text_structure.xml 60.1 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Dnia 28 września 1982 r. Komisja Kultury i Sztuki, obradująca pod przewodnictwem posła Krystyny Marszałek-Młyńczyk (SD), rozpatrzyła:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- stan realizacji zadań wynikających z uchwały Sejmu z 7 dnia maja 1982 r.;</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">- zadania programowe resortu w roku kulturalnym i sezonie artystycznym 1982/3;</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">- realizację dezyderatów i opinii Komisji.)</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">(W posiedzeniu udział wzięli: minister kultury i sztuki Józef Tejchma, wiceministrowie tego resortu Eugeniusz Mielcarek oraz Izydor Adamski, przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki, Ministerstwa Oświaty i Wychowania, Głównej Komendy ZHP, Stowarzyszenia Twórczości Ludowej oraz zarządu komisarycznego Związku Zawodowego Pracowników Kultury i Sztuki.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Sprawozdawca">Jak wynika z informacji opracowanej przez resort kultury i sztuki uchwała Sejmu nakłada na rząd następujące zadania:</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Sprawozdawca">1. Przedłożenie wieloletniego programu rozwoju kultury narodowej.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Sprawozdawca">Ministerstwo Kultury i Sztuki opracowało w br. dwie wersje „Koncepcji polityki kulturalnej i założeniach do 1990”. W wyniku szczegółowych uwag i konsultacji opracowana została II wersja dokumentu. W najbliższych dniach będzie ona przedmiotem dyskusji na posiedzeniu Prezydium Kolegium. Po zatwierdzeniu przez kierownictwo resortu dokument zostanie skierowany do Urzędu Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Sprawozdawca">2. Opracowanie projektu ustawy o upowszechnianiu kultury.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Sprawozdawca">Projekt ustawy, po akceptacji przez Prezydium kolegium MKiS, został przekazany do rozpatrzenia przez Komitet Społeczno-Polityczny Rady Ministrów i był przedmiotem obrad 25 sierpnia br. Komitet przyjął projekt za podstawę do dalszej dyskusji i zalecił powołanie międzyresortowego zespołu, którego zadaniem jest opracowanie założeń do projektu ww. ustawy. Zespół został powołany i w dniu 8 września br. rozpoczął pracę, a w dniu 24.09. br. rozpatrzył przygotowane przez trzy podzespoły robocze założenia do projektu ustawy. Materiał ten przedstawiony zostanie Komisji Kultury i Sztuki do roboczej konsultacji.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Sprawozdawca">3. Nowelizacja ustawy o ochronie dóbr kultury i o muzeach.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Sprawozdawca">Opracowany został wstępny projekt nowelizacji ustawy o ochronie dóbr kultury i o muzeach, który został skierowany do zainteresowanych środowisk do. konsultacji. W połowie października, po uwzględnieniu zgłoszonych uwag, projekt nowelizacji ustawy rozesłany zostanie jednostkom organizacyjnym MKiS - do uzgodnień wewnętrznych. W połowie listopada br. przewidujemy przekazanie projektu nowelizacji ustawy do uzgodnień międzyresortowych.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Sprawozdawca">4. Podjęcie prac nad aktami prawnymi związanymi z reformą gospodarczą w dziedzinie kultury.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Sprawozdawca">Ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. wprowadzające reformę gospodarczą są ramowe i zawierają szereg upoważnień (delegacji) do szczegółowych rozwiązań prawnych dla Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Sprawozdawca">Brak jest natomiast w wyżej wymienionych ustawach indywidualnych delegacji dla ministra kultury i sztuki. W związku z tym, w toku prac nad opracowaniem ogólnych przepisów wykonawczych, resort… kultury i sztuki zabiegał o uwzględnienie różnych wyjątków od zasad ogólnych uwzględniających cechy specyficzne nadzorowanych jednostek gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#Sprawozdawca">W wyniku tych działań włączono do wykazu towarów i usług, na które ustala się ceny urzędowe, podręczniki i lektury podstawowe. Rada Ministrów podjęła decyzję o przyznaniu dodatkowych środków budżetowych w wysokości 740 mln zł na pokrycie kosztu zakupu przez szkoły podręczników dla klas „0”, I, II, V. Przyznano również kwotę 200 mln zł na dofinansowanie zakupów podręczników dla pozostały klas przez rodziny wielodzietne i pozostające w trudnej sytuacji materialnej. Minister kultury i sztuki został upoważniony do określania zasad ustalania cen regulowanych na: książki dziecięce i młodzieżowe, poezje, dramat, esej, naukowe, fachowe i nuty oraz na bilety wstępu do kin oraz innych placówek artystycznych. Zasady ustalania cen biletów wstępu do kin zostały opracowane i wprowadzone z dn. 1.VI.82. r. Zasady ustalania pozostałych cen znajdują się w trakcie opracowania. Na pokrycie skutków finansowych wprowadzenia cen regulowanych w sferze książki zapewniono w budżecie 1982 r. kwotę 400 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#Sprawozdawca">W rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28.06.1982 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej przedsiębiorstw państwowych oraz dostosowania przepisów ustawy o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych do specyfiki niektórych przedsiębiorstw utrzymano obowiązujący do 1969 r. w przedsiębiorstwach wydawniczych oraz obrotu księgarskiego fundusz umorzeniowy książki z równoczesną delegacją dla ministra kultury i sztuki dotyczącą określenia w porozumieniu z ministrem finansów szczegółowych zasad tworzenia i gospodarowania funduszem umorzeniowym książki. Projekt zarządzenia ministra kultury w tej sprawie jest w toku uzgadniania z zainteresowanymi jednostkami resortu.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Sprawozdawca">Wprowadzono też odmienne zasady finansowania inwestycji przedsiębiorstw użyteczności publicznej, które mogą być finansowane w całości lub częściowo z dotacji budżetowej, określanej corocznie w ustawie budżetowej lub w budżecie właściwej rady narodowej.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#Sprawozdawca">W dyspozycji przedsiębiorstw użyteczności publicznej świadczących usługi kulturalne pozostawiono całość odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#Sprawozdawca">W zarządzeniu nr 30 ministra pracy, płac i spraw socjalnych z dnia 14 lipca 1982 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania przyrostu wynagrodzeń, wysokości obciążeń i zaliczkowych wpłat tych obciążeń na rzecz PFAZ wyłączono z podstawy obciążenia na PFAZ wynagrodzenia za prace autorskie i realizatorskie wypłacane osobom nie będącym pracownikami przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#Sprawozdawca">W zarządzeniu nr 104 ministra finansów z dnia 31.12.1981 r. w sprawie stawek podatku obrotowego od jednostek gospodarki uspołecznionej zwolniono z opodatkowania podatkiem obrotowym następujące rodzaje działalności resortu: działalność wydawniczą usługi poligraficzne, produkcja filmowa, budownictwo konserwatorskie, usługi kultury i sztuki.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#Sprawozdawca">Niezależnie od wyżej przedstawionych działań, inicjatywy legislacyjne resortu w postaci: projektu ustawy o instytucjach artystycznych oraz projektu ustawy o upowszechnianiu kultury w sposób bezpośredni lub pośredni podejmują regulację prawną spraw reformy gospodarczej w kulturze.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#Sprawozdawca">W związku z uchwałą nr 135 Rady Ministrów z dnia 28 czerwca 1982 r. w sprawie dostosowania niektórych zasad wynagradzania pracowników przedsiębiorstw państwowych do reformy gospodarczej wydano odpowiednie zarządzenia ministra kultury i sztuki dla pracowników przedsiębiorstw użyteczności publicznej, handlu wewnętrznego i handlu zagranicznego resortu kultury i sztuki. Zgłoszona do MPPiSS, ale jeszcze nie rozstrzygnięta, jest sprawa zastosowania w jednostkach i zakładach budżetowych resortu przepisów płacowych obowiązujących w przedsiębiorstwach. Podjęto też kroki zmierzające do zmian cenników i stawek wynagrodzeń za działalność twórczą i usługi artystyczne. Stawki za usługi artystyczne już obecnie, w drodze indywidualnych decyzji MKiS mogą być podwyższane do 100%.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#Sprawozdawca">5. Działanie na rzecz rozwoju kultury ojczystego języka.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#Sprawozdawca">Ministerstwa: Kultury i Sztuki, Oświaty i Wychowania, Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki oraz Komitet ds. Radia i Telewizji zostały zobowiązane do przygotowania programu działań mających na celu poprawę czystości języka polskiego w systemie edukacji, w środkach masowego przekazu i w życiu publicznym. Propozycje programowe zostały przedyskutowane w gronie specjalistów - językoznawców, a następnie - przedstawione sejmowym Komisjom: Kultury i Sztuki, oraz Oświaty i Wychowania, zyskując ich pozytywną ocenę. Projekt „Programu prac nad kulturą języka polskiego” został przyjęty przez Komitet Społeczno-Polityczny Rady Ministrów. Po jego akceptacji - dokument został wydrukowany i szeroko upowszechniony.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#Sprawozdawca">6. Działania na rzecz poprawy sytuacji polskiej książki.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#Sprawozdawca">Z dotychczasowego przebiegu produkcji wydawniczej wynika, że dla pełnej realizacji programu zwiększenia produkcji książek do 170 mln egzemplarzy w br. konieczne jest wyprodukowanie 65,8 mln egzemplarzy, tj. w każdym z pozostałych miesięcy po 16,450 tys. egz. Obniżenie miesięcznej produkcji w miesiącach wakacyjnych jest związane z urlopami wypoczynkowymi w przemyśle poligraficznym. Jeżeli jednak poziom produkcji będzie tylko nieco wyższy od poziomu uzyskanego w II kwartale to wydrukowanie założonej liczby książek będzie realne. Zagrożenie wykonania założonego na 1982 r. planu związane Jest z niedoborem introligatorskich materiałów pokryciowych, klejów kostnych, błon graficznych z II obszaru płatniczego oraz części zamiennych do maszyn i urządzeń poligraficznych. Trudności te są przedmiotem stałych rozmów i ustaleń z zainteresowanymi resortami.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#Sprawozdawca">7. Umożliwienie dzieciom i młodzieży szerokiego uczestnictwa w kulturze narodowej.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#Sprawozdawca">Problemy uczestnictwa dzieci i młodzieży w kulturze były omawiane na wspólnej konferencji WDK i WBP w czerwcu br. Pod kątem tej problematyki Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury przeprowadził w maju br. lustracje 40 wojewódzkich domów kultury. Uzyskane materiały i informacje stały się przedmiotem obrad wspólnego posiedzenia kierownictw obu resortów, na którym przyjęto wspólne ustalenia.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#Sprawozdawca">W dniach 7 i 9.09. br. odbyła się krajowa konferencja wizytatorów do spraw wychowania pozalekcyjnego, która stworzyła możliwości wymiany doświadczeń nt. współdziałania instytucji artystycznych i placówek kulturalnych ze szkołami.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#Sprawozdawca">W trakcie organizacji przy ministrze kultury i sztuki - jako jego ciało opiniodawczo-doradcze - jest Rada do Spraw Wychowania Kulturalnego Dzieci i Młodzieży, w której uczestniczyć będą wybitni twórcy, działacze i eksperci kultury.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#Sprawozdawca">Prezes Rady Ministrów w sierpniu br. skierował list do wojewodów dot. przygotowania warunków do realizacji zadań oświatowych w nowym roku szkolnym. W liście tym zobowiązał wojewodów m.in. do zgłaszania w miarę potrzeby i możliwości ofert pod adresem artystów plastyków i muzyków o podejmowanie przez nich pracy w szkole w zakresie wychowania plastycznego i muzycznego.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#Sprawozdawca">Praca wychowawczo-kulturalna wśród dzieci i młodzieży jest głównym kierunkiem działań roku kulturalnego i sezonu artystycznego 1982/83, którego hasło programowe brzmi: „Kultura w służbie obywatelskiego wychowania młodzieży”.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#Sprawozdawca">8. Zbadanie pośrednich zagrożeń, jakie dla rozwoju twórczości upowszechniania kultury i ochrony dziedzictwa narodowego mogą spowodować zjawiska towarzyszące reformie gospodarczej. Przyjęte ustalenia dotyczą:</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#Sprawozdawca">- przygotowania nowych projektów lub nowelizacji ustawowych rozstrzygnięć w sferze kultury i sztuki (projekty ustaw o upowszechnianiu kultury, o instytucjach artystycznych, o prawie autorskim, o ochronie praw artysty wykonawcy, o zaopatrzeniu emerytalnym twórców i ich rodzin), - ochrony książki i warunków działalności przedsiębiorstw wydawniczych, - potrzeb i możliwości inwestycyjnych resortu, - sytuacji płacowej (w świetle uchwały 135 Rady Ministrów) w resorcie oraz systemów honoraryjnych.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#Sprawozdawca">Trwają prace nad wdrożeniem w życie ustaw uchwalonych przez Sejm w dniu 4 maja 1982 r.:</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#Sprawozdawca">- Wykonując delegację dla Rady Ministrów zawartą w art. 6 ust. 1 ustawy o urzędzie Ministra Kultury i Sztuki, resort opracował nową wersję projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowego zakresu i trybu działania ministra kultury i sztuki. Projekt ten został już uzgodniony wewnątrzresortowo oraz zaopiniowany przez działające związki i stowarzyszenia twórców, a także - przez urzędy wojewódzkie; w dniu 22 września br. projekt był przedmiotem międzyresortowej konferencji uzgadniającej. Na początku października - projekt zostanie skierowany do Urzędu Rady Ministrów. Zgodnie z sejmową zapowiedzią ministra kultury i sztuki projekt dokumentu, po uzgodnieniach międzyresortowych, zostanie przedłożony do roboczej konsultacji Komisji Kultury i Sztuki.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#Sprawozdawca">- Trwają nadal prace nad powołaniem Narodowej Rady Kultury. Ustawa nakłada na ministra kultury i sztuki obowiązek wykonania 4 delegacji, mających na celu określenie funkcjonowania funduszu. Są to:</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#Sprawozdawca">1) określenie w porozumieniu z ministrem finansów (w drodze rozporządzenia) wysokości odpisów dewizowych ze sprzedaży dóbr, usług i działalności kulturalnej przez przedsiębiorstwa, dla których organem założycielskim jest minister kultury i sztuki (art. 8 ust. 2), 2) określenie zasad planowania funduszu, po zasięgnięciu Opinii właściwych komisji sejmowych (art. 6 ust. 3), 3) określenie trybu finansowania inwestycji i rodzajów działalności kulturalnej, w porozumieniu z ministrem finansów (art. 11 ust. 3), 4) określenie zasad przejmowania przez Fundusz pozostałości środków zgromadzonych na funduszu kinematografii oraz wojewódzkich funduszach rozwoju kultury, w porozumieniu z ministrem finansów (art. 16).</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#Sprawozdawca">Projekty tych aktów prawnych zostały opracowane i wstępnie uzgodnione z Ministerstwem Finansów. Najbardziej zaawansowane są prace nad rozporządzeniem wymienionym w pkt 1, które w najbliższym czasie zostanie podpisane. Pozostałe trzy projekty zarządzeń były przedyskutowane na naradzie dyrektorów wydziałów kultury i sztuki urzędów wojewódzkich (20–21 września br.), a następnie zostaną ostatecznie uzgodnione z ministrem finansów.</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#Sprawozdawca">Zasady planowania funduszu na 1983 r. zostały określone (w porozumieniu z Ministerstwem Finansów i Komisją Planowania) i w sierpniu br. zostały wysłane do województw inicjując prace planistyczne na 1983 r.</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#Sprawozdawca">W uzupełnieniu materiałów, nadesłanych przez Ministerstwo Kultury i Sztuki minister Józef Tejchma stwierdził, iż tegoroczny sezon artystyczno-kulturalny przebiegać będzie pod hasłem „Kultura w służbie obywatelskiego wychowania młodzieży”. Jest to podyktowane aktualną sytuacją polityczną, niepokojami w środowisku młodzieżowym i niepokojami o młodzież oraz zaniedbaniami w dziedzinie kultury, która nie stała się niestety właściwym środowiskiem wychowawczym młodego pokolenia. Kultura ma bowiem obowiązek aktywnego kształtowania właściwych postaw społeczno-politycznych młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#Sprawozdawca">Realizacja programu polega m.in. na zwiększeniu finansowego udziału państwa w różnych już istniejących formach kulturalnych. Tak więc w tym roku przeznacza się ok. 100 mln zł na dofinansowanie społecznych ognisk muzycznych, przewiduje się realizację znanych wszystkim wspólnych ustaleń resortu oświaty i wychowania w dziedzinie kultury dla młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#Sprawozdawca">Wiele uwagi poświęca się w programie Poznaniowi, który wsławił się wieloma inicjatywami z zakresu kultury dla dzieci i młodzieży. Zostanie rozbudowany ośrodek studyjny w tym mieście, upowszechniający zarówno twórczość dla dzieci i młodzieży, Jak też dzieła tworzone przez samo młode pokolenie. Od lat odbywa się w Poznaniu Biennale Sztuki dla dzieci, przygotowano więc projekt czasopisma, które ma być wydawane w związku z tym wydarzeniem. W oparciu o poznańskiego „Marcinka” powstanie teatr Młodego Widza.</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#Sprawozdawca">Resort zamierza też podtrzymywać takie imprezy jak Festiwal Młodej Pianistyki w Słupsku, Konkurs Skrzypcowy w Lublinie, Kurs Międzynarodowy Interpretacji Muzycznych w Łańcucie, a także festiwale w Kołobrzegu i Zielonej Górze. W przyszłym roku wznowiony zostanie Festiwal w Opolu; większą uwagę poświęci się też Festiwalowi Harcerskiemu w Kielcach.</u>
          <u xml:id="u-2.40" who="#Sprawozdawca">Nową inicjatywą Jest projekt stworzenia stypendiów dla najzdolniejszych absolwentów uczelni artystycznych. Zapewniono już na ten cel 50 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-2.41" who="#Sprawozdawca">Konieczna wydaje się bliska współpraca Ministerstwa z organizacjami młodzieżowymi, niezbędne opracowanie lepszego programu działania społecznego ruchu kulturalnego. Minister J. Tejchma wspomniał też o sytuacji na wyższych uczelniach artystycznych i nadziejach, związanych z rozsądkiem politycznym tej grupy studentów.</u>
          <u xml:id="u-2.42" who="#Sprawozdawca">Projekt ustawy o upowszechnieniu kultury został ostatnio przekazany do konsultacji Komitetowi Społeczno-Politycznemu przy Radzie Ministrów, a w październiku może być skonsultowany na posiedzeniu Komisji sejmowej. Główne założenia projektu to uregulowanie statutu materialnego inteligencji pracującej na wsi i w małych miasteczkach oraz podniesienie ich płac.</u>
          <u xml:id="u-2.43" who="#Sprawozdawca">Ustawa określić ma normatywy, dotyczące m.in. wyposażenia kulturalnego nowych osiedli mieszkaniowych, ośrodków gminnych, włączenia do budżetu wydatków przeznaczonych na estetykę w miejscach pracy i zamieszkania.</u>
          <u xml:id="u-2.44" who="#Sprawozdawca">Ustawowo też określić należy pozycję placówek kulturalnych i zatrudnionych tam kadr oraz rolę samorządu, a także ustalić status pracownika kultury, który powinien być człowiekiem o właściwym przygotowaniu zawodowym.</u>
          <u xml:id="u-2.45" who="#Sprawozdawca">Do zaopiniowania wojewódzkim urzędom przekazany został projekt zarządzenia w sprawie trybu finansowania działalności kulturalnej, zasad przejęcia na Fundusz Rozwoju Kultury środków m.in. z kinematografii, metod planowania oraz rozporządzenia ministra finansów, dotyczącego odpisów dewizowych na Fundusz Rozwoju Kultury.</u>
          <u xml:id="u-2.46" who="#Sprawozdawca">Budżet Ministerstwa Kultury początkowo został ustalony w wysokości 23 mld zł i powiększony do 27 mld. W tym roku podjęto wiele istotnych decyzji finansowych. Przeznaczono mianowicie 200 mln zł na dofinansowanie zakładowych i wiejskich placówek kulturalnych; podjęto też decyzje o dofinansowaniu bibliotek publicznych, postanowiono utworzyć Fundusz Zamówień Plastycznych. Ten ostatni zastąpić ma wygasły mecenat zakładów pracy i złagodzić trudną sytuację materialną plastyków. Zarazem ma być to czynnik podnoszenia kultury plastycznej społeczeństwa. Na ten cel przeznacza się w 1982 r. 250 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-2.47" who="#Sprawozdawca">Istnieje poważna obawa, iż w związku z trudną sytuacją ekonomiczną kraju i aktualnym brakiem perspektyw dla niektórych twórców - wyjadą za granicę co wybitniejsi artyści. Groziłoby to upadkiem takich ważnych dla kultury narodowej instytucji jak Filharmonia Narodowa i Teatr Wielki. Po rozmowach z dyrektorami obu tych placówek ustanowiono specjalne dla nich statuty. Nie rozwiązuje to problemu w całości, ale daje szansę utrzymania tych dwóch instytucji, angażowania wybitnych artystów światowych oraz przetrwania kryzysu w możliwie złagodzonej formie.</u>
          <u xml:id="u-2.48" who="#Sprawozdawca">Przygotowania do powołania Narodowej Rady Kultury koncentrowały się głównie na opracowaniu regulaminu jej pracy, a przede wszystkim na przygotowaniu składu personalnego Rady. Prowadzone są w tym celu rozmowy. Ok. 150 osób stanowi obecnie zespół kandydatów do Narodowej Rady Kultury. Pozostaje podjęcie decyzji w sprawie wybrania odpowiedniego momentu jej powołania.</u>
          <u xml:id="u-2.49" who="#Sprawozdawca">Stan realizacji programu książkowego był w ostatnich dniach szczegółowo analizowany na posiedzeniu Rady ds. Książki pod przewodnictwem wicepremiera M. Rakowskiego. W ciągu. 9 miesięcy br. zostanie wyprodukowanych ok. 120 mln egz. książek. Do wykonania w IV kw. pozostanie 50 mln egz. Uważamy, że jest to zadanie realne, pod warunkiem stałego dostrzegania wszystkich zagrożeń i niezwłocznego ich usuwania. Główne zagrożenia wynikają z niskiego importu części zamiennych dla poligrafii i materiałów produkcyjnych. Z dostaw krajowych pozostaje nadal problemem klej i materiały do oprawy książek, a także zła struktura asortymentowa papieru. Na posiedzeniu Rady ds. Książki zapadły ustalenia zobowiązujące poszczególne resorty do pełnego wywiązania się z zobowiązań związanych z realizacją tego programu.</u>
          <u xml:id="u-2.50" who="#Sprawozdawca">Projekt rozporządzenia Rady Ministrów o szczegółowym zakresie działania ministra kultury jest już po uzgodnieniach międzyresortowych i w ciągu 2 tygodni zostanie przedstawiony sejmowej Komisji do zaopiniowania.</u>
          <u xml:id="u-2.51" who="#Sprawozdawca">Przygotowano i przedyskutowano wstępny szkic prognostyczno-planistyczny rozwoju kultury do roku 1990 i przekazano go Komisji Planowania w celu włączenia tego projektu do ogólnych prac planistycznych rządu. Pragnę podkreślić, że projekt tego programu powstał przy dużym udziale Instytutu Kultury, którego nowym dyrektorem został prof. Sław Krzemień. Naszą intencją jest umocnienie roli Instytutu w polityce kulturalnej.</u>
          <u xml:id="u-2.52" who="#Sprawozdawca">Trwają prace nad projektem ustawy o instytucjach artystycznych, której celowość została uznana zarówno przez Komisję, jak i przez zespół prof. Aleksandra Łukaszewicza.</u>
          <u xml:id="u-2.53" who="#Sprawozdawca">Na koniec pragnę uczynić uwagę ogólną. Mówi się często, że kultura powinna się bronić przed skutkami kryzysu. To określenie trzeba traktować również w sensie zwrotnym: kulturą powinna aktywnie uczestniczyć w przezwyciężaniu kryzysu - politycznego, społecznego i gospodarczego. Podkreślam to zadanie w nawiązaniu do istniejących postaw czekania, aż kryzys minie, aż powstanie nowa sytuacja itp. Takie czekanie - czy się tego chce, czy nie chce - jest działaniem na rzecz przedłużania kryzysu.</u>
          <u xml:id="u-2.54" who="#Sprawozdawca">Nasz resort przekazał placówkom kulturalnym i instytucjom artystycznym wskazówki, zalecenia i opinie, jak mają układać programy swojej działalności, aby jak najlepiej wspierała ona wielki wysiłek rządu gen. W. Jaruzelskiego w wyprowadzaniu Polski na drogę normalnego rozwoju i egzystencji naszej państwowości.</u>
          <u xml:id="u-2.55" who="#Sprawozdawca">Informację o realizacji dezyderatów i opinii uchwalonych przez Komisję przedstawiła poseł Krystyna Marszałek-Młyńczyk (SD): Od początku kadencji Komisja uchwaliła 43 dezyderaty, 8 opinii i 1 uchwałę - wspólnie z Komisją Oświaty i Wychowania nt. kultury języka. Najwięcej wystąpień Komisji dotyczyło spraw książki i wydawnictw. W sprawach tych uchwalono 10 dezyderatów i 1 opinię. Z kolei 9 dezyderatów dotyczyło spraw plastyki, 5 dezyderatów i 1 opinia - ochrony dóbr kultury, 6 dezyderatów i 3 opinie - upowszechniania kultury, 5 dezyderatów - fonografii. Pozostałe dezyderaty i opinie dotyczyły szkolnictwa artystycznego, stanu prawa w dziedzinie kultury i potrzeb legislacyjnych w tym zakresie, inwestycji warunków lokalowych placówek kultury oraz warunków mieszkaniowych twórców, a także radia, telewizji i kinematografii.</u>
          <u xml:id="u-2.56" who="#Sprawozdawca">Dezyderaty zwracały ponadto uwagę na sprawy jednostkowe o dużym znaczeniu dla kultury, jak m.in. konserwacja Panoramy Racławickiej, zabezpieczenie warunków lokalowych dla Centralnej Biblioteki Nutowej, przywrócenie działalności towarzystw regionalnych itp.</u>
          <u xml:id="u-2.57" who="#Sprawozdawca">Na wszystkie dezyderaty Komisja otrzymała odpowiedzi, na niektóre jednak z dużym opóźnieniem, formalne bądź niepełne, co powodowało ponowne wystąpienia ze strony Komisji. NIK bardzo krytycznie odniosła się do takiej praktyki udzielania odpowiedzi na dezyderaty. Przytoczę jeden przykład. W dezyderacie z 5 czerwca br. Komisja zwróciła uwagę, że Centralna Biblioteka Nutowa - jedyna tego typu placówka w kraju - od 20 lat bezskutecznie ubiega się o zapewnienie jej odpowiednich warunków lokalowych. W odpowiedzi na dezyderat minister kultury i sztuki interweniował u prezydenta miasta oraz u szefa Urzędu Rady Ministrów. Wystąpienia te nie przyniosły jednak żadnych rezultatów. Jest to typowy przykład formalistycznego potraktowania sprawy. Rozumiemy trudności, jakie napotyka minister kultury i sztuki, nie możemy jednak bezsilnie patrzeć na sytuację, w jakiej znajduje się od lat tak potrzebna nam placówka kulturalna. Proponuję ponowienie dezyderatu w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-2.58" who="#Sprawozdawca">Jeśli chodzi o opinie, to resort kultury i sztuki bardzo rzetelnie dokonywał ich analiz i przedkładał Komisji swoje stanowisko. Natomiast inni adresaci, do których opinie były kierowane, nie zawsze uważali za stosowne dokonać analizy przedstawionego przez Komisję problemu. I tak np. Komitet Społeczno-Polityczny przy Radzie Ministrów nie rozpatrzył dotychczas spraw związanych z ochroną dziedzictwa narodowego, co Komisja sugerowała w opinii z 26 marca br. Odnosi się to również do stanu urządzeń kulturalnych w Warszawie oraz możliwości pełnienia przez stolicę funkcji kulturotwórczych wobec kraju, mieszkańców miasta i regionu. W opinii z 5 lipca br. Komisja wskazywała na potrzebę opracowania przez rząd wieloletniego programu rozwoju kultury w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-2.59" who="#Sprawozdawca">Na początku kadencji określiliśmy, że zadaniem Komisji będzie zabezpieczenie prawnych, materialnych i kadrowych warunków rozwoju w trzech obszarach kultury: twórczości, upowszechnienia i ochrony dóbr kultury narodowej. W tym też kierunku zmierzały dezyderaty i opinie poselskie.</u>
          <u xml:id="u-2.60" who="#Sprawozdawca">W opinii z 11 września 1981 r. Komisja wskazała na potrzebę nowelizacji głównych aktów prawnych regulujących działalność kulturalną, nowego określenia funkcji Urzędu ministra oraz wzmocnienia służb prawnych w resorcie. W wyniku opinii Komisji mamy uchwalone dwie ustawy: o Narodowej Radzie Kultury i Funduszu Rozwoju Kultury oraz o urzędzie Ministra Kultury i Sztuki. Prowadzone są prace nad kolejnymi ustawami. Potrzebne jest jednak przyspieszenie toku prac legislacyjnych. Odnosi się to zwłaszcza do ustawy o upowszechnianiu kultury i do ustawy o instytucjach artystycznych, gdyż akty te powinny być rozpatrywane równolegle z projektem ustawy o radach narodowych i o samorządzie terytorialnym. Konieczne jest również przyspieszenie prac nad nowelizacją ustaw o ochronie kultury i o muzeach oraz prawa autorskiego. Nadal aktualna jest również sprawa wzmocnienia służb prawnych w resorcie.</u>
          <u xml:id="u-2.61" who="#Sprawozdawca">Materialne warunki funkcjonowania kultury należały do najczęściej rozpatrywanych przez Komisję problemów. Zabezpieczenie środków finansowych na kulturę było jednym z głównych tematów porozumień społecznych. Skutkiem działań posłów i resortu było niedopuszczenie do ograniczania wydatków na kulturę, do spychania jej potrzeb na dalszy plan.</u>
          <u xml:id="u-2.62" who="#Sprawozdawca">Utworzenie Funduszu Rozwoju Kultury pozwoli na realizację wielu dezyderatów Komisji. Odnosi się to przykładowo do stypendiów dla młodych twórców i dla uzdolnionej artystycznie młodzieży, Funduszu Zamówień Artystycznych, pomocy finansowej społecznym ogniskom artystycznym, zwiększenia funduszy na ochronę zabytków i pomocy zakładowym placówkom upowszechniania kultury.</u>
          <u xml:id="u-2.63" who="#Sprawozdawca">Fundusz Rozwoju Kultury powinien przyczynić się do lepszego spełniania przez państwo funkcji mecenasa kultury. Z tego względu konieczne jest opracowanie regulaminu i Zasad gospodarowania Funduszem Zamówień Artystycznych oraz stypendiami, określenie na nowo statusu i zasad finansowania społecznego szkolnictwa artystycznego, określenie nowych zasad polityki ochrony dóbr kultury i statusu zakładowych placówek upowszechniania kultury.</u>
          <u xml:id="u-2.64" who="#Sprawozdawca">Fundusz Rozwoju Kultury nie może być jedynym źródłem finansowania kultury. Pobudzić trzeba zainteresowanie zakładów pracy utrzymywaniem placówek kultury i prowadzeniem działalności kulturalnej.</u>
          <u xml:id="u-2.65" who="#Sprawozdawca">W dezyderatach z 9 grudnia 1981 r. Komisja zwracała uwagę na złą sytuację lokalową placówek upowszechniania kultury, na zawieszanie ich działalności w okresie zimy z powodu braku opału itp. Te szkodliwe zjawiska zostały w ub. roku zlikwidowane, ale trzeba ponownie przypomnieć władzom terenowym o przygotowaniu placówek kultury na okres zimy. Należy też zbadać, czy został zahamowany proces likwidacji placówek upowszechniania kultury we wsiach, gminach, małych miastach i dzielnicach dużych miast.</u>
          <u xml:id="u-2.66" who="#Sprawozdawca">Wiele uwagi Komisja poświęciła w dezyderatach Bibliotece Narodowej oraz Centrum Tłoczenia Płyt w Warszawie. W wyniku dezyderatów Komisji przyznane zostały dodatkowe nakłady inwestycyjne dla Biblioteki Narodowej, budowa ta wymaga jednak stałego śledzenia jej przebiegu. To samo dotyczy Centrum Tłoczenia Płyt, gdzie opóźnienia robót sięgają prawie 2 miesięcy. Są kłopoty z materiałami, a ostatnio groziło wstrzymanie przez bank kredytów na kontynuowanie budowy. Proponuję, by Komisja uchwaliła dezyderat do wicepremiera Janusza Obodowskiego z podkreśleniem znaczenia, jakie ta inwestycja ma dla kultury.</u>
          <u xml:id="u-2.67" who="#Sprawozdawca">Wnioski w sprawie zabezpieczenia kadr dla kultury, przedłożyła Komisja w trzech opiniach; z 12 czerwca 1981 r. w sprawie oceny realizacji porozumień zawartych przez resort kultury i sztuki z przedstawicielstwami związków zawodowych; z 11 września 1981 r. w sprawie działalności szkolnictwa artystycznego na rzecz kształcenia kadr dla kultury; z 29 września 1981 r. w sprawie przygotowania, rozmieszczenia i warunków rozwoju kadr upowszechniania kultury i działalności szkolnictwa na rzecz ich doskonalenia. Komisja uznała w swych opiniach za pilne: ujednolicenie zasad zatrudnienia w całej sferze kultury, dokonanie zmian w strukturze zatrudnienia, wprowadzenia Karty Pracownika Kultury, nadanie statusu zawodowego pracownika upowszechniania kultury zatrudnionym w domach kultury i bibliotekach wiejskich, opracowanie systemu kształcenia społecznych i zawodowych działaczy kultury, ponowne opracowanie rzeczywistego zapotrzebowania na absolwentów wyższych szkół artystycznych do r. 1990.</u>
          <u xml:id="u-2.68" who="#Sprawozdawca">Wszystkie te postulaty są nadal aktualne. Dlatego też tak ważne jest przyspieszenie prac nad ustawą o upowszechnieniu kultury oraz podjęcie prac analitycznych, które pozwoliłyby ocenić kadry w dziedzinie upowszechnienia i potrzeby w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-2.69" who="#Sprawozdawca">W uchwalanych przez Komisję dezyderatach często poruszano sprawę nauczycieli szkół i ognisk artystycznych. Kwestie te uregulowała Karta nauczyciela zgodnie z postulatami Komisji. Trzeba jednak powrócić do oceny warunków pracy, zabezpieczenia socjalnego twórców i pracowników upowszechnienia kultury.</u>
          <u xml:id="u-2.70" who="#Sprawozdawca">Jeśli chodzi o sprawy twórczości, Komisja uznała za podstawowe sprawy książki, uchwalając w tej sprawie 10 dezyderatów i 1 opinię. Oświadczenie premiera na plenarnym posiedzeniu Sejmu w dniu 25 stycznia br., zapowiadające zwiększenie produkcji, książek w roku bież. o 25%, Komisja przyjęła z zadowoleniem, co znalazło wyraz w dezyderacie uchwalonym nazajutrz po posiedzeniu Sejmu. W dezyderacie tym Komisja sprecyzowała równocześnie warunki gwarantujące realizację rządowego programu zwiększenia produkcji wydawniczej. Warunki te dotyczyły przede wszystkim zabezpieczenia papieru na cele wydawnicze oraz modernizacji parku maszynowego przemysłu poligraficznego, a zwłaszcza zabezpieczenia środków dewizowych na podstawowe potrzeby tego przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-2.71" who="#Sprawozdawca">Dezyderaty Komisji nie doczekały się pełnej realizacji. Mimo osiągniętego postępu, nadal Komisja nie może być spokojna o pełną realizację założeń rządowych. Trzeci kwartał był znacznie gorszy od drugiego. Trzeba zatem zwiększyć wysiłki na rzecz realizacji rządowego programu przynajmniej w tym jednym punkcie ważnym dla kultury.</u>
          <u xml:id="u-2.72" who="#Sprawozdawca">Rada ds. Książki, pracująca pod przewodnictwem wicepremiera M. Rakowskiego, podkreśla znaczenie, jakie rząd przywiązuje do realizacji produkcji wydawniczej. Nadal jednak dają o sobie znać trudności materiałowo-surowcowe i słabości poligrafii. Konieczne jest nadal systematyczne śledzenie przez Komisję realizacji wykonania zadań zwiększenia produkcji książek. Konieczne jest również przedłożenie Komisji przez resort założeń wydawniczych na rok 1983.</u>
          <u xml:id="u-2.73" who="#Sprawozdawca">Nie jest możliwe ustosunkowanie się do realizacji dezyderatów w zakresie kinematografii, fonografii i plastyki, gdyż dezyderaty te miały charakter długofalowy. Proponuję, aby resort raz jeszcze rozpatrzył te dezyderaty w świetle aktualnej sytuacji ekonomicznej i przedstawił Komisji odpowiednią informację na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-2.74" who="#Sprawozdawca">Z problemów upowszechnienia kultury główną uwagę Komisji skupiły warunki dostępu dzieci i młodzieży do kultury. Te problemy znalazły swoje odzwierciedlenie w programie przygotowanym przez dwa resorty: kultury i sztuki oraz oświaty i wychowania przy udziale Komitetu ds. Radia i Telewizji oraz RSW „Prasa-Książka-Ruch”. Program ma charakter wieloletni, zatem Komisja powinna systematycznie śledzić jego realizację.</u>
          <u xml:id="u-2.75" who="#Sprawozdawca">Formę rządowego programu przybrały również sprawy związane z kulturą języka polskiego, które zostały omówione przez Komisję Kultury i Sztuki oraz Oświaty i Wychowania.</u>
          <u xml:id="u-2.76" who="#Sprawozdawca">Analizując realizację dezyderatów poselskich, należy stwierdzić, że większość z nich znalazła swoje odbicie w działaniach legislacyjnych, organizacyjnych i finansowych. Niektóre sprawy, np. książki, dostępu dzieci i młodzieży do kultury oraz kultury języka przybrały formę programów rządowych. Wiele dezyderatów i opinii miało charakter kierunkowy i odnosiło się do polityki i założeń rozwoju poszczególnych dziedzin kultury. Stąd też podkreślam potrzebę:</u>
          <u xml:id="u-2.77" who="#Sprawozdawca">- uwzględnienia dezyderatów i opinii poselskich w wieloletnim programie rozwoju kultury, do opracowania którego zobowiązała rząd uchwała Sejmu PRL z 4 maja br.;</u>
          <u xml:id="u-2.78" who="#Sprawozdawca">- przyspieszenia prac legislacyjnych resortu i wzmocnienia służb prawnych;</u>
          <u xml:id="u-2.79" who="#Sprawozdawca">- dokładnego przeanalizowania dezyderatów Komisji dotyczących kinematografii, fonografii i plastyki oraz przedłożenia wniosków w tej sprawie;</u>
          <u xml:id="u-2.80" who="#Sprawozdawca">- przedłożenia przez resort kultury pod obrady Komitetu Społeczno-Politycznego Rady Ministrów całokształtu spraw związanych z upowszechnieniem kultury łącznie z projektem ustawy o upowszechnieniu kultury; nowych zasad ochrony, finansowania i zagospodarowania zabytków kultury; funkcjonowania placówek, instytucji i środowisk kultury w Warszawie;</u>
          <u xml:id="u-2.81" who="#Sprawozdawca">- ponowienia przez Komisję dezyderatów w sprawie poprawy warunków lokalowych Centralnej Biblioteki Nutowej oraz tempa realizacji budowy Centrum Tłoczenia Płyt.</u>
          <u xml:id="u-2.82" who="#Sprawozdawca">Niezależnie od tego wydaje mi się niezbędne zwrócenie się do Prezydium Sejmu o przypomnienie rządowi o potrzebie wnikliwego rozpatrywania opinii i dezyderatów poselskich oraz udzielanie odpowiedzi w terminie określonym regulaminem Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.83" who="#Sprawozdawca">Sądzę również, że Komisja w najbliższym okresie powinna zwrócić szczególną uwagę na kontrolę realizacji dezyderatów. Zwiększyłoby to skuteczność poselskiego działania.</u>
          <u xml:id="u-2.84" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PiotrOziębło">Dotychczasowa praktyka wykazała, że najgorszy pod względem produkcji książki jest trzeci kwartał. Z moich wyliczeń wynika, iż był on na poziomie I kwartału, a w nakładach - średnio o 50% lepszy. Zdaniem wydawców, był on jednak znacznie gorszy od kwartału II.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PiotrOziębło">Największe trudności, to: brak kleju, okładzin i części zamiennych do maszyn drukarskich. Plan wydrukowania 170 mln książek jest bardzo ambitny, ale aby go zrealizować prowadzona jest - nie waham się stwierdzić - gospodarka rabunkowa, Co będzie w przyszłym roku, gdy maszyny wyeksploatują się doszczętnie? Nie ma problemów z odpowiednią ilością papieru, choć za mało jest go w lepszych asortymentach, a jakość pozostawia dużo do życzenia.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PiotrOziębło">Dostałem ostatnio list ze szkoły w Oświęcimiu, w którym rada pedagogiczna zwraca się do nas, jako do wydawców, z pytaniem, co mają robić uczniowie, którym rozlatuje się podręcznik po krótkim okresie użytkowania, a przecież powinien przetrwać 3 lata, Potwierdzenie tego znajdziemy w każdej księgarni; dowolny egzemplarz dowolnej książki jest znacznie gorszej jakości niż w latach ubiegłych. Jeśli nawet wydrukujemy te 170 mln, zrobimy sobie, a przede wszystkim uczniom krzywdę złą jakością.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PiotrOziębło">Zmian wymaga system honorariów. W br. nie wpływa on jeszcze na pracę autorów, ale w przyszłym roku może istotnie na tym zaważyć. Czy Ministerstwo Kultury i Sztuki może powiedzieć od kiedy autorzy otrzymywać będą nowe honoraria, gdyż wielu twórców od rozwiązania tego problemu uzależnia swoją pracę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JanFajęcki">Z uznaniem należy przyjąć wysiłki resortu zmierzające do zwiększenia puli papieru. Jest on wprawdzie złej jakości, ale jego ilość będzie prawdopodobnie gwarantować wykonanie planu produkcji 170 mln książek. Jest to niemałe osiągnięcie i należy wyrazić Ministerstwu podziękowania. Jakość jest bardzo ważna, ale bariery surowcowo-materiałowej nie uda nam się przekroczyć w krótkim czasie. O jakość trzeba walczyć w ramach istniejących, realnych możliwości. Jest wprawdzie dylemat: czy wydrukować mniej książek, a lepiej wydanych, czy też więcej - gorszej jakości. Nie ma jednak wyboru. Musimy zapewnić książki młodemu pokoleniu, bo później nie odrobimy tej straty.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JanFajęcki">W sprawie możliwości produkcyjnych w br. i w przyszłym roku posłowie proponowali, by cały wysiłek skierować na dokończenie inwestycji w Gdańsku, gdyż jest to największy zakład poligraficzny w budowie. Trzeba stworzyć warunki, by zakończyć prace inwestycyjne w tym roku i w 1983 r. rozpocząć normalną produkcję.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#JanFajęcki">Wizytowaliśmy tę budowę - podstawowe prace budowlane są zakończone, kłopot jest natomiast z wyposażeniem, chociaż, jeszcze w br. 90% maszyn ma być dostarczonych i w ramach rozruchu powinien zostać wydrukowany dodatkowo 1 mln książek. W przyszłym roku drukarnia w Gdańsku - o ile Ministerstwo Kultury i Sztuki skieruje tam cały swój wysiłek - wydrukuje 20 mln książek.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#JanFajęcki">Niesłychanie istotne jest zapewnienie części zamiennych do maszyn drukujących i składających. Nie rozwiążemy tego bez zwiększenia odpisów dewizowych dla zakładów poligraficznych, mających także produkcję eksportową. Można również rozważyć przekazanie tych spraw z gestii „Varimexu” do przedsiębiorstw zaopatrujących drukarnię w części, materiały itp. i stworzenia w tym celu specjalistycznej placówki.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#JanFajęcki">Należy również rozwiązać sprawę zainstalowanych, a nie wykorzystanych maszyn i urządzeń w niektórych zakładach poligraficznych. Warto spowodować, aby przekazały one te urządzenia do drukarń, które ich potrzebują. Np. Dom Słowa Polskiego, ze względu na brak środków, nie ma możliwości odkupienia za złotówki maszyn zainstalowanych gdzie indziej. Trzeba wystąpić do Ministerstwa Finansów o zwolnienie DSP z części podatku, która to część posłużyłaby do zakupu niewykorzystanych gdzie indziej maszyn. Rozwiązanie to należałoby szerzej upowszechnić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#RomualdBukowski">Mam wiele niepokojów i obaw w związku z możliwościami realizacji propozycji zawartych w wystąpieniu ministra. Publiczną tajemnicą jest fakt, jak wygląda obecnie udział artystów w publicznym upowszechnianiu sztuki. Wydaje się, że można by wykorzystać pewne pozytywne symptomy, wynikłe z długotrwałości tego okresu wstrzemięźliwości artystycznej. Środowiska twórcze jeszcze wyczekują, spodziewając się rychłej normalizacji wielu spraw, chcą jednak wyjść szerzej, są spragnieni czynnego uczestnictwa w życiu kulturalnym. Są wśród twórców tacy, którzy dobrowolnie wybrali emigrację wewnętrzną, są również i tacy, którzy nie mogą się włączyć wskutek tego, iż kiedyś ujawnili swoje poglądy; są teraz odrzuceni.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#RomualdBukowski">Zarówno odbiorcy jak i twórcy oczekują życzliwości i pomocy w wyjściu z impasu. Płaszczyzna takiego porozumienia zawarta jest w programie Ministerstwa Kultury i Sztuki i wymaga wielu wysiłków, w celu nadania jej konkretnych wymiarów. Nie może to być działalność elewacyjna i okazjonalna, bo sprowadzi sztuki plastyczne - które reprezentuję - nie do takiego poziomu jakiego oczekujemy.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#RomualdBukowski">Są dziedziny sztuki ekspansywnej - książka, telewizja, film. Gorzej jest ze sztuką wizualną i nieprawdą jest twierdzenie, iż przybliża się ją w sposób właściwy, organizując np. wystawę eksponatów na osiedlach, często zaniedbanych. Tam szybko się one opatrzą, służą do zabawy, nikt nie zwraca na nie uwagi; następuje degradacja sztuki. Na osiedlach trzeba zakładać zieleńce, a upowszechnianie sztuk wizualnych musi być uwzględnione w długofalowym programie. Musimy pamiętać o dwóch celach, jakie ma do spełnienia każda sztuka - oddziaływanie artystyczne i dydaktyczne, głównie na młodzież. Podczas wizyty w Paryżu, będąc w Centrum Pompidou z radością obserwowałem umiejętne połączenie obydwu celów. U nas też by się to przydało. Nim powstanie Centrum Sztuki Współczesnej, nim zostanie ono dostosowane do wszystkich potrzeb, już teraz można i trzeba pokusić się o stworzenie programu i o odpowiednie zaprogramowanie różnego rodzaju imprez. Uczestniczyłem przed paroma dniami w spotkaniu dyrektorów wystaw artystycznych w Białymstoku. Można było tam usłyszeć głosy - przedstawicieli resortu też - z których wynikało, iż nadrzędnym celem jest działanie okazjonalne, rocznicowe. Nie należy bać się poprzedniej „niesławnej centralizacji” i za pomocą sieci wystaw artystycznych, muzeów itp. trzeba stworzyć program, będący kanwą do działań i szkieletem do stworzenia długofalowych założeń nie tylko na przyszły rok, ale i lata następne.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#RomualdBukowski">Podoba mi się dający się zauważyć trend realizowania dzieł sztuki na zamówienie. Inicjatywą taką wykazała się m.in. ostatnio Filharmonia Narodowa w Bydgoszczy, której dyrektor podjął się próby wzbogacenia wnętrza - mimo znanych przecież trudności ekonomicznych - w kilka gobelinów o tematyce muzycznej. Jest to przykład konkretny, świadczący o istnieniu realnych możliwości powstawania dzieła sztuki na zamówienie, ale i z potrzeby. W celu scentralizowania programu, o którym mówiłem, warto skorzystać z istniejącej w instytucjach plastycznych kadry. Pragnę jeszcze raz podkreślić, iż program taki musi trafiać zarówno do twórców, jak i odbiorców sztuki. Tym sposobem można wejść i na nową drogę, pokazać autentyzm działania i to najlepiej przemówi. Nasze środowisko powinno mówić pełnym głosem i poszerzać ramy dialogu. Trzeba podjąć tę próbę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#HalinaAuderska">Wszyscy zgadzamy się ze stwierdzeniem, że jakość wydawanej książki jest zła. Ale co to znaczy? Czy chodzi o niewłaściwy gatunek papieru? Nie. W 1948 roku, kiedy pracowałam w ówczesnym wydawnictwie Trzaski, Everta i Michalskiego, drukowaliśmy skrót Iliady na wyjątkowo kiepskim papierze. A kiedy ostatnio wpadło mi to wydawnictwo do ręki, stwierdziłam, że trzyma się po 34 latach zupełnie dobrze.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#HalinaAuderska">Zła jakość książki, to przede wszystkim upadek sztuki introligatorskiej i poligraficznej (książki źle klejone, źle zszywane, brak wielu stron, umieszczanie stron niezadrukowanych, rysunków zamazanych i nieczytelnych).</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#HalinaAuderska">Taka książka - to problem wychowawczy. Jeśli dostanie się do rąk dzieci, nie będzie uczyła ich solidności i rzetelności. Ten tak powszechnie obserwowany proces dowodzi po prostu zwyczajnego niedbalstwa i brakoróbstwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#MaksymilianCeleda">W resorcie powstał projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie nowych stawek honoraryjnych. Został on skierowany do dalszych uzgodnień i konsultacji. Chcemy go jednak w ciągu najbliższego miesiąca przedłożyć Radzie Ministrów z proponowanym terminem wejścia w życie rozporządzenia od 1 lipca 1982 r. Według tego projektu nastąpi wzrost honorariów o co najmniej. 100% w stosunku do rozporządzenia z 1979 r., a w przypadku literatury pięknej stawki będą jeszcze wyższe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#MariaSarnik">Na posiedzeniach mówiliśmy wiele o potrzebie skuteczniejszej ochrony dóbr kultury. Wydaje mi się, że nasze postulaty dotyczące pozycji konserwatora zabytków w resorcie i w terenie nie zostały uwzględnione. Proszę o informację na ten temat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#KrystynaMarszałekMłyńczyk">Czy na posiedzeniach mieszanej komisji Rządu i Episkopatu mówi się o sprawach związanych z zabezpieczeniem dóbr kulturalnych, znajdujących się w kościołach? Jaką ma resort koncepcję, jeśli chodzi o wydawanie zezwoleń na eksport dóbr kultury?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#BogdanGawroński">Minister słusznie mówił o roli kultury i jej twórców w przezwyciężaniu kryzysu. Niestety, ten doniosły fakt nie przez wszystkich jest doceniany, a przecież powodzenie reformy w istotny sposób zależy od wykorzystania najgłębszych rezerw: ludzkiej aktywności, chęci działania wszystkich warstw społeczeństwa. W praktyce, tego celu, jakim jest reforma, bez kultury nie da się osiągnąć. W wielu przypadkach mamy jednak do czynienia z pomijaniem tego faktu, czy też nieprzyjmowaniem go do wiadomości. Zdarza się to w ośrodkach planistycznych województw, miast, wsi i w niektórych zakładach pracy. Negatywne skutki takiego pojmowania sytuacji są powszechnie znane.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#BogdanGawroński">Aktywność społeczna ludzi opiera się przede wszystkim na ich osobistych motywacjach, ma związek głównie z osobistą i zbiorową kulturą człowieka. Trzeba sobie zadać pytanie czy zrobiliśmy już wszystko, aby zmienić tę sytuację? Jeśli nawet zrobiliśmy wiele - to brak jest wyraźnych tego skutków.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#BogdanGawroński">Proponuję więc rozważenie możliwości skierowania do Prezydium Sejmu wniosku, aby wraz z naszą Komisją wszystkie inne sejmowe komisje starały się przezwyciężać postawy negujące rolę i funkcję kultury. Dotyczy to też działania rządu i temat ten trzeba raz jeszcze przedstawić na wszystkich szczeblach. Ponadto uważam, że nasza Komisja powinna uczestniczyć we wszystkich sprawach i dyskusjach, związanych z ustalaniem programu i z planowaniem w dziedzinie kultury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#JózefMąka">Minister finansów podpisał już rozporządzenie w sprawie odpisów dewizowych i przekazał je do Urzędu Rady Ministrów. Jak z tych przepisów wynika, 50% wszystkich wpływów z eksportu dóbr kultury będzie przekazywane na konto ministerstwa. Do eksportu dóbr kultury upoważniono 5 instytucji, w tym „Desę” i „Pagart”.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#JózefMąka">Dyrektor J. Mąka poinformował o możliwościach rozwiązania problemów Domu Słowa Polskiego poprzez zwolnienie go z części podatków lub udzielenie kredytu na zakup urządzeń.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#JózefMąka">Generalny konserwator zabytków Bogdan Rymaszewski: Na mocy porozumienia między władzami państwa i Kościoła obiekty sakralne są pod szczególną opieką. Od kilku lat działa mieszana komisja Episkopatu i władz świeckich, która rozpatruje wiele spraw z tym związanych i zajmuje się zabezpieczeniem tych dóbr. Episkopat przedstawić ma zapotrzebowanie na różnego rodzaju urządzenia techniczne, antywłamaniowe i przeciwpożarowe. Trzeba jednak stwierdzić, że zagrożenie dóbr kulturalnych w kościołach rośnie. Zwiększa się liczba kradzieży, rośnie także wartość kradzionych przedmiotów. Właściwie tylko Jasna Góra, Wawel i Kościół Mariacki w Gdańsku są odpowiednio zabezpieczone.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#JózefMąka">Kilka lat temu zdarzały się fakty przywłaszczania dóbr kultury przez niektórych księży. Władze kościelne wydały w tej sprawie bardzo ostre zalecenia i obecnie proces ten został zahamowany.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#JózefMąka">W odpowiedzi na podniesiony przez posłankę H. Sarnik problem pozycji konserwatora zabytków chcę poinformować, że jak wynika z informacji ministra T. Hupałowskiego na temat struktury urzędów wojewódzkich - ranga konserwatora zabytków zostanie podniesiona do rangi dyrektora wydziału urzędu wojewódzkiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#KrystynaMarszałekMłyńczyk">Ostatnio telewizja pokazała w jednym ze swych programów straszliwe zaniedbania w bibliotece miasta Wrocławia. Powodem zaniedbań było długotrwałe niekonserwowanie zbiorów. Chciałabym dowiedzieć się, co w tej mierze zrobiono.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#KrystynaMarszałekMłyńczyk">Generalny konserwator zabytków Bogdan Rymaszewski: W działalności konserwatorskiej najsłabszym ogniwem są pracownie konserwacji papieru. Mamy dopiero kilkunastu wyszkolonych konserwatorów papieru. Trudności wynikają również z braku odpowiednich środków dewizowych na prace konserwatorskie. Program zakłada współdziałanie archiwów i bibliotek w zakresie konserwacji, ale możliwości przerobowe są znikome w stosunku do potrzeb tych placówek.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#KrystynaMarszałekMłyńczyk">Wiceminister kultury i sztuki Izydor Adamski: W związku ze sprawą podniesioną przy omawianiu realizacji dezyderatu o budowie Biblioteki Narodowej i Centrum Tłoczenia Płyt w Warszawie Chciałbym stwierdzić, że podjęto ostatnio pewne działania, które powinny poprawić sytuację inwestycyjną na tych obiektach. Przy budowie Biblioteki Narodowej ma zostać wzmocnione wykonawstwo i mamy nadzieję, że na przełomie roku będzie już można przenosić zbiory do nowego gmachu. Chciałbym równocześnie zaznaczyć, że Komisja Planowania przesunęła ostateczny termin zakończenia całej tej inwestycji na rok 1988.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#KrystynaMarszałekMłyńczyk">Przeszkodą w budowie Centrum Tłoczenia Płyt jest brak pracowników budowlanych. Jedyną szansą jest uzyskanie pomocy wojska - przynajmniej dla prac pomocniczych. Jeśli Komisja wystąpiłaby z dezyderatem w tej sprawie, mogłoby to pomóc, ale zastanawiam się, do kogo taki dezyderat można by skierować.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#KrystynaMarszałekMłyńczyk">W związku z uwagami dotyczącymi odpowiedzi na dezyderat w sprawie doskonalenia kadr w kulturze chciałbym poinformować, że począwszy od stycznia 1983 r. będzie przeprowadzany pełny przegląd kadr. Zakończenie przeglądu przewidziane jest w roku 1984. Uważamy, że w wyniku przeglądu będą musiały nastąpić również określone zmiany w programach kształcenia kadr.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#KrystynaMarszałekMłyńczyk">Z wypowiedzi posła R. Bukowskiego wynika, że środowisku plastycznemu nie bardzo odpowiadają proponowane przez resort tzw. tematy rocznicowe. Chciałbym z tym poglądem polemizować. Uważamy, że również Biuro Wystaw Artystycznych mogłoby uwzględniać takie podstawowe rocznice historyczną, jak 40-lecie PRL czy 100-lecie ruchu robotniczego. Zespół Biura Wystaw Artystycznych mógłby na pewno zaprezentować ciekawe wystawy z zakresu tej problematyki.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#KrystynaMarszałekMłyńczyk">Przewodnicząca Komisji poseł Krystyna Marszałek-Młyńczyk (SD): Proponuję przyjąć obie informacje i wyrazić poparcie dla kierunków działania resortu w nowym roku kulturalnym i artystycznym. Minister kultury i sztuki zaproponował przedstawienie Komisji w ciągu października br. wstępnych tez ustawy o upowszechnianiu kultury. Uważam, że powinniśmy tę inicjatywę przyjąć z zadowoleniem. Będziemy też oczekiwać na rozporządzenia wykonawcze do ustaw już uchwalonych, a zwłaszcza do ustawy o urzędzie Ministra Kultury i Sztuki. Chcę również stwierdzić, że Narodowa Rada Kultury powinna już zacząć funkcjonować, jeśli ma prawidłowo spełniać powierzone jej funkcje.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#KrystynaMarszałekMłyńczyk">Minister poinformował nas, że opracowany został program rozwoju kultury do r. 1990. Komisji byłaby bardzo potrzebna szersza informacja na ten temat właśnie teraz, gdy dyskutujemy nad ogólnym programem rozwoju kraju do 1990 r., przedstawionym przez Komisję Planowania.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#KrystynaMarszałekMłyńczyk">W sprawie książki uważam, że nadal istnieje potrzeba stałych działań na rzecz zapewnienia pełnej realizacji programu wydawniczego.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#KrystynaMarszałekMłyńczyk">Wiceminister J. Adamski zastanawiał się, do kogo Komisja mogłaby skierować dezyderat w sprawie Centrum Tłoczenia Płyt. Uważam, że mógłby on zostać skierowany do ministra budownictwa Tadeusza Opolskiego. Pragnę dodać, że-- jak wynika z otrzymanej informacji - pierwszy etap zakończenia tej inwestycji miałby nastąpić w IV kw. 1984 r., drugi etap w IV kw. 1985 r., a trzeci w IV kw. 1986 r. Centrum zapewnia, że począwszy od 1985 r. mogłoby już zacząć spłatę kredytów zaciągniętych na tę inwestycję.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#KrystynaMarszałekMłyńczyk">Była propozycja, aby zwrócić się do Prezydium Sejmu ze swego rodzaju inwokacją do komisji sejmowych o przezwyciężanie postaw negujących rolę kultury. Zastanowimy się nad tym. Uważamy, że zadaniem Komisji jest szukanie sojuszników w sprawach rozwoju kultury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#JadwigaCichocka">Ponieważ głównym kierunkiem działania w roku kulturalnym 1983–84 ma być prasa kulturalna wśród młodzieży, wydaje się niezbędne, aby w zestawie spraw, o których Komisja powinna być systematycznie informowana, znalazły się również i te sprawy. Chcielibyśmy np. wiedzieć, jak będzie działać Rada ds. wychowania kulturalnego młodzieży, czy też jak realizowany jest porozumienie resortu kultury z resortem oświaty.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#JadwigaCichocka">Dyrektor departamentu w Ministerstwie Kultury i Sztuki Janusz Nowicki: Resorty kultury i oświaty podejmują wiele wspólnych działań, ale mamy również nasz wewnątrzresortowy program, który w pełni realizujemy. Ostatnio w Gdańsku odbyła się narada wizytatorów - metodyków z kuratoriów całej Polski, którą zorganizowaliśmy wspólnie. Była ona bardzo pożyteczna i wykazała, jak wielkie jest jeszcze niedoinformowanie o wielu sprawach, które dziś omawialiśmy, o wspólnych działaniach resortu kultury i oświaty. Sądzę, że był to moment przełomowy, przewidujemy kontynuowanie tego rodzaju działalności. Realizacja wspólnych ustaleń dotyczących udziału dzieci i młodzieży w kulturze - to temat sprawozdania, które przedstawimy. na posiedzeniu Komitetu Społeczno-Politycznego Rady Ministrów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#KrystynaMarszałekMłyńczyk">Przyjęliśmy ustalenia, że co miesiąc będziemy otrzymywali informacje o tym, jak jest realizowana uchwała Sejmu, można więc je uzupełnić o informację dotyczącą uczestnictwa dzieci i młodzieży w kulturze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#Sprawozdawca">Komisja przyjęła plan pracy na okres od października 1982 r. do września 1983 r.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#Sprawozdawca">Przygotowano do druku 4.X.82 r.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#Sprawozdawca">Przedłożono do zatwierdzenia poseł K. Marszałek-Młyńczyk dn.4.X.82 r.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#Sprawozdawca">Zatwierdzono dn. 6.X.82 r.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#Sprawozdawca">Oddano do druku dn. 8.X.82 r.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#Sprawozdawca">Druk zakończono dn. 26.10.82 r.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>