text_structure.xml 46.6 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(W dniu 7 lipca 1982 r. Komisja Handlu Zagranicznego, obradująca pod przewodnictwem posła Józefa Górniaka (PZPR), rozpatrzyła informację o realizacji eksportu towarów przemysłowych.)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(W posiedzeniu udział wzięli: minister handlu zagranicznego Tadeusz Nestorowicz i wiceminister Ryszard Strzelecki, prezes Głównego Urzędu Ceł Kazimierz Prośniak, dyrektor Zespołu NIK Wacław Kosicki, dyrektor Instytutu Koniunktur i Cen Handlu Zagranicznego Józef Sołdaczuk. przedstawiciele Ministerstwa Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego, Ministerstwa Górnictwa i Energetyki, Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, Ministerstwa Przemysłu Chemicznego i Lekkiego, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów i Ministerstwa Finansów. W posiedzeniu uczestniczyli również przedstawiciele PHZ „Unitra” i „Ciech” oraz Fabryki Kosmetyków „Pollena-Uroda”.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Sprawozdawca">Materiały na posiedzenie Komisji przedstawiło Ministerstwo Handlu Zagranicznego oraz zespół handlu zagranicznego i służby zagranicznej Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Sprawozdawca">Uzupełniając informację na temat realizacji eksportu towarów przemysłowych w 1981 r. i w I półroczu 1982 r. przedstawił minister handlu zagranicznego Tadeusz Nestorowicz.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Sprawozdawca">Mówca stwierdził, że rok 1981 nie był korzystny dla polskiego eksportu, w tym również eksportu wyrobów przemysłowych. Wpłynęły na to znane ogólnie czynniki zewnętrzne i wewnętrzne, a zwłaszcza trudności zaopatrzeniowe i silna presja rynku wewnętrznego na zmniejszenie eksportu towarów rynkowych. W roku 1981 nastąpił spadek eksportu wyrobów przemysłowych o prawie w stosunku do roku 1980, podczas gdy globalny spadek eksportu wyniósł 14%.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Sprawozdawca">Następnie mówca przedstawił sytuację w poszczególnych grupach towarowych.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Sprawozdawca">W grupie wyrobów chemicznych, 25% całego eksportu stanowił eksport farmaceutyków i artykułów kosmetyczno-perfumeryjnych. Te ostatnie kierowane były w 95% na rynki krajów socjalistycznych. W 1981 r. wystąpił niedobór artykułów chemicznych zarówno na zaopatrzenie rynku wewnętrznego, jak i na eksport. Sytuację można by polepszyć poprzez rozwój drobnej wytwórczości i przedsiębiorstw opartych na kapitale polonijnym.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Sprawozdawca">W przemyśle lekkim nastąpił spadek eksportu: (po raz pierwszy od 1976 r.) o 1 2%, głównie z powodów wewnętrznych. Ponad 64% eksportu wyrobów przemysłu lekkiego kierowane jest do krajów socjalistycznych. Największą grupę w eksporcie tekstyliów stanowią wyroby odzieżowe (40%), dziewiarskie (20%). Pozostałą część stanowi eksport metrażowy. Mówca podkreślił, że w 1981 r. struktura towarowa eksportu wyrobów przemysłu lekkiego uległa korzystnej zmianie - zmalał eksport tkanin na korzyść wyrobów gotowych.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Sprawozdawca">W przemyśle drzewno-papierniczym główną pozycję stanowią meble. 49% eksportu mebli idzie do krajów socjalistycznych, a 51% do kapitalistycznych. Udział mebli w eksporcie przemysłu drzewno-papierniczego wynosi ok. 40%. Przemysł meblarski w niewielkim tylko stopniu uzależniony jest od materiałów importowanych, ale brak maszyn, części zamiennych, niektórych komponentów z importu (np. kleju) oraz częste wyłączenia prądu powodowały trudności w przemyśle meblarskim, które musiały odbić się na eksporcie. Ponadto na światowym rynku meblarskim nastąpiła w ostatnim okresie pewna stagnacja.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Sprawozdawca">W pierwszym półroczu 1982 r. wartość eksportu wyrobów przemysłu lekkiego osiągnęła 18 mld zł przemysłu chemicznego 4 mld zł, a drzewnego 786 mln zł. W II kwartale nastąpił prawie dwukrotny wzrost eksportu w tych grupach towarowych w stosunku do I kwartału. Nie są to jednak wyniki zadowalające, gdyż w całym I półroczu zrealizowano około 40% zadań rocznych.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Sprawozdawca">W latach 80-tych nastąpił szybki rozwój produkcji artykułów trwałego użytku wskutek zakupu wielu licencji. Pozwoliło to (oprócz produkcji na potrzeby rynku krajowego) rozwinąć stosunkowo znaczny eksport tych artykułów do krajów socjalistycznych i kapitalistycznych. Ten rozwój produkcji artykułów trwałego użytku zawierał też i negatywne elementy. Zalicza się do nich przede wszystkim uzależnienie produkcji od importu surowców i komponentów z krajów zachodnich. Głównie z tego względu w roku 1981 przedsiębiorstwa handlu zagranicznego „Unitra” i „Universal” odnotowały spadek eksportu o ok. 10%; na dzień 30 czerwca 1982 r. eksport „Unitry” osiągnął poziom ok. 33% zadań rocznych. Tak więc w tej grupie towarowej w II kwartale nastąpiło pogorszenie wyników w eksporcie.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Sprawozdawca">Mówca podkreślił, że reforma cen zaopatrzeniowych spowodowała gwałtowny wzrost kosztów wytwarzania, co rzutuje negatywnie na poziom eksportu. Nadal stosowane są dopłaty do eksportu. Zniesienie dopłat musi być powiązane z procesem dostosowawczym w przemyśle eksportowym, a zwłaszcza z odczuwalną obniżką kosztów własnych w tym przemyśle. Resort handlu zagranicznego uważa, że jednym z najbardziej bodźcowo działających czynników są odpisy dewizowe.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#Sprawozdawca">Jak szczegółowo podano w materiale resortu, z dniem 30 czerwca zakończona została współpraca z firmą „Grundig”. Rozmowy w sprawie dalszej współpracy nie przyniosły zadowalających rezultatów, gdyż firma „Grundig” proponowała warunki nie do przyjęcia dla strony polskiej. Firma „Singer” również zgłosiła chęć odstąpienia od umowy licencyjnej; MHZ przewiduje zakończenie współpracy z tą firmą z dniem 30 czerwca 1983 r. Udało się uzyskać prawo sprzedaży naszych wyrobów za granicę do tego terminu.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#Sprawozdawca">Generalnie oceniając sytuację polskiego eksportu, minister T. Nesterowicz stwierdził że eksport do krajów II obszaru płatniczego kształtował się w końcu czerwca o ok. 9 punktów niżej w stosunku do roku 1981 z tym, że eksport surowców był niższy o ok. 6. punktów, a wyrobów przetworzonych o ok. 15–16 punktów. Na takie ukształtowanie eksportu złożyły się głównie trudności Polski w bilansie płatniczym.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Sprawozdawca">MHZ podejmuje działania na rzecz zwiększenia efektywności eksportu. Obecnie dzieje się tak, że im towar bardziej przetworzony, tym efektywność jego eksportu jest niższa, gdyż koszty wytwarzania rosną bardzo szybko i trzeba stosować do eksportu coraz wyższe dopłaty. Resort przygotowuje obecnie propozycje nowych decyzji, które pozwolą przyspieszyć rozwój eksportu w II półroczu, jeśli uda się pomyślnie załatwić sprawę zaopatrzenia. W II półroczu powinny już funkcjonować w praktyce odpisy dewizowe, co stworzy lepsze warunki dla rozwoju eksportu. Resort jest obecnie w trakcie zbierania w dużych zakładach eksportujących opinii na temat działań motywujących wzrost eksportu.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#Sprawozdawca">Dyrektor zespołu Najwyższej Izby Kontroli Wacław Kosicki poruszył kilka spraw węzłowych z punktu widzenia eksportu wyrobów przemysłowych.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#Sprawozdawca">Mówca wskazał, że istotny wpływ na wyniki handlu zagranicznego, w tym głównie eksportu towarów przemysłowych wywiera głęboka depresja naszej gospodarki. Spadek produkcji przemysłowej odbił się. dotkliwie na poziomie podaży na eksport. Sytuację tę pogłębiały w 1981 r. bariery wynikające z dużej importochłonności produkcji oraz dyskryminacyjnej polityki stosowanej wobec Polski przez kraje EWG i USA.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#Sprawozdawca">Niezależnie od powyższego, na wyniki handlu zagranicznego wywarły wpływ również inne ujemne zjawiska o charakterze subiektywnym. Występowały one zarówno w przemyśle, jak i w aparacie handlu zagranicznego. Z ustaleń kontroli wynika, że nadal dawała się we znaki niesolidność niektórych krajowych producentów, głównie co do terminowości dostaw na eksport oraz jakości produkowanych towarów. Podważało to wiarygodność Polski jako partnera handlowego i spowodowało w wielu przypadkach wycofanie się z zakupów w Polsce, a nawet z odbioru już zakontraktowanych, a nie niedostarczonych w terminie towarów. Najbardziej drastycznym przykładem jest sprawa założonej przy udziale polskiej spółki „Dalimpex” montowni rowerów w Kanadzie. Rowery miały być montowane z części importowanych. z Polski, jednakże wskutek nieterminowego wywiązywania się naszego producenta z dostaw ograniczono zakupy części w Polsce i zastąpiono je importem z krajów azjatyckich. Często hamująco na eksport towarów przemysłowych wpływało nienależyte wywiązywanie się strony polskiej z dostaw części zamiennych do wyeksportowanych maszyn i urządzeń.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#Sprawozdawca">Z ustaleń NIK wynika, że nadal niezadowalająca jakość eksportowanych towarów w istotny sposób uszczuplała nasze wpływy dewizowe z eksportu. Odnotowano liczne reklamacje, wypadki koniecznych obniżek cen dewizowych, a nawet zwrotów wyeksportowanych towarów. Problem jakości produkcji eksportowej ma jeszcze inny aspekt. Nie jest mianowicie na ogół dostrzegany związek między trudnościami w zaopatrzeniu surowcowo-materiałowym i jakością produkcji eksportowej, zwłaszcza zaś fakt, że niewłaściwa jakość tej produkcji oznacza zmarnowanie dużej ilości surowców i materiałów - nierzadko importowanych. Mówca podkreślił, że ustawa o jakości wyrobów i usług nie spowodowała poprawy jakości wyrobów eksportowych, przeciwnie - w ub. roku nastąpiło pogorszenie jakości wielu wyrobów. Jest to rezultat m.in. rozluźnienia dyscypliny w zakładach i nadmiernej tolerancji służb odbioru jakościowego w przemyśle.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#Sprawozdawca">Następnym czynnikiem rzutującym ujemnie na wyniki handlu zagranicznego jest problem cen dewizowych uzyskiwanych w eksporcie. Niezależnie od niedociągnięć przemysłu w zakresie jakości wyrobów, na poziom uzyskiwanych cen wpływały również niedomogi w funkcjonowaniu niektórych służb cenowych aparatu handlu zagranicznego. NIK stwierdziła w kilku przypadkach, że podwyżek cen na eksportowane towary dokonano dopiero pod presją oskarżenia o dumping. Sprawa cen dewizowych wymaga zatem większej staranności ze strony kierownictw central handlu zagranicznego oraz uwzględnienia osiąganych w tym zakresie efektów w systemie motywacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#Sprawozdawca">Z ustaleń NIK wynika dalej, że istotne znaczenie dla optymalizacji polskiego eksportu ma należyte zabezpieczenie interesów strony polskiej w zawieranych kontraktach. Kontrola stwierdziła wypadki zawierania kontraktów z zagranicznymi firmami niepewnymi finansowo, a także nienależyte zabezpieczenie płatności za wysyłane towary. Jaskrawym przykładem jest umowa CHZ „Centrozap”, z angielską firmą „Stelia” w sprawie sprzedaży maszyn i urządzeń odlewniczych na terytorium Wielkiej Brytanii. Przed zawarciem umowy nie sprawdzono ani stanu prawnego ani finansowego firmy „Stelia”. Po odebraniu polskich dostaw firma ogłosiła upadłość i strona polska poniosła poważne straty.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#Sprawozdawca">Brak dbałości o interesy państwa polskiego przejawiał się także w niegospodarnym wydatkowaniu środków dewizowych na obsługę eksportu i finansowanie sieci sprzedaży. I tak np. „Polmot”, współpracując z zachodnioniemieckim kontrahentem, firmą Walter-Hagen, doprowadził do wzrostu kosztu obsługi przedsprzedażnej jednego samochodu z 90 do 810 marek. Rezultatem nieprawidłowej działalności niektórych przedsiębiorstw handlu zagranicznego był wzrost należności przeterminowanych i trudnych do ściągnięcia. Na dzień 31 grudnia 1981 r. kwota takich należności wynosiła 14,4 mld zł, z czego 13,8 mld zł z II obszaru płatniczego.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#Sprawozdawca">Wyeliminowanie niekorzystnych zjawisk eksporcie powinno nastąpić w wyniku wdrożenia zasad reformy gospodarczej, toteż Ministerstwo Handlu Zagranicznego powinno podejmować usilne starania o przyspieszenie wdrożenia zasad tej reformy.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#Sprawozdawca">W związku z wynikami przeprowadzonych kontroli, niezależnie od wniosków merytorycznych. Najwyższa Izba Kontroli wystąpiła z wnioskami dyscyplinarnymi w stosunku do 19 pracowników przemysłu i aparatu handlu zagranicznego, w tym 8 dyrektorów bądź ich zastępców. Materiały z niektórych kontroli przekazano organom ścigania.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#Sprawozdawca">Koreferat na temat realizacji eksportu towarów przemysłowych przedstawił poseł Mieczysław Zietek (PZPR).</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#Sprawozdawca">Na wstępie mówca poinformował, że w kwietniu pięcioosobowa podkomisja wizytowała Zakłady Radiowe im. M. Kasprzaka, Zakłady „Pollena-Uroda” oraz przedsiębiorstwa handlu zagranicznego „Unitra” i „Ciech”.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#Sprawozdawca">Zakłady Radiowe im. Kasprzaka zapoczątkowały współpracę z firmą „Grundig” w 1967 r. zakupem licencji na produkcję magnetofonów szpulowych. W końcu 1973 r. zawarto z tą firmą porozumienie kooperacyjne o produkcji kasetowych magnetofonów i radiomagnetofonów z terminem ważności do końca 1981 r. Pozwoliło to uruchomić produkcję wyrobów na podstawie umowy kooperacyjnej, zmodernizować zakład i proces technologiczny, obniżyć pracochłonność jednostkową wyrobów, uzyskać stały dostęp do nowoczesnej techniki. Technologie i wyposażenia techniczne uzyskiwano bez opłat licencyjnych. Przez 8 lat współpracy uruchomiono seryjną produkcję 18 odmian wyrobów, w tym 2400 tys. sztuk radiomagnetofonów i 900 tys. sztuk magnetofonów. Z tego dostarczono firmie „Grundig” 1350 tys. sztuk wyrobów. W tym okresie wyeksportowano do II obszaru płatniczego wyroby wartości 160 mln zł dew. Rynek krajowy zaopatrzono w magnetofony łącznej wartości 6,7 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#Sprawozdawca">Ujemną stroną tej współpracy było całkowite uzależnienie się od firmy „Grundig”: wypożyczono oprzyrządowanie, importochłonność eksportu wyniosła ok. 50%, a w produkcji niektórych wyrobów wsad importowy dochodził do 80%.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#Sprawozdawca">Firma „Grundig” od lat obniża cenę dostarczanych przez Zakłady im. Kasprzaka wyrobów. Wyliczyła pracochłonność 1 radiomagnetofonu na 123 minuty i proponuje płacić za ten czas nieco ponad 5 marek, wówczas kiedy niewykwalifikowani robotnicy zarabiają w RFN 10 marek za godzinę. Wiele wyrobów wysyłanych z Zakładów im. Kasprzaka nie jest nawet znakowana, że wykonano je w Polsce. Godne uwagi jest to, że firma „Grundig” nie znalazła innych kontrahentów do współpracy w krajach europejskich poza Polską i Portugalią.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#Sprawozdawca">Zakłady Kasprzaka, zatrudniające ponad 6 tys. ludzi, znalazły się obecnie w bardzo trudnej sytuacji. Przez okres współpracy z firmą „Grundig” całkowicie się od niej uzależniły w dziedzinie wyposażenia, wsadu materiałowego i myśli technicznej. W tej chwili Zakłady stoją na progu bankructwa; ich moc produkcyjna wykorzystywana jest w 60%.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#Sprawozdawca">W tej sytuacji winną być przeprowadzona w trybie pilnym przez ministra hutnictwa i przemysłu maszynowego analiza przyczyn dotychczasowych niepowodzeń oraz ustalone środki i termin wyjścia Zakładów z impasu. Przede wszystkim Zakłady muszą mieć własne oprzyrządowanie dzięki własnym rozwiązaniom i importowi oprzyrządowania, którego sami nie potrafimy wykonać. Trzeba też znaleźć drogę do spłacenia zaciągniętych kredytów. (przejściowo może należałoby zwiększyć odpisy ponad ustalone 50%). Nie wydaje się, aby Zakłady im. Kasprzaka mogły na dłuższą metę wiązać swój rozwój z rynkami zachodnimi, zwłaszcza na takich warunkach, jakie dyktuje firma „Grundig”.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#Sprawozdawca">Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego „Unitra” prowadzi eksport i import w następujących grupach towarowych:</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#Sprawozdawca">- elektroniczny sprzęt powszechnego użytku, - źródła światła, - podzespoły elektroniczne, - maszyny i urządzenia specjalne do produkcji wyrobów przemysłu radiotechnicznego i elektronicznego.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#Sprawozdawca">Ponadto zajmuje się problematyką kooperacji, zakupem licencji oraz badaniem rynków zagranicznych w celu rozwoju produkcji i eksportu w wymienionych branżach.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#Sprawozdawca">W latach 1972–1979 obroty „Unitry” kilkakrotnie wzrosły zarówno po stronie eksportu jak i importu. W 1981 r. nastąpił znaczny spadek obrotów - wyniósł on 1402 mln zł dew. i był niższy w porównaniu z rokiem 1980 o 270 mln zł dew. Zmniejszenie obrotów nastąpiło w eksporcie i w imporcie zarówno do krajów I obszaru jak i II obszaru płatniczego.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#Sprawozdawca">Z poselskiej wizytacji w Zakładach im. Kasprzaka i PHZ „Unitra” wynika, że polski przemysł elektroniczny znalazł się w głębokim impasie. Jakość naszego sprzętu w porównaniu ze sprzętem krajów zachodnich, jak i krajów Dalekiego Wschodu, jest niska. Udział towarów reklamowanych w stosunku do zrealizowanego eksportu w 1981 r. wyniósł 4,7%, w tym na obszarze II -5,6%. Polscy producenci wprowadzają zbyt wolno zmiany konstrukcyjne oraz zmiany wystroju zewnętrznego, pomimo że. w biurach konstrukcyjnych (np. w Zakładach im. Kasprzaka) pracuje 3-krotnie więcej ludzi niż w podobnych firmach zagranicznych (np. u Grundiga). W efekcie powiększa się dystans dzielący polskie wyroby elektroniczne od średniego poziomu światowego. Poza tym eksport nie najlepszych naszych towarów napotyka różne bariery kontyngentowe, taryfowe itp. Cała branża elektroniczna jest bardzo importochłonna - zarobione dewizy są wydawane na materiały potrzebne do produkcji.</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#Sprawozdawca">Nasuwają się następujące wnioski:</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#Sprawozdawca">- duża konkurencja na rynkach II obszaru wcześniej czy później wyeliminuje nasz eksport do tego obszaru, toteż należy przede wszystkim skierować eksport na rynki I obszaru płatniczego;</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#Sprawozdawca">- zbadać rynki trzeciego świata i ewentualnie część eksportu tam skierować;</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#Sprawozdawca">- opracować więcej wyrobów opartych na własnych surowcach - radykalnie zmniejszyć importochłonność produkcji;</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#Sprawozdawca">- domagać się większej inicjatywy od placówek naukowych chemii w celu wypracowania własnych technologii produkcji niezbędnych materiałów, które obecnie są importowane.</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#Sprawozdawca">Drugim zakładem produkcyjnym wizytowanym przez zespół poselski była Fabryka Kosmetyków „Pollena-Uroda”.</u>
          <u xml:id="u-2.40" who="#Sprawozdawca">Fabryka ta, pomimo ogólnych trudności gospodarki narodowej jest w dużo lepszej sytuacji gospodarczo-ekonomicznej niż Zakłady im. Kastrzaka. „Pollena-Uroda” eksportuje 22% swoich wyrobów, w tym niewiele do krajów II obszaru płatniczego, ogromną większość do krajów socjalistycznych, głównie do Związku Radzieckiego, gdzie wyroby te znalazły uznanie. Na plus działalności fabryki należy zapisać, że w latach 1970–82 importochłonność produkcji zmniejszyła się o 61%. Dużą w tym zasługę ma Zakładowe Laboratorium Badawcze oraz współpraca z różnymi rodzimymi ośrodkami badawczo-rozwojowymi i instytutami.</u>
          <u xml:id="u-2.41" who="#Sprawozdawca">W rolni 1981 w porównaniu z rokiem 80 eksport „Polleny-Urody” zmalał o 12,6 mln zł dew. w wyniku braku zaopatrzenia materiałowego oraz niezaspokojonych potrzeb rynku krajowego. Na rok bieżący eksport jest zaplanowany na poziomie 84,4% roku ubiegłego. Do kwietnia zawarto kontrakty na 63% ofert. Rozmowy z kontrahentami trwają.</u>
          <u xml:id="u-2.42" who="#Sprawozdawca">Fabryka ma trudności ze zbytem kosmetyków kolorowych. W krajach II obszaru płatniczego jesteśmy mało konkurencyjni. Niektóre nasze wyroby nie są może gorsze niż firm zachodnich, ale są dużo gorzej opakowane i brak środków na kosztowną reklamę; może też jesteśmy zbyt mało operatywni.</u>
          <u xml:id="u-2.43" who="#Sprawozdawca">Fabryka posiada nie wykorzystane maszyny z importu, a część maszyn jest wyłączona z produkcji ze względu na ograniczone możliwości importu z II obszaru płatniczego opakowań i gazów oraz niektórych kompozycji zapachowych.</u>
          <u xml:id="u-2.44" who="#Sprawozdawca">Zdaniem poselskiej podkomisji należy rozpatrzyć wnioski, jakie zgłasza fabryka:</u>
          <u xml:id="u-2.45" who="#Sprawozdawca">- wprowadzenia odpisów dewizowych z eksportu do I obszaru płatniczego, - uruchomienia odpisów dewizowych zbiorowo dla całego przemysłu chemii gospodarczej z eksportu do II obszaru płatniczego, - udziału producenta w negocjacjach handlowych CHZ „Ciech”, - rozliczania w przedsiębiorstwie źródeł zysku.</u>
          <u xml:id="u-2.46" who="#Sprawozdawca">Podkomisja uważa również, że należy zapewnić fabryce potrzebne materiały, aby uruchomić nie wykorzystany park maszynowy oraz w dalszym ciągu pracować nad zmniejszeniem materiałowej importochłonności produkcji.</u>
          <u xml:id="u-2.47" who="#Sprawozdawca">Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego „Ciech”, które jest głównym eksporterem wyrobów kosmetycznych, nie wykonało w roku 1981 planowych zadań eksportu na sumę 36,6 mln zł dew. Założenia eksportowe na 1982 r. w części dotyczącej I obszaru płatniczego wynoszą 207,4 mln zł dew. i przekraczają nieznacznie zadania roku ubiegłego; do końca marca nie zakontraktowano artykułów kosmetycznych na sumę 91,8 mln zł dew. Dokonana w I kwartale wspólnie z przemysłem szczegółowa analiza cen transakcyjnych i kosztów wytwarzania wskazuje na dobrą opłacalność i winna stanowić dostateczny bodziec proeksportowy, jednakże realizacja eksportu w I kwartale była niska.</u>
          <u xml:id="u-2.48" who="#Sprawozdawca">Podkomisja poselska przedstawia następujące wnioski odnośnie PHZ „Ciech”:</u>
          <u xml:id="u-2.49" who="#Sprawozdawca">- przedsiębiorstwo winno dołożyć starań, aby planowane zadania eksportowe zostały zakontraktowane;</u>
          <u xml:id="u-2.50" who="#Sprawozdawca">- trzeba zwiększyć operatywność „Ciech” zarówno w kontraktacji całej oferty na I i II obszar płatniczy, jak również w działaniu importu dla eksportu;</u>
          <u xml:id="u-2.51" who="#Sprawozdawca">- PHZ „Ciech” winno dołożyć starań, aby powstał krajowy przemysł opakowań;</u>
          <u xml:id="u-2.52" who="#Sprawozdawca">- wobec tego, że wyroby kosmetyczne są konkurencyjne w stosunku do zachodnich, trzeba przeprowadzić tanią, ale skuteczną akcję reklamową.</u>
          <u xml:id="u-2.53" who="#Sprawozdawca">Na zakończenie koreferatu, poseł M. Ziętek stwierdził, że wyniki poselskiej wizytacji nie napawają optymizmem, szczególnie w odniesieniu do przemysłu elektronicznego, który wymaga gruntownej reformy technicznej, ekonomicznej i eksportowo-importowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#TadeuszGajda">Obecny okres jest trudny dla naszego eksportu i tym bardziej trzeba podejmować wszelkie możliwe działania na rzecz jego aktywizacji. Reforma gospodarcza ma przyczynić się do zapewnienia lepszych warunków dla rozwoju eksportu. Przedsiębiorstwa muszą zrozumieć konieczność obniżania cen, bezwzględnie kontrolować kalkulację cen, ażeby nie kryły one w sobie rezultatów marnotrawstwa i rozluźnienia dyscypliny produkcji. Analizę, czy ceny te nie są zawyżane i z tego powodu, że przedsiębiorstwa zdając sobie sprawę, że zależy nam na rozwoju eksportu liczą na otrzymanie dopłat. Nie jestem przeciwnikiem dopłat, ale przed ich przyznaniem należy dokładnie kontrolować kalkulację cen eksportowych.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#TadeuszGajda">Jak wiadomo, wysokość eksportu limituje wysokość odpisów dewizowych dla przedsiębiorstw. Czy nie jest to czasem jedna z przyczyn zawyżania cen na wyroby eksportowe? Należałoby zmodyfikować przepisy o przydzielaniu odpisów dewizowych kooperantom. Obecnie otrzymuje je tylko producent wyrobu finalnego i nie może przekazywać środków dewizowych kooperantom.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#TadeuszGajda">Sejm uchwalił ustawę o spółkach zagranicznych. Ustawa ta powinna wpłynąć na ożywienie eksportu drobnych wyrobów rzemieślniczych. Czy jednak mała elastyczność działania przy zawieraniu spółek i poszczególnych transakcji nie będzie hamować rozwoju tych nowych jednostek handlu zagranicznego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#HenrykSzafrański">Czy eksportujemy węgiel do Skandynawii i po jakiej cenie? Po jakiej cenie Pewex kupuje i sprzedaje cement?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#ZdzisławaSudyka">Odpisy dewizowe miały stać się jednym z czynników aktywizujących eksport. Dlaczego nie wszystkie przedsiębiorstwa eksportujące mogą otrzymywać te odpisy? Dlaczego stosuje się odpisy zbiorcze dla całej branży i potem dzieli równo pomiędzy poszczególne przedsiębiorstwa? Wiemy, że nie zawsze ten równy podział jest sprawiedliwy - stare zakłady mają większe potrzeby importowe, różny jest również wsad dewizowy poszczególnych wyrobów. Jestem za indywidualizacją odpisów dewizowych.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#ZdzisławaSudyka">Czy mamy opracowany program rozwoju eksportu w krajach tzw. trzeciego świata?</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#ZdzisławaSudyka">Jak wygląda zaangażowanie wolnych mocy produkcyjnych przemysłu i współpraca w tym zakresie z krajami socjalistycznymi?</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#ZdzisławaSudyka">Zgadzam się z opinią posła koreferenta, że musimy szukać szans dla rozwoju eksportu naszych artykułów perfumeryjno-kosmetycznych. Nasze wyroby są dobre i powinny zdobyć rynki światowe. Potrzebna jest tylko dobra reklama.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#ZdzisławaSudyka">Nie można zgodzić się z tłumaczeniem spadku eksportu trudnościami ogólnymi. Nieterminowość dostaw eksportowych, zła jakość wyrobów, opóźnianie dostaw surowców dla wyrobów objętych programami operacyjnymi zdarzają się nadal zbyt często.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#BarbaraKrzemień">Nie podpisano umowy o dalszej współpracy z firmą „Grundig”. Jakie będą tego konsekwencje, czy zdołamy zapewnić zatrudnienie dla załogi zakładów im. Kasprzaka?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#JózefGórniak">Proszę o wyjaśnienie, jak przedstawia się obecnie eksport węgla. Czy mamy nadmiar węgla, czy musieliśmy obniżyć ceny aby eksportować?</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#JózefGórniak">Możliwość uzyskiwania koncesji na prowadzenie handlu zagranicznego miała przyczynić się do ożywienia eksportu; czy mamy już orientację, jak to funkcjonuje?</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#JózefGórniak">Przyłączam się do pytania poseł B. Krzemień, która zapytała o losy Zakładów im. Kasprzaka po zerwaniu umowy z Grundigiem. Jak w ogóle przedstawia się sytuacja w przemyśle elektronicznym?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#HenrykSzafrański">Podjęliśmy produkcję wyrobów na licencji Boscha i rozwija się ona pomyślnie. Tymczasem Pewex sprzedaje podobne wyroby innych firm światowych; czy wyrobów na licencji Boscha nie można wprowadzić do eksportu wewnętrznego? W eksporcie wewnętrznym powinny się znaleźć również ciągniki rolnicze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#BogusławDroszcz">Jakie są możliwości rozwijania współpracy handlowej i gospodarczej z Rumunią?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#ZygmuntJędrzejewski">Jak przedstawia się eksport naszych samochodów osobowych, gdzie je wysyłamy i po jakiej cenie?</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#ZygmuntJędrzejewski">Minister handlu zagranicznego Tadeusz Nestorowicz: Reforma gospodarcza zakłada aktywizację eksportu oraz urealnienie cen eksportowych. Każda kalkulacja cen eksportowych przed przyznaniem dopłaty jest szczegółowo badana. W tym roku przyznaliśmy już 14 mld zł dopłat do produkcji eksportowej, a do importu 18 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#ZygmuntJędrzejewski">Jest to konieczne dla utrzymania odpowiedniego poziomu cen rynkowych. Jesteśmy w takiej sytuacji, że musimy się decydować, czy sankcjonować sytuację, jaka jest obecnie i przyznawać dopłaty, czy też hamować eksport. Wydaje się, że żadne skrajne rozwiązanie nie byłoby dobre. Trzeba przeprowadzać szczegółowe analizy i szukać rozwiązań pośrednich, korzystnych dla naszej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#ZygmuntJędrzejewski">MHZ pracuje nad nową koncepcją kalkulacji cen eksportowych; idzie m.in. o ustalenie właściwych przeliczników kursów walutowych. tej sprawie opinie ekspertów są podzielone; podniesienie kursów prowadzi do spotęgowania fali inflacyjnej, podrożenia kosztów produkcji. Rozważamy te złożone problemy, ale potrzebny jest na to dłuższy okres obserwacji. Rozważa się np. możliwość podwyższenia kursów tylko w eksporcie, ale to również wpłynie na dalsze podwyższenie cen rynkowych. Bardziej szczegółową odpowiedź na ten temat będziemy mogli dać dopiero za jakiś czas.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#ZygmuntJędrzejewski">Uchwała Rady Ministrów o odpisach dewizowych wygasła z dniem 50 czerwca. Od 1 lipca obowiązuje nowa uchwała, która przewiduje otwieranie konta dewizowego nie tylko dla producentów produkcji finalnej, ale również dla kooperantów. Naturalnie, wysokość odpisów będzie uzgadniana pomiędzy przedsiębiorstwami kooperującymi.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#ZygmuntJędrzejewski">Udzieliliśmy dotychczas 40 koncesji, o które ubiegali się przede wszystkim prywatni rzemieślnicy, przemysł drobny, jednostki gospodarcze zajmujące się eksportem budownictwa i usług budowlanych. Nie było wniosków z przemysłu kluczowego. Ostatnio wpłynęły dwa z Fabryki Samochodów Małolitrażowych w Bielsku i z Zakładów „Ursus”. Rozważa się te wnioski i analizuje rachunek ekonomiczny. Przedsiębiorstwa handlu zagranicznego borykają się z dużymi trudnościami kadrowymi, szczególnie odczuwa się brak fachowców znających się na rozliczeniach walutowo-dewizowych. Zwróciliśmy się do wyższych uczelni ekonomicznych o zwiększenie kształcenia fachowców w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#ZygmuntJędrzejewski">Pytaliśmy rzemieślników, którzy starali się o koncesje, jak oceniają wyniki swojej działalności eksportowej? Na razie nie mamy odpowiedzi. Na ogół sytuacja przedstawia się tak, że po otrzymaniu koncesji podejmuje się dopiero działania organizacyjne i efekty działalności eksportowej można będzie ocenić dopiero za jakiś czas.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#ZygmuntJędrzejewski">Eksport cementu w tym roku planuje się na poziomie 0,5 mln ton; trzy, cztery lata temu eksport ten wynosił ok. 2 mln ton. Głównymi odbiorcami naszego cementu były kraje trzeciego świata. Miały one dobrą koniunkturę opartą głównie na eksporcie ropy, który ostatnio został znacznie ograniczony. W związku z tym również rozmiary budownictwa w tych krajach zostały ograniczone. Dotychczas wyeksportowaliśmy ok. 700 tys. ton cementu i prowadzimy dalsze rozmowy.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#ZygmuntJędrzejewski">Wg dotychczasowej uchwały Rady Ministrów, warunkiem uzyskania odpisu dewizowego było wykonanie ściśle określonej wielkości eksportu. Ponieważ nie wszystkie przedsiębiorstwa wykonały swoje plany eksportowe, zaproponowaliśmy zbiorcze odpisy dla całej branży, ażeby w ten sposób umożliwić i tym przedsiębiorstwom, które nie wykonały zadań, uzyskanie środków dewizowych. W nowej uchwalę każde przedsiębiorstwo będzie otrzymywać odpisy dewizowe, określone relacją wielkości eksportu do importu.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#ZygmuntJędrzejewski">Sposobimy się do tego, ażeby w tym roku wyeksportować 28 do 50 mln ton węgla. Za węgiel koksujący otrzymujemy 66 do 70 dol. za tonę. W eksporcie węgla energetycznego musimy dostosować się do cen światowych i sprzedawany jest on za 44 do 50 dol. za tonę. Sytuacja w eksporcie węgla jest dosyć trudna i znana obywatelom posłom. Oprócz konkurencji amerykańskiej na rynkach zachodnioeuropejskich są duże zapasy węgla (na wielu składach portowych w Europie gromadzone są olbrzymie zapasy). Chcemy rozbudować nasze składowiska portowe, abyśmy mogli dysponować większą rezerwą węgla, którą można będzie oferować na rynkach zachodnich, jak tylko nadarzy się okazja. Mamy nadzieję, że w roku przyszłym uda nam się wrócić na niektóre rynki zachodnie. Już obecnie mamy propozycje zakupu większych partii węgla, pod warunkiem, że będzie on przechowywany u nas.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#ZygmuntJędrzejewski">Na pytania dotyczące programu działania w zakresie rozwoju eksportu na rynkach trzeciego świata odpowiem na następnym posiedzeniu Komisji, które właśnie ma być poświęcone tym problemom.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#ZygmuntJędrzejewski">Eksport samochodów osobowych jest nieopłacalny - dopłaty wynoszą prawie sto procent kosztów produkcji. W tym roku eksport samochodów małolitrażowych kształtować się będzie na poziomie 55–60 tys. sztuk oraz wyeksportujemy niewielką liczbę samochodów Fiat-125P i Polonez. Obie fabryki samochodów nie wykorzystają w pełni swoich mocy produkcyjnych. Prowadzimy rozmowy ze Związkiem Radzieckim nt. importu surowców potrzebnych do pełnego uruchomienia mocy produkcyjnej obu fabryk samochodów osobowych, w zamian za gotowe samochody.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#ZygmuntJędrzejewski">Mamy zawarte umowy na wykorzystanie wolnych mocy produkcyjnych w naszych zakładach przemysłu lekkiego, elektronicznego i innych przemysłów.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#ZygmuntJędrzejewski">Pewex przeznacza 80% uzyskanych środków dewizowych na zakup artykułów służących wzbogaceniu rynku wewnętrznego. Dysponentem tych środków jest Ministerstwo Handlu Zagranicznego. Sprawdzę, czy nie można by wprowadzić do eksportu wewnętrznego niektórych wyrobów, o których mówili obywatele posłowie w dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#ZygmuntJędrzejewski">Rumunią przeżywa obecnie duże trudności płatnicze, zwłaszcza w stosunku do krajów II obszaru płatniczego, jest zatem zainteresowana rozwojem stosunków handlowych z Polską. Zapoznałem się ze sprawozdaniem delegacji Sejmu po wizycie w Rumunii i będziemy w miarę możliwości wykorzystywać wnioski zawarte w tym sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#ZygmuntJędrzejewski">Dyrektor Zakładów im. Kasprzaka w Warszawie Leszek Osiński: Na podjęcie decyzji o zerwaniu współpracy z firmą „Grundig” wpłynęła obecna sytuacja ekonomiczna naszego kraju. Przeliczniki kursów walutowych w eksporcie są tak niskie, że dopłaty do tej produkcji muszą być bardzo wysokie. Na rok 1982 otrzymaliśmy dopłaty w pełnej wysokości, ale na rok przyszły mamy otrzymać tylko 50%; nie pozwoliło to przedłużyć kontraktu z „Grundigiem” na dalsze trzy lata.</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#ZygmuntJędrzejewski">Obecny kurs złotówki w stosunku do dolara zachęca przedsiębiorstwa do importowania wielu surowców i wyrobów, gdyż lepiej opłaca się importować niż produkować w kraju - wyroby importowane są często tańsze od krajowych.</u>
          <u xml:id="u-10.17" who="#ZygmuntJędrzejewski">Od początku zawarcia kontraktu z „Grundigiem” zdawaliśmy sobie sprawę, że nie zawsze jest to produkcja opłacalna, ale dawało to nam możliwość dostępu do nowych technologii, np. do technologii tworzyw sztucznych, wykonywania wałków itp. Zatem efekty nieprzeliczalne i ekonomiczne zaważyły na zawarciu tej umowy.</u>
          <u xml:id="u-10.18" who="#ZygmuntJędrzejewski">Nasze zakłady wystąpiły z propozycją sprzedaży swoich wyrobów w eksporcie wewnętrznym, ale nie otrzymaliśmy na to zgody.</u>
          <u xml:id="u-10.19" who="#ZygmuntJędrzejewski">Zakładom im. Kasprzaka nie grozi bankructwo mimo zerwania umowy z „Grundigiem”. Mamy opracowany program awaryjny, zmniejszyliśmy produkcję kooperacyjną, przewidujemy pewne ograniczenia produkcji oraz zwiększenie importu niektórych materiałów z krajów socjalistycznych. Musimy jednak dysponować środkami dewizowymi na import np. konstrukcyjnych tworzyw sztucznych wysokiej klasy, lakierów, farb, rozpuszczalników, których nie produkuje się ani u nas, ani w krajach socjalistycznych. Opracowaliśmy dokumentację na produkcję mechanizmów z metalu m. in. płytek drukowanych dla przemysłu elektronicznego. Istnieją jednak trudności w podejmowaniu tej produkcji z braku odpowiedniej jakości metali, a więc jest to nie tylko problem eliminowania importu, ale ogólnego deficytu materiałów.</u>
          <u xml:id="u-10.20" who="#ZygmuntJędrzejewski">Przygotowujemy program produkcji mikroprocesorów, który będzie realizowany we współpracy ze Związkiem Radzieckim. Są też możliwości przeprofilowania produkcji na inne cele. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że w rezultacie tego przeprofilowania nie będziemy produkować wielu wyrobów rynkowych. Na razie nikt nie chce z nami na ten temat rozmawiać, bo nie ma środków dewizowych na import niezbędnych elementów do tej produkcji. Moim zdaniem, cały przemysł elektroniczny nie utrzyma się z tak nisko ustalonego odpisu dewizowego na poziomie 30 do 50%. Mimo tej trudnej sytuacji, nasz przemysł elektroniczny przoduje na rynkach RWPG, właśnie dzięki zakupionym licencjom. Dlatego kraje socjalistyczne chętnie podejmują z nami współpracę w zakresie produkcji wyrobów elektronicznych. Pozycja nasza jest na razie wysoka i nie powinniśmy dopuścić do zaprzepaszczenia osiągnięć.</u>
          <u xml:id="u-10.21" who="#ZygmuntJędrzejewski">Wicedyrektor departamentu w Ministerstwie Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego: Wojciech Brzeski: Dla umożliwienia pełnego wykorzystania wolnych mocy produkcyjnych przemysłu elektronicznego zawarliśmy m.in. umowę z Bułgarią i Rumunią na dostawy magnetofonów w częściach, które będą tam montowane.</u>
          <u xml:id="u-10.22" who="#ZygmuntJędrzejewski">Druga dziedzina, to udział krajów socjalistycznych w zakończeniu inwestycji, które zostały u nas zatrzymane. Jesteśmy obecnie w trakcie uzgodnień z Czechosłowacją w sprawie uruchomienia linii do produkcji żarówek. Czechosłowacja wyraziła zgodę na udzielenie nam kredytu, który będziemy spłacać dostawami baloników żarówkowych. Prowadziliśmy też rozmowy z delegacją Chińskiej Republiki Ludowej, która wykazała duże zainteresowanie dla naszej elektroniki. Uważamy, że takie działania powinny spowodować zmniejszenie naszych zakupów w krajach kapitalistycznych.</u>
          <u xml:id="u-10.23" who="#ZygmuntJędrzejewski">Sprawa branży elektronicznej pozostaje w centrum zainteresowania resortu. W najbliższym czasie problematyka ta będzie omawiana przez sejmową Komisję Przemysłu Ciężkiego, Maszynowego i Hutnictwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#BarbaraPolańska">Przypominam, że branża kosmetyczna w latach swej największej świetności przeznaczała tylko ok. 40% wyrobów na eksport. Obecnie spadek eksportu szacujemy na ok. 10% .</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#BarbaraPolańska">Reprezentujemy pogląd, że nasze kosmetyki powinny dobrze się sprzedawać, gdyż są to wyroby wysoce opłacalne i konkurencyjne. Eksportujemy je jednak niemal wyłącznie do krajów I obszaru płatniczego, ponieważ na rynki krajów II obszaru nie możemy się przebić nie tyle ze względu na jakość naszych kosmetyków, ile na brak środków na ich reklamę. Zakłady „Pollena-Uroda” wykonują każde zdobyte przez „Ciech” zamówienie do krajów II obszaru, nawet jeśli jest to zamówienie bardzo małe.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#BarbaraPolańska">Część surowców niezbędnych do produkcji kosmetyków musimy importować z krajów II obszaru. Dlatego też jesteśmy zainteresowani odpowiednimi rozwiązaniami systemowymi, m.in. zbiorczym odpisem dewizowym. Chcę zgłosić wniosek, być może kontrowersyjny: czy nie udałoby się odpisem dewizowym z I obszaru płatniczego zainteresować zakłady w takim stopniu, aby mogły one same finansować niezbędny import?</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#BarbaraPolańska">Poseł koreferent krytycznie zaopiniował zaawansowanie wykonania planu naszego eksportu. Chciałabym wyjaśnić, że wiąże się to z otwieraniem akredytyw, których często nie możemy wykorzystać ze względu na brak środków. Czy nie można by przydzielać środków dewizowych na okresy kwartalne?</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#BarbaraPolańska">W przedsiębiorstwie nie istnieje faktycznie żaden system motywacyjny dla rozwoju eksportu. Żadne bodźce eksportowe nie działają, a premiowanie za produkcję dla rynku krajowego i na eksport jest praktycznie takie samo. Skoro jednak eksport kosmetyków jest tak dla państwa opłacalny, może należałoby zróżnicować źródło pochodzenia zysku (osobno z produkcji dla kraju, osobno z eksportu) i inaczej je opodatkować? Wtedy część zysku za eksport można by przeznaczyć na premiowanie załogi. Mamy też i inną propozycję: może pomyśleć o premiowaniu za poprawę efektywności eksportu?</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#BarbaraPolańska">Przygotowaliśmy program odbudowy naszej pozycji na rynku radzieckim w latach 1983–85. Jest to istotne, bo w ostatnich 2 latach zostaliśmy częściowo wyparci z tego rynku przez konkurentów z innych krajów socjalistycznych.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#BarbaraPolańska">Moim zdaniem w I kwartale program operacyjny eksportu traktowany był po macoszemu i to odbiło się ujemnie na wynikach eksportu całej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#BarbaraPolańska">Niewiele mówiono dotychczas o przedsiębiorstwach polonijnych. Na Targach Poznańskich wizytowaliśmy stoisko przedsiębiorstwa „Interpolcom”, gdzie można było odnieść wrażenie, że przedsiębiorstwo to produkuje piękne rzeczy, tak efektownie były one opakowane i wyeksponowane. Uważam jednak, że trzeba to przedsiębiorstwo i inne podobne kontrolować, gdyż zdarza się, iż w pięknych opakowaniach kryje się gorsza jakość wyrobów niż produkowanych przez przedsiębiorstwa krajowe. Wydaje się, że na tę sprawę powinna zwrócić szczególną uwagę Najwyższa Izba Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#BarbaraPolańska">Przewodniczący obrad poseł Józef Górniak (PZPR): Po raz drugi rozpatruje w tym roku nasza Komisja sprawy eksportu. Liczyliśmy na to, że w 1982 r. w stosunku do roku 1981 osiągniemy lepsze wyniki. Okazało się jednakże, że wyniki I półrocza są nadal niezadowalające - obserwujemy dalszy spadek eksportu, w wyniku pogłębiania się niekorzystnego zjawiska.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#BarbaraPolańska">Trzeba rozwijać rożne formy działania w poszukiwaniu nowych rynków zbytu. Trzeba też zwracać większą uwagę na poprawę jakości wyrobów eksportowych i terminowość dostaw, a także usuwać niedomogi w pracy aparatu handlu zagranicznego. Wydawałoby się, że przyczyny spadku eksportu mają charakter obiektywny, ale z materiałów Najwyższej Izby Kontroli wynika, że jest też niemało przyczyn subiektywnych zarówno w przemyśle, jak i w handlu. Obserwujemy zbyt dużo niefrasobliwości ze strony aparatu handlu zagranicznego. Należałoby tak działać, aby w dobie reformy gospodarczej eksport miał faktyczny priorytet.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#BarbaraPolańska">Dyrektorzy zakładów powiedzieli nam na dzisiejszym posiedzeniu jakie mają trudności z produkcją eksportową. Nadal nie odczuwa się efektów systemu bodźcowania, nie widać też wyników priorytetowego traktowania eksportu. Minister handlu zagranicznego zapewniał nas w swoim czasie, że sytuacją poprawiła się, mamy wolne moce produkcyjne, które wykorzystamy, ponieważ zawarto kontrakty z krajami socjalistycznymi. Wyglądało więc na to, że osiągniemy poprawę w wykorzystaniu naszego potencjału produkcyjnego, a tymczasem, jak się okazuje jesteśmy nadal na etapie „przymiarek” i zbierania doświadczeń. Zarówno zakłady przemysłowe, jak i przedsiębiorstwa handlu zagranicznego nadal poszukują nowych rozwiązań, które by stymulowały produkcję eksportową. Z odpisów dewizowych praktycznie będzie można korzystać dopiero w II półroczu. Daje to nadzieję, że w II półroczu sytuacja w handlu zagranicznym zacznie się poprawiać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#Sprawozdawca">W tej sytuacji nie proponuję formułowania przez Komisję jakiejkolwiek opinii z dzisiejszego posiedzenia poza wnioskami postawionymi w koreferacie. W IV kwartale lub na początku I kwartału 1983 roku Komisja wróci do omawianego dziś tematu i wówczas dokona oceny całokształtu działalności handlu zagranicznego za rok 1982 oraz ustosunkuje się globalnie do omawianego problemu, wypracowując wnioski dla umocnienia działalności resortu w omawianym temacie.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>