text_structure.xml 71.4 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Dnia 9 czerwca 1982 r. Komisja Handlu Zagranicznego, obradująca pod przewodnictwem posła Stanisława Gębali (PZPR) rozpatrzyła:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- sprawozdanie z wykonania planu i budżetu za 1981 r., oraz projekt budżetu państwa na 1982 r. w części dotyczącej handlu zagranicznego, wraz z informacją o sytuacji gospodarczej kraju w I. kw. 1982. r. założeniach centralnego planu na II kw. i prognozie procesów gospodarczych w II półroczu 1982 r., - sprawozdanie z działalności Zespołu NIK w 1981 r., - informację Polskiej Izby Handlu Zagranicznego o przygotowaniach do Międzynarodowych Targów Poznańskich w 1982 r.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">- informację o pracach nad ustawą o zasadach prowadzenia na terytorium PRL działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne.)</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">(W posiedzeniu uczestniczyli: przedstawiciele Ministerstwa Handlu Zagranicznego z wiceministrami Władysławem Gwiazdą i Andrzejem Doroszem, Polskiej Izby Handlu Zagranicznego z prezesem Ryszardem Karskim, NIK, Komisji Planowania przy RM, Ministerstwa Finansów i URM.)</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">(Wykonanie planu w 1981 r. omówił wiceminister handlu zagranicznego Władysław Gwiazda.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WładysławGwiazda">Z czynników wewnętrznych na wymianie handlowej z zagranicą w 1981 r. zaważył przede wszystkim postępujący rozkład gospodarki narodowej. Wpływ czynników zewnętrznych polegał na restrykcjach przejawiających się głównie w utrudnianiu ze strony krajów rozwiniętych finansowania importu dalszymi kredytami.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WładysławGwiazda">Plan eksportu został wykonany w 93,2%, a do pełnej realizacji zabrakło 3,1 mld zł dew. W stosunku do 1980 r. eksport obniżył się aż o 20%, licząc w cenach porównywalnych. W warunkach ogromnego zadłużenia Polski, spadek eksportu i wynikający stąd brak środków dewizowych oraz utrata wiarygodności jako płatnika powodowały, że import mógł być zrealizowany tylko w 93,3%, a do planu zabrakło 3,7 mld zł dew. Import spadł w tym samym stopniu co eksport.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#WładysławGwiazda">W obrotach z krajami I obszaru płatniczego do planu eksportu zabrakło 1,9 mld zł dew. Niższe od planowanych były dostawy wyrobów przemysłu elektromaszynowego, węgla, wyrobów hutniczych, miedzi i półwyrobów, wyrobów farmaceutycznych i innych towarów. Import z krajów tego obszaru zrealizowano w 97,1%, było to jednak o 4,3% więcej niż w 1980 r. Nie zrealizowano założeń importu towarów przemysłu elektromaszynowego, co wiąże się z zahamowaniem procesów inwestycyjnych, natomiast przekroczono plan w zakresie dostaw surowców i materiałów oraz towarów rynkowych. Kraje socjalistyczne - poza ZSRR - uzależniły jednak swój eksport surowców i materiałów od wywiązywania się przez nas z zobowiązań w zakresie dostaw węgla, koksu i siarki. Tego typu warunków nie stosował ZSRR, mimo obniżonych dostaw z naszej strony.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#WładysławGwiazda">W obrotach z krajami II obszaru płatniczego kwota nie zrealizowanego eksportu wyniosłe, 1,2 mld zł dew., co oznacza spadek w porównaniu z 1980 r. o 22,8%. Bardzo silny spadek wystąpił w eksporcie węgla, wyrobów hutniczych, srebra, tarcicy, obuwia, mięsa, samochodów osobowych, statków i innych towarów.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#WładysławGwiazda">Plan importu wykonano w 87,7%. Ograniczenia wynikały ze znacznego nie zbilansowania obrotów płatniczych i dużego spadku wpływów z eksportu. Z konieczności dotyczyły również surowców i materiałów dla przemysłu, gdyż niemałe kwoty przeznaczono na import żywności.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#WładysławGwiazda">Import artykułów rolno-spożywczych osiągnął ponad 11 mld zł dew., w tym z krajów kapitalistycznych 9,5 mld zł dew. Bardzo spadł jednocześnie eksport tych artykułów, a ujemne saldo w tym zakresie osiągnęło rekordowy poziom 8,4 mld zł dew. Oprócz tradycyjnego dużego importu zbóż i pasz nastąpił wzrost zakupów mięsa (wartościowo ponad 4-krotnie w stosunku do 1980 r), smalcu (ponad 6-krotnie), masła i mączki ziemniaczanej.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#WładysławGwiazda">W obrotach z krajami I obszaru płatniczego wystąpił większy wzrost cen w imporcie, niż w eksporcie. Niższy poziom cen w eksporcie to m.in. rezultat zmiany struktury eksportu węgla (więcej miału). W obrotach z krajami II obszaru wzrost ten był również wyższy w imporcie niż w eksporcie. Zadecydował o tym import zbóż i pasz: ceny zboża wzrosły w r.ub. średnio o 16%, śrut i makuchów o 27% , mączki rybnej o 12% . Wzrostu tych cen nie rekompensował bardzo silny wzrost cen naszego węgla (o 45,2% ), gdyż wyeksportowaliśmy go o ponad 60% mniej w porównaniu z 1980 r.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#WładysławGwiazda">Wzrost importu i jednoczesny spadek eksportu do I obszaru płatniczego spowodowały wzrost naszego zadłużenia wobec tych krajów do 15,9 mld zł dew. na koniec r.ub. W obrotach z krajami II obszaru płatniczego łączny stan zadłużenia wyniósł na koniec r.ub. 25,5 mld dol.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#WładysławGwiazda">Na wykonanie planu handlu zagranicznego w 1982 r. decydujący wpływ będzie miała ogólna sytuacja gospodarcza kraju. Z protokołów handlowych i innych porozumień z krajami I obszaru wynika, że eksport ma osiągnąć wartość 400 mld zł, import 500 mld zł, a saldo ujemne prawie 100 mld zł. Założona nadwyżka importu nad eksportem oznacza efektywną pomoc krajów socjalistycznych w procesie przezwyciężania kryzysu gospodarczego w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#WładysławGwiazda">W I kwartale br. nasz eksport do tych krajów osiągnął 20,5% rocznego planu zaktualizowanego, a import 19,2%. Ujemne saldo wyniosło 15,9 mld zł. Dotyczyło ono głównie obrotów z ZSRR (minus 20,6 mld zł). Z innymi krajami socjalistycznymi wystąpiło niewielkie saldo dodatnie. Łączyło się to z jednej strony z dobrym tempem naszego eksportu surowców i stosunkowo słabszymi dostawami z tych krajów.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#WładysławGwiazda">Opóźnienie w realizacji planu rocznego wyniosło 17 mld zł w eksporcie i przeszło 27 mld zł w imporcie. Wysokie niedobory wystąpiły w eksporcie wyrobów przemysłu lekkiego (obuwie, tkaniny bawełniane i lniane, odzież), elektromaszynowego (samochody osobowe i wagony), chemicznego oraz artykułów rolno-spożywczych. Po stronie importu niedobory wystąpiły głównie w dostawach wyrobów przemysłu elektromaszynowego, co wiąże się ze zmianą struktury zapotrzebowania na maszyny i urządzenia oraz zagospodarowywaniem maszyn i urządzeń sprowadzonych wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#WładysławGwiazda">Plan obrotów z krajami II obszaru przewidywał 104 mld po stronie eksportu i 85 mld zł po stronie importu. A więc saldo dodatnie miało wynieść 21 mld zł. W pierwszym kwartale eksport wyniósł 89,8 planu, a import 80,0% , saldo zaś dodatnie osiągnęło 26,9 mld zł. W porównaniu z I kwartałem r.ub. eksport obniżył się o 11% , a import, o 43% .</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#WładysławGwiazda">Poza grupą paliw i energii, nie osiągnięto założeń planu kwartalnego. Wystąpiły niedobory w zakresie eksportu wyrobów przemysłu elektromaszynowego (samochody osobowe i wagony towarowe), artykułów rolno-spożywczych (szynki i łopatki, konserwy, wędliny, mięso. końskie), (wyrobów przemysłu hutniczego (miedź i srebro), chemicznego (siarka) i lekkiego (tkaniny bawełniane, lniane i wyroby dziewiarskie).</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#WładysławGwiazda">W grupie paliw i energii przekroczono założenia planu, głównie w wyniku wyższych dostaw koksu oraz wyższego poziomu cen węgla i koksu.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#WładysławGwiazda">Wpływy z tytułu eksportu towarów do krajów II obszaru płatniczego Wyniosły w I kwartale 86% planu kwartalnego. Przy jednoczesnym cofnięciu możliwości korzystania z kredytów, wypłaty importowe musiały być ograniczone. Niski poziom tych wypłat był spowodowany także wyższymi od zakładanych wypłatami z tytułu obsługi zadłużenia. Wydłużony został jednocześnie cykl realizacji transakcji importowych. Dostawcy z krajów kapitalistycznych żądają przed przystąpieniem do produkcji lub kompletacji wysyłek otwarcia akredytywy potwierdzonej przez bank zagraniczny.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#WładysławGwiazda">Blokada w zakresie kredytu w znacznym stopniu dotyczyła towarów zaopatrzeniowych. Spowodowało to spadek importu zaopatrzeniowego o 44,4% w stosunku do I kw. 1981 r. i miało bezpośredni wpływ na zmniejszenie możliwości eksportowych.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#WładysławGwiazda">W miarę upływu kwartału zarówno realizacja wpływów z tytułu eksportu jak i wypłat importowych ulegała jednak systematycznej poprawie.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#WładysławGwiazda">W II kw. br. obroty z krajami I obszaru mają osiągnąć 92 mln zł w eksporcie i prawie 107,6 mld zł w imporcie. Nadwyżka importu nad eksportem w wysokości 15,6 mld zł odnosi się w całości do obrotów z ZSRR. Zakłada się przy tym, że w ciągu II kw. nastąpi zawarcie porozumienia o kredycie ZSRR w kwocie 1,5 mld rubli, która pokryje zasadniczą część tego zadłużenia.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#WładysławGwiazda">W ciągu 5 miesięcy obroty materiałami i surowcami oraz towarami rynkowymi odpowiadały zadaniom planu. W eksporcie wykonano co prawda tylko 33,4% rocznego planu, natomiast w imporcie 42%, a więc nieco powyżej upływu czasu. Przewidujemy, że import towarów (poza maszynami i urządzeniami) w I półroczu wyniesie nieco ponad 50% ustaleń rocznych, natomiast eksport, mimo dobrej realizacji w zakresie podstawowych surowców - tylko ok. 42%.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#WładysławGwiazda">W obrotach z krajami II obszaru płatniczego w ciągu 5 miesięcy br. wykonano 34% rocznego planu eksportu i 26,4% importu. Przewiduje się, że wyniki półroczne wyniosą ok. 48% planu rocznego w eksporcie oraz 28 - w imporcie.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#WładysławGwiazda">W eksporcie do krajów II obszaru słabo przebiega realizacja dostaw maszyn i urządzeń. Przyspieszenie dostaw surowców, a przede wszystkim węgla nie rekompensuje ubytków spowodowanych zahamowaniem eksportu maszyn i urządzeń. Jeżeli chodzi o eksport surowców, w szeregu wypadków nie jest możliwy szybki powrót na utracone poprzednio rynki.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#WładysławGwiazda">W imporcie wyższe będą niż w r.ub. dostawy produktów naftowych, rud manganu i chromu, nawozów azotowych i potasowych oraz wyrobów farmaceutycznych. Zakupy importowe muszą być w znacznie większym niż zakładano stopniu dokonywane na bazie płatności gotówkowych. Import stał się więc bezpośrednio zależny od wpływów eksportowych.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#WładysławGwiazda">Sytuacja płatnicza w II obszarze determinowana jest nieudzielaniem przez kraje zachodnie nowych kredytów transakcyjnych, których wykorzystanie w 1982 r. planowano uprzednio na kwotę 3,8 mld dol. Obecnie czynne są tylko salda starych kredytów na kwotę ok. 1,5 mld dol. Ponadto zostały znacznie przekroczone planowane opłaty z tytułu obsługi zadłużenia, które były zdeterminowane zobowiązaniami wynikającymi z umowy o refinansowaniu podpisanej z bankami prywatnymi w kwietniu br. Taka sytuacja wpływa zasadniczo na realizację przydziałów środków dewizowych na import, a tym samym na wielkość zaopatrzenia importowego gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#WładysławGwiazda">W II półroczu w obrotach z krajami I obszaru przewidujemy w zasadzie pełne wykonanie podpisanych protokołów handlowych i innych porozumień. Mogą jednak wystąpić zagrożenia w realizacji eksportu wynikające głównie z braku środków dewizowych na wsad importowy z II obszaru płatniczego. Z powodu zmniejszania produkcji oraz niskiej opłacalności eksportu niższa może być sprzedaż maszyn budowlanych, samochodów osobowych i dostawczych, włókien chemicznych, wyrobów farmaceutycznych, polipropylenu, odzieży, tkanin i mebli. Na niektóre wyroby, np. maszyny i urządzenia górnicze oraz obrabiarki brak jest zapotrzebowania ze strony partnerów. Zagrożenia te powinny zostać zrekompensowane zwiększonymi dostawami wyrobów przemysłu lekkiego i częściowo chemicznego, co jest związane z zagospodarowaniem wolnych mocy produkcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#WładysławGwiazda">Na skutek zahamowania inwestycji, wstrzymywany jest import wyrobów elektromaszynowych. Niższa będzie też od ustaleń protokołów wymiana wyrobów hutniczych, zarówno w imporcie jak i w eksporcie, co jest związane głównie z brakiem zapotrzebowania z naszej strony. Mniejszy jest także obecnie nasz popyt na rudę żelazną, polietylen, PCW i inne towary.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#WładysławGwiazda">W obrotach ze Związkiem Radzieckim zakładamy utrzymanie nadwyżki importu nad eksportem pokrywanej w drodze kredytu. W stosunkach z innymi krajami socjalistycznymi działać będziemy na rzecz dalszego przyspieszenia dostaw surowców i materiałów. Nasze zadłużenie w stosunku do tych krajów utrzyma się w rozmiarach odpowiadających proporcjom ustalonym w protokółach handlowych. Możliwe jest zahamowanie eksportu naszych maszyn i urządzeń. Chcemy ewentualnie forsować eksport maszyn budowlanych. Kontynuowane będą z naszej strony działania związane z udziałem krajów socjalistycznych w zagospodarowywaniu wolnych mocy produkcyjnych w Polsce. Uzgadniamy problem zwrotu wsadu wolnodewizowego, nawet w przypadku maszyn i urządzeń tradycyjnie dostarczanych. W obszarze krajów socjalistycznych aktywizujemy transakcje reeksportowe, np. cukru z Kuby do Chin w zamian za olej jadalny i niektóre rudy. Aktywizujemy transakcje wymienne, zamieniając różne artykuły drugiego priorytetu rynkowego na towary żywnościowe.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#WładysławGwiazda">W obrotach z II obszarem nastąpi zmniejszenie eksportu wyrobów przemysłu elektromaszynowego i pozostałych towarów. Spadek sprzedaży wyrobów elektromaszynowych dotyczy głównie samochodów, statków, wagonów, źródeł światła, lamp elektronowych, sprzętu gospodarstwa domowego i sprzętu elektronicznego. Wynika to zarówno z braku podaży, oraz niskiej opłacalności eksportu na skutek wzrostu cen krajowych, jak i z braku importu kooperacyjnego i uzupełniającego z II obszaru płatniczego. Środki gotówkowe z przydziałów i z odpisów dewizowych od eksportu są niewystarczające dla kontynuowania zakupów kooperacyjnych w krajach II obszaru płatniczego na poprzednim poziomie.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#WładysławGwiazda">Mniej wyeksportujemy mięsa, koni rzeźnych i Użytkowych, bekonów, szynek i łopatek, mrożonek, ogumienia, tkanin wełnianych, bawełnianych i jedwabnych, skór surowych futrzarskich, mebli, papieru i tektury. Przewiduje się co prawda większe niż w ub. roku wpływy z eksportu węgla i koksu, ale mniejsze niż by to wynikało ze zwiększonej podaży ze względu na trudności w zbycie (utrata rynków).</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#WładysławGwiazda">Notujemy trudności również w eksporcie innych towarów. Np. producenci z przemysłu drzewno-papierniczego przestają być zainteresowani eksportem ze względu na łatwy i po wysokich cenach zbyt ich towarów w kraju.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#WładysławGwiazda">Import z II obszaru powinien wynieść w II półroczu 1,8 mld dol., a w całym roku - 4 mld, czyli o 28,4% mniej niż przed rokiem.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#WładysławGwiazda">Realizacja zakładanych na II półrocze obrotów z krajami II obszaru będzie uzależniona od pozyskania nowych kredytów transakcyjnych oraz wielkości wypłat z tytułu zadłużenia. O ile nastąpiłoby pewne złagodzenie stanowiska krajów zachodnich w postaci odblokowania niewykorzystanych sald kredytów przyznanych w 1981 r., to można by liczyć na uzyskanie kredytów transakcyjnych w wysokości 400–500 mln dol. Należy jednak zaznaczyć, że możliwość wykorzystania kredytów będzie uwarunkowana w znacznej mierze wywiązywaniem się przez nas ze spłaty rat i odsetek od niektórych kredytów gwarantowanych.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#WładysławGwiazda">W projekcie budżetu resortu handlu zagranicznego przyjęto dochody w wysokości.29,6 mld zł, niższe od zeszłorocznych w wyniku zmian metodologicznych w planowaniu budżetowym.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#WładysławGwiazda">Na początku br. utworzony został tzw. rachunek wyrównawczy MHZ, rozliczający zarówno wpływy jak i wydatki z tytułu dopłat i obciążeń, cła, zwrotu podatku obrotowego i zwrotu cła. Z budżetem państwa rozliczane jest saldo tego rachunku. Założone w projekcie budżetu wydatki wynoszą 207,4 mld zł, na które składają się odsetki od kredytów zaciągniętych za granicą (przez Bank Handlowy), dotacje na rachunek wyrównawczy handlu zagranicznego, rozliczenia za rok ub., fundusz promocji i niektóre inne wydatki. Wydatki są wyższe o 16% niż w roku ub. z powodu zwiększenia dotacji celowej na spłatę odsetek z tytułu zaciągniętych kredytów zagranicznych (przez Bank Handlowy).</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#WładysławGwiazda">Koreferat przedstawił poseł Bogusław Droszcz (ZSL): Działalność handlu zagranicznego w 1981 r. prowadzona była w bardzo złożonych i trudnych warunkach, przy utrzymujących się tendencjach spadkowych w gospodarce jako całości. Spowodowało to poważny spadek obrotów w handlu zagranicznym. W r. ub. wartość polskiego handlu zagranicznego zmalała o ponad 15%, a jego wolumen aż o 20%. Niżej spadł eksport (o 14,6% w cenach bieżących i o 20% w cenach stałych), niż import (odpowiednio o 12% i o 19%). W sposób wyraźny zmniejszyła się wymiana z krajami kapitalistycznymi (o 25% w cenach bieżących i o 29% w cenach stałych), co zaostrzyło trudną sytuację zaopatrzeniową przemysłu. Mniejszy spadek odnotowano w obrotach z krajami socjalistycznymi (odpowiednio 5,5% i o 12,7%). Również ruch cen był zarówno szybki jak i niekorzystny).</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#WładysławGwiazda">Do tej niepomyślnej sytuacji w handlu zagranicznym doprowadził przede wszystkim głęboki spadek produkcji w gałęziach przemysłu, z których pochodzi przeważająca część eksportu, podporządkowanie handlu zagranicznego łataniu doraźnych potrzeb rynku wewnętrznego, niekonsekwencje w systemie organizacji i zarządzania w handlu zagranicznym, a przede wszystkim stan bilansu płatniczego państwa.</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#WładysławGwiazda">W obrotach z krajami socjalistycznymi w r. 1981 odnotować należy następujące zjawiska: bardzo duży wzrost ujemnego salda wymiany z 5,7 mld zł, a do 7,5 mld zł; silny wzrost cen - o 8,2% w eksporcie i o 12,4% w imporcie; mniejszy spadek eksportu (o 17%) niż w stosunkach z państwami kapitalistycznymi (o 24%); wzrost udziału w eksporcie wyrobów elektro-maszynowych, które stanowią blisko 85% całości, natomiast w imporcie wzrost udziału paliw i energii oraz wzrost znaczenia Związku Radzieckiego jako naszego partnera handlowego - dostarczył on ponad 40% sprowadzanych przez nas towarów, równocześnie zakupił 52,5% całego naszego eksportu.</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#WładysławGwiazda">W obrotach z rozwiniętymi krajami kapitalistycznymi zanotowano załamanie nie notowane od czasu największego nasilenia zimnej wojny. Ma to szczególnie ważkie konsekwencje długookresowe dla przemysłu, gdyż brak dopływu niezbędnego i trudnozastępczego importu osłabia możliwości przetwórcze przemysłu, oraz powoduje zachwianie, a czasowo utratę pozycji na trudnych rynkach zachodnich. Wyczerpanie się możliwości kredytowych w Europie zachodniej doprowadziło w 1981 r. do spadku deficytu w wymianie z tą grupą krajów, przy niskim poziomie importu, natomiast wzrósł deficyt w obrotach z krajami zamorskimi głównie USA o około 5,2 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#WładysławGwiazda">W wymianie z krajami rozwijającymi uzyskaliśmy dodatnie saldo obrotów, będące zarówno wynikiem wzrostu eksportu o 2,8%, jak i całkowitego zaniechania importu paliw, co doprowadziło do spadku importu o prawie 40%, ale równocześnie stworzyło trudności surowcowe w gospodarce narodowej. Odnotować należy duży udział Brazylii w naszym imporcie, sięgający 52% zakupów dokonanych w krajach rozwijających się. Jest to jednak sytuacja przejściowa, stworzyły ją raczej możliwości kredytowe.</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#WładysławGwiazda">Załamanie się wywozu węgla w roku 1981 o 51% spowodowało, że w grupie paliw i energii import blisko dwa i półkrotnie przewyższał eksport. Również pogorszyły się relacje cen węgla w eksporcie i ropy w imporcie. W grupie surowców chemicznych odnotować należy duży, bo wynoszący 25% wzrost eksportu siarki oraz, w związku z sytuacją w rolnictwie, zaniechanie eksportu nawozów azotowych.</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#WładysławGwiazda">Najgorzej w 1981 r. ukształtowała się sytuacja w wymianie artykułów rolno-spożywczych, gdzie ujemne saldo obrotów wzrosło do 8,4 mld zł dew. Spadł o 55% eksport artykułów rolno-spożywczych, natomiast wartość importu osiągnęła rekordową wysokość 11 mld zł dew.</u>
          <u xml:id="u-2.40" who="#WładysławGwiazda">Wyniki roku 1981 w handlu zagranicznym wykazują w obrotach tego handlu większy spadek niż nastąpił w całej gospodarce. Rok 1981 nie był jednak rokiem normalnej działalności gospodarczej. Handel zagraniczny działał pod silną presją potrzeb rynku wewnętrznego i presją Sił ekstremalnych blokujących w sensie, fizycznym eksport niektórych towarów. W roku 1981 pogorszeniu uległy notowano zresztą corocznie i podnoszone we wnioskach komisji zjawiska, jak brak dostatecznej masy towarowej na eksport, niedostateczna i pogarszająca się jakość wyrobów eksportowych oraz niedostateczna terminowość dostaw.</u>
          <u xml:id="u-2.41" who="#WładysławGwiazda">Konsekwencją poprawy jakości mogłoby być zwiększenie wpływów dewizowych poprzez wyższe ceny szeregu wyrobów eksportowanych. Winę ponoszą tu głównie producenci, przez kontrole techniczne zakładów przechodzą produkty z wadami, niedbale zmontowane, źle wykończone. Konsekwencje ponosi handel zagraniczny, gdy tymczasem producent zbywa z łatwością dyskwalifikowane produkty na rynku wewnętrznym. Czas najwyższy podjąć odpowiednie i zdecydowane działanie, uruchomić mechanizmy motywacyjne, premiować wyłącznie dobrą robotę, natomiast za niedoróbki, fuszerki należy surowo karać winnych proporcjonalnie do spowodowanych strat.</u>
          <u xml:id="u-2.42" who="#WładysławGwiazda">Na cenę produktu w eksporcie oprócz jakości ma duży wpływ poziom funkcjonowania służb cenowych. Kontrole NIK ujawniły w eksporcie szereg cen zaniżonych w stosunku do cen światowych, nie znajdujących racjonalnego uzasadnienia. Ponieważ są to zjawiska pojawiające się dość często, konieczne jest podjęcie działań w kierunku stałego doskonalenia umiejętności służb cenowych, jak również rozszerzenia i wzbogacenia informacji cenowej z rynków światowych.</u>
          <u xml:id="u-2.43" who="#WładysławGwiazda">Wiele zależy od odpowiedzialności służb zawierających kontakty, każde niedopatrzenie czy uchybienie powoduje dodatkowe, niepotrzebne straty. Służby te winny być obciążone pełną odpowiedzialnością za straty wynikłe z niedopatrzenia przy zawieraniu kontraktu.</u>
          <u xml:id="u-2.44" who="#WładysławGwiazda">Sytuację gospodarczą w I kwartale br. cechował dalszy spadek produkcji, chociaż wykazywał on tendencje wyraźnie słabsze dzięki wyraźnemu zwiększeniu wydobycia węgla i wzrostowi jego eksportu. Trudności narastały i narastają głównie w wyniku drastycznych ograniczeń importu materiałowo-surowcowego spowodowanego blokadą kredytową. Eksport w I kwartale charakteryzował, w relacji do wyników produkcyjnych i drastycznego ograniczenia importu, stosunkowo niewielki spadek.</u>
          <u xml:id="u-2.45" who="#WładysławGwiazda">Ograniczenie importu wielu surowców i artykułów z II obszaru płatniczego rzędu 50% a nawet i więcej zmusiło do poszukiwania możliwości importu w I obszarze, głównie w Związku Radzieckim, skąd już w I kwartale uzyskano dodatkowe ilości niektórych surowców i materiałów. Możliwość utrzymania, a nawet zwiększenia importu zaopatrzeniowego ze strony państw socjalistycznych ma dla nas pierwszoplanowe znaczenie. Szczególnie znacząca i licząca się jest pomoc ze strony Związku Radzieckiego. W I kw. br. Związek Radziecki przyspieszył dostawy wartości o 40 mln rubli ponad ustalenia. Udzielił nam również pożyczki zbożowej w wysokości 450 tys. ton ziarna. Ponieważ nie jesteśmy w stanie zapłacić za bieżący import, otrzymaliśmy ze strony radzieckiej kredyt niskoprocentowy, który będzie spłacany po roku 1985. Strona radziecka przychodzi również z pomocą w zagospodarowaniu wolnych mocy produkcyjnych w Polsce w drodze dostaw surowców i materiałów, a czasem środków dewizowych do przerobu usługowego. Około 100 fabryk przemysłu chemicznego i lekkiego w Polsce pracować będzie na tego rodzaju warunkach. Zapewni to nie tylko ciągłość pracy, ale uzyskanie 15% wyrobu finalnego na rynek krajowy. Dalsze rozmowy na temat rozszerzenia współpracy są w toku. M.in. dotyczą one wspólnego finansowania niektórych inwestycji, których z braku środków nie jesteśmy w stanie wykończyć. Sprawa ta dyskutowana jest również z pozostałymi partnerami RWPG. Trzeba zaznaczyć, że dopiero ogłoszenie stanu wojennego uwiarygodniło w większym stopniu możliwości naszej współpracy i zachęciło naszych partnerów do podejmowania z nami rozmów.</u>
          <u xml:id="u-2.46" who="#WładysławGwiazda">Uzgodnienia w ramach RWPG dotyczące dodatkowych i wyprzedzających dostaw materiałów i surowców w 1982 r. pozwolą na kontynuowanie produkcji w wielu zakładach przemysłowych i wzbogacą rynek wewnętrzny. Jest to niejako pierwszy etap szeroko pojętej reorientacji naszej gospodarki na import materiałowo-surowcowy z państw socjalistycznych, głównie Związku Radzieckiego i zmniejszenie naszej zależności od importu z krajów kapitalistycznych.</u>
          <u xml:id="u-2.47" who="#WładysławGwiazda">Na tle aktualnej sytuacji prognozy w obrotach handlu zagranicznego w r. 1982 nie napawają optymizmem. Należy się liczyć ze zwiększeniem salda ujemnego z państwami socjalistycznymi, w tym głównie ze Związkiem Radzieckim w wyniku przekroczenia założeń planowych w imporcie.</u>
          <u xml:id="u-2.48" who="#WładysławGwiazda">Ocenia się, że wykorzystanie kredytów transakcyjnych w obrotach z II obszaru będzie o połowę niższe niż zakładał plan. Niedobory trzeba będzie uzupełniać dostawami na warunkach kredytowych z krajów socjalistycznych, a zwłaszcza Związku Radzieckiego.</u>
          <u xml:id="u-2.49" who="#WładysławGwiazda">Zastój w imporcie z II obszaru spowodowany stanem bilansu płatniczego państwa, niemożnością zdobycia kredytów tworzy dla naszej gospodarki dodatkową barierę surowcowo materiałową aktualnie nie do pokonania. Zadłużenie nasze na Zachodzie stało się sprawą politycznego nacisku na nasz kraj. Stosowane sankcje, blokada dostaw kredytowych są dla nas b. dotkliwe, ograniczają naszą konsumpcję i produkcję oraz możliwość spłat. Stąd podejmowane powinny być w pierwszym rzędzie wysiłki celem refinansowania płatności zadłużenia. Warunki rozwiązania problemu muszą być jednak realistyczne z.punktu widzenia dwóch stron, a przede wszystkim muszą uwzględniać przywrócenie tendencji rozwojowych naszej gospodarce, gdyż tylko w ten sposób będziemy mogli wywiązać się z naszych zobowiązań wobec wierzycieli.</u>
          <u xml:id="u-2.50" who="#WładysławGwiazda">W obecnej, bardzo złożonej sytuacji gospodarczej w naszym interesie jest kształtowanie w społeczeństwie orientacji proeksportowej. Skuteczne wdrażanie reformy gospodarczej winno kształtować proeksportowe nastawienie producentów, chociaż wiele spraw nie zostało rozwiązanych i budzi wątpliwości. Należy do nich sprawa integrowania zysku przedsiębiorstw osiągniętego we wszystkich sferach działalności. Jest wiele głosów za wydzieleniem zysku z eksportu, obniżeniem obciążeń podatkowych. Proces wdrażania reformy trwa, winien on inspirować do pilnego śledzenia zachodzących zjawisk, weryfikacji ich i korygowania, aby zachować cel podstawowy, którym jest przywracanie drożności działalności gospodarczej kraju.</u>
          <u xml:id="u-2.51" who="#WładysławGwiazda">Następnie poseł B. Droszcz omówił wykonanie budżetu resortu handlu zagranicznego w 1981 r. oraz projekt budżetu na 1982 r.</u>
          <u xml:id="u-2.52" who="#WładysławGwiazda">Dyskusja:</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MieczysławZiętek">Wiemy, że rok ubiegły był wyjątkowy w polskiej gospodarce i właściwie można przejść nad sprawozdaniem z wykonania planu i budżetu do porządku dziennego, rozpoczynając z wiarą nowe zadania. Jednakże od lat powtarzają się w handlu zagranicznym te same błędy i to niepokoi. Wpływy dewizowe z eksportu mogłyby być wyższe, gdybyśmy dysponowali wyrobami lepszej jakości. Obecnie mamy do czynienia z licznymi reklamacjami, zwrotami, co powoduje konieczność obniżek cen. W r. ub. wartość towarów, które kontrahent zagraniczny zwrócił z powodu ich złej jakości, wyniosła 61 mln zł dew.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#MieczysławZiętek">Brak nam dostatecznej znajomości rynków światowych, w rezultacie czego uzyskujemy niejednokrotnie niższe ceny, np. na taicie surowce jak: siarka, miedź, czy soda kaustyczna, choć są możliwości korzystniejszych transakcji. Zmieniają się ministrowie, a błędy pozostają.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#MieczysławZiętek">W zawieranych kontraktach w niedostateczny sposób zabezpieczamy polskie interesy. A podobno dysponujemy kadrą bardzo dobrych prawników.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#MieczysławZiętek">Prasa doniosła, że Krakowskie Zjednoczenie Budownictwa, które nie najlepiej budowało domy, podjęło się realizacji na wielką skalę melioracji w Iraku. Jakie efekty przynosi tego typu postępowanie, wiemy z materiałów NIK.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#MieczysławZiętek">Wiele kontraktów jest zrywanych przy ich zawieraniu, nie rozpoznaliśmy bowiem w dostateczny sposób sytuacji finansowej naszych partnerów, Problem ten poruszałem 5 lat temu i dziś także jest on aktualny. Wobec winnych tego stanu rzeczy należy wyciągnąć odpowiednie konsekwencje.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#MieczysławZiętek">W materiałach NIK stwierdza się, że w zagranicznych wyjazdach służbowych zamiast 2 pracowników, bierze udział 8–10. Zdaję sobie sprawę, że niekiedy powinna wyjechać większa liczba ekspertów. Nie może to być jednak regułą.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#MieczysławZiętek">Rodzi się refleksja, że przez 5 lat pracy w tej komisji mógłbym nie czytać materiałów oraz sprawozdań i zabierając głos, zadając pytania utrafić w sedno problemu. Jest to bardzo niepokojące.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JadwigaŁokkaj">To, co nam tutaj przedstawiono, stanowi wierny obraz sytuacji, w której znajduje się polski handel zagraniczny. Czy jesteśmy w stanie coś zmienić?</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JadwigaŁokkaj">Niepokojący jest brak zainteresowania zakładów przemysłowych produkcją na eksport oraz poprawą jej jakości. Konieczne jest wprowadzenie bodźców pobudzających zainteresowanie zakładów produkcją eksportową. Bez motywacji, nie będzie produkcji.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#JadwigaŁokkaj">Zwraca uwagę bezradność aparatu handlowego. Przyzwyczailiśmy się do dużych kontraktów i nie doceniamy małych, a przecież przez małe kontrakty możemy dojść do wielkich. Przedsiębiorstwa handlu zagranicznego powinny być oceniane wg dwóch kryteriów. Jednym z nich jest zawarcie dobrego kontraktu, a drugim - jego realizacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#RudolfBuchała">Widzę te same problemy, co i moi przedmówcy. Przede wszystkim trzeba zwrócić uwagę na podpisywanie dobrych kontraktów. Chodzi głównie o odpowiedni dobór negocjatorów. Powinni oni mieć dobre przygotowanie merytoryczne, (ekonomiczno-handlowe), przygotowanie -prawnicze (prawo międzynarodowe), oraz znajomość języków.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#RudolfBuchała">Dziwi niechęć, z jaką aparat handlu zagranicznego odnosi się do współpracy z firmami polonijnymi. Przecież jest on bardzo poważnie powiązały z polityką zagraniczną, a ta ostatnia od połowy lat 70-ch była otwarta na kontakty z Polonią. Przecież kontakty z małymi firmami zagranicznymi mają dla nas istotne znaczenie tak polityczne jak i gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#RudolfBuchała">Niedobrze się stało, że w toku ostatniego posiedzenia Sejmu nie uchwaliliśmy ustawy stwarzającej możliwość prowadzenia działalności gospodarczej przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne w Polsce. Projekt tej ustawy był już gotowy. Byłoby to dobrze przyjęte na zbliżającym się Forum Polonijnym. Mam nadzieję, że ustawa zostanie uchwalona na najbliższym posiedzeniu Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#TadeuszGajda">Przykro czytać dostarczone nam na dzisiejsze posiedzenie teksty. Również w wypowiedzi wiceministra W. Gwiazdy dominował ton pesymizmu, a przecież niektóre branże np. górnictwo dobrze wywiązują się z tegorocznych zadań. Moglibyśmy eksportować węgiel. Jednakże handel zagraniczny nie może z różnych przyczyn go sprzedać. Górnicy stwierdzają, że ich praca w soboty jest działalnością syzyfową. Rodzi to niedobre nastroje. Handel zagraniczny powinien działać bardziej elastycznie. Należałoby też jasno poinformować społeczeństwo, że nie gromadzimy węgla w portach, jaka jest sytuacja z jego eksportem i że trudności jakie przeżywany są przejściowe. Prawdopodobnie obejmą one okres trzech lat.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#TadeuszGajda">W pełni podzielam wnioski poseł J. Łokkaj. Konieczne jest wprowadzenie środków motywacyjnych w tych zakładach, które produkują na eksport. Jednakże nie mogą to być posunięcia pozorne. W roku 1980 kopalnia w Turowie zobowiązała się do wydobycia o pół mln ton więcej, aby uzyskać dewizy na zakup niezbędnych części zamiennych. Plan wykonano. Jednakże, gdy chciano kupić akumulatory minister finansów zawiadomił kopalnię, że konto którym dysponuje ona w banku jest jedynie kontem ewidencyjnym. Dziś kopalnia ta nie eksportuje już węgla. Nasze miejsce w bawarskiej elektrowni zajęli czechosłowaccy dostawcy.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#TadeuszGajda">Uważam, że materiały przygotowane przez resort w niedostateczny sposób argumentują wiele kwestii. Nie dają możliwości zastanowienia. się nad wieloma problemami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#HelenaPorycka">Podkomisja Komisji Przemysłu Lekkiego wizytując zakłady włókiennicze na Dolnym Śląsku, interesowała się handlem zagranicznym. Zakłady, których produkcja w około 90% idzie na eksport nie są z tego zadowolone. Uważają, że produkcja ta jest nieopłacalna i nic im nie daje, poza dostawami surowców. W wiele lepszej sytuacji są te przedsiębiorstwa, które około 50% swojej produkcji kierują na rynek wewnętrzny.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#HelenaPorycka">Ceny, to problem powracający przy wielu dyskusjach. Często dzieje się tak, że przedsiębiorstwa handlu zagranicznego wbrew woli i interesom zakładu wynegocjowują niższe ceny, niż on sam byłby w stanie uzyskać w bezpośrednich rokowaniach. Dlatego też w ramach reformy gospodarczej zakłady powinny mieć prawo samodzielnego negocjowania cen.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#HelenaPorycka">Resort powinien dokładać starań, aby umowy zawierane były prawidłowo i zapewniały niezbędne zyski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#ZygmuntJędrzejewski">W materiałach NIK nacisk kładziony jest na terminowość i rytmiczność dostaw eksportowych. Należałoby dopisać także „jakość”. Jest to jedna z zasadniczych bolączek naszej produkcji eksportowej. Nie sądzę bowiem, aby odrzucano nasze towary ze względu na złe opakowania czy nierytmiczność dostaw. Jeśli dostarczamy towary złej jakości i w dodatku nierytmicznie to po prostu nasi partnerzy tracą do nas zaufanie.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#ZygmuntJędrzejewski">Czy analizował ktoś jak olbrzymie kapy płacimy za przestoje statków w. portach, które oczekują na towar.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#ZdzisławMalicki">Problemy, które dzisiaj podejmujemy są wielkiej wagi. Decyzje jakie zapadną będą rzutowały w ciągu najbliższych lat na całą sferę handlu zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#ZdzisławMalicki">Hasło „Chronimy zatrudnienie” oznacza ochronę istniejącej struktury produkcyjnej. Wszyscy szukają więc zamówień, m.in. w formie usług, nawet za granicą. Ale to nam niczego nie rozwiąże, a towarów na rynku będzie mniej, niż w 1979 r.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#ZdzisławMalicki">Jednym z największych zagrożeń jest realizacja „na ślepo” hasła wykorzystywania potencjału. Chciałbym zapytać, co się dzieje z harmonogramem przestawiania gospodarki na proeksportową, do czego rząd był zobowiązany z terminem do końca ub.roku? Jeżeli będziemy mieli taki system, to można przestawić gospodarkę nie tylko na potrzeby handlu zagranicznego, ale także produkcji maszyn rolniczych. Jeżeli resorty wiedziałyby jakie zdolności produkcyjne mamy rozwijać, można byłoby ustalić, co będzie wykorzystane do zwiększenia produkcji eksportowej. Jest możliwe, że ten sam potencjał oferujemy partnerom zagranicznym. Wcale nie jest wykluczone, że potem będziemy potrzebowali inwestycji. Robimy wszystko, by zawęzić sobie perspektywy rozwojowe. Harmonogram, typowanie branż i towarów proeksportowych nie zostały zrealizowane, trzeba więc to nadrobić. To dobrze, że nie wszyscy sąsiedzi są w stanie wykorzystać nasz potencjał.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#ZdzisławMalicki">Należy zobowiązać resort handlu zagranicznego do pilnowania, by nie oferowano do zagospodarowania przez partnerów zagranicznych tych pozycji, które mogą zablokować konwersję potencjału gospodarczego na rzecz produkcji proeksportowej.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#ZdzisławMalicki">Dochodzi do tego, że eksportuje się nawet towary nieopłacalne. Dodatek wyrównawczy ma wynieść 54 mld zł. Nie stać nas na takie dopłaty. Czy przeprowadzono analizę, z których deficytowych w handlu zagranicznym artykułów należy zrezygnować? Odnoszę wrażenie, że niektóre artykuły wciskamy na siłę! Powinniśmy zwiększyć eksport tam, gdzie jest to opłacalne. Dotyczy to zwłaszcza obrotów z krajami I obszaru. Jest tu większa możliwość dostosowania się do potencjału produkcyjnego.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#ZdzisławMalicki">Kolejna sprawa, którą chcę poruszyć, wiąże się z eksportem budownictwa. Praktyką jest taka, że każda firma budowlaną „łapie” co najmniej jedno zamówienie eksportowe, ale to już wystarcza na utrzymanie dyrekcji i wyjazdy zagraniczne: całkowicie zanika natomiast zainteresowanie budowami w kraju. W rezultacie bardzo trudno jest ulokować jakiekolwiek zamówienie. Dawniej resort budownictwa starał się znaleźć każdej firmie jakieś zamówienie zagraniczne, a teraz każda firma działa na własną rękę. Nie jestem za tym, by ograniczać eksport budownictwa, ale za tym, by zawęzić liczbę firm specjalizujących się w budownictwie za granicą. Inaczej nie wybrniemy. Mówi się przy tym o braku ludzi do pracy. Jeżeli tak, to jakim cudem oferuje się już w szkołach wyjazd do pracy za granicę? Ostatnio np. werbuje się z terenu mojego województwa do pracy przy obrabiarkach na Węgrzech; mając takie perspektywy - kto pójdzie do cięższej i niżej płatnej pracy w kraju? A przecież z robót najcięższych odeszli ludzie na wcześniejszą emeryturę, przeciwko czemu protestowałem zresztą w ub. roku. A teraz młodzi przychodzą z prośbą o zwolnienie, bo chcą jechać do pracy za granicą.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#ZdzisławMalicki">I co mam robić, jeżeli taki kandydat tłumaczy mi, że w naszym zakładzie zarabia 8 tys., a tam - w przeliczeniu - 60 tys. Firmy budowlane werbują każdego, kto się zgłosi.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#ZdzisławMalicki">Sprawy cen w handlu zagranicznym. Mamy rozliczenia ze Związkiem Radzieckim. Większość eksportu jest opłacalna, są to bowiem zamówienia długookresowe, a więc można produkować większe serie. Problem zaczyna się wówczas, gdy mamy dostarczać nowy towar, lub taki, na który są ceny światowe. Stosuje się wówczas kurs dolara do rubla ustawiony odwrotnie proporcjonalnie, niż u nas. Niemożliwe jest wtedy dogadanie się co do cen. Nie wolno udawać, że tej sprawy nie ma. Wymaga ona rozważenia, a zamiast tego szerzy się pogłoski, że ktoś „nie chce eksportować w tym kierunku”. Sądzę, że podobne problemy ma motoryzacja, np. „Łady” importujemy bardzo tanio w porównaniu do cen światowych, a inne asortymenty są sztucznie nieopłacalne. Całą sprawę opłacalności trzeba doprowadzić do porównywalnych warunków.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#ZdzisławMalicki">Wnoszę, aby MHZ działało bardziej na rzecz ochrony producenta pracującego na eksport. Mówi się, że duże zakłady mają zysk z tytułu sztucznie zawyżonych cen. W ciężar kosztów idzie w związku z tym zwiększenie funduszu socjalnego lub wyższe stawki ubezpieczeniowe. Ci, którzy produkują na rynek wewnętrzny mogą ewentualnie podnieść cenę, ale ci którzy eksportują - nic nie mogą zrobić. Zakład, którego jestem dyrektorem, eksportuje 70% produkcji. Każda podobna decyzja oznacza zmniejszenie zysków. Proponuję, aby pożyczka stabilizacyjna nie obciążała zysku z eksportu, gdyż jest to zysk w pełni zasłużony.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#ZdzisławMalicki">I drugi wniosek: protestowałem już na posiedzeniu Komisji Przemysłu Ciężkiego, Maszynowego i Hutnictwa przeciwko pożyczce stabilizacyjnej. Do zrównoważenia budżetu należy dążyć inną drogą. Stałe zwiększanie kosztów uderza przede wszystkim w producenta.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#ZdzisławMalicki">Sprawa central handlu zagranicznego: słusznie przyjęto zasadę dowolnego wyboru. Zasada ta prowadzi do tego, że wszyscy zaczęli stosować określoną taktykę. Centrale są szczęśliwe, że wyrwały się spod presji przemysłu i szukają takiego towaru, który zabezpieczy ich interesy. Natomiast zakłady produkcyjne nie są w stanie tak szybko się przestawić. Zaczynają wówczas rozglądać się za inną centralą lub myśleć o tworzeniu własnego przedsiębiorstwa handlu zagranicznego. W ten sposób dojdzie do tego, że niczego nie będzie można zaplanować. Na Węgrzech jest parę central, które mają prawo eksportować wszystko, w tym również na zasadzie konkurencji. Uważam, że centrale powinny specjalizować się w poszczególnych towarach. Może należy przyspieszyć tworzenie spółek producentów i central.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#ZdzisławMalicki">Reasumując: należy jak najpilniej przedstawić plan ustalający zdolności eksportowe: pozostały potencjał zaoferować zagranicy; uporządkować eksport budownictwa i werbunek ludzi; nie stosować pożyczki stabilizacyjnej przynajmniej wobec tych, którzy cały zysk osiągają z eksportu; wyjaśnić sprawę cen i ograniczyć dopłaty wyrównawcze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#HelenaPorycka">Uważam, że należy porozumieć się z towarzyszami radzieckimi w sprawie zmiany sposobu pakowania towarów. Na opakowania zużywamy sporo drzewa i kartonu. Mamy granicę lądową i można byłoby zastosować inny system, taki, jaki stosują firmy z RFN, które przysyłają samochody i odbierają odzież na wisząco. Czas zmienić metodę pakowania, gdyż kosztuje to zbyt wiele materiałów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#JózefGórniak">NIK w sprawozdaniu sygnalizuje nieprawidłowości w różnych dziedzinach handlu zagranicznego. Nasza Komisja przyjmuje to do wiadomości i przechodzi nad tym do porządku dziennego. Wnoszę, aby resort na posiedzeniu Komisji ustosunkował się do zjawisk negatywnych i poinformował o powziętych środkach zaradczych w celu ich wyeliminowania.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#JózefGórniak">Wyborcy zwracają uwagę na działalność firm polonijnych. Firmy te płacą wyższe stawki pracownikom, niż zakłady kluczowe. Większość towarów wysyłają na eksport. Wyborcy postulują, aby uchwała sejmowa określiła, że pewna część tych towarów musi pozostać w kraju, przynajmniej w takiej ilości, aby pokrywała sumę pieniędzy zarabianych przez pracowników przy produkcji tych wyrobów.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#JózefGórniak">W poprzednich latach oparliśmy produkcję, zwłaszcza licencyjną, na materiałach i półproduktach z importu. Wykonane w ten sposób wyroby miały odpowiedni standard. Powstaje problem, jak obecnie zabezpieczyć park maszynowy przed dewastacją, ile muszą kosztować niezbędne części zamienne? W latach 1983 i 1984 będziemy potrzebowali dużych kwot na zakup tych części z krajów II obszaru płatniczego.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#JózefGórniak">Wizytacje w zakładach eksportujących sprawiają wrażenie, że przemysł ten jest bezradny, gdyż pracował często w 80–90 w oparciu o kooperację z firmami zachodnimi, a teraz improwizuje, szukając możliwości stosowania materiałów zastępczych. Tego towaru nie przyjmą na Zachodzie, szkoda wysiłku. Trzeba zatem szukać innych możliwości eksportowych, ewentualnie w krajach rozwijających się. Tamtym partnerom można oferować towary oparte na surowcach i materiałach krajowych. Niedostatecznie penetrujemy te rynki, trzeba wzmóc wysiłki resortu w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#JózefGórniak">Wiele towarów eksportujemy po bardzo niskiej cenie. Chcą nam nawet wytaczać procesy z tego tytułu. A podobne artykuły, potrzebne w kraju, importujemy płacąc o wiele drożej. Dotyczy to np. łożysk, chociaż być może różnice dotyczą gabarytów. Trzeba takie sprawy bilansować i nie eksportować towaru, który inny zakład importuje. Na interes gospodarki trzeba patrzeć globalnie.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#JózefGórniak">Zaczynamy przestawiać się w większym stopniu na współpracę z krajami socjalistycznymi. Duża kooperacja z krajami zachodnimi upada, należy więc rozważyć nowe możliwości. Występuje tu problem przeliczników. W fabrykach czasem słyszy się, że - jak tego nie liczyć - do Związku Radzieckiego eksportujemy taniej. Wyciągają takie wnioski ci, którzy najmniej się w tych sprawach orientują, nie biorą pod uwagę, że na tym samym przeliczniku opiera się cały import ze Związkiem Radzieckim. Rodzą się obiegowe opinie, słyszy się je na spotkaniach poselskich. Jest bezsporne, że kraje socjalistyczne ogromnie nam pomogły.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#JózefGórniak">Czy stajemy się proeksportowi? Nie, jest dużo nieufności. Słyszeliśmy, że z odpisów dewizowych za eksport nikt jeszcze nie dostał nic na swoje potrzeby, a odpisy są tylko na koncie w banku. Powinien móc nimi dysponować tylko zakład, który wyeksportował.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#JózefGórniak">Trudno stosować bodźce ekonomiczne dla załóg. Pieniądze wydane w zakładzie obciążają fundusz płac, niezależnie od tego, czy są to podwyżki, nagrody, czy premia. Potrzebne są takie bodźce, które by nie rzutowały na fundusz płac i nie wchodziły do średniej płacy. Bodźce, które by działały skutecznie, nie wywołując jednocześnie niepotrzebnych konfliktów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#MieczysławZiętek">Mamy już nadwyżki węgla. Jednocześnie zadłużamy się w Związku Radzieckim. Może zatem więcej eksportować i nie zadłużać się, jak przedtem na Zachodzie? Wydaje się, że poprawa wyników naszego handlu zagranicznego w dużym stopniu zależy od nas samych - od lepszej pracy, od eliminowania braków, od stosowania właściwych, niezaniżonych cen, od zawierania korzystniejszych umów, od terminowego fakturowania itd.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#MieczysławZiętek">Wiceminister handlu zagranicznego Władysław Gwiazda: Mamy do dyspozycji w tym roku 27–28 mln ton węgla. Umowy z krajami socjalistycznymi opiewają na 9 mln ton, a resztę chcemy uplasować w krajach kapitalistycznych. Związek Radziecki wziąłby oczywiście większą ilość. Chodzi o to, że ilości dodatkowe (ponad przewidziane w umowie handlowej) nie są kompensowane dostawami wolnodewizowymi zaplanowanymi do krajów zachodnich. Umowa z ZSRR przewiduje w tym roku 5,5 mln ton, sprzedamy ponadto 2 mln ton w zamian za gaz, opony, kauczuk i inne artykuły chemiczne. Więcej nie sprzedamy, gdyż węgiel ten jest potrzebny jako źródło dewiz na sfinansowanie zakupów z krajów kapitalistycznych. Ogółem umowy eksportowe opiewają jak dotychczas na 25,4 mln ton. Pozostałe 2,6 mln ton niewątpliwie jeszcze uplasujemy, ale nie obejdzie się prawdopodobnie bez ofiar cenowych. Krajom socjalistycznym nadal oferujemy węgiel w zamian za towary wolno-dewizowe. Interesują się tym Węgrzy i Rumunia, a być może również dodatkowo ZSRR.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#MieczysławZiętek">Sprawa odpisów dewizowych: płatności realizowane są przez bank w pierwszej kolejności. Nieporozumienia powstają stąd, że potrzebny jest pewien czas na uruchomienie wypłat. Ponadto wypłatę można realizować dopiero wtedy, gdy wpłynie gotówka od odbiorcy (sam fakt wyeksportowania towarów nie wystarcza). Można najwyżej -zwrócić się do Banku Handlowego o kredyt a conto przyszłych wpływów. Konkretnych przykładów nie realizowania zamówień z odpisów dewizowych dotychczas nie było. Sprawę odpisu dla „Turowa” zbadamy.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#MieczysławZiętek">Nas również zaskoczyła poruszona przez posła Z. Malickiego sprawa werbowania młodzieży do pracy za granicą. Jeżeli werbunek odbywa się na zasadzie umowy międzynarodowej, wówczas zajmuje się tym Ministerstwo Pracy, Płac i Spraw Socjalnych, jeżeli zaś chodzi o kontrakty - MHZ. Na Węgrzech oferuje się pracę z inicjatywy ZSMP; to podcina wyjazdy naszych specjalistów. Zwrócimy na to uwagę.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#MieczysławZiętek">W ciągu najbliższych dwóch tygodni uporządkowane będą sprawy eksportu budowlanego.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#MieczysławZiętek">W umowach z krajami socjalistycznymi eksport powiązany jest z importem, więc eliminacja eksportu może wyeliminować import. Dążymy do tego, żeby w protokołach handlowych na rok przyszły nie znalazły się już towary najbardziej nieopłacalne.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#MieczysławZiętek">Specjalny zespół międzyresortowy zajął się sprawami mocy produkcyjnych i proeksportowości. Analizowane są warunki gospodarki światowej w latach 80-tych i wnioski, jakie stąd płyną dla naszego handlu zagranicznego. Przygotowuje się propozycje metodologiczne - rodzaj poradnika w sprawie wyboru branż programu proeksportowego. Pragniemy zapewnić proeksportowości odpowiednią rangę w planie 3-letnim. Każdy temat weryfikowany jest z punktu widzenia opłacalności. Obecne rozwiązania mają charakter doraźny, ale nie załatwiają sprawy wykorzystania mocy produkcyjnych w latach następnych.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#MieczysławZiętek">Handel z firmami polonijnymi był rzeczywiście niedoceniany. Przynosiło to szkodę gospodarce. Zajmiemy się tymi sprawami bardzo poważnie. Powierzamy je specjalnemu wydziałowi przewidzianemu w nowej strukturze MHZ.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#MieczysławZiętek">Wiceminister handlu zagranicznego Andrzej Dorosz: Krytyczna sytuacja płatnicza Polski rzutuje na funkcjonowanie handlu zagranicznego. W tym zwłaszcza na tryb ściągania należności oraz kontakty przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#MieczysławZiętek">Należności zagraniczne w opinii resortu nie są problemem zbyt istotnym jeśli weźmiemy pod uwagę całość obrotów naszego handlu zagranicznego. W I obszarze płatniczym wzrost należności był bardzo niewielki i są to sprawy wręcz incydentalne. W II obszarze znajduje się ok. 80% naszych należności. Możliwości ich ściągnięcia są dość ograniczone. Przede wszystkim występują one w tych obszarach eksportu, który zajmuje się ekspedycją towarów masowych, a także przy realizowaniu naszych płatności z zagranicznymi spółkami.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#MieczysławZiętek">Sprawy cen w handlu zagranicznym to problem jakim zajmujemy się od lat. Kwestia wynegocjowania dobrych cen związana jest z podpisaniem dobrych kontraktów. W b.r. nasze obroty jedynie z krajami II obszaru płatniczego osiągną wartość ok. 5 mld dolarów. Aby uzyskać taką kwotę konieczne jest podpisanie olbrzymiej liczby kontraktów. Niektóre z nich choćby statystycznie mogą być nieudane. W I obszarze sprawa cen wydaje się być bardziej prosta. Istnieją mechanizmy, w myśl których poruszamy się tak my jak i nasi partnerzy. Pole manewru jest w tej sytuacji ograniczone. Możemy tak czy inaczej wpływać w szerszym zakresie na ceny towarów wysoko przetworzonych. Eksport ten jest częstokroć bardzo efektywny. Drugi obszar płatniczy stanowi rejon bardziej skomplikowany. Towary takie jak miedź czy srebro sprzedajemy poprzez giełdę w Londynie. Łatwo zatem sprawdzić, czy negocjatorzy uzyskują odpowiednie ceny przy sprzedaży naszych surowców. Sprzedaż artykułów wysokoprzetworzonych w tym obszarze jest już operacją bardzo złożoną. Po perturbacjach roku ub. nie jesteśmy uznawani za partnera rzetelnego. Każde opóźnienie, każdy rodzaj towaru o złej jakości musi pociągnąć za sobą upusty cenowe.</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#MieczysławZiętek">Podjęliśmy starania, aby terminowo były składane dokumenty do Banku Handlowego. Przedsiębiorstwa handlu zagranicznego sygnalizują nam, iż przedsiębiorstwa częstokroć zalegają z dostarczaniem tych dokumentów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#EugeniuszHarasim">Komisja bardzo silnie zaakcentowała problem motywacji w eksporcie. Pomoże nam to w codziennej działalności na tym odcinku. O eksporcie będą decydowały przede wszystkim kwestie cen oraz podatki.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#EugeniuszHarasim">Padło pytanie w jaki sposób możemy wpływać na stymulowanie eksportu. Przede wszystkim przez odpisy dewizowe. Jest to w chwili obecnej najsilniejszy stymulator. Zakłady, mimo obecnych ograniczeń, są zainteresowane tą formą przekazywania na ich konta części zysku dewizowego. Po drugie stosowane są dopłaty eksportowe. Chcę prosić, aby Komisja nie występowała z wnioskiem o likwidację tych dopłat w br. W krótkim okresie czasu oznaczałoby to likwidację ok. 1/3 polskiego eksportu, w obecnej chwili na to nas nie stać. Po trzecie minister handlu zagranicznego dysponuje nagrodami. Nie jest to fundusz duży, wynosi 300 mln zł. Został on przekazany przedsiębiorstwom handlu zagranicznego, aby tą drogą starały się wpływać na przedsiębiorstwa. Komitet Gospodarczy Rady Ministrów podjął decyzję o zwiększeniu tej kwoty o 1 mld zł w br.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#EugeniuszHarasim">Mimo przekonywującej argumentacji posła Z. Malickiego muszę stwierdzić, że eksport do krajów socjalistycznych jest bardziej opłacalny niż do krajów kapitalistycznych. Dowodzą tego wyniki osiągane przez podległe nam centrale handlu zagranicznego. Generalnie w br. 70% polskiego eksportu jest opłacalne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#ZdzisławMalicki">Nie mówiłem o opłacalności. Podejmowałem zupełnie odrębny problem kosztów. Jeżeli zakłady w Stalowej Woli produkują maszyny w oparciu o licencję Harwestera i eksportując ten produkt do krajów II obszaru płatniczego uzyskujemy godziwe ceny, to mam prawo zapytać dlaczego tak nie jest przy eksporcie do krajów I obszaru?</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#ZdzisławMalicki">Przewodniczący Komisji poseł Stanisław Gębala (PZPR): Rok ubiegły zamykamy w handlu zagranicznym -wynikami bardzo słabymi. Udział Polski w światowej wymianie towarowej spadł do 0,7% . Odzwierciedla to naszą trudną sytuację wewnętrzną. Jest także rezultatem spadku produkcji o 13% .</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#ZdzisławMalicki">Odnotowaliśmy spadek obrotów z krajami tak I jak i II obszaru. Nie zrealizowano planu eksportu, pogłębiło się ujemne saldo. Wpływ na ten stan rzeczy miało wiele czynników: spadła produkcja przemysłowa, strajki paraliżowały gospodarkę, ograniczono czas pracy, wysokie zadłużenie zamknęło nam możliwość uzyskiwania kredytów, zaszła konieczność czynienia znacznych zakupów artykułów rolno-spożywczych. W efekcie tego stanu rzeczy w handlu zagranicznym dominowało wiele przymusowych operacji, co wpłynęło negatywnie na dyscyplinę realizacji kontraktów.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#ZdzisławMalicki">Oceniając polską wymianę zagraniczną nie można nie widzieć zjawisk korzystnych. W pełni zrealizowano zakładany import artykułów rolno-spożywczych. Wzrosła aktywność wymiany handlowej pomiędzy Polską a krajami socjalistycznymi. Przygotowano się do wdrożenia reformy gospodarczej w handlu zagranicznym. Przeprowadzono reorganizację resortu.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#ZdzisławMalicki">Duży wpływ na polską wymianę z zagranicą miały restrykcje państw zachodnich. Jak się dowiadujemy, RFN podpisała kontrakt, w myśl którego 48% dostaw węgla na ten rynek będzie pochodzić z USA (z Polski 10). W toku wielu negocjacji wysuwane są pod naszym adresem warunki nie gospodarcze a polityczne. Znamy je. Chodzi o uwolnienie internowanych, cofnięcie stanu wojennego oraz przywrócenie „Solidarności” w jej poprzednim kształcie. Na to nie ma i nie będzie zgody. Są to nasze wewnętrzne sprawy. Tak jednak wygląda polityka nieingerencji w wewnętrzne sprawy innych państw w wykonaniu krajów NATO.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#ZdzisławMalicki">W kraju stabilizuje się sytuacja polityczna. Montowane na dzień 13 stycznia liczne strajki w wielu fabrykach nie udały się. W gospodarce tempo spadku produkcji maleje i to daje nadzieję, że w przyszłości może być lepiej. Dowodzą tego zresztą konkretne wyniki osiągnięte w maju. Produkcja przemysłowa w stosunku do maja br. ukształtowała się na poziomie 96,3% . Pozytywne tendencje obserwujemy także w handlu zagranicznym tak w odniesieniu do eksportu jak i importu. Symptomy poprawy są ewidentne. Staramy się podtrzymywać kontakty ze światem. Do Polski przyjeżdża coraz więcej działaczy gospodarczych, polityków.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#ZdzisławMalicki">Uważam, że zadania, które przedstawił nam wiceminister Wł. Gwiazda do wykonania w br. możemy przyjąć jako zadania minimalne. Bez wątpienia nasze możliwości są o wiele większe. Jedną z przesłanek poprawy może być propozycja, którą premier W. Jaruzelski zgłosił wczoraj w czasie sesji RWPG w Budapeszcie. Chodzi o to, aby kraje socjalistyczne wypracowały linię obrony swoich interesów handlowych w kontaktach ze światem.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#ZdzisławMalicki">W latach 1983–85 rząd zamierza skoncentrować się na trzech głównych obszarach: zaopatrzeniu rynku, rozwoju gospodarki żywnościowej oraz eksporcie. Wynikają stąd zadania także dla naszej Komisji. Musimy dokładnie przyjrzeć się co zrobiono z programem proeksportowości naszej gospodarki. Do tego tematu należy wrócić, tym bardziej, że jak wynika z naszych obecnych ustaleń program ten realizowany jest źle.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#ZdzisławMalicki">Postuluję, aby okresowo kontrolować realizację wniosków naszej Komisji. Proszę ministra handlu zagranicznego, aby każdorazowo przy omawianiu planu i budżetu składał posłom odpowiednie sprawozdanie, aby była to stała zasada.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#ZdzisławMalicki">Komisja powinna uzyskać informację na temat weryfikacji kadr przeprowadzonej w handlu zagranicznym. Nastąpiło sporo zmian.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#ZdzisławMalicki">Posłowie powinni być tego świadomi, tym bardziej, że wiele posunięć miało podłoże w ich inspiracji.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#ZdzisławMalicki">Bodźce zmierzające do pobudzenia produkcji eksportowej to sprawa, która wielokrotnie powracała w toku naszych obrad. Z perspektywy zakładu chce się widzieć jedynie zyski. Jednakże należy zdawać sobie sprawę, że sprowadzamy za ten eksport cały szereg wyrobów, z których społeczeństwo korzysta jako całość.</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#ZdzisławMalicki">Wiemy, że opłacalność eksportu wywołuje tu i ówdzie zaniepokojenie, bowiem wskaźniki opłacalności w wielu przedsiębiorstwach mogły ulec pogorszeniu. Jednakże przedsiębiorstwa muszą przezwyciężyć te problemy. Jeśli niektóre z nich uzyskały materiały z importu, a chcą produkcję swoich wyrobów lokować wyłącznie na rynku krajowym należy ich tego importu pozbawić. NIK powinna dokładnie przebadać to zagadnienie.</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#ZdzisławMalicki">Wydaje się, iż zagadnienia związane z eksportem usług budowlanych uda nam się opanować w br. i sprawa zostanie ostatecznie załatwiona.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#ZdzisławMalicki">Pożyczka stabilizacyjna, o której wspomniał poseł Z. Malicki, jest problemem złożonym. W sytuacji olbrzymich trudności płatniczych kraju zdecydowaliśmy się zaproponować przedsiębiorstwom pożyczkę w wysokości 30% zysków. Byłaby ona składana na kontach. Problem powstał stąd, iż wiele przedsiębiorstw osiągnęło wspaniałe wyniki finansowe. Potwierdziły to wyrywkowe badania, a obecnie prowadzona jest pogłębiona analiza. W II półroczu, gdy będą znane jej wyniki będzie można powziąć ostateczne decyzje. Na dziś sporną sprawą jest problem odsetek od ewentualnej pożyczki. Zaproponowano 6% . Wydaje się, że muszą one wynosić przynajmniej 9% , to znaczy tyle ile płacą przedsiębiorstwa od zaciągniętych w banku pożyczek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#Sprawozdawca">Komisją przyjęła sprawozdanie z wykonania planu i budżetu w 1981 r. oraz projekt budżetu na 1982 r. w części dotyczącej Ministerstwa Handlu Zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#Sprawozdawca">Uwagi i wnioski wynikające z dyskusji ujęte zostaną w opinii Komisji.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#Sprawozdawca">W kolejnym punkcie porządku dziennego sprawozdanie z działalności Zespołu NIK za 1981 r. zreferował dyrektor tego Zespołu Wacław Kosicki: Zespół w 1981 r. koncentrował się na problemach węzłowych w dziedzinie handlu zagranicznego, takiej jak kształtowanie się eksportu i importu towarów i usług, współpraca gospodarcza oraz działalność aparatu handlu zagranicznego. Z 29 tematów objętych kontrolą należy m.in. wymienić: realizacja kompletnych obiektów, eksport do krajów I i II obszaru płatniczego, eksport artykułów rolno-spożywczych, prawidłowość zakupu licencji, realizacja 10-punktowego programu rządowego, wyjazdy zagraniczne.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#Sprawozdawca">W jednostkach MHZ przeprowadzono 123 kontrole. W 41 przypadkach nieprawidłowości usuwano z miejsca. Odbyły się 34 narady pokontrolne. Opracowano 6 informacji zbiorczych oraz szereg wystąpień pokontrolnych. Na wniosek Zespołu zastosowano sankcje służbowe wobec 55 osób z aparatu MHZ, a w 9 przypadkach odwołano ze stanowisk dyrektorów, zastępców dyrektorów i głównych księgowych. 12 spraw skierowano do organów ścigania. Najpoważniejsza z nich, skierowana do Prokuratury Generalnej, dotyczyła działalność i członków kierownictwa Polskiego Radia i Telewizji (sprawy spółek i inne).</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#Sprawozdawca">Na zlecenie Sejmu odbyła się kontrola eksportu towarów rolno-spożywczych oraz kierowania do pracy na placówkach zagranicznych niektórych osób.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#Sprawozdawca">W dyskusji poruszono sprawę powtarzania się niektórych nieprawidłowości i zaniedbań. Zespół zajmuje się wszystkim, co hamuje rozwój gospodarki narodowej. W ub. r. różne ogniwa „Solidarności” wywierały na Zespół naciski w poszczególnych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#Sprawozdawca">Należy stwierdzić prawidłową postawę kierownictwa MHZ wobec uwag i wniosków NIK.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#Sprawozdawca">Wydaje się, że niektóre centrale handlu zagranicznego poświęcają zbyt mało uwagi problemom cen, a rola Ministerstwa jest obecnie bardziej ograniczona. Zawiera się tysiące kontraktów. Wielu nieprawidłowości można było uniknąć przy większej zapobiegliwości resortu. Obecnie, w warunkach reformy, przedsiębiorstwo musi samodzielnie eliminować zaniedbania.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#Sprawozdawca">W połowie 1981 r. kontrolowaliśmy eksport budownictwa. Odbyła się potem duża narada w resorcie budownictwa z udziałem kierownictwa MHZ. Do dziś nie ma wyraźnej poprawy. Sygnały dotyczące Iraku i Libii są niepokojące.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#Sprawozdawca">Na wniosek przewodniczącego Komisji, posła Stanisława Gębali Komisja przyjęła sprawozdanie zwracając się do Zespołu NIK o kontynuowanie współdziałania. Zaproponowano wspólną kontrolę realizacji wniosków Komisji skierowanych do różnych instytucji.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#Sprawozdawca">Prezes Polskiej Izby Handlu Zagranicznego Ryszard Karski poinformował następnie o przygotowaniach do 54 Międzynarodowych Targów Poznańskich, które odbędą się w dniach od 13 do 22 czerwca br. Będzie to impreza skromniejsza niż w latach poprzednich. Oferta polska dostosowana jest do aktualnych naszych możliwości.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#Sprawozdawca">Z ogólnej powierzchni wynoszącej 104 tys. m2 - 64 tys. m2 zajmą wystawcy krajowi, 18,5 tys. m2 - kraje socjalistyczne, a 21 tys. m2 - kraje kapitalistyczne i rozwijające się. W targach weźmie udział ok. 1.600 firm z 25 krajów (dla porównania - w roku ub. było 2.400 firm z 36 krajów). 17 krajów zorganizowało ekspozycje kolektywne (w roku ub. - 34). Z szeregu krajów zgłoszeni są też wystawcy indywidualni. Oficjalnie zrezygnowały z wystaw narodowych m.in. Australia, Belgia, Brazylia, Kanada, USA. Bardzo mały jest udział krajów rozwijających się.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#Sprawozdawca">38 central handlu zagranicznego i 9 przedsiębiorstw przedstawicielskich zapewnia obsługę ekspozycji krajowej. Po raz pierwszy będziemy mieli wspólną ekspozycję firm polonijnych. Specjalny pawilon poświęcony będzie współpracy w ramach RWPG. W pawilonach branżowych odpowiednio zaznaczona została produkcja objęta specjalizacją w ramach RWPG.</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#Sprawozdawca">W czasie targów odbędzie się VIII Polonijne Forum Gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#Sprawozdawca">Goście targowi zgłaszają krytyczne uwagi dotyczące zwłaszcza cen w hotelach: 1 doba dla gości z krajów socjalistycznych - 3.690 zł, a dla gości z krajów zachodnich - 6,150 zł. Może to rzutować na frekwencję gości targowych.</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#Sprawozdawca">Komisja powołała 5 osobowy zespół, który dokona wizytacji targów.</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#Sprawozdawca">Informację o pracach nad ustawą o zasadach prowadzenia na terytorium PRL działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne przedstawiła poseł Jadwiga Łokkaj (PZPR).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JadwigaŁokkaj">Projekt ustawy omawiany był już w Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów oraz Komisji Prac Ustawodawczych. Celem projektu jest stworzenie podstaw prawnych do umocnienia współpracy gospodarczej z Polonią. Osiągnięcie tego celu powinno przynieść poprawę struktury produkcji dla potrzeb kraju i na eksport. Projekt zapewnia ochronę interesów zagranicznych oraz stwarza bodźce proeksportowe zabezpieczające interesy strony polskiej. Polonia od lat domagała się pieczenia interesów swych firm.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#JadwigaŁokkaj">Rejestracji przedsiębiorstw dokonują sądy. Projekt określa zasady opodatkowania, stanowi o sposobach wykorzystywania zysku i transferu jego części za granicę, zabezpiecza ochronę interesów pracowników polskich.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#JadwigaŁokkaj">Prace nad projektem ustawy trwały ponad 8 miesięcy. Z projektu usunięto wszystko to, co mogłoby budzić jakiekolwiek podteksty (a były już nawet głosy, że przy pomocy tej ustawy chce się sprzedawać Polskę). Jest to ustawa wyjątkowo nietypowa, włącza bowiem przepisy innych ustaw, stwarzając dla zainteresowanych przedsiębiorstw rodzaj vademecum, dając jasność przy podejmowaniu działalności na terenie naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#JadwigaŁokkaj">Na najbliższym Forum Polonijnym będzie podana informacja o tym projekcie, którą uczestnicy Forum niewątpliwie przyjmą z zadowoleniem Poseł Longin Cegielski (ZSL), który przewodniczył podkomisji powołanej do rozpatrzenia projektu ustawy poinformował, że jest propozycja, by projekt wszedł pod obrady najbliższego posiedzenia Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#Sprawozdawca">Komisja rozpatrzyła odpowiedź przewodniczącego Komisji Planowania przy RM na opinię w sprawie zwiększenia efektywności eksportu towarów rolno-spożywczych. Wicepremier zawiadamia m.in. o stworzeniu możliwości wyboru najbardziej efektywnych towarów na eksport oraz informuje, że Komisja Planowania starać się będzie o rozwój eksportu artykułów rolno-spożywczych mających ugruntowaną markę na rynkach zagranicznych.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>