text_structure.xml 40.8 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 13 lipca Komisja Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, obradująca pod przewodnictwem posła Edwarda Szymańskiego (PZPR), rozpatrzyła:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- proeksportowe rozwiązania systemowe w II etapie reformy</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli: minister współpracy gospodarczej z zagranicą Władysław Gwiazda, przewodniczący Zespołu Doradców Sejmowych prof. Aleksander Łukaszewicz, ekspert Komisji doc. Stanisław Głowacki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#EdwardSzymański">Porządek dzisiejszego posiedzenia obejmuje tylko jeden problem. Zajmiemy się proeksportowym pobudzaniem naszej gospodarki. Jest to zagadnienie ściśle powiązane z reformą gospodarczą w zakresie handlu zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#EdwardSzymański">Nie przewidujemy uchwalenia żadnego dokumentu końcowego. Proponujemy, aby posiedzenie miało charakter roboczy i zakończyło się bieżącymi wnioskami, które zostaną wykorzystane w pracach resortu współpracy gospodarczej z zagranicą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#WładysławGwiazda">Na początek kilka informacji dotyczących aktualnej sytuacji w naszym handlu zagranicznym. System działań proeksportowych zaowocował już pierwszymi pozytywnymi tendencjami. Zjawiska te dają się zauważyć zarówno w pierwszym, jak też i w drugim obszarze płatniczym. W handlu z krajami kapitalistycznymi osiągnęliśmy wzrost eksportu do poziomu 4 mld dolarów. Jest to wynik o 21,5% wyższy od ubiegłorocznego.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#WładysławGwiazda">Warto dodać, że eksport wolnodewizowy wzrósł aż o 26%. Import z krajów kapitalistycznych wzrósł o ok. 20% i wyniósł 3.300 mln dolarów.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#WładysławGwiazda">Te pozytywne wyniki zostały osiągnięte dzięki polityce płynnych kursów walutowych. Przyjęto, że kurs złotego do obcych walut będzie kształtowany w takiej wysokości, aby zapewniać opłacalność co najmniej 80% eksportu realizowanego w każdym z obszarów płatniczych. Niski kurs, stosowany do niedawna, powodował względną taniość importowanych materiałów i surowców, co nie sprzyjało racjonalnej gospodarce tymi czynnikami produkcji. Równocześnie konieczne było stosowanie w szerokim zakresie tzw. dopłat wyrównawczych do eksportu. Zgodnie z obecnie przyjętym rozwiązaniem zmiany kursu walutowego są dokonywane w sposób płynny, a nie skokowy.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#WładysławGwiazda">Efektem nowej polityki kursowej jest wzrost udziału eksportu opłacalnego. Na przełomie lat 1987 i 1988 osiągnięto stan, w którym 80% eksportu nie wymagało pomocy finansowej państwa. Począwszy od kwietnia br. obserwujemy pewne zmniejszenie aktywności polityki kursowej. Warto zauważyć, że w pierwszych dwóch dekadach maja br. udział opłacalnego eksportu w całości wywozu w obu obszarach płatniczych wyniósł 73,3%. W miarę rozwoju eksportu i rozszerzania przetargów walutowych wysokość kursu walutowego będzie kształtowana w coraz większym stopniu w oparciu o rynkowe ceny dewiz - tak, aby stworzyć warunki do wprowadzenia wymienialności waluty krajowej na dewizy.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#WładysławGwiazda">Rozwojowi eksportu sprzyjało w minionym okresie stopniowe odchodzenie od cen urzędowych. W rozliczeniach handlu zagranicznego przechodzimy na system cen umownych, kształtowanych na podstawię cen transakcyjnych. Ponieważ w rozliczeniach eksportowo-importowych z krajami RWPG ceny kształtowane są w oparciu o zasadę tzw. średniej wieloletniej, konieczne jest nadal ich korygowanie.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#WładysławGwiazda">Na początku 1987 r. nastąpiło w polskim handlu zagranicznym radykalne ograniczenie cen urzędowych. W I kwartale br. udział transakcji rozliczanych w cenach urzędowych wyniósł w eksporcie ok. 7,9%, a w imporcie ok. 20%. Przewidujemy, że ceny urzędowe w rozliczeniach wolnodewizowych będą ograniczone jedynie do podstawowych towarów rolno-spożywczych, np. mięsa czy zboża.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#WładysławGwiazda">W konsekwencji zmian likwidowany jest klasyczny rachunek wyrównawczy w polskim handlu zagranicznym. Nowa polityka kursowa tworzy warunki do radykalnego ograniczenia i przebudowy systemu korekcyjnego oraz zmian zasad subwencjonowania produkcji eksportowej.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#WładysławGwiazda">Stopniowo ograniczamy zakres subwencjonowania eksportu, wprowadzając jego parametryzację. Likwidujemy dopłaty do importu i zaprzestajemy stosowania obciążeń w eksporcie. Nie stosujemy też obciążeń w imporcie, finansowanym z własnych środków dewizowych przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#WładysławGwiazda">Trzeba się liczyć z koniecznością subwencjonowania Ok. 20% eksportu do czasu osiągnięcia tzw. kursu równowagi. Subwencjonowanie nie może jednak mieć charakteru czysto wyrównawczego, lecz powinno służyć przebudowie nieopłacalnej produkcji eksportowej.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#WładysławGwiazda">Likwidacja rachunku wyrównawczego będzie zastąpiona innym rozwiązaniem systemu zarządzania. Duże nadzieje wiążemy z Funduszem Restrukturyzacji Eksportu. Proponujemy, aby ta instytucja funkcjonowała do czasu wprowadzenia pełnej wymienialności złotego. Nastąpi to wówczas, gdy kursy walutowe ukształtują się na poziomie równowagi, wynikającej z rynkowych cen dewiz.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#WładysławGwiazda">W 1987 r. przebudowaliśmy system zasilania przedsiębiorstw w dewizy. Największe zmiany nastąpiły w systemie odpisów dewizowych. Rachunki dewizowe przedsiębiorstw mają obecnie charakter majątkowy, a nie ewidencyjny. Stawki odpisów zostały obniżone, a wysokość odpisu zróżnicowana w zależności od rodzaju wpływów. Zamrożono też większość uprawnień do wykupu środków dewizowych, rozkładając je na lata 1988–1995.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#WładysławGwiazda">Nowe jednolite stawki odpisów dewizowych będą określane odrębnie dla 5 grup towarów. Wysokość odpisu będzie się wahała od 10% dla towarów i usług o najniższym stopniu przetworzenia do 50% w przypadku towarów o najwyższym stopniu przetwarzania. Zmiany te będą wprowadzane w życie w latach 1988–1990. Nasz resort, w porozumieniu z odpowiednimi urzędami, dokona kwalifikacji towarów i usług do odpowiednich grup.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#WładysławGwiazda">Konsekwentnie zmierzamy do uchwalenia nowej taryfy celnej. Zamierzamy umocnić taryfę celną, czyniąc z niej aktywny instrument kształtowania obrotów towarowych z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#WładysławGwiazda">Nowa taryfa będzie obowiązywała od 1 stycznia 1989 r. i będzie zgodna z wymogami międzynarodowymi. Poziom stawek celnych zostanie dostosowany do potrzeb związanych z restrukturyzacją produkcji. Trwają też prace nad nowelizacją ustawy Prawo celne. Chcemy traktować wszystkie towary jednakowo - bez względu na źródła pochodzenia i formę finansowania. Zniesiony zostanie podział na tzw. obrót handlowy i obrót niehandlowy.</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#WładysławGwiazda">W miarę wzrostu roli kursu bankowego maleć będzie znaczenie ulg podatkowych oraz nagród w systemie stymulacji eksportu. Rozwiązania te mają charakter wspomagający i będą stosowane w okresie dochodzenia do równowagi. Docelowym regulatorem opłacalności eksportu będzie wyłącznie kurs walutowy.</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#WładysławGwiazda">Nasz resort wprowadził wiele zmian w ulgach w podatku dochodowym oraz w ulgach w podatku od wynagrodzeń. W1988 r. osłabiliśmy siłę motywacyjną ulgi w podatku dochodowym, utrzymując jednak pierwszeństwo dla ulg z tytułu eksportu. Ulgi są naliczane w zależności, od wartości wyeksportowanych towarów i usług. Zlikwidowaliśmy podział towarów na poszczególne grupy, stosując jednolite stawki ulg. Są one zróżnicowane ze względu na rodzaj wpływów z eksportu, a prawo do uzyskania ulgi związane jest ze stopniem opłacalności eksportu.</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#WładysławGwiazda">Ulgi w podatku od wynagrodzeń zostały wprowadzone w 1986 r. Umożliwiają one bezpodatkowe opłacanie zwiększonej pracochłonności oraz wzrost płac załóg pracowniczych produkujących wyroby na eksport. W 1988 r. podwyższyliśmy stawki ulg. Ich poziom zależy od rodzaju wpływów dewizowych, a także od udziału w sprzedaży przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#WładysławGwiazda">Innym stymulatorem wzrostu eksportu są nagrody ministra współpracy gospodarczej z zagranicą. Są one przyznawane proporcjonalnie do wartości eksportu spełniającego wymogi opłacalności. Utrzymaliśmy nagrody za realizację umów zadaniowych, zawieranych dla wykonania międzypaństwowych umów handlowych. Ponadto kierownik resortu przyznaje bezpośrednie nagrody za szczególna osiągnięcia w dziedzinie handlu zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#WładysławGwiazda">Niezależnie od omówionych stymulatorów rozwoju eksportu, nasz resort prowadzi prace na rzecz wdrożenia nowych rozwiązań organizacyjnych w handlu zagranicznym, mieszczących się w programie II etapu reformy gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#WładysławGwiazda">Rozwijane będą nowe formy organizacji sieci handlowej jednostek handlu zagranicznego, chcemy tworzyć warunki, aby wybór form organizacyjnych sieci handlowej dokonywany był w oparciu o zasadę efektywności ekonomicznej.</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#WładysławGwiazda">Zamierzamy tworzyć różnego rodzaju jednostki handlu zagranicznego dla obsługi małych i średnich eksporterów oraz jednostki regionalne, zajmujące się obsługą handlową producentów z danego regionu. Chcemy też inicjować elementy infrastruktury handlu zagranicznego, m.in. firmy poradnictwa prawnego i finansowego, przedsiębiorstwa marketingowe itp.</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#WładysławGwiazda">Przedsiębiorstwa produkcyjne i usługowe będą zachęcane do prowadzenia handlu zagranicznego na zasadzie koncesji. Zliberalizowano „progowe” wymogi przy udzielaniu koncesji, obniżając z 25% do 5% wielkość udziału eksportu w ogólnej produkcji przedsiębiorstwa. Obecnie działa ponad 1000 jednostek gospodarczych, które uzyskały taką koncesję.</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#WładysławGwiazda">Stopniowo likwidowanie są ograniczenia kompetencyjne jednostek handlu zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#WładysławGwiazda">Producenci mogą obecnie realizować dostawy za pośrednictwem wybranej jednostki handlu zagranicznego w zakresie eksportu wolnodewizowego oraz w przypadku importu finansowego z własnych środków dewizowych. Wyjątkiem są surowce, którymi obrót pozostaje w gestii określonych państwowych przedsiębiorstw handlu zagranicznego, Nasz resort konsekwentnie realizuje wszelkie przedsięwzięcia zapisane w kalendarium II etapu reformy gospodarczej. Wszystkie zadania, przypisane nam w I półroczu br., zostały wykonane. Mamy bardzo szczegółowy harmonogram wdrażania reformy gospodarczej, a kierownictwo resortu bacznie śledzi jego realizację.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#LechCiupa">Czy przedsięwzięcia zapisane w harmonogramie wdrażania II etapu reformy gospodarczej, są dla handlu zagranicznego wystarczające, czy też trzeba będzie wprowadzać jakieś dodatkowe rozwiązania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#ZdzisławBarański">W materiałach na dzisiejsze posiedzenie mówi się o polityce płynnych kursów walutowych w stosunkach z krajami kapitalistycznymi.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#ZdzisławBarański">Niestety, nie zauważyłem podobnej polityki w odniesieniu do krajów socjalistycznych. Czy resort przewiduje jakieś zmiany w najbliższej przeszłości?</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#ZdzisławBarański">W materiale nie ma najmniejszej nawet wzmianki o spółkach z udziałem kapitału zagranicznego. Nie wolno o nich zapominać, bo przecież mają wielką rolę do odegrania. Usytuowanie prawne tych jednostek jest obecnie mało przejrzyste. Nie wiadomo, czy traktować je jako przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielcze, czy też jako jednostki prywatne. Jak kierownictwo resortu chce regulować działalność spółek, aby nadmiernie nie krępować swobody gospodarowania tych jednostek?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#ZdzisławSkakuj">Z dyskusji w środowisku handlowców wynika, że kursy walutowe są liczone według stawek na jakiś określony dzień, np. na 1 stycznia 1988 r. Słyszałem, że w przyszłości system ten ma być utrzymany, a stawki ulg będą określane według poziomu z dnia 1 stycznia 1989 r. Obawiam się, że eksporterzy będą wyczekiwali, magazynując swą produkcję, aby sprzedać towary po nowym, podwyższonym kursie walutowym. Zgłaszam formalną propozycję, aby kalkulować stawki z uwzględnieniem aktualnego kursu walutowego.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#ZdzisławSkakuj">Zgadzam się w pełni z opinią, że docelowym rozwiązaniem regulującym opłacalność eksportu musi być aktywna polityka kursów walutowych. Wszystkie inne rozwiązania mogą być stosowane tylko przejściowo.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#ZdzisławSkakuj">Uważam, że wszystkie formy stymulowania eksportu trzeba nastawiać na motywację indywidualne - na ludzi. Czy nie możemy zamiast stosowania ulg w podatkach - wprowadzić dopłaty do wynagrodzeń z tytułu wzrostu eksportu?</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#ZdzisławSkakuj">W środowisku handlu zagranicznego rodzą się ciekawe pomysły i inicjatywy. Spółka „Inter-Bis” proponuje, aby wszyscy pracownicy wykupywali jej udziały. Myślę, że to dobry pomysł. Należy go rozpropagować w zakładach pracy. Załoga będzie wówczas bezpośrednio zainteresowana wynikami pracy przedsiębiorstwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#JanLaskowski">Wiele miejsca w materiałach resortowych zajmuje system ulg podatkowych. W praktyce gospodarczej jest on jednak poddawany krytyce. Jakie jest stanowisko resortu w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#JanLaskowski">Jak już słyszeliśmy, resort uruchomił całą gamę finansowych systemów rozwoju eksportu.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#JanLaskowski">Chciałbym dowiedzieć się, które z nich resort uważa za najważniejsze, a które mają charakter pomocniczy? Odnoszę wrażenie, że część stymulatorów pomocniczych nie jest potrzebna.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#JanLaskowski">W jaki sposób będzie się przeciwdziałać zjawisku konkurencji rynkowej między polskimi firmami handlu zagranicznego w innych krajach? Coraz częściej słychać głosy, że przynosi to poważne straty naszej gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#JanLaskowski">Jeszcze do niedawna jedynym stymulatorem rozwoju eksportu w przedsiębiorstwach był system nagród ministra handlu zagranicznego. Nagrody są nadal utrzymywane, ale mam wrażenie, że są one zbytnio rozdrabniane. Myślę, że trzeba znowelizować system tych nagród.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#IgnacyWall">Chcę mówić o problemach handlu zagranicznego w branży rolno-spożywczej. Panuje opinia, że jest to eksport nieopłacalny, ponieważ dopłaca się do niego z funduszu wyrównawczego, a więc jest on subwencjonowany. Mam wrażenie, że istnieje niebezpieczeństwo przeregulowania tego rynku, co może doprowadzić do jego załamania. Branża rolno-spożywcza jest tradycyjnie mocną stroną naszego handlu zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#IgnacyWall">Wielką barierą, utrudniającą eksport towarów rolno-spożywczych, jest brak odpowiednich opakowań. Do każdego worka, w który ładujemy cebulę, wysyłaną do Związku Radzieckiego, maimy dopłacać 7 centów wsadu dewizowego. Bez nowych opakowań nie wytrzymamy konkurencji na rynkach światowych.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#IgnacyWall">Niedawno zawarliśmy ze Związkiem Radzieckim wielki kontrakt na dostawę owoców i warzyw. Prasa określa go nawet mianem kontraktu stulecia. Już obecnie jesteśmy w stanie przekroczyć uzgodniony poziom dostaw. Czy resort widzi możliwości takiego rozszerzenia dostaw towarów rolno-spożywczych, aby „zielone pociągi” z Polski nie dojeżdżały tylko do Leningradu i Moskwy, lecz również do innych miast Związku Radzieckiego?</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#IgnacyWall">Dowiedziałem się, że istnieje możliwość zwieszenia dostaw kwiatów na rynek radziecki. Barierą jest brak odpowiednio wyposażonego magazynu w Związku Radzieckim. Co resort sądzi na temat propozycji wybudowania takiego magazynu? Moim zdaniem, ta inwestycja szybko by się nam zwróciła.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#IgnacyWall">Od niedawna funkcjonuje tzw. przygraniczna wymiana handlowa. Przyszła już pora na pierwsze oceny. Moim zdaniem, ta forma handlu sprawdziła się i trzeba ją jak najszybciej rozszerzyć.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#IgnacyWall">Wydaje mi się też, że zbyt małą wagę przywiązujemy do handlu z krajami skandynawskimi. Artykuły rolno-spożywcze z Polski mogłyby trafiać na te rynki. Sądzę, te penetracja handlowa Półwyspu Skandynawskiego przez nasze przedsiębiorstwa jest niewystarczająca. Co na to kierownictwo resortu?</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#IgnacyWall">W każdym kraju stosuje się bariery chroniące własną produkcję. W okresie obfitości owoców i warzyw rodzimej produkcji nie ma potrzeby importowania tych towarów z zagranicy. Dlaczego tak często się zdarza, że w okresie wysypu polskich pomidorów pojawiają się w handlu zakupione za granicą pomidory bułgarskie, albańskie, rumuńskie itp.?</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#IgnacyWall">Przewodniczący Zespołu Doradców Sejmowych prof. Aleksander Łukaszewicz:</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#IgnacyWall">Na dzisiejszym posiedzeniu zaprezentowano nam materiał resortowy obrazujący proeksportowe rozwiązania systemowe II etapu reformy gospodarczej w handlu zagranicznym. Moim zdaniem, jest to pakiet ciekawych propozycji, ale nie możemy go uznać za wystarczający dla II etapu reformy. Omawiane narzędzia zarządzania są zbyt pasywne i nie dają gwarancji osiągnięcia sukcesu. Potrzebujemy systemu promowania eksportu, który działałby bardziej agresywnie niż to, co nam dzisiaj zaprezentowano.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#IgnacyWall">Wiele miejsca w materiale poświęcono systemowi odpisów dewizowych. Podkreśla się, że resort zmienił zasady odpisów. Obecnie będą one określane dla grup towarów cechujących się podobnym stopniem przetworzenia. W gruncie rzeczy nie zmieni to dawnych wad tego systemu. Odpisy dewizowe są zbyt niskie, za mało zróżnicowane, a cała procedurą uzyskiwania dewiz przebiega zbyt opieszale.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#IgnacyWall">W materiale podkreśla się zmiany, jakie zachodzą w dziedzinie polityki kursów dewizowych. Zgadzam się z opinią, że polityka kursów jest coraz lepsza, ale w dalszym ciągu zbyt nieśmiało działamy w tym zakresie. Bardzo często tracimy w ten sposób okazję do zawierania korzystnych transakcji handlowych.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#IgnacyWall">Zwracam też uwagą, że w materiale resortowym nie ma ani słowa na temat spółek z udziałem kapitału zagranicznego. Nie rozumiem, dlaczego je pominięto - tym bardziej, że resort sporządzał projekt nowelizacji przepisów regulujących działalność przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#IgnacyWall">Nie znalazłem też w materiale żadnej wzmianki na temat stworzenia w naszym kraju stref wolnocłowych czy też stref specjalnych. Społeczna dyskusja wokół tych spraw ma już swą długą historię. Czy resort ma jakieś propozycje rozwiązań w tym zakresie? Niedawno wróciłem z Chin i jestem pod wrażeniem funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych w tym kraju. Są tam znakomite warunki do robienia biznesu. Spotyka się inwestorów z całego świata. Dlaczego nie ma tam naszych handlowców? Musimy to jak najszybciej nadrobić.</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#IgnacyWall">Ekspert Komisji doc. Stanisław Głowacki:</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#IgnacyWall">Ja również będę mówił o kursie walutowym i subwencjach eksportowych. Racjonalnie prowadzona polityka kursowa powinna eliminować dopłaty do eksportu. To dobrze, że obecny kurs zapewnia efektywny eksport w ok. 80% całości obrotów w obu obszarach płatniczych. Zgadzam się też z opinią, że docelowym sposobem regulowania handlu zagranicznego musi być właśnie aktywna polityka kursów walutowych.</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#IgnacyWall">W materiale resortowym jako osiągnięcie wymienia się znowelizowanie zasad funkcjonowania stawek odpisów dewizowych. Obecnie odpisy będą realizowane w 5 grupach. Moim zdaniem, jest to propozycja kierunkowo słuszna, ale trzeba ją uporządkować. Przedsiębiorstwa - eksporterzy muszą mieć pełną jasność co do wysokości odpisu dewizowego.</u>
          <u xml:id="u-8.16" who="#IgnacyWall">Niedawno w Zakładach „Polfa” został podjęty ciekawy eksperyment. Wprowadzono tytułem próby tzw. drugi rachunek wyrównawczy. Chodziło o to, aby dopłatę do eksportu określać nie w formie procentowej, lecz kwotowo. Warto rozważyć tę propozycję.</u>
          <u xml:id="u-8.17" who="#IgnacyWall">W moim przekonaniu byłoby idealnie, gdyby kurs walutowy zapewniał opłacalny eksport w obrębie 95% obrotów handlowych z zagranicą. Pozostałe 5% można by wówczas subwencjonować w formie dopłat kwotowych. Obecnie mamy do czynienia z eksportem opłacalnym na poziomie 80% całości obrotów. Jest to postęp duży, ale niewystarczający.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JanPryszcz">Na str. 14 materiałów resortowych pisze się, że „inspirowane będą działania spółek handlowych z udziałem skarbu państwa w dziedzinie tworzenia programu rozwoju eksportu. W tym celu będą wykorzystywane własne możliwości finansowe spółek i ich udziałowców, jak również finansowanie ze źródeł zewnętrznych”. Interesuje mnie, w jaki sposób będzie się odbywało to zewnętrzne finansowanie. Na co możemy liczyć w obecnej sytuacji płatniczej?</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#JanPryszcz">Na str. 15 mówi się, że będą tworzone i rozwijane firmy obsługujące jednostki handlu zagranicznego w dziedzinie marketingu, poradnictwa prawnego i finansowego, opiniowania projektów inwestycyjnych itp. Mam pytanie - jak to się ma odbywać w praktyce?</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#JanPryszcz">Na str. 16 znalazłem sformułowanie, że „dostęp do importowanych maszyn i urządzeń z krajów RWPG jest uzależniony od posiadania odpisów rublowych”. Trochę się dziwię takiemu stawianiu sprawy. Dlaczego koniecznie trzeba mieć odpis w banku? Czy nie wystarczą ruble, uzyskane np. w wyniku wymiany między zainteresowanymi przedsiębiorstwami? Czy za te pieniądze nie będzie można niczego sprowadzić z zagranicy?</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#JanPryszcz">Moje zastrzeżenia budzi też koncepcja rozszerzenia ulg w podatku od ponadnormatywnych wynagrodzeń. Ulgi te byłyby stosowane wobec przedsiębiorstw - eksporterów. Obawiam się, że zbyt wielką wagę przywiązujemy do tych ulg, uważając, że one wszystko załatwią. Jest to tylko jeden z elementów systemu motywacyjnego i jego działanie ma charakter ograniczony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WładysławGwiazda">W dyskusji pytano, czy te rozwiązania, które są nas satysfakcjonują. Być może, satysfakcjonują nas z punktu widzenia ilościowego, ale na pewno nie z punktu widzenia jakościowego. Zgadzam się z opinią, że system stymulatorów powinien działać bardziej agresywnie. Temu celowi służy modyfikacja rozwiązań systemowych. Mam tu na myśli bardziej aktywną politykę kursów walutowych oraz zmianę systemu odpisów dewizowych.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WładysławGwiazda">Dążenie do aktywnej polityki kursowej musi być jednak konfrontowane z wartością złotówki. Nie można dewaluować złotówki zbyt raptownie, ponieważ spowodowałoby to podwyżki cen na rynku wewnętrznym.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#WładysławGwiazda">Docelowym rozwiązaniem naszych kłopotów powinien być otwarty rynek kapitałowy, ale jest to kwestia przyszłości. Na przeszkodzie wprowadzaniu tego rozwiązania w życie stoi obecna struktura naszego eksportu i importu. Pole manewru jest dość ograniczone. W ramach II obszaru płatniczego import osiągnął wartość 6.300 mln dolarów. Z tej kwoty ok. 2.300 mln dolarów - to import realizowany w ramach rachunków odpisów dewizowych przedsiębiorstw, a ok. 2.100 mln dolarów to import finansowany centralnie.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#WładysławGwiazda">Nasza polityka proeksportowa istotnie nie jest wystarczająco agresywna. Wszyscy sobie życzymy aktywnie działających instrumentów tej polityki, ale równocześnie stabilności jej rozwiązań. Podkreślam dużą rolą stabilności zasad polityki proeksportowej. Polskie przedsiębiorstwa wielokrotnie się skarżą na ciągłe zmiany przepisów.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#WładysławGwiazda">Pytano, jaki element systemu polityki proeksportowej działa najbardziej aktywnie. W moim przekonaniu takim elementem jest odpis dewizowy na rzecz przedsiębiorstwa - eksportera. Niestety, w dalszym ciągu brak bezpośredniej przekładni przymusu eksportowania, jaki sobie uświadamiamy w skali całej gospodarki, na przymus eksportowania w skali przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#WładysławGwiazda">Krytykowano szerokie stosowanie ulg w podatku od ponadnormatywnych wynagrodzeń. Docelowo rola tego instrumentu będzie malała. Jest to zgodne z zaleceniami ekspertów Banku Światowego i Międzynarodowego Funduszu Walutowego.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#WładysławGwiazda">Pytano, czy przewidujemy jakieś zmiany w polityce kursów walutowych w ramach RWPG. Wszyscy narzekają na rozwiązania aktualnie obowiązujące. Najwięcej skarg słychać ze strony eksporterów. Naturalnie, myślimy o aktywizacji kursów walutowych w rozliczeniach z krajami socjalistycznymi, ale na przeszkodzie mogą stanąć prozaiczne względy finansowe. Staramy się namawiać partnerów radzieckich, aby urealnili kurs rubla wobec dolara. Gdyby jednak założyć, że 1 rubel równałby się 1 dolarowi, to zanotowalibyśmy 1.200 mln zł strat w skali rocznej, spowodowanych tą operacją, Gdybyśmy założyli, że np. 1 dolar równa się 3 ruble, to straty, które ponieśli byśmy z tytułu rozliczeń, byłyby ogromne.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#WładysławGwiazda">W dyskusji podkreślano, że w materiale resortu pominięto spółki z kapitałem zagranicznym. Tak się rzeczywiście stało, ale nasz materiał prezentuje zagadnienia wybrane, nie pretendując do omówienia wszystkich problemów współpracy z zagranicą. Chcę poinformować, że resort intensywnie pracował nad modyfikacją rozwiązań ustawowych regulujących funkcjonowanie przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego. Prace toczyły się przez dłuższy czas. Projekt ustawy będzie omawiany na specjalnym posiedzeniu Komisji i dlatego nie napisaliśmy nić na ten temat w prezentowanym dziś materiale.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#WładysławGwiazda">Informuję, że dotychczas wydaliśmy 29 zezwoleń na utworzenie spółek z udziałem kapitału zagranicznego. Ogólna suma kapitałów zaangażowanych w tych przedsiębiorstwach wynosi ok. 30 mln. dolarów. Jest to kwota równa wartości obcych kapitałów zaangażowanych w analogicznych przedsięwzięciach w Związku Radzieckim.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#WładysławGwiazda">Dodam, że na Węgrzech istnieje dużo więcej spółek niż u nas, ale ogólna suma zaangażowanych kapitałów jest mniejsza niż 30 mln dolarów. Aktualnie podjęło działalność 14 spółek z udziałem kapitału zagranicznego. Nowe propozycje ustawowe oferują zagranicznym inwestorom znacznie bardziej atrakcyjne warunki od oferowanych dotychczas. Mimo wszystko, nie spodziewamy się radykalnych efektów kapitałowych po wprowadzeniu w życie nowych przepisów. Skłonność inwestorów do angażowania swych kapitałów w naszym kraju nie zależy wyłącznie od przepisów ustawowych, lecz także od opinii na temat kondycji polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#WładysławGwiazda">W dyskusji podawano przykład spółki, która zamierza rozprowadzić udziały wśród własnych pracowników. Naszą intencją jest, aby swobodnie przekazywać udziały zarówno osobom prywatnym, jak też fizycznym. Zamierzamy również utworzyć specjalny holding, który by się zajmował obrotem udziałami.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#WładysławGwiazda">Jak przeciwdziałać konkurencji między polskimi przedsiębiorstwami na zagranicznych rynkach? Problem ten jest trochę wyolbrzymiony, choć rzeczywiście istnieje. Sądzę, że nigdy nie uda się wyeliminować całkowicie tego zjawiska, ponieważ zdecydowaliśmy się na bardzo liberalną politykę udzielania koncesji na prowadzenie handlu zagranicznego. W reformie gospodarczej nie ma przecież miejsca na ręczne sterowanie.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#WładysławGwiazda">Staramy się zapobiegać konkurencji za pomocą doraźnej koordynacji. Sprawują ją Biura Radcy Handlowego działające za granicą. Staramy się też przeprowadzać kontrolę prowadzenia handlu zagranicznego przez licencjonowane jednostki. W przypadku rażących uchybień możemy podjąć stosowne kroki. Ten problem ma, obok ekonomicznej, także moralną wymowę. Polska Izba Handlu Zagranicznego jest w trakcie opracowywania tzw. Kodeksu postępowania handlowego, który będzie stosowany w koncesjonowanych jednostkach. W dokumencie tym podkreślamy straty, jakie przynosi nieuzasadniona konkurencja na rynkach zachodnich. Jestem jednak przekonany, że tego zjawiska nigdy nie zlikwidujemy do końca. Zetknęli się z nim już Jugosłowianie i Węgrzy, a więc i my nie będziemy wyjątkiem.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#WładysławGwiazda">Kilka słów na temat eksportu towarów kompleksu rolno-spożywczego. Sugerowano, że są możliwości większego rozwoju obrotów handlowych z zagranicą w tej branży. Zgadzam się z tą opinią, ale czynnikiem ograniczającym skokowy rozwój tego eksportu jest brak opakowań. Staramy się ten problem rozwiązać, ale musi to trochę potrwać. Podzielam też ocenę, te Polska mogłaby więcej owoców i warzyw lokować na rynku radzieckim. Resort nie ma gotowych recept, jak to zrobić, ale myślę, że da o sobie znać inicjatywa i przedsiębiorczość naszych handlowców.</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#WładysławGwiazda">Wymiana przygraniczna ze Związkiem Radzieckim jest prowadzona w oparciu o koncesje udzielane przez Ministerstwo Rynku Wewnętrznego. Nasz resort nie ma bezpośredniego wpływu na przebieg tego procesu. Obserwujemy go jednak z uwagą i stwierdzamy, że w br. wymiana zacnie się obrotami na sumę ok. 200 mln rubli. Jest to kwota ogromna - tym bardziej, że jeszcze w ub.r. wymiana handlowa tego typu osiągnęła poziom 18–20 mln rubli. To zjawisko na pewno doczeka się wkrótce analiz statystycznych i ocen.</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#WładysławGwiazda">Niezupełnie podzielam zdanie, że sprowadzamy bułgarskie pomidory, gdy w kraju mamy dosyć własnych. Sugerowałoby to szkodliwą konkurencję. Zwracam uwagę, że bułgarskie pomidory są z reguły tańsze niż polskie i że kupujemy je przed sezonem. Nie pamiętam, abyśmy zawierali jakieś transakcje wówczas, gdy w naszym kraju Jest wysyp pomidorów. Być może, w przyszłości polskie pomidory będą eksportowane właśnie do Bułgarii. Toczą się już rozmowy w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#WładysławGwiazda">Podzielam pogląd prof. A. Łukaszewicza, że należy rozwijać na naszym terytorium strefy wolnocłowe i specjalne strefy ekonomiczne. Są projekty utworzenia w pierwszym etapie stref wolnocłowych w Szczecinie, Gdańsku, Gdyni i Słupsku. Te projekty zapewne doczekają się realizacji, są bowiem wspierane m.in. przez lokalne władze. Przewidujemy, że dopiero po zebraniu doświadczeń ze stref wolnocłowych będzie można myśleć o stworzeniu specjalnej strefy ekonomicznej w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-10.17" who="#WładysławGwiazda">Jak wyglądają nasze: udziały kapitałowe w przedsięwzięciach realizowanych na terenie innych krajów? W dyskusji wskazano m.in. na konieczność wejścia na rynek chiński. Jest już pierwsza spółka kapitałowa w tym kraju. Jej udziałowcem jest też strona polska. Kierownictwo resortu uważa, że w przyszłości nasz kraj powinien prowadzić aktywną politykę udziału kapitałowego w przedsięwzięciach realizowanych za granicą. Myślimy o tym w kontekście procesów integracyjnych w ramach EWG.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#JózefNajdek">Podstawą racjonalnej polityki proeksportowej jest założenie, że opłacalny eksport należy kształtować za pomocą ce. Jest to pogląd zgodny z logiką II etapu reformy gospodarczej. Warunkiem powodziła tej operacji musi być właściwa wycena walut obcych, czyli mówiąc inaczej - trafnie określony kurs walutowy.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#JózefNajdek">W Polsce przyjęliśmy zasadę kształtowania tzw. kursu submarginalnego. Zapewnia on opłacalność eksportu w 80% ogółu obrotów handlowych naszego kraju. Dodam, że udział opłacalnego eksportu w całości obrotów handlowych wynosił u nas tradycyjnie 55–60%. Nigdzie nie jest powiedziane, czy kurs walutowy powinien zapewnić opłacalny eksport w granicach 95%, czy też tylko w granicach 70%. Zobaczymy, jak rozwinie się sytuacja i w razie potrzeby podejmiemy decyzje korygujące.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#JózefNajdek">Innym warunkiem sprawnego działania systemu stymulującego eksport jest bierna polityka dopłat do eksportu.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#JózefNajdek">O ile kurs walutowy powinien być aktywny, o tyle polityka dopłat musi być bierna, tzn. trzeba dopłacać jak najmniejsze kwoty. Ideałem byłoby niedopłacanie żadnych sum ani eksporterom, ani też importerom. Obecnie nie stosujemy tzw. obciążeń w eksporcie ani w imporcie, jeśli są to przedsięwzięcia finansowe z własnych środków przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#JózefNajdek">Nie da się zupełnie wyeliminować państwa z regulacji handlu zagranicznego i pewien ograniczony zakres dopłat do eksportu pozostanie również w przyszłości. Ważne, aby zasięg dopłat był mały i aby wprowadzić parametryzację subwencji. Kierownictwo resortu wiąże udzielanie subwencji eksportowych z restrukturyzacją gospodarki narodowej. Subwencje oferujemy tylko tym jednostkom gospodarczym, które realizują program restrukturyzacji gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#JózefNajdek">Informuję również, że w programie prac rządu, związanych z II etapem reformy gospodarczej, znajduje się opracowanie projektu przepisów regulujących działania Funduszu Restrukturyzacji Eksportu. Zapewne już niedługo będziemy mogli dyskutować o tej sprawie w sposób bardziej szczegółowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WładysławGwiazda">Nie odpowiedziałem jeszcze - na pytanie dotyczące zewnętrznych środków finansowania dewizowego spółek handlowych z udziałem skarbu państwa. Chodzi o spółki, które powinny stać się ośrodkami kształtowania specjalizacji eksportowej i organizatorami przedsięwzięć inwestycyjnych o charakterze eksportowym. Zakładamy, że w spółkach tych znajdą się przede wszystkim przedsiębiorstwa eksporterzy. Będą one poszukiwały możliwości finansowania dewizowego u swych partnerów zagranicznych. Chodzi nam o uzyskanie kredytów walutowych.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#WładysławGwiazda">Jeszcze raz podkreślam, że resort widzi konieczność rozwoju infrastruktury techniczno-organizacyjnej naszego handlu zagranicznego. Chodzi nie tylko o nowe formy organizacji sieci handlowej za granicą, ale przede wszystkim o utworzenie firm obsługujących jednostki handlu zagranicznego. Marketing, poradnictwo prawno-finansowe, przetwarzanie danych itp. na całym świecie są przedmiotem działania małych firm konsultingowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#EdwardSzymański">W jakim stopniu handel zagraniczny korzysta ze środków Funduszu Zmian Strukturalnych w Przemyśle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#WładysławGwiazda">Jeszcze za wcześnie, aby mówić o konkretnym wymiarze naszej współpracy z tym Funduszem. Jesteśmy bardzo zainteresowani tą instytucją i wiążemy z nią spore nadzieje. Jednym z wiceprezesów Funduszu jest członek kierownictwa naszego resortu - wiceminister A. Wójcik. Mamy nadzieję, że współpraca będzie owocna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#JacekAntonowicz">Jaka jest wartość kredytów udzielanych dotychczas przez Bank Rozwoju Eksportu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#WładysławGwiazda">Bank Rozwoju Eksportu funkcjonuje od niedawna i nie udzielił znaczniejszych kredytów. O ile wiem, to ogólna ich suma kształtuje się na poziomie kilkunastu milionów dolarów. Podam od razu, że ostatnio zwiększono środki finansowe, przekazane temu bankowi na przetargi wolnodewizowe. Chodzi o kwotę 43 mln dolarów.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#WładysławGwiazda">W dyskusji pytano jeszcze o fundusz nagród ministra, udzielany za osiągnięcia w eksporcie. Fundusz ten dysponuje obecnie kwotą ok. 7 mld zł. Staramy się stale doskonalić zasady jego funkcjonowania. Od 1 lipca br. nie będziemy np. dawać nagród za wykonanie zadań eksportowych, jeśli jest to eksport wymagający dopłaty z rachunku wyrównawczego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#EdwardSzymański">Przyjrzeliśmy się dzisiaj rozwiązaniom systemowym ukierunkowanym na wzrost eksportu. Trzeba stwierdzić, że w następstwie stosowania tych rozwiązań wyraźnie wzrosła dynamika eksportu w naszym kraju. Pozytywnie trzeba też ocenić zaawansowanie realizacyjne przedsięwzięć ujętych w harmonogramie wdrażania reformy gospodarczej w obszarze handlu zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#EdwardSzymański">Równocześnie jednak nie możemy nie zauważyć niekorzystnych odchyleń w zakresie importu i eksportu w porównaniu z założeniami planu rocznego.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#EdwardSzymański">Sądzę, że resort współpracy gospodarczej z zagranicą dobrze wywiązuje się z nałożonych na niego zadań. To musi cieszyć, choć wiele punktów zawartych w harmonogramie wdrażanie reformy jest jeszcze na etapie uzgodnień, konsultacji itp. Resort opracował projekt kilku aktów prawnych, których wprowadzenie w życie nadmiernie się przeciąga. Rośnie niecierpliwość społeczna, a my nie potrafimy wyegzekwować szybszego wdrażania reformy.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#EdwardSzymański">Żywimy wszyscy nadzieję, że pozytywne trendy w zakresie eksportu będą utrzymane w przyszłości. W dalszym ciągu mamy jednak do czynienia ze znacznymi dysproporcjami w tempie wzrostu eksportu w różnych branżach naszej gospodarki. Najwyższe tempo wzrostu jest w przemyśle ciężkim znacznie gorzej, natomiast wygląda sytuacja w branży rolno-spożywczej. Jest to ilustracja naszych kłopotów z dokonywaniem restrukturyzacji gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#EdwardSzymański">Przypominam, że poseł Z. Skakuj zgłosił konkretną propozycją, aby w systemie rozliczeń i obliczania stawek ulg stosować aktualny kurs walutowy, który stale się zmienia. Jest to chyba słuszny wniosek. Powinien on znaleźć się w protokole z dzisiejszego posiedzenia. Mam też nadzieję, że wniosek został odnotowany przez kierownictwo resortu i zostanie rozpatrzony w trybie roboczym.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>