text_structure.xml
58.1 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#TadeuszŁodykowski">Dnia 2 lipca 1985 r. Komisja Współpracy Gospodarczej z Zagranicą i Gospodarki Morskiej, obradująca pod przewodnictwem posła Tadeusza Łodykowskiego (PZPR), rozpatrzyła:</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#TadeuszŁodykowski">- sprawozdanie z wykonania CPR i budżetu państwa za 1984 r. wraz z uwagami NIK w częściach dotyczących handlu zagranicznego i gospodarki morskiej;</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#TadeuszŁodykowski">- sprawozdanie z działalności Zespołu Służby Zagranicznej, Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej NIK za 1984 r.;</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#TadeuszŁodykowski">- sprawozdanie z działalności komisji w okresie VIII kadencji.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#TadeuszŁodykowski">W posiedzeniu udział wzięli: wicemarszałek Sejmu Zbigniew Gertych, minister - kierownik Urzędu Gospodarki Morskiej Jerzy Korzonek i podsekretarz stanu w tym urzędzie Adam Krzysztoporski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów Witold Bień, podsekretarze stanu w Ministerstwie Handlu Zagranicznego Ryszard Strzelecki i Andrzej Dorosz, zastępca przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów Stanisław Długosz, prezes Polskiej Izby Handlu Zagranicznego Ryszard Karski oraz przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli z dyrektorem Zespołu Handlu Zagranicznego, Służby Zagranicznej i Gospodarki Morskiej Wacławem Kosickim.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#TadeuszŁodykowski">Sprawozdanie z wykonania CPR i budżetu państwa za 1984 r. w części dotyczącej handlu zagranicznego przedstawił podsekretarz stanu w Ministerstwie Handlu Zagranicznego Ryszard Strzelecki: Wyniki uzyskane w 1984 r. w obrotach handlu zagranicznego należy ocenić pozytywnie. Zadania określone w CPR zostały wykonane. W porównaniu do 1985 r. w eksporcie osiągnięto dynamikę - w cenach bieżących - wynoszącą 123,9%, a w imporcie - 124,4%. Na wysoką dynamikę obrotów, liczoną w cenach bieżących, duży wpływ wywarły podjęte w ciągu roku decyzje o dewaluacji złotego w stosunku do rubla i dolara USA. Niemniej jednak zanotowano również wysoki wzrost obrotów w cenach stałych.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#TadeuszŁodykowski">W porównaniu z 1985 r. wartość eksportu wzrosła o 9,9%, wyprzedzając wyraźnie tempo wzrostu wartości sprzedanej przemysłu. W 1984 r. po raz pierwszy od początku kryzysu w naszej gospodarce, wolumen eksportu ogółem w 1984 r. przekroczył poziom eksportu z 1979 r., przy jednoczesnym obniżeniu poziomu importu.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#TadeuszŁodykowski">Wysoka dynamika obrotów, liczonych w cenach stałych, pozwoliła na przyspieszenie o 1 rok realizacji założeń NPSG na lata 1983–85. Wolumen eksportu w 1984 r. był wyższy o blisko 4% od założonego w NPSG na 1985 r., a wolumen importu o ponad 2%.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#TadeuszŁodykowski">Mimo nadal niekorzystnych terms of trade, nastąpiła pewna poprawa tego wskaźnika z 96,7% w 1983 r. do 97,7% w 1984 r. Zaszły też korzystne zmiany w strukturze towarowej eksportu do I obszaru płatniczego. Udział eksportu wyrobów przemysłu elektromaszynowego w eksporcie ogółem do tego obszaru wzrósł z 58,6% w 1983 r. do 60,2% w 1984 r. Dobre wyniki w eksporcie umożliwiły też zwiększenie, w porównaniu z 1983 r. importu.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#TadeuszŁodykowski">Mimo niepełnego wykonania rocznych zadań, wyniki eksportu do II obszaru płatniczego trzeba ocenić pozytywnie, zwłaszcza jeśli wziąć pod uwagę, że:</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#TadeuszŁodykowski">- wolumen eksportu w 1984 r. był wyższy niż przed rokiem o 12%; po raz pierwszy wolumen eksportu przekroczył poziom osiągnięty w 1979 r., przy jednoczesnym spadku importu o blisko 39%; osiągnięta w 1984 r. dynamika eksportu w cenach stałych, w porównaniu do 1982 r. była wyższa od założonej w NPSG na 1985 r. o ok. 3%.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#TadeuszŁodykowski">Obok zjawisk korzystnych w obrotach z II obszarem płatniczym wystąpiły również zjawiska niekorzystne. Nie zostały wykonane (w ponad 27%) założenia CPR na 1984 r. w zakresie eksportu wyrobów przemysłu elektromaszynowego. Nie oznacza to, że w tej grupie wyrobów nie ma branż, osiągających dobrą dynamikę eksportu.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#TadeuszŁodykowski">Wysoka dynamika eksportu: urządzeń dźwigowo-transportowych, maszyn budowlano-drogowych, urządzeń hutniczych i ogrodniczych, armatury i konstrukcji metalowych, wyrobów elektrotechnicznych i elektronicznych nie była w stanie zrównoważyć spadku eksportu w takich podstawowych branżach, jak środki transportu lądowego i wodnego, czy stagnacji w eksporcie łożysk tocznych.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#TadeuszŁodykowski">Niedobór w eksporcie wyrobów przemysłu elektromaszynowego musiał być zrekompensowany zwiększonym - ponad założenia planu - eksportem towarów innych gałęzi przemysłu, a zwłaszcza węgla kamiennego, produktów chemicznych, wyrobów przemysłu lekkiego oraz przemysłu spożywczego i produktów rolnych. Uzyskane dzięki temu korzystne wyniki w łącznym eksporcie do II obszaru płatniczego umożliwiły znaczny wzrost wolumenu importu z tego obszaru.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#TadeuszŁodykowski">W 1984 r. nadal oddziaływały czynniki ograniczające rozwój wymiany handlowej, takie jak:</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#TadeuszŁodykowski">- wysoki stopień zadłużenia kraju i konieczność obsługi długów, poważnie obciążająca wpływy dewizowe;</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#TadeuszŁodykowski">- trudności z uzyskaniem kredytów;</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#TadeuszŁodykowski">- restrykcje gospodarcze nadal stosowane wobec Polski;</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#TadeuszŁodykowski">- prowadzenie przez kraje zachodnie protekcjonistycznej polityki, co niekorzystnie wpływa na eksport, zwłaszcza wyrobów przetworzonych;</u>
<u xml:id="u-1.19" who="#TadeuszŁodykowski">- zawieszenie przez rząd USA klauzuli największego uprzywilejowania i związane z tym niedogodności dla polskiego eksportu na rynek amerykański.</u>
<u xml:id="u-1.20" who="#TadeuszŁodykowski">Obok wymienionych uwarunkowań zewnętrznych wystąpiły również trudności wewnętrzne. Są to przede wszystkim: brak odpowiedniej masy towarowej na eksport; pogarszająca się jakość towarów na eksport, nieterminowa realizacja zamówień eksportowych oraz przestarzałe konstrukcje i rozwiązania techniczne wielu oferowanych na eksport wyrobów.</u>
<u xml:id="u-1.21" who="#TadeuszŁodykowski">Spowodowało to spadek zainteresowania odbiorców, zwłaszcza z krajów II obszaru płatniczego, wieloma polskimi towarami, zwłaszcza wyrobami przemysłu elektromaszynowego. Ministerstwo Handlu Zagranicznego uważa za szczególnie potrzebne konsekwentne działanie na rzecz poprawy jakości eksportowanych towarów.</u>
<u xml:id="u-1.22" who="#TadeuszŁodykowski">Niezbędnym warunkiem dalszego rozwoju polskiej gospodarki jest konsekwentne działanie na rzecz zwiększenia jej proeksportowości. Powołany w MHZ w 1984 r. zespół roboczy opracował materiał pt. „Polityka i kierunki proeksportowych zmian polskiej gospodarki”. W ślad za tym przyjęto rozwiązania prawne, zawarte w zarządzeniu nr 17 ministrów finansów, handlu zagranicznego i prezesa Narodowego Banku Polskiego z 20 lutego 1985 r. w sprawie ulg dla jednostek gospodarczych z tytułu podejmowania i realizacji inwestycji, mających na celu zwiększenie eksportu oraz niektórych źródeł finansowania tych inwestycji.</u>
<u xml:id="u-1.23" who="#TadeuszŁodykowski">W 1984 r. dochody budżetowe MHZ zrealizowano w kwocie 233 mld zł, tj. prawie 140% planu, co stanowi zwiększenie dochodów w stosunku do planu po zmianach o 66 mld zł. Wydatki budżetowe wykonano w kwocie 151 mld zł tj. ok. 99% planu, co stanowi oszczędność w stosunku do planu po zmianach w wysokości 387 mln zł.</u>
<u xml:id="u-1.24" who="#TadeuszŁodykowski">Podstawową pozycję dochodów budżetowych stanowiły wpływy przedsiębiorstw handlu zagranicznego oraz spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Wpływy te zostały zrealizowane w 136,4% w stosunku do założeń planu po zmianach. Na tak wysokie ukształtowanie się dochodów budżetowych wpłynęły przede wszystkim wyższe od planowanych dochody z tytułu podatku obrotowego. Wzrost dochodów z tego tytułu spowodowany został kilkakrotnym podwyższeniem przez Ministerstwo Finansów stawek podatku obrotowego oraz rozszerzeniem zakresu towarów z importu podlegających opodatkowaniu.</u>
<u xml:id="u-1.25" who="#TadeuszŁodykowski">Podstawową pozycję wydatków budżetowych (98%) stanowiły wydatki związane z obrotami z zagranicą - głównie odsetki od zagranicznych kredytów bankowych i dotacja na rachunek wyrównawczy w handlu zagranicznym.</u>
<u xml:id="u-1.26" who="#TadeuszŁodykowski">Pomimo pełnego wykorzystania kredytów budżetowych, planowanych jako dotacja na rachunek wyrównawczy w handlu zagranicznym, niedobór środków na tym rachunku w dniu 31 grudnia 1984 r. wynosił 19286 mln zł. To niezrównoważenie wynikało przede wszystkim z szybszego wzrostu wydatków w stosunku do wpływów na ten rachunek, spowodowanego rozszerzeniem w 1984 r. zakresu operacji finansowanych z rachunku wyrównawczego, zwiększeniem dopłat do eksportu przemysłu stoczniowego, wzrostem kosztów produkcji towarów przeznaczonych na eksport, spadkowej tendencji cen dewizowych głównie w II obszarze płatniczym oraz zwiększeniem wolumenu eksportu w porównaniu do 1983 r.</u>
<u xml:id="u-1.27" who="#TadeuszŁodykowski">Kredyty budżetowe, przeznaczone na finansowanie działalności jednostek sfery budżetowej, wykorzystane zostały w stosunku do planu po zmianach w 95,7%. W ten sposób zaoszczędzono 138 mln zł, głównie na wydatkach na utrzymanie placówek ekonomiczno-handlowych za granicą oraz administracji celnej.</u>
<u xml:id="u-1.28" who="#TadeuszŁodykowski">W toku realizacji wydatków jednostek budżetowych przestrzegane były zasady oszczędnej i racjonalnej gospodarki środkami budżetowymi oraz podejmowano aktywne działania w celu pełnego wykonania resortowego programu oszczędnościowego. Pewien wpływ na kształtowanie się wydatków rzeczowych miały również trudności zaopatrzeniowe.</u>
<u xml:id="u-1.29" who="#TadeuszŁodykowski">Sprawozdanie z wykonania CPR i budżetu państwa za 1984 r. w części, dotyczącej gospodarki morskiej przedstawił podsekretarz stanu w Urzędzie Gospodarki Morskiej Adam Krzysztoporski: Wyniki 1984 r. były najlepsze w całym okresie realizacji planu 3-letniego. Mam duże wątpliwości, czy 1985 r. będzie tak dobry, jak 1984 r.</u>
<u xml:id="u-1.30" who="#TadeuszŁodykowski">W 1984 r. w 4 podstawowych branżach, a więc przewozach ładunków drogą morską, przeładunkach towarów w portach i eksporcie usług remontowych przez stocznie remontowe, połowach oraz dostawach ryb i przetworów rybnych na rynek wewnętrzny, zadania zostały przekroczone. Przewozy ładunków drogą morską wzrosły o 3,4%, przeładunki towarów w portach o ok. 10%, dostawy ryb i przetworów o ok. 11%, eksport usług remontowych - aż o blisko 34%.</u>
<u xml:id="u-1.31" who="#TadeuszŁodykowski">W porównaniu do 1983 r. w 1984 r. znacznie wzrosła produktywność. Przejawiało się to we wzroście wydajności pracy, która wyprzedzała wzrost średnich płac. Zdołaliśmy osiągnąć te dobre wyniki, mimo spadku zatrudnienia w niektórych naszych jednostkach.</u>
<u xml:id="u-1.32" who="#TadeuszŁodykowski">Chciałbym zwrócić uwagę na nadwyżkę dewizową, osiągniętą przez nasz resort w obrotach z I i II obszarem płatniczym. Saldo w 1984 r. wyniosło ok. 50 mld zł. W 1984 r. nastąpiło pogłębienie współpracy z krajami socjalistycznymi, co miało pozytywny wpływ na wyniki osiągnięte przez nasz resort. Znacznie wzrosły przeładunki towarów w portach i przewóz ładunków drogą morską. Rozwijana była szeroka współpraca gospodarcza, poważnie wzrosły usługi remontowe.</u>
<u xml:id="u-1.33" who="#TadeuszŁodykowski">W 1984 r., w porównaniu do 1983 r., gospodarka morska uzyskała wysoką dynamikę eksportu. Na podkreślenie zasługuje wysoka dynamika wpływów z tytułu usług transportu morskiego. Świadczy to o istotnym wzroście obrotów polskiego handlu zagranicznego. Pewien wpływ na ten wzrost miała również lekka zwyżka stawek frachtowych na międzynarodowym rynku żeglugowym. W eksporcie do krajów socjalistycznych wyróżniają się stocznie remontowe. W tej branży eksport do tych państw jest trwałą specjalizacją.</u>
<u xml:id="u-1.34" who="#TadeuszŁodykowski">Podstawowym zadaniem gospodarni morskiej jest eksport usług transportowych. Ocenia się, że wszystkie zgłoszone przez przedsiębiorstwa handlu zagranicznego zlecenia przewozowe były przyjęte przez naszych armatorów. Transport morski nie stanowi zatem bariery wzrostu obrotów towarowych z zagranicą, rozwija się także eksport pozostałych usług morskich.</u>
<u xml:id="u-1.35" who="#TadeuszŁodykowski">W ostatnich latach szybko rosły dostawy ryb i przetworów rybnych na rynek wewnętrzny. Następowała konsekwentna integracja morskiej gospodarki rybnej z całą gospodarką żywnościową kraju. Zgodnie z uchwałami wspólnego plenum KC PZPR i NK ZSL oraz Sejmu, rząd podjął decyzję o przyznanie wieloletnich preferencji gospodarce rybnej.</u>
<u xml:id="u-1.36" who="#TadeuszŁodykowski">Dwa pierwsze lata planu 3-letniego zostały w gospodarce morskiej dobrze wykorzystane. Mimo różnych uwarunkowań zewnętrznych, m.in. recesji w gospodarce światowej, została umocniona pozycja przedsiębiorstw morskich w gospodarce narodowej, utrwalono istniejące powiązania gospodarcze z zagranicą, jak również nawiązano ściślejsze kontakty z krajami rozwijającymi się. Jeśli uda nam się utrzymać dotychczasowy trend, to plan 3-letni będzie przekroczony.</u>
<u xml:id="u-1.37" who="#TadeuszŁodykowski">Dyrektor Zespołu Handlu Zagranicznego, Służby Zagranicznej i Gospodarki Morskiej Najwyższej Izby Kontroli Wacław Kosicki: NIK generalnie pozytywnie ocenia realizację zadań, wynikających z CPU, przez resort handlu zagranicznego i gospodarki morskiej. Wyniki kontroli wskazują, iż występujące obiektywne przeszkody nadal utrudniają należyty postęp w handlu zagranicznym. Powodem jest takt, iż produkowane i oferowane w eksporcie wyroby odstają od światowych standardów jakości. Po części jest to spowodowane przyczynami niezależnymi, wynikającymi z dekapitalizacji parku maszynowego oraz słabego uzbrojenia naukowo-technicznego procesów produkcyjnych w naszej gospodarce. Niezadowalająca jakość jest jednak także rezultatem złego przygotowania i przebiegu procesów produkcyjnych, niedbałości prac montażowych i lakierniczych oraz słabego nadzoru produkcyjnego.</u>
<u xml:id="u-1.38" who="#TadeuszŁodykowski">Eksportowanie towarów nieodpowiedniej jakości doprowadziło do strat dewizowych, wynikających z konieczności obniżenia cen lub świadczenia kosztownych napraw, a w przypadku zwrotu towarów przez odbiorców, utraty zapłaty za te towary oraz dodatkowe koszty za transport, magazynowanie i cło. Należy przy tym brać pod uwagę straty, wynikające z marnotrawstwa surowców i materiałów, często importowanych.</u>
<u xml:id="u-1.39" who="#TadeuszŁodykowski">Niezależnie od powodowanych strat, dostarczanie na eksport towarów nieodpowiedniej jakości psuło opinię polskich producentów i eksporterów, osłabiało zainteresowanie ich wyrobami, ograniczało możliwości zdobywania nowych rynków, a często powodowało utratę rynków uprzednio zdobytych oraz zrywanie przez odbiorców już zawartych kontraktów. Ujemna opinia o polskich wyrobach utrudniała też negocjowanie wyższych cen.</u>
<u xml:id="u-1.40" who="#TadeuszŁodykowski">Jednym ze szczególnie dotkliwych następstw eksportowania towarów nieodpowiedniej jakości są zwroty tych towarów do kraju. W 1984 r. zagraniczni kontrahenci zwrócili wyroby o łącznej wartości 1.242,9 mln zł, tj. 0,1% wartości wyeksportowanej masy towarowej, w tym - z powodu nieodpowiedniej jakości - towary o wartości około 610 mln złotych. Najwięcej zwrotów dotyczyło towarów produkowanych przez hutnictwo, przemysł maszynowy, przemysł chemiczny i lekki, rolnictwo i gospodarkę żywnościową.</u>
<u xml:id="u-1.41" who="#TadeuszŁodykowski">Konieczne jest lepsze zabezpieczanie naszych interesów w zawieranych kontraktach. Należy też lepiej dbać o ściąganie należności za towary wyeksportowane.</u>
<u xml:id="u-1.42" who="#TadeuszŁodykowski">Kierownictwo resortu handlu zagranicznego prawidłowo traktuje wnioski i uwagi przekazywane przez Najwyższą Izbę Kontroli. Dzięki temu konstruktywnemu podejściu następuje pewien postęp, dotyczy to zwłaszcza działań odnoszących się do reformy, wydawania koncesji na prowadzenie handlu zagranicznego, usprawniania kontroli wewnętrznej.</u>
<u xml:id="u-1.43" who="#TadeuszŁodykowski">Realizacja CPR w gospodarce morskiej w 1984 r. napotykała na duże trudności, ale i w tej branży zanotowano przekroczenie planu, przede wszystkim w takich dziedzinach, jak dostawy ryb na rynek, przeładunki portów morskich oraz przewozy ładunków w żegludze morskiej.</u>
<u xml:id="u-1.44" who="#TadeuszŁodykowski">Wyniki naszych kontroli wskazują na niewykorzystane dotychczas możliwości poprawy sytuacji. Mam na myśli przede wszystkim lepsze wykorzystanie floty liniowej i trampowej, lepszą działalność akwizycyjną, eliminację nieuzasadnionych zakupów za granicą, lepszą współpracę z innymi instytucjami, prowadzącymi działalność w sferze gospodarki morskiej. Na tle ogólnie pozytywnych wyników pracy portów widoczna jest dysproporcja między wzrostem efektywności i wydajności pracy, a wzrostem zarobków.</u>
<u xml:id="u-1.45" who="#TadeuszŁodykowski">Na uwagę zasługuje przekroczenie planu dostaw ryb na rynek krajowy i na eksport. Nie wykonano natomiast planu połowów morskich. Niezależnie od pozytywnych efektów działalności przedsiębiorstw gospodarki rybnej, nadal zdarzały się nieprawidłowości w sferze produkcji i obrotów. Chodzi tu o brak troski o jakość produkowanych wyrobów, niewłaściwe gospodarowanie surowcem rybnym, słabą koordynację dostaw na rynek.</u>
<u xml:id="u-1.46" who="#TadeuszŁodykowski">Mimo powyższych uwag, należy podkreślić bezsporne osiągnięcia gospodarki morskiej, zwłaszcza w kontekście niekorzystnych uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych. Jest to efektem właściwego działania kierownictwa Urzędu Gospodarki Morskiej. Między innymi zostały usprawnione zasady dotowania przedsiębiorstw połowowych. Wydana została uchwała nr 74/84 Rady Ministrów, zapewniająca lepsze perspektywy przedsiębiorstwom połowowym. Poprawiła się gospodarka pod względem zatrudnienia.</u>
<u xml:id="u-1.47" who="#TadeuszŁodykowski">Do sprawozdań z wykonania w 1984 r. budżetów Ministerstwa Handlu Zagranicznego i Urzędu Gospodarki Morskiej nie zgłaszamy żadnych uwag merytorycznych.</u>
<u xml:id="u-1.48" who="#TadeuszŁodykowski">Koreferat przedstawiła poseł Helena Budzisz (PZPR): Analiza materiałów, dotyczących realizacji CPR i budżetu za rok 1984 w częściach dotyczących handlu zagranicznego i gospodarki morskiej oraz uwagi przedstawione przez NIK pozwalają pozytywnie ocenić wykonanie zadań.</u>
<u xml:id="u-1.49" who="#TadeuszŁodykowski">W zakresie handlu zagranicznego realizacja zadań w 1984 r. przebiegała nadal w trudnych warunkach spowodowanych głównie przez kryzys społeczno-gospodarczy w kraju, wysokie zadłużenie Polski i trudności z uzyskaniem kredytów. Pomimo tego, zadania CPR zostały wykonane w eksporcie i w imporcie oraz osiągnięto dodatnie saldo bilansu handlowego. Na podkreślenie zasługuje fakt wznowienia w 1984 r., dzięki konsekwentnej polityce traktatowej MHZ, kontaktów na szczeblu rządowym oraz sesji komisji mieszanych.</u>
<u xml:id="u-1.50" who="#TadeuszŁodykowski">W obrotach z I obszarem płatniczym eksport zrealizowano w 103,8%, a import w 100,7%. W obrotach z II obszarem płatniczym eksport wykonano tylko w 97,8%, zaś import w 104,6%.</u>
<u xml:id="u-1.51" who="#TadeuszŁodykowski">Realizacja eksportu w poszczególnych grupach towarowych była zróżnicowana. W obrotach z I obszarem płatniczym nie wykonano planu eksportu wyrobów przemysłu metalurgicznego, nastąpił natomiast znaczny wzrost eksportu wyrobów przemysłu elektromaszynowego i rolno-spożywczego. Osiągnięto również nadwyżkę w eksporcie budownictwa dla przemysłu cukrowniczego, piekarniczego i drzewnego.</u>
<u xml:id="u-1.52" who="#TadeuszŁodykowski">W obrotach z II obszarem płatniczym nastąpił duży wzrost eksportu paliw i energii, wyrobów przemysłu spożywczego, metalurgicznego oraz srebra. Niestety, plan eksportu wyrobów przemysłu elektromaszynowego wykonano zaledwie w 72,5%. Było to spowodowane głównie brakiem wyrobów o parametrach technicznych spełniających wymogi odbiorców zagranicznych oraz zmniejszeniem zainteresowania odbiorców z krajów II obszaru płatniczego naszymi towarami, z uwagi na ich przestarzałe rozwiązania techniczne, a często także niedostateczną jakość.</u>
<u xml:id="u-1.53" who="#TadeuszŁodykowski">Zadania CPR w imporcie zostały wykonane. Nastąpiło zwiększenie zakupów wyrobów przemysłu maszynowego, chemicznego i lekkiego. Nie wykonano planowanego importu z II obszaru płatniczego wyrobów przemysłu chemicznego oraz rolno-spożywczego, a także paliw i energii. Równocześnie rósł import zaopatrzeniowy, który stanowił ok. 78% importu ogółem.</u>
<u xml:id="u-1.54" who="#TadeuszŁodykowski">Należy zwrócić uwagę na ustalenie NIK, wykazujące, że przedsiębiorstwa przemysłowe nie są zainteresowane zastępowaniem importowanych materiałów wyrobami produkowanymi w kraju. Niepokojące jest także stwierdzenie, że zamówienia na dostawy towarów z importu nie były właściwie powiązane z potrzebami zakładów produkcyjnych - zakupywano materiały w nadmiarze, nie uwzględniając posiadanych już zapasów.</u>
<u xml:id="u-1.55" who="#TadeuszŁodykowski">Obok wskazanych na wstępie przyczyn obiektywnych, w realizacji zadań handlu zagranicznego dały o sobie znać także pewne niekorzystne zjawiska, głównie w sferze produkcji, a także - w pewnym stopniu - w pracy aparatu handlu zagranicznego.</u>
<u xml:id="u-1.56" who="#TadeuszŁodykowski">Jedną z podstawowych trudności w realizacji zadań handlu zagranicznego jest niska jakość naszych towarów eksportowych. Prawdą jest, że na obniżenie poziomu jakości w pewnym stopniu wpłynęły trudności techniczno-zaopatrzeniowe. Jednakże z materiałów NIK wynika, że podstawową przyczyną były błędy spowodowane małą skutecznością kontroli technicznej w zakładach pracy oraz niedostatecznym nadzorem nad procesami produkcyjnymi. Są to więc przyczyny możliwe do usunięcia przez producentów. Obniżanie jakości świadczy też o nieskuteczności systemów motywacyjnych, które powinny decydować o poprawie jakości wyrobów.</u>
<u xml:id="u-1.57" who="#TadeuszŁodykowski">Powyższym sytuacjom należy się w zdecydowany sposób przeciwstawiać, gdyż eksport towarów nieodpowiedniej jakości powoduje straty dewizowe. Jest to sprawa istotna, ponieważ wpływa na opinię o nas jako niesolidnych kontrahentach, a także powoduje trudności w negocjowaniu wyższych cen oraz niechęć do zawierania z nami nowych kontraktów. Wartość reklamacji uznanych w 1984 r. stanowiła 0,1% eksportu, z czego ponad 70% do II obszaru płatniczego.</u>
<u xml:id="u-1.58" who="#TadeuszŁodykowski">O jakości eksportowanych przez nas towarów świadczą kontrole przedwysyłkowe dokonywane przez wyspecjalizowane jednostki. Jest to zjawisko pozytywne i należy poddawać tego rodzaju kontrolom jak największą ilość towarów, ponieważ przyczynia się to do zmniejszenia liczby reklamacji i wielkości zwrotów z zagranicy. W niektórych gałęziach przemysłu kontrole potwierdziły pogarszanie się jakości wyrobów. Dotyczy to zwłaszcza samochodów ciężarowych, łożysk tocznych, odzieży i obuwia. Nastąpiła natomiast poprawa w zakresie aparatury elektrycznej, armatury przemysłowej, obrabiarek do metali oraz wyrobów dziewiarskich.</u>
<u xml:id="u-1.59" who="#TadeuszŁodykowski">Poprawie jakości towarów przeznaczonych na eksport będą sprzyjać działania podjęte przez resort handlu zagranicznego w realizacji ustaleń pokontrolnych NIK. Sądzę, iż konsekwentna realizacja przedstawionych przez resort handlu zagranicznego działań na rzecz jakości, podejmowanych w procesie produkcyjnym oraz w obrocie towarowym, pozwoli na znaczną poprawę jakości eksportowanych towarów.</u>
<u xml:id="u-1.60" who="#TadeuszŁodykowski">Chciałabym zwrócić uwagę na sygnalizowane przez NIK przypadki niewłaściwego negocjowania, zawierania i realizowania kontraktów. Konsekwencją tego jest przede wszystkim nieterminowa zapłata należności za wysłany towar. Występują przypadki zawierania kontraktów z firmami, których aktualnej sytuacji finansowej nie zbadano. Zdarza się również niewłaściwe załatwianie reklamacji. Takie zjawiska nie zapewniają ochrony interesów strony polskiej. Zupełnie niezrozumiałym jest dla mnie fakt zawierania kontraktów bez poznania opinii prawnej. Sądzić należy, że to właśnie wyżej wymienione przyczyny spowodowały wzrost o 18,7% liczby zrealizowanych dostaw, za które nam nie zapłacono oraz należności przeterminowanych. Niezbędne jest podjęcie przez resort konkretnych działań w celu zmniejszenia do minimum podobnych przypadków.</u>
<u xml:id="u-1.61" who="#TadeuszŁodykowski">Odrębnym problemem jest ocena działania mechanizmów ekonomiczno-finansowych reformy gospodarczej. Prawdą jest, iż zainteresowanie eksportem, mimo nakierowania tych mechanizmów na oddziaływanie proeksportowe, jest jeszcze niezadowalające. Ani system ulg podatkowych i w odpisach na PFAZ, ani nagrody ministra handlu zagranicznego nie stworzyły zadowalająco silnej motywacji do podejmowania produkcji eksportowej. Należy mieć nadzieję, iż zmiany wprowadzone przez rząd w tym zakresie w roku ubiegłym oraz bieżące podwyższanie kursów walut przyniosą w br. odczuwalną poprawę.</u>
<u xml:id="u-1.62" who="#TadeuszŁodykowski">Budżet resortu handlu zagranicznego za rok 1984 po stronie dochodów został wykonany w 139,6%, a po stronie wydatków w 99,7% wzrost dochodów nastąpił głównie z powodu podwyższenia w ciągu roku stawek podatku obrotowego. Przedstawione materiały wskazują, iż realizacja budżetu MHZ w roku 1984 przebiegała prawidłowo.</u>
<u xml:id="u-1.63" who="#TadeuszŁodykowski">Jeśli chodzi o gospodarkę morską, to realizacja zadań CPR w 1984 r. przebiegała nadal w trudnych warunkach spowodowanych głównie recesją w żegludze światowej oraz kryzysem w kraju, uwidaczniającym się trudnościami w zaopatrzeniu techniczno-materiałowym realizacji inwestycji czy zatrudnieniu. Niemniej jednak, zdecydowana większość zadań wyznaczonych w CPR została zrealizowana.</u>
<u xml:id="u-1.64" who="#TadeuszŁodykowski">Wykonanie podstawowych wskaźników przedstawiało się następująco: przewozy ładunków w żegludze morskiej zrealizowano w 103,9%, przeładunki portów morskich - 110,4%, dostawy ryb na rynek krajowy - 111,3%, eksport ryb - 104,5%. Plan połowów ryb wykonano zaledwie w 90,6%, zaś eksport usług remontowych do II obszaru płatniczego tylko w 83,3%. Wyniki osiągnięte w 1984 r. należy jednak uznać za pomyślne. Podkreślić przy tym wypada, iż transport morski nie stanowi bariery wzrostu obrotów w gospodarce morskiej.</u>
<u xml:id="u-1.65" who="#TadeuszŁodykowski">W wielu przedsiębiorstwach są jeszcze możliwości poprawy efektywności gospodarowania; potwierdzają to materiały przedstawione przez Najwyższą Izbę Kontroli. W dalszym ciągu miało miejsce niepełne wykorzystanie możliwości własnych przedsiębiorstw, zwłaszcza ludzkich i w odniesieniu do środków trwałych, m.in. w zakresie wydajności pracy, obniżki kosztów i wzrostu cen. Dało się również zaobserwować nie najlepsze prowadzenie inwestycji. Niekorzystnym zjawiskiem jest także wydłużenie czasu trwania remontów statków, wykonywanych przez morskie stocznie remontowe. Powoduje to zmniejszenie wskaźnika gotowości technicznej floty.</u>
<u xml:id="u-1.66" who="#TadeuszŁodykowski">Mimo, iż w gospodarce rybnej nie wykonano planu połowów, nastąpił dalszy wzrost dostaw rynkowych oraz poprawa struktury asortymentowej połowów. Spadek wielkości połowów dalekomorskich spowodowany był głównie czynnikami obiektywnymi. Z drugiej strony, pomimo przekroczenia wielkości połowów bałtyckich w porównaniu z 1983 r., po raz kolejny nie wykorzystaliśmy przysługujących nam limitów połowowych.</u>
<u xml:id="u-1.67" who="#TadeuszŁodykowski">Niepokojące są dane zawarte w materiałach NIK, obrazujące występujące w dalszym ciągu nieprawidłowości w gospodarce morskiej. Chodzi przede wszystkim o niewłaściwą gospodarkę surowcem rybnym, słabą troskę o jakość wyrobów, czy brak koordynacji dostaw na rynek. Należy sobie zdawać sprawę, iż właściwe zagospodarowanie złowionych ryb nie jest do końca możliwe z uwagi na istniejącą nadal dysproporcję między zdolnością połowową, a zdolnością zaplecza przetwórczego na lądzie, co było przedmiotem obrad komisji kilka miesięcy temu. Dopóki nie zostaną podjęte w tym zakresie odpowiednie decyzje, sytuacja ta może się nawet pogorszyć. Przedsiębiorstwa połowowe nie mają możliwości finansowych samodzielnego podjęcia koniecznych inwestycji.</u>
<u xml:id="u-1.68" who="#TadeuszŁodykowski">Jak wynika z przedstawionych materiałów, w gospodarce rybnej wartość majątku trwałego zmniejszyła się w 1984 r. o 0,1%. Spowodowane to zostało koniecznością kasacji części floty rybackiej. W tej sytuacji duże znaczenie ma konsekwentna realizacja uchwały nr 74/84 Prezydium Rządu w sprawie zakupu statków.</u>
<u xml:id="u-1.69" who="#TadeuszŁodykowski">Pomimo wysokiego przyrostu inwestycji w porównaniu do 1983 r. nadal nie zostały zapewnione możliwości odtworzenia majątku. Mam tu na myśli inwestycje finansowane ze środków własnych przedsiębiorstw. Z dotacji budżetowej finansowano, zgodnie z przyjętymi zasadami, wyłącznie inwestycje o charakterze infrastrukturalnym oraz ochrony środowiska morskiego. W trakcie ich realizacji występowały jednak opóźnienia, wynikające głównie z niewystarczających zdolności przerobowych.</u>
<u xml:id="u-1.70" who="#TadeuszŁodykowski">W 1984 r. w porównaniu do 1983 r., gospodarka morska uzyskała wysoką dynamikę eksportu, zwłaszcza z tytułu usług transportu morskiego.</u>
<u xml:id="u-1.71" who="#TadeuszŁodykowski">W zakresie obowiązującego systemu ekonomiczno-finansowego przedsiębiorstwa gospodarki morskiej korzystały z odrębnych uregulowań dostosowanych do specyfiki poszczególnych branż. Dotyczyło to ulg w odprowadzaniu amortyzacji do budżetu, oprocentowania kredytów obrotowych oraz odrębnych rozwiązań w zakresie obciążeń na PFAZ. W roku 1984 nastąpiła również korzystna zmiana sposobów udzielania dotacji poszczególnym przedsiębiorstwom rybołówstwa dalekomorskiego, tak aby preferować asortymenty ryb, cieszące się na rynku największym popytem. Spowodowało to korzystne zmiany w strukturze asortymentowej poławianych gatunków ryb.</u>
<u xml:id="u-1.72" who="#TadeuszŁodykowski">Należy podkreślić fakt pomyślnej realizacji programu poprawy wyników ekonomicznych w przedsiębiorstwie Polskie Linie Oceaniczne.</u>
<u xml:id="u-1.73" who="#TadeuszŁodykowski">Dochody budżetu w części dotyczącej gospodarki morskiej wykonano w wysokości 137,7%, natomiast wydatki w wysokości 94,6% planu. Na tę różnicę w relacji między przychodami, a wydatkami wpłynęły, po stronie dochodów, wyższe wpłaty przedsiębiorstw z tytułu podatku dochodowego, natomiast po stronie wydatków - mniejsza niż zakładano wielkość dotacji przeznaczonych na finansowanie urzędów morskich oraz dotacji budżetowej na inwestycje i remonty kapitalne.</u>
<u xml:id="u-1.74" who="#TadeuszŁodykowski">Warto przy tej okazji zwrócić uwagę, iż w zakresie nauki i postępu technicznego podejmuje się tylko te badania, które mają na celu doskonalenie funkcjonowania gospodarki morskiej oraz rozwiązań systemowych, zmierzających do lepszego wykorzystania potencjału portów, floty, rybołówstwa, stoczni remontowych oraz osiągania większej efektywności gospodarowania.</u>
<u xml:id="u-1.75" who="#TadeuszŁodykowski">Wykonanie budżetu UGM w roku 1984 nie nasuwa uwag.</u>
<u xml:id="u-1.76" who="#TadeuszŁodykowski">W oparciu o przedstawione materiały oraz wyniki osiągnięte w realizacji CPR i budżetu za rok 1984, wnoszę o udzielenie absolutorium resortowi gospodarki morskiej oraz resortowi handlu zagranicznego.</u>
<u xml:id="u-1.77" who="#TadeuszŁodykowski">Dyskusja:</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#JadwigaŁokkaj">Wnioski przedstawione przez poseł Helenę Budzisz wyrażają opinię całego naszego zespołu. Rozpatrujemy dziś wyniki pracy dwóch resortów, które pod wieloma względami wzorowo wykonują swoje zadania, zwłaszcza w kontekście zmian w systemie gospodarczym naszego kraju. Dlatego też należy udzielić im absolutorium oraz podziękować kierownictwu obu resortów za osiągnięte wyniki. Należy mieć nadzieję, iż w roku 1985 nastąpi w tych działach gospodarki dalszy postęp, zwłaszcza w zakresie poprawy jakości oraz lepszej promocji naszego handlu zagranicznego.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#KazimierzCupisz">Mam pytanie do ministra Ryszarda strzeleckiego. Jest to pytanie, które często nam zadają wyborcy przy rożnych okazjach. Chodzi mianowicie o zakup ropy naftowej ze Związku radzieckiego. Jakie są rzeczywiste różnice cen między ropą arabską, a ropą radziecką? Należy tu uwzględnić oczywiście takie okoliczności towarzyszące, jak transport (ze Związku Radzieckiego rurociągiem, z Zatoki Perskiej drogą morską) oraz jakość i gatunki ropy naftowej.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#StefanDziedzic">Materiały przedstawione przez oba resorty i Najwyższą Izbę Kontroli dowodzą, że rok 1984 był rokiem pozytywnym. Niemniej jednak materiały NIK dowodzą istnienia perspektywicznych problemów, stojących przed resortami. Na marginesie - tak znaczne przekroczenie planu (139%) świadczy chyba o złym planowaniu w resorcie. Przekroczenie wszystkich parametrów w gospodarce morskiej świadczy dobrze o trendzie rozwojowym tej branży, muszą jednak niepokoić występujące nadal braki jakościowe eksportowanych towarów. W znacznym stopniu pozostajemy w tyle za normami i standardami światowymi. To zjawisko powoduje największe zagrożenie i wywołuje najtrudniejsze problemy. Resorty muszą poświęcić tym sprawom większą uwagę, wybiegać myślą w przyszłość. Chodzi mi przede wszystkim o naukowe przygotowanie naszego eksportu.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#StefanDziedzic">Podsekretarz stanu w Ministerstwie Handlu Zagranicznego Ryszard Strzelecki: Cena ropy ustalana jest rokrocznie zgodnie z metodologią przyjętą w RWPG. Cena w danym roku odpowiada średniej cen światowych za ostatnie 5 lat. Ustala się ją wg typów ropy charakterystycznych dla Związku Radzieckiego. Ponieważ w ciągu ostatniego okresu ceny wzrastały, więc cena płacona w RWPG była niższa od światowej. Przykładowo podam, iż w 1984 r. za 1 tonę radzieckiej ropy płaciliśmy 158 rubli, natomiast cena arabskiej ropy wynosiła 210 dolarów za tonę. Tak więc te układy są dla nas korzystne. Ponadto warto wiedzieć, iż kupując ropę naftową od krajów arabskich musielibyśmy płacić ciężko zdobytym dolarem. W obrotach z ZSRR obowiązuje rozliczenie clearingowe, a zatem często płacimy towarami trudno zbywalnymi w II obszarze płatniczym, np. wyrobami przemysłu elektromaszynowego. Sytuacja ta będzie ulegać zmianie, ponieważ ceny ropy naftowej na świecie ostatnio spadają, natomiast nasza cena pozostanie średnią światową. Być może więc przez jakiś czas będziemy płacić drożej od aktualnej średniej światowej. Będzie to jednak z nadwyżką rekompensowane strukturą naszego eksportu do ZSRR.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#HelenaBudzisz">W opinii naszej komisji kierowanej do Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów, proponuję zawrzeć następujące uwagi, wynikające z materiałów i dzisiejszej dyskusji. Wnioski dotyczące handlu zagranicznego:</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#HelenaBudzisz">- pogarszająca się jakość towarów przeznaczonych na eksport wymaga wprowadzenia skuteczniejszych rozwiązań ekonomiczno-finansowych, głównie w sferze produkcji, ale również w obrocie towarowym;</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#HelenaBudzisz">- zarysowujący się spadek eksportu, zwłaszcza wyrobów przemysłu elektromaszynowego, stwarza konieczność szybkiego wdrożenia „Programu proeksportowego przestawienia gospodarki i restrukturyzacji produkcji eksportowej”;</u>
<u xml:id="u-5.3" who="#HelenaBudzisz">- aby stworzyć zachęty do produkcji eksportowej należy prowadzić stałą analizę w celu doskonalenia polityki kursów walutowych;</u>
<u xml:id="u-5.4" who="#HelenaBudzisz">- dla zapewnienia terminowego otrzymywania zapłaty za zrealizowane dostawy, konieczne jest takie zawieranie kontraktów, które w pełni zabezpieczyłoby nasze interesy;</u>
<u xml:id="u-5.5" who="#HelenaBudzisz">- resort handlu zagranicznego powinien prowadzić bieżącą analizę efektów wdrażania reformy gospodarczej oraz przedstawiać wnioski, dotyczące korekty instrumentów ekonomiczno-finansowych, wpływających na aktywizację produkcji eksportowej.</u>
<u xml:id="u-5.6" who="#HelenaBudzisz">Wnioski dotyczące Gospodarki Morskiej:</u>
<u xml:id="u-5.7" who="#HelenaBudzisz">- w dziedzinie rybołówstwa bałtyckiego należy podjąć konkretne działania zmierzające do właściwego zagospodarowania surowca rybnego z połowów oraz wykorzystywania kwot połowowych, przyznanych Polsce przez Międzynarodową Komisję Rybołówstwa Morza Bałtyckiego;</u>
<u xml:id="u-5.8" who="#HelenaBudzisz">- w związku z postępującym wzrostem cen statków handlowych i rybackich, budowanych w stoczniach krajowych, konieczne jest szczegółowe określenie zasad zakupu tych statków przez armatorów;</u>
<u xml:id="u-5.9" who="#HelenaBudzisz">- resort gospodarki morskiej powinien prowadzić bieżącą analizę efektów reformy gospodarczej oraz podejmować dalsze działania w kierunku dostosowywania jej rozwiązań do specyfiki wszystkich branż gospodarki morskiej.</u>
<u xml:id="u-5.10" who="#HelenaBudzisz">Na wniosek posła Tadeusza Łodykowskiego (PZPR), komisja przyjęła opinie w sprawie rozpatrywanych sprawozdań rządu z wykonania CPR i budżetu w 1984 r., w częściach dotyczących handlu zagranicznego i gospodarki morskiej. Komisja oceniła, iż działalność obu resortów była prawidłowa.</u>
<u xml:id="u-5.11" who="#HelenaBudzisz">Dyrektor Zespołu Handlu Zagranicznego Służby Zagranicznej i Gospodarki Morskiej NIK Wacław Kosicki: W roku ubiegłym, zespół dążył do dalszej poprawy efektywności działań NIK. W tym celu m.in. przyspieszono tryb realizacji wniosków pokontrolnych, organizowano narady pokontrolne z załogami jednostek kontrolowanych, przeprowadzano kontrole sprawdzające, upowszechniano w jednostkach gorzej pracujących dobre metody działania, przedstawiano wyniki ważniejszych kontroli ministrom.</u>
<u xml:id="u-5.12" who="#HelenaBudzisz">Przeprowadzono 45 kontroli tematycznych, w tym 26 dotyczących handlu zagranicznego i 17 odnoszących się do gospodarki morskiej. Skontrolowano łącznie 228 jednostek organizacyjnych w resortach handlu zagranicznego, gospodarki morskiej i spraw zagranicznych. Zorganizowano 74 narady, poświęcone omówieniu wyników kontroli oraz opracowano 14 informacji zbiorczych, zawierających wnioski z ważniejszych kontroli. Materiały te przedłożono m.in. marszałkowi Sejmu, komisjom sejmowym, przewodniczącemu Rady Państwa, prezesowi i wiceprezesom Rady Ministrów, a także zainteresowanym ministrom. Skierowano 278 wystąpień pokontrolnych do jednostek kontrolowanych i nadrzędnych, w tym 160 do członków rządu i kierowników urzędów centralnych. W wyniku realizacji wniosków pokontrolnych zastosowano sankcje wobec 180 pracowników, winnych rażących uchybień, w tym w stosunku do 34 dyrektorów i ich zastępców.</u>
<u xml:id="u-5.13" who="#HelenaBudzisz">Na zlecenie Prezydium Sejmu oraz w związku z potrzebami komisji sejmowych, zespół przeprowadził 4 kontrole tematyczne. Marszałkowi Sejmu i komisjom sejmowym przedstawiono 6 informacji z ważniejszych kontroli. Dotyczyły one: przyczyn spadku eksportu wyrobów przemysłu elektromaszynowego do krajów II obszaru płatniczego, działalności polskich placówek handlowych w RFN, prawidłowości wykorzystania środków z rachunków odpisów dewizowych, stanu i możliwości rozwoju zaplecza lądowego gospodarki rybnej. Odnosiły się one również do wykorzystania i skuteczności działania ekonomiczno-finansowych instrumentów sterowania handlem zagranicznym (a zwłaszcza kursu walut, dopłat w eksporcie i nagród ministra handlu zagranicznego) oraz kwestii zagwarantowania interesów strony polskiej w kontraktach zawieranych z kontrahentami II obszaru płatniczego, zwłaszcza w zakresie warunków płatności.</u>
<u xml:id="u-5.14" who="#HelenaBudzisz">Informacje z kontroli przekazywano najwyższemu kierownictwu państwowemu i politycznemu. Były one wnikliwie rozpatrywane, stanowiąc inspirację do podejmowania istotnych decyzji. Aby podnieść efektywność i skuteczność kontroli, kierownictwo zespołu sprawowało bieżący nadzór nad nimi, oceniało materiały pokontrolne, jak też organizowało narady, niekiedy z udziałem pracowników nauki i rzeczoznawców. Współpracowano z kierownictwami kontrolowanych resortów oraz z ich kontrolą wewnętrzną.</u>
<u xml:id="u-5.15" who="#HelenaBudzisz">Efektywność kontroli bywa czasami trudna do określenia, ale są też konkretne przykłady ich skuteczności. Zbadano np. wykorzystanie środków z rachunku odpisów dewizowych, działalność placówek w RFN, kwestię zagwarantowania interesów strony polskiej w kontraktach, skuteczność działania ekonomiczno-finansowych instrumentów sterowania handlem zagranicznym. Dzięki wnioskom z tej kontroli wicepremierzy J. Obodowski i Z. Szałajda przekazali ministrowi handlu zagranicznego odpowiednie uwagi. Konkretne rezultaty przyniosła też kontrola racjonalności i zasadności importu oraz prawidłowości zagospodarowania zapasów towarów importowanych. Podjęte zostały bowiem działania zmierzające do podjęcia produkcji materiałów i urządzeń, importowanych dotąd z II obszaru płatniczego. W wyniku tej kontroli wstrzymano np. realizację dostaw z II obszaru płatniczego rur kotłowych bez szwu o wartości 2 lin dolarów. Ich produkcji podjęła się huta „Batory”. Dzięki kontroli celowości importu tłuszczów technicznych z II obszaru płatniczego, zrezygnowano z importu łoju, oszczędzając 4 mln dolarów.</u>
<u xml:id="u-5.16" who="#HelenaBudzisz">Pełnomocnik rządu ds. reformy gospodarczej poinformował o wykorzystaniu wyników kontroli NIK przy formułowaniu propozycji zmian systemowych, zwłaszcza w zakresie ustalania kursu złotówki. Dotyczyło to również zasad stosowania cen urzędowych w handlu zagranicznym, systemu rozliczeń i funkcjonowania rachunku wyrównawczego, zasilania dewizowego przedsiębiorstw.</u>
<u xml:id="u-5.17" who="#HelenaBudzisz">Dzięki wnioskom wynikającym z kontroli zagwarantowania interesów strony polskiej w kontraktach, minister handlu zagranicznego powołał zespół, którego zadaniem jest opracowanie definicji i granic dopuszczalnego ryzyka w handlu zagranicznym, jak również zapowiedział znowelizowanie wytycznych w sprawie obowiązków jednostek organizacyjnych, realizujących zadania handlu zagranicznego, a dotyczących zapobiegania szkodom dewizowym, które powstają wskutek niewłaściwego negocjowania, zawierania i realizowania kontraktów.</u>
<u xml:id="u-5.18" who="#HelenaBudzisz">Dziękuję komisji za życzliwość, wnikliwą analizę materiałów pokontrolnych NIK oraz ich pełne wykorzystanie na posiedzeniach i w opiniach kierowanych do rządu.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#TadeuszSadura">Chciałbym bardzo gorąco podziękować znajdującym się na tej sali przedstawicielom Najwyższej Izby Kontroli za współpracę z nami. Przyłączam się do wysokiej oceny działalności NIK. Należy sobie tylko życzyć, aby NIK działała tak dalej, a współpraca z nią naszych następców układała się tak dobrze, jak nasza współpraca.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#TadeuszŁodykowski">Wszyscy podzielamy pozytywne opinie o pracy Najwyższej Izby Kontroli. Materiały NIK były zawsze bardzo rzetelnie opracowane, stanowiły ceną pomoc dla posłów. Dokumenty te były wszechstronne, opracowane z dużym znawstwem problematyki handlu zagranicznego i gospodarki morskiej. W imieniu komisji i własnym dziękuję dyrektorowi W. Kosickiemu i jego współpracownikom, za pomoc udzieloną posłom i za współpracę z komisją.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#TadeuszŁodykowski">W kolejnym punkcie obrad, w którym uczestniczył wicemarszałek Sejmu Zbigniew Gertych, komisja rozpatrzyła sprawozdanie z działalności komisji w okresie VIII kadencji.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#JadwigaŁokkaj">Nie wiem czy nie byłoby celowe, aby w przyszłości wprowadzić zasadę uczestnictwa prezydium komisji w posiedzeniu kolegium resortu. Takie wspólne posiedzenia odbywałyby się raz w roku. Byłaby to okazja dla posłów do pogłębienia znajomości problemów, którymi zajmuje się resort, co byłoby niewątpliwie z korzyścią dla pracy komisji.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#TadeuszŁodykowski">Proponuję poddać pod głosowanie sprawozdanie z działalności naszej komisji za okres VIII kadencji wraz ze zgłoszonymi poprawkami.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#TadeuszŁodykowski">Komisja przyjęła w głosowaniu jednomyślnie sprawozdanie ze swej działalności.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#ZbigniewGertych">Dziękuję bardzo za zaproszenie mnie na dzisiejsze spotkanie. Rozumiem, że nie jest to koniec pracy komisji, ponieważ kadencja się jeszcze nie skończyła.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#ZbigniewGertych">Chcę powiedzieć kilka słów w związku ze sprawozdaniem z działalności komisji. Obejmuje ono działalność w toku całej kadencji, tzn. także prace połączonych obecnie Komisji Handlu Zagranicznego i Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#ZbigniewGertych">Prezydium Sejmu bardzo wysoko ocenia działalność komisji. Tematy, które podejmowała, miały zazwyczaj wielką wagę. Dzięki ogromnemu zaangażowaniu posłów, komisja wywiązała się należycie z powierzonych jej zadań.</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#ZbigniewGertych">Konieczne jest podejmowanie wszelkich działań proeksportowych. Zadanie to nabrało - zwłaszcza ostatnio - dużej wagi. Poprzez swą działalność komisja w znacznym stopniu przyczyniła się do wzrostu zainteresowania handlem zagranicznym i gospodarką morską ze strony kierownictwa państwa. Taka postawa komisji dała kierownictwu państwa i kompetentnym organom asumpt do podjęcia szeroko zakrojonych działań w tej dziedzinie. Nasz kraj stał się otwarty na morze. Duża jest w tym zasługa komisji.</u>
<u xml:id="u-10.4" who="#ZbigniewGertych">Aktywność komisji przyczyniła się do zrozumienia faktu, że kraje rozwijające się są dla nas dobrymi partnerami, a we współpracy z nimi tkwią olbrzymie możliwości. Te zagadnienia są najważniejsze i podstawowe. Analiza sprawozdania z działalności komisji uwidoczniła, że komisja to dostrzegała.</u>
<u xml:id="u-10.5" who="#ZbigniewGertych">Chcę wyrazić zadowolenie z dobrej współpracy komisji z resortem. Udział ministrów w posiedzeniach komisji świadczy o docenianiu przez rząd podejmowanych przez nią wysiłków. Dotyczy to także bardzo dobrej współpracy z Najwyższą Izbą Kontroli. Materiały i opinie przedstawiane przez NIK były wykorzystywane z dużym pożytkiem dla komisji. Chcę podziękować przedstawicielom rządu za dobrą współpracę z komisją.</u>
<u xml:id="u-10.6" who="#ZbigniewGertych">Chcę też podziękować koleżankom i kolegom posłom oraz prezydium komisji za ich zaangażowanie w pracy. Podziękowania te składam w imieniu całego Prezydium Sejmu.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#TadeuszŁodykowski">Dziękuję za wysoką ocenę pracy komisji ze strony Prezydium Sejmu. Podziękowanie wyrażone dzisiaj dostarcza mi, a myślę, że także i wszystkim posłom, dużo satysfakcji. Podziękowanie to jest ukoronowaniem naszej wieloletniej działalności. Mogą być rożne indywidualne oceny naszej pracy, ale nie ma potrzeby, aby dziś starać się znaleźć wspólny mianownik zadowalający wszystkich. Sądzę, że najbardziej zwięźle tę ocenę można przedstawić następująco: wszyscy staraliśmy się wywiązać jak najlepiej z powierzonych nam obowiązków. Wszystko, co robiliśmy służyło sprawom i ludziom gospodarki morskiej i handlu zagranicznego. Można dziś powiedzieć, że gdy rozpoczynała się kadencja nikt z nas nie przypuszczał, że będą miały miejsce takie napięcia i załamania, że będziemy długo poszukiwać drogi wyjścia z kryzysu i podejmować działania w celu umocnienia roli Polski w świecie. W tych trudnych warunkach nasza komisja starała się wypełniać należycie swoje zadania.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#TadeuszŁodykowski">W ciągu tych kilku lat pracy w Sejmie związaliśmy się jako działacze społeczni z handlem zagranicznym i gospodarką morską. W przyszłości, niezależnie od tego, gdzie i na jakich stanowiskach będziemy pracować, problemy nurtujące te gałęzie naszej gospodarki zawsze będą nam bliskie.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#TadeuszŁodykowski">Wiele instytucji i osób przyczyniło się do uzyskania przez komisję dobrych wyników pracy. Chcę podziękować Prezydium Sejmu za udzielaną nam pomoc, za aprobowanie naszych zamierzeń, za tworzenie dobrych warunków naszej pracy.</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#TadeuszŁodykowski">Chcę szczególnie serdecznie podziękować członkom rządu stale współpracującym z nami: kierownikom dwóch resortów Tadeuszowi Nestorowiczowi - ministrowi handlu zagranicznego i Jerzemu Korzonkowi - kierownikowi Urzędu Gospodarki Morskiej. Chciałbym podziękować obywatelom wiceministrom tych resortów, którzy często gościli na naszych obradach. Proszę o przekazanie wyrazów podziękowania wszystkim pracownikom współpracujących z nami resortów.</u>
<u xml:id="u-11.4" who="#TadeuszŁodykowski">Chcę podziękować przedstawicielom Komisji Planowania przy Radzie Ministrów za systematyczną współpracę.</u>
<u xml:id="u-11.5" who="#TadeuszŁodykowski">Chcę też podziękować kierownictwom odpowiednich wydziałów Komitetu Centralnego PZPR, Centralnego Komitetu SD i Naczelnego Komitetu ZSL za udzieloną nam pomoc i współpracę.</u>
<u xml:id="u-11.6" who="#TadeuszŁodykowski">Dziękuję również wiceministrowi finansów Witoldowi Bieniowi, prezesowi Polskiej Izby Handlu Zagranicznego Ryszardowi Karskiemu.</u>
<u xml:id="u-11.7" who="#TadeuszŁodykowski">Jeszcze raz chcę podziękować Najwyższej Izbie Kontroli, która niejednokrotnie udzielała nam ogromnej pomocy.</u>
<u xml:id="u-11.8" who="#TadeuszŁodykowski">Chcę podziękować też osobie, bez której praca naszej komisji nie byłaby w ogóle możliwa. Chodzi mi o sekretarza naszej komisji Kazimierza Krzaczkowskiego. Gdy zaczynaliśmy kadencję, wprowadzał on wielu z nas w tajniki pracy poselskiej, udzielał nam niezbędnej pomocy, wreszcie przez całą kadencję zajmował się obsługą techniczną prac naszej komisji.</u>
<u xml:id="u-11.9" who="#TadeuszŁodykowski">Dziękuję także osobom, które sporządzały biuletyny prasowe z posiedzeń naszej komisji oraz przedstawicielom prasy.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#KrystynaDukielska">Będąc wyrazicielką opinii wszystkich posłów, chciałabym złożyć serdeczne podziękowanie prezydium naszej komisji za wkład pracy, zapewniający skuteczność naszych działań. Gdyby nie działania przewodniczącego komisji i pozostałych członków prezydium rezultaty naszej działalności byłyby dużo skromniejsze.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#JerzyKorzonek">Mam szczególne powody, aby zabrać głos i podziękować komisji za jej działalność. Moje podziękowania będą się różnić od podziękowań innych członków rządu tym, że moja współpraca z komisją rozbija się na dwa okresy. W pierwszym okresie byłem posłem i członkiem komisji. W drugim zaś zostałem powołany na stanowisko ministra. To doświadczenie pozwoliło mi wszechstronnie podchodzić do każdego zagadnienia, uwzględniając także stanowisko poselskie. Efekty działalności tej komisji mogą stanowić dla jej członków olbrzymią satysfakcję. Jednym z pierwszych wniosków komisji był wniosek o reaktywowanie Urzędu Gospodarki Morskiej. Komisja doprowadziła ten wniosek do pomyślnego zrealizowania. Wiele wątków z dyskusji prowadzonych na forum komisji zostało wykorzystanych w pracach reprezentowanego przeze mnie resortu. Ukoronowaniem pracy komisji była uchwała Sejmu dotycząca polityki morskiej. Dostarczyła ona olbrzymiej satysfakcji ludziom morza.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#JerzyKorzonek">W historii Sejmu PRL żadna komisja nie zrobiła tak wiele dla gospodarki morskiej. Nasz resort i komisję łączył zawsze jeden cel: dobro Polski i polskiej gospodarki morskiej. Osiągnięcie postępu wymaga czasu i cierpliwości. Wasze rady i wnioski pozwoliły mi z uporem dążyć do osiągnięcia zamierzonego celu. Chciałbym powiedzieć, że mam ogromną satysfakcję ze wspólnej pracy z komisją. Dziękując posłom za tę współpracę należałoby sobie życzyć, aby układała się ona w ten sam sposób także w przyszłości.</u>
<u xml:id="u-13.2" who="#JerzyKorzonek">Chciałbym podziękować zespołowi NIK za trudną, ale owocną współpracę. Natura człowieka jest taka, że nie lubi, gdy się wyciąga na światło dzienne to, co nazywam „pornografią gospodarczą”. Pozwalało to jednak usunąć wiele nieprawidłowości. Współpraca z NIK była dla nas bardzo pożyteczna. Chciałbym podziękować szczególnie dyrektorowi zespołu NIK W. Kosickiemu.</u>
<u xml:id="u-13.3" who="#JerzyKorzonek">Chcę podziękować za pomoc i współpracę przewodniczącemu komisji, który zawodowo związany jest z morzem. Przewodniczący komisji wykazywał zawsze duże zrozumienie stojących przed nami zadań i nie rozliczał nas z działalności w oderwaniu od naszych możliwości i różnych uwarunkowań.</u>
<u xml:id="u-13.4" who="#JerzyKorzonek">Podsekretarz stanu w Ministerstwie Handlu Zagranicznego Ryszard Strzelecki: W imieniu ministra handlu zagranicznego chciałbym złożyć serdeczne podziękowanie i wyrazy uznania za współpracę i rezultaty działalności komisji. Dziękujemy za korzystną i obiektywną ocenę naszej pracy, za współdziałanie w kształtowaniu polityki handlu zagranicznego. Ta codzienna współpraca przynosiła dobre wyniki i korzystnie wpływała na rezultaty pracy naszego resortu. Nie było ważnego zagadnienia handlu zagranicznego, które by nie było przedmiotem obrad komisji, że przykładowo wymienię sprawy reformy, trudne sprawy polityki kadrowej w MHZ, obroty z krajami socjalistycznymi i krajami kapitalistycznymi. Oczywiście zdarzały się błędy i niedociągnięcia z naszej strony. Przepraszamy za nie. Natomiast nasza wspólna praca i jej wyniki były zadowalające. Praca w handlu zagranicznym jest specyficzna, wymaga fachowości, ale przy tym jest podatna na krytykę społeczną. Opinie komisji były pomocne dla opracowania ustaw, które legły u podstaw działania Ministerstwa Handlu Zagranicznego. W ten sposób komisja współtworzyła politykę handlu zagranicznego. Mamy nadzieję, iż zainteresowanie członków komisji sprawami handlu zagranicznego pozostanie u nich na zawsze. Jeszcze raz składam serdeczne podziękowania prezydium i całej komisji.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#TadeuszŁodykowski">Też sądzę, że zainteresowanie handlem zagranicznym pozostanie w nas. Dotyczy to zresztą obu branż, które są ze sobą ściśle powiązane. Serdecznie dziękuję ministrom za słowa uznania dla pracy naszej komisji. Posłom zaś dziękuję za współpracę.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#TadeuszŁodykowski">Jest to nasze ostatnie posiedzenie. Myślę jednak, iż nie raz jeszcze będziemy się spotykać przy różnych okazjach, dyskutując o sprawach handlu zagranicznego i gospodarki morskiej.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>