text_structure.xml 579 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 07)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Wiesław Chrzanowski oraz wicemarszałkowie Henryk Bąk, Dariusz Wójcik i Jacek Kurczewski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WiesławChrzanowski">Proszę o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WiesławChrzanowski">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#WiesławChrzanowski">Na sekretarzy powołuję panów posłów Tadeusza Jędrzejczaka i Piotra Wójcika.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#WiesławChrzanowski">Protokół i listę mówców prowadzić będzie poseł Piotr Wójcik.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#WiesławChrzanowski">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#WiesławChrzanowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowych projektów ustawy o prowizorium budżetowym na okres od 1 stycznia do 31 marca 1992 r. i zespołu ustaw związanych z prowizorium.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#WiesławChrzanowski">Przypominam, że wczoraj Sejm wysłuchał uzasadnień tych projektów ustaw wygłoszonych przez ministra finansów, ministra pracy i polityki socjalnej oraz ministra sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#WiesławChrzanowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana prezesa Rady Ministrów Jana Olszewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#JanOlszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dokument, który wraz z moim rządem mam rekomendować Wysokiej Izbie został określony w wystąpieniu prasowym jednego ze znanych ekonomistów jako straszliwy. Muszę powiedzieć, że nie dopatrywałbym się w tym określeniu zbyt dużej przesady. Istotnie, jeżeli z roku na rok dochody państwa trzeba zredukować blisko o połowę, wydatki o jedną trzecią, to jest to dla całego organizmu państwowego, dla całego społeczeństwa, wstrząs o ogromnym znaczeniu.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#JanOlszewski">Tak właśnie wygląda przygotowane prowizorium budżetowe. Czyje ono jest? Czy to jest pożegnalne przesłanie poprzedniego rządu? Czy to jest wizytówka rządu obecnego, nowego? Myślę, że w tym miejscu i w tej chwili prowadzenie na ten temat debaty byłoby w istniejącej sytuacji stratą czasu. Wiem, że pozbawiam się w ten sposób bardzo istotnego i korzystnego politycznie dla mnie i dla mojego rządu argumentu. Ale tutaj i teraz nie chodzi o żadne względy propagandowe, ani o kłócenie się o moralną czystość czy moralną wyższość, ani o względy prestiżowe. Chodzi o podstawowe, elementarne sprawy tego państwa i naszej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#JanOlszewski">Kto ponosi odpowiedzialność za ten projekt prowizorium budżetowego? Trzeba tu odróżnić różne aspekty odpowiedzialności; można mówić o odpowiedzialności moralnej, politycznej, prawnej. Ja się w te subtelności wdawać nie chcę, chcę zwrócić uwagę na fakty oczywiste.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#JanOlszewski">Nowy rząd nie miał czasu, aby przygotować własny projekt budżetu. To założenie było w pewien sposób przyjęte w terminarzu wyborczym uchwalonym przez poprzedni Sejm. Wynika ono z faktu, że wybory wyznaczone na dzień 27 października 1991 r. z samej zasady stwarzały sytuację, w której rząd wyłoniony przez nowo wybrany parlament nie miał i nie mógł mieć czasu na wystąpienie z własnym projektem ustawy budżetowej. Z góry został on skazany na pracę w pierwszym kwartale, na działalność w pierwszym kwartale 1992 r., opierającą się na projektach, na prowizorium budżetowym przygotowanym przez poprzedni rząd. I to jest sprawa oczywista. Jednak w tym momencie ten projekt musi być przedstawiony Wysokiej Izbie przez rząd, który obecnie, w tej chwili, ponosi odpowiedzialność za sprawy państwa. I z tego obowiązku wynika, że musimy przyjąć na siebie, i przyjmujemy, także odpowiedzialność za przedstawienie Wysokiej Izbie dokumentu opracowanego przez poprzedni rząd.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#JanOlszewski">Sprawy państwa muszą się toczyć. Oczywiście może być, i jest już, stawiane pytanie, czy taki projekt, o takich konsekwencjach finansowych, ale także społecznych, może być racjonalną, skuteczną podstawą działania państwa przez pierwsze 3 miesiące 1992 r. Już pierwsze konsekwencje wejścia w życie tego aktu, bo prowizorium przecież obowiązuje, już pierwsze konsekwencje w postaci podwyżek, niezbędnych podwyżek cen elektryczności, gazu, ogrzewania, spowodowały ogromną falę protestów. Podejmowane są uchwały zapowiadające wręcz akcję strajkową w skali całego kraju. Czy zatem jest to akt, który będzie realny?</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#JanOlszewski">Muszę na to odpowiedzieć: tak. Nie mogę zagwarantować rzetelności wszystkich, zarówno analitycznych jak i prognostycznych przesłanek tego prowizorium. Prace nad nim trwały w okresie, kiedy ten rząd jeszcze nie istniał. Czas pomiędzy momentem, w którym mogliśmy się z nim zapoznać, a koniecznością przedstawienia go Sejmowi był zbyt krótki, aby poddać go wystarczająco głębokiej analizie. Ale na podstawie ogólnej znajomości sytuacji gospodarczej i sytuacji finansowej państwa muszę powiedzieć, że jest to dokument, który wydaje się odpowiadać obecnemu położeniu gospodarczemu Polski. Na to i na tyle nas stać jako państwo. I jeżeli uważamy, że jest to za mało, to musimy wskazać, jakie mogłyby być źródła dodatkowych dochodów, które pokryłyby ponadplanowe wydatki.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#JanOlszewski">My w tym momencie, w tej chwili, takich dodatkowych źródeł wskazać nie możemy. Gdyby w toku prac nad tym budżetem takie konstruktywne wnioski ze strony Wysokiej Izby, komisji sejmowych padły, to rząd - jeżeli to będą oczywiście wnioski realne, jeżeli to będą wnioski wskazujące w każdym wypadku realne źródła pokrycia planowanych wydatków - będzie na nie nie tylko otwarty, ale będzie szczęśliwy, że można będzie je w budżecie uwzględnić.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#JanOlszewski">Zdaję sobie sprawę, że konsekwencje społeczne tych wszystkich ograniczeń, które z prowizorium budżetowego płyną, są nie tylko bardzo dotkliwe, ale mogą być w pewnym momencie i w pewnym układzie zagrożeniem dla stabilizacji społecznej.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#JanOlszewski">Rząd nie ma żadnych środków, poza słowem, poza argumentami, poza dialogiem, które mógłby tym zagrożeniom przeciwstawić. A gdyby takie środki miał, gdyby nimi dysponował, to ten rząd argumentu siły w dyskusji z własnym społeczeństwem nie użyje. I chciałbym, żeby to było jasne.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#JanOlszewski">Chcemy apelować do tego politycznego kapitału, który w Polsce był zawsze ostateczną rezerwą siły tego narodu. Chcemy apelować do obywatelskiej odpowiedzialności. Jeżeli wysuwane są żądania wycofania pewnych dolegliwych, na pewno bardzo dolegliwych dla różnych grup społecznych posunięć, wycofania generalnego, to są to kroki, które zmierzają do zdestabilizowania całej gospodarki, nawet jeżeli podejmowane są w najlepszej wierze. Ci, którzy takie kroki podejmą, muszą być zatem gotowi na przejęcie na siebie odpowiedzialności za bieg zdarzeń w tym kraju i muszą to poczucie odpowiedzialności mieć.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#JanOlszewski">W tej bardzo trudnej dla mnie osobiście, dla mojego rządu, ale wiem, że także bardzo trudnej dla was, panowie posłowie, bo bardzo trudnej dla całego kraju chwili, oświadczam, że przyjmuję pełną polityczną odpowiedzialność za projekt zgłoszonego prowizorium budżetowego. Jeżeli go uchwalicie, rząd będzie zobowiązany przyjąć także pełną prawną odpowiedzialność. Ale rozumiem, że pytanie posła Frasyniuka skierowane wczoraj do rządu i także do mnie osobiście miało, jak sądzę, głębszy podtekst. Jeżeli pan poseł Frasyniuk pytał, czy ja przyjmuję pełną, całkowitą, stuprocentową odpowiedzialność za to prowizorium, za wynikające z niej konsekwencje i wyrażał obawę, czy przypadkiem ta odpowiedzialność nie rozproszy się na były rząd i na ten parlament, to muszę odpowiedzieć, że nie bardzo rozumiem sens pytania, o jaką odpowiedzialność tutaj chodzi. Jeśli chodzi o odpowiedzialność polityczną, to przecież zgłaszając Wysokiej Izbie to prowizorium we własnym imieniu ten rząd odpowiedzialność polityczną przecież w sposób oczywisty przyjmuje. Jeśli chodzi o odpowiedzialność prawną, to jeżeli Wysoka Izba ten projekt przyjmie i uchwali, to odpowiedzialność prawna za jego wykonanie będzie spoczywała w sposób automatyczny na rządzie. A więc te sprawy są jasne. Jeśli natomiast panu posłowi Frasyniukowi chodziło o to, żeby rząd i jego premier oświadczyli, że linia polityki gospodarczej, która doprowadziła do konieczności zgłoszenia takiego budżetu na I kwartał 1992 roku, ma być przez ten rząd całkowicie, bez reszty zaafirmowana, ma być przyjęta za własną, ma być przez premiera tego rządu polubiona, to pan poseł Frasyniuk nie powinien oczekiwać pozytywnej odpowiedzi. Nie.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#JanOlszewski"> Nie, my tej linii, my takiego sposobu postępowania nie przyjmiemy za własny. Nie możemy firmować takiej praktyki, kiedy przez przeszło rok, jeśli nie dłużej, przymykało się oczy na oczywiste narastające negatywne zjawiska i w gospodarce, i w budżecie.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#JanOlszewski">Ten dokument nie powinien być dla nikogo, kto interesował się sprawami polityki gospodarczej w ciągu 1991 roku, zaskoczeniem. Jeśli dla dużych grup społeczeństwa jest takim zaskoczeniem, to tylko dowodzi to tego, jak dalece pewien rodzaj propagandy przesłaniał rzeczywiste realne przesłanki życia gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#JanOlszewski"> My takiej propagandy uprawiać nie będziemy, bo to jest rzecz w ostatecznym rachunku zawsze - i dla gospodarki, i dla państwa, i nawet dla tych, którzy we własnym interesie ją uprawiają - szkodliwa.</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#JanOlszewski">Wysoka Izbo! Z ciężkim sercem, ale i z pełnym poczuciem odpowiedzialności muszę prosić Wysoką Izbę o przyjęcie tego prowizorium budżetowego i związanego z nim pakietu ustaw. Muszę je rekomendować. Jak powiadam, rząd będzie otwarty na wszelkie realne propozycje. Jeżeli będą realne, to będzie to traktował jako ważką, znaczącą dla siebie pomoc. O takie uważne, rzetelne przepatrzenie tego projektu bardzo Wysoką Izbę proszę.</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#JanOlszewski">Równocześnie jednak chciałbym zwrócić uwagę, że na nas wszystkich ciąży odpowiedzialność za stabilność tego państwa i elementarną stabilność tej gospodarki. I nie możemy, i nie wolno nam czynić kroków, które by te wartości podważały. To jest granica naszych możliwości i tej granicy - mój rząd ani ja - w żadnym wypadku nie przekroczymy. Gdybyśmy stanęli wobec takiej konieczności, to raczej ustąpimy, niż przyjmiemy na siebie odpowiedzialność za oczywistą destabilizację obecnej, bardzo już kruchej równowagi gospodarczej i społecznej tego kraju. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu premierowi.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#WiesławChrzanowski">Prezydium Sejmu, po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów, na podstawie art. 74 ust. 1 tymczasowego regulaminu Sejmu określiło czas wystąpień poselskich w debacie nad tym punktem porządku dziennego na 10 minut. Ograniczenie to nie dotyczy wystąpień w imieniu klubów poselskich.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#WiesławChrzanowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#WiesławChrzanowski">Jako pierwszego proszę o zabranie głosu pana posła Marka Dąbrowskiego z Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna. Przygotuje się pan poseł Józef Oleksy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#MarekDąbrowski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoki Sejmie! Dzisiejsza debata ma fundamentalne znaczenie dla przyszłości reform gospodarczych i politycznych w Polsce. Polska stoi wobec poważnego kryzysu finansów państwa. Nie jest to tylko nasz specyficzny przypadek. Dość wspomnieć, że nasi zachodni sąsiedzi dokonali od chwili zjednoczenia Niemiec, a więc przez ostatnie półtora roku transferu funduszy publicznych na rzecz wschodnich landów w wysokości 140 mld marek niemieckich, a więc 90 mld dolarów amerykańskich. Jest to mniej więcej ekwiwalent całorocznego dochodu narodowego Polski. Nawet gospodarce niemieckiej, dotąd mającej opinię najstabilniejszej w Europie, przyszło zapłacić za tak wielki wysiłek finansowy wzrostem deficytu budżetowego, inflacji, długu publicznego, stopy procentowej i niektórych podatków. Proces transformacji od gospodarczej utopii, jaką była gospodarka socjalistyczna, do systemu gospodarczej normalności okazał się znacznie trudniejszy i boleśniejszy niż wydawało się to jesienią 1989 r. Oprócz tego poprzedni Sejm i rząd popełniły szereg błędów legislacyjnych, które spotęgowały kłopoty budżetowe. Mówiłem o tym szerzej w debacie budżetowej przed 2 tygodniami.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#MarekDąbrowski">Obecnie stoimy przed dramatycznym wyborem. Z jednej strony mamy projekt prowizorium budżetowego wraz z pakietem drastycznych posunięć legislacyjnych, z których część nosi - nie waham się użyć tego sformułowania - rewolucyjny charakter. Oznaczają one kolejną falę wyrzeczeń dla wielu grup społeczeństwa i dla wielu dziedzin życia społecznego. Szczególnie dramatycznie rysuje się sytuacja sfery budżetowej, głównie służby zdrowia i oświaty, gdzie już nie tylko postępująca pauperyzacja płacowa pracowników jest istotnym wyzwaniem społecznym. Drastyczne ograniczenia w wydatkach pozapłacowych grożą kompletnym paraliżem tych istotnych dla społeczeństwa dziedzin działalności.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#MarekDąbrowski">Proponowane w prowizorium wyrzeczenia nie są prawdopodobnie ostatnimi. Świadczy o tym zarówno wysoki poziom deficytu proponowanego przez rząd - w wysokości ponad 6% produktu krajowego brutto, podczas gdy normalnie uważa się za dopuszczalny poziom nie wyższy niż 3% produktu krajowego brutto - jak i nadmierny optymizm szeregu przyjętych założeń przy konstrukcji budżetu, o czym za chwilę.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#MarekDąbrowski">Jaka jest jednak alternatywa? Zgoda na jeszcze wyższy deficyt budżetowy oznacza bez wątpienia szybkie ześlizgnięcie się kraju w hiperinflację i finansowy chaos. Wysoka inflacja oznacza zaś przymusowy podatek nakładany przez państwo okrężną drogą na zasoby pieniężne obywateli i przedsiębiorstw. Konsekwencją jest ucieczka od pieniądza krajowego, chaos w finansach publicznych, rujnacja oszczędności, systemu emerytalnego, sektora bankowego i ubezpieczeniowego. Wysoka inflacja rodzi postawy sprzyjające spekulacji, podrywa jakiekolwiek bodźce do inwestowania, a w naszych warunkach musi oznaczać także głębokie uderzenie recesyjne, po którym nastąpiłoby następne uderzenie recesyjne związane z koniecznością kolejnego programu stabilizacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#MarekDąbrowski">Wyrażana przez niektórych ekonomistów i polityków nadzieja, że można uczynić wysoką inflację produktywną jest całkowicie nierealna. Na wysokiej inflacji stracą wszyscy. W pierwszej kolejności grupy społeczne uzależnione od budżetu państwa i instytucji parabudżetowych, a więc pracownicy sfery budżetowej i emeryci. Stracą również ci wszyscy przedsiębiorcy, którzy mają dłuższy cykl produkcyjny i są uzależnieni od kredytu, a więc przede wszystkim rolnicy.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#MarekDąbrowski">Hiperinflacja i towarzyszące jej zaburzenia gospodarcze oznaczają nieuchronny wzrost konfliktów społecznych zagrażających stabilności wewnętrznej państwa i instytucji demokratycznych.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#MarekDąbrowski">Chaos gospodarczy nie może pozostać bez wpływu na pozycję i autorytet międzynarodowy Polski. Nie ulega wątpliwości, że niełatwe osiągnięcia polskiej polityki zagranicznej ostatnich 2 lat pozostawały w ścisłym związku z pozytywną oceną reform gospodarczych dokonywanych w naszym kraju i z postrzeganiem Polski jako państwa o względnej stabilności gospodarczej, odpowiedzialnej polityce zagranicznej, przewodzącego w trudnym procesie transformacji. Załamanie się tego procesu oznaczałoby spadek Polski do II lub nawet III ligi państw postkomunistycznych, którym nie warto pomagać i w których nie warto inwestować. Być może bez szans na odrobienie obecnej pozycji.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#MarekDąbrowski">A przecież trzeba sobie jasno powiedzieć, że w obecnych warunkach bez radykalnego opanowania deficytu budżetowego nie mamy żadnych realnych szans na renegocjację porozumień z Międzynarodowym Funduszem Walutowym, zamrożonych faktycznie już od połowy 1991 r. z powodu deficytu, a bez tych porozumień z kolei nie ma perspektyw na realizację porozumień o redukcji zadłużenia z Klubem Paryskim i na wynegocjowanie podobnego porozumienia z Klubem Londyńskim. Obecna chwila jest więc być może ostatnią na zatrzymanie procesu finansowej destabilizacji. Świadczą o tym choćby powtarzające się co pewien czas nerwowe zachowania na rynku walutowym.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#MarekDąbrowski">Unia Demokratyczna w swym programie i działaniach zawsze kieruje się w pierwszym rzędzie poczuciem odpowiedzialności za państwo, za stabilność gospodarki i stabilność demokratycznego systemu politycznego.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#MarekDąbrowski">Uważamy także, że podstawą rzeczywistej obrony interesu obywateli jest realizm w ocenie sytuacji. Poczucie odpowiedzialności skłania nas do poparcia przedstawionego prowizorium budżetowego i towarzyszącego mu pakietu rozwiązań legislacyjnych, przy całej świadomości, jak trudne politycznie i jak bolesne społecznie są te działania. Trudno przy tym nie wyrazić ubolewania, że gdyby odpowiednie propozycje działań dyscyplinujących budżet były przedłożone pół roku lub na przykład 9 miesięcy temu, kiedy fakt narastania deficytu budżetowego był już ewidentny, mogłyby być one prawdopodobnie mniej bolesne niż obecnie.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#MarekDąbrowski">Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna sygnalizuje równocześnie zamiar zgłoszenia zarówno w debacie poselskiej, jak i w trakcie prac komisji sejmowych szczegółowych uwag, poprawek i kontrpropozycji do przedłożenia rządowego. Z braku czasu ograniczę się do zasygnalizowania kilku najważniejszych kwestii.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#MarekDąbrowski">Po pierwsze, projekt budżetu budowany jest kolejny raz na zbyt optymistycznych założeniach makroekonomicznych. Prognozowany wskaźnik inflacji wydaje się zbyt niski przy założonym deficycie budżetowym. Prawdopodobnie oznacza to konieczność zastosowania wyższej stopy procentowej i szybszej dewaluacji złotego, co nie pozostanie bez wpływu na obciążenie budżetu. Prognoza produkcji i produktu krajowego brutto wydaje się również zbyt optymistyczna. Zbyt optymistyczna jest także ocena wewnętrznych możliwości finansowania deficytu budżetowego ze źródeł nieinflacyjnych, przede wszystkim przez sprzedaż bonów skarbowych. Prawdopodobnie zawyżone są oczekiwane wpływy z popiwku. Oznacza to, że skala niezbędnych działań równoważących budżet musi być prawdopodobnie jeszcze drastyczniejsza niż wynika to z przedłożenia rządowego.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#MarekDąbrowski">Po drugie, z satysfakcją odnotowujemy, że w uzasadnieniu do projektu ustawy o prowizorium budżetowym po raz pierwszy dokonano próby oszacowania zadłużenia wewnętrznego budżetu. Jest to jednak rachunek niekompletny. Brakuje w nim zadłużenia z tytułu inwestycji centralnych - ponad 13 bln zł według stanu na 30 września 1991 r., zobowiązań legislacyjnych państwa z przeszłości, jak na przykład słynne przedpłaty samochodowe lub rewaloryzacja książeczek mieszkaniowych, umorzeń kredytów mieszkaniowych itp.,wreszcie zobowiązań budżetu z tytułu nie przekazanych środków budżetowych w roku ubiegłym. Oznacza to, że sygnalizowana w dokumencie rządowym pułapka zadłużenia wewnętrznego, czyli takiego narośnięcia zobowiązań z tytułu spłat kredytów i odsetek, że ich spłata może napotykać na istotne trudności z punktu widzenia bieżących dochodów budżetu, może się zamknąć znacznie szybciej niż się tego powszechnie oczekuje.</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#MarekDąbrowski">Po trzecie, budżet nie zawiera praktycznie żadnych efektywnych rezerw na wypadek na przykład skomasowania w czasie bankructw dużych przedsiębiorstw lub dalszego narastania trudności finansowych w sektorze bankowym.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#MarekDąbrowski">Po czwarte, dostrzegamy również możliwość uzyskania pewnych dodatkowych oszczędności proponowanych w wydatkach budżetowych, na przykład w dodatkach do węgla i do ciepłownictwa, oraz dodatkowych przychodów w przypadku gdyby nastąpiło istotne przyspieszenie prywatyzacji. Szczegółowe propozycje przedstawimy w tej w sprawie w dalszej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#MarekDąbrowski">Po piąte, wypowiadamy się przeciwko proponowanemu zaostrzeniu progresji w podatku dochodowym od osób fizycznych. Uważamy to za uderzenie w tak potrzebną motywację do dodatkowej pracy i do rozwoju drobnego sektora prywatnego, dotąd najbardziej obiecującego sektora rozwojowego polskiej gospodarki, jedynego, który efektywnie przyczynia się do ograniczenia rozmiaru bezrobocia. Jest to także naruszenie na starcie stabilności ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jedynego dotąd w zasadzie elementu trwałego docelowego systemu podatkowego.</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#MarekDąbrowski">Nie sądzimy również, aby posunięcie to mogło dać budżetowi realne korzyści. Wywoła ono raczej skłonności do ukrywania obrotów, zarobków, do sztucznego zawyżania kosztów, zrodzi presję na odtwarzanie ulg podatkowych, skomplikuje i tak niełatwe zadania aparatu skarbowego w poborze tego podatku. Ten sam cel można by osiągnąć mniej kontrowersyjną drogą przez pewne dodatkowe podniesienie obciążeń pośrednich.</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#MarekDąbrowski">Po szóste, w świetle dramatycznej sytuacji finansowej państwa absolutnie konieczna jawi się fundamentalna reforma zasad finansowania i funkcjonowania służby zdrowia, oświaty, ubezpieczeń społecznych i polityki mieszkaniowej. Projekty reform w tych dziedzinach są już od dawna koncepcyjnie gotowe. Unia Demokratyczna wielokrotnie podnosiła te kwestie w swoim programie. Wymóg realizmu politycznego i ekonomicznego nie pozwala bowiem na kontynuowanie nieracjonalnego status quo. Oznaczałoby to skazywanie tych dziedzin na dalszą beznadziejną wegetację z nieobliczalnymi konsekwencjami negatywnymi dla interesów państwa i całego społeczeństwa, szczególnie jego najsłabszych grup. Dotychczasowy system nie chroni bowiem nikogo. Sprzyja tylko narastaniu kryzysu i patologii w sferze budżetowej. Z przykrością konstatujemy, że pan premier w swoim exposé zajął raczej zachowawcze stanowisko w tych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-5.18" who="#MarekDąbrowski">Wysoki Sejmie! Kryzys budżetowy stanowi zagrożenie najwyższej wagi dla państwa. Jego rozwiązanie wymaga consensusu politycznego wszystkich najważniejszych sił politycznych, nie tylko partii tworzących formalnie koalicję rządową. Wymaga wzniesienia się ponad doraźne polityczne interesy poszczególnych ugrupowań w trosce o dobro wspólne.</u>
          <u xml:id="u-5.19" who="#MarekDąbrowski">Niestety, z przykrością obserwujemy postawę nowego rządu, który przedkładając ten trudny pakiet rozwiązań, jednocześnie się od niego w pewnym sensie dystansuje. Dzisiejsze wystąpienie pana premiera nie do końca rozwiewa wątpliwości. Faktami politycznymi są bowiem przedwczorajsza konferencja prasowa ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej oraz wczorajsze wystąpienie sejmowe ministra pracy i polityki socjalnej. Trzeba także odnotować wystąpienie telewizyjne ministra pracy i polityki socjalnej sprzed kilku dni zachęcające faktycznie do wysuwania roszczeń pod adresem państwa i rządu. Jeśli to jest socjotechnika, to jest to bardzo dziwna socjotechnika, ma ona bardzo niebezpieczny charakter.</u>
          <u xml:id="u-5.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.21" who="#MarekDąbrowski"> Tworzone jest bowiem złudzenie, że po okresie trzymiesięcznego prowizorium może nastąpić poprawa sytuacji finansowej i gospodarczej, co jest iluzją. Wraz z szeregiem ogólnikowych obietnic, jak sądzimy, bez pokrycia, zawartych w exposé pana premiera, może ona uruchomić niebezpieczną lawinę oczekiwań i presji rewindykacyjnych, których nie sposób będzie opanować.</u>
          <u xml:id="u-5.22" who="#MarekDąbrowski">Panie i Panowie! Kampania wyborcza już się skończyła i czas skończyć z populistyczną retoryką. Sprawowanie rządów to nie tylko urok dzielenia stanowisk państwowych, ale również i przede wszystkim ogromny ciężar podejmowania trudnych i niepopularnych decyzji.</u>
          <u xml:id="u-5.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Oleksego, Sojusz Lewicy Demokratycznej - Klub Parlamentarny i o przygotowanie się pana posła Leszka Moczulskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#JózefOleksy">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Wysłuchane przed chwilą wystąpienie pana premiera wyjaśnia w dużej mierze złożoność sytuacji, w której rząd istotnie się znajduje. Nie wyjaśnia jednak Wysokiej Izbie w żadnym stopniu, na jakim tle zamierzeń programowych nowego rządu mamy rozpatrywać to prowizorium, a nie ulega chyba wątpliwości, że to jednokwartalne prowizorium bezwzględnie rzutuje na cały 1992 r., tym bardziej że wycofanie przez rząd projektu założeń polityki społeczno-gospodarczej z dzisiejszej debaty czyni ją niekompletną w wysokim stopniu. Prowizorium budżetowe i towarzyszący mu pakiet ustaw zostają przez to zawieszone w próżni programowej. A pamiętajmy, iż ten pakiet ustaw dotyczy nie tylko pierwszego kwartału, lecz rodzić będzie skutki całoroczne. Nie wiemy więc, jakie zmiany zamierza ten rząd wprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#JózefOleksy">Wielki spór polityczny przy kształtowaniu rządu dawał pozór walki o podjęcie przynajmniej części dawno formułowanych postulatów wobec polityki społeczno-gospodarczej. Pan premier stwierdza dziś, iż rząd będzie otwarty na wszelkie propozycje. Tych propozycji, często bardzo rozbieżnych i kontrowersyjnych, wymagających wielkiego - jak już tu mówiono - consensusu i zgody w dyskusji, nie brakowało w przeszłości. Wystarczy je gruntownie przeanalizować, wracając do tego, co w poprzedniej kadencji nieraz tu było mówione.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#JózefOleksy">Pan premier Olszewski zawarł w gospodarczej części swego exposé wiele nowych zapowiedzi, które posłowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej, może odmiennie niż posłowie Unii Demokratycznej, uznali za oznakę chęci liczenia się z opinią i nadziejami ogromnej części obywateli. Nie obiecując szybkiej poprawy, pan premier zasygnalizował jednak taką politykę, której koszty kryzysu będą bardziej sprawiedliwie rozłożone, a ożywienie produkcji będzie celem nadrzędnym dla wszystkich sektorów gospodarki. Krytykując politykę dwóch poprzednich rządów, wskazano wówczas na możliwość istotnych korekt. Tymczasem wiemy już, dlaczego rozpatrywane dziś przedłożenia rządowe nie noszą żadnych znamion własnych nowego rządu. Prowizorium budżetowe na pierwszy kwartał na dodatek wpłynęło do Sejmu w ostatniej chwili. Nie musiało tak być również w wydaniu poprzedniego rządu.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#JózefOleksy">Nie akceptujemy generalnie praktyki stawiania parlamentu w sytuacjach przymusowych. Oto wczoraj z ust ministra finansów po raz kolejny w stosunku do poprzedniej kadencji Sejm usłyszał, iż albo przyjmie przedłożenie rządowe bez zmian, albo będzie katastrofa i chaos gospodarczy. Każdorazowo w poprzedniej kadencji rząd tak właśnie stawiał sprawę przed parlamentem. Trudna jest wówczas dyskusja i trudne jest poszukiwanie korekt.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#JózefOleksy">Nowe założenia polityki społeczno-gospodarczej zapowiadane przez pana premiera powinny być, naszym zdaniem, przedłożone najpóźniej w ciągu miesiąca, a więc nie 15 lutego, lecz do końca stycznia. Przecież sięgając po władzę, nowa ekipa musiała mieć wyobrażenie o tym, co chce realizować w państwie.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#JózefOleksy">Ludzi w Polsce nie musi obchodzić, że elity polityczne poświęciły dwa miesiące na spory i kłótnie personalne, odkładając poważną rozmowę o tym, co w Polsce naprawdę jest pilne. Dziś już mamy świadomość, co jest bardzo pilne.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#JózefOleksy">W ocenie prowizorium i całej polityki społeczno-gospodarczej Sojusz Lewicy Demokratycznej domagać się będzie wyraźnych działań antyrecesyjnych i w miarę sprawiedliwego rozkładania wyrzeczeń i rygorów. Oczekiwaliśmy, że rząd zrealizuje zapowiedź pana premiera o nowym dialogu władzy ze społeczeństwem. Niestety, już na starcie stało się inaczej. Wprowadzone znienacka, bez zapowiedzi i konsultacji, ostatnie podwyżki cen i opłat uderzą boleśnie w setki tysięcy polskich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#JózefOleksy">Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej w przedwczorajszym oświadczeniu, którego notabene środki masowego przekazu jak zawsze nie odnotowały, stanowczo protestował przeciw takim metodom. Nie wytworzą one społecznego zrozumienia, bez którego nie ma spokojnego przetrwania trudnych czasów. W ten sposób prowizorium jeszcze nie uchwalone już jest de facto realizowane. Emeryci i renciści, których dopiero co boleśnie uderzono skutkami ustawy emerytalnej, odczują kolejny cios w postaci cen energii, gazu, ciepłej wody i ogrzewania mieszkań. Na dodatek w prowizorium proponuje się trzecie uderzenie emerytów w postaci zmniejszonej częstotliwości waloryzacji emerytur.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#JózefOleksy">Pytamy więc głośno, co znaczy pół biliona zaledwie zaoszczędzone ponownie na emerytach wobec udręki i lęku o jutro setek ludzi? I nie jest to populizm, to jest ta troska o ludzi, której jako ich reprezentanci nigdy wyzbyć się nie możemy. Wielu ludzi dotknie przecież wzrost czynszów w mieszkaniach kwaterunkowych. Młode rodziny dotknie rezygnacja z umorzeń kredytów mieszkaniowych. Oczekujemy wyjaśnień, jakiego zakresu i trybu ma to dotyczyć. Zawieszenie indeksacyjnej waloryzacji płac w sferze budżetowej w powiązaniu z kosztami ubruttowienia na rzecz podatku od osób fizycznych spowoduje ewidentne pogorszenie warunków życia pracowników tej sfery. Bezrobotni odczują ustalenie jednolitej wysokości zasiłków i skrócenia okresu ich wypłacania, kandydaci zaś na bezrobotnych w przyszłych zwolnieniach grupowych odczują zniesienie dodatków wyrównawczych i ograniczenie wypłat odpraw.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#JózefOleksy">Drakoński charakter tego prowizorium potwierdza brak środków na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu. Rolnicy będą płacić wyższe składki na fundusz emerytalno-rentowy. Rozłożenie na cały rok wypłat z funduszu nagród i nagród z zysku obniży znacznie ich wartość w wyniku działania inflacji.</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#JózefOleksy">Prowizorium na dodatek milczy o zobowiązaniach budżetu z tytułu nie zapłaconych rachunków za dostawy, roboty i usługi oraz nie przekazane w terminie dotacje. Jak ma poradzić sobie oświata, zalegająca z tym na około 3 bln zł, i służba zdrowia zalegająca na 4 bln zł?</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#JózefOleksy">W uzasadnieniu prowizorium rząd deklaruje starania, by mogły być zrealizowane najbardziej niezbędne wydatki sfery budżetowej. Są one obcinane po raz kolejny. W każdym kraju istnieje pewne minimum cywilizacyjne wydatków budżetowych, którego zaniżanie musi prowadzić do degradacji kraju. Oczekujemy więc, że w szybkim czasie poszczególni członkowie rządu przedstawią, co w swoich resortach rozumieją jako takie minimum. Takie granice powinny być ustalone jako nieprzekraczalne, nawet za cenę ograniczonego wzrostu deficytu. Nie można w imię cnoty równowagi budżetowej, której i tak nie ma, sprowadzić życia w kraju do peryferii cywilizacyjnych. To tylko niektóre ze społecznych skutków tego prowizorium. Dlatego też posłowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej występują do Trybunału Konstytucyjnego o przyspieszenie rozpatrzenia zaskarżonej ustawy emerytalnej i decyzji o indeksacji płac w sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#JózefOleksy">Wysoka Izbo! Nie jest obowiązkiem opozycji wskazywanie potrzebnych programowych rozwiązań. Jednak jako opozycja, której leży na sercu dobro Polski i Polaków, dostrzegamy też w prowizorium pakiet potrzebnych decyzji. Doceniamy próbę poszukiwania wzrostu dochodów budżetowych przez zwiększenie granicznej stawki podatku dochodowego z 40 do 50%, choć oczekujemy powiązania tego z ulgami dla tych, którzy swoje dochody chcą inwestować. Niech będzie opodatkowana wysoka konsumpcja dochodów.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#JózefOleksy">Notabene zmiana zasad opodatkowania nie powinna być dokonywana na chybcika przy okazji prac nad prowizorium. Popieramy zwiększenie stawki podatkowej od nie ujawnionych, a wykrytych dochodów oraz podwyższenie odsetek od zaległych ceł, a także przyspieszenie poboru podatku obrotowego od importu. Przy zwiększaniu stawek podatku obrotowego i rozszerzaniu jego zakresu chcemy rozumieć, że chodzi o luksusowe towary ponadstandardowe. Trzeba to więc sprecyzować, określając też wpływ na wskaźnik inflacji. Potrzebne jest oczywiste, pilne zaostrzenie dyscypliny budżetowej i wzmocnienie aparatu skarbowego. Wysoka Izbo! Uzasadnienie prowizorium grzeszy licznymi mankamentami. Brakuje przewidywanego wykonania budżetu w 1991 r. jako całości, a zwłaszcza w IV kwartale tego roku. Nie zastąpią tego porównania z ustaleniami uchwały Rady Ministrów z września i wykonaniem za 9 miesięcy. Rząd nie podaje swoich przewidywań co do dochodów i wydatków budżetu w całym 1992 r., choć podaje całoroczny deficyt w wysokości 48 bln, wysoce zresztą wątpliwy, a maksymalne dochody w kwocie 310 bln. Bardzo ubogie są dane o założeniach makroekonomicznych, na których to prowizorium skonstruowano. Wskaźniki - 4,5% wzrostu miesięcznego cen, 0,5% zmniejszenia produkcji, sprzedaży i 0,8% wzrostu produktu krajowego brutto - nie rozwidniają tła tego prowizorium. Brakuje przewidywań co do produkcji w I kwartale i ruchów cen w skali całego roku.</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#JózefOleksy">Te mankamenty i smutne doświadczenia poprzedniego budżetu nakazują zapytać, na jakiej podstawie należy wierzyć, że tym razem prognozy na I kwartał są wiarygodne i trafione? Przypomnijmy, budżet na 1991 r. budowano, opierając się na prognozie 5% wzrostu produktu krajowego brutto, a dziś już wiemy, że realnie spadł on o 8–9%. Sceptyczni publicyści twierdzą, iż przy kontynuowanej polityce gospodarczej sytuacja budżetu stanie się beznadziejna. Rząd pośrednio potwierdza tę opinię, stwierdzając, iż niedobór budżetowy I kwartału sięgający 25% planowanych dochodów nie może trwać w kolejnych kwartałach, gdyż grozi to całkowitym załamaniem finansów państwa. Rodzi się więc pytanie, na czym rząd opiera przeświadczenie, że tak się nie stanie? Odpowiedzi na to pytanie oczekujemy nie tylko w nowych założeniach polityki społeczno-gospodarczej, ale jeszcze dziś w rządowym odniesieniu się po debacie sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#JózefOleksy">Panie Premierze! Zachęceni niektórymi zapowiedziami w pańskim exposé spodziewaliśmy się choćby zalążków polityki ożywienia produkcji i eksportu. I choć w słowie końcowym po inwestyturze, skądinąd słusznie, wycofał się pan z obietnicy szybkiego przełomu w gospodarce, to jednak nie zakładaliśmy, że kontynuacja liberalno-monetarystycznej polityki będzie w wydaniu prowizorium tak cnotliwie wyrazista.</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#JózefOleksy">Wiemy, że układ czynników zewnętrznych i wewnętrznych utrudnia określenie wariantu wzrostu, jeśli go nie uniemożliwia na dziś, ale trzeba przynajmniej spróbować. Posłowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej wystąpią ze znaną już w poprzedniej kadencji inicjatywą ustawodawczą w zakresie dywidendy i popiwku oraz równouprawnienia sektorów. Nie wiemy bowiem, jak rząd zamierza osiągnąć nawet te niewielkie 0,8% wzrostu produktu krajowego brutto przy utrzymaniu dywidendy i popiwku, wzroście podatku, redukcji przyrostu kredytów dla sektora pozarządowego do 11 bln zł i ograniczeniu przyrostu podaży pieniądza do 23 bln. Jest to więc kolejny mechanizm wspomagania recesji. Wiemy, że dziś bardzo wąskie jest pole manewru w polityce budżetowej i dlatego nie sprzeciwiamy się próbie racjonalizacji struktury dochodów, a nawet pewnej redukcji wydatków państwowych o charakterze konsumpcyjnym. Trudno jednak zrozumieć, dlaczego jako płatność całkowicie sztywną potraktowano koszty obsługi zadłużenia zagranicznego. Wynoszą one w 1992 r. 2,5 mld dolarów i stanowią ostre obciążenie budżetu. Redukcja naszego zadłużenia nie przyniesie szybko skutków odczuwalnych. Dlatego też oczekujemy rychło szybkiej realizacji zapowiedzi pana premiera o nowych rozmowach z międzynarodowymi instytucjami finansowymi. Powinny one, naszym zdaniem, dotyczyć powiązania ciężarów obsługi zadłużenia z możliwą do osiągnięcia wielkością produktu krajowego brutto. Wierzymy, że uda się panu premierowi uzyskać przychylne zrozumienie partnerów na Zachodzie.</u>
          <u xml:id="u-7.18" who="#JózefOleksy">Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej - Klub Parlamentarny ocenia prowizorium wedle założeń swojego programu, o którym rozmawialiśmy z wyborcami w kampanii. Nie zmieniamy swoich haseł tylko dlatego, że jest już po wyborach. Nie może nam, i nikomu, być obojętny los ludzi żyjących z pracy własnych rąk, którzy sami się nie obronią, a przeżyć muszą.</u>
          <u xml:id="u-7.19" who="#JózefOleksy">Nasza ocena prowizorium w obecnej postaci jest negatywna. Będziemy w komisjach domagać się gruntownych wyjaśnień od rządu, a nade wszystko szybkiego ujawnienia przez rząd, na czym ma polegać jego nowa polityka społeczno-gospodarcza. Inaczej bowiem na dziś, jak stwierdził pan premier, zostanie ostateczna jedynie rezerwa, jaką na ogół w takiej sytuacji jest tylko apel o zaufanie do władzy i poczucie odpowiedzialności, ale wśród obywateli.</u>
          <u xml:id="u-7.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Leszka Moczulskiego z Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej. Następnym mówcą będzie pan poseł Bogdan Łukasiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#LeszekMoczulski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie! Panowie! Z ciężkim sercem przystępujemy do tej debaty w momencie dla kraju tak bardzo dramatycznym. Sytuacja społeczna i sytuacja gospodarcza Polski jest znacznie trudniejsza, niż wynikałoby to z liczb podanych w projekcie ustawy budżetowej i bez porównania trudniejsza, niż wynikałoby to ze słów, które padają na tej sali. Jeśli rzeczywiście odpowiedzialnie mamy podejść do tej debaty, rzeczywiście odpowiedzialnie podejść do decyzji, które będą tutaj zapadały, musimy bardzo wyraźnie powiedzieć, co to oznacza dla społeczeństwa - nie w kategoriach, ile wynosi deficyt budżetowy, ale w kategoriach, co to znaczy dla ludzi w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#LeszekMoczulski">Ekspert Konfederacji Polski Niepodległej prof. Kurowski dokonał takiego wyliczenia rzeczywistych skutków, jakie ta ustawa, gdyby została wprowadzona w życie, za czym przecież tak wiele przemawia, spowoduje. Otóż gdyby ta ustawa została wprowadzona w życie, wydatki budżetowe spadłyby o 1/3, ale wydatki na ochronę zdrowia o 29%, na oświatę o 32%, na bezpieczeństwo publiczne o 40%, na obronę narodową o 49%, na szkolnictwo wyższe o 44%, na naukę ogólnie o 77%, na kulturę i sztukę o 58%, na opiekę społeczną o 31%. A więc wszędzie katastrofa. I te wydatki wzrosną tylko w dwóch dziedzinach: w obsłudze długu zagranicznego, co do którego, jak wykazuje afera FOZZ, nie bardzo nawet właściwie wiemy, gdzie, komu i za co jesteśmy winni; i ciągle jeszcze nie wiemy, czy mamy spłacać długi za kredyty na aparaty podsłuchowe dla służby bezpieczeństwa z tej znanej afery, i druga dziedzina, drugi wzrost, to dług wewnętrzny, dług wobec banków, tych samych banków, które, jak zauważyliśmy, niezbyt potrafią się troszczyć o powierzone im mienie. To jest pierwsza rzecz, z której musimy zdać sobie sprawę. Jeśli - a bardzo wiele, powtarzam, za tym przemawia - ta ustawa budżetowa wejdzie w życie, wizja następnych, oby tylko, miesięcy jest już wizją tragiczną.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#LeszekMoczulski">Wszyscy chcemy, wszyscy pragniemy, wszyscy zrobimy co tylko możliwe, w granicach sumienia i w granicach honoru, żeby w tym kraju nie doszło do zaburzeń społecznych. Ale jeśli zrozpaczeni ludzie nie wytrzymają, to nie wystarczy wtedy powiedzieć, że ktoś inny ponosi za to odpowiedzialność, rząd bowiem jest po to, żeby ponosił odpowiedzialność za wszystko, także za rozpacz.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#LeszekMoczulski">Druga kwestia, czy ten budżet jest wiarygodny? Czy te liczby, które widzimy w ustawie budżetowej, są wiarygodne? Skąd są one brane? Tutaj brakuje jednej podstawowej rzeczy, nie mamy założeń Narodowego Banku Polskiego dotyczących kredytów, dotyczących polityki finansowej, nie bardzo wiemy, jak jedno z drugim będzie powiązane. Tutaj bardzo dużo się mówi o tym, że będzie się korzystało z kredytu wewnętrznego, ale przecież nie wiemy, w jakim stopniu to jest realne. Tutaj się mówi o dochodach, ale czy są one realne? Podatek obrotowy, który ma przynieść 24 bln zł, podatek dochodowy. Ale czy będą one ściągalne? Dywidendy od upadających przedsiębiorstw, czy i będą one ściągalne? Na ile ta sprawa jest realna? Jeśli bowiem po raz kolejny okaże się, tak jak z budżetem przeszłego roku, być może opracowywanym przez tych samych ludzi, jeżeli się znowu okaże tak, jak z budżetem zeszłego roku, że będzie trzeba ciągle go zmieniać, ciągle powiększać deficyt budżetowy, to właściwie można sobie zadać pytanie, jaki jest sens takiej polityki budżetowej i czy w ogóle należy uchwalać ustawy, jeżeli uchwala się je tylko po to, żeby ich potem nie realizować. Zdaję sobie sprawę, że ubiegłoroczne perypetie z budżetem nie były wynikiem złej woli, tylko złego przewidywania, były wynikiem absolutnie nieuzasadnionych, optymistycznych wizji, że jakoś to będzie.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#LeszekMoczulski">Jeśli dzisiaj słyszymy znowu, że te ciężkie wyrzeczenia, że ten wielki deficyt to kwestia pierwszego kwartału, bo w następnych kwartałach będzie lepiej, to w tej ustawie budżetowej nie znajduję cienia wyjaśnienia, dlaczego w następnych kwartałach ma być lepiej. A wręcz przeciwnie, widzę potwierdzenie za potwierdzeniem, że w następnych kwartałach będzie jeszcze gorzej. Ten projekt budżetu stawia Sejm w sytuacji przymusowej. Mówi się: uchwalcie, bo państwo nie może być bez budżetu. Słusznie, ale jest to sytuacja przymusowa. Mówi się: uchwalcie ten budżet i głosujcie bez zmian nad pakietem ustaw, które bardzo pobieżnie znane są tylko niektórym z pań i panów zasiadających na tej sali. Z góry przyjmuje się, że będziemy musieli godzić się w ciemno, że będziemy musieli kapitulować po raz kolejny.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#LeszekMoczulski">Proszę państwa, to nie jest Sejm kontraktowy. Nas nikt nie powołał przy zielonym stoliku i nie odpowiadamy przed anonimowymi mocodawcami, odpowiadamy przed wyborcami. I nie możemy ulegać żadnej presji, żadnemu naciskowi.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#LeszekMoczulski">Konfederacja Polski Niepodległej nie wie jeszcze, jak ustosunkuje się do tego budżetu. Najłatwiej byłoby powiedzieć - nie. Najłatwiej byłoby wybrać rozwiązanie, które dyktuje serce, i to przecież w różnych kontekstach miałoby dla nas być może różne zalety. Rada Polityczna Konfederacji Polski Niepodległej po raz kolejny będzie rozważać te sprawy, ale myślę, że dopiero po wyjaśnieniu wielu spraw w komisjach będziemy w stanie podjąć ostateczną decyzję. Jedno możemy powiedzieć już dzisiaj: to nieprawda, że to jest jedyne rozwiązanie, to nieprawda, że inaczej być nie może. Przedstawiliśmy wczoraj państwu ocenę autorską, autorską opinię, która powstała w Komitecie Doradczym KPN, ale która jest autorską opinią profesora Stefana Kurowskiego. Sugeruje się w niej inny kierunek rozwiązań, wskazuje, że są nowe źródła, może nie nowe, stare, ale są pewne źródła, którymi można się posłużyć. Mówi się o tym, że można obniżyć nieco rezerwy zagraniczne. Profesor Kurowski przewiduje, że można to zrobić dość bezpiecznie w granicach 1/6 tych rezerw, że jeśli i tak ten projekt ustawy spowoduje skok inflacji, to może w granicach tego samego skoku inflacji uda się, kierując większą ilość środków, zwiększyć kredyty, które miałyby pobudzać gospodarkę, i wyjść z recesji.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#LeszekMoczulski">My nie chcemy dzisiaj kruszyć kopii o to, że ten czy jakikolwiek inny plan jest planem doskonałym i powinien zostać zastosowany. Chcemy po prostu tylko powiedzieć, że mogą być inne sposoby rozumowania i że można sięgać do innych środków i do innych metod, i że czas najwyższy, żeby je rozważyć.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#LeszekMoczulski">Jeśli wreszcie okazuje się, że tak już zupełnie nie ma czasu, to przecież możliwe jest uchwalenie prowizorium, które będzie dotyczyło tylko niezbędnych wydatków państwa na okres kilku tygodni, miesiąca czy dwóch, żeby uzyskać ten potrzebny czas.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#LeszekMoczulski">Jeszcze jedna sprawa. Kiedy dwa tygodnie temu powstawał rząd pana premiera Olszewskiego, pierwszy rząd III Rzeczypospolitej, co przecież mówię z goryczą, mieliśmy obawy, że będzie kontynuowana stara polityka, ale te obawy wiązały się raczej z pewnymi rozwiązaniami personalnymi dotyczącymi zwłaszcza Ministerstwa Finansów. Dwa tygodnie wystarczyło, żeby okazało się, że w sposób dziwnie bezwolny nowy rząd biegnie starym torem. Sprawa podwyżek cen energii, ciepła itd., na temat której nawet dyskutować trzeba by było, na ile przyniesie ona rezultaty, a na ile zostanie nie wykonaną decyzją, jak wieść niesie, została rozstrzygnięta poza Radą Ministrów i przynajmniej niektórzy ministrowie dowiedzieli się o niej później niż ludzie słuchający dziennika w środkach masowego przekazu.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#LeszekMoczulski">I teraz druga sprawa, sprawa tego budżetu, w którego projekcie nie zmieniono nawet przecinka. Są słowa i są fakty. Rozumiem, że można zapowiadać, iż odejdzie się od takiej polityki gospodarczej, ale równocześnie obok tych słów są fakty. Rząd wraca na stary tor, wchodzi w kanał. Panie premierze, z każdym dniem wyjście z tego kanału będzie trudniejsze, z każdym dniem będzie trudniejsze!</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#LeszekMoczulski">Jeszcze jedna sprawa, zupełnie inna, związana z tym wszystkim. My tu mówimy o liczbach, o wielkich sprawach, o makroskali, a w tej nadmiernie obfitej korespondencji, jaką dostaję, przyszedł list pisany szczególnym alfabetem, alfabetem Braille'a.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#LeszekMoczulski">„Szanowny Panie Pośle Moczulski! Proszę o pomoc. Nie zabierajcie ociemniałym żołnierzom I grupy i ich przewodnikom wolnego przejazdu na wszystkie środki lokomocji. Jest nas około pięciuset, pięciuset na tyle milionów! Oddaliśmy nasze oczy dla Polski. Niechaj Polacy będą dla nas łaskawi”.</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#LeszekMoczulski">Powierzam ten list, panie premierze, pańskiemu sercu. Zdaję sobie sprawę z całego tragizmu sytuacji, w którą wkraczamy, ale rząd jest po to, żeby szybko, stanowczo i dobrze rozstrzygał, albo niech go nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Bogdana Łukasiewicza z Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan Henryk Goryszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#BogdanŁukasiewicz">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoki Sejmie! Po raz kolejny przychodzi nam prowadzić debatę, której wynik na pewno nikogo nie zadowoli. Oto bowiem zamiast projektu budżetu otrzymaliśmy projekt prowizorium budżetowego na I kwartał. Zamiast kompletu dokumentów określających zamierzenia rządu w sprawach gospodarczych otrzymaliśmy materiał fragmentaryczny, wycinkowo traktujący sprawy będące przedmiotem naszych obrad. Ponadto przedstawione dokumenty nie mają już autora. Poprzedni rząd, który je przygotował, odszedł, a nowy, jak widzimy, nie chce brać za nie odpowiedzialności. Mówię o tym wszystkim, za sprawę najważniejszą bowiem w tej chwili Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego uznaje przezwyciężenie tej tymczasowości.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#BogdanŁukasiewicz">Musimy wyjść w końcu na prostą, musimy zacząć rozwiązywać problemy przyszłe, a nie wczorajsze. Musimy zapobiegać pożarom, a nie ciągle spóźniać się z ich gaszeniem. Dokumenty, nad którymi obradujemy, zawierają brutalne zderzenie wyidealizowanych wyobrażeń o drodze do nowej, lepszej gospodarki z nagą rzeczywistością, z katastrofalnym załamaniem się finansów państwa. Skupiają się bolesne konsekwencje obrania drogi na skróty, na której to drodze w dodatku zbłądziliśmy. Wystawiamy dziś rachunek, za który zapłaci, niestety, społeczeństwo, dlatego nie możemy poprzestać na debacie o samym prowizorium. Musimy uciekać do przodu; dyskutując o tych dokumentach zastanawiać się w istocie nad problemami, które trzeba rozwiązać w rozpoczętym dopiero co roku.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#BogdanŁukasiewicz">Najważniejszym zadaniem jest, w naszym przekonaniu, wyciągnięcie wniosków z popełnionych błędów i zbudowanie programu pozytywnego. Tak widzimy naszą rolę w tym Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#BogdanŁukasiewicz">Istota problemów, przed którymi stoi nasza gospodarka, w naszym głębokim przekonaniu sprowadza się do tego, że z gospodarki, o której dynamice i możliwościach rozwoju decyduje popyt, wypompowany został pieniądz. Znaleźliśmy się w sytuacji, w której wszystkim brakuje pieniędzy. Nie ma ich budżet, nie mają ich przedsiębiorstwa, nie mają ich gospodarstwa domowe. Są to fakty, z którymi nikt nie dyskutuje. Zasadnicze różnice występują natomiast w ocenie tych faktów. Jedni uważają, że ten brak pieniędzy działa ozdrowieńczo na naszą gospodarkę, że stymuluje konieczne przemiany strukturalne, że zmusza przedsiębiorstwa do coraz wyższej wydajności, my natomiast twierdzimy, że od I kwartału 1990 r. gospodarka nasza cierpi na niedostateczną płynność finansową, będącą skutkiem arbitralnych decyzji podjętych w pierwszym okresie wdrażania tzw. programu Balcerowicza. Twierdzimy także, że ta niedostateczna płynność czy, mówiąc po prostu, niedostatek pieniędzy działa destrukcyjnie na naszą gospodarkę. W ocenie skutków dotychczasowej podaży pieniądza skupia się jak w soczewce istota kontrowersji dzielących dziś środowiska ekonomiczne. Jeśli bowiem sądzi się, że niedostatek pieniądza pozytywnie wpływa na stan gospodarki, to logiczne jest, że żąda się kontynuowania dotychczasowej polityki gospodarczej. Jeśli natomiast stoi się na stanowisku, że niedostatek ten powoduje degenerację gospodarki, to także logiczne są żądania zmiany tej polityki. Logiczny jest wtedy postulat odbudowy dochodów budżetu państwa, rentowności przedsiębiorstw, czy w dalszej kolejności dochodów gospodarstw domowych.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#BogdanŁukasiewicz">Wysoki Sejmie! Przedstawione nam do rozpatrzenia i uchwalenia prowizorium budżetowe opiera się na założeniu, że zatrzymane zostaną procesy recesyjne. Chciałoby się wierzyć, że tak naprawdę będzie. W dokumentach brak jednak informacji o przedsięwzięciach, które mogłyby gwarantować taki przebieg procesów gospodarczych. Realizm połączony z pewną dozą pesymizmu każe się jednak obawiać kolejnej fazy recesji. Może do niej doprowadzić na przykład bankructwo wielu dużych przedsiębiorstw w sytuacji, gdy blisko 40% przedsiębiorstw państwowych nie jest w stanie wywiązać się ze swoich zobowiązań. Nie byłoby to czymś zaskakującym, ciągle grozi nam efekt domina. Na takiej zasadzie może dojść do bankructwa nie tylko przedsiębiorstw państwowych i handlowych, ale także banków gwałtownie tracących swoje aktywa.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#BogdanŁukasiewicz">Nieodpowiedzialnym optymizmem byłaby wiara w to, że osiągnęliśmy już dno, że gorzej być nie może. Może być gorzej i dlatego naszym zdaniem we wszystkich dyskusjach i programach gospodarczych trzeba wyodrębnić dwa horyzonty czasowe: działania krótkookresowe, które określamy roboczo programem ratunkowym, oraz działania długofalowe. W działaniach krótkookresowych chodzić powinno przede wszystkim o zabezpieczenie przed dalszym pogłębianiem się negatywnych zjawisk i procesów w gospodarce. Działania długofalowe powinny nas doprowadzić do gospodarki rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#BogdanŁukasiewicz">Wysoka Izbo! Przed kierownictwem gospodarczym naszego państwa stoi dziś zadanie podjęcia działań, które ochronią nas przed nową falą recesji oraz doprowadzą do ożywienia gospodarki. Polskie Stronnictwo Ludowe opowiada się za takimi działaniami, które wykluczą powrót do hiperinflacji. Stanowisko takie ma oparcie nie tylko w teoriach, które wyznajemy. Wynika ono przede wszystkim z przekonania, że uboższa część społeczeństwa, drobni producenci, w tym także rolnicy, którzy udzielili nam swego poparcia, nie przetrzymaliby kolejnej hiperinflacji. Wyrazem złej woli lub po prostu niekompetencji są próby przypisywania nam poglądów nieodpowiedzialnych, dążenia do zniszczenia tego, co pozytywne w naszej gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#BogdanŁukasiewicz">Sprzeciwiając się niebezpieczeństwu hiperinflacji, jesteśmy równocześnie przekonani, że bez umiejętnego poluzowania polityki pieniężnej nie rozwiążemy nawarstwiających się problemów. Dlatego z pewnym niepokojem przyjęliśmy zawarte w exposé premiera stwierdzenie o twardym kontrolowaniu dopływu pieniądza. Takim językiem mówili do tej pory zwolennicy dotychczasowej polityki gospodarczej. Postulat poluzowania polityki pieniężnej musi być postrzegany w zestawieniu z arbitralnym i nadmiernym ograniczeniem dopływu pieniądza w I kwartale 1990 r. Dopływ pieniądza trzeba zwiększać w sposób wyważony, by nie rzec - subtelny. Należy to czynić przede wszystkim poprzez kredyt inwestycyjny i produkcyjny, a więc drogą pośredniego zwiększania siły nabywczej i popytu. Nie akceptujemy natomiast zaproponowanego w prowizorium finansowania deficytu budżetowego przez zaciąganie kredytów i zakup bonów skarbowych w bankach komercyjnych. Działając tak, zasilamy w istocie banki w środki budżetowe, zwiększamy sztucznie popyt na kredyt, przez co podnosimy jego cenę, zamiast powiększać, ograniczamy płynność finansową w gospodarce, a tym samym ograniczamy środki, jakie mogą ożywiać gospodarkę. Poluzowanie polityki pieniężnej i wzrost popytu wewnętrznego to warunki niezbędne, ale niewystarczające. Polityka antyrecesyjna musi być działaniem kompleksowym i spójnym, obejmującym politykę pieniężną, podatkową, celną i kursową. Polityka ta musi być w o wiele większym niż dotychczas zakresie wsparta przez narzędzia mikroekonomicznej polityki przemysłowej, rolnej i eksportowej.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#BogdanŁukasiewicz">Oddzielnym zagadnieniem są zmiany w polityce społecznej i gospodarczej, wynikające z modyfikacji ustaw, a o fundamentalnym niekiedy znaczeniu, przedstawione razem z prowizorium. Bez pogłębionej dyskusji na temat zmian w polityce społecznej w nowych warunkach ustrojowych i w rysującej się sytuacji gospodarczej parlament nie powinien podejmować tak ważnych decyzji, daleko wybiegających poza znaczenie takiego dokumentu, jakim jest projekt prowizorium budżetowego na I kwartał. Szkoda, że nie możemy teraz dyskutować o założeniach polityki społeczno-gospodarczej. Rząd już dziś miałby odpowiedź na wiele pytań.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#BogdanŁukasiewicz">Wysoka Izbo! Skala niedoborów środków finansowych przemawia za bardziej zdecydowanym sięgnięciem po środki z zewnątrz. Kapitał zagraniczny zainwestował w Polsce przez ostatnich parę lat ok. 1,5 mld dolarów. Z łącznej kwoty 7 mld dolarów deklaracji kredytowych Polska wykorzystała 1400 mln dolarów. Słaby system bankowy nie jest w stanie sprostać wymaganiom, jakie kredytodawcy zewnętrzni mają w zakresie gwarancji. W tej sytuacji nazbyt asekuracyjna polityka w zakresie gwarancji rządowych staje się samoistnym hamulcem dopływu kredytów z zewnątrz. Wczorajsze interpelacje i wystąpienie ministra Kawalca potwierdzają zresztą tę opinię.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#BogdanŁukasiewicz">Opowiadamy się też za pilnym podjęciem renegocjacji z Międzynarodowym Funduszem Walutowym oraz negocjacji w sprawie pożyczki stabilizacyjnej, która dotychczas nie została wykorzystana. Zresztą dzisiaj w wystąpieniu pana posła Dąbrowskiego odczuwamy dalsze straszenie Międzynarodowym Funduszem Walutowym czy Bankiem Światowym. Z relacji kolegi posła Pawlaka, mojego przewodniczącego, który kilka dni temu odbył spotkanie z przedstawicielami Banku Światowego, wynika, że tamta strona wykazuje elastyczność i gotowość do podjęcia renegocjacji.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#BogdanŁukasiewicz">Wysoka Izbo! Polskie Stronnictwo Ludowe uważa za swój obowiązek przestrzec przed zbyt optymistycznymi prognozami w zakresie produkcji rolnej. Już teraz notujemy drastyczny spadek produkcji zwierzęcej. Trwający od dłuższego czasu spadek dochodów w rolnictwie prowadzi do mniejszego zużycia środków produkcji i dekapitalizacji majątku, a w niedługim czasie do załamania produkcji roślinnej. Trzeba pamiętać, że kończą się zasoby składników mineralnych w glebie pochodzące z okresu, gdy nawożenie było znacznie wyższe. Dlatego konieczne jest zapewnienie taniego kredytu na zakup nawozów, kwalifikowanych nasion i środków ochrony roślin, co przynajmniej w części może zneutralizować niebezpieczeństwo załamania produkcji roślinnej. Bez tego nie wykorzystamy rysujących się możliwości eksportu, zwłaszcza na rynek wschodni. Proponowane są dodatkowe obciążenia wsi, przede wszystkim przez wzrost składki ubezpieczeniowej. W przyszłym tygodniu Polskie Stronnictwo Ludowe wyjdzie z propozycją. Zwracam się do pana premiera o odstąpienie od naliczania składki w tej wysokości lub mniejsze jej podwyższenie. Proponujemy rekompensatę dochodów budżetu poprzez opodatkowanie gier liczbowych, które są zwolnione z opodatkowania. Wczoraj odbyliśmy spotkanie z przedstawicielami firm, które zajmują się tym, i są gotowe na drodze ugody odstąpić od tego zwolnienia i na normalnych zasadach poddać się opodatkowaniu. Będę rozmawiał z panią minister Demianiuk, żebyśmy to doprowadzili do skutku. Moglibyśmy tutaj uzyskać z podatku miliardy złotych.</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#BogdanŁukasiewicz">Wysoki Sejmie! Po raz kolejny Sejm stoi przed koniecznością podejmowania decyzji na wczoraj. Chcemy wierzyć, że sytuacja taka nie powtórzy się więcej. By tak się nie stało, za niezbędne uważamy dotrzymanie przez rząd zobowiązań pana premiera co do terminu przedstawienia nowych założeń polityki społeczno-gospodarczej, założeń, które określą niezbędne zmiany na drodze do gospodarki rynkowej. Także projekt budżetu państwa na pozostałe trzy kwartały powinien trafić do Sejmu w takim terminie, by można było go uchwalić do końca marca.</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#BogdanŁukasiewicz">W odniesieniu do rozpatrywanego dziś prowizorium celowy jest, naszym zdaniem, nadzwyczajny tryb rozpatrywania, w przeciwnym razie nie uchwalimy prowizorium w I kwartale. W stosunku do pakietu ustaw towarzyszących zgłosimy szereg uwag i poprawek podczas posiedzeń komisji. Wystąpienie ministra finansów oraz ministra pracy i spraw socjalnych dostarczyło dodatkowych przesłanek do działania w kierunku wielu zmian proponowanych zapisów i dlatego przyjęcie ustawy bez merytorycznej modyfikacji, o co zwracał się pan minister finansów, jest, naszym zdaniem, niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#WiesławChrzanowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana Henryka Goryszewskiego z Klubu Parlamentarnego Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Edmund Krasowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#HenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Zmuszony jestem zacząć moje wystąpienie od pewnej refleksji na temat różnicy w tym, co się słyszy, słuchając tych samych osób. Otóż, o ile dobrze zrozumiałem wystąpienie pana ministra Kropiwnickiego, bo chyba do niego odnosiły się uwagi pana posła Moczulskiego, to pan minister Kropiwnicki nie obiecywał, że w kwietniu 1992 r. zacznie się w Polsce poprawiać. I byłbym zobowiązany, gdyby pan premier czy pan minister finansów rozstrzygnął ten dylemat w swoim końcowym wystąpieniu, kto z nas zrozumiał właściwie wypowiedź ministra Kropiwnickiego, bo ja zrozumiałem to w taki sposób, że po tych 3 miesiącach ma nadejść okres, w którym rząd zacznie stosować własny kompleks działań antyrecesyjnych, natomiast kiedy pojawią się pierwsze owoce tych działań, tego nikt wczoraj ani dziś nawet pan premier, którego wysłuchałem z uwagą, nie powiedział, bo nikt w sposób odpowiedzialny, z tego czy z jakiegokolwiek innego miejsca, nie może komukolwiek obiecywać w tej chwili, kiedy pojawią się rzeczywiście pierwsze oznaki trwałej poprawy sytuacji gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#HenrykGoryszewski">Mamy przed sobą, Wysoka Izbo, prowizorium budżetowe. I wracając do tego, co mówiłem wczoraj - i dzisiaj pan premier to potwierdził - rząd poniesie prawną i w konsekwencji polityczną odpowiedzialność za zrealizowanie tego prowizorium przed Izbą i przed społeczeństwem. Ale budżet jest jednym tylko epizodem w procesie gospodarczym, który ma charakter ciągły i dlatego zawsze wyrasta on z tego dorobku, z tych efektów gospodarczych, jakie są zanotowane, jakie są osiągnięte w momencie startu do nowego okresu budżetowego. Kiedy więc mówimy o odpowiedzialności rządu za ten budżet, za to prowizorium, to musimy również mieć świadomość odpowiedzialności za wyniki gospodarcze, za procesy gospodarcze, które doprowadziły do tego, że z tak niskiego poziomu i w tak dramatycznej sytuacji ten pierwszy rząd III Rzeczypospolitej rozpoczyna swoją działalność.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#HenrykGoryszewski">W tej chwili nie jest nawet najważniejsze to, że ponosimy koszty 45 lat gospodarki podporządkowanej ideologii, gospodarki ociężałej i niewydajnej, gospodarki tracącej z roku na rok dystans do wolnego świata. O wiele gorsze, o wiele bardziej trudne do wypowiedzenia jest dla mnie to, że ponosimy odpowiedzialność, że musimy zapłacić rachunek, rachunek polityczny, my jako Izba, my jako naród, ogromny rachunek wyrzeczeń za stracone bezpowrotnie ostatnie 2 lata, w czasie których nie przeprowadzono reform ani strukturalnych, ani własnościowych.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#HenrykGoryszewski"> Nie mam pretensji, że przez te 2 lata nie zapobieżono recesji, ale mam pretensję, i mój klub ma pretensję, że przez te minione 2 lata nie zainicjowano polityki antyrecesyjnej, że jedyną polityką antyrecesyjną był brak jakiejkolwiek polityki i że to była dewiza tych, którzy byli odpowiedzialni za to, by tę politykę zainicjować i prowadzić. </u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#HenrykGoryszewski">Mam pretensję i mam ogromny żal, że musimy płacić rachunek za to, że jedynie przygaszono inflację i za to, że 2 lata temu człowiek odpowiedzialny za politykę finansową, a faktycznie — jak się okazało — za gospodarczą politykę państwa, opowiadał posłom bajeczki o tym, że musi się najpierw wypełnić „czasza inflacji”, więc wywołano hiperinflację, a później bawiono się jej gaszeniem. I jesteśmy dzisiaj w takim stanie, w którym nieustannie grozi nam na nowo nawrót fali hiperinflacji. Doprowadzono wreszcie, Wysoka Izbo, do bezprecedensowej zapaści budżetowej w Polsce. Przecież niedobór wpływów budżetowych wynosi ponad 70 bln zł w stosunku do tego poziomu, jaki był zakładany w ustawie budżetowej. Mam żal, że musimy dzisiaj zapłacić rachunek za wyjątkowy bezwład poprzedniego rządu.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#HenrykGoryszewski">26 lipca uchwalono ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ileż razy wszyscy słyszeliśmy, że się w Polsce poprawi i jak wzrosną dochody dzięki tej ustawie o podatku dochodowym. Kompleks przepisów wykonawczych został podpisany 20 grudnia. Tyle czasu rząd, który ubiegał się o specjalne pełnomocnictwa i skarżył się do Belwederu, że ich nie ma, minister tego rządu musiał zużyć na opracowanie przepisów wykonawczych do zaproponowanej przez siebie wcześniej ustawy. Te przepisy do tej pory nie są opublikowane.</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#HenrykGoryszewski">Panie Premierze! Konieczny jest uczciwy i zawodowo rzetelny raport o stanie gospodarki narodowej, o takim stanie gospodarki narodowej, jaki pan i pański rząd zastał. Inaczej pański rząd i pan będzie odpowiadał w opinii publicznej za błędy poprzedników, za iluzje, których źródłem jest i raport o stanie państwa, i przynajmniej niektóre fragmenty uzasadnienia prowizorium. Iluzją jest bowiem to, że tegoroczny deficyt budżetowy zamknie się sumą 48 bln zł. Ta suma 48 bln zł jest wymyślona jedynie po to, żeby można było nas czarować, że nie przekroczy ona 3% produktu narodowego brutto.</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#HenrykGoryszewski">Niektórzy bardzo lubią powoływać się na anonimowych rozmówców Banku Światowego. Otóż anonimowi rozmówcy Banku Światowego w wariancie optymistycznym zakładają, że tegoroczny budżet zamknie się deficytem 70–80 bln zł. I to jest wariant optymistyczny. Jeżeli państwo przeliczycie deficyt założony w prowizorium — 17,6 bln, to wypada po czterech kwartałach 74,5 bln. A proszę wziąć pod uwagę, że od czterech co najmniej kwartałów mamy rosnącą tendencję deficytu budżetowego. W I kwartale ub.r. wyniósł on 9,5 bln, w II już 14,5, w III przekroczył 15, a w IV — 27,5 bln. Strach pomyśleć, jeżeli ten trend nie zostanie zahamowany, czym skończy się deficyt budżetowy w tym roku. Ukrywa się zresztą w tym sprawozdaniu, od którego przecież musi pan zacząć start, panie premierze, pańscy poprzednicy ukrywają, ten rzeczywisty rozmiar deficytu, jaki został zanotowany.</u>
          <u xml:id="u-13.10" who="#HenrykGoryszewski">Wczoraj pan minister ujawnił cyfrę, która była znana szacującym to ekonomistom, że ten deficyt 30-bilionowy wynikający z porównania z uchwałą rządową podjętą na podstawie ustawy wrześniowej musi być powiększony co najmniej o 11 bln z tytułu różnych zaległych płatności. Musi to być powiedziane polskiemu narodowi, bo inaczej znajdą się tacy, którzy za parę miesięcy będą mówili, że to pan i pański rząd za to odpowiada.</u>
          <u xml:id="u-13.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.12" who="#HenrykGoryszewski">Już moi przedmówcy mówili o zadłużeniu wewnętrznym kraju, o tych 116 bln, o tym że jest to nie doszacowane, że w rzeczywistości to zadłużenie wewnętrzne zbliża się w tej chwili prawdopodobnie już do 150 bln zł, co oznacza, że nie można w tej chwili liczyć na wzrost tego długu wewnętrznego bez pogłębienia, dramatycznego pogłębienia tych wszystkich elementów, które są źródłem utrzymującej się recesji.</u>
          <u xml:id="u-13.13" who="#HenrykGoryszewski">Panie Premierze! Mój klub zwraca się do pana z prośbą, żeby rząd możliwie szybko przedstawił swoją własną wersję raportu o stanie gospodarki kraju, o tym stanie, jaki zastał, i żeby dopiero te dwa dokumenty stały się przedmiotem analizy Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów i innych komisji gospodarczych i żeby dopiero te dwa dokumenty były później przedmiotem analizy Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-13.14" who="#HenrykGoryszewski">W samym prowizorium są, jak bomby z opóźnionym zapłonem, pozostawione pułapki dla następnego rządu. Są niespójne koncepcje. Z jednej strony przesuwa się inwestycje komunalne do finansowania przez budżety terenowe, a jednocześnie drugą ręką zabiera się niektóre wpływy, które do tej pory przysługiwały budżetom terenowym.</u>
          <u xml:id="u-13.15" who="#HenrykGoryszewski">Wątpliwa jest skuteczność środków podjętych dla zwiększenia wpływów. Z pełną satysfakcją wysłuchałem, że te same wątpliwości, które ja żywiłem, przedstawił wczoraj Izbie pan minister finansów, chociażby kiedy mówił o tym, że prawdopodobnie podwyżka ceł nie przyniesie takich efektów, ponieważ trzeba się liczyć z antyimportowymi skutkami podwyższonych ceł.</u>
          <u xml:id="u-13.16" who="#HenrykGoryszewski">Możliwość wyegzekwowania zaległej dywidendy. Od kogo? Od tych upadających przedsiębiorstw?</u>
          <u xml:id="u-13.17" who="#HenrykGoryszewski">Dochodowa wydajność prywatyzacji. Prywatyzacja przyniosła w zeszłym roku 3 bln dochodu. Zakłada się, że w pierwszym kwartale przyniesie 1 bln. A jeszcze trzeba się liczyć z tym — to byłoby znacznie więcej niż w zeszłym roku — skąd się to weźmie, czy rzeczywiście będziemy więcej prywatyzować już w pierwszym kwartale. I trzeba się liczyć w tym krótkim czasie, liczonym w kwartałach, a być może będzie to rok lub dwa lata, z antypodatkowym, antydochodowym budżetowo oddziaływaniem procesów prywatyzacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-13.18" who="#HenrykGoryszewski">Wreszcie podrzucono rozwiązania wymagające faktycznie kontynuacji dotychczasowej polityki. Jeżeli prawidłowe są te kwoty, które są przewidziane na obsługę zadłużenia zagranicznego, to by oznaczało, że sugeruje się utrzymywanie faktycznie sztywnego kursu dolara, bo ten kurs pełzający, 9 zł, jest faktycznie kursem ciągle sztywnym, tzn. utrzymywanie takiego kursu, który jest antyeksportowy, a w sytuacji, kiedy brakuje popytu wewnętrznego, bo to już jest w tej chwili kryzys wywoływany brakiem popytu, gospodarka musi eksportować. My żyć nie musimy, ale eksportowanie jest konieczne.</u>
          <u xml:id="u-13.19" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-13.20" who="#HenrykGoryszewski">Chciałem przypomnieć w takim razie panom posłom, że zacytowałem — po polsku — z pewną parafrazą maksymę rzymską z czasów wojen punickich. To też był okres kryzysowy.</u>
          <u xml:id="u-13.21" who="#komentarz">(Głos z sali: No to może był...)</u>
          <u xml:id="u-13.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.23" who="#HenrykGoryszewski">Tak, dlatego mówię, że z parafrazą.</u>
          <u xml:id="u-13.24" who="#komentarz">(Głos z sali: To niezręcznie wyszło.)</u>
          <u xml:id="u-13.25" who="#komentarz">(Głos z sali: Jak ktoś nie zna łaciny...)</u>
          <u xml:id="u-13.26" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-13.27" who="#HenrykGoryszewski"> To zależy, jak która strona ocenia.</u>
          <u xml:id="u-13.28" who="#HenrykGoryszewski">Zmiany w ustawach zaproponowane przez rząd są w przekonaniu mojego klubu konieczne, bolesne, ale konieczne. Niemniej jednak mamy wątpliwość, którą tutaj chciałbym podnieść wobec Wysokiej Izby, dotyczącą pewnych konsekwencji wynikających z Kodeksu handlowego i z ustawy o zobowiązaniach podatkowych. Mianowicie uważamy, iż solidarna ze spółką odpowiedzialność za jej zobowiązania podatkowe powinna zawierać pewne odstępstwa w odniesieniu do spółek pracowniczych. Wprowadzenie solidarnej odpowiedzialności w wypadku spółek pracowniczych zahamuje proces prywatyzacji, dlatego że dorobek osobisty pracownika jest w żadnej proporcji do tych zobowiązań podatkowych, jakie może zaciągnąć spółka. Uważamy więc, że ta odpowiedzialność selektywna powinna obejmować przede wszystkim wspólników dysponujących znacznymi udziałami kapitałowymi, np. 10% kapitału, wspólników będących osobami prawnymi oraz przede wszystkim bezwzględnie powinna dotyczyć odpowiedzialności spółek sezonowych. Wreszcie będziemy w przyszłości - zapowiadam tylko - domagali się głębokiej reformy tego podatku i wprowadzenia ulg, specjalnych różnic nadających temu podatkowi strukturę podatku rodzinnego.</u>
          <u xml:id="u-13.29" who="#HenrykGoryszewski">Panie Premierze! Sytuacja nadzwyczajna wymaga niekonwencjonalnych rozwiązań, inaczej nie przezwyciężymy nigdy tego kryzysu. Wymaga ich natura kryzysu budżetowego, ponieważ wbrew temu, co mówiono w środkach masowego przekazu, jest to przede wszystkim kryzys dochodów. Spada bowiem od kilku lat relacja między wysokością dochodów budżetowych a produktem krajowym brutto. W 1987 r. te dochody budżetowe wynosiły 34% produktu krajowego brutto a w ub. roku tylko 26%. W 1991 r., gdybyśmy tylko utrzymali dochody zapewniające utrzymanie realnego poziomu dochodów budżetowych z roku poprzedniego, dochody budżetowe powinny wynieść z górą 250 bln zł, a wyniosły tylko 217 bln. W związku z tym konieczne jest przede wszystkim zastosowanie środków przywracających wpływy budżetowe, w tym m.in. zróżnicowanie podatków, zróżnicowanie stopy podatkowej uprzywilejowujące inwestujących i uprzywilejowujące producentów dających wolumen eksportowy. Potrzebne jest, panie premierze - i będziemy się tego domagali - przywrócenie monopolu spirytusowego i monopolu tytoniowego. Potrzebne jest opodatkowanie luksusowej konsumpcji; tu podzielam m.in. postulat zgłaszany przez Klub Parlamentarny PSL, tzn. opodatkowanie obrotu kasyn. Konieczne również jest odejście od Kodeksu postępowania administracyjnego w postępowaniu podatkowym. Tak się teraz dzieje, że nim postępowanie podatkowe zostanie zakończone prawomocną decyzją umożliwiającą egzekucję, to środki, którymi dysponowała spółka, są już dawno rozproszone w różnego rodzaju innych przedsięwzięciach.</u>
          <u xml:id="u-13.30" who="#HenrykGoryszewski">Wreszcie, panie premierze, potrzebne jest podjęcie środków, które przywróciłyby polskiemu narodowi poczucie nadziei, że rzeczywiście idziemy inną drogą, tą drogą, którą pan zapowiedział. My jako stronnictwo chrześcijańskie i narodowe uważamy, że ciężar wychodzenia z kryzysu musi być sprawiedliwie rozłożony na barki wszystkich Polaków. Sprawiedliwie to nie znaczy: po równo. Sprawiedliwie to znaczy, że dolegliwość tych ciężarów musi być proporcjonalna do możliwości ich ponoszenia. Te wątki w pańskim wystąpieniu i w wystąpieniu pańskich ministrów wielokrotnie słyszałem. Mój klub oczekuje natomiast, panie ministrze, że zostaną rzeczywiście, tak jak pan to przyrzekł, podjęte radykalne działania dla ukrócenia w kraju korupcji.</u>
          <u xml:id="u-13.31" who="#HenrykGoryszewski">Wysoka Izbo! Wpływy z podwyżki cen gazu, też podrzucone przez poprzedni rząd, mają wynieść 1 bln. W trzech największych sprawach, dochodzeniach prowadzonych w warszawskiej izbie skarbowej, a dotyczących niedoborów podatkowych, chodzi o kwotę przewyższającą 1 bln 200 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-13.32" who="#HenrykGoryszewski">Panie Premierze! W początkach listopada, jak mnie poinformowano, zawieszono do końca roku cło na importowane do Polski szampan i wina musujące. Chciałbym osobiście pana prosić, jest to mi bardzo potrzebne do prac nad budżetem, żeby pańscy ministrowie ustalili, jakie firmy sprowadzały bez tego cła szampan i wina musujące,...</u>
          <u xml:id="u-13.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.34" who="#HenrykGoryszewski">‍...żeby ustalili, kim byli udziałowcy tych firm i kim byli ich bratankowie, szwagrowie i kuzyni.</u>
          <u xml:id="u-13.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Edmunda Krasowskiego z Parlamentarnego Klubu Porozumienia Centrum. Będzie to ostatnie wystąpienie przed przerwą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#EdmundKrasowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Premierze! Chciałbym krótko ustosunkować się do wystąpienia pana posła Henryka Goryszewskiego i szczególnie podziękować mu za te ostatnie zdania, w których w sposób konkretny i jednoznaczny nazwał rzeczy po imieniu. Chodzi o korupcję.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#EdmundKrasowski">Chciałbym tylko przypomnieć panu posłowi, że mój klub, Parlamentarny Klub Porozumienia Centrum, już w poprzedniej kadencji te sprawy jednoznacznie traktował. Niestety były inne uwarunkowania polityczne, inna sytuacja. Chciałbym też zapewnić Wysoką Izbę, że Parlamentarny Klub Porozumienia Centrum dysponuje obszerną dokumentacją wielu afer. Wiemy, kto, kiedy i ile dosłownie ukradł. Chodzi tu o sumę dosłownie 40 bilionów złotych.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#EdmundKrasowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rozpatrywany przez nas projekt ustawy o prowizorium budżetowym na okres od 1 stycznia do 31 marca 1992 roku wraz z pakietem ustaw towarzyszących jest projektem przygotowanym jeszcze przez poprzedni rząd. W tym trudniejszej sytuacji stawia to rząd premiera Jana Olszewskiego, który nie był w stanie przygotować własnego projektu.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#EdmundKrasowski">Opracowane prowizorium jest oczywiście niezbędne dla funkcjonowania państwa i powinno stanowić w miarę stabilną podstawę gospodarki budżetowej do momentu uchwalenia całorocznego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#EdmundKrasowski">Zdaniem Parlamentarnego Klubu Porozumienia Centrum przyjęte w projekcie ustawy rozwiązania budzą szereg wątpliwości. Są one wyrazem kontynuacji dotychczasowej polityki rządu, pomimo totalnego załamania się budżetu państwa w roku 1991 opartego na wadliwie dobranych przesłankach, takich jak na przykład zakładany wzrost gospodarczy, a w rzeczywistości recesja, wyniszczające obciążenia podatkowe przedsiębiorstw państwowych, przeszacowanie dochodów z prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#EdmundKrasowski">W projekcie praktycznie całkowicie brakuje propozycji pobudzających produkcję, czyli w efekcie powstrzymujących spadek dochodów budżetu. Wręcz przeciwnie. W zasadzie całość propozycji sprowadza się do ograniczenia zdolności nabywczych trzech głównych uczestników rynku: gospodarstw domowych, przedsiębiorstw i budżetu.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#EdmundKrasowski">Na tym tle podstawowymi kwestiami, które wymagają analizy są:</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#EdmundKrasowski">1) dopuszczalne rozmiary emisji pieniądza - jest to sprawa bardzo delikatna i trzeba ją traktować z wielką powagą;</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#EdmundKrasowski">2) niezbędne rozmiary obsługi zadłużenia;</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#EdmundKrasowski">3) realność pozyskiwania zewnętrznych i wewnętrznych środków dla finansowania deficytu.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#EdmundKrasowski">W proponowanym projekcie prowizorium powyższe elementy potraktowano jednowariantowo. W tym trzymiesięcznym okresie mogą przecież wystąpić zarówno sytuacje korzystne, jak i mniej korzystne.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#EdmundKrasowski">Rząd powinien być ponadto przygotowany do działania przy różnych scenariuszach rozwoju sytuacji, nie tylko w I kwartale br. W związku z tym projekt prowizorium budżetowego powinien być rozpatrywany na tle możliwości budżetowych w całym 1992 roku.</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#EdmundKrasowski">Wysoka Izbo! Przyjęcie za podstawę do opracowania prowizorium I kwartału 1992 roku przewidywanego wykonania założeń budżetu na IV kwartał roku ubiegłego sugeruje występowanie identycznych zjawisk gospodarczych w omawianych okresach, podczas gdy w ujęciu realnym okresy te są nieporównywalne. Prowadzi to do fałszywej prezentacji stanu budżetu. O tym wielokrotnie wcześniej przede mną mówcy wspominali.</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#EdmundKrasowski">Proponowane w prowizorium budżetowym środki finansowe i działania oznaczać będą znaczne pogorszenie warunków życia dużej części społeczeństwa. Do najważniejszych działań wpływających bezpośrednio na obniżenie dochodów ludności należy przede wszystkim zaliczyć:</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#EdmundKrasowski">— zawieszenie indeksacyjnej waloryzacji płac w sferze budżetowej,</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#EdmundKrasowski">— rozłożenie na 12 rat wypłat z zakładowego funduszu nagród i wypłat nagród z zysku,</u>
          <u xml:id="u-15.17" who="#EdmundKrasowski">— zmniejszenie częstotliwości waloryzacji emerytur.</u>
          <u xml:id="u-15.18" who="#EdmundKrasowski">Powyższe rozwiązania, jeśli zostaną wprowadzone w życie w I kwartale, mogą doprowadzić do kulminacji napięć społecznych. Projektowane zmiany w skali dotowania niektórych produktów i usług prowadzą do wzrostu tzw. opłat sztywnych w strukturze wydatków gospodarstw domowych, co w połączeniu z proponowanymi rozwiązaniami dotyczącymi dochodów ludności prowadzi do zmniejszenia popytu konsumpcyjnego, zarazem słabnie pozycja i zainteresowanie producenta.</u>
          <u xml:id="u-15.19" who="#EdmundKrasowski">Proponowane zwiększenie podatków pośrednich, polegających głównie na rozszerzeniu zakresu i podwyższeniu stawek podatku obrotowego, połączone ze wzrostem kosztów wytwarzania może prowadzić do spadku konkurencyjności produkcji krajowej. Istnieje niebezpieczeństwo powtórzenia się sytuacji z I półrocza 1991 r., kiedy nastąpił wzrost zapotrzebowania na import, pomimo ograniczenia rozmiarów popytu. Byłby to silny prorecesyjny bodziec.</u>
          <u xml:id="u-15.20" who="#EdmundKrasowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wzrost cen energii, przypuszczalna dalsza dewaluacja złotego, podrożenie kosztów robocizny związane z nową stopą składki ubezpieczeniowej i nową podstawą jej naliczania oraz nową podstawą naliczania składki na Fundusz Pracy, zwiększony wymiar podatku obrotowego - wszystko to zdecydowanie zmniejszy rentowność przedsiębiorstw państwowych. Będzie zatem wzrastała presja inflacyjna, ponieważ trudno przypuszczać, aby w ciągu kwartału przedsiębiorstwa mogły uzyskać znaczną poprawę efektywności. Równocześnie ograniczona skala akcji kredytowej dla przedsiębiorstw, zwłaszcza z uwagi na duży deficyt budżetu finansowanego ze źródeł krajowych, nie będzie sprzyjała możliwości podejmowania działań modernizacyjnych i restrukturyzacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-15.21" who="#EdmundKrasowski">Bez energicznego administracyjnego działania na rzecz eliminowania podmiotów nieefektywnych postępować będzie petryfikacja obecnej nieefektywnej struktury gospodarki. Będzie temu sprzyjać również zachowanie podatku od wzrostu wynagrodzeń i trudności przedsiębiorstw w pozyskiwaniu środków na finansowanie kosztów zwolnień grupowych.</u>
          <u xml:id="u-15.22" who="#EdmundKrasowski">Wymuszenie poprawy efektywności gospodarowania, tak jak proponują autorzy projektu prowizorium, jedynie za pomocą mechanizmu polityki pieniężno-kredytowej i fiskalnej musi doprowadzić do dalszego pogłębienia recesji.</u>
          <u xml:id="u-15.23" who="#EdmundKrasowski">Sytuacja silnej recesji nie zachęca do napływu kapitału zagranicznego, osłabiając sektor państwowy ogranicza jego zdolność do absorpcji kapitału zagranicznego niezbędnego do modernizacji i restrukturyzacji. Silna recesja grozi, że prywatyzacja będzie prowadzona nadal głównie pod hasłem ucieczki od zwiększonych obciążeń fiskalnych sektora państwowego, co stanowi z kolei zagrożenie przychodów budżetu w kolejnych kwartałach bieżącego roku.</u>
          <u xml:id="u-15.24" who="#EdmundKrasowski">Te powyżej omówione zagrożenia zmuszają do poszukiwania drogi oswobodzenia budżetu z zadłużenia zewnętrznego wobec systemu bankowego i części podmiotów.</u>
          <u xml:id="u-15.25" who="#EdmundKrasowski">Parlamentarny Klub Porozumienia Centrum proponuje rządowi:</u>
          <u xml:id="u-15.26" who="#EdmundKrasowski">1) negocjowanie z bankami zamiany zadłużenia budżetu bądź to na długoletnie niskooprocentowane bony skarbowe, bądź to na akcje lub udziały w prywatyzowanych lub komercjalizowanych przedsiębiorstwach czy też zastawy hipoteczne na nieruchomościach należących do skarbu państwa;</u>
          <u xml:id="u-15.27" who="#EdmundKrasowski">2) wprowadzenie zasady współudziału gmin w regulowaniu zobowiązań kredytowych ciążących na przekazywanych im składnikach majątku państwowego;</u>
          <u xml:id="u-15.28" who="#EdmundKrasowski">3) uruchomienie ratalnego systemu sprzedaży różnego rodzaju nieruchomości skarbu państwa obywatelom krajowym;</u>
          <u xml:id="u-15.29" who="#EdmundKrasowski">4) uwzględnienie trudnej sytuacji finansowej i gospodarczej kraju wynikającej ze strat, które ponosi budżet państwa na skutek licznych afer gospodarczych oraz korupcji.</u>
          <u xml:id="u-15.30" who="#EdmundKrasowski">Przypomnę tylko afery: Funduszu Obsługi Zadłużenia Zagranicznego, „Art B”, rublową, paliwową, alkoholową, aferowy import rublowy z byłej NRD — są to nie tylko efekty nieszczelności przepisów prawnych, unikania opodatkowania i funkcjonowania ustaw jeszcze z epoki komunistycznej. Jest to również efekt działania konkretnych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-15.31" who="#EdmundKrasowski">Na piątkowym posiedzeniu senackiej Komisji Praw Człowieka i Praworządności Piotr Kownacki, pełniący obowiązki prezesa Najwyższej Izby Kontroli, stwierdził między innymi, że „za aferami stoją osoby, które tworzyły ten system prawny mający charakter kryminogenny, i ci, którzy dziś z niego korzystają”.</u>
          <u xml:id="u-15.32" who="#EdmundKrasowski">Jest to niezwykłe stwierdzenie wysokiej rangi urzędnika państwowego. Przypomnę również, że z inicjatywy posłów PC wpłynął do laski marszałkowskiej projekt uchwały w sprawie przeciwdziałania zjawiskom patologii w gospodarce oraz korupcji. Do tej pory projekt ten podpisało 113 posłów.</u>
          <u xml:id="u-15.33" who="#EdmundKrasowski">Uważamy, że nie może być tak i nie będzie, że kilkadziesiąt bilionów złotych znajduje się poza kontrolą państwa. Dlatego też projekt uchwały, z jaką występujemy do Wysokiej Izby, ma na celu dopomożenie panu premierowi Olszewskiemu w walce z tymi zjawiskami. Wskazujemy w ten sposób na możliwość odzyskania wielu bilionów złotych, bo wierzę, jestem przekonany, że można je odzyskać, ale pod jednym warunkiem, że władza w Polsce będzie naprawdę władzą opierającą się na respektowaniu prawa i to przez wszystkich. Potrzebna jest więc skuteczna egzekucja należnych środków finansowych, które zostały przejęte przez naprawdę niewielką grupę ludzi. Wierzę, jestem przekonany, że rząd premiera Jana Olszewskiego tę sytuację rozumie i będzie tym zjawiskom zdecydowanie przeciwdziałać.</u>
          <u xml:id="u-15.34" who="#EdmundKrasowski">Wysoki Sejmie! Projekt ustawy o prowizorium budżetowym na I kwartał bieżącego roku jest dokumentem, który nie traktuje poważnie wielu aspektów zagrożeń sytuacji gospodarczej i społecznej kraju. W zasadzie przesądza on o kontynuacji programu stabilizacji, który był realizowany w 1991 roku. Rząd premiera Olszewskiego stanął przed koniecznością zaakceptowania zastanej sytuacji, łącznie z ostatnimi tak bolesnymi podwyżkami, które są nieodłącznym elementem projektu prowizorium.</u>
          <u xml:id="u-15.35" who="#EdmundKrasowski">W tej sytuacji uważamy, że rząd powinien otrzymać, jeśli o nie wystąpi, także takie niezbędne uprawnienia od Sejmu, które pozwolą mu na elastyczne reagowanie w każdej zmieniającej się sytuacji państwa.</u>
          <u xml:id="u-15.36" who="#EdmundKrasowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Parlamentarny Klub Porozumienia Centrum, widząc dramatyzm podejmowanych dzisiaj przez Sejm decyzji, składa formalny wniosek o powołanie Komisji Nadzwyczajnej, która w trybie pilnym rozpatrzy projekt prowizorium budżetowego wraz z pakietem ustaw towarzyszących.</u>
          <u xml:id="u-15.37" who="#EdmundKrasowski">Pragnęlibyśmy, aby Komisja Nadzwyczajna powołana jeszcze dzisiaj, złożona z przedstawicieli jak największej liczby ugrupowań politycznych zasiadających w Sejmie, natychmiast przystąpiła do prac legislacyjnych, tak aby na przyszłym posiedzeniu Sejmu mogła przedstawić swoje stanowisko Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-15.38" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#WiesławChrzanowski">Przed ogłoszeniem przerwy proszę o wysłuchanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PiotrWójcik">Bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w obradach Sejmu odbędzie się w sali kolumnowej posiedzenie Komisji Samorządu Terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PiotrWójcik">Również bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy odbędzie się posiedzenie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich w sali nr 101.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#PiotrWójcik">Wspólne posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Łączności z Polakami za Granicą odbędzie się bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy obiadowej w sali nr 118, a nie jak podawano poprzednio po zakończeniu obrad Sejmu. Jest to ważny komunikat dlatego, że wcześniej błędnie podano informację o miejscu posiedzenia komisji.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#PiotrWójcik">Spotkanie Klubu Parlamentarnego „Porozumienie Ludowe” odbędzie się zaraz po ogłoszeniu przerwy w siedzibie klubu.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#PiotrWójcik">Bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy odbędzie się posiedzenie Komisji Polityki Społecznej w sali nr 106.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#PiotrWójcik">Zebranie Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna odbędzie się po ogłoszeniu przerwy w sali nr 118.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#PiotrWójcik">Posłowie z województwa katowickiego, zainteresowani pracami organizacyjnymi nad stworzeniem parlamentarnego porozumienia ponad podziałami w województwie katowickim, proszeni są o pozostanie na sali na kilka minut bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy. Z taką propozycją wystąpił pan poseł Herbert Szafraniec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#WiesławChrzanowski">Ogłaszam półgodzinną przerwę w obradach.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 min 05 do godz. 11 min 39)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#HenrykBąk">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#HenrykBąk">Kontynuujemy debatę nad projektem ustawy o prowizorium budżetowym oraz projektami ustaw związanymi z prowizorium.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#HenrykBąk">Według kolejności głos ma pan poseł Witold Gadomski, Klub Liberalno-Demokratyczny. Przygotuje się pan poseł Wojciech Arkuszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#WitoldGadomski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Stało się tak, że prowizorium budżetowe zostało przygotowane przez rząd poprzedni, a wykonywane będzie przez nowy. Przypomnę, że sytuacja ta powtarza się, podobna była przed rokiem. Wynika to ze słabości naszego systemu politycznego, z tego, że wybory odbyły się pod koniec roku. Gdyby odbyły się w połowie ubiegłego roku, budżet mógłby być przygotowany przez nowy rząd, zbudowany wokół spójnego programu gospodarczego. Wtedy uniknęlibyśmy dwuznacznej sytuacji i dwuznacznych wypowiedzi nowego rządu.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#WitoldGadomski">Niestabilna sytuacja polityczna stanowiła kontekst prac prowadzonych nad nowym budżetem. Przygotowane prowizorium budżetowe jest w tej sytuacji efektem kompromisów, w jakie uwikłany był poprzedni rząd. Kongres Liberalno-Demokratyczny poczuwa się do współodpowiedzialności za projekt. Jednocześnie uważa, że niezbędne są pewne korekty. Od początku prac nad prowizorium KL-D formułował krytyczne opinie na jego temat.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#WitoldGadomski">Wysoki Sejmie! Musimy rozstrzygnąć dwie kwestie:</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#WitoldGadomski">— po pierwsze — do jakiej wysokości wolno nam podnieść deficyt budżetowy,</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#WitoldGadomski">— i po drugie — jakie obszary wydatków powinniśmy szczególnie chronić, a jakie możemy poświęcić.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#WitoldGadomski">W przygotowanym projekcie prowizorium budżetowego założono dopuszczalny deficyt w I kwartale w wysokości 17,6 bln zł. To ogromna suma, znacznie przekraczająca granice bezpieczeństwa. Założenie, że deficyt ten zostanie sfinansowany kredytami zaciągniętymi w bankach komercyjnych i bonami skarbowymi, wydaje się mało realne. W efekcie doprowadzimy albo do zamulenia systemu bankowego kredytami udzielanymi budżetowi, mniej lub bardziej wymuszonymi na bankach - zabraknie wówczas pieniędzy na rozwój przedsiębiorstw - albo też, co wydaje się zresztą bardziej prawdopodobne, zgodzimy się po cichu na finansowanie deficytu pustym pieniądzem.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#WitoldGadomski">Założony w prowizorium deficyt, o ile zostanie utrzymany w przyszłych kwartałach, doprowadzi do inflacji przekraczającej w skali roku 100%. Inflacja ta uderzy w najuboższe warstwy społeczeństwa, w osoby mające stałe źródła dochodów oraz w rolników. Nie da się pogodzić sensownej polityki społecznej z wysoką inflacją. Dalsze powiększanie deficytu przez nadmierne wydatki społeczne uderzy rykoszetem właśnie w te warstwy ludności, które chcemy chronić przez prowadzenie odpowiedniej polityki socjalnej.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#WitoldGadomski">Ubiegły rok był bardzo trudny dla rolnictwa. Wyraźnie obniżył się poziom dochodów chłopskich, ale stabilizacja cen stwarzała szanse na wzrost tych dochodów w roku obecnym. Dlatego w interesie rolników leży zahamowanie inflacji, a więc nierozdymanie deficytu. Powiększenie deficytu, a przez to zwiększenie inflacji, uderzy właśnie najbardziej w rolników.</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#WitoldGadomski">Pamiętajmy też o tym, że ocena dochodów budżetu może się okazać nadmiernie optymistyczna, podobnie jak było w roku ubiegłym. Nie wolno więc deficytu budżetowego napinać do granic wytrzymałości. Deficyt może być większy niż zakłada się w budżecie, m.in. z uwagi na oczekiwania przedsiębiorstw, które otrzymują ostatnio, także z tej sali, sygnały, że twarda polityka finansowa poprzednich rządów będzie rozmiękczona. Oczekiwania te mogą zmniejszyć dochody budżetu i zniechęcić przedsiębiorstwa do dokonywania zmian strukturalnych.</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#WitoldGadomski">Proponuję zatem dokonanie poprawek zmniejszających założony deficyt. Można to zrobić przez dodatkowe cięcia w wydatkach. Jeżeli mówimy, że deficyt jest zagrożeniem, to musimy mieć też odwagę powiedzieć, jakie wydatki jesteśmy gotowi poświęcić.</u>
          <u xml:id="u-20.10" who="#WitoldGadomski">Problemem równie ważnym jak określenie pułapu dopuszczalnego deficytu jest określenie priorytetu wydatków budżetowych. W prowizorium mamy utrzymane pozycje wydatków, które budzą wątpliwości. Są to m.in. dotacje dla spółdzielni mieszkaniowych założone na poziomie 3 bln 860 mld zł - w tym 2,6 bln na dopłaty do centralnego ogrzewania i ciepłej wody, dotacje do przewozów pasażerskich PKS w wysokości 250 mld zł (blokują one m.in. prywatyzację PKS), wypłaty zasiłków dla bezrobotnych - prawie 5 bln zł. Sądzę, że wydatki te mogą być zredukowane. Dopłaty z budżetu do spółdzielni mieszkaniowych oznaczają finansowanie z kieszeni wszystkich podatników tej części obywateli, która mieszka w domach spółdzielczych, a przede wszystkim niegospodarnej administracji spółdzielczej. Wydatki na zasiłki dla bezrobotnych, choć zmniejszone, są wciąż źle adresowane. Potrzebne są działania zachęcające i nakłaniające ludzi do pracy.</u>
          <u xml:id="u-20.11" who="#WitoldGadomski">Potężną pozycję w wydatkach budżetu stanowią dotacje do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Pozycja ta wynika nie tylko z trendów demograficznych, nie tylko z systematycznego wzrostu średniej renty i emerytury w stosunku do średniej płacy, ale też z niewiarygodnie liberalnych przepisów dotyczących przyznawania rent i przechodzenia na emeryturę. W efekcie zafundowaliśmy sobie setki tysięcy pięćdziesięciokilkuletnich emerytów, młodych rencistów i jeden z najwyższych w Europie wymiar podatku na ubezpieczenie społeczne. W projekcie prowizorium wymiar ten ma być jeszcze podwyższony, do 45%, a mimo to Fundusz Ubezpieczeń Społecznych będzie aż w 28% finansowany z budżetu.</u>
          <u xml:id="u-20.12" who="#WitoldGadomski">Proponuję zatem dokonanie przeglądu rent III grupy, gdyż tam się kryją duże rezerwy, i stopniowe odejście od kart branżowych przyznających wielu zawodom przywilej wcześniejszych emerytur. Są takie zawody, w których przejście na emeryturę oznacza zwiększenie dochodów, a nie ich zmniejszenie. To nie powinno mieć miejsca.</u>
          <u xml:id="u-20.13" who="#WitoldGadomski">Nie wolno też uznawać wcześniejszych emerytur za narzędzie walki z bezrobociem. Jedynym realnym instrumentem walki z bezrobociem, instrumentem antyrecesyjnym, może być zmniejszenie - a nie zwiększenie - obciążeń podatkowych producentów. Na dłuższą metę żadne doraźne kroki nie powstrzymają wzrostu obciążeń budżetu - a więc obciążeń podatników - wydatkami na emerytury i renty, jeżeli nie nastąpi gruntowna reforma systemu ubezpieczeń społecznych, zmierzająca do stworzenia na zasadach rynkowych funduszów emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-20.14" who="#WitoldGadomski">Wysoki Sejmie! Nowoczesne państwo jest obciążone licznymi powinnościami w stosunku do swych obywateli. Znalazło to wyraz w prowizorium budżetowym. Wydatki na służbę zdrowia mają wynieść ponad 10 bln zł w I kwartale, a więc ok. 12% wszystkich wydatków budżetu. Jest to kolosalne obciążenie, a jednocześnie to o wiele za mało, biorąc pod uwagę potrzeby społeczeństwa. Darmowa służba zdrowia nie sprzyja racjonalizowaniu usług. Z tych 10 bln zł prawie 5,9 bln stanowić mają wydatki płacowe w służbie zdrowia, a wiemy też, że płace w służbie zdrowia są wyjątkowo niskie. Jedynym sposobem wprowadzenia kryterium efektywności do usług związanych ze zdrowiem jest ich stopniowa komercjalizacja i prywatyzacja. Sądzimy, że już teraz, w tym kwartale, część wydatków - zwłaszcza związana z płacami pracowników służby zdrowia, z płacami lekarzy, pielęgniarek - powinna być pokrywana z opłat pacjentów. Mówię część - nie całość - i też nie wszystkich pacjentów. Możliwe są tutaj różne warianty, które nie obciążą nadmiernie osób rzeczywiście w trudnej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-20.15" who="#WitoldGadomski">Wysoki Sejmie! Wydatki przewidziane w prowizorium są we wszystkich pozycjach ograniczone. Ograniczenia te nadmiernie dotknęły te wydatki, które wiążą się z rozwojem gospodarki, z restrukturyzacją przemysłu i rolnictwa. Nie przewidziano w prowizorium wydatków na czyszczenie portfeli złych długów. Wydatki na inwestycje ograniczono do niecałych 3 bln. Na restrukturyzację przemysłu przewidziano 465 mld - to bardzo mała suma. Powoduje to, że budżet jest zbyt pasywny, powiela dotychczasowe trendy, nie stwarza nadziei na przełamanie recesji. Proponuję zatem wprowadzenie korekt zwiększających wydatki rozwojowe kosztem cięć pewnych wydatków socjalnych. Nie ma możliwości zwiększenia, przynajmniej w I kwartale, dochodów budżetu, przynajmniej istotnego ich zwiększenia. Dochody w przyszłych kwartałach zależeć będą od stopniowego przełamywania recesji, ale żeby to nastąpiło trzeba dać gospodarce szansę, zdjąć nadmierne obciążenia budżetu wydatkami, zredukować, a przynajmniej nie zwiększać, podatki. Złym sygnałem w tym względzie jest podniesienie górnej granicy podatku dochodowego do 50%. Efekty fiskalne tego będą niewielkie, a efekty społeczne, zahamowanie efektywności przedsiębiorców, ukrywanie dochodów - istotne. Z technicznego punktu widzenia nie ma możliwości gruntownej rekonstrukcji prowizorium. Nasz klub będzie dążył do wprowadzenia zapowiedzianych przeze mnie korekt, które pozwolą przeznaczyć większe sumy na rozwój gospodarki. Jednocześnie jak najszybciej należy przystąpić do prac nad budżetem na cały rok, w którym byłyby uwzględnione priorytety rozwojowe.</u>
          <u xml:id="u-20.16" who="#WitoldGadomski">Wysoki Sejmie! W obecnej sytuacji konieczne są kroki odważne, niekonwencjonalne, które na krótką metę nie przysporzą popularności ani Sejmowi, ani rządowi. Konieczne jest odejście od dotychczasowej filozofii budżetu i uznanie, że dawny system się skończył, skończyły się jego dolegliwości, ale także przywileje z nim związane. Ekstrapolacja dotychczasowych tendencji może oznaczać jedynie stagnację gospodarki i możliwości finansowych państwa na niskim, być może malejącym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-20.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#HenrykBąk">Głos ma pan poseł Wojciech Arkuszewski z Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność”. Przygotuje się pan poseł Antoni Furtak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#WojciechArkuszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Najpierw jedna uwaga do posła Gadomskiego. Myślę, że proponowanie dalej idących cięć niż to proponuje rząd, jest zupełnie zbędne, bo poza realiami ekonomicznymi są jeszcze realia społeczne i cięcia obecnie proponowane są tak głębokie, że budzą wątpliwości, czy są realistyczne politycznie. W związku z tym proponuję nie odnosić się do tego, co powiedział poseł Gadomski, tylko do tego, co jest w prowizorium przedstawionym przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#WojciechArkuszewski">Przedstawiony Sejmowi projekt jest i tak dotkliwy, ale w naszym przekonaniu, abyśmy mogli nad nim głosować, musiałyby być spełnione jeszcze dwa dodatkowe warunki, które w tej chwili spełnione nie są.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#WojciechArkuszewski">Po pierwsze, musielibyśmy zostać przekonani, że tak dotkliwe cięcia w wydatkach budżetowych są niezbędne, i musielibyśmy uznać, że przedstawiony projekt cięć jest właściwy. Otóż z różnych powodów tych uzasadnień nie mamy. Podstawowy powód jest taki, że założenia polityki gospodarczej złożone przez poprzedni rząd zostały wycofane przez ten rząd, do czego miał on oczywiście prawo. W sytuacji, kiedy zostały one wycofane, a były teoretycznym uzasadnieniem do prowizorium, trudno jest dyskutować, bo cały projekt opiera się na pewnych prognozach, które - jak rozumiem - mogą być nieaktualne. Chcielibyśmy najpierw usłyszeć przynajmniej ogólne deklaracje obecnego rządu dotyczące przewidywanej inflacji w tym roku, przewidywanego deficytu, wraz z najbardziej ogólnym uzasadnieniem, abyśmy mogli dyskutować o tym, co się w tym prowizorium znajduje. Dziś jest to oczywiście niemożliwe, ale byłoby rzeczą pożądaną, by takie dodatkowe wyjaśnienia złożono przed głosowaniem nad przedstawionymi nam ustawami. Jest to ważne także z takiego powodu, że w przedstawionym uzasadnieniu do prowizorium można znaleźć liczne miejsca budzące uzasadnione wątpliwości. Jako przykład podam cztery z nich. Zacznę może od najważniejszego, moim zdaniem. Przedstawiono taką tabelkę, która obrazuje stały spadek wpływów budżetowych w stosunku do produktu krajowego brutto od roku 1987, od momentu kiedy jeszcze żadnych głębokich reform w gospodarce nie podejmowano. Z tej tabelki wynika, iż proste wyjaśnienie tego, że wpływy budżetowe się zmniejszają z powodu restrukturyzacji gospodarki, nie jest wystarczające. Następnie przewiduje się, że w przyszłym roku będzie trochę lepiej niż w tym roku, który się skończył. Nie ma to żadnego uzasadnienia. I bez takiego uzasadnienia nie wiadomo, dlaczego ten trend miałby się zmienić. Jeżeli ten trend się nie zmieni, to deficyt wzrośnie o 20 bln zł.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#WojciechArkuszewski">Druga sprawa - w projekcie prowizorium jest mowa o 3 bln oszczędności z powodu zawieszenia waloryzacji płac w sferze budżetowej, a minister Kropiwnicki mówił wczoraj o 6 bln. Chciałbym wiedzieć, która z tych liczb jest prawdziwa?</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#WojciechArkuszewski">Trzecia sprawa - podstawowe oszczędności, czy też wzrost wpływów do budżetu, stanowią dodatkowe wpływy z podniesienia podatku obrotowego, oczywiście taką decyzję podejmuje rząd w ramach własnych uprawnień, natomiast dyskutując o stanie budżetu, ważne byłoby, aby wiedzieć, jak to szczegółowo ma wyglądać. Rozumiem, że to jest politycznie trudne, ale bez informacji o większości sum dodatkowych wpływów i o połowie dodatkowych wydatków trudno jest dyskutować o prowizorium, które dotyczy tylko pozostałej części.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#WojciechArkuszewski">Wreszcie jako przykład podaje się, że wydatki socjalne stale rosną. Jestem przekonany, że jest to prawda, ale na potwierdzenie tej tezy podano tabelkę, z której wynika, że stosunek średniej emerytury do średniej płacy od kilku lat stale rośnie. Zdaniem moich kolegów ta tabelka jest nieprawdziwa i chętnie usłyszałbym odpowiedź ministra pracy na ten temat. Zdaniem moich kolegów te dane, które tam są podane, dotyczą nie średnich emerytur, tylko średnich emerytur przyznanych w ostatnim roku za każdym razem. To jest istotna różnica. Myślę, że to uzasadnia konieczność dodatkowej dyskusji nad uzasadnieniem tego prowizorium, dyskusji, której w tej chwili odbyć nie możemy.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#WojciechArkuszewski">Teraz ustosunkuję się do kilku spraw szczegółowych, które wymagają zajęcia stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#WojciechArkuszewski">Zacznę od bardzo ogólnej uwagi, że wszystkie wprowadzane zmiany będziemy traktować jako tymczasowe i będziemy występowali o to, by wyraźnie określono, że to są zmiany tymczasowe, obowiązujące do określonego momentu. Projektowane cięcia w sferze budżetowej składają się z pięciu punktów.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#WojciechArkuszewski">Po pierwsze, i to jest dla nas najważniejsze, są to płace w sferze budżetowej. Zawieszenie waloryzacji tych płac budzi nasz zasadniczy sprzeciw, ponieważ poziom dochodów pracowników sfery budżetowej uległ już w zeszłym roku drastycznemu ograniczeniu. Sytuacja jest trudna jeszcze z jednego powodu. O ile w 1990 r. średnie dochody pracowników sfery budżetowej były wyższe niż pracowników przedsiębiorstw państwowych, to w 1991 r. to się odwróciło, a w tej chwili ta różnica jeszcze bardziej się zaostrzy.</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#WojciechArkuszewski">Ze względu na sytuację polityczną państwa, na stosunki społeczne i konflikty jest rzeczą bardzo niekorzystną, jeżeli następują gwałtowne zmiany relacji dochodów między poszczególnymi grupami społecznymi. To budzi, i musi budzić, gwałtowne i ostre protesty. Nasuwają się w tym miejscu natomiast dwa dodatkowe pytania dotyczące sfery budżetowej, nie związane już bezpośrednio z płacami.</u>
          <u xml:id="u-22.10" who="#WojciechArkuszewski">Pierwsze pytanie kieruję do pana ministra finansów: czy poszczególne resorty mają rzeczywiście przyznane środki na ubruttowienie płac? Odnieśliśmy bowiem wrażenie, że w niektórych resortach te środki są zagwarantowane, a w niektórych nie. I druga sprawa, budżet, płace w sferze budżetowej, wraz z następnym artykułem, który tam jest dodany, są tak skonstruowane, że oczywiście są możliwe podwyżki płac w sferze budżetowej w ramach przyznanych limitów, co oznacza, że będzie możliwe podnoszenie płac, jeżeli będą dokonywane redukcje zatrudnienia. I odnieśliśmy wrażenie, że tak naprawdę jest planowana duża redukcja zatrudnienia w sferze budżetowej. Być może ona jest niezbędna, natomiast ta sprawa jest na tyle ważna, że powinna być przedstawiona wprost, a tu się nie pojawiła; po drugie, nie może ona być załatwiana na szczeblu zakładów pracy, ponieważ płace, struktura płac w sferze budżetowej są określane na wyższym szczeblu. Wreszcie, po trzecie, jeżeliby się przyjęło, że rzeczywiście zamierza się dokonać dużych zwolnień w sferze budżetowej, to w takim razie muszą być określone warunki tych zwolnień, możliwości przekwalifikowania tych pracowników i musi to podlegać pewnym porozumieniom ze związkami zawodowymi.</u>
          <u xml:id="u-22.11" who="#WojciechArkuszewski">Następna sprawa jest drobna i dotyczy nagród z zysku i z zakładowego funduszu nagród. Jeżeliby się miało rzeczywiście rozłożyć te wypłaty na cały rok, co ma swoje pewne uzasadnienie ekonomiczne, to oczywiście musi towarzyszyć temu naliczanie odsetek za zwłokę, ponieważ przy przewidywanej inflacji 60% ta część nagród z zysku wypłacana pół roku później będzie miała zupełnie inną wartość niż to, co wypłacano wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-22.12" who="#WojciechArkuszewski">Jeżeli chodzi o emerytury i renty, to zdecydowanie nie możemy się zgodzić na zmniejszenie częstotliwości waloryzacji i podniesienie progu wzrostu wynagrodzeń, od którego się ich dokonuje, także z tego powodu, że spodziewamy się wzrostu inflacji w tym roku. Odrzucamy też taki projekt, by osoby, które przeszły na wcześniejsze emerytury, do końca życia pobierały emerytury w niższym wymiarze. Naszym zdaniem po osiągnięciu wieku emerytalnego wymiar emerytury powinien być podniesiony do normalnego, takiego, jaki by wynikał z przeliczenia, gdyby w tym momencie następowało przejście na emeryturę.</u>
          <u xml:id="u-22.13" who="#WojciechArkuszewski">Jeżeli chodzi o zasiłki dla bezrobotnych, mamy różne zastrzeżenia, drobne i nie tylko drobne, których nie będę w tej chwili omawiał, zrobią to moi koledzy na posiedzeniach komisji, lecz jedna sprawa jest na tyle ważna, że warto o niej powiedzieć. Naszym zdaniem należy koniecznie podnieść dodatek szkoleniowy dla bezrobotnych, którzy się przekwalifikowują. To jest ważne z tego powodu, że dotychczas na kursy szkoleniowe nikt nie przychodził lub też przychodziło mało osób. Głównym elementem walki z bezrobociem musi być masowe przekwalifikowanie milionów ludzi. I ludzie rzeczywiście nie mają tej świadomości. Być może, jeżeli się zwiększy te dodatki, to oni będą przychodzili i domagali się od biur pracy, żeby organizować szkolenia. W tej chwili nie ma takiej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-22.14" who="#WojciechArkuszewski">Wreszcie ostatnia sprawa, w przedstawionym prowizorium wprowadza się zmiany w Kodeksie pracy. Naszym zdaniem taki tryb zmiany Kodeksu pracy, bez wcześniejszej konsultacji, jest niedopuszczalny, a równocześnie w tym prowizorium nie określono konsekwencji finansowych tych zmian. Jeżeli są one niewielkie, to proponujemy, żeby z tego zrezygnować, a jeżeli są one istotne, to proszę nam je podać. W dodatku te zmiany dotyczą także sfery budżetowej, która i tak została już najsilniej ze wszystkich grup zawodowych dotknięta. Dlatego domagamy się od rządu wycofania projektu zmian Kodeksu pracy, zawartego w tym pakiecie, i powrotu do niego w normalnym trybie, wraz z przygotowywanym obecnie przez komisję ds. reformy prawa pracy projektem nowelizacji Kodeksu pracy.</u>
          <u xml:id="u-22.15" who="#WojciechArkuszewski">Mamy jeszcze różne drobne zastrzeżenia, których tu chyba w tej chwili nie warto przedstawiać, zakończyłbym tylko taką jedną ogólną uwagą. Dochodzimy do tego, od czego zacząłem, że potrzebna jest kompleksowa dyskusja nad polityką gospodarczą, w której skoncentrujemy się nad problemami związanymi z kryzysem budżetowym. Ale musi to wtedy objąć dwie zasadnicze kwestie: po pierwsze, co zrobić, by szybko poprawić ściągalność podatków; po drugie, co zrobić, by poprawić zarządzanie sferą budżetową, poprawić efektywność wykorzystania środków wydawanych na politykę społeczną.</u>
          <u xml:id="u-22.16" who="#WojciechArkuszewski">Naszym zdaniem sfera budżetowa jest gorzej zarządzana niż najgorsze przedsiębiorstwo państwowe. Od przedsiębiorstwa wymaga się, by rosła jego efektywność, natomiast nie ma żadnego wymogu wobec sfery budżetowej, by pieniądze były wydawane w sposób efektywny; brakowi pieniędzy towarzyszy równocześnie marnotrawstwo. To oznacza także dyskusję nad pytaniem, dlaczego wpływy do budżetu stale maleją od kilku już lat? Zwróciłem na to uwagę wcześniej, ale te pytania dotyczące wpływu pieniędzy do budżetu i ich wypływu z budżetu, efektywności wydatków są na tyle ważne, że rząd powinien przedstawić swoje stanowisko w tej sprawie w bardzo szybkim czasie, przed głosowaniem nad tymi ustawami.</u>
          <u xml:id="u-22.17" who="#WojciechArkuszewski">W moim przekonaniu te ostatnie pytania dotyczą skuteczności i sprawności działania administracji państwowej. Tymczasem jest ona dotknięta głębokim kryzysem, narastającym w ciągu ostatnich dwóch lat. Ten kryzys ma swoje różnorodne i głębokie źródła. Ta administracja została stworzona kiedyś do rządzenia innym państwem. Zaskoczona głębokimi przemianami, które w Polsce nastąpiły, jest w stanie frustracji, zamętu. Jest ona niezdolna do realizacji zadań, które przed nią dzisiaj się stawia, które są dużo trudniejsze niż te, które stawiano przed nią parę lat temu. Oznacza to, że rząd nie dysponuje skutecznymi instrumentami do rządzenia i żeby cokolwiek mógł zrobić, musi najpierw sobie zorganizować instrumenty do działania. Co rząd w tej sprawie zamierza zrobić, chcielibyśmy usłyszeć bardzo szybko i w zależności od odpowiedzi na te pytania będziemy głosowali za lub przeciw prowizorium. Ten znak zapytania jest ważny, ponieważ jeżeli się nie odpowie na te pytania, to być może za 4 miesiące stanie przed nami kolejny rząd, który zgłosi kolejne prowizorium z kolejną redukcją budżetu.</u>
          <u xml:id="u-22.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi Arkuszewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#HenrykBąk">Głos ma pan poseł Antoni Furtak, Porozumienie Ludowe. Przygotuje się pan poseł Jan Zylber.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#AntoniFurtak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny „Porozumienie Ludowe” zajmując stanowisko w sprawie projektu ustawy o prowizorium budżetowym na pierwszy kwartał br. oraz pakietu ustaw towarzyszących, nie podejmuje dyskusji nad merytoryczną zawartością tych ustaw z powodu uzasadnienia dotyczącego tych ustaw wygłoszonego przez ministra finansów. W skrócie można określić je za pomocą następującego cytatu: „Rada Ministrów uznała z ciężkim sercem pilną potrzebę ich uchwalenia wobec katastrofalnego stanu finansów państwa odziedziczonego po poprzednim rządzie”. Myślę, że można dodać, że po poprzednich rządach, a nie po poprzednim rządzie.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#AntoniFurtak">Wysoka Izbo! Wypowiedź posła Frasyniuka pytającego o to, czy ten rząd przyjmie na siebie odpowiedzialność za to prowizorium, można odwrócić, pytając, kto poniesie odpowiedzialność za obecny stan finansów państwa, czy ugrupowania dotychczas rządzące godzą się na poniesienie odpowiedzialności politycznej i prawnej za stan gospodarki?</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#AntoniFurtak">Każemy dziś po raz kolejny zaciskać społeczeństwu pasa. Jednocześnie całe społeczeństwo słyszało o aferach, które miały miejsce w ostatnich latach, że wymienię takie, jak: afera alkoholowa, papierosowa, rublowa, afera FOZZ, czy afera dewizowa. Z powodu każdej z tych afer, budżet państwa stracił wiele miliardów złotych. Nie słyszeliśmy jednak, by ci, którzy dopuścili do tych afer, ponieśli odpowiedzialność prawną czy polityczną. Co więcej, szefowie resortów, w których zbiegały się nici tych afer, odeszli w glorii jako specjaliści od gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#AntoniFurtak">Panie Premierze! Jeżeli dzisiaj powiemy społeczeństwu o konieczności kolejnych wyrzeczeń, to najpierw do budżetu państwa muszą wrócić pieniądze, które wypłynęły z kasy państwowej w głośnych i cichych aferach, a następnie muszą ponieść odpowiedzialność nie tylko ci, którzy dopuścili się tych afer, ale również ci, którzy przez brak nadzoru w podległych sobie resortach dopuścili do ich powstania.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#AntoniFurtak">Panie Premierze! Oczekujemy, że zapowiedziany przez pana daltonizm w zwalczaniu i rozliczaniu tego zjawiska będzie szybko i konsekwentnie realizowany.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#AntoniFurtak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Porozumienie Ludowe będzie wnosić o niepodwyższanie składek emerytalnych dla rolników. W pracach nad ustawą o prowizorium wskażemy też, skąd brać środki na ten cel.</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#AntoniFurtak">Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny „Porozumienie Ludowe” z ciężkim sercem decyduje się poprzeć to beznadziejne, podkreślam, beznadziejne prowizorium budżetowe, by dać premierowi Olszewskiemu szansę. Wyrażamy jednocześnie nadzieję, że współczynnik zdrowego rozsądku, na który powoływał się minister Lutkowski, będzie miał odpowiednią wartość przy opracowywaniu budżetu na rok 1992.</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#AntoniFurtak">Porozumienie Ludowe oczekuje, że rząd wraz z założeniami polityki społeczno-gospodarczej i budżetem na rok 1992 przedłoży rzetelną informację o stanie finansów państwa i nielukrowany, jak to jest obecnie, raport o stanie państwa, tak by Wysoka Izba mogła określić zakres odpowiedzialności poprzednich rządów za doprowadzenie do katastrofy gospodarczej i finansowej kraju. Jeżeli oczekujemy wyrzeczeń od społeczeństwa, musimy uczciwie rozliczać władzę teraz i w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi Furtakowi.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#HenrykBąk">Głos ma pan poseł Jan Zylber, Polski Program Gospodarczy. Przygotuje się pan poseł Wacław Niewiarowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#JanZylber">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wystąpienie nasze, w związku z niezwykle krótkim czasem na analizę dostarczonych nam 10 dni temu projektów ustaw, i to ustaw o charakterze fundamentalnym dla kraju, gospodarki, a tym samym dla społeczeństwa, będzie z konieczności częściowe, choć, mam nadzieję, konkretne.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#JanZylber">Szanowni Państwo! Prowizorium budżetowe, które - jak mówiono dziś na tej sali - Wysoka Izba musi uchwalić, przewiduje niebagatelną kwotę 17 bln 600 mld zł deficytu, co stanowi 25%, czyli 1/4 ogółu planowanych dochodów budżetu w tym okresie. Zapisana w nim struktura wydatków i dochodów jest w sposób wyraźny pochodną okresu gospodarki planowej, kiedy kolejne ekipy rządowe ponosiły żałosne fiasko przy próbie budowy stabilnych źródeł zasilania budżetu. Takim samym niepowodzeniem kończyły się próby racjonalizacji wydatków budżetowych. I teraz sytuację mamy podobną. Wysokość deficytu budżetowego i związana z tym szczupłość środków pozostających w dyspozycji budżetu powinna wymuszać bezwzględne wprowadzenie zasady, iż wydatki budżetowe czynione są wyłącznie w powszechnym interesie. Rozpatrując tę rzecz skrajnie, nie powinna mieć miejsca np. sytuacja, iż rolnik, który łazienki z ciepłą bieżącą wodą nie posiada, łoży na ciepłą wodę niekoniecznie ubogiego mieszkańca miasta.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#JanZylber"> A do tego sprowadza się zasada dotacji o wąskim zakresie działania. Budżet oparto na tych zasadach. Może i powinno się równomiernie obciążać możliwie najszersze grupy społeczne, wyłączając z tego jedynie te, które muszą być alimentowane. Przedstawiona ustawa nie jest skonstruowana według tych zasad, przy czym źródła dochodów państwa budzą również poważne wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#JanZylber">Wysoka Izbo! Trzymam w ręku tekst ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który jest datowany 18 grudnia 1991 r. Kiedy zapoznałem się z treścią tej ustawy, cofnąłem się ponownie do str. 1, by sprawdzić datę, bo wydawało mi się, iż powinna to być data: 18 grudnia 1951 r.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#JanZylber">Drodzy Państwo! Hilary Minc mógłby być z tej ustawy dumny. W porównaniu z ustawami z tamtych czasów nasza nie przewiduje jedynie kary śmierci i przepadku mienia, choć tego ostatniego możemy dopatrywać się w propozycji podniesienia do 75% podatku od dochodów nie udokumentowanych.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#JanZylber">Wysoki Sejmie! Rola podatku to nie tylko dostarczenie do skarbu państwa niezbędnych dochodów; podatek to również potężna dźwignia, dzięki której można wpływać na rozwój, na przyspieszenie rozwoju wybranych gałęzi gospodarki lub jej określonych kierunków. System podatkowy powinien być również źródłem motywacji do podejmowania działalności gospodarczej, a przede wszystkim inwestycyjnej. Tego w przedstawionym projekcie próżno szukać. W to miejsce mamy zapisy o szacunkowym ustalaniu wielkości dochodów, przypominające niesławnej pamięci domiary, które służyły zniszczeniu przemysłu prywatnego w latach pięćdziesiątych.</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#JanZylber">Wysoka Izbo! Wspomniałem już o 70-procentowym podatku od nie ujawnionych dochodów. Zasada ta, generalnie słuszna, nie powinna działać wstecz. W naszym wypadku spowodować mogłoby to więcej szkód niż korzyści. Nie uwzględnia ona uwarunkowań historycznych. Należy pamiętać, że obowiązujące prawo i praktyka działania państwa realnego socjalizmu spychała prywatną przedsiębiorczość na pogranicze legalności. Zysk był wyklęty, a zatem musiał być ukryty. Doprowadziło to do utworzenia drugiego obiegu pieniądza, z którego skarb państwa pożytku żadnego nie miał. Powstałe w wyniku tego obrotu ogromne kapitały nie mają do dzisiaj prawnej legitymacji, co skutecznie ogranicza możliwość włączenia ich w normalny obieg. Pozostawienie tych kapitałów poza legalnym obrotem musi rodzić patologię życia gospodarczego, a przecież kapitały te mogłyby w istotny sposób przyczynić się do przyspieszenia procesu prywatyzacji. Postulujemy zatem, po pierwsze, wprowadzenie częściowej i ukierunkowanej abolicji dla tych właśnie kapitałów, pod warunkiem przeznaczenia ich na cele inwestycyjne, przy czym, drodzy państwo, nie jest to nic nowego. Irlandia poszła tą drogą i uzyskała bardzo dobre wyniki. Po drugie, podatek dochodowy powinien być skutecznym instrumentem skłaniającym do inwestowania. Należy zatem wprowadzić różną stopę opodatkowania w zależności od przeznaczenia dochodów. Uważamy, że przychody wydatkowane na cele inwestycyjne powinny korzystać z 50-procentowej ulgi.</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#JanZylber">Wysoka Izbo! Wątpliwości nasze budzi również brak zapisów preferencyjnych dotyczących kapitałów krajowych, podczas gdy w ustawie z 14 czerwca 1991 r. o spółkach z udziałem kapitałów zagranicznych takie zapisy są. Dotyczy to zwolnień z podatku dochodowego w wypadkach inwestycji w rejonach objętych strukturalnym bezrobociem, w wypadku przewagi udziału eksportu nad importem czy też wprowadzenia nowoczesnej technologii. Nie znajdujemy żadnego uzasadnienia dla niestosowania analogicznych zapisów w wypadku prywatnych inwestorów krajowych. Naszym zdaniem wszelkie ułatwienia w dopływie nowego kapitału, kapitału krajowego, zagranicznego, jakiegokolwiek kapitału, są naszej gospodarce potrzebne. Jest to absolutna konieczność, konieczność na miarę przetrwania państwa.</u>
          <u xml:id="u-26.10" who="#JanZylber">Wysoki Sejmie! W prowizorium budżetowym w art. 2 pkt 1 odnotowuje się również wpływy z ceł. Zdajemy sobie sprawę, że wpływy te są niezbędne dla skarbu państwa. Ustawodawca, regulując ich wysokość, musi mieć jednak na uwadze nie tylko skutki fiskalne, lecz również deformacje, jakie cła wnoszą do systemu funkcjonowania rynku w szerokim tego słowa znaczeniu. Samo natomiast prawidłowe funkcjonowanie rynku uzależnione jest również od wydatków, które musi w tym wypadku ponieść budżet państwa, wydatków, których prowizorium budżetowe w sposób dostateczny nie uwzględnia. Rozumiemy szczupłość tych funduszy, ale dotyczy to sum, które powinny być łożone na poprawę rynkowej infrastruktury. Obecny jej stan uniemożliwia skuteczne konkurowanie naszych producentów na rynku światowym, a co za tym idzie w sposób automatyczny osłabia również wpływy do budżetu.</u>
          <u xml:id="u-26.11" who="#JanZylber">Zamykając na tym, z konieczności wycinkową, analizę treści proponowanych ustaw, chcielibyśmy zwrócić uwagą na skuteczność wprowadzanego prawa i możliwość jego egzekwowania. Przy obecnym aparacie zajmującym się poborem podatków my takich możliwości nie widzimy. Przykładem tego może być podniesienie do 50% podatku dochodowego od osób fizycznych. Tak wysoki podatek może mieć skutki kryminogenne, ponieważ rodzi pokusę ukrycia dochodów. Przy skrajnie niesprawnym systemie ściągania podatków będzie miało to prawdopodobnie masowy charakter i będzie ograniczało przewidywane wpływy z tego tytułu. Równocześnie podnoszenie podatku dochodowego niekoniecznie oznacza wzrost wpływów do skarbu państwa, powoduje bowiem osłabienie aktywności gospodarczej, co prowadzi z kolei do obniżenia obrotów, a co za tym idzie do zmniejszenia wpływów z tytułu naliczania podatku obrotowego.</u>
          <u xml:id="u-26.12" who="#JanZylber">Reasumując, pozwolę sobie przedstawić Wysokiej Izbie 4 końcowe wnioski.</u>
          <u xml:id="u-26.13" who="#JanZylber">Po pierwsze, należy jeszcze wyraźniej niż to zaznaczono w projekcie prowizorium budżetowego, dążyć do ograniczenia dotacji.</u>
          <u xml:id="u-26.14" who="#JanZylber">Po drugie, należy stworzyć warunki do wprowadzenia rodzimego kapitału znajdującego się w rękach Polaków, nie zapominając jednocześnie o przyciąganiu kapitału obcego.</u>
          <u xml:id="u-26.15" who="#JanZylber">Po trzecie, należy zrezygnować z dowolności w przepisach podatkowych na rzecz prawa układowego.</u>
          <u xml:id="u-26.16" who="#JanZylber">Po czwarte, chciałbym podkreślić, że częste zmiany prawa podatkowego - z podatkiem dochodowym od osób fizycznych właściwie wystartowaliśmy - mimo iż wywołane doraźnymi potrzebami państwa, powodują deprecjację tego prawa, a tym samym niosą skutki negatywne, na przykład w postaci wtórnego obiegu pieniądza czy tak zwanej szarej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-26.17" who="#JanZylber">Wysoka Izbo! Jesteśmy pewni, że przyjęcie naszych propozycji nie tylko nie uszczupli wpływów do skarbu państwa, ale przyczyni się do ich zwiększenia przez bardzo prawdopodobny przy dopływie kapitału wzrost produkcji, przyspieszenie obrotu pieniądza oraz przez nakręcenie koniunktury.</u>
          <u xml:id="u-26.18" who="#JanZylber">Wysoki Sejmie! W przedstawionym zbiorze ustaw finansowych nie widać przełomu w sposobie myślenia. Pan premier nazwał swój rząd rządem nadziei. Aby tak było, proponowane ustawy powinny ulec gruntownym zmianom. Rząd potraktował złożone do laski marszałkowskiej ustawy jako pakiet, ale nie możemy, przyjmując za rzecz nadrzędną, iż sprawy państwa muszą się toczyć - jak powiedział dzisiaj pan premier - nie możemy - powtarzam - akceptować w imię tej zasady projektów tak ułomnych jak projekt ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Dlatego Polski Program Gospodarczy Klub Poselski Polskiej Partii Przyjaciół Piwa zapowiada, iż będzie w trakcie prac komisji domagał się zmian omówionych w tym wystąpieniu.</u>
          <u xml:id="u-26.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi Janowi Zylberowi.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#HenrykBąk">Głos ma pan poseł Wacław Niewiarowski, PSL „Solidarność”. Przygotuje się pan poseł Helmut Paździor.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#WacławNiewiarowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sytuacja, w której omawia się propozycje rozwiązań budżetowych, bez uwzględnienia założeń polityki społeczno-gospodarczej, stanowi poważne utrudnienie. Ogranicza bowiem możliwości prawidłowej oceny podejmowanych decyzji. Klub Parlamentarny PSL „Solidarność” przyjmuje jednak ze zrozumieniem decyzję rządu, kierując się dwiema przesłankami: po pierwsze, nieprzyjęcie w odpowiednio krótkim czasie prowizorium grozi straceniem sterowalności nad i tak funkcjonującą z zakłóceniami gospodarką; po drugie, tendencje i kierunki myślenia przedstawione przez pana premiera w exposé i później są dalej idące w zakresie niezbędnych korekt w polityce gospodarczej niż sugestie zmian proponowane w założeniach przez poprzednią ekipę.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#WacławNiewiarowski">Powyższe rozumowanie wymaga odpowiedzi na zasadnicze pytanie: Czy różnice w koncepcji rozwoju gospodarczego nie spowodują komplikacji w ciągu roku, jeżeli w I kwartale będziemy realizować przedstawiony program dochodów i wydatków? Klub nasz uważa, że ta propozycja prowadzenia drastycznej polityki fiskalnej jest konsekwencją stanu gospodarki na koniec 1991 r. Innymi słowami - nie wdając się w dyskusję, dlaczego tak jest i czy tak być musiało - koniecznością stają się przedsięwzięcia oszczędnościowe, aby nie popaść w całkowitą niemożność pokrywania bieżących wydatków sfery budżetowej lub alternatywnie zafundować nam powrót wysokiej inflacji. Odpowiadając zatem na postawione wyżej pytanie, stwierdzamy, że niezależnie od różnic w ocenie dotychczas stosowanych rozwiązań gospodarczych, a nawet nie zgadzając się z wszystkimi założeniami, którymi posłużono się przy konstruowaniu prowizorium na I kwartał, należy przyjąć przedłożony projekt dochodów, wydatków i źródeł pokrycia niedoboru budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#WacławNiewiarowski">W rozpatrywanym dokumencie zasadnicze wątpliwości PSL „Solidarność” budzą stwierdzenia o braku możliwości znaczącego zwiększenia realnych dochodów budżetu państwa oraz że źródłem dodatkowych dochodów może być przyspieszenie tempa prywatyzacji. Nie rozwijamy tych tematów, uważając, że problemy kształtujące sytuację finansową należy rozstrzygnąć w wyczerpującej dyskusji nad założeniami polityki społeczno-gospodarczej, które powinny być przedłożone w jak najkrótszym czasie.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#WacławNiewiarowski">Również podkreślając ponownie, iż rozumiemy, że przyjęte założenia co do działań po stronie dochodów, jak i ograniczające wzrost wydatków, wynikają z istniejącej sytuacji gospodarczej, nie proponujemy korekt, mimo że nie wszystkie z nich odpowiadają naszym poglądom. Szczególnie trudne do zaakceptowania są działania zwiększające obciążenia obywateli oraz w istniejącej sytuacji zmniejszenie dotacji do centralnego ogrzewania i ciepłej wody. Przypomnę tylko, że aktualnie zadłużenie sięga w tym dziale 3 bln zł.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#WacławNiewiarowski">Nie proponujemy też - w ramach wyliczonych wielkości - przesunięć środków między poszczególnymi branżami. Uważamy, że trwałe rozwiązanie problemów rolnictwa - powtarzam - trwałe, osiągnie się przez przełamanie recesji i w konsekwencji przez wzrost dochodów ludności. Pozwoli to na podniesienie popytu na żywność i na zwiększenie rentowności produkcji rolnej. Do rozwiązań szczegółowych dotyczących obsługi rolnictwa, przetwórstwa rolno-spożywczego, zaopatrzenia, eksportu i innych wrócimy przy dyskusji nad założeniami.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#WacławNiewiarowski">Budżet o tak dużym niedoborze, sięgającym 25%, nie jest i nigdy nie będzie czynnikiem, za pomocą którego można kształtować politykę gospodarczą. Jest on natomiast skutkiem, efektem tej polityki. Dlatego też wszystkie głosy krytyczne, choćby nie wiem jak zasadne, kwieciste, odkrywcze i rzewne, sprowadzają się w ostateczności do prostego stwierdzenia, że nam się to dzieło nie podoba, ale ono już powstało i musi przez jakiś czas funkcjonować. Proponuję zatem całą energię, inicjatywę poselską i możliwości twórcze ukierunkować na działania pozytywne, kreujące politykę gospodarczą tak, aby efekt pracy tego rządu i tego parlamentu był mniej kontrowersyjny. A to jest nasz rząd i nasz parlament.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#WacławNiewiarowski">Reasumując, Polskie Stronnictwo Ludowe „Solidarność” opowiada się za przyjęciem prowizorium budżetowego na I kwartał 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi Wacławowi Niewiarowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#HenrykBąk">Głos ma pan poseł Helmut Paździor z Parlamentarnego Klubu Mniejszości Niemieckiej. Przygotuje się pan poseł Henryk Rospara.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#HelmutPaździor">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Klub Parlamentarny Mniejszości Niemieckiej wnosi następujące uwagi do prowizorium budżetowego w części szacunku dochodów i wydatków gmin na 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#HelmutPaździor">Przepisy aktualnie obowiązującej ustawy o samorządzie terytorialnym stanowią, że gmina wykonuje zadania publiczne we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność, a zatem stanowczo przesądzają o zasadzie samorządności gmin opartej na w miarę realnych i stabilnych źródłach dochodów budżetowych. Praktyczne stosowanie ustawy o dochodach gmin oraz o zasadach ich subwencjonowania, której czas obowiązywania z niewielkimi zmianami został przedłużony na rok 1992, wykazało, iż stopień zaspokajania potrzeb społeczności lokalnych, możliwy do osiągnięcia przy zakładanych dochodach gmin, jest bardzo zróżnicowany. Głównie spowodowane jest to bardzo wadliwie dokonanym szacunkiem dochodów własnych gmin. W przedłożonym projekcie prowizorium budżetowego na I kwartał 1992 r. zawarto szacunek dochodów gmin w 1992 r., które w praktyce okażą się nierealne. Stwarza to niepotrzebne iluzje, że gminom w pełni zabezpieczono możliwości sfinansowania zaplanowanych wydatków budżetowych. Dotyczy to głównie następujących pozycji dochodów.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#HelmutPaździor">Pozycja pierwsza — 5% udział we wpłatach z podatku dochodowego od osób prawnych. Ze sprawozdań z wykonania budżetów gmin za I półrocze 1991 r. wynika, iż z tego tytułu uzyskano zaledwie 24,4% zaplanowanych dochodów, to znaczy że planowano 3 bln 911 mld zł, a otrzymano 957 mld zł. Zatem — przy tendencji spadkowej podatku dochodowego od osób prawnych — przyjęcie do planu kwoty 4 bln zł odzwierciedla niczym nie uzasadniony optymizm, a na podstawie doświadczeń roku 1991 należy stwierdzić, iż kwota ta powinna być skorygowana.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#HelmutPaździor">Pozycja druga — 15% udział we wpłatach z podatku dochodowego od osób fizycznych. Mając na uwadze plan i wykonanie w I półroczu 1991 r. dotychczasowych podatków (od płac — wyrównawczego, od wynagrodzeń — dochodowego) od osób fizycznych, należy wyrazić obawę, że plan dochodów z tego tytułu, to jest zakładający wzrost o około 230% w stosunku do przewidywanego wykonania w roku 1991, jest zbyt wygórowany.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#HelmutPaździor">Po trzecie — podatek od środków transportowych. Założony wzrost o około 400%, w stosunku do przewidywanego wykonania w roku 1991, według aktualnie obowiązujących przepisów nie znajduje swego potwierdzenia. Należy mieć na uwadze także fakt, iż część podatników podatku od środków transportu należności z tego tytułu regulowała w całości w I półroczu 1991 r., a zatem przewidywane wykonanie — 500 mld zł — może okazać się nieosiągalne.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#HelmutPaździor">Pozycja czwarta — podatek od nieruchomości. Z jednej strony rady gmin mają możliwość uchwalenia maksymalnych stawek, z drugiej natomiast — ze względu na wybitnie cenotwórczy charakter tego podatku — gminy muszą rozsądnie podchodzić do ich ustalania.</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#HelmutPaździor">Pozycja piąta — pozostałe dochody. Przyjęty na rok 1992 plan dochodów — 12 bln 200 mld zł, w praktyce może okazać się nierealny, gdyż w sprawozdaniach gmin za I półrocze 1991 r. w pozycji „pozostałe dochody” ujęte zostały wpływy o charakterze jednorazowych dochodów z tytułu pozostałości zlikwidowanych funduszy celowych oraz środki pochodzące z nadwyżek budżetowych. Zatem baza przyjęta do szacunku dochodów w tej części nie może stanowić kwoty wyjściowej ze względu na brak warunków porównywalnych.</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#HelmutPaździor">Po szóste — opłata skarbowa. Pozbawienie gminy dochodów z tytułu opłaty skarbowej, uzasadnione trudnościami przy prawidłowym oszacowaniu ich wielkości, jest nieporozumieniem. Te same, a nawet większe trudności występują przy szacowaniu innych dochodów, na przykład podatku od spadku i darowizn. Pozostawienie gminom tych źródeł dochodów, z części opłaty skarbowej pobieranej za czynności urzędowe związane z bezpośrednią działalnością gminy, należy uznać za zasadne. W ustawie o dochodach gmin opłata skarbowa ujęta jest w katalogu dochodów gmin, chyba że ustawodawca skorzysta z zasady prawnej, że przepis szczegółowy zmienia przepis ogólny.</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#HelmutPaździor">Po siódme — rozliczenie zniesionych podatków. Słuszne byłoby w pozycji wpływów z tytułu rozliczeń za 1991 r. podatków zniesionych, tj. ok. 2 bln 100 mld zł, dokonać rozliczenia według zasad obowiązujących w 1991 r., np. 30% zaległych wpływów z podatku od funduszu płac przekazać gminom. Należy bowiem uznać, iż niejednokrotnie gminy w miejsce należności nie uregulowanych przez poszczególnych podatników musiały zaciągać kredyty bądź zrezygnować z promowanych zadań.</u>
          <u xml:id="u-30.9" who="#HelmutPaździor">Po ósme — wydatki budżetowe gmin. Celowe byłoby, aby dla budżetów gmin w sposób wyraźny, w formie dotacji celowej, przyznana została kwota z przeznaczeniem na dopłatę do centralnego ogrzewania, ciepłej wody oraz czynszów do mieszkań z zasobów komunalnych na takich samych zasadach, jak w budownictwie spółdzielczym.</u>
          <u xml:id="u-30.10" who="#HelmutPaździor">Mając na uwadze fakt, iż planowana subwencja ogólna gmin stanowi różnicę pomiędzy określonym poziomem wydatków a szacunkiem dochodów, wnioski wynikające z uwag zawartych w wymienionych punktach bezpośrednio wskazują, iż tak szacowane poziomy dochodów w sposób ewidentnie negatywny wpłyną na kondycję finansową gmin w 1992 r., gdyż każda pozycja zawyżonych dochodów powoduje obniżenie należnej dla gminy subwencji.</u>
          <u xml:id="u-30.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#HenrykBąk">Głos ma pan poseł Henryk Rospara, Chrześcijańska Demokracja, przygotuje się pan poseł Wiesław Klisiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#HenrykRospara">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoki Sejmie! Na początku chciałem przeprosić, że moje wystąpienie będzie krótkie i nie chciałbym, żeby skróty myślowe, które tutaj zawrę, odebrali państwo jako chęć oszczędzenia czasu. Natomiast bardzo szczegółowa opinia o prowizorium, wraz z uzasadnieniem, złożona zostanie do komisji budżetu i finansów.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#HenrykRospara">Zdaniem Klubu Poselskiego „Chrześcijańska Demokracja” ideę prowizorium, choć jest to rozwiązanie nadzwyczajne, należy poprzeć i to z różnych względów. Obecnie nie ma warunków do opracowania i wniesienia do Sejmu normalnej ustawy budżetowej na rok 1992. Wraz z projektem ustawy rząd przedłożył uzasadnienie. Trzeba się zgodzić z oceną, że sytuacja budżetowa w 1992 r. będzie wyjątkowo trudna, gorsza niż w roku minionym.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#HenrykRospara">Możliwości dochodowe budżetu ciągle jeszcze są bardzo słabe. W każdym razie, jeśli chodzi o obecne prowizorium, to preliminowane na I kwartał dochody są maksymalne i w żadnym razie nie można ich zwiększać. Bardzo trudne są uwarunkowania ze strony wydatkowej budżetu - gwałtowny wzrost udziału wydatków na świadczenia społeczne oraz obsługę długów wewnętrznych i zagranicznych, drastyczne ograniczenie wielkości środków, jakie można przeznaczyć na utrzymanie sfery budżetowej, w tym na oświatę i ochronę zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#HenrykRospara">Oprócz konieczności zasilania ZUS, znacznym obciążeniem w roku 1992 będą zobowiązania budżetu wobec banków, zwłaszcza z tytułu kredytów zaciągniętych na pokrycie depozytu budżetu oraz ich bardzo wysokie oprocentowanie. Ten problem wymagałby wnikliwego rozpatrzenia. Bez jego należytego rozpatrzenia nie ma mowy o przejściu z recesji do procesów rozwojowych. Zanim jednak ten problem zostanie prawidłowo rozwiązany, należałoby przynajmniej nie pogarszać sytuacji przedsiębiorstw państwowych i prywatnych przez takie działania rządu, które graniczą z gospodarczym samobójstwem. Problem zahaczający o poprzedni temat to sprawa dywidendy. Rząd nie proponuje obniżki wysokiej stawki dywidendy, bo miałaby ona być pobierana od zaniżonej o około 50% wartości środków trwałych.</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#HenrykRospara">Kolejnym tematem, jaki wyłania się na tle uwarunkowań dla budżetu w 1992 r., jest obciążenie go zobowiązaniami zlikwidowanych funduszy celowych, długami województw wobec banków, zaciągniętymi jeszcze w 1990 r., oraz długami sfery budżetowej wobec podmiotów gospodarczych z tytułu różnych dostaw oraz zwłaszcza usług. Jeżeli chodzi o szczegółowe założenia prowizorium budżetowego na I kwartał 1992 r., to należy zaznaczyć, że nie ma jeszcze uchwalonych przez Sejm założeń polityki społeczno-gospodarczej na 1992 r., wobec czego prowizorium oparte zostało na wstępnych projektach rządowych. Można jedynie na podstawie analizy obecnej sytuacji i dotychczasowych trendów wyrazić ogólny pogląd na temat trafności przyjętych prognoz.</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#HenrykRospara">Wydaje się, że nie popełnimy większego błędu, jeżeli uznamy szacunek ruchu cen w I kwartale za uniwersalny. Przemawia za tym m.in. zamiar zmian w podatku obrotowym, który powoduje wzrost cen żywności o około 6%. Można mieć natomiast wątpliwości, zwłaszcza na tle listopadowego spadku produkcji o 8%, czy przyjęte w prowizorium założenia produkcyjne nie są zawyżone. Raczej tak, a w każdym razie na I kwartał br. Na tym tle nie jest pewna kwota wpływów podatku dochodowego. Ale przede wszystkim ta pozycja dochodów budżetowych powinna być dostosowana do zysku po uwzględnieniu zwaloryzowanej amortyzacji, a nie, jak to przyjęto, dotychczasowej amortyzacji.</u>
          <u xml:id="u-32.6" who="#HenrykRospara">Najtrudniej jest planować dochody z podatku od ponadnormatywnych wynagrodzeń. Dotyczyć to będzie przede wszystkim całorocznego budżetu. Wówczas bowiem trzeba będzie wziąć pod uwagę przewidywaną skalę bezrobocia. Dla realności dochodów w przyszłym roku kapitalne znaczenie mieć będzie właściwe wdrożenie nowego podatku od dochodów osobistych i skuteczny jego pobór. W tym miejscu warto przypomnieć, że w okresie, gdy obowiązywał podatek od wynagrodzeń, jego pobór był tak zorganizowany, że przez wiele lat nie było tu żadnych zaległości we wpływach do budżetu. Mam nadzieję, że podatek od dochodów osobistych będzie realizowany w podobny sposób.</u>
          <u xml:id="u-32.7" who="#HenrykRospara">Kolejnym z ważniejszych problemów są powiązania budżetu państwa z budżetami gmin. Ale nie miejsce tutaj na szczegółowe omawianie tych powiązań, w tym także znacznych ich wad. Omówię to w szczegółowym uzasadnieniu na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-32.8" who="#HenrykRospara">Reasumując najkrócej to, co powiedziałem, możemy stwierdzić, że gdyby prowizorium, które szczegółowo zostało przedstawione w pracach komisji, udało się odrobinę ograniczyć, byłoby to bardzo ważne, bo patrząc na kwoty 17 bln i 10 bln po każdym następnym kwartale, trzeba stwierdzić, że jest to ogromne zagrożenie.</u>
          <u xml:id="u-32.9" who="#HenrykRospara">Mamy nadzieję, że wyniki pracy w poszczególnych komisjach przyczynią się do tego, aby budżet został zrealizowany w zaplanowany sposób.</u>
          <u xml:id="u-32.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#HenrykBąk">Głos ma pan poseł Wiesław Klisiewicz, Partia Chrześcijańskich Demokratów, przygotuje się pan poseł Ryszard Bugaj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WiesławKlisiewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Partii Chrześcijańskich Demokratów pragnę odnieść się do kilku spraw związanych z fundamentalnymi jak na dzień dzisiejszy projektami ustaw, które mają określić funkcjonowanie państwa, jego finansów, jak i w szczegółach również funkcjonowanie jego podstawowych struktur.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#WiesławKlisiewicz">Nie trzeba, jak sądzę, dokonywać uzupełniających uzasadnień, by podkreślić znaczenie i wagę spraw, którymi ma zająć się Wysoki Sejm, a jednocześnie podkreślić, jak duże są oczekiwania naszego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#WiesławKlisiewicz">Podejmujemy debatę, w wyniku której mamy wspólnie z rządem określić warunki działania na najbliższe miesiące, jak również mamy określić rzetelnie i uczciwie, na ile stać jest nasze społeczeństwo, nasz kraj i jego gospodarkę, by sprostać trudom, które nam towarzyszą na drodze przechodzenia od recesji do rozwoju. Drogę tę podjął się przedstawić Sejmowi i społeczeństwu powołany przez ten Sejm rząd pod kierownictwem premiera pana Olszewskiego. Zarys tej drogi miały stanowić założenia polityki społeczno-gospodarczej rządu na 1992 r., dokument, który - jak można sądzić - wskaże kierunki działań rządu, a po przyjęciu przez Sejm będzie podstawą do opracowania ustawy budżetowej na 1992 r., której część mamy przyjąć w postaci prowizorium na I kwartał.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#WiesławKlisiewicz">Pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby na fakt, że nasze działania wokół spraw związanych z budżetem są nacechowane atmosferą niepokojów w państwie, odczuwamy wielką presję i jednocześnie oczekujemy na skuteczne i sprawne działanie rządu i Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#WiesławKlisiewicz">Trudno będzie podjąć szczegółowe prace w komisjach, nie mając założeń polityki społeczno-gospodarczej na bieżący rok. Poruszając się bowiem na płaszczyźnie prawa budżetowego nie stosujemy go już w tym zakresie. Pozostaje pytanie bez odpowiedzi, dlaczego terminy zobowiązujące Sejm i rząd do opracowania tych założeń i uchwalenia oraz przygotowania budżetu na rok bieżący nie były dotrzymane w minionym roku. Właściwe w tej chwili, jak sądzę, będzie zwrócenie się do pana premiera o możliwie szybkie przedstawienie Sejmowi założeń tej polityki na bieżący rok, jeśli to jest możliwe, to nawet wcześniej niż to zostało określone, tj. przed 15 lutego. Chodzi bowiem również o to, by Sejm nie był w przymusowej sytuacji i nie był zmuszony pracować pod presją czasu przed końcem I kwartału.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#WiesławKlisiewicz">Wysoki Sejmie! Wiele tu już spraw zostało poruszonych, jeśli chodzi o prowizorium budżetowe, o elementy związane z konstrukcją i z ustawami towarzyszącymi. Pragnę odnieść się w tej chwili do niektórych tylko zagadnień związanych z tym tematem, do dwóch spraw związanych z ustawą o zasadach gospodarki finansowej w naszym państwie.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#WiesławKlisiewicz">Po pierwsze, w art. 20 mówi się, iż minister finansów może na wniosek wojewody, w porozumieniu z właściwymi ministrami, dokonywać przesunięć wydatków między działami. Wydaje mi się, że można słowo „może” skreślić, i wtedy minister finansów dokonywałby tych przesunięć, jeżeli wojewoda, w porozumieniu z poszczególnymi ministrami, przedstawiłby taki wniosek.</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#WiesławKlisiewicz">W art. 17 jest zapis, by w terminie do 30 czerwca przedstawić Sejmowi projekt ustawy określającej zasady kształtowania środków na wynagrodzenia w sferze budżetowej. Proponuję ten termin skrócić i określić na 30 kwietnia. Sądzę, że po przyjęciu założeń polityki gospodarczej, jak również budżetu na 1992 r. będzie jeszcze trochę czasu na to, żeby tę ustawę przygotowywać jak gdyby równolegle.</u>
          <u xml:id="u-34.8" who="#WiesławKlisiewicz">Odnośnie do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo budżetowe oraz niektórych innych ustaw chciałbym wspomnieć o kilku wątkach.</u>
          <u xml:id="u-34.9" who="#WiesławKlisiewicz">Po pierwsze, w art. 16 proponuję, by jednak pozostawić wojewodzie prawo do wyrażania zgody na zmianę formy działania jednostki będącej własnością komunalną - chodzi o ewentualne przekształcenie w zakład budżetowy - można zaznaczyć, że po uzyskaniu opinii sejmiku samorządowego województwa. Nie należy oddawać tego w gestię Urzędu Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-34.10" who="#WiesławKlisiewicz">Kolejna sprawa. Według nas jest słuszne, by rozszerzać zagadnienia, które są naruszeniem dyscypliny budżetowej. Uważamy, że doświadczenia negatywne na pewno winny być czynnikiem kreującym takie zapisy, jakie spotykamy w propozycjach. Jednakże proponujemy, by nie było naruszeniem dyscypliny budżetowej przeznaczenie dochodów pobranych przez państwowe jednostki budżetowe na wydatki ponoszone w tej jednostce. Tym zapisem pozbawimy kierowników tych jednostek, dotyczy to oświaty i zdrowia, chęci szukania dochodów własnych, bo nie będą oni mogli ich wydatkować na własne potrzeby. Myślę, że to jest sprawa do szczegółowego omówienia.</u>
          <u xml:id="u-34.11" who="#WiesławKlisiewicz">Kolejną sprawą, tu już wspomnianą przez wielu mówców, jest brzmienie art. 3 omawianej ustawy, dotyczy to wypłaty co miesiąc 1/12 nagrody za poprzedni rok. Myślę, że to rozwiązanie w takim kształcie jest teraz nie do przyjęcia, choć zdajemy sobie sprawę z faktu, że będzie to poważne jednorazowe obciążenie budżetu państwa. Myślę, że trzeba znaleźć pewien kompromis. Może trzeba skrócić okres wypłaty tylko do I półrocza.</u>
          <u xml:id="u-34.12" who="#WiesławKlisiewicz">Ostatnia sprawa, którą chciałbym podjąć w kwestii tej ustawy, to jest właśnie to, o czym tu wspomniał jeden z przedmówców. Dotyczy to gmin, mianowicie pozbawienia gminy dochodu z opłat skarbowych. Praktyka poprzedniego roku, pierwsza w tym zakresie, pokazała, że jednak są to wpływy, którymi gminy są zainteresowane, i nie tylko; potrafią one dbać o to, by te wpływy były precyzyjnie odbierane. Sądzimy również, że propozycje umożliwienia wprowadzenia nowych opłat, które stanowiłyby dochody państwa, niekoniecznie muszą sięgać po obecne rozstrzygnięcia w ustawie o dochodach gmin, która była w poprzednim roku nowelizowana.</u>
          <u xml:id="u-34.13" who="#WiesławKlisiewicz">Te wnioski obok innych, zgłoszonych przez moich przedmówców, winny być objęte dyskusją w Komisji Nadzwyczajnej, której propozycję powołania chciałbym w tym momencie poprzeć, to znaczy poprzeć wniosek złożony przez Porozumienie Centrum o jej powołanie - podpisujemy się pod tym wnioskiem - by ona oceniła sprawę prowizorium budżetowego na I kwartał.</u>
          <u xml:id="u-34.14" who="#WiesławKlisiewicz">Przedstawione prowizorium budżetowe na I kwartał określa w sposób zwięzły prognozę przychodów, jak również granicę niezbędnych wydatków na funkcjonowanie państwa i jego struktur, zwłaszcza w zakresie obciążeń świadczeniami społecznymi, obsługę długu, jak również wydatki w sferze budżetowej. Jednocześnie założono podjęcie przez Sejm dodatkowych decyzji zawartych w omawianych wcześniej projektach ustaw, w wypadku bowiem niepodjęcia tych decyzji jest poważna obawa, że wzrosną napięcia nie tylko w budżecie państwa w całym roku, ale wystąpi jeszcze większy kryzys finansów publicznych. Pozostaje otwarta sprawa, czy przedstawione w późniejszym czasie przez rząd założenia spowodują zmiany relacji w strukturze wydatków w budżecie w całym roku. Wobec oczekiwań społecznych, i również oczekiwań rządu, by aktywność gospodarcza w obu sektorach, państwowym i prywatnym, zwiększała się, należy szukać rozwiązań również w zakresie polityki podatkowej, takich, które będą elementem wzrostu działalności, a nie będą utrzymywały preferencji w ulgach związanych ze sferą konsumpcyjną, bo brakowało takich ulg lub były one mało dostrzegalne np. przy inwestowaniu, takim inwestowaniu, które będzie powodowało przyrost miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-34.15" who="#WiesławKlisiewicz">Sądzimy, że propozycje zmian w ustawie podatkowej dla osób prawnych w części dotyczącej zwolnień uwzględnią również inne zwolnienia przedmiotowe, np. wspomniane wcześniej związane z inwestowaniem, a w sferze gospodarczej związane z tworzeniem nowych miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-34.16" who="#WiesławKlisiewicz">Na zakończenie pragnę zwrócić uwagę na propozycję daty wejścia w życie ustawy. Otóż wydaje się zasadne, by właściwie pojęta pewność obowiązywania podatków i związana z tym aktywność i inicjatywa tych, którzy je płacą, były uszanowane i wzięte pod uwagę. Stąd należy ustalić dłuższy okres vacatio legis po ogłoszeniu ustawy, nie można tego, jak jest to w tej chwili proponowane, wprowadzać z datą wsteczną, od 1 stycznia 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-34.17" who="#WiesławKlisiewicz">Na zakończenie, dziękując za wysłuchanie, jeszcze raz chcę podkreślić, że popieramy wniosek Porozumienia Centrum o powołanie Komisji Nadzwyczajnej i skierowanie prowizorium budżetowego do tejże komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#HenrykBąk">Głos ma pan poseł Ryszard Bugaj, „Solidarność Pracy”. Przygotuje się pan poseł Krzysztof Ibisz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#RyszardBugaj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że katastrofalny stan naszej gospodarki nie jest tajemnicą dla obserwatorów, nie jest tajemnicą dla profesjonalistów. Myślę jednak, że trzeba zgodzić się z tym, co mówił tutaj dzisiaj pan premier, iż pewna propaganda, utrzymująca się w nowych zresztą formach, powoduje, iż opinia publiczna w Polsce nie jest świadoma, jak tragiczny jest ten stan. I że jest to jeden jeszcze czynnik dodatkowy, który będzie utrudniał podjęcie tych drastycznych decyzji, przed którymi stoimy.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#RyszardBugaj">Wysoka Izbo! Były minister przemysłu, a obecnie poseł - szukam go na sali, ale nie dostrzegam - pan Tadeusz Syryjczyk, powiedział w 1989 r. pół żartobliwie, a pół serio, że produkcja będzie spadać, i dodał, że być może do zera. Otóż chciałbym powiedzieć, że niestety, jesteśmy w połowie drogi. Jeżeli chodzi o czas od połowy 1989 r., to produkcja przemysłowa w listopadzie tego roku jest już o ponad 45% niższa. Ten fakt stanowi czynnik wyznaczający w pierwszym rzędzie także oczywiście sytuację budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#RyszardBugaj">I jest druga przyczyna, o której tu dziś wiele osób mówiło, sprawa egzekwowania podatków, sprawa korupcji. Rośnie szybko sektor prywatny, i bardzo dobrze. Rząd poprzedni bardzo się tym szczycił. Niestety, nie sposób ustalić, jaka część wpływów podatkowych - np. z prywatnego sektora w przemyśle, który podobno osiągnął 20% ogólnej produkcji - trafia do budżetu. Handel jest sprywatyzowany już w ponad 70%. Od około roku próbuję ustalić, jaki jest rezultat tego dla budżetu.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#RyszardBugaj">Pan poseł Gadomski mówił tu dzisiaj, że nie wolno dopuścić do sytuacji takiej, by wszyscy świadczyli na innych, by stwarzać przywileje podatkowe. Ja się z tym w pełni zgadzam. Zgadzam się też z niektórymi przykładami, które pan poseł Gadomski tu podnosił, ale chcę powiedzieć, że jest pewien ważny wymiar tego, najważniejszy, o którym pan poseł Gadomski nie mówił, i chciałbym mu to dopowiedzieć. Otóż według ustaleń Instytutu Finansów w roku 1990 łączne obciążenie podatkowe na 1 zatrudnionego w pozarolniczym sektorze prywatnym było 11-krotnie niższe od łącznego obciążenia podatkowego na 1 zatrudnionego w sektorze państwowym. Są pewne powody, ważne powody, w polityce gospodarczej, które mogą skłaniać do łagodniejszego traktowania tego sektora, ale jest nie do utrzymania w dłuższym okresie, jeżeli ten sektor ma rosnąć, by jego obciążenie podatkowe było tak symboliczne. Myślę, że o tym musimy pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#RyszardBugaj">Wysoka Izbo! Zapaść budżetowa w naszym kraju nie jest przejściowa. Ma charakter trwały. Będzie trwać co najmniej przez kilka lat, nawet jeżeli uczynimy wszystko co możliwe, by się temu przeciwstawić. W materiale, który został nam dostarczony, w prowizorium budżetowym i jego uzasadnieniu, czyni się bardzo duży wysiłek, by nie pokazać rzeczywistego stanu zapaści budżetu państwa. Nie pokazuje się więc, jakie są zaległe zobowiązania różnych sfer budżetu państwa. Unika się porównywania realnych wpływów i wydatków w różnych okresach. To wszystko będziemy musieli ustalić w toku prac komisji. Musimy także pamiętać, że te zaległości budżetu państwa to nie tylko pieniądze, które nie zostały wydane. To także przedsięwzięcia, które nie zostały zrealizowane, a które w końcu zrealizować jednak trzeba.</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#RyszardBugaj">Na tym tle, na tle tak trwałej zapaści budżetowej, która może postawić pod znakiem zapytania stabilizację w polskiej gospodarce i procesy wzrostu w długim okresie, a nawet procesy przekształceń ustrojowych w tej gospodarce, trzeba wrócić do diagnozy zasadniczej, tym bardziej że, jak się wydaje, nie zgadzamy się w tej sali co do tej diagnozy. W naszej ocenie 4 czynniki odegrały zasadniczą rolę przesądzającą o tym niepowodzeniu, bo dziś trzeba już powiedzieć bardzo wyraźnie, że program stabilizacji gospodarki polskiej zakończył się niepowodzeniem, na razie tylko częściowym i oby tak zostało.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#RyszardBugaj">Po pierwsze, jest to, naszym zdaniem, brak reformy w sektorze przedsiębiorstw państwowych. Podstawą absencji tego wysiłku było fałszywe przeświadczenie, że można dokonać wysiłku prywatyzacji w krótkim okresie, w 3 lata na przykład, jak głosili to niektórzy, a poza tym dyskryminacja tego sektora, dyskryminacja podatkowa, o której wspominałem, ale także - nie mam czasu tego omawiać - przejawiająca się w inny sposób.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#RyszardBugaj">Po drugie, jest to brak jakiejkolwiek polityki makroekonomicznej w całym okresie ostatnich 2,5 lat, pozostawienie przedsiębiorstw i całej gospodarki samym sobie w złudnej nadziei - w złudnej, bo to już się potwierdziło - że procesy restrukturyzacji w gospodarce dokonywać się będą całkowicie samodzielnie pod wpływem niesłychanie wątłych impulsów rynku, mimo braku rynkowej infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-36.8" who="#RyszardBugaj">Trzecia przyczyna, jak myślę, to zbyt gwałtowne otwarcie gospodarki na zewnątrz, zlekceważenie, i to mimo bezustannego akcentowania, że gospodarka komunistyczna jest właściwie kupą złomu, wystawienie jej jednorazowo na taką presję rynku międzynarodowego. Skutki będzie niesłychanie trudno, jak sądzę, zrekompensować. Myślę, że szereg gałęzi polskiego przemysłu, które miały szansę, po tych 2 latach już tej szansy nie mają.</u>
          <u xml:id="u-36.9" who="#RyszardBugaj">Po czwarte, nadmiernie restrykcyjna polityka pieniężna, a w szczególności polityka dochodowa.</u>
          <u xml:id="u-36.10" who="#RyszardBugaj">Te cztery przyczyny - nie tylko te cztery, ale te cztery przede wszystkim - w moim najgłębszym przeświadczeniu i, jak sądzę, w przeświadczeniu moich kolegów klubowych są powodem, dla którego znaleźliśmy się obecnie w tak trudnej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-36.11" who="#RyszardBugaj">Polityka rządu poprzedniego,...</u>
          <u xml:id="u-36.12" who="#komentarz">(Głos z sali: I Mazowieckiego.)</u>
          <u xml:id="u-36.13" who="#RyszardBugaj">... a także rządu Tadeusza Mazowieckiego, trzeba to uczciwie powiedzieć, była niewrażliwa na krytykę, była niewrażliwa na tę diagnozę. Nie następowała żadna właściwie przebudowa programu gospodarczego, natomiast następowała erozja tego programu. Pan poseł Gadomski mówił tu dzisiaj, że nie możemy dopuścić do tego, by deficyt budżetu państwa był finansowany pustym pieniądzem. Panie pośle, cnota została już utracona, i to przez rząd Jana Krzysztofa Bieleckiego.</u>
          <u xml:id="u-36.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-36.15" who="#komentarz">‍(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Nie tylko Bieleckiego. I Rakowskiego też.)</u>
          <u xml:id="u-36.16" who="#RyszardBugaj">Tak jest, panie pośle, lecz nie Mazowieckiego, w okresie rządu Mazowieckiego nie. Ale, jeżeli pan pozwoli, może ten dialog przeniesiemy na posiedzenie komisji.</u>
          <u xml:id="u-36.17" who="#RyszardBugaj">Okazało się oczywiście, co okazać się musiało, że jeżeli recesja przekroczy pewną granicę, to nie istnieje żaden sposób, by utrzymać jeden z filarów polityki tzw. planu Balcerowicza, tzn. zrównoważony budżet państwa. Po prostu okazało się to niemożliwe i, mówiąc szczerze, nie było to trudne do przewidzenia. W każdym bądź razie z tej trybuny mówiłem to już ponad rok temu.</u>
          <u xml:id="u-36.18" who="#RyszardBugaj">Wysoka Izbo! Powróciłem do sprawy tej zasadniczej diagnozy, ponieważ, jak powiadam, rozumiem, że nie ma zgody. Słuchając dzisiaj zarówno wystąpienia pana posła Gadomskiego, jak i wcześniej pana posła Dąbrowskiego odnoszę wrażenie, że kwestionowane jest chyba zasadnicze, jak mi się wydaje, i niezbędne przeorientowanie polityki gospodarczej, to znaczy przeorientowanie jej jako polityki antyrecesyjnej. Odnoszę wrażenie, że istnieje jednak także przeświadczenie, że możliwa jest prosta kontynuacja polityki ubiegłych 2 lat w zasadniczym zrębie, że można stosować politykę, dla której bezwzględnym priorytetem czy, powiedziałbym, jedynym priorytetem jest surowa polityka pieniężna, pieniężno-kredytowa i cięcie budżetu, przykrawanie budżetu państwa do takich warunków, jakie dyktują rozmiary produkcji. Wydaje mi się, i chciałbym to bardzo wyraźnie powiedzieć, iż polityka taka w moim przeświadczeniu prowadzi całkowicie donikąd, do całkowitej katastrofy polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-36.19" who="#RyszardBugaj">Wysoka Izbo! Mamy pełne zrozumienie dla czasu, jakim dysponował rząd, dla bardzo krótkiego czasu, i rozumiem, że nie mógł przedstawić zarysu programu gospodarczego. Muszę jednak powiedzieć, iż jesteśmy także zawiedzeni, że rząd nie przedstawił żadnego zarysu kroków doraźnych. Nie ma pana premiera, ale chciałbym powiedzieć, iż popierając to, co pan premier mówił w swoim exposé, chcielibyśmy, żeby następowały kroki następne i pewna konkretyzacja. To nie jest tak, że jest to rząd składający się wyłącznie z ludzi nowych. Główne resorty gospodarcze są obsadzone przez polityków, którzy byli obecni także w tamtym rządzie. I trudno mi zaakceptować sytuację, w której wyjaśnia się to tym, że trzeba przystąpić dopiero do lektury raportu. Pewne działania w naszej gospodarce muszą być podjęte natychmiast i jakaś spójna podstawa tych działań, jak sądzę, musi istnieć. Nie wystarczy to, co zostało powiedziane w exposé pana premiera. Nie można także, jak sądzę, zostawić zbyt wiele niepewności. Na przykład chciałbym wiedzieć, czy wobec sytuacji budżetowej, jaka się w tej chwili wytworzyła, jaka wytwarza się od dłuższego czasu, rząd zrezygnuje z pomysłów powszechnej prywatyzacji, które są dla budżetu państwa zabójcze, czy nie?</u>
          <u xml:id="u-36.20" who="#RyszardBugaj">Takich pytań można oczywiście postawić wiele, ale od odpowiedzi na te pytania zależy wiarygodność przedłożonych tutaj dokumentów. Myślę więc, że Izba nasza ma prawo i obowiązek oczekiwać od rządu, by w tym czasie, kiedy pracować będą komisje, rząd przedłożył zarys doraźnego programu gospodarczego na najbliższe 3–4 miesiące. Nie powinniśmy przyjąć tego pakietu, jeżeli jednocześnie nie będziemy wiedzieli, jakie kroki zostaną podjęte w polityce gospodarczej w ciągu najbliższych 2–3 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-36.21" who="#RyszardBugaj">I w końcu myślę, że nie powinniśmy przyjąć tej głównej tezy z wystąpienia pana ministra Karola Lutkowskiego, która sprowadzała się do tego, iż jakkolwiek nie akceptuje on tego pakietu i rząd go nie akceptuje i ma do niego tysiąc zastrzeżeń, to jednocześnie oświadcza, że jest to taki gmach, w którym nic zmienić nie można. Dlatego, jak rozumiem, w wystąpieniu pana premiera, który zadeklarował pełną otwartość na dyskusję, jest położony nieco inny akcent. Myślę, że mamy prawo oczekiwać, że obecni na posiedzeniach komisji przedstawiciele rządu będą bardziej nastawieni na dialog, niż to było w przeszłości, że będziemy próbować wspólnie wobec niesłychanie dramatycznej sytuacji poszukiwać pewnego pakietu zmian, który będzie najmniej zły nie tylko ekonomicznie, bo do tego się sprowadza wybór, ale uzyska także niezbędną społeczną akceptację. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-36.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi Ryszardowi Bugajowi.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#HenrykBąk">Głos ma pan poseł Krzysztof Ibisz z Polskiej Partii Przyjaciół Piwa. Przygotuje się pan poseł Lech Pruchno-Wróblewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#KrzysztofIbisz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Klub Poselski Polskiej Partii Przyjaciół Piwa z głębokim niezadowoleniem zapoznał się z projektem prowizorium budżetowego na pierwszy kwartał tego roku. Stwierdzamy w dokumencie wiele nieprawidłowości. Skupię się tylko na wybranych sprawach, ponieważ większość problemów została dokładnie omówiona przez moich przedmówców.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#KrzysztofIbisz">Niepokoją nas subwencje dla gmin, którym odebrano pieniądze, a następnie przekazuje się im okrojone środki. Zuboża to bardzo prace samorządów terytorialnych, które dysponują niewystarczającymi środkami na swoją działalność i muszą prosić o dodatkowe dofinansowanie z budżetu państwa. Konieczne są systemowe rozwiązania odprowadzania budżetu gmin do skarbu państwa i odchodzenia od dotacji.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#KrzysztofIbisz">W dalszym ciągu dotacje są stosowane do Polskich Kolei Państwowych i do Państwowej Komunikacji Samochodowej jako jedyna forma poprawy sytuacji w tych przedsiębiorstwach. Nie widać jednak poprawy funkcjonowania PKP i PKS. Ceny biletów zaś rosną, co jest dużym obciążeniem dla społeczeństwa, i nie następuje poprawa jakości usług.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#KrzysztofIbisz">Bardzo małe natomiast środki przeznaczono na oświatę, kulturę i służbę zdrowia. Na ochronę zdrowia przewidziano tylko 10,5 bln zł, co nie wystarczy na wydatki związane z ochroną zdrowia, wynagrodzenia dla pracowników służby zdrowia i dotacje do lekarstw. Spowoduje to, że państwowa służba zdrowia nie zagwarantuje opieki medycznej nawet na minimalnym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#KrzysztofIbisz">Niewystarczające fundusze na oświatę i wychowanie powodują pogorszenie warunków nauczania, obniżenie jego poziomu oraz systematyczne odchodzenie nauczycieli od swojego zawodu. Zawód ten powinien być jednym z najlepiej płatnych zawodów w Polsce, a do oświaty powinni trafiać najlepsi absolwenci uniwersytetów i uczelni pedagogicznych. Od dwóch lat czekamy na zreformowanie oświaty i służby zdrowia i nic się w tej sprawie nie zmieniło.</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#KrzysztofIbisz">Bardzo małe środki przeznaczono na kulturę. Jest ona przecież podstawowym czynnikiem budującym tożsamość narodową, poczucie spójności kulturowej naszego społeczeństwa. W najtrudniejszych okresach, kiedy to zaborcy zabrali nam ojczyznę, wolność, przegrali wojnę właśnie o kulturę.</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#KrzysztofIbisz">Wątpliwości nasze budzą również dochody, które ma uzyskać budżet państwa zgodnie z art. 3 ustawy. Mało prawdopodobne jest, żeby znalazło się wielu chętnych na zakup obligacji i papierów wartościowych przy znanym ogólnie deficycie budżetowym. Uważamy, że deficyt budżetowy będzie wyższy niż założono.</u>
          <u xml:id="u-38.7" who="#KrzysztofIbisz">Rozumiemy, że omawiana ustawa została przygotowana przez poprzedni rząd i że obecny rząd musi rozpocząć pracę. Klub Poselski Polskiej Partii Przyjaciół Piwa będzie głosował za przyjęciem prowizorium budżetowego na pierwszy kwartał tego roku. Głęboko wierzymy natomiast, że w projekcie budżetu przygotowanym przez rząd na cały rok zostaną usunięte wytknięte przez posłów błędy nie tylko w sposób krótkotrwały, ale pojawią się nowe rozwiązania systemowe w założeniach polityki społeczno-gospodarczej na ten rok. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-38.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi Krzysztofowi Ibiszowi.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#HenrykBąk">Głos ma pan poseł Lech Pruchno-Wróblewski z Unii Polityki Realnej. Przygotuje się pan poseł Antoni Czajka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#LechPruchnoWróblewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Poselskiego Unii Polityki Realnej chciałbym zaprezentować Wysokiej Izbie nasze stanowisko w kwestii prowizorium budżetowego na pierwszy kwartał oraz projektów ustaw towarzyszących.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#LechPruchnoWróblewski">Po wysłuchaniu wystąpień pana premiera i panów ministrów nieodparcie nasuwa się wniosek, że obecny rząd został zmuszony do rekomendowania tego pakietu ustaw, bo, jak wszyscy panowie stwierdzili, nie było innego wyjścia. Zdawaliśmy sobie sprawę, że do takiego stanu budżetu państwa musiało wreszcie dojść. Mówiliśmy to przy różnych okazjach, choć nie zawsze wystąpienia publiczne były możliwe w poprzednim okresie.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#LechPruchnoWróblewski">Występując stanowczo przeciwko takiemu stanowisku rządu klub nasz jest w gruncie rzeczy przeciwny zaprezentowanej przez rząd pewnej filozofii myślenia - to jest, niestety, filozofii socjalistycznej. Najogólniej rzecz biorąc sprowadza się ona do tego, że jeżeli rządowi brak jest pieniędzy na pokrycie wydatków budżetowych, to z reguły sięga on po narzędzia z arsenału podatków, ceł i innych metod pośrednich ściągania pieniędzy od społeczeństwa. Czyniąc to posługuje się znaną z przeszłości i nie tylko w Polsce retoryką ochrony najbiedniejszych. Co gorsza, rząd taki twierdzi przy tym, że większa restrykcyjność systemu podatkowego, celnego, karno-skarbowego spowoduje większe wpływy budżetowe. Jest to przekonanie nie tylko złudne, ale wręcz naiwne, o co ja tego rządu posądzać jednak nie mogę.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#LechPruchnoWróblewski">Pamiętać trzeba, że - i to się zdarzy, na pewno się zdarzy najpóźniej za 4 lata - za 4 lata zabraknie pieniędzy na wypłaty na emerytury i renty, ponieważ nie zostanie utworzony fundusz emerytalno-rentowy, z którego będzie można czerpać, z 30% własności państwowej. Zabraknie właśnie na utworzenie tego funduszu i później skapitalizowanie, aby uzyskać możność stałych podwyżek tych emerytur.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#LechPruchnoWróblewski">Jaka jest zatem przyczyna takiej filozofii myślenia? Czyżby wiara, że w pierwszym kwartale znajdą się cudowne rozwiązania pozwalające stopniowo łagodzić deficyt budżetu, ograniczyć jednocześnie recesję, zmniejszyć skalę inflacji; rozwiązania, które skłonią Polaków do wytężonej pracy, zmuszając ich przy tym do płacenia większych podatków w imię wspólnego dobra? Efektem tego będzie wyłącznie cichy strajk wszystkich podatników.</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#LechPruchnoWróblewski">Mieliśmy odrobinę nadziei, że w wystąpieniu pana ministra finansów znajdą się choćby elementy odmiennego myślenia, filozofii przyświecającej w przeszłości rządom wielu krajów, które budowały gospodarkę kapitalistyczną, podstawę dobrobytu dzisiejszych społeczeństw Ameryki Północnej, Dalekiego Wschodu, Wielkiej Brytanii i kilku innych. Co te kraje uczyniły dla swoich obywateli w tamtym czasie? Dały im wolność decydowania o sobie, zagwarantowały prawo do własności, sprawiedliwe, stabilne prawa i - co ogromnie ważne - nie łupiły nadmiernymi podatkami.</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#LechPruchnoWróblewski">To co zaprezentował pan minister finansów jest całkowitym zaprzeczeniem wolności, własności i sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-40.7" who="#LechPruchnoWróblewski">Wysoka Izbo! Nie może powieść się polityka dalszego ograbiania polskiego społeczeństwa rzekomo w imię jego interesów. Najwyższy czas wreszcie zrozumieć, że koniecznością dzisiejszych czasów jest całkowicie odmienna polityka gospodarcza i finansowa państwa. Chcąc pobudzić gospodarkę do życia, społeczeństwo do pracy, należy obniżać podatki i cła, sprywatyzować najszybciej jak to tylko jest możliwe sferę produkcji, a także sferę budżetową. Ma to bezpośredni związek z poziomem cen na towary i usługi, a w dalszej kolejności z ceną kredytu. Więcej wytwórców na rynku - to są aksjomaty - wytwórców wyłącznie prywatnych, to silniejsza konkurencja i naturalna metoda hamowania tendencji inflacyjnych, to po prostu kanony gospodarki wolnorynkowej, nie ograniczanej koncesjami i innymi barierami administracyjnymi, co jest wręcz szkodliwe dla gospodarki. Już niedługo przyjdzie czas, jak sądzę, zrozumienia dla takiej konieczności. Nie ma innej drogi, nie ma trzeciej drogi rozwoju. Oby stało się to jak najszybciej. Oby nie stało się to za późno.</u>
          <u xml:id="u-40.8" who="#LechPruchnoWróblewski">Będziemy głosować przeciwko filozofii socjalistycznej zaprezentowanej przez rząd. W IV kwartale bieżącego roku zobaczymy, kto miał rację. W związku z tym oświadczam, że należy skierować wszystkie te pakiety ustaw do właściwych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-40.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi Lechowi Pruchno-Wróblewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#HenrykBąk">Głos ma pan poseł Antoni Czajka Partia „X”. Przygotuje się pani posłanka Anna Knysok.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#AntoniCzajka">Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Wysoki Sejmie! Społeczeństwo polskie zostało zaskoczone tragicznymi podwyżkami cen prądu, gazu i ogrzewania. Jest to ukryty podatek inflacyjny, nałożony na społeczeństwo bez zgody Sejmu. Podwyżki te uderzają w podstawy biologicznej egzystencji narodu, pociągać muszą lawinę dalszych podwyżek cen uniemożliwiając stabilizację naszej gospodarki. Zrozpaczony naród może zwątpić w skuteczność działań parlamentarnych i rozpocząć ostre formy protestu prowadzące nawet do rozlewu krwi.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#AntoniCzajka">Rząd rozpoczął swoje urzędowanie stosując stare metody znane od ponad 40 lat. Są to metody biurokracji komunistycznej. Jest to arogancja władzy. Nie wróży to nic dobrego naszemu narodowi. Ludzie są bardzo rozgoryczeni. Już u progu 1992 roku naród zwątpił w jakąkolwiek poprawę bytu materialnego i może całkowicie stracić zaufanie do obecnego rządu.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#AntoniCzajka">Ja jako poseł nie miałem spokoju w święta i w dzień Nowego Roku. Dziesiątki wyborców dzwoniło do mnie z ogromnym żalem, a nawet z rozpaczą, pytając, dlaczego rząd w ten sposób traktuje swoich obywateli, skazując ich na głodową egzystencję. Czy rząd zdaje sobie sprawę, do czego mogą doprowadzić takie bezmyślne i brutalne decyzje? Rodzi się pytanie, czy ogłoszone podwyżki cen nie są prowokacją, która ma stać się miną podłożoną pod rząd premiera Olszewskiego...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#HenrykBąk">Przepraszam, panie pośle, to będzie przedmiotem odrębnego punktu porządku dziennego. Prosiłbym wrócić do tematu prowizorium budżetowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#AntoniCzajka">... przez starą biurokrację pana Balcerowicza i pana premiera Bieleckiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#HenrykBąk">Bardzo prosiłbym pana, by wrócił pan do tematu. Ten problem, który pan porusza, będzie omawiany w odrębnym punkcie porządku dziennego. Bardzo pana posła proszę o trzymanie się tematu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#AntoniCzajka">Wracam do tematu i proszę mi nie zwracać uwagi, bo to jest właśnie temat na czasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#HenrykBąk">Jest, oczywiście, tylko będzie rozpatrywany w innym punkcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#komentarz">(Oklaski, wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#HenrykBąk">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#AntoniCzajka">Metody biurokracji komunistycznej są nam, Polakom, dobrze znane. Jedną z tych metod jest pozbywanie się niewygodnych dla biurokracji przedstawicieli najwyższych władz w ten sposób - niedużo będę mówił - że sugeruje się im błędne decyzje dotyczące podwyżek cen artykułów pierwszej potrzeby. Już niejeden raz decyzje takie powodowały bunty ludzi pracy, doprowadzając w konsekwencji do upadku kilku rządów. Tak było z rządem Gomułki w 1970 roku, w taki sam sposób upadła ekipa Gierka w 1980 roku, następnie upadł rząd Messnera w 1988 roku. W ten sposób biurokraci z Ministerstwa Finansów chcą doprowadzić do upadku rządu premiera Olszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#AntoniCzajka">Jako poseł mam obowiązek przestrzec pana premiera przed skutkami jego błędnych decyzji cenowych. Jeżeli pan to ostrzeżenie zlekceważy, to może dojść do kolejnego upadku rządu, tym razem pańskiego, a nawet do rozlewu krwi w bratobójczej walce.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#AntoniCzajka">Aby temu zapobiec, należy wstrzymać wszystkie podwyżki cen zaplanowane przez byłą ekipę rządzącą i zbadać ich ekonomiczną i społeczną zasadność. Według oceny naszych ekspertów podwyżki te nie są ekonomicznie uzasadnione. Możemy przyjść tutaj premierowi z pomocą. Osoby, które sugerowały panu premierowi błędne decyzje, powinny zostać pociągnięte do odpowiedzialności służbowej, a nawet karnej za celowe działanie przeciwko interesom narodu i obecnemu rządowi. Niech bezczelni biurokraci, że tak sobie pozwolę powiedzieć, z Ministerstwa Finansów nie sądzą, że ta kolejna manipulacja im się uda. Uważam, że rząd powinien szukać brakujących pieniędzy w kieszeni cwaniaków, handlarzy, którzy unikają płacenia podatków, aferzystów działających pod szyldem różnych spółek należących do starej i nowej nomenklatury, a nie nakładać nowe ukryte podatki inflacyjne na całe społeczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#AntoniCzajka">Społeczeństwo domaga się, aby nie tylko informować je o aferach, ale także o odzyskaniu zagrabionych kwot i o ukaraniu tych, którzy są winni. Tymczasem zostały zniesione przez poprzedni Sejm art. 134 i art. 135 Kodeksu karnego, które przewidywały wysokie kary za zagarnianie mienia społecznego wielkiej wartości, jak również za wywożenie za granicę wartości dewizowych w wielkich ilościach bez wymaganego zezwolenia. Pozwoliło to aferzystom na zagarnianie i wywożenie za granicę miliardów dolarów. Aferzyści winni skarbowi państwa zwrócić przywłaszczone pieniądze. Jeżeli rząd tego nie zrobi, to - powtarzam - będzie musiał zrobić to za niego naród, ale wtedy biada tym, którzy nami władają.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#AntoniCzajka">Panie Premierze! Narodowi potrzebny jest program realny, zmierzający do natychmiastowej poprawy jego bytu. Naród odrzuca puste słowa i obiecanki, które nie mają pokrycia w gospodarce narodowej. Jest już najwyższy czas przystąpić do uporządkowania całej gospodarki państwa. Mnie jako posłowi zależy na tym bardzo, aby Sejm i obecny rząd polski miały wysoki autorytet w narodzie polskim i w całym świecie, a tego autorytetu nie zbudują dekrety z mocą ustawy i podwyżki cen. Tego powinniśmy się wystrzegać w pracy rządowej.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#AntoniCzajka">Kończąc, pragnę oświadczyć, że posłowie Partii „X” będą głosować nad prowizorium budżetowym według swojego sumienia.</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#HenrykBąk">Głos ma pani posłanka Anna Knysok. Będzie to już ostatnie wystąpienie przed przerwą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#AnnaKnysok">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Ponieważ ogólne sprawy zostały już tutaj poruszone, odniosę się tylko do dwóch spraw szczegółowych, jednej zawartej w druku nr 28 - propozycji zmian Kodeksu pracy oraz propozycji zmiany ustawy emerytalnej i ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#AnnaKnysok">Uważam za bardzo słuszny zapis, w którym została uwzględniona propozycja pana prezydenta, by kwota gwarantowana obniżonego świadczenia emerytalnego została podwyższona do 1 mln zł. Myślę, że nawet ci, którzy w tej Izbie programowo głosują przeciwko wszelkim propozycjom pana prezydenta, tym razem będą głosowali za.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#AnnaKnysok">Na pewno z poparciem spotka się również propozycja ujednolicenia i uporządkowania systemu zasiłków z ubezpieczenia społecznego, bowiem w sytuacji przekształceń własnościowych, które mają miejsce, nie znajdują żadnego uzasadnienia różnice w sposobie wypłacania zasiłków, zależnie od formy własności zakładu pracy, nawet od branży, a zasada, że jednakowej składce powinna odpowiadać jednakowa wysokość świadczeń powinna stanowić podstawy systemu ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#AnnaKnysok">Pamiętamy wszyscy apele stowarzyszenia ojców, którzy czuli się dyskryminowani w swoich prawach rodzicielskich, i dlatego zapis, który rozszerza prawa do zasiłku opiekuńczego na ojców, uważam za bardzo słuszny. Ale tylko częściowo zgadzam się z poglądem, że za nieobecność w pracy z powodu choroby własnej lub członka rodziny nie powinno się płacić 100% wynagrodzenia. Czasami w imię solidaryzmu społecznego ta zasada powinna być złamana. Bardzo dobrze, że zaproponowano dla kobiet w ciąży utrzymanie 100% wynagrodzenia w czasie choroby.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#AnnaKnysok">Wychodząc z tych samych przesłanek, pragnę zgłosić poprawkę do art. 3 do ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Proponuję nowe brzmienie art. 29 przez dodanie nowego ust. 2 o następującej treści: „Miesięczny zasiłek opiekuńczy wynosi jednakże 100% wynagrodzenia w razie opieki nad dzieckiem do lat 10, wychowywanym przez samotną matkę”. Wydaje mi się, że jest uzasadnione nieobniżanie zasiłku opiekuńczego dla samotnych matek, które borykają się z wieloma trudnościami, które często są w trudnej sytuacji materialnej, a w razie choroby dziecka często nie mają żadnej pomocy. Mam nadzieję, że Wysoka Izba podzieli ten pogląd.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#AnnaKnysok">I druga poprawka w projekcie ustawy budżetowej. Niektóre inwestycje, dotychczas tzw. centralne, przeniesiono do zadań własnych gmin. Nadal jednak będą one finansowane z budżetu centralnego. Do takich inwestycji zaliczono budowę metra w Warszawie i zaplanowano na tę budowę dotację w wysokości 100 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#AnnaKnysok">Składam wniosek, który nie spowoduje zwiększenia wydatków budżetowych, lecz jedynie przesunięcie niektórych części wydatków. Otóż nie zaplanowano ani jednej złotówki na budowę Instytutu Onkologii w Gliwicach. Budowa ta ma dla mieszkańców Śląska - gdzie zachorowalność na choroby nowotworowe jest wielokrotnie większa - decydujące znaczenie. Proponuję więc przesunięcie z kwoty 100 mld zł przeznaczonych na budowę metra w Warszawie kwoty 30 mld zł na budowę Instytutu Onkologii w Gliwicach. Myślę, że Wysoka Izba, w której apele o ratowanie służby zdrowia słyszymy już od wczoraj, poprze mój wniosek.</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#HenrykBąk">Pragnę poinformować, że 45 minut po zarządzeniu przerwy odbędzie się posiedzenie Konwentu Seniorów w sali nr 102.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#HenrykBąk">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PiotrWójcik">Bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy odbędzie się posiedzenie Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego w sali kolumnowej.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#PiotrWójcik">Powtórzę raz jeszcze komunikat, który został odczytany przed poprzednią przerwą.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#PiotrWójcik">Wspólne posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Łączności z Polakami za Granicą odbędzie się bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy obiadowej w sali nr 118, a nie, jak podano, po zakończeniu obrad Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#PiotrWójcik">Zebranie posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej odbędzie się zaraz po zarządzeniu przerwy obiadowej w sali nr 106.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#PiotrWójcik">Posiedzenie Klubu Liberalno-Demokratycznego odbędzie się zaraz po ogłoszeniu przerwy w sali nr 101.</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#PiotrWójcik">Posiedzenie Klubu Parlamentarnego KPN odbędzie się w przerwie obiadowej, bezpośrednio po jej ogłoszeniu, w sali konferencyjnej nowego Domu Poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-52.6" who="#PiotrWójcik">Zebranie Parlamentarnego Klubu Porozumienia Centrum odbędzie się o godz. 14.30 w saloniku przy sali kolumnowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#HenrykBąk">Zarządzam przerwę do godz. 15.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 13 min 36 do godz. 15 min 10)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#DariuszWójcik">Wysoka Izbo! Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#DariuszWójcik">Kontynuujemy debatę nad projektem ustawy o prowizorium budżetowym oraz projektami ustaw związanymi z prowizorium budżetowym.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Wielowieyskiego z Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna. Do zabrania głosu przygotuje się pan poseł Jan Rzymełka z Kongresu Liberalno-Demokratycznego.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#DariuszWójcik">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#AndrzejWielowieyski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z zainteresowaniem słucham zwykle wypowiedzi dotyczących propozycji walki antyrecesyjnej, aktywnej polityki przemysłowej. Martwię się tylko, że na ogół nikt nie mówi, jak zabezpieczyć się w tej walce przed marnotrawstwem, przed wyrzucaniem pieniędzy w błoto. Przecież jest jasne, że oczekiwania ludzkie, oczekiwania podmiotów gospodarczych dotyczą w takim wypadku tanich kredytów, dotacji, umorzenia długów, jakiegoś wsparcia, pomocy w tej trudnej sytuacji, do której nie wszystkim rzeczywiście łatwo jest się... wszystkim raczej, można powiedzieć, trudno jest się adaptować. To jest kluczowy społeczno-gospodarczy problem w Polsce - odejście od systemu nakazowo-rozdzielczego, który polegał na zabieraniu jednym i dawaniu drugim, od tego, żeby lepszym, dobrze gospodarującym podmiotom zabierać, a słabiej gospodarującym, nie dającym sobie rady czy po prostu - to też jest prawda - mającym pecha podmiotom dopłacać. Podkreślam i zwracam się w tej chwili do tej części społeczeństwa: to jest również zabieranie podmiotom, które dobrze gospodarują.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#AndrzejWielowieyski">Najdrastyczniej to wyszło w połowie zeszłego roku, kiedy do parlamentu przyszła delegacja „Ursusa”, ta sama, która przyjmowała u siebie premiera Bieleckiego, i przedstawiała nam swoją sytuację. To przerażające, gdy duży zakład produkuje przez kilka miesięcy, z góry zakładając, że do każdego traktora dopłaca 10–20% kosztów produkcji, nie ma sił i możliwości pokrycia tego, bierze kredyt inwestycyjny i z kredytu inwestycyjnego płaci pensje. W ten sposób postępują setki, a może i więcej zakładów państwowych. W tej sytuacji, panowie, mamy im pomagać. Są tacy, którzy mówią - było to w przemówieniu posła Moczulskiego z KPN, były elementy tego również u posła Bugaja - że musimy zrobić większy wysiłek monetarystyczny i możemy przekroczyć nie tyle 4, raczej, jak sądzę, co 5% dochodu narodowego brutto, który to wymiar grozi deficytowi budżetowemu, to będzie skala deficytu budżetowego, kiedy sprawdzone jest na całym świecie, że już 3% jest bardzo wielkim niebezpieczeństwem, a 4% to jest rzeczywiście granica hiperinflacji. A to jest założone. W moim przekonaniu przekroczyliśmy te granice i schodzenie w kierunku 5% dochodu narodowego dla deficytu budżetowego to już jest niebezpieczeństwo śmiertelne. To znaczy jest to już zsuwanie się ku tejże przepaści.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#AndrzejWielowieyski">Chciałem mówić o dwóch rzeczach, Wysoka Izbo, o tym, że doświadczenie z prac budżetowych po ostatnich miesiącach mamy złe. Chciałbym o tym przypomnieć naszym komisjom, zwłaszcza gospodarczym. Mianowicie w 1991 r. komisje zarówno senackie, jak i sejmowe zwróciły uwagę, że w projekcie rządowym dochody są zapreliminowane nierealnie. Było to zgodnie stwierdzone, zupełnie niezależnie od siebie, w obu Izbach. Brałem w tym udział i czuję się współwinny. Zakładaliśmy, wiedzieliśmy, że ten budżet się nie utrzyma, i pozwoliliśmy na to i jesteśmy za to odpowiedzialni. Ja się czuję odpowiedzialny i sądzę, że kolega Bugaj, jako przewodniczący komisji budżetu i finansów w tamtej kadencji, też się czuje odpowiedzialny za to, że pozwoliliśmy wtedy na uchwalenie nierealnego budżetu. W ten sposób skrzywdziliśmy 2 mln czy ponad 2 mln pracowników sfery budżetowej. To się na nich skrupiło, ponieważ byliśmy pobłażliwi, chcieliśmy wspomóc dobrą wolą rząd w jego trudnej reformatorskiej działalności gospodarczej. Pofolgowaliśmy rządowi. Widać z tego jasno, jak folgowanie rządowi może być dla tegoż samego rządu, nie mówiąc o nas wszystkich, niebezpieczne. W związku z tym zwracam uwagę komisjom, że asceza i rzeczywiście w pełni rzetelne, z zaciśniętymi zębami realizowanie porządnej budżetowej kalkulacji jest absolutnie niezbędne, dlatego że za to zapłaci rząd i za to później zapłacimy my wszyscy, jeżeli się pomylimy.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#AndrzejWielowieyski">Ponieważ zbyt optymistycznie zaplanowano dochody, za wysoko zaplanowano wydatki, zamiast zrezygnować z pewnej ilości wydatków, co na pewno byłoby bolesne, i w ten sposób rzetelnie potraktować nauczycieli, służbę zdrowia, urzędników i innych pracobiorców strefy budżetowej, zatrzymaliśmy im płace i z powodu tego nastąpiło falowanie, o którym mówił kolega Arkuszewski. W 1989 r. budżetowcy byli wyraźnie słabsi, jeszcze w momencie, że tak powiem, załamywania się systemu komunistycznego; w 1990 r. budżetowcy dość wyraźnie, o kilkanaście punktów, zarobili; w 1991 r. mieli jeszcze trochę pójść do przodu, a stracili kilkanaście punktów. W sytuacji, kiedy płace realne w gospodarce dość wyraźnie, zwłaszcza w III, IV kwartale wzrosły, budżetowcy opadli o kilkanaście punktów niżej. I to my w parlamencie, w komisji budżetowej skrzywdziliśmy ich.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#AndrzejWielowieyski">Zwracam na to uwagę dlatego, że co najmniej w trzech, czterech punktach, nie mówię o szczegółach, ale o punktach zupełnie zasadniczych, realność prezentowanego prowizorium budżetowego budzi wątpliwości. Wystarczy stwierdzić, że 14–15% inflacji w I kwartale jest przyjmowane przy założeniu, że w skali rocznej będzie to niewiele ponad 40%. Można mieć co do tego duże wątpliwości. Będzie to jednak prawdopodobnie, jak w tym roku, inflacja 60-procentowa, co będzie rzutować w nieznaczny sposób na podniesienie dochodów, natomiast w dużo większym stopniu na zwiększenie wydatków budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#AndrzejWielowieyski">Po drugie, zakłada się wzrost w I kwartale 1992 r. sprawności realizacji wpływów budżetowych w stosunku do innych kwartałów. Jeżeli w roku 1990 I kwartał oznaczał około 19,5% dochodów rocznych, w 1991 r. oznaczał 21,5%, tak w tym roku ma być 22% z groszami. Nie ma podstaw, żeby sądzić, że to się uda w sytuacji wprowadzania nowego systemu podatkowego i pewnych wątpliwości co do tego, czy aparat skarbowy zdoła, zwłaszcza w pierwszym okresie, sprawnie te dochody podatkowe realizować. Jeżeli będziemy tylko na poziomie zeszłego roku, to już jest półtora biliona zł mniej, jeżeli ten aparat przy nowym systemie podatkowym, podatku dochodowego, nie zagra.</u>
          <u xml:id="u-55.6" who="#AndrzejWielowieyski">Następnie - w IV kwartale mieliśmy 27% deficytu budżetowego, a tutaj chcemy mieć tylko 20%. Wiemy, że w pierwszych dniach stycznia już poszło kilka bilionów na obligacje. To zadłużenie i brak środków w budżecie są uderzające. Mam wątpliwości, czy 20% deficytu na ten kwartał, co i tak jest bardzo dużo na tle roku, będzie zrealizowane.</u>
          <u xml:id="u-55.7" who="#AndrzejWielowieyski">Kolejna sprawa. Wydaje się, że kalkulacja płac budżetowych także nie jest w pełni realistyczna, dlatego że jeśli porównamy te płace z IV kwartałem, płace w sferze budżetowej, biorąc pod uwagę tzw. ubruttowienie, to znaczy zwiększenie tych wydatków w związku z podatkiem dochodowym, który odciągamy od tego, to okazuje się, że tego jest mniej. Czyżby to były te redukcje, które są prawdopodobnie tu i tam zakładane? Ale rzeczywiście zwrócono na to już uwagę w tej debacie. Trzeba by sobie to wyjaśnić, a w każdym razie na pewno komisja musi to dokładnie sprawdzić, bo może się okazać, że znowu poniżej oczywistych zapotrzebowań i legalnych wymogów zaplanowano wydatki na płace w budżecie.</u>
          <u xml:id="u-55.8" who="#AndrzejWielowieyski">I ostatnia sprawa, też skierowana do naszych komisji gospodarczych, zwłaszcza do komisji budżetu i finansów i komisji systemu gospodarczego. Wysoka Izbo! Te komisje pracują w zupełnie innych warunkach niż w normalnych parlamentach. Niezależnie bowiem od tego, czy przeprowadzamy reformę czy nawet rewolucję ustrojową, co wymaga setek ustaw i w związku z tym będziemy bardzo obciążeni, to te dwie zwłaszcza komisje są również obciążone niesłychanie ogromnym zadaniem i obowiązkiem kontrolowania publicznego sektora gospodarczego, a więc przedsiębiorstw państwowych, których jest jeszcze kilka tysięcy. Jesteśmy w sytuacji, w której nawet domagamy się tego, żeby rząd brał odpowiedzialność, w każdym razie ponosił stale odpowiedzialność za ten sektor państwowych przedsiębiorstw i żeby sterował tym, żeby restrukturyzował, reprywatyzował. Jest to sytuacja, w której urzędnicy stymulują i nadzorują urzędników będących dyrektorami przedsiębiorstw. Nie jest to sektor wolnorynkowy. Jest to sektor stary, biurokratyczny, działający nieskutecznie, wymagający przekształceń, które są i muszą być dokonywane, ale te przekształcenia - i własnościowe, i sektorowe, branżowe, modernizacyjne - wymagające ogromnego wysiłku, nakładów, ryzykowne, grożące nadużyciami, niedołęstwem, powinny znajdować się pod jakąś społeczną kontrolą. Nie ma nikogo innego poza tymi dwoma komisjami sejmowymi i może senacką, które taką kontrolę powinny rozciągnąć. Ale czy rzeczywiście potrafią? Czy nie będziemy w sytuacji, kiedy ślepy będzie prowadził kulawego. Jest to kilka tysięcy przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-55.9" who="#AndrzejWielowieyski">Nie chodzi tutaj o kreowanie polityki gospodarczej, chodzi o stałą, systematyczną kontrolę zaszłości, które tam mają miejsce. Po prostu, jeżeli jesteśmy, a jesteśmy, odpowiedzialni za budżet państwa, za wydatki i dochody niezbędne dla funkcjonowania państwa, to te dwie komisje muszą wziąć na siebie troskę o stały nadzór nad tym, co tam się dzieje, jak się to komercjalizuje i prywatyzuje, jak się to restrukturyzuje i jaka jest kondycja finansowa tego sektora, tych kilku tysięcy przedsiębiorstw państwowych. Jest to niezwykle trudne zadanie, które musi być systematycznie, w sposób zorganizowany przygotowane, przemyślane, podjęte przez nasze komisje jako elementarna konsekwencja naszych decyzji budżetowych, które w najbliższych dniach te komisje będą musiały podjąć.</u>
          <u xml:id="u-55.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#DariuszWójcik">Następny do głosu zapisał się pan poseł Jan Rzymełka, proszę bardzo. Przygotuje się pan poseł Marek Borowski z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#JanRzymełka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje wystąpienie dotyczyć będzie szczegółów prowizorium. O sprawach ogólnych mówił rzeczowo poseł Witold Gadomski z KL-D, ale, niestety, nie było wtedy ani pana premiera, ani ministra finansów, po prostu nikt go nie słuchał i jest to tragiczne.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#JanRzymełka">Będę mówił wyłącznie o szczegółach dotyczących resortu ekologii. Otóż sytuacja ekologiczna Polski, szczególnie niektórych obszarów, jest tragiczna. Jest to rzecz powszechnie znana. Problemy ekologiczne są pewną barierą wejścia Polski do struktur europejskich. Polska notabene jest również wielkim agresorem ekologicznym dla sąsiednich państw. To wszystko jest powszechnie znane. W poprzedniej kadencji był opracowany dokument rządowy „Polityka ekologiczna państwa”. Chociaż komisja ochrony środowiska zajmowała się wieloma rzeczami, to jednak te wszystkie dokumenty rządowe i parlamentarne nie znalazły odzwierciedlenia w konstrukcji nowego budżetu. Takie pojęcie jak bezpieczeństwo ekologiczne państwa czy narodu właściwie nie istnieje w tym prowizorium budżetowym. Notabene szacuje się, że straty ekologiczne i ich pochodne pochłaniają ok. 10–20% dochodu narodowego. I to jest w tej chwili możliwe do wyliczenia. Natomiast my jako parlament czy państwo praktycznie na ten sektor nie dajemy grosza. W obecnej sytuacji prowizorium budżetowe nie przewiduje żadnych specjalnych środków na ochronę środowiska. Wręcz przeciwnie, jest to paradoks, nie istnieje dział budżetu zwany ochroną środowiska, bo tak było od iluś lat. Nie było działu ochrony środowiska i dzisiaj w tym budżecie nie ma takiego działu. Finansowanie natomiast problematyki ekologicznej jest rozbite na wiele poddziałów. Paradoksem jest, że geologię finansuje się z działu budownictwa, natomiast w budżecie Ministerstwa Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa budownictwo wodne, zapory stanowią główne jego obciążenie, ponad 80%. Jest to sytuacja paradoksalna, w której minister ochrony środowiska właściwie został pozbawiony środków na realną poprawę środowiska w Polsce, zarządza jedynie budowami, zarządza zaporami. Jest to pozostałość poprzedniego okresu politycznego, kiedy nie liczono się z wolą wyborców, kiedy problemy ochrony środowiska były utajniane.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#JanRzymełka">W ostatniej kampanii wyborczej ta problematyka wyraźnie się nasiliła. I stawiam pewne pytanie, polityczne pytanie: czy państwo, czy budżet, powinno przejąć część ciężaru finansowania ekologii, ochrony środowiska, a szczególnie rehabilitacji środowiska, czyli naprawy, czy też - tak jak to zostało zapisane w prowizorium budżetowym - środki ministerstwa ochrony środowiska powinny być przeznaczone wyłącznie na finansowanie własnych zadań resortu? To znaczy, że nie ma tam funduszy przeznaczonych na realną naprawę środowiska, minister tych funduszy nie posiada.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#JanRzymełka">Dziwne jest, że w części 28 budżetu nie przewiduje się finansowania ochrony środowiska w skali kraju. Zapewne liczy się na środki pozabudżetowe, na opłaty i kary, ale są to pewne mechanizmy pozabudżetowe. We wstępie do prowizorium stwierdza się, że prawny obowiązek wymogów ochrony środowiska ciąży na podmiotach gospodarczych prowadzących działalność produkcyjną, które głównie z własnych środków powinny pokrywać koszty ochrony środowiska. Takie jest uzasadnienie tego, że w budżecie nie przeznacza się środków na ochronę środowiska. Jest to duże nieporozumienie, gdyż w obecnej sytuacji większość zakładów produkcyjnych nie jest w stanie wywiązać się z obecnych obciążeń finansowych, a tym bardziej nie potrafi wygospodarować środków na bezpośrednie inwestycje ekologiczne. Istnieją również zaległości ekologiczne w postaci starych hałd, zniszczonych gleb, wód gruntowych, a sprawców tego wszystkiego - zakładów trucicieli już dawno nie ma. Czy gminy mają odrabiać te zaległości? Ministerstwo ochrony środowiska powinno dysponować rezerwą budżetową, z której asygnowano by na to środki.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#JanRzymełka">Chcę powiedzieć, że jest zbyt mało szczegółów dotyczących ochrony środowiska w części 28 budżetu i omówię teraz kilka szczegółowych spraw. Chodzi o problem radioaktywności i energii atomowej. Otóż istnieje Państwowa Agencja Atomistyki z własnym budżetem, z czego 95% środków budżetowych przeznacza się na jej administrację. Nie jest tam wyjaśnione, co to znaczy administracja tej agencji atomistyki, być może jest to kontynuowanie inwestycji dawnego CELOR-u. Sądzę, że tę działalność, którą zajmowała się samodzielna agencja państwowa, powinien przejąć resort ochrony środowiska i te fundusze powinny znajdować się w tym resorcie. Pozwoliłoby to sporo zaoszczędzić na administracji, jeżeli rzeczywiście to, co zostało zapisane w budżecie, jest administracją tej agencji. Widzimy zatem, że zbyt mało szczegółowe jest prowizorium budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#JanRzymełka">Przypatrując się dokładnie prowizorium budżetowemu, obserwujemy w różnych jego działach drobne nakłady ekologiczne, tak jakby różne ministerstwa realizowały problematykę ekologiczną na własną rękę, a przecież od tego jest minister ochrony środowiska i ten resort. Inna sprawa, że o tych inwestycjach nie decyduje minister ochrony środowiska i byłaby tutaj potrzebna przebudowa starego systemu budżetu i pewien porządek.</u>
          <u xml:id="u-57.6" who="#JanRzymełka">Problemem ekologicznym, również dzisiaj tutaj poruszonym, są kolejne dotacje do centralnego ogrzewania i ciepłej wody, które obejmują prawie 60% dotacji do przedsiębiorstw państwowych. Chodzi tu o spółdzielnie mieszkaniowe. Kwota zaś przeznaczona wyłącznie na ogrzewanie, czyli na sprawy energetyczne, sięga 70% tej dotacji. Utrzymywanie tak wysokiej dotacji nie prowadzi do oszczędności. Budownictwo mieszkaniowe w przypadku przesyłania i konsumpcji indywidualnej energii ponosi ogromne straty. Ogrzewamy chodniki. Jeżeli nadal będziemy dotowali tak wysoko sprawy ogrzewania, to nie będziemy w ogóle oszczędzali. Dotacja do ciepłej wody i ogrzewania skierowana do części społeczeństwa przewyższa prawie 500 razy, pięćsetkrotnie dotację do podręczników szkolnych. Czyli dotujemy pewną grupę społeczeństwa, marnujemy energię, a nie dotujemy rzeczy fundamentalnych, związanych z edukacją.</u>
          <u xml:id="u-57.7" who="#JanRzymełka">Generalna sprawa, która dotyczy tego prowizorium budżetowego. W dziale inwestycji centralnych obserwujemy niewłaściwe proporcje pomiędzy tytułami. Proszę państwa, jeżeli dotujemy metro warszawskie w wysokości 100 mld, zaś do bardzo ważnych oczyszczalni ścieków w kilku miastach Polski, w tym m.in. w Warszawie, średnia dotacja wynosi około 6 mld, to jest ogromna dysproporcja, tym bardziej, że nie wiem, czy państwo mieliście do dyspozycji raport Najwyższej Izby Kontroli dotyczący inwestycji centralnych wykonanych w 1991 r. Do Sejmu to dotarło w grudniu. Otóż w tym raporcie NIK wyraźnie stwierdza, że od 1982 r. nie zaktualizowano założeń techniczno-ekonomicznych metra warszawskiego. Finansuje się rzeczy, które były projektowane przed wielu laty.</u>
          <u xml:id="u-57.8" who="#JanRzymełka">Kolejnym nieporozumieniem w tej części budżetu jest przeznaczenie kwoty 220 mln zł na działalność Rady Geologicznej, czyli organu doradczego ministra. Ta kwota wystarcza na 2, 3 posiedzenia organu doradczego ministra w sprawach zasobów naturalnych, koncesji, itd. To pewne nieporozumienie.</u>
          <u xml:id="u-57.9" who="#JanRzymełka">Proszę państwa, bardzo ważną sprawą jest synchronizacja inwestycji centralnych. Otóż w tym prowizorium budżetowym przeznacza się pewne kwoty, szczególnie mówię o części dotyczącej ochrony środowiska, na budowę zapór. I tak mamy kilka kaskad, a większość środków przeznacza się na budowę samej zapory. Obawiam się, i to jest jedna z fundamentalnych spraw, że znów będziemy mieli w Polsce kilka jezior - bajor brudnej wody, które nie spełnią swojej roli, nie będą mogły być źródłem wody pitnej dla wielu regionów Polski, ponieważ równocześnie z zaporami nie buduje się oczyszczalni ścieków w gminach i pozostałej infrastruktury. Proponuję z części budżetowych przeznaczonych na zapory, przeznaczyć ok. 15% na subwencje dla gmin, które są w górnych dorzeczach przegradzanych rzek. Inaczej będziemy mieli kolejne zbiorniki dobczyckie, które nie nadają się do tego, aby zaopatrywać ludność w wodę pitną.</u>
          <u xml:id="u-57.10" who="#JanRzymełka">Brakuje również synchronizacji tak ogromnych inwestycji jak wodociąg Dziećkowice ze Świnną Porębą. Z opracowania NIK wynika, że oddanie do użytku zapory, która ma zapewnić dostarczanie wody dla Górnego Śląska, planowane na lata 1996–1998, zostaje przesunięte o 35 lat, ponieważ dotacje w ostatnich latach zostały tam ogromnie zmniejszone. Równocześnie budujemy rurociąg, który tę wodę ma pompować. Rurociąg będzie skończony za 2, 3 lata, a zapora nie będzie, więc nie wiem co z synchronizacją. Centralny Urząd Planowania przegapił tu chyba wiele spraw. To są inwestycje sięgające setek miliardów i brakuje synchronizacji tak poważnych spraw.</u>
          <u xml:id="u-57.11" who="#JanRzymełka">Na koniec moja uwaga, którą czynię jako poseł z Okręgu Górnośląskiego. Widzę bardzo niekorzystny stosunek między tym, co wpływa do budżetu państwa z woj. katowickiego, a tym co z budżetu państwa wraca do nas z powrotem w postaci dotacji. Mam ogromną prośbę do ministra finansów, aby w przyszłych prowizoriach budżetowych i w ustawach budżetowych była tego rodzaju tabela, z której wynikać będzie, ile środków z danego województwa dociera do budżetu centralnego i ile procentowo dane województwo otrzymuje z tego budżetu w przeliczeniu na liczbę mieszkańców i w liczbach bezwzględnych. To są bardzo poważne sprawy. Jako posłowie nie mamy możliwości skorygowania tych spraw. W związku z tym proponuję, aby powołać zespół rządowy do określenia nowego systemu norm budżetowych i naprawy tego „bałaganu” konstrukcji budżetu państwa i prowizorium.</u>
          <u xml:id="u-57.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#DariuszWójcik">Panie posłanki, panowie posłowie, pragnę przypomnieć propozycję Konwentu Seniorów, żeby ograniczyć czas wypowiedzi posłów w tej debacie do 10 minut.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#DariuszWójcik">Informuję, że do głosu jest jeszcze zapisanych ok. 50 posłów. Jeśli chcemy, żeby debata nie trwała zbyt długo, prosimy stosować się do zalecenia Konwentu Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#DariuszWójcik">W tej chwili pragnę udzielić głosu poza kolejnością, zgodnie z art.76 tymczasowego regulaminu Sejmu, panu ministrowi finansów. Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#KarolLutkowski">Dziękuję, panie marszałku, przepraszam Wysoką Izbę za ten wtręt z mojej strony. Chciałem tylko króciutko sprostować pewną nieścisłość, która pojawiła się w wypowiedzi szanownego przedmówcy, prawdopodobnie zaszła tu pomyłka. Padło m.in. takie zdanie, że w czasie wypowiedzi pana posła Gadomskiego nie było ministra finansów i że to jest tragiczne. Otóż byłem przy tej wypowiedzi i mam ją tutaj zapisaną, przynajmniej te fragmenty, które zostały przeze mnie odebrane jako szczególnie dla nas ważne. Jestem tu cały czas, uczestniczę bez przerwy w debacie, z wyjątkiem krótkiej chwili, kiedy koledzy ministrowie mnie na chwilę wywołali. Staram się uważnie notować to, co tutaj się mówi.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Borowskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Do zabrania głosu przygotuje się pan poseł Radosław Gawlik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#MarekBorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W przeciwieństwie do pana posła Rzymełki, chciałbym swoje wystąpienie poświęcić kwestii bardziej ogólnej, może nawet nieco teoretycznej, która przewijała się już w naszej dyskusji, ale, muszę powiedzieć, traktowana była troszeczkę jak ten przysłowiowy gorący kartofel. Chodzi o wielkość deficytu budżetowego. Otóż niektóre sformułowania zawarte w uzasadnieniu do prowizorium budżetowego, także część argumentów, które padły w dotychczasowej dyskusji, wskazują, że wytworzone przez poprzednie ekipy mity mają tendencję do utrwalania się w świadomości społecznej i w świadomości części posłów. Sądzę, że czas już, aby z mitów tych się wyzwolić.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#MarekBorowski">Mit pierwszy to taka oto teza, że deficyt budżetowy prowadzi nieuchronnie do wzrostu inflacji. Mit ten znakomicie funkcjonował na początku 1991 r., gdy minister Misiąg zapewniał, że czterobilionowy deficyt to wszystko, na co nas stać. Dalej to już tylko hiperinflacja.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#MarekBorowski">Co innego jednak obserwowaliśmy w ciągu roku. Deficyt rósł bardzo szybko i, jak wiadomo, urósł do 31 bln zł, a może i więcej, bo ta sprawa nie jest jeszcze do końca jasna, a wskaźniki inflacji raczej malały.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#MarekBorowski">Ten sam minister Misiąg, prosząc 2 tygodnie temu o kolejne zwiększenie deficytu, mówił już co innego. Chciałbym zacytować: „Chcę również powiedzieć, że 30 bln zł deficytu to nie jest 30 bln zł fałszywego pieniądza. To zależy od tego, ile pieniądza w ogóle wpłynie do gospodarki”. Oczywiście pan minister Misiąg znany jest z tego, że potrafi udowodnić każdą tezę, tym razem jednak miał całkowitą rację.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#MarekBorowski">Tak więc nieuchronnie inflacjogenny charakter deficytu budżetowego, proszę państwa, to mit i prowizorium powinno się z nim rozstać.</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#MarekBorowski">Mit drugi - istnieją jakieś liczbowe ograniczenia wielkości deficytu, wynikające z rzekomo nienaruszalnych praw ekonomicznych. Takie, powiedziałbym, ekonomiczne prawa Newtona. Mówi się na przykład, że stosunek deficytu do produktu krajowego brutto, czyli w przybliżeniu do dochodu narodowego, nie może przekraczać określonej wielkości, była o tym mowa m.in. w wystąpieniu pana posła Wielowieyskiego, że np. 3%, a ostatnio z ważnych ust usłyszałem, że 4,5%.</u>
          <u xml:id="u-61.6" who="#MarekBorowski">Rzeczywiście 3% próg deficytu uchwaliły niedawno kraje EWG na konferencji w Maastrich i jest to pewien warunek dla tych krajów, aby w przyszłości w tej wspólnej unii monetarnej, walutowej i innej pozostawać. Jednakże ten warunek spełniają obecnie tylko 4 kraje wspólnoty europejskiej. Wszystkie pozostałe mają ten deficyt wyższy i mają na dostosowanie się do tego warunku 8 lat. Nie musimy się więc zbytnio śpieszyć. Z kolei wskaźnik 4,5% deficytu powstał, jak mi się wydaje, w ten sposób, że najpierw ustalony wcześniej deficyt odniesiono do przewidywanego dochodu narodowego, uzyskując wynik równy 4,5%, a potem ogłoszono, że jest to liczba magiczna, której przekroczyć nie wolno. Gdyby to się stało, to, jak powiedział pan minister Lutkowski w wywiadzie dla „Rzeczpospolitej”, czeka nas niewyobrażalna katastrofa, niewyobrażalny dramat. Proponowałbym, panie ministrze, z pełnym szacunkiem, aby nie nadużywać tych słów. Niewyobrażalny wcześniej dramat, ba, nawet katastrofa już nastąpiły i pielęgnowanie monetarystycznych mitów może je tylko pogłębić.</u>
          <u xml:id="u-61.7" who="#MarekBorowski">Mit trzeci to rzekoma groźba powrotu do pustych półek i kolejek w sklepach w przypadku przyspieszenia wypływu pieniędzy. To zwłaszcza często słyszeliśmy z ust pana premiera Balcerowicza, niestety, dla którego mam wiele uznania, ale raczej za konsekwencję i upór, a nie za właściwą politykę gospodarczą. Otóż w tej sprawie, gdyby użyć retoryki niektórych posłów z prawej strony sali - pozdrowienia dla pana posła Czarneckiego - powiedziałbym, że ten mit jest reliktem komunistycznego sposobu myślenia. Powrót do tych upiornych czasów kolejek, pustych półek mógłby rzeczywiście nastąpić, ale tylko wówczas, gdyby rząd kontrolował ceny, a tego przecież właśnie nie czyni. W naszej sytuacji groziłby co najwyżej pewien wzrost wskaźnika inflacji, a i to niekoniecznie. Nie byłoby to oczywiście zjawisko korzystne, ten wzrost wskaźnika inflacji, ale mit o pustych półkach i kolejkach również trzeba odesłać do lamusa.</u>
          <u xml:id="u-61.8" who="#MarekBorowski">Do tych trzech mitów dochodzi także jedna doktryna, o której chciałbym na koniec powiedzieć, bo jest ona ważna. Dla tematu, którym się dzisiaj zajmujemy, jest szczególnie ważna. Przyjmuje się mianowicie zasadę, że w pierwszym kwartale silnie ogranicza się podaż pieniądza, poniżej stopy inflacji, a w następnych kwartałach się te niedobory nadgania. Na przykład w pierwszym kwartale 1991 r. wzrost pieniężnych aktywów krajowych netto wyniósł tylko 21,5%, a wzrost cen ponad 25%; podczas gdy w drugim kwartale ceny wzrosły o 10,6%, a ilość pieniądza o 22%; w trzecim podobnie - ceny o 5%, pieniądz o 10%; a więc proporcje zupełnie odwrotne. Nie ma jeszcze pełnych danych za czwarty kwartał ubiegłego roku, ale wiele wskazuje na to, że ta tendencja z drugiego i trzeciego kwartału będzie utrzymana.</u>
          <u xml:id="u-61.9" who="#MarekBorowski">Niebezpieczeństwo tej doktryny polega na tym, że w pierwszych miesiącach roku, kiedy popyt na ogół słabnie, gospodarka otrzymuje silny bodziec, niestety, nie antyrecesyjny, lecz prorecesyjny, z którego potem wyzwolić się jest jej już bardzo trudno, nawet jeśli zwiększy się realną podaż pieniądza.</u>
          <u xml:id="u-61.10" who="#MarekBorowski">Założenia prowizorium zdają się wynikać z tej doktryny. Przyrost cen w pierwszym kwartale tego roku ma wynieść 15% - ja w tej chwili nie podejmuję dyskusji, czy on jest zasadny, czy on jest trafny, czy być może będzie większy - a przyrost pieniądza około 12%. Wynika z tego, że przyjęty w prowizorium 23-bilionowy, czy w innym ujęciu 25-bilionowy, wzrost podaży pieniądza nie jest specjalnie napięty. Dlatego biorąc pod uwagę groźbę cywilizacyjnej wręcz zapaści, jaka niewątpliwie nastąpi, jeśli wydatki w proponowanym kształcie zostaną przyjęte, zwiększenie łącznej podaży pieniądza i deficytu budżetowego jest nie tylko konieczne, ale także możliwe.</u>
          <u xml:id="u-61.11" who="#MarekBorowski">Jeżeli natomiast chodzi o skalę i zakres niezbędnych cięć w wydatkach, bo oczywiście takie będą, i związanych z nimi zmian ustawowych, to niektóre z nich mogłyby zostać podjęte, ale tylko na pierwszy kwartał, do czasu przyjęcia założeń polityki gospodarczej i ustawy budżetowej. Tymczasem te założenia obejmują rok, a nawet lata. Te zmiany natomiast, których bolesne skutki pojawią się praktycznie po pierwszym kwartale, w ogóle nie powinny być teraz podejmowane. Nie chcę mówić za wszystkich, ale jako poseł dziś nie mógłbym już w ciemno przekonywać wyborców do bardziej długotrwałych wyrzeczeń niż kwartalne, jeśli nie miałbym przed sobą jasnego i sensownego programu stopniowej sanacji gospodarki finansów publicznych. Tak więc nie ma takiej alternatywy - albo to prowizorium, albo niewyobrażalna katastrofa. Byłoby niedobrze, gdyby nowy rząd przejął po starym nie tylko stare prowizorium, ale stare mity i doktryny. Zwracam się do pana premiera, którego z racji obowiązków tutaj w tej chwili nie ma - proszę o przekazanie mu tych słów - że powinien się wyrwać z zaklętego kręgu tych mitów, tych doktryn. Od tego, czy potrafi to uczynić, a mieli jednak z tym problemy poprzedni premierzy naszych rządów, zależy w dużym stopniu sukces tego rządu.</u>
          <u xml:id="u-61.12" who="#MarekBorowski">Na zakończenie dwie, trzy sprawy drobne, odnoszące się do tych, które tutaj były podnoszone. Po pierwsze, zgłoszony i podtrzymany wniosek o powołanie Komisji Nadzwyczajnej do sprawy uchwalenia tego prowizorium uważam za niepotrzebny. Taka komisja nie jest potrzebna. Jest Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów. Są w niej reprezentowane wszystkie ugrupowania. Jeśli jakiegoś w niej nie ma, może się zgłosić, do tego jest ta komisja. Będzie potrzebny natomiast nadzwyczajny tryb pracy tej komisji, ale to już jest zupełnie inna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-61.13" who="#MarekBorowski">Sprawa druga. Ostro tutaj potępiana była polityka poprzednich dwóch lat. Muszę powiedzieć, że na ogół słusznie. Szef mojej komisji, pan poseł Goryszewski, wielokrotnie podkreślał swój żal i swoją gorycz, że te dwa lata nie zostały wykorzystane, że w części je zmarnowano. Przyłączam się do tego, ale chcę powiedzieć, że mój żal i moja gorycz są większe niż żal i gorycz pana posła Goryszewskiego. Z tego powodu, że wtedy kiedy lewa strona sali — klub lewicy demokratycznej — zgłaszała całkiem sensowne projekty ustaw dotyczące innego postępowania z dywidendą, z popiwkiem, z kontraktami menedżerskimi, to dynamiczni, młodzi jeszcze wówczas — jak to powiedział pan poseł Małachowski — przedstawiciele ZChN w Sejmie głosowali przeciw tym projektom. Prawdopodobnie dlatego, że miały one tę czerwoną pieczątkę, czyli kolor, którego pan poseł Niesiołowski tak bardzo nie lubi. W związku z tym, tak już zupełnie na marginesie — pan poseł Niesiołowski wyszedł, ale rozumiem, że koledzy mu to przekażą — chciałem donieść uprzejmie, że...</u>
          <u xml:id="u-61.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Czy to jest wypowiedź o budżecie, czy to są sprawy prywatne?)</u>
          <u xml:id="u-61.15" who="#MarekBorowski">... w dniu dzisiejszym pan poseł Czarnecki przybył w krawacie zupełnie niesłusznego koloru i traktuję to...</u>
          <u xml:id="u-61.16" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-61.17" who="#komentarz">‍(Głos z sali: Ale w pasy.)</u>
          <u xml:id="u-61.18" who="#MarekBorowski">Dziękuję panowie, ale traktuję to jako wyraz daltonizmu politycznego pana posła Czarneckiego.</u>
          <u xml:id="u-61.19" who="#MarekBorowski">Ostatnia sprawa. Zgłaszano tu także wnioski o aktywniejsze działanie na rzecz poszukiwania rezerw budżetowych w dziedzinie zwalczania afer. Są to bardzo słuszne wnioski. W związku z tym, że pan poseł Krasowski — nie pierwszy zresztą raz — zapowiedział, że ujawni liczne afery i licznych sprawców tych afer, że zna nazwiska, to z tego miejsca proszę i apeluję, aby zrobił to jak najszybciej, po prostu nie przewlekał tego, zwłaszcza że zwłoka i ukrywanie tych nazwisk mogą być potraktowane jako ukrywanie przestępców, a to przecież jest karalne.</u>
          <u xml:id="u-61.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Radosława Gawlika z Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna. Proszę pana posła Mariana Żenkiewicza z Sojuszu Lewicy Demokratycznej o przygotowanie się do zabrania głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#RadosławGawlik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym odnieść się do dwóch kwestii związanych z prowizorium. Są to kwestie, którymi zajmowałem się także w poprzedniej kadencji. O jednej z nich częściowo mówił pan poseł Rzymełka, postaram się więc skrócić swoją wypowiedź o to, o czym on już powiedział.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#RadosławGawlik">Pierwsza sprawa to dotacje dla spółdzielni. Jak to niesłusznie określił poseł Gadomski, to nie chodzi o dotacje - chciałbym tu sprostować - dla administracji czy też biurokracji spółdzielczej, ale to są dotacje do centralnego ogrzewania i ciepłej wody. Pod tym terminem to się ukrywa. To są właściwie dotacje dla ciepłowni i przedsiębiorstw ciepłowniczych, uzupełniające do kosztów wytworzenia energii to, co wpłacają użytkownicy czy też konsumenci tej energii.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#RadosławGawlik">Druga sprawa to inwestycje centralne. O tych dwóch problemach chciałem powiedzieć w kontekście tego, o czym mówił poseł Arkuszewski w końcowej części swojego wystąpienia, że on odczuwa, iż w sferze budżetowej jest wiele wydatków jakby nieracjonalnych i mógłby wskazać - i ja myślę, że też postaram się to wskazać - te, które są marnotrawione. W całości podpisuję się pod tym, co on stwierdził o marnotrawstwie i tak szczupłych środków budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#RadosławGawlik">W kwestii dotacji może na początek dwie liczby. Otóż w prowizorium na pierwszy kwartał zaplanowano 3,86 bln zł dotacji dla spółdzielni mieszkaniowych czy dotacji do centralnego ogrzewania i ciepłej wody. Jednocześnie dla porównania - żebyśmy jakby zmierzyli tę skalę - rzeczowe wydatki na ochronę zdrowia, tzn. na leki, wyżywienie, utrzymanie placówek służby zdrowia, w tym samym prowizorium budżetowym to 3,36 bln zł, czyli dokładnie pół biliona mniej.</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#RadosławGawlik">Olbrzymia jest skala dotowania, marnotrawstwa, o którym już poseł Rzymełka tutaj wspominał. Króciutko, aby uzmysłowić mechanizm tego dotowania. Otóż konsumenci, tzn. my, odbiorcy ciepła, czy w spółdzielniach, czy w mieszkaniach komunalnych, pokrywamy mniej więcej 1/5, około 20%. Pozostałe 4/5 kosztu, który naliczają sobie zakłady ciepłownicze, jest pokrywane z dotacji z budżetu państwa, i to jest właśnie te 3,86 bln zł na kwartał, w perspektywie roku to będzie gdzieś pewnie około 15 bln zł.</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#RadosławGawlik">I chcę powiedzieć tyle, że przed podwyżkami cen 1 sierpnia rada Unii Demokratycznej wydała oświadczenie, w którym określiła, na jakich warunkach te podwyżki powinny być realizowane, i to oświadczenie jest nadal aktualne. Zacytuję tylko jego fragment:</u>
          <u xml:id="u-63.6" who="#RadosławGawlik">„Rząd, planując podwyżki, przerzuca na obywateli koszty nieefektywności organizacyjnej i technicznej oraz przestarzałego systemu regulowania cen i nadzoru nad przedsiębiorstwami. Uważamy, że likwidacja subwencjonowania cen energii jest niezbędna, lecz powinna nastąpić równolegle z przyjęciem i ogłoszeniem przez rząd programu powszechnego wprowadzenia indywidualnej regulacji i rozliczania dostarczanej energii cieplnej”.</u>
          <u xml:id="u-63.7" who="#RadosławGawlik">To oświadczenie jest aktualne do dziś. Tego programu i zamierzeń rządu w tej materii, żeby te podwyżki, które spadły na ludzi w tej chwili — przypominam, że podwyższono ceny energii cieplnej i ciepłej wody o 100% — były równoległe z tym, że się oznajmi, iż: tak, mamy plan wprowadzenia powszechnego opomiarowania i oprzyrządowania, i regulacji systemów ciepłowniczych, i w przyszłości będziemy wiedzieli, za co płacimy, każdy będzie miał za ileś tam lat — ja wiem i mam świadomość tego, że tego się nie zrobi w rok, dwa — za ileś tam lat każdy z nas będzie płacił rzeczywiście za to użytkowane ciepło, będzie miał proste regulatory przy grzejnikach, tak jak na całym świecie.</u>
          <u xml:id="u-63.8" who="#RadosławGawlik">Co więcej - troszeczkę historii, państwo pozwolą - była uchwała Sejmu w tej sprawie, podjęta 14 września 1991 r., i tam było zobowiązanie rządu do przedłożenia stanowiska w terminie do 15 października ubiegłego roku. Dowiadywałem się w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu - takiego stanowiska rząd nie przedstawił. Zresztą nie pierwsze to tego rodzaju traktowanie uchwał sejmowych. Chciałbym przypomnieć kolejną nie realizowaną uchwałę Sejmu wiążącą się z tą sprawą, to jest uchwała dotycząca polityki energetycznej. W tej uchwale, z jesieni 1990 r., z kolei była mowa między innymi o Agencji Poszanowania Energii. Agencja Poszanowania Energii wtedy w zamyśle Sejmu miała między innymi właśnie przyczyniać się do tego, żeby następowała racjonalizacja gospodarki energetycznej. To wszystko jakby leży, to znaczy, rzeczywiście przerzuca się na obywateli w tej chwili koszty, i nie widać pewnego planu, perspektywy, jak należy zaradzić tej sytuacji. Te uchwały pozostają aktualne. Należałoby oczekiwać od rządu - i o to apeluję w tej chwili - żeby przyjrzeć się temu problemowi, także przyjrzeć się od strony takiej, że pewne kroki można zrobić już dziś, i te kroki wskazywaliśmy. Trzeba wprowadzić jednolity model na przykład kalkulacji kosztów, bo w tej chwili to, że takiego modelu nie ma powoduje, że ciepłownie kształtują w zupełnie dowolny sposób koszty, narzucając pewien zysk, różnie, od 10% do 50%, 70% niekiedy; tego rodzaju danymi dysponowałem.</u>
          <u xml:id="u-63.9" who="#RadosławGawlik">Dalej, należałoby odwrócić udział opłaty stałej i zmiennej w opłatach za energię cieplną. W tej chwili dominuje opłata stała, czyli jakby zakłady ciepłownicze mają zapewniony stały dochód przez cały rok, natomiast opłata zmienna sięga 20%, a ta opłata zmienna w innych krajach jest większa i powoduje to, że każda oszczędność energii jakby odbija się momentalnie na wynikach ekonomicznych ciepłowni. Nie chciałbym wchodzić w szczegóły, bo to troszeczkę odbiega od tematu i przedłużyłoby zapewne czas tej wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-63.10" who="#RadosławGawlik">Proszę Państwa! Druga sprawa - problem inwestycji centralnych. Pan poseł Rzymełka wspomniał o tym tutaj, rzeczywiście polecam, szczególnie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, raport NIK. Tu troszeczkę historii. Zajmowaliśmy się w ubiegłej kadencji, w komisji budżetowej, inwestycjami centralnymi i podczas pracy w ubiegłym roku, mniej więcej w lutym, doszliśmy do wniosku, że trzeba wystąpić o kontrolę NIK, i ta kontrola została przeprowadzona. Raport został opracowany we wrześniu i, o dziwo, ten raport przeleżał się i wpłynął w tej chwili nie do komisji budżetowej, odnaleźliśmy go w Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej. On wpłynął już na ręce nowego przewodniczącego tej komisji. Odsyłam do niego. Ten raport jest bardzo interesujący.</u>
          <u xml:id="u-63.11" who="#RadosławGawlik">Może, żeby nie przedłużać, chciałem powiedzieć, jakby nawiązując do hasła premiera, który w swym exposé oznajmił o tym, że komunizm się z tym dniem skończył, że ten raport dowodzi wręcz czegoś innego. Komunizm, jeśli chodzi o inwestycje centralne, trwa i tkwimy w komunizmie; po prostu cały system tych inwestycji centralnych, tego marnotrawstwa, które się pojawia w procesie realizacji tych inwestycji, to jest jakby pełny komunizm. Na potwierdzenie tego zacytuję tylko jeden fragment z tego raportu:</u>
          <u xml:id="u-63.12" who="#RadosławGawlik">„Aktualny stan zaawansowania inwestycji wskazuje, że opóźnienia w stosunku do cykli pierwotnie projektowanych mają charakter powszechny i dotyczą blisko 90% wszystkich inwestycji, a ich skalę charakteryzuje fakt, że aż 18 przedsięwzięć opóźnionych jest o ponad 5 lat, w tym 6 budów wykazuje opóźnienie ponad 10-letnie. Takie rozmiary opóźnień, które praktycznie przekreślają gospodarczą efektywność, a nawet celowość inwestowania są wynikiem chronicznej opieszałości w realizacji tej kategorii inwestycji. Stan ten w połączeniu z nadmiernie rozwiniętym frontem inwestycyjnym był nieodłączną cechą systemu nakazowo-rozdzielczego i centralnego planowania. Raport NIK o wynikach kontroli realizacji inwestycji centralnych, wrzesień 1991”.</u>
          <u xml:id="u-63.13" who="#RadosławGawlik">I ostatnie zdania, proszę państwa. Na podstawie prac komisji budżetowej w ubiegłych latach i na postawie tego raportu NIK uważam, że w tej chwili tu należy szukać właśnie oszczędności i racjonalizacji wydatków. Wydaje mi się, że celowe jest wstrzymanie, po prostu zamrożenie inwestycji, to znaczy spowodowanie, żeby one nie niszczały, przeznaczenie środków na jakby zamrożenie ich, i ocena wszystkich inwestycji - zresztą jest to wniosek tego raportu także - poddanie ich ekspertyzom, jeśli chodzi o celowość kontynuowania, także metra warszawskiego i także innych inwestycji: oczyszczalni ścieków, która to inwestycja jest skandalem. Skandalem jest to, że gminy nie dokładają ani grosza.</u>
          <u xml:id="u-63.14" who="#RadosławGawlik">Proszę Państwa! Metro warszawskie. Nie mylę się chyba, że koszt jego wynosi około 10 bln zł. Gminy warszawskie ani grosza na to nie dają. Zwracałem na to uwagę w ubiegłym roku i będę zwracał także w tym roku. Uważam po prostu, że to jest niedopuszczalna sytuacja.</u>
          <u xml:id="u-63.15" who="#RadosławGawlik">Niedopuszczalna sytuacja jest także w innych miastach, to, że czeka się, budując oczyszczalnię ścieków czy w Chorzowie, czy w Siemianowicach, czy w Sosnowcu, czy w Warszawie także, na środki z centrali, które wpłyną, że gmina nie dokłada ani grosza. Jak są środki, to się buduje, jak nie ma, to się nie buduje. Co więcej, z raportu wynika, że na przykład, jak nie było na co wydać tych środków, to się kredytowało, bez procentu kredytowało się, na konto przyszłych robót budowlanych czy montażowych.</u>
          <u xml:id="u-63.16" who="#RadosławGawlik">Więc doradzam Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów dokładne przyjrzenie się szczególnie inwestycjom centralnym. Myślę, że można znaleźć tutaj wiele miliardów złotych tak potrzebnych na inne sprawy.</u>
          <u xml:id="u-63.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#DariuszWójcik">Jeszcze raz ponawiam prośbę o dyscyplinę i ograniczanie wypowiedzi do 10 minut.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Mariana Żenkiewicza z Sojuszu Lewicy Demokratycznej, przygotuje się pan poseł Czesław Sobierajski z Parlamentarnego Klubu Porozumienia Centrum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#MarianŻenkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wszyscy mamy dzisiaj świadomość głębokiego niedoboru środków budżetowych. Nie można jednak bezkrytycznie akceptować przedstawianych nam w prowizorium propozycji. Pragnę odnieść się głównie do kwestii środków przeznaczonych na naukę i postęp techniczny. W krajach średnio uprzemysłowionych na postęp techniczny i na naukę przeznacza się około 3% dochodu narodowego podzielonego. Komitet Badań Naukowych przedstawiając Radzie Ministrów projekt wydatków na 1992 r. przyjął, iż wydatki te powinny kształtować się na poziomie 2% tego dochodu. Dawałoby to w skali rocznej około 16,5 bln zł, co odpowiada kwocie na pierwszy kwartał 4,1 bln. Tymczasem w prowizorium budżetowym przyjęta została kwota 1 bln zł, co stanowi zaledwie 1/4 tak określonych potrzeb. O nieprawidłowości takiego podziału mogą świadczyć następujące fakty. W ustawie budżetowej na rok 1991 przyjęto, iż wydatki na naukę kształtować się będą na poziomie 3,4% wydatków budżetu. Po nowelizacji tej uchwały, w której wydatki budżetu ograniczono o około 13%, wydatki na naukę ograniczono o 34%, i stanowiły wówczas zaledwie 2,6% wszystkich wydatków. W dzisiaj przedkładanym nam prowizorium wydatki na naukę i postęp techniczny stanowią zaledwie 1,2% wszystkich wydatków. Porównując to z innymi wielkościami można stwierdzić, że na przykład wydatki na naukę stanowią niewiele ponad 5% założonego w budżecie deficytu lub inaczej, stanowią około 20% wydatków przeznaczanych na zasiłki dla bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#MarianŻenkiewicz">Nie wiem, Wysoka Izbo, czy istnieje taki kraj, w którym na naukę przeznacza się mniej niż 1/4 tego, co otrzymują bezrobotni.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#MarianŻenkiewicz">Charakterystyczne jest w tej sprawie stanowisko prezydium Krajowej Sekcji Nauki NSZZ „Solidarność” z 25 grudnia, że postępowanie takie jest karygodne i prowadzi do degradacji narodu oraz, i to już zacytuję dosłownie: „Nawet w dobie kryzysu gospodarczego muszą być przewidziane środki zapewniające utrzymanie poziomu edukacji narodowej nie niższego niż w innych krajach Europy, a przynajmniej zbliżonego do środków asygnowanych w PRL”. Gdyby wniosek taki padł z lewicy, byłby zapewne uznany przez niektórych za wyraz tęsknoty ideologicznej za minionymi czasami PRL. Tymczasem wniosek taki pada ze strony tych, którzy z tamtą władzą walczyli i którzy dzisiaj w imię elementarnej uczciwości zmuszeni są do powoływania się na ówcześnie panujący porządek. To chyba nie wymaga najmniejszego komentarza, to świadczy jednocześnie o błędach prowizorium. Skutki zaś tych błędów to nie tylko ograniczenie zatrudnienia w jednostkach badawczo-rozwojowych, to również likwidacja całych dziedzin ich działalności, a więc skazanie kraju na to, że już w najbliższym czasie zabraknie fachowców nie tylko do opracowywania nowych technologii czy konstrukcji, ale również do adaptacji rozwiązań krajów wysoko rozwiniętych.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#MarianŻenkiewicz">Prowadzi to również do całkowitego zaniku wielu dobrze już rozwiniętych dziedzin nauki i techniki, a tym samym do degradacji cywilizacyjnej i zepchnięcia naszego kraju poza obręb zainteresowania nie tylko państw wysoko rozwiniętych, ale również państw rozwijających się.</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#MarianŻenkiewicz">Odrębnym problemem jest problem dotacji. I tutaj używając języka pana posła Borowskiego, chciałbym również powiedzieć, że jest to pewnego rodzaju mit. Otóż wbrew obiegowym opiniom, dotacje do przedsiębiorstw stanowią zaledwie 7,6% wydatków budżetowych, przy czym około 59% tych dotacji przeznaczonych jest na spółdzielczość mieszkaniową, głównie na dotacje na ciepłą wodę i ogrzewanie, niecałe 11% to dotacje na bilety kolejowe i samochodowe oraz zaledwie 2,1% to dotacje na nawozy wapniowe dla rolnictwa. Wynika stąd wniosek oczywisty, że skala dotacji jest stosunkowo nieduża i przeznaczone są one głównie na wsparcie podstawowych potrzeb obywateli. Moim zdaniem, muszą być one utrzymane. Skala natomiast dotacji na nawozy wapniowe jest, w moim przekonaniu, wręcz symboliczna i nie może być uznana za istotną pomoc dla rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#MarianŻenkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie można zgodzić się z przyjętą w prowizorium zasadą ograniczania wydatków budżetu kosztem najbiedniejszych grup. Jakie to są ograniczenia, mówili moi przedmówcy. Z drugiej strony brak jest działań na rzecz radykalnego zwiększenia przychodów budżetu. Dlaczego nie szuka się wzrostu przychodów budżetu na przykład utrzymując w ręku państwa handel alkoholem i papierosami? Dlaczego umożliwia się bezpodatkowy handel na masową skalę? Dlaczego wreszcie nie ogranicza się nielegalnego wypływu dewiz, głównie przez naszą wschodnią granicę, które według niektórych szacunków wynoszą w skali roku ubiegłego około 1 mld dolarów, to znaczy dziesięciokrotnie więcej niż w prowizorium budżetowym proponuje się dla nauki?</u>
          <u xml:id="u-65.6" who="#MarianŻenkiewicz">Nie poruszam tu sprawy działań antyrecesyjnych, związanych z działalnością przedsiębiorstw, gdyż jest to Wysokiej Izbie szczegółowo znane. Te i inne nie wykorzystane źródła przychodów budżetowych to znacznie więcej niż te tak kontrowersyjne, proponowane nam oszczędności.</u>
          <u xml:id="u-65.7" who="#MarianŻenkiewicz">Generalny wniosek wypływający z przedstawionych tu racji to stwierdzenie, że projekt budżetu skonstruowany jest nieprawidłowo, szczególnie w zakresie sposobu podziału budżetu, ograniczenia wydatków oraz poszukiwania źródeł przychodów. Wynikające z tego następstwa praktyczne godzić będą zarówno w poszczególnych obywateli, jak też w wielu wypadkach stanowią zagrożenie dla interesów państwa. Nie waham się zatem użyć stwierdzenia, że są one w niektórych wypadkach sprzeczne z polską racją stanu.</u>
          <u xml:id="u-65.8" who="#MarianŻenkiewicz">Dlatego zwracam się do pana premiera o to, aby podczas prac nad projektem prowizorium w komisjach sejmowych rząd wniósł do niego istotne autopoprawki uwzględniające między innymi wskazane przeze mnie problemy, w przeciwnym bowiem razie nie będę miał moralnego prawa głosować za przyjęciem tak kontrowersyjnego projektu.</u>
          <u xml:id="u-65.9" who="#MarianŻenkiewicz">I refleksja ostatnia. Nie jestem entuzjastą ani poprzedniego, ani obecnego rządu, ale uważam, że w tej Izbie należy utrzymać pewien poziom kultury politycznej. Dlatego nie można, w zależności od własnych interesów politycznych, przedstawiać społeczeństwu różnych obrazów tej samej sytuacji gospodarczej; jeżeli jeszcze miesiąc temu mówiło się, że ustępujący rząd spełnił pokładane w nim nadzieje, nie można dzisiaj poddawać go totalnej krytyce. Nie można również wkładać w usta premiera słów, które nie były przez niego wypowiadane, nawet jeśli osoba imputująca mu je jest głęboko rozczarowana sposobem podziału stanowisk ministerialnych. Nie można wreszcie wykorzystywać w sposób co najmniej niestosowny ludzkich tragedii do realizacji własnych celów politycznych. Wobec tego rodzaju postaw pragnę dać wyraz głębokiej dezaprobaty; i na tym kończę swoje wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-65.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Czesława Sobierajskiego. Przygotuje się pan poseł Jan Lityński z Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#CzesławSobierajski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozwólcie państwo, że wpierw zwrócę się do pań posłanek i panów posłów z lewej strony sali. Otóż chciałbym przytoczyć przykład Związku Radzieckiego, którego już nie ma, i tego, co tam się stało z gospodarką. Nie było tam „Solidarności”, nie było nikogo poza systemem, który panował i u nas. I efekt wszystkim jakby jest teraz znany. Dlatego więcej pokory, proszę państwa. To nie te ostatnie dwa lata spowodowały wszelkie złe rzeczy w gospodarce i w państwie, to system funkcjonujący 45 lat doprowadził do tego, że gdyby 2 lata jeszcze przeciągnęło się to tu, to byłoby dokładnie u nas to, co jest obecnie w Związku Radzieckim.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#CzesławSobierajski">Jeżeli ktoś chce to poznać z autopsji, proszę wykupić bilet. Rzeczywiście zobaczy puste półki i pełne wózki pieniędzy, i jeszcze na plecach... A więc to można sprawdzić.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#CzesławSobierajski">Oczywiście błędy w ostatnich dwóch latach również były popełniane. Rząd Tadeusza Mazowieckiego rozpoczął działanie mając nieprawdopodobne zaufanie społeczne. Żaden rząd na świecie nie miał i chyba nigdy już nie będzie miał takiego zaufania. I oczywiście, przez pierwsze miesiące wyglądało na to, że tak to będzie, i to zaufanie będzie podtrzymane; program stabilizacyjny, wszystko, naród wiedział, że będzie trudno. Ale po paru miesiącach nastąpiło wyhamowanie, brakło zmian systemowych, instytucjonalnych. I przyszedł rząd Bieleckiego. Zastał sytuację bardzo dobrą, można powiedzieć, wręcz komfortową. Otóż była nadwyżka budżetowa, a więc poduszka amortyzacyjna, można było wprowadzić zmiany systemowe, których rząd Tadeusza Mazowieckiego nie odważył się wprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#CzesławSobierajski">Otóż to, co teraz premier Olszewski i jego rząd będzie próbował zrobić, a musi to zrobić - oddzielenie przykładowo skarbu państwa od budżetu, co jest absolutnie podstawową sprawą, bo czy to dywidenda, opłata majątkowa czy wszelkie pieniądze z prywatyzacji, nie może to iść do budżetu, żeby zostało w konsekwencji przejedzone i stracone, to musi iść do skarbu państwa i wrócić do gospodarki na restrukturyzację itd., itd. - to było można rok temu bardzo śmiało wprowadzić z tą poduszką amortyzacyjną, ewentualnie dołożyć tam, gdzie by brakło. Teraz musimy to wprowadzić oczywiście w daleko trudniejszej sytuacji, nieprawdopodobnie trudnej.</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#CzesławSobierajski">Sytuacja rzeczywiście jest dramatyczna. I zamazywanie szkodzi rządowi Olszewskiego i nam wszystkim jako parlamentarzystom. Trzeba narodowi przedstawić jasno, klarownie tę sytuację arcydramatyczną.</u>
          <u xml:id="u-67.5" who="#CzesławSobierajski">I mam tutaj wniosek, aby przeprowadzić wręcz na ekranie telewizora symulację budżetową, z grubsza przynajmniej, żeby nie było tak, że ludzie oglądający i słuchający nie znają się.</u>
          <u xml:id="u-67.6" who="#CzesławSobierajski">Jeżeli będą wiedzieli, że na pewno nie ma innego wyjścia, to po prostu zaakceptują to, że nie ma, że musimy przejść ten etap. Natomiast jeżeli będzie choćby w podświadomości nadzieja, że może być inaczej, to nie uwierzą i nie zaakceptują.</u>
          <u xml:id="u-67.7" who="#CzesławSobierajski">Drugi warunek. Mówiono tu o tym wiele razy. Afery nie miały prawa mieć miejsca w ciągu 2 lat działalności naszych rządów, a przynajmniej nie w takiej skali. I tu się zwracam do premiera Olszewskiego i do rządu. Zdecydowanie w tym konkretnym wypadku należy i trzeba podjąć skuteczne działania. Jest szansa, by pokazać, że można skutecznie zadziałać. W gospodarce przełomu zrobić nie można, ale tu można. Powołać wydział K-17 czy policję skarbową, rozważyć płacenie od prowizji, to też, bo inaczej prawdopodobnie trudno będzie o przełamanie tego, żeby działanie rzeczywiście stało się skuteczne.</u>
          <u xml:id="u-67.8" who="#CzesławSobierajski">Na koniec chciałbym poświęcić kilka zdań jednemu sektorowi gospodarki - górnictwu. Obrazuje to również stan całej gospodarki, to, w jakim się znaleźliśmy miejscu i momencie. Nie jest to oczywiście wina ostatnich 2 lat, jak powiedziałem. Znacznie więcej, przeszło już wiele lat, i jest sytuacja taka, jaka jest. Niemniej w prowizorium budżetowym przeznaczono szczątkową dotację, właściwie niemalże zerową - 600 mld, gdy tymczasem samo zadłużenie z tamtego roku wynosi 3,8 bln. O tym nikt nie mówi. Dotacja podmiotowa również właściwie jest taka, jak by jej nie było, a przecież choćby likwidacja kilku kopalń pociąga za sobą oczywiście nakłady, które nie mogą się zwrócić, ale będą procentować później, bo nie będziemy dotować tych kilku najsłabszych kopalń. A więc dotacja podmiotowa jest niezbędna. Oczywiście w prowizorium tym zaplanowanie jej nie jest możliwe. Natomiast jeżeli rząd będzie pracował generalnie nad budżetem i nad systemem gospodarczym, to musi to być wkomponowane. Inaczej produkcję sprowadzimy po prostu do zera i staniemy się importerami węgla. Czy chcemy, czy nie chcemy, sytuacja na Wschodzie nie jest klarowna - tam również może się wszystko zdarzyć i z gazem, i z ropą - i nie możemy sobie pozwolić na kasowanie tego strategicznego resortu. Tym bardziej że sytuacja bilansowa kraju nie jest znana. Tak jak rolnictwo ma długi, tak i górnictwo ma długi. Na wybudowanie choćby poziomu, potrzeba roku, dwóch, trzech, kilku lat, i są to nakłady ogromne, a zwrot oczywiście następuje po kilku latach. I nie można tak po prostu patrzeć, że samo to wyjdzie. Samo po prostu nie wyjdzie.</u>
          <u xml:id="u-67.9" who="#CzesławSobierajski">Minister Syryjczyk zawsze powiadał w dyskusjach ze mną, że brak polityki jest polityką. Oczywiście jest to nonsens, bo jeżeli jest na rynku 80% kapitału prywatnego, to automatycznie wszystko przepływa. Jeden bankrutuje, drugi tworzy. Natomiast jeśli się zastało to, co się zastało - oczywiście dzięki tym paniom i panom po lewej stronie - taką właśnie gospodarkę, 90% majątku państwowego, i to jeszcze mało tego, takiego, który jest właściwie nastawiony na gospodarkę niekonkurencyjną, to rząd nie może się uchylić, powiedzieć, że go to nie obchodzi. Musi skutecznie zadziałać rzeczywiście w tym sektorze, choćby tylko po to, żeby go sprzedać. Tu również trzeba działania skutecznego i sensownego.</u>
          <u xml:id="u-67.10" who="#CzesławSobierajski">Na koniec, proszę państwa, chciałbym się przyłączyć do wniosku pani poseł Knysok. Rzeczywiście bardzo jest wskazane, aby onkologia w Gliwicach, na całym Śląsku, tam gdzie jest... Nie ma co przekonywać, wszyscy państwo dokładnie wiecie. Moja dewiza jest taka: Pomagając Śląskowi, pomagasz sobie. Otóż tak. Kwaśny deszcz czy cokolwiek tego typu może dopaść każdego z państwa, czy to w Białymstoku, czy w Gdańsku, wszystko jedno gdzie, a więc pomagając Śląskowi, każdy z nas pomaga sobie, nie tylko Śląskowi. Chciałbym, żeby uświadomiono to sobie w tej sali jasno i wyraźnie, że nikt nikomu tu łaski nie robi, robi po prostu dla siebie, dla swojego dobra, dla swoich dzieci i swojego terenu, na którym mieszka. Dlatego myślę, że to znajdzie zrozumienie u państwa.</u>
          <u xml:id="u-67.11" who="#CzesławSobierajski">A już kończąc absolutnie. Czytam na murach, czasami przechodząc: „wróć komuno!” Otóż, proszę państwa, i tych, którzy słuchają również — nie ma do czego wracać. Po prostu nie ma. Musimy iść do przodu. I jeżeli my tego nie zrobimy, zrobią to inni za nas, w inny sposób, ale już nie ma drogi powrotu, po prostu już nie ma. Wschód to pokazał, musimy iść po prostu do przodu.</u>
          <u xml:id="u-67.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Lityńskiego z Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna, przygotuje się pan poseł Marek Mazurkiewicz z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#JanLityński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Słuchając przemówień niektórych posłów, występujących w imieniu klubów, miałem wrażenie, że nie słucham debaty budżetowej, tylko raczej przemówień wyborczych; że nie są oni posłami, tylko ubiegają się o wybór. I nie dziwi to, moim zdaniem, jeżeli chodzi o tych posłów, którzy są jednoznacznie związani z partiami opozycyjnymi i którzy byli związani z partiami opozycyjnymi. Natomiast dziwi nieco u przedstawicieli tych klubów, które bądź tworzyły poprzedni rząd, bądź tworzą obecnie. I tak na przykład wystąpienie pana posła Gadomskiego. Było to wystąpienie takie, jakby prowizorium budżetowe nie było dziełem poprzedniego rządu, na który Kongres Liberalno-Demokratyczny miał ogromny wpływ, lecz jakby było wystąpieniem na jakimś seminarium ekonomicznym, gdzie się ciekawie bardzo mówi o zasadach tworzenia budżetu i jakbyśmy jutro nie mieli tego budżetu zatwierdzać. Jeszcze bardziej, moim zdaniem, zdumiewające były wystąpienia przedstawicieli klubów ZChN i Porozumienia Centrum, które zarówno tworzą obecny rząd, jak i były obecne w rządzie poprzednim, i wydaje się, że jeżeli miały tak krytyczny stosunek do poprzedniego rządu, no to jednak mogły ministrów swoich wycofać z tamtego rządu, a w każdym razie wydać im takie polecenie.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#JanLityński">I nie dziwię się panu Markowi Borowskiemu, że znajduje taką wspólnotę programową z panem posłem Goryszewskim, dlatego że rzeczywiście pan poseł Goryszewski zastosował bardzo swoiście pojętą zasadę grubej kreski, mówiąc o tym, że furda te 45 lat, że to jest mniej ważne, że ważne jest, że zostały bezpowrotnie stracone ostatnie 2 lata. I moim zdaniem, tu rzeczywiście wspólnota ZChN z Sojuszem Lewicy Demokratycznej jest bardzo duża.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#JanLityński"> Kiedy pan poseł Goryszewski mówi też o tym, że wywołano hiperinflację i bawiono się jej gaszeniem - tak jak gdyby ostatnie 2 lata rządów były pewną zabawą w rządzenie - no to uważam, że jest to nadużycie tego, co zrobiliśmy przez te 2 lata wszyscy razem - tu na tej sali, i także polskie społeczeństwo. I z tego punktu widzenia, moim zdaniem, wygłoszenie tego tekstu mogłoby być uzasadnione za kilka miesięcy, kiedy już te mity, o których pan Marek Borowski mówił, runą, a te mity, o których panowie z obu stron mówicie, te mity, okaże się, że nie są mitami, że rzeczywiście można sobie tak puścić tę gospodarkę. I wtedy okaże się, że przynoszą one ogromne sukcesy, czego ja temu rządowi naprawdę życzę. Natomiast, mam pewne wątpliwości, czy tego typu program przyniesie rzeczywiście pożądane rezultaty. Być może przyniesie i być może tego typu rząd powinny tworzyć trzy ugrupowania, może powinno tworzyć tego typu rząd ZChN w połączeniu z ugrupowaniem pana posła Ryszarda Bugaja i w połączeniu z Sojuszem Lewicy Demokratycznej. Rozumiem, że tylko uprzedzenia ideologiczne są przeszkodą w utworzeniu takiego rządu, a nie uprzedzenia programowe, dlatego że programy są niezwykle podobne, co może nawet cieszyć, ponieważ rzeczywiście być może nastanie rząd oparty na solidnych podstawach i pewnej jasnej myśli programowej.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#JanLityński">Powiedziałbym również, że wystąpienie posła Krasowskiego było wystąpieniem dosyć niebezpiecznym. Pan poseł, o czym już któryś z posłów wspominał, mówił o tych 40 bln, mówił o niebezpieczeństwie korupcji, o rzekomo ukradzionych 40 bln, o których pan poseł ma pełne informacje. Nie mówię już, że pan poseł tymi informacjami powinien się podzielić z Wysoką Izbą, a także z odpowiednimi organami, ale chciałbym zauważyć, i mówię to bardzo poważnie - bo również podobny ton miało wystąpienie posła Goryszewskiego - że jeżeli panowie posłowie uważacie, że korupcja jest sprawą, z którą tak sobie łatwo można poradzić, to kto w poprzednim rządzie, na miłość boską, był odpowiedzialny za tę korupcję. Czy rzeczywiście uważacie panowie, że minister sprawiedliwości, minister spraw wewnętrznych, czy minister finansów rzeczywiście wykazywali złą wolę czy może nieudolność? Powiedzcie to, bo, moim zdaniem, jest to bardzo poważny problem. Według mnie, rząd nie umiał sobie z nim poradzić i wątpię, czy sobie tak łatwo poradzi z nim następny rząd. Natomiast szermowanie tym zjawiskiem i wskazywanie na nie jako na główne źródło naszych nieszczęść - być może tak jest - i twierdzenie, że można sobie z nim tak łatwo poradzić, to jest epatowanie społeczeństwa łatwymi hasłami; i to się źle skończy nie tylko dla opinii o rządzie pierwszym i drugim solidarnościowym, ale także dla tego rządu. To jest bardzo naciągnięte, to jest bardzo niebezpieczne i bardzo zdradliwe rozumowanie.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#JanLityński">Podzielam natomiast zdanie pana posła Goryszewskiego, kiedy wyraża zdziwienie, że tak późno przyszły akty wykonawcze rządu, ale moim zdaniem, one musiały przyjść tak późno. Rzeczywiście, jeżeli rząd domaga się uprawnień nadzwyczajnych, to powinien to robić szybciej, ale moim zdaniem, właśnie tutaj pęka mit, mówiąc słowami pana posła Borowskiego, o uprawnieniach nadzwyczajnych. Te uprawnienia nadzwyczajne też by wiele nie przyniosły. Być może, miałyby szanse przynieść pewne usprawnienia w pracy Prezydium Rządu, ale moim zdaniem, nie byłoby to znaczące, nie byłoby to specjalnie widoczne.</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#JanLityński">W poprzedniej kadencji Sejmu, kiedy wstrzymywałem się od głosowania nad przyjęciem rządu premiera Bieleckiego, z tej trybuny mówiłem, że wstrzymuję się m.in. po to, żeby wtedy, kiedy ten rząd będzie robił słuszne posunięcia, móc ich z czystym sumieniem bronić, żeby pokazać, że ja nie jestem w tym rządzie, nie popierałem go, natomiast bronię jego posunięć. I mój klub rzeczywiście stosował to przez rok. Był jak gdyby największym obrońcą słusznych posunięć rządu premiera Bieleckiego. Sądzę, że tak samo będzie z rządem premiera Olszewskiego. Jeżeli rząd premiera Olszewskiego będzie prowadził słuszną politykę - a mam nadzieję, że będzie prowadził - to nasz klub, który w nim nie jest, który jest wobec niego w opozycji, też będzie go bronił, i obawiam się, że z innymi ugrupowaniami ten proces może nie nastąpić, że inne ugrupowania mogą się nieco inaczej zachować.</u>
          <u xml:id="u-69.7" who="#JanLityński">Chciałbym teraz poruszyć konkretną sprawę dotyczącą Funduszu Pracy. Otóż obcięto bardzo zdecydowanie zasiłki dla bezrobotnych. Jest to proces bardzo bolesny. Nie uważam, żeby on był konieczny. Mam nadzieję, że znajdą się jednak środki chociażby na amortyzację tego na pewien czas, na dłużej; będzie to bardzo wyraźne, że jest to proces czasowy. Na dodatek obcięto te środki, nie przeznaczając w zamian nic na aktywne przeciwdziałanie bezrobociu. Jest to bardzo niebezpieczne, dlatego że jeżeli ludziom się daje zasiłki dla bezrobotnych na poziomie poniżej zasiłku socjalnego, to wówczas należy im jednak tworzyć pewne perspektywy, żeby oni mogli tę pracę otrzymać, żeby biura pracy działały w sposób właściwy, a biura pracy pozbawione środków na pewno nie będą działały w sposób właściwy i na pewno tej perspektywy w przeciwdziałaniu zjawiskom towarzyszącym bezrobociu nie będą mogły tworzyć.</u>
          <u xml:id="u-69.8" who="#JanLityński">I jeszcze jedna sprawa. Wydaje mi się, że to już jest o tyle nieaktualne, że, zdaje się, wniosek o powołanie Komisji Nadzwyczajnej został wycofany, ale chciałbym powiedzieć, że tworzenie znowu jakichś nadzwyczajnych komisji, które mają rzekomo lepiej pracować, wcale nie pomaga w pracy. Moim zdaniem, prowizorium budżetowe powinno być po prostu rozpatrzone w normalnym trybie - aczkolwiek szybkim bardzo, ale normalnym - przez wszystkie komisje, a następnie przez komisję budżetową, która jest do tego powołana. Jeżeli będziemy powoływać komisje nadzwyczajne do każdej sprawy, to po co mamy komisje.</u>
          <u xml:id="u-69.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Mazurkiewicza z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Przygotuje się do zabrania głosu pan poseł Stefan Pastuszewski z Klubu Poselskiego „Chrześcijańska Demokracja”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#MarekMazurkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W pierwszym czytaniu projektu prowizorium budżetowego chciałbym odnieść się do pewnych generaliów wiążących się z tym doniosłym aktem. Projekt budżetu, a także uproszczonego budżetu, jakim jest projekt prowizorium budżetowego, by mogły być poważnie rozpatrywane, muszą spełniać kilka podstawowych warunków. Przede wszystkim muszą opierać się na poprawnym i rzetelnym rozeznaniu warunków, w których prowadzona będzie publiczna działalność finansowa; muszą zawierać jasno określone cele, które rząd chce w tych warunkach osiągnąć w ramach publicznej działalności finansowej państwa; i wreszcie, muszą opierać się na precyzyjnym doborze środków, instrumentów finansowych i ekonomicznych oraz innych instrumentów, za pomocą których realne będzie osiągnięcie wyznaczonych przez rząd celów.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#MarekMazurkiewicz">Punktem wyjścia przedłożonego i rozpatrywanego przez nas projektu prowizorium budżetowego na pierwszy kwartał 1992 r. jest diagnoza stanu faktycznego, priorytety strategii gospodarczej na rok 1992 oraz cele społeczne wynikające z założeń polityki społeczno-gospodarczej na rok 1992 przygotowane przez poprzedni rząd i sygnowane przez byłego wiceprezesa Rady Ministrów. Założenia te opierały się na zupełnie innej filozofii, innej diagnozie i celach polityki społeczno-gospodarczej rządu na rok 1992 niż te, które zaprezentował w swym przemówieniu w dniu 21 grudnia ub.r. pan premier Jan Olszewski. Nic też dziwnego, że wobec — cytuję słowa pana premiera: „istotnych rozbieżności w pewnych obszarach polityki gospodarczej między propozycjami wyrażonymi w założeniach i zamierzeniach Rady Ministrów, rząd w dniu 30 grudnia wycofał założenia polityki społeczno-gospodarczej na rok 1992 w ich dawnej wersji i zobowiązał się do przedłożenia Sejmowi skorygowanego projektu założeń do 15 lutego”. Upadła w ten sposób w istocie podstawa przedłożonego Sejmowi wraz z założeniami prowizorium budżetowego. Co gorsza, i chyba to jest istotniejsze, szczegółowa analiza przedłożonego prowizorium wskazuje, że jego ewentualne uchwalenie i realizacja w proponowanej wersji utrwaliłyby w istocie błędną strategię kierowania gospodarką narodową w okresie ostatnich dwu lat, na które to błędy również tak dobitnie i słusznie zwrócił uwagę pan premier w swym exposé z grudnia. Udaremniłoby to, a w każdym razie opóźniło, o wiele miesięcy realizację głównych deklarowanych celów programu nowego rządu, którymi są — tu znów cytuję fragment wypowiedzi pana premiera: „zahamowanie i przezwyciężenie procesów recesyjnych w gospodarce, uzdrowienie stosunków na wsi i prowadzenie aktywnej polityki społecznej zgodnej ze standardami Wspólnoty Europejskiej”.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#MarekMazurkiewicz">Przedłożone projekty obejmują obok prowizorium budżetowego, to jest zestawienia planowanych dochodów i wydatków budżetowych państwa na I kwartał, również - i to chyba najistotniejsze - duży pakiet projektów ustaw wprowadzających, ze skutkiem nie na I kwartał, a na cały rok 1992, głębokie zmiany podstaw prawnych gospodarki finansowej całego sektora publicznego, finansów gmin, systemu podatkowego o skutkach praktycznie w całym 1992 r. nieodwracalnych. Wystarczy tu przypomnieć, że niektórzy z mych szanownych przedmówców zwracali uwagę na te szczegóły, że akty te i oparte na nich prowizorium przewidują dalsze pogłębienie fiskalizmu z powodu wzrostu podatków pośrednich o 10 punktów, wzrostu stawki opodatkowania dochodów osobistych o 10 punktów z dalszym eliminowaniem zwolnień i ulg w podatku dochodowym od osób prawnych, zwłaszcza tych inwestycyjnych, utrzymania w dotychczasowym kształcie dławiących przedsiębiorstwa uspołecznione dywidend i podatku od wzrostu wynagrodzeń z równoczesnym, na co odrębnie już wskazywano, ograniczeniem dopływu środków kredytowych na cele produkcyjne.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#MarekMazurkiewicz">Przewiduje się drastyczne ograniczenie dochodów gmin, spadek udziału w strukturze budżetu państwa subwencji dla gmin z 2,7% w 1991 r. do 1,6% w 1992 r. z równoczesnym pozbawieniem gmin wpływów z tytułu opłaty skarbowej, stanowiących, jak wynika z uzasadnienia prowizorium, średnio 9% dochodów własnych gmin. Jak to sygnalizują organy samorządowe woj. wrocławskiego i sejmik wojewódzki, który w tej sprawie zwrócił się także do mnie, w wyniku projektowanych zmian sama rada miasta Wrocławia straci ok. 25% przewidywanych dochodów budżetowych. Projektowane zmiany wprowadzą wreszcie, również wielokrotnie tu sygnalizowane, nie chcę się nad tym zatrzymywać, bezprecedensowy wzrost bezrobocia, pauperyzację pracowników sfery budżetowej, emerytów i rencistów, a także katastrofalne, poniżej dopuszczalnego minimum, pogorszenie warunków funkcjonowania placówek służby zdrowia, oświaty, nauki i kultury. Jak w tych warunkach wyobrazić sobie można zamiast dalszego obumierania gospodarki i narastania kryzysu społecznego odwrócenie zjawisk recesyjnych i wzrost produktu krajowego brutto o 0,8% w skali roku 1992, co wynika z wycofanych założeń, pozostaje tajemnicą autorów omawianych projektów. Jeżeli nastąpi stabilizacja, to ta stabilizacja może raczej przypominać stabilizację cmentarną, a nie rozwój gospodarczy.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#MarekMazurkiewicz">Zdajemy sobie wszyscy sprawę, i co do tego zgadzamy się z panem premierem Janem Olszewskim, że rok 1992 nie będzie łatwy, że będzie wymagał od wszystkich bardzo poważnych wyrzeczeń, ale wyrzeczenia te muszą być sprawiedliwie rozłożone, na co również pan premier zwracał uwagę, nie mogą niszczyć podstawowych elementów infrastruktury społecznej. Zostaną one przez społeczeństwo zaakceptowane, gdy będą ceną wyprowadzania kraju z kryzysu, a nie uporczywym biegiem ku przepaści.</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#MarekMazurkiewicz">Rząd pana premiera Olszewskiego, decyzją swą z 30 grudnia, stwierdzając nieadekwatność założeń strategii gospodarczej oraz celów społecznych poprzedniego rządu w stosunku do celów i środków polityki społeczno-gospodarczej wynikającej z zamierzeń nowego rządu, zobowiązał się do przedłożenia Sejmowi w terminie do 15 lutego skorygowanego projektu założeń tej polityki. W tym samym terminie rząd powinien przedstawić Sejmowi wynikające z tych założeń autopoprawki do projektu prowizorium budżetowego na I kwartał, a w późniejszym terminie, zgodnie ze swą zapowiedzią, projekt ustawy na 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-71.6" who="#MarekMazurkiewicz">Rozpatrywanie dziś projektu prowizorium budżetowego i towarzyszącego mu pakietu projektów ustaw w ich obecnej wersji wydaje się być bezprzedmiotowe i szkodliwe. Autoryzacja dziś proponowanych regulacji przez Sejm zdjęłaby faktycznie z rządu odpowiedzialność za szybkie wprowadzenie zapowiedzianych w exposé zmian systemowych i przedsięwzięć, których celem będzie powstrzymanie i stopniowe przezwyciężanie recesji, i to z przyczyn leżących po stronie Sejmu, który utrwaliłby w roku 1990 krytycznie oceniane rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-71.7" who="#MarekMazurkiewicz">Apeluję do pana premiera - już kończę - Olszewskiego i do rządu o pilne, nie czekając na 15 lutego, spowodowanie przygotowania i przedłożenia Sejmowi zaktualizowanych założeń polityki gospodarczej oraz wynikających z nich autopoprawek. Do czasu przedstawienia przez rząd założeń polityki i autopoprawek apeluję o niezamykanie przez Sejm prac legislacyjnych nad obecną wersją projektu prowizorium i nad towarzyszącymi mu projektami ustaw. Zbyt wiele jest bowiem znaków zapytania i sprzeczności z deklarowanymi zamierzeniami nowego rządu, by można było je wyjaśnić i usunąć bez kompleksowych przedsięwzięć w toku prac w komisjach.</u>
          <u xml:id="u-71.8" who="#MarekMazurkiewicz">I ostatnia uwaga. Odroczenie uchwalenia przez Sejm ustawy o prowizorium budżetowym nie stanowi przeszkody dla prowadzenia bieżącej polityki państwa w I kwartale. Podstawę taką stanowi art. 33 ust. 5 Prawa budżetowego. Spodziewać się można w wypadku, gdyby komisje zechciały zażądać od rządu zaktualizowanych założeń i zaktualizowanego prowizorium, iż przyspieszy to postęp prac na forum rządowym nad przygotowaniem doskonalszych warunków regulacji prawnych, nadanie im właściwego biegu i spowoduje nietracenie I półrocza dla wdrażania nowych rozwiązań. Dziękuję i przepraszam za przedłużenie wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-71.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Stefana Pastuszewskiego z Klubu Poselskiego „Chrześcijańska Demokracja”, przygotuje się pan poseł Kazimierz Michał Ujazdowski z Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#StefanPastuszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W uzasadnieniu do prowizorium budżetowego mówi się o programie oszczędnościowym, a równocześnie proponuje się następujące wydatki: prace rozpoznawcze przedsiębiorstwa Petrobaltic - sądzę, iż to przedsiębiorstwo ani grama ropy użytkowej nie znajdzie; opłacenie składki na rzecz organizacji Interoceanmetal; koszt emisji programów telewizji satelitarnych - około 2 mld zł; świadczenia dla uchodźców - ponad 10 mld zł; koszty prywatyzacji - 40 mld zł; wydatki zespołu rządowego do opracowania koncepcji zmian w organizacji terytorialnej państwa. Uważam, iż ten zespół jest na obecnym etapie niepotrzebny. Koncepcją zmian podziału terytorialnego winien zająć się samorząd lokalny, który ma odpowiednie reprezentacje zarówno na szczeblu wojewódzkim, jak i centralnym.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#StefanPastuszewski">Prowizorium budżetowe przewiduje 4,6 mld zł na Państwową Agencję Atomistyki, z tego 4,5 mld przeznacza się na działalność administracyjną. Uważam, iż jest to wydatek bezsensowny. Urząd ten od samego początku istnienia oparty jest na błędnym założeniu, gdyż łączy promocję atomistyki, w tym energetyki jądrowej, z działalnością nadzorującą, mającą zapewnić odpowiedni poziom bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej w kraju. Nie ma obecnie żadnego powodu, aby państwo zajmowało się promocją atomistyki. Jest to taka sama dziedzina, jak i inne, i promocją jej powinny zajmować się zainteresowane zakłady przemysłowe. Dlatego dalsze istnienie struktur biurokratycznych w postaci Państwowej Agencji Atomistyki wydaje się nieuzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#StefanPastuszewski">Jako poseł ziemi bydgoskiej pragnę zaprotestować przeciwko dyskryminacji naszego województwa w sferze dotacji przeznaczonych głównie na spółdzielnie mieszkaniowe. Województwo bydgoskie ma otrzymać 83,7 mld zł, a województwo gdańskie, porównywalne pod względem liczby mieszkańców, stopnia industrializacji, urbanizacji oraz dynamiki demograficznej, otrzyma aż 178,6 mld zł. Jest to jawna niesprawiedliwość. Podobne dysproporcje widoczne są w budżetach innych województw. Znów mamy do czynienia z podziałem na Polskę A, B, a nawet i C. Jedni otrzymują więcej dlatego, że mają przedstawicieli we władzach centralnych, inni otrzymują mniej. Przypomina to sytuację z czasów komunistycznych. Budzi podejrzenie, podobnie jak ta działalność w zakresie restrukturyzacji straży pożarnej, że jest to nieformalne przygotowanie procesu regionalizacji kraju.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#StefanPastuszewski">Pewnym echem tego podziału na lepszych i gorszych jest ograniczenie subwencji ogólnych dla gmin. Wstępne przeliczenia wskazują, że dochody gmin będą w tym roku znacznie mniejsze niż w minionym. Budżet gmin winien mieć udział w podatku dochodowym na poziomie roku ubiegłego, tj. co najmniej 35%. Zaproponowany 5% udział we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych i jednostek organizacyjnych spowoduje realne zmniejszenie dochodów wobec przewidywanego spadku obrotów i postępującego procesu recesji państwowych jednostek gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#StefanPastuszewski">Ustabilizowanie sytuacji finansowej samorządów lokalnych jest gwarancją poprawy sytuacji w naszym kraju, budżet państwa bowiem jeszcze długo takim gwarantem nie będzie. Po prostu jest źle zarządzany. Gminy już w wielu wypadkach ratowały instytucje państwowe przed upadkiem. Na przykład Bydgoszcz w ubiegłym roku przeznaczyła ponad 3 mld zł na ratowanie instytucji kultury, oświaty i służby zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#StefanPastuszewski">Z uwagi na fakt, iż bez prowizorium budżetowego państwo nie może funkcjonować, proponuję, aby rząd w przypadkach wątpliwych, wskazanych przez Wysoką Izbę, zobowiązał się do zamrożenia co najmniej połowy preliminowanych wydatków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu w sprawie formalnej, poza kolejnością, posła Tadeusza Wójcika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#TadeuszWójcik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem zgłosić formalny wniosek o zamknięcie dyskusji. Ta dyskusja jest trochę bezprzedmiotowa...</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#TadeuszWójcik">…i przy takiej liczbie posłów naprawdę szkoda daremnych słów. Składam taki wniosek. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#DariuszWójcik">Wysoka Izbo! Czy ktoś jest chętny do zabrania głosu w tej sprawie? Proszę bardzo, pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#MichałChałoński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tej dyskusji nie nazywałbym bezprzedmiotową, choć może czasem mamy różne zdania na jakiś temat. Natomiast chciałem koleżankom i kolegom posłom przypomnieć, że pierwszego dnia dosyć długo trwała debata na temat porządku i jakoś nie mogliśmy się zdecydować, nad czym chcemy obradować, mimo że Prezydium Sejmu przedstawiło już dosyć bogaty porządek obrad. I dlatego uważam, że to posiedzenie Sejmu powinno trwać do wyczerpania dyskusji nad punktami porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#MichałChałoński"> Uważam również, że wszyscy, którzy się zapisali do tej debaty, jeżeli sami nie dojdą do wniosku, że ich poprzednicy powiedzieli już to, o czym oni chcieli mówić, powinni mieć możliwość zabrania głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#DariuszWójcik">Chcę przypomnieć, że zgodnie z regulaminem w sprawie wniosku formalnego może być tylko jeden głos przeciwny.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#DariuszWójcik">Wysoko Izbo, w związku z tym, że nawet w wypadku przerwania dyskusji, nawet po zapadnięciu decyzji o przerwaniu dyskusji, w sprawie prowizorium budżetowego i ustaw towarzyszących powinien zabrać głos przedstawiciel rządu... Podejrzewam, że nie ma w tej chwili na sali kworum.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Sprawdzić.)</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#DariuszWójcik">Proszę o naciśnięcie przycisków. (152)</u>
          <u xml:id="u-78.5" who="#DariuszWójcik">Niestety, nie ma kworum. W związku z tym proszę posłów sekretarzy o spowodowanie, aby posłowie pojawili się na sali obrad. I proponuję, aby dalej toczyć dyskusję, aż do momentu... Po każdym następnym mówcy pozwolę sobie sprawdzać, czy jest już kworum.</u>
          <u xml:id="u-78.6" who="#DariuszWójcik">Czy to satysfakcjonuje pana posła Tadeusza Wójcika, wnioskodawcę?</u>
          <u xml:id="u-78.7" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Wójcik: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-78.8" who="#DariuszWójcik">Przystępujemy zatem do dalszej części dyskusji. O zabranie głosu proszę pana posła Kazimierza Michała Ujazdowskiego z Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna, a o przygotowanie się do zabrania głosu proszę panią posłankę Annę Bańkowską z Sojuszu Lewicy Demokratycznej - Klubu Parlamentarnego.</u>
          <u xml:id="u-78.9" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#KazimierzMichałUjazdowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje wystąpienie będzie bardzo krótkie. Mówienie obecnie o cięciach budżetowych jest racjonalne tylko i wyłącznie w wypadku kilku drobnych i szczegółowych spraw. Generalnie bowiem nawet redukcja społecznych i gospodarczych funkcji państwa, redukcja pożądana, wymaga wydatków ze źródeł budżetowych. Dlatego też nasza uwaga powinna być skierowana na zagadnienie wpływów do kasy państwowej. I tutaj potrzeba rozwiązań systemowych, o których wielu posłów mówiło, i rozwiązań doraźnych. Rozwiązania doraźne związane są z wykonywaniem przez Ministerstwo Finansów funkcji podatkobiorcy. W tym wypadku w prowizorium budżetowym i jego uzasadnieniu dotyczącym szacunku dochodów państwa nie znajdujemy odpowiedzi na wiele pytań. Dotyczy to w szczególny sposób podatku obrotowego. W rozdziale czwartym przedłożonego przez rząd uzasadnienia wyraźnie brakuje danych dotyczących szczegółowej kalkulacji dochodów, właśnie dochodów dotyczących podatku obrotowego, którego udział w budżecie państwa wynosi 36%. W podatku obrotowym znaczny udział ma podatek obrotowy od wyrobów tytoniowych i spirytusowych. W przedstawionym przez rząd prowizorium nie podaje się informacji o szacunkowych wpływach podatku obrotowego z tych właśnie towarów, nie podaje też szacunku konsumpcji i zakresu kontroli nad obrotem tymi towarami. Uważam, że w obecnej sytuacji - w takiej sytuacji, kiedy nieumiejętność zarządzania, nieumiejętność kontrolowania obrotu tymi towarami była przyczyną wielu strat budżetu państwa - jest to istotne uchybienie w przedłożonym nam prowizorium budżetowym. Dlatego mam dwie prośby do pana ministra finansów: proszę, aby przesłał do Sejmu informację o szacunkowych wpływach podatku obrotowego od wyrobów tytoniowych i spirytusowych, będzie to dobrą podstawą oceny pracy ministerstwa w przyszłości, i o informację o sposobie, w jaki Ministerstwo Finansów będzie kontrolowało obrót tymi towarami. Wprawdzie technika organizowania kontroli jest domeną władzy wykonawczej, ale jeśli administrowanie Ministerstwem Finansów przysparza państwu trudności, to Sejm powinien mieć informacje o sposobach przezwyciężenia obecnej sytuacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję bardzo panu posłowi za wypowiedź. Proszę o zabranie głosu, czy może sprawdzimy...</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie)</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#DariuszWójcik">Widzę, że jeszcze nie ma kworum.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#DariuszWójcik">Są głosy, że jest kworum. Proponuję więc sprawdzenie, czy jest kworum. Proszę państwa, w tym celu proszę o naciśnięcie przycisków. (211)</u>
          <u xml:id="u-80.5" who="#DariuszWójcik">Proszę Wysokiej Izby, jeszcze nie ma kworum, w związku z tym proszę o zabranie głosu panią posłankę Annę Bańkowską z Sojuszu Lewicy Demokratycznej - Klub Parlamentarny. Proszę o przygotowanie się pana posła Adama Łukomskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#AnnaBańkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejszą debatą Sejm praktycznie rozpoczyna proces legislacyjny w dziedzinie gospodarczej. Jest to zatem pierwsza próba wcielenia w życie haseł głoszonych w czasie kampanii wyborczej, zapowiedzi ochrony tych warstw społeczeństwa, których dochody nie gwarantują dostatniego życia. Takie hasła były powszechne. Tymczasem przyszło nam dyskutować nad projektami ustaw, z których treści jasno wynika, iż są próbą przerzucenia skutków niedoboru budżetowego właśnie na tę część naszych współobywateli, którzy już dzisiaj znajdują się w trudnej sytuacji materialnej. Brak jest bowiem założeń działań antyrecesyjnych, które ten negatywny bieg sprawy mogłyby zahamować.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#AnnaBańkowska">Szczególnie odnosi się to do propozycji zawartych w druku nr 28 o zmianie Kodeksu pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw towarzyszących, czyli właściwie o gwarancjach społecznych. I na nie właśnie, z racji tego, że jestem członkiem Komisji Polityki Społecznej i z racji ograniczonego czasu, chciałabym zwrócić państwa uwagę.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#AnnaBańkowska">O błędach w ściąganiu wpływów do budżetu już tutaj mówiono, w związku z tym pozwolę sobie powiedzieć o podziale. Krytyczne refleksje, moim zdaniem, musi już budzić fakt, że trzy spośród czterech proponowanych do zmiany ustaw były uchwalane bądź nowelizowane niedawno, mianowicie w połowie października ubiegłego roku, czyli w okresie, kiedy stan budżetu państwa był znany. Dowodzi to, iż projekty te nie były w pełni przemyślane i powinno to stanowić dla nas, posłów, sygnał o potrzebie bardziej wszechstronnego i pogłębionego rozważania zgłoszonego projektu, bo tak szybka nowelizacja świeżo uchwalonych aktów prawnych, niestety, podważa zaufanie do prawa oraz rodzi niewiarę w rachunek ekonomiczny skutków projektowanych ustaw, które w momencie legislacji były przez stronę rządową przedstawiane.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#AnnaBańkowska">W Kodeksie pracy i w ustawie o ubezpieczeniach społecznych proponuje się odejście od dotychczasowego dualizmu w finansowaniu świadczeń chorobowych, kiedy koszty choroby pracownika uspołecznionego zakładu pracy pokrywał zakład, natomiast koszty choroby pracowników przedsiębiorstw prywatnych były finansowane ze środków ZUS. Jest to zasadne również i z tego powodu, że brakuje środków w ZUS. Budzi natomiast wątpliwość ujednolicenie dla wszystkich pracowników pobieranych w okresie choroby świadczeń na poziomie 80% wynagrodzenia. Oznacza to bowiem podwyższenie świadczeń dla osób z krótkim stażem pracy, które dotychczas miały zupełnie inny wymiar zasiłku, a obniżenie tym, którzy długo pracują. Zrywa to, co jest moim zdaniem istotne, więź między czasem opłacania składki ubezpieczeniowej i wysokością świadczenia, co w przyszłości utrudni nadanie zasiłkom chorobowym całkowicie ubezpieczeniowego charakteru. Zasadnicze wątpliwości budzi rezygnacja ze 100% zasiłku, poczynając od 31 dnia choroby, co w zestawieniu z nową taryfą za leki, moim zdaniem, spowoduje dotkliwe obciążenie osób długo chorujących. Nie jest też jasne, czy i kiedy nabywa prawo do zasiłku pracownik, z którym umowa o pracę wygasła w czasie choroby. Te przepisy w tej chwili ten obraz zaciemniają.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#AnnaBańkowska">Rząd wycofuje się w ustawie, w wypadku rozwiązywania stosunku pracy z winy zakładu pracy, z zasady płacenia dodatku wyrównawczego z tytułu niższego zarobku w nowym miejscu pracy. Jest to moim zdaniem propozycja zgodna z zasadą, że płaca stanowić powinna ekwiwalent za pracę. Poszłabym w tej dziedzinie nieco dalej, mianowicie sądzę, że należałoby również wyeliminować dodatek wyrównawczy dla niektórych grup pracowników, z wyjątkiem oczywiście na przykład osób przed emeryturą czy kobiet ciężarnych, mianowicie dla tych osób, które są objęte szczególną ochroną przed wypowiedzeniem. Jest to dodatek płacony przez zakłady pracy wtedy, gdy z przyczyn ekonomiczno-organizacyjnych osoby te nie mogą dalej pracować na dotychczasowym stanowisku. Równocześnie w tej samej ustawie rozszerza się liczbę osób nieuprawnionych do odprawy pieniężnej, czyniąc z niej, moim zdaniem, zamiast swego rodzaju odszkodowania za utracone miejsce pracy, coś w rodzaju zapomogi lub zasiłku. Dotyczy to głównie pozbawienia prawa do odprawy pracownika zwalnianego, żyjącego we wspólnocie małżeńskiej, kiedy współmałżonek zarabia więcej niż wynosi dwukrotne przeciętne wynagrodzenie. Jest to moim zdaniem zasada, która musi budzić sprzeciw, tym bardziej że ma obowiązywać wstecz i dotyczyć tych pracowników, którzy już otrzymali wypowiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#AnnaBańkowska">O budżecie Funduszu Pracy i jego niedostatkach mówił już pan poseł Lityński, w związku z tym czuję się z tego zwolniona. Chcę podkreślić, że właśnie te niedostatki Funduszu Pracy wiążą się z najbardziej represyjną z proponowanych nam do nowelizacji ustaw, to jest z ustawą dotyczącą bezrobocia i zatrudnienia. Dwie kwestie dotyczące tej ustawy chciałabym poruszyć, mianowicie sprawy dotyczące zasiłku i czasu jego pobierania. Proszę szanownych państwa, propozycja dotyczy wprowadzenia dla wszystkich bezrobotnych jednakowego zasiłku i to określonego na poziomie dotychczas uważanym za minimalny, bez względu oczywiście na to, jaki status bezrobotny miał uprzednio. Odbiega to rażąco nie tylko od dotychczasowych ustaleń, lecz również od rozwiązań prawnych przyjętych w krajach o gospodarce rynkowej. I druga zmiana, niewinnie brzmiąca w tym projekcie ustawy, mianowicie mówiąca o skreśleniu art. 62. Jeśli się wczytamy w obowiązującą ustawę, to stwierdzimy, że oznacza to wycofanie się z zasady, że ograniczony do 12 miesięcy, a wyjątkowo do 18 miesięcy, okres pobierania zasiłku będzie się liczyć nie jak dotychczas, przez rok od momentu wejścia w życie tej ustawy, ale praktycznie zmiana ta oznacza pozbawienie prawa do pobierania zasiłku już od lutego br. Zatem nie dajemy ludziom żadnej szansy na przygotowanie się do tak bolesnej zmiany. Oznaczałoby to dramat dla wielu rodzin, tym bardziej że wraz z utratą prawa do zasiłku bezrobotny i jego rodzina nie ma prawa również do bezpłatnych świadczeń zakładu opieki zdrowotnej, na co bardzo chciałabym zwrócić uwagę. Moim zdaniem skutki tych dwóch zmian mogą wywołać szkodliwe zjawiska społeczne i spowodować - co trzeba dzisiaj sobie uświadomić - wydatki z innych działów budżetu.</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#AnnaBańkowska">Szanowne Panie i Szanowni Panowie Posłowie! Sejm X kadencji w pierwszej fazie zatwierdził ustawę emerytalną, która między innymi nie ograniczała prawa do zarobkowania osobom, które stały się rencistami z tytułu choroby zawodowej lub wypadku przy pracy oraz ustanawiała ograniczone, równe z prawami innych emerytów, prawa do zarobków dla tych osób, które przeszły na wcześniejsze emerytury w wyniku tzw. grupowych zwolnień. Wiele cierpkich słów wtedy wypowiedziano w tej sali pod adresem posłów, którzy te kwestie podnosili i, o dziwo, ku mojemu zaskoczeniu dzisiaj rząd proponuje powrócić do tych zapisów. Oznacza to przyzwolenie na pracę o zarobku ograniczonym do 120% przeciętnego wynagrodzenia. Ucieszy to, moim zdaniem, tych, którzy nie posłuchali zaleceń ZUS i nie zerwali umów o pracę, natomiast zmartwi tych, którzy byli solidni i już te umowy pozrywali, w związku z czym do pracy nie będą mogli wrócić.</u>
          <u xml:id="u-81.7" who="#AnnaBańkowska">Wyjątek od pozytywnych zmian w ustawie emerytalnej stanowi problem waloryzacji. Proponuje się odstąpienie od kwartalnej waloryzacji ze spłatą od pierwszego miesiąca kwartału i oczywiście, o czym już mówiono, przy wzroście wskaźnika przeciętnego wynagrodzenia. Oznacza to - przy przyjętym za podstawę jakichkolwiek przeliczeń przeciętnym faktycznym wynagrodzeniu, a nie jak dotychczas było przewidywane, przeciętnym wynagrodzeniu - opóźnienie waloryzacji świadczeń minimum o 9 miesięcy. Jest to, moim zdaniem, przy trwającej inflacji i polityce hamowania wzrostu płac, systematyczne obniżanie realnej wartości emerytury i jednocześnie strata tego, co na skutek rewaloryzacji, o której tak głośno dyskutowano, niektórzy emeryci uzyskali.</u>
          <u xml:id="u-81.8" who="#AnnaBańkowska">Kończąc, pragnę wyrazić sprzeciw co do niektórych zapisów zmian zaproponowanych w druku nr 28. Jednocześnie chcę powiedzieć, że to są niektóre z uwag, pozostałe będę zgłaszać podczas pracy nad tymi ustawami w komisji, w myśl zasady, że na najbiedniejszych oszczędzać się nie da, zasady tak powszechnie głoszonej, którą - moim zdaniem - nareszcie powinniśmy realizować.</u>
          <u xml:id="u-81.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję bardzo pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#DariuszWójcik">Proponuję ponowne sprawdzenie, czy jest kworum na sali posiedzeń.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#DariuszWójcik">Proszę o naciśnięcie przycisków. (231)</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#DariuszWójcik">Stwierdzam, że jest kworum, proszę, żeby nikt nie opuszczał sali posiedzeń, ponieważ wtedy nie będzie kworum.</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#DariuszWójcik">Proszę państwa, został zgłoszony wniosek formalny o przerwanie dyskusji nad tym punktem porządku obrad, pokrótce przytoczę streszczenie dwóch uzasadnień. Jedno uzasadnienie, za wnioskiem, było takie, że dalsza dyskusja jest w tej chwili bezprzedmiotowa. Uzasadnienie przeciwne było takie, że posłowie dyskutowali poprzedniego dnia nad porządkiem obrad i domagali się pracy nad budżetem, nad sprawami bezpośrednio dotyczącymi kraju, dlatego należy nadal prowadzić dyskusję, żeby wszyscy zapisani do głosu mogli się wypowiedzieć, bo to są ważne sprawy.</u>
          <u xml:id="u-82.5" who="#DariuszWójcik">Pan poseł w sprawie formalnej?</u>
          <u xml:id="u-82.6" who="#komentarz">(Poseł Józef Pawelec: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-82.7" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#JózefPawelec">Moje nazwisko Pawelec. Proponuję po prostu, żeby nie ograniczać dyskusji, ale żeby ją wyraźnie skrócić, na przykład do 5 minut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#DariuszWójcik">Chodzi o skrócenie czasu wystąpień do 5 minut. Jest to następny wniosek, ale najdalej idący i pierwszy w kolejności jest poprzedni wniosek, tak że myślę, że do tego wniosku przejdziemy po przegłosowaniu pierwszego z wniosków.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#DariuszWójcik">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem zgłoszonym przez posła Tadeusza Wójcika o przerwanie dyskusji nad tym punktem...</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Zamknąć!)</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#DariuszWójcik">... o zamknięcie, zakończenie dyskusji nad tym punktem porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#DariuszWójcik">Kto jest za przyjęciem tego wniosku, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (133)</u>
          <u xml:id="u-84.5" who="#DariuszWójcik">Kto jest przeciw? (91)</u>
          <u xml:id="u-84.6" who="#DariuszWójcik">Kto się wstrzymał od głosowania? (25)</u>
          <u xml:id="u-84.7" who="#DariuszWójcik">Stwierdzam, że wniosek został przyjęty 133 głosami na 249 oddanych głosów.</u>
          <u xml:id="u-84.8" who="#DariuszWójcik">Za chwilę ogłoszę półgodzinną przerwę. Po przerwie wystąpi przedstawiciel rządu, a w tej chwili zostaną jeszcze odczytane komunikaty, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PiotrWójcik">Bezpośrednio po zarządzeniu przerwy odbędzie się posiedzenie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych w sali nr 106.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#PiotrWójcik">Zebranie Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna odbędzie się po ogłoszeniu przerwy w sali nr 118.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#DariuszWójcik">Ogłaszam półgodzinną przerwę do godz. 17 min 35.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 17 min 05 do godz. 17 min 39)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#WiesławChrzanowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#WiesławChrzanowski">Zanim przystąpimy do kontynuacji rozpatrzenia punktu dotyczącego projektu ustawy o prowizorium budżetowym oraz projektów ustaw związanych z prowizorium budżetowym, udzielę głosu panu posłowi Bronisławowi Geremkowi, który prosił o głos w sprawie formalnej.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#WiesławChrzanowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#BronisławGeremek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym w imieniu Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna wyrazić żal z powodu głosowania, które zamknęło debatę sejmową. Debata ma charakter zasadniczy, trudno sobie wyobrazić temat ważniejszy dla Sejmu, dla jego funkcjonowania w życiu. To jest sprawa, która dotyczy jakby wszystkich ludzi i zasady gry powinny być ustalone na początku w taki sposób, aby dać prawo głosu wszystkim członkom Izby. Te zasady muszą być znane od początku i tego nie powinna zmieniać nawet demokratyczna większość Izby, bo byłoby to niedobrym precedensem. Rozumiem, że rzecz się stała, decyzja została podjęta. Prosiłbym jednak, ażeby pan marszałek zechciał wziąć pod uwagę, iż Prezydium Sejmu nie powinno do takich sytuacji dopuszczać. To oznacza, po pierwsze, że nie należy takich wniosków poddawać pod głosowanie Izby, ale, co ważniejsze, że trzeba się zastanowić nad przygotowaniem posiedzenia Izby w taki sposób, ażeby posłowie wiedzieli, kiedy rozpoczyna się posiedzenie Sejmu, kiedy się kończy, żeby przestrzegane było jedno i drugie i w ramach tego trzeba zastosować jakąś ekonomię czasu, która zapewnia równość praw wszystkim posłom; żeby to od początku było wiadomo. Tego nie można zmieniać w trakcie debaty, to musi być określone od samego początku.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#BronisławGeremek">Panie Marszałku! Uważam tę sprawę za bardzo istotną na początku działania naszego Sejmu; kwestia procedury, sposobu naszego funkcjonowania, to także sprawa realizowana zasad życia demokratycznego.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę pana posła Henryka Goryszewskiego o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#HenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego pragnę złożyć podobne oświadczenie.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#HenrykGoryszewski">Dwukrotnie już przerywano dyskusję podobnymi wnioskami formalnymi; po raz drugi, kiedy była dyskusja nad wotum zaufania dla rządu. Wtedy wnioskodawca argumentował, pamiętam to dobrze, że przecież za kilka dni będzie dyskusja na temat budżetu, która będzie otwarta i wtedy każdy będzie mógł się wypowiedzieć. Mój klub głosował przeciwko przerwaniu dyskusji. Niestety, byliśmy w mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieprawda!)</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę, pan poseł Alojzy Pietrzyk.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Złożymy wniosek o powtórzenie głosowania.)</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie, nie, proszę państwa.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#AlojzyPietrzyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypominam moim szanownym przedmówcom, że Klub Parlamentarny NSZZ „Solidarność” prawie w 100% uczestniczył w tej dyskusji, a wniosek zmierzał przede wszystkim w kierunku jednak pewnej dyscypliny odnośnie do obecności posłów na sali. I aby te wnioski w przyszłości nie były zasadne, proponuję, panie pośle Geremek, być obecnym, obserwować, analizować, wyciągać wnioski.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#WiesławChrzanowski">Wysoka Izbo! W świetle obecnie obowiązującego tymczasowego regulaminu Sejmu nie ma tutaj żadnych ograniczeń. Natomiast sądzę, że jest to sprawa i doświadczenie, które powinno być rozważone w ramach prac nad przygotowaniem regulaminu Sejmu. Jak wiemy ich termin mija 25 stycznia i myślę, że między innymi wnioski płynące z tych oświadczeń, z tej wymiany zdań będą istotne. W tej chwili nie zostały jednak zgłoszone wnioski formalne, dlatego przerywam dyskusję na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#WiesławChrzanowski">Czy pan poseł w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Barczyk: Tak. W sprawie wniosku formalnego.)</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#WiesławChrzanowski">Nie, w sprawie wniosku formalnego zgodnie z tymczasowym regulaminem Sejmu jest jeden głos za, jeden przeciw. I w ogóle musi być to wniosek, a nie oświadczenie. W tej chwili nie czas na składanie oświadczeń, tylko na składanie wniosków, więc o ile jest to wniosek...</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Barczyk: Na granicy wniosku formalnego.)</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#WiesławChrzanowski">Nie, nie ma czegoś takiego.</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Barczyk: To po prostu apel o to, żeby wszyscy mówcy, którzy przygotowali wystąpienie, złożyli je na piśmie, a pan marszałek przekaże je rządowi i komisjom.)</u>
          <u xml:id="u-93.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-93.8" who="#WiesławChrzanowski">Oczywiście to mogę zrobić.</u>
          <u xml:id="u-93.9" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Barczyk: Z włączeniem do protokółu.)</u>
          <u xml:id="u-93.10" who="#WiesławChrzanowski">Regulamin Sejmu nie przewiduje tego rodzaju formy, formy pisemnej, że tak powiem, dyskusji parlamentarnej.</u>
          <u xml:id="u-93.11" who="#WiesławChrzanowski">Czy pan poseł chce złożyć konkretny wniosek?</u>
          <u xml:id="u-93.12" who="#komentarz">(Poseł Witold Białobrzewski: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-93.13" who="#WiesławChrzanowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#WitoldBiałobrzewski">Białobrzewski, Polskie Stronnictwo Ludowe. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpatrujemy dziś ważne sprawy. Społeczeństwo na nas patrzy, społeczeństwo spodziewa się od nas czegoś innego. My tutaj czasem rozgrywamy sprawy personalne, sprawy między posłami, nie dyskutujemy na temat, przeciągamy czas, zabieramy czas jedni drugim i mówimy o błahych sprawach. Temu się nie podoba krawat, temu się nie podoba lewa strona, temu prawa. Na ten temat powinniśmy porozmawiać w kuluarach, w klubach, a nie na sali parlamentarnej robić sobie targowisko...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#WiesławChrzanowski">Panie pośle, zwracałem uwagę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#WitoldBiałobrzewski">Uważam, że przeciągamy, a potem przerywamy dyskusję....</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#WiesławChrzanowski">Panie Pośle! Odbieram panu głos.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#WiesławChrzanowski">To mają być wnioski. Pan przeciąga dyskusję, nie zaś składa wniosek. Proszę trzymać się regulaminu Sejmu, nie nadużywać go.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#WiesławChrzanowski">Czy pan poseł chce złożyć wniosek?</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Mazurkiewicz: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-97.5" who="#WiesławChrzanowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#AndrzejTadeuszMazurkiewicz">Andrzej Tadeusz Mazurkiewicz, Konfederacja Polski Niepodległej. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym podnieść sprawę, którą poruszył mój przedmówca. Rzeczywiście opinie kolegów posłów i koleżanek posłanek powinny zostać zamieszczone w protokóle. Wiem, że regulamin, który w tej chwili obowiązuje, nie przewiduje takich wniosków formalnych, ale też ich nie zabrania. Chciałbym, żeby to było uwzględnione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#WiesławChrzanowski">O ile chodzi o zmianę regulaminu, to zgodnie z tymczasowym regulaminem Sejmu musi być przedstawiony projekt uchwały i zostaje on poddany pod głosowanie. Nie ma tu innego trybu.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Michał Ujazdowski: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#WiesławChrzanowski">Czy w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Michał Ujazdowski: W sprawie formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#WiesławChrzanowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#KazimierzMichałUjazdowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym złożyć wniosek formalny o reasumpcję głosowania nad wnioskiem o przerwanie dyskusji i o kontynuowanie debaty poselskiej w sprawie prowizorium budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#WiesławChrzanowski">Proszę państwa, wniosek już został przyjęty. Teraz to byłoby nic innego tylko powtórne głosowanie nad tym samym wnioskiem. Tak moglibyśmy w ramach tego samego posiedzenia powtórnie głosować nad każdym wnioskiem. Z formalnego punktu widzenia nie widzę podstaw do poddania tego wniosku pod głosowanie. Przed chwilą został przyjęty wniosek w tym przedmiocie, więc chyba byłoby to kwestionowanie prawidłowości obliczenia głosów.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#WiesławChrzanowski">Kontynuujemy zatem rozpatrzenie punktu dotyczącego projektu ustawy o prowizorium budżetowym oraz projektów ustaw związanych z prowizorium budżetowym.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#WiesławChrzanowski">Proszę o zabranie głosu ministra finansów pana Karola Lutkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#KarolLutkowski">Wysoka Izbo! Chciałbym się odnieść do kilku najogólniejszych problemów i to głównie do tych, które przewijały się w więcej niż jednej wypowiedzi. Zarówno z racji ograniczonego już czasu - nawiasem mówiąc, wypełniłem prawie cały bardzo pojemny notatnik, notując te wszystkie wypowiedzi - a również dlatego, że chciałbym - za pozwoleniem Wysokiej Izby - zwrócić się do pana marszałka z prośbą o udzielenie potem głosu mojemu zastępcy - szefowi pionu budżetowego ministerstwa - panu wiceministrowi Misiągowi, który ze swej strony jeszcze będzie chciał ustosunkować się troszkę bardziej szczegółowo do pewnych kwestii, którymi ja się tu nie będę w tej chwili zajmował.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#KarolLutkowski">Chciałbym zacząć od reafirmacji wniosku, który z upoważnienia rządu, w swoim wstępnym słowie tutaj przedstawiłem. Nie jest oczywiście moją wolą ani prawem interpretowanie słów pana premiera, to zostawiam jemu, ale słuchając jego wypowiedzi, muszę przyznać, nie odniosłem wrażenia, że jego zdanie o tym, iż w dyskusji będziemy dalej otwarci, oznacza jakieś ustępowanie ze stanowiska, które zostało zajęte, a tak to chyba zostało, przynajmniej przez jednego mówcę, zinterpretowane. Jak powiedziałem, nie interpretuję słów premiera, jego słowa są dla mnie wiążącą wytyczną, mówię jak ja to zrozumiałem. Naturalnie zapytam go o zdanie, ale chodzi chyba o coś, co i ja również mogę potwierdzić, że w dyskusjach sejmowych, w komisjach, w których będziemy jak najszerzej uczestniczyć, będziemy z uwagą wysłuchiwać, tak jak z uwagą zapisywałem wszystkie te sugestie krytyk i wskazań osób zabierających głos w dyskusji. Niemniej w ministerstwie podjęliśmy już pewną, z konieczności ograniczoną w czasie, próbę weryfikacji, po prostu nie dostrzegliśmy jeszcze możliwości tych ukrytych rezerw, chyba że one się w przyszłości wyłonią, ale właśnie siadamy już od zaraz do pracy nad nowym budżetem.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#KarolLutkowski">Krótko mówiąc, jest tak jak mówił pan premier. Będziemy otwarci w dyskusji, ale przysłuchując się tej dyskusji dzisiaj, będziemy o tym jeszcze mówić właśnie na innych forach, nie bardzo widzę element, który by wnosił coś nowego do tego stanowiska. A więc jeżeli chodzi o generalną postawę, jaką rząd reprezentuje — z tym zastrzeżeniem, że oczywiście stanowisko pana premiera jest tu wiążące — nasze stanowisko jest takie, że reafirmujemy przedstawiony wcześniej wniosek.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#KarolLutkowski">Padły tu takie stwierdzenia, że założenia leżące u podstawy prowizorium są generalnie zbyt optymistyczne. Dynamika produkcji może wypaść inaczej, inflacja może się ukształtować inaczej, szereg innych zmiennych gospodarczych może się zmienić, bony mogą na rynku nie być kupowane, wpływy z prywatyzacji mogą wypaść gorzej. Naturalnie to się zdarzyć może i nie mogę tu dać żelaznej gwarancji, że nigdy i w żadnym wypadku nie będziemy zwracać się do Wysokiej Izby z prośbą o ponowne wzięcie problematyki budżetowej pod rozwagę. W sytuacji absolutnej konieczności, w jakiej w tej chwili się znajdujemy, po prostu nie jest to teraz możliwe. To wszystko może się zdarzyć, dochody budżetowe mogą się ukształtować jeszcze gorzej, finansowanie tego olbrzymiego już deficytu może napotkać trudności. Możemy tylko gwarantować, że w ramach tego, do czego jesteśmy zobowiązani, będziemy robić wszystko, aby w wyznaczonym limicie się utrzymać, ale takie możliwości istnieją, zupełnie niezależne od woli rządu, bowiem elementy sytuacji mogą się zmienić.</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#KarolLutkowski">Jest jeden podstawowy warunek, abyśmy od razu, już teraz, nie znaleźli się w środku dramatu, i przede wszystkim jest gorąca prośba do Wysokiej Izby, żeby tę problematykę rozstrzygnąć szybko. Muszę powtórzyć, że niestety już od nocy sylwestrowej funkcjonują eskalatory wynagrodzeniowe. Pewne ustawy, te regulujące sprawy wynagrodzeniowe w sferze budżetowej i w innych dziedzinach, były czasowo zawieszone, ale znowu mają moc. Te pieniądze mogą już wpłynąć. Wprawdzie regulujemy dostawę środków pieniężnych, ale nie sprawdziliśmy jeszcze, nie było na to czasu, hamulców monetarnych, jak one tam na dole trzymają; takie zagrożenie istnieje, po prostu jest olbrzymie niebezpieczeństwo, że już wkrótce, w najbliższych dniach, te pieniądze mogą przez nasz nieszczelny system przeciekać i dostawać się do obiegu.</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#KarolLutkowski">Dlatego jakakolwiek byłaby ostateczna decyzja Sejmu, a nasza prośba i apel są zawarte w wystąpieniach rządowych, przede wszystkim chodzi o załatwienie tej sprawy bardzo pilnie. Nastąpi wielkie zagrożenie, jeżeli ta sprawa nie zostanie dopięta i rozstrzygnięta w najbliższych dniach, jeszcze przed połową miesiąca, bo już od 15 bm. będzie straszliwe zagrożenie, które, de facto, istnieje w jakimś zakresie już teraz. Jest to więc ten podstawowy warunek, który bardzo prosiłbym mieć jednak na uwadze.</u>
          <u xml:id="u-102.6" who="#KarolLutkowski">Padały sformułowania, że nie ma tła programowego, podbudowy w formie jakiejś wiarygodnej wizji strategii gospodarczej, która będzie realizowana przez rząd. Już wkrótce do tego siadamy, pierwsze takie programowe spotkanie rządu będzie miało miejsce we wtorek. Będziemy już mówić i na ten temat, sądzę, że pewne elementy tej strategii, nawet jeżeli ona jeszcze nie jest kompletna i dopracowana, w zasadzie już mamy. Mówię: my, w tym wypadku mając na myśli Ministerstwo Finansów, i w pewnym sensie mówię też o swoim poglądzie na ten temat, który do tych dyskusji wniosę, oczywiście nie jest to jeszcze wiążące, będzie to poddane debacie.</u>
          <u xml:id="u-102.7" who="#KarolLutkowski">Dla przykładu, przekonuje mnie to, o czym powiedziało wielu mówców, potrzeba innego podatkowego traktowania reinwestowanych zysków. I znowu — nie deklaruję tutaj od razu jakichś rozstrzygnięć, mówię tylko, że raczej opowiadałbym się za tym w naszych wewnętrznych dyskusjach. Naturalnie znowu wiążącą mnie wytyczną będzie ostateczne stanowisko rządu, z premierem na czele, w tej chwili interpretuję to tylko z własnego punktu widzenia. Otóż byłbym za tym, za rozpatrzeniem sprawy pod tym kątem. Sądzę, że jest to jeden z elementów bezinflacyjnego ożywiania koniunktury.</u>
          <u xml:id="u-102.8" who="#KarolLutkowski">Widzę takie możliwości również w promowaniu eksportu. I tu istnieją, może bardzo ograniczone, fiskalne możliwości oddziaływania, ale w polityce kredytowej w zakresie finansowania eksportu, ubezpieczania eksportu, polityki gwarancji, widzę temat do dyskusji — Wysoka Izba pozwoli, że tak na razie to sformułuję — do dyskusji przede wszystkim z kierownictwem Narodowego Banku Polskiego. W każdym razie myślę, że ten bardzo istotny element i rozrusznik koniunktury, mianowicie eksport, daje się tu jeszcze bezinflacyjnie pewnymi narzędziami stymulować.</u>
          <u xml:id="u-102.9" who="#KarolLutkowski">Poruszone zostało, i nieuchronnie jest poruszane przy takich okazjach, zagadnienie kursu walutowego. Ten temat mamy oczywiście w centrum uwagi, wespół z kierownictwem NBP. Zgłaszane są sugestie, że są tu jakieś możliwości pobudzania eksportu przez manipulowanie kursem. Chciałbym powiedzieć, że oczywiście kurs jest centralnym parametrem sterowania i ma do spełnienia co najmniej kilka doniosłych funkcji gospodarczych. Wśród nich nadrzędną dla banku, ale bardzo ważną dla ministra finansów, jest również utrzymywanie ufności we względną stabilność pieniądza polskiego. I ten element musimy mieć na uwadze. Dlatego w tej chwili stoimy na stanowisku - w stosunku do dającej się w ogóle przewidzieć przyszłości - kontynuacji tego mechanizmu kursowego, jego dalszego stabilizowania i realizowania, tzn. tego tzw. z wolna pełzającego kursu walutowego, bo on pełza już od dłuższego czasu, funkcjonując nie najgorzej. Zdajemy sobie sprawę, że nastręcza to problemów eksporterom, niemniej nie możemy zrezygnować z tego filaru stabilizacji pieniężnej, jaki stanowi relatywnie stabilny kurs, tego musimy bronić. Dlatego ten instrument działania uwzględniamy w dającej się przewidzieć przyszłości - bo nikt tutaj, a w szczególności minister finansów, nie może mówić o całej przyszłości. Naturalnie dynamika cen w przyszłości będzie tu miała jakieś znaczenie, chcemy hamować inflację, to uwiarygodni politykę stabilnego kursu, ale w tej chwili z takiego założenia wychodzimy.</u>
          <u xml:id="u-102.10" who="#KarolLutkowski">Krótko mówiąc, stymulowanie eksportu przez luzowanie warunków dla eksporterów drogą manipulacji kursowych, choć z ich punktu widzenia pewnie pożądane i sektorowo chyba zasadne, z punktu widzenia gospodarki jako całości byłoby bardzo niebezpieczne, i tego deklarować nie możemy.</u>
          <u xml:id="u-102.11" who="#KarolLutkowski">Tak więc polityka kursu walutowego będzie ukierunkowana na stabilność, ale istnieją inne elementy działania, za pomocą których strategia proeksportowa, bardzo właściwa i potrzebna krajowi, powinna być realizowana, oczywiście strategia negocjacyjna, marketingowa także plus te inne rzeczy, o których mówiłem lub będzie jeszcze mowa przy innych okazjach. Są to ważne elementy, jak sądzę, nowej strategii. Jest jeszcze wspomniany przez niektórych mówców, ale nie doceniany, problem słabego postępu w dziedzinie przekształceń instytucjonalno-własnościowych, budowy infrastruktury prawnej, przekształceń instytucjonalnych gospodarki. To miał być zawsze, i chyba z tego nikt nie rezygnuje, centralny silnik napędowy postępu gospodarczego. Tu wystąpiły zacięcia. Jedno koło tego mechanizmu w miarę możności się obracało, to znaczy ten element stabilizacyjny programu, natomiast program instytucjonalno-własnościowych i strukturalnych przekształceń wyraźnie się zacinał. Potencjalnie jest to potężna siła napędowa gospodarki, którą należałoby odblokować. To też jest element bezinflacyjnego i, oczywiście, prowzrostowego ożywiania koniunktury.</u>
          <u xml:id="u-102.12" who="#KarolLutkowski">Takim elementem finansowania rozwoju gospodarczego potencjalnie do wykorzystania, słusznie wspomnianym przez panów posłów, są nasze stosunki finansowe z zagranicą. Oczywiście, 2,5 mld dolarów płatności obciążające nas w tym roku to przecież kolosalna suma, prawie 30 bln zł. Pewnie obdzielilibyśmy tutaj wiele bardzo potrzebujących dziedzin życia społeczno-gospodarczego, gdyby te pieniądze były, choćby częściowo, do wykorzystania w drodze renegocjacji. Otóż znowu naszym kierunkowskazem musi być respektowanie podjętych zobowiązań, ale nie wszystko jest definitywnie przesądzone. Pewne sprawy mogą być renegocjowane, bo czekają nas jeszcze pewne negocjacje, są sprawy otwarte i takie, które bez zakłóceń stosunków ze światem zewnętrznym można jeszcze spróbować otworzyć.</u>
          <u xml:id="u-102.13" who="#KarolLutkowski">Są to zatem potencjalne możliwości. Wspominano tu metro contra szpital onkologiczny. Rozumiem, że jako przykład. Oczywiście, istnieje potrzeba spojrzenia, poszukania środków zewnętrznych, które można by w taką inwestycję spróbować też zaangażować, odciążyć budżet na inne cele. Temat ten mieści się w szerszym zagadnieniu powrotu do dyskusji nad naszymi stosunkami finansowymi z zagranicą. Sądzę, że są to ważne elementy tej strategii.</u>
          <u xml:id="u-102.14" who="#KarolLutkowski">Następne zagadnienie to, oczywiście, zatykanie dziur, przez które przecieka pieniądz należny budżetowi: uporządkowanie obrotu alkoholem, papierosami i, oczywiście, ujęcie tego w jakieś fiskalne karby. Jak to zrobić? Będzie to również przedmiotem dyskusji. To też jest chyba element kwalifikujący się do włączenia do przyszłego programu. Zresztą rzecz bardzo pilna do podjęcia już teraz.</u>
          <u xml:id="u-102.15" who="#KarolLutkowski">Nie prezentuję zatem gotowego już programu, ale sądzę, że przedstawiam w zarysach niektóre elementy. I byłby to jakościowo inny, nowy program. Jeżeli chodzi natomiast o politykę pieniężną, to ma ona tutaj swoje uwarunkowania i priorytety, które trzeba mieć na uwadze. Pewien przyrost ilości pieniądza jest zaprogramowany, albowiem wymaga tego zarówno wzrost produkcji, jak i założony, wkalkulowany już wzrost cen.</u>
          <u xml:id="u-102.16" who="#KarolLutkowski">Trzeba będzie też uwzględnić to, co się technicznie nazywa zmianami popytu na pieniądz: jeżeli bowiem popyt na pieniądz dla celów trzymania go w formie zasobów wzrasta, tworzy się jakieś pole do dodatkowej bezinflacyjnej emisji. W tym zakresie zatem będziemy współpracować z NBP i taki program dopracujemy. Jest on w uzasadnieniu do prowizorium budżetowego bardzo ogólnikowo zarysowany.</u>
          <u xml:id="u-102.17" who="#KarolLutkowski">Nie jest więc tak, że będzie kontynuowany doktrynerski program monetarystyczny, choć taka obawa została tu zgłoszona. Jestem przekonany, że rzeczywiście zbyt rygorystyczne przyciśnięcie hamulców monetarnych zasadniczo przyczyniło się do naszego ześliźnięcia w depresję. Zdaje się jednak - wskazują na to wszystkie dane: i teoretyczne, i empiryczne - że jest tu pewna asymetria, to znaczy proces wzrostu gospodarczego można niestety w ten sposób łatwo złamać i przydusić, raptowne natomiast poluzowanie tych ograniczeń, niestety, nie odwraca sytuacji i idzie, jak to się potocznie mówi, bardziej w stronę rezerw i cen, uderza w poziom cen, topnieją rezerwy, natomiast reakcja produkcji jest bardzo słaba i zagrożenie jest poważne.</u>
          <u xml:id="u-102.18" who="#KarolLutkowski">Czy grozi nam zatem kontynuacja programu monetarystycznego? Obawa jest nieuzasadniona, takich intencji nie ma, a ci spośród państwa, których może dręczą takie niepokoje, powinni raczej być ufni, że do tego nie dojdzie. Grozi nam na razie, w dającym się przewidzieć horyzoncie czasowym, odwrotne zagrożenie. Grozi pęknięcie śluzy monetarnej, bo to jest zaprogramowane niejako w tym olbrzymim deficycie, gdybyśmy nie utrzymali się w tych granicach, jeżeli nie dałoby się tego kontrolować i inflacja była jeszcze większa niż zaprogramowana, a przez to wzrastałyby i wydatki. Takie jest więc zagrożenie chwili. I obawa o jakieś monetarystyczne przyduszenia była aktualna, była słuszna, moim zdaniem, rok temu czy wcześniej, w zeszłym roku w pewnych momentach, na przykład w I kwartale. Rzeczywiście polityka pieniężna wykazywała - tu chyba pan prezes Topiński nie podejmie polemiki i zgodzi się ze mną - pewne zygzaki. Otóż jest potrzebna pewna stabilizacja, co nie znaczy niezmienność tych parametrów, ale pewien stabilny ruch w jakimś świadomym kierunku, ku jakiemuś celowi. Tych zygzaków być nie powinno. Oczywiście, to nie jest jakieś skostnienie monetarystyczne i myślę, że nie grozi ono temu rządowi, temu zespołowi gospodarczemu.</u>
          <u xml:id="u-102.19" who="#KarolLutkowski">Trzeba przede wszystkim zająć się rozeznaniem obecnego stanu finansów publicznych, jak on rzeczywiście wygląda. Bardzo słusznie stwierdzono tutaj, że to raczej wygląda na 150 bln zadłużenia, a nie na 116. Moje wcześniejsze rozpoznanie, pierwszy wgląd w księgi finansowe państwa, bardzo zamazane i jakieś niekompletne, utwierdza mnie w tym przekonaniu. Zgadzam się z tym, że to jest priorytetowe zadanie. Musimy rozeznać rzeczywisty stan rzeczy. I tym się zajmiemy już teraz.</u>
          <u xml:id="u-102.20" who="#KarolLutkowski">Zdaję sobie sprawę, że bynajmniej nie usatysfakcjonowałem osób obecnych, wysokiego gremium, ale jak powiadam, zabierze jeszcze po mnie głos wiceminister Wojciech Misiąg - i będzie to jakiś element posunięcia spraw naprzód. Przede wszystkim jednak chcielibyśmy mieć nadal kontakt z parlamentem i z jego organami. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-102.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę teraz o zabranie głosu pana podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów Wojciecha Misiąga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WojciechMisiąg">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uzupełniając wystąpienie pana ministra finansów chciałbym odpowiedzieć na kilka wątpliwości, niejasności podniesionych w trakcie dyskusji, i nawiązać do paru problemów, które zostały zgłoszone. Nie ma możliwości, by w wystąpieniu zamykającym tę dyskusję wszystko wyjaśnić, wszystko powiedzieć, sądzę, że dopiero podczas obrad komisji będziemy mogli przejść do takich pełnych i kompletnych wyjaśnień wszystkich kwestii.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#WojciechMisiąg">Po pierwsze, chciałbym zacząć od wyjaśnienia kwestii związanych z zamknięciem roku 1991. Przewidywane wykonanie założeń budżetu nieznacznie różni się od tego, co zostało zapisane w uchwale nr 151 Rady Ministrów, zmodyfikowanej potem na mocy ustawy pozwalającej na zwiększenie deficytu. Nie dysponujemy jeszcze ostatecznymi wynikami dotyczącymi zamknięcia roku, ale jak powiedziałem, różnice są na tyle nieistotne, na tyle niewielkie, że nie uważaliśmy za konieczne i celowe, by to wyodrębnić. Możemy przyjąć, że tak jak w uchwale dochody i wydatki zostały ukształtowane, tak mniej więcej zostaną wykonane.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#WojciechMisiąg">Drugą istotną kwestią, podnoszoną kilkakrotnie w dyskusji, jest sprawa zaległości z ubiegłego roku. Wymieniano tu liczbę 11 bln zł i podobne, chcę wyjaśnić tutaj trzy związane z tym sprawy.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#WojciechMisiąg">Po pierwsze, dopiero nowe rozporządzenie o sprawozdawczości budżetowej, które wprowadzamy od 1992 r. spowoduje, że zobowiązania jednostek budżetowych i zaległe zobowiązania jednostek budżetowych staną się kategorią sprawozdawczą. Informacje, którymi dysponujemy obecnie, są zbierane przez poszczególne resorty w różnych trybach, bez możliwości pełnej weryfikacji. Nie twierdzę, że zaległości nie ma, bo to oczywiście byłoby absurdem, natomiast weryfikacja konkretnej wielkości jest niesłychanie trudna.</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#WojciechMisiąg">Po drugie, chcę powiedzieć, że i w 1991 r. wkraczano z pewnymi zaległościami. Przesuwanie się pewnych płatności jest zjawiskiem naturalnym. Nigdy budżet nie jest czymś zamkniętym całkowicie w ramach od 1 stycznia do 31 grudnia. Zaległości na początek 1991 r. wynosiły co najmniej 4 bln zł, wobec tego można mówić, przyjmując ten szacunek z dobrodziejstwem inwentarza, o mniej więcej 7 bilionowym przyroście zobowiązań. 7 bln to oczywiście dużo pieniędzy, ale chciałbym zwrócić uwagę i na fakt, że średnio miesięczne wydatki według prowizorium wynoszą 29 bln zł. Wobec tego ta skala zaległości to mniej więcej tygodniowe czy nieco mniej niż tygodniowe wydatki budżetu państwa. To pokazuje wielkość problemów w kategoriach makroekonomicznych. Chociaż oczywiście dla poszczególnych jednostek dług półtoramiliardowy czy 300-milionowy może być problemem takim samym albo i większym, jak te 7 bln dla gospodarki jako całości. Staramy się te zaległości rozładowywać różnymi metodami, i przez odpowiednie sterowanie limitami przydzielanych środków, i przez kompensowanie zaległości jednostek budżetowych z podatkami. W pierwszym kwartale bieżącego roku te prace będziemy kontynuowali.</u>
          <u xml:id="u-104.5" who="#WojciechMisiąg">Kwestia 48 bln zł deficytu. Nie została ona nigdzie określona jako wynik pewnego zestawienia dochodów i określenia pewnego konkretnego planu wydatków na rok 1992. Mówiliśmy o 48 bln zł jako pewnej wielkości granicznej, liczonej tak samo, jak liczyliśmy te 17 bln na pierwszy kwartał. Natomiast faktem jest, i to trzeba potwierdzić, że gdybyśmy mieli konstruować budżet na cały rok 1992 w obecnych, dzisiejszych warunkach systemowych, bez uwzględniania tych propozycji zmian, które zostały już przez rząd złożone, i tych propozycji zmian systemowych, które zostały również zapowiedziane, to osiągnięcie w 1992 r. deficytu 48 bln, czy podobnego do 48 bln, jest nierealne. W takich warunkach, gdybyśmy mieli utrzymać to, czym dysponujemy dzisiaj, i przy tych przepisach, pod które liczymy budżet, to muszę powiedzieć, że rzeczywiście jestem gotów uznać prognozę 78–80 bln deficytu za w miarę optymistyczną. Grozi nam wtedy, przy niewprowadzeniu bardzo radykalnych posunięć, deficyt jeszcze poważniejszy.</u>
          <u xml:id="u-104.6" who="#WojciechMisiąg">Kwestia struktury budżetu i możliwości aktywnego oddziaływania budżetu. Zgodzę się z każdym, kto stwierdzi, że struktura budżetu tak rozumiana, to co idzie na finansowanie sfery budżetowej i to co idzie na finansowanie pewnej aktywnej działalności budżetu w sferze produkcyjnej, nie satysfakcjonuje, że korzystniejsza byłaby struktura, w której na te formy aktywnego oddziaływania budżetu - a jeżeli państwo mówicie o ulgach, o tanim kredycie, o dotacjach na restrukturyzację, to wszystko to są przecież środki budżetowe - byłoby więcej środków. Tyle tylko, że tu konieczna jest pewna sekwencja. Budżet jest pracodawcą 2,5 mln ludzi. Budżet musi ponosić bieżące wydatki na te usługi społeczne, które są traktowane jako bezpłatne. Jeśli zatem obciążenia z tytułu zatrudnienia, z tytułu konieczności utrzymania służby zdrowia, oświaty i innych sfer, z tytułu dopłat do świadczeń społecznych, są tak duże, jak obecnie, to wtedy możliwości oddziaływania aktywnego nie ma i nie ma również możliwości poprawy stanu budżetu przez zwiększanie przez taką fiskalną politykę i powiększanie obciążeń budżetowych. Droga do tego, żeby budżet mógł oddziaływać aktywnie, polega na tym, żeby najpierw uzyskać pewien luz w wydatkach, a potem to można byłoby skierować na aktywne oddziaływanie na sferę produkcyjną, na subwencje różnego typu, na bardzo rozmaite formy interwencjonizmu. Póki budżet, tak jak w tej chwili, jest obciążony wydatkami przeznaczonymi na utrzymanie sfery budżetowej, a to musi być, to są wydatki, które w obecnym stanie prawnym i faktycznym muszą być ponoszone, tak długo nie będzie możliwości ponoszenia wydatków aktywnych. Stąd ten wielki nacisk na racjonalizację sfery budżetowej, stąd konieczność rozpoczynania właśnie od tego, bo nawet bardzo dobre pomysły interwencyjne nie pomogą, jeżeli nie znajdziemy na to pokrycia w luźnych środkach budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-104.7" who="#WojciechMisiąg">Chcę również powiedzieć, że nie mamy możliwości wykorzystania, tak jak proponowano, rezerw dewizowych na dodatkowe wsparcie budżetu, a powód jest bardzo prosty - nie należą do rządu. Rezerwy dewizowe zostały zgromadzone, ale są to pieniądze albo umieszczone w systemie bankowym, albo należące do innych podmiotów. Żeby te rezerwy wykorzystać, budżet musiałby je po prostu zakupić. Rezerwy dewizowe stanowią zabezpieczenie wymienialności, dają możliwość importu, ale nie są to pieniądze, którymi rząd dysponuje jak pieniędzmi swoimi.</u>
          <u xml:id="u-104.8" who="#WojciechMisiąg">Chcę również zwrócić uwagę, że nieco inaczej przedstawiałyby się konsekwencje tego, o czym mówił pan poseł Moczulski, tzn. możliwości zwiększenia kredytowania przez spadek rezerw zagranicznych. To nie jest droga do polityki antyrecesyjnej. Faktem jest, że jeżeli spadną rezerwy dewizowe, to pozwala to na większą kreację kredytów. Tylko trzeba, panie pośle, powiedzieć, że na to, żeby rezerwy dewizowe spadły, konieczne są dwie rzeczy: albo pogorszy się saldo wymiany towarowej, a to oznacza, że będzie mniej eksportu, więcej importu - to nie jest działanie antyrecesyjne - albo też więcej będziemy płacili na obsługę zagraniczną, co również, wydaje się, pan poseł traktował jako wyjście nie najlepsze. Wobec tego jeżeli będziemy prowadzili politykę antyrecesyjną, jeżeli będziemy wzmagali popyt, nakręcali produkcję, to raczej to się będzie odbywało przez kreację eksportu, przez rozwój eksportu, a zatem i przez wzrost rezerw zagranicznych, i ta kombinacja nie będzie możliwa do wykorzystania.</u>
          <u xml:id="u-104.9" who="#WojciechMisiąg">Teraz omówię kilka spraw dotyczących już wybranych pozycji wydatków, które tutaj wzbudzały zainteresowanie posłów. Po pierwsze, kwestia zatrudnienia i skutków waloryzacji. Co do zatrudnienia, chcę powiedzieć tyle tylko, że wydatki pierwszego kwartału zostały policzone według limitów czwartego kwartału ub. roku, co oznacza, że nie przewiduje się zmian zatrudnienia w okresie obowiązywania prowizorium. Odrębną jest kwestią, czy zrównoważenie budżetu, a nawet nie zrównoważenie, ale wygospodarowanie tej puli aktywnej w dalszych kwartałach będzie możliwe bez pewnych redukcji zatrudnienia, przynajmniej w niektórych działach sfery budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-104.10" who="#WojciechMisiąg">Druga sprawa, która wzbudziła kontrowersje, dotyczy dokładnej oceny czy wyceny skutków zawieszenia waloryzacji. Padły tu dwie liczby. Pan minister Kropiwnicki mówił o 6 bln, minister Lutkowski mówił o 3 bln zł skutków budżetowych. Obie liczby są prawdziwe. 6 bln to jest łączny koszt waloryzacji, tzn. podwyżki wynagrodzeń, podatek i składka ZUS zapłacona od tych podwyższonych wynagrodzeń. W sumie te trzy elementy dają 6 bln dodatkowych wydatków. Tyle tylko, że zwiększenie obciążeń sfery budżetowej składką na ZUS nie powoduje w pierwszym kwartale zwiększenia emerytur. Emerytury są liczone według stanu czwartego kwartału. Wobec tego, jeżeli wprowadzilibyśmy waloryzację wynagrodzeń w sferze budżetowej, to dotacje dla ZUS można by było zmniejszyć dzięki wyższej składce od sfery budżetowej. Stąd 6 bln dodatkowych wydatków dawałoby możliwości innych oszczędności albo innych dochodów, bo przecież i podatek wzięlibyśmy wtedy większy, i efekt netto dla budżetu wyniósłby około 3 bln zł.</u>
          <u xml:id="u-104.11" who="#WojciechMisiąg">Co do dotacji, to chciałem zwrócić uwagę, że w dotacjach mamy do czynienia od kilku lat z dwoma zjawiskami.</u>
          <u xml:id="u-104.12" who="#WojciechMisiąg">Po pierwsze, maleje ich realna wartość, maleje ich udział w budżecie, a po drugie, dotacje zaczynają się koncentrować na bardzo niewielu już pozycjach. W tej chwili praktycznie duże znaczenie dla dotacji odgrywają tylko te pozycje, o których państwo mówiliście, czyli dotacje do centralnego ogrzewania i ciepłej wody i dotacje do przewozów pasażerskich.</u>
          <u xml:id="u-104.13" who="#WojciechMisiąg">W odniesieniu do centralnego ogrzewania i ciepłej wody sprawa polega na tym, że wyjście z dotowania wymagałoby od razu kilkusetprocentowych podwyżek cen. Mówiąc inaczej, gdyby żadnych podwyżek cen nie było, dotacje do centralnego ogrzewania i ciepłej wody wynosiłyby w tym roku co najmniej 20 bln zł, przy czym chcę powiedzieć, że w żadnym wypadku dotacje te nie mogą być wykorzystane na finansowanie działalności administracji spółdzielni. Dotacja jest rozliczana wyłącznie z kosztów zakupu z przedsiębiorstw ciepłowniczych i sprzedaży lokatorom tej energii w postaci czy to ciepłej wody, czy ogrzewania mieszkań po cenach urzędowych.</u>
          <u xml:id="u-104.14" who="#WojciechMisiąg">Podobnie wygląda sprawa z PKP i PKS. PKP stoi w tej chwili przed barierą cenową, nie może podnosić cen, bo spadek popytu jest na tyle duży, że nie daje rekompensaty skutków podwyższenia cen. W rezultacie istotne jest to, by następowały procesy restrukturyzacyjne w PKP, ale po to by je umożliwić, przejściowe dotowanie PKP, nie tylko zresztą w formie dotacji przedmiotowej do biletów, w pewnym okresie jeszcze jest niezbędne.</u>
          <u xml:id="u-104.15" who="#WojciechMisiąg">Kolejna sprawa, która budziła wątpliwości, to rozliczenia z bankami. Pan poseł Gadomski powiedział, że należy podjąć starania o restrukturyzację tego zadłużenia. Chcę powiedzieć, że największa płatność wobec banków, jaką w tej chwili musieliśmy zacząć obsługiwać, tj. wykup tak zwanego wewnętrznego długu dewizowego, została rozłożona płatniczo na 12,5 roku. Ten postulat wobec tego został spełniony.</u>
          <u xml:id="u-104.16" who="#WojciechMisiąg">Istotną sprawą jest to, że jeżeli jesteśmy uzależnieni od finansowania deficytu budżetowego, to musimy również zapewnić bieżącą obsługę naszych płatności wobec banków. Kilku posłów podczas dyskusji zastanawiało się, czy możemy taką ilość bonów skarbowych i obligacji sprzedać. Odpowiadam: możemy. Doświadczenia drugiego półrocza 1991 r. o tym mówią, ale po to, żebyśmy mogli sprzedać, musimy być wiarygodni i regulować zobowiązania budżetowe terminowo. Jeżeli budżet swoje zobowiązania będzie przekładał coraz dalej i dalej, to oczywiście popyt na bony z tak niepewnym wykupem będzie się kurczył bardzo szybko.</u>
          <u xml:id="u-104.17" who="#WojciechMisiąg">Ostatnią sprawą, z tych szczegółowych, o której chciałbym powiedzieć, jest sprawa gmin i ich finansów. Otóż oczywiście prawdą jest to, co powiedział pan poseł Paździor, że nadwyżkę budżetu gmin z pierwszego półrocza 1991 r. wliczono do nadwyżki z roku 1990. Tyle tylko, panie pośle, że trzeba powiedzieć, że ta nadwyżka za pierwsze półrocze 1991 r. wyniosła 5,5 bln zł, a efektom 1990 r. można przypisać około 1,5 bln z tej kwoty. To oznacza, że w sytuacji kiedy budżet państwa był już wyraźnie i głęboko deficytowy, sektor finansów komunalnych zanotował kilkubilionową nadwyżkę, i to jest ta podstawa, na której powinniśmy prowadzić bardziej szczegółowe rozliczenia i podczas prac komisji jesteśmy gotowi do takiego właśnie szczegółowego uzasadnienia poszczególnych pozycji naszej prognozy dochodów i wydatków gmin i naszej w związku z tym kalkulacji wysokości subwencji.</u>
          <u xml:id="u-104.18" who="#WojciechMisiąg">Ostatnia sprawa — dotycząca wydatków, o których chciałbym powiedzieć — to odpowiedź na pytanie, czy dałoby się, czy jest możliwa redukcja wydatków na obsługę zadłużenia zagranicznego. Chciałbym zwrócić uwagę, nie wnikając w tej chwili szczegółowo w tę kwestię, na jeden fakt. Nasze zadłużenie wynosi czterdzieści kilka miliardów dolarów, można przyjąć, że średnie zadłużenie wynosi około 8%. Proszę zauważyć, że to oznacza, że sama obsługa odsetkowa, gdyby nie były podjęte rozmowy restrukturyzacyjne, dotyczące redukcji tego zadłużenia, wynosiłaby mniej więcej 3,8 mld dolarów. Tyle trzeba by było rocznie wydać na samą obsługę odsetkową, nie licząc zapadalnych w danym roku rat kapitałowych. Rzeczywiste rozmiary obsługi są znacznie niższe, ale to co płacimy i to co warunkuje możliwość definitywnej redukcji, musi być płacone terminowo. Stąd wydaje się, że szukanie tu oszczędności mogłoby być groźne.</u>
          <u xml:id="u-104.19" who="#WojciechMisiąg">Na zakończenie chciałbym powiedzieć o dwóch sprawach systemowych, które zostały podniesione w dyskusji. Pierwsza sprawa dotyczy uprawnień do wyrażenia zgody na przekształcanie przedsiębiorstw komunalnych w zakłady budżetowe w układach komunalnych. Proponowaliśmy przejęcie tego przez Urząd Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-104.20" who="#WojciechMisiąg">Chcę powiedzieć, że mieliśmy do czynienia w roku 1991 z przedziwnymi przykładami i im chcielibyśmy przeciwdziałać. Mamy już fabrykę ozdóbek na choinkę, która jest zakładem budżetowym, mamy kilka stolbudowskich zakładów przekształconych w zakłady budżetowe. Stało się to tanim sposobem ucieczki od podatków i to, że nadamy sejmikowi samorządowemu prawo opiniowania tego, nic w tej mierze nie zmieni. Interes sejmiku jest taki sam, jak interes wnioskujących, a nie mają w tym interesu wojewodowie, którzy się na to zgadzają. Konieczna tu jest kontrola tego z punktu widzenia możliwości otrzymywania dochodów budżetowych. Grozi naprawdę masowy proces uciekania od opodatkowania przez przekształcenia przedsiębiorstw komunalnych w zakłady budżetowe i wobec tego jest groźba utraty dochodów budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-104.21" who="#WojciechMisiąg">Druga kwestia, którą chciałbym wyjaśnić, to kwestia uwzględnienia w katalogu wykroczeń przeciwko dyscyplinie budżetowej pobrania dochodów na wydatki własne w jednostce budżetowej. Powstała wątpliwość, czy to nie oznacza zakazu przeznaczania dochodów pobranych przez jednostkę na środki specjalne. Otóż nie traktujemy przelewów na środki specjalne jak wydatków własnych jednostek budżetowych. Tam, gdzie obowiązujące rozporządzenie ministra finansów zezwala na odprowadzenie dochodów pobranych przez jednostkę na środek specjalny, tam dalej jest to możliwe. Natomiast jeżeli jednostka pobiera dochody, które powinny być odprowadzone do budżetu, i zamiast je odprowadzić, zużywa u siebie, to powinno to być traktowane jako wykroczenie przeciwko dyscyplinie budżetowej. Taki jest sens proponowanego przez nas zapisu.</u>
          <u xml:id="u-104.22" who="#WojciechMisiąg">Kończąc, chciałbym jeszcze raz przeprosić, że nie jestem w stanie ustosunkować się do wszystkich postulatów, pytań i wątpliwości zgłoszonych podczas debaty plenarnej i deklaruję udzielenie tych odpowiedzi w możliwie wyczerpujący sposób podczas obrad komisji.</u>
          <u xml:id="u-104.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#WiesławChrzanowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana Andrzeja Topińskiego, wiceprezesa Narodowego Banku Polskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#AndrzejTopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie chciałbym się odnosić do pewnych kwestii szczegółowych. Sądzę, że będziemy te sprawy roboczo dyskutować w trakcie prac komisji.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#AndrzejTopiński">Natomiast w moim wystąpieniu chciałbym poruszyć te problemy, które w swoim wystąpieniu poruszył pan poseł Borowski. Podważył on pewną filozofię prowizorium, pewne podstawy, na których ono zostało zbudowane. Rozprawiając się z pewnymi mitami, jak to określił, monetarystycznymi, powiedział, że jeżeli zostanie wyemitowane więcej pieniędzy, to z całą pewnością nie będzie pustych półek, a czy inflacja będzie wyższa, czy nie, w gruncie rzeczy nie wiadomo.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#AndrzejTopiński">Otóż chcę powiedzieć, że przekonanie, że przekroczenie pewnej granicy przyrostu pieniądza grozi bardzo groźnymi skutkami, nie jest mitem monetarystycznym. Jest to przekonanie, jest to pewna, że tak powiem, arytmetyka myślenia ekonomicznego, wspólna zarówno monetarystom, keynesistom, Marksowi i w gruncie rzeczy ekonomistom. Po prostu jest to sprawa, która nie może być przedmiotem dyskusji, podobnie jak tabliczka mnożenia.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#AndrzejTopiński">Inna sprawa to jaka kwota stanowi tę właściwą ilość pieniędzy. Za chwilę do tego powrócę.</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-106.5" who="#AndrzejTopiński">No tak, ale pan poseł Borowski powiedział to w inny sposób.</u>
          <u xml:id="u-106.6" who="#komentarz">(Głosy z sali: W taki właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-106.7" who="#AndrzejTopiński">Przepraszam bardzo, pan poseł Borowski cytując procenty przyrostu pieniądza w poprzednim kwartale, powiedział, że nie pozostawały one w żadnym związku ze stopą inflacji. Wniosek stąd, że można bezkarnie zwiększyć podaż pieniądza przy 15% inflacji w pierwszym kwartale nie o 15%, a na przykład o 20%. Wynikało to w sposób jasny z wystąpienia. Twierdzę, że taki scenariusz grozi istotnie poważnymi napięciami inflacyjnymi. Nie wykluczyłbym także możliwości, że później będą, mimo wolnych cen, puste półki, nie dlatego żeby ceny nie mogły zrównoważyć rynku, tylko że jeżeli nastąpią szybkie procesy inflacyjne, wówczas niektórzy producenci po prostu będą produkować na zapas w oczekiwaniu lepszych cen. Tak że przy wolnych cenach i szybkiej inflacji, otwartej, kwestia pustych półek nie jest, że tak powiem, bezprzedmiotowa. Ale to już w następnej fazie.</u>
          <u xml:id="u-106.8" who="#AndrzejTopiński">Chcę powiedzieć tyle, że podstawą gospodarki, szczególnie obecnie, w okresie wysokiego deficytu budżetowego, kryzysu finansów państwa, musi być zaufanie do polskiego pieniądza. Po prostu jeżeli ludzie nie będą mieć tego zaufania i jeśli się zwrócą w kierunku dolarów bądź w kierunku towarów, wtedy, rzecz jasna, musi dojść do zachwiania równowagi gospodarczej, nawet wówczas, jeżeli podaż pieniądza będzie kontrolowana w miarę ściśle.</u>
          <u xml:id="u-106.9" who="#AndrzejTopiński">Przechodzę do tego, jak doszliśmy do tych 23 bln, o których jest mowa w prowizorium budżetowym. Przedstawimy wkrótce Wysokiej Izbie, skierowaliśmy to już do zaopiniowania przez rząd, projekt założeń polityki pieniężnej na 1992 rok, który zawiera pewną filozofię. Ta filozofia podejmuje ryzyko tezy, że dopuszczalny jest pewien umiarkowany wzrost pieniądza w kategoriach realnych, to znaczy że możliwy jest pewien nieco szybszy, ale nieco tylko szybszy, od inflacji wzrost podaży pieniądza. Jest to stanowisko ryzykowne, ale sądzę, że w tej sytuacji budżetu państwa, finansów państwa jest to ryzyko uzasadnione. Z tym że wychodzenie z takiego założenia, prezentowanie takiej filozofii nie oznacza oczywiście, że możemy taką filozofię realizować w każdym kwartale, po prostu dlatego że zjawiska pieniężne mają pewną naturalną sezonowość i po to, żeby w skali całego roku osiągnąć taki mniej więcej rezultat, I kwartał musi być potraktowany w sposób, że tak powiem, bardziej wąski, po prostu z tego powodu, że w I kwartale nie występują pewne popyty na kredyt, które później w sposób naturalny w ciągu roku się pojawią. Mam na myśli przede wszystkim kwestię budownictwa, które w I kwartale pracuje słabiej, oraz problemy skupu. Kredyt skupowy będzie malał. Wprawdzie pojawi się później zapotrzebowanie na kredyt związane z sezonem rolniczym, ale tak się po prostu składa, że kredyt obrotowy w rolnictwie w stosunku do kredytu skupowego ma się jak 1:4. Więc po prostu w I kwartale zawsze spada zapotrzebowanie na kredyt. W związku z tym stąd, a nie, że tak powiem, z przekonania o istnieniu jakichkolwiek mitów, bierze się, przy założeniu właśnie pewnego wzrostu podaży pieniądza w skali całego roku, uzasadnienie i konieczność, aby ta podaż pieniądza w I kwartale była niższa. To jest uzasadnienie, nie wchodząc w pewne bardziej precyzyjne wyliczenia tej liczby.</u>
          <u xml:id="u-106.10" who="#AndrzejTopiński">Pragnę także zwrócić uwagę, że dyskutujemy tutaj o prowizorium budżetowym, ale musimy mieć na uwadze gospodarkę jako całość, nie tylko sferę budżetową i nie tylko sytuację tej sfery. Mianowicie jest oczywiste, że wysoki deficyt budżetowy drenuje oszczędności, drenuje akumulację w gospodarce. Jeżeli 17 bln z oszczędności ludności i przedsiębiorstw zostanie skierowane na finansowanie deficytu budżetowego, to przecież nie oznacza to nic innego jak to, że 17 bln oszczędności gospodarka i społeczeństwo przeje. A zatem wszystko to, o czym się słusznie mówiło w tej Izbie na temat konieczności bardziej aktywnej polityki restrukturyzacyjnej, jest rzecz jasna sprzeczne z deficytem budżetowym, tym 17-bilionowym też, ale tym bardziej jeżeli będzie wyższy. Jeżeli mówimy o potrzebie, na przykład, restrukturyzacji w rolnictwie, jeśli mówimy o potrzebach związanych z nawozami, które powstaną w marcu, kwietniu, to przecież trzeba mieć świadomość, że te środki, które zostaną skierowane na finansowanie deficytu budżetowego, nie będą mogły na to pójść. To są dramatyczne wybory.</u>
          <u xml:id="u-106.11" who="#AndrzejTopiński">Mamy w prowizorium na I kwartał założone 17 bln deficytu budżetowego i domniemany przyrost tylko 11 bln kredytu dla gospodarki. Co to oznacza? Większość zaoszczędzonych pieniędzy ma iść nie na to, żeby przynosiły zysk, żeby gospodarka się rozwijała, tylko żeby były skonsumowane. Jeżeli zatem w trakcie kwartału, w trakcie roku — ponieważ logika polityki pieniężnej jest taka, że nie operujemy i nie możemy operować pewnymi sztywnymi celami monetarnymi — okaże się, że sytuacja cenowa jest lepsza, że gospodarka, że tak powiem, wchłania bezinflacyjnie więcej pieniądza, to sądzę, że te dodatkowe pieniądze, które by się mogły pojawić w gospodarce, powinny iść na ożywienie gospodarki, a nie na finansowanie budżetu.</u>
          <u xml:id="u-106.12" who="#AndrzejTopiński">Kwestia deficytu budżetowego ma dwa wymiary. Jednym jest ten wymiar, o którym dziś dyskutujemy, wymiar krótki, tego kwartału. Ale to jest mniejszy problem. Głównym problemem jest strukturalny deficyt budżetu państwa w nadchodzących kwartałach i latach. To jest problem główny. Stąd, moim zdaniem, patrząc z perspektywy banku centralnego, nawet ważniejsza jest kwestia przedstawionych tu projektów zmian ustaw niż samego prowizorium, bo one przygotowują pewien grunt do rozwiązywania pewnego strukturalnego obecnie deficytu budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-106.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu prezesowi.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#WiesławChrzanowski">Informuję, że zgłoszony w imieniu Parlamentarnego Klubu Porozumienia Centrum wniosek o przekazanie projektu prowizorium budżetowego oraz związanych z prowizorium projektów ustaw do powołanej w celu ich rozpatrzenia Komisji Nadzwyczajnej został wycofany.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#WiesławChrzanowski">Prezydium Sejmu, w porozumieniu z Konwentem Seniorów, proponuje, aby Sejm skierował rządowe projekty ustaw:</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#WiesławChrzanowski">1) o prowizorium budżetowym na okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 marca 1992 r.,</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#WiesławChrzanowski">2) o zasadach gospodarki finansowej państwa,</u>
          <u xml:id="u-107.5" who="#WiesławChrzanowski">3) o zmianie ustawy Prawo budżetowe oraz niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-107.6" who="#WiesławChrzanowski">4) o podatku dochodowym od osób prawnych oraz zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia, z tym że poszczególne części projektu ustawy o prowizorium budżetowym rozpatrzą także właściwe komisje sejmowe, które przekażą swoje wnioski do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów.</u>
          <u xml:id="u-107.7" who="#WiesławChrzanowski">Jednocześnie Prezydium Sejmu, po porozumieniu z Konwentem Seniorów, proponuje, aby Sejm skierował:</u>
          <u xml:id="u-107.8" who="#WiesławChrzanowski">— rządowy projekt ustawy o zmianie Kodeksu pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw do Komisji Polityki Społecznej i Komisji Ustawodawczej;</u>
          <u xml:id="u-107.9" who="#WiesławChrzanowski">— rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych przepisów prawa karnego, prawa o wykroczeniach i o postępowaniu w sprawach nieletnich do Komisji Sprawiedliwości i Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-107.10" who="#WiesławChrzanowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm przedstawione propozycje skierowania projektów ustaw przyjął.</u>
          <u xml:id="u-107.11" who="#WiesławChrzanowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-107.12" who="#WiesławChrzanowski">Wobec tego uważam, że te propozycje zostały przyjęte. Mając na uwadze potrzebę jak najszybszego zakończenia prac nad projektami ustaw związanych z prowizorium budżetowym, Prezydium Sejmu spotka się dziś po zakończeniu obrad Sejmu z przewodniczącymi komisji sejmowych w celu ustalenia harmonogramu tych prac.</u>
          <u xml:id="u-107.13" who="#WiesławChrzanowski">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie tego punktu porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-107.14" who="#WiesławChrzanowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Informacja o tworzeniu struktur terenowych Państwowej Straży Pożarnej oraz Policji.</u>
          <u xml:id="u-107.15" who="#WiesławChrzanowski">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Jerzego Zimowskiego.</u>
          <u xml:id="u-107.16" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-107.17" who="#WiesławChrzanowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#JanuszKorwinMikke">Konwent Seniorów zaproponował zebranie się dopiero za dwa tygodnie. Ponieważ padł tu wniosek pana ministra o załatwienie tego, na litość Boską, szybko - tak czy inaczej, ale szybko - to może byśmy przyspieszyli termin naszego zebrania, jeżeli jest to możliwe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#WiesławChrzanowski">Nie. Zebranie przewodniczących komisji odbędzie się po zakończeniu dzisiejszych obrad.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Ale to musi być zatwierdzone na sesji Sejmu. Dlatego też wydaje mi się, że powinniśmy przyspieszyć termin posiedzenia Sejmu, żeby było wcześniej.)</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#WiesławChrzanowski">Rozpatrzenie tego zależy - zgodnie z regulaminem i przepisami ustawowymi - od stanowiska Senatu. Nie wiemy, kiedy to stanowisko uzyskamy. Będziemy dążyć, żeby to załatwić jak najszybciej. Przesądzić natomiast o terminie, niestety, w tej chwili nie mogę.</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: W takim razie proszę tylko o uwzględnienie tego wniosku. Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-109.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-109.5" who="#WiesławChrzanowski">O co pan poseł prosił, bo ja...</u>
          <u xml:id="u-109.6" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Wnoszę, żeby możliwie to przyspieszyć.)</u>
          <u xml:id="u-109.7" who="#WiesławChrzanowski">Oczywiście mamy to na uwadze i stąd ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-109.8" who="#WiesławChrzanowski">Proszę pana ministra Jerzego Zimowskiego o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#JerzyZimowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Do pana premiera Jana Olszewskiego grupa posłów skierowała pismo, w którym wyraża obawę, że istnieje próba przeprowadzenia od tyłu regionalizacji naszego kraju. Początkiem i takimi widomymi znakami przeprowadzenia tej próby są działania Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Urzędu Rady Ministrów w zakresie reformy struktur policyjnych i strażackich. Tak przynajmniej rozumiem intencję tego pisma. Tak ją zrozumiał pan premier i prosił mnie o udzielenie w jego imieniu odpowiedzi. Udzielam więc odpowiedzi następującej.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#JerzyZimowski">Rząd nie ma planów regionalizacyjnych. Poszczególne agendy rządowe w ramach swoich rutynowych czynności prowadzą prace studialne, zbierają opinie i ekspertyzy, ale wszystko kończy się w tej fazie. Nie ma natomiast żadnego planu politycznego czy też działań, które by zmierzały do wprowadzenia regionalizacji w sposób oficjalny czy też od tyłu.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#JerzyZimowski">Znany jest natomiast rządowi newralgiczny stan ducha administracji terenowej, która jest przeczulona na punkcie reformy administracji. Widzimy to jednak bardziej jako odbicie planów regionalizacyjnych, o których mówią samorządy czy niektóre partie polityczne, niż jako wynik działania organów centralnych.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#JerzyZimowski">Rzeczywiście takie dyskusje się toczą, ale chciałbym uspokoić środowiska administracji państwowej, ogólnej administracji rządowej, że od dyskusji do jakichkolwiek decyzji droga jest daleka i rząd jest jak najdalszy od tego, aby coś wprowadzać z zaskoczenia i, powiedzmy, ku zdezorientowaniu administracji.</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#JerzyZimowski">Chcę też powiedzieć, że generalnie rząd wyznaje zasadę, którą często wspominał nieodżałowanej pamięci Stefan Kisielewski, że: od samego mieszania herbata nie robi się słodsza. I chciałbym, aby to Wysoka Izba przyjęła jako pewien pogląd na zmiany organizacyjne czy strukturalne, jakie są w planach rządowych.</u>
          <u xml:id="u-110.5" who="#JerzyZimowski">Opisanym stanem ducha tłumaczę pogląd, że ma powstać 14 komend policyjnych. Nikt nigdy o czymś takim nie myślał. W strukturach Policja, jak Wysoka Izba wie, jest stosunkowo trwała, nie przewiduje się w tej chwili zmian w tym zakresie. Mogą być różne drobne korekty, które, nawiasem mówiąc, Wysoka Izba, panie posłanki i panowie posłowie, wymusza na moim resorcie.</u>
          <u xml:id="u-110.6" who="#JerzyZimowski">Odrębnym natomiast problemem jest 14 komend wojewódzkich straży pożarnych. Z czego to wynika? Otóż wynika to z faktu, że Sejm poprzedniej kadencji uchwalił ustawę o Państwowej Straży Pożarnej. Ta ustawa weszła w życie z dniem 1 stycznia, ale zostawiła czas ministrowi spraw wewnętrznych, 6 miesięcy, na tworzenie Państwowej Straży Pożarnej na bazie dotychczas istniejących struktur, czyli Urząd Rady Ministrów i minister spraw wewnętrznych mają 6 miesięcy na utworzenie Państwowej Straży Pożarnej. Powinna ona funkcjonować od 1 lipca 1992 r. Do 1 lipca 1992 r. wszystko działa po staremu, czyli zgodnie z dawnymi przepisami.</u>
          <u xml:id="u-110.7" who="#JerzyZimowski">Chciałem to wyraźnie zaznaczyć, bo pojawiają się i takie głosy, że jest zamieszanie, nie wiadomo, co się dzieje. Oświadczam więc, że - może to nie takie ważne oświadczenie dla Wysokiej Izby, ale być może słuchają tego urzędnicy państwowi odpowiedzialni za to - od 1 lipca 1992 r. faktycznie będzie istniała Państwowa Straż Pożarna i będą obowiązywały faktycznie nowe przepisy. Ten czas jest czasem reorganizacji, i w tym czasie reorganizacji, w listopadzie, powiadomiliśmy wojewodów, od których minister spraw wewnętrznych będzie przejmował straż pożarną, o nowej koncepcji, jaką proponujemy. Powiadam, jest to faza organizacyjna, jaką proponujemy społeczeństwu.</u>
          <u xml:id="u-110.8" who="#JerzyZimowski">Koncepcja ta nie jest wymysłem urzędnika, który siedzi przy biurku i snuje sobie mniej lub bardziej wyważone pomysły, ale jest koncepcją komisji, którą wyłoniłem ze środowiska zawodowego. Była to komisja o charakterze profesjonalnym, kierująca się zasadami profesjonalnymi, która przyjęła trzy fundamentalne zasady.</u>
          <u xml:id="u-110.9" who="#JerzyZimowski">Po pierwsze, najważniejsi są ci, co gaszą, czyli jednostki ratowniczo-gaśnicze. Nie mogą one być dotknięte żadnym organizacyjnym zamieszaniem.</u>
          <u xml:id="u-110.10" who="#JerzyZimowski">Po drugie, uznano za rzecz najważniejszą, że nie mogą być naruszone systemy alarmowe i łącznościowe, jakie są między jednostkami oraz sztabami organizującymi ich współdziałanie.</u>
          <u xml:id="u-110.11" who="#JerzyZimowski">Po trzecie, okazało się, że w naszej dawnej strukturze jest system podwójny: straż pożarna funkcjonuje niejako w obszarze administracyjnym i podlegając wojewodom działa w 49 komendach wojewódzkich. Funkcjonując zaś jako ludzie do gaszenia w sensie operacyjno-funkcjonalnym, faktycznie funkcjonowali na 14 obszarach operacyjno-funkcjonalnych, w 14 obszarach pożarniczych, których logika postępowania jest inna od logiki administracyjnej. Są mianowicie obszary np. leśne na terenie kilku województw, które wymagały innego postępowania, pewnego entourage'u strażackiego. I to wydaje mi się zrozumiałe.</u>
          <u xml:id="u-110.12" who="#JerzyZimowski">Powstał w związku z tym projekt, aby w ramach racjonalizacji, zdroworozsądkowego postępowania oraz zwyczajnej logiki służby odejść od tego administracyjnego charakteru i wyeksponować charakter funkcjonalno-operacyjny straży; powołać nie urzędników, bo tych nam nie brakuje, ale po prostu strażaków do gaszenia, zamiast zaś 49 komend wojewódzkich utworzyć 14 komend wojewódzkich, które łączyłyby w skromniejszym zakresie zadania administracyjne, też niezbędne, z funkcjami operacyjnymi. I to w konsekwencji sprowadziło się to m.in. do tego, że powstał projekt powołania 14 komend wojewódzkich, 130 komend rejonowych i 480 jednostek ratowniczych. Proponowano, aby z administracji przenieść do oddziałów, które bezpośrednio gaszą pożary, 2800 oficerów, którzy w tej chwili pełnią funkcje urzędnicze i siedzą za biurkami.</u>
          <u xml:id="u-110.13" who="#JerzyZimowski">Jeszcze raz podkreślam - poznałem i rozumiem specyfikę straży pożarnych i uważam, że ten projekt, który tutaj zaprezentowała fachowa komisja pułkownika Deli, faktycznie nie ma żadnego związku z regionalizacją kraju ani oficjalną, ani od tyłu, a jest to próba stworzenia racjonalnej struktury związanej z logiką działania straży pożarnych. Natomiast co się stało, kiedy z tym prostym projektem zapoznaliśmy wojewodów? 35 wojewodów, czyli wszyscy wojewodowie z tych województw, w których komendy wojewódzkie mają być likwidowane, zaprotestowało przeciwko temu. Nawiasem mówiąc, wojewodowie nie bardzo rozumieją sens nowej ustawy, zgodnie z którą straże pożarne wychodzą z kompetencji wojewodów, stają się państwową administracją centralną i są bezpośrednio podległe ministrowi spraw wewnętrznych. Ale według znanego powiedzenia: jeżeli czujesz się zadowolony z siebie i wesoły, a wszyscy dookoła ci mówią, że jesteś, powiedzmy, lekko nietrzeźwy, to powinieneś się położyć do łóżka, uznaliśmy, że to stanowisko 35 wojewodów przedstawimy Radzie Ministrów i Rada Ministrów stanie wobec alternatywy: albo przyjmie koncepcję 14 komend wojewódzkich straży pożarnych, albo też przyjmie koncepcję starego układu pożarniczego. To będzie przedmiotem rozstrzygnięcia w postaci rozporządzenia Rady Ministrów. Ze swej strony proponuję, aby cały ten tok był ściśle powiązany z pracą sejmowej Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, aby było poczucie tego, że Wysoka Izba kontroluje całą sytuację.</u>
          <u xml:id="u-110.14" who="#JerzyZimowski">Chciałem też powiedzieć, że cała reforma straży pożarnej pozostaje pod ścisłą kontrolą Wysokiej Izby i te wszystkie problemy, które tutaj zaawizowałem, są problemami, które faktycznie zostaną rozstrzygnięte przy dyskusji budżetowej, bowiem wprowadzenie nowych ustaw strażackich kosztuje nas 3 bln, natomiast mamy na to 1,5 bln zł. Nie stać nas po prostu w tej sytuacji na wprowadzenie, powiedzmy, stricte tych wszystkich rozwiązań, które proponuje ustawa o Państwowej Straży Pożarnej. To także zmusza nas do myślenia o jakiejś dość zasadniczej reformie strukturalnej. W każdym razie uważam i poddaję Wysokiej Izbie pod rozwagę to, że cały program jest kontrolowany, jest powodowany wyłącznie kwestiami profesjonalnymi, kwestiami znalezienia najrozsądniejszych, najlepszych struktur, i nie kryją się za tym ani spiski, ani też tajne plany. To wszystko.</u>
          <u xml:id="u-110.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#WiesławChrzanowski">Otwieram dyskusję. Do dyskusji zapisało się dwóch posłów.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#WiesławChrzanowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Witolda Białobrzewskiego. Następnie będzie mówił pan poseł Andrzej Borowski. Obaj posłowie są z Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#WitoldBiałobrzewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jesteśmy zobowiązani bronić wszystkich straży, ponieważ strażacy wyłaniają się z naszych struktur i bronią mienia państwowego, prywatnego i narodowego. W związku z kontaktem komend wojewódzkich, które są przedstawicielami jednostek ochotniczych straży pożarnych i które współpracują z tymi jednostkami, zastanawiamy się, czy właściwe będzie tworzenie tych 14 regionalnych komend straży pożarnych. Chodzi nam szczególnie o to, że straże komend wojewódzkich są związane nierozerwalnie z urzędami administracji wojewódzkiej, tutaj się to trochę rozmydli.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#WitoldBiałobrzewski">Następną sprawą jest to, że na to miejsce będą utworzone komendy rejonowe, gdzie część administracji na pewno przejdzie i ten budżet, tak jak tutaj pan minister nadmienił, na pewno nie będzie wynosił 1,5 bln zł tylko więcej.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#WitoldBiałobrzewski">Wiemy, że komendy wojewódzkie związane są z terenem, z zarządami gminnymi, ze strażakami, ochotnikami, którzy efektywnie pracują społecznie w terenie. Obawiamy się, że oddalenie straży tych 14 komend sprawi, że nie będzie tego kontaktu i dane jednostki przestaną współpracować ze sobą. Uważamy, że ci ludzie, którzy pracują na dole, na szczeblu gminy, będą mieli utrudniony kontakt z tymi komendami wojewódzkimi 14 regionów i zacznie się problem. Obawiamy się, żeby nie zniechęcić tych dołów, nie zaniedbać dobrej idei strażaków ochotników, komend wojewódzkich. Jest obawa, że naprawdę może to wpłynąć ujemnie. Do tego jest jeszcze obawa następna, że wielu ludzi z tych komend wojewódzkich może przejść na wcześniejszą emeryturę, ewentualnie pójść na bezrobocie, jak to się dzieje w innych jednostkach. Będą oni pobierać pieniądze, a działalności z tego tytułu nie będzie żadnej. W związku z tym komendy wojewódzkie i nie tylko komendy, lecz jednostki, które są w terenie, jednostki na szczeblu gminy, jednostki wiejskie ochotniczych straży pożarnych są tym naprawdę trochę zaniepokojone. Teoretycznie, jak pan minister twierdził, wygląda to bardzo ładnie, ale w praktyce może to odbić się niekorzystnie w społeczeństwie i w środowisku. Zatem stanowisko i komend wojewódzkich, i zarządów jest takie, powiedzmy szczerze, żeby na razie utrzymać w dalszym ciągu komendy wojewódzkie, tak jak było, przy dziale administracji wojewódzkiej, ponieważ jest to nierozerwalnie związane tam ze współpracą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Borowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#AndrzejBorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym przede wszystkim serdecznie podziękować Wysokiej Izbie za to, iż swoim głosowaniem wczoraj dopuściła ten temat jakże, okazuje się, ważny, pod dzisiejsze nasze obrady.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#AndrzejBorowski">Chciałbym się na samym wstępie również od razu odnieść do wypowiedzi pana ministra, którą przed chwilą usłyszeliśmy. Mimo wszystko uważam i myślę, że wiele koleżanek i kolegów podziela to mniemanie, iż ta sprawa - związana m.in. z reorganizacją straży pożarnych, jak również innych jednostek szczebla wojewódzkiego, w tym komend policji, chodzi też tutaj o pocztę, chodzi o dzisiaj już powszechny zakład ubezpieczeń - dotyczy nie innej sytuacji, jak tylko tajnej regionalizacji, próby tworzenia koncepcji regionalizacji naszego państwa. To jest dla mnie oczywiste i dlatego chciałbym to jeszcze raz mocno podkreślić.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#AndrzejBorowski">Jeśli chodzi o twierdzenie, iż ten rząd nie ma jeszcze takiej koncepcji regionalizacji i nad tym nie pracuje, to chciałbym zapytać pana ministra, czy rząd pana premiera Olszewskiego i poprzedni rząd pana premiera Bieleckiego, ponieważ ta koncepcja powstała za czasów rządu pana Bieleckiego i dzisiaj to dla mnie jest jednoznaczne, z przykrością to mówię, rząd liberałów w ten właśnie sposób widział sprawę nowego podziału administracyjnego kraju. Uważam, że próba robienia tego w Warszawie jest absolutnie niezgodna z odczuciami społecznymi i z odczuciami, jakie mamy w nowej demokracji, w nowym systemie.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#AndrzejBorowski">Chcę podkreślić, że zarówno koncepcje zmian regionalizacyjnych, jak i reorganizacyjnych czy to w straży, czy gdzie indziej nie były konsultowane ani z samorządami, ani z sejmikiem samorządowym, ani z wojewodami, tak jak np. w woj. opolskim ze strażami pożarnymi bezpośrednio zainteresowanymi.</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#AndrzejBorowski">Uważam również na przykładzie woj. opolskiego, że to co się robi, jest odbierane jak niespodzianka. Strażacy mówią, iż choć dążyli do tego, żeby tę ustawę dla straży uchwalić w Sejmie poprzedniej kadencji, to dzisiaj jest to dla nich w pewnym sensie trzęsienie ziemi.</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#AndrzejBorowski">Nie zgadzam się z panem ministrem, iż spowodują to ludzie, którzy siedzą za biurkiem. Myślę, że koncepcja dotyczy administracji straży pożarnej, to znaczy iż ludzie, którzy tam siedzą za biurkiem, to są ludzie, którzy działają profilaktycznie, to są ludzie, którzy działają w sekcjach bezpośrednio w samej straży.</u>
          <u xml:id="u-114.6" who="#AndrzejBorowski">Powołuję się dalej na przykład woj. opolskiego — ma być ono przyłączone do regionu, tak to nazywam, katowickiego, w skład którego ma wejść Częstochowa, Bielsko-Biała i Opole. Najdłuższa odległość między miejscowościami, tj. Opolem i Brzegiem wynosi 200 km. Przy obecnej łączności, o której tu również pan minister wspominał, możemy sobie wyraźnie powiedzieć, jak to będzie wyglądało. Nie będę już wspominał o tym, jaka jest komunikacja.</u>
          <u xml:id="u-114.7" who="#AndrzejBorowski">W regionie katowickim będziemy mieli 7 mln ludzi. Czy to jest w ogóle realne? Nawet laik może stwierdzić dzisiaj, że jest to nonsensem, a co dopiero fachowcy. Z przykrością stwierdzam, że nie znam nikogo z tej komisji, z tego zespołu, o którym pan minister wspominał. Dlatego nie możemy się na to zgodzić. Uważam, że jedynie końcowa kwestia, w której pan minister powiedział o potrzebie skierowania sprawy do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, to mądre zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#WiesławChrzanowski">Proszę nie obrażać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#AndrzejBorowski">Przepraszam najmocniej. Przede wszystkim uważam, że w tak poważnej kwestii to właśnie Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych powinna mieć decydujący głos, następnie zadecydować powinni posłowie podczas posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#AndrzejBorowski">Pan minister mówił również o kosztach. Koszty tego przedsięwzięcia mają sięgać 3 bln zł. Mamy 1,5 bln. Pytam się, po co robimy tę reorganizację, jeżeli nie mamy tych pieniędzy? Robienie reorganizacji w tak tragicznej sytuacji budżetowej jest wręcz dla mnie nonsensem, reorganizacji, która spowoduje, iż będziemy musieli wydać 3 bln zł.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#AndrzejBorowski">Wojewodowie w niektórych województwach z dniem 1 stycznia mają obowiązek powołać pełnomocników do spraw reorganizacji. O ile wiem, m.in. w woj. sieradzkim, siedleckim i w innych województwach przerzuca się sprzęt. Panie ministrze, to nie jest praca, która jest dopiero na etapie przygotowań, mamy już fakty dokonane, z którymi trudno będzie cokolwiek zrobić.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#AndrzejBorowski">Apeluję o to, aby jak najszybciej tę kwestię przekazać do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, abyśmy mogli w sposób jednoznaczny ją określić. Dziękuję bardzo i przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#WiesławChrzanowski">Do głosu zapisał się jeszcze pan poseł Janusz Szymański, nie zrzeszony. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Bardzo krótko w jednej istotnej sprawie. Mianowicie te wszystkie nieporozumienia wynikają z tego faktu, że nie ma do tej ustawy aktów wykonawczych. Sejm poprzedniej kadencji w pocie czoła uchwalał ustawy, ale wiele z nich pozostało bez implementacji, bez realizacji.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#JanuszSzymański">Panie ministrze, chcę publicznie zapytać i usłyszeć odpowiedź, myślę, że Wysoka Izba także chce usłyszeć odpowiedź, jak wygląda realizacja upoważnień do wydania aktów wykonawczych do ustawy o Państwowej Straży Pożarnej? Pan był uprzejmy powiedzieć o adaptacji, okresie niezbędnym, aby zorganizować opartą na aktach wykonawczych strukturę Państwowej Straży Pożarnej jako administracji wydzielonej. Akty wykonawcze powinny być wydane do 1 stycznia 1992 r., a więc do momentu, kiedy ustawa wchodzi w życie.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#JanuszSzymański">Chcę poruszyć jeszcze jeden problem i to problem niepokojący środowisko strażaków, chodzi o likwidację straży branżowych, straży kolejowych, straży innych zakładów. Chciałbym, żeby również pan był uprzejmy powiedzieć, kiedy i w jaki sposób resort i Rada Ministrów proponują uregulowanie tych kwestii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#WiesławChrzanowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#WiesławChrzanowski">Czy pan minister chciałby jeszcze zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#JerzyZimowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie i Panowie! Generalny problem i zdanie, które sobie, powiedzmy, wysoko cenię z wypowiedzi pana posła Borowskiego, to: „po co robimy tę reorganizację, jeżeli nie mamy tych pieniędzy?”</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#JerzyZimowski">Proszę państwa, jak Wysoka Izba pamięta, ustawa o Państwowej Straży Pożarnej została uchwalona przez Sejm poprzedniej kadencji wbrew opinii rządu. Od samego początku rząd podnosił fakt, że po pierwsze, nie będziemy mieli pieniędzy na to, aby doinwestować straż na tyle, aby mogła ona spełniać nowe zadania, i po drugie, nie będziemy mieli pieniędzy na to, aby opłacić te szczególne uprawnienia, jakie wynikają z ustawy, bowiem strażakom zawodowym przyznano, na mocy ustawy, 11 szczególnych uprawnień wynikających z pragmatyki zawodowej, co powoduje wypłatę znacznych kwot z budżetu państwa. Sprowadza się to właśnie do 100% wzrostu kosztów utrzymania straży.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#JerzyZimowski">Moim zdaniem, i to rząd w tej chwili rozważa, będziemy musieli zaproponować zmianę wprowadzenia w życie tej ustawy, bo przy tym stanie budżetu być może nie stać nas na to, aby ta ustawa weszła w życie z dniem 1 lutego. Formalnie obowiązuje ona od 1 stycznia 1992 r., a faktycznie od 1 lipca 1992 r. Nie stać nas będzie, zdaje się, na to przy tej sytuacji budżetowej. Już dzisiaj jasno wiemy, że sukcesem naszego budżetu będzie, jeżeli wynagrodzenia sfery budżetowej utrzymamy w tej wysokości, jak w 1991 r. To będzie wielki sukces naszego budżetu 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#JerzyZimowski">Po dzisiejszej debacie to jest przecież dla państwa widoczne i cieszę się, że dyskusja o straży odbyła się po tej trudnej debacie budżetowej. Ale, jak powiadam, są to rzeczy, które Wysoka Izba rozstrzygnie w komisji budżetowej. Chciałbym przenieść tę część do dyskusji na temat budżetu.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#JerzyZimowski">Nie wytłumaczę tego nikomu, bowiem teoria spiskowa jest teorią, która najsilniej wchodzi w umysł ludzki i nie ma takiej siły, aby ją można było z niego wydobyć. Jak już ktoś jest o tym przekonany, to już nie ma rady. Stwierdzam tylko oficjalnie, że rząd nie ma tajnych planów reorganizacji czy regionalizacji kraju.</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#JerzyZimowski">Chciałbym, abyśmy nie dyskutowali tutaj na temat kwestii technicznych, jak wygląda połączenie ochotniczych straży pożarnych, które są stowarzyszeniami i praktycznie mają dość specjalny kontakt ze strażami zawodowymi, bo to nie jest tutaj istotne. Jako były podsekretarz stanu w rządzie Jana Krzysztofa Bieleckiego mogę powiedzieć, że koncepcje regionalizacji kraju nie wyszły poza studia, dyskusje i jakieś bliżej nie sprecyzowane rozważania również pod rządami Jana Krzysztofa Bieleckiego. Natomiast bardzo ożywiły się dyskusje w środowiskach samorządowych i może w ogóle ta atmosfera wokół tego powoduje, że tak się na to patrzy.</u>
          <u xml:id="u-120.6" who="#JerzyZimowski">Chcę powiedzieć, że ustawa o tworzeniu służby państwowej nie ustala kontaktów ze środowiskami samorządowymi. Proszę państwa, tworząc ustawy, stójmy na gruncie jasnego rozgraniczenia, co kto ma robić. Jeżeli jest administracja państwowa, to zostawmy jej tworzenie administracji państwowej, bo jeżeli zaczniemy to konsultować z samorządami, ze związkami zawodowymi, z partiami politycznymi czy już w ogóle z samą służbą, to niczego nie zorganizujemy. Dlatego dzielmy kompetencje, niech każdy robi swoje, to co powinien i do czego go przepisy upoważniają. I tak jest skonstruowana m.in. ustawa o strażach pożarnych, że przyznaje ona administracji państwowej pewną swobodę. Oczywiście ta swoboda jest ograniczona warunkami politycznymi, warunkami demokracji, w jakich żyjemy, i te warunki, myślę, spełniamy. Generalnie jednak chciałbym powiedzieć, że resort mój stoi na stanowisku, że każdy powinien robić w swoim kręgu to, co mu prawo dyktuje, by nie trwały nie kończące się konsultacje i różnego rodzaju próby kompromisu czy porozumienia.</u>
          <u xml:id="u-120.7" who="#JerzyZimowski">Pan poseł Szymański dotknął istoty sprawy. Generalnie minister spraw wewnętrznych czy też Rada Ministrów powinna wydać 71 aktów wykonawczych. Mamy te akty już praktycznie przygotowane, z tym że jest jedna sprawa zasadnicza - pieniądze. Wszystkie te akty wiążą się ze sprawami finansowymi. Żaden z aktów wykonawczych nie może zostać sfinalizowany z uwagi na ciężką sytuację budżetową. Nie potrafimy ocenić, na co w tej chwili stać budżet państwa. Same akty wykonawcze od strony formalnej są gotowe, natomiast merytorycznie w tej chwili sytuacja polityczna wymaga pewnej stabilizacji, przy zmianach rządu, przy wyborze koncepcji; wtedy będzie można wydać akty wykonawcze.</u>
          <u xml:id="u-120.8" who="#JerzyZimowski">Jest ścieżka likwidacji straży branżowej. Straż branżowa będzie likwidowana czy przejmowana w sposób zgodny z regułami opracowanymi przez Radę Ministrów. W pierwszej fazie ze straży zawodowych wzięlibyśmy 22 jednostki, następnie w okresie dalszych 3 lat - blisko 300 jednostek. Jest to pewien cały program, który też bez oceny sytuacji finansowej nie może być wprowadzony. Jest to problem, ponieważ same zakłady pracy likwidują straże pożarne, bo nie mają na nie środków finansowych. Występujemy tutaj w roli ratującego, bo nie może być portu bez straży pożarnych, a są zakusy tego rodzaju, nie może być dużego zakładu pracy, dużej fabryki bez straży pożarnych, a przecież w walce o obniżkę kosztów chce się je likwidować. Jest program, aby te najpilniejsze przeszkody pokonywać po kolei, w miarę możliwości finansowych.</u>
          <u xml:id="u-120.9" who="#JerzyZimowski">Reszta, uważam, jest kwestią dyskusji już czysto technicznych, zawodowych, które winny odbywać się w fachowych komisjach, a nie angażować Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-120.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę, pan poseł Andrzej Borowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#AndrzejBorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Skoro nie usłyszałem od pana ministra, iż powstrzyma te działania do czasu uzyskania opinii Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, to składam wniosek formalny, ażeby do czasu wydania tej opinii przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych resort wstrzymał tę reorganizację.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#WiesławChrzanowski">Proszę państwa, to jest wniosek o podjęcie uchwały przez Sejm i w tym zakresie potrzebne jest zachowanie odpowiedniej procedury. Jeżeli więc wpłynie taki projekt uchwały, to wtedy będzie oczywiście przedmiotem głosowania. W tej chwili, panie pośle, nie mogę tego wniosku poddać pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#KrzysztofTchórzewski">Krzysztof Tchórzewski, Porozumienie Centrum. Chciałbym w kilku tylko słowach to wyjaśnienie skomentować. Chciałbym powiedzieć, że w tej chwili rozpoczęły się już procedury likwidacyjne poszczególnych komend wojewódzkich straży pożarnych, więc nie jest to propozycja do dyskusji, tylko to są fakty, które dowodzą, że po prostu zmierza się do utworzenia tylko 14 wojewódzkich komend straży pożarnych i tylko 14 wojewódzkich komend policji. W poszczególnych województwach zostali już powołani likwidatorzy komend wojewódzkich straży pożarnych.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#KrzysztofTchórzewski">Chciałbym więc tutaj jednoznacznie podkreślić, że nasze wystąpienie, które podpisało kilkudziesięciu posłów, jest formą bardziej otwartego traktowania tych spraw, bo jednak wynika z tego, że przymiarka i wybranie tylko 14 miast jako siedzib wojewódzkich komend straży pożarnych i wojewódzkich komend policji jest jakby wskazaniem już pierwszych centrów regionalizacji kraju. Wszyscy ludzie w terenie tak to odbierają. Dlatego przekazaliśmy to oburzenie, które panuje w tych mniejszych jednostkach, bo Wysoka Izba nie podjęła jeszcze decyzji dotyczącej struktury naszego państwa, struktury administracyjnej, a jednocześnie ta struktura w ten sposób w konkretnych działaniach staje się jakby przesądzona. Dlatego to wyjaśnienie nie jest dla nas w pełni przekonujące.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#WiesławChrzanowski">Czy jeszcze ktoś chce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#WiesławChrzanowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#WiesławChrzanowski">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm przyjął do wiadomości przedstawioną informację.</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#WiesławChrzanowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#AndrzejBorowski">Przykro mi, że niektóre koleżanki i niektórzy koledzy posłowie w ten sposób to odbierają, ale jest to bardzo poważna sprawa. Panie marszałku, przygotujemy za kilka minut projekt uchwały i będziemy mimo wszystko prosić o przyjęcie mojego wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#WiesławChrzanowski">W tej chwili tej uchwały jeszcze nie mamy. Uchwała będzie musiała być jeszcze przedstawiona Konwentowi Seniorów w odpowiednim trybie przewidzianym w tymczasowym regulaminie Sejmu. W tej chwili Prezydium Sejmu stawia tylko wniosek o przyjęcie informacji do wiadomości, co nie oznacza akceptacji, bo to jest inna sprawa. Naturalnie, jeśli wpłynie odpowiedni projekt uchwały, będzie on przedmiotem głosowania, to nie ulega wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Chciałbym się sprzeciwić przyjmowaniu tego do wiadomości bez wyjaśnienia sytuacji, albowiem z ust jednego z naszych Wielce Czcigodnych Kolegów usłyszeliśmy, że sprawa już trwa, a w podanej nam informacji usłyszeliśmy, żeby się nie niepokoić, bo to są dopiero projekty. Otóż chciałbym, jeżeli mamy to przyjąć do wiadomości, żeby to było wyjaśnione, ponieważ między dżentelmenami nie powinno być sporów co do faktów. Chciałbym, żebyśmy mieli jasną informację co do aktualnej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#WiesławChrzanowski">To może jeszcze raz poprosimy pana ministra. Natomiast spór co do faktów bardzo trudno jest rozstrzygnąć, siedząc w tej sali.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#JerzyZimowski">Fakty, istotne dla dzisiejszej sytuacji, są takie: do 1 lipca 1992 r. faktycznie obowiązuje dotychczasowy stan prawny. Dopiero kiedy będzie zorganizowana Państwowa Straż Pożarna, czyli po 1 lipca 1992 r., będą się do niej stosowały przepisy o Państwowej Straży Pożarnej.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#JerzyZimowski">W tej chwili generalnie rząd musi wykonywać ustawę i podejmuje czynności jedynie wstępne, przygotowawcze. Koncepcja, która została przedstawiona wojewodom, jest jedną z koncepcji, a Rada Ministrów, która podejmie decyzję, będzie miała wybór między dwiema koncepcjami, tzn. między koncepcją 49 bądź 14 komend wojewódzkich. Czynności, które w tej chwili zlecono wojewodom, są czynnościami przygotowawczymi, rudymentarnymi, polegającymi na inwentaryzacji i uporządkowaniu stanu prawnego, bowiem w jakiejś fazie minister spraw wewnętrznych będzie to musiał przejąć. Kiedyś i gdzieś ten proces się musi zacząć. Nie mogę tego procesu zaczynać 30 czerwca i być gotowym na 1 lipca. Zatem im wcześniej to zacznę, tym, wydaje mi się, większa szansa na to, że proces przebiegnie sprawniej i rozsądniej. Natomiast rudymentarne czynności spisów rzeczy oraz ustalenia stanu prawnego, określającego, czyją własnością jest na przykład budynek, mogą być już wykonane, bo wcześniej czy później będą one podstawą postępowania zaplanowanego na 30 czerwca i będą wykonane w postaci protokołów przejęcia określonych jednostek organizacyjnych straży pożarnej. Takie są po prostu fakty, które przedstawiam Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Tchórzewski: To nie są fakty.)</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#WiesławChrzanowski">Proszę państwa, niestety, dyskutując na sali faktów nie ustalimy. Są dwie wersje tych faktów. Jeżeli natomiast wpłynie odpowiednia inicjatywa taka czy inna, nie przesądzimy jej, bo trzeba się liczyć też z obowiązującym stanem prawnym, który oczywiście Izba może zmienić, ale w odpowiednim trybie, tylko może nie co do sporu, bo pan minister twierdzi jedno, pan poseł drugie i tego, niestety, nie przesądzimy tutaj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#KrzysztofTchórzewski">Fakty są takie: wojewodowie dostali polecenie wyznaczenia likwidatorów wojewódzkich komend straży pożarnej, a terminy likwidacji zostały wyznaczone do końca stycznia tego roku. Te terminy likwidacji są związane z inwentaryzacją, z przeniesieniem i stworzeniem na terenie województw nowych rejonowych komend straży pożarnej o dużo większym zakresie działania, podporządkowanych centralnym 14 komendom straży pożarnych. I takie polecenie podpisane przez ministra spraw wewnętrznych i szefa Urzędu Rady Ministrów zostało wojewodom przedstawione. Nie jest to już zatem zabawa czy projekt, tylko są to fakty.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#WiesławChrzanowski">Proszę Państwa! Wysoka Izbo! Wracam wobec tego do wniosku o przyjęcie do wiadomości przedstawionej informacji. Jest to, jak mówię, informacja. Ustosunkowanie się i wyciągnięcie z niej wniosków jest dalszą sprawą.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#WiesławChrzanowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm przyjął tę propozycję.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#WiesławChrzanowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#WiesławChrzanowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Informacja ministra finansów oraz ministra pracy i polityki socjalnej o skutkach ostatnich podwyżek cen energii elektrycznej, gazu i centralnego ogrzewania dla budżetu państwa oraz spodziewanym wzroście kosztów utrzymania i planowanych rekompensatach dla najbardziej potrzebujących.</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#WiesławChrzanowski">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Andrzeja Podsiadłę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#AndrzejPodsiadło">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ceny są jednym z ogniw systemu finansowego i gospodarczego państwa. Założenia polityki cen, prognozy i przewidywania co do trendu zmian cen stanowią podstawę, na której opierają się założenia budżetu państwa, i to zarówno po stronie wydatków, jak i dochodów tego budżetu. Założenia prowizorium budżetowego na pierwszy kwartał tego roku zostały oparte między innymi na uwarunkowaniach wynikających z wprowadzonych od 1 stycznia br. zmian cen energii elektrycznej, gazu, centralnego ogrzewania i ciepłej wody. Prowizorium ma zabezpieczyć funkcjonowanie nie tylko szeroko rozumianej sfery budżetowej, ale i całego systemu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#AndrzejPodsiadło">Decyzje o tych podwyżkach podjął poprzedni rząd. Warto jednak zwrócić uwagą, że administracyjne wyznaczanie niektórych cen, między innymi cen energii elektrycznej, gazu, centralnego ogrzewania i ciepłej wody, nie może być wprowadzone w sposób woluntarystyczny, to znaczy nie uwzględniający opłacalności funkcjonowania jednostek gospodarczych, które dostarczają gaz, energię elektryczną i ciepło. Decyzje cenowe w tych sferach muszą uwzględniać fakt, że jednostki te nabywają importowany gaz za waluty wymienialne, płacą wyższe ceny za węgiel, ponoszą skutki procesów inflacyjnych, płacowych itp.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#AndrzejPodsiadło">Ceny nośników energetycznych z końca ubiegłego roku nie zapewniały rentowności przedsiębiorstwom sektora energetycznego. W trakcie prac nad prowizorium na pierwszy kwartał pojawił się więc problem: albo groźba upadłości niektórych elektrowni i przedsiębiorstwa Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo i w ogóle brak dostaw energii i gazu, albo uwzględnienie znacznych dotacji - wyższych o ponad 3 bln zł niż przewidywano w prowizorium na pierwszy kwartał, albo wreszcie podwyższenie cen nośników energetycznych.</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#AndrzejPodsiadło">Do upadłości przedsiębiorstw produkujących i dostarczających energię i gaz nie można dopuścić. Pozostało zatem do wyboru albo zwiększenie dotacji, albo podwyżka cen. Zwiększenie dotowania w istniejącej sytuacji budżetowej prowadzić musiałoby do dalszego zwiększenia deficytu, druku pustego pieniądza, a w następstwie do dalszego zwiększenia inflacji. W rezultacie prowadziłoby to również do ogólnego wzrostu cen i obciążenia tym wzrostem ludności. Dotowanie ma i tę wadę, że prowadzi do większego dofinansowania tych grup społecznych, które zużywają więcej energii i gazu, a więc również grup o najlepszej sytuacji finansowej.</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#AndrzejPodsiadło">Trzecie rozwiązanie, a więc wzrost cen nośników energetycznych tym różni się od wzrostu dotacji, że dotyka tylko tych, którzy rzeczywiście korzystają z dostaw. Podkreślenie tego faktu jest dlatego istotne, że znaczna część społeczeństwa nie ma możliwości korzystania z dostaw gazu, centralnego ogrzewania i ciepłej wody.</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#AndrzejPodsiadło">Ostatnia podwyżka cen energii elektrycznej dokonana była 27 maja 1991 r. Od tego czasu tylko ceny węgla, a więc głównego surowca do produkcji energii, wzrosły o ponad 40%. Obecnie wprowadzona podwyżka od 1 stycznia podniosła cenę detaliczną o 20%, to jest do poziomu 540 zł za kilowatogodzinę.</u>
          <u xml:id="u-134.6" who="#AndrzejPodsiadło">Dla porównania: aktualne ceny światowe w krajach europejskich o podobnym systemie energetycznym wynoszą około l080 zł za kilowatogodzinę, a więc są dwukrotnie wyższe.</u>
          <u xml:id="u-134.7" who="#AndrzejPodsiadło">Ostatnia podwyżka cen detalicznych gazu dokonana została również w dniu 27 maja 1991 r., a obecna podwyżka o 70% powoduje, że ceny te będą wynosiły 1940 zł. Aktualne ceny w wybranych krajach europejskich o podobnym systemie gazyfikacji wynoszą 3100 zł.</u>
          <u xml:id="u-134.8" who="#komentarz">(Głosy z sali: Płace podstawowe.)</u>
          <u xml:id="u-134.9" who="#AndrzejPodsiadło">Proszę Państwa! Oczywiście płace są takie, jakie są. My natomiast kupujemy gaz za dewizy i musimy płacić tak, jak za to płaci Anglia, Francja, RFN czy ktokolwiek inny. Nie możemy tych cen obniżyć, tylko płacimy tyle samo. Powiedziałem, że możemy je dotować, ale dotowanie oznacza wzrost innych cen i rozłożenie tego na innych. Za dotacje płaci w końcu społeczeństwo. Przecież te pieniądze nie biorą się znikąd.</u>
          <u xml:id="u-134.10" who="#AndrzejPodsiadło">Jeśli chodzi o ceny centralnego ogrzewania i dostaw ciepłej wody, to obowiązywały one od 1 sierpnia ubiegłego roku, a wprowadzona obecnie podwyżka w wysokości 83–100% powoduje, że obecnie dotuje się koszty produkcji tej energii w 60%, a 40% stanowi odpłatność, podczas gdy do końca ubiegłego roku odpłatność stanowiła tylko 23%. Pozostałą część stanowiły dotacje.</u>
          <u xml:id="u-134.11" who="#AndrzejPodsiadło">W celu zminimalizowania pochodnych skutków wzrostu cen nośników energetycznych w nieznacznym tylko stopniu podwyższono ceny zaopatrzeniowe: dla energii elektrycznej - 15%, dla gazu - 10%, w tym dla zakładów nawozów azotowych - 0%, dla centralnego ogrzewania i ciepłej wody - 10%. Szacuje się, że te podwyżki cen zaopatrzeniowych spowodują pośrednio wzrost cen detalicznych o około 1 punkt procentowy.</u>
          <u xml:id="u-134.12" who="#AndrzejPodsiadło">W prowizorium przewidziano dodatkowe środki na pomoc dla najsłabszych ekonomicznie gospodarstw domowych i za chwilę będzie o tym mówił minister Kropiwnicki. Również minister przemysłu i handlu podjął działania restrukturyzacyjne wewnątrz całego systemu elektroenergetycznego, które prowadzić powinny do poprawy efektywności i usprawnienia funkcjonowania tego sektora.</u>
          <u xml:id="u-134.13" who="#AndrzejPodsiadło">Reasumując, problem - przed którym stanął rząd - dotyczył wyboru: czy pragnąc zapewnić dostawy mediów energetycznych podwyższyć ich ceny, czy też zwiększyć o ponad 3 bln zł dotacje w pierwszym kwartale, a tym samym deficyt budżetu, co prowadziłoby, jak wspomniałem, do ogólnego wzrostu cen. Skutki takiego rozwiązania odczuliby wszyscy, nie tylko ci, którzy rzeczywiście mają dostęp do gazu i centralnego ogrzewania oraz ciepłej wody.</u>
          <u xml:id="u-134.14" who="#AndrzejPodsiadło">Rząd, po przeanalizowaniu całej sytuacji, zdecydował się na to pierwsze rozwiązanie i podniósł ceny. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę o zabranie głosu ministra pracy i polityki socjalnej, pana Jerzego Kropiwnickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#JerzyKropiwnicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zdaję sobie sprawę, że mówię o późnej porze i wszyscy na tej sali są już zmęczeni. Pora jest późna nie dlatego, że zegarowo jest późna, lecz dlatego że jest to kolejna godzina obrad.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#JerzyKropiwnicki">Chciałbym państwu przedstawić wykonane na życzenie Wysokiej Izby zestawienie dotyczące szacunkowych skutków podwyżek cen opłat stałych związanych z utrzymaniem mieszkania dla struktur wydatków gospodarstw domowych, tak jak będą one wyglądały w końcu I kwartału roku 1992.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#JerzyKropiwnicki">Występuje tutaj pewna różnica między tym, co stanie się w budżetach gospodarstw pracowniczych, a tym, co zajdzie w gospodarstwach emerytów i rencistów.</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#JerzyKropiwnicki">Otóż o ile w grudniu 1991 roku przeciętne gospodarstwo pracownicze przeznaczało na opłaty o charakterze stałym, a więc czynsz, centralne ogrzewanie, opał, gaz, energię elektryczną, węgiel, ponad 9%, dokładnie według naszych ocen 9,1% wydatków, to przy uwzględnieniu wzrostu cen nośników energii, a więc energii elektrycznej o 20%, gazu o 70%, ogrzewania o 100% i wzrostu cen węgla o około 15%, opłaty te wzrosną do 11,3%; to jest znaczny wzrost. Jeżeli uwzględnimy ponadto, że od następnego miesiąca nastąpi wzrost czynszów spowodowany tym wzrostem opłat, to udział wydatków na te opłaty stałe, tym razem już łącznie z czynszami, osiągnie 13,1%, to jest poziom bardzo poważny. Powtarzam zatem: dla przeciętnego gospodarstwa pracowniczego bez wzrostu czynszów skok będzie o 2,2 punktu procentowego, z uwzględnieniem wzrostu czynszu - o 5 punktów procentowych. Jak z każdą przeciętną, oczywiście, ten wzrost będzie bardziej znaczący dla rodzin uboższych, a mniejszy dla gospodarstw dysponujących wysokimi dochodami. Dystrybucji tej jednak w tak krótkim czasie nie byliśmy w stanie oszacować.</u>
          <u xml:id="u-136.4" who="#JerzyKropiwnicki">Jeszcze poważniej będzie wyglądała sytuacja, jeżeli chodzi o przeciętne gospodarstwa emerytów i rencistów. W końcu grudnia 1991 roku udział tych wydatków o charakterze stałym w wydatkach przeciętnego gospodarstwa emerytów i rencistów wynosił 13,1%. I znowu, przy uwzględnieniu tylko wzrostu cen nośników, podniesie się on do 14,5%, a przy uwzględnieniu również wzrostu czynszów do 17,4%. Należy przy tym podkreślić, że podstawowe dochody zarówno pracujących, jak i emerytów i rencistów będą wzrastały w stopniu wolniejszym niż wzrost cen ogółem. I tak przewiduje się, że ceny towarów i usług ogółem w marcu 1992 r. wzrosną w stosunku do grudnia 1991 r. o około 14%, natomiast przeciętna płaca w gospodarce narodowej w tym okresie wzrośnie o około 8%, a przeciętna wypłata emerytury i renty pracowniczej jedynie o 2,5% w wymiarze netto.</u>
          <u xml:id="u-136.5" who="#JerzyKropiwnicki">W tej sytuacji znaczące podwyżki opłat stałych będą dotkliwie odczuwane zwłaszcza przez rodziny o niskich dochodach. Oczywiście, jak szanowne posłanki i szanowni posłowie pamiętają, informowałem poprzednio, iż zostały podjęte pewne działania, które nie wszystkich, ale tylko najuboższych miałyby ochronić przed skutkami tych wzrostów czynszów i opłat stałych. Działo się to i dzieje się, i dziać się będzie - to jest druga część odpowiedzi na pytanie pana posła Jana Rulewskiego - dzięki dopłatom mieszkaniowym w ramach pomocy społecznej świadczonej na podstawie wytycznych ministra pracy i polityki socjalnej.</u>
          <u xml:id="u-136.6" who="#JerzyKropiwnicki">Od drugiego półrocza 1990 r. odnotowuje się stały i znaczący wzrost czynszów i innych opłat mieszkaniowych w budżetach gospodarstw domowych. W związku z tym, w ramach świadczeń pomocy społecznej, wprowadzono tak zwaną pomoc mieszkaniową. Pomoc mieszkaniowa udzielana jest od 1 lipca 1990 r. i ma charakter programu rządowego. Do korzystania z niej są uprawnione przede wszystkim:</u>
          <u xml:id="u-136.7" who="#JerzyKropiwnicki">1) osoby i rodziny uprawnione do świadczeń pieniężnych na podstawie art. 4 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej,</u>
          <u xml:id="u-136.8" who="#JerzyKropiwnicki">2) osoby samotnie prowadzące gospodarstwo domowe,</u>
          <u xml:id="u-136.9" who="#JerzyKropiwnicki">3) dwuosobowe rodziny emeryckie,</u>
          <u xml:id="u-136.10" who="#JerzyKropiwnicki">4) rodziny niepełne,</u>
          <u xml:id="u-136.11" who="#JerzyKropiwnicki">5) rodziny wielodzietne.</u>
          <u xml:id="u-136.12" who="#JerzyKropiwnicki">Kwotę zasiłku ustala się w wysokości różnicy między wydatkami mieszkaniowymi a kwotą obliczaną w sposób następujący:</u>
          <u xml:id="u-136.13" who="#JerzyKropiwnicki">a) 10% miesięcznego dochodu rodziny uprawnionej do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej na podstawie art. 4 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej;</u>
          <u xml:id="u-136.14" who="#JerzyKropiwnicki">b) 10% miesięcznego dochodu w odniesieniu do osoby samotnej, w odniesieniu do dwuosobowej rodziny emeryckiej, w odniesieniu do rodziny niepełnej, w odniesieniu do rodziny wielodzietnej. Przy czym — i to jest istotny warunek — jeżeli dochód ten na osobę w rodzinie nie przekracza 150% najniższej emerytury. Ten warunek jest istotnym kryterium, albowiem program rządowy chroni przede wszystkim w zależności od wysokości dochodu, który nie może przekraczać 150% najniższej emerytury. Mówiąc językiem prostszym dla tych, którzy o tej porze słuchają lub śledzą za pośrednictwem środków przekazu społecznego to wystąpienie, półtora raza najniższej emerytury;</u>
          <u xml:id="u-136.15" who="#JerzyKropiwnicki">c) 15% dochodu rodziny, jeżeli dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 100% najniższej emerytury, jeżeli jest, innymi słowy, równy najniższej emeryturze.</u>
          <u xml:id="u-136.16" who="#JerzyKropiwnicki">Do wydatków mieszkaniowych zalicza się wszystkie opłaty związane z utrzymaniem mieszkania, w tym: opał, gaz i energię elektryczną, ale bez spłacanych rat kredytowych i odsetek kredytu mieszkaniowego.</u>
          <u xml:id="u-136.17" who="#JerzyKropiwnicki">Rodzinom rolników indywidualnych jest udzielana pomoc mieszkaniowa, jeżeli roczny dochód na członka rodziny nie przekracza 100% dochodu z jednego hektara przeliczeniowego w stosunku rocznym. Do 30 czerwca 1992 r. ta suma wynosi 2 mln 123 tys. zł. W 1990 r. pomocą mieszkaniową objęto 825 tys. gospodarstw domowych, w tym rodziny emerytów i rencistów stanowiły ponad 1/3, rodziny wielodzietne ponad 18%, a rodziny niepełne ponad 12% ogółu objętych pomocą. Mieszkańcy wsi stanowili 36% ogółu objętych pomocą mieszkaniową.</u>
          <u xml:id="u-136.18" who="#JerzyKropiwnicki">W 1991 r. udzielanie pomocy mieszkaniowej rozpoczęto od marca i do końca roku objęto nią ponad 640 tys. gospodarstw domowych, przy średniej wysokości zasiłku miesięcznego wynoszącego ponad 100 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-136.19" who="#JerzyKropiwnicki">W prowizorium budżetowym na 1992 r. w rezerwie celowej przewidziano na pomoc mieszkaniową 350 mld zł, co pozwoli na kontynuowanie pomocy wg dotychczasowych zasad w I kwartale 1992 r. Wprowadzenie znacznej podwyżki opłat mieszkaniowych wymaga odpowiednich środków na pomoc mieszkaniową w budżecie na 1992 r., bądź zmiany zasad udzielania tej pomocy. W tej chwili ministerstwo przewiduje zgłoszenie wniosku o utrzymanie tej pomocy również przez cały rok 1992. Zainteresowanym posłom chciałbym przekazać informację, że wytyczne nr 62 ministra pracy i polityki socjalnej zostały podpisane 30 grudnia ubiegłego roku. Są one identyczne w treści z wytycznymi nr 39 ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 27 czerwca 1991 r.</u>
          <u xml:id="u-136.20" who="#JerzyKropiwnicki">Tyle, jeżeli chodzi o informację, jaką miałem państwu przedstawić na żądanie Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-136.21" who="#JerzyKropiwnicki">Korzystając z tego, że jestem tutaj, chciałbym się odnieść do dwóch spraw, które zostały na tej sali poruszone. Z żalem stwierdzam, że autorów uwag, odnoszących się do mnie lub do moich oświadczeń, nie ma na sali. Wobec powyższego nie jest moją winą, że mówię pod ich nieobecność, bo obrady Sejmu nie zostały jeszcze zamknięte.</u>
          <u xml:id="u-136.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-136.23" who="#JerzyKropiwnicki">Otóż jako minister pracy i polityki socjalnej poczuwam się do obowiązku mówienia społeczeństwu prawdy, nawet jeżeli ta prawda jest trudna. Jednocześnie czuję się odpowiedzialny za to, by poszczególne grupy społeczne były we właściwym czasie informowane o tym, jakie zmiany ustawowe dotyczące ich położenia materialnego rząd ma zamiar podejmować, z jakimi inicjatywami w tym względzie ma występować. Chciałbym powiedzieć, że jest dla mnie rzeczą zdumiewającą, iż tego rodzaju deklaracja, wystąpienie i przeprosiny za brak takiej praktyki do tej pory mogły być poczytywane za zachęcanie do protestów, strajków czy też wręcz uważane za dawanie nadziei roszczeniowych. Jest dla mnie zdumiewające, że w innej wypowiedzi znalazło się stwierdzenie, że moje przekonanie, iż antyrecesyjna polityka gospodarcza może otworzyć perspektywę lepszego położenia materialnego, niestety, w dalszej przyszłości, miałoby w jakikolwiek sposób inicjować protesty lub też ukazać, iż ten rząd będzie mógł tym protestom sprostać.</u>
          <u xml:id="u-136.24" who="#JerzyKropiwnicki">Na szczęście opublikowano dzisiaj stenogram mojego wystąpienia, w którym moje stanowisko zostało przedstawione precyzyjnie, na szczęście moje oświadczenia radiowe i telewizyjne zostały przekazane dość czytelnie. Oświadczam, że ani z tego, co powiedziałem, ani z tego, co powiedziałem więcej, że ten rząd z całą pewnością na protesty pracownicze nie odpowie ani wprowadzeniem stanu wojennego, ani nie będzie kierował policji przeciwko strajkującym załogom czy to na wsi, czy w mieście, bynajmniej nie wynika, że ten rząd ma coś do dania, ma jakąś drugą kieszeń, że może dać z czegoś innego niż z naprawy sytuacji gospodarczej. Gdyby była taka możliwość, że strajkiem, protestem lub marszem w jakimś miejscu, gdzie znajdowałyby się środki, można by było uzyskać coś więcej niż współdziałając w tworzeniu programu gospodarczego i dbając o jego dobre, rzetelne wykonanie, zaręczam Wysokiej Izbie, że nie traciłbym czasu na siedzenie czy to w tych ławach rządowych, czy w tych fotelach poselskich, tylko byłbym tam, gdzie ludzie szliby po takie świadczenia lub korzyści materialne. Zrobiłbym to, gdybym wierzył, że jest coś, gdzieś, do osiągnięcia głodówką, strajkiem, marszem czy buntem. Takiego przekonania nie mam. I dlatego tu, na tej sali, oraz w rządzie starać się będę o stworzenie lepszych możliwości dla tych, którzy nam wszystkim powierzyli mandat odpowiedzialności za sprawy naszego kraju i narodu.</u>
          <u xml:id="u-136.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#WiesławChrzanowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#WiesławChrzanowski">Do głosu jako pierwszy zapisał się pan poseł Jan Rulewski z Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność”. Przygotuje się pan poseł Maciej Manicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#JanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szkoda, że przy tak niewielkiej frekwencji omawiamy niezmiernie ważny problem, który poruszył kraj już po raz drugi w ciągu niespełna 8 miesięcy, a którego zakończenia nie widać. Tym bardziej nie widzę możliwości zakończenia polubownego, jeżeli Wysoka Izba będzie karmiona takimi informacjami, jakie przedstawił tutaj w imieniu Ministerstwa Finansów jego urzędujący przedstawiciel. Już dziecko w VII klasie szkoły podstawowej wie, że prawie 40% gazu nie jest kupowane za dolary, tylko jest wydobywane w naszym kraju. Każdy również wie, że pozyskuje się energię elektryczną w Polsce wyłącznie z wydobywanego węgla i budżet państwa nie kupuje energii elektrycznej ani na Wschodzie, ani tym bardziej na Zachodzie. I dodam jeszcze, że cena tego węgla bynajmniej nie wynika z sytuacji rynkowej, tylko jest w gestii rządu, gdyż jest to cena urzędowa. Zatem rząd ma wszelkie instrumenty do kształtowania cen energii bądź jej nośników.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#JanRulewski">Bardziej optymistyczne jest stwierdzenie ministra pracy i polityki socjalnej, w którym uznaje korzyści porozumienia związkowego z 15 czerwca, dotyczące tego samego problemu. Warto przypomnieć w tym miejscu, gdyż być może nie wszyscy wówczas śledzili z uwagą wydarzenia, że właśnie 27 maja ten sam rząd wywołał konflikt społeczny wprowadzając podobnie drakońskie podwyżki cen i w podobny sposób, jak teraz, tzn. całkowicie z zaskoczenia i bez konsultacji z jakimikolwiek ośrodkami opinii publicznej, w tym bez konsultacji ze związkami zawodowymi, naruszając w ten sposób oczywiście ustawę przewidującą obowiązek takiej konsultacji. Wówczas zdarzyło się, że rząd premiera Bieleckiego przeprosił i zawarł to w porozumieniu ze związkami zawodowymi.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#JanRulewski">Jednak nawet najbardziej tolerancyjny kodeks postępowania nie pozwala na powtórne naruszanie ustawy. Dlatego uważam, że Wysoka Izba nie powinna poczuć się ubezwłasnowolniona w tej sytuacji, gdyż prawie co druga osoba występująca w dyskusji nad prowizorium ten problem wskazywała. Dlatego w imieniu Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność” chciałbym Wysokiej Izbie zaproponować przyjęcie oświadczenia, bardzo krótkiego i bardzo strawnego, w sprawie podwyżek cen nośników energii:</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#JanRulewski">„Sejm, po wysłuchaniu informacji rządu o przyczynach i trybie wprowadzenia podwyżek cen nośników energii:</u>
          <u xml:id="u-138.4" who="#JanRulewski">1. Uznaje za naganny tryb wprowadzenia podwyżek urzędowych cen energii elektrycznej, gazowej i cieplnej bez uprzedniej, przewidzianej ustawą, konsultacji społecznej, zwłaszcza z przedstawicielstwami związkowymi.</u>
          <u xml:id="u-138.5" who="#JanRulewski">2. Postanawia rozpatrzyć sprawy podwyżek w ramach przedstawionego przez rząd prowizorium budżetowego”.</u>
          <u xml:id="u-138.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#WiesławChrzanowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Macieja Manickiego, Sojusz Lewicy Demokratycznej - Klub Parlamentarny. Przygotuje się do zabrania głosu pan poseł Ryszard Bugaj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#MaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Najpierw chciałbym się odnieść w paru słowach do tego, co przed chwilą zostało powiedziane. Przepraszam na wstępie za chaotyczność mojego wystąpienia, ale do ostatecznego jego przygotowania niezbędne było wysłuchanie tego, co mieli do powiedzenia w tej materii przedstawiciele rządu. Najpierw chciałbym się odnieść do tego, co powiedział pan minister Podsiadło. Gdy ostatnio tak znacznie podwyższano ceny gazu, w czasie konsultacji - bo wtedy takie konsultacje się odbyły, co prawda nie doszło do uzgodnienia stanowisk, ale konsultacje były - rząd obiecywał, że jest to ostatnia tak istotna podwyżka cen gazu, i szeroko to uzasadniał. Dzisiaj można było wysłuchać innego uzasadnienia kolejnej, tak szokowej, podwyżki cen. Nie chcę rozwijać tego wątku, zresztą parę słów na ten temat powiedział również mój przedmówca.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#MaciejManicki">Natomiast jeśli chodzi o wytyczne ministra pracy i polityki socjalnej dotyczące pomocy mieszkaniowej z funduszów opieki społecznej i w ogóle jego wystąpienie, to trzeba poruszyć parę kwestii. Po pierwsze, te procentowe wskaźniki, którymi operował pan minister, nie oddają rzeczywistego obrazu sytuacji rodzin. Być może jest niewiele rodzin, które korzystają z dobrodziejstwa centralnego ogrzewania i ciepłej wody, ale z drugiej strony te rodziny nie mają żadnego powodu, by to zużycie ograniczyć, choćby przykręcając kurki. Nie ma to bowiem żadnego wpływu na wysokość opłat za te nośniki energii. Trzeba też powiedzieć, że jeżeli chodzi o posługiwanie się procentowym wskaźnikiem, została pominięta informacja o tym, że na ten obraz wpływa to, iż stosunkowo niewielka liczba rodzin ma w mieszkaniach centralne ogrzewanie, a jeszcze mniejsza centralne ogrzewanie i ciepłą wodę. W związku z tym rozkłada się to w taki sposób, jak statystycznie przedstawił pan minister. I trzeba mieć świadomość rzeczywistych skutków tej podwyżki dla tych rodzin, które z tych mediów są zmuszone korzystać. Lepiej byłoby się posługiwać tutaj wartościami kwotowymi, odnosząc to do dochodów rodzin, a nie uciekać się do procentowych wskaźników, które zamazują rzeczywisty obraz.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#MaciejManicki">Jeśli chodzi o wytyczne, o których mówił pan minister, to warto byłoby wrócić do rozmów, jakie toczyły się między związkami zawodowymi i przedstawicielami rządu w czasie wprowadzania poprzednich podwyżek cen. Rząd wycofał się z ówczesnego zamiaru podwyżek czynszów - tutaj a propos czynszów też można byłoby zadać kolejne konkretne pytanie, może o tym za chwilę - ale dyskutując na te tematy przyjęliśmy, że jeśli dojdzie do podwyżek opłat czynszowych, jeśli dojdzie do kolejnych podwyżek cen centralnego ogrzewania i ciepłej wody, to wytyczne te ulegną zmianie, ponieważ jeden z parametrów pomocy, o którym zresztą mówił pan minister, przyznawanej na podstawie tych wytycznych, nie ulega zmianie, a jest to wysokość najniższej emerytury. I uzgadnialiśmy odpowiednio wzrost do 120% tam, gdzie występuje kryterium najniższej emerytury. Mówiliśmy, przepraszam, nie uzgadnialiśmy. Mówiliśmy również, że tam gdzie jest 150% najniższej emerytury, miałoby być 180%, w tamtych warunkach.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#MaciejManicki">Dzisiaj pan minister podpisał te wytyczne na I kwartał również bez konsultacji ze związkami zawodowymi. A tak łatwo zarzucało się poprzedniej ekipie niewywiązywanie się z konsultacji. Zresztą problem konsultacji jest zupełnie odrębną sprawą i trzeba powiedzieć, że Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych ma pełną świadomość, że dzisiaj byłoby absurdem żądać respektowania przez rząd precyzyjnie i ściśle uprawnień, jakie przysługują związkom zawodowym. Nawet gdybyśmy chcieli odnieść się do obietnicy pana premiera, który zobowiązał się, że do 15 lutego przedstawi Wysokiej Izbie nowe założenia polityki społeczno-gospodarczej, to przecież by art. 19 ustawy o związkach zawodowych literalnie miał być przestrzegany, to najpóźniej 14 stycznia założenia te musiałyby być skierowane do zaopiniowania przez związki zawodowe - bo mamy 30 dni na wyrażenie opinii - a dopiero potem przedstawione przez rząd w postaci projektu i skierowane do Sejmu. Wiemy przecież, że jest to absurdem i nie domagamy się w tym wypadku przestrzegania literalnie tego przepisu, aczkolwiek domagamy się konsultacji.</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#MaciejManicki">Jeśli chodzi o kwestię związaną z czynszami, to muszę powiedzieć, że ze zdumieniem mogłem wywnioskować z tego, co pan minister pracy i polityki socjalnej powiedział, że czeka nas od 1 lutego kolejna szokowa, podobna w skutkach, bo tak wynikało z tych wskaźników procentowych, podwyżka czynszów. Jeśli tak, to bardzo prosiłbym, żeby to sprecyzować i konkretnie powiedzieć, o ile od 1 lutego wzrosną czynsze lub o ile mają wzrosnąć. Jeśli chodzi o kwestie związane z tą podwyżką, Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych domaga się jej wycofania.</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#MaciejManicki">Decyzja jest nie do przyjęcia i nie może być zrealizowana, ponieważ większość społeczeństwa, szczególnie tę część, która żyje z pracy, emerytury lub z renty, po prostu nie stać na zapłacenie tak wysokich cen. I jest to zasadnicza przyczyna. Jedyną alternatywą jest znalezienie, wynegocjowanie sposobu zrekompensowania społecznych skutków tej decyzji, a tego nie załatwi pomoc opieki społecznej. Tak na marginesie chciałbym zadać pytanie, bo słyszałem, że w I kwartale na opiekę społeczną przewidziano 350 mld zł, jaki jest to wzrost w stosunku do choćby IV kwartału 1991 r.? Bo to będzie wyznaczało rzeczywistą miarę zrekompensowania skutków zmian, które wchodzą w życie od 1 stycznia br., a nie 350 mld zł, bo 350 mld zł to jest łącznie z tym, co było do tej pory.</u>
          <u xml:id="u-140.6" who="#MaciejManicki">Blisko połowa społeczeństwa żyje poniżej granicy minimum socjalnego, przepraszam, żyła poniżej granicy minimum socjalnego przed tymi podwyżkami. Jaka część społeczeństwa znajdzie się dzisiaj poniżej granicy minimum socjalnego, będziemy mogli ocenić, jeśli będziemy znali rzeczywiste skutki podwyżek cen. I dlatego też rekompensowanie społecznych skutków tych podwyżek nie może być inne, jak obligatoryjne i bezpośrednie. I tego Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych się domaga. Musi to nastąpić szybko, bardzo szybko. Jesteśmy gotowi do negocjacji, jesteśmy gotowi przedstawić propozycje rozwiązania tego problemu — naszym zdaniem propozycje do przyjęcia, aczkolwiek, jak wynikało z niektórych wystąpień w dzisiejszej dyskusji, kontrowersyjne — mieszczące się w konwencji sprawiedliwego, a nie równego obciążenia społeczeństwa kosztami kryzysu, jaką przedstawił pan premier w exposé. Dodam, że propozycje nasze nie oznaczają zwiększenia deficytu budżetowego, jaki jest zakładany w prowizorium. Myślę, że nasza oferta powinna zostać przyjęta, gdyż czasu, jak powiedziałem, jest niewiele. Zabierając głos, muszę stwierdzić, że dla OPZZ problem trybu wprowadzenia tych podwyżek — naruszenia uprawnień związkowych — aczkolwiek jest istotny, jest problemem wtórnym, drugorzędnym. Nie chcielibyśmy, oczywiście, żeby tego rodzaju działanie stało się zwyczajem, zresztą już o tym mówiłem. Nie są nam potrzebne przeprosiny. Akcje protestacyjne organizujemy nie dlatego, że naruszono uprawnienia związkowe, natomiast trzeba tutaj jasno powiedzieć, że strajk jest bronią związków zawodowych, z której nie mogą one zrezygnować. Z drugiej strony trzeba przypomnieć, że strajk jest bronią, z której Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych nie korzystało pochopnie.</u>
          <u xml:id="u-140.7" who="#MaciejManicki">I w tym kontekście stwierdzenie pana premiera, które padło w czasie ostatniej konferencji prasowej, co do konsekwencji ewentualnego przyjęcia przez załogi zakładów pracy wezwania OPZZ, jak również stwierdzenia zawarte w dzisiejszym wystąpieniu pana premiera, w którym pan premier wzywa do odpowiedzialności obywatelskiej i traktuje jako nieodpowiedzialne żądania sprostowania tych decyzji, są dla nas co najmniej niezrozumiałe, ponieważ uważamy, że odpowiedzialności należy przede wszystkim wymagać od tych, którzy sprawują władzę. I w tych kategoriach chcielibyśmy traktować te wystąpienia, natomiast nie możemy przyjąć politycznego szantażu, który w tych wystąpieniach był zawarty.</u>
          <u xml:id="u-140.8" who="#MaciejManicki">Kończąc, chciałbym powiedzieć, że oczekuję odpowiedzi na tych parę pytań, które postawiłem w czasie tego wystąpienia, i jednocześnie zwracam się do Wysokiej Izby, aby zechciała rozpatrzeć projekt uchwały, który zaproponował kolega Rulewski ze związku zawodowego „Solidarność”. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-140.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#WiesławChrzanowski">Wysoko Izbo, teraz ogłaszam 5 minut przerwy. Przepraszam, jeszcze pan minister...</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#komentarz">(Minister Pracy i Polityki Socjalnej Jerzy Kropiwnicki: Chodzi mi o odpowiedź bezpośrednio na pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#WiesławChrzanowski">Proszę bardzo. Regulamin przewiduje, że przedstawiciele rządu mają prawo występować poza kolejnością.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#JerzyKropiwnicki">Proszę Państwa! Wysoka Izbo! Chciałbym udzielić odpowiedzi na pytanie merytoryczne, które się znalazło w wypowiedzi, dotyczyło ono kwestii wzrostu czynszów mieszkaniowych. Ta decyzja jest w tej chwili konsultowana, jest rozpatrywana w resorcie budownictwa i zwracam na nią uwagę przedstawicieli organizacji związkowych. Otrzymaliśmy informację, że takie plany są, one dotyczą mieszkań o szczególnym trybie najmu, a więc przede wszystkim kwaterunkowych. Oczywiście ta decyzja nie może być podjęta bez odpowiedniej konsultacji i moje wystąpienie proszę rozumieć jako upublicznienie planów, jakie są w resorcie budownictwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#WiesławChrzanowski">Obecnie zarządzam 5-minutową przerwę na zmianę przewodnictwa w obradach.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 20 min 08 do godz. 20 min 17)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#JacekKurczewski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#JacekKurczewski">Proszę o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#JacekKurczewski">Kontynuujemy dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#JacekKurczewski">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Bugaja i o przygotowanie się pana posła Stefana Pastuszewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#RyszardBugaj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że mimo tak nikłej frekwencji, nasza debata dzisiaj nad tym problemem ma istotne znaczenie. Wydaje się, że tak właśnie powinno być, iż jeżeli jest jakiś ważny problem, który bulwersuje polskie społeczeństwo, to powinien on być także debatowany w naszym parlamencie. Myślę, że wszyscy rozumiemy, iż ta decyzja, którą podjął rząd, choć dalej niezupełnie wiadomo który,...</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#RyszardBugaj">...ma pewne powody racjonalne i że od ustalenia jak gdyby tych faktów wypada rozpocząć.</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#RyszardBugaj">Z pewnością jest tak, że ciągle w Polsce energia jest relatywnie tania, są zatem powody, dla których jej względne drożenie można uznać za ekonomicznie uzasadnione. Niewątpliwie jest także tak, czemu dawał wyraz pan minister Podsiadło, że sytuacja budżetu państwa uzasadnia różne decyzje, które zmniejszają, ograniczają dotacje.</u>
          <u xml:id="u-145.4" who="#RyszardBugaj">Myślę jednak, że nieprawdziwy już jest trzeci argument, którym posłużył się tutaj pan minister Podsiadło, taki mianowicie, iż trzeba doprowadzić do tego, by ceny energii były konsekwencją cen importowych. Oczywiście sytuacja wyglądałaby inaczej, gdyby nasz kurs był kursem chociaż trochę zbliżonym do kursu parytetowego. Wszyscy ekonomiści wiedzą jednak, że kurs handlowy, którym się posługujemy, jest 2, może 2,5 raza wyższy od kursu parytetowego. W wielu krajach jest oczywiście tak, że kurs handlowy jest wyższy od kursu parytetowego. Ale ta rozbieżność jest niewielka. Gdybyśmy chcieli zastosować zasadę, o której mówi pan minister Podsiadło, że po prostu cena musi być wyznaczona przez cenę importową w dewizach, pomnożoną przez kurs, to prowadziłoby nas w wielu przypadkach do czystego absurdu. Sądzę, że pan minister Podsiadło doskonale zdaje sobie z tego sprawę i że użył tego argumentu nieco na wyrost.</u>
          <u xml:id="u-145.5" who="#RyszardBugaj">Ale są inne ważne okoliczności, które - moim zdaniem - muszą być tu uwzględnione i które, jak sądzę, rząd powinien wziąć pod uwagę. Mianowicie, jeżeli dokonujemy operacji na cenach, które decydują o kosztach utrzymania gospodarstw domowych, to musimy dbać o to, by spełnić pewne minimalne warunki akceptacji takiej decyzji. Myślę, że są dwie okoliczności, które muszą tu być koniecznie brane pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-145.6" who="#RyszardBugaj">Po pierwsze, można takie operacje przeprowadzać albo wtedy, kiedy dochody realne rosną lub choć nie spadają, albo wtedy, jeżeli daje się gospodarstwom domowym minimalną chociażby szansę racjonalizacji zużycia tych nośników energii. Otóż, niestety, żaden z tych dwóch warunków nie jest w tym przypadku spełniony i to, można powiedzieć, nie jest spełniony w sposób szczególnie drastyczny. Z informacji, które podał tutaj pan minister pracy wynika, że oczywiście w najbliższych miesiącach będziemy mieli do czynienia z dalszym spadkiem płacy realnej. I to jest okoliczność o ogromnym znaczeniu dla oceny tej decyzji.</u>
          <u xml:id="u-145.7" who="#RyszardBugaj">Po drugie, przytłaczająca większość gospodarstw domowych w Polsce nie ma dziś praktycznie żadnych możliwości, by móc racjonalnie wpływać na to, ile zużywają one energii. I z tego punktu widzenia decyzja o podwyżce cen jest znacznie drastyczniejsza niż nawet np. wzrost cen żywności. Można zmienić gatunki żywności, którą się kupuje, można także ograniczyć zakup w niektórych przypadkach. Tutaj jest oczywiście inaczej. Właściwie te ceny mają charakter troszeczkę zbliżony do podatków. Otrzymuje się to świadczenie, trzeba płacić po prostu dużo więcej i nic zrobić nie można.</u>
          <u xml:id="u-145.8" who="#RyszardBugaj">Jest jeszcze jedna okoliczność, o której - jak sądzę - trzeba pamiętać. Mianowicie jest to okoliczność szczególna, która dotyczy pewnej, ale już bardzo dużej grupy. Dotyczy to przede wszystkim tych ludzi w Polsce, którzy otrzymali mieszkanie spółdzielcze w ciągu, ogólnie biorąc, ostatnich dwóch lat. Te grupy ludzi obciążone są zupełnie drastycznymi kwotami z tytułu obsługi kredytowej tego mieszkania. I nie jest, niestety, tak, że z punktu widzenia pomocy społecznej kumuluje się te elementy. Trzeba zapłacić minimum 25% dochodów gospodarstwa domowego z tytułu obsługi zadłużenia, z tytułu lokatorskiego prawa do mieszkania, a do tego trzeba płacić czynsz i inne sztywne opłaty związane z funkcjonowaniem mieszkania.</u>
          <u xml:id="u-145.9" who="#RyszardBugaj">Zetknąłem się z grupami ludzi, których obciążenia z tytułu tego pierwszego rodzaju wydatków sięgają kilku milionów miesięcznie. Oni płacą, albo nawet nie płacą, tylko ten limit 25%. To oznacza, że w majestacie prawa trzeba by było zapłacić za mieszkanie z jednego i drugiego tytułu, przy takich dochodach rodzin w Polsce, jakie mamy, 30, a może i 40% dochodu. Jest to już powyżej wszelkich norm światowych, panie ministrze Podsiadło, nawet tych bardzo zachodnich, gdzie mieszkanie jako pozycja w budżecie gospodarstwa domowego odgrywa ogromną rolę.</u>
          <u xml:id="u-145.10" who="#RyszardBugaj">Wysoka Izbo! Decyzja, którą rząd podjął - wynika to dobrze z uczciwego przedstawienia sprawy przez ministra pracy - jest decyzją bardzo drastyczną. W skrajnym przypadku skumulowany skutek w postaci wzrostu udziału wydatków sztywnych na mieszkania, nie licząc oczywiście obsługi kredytowej, która też może jeszcze rosnąć, wynosi 5%. To jest skok ogromny, o olbrzymich następstwach, jak się wydaje, dla wielu gospodarstw domowych, rzeczywiście niesłychanie trudny do wytrzymania.</u>
          <u xml:id="u-145.11" who="#RyszardBugaj">Czy w tej sytuacji można coś zrobić? Otóż przede wszystkim chciałbym zauważyć, że - rzecz jasna - żyjemy i chcemy żyć w państwie prawa i nie powinno być tak, żeby Wysoka Izba próbowała zmieniać ceny. To należy w tym przypadku, zgodnie z odpowiednimi ustawami, do kompetencji ministrów. Myślę jednak, że sytuacja, w której się w tej chwili znajdujemy, jest trochę szczególna. Mamy nowy rząd, który - chcę wierzyć i myślę, że to moje wrażenie podziela część polskiego społeczeństwa - startuje z pewną szansą. Z pewną szansą i z daniem pewnej nadziei społeczeństwu. Ale startuje jak gdyby obciążony decyzją, która formalnie jest także niepoprawna z punktu widzenia relacji ze związkami zawodowymi i która jest niesłychanie drastyczna. Myślę, że szanując podział kompetencji w państwie byłoby bardzo celowe, żeby rząd rozważył możliwość zawieszenia tych decyzji na miesiąc dla szczegółowego ich zbadania między innymi w związku z pracami nad prowizorium budżetowym.</u>
          <u xml:id="u-145.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi Ryszardowi Bugajowi z Parlamentarnego klubu „Solidarność Pracy”.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#JacekKurczewski">Proszę o zabranie głosu pana posła Stefana Pastuszewskiego z Klubu Poselskiego „Chrześcijańska Demokracja”. Przygotuje się pan poseł Bogdan Borusewicz z Klubu Parlamentarnego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#StefanPastuszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sprawa podwyżek cen nośników energii jest ekonomicznie uzasadniona, ale jest otwarta, jeśli idzie o wysokość tych cen. O zapowiedzi tych podwyżek dowiedziałem się czytając prowizorium budżetowe, a więc ponad 2 tygodnie temu, i przeprowadziłem konsultacje z dyrektorami kilku zakładów energetycznych oraz zakładów gazowniczych, którzy stwierdzili:</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#StefanPastuszewski">Po pierwsze, iż faktycznie ceny powinny wzrosnąć, ale - być może - nie tak drastycznie, jak to jest w tej podwyżce przewidziane. Zakłady te bowiem mają pewne rezerwy na obniżenie kosztów, nie ma jednak wystarczającej mobilizacji do tego, żeby je obniżać. Są to zakłady państwowe i jak większość tego typu zakładów pracują bardzo źle i nieoszczędnie.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#StefanPastuszewski">Po drugie, takie ceny wynikły przede wszystkim z wysokich cen dostawy gazu z republik postradzieckich i te ceny nie są spowodowane w zasadzie wolą strony radzieckiej, ale są wynikiem wejścia Polski w system przeliczeń dolarowych. Wydaje się, że w obecnej sytuacji ekonomicznej tamtej strony istnieje pewna możliwość renegocjacji tych cen, szczególnie w ramach umów barterowych. I w związku z tym w pełni popieram wniosek posła Bugaja, aby w późniejszym czasie, za miesiąc, być może że nawet nieco obniżone, wprowadzić właśnie te wyższe ceny.</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#StefanPastuszewski">Rząd winien zobowiązać się do podjęcia wszelkich działań w celu choćby częściowego obniżenia cen nośników energii.</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi Stefanowi Pastuszewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#JacekKurczewski">Proszę o zabranie głosu pana posła Bogdana Borusewicza z Klubu Parlamentarnego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. Przygotuje się pan poseł Janusz Korwin-Mikke.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#BogdanBorusewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gdy dwóch mówi to samo, to nieraz wynika, że mają to samo na myśli, choć nie zawsze. My nie będziemy z forum Sejmu ogłaszać akcji protestacyjnych, tak jak to robi OPZZ. Mamy do tego swoje kanały związkowe, jeżeli zajdzie taka potrzeba. Nie zamierzamy także destabilizować sytuacji w kraju. Sytuacja jest zbyt poważna, żeby używać tego argumentu, argumentu, który dotyka nas wszystkich, czyli sytuacji gospodarczej, ekonomicznej kraju, do gier politycznych.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#BogdanBorusewicz">Chciałbym jednak, Wysoka Izbo, zwrócić uwagę na formalną stronę podwyżek, ponieważ ta merytoryczna była dość dobrze omówiona przez moich przedmówców, szczególnie przez pana posła Bugaja. Mianowicie, dolegliwość tej podwyżki zwiększyła forma jej wprowadzenia. Odstąpiono od dobrego zwyczaju, iż podwyżki cen nośników energii wprowadza się po sezonie grzewczym. Poprzednie podwyżki były przeprowadzane po sezonie grzewczym. Celem tego było łagodzenie, wyprzedzanie tych skutków, a także uproszczenie rachunkowości przedsiębiorstw. Odstąpiono od tego. Podwyżka dotyczy takich artykułów, których nie można zjeść na zapas, nie można zgromadzić na zapas i zupełnie niepotrzebne było zaskoczenie, które spadło na nasze społeczeństwo. To właśnie zaskoczenie spowodowało psychologiczną kumulację skutków tej podwyżki i zwiększyło jej dotkliwość. Niepotrzebne było ominięcie strony formalnej, czyli nieprzeprowadzenie konsultacji ze związkami zawodowymi.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#BogdanBorusewicz">Jeżeli ktoś sądził, że Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” nie zauważy tego faktu, to mylił się. Do tego, proszę Wysokiej Izby, jeden z najwyższych funkcjonariuszy w państwie stwierdził, iż obecny rząd dowiedział się o podwyżce na l5 minut przed jej ogłoszeniem. Jeżeli jest to prawda, to myślę, że powinny być wyciągnięte konsekwencje, jeżeli zaś jest to nieprawda, to chciałbym, aby przedstawiciel rządu ten fakt zdementował.</u>
          <u xml:id="u-149.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi Bogdanowi Borusewiczowi.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#JacekKurczewski">O zabranie głosu proszę pana posła Janusza Korwina-Mikke z Unii Polityki Realnej. Przygotuje się pan poseł Andrzej Tadeusz Mazurkiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Są na sali i byli na mównicy ludzie, którzy wykazują, być może, duże zrozumienie uczuć, ale zupełne nie rozumieją psychologii człowieka. Otóż pomysł, Wysoki Sejmie, żeby decyzje zawieszać na miesiąc i odwoływać, jest przykładem niesłychanej chwiejności, a chwiejność rządu w sytuacji tak napiętej, jak obecnie, jest jedną z najgorszych rzeczy, jaka może się przytrafić. Lepsza jest jedna decyzja stabilna, niż odwoływanie decyzji. Pan poseł Bugaj powiedział również, że ceny te mają charakter podatku. Ma rację. Z chwilą, kiedy ceny są de facto monopolowe, to one są podatkiem i tyle. Dlatego też ja nie mogę mówić o podwyżce cen, będę mówił o podwyżce podatku. Jeżeli jednak jest to podatek, to w tym momencie wchodzi to w kompetencje Sejmu, bo do uchwalania podatków ma prawo tylko Sejm.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#JanuszKorwinMikke"> Tak że konkluzja posła Bugaja, żeby się tym zajmować, jest niesłuszna.</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#JanuszKorwinMikke">Nieprawdziwa jest natomiast ocena Wielce Czcigodnego Posła Bugaja, że energia u nas jest relatywnie tania. Benzyna w Stanach Zjednoczonych staniała w tej chwili do 80 centów za galon, to jest mniej więcej 2200 zł za litr, uwzględniając bardzo wysoki podatek stanowy i federalny. W Wenezueli benzyna kosztuje 800 zł za litr, co prawda mają tam benzynę i ropę własną, na miejscu. Benzyna jest droga, energia jest droga, skoro się opłaca w tej chwili już sprowadzać węgiel do Polski z RPA i wieźć go przez 4 tysiące kilometrów, zamiast go wydobywać na miejscu. Nie wiem, jak jest z energią elektryczną, akurat nie znam danych. Powtarzam, nie jest prawdą, że energia u nas jest tania, dlatego że właśnie jest obłożona pewnego rodzaju podatkiem, przy czym podatek ten nie tylko idzie do kasy państwowej, ale również jest marnowany przez to, że cena jest monopolistyczna, a monopolista ma zwyczaj marnować to, co dostanie, bo takie jest jego zbójeckie prawo.</u>
          <u xml:id="u-151.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-151.5" who="#JanuszKorwinMikke">Chciałbym jeszcze zauważyć, chcę mówić bardzo krótko, bo pora już jest późna, że doszła jeszcze jedna podwyżka, która odbija się na budżetach rodzin biednych być może znacznie bardziej, bo rodziny biedne i tak na ogół nie płacą podatku, natomiast za wódkę płacić trzeba gotówką w sklepie monopolowym.</u>
          <u xml:id="u-151.6" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-151.7" who="#JanuszKorwinMikke"> Otóż chciałbym, żeby pan minister Kropiwnicki podał również, jaki wpływ na budżety rodzin biednych ma podwyżka ceny wódki, bo ona jest bardzo istotna, proszę Państwa, zwłaszcza że to dotyczy rodzin biednych. Co prawda nie jest tak, że każda rodzina biedna pije, natomiast na ogół jest tak, że rodzina, która pije, jest biedna... </u>
          <u xml:id="u-151.8" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-151.9" who="#JanuszKorwinMikke">... a nie widziałem nigdy, żeby ministerstwo wręczało swoje zasiłki ludziom, sprawdzając uprzednio, czy oni nie przepijają, tak że ten argument też należy uwzględnić. Nie można stosować takiej polityki jak pan Jerzy Urban, który jako rzecznik prasowy rządu tłumaczył, że „podwyżka wyniosła tylko 4,7%, nie uwzględniając oczywiście podwyżki cen wódki i papierosów”. Bo cena wódki jest to podatek i stanowi około dwudziestu paru procent naszego budżetu, proszę Państwa. To jest ogromna, Wysoki Sejmie, pozycja budżetowa i to jest jawny podatek. To jest jawny podatek pobierany od ludzi. To wszystko, co chciałem powiedzieć na ten temat. Nie zabieram głosu w sprawie cen monopolistycznych, powtarzam, chciałem tylko podać to Wielce Czcigodnemu Sejmowi pod rozwagę.</u>
          <u xml:id="u-151.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi Januszowi Korwinowi-Mikke.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#JacekKurczewski">Proszę o zabranie głosu posła pana Andrzeja Tadeusza Mazurkiewicza z Konfederacji Polski Niepodległej. Przygotuje się pan poseł Stefan Tadeusz Szańkowski, Porozumienie Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#AndrzejTadeuszMazurkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! Słuchałem bardzo uważnie wypowiedzi pana ministra Podsiadły oraz pana ministra Kropiwnickiego i nasunęły mi się pewne wątpliwości, którymi chciałbym się z panami podzielić, i prosić o udzielenie bardziej szczegółowych wyjaśnień.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#AndrzejTadeuszMazurkiewicz">Zwracam się do pana ministra Kropiwnickiego. Używał pan pojęć: przeciętne gospodarstwo pracownicze, przeciętne gospodarstwo emerytów i rencistów. Otóż procenty, które pan podawał, owszem, są słuszne i czytelne, ale jak to ze statystyką bywa, panie ministrze, jeżeli Jan Kowalski bije swoją żonę 4 razy w tygodniu, a Nowak nie bije, to średnia im wychodzi dwa razy w tygodniu.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#AndrzejTadeuszMazurkiewicz"> W związku z tym moje pytanie dotyczące właśnie tych procentów. Jakie to są sumy kwotowe, gdyż średnia krajowa, minimum socjalne są to kwoty, które ustawicznie się zmieniają. Ile kwotowo, na dzisiaj, wynosi dochód przeciętnego gospodarstwa rodzinnego? Wtedy będziemy mogli porównać, jak to mniej więcej wpływa na sytuację tych gospodarstw.</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#AndrzejTadeuszMazurkiewicz">Mam również pytanie uściślające do pana ministra Podsiadły, ponieważ nie wiem, czy dobrze zrozumiałem czy też źle. Powiedział pan, że odpłatność za gaz wynosiła do tej pory 23%, została podniesiona do 40%, natomiast dotacja wynosi 60%. Nie wiem, czy dobrze usłyszałem, podwyżka wynosi 80%, skoro dotacja 60%, dlaczego podwyżka 80%? To chciałbym wiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-153.5" who="#AndrzejTadeuszMazurkiewicz">I również mam pytanie do przedstawicieli rządu. W „Wiadomościach” telewizyjnych o godz. 19 min 30 podano informację, iż drożeje alkohol, papierosy i niektóre usługi dla ludności. Komentarz był taki, że obecny rząd został tym faktem zaskoczony i musiał to zaakceptować. Mam pytanie, czy są jeszcze jakieś podwyżki, o których rząd premiera Olszewskiego nie wie?</u>
          <u xml:id="u-153.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-153.7" who="#AndrzejTadeuszMazurkiewicz"> Jeżeli takie podwyżki są, to myślę, że należałoby się zwrócić do byłego premiera pana Bieleckiego z prośbą o ujawnienie tej listy. </u>
          <u xml:id="u-153.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-153.9" who="#AndrzejTadeuszMazurkiewicz">Prosiłbym, żeby ta odpowiedź była szybko, bo o godz. 21 jest „Panorama” i mogą być nowe informacje.</u>
          <u xml:id="u-153.10" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi Andrzejowi Tadeuszowi Mazurkiewiczowi.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#JacekKurczewski">Proszę o zabranie głosu pana posła Stefana Tadeusza Szańkowskiego z Porozumienia Ludowego. Przygotuje się pan poseł Alojzy Pietrzyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#StefanSzańkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po wysłuchaniu wypowiedzi panów ministrów, chciałbym zauważyć, że podwyżki cen i skutki ekonomiczne, jakie poniosą poszczególne grupy zawodowe z tego powodu, są nierównomierne. Dotyczy to również rolników, których dochody przeciętnych gospodarstw domowych, znajdujących się w trudnej, złożonej sytuacji, są niskie i ciągle maleją. Z tegorocznych statystyk wynika wyraźnie, że realne dochody na wsi spadają w dużo szybszym tempie niż dochody pracownicze. Dotyczy to również form osłony, które otrzymują ludzie żyjący na wsi. Chciałbym zauważyć, że ustalony w poprzednim roku dochód z 1 hektara w wysokości 2 mln 124 tys. zł nie był konsultowany ze związkami zawodowymi i jest to wartość bardzo zawyżona. A dopiero od tej kwoty istnieje możliwość uzyskania pomocy socjalnej przez rodzinę rolniczą. Uważam, że dyskusja nad prowizorium budżetowym i przewidywane kwoty, które mają być przeznaczone na pomoc w formie dotacji dla rodzin pracowniczych, powinny również uwzględniać taką sytuację na wsi.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#StefanSzańkowski">Pozostaje jeszcze jeden niezmiernie ważny problem. Ta rekompensata, która wiąże się z podwyższaniem cen głównych nośników energii, powoduje wzrost kosztów produkcji. Te koszty produkcji na wsi nie są rekompensowane. I dlatego zgłaszam również wniosek, by podejmując działania osłonowe dotyczące skutków ekonomicznych tych wszystkich podwyżek cen, które będą miały miejsce, pan minister Kropiwnicki uwzględnił również tę szczególną, bardzo trudną sytuację rolników, jak również wnioski wysuwane przez związek rolników.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#StefanSzańkowski">Skutki ekonomiczne, które rolnicy ponoszą, sprawiają, że warunki, w jakich żyją liczne rodziny w tej chwili są bardzo trudne.</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#JacekKurczewski">Proszę o zabranie głosu pana posła Alojzego Pietrzyka z Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. Przygotuje się pan poseł Wojciech Mojzesowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#AlojzyPietrzyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Muszę z przykrością zaprotestować przeciwko formie przedstawiania w środkach masowego przekazu całej tej podwyżki cen energii i gazu. Najpierw się mówi o tym, że to węgiel powoduje i że to górnicy pracując, coś takiego powodują. Jest to w ten sposób przekazywane. Ja tu protestuję, bo górnicy nic z tego nie mają, dodatkowo ich to jeszcze obciąża.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#AlojzyPietrzyk">Chciałem podziękować panu posłowi Korwinowi-Mikke, bardzo mile mnie pan zaskoczył. To, co pan dzisiaj wygłosił z tej trybuny, jest przeciwne programowi pana partii. Cieszę się, że mamy kolejnego działacza związkowego w naszym gronie.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#komentarz">(Oklaski, poseł Leszek Moczulski podchodzi do posła Janusza Korwina-Mikke i ściska mu dłoń)</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#AlojzyPietrzyk">Dziękuję. Było to w obronie jednak, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-157.5" who="#AlojzyPietrzyk">Tak, bo pan poseł Korwin-Mikke wystąpił tu w obronie najuboższych i tych wszystkich dotkniętych właśnie skutkami podwyżek cen energii.</u>
          <u xml:id="u-157.6" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: My zawsze bronimy najuboższych. Najubożsi najwięcej tracą na socjalizmie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#JacekKurczewski">Panie pośle, proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#AlojzyPietrzyk">Chciałem powiedzieć panu, panie ministrze, że mówiąc o cenach światowych naszych surowców, musimy jednak pomyśleć o płacach, które nie są światowe, bo relacje akurat tu są bardzo mierne na niekorzyść płac. I gdybyśmy tak przeliczyli relatywnie koszty utrzymania w stosunku do płac, to wyglądamy bardzo żałośnie.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#AlojzyPietrzyk">Chcę też stwierdzić, że to właśnie górnictwo jest tą gałęzią gospodarki, w której w ostatnich 3 latach nastąpiły bardzo duże zmiany - odchudzanie i wiele, wiele innych działań. Ci, którzy są akurat na bieżąco, to potrafią się zorientować. Podam przykład. W 1989 r. dotacja z budżetu była rzędu 18 bln zł. Już się przewiduje, że w pierwszym kwartale 1992 r. wyniesie ona 600 mld zł. Gdybyśmy to nawet policzyli razy cztery, to otrzymamy 2,4 bln zł. Jednak to jest różnica. Nie biorę tu już pod uwagę kosztów przelicznika inflacyjnego. I co najgorsze, że system, którego w górnictwie nie ma w dalszym ciągu, jeżeli chodzi o sprawy finansowe, ekonomiczne, powoduje, że nie opłaca się górnikom w ogóle oszczędzać na niczym, bo nie ma żadnych efektów pozytywnych w tym kierunku. A jeszcze dodatkowo w ostatnim okresie, ze względu na zatory w przemyśle, doszło do sytuacji takiej, że wyłączono prąd, co spowodowało zagrożenie i nastąpiła ewakuacja całej jednej zmiany. Skutki tego mogły być niesamowite.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#AlojzyPietrzyk">W dalszym ciągu węgiel jest podstawowym surowcem energetycznym. Jest to surowiec strategiczny dla naszego kraju i cena węgla loco kopalnia. Mówię tu teraz do rolników, że za to, co wy odbieracie, za to, co się dzieje już potem, po drodze, co nalicza przewoźnik lub pośrednik, to górnik nie bierze odpowiedzialności. I taka sytuacja jest. Mówię o tym z tej trybuny dlatego, że w dalszym ciągu w kraju urabia się opinię, że to górnicy tak dużo zarabiają, bo ta cena węgla w Gdańsku czy w Słupsku jest tak wysoka. To nieprawda. Zresztą można sporządzić dane. Ta dyskusja też jest taką dyskusją naprędce. W każdym bądź razie proponuję, panie marszałku, sprawdzić kworum na tej sali, bo bardzo nam zależy na tym, żeby nasz wniosek został przegłosowany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#JacekKurczewski">Podejmę próbę zwołania posłów na salę, abyśmy mogli przystąpić do głosowania, ale jeszcze jest kilku dyskutantów.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#JacekKurczewski">Proszę o zabranie głosu pana posła Wojciecha Mojzesowicza z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Przygotuje się pan poseł Maciej Manicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#WojciechMojzesowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Uważam, że rzeczywiście - jak tu już powiedziano - coś niekiedy zaczynamy od tyłu. Przecież pewne świadczenia socjalne czy dopłaty robotnikom, czy dopłaty rolnikom na zakup, czy inne rzeczy są uzależnione od możliwości finansowych państwa, to znaczy od budżetu. I należałoby się zastanowić, jak nowy rząd, po tym bałaganie, który pozostawili poprzednicy, ma spowodować, żeby wpłynęły do budżetu podatki od tych ludzi, od których należy. I wtedy będzie możliwość udzielenia realnej pomocy tym, którym ta pomoc się należy. I uważam, że na to rząd powinien zwrócić uwagę. Nie wiem, czy Wysoka Izba uważnie wysłuchała wypowiedzi pana ministra Misiąga. Przecież ta wypowiedź dotyczyła tamtego budżetu. To była wypowiedź na temat kontynuowania tej formy działalności gospodarczej. Otóż, proszę państwa, pan minister Misiąg zauważył, że państwowe przedsiębiorstwa uchylają się od płacenia podatków, dywidend, komunalizują się, przechodzą... itd., ale nie zauważył sprawy zasadniczej, która była patologicznym zjawiskiem w poprzednich działaniach gospodarczych, to znaczy odchodzenia i uciekania spółek różnego typu, potężnych spółek, od płacenia pieniędzy do budżetu państwa. I zauważmy, jeżeli dzisiaj pozostawimy możliwość kontynuowania przez wiceministrów tej polityki, to tak będzie. To nie znaczy, że dzisiaj mamy się sprzeciwiać, powiedzmy, takim zaskakującym rzeczom.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#WojciechMojzesowicz">Na jedną sprawę chciałbym jeszcze tutaj zwrócić uwagę. Przecież poprzedni rząd cały czas starał się przedłużyć formowanie nowego rządu, i to było widać. Opóźnianie prowizorium budżetowego. Przecież myśmy to tutaj obserwowali cały czas. I to było robione z całą premedytacją. I dlatego m.in. dzisiaj w Polsce mamy taki bałagan.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#WojciechMojzesowicz"> Jest to, szanowni państwo, sprawa ewidentna. I nie dajmy się zapędzić w kozi róg, że dzisiaj, powiedzmy, staramy się, i słusznie, tylko żeby tym ludziom pomóc. To nie jest socjalizm, jak to niektórzy mówią. Bo na całym świecie ludzie robiący uczciwie interesy płacą uczciwie podatki. A u nas tego nie ma. I jeżeli my od nowego rządu i od siebie tego nie wymusimy, to nie ma szans na pewne zmiany. Oczywiście ludzie, którzy potrzebują, ludzie biedni, pewien okres - może miesiąc, może dwa, trudno mi powiedzieć - będą musieli poczekać, bo te podatki muszą spłynąć. Były przecież miliardowe afery różnego typu. Tamten rząd nie rozliczył żadnej z nich. Przecież Sejm musi się tego domagać. I uważam, że obecny bałagan jest z winy poprzedniego rządu. </u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi Maciejowi Manickiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#JacekKurczewski">Na tym lista dyskutantów została zakończona.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, poseł Manicki jeszcze głosu nie zabrał.)</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#JacekKurczewski">Przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-162.4" who="#JacekKurczewski">Proszę pana posła Macieja Manickiego o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#MaciejManicki">Dziękuję. Pan marszałek już mnie zapowiedział, w związku z tym jestem.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#MaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie chcę zabierać ponownie głosu w sensie jakiegoś dłuższego wystąpienia. Chciałem jedynie zwrócić się do pana ministra pracy i polityki socjalnej, ponieważ pomijając już wszystkie inne, zadałem jeszcze jedno konkretne pytanie.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#MaciejManicki">W prowizorium budżetowym przeznaczono na pomoc mieszkaniową z tytułu opieki społecznej kwotę 350 mld zł na I kwartał. Moje pytanie brzmiało: O ile jest to więcej od kwoty, jaką przeznaczono na ten cel w IV kwartale 1991 r.? I jak będziemy znali tę wielkość, to dopiero wtedy, uwzględniając inflację, poznamy różnicę, czyli poznamy rzeczywistą pomoc, jaką rząd wyasygnował na złagodzenie skutków podwyżek, tych które wchodzą w życie od 1 stycznia. Bo to nie jest 350 mld zł, tak jakby można było wnioskować z wypowiedzi pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#MaciejManicki">Korzystając z tego, że już tu jestem, chciałbym jeszcze poinformować pana posła Borusewicza, że ja nie ogłaszałem strajku z tej trybuny, ja się odnosiłem do wypowiedzi pana premiera, który powiedział dzisiaj rano: „Podejmowane są uchwały zapowiadające wręcz akcję strajkową w skali całego kraju”. I było to do OPZZ. Ja się odnosiłem do tego fragmentu wypowiedzi pana premiera, a nie ogłaszałem strajku, bo strajk jeszcze nie został ogłoszony. W tej sprawie decyzje zostaną podjęte, jeśli zostanie przez rząd rozpatrzona — i to zależy w jaki sposób — uchwała prezydium OPZZ i na pewno nie będzie to uczynione z tej mównicy.</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#MaciejManicki">Natomiast chciałbym, panie pośle, aby różnice między nami sprowadzały się wyłącznie do tego, że ja będę mówił o tym, co robi OPZZ, a pan o tym, czego nie robi „Solidarność”.</u>
          <u xml:id="u-163.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#JacekKurczewski">Proszę o zabranie głosu pana Andrzeja Lipko, kierownika Ministerstwa Przemysłu i Handlu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#AndrzejLipko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W tej dyskusji jeden z posłów, przepraszam, nie pamiętam nazwiska, odniósł się do wypowiedzi dyrektorów zakładów energetycznych, dyrektorów elektrowni, i powiedział bardzo ważną rzecz, że ta 20% podwyżka nie jest konieczna aż w tej wysokości, gdyż oni mają pewne rezerwy, tylko trzeba to na nich wymusić. Chciałem tylko uzmysłowić, że produkcja energii jest całym ciągiem zdarzeń od kopalni poprzez transport, poprzez sieci, poprzez elektrownie, sieci wysokich napięć i zakłady energetyczne. I dochodzi do takiej niebezpiecznej sytuacji, że w całym tym ciągu, ciągu produkcyjnym, ten najniższy fragment tego ciągu, mianowicie kopalnie zostały już skutecznie zmuszone do poprawy swojej efektywności i do obniżki kosztów. Im kto niżej jest w tym ciągu, tym bardziej po prostu skupia nieefektywność każdego następnego segmentu tego ciągu.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#AndrzejLipko">Latem podjęliśmy próbę wdrożenia pierwszego etapu restrukturyzacji całego kompleksu paliwowo-energetycznego. Szkoda, że tu nie ma, jeszcze pół godziny temu była, pani posłanki Grażyny Staniszewskiej. W sierpniu na tej sali dyskutowaliśmy sprawę przekazania sieci wysokich napięć do polskich sieci elektroenergetycznych. I wówczas pani posłanka z tego miejsca powiedziała: nie dyskutujmy merytorycznie, czy te sieci należy czy nie należy przekazywać, lecz jak to wpłynie na cenę. I tu z tego miejsca powiedziałem, że ten monopol, który bądź co bądź może być krytykowany, jest to monopol działający w imieniu społeczeństwa, staje się on segmentem monopolistycznym w kraju, staje się hurtownikiem w zakupie energii od elektrowni i kupuje ją po najniższych kosztach, po prostu robi przetarg wśród wszystkich elektrowni. Ale niestety, tego pierwszego etapu nam się po prostu przeskoczyć nie udało i dlatego program restrukturyzacji jako taki w całym sektorze paliwowo-energetycznym nie został wdrożony. Stąd nie podoba mi się, że ten dyrektor zakładu energetycznego, ten dyrektor elektrowni mówi, że on ma rezerwę w kosztach, tylko trzeba go do tego zmusić. On był w pewnym stopniu zmuszany już w roku 1991, ale tu pan minister Podsiadło może śmiało potwierdzić, ile to było negocjacji ze związkami zawodowymi w sprawie odłożenia płatności dywidendy, zwolnienia z popiwku itd. itd., tylko w jednym celu, żeby elektrownie i zakłady energetyczne nie pracowały z wynikiem ujemnym, żeby ten wynik był na granicy rentowności, gdyż dzisiaj można powiedzieć, że to jest rzędu 3–4%. To był, można powiedzieć, interwencjonizm państwowy, co spowodowało taką a nie inną dziurę w budżecie, gdyż nie było dopływu środków do budżetu.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#AndrzejLipko">Stąd też, proszę państwa, bardzo dobrze, że tę sprawę tu dziś podniesiono, było to potwierdzenie jakby naszych wysiłków, tylko tego pana posła bym bardzo prosił o przekazanie dyrektorom, że rola rządu, rola parlamentu nie polega na tym, żeby zmuszać. Każdy powinien robić to we własnym zakresie, a jeśli nie wyjdzie, to oczywiście zadaniem rządu będzie zmusić do tego, ale wówczas również łamiemy pewne monopolistyczne pozycje elektrowni, zakładu energetycznego w danym terenie, który nieefektywność będzie wymuszał poprzez cenę energii.</u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#JacekKurczewski">Chciałbym prosić o zabranie głosu pana sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów Andrzeja Podsiadłę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#AndrzejPodsiadło">Panie Marszałku! Chciałem się odnieść do kilku problemów i konkretnych pytań, które tutaj zostały postawione.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#AndrzejPodsiadło">Po pierwsze, zgadzam się z tym, co powiedział poseł Rulewski, że rzeczywiście rząd może zadecydować, jest to w jego kompetencji, o cenach i mogą być te ceny zarówno wysokie, jak i niskie. To wszystko jest prawda. Tylko starałem się w swoim wystąpieniu powiedzieć, że tego nie można robić w sposób woluntarystyczny. Otóż nie można tych cen ustalić w sposób taki, żeby te zakłady, które produkują i dostarczają energię i gaz, przynosiły straty, ponieważ one upadną i nie będzie w ogóle dostaw energii i gazu. A właśnie taką sytuację mieliśmy w ub.r., że musieliśmy, tak jak minister Lipko powiedział, zwalniać z dywidendy i ze wszelkich podatków elektrownie oraz gazownictwo, bo inaczej te dostawy byłyby już zatrzymane. Mało tego, jeśli chodzi o dostawy gazu ze Związku Radzieckiego, to gazownictwo otrzymało ponad miliard metrów sześciennych gazu za darmo, nie płacąc za ten gaz w ogóle. To tylko uratowało dostawy i to, że te przedsiębiorstwa w dalszym ciągu pracowały. A więc nie jest to, tak jak tutaj powiedział poseł Korwin-Mikke, podatek. Tu nie ma żadnego podatku. Prawda, mogłoby się to odnosić do benzyny, o której mówił poseł, ale nie mówimy tutaj o benzynie, lecz mówimy o gazie, mówimy o energii elektrycznej i na tym budżet nic nie zarabia. To są śladowe kwoty gdzieś w pojedynczych zakładach, które przynosiły jakiekolwiek dochody budżetowe. Jest to po prostu cena na granicy kosztów wytworzenia tych nośników energetycznych czy też poniżej. To znaczy cena była często poniżej kosztów, bo były ulgi i zwolnienia, czy wręcz darmowe dostarczanie gazu dla przedsiębiorstwa Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Podatek będzie od tych przedsiębiorstw.)</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#AndrzejPodsiadło">Jeśli natomiast chodzi o sprawę związaną z cenami importowymi, o których mówił poseł Bugaj, to chciałem przeprosić. Nie miałem zamiaru powiedzieć, że mamy się już kierować tymi cenami, zareagowałem jedynie na uwagi w trakcie mojego wystąpienia, wskazując, że kupujemy gaz za dewizy. Dawałem przykłady świadczące o tym, jak daleko nam jeszcze do cen światowych, jako ilustrację, o ile niższe są u nas ceny, co nie oznacza, że natychmiast mają one być takie jak w świecie. Co prawda trzeba będzie i te ceny uwzględnić, ale oczywiście w dłuższym okresie, kiedy gospodarka będzie wchodziła w pełni w warunki rynkowe.</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#AndrzejPodsiadło">Wreszcie sprawa podniesiona przez posła Mazurkiewicza, dotycząca tych odpłatności w wysokości 40, 60, 20, 80%. Żeby dobrze to wyjaśnić: to nie dotyczyło gazu, lecz dotyczyło centralnego ogrzewania i ciepłej wody. Otóż jeśli koszt wytworzenia metra sześciennego ciepłej wody wynosił sto jednostek, to w IV kwartale ubiegłego roku odbiorca płacił 23 jednostki, natomiast 77 jednostek to była dotacja. Teraz, po tej podwyżce o 100%, odbiorca będzie płacił 40 jednostek, a 60 jednostek to będzie dotacja, to znaczy zmniejsza się udział dotacji. Ta podwyżka o 100% zwiększa z 23% do 40% udział odpłatności ludności za dostawy c.o. i c.w., a nie gazu, tak jak to powiedział poseł.</u>
          <u xml:id="u-167.5" who="#AndrzejPodsiadło">Wreszcie padła tu propozycja, żeby zamiast pomocy społecznej wprowadzić bezpośrednie i obligatoryjne rekompensaty. I znowu chcę zwrócić uwagę na to, co powiedziałem na wstępie. Otóż nie wszyscy są odbiorcami gazu, centralnego ogrzewania i ciepłej wody, a to przede wszystkim decyduje o wzroście kosztów utrzymania. Ta podwyżka o 20% energii elektrycznej jest niewielka. Oczywiście, powoduje wzrost kosztów, bo wszyscy zużywają energię. Natomiast c.o., c.w. i gaz odbiera mniejsza część społeczeństwa, a więc powszechna i obligatoryjna rekompensata dla wszystkich po prostu nie ma sensu, bo nie wszystkich te podwyżki dotkną.</u>
          <u xml:id="u-167.6" who="#AndrzejPodsiadło">Prawdą jest również to, co mówił poseł Manicki, że nie ma możliwości oszczędzania niektórych nośników energetycznych. Są to problemy, których nie da się rozwiązać w ciągu miesiąca, dwóch czy nawet roku. Takie prace rozpoczęto, pewne decyzje już zostały podjęte, jeśli chodzi o pewne normy i konieczność instalowania indywidualnych liczników. Przewidujemy również wprowadzenie pewnych, że tak powiem, bodźców finansowych, żeby zachęcać do instalowania tego rodzaju liczników w tych mieszkaniach, które ich nie mają. To wszystko, jeśli o mnie chodzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#JacekKurczewski">Proszę o zabranie głosu ministra pracy i polityki socjalnej pana Jerzego Kropiwnickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#JerzyKropiwnicki">Zostało postawione pytanie, do czego odnosić te procenty, które zostały podane, czyli jak właściwie wyglądają dochody i wydatki w sumach absolutnych, w tysiącach złotych. Otóż dysponuję tutaj w tej chwili danymi za pierwsze półrocze ub.r., a więc są to dane orientacyjne, które w świetle podanych już tutaj wskaźników mogą być źródłem pewnej informacji.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#JerzyKropiwnicki">Jeżeli chodzi o gospodarstwa pracownicze, przeciętny dochód miesięczny na jedną osobę wynosił 912600 zł. Jeżeli chodzi o rodziny emerytów i rencistów - 888 tys. zł. Jeżeli chodzi o wydatki w rodzinach pracowniczych, przeciętnie na jedną osobę wynosiły one ponad 805 tys. zł, w rodzinach emerytów i rencistów - prawie 867 tys. zł. Pana przewodniczącego Unii Polityki Realnej informuję, iż jeżeli chodzi o spożycie alkoholu, to w rodzinach pracowniczych - niestety średnio, dystrybucji nie znam - wynosiło ono 1,8% wydatków, czyli 14,5 tys. zł na 1 osobę. Jeżeli chodzi o rodziny emerytów i rencistów, było to 1,4% wydatków, czyli 12,1 tys. zł na 1 osobę. Sądzę, że te dane są zbliżone do oczekiwanych. Emeryci i renciści piją nieco mniej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#JacekKurczewski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#JacekKurczewski">Proszę państwa, ponieważ - przypominam - pan poseł Jan Rulewski przedłożył Wysokiej Izbie projekt oświadczenia w sprawie podwyżek cen nośników energii, pojawiły się w tym momencie dwie kwestie.</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#JacekKurczewski">Kwestia pierwsza - zgodnie z tymczasowym regulaminem Sejmu projekty uchwał powinny być rozpatrzone przez Prezydium Sejmu i Konwent Seniorów. W sposób oczywisty ani Prezydium Sejmu, ani Konwent Seniorów nie mogły zapoznać się z przedłożoną inicjatywą. Kwestia druga - powiedziałbym, bardziej praktyczna - jest taka, że nie widzę również kworum na sali. Dlatego też proponuję, aby Sejm powrócił do dyskutowanej w tym punkcie obrad sprawy podwyżek cen energii i projektu oświadczenia na następnym posiedzeniu. W ten sposób nie zamykalibyśmy dziś sprawy, dyskusja ewidentnie pokazała, że traktujemy ją jako bardzo ważną, nawet jeżeli stanowiska były różne, i sprawa ta - dziś podniesiona - nadal będzie brana pod uwagę również zgodnie z intencją wnioskodawców, oczywiście w ramach prac nad proponowanym przez rząd prowizorium budżetowym.</u>
          <u xml:id="u-170.4" who="#JacekKurczewski">Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-170.5" who="#JacekKurczewski">Pan poseł Jan Rulewski, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#JanRulewski">Pozostając z całym szacunkiem dla tymczasowego regulaminu Sejmu, który jednak w sprawie oświadczeń nie jest dość precyzyjny - mówi co prawda o konieczności stosowania trybu uchwałodawczego, ale bliżej nie precyzuje, czy w całości, czy tylko w części - chcę wyrazić sprzeciw wobec propozycji pana marszałka i wnoszę o poddanie projektu pod głosowanie. Padła tu oczywiście propozycja kolegi posła Szymańskiego, aby, ponieważ nie było głosów krytycznych, przyjąć to na zasadzie consensusu. Nadto w celu uzupełnienia mojej argumentacji stawiam tezę, że podczas obrad przyszłego posiedzenia - jego termin nie został zresztą jeszcze ostatecznie określony - sprawa może być nieaktualna. Może być nieaktualna. Dlatego propozycję przeniesienia sprawy na następne posiedzenie uważam za chybioną i, reasumując, wnoszę o poddanie projektu pod głosowanie niezależnie od sytuacji na sali sejmowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#JacekKurczewski">Pan poseł Janusz Korwin-Mikke, rozumiem, że w sprawie formalnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgłaszam wniosek przeciwny do - rozumiem - formalnego wniosku Wielce Czcigodnego Posła Rulewskiego.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#JanuszKorwinMikke">Przede wszystkim chciałem zauważyć, że Sejm jest najwyższą władzą w państwie, Sejm nie wygłasza oświadczeń — chyba się Wielce Czcigodnemu Koledze Posłowi pomyliło to z oświadczeniami z zebrań związkowych, które to oświadczenia NSZZ „Solidarność” produkował w ilości dwóch tygodniowo — natomiast Sejm po prostu może rząd do czegoś zobowiązać, może podjąć taką czy inną decyzję. I nie ośmieszajmy się tutaj wydawaniem oświadczeń, które są dowodem pewnej bezsilności. Bezsilności, powtarzam.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#JanuszKorwinMikke">Po drugie, już merytorycznie — może ja skończę, sekundę. Co to znaczy, że „sprawa będzie nieaktualna”? Jeżeli się okaże — że tak powiem — iż wszystko jest w porządku i ludzie uznają tę podwyżkę za uzasadnioną, to oczywiście będzie to oznaczać, że nie było potrzeby wydawania oświadczenia. Natomiast jeżeli Wielce Szanowny Kolega Poseł boi się, że ludzie wyjdą na ulicę, to tego typu oświadczenie tym bardziej ich skłoni do wyjścia na ulicę. Więc, na litość Boską, o co Wielce Czcigodnemu Koledze Posłowi chodzi?</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#JacekKurczewski">To były wnioski formalne, w których padł głos za i głos przeciw.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#komentarz">‍(Poseł Jan Rulewski: Ad vocem proszę.)</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#JacekKurczewski">Przepraszam — zgadzamy się, panie pośle, że tymczasowy regulamin Sejmu zawiera pewne niejasności interpretacyjne, niewątpliwie zgodzi się pan poseł również z tym, że powstaje problem kworum. Otóż chciałbym zarządzić sprawdzenie kworum w tym momencie, albowiem wobec.</u>
          <u xml:id="u-174.5" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Przedtem jednak proszę o wypowiedź ad vocem.)</u>
          <u xml:id="u-174.6" who="#JacekKurczewski">Ad vocem, proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#JanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szczególnie pan, panie pośle Korwin-Mikke! Dobrze, że pan przywołał litość boską, bo rzeczywiście pora jest późna i panu by pomogła przynajmniej w tym, żeby przeczytał pan tymczasowy regulamin Sejmu, zwłaszcza art. 48, który mówi, że w trybie przewidzianym dla uchwał, Sejm może podejmować oświadczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#JacekKurczewski">Przypominam, że również tryb przyjmowania uchwał przez Sejm jest tam jednak dość szczegółowo uregulowany. W każdym razie przyjmowane są one przez głosowanie. Chciałbym więc prosić o naciśnięcie przycisków, żebyśmy mogli sprawdzić, czy jest kworum. (147) Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#komentarz">(Poseł Marcin Libicki: W kwestii formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#JacekKurczewski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#MarcinLibicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proszę o imienne sprawdzenie obecności. Jesteśmy posłami, którzy zostali wybrani na całą kadencję.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#MarcinLibicki"> Dziękuję za poparcie, mimo to uzasadnię wniosek.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#MarcinLibicki">Jesteśmy posłami, którzy zostali wybrani na całą kadencję, nie mamy limitowanego czasu pracy, nie jesteśmy pracownikami najemnymi, otrzymujemy diety za pełny miesiąc, jak wszyscy ci, którzy są na ryczałcie, i wobec tego bardzo proszę o przyjęcie mego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#JacekKurczewski">Jest to wniosek formalny. Chcę zapytać, czy ktoś zgłasza wniosek przeciwny?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#StefanNiesiołowski">Panie Marszałku! W pana kompetencji jest zarządzenie policzenia.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Chodzi o to, aby policzyć.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#JacekKurczewski">Tak, dziękuję Wysokiej Izbie za ćwiczenia, które przechodzę. Zgadzam się z uzasadnieniem i nie widzę powodu, dla którego nie należałoby przeprowadzić imiennego sprawdzenia obecności.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#komentarz">(Oklaski, głos z sali: Ale koniec już, jest decyzja.)</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#JacekKurczewski">Proszę w takim razie posła sekretarza... Przepraszam, bo już przystąpiłem do czynności...</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#komentarz">(Poseł Piotr Nowina-Konopka: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#JacekKurczewski">Podjąłem decyzję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-180.5" who="#komentarz">(Poseł Piotr Nowina-Konopka: Ja tylko proszę o wyjaśnienie, bo nie rozumiem, co to jest imienne policzenie.)</u>
          <u xml:id="u-180.6" who="#JacekKurczewski">Imienne sprawdzenie.</u>
          <u xml:id="u-180.7" who="#komentarz">(Poseł Piotr Nowina-Konopka: Proszę powołać się na jakiś punkt regulaminu w tej sprawie. Głos z sali: Ale może posłowie Unii Demokratycznej zdążą jeszcze wrócić.)</u>
          <u xml:id="u-180.8" who="#JacekKurczewski">Zarządziłem imienne sprawdzenie obecności. Jest to zarządzenie porządkowe zgodne z art. 19.</u>
          <u xml:id="u-180.9" who="#JacekKurczewski">Proszę panów posłów sekretarzy Tadeusza Jędrzejczaka i Piotra Wójcika o pomoc w przeprowadzeniu sprawdzania obecności.</u>
          <u xml:id="u-180.10" who="#JacekKurczewski">Proszę panie i panów posłów znajdujących się w kuluarach o powrót na salę obrad.</u>
          <u xml:id="u-180.11" who="#JacekKurczewski">Proszę jeszcze chwilę poczekać. Jest oczywiste, że niektórzy członkowie komisji mają zebranie i będą... Chcę dać szansę wszystkim koleżankom i kolegom.</u>
          <u xml:id="u-180.12" who="#JacekKurczewski">Proszę w takim razie o odczytywanie nazwisk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#PiotrWójcik">— Paweł Abramski,</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#PiotrWójcik">— Zbigniew Adamczyk: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Stanisław Adamowicz,</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#PiotrWójcik">— Władysław Adamski,</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#PiotrWójcik">— Eugeniusz Aleksandrowicz: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.5" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Andrysiak,</u>
          <u xml:id="u-181.6" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Andrzejczak: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.7" who="#PiotrWójcik">— Roman Andrzejewski,</u>
          <u xml:id="u-181.8" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Anusz: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.9" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Arendarski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.10" who="#PiotrWójcik">— Wojciech Arkuszewski,</u>
          <u xml:id="u-181.11" who="#PiotrWójcik">— Piotr Aszyk: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.12" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Bajołek: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.13" who="#PiotrWójcik">— Bronisława Bajor: obecna,</u>
          <u xml:id="u-181.14" who="#PiotrWójcik">— Artur Balazs: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.15" who="#PiotrWójcik">— Marek Balicki: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.16" who="#PiotrWójcik">— Anna Bańkowska,</u>
          <u xml:id="u-181.17" who="#PiotrWójcik">— Tomasz Bańkowski,</u>
          <u xml:id="u-181.18" who="#PiotrWójcik">— Stanisław Baran,</u>
          <u xml:id="u-181.19" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Zbigniew Baraniecki,</u>
          <u xml:id="u-181.20" who="#PiotrWójcik">— Piotr Czesław Barciński: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.21" who="#PiotrWójcik">— Kazimierz Barczyk: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.22" who="#PiotrWójcik">— Ryszard Władysław Bartosz,</u>
          <u xml:id="u-181.23" who="#PiotrWójcik">— Waldemar Bartosz: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.24" who="#PiotrWójcik">— Roman Bartoszcze,</u>
          <u xml:id="u-181.25" who="#PiotrWójcik">— Maria Barucka: obecna,</u>
          <u xml:id="u-181.26" who="#PiotrWójcik">— Erhard Alwin Bastek,</u>
          <u xml:id="u-181.27" who="#PiotrWójcik">— Teresa Bazała: obecna,</u>
          <u xml:id="u-181.28" who="#PiotrWójcik">— Henryk Bąk: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.29" who="#PiotrWójcik">— Józef Bąk,</u>
          <u xml:id="u-181.30" who="#PiotrWójcik">— Aleksander Bentkowski,</u>
          <u xml:id="u-181.31" who="#PiotrWójcik">— Zygmunt Berdychowski,</u>
          <u xml:id="u-181.32" who="#PiotrWójcik">— Witold Białobrzewski,</u>
          <u xml:id="u-181.33" who="#PiotrWójcik">— Leszek Biały,</u>
          <u xml:id="u-181.34" who="#PiotrWójcik">— Jan Krzysztof Bielecki,</u>
          <u xml:id="u-181.35" who="#PiotrWójcik">— Antoni Bielewicz,</u>
          <u xml:id="u-181.36" who="#PiotrWójcik">— Tadeusz Bień,</u>
          <u xml:id="u-181.37" who="#PiotrWójcik">— Tadeusz Biliński,</u>
          <u xml:id="u-181.38" who="#PiotrWójcik">— Włodzimierz Blajerski,</u>
          <u xml:id="u-181.39" who="#PiotrWójcik">— Barbara Blida,</u>
          <u xml:id="u-181.40" who="#PiotrWójcik">— Józef Błaszczeć: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.41" who="#PiotrWójcik">— Krzysztof Błażejczyk,</u>
          <u xml:id="u-181.42" who="#PiotrWójcik">— Bogumiła Maria Boba: obecna,</u>
          <u xml:id="u-181.43" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Bober: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.44" who="#PiotrWójcik">— Irmindo Bocheń,</u>
          <u xml:id="u-181.45" who="#PiotrWójcik">— Dariusz Boguski,</u>
          <u xml:id="u-181.46" who="#PiotrWójcik">— Ryszard Bogusz,</u>
          <u xml:id="u-181.47" who="#PiotrWójcik">— Michał Boni,</u>
          <u xml:id="u-181.48" who="#PiotrWójcik">— Marek Boral,</u>
          <u xml:id="u-181.49" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Borowski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.50" who="#PiotrWójcik">— Marek Borowski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.51" who="#PiotrWójcik">— Bogdan Borusewicz: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.52" who="#PiotrWójcik">— Tomasz Brach,</u>
          <u xml:id="u-181.53" who="#PiotrWójcik">— Juliusz Jan Braun,</u>
          <u xml:id="u-181.54" who="#PiotrWójcik">— Georg Brylka,</u>
          <u xml:id="u-181.55" who="#PiotrWójcik">— Zbigniew Brzycki: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.56" who="#PiotrWójcik">— Leszek Bubel,</u>
          <u xml:id="u-181.57" who="#PiotrWójcik">— Leszek Bugaj: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.58" who="#PiotrWójcik">— Ryszard Bugaj: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.59" who="#PiotrWójcik">— Jacek Bujak: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.60" who="#PiotrWójcik">— Zbigniew Bujak: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.61" who="#PiotrWójcik">— Jan Bury: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.62" who="#PiotrWójcik">— Sławomir Chabiński,</u>
          <u xml:id="u-181.63" who="#PiotrWójcik">— Michał Chałoński: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.64" who="#PiotrWójcik">— Kazimierz Chełstowski,</u>
          <u xml:id="u-181.65" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Chmiel: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.66" who="#PiotrWójcik">— Bogusław Choina,</u>
          <u xml:id="u-181.67" who="#PiotrWójcik">— Janusz Choiński,</u>
          <u xml:id="u-181.68" who="#PiotrWójcik">— Wiesław Chrzanowski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.69" who="#PiotrWójcik">— Jerzy Ciemniewski,</u>
          <u xml:id="u-181.70" who="#PiotrWójcik">— Włodzimierz Cimoszewicz,</u>
          <u xml:id="u-181.71" who="#PiotrWójcik">— Józef Cinal,</u>
          <u xml:id="u-181.72" who="#PiotrWójcik">— Antoni Czajka,</u>
          <u xml:id="u-181.73" who="#PiotrWójcik">— Piotr Czarnecki: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.74" who="#PiotrWójcik">— Ryszard Czarnecki: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.75" who="#PiotrWójcik">— Stanisław Andrzej Czechoński,</u>
          <u xml:id="u-181.76" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Czernecki,</u>
          <u xml:id="u-181.77" who="#PiotrWójcik">— Eugeniusz Czykwin,</u>
          <u xml:id="u-181.78" who="#PiotrWójcik">— Barbara Czyż: obecna,</u>
          <u xml:id="u-181.79" who="#PiotrWójcik">— Marek Dąbrowski,</u>
          <u xml:id="u-181.80" who="#PiotrWójcik">— Maria Dmochowska,</u>
          <u xml:id="u-181.81" who="#PiotrWójcik">— Zdzisław Domański,</u>
          <u xml:id="u-181.82" who="#PiotrWójcik">— Marek Domin,</u>
          <u xml:id="u-181.83" who="#PiotrWójcik">— Mirosław Drzewiecki,</u>
          <u xml:id="u-181.84" who="#PiotrWójcik">— Zdzisław Dubiella: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.85" who="#PiotrWójcik">— Anna Teresa Dudkiewicz,</u>
          <u xml:id="u-181.86" who="#PiotrWójcik">— Bronisław Dutka: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.87" who="#PiotrWójcik">— Zbigniew Dyka: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.88" who="#PiotrWójcik">— Antoni Dzierżyński,</u>
          <u xml:id="u-181.89" who="#PiotrWójcik">— Jerzy Dziewulski,</u>
          <u xml:id="u-181.90" who="#PiotrWójcik">— Marek Dziubek,</u>
          <u xml:id="u-181.91" who="#PiotrWójcik">— Zbigniew Eysmont,</u>
          <u xml:id="u-181.92" who="#PiotrWójcik">— Jerzy Eysymontt,</u>
          <u xml:id="u-181.93" who="#PiotrWójcik">— Jan Willibald Fabian,</u>
          <u xml:id="u-181.94" who="#PiotrWójcik">— Piotr Fogler,</u>
          <u xml:id="u-181.95" who="#PiotrWójcik">— Władysław Frasyniuk,</u>
          <u xml:id="u-181.96" who="#PiotrWójcik">— Barbara Frączek,</u>
          <u xml:id="u-181.97" who="#PiotrWójcik">— Józef Frączek,</u>
          <u xml:id="u-181.98" who="#PiotrWójcik">— Zbigniew Frost: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.99" who="#PiotrWójcik">— Antoni Jan Furtak: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.100" who="#PiotrWójcik">— Witold Gadomski,</u>
          <u xml:id="u-181.101" who="#PiotrWójcik">— Bożena Gaj: obecna,</u>
          <u xml:id="u-181.102" who="#PiotrWójcik">— Tadeusz Gajda,</u>
          <u xml:id="u-181.103" who="#PiotrWójcik">— Zbigniew Galek,</u>
          <u xml:id="u-181.104" who="#PiotrWójcik">— Radosław Gawlik,</u>
          <u xml:id="u-181.105" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Gąsienica-Makowski,</u>
          <u xml:id="u-181.106" who="#PiotrWójcik">— Bronisław Geremek,</u>
          <u xml:id="u-181.107" who="#PiotrWójcik">— Mieczysław Gil,</u>
          <u xml:id="u-181.108" who="#PiotrWójcik">— Adam Glapiński,</u>
          <u xml:id="u-181.109" who="#PiotrWójcik">— Tadeusz Godlewski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.110" who="#PiotrWójcik">— Leszek Golba: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.111" who="#PiotrWójcik">— Henryk Józef Goryszewski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.112" who="#PiotrWójcik">— Zbigniew Gorzelańczyk,</u>
          <u xml:id="u-181.113" who="#PiotrWójcik">— Helena Góralska,</u>
          <u xml:id="u-181.114" who="#PiotrWójcik">— Tadeusz Górczyk,</u>
          <u xml:id="u-181.115" who="#PiotrWójcik">— Mariusz Grabowski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.116" who="#PiotrWójcik">— Józef Gutowski,</u>
          <u xml:id="u-181.117" who="#PiotrWójcik">— Adam Halber,</u>
          <u xml:id="u-181.118" who="#PiotrWójcik">— Aleksander Hall,</u>
          <u xml:id="u-181.119" who="#PiotrWójcik">— Stanisław Handzlik,</u>
          <u xml:id="u-181.120" who="#PiotrWójcik">— Sławomir Janusz Hardej: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.121" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Hardy: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.122" who="#PiotrWójcik">— Józefa Hennelowa: obecna,</u>
          <u xml:id="u-181.123" who="#PiotrWójcik">— Józef Hermanowicz: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.124" who="#PiotrWójcik">— Stanisław Przemysław Hniedziewicz: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.125" who="#PiotrWójcik">— Tomasz Holc,</u>
          <u xml:id="u-181.126" who="#PiotrWójcik">— Jerzy Hrybacz: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.127" who="#PiotrWójcik">— Krzysztof Ibisz,</u>
          <u xml:id="u-181.128" who="#PiotrWójcik">— Kazimierz Iwaniec,</u>
          <u xml:id="u-181.129" who="#PiotrWójcik">— Tadeusz Iwiński: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.130" who="#PiotrWójcik">— Roman Jagieliński: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.131" who="#PiotrWójcik">— Zbigniew Janas,</u>
          <u xml:id="u-181.132" who="#PiotrWójcik">— Michał Janiszewski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.133" who="#PiotrWójcik">— Jerzy Jankowski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.134" who="#PiotrWójcik">— Gabriel Janowski,</u>
          <u xml:id="u-181.135" who="#PiotrWójcik">— Wiesław Janowski,</u>
          <u xml:id="u-181.136" who="#PiotrWójcik">— Zbigniew Janowski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.137" who="#PiotrWójcik">— Jerzy Jaskiernia: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.138" who="#PiotrWójcik">— Ryszard Jastrzębski,</u>
          <u xml:id="u-181.139" who="#PiotrWójcik">— Tadeusz Jedynak: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.140" who="#PiotrWójcik">— Waldemar Jędryka,</u>
          <u xml:id="u-181.141" who="#PiotrWójcik">— Tadeusz Jędrzejczak: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.142" who="#PiotrWójcik">— Marek Jurek: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.143" who="#PiotrWójcik">— Filip Kaczmarek: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.144" who="#PiotrWójcik">— Wiesław Kaczmarek</u>
          <u xml:id="u-181.145" who="#PiotrWójcik">— Jarosław Kaczyński</u>
          <u xml:id="u-181.146" who="#PiotrWójcik">— Lech Kaczyński: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.147" who="#PiotrWójcik">— Stanisław Kalemba,</u>
          <u xml:id="u-181.148" who="#PiotrWójcik">— Józef Kaleta: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.149" who="#PiotrWójcik">— Krzysztof Kamiński,</u>
          <u xml:id="u-181.150" who="#PiotrWójcik">— Józef Kania,</u>
          <u xml:id="u-181.151" who="#PiotrWójcik">— Zbigniew Kaniewski,</u>
          <u xml:id="u-181.152" who="#PiotrWójcik">— Tomasz Karwowski,</u>
          <u xml:id="u-181.153" who="#PiotrWójcik">— Grzegorz Kazimierski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.154" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Kern: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.155" who="#PiotrWójcik">— Marian Kępka: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.156" who="#PiotrWójcik">— Eugeniusz Kielek: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.157" who="#PiotrWójcik">— Jan Kisiliczyk,</u>
          <u xml:id="u-181.158" who="#PiotrWójcik">— Henryk Klata: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.159" who="#PiotrWójcik">— Feliks Klimczak: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.160" who="#PiotrWójcik">— Wiesław Klisiewicz,</u>
          <u xml:id="u-181.161" who="#PiotrWójcik">— Marek Kłoczko,</u>
          <u xml:id="u-181.162" who="#PiotrWójcik">— Anna Knysok: obecna,</u>
          <u xml:id="u-181.163" who="#PiotrWójcik">— Stanisław Kocjan: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.164" who="#PiotrWójcik">— Marek Koczwara,</u>
          <u xml:id="u-181.165" who="#PiotrWójcik">— Bartłomiej Kołodziej: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.166" who="#PiotrWójcik">— Dariusz Kołodziejczyk,</u>
          <u xml:id="u-181.167" who="#PiotrWójcik">— Bronisław Komorowski,</u>
          <u xml:id="u-181.168" who="#PiotrWójcik">— Jerzy Kopania: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.169" who="#PiotrWójcik">— Janusz Korwin-Mikke: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.170" who="#PiotrWójcik">— Antoni Kost,</u>
          <u xml:id="u-181.171" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Kostarczyk,</u>
          <u xml:id="u-181.172" who="#PiotrWójcik">— Zbigniew Kośla,</u>
          <u xml:id="u-181.173" who="#PiotrWójcik">— Paweł Kotlarski,</u>
          <u xml:id="u-181.174" who="#PiotrWójcik">— Józef Kowalczyk,</u>
          <u xml:id="u-181.175" who="#PiotrWójcik">— Paweł Kowalczyk,</u>
          <u xml:id="u-181.176" who="#PiotrWójcik">— Tadeusz Kowalczyk s. Franciszka: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.177" who="#PiotrWójcik">— Tadeusz Kowalczyk s. Piotra,</u>
          <u xml:id="u-181.178" who="#PiotrWójcik">— Zofia Kowalczyk,</u>
          <u xml:id="u-181.179" who="#PiotrWójcik">— Jan Kowalik: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.180" who="#PiotrWójcik">— Janusz Koza: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.181" who="#PiotrWójcik">— Brunon Kozak,</u>
          <u xml:id="u-181.182" who="#PiotrWójcik">— Mikołaj Kozakiewicz,</u>
          <u xml:id="u-181.183" who="#PiotrWójcik">— Marian Kozłowski,</u>
          <u xml:id="u-181.184" who="#PiotrWójcik">— Edmund Krasowski,</u>
          <u xml:id="u-181.185" who="#PiotrWójcik">— Janina Kraus: obecna,</u>
          <u xml:id="u-181.186" who="#PiotrWójcik">— Aleksander Krawczuk,</u>
          <u xml:id="u-181.187" who="#PiotrWójcik">— Jerzy Kropiwnicki: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.188" who="#PiotrWójcik">— Henryk Fabian Król: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.189" who="#PiotrWójcik">— Jan Król: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.190" who="#PiotrWójcik">— Krzysztof Król: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.191" who="#PiotrWójcik">— Stefan Król: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.192" who="#PiotrWójcik">— Piotr Krutul: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.193" who="#PiotrWójcik">— Olga Krzyżanowska: obecna,</u>
          <u xml:id="u-181.194" who="#PiotrWójcik">— Zygmunt Kufel,</u>
          <u xml:id="u-181.195" who="#PiotrWójcik">— Jan Kulas: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.196" who="#PiotrWójcik">— Jacek Kurczewski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.197" who="#PiotrWójcik">— Jacek Kuroń,</u>
          <u xml:id="u-181.198" who="#PiotrWójcik">— Aleksander Kwaśniewski,</u>
          <u xml:id="u-181.199" who="#PiotrWójcik">— Wojciech Kwiatkowski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.200" who="#PiotrWójcik">— Barbara Labuda,</u>
          <u xml:id="u-181.201" who="#PiotrWójcik">— Tadeusz Lasocki,</u>
          <u xml:id="u-181.202" who="#PiotrWójcik">— Marek Lasota,</u>
          <u xml:id="u-181.203" who="#PiotrWójcik">— Zbigniew Lech,</u>
          <u xml:id="u-181.204" who="#PiotrWójcik">— Janusz Lewandowski,</u>
          <u xml:id="u-181.205" who="#PiotrWójcik">— Mirosław Lewandowski,</u>
          <u xml:id="u-181.206" who="#PiotrWójcik">— Tadeusz Lewandowski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.207" who="#PiotrWójcik">— Marcin Libicki: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.208" who="#PiotrWójcik">— Adam Lipiński,</u>
          <u xml:id="u-181.209" who="#PiotrWójcik">— Irena Ewa Lipowicz,</u>
          <u xml:id="u-181.210" who="#PiotrWójcik">— Teresa Liszcz,</u>
          <u xml:id="u-181.211" who="#PiotrWójcik">— Jan Lityński: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.212" who="#PiotrWójcik">— Władysław Liwak,</u>
          <u xml:id="u-181.213" who="#PiotrWójcik">— Zbigniew Ładosz,</u>
          <u xml:id="u-181.214" who="#PiotrWójcik">— Paweł Julian Łączkowski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.215" who="#PiotrWójcik">— Zygmunt Łenyk: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.216" who="#PiotrWójcik">— Józef Łochowski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.217" who="#PiotrWójcik">— Jan Edward Łopuszański: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.218" who="#PiotrWójcik">— Aleksander Łuczak: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.219" who="#PiotrWójcik">— Bogdan Łukasiewicz: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.220" who="#PiotrWójcik">— Adam Łukomski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.221" who="#PiotrWójcik">— Krystyna Łybacka,</u>
          <u xml:id="u-181.222" who="#PiotrWójcik">— Antoni Macierewicz,</u>
          <u xml:id="u-181.223" who="#PiotrWójcik">— Janusz Maćkowiak,</u>
          <u xml:id="u-181.224" who="#PiotrWójcik">— Jan Majewski,</u>
          <u xml:id="u-181.225" who="#PiotrWójcik">— Wit Majewski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.226" who="#PiotrWójcik">— Janusz Maksymiuk: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.227" who="#PiotrWójcik">— Aleksander Małachowski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.228" who="#PiotrWójcik">— Maciej Manicki: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.229" who="#PiotrWójcik">— Mariusz Marasek: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.230" who="#PiotrWójcik">— Marek Markiewicz: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.231" who="#PiotrWójcik">— Wacław Martyniuk: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.232" who="#PiotrWójcik">— Adam Matuszczak: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.233" who="#PiotrWójcik">— Jerzy Matyjek: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.234" who="#PiotrWójcik">— Jacek Maziarski,</u>
          <u xml:id="u-181.235" who="#PiotrWójcik">— Tadeusz Mazowiecki: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.236" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Tadeusz Mazurkiewicz: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.237" who="#PiotrWójcik">— Marek Mazurkiewicz,</u>
          <u xml:id="u-181.238" who="#PiotrWójcik">— Lech Mażewski,</u>
          <u xml:id="u-181.239" who="#PiotrWójcik">— Józef Meisel,</u>
          <u xml:id="u-181.240" who="#PiotrWójcik">— Jacek Merkel,</u>
          <u xml:id="u-181.241" who="#PiotrWójcik">— Elżbieta Michalak: obecna,</u>
          <u xml:id="u-181.242" who="#PiotrWójcik">— Jerzy Michalak,</u>
          <u xml:id="u-181.243" who="#PiotrWójcik">— Zenon Michalak,</u>
          <u xml:id="u-181.244" who="#PiotrWójcik">— Marek Michalik: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.245" who="#PiotrWójcik">— Zbigniew Mierzwa,</u>
          <u xml:id="u-181.246" who="#PiotrWójcik">— Leszek Miller: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.247" who="#PiotrWójcik">— Jan Mizikowski,</u>
          <u xml:id="u-181.248" who="#PiotrWójcik">— Piotr Mochnaczewski,</u>
          <u xml:id="u-181.249" who="#PiotrWójcik">— Leszek Moczulski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-181.250" who="#PiotrWójcik">— Waldemar Modzelewski: obecny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#JacekKurczewski">Prosiłbym panie posłanki i panów posłów o nieopuszczanie sali, albowiem po zakończeniu imiennego sprawdzania obecności będziemy mogli ostatecznie sprawdzić, czy jest kworum, o które - jak przypominam - chodziło przede wszystkim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#PiotrWójcik">— Zygmunt Mogiła-Lisowski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#PiotrWójcik">— Wojciech Mojzesowicz: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#PiotrWójcik">— Marek Moszczyński,</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#PiotrWójcik">— Edward Müller,</u>
          <u xml:id="u-183.4" who="#PiotrWójcik">— Paweł Andrzej Musioł: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.5" who="#PiotrWójcik">— Marek Muszyński: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.6" who="#PiotrWójcik">— Jerzy Niczyperowicz: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.7" who="#PiotrWójcik">— Stefan Niesiołowski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.8" who="#PiotrWójcik">— Ireneusz Niewiarowski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.9" who="#PiotrWójcik">— Wacław Niewiarowski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.10" who="#PiotrWójcik">— Irena Maria Nowacka,</u>
          <u xml:id="u-183.11" who="#PiotrWójcik">— Czesław Nowak,</u>
          <u xml:id="u-183.12" who="#PiotrWójcik">— Kazimierz Nowak,</u>
          <u xml:id="u-183.13" who="#PiotrWójcik">— Halina Maria Nowina-Konopka: obecna,</u>
          <u xml:id="u-183.14" who="#PiotrWójcik">— Piotr Nowina-Konopka: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.15" who="#PiotrWójcik">— Józef Oleksy,</u>
          <u xml:id="u-183.16" who="#PiotrWójcik">— Jan Olszewski,</u>
          <u xml:id="u-183.17" who="#PiotrWójcik">— Janusz Onyszkiewicz,</u>
          <u xml:id="u-183.18" who="#PiotrWójcik">— Henryk Opilo: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.19" who="#PiotrWójcik">— Jerzy Orłowski,</u>
          <u xml:id="u-183.20" who="#PiotrWójcik">— Józef Orzeł,</u>
          <u xml:id="u-183.21" who="#PiotrWójcik">— Jerzy Osiatyński,</u>
          <u xml:id="u-183.22" who="#PiotrWójcik">— Jan Pamuła,</u>
          <u xml:id="u-183.23" who="#PiotrWójcik">— Sławomir Panek: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.24" who="#PiotrWójcik">— Longin Pastusiak,</u>
          <u xml:id="u-183.25" who="#PiotrWójcik">— Stefan Pastuszewski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.26" who="#PiotrWójcik">— Józef Jacek Pawelec: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.27" who="#PiotrWójcik">— Józef Pawlak,</u>
          <u xml:id="u-183.28" who="#PiotrWójcik">— Mieczysław Pawlak: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.29" who="#PiotrWójcik">— Waldemar Pawlak: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.30" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Pawłowski,</u>
          <u xml:id="u-183.31" who="#PiotrWójcik">— Helmut Paździor,</u>
          <u xml:id="u-183.32" who="#PiotrWójcik">— Waldemar Pelc,</u>
          <u xml:id="u-183.33" who="#PiotrWójcik">— Wojciech Pęgiel,</u>
          <u xml:id="u-183.34" who="#PiotrWójcik">— Kazimierz Mieczysław Pękała: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.35" who="#PiotrWójcik">— Cezary Piasecki: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.36" who="#PiotrWójcik">— Jan Piątkowski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.37" who="#PiotrWójcik">— Janusz Piechociński: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.38" who="#PiotrWójcik">— Jacek Piechota,</u>
          <u xml:id="u-183.39" who="#PiotrWójcik">— Adam Piechowicz,</u>
          <u xml:id="u-183.40" who="#PiotrWójcik">— Feliks Bronisław Pieczka: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.41" who="#PiotrWójcik">— Alojzy Pietrzyk: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.42" who="#PiotrWójcik">— Katarzyna Pietrzyk: obecna,</u>
          <u xml:id="u-183.43" who="#PiotrWójcik">— Jerzy Pilarczyk,</u>
          <u xml:id="u-183.44" who="#PiotrWójcik">— Bohdan Pilarski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.45" who="#PiotrWójcik">— Marian Piłka,</u>
          <u xml:id="u-183.46" who="#PiotrWójcik">— Jan Piskorski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.47" who="#PiotrWójcik">— Paweł Piskorski,</u>
          <u xml:id="u-183.48" who="#PiotrWójcik">— Tadeusz Pokrywka,</u>
          <u xml:id="u-183.49" who="#PiotrWójcik">— Waldemar Krzysztof Polczyński: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.50" who="#PiotrWójcik">— Piotr Polmański,</u>
          <u xml:id="u-183.51" who="#PiotrWójcik">— Krzysztof Maciej Popęda: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.52" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Tadeusz Potocki: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.53" who="#PiotrWójcik">— Lech Pruchno-Wróblewski,</u>
          <u xml:id="u-183.54" who="#PiotrWójcik">— Marcin Przybyłowicz: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.55" who="#PiotrWójcik">— Krzysztof Jakub Putra,</u>
          <u xml:id="u-183.56" who="#PiotrWójcik">— Włodzimierz Puzyna: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.57" who="#PiotrWójcik">— Wincenty Pycak: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.58" who="#PiotrWójcik">— Władysław Raiter: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.59" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Raj,</u>
          <u xml:id="u-183.60" who="#PiotrWójcik">— Stanisław Rakoczy: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.61" who="#PiotrWójcik">— Władysław Reichelt,</u>
          <u xml:id="u-183.62" who="#PiotrWójcik">— Janusz Rewiński,</u>
          <u xml:id="u-183.63" who="#PiotrWójcik">— Sławomir Rogucki,</u>
          <u xml:id="u-183.64" who="#PiotrWójcik">— Jan Maria Rokita,</u>
          <u xml:id="u-183.65" who="#PiotrWójcik">— Henryk Rospara: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.66" who="#PiotrWójcik">— Kazimierz Rostek,</u>
          <u xml:id="u-183.67" who="#PiotrWójcik">— Barbara Różycka,</u>
          <u xml:id="u-183.68" who="#PiotrWójcik">— Jadwiga Rudnicka,</u>
          <u xml:id="u-183.69" who="#PiotrWójcik">— Jan Rulewski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.70" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Rychlik,</u>
          <u xml:id="u-183.71" who="#PiotrWójcik">— Edward Rzepka: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.72" who="#PiotrWójcik">— Jan Rzymełka,</u>
          <u xml:id="u-183.73" who="#PiotrWójcik">— Wojciech Saletra: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.74" who="#PiotrWójcik">— Marek Samborski,</u>
          <u xml:id="u-183.75" who="#PiotrWójcik">— Grzegorz Schreiber: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.76" who="#PiotrWójcik">— Elżbieta Seferowicz: obecna,</u>
          <u xml:id="u-183.77" who="#PiotrWójcik">— Ireneusz Sekuła,</u>
          <u xml:id="u-183.78" who="#PiotrWójcik">— Adam Sengebusch: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.79" who="#PiotrWójcik">— Władysław Serafin: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.80" who="#PiotrWójcik">— Ryszard Setnik: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.81" who="#PiotrWójcik">— Henryk Siedlecki: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.82" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Sielańczyk,</u>
          <u xml:id="u-183.83" who="#PiotrWójcik">— Zbigniew Siemiątkowski,</u>
          <u xml:id="u-183.84" who="#PiotrWójcik">— Stanisław Sienkiewicz: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.85" who="#PiotrWójcik">— Izabella Sierakowska: obecna,</u>
          <u xml:id="u-183.86" who="#PiotrWójcik">— Waldemar Sikora,</u>
          <u xml:id="u-183.87" who="#PiotrWójcik">— Wanda Sikora,</u>
          <u xml:id="u-183.88" who="#PiotrWójcik">— Sławomir Siwek: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.89" who="#PiotrWójcik">— Marek Siwiec: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.90" who="#PiotrWójcik">— Marek Maciej Siwiec: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.91" who="#PiotrWójcik">— Zbigniew Skorecki: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.92" who="#PiotrWójcik">— Adam Słomka: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.93" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Smirnow: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.94" who="#PiotrWójcik">— Ryszard Smolarek,</u>
          <u xml:id="u-183.95" who="#PiotrWójcik">— Stanisław Sobański,</u>
          <u xml:id="u-183.96" who="#PiotrWójcik">— Czesław Sobierajski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.97" who="#PiotrWójcik">— Zbigniew Sobotka: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.98" who="#PiotrWójcik">— Wanda Sokołowska: obecna,</u>
          <u xml:id="u-183.99" who="#PiotrWójcik">— Dariusz Sońta: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.100" who="#PiotrWójcik">— Jacek Soska,</u>
          <u xml:id="u-183.101" who="#PiotrWójcik">— Mirosław Sośnicki,</u>
          <u xml:id="u-183.102" who="#PiotrWójcik">— Ewa Spychalska: obecna,</u>
          <u xml:id="u-183.103" who="#PiotrWójcik">— Maciej Edward Srebro: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.104" who="#PiotrWójcik">— Grażyna Staniszewska: obecna,</u>
          <u xml:id="u-183.105" who="#PiotrWójcik">— Władysław Staniuk,</u>
          <u xml:id="u-183.106" who="#PiotrWójcik">— Stanisław Stańdo: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.107" who="#PiotrWójcik">— Joanna Staręga-Piasek,</u>
          <u xml:id="u-183.108" who="#PiotrWójcik">— Marian Roman Starownik,</u>
          <u xml:id="u-183.109" who="#PiotrWójcik">— Franciszek Jerzy Stefaniuk,</u>
          <u xml:id="u-183.110" who="#PiotrWójcik">— Janusz Steinhoff: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.111" who="#PiotrWójcik">— Czesław Sterkowicz,</u>
          <u xml:id="u-183.112" who="#PiotrWójcik">— Halina Bronisława Strębska: obecna,</u>
          <u xml:id="u-183.113" who="#PiotrWójcik">— Henryk Strzelecki: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.114" who="#PiotrWójcik">— Hanna Suchocka,</u>
          <u xml:id="u-183.115" who="#PiotrWójcik">— Henryk Suchora,</u>
          <u xml:id="u-183.116" who="#PiotrWójcik">— Włodzimierz Sumara: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.117" who="#PiotrWójcik">— Jerzy Synowiec: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.118" who="#PiotrWójcik">— Tadeusz Syryjczyk,</u>
          <u xml:id="u-183.119" who="#PiotrWójcik">— Przemysław Sytek: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.120" who="#PiotrWójcik">— Tadeusz Sytek,</u>
          <u xml:id="u-183.121" who="#PiotrWójcik">— Alojzy Szablewski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.122" who="#PiotrWójcik">— Herbert Szafraniec: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.123" who="#PiotrWójcik">— Stefan Tadeusz Szańkowski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.124" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Szarawarski,</u>
          <u xml:id="u-183.125" who="#PiotrWójcik">— Sławomir Szatkowski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.126" who="#PiotrWójcik">— Jan Szczepaniak,</u>
          <u xml:id="u-183.127" who="#PiotrWójcik">— Tomasz Szczepuła,</u>
          <u xml:id="u-183.128" who="#PiotrWójcik">— Kazimierz Szczygielski,</u>
          <u xml:id="u-183.129" who="#PiotrWójcik">— Jerzy Szmajdziński: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.130" who="#PiotrWójcik">— Bogumił Szreder,</u>
          <u xml:id="u-183.131" who="#PiotrWójcik">— Tadeusz Szymańczak,</u>
          <u xml:id="u-183.132" who="#PiotrWójcik">— Janusz Henryk Szymański: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.133" who="#PiotrWójcik">— Tomasz Szyszko: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.134" who="#PiotrWójcik">— Iwona Śledzińska-Katarasińska,</u>
          <u xml:id="u-183.135" who="#PiotrWójcik">— Czesław Śleziak,</u>
          <u xml:id="u-183.136" who="#PiotrWójcik">— Jan Świtka,</u>
          <u xml:id="u-183.137" who="#PiotrWójcik">— Kazimierz Świtoń,</u>
          <u xml:id="u-183.138" who="#PiotrWójcik">— Jacek Taylor,</u>
          <u xml:id="u-183.139" who="#PiotrWójcik">— Krzysztof Józef Tchórzewski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.140" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Terlecki: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.141" who="#PiotrWójcik">— Artur Then: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.142" who="#PiotrWójcik">— Antoni Tokarczuk: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.143" who="#PiotrWójcik">— Michał Tokarzewski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.144" who="#PiotrWójcik">— Robert Tromski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.145" who="#PiotrWójcik">— Jacek Turczyński,</u>
          <u xml:id="u-183.146" who="#PiotrWójcik">— Ludwik Turko,</u>
          <u xml:id="u-183.147" who="#PiotrWójcik">— Donald Tusk,</u>
          <u xml:id="u-183.148" who="#PiotrWójcik">— Zdzisław Tuszyński: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.149" who="#PiotrWójcik">— Bolesław Twaróg,</u>
          <u xml:id="u-183.150" who="#PiotrWójcik">— Antoni Tyrakowski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.151" who="#PiotrWójcik">— Kazimierz Michał Ujazdowski,</u>
          <u xml:id="u-183.152" who="#PiotrWójcik">— Jarosław Ulatowski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.153" who="#PiotrWójcik">— Ryszard Ulicki,</u>
          <u xml:id="u-183.154" who="#PiotrWójcik">— Cezary Urbaniak,</u>
          <u xml:id="u-183.155" who="#PiotrWójcik">— Anna Urbanowicz,</u>
          <u xml:id="u-183.156" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Urbański,</u>
          <u xml:id="u-183.157" who="#PiotrWójcik">— Aleksander Usakiewicz: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.158" who="#PiotrWójcik">— Piotr Walerych: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.159" who="#PiotrWójcik">— Danuta Waniek,</u>
          <u xml:id="u-183.160" who="#PiotrWójcik">— Wojciech Wardacki,</u>
          <u xml:id="u-183.161" who="#PiotrWójcik">— Jarosław Wartak,</u>
          <u xml:id="u-183.162" who="#PiotrWójcik">— Stanisław Wądołowski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.163" who="#PiotrWójcik">— Stanisław Wąsik: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.164" who="#PiotrWójcik">— Mariusz Wesołowski,</u>
          <u xml:id="u-183.165" who="#PiotrWójcik">— Stanisław Węglarz: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.166" who="#PiotrWójcik">— Stanisław Węgłowski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.167" who="#PiotrWójcik">— Jerzy Wiatr,</u>
          <u xml:id="u-183.168" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Wielowieyski: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.169" who="#PiotrWójcik">— Włodzimierz Wiertek,</u>
          <u xml:id="u-183.170" who="#PiotrWójcik">— Danuta Wierzbicka,</u>
          <u xml:id="u-183.171" who="#PiotrWójcik">— Roman Władysław Wierzbicki,</u>
          <u xml:id="u-183.172" who="#PiotrWójcik">— Kazimierz Wilk: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.173" who="#PiotrWójcik">— Zenon Witt,</u>
          <u xml:id="u-183.174" who="#PiotrWójcik">— Wojciech Włodarczyk,</u>
          <u xml:id="u-183.175" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Wojtyła,</u>
          <u xml:id="u-183.176" who="#PiotrWójcik">— Józef Zbigniew Woroszczak,</u>
          <u xml:id="u-183.177" who="#PiotrWójcik">— Jarosław Woźniak: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.178" who="#PiotrWójcik">— Dariusz Wójcik: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.179" who="#PiotrWójcik">— Gwidon Wójcik,</u>
          <u xml:id="u-183.180" who="#PiotrWójcik">— Piotr Wójcik: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.181" who="#PiotrWójcik">— Tadeusz Wójcik,</u>
          <u xml:id="u-183.182" who="#PiotrWójcik">— Wiesław Wójcik,</u>
          <u xml:id="u-183.183" who="#PiotrWójcik">— Władysław Wrona,</u>
          <u xml:id="u-183.184" who="#PiotrWójcik">— Henryk Wujec: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.185" who="#PiotrWójcik">— Jan Wyrowiński,</u>
          <u xml:id="u-183.186" who="#PiotrWójcik">— Stanisław Zając,</u>
          <u xml:id="u-183.187" who="#PiotrWójcik">— Maria Zajączkowska: obecna,</u>
          <u xml:id="u-183.188" who="#PiotrWójcik">— Iwona Bożena Zakrzewska: obecna,</u>
          <u xml:id="u-183.189" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Janusz Zakrzewski,</u>
          <u xml:id="u-183.190" who="#PiotrWójcik">— Maciej Zalewski,</u>
          <u xml:id="u-183.191" who="#PiotrWójcik">— Paweł Zalewski,</u>
          <u xml:id="u-183.192" who="#PiotrWójcik">— Andrzej Zarębski,</u>
          <u xml:id="u-183.193" who="#PiotrWójcik">— Wojciech Szczęsny Zarzycki: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.194" who="#PiotrWójcik">— Jerzy Zdrada: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.195" who="#PiotrWójcik">— Janusz Zemke,</u>
          <u xml:id="u-183.196" who="#PiotrWójcik">— Marek Zieliński: obecny,</u>
          <u xml:id="u-183.197" who="#PiotrWójcik">— Adam Marek Ziemiński,</u>
          <u xml:id="u-183.198" who="#PiotrWójcik">— Wiesława Ziółkowska: obecna,</u>
          <u xml:id="u-183.199" who="#PiotrWójcik">— Bogumił Zych,</u>
          <u xml:id="u-183.200" who="#PiotrWójcik">— Józef Zych,</u>
          <u xml:id="u-183.201" who="#PiotrWójcik">— Jan Zylber,</u>
          <u xml:id="u-183.202" who="#PiotrWójcik">— Krzysztof Żabiński,</u>
          <u xml:id="u-183.203" who="#PiotrWójcik">— Władysław Żabiński,</u>
          <u xml:id="u-183.204" who="#PiotrWójcik">— Stanisław Żelichowski,</u>
          <u xml:id="u-183.205" who="#PiotrWójcik">— Marian Żenkiewicz,</u>
          <u xml:id="u-183.206" who="#PiotrWójcik">— Ryszard Jacek Żochowski,</u>
          <u xml:id="u-183.207" who="#PiotrWójcik">— Maria Żółtowska: obecna,</u>
          <u xml:id="u-183.208" who="#PiotrWójcik">— Stanisław Żurowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#JacekKurczewski">Proszę teraz posłów sekretarzy o podliczenie wyników.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#JacekKurczewski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#HenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Uprzejmie proszę o usprawiedliwienie mojej chwilowej nieobecności, ponieważ jako przewodniczący...</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#HenrykGoryszewski">... — chwileczkę — komisji polityki gospodarczej od godz. 21 do 21 min 25 — zgodnie z zarządzeniem Prezydium Sejmu — brałem udział w posiedzeniu zwołanym przez Prezydium Sejmu w celu ustalenia terminarza prac nad budżetem i ustawami towarzyszącymi. Panie marszałku, w identycznej sytuacji jest pan poseł Piątkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#JacekKurczewski">Ponieważ jeszcze kilku posłów zgłasza swoją obecność, to po uzupełnieniu stanu obecności proszę posłów sekretarzy o podliczenie, abyśmy mogli to zapisać i ostatecznie rozwiązać problem kworum.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#JacekKurczewski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6 porządku dziennego: Informacja Prezydium Sejmu o planowanych posiedzeniach Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#JacekKurczewski">Przypominam, że wczoraj wystąpiono o podanie takiej informacji.</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#JacekKurczewski">Informuję, że w styczniu Prezydium Sejmu przewiduje jeszcze dwa posiedzenia. Termin pierwszego posiedzenia oczywiście uzależniony jest od przebiegu prac w komisjach nad projektem prowizorium budżetowego. Powinno ono odbyć się w terminie 23–25 stycznia. Na posiedzeniu tym, poza debatą nad projektem prowizorium budżetowego, przewiduje się:</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#JacekKurczewski">— rozpatrzenie poselskiego projektu ustawy o restytucji niepodległości;</u>
          <u xml:id="u-186.6" who="#JacekKurczewski">— przedstawienie wniosku prezydenta o ponowne rozpatrzenie ustaw o radiu i telewizji oraz o zmianie ustawy Prawo bankowe;</u>
          <u xml:id="u-186.7" who="#JacekKurczewski">— powołanie członków Krajowej Rady Sądownictwa;</u>
          <u xml:id="u-186.8" who="#JacekKurczewski">— sprawozdanie z działalności rzecznika praw obywatelskich w 1991 r.;</u>
          <u xml:id="u-186.9" who="#JacekKurczewski">— ewentualne rozpatrzenie projektu uchwały w sprawie uznania decyzji o wprowadzeniu stanu wojennego za nielegalną oraz powołanie komisji nadzwyczajnej.</u>
          <u xml:id="u-186.10" who="#JacekKurczewski">Rozpatrzenie tego projektu uzależnione będzie od przebiegu prac w komisjach.</u>
          <u xml:id="u-186.11" who="#JacekKurczewski">Na kolejnym posiedzeniu — w dniach 30, 31 stycznia i 1 lutego — przewidywane jest m.in. rozpatrzenie:</u>
          <u xml:id="u-186.12" who="#JacekKurczewski">— projektu ustawy Prawo geologiczne i górnicze;</u>
          <u xml:id="u-186.13" who="#JacekKurczewski">— projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo spółdzielcze;</u>
          <u xml:id="u-186.14" who="#JacekKurczewski">— projektu uchwały w sprawie przeciwdziałania zjawiskom patologii i korupcji;</u>
          <u xml:id="u-186.15" who="#JacekKurczewski">— wniosków w sprawie powołania komisji kontroli przeciwdziałającej powstawaniu zjawisk patologii społecznej.</u>
          <u xml:id="u-186.16" who="#JacekKurczewski">Należy podkreślić, że pełna realizacja powyższych zamierzeń uzależniona będzie od przebiegu prac w komisjach sejmowych oraz możliwości terminowego przekazania druków sprawozdawczych.</u>
          <u xml:id="u-186.17" who="#JacekKurczewski">Pytano o dalszą tematykę. Tematyka dalszych posiedzeń Sejmu będzie m.in. uzależniona od pracy rządu, który powinien przedstawić program prac ustawodawczych. W najbliższych dniach przewidujemy spotkanie Prezydium Sejmu z Prezydium Rządu. Już dziś wiadomo, że do końca marca Sejm powinien uchwalić budżet państwa. Prace nad budżetem będą więc trwały w marcu. Do 15 lutego rząd zapowiada przedłożenie Sejmowi projektu założeń polityki społeczno-gospodarczej na 1992 r., a na przełomie lutego i marca programu społeczno-gospodarczego. Te terminy mogą ulec zmianie w rezultacie spotkania obu prezydiów i ewentualnych inicjatyw dotyczących terminów prac nad budżetem państwa.</u>
          <u xml:id="u-186.18" who="#JacekKurczewski">Prezydium Sejmu przyjęło zasadę zwoływania posiedzeń Sejmu w odstępach dwutygodniowych. Obecne posiedzenie wyznacza terminy następnych. Należy jednak podkreślić, że nie można wykluczyć odstępstwa od tej zasady, zwłaszcza w okresie prac budżetowych. Taki rytm pracy ma na celu stworzenie właściwych warunków do przygotowania posiedzeń Sejmu, jak również posiedzeń komisji sejmowych. Należy przeciwdziałać - zdaniem Prezydium Sejmu - zjawisku kumulowania się posiedzeń komisji w przeddzień posiedzeń Sejmu, kiedy obradują kluby poselskie. Zdaniem Prezydium Sejmu komisje powinny planować swe posiedzenia głównie w tygodniach, w których nie przewiduje się posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-186.19" who="#JacekKurczewski">Te zasady organizacyjne zostały uzgodnione w ubiegłym miesiącu z Konwentem Seniorów. Jak okazuje się, nie wszyscy członkowie klubów poselskich, których przedstawiciele biorą udział w posiedzeniach Konwentu Seniorów, zostali o tym poinformowani. Rozmaite były tego powody, niemniej rozumiemy, że stąd powstała potrzeba informacji, która znalazła wyraz we wczorajszym wniosku.</u>
          <u xml:id="u-186.20" who="#JacekKurczewski">Na zakończenie chcielibyśmy podkreślić, że właściwym forum do rozpatrywania programu prac Sejmu i zgłaszania w tym zakresie postulatów są oczywiście posiedzenia klubów poselskich oraz posiedzenia Konwentu Seniorów, na których są przedstawiciele wszystkich klubów. Wyjaśniam to dlatego, że - jak widać i z dzisiejszych działań - początek tej kadencji Sejmu łączy się także z ustalaniem pewnych zwyczajów, pewnych praktyk i wprowadzaniem nas, debiutujących posłów, w te sprawy przez kolegów i koleżanki o większym doświadczeniu w zakresie praktyk sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-186.21" who="#JacekKurczewski">Prezydium Sejmu, do którego regulaminowych zadań należy opracowywanie ramowych planów prac Sejmu, ściśle współdziała na tym polu z Konwentem Seniorów. Długofalowy plan, uwzględniający tematykę posiedzeń, a nie tylko terminarz, zostanie opracowany dopiero wtedy, kiedy otrzymamy od rządu jego program legislacyjny. Tak wygląda informacja o planowanych posiedzeniach.</u>
          <u xml:id="u-186.22" who="#JacekKurczewski">Czy są pytania?</u>
          <u xml:id="u-186.23" who="#JacekKurczewski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#MarcinLibicki">Marcin Libicki, Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe. W kwestii formalnej, bardzo krótko.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#MarcinLibicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Składam wniosek o wprowadzenie do porządku obrad następnego posiedzenia Sejmu sprawy dwóch projektów uchwał dotyczących Polaków na Wileńszczyźnie. To są druki nr 30 i 35. Dzisiaj Komisja Spraw Zagranicznych i Komisja Łączności z Polakami za Granicą rozpatrywała tę sprawę i postanowiła odbyć debatę na ten temat na wspólnym posiedzeniu obu komisji 15 stycznia. To jest sprawa niezwykle pilna, więc jest bardzo wskazane, żeby na następnym posiedzeniu Sejmu, które odbędzie się bezpośrednio po posiedzeniach tych komisji, projekty tych uchwał zostały rozpatrzone.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#JacekKurczewski">Czy ktoś z pań i panów posłów chciałby jeszcze zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#JacekKurczewski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#WładysławSerafin">Panie Marszałku! Sprzeciwiam się temu, aby posiedzenia komisji zwoływać w wolnym tygodniu między sesjami Sejmu, gdyż właściwie zawsze zależało nam na racjonalnym rozłożeniu naszej pracy w terenie, w domu i w gospodarstwie. Komisje powinny intensywnie pracować dzień czy 2 dni przed rozpoczęciem obrad Sejmu, co nie wyklucza, aby doraźnie - przy szczególnym obciążeniu obowiązkami i zadaniami - dodatkowo tak pracowały, ale nie według tej zasady. Zasadą powinna być praca w przeddzień rozpoczęcia obrad Sejmu. Chodzi również o koszty i czas - często przyjazd z krańców Polski zajmuje 2, 3 dni wliczając w to jeden dzień pracy.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#JacekKurczewski">Pan poseł Maciej Manicki, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#MaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Intencją wniosku, który został przedstawiony w wyniku przedłożonej przez pana marszałka informacji, było umożliwienie posłom prac w terenie. Jest bardzo istotne, aby przy organizacji pracy biura poselskiego w terenie można było wskazać wyborcom te dni, w których z całą pewnością mogą zastać posła w celu przedstawienia tych spraw, które zechcą mu przedstawić. I taką informację publicznie trzeba podać.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#MaciejManicki">Wydaje się w tej chwili, po tej informacji, że takim dniem mógłby być chyba jedynie poniedziałek. Proszę bardzo o to, aby Prezydium Sejmu zechciało rozważyć - przepraszam, nie jestem biegły w naszym wewnętrznym prawie, nie znam jeszcze na tyle regulaminu - i ewentualnie przyjąć taki wniosek, że w poniedziałki w tym budynku Sejm nie pracuje. Oczywiście nie oznacza to, że posłowie w poniedziałki nie będą pracować, bo poniedziałki mogłyby być tymi dniami, kiedy spotykalibyśmy się z wyborcami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#JacekKurczewski">Proszę bardzo, pan poseł Stefan Niesiołowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#StefanNiesiołowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozumiem intencje pana posła, ale taki wniosek jest po prostu niepotrzebny, bo prac komisji nie regulują uchwały sesji plenarnych. To komisje same decydują o tym, one wyznaczają sobie porządek pracy.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Prezydia komisji.)</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#StefanNiesiołowski">Tak, prezydia komisji, czyli ciała działające z mandatu komisji. Poza tym przyjęcie takiej uchwały mogłoby nas w niektórych sytuacjach zablokować. Praktycznie jest tak, że wobec tych podanych tutaj informacji każdy poniedziałek i co drugi wtorek prawie na pewno będzie do dyspozycji posłów w terenie. Przyjęcie takiej uchwały może nam natomiast szalenie utrudnić pracę, bo w pewnych sytuacjach, jak sami widzimy, praca Sejmu się przedłuża. Myślę, że nie ma potrzeby tak bardzo tego formalizować. I tak uzyskaliśmy daleko więcej — pozwolę sobie powiedzieć to jako poseł poprzedniej kadencji — niż w poprzedniej kadencji. Uzyskaliśmy już daleko więcej informacji i myślę, że dalsze ograniczanie, regulowanie tej sprawy może nas w pewnych sytuacjach po prostu postawić wobec konieczności ignorowania własnych uchwał.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#JacekKurczewski">Chciałbym tylko wyjaśnić, że to oczywiście jest zalecenie, a nie jakiś rozkaz, broń Boże. Prezydium Sejmu zaleca komisjom planowanie posiedzeń głównie w tygodniach, w których nie przewiduje się posiedzeń Sejmu, ale to jest zalecenie, nawet nie reguła, od którego mogą być - jak rozumiem - odstępstwa.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#JacekKurczewski">Nie ma więcej zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#JacekKurczewski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Informacja ministra finansów oraz ministra pracy i polityki socjalnej o skutkach ostatnich podwyżek cen energii elektrycznej, gazu i centralnego ogrzewania dla budżetu państwa oraz spodziewanym wzroście kosztów utrzymania i planowanych rekompensatach dla najbardziej potrzebujących.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#JacekKurczewski">Otrzymałem obliczenia dotyczące kworum. Dokładnie ustalono: obecnych jest 213 posłanek i posłów, a więc nie dysponujemy kworum niezbędnym do podjęcia ewentualnych uchwał i przyjęcia oświadczenia. Wobec tego ta sprawa musi zostać przeniesiona na następne posiedzenie Sejmu, jak również i następny punkt dotyczący informacji o stanie przygotowań do wprowadzenia w życie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ nie chciałbym, abyśmy stawali w obliczu tego samego dylematu.</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#JacekKurczewski">Poza porządkiem dziennym możemy natomiast przystąpić do oświadczeń. Do głosu zapisało się 12 posłów pragnących złożyć oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-194.6" who="#JacekKurczewski">Jako pierwszego proszę o zabranie głosu pana posła Waldemara Jędrykę z Partii „X”. Do głosu przygotuje się pan poseł Kazimierz Wilk z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-194.7" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-194.8" who="#JacekKurczewski">Pan poseł Jędryka jest nieobecny. W takim razie proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Wilka z Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej. Do zabrania głosu przygotowuje się pan poseł Zygmunt Mogiła-Lisowski z Klubu Parlamentarnego Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-194.9" who="#JacekKurczewski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#KazimierzWilk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje nazwisko - Kazimierz Wilk, Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej, Koło Polskiego Związku Zachodniego.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#KazimierzWilk">W ostatnim czasie dotarł do mnie drogą, oględnie mówiąc, nieurzędową, egzemplarz umowy między Rzecząpospolitą Polską a Czecho-Słowacką Republiką Federacyjną o dobrym sąsiedztwie, solidarności i przyjaznej współpracy, zawartej w dniu 6 października 1991 r. Minęły 3 miesiące od daty złożenia pod nią podpisów najwyższych przedstawicieli Rzeczypospolitej Polskiej i Czecho-Słowackiej Republiki Federacyjnej, a treść tej umowy nie jest znana opinii publicznej, a co gorsze - nawet nam posłom.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#KazimierzWilk">Budzi ostry sprzeciw i oburzenie Polaków z Zaolzia fakt wynikający z tekstu umowy, że wbrew wszystkim racjom prawnym, historycznym, a także moralnym Polska jednostronnie zrzeka się swych praw do Zaolzia, nie uzyskując wystarczających gwarancji zachowania bytu Polaków tam mieszkających, jak i swobodnego rozwoju polskości przyszłych pokoleń. Opinia publiczna przygraniczna oraz Zaolzia jest rozczarowana tym, że nie było szerokiej konsultacji w sprawach dla niej przecież najbardziej istotnych. Pragnę podkreślić, że naród polski jest niepodzielny, że powinien cieszyć się pełnią praw niezależnie od miejsca swego osiedlenia i korzystać z pełnej ochrony wszystkich instytucji państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-195.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-195.4" who="#KazimierzWilk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W istniejącym stanie rzeczy domagam się: po pierwsze, zaznajomienia polskiej opinii publicznej z pełnym tekstem zawartej umowy; po drugie, poinformowania, dlaczego jej treść nie została podana do wiadomości publicznej; po trzecie, wyjaśnienia racji, dla których strona polska godzi się w dalszym ciągu na dyskryminację tej części narodu polskiego, która zamieszkuje Ziemię Cieszyńską za Olzą.</u>
          <u xml:id="u-195.5" who="#KazimierzWilk">Panie Marszałku! Panie, Panowie Posłowie! Występuję też jako poseł ze Śląska Cieszyńskiego. Pragnąc działać również w imieniu Zaolzian, domagam się zawieszenia procesu ratyfikacyjnego do czasu zapoznania społeczeństwa z tekstem umowy i podjęcia ponownej jej renegocjacji. W imieniu własnym i społeczności przygranicznej wzywam do dokonania uzgodnień dotyczących odszkodowań na rzecz strony polskiej z tytułu stałego zanieczyszczania rzek przygranicznych, jak i stosownego zobowiązania w sprawie zanieczyszczeń powietrza na tych obszarach. Proszę również o wyjaśnienie, czy eksploatacja węgla przez stronę czechosłowacką nie narusza interesów polskich, a szczególnie czy nie wkracza ona na obszar Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-195.6" who="#KazimierzWilk">Panie marszałku, złożyłem na pana ręce zapytanie poselskie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-195.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#JacekKurczewski">Proszę o zabranie głosu pana posła Zygmunta Mogiłę-Lisowskiego z Klubu Parlamentarnego Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego. Do zabrania głosu przygotuje się pan poseł Henryk Strzelecki z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#JacekKurczewski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#ZygmuntMogiłaLisowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem nawiązać do wczorajszej dyskusji w sprawie ceł. W tym wypadku może będę się różnił od moich niektórych kolegów, bo chciałbym zaapelować do rządu, żeby stworzył listę zakładów przemysłowych, których wyroby należy ochraniać cłami. To jest apel. W związku z powyższym chciałbym nawiązać do wczorajszej dyskusji na temat motoryzacji. Sprawa motoryzacji jest bardzo szeroko dyskutowana zza kierownicy samochodu. Ponieważ przepracowałem w motoryzacji 20 lat, zdaję sobie z tego sprawę, że ten przemysł utrzymuje 250 tys. ludzi w Polsce, nie licząc towarzyszących przemysłów, jak huty, huty szkła, rzemieślnicze spółdzielnie, rzemieślników, w sumie - dzisiaj dostałem tę informację - w przemyśle motoryzacyjnym w tej chwili jest zatrudnionych ok. 460 tys. ludzi. Brak ochrony tego przemysłu w ubiegłym roku spowodował, że duża część ludzi zatrudnionych w tych zakładach poszła do domu na święta na przymusowe urlopy lub z 40% albo z 60% pensją. Są to sprawy bardzo przykre i jestem zobligowany przez swoich przyjaciół, abym je poruszył. Czuję się w obowiązku paniom posłankom i panom posłom powiedzieć, żebyśmy byli czujni w takich sprawach, kiedy mówimy: po co cła. Cła w tej chwili są jedyną możliwością regulowania i ochrony prawdziwej, uczciwej prywatyzacji, bo prywatyzacja na zasadzie strzelania z nagonką nic nie daje, ponieważ tylko niszczy dobre, opłacalne zakłady. Jeżeli rząd stworzy listę zakładów, które dają do budżetu zyski, to wtedy będziemy mogli wiedzieć, od jakich zakładów zacząć, od tych, które naturalnie nie dają zysku, o tych będziemy mogli mówić wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#ZygmuntMogiłaLisowski">Następna sprawa, która mnie dotyczy i którą chciałbym przedstawić panom, to kwestia przemysłów towarzyszących. Przemysł wytwarzający sprzęty gospodarstwa domowego, lodówki, zamrażarki, odkurzacze, w podobny sposób jest niszczony bez zagwarantowania ochrony wyrobów. Proszę zobaczyć, co się dzieje w sklepach i w mieście. Przecież już dzisiaj zalewają nas podobne artykuły. Te zakłady zaczynają ginąć, a są to zakłady zupełnie nowoczesne i konkurencyjne. Artykuły sprowadzane z zagranicy są dotowane przez tamte przemysły i przez tamte kraje, a my nie jesteśmy na tyle bogaci, żebyśmy mogli to dotować. W związku z powyższym uważam, że te przemysły też należy jak najszybciej chronić.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#ZygmuntMogiłaLisowski">Trzecim przemysłem, na który należy bezpośrednio zwrócić uwagę, jest nasz polski przemysł zbrojeniowy, najbardziej nowoczesny przemysł, który może w tej chwili zapewnić wyprodukowanie, i to bardzo szybko, jakiejś linii technologicznej dla rolnictwa, zamrażarek mleka, jakichś linii przekaźnikowych, piekarniczych. Jest to bardzo ważny przemysł, który też w jakiś niecelowy sposób jest pognębiany i nikt tego nie rozumie. Dzisiaj przypadkowo dowiedziałem się, że w „Trybunie” napisano, że...</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#ZygmuntMogiłaLisowski"> Proszę panów, pozwólcie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#JacekKurczewski">Przepraszam, panie pośle, rzecz polega na tym, że to mają być oświadczenia osobiste.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#komentarz">(Poseł Zygmunt Mogiła-Lisowski: Już kończę.)</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#JacekKurczewski">Pańska wypowiedź...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#ZygmuntMogiłaLisowski">W Szczecinie na nabrzeżu czeskim Czesi ładują kilkadziesiąt czołgów T-72 na statki, a nasz przemysł zbrojeniowy nie mógł takich czołgów sprzedać.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#JacekKurczewski">Niewątpliwie działamy na podstawie tymczasowego regulaminu Sejmu i praktyki. W przedwojennych regulaminach sejmowych zdefiniowano wyraźnie, że w tym przypadku chodzi przede wszystkim o oświadczenia dotyczące czci osobistej posła. Niewątpliwie w praktyce, z którą się zetknęliśmy, znacznie szerzej się rozumie te oświadczenia, proszę jednak pamiętać jakby o intencji centralnej tego punktu, nie służy on zastępowaniu interpelacji i zapytań, jak również wniosków.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#JacekKurczewski">Głos ma pan poseł Henryk Strzelecki z Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego. Proszę o przygotowanie się do zabrania głosu pana posła Ryszarda Czarneckiego z Klubu Parlamentarnego Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#JacekKurczewski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#HenrykStrzelecki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Inicjatywa grupy posłów, skierowana do marszałka Sejmu prof. Wiesława Chrzanowskiego 6 grudnia 1991 r. (druk nr 47) w sprawie powołania sejmowej komisji kontroli przeciwdziałającej powstawaniu zjawisk patologicznych w życiu gospodarczym i administracji państwowej, staje się nieodzowna i pilna. Zorganizowane grupy przestępcze rozkładają gospodarkę narodową i tak dalece przeniknęły do działalności administracji państwowej i instytucji, że mobilizacja społeczeństwa do przeciwstawienia się tym zjawiskom staje się pilną koniecznością.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#HenrykStrzelecki">Informacje zebrane w środowiskach spółdzielczych wskazują na masowość zjawiska łamania prawa przez władze gmin i urzędów dzielnicowych w zakresie najmu lokali użytkowych dla handlu, produkcji i usług. Warszawskie spółdzielnie pracy, a także spółdzielnie handlowe prowadzące działalność gospodarczą na terenie stolicy otrzymały polecenia opuszczenia lokali często z dniem doręczenia pism. Urzędy dzielnicowe lub działające w ich imieniu PGM, nie będące nawet właścicielami lokali, rozwiązały umowy wbrew art. 6 ustawy zasadniczej, art. 689 Kodeksu cywilnego i art. 45 Prawa lokalowego, a następnie wyznaczyły do przetargu lokale zajęte przez prawnych użytkowników. Zabrane lokale przekazano najczęściej spółkom lub osobom prywatnym, mimo że w świetle przepisów prawa i ustaleń Głównego Urzędu Statystycznego spółdzielnie stanowią obecnie także zbiorową własność prywatną. Spółdzielnie, często z własnej inicjatywy, wynajmowane lokale odbudowały z gruzów dużym nakładem sił i środków. Działacze spółdzielczy, którzy zetknęli się bezpośrednio z praktykami urzędów dzielnicowych, podnoszą, iż za przedmiotowymi decyzjami kryje się bezprawie i korupcja. Z tych względów wnoszę, aby poruszone sprawy stanowiły podstawę do przeprowadzenia przez Najwyższą Izbę Kontroli wnikliwej kontroli, która określiłaby masowość zjawiska i ustaliłaby winnych przyczyn łamania prawa i wprowadzenia anarchii. Jako dowody załączam kserokopie pism urzędów dzielnicowych Warszawa-Śródmieście i Warszawa-Praga Południe. Wysoka Izbo, to nie jest 40 bln zł - jak tutaj niektórzy posłowie o tym mówili - ale proszę pana marszałka o przyjęcie tych dowodów jako konkretnych w sprawie.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#JacekKurczewski">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Czarneckiego ze Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego. Przygotuje się pani poseł Wiesława Ziółkowska, nie zrzeszona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#RyszardCzarnecki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zanim przejdę do oświadczenia, chciałbym zgłosić taki wniosek, w zasadzie formalny, aby wprowadzić może w przyszłości nową formułę — oświadczenia nocne, zwłaszcza ze względu na porę.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo. Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#RyszardCzarnecki">Moje oświadczenie nosi oczywiście charakter oświadczenia osobistego, aczkolwiek zostało skonsultowane i zaakceptowane przez kilkunastu posłów z klubów Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego, Porozumienia Centrum, Kongresu Liberalno-Demokratycznego i KPN. Zanim jednak przejdę do oświadczenia, chciałbym odpowiedzieć panu posłowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej, który moje wczorajsze wystąpienie był łaskaw w czasie dzisiejszej dyskusji zakwalifikować jako relikt komunistycznego myślenia. Odpowiem mu bardzo krótko - starym polskim przysłowiem: Nie mów o sobie w drugiej osobie.</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-203.4" who="#RyszardCzarnecki">Pan poseł był też łaskaw okazać zainteresowanie moim ubiorem, kolorem mojego krawatu - i to w czasie dyskusji nad prowizorium budżetowym - co, przyznam się, bardzo mnie zdziwiło. Co prawda wolałbym, żeby to zainteresowanie okazywały panie posłanki niż pan poseł, ale to oczywiście kwestia gustu i pan poseł ma takie prawo. Chciałbym jednak, panie pośle, podkreślić, że mój krawat nie jest czerwony, tylko bordowy z błękitnym paskiem.</u>
          <u xml:id="u-203.5" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-203.6" who="#RyszardCzarnecki">Rozumiem, że kolor błękitny również budzi ideologiczne obrzydzenie pana posła.</u>
          <u xml:id="u-203.7" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-203.8" who="#RyszardCzarnecki"> Podkreślam jednak, że bardzo lubię kolor czerwony, ponieważ - obok białego - stanowi on kolor naszej flagi narodowej, aczkolwiek obok posła Niesiołowskiego - tak jak i ja - większość tego społeczeństwa nie znosi ideologicznej czerwieni, co wykazały wybory, skoro ponad 90% Polaków nie głosowało na formację, która tego koloru używała przez lata. To podkreślam. Okazuje się, że warto jednak o tym przypominać.</u>
          <u xml:id="u-203.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze mniej na ZChN.)</u>
          <u xml:id="u-203.10" who="#komentarz">(Wesołość, gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-203.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Lepiej matematyki nie ruszać.)</u>
          <u xml:id="u-203.12" who="#RyszardCzarnecki">Tak, kultura polityczna nigdy nie była mocną stroną państwa i cały czas państwo to pokazujecie.</u>
          <u xml:id="u-203.13" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-203.14" who="#RyszardCzarnecki">Przechodzę do oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-203.15" who="#RyszardCzarnecki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jutro, 5 stycznia, za parę godzin, upływa 10 rocznica rozwiązania przez władze PRL Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Była to pierwsza organizacja, która została rozwiązana przez władze komunistyczne, władze stanu wojennego; pierwsza przed Niezależnym Samorządnym Związkiem Zawodowym „Solidarność”, przed „Solidarnością” rolniczą, przed Stowarzyszeniem Dziennikarzy Polskich. NZS był wówczas nie tyle organizacją studentów pochodzących zresztą z bardzo różnych grup społecznych, ze wsi i z miasta, co przede wszystkim — głosem młodego pokolenia Polaków, głosem sprzeciwu wobec zastanej i nie chcianej rzeczywistości, sprzeciwu — co podkreślam — wobec narzuconego naszej ojczyźnie obcego systemu, obcego politycznie, ustrojowo, gospodarczo i cywilizacyjnie.</u>
          <u xml:id="u-203.16" who="#RyszardCzarnecki">Wspomnienie tego, co zdarzyło się przed 10 laty, nie jest modną obecnie pseudomartyrologią, ponieważ uważam, że wartości, które towarzyszyły nam wówczas, w stanie wojennym i później, są tym bardziej aktualne dziś. Były to: niepodległość państwa, suwerenność narodu, silna także gospodarczo Polska oraz poszanowanie tradycji i wartości chrześcijańskich. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-203.17" who="#RyszardCzarnecki">Po drugie, muszę w tym miejscu wspomnieć o tysiącach młodych ludzi, młodych Polaków, którzy także przez NZS, przez „Solidarność” zwłaszcza, wraz z pokoleniem już dojrzałym zapracowali na wolną Polskę, także i na ten wolny Sejm III Rzeczypospolitej. Wielu z nich za działalność podziemną siedziało w więzieniach. Wielu wyrzucono z pracy. Wielu, niestety, wyjechało z ojczyzny na stałe.</u>
          <u xml:id="u-203.18" who="#RyszardCzarnecki">Tych kilkunastu posłów, o których wspomniałem na początku, z różnych dziś klubów parlamentarnych, dawnych działaczy NZS, wywodzi się właśnie z tego pokolenia, któremu propaganda chciała wówczas wmówić, że jest pokoleniem straconym i bez perspektyw.</u>
          <u xml:id="u-203.19" who="#RyszardCzarnecki">To, co mówię, jest ważne także z dwóch innych względów. Po pierwsze, że mimo różnic politycznych pomiędzy nami, które istnieją, których nie należy zamazywać, posłowie wywodzący się z dawnego NZS w sprawach fundamentalnych potrafią się w wielu przypadkach porozumieć, co może być przykładem dla tej sali. Po drugie, dlatego...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#JacekKurczewski">Czas, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#RyszardCzarnecki">... że wciąż słyszymy na tej sali język, nieraz wręcz pojęcia i retorykę dziwnie znajome z przeszłości. Widzimy zaciekłość podobną nieraz do tej ze stanu wojennego. Tym bardziej trzeba więc wspomnieć dziś wydarzenia sprzed 10 lat: rozwiązanie wielu niezależnych organizacji, w tym NZS, „Solidarności”, „Solidarności” rolników — czasy, gdy jedni rozwiązywali niezależne związki, a inni byli rozwiązywani. Dziś nie wolno nam stawiać pierwszych i drugich na jednej płaszczyźnie moralnej. Byłoby to właśnie fałszem historycznym i moralnym.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#JacekKurczewski">Proszę teraz o zabranie głosu panią poseł Wiesławę Ziółkowską. Przygotuje się pan poseł Władysław Serafin, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WiesławaZiółkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ten Sejm został powołany po to, aby wykonać dwa zadania. Zadanie pierwsze to powołać rząd, zadanie drugie to uchwalić nową konstytucję. To cytat, a konkretnie słowa pana posła Łopuszańskiego wypowiedziane z tej trybuny wczoraj. Sądzę, że jest to zbyt daleko idące uproszczenie zadań i roli tego Sejmu. Dla bardzo wielu ludzi - również dla mnie i myślę, że również dla posłów siedzących w tej sali - w tym momencie równie ważnym zadaniem, a chyba nawet ważniejszym od dwóch poprzednich, nie umniejszając wcale ich znaczenia, jest to, że Sejm powinien odbyć poważną debatę na temat programu gospodarczo-społecznego - debatę przy w miarę pełnej sali - uzyskać consensus w kwestii tego programu gospodarczego między rządem i parlamentem, podjąć działania legislacyjne wypełniające ten program, a potem kontrolować skutecznie i efektywnie realizację tego programu przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#WiesławaZiółkowska">Widzę, że panie posłanki i panowie posłowie - obecni na sali - kiwają mi głowami, cieszę się z tego bardzo. Rozumiem, że zrozumieją to wszyscy ci, którzy mają świadomość, że skuteczność polityczna zmian ustroju w Polsce w obszarze czynników wewnętrznych zależy głównie od postępu w kwestiach gospodarczo-społecznych.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#WiesławaZiółkowska">W tym kontekście, proszę państwa, muszę powiedzieć, że coraz trudniej opieram się wrażeniu, a po dzisiejszych doświadczeniach, przykrych dla nas - myślę - wszystkich albo dla przeważającej większości, odnoszę wrażenie, że kwestie gospodarczo-społeczne są w tym Sejmie odkładane na drugi plan. Jest na to wiele dowodów, ale dowodem jednym z pierwszych jest chociażby porządek dzienny dzisiejszej i wczorajszej sesji sejmowej. Nie rozpoczęliśmy tej sesji od najistotniejszego w tym momencie pakietu ustaw gospodarczych, lecz od debaty, która mogła spokojnie akurat teraz poczekać, a przecież mogliśmy wczoraj do późnych godzin wieczornych rzeczowo przedyskutować prowizorium budżetowe, o co zwracali się do nas pan premier i minister finansów.</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#WiesławaZiółkowska">Inny przykład - proszę państwa - dzisiejsze głosowanie nad przerwaniem debaty. Moim zdaniem - mimo to, że też chciałabym być wcześniej w domu - jest to sytuacja niedopuszczalna, tym bardziej że ma ona już miejsce po raz drugi, a nawet trzeci.</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#WiesławaZiółkowska"> Tak jak, proszę państwa, moim zdaniem, niedopuszczalne są propozycje składane tutaj dzisiaj dwukrotnie, aby ten, kto chce zabrać głos w kwestiach gospodarczych, w kwestiach tych najważniejszych, moim zdaniem, w tym momencie dla Sejmu, składał ten głos do protokółu. To jest nieporozumienie. Nie jesteśmy tu po to, żeby każdy sobie powiedział, co wiedział i wszedł na tę trybunę, i dał to do protokółu ewentualnie, jeśli by nie powiedział, ale po to, żeby wyrazić swoje stanowiska, wyrazić to, czym się różnimy w tych stanowiskach i żeby uzyskać consensus w tych kwestiach. To jest najważniejsze. Jeśli my się tutaj nie potrafimy dogadać, porozumieć, to społeczeństwo w ogóle nie zrozumie o co nam i rządowi w tym procesie reform gospodarczo-społecznych chodzi. Dlatego, proszę państwa, przeciwstawiam się takim praktykom, jakie mają do tej pory miejsce w kwestiach gospodarczo-społecznych. Wnoszę do Prezydium Sejmu i do Wysokiej Izby o to, aby kwestie gospodarczo-społeczne były priorytetowe tak w harmonogramie prac Sejmu, jak i w obecności pań i panów posłów na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-207.6" who="#WiesławaZiółkowska">Ostatnia kwestia, proszę państwa. Ponieważ nie miałam możliwości, niestety, zabrania wcześniej głosu, chciałabym tylko niejako uprzedzić pana ministra finansów, iż mam zamiar złożyć w formie uchwały sejmowej - oczywiście to zależy od Wysokiej Izby, czy Wysoka Izba przyjmie moją propozycję - prośbę do pana ministra, aby łącznie z programem gospodarczym był uprzejmy przedstawić Wysokiej Izbie wieloletni program równoważenia budżetu państwa. Uzasadnienie tego wniosku zawrę w projekcie uchwały.</u>
          <u xml:id="u-207.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję bardzo pani poseł Wiesławie Ziółkowskiej.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#JacekKurczewski">Proszę o zabranie głosu pana posła Władysława Serafina z Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego. Przygotuje się do zabrania głosu pan poseł Janusz Maksymiuk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#WładysławSerafin">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W związku z tym, że pisma skierowane przez pracowników Polskich Linii Lotniczych LOT do pana prezydenta, do pana premiera już nowego rządu, do Ministerstwa Transportu i Żeglugi Morskiej, do prezesa NIK nie odnoszą skutku, zostałem zobowiązany przez grupę pracowników Polskich Linii Lotniczych LOT do zapoznania Wysokiej Izby z zagrożeniami, jakie niesie decyzja obecnego dyrektora przedsiębiorstwa, pana Klimaszewskiego, z tego tytułu, że 8 stycznia ma nastąpić z warszawskiego lotniska „Okęcie” odlot 7 samolotów Ił-M62 na Ukrainę. Pracownicy stwierdzają, że wszystkie samoloty Ił-62 przy pomocy olbrzymich nakładów sił i środków zostały wyposażone w urządzenia gwarantujące pełne bezpieczeństwo latania.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#WładysławSerafin">Żaden przewoźnik na świecie, eksploatujący ten typ samolotu, nie posiada tych zabezpieczeń. Argumenty 100 pracowników przedkładających te dokumenty, które złożono stosownym władzom, przemawiają do wyobraźni po zapoznaniu się z nimi.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#WładysławSerafin">Wysoka Izbo! Wszystko wskazuje na to, że jest to początek - jak pracownicy określają i udowadniają - większej afery, gdyż kiedy obecny pan dyrektor przejął LOT, na koncie było 450 mld zł dochodu, dzisiaj deficyt przekracza 1bln zł i ciągle się powiększa. Niewykorzystanie 7 samolotów stojących na lotnisku i jednocześnie niewywiązywanie się z wielu zobowiązań powodują dalsze straty.</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#WładysławSerafin">Jak należy przyjąć fakt, że obecna dyrekcja wykorzystując środki masowej informacji do negowania funkcji tych samolotów jako mechanizmów, jako środków do przenoszenia ludzi w przestrzeni i w czasie, mówi, że rodzą one podstawowe zagrożenia. Uważam, że przekazanie tego rządowi, czy państwu, Ukrainy jest pewnego rodzaju - zażartuję w pewnym sensie - sabotażem politycznym, bo dopiero uchwaliliśmy wielkie poparcie dla wolnej Ukrainy. Podrzucanie im samolotów, które nie są w stanie bezpiecznie przewozić Polaków, jest co najmniej nietaktem ze strony Polski.</u>
          <u xml:id="u-209.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-209.5" who="#WładysławSerafin">Wiem, że w tym trybie oświadczenie nie może mieć formy egzekucji tych wszystkich należności. Myślę, że stosowne wyjaśnienia, przyczyny, cyfry i niebezpieczeństwa, jakie ta decyzja za sobą niesie, są w dokumentach w gabinecie premiera, prezydenta, w NIK. Panie marszałku, w związku z tym wnoszę, aby te sprawy zostały szybko rozpatrzone i aby przed odlotem samoloty zostały wykorzystane do przysporzenia Polsce dochodu i łatania luk w budżecie, gdyż jest to kolejny - tak mówią ci ludzie i jestem skłonny im po lekturze tych dokumentów uwierzyć - akt sabotażu oraz początek wielkiej afery. Abyśmy nie rozważali tego po fakcie, bo zawrócić tych samolotów z takiego dalekiego kursu już się nie da.</u>
          <u xml:id="u-209.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi Serafinowi.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#JacekKurczewski">O zabranie głosu proszę pana posła Janusza Maksymiuka, przygotuje się pan poseł Marek Balicki, Unia Demokratyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#JanuszMaksymiuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wczoraj, to jest 3 stycznia br., w Warszawie zebrali się rolnicy, którzy zaciągnęli kredyty na produkcję rolną i którym odsetki od tych kredytów zarzynają po prostu gospodarstwa. Byli to ludzie młodzi. Byłem tam obecny. Był to - można powiedzieć - kwiat i nadzieja polskiego rolnictwa. Zaciągnęli kredyty na rozwój swoich gospodarstw, na wyposażenie w środki produkcji, na budynki inwentarskie i na ich modernizację. Te gospodarstwa to w przeważającej części 30, 50 i ponad 100-hektarowe obiekty. Ich właściciele to nie utracjusze, którzy wzięli pożyczki na przehulanie, na futra, na luksusowe samochody, tak jak to niektórzy chcieli ich do tej pory postrzegać i dalej ich tak kwalifikują.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#JanuszMaksymiuk">Rolnicy ci dokonali oceny porozumienia, które rząd zawarł 14 listopada ubiegłego roku w sprawie oddłużenia rolnictwa z Krajowym Związkiem Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych, z NSZZ „Solidarność” RI i z Ogólnopolskim Autonomicznym Komitetem Protestacyjnym Rolników Zadłużonych. Warunkiem tego porozumienia było przerwanie haniebnej z punktu widzenia politycznego głodówki przed Sejmem. Wszyscy ją pamiętamy. Interesował się nią cały świat.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#JanuszMaksymiuk">Na dzień dzisiejszy sprawa jest przerażająca. Zdesperowani rolnicy stwierdzili, co jest faktem, że podejmowane działania nie zmierzają do oddłużenia, lecz tylko do przesunięcia czasu spłaty wzrastającego zadłużenia, nie dając im żadnych szans na spłacenie. Agonia ich gospodarstw trwa nadal. Rolnicy i strony negocjujące spodziewali się, że po przesunięciu rat spłaty kredytów stworzone przez rząd nowe warunki ekonomiczne dla rolnictwa pozwolą im na spłaty kredytów i odsetek normalnie z produkcji i z osiąganych w przyszłości dochodów.</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#JanuszMaksymiuk">W zaistniałej jednak sytuacji, gdy wprowadza się podwyżki cen energii elektrycznej i gazu zwiększające koszty produkcji rolniczej, pogłębiające recesję gospodarczą, spada siła nabywcza ludności na artykuły żywnościowe i ubożeje społeczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-211.4" who="#JanuszMaksymiuk">Spłata zaciągniętych przez rolników kredytów staje się absolutnie niemożliwa. Niemożliwa jest nie z winy tychże rolników, ale na skutek złej polityki gospodarczej. Jedną z przyczyn tak uciążliwej recesji, katastrofalnej sytuacji dochodowej rolnictwa, jest nieprzestrzeganie przez byłego wicepremiera i ministra finansów, pana Leszka Balcerowicza, ustawowego zapisu o obowiązku wprowadzenia minimalnych cen gwarantowanych na produkty rolne w IV kwartale 1989 r., do wprowadzenia których zobowiązany był tak zwaną ustawą indeksacyjną.</u>
          <u xml:id="u-211.5" who="#JanuszMaksymiuk">Ubolewać należy, że zgłoszony wówczas przez Krajowy Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych wniosek o postawienie wicepremiera przed Trybunałem Stanu został oddalony przez sejmową komisję rolnictwa. Czas pokazał, że związek miał rację. Czas pokazał też, że jest to rozwiązanie nie tylko potrzebne w krajach Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, gdzie jest stosowane, ale jest także niezbędne w Polsce jako element gry ekonomicznej.</u>
          <u xml:id="u-211.6" who="#JanuszMaksymiuk">Oświadczam, że KZRKiOR ponownie wystąpi z wnioskiem o postawienie byłego ministra finansów i wicepremiera, pana Leszka Balcerowicza, przed Trybunałem Stanu. Wówczas za cel stawialiśmy sobie wyegzekwowanie zmiany programu antygospodarczego. Dzisiaj celem jest przyspieszenie realizacji decyzji Sejmu ubiegłej kadencji, zobowiązującej rząd do wprowadzenia minimalnych cen gwarantowanych i uchronienie Polski przed uzależnieniem żywnościowym od państw EWG. Hamowanie wprowadzenia w życie tego elementu gry ekonomicznej nie ma podstaw rachunku ekonomicznego, a wynikało do tej pory z decyzji politycznych.</u>
          <u xml:id="u-211.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#JacekKurczewski">Chcę poinformować Wysoką Izbę, że do złożenia oświadczeń są jeszcze zapisani: pan poseł Marek Balicki, pan poseł Jacek Pawelec, pan poseł Michał Tokarzewski, pan poseł Jerzy Szmajdziński, pan poseł Andrzej Mazurkiewicz i pan poseł Marek Borowski.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#JacekKurczewski">Listę zamykam. Następne oświadczenia proszę już planować na następne posiedzenie Sejmu. Chciałbym zaapelować do tych, którzy jeszcze czekają w kolejce do złożenia oświadczeń, aby zastanowili się, czy nie mogą ze względu na późną porę ich wycofać.</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#JacekKurczewski">Udzielam głosu panu posłowi Markowi Balickiemu z Unii Demokratycznej, o przygotowanie się do zabrania głosu proszę pana posła Jacka Pawelca z KPN.</u>
          <u xml:id="u-212.4" who="#JacekKurczewski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#MarekBalicki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Składam wyrazy ubolewania i protestu wobec uniemożliwienia mi udziału w dyskusji podczas debaty nad prowizorium budżetowym. Była to debata nad jedną z najważniejszych ustaw, wyznaczających kształt życia gospodarczego i społecznego kraju. Debata tym bardziej ważna, że stan finansów kraju jest zły.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#MarekBalicki">Poza wystąpieniami w imieniu klubów w debacie wzięło udział zaledwie 12 mówców. Przerwanie dyskusji mnie i wielu innym posłom odebrało prawo do realizacji jednego z najważniejszych praw i obowiązków posła, zawartego w ustawie o obowiązkach i prawach posłów i senatorów. W artykule 11 tej ustawy mówi się: „Udział w pracach Sejmu jest prawem i obowiązkiem każdego posła. Posła obowiązuje obecność i czynny udział w posiedzeniach Sejmu”.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#MarekBalicki">W artykule 12 w pkt. 5 tej ustawy mówi się: „W wykonywaniu obowiązków poselskich poseł w szczególności ma prawo uczestniczyć w dyskusji nad każdą sprawą rozpatrywaną przez Sejm”.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#MarekBalicki">Mam nadzieję, że w przyszłych debatach reguły i zasady wystąpień będą ustalone przed ich rozpoczęciem, tak by posłów zapisanych wcześniej do dyskusji nie spotykały przykre niespodzianki.</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#MarekBalicki">Oświadczenie wygłosiłem również w imieniu posłanki Marii Dmochowskiej.</u>
          <u xml:id="u-213.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję, panie pośle. Może wtrącę informację, że sprawa ta była przedstawiona na Konwencie Seniorów i Prezydium Sejmu postanowiło wyciągnąć wnioski z tego, co dzisiaj miało miejsce.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#JacekKurczewski">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Jacka Pawelca z Konfederacji Polski Niepodległej. Do zabrania głosu przygotuje się pan poseł Michał Tokarzewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#JózefPawelec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem mówić o sprawach wojska, o sytuacji w armii. Ponieważ jest bardzo późna pora i ponieważ jest nas niewielu, nie byłoby sensu odczytywać tego przydługiego wystąpienia. Ograniczę się w takim razie do kilku stwierdzeń, a wrócę do sprawy w stosowniejszym momencie.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#JózefPawelec">O sytuacji w armii mówił niedawno pan poseł Wiatr. Przytaczał dane dowodzące, że jest tam sytuacja dramatyczna. Na pytanie, co o tym sądzą, więcej niż 90 na 100 pytanych żołnierzy odpowiada, że nie widzi żadnych szans rozwojowych, że nie widzi możliwości przywrócenia armii walorów i wartości, jakie miała dawniej. Co się na to składa? Wszyscy słyszymy odpowiedzi, że brakuje pieniędzy, że systematycznie obniża się budżet i to jest tego przyczyną. Oczywiście tak, ale nie jedyną. Drugą co najmniej przyczyną jest niekompetencja, niepoważne traktowanie armii przez władze polityczne i rządowe. To ma swoje źródło w tym, że nowa władza budowała sobie stosunek do armii przeważnie na kontestacji, a nie na rzetelnej służbie. W komisji sejmowej najwięcej zatroskania, najwięcej zainteresowania zdradzały, o dziwo, kobiety oraz osoby starsze.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#JózefPawelec">Jak wojsku pomóc? Czy są jakieś możliwości? Widzę ich bardzo wiele i przedstawię może na koniec jakieś dwie propozycje, ale najpierw krótko wymienię te możliwości. Widzę je w działaniach na zewnątrz i w działaniach wewnątrz.</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#JózefPawelec">Jeśli chodzi o działania zewnętrzne, uważam, że obalenie komunizmu przyszło zbyt łatwo, że Zachód za mało za to zapłacił, że należałoby żądać jednak pewnych środków, które, uważam, państwu się należą chociażby z tytułu rekonwersji przemysłu obronnego na cele cywilne, z tytułu przerwania kontraktów, jakie mieliśmy choćby z Irakiem - w wysokości 1 bln zł - z tytułu udziału w misjach wojskowych w Syrii, w Kambodży. Firma PROXY za kilkanaście miliardów złotych przygotowała kilkudziesięciostronicowe opracowanie na temat tego, jak te 120 zakładów przemysłu obronnego przekształcić na cele cywilne i jak z tego wybrać jeszcze 5 do dalszego rozwoju. Uważam, że stanowczo za dużo ta firma zażądała i chciałbym pana ministra przemysłu zapytać, skąd takie duże sumy za informację budzącą taką kontrowersję.</u>
          <u xml:id="u-215.4" who="#JózefPawelec">Jeśli chodzi o działania wewnętrzne, to wojsko powinno popatrzeć również na siebie i w tej trudnej sytuacji, po pierwsze, nie przekazywać bezpłatnie wielkiego majątku spółkom albo wojewodom, gdzie tworzą się różne podejrzane układy, lecz wzorem przedwojennym stworzyć fundusz obrony narodowej lub agencję, której by te zbywające budynki, nieruchomości, lotniska przekazywało. Wojsko musi popatrzeć również na swoją biurokrację, na pewien przerost tej biurokracji i na rozdzielanie pieniędzy. Chociażby taki przykład - na imprezy masowe wydano półtora procent budżetu, a na naukę zaledwie pół. Jest to wymowne, że niszczymy właśnie naukę, niszczymy inteligencję. Ta droga szybko prowadzi do ciemnogrodu. Trzeci i ostatni krok - uważam, że tę armię trzeba w końcu zreorganizować. Jeśli nie stać nas na 300-tysięczną armię, niech będzie 200-tysięczna czy 100-tysięczna, ale musi być sprawna, żołnierz musi czuć się żołnierzem, nie nędzarzem. Tego winniśmy się wstydzić. Żołnierz jest przecież obrońcą państwa.</u>
          <u xml:id="u-215.5" who="#JózefPawelec">Przychylam się do wniosku prof. Wiatra o zorganizowanie debaty na tematy obronne. Wojsko jest atrybutem państwa. Bez wojska nie ma państwa, proszę państwa.</u>
          <u xml:id="u-215.6" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-215.7" who="#JózefPawelec"> Przepraszam za to przejęzyczenie, ale jest po prostu późna pora.</u>
          <u xml:id="u-215.8" who="#JózefPawelec">Chciałem zgłosić jeszcze jeden apel. Mianowicie byłbym zdania, że dobrze by sprawie służyło powołanie, wzorem kadencji poprzedniej, zespołu posłów wojskowych. W poprzedniej kadencji był taki zespół. Byłbym wdzięczny wszystkim posłom, także paniom, które są zainteresowane sprawami armii, żeby się ze mną skontaktowały, chociażby korespondencyjnie, przez wrzucenie karteczki do skrytki nr 278.</u>
          <u xml:id="u-215.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#JacekKurczewski">Udzielam głosu w celu wygłoszenia oświadczenia panu posłowi Michałowi Tokarzewskiemu z Konfederacji Polski Niepodległej. Do głosu przygotuje się pan poseł Jerzy Szmajdziński z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#MichałTokarzewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Maksymalnie skrócę swoje oświadczenie, ale kilka tez w nim zawartych bardzo chcę przekazać.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#MichałTokarzewski">Wysoka Izbo! Jako lekarz pragnę z całą odpowiedzialnością oświadczyć, że już obecnie w Polsce jest wiele ofiar ludzkiego życia i wiele ofiar niepotrzebnego zupełnie cierpienia. Zaistniały w konsekwencji upadku gospodarki i następującego przez to upadku budżetu ochrony zdrowia. Mówię to po to, żeby ta prawda wraz z należną częścią odpowiedzialności dotarła do wszystkich byłych decydentów, którzy podejmując błędne decyzje gospodarcze lub wprowadzając kolejne programy tzw. dostosowawcze, schowani za słupkami cyfr, de facto manipulowali ludzkim zdrowiem i życiem. Mówię to też po to, żeby, proszę państwa, było to przestrogą dla tych, którzy obecnie podjęli się rządzenia krajem.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#MichałTokarzewski">Moje najwyższe zdumienie budzi przyjęta przez konstruktorów prowizorium budżetowego koncepcja sfinansowania zadłużenia ochrony zdrowia za rok 1991. Mianowicie koncepcja ta zakłada, że ochrona zdrowia z budżetu skalkulowanego na poziomie równym budżetowi w I kwartale ma spłacić w tym roku olbrzymie zadłużenie. Doprowadzi to do takiej sytuacji, że na wydatki bieżące - nie mówmy w ogóle o płacach - na utrzymanie, czyli dla chorych, zostanie 47% tego, co było w zeszłym roku. Proszę państwa, dla mnie jest to wyraz zupełnej niekompetencji i nieodpowiedzialności. Takim koncepcjom zdecydowanie się przeciwstawiam. Konstruktorom prowizorium budżetowego dziwię się, że długo nie potraktowali oni ochrony zdrowia na równi z miejscem, jakie przeznaczyli w budżecie chociażby na dotacje do samochodów osobowych, przedpłaty na nawozy itd., i nie włączyli tego po prostu do zadłużenia centralnego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#MichałTokarzewski">Proszę państwa, w zaistniałej sytuacji na nas, posłach Rzeczypospolitej, spoczywa obowiązek korekty tak skonstruowanego prowizorium budżetowego, bo to przede wszystkim my, nie rząd, ale przede wszystkim my bierzemy za to najwyższą, bo poselską odpowiedzialność. Według moich szacunków, aby osiągnąć rzeczywiście minimalny próg bezpieczeństwa w tej dziedzinie życia społecznego, konieczne jest przeznaczenie kwoty co najmniej 4 bln zł. Wydaje mi się, że w ten sposób damy prawdziwy i realny dowód troski Sejmu o naród, który reprezentujemy.</u>
          <u xml:id="u-217.4" who="#MichałTokarzewski">Na zakończenie chciałem przekazać wyjaśnienie następującej treści, cytuję: W związku z wystąpieniem pana posła Goryszewskiego, poseł Leszek Moczulski pragnie wyjaśnić, że w swoim wystąpieniu nie miał na myśli wystąpienia ministra Kropiwnickiego. Wystąpienie pana ministra Kropiwnickiego zrobiło dobre wrażenie i idzie w kierunku, jaki odpowiada również linii Konfederacji. Poseł Moczulski miał na myśli wystąpienie ministra finansów pana Karola Lutkowskiego, który zapowiedział, że deficyt budżetowy w I kwartale ulegnie wyraźnemu zmniejszeniu w następnych. Jeżeli przyjmiemy za rządem, że deficyt budżetowy w br. nie przekroczy też 48 bln zł, to nawet z pobieżnego wyliczenia wynika, że deficyt w II kwartale powinien wynieść około 7 bln, czyli powinien być o ponad 40% mniejszy niż w I kwartale. Sugerowanie czegoś takiego stanowi obietnicę, pozostającą w rażącej sprzeczności z linią polityki budżetowej, wynikającej z przedłożonego Sejmowi projektu rządowego. Bardzo dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-217.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-217.6" who="#komentarz">(Minister finansów Karol Lutkowski: Proszę o głos.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#JacekKurczewski">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie ma polemiki.)</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#JacekKurczewski">Przepraszam. Stop. Przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#JacekKurczewski">Proszę państwa, to napięcie wskazuje, że nasza komisja, która pracuje nad regulaminem... Tymczasowy regulamin, według którego pracujemy, niestety niedokładnie definiuje tę formę oświadczeń. Będzie ona wymagała, wydaje mi się, sądzę, że nie jest to tylko moje zdanie, jednak sprecyzowania w nowym regulaminie Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#JacekKurczewski">Proszę zachować formę osobistego oświadczenia, proszę również o niewywoływanie na sali polemiki, skoro nie można na nią na gorąco zareagować.</u>
          <u xml:id="u-218.5" who="#JacekKurczewski">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Jerzego Szmajdzińskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Do głosu przygotuje się pan poseł Andrzej Mazurkiewicz, KPN.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#JerzySzmajdziński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem przypomnieć, że w tej kadencji Sejmu wojnę z Sojuszem Lewicy Demokratycznej był łaskaw rozpocząć pan poseł Stefan Niesiołowski.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#JerzySzmajdziński">Chciałem również przypomnieć, że nie będziemy chłopcem do bicia w tej Izbie, gdyż mamy moralne i polityczne prawo do obrony, ponieważ bronimy dobrego imienia naszych wyborców.</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#JerzySzmajdziński">Tutaj, panie pośle Czarnecki, przecież nie o pański krawat chodzi, tym bardziej że mój jest też bordowy, ani o grę w kolory, tylko o nieparlamentarne stwierdzenia czy półprawdy.</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Czarnecki: Pan o sobie mówi.)</u>
          <u xml:id="u-219.5" who="#JerzySzmajdziński">Dla dobra społecznego wizerunku Sejmu, dla dobra spraw, które w tej Izbie trzeba rozstrzygać, chcieliśmy wnieść o nieprowadzenie dalej tej walki, która toczy się naprawdę na zastępczych polach. Nie twórzmy jeszcze większych podziałów ponad te, które już są.</u>
          <u xml:id="u-219.6" who="#JerzySzmajdziński">Chciałem wyrazić nadzieję, że możemy liczyć, panie pośle Stefanie, na zrozumienie naszych intencji.</u>
          <u xml:id="u-219.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję. Podwójnie dziękuję panu posłowi Szmajdzińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#JacekKurczewski">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Mazurkiewicza z Konfederacji Polski Niepodległej. Do głosu przygotuje się ostatni z zapisanych do złożenia oświadczeń, pan poseł Marek Borowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#AndrzejTadeuszMazurkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zostałem niejako sprowokowany oświadczeniem pani posłanki Ziółkowskiej, której niestety nie widzę na sali. A, jest pani!</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#AndrzejTadeuszMazurkiewicz">Pani posłanko, myślę, że błędnie odczytała pani moją intencję umieszczenia w protokole oświadczeń czy wypowiedzi poselskich w kwestii ustawy o prowizorium budżetowym. Otóż głosowałem przeciwko przerwaniu tej dyskusji. Dyskusja jednak została przerwana, a uważam, że sprawa prowizorium budżetowego jest sprawą nad wyraz ważną i to jest niedopuszczalne, że my, posłowie, nie możemy, zgodnie z naszym prawem, wypowiedzieć się na temat tej ustawy, gdy są na sali przedstawiciele rządu. Byłoby to ze szkodą nie tylko dla tego Sejmu, ale i dla całego społeczeństwa, gdyby nasze wypowiedzi pozostały bez echa i nie dotarły do rządu. W związku z tym wystąpiłem z takim wnioskiem i nadal ten wniosek podtrzymuję, tylko na innych zasadach.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#AndrzejTadeuszMazurkiewicz">Panie Marszałku! Proszę o to, aby pan, na podstawie art. 19 ust. 1, potraktował to jako zarządzenie porządkowe i aby wypowiedzi wszystkich posłów, którzy chcieli wyrazić swoją opinię odnośnie do ustawy o prowizorium budżetowym, trafiły do rządu, by rząd wyciągnął z tego należyte wnioski.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#JacekKurczewski">Dobrze, pański wniosek przekażę Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#JacekKurczewski">Jako ostatni...</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie ma polemiki.)</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#JacekKurczewski">Chwileczkę, jako ostatniego do złożenia oświadczenia proszę pana posła Marka Borowskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#MarekBorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym, odpowiadając na apel pana marszałka, złożyć właśnie typowe oświadczenie osobiste. Jednocześnie, zgodnie z duchem oświadczenia posła Szmajdzińskiego, które nacechowane było pewnym dążeniem do consensusu, nie będzie już mowy o krawacie, obiecuję.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#MarekBorowski">Otóż chciałem powiedzieć, że dzisiaj miało miejsce ważne zdarzenie. Mianowicie padł wniosek o sprawdzenie listy obecności posłów. Pan marszałek znalazł się w trudnej, trzeba powiedzieć, sytuacji, ponieważ dobrze widział, iż ławy poselskie, zajmowane normalnie przez członków jego partii, są raczej niepełne, tak bym to określił.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#MarekBorowski">Mimo to, po chwili wahania, podjął bohaterską decyzję, a zgodnie z regulaminem, nie musiał tego robić. Bez uzasadnienia mógł powiedzieć: nie. Podjął więc taką decyzję i podjął ją, myślę, w imię pewnego obiektywizmu zalecanego chyba wszystkim. Chciałem podkreślić, że tak było na tej sali i po prostu podziękować panu marszałkowi, no i, ponieważ to było osobiste oświadczenie, jeśli państwo podzielają ten pogląd, to proszę o wyrażenie go brawami. Może raz je dostanę.</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#JacekKurczewski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#JacekKurczewski">Może to jest dobry moment, żeby przeprosić Wysoką Izbę za rozmaite pomyłki, jakieś poślizgi w prowadzeniu obrad Sejmu. Proszę mi to wybaczyć. Wydaje mi się, że wielu z nas jest w takiej sytuacji, że boryka się z tekstem tymczasowego regulaminu i ze zwyczajami sejmowymi, które nie zostały spisane i zawierają jednak wiele niejasności.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#JacekKurczewski">Proszę teraz posła sekretarza Piotra Wójcika o odczytanie komunikatów.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#JacekKurczewski">W annałach Sejmu ostatniej kadencji zapisano, że obrady po północy były kończone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#PiotrWójcik">Dnia 7 stycznia 1992 r. o godz. 11 w górnej palarni odbędzie się wspólne posiedzenie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej dotyczące rozpatrzenia projektów ustaw z druków nr 25, 26 i 27. Przewiduje się, że obrady będą trwały do 9 stycznia.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#PiotrWójcik">Posiedzenie Komisji Samorządu Terytorialnego rozpocznie się w środę, 8 stycznia, o godz. 16.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#PiotrWójcik">Klub Parlamentarny NSZZ „Solidarność” oraz Klub Parlamentarny „Solidarność Pracy” zwracają się z apelem o złożenie podpisów pod oświadczeniem w sprawie podwyżek cen nośników energii. Podpisał poseł Jan Rulewski.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#PiotrWójcik">Posiedzenie Komisji Obrony Narodowej zaplanowane na dzisiaj jest przesunięte na 10 stycznia na godz. 12.</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#PiotrWójcik">Posiedzenie Komisji Handlu i Usług odbędzie się również 10 stycznia o godz. 12 w sali nr 101.</u>
          <u xml:id="u-225.5" who="#PiotrWójcik">Zebranie Klubu Parlamentarnego Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego odbędzie się bezpośrednio po zakończeniu posiedzenia Sejmu w sali nr 118.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#JacekKurczewski">Na tym kończymy 5 posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#JacekKurczewski">Informacja Prezydium Sejmu o wpływie interpelacji poselskich zawarta jest w doręczonym posłankom i posłom druku nr 48.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#JacekKurczewski">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#JacekKurczewski">O terminie i porządku dziennym następnego posiedzenia Sejmu zostaną posłanki i posłowie powiadomieni.</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#JacekKurczewski">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-226.5" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-226.6" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 22 min 55)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>