text_structure.xml 63.2 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#Sprawozdawca">Dnia 8 czerwca 1982 r. Komisja Handlu Wewnętrznego, Drobnej Wytwórczości i Usług, obradująca pod przewodnictwem posła Jerzego Jóźwiaka (SD), rozpatrzyła:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#Sprawozdawca">- sprawozdanie z wykonania planu budżetu w 1981 r. oraz - projekt budżetu na 1982 r. wraz z informacją o sytuacji gospodarczej w kraju w I kwartale 1982 r., założenia centralnego planu na II kwartał i prognozę procesów gospodarczych w II półroczu 19982 r. w częściach dotyczących Centralnego Związku Spółdzielczości Pracy, CZSRLiA „Cepelia”, Związku Spółdzielni Inwalidów, Centralnego Związku Spółdzielni Niewidomych i Centralnego Związku Rzemiosła, - sprawozdanie Zespołu Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#Sprawozdawca">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele Ministerstwa Wewnętrznego i Usług z wiceministrem Lucjanem Jaskólskim, Ministerstwa Finansów z wiceministrem Jerzym Graczykiem oraz Najwyższej Izby Kontroli, CZSS „Społem”, Centralnego Związku Spółdzielczości Pracy, CZSRLiA „Cepelia”, Centralnego Związku Spółdzielni Inwalidów, Centralnego Związku Spółdzielni Niewidomych, Centralnego Związku Rzemiosła.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#Sprawozdawca">Uwagi do sprawozdania z wykonania planu i budżetu za 1981 r. oraz projektu budżetu na 1982 r. w części dotyczącej Centralnego Związku Spółdzielczości pracy oraz CZSRLiA „Cepelia” przedstawił poseł Zdzisław Pilecki (bezp. ChSS).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#ZdzisławPileckibezpChSS">Realizacja zadań 1981 roku przez spółdzielczość pracy uwarunkowana była pogłębiającym się kryzysem gospodarczym. Możliwości zwiększenia produkcji, dostaw towarów i usług ograniczały trudności w zaopatrzeniu materiałowo-technicznym.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#ZdzisławPileckibezpChSS">Od lipca 1981 r. spółdzielnie zrzeszone w CZSP zostały objęte nowym systemem ekonomiczno-finansowym wynikającym z przepisów uchwały 112/81 Rady Ministrów. W wyniku tych zmian spółdzielczość pracy osiągnęła lepsze wyniki w porównaniu z wynikami całej gospodarki uspołecznionej. Jednym z celów uchwały nr 112/81 było zapewnienie drobnej wytwórczości dostępu do surowców i materiałów, Brak przepisów wykonawczych spowodował jednak, że jednostki gospodarcze posiadające w swej gestii środki materiałowo-techniczne nie mogły nimi dysponować zgodnie z założeniami uchwały. Największe braki wystąpiły w zaopatrzeniu w przędzę, kleje, proszki do prania, skóry, tkaniny i paliwa płynne. Braki w zaopatrzeniu spowodowały zmniejszenie zapasów a nawet ich całkowite wyczerpanie, co prowadziło do przerywania procesu produkcyjnego i zaniechania świadczenia usług. Dostawy były ponadto niekomplementarne, bowiem brak jednego ze składników produkcji uniemożliwiał wykonanie wyrobu finalnego.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#ZdzisławPileckibezpChSS">W ubiegłym roku wartość dostaw rynkowych spółdzielczości pracy była wyższa o 3% niż w 1980 r. Mniej korzystne natomiast kształtowała się struktura tych dostaw.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#ZdzisławPileckibezpChSS">Wartość świadczonych usług wyniosła w 1981 roku 42,2 mld zł, z czego 23,2 mld zł przypada na usługi dla ludności. W porównaniu z 1980 rokiem wartość usług wzrosła o 6,6%, z czego usług dla ludności o 11,9%. Częściowo wzrost wartości usług wynika jednak ze wzrostu cen usług, które do czasu wejścia w życie przepisów uchwały nr 112/81 były nierentowne, tj. usług pralniczych, krawieckich, szewskich i motoryzacyjnych. Na ograniczenie działalności usługowej wpłynęły spadek zatrudnienia (o 2,6%), słabe tempo inwestowania i zmniejszająca się baza lokalowa. Szczególnie ograniczona została liczbą świadczonych usług pralniczych, przede wszystkim z powodu braku środków piorących.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#ZdzisławPileckibezpChSS">W dalszym ciągu występowało zjawisko datujące się od 1977 r. spadku liczby zatrudnionych bezpośrednio w nakładztwie. Główne przyczyny to niedobory surowców i materiałów, środków transportu, maszyn i urządzeń technicznych oraz bazy lokalowej. Ograniczenie działalności nakładczej spowodowane też było obawą przed powstaniem strat, co wynika z zasady samofinansowania, wprowadzonej przez uchwałę nr 112.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#ZdzisławPileckibezpChSS">W 1981 roku nastąpiło załamanie eksportu spółdzielczego. Było ono skutkiem trudności zaopatrzeniowych oraz niepewności polskiego rynku, która powodowała, że przedsiębiorstwa handlu zagranicznego nie otrzymywały nowych zamówień. Ponadto znaczna część wyrobów eksportowych była nieopłacalna. Zamknięcie granicy po wprowadzeniu stanu wojennego uniemożliwiło spedycję w końcu ub. roku.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#ZdzisławPileckibezpChSS">Spółdzielnie budowlano-montażowe przekroczyły w roku ubiegłym zadania planowe. Na tle państwowych przedsiębiorstw budowlano-montażowych jednostki spółdzielcze uzyskały bardzo dobre wyniki.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#ZdzisławPileckibezpChSS">W 1981 roku poprawiła się sytuacja finansowa spółdzielni pracy. Uzyskano wysoki wzrost zysku bilansowego, a równocześnie zdecydowanie obniżyły się wysokości wpłat do budżetu, co było efektem działania zasad ekonomiczno-finansowych, wynikających z uchwały nr 112/81. Umożliwiło to zwiększenie wypłat czystej nadwyżki dla członków spółdzielni.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#ZdzisławPileckibezpChSS">Zadania Cepelii w zakresie dostaw towarów na rynek wewnętrzny zostały zrealizowane w 1981 r. w 103,4% (wzrost w stosunku do 1980 roku o 6,1%). Ograniczenia surowcowe spowodowały zmiany asortymentowe. Zmniejszyła się produkcja wyrobów z drewna, dziewiarskich, jubilerskich oraz wyrobów wykonywanych przez artystów plastyków. Zwiększyła się natomiast - artystycznych wyrobów ze szkła, ceramiki, galanterii skórzanej oraz niektórych wyrobów włókienniczych.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#ZdzisławPileckibezpChSS">Plan dostaw eksportowych w 1981 roku do I obszaru płatniczego został przekroczony o 7,4%. Podstawowymi odbiorcami były: CSRS i Kuba. Nie wykonano natomiast planu eksportowego do II obszaru płatniczego (70,5%).</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#ZdzisławPileckibezpChSS">W ubiegłym roku wzrosła wartość świadczonych usług dla ludności. W porównaniu z 1980 r. wzrost ten wyniósł 31%.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#ZdzisławPileckibezpChSS">W 1981 r. nastąpił spadek zatrudnienia we wszystkich formach działalności Cepelii. Szczególnie poważny był spadek zatrudnienia w spółdzielniach przemysłowych. Był on podstawową przyczyną, obok trudności surowcowych i transportowych, spadku produkcji, nakładczej. Średnia płaca w zakładach zwartych wzrosła o 24,4%, lecz nadal jest o ok. 15% niższa od poziomu średniej krajowej.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#ZdzisławPileckibezpChSS">Nakłady inwestycyjne osiągnęły w 1981 r. poziom wykonania z 1980 r.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#ZdzisławPileckibezpChSS">Plan działalności CZSRLiA „Cepelia” na 1982 r. w latach 1982- 85. Zakłada on współudział Cepelii w planie równoważenia rynku wewnętrznego, ochronę rękodzieła w okresie kryzysu, maksymalne wykorzystanie surowców zastępczych, wtórnych, odpadowych i pochodzenia miejscowego, przeznaczenie surowców deficytowych na realizację programów operacyjnych, jak też pełne wykorzystanie możliwości systemu ekonomiczno-finansowego ujętego w uchwale nr 112/81 Rady Ministrów. Biorąc pod uwagę sytuację zaopatrzeniową w planie na 1982 r. zakłada się zmniejszenie produkcji i sprzedaży wyrobów jubilerskich, utrzymanie na poziomie wykonania 1981 r. produkcji i sprzedaży wyrobów włókienniczych oraz zwiększenie produkcji i sprzedaży ceramiki i szkła artystycznego okryć i ubiorów. Przewiduje się wzrost dostaw towarów na rynek wewnętrzny o 0,2% w porównaniu z wykonaniem z 1981 r. w cenach porównywalnych.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#ZdzisławPileckibezpChSS">Przewiduje się poważne zwiększenie eksportu wyrobów cepeliowskich do I obszaru płatniczego. Istnieje obawa, że dostawy dla krajów II obszaru płatniczego będą w tym roku zmniejszone.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#ZdzisławPileckibezpChSS">Plan usług dla ludności przewiduje spadek wartości świadczonych usług o 26,4 w stosunku do 1981 r., głównie na skutek zmniejszenia się popytu na usługi jubilerskie.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#ZdzisławPileckibezpChSS">W br. planuje się dalsze zmniejszenie zatrudnienia o 2,4%.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#ZdzisławPileckibezpChSS">Realizacja zadań inwestycyjnych i planów finansowych na 1982r. wynika z założeń reformy gospodarczej, której wprowadzenie zapoczątkowała uchwała nr 112/81. Realizacja zamierzeń uwarunkowana jest właściwym zaopatrzeniem materiałowym, zwłaszcza w surowce centralnie dzielone. Niestety ilości przyznawane w praktyce ulegają stałemu ograniczaniu.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#ZdzisławPileckibezpChSS">Uwagi do sprawozdania z wykonania planu i budżetu za 1981 r. oraz do projektu budżetu na 1982 r. w części dotyczącej Centralnego Związku Spółdzielni Inwalidów, Centralnego Związku Spółdzielni Niewidomych oraz Centralnego Związku Rzemiosła przedstawił poseł Edward Wiśniewski (SD).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#EdwardWiśniewski">Rok 1981 był kolejnym, drugim rokiem, w którym w spółdzielczości inwalidów, zamiast planowanego wzrostu zatrudnienia, nastąpił jego spadek. W porównaniu z wynikami osiągniętymi w 1980 r. spadek ten wyniósł 10.290 tys. osób. Niedobór surowców i materiałów do produkcji spowodował, że spółdzielnie wstrzymywały przyjęcia do pracy na stanowiska zwalniane przez osoby odchodzące na emerytury i renty inwalidzkie. Zrywanie umów kooperacyjnych natomiast powodowało zakłócenia w funkcjonowaniu zakładów pracy chronionej, głównie dla osób psychicznie chorych i upośledzonych umysłowo.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#EdwardWiśniewski">Wg stanu na 31. XII ub. r. terenowe ZOZ-y zarejestrowały 4012 inwalidów poszukujących pracy. (Inwalidzi, którym nie udało się znaleźć w ciągu roku zatrudnienia, stanowią 8,1% ogółu poszukujących pracy). Nie nastąpiły natomiast zmiany w strukturze zatrudnienia inwalidów. Nadal największą grupę stanowią osoby ze schorzeniami krążenia, następnie ze schorzeniami narządów wzroku, układu nerwowego itd. Rehabilitacją podstawową objęto w ub.r. 4873 inwalidów, tj. o przeszło 2 tys. mniej, aniżeli w r. 1980. W I półroczu 1981 r. wystąpiły znaczne trudności w sferze finansowania działalności rehabilitacyjnej. Wzrost kosztów oraz spadek rentowności wielu spółdzielni spowodowały potrzebę zmiany zasad tworzenia funduszu rehabilitacji inwalidów. Zasady te wprowadzono w II półroczu ub.r.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#EdwardWiśniewski">Liczba spółdzielni uznanych w całości za zakłady pracy chronionej wzrosła i wynosi obecnie 90. Aktualna sytuacja zaopatrzeniowa oraz osłabienie więzi kooperacyjnych zakłócają funkcjonowanie zakładów pracy chronionej.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#EdwardWiśniewski">W 1981 r. spółdzielczość inwalidów nie wykonała założeń produkcji przemysłowej. Nie osiągnięto odczuwalnego postępu w zakresie jakości produkcji oraz wzornictwa. Plan eksportu zrealizowany został w ub.r. w 90,6%, w tym do II obszaru płatniczego w 71,1%. Główne przyczyny niepełnego zrealizowania planu eksportu spowodowane były brakiem zamówień, szczególnie w I półroczu oraz utratą niektórych rynków. Plan sprzedaży usług dla ludności zrealizowany został w 104,4%.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#EdwardWiśniewski">W ramach kooperacji przemysłowej zadania planu rocznego wykonano w 95,3%. Zakłady przemysłu kluczowego zrywały bowiem umowy kooperacyjne w związku z podejmowaniem takiej produkcji. Jest to proces szczecinie groźny za względu na olbrzymie trudności ze znalezieniem zatrudniania dla inwalidów i przyuczenia ich do nowej produkcji, jak również z powodu poważnych perturbacji występujących w procesie rehabilitacji zawodowej inwalidów.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#EdwardWiśniewski">W br. spółdzielnie inwalidów główny nacisk kłaść będą na rozwój produkcji rynkowej, w tym głównie środków ochrony pracy, drobnych narzędzi i części dla rolnictwa. Rozwijany też będzie opłacalny eksport wyrobów o odpowiednich parametrach Jakościowych, nowych technicznie, Jednocześnie kontynuowane będą działania we wszystkich jednostkach spółdzielczości inwalidów dla przywrócenia równowagi socjalnej i gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#EdwardWiśniewski">Plan nakładów inwestycyjnych w r. 1981 wykonano w 81,6% planu ogółem i 75,3% w robotach budowlano-montażowych. Nie rozpoczynano nowych inwestycji, realizacja inwestycji kontynuowanych napotykała zaś duże trudności.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#EdwardWiśniewski">W ub.r. przyznano spółdzielczości inwalidów limit dewizowy na import wyrobów przemysłu elektromaszynowego w kwocie 31,1 mln zł dewizowych. Podobnie jak w latach ubiegłych potrzeby spółdzielczości inwalidów zostały zabezpieczone tylko w małym procencie.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#EdwardWiśniewski">W br. realizacja inwestycji napotyka głównie trudności finansowe, wynikające ze wzrostu cen w budownictwie. Niepokojącą sprawą są niskie przydziały maszyn i urządzeń centralnie bilansowanych.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#EdwardWiśniewski">Spółdzielczość niewidomych zatrudnia osoby o najcięższym stopniu inwalidztwa. Dlatego też celem nadrzędnymi spółdzielczości niewidomych jest powiązanie kompleksowej rehabilitacji z procesami wytwórczymi o charakterze gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#EdwardWiśniewski">W roku 1981 wyniki gospodarcze w pionie spółdzielczości niewidomych były korzystne. Wartościowy plan sprzedaży ogółem wykonano w 104,5%, dostawy rynkowe przekroczyły plan o 15,1%, a na eksport o 10,0%. Podstawową branżą Jest szczotkarstwo i wyroby branży metalowo-elektrotechnicznej. W strukturze dostaw rynkowych spółdzielczości niewidomych dominują artykuły, zaliczone do grupy „1001” drobiazgów.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#EdwardWiśniewski">Osiągnięte przez spółdzielczość niewidomych wyniki gospodarcze, a w szczególności wzrost wartości sprzedaży o 3,4% w stosunku do roku 1980 zasługują na podkreślenie; trzeba pamiętać, że wartość produkcji w skali całej gospodarki narodowej spadła w analogicznym okresie o ok. 13%.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#EdwardWiśniewski">Rentowność spółdzielni niewidomych na koniec roku wynosiła 11,2% w stosunku do kosztu własnego i warto dodać, że żadna z tych spółdzielni nie poniosła strat.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#EdwardWiśniewski">Jednostki spółdzielczości niewidomych ze względu na zatrudnianie najciężej poszkodowanych inwalidów zwolnione zostały od podatku obrotowego i dochodowego oraz korzystają ze znacznych ulg w opodatkowaniu od funduszu płac.</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#EdwardWiśniewski">Plan na rok 1982 przewiduje sprzedaż produkcji i usług wg cen z 1981 r. na sumę 7.040 mln zł (wykonanie za rok 1981 wyniosło 3.587 mln zł).</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#EdwardWiśniewski">W roku 1982 następują pewne zmiany w strukturze kierunków zbytu produkcji (wzrost udziału produkcji rynkowej oraz produkcji zaopatrzeniowej dla przedsiębiorstw i zakładów krajowych). W wyniku ograniczenia możliwości importowych przedsiębiorstw następuje zwiększenie udziału produkcji antyimportowej i w świetle aktualnych prognoz produkcja inwalidzka, przeznaczona na cele zaopatrzeniowe będzie sukcesywnie wzrastać.</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#EdwardWiśniewski">Intensyfikowanie i rozszerzenie produkcji eksportowej to drugi ważny kierunek działania w roku bieżącym. Już obecnie zarysowały się możliwości bardzo poważnego przekroczenia założeń planowych.</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#EdwardWiśniewski">Na podstawie wyników wykonania zadań za 5 miesięcy br. można określić, iż wielkości przyjęte ostrożnie do planu przez jednostki spółdzielczości niewidomych zostaną w znacznym stopniu przekroczone. Szacuje się osiągnięcie produkcji wartości blisko 9 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#EdwardWiśniewski">Wyniki ekonomiczne rzemiosła uzyskane w 1981 r. były zadowalające. Pod koniec 1981 r. były w kraju 242.563 zakłady rzemieślnicze, z czego 87.942 na wsi. Stanowi to wzrost o 15.938 w stosunku do roku poprzedniego. Największy przyrost zakładów zanotowano w dużych, uprzemysłowionych aglomeracjach. Rzemiosło pod koniec ub. roku zatrudniało ponad pół miliona osób, łącznie z uczniami - przyrost w stosunku do poprzedniego roku wyniósł więc 32.459 osób. W zakładach rzemieślniczych odbywało w tym czasie praktyczną naukę zawodu ponad 56 tys. uczniów, z czego większość stanowili młodociani. Jednakże potencjał szkoleniowy zakładów rzemieślniczych nie jest w pełni wykorzystany.</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#EdwardWiśniewski">Obroty wyniosły pod koniec ub.r. 113.385,4 mln zł i były wyższe od uzyskanych w 1980 r. o 22.195 mln zł. Usługi ogółem wzrosły o 22%; rzemiosło dostarczyło na rynek towary na sumę 40,9 mld zł, co w porównaniu z rokiem 1980 stanowi wzrost o ponad 30%. Na ogólną wartość obrotów w rzemiośle wpływ wywarł ruch cen, ustalanych samodzielnie przez jednostki drobnej wytwórczości, w tym i rzemiosło. Widoczny jest wzrost udziału usług dla gospodarki uspołecznionej.</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#EdwardWiśniewski">Rzemiosło jest działem gospodarki w pełni samofinansującym się. W r. 1981 zakłady i organizacje rzemieślnicze przekazały do budżetu państwa ogółem 7.698 mln zł z racji opodatkowania. W porównaniu z rokiem poprzednim obecnie mają one przekazać z tego tytułu - a 658 mln zł, co stanowi 62.2%. Ponadto rzemiosło odprowadza do budżetu państwa znaczne kwoty z tytułu innych podatków i opłat terenowych. Jak wynika ze sprawozdania Najwyższej Izby Kontroli nie uległa w rzemiośle poprawie dyscyplina wykonania zobowiązań podatkowych o czym świadczy wzrost zaległości.</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#EdwardWiśniewski">Pragnę przedstawić wnioski o charakterze ogólnym. Dotyczą one zarówno kwestii systemowych, jak i usprawnienia poszczególnych odcinków działalności gospodarczej. Chodzi o konsekwentne wdrażanie założeń reformy gospodarczej, zmierzających do wzrostu zainteresowania wszystkich jednostek drobnej wytwórczości osiąganiem lepszych wyników ekonomicznych. Ważne jest też zapewnienie warunków rozwoju uspołecznionym jednostkom drobnej wytwórczości, rzemiosłu i placówkom usługowym. Powinno się to odbywać w wyniku stosowania w praktyce zasady równoprawności w sferze zaopatrzenia, realizacji postanowień uchwały Rady Ministrów, odnoszącej się do rzeczywistego zwalniania środków dewizowych - proporcjonalnie do wysokości odpisów za eksport. Niezbędne jest również umożliwienie drobnej wytwórczości bezpośrednich kontaktów z partnerami zagranicznymi, skoncentrowania działań dla radykalnej poprawy zaopatrzenia usług, szczególnie ważnych dla bytowych potrzeb ludności. Myślę tu o naprawach obuwia i odzieży, pralnictwie, o naprawie domowego sprzętu zmechanizowanego, usługach remontowo-budowlanych itd. Także terenowe organy administracji państwowej muszą zapewnić zainteresowanym lokale i działki pod budowę zakładów rzemieślniczych.</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#EdwardWiśniewski">Wnioski dotyczące Centralnego Związku Spółdzielni Inwalidów i Centralnego Związku Spółdzielni Niewidomych:</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#EdwardWiśniewski">- należy skoncentrować wysiłki dla zapewnienia właściwych warunków działalności obu tym związkom;</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#EdwardWiśniewski">- potrzebne są takie działania, które spowodują zahamowanie dalszego spadku zatrudnienia inwalidów oraz stworzą możliwości zatrudnienia inwalidów ciężko poszkodowanych, ze szczególnym uwzględnieniem pracy w warunkach chronionych;</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#EdwardWiśniewski">- ponieważ upadła, jak dotąd sprawa dotacji specjalnej dla spółdzielczości inwalidzkiej, istnieje pilna potrzeba ponownego rozpatrzenia tego postulatu przez Ministerstwo Finansów. Brak funduszu specjalnego pozbawia bowiem spółdzielczość inwalidzką szans sfinansowania już rozpoczętych inwestycji, modernizacji i wyposażenia zakładów pracy chronionej. Oznaczałoby to znaczne pogorszenie warunków pracy inwalidów;</u>
          <u xml:id="u-3.26" who="#EdwardWiśniewski">- niezbędne jest też podjęcie decyzji o zwolnieniu spółdzielczości inwalidów, a zwłaszcza spółdzielczości niewidomych z odprowadzania do budżetu sum, które uzyskano z ponownego przeliczenia zapasów materiałów, w związku ze zmianą cen. Chodziłoby o pozostawienie tych środków do dyspozycji samego Związku. Należy się też zastanowić nad wyłączeniem spółdzielczości niewidomych z obowiązku wpłat na rzecz państwowego funduszu aktywizacji zawodowej z tytułu przyrostu średniej płacy w 1982 r. Wskazane byłoby obniżenie stopy oprocentowania udzielonych przez bank kredytów do wysokości 3%. Ważne jest również zapewnienie pełnej realizacji decyzji Komitetu Gospodarczego Rady Ministrów z kwietnia br. - dla zapewnienia stabilizacji warunków działania spółdzielczości inwalidów i niewidomych, a także wyłączenia jej z projektu ustawy budżetowej na r. 1982, co oznacza zwolnienie z obowiązku naliczania pożyczki stabilizacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-3.27" who="#EdwardWiśniewski">Wnioski dotyczące Centralnego Związku Rzemiosła: Aby zapewnić właściwe warunki dalszego rozwoju rzemiosła niezbędne jest pełne wdrożenie zasad, wynikających z uchwały nr 112/81 Rady Ministrów. W związku z tym zachodzi potrzeba poprawy zaopatrzenia materiałowo-technicznego, stabilnej i elastycznej polityki podatkowej i kredytowej państwa, większego współdziałania władz terenowych z rzemiosłem, stworzenia ekonomicznych zasad aktywizacji eksportu wyrobów i usług rzemieślniczych.</u>
          <u xml:id="u-3.28" who="#EdwardWiśniewski">Natomiast organizacje rzemieślnicze powinny skoncentrować się na pełnej realizacji przydziałów dzielonych centralnie, na współpracy z terenową organizacją państwową, nawiązywać bezpośrednie kontakty handlowe z przedsiębiorstwami państwowymi, aktywnie penetrować możliwości uzyskania artykułów, pochodzących ze zbędnych zapasów i materiałów niepełnowartościowych.</u>
          <u xml:id="u-3.29" who="#EdwardWiśniewski">Należy umożliwić rzemieślniczym zakładom wędliniarskim zakup żywca bezpośrednio u producentów rolnych. Uważam też za potrzebne zwolnienie rzemiosła z wpłat na państwowy fundusz aktywizacji zawodowej, bowiem tworzy ono nowe miejsca pracy ze środków własnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#StanisławPawłowski">W roku 1981 drobna wytwórczość mimo trudności osiągnęła lepsze efekty niż przemysł kluczowy, utrzymała swoją produkcję i usługi na poziomie 1980 r. Raz jeszcze potwierdziła w ten sposób swoją prężność i umiejętność dostosowania się do zmieniających się warunków ekonomicznych. Wystąpiły także pewne potknięcia i braki. I tak np., mimo trafności rozwiązań ekonomicznych uchwały nr 112/81 Rady Ministrów, nie wszystkie jej postanowienia były realizowane przez kierownictwa zakładów pracy i spółdzielnie. Właściwe ministerstwa i organizacje obrotu zaopatrzeniowego nie przestrzegały przepisów tej uchwały, zobowiązujących je do zapewnienia jednostkom drobnej wytwórczości dostępu do surowców i materiałów, maszyn i narzędzi, na tych samych zasadach co jednostki przemysłu kluczowego.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#StanisławPawłowski">Niekorzystnie ukształtowała się sytuacja w obszarze usług bytowych dla ludności, eksporcie i zatrudnieniu chałupników.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#StanisławPawłowski">Spośród zjawisk wywołanych reformą w drobnej wytwórczości, najwięcej niepokoju wywołuje powszechny i nadmierny wzrost tzw. wolnych cen na towary i usługi. Na uzyskaną w 1981 r. wartość sprzedaży oraz osiągnięte wskaźniki wykonania planów miały wpływ głównie podwyżki cen wyrobów i usług. Nad procesem cenotwórstwa nie ustanowiono właściwej kontroli. Jak wynika z kontroli, działania jednostek drobnej wytwórczości w zakresie ustalania cen - są jedynym narzędziem wykorzystywanym dla poprawy rentowności. Ustalane ceny, znacznie wyższe od uzasadnionych, sankcjonują skutki braku gospodarności, złej organizacji pracy, spadku wydajności, marnotrawstwa materiałów, przestojów i przerostów w zatrudnieniu. Na przykład ceny wyrobów i usług w spółdzielni pracy „Pilica” w Białobrzegach pokrywają skutki niegospodarności i nadużyć popełnianych przez członków zarządu, które spowodowały straty w wysokości 2 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#StanisławPawłowski">Jest niezrozumiałe, że w sytuacji nowego systemu ekonomiczno-finansowego 40 spółdzielni pracy zakończyło działalność gospodarczą w ub. roku stratami rzędu 116 mln zł. Nie wyjaśniają tej sprawy informacje przedłożone przez Biuro Ekonomiczno-Finansowe CZSP na dzisiejsze posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#StanisławPawłowski">Poziom ponoszonych kosztów w produkcji i usługach drobnej wytwórczości często był zawyżany na skutek bezzasadnego podwyższania stawek wynagrodzenia pracowników oraz członków zarządów. W 24 kontrolowanych spółdzielniach pracy płace prezesów, ich zastępców i głównych księgowych przekraczały 20 tys. zł miesięcznie. Rady poszczególnych spółdzielni np. w Katowicach i Pruszkowie podniosły stawki godzinowe dla pracowników fizycznych o 70–140%.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#StanisławPawłowski">Wzrostowi funduszu płac w spółdzielczości nie towarzyszy proporcjonalny wzrost wydajności pracy. Np. w spółdzielczości spożywców wzrost funduszu płac wyniósł 49,2%, a wzrost wydajności 9,4%. W spółdzielczości pracy wskaźniki te wyniosły odpowiednio: 21% i 0,9%.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#StanisławPawłowski">Obciążanie kosztów produkcji i usług kosztami utrzymania związków pośrednich i centralnych oraz skutkami niegospodarności daje przykre konsekwencje, za które płaci konsument.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#StanisławPawłowski">Również przedsiębiorstwa handlowe nie spełniają funkcji kontrolnej w polityce cenowej. Wprawdzie minister handlu wewnętrznego i usług wydął wytyczne zobowiązujące przedsiębiorstwa handlowe do sprawdzania czy system cen nie jest wykorzystywany niezgodnie z jego społecznym przeznaczeniem, ale wspólnota interesów producenta i handlowca (wyższa cena - wyższa marża) nie pozwala tym ostatnim przeciwdziałać.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#StanisławPawłowski">Przebieg realizacji zadań w zakresie usług bytowych dla ludności nie napawa optymizmem. Sprzedaż usług ogółem w cenach bieżących przez gospodarkę uspołecznioną wzrosła o 12,5%, jednakże udział usług w pokryciu funduszu dyspozycyjnego wyniósł w ub. roku tylko 11,2%. GUS szacuje, że rzeczywisty wolumen usług bytowych zmniejszył się w 1981 r. o 7,8%. Należy przypomnieć, że już w roku 1973 program rządowo-partyjny zakładał, iż do roku 1980 uzyska się zwiększenie wydatków na usługi w dochodach osobistych ludności z 10 do 20%. W 1981 r. stoimy prawie w tym samym punkcie. W ub. roku zmniejszyła się ogólna liczba zakładów [NIECZYTELNE] kraju o 3,4%, zmalała o 2524 liczba punktów przyjęć i świadczenia usług. Mimo znacznych podwyżek cen usług, zmniejszyła się ich sprzedaż. Organizację handlu rynkowego podnoszą często hasło „odbudowy zapasów towarów” pomijając sprawę budowy lub odbudowy usług. W analizach działalności za rok 1981 nie próbuje się nawet określić szacunku wartości niezrealizowanych i oczekiwanych przez ludność usług.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#StanisławPawłowski">W 1981 r. rzemiosło osiągnęło pozytywne wyniki, czemu sprzyjała polityka podatkowa państwa, udogodnienia w zakresie dokumentowania nabywanych surowców i maszyn, zniesienie limitowania obrotów w zakresie kooperacji z jednostkami gospodarki uspołecznionej oraz udogodnienia w polityce zatrudnienia. Zadania planu w zakresie wartościowego wykonania produkcji i usług zostały wysoko przekroczone. Rzemiosło osiągnęło obroty rzędu 113,4 mld zł, a przyrost bezwzględny w stosunku do 1980 roku wyniósł około 22,2 mld zł. Usługi dla ludności wzrosły jednak tylko o 17,7%, zaś usługi na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej aż o 41%. Ten wzrost był spowodowany zniesieniem limitów i dokonuje się kosztem zmniejszania usług dla ludności.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#StanisławPawłowski">Ceny na wyroby i usługi rzemiosła rosną bardzo szybko, i w drugiej połowie ub. roku wzrosły w granicach 10–400%. Nie zawsze było to uzasadnione wzrostem cen surowców i materiałów oraz kosztów wytwarzania. Wzrostowi obrotów rzemiosła nie towarzyszył proporcjonalny wzrost wpłat do budżetu z tytułu opodatkowania. W 1977 r. wprowadzone zostały nowe zasady opodatkowania, co dało w rezultacie dodatkowy zysk rzemiosłu. W omawianym okresie obroty rzemiosła wzrosły o 78%, natomiast wpłaty tylko o 20%. Działania te przyspieszyły proces karłowacenia zakładów rzemieślniczych. Nastąpiła bowiem ucieczka rzemiosła z wyższych form opodatkowania poprzez świadome zmniejszanie potencjału produkcyjnego oraz stanu zatrudnienia. Dlatego też aktualnie 2/3 zakładów opodatkowanych Jest wg stałych stawek kwotowych i około 70%. zakładów prowadzonych jest jednoosobowo, bez zatrudniania siły najemnej. Średnio co trzeci zakład decyduje się na szkolenie uczniów. Wydaje się, że nowelizowana ustawa o rzemiośle, stwarzająca możliwości zwiększenia zatrudnienia w zakładzie rzemieślniczym do 15 osób nie spowoduje dużych zmian. O wielkości zatrudnienia rozstrzygają względy ekonomiczne, a nie kryteria formalne.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#StanisławPawłowski">Jak wynika z ustaleń NIK Centralny Związek Rzemiosła i organy samorządowe nie przejawiały w ubiegłym roku większego zainteresowania poprawą dyscypliny podatkowej rzemiosła. Zaległości podatkowe rzemieślników wzrosły o 6,5% w stosunku do 1980 r. Wzrosły też zaległości w opłacaniu składek ZUS. Duże wątpliwości budzi rzetelność podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Składka ta sięgała 574 zł, a za podstawę wyliczenia przyjmowano oświadczenie rzemieślników o przeciętnych miesięcznych zarobkach 3245 zł, a pracowników najemnych - 4103 zł. Jest to po prostu popularna „lipa”.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#StanisławPawłowski">Udział podatków i opłat od gospodarki nieuspołecznionej i ludności w ogólnej kwocie dochodów bieżących budżetu państwa kształtował się na poziomie 2%.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#StanisławPawłowski">Ostatnio badaliśmy realizację uchwały nr 169 Rady Ministrów w sprawie przemieszczeń zatrudnienia. Stwierdziliśmy, że liczba osób zasięgających informacji o warunkach uruchomienia zakładu rzemieślniczego dochodziła do 100 dziennie.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#StanisławPawłowski">Tylko w 5 izbach rzemieślniczych liczba osób, które zostały zwolnione i w IV kwart. ub.r. uruchomiły własny zakład lub zostały zatrudnione w rzemiośle, wynosiła ponad 2 tys. osób.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#StanisławPawłowski">Organizacje samorządowe rzemiosła nie zawsze wykazywały należyte zainteresowanie kandydatami na rzemieślników, co wskazuje na obawę o wzrost konkurencji. Świadczy o tym również fakt wprowadzenia obowiązku zdawania egzaminów sprawdzających przez wszystkich kandydatów, mimo że ustawa z 8 czerwca 1972 r. dopuszcza udzielanie zwolnień na wykonanie rzemiosła bez zdawania egzaminów. CZRz wydając zalecenia zaostrzenia kryteriów poprzez egzaminy nie zapewnił równocześnie sprawnego ich przeprowadzenia. Na przykład w okresie od grudnia 1981 r. do marca br. Warszawska Izba Rzemieślnicza skierowała na egzamin 670 osób, z których tylko 87 w tym okresie przeegzaminowano. Wskazuje to na fakt, iż nie tylko państwowa administracja terenowa świeci przykładem zbiurokratyzowania, bezduszności i niespójności działania. Przepisy przestrzegane być muszą również przez władze i samorząd rzemieślniczy.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#komentarz">(Dyskusja)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#JózefWojtala">Słowa uznania należą się drobnej wytwórczości, która w ubiegłym, trudnym przecież, roku zadania swoje wykonała. Ubyło jednak wiele placówek usługowych, a trzeba się liczyć z likwidacją dalszych. Niepokój powoduje spadek zatrudnienia inwalidów. Nasza Komisja powinna podjąć działania, aby zatrudnienie inwalidów utrzymać na dotychczasowym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#JózefWojtala">Pragnę ustosunkować się do wypowiedzi przedstawiciela NIK. Chodzi o podstawy podatku od wynagrodzeń. Są one przecież zależne od przepisów ustawy. Właściciel zakładu rzemieślniczego nie ma tutaj nic do powiedzenia. Natomiast opłaty ZUS-owskie zależne są od siły wytwórczej danego warsztatu. W ubiegłym roku zlikwidowano 20 tys. warsztatów i to tych nowo otwieranych. Ocena zaś spada na całe rzemiosło. Zalegają z opłatami nowi rzemieślnicy zaś płacą terminowo. W br. Rada Ministrów podniesie wpłaty na ubezpieczenia społeczne do 33%. Co z tymi zakładami, które płaciły 22% i 15%. Czy płacą one bez zmian? Następna uwaga dotyczy jednorocznego podatku do skarbu państwa. Jakie grupy nie będą objęte tym podatkiem? W punkcie 3 art. 29 ustawy budżetowej mówi się, że rzemieślnik pracujący sam lub zatrudniający maksimum dwie osoby płaci 3 tys. podatku. Nie jest to sprawiedliwe. Jak w takiej sytuacji powinni być traktowani inwalidzi zatrudnieni w rzemiośle, czy usługach? Czy nie należałoby zastanowić się i przeliczyć kwotę rocznego podatku w stosunku do podatku miesięcznego. Drugi problem to termin wpłaty. Proponuję, aby z 30 czerwca przenieść termin spłat na 31 grudnia br.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#EugeniuszCzuliński">W tym roku przybędzie nam 16 tys. warsztatów, a potrzeby są jeszcze większe. Chcemy jednak przyjmować do rzemiosła ludzi o czystych rękach, tych, którzy pracować będą w usługach przez długie lata, a nie tylko przez rok czy dwa, póki działają ulgi podatkowe.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#EugeniuszCzuliński">Nie można w pełni zgodzić się z uwagami dyrektora NIK. Uczciwy rzemieślnik nie może zarobić 1500 zł dziennie, cenniki nie przewidują takich stawek. Musimy pomóc całej drobnej wytwórczości tak, aby mogła zwiększyć produkcję eksportową, zapewnić bazę lokalową dla rzemiosła, przyspieszyć przydzielanie działek budowlanych pod budowy rzemieślnicze. Rzemiosło reprezentuje duży potencjał wytwórczy i duży majątek. Dajmy więc rzemieślnikom szansę, aby tak pracowali dobrze jak np. firmy polonijne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#TadeuszKałasa">Art. 28 projektu ustawy budżetowej dotyczący podwyższenia składek na ubezpieczenie społeczne do 33% spowoduje dalsze komplikacje. Dzisiaj dotacja do kg chleba wynosi około 10 zł. Jeżeli zostanie podniesiona składka ubezpieczeniowa, nie będzie gwarancji rentowności w rzemiośle, szczególnie w piekarnictwie.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#TadeuszKałasa">Kogo nazywamy pracownikiem warsztatu rzemieślniczego, czy wszystkich zatrudnionych, czy też tylko tych, którzy pracują bezpośrednio w produkcji. Art. 30 wprowadza tzw. pożyczkę stabilizacyjną w wysokości 30% zysku pozostałego po opłaceniu podatku dochodowego. Czy pożyczka ta będzie dotyczyła również drobnej wytwórczości? W projekcie budżetu przewiduje się wzrost podatków od rzemiosła w wysokości 60%, podczas gdy ogólnie opodatkowanie w innych działach produkcji wzrośnie o 18%. W praktyce jednak, mam takie sygnały z terenu, podatek ten wzrasta pięcio- i więcej krotnie. W szeregu rzemiosł jest pełna jawność obrotu. W ubiegłym roku obroty wzrosły dwu- i trzykrotnie, co ma wpływ na wzrost podatku obrotowego. Utrzymujemy przy tym normy zyskowności i progresję podatkową. W tej sytuacji mnóstwo rzemieślników przestaje być zainteresowanych wzrostem produkcji. Progresja podatkowa, która zawiera 80% wypracowanego zysku powoduje, że nie opłaca się więcej produkować. Przy ustalaniu ryczałtów władze finansowe biorą jako podstawę wyniki IV kwartału ub.r., a były one bardzo wysokie. Obecnie obserwujemy systematyczny spadek obrotów. Trzeba by więc przyjąć pa podstawę obroty uzyskane w I kwartale br., przewidzieć spadek 10–20% i odchodzenie od produkcji droższych artykułów. W innej sytuacji możemy być zaskoczeni zmniejszaniem się produkcji chleba i wyrobów spożywczych. Również i inne rzemiosła przestaną produkować w takich ilościach jak obecnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#ZdzisławJusis">Przeprowadziliśmy analizę działalności cechu rzemieślniczego w Gorzowie. Okazało się, że najczęstszymi dłużnikami podatkowymi są młodzi rzemieślnicy o 2-letnim stażu pracy. Taka sama sytuacja występuje w opłatach składek ZUS-owskich. Do rzemiosła obecnie przychodzą ludzie po to, żeby szybko się wzbogacić. Za nic mają dobre imię cechu i uczciwą pracę. Przepisy stwarzają rzemiosłu uprawnienia do zakupu surowców wtórnych. Ale przedsiębiorstwa państwowe żądają za surowce odpadowe prawie tyle samo, co za surowce nowe. Ten, kto potrzebuje - weźmie i po tej zawyżonej cenie, ale przecież odbije to sobie na cenach swoich wyrobów i usług. W ostateczności i tak zapłaci klient.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#ZdzisławJusis">Dla przykładu: na giełdach maszyn proponuje się stare, zużyte maszyny za cenę, stanowiącą 90% wartości nowych.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#ZdzisławJusis">Projektowana ustawa o samodzielności rzemiosła budzi niepokój, gdyż nie wiadomo, jak będzie z samorządnością. Prawdziwych rzemieślników ubywa bowiem z roku na rok, a młodzi niechętnie ich zastępują.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#HubertMorawski">Jesteśmy zadowoleni z wyników roku 1981 i teraz chodzi głównie o to, aby utrzymać na ubiegłorocznym poziomie produkcję i usługi.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#HubertMorawski">Co do usług - to trzeba poinformować, że ubyło.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#HubertMorawski">W ub. roku ubyło 1300 zakładów usługowych, a to ze względu na fakt, iż obowiązywały stałe ceny, zaś koszty rosły. Należy liczyć się z dalszym spadkiem usług (które nie znalazły się w programie operacyjnym), bo borykają się z brakiem materiałów i surowców, części zamiennych, z małą raczej rentownością ze względu na podwyżkę opłat za czynsze, energię, światło i inne świadczenia. Chcę tylko zwrócić uwagę, że odbudowa zakładów usługowych będzie sprawą niezwykle trudną.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#HubertMorawski">W systemie pracy nakładczej zatrudniamy 71 tys. osób, w tym 62 tys. kobiet, a także 2 tys. inwalidów. Jest to dla naszej spółdzielczości problem bardziej społeczny, niż ekonomiczny. I tu dają znać o sobie braki surowcowe, a przede wszystkim wysokie koszty transportu.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#HubertMorawski">Zadania w dziedzinie handlu zagranicznego w 1981 r. nie zostały wykonane. A i w tym roku ich realizacja stoi pod znakiem zapytania, czego przyczyną są nie tylko kłopoty zaopatrzeniowe, ale także malejące zaufanie do producentów. Eksport znacznie spadł, bowiem staje się on nieopłacalny ze względu na wysokie koszty własne i wysokie opodatkowanie robocizny. A bez eksportu nie ma żadnych innych możliwości zdobycia środków potrzebnych na import.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#HubertMorawski">W ub. roku straty poniosły głównie spółdzielnie budowlane. Obok niewątpliwego elementu niegospodarności, na ich trudną sytuację składają się także wcześniej zawarte umowy, na mocy których wykonywano zlecenia po starych cenach.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#HubertMorawski">Spółdzielczość została zaskoczona decyzjami o opłatach na rzecz funduszu aktywizacji zawodowej. O ile przedsiębiorstwa państwowe były do tego przygotowane już wcześniej, spółdzielczość pracy nie mając tych informacji zatwierdziła swoje plany, bez uwzględnienia FAZ. Chodzi też o stworzenie podstaw stabilności polityki państwa wobec drobnej wytwórczości i spółdzielczości pracy, czego konieczność widzi się od lat. Ale stabilność taka nie następuje.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#HubertMorawski">W projekcie ustawy budżetowej mówi się o równości zasad polityki finansowej wobec wszystkich. Ale powinno się to przecież wiązać także z równością szans startu. Tymczasem spółdzielczość pracy dysponuje ogromnie zużytą bazą produkcyjną: postępuje zużycie budynków, maszyn i urządzeń, środków transportu itd.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#HubertMorawski">Wydatki, licząc w cenach obecnych, znacznie przekraczają możliwości spółdzielni i należy liczyć się z brakiem środków na inwestycje kontynuowane, nie mówiąc już o realności rozpoczynania budowy nowych obiektów, czy rozwoju bazy usługowej. Powstają też nowe spółdzielnie i trzeba je wyposażyć. Pytanie tylko - za co? Na tę sytuację nakłada się polityka kredytowa, ograniczająca możliwości korzystania z bankowych pożyczek na inwestycje. Takiej sytuacji nie było w spółdzielczości od lat co najmniej 15.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#HubertMorawski">Gdyby ten projekt ustawy budżetowej został przez posłów przyjęty, gdyby wprowadzono konieczność wpłat na FAZ oraz pożyczkę państwową - zostałoby nam tylko ok. półtora miliarda zł do podziału między członków spółdzielni. Nie starczyłoby na pensje dorównujące średniej krajowej, nie starczyłoby na rozwój spółdzielczości.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#HubertMorawski">W tym przypadku należałoby się liczyć z ogłaszaniem upadłości przez wiele spółdzielni; a te, które przetrwałyby - niewątpliwie będą ograniczać swoją działalność pozagospodarczą. Co. roku ok. 800 mln zł spółdzielnie przeznaczają na nasze szkoły, sport, na utrzymanie zespołów artystycznych, prowadzenie działalności kulturalno-oświatowej itd.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#StefanRynowiecki">Również rzemiosło uważa, że wpłaty na Fundusz Aktywizacji Zawodowej będą mogły być wnoszone najwcześniej od 1 stycznia przyszłego roku.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#StefanRynowiecki">Rozwój rzemiosła uzależniony jest od szeregu czynników. Nadal występują braki w zaopatrzeniu, mimo że w wielu zakładach uspołecznionych pozostają niewykorzystane niepełnowartościowe surowce. Wiele nerwowości wśród rzemieślników wywołały wystąpienia przedstawicieli Ministerstwa Finansów na temat zmian polityki podatkowej. Już obecnie obserwuje się zaostrzenie kryteriów naliczania ryczałtu umownego. Konieczne jest jednoznaczne określenie miejsca rzemiosła i rzemieślników w życiu społecznym i gospodarczym kraju. Trzeba w sposób właściwy patrzeć na dochodowość zakładów rzemieślniczych. Nie można zapominać, że duża część dochodów przeznaczana jest na amortyzację, inwestycje, wzornictwo itp.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#StefanRynowiecki">Dzięki uwagom NIK skorygowaliśmy już sprawę egzaminów sprawdzających. Dowodzi tego m.in. fakt, iż w pierwszych czterech miesiącach br. powstało aż 6,8 tys. nowych zakładów rzemieślniczych.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#StefanRynowiecki">Jeśli chodzi o ceny to obserwuje się trzy sytuacje. Ceny na wyroby i usługi rzemieślnicze są niższe od cen w gospodarce uspołecznionej; ceny te są jednakowe; ceny w rzemiośle są zawyżone. Ta ostatnia sytuacja nie jest jednak zjawiskiem powszechnym.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#StefanRynowiecki">W uwagach NIK wskazano na zaniżanie w oświadczeniach średniej płacy w rzemiośle. Sprawa ta będzie skorygowana, gdyż ostatnio wprowadziliśmy nowe stawki kalkulacyjne za roboczo-godziny.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#StefanRynowiecki">Sygnalizowane zaległości podatkowe odnoszą się w 2/3 przypadków do osób, które już wyszły z rzemiosła i na które samorząd rzemieślniczy nie ma wpływu.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#StefanRynowiecki">Wracając do sprawy funduszu aktywizacji zawodowej należy powiedzieć, że rzemieślnicy postulują, aby środki dostarczane przez rzemiosło były przeznaczane na potrzeby tegoż rzemiosła.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#StefanRynowiecki">Rozumiem też, że stosowany obecnie system podatkowy obejmuje omawianą dziś pożyczkę stabilizacyjną. Obciążenie rzemiosła taką podwyżką poza tym systemem może doprowadzić do zaniku wielu dziedzin działalności rzemieślniczej.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#StefanRynowiecki">Prezes CZSRLiA „Cepelia” Czesław Sawicki: Z entuzjazmem uczestniczyliśmy w opracowywaniu uchwały 112/81, która w swoim § 2 mówi o pozaprodukcyjnej działalności m.in. „Cepelii”, jako ważnym przejawie jej aktywności. Niestety praktyka ostatniego roku zmusza nas do koncentrowania się na działalności gospodarczej. W 1981 r. zatrudnienie w nakładztwie zmniejszyło się o 10%. Dotyczy to przede wszystkim spółdzielni działających na wsi i w małych miasteczkach. Konieczne jest stworzenie środków motywacyjnych do pracy w nakładztwie. Niezbędne jest też podjęcie energicznych działań na rzecz poprawy zaopatrzenia naszych spółdzielni.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#StefanRynowiecki">Zgodnie ze statutem planujemy rozwijanie działalności pozaprodukcyjnej mając na celu kultywowanie i przekazywanie młodzieży tradycji narodowych i ludowych.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#StefanRynowiecki">Ceny na nasze wyroby istotnie ostatnio wzrosły. Nie jest to jednak skutkiem reformy, gdyż „Cepelia” miała uprawnienia do zatwierdzania cen, a wynikiem obciążenia nas podatkami, z których byliśmy dotychczas zwolnieni. Trzeba dodać, że w obozie socjalistycznym rękodzieło ludowe jest całkowicie zwolnione od podatków. Jeżeli zostaniemy dodatkowo obciążeni wpłatami na FAZ rękodzieło bardzo szybko zginie. W żadnym przypadku nie jest możliwe rozpoczęcie wpłat na ten fundusz przed 1 stycznia 1983 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#TeresaUliasz">Chciałabym prosić, aby przy rozpatrywaniu naszych wniosków uwzględniać fakt, że wśród osób zatrudnionych w spółdzielniach niewidomych jedynie 14% zalicza się do III grupy inwalidztwa. Pozostali to inwalidzi I i II grupy.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#TeresaUliasz">Obciążenie naszych spółdzielni wpłatami na FAZ uniemożliwi nam dokonanie planowanej podwyżki płac o 1000 zł, tj. do wysokości ok. 6,2 tys. zł miesięcznie. Przy równoczesnym wzroście składek na ZUS spowoduje to uzyskanie przez spółdzielczość niewidomych ujemnego salda w br. w wysokości 19 mln zł. Uniemożliwi nam to udział w pożyczce stabilizacyjnej, w której, w przypadku zwolnienia z wpłat na FAZ, chcielibyśmy uczestniczyć. W ostateczności prosimy o rozważenie możliwości gromadzenia środków na FAZ na scentralizowanym funduszu związku z terminem ich odprowadzenia do budżetu od 1 stycznia 1983 r.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#TeresaUliasz">Wiceprezes CZSS „Społem” Stanisław Sosnowski: W związku z pytaniem o wzrost płac wyjaśniam, że pierwsza podwyżka w wysokości 600 zł na osobę wynikała z generalnej regulacji płac w gospodarce. W ubiegłym roku po negocjacjach ze związkami zawodowymi dokonaliśmy kolejnej podwyżki po 900 zł na osobę. W wyniku rewizji poszczególnych elementów płacowych dokonano dalszej podwyżki średnio o 150 zł.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#TeresaUliasz">W planie na br. przewidywaliśmy spadek produkcji pieczywa o 2,4% w związku z oczekiwanym zmniejszeniem zapotrzebowania na chleb po podwyższeniu jego ceny. Ponieważ spożycie nie spadło musieliśmy zwiększyć produkcję. Planowaliśmy zmniejszenie produkcji ciastkarskiej o 6%.W wyniku braków surowcowych i mniejszego zapotrzebowania produkcja zmalała o 16%.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#TeresaUliasz">„Społem” podobnie jak inne związki spółdzielni nie jest przygotowane do przekazywania wpłat na FAZ wcześniej niż od 1 stycznia przyszłego roku. Należy podkreślić, że przyjęcie terminu 1 lipiec br. oznaczać będzie dokonanie kolejnej zmiany zasady samofinansowania wprowadzonej w uchwale nr 112. Została ona już zmieniona decyzją rządu o zmianie naliczania funduszu socjalnego od rekompensat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JerzyGraczyk">W roku ubiegłym uspołeczniona drobna wytwórczość uzyskała ulgi podatkowe w wysokości 9.377 mln zł. Rzemiosło indywidualne z tytułu ulg inwestycyjnych i szkolenia uczniów uzyskało ulgi w wysokości 257 mln zł. Jeśli chodzi o indywidualne rzemiosło, to stopień dochodowości wynosi 90% w stosunku do rocznego przypisu. Zaległości podatkowe sięgają 700 mln zł. Na 242 tys. czynnych warsztatów rzemieślniczych obowiązek podatkowy miało 182 tys., 60 tys. warsztatów nie płaciło podatków, obecnie zaś liczba ta wynosi 62–64 tys. Z owych 182 tys. warsztatów opłaty skarbowe i karty podatkowe wnosiło 62% rzemieślników. Z ryczałtu spółdzielczego korzystało 15%. W sumie 80% funkcjonujących zakładów rzemieślniczych korzysta ze stabilnych form opodatkowania. Ryczałt umowny to forma podatku niezadowalająca ani rzemieślnika, ani urząd finansowy. Obecnie nasz resort myśli nad generalną modyfikacją podatku. Być może w przyszłym roku wejdzie ona w życie. Zdarzają się także przypadki, że wysokość opodatkowania jest kilka, a nawet kilkanaście razy wyższą niż w latach poprzednich, Do wszystkich spraw interwencyjnych ustosunkowujemy się natychmiast, szczegółowo je badając i jak zachodzi potrzeba korygując. Myślimy także nad wprowadzeniem uproszczonej formy ewidencji.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#JerzyGraczyk">Spółdzielnie inwalidów dysponują funduszem rehabilitacji, który na koniec 1981 r. wynosił 1.041 mln zł. Z tych pieniędzy można część przeznaczyć na potrzeby inwestycyjne. Centralny Związek Spółdzielczości Inwalidów posiada na swych kontach 4 mld zł uzyskane m.in. z tytułu ulg podatkowych. Budżet nie dotuje obecnie żadnych inwestycji. Źródłem finansowania są środki własne i kredyty bankowe.Minister finansów ustosunkuje się do wystąpienia o dotację spółdzielni inwalidów i spółdzielni niewidomych. Przypominam jednakże, że uchwała nr 15 z 1981 r. przewiduje, iż środki z funduszu rehabilitacji mogą być przeznaczone na inwestycje. Centralny Związek Spółdzielni inwalidzkich w ramach rozliczeń powinien doposażyć Centralny Związek Spółdzielni Niewidomych.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#JerzyGraczyk">Jeśli chodzi o zwolnienie drobnej wytwórczości z płacenia tzw. przeszacowanych zapasów surowcowych to wyjaśniam, iż spółdzielnie inwalidzkie odprowadzać będą połowę swej nadwyżki do skarbu państwa, natomiast resztę przeznaczać na potrzeby statutowe. Przedsiębiorstwa państwowe natomiast całą nadwyżkę odprowadzają do skarbu państwa. Po 30 czerwca nastąpi rozliczenie i indywidualne przypadki np. rażącego pogorszenia się sytuacji w niektórych jednostkach gospodarczych będą indywidualnie rozpatrywane.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#JerzyGraczyk">Sprawa państwowego funduszu aktywizacji zawodowej leży w gestii ministra pracy, płac i spraw socjalnych. Temat ten był przedmiotem oceny Komitetu Gospodarczego Rady Ministrów. Minister finansów jest gotów przedłożyć poprawkę do ustawy budżetowej w tej części, która dotyczy spółdzielczości inwalidzkiej. Mówi się tam, że w odniesieniu do obu Centralnych Związków mogą zostać wprowadzone inne warunki wpłat na fundusz aktywizacji zawodowej. Otóż zamiast odprowadzać środki do centralnego budżetu - spółdzielczość inwalidzka może ustanowić swój własny fundusz. Jest to pewne odstępstwo, ale przy zachowaniu generalnej zasady tworzenia funduszu, który ma wiele celów, a m.in. służyć będzie hamowaniu nadmiernego wzrostu płac, zaś nagromadzone na jego koncie środki mają być wykorzystane właśnie na aktywizację zawodową.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#JerzyGraczyk">Jeśli idzie o pożyczkę stabilizacyjną - to wynika ona z określonej sytuacji finansowej państwa. W projekcie budżetu wykazano niedobór 360 mld zł. Można ten deficyt zmniejszyć przez drastyczne ograniczenie wydatków na cele socjalne, oświatę, zdrowie itd., bądź też wydrukować dodatkowo owe brakujące 360 mld zł, powiększając inflację. Pożyczka stabilizacyjna jest pożyczką zwrotną i oprocentowaną. Indywidualne zakłady rzemieślnicze nie będą przekazywały na ten cel żadnych środków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#JanuszŁukasiak">Saldo funduszu rehabilitacji inwalidów, wynoszące w końcu 1981 r. ponad 1 mld zł, jest wynikiem określonej sytuacji, jaka miała miejsce w ub.r. Decyzje o ulgach podatkowych od funduszu płac spółdzielczości inwalidzkiej zapadły dopiero 1 sierpnia 1981 r.; przedtem zaś nie wiadomo było, czy wystarczy środków na zaspokojenie tego rodzaju potrzeb inwalidzkich. Zostało więc mało czasu, bo tylko okres drugiego półrocza, na wykorzystanie tego funduszu. I to właśnie było przyczyną, że pieniądze nie zostały w pełni wydatkowane. Trzeba jednak pamiętać, że nastąpił wzrost cen i że rosną także ceny na różnego rodzaju urządzenia rehabilitacyjne dla inwalidów. W tej chwili nie wiadomo więc, czy funduszu tego wystarczy na niezbędne potrzeby.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#JerzyJóźwiak">Z materiałów i dyskusji poselskich wyłonił się dosyć jednoznaczny pogląd na sytuację drobnej wytwórczości w 1981 r. Potwierdza się, że ten dział naszej gospodarki uzyskał w ubiegłym roku pozytywne wyniki.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#JerzyJóźwiak">W odniesieniu do prognoz na 1982 r. w opinii Komisji położyć trzeba nacisk na sprawy podstawowe, tzn. na kształt budżetu. Pewne jego elementy decydują o możliwościach samofinansowania się i samodzielności spółdzielców i drobnych wytwórców. Proponuję przyjąć tę ocenę z podkreśleniem pozytywnych wyników w działalności merytorycznej i finansowej.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#JerzyJóźwiak">Musimy się również ustosunkować do wniosków przedstawionych przez posła E. Wiśniewskiego, a dotyczących ustawy budżetowej. Myślę, że trzeba przedstawić sugestię w tej sprawie na posiedzeniu Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów i sprecyzować brzmienie art. 21 ust. 2, art. 22 ust. 1 oraz art. 29 ust. 3. Dotyczą te uwagi postulatów spółdzielczości na temat funduszu aktywizacji zawodowej (z możliwością pośredniego rozwiązania, proponowanego tu przez wiceministra J. Graczyka) oraz mechanizmów, stosowanych przy obliczaniu wysokości jednorazowych opłat przez rzemiosło. W dyskusji kwestionowano przyjętą metodę jako zbyt formalną i w związku z tym musimy zastanowić się nad konkretną propozycją rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#JerzyJóźwiak">W dalszej części posiedzenia kontynuowano dyskusję nad propozycjami poprawek do projektu ustawy budżetowej. Poseł Józef Wojtala (SD) wskazał, iż siła ekonomiczna zakładów rzemieślniczych prowadzonych jednoosobowo oraz zakładów zatrudniających jednego lub dwu pracowników nie jest jednakowa. W związku z czym należy zróżnicować wysokość jednorazowego opodatkowania tych zakładów. Wiceminister Jerzy Graczyk wyjaśnił, że kryterium zatrudnienia jest traktowane posiłkowo przy wymierzaniu tego podatku. Wskazał też, że w projekcie rozporządzenia ministra finansów przewiduje się zwolnienie szeregu rzemiosł nieprzemysłowych od tego opodatkowania. Komisja przyjęła propozycję posła Jerzego Jóźwiaka (SD) by Centralny Związek Rzemiosła wraz z zainteresowanymi posłami sformułował propozycję konkretnej poprawki do ustawy budżetowej i przedstawił ją na posiedzeniu Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#JerzyJóźwiak">W dalszej kolejności Komisja przyjęła propozycję poprawki do ustępu 5 art. 29 zgłoszoną przez posła Edwarda Wiśniewskiego (SD), w myśl której termin ustalony w tym przepisie zostałby przesunięty na 30 września br.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#JerzyJóźwiak">Przedstawiciele związków spółdzielni i resortu handlu wewnętrznego i usług wskazali, że zgodnie z uchwałą 243 Rady Ministrów jednostki działające na podstawie uchwały 112 Rady Ministrów miały być zwolnione od dokonywania wpłat na fundusz aktywizacji zawodowej. Wskazywano przy tym, że przepis ustawy budżetowej, przewidujący dokonywanie takich wpłat od 1 lipca br. z mocą od 1 stycznia br., jest przepisem działającym wstecz. Proponowano, aby wpłaty te były naliczane od 1 stycznia 1983 r. Odpowiadając na to wiceminister finansów Jerzy Graczyk wskazał, że w ocenie resortu finansów brak jest przesłanek, aby jakiekolwiek jednostki uczestniczyły we wspólnym wysiłku przedsiębiorstw państwowych i całego kraju na rzecz wyjścia z kryzysu. Komisja postanowiła przyjąć propozycję posła Jerzego Jóźwiaka (SD), aby nie rozstrzygać tej sprawy w stanowisku Komisji i przedstawić ją na posiedzeniu Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów. Jak wskazał wnioskodawca obowiązkiem Komisji jest całościowe spojrzenie na budżet państwa i poszukiwanie środków na zrównoważenie jego deficytu.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#JerzyJóźwiak">Komisja przyjęła sprawozdanie z wykonania planu i budżetu za 1981 r. oraz postanowiła wystąpić o wprowadzenie poprawek do art. 21, 22, 29 i 30 ustawy budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#JerzyJóźwiak">W kolejnym punkcie porządku obrad poseł Jan Waleczek (bezp. Pax) przedstawił opinię o sprawozdaniu z działalności Zespołu Obrotu Towarowego i Usług NIK. Jak stwierdził mówca przedłożone sprawozdanie z działalności NIK omawia trzy tematy kontroli w jednostkach resortu handlu wewnętrznego. Mówca podkreślił ogrom pracy wykonanej przez NIK zmierzającej do wyeliminowania wielu uciążliwości i zaniedbań w ogniwach przemysłu i administracji.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#JerzyJóźwiak">Jak wynika z wniosków pokontrolnych zmniejszenie dostaw towarów na rynek było skutkiem szeregu przyczyn obiektywnych, jak też wielu przyczyn zawinionych. Należy do nich nieprzestrzeganie reżimów technologicznych, nienależyta gospodarka materiałowa, obniżenie wymogów jakościowych oraz brak nadzoru i niechęć stosowania materiałów zastępczych.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#JerzyJóźwiak">Zwraca uwagę fakt, że w odpowiedziach jednostek nadrzędnych lub resortów, jakie w wyniku przeprowadzanych kontroli są kierowane do NIK brak jest często pogłębionej analizy stwierdzanych uchybień i nieprawidłowości. Odpowiedzi często są spóźnione i zawierają jedynie deklaracje i zapewnienia. Należy postawić więc wniosek o przeprowadzanie ponownych kontroli.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#JerzyJóźwiak">Kryzys przeżywany przez naszą gospodarkę nie usprawiedliwia marnotrawstwa, nieprzestrzegania dyscypliny technologicznej czy zwykłego cwaniactwa, które wykorzystując trudną sytuację rynkową kieruje do handlu towar złej jakości. NIK wyłapała wiele takich przykładów, m.in. w zakładach przemysłu obuwniczego czy też organizacjach handlowych gospodarki rybnej.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#JerzyJóźwiak">Zaniedbania ludzi, którzy kierują procesami wytwórczymi i zła gospodarność mogą być hamulcami reformy gospodarczej. Sejm winien się tym zająć, podobnie jak sprawą braku kompetencji kierowników wielu jednostek gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#JerzyJóźwiak">Kontrole wykazały niedostateczne wykorzystanie surowców wtórnych oraz marnotrawstwo produkcji gospodarki papierem.</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#JerzyJóźwiak">Kontrole wykazały zjawisko dominacji przemysłu nad handlem. Zmalały możliwości egzekwowania przez handel realizacji postulatów dotyczących jakości, części zamiennych i struktury asortymentowej.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#JerzyJóźwiak">Sprawozdania NIK mówią o stratach jakie poniosła gospodarka narodowa. Znacznie większe znaczenie mają straty jakie ponosi ludność. Na tym tle należy rozpatrzyć wyniki kontroli przestrzegania przepisów prawa konsumenta. Mówi się w nim, że obowiązujące przepisy nie gwarantują jednostkom handlowym prawa do wyboru i zakupu potrzebnych towarów.</u>
          <u xml:id="u-14.15" who="#JerzyJóźwiak">Sprawozdanie NIK skłania do przyjęcia następujących wniosków: należy powtórzyć wyrywkowo kontrolę w jednostkach gospodarczych, w których stwierdzono największe zaniedbania; należy ściśle przestrzegać wyników kontroli odnoszących się do ochrony interesów konsumenta; należy postulować przekazywanie na bieżąco Komisji wyników badań wykorzystania surowców wtórnych i odpadowych, jak też problemu jakości wyrobów przemysłowych i spożywczych mających istotne znaczenie dla obecnej sytuacji rynkowej kraju.</u>
          <u xml:id="u-14.16" who="#JerzyJóźwiak">W podsumowaniu mówca pozytywnie ocenił działalność Zespołu NIK w 1981 r. Wyraził przy tym pogląd, że w przyszłości należałoby jeszcze dokładniej ustalać wspólnie z Komisją tematykę kontroli oraz bardziej wnikliwie badać stan realizacji wniosków, uwag i zaleceń pokontrolnych.</u>
          <u xml:id="u-14.17" who="#JerzyJóźwiak">Komisja przyjęła odpowiedź wiceprezesa RM Edwarda Kowalczyka na dezyderat dotyczący zapewnienia stabilizacji działalności spółdzielni inwalidów i niewidomych oraz na dezyderat w sprawie rozwoju drobnej wytwórczości.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>