określać pensum dydaktycznego, a równocześnie odsyła to do zapisu o zawieraniu układu zbiorowego. Chcę zaznaczyć przy tym, że żadna centrala związkowa nie miała możliwości udziału w pracach komisji nad tą nowelizacją. Dalej, komisja została zobowiązana - na wniosek jednego z posłów - żeby głosować tylko nad wariantami podkomisji, natomiast nie miała możliwości prowadzenia dyskusji merytorycznej. Na domiar wszystkiego nowelizacja w ogóle nie była przedmiotem obrad komisji edukacji, natomiast wypowiadali się o niej, w związku z głosowaniem, posłowie, którzy z racji swoich profesji mają, powiedziałabym, merytorycznie niekoniecznie trafne zdanie na ten temat. Efekt jest taki, że nowelizacja jest niespójna, a zapisy często wykluczają się wzajemnie (np. art. 36 i 42).</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#AnnaUrbanowicz">Unia Demokratyczna opowiada się za odrzuceniem wniosków mniejszości, które generalnie zmierzają do tego, żeby przywrócić dotychczasową formułę, pozwalającą ministrowi edukacji narodowej decydować o bieżącej polityce oświatowej w drodze rozporządzeń. Myślę, że na zajęcie takiego stanowiska wpłynęły ostatnie wydarzenia i związana z nimi wielka nieufność całego środowiska nauczycielskiego, spowodowana taką a nie inną polityką ministra edukacji narodowej.</u>
          <u xml:id="u-121.4" who="#AnnaUrbanowicz">Unia Demokratyczna opowiada się za skreśleniem zupełnie kuriozalnego w dzisiejszej rzeczywistości zapisu, mówiącego o tym, że nauczyciel musi uzyskiwać zezwolenie na dodatkowe zatrudnienie. Uważamy, że jest to dyskryminacja, która w istniejących warunkach nie powinna mieć miejsca.</u>
          <u xml:id="u-121.5" who="#AnnaUrbanowicz">Ostatnia sprawa, najważniejsza. Trudno powiedzieć w sposób jasny i w miarę pewny, jakie skutki budżetowe - do końca tego roku budżetowego - wiążą się z nowelizacją ustawy. Informowaliśmy państwa, że od ministra edukacji nie uzyskaliśmy żadnych dokumentów, które pozwoliłyby nam jasno i precyzyjnie określić skutki budżetowe. W związku z tym zalecam państwu głosowanie za dwoma najważniejszymi artykułami, sygnalizującymi zmianę w ustawodawstwie oświatowym, które pozwalają na poczynienie pewnych kroków na drodze reformowania oświaty. Sprzeciwiam się natomiast wszystkim wnioskom mniejszości. Posłowie Unii Demokratycznej będą głosować zgodnie z własnym zdaniem, jakie mają w odniesieniu do poszczególnych artykułów nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-121.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Stefana Pastuszewskiego z Klubu Poselskiego „Chrześcijańska Demokracja”. Przygotuje się pani poseł Helena Góralska.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#DariuszWójcik">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#StefanPastuszewski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Wbrew powszechnym tendencjom do krytykowania wszystkiego i wszystkich, nie obawiam się stwierdzić, że jest to budżet może nie tyle dobry, co „zręcznie” sporządzony, jeśli odniesiemy go do obecnej trudnej sytuacji gospodarczej. Pozwala względnie sprawiedliwie rozłożyć obciążenia finansowe związane z kryzysem na różne grupy społeczne i zawiera elementy stymulacji gospodarki. Trzeba pamiętać, że budżet ten powstał po dramatycznym załamaniu gospodarczym wywołanym beztroskim eksperymentowaniem neoliberałów, nic więc dziwnego, że nie zadowala praktycznie nikogo. Sądzę jednak, że następny budżet zostanie przygotowany przez rząd premiera Olszewskiego wcześniej i będzie zawierał znacznie więcej elementów pobudzenia rozwoju gospodarczego niż obecny.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#StefanPastuszewski">Pomimo poparcia projektu budżetu i uznania jego wartości dostrzegam jednak kilka niejasnych elementów, które mogą być powodem przejściowych trudności w jego realizacji. Aby nie powtarzać uwag już zgłoszonych przez moich przedmówców, wskażę tylko na kilka problemów związanych głównie z warunkami wykonania budżetu.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#StefanPastuszewski">Zakładane dochody z cła mogą nie zostać osiągnięte; nasze granice nadal nie są uszczelnione w stopniu, który uniemożliwiałby nielegalne transakcje. Należy więc zwrócić szczególną uwagę na problem afer importowych, które nie wygasają, oraz bezwzględnie ściągnąć zaległości z tytułu cła i podatków.</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#StefanPastuszewski">Dochody z prywatyzacji okazać się mogą dużo niższe. Wpływa na to zahamowanie prywatyzacji i zwalnianie prywatyzowanych przedsiębiorstw z podatków i dywidendy.</u>
          <u xml:id="u-123.4" who="#StefanPastuszewski">Subwencje ogólne dla gmin znacznie odbiegają od oczekiwań. Mogą okazać się niewystarczające dla samorządu terytorialnego, będącego w dalszym ciągu zdrowym fundamentem państwa.</u>
          <u xml:id="u-123.5" who="#StefanPastuszewski">Przewidziano zbyt małe środki na restrukturyzację rolnictwa. Obniżenie wysokości dodatkowych środków na ten cel, jak to proponuje się we wniosku mniejszości, na pewno nie poprawi stanu polskiego rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-123.6" who="#StefanPastuszewski">Podsumowując...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, przepraszam, czas minął.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#StefanPastuszewski">... popieram poprawioną przez komisję wersję budżetu. Jego kolejna korekta, zresztą już teraz zapowiadana przez rząd, nie będzie wynikać ze słabości tego budżetu, tylko z płynnej sytuacji gospodarczej kraju oraz realizmu spojrzenia już coraz lepiej pracującego rządu Jana Olszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Helenę Góralską z Klubu Parlamentarnego Unii Demokratycznej. Przygotuje się pan poseł Radosław Gawlik.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#DariuszWójcik">Proszę uprzejmie, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#HelenaGóralska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałam powiedzieć kilka słów o projektowanych zmianach w ustawie emerytalnej, a zwłaszcza poprzeć pierwszy wniosek mniejszości. Chciałam przypomnieć, że w pierwszej wersji ustawy budżetowej, którą dostaliśmy, wydatki na emerytury i renty były znacznie wyższe. Okazało się jednak, że rząd popełnił bardzo duży błąd w szacunku dochodów ZUS i że brakuje 10 bln zł. Jak rozumiem, odbyły się gorączkowe poszukiwania, skąd te pieniądze wziąć. Okazało się, że jest możliwe dosyć proste posunięcie - odroczenie terminu waloryzacji z września na grudzień i obniżenie wskaźnika waloryzacji.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#HelenaGóralska">Jeżeli chodzi o pierwszy wniosek mniejszości, którego jestem współautorką, to uważamy, że lepiej byłoby zgodzić się na możliwość obniżenia wskaźnika waloryzacji, natomiast przeprowadzić dwie waloryzacje - i we wrześniu, i w grudniu. Chodzi o to, żeby ludzie dostali nawet mniejsze pieniądze, ale wcześniej, tzn. już we wrześniu, a nie większe, ale dopiero w grudniu. Niewątpliwie jest to bardziej kosztowne dla tegorocznego budżetu, o czym już tutaj wspominał poseł sprawozdawca, natomiast stwarza korzystniejszą sytuację dla budżetu przyszłorocznego. Jednocześnie zostaje wmontowany mechanizm, poprzez który każdy rząd, ten czy następny, będzie mógł w zależności od sytuacji gospodarczej obniżyć w pewnym stopniu, w stopniu wyznaczonym ustawą, wskaźnik waloryzacji. Otóż uważam, że z dwóch bardzo prostych powodów takie rozwiązanie jest lepsze.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#HelenaGóralska">Pierwszy powód jest taki: rosną ceny, rosną opłaty stałe, które trzeba ponosić. Chodzi o to, żeby ci ludzie mieli już we wrześniu czy też w październiku pieniądze na opłacenie wszystkich niezbędnych świadczeń. Gdyby nie było podwyżki wrześniowej, ludzie ci w sposób naturalny zwróciliby się do pomocy społecznej, której środki również są ograniczone.</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#HelenaGóralska">Drugi powód jest taki: polski system emerytalny, który został w ostatnich latach poprawiony w istotny sposób, opiera się na założeniu, że wysokość emerytur i rent zależy i od indywidualnych zarobków, i od stażu pracy, natomiast nie jest to system, który proponuje wszystkim po równo, chociaż jest to też oczywiście wyobrażalne. Jak dotychczas, systemu, który uzależnia wypłaty od indywidualnego wkładu pracy, nikt nie kwestionował. Gdybyśmy przyjęli postulat zawarty w druku sejmowym, to oznaczałoby to całkowite zanegowanie dotychczasowych rozwiązań systemu emerytalnego i w związku z tym uważamy, że znacznie bardziej zasadne jest wprowadzenie możliwości obniżenia nieco wskaźników waloryzacji, natomiast wypłacenie - i to w dwóch ratach, tak jak to będzie wynikało ze wskaźników wzrostu płac - podwyższonych emerytur i rent we wrześniu i w grudniu.</u>
          <u xml:id="u-127.4" who="#HelenaGóralska">Zwracam się więc z prośbą o poparcie pierwszego wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-127.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Radosława Gawlika z Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna i o przygotowanie się panią posłankę Elżbietę Seferowicz z NSZZ „Solidarność”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#RadosławGawlik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę zabrać głos w jednej sprawie. Pragnę podtrzymać wniosek Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa - to był wniosek do komisji budżetowej - która uznała za niezbędne zmniejszenie dotacji celowej na zadania własne gmin, w pozycji dotyczącej budowy linii metra Kabaty -Huta Warszawa z 900 do 400 mld zł, czyli o kwotę 500 mld zł i przeniesienie tej kwoty na inwestycje infrastrukturalne w regionach zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#RadosławGawlik">Przedstawiam moje uzasadnienie: metro jest największą inwestycją centralną w kraju, jest na nią przeznaczonych najwięcej środków. W 1992 r. została ona przesunięta do inwestycji własnych samorządu.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#RadosławGawlik">Co z tego przesunięcia wynika? Otóż nic. Jeśli chodzi o prowadzenie tej inwestycji właściwie nic się nie zmieniło. Udział gmin warszawskich w tej inwestycji w bieżącym roku zaplanowany został na 50 mld zł. Nadal panuje tutaj przekonanie, że pieniądze spadną z góry, tzn. 900 mld zł otrzymają z budżetu państwa, a 50 mld zł łaskawie dadzą gminy warszawskie. Co gorsza, to przekonanie jest podtrzymywane. Metro ma być budowane do roku 1999 właściwie według dzisiaj już nierealnych planów, bo środków finansowych na zadania, które właściwie nie zostały wykonane, nie przydzielono w 1990 i 1991 r., ale do 1999 r. W załączniku czytamy, że cała inwestycja ma kosztować 8 828 mld zł, udział środków budżetu państwa - 8 449 mld zł, symboliczny udział kredytu - 200 mld zł i jakichś środków innych - l79 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#RadosławGawlik">Otóż, proszę państwa, twierdzę, że po prostu nie jest możliwe poprawianie układu komunikacyjnego miasta - a to jest ewidentny cel tej inwestycji, zapewne cel słuszny, wszyscy jeździmy po Warszawie, widzimy co się dzieje - bez zainteresowania gminy, bez patronatu samorządu nad tą inwestycją.</u>
          <u xml:id="u-129.4" who="#RadosławGawlik">Argumenty dodatkowe dostarcza tutaj raport NIK z września 1991 r. Inwestycja została poddana wszechstronnej krytyce poczynając od tego, że budowę rozpoczęto w 1983 r., natomiast założenia techniczno-ekonomiczne nie były aktualizowane. Dokonano pewnej weryfikacji, ograniczono zakres inwestycji w związku ze zmniejszeniem zadań obrony cywilnej, zredukowano pojemności schronów, które były tam planowane, ale założenia techniczno-ekonomiczne nie zostały zweryfikowane.</u>
          <u xml:id="u-129.5" who="#RadosławGawlik">W związku z tym, i to jest stanowisko Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, uważamy, że jest również niemoralne, aby bogate gminy warszawskie, a podkreślam to, bogate gminy warszawskie, które mają największy budżet w kraju, a są jeszcze takie dzielnice, które mają swoje budżety, dostały 900 mld zł dotacji z budżetu państwa, podczas kiedy na inwestycje w rejonach szczególnego bezrobocia, na zadania własne gmin przeznaczamy w budżecie - to jest inicjatywa komisji budżetowej, bo nawet tego nie było - raptem 273 mld zł. Moja propozycja zmierza do tego, żeby te 500 mld zł przesunąć na te inwestycje. Za te pieniądze utworzyć nowe miejsca pracy w rejonach zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem, przeznaczyć je na dotacje do zadań własnych gmin. Szczegółową propozycję złożę na ręce posłów sprawozdawców.</u>
          <u xml:id="u-129.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Elżbietę Seferowicz z Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#ElżbietaSeferowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Zdrowia zwracam się do Wysokiej Izby z prośbą o przyjęcie czwartego wniosku mniejszości do art. 25 pkt a i b w sprawie przywrócenia pierwotnie projektowanego terminu, od 1 maja br., regulacji płac w sferze budżetowej i przywrócenia w związku z tym zaplanowanej kwoty na ten cel.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#ElżbietaSeferowicz">Służba zdrowia wraz z całą sferą budżetową od lipca ubiegłego roku nie otrzymywała waloryzacji, ani żadnej regulacji płac. Jak wynika z danych GUS średnie płace w służbie zdrowia i oświacie w IV kwartale ubiegłego roku i w I kwartale bieżącego roku były najniższymi wśród płac wszystkich działów gospodarki narodowej, także wśród innych działów sfery budżetowej, generalnie spośród wszystkich grup zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#ElżbietaSeferowicz">W IV kwartale ubiegłego roku średnia płaca w służbie zdrowia wynosiła 1 600 tys., w oświacie - 1 500 tys. zł. Wielu pracowników służby zdrowia zarabia dziś poniżej 1 mln zł miesięcznie. Służba zdrowia jest w gorszej sytuacji nawet niż emeryci, którzy w tym czasie otrzymali dwukrotnie waloryzację emerytur.</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#ElżbietaSeferowicz">Sferze budżetowej obiecano wreszcie regulację płac od 1 maja br. Miałaby ona być niższa niż wynikało to z zawieszonej od roku ustawy. Informację tę, zawartą w pierwotnym rządowym projekcie ustawy budżetowej, potwierdziły odpowiednie resorty oraz środki masowego przekazu. Zmęczeni ludzie zaczęli się cieszyć. Potem nagle bez uprzedzenia, wykorzystując sytuację, iż komisja sejmowa nie musi takiej decyzji konsultować ze związkami zawodowymi, Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów podjęła decyzję, którą proponuje dziś Wysokiej Izbie, by regulację płac, tę oczekiwaną niecierpliwie podwyżkę przesunąć o miesiąc i zapoczątkować ją dopiero z dniem 1 czerwca. Pracownicy służby zdrowia są głęboko rozgoryczeni, albowiem poczuli się po raz kolejny oszukani. Proszę Wysoką Izbę, by nie podejmowała tej decyzji krzywdzącej służbę zdrowia i całą sferę budżetową.</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu posła Adama Matuszczaka, nie zrzeszonego. O przygotowanie się do zabrania głosu proszę pana posła Jana Kulasa z Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#AdamMatuszczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę do projektu ustawy budżetowej (druk nr 296) zgłosić poprawkę w formie dodatkowego art. 38.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#AdamMatuszczak">Art. 38 pkt 1 - w budżecie państwa tworzy się rezerwę w wysokości 3 bln zł przeznaczoną na zamówienia rządowe w krajowych przedsiębiorstwach przemysłu obronnego.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#AdamMatuszczak">Pkt 2 - Rada Ministrów w drodze rozporządzenia określi tryb składania zamówień przez resort obrony narodowej, w uzgodnieniu z resortem przemysłu i innymi odpowiednimi resortami, a celem nadrzędnym będzie przetrwanie przemysłu obronnego traktowanego jako element suwerenności państwa oraz konkurencyjnego dla zagranicznych przemysłów zbrojeniowych.</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#AdamMatuszczak">Pkt 3 - zobowiązuje się dokonujących zakupy uzbrojenia za granicą do bezwzględnej ochrony interesów krajowego przemysłu obronnego, do zagwarantowania korzystnego dla gospodarki kraju offsetu.</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#AdamMatuszczak">Pkt 4 - Radzie Ministrów zezwala się na przeznaczenie 50% kwoty wymienionej w pkt. 1 jako ewentualnych gwarancji rządowych dla wspólnych przedsięwzięć z firmami zagranicznymi wchodzącymi w przedsięwzięcia offsetowe z krajowymi przedsiębiorstwami.</u>
          <u xml:id="u-133.5" who="#AdamMatuszczak">Pkt 5 - zobowiązuje się Radę Ministrów do przestrzegania wyłącznie listy negatywnej, zatwierdzonej przez Radę Bezpieczeństwa ONZ, co umożliwi proeksportową politykę w tej dziedzinie przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-133.6" who="#AdamMatuszczak">Pkt 6 - Rada Ministrów nie musi wykorzystać 3 bln zł na zamówienia w krajowym przemyśle obronnym, jeżeli okaże się możliwe inne wyjście w celu uratowania tej gałęzi przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-133.7" who="#AdamMatuszczak">Proponowana suma stanowi zaledwie 0,9% budżetu państwa po stronie dochodów. Proponuję tę kwotę uzyskać, obniżając odpowiednio każdą pozycję budżetu państwa po stronie dochodów - zamiast funduszu obrony narodowej, którą to propozycję zgłosiła Komisja Obrony Narodowej Senatu. Pragnę poinformować, że nie zostały przyjęte ani propozycje Komisji Obrony Narodowej Senatu ani propozycje Komisji Obrony Narodowej Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-133.8" who="#AdamMatuszczak">Informuję Wysoką Izbę, że poprawka, którą proponuję, umożliwi niewydawanie wyroku na krajowy przemysł obronny, a co więcej umożliwi rządowi podjęcie działań w zakresie przemysłu obronnego. Wszystkie dostępne materiały rządowe mówią wyłącznie o chęciach, nie dając możliwości ani nie gwarantując pieniędzy na restrukturyzację tego przemysłu. Dołożona ad hoc, dobrze że chociaż dołożona, kwota ok. 300 mld zł na zakupy uzbrojenia dla Ministerstwa Obrony Narodowej stanowi kroplę w morzu potrzeb. Materiały, które dostarczył Departament Finansów Ministerstwa Obrony Narodowej, są informacją w sprawie założeń budżetu MON na 1992 r. Zacytuję jedno zdanie: „W ubiegłym roku nastąpiło praktycznie wstrzymanie procesu modernizacji technicznej armii, a tym samym obniżenie stopnia jej nowoczesności. Permanentne ograniczanie budżetu MON w ostatnich latach — w okresie od 1987 do 1991 o ponad połowę — spowodowało znaczne obniżenie zdolności bojowej sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej”.</u>
          <u xml:id="u-133.9" who="#AdamMatuszczak">Pragnę zwrócić uwagę na fakultatywność...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, czas już minął.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#AdamMatuszczak">Być może złożę to na piśmie i być może, w wielkim pojęć pomieszaniu, które dotknęło m.in. również nas w Wysokiej Izbie, przyjęcie tego fakultatywnego punktu - art. 38 - w uchwale budżetowej będzie stanowiło dowód na to, że nie zatraciliśmy instynktu samozachowawczego.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#DariuszWójcik">W trybie zgodnym z art. 76 tymczasowego regulaminu Sejmu głos zabierze minister edukacji narodowej pan Andrzej Stelmachowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#AndrzejStelmachowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wiem, panie posłanki i panowie posłowie, że czekacie na inne sprawy. Jest to bądź co bądź czwartek, a w czwartek wieczór telewizja na ogół emituje takie bardziej kryminalne filmy.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#AndrzejStelmachowski"> Niemniej jednak chciałbym poruszyć, korzystając z nieco większej frekwencji, sprawy dotyczące edukacji narodowej, zarówno w odniesieniu do budżetu, jak też do ustaw okołobudżetowych.</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#AndrzejStelmachowski">Jeśli chodzi o kwestię budżetu, to chciałbym poprzeć poprawkę - zgłoszoną już w dyskusji - do art. 27, w której chodziło o to, aby górny pułap w grudniu 1992 r. dla nauczycieli i nauczycieli akademickich wynosił nie 1/7, lecz 1/4 kwoty, co pozwoliłoby przejść na rok następny z nieco lepszym pułapem. Chciałbym powiedzieć, że w nieco innej formule w projekcie rządowym ograniczenia - i to celowo - nie było. Chodziło o to, by móc polepszyć stan uposażeń nauczycieli i nauczycieli akademickich. Byłoby rzeczą nieco paradoksalną, gdyby Sejm miał być bardziej restryktywny wobec nauczycieli niż rząd. Zwracam na to uwagę.</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#AndrzejStelmachowski">Co się tyczy zmian proponowanych w Karcie nauczyciela, to muszę powiedzieć, że byłem nieco zaskoczony propozycją komisji, żeby wprowadzić instytucję układów zbiorowych pracy, która, jako żywo, do pracowników mianowanych nigdy nie ma zastosowania. Chciałbym zwrócić uwagę na jedno. Pomysł sam w sobie jest ciekawy, chociaż prostą drogą musiałby w przyszłości prowadzić do uchylenia Karty nauczyciela w stosunku do nauczycieli w ogóle. Nie ma bowiem takiej konstrukcji, żeby pracownik mianowany był przedmiotem przetargów między związkiem a państwowym pracodawcą. Ale oczywiście są i dobre strony tego. Na przykład Trybunał Konstytucyjny nie byłby w stanie podważyć ustaleń przyjętych w trybie układu zbiorowego. Z mojego punktu widzenia to dobra strona.</u>
          <u xml:id="u-137.5" who="#AndrzejStelmachowski">Natomiast trzeba powiedzieć, że jest jedno ogromne niebezpieczeństwo, tzn. szalonych konfliktów. Proszę pamiętać, że gdyby ta propozycja została przyjęta, to nie tylko ja targowałbym się ze związkami zawodowymi, ale również inne instytucje prowadzące szkoły, w szczególności gminy, które już je przejęły. Myślę, że w dzisiejszej sytuacji politycznej podkładanie takiej bomby konfliktowej nie byłoby celowe, co nie znaczy, że nie należy pewnych spraw uzgadniać ze związkami zawodowymi. Sądzę jednak, że lepiej to zrobić w trybie normalnym. Dlatego chciałbym poprzeć wniosek mniejszości oznaczony rzymską dwójką, ten wariant, bo wydaje mi się, że - nie omijając pewnej funkcji związków zawodowych - ta formuła bardziej przystaje do normalnego trybu, w jakim się załatwia sprawy pracowników mianowanych w sferze budżetowej. Dlatego prosiłbym zwrócić uwagę i po prostu nie stwarzać dodatkowych konfliktowych sytuacji. To tyle, co chciałem powiedzieć. Myślę, że jeżeli się wybierze warianty mniej konfliktowe, będzie to po prostu dla nas wszystkich korzystniejsze.</u>
          <u xml:id="u-137.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Kulasa z Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność” i o przygotowanie się pana posła Feliksa Bronisława Pieczkę.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#DariuszWójcik">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#JanKulas">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Klub Parlamentarny NSZZ „Solidarność” przedstawił już swoje stanowisko. Dotychczas tak bywało, że często nasze nawet najbardziej słuszne postulaty nie znajdowały w tej Izbie posłuchu i zrozumienia. Chciałbym zwrócić uwagę, że znaczenie naszego klubu to nie tylko te 27 mandatów w tej Wysokiej Izbie, ale to także poparcie dużego, silnego związku zawodowego „Solidarność”. Aby nie być gołosłownym, w ramach czasu klubowego pragnę przedstawić stanowisko władz regionalnych i krajowych Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” w tych kluczowych kwestiach.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#JanKulas">Odnośnie do służby zdrowia czytamy: „Rada Sekcji Służby Zdrowia NSZZ „Solidarność” Region Mazowsze zdecydowanie sprzeciwia się decyzji sejmowej Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów o szukaniu oszczędności w wynagrodzeniach pracowników budżetowych i przesunięciu podwyżki wynagrodzeń z 1 maja na 1 czerwca. Decyzja ta oznacza zmniejszenie dochodów każdego pracownika służby zdrowia średnio o ok. 1 mln zł”. W stanowisku tym mamy propozycję szukania dodatkowych źródeł dochodów, m.in. poprzez opodatkowanie dochodów z kapitału, tak jak to ma miejsce w wielu krajach Europy Zachodniej. Przedstawiciele tej sekcji formułują swoje stanowisko mocno i wyraźnie. Również pozwolę sobie je zacytować: „Ostatnie decyzje o braku waloryzacji płac pracowników budżetowych i przesunięciu terminu podwyżki wynagrodzeń mogą sprowokować nie kontrolowane działania protestacyjne pracowników lecznictwa”.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#JanKulas">Sekcja oświaty, Małopolska - mamy informacje, a w zasadzie bardzo wyraźne ostrzeżenie skierowane pod adresem Ministerstwa Edukacji Narodowej. „Proponowane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej zmiany w oświacie nie są reformą, a tylko kolejnym etapem programu oszczędnościowo-dostosowawczego...”.</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#JanKulas">Przechodzę do stanowiska Komisji Krajowej z dnia 3 czerwca. Prezydium Komisji Krajowej przekazało nam istotną informację. Zaleca ono poparcie w głosowaniu ustawy budżetowej, która gwarantowałaby pracownikom sfery budżetowej waloryzację płac ze skutecznością od 1 maja br. Wyraźnie podkreślam - od 1 maja br. Prezydium Komisji Krajowej popiera także stanowisko co do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu. „Na mocy wnioskowanych zapisów, w wyniku rokowań między związkami zawodowymi a właściwymi ministrami ulgi przejazdowe mogłyby zostać utrzymane bądź wprowadzone przez przewoźnika lub wykupione od przewoźników przez innych pracodawców”.</u>
          <u xml:id="u-139.4" who="#JanKulas">I ostatnie stanowisko Komisji Krajowej, z dnia dzisiejszego, tj. 4 czerwca 1992 r. „Przyjęto stanowisko wyrażające sprzeciw wobec koniunkturalnego traktowania problemów gospodarczych kraju jako karty przetargowej w prowadzonej przez elity polityczne walce o władzę. Nieprzystosowanie przez stronę rządową rozwiązań prawnych, takich jak oddłużenie przedsiębiorstw, utworzenie instytucji skarbu państwa, zasady udzielania kredytów inwestycyjnych, odejście od popiwku pogłębia kryzys gospodarczy”. Kolejny wniosek Komisji Krajowej jest bardzo wymowny: „Przedłużanie się obecnej sytuacji zmusi związek do wykorzystania wszelkich środków aż do strajku generalnego włącznie”. Myślę, że tego stanowiska zlekceważyć w tej Wysokiej Izbie nie można.</u>
          <u xml:id="u-139.5" who="#JanKulas">I na koniec — rzadko polemizuję, ale to, co powiedział pan poseł Jacek Soska, wymaga krótkiej uwagi. Panie pośle, trzeba wyraźnie powiedzieć, że „Solidarność” dawno już Polską nie rządzi. Można postawić pytanie, czy w ogóle kiedykolwiek Polską rządziła. Można się zgodzić jedynie, że był okres, kiedy miała określony wpływ na rządy, pan poseł zaś ciągle mówi o trzech rządach solidarnościowych. Przypisuje pan obecnemu rządowi jednoznaczny solidarnościowy rodowód. Chcę podkreślić stanowisko klubu NSZZ „Solidarność”, które poseł Bogdan Borusewicz skierował niedawno do prasy, że w Polsce rządzą partie polityczne. To trzeba dobitnie i jednoznacznie powiedzieć. I prosiłbym więcej tutaj nie mówić o rządach „Solidarności”, o premierach z „Solidarności”, o odpowiedzialności „Solidarności”. Rządzą określone partie polityczne, realizują własne programy, ponoszą określoną odpowiedzialność.</u>
          <u xml:id="u-139.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Feliksa Bronisława Pieczkę z Klubu Parlamentarnego Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego. Później - jako ostatni mówca - wystąpi poseł Michał Chałoński z Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#DariuszWójcik">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#FeliksBronisławPieczka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pozwolę sobie zwrócić uwagę Wysokiej Izby na dwie sprawy.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#FeliksBronisławPieczka">Po pierwsze. Wbrew postulatowi Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa nie zostały zwiększone nakłady na prace i badania geologiczne; pozostawiono kwoty, które spowodować mogą całkowity paraliż w tak ważnej sferze gospodarczej, jaką jest ciągłe uściślanie informacji o bilansie i prognozach surowcowych państwa polskiego. Na prace i badania geologiczne należy znaleźć pieniądze z budżetu. Uzasadniałem to szerzej w moim wystąpieniu z tej trybuny podczas pierwszego czytania i dlatego te kwestie szczegółowe pomijam.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#FeliksBronisławPieczka">Sprawa druga. Od wielu lat woj. gdańskie dyskryminowane było przez państwo — sądzę, że przez ówczesne państwo chyba słusznie — za swoją niepokorę, za to, że ośmieliło się trzymać wysoko sztandar idei niepodległościowych, narodowych i solidarnościowych. Nie przypuszczałem jednak, że tak duża będzie bezwładność, że stan ów, tzn. dyskryminacja, utrzyma się do tej pory.</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#FeliksBronisławPieczka">Dotyczy to szczególnie kwot budżetowych na potrzeby służby zdrowia i opiekę społeczną. Kwoty te w przeliczeniu na liczbę mieszkańców są zdecydowanie niższe aniżeli w innych województwach naszego kraju i to w sytuacji, kiedy gdańska służba zdrowia pełni funkcję ośrodka ponadregionalnego - nie tylko zresztą dlatego, że mamy specjalistyczne ośrodki Akademii Medycznej.</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#FeliksBronisławPieczka">Grupa posłów reprezentująca województwo gdańskie, z różnych klubów, przedstawiła w tej kwestii postulat sądząc, że te dysproporcje w jakiś sposób zostaną zlikwidowane. Niestety w proponowanym budżecie nie zwiększono ani o złotówkę kwot na potrzeby służby zdrowia województwa gdańskiego i to budzi nasz zdecydowany sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu ostatniego mówcę pana posła Michała Chałońskiego z Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna. Spieszę od razu przeprosić pana posła, gdyż w wyniku innych zapisów został pan wcześniej w kolejności pominięty. Przepraszam serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#MichałChałoński">Dziękuję. Absolutnie z tego powodu się nie gniewam.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#MichałChałoński">Proszę państwa, chciałem zgłosić wniosek w imieniu posłów z województwa kieleckiego i województwa bydgoskiego o zwiększenie środków na inwestycje służby zdrowia. Tak się złożyło - z czego jesteśmy zadowoleni - że szpital onkologiczny w Kielcach i szpital onkologiczny w Bydgoszczy, to szpitale, które nie są ani miejskimi, ani wojewódzkimi. Są to międzywojewódzkie szpitale, które zostały zaliczone do inwestycji planu centralnego. W związku z tym każdemu z tych szpitali przyznano kwotę w wysokości 50 mld zł. Ta sytuacja spowodowała jednak, że na pozostałe inwestycje w zakresie służby zdrowia dla województwa kieleckiego pozostaje jedynie 10 mld zł, a dla województwa bydgoskiego 8 mld zł. Nie zaspokaja to nawet elementarnych potrzeb. I dlatego wnosimy, by dla województwa kieleckiego i dla województwa bydgoskiego zwiększyć nakłady na pozostałe inwestycje, poza tymi szpitalami, mniej więcej o 50 mld zł dla każdego z województw. Liczymy na to, że uda się to w jakiś sposób załatwić bez naruszenia dyscypliny budżetowej. Z tym wnioskiem, który przekazuję panu marszałkowi występujemy ze względu na bardzo trudną sytuację w tych dwóch województwach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#DariuszWójcik">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#DariuszWójcik">Gotowość do zabrania głosu zgłosił minister finansów, ale dopiero w dniu jutrzejszym. W związku z tym pragnę poinformować państwa, że do skrytek zostało dostarczone pismo prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej adresowane do marszałka Sejmu w sprawie natychmiastowego odwołania pana Jana Olszewskiego ze stanowiska prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#DariuszWójcik">Za chwilę ogłoszę 15-minutową przerwę, w czasie której zbierze się Prezydium Sejmu, i po tej przerwie proponuję przystąpić do następnego punktu porządku dziennego, a więc do procedury odwoławczej rządu.</u>
          <u xml:id="u-144.4" who="#DariuszWójcik">Pragnę również poinformować, że Konwent Seniorów zgodził się na omawianie tych dwóch wniosków razem.</u>
          <u xml:id="u-144.5" who="#DariuszWójcik">Pragnę również poinformować posłów sprawozdawców, posłów, którzy zgłosili poprawki oraz przedstawicieli rządu, aby po zarządzeniu przerwy zebrali się w sali nr 179 w celu uściślenia zgłoszonych poprawek i omówienia dalszej nad nimi pracy.</u>
          <u xml:id="u-144.6" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, rozumiem, że w sprawie formalnej.</u>
          <u xml:id="u-144.7" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#StefanNiesiołowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie jest dla mnie jasne, czy pan marszałek zgłosił wniosek o zmianę porządku dziennego i o wprowadzenie tego punktu dotyczącego trybu odwołania rządu przed zakończeniem debaty budżetowej, bo jeżeli tak, to składam wniosek przeciwny. Nie chciałbym tego robić, ale nie jest ta sytuacja jasna.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#StefanNiesiołowski">Według tego co było ustalone na posiedzeniu Konwentu Seniorów i nad czym głosowano, to ten wniosek — rozumiem, że traktowany łącznie z wnioskiem tzw. małej koalicji, bo nie ma przecież sensu, żeby te wnioski, merytorycznie identyczne, rozpatrywać oddzielnie — miał być rozpatrywany w dniu jutrzejszym, po wyczerpaniu punktu 1. W związku z tym chciałbym prosić o wyjaśnienie, co oznaczało stwierdzenie pana marszałka, że po przerwie przystąpimy do głosowania nad wnioskiem o wotum nieufności dla premiera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, Prezydium Sejmu wspólnie z Konwentem Seniorów określiło czas trwania posiedzenia w poszczególnych dniach. Ten czas w dniu dzisiejszym jest wyznaczony do godz. 22. W związku z tym, że niemożliwe jest natychmiastowe przystąpienie do głosowania nad sprawami budżetu, ponieważ muszą być uzgodnione poprawki, zgodnie z przyjętym porządkiem dziennym...</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#DariuszWójcik">...przejdziemy do następnego punktu porządku dziennego. Jeżeli jeszcze w tej sprawie będą jakieś wątpliwości, to proponuję załatwić to po przerwie.</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#DariuszWójcik">Ogłaszam w tej chwili przerwę do godz. 21.15.</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 21 min 01 do godz. 21 min 22)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#DariuszWójcik">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#DariuszWójcik">Chciałbym powitać na sali obrad prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej pana Lecha Wałęsę.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#komentarz">(Zebrani wstają, długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#DariuszWójcik">Informuję, że prezydent Rzeczypospolitej Polskiej przesłał pismo następującej treści:</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#DariuszWójcik">„Sejm Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-147.5" who="#DariuszWójcik">Na podstawie art. 32f ust. 1 pkt 6 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wnoszę o natychmiastowe odwołanie pana Jana Olszewskiego ze stanowiska prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-147.6" who="#DariuszWójcik">Lech Wałęsa”</u>
          <u xml:id="u-147.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-147.8" who="#DariuszWójcik">W związku z tym Prezydium Sejmu proponuje uzupełnienie porządku dziennego o nowy punkt 11 w brzmieniu: Wniosek prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o natychmiastowe odwołanie Jana Olszewskiego ze stanowiska...</u>
          <u xml:id="u-147.9" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski, poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-147.10" who="#DariuszWójcik">Proszę o zachowanie spokoju.</u>
          <u xml:id="u-147.11" who="#DariuszWójcik">... Wniosek prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o natychmiastowe odwołanie Jana Olszewskiego ze stanowiska prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-147.12" who="#DariuszWójcik">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-147.13" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#JarosławKaczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgłaszam sprzeciw. My tutaj ustaliliśmy porządek dzienny, jest wniosek poselski o odwołanie prezesa Rady Ministrów, przepraszam, czy odwołanie rządu, miało być głosowanie jutro. Nie widzę powodu, żeby Sejm zgadzał się na tego rodzaju dyktat. Bo to jest dyktat i upokorzenie Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#DariuszWójcik">W związku z tym, że został zgłoszony sprzeciw, poddaję ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#DariuszWójcik">Pan poseł w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#DariuszWójcik">Przypominam, że jest to wniosek formalny. Jeden głos za, jeden głos przeciw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#JanRokita">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zgłosić wniosek o to, aby głosowanie nad wnioskiem pana prezydenta odbywało się łącznie z głosowaniem nad wnioskiem o odwołanie pana prezesa Rady Ministrów i całego składu Rady Ministrów złożonym przez trzy kluby parlamentarne. Co więcej, ten punkt jest następnym punktem porządku dziennego posiedzenia po wyczerpaniu debaty nad budżetem i ustawami okołobudżetowymi. Wydaje się w związku z tym, że cała sprawa przy takim połączeniu nie jest wynikiem żadnej nadzwyczajnej procedury, jak mówił pan poseł Jarosław Kaczyński, ale jest w takiej sytuacji realizacją normalnego, zatwierdzonego w dniu dzisiejszym porządku dziennego przyjętego przez Izbę.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, ten wniosek dotyczył innej materii.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#DariuszWójcik">Czy w sprawie wniosku o rozszerzenie porządku dziennego o dodatkowy punkt?</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#DariuszWójcik">Rozumiem, że będzie to głos za, bo jeden głos przeciw już był.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#TadeuszWójcik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uważam, że jeżeli by chodziło o głosowanie, cośmy rano głosowali, to bym się zgodził. Skoro rano przegłosowaliśmy porządek i powiedziane było na tej sali, że jutro będziemy głosować nad odwołaniem rządu, to uważam, że na tej sali jesteśmy chyba niepoważni. Czy wpływ akurat pana prezydenta na to zadziałał, że mamy dzisiaj pana premiera odwołać?</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, wyraźnie prosiłem o uzasadnienie wniosku, o głos za, ponieważ jeden głos przeciw już był.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#DariuszWójcik">Chciałbym również prosić państwa o zachowanie spokoju i nie chciałbym być zmuszony, aby prosić kogoś indywidualnie o zachowanie godne tej Izby.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#DariuszWójcik">Czy jest głos za wnioskiem? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Za jakim wnioskiem?)</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#DariuszWójcik">Był zgłoszony wniosek w imieniu Prezydium Sejmu i był głos przeciw.</u>
          <u xml:id="u-153.5" who="#DariuszWójcik">Pragnę poinformować, że ten wniosek, który składał poseł Rokita, jest w następnej propozycji Prezydium Sejmu, uzgodnionej z Konwentem Seniorów, będzie to w dalszym ciągu.</u>
          <u xml:id="u-153.6" who="#DariuszWójcik">Wysoka Izbo! W związku z awarią urządzenia do głosowania...</u>
          <u xml:id="u-153.7" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-153.8" who="#DariuszWójcik">‍...powołuję do obliczania głosów posłów sekretarzy: Piotra Mochnaczewskiego, Piotra Krutula, Gwidona Wójcika, Andrzeja Pawłowskiego, Mariusza Grabowskiego, Dariusza Kołodziejczyka, Adama Sengebuscha, Marka Domina, aby po zarządzeniu głosowania dokonali obliczenia głosów.</u>
          <u xml:id="u-153.9" who="#DariuszWójcik">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc na sali w poszczególnych sektorach w celu obliczania głosów.</u>
          <u xml:id="u-153.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Wniosek formalny, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-153.11" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo, pan poseł Jan Rokita w sprawie formalnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#JanRokita">Panie Marszałku! Chodzi w istocie rzeczy o sprawę proceduralną, formalną stricte. Mianowicie, wedle propozycji pana marszałka, o ile dobrze rozumiem, chodzi o to, aby Izba najpierw uzupełniła porządek dzienny o nagły wniosek pana prezydenta, co istotnie by było pewną ekstraordynaryjną procedurą, a następnie głosowała dopiero nad połączeniem tak uzupełnionego porządku dziennego z punktem 2 porządku dziennego przyjętego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#JanRokita">Moja propozycja zmierza do przyjęcia łatwiejszego procedowania. Mianowicie, żeby Izba zgodnie ze swoim porządkiem dziennym przeszła do punktu 2 przyjętego już dzisiaj rano, uwzględniając w punkcie 2 zbieżny z wnioskiem trzech klubów wniosek pana prezydenta. I to wymaga tylko jednego głosowania. Wydaje się, że to jest istotnie prostsza procedura.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, prosiłem, żeby zaczekać do następnej propozycji Prezydium Sejmu. Taka właśnie propozycja, zachowanie takiej kolejności jest proponowane - rozpatrywanie wszystkich punktów razem w kolejności ich zgłaszania.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#DariuszWójcik">W sprawie formalnej, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#DariuszWójcik">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#AlojzyPietrzyk">Alojzy Pietrzyk. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie wiem, nabieramy jakichś dziwnych przyzwyczajeń. Rano złożyłem wniosek, żeby przed głosowaniem nad sprawami personalnymi zadecydować co do faktu upublicznienia wszystkich agentów. To po pierwsze. I następna sprawa. Okazuje się, że jest jeszcze jakaś druga, specjalna lista. I składam wniosek o upublicznienie również tej drugiej listy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, ten wniosek nie dotyczy materii, którą właśnie w tej chwili rozpatrujemy.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#komentarz">(Poseł Alojzy Pietrzyk: Ale to miało być przegłosowane, panie marszałku, to był wniosek zgłoszony rano.)</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, czy jest to wniosek formalny o rozszerzenie porządku dziennego? Panie pośle, proszę o złożenie wniosku formalnego, tylko...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#AlojzyPietrzyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ten wniosek był zgłoszony rano jako wniosek formalny i budzi moje zdziwienie że nie został on przegłosowany jeszcze do tej chwili.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#AlojzyPietrzyk"> Nie został przegłosowany. Proszę spojrzeć do stenogramu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, nie przyjęto takiego punktu porządku dziennego, po prostu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#AlojzyPietrzyk">Marszałek prowadzący obrady stwierdził, że Konwent Seniorów zajmie się tym wnioskiem. I odbyło się już któreś kolejne posiedzenie Konwentu Seniorów i okazuje się, że wniosek jest schowany do szuflady.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, mam w tej chwili przed sobą protokół z tej części posiedzenia Sejmu. Sprawa, o której mówi pan poseł, była przedmiotem obrad Konwentu Seniorów - rozumiana w szerokim sensie, nie jako sam wniosek, ale generalnie, jako cała procedura wykonywania uchwały. Ma to swoje konsekwencje w dalszym ciągu. Pragnę poinformować, że wykonywanie uchwały odbywa się w ramach zachowania postanowień wynikających z ustawy o tajemnicy państwowej. Są to dokumenty tajne i nie mogą być upublicznione poza pewne grono osób, których może to dotyczyć - tylko posłów.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, jest jeszcze wniosek...)</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#DariuszWójcik">Był wniosek pana posła o upublicznienie nazwisk. Dokładnie: „złożyłem wniosek formalny o przystąpienie do upublicznienia nazwisk i wyjaśnienia ministra Macierewicza...”, itd. Panie pośle, w związku z tym ten wniosek w ramach obowiązujących ustaw nie mógł być głosowany, poza drogą ustawową, a więc winna być wniesiona inicjatywa ustawodawcza.</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, czy jeszcze...?</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo, pan poseł Jacek Maziarski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#JacekMaziarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Powstaje tutaj sprzeczność pomiędzy uchwałą podjętą przez Sejm i sposobem jej realizacji, który zakłada niemożność wykonania. Proponujemy więc następujące rozwiązanie, żeby nie upubliczniać...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, przepraszam bardzo...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#JacekMaziarski">To się odnosi do tego wniosku. Nie upubliczniać...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#DariuszWójcik">Panie Pośle! Przepraszam bardzo, odbieram panu głos.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#DariuszWójcik"> Nie jest to w tej chwili tematem debaty ani posiedzenia Sejmu, tylko wnioski formalne. Wniosek formalny został zgłoszony, nie było zgłoszenia o rozszerzenie porządku dziennego. Był wniosek o upublicznienie materiałów dostarczonych przez ministra Macierewicza. Sprawa była omawiana na posiedzeniu Konwentu Seniorów. Wyjaśniłem panu posłowi i uważam, że temat jest zamknięty. </u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-165.4" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie jest zamknięty.)</u>
          <u xml:id="u-165.5" who="#DariuszWójcik">Możemy w tej chwili rozmawiać tylko w sprawach formalnych - przypominam raz jeszcze.</u>
          <u xml:id="u-165.6" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo, pan poseł Alojzy Pietrzyk. W sprawach li tylko formalnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#AlojzyPietrzyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie złożę wniosku o zmianę prowadzącego dzisiejsze obrady.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#AlojzyPietrzyk">I proszę nie improwizować tak naprędce, na szybko. Pominięto po prostu mój wniosek. Czuję się zlekceważony. Wniosek był złożony rano, odpowiedzi nie otrzymałem do 21. Dopiero muszę wymuszać.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, zacytowałem pańską wypowiedź z godzin rannych. To nie był wniosek formalny, był to wniosek innego rodzaju.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#komentarz">(Poseł Alojzy Pietrzyk: Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#DariuszWójcik">Wśród wniosków formalnych wymienionych w tymczasowym regulaminie Sejmu pański wniosek się nie mieści. Na posiedzeniu Konwentu Seniorów sprawa, o której pan poseł w tej chwili mówi, była omawiana. Przedstawiciel klubu parlamentarnego, który m.in. reprezentował pana posła, mógł przekazać panu posłowi całość dyskusji z posiedzenia Konwentu Seniorów. Jeżeli Prezydium Sejmu nie poinformowało pana w sprawie złożonego przez pana wniosku, dopilnuję, aby to się stało, i w sposób jak najbardziej wyczerpujący.</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#komentarz">(Poseł Alojzy Pietrzyk: Panie, panie...)</u>
          <u xml:id="u-167.5" who="#DariuszWójcik">Natomiast powtarzam raz jeszcze, nie należy to do wniosków formalnych wymienionych numeratywnie w tymczasowym regulaminie Sejmu i na ten temat w tej chwili, jeżeli nie zostanie zmieniony porządek dzienny obrad, dyskutować nie możemy. Nie mogę do takiej dyskusji dopuścić z powodów czysto formalnych.</u>
          <u xml:id="u-167.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-167.7" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, muszę przestrzegać regulaminu Sejmu, procedury dotyczącej spraw formalnych i nie dopuszczam do dalszej dyskusji na ten temat. Jeżeli już - proszę o złożenie wniosku formalnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#AlojzyPietrzyk">Tak, składam, o zmianę prowadzącego obrady.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#DariuszWójcik">Również, panie pośle, nie ma wśród wniosków formalnych takiego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#DariuszWójcik">Czy w sprawach formalnych?</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo, pan poseł Sławomir Siwek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#SławomirSiwek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W celu zrealizowania tej sprawy, wniesionej także przez posła Marka Dziubka przed południem, którą porusza również poseł Pietrzyk, wnoszę formalnie, panie marszałku, o opróżnienie sali z gości i galerii z dziennikarzy i przedyskutowanie sprawy drugiej listy z zachowaniem klauzuli tajności, która jej przystoi.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: To już było przegłosowane.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, pragnę poinformować, że wniosek o tajność obrad powinien być poparty przez co najmniej 30 posłów. Pragnę również zapytać pana posła, czy ten wniosek dotyczy tajności obrad w tym punkcie porządku dziennego, m.in. głosowania zmiany porządku dziennego itp. rzeczy?</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Siwek: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#DariuszWójcik">Rozumiem, że dotyczy tego punktu porządku dziennego, który teraz rozpoczęliśmy, i tych głosowań.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-171.4" who="#DariuszWójcik">Rozumiem, że w sprawie formalnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#KazimierzŚwitoń">Kazimierz Świtoń. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym dodać do tego jeszcze, ponieważ jako stary opozycjonista, odpowiedzialny za swoje słowa, pragnę powiedzieć, że...</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, protesty)</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#komentarz">(Tekst skreślony ze stenogramu przez wicemarszałka Sejmu Dariusza Wójcika na podstawie art. 82 ust. 1 tymczasowego regulaminu Sejmu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#DariuszWójcik">Panie Pośle! Panie Pośle! Proszę o zachowanie spokoju! Przerywam tę dyskusję. Dyskusja toczy się nie na temat.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#DariuszWójcik">Czy w sprawie formalnej, panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#JanuszSzymański">Tak. Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Na podstawie art. 75 ust. 2 pkt 5 zgłaszam wniosek formalny o przejście do porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Głosować.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#DariuszWójcik">Czy w sprawie formalnej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#BolesławTwaróg">Tak. Mam najpierw pytanie do pana marszałka: Na jakiej podstawie poinformował pan Wysoką Izbę, że wniosek o uchwalenie tajności obrad musi być poparty przez 30 posłów?</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Przegłosować.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#DariuszWójcik">Za chwilę panu posłowi odpowiem...</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Art. 10 ust. 3.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#BolesławTwaróg">Panie marszałku, ze względu na...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, już pana informuję, na jakiej podstawie. Na podstawie art. 10 ust. 3 tymczasowego regulaminu Sejmu, którzy brzmi: „Sejm, na wniosek Prezydium Sejmu lub co najmniej 30 posłów, może uchwalić tajność posiedzenia, jeżeli wymaga tego dobro państwa”.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#BolesławTwaróg">Dziękuję bardzo. W związku z tym, na podstawie tegoż artykułu, w imieniu Parlamentarnego Klubu Porozumienia Centrum, który liczy więcej niż 30 osób, wnoszę...</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#komentarz">(Protesty z sali)</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Na piśmie.)</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#BolesławTwaróg">... wnoszę o uchwalenie w tej chwili tajności posiedzenia. W czasie tego tajnego posiedzenia będziemy mogli omówić istotne dla dobra państwa sprawy, po omówieniu których będzie możliwe głosowanie nad wnioskiem o odwołanie rządu.</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#DariuszWójcik">Pan poseł Jan Rokita. W sprawie formalnej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#JanRokita">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przepraszam za tę uwagę, panie marszałku, ale pozwalam sobie zauważyć, że mamy w istocie rzeczy do czynienia w ciągu ostatniej półgodziny z procedurą obstrukcji parlamentarnej. Obstrukcji, która ma na celu niedoprowadzenie w dniu dzisiejszym do głosowania w sprawie wniosku pana prezydenta i wniosku trzech klubów.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#JanRokita">W związku z tym to jest sprawa formalna, panie marszałku. W trakcie tych obstrukcyjnych wniosków padają słowa obraźliwe wobec państwa i wobec głowy państwa. Chciałbym się odnieść do tego z najwyższym oburzeniem. Sprawa jest dlatego formalna, że tę swoją ocenę sytuacji kończę bardzo zdecydowaną prośbą do pana marszałka, ażeby uniemożliwił pan dalszą obstrukcję parlamentarną i przeszedł natychmiast do realizowania porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#DariuszWójcik">Zarządzam skreślenie ze stenogramu słów wypowiedzianych przez posła Kazimierza Świtonia uwłaczających czci prezydenta Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#DariuszWójcik">Szanowni Państwo! Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.4" who="#DariuszWójcik">Chcę podziękować panom posłom sekretarzom - urządzenie do obliczania wyników głosowania jest już sprawne. Dziękuję bardzo. Proszę o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-183.5" who="#DariuszWójcik">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem formalnym dotyczącym sposobu procedowania, a więc tajności obrad Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-183.6" who="#DariuszWójcik">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem wniosku o tajność obrad Wysokiej Izby, proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku.</u>
          <u xml:id="u-183.7" who="#DariuszWójcik">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-183.9" who="#DariuszWójcik">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-183.10" who="#DariuszWójcik">Stwierdzam, że wniosek większością 260 głosów przeciwko 135 głosom, przy 16 posłach wstrzymujących się od głosu, został przez Wysoką Izbę odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-183.11" who="#DariuszWójcik">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem zgłoszonym przez Prezydium Sejmu o rozszerzenie porządku dziennego o punkt 11: Wniosek prezydenta Rzeczypospolitej o natychmiastowe odwołanie Jana Olszewskiego ze stanowiska prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-183.12" who="#DariuszWójcik">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem tego wniosku, proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku.</u>
          <u xml:id="u-183.13" who="#DariuszWójcik">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.14" who="#DariuszWójcik">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-183.15" who="#DariuszWójcik">Stwierdzam, że wniosek większością 270 głosów przeciwko 114, przy 32 posłach wstrzymujących się od głosu, został przez Wysoką Izbę przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-183.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-183.17" who="#DariuszWójcik">Czy w sprawie formalnej, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-183.18" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#BogdanBorusewicz">W imieniu klubu proszę o 15 minut przerwy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#DariuszWójcik">Wysoka Izbo! Zwyczajem naszego Sejmu na wniosek klubu parlamentarnego zawsze była ogłaszana przerwa. Nie chcę gwałcić tego, myślę, skądinąd słusznego zwyczaju i ogłaszam przerwę do godz. 22.05.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 21 min 50 do godz. 22 min 10)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#DariuszWójcik">Proszę państwa o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#DariuszWójcik">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#DariuszWójcik">Prezydium Sejmu, po porozumieniu z Konwentem Seniorów, proponuje łączne rozpatrzenie punktów 9, 10 i 11 porządku dziennego. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#DariuszWójcik">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#DariuszWójcik">Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 9, 10 i 11 porządku dziennego: 9. Wniosek prezesa Rady Ministrów o odwołanie Andrzeja Olechowskiego ze stanowiska ministra finansów. 10. Poselski wniosek o odwołanie Rady Ministrów (druk nr 310). 11. Wniosek prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o natychmiastowe odwołanie Jana Olszewskiego ze stanowiska prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#DariuszWójcik">Przypominam, że prezes Rady Ministrów przedstawił wniosek o odwołanie Andrzeja Olechowskiego ze stanowiska ministra finansów na poprzednim posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-186.6" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu, w imieniu wnoszących wniosek o odwołanie Rady Ministrów, posła Piotra Nowinę-Konopkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#PiotrNowinaKonopka">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie i Panowie Posłowie! W imieniu Klubu Liberalno-Demokratycznego, klubu Polskiego Programu Gospodarczego oraz Klubu Parlamentarnego Unii Demokratycznej przedstawiam Wysokiej Izbie wniosek o ustąpienie rządu pana Jana Olszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#PiotrNowinaKonopka">Do uzasadnienia naszego wniosku, który został przedstawiony w formie pisemnej, chcę dołączyć kilka uwag w imieniu naszych trzech klubów. Do sformułowania tego wniosku nie doszliśmy pochopnie ani bez zastanowienia. Byliśmy gotowi współpracować z rządem Jana Olszewskiego, tocząc cierpliwie przez blisko 2 miesiące, aż do końca kwietnia, negocjacje. Byliśmy gotowi do każdego racjonalnego kompromisu, który służyłby państwu i społeczeństwu, stwarzając realną podstawę rządów stabilnych, trwałych i odpowiedzialnych. Tę możliwość premier Jan Olszewski odrzucił, a my nadal nie zgłaszaliśmy jeszcze wniosku o ustąpienie rządu. W pewnej chwili miara się jednak przebrała.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#PiotrNowinaKonopka">Historia demokracji jest historią zmagań wolnych społeczeństw o takie funkcjonowanie władz publicznych, aby służyły dobru wspólnemu, jest także historią sukcesów i porażek ludzi, ekip i formacji politycznych, które swój pomysł na państwo, na gospodarkę i na model społeczeństwa potrafią zrealizować ku powszechnemu pożytkowi albo też odwrotnie - obrócić go w chaos, grzęźnięcie w niemożności, brak perspektyw i odebranie nadziei. Nie zamierzamy być sędziami czyichkolwiek intencji. Stwierdzamy jedynie fakty, bo do sfery faktów należy funkcjonowanie władzy państwowej jako całości, także niezdolność rządu do współpracy z parlamentem oraz wzajemnej współpracy dwóch członów władzy wykonawczej, czyli rządu i prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#PiotrNowinaKonopka">Parlament, nawet tak rozdrobniony i podzielony jak obecny Sejm, ma prawo do tego, aby w pracy nad ustawami mającymi regulować tok prac państwowych rząd był czynnikiem ułatwiającym i przyspieszającym, nie zaś spowalniającym i dodatkowo konfliktującym.</u>
          <u xml:id="u-187.4" who="#PiotrNowinaKonopka">O skrajnie złych relacjach między rządem i prezydentem powiedziano już tak wiele, że nie chcę dodawać słów do sprawy, która stała się troską powszechną. W powszechnym przekonaniu zostały tutaj przekroczone wszelkie granice.</u>
          <u xml:id="u-187.5" who="#PiotrNowinaKonopka">Nowy kształt Rzeczypospolitej rodzi się w bólach i nie stać nas na to, aby do wszystkich trosk i strapień obywateli niefrasobliwie dolewać oliwy do ognia i rozbudzać coraz powszechniejsze przekonanie, że istotą sprawowania władzy ma być stała wojna wszystkich z wszystkimi. Rząd, którego Polska potrzebuje, to rząd potrafiący uwzględniać realne potrzeby ludzkie, nie zaś rząd skupiający cały swój wysiłek na zgrabnym doborze słów, mających uzasadnić stałe jątrzenie i rozgrywanie. Własne i suwerenne państwo jest darem wywalczonym mozolnie przez wiele lat i pokoleń. Elementem szacunku do własnego państwa jest wola takiego kształtowania jego najwyższych władz, aby sprawnie i skutecznie ze sobą współpracując, wzmacniały tę ledwo odbijającą od ziemi roślinę, nie zaś wyniszczały ją ruchami destabilizującymi lub pozornymi.</u>
          <u xml:id="u-187.6" who="#PiotrNowinaKonopka">Mamy jako naród doświadczenie, do którego musimy sięgać, aby nie powtarzać błędów raz już popełnionych. W tym doświadczeniu zawiera się także słabość różnych mniejszościowych koalicji zdanych na konieczność meandrowania i zawierania krótkotrwałych jedynie i taktycznych sojuszów. Rząd Jana Olszewskiego wpisał się, niestety, w takie właśnie doświadczenie, które sprawia, że nie możemy już realizować żadnej spójnej koncepcji politycznej ani gospodarczej. Niesie nas zmienna fala, sami dla siebie przestaliśmy być przewidywalni, a ponieważ nie jesteśmy samotną wyspą, coraz bardziej ryzykujemy, że będziemy traktowani jako kraj chory, niezdolny do samodzielnego decydowania o własnym losie. W najlepszym razie świat machnie na nas ręką, jeśli wcześniej nie staniemy się dla tego świata podobnym zagrożeniem, jakim stały się inne kraje, nie potrafiące poradzić sobie z własną wolnością.</u>
          <u xml:id="u-187.7" who="#PiotrNowinaKonopka">Polityka nie dzieje się w próżni, ma swoje bezpośrednie odniesienia do codzienności w każdym, nawet najbogatszym i najbardziej ustabilizowanym państwie, a cóż dopiero u nas, w kraju, w którym po 40-leciu komunizmu stoimy przed koniecznością nadrobienia tych wszystkich strat, jakie dzielą nas od krajów normalnie rozwijających się. Czeka nas wielka reforma państwa, jego konstytucji, administracji, struktur i procedur demokratycznych. Czeka nas taka reforma polityczna, która sprawi, że Polacy w sposób rzeczywisty poczują się obywatelami własnego państwa, dysponującego sprawną i nowoczesną administracją, wojskiem, policją, i że nikt nas nie będzie straszył puczem.</u>
          <u xml:id="u-187.8" who="#PiotrNowinaKonopka">Czeka nas wreszcie może najważniejsza z bitew, jaką jest doprowadzenie do końca tej reformy gospodarczej, która uczyni z nas nie tylko równoprawnego partnera, ale przede wszystkim da szaremu obywatelowi spokój o jutro, która da mu pewność, że jeśli tylko będzie chciał, to we własnym kraju znajdzie szansę utrzymania swej rodziny na godziwym poziomie, która przyniesie nam stabilny i mocny pieniądz, która w miarę polepszania się ogólnego poziomu materialnego zapewni elementarne poczucie bezpieczeństwa socjalnego, która stworzy grunt pod rzeczywistą, a nie pozorną walkę z bezrobociem, która wreszcie sprawi, że osobiste powodzenie poszczególnych obywateli przestanie zależeć w decydującym stopniu od aktualnych napięć politycznych, od zmiennych konstelacji sojuszy partyjnych, od tego, czy premier potrafi dogadać się z prezydentem, a jeden minister z drugim ministrem.</u>
          <u xml:id="u-187.9" who="#PiotrNowinaKonopka">Mówią niektórzy, że zapadliśmy na dziecięcą chorobę demokracji. Jeśli nawet mają rację, to nie zwalnia nas to od obowiązku szukania środków zaradczych, gdy tylko spostrzeżemy, że stoimy w miejscu lub cofamy się. Chcę się odwołać do pewnej przenośni, która została użyta blisko 4 lata temu w pewnej debacie telewizyjnej, którą, myślę, panie i panowie posłowie pamiętacie. Powiedziano w tej debacie, że podczas gdy inni mkną nowoczesnymi samochodami, my bez sensu i bez większych szans powodzenia pedałujemy na rowerze. Udało nam się zbiorowym wysiłkiem przesiąść z roweru na samochód. I nikt z nas, ale to nikt, nie ma w jego prowadzeniu dostatecznego doświadczenia. Po paru wirażach widać jednak, czy kierowca ma szansę dowieźć nas do celu, czy też rozbije nas na najbliższym drzewie. Obecny poziom konfliktu na najwyższych szczeblach władzy stwarza stan zagrożenia państwa, który przekracza dopuszczalne ryzyko.</u>
          <u xml:id="u-187.10" who="#PiotrNowinaKonopka">Wysoka Izbo! Proszę mi pozwolić skończyć trzema zdaniami. Polsce potrzebny będzie nowy rząd i nowy premier. Trzeba go będzie powołać możliwie jak najszybciej w sposób, który zapewni przyszłe współdziałanie najwyższych władz państwa: prezydenta, rządu i parlamentu. Taka możliwość jest realna i zależy od naszej zdolności przedłożenia interesu ogólnopaństwowego i ogólnospołecznego nad partykularny interes grupowy. Oczekują tego od nas obywatele nie mający bezpośredniego wpływu na toczone w parlamencie gry, lecz przecież ich los zależy od tego, czy potrafimy wznieść się ponad owe gry, czy potrafimy porozumieć się między sobą ponad dzielącymi nas podziałami.</u>
          <u xml:id="u-187.11" who="#PiotrNowinaKonopka">Dla dobra Rzeczypospolitej wnoszę o odwołanie tego rządu.</u>
          <u xml:id="u-187.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#DariuszWójcik">Prezydium Sejmu, po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów, proponuje wysłuchanie w tym punkcie porządku dziennego oświadczeń składanych w imieniu klubów poselskich, które nie powinny trwać dłużej niż 15 minut oraz ewentualnych wystąpień posłów nie zrzeszonych, które nie powinny trwać dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#DariuszWójcik">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#JacekMerkel">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Panie Posłanki, Panowie Posłowie! W imieniu Klubu Liberalno-Demokratycznego składam wniosek formalny, aby debatę w tym punkcie ograniczyć do 5-minutowych wystąpień w imieniu klubu i następnie przeprowadzić głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#DariuszWójcik">Czy w sprawie tego wniosku? Czy pan poseł chce złożyć inny wniosek formalny?</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#JarosławKaczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem przeciwstawić się temu wnioskowi. To jest sprawa pierwszej wagi i nie ma żadnego powodu, żeby ograniczać debatę. Rozważamy tę sprawę późnym wieczorem ze względów, które trudno zrozumieć, ale taka była tutaj decyzja. Mieliśmy ją przecież rozważać jutro od rana. Natomiast, jeśli już rozważamy ją wieczorem, to rozważajmy ją mimo późnej pory w taki sposób, na jaki zasługuje. Powtarzam, to jest sprawa najwyższej wagi. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#JarosławKaczyński">Po drugie, sądzę, że w najwyższym stopniu stosowne jest także wystąpienie prezesa Rady Ministrów, i chciałbym, aby Wysoka Izba mu umożliwiła zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#DariuszWójcik">Chcę tylko poinformować, że jako prowadzący chcę dostosować czas wypowiedzi do limitu czasu wyznaczonego przez Prezydium Sejmu i Konwent Seniorów, a przedłużenie wynika z prośby Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność” o przerwę. Tak więc w tej chwili chcę po prostu przeprowadzić tę sprawę i ogłosić przerwę.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#DariuszWójcik">Czy w sprawie formalnej? Przepraszam bardzo, wcześniej zgłaszał się pan poseł Janusz Korwin-Mikke.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja w związku z wnioskiem Wielce Czcigodnego Kolegi Merkela z Klubu Liberalno-Demokratycznego. Chciałem go uzupełnić o poprawkę - aby przedstawiciele klubów niezależnych i nie zrzeszeni mogli zabrać głos po minucie, dlatego że byłoby niesłuszne, żeby... Jest to poprawka do tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo, czy w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#PiotrWójcik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgłaszam wniosek formalny o to, aby debata nad wnioskiem nie była ograniczona do wystąpień klubowych, żeby wszyscy, którzy chcą zabrać głos, mogli to zrobić.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#JacekMerkel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debata na ten rzeczywiście najważniejszy dla państwa temat trwa od wielu miesięcy, tak że proszę, panie marszałku, o przegłosowanie wniosków formalnych, w tym również mojego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#DariuszWójcik">Umożliwiam zgłaszanie wniosków formalnych, dotyczących tej sprawy, ponieważ mogą być inne wnioski.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo, pan poseł Krzysztof Król.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#KrzysztofKról">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z pewnym zaniepokojeniem wysłuchałem słów pana marszałka o ogłoszeniu przerwy. Moim zdaniem sytuacja jest na tyle poważna, że praktycznie ogłoszenie przerwy jest możliwie dopiero po zrealizowaniu tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, pragnę poinformować, że jestem po prostu konsekwentny i stosuję się do reguł wcześniej ustalonych.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#DariuszWójcik"> Przepraszam bardzo. Nad trybem prowadzenia - co jest w gestii marszałka prowadzącego - nie uważam za stosowne dyskutować. </u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#DariuszWójcik">Czy jeszcze w sprawach wniosków formalnych, dotyczących długości debaty?</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-200.6" who="#DariuszWójcik">Nie widzę, aby zgłaszano dalsze wnioski dotyczące czasu trwania debaty.</u>
          <u xml:id="u-200.7" who="#DariuszWójcik">Proszę państwa, zostało zgłoszonych kilka wniosków alternatywnych. Wybranie wniosków najdalej idących, ustawienie odpowiedniej kolejności głosowania nad nimi, wymaga opracowania wszystkich wniosków, które zostały zgłoszone. W związku z tym proponuję, aby te wnioski zostały przygotowane i rozpatrzone przez Wysoką Izbę jutro.</u>
          <u xml:id="u-200.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-200.9" who="#DariuszWójcik">Idąc dalej, ogłaszam przerwę w obradach.</u>
          <u xml:id="u-200.10" who="#komentarz">(Protesty na sali)</u>
          <u xml:id="u-200.11" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo, tylko w sprawie wniosków dotyczących trybu debaty, procedury - dodatkowe wnioski albo przeciwne do już zgłoszonych.</u>
          <u xml:id="u-200.12" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#KrzysztofKról">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Moim zdaniem sytuacja praktycznie wymaga rozstrzygnięcia w dniu dzisiejszym. Dlatego chciałbym zgłosić formalny wniosek...</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie ma.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, nie ma formalnego wniosku o...</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#komentarz">(Protesty na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Król: Przepraszam, nie chciałem zgłaszać wniosku o to, żeby nie było przerwy. Chciałem zgłosić wniosek o natychmiastowe głosowanie. To jest zupełnie inny wniosek.)</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-202.4" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, tak jak powiedziałem, uzgodnienie wszystkich wniosków, kolejności głosowania nad nimi nastąpi...</u>
          <u xml:id="u-202.5" who="#komentarz">(Protesty na sali)</u>
          <u xml:id="u-202.6" who="#DariuszWójcik">... wniosków dotyczących procedury w tym punkcie porządku dziennego nastąpi po przerwie, którą w tej chwili ogłaszam.</u>
          <u xml:id="u-202.7" who="#komentarz">(Protesty na sali, posłowie uderzają w pulpity)</u>
          <u xml:id="u-202.8" who="#DariuszWójcik">Przepraszam. Ogłaszam...</u>
          <u xml:id="u-202.9" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Król: Inny wniosek, przepraszam, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-202.10" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo, wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#KrzysztofKról">Panie Marszałku! Zgłaszam inny wniosek formalny!</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#KrzysztofKról">Porządek dzienny ustala Prezydium Sejmu w porozumieniu z Konwentem Seniorów. Zgłaszam wniosek o natychmiastowe zwołanie posiedzenia Prezydium Sejmu i Konwentu Seniorów i ogłoszenie przerwy wyłącznie na czas odbycia tego spotkania.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#komentarz">(Protesty na sali)</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Po przerwie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#DariuszWójcik">Ogłaszam półgodzinną przerwę do godz. 23.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 22 min 28 do godz. 23 min 28)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#AndrzejKern">Proszę o zajmowanie miejsc. Proszę wszystkich, którzy są w kuluarach, na salę, ponieważ rozpoczniemy od głosowania, tak że obecność państwa jest niezbędna.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#AndrzejKern">Uzyskałem przed chwileczką od kolegi posła sekretarza informację, że teraz podobno w telewizji jest transmitowane przemówienie pana premiera. Czy państwo wyrażacie zgodę, żebyśmy przedłużyli jeszcze przerwę?</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#komentarz">(Protesty na sali)</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Osiatyński: Już skończył.)</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Pan premier już skończył.)</u>
          <u xml:id="u-205.5" who="#AndrzejKern">Skończył, tak? Dobrze, słyszę, że to wystąpienie zostało już zakończone.</u>
          <u xml:id="u-205.6" who="#AndrzejKern">Proszę bardzo o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-205.7" who="#AndrzejKern">Proszę bardzo o przerwanie rozmów, czas płynie.</u>
          <u xml:id="u-205.8" who="#AndrzejKern">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-205.9" who="#AndrzejKern">Pragnę poinformować, że decyzja marszałka Wójcika o przerwaniu obrad i odłożeniu ich do jutra była wynikiem tego, że według naszych uzgodnień obrady miały zakończyć się o godz. 22. Ponieważ na posiedzeniu Konwentu Seniorów nie uzyskaliśmy consensusu co do tego, czy obrady mają trwać czy mają być przerwane, poddam pod głosowanie to, czy mamy dzisiaj kontynuować obrady.</u>
          <u xml:id="u-205.10" who="#AndrzejKern">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-205.11" who="#AndrzejKern">Kto z posłanek i posłów jest za tym, aby obrady w dniu dzisiejszym były kontynuowane, proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku.</u>
          <u xml:id="u-205.12" who="#AndrzejKern">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-205.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-205.14" who="#AndrzejKern">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-205.15" who="#AndrzejKern">Stwierdzam, że 267 głosami przeciwko 101, przy 26 posłach wstrzymujących się od głosu Wysoka Izba postanowiła obrady kontynuować.</u>
          <u xml:id="u-205.16" who="#AndrzejKern">Prezydium Sejmu, w porozumieniu z Konwentem Seniorów, proponuje, aby w debacie na temat omawianych punktów porządku dziennego wystąpienia klubowe trwały 15 minut, natomiast wystąpienia posłów nie zrzeszonych 5 minut. W tej sprawie został osiągnięty consensus.</u>
          <u xml:id="u-205.17" who="#AndrzejKern">Zapytuję, czy ktoś chce zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-205.18" who="#AndrzejKern">Proszę bardzo, pan poseł Jacek Merkel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#JacekMerkel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ponawiam zgłoszony przed przerwą wniosek formalny, aby debatę nad tym punktem ograniczyć do 5-minutowych wystąpień w imieniu klubu i bezpośrednio po tym głosować.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#AndrzejKern">Głos ma pan poseł Stefan Niesiołowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#StefanNiesiołowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgłaszam sprzeciw. Rozumiem, że poseł Merkel jest członkiem klubu Kongresu Liberalno-Demokratycznego, którego przedstawiciel był w Konwencie Seniorów. Jeżeli Konwent Seniorów osiągnął w tej sprawie consensus, to to jest, rozumiem,...</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#komentarz">(Protesty na sali)</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#StefanNiesiołowski">... wystąpienie indywidualne, sprzeczne z ustaleniami przyjętymi przez wszystkie kluby na sali i w związku z tym jestem za tym, żeby uszanować decyzję Konwentu Seniorów, a więc reprezentantów wszystkich panów posłów i pań posłanek na tej sali. To jest tyle, jeśli chodzi o wszystkich. To jest tyle, jeśli chodzi o formalną stronę.</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#StefanNiesiołowski">Jest jeszcze strona merytoryczna. Rozumiem, że jest pewna dość liczna grupa, która chciałaby, nie zwracając uwagi na formę, na nic, jak najszybciej osiągnąć swój cel polityczny i swój zamysł. To jest oczywiście normalne. Zwracam uwagę, że są to często ci sami koledzy, którzy przy innych okazjach tak bardzo zabiegają o pewną elegancję. Prosiłbym, żeby w tej ważnej sprawie uszanować, dać możliwość wypowiedzenia się kolegom na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-208.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#komentarz">(Zgłasza się poseł Piotr Wójcik)</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#AndrzejKern">Nie udzielam głosu.</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#AndrzejKern">Było wystąpienie pana posła Jacka Merkela, było wystąpienie pana posła Stefana Niesiołowskiego. Nie udzielam głosu w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-209.4" who="#AndrzejKern">Poddam pod głosowanie...</u>
          <u xml:id="u-209.5" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-209.6" who="#AndrzejKern"> Nie udzielam głosu.</u>
          <u xml:id="u-209.7" who="#AndrzejKern">Poddam pod głosowanie w pierwszej kolejności wniosek złożony przez Prezydium Sejmu w porozumieniu z Konwentem Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-209.8" who="#AndrzejKern">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-209.9" who="#AndrzejKern">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem wniosku Prezydium Sejmu i Konwentu Seniorów, aby wystąpienia klubowe trwały 15 minut, natomiast wystąpienia posłów nie zrzeszonych 5 minut, proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku.</u>
          <u xml:id="u-209.10" who="#AndrzejKern">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-209.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-209.12" who="#AndrzejKern">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-209.13" who="#AndrzejKern">Stwierdzam, że 243 głosami przeciwko 147, przy 14 posłach wstrzymujących się od głosu wniosek Prezydium Sejmu i Konwentu Seniorów został odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-209.14" who="#AndrzejKern">Przechodzimy do głosowania nad wnioskiem zgłoszonym przez pana posła Jacka Merkela, który proponuje, aby wystąpienia klubowe trwały 5 minut. Tak zrozumiałem.</u>
          <u xml:id="u-209.15" who="#AndrzejKern">Czy dobrze, panie pośle? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-209.16" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Zgłosiłem poprawkę do tego wniosku.)</u>
          <u xml:id="u-209.17" who="#AndrzejKern">Istotnie, proszę o wybaczenie. Pan poseł Janusz Korwin-Mikke w swoim czasie, tuż po wniosku pana posła Jacka Merkela, składał wniosek, aby posłowie nie zrzeszeni mogli przemawiać przez jedną minutę.</u>
          <u xml:id="u-209.18" who="#AndrzejKern">W tej sytuacji poddam najpierw pod głosowanie wniosek pana posła...</u>
          <u xml:id="u-209.19" who="#komentarz">(Poseł Jacek Merkel: Przyjmuję to, proszę to traktować jako jeden wniosek.)</u>
          <u xml:id="u-209.20" who="#AndrzejKern">Dziękuję bardzo. Jest to...</u>
          <u xml:id="u-209.21" who="#komentarz">(Poseł Piotr Wójcik się zgłasza)</u>
          <u xml:id="u-209.22" who="#AndrzejKern">Panie pośle, nie udzielam głosu, w tej chwili trwa głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-209.23" who="#komentarz">(Poseł Piotr Wójcik: Tak jak pan poseł Merkel zgłosiłem wniosek w sprawie głosowania, nie został uwzględniony.)</u>
          <u xml:id="u-209.24" who="#AndrzejKern">Przepraszam, zaraz to sprawdzę.</u>
          <u xml:id="u-209.25" who="#AndrzejKern">Istotnie, pan poseł Piotr Wójcik składał wniosek o to, aby wystąpienia były nie ograniczone w czasie. Ponieważ jest to wniosek dalej idący niż uzgodniony przed chwilą wniosek zgłoszony przez dwóch panów posłów, istotnie poddam go pod głosowanie, a pana posła przepraszam. Potwierdziło się to, że istotnie był zgłoszony taki wniosek.</u>
          <u xml:id="u-209.26" who="#AndrzejKern">Kto z posłanek i posłów jest za uwzględnieniem wniosku pana posła Piotra Wójcika, aby wystąpienia w debacie nad tymi punktami porządku dziennego były nie ograniczone w czasie, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-209.27" who="#AndrzejKern">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-209.28" who="#AndrzejKern">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-209.29" who="#AndrzejKern">Stwierdzam, że 259 głosami przeciwko 118, przy 24 posłach wstrzymujących się od głosu, wniosek pana posła Wójcika nie został uwzględniony.</u>
          <u xml:id="u-209.30" who="#AndrzejKern">Przystępujmy więc do głosowania nad ostatnim wnioskiem. Myślę, że traktujemy go równoważnie. Jest to wniosek pana posła Merkela i pana posła Korwin-Mikke, aby wystąpienia klubowe trwały po 5 minut, a wystąpienia posłów nie zrzeszonych po 1 minucie.</u>
          <u xml:id="u-209.31" who="#AndrzejKern">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za uwzględnieniem tego wniosku, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-209.32" who="#AndrzejKern">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-209.33" who="#AndrzejKern">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-209.34" who="#AndrzejKern">Stwierdzam, że 270 głosami przeciwko 102, przy 27 posłach wstrzymujących się od głosu, wniosek panów posłów został przez Wysoką Izbę uwzględniony.</u>
          <u xml:id="u-209.35" who="#AndrzejKern">Otwieram debatę i udzielam głosu...</u>
          <u xml:id="u-209.36" who="#komentarz">(Poseł Stefan Niesiołowski: Wniosek formalny!)</u>
          <u xml:id="u-209.37" who="#AndrzejKern">Proszę bardzo, pan poseł Ryszard Czarnecki, rozumiem, że w sprawie formalnej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#RyszardCzarnecki">Tak. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę zgłosić wniosek formalny w imieniu mojego klubu. W imieniu Klubu Parlamentarnego Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego zgłaszam wniosek o udzielenie nam, zgodnie z tymczasowym regulaminem Sejmu, półgodzinnej przerwy.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#komentarz">(Wesołość i oklaski na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#AndrzejKern">Muszę podjąć oczywiście decyzję, ale...</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#AndrzejKern">Przepraszam bardzo, mimo iż jest taka tradycja, że na żądanie klubu przerwy udzielamy, stwierdzam, iż przerwa trwała wystarczająco długo i wniosku tego nie uwzględniam.</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-211.4" who="#AndrzejKern"> Nie udzielam, panie pośle, głosu w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-211.5" who="#komentarz">(Poseł Stefan Niesiołowski: Ale uzasadnienie dodatkowe.)</u>
          <u xml:id="u-211.6" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-211.7" who="#AndrzejKern">Nie udzielam głosu w tej sprawie,...</u>
          <u xml:id="u-211.8" who="#komentarz">(Posłowie uderzają w pulpity)</u>
          <u xml:id="u-211.9" who="#AndrzejKern">... proszę nie zakłócać przebiegu obrad.</u>
          <u xml:id="u-211.10" who="#komentarz">(Poseł Marek Jurek:Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-211.11" who="#AndrzejKern">Nie, nie, proszę o wybaczenie, ale przerwy w tej sytuacji nie mogę udzielić, dlatego że przerwa trwała wystarczająco długo i nie ma powodów do uwzględnienia tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-211.12" who="#AndrzejKern">Koniec wystąpień na ten temat. Jako pierwszemu w kolejności udzielam głosu panu posłowi Adamowi Słomce, który zabierze głos w imieniu Konfederacji Polski Niepodległej. Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#AdamSłomka">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam przyjemność po raz pierwszy przemawiać przed tą Izbą w imieniu mojego klubu,...</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Cisza, cisza.)</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#AdamSłomka">... być może ostatni,...</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-212.4" who="#AdamSłomka">... jeżeli ten Sejm niebawem się rozwiąże.</u>
          <u xml:id="u-212.5" who="#AdamSłomka">Chcę w imieniu Konfederacji Polski Niepodległej powiedzieć, że mamy oczywiście stosunek krytyczny do tego rządu w sprawach politycznych, bo przecież nie jest to rząd przełomu; na pewno w sprawach gospodarczych, bo przecież od początku nie zgadzaliśmy się na ten projekt budżetu. Nie zgadzamy się w wielu rzeczach, ale nie chciałbym tutaj o tym mówić.</u>
          <u xml:id="u-212.6" who="#AdamSłomka">Chcę powiedzieć, że klub Konfederacji Polski Niepodległej będzie głosował za odwołaniem rządu przede wszystkim z powodów moralnych.</u>
          <u xml:id="u-212.7" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-212.8" who="#AdamSłomka">Wysoka Izbo! W ciągu ostatnich kilku dni miały miejsce fakty, które są zupełnie bulwersujące i to właśnie przede wszystkim z powodów moralnych. W trakcie rozmów wtorkowych o poszerzeniu koalicji rządowej — zaproszono właśnie Konfederację do tych rozmów — minister spraw wewnętrznych poprosił członka władz najwyższych KPN, członka delegacji, która prowadziła te rozmowy, i na osobności poinformował go, iż przywódca Konfederacji jest agentem Służby Bezpieczeństwa, wywierając w ten sposób presję na przebieg rozmów.</u>
          <u xml:id="u-212.9" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest prawda.)</u>
          <u xml:id="u-212.10" who="#AdamSłomka">Chcę również poinformować, że dzisiaj udostępniono mnie oraz posłowi Michałowi Janiszewskiemu wszystkie te dokumenty, które miały rzekomo świadczyć o współpracy Leszka Moczulskiego ze Służbą Bezpieczeństwa - 600 stron maszynopisu i rękopisu - w siedzibie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i chcę powiedzieć, iż nie ma tam niczego, co by w najmniejszym stopniu dawało podstawę do twierdzenia, że Leszek Moczulski był współpracownikiem Służby Bezpieczeństwa. Panowie z rządu, mieliście pełną świadomość tego faktu i jest rzeczą obrzydliwą moralnie, iż podejmowaliście przez ostatnich kilkadziesiąt godzin próby wyłączenia przewodniczącego KPN z życia politycznego, uzyskania głosów KPN poprzez zmianę władz statutowych, że robiliście rzeczy nie tylko politycznie obrzydliwe, ale moralnie niegodziwe.</u>
          <u xml:id="u-212.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Hańba.)</u>
          <u xml:id="u-212.12" who="#AdamSłomka">I z tych powodów, mimo iż przecież reprezentujecie centroprawicę, formację nam zbliżoną...</u>
          <u xml:id="u-212.13" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-212.14" who="#AdamSłomka"> Tak, taka jest prawda. Jeszcze dzisiaj do godziny 20 czułem na pewno większą przyjaźń do was, niźli do tamtej strony sali, ale po tym, co zobaczyłem... </u>
          <u xml:id="u-212.15" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-212.16" who="#AdamSłomka">Ale po tym, co zobaczyłem,...</u>
          <u xml:id="u-212.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-212.18" who="#AdamSłomka">...muszę powiedzieć, iż komuniści w stanie wojennym nie posuwali się do tak obrzydliwych metod, do jakich się tutaj posunięto.</u>
          <u xml:id="u-212.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-212.20" who="#komentarz">‍(Głos z sali: To jest skandal.)</u>
          <u xml:id="u-212.21" who="#AdamSłomka">W związku z tym Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej będzie głosował za dymisją rządu, za odwołaniem premiera i za tym, aby pociągnąć do odpowiedzialności karnej i cywilnej w stosownym trybie osoby odpowiedzialne za taką manipulację, gdzie piękną ideę rozliczenia przeszłości współpracowników SB użyto do celów koniunkturalnych. Mamy tylko nadzieję, że ta sprawa nie została przez was zaprzepaszczona i będzie sensownie dokończona.</u>
          <u xml:id="u-212.22" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#AndrzejKern">W imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej głos zabierze pan poseł Aleksander Kwaśniewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#AleksanderKwaśniewski">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej konsekwentnie krytycznie oceniał działalność i programy przedkładane przez rząd pana Jana Olszewskiego. Nasze oceny, niestety, potwierdziły się - nie było programów, były słowa, brakowało czynów, brakowało sił sprawczych, brakowało w końcu odpowiednich fachowych ludzi, którzy potrafiliby wszystkie głośno wypowiadane zamierzenia zrealizować.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#AleksanderKwaśniewski">Miał być to rząd nadziei, był to rząd beznadziejny. Sojusz Lewicy Demokratycznej będzie głosował za dymisją rządu premiera Olszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#AndrzejKern">W imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego głos zabierze pan poseł Stanisław Kalemba, przygotuje się pan poseł Stefan Niesiołowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#StanisławKalemba">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego stoi dziś przed bardzo trudnym i nie mniej odpowiedzialnym zadaniem, jak w grudniu ubiegłego roku.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#StanisławKalemba">Wtedy poparliśmy obecny rząd. Nie kierowały nami żadne względy koniunkturalne. Uznaliśmy, że w tamtym czasie Polsce potrzebny był rząd - niezależnie od tego, czy będzie on bardzo dobry, dobry czy nawet zły. W przeciwnym razie groził nam polityczny chaos. Nie było wtedy innej alternatywy, która uwzględniałaby oczekiwania społeczne, sformułowane w sposób dobitny w wyniku wyborów.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#StanisławKalemba">Udzielając rządowi poparcia w grudniu ub. r. prezes naszego stronnictwa kolega Waldemar Pawlak powiedział: „Głosując przeciwko dymisji pana Olszewskiego Polskie Stronnictwo Ludowe stworzyło możliwość oparcia rządu na stabilnej większości w Sejmie oraz — co chcę w tym miejscu z całą siłą podkreślić — możliwość wypracowania poprawnych relacji z prezydentem”.</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#StanisławKalemba">Obu tym kwestiom przypisywaliśmy znaczenie fundamentalne. Nie może dobrze funkcjonować państwo demokratyczne, jeśli rząd pozostaje w otwartym konflikcie z prezydentem pochodzącym z tej samej formacji politycznej oraz jeśli rząd nie ma za sobą ustabilizowanego poparcia ugrupowań politycznych.</u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#StanisławKalemba">Dziś, po 6 miesiącach, z całą odpowiedzialnością, bez cienia złośliwości, a z wielką troską i żalem, można powiedzieć, że rząd Jana Olszewskiego nie wykorzystał tych możliwości. Przeciwnie, konflikt z prezydentem przybrał postać, która kompromituje nas w oczach całego świata.</u>
          <u xml:id="u-216.5" who="#StanisławKalemba">W tym samym przemówieniu wygłoszonym w dniu 23 grudnia prezes Pawlak powiedział także: „Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego uważa, że pilnym zadaniem jest skonstruowanie koalicji, której skład i wielkość zapewnią wysoki poziom merytoryczny i siłę rządu”. Powiedzieliśmy zatem w sposób jednoznaczny i nie budzący żadnych wątpliwości, że nasze poparcie dla tego rządu nie oznacza, iż odcinamy sobie możliwość poszukiwania innych, lepszych rozwiązań. Rozwiązań tych poszukiwaliśmy w całym tym okresie. Początkowo przez aktywny udział w rozmowach dziesiątki, a ostatnio przez pozytywny stosunek do rządu do czasu odmówienia mu poparcia przez Konfederację Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-216.6" who="#StanisławKalemba">Równocześnie po utworzeniu tzw. małej koalicji uznaliśmy, że powstały warunki do uproszczenia sceny politycznej i stworzenia dwóch silnych, równoważących się a zarazem współdziałających ze sobą, ugrupowań. Jednego o charakterze liberalnym i drugiego o charakterze ludowo-chrześcijańskim. Stąd wzięła się nasza inicjatywa zawarcia porozumienia ze Zjednoczeniem Chrześcijańsko-Narodowym i Porozumieniem Ludowym. Inicjatywa ta spotkała się ze zrozumieniem. Porozumienie między klubami zostało parafowane w zeszłym tygodniu. Wczoraj nasz klub zatwierdził je. Podpisując to porozumienie, jego sygnatariusze nie przesądzili, czy pełną trójką pozostaniemy w rządzie Jana Olszewskiego, czy wejdziemy do jakiegoś innego rządu. Określiliśmy natomiast program, który rząd powinien realizować. Ustaleń programowych dotrzymamy.</u>
          <u xml:id="u-216.7" who="#StanisławKalemba">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! W dniu dzisiejszym sytuacja przedstawia się w sposób następujący. Rząd Jana Olszewskiego nie cieszy się poparciem pana prezydenta, a z publicznych wypowiedzi prezydenta wynika, że nie ma żadnych szans na przezwyciężenie tego stanu. Po niepowodzeniu rozmów z Konfederacją Polski Niepodległej rządu tego nie popiera też stabilna większość w Sejmie. Także tego stanu nie można w najbliższym czasie przezwyciężyć. Równocześnie zarysowała się realna szansa na stworzenie układu koalicyjnego, który zyskałby poparcie prezydenta oraz dysponowałby wyraźną większością w Sejmie. Mamy wreszcie w pamięci powtarzane wielokrotnie przez premiera Jana Olszewskiego słowa, że losy swego rządu uzależnia m.in. od tego, czy w trybie demokratycznym powstanie dla niego realna i lepsza alternatywa. Według nas alternatywa taka powstała.</u>
          <u xml:id="u-216.8" who="#StanisławKalemba">Dlatego dzisiaj, w imię tej lepszej alternatywy klub nasz będzie głosował za odwołaniem tego rządu. Nie oznacza to w żadnym wypadku, że podzielamy wszystkie argumenty krytyczne, jakie wysuwa przeciwko niemu opozycja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#AndrzejKern">Panie pośle, bardzo przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Kalemba: Już kończę.)</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#AndrzejKern">Pan głosował również ze swoim klubem, żeby wystąpienia trwały 5 minut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#StanisławKalemba">Już kończę.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#StanisławKalemba">Rozumiemy także dobrze powody, dla których w tym głosowaniu najprawdopodobniej nie będą z nami zgodni posłowie Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego oraz Porozumienia Ludowego. Jesteśmy jednak przekonani, że ta różnica nie podważy przyjętych przez nas ustaleń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#AndrzejKern">Proszę naprawdę już kończyć, panie pośle, dlatego że limit czasu jest już bardzo przekroczony.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#StanisławKalemba">Uważamy bowiem, że uproszczenie sceny politycznej, stworzenie nowego układu koalicyjnego oraz wspólne rozwiązywanie najtrudniejszych problemów jest w tej chwili dla Polski sprawą najważniejszą. Takich rozwiązań oczekuje ponoszący nadmierne wyrzeczenia naród.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#AndrzejKern">Głos ma pan poseł Stefan Niesiołowski w imieniu Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego. Przygotuje się pan poseł Jarosław Kaczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#StefanNiesiołowski">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Ograniczony czasem, chciałem zwrócić uwagę tylko na kilka najważniejszych spraw. Oczywiście, że Klub Parlamentarny Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego, w imieniu którego mam zaszczyt przemawiać, będzie głosował przeciwko odwołaniu rządu Jana Olszewskiego. Wniosek o dymisję tego rządu traktujemy - przykro mi to powiedzieć - jako przejaw nieodpowiedzialności i jako krok w kierunku destabilizacji państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#StefanNiesiołowski">Będziemy głosowali tak dlatego, że jest to rząd autentycznego, a nie deklaratywnego antykomunizmu. Jest to rząd odejścia od „okrągłego stołu”, odejścia od „grubej kreski”, odejścia od tego wszystkiego, przeciwko czemu wielu panów na tej sali wielokrotnie zabierało głos.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#StefanNiesiołowski">I jeżeli dzisiaj, w trzecią rocznicę wyborów, tak się przypadkowo złożyło, mam zaszczyt przemawiać w parlamencie wolnej Polski, to chciałem powiedzieć, że jest to jakby symboliczny powrót - oczywiście ze wszystkimi zmianami, ale, niestety, jest tu element powrotu — do kontraktu „okrągłego stołu”. Tego Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe nigdy nie poprze.</u>
          <u xml:id="u-222.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-222.6" who="#StefanNiesiołowski">Panie i Panowie Posłowie! Chciałem wyraźnie zapytać: w imię czego właściwie, panowie, ta tzw. mała koalicja plus koalicjanci — bardzo dziwni i bardzo różnorodni i sądząc z oklasków, bardzo heterogeniczni, a sądząc z zachowania na posiedzeniu Konwentu Seniorów i z głosowania później, kiedy już podeptane zostało ustalenie przyjęte na posiedzeniu Konwentu Seniorów, bardzo nierzetelni — sięgacie po władzę? Co macie do zaproponowania? Czego właściwie chcecie? W wystąpieniu posła Nowiny-Konopki...</u>
          <u xml:id="u-222.7" who="#komentarz">(Protesty na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#AndrzejKern">Proszę o spokój!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#StefanNiesiołowski">W wystąpieniu posła Nowiny-Konopki...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#AndrzejKern">Przepraszam, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#AndrzejKern">Bardzo proszę o spokój. Kontroluję, czy poseł nie przekracza granic dobrych obyczajów. Dotąd tego nie stwierdziłem. Proszę więc o spokojne wysłuchanie wystąpienia do końca.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#AndrzejKern">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#StefanNiesiołowski">W wystąpieniu pana posła Nowiny-Konopki słyszałem wiele frazesów, mniej lub bardziej sympatycznie brzmiących i mniej lub bardziej ogólnikowych. Nie rozumiem, co właściwie ma on do zaproponowania. Ja te wszystkie głosy krytyki rozumiem, ale nie wiem, po co właściwie, w imię czego ta koalicja sięga po władzę.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#StefanNiesiołowski">I jeszcze jedno. Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe uważa, podobnie jak wielu kolegów na tej sali, że najistotniejsze są kwestie gospodarcze, że najistotniejsze jest to, co się wiąże z ekonomią. To jest realne. I właśnie ten rząd ma na swoim koncie konkretne osiągnięcia gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#StefanNiesiołowski">Istnieją pierwsze sygnały wychodzenia z recesji. Został zatrzymany spadek produkcji. Nie rośnie inflacja. Mamy dodatnie saldo handlu zagranicznego. Jest mniejszy od planowanego deficyt budżetowy w pierwszych 4 miesiącach br. To są pewne realne osiągnięcia. One jeszcze są dla społeczeństwa nieodczuwalne, one są jeszcze tylko pewnymi sygnałami, ale są to osiągnięcia realne. W imię tych właśnie osiągnięć, w imię tego jakby pierwszego kroku, pierwszego sygnału powstrzymania recesji, z tych powodów uważamy przerywanie pracy tego rządu w obecnej chwili za krok nierozsądny i nieodpowiedzialny.</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#StefanNiesiołowski">Nie chcę wdawać się w polemikę w kategoriach centroprawicy, w kategoriach lewicy, w kategoriach prawicy. Nie chcę ustawiać swoich przeciwników w tym wymiarze. Nie chcę w żadnym razie i w żadnej sytuacji podejmować wątku, i nie będę go podejmował, który tutaj kolega z KPN był łaskaw nam zaserwować. Nie chcę w tych kategoriach dyskutować z różnych powodów, także i moralnych, chociaż to słowo może niewiele dziś znaczy. Uważam jednak, że ten rząd jest rządem, który nie uległ politycznemu szantażowi, który nie prowadził żadnych przetargów w kwestii budżetu, który po prostu wykazał się konsekwencją, godnością, prawdomównością i rzetelnością. Z tego powodu jest to rząd, który, moim zdaniem, może być zastąpiony - mówię to z całą odpowiedzialnością - tylko rządem gorszym i dlatego moja partia ten rząd popiera.</u>
          <u xml:id="u-226.5" who="#StefanNiesiołowski">Chciałem powiedzieć także, że rozumiem stanowisko Unii Demokratycznej, którą to partię zawsze uważałem za partię odpowiedzialną. Rozumiem to stanowisko tak, jak to sformułował pan poseł Rokita w swoim wywiadzie z 7 marca, cytuję za pismem „Nowy Świat”: „Każda próba obalenia rządu przy braku alternatywnej koalicji byłaby awanturnictwem politycznym, do którego Unia Demokratyczna ręki nie przyłoży”. Rozumiem, że dziś panowie uważacie, że sytuacja się zmieniła i że taką koalicją dysponujecie. To przynajmniej jest jasno powiedziane. Moim zdaniem, popełniacie błąd polityczny i Polska tego błędu politycznego wam nie zapomni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#AndrzejKern">Panie Pośle! Proszę kończyć, limit czasu jest przekroczony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#StefanNiesiołowski">Chciałem powiedzieć jeszcze jedno zdanie. Dziękując panu premierowi za wszystko, dziękując panu premierowi za jasną, konsekwentną postawę, za zerwanie z komunistycznym dziedzictwem, za przekreślenie tych wszystkich przeklętych komunistycznych recydyw i reliktów, które pozostały, chciałem powiedzieć, że nie jest tak, jak pan poseł z PSL był łaskaw powiedzieć. Panowie! No, bądźmy na miły Bóg uczciwi. Jeżeli mamy dyskutować rzetelnie, dyskutujmy uczciwie. To, co dzisiaj robicie, to zerwanie porozumienia trzech klubów, z waszej strony, i także za to weźcie odpowiedzialność na siebie.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#AndrzejKern">Głos zabierze pan poseł Jarosław Kaczyński w imieniu Porozumienia Centrum. Przygotuje się pan poseł Bogdan Borusewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#JarosławKaczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejsza debata nie jest debatą nad takim czy innym rządem, nie jest debatą zwykłą - w demokracji rządy zmieniają się niekiedy często - jest to debata mimo tych ograniczeń, mimo tych 5 minut, o Polsce.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#JarosławKaczyński">Ten kontekst, od którego nie uciekniemy, który stworzyły wydarzenia ostatnich godzin, właśnie o tym decyduje. Nie uciekniemy przed tym, że wielka część społeczeństwa będzie traktowała ten akt, który za chwilę będzie miał miejsce, jako akt skierowany przeciwko działaniom koniecznym z punktu widzenia fundamentalnych, podstawowych interesów państwa.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#JarosławKaczyński">Żadne normalne państwo nie może tolerować w swoich władzach, w swoim parlamencie, w swoich strukturach ludzi, którzy byli agentami w istocie obcych służb specjalnych.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-230.4" who="#JarosławKaczyński"> I żadne tłumaczenia, żadne frazesy o interesie państwa, które tutaj padały, tego faktu nie uchylą. </u>
          <u xml:id="u-230.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-230.6" who="#JarosławKaczyński">Żadne imponujące większości, żadne przedziwne koalicje, w ramach których na przykład partia liberalna łączy się z partią, której przywódca niedawno z tej trybuny tłumaczył, że podręczniki ekonomii pisane w Moskwie - steki bzdur - i podręczniki pisane na Zachodzie są równie nieprawdziwe.</u>
          <u xml:id="u-230.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-230.8" who="#JarosławKaczyński">Mowa była także w uzasadnieniu wniosku o odwołanie rządu o sporach między panem prezydentem a rządem. Otóż tak, były takie spory. Jest tylko pytanie, jaka była ich przyczyna. Jest pytanie, czy pewne instytucje, instytucje spersonalizowane, mają być oceniane niezależnie od faktów czy w zgodzie z faktami. Zdaje się, że wielka część tej Izby uważa, że powinny być oceniane niezależnie od faktów. Otóż my nigdy z tego rodzaju poglądem, poglądem, który godzi w demokrację, który odbiera temu najwyższemu dzisiaj w Polsce ciału prawo do oceny innych instytucji państwowych, się nie pogodzimy.</u>
          <u xml:id="u-230.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-230.10" who="#JarosławKaczyński">W końcu sprawa najważniejsza, sprawa merytorycznej oceny tego rządu. Padały tutaj słowa brutalnej krytyki. Z całą pewnością - mogę się zgodzić z posłem Nowiną-Konopką - nikt nie jest dzisiaj doświadczonym kierowcą tego świeżo skonstruowanego samochodu. To z całą pewnością prawda. Ale jeśli tę prawdę uwzględnić, jeśli porównać osiągnięcia tego rządu z osiągnięciami rządów poprzednich, to wybaczcie państwo, ale nie ma tutaj powodów do wstydu.</u>
          <u xml:id="u-230.11" who="#JarosławKaczyński">Była już mowa o sytuacji gospodarczej, która się w jakiś tam sposób poprawia. Była mowa o budżecie, który został przygotowany bez kompromisów i dla którego nie ma żadnej alternatywy. Jest plan społeczno-gospodarczy Jerzego Eysymontta, dla którego też nie ma w tej chwili żadnej alternatywy. Z całą pewnością nie sytuacja gospodarcza, nie polityka gospodarcza spowodowały atak na ten rząd. Co do tego nie można mieć najmniejszych wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-230.12" who="#JarosławKaczyński">Byliśmy, Wysoka Izbo, zawsze za rządem szerokiej koalicji, ale jeśli koledzy z Kongresu Liberalno-Demokratycznego, z Unii Demokratycznej uważali, że ta koalicja ma w naszym mniemaniu powstrzymać proces przebudowy albo, użyję tutaj tak nie lubianego przez was słowa, dekomunizacji Polski, to było to nieporozumienie, wielkie nieporozumienie. W żadnym razie tak tej koalicji nie rozumieliśmy.</u>
          <u xml:id="u-230.13" who="#JarosławKaczyński">Nie rozumieliśmy jej tak dlatego, że proces dekomunizacji jest wielką, i można powiedzieć ciągle zwiększającą się, potrzebą tak tego kraju, jak i innych krajów postkomunistycznych. Jest to proces, który może być współorganizowany przez tę Izbę, o którym ta Izba może współdecydować, ale też jest to proces, o którym zdecyduje przede wszystkim społeczeństwo; społeczeństwo, które nas tutaj obserwuje; społeczeństwo, które zadecyduje o tym, że - chociaż wiemy, z kim mamy do czynienia, i wiemy, że dla zatrzymania tego procesu mogą być zastosowane różne, w tym także tak zwane administracyjne środki - jednak tego procesu powstrzymać się nie da. On się już zaczął - w ciągu tych ostatnich kilku miesięcy, a może szczególnie w ciągu ostatnich kilku dni.</u>
          <u xml:id="u-230.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#AndrzejKern">Głos ma pan poseł Bogdan Borusewicz w imieniu Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność”. Przygotuje się pan poseł Józef Frączek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#BogdanBorusewicz">Klub mój z zaskoczeniem obserwuje rozwój wypadków. Z zaskoczeniem, ponieważ jeszcze niedawno wydawało się, że wszyscy albo przynajmniej znaczna część z nas wyznaje te same i podobne ideały. To, co się dzieje w tej chwili, obniża prestiż wszystkich instytucji - obniża prestiż Sejmu, obniża prestiż prezydenta, obniża prestiż rządu. Nasz klub, zdając sobie z tego sprawę, podjął wysiłki negocjacyjne. Spotykaliśmy się i rozmawialiśmy z panem premierem, z panem prezydentem. Niestety z żalem trzeba stwierdzić, że wysiłki te zakończyły się niepowodzeniem.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#BogdanBorusewicz">Nie jesteśmy przeciwko panu prezydentowi, ale nie przedstawiono nam alternatywy takiej, którą byśmy mogli zaakceptować, nie przedstawiono nam alternatywy - nowego premiera i nowego rządu. W związku z tym posłowie naszego klubu wstrzymają się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#AndrzejKern">Głos zabierze pan poseł Józef Frączek z Porozumienia Ludowego. Przygotuje się pan poseł Stefan Pastuszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#JózefFrączek">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Czasy, w których była pogoda dla agentów Służby Bezpieczeństwa, a administracja państwowa w ogóle nie panowała nad granicami państwa polskiego są nam dobrze znane. Zapisały się one w historii aferą alkoholową, zapisały się w historii państwa polskiego niszczeniem, z premedytacją, przemysłu zbrojeniowego. Nam, rolnikom, zapisały się dodatkowo, gdyż po raz pierwszy władza wybrana w sposób demokratyczny pod Mławą przeciwko nam, rolnikom, użyła swojej siły. Dlatego rząd premiera Jana Olszewskiego powitaliśmy jako rząd nadziei i w dalszym ciągu w tym rządzie pokładamy nadzieję. Dlatego będziemy głosowali przeciwko odwołaniu rządu premiera Jana Olszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#AndrzejKern">W imieniu Klubu Poselskiego „Chrześcijańska Demokracja” głos zabierze pan poseł Stefan Pastuszewski. Przygotuje się pan poseł Ryszard Bugaj.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#AndrzejKern">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#StefanPastuszewski">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Panie Premierze! Panie i Panowie Posłowie! Rząd Jana Olszewskiego, któremu recesja gospodarcza oraz rozchwiana rzeczywistość społeczna i polityczna nie pozwalają spokojnie pracować, godzien jest poparcia co najmniej z następujących powodów.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#StefanPastuszewski">Konsekwentnie rozwija swój program dojścia do społecznej gospodarki rynkowej. Są już realne symptomy wychodzenia z recesji, a nawet spadku bezrobocia. Rząd w sposób wymierny zmierza do bardziej równomiernego niż dotąd rozłożenia ciężaru kryzysu. Zasady liberalizmu gospodarczego umiejętnie łączy z osłoną socjalną. Mimo oparcia o konkretne ugrupowania polityczne, rząd zajmuje pozycję ponadpartyjną, zmierza do jednoczenia wszystkich Polaków w pracy dla wspólnego dobra. Powściągając naiwne zauroczenie neoliberałów Zachodem, rząd wzmacnia pozycję Polski jako partnera, a nie jako ubogiego petenta w wymianie handlowej. Wbrew niepokojom właśnie ta zdecydowana obrona pozycji Polski zyskuje szacunek, ale i konkretne zapowiedzi pomocy. Gdyby jeszcze oczyścić naszą politykę zagraniczną z układnej dyplomacji parkietowej, to doszłoby do jeszcze bardziej widocznej poprawy naszej pozycji na arenie międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#StefanPastuszewski">Rząd na zlecenie parlamentu dynamizuje przemiany systemowe, między innymi zrywając z pępowiną „okrągłego stołu”, który był bez wątpienia historycznie uzasadniony, ale obecnie jest już kulą u nogi. Odważna realizacja uchwały lustracyjnej, która ugodziła wszystkich, w tym również rząd, świadczy o jednoznacznej, moralnie czystej postawie premiera Jana Olszewskiego, któremu historia na pewno odda sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-236.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-236.4" who="#StefanPastuszewski">Przecież tu nie chodzi o akt zemsty czy o wyrażenie nienawiści, tylko o zdecydowane odcięcie się od odmiennego systemu, którego gwardię stanowili funkcjonariusze i agenci tajnej policji. Ta burza oczyszcza klimat społeczno-moralny w Polsce. Szkoda, że nie oczyszcza go w parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-236.5" who="#StefanPastuszewski">W obecnie trudnej sytuacji - kryzysu gospodarczego i niepokoju społecznego, niekiedy przeradzającego się w histerię, w tym polityczną, jako najwyższa władza Rzeczypospolitej Polskiej wykażmy maksimum rozsądku i odpowiedzialności.</u>
          <u xml:id="u-236.6" who="#StefanPastuszewski">Panie i panowie posłowie, nie można zmieniać koni w biegu, nie można wyłączać mechanizmu napędowego, nie mając agregatu rezerwowego. Nie bądźmy Włochami, nie zmieniajmy rządu jak rękawiczki. Ponadto tam chwiejną sytuację polityczną stabilizuje dobra gospodarka, a my mamy gospodarkę słabą. Nie zmieniajmy jednym posunięciem rządu, choć niezbędna jest jego ewolucyjna rekonstrukcja, tym bardziej że rząd bity ze wszystkich stron, bity dla bicia z agresji i frustracji, zaczyna już lepiej pracować. Dowodzi tego budżet, program prywatyzacji, zarysy programu rolnego, udane negocjacje z Międzynarodowym Funduszem Walutowym.</u>
          <u xml:id="u-236.7" who="#StefanPastuszewski">Panie Prezydencie! Niech pan dla dobra Polski nie wyładowuje swojej frustracji na rządzie, który rokuje przyspieszenie przemian, podczas gdy zrządzeniem losu lub w wyniku nadmiernej ufności pan otoczył się ludźmi, którzy głęboko byli zakorzenieni w reżimie komunistycznym.</u>
          <u xml:id="u-236.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-236.9" who="#StefanPastuszewski">Klub Poselski „Chrześcijańska Demokracja”, działając w poczuciu odpowiedzialności za ojczyznę, nie stawiając interesów partyjnych ponad narodowe, uważając, że polityka jest służbą, a nie grą, głosować będzie przeciwko dymisji rządu Jana Olszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-236.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#AndrzejKern">Głos zabierze pan poseł Ryszard Bugaj w imieniu Parlamentarnego Klubu „Solidarność Pracy”. Przygotuje się pan poseł Janusz Korwin-Mikke.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#RyszardBugaj">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Panie Premierze! Klub nasz swego czasu poparł pana premiera Olszewskiego i jego rząd w sposób całkowicie bezinteresowny. Bazą tego poparcia było wyłącznie wystąpienie premiera zarysowujące program działania rządu.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#RyszardBugaj">Muszę stwierdzić z najwyższą przykrością, że w miarę upływu czasu musieliśmy dochodzić do wniosku, iż ten zarys, który przedstawił pan premier, coraz bardziej był retorycznymi słowami. Coraz mniej było faktów, które potwierdzałyby, iż ten program był realizowany.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#RyszardBugaj">Wysoka Izbo! Niestety, więcej jest słów niż czynów. Pan premier skierował niedawno list do marszałka Sejmu. Napisał w nim m.in.: „Wyborcy opowiedzieli się jednoznacznie za tym, by rząd starał się czynnie zmniejszać społeczne koszty przebudowy gospodarki, by pomagał ludziom w dostosowaniu się do nowych warunków życia, nie czekając, aż wszystko uporządkuje niewidzialna ręka rynku. Ręka bezwzględna i często okrutna”.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#RyszardBugaj">Zgadzamy się z tymi słowami, ale dzisiaj dyskutujemy także nad budżetem państwa. I musimy powiedzieć, że w tej Izbie nie był jeszcze dyskutowany budżet, który tak nierównomiernie obciążałby kosztami różne grupy społeczne, a najuboższych najbardziej. Budżet, którego z całą bezwzględnością, bez chęci otwartości i dyskusji, rząd bronił do końca.</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#RyszardBugaj">Wysoka Izbo! Nie jest także prawdą, że mamy pierwsze znaczące osiągnięcia gospodarcze. Bardzo chciałbym je dostrzec niezależnie od wszelkich politycznych racji, które mogą stać za tym, które mogą być wygrywane. Niestety, sytuacja gospodarki polskiej pozostaje dramatyczna. A to, co się przydarzyło w ciągu ostatnich 2 miesięcy ma niestety charakter zdarzeń spowodowanych przez czynniki przejściowe, i obawiam się tego, całkowicie krótkotrwałe. Nadal nie ma także prawdziwego programu gospodarczego, który mógłby być podstawą rozwiniętej polityki gospodarczej. Nadal w działaniach rządu możemy zaobserwować ruchy, które są nie skoordynowane, które są nerwową odpowiedzią na zmieniającą się sytuację. Nie widać tej wykrystalizowanej koncepcji.</u>
          <u xml:id="u-238.5" who="#RyszardBugaj">Wysoka Izbo! Podnoszono tu zasługi polityczne rządu przede wszystkim w dwóch sprawach - w sprawie dekomunizacji, w sprawie ujawniania agentów. Rzeczywiście o tych sprawach rząd mówi bardzo wiele. Nie wiem, jakieś fakty chyba są niełatwe do oceny. Gdy obserwujemy na przykład to, co działo się w Ministerstwie Obrony Narodowej, o czym pan premier tak chętnie i często mówił, to nie możemy zrozumieć, na czym ta dekomunizacja polegała; ta, która tam się dokonała w tym czasie, gdy pan premier kierował rządem.</u>
          <u xml:id="u-238.6" who="#RyszardBugaj">Panie Premierze! Pan zupełnie niedawno mianował w Ministerstwie Finansów jednego z wiceministrów czy podsekretarza stanu, świetnego fachowca, naprawdę świetnego fachowca. Gratuluję wyboru, ale tego wyboru naprawdę nie można postrzegać w kategoriach dekomunizacji.</u>
          <u xml:id="u-238.7" who="#RyszardBugaj">Wysoka Izbo! Klub pana posła Kaczyńskiego uniemożliwił niedawno, nie on jeden, debatę nad sprawą tzw. teczek i agentów. Ubolewamy nad tym. Wtedy chcieliśmy się wypowiedzieć na ten temat obszernie, dziś nie ma na to oczywiście czasu i możliwości. Nie byliśmy przeciwko temu procesowi, chcieliśmy go przeprowadzić w sposób cywilizowany i zgodny z prawem.</u>
          <u xml:id="u-238.8" who="#RyszardBugaj">Chciałbym powiedzieć, że rząd, niestety, jak sądzę, dla doraźnego efektu politycznego sprzyjał procesowi, który naraził kraj na ogromną destabilizację. Nie możemy zrozumieć, dlaczego rząd, który dzisiaj dostarcza nam w tych materiałach także dokumenty, z których wynika, że jego członkowie są konfidentami, nie mógł tego załatwić wcześniej we własnym gronie? Czy naprawdę jest to rzecz, o której trzeba publicznie, głośno poinformować całe polskie społeczeństwo? Czy naprawdę służy to elementarnej stabilności naszego kraju, w takich warunkach i w takich okolicznościach?</u>
          <u xml:id="u-238.9" who="#RyszardBugaj">Wysoka Izbo! Nasz klub świetnie wie, że odwołanie rządu Jana Olszewskiego, za czym się jednak opowiadamy, jest decyzją trudną. Niełatwo będzie powołać tej Izbie nowy rząd. To prawda. Ale liczba faktów, liczba zdarzeń, które się nagromadziły, skłaniają nas do podjęcia tej trudnej decyzji, do poparcia tej trudnej decyzji.</u>
          <u xml:id="u-238.10" who="#RyszardBugaj">Chcielibyśmy także wierzyć, że te siły polityczne, które zgłosiły wniosek o dymisję rządu, poczują się odpowiedzialne, sformułują i przekażą opinii publicznej i Izbie zarys swojego stanowiska, zarys programu, tak by odejście rządu Jana Olszewskiego nie znaczyło dla Polski nieszczęścia.</u>
          <u xml:id="u-238.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#AndrzejKern">Głos zabierze pan poseł Janusz Korwin-Mikke z Unii Polityki Realnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Poselski Unii Polityki Realnej zawsze i niezmiennie głosował przeciwko temu rządowi, przeciwko jego programowi. A gdy zobaczyliśmy skład tego rządu i jego program, to nawet użyłem z tej trybuny określenia, że jest to rząd nieudaczników. Tu pomyliłem się tylko o tyle, że rząd ten dokonał rzeczy niewiarygodnej, mianowicie przekonał KPN, że rządy PZPR były jednak lepsze.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#JanuszKorwinMikke">Ani przez chwilę nie liczyliśmy, że rząd ten cokolwiek zdziała w sprawach gospodarczych, ale liczyliśmy, nie ukrywam, że np. pan minister Dyka, zgodnie ze swoją obietnicą, do 31 marca ujawni wszystkie afery. Nie ujawnił ani jednej.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#JanuszKorwinMikke">Liczyliśmy również, że zostaną ujawnione sprawy tzw. wpływów agentów w szeregach opozycji. Niestety, i to zostało wykonane co najmniej nie najlepiej. Naruszyliśmy jednak tutaj pewien kamień węgielny i liczymy na to, że sprawy te zostaną wyczyszczone i wyjaśnione, żeby nikomu nie stała się krzywda i żeby również nikt, kto został objęty tą listą, nie był nią objęty na zawsze.</u>
          <u xml:id="u-240.4" who="#JanuszKorwinMikke">Z drugiej strony, Wysoka Izbo, nie mamy też złudzeń co do rządu alternatywnego. Zarówno Unia Demokratyczna, jak i Kongres Liberalno-Demokratyczny miały szanse i pokazały, że nie umieją, bądź nie chcą, wprowadzać gospodarki rynkowej, a haseł liberalizmu używają głównie do osłony niezrozumiałych działań, a wiadomo powszechnie, że jak nie wiadomo o co chodzi, to na ogół chodzi o pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-240.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-240.6" who="#JanuszKorwinMikke"> Jeżeli partie te nie zdołały zrobić nic, mając praktycznie większość władzy, to jak to zrobią, jak słusznie zauważył Wielce Czcigodny Kolega Kaczyński, w momencie, kiedy stworzy się dziwny tandem rządowy - Unii Demokratycznej, Kongresu i PSL, partii, które wzajemnie tutaj o swoich programach gospodarczych wyrażały się jak najgorzej. </u>
          <u xml:id="u-240.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-240.8" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polska rozrywana jest jak postaw czerwonego sukna przez wszystkich, to wiedzieliśmy. Ale teraz jeszcze okazuje się, że jest polem, terenem rozgrywek obcych i własnych służb i wywiadów. Ta sytuacja nie powinna być dłużej tolerowana. Jakikolwiek rząd by był, pragnąłbym, żeby miał to na uwadze.</u>
          <u xml:id="u-240.9" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Konkludując, Unia Polityki Realnej zawsze głosiła i niezmiennie tak postępowała: Nam jest wszystko jedno, kto wprowadzi w życie zasady wolności, zasady sprawiedliwości i ochrony własności, tym samym jednak jest nam wszystko jedno, kto ich nie wprowadzi. W tym stanie rzeczy Unia Polityki Realnej wstrzyma się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-240.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#AndrzejKern">Na tym zakończyły się wystąpienia klubowe.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#AndrzejKern">Z posłów nie zrzeszonych do głosu zapisał się pan poseł Kazimierz Świtoń.</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#AndrzejKern">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-241.4" who="#AndrzejKern">Przypominam, że dysponuje pan 1 minutą, zgodnie z decyzją Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#KazimierzŚwitoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z ubolewaniem muszę tutaj tak ostre słowa wypowiadać pod adresem prezydenta, który gra Polską.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#KazimierzŚwitoń">Prezydent od grudnia ub.r. nie tylko kompromituje, ale usiłując chronić agentów Służby Bezpieczeństwa w swoim otoczeniu, doprowadza do rozkładu naszego państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#AndrzejKern">Panie pośle, przywołuję pana do porządku! Przywołuję pana do porządku! Tego typu słów nie wolno używać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#KazimierzŚwitoń">Rozumiem, że sprawa ujawniania agentów Służby Bezpieczeństwa jest niewygodna, bo minister Parys ujawnił spisek przeciwko państwu w Kancelarii Prezydenta. Tak, w Kancelarii Prezydenta działa mafia na rzecz odbudowy struktur dawnego systemu, od czasu kiedy kancelarią kieruje Wachowski. Tego faktu ukrywać nie wolno. Naród polski...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#AndrzejKern">Panie pośle, przywołuję pana do porządku! Takich oskarżeń nie wolno bez podstawy składać. Przywołuję pana do porządku, panie pośle!</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#KazimierzŚwitoń">Dlatego z tej trybuny pragnę panu prezydentowi otworzyć oczy, aby odsunął od siebie ludzi działających na szkodę państwa.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#KazimierzŚwitoń">Jestem przekonany, że na tej sali jest wielu Polaków, którym na sercu leży przyszłość naszej ojczyzny. Dlatego uważam, że niezwłocznie należy powołać ponadpartyjny parlament...</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-246.4" who="#KazimierzŚwitoń">... parlamentarny klub naprawy.</u>
          <u xml:id="u-246.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-246.6" who="#KazimierzŚwitoń">Proszę państwa, ponieważ mam mało czasu, to proszę mi wybaczyć. Dlatego uważam, że niezwłocznie należy powołać ponadpartyjny parlamentarny blok naprawy Rzeczypospolitej, który będzie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#AndrzejKern">Pan pozwoli, panie pośle, pan przekroczył czas. Proszę zakończyć swoje wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Świtoń: ...bo jak widzimy, wiele ugrupowań działa na szkodę naszego państwa. Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#AndrzejKern">Pan wybaczy, ale nie powiem: dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-247.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-247.4" who="#AndrzejKern">W tej chwili głos zabierze pan premier Jan Olszewski.</u>
          <u xml:id="u-247.5" who="#AndrzejKern">Proszę bardzo, panie premierze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#JanOlszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gdybym przemawiał dzisiaj rano, to przemówienie byłoby inne, byłoby pewnie dłuższe, do innych odwołałoby się argumentów. Pewnie bym mówił o tym, jaki był start tego rządu, na jakie napotykaliśmy trudności - aby choćby ocenić zastany stan rzeczy - ile trudności wymagało zdyscyplinowanie finansów publicznych na elementarnym choćby poziomie, ile włożyliśmy wysiłku w przywrócenie normalnych funkcji podstawowym gałęziom tego aparatu, jaka była linia polityczna rządu i co robiliśmy, aby przygotować całościową reformę, reformę administracji ogólnej i gospodarczej, i jakie akty zostały przygotowane i dlaczego nie zostały wniesione przed budżetem. Mówiłbym pewno o tym, że ten rząd, o którym tu tyle mówiono, że żadnego programu nie ma - tylko on jeden - potrafił sformułować wieloletnie założenia polityki społeczno-gospodarczej, przez ten Sejm nie przyjęte, ale jedyne, jakie zostały sformułowane i jakie są realizowane, i na których oparty jest budżet, który wy, państwo, jutro przyjmiecie, bo żadnego innego budżetu, opartego o inne założenia, pod groźbą katastrofy tego państwa i gospodarki, nie można skonstruować. I chociaż tego rządu nie będzie, to będzie jego budżet. I przez wiele miesięcy będziecie musieli testament tego rządu wykonywać, bo nie ma innej możliwości, i przekonacie się o tym.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#JanOlszewski">Ale to wszystko powiedziałbym dzisiaj rano. Teraz mówić o tym nie warto, bo nie o to teraz tu chodzi, bo nie dlatego głęboko w nocy debatuje się nad tym, aby odwołać rząd natychmiast, zaraz, żeby już go nie było zanim rozpocznie się następny dzień. Nie dlatego, że był zły, bo nie dawał sobie rady z gospodarką, nie dlatego, że miał złą linię polityczną, nie dlatego, że nie miał polityki informacyjnej, o czym bardzo dużo mówiono, w czym może i jest źdźbło prawdy. I nie dla stu innych powodów, które tutaj można by było podać i pewnie byłyby przytaczane, gdyby dyskusja toczyła się w normalnym czasie, w normalnym trybie i w normalny sposób, tylko dla zupełnie innej przyczyny. Przyczyny leżącej w istocie poza tym rządem.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#JanOlszewski">Kiedy obejmowałem moje funkcje - i wcześniej, po wielokroć wcześniej, wiele miesięcy, może lat - wiedziałem, że przyjdzie nam budować nowy system władzy demokratycznej w Polsce, nowy ustrój, nową, trzecią, naszą, polską Rzeczpospolitą w sytuacji, kiedy będziemy obciążeni potwornym spadkiem pozostawionym przez tę dziedzinę, ten sektor komunistycznego reżimu, który był jego istotą, a jego istotą był aparat przemocy, aparat policyjnej przemocy, aparat policji politycznej. I jak ten aparat pracował, i jakie były jego zasady działania, mało kto na tej sali wie tak dobrze jak ja. Latami mogłem na to patrzeć, występując w obronie ludzi przez ten aparat ściganych. Wielu z nich jest dziś na tej sali. Wiedziałem, jak tragiczne bywają przypadki, losy, fakty. Nikt nie wie tego lepiej ode mnie, ale też nikt lepiej ode mnie nie wie, jak straszliwy jest ten spadek, jak rozległy, jak wielki, jak straszne może pociągać skutki dla losów jednostek w to wplątanych. A wtedy kiedy te jednostki biorą udział w kierowaniu życiem publicznym - jak w warunkach, w których my działamy - jak tragiczne może mieć to skutki dla interesu już nie publicznego, dla interesu narodowego. Mówiłem to po wielokroć w roku 1990, 1991, w ruchu obywatelskim, kandydując do Sejmu. Kiedy mówiłem o dekomunizacji, kiedy polemizowałem z teorią grubej kreski, miałem zawsze w pamięci ten problem. I kiedy objąłem funkcję premiera, wiedziałem, że mój rząd musi się z nim zmierzyć. Przyjąłem pewne założenia wiedząc, jak bardzo jest to problem ważny, jak zarazem trudny i jak ogromnie tragiczny dla wielu ludzi, więc szukałem, starałem się szukać najlepszego wyjścia. W takich sprawach, w moim przekonaniu, spieszyć się nie należy. Ale byłem w błędzie, byłem w błędzie. Są sytuacje, kiedy trzeba się spieszyć.</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#JanOlszewski">Wydałem instrukcje, polecenia kierownictwu resortu spraw wewnętrznych, aby przygotowało akt, który będzie pozwalał przez zakreślenie pewnego czasu, możliwie bezboleśnie, jak najbardziej humanitarnie wycofać się z życia publicznego ludziom obciążonym tym tragicznym, tragicznym spadkiem przeszłości, bez wystawiania kogokolwiek pod pręgierz opinii publicznej, z zachowaniem wszystkich zasad humanitaryzmu i z zachowaniem jednocześnie w tych wypadkach, gdzie osobista, własna wola czy własna decyzja zainteresowanych by nie nastąpiła lub była niewystarczająca, możliwości stworzenia rzeczywistego, gwarantującego obiektywne rozpoznanie sprawy organu i procedur, które by takiego ostatecznego rozliczenia zamykającego tamten trudny czas i otwierającego możliwości normalnego działania w życiu publicznym III Rzeczypospolitej dokonały. Nie doszło do tego, chociaż prace nad tym były, jak mnie informowano, zaawansowane.</u>
          <u xml:id="u-248.4" who="#JanOlszewski">Ja sam, muszę się przyznać tu przed Wysoką Izbą, uważałem, że w natłoku zajęć, których premierowi tego rządu, żadnego zresztą rządu w Polsce, na pewno nie brakuje i nie będzie brakowało, że nie warto tracić czasu na czytanie akt zgromadzonych przez dawne służby bezpieczeństwa. I po niczyje akta, ani własne, ani moich ministrów, nie sięgałem. Jeżeli byłaby sprawa - wychodziłem z takiego założenia - która wymagałaby ostatecznego rozliczenia i zakończenia, odkładałem to do momentu stworzenia takiego właśnie racjonalnego mechanizmu.</u>
          <u xml:id="u-248.5" who="#JanOlszewski">To tu na tej sali padł wniosek zobowiązujący resort spraw wewnętrznych do przedstawienia, jak ujmował ten wniosek, listy agentów. I to tutaj, na tej sali, on został uchwalony. I jego wykonaniem wola tego Sejmu obciążyła ministra spraw wewnętrznych. Mógłbym pozostać poza tym, mnie tam nie fatygowano. Uważałem jednak, że w tej trudnej, prawie beznadziejnej sytuacji nie mogę uchylić się od współodpowiedzialności. Prosiłem ministra Macierewicza o to, aby zostało dokonane nie zestawienie agentów, bo takiego przygotować nikt w resorcie spraw wewnętrznych nie jest władny, tylko zestawienie takich informacji,...</u>
          <u xml:id="u-248.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Może pomówień.)</u>
          <u xml:id="u-248.7" who="#JanOlszewski">... jakie w archiwach można znaleźć.</u>
          <u xml:id="u-248.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Wybiórczo.)</u>
          <u xml:id="u-248.9" who="#JanOlszewski">Wszystko jest zawsze wybiórcze i wszystko może być pomówieniem. Ja o tym doskonale proszę państwa wiem, dlatego - dlatego, podkreślam - po pierwsze, uważałem, że dopóki sam Sejm nie zdecyduje się co zrobić, nie można uchylić tajemnicy tych faktów. A po drugie...</u>
          <u xml:id="u-248.10" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-248.11" who="#JanOlszewski">Ja rozumiem ten wesoły śmiech, bo są przecież ludzie, dla których fakt, że coś jest tajemnicą, jest w ogóle niezrozumiały ale ja zakładam, zakładałem, miałem prawo zakładać, że w tej Izbie, która gromadzi najwyższe przedstawicielstwo narodowe, takich ludzi nie ma.</u>
          <u xml:id="u-248.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-248.13" who="#JanOlszewski"> Ponadto starałem się o stworzenie pewnych procedur kontrolnych, w imię czego zwróciłem się do pierwszego prezesa Sądu Najwyższego profesora Adama Strzembosza o podjęcie się funkcji osoby powołującej - tak się mogło wydawać - najbliższy tym sprawom organ, który mógłby dokonać choćby wstępnej pewnego rodzaju weryfikacji. Nic więcej, nic więcej - bez woli Sejmu - we własnym zakresie rząd ani premier zrobić nie mogli, tylko tyle.</u>
          <u xml:id="u-248.14" who="#JanOlszewski">Dzisiaj na tej sali dotarł do mnie dokument, który został doręczony klubom poselskim i udostępniony państwu posłom i państwu senatorom. Dotarł do mnie równocześnie, a właściwie o godzinę później niż do was, z przyczyn, jak zwykle u nas, pewnych niedowładów technicznych. Przeczytałem go po zakończeniu rannej sesji. Tak, to jest lektura porażająca. I wiem, teraz wiem, dlaczego temu wszystkiemu co się tutaj dzieje nie mam prawa się dziwić,...</u>
          <u xml:id="u-248.15" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-248.16" who="#JanOlszewski">... ponieważ ta lektura była porażająca, jak sądzę, nie tylko dla mnie.</u>
          <u xml:id="u-248.17" who="#JanOlszewski">Myślę, że czas, który nadchodzi, da odpowiedź na wiele pytań. Wiem, że w tym, co przeczytałem, jest ogromny ładunek ludzkich nieszczęść. Wiem także, że jest w tym ogromny ładunek niebezpieczeństwa dla Polski i trzeba te dwie sprawy, te dwie wartości bilansować, w bardzo trudnym wyważeniu.</u>
          <u xml:id="u-248.18" who="#JanOlszewski">Sądzę, że nie warto tutaj mówić o tym, w jakich warunkach ten rząd działał. Sądzę, że nie warto tutaj mówić o tym, ile jego premier i jego ministrowie spokojnie znosili potwarzy, pomówień, pogardliwych aluzji, nie ze zwykłej tam prasy brukowej w rodzaju tygodnika „Nie”...</u>
          <u xml:id="u-248.19" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-248.20" who="#JanOlszewski">... tylko z takich pozycji i od takich osób, od których naprawdę było to ciężko znieść, bo trudno było takie wypowiedzi lekceważyć. Ale służba publiczna to nie jest przyjemność, jeżeli ktoś się jej podejmuje, musi być na wiele gotowy. Ja byłem gotowy i nie to może mnie wyprowadzić z równowagi. Jeżeli dzisiaj mówię, że nie składam w tym momencie, mimo że mam tych doświadczeń ostatnich miesięcy, a zwłaszcza tygodni serdecznie dosyć, mimo to oświadczam, że nie składam rezygnacji...</u>
          <u xml:id="u-248.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-248.22" who="#JanOlszewski">... i z pełną świadomością stawiam przed wami państwo posłowie to zadanie, abyście według własnego sumienia głosowali za odwołaniem lub przeciw odwołaniu tego rządu, to czynię tak w przekonaniu, że od dzisiaj stawką w tej grze jest coś innego niż tylko kwestia, jaki rząd będzie w Polsce wykonywał ten budżet do końca roku, że w grze jest coś więcej, że w grze jest pewien obraz Polski — jaka ona ma być. Może inaczej, czyja ona ma być?</u>
          <u xml:id="u-248.23" who="#JanOlszewski">Jest Polska, była Polska przez czterdzieści parę lat, bo to jednak była Polska - była własnością pewnej grupy, własnością może z dzierżawy raczej przez kogoś nadaną. Potem myśmy w imię racji, ważnych racji politycznych zgodzili się na pewien stan przejściowy, na kompromis, na to, że ta Polska jeszcze przez jakiś czas będzie i nasza, i nie całkiem nasza. I zdawało się, że ten czas się skończył. Skończył się wtedy, powinien się skończyć, kiedy uzyskaliśmy władzę pochodzącą z demokratycznego, prawdziwie demokratycznego wyboru. A dzisiaj widzę, że nie wszystko się skończyło, że jednak wiele jeszcze trwa i że to, czyja będzie Polska, musi się dopiero rozstrzygnąć. To się będzie rozstrzygało także...</u>
          <u xml:id="u-248.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-248.25" who="#JanOlszewski">‍...w jakiejś mierze, w jakiejś cząstce dziś tutaj na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-248.26" who="#JanOlszewski">Chciałbym stąd wyjść tylko z jednym osiągnięciem. I jak do tej chwili nam przekonanie, że z nim wychodzę. Chciałbym mianowicie wtedy, kiedy ten gmach opuszczę, kiedy skończy się dla mnie ten, nie ukrywam, strasznie dolegliwy czas, kiedy po ulicach mojego miasta mogłem się poruszać tylko samochodem, albo w towarzystwie torującej mi drogę i chroniącej mnie od kontaktu z ludźmi eskorty, że wtedy, kiedy się to wreszcie skończy, będę mógł normalnie na ulice tego miasta wyjść i popatrzeć ludziom w oczy.</u>
          <u xml:id="u-248.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-248.28" who="#JanOlszewski"> I tego wam, państwo posłowie, panie posłanki, życzę po tym głosowaniu. Dziękuję bardzo. </u>
          <u xml:id="u-248.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu premierowi.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#AndrzejKern">Przechodzimy do głosowania nad wnioskiem w sprawie odwołania Andrzeja Olechowskiego ze stanowiska ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#AndrzejKern">Przypominam, że zgodnie z art. 37 ust. 1 Konstytucji oraz oraz art. 31 i 79 ust. 1 tymczasowego regulaminu Sejmu, Sejm odwołuje poszczególnych członków Rady Ministrów, na wniosek prezesa Rady Ministrów przedstawiony po porozumieniu z prezydentem RP, bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#AndrzejKern">Stwierdzam, że w posiedzeniu bierze udział wymagana liczba posłów.</u>
          <u xml:id="u-249.4" who="#AndrzejKern">Głosujemy przez podniesienie rąk, bez użycia urządzenia do obliczania głosów.</u>
          <u xml:id="u-249.5" who="#AndrzejKern">Proszę panów posłów sekretarzy: Piotra Mochnaczewskiego, Piotra Krutula, Gwidona Wójcika, Andrzeja Pawłowskiego, Mariusza Grabowskiego, Dariusza Kołodziejczyka, Adama Sengebuscha oraz Marka Domina, aby po zarządzeniu głosowania dokonali obliczenia głosów.</u>
          <u xml:id="u-249.6" who="#AndrzejKern">Proszę mi dać znać, jak panowie będą gotowi.</u>
          <u xml:id="u-249.7" who="#AndrzejKern">Czy panowie są już gotowi do przystąpienia do swoich czynności? Tak? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-249.8" who="#AndrzejKern">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc na sali w celu obliczenia głosów w poszczególnych sektorach.</u>
          <u xml:id="u-249.9" who="#AndrzejKern">Proszę posłanki i posłów o trzymanie podniesionych rąk przy głosowaniu przez czas umożliwiający posłom sekretarzom obliczenie głosów.</u>
          <u xml:id="u-249.10" who="#AndrzejKern">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem w sprawie odwołania pana Andrzeja Olechowskiego ze stanowiska ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-249.11" who="#AndrzejKern">Prezydium Sejmu poddaje pod głosowanie projekt następującej uchwały:</u>
          <u xml:id="u-249.12" who="#AndrzejKern">„Sejm Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 37 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej odwołuje Andrzeja Olechowskiego ze stanowiska ministra finansów”.</u>
          <u xml:id="u-249.13" who="#AndrzejKern">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem tej uchwały, zechce podnieść rękę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-249.14" who="#AndrzejKern">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-249.15" who="#AndrzejKern">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-249.16" who="#AndrzejKern">Proszę posłów sekretarzy o obliczenie głosów.</u>
          <u xml:id="u-249.17" who="#AndrzejKern">Ogłaszam wyniki głosowania. W głosowaniu wzięło udział 420 posłów. Większość bezwzględna wynosi 211. Za odwołaniem głosowało 397 posłów, przeciw odwołaniu 3 posłów, wstrzymało się od głosu 20 posłów.</u>
          <u xml:id="u-249.18" who="#AndrzejKern">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę o odwołaniu Andrzeja Olechowskiego ze stanowiska ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-249.19" who="#AndrzejKern">Przechodzimy do głosowania nad wnioskiem poselskim o odwołanie Rady Ministrów oraz nad wnioskiem pana prezydenta o odwołanie prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-249.20" who="#komentarz">(Głos z sali: Wniosek formalny.)</u>
          <u xml:id="u-249.21" who="#AndrzejKern">W sprawie formalnej?</u>
          <u xml:id="u-249.22" who="#AndrzejKern">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#StefanNiesiołowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę w imieniu trzech klubów: Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego, Porozumienia Centrum i Porozumienia Ludowego prosić o głosowanie imienne.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#StefanNiesiołowski">Uzasadnienie. W debacie wielu posłów nie miało praktycznie żadnej możliwości wypowiedzenia się. Możliwości wypowiedzenia się w imieniu klubów także były bardzo ograniczone. Chcę prosić Izbę, żeby sytuacja była całkowicie jasna wobec społeczeństwa, aby każdy z posłów w sposób jednoznaczny wziął na siebie odpowiedzialność za to głosowanie. Z tego względu proszę o poparcie tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#AndrzejKern">Czy jest wniosek przeciwny? Proszę bardzo, pan poseł Jan Maria Rokita.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#JanRokita">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Chcę się opowiedzieć zdecydowanie przeciwko wnioskowi złożonemu przez pana posła Niesiołowskiego z jednego, podstawowego względu i tu jakby kontynuuję myśl ze swojego wcześniejszego wystąpienia z tej trybuny. Ten wniosek zmierza do tego, aby w związku z koniecznością dokonania czynności technicznych, takich jak drukowanie kart przy głosowaniu imiennym, za wszelką cenę nie doprowadzić dzisiaj do głosowania nad wnioskiem pana prezydenta i trzech klubów w trakcie bieżącego posiedzenia, o tym mówię.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#komentarz">(Poseł Stefan Niesiołowski: Nieprawda, kłamstwa, pomówienia, panie pośle.)</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#JanRokita">W związku z tym postuluję, aby jednak udaremnić tę próbę, konsekwentną - muszę przyznać, obstrukcji parlamentarnej i doprowadzić do głosowania w normalnym trybie,...</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-252.4" who="#JanRokita">... by głosy policzyli posłowie sekretarze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#AndrzejKern">Proszę nie przeszkadzać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#JanRokita">Ze swej strony chcę zapewnić wszystkich - panie i panów - posłów, że wnioskodawcy odpowiedniego wniosku w tej sprawie będą tak długo trzymać ręce, żeby mogli być dokładnie zauważeni, policzeni i wymienieni z nazwiska w każdej, dowolnej publikacji.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#komentarz">(Sekretarz poseł: Proszę o głos w tej samej sprawie.)</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#AndrzejKern">Już nie, przykro mi bardzo, był głos za. Przykro mi, niestety, tutaj sekretarzowi też nie mogę pójść na rękę.</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#AndrzejKern">Pragnę tylko państwu wyjaśnić, że ponieważ jest godzina 0.30, to niezależnie od tego, jak głosowalibyśmy, i tak dzisiaj to głosowanie końca dobiegnie, niemniej jednak wniosek trzech klubów poddaję pod głosowanie. Równocześnie wyjaśniam, iż techniczne przygotowanie imiennego głosowania zajęłoby nam około 45 minut.</u>
          <u xml:id="u-255.4" who="#AndrzejKern">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-255.5" who="#AndrzejKern">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem trzech klubów, sformułowanym przez pana posła Niesiołowskiego, aby głosowanie nad wnioskiem o odwołanie Rady Ministrów odbywało się w sposób tajny, zechce podnieść rękę...</u>
          <u xml:id="u-255.6" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-255.7" who="#AndrzejKern"> Przepraszam bardzo, godzina jest późna.</u>
          <u xml:id="u-255.8" who="#AndrzejKern">Kto z państwa jest za głosowaniem imiennym, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-255.9" who="#AndrzejKern">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-255.10" who="#AndrzejKern">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-255.11" who="#AndrzejKern">Stwierdzam, że 261 głosami przeciwko 139, przy 19 posłach wstrzymujących się od głosu, wniosek pana posła Niesiołowskiego nie został uwzględniony.</u>
          <u xml:id="u-255.12" who="#AndrzejKern">Przechodzimy do głosowania nad wnioskami: poselskim o odwołanie Rady Ministrów oraz prezydenta o odwołanie prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-255.13" who="#AndrzejKern">Przypominam, że zgodnie z art. 37 ust. 1 Konstytucji oraz art. 31 i 79 ust. 1 tymczasowego regulaminu Sejmu Sejm odwołuje Radę Ministrów bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-255.14" who="#AndrzejKern">Stwierdzam, że w posiedzeniu bierze udział wymagana liczba posłów.</u>
          <u xml:id="u-255.15" who="#AndrzejKern">Głosujemy przez podniesienie rąk, bez użycia urządzenia do obliczania głosów. Proszę panów posłów sekretarzy, aby po zarządzeniu głosowania obliczyli głosy.</u>
          <u xml:id="u-255.16" who="#AndrzejKern">Proszę panów posłów sekretarzy o zajęcie miejsc na sali w celu obliczenia głosów w poszczególnych sektorach.</u>
          <u xml:id="u-255.17" who="#AndrzejKern">Proszę posłanki i posłów o trzymanie podniesionych rąk przy głosowaniu przez czas umożliwiający posłom sekretarzom obliczenie głosów.</u>
          <u xml:id="u-255.18" who="#AndrzejKern">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-255.19" who="#AndrzejKern">Prezydium Sejmu poddaje pod głosowanie następujący projekt uchwały:</u>
          <u xml:id="u-255.20" who="#AndrzejKern">„Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w związku ze zgłoszonym przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, a także zgłoszonym przez grupę posłów wnioskiem o odwołanie Rady Ministrów na podstawie art. 32f ust. 1 pkt 6 oraz art. 37 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej odwołuje Radę Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-255.21" who="#AndrzejKern">Sejm powierza równocześnie rządowi dalsze pełnienie obowiązków do czasu powołania Rady Ministrów w nowym składzie”.</u>
          <u xml:id="u-255.22" who="#AndrzejKern">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem tego projektu uchwały, zechce podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-255.23" who="#AndrzejKern">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-255.24" who="#AndrzejKern">Kto się wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-255.25" who="#AndrzejKern">Proszę posłów sekretarzy o obliczenie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-255.26" who="#AndrzejKern">Ogłaszam wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-255.27" who="#AndrzejKern">W głosowaniu wzięło udział 425 posłów. Większość bezwzględna wynosi 213. Za uchwałą głosowało 273 posłów, przeciw uchwale - 119, wstrzymało się od głosu 33 posłów.</u>
          <u xml:id="u-255.28" who="#AndrzejKern">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę o odwołaniu Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-255.29" who="#AndrzejKern">Zamknęliśmy kolejny rozdział naszej historii. Przyszły rząd zapisze następne karty naszych dziejów.</u>
          <u xml:id="u-255.30" who="#AndrzejKern">Mam jeszcze dla państwa komunikat. Proszę posłów sprawozdawców projektu ustawy budżetowej, a także dokumentów oraz projektów ustaw związanych z budżetem, posłów, którzy w dyskusji budżetowej zgłosili poprawki, a także przedstawicieli rządu o zebranie się w dniu jutrzejszym o godzinie 8.30, przepraszam, w dniu dzisiejszym - zapomniałem, że dzisiaj jesteśmy posłami nocnymi - to znaczy 5 czerwca w sali nr 179 w celu uściślenia zgłoszonych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-255.31" who="#AndrzejKern">Na tym kończymy rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-255.32" who="#AndrzejKern">Zarządzam przerwę do godzin porannych, do godziny 10.</u>
          <u xml:id="u-255.33" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 0.55)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>