text_structure.xml
29.3 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#WitoldZakrzewski">Dnia 9 kwietnia 1982 r. Komisja do spraw Samorządu Pracowniczego Przedsiębiorstw, obradująca pod przewodnictwem posła Adama Łopatki (PZPR) rozpatrzyła:</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#WitoldZakrzewski">problem wznowienia działalności samorządu pracowniczego w przedsiębiorstwach państwowych.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#WitoldZakrzewski">W posiedzeniu udział wzięli: pełnomocnik rządu do spraw reformy gospodarczej minister Władysław Baka, przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli, Kancelarii Rady Państwa, Urzędu Rady Ministrów.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#WitoldZakrzewski">W posiedzeniu uczestniczyli również posłowie nie będący członkami Komisji do Spraw Samorządu Pracowniczego Przedsiębiorstw.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#WitoldZakrzewski">Na wstępie obrad poseł Adam Łopatka (PZPR) stwierdził, że prezydium Komisji dyskutowało roboczy projekt uchwały zawierającej dezyderat pod adresem rządu w sprawie wznowienia działalności organów samorządu w przedsiębiorstwach państwowych. Projekt ten posłowie otrzymali przed posiedzeniem. Prezydium Komisji przyjęło do tego projektu szereg poprawek.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#WitoldZakrzewski">Nawiązując do tekstu biuletynu z posiedzenia Komisji w dniu 26.02.1982 r. mówca przypomniał stwierdzenie posła Mariana Żołnierczyka w podsumowaniu dyskusji, że ówczesne posiedzenie miało charakter informacyjny, zaś prezydium Komisji zaproponowało, ażeby posłowie dokonali szczegółowego rozpoznania sytuacji w zakładach pracy. Poseł Adam Łopatka wyraził nadzieję, że członkowie Komisji odbyli konsultacje i spotkania zgodnie z zamiarami, a to oznacza, iż sytuacja dojrzała do przyjęcia wniosków zgodnie z procedurą parlamentarną.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#WitoldZakrzewski">Opinię rządu co do wznowienia działalności organów samorządu w przedsiębiorstwach państwowych w warunkach stanu wojennego przedstawił minister Władysław Baka. Mówca podkreślił, że intencją jego wystąpienia jest oświetlenie problemów, które wyłoniły się w pracy rządu i organów administracji w toku wprowadzania w życie reformy gospodarczej. Samorząd stanowi jeden z filarów przygotowanej z inicjatywy PZPR, aprobowanej przez społeczeństwo i uchwalonej przez Sejm koncepcji reformy gospodarczej. Ma ona już podwaliny prawno-ustrojowe. Wprowadzenie stanu wojennego w niczym nie zmieniło charakteru reformy. Znalazło to wyraz w licznych enuncjacjach przedstawicieli rządu. Samorządowy charakter dokonujących się przeobrażeń społeczno-gospodarczych związanych z reformą został jednocześnie potwierdzony w rezolucji Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego w grudniu 1981 r., a także w sejmowym wystąpieniu prezesa Rady Ministrów w lutym 1982 r. W rządzie nie było i nie ma wątpliwości co do tego, że idea samorządu powinna być realizowana. Biorąc pod uwagę warunki, które spowodowały wprowadzenie stanu wojennego, jak i wymogi tego stanu, Rada Ministrów określiła w wykonaniu dekretu o stanie wojennym w sposób ogólny zasady wznawiania działalności samorządu pracowniczego. Na podstawie wspomnianego dekretu postanowiono przyznać ministrom prawo uruchomienia samorządu w wypadkach, gdy spełnione zostaną warunki umożliwiające jego działalność. Z tego prawa dotychczas skorzystano tylko w jednym wypadku - wznowiono działalność samorządu w Swarzędzkiej Fabryce Mebli. Wobec zadowalających rezultatów w zakresie normalizowania życia w kraju, nadszedł obecnie czas, by dać nowy impuls procesowi przywracania działalności samorządów. Wiąże się to z koniecznością rozwiązywania przez samych pracowników wielu problemów, co jest niezbędne dla prawidłowego przebiegu reformy gospodarczej.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#WitoldZakrzewski">Na gruncie uchwały Sejmu pieczę nad działalnością samorządu spełnia Komisja do spraw Samorządu Pracowniczego Przedsiębiorstw. Rada Ministrów liczy na jej pomoc, inspirację i inicjatywę. Dzisiejsze posiedzenie stwarza taką możliwość.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#WitoldZakrzewski">Zdaniem rządu, proces przywracania działalności samorządów uwarunkowany jest postępami normalizacji, z drugiej strony stanowi jej istotny czynnik. Przywracanie samorządu pracowniczego ma zasadnicze znaczenie społeczno-ustrojowe i praktyczne, zwłaszcza gdy chodzi o wdrażanie reformy gospodarczej. Aby działania na rzecz przywracania samorządu przebiegały zgodnie z przypisanymi mu celami w zakresie rozwoju społecznego, nie powinny one mieć charakteru jednorazowego aktu. Należy więc utrzymać w mocy postanowienie dotyczące sukcesywnego uruchamiania samorządu na podstawie konkretnej oceny sytuacji w danym zakładzie pracy i przy uwzględnieniu różnorakich okoliczności, m.in. stanu taktycznego oraz prawnego przed 13 grudnia 1981, obecnych warunków, tendencji i perspektyw na przyszłość. Przy podejmowaniu decyzji o wznowieniu działalności samorządu w warunkach stanu wojennego należy brać pod uwagę kryterium polityczne. Wiadomo, że samorząd może spełniać różne funkcje w zależności od składu, celów przyświecających jego członkom itp. Ważne jest, aby poprzez kształtowanie warunków sprzyjających dojrzałości politycznej i stabilizacji uzyskać możliwość reaktywowania samorządu. Rząd przywiązuje wielką wagę do prawidłowego politycznego ukierunkowania pracy samorządu. Wszyscy mamy przecież w pamięci dni, kiedy działalność samorządów nie była ukierunkowana właściwie.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#WitoldZakrzewski">Stoimy obecnie w obliczu trudnych działań w gospodarce z powodu kłopotów zaopatrzeniowych oraz zmian w strukturze potrzeb. Konieczne będą przekształcenia w produkcji. Idzie zwłaszcza o zakłady, które będą musiały ograniczyć swą produkcję, bądź też zawiesić swą działalność, ponieważ nie mieści się ona w profilu przeobrażeń gospodarki. Czynnik ekonomiczny jest tu silnie związany ze społecznym, uruchomienie samorządu w tych zakładach spowodowałoby dwuznaczną sytuację, oznaczałoby niepotrzebne otwarcie frontu społecznego, obciążenie samorządu działaniami, które nie powinny go obarczać. Z pewnością samorząd dojrzeje do podejmowania również i tak trudnych decyzji, ale to wymaga czasu i doświadczenia.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#WitoldZakrzewski">Aby samorząd pracowniczy mógł w pełni i prawidłowo wykonywać swe funkcje, niezbędne jest gruntowne poznanie przez jego przedstawicieli mechanizmów gospodarczych oraz zasad funkcjonowania przedsiębiorstw, a zwłaszcza obowiązków samorządu w warunkach reformy gospodarczej. Trzeba więc przed przywróceniem działalności samorządu przeprowadzić odpowiednie przygotowanie merytoryczne, wykształcić ekonomicznie aktyw i załogi na gruncie konkretnych warunków funkcjonowania: przedsiębiorstwa.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#WitoldZakrzewski">Ewentualne wznowienie działalności samorządu pracowniczego w warunkach stanu wojennego wymagać będzie ograniczenia niektórych jego funkcji (dotyczy to np. prawa powoływania dyrektora w warunkach jego zwiększonej odpowiedzialności osobistej). Należy więc rozważyć zakres ewentualnych ograniczeń w stosunku do ustawowych funkcji samorządu pracowniczego, tak aby uczynić zadość wymogom stanu wojennego, ale też tak, aby nie dopuścić do kadłubowego samorządu. Rząd uważa za potrzebne przedyskutowanie tych problemów z uwzględnieniem aspektów organizatorsko-praktycznych. Wiedząc o licznych kontaktach posłów z samorządem i ceniąc ich doświadczenie, rząd liczy na nowe propozycje właściwego rozwiązania tej doniosłej kwestii społecznej.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#WitoldZakrzewski">Poseł Zenon Szulc (PZPR) zapytał ministra Władysława Bakę o stanowisko rządy w sprawach:</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#WitoldZakrzewski">- funkcjonowania samorządów powstałych przed wejściem w życie ustawy z dnia 25.09.1981 r. o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego; wiadomo, że ich zakres działania nie zawsze był zgodny z wymienioną ustawą;</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#WitoldZakrzewski">- niektóre przedsiębiorstwa nie powołały organów samorządu przed wprowadzeniem stanu wojennego; czy mają tego dokonać obecnie, wybierając rady pracownicze?</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#WitoldZakrzewski">- okazało się, że w skład organów samorządu wybrano także osoby nieodpowiednie, które prowadziły działalność anarchizującą; czy w związku z tym skład samorządu może ulec zmianie i w jaki sposób tego dokonać?</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#WitoldZakrzewski">Poseł Stefania Bruzda (PZPR) zwróciła się o szybkie uruchomienie automatycznych połączeń telefonicznych i teleksowych między województwami; jest to niezbędne dla sprawnej pracy przedsiębiorstw.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#JanWilczek">Czy rozważa się uruchomienie samorządu pracowniczego w przedsiębiorstwach zmilitaryzowanych?</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#JanWilczek">Minister Władysław Baka stwierdził, że nie przyszedł na posiedzenie, aby w imieniu rządu referować gotowe rozwiązania, lecz z nadzieją na inspirację i opinie Komisji. Decyzje w poruszonych sprawach jeszcze nie zapadły.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#JanWilczek">Dalej mówca wyjaśnił, że zgodnie z ustawą o samorządzie załogi, do końca 1981 r. (a więc w praktyce do 12 grudnia) miało nastąpić dostosowanie sytuacji w przedsiębiorstwach, gdzie samorząd powstał przed wejściem w życie ustawy, do jej przepisów. Tam, gdzie tego nie uczyniono, samorząd powołany na innych zasadach niż ustawa powinien przestać działać, powstanie natomiast samorząd pracowniczy zgodnie z ustawą.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#JanWilczek">Zdaniem rządu, nie ma przeszkód dla wyboru organów samorządu w okresie stanu wojennego. Tam, gdzie działalność samorządu załogi zostanie przywrócona, a wyborów dotąd nie było - powinno to nastąpić obecnie. Biorąc pod uwagę, że działalność samorządu ma być uruchamiana na podstawie analizy sytuacji w poszczególnych zakładach, nie można generalnie wykluczyć wznowienia funkcjonowania samorządu w jednostkach zmilitaryzowanych.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#JanWilczek">Mogło oczywiście zdarzyć się, że w składzie organów samorządu znaleźli się ludzie, którzy swym postępowaniem zawiedli zaufanie. W takiej sytuacji można wyobrazić sobie nowe wybory do organów samorządu, albo też wybory uzupełniające, ale trudno rozstrzygać to w sposób generalny dla wszystkich przedsiębiorstw.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#StanisławCzerniej">Na podstawie znajomości sytuacji w województwie chełmskim stwierdzam, że dojrzały warunki do wznowienia działalności samorządu pracowniczego. Bez załogi nie powinno się podejmować tak ważnych decyzji, jak np. zmiana profilu produkcji, co będzie konieczne w zakładach obuwniczych lub w „Corze”. Odpowiednia uchwała Komisji o wznowieniu samorządu zostanie przyjęta przez załogi z dużą ulgą. W niektórych przedsiębiorstwach może okazać się potrzebne dokonanie wyborów do organów samorządu i o tym wspomina poprawiony projekt dezyderatu Komisji.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#EdwardBajda">Pracuję w przedsiębiorstwie przemysłu kluczowego w środowisku robotniczym, które odczuwa pilną potrzebę wznowienia działalności samorządu. Popieram nową, skróconą wersję projektu dezyderatu. Pragnę równocześnie zwrócić uwagę, że uchwała VII Plenum KC PZPR postuluje powoływanie komisji konsultacyjnych. Czy nie dojdzie do dwutorowości?</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#ZbigniewPruszkowski">Szybkie wznowienie działalności samorządu pracowniczego jest niezbędne. Minęły już cztery miesiące od wprowadzenia stanu wojennego. Uruchomienie samorządu będzie dla załóg ważnym czynnikiem mobilizującym. Oczywiście sprawę tę trzeba rozważać indywidualnie, konkretnie w każdym, poszczególnym zakładzie. Szczególną uwagę trzeba zwrócić na samorządy powstałe przed ustawą o samorządzie załogi, których kompetencje należy obecnie uregulować. Proponuję jednak nie narzucać w sposób generalny, czy przeprowadzać nowe wybory, czy uzupełniające.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#ZbigniewPruszkowski">Wznowienie samorządu może nastąpić tylko po wszechstronnym rozważeniu wszystkich za i przeciw, tak by nie doszło do szkód, polegających na tym, że samorząd będzie zajmować się nie tym, czym powinien. Wszędzie tam, gdzie to możliwe, uruchomienie samorządu powinno nastąpić jak najszybciej, będzie to bowiem stanowić ważny czynnik stabilizujący. Samorządu nie zastąpią żadne komisje, w rodzaju komisji socjalnych i innych.</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#ZbigniewPruszkowski">W pkt. 3 projektu dezyderatu mówi się, że decyzję w sprawie wznowienia działalności organów samorządowych podejmuje właściwy minister na wniosek dyrektora przedsiębiorstwa lub z urzędu. Słowa „lub z urzędu” proponuję wykreślić.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#ZenonSzulc">Podzielam opinię, że drugi, poprawiony wariant dezyderatu, jest lepszy, zgadzam się też, że winien to być właśnie dezyderat, a nie uchwała Komisji.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#ZenonSzulc">Problem ekonomicznego przeszkolenia członków samorządu jest bardzo ważny, ponieważ z dotychczasowych doświadczeń wiemy, że wiedza w tym zakresie była słaba i w rezultacie mnożyły się wnioski w sprawie skrócenia czasu pracy, podwyżek płac nie popartych wzrostem wydajności pracy itd. Słusznie jednak projekt dezyderatu nie stawia tej sprawy jako warunku wznowienia działalności samorządu pracowniczego.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#TadeuszUrbański">Podobnie jak na poprzednim posiedzeniu, wypowiadam się za wznowieniem samorządu pracowniczego.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#TadeuszUrbański">Punkty 3 i 5 projektu dezyderatu nie są ze sobą zgrane. Zgodnie z pkt 3, decyzję w sprawie wznowienia działalności samorządu ma podejmować minister na wniosek dyrektora, zaś zgodnie z pkt 5, wznowienie to zależy od całokształtu warunków politycznych, ekonomicznych i organizacyjnych w przedsiębiorstwie. Kto więc ma dbać o należyte uwzględnienie tych warunków: minister podejmujący decyzję, ozy dyrektor występujący z wnioskiem? Jeśli w pkt 5 pragniemy stwierdzić, że wznawianie samorządu ma się odbywać sukcesywnie, to należy określić, od kiedy do kiedy? Rozmawiałem w tych sprawach w dziewięciu dużych przedsiębiorstwach. W ośmiu kierownictwo zakładu (dyrektor, sekretarz partii, przewodniczący organizacji młodzieżowej) oficjalnie wypowiedziało się za wznowieniem samorządu, ale w prywatnych rozmowach mówiono, że o wiele lepiej kierować zakładem bez samorządu. Dotyczy to zwłaszcza zakładów zmilitaryzowanych. Jeśli chodzi o te ostatnie, to moim zdaniem, zmilitaryzowany charakter przedsiębiorstwa jest nie do pogodzenia z zasadą samorządności, tak więc zakłady te należałoby najpierw „zdemilitaryzować”.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#TadeuszUrbański">W wyniku niezrozumienia ustawy w wielu przedsiębiorstwach rada pracownicza była wybierana z grona delegatów na konferencję zakładową. Wybory te winny zostać unieważnione. Natomiast nie można robić nowych wyborów tam, gdzie poprzednie trzeba uznać za ważne, przeprowadzone zgodnie z ustawą, bez względu na aktualny skład tak wyłonionego organu samorządu. Doprowadziłoby to do złej atmosfery, a nawet, obawiam się, bojkotu wyborów.</u>
<u xml:id="u-7.3" who="#TadeuszUrbański">Opierając się na dotychczasowym półrocznym doświadczeniu należy przeanalizować ustawę o samorządzie załogi i zaproponować potrzebne zmiany.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#JanWilczek">Na okres stanu wojennego winny zostać wprowadzone rozwiązania zastępcze, umożliwiające radzie pracowniczej np. zawieszenie nieudolnego dyrektora.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#StanisławGębala">Inicjatywy Komisji, jej prezydium i przewodniczącego witam z uznaniem. Sprawa odwieszenia samorządu pracowniczego nie cierpi zwłoki. Prawdą jest, że następuje stopniowa stabilizacja w życiu społecznym - produkcja przemysłowa w marcu była o 15% wyższa niż w lutym, w fabrykach zaczyna się nowe życie. Konieczne jest wspieranie reformy gospodarczej przez załogi. Na samorządzie spocznie rozwiązanie wielu społecznych problemów reformy gospodarczej. Stan wojenny stworzył warunki dla stabilizacji. Po jego wprowadzeniu powołano w fabrykach komisje społeczne i zdały one egzamin, zwłaszcza komisje socjalne, które zyskały uznanie załóg. Jeszcze przed wprowadzeniem stanu wojennego stworzono zespoły do spraw wdrażania reformy gospodarczej. Funkcjonują one aktywnie. Dotyczy to także zespołów do spraw analizy kosztów i cen - w większości wypadków zespoły te funkcjonują właściwie. Po VII Plenum KC PZPR rozpoczęto tworzenie zakładowych komisji konsultacyjnych. Ich działalność nie stoi w sprzeczności ze wznawianiem pracy samorządu. Będą one mogły dalej funkcjonować w zależności od potrzeb przedsiębiorstwa. Mają to być zespoły służące radą dyrektorowi w określaniu zadań przedsiębiorstwa; nie są to żadne ciała stanowiące, ani też zastępujące samorząd pracowniczy.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#StanisławGębala">Cechą reformy gospodarczej jest szczególna rola przedsiębiorstwa w kształtowaniu systemu motywacji pracy. Do przedsiębiorstwa należy wybór systemu płacowego. Sfera ta w naturalny sposób wiąże się z działalnością samorządu. Są też takie problemy, które w związku z wdrażaniem reformy będą szczególnie konfliktowe. Reforma kształtuje właściwe relacje pomiędzy interesami załogi, a interesami państwa. Samorząd pracowniczy będzie odgrywał dużą rolę w godzeniu tych interesów. Dlatego też opowiadamy się za wznowieniem działalności samorządu. Do każdego przedsiębiorstwa trzeba jednak podchodzić indywidualnie. Nie chcemy dopuścić, aby samorządy stały się platformą walki politycznej. Samorząd pracowniczy jest niezależny i nie może być dyrygowany przez nikogo. W tych zakładach, gdzie organy samorządu zostały właściwie wybrane, lecz nie sprawdziły się, ponieważ podejmowały działania polityczne, anarchizujące (np. usunięcie partii z zakładu), należy przyjrzeć się ich składowi i powołać nowe.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#StanisławGębala">Zalecam ostrożność, gdy idzie o wniosek, by zmieniać już w tej chwili ustawę o samorządzie załogi. Trzeba obserwować jej działanie w dłuższym okresie. Są naciski na zmianę tej ustawy, przeprowadziliśmy sondaż w 207 zakładach pracy i opinie są różne. Niepokoją nas tendencje do przywrócenia systemu menadżerskiego w gospodarce. Trzeba je zwalczać.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#StanisławGębala">Opowiadam się, by propozycje przedstawione w projektowanym dezyderacie przyjąć jako wyjściowe. Samorząd pracowniczy winien wznowić działalność przed uruchomieniem związków zawodowych. Nie można dopuścić do tego, by było odwrotnie, by związki manipulowały działalnością samorządu. Chodzi o to, by samorząd zaczął pracować, i uzyskał akceptację załogi.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#AdamŁopatka">Dostrzegam zbieżność poglądów wewnątrz Komisji. Jednolite stanowisko Komisji koresponduje z podejmowanymi w Komitecie Centralnym PZPR i w rządzie staraniami o stopniowe przywrócenie działalności samorządu pracowniczego stosownie do możliwości. Trudno obecnie wyznaczać daty. Punktem docelowym jest wznowienie działalności samorządu we wszystkich przedsiębiorstwach objętych ustawą. W pierwszej wersji projektu uchwały Komisji znalazła się data 1 czerwca. Wydaje się jednak, że wcześniejsze wznowienie działalności samorządu również jest możliwe, jeśli istnieją odpowiednie warunki, lepiej więc nie wyznaczać dat.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#AdamŁopatka">Nasza Komisja jest najbardziej powołana do tego, by zainicjować te poczynania, odpowiednio je ukierunkować, nadając im właściwy nurt. Odpowiedzialność za rozwój samorządu spoczywa bowiem na Sejmie, który zlecił to zadanie właśnie naszej Komisji. Żaden inny organ nie jest do tego powołany. Sądzę, że rząd i załogi z uwagą wysłuchają naszego głosu.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#AdamŁopatka">Mówca podkreślił znaczenie, jakie do rozwoju samorządności przywiązuje uchwała IX Zjazdu PZPR, uważana za nadal aktualną. Daje to podstawę dla odradzania się i przywracania samorządu. Wydaje się też, że w Komisji zyskała poparcie idea wznowienia działalności samorządu pracowniczego zanim rozwiązane zostaną problemy związków zawodowych. Jest to niezbędne z punktu widzenia gospodarczego. Ponadto już istnieje ustawa o samorządzie, podczas gdy o założeniach do ustawy o związkach zawodowych dopiero się dyskutuje.</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#AdamŁopatka">Lepszy jest trwale ukształtowany samorząd niż rozmaite namiastki. Być może, niektóre z nich mogą okazać się trwałe, ale samorząd będzie musiał rozwiązywać szereg ważnych zagadnień i nikt go w tym nie zastąpi.</u>
<u xml:id="u-10.4" who="#AdamŁopatka">Na swym ostatnim posiedzeniu Sejm powołał do życia Radę Społeczno-Gospodarczą. Ma być ona wybierana przez samorządy, a powinna zostać stworzona w ciągu trzech miesięcy. Trzeba zatem w tym czasie wznowić działalność samorządu, by można było wybrać radę.</u>
<u xml:id="u-10.5" who="#AdamŁopatka">Mówiono tu o zakładach dużych i małych, zmilitaryzowanych i funkcjonujących normalnie. Projekt naszego stanowiska nie wprowadza rozróżnienia w tym zakresie. Szczególnie ważne jest stworzenie samorządów w dużych zakładach, albowiem rozstrzyga to o sytuacji w środowisku robotniczym. Jeśli reaktywujemy samorząd w 50 małych zakładach, a nie będzie on działał w jednym wielkim, to w opinii środowiska robotniczego nie ma co mówić o samorządzie załóg (chodzi zwłaszcza o 207 zakładów, którymi zajmuje się KC PZPR).</u>
<u xml:id="u-10.6" who="#AdamŁopatka">Istotną jest sprawa kompetencji Rady Ministrów i ministrów oraz zmian w ustawach w tym kontekście. Podzielam pogląd posła S. Gębali, że nie należy podnosić obecnie potrzeby zmiany ustawy o samorządzie załogi w przedsiębiorstwach. Byłoby to przedwczesne. Problem ten można rozważyć po upływie roku działalności samorządu w normalnych warunkach, nie zaś w stanie wojennym. Dekret o stanie wojennym zawiera upoważnienie dla Rady Ministrów do zawieszania działalności samorządu i Rada Ministrów wydała 30 grudnia 1981 r. stosowne rozporządzenie. Zawarte tam ograniczanie działalności samorządu nie jest precyzyjne. W naszej uchwale proponujemy, by Rada Ministrów rozważyła opracowanie nowego rozporządzenia wprowadzającego bardziej realistyczne minimum ograniczeń. Niektóre ograniczenia są potrzebne, jednakże prezydium naszej Komisji nie proponuje konkretnych przepisów, lecz zwraca się do rządu o odpowiednie propozycje. Takie postawienie sprawy będzie mobilizujące dla rządu.</u>
<u xml:id="u-10.7" who="#AdamŁopatka">Mówca podkreślił, że wystąpienie Komisji powinno mieć formę dezyderatu skierowanego do prezesa Rady Ministrów. Zwrócił także uwagę, że w pkt 3 projektu tego wystąpienia znalazła się nieścisłość. Mowa tam, że decyzję w sprawie wznowienia działalności organów samorządowych podejmuje właściwy minister. Takie sformułowanie wyłączyłoby przedsiębiorstwa nie podlegające ministrom. Rada Ministrów powinna również poprawić odpowiednie sformułowanie, wymieniając także organ założycielski. Proponowano, by decyzje w przedmiocie wznowienia działalności samorządu zapadały na wniosek dyrektora przedsiębiorstwa. Wydaje się, że nie można z tego zrezygnować. W sprawie wznowienia działalności samorządu wypowiadać się będzie szczebel bezpośrednio zainteresowany oraz jednostka nadrzędna. Co będzie robił dyrektor przedsiębiorstwa i minister przed podjęciem decyzji, to już ich sprawa. Musimy opierać się na istniejących strukturach. Oczywiście projekty decyzji powinny być skonsultowane.</u>
<u xml:id="u-10.8" who="#AdamŁopatka">Gdy chodzi o wznowienie działalności samorządu w Swarzędzkiej Fabryce Mebli, to odpowiedni minister dokonał szeregu ograniczeń działalności tego samorządu. Jednakże decyzja o zakresie wznowienia działalności samorządu należy do Rady Ministrów, a nie do ministra.</u>
<u xml:id="u-10.9" who="#AdamŁopatka">Sprawa podniesiona w pkt 4 wystąpienia Komisji, a mianowicie stwierdzenie, że oczekujemy przyspieszenia prac nad sporządzeniem listy przedsiębiorstw o podstawowym znaczeniu dla gospodarki, w których dyrektora powołuje i odwołuje organ założycielski, wykracza poza problematykę wznowienia działalności samorządu. Ponieważ obecnie związki zawodowe nie działają, uważamy za celowe skonsultowanie projektu tej listy z właściwymi komisjami sejmowymi. Nie byłoby słuszne czekanie z rozwiązaniem tego problemu do czasu wznowienia działalności związków zawodowych. Może to bowiem niepokoić opinię publiczną.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#JanuszBrych">Z wystąpienia posła T. Urbańskiego wynika, że dyrektorzy oficjalnie opowiadają się za wznowieniem działalności samorządu, ale w gruncie rzeczy wcale tego nie chcą. Co będzie, jeśli dyrektor będzie zwlekał z podjęciem odpowiednich starań?</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#AdamŁopatka">Będzie on miał szum w zakładzie. Nasza Komisja niewiele może tu zdziałać. Zostawmy to trosce dyrektora oraz organizacji partyjnej.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#AdamŁopatka">Komisja uchwaliła dezyderat do prezesa Rady Ministrów w sprawie wznowienia działalności organów samorządu w przedsiębiorstwach państwowych.</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#AdamŁopatka">Poseł Adam Łopatka (PZPR) zwrócił się do obecnych na posiedzeniu przedstawicieli prasy, by nadali właściwą rangę wystąpieniu Komisji ze względu na społeczne znaczenie zagadnień, których ono dotyczy.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#KazimierzJezierski">W terenie szeroko dyskutowana jest sprawa zwolnień z pracy, które objęły część rad pracowniczych, a jak to się stało w jednej z kopalń - całą radę. Pracownicy zostali zwolnieni z pracy, bądź przesunięci na niższe stanowiska, co jest niezgodne z ustawą. Czują się oni pokrzywdzeni i oczekują, że wypowiemy się w tej sprawie. Pomijam tu oczywiście wypadki niestosowania się do przepisów dekretu o stanie wojennym. Czy byłoby możliwe zajęcie przez Komisję stanowiska i w jakiej formie? Sprawa ta wróci, skoro powrócą samorządy. Wiem, że rady pracownicze mają zamiar zwrócić się z tym do naszej Komisji. Problem sygnalizowano mi na dyżurach poselskich.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#AdamŁopatka">Ustawa obowiązuje. Zawiedzenie działalności samorządu reguluje odpowiednia decyzja.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#AdamŁopatka">Ekspert Komisji, docent Tadeusz Jaworski: Artykuł ustawy mówiący o ochronie prawnej członków rad pracowniczych jest zawieszony.</u>
<u xml:id="u-14.2" who="#AdamŁopatka">Istnieją odpowiednie organy powołane do zajmowania się sprawami pracowniczymi, które mogą postanowić o przywróceniu do pracy. Zajęcie przez Komisję generalnego stanowiska w tej sprawie, gdy nic więcej nie wiemy, byłoby nieuzasadnione.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#WładysławBaka">Przebieg tej dyskusji i wnioski z niej wynikające są zgodne z poglądami rządu. Uchwalony dezyderat traktujemy jako mobilizujący do działania. Dzisiejsze posiedzenie otwiera nową sytuację samorządu - dojrzewają warunki do jego wznowienia, tym samym nastąpi dalszy krok na drodze realizacji reformy gospodarczej.</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#WładysławBaka">Nawiązując do podniesionej tu sprawy łączności wyjaśniam, że łączność teleksowa między województwami została przywrócona. Natomiast nie da się obecnie przewidzieć, kiedy zostanie przywrócona łączność telefoniczna w ruchu automatycznym.</u>
<u xml:id="u-15.2" who="#WładysławBaka">W dalszym ciągu posiedzenia omówiono bieżące sprawy organizacyjne, związane z pracą Komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>