text_structure.xml
47 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Dnia 1 lutego 1983 r. Komisja Handlu Zagranicznego, obradująca pod przewodnictwem posła Stanisława Gębali (PZPR), rozpatrzyła: wdrażanie reformy gospodarczej w dziedzinie handlu zagranicznego.)</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(W posiedzeniu udział wzięli: minister handlu zagranicznego Tadeusz Nestorowicz oraz przedstawiciele: Najwyższej Izby Kontroli, Koinisji Planowania przy Radzie Ministrów, Urzędu Rady Ministrów, Ministerstwa Finansów, Głównego Urzędu Ceł, urzędu pełnomocnika rządu ds. reformy gospodarczej, Polskiej Izby Handlu Zagranicznego i central handlu zagranicznego.)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#Sprawozdawca">Minister handlu zagranicznego Tadeusz Nestorowicz nawiązując do przekazanych wcześniej posłom materiałów na piśmie Stwierdził: Obecnie opracowujemy ocenę wdrażania reformy w dziedzinie handlu zagranicznego, która będzie przedmiotem prac rządu. Wycinek dotyczący naszej działalności zostanie zawarty w całościowym raporcie o wdrażaniu reformy w 1982 r. Pracuje u nas komisja wdrożeń dyskutująca nad potrzebą modyfikacji systemowych, które by weszły w życie w 1984 r. Dużą wagę przykładamy więc do dzisiejszego posiedzenia, aby w przygotowywanych modyfikacjach uwzględnić wnioski i spostrzeżenia obywateli posłów.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#Sprawozdawca">Dwie grupy spraw w rozwiązaniach systemowych dyskutowane są najbardziej. Pierwsza - dotyczy kursów walutowych, zaś druga - cen zaopatrzeniowych w kraju. Ceny transakcyjne, umowne i cała reszta spraw są pochodnymi wymienionych wyżej kwestii. Prosilibyśmy o wypowiedzenie się na temat dopłat, gdyż zgodnie z ustawą rachunek wyrównawczy w handlu zagranicznym powinien się skończyć w br. Obowiązuje nas również uchwała komisji w sprawie kursów, zgodnie z którą przed podjęciem jakichkolwiek decyzji musimy je skonsultować i przedstawić wszystkie wynikające z nich konsekwencje.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#Sprawozdawca">W sprawach organizacyjnych i prawnych zamierzamy ocenić nadawanie i funkcjonowanie koncesji, aby wyeliminować różne negatywne zjawiska. Po koncesje zgłasza się np. coraz więcej rzemieślników, jednak na pełną ocenę ich wpływu na wzrost eksportu musimy jeszcze poczekać. Kontynuujemy proces przekształcania przedsiębiorstw handlu zagranicznego w spółki. Dotychczas powstało ich już 10, reszta utworzona zostanie prawdopodobnie w najbliższym czasie. Jest to nawrót do stanu z 1946 r., choć wówczas następowało formalizowanie tej działalności. Obecnie jest bardzo duże zainteresowanie taką formą organizacji.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#Sprawozdawca">W 1983 r. nie przewidujemy specjalnych zmian rozwiązań motywacyjnych wprowadzonych w handlu zagranicznym. Zastanawiamy się jak ukierunkować wydatki z odpisów dewizowych na najbardziej niezbędne gospodarce towary i surowce.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#ZdzisławMalicki">W informacji resortu podano, że za zgodą ministra, do cen urzędowych w eksporcie można stosować 15-procentowy dodatek. Sugeruje to, że w grupie towarów objętych cenami urzędowymi nie ma swobody ich ustalania. Rozumiem, gdy dotyczy to zastosowania wewnątrz kraju, ale nie powinno to obowiązywać w eksporcie. Dlaczego chroni się importerów stosując cenę urzędową zamiast umownej? Ponadto chciałbym zapytać dlaczego z góry zakłada się, że monopol producenta ma być mocniejszy, niż monopol handlu zagranicznego?</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#TadeuszGajda">Z materiałów resortu i z wystąpienia ministra T. Nestorowicza wynika, że resort szuka różnych form elastycznego podejścia do całego handlu zagranicznego, aby wykorzystać dotychczasowe doświadczenia i nie decydować się na monopol w tej dziedzinie. Są jednak sygnały, że niektórzy kontrahenci zagraniczni nie są zainteresowani kupowaniem naszych towarów za pośrednictwem małych przedsiębiorstw handlu zagranicznego i chcieliby kupować tak jak dotychczas - przez centrale.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#JózefGórniak">Wiele zakładów ma odpisy dewizowe i pierwsze doświadczenia z ich korzystania były pozytywne. Obecnie zaczyna tu działać rachunek ciągniony. Wszyscy kooperanci próbują obciążać produkt finalny, choć dotychczas tego nie robili. Tym sposobem eksport staje się nieopłacalny. Jak resort proponuje rozwiązać tę sprawę?</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#JadwigaŁokkaj">Jednym z dodatkowych stymulatorów eksportu ma być podatek dochodowy. Czy przy realizacji tej uchwały Rady Ministrów wszyscy eksporterzy potraktowani zostali jednakowo? Łatwiej jest uzyskać wzrost eksportu zakładom startującym z niskiego pułapu, niż przedsiębiorstwom, które eksportowały do tej pory 70% produkcji.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#ZdzisławaSudyka">Na 241 wniosków o koncesję wydano ją w 97 przypadkach, w tym w zakresie myśli technicznej tylko w dwóch. Ma ją Politechnika Warszawska i Akademia Górniczo-Hutnicza. Ponieważ jest to eksport bezinwestycyjny, chciałabym zapytać, czy nie było żadnych innych wniosków, czy też zostały odrzucone? Uważam ponadto, że należy podtrzymywać minimalną opłacalność kursów dewizowych, aby obejmowała ona 75% całego eksportu. Czy nie można by przyjąć w tej mierze zasady kursów kroczących?</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#StanisławTrojanowski">Jak jest realizowana sprawa odpisów dewizowych od eksportu w kredycie? Przedsiębiorstwa żalą się na liczne perturbacje z centralami handlu zagranicznego.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#StanisławTrojanowski">Koreferat przedstawił poseł Rudolf Buchała (bezp. PZKS): W dniach od 10–12 stycznia 1983 r. zespół poselski wizytował THZ „Interpegro” w Warszawie, Fabrykę Samochodów Małolitrażowych i Bielską Fabrykę Maszyn Włókienniczych „Befama” w Bielsku oraz Zakłady Przemysłu Odzieżowego w Bytomiu, w celu zapoznania się z wdrażaniem reformy gospodarczej w zakładach zajmujących wiodące miejsce w handlu zagranicznym.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#StanisławTrojanowski">THZ „Interpogro” jest pierwszym przedsiębiorstwem handlu zagranicznego, powstałym w ramach reformy gospodarczej powołanym 26 kwietnia 1982 r. Założycielami i udziałowcami są państwowe gospodarstwa ogrodnicze i rolnicze, zakłady doświadczalne Instytutu Warzywnictwa i Sadownictwa, zakłady przetwórstwa owocowo-warzywnego i państwowe przedsiębiorstwa przemysłu chłodniczego. Powołaniu THZ „Interpegro” przyświecała idea szerszego wykorzystania możliwości eksportowych ogrodnictwa i rolnictwa państwowego oraz konieczność zdobywania dewiz na zakup niezbędnych środków produkcji dla wymienionych przedsiębiorstw.</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#StanisławTrojanowski">Spółka zrzesza 42 udziałowców o łącznym kapitale 6,550 tys. zł. Organizuje też własny transport, m.in. przez przystąpienie do spółki przedsiębiorstwa transportowego.</u>
<u xml:id="u-8.4" who="#StanisławTrojanowski">Eksport w okresie maj - grudzień 1982 r. obejmujący m.in. warzywa, owoce i kwiaty osiągnął łączną wartość 2.500 tys. dolarów i kierowany był do Szwecji, RFN, Berlina Zachodniego, Beneluxu, W. Brytanii, Szwajcarii, Austrii, Danii i Finlandii. Import z krajów kapitalistycznych opiewał na sumę 100 tys. dolarów i pokrywany był ze środków gromadzonych na rachunku odpisów dewizowych i przeznaczony na zakup różnych urządzeń, narzędzi, środków ochrony roślin itp.</u>
<u xml:id="u-8.5" who="#StanisławTrojanowski">Z krajami Socjalistycznymi wymiana handlowa była Ograniczona (ze względu na biegnącą już realizację rocznych umów międzypaństwowych), niemniej jednak podpisano kontrakty eksportowe z ZSRR i NRD na ok. 1,5 mln rubli, a z Bułgarią zawarte zostały transakcje wymienne wartości ok. 1.50 tys. rubli.</u>
<u xml:id="u-8.6" who="#StanisławTrojanowski">Przyjęty system rozliczeń między spółką a udziałowcami daje już widoczne efekty w postaci intensyfikacji eksportu i włączenia handlu zagranicznego jako naturalnego ogniwa do wyników ekonomicznych przedsiębiorstw produkcyjnych wchodzących w skład spółki.</u>
<u xml:id="u-8.7" who="#StanisławTrojanowski">Fabryka Samochodów Małolitrażowych jest przykładem pełnego wykorzystania zakupionej licencji i wynikających z niej powiązań kooperacyjnych. Wyraziło się to w tym, że już w 1979 r., na dwa. lata przed terminem, spłaciła kredyty, zrealizowała swe zobowiązania wynikające z kontraktu z 1971 r. i zawarła nowy kontrakt. Mimo znanej sytuacji kryzysowej lat 1981/82, która odbiła się także na FSM, zadania eksportowe w 1982 r. zostały wykonane.</u>
<u xml:id="u-8.8" who="#StanisławTrojanowski">W eksporcie pozaplanowym korzystne są transakcje wiązane umożliwiające awaryjne zakupy importowe części zamiennych do maszyn i urządzeń, co niejednokrotnie zapewnia ciągłość produkcji. Szczególnie korzystnie zaznaczyło się tutaj odbiurokratyzowanie procedury przydziału dewiz, co pozwala na szybki import.</u>
<u xml:id="u-8.9" who="#StanisławTrojanowski">We wnioskach, ogólnych dotyczących eksportu podkreśla się konieczność dalszego pozyskiwania zamówień, zwłaszcza z rynku RFN, W trybie pilnym należy dokonać weryfikacji systemu kalkulacji kosztów jednostkowych przy zwiększaniu stopnia wykorzystania zdolności produkcyjnej zakładów. FSM powinna też włączyć się do dyskusji nad metodologią rachunku kosztów w przemyśle.</u>
<u xml:id="u-8.10" who="#StanisławTrojanowski">W imporcie pozainwestycyjnym realizacja dostaw uzależniona jest od terminowości otwierania akredytyw w bańkach zachodnich przez Bank Handlowy. Zagrożeniem dla ciągłości produkcji jest nie tylko nieterminowość w tym zakresie, lecz także bankructwa firm włoskich, wynikające z recesji na Zachodzie, którą odczuwa się coraz dotkliwiej w działalności FSM.</u>
<u xml:id="u-8.11" who="#StanisławTrojanowski">Wnioski w zakresie importu sprowadzają się do ustalenia dla każdego przedsiębiorstwa jednego źródła finansowania na zasadach ROD o zwiększonym odpisie (w zależności od opłacalności eksportu i zysku z eksportu) oraz preferowania produkcji antyimportowej (w podobnej postaci jak przy preferowaniu eksportu).</u>
<u xml:id="u-8.12" who="#StanisławTrojanowski">Generalnie wymagane jest ponadto ustalenie podwyższonego jednolitego przelicznika dewizowego albo zróżnicowanie kursów walut w przemyśle przetwórczym i w innych gałęziach przemysłu.</u>
<u xml:id="u-8.13" who="#StanisławTrojanowski">Koncepcja rozwoju FSM opiera się na nakładach inwestycyjnych (ok. 30 mld zł w pierwszym rzucie) i utrzymania volumenu eksportu, przy poprawie jego opłacalności oraz racjonalizacji importu, m.in. w sensie stymulowania produkcji elementów antyimportowych. Jeśliby FSM dać możliwość 50% odpisu dewizowego (przyznano 35% ). Zaspokoiłoby to potrzeby zakładu w zakresie zapewnienia ciągłości produkcji, a więc podstawowego celu każdego przedsiębiorstwa.</u>
<u xml:id="u-8.14" who="#StanisławTrojanowski">Produkcja „Befamy” ma charakter jednostkowy i małoseryjny, co wymaga dużych kwalifikacji zawodowych. Jest na nią duże zapotrzebowanie w kraju i za granicą. Obsługa zagranicy realizowana jest od 1964 r. przez własne Biuro Eksportu, bo udział eksportu w wartości sprzedaży ogółem jest wysoki, przy jego wysokiej opłacalności co wynika także z niskiej importochłonności produkcji „Befamy”. Udział importu z II obszaru płatniczego w produkowanych maszynach, nie przekracza 5–6% ich wartości. Import ten pokrywany jest ze stosunkowo niskiej stawki odpisu na ROD (17% ); stawka ta powinna wzrosnąć do 23% . „Befama” stara się o możliwość utworzenia Biura Handlu Zagranicznego z uprawnieniami obejmującymi także import kooperacyjny i kompletacyjny.</u>
<u xml:id="u-8.15" who="#StanisławTrojanowski">Samodzielność eksportowa (przez skupienie producenta i eksportera w jednym podmiocie gospodarczym) zoptymalizowała zbliżenie producenta z rynkami zagranicznymi. Wyraża się to w bezpośrednich pertraktacjach z zagranicznymi kontrahentami, w lepszym poznaniu i skutecznej penetracji rynków, w skracaniu realizacji kontraktów, w możliwości realizacji strategii marketingowej oraz w korzystnych warunkach dla związków kooperacyjnych z zagranicznymi firmami. Dowodzi tego wszystkiego wartość eksportu na 1 zatrudnionego w Biurze Eksportu, która wynosi 34 mln zł.</u>
<u xml:id="u-8.16" who="#StanisławTrojanowski">Bardzo ważną specyfikę „Befamy” stanowi to, że jest jedynym producentem w swoim asortymencie w krajach RWPG. W szczególności zaopatruje w pełni rynek ZSRR. Utracenie tej pozycji oznaczałoby koniec opłacalności przedsiębiorstwa, bo na utracone rynki trudno jest wrócić, a zapotrzebowanie krajowe zostałoby w takim przypadku zaspokojone mniej więcej przez 1,5-rocznej produkcji.</u>
<u xml:id="u-8.17" who="#StanisławTrojanowski">Zakłady Przemysłu Odzieżowego Bytom znajdują się w czołówce eksporterów odzieży męskiej zarówno na rynki kapitalistyczne jak i socjalistyczne (wartość roczna od 50–65 mln zł dew.). W dużej mierze jest to eksport przerobowy, skoncentrowany w jednym z pięciu zakładów, specjalnie do tego przystosowanych i skierowanym przede wszystkim do RFN i Stanów Zjednoczonych Ameryki, na podstawie wieloletnich umów.</u>
<u xml:id="u-8.18" who="#StanisławTrojanowski">Od wielu lat ZPO Bytom skarży się na nieodpowiednią jakość materiałów krajowych dla celów eksportowych i to prawie we wszystkich asortymentach. W niektórych rodzajach tkanin wierzchnich reklamowano w 1982 r. aż 30% dostaw, a z tkanin dopuszczonych do produkcji eksportowej, do sprzedaży nadawało się średnio tylko 74% .</u>
<u xml:id="u-8.19" who="#StanisławTrojanowski">W 1983 r. produkcja eksportowa zaangażuje ponad połowę potencjału produkcyjnego ZPO Bytom. Wysokie są ceny krajowe materiałów i usług (zjawisko to występuje także w innych wizytowanych. zakładach): koszt uzyskania 1 dol. w eksporcie wyrobów wytworzonych z tkanin krajowych kształtuje się na poziomie 115 zł, natomiast z tkanin powierzonych z zagranicy - 93 zł.</u>
<u xml:id="u-8.20" who="#StanisławTrojanowski">Bariery rozwoju, których przedsiębiorstwo nie jest w stanie samo rozwiązać, to: opóźnione wydawanie aktów normatywnych; wadliwa jakość towarów i ich wysokie ceny; nieterminowość dostaw materiałów; brak odczuwalnych dla załogi bodźców w zakresie rozwijania produkcji eksportowej.</u>
<u xml:id="u-8.21" who="#StanisławTrojanowski">Ważna jest wymiana i modernizacja parku maszynowego, która powinna następować przeciętnie co 4–5 lat; faktycznie następuje co 7 lat.</u>
<u xml:id="u-8.22" who="#StanisławTrojanowski">Przedsiębiorstwo uzyskuje najwyższe ceny za swoje wyroby na rynkach II obszaru płatniczego, w porównaniu z cenami uzyskiwanymi przez konkurencyjne przedsiębiorstwa z krajów RWPG.</u>
<u xml:id="u-8.23" who="#StanisławTrojanowski">Poza omówionymi wyżej problemami specyficznymi dla każdego przedsiębiorstwa, występowały problemy wspólne dla wszystkich trzech. Zaliczyć do nich należy:</u>
<u xml:id="u-8.24" who="#StanisławTrojanowski">- Braki kadrowe.</u>
<u xml:id="u-8.25" who="#StanisławTrojanowski">Najostrzej problem ten występuje w „Befamie”. Główną przyczyną w pierwszych dwóch jest odpływ kadry do innych przemysłów, oferujących lepsze płace. Występuje niekorzystne zjawisko odbijania sobie pracowników poprzez swoistą „licytację” oferowanymi płacami. Braki kadrowe pogłębiły się w związku z możliwością wcześniejszego przejścia na emerytury, przez co zakłady (głównie Befama) pozbawione zostały długoletniej, dobrze wyszkolonej i efektywnie pracującej kadry fachowców. Nie ma też praktycznie możliwości przyciągnięcia tych przedwczesnych emerytów z powrotem do zakładów, np. na pół etatu. W ZPO w Bytomiu problemy kadrowe natomiast wynikają z dużej ilości udzielonych urlopów macierzyńskich i wychowawczych, gdyż załoga tych zakładów składa się w przeważającej mierze z młodych kobiet.</u>
<u xml:id="u-8.26" who="#StanisławTrojanowski">- Stymulowanie eksportu opłacalnego.</u>
<u xml:id="u-8.27" who="#StanisławTrojanowski">We wszystkich trzech przedsiębiorstwach podkreślano zgodnie, że w założeniach reformy gospodarczej niedostateczna jest motywacja rozwoju produkcji eksportowej. Brak jest bodźców do stałego i odczuwalnego przez załogi zainteresowania produkcją eksportową, co miałoby miejsce wtedy, gdyby mechanizmy reformy wiązały przyrost funduszu płac z opłacalnością realizowanego eksportu. Hamujący wpływ mają tutaj ponadto wysoka progresja podatkowa i obciążenia na FAZ. I tak np. w PZO w Bytomiu kwota nie obciążanej odpisem na FAZ wypłaty dla załogi połączona z wypłatą z funduszu nagród ministra handlu zagranicznego przeznaczonego na zainteresowanie działalnością w handlu zagranicznym, wyniosła w 1982 r. po 50 zł na pracownika miesięcznie; nie stanowi to żadnego odczuwalnego bodźca. Błędne ustawienie bodźców polega również na tym, co podkreślano we wszystkich trzech przedsiębiorstwach, że uderzają w te, które miały w przeszłości wysoki eksport i nie są go w stanie już zbytnio podnieść, mimo iż jest wysoce opłacalny, preferują natomiast te zakłady, które miały eksport niski (albo nawet zaniżony) w stosunku do możliwości, a podnoszą go teraz, zyskują znaczne premie.</u>
<u xml:id="u-8.28" who="#StanisławTrojanowski">- Odpisy dewizowe.</u>
<u xml:id="u-8.29" who="#StanisławTrojanowski">Odpis na fundusz dewizowy nie załatwił w sposób odczuwalny sprawy motywacji dla rozwijania produkcji eksportowej. Środki z tego odpisu wydatkowane są w zasadzie na zakup niezbędnych dodatków do produkcji oraz dla kooperantów. Pojawia się ostatnio także zjawisko, że odpisy dewizowe nie starczają już nawet dla kooperantów. Dlatego zakłady, zwłaszcza ZPO w Bytomiu, wołałyby mieć mniejsze odpisy dewizowe, lecz wyłącznie dla własnego zakładu. Sama koncepcja odpisów dewizowych nie wystarcza, trzeba mieć koncepcję oddziaływania bodźcami długofalowymi na pobudzanie eksportu, a nie tylko środkami mniej lub bardziej doraźnymi. Z zagadnieniem bodźców długofalowych wiąże się także - Specjalizacja w skali globalnej.</u>
<u xml:id="u-8.30" who="#StanisławTrojanowski">Chodzi tu o specjalizację, jaką Polska wypracowała sobie generalnie na rynkach światowych, np. przodujące, żeby nie powiedzieć monopolowe miejsce, jakie zajmuje Befama na rynku radzieckim. Takie pozycje należy umacniać. Jest to również sprawa stymulacji eksportu w ramach reformy gospodarczej.</u>
<u xml:id="u-8.31" who="#StanisławTrojanowski">Przedstawiciele wizytowanych zakładów wysuwali też problem preferowania produkcji antyimportowej oraz kwestionowali sztywne ustalenie kursu przeliczeniowego 1 dolara w wysokości 86 -zł. Tam, gdzie trzeba kupować surowiec do przerobu, kurs dolara jest - przykładowo biorąc - wyższy.</u>
<u xml:id="u-8.32" who="#StanisławTrojanowski">Należy podkreślić, że takie usprawnienie mechanizmów ekonomicznych, aby stymulowały one nie tylko wzrost eksportu, lecz także zachęcały przedsiębiorstwa do poprawy jego efektywności, stanowi jeden z centralnych problemów reformy gospodarczej.</u>
<u xml:id="u-8.33" who="#StanisławTrojanowski">Dyrektor Zespołu NIK Wacław Kosicki: Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła w połowie 1982 r. kontrolę wdrażania reformy gospodarczej w Ministerstwie Handlu Zagranicznego oraz w przedsiębiorstwach handlu zagranicznego.</u>
<u xml:id="u-8.34" who="#StanisławTrojanowski">W toku kontroli zwrócono uwagę przede wszystkim na sposób wdrażania podstawowych rozwiązań systemowych reformy i sposób posługiwania się poszczególnymi jej instrumentami, zwłaszcza takimi jak: kursy walut obcych, ustalanie cen w eksporcie i imporcie, przyznawanie koncesji, do prowadzenia handlu zagranicznego, systemy odpisów dewizowych i funkcjonowania rachunku wyrównawczego. Wyniki kontroli oraz wynikające z nich wnioski zostały omówione na naradach w poszczególnych przedsiębiorstwach. Opracowana została również informacja zbiorcza, która przekazana została komisji.</u>
<u xml:id="u-8.35" who="#StanisławTrojanowski">Przed miesiącem NIK przeprowadziła kontrolę sprawdzającą dalszy postęp we wdrażaniu reformy gospodarczej w handlu zagranicznym oraz realizację wniosków pokontrolnych. Stwierdzono postęp we wprowadzaniu reformy gospodarczej. Dotyczy to zwłaszcza takich rozwiązań jak: system odpisów dewizowych, autonomiczne planowanie, udzielanie koncesji bezpośrednim producentom, rozluźnienie kompetencji towarowych i in. Pozytywnie należy też ocenić wprowadzenie od początku 1983 r. pewnych modyfikacji do obowiązującego w 1982 r. systemu, polegających m.in. na wprowadzeniu ulg podatkowych z tytułu eksportu i produkcji antyimportowej.</u>
<u xml:id="u-8.36" who="#StanisławTrojanowski">Wyniki kontroli wskazują też na występujące jeszcze nieprawidłowości we wdrażaniu reformy gospodarczej.</u>
<u xml:id="u-8.37" who="#StanisławTrojanowski">Wnioski dotyczące dostosowania struktur organizacyjnych przedsiębiorstw handlu zagranicznego do zasad funkcjonowania w warunkach reformy gospodarczej, podjęte i zrealizowane zostały przez poszczególne phz w różnym zakresie. W efekcie -wprowadzone w ciągu 1982 r. zmiany były niewielkie i wypływały głównie ze zmian w kompetencjach towarowych przedsiębiorstw. Nie spowodowały one również spodziewanego ograniczenia zatrudnienia.</u>
<u xml:id="u-8.38" who="#StanisławTrojanowski">W II półroczu 1982 r. przedsiębiorstwa skoncentrowały działalność organizatorską na przekształcaniu się w spółki handlowe. Przekształcenie to, stwarzając nowe formy powiązania z przemysłem, na pewno wywoła potrzebę odpowiednich zmian organizacyjnych. Wskazują na to już pierwsze zgromadzenia udziałowców spółek.</u>
<u xml:id="u-8.39" who="#StanisławTrojanowski">Zbyt mało uwagi poświęciły phz regulacji prawnej w procesie wdrażania reformy gospodarczej. Przewlekając przegląd przepisów resortowych i własnych, phz prędzej otrzymały zarządzenia ministra handlu zagranicznego z dnia 25.V.1982 r. w sprawie wykazu obowiązujących resortowych aktów prawnych, aniżeli wystąpiły do resortu z własnymi propozycjami uchylenia obowiązywania niektórych przepisów. Nie wszystkie też uchyliły nieaktualne własne przepisy.</u>
<u xml:id="u-8.40" who="#StanisławTrojanowski">Istotne zmiany zostały dokonane w zakresie powiązań umownych. W niektórych przedsiębiorstwach hz prawie całość eksportu realizowana była w 1982 r. na rachunek własny tych przedsiębiorstw, podczas gdy w okresie przed wprowadzeniem reformy gospodarczej dominował system komisowy. Niektóre przedsiębiorstwa hz, nie doprowadziły do podpisania umów ze wszystkimi producentami towarów na eksport. W zasadzie dotyczyło to pojedynczych dostawców, chociaż np. SPHZ „Coopexim” nie uzyskało akceptacji od ok. 70 producentów na ogólną liczbę 310, współpracujących z tym przedsiębiorstwem.</u>
<u xml:id="u-8.41" who="#StanisławTrojanowski">Wystąpiły również znaczne opóźnienia we wprowadzeniu w życie systemów motywacyjnych. Opracowane w I półroczu 1982 r. regulaminy premiowania, przez okres kilku miesięcy były dyskutowane przez załogi przedsiębiorstw hz. Za istotną przyczynę tego stanu rzeczy uznać należy zbyt późne wprowadzanie w przedsiębiorstwach hz rachunku ekonomicznego i ewidencji kosztów w podziale na biura branżowe. W tych przedsiębiorstwach hz, w których wprowadzono odpowiednio pogłębiony rachunek ekonomiczny, wyciągnięto dość daleko idące wnioski. Ujawnienie biur branżowych, przynoszących nikłe efekty w postaci zysku, spowodowało żądania załóg do wprowadzenia rachunku ekonomicznego nawet do poziomu działów wewnątrz biur branżowych. Było to następstwem dążenia pracowników do maksymalizacji efektów możliwych do osiągnięcia i partycypowania w ich podziale.</u>
<u xml:id="u-8.42" who="#StanisławTrojanowski">Funkcjonowanie podstawowych instrumentów, które miały powodować intensyfikację eksportu opłacalnego, przy jednoczesnym eliminowaniu z eksportu towarów nieopłacalnych, nie przyniosło w pełni zadowalających efektów. Dotyczy to zwłaszcza kursów walut, które przy aktualnych cenach krajowych nie zapewniają opłacalności zakładanej części (75–85% ) eksportu. Z ustaleń kontroli wynika, że np. w 1982 r. nieopłacalny był eksport wyrobów przemysłu lekkiego (w 81% w I obszarze i w 85% w II obszarze). Także nieopłacalny był eksport do II obszaru płatniczego 45% wyrobów przemysłu elektromaszynowego.</u>
<u xml:id="u-8.43" who="#StanisławTrojanowski">Obowiązujący kurs 80 zł/dol., a szczególnie kurs 50. zł/dol. przyjęty przy ustalaniu cen towarów zaopatrzeniowych, oznacza sztuczną taniość importu. Porównanie cen towarów importowanych z cenami podobnych towarów produkcji krajowej wskazuje, że import jest w wielu przypadkach tańszy od produkcji krajowej. W tej sytuacji trudno mówić o bodźcach do ograniczania importu i zastępowania go produkcją krajową. Utrzymanie obecnego kursu może wywołać dalszą presję na zwiększenie importu. Przy kursie 50 zł/dol. ten sam surowiec jest tańszy dla producenta, wytwarzającego na rynek wewnętrzny niż dla eksportera. Jest więc antybodźcem do podejmowania produkcji na rynki zagraniczne. Wnioski NIK dotyczące problematyki kursów walut oraz cen urzędowych surowców i materiałów nie zostały w pełni załatwione i znajdują się w różnych fazach realizacji.</u>
<u xml:id="u-8.44" who="#StanisławTrojanowski">Nieopłacalność znacznej części eksportu powoduje konieczność utrzymania rachunku wyrównawczego i stosowania dopłat wyrównawczych, które w 1982 r. wyniosły ok. 100 mld zł, a w 1983 r. przewiduje się dalszy ich wzrost. Przeprowadzona w tym zakresie kontrola wykazała, że sporządzane przez producentów kalkulacje, stanowiące podstawę do przyznania dopłat do eksportu, opierały się w wielu przypadkach na kosztach przewidywanych, a nie rzeczywistych. Przedsiębiorstwa hz, prowadzące ewidencję dopłat wyrównawczych zwróciły uwagę na fakt kilkakrotnego zmieniania na przestrzeni 1982 r. danych zawartych w kalkulacjach kosztów własnych, prezentowanych przez zakłady przemysłowe ubiegające się o te dopłaty. Zasadniczym zmianom ulegał nie tylko poziom kosztów własnych czy składniki kosztów, ale także zysk. Były przypadki kilkakrotnej zmiany kalkulacji kosztów dla doprowadzenia wnioskowanej dopłaty do poziomu 25% ceny transakcyjnej, tj. do granicy uprawnień udzielonych dyrektorom przedsiębiorstw hz w zakresie przyznawania dopłat. Stwierdzono również, że przyznanie dopłaty niższej od wnioskowanej lub wręcz nie przyznanie w ogóle, nie wpływało na ograniczenie eksportu. Świadczy to o dużych rezerwach producentów w zakresie obniżania kosztów produkcji i wnioskowanych dopłat.</u>
<u xml:id="u-8.45" who="#StanisławTrojanowski">Nowym rozwiązaniem wprowadzonym reformą gospodarczą jest system odpisów dewizowych.</u>
<u xml:id="u-8.46" who="#StanisławTrojanowski">Wartość naliczonych w 1982 r. odpisów dewizowych wyniosła 311,8 mln dol., z czego wykorzystano na import ok. 95 mln dol. Na 1983 r. przewiduje się, że wysokość odpisów dewizowych wyniesie ok. 1,1 mld dol. Do listopada 1982 r. uprawnienia do korzystania z odpisów dewizowych uzyskało 1.315 przedsiębiorstw. Średnia stawka odpisów wynosi 18,4% . Generalnie, system odpisów dewizowych uznany został zarówno przez przemysł jak i handel zagraniczny - za bodźcujący eksport. Powinien on być doskonalony. Słabą stroną tego systemu jest przyznawanie odpisu według potrzeb importowych z pominięciem efektywności eksportu.</u>
<u xml:id="u-8.47" who="#StanisławTrojanowski">NIK zamierza w najbliższym czasie dokonać kontroli w przemyśle i handlu zagranicznym - dopłat do eksportu nieopłacalnego oraz prawidłowości wydatków z odpisów dewizowych.</u>
<u xml:id="u-8.48" who="#StanisławTrojanowski">Minister handlu zagranicznego Tadeusz Nestorowicz: Cenami urzędowymi objęty jest cały obrót wewnętrzny, także transakcje PHZ z przedsiębiorstwami eksportującymi uważa się za transakcje wewnętrzne. Dla zachęcenia przedsiębiorstw przyznano 15% dopłaty do produkcji eksportowej.</u>
<u xml:id="u-8.49" who="#StanisławTrojanowski">Ulgi w podatku obrotowym przyznawane są nie tylko za przyrost produkcji, ale również za udział w produkcji eksportowej.</u>
<u xml:id="u-8.50" who="#StanisławTrojanowski">Weryfikacja cen eksportowych przez pracowników PHZ nie jest łatwa. Niektóre bowiem bardziej złożone wyroby mają bardzo skomplikowaną kalkulację i trzeba dopiero wybitnych specjalistów, ażeby mogli ocenić jej prawidłowość. Pracownicy PHZ weryfikują ceny eksportowe prostych wyrobów.</u>
<u xml:id="u-8.51" who="#StanisławTrojanowski">Przy podziale odpisów dewizowych pomiędzy producentem i kooperantami ingerencja administracji nie jest wskazana. Jest to raczej kwestią dogadania się producenta z kooperantami.</u>
<u xml:id="u-8.52" who="#StanisławTrojanowski">Odpisy dewizowe naliczane są tylko od wpływów dewizowych. Transakcje kredytowe nie są objęte odpisami, chyba że wpływa odpowiednia rata spłaty kredytu. Przedsiębiorstwa mogą natomiast ubiegać się o tzw. kredyt antycypacyjny.</u>
<u xml:id="u-8.53" who="#StanisławTrojanowski">W zasadzie każde przedsiębiorstwo ma prawo eksportować myśl techniczną. Obecnie przyznano koncesje 11 przedsiębiorstwom na eksport myśli technicznej i nie czynimy trudności w tym zakresie biurom projektowym i instytutom.</u>
<u xml:id="u-8.54" who="#StanisławTrojanowski">Postaramy się na początku II kwartału br. przekazać Komisji nasze spostrzeżenia na temat koncesjonowania i wyboru kontrahenta. Musimy przestrzegać pewnych ściśle ustalonych zasad gry w tych sprawach. Precyzyjna umowa powinna określać obowiązki obu stron. Staramy się przełamywać zasadę monopolu, ale czynimy to ostrożnie gdyż nie możemy doprowadzić do strat i rozgrywek między kontrahentami. Będziemy organizować kluby eksporterów, ale również i stosować kary za naruszenie podstawowych zasad umowy. W tych sprawach staramy się kierować rozsądkiem, opierając się na podstawowych przepisach, które obowiązują w tej dziedzinie.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#JózefGórniak">Biorąc pod uwagę spostrzeżenia z wizytacji oraz przedstawione materiały należy stwierdzić, że w 1982 r. dał się zauważyć postęp w dziedzinie wdrażania reformy gospodarczej w handlu zagranicznym. Resort wydał w terminie wszystkie dokumenty niezbędne dla prawidłowego i terminowego wprowadzania reformy.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#JózefGórniak">Wielu emerytów, którzy skorzystali z prawa wcześniejszego przejścia na emeryturę zwraca się do swych macierzystych zakładów z propozycją ponownego podjęcia pracy, przy czym warunkują to możliwością uzyskania nowej podstawy wymiaru emerytury.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#JózefGórniak">Przedsiębiorstwa mają kłopoty z importem materiałów. Stosowanie zbyt niskiego przelicznika dolarowego w tym imporcie powoduje, że część zakładów nie chce podejmować niezbędnych inwestycji. O wiele łatwiej było załatwiać problemy gospodarcze, kiedy miało się sporo materiałów i części zamiennych w magazynach. Teraz sytuacja jest o wiele gorsza. Nic dziwnego, że zakłady bronią się w różny sposób. Ale nic nie usprawiedliwia tego, aby samodzielność zastępować samowolą. Na przeszkodzie wdrażania reformy gospodarczej stoi też brak odpowiednich aktów wykonawczych, bądź ich niestosowanie.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#JadwigaŁokkaj">Nie. jestem przekonana, że wszystkie akty wykonawcze dotyczące reformy są realizowane. Jesteśmy dopiero na początku drogi. Niedostateczna jest, poza wąską grupą osób, znajomość aktów prawnych. Potrzebne jest podjęcie przez resort odpowiednich działań, aby akty te dotarły do wszystkich zainteresowanych osób.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#JadwigaŁokkaj">Szacunku kosztów produkcji powinny dokonywać specjalistyczne grupy, ponieważ same przedsiębiorstwa nie są w stanie zrobić to w sposób właściwy. Generalnie chodzi przecież o uzyskanie lepszych efektów.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#JadwigaŁokkaj">Wiem, że spółki wywołują wiele kontrowersji. W zasadzie nikt nie potrafi odpowiedzieć czy są one opłacalne i potrzebne. Proponuję, aby tę sprawę rozpatrzyć przy najbliższej okazji i zebrać w związku z tym niezbędne materiały.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PiotrSkórzewski">Dopłaty do produkcji eksportowej nie są najwłaściwszą formą wychodzenia z kryzysu. Powinno się uczynić wszystko, aby Zakłady przełamały niezdrową tendencję i przystąpiły do obniżania kosztów produkcji i cen. Nie można stymulować eksportu za pomocą podatku wyrównawczego. Przy obliczaniu efektywności gospodarowania nie powinno się stosować porównań do absolutnie wypaczonych danych z roku 1982.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#TadeuszGajda">W naszej polityce eksportowej powinniśmy kierować się zasadą jak najbardziej pełnego wykorzystania sytuacji na rynkach zachodnich i starać się sprzedać wszystko, co kontrahent zagraniczny chce.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#TadeuszGajda">Nieraz dopłaty do eksportu, przy stałych i długofalowych cenach mają usprawiedliwienie. Nie możemy natomiast dopłatami pokrywać złej gospodarki, braków organizacyjnych, nieudolności itp.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#MieczysławZiętek">W wizytowanych przedsiębiorstwach mogliśmy się przekonać ile uwag krytycznych budzą obowiązujące zasady odpisów dewizowych.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#MieczysławZiętek">Wyrażane są również opinie, że zbyt dużo wydanych zostało koncesji dla firm polonijnych. Stąd m.in. biorą się kłopoty kadrowe. Ponadto prowadzenie wielu budów za granicą również uszczupla naszą siłę roboczą.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#ZdzisławMalicki">Nie jestem przekonany, czy w rozliczeniach central handlu zagranicznego nie można stosować innych cen, niż urzędowe. Uważam, że powinny to być ceny transakcyjne, a interpretację zgodności z ustawami, w tej mierze można sporządzić. Nie zgadzam się też ze stwierdzeniem, że stosowanie ceń opartych na koszcie może zachęcić przedsiębiorstwa do wzrostu eksportu uszczuplającego nadmiernie dostawy na rynek wewnętrzny. O tym, co eksportujemy decyduje Ministerstwo Handlu Zagranicznego, tak więc gdy jest jeden gestor - nie może być katastrofy. Gdyby ona groziła, można cofnąć zgodę na eksport.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#ZdzisławMalicki">Idea powoływania spółek jest bardzo słuszna, ale została wypaczona przez ustalenie 51% udziału skarbu państwa. Spółki, czy też centrale handlu zagranicznego otrzymują z resortu wskaźniki wielkości dopłat w stosunku do ub.r., stają się więc dysponentami dotacji dla przedsiębiorstw. Niektóre ulgi i inne bodźce preferują powoływanie określonych struktur organizacyjnych, a nie efektywność. Jest to bardzo niebezpieczne zjawisko w reformie i świadczy o wycofywaniu się z niektórych jej elementów.</u>
<u xml:id="u-14.2" who="#ZdzisławMalicki">Obecnie stosowany system dopłat wyrównawczych nie oddziaływuje na obniżkę kosztów, a powinien robić to samoistnie. Przedsiębiorstwa nie są zainteresowane - jak to wynika z naszej wizytacji - w obniżaniu kosztów, gdyż oznaczałoby to jednoczesne obniżenie dotacji. Panuje w tej mierze błogi spokój, co oznacza, że przepisy są zbyt liberalne. Dawanie dopłat może doprowadzić zakłady do katastrofy w momencie, gdy opłacalność eksportu będzie zerowa. Przez obniżanie kosztów powoduje się zmniejszenie zysku i można wiele stracić w krótkim okresie. Nie wprowadzono na linii centrale handlu zagranicznego - ministerstwo - zakłady zasady „dziel i rządź”, co gwarantowałoby współpracę w dziedzinie opłacalności. W zakładach „Bytom” nie interesowały do niedawna nikogo ceny transakcyjne uzyskiwane w eksporcie, a więc również efektywność eksportu.</u>
<u xml:id="u-14.3" who="#ZdzisławMalicki">Rozpatrzenia wymaga sprawa zasłużonego, czy też niezasłużonego zysku. Na 712 mln zł - taki wynik uzyskano w Befamie - na różnego rodzaju podatki poszło.609 mln zł, gdyż wskaźnik opłacalności wynosi 0,70. Zysku z eksportu nie można traktować jako nieuzasadnionego i powinna tu obowiązywać zupełnie odwrotna zasada. Obecnie zakłady płacą podatek stabilizacyjny z tytułu wzrostu zysku na eksporcie. Doprowadzono do tego, że posiadająca wysoki wskaźnik opłacalności „Befama” zrównana została z innymi, znacznie gorszymi zakładami.</u>
<u xml:id="u-14.4" who="#ZdzisławMalicki">W wizytowanych zakładach uważano, że problem zatrudnienia leży poza nimi. Oczekują, że dostaną większe środki na zwiększenie funduszu płac, a jest to droga donikąd. Nie podejmuje się.żadnych działań, a to uderzy w możliwość wzrostu eksportu. Zjawisko braku zatrudnienia, ze względu na niż demograficzny, będzie się w najbliższych latach utrzymywać. Muszą więc być podjęte działania zmierzające do zapewnienia wzrostu produkcji przy zmniejszonym zatrudnieniu, dotyczy to m.in. usprawnienia transportu, mechanizacji, automatyzacji itp.</u>
<u xml:id="u-14.5" who="#ZdzisławMalicki">Niepoważnie jest traktowana sprawa odpisów dewizowych. W jednej z audycji radiowych słyszałem wypowiedź przedstawiciela rządu uważającego, że żądania kooperantów są słuszne. Gdy zakłady występowały o odpis, za jego podstawę brało się przewidywane wydatki dewizowe wyłącznie przez zakład finalny. Trzeba więc sprawę rozstrzygnąć, gdyż brak jest poszanowania umownych form. Ponadto zakłady nie są w stanie kontrolować czy np. chemia może zastępować importowany surowiec krajowym, czy żądaną przez nią ilość dewiz nie jest za duża itp. W tej sytuacji powinno zadziałać Centrum.</u>
<u xml:id="u-14.6" who="#ZdzisławMalicki">Wszelkiego rodzaju preferencje, ulgi podatkowe, zaopatrzenie materiałowe itp. nie zadziałają, gdy korzystać z tego będą wszystkie przedsiębiorstwa, jak i wówczas, gdy nie rozwiązana będzie sprawa zatrudnienia.</u>
<u xml:id="u-14.7" who="#ZdzisławMalicki">Zainteresować się trzeba losem takich znanych eksporterów jak „Befama”, czy „Bytom”, gdzie są bardzo niskie płace w porównaniu z innymi zakładami w regionie, a także przestarzała i nienowoczesna infrastruktura.</u>
<u xml:id="u-14.8" who="#ZdzisławMalicki">Przedstawiciel pełnomocnika rządu ds. reformy gospodarczej Józef Najder: Na proces wdrażania reformy w handlu zagranicznym należy spojrzeć przez pryzmat postawionych celów i uwarunkowań. Wiadomo, jak liczne były utrudnienia, ilu możliwości byliśmy pozbawieni. Celem był wzrost eksportu i zwiększenie jego efektywności, jak również zagwarantowanie wpływu na racjonalne wydatkowanie dewiz przez przedsiębiorstwa. W pierwszej kolejności trzeba było zahamować spadek eksportu i spowodować wzrost zainteresowania przedsiębiorstw produkcją na eksport. Początkowo poświęcono więc efektywność. Do końca br. traktujemy ten proces jako przejściowy, choć nie zamierzamy rezygnować ze zwiększenia przez przedsiębiorstwa efektywności eksportu. Chcemy rozpocząć w tym celu wzbogacanie instrumentów ekonomicznych, rozbudowywać system ulg, powiązać wzrost eksportu z jego efektywnością.</u>
<u xml:id="u-14.9" who="#ZdzisławMalicki">Dotychczasowy system uwzględnia również tzw. masę eksportu, np. przedsiębiorstwo, w którego produkcji 70% stanowi produkcja eksportowa, przy wzroście eksportu o 1% , otrzymuje ogromną ulgę. Faktem jest natomiast, że system ten jest neutralny w stosunku do efektywności. Pewne modyfikacje można by wprowadzić wcześniej, gdyby była jasność, co do cen. Nie rozwiązaliśmy dotychczas tego problemu, ale powinno to się udać do 1 stycznia przyszłego roku.</u>
<u xml:id="u-14.10" who="#ZdzisławMalicki">W odpisach dewizowych jest element uznaniowy, ale nie przyjmuje się go automatycznie. Wiele zakładów chciało otrzymać nawet 150% . Przyjęliśmy tylko 50% , aby zmusić przedsiębiorstwa do ograniczenia importu. Nie można wprowadzić tu radykalnych zmian, gdyż wtedy eksportować będziemy jedynie węgiel, siarkę i kilka innych surowców, a przetwórstwo nie będzie miało szans. Trzeba wielu lat, aby stopniowo zmniejszać importochłonność. Nad wszystkimi tymi sprawami Biuro Pełnomocnika prowadzi intensywne prace i w ciągu I półrocza chcemy opracować propozycję udoskonaleń na 1984 rok i jesienią br. przedstawić ją do konsultacji.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#TadeuszNestorowicz">Trzeba podkreślić, że wysiłek całej gospodarki narodowej w 1982 r. na rzecz poprawy wyników handlu zagranicznego był ogromny, toteż osiągnięcia w tej dziedzinie są znaczące. W 1982 r. startowaliśmy z niskiej bazy i dlatego łatwiej było osiągać niektóre pozytywne rezultaty. Rok 1983 będzie chyba trudniejszy.</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#TadeuszNestorowicz">Uprawnienia dla firn polonijnych przyznają wojewodowie, resort wydaje tylko koncesje. Znane są nam niedociągnięcia w działalności przedsiębiorstw polonijnych i wysunięto wiele propozycji które mają na celu eliminowanie ujemnych zjawisk.</u>
<u xml:id="u-15.2" who="#TadeuszNestorowicz">Ustawa o przedsiębiorstwach przewiduje nieco inne uprawnienia dla przedsiębiorstw handlu zagranicznego. Możliwa jest m.in. ingerencja organu założycielskiego, który może nakazać wykonanie niektórych zadań.</u>
<u xml:id="u-15.3" who="#TadeuszNestorowicz">Najtrudniejszymi sprawami są dopłaty do produkcji eksportowej i urealnienie kursów walut. W najbliższym czasie będziemy przedstawiać swoje stanowisko w tej sprawie wicepremierowi Z. Madejowi i J. Obodowskiemu. Nie ma kraju, w którym nie byłyby stosowane dopłaty do eksportu, może ma to miejsce tylko w USA. Czy w roku bieżącym stać nas na to, ażebyśmy zrezygnowali z 20% nieopłacalnego eksportu?</u>
<u xml:id="u-15.4" who="#TadeuszNestorowicz">Odpisy dewizowe nie są w pełni wykorzystywane przez przedsiębiorstwa. W 1982 r. wpłynęło na konto odpisów dewizowych 427 mln dol., a wykorzystano tylko 179 mln dol.</u>
<u xml:id="u-15.5" who="#TadeuszNestorowicz">Walczymy z monopolem producenta, gdyż obecnie jest taka sytuacja, że jeżeli producent ma alternatywę zbycia produkcji na rynku wewnętrznym czy też przekazania jej na eksport, to - przy obecnym systemie cen umownych -przegrywa handel zagraniczny.</u>
<u xml:id="u-15.6" who="#TadeuszNestorowicz">W swoim czasie proponowaliśmy wydzielenie w przedsiębiorstwach zysku osiągniętego dzięki eksportowi, ale fachowcy ekonomiści sprzeciwili się temu, uznając że przedsiębiorstwo stanowi jeden organizm. Wrócimy jednak do tej propozycji.</u>
<u xml:id="u-15.7" who="#TadeuszNestorowicz">Wszystkie uwagi i wnioski zgłoszone w koreferacie i w toku obrad zostaną wykorzystane przy podejmowaniu decyzji w sprawie dalszego doskonalenia zasad reformy gospodarczej w handlu zagranicznym.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#StanisławGębala">Zarówno przedstawione informacje, Koreferat jak i dyskusja potwierdziły, że w 82 r. mamy do czynienia z dodatnimi wynikami w działalności handlu zagranicznego, i że w znacznej mierze przyczyniło się do tego wdrażanie reformy gospodarczej. Zapewne można by było osiągnąć jeszcze lepsze wyniki, gdyby ogólny stan naszej gospodarki był lepszy. W dalszym ciągu na wyniki handlu zagranicznego oddziaływały ujemnie restrykcje krajów zachodnich, jak również chłonny rynek wewnętrzny.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#StanisławGębala">Zdajemy sobie sprawę, że eksport otwiera nam możliwości importowe, bez których nie mogłaby funkcjonować nasza gospodarka. Udział produkcji eksportowej od dłuższego czasu utrzymuje się u nas na tym samym poziomie i wynosi 13% ogólnej produkcji.</u>
<u xml:id="u-16.2" who="#StanisławGębala">Te rozwiązania reformy, które zmierzają do dalszego dyscyplinowania naszej gospodarki podlegają największej krytyce ze strony przedsiębiorstw i trzeba mieć to na uwadze przy dokonywaniu ostatecznych ocen oddziaływania reformy gospodarczej na usprawnienie naszej gospodarki.</u>
<u xml:id="u-16.3" who="#StanisławGębala">Słusznie wskazano w dyskusji, że znajomość rozwiązań systemowych reformy gospodarczej jest nadal bardzo słaba, i że nie rozwiążemy problemu zatrudnienia tylko poprzez stałe podwyższanie płac.</u>
<u xml:id="u-16.4" who="#StanisławGębala">Przygotowywana jest uchwała Rady Ministrów, która umożliwi podejmowanie pracy przez emerytów na niektórych stanowiskach przy utrzymaniu w określonej wysokości renty lub emerytury. Dotacje wyrównawcze do produkcji eksportowej muszą być stosowane, ale trzeba posługiwać się tym mechanizmem racjonalnie. Najwyższa Izba Kontroli i Ministerstwo Finansów powinno poświęcić temu problemowi więcej uwagi.</u>
<u xml:id="u-16.5" who="#StanisławGębala">Dotychczasowe kierunki wdrażania reformy gospodarczej w handlu zagranicznym uznać należy za słuszne, ale poszukiwać trzeba dalszych lepszych i efektywniejszych rozwiązań.</u>
<u xml:id="u-16.6" who="#StanisławGębala">Wnioski koreferenta oraz wynikające z dyskusji zostaną przedłożone Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów. Przedstawiciele naszej Komisji zreferują szerzej swoje stanowisko na posiedzeniu Sejmu, które ma być poświęcone problemom wdrażania reformy gospodarczej.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>