text_structure.xml 79.4 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 24 kwietnia 1986 r. Komisja Skarg i Wniosków, obradująca pod przewodnictwem posła Emila Kołodzieja (ZSL), rozpatrzyła:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- funkcjonowanie systemu skarg w Ministerstwie Oświaty i Wychowania.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">W posiedzeniu wzięli udział przedstawiciele: Ministerstwa Oświaty i Wychowania z wiceministrem Wiesławą Król, Najwyższej Izby Kontroli, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, władz terenowych, Związku Nauczycielstwa Polskiego, PRON oraz biur skarg i listów w: Komitecie DS. Radia i Telewizji, Kancelarii Sejmu i Urzędzie Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Podstawą dyskusji nad problemem funkcjonowania systemu skarg w Ministerstwie Oświaty i Wychowania były materiały opracowane przez Ministerstwo Oświaty i Wychowania, Związek Nauczycielstwa Polskiego, Komitet DS. Radia i Telewizji, a także koreferat poselski, oparty na wizytacjach przeprowadzonych przez zespół poselski w woj. płockim.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Uzupełniając informację Ministerstwa Oświaty i wychowania wiceminister Wiesława Król wyraziła zadowolenie, iż w sferze zainteresowania Komisji Skarg i Wniosków znalazły się problemy tak istotne dla resortu. Bezpośrednie kontakty ze społeczeństwem - stwierdziła - traktujemy jako kolejny dowód głębokiego zainteresowania całym systemem edukacji narodowej i stopniem skuteczności działania jego ogniw administracyjnych. Zgłoszone przez posłów oceny, uwagi i propozycje przyjmiemy jako wskazówki, ukierunkowujące i doskonalące prace resortu w tej dziedzinie, która w odczuciach społecznych stanowi jeden z mierników rzeczywistej realizacji zasad sprawiedliwości, demokracji i praworządności socjalistycznej.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Nasze ministerstwo poświęca wiele uwagi prawidłowemu funkcjonowaniu instytucji skarg i wniosków - zarówno w centrali resortu, jak i we wszystkich ogniwach administracji oświatowej, a także w jednostkach podległych. W ostatnich latach podstawową wytyczną do organizowania i dyscyplinowania pracy w tym zakresie, podejmowania wszechstronnych działań związanych z rozpatrywaniem i załatwianiem skarg i wniosków była uchwała IX Plenum KC PZPR z 16 lipca 1982 r., a także nawiązujące do tej uchwały decyzje Prezydium Rządu z czerwca ub.r. i Rady Ministrów z lipca ub.r. Wskazały one organom administracji wszystkich szczebli kierunki i zadania w dziedzinie załatwiania spraw zgłaszanych przez obywateli, obowiązek szybkiego i skutecznego reagowania na nieprawidłowości, błędy i poczynania niezgodne z prawem. Chodziło również o eliminowanie przejawów zła, klikowości, biurokracji oraz ludzkiej krzywdy.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Decyzje partyjno-rządowe określiły też obowiązek analizowania skarg i wniosków obywateli jako środka doskonalenia programowo-organizacyjnej działalności każdego resortu. W przekazywanych do resortu postulatach, uwagach i listach zawarte są istotne informacje wynikające z nagromadzonych obserwacji i doświadczeń społecznych, a także społeczne oczekiwania i potrzeby, na które wyczulony musi być każdy organ administracji, a szczególnie organ administracji oświatowej. W polskim społeczeństwie sprawy kształcenia i wychowania młodego pokolenia były i są przedmiotem głębokiej troski.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Analiza, jaką przekazaliśmy komisji, jest materiałem corocznie przedstawianym kierownictwu resortu przez wyspecjalizowany zespół pracujący w gabinecie ministra. Opracowanie prezentuje w ujęciu analitycznym i statystycznym obraz organizacyjnych i merytorycznych działań w dziedzinie rozpatrywania skarg, wniosków i listów, zawiera też charakterystykę problemów w nich występujących oraz wnioski zmierzające do doskonalenia działalności instytucji skarg i wniosków w resorcie.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Ponieważ szczegółową informację przesłaliśmy komisji, pozwolę sobie na zasygnalizowanie tylko najbardziej charakterystycznych zjawisk, które wyłaniają się przy szczegółowej analizie skarg i wniosków, będących odzwierciedleniem rzeczywistości i sytuacji panującej w zespołach nauczycielskich, jakości pracy i oddziaływania administracji oświatowej wszystkich szczebli, a także odczuć społecznych i ocen związanych z funkcjonowaniem systemu oświatowo-wychowawczego.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Przedłożony komisji materiał nie zawiera dwóch elementów, potrzebnych dla dokonania całościowej analizy. Nie wprowadzono tu 4 spraw skierowanych w ub.r. do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Skarżący odwoływali się od decyzji administracji oświatowej w trzech przypadkach dotyczących zajmowania mieszkań służbowych i w 1 sprawie zwolnienia ze stanowiska kierowniczego. Wszystkie te odwołania zostały oddalone przez Naczelny Sąd Administracyjny.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Analiza nie zawiera również 315 wniosków, zgłoszonych w toku kampanii sprawozdawczej i spotkań z obywatelami, nadesłanych do resortu w 1985 r. z komitetów wojewódzkich PZPR, wojewódzkich rad PRON, urzędów wojewódzkich. Ponadto nie analizujemy w nadesłanym materiale 288 wniosków zgłoszonych przez obywateli w ramach kampanii wyborczej do Sejmu IX kadencji; były one przedmiotem odrębnych opracowań, przesyłanych instytucjom przekazującym wnioski obywateli. Problematyka tych wniosków jest jednak zbieżna z problematyką zawartą we wnioskach zgłaszanych bezpośrednio do resortu oświaty i wychowania i analizowanych w przekazanym materiale.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Liczba skarg i wniosków napływających bezpośrednio od obywateli zmniejszyła się z 1240 w 1984 r. do 1024 w 1985 r. Nie może to nas jednak uspokajać. Najliczniej zgłaszane są skargi ze środowiska nauczycielskiego - niezwykle wrażliwego na niesprawiedliwość, na krzywdę, borykającego się w sposób szczególny z trudnymi warunkami pracy i życia codziennego.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Wiele skarg i wniosków napływa od rodziców i opiekunów, zainteresowanych w tworzeniu najlepszych warunków życia i powodzenia szkolnego dla swych dzieci.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Rozumiemy konieczność cierpliwego i wyczerpującego rozpatrywania skarg i likwidowania ognisk zapalnych w kontaktach rodziców ze szkołą i nauczycielami.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">W 1985 r. nastąpiła wyraźna poprawa w terminowym i merytorycznym załatwianiu skarg i wniosków. Mamy do czynienia z coraz lepiej uargumentowanymi odpowiedziami, w których z większą wnikliwością rozpatruje się indywidualne i zbiorowe interwencje obywateli. Dostrzega się wyraźnie, że departamenty ministerstwa oraz kuratoria oświaty i wychowania wkładają więcej wysiłku w udzielanie wyczerpujących odpowiedzi, starają się zgodnie z obowiązującym prawem rozstrzygać trudne problemy, zmniejszając w ten sposób liczbę skarg ponownie wracających do resortu po ich rozpatrzeniu i badaniu w kuratoriach.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Inspirowani przez uchwałę IX Plenum KC PZPR oraz ustalenia Rady Ministrów i Prezydium Rządu znacznie zwiększyliśmy liczbę spraw badanych przez powoływane decyzją ministra oświaty i wychowania komisje międzydepartamentalne, które rozpatrują bezpośrednio w terenie sprawy skomplikowane szczególnie - głównie te, które zostały zbadane przez kuratoria Iub departamenty w sposób niedokładny i niewłaściwy. Jest to czasem jedyna droga ku prawidłowemu i ostatecznemu załatwieniu skargi obywatela. I chociaż komisyjne badanie skarg budzi zastrzeżenia ze strony niektórych pracowników administracji oświatowej, z uwagi na dodatkową pracę terenową, to jednak w sprawach trudnych, ciągnących się przez kilka miesięcy, jest to jedyna droga do sumiennego i sprawiedliwego rozstrzygnięcia spraw.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Analiza skarg i krytycznych listów obywateli wskazuje jednak na istnienie zjawisk niepokojących. Prawie połowa skarg napływających do centrali resortu została przekazana z pominięciem kolejnych ogniw administracji oświatowej, tj. inspektoratów i kuratoriów oświaty i wychowania, bądź też wpłynęły one po niezadowalającym skarżącego rozwiązaniu sprawy przez ogniwa administracji szkolnej. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z wyraźnie dostrzegalnym brakiem wiary ze strony nauczycieli i innych skarżących się w prawidłowe rozwiązanie na niższych szczeblach nurtujących obywatela problemów. Zwiększyła się też liczba skarg na nieprawidłowe działanie inspektorów oświaty i wychowania; potwierdza to obserwowany w ostatnich latach proces osłabienia funkcjonowania podstawowego szczebla zarządzania oświatą.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Niepokojącym zjawiskiem jest zwiększająca się liczba skarg i listów sygnalizujących niewłaściwość stosunków międzyludzkich w zespołach nauczycielskich. Zjawisko to wskazuje na nieprawidłowości w metodach kierowania szkołami i innymi placówkami oświatowo-wychowawczymi. Wiąże się to również ze słabą skutecznością działania organizacji politycznych i społecznych na terenie szkół.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Szczególne znaczenie mają listy napływające z różnych środowisk społecznych - są one bowiem wykładnią rzeczywistych oczekiwań oświatowych społeczeństwa, zmuszają do refleksji, ukierunkowują wytyczanie zasadniczych i szczegółowych zadań realizowanych przez administrację oświatową wszystkich szczebli. W taki właśnie sposób traktowaliśmy ubiegłoroczne wnioski, zgłoszone zarówno przez indywidualnych obywateli, bezpośrednio do resortu, jak też wnioski zgłoszone w trakcie kampanii wyborczej do Sejmu IX kadencji, czy też postulaty i uwagi przekazane przez komitety wojewódzkie PZPR, rady wojewódzkie PRON i inne instytucje. Wnioski te pozwoliły na dokonanie interesującego rozeznania w zakresie zainteresowań różnych grup społecznych problematyką oświaty i wychowania, zarówno w stosunku do całego systemu edukacyjnego, jak też do jego elementów składowych. Zgłoszone wnioski traktujemy jako wartościową formę konsultacji społecznej, niezależnie od ich krytycznego, czy też pozytywnego charakteru. Pozwala nam to rozeznać niedomagania i nieprawidłowości, a także nasze osiągnięcia.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Analiza wniosków pozwoliła na sformułowanie kilku ogólnych, ale istotnych spostrzeżeń. W społeczeństwie istnieje duże zainteresowanie podejmowanymi przez rząd zadaniami oświatowo-wychowawczymi i opiekuńczymi. Zróżnicowane pod względem zawodowym i środowiskowym kręgi społeczne dysponują głęboką wiedzą z zakresu funkcjonowania systemu szkolnego. Wskazuje na to dobra orientacja w zagadnieniach organizacji i programowania procesów kształcenia oraz ideowo-wychowawczego oddziaływania na dzieci i młodzież, rozeznanie w warunkach pracy placówek oświatowych, w sytuacji materialnej nauczycieli. Istnieje duże zrozumienie dla koniecznych przekształceń w dziedzinie przygotowania zawodowego i ideowo-moralnego kadr pedagogicznych, orientacja we współczesnych uwarunkowaniach materialnych działalności oświatowej, a także wiedza z zakresu funkcjonowania prawa oświatowego.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Wnioskodawcy, zarówno indywidualni jak i zbiorowi, wykazują głęboką troskę o obecny stan i prawidłowe określenie kierunków rozwoju socjalistycznej szkoły polskiej. Dostrzega się niepokój o stan bazy materialnej, wielkość nakładów przeznaczonych na dalszy rozwój oświaty, a także o warunki płacowe, właściwy dobór kadr i prestiż nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Z treści wniosków wyłonić można obraz oczekiwań społecznych związanych z przyszłością szkolnictwa. Składają się nań przemyślane i dobrze przygotowane, niezbyt raptowne przekształcenia programowo-organizacyjne w systemie oświatowo-wychowawczym, jak również dostosowanie ich treści do możliwości i potrzeb rozwojowych młodego pokolenia, wyrównanie startu i szans edukacyjnych dla dzieci ze wsi i małych miasteczek oraz stworzenie odpowiednich warunków materialno-technicznych i kadrowych, pozwalających na kształtowanie już dziś oblicza szkoły początku XXI wieku.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">Wnioski są potwierdzeniem zrozumienia dla stale upowszechnianego przez resort oświaty i wychowania poglądu, że podstawowym warunkiem realności wszelkich programów oświatowych, a nade wszystko programu oddziaływania ideowo-wychowawczego, jest pełna odpowiedzialność za jego realizację wszystkich ogniw wychowawczych - szkoły, rodziny, zakładów pracy, organizacji młodzieżowych, partii, organizacji społecznych i instytucji.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">Warto odnotować, że uwagi i wnioski zgłoszone zarówno w kampanii wyborczej do Sejmu, jak i bezpośrednio do resortu, są w pełni zbieżne z przyjętymi ostatnio przez resort kierunkami intensyfikacji działalności oświatowo-wychowawczej.</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">Największa liczba wniosków dotyczyła takich spraw jak: potrzeba pełnego zaspokojenia potrzeb kadrowych szkoły; dokonanie istotnych zmian jakościowych w systemie kształcenia, dokształcania i doskonalenia nauczycieli; konsekwentna realizacja zmian programowych w szkolnictwie ponadpodstawowym; doprowadzenie do pełnego zaopatrzenia uczniów w podręczniki szkolne i pomoce dydaktyczne; zaspokojenie niezbędnych potrzeb finansowych i materialno-technicznych oświaty; doskonalenie organizacji i zarządzania oświatą; podejmowanie dalszych prac nad programami szkolnymi w kierunku zmniejszenia obciążenia uczniów.</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">Te sprawy stały się zasadniczą treścią programu prac resortu na najbliższe lata, a zgłoszone wnioski obywateli stanowią potwierdzenie słuszności wybranych dróg oraz ich zgodności z odczuciami panującymi w szerokich kręgach społecznych.</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">Koreferat przedstawiła poseł Lidia Kozicka (ZSL): Prawidłowe funkcjonowanie instytucji skarg i listów na wszystkich szczeblach administracji państwowej jest jednym z podstawowych instrumentów działania i celów socjalistycznej demokracji.</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">Ilość skarg i wniosków dotyczących problematyki oświaty i wychowania jest stosunkowo duża.</u>
          <u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">Podstawę opracowania koreferatu stanowiły przedłożone materiały resortu oświaty i wychowania, Komitetu DS. Radia i Telewizji, Biura Skarg i Wniosków Kancelarii Sejmu. Opierano się także na rezultatach wizytacji poselskiej przeprowadzonej w woj. płockim, jak również wnioskach zgłaszanych przez obywateli na spotkaniach i dyżurach poselskich. Wizytację woj. płockiego przeprowadził w okresie od 16 do 18 kwietnia 1986 r. zespół poselski z udziałem przedstawicieli resortu oświaty, Najwyższej Izby Kontroli oraz Biura Listów, Skarg i Wniosków Kancelarii Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">Zbadano funkcjonowanie systemu skarg kuratorium oświaty i wychowania w Płocku oraz skargi wpływające do PRON, KW PZPR i Inspekcji Robotniczo-Chłopskiej.</u>
          <u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">W 1985 r. do Kuratorium Oświaty i Wychowania w Płocku wpłynęło 55 skarg. Imiennych skarg było 37, anonimów - 18. 11 skarg przekazano według właściwości poza resort, pozostałe załatwiono we własnym zakresie. Skarg uzasadnionych Iub częściowo zasadnych było 33; załatwiono je w obowiązującym terminie. Do 16-go kwietnia br. do Kuratorium Oświaty i Wychowania w Płocku wpłynęło 8. anonimów. Zbadano 5, częściowo uzasadnionych było 3, a 2 anonimy uznano za nieuzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">Wszystkie skargi wpływające do kuratorium w Płocku badane są wnikliwie, prowadzenie rejestru skarg oraz sposób ich rozpatrywania są zgodne z obowiązującymi przepisami.</u>
          <u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">Przebadano równiej funkcjonowanie systemu skarg w Urzędzie Miasta i Gminy w Sierpcu. Rejestr skarg prowadzi inspektor oświaty i wychowania. Ilość skarg jest niewielka, wszystkie załatwiono w przepisowym terminie.</u>
          <u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">Kontrola funkcjonowania skarg w trzech gminach woj. płockiego: Gąbinie, Drobinie i Wyszogrodzie pozwala stwierdzić, że wszędzie są one prawidłowo rozpatrywane i rejestrowane, a liczba skarg jest niewielka. W ubiegłym roku do inspektoratu oświaty i wychowania wymienionych jednostek nie wpłynęła żadna skarga. Wyznaczane są dni i godziny przyjęć w sprawie przyjmowania skarg, nie zanotowano zażaleń na niewłaściwe przyjmowanie petentów.</u>
          <u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">Na podstawie informacji władz gminnych można stwierdzić, iż znaczna ilość skarg ustnych załatwiana jest bezpośrednio przez dyrektorów szkół i kierowników podległych jednostek. Główna problematyka skarg dotyczyła rozwiązywania stosunku pracy, zarządzania i kierowania przez dyrektorów szkół, stosunków międzyludzkich w szkołach, niepromowania uczniów do klas wyższych, metodyki nauczania.</u>
          <u xml:id="u-1.35" who="#komentarz">Zespół kontrolował również skargi z zakresu oświaty i wychowania w Inspekcji Robotniczo-Chłopskiej, PRON oraz w Komitecie Wojewódzkim PZPR. Kilkanaście skarg wpłynęło jedynie do KW PZPR. Wszystkie pochodziły od osób zatrudnionych w oświacie i dotyczyły w 80% spraw mieszkaniowych i socjalnych, z tego 70% pochodziło od nauczycieli wiejskich i dotyczyło przydziału mieszkań. Pozostałe 20% to skargi związane ze stosunkami międzyludzkimi.</u>
          <u xml:id="u-1.36" who="#komentarz">Charakterystyka skarg została prawidłowo oceniona w materiale resortu oświaty i wychowania oraz w wystąpieniu pani wiceminister W. Król.</u>
          <u xml:id="u-1.37" who="#komentarz">Pozaskargową formę konsultacji społecznej może stanowić różnego rodzaju korespondencja przychodząca do resortu oświaty i wychowania oraz informacje zebrane na spotkaniach i dyżurach poselskich. W koreferacie będę się często powoływała na tego rodzaju informacje.</u>
          <u xml:id="u-1.38" who="#komentarz">Najliczniejszą grupę listów poświęconych problemom oświaty stanowiły te, które krytycznie oceniają warunki lokalowe szkół, zwłaszcza podstawowych. Takich listów wpłynęło w ub.r. do Komitetu DS. Radia i Telewizji 84. W woj. toruńskim zgłoszono do Rady Wojewódzkiej PRON ponad 40 wniosków w sprawie bazy oświatowej.</u>
          <u xml:id="u-1.39" who="#komentarz">W listach, wnioskach, postulatach i skargach stwierdza się, że w nowo wybudowanych osiedlach szkoły „pękają w szwach”. Niedostateczna liczba sal lekcyjnych powoduje, że zajęcia odbywają się na trzy zmiany, co pociąga za sobą wiele skomplikowanych problemów opiekuńczych i wychowawczych.</u>
          <u xml:id="u-1.40" who="#komentarz">Szczególnie dużo listów napływa ze wsi i małych miasteczek. Wiele szkół na wsi, nie remontowanych od dawna ze względu ha brak środków, ulega dewastacji; ok. 50% szkół mieści się w budynkach z XIX w. Stan wielu szkół zagraża bezpieczeństwu uczących się tam dzieci - piszą obywatele. W zimie wiele szkół jest niedogrzanych, skracane są z tego powodu lekcje, co wpływa niekorzystnie na wyniki nauczania.</u>
          <u xml:id="u-1.41" who="#komentarz">W szkołach wiejskich czas się zatrzymał - mówią niejednokrotnie rodzice. Nie chcemy, aby nasze dzieci uczyły się w remizach, klubach i na strychach. Czy nasze wiejskie dzieci są gorsze, że muszą uczyć się w warunkach urągających godności człowieka? - pisze do mnie w liście jedną z matek. Są to głosy i listy, które w tej chwili pozostają bez odpowiedzi; na jak długo jednak?</u>
          <u xml:id="u-1.42" who="#komentarz">W tej sytuacji trudno się dziwić, że obywatele postulują w listach i na spotkaniach poselskich zwiększanie nakładów na oświatę z budżetu centralnego. Często pytają: dlaczego nie ma typowych projektów budynków szkolnych? Z tym problemem występują też kuratorzy - i słusznie, ponieważ obniżyłoby to koszty budowy szkół oraz skróciło cykl inwestycyjny.</u>
          <u xml:id="u-1.43" who="#komentarz">Z wielu wsi napływają sygnały o trudnościach w reaktywowaniu tzw. punktów filialnych, mimo dostatecznej liczby dzieci w wieku szkolnym. Niektóre z tych szkół budowano w czynie społecznym w ramach akcji „1000 szkół na 1000-lecie”.</u>
          <u xml:id="u-1.44" who="#komentarz">Z niezmiernie trudnym problemem, który przedstawiono nam podczas wizytacji, borykają się placówki oświatowo-wychowawcze mieszczące się w budynkach zabytkowych.</u>
          <u xml:id="u-1.45" who="#komentarz">Bez zgody konserwatora zabytków nie można tych obiektów remontować, a na ich renowację potrzebne są znacznie większe środki.</u>
          <u xml:id="u-1.46" who="#komentarz">Wiele skarg dotyczy braku miejsc w przedszkolach. Trudności uzyskania miejsca dla dziecka w przedszkolu powodują, że wiele matek nie może podjąć pracy zawodowej, o czym piszą z wielką goryczą. Często skargi nie można załatwić pozytywnie, a w odpowiedzi pisze się: „pozostaje możliwość przyjęcia waszego dziecka na losowo zwolnione miejsce w ciągu roku”.</u>
          <u xml:id="u-1.47" who="#komentarz">Z danych uzyskanych podczas wizytacji wynika, że w najbliższych latach należy wybudować na terenie woj. płockiego 60 nowych przedszkoli. Obecnie w istniejących przedszkolach jest nadmierne zagęszczenie, a wiele dzieci nie może otrzymać miejsca w tych placówkach.</u>
          <u xml:id="u-1.48" who="#komentarz">Sprawa dojazdu dzieci do szkół powtarza się często w skargach i listach. Często zorganizowanie dowozu nie jest możliwe ze względu na fatalny stan dróg Iub brak środków transportu. Niezależnie od przyczyn obiektywnych występują również nieprawidłowości spowodowane niewłaściwą organizacją przewozów. Typowym tego przykładem jest skarga z woj. płockiego, gdzie przedsiębiorstwo PKS w ramach reformy zlikwidowało od 1 kwietnia kursy autobusowe na linii Płock-Biała - nie bacząc na fakt, że tymi liniami dojeżdża młodzież do szkół. Dopiero na interwencję PRON sprawę załatwiono pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-1.49" who="#komentarz">Uczniowie dojeżdżający do szkół przy pomocy PKS skarżą się na notoryczne opóźnienia autobusów i niezatrzymywanie się, z uwagi na przepełnienie, na przystankach. W listach są sygnały, że uczniowie oczekują po kilka godzin na autobus i pozostają bez opieki. W czasie oczekiwania nie tylko marzną, ale często narażeni są na kontakty z ludźmi z marginesu społecznego. Dzieci wiejskie dowożone są często nieogrzewanymi przyczepami. Nic więc dziwnego, że dowóz dzieci jest tak powszechnie krytykowany, a rodzice nie wyrażają zgody na zamknięcie punktów filialnych w ich wsiach. W tej sytuacji dziwi fakt, że Ministerstwo Oświaty i Wychowania nie otrzymało przydziału odpowiedniej liczby autobusów.</u>
          <u xml:id="u-1.50" who="#komentarz">Na temat podręczników i wyposażenia szkół w pomoce naukowe wpływały do różnych instytucji listy, z reguły zbiorowe.</u>
          <u xml:id="u-1.51" who="#komentarz">Nadawcami są nauczyciele, nieraz rodzice, a często sami uczniowie. Wszystkie są pisane w ostrym tonie. Autorzy skarg i listów zgłaszają bardzo często słuszne wnioski, dotyczące zniesienia reglamentacji podręczników. Wiele listów dotyczy nie tylko braku podręczników, a opóźnień w ich dostarczaniu do szkół (szczególnie wiejskich). Uczniowie klas ósmych otrzymali podręcznik do fizyki z półtorarocznym opóźnieniem, a podręcznika do chemii nie ma już drugi rok i nie będzie - piszą skarżący. Wiele zastrzeżeń budzi strona merytoryczna podręczników (brak spójności z programem nauczania), a nawet błędy rzeczowe. Powszechnej krytyce poddany został stan techniczny podręczników.</u>
          <u xml:id="u-1.52" who="#komentarz">Podczas wizytacji nauczyciele szkół zawodowych zgłaszali brak podręczników do przedmiotów zawodowych; np. ostatnie wydanie podręcznika „Rysunek techniczny dla szkół zawodowych” miało miejsce w 1976 r. Nauczycielka ze szkoły podstawowej w Wyszogrodzie uczy matematyki, posługując się książką z 1959 r.</u>
          <u xml:id="u-1.53" who="#komentarz">Wpływa wiele skarg od nauczycieli na nieodpowiednie zaopatrzenie szkół w książki pomocnicze, jak słowniki, encyklopedie, atlasy. Martwi stwierdzenie zawarte w materiałach Ministerstwa Oświaty i Wychowania, jakie otrzymała komisja: książki te znajdują się w wolnej sprzedaży, a ich nakłady są z reguły znacznie niższe od potrzeb. Ministerstwo nie miało większych możliwości rozwiązania tego ważnego dla nauczycieli i szkół problemu. Chcielibyśmy wiedzieć, jakie starania poczyniło w tym zakresie Ministerstwo Oświaty i Wychowania i na jakie napotkało przeszkody?</u>
          <u xml:id="u-1.54" who="#komentarz">W wielu listach przejawia się problem wyposażenia szkół w pomoce naukowe. Pisze się o wzrastających dysproporcjach pomiędzy poszczególnymi szkołami, szczególnie jeżeli chodzi o wieś i miasto. Powszechnie postuluje się odejście od centralnego rozdzielnictwa pomocy naukowych.</u>
          <u xml:id="u-1.55" who="#komentarz">Według danych Wydziału Ideologii, Prasy i Propagandy NK ZSL, w roku szkolnym 1984/85 ok. 7% nauczycieli zatrudnionych w szkołach podstawowych w Polsce nie miało przygotowania pedagogicznego. Oczywiście, odsetek ten jest wyższy w szkołach wiejskich. Niedostateczna liczba kwalifikowanych kadr pedagogicznych występuje również w roku szkolnym 1985/86. Np. na terenie woj. płockiego w tym roku szkolnym zatrudnionych jest 7116 nauczycieli i wychowawców, w tym na wsi 3419.</u>
          <u xml:id="u-1.56" who="#komentarz">Z tego 452 nauczycieli nie posiada kwalifikacji pedagogicznych. Fakt zatrudniania osób bez wymaganych kwalifikacji jest powszechnie krytykowany. W wielu listach zgłaszane są wnioski w sprawie reaktywowania liceów pedagogicznych Iub stworzenia takiego systemu kształcenia nauczycieli, który zapewniłby odpowiednią kadrę. Krytyce poddaję się fakt, że część absolwentów WSP nie podejmuje pracy w oświacie. Wynika to m.in. z niskich płac oraz z braku mieszkań. W listach zgłaszane są w związku z tym wnioski pod adresem resortu oświaty, aby podjąć niezbędne działania w celu podejmowania pracy w oświacie przez wszystkich absolwentów kończących studia pedagogiczne.</u>
          <u xml:id="u-1.57" who="#komentarz">Z listów i skarg wynika, że w ostatnich latach zrodził się nowy problem dotyczący zarządzania oświatą przez dyrektorów szkół, jak również inspektorów oświaty. Dotyczy on trudności w obsadzie tych stanowisk. W przypadku dyrektorów szkół są one spowodowane mniejszymi niż nauczycielskie zarobkami oraz zbytnim obciążeniem pracą administracyjną. Jeśli chodzi natomiast o inspektorów, sprawa dotyczy nie tylko niższych wynagrodzeń, ale przede wszystkim podwójnego ich podporządkowania naczelnikom i kuratorom. Rodzi to wiele nieporozumień i niekorzystnie wpływa na zarządzanie oświatą na szczeblu gminy. Np. w woj. płockim w ub.r. było aż 98 zmian na stanowiskach kierowniczych. Aktualnie brakuje 4 inspektorów, a problem ten wzrośnie w przyszłym roku szkolnym w związku z przejściem na emeryturę 20 inspektorów. Niestety, brakuje chętnych do objęcia tych stanowisk.</u>
          <u xml:id="u-1.58" who="#komentarz">Problem kadr wiąże się z zapewnieniem mieszkań nauczycielom pracującym na wsi i w małych miasteczkach. Niestety, nie wszędzie władze terenowe są w stanie tego dokonać. Pewnym rozwiązaniem byłoby budownictwo jednorodzinne. Obecnie jednak większość nauczycieli nie ma warunków do budowy własnego domu. Wiele zastrzeżeń budzi przyjęte w ustawie Karta Nauczyciela rozwiązanie problemu ekwiwalentu pieniężnego z tytułu zrzeczenia się prawa do bezpłatnego mieszkania. Przed wejściem w życie Karty Nauczyciela z 1982 r. ekwiwalent z tego tytułu pozwalał na spłacenie kredytu bankowego, obecnie natomiast jest on zbyt niski w stosunku do kosztów budowy domu. W tej sytuacji należy rozważyć celowość przywrócenia ekwiwalentu na poprzednich zasadach, czyli w wysokości pozwalającej na pokrycie rat - jak często postulują piszący.</u>
          <u xml:id="u-1.59" who="#komentarz">Do Sejmu napływa coraz więcej listów dotyczących patologii społecznej. Szczególną uwagę zwraca się w nich na zagrożenia narkotykami. Przykładem jest pismo skierowane do Sejmu przez przewodniczącego Zarządu Głównego Ruchu „Monar”, do którego dołącza on 544 listy zbiorowe podpisane przez ok. 40 tys. osób, opowiadających się za ideą wprowadzenia zakazu uprawy maku w Polsce. Stanowisko „Monaru” podziela wielu korespondentów.</u>
          <u xml:id="u-1.60" who="#komentarz">Część piszących uważa, że działania zapobiegawcze koncentrować się powinny w sferze profilaktyczno-wychowawczej w rodzinie i szkole.</u>
          <u xml:id="u-1.61" who="#komentarz">W wielu listach kierowanych do Sejmu podnoszony jest problem niezrealizowania w całości postanowień Karty Nauczyciela. Autorzy listów zwracają szczególną uwagę na fakt niepełnego realizowania art. 31. Dotychczasowe uregulowania zawarte w rozporządzeniu wykonawczym ministra pracy, płac i spraw socjalnych z dn. 8 września 1983 r. są w opinii środowiska nauczycielskiego sprzeczne z literą prawa i intencją ustawodawczą oraz tworzą klimat braku zaufania do organu administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-1.62" who="#komentarz">Protesty nauczycieli wywołuje nadal problem przeliczania emerytur i rent nauczycieli zgodnie z ustaleniami art. 91 Karty Nauczyciela w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 1982 r. Ustawa Karta Nauczyciela w art. 91 stanowiła, że emerytury i renty nauczycieli podlegają stałemu przeliczaniu wraz z wzrostem wynagrodzenia czynnych nauczycieli. W praktyce postanowienie to nie zostało w pełni zrealizowane.</u>
          <u xml:id="u-1.63" who="#komentarz">Ustawą z dn. 1 lutego 1983 r. o zmianie niektórych przepisów o świadczeniach z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego zmieniono art. 91 Karty Nauczyciela, przyjmując zasadę waloryzacji świadczeń nauczycieli na warunkach ogólnych. Można przyjąć, że od tego momentu problem został rozwiązany. Pozostał jednak okres od 1 września 1981 r. do 31 grudnia 1982 r., kiedy obowiązywał art. 91 w pierwotnym brzmieniu. Nauczyciele emeryci domagają się w swoich listach przeliczenia ich świadczeń właśnie w tym okresie. W licznych pismach kierowanych do Zarządu Głównego Związku Nauczycielstwa Polskiego i Sejmu, a także naczelnych organów administracji państwowej i Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego, fakt odmowy realizacji przeliczania świadczeń emerytalno-rentowych na zasadach ustalonych w art. 91 Karty Nauczyciela za okres od 1 września 1981 r. do 31 grudnia 1982 r. określany jest jako przejaw braku praworządności.</u>
          <u xml:id="u-1.64" who="#komentarz">Wiele listów i postulatów dotyczy rozciągnięcia niektórych przepisów Karty Nauczyciela na instruktorów praktycznej nauki zawodu oraz na pracowników pedagogicznych ośrodków szkolenia i doskonalenia kadr. Prace legislacyjne nad projektem rozporządzenia w tej sprawie zostały już wprawdzie podjęte w 1983 r., jednakże do tej pory nie zostały one zakończone. Taka sytuacja budzi niezadowolenie.</u>
          <u xml:id="u-1.65" who="#komentarz">Zespół poselski przygotował propozycje opinii oraz dezyderatu. Myślę, że powinniśmy skoncentrować się raczej nad opinią, która składałaby się z dwóch części. W części pierwszej omówione zostaną sposoby załatwiania skarg w resorcie oraz ogniwach podległych, tzn. ogniwach szczebla gminnego i wojewódzkiego, w części drugiej natomiast omówiono naglące problemy podnoszone przez piszących i wymagające szybkiego uregulowania. Do problemów takich zaliczam np. kwestię uposażeń nauczycieli, a także ewentualnego wyrównania różnicy w zakresie przeliczania świadczeń emerytalno-rentowych. Uważam, że komisja powinna te sprawy podjąć - zwłaszcza, iż otrzymaliśmy od Komisji Edukacji informację o stanowisku związków zawodowych w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-1.66" who="#komentarz">Nasze posiedzenie odbywa się przed posiedzeniem Sejmu, który 22 maja br. omawiać będzie problem oświaty i młodzieży, a zatem powinniśmy do tego czasu przygotować własne stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-1.67" who="#komentarz">Poseł Lidia Kozicka (ZSL) przedstawiła projekt opinii oraz dezyderatu.</u>
          <u xml:id="u-1.68" who="#komentarz">Projekt opinii:</u>
          <u xml:id="u-1.69" who="#komentarz">Komisja Skarg i Wniosków na posiedzeniu w dniu 24 kwietnia 1986 r. dokonała oceny funkcjonowania systemu skarg i wniosków w resorcie oświaty i wychowania.</u>
          <u xml:id="u-1.70" who="#komentarz">Podstawę oceny stanowiły materiały przedłożone przez Ministerstwo Oświaty i Wychowania, Biuro Listów Skarg i Wniosków Kancelarii Sejmu, Komitet DS. Radia i Telewizji, wykorzystano również materiały z poselskiej wizytacji przeprowadzonej w woj. płockim oraz wnioski wynikające z dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-1.71" who="#komentarz">Komisja wyraża pogląd, że skargi i wnioski dotyczące działalności resortu oświaty i wychowania są rozpatrywane właściwie. Resort dokonuje analiz przyczyn skarg oraz wydaje wytyczne regulujące omawianą problematykę. Nastąpił postęp w terminowości rozpatrywania skarg i wniosków. W działaniu administracji oświatowej przejawia się klimat życzliwości i kultury w załatwianiu skarg indywidualnych. Komisja stwierdza, że wpływa coraz mniej skarg z tej dziedziny.</u>
          <u xml:id="u-1.72" who="#komentarz">Zdaniem komisji należy podejmować dalsze działania w celu doskonalenia systemu załatwiania skarg i wniosków obywateli, w szczególności poprzez:</u>
          <u xml:id="u-1.73" who="#komentarz">- stosowanie częściej niż dotychczas formy komisyjnego badania skarg przy udziale zainteresowanego,</u>
          <u xml:id="u-1.74" who="#komentarz">- systematyczne organizowanie szkolenia w zakresie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego dla pracowników załatwiających skargi, wnioski i listy,</u>
          <u xml:id="u-1.75" who="#komentarz">- informowania obywateli przez resort o podejmowaniu i rozwiązywaniu problemów oświatowych.</u>
          <u xml:id="u-1.76" who="#komentarz">Komisja uważa, że poza skargowe rodzaje korespondencji stanowią niemniej ważne źródło informacji o potrzebach, nastrojach i opiniach obywateli oraz o pracy administracji oświatowej.</u>
          <u xml:id="u-1.77" who="#komentarz">Na podstawie materiałów i dyskusji komisja stwierdza, że istnieje nadal wiele źródeł powodujących niezadowolenie społeczeństwa oraz złą atmosferę w oświacie. Należą do nich:</u>
          <u xml:id="u-1.78" who="#komentarz">- niedostateczna baza lokalowa,</u>
          <u xml:id="u-1.79" who="#komentarz">- zbyt szczupłe środki finansowe,</u>
          <u xml:id="u-1.80" who="#komentarz">- brak odpowiednio przygotowanej kadry, - niewłaściwy system zarządzania oświatą,</u>
          <u xml:id="u-1.81" who="#komentarz">- niedostateczne przygotowanie szkoły do pełnienia funkcji dydaktyczno-wychowawczej.</u>
          <u xml:id="u-1.82" who="#komentarz">Komisja zdaje sobie sprawę, że załatwienie części tych problemów zależeć będzie od sytuacji gospodarczej kraju. Wydaje się jednak, że niezależnie od obecnych trudności należy dążyć do zwiększenia nakładów finansowych na oświatę i wychowanie. Szczególnie pilną jest sprawa wsparcia z budżetu centralnego inwestycji administracji państwowej i Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego, fakt odmowy realizacji przeliczania świadczeń emerytalno-rentowych na zasadach ustalonych w art. 91 Karty Nauczyciela za okres od 1 września 1981 r. do 31 grudnia 1982 r. określany jest jako przejaw braku praworządności.</u>
          <u xml:id="u-1.83" who="#komentarz">Wiele listów i postulatów dotyczy rozciągnięcia niektórych przepisów Karty Nauczyciela na instruktorów praktycznej nauki zawodu oraz na pracowników pedagogicznych ośrodków szkolenia i doskonalenia kadr. Prace legislacyjne nad projektem rozporządzenia w tej sprawie zostały już wprawdzie podjęte w 1983 r., jednakże do tej pory nie zostały one zakończone. Taka sytuacja budzi niezadowolenie.</u>
          <u xml:id="u-1.84" who="#komentarz">Zespół poselski przygotował propozycje opinii oraz dezyderatu. Myślę, że powinniśmy skoncentrować się raczej nad opinią, która składałaby się z dwóch części. W części pierwszej omówione zostaną sposoby załatwiania skarg w resorcie oraz ogniwach podległych, tzn. ogniwach szczebla gminnego i wojewódzkiego, w części drugiej natomiast omówiono naglące problemy podnoszone przez piszących i wymagające szybkiego uregulowania. Do problemów takich zaliczam np. kwestię uposażeń nauczycieli, a także ewentualnego wyrównania różnicy w zakresie przeliczania świadczeń emerytalno-rentowych. Uważam, że komisja powinna te sprawy podjąć - zwłaszcza, iż otrzymaliśmy od Komisji Edukacji informację o stanowisku związków zawodowych w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-1.85" who="#komentarz">Nasze posiedzenie odbywa się przed posiedzeniem Sejmu, który 22 maja br. omawiać będzie problem oświaty i młodzieży, a zatem powinniśmy do tego czasu przygotować własne stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-1.86" who="#komentarz">Poseł Lidia Kozicka (ZSL) przedstawiła projekt opinii oraz dezyderatu.</u>
          <u xml:id="u-1.87" who="#komentarz">Projekt opinii:</u>
          <u xml:id="u-1.88" who="#komentarz">Komisja Skarg i Wniosków na posiedzeniu w dniu 24 kwietnia 1986 r. dokonała oceny funkcjonowania systemu skarg i wniosków w resorcie oświaty i wychowania.</u>
          <u xml:id="u-1.89" who="#komentarz">Podstawę oceny stanowiły materiały przedłożone przez Ministerstwo Oświaty i Wychowania, Biuro Listów Skarg i Wniosków Kancelarii Sejmu, Komitet ds. Radia i Telewizji, wykorzystano również materiały z poselskiej wizytacji przeprowadzonej w woj. płockim oraz wnioski wynikające z dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-1.90" who="#komentarz">Komisja wyraża pogląd, że skargi i wnioski dotyczące działalności resortu oświaty i wychowania są rozpatrywane właściwie. Resort dokonuje analiz przyczyn skarg oraz wydaje wytyczne regulujące omawianą problematykę. Nastąpił postęp w terminowości rozpatrywania skarg i wniosków. W działaniu administracji oświatowej przejawia się klimat życzliwości i kultury w załatwianiu skarg indywidualnych. Komisja stwierdza, że wpływa coraz mniej skarg z tej dziedziny.</u>
          <u xml:id="u-1.91" who="#komentarz">Zdaniem komisji należy podejmować dalsze działania w celu doskonalenia systemu załatwiania skarg i wniosków obywateli, w szczególności poprzez:</u>
          <u xml:id="u-1.92" who="#komentarz">- stosowanie częściej niż dotychczas formy komisyjnego badania skarg przy udziale zainteresowanego,</u>
          <u xml:id="u-1.93" who="#komentarz">- systematyczne organizowanie szkolenia w zakresie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego dla pracowników załatwiających skargi, wnioski i listy,</u>
          <u xml:id="u-1.94" who="#komentarz">- informowania obywateli przez resort o podejmowaniu i rozwiązywaniu problemów oświatowych.</u>
          <u xml:id="u-1.95" who="#komentarz">Komisja uważa, że poza skargowe rodzaje korespondencji stanowią niemniej ważne źródło informacji o potrzebach, nastrojach i opiniach obywateli oraz o pracy administracji oświatowej.</u>
          <u xml:id="u-1.96" who="#komentarz">Na podstawie materiałów i dyskusji komisja stwierdza, że istnieje nadal wiele źródeł powodujących niezadowolenie społeczeństwa oraz złą atmosferę w oświacie. Należą do nich:</u>
          <u xml:id="u-1.97" who="#komentarz">- niedostateczna baza lokalowa,</u>
          <u xml:id="u-1.98" who="#komentarz">- zbyt szczupłe środki finansowe,</u>
          <u xml:id="u-1.99" who="#komentarz">- brak odpowiednio przygotowanej kadry,</u>
          <u xml:id="u-1.100" who="#komentarz">- niewłaściwy system zarządzania oświatą,</u>
          <u xml:id="u-1.101" who="#komentarz">- niedostateczne przygotowanie szkoły do pełnienia funkcji dydaktyczno-wychowawczej.</u>
          <u xml:id="u-1.102" who="#komentarz">Komisja zdaje sobie sprawę, że załatwienie części tych problemów zależeć będzie od sytuacji gospodarczej kraju. Wydaje się jednak, że niezależnie od obecnych trudności należy dążyć do zwiększenia nakładów finansowych na oświatę i wychowanie. Szczególnie pilną jest sprawa wsparcia z budżetu centralnego inwestycji realizowanych ze środków społecznych uzyskanych w ramach Narodowego Czynu Pomocy Szkole.</u>
          <u xml:id="u-1.103" who="#komentarz">Zdaniem komisji wiele nieprawidłowości można wyeliminować poprzez podjęcie m.in. działań organizacyjnych, dotyczących w szczególności:</u>
          <u xml:id="u-1.104" who="#komentarz">- opracowania systemu kształcenia kadr dla oświaty,</u>
          <u xml:id="u-1.105" who="#komentarz">- zmiany usytuowania inspektorów oświaty i wychowania poprzez bezpośrednie podporządkowanie ich kuratorom,</u>
          <u xml:id="u-1.106" who="#komentarz">- poprawy strony merytorycznej podręczników, a przede wszystkim dostosowania ich do programów nauczania,</u>
          <u xml:id="u-1.107" who="#komentarz">- udoskonalenia systemu dystrybucji podręczników i pomocy naukowych oraz poprawy ich jakości,</u>
          <u xml:id="u-1.108" who="#komentarz">- opracowania projektów typowych placówek oświatowych,</u>
          <u xml:id="u-1.109" who="#komentarz">- rozwiązania problemu dowożenia dzieci do szkół poprzez zwiększenie liczby środków transportu lub przekazanie tego zadania resortowi komunikacji,</u>
          <u xml:id="u-1.110" who="#komentarz">- objęcia szerszą opieką lekarską, a zwłaszcza stomatologiczną, dzieci i młodzieży głównie ze środowisk wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-1.111" who="#komentarz">Komisja uważa ponadto, że resort oświaty i wychowania powinien dołożyć wszelkich starań w celu pełnej realizacji postanowień ustawy Karta Nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-1.112" who="#komentarz">Projekt dezyderatu:</u>
          <u xml:id="u-1.113" who="#komentarz">Komisja Skarg i Wniosków na posiedzeniu w dniu 24 kwietnia 1986 r. dokonała oceny funkcjonowania systemu skarg i wniosków, dotyczących problematyki resortu oświaty i wychowania.</u>
          <u xml:id="u-1.114" who="#komentarz">Analiza powyższych problemów pozwala stwierdzić, że jedną z ważnych przyczyn niezadowolenia nauczycieli oraz braku stabilizacji kadry pedagogicznej jest niekonsekwentna realizacja przepisów ustawy Karta Nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-1.115" who="#komentarz">Powszechnie krytykowana jest realizacja art. 31 w sprawie zasad porównywania poziomu średniego wynagrodzenia nauczycieli ze średnim wynagrodzeniem pracowników inżynieryjno-technicznych zatrudnionych w przemyśle uspołecznionym. Dotychczasowe uregulowania określone w rozporządzeniu ministra pracy, płac i spraw socjalnych z dn. 8 września 1983 r. są w opinii środowiska nauczycielskiego niezgodne z treścią art. 31 oraz sprzeczne z intencją ustawodawcy.</u>
          <u xml:id="u-1.116" who="#komentarz">Protesty środowiska nauczycieli wywołuje również niezałatwiony dotychczas problem przeliczania rent i emerytur nauczycieli zgodnie z ustaleniami art. 91 Karty Nauczyciela w okresie jego obowiązywania, tj. od 1 września 1981 r. do 31 grudnia 1982 r.</u>
          <u xml:id="u-1.117" who="#komentarz">Komisja uważa, że należy pilnie podjąć działania w celu zrealizowania postanowień art. 31 Karty Nauczyciela, zgodnie z jego treścią, a także przeliczyć świadczenia emerytalno-rentowe nauczycieli emerytów zgodnie z uregulowaniem art. 91.</u>
          <u xml:id="u-1.118" who="#komentarz">Wiele postulatów i wniosków dotyczy przyznania uprawnień wynikających z ustawy Karta Nauczyciela instruktorom praktycznej nauki zawodu oraz pracownikom pedagogicznym ośrodków szkolenia i doskonalenia kadr. Komisja stoi na stanowisku, że problem ten powinien być jak najszybciej rozwiązany.</u>
          <u xml:id="u-1.119" who="#komentarz">W wielu pismach zgłaszane są postulaty dotyczące zwiększenia ekwiwalentu pieniężnego dla nauczycieli pracujących na wsi i w miastach do 5 tys. mieszkańców z tytułu zrzeczenia się prawa do bezpłatnego mieszkania. Ze względu na fakt, iż problem ten ma duże znaczenie dla złagodzenia trudności mieszkaniowych nauczycieli wiejskich, jak również wiąże się z możliwością pozyskania fachowych kadr, komisja uważa, że składane postulaty zasługują na uwzględnienie.</u>
          <u xml:id="u-1.120" who="#komentarz">Rozwiązania wymaga problem dowożenia dzieci do szkół. Środki transportu jakimi dysponuje obecnie resort oświaty i wychowania są niewystarczające. Zdaniem komisji problem ten należy rozwiązać poprzez zwiększenie przydziału środków transportu dla resortu oświaty i wychowania albo poprzez zabezpieczenie dowozu dzieci do szkół przez resort komunikacji.</u>
          <u xml:id="u-1.121" who="#komentarz">Zadaniem naszej komisji jest ocenianie sposobu załatwiania skarg i wniosków oraz wyrażanie opinii co do technicznej strony tego procesu. Komisja nasza przekazuje problemy do innych komisji, do Prokuratury itd. Trudno jednak ustosunkowywać nam się do problemów merytorycznie - tym bardziej, że powołano do tego są komisje branżowe. W związku z powyższym z szeregu rozmaitych problemów powinniśmy wybierać najważniejsze i sygnalizować je innym komisjom, ułatwiając ich pracę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#TeofilNowak">Nie mamy wątpliwości, że resort dołoży starań, aby postanowienia Karty Nauczyciela były realizowane. Dobrze byłoby jednak zobowiązań do współpracy te resorty, które mają wpływ na jej realizację, np. resort pracy, resort finansów, a także Komisję Planowania.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#TeofilNowak">Przy omawianiu źródeł skarg wskazywano na szereg zasadniczych kwestii. Moim zdaniem, uwypuklić należy zagadnienie kadry kierowniczej jednostek podstawowych. Kadra kierownicza szkół jest obecnie młodsza zarówno wiekiem, jak też stażem pracy. Zjawisko to rodzi różnego rodzaju zobowiązania dla administracji terenowej. Dla kierowania zespołem ludzkim potrzebne jest doświadczenie życiowe i praktyka. W obecnej sytuacji, realizując zadanie wykorzystywania rezerw kadrowych, rekrutuje się jednak kadry kierownicze spośród tych osób, które po prostu godzą się na objęcie stanowiska i równocześnie zwraca się mniejszą uwagę na to, czy spełniają one wymagane warunki. Myślę, że należy dbać o rozwój kadry kierowniczej oraz o jej awans poziomy. Należy stworzyć możliwość systematycznego doskonalenia kadry kierowniczej, w tym także poprzez popularyzację prawa pracy.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#TeofilNowak">Poruszano dzisiaj często problem emerytów „starego portfela”. Mam wrażenie, że wielu zainteresowanych nie wypowiada się w tej sprawie ze względu na brak wiary w to, że ich wypowiedzi będą czytane. Szereg osób twierdzi, że władze, terenowe przestają ich dostrzegać z chwilą zakończenia pracy. Moim zdaniem, w materiałach należy koniecznie zwrócić uwagę na ludzi starych.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#TeofilNowak">Zastępca przewodniczącego Komisji Wychowania, Oświaty i Młodzieży Wojewódzkiej Rady Narodowej w Sieradzu Alicja Mikołajczyk: Ponieważ prezentowane dzisiaj problemy są identyczne z tymi, które dostrzegamy w naszym województwie, można mieć nadzieję, że będą one sukcesywnie załatwiane. Jednym z głównych problemów oświaty jest kwestia nakładów, które powinny wahać się w granicach 20–22% - co, niestety, jest jednak niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#TeofilNowak">Kurator oświaty i wychowania z Białegostoku Edward Kryński: Jednym z podstawowych problemów jest system zarządzania oświatą, a zwłaszcza kwestia podległości inspektorów oświaty naczelnikom.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#TeofilNowak">Generalnie biorąc istnieje potrzeba przeprowadzenia zmian w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#TeofilNowak">Ważną sprawą jest też kształcenie i wychowanie kadry kierowniczej oraz różnego rodzaju kłopoty związane z transportem, paliwem itd. Myślę, że szereg skarg jest niewłaściwie kierowanych, gdyż trafiają one do nas, mimo że nie jesteśmy w tych sprawach kompetentni.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#TeofilNowak">Istnieje pilna potrzeba zapewnienia minimalnych przynajmniej nakładów na egzystencję szkół.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#EmilKołodziej">Jak wygląda sprawa skarg na terenie woj. białostockiego, jak układają się stosunki pomiędzy szkołą i domem? Mamy sygnały, że zdarzają się zjawiska kumoterstwa, że zmienia się dyrektorów, zdejmuje za różnego rodzaju przekroczenia, a potem ci sami ludzie wracają do pracy w innej szkole. Nie zawsze takie fakty dotyczą waszego województwa, ale chciałbym dowiedzieć się, jak to się u was przedstawia.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#EmilKołodziej">Bardzo dużo skarg wpływa ze szczebla podstawowego do władz centralnych, co świadczy o braku zaufania do władz miejscowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#RomanLeś">Jak wiemy wśród skarg i listów napływa dużo anonimów; czy anonimy te są analizowane i czy problemy w nich zawarte pokrywają się z tymi, które wpływają w listach nie-anonimowych?</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#RomanLeś">Kurator okręgu białostockiego Edward Kryński: W naszym województwie wpłynęło 36 skarg, 23 listy i 4 wnioski. 23 skargi dotyczyły problemów inwestycyjnych, przeważająca ich część była słuszna. Wśród listów przeważają te, które dotyczą przyjęcia dziecka do szkoły i na ogół załatwiane są pozytywnie, z wyjątkiem przyznania miejsc w przedszkolach. Zgłoszone wnioski dotyczyły głównie stosowania niewłaściwych metod wychowawczych oraz skarg na atmosferę pracy i stosunki międzyludzkie pomiędzy nauczycielami oraz nauczycielami i rodzicami. Niektóre listy dotyczą podstawowych problemów nauczycieli, jak np. spraw płacowych, urlopowych itp.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#RomanLeś">Wpłynęło do nas 20 anonimów, w tym pewna część po bliższym zbadaniu potwierdza zarzuty w nich podane.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#RomanLeś">Odnotowaliśmy tylko 2 przypadki wysłania skargi z pominięciem kuratorium. Jedna przez nauczyciela, a druga przez grupę rodziców. Znaliśmy te problemy i zostały one oddalone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#ZofiaSobich">W woj. lubelskim wpłynęło 97 skarg, z tego największa ilość dotyczyła niewłaściwej postawy i metod wychowawczych nauczycieli. Mamy jeszcze wielu nauczycieli, którzy nie mają odpowiedniego przygotowania zawodowego; chcielibyśmy, aby byli to lepsi nauczyciele, ale na wieś nie zawsze chcą iść ludzie z wyższym wykształceniem. Brak jest na wsi mieszkań, utrudniony jest awans społeczny, dostęp do kultury i wypoczynku.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#ZofiaSobich">Polityka oświatowa powinna być długofalowa, nie możemy łatać dziur wtedy, kiedy jest źle. Już 20 lat temu powinien być dokonany odpowiedni zapis w Karcie Nauczyciela, dotyczący rewaloryzacji wynagrodzeń nauczycieli w stosunku do wzrostu płac pracowników inżynieryjno-technicznych. Podobnie w sprawach mieszkaniowych należało podjąć wcześniej odpowiednie przedsięwzięcia.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#ZofiaSobich">W woj. lubelskim brak jest na remonty szkół ok. 600 mln zł. Stan bazy szkolnej na tym terenie jest bardzo zły. Nowe inwestycje realizowane są opieszale, brak jest wykonawców, brak środków na remonty. Tak więc w złych warunkach praca nauczycieli nie jest dobra, powstają konflikty i zadrażnienia.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#ZofiaSobich">Konieczne jest podjęcie modernizacji systemu nauczania na szczeblu podstawowym. Problemy oświaty nie znalazły należytego zrozumienia u władz gminnych. Oświata nie ma sojuszników, chociaż stawia się. jej stale nowe wymagania.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#ZofiaSobich">Jeśli w gminie zjawi się lekarz, to naczelnik gminy robi wszystko, ażeby zdobyć dla niego mieszkanie, ale w stosunku do nauczycieli nie wykazuje takiego zainteresowania.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#ZofiaSobich">Powstają społeczne komitety pomocy szkole. To dobrze, ale równocześnie za mało na rozwiązanie problemów oświaty. Sprawami tymi w szerszym zakresie musi być zainteresowana administracja szczebla podstawowego.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#ZofiaSobich">Utarła się obiegową opinia, że uposażenie nauczycieli jest bardzo dobre, że co roku podwyższa się ich płace. W woj. lubelskim brak na ten cel środków i nie będziemy w stanie zrealizować postanowień Karty Nauczyciela i dokonać odpowiednich podwyżek.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#ZofiaSobich">Konieczna jest pomoc finansowa dla tego województwa i rozwiązanie szeregu problemów organizacyjnych, a przede wszystkim udoskonalenie systemu zarządzania oświatą.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#ZofiaSobich">Staramy się modernizować w regionie system nadzoru i doradztwa nad oświatą, ale wiele spraw wymaga generalnych rozwiązań na szczeblu centralnym.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#ZofiaSobich">Czy tym, co usłyszeliśmy przed chwilą, należy tłumaczyć fakt, że z waszego województwa wypływa tyle skarg, co z czterech dużych województw, a z tego połowa to skargi zbiorowe i anonimy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#ZofiaSobich">Myślę, że słusznie pan poseł ocenia sytuację. Nasza sytuacja finansowa jest bardzo zła, odczuwamy duże niedobory wykwalifikowanej kadry nauczycieli. W oddziałach przedszkolnych pracują nauczyciele z wykształceniem średnim i trudno od nich wymagać, żeby rozumieli potrzeby wieku rozwojowego dziecka. Skarżą się więc rodzice i nauczyciele Poseł Emil Kołodziej (ZSL): Myślę, że w latach1981–1982 sytuacja polityczno-społeczna w szkolnictwie w woj. lubelskim była bardzo zła i to rzutuje na dzisiejszy obraz, przedstawiony nam na posiedzeniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#StanisławPuchała">W okresie, o którym mówił pan poseł, wpłynęło 20 skarg zbiorowych z tego województwa, a dotyczyły jednej sprawy: karnego zawieszenia nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#StanisławPuchała">Kurator oświaty i wychowania z woj. płockiego Józef Brzeziński: Rady PRON wyzwoliły wiele cennych inicjatyw. Mogę podać, że np. w gm. Łanięta zainicjowano budowę szkoły w czynie społecznym i wyprodukowano już na ten cel 3 tys. pustaków. W innej gminie podjęto podobną inicjatywę i zakupiono drewno na budowę szkoły. Konieczna jest jednak pomoc finansowa dla tych gmin. Na czyny społeczne mamy w województwie tylko 75 mln zł, z czego 8 mln zł na oświatę. Te dwie wspomniane gminy nie otrzymały żadnej dotacji i czują się pokrzywdzone. Przychodzą do nas rozżalone delegacje rodziców.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#StanisławPuchała">Mamy wiele cennych inicjatyw społecznych, chociażby takie że niektórzy gospodarze dowożą własnym transportem dzieci do szkół, gdyż nie ma innych możliwości.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#StanisławPuchała">Jak słusznie wskazywano, przeznaczone na szkoły pałace nie spełniają warunków, jakie są potrzebne dla takiej placówki. Remonty tych szkół są bardzo kosztowne i często nie mamy na ten cel odpowiednich środków. W gminie Bedno musiano zamknąć szkołę, która mieściła się w pałacu, z uwagi na zagrożenie bezpieczeństwa. Pobudowaliśmy tam kontenery, też przy pomocy czynów społecznych.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#StanisławPuchała">Brak nam środków na podstawową działalność i wyposażenie szkół. Środki na te cele przyznawane są nie w stosunku do potrzeb, a według z góry określonych wskaźników, które nie pokrywają się z istotnym zapotrzebowaniem.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#StanisławPuchała">Mamy również wiele konfliktów dotyczących pracy dydaktyczno-wychowawczej nauczycieli, gdyż - jak w innych województwach - brak nam wykwalifikowanej kadry. Rodzice często zgłaszają się do nas, że nie chcą, żeby ten nauczyciel uczył ich dzieci, że w ubiegłym roku była lepsza pani do matematyki. My jednak nie zawsze możemy sprostać potrzebom i rozwiązać zgodnie z życzeniem rodziców wszystkie sygnalizowane nam problemy.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#StanisławPuchała">Anonimy wynikają stąd, że rodzice boją się, iż po napisaniu skargi dziecko będzie potem represjonowane w szkole. Mamy 420 nauczycieli bez pełnych kwalifikacji - po rocznych studiach nauczycielskich, nie są to jednak kwalifikacje wystarczające.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#StanisławPuchała">We wszystkich starych placówkach brak jest ciągów żywieniowych i Sanepid zgłasza często wiele zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#StanisławPuchała">W ub. roku oddaliśmy 70 nowych pomieszczeń do nauki, w tym są również sale gimnastyczne, ale jest to kropla w morzu potrzeb. Nie otrzymujemy prawie mieszkań dla nauczycieli i stale w tej sprawie napływa wiele zażaleń i skarg.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#EdwardBoroń">Na dzisiejszym posiedzeniu oceniamy skargi i wnioski dotyczące funkcjonowania systemu oświaty.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#EdwardBoroń">Ostatnia kampania przedwyborcza była zbiorczą skargą społeczeństwa na nasz system nauczania, zgłaszali to zarówno nauczyciele jak i inni obywatele.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#EdwardBoroń">W informacji resortu i koreferacie poselskim przedstawiono podstawowe problemy w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#EdwardBoroń">Ja ograniczę się do sytuacji na wsi. Na wczorajszym posiedzeniu plenarnym Sejmu jeden z posłów powiedział, że na wsi oprócz starych mieszkańców po godz. 15 zostaje tylko ksiądz. Reszta wyjeżdża ze wsi. To, że na wsi nie ma nauczycieli, jest to wina niedoborów mieszkaniowych. Trzeba ten problem generalnie rozwiązać. Obecnie nauczyciel wyjeżdża po godz. 15 i nie obchodzą go sprawy wsi.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#EdwardBoroń">W mieszkaniach nauczycielskich brak często wody, ogrzewania. Nauczyciele wiejscy, jak już mówiono w dyskusji, mają utrudniony dostęp do kultury. Toteż młodzież z miasta niechętnie idzie na wieś, Mamy na wsi nauczycieli o niskich kwalifikacjach i niezadowalające są wobec tego wyniki nauczania. A przecież musimy sobie zdawać sprawę, że o tym, czy wyżywimy społeczeństwo, zadecyduje oświata.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#EdwardBoroń">Musimy uruchomić takie bodźce, ażeby młodzież wiejska, która kończy studia w mieście, wracała na wieś.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#EdwardBoroń">Proponuję, ażeby w wyniku dzisiejszych dyskusji skierować do premiera odpowiednie wnioski i dezyderaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JanBłachnio">Przedstawione na dzisiejszym posiedzeniu materiały i wystąpienia dały wyczerpujący obraz, jak załatwiane są skargi i wnioski dotyczące tematyki oświaty i wychowania.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#JanBłachnio">W roku ub. wzrosła ilość skarg i wniosków skierowanych do władz centralnych, a zmalała w ogniwach podstawowych. Świadczy to o tym, że istnieje przekonanie, iż tylko na szczeblu centralnym mogą być one bezstronnie rozpatrzone i załatwione.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#JanBłachnio">Anonimy sygnalizują pewne podstawowe problemy i zbieżne są z ogólną tendencją skarg. Mają one swoje źródło w tym, iż ludzie boją się restrykcji, Np, w woj. bydgoskim dopiero inspekcja terenowa spowodowała zdjęcie jednego z inspektorów oświaty ze stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#JanBłachnio">Często zdarza się, że skarga skierowana na szczebel centralny wraca do szczebla podstawowego; czy tak powinno być?</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#JanBłachnio">Zastanawiam się, czy w wyniku dzisiejszej dyskusji mamy opracować opinię, czy dezyderat. Wydaje się, że większą rangę miałby dezyderat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#EmilKołodziej">Dezyderaty dotyczą konkretnych spraw i mogą one dotyczyć wniosków w sprawie pełnej realizacji postanowień Karty Nauczyciela, wyrównania zaległości płacowych itp. Opinia natomiast może dotyczyć szeregu problemów i skierowana jest z zasady do premiera z prośbą o ustosunkowanie się.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#EmilKołodziej">Nasza komisja nie powinna rozstrzygać szczegółowych spraw, powinny to robić branżowe komisje sejmowe. Moim zdaniem, w wyniku dzisiejszego posiedzenia powinniśmy opracować opinię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#JanBłachnio">Czy wobec tego nie należałoby opracować i opinii, i dezyderatu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#EmilKołodziej">Szereg spraw poruszonych w toku dyskusji wymaga bardziej szczegółowego wyjaśnienia i moim zdaniem powinna się nim zająć Komisja Polityki Społecznej. My nie możemy się wypowiadać w niektórych sprawach merytorycznych, dotyczących np. płac itp.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#JanBłachnio">Powinniśmy wystąpić z wnioskiem o konsekwentne wcielanie w życie reformy szkolnej. Komisja Kultury skierowała np. wniosek do ministra oświaty w sprawie nieograniczania lekcji języka angielskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#EmilKołodziej">Na dzisiejszym posiedzeniu dokonujemy oceny skarg i wniosków, na tym tle wypłynęło kilka spraw szczegółowych. My możemy tylko sygnalizować pewne sprawy podstawowe i zawrzeć je w odpowiedniej opinii skierowanej do premiera.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#EmilKołodziej">Przedstawiciel Zespołu interwencji Społecznej Biura Rady Krajowej PRON Barbara Szczęśniak: Zespół nasz otrzymuje niewiele skarg z zakresu oświaty, natomiast wiele opinii z tej dziedziny. Część z tych opinii dotyczy np. zjawisk patologii społecznej, narkomanii, pracy z młodzieżą. Zdaniem opinii publicznej problem wynika ze słabego przygotowania specjalistycznego nauczycieli i braku przygotowania ich od strony dydaktyczno-wychowawczej. Naszym zdaniem przygotowanie od tej strony posiadała kadra liceów pedagogicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#JanSzczerbowiczWieczór">Postuluję załatwianie spraw związanych z oświatą na szczeblu rejonu. Chcę również zwrócić uwagę na kwestie finansowe. Mamy do czynienia ze zjawiskiem, że z pieniędzy przeznaczonych na remonty wypłaca się uposażenia.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#JanSzczerbowiczWieczór">Myślę, że zjawisku temu należałoby położyć kres. Postuluję także opracowanie dokumentacji dla szkół.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#ZofiaBartosiewicz">W moim woj. skierniewickiem napływ skarg na oświatę nie jest znaczny. Mimo to sytuacja w tej dziedzinie nie jest korzystna. Brakuje bazy, środków na remonty itd. Zgadzam się z potrzebą przygotowania opinii i dezyderatu.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#ZofiaBartosiewicz">Chciałabym równocześnie zapytać ministra oświaty, jak będzie wyglądał tydzień pracy w oświacie, czy będzie to 5 czy 6 dni oraz czy zarządzenia w tej sprawie będą płynęły ze szczebla centralnego, czy wojewódzkiego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#StanisławKamieniarz">Nie podzielam opinii, że nasza komisja powinna podpowiadać rozwiązania. Uważam, że naszym zadaniem jest zainteresowanie sprawą odpowiednich organów. Z tego względu powinniśmy przygotować opinię, która jest dokumentem szerszym niż dezyderat i skierować ją nie tylko do premiera, ale również do komisji branżowych.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#StanisławKamieniarz">Zgadzam się ze stwierdzeniami, że istotne są problemy bazy, kadry, przygotowania pedagogicznego. Zmuszony jestem jednak zwrócić uwagę na fakt, że za wychowanie młodzieży odpowiedzialna jest nie tylko szkoła, ale przede wszystkim rodzice.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#StanisławKamieniarz">Uważam, iż nie należy obciążać resortu oświaty problemami dowozu do szkoły. Problemy te powinny leżeć w gestii innych jednostek.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#StanisławKamieniarz">Zjawiskiem pozytywnym są podejmowane czyny społeczne, ich realizacja wymaga jednak poparcia finansowego. Moim zdaniem problem ten należy podnieść w opinii.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#StanisławKamieniarz">Chciałbym zapytać, czy resort oświaty ma opracowane typowe projekty budownictwa szkolnego, dopasowane do specyfiki różnych rejonów.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#StanisławKamieniarz">Zjawiskiem niepokojącym jest znaczna liczba skarg z pominięciem władz terenowych. Dobrze byłoby ustalić przyczyny tego zjawiska. Jedną z nich może ewentualnie być nieuwzględnianie skarg kierowanych do najniższych szczebli.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#StanisławKamieniarz">W materiałach na s. 7 podniesiono sprawę zwolnienia z pracy człowieka, który zwrócił uwagę na niegospodarność. Chciałbym ustalić, jakie racje brano w tym przypadku pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#StanisławKamieniarz">Interesuje mnie też, czy obok spraw rejestrowanych - ministerstwo ma sygnały o innych sprawach poza skargowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#EmilKołodziej">Chciałbym zwrócić uwagę na jednostkową sprawę dyrektora Zespołu Szkół Rolniczych, który jest szykanowany za poinformowanie o nieprawidłowościach. Został on przeniesiony na stanowisko nauczyciela i pracę tę wykonuje w kilku miejscach, otrzymując równocześnie niższe uposażenie. Chciałbym ustalić, czy sprawy tej nie można by rozstrzygnąć inaczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#WiesławaKról">Troska o oświatę jest zjawiskiem równocześnie optymistycznym i obligującym. We wszystkich przedstawionych materiałach poruszono najistotniejsze problemy. Pragnęłabym przestrzec przed występującym czasami poglądem, iż w oświacie nie ma osób oddanych i zaangażowanych. Taki pogląd jest nieprawdziwy. W trudnych latach - myślę zwłaszcza o ostatnim okresie - nauczyciele zajmowali na ogół właściwą postawę. Przestrzegam równocześnie przed odwoływaniem się przy ocenie nauczycieli do lat przedwojennych. Przypominam bowiem, że przed wojną było 50 tys. nauczycieli, a dzisiaj jest ich 500 tys. Mamy zatem do czynienia z zupełnie nową sytuacją. Praca nauczycieli jest obecnie bardziej złożona niż kiedykolwiek przedtem. Na postawy uczniów wpływają przecież głównie rodzice, a nie nauczyciele. Nie jesteśmy zadowoleni z sytuacji, ale nie możemy równocześnie wytwarzać klimatu negacji wokół przedstawicieli tego zawodu, zwłaszcza młodych. Młodzi nauczyciele, którzy podjęli ostatnio pracę, kształcili się przecież i przygotowywali do zawodu w bardzo trudnym okresie. Resort zwraca na nich uwagę i rozważa sprawę kodeksu etycznego nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#WiesławaKról">Jeśli chodzi o kłopoty finansowe oświaty, to istotnie jest ich bardzo dużo. Rząd podejmuje wysiłki w tym zakresie, mając świadomość braku środków finansowych. W ostatnim 5-leciu zbudowano więcej szkół niż w latach 70-tych. Opracowany został rządowy program rozwoju bazy materialnej w oświacie. Przy podziale środków bardzo poważnym problemem jest podjęcie decyzji, komu należy je przydzielić. Stosunek do oświaty w poszczególnych województwach jest na ogół życzliwy.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#WiesławaKról">Odpowiadając na pytanie dotyczące czynów społecznych chciałabym podkreślić, iż musimy zdawać sobie sprawę ze szczupłości środków finansowych i z konieczności dokonywania świadomego wyboru.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#WiesławaKról">Program wychowania przedszkolnego zawiera założenia dotyczące całego kraju oraz zadania rozpisane na poszczególne województwa. Wiemy jednak, że same programy nie wystarczają. Konieczne jest ich pełne i szybkie wprowadzanie w życie. Sytuacja w przedszkolach przedstawia się w sposób bardzo zróżnicowany w poszczególnych województwach. W skali kraju w ub.r. nie przyjęto do przedszkoli 90 tys. dzieci, ale równocześnie przyjęto 18 tys. dzieci ponad ustalone normy. Dyrekcje przedszkoli i kadra nauczycielska wykazują więc pozytywny stosunek do występujących trudności. Łatwiej przecież Zajmować się pracą wychowawczą w mniejszych grupach. Zgodnie z przyjętymi normami grupa przedszkolna nie powinna liczyć więcej jak 25–30 dzieci. Tymczasem we wszystkich przedszkolach grupy z reguły liczą powyżej 30 dzieci. To oczywiście wpływa na trudniejsze warunki pracy zatrudnionej kadry, a jednocześnie obrazuje jej społeczną postawę.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#WiesławaKról">Z kolei problem transportu. Najlepiej byłoby, aby całość tych spraw przejął resort komunikacji. W nadchodzących latach w dalszym ciągu będziemy zmuszeni dowozić dzieci do szkół zbiorczych. Rozwiązanie to ma swoje aspekty społeczne, polityczne i ekonomiczne. Aspekt społeczny tego zagadnienia polega na tym, że w przypadku dopuszczenia do funkcjonowania większej liczby mniejszych szkół wzrosną różnice w poziomie nauczania pomiędzy szkołami dużymi i małymi. Uwzględniając aspekt ekonomiczny - pamiętać musimy, że rezygnując z akcji dowożenia uczniów do szkół wyrażamy zgodę na wysuwanie postulatów dotyczących budowy jeszcze większej liczby szkół niż dotychczas. Problemy transportu zajmują wiele miejsca w naszej działalności. Projekt odpowiednich rozwiązań przekazaliśmy już do Komisji Planowania przy Radzie Ministrów. Wiemy przecież, że zagadnienia transportu to sprawa nie tylko odpowiedniej ilości sprzętu, ale także dostaw odpowiedniej ilości paliwa.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#WiesławaKról">Wiele emocji i słusznego zdenerwowania wywołuje sprawa podręczników szkolnych. Chciałabym ostrzec przed żądaniem dostosowywania podręczników szkolnych w pełnym zakresie do zmieniających się programów.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#WiesławaKról">Nie postępują tak nawet najbogatsze kraje. Nie można co roku zmieniać podręczników tylko dlatego, że utraciły aktualność jakieś niewielkie ich fragmenty. Powinniśmy Ustalić określony procent zmian programowych, upoważniający dopiero do zmiany podręcznika.</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#WiesławaKról">W br. przewidujemy wyprodukowanie 55 mln egzemplarzy podręczników. Proszę pamiętać, że ogółem produkcja książek wynosi w Polsce nieco ponad 200 mln egzemplarzy. Wielkość produkcji podręczników szkolnych wynika więc także z ograniczonych możliwości bazy poligraficznej. Dopuszczenie do wolnej sprzedaży podręczników szkolnych to także zagadnienie wiążące się z wydolnością bazy poligraficznej; tak, jak w przeszłości, będziemy rozprowadzać podręczniki w systemie zamkniętym. W przypadku wprowadzenia wolnej sprzedaży trzeba by produkować ok. 80 mln podręczników rocznie.</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#WiesławaKról">Jakie w tej sytuacji działania podejmuje Ministerstwo Oświaty i Wychowania? Po raz pierwszy od wielu lat wszystkie tytuły podręczników szkolnych znajdują się już w drukarniach. Część podręczników już rozprowadzono. Plany są jednak bardzo napięte i nie można dopuścić do powstania najdrobniejszej awarii w drukarniach. Do resortu napływają codziennie meldunki dotyczące wykonania dziennego planu produkcji podręczników szkolnych. Zarówno resort oświaty i wychowania jak cały rząd przypisują dostatecznej ilości podręczników bardzo zasadnicze znaczenie. Ostatnio problematyka podręczników szkolnych była rozpatrywana przez Prezydium Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-19.9" who="#WiesławaKról">Chciałabym przypomnieć, że za druk podręczników odpowiada resort kultury i sztuki. Jesteśmy z nim w stałych kontaktach. Przewidujemy, że wraz z rozpoczęciem nowego roku szkolnego wszystkie szkoły i wszyscy uczniowie otrzymają w niezbędnej ilości wszystkie podręczniki szkolne. Wątpliwości budzi tylko sprawa podręcznika do historii dla klasy VIII szkół podstawowych. W skali krajowej liczba egzemplarzy podręczników jest wystarczająca. Podstawową kwestią jest zatem ich odpowiednia dystrybucja, niedopuszczanie do „chomikowania” podręczników szkolnych.</u>
          <u xml:id="u-19.10" who="#WiesławaKról">Kolejny krąg zagadnień to sprawy dotyczące kadry kierowniczej szkół. W sytuacji, kiedy nauczyciele mogą podejmować pracę w godzinach ponadwymiarowych, dostrzegamy brak chętnych do obejmowania stanowisk dyrektorskich w szkołach. Nasze postulaty zmierzają do zwiększenia dodatków funkcyjnych dla dyrektorów szkół oraz wprowadzenia takich rozwiązań, które umożliwiałyby im podejmowanie w większej liczbie godzin ponadwymiarowych. Byłyby to elementy łagodzące kłopoty wynikające z niedoboru kadry kierowniczej. Trwają prace nad waloryzacją płać nauczycielskich. Waloryzacją rent i emerytur, jak wiadomo, zajmuje się inne ministerstwo.</u>
          <u xml:id="u-19.11" who="#WiesławaKról">W środowisku bulwersująca jest sprawa zarządzania oświatą. Podejmujemy na bieżąco odpowiednie działania. W naszej ocenie wiele jeszcze można zdziałać w ramach obowiązującej ustawy. Sprawdzają się eksperymentalne działania podejmowane w woj. kieleckim, krośnieńskim i lubelskim. Organizowane są tam rejony obejmujące kilka gmin. Łatwiej jest jednak scedować zarządzanie, niż problemy finansowania szkół. Są to rozwiązania podejmowane dobrowolnie w ramach poszczególnych województw. Zbieramy uwagi i propozycje w tej sprawie, które zamierzamy wykorzystać przy ewentualnej nowelizacji ustawy o radach narodowych i samorządzie terytorialnym.</u>
          <u xml:id="u-19.12" who="#WiesławaKról">Odpowiadając na konkretne pytania chciałabym poinformować, że tydzień pracy szkół w przyszłym roku szkolnym będzie zorganizowany zgodnie z założeniami zawartymi w już rozesłanej do szkół instrukcji o organizacji roku szkolnego 1986/87. Praca w szkołach odbywać się będzie w te soboty, które są robocze w danym województwie. Zgodnie z Kartą Nauczyciela utrzymujemy 5-dniowy tydzień pracy nauczycieli. Nie wyrażamy zgody na przesuwanie i odpracowywanie dni wolnych. W przeszłości zdarzało się, że rady pedagogiczne, do których należały tego rodzaju decyzje organizowały proces zajęć w taki sposób, że kuratorzy często nie wiedzieli, czy w danym dniu szkoła pracuje.</u>
          <u xml:id="u-19.13" who="#WiesławaKról">Zagadnienie anonimów występuje w szkolnictwie od wielu lat. W mojej ocenie ich liczba nie odbiega od wskaźników ogólnokrajowych. Nie sądzę, aby posługiwanie się anonimami godziło się z postawą nauczyciela. Rozpatrujemy i sprawdzamy konkretne zarzuty, jakie znajdujemy w nadsyłanych anonimach.</u>
          <u xml:id="u-19.14" who="#WiesławaKról">Sprawy bardziej ogólnikowe przedstawiamy na spotkaniach i naradach, sygnalizując problem. Uważamy, że liczba napływających anonimów jest zbyt duża i zamierzamy tej sprawie poświęcić więcej uwagi wspólnie ze Związkiem Nauczycielstwa Polskiego. Być może należałoby te zagadnienia umieścić w Kodeksie etycznym nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-19.15" who="#WiesławaKról">W odpowiedzi na zapytanie dotyczące wykorzystywania typowych projektów w budownictwie szkolnym chciałabym poinformować, że projekty te będą gotowe w 1987 r. źródłem informacji dla kierownictwa resortu dotyczącej sytuacji w szkolnictwie są m.in. interesanci resortu, kuratorzy, wizytację przeprowadzane na miejscu, w końcu - nadchodzące listy. Wiele nieprawidłowości w sposób bardzo krytyczny opisuje się podczas narad przeprowadzanych z kuratorami.</u>
          <u xml:id="u-19.16" who="#WiesławaKról">Chcielibyśmy większą uwagę poświęcać poprawie stosunków międzyludzkich w środowisku szkolnym. Zagadnienia te powinny być jednak rozpatrywane wspólnie z ZNP, głównie w podstawowych ogniwach - w szkołach. Rozmowy powinny się toczyć w oparciu o Kartę Nauczyciela. Najczęściej jednak wszyscy chcą pełnego respektowania wszelkich uprawnień zawartych w tej ustawie, ale rzadko odwołują Się do obowiązków wynikających z zapisów Karty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#EmilKołodziej">Zgodnie z regulaminem, jaki obowiązuje nas jako posłów - członków odpowiedniej komisji, do naszych zadań należy ocena działalności Ministerstwa Oświaty i Wychowania w zakresie załatwiania skarg i wniosków napływających do resortów. W oparciu o listy i wnioski skierowane do resortu, PRON, radia i telewizji powinniśmy uogólnić sprawy wymagające rozwiązania. Nie należy do naszych zadań ocena merytorycznej, działalności Ministerstwa Oświaty i Wychowania, tak te sprawy powinniśmy postrzegać. W większości kadra zatrudniona w oświacie charakteryzuje się dużym zaangażowaniem, my jednak oceniamy sprawy w oparciu o skargi i wnioski, a więc uwagi raczej krytyczne.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#EmilKołodziej">Powinniśmy zasygnalizować problemy obciążenia szkół działalnością gospodarczą, mieszkań dla nauczycieli, warunków życia i pracy na wsi oraz w mieście, a także inne problemy wynikające z dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#EmilKołodziej">Podkreślić powinniśmy także problem współdziałania szkoły z rodzicami przy wychowywaniu młodego pokolenia, a także sprawy budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#EmilKołodziej">Rozważenia wymaga kwestia płac dla nauczycieli uczących praktycznej nauki zawodu.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#EmilKołodziej">W związku z powyższym proponuję przygotować stanowisko naszej komisji w formie opinii i przesłać je do premiera oraz sejmowych komisji branżowych.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>