text_structure.xml 42.4 KB
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#Sprawozdawca">Dnia 25 czerwca 1982 r. Komisje: Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów oraz Prac Ustawodawczych, obradujące pod przewodnictwem posłów Zbigniewa Gertycha (PZPR) i Witolda Zakrzewskiego (bezp.) kontynuowały:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#Sprawozdawca">- prace nad sprawozdaniem z wykonania planu i budżetu w 1981 r. oraz nad projektem budżetu na rok 1982;</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#Sprawozdawca">- rozpatrzyły wniosek w przedmiocie absolutorium dla rządu za 1981 r.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#Sprawozdawca">W posiedzeniu udział wzięli: wicemarszałek Sejmu Andrzej Werblan, przewodniczący Komisji sejmowych oraz międzykomisyjnych zespołów poselskich, zastępom przewodniczącego Komisji Planowania Jerzy Gwiaździński, minister finansów Marian Krzak oraz wiceminister Józef Gabjan, przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli, Urzędu Rady Ministrów oraz eksperci - członkowie zespołu doradców sejmowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WitoldZakrzewski">Punktem wyjścia naszych obrad będzie sprawa udzielenia absolutorium rządowi za ubiegły rok.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WitoldZakrzewski">Poseł Zbigniew Gertych (PZPR) w oparciu o pisemne wnioski wszystkich komisji sejmowych zatwierdzających wykonanie planu i budżetu w roku 1981 zaproponował tekst uchwały o absolutorium.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#TadeuszHałdaj">Celowe byłoby zwrócenie uwagi w tej uchwale na przebieg realizacji niektórych zadań planu w ub. roku, dając wykładnię ich złożoności. Tekst byłby wówczas bardziej wiarygodny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#ZbigniewGertych">Propozycje i wnioski komisji zostały przekazane odpowiednim ministrom do rozpatrzenia. Dotyczą one różnych sfer proponuję więc, aby zobowiązać posła sprawozdawcę do uwzględnienia tych uwag w wystąpieniu na plenarnym posiedzeniu Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#GenowefaRejman">Uważam, że klasyczna formuła absolutorium dla rządu jest obecnie niewystarczająca. W uchwale należy powiedzieć o problemach, na które rząd w dalszej działalności musi zwrócić szczególną uwagę. Są to sprawy podstawowe: obniżenie kosztów produkcji, oszczędne gospodarowanie zasobami i narodowymi, racjonalizacja zatrudnienia pracowników. Nie można posługiwać się tylko podwyżkami cen i podatkami, lecz trzeba działać w sposób merytoryczny i gospodarczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#ZbigniewGertych">Jesteśmy zgodni co do przyczyn, dla których oddaliśmy projekt budżetu do ponownego przepracowania. Ujęliśmy je we wnioskach uzasadniających. Nie widzę potrzeby, aby powtarzać to po raz drugi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#GenowefaRejman">Trzeba to stale powtarzać ze względu na ważność spraw, gdyż inaczej nie doprowadzimy gospodarki do porządku, a zarysowuje się już inna tendencja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#ZbigniewGertych">W tym duchu zaproponowaliśmy rządowi modyfikację i zostało to wykonane.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#ZbigniewGertych">Poseł Witold Zakrzewski (bezp.) zaproponował poprawkę do punktu 1 projektu uchwały, uwzględniającą wniosek zgłoszony przez posłankę G. Rejman.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#ZbigniewGertych">Poprawka została przyjęta. Komisje przyjęły też projekt uchwały o absolutorium.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#ZbigniewGertych">Założenia korekty projektu budżetu omówił wiceminister finansów Józef Gabjan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JózefGabjan">Ogólna koncepcja sprowadza się do zmniejszenia rozmiaru deficytu z 368 mld zł do 155 mld zł. Za jedną z podstawowych dróg do tego celu proponujemy jednorazowy podatek stabilizacyjny. Byłby on pobierany od osiągniętych dodatkowych dochodów przez przedsiębiorstwa, po odliczeniu należności podatku dochodowego i spłaty rat kredytów inwestycyjnych. Dotyczyłby przedsiębiorstw, których zysk przekracza 10% kosztów przerobu. W praktyce płaciłyby przedsiębiorstwa, które osiągnęły wysokie zyski wskutek ruchów cenowych. Proponujemy podatek w wysokości 30%, jeżeli pozostałość nie przekracza 25% kosztów przerobu, a 40% - w pozostałych przypadkach. Przedsiębiorstwa będą składały deklarację finansowe, a nasz aparat będzie je sprawdzać. W porównaniu z poprzednim projektem przyjęto łagodniejszą formę tego podatku, a więc szacuje się, iż tą drogą wpłynie do budżetu ok. 100 mld zł, czyli o 40 mld mniej niż zakładano poprzednio. Dyskutowaliśmy inne rozwiązania, ale nie nadają się one do wprowadzenia w ogóle lub też w szybkim czasie. Dodatkowe 50 mld zł powinny przynieść inne posunięcia rządu, które będą ujęte w opracowywanym planie. Rząd zostanie do tego zobowiązany, a pieniądze powinny zostać wygospodarowane w drodze: aktywnego pobudzenia produkcji rynkowej i eksportowej, poprawy efektywności gospodarowania, należytego wykorzystania instrumentów systemu ekonomiczno-finansowego.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#JózefGabjan">Proponujemy zmniejszenie wydatków budżetowych o 43,5 mld zł, co nastąpiłoby w wyniku podwyżki składki ubezpieczeniowej płaconej przez przedsiębiorstwa o ok. 51,5 mld zł, przy równoczesnym zwiększeniu wydatków składki za pracowników zatrudnionych w sferze budżetowej o 8 mld zł. Saldowo daje to zmniejszenie wydatków budżetu o 43,5 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#JózefGabjan">W ostatnich dniach analizowaliśmy szczegółowo sprawę dotacji dla przedsiębiorstw. W wyniku proponujemy zmniejszenie dotacji w różnych działach budżetowych o 38,5 mld zł i zwiększenie dotacji dla gospodarki żywnościowej o 18 mld zł, tj. o 12 mld zł na produkcję artykułów mącznych, 2 mld zł - pasz, 4 mld zł - mleka.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#JózefGabjan">W sumie dotacje przedmiotowe i podmiotowe zmniejszą się o 20 mld zł. Rozważaliśmy zmniejszenie dopłat do rachunku wyrównawczego handlu zagranicznego o 10 mld zł. Niestety, konieczne jest utrzymanie wysokich dopłat do importu, a z drugiej strony obniżenie dopłat do eksportu mogłoby zagrozić funkcjonowaniu jego stymulacyjnych instrumentów. W związku z tym nie proponujemy na razie żadnych zmian w tej dziedzinie. Pragnę jednak dodać, że po upływie pół roku wszelkie dotacje zostaną ponownie przeanalizowane. Na tej podstawie będziemy - być może - mogli zmniejszyć stawki dotacji lub w niektórych wypadkach je zwiększyć. Dotyczy to oczywiście również handlu zagranicznego. Nie uważaliśmy za stosowne zmniejszenia dotacji dla gospodarki komunalnej, bowiem dziedzina ta ma szczególne znaczenie dla poziomu bytowania ludności. Rady narodowe nie będą jednak automatycznie przyznawały dotacji na te cele. Każdorazowo problem będzie szczegółowo rozważany.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#JózefGabjan">Jeśli chodzi o Państwowy Fundusz Aktywizacji Zawodowej, to proponujemy, zgodnie z sugestią komisji umieścić w budżecie odrębną pozycję po stronie dochodów (100 mld zł). Dodatkowe modyfikacje w tej sprawie łączą się z problemem spółdzielczości i innych jednostek gospodarki, które dotychczas nie płaciły na ten fundusz. Pragnę szczególnie podkreślić zgłoszoną przez nas poprawkę, w myśl której środki spółdzielczości inwalidzkiej przeznaczone na aktywizację zawodową będą gromadzone nie na ogólnym Funduszu Aktywizacji Zawodowej, lecz na dwu odrębnych funduszach ochrony pracy utworzonych w Centralnym Związku Spółdzielni Inwalidów i Centralnym Związku Niewidomych.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#JózefGabjan">Inne poprawki tekstowe były już dyskutowane. Na ogół na posiedzeniach komisji nie wzbudziły one wątpliwości. Pragnę jeszcze tylko podkreślić, że zgodnie z art. 34 włączającym spółdzielczość pracy w proces gromadzenia środków na cele aktywizacji zawodowej, działać będzie również mechanizm zwrotny, tzn. spółdzielnie będą mogły uzyskiwać w uzasadnionych przypadkach pomoc z Funduszu Aktywizacji Zawodowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JózefKijowski">Nie mogę sobie uzmysłowić pewnych rzeczy z punktu widzenia zasad budżetowych. W poprawce do projektu ustawy budżetowej na rok 1982 w art.1 ust.1 pkt 9 mówi się o lokacie w budżecie pozostałości środków Państwowego Funduszu Aktywizacji Zawodowej w wysokości 100 mld zł. Nie rozumiem pozycji 100 mld zł z tego względu, że przecież PFAZ jest funduszem budżetowym i w związku z tym o jakiej pozostałości można w tym przypadku mówić.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#JózefKijowski">Z punktu widzenia zasad budżetowych nie wydaje się też szczęśliwe wpisanie zobowiązania Rady Ministrów do wygospodarowania dodatkowych dochodów w wysokości 50 mld zł. W gruncie rzeczy dochody te można uzyskać ze zwiększenia podatków, ale być może i z innych źródeł. W każdym razie jest to pozycja wydumana, oparta na zasadzie dobrych chęci. Jest to jeszcze bardziej niezręczne w kontekście art. 30 ust. 3 pkt 2, w którym mówi się, że Rada Ministrów może obniżyć jednorazowy podatek stabilizacyjny, jeżeli wpływy budżetowe od jednostek gospodarki uspołecznionej kształtować się będą na poziomie przekraczającym ustalenia ustawy budżetowej. W kontekście tego przepisu składanie na Radę Ministrów obowiązku wygospodarowania dodatkowych 50 mld zł wydaje się być niezrozumiałe. Zgranie tych dwóch przepisów jest co najmniej niezręczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#JózefGabjan">Sprawę Państwowego Funduszu Aktywizacji Zawodowej ma w przyszłości uregulować ustawa. Na razie stosuje się tu uchwałę rządu. W myśl tej uchwały, jeśli Państwowy Fundusz Aktywizacji Zawodowej potrzebuje środków, to budżet stawia te środki do dyspozycji, a jeśli PFAZ ma dochody, to wpłaca je do budżetu. Szacujemy, że w roku 1982 wpływy na PFAZ osiągną ok. 150 mld zł, natomiast wydatki wyniosą maksymalnie 30–35 mld zł. Proponujemy 15 mld zł pozostawić PFAZ na pierwsze miesiące 1983 roku, na okres, gdy będzie on gromadził własne środki, a 100 mld zł można uznać w tym roku za sumę dla PFAZ zupełnie zbędną. Po dyskusjach uznaliśmy jednak, że nie można traktować PFAZ jako jeszcze jednej kieszonki budżetu. Za bardziej właściwe rozwiązanie uznaliśmy ulokowanie tego funduszu w budżecie. Poszliśmy po tej linii i wprowadziliśmy PFAZ do budżetu pod odrębną pozycją. Jeśli więc mówiłem o pozostałości z PFAZ, to miałem na myśli owe 100 mld zł, które pozostaną niezagospodarowane w końcu 1982 r.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#JózefGabjan">Zobowiązując Radę Ministrów do wygospodarowania dodatkowych 50 mld zł, wzorowaliśmy się na ubiegłorocznej ustawie budżetowej, w której podobnie ujęto tę sprawę. Proponuje się zapis ogólny dlatego, że w tej chwili rząd nie jest w stanie przedstawić szczegółowej specyfikacji sposobów i źródeł uzyskania tej kwoty, a chcielibyśmy wprowadzić tę sumę po stronie dochodowej od razu. Gdyby natomiast rząd zdołał wygospodarować wystarczające środki budżetowe, wówczas moglibyśmy stosować ulgi w podatku stabilizacyjnym. Nastąpiłoby to w przypadku wyższej rentowności przedsiębiorstw, zwiększenia ich produkcji. Uważamy za nasz obowiązek wpisanie po stronie dochodowej 50 mld zł i rozliczenie się przed Sejmem z wykonania tego zadania. Musimy w drugim półroczu tak działać, aby te 50 mld zł zdobyć.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#JózefGabjan">Pragnę zauważyć, że opracowujemy budżet w szczególnych warunkach. Jeśli działania rządu, zmierzające do wygospodarowania dodatkowych 50 mld zł, nie będą się mieściły w jego kompetencjach, to rząd zwróci się do Sejmu o uzyskanie odpowiednich prerogatyw. Jeśli nie uzyskamy tych 50 mld zł, to o taką sumę wzrośnie deficyt budżetowy. Przyjęcie takiego rozwiązania byłoby jednak pójściem po najmniejszej linii oporu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#ZbigniewGertych">Konsultacyjna Rada Gospodarcza wniosła ostatnio 2 propozycje. Pierwsza z nich dotyczy dobrowolnej pożyczki od przedsiębiorstw, które osiągają dochód i nie planują inwestycji. Zamiast lokować osiągnięte nadwyżki finansowe w bankach, przedsiębiorstwa mogłyby na dogodniejszych warunkach pożyczyć je państwu w celu pokrycia deficytu budżetowego w r. 1982.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#ZbigniewGertych">Druga propozycja dotyczy działań antyinflacyjnych. Proponuje się m.in. wprowadzenie podatku od dóbr luksusowych zaspokajających potrzeby wyższego rzędu. W ten sposób można by ograniczyć spekulacyjny wykup towarów oraz odciążyć rynek.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#ZbigniewGertych">Na marginesie nasuwa się pytanie o kompleksowy program antyinflacyjny, do przygotowania którego rząd zobowiązał się już dość dawno.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#JózefGabjan">Samą ideę pożyczki dobrowolnej możemy jeszcze rozpatrywać pod kątem wykorzystania jej w przyszłości. Aktualnie jednak nie przyniosłaby ona oczekiwanych skutków. Przedsiębiorstwa na pewno niechętnie wyzbywałyby się nadwyżek finansowych, a stosowanie wszelkich form nacisku rozmijałoby się z ideą pożyczki dobrowolnej. Trudno również wyobrazić sobie kto miałby podejmować decyzję o udzieleniu pożyczki w imieniu przedsiębiorstwa. Nie funkcjonują przecież samorządy, cały ciężar decyzji spoczywałby więc na dyrekcjach.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#JózefGabjan">Rząd przedstawił już Sejmowi wykaz towarów luksusowych objętych podwyższonym podatkiem obrotowym. Znamienne jest jednak, że w stosunku do pierwotnych zamierzeń należało ten wykaz ograniczyć w wyniku konsultacji przeprowadzonych w Sejmie. Okazało się np. że przyczepa campingowa nie może być zaliczona do towarów zaspokajających potrzeby wyższego rzędu. Wiele kontrowersji wywołała też sprawa samochodów. Rząd w dalszym ciągu będzie pracował nad wykazem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#JerzyGwiaździński">Rząd już od dawna pracuje nad programem antyinflacyjnym. Ostatecznie zdecydowano się na włączenie różnorodnych przedsięwzięć antyinflacyjnych do 3-letniego programu stabilizacji gospodarki. Nie powinniśmy się łudzić rychłą możliwością zahamowania tempa inflacji. Można co najwyżej oczekiwać, że inflacją będzie ulegać z roku na rok ograniczeniu o ile będą prawidłowo realizowane przyjęte założenia ekonomiczne. Przede wszystkim chodzi o wyeliminowanie z gry ekonomicznej przedsiębiorstw nierentownych. W najbliższym czasie komisje otrzymają do wglądu projekt 3-letniego programu stabilizacji gospodarczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#GenowefaRejman">Przebieg dzisiejszego posiedzenia wskazuje, że rząd nie uzgodnił wcześniej z Konsultacyjną Radą Gospodarczą sposobu pokrycia deficytu budżetowego. Zaproponowano nam instytucję podatku stabilizacyjnego, a więc właściwie powrót do systemu nakazowego w gospodarce. Zachodzą obawy, że takie posunięcie obciąży i zniechęci przedsiębiorstwa najprężniejsze, najlepiej dające sobie radę w warunkach reformy gospodarczej. Dopuszczając tworzenie przedsiębiorstw polonijnych zapewniliśmy im istotne ulgi podatkowe. Nasze własne, krajowe przedsiębiorstwa chcemy niszczyć podatkiem stabilizacyjnym. Jestem przeciwna temu podatkowi ze względów merytorycznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JózefGabjan">Na wcześniejszym posiedzeniu ustaliliśmy, że pożyczka stabilizacyjna nie będzie właściwą formą wyrównania deficytu budżetowego. Pożyczka dobrowolna, jak to już wykazano, nie przyniesie natomiast spodziewanych efektów. Pozostała więc tylko jedna możliwość wyrównania deficytu w drodze podatku stabilizacyjnego. Podatek ma zawsze charakter nakazowy i nikt, kto musi go płacić, nie przyjmuje tego z entuzjazmem. Należy jednak postawić pytanie jakie przedsiębiorstwa będą zobowiązane do płacenia tego podatku? Nie są to bynajmniej przedsiębiorstwa, które osiągają zyski wyłącznie dzięki nadzwyczajnej gospodarności. Do płacenia podatku zobowiązane będą przede wszystkim te jednostki, które czerpią nadmierne zyski z manipulacyjnych zmian cen. Są to pieniądze odebrane społeczeństwu i wydarte budżetowi państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#ZbigniewGertych">Wniosek o przyjęcie podatku stabilizacyjnego w celu wyrównania deficytu budżetowego na rok 1982 został zaaprobowany przez komisje na poprzednim posiedzeniu. W uzasadnieniu tego wniosku wskazywaliśmy na konieczność obciążenia tych przedsiębiorstw, które nadmiernie się bogacą kosztem społeczeństwa. W związku z tym wnoszę formalny wniosek o zamknięcie dyskusji dotyczącej podatku stabilizacyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#GenowefaRejman">Mam własne zdanie na ten temat. Niedobory budżetowe państwo przerzuca na przedsiębiorstwo, bijąc tym samym jednostki najbardziej aktywne. Jak rozwiążemy ten problem, jeżeli pojawi się w przyszłym roku? Nikt nie przedstawia rozwiązań. Proszę o sformułowanie kryteriów podatku stabilizacyjnego, gdyż z obecnych danych wynika, iż funkcjonariusze finansowi mogą to zrobić w sposób dowolny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#ZbigniewGertych">To nie przedsiębiorstwa, lecz społeczeństwo ponosi koszty kryzysu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#WitoldZakrzewski">Jest inflacja i nie ma innych grup ludności, w które ona uderza bardziej niż w żyjących z pracy najemnej, rent i zapomóg. Naszym obowiązkiem jest ich chronić.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#WitoldZakrzewski">Trzeba podjąć kroki, by inflację ograniczyć, a następnie zahamować. W konstrukcji ustawy o przedsiębiorstwach wychodziliśmy z założeń funkcjonowania wolnego rynku. Tam, gdzie rynek ten funkcjonuje, ceny wolne sensownie służą społeczeństwu. Jednak monopoliści mogą uzyskiwać legalne zyski, które są społecznie nieusprawiedliwione i mogą być dzięki cwaniactwu - kosztem społeczeństwa. Jest to uboczny produkt niedokończonej reformy. Koncepcja pożyczki obligatoryjnej była uderzeniem we wszystkie przedsiębiorstwa, natomiast podatek różnicuję jednostki gospodarcze w zależności od efektów ich pracy. Komisje sejmowe powinny uchwalić dezyderat, aby w przeciągu określonego czasu Ministerstwo Finansów i Komisja Planowania przedstawiły propozycje przeciwdziałania jaskrawym zjawiskom niegospodarności manipulacji w przedsiębiorstwach. A wiele jest przykładów, że tak się dzieje. Np. od lat niektóre huty sprzedają innym te same produkty, które od nich kupują. Jest jeszcze dużo obowiązujących zarządzeń nakazowych, które powodują, iż opłaca się niegospodarność.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#WitoldZakrzewski">Proponuję również zmianę pkt. 6 w art. 34 założeń korekty projektu budżetu na br. Z Państwowego Funduszu Aktywizacji Zawodowej dotacje podmiotowe powinny być udzielane przedsiębiorstwom, w których zajdzie konieczność czasowego wstrzymania produkcji oraz trwałego zatrzymania tej produkcji, ale tylko wtedy, kiedy przedsiębiorstwa te dokonują zmian struktury zatrudnienia i profilu produkcji. Nie można płacić z PFAZ gdy przedsiębiorstwa plajtują, wytwarzając towary niepotrzebne. Musimy dotrzymać zobowiązań dotyczących PFAZ, który nie miał być podatkiem oraz miał nie znajdować się w dochodach budżetu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#JózefKijowski">Jest wiele niewiadomych w tegorocznym budżecie. Dwie są drogi jego sfinansowania: zwiększenie dochodów lub też zmniejszenie wydatków. Ta ostatnia możliwość nie znajdzie uznania społecznego. Trzeba się pogodzić z pewnymi nienormalnościami, bowiem wynikają one z ciężkiego okresu przeżywanego przez naszą gospodarkę. Jestem za przedłożeniem projektu pod obrady Sejmu z przyjętymi dzisiaj poprawkami, chociaż mam uwagi co do rozwiązań szczegółowych. W projekcie ustawy budżetowej kreujemy Państwowy Fundusz Aktywizacji Zawodowej, tak więc jest to fundusz budżetowy i nie może funkcjonować pozą Sejmem, jego dochody i wydatki nie mogą być poza kontrolą.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#JózefKijowski">Minister finansów jest zdania, że przedstawione w korekcie działania rządu dadzą dodatkowo 50 mld zł od przedsiębiorstw. Nie ma potrzeby wprowadzać odrębnej pozycji w budżecie, gdyż te pieniądze można zaliczyć do dochodów wpływających do budżetu od tychże przedsiębiorstw. Przestrzegani przed działaniami pozornymi, np. dobrowolną pożyczką. Udzielą jej wyłącznie te przedsiębiorstwa, które na to stać i nie przeznaczą swych zysków na rozwój i inwestycje. Zostaną więc one w banku i nie ma potrzeby ich przesuwania, gdyż jest to merytorycznie bez znaczenia. Mijające półrocze wskazuje na to, iż wydatki budżetowe są niższe niżby to wynikało z upływu czasu, jest więc prawdopodobne, iż do końca roku z tego właśnie tytułu mogą powstać oszczędności budżetowe i tym sposobem niedobór 150 mld zł zostanie zlikwidowany. Uważam również, iż likwidowanie nie sprawdzających się przedsiębiorstw da skutki proinflacyjne. Poczynania antyinflacyjne rządu nie mogą dotyczyć systemu budżetowego, lecz systemu finansowania przedsiębiorstw i kredytów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#JaninaBanasik">Jakie zajęto stanowisko w kwestii zasilania lokaty budżetu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#JózefGabjan">W tym roku jest propozycja użycia 333 mld zł, pochodzących z przeszacowania zapasów, na pokrycie wydatków bezrozliczeniowych i nie budzi to wątpliwości. Można było zapasów nie przeszacowywać, wprowadzając jedynie nowe ceny zaopatrzeniowe i detaliczne. Byłoby to z korzyścią dla przedsiębiorstw, ale nie dla budżetu. Nie proponowaliśmy zabrania całej nadwyżki z przeszacowania zapasów i 412 mld zł pozostanie w kredytach.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#JózefGabjan">Przyjmuję poprawkę dotyczącą dotacji podmiotowych w PFAZ, ale proponuję aby znalazł się zapis, umożliwiający stosowanie dotacji dla przedsiębiorstw trwale wstrzymujących produkcję, lecz jednocześnie zmieniających strukturę zatrudnienia i produkcji. Odpowiadając na wątpliwość posła J. Kijowskiego wyjaśniam, że ustawa budżetowa nie kreuje PFAZ, określa jedynie jego zasady. Działamy w okresie przejściowym i losy PFAZ rozstrzygną się jesienią, określone zostaną wówczas również stosunki pomiędzy PFAZ a budżetem. Dotychczasowa praktyka zobowiązywała do prezentowania nowych funduszy przy okazji przedstawiania planów budżetowych. W prawie budżetowym chcemy zapisać zasadę, że przy budżecie przedstawiane będą Sejmowi wszystkie fundusze tego typu, tak więc będzie on mógł sprawować nad nimi kontrolę.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#JózefGabjan">Prognoza wydatków budżetowych kształtuje się korzystnie. Tempo wzrostu wydatków za pierwsze 5 miesięcy br. jest niższe niż w latach ubiegłych. Z wielu względów mamy obecnie taką sytuację, że w budżecie państwa notujemy deficyt w wysokości 52 mld zł, a zarazem rady narodowe mają niewydanych 60 mld zł. W ub.r. rady narodowe nie wydały 8 mld zł z zaplanowanych sum, ponieważ nie mogły wielu rzeczy kupić. W tym roku będzie to może nawet suma 20 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#JózefGabjan">Całkowicie zgadzam się z opinią, że w pierwszym okresie sanacji bębenek inflacyjny jeszcze się rozkręcał. Uważam jednak, że nastąpi wkrótce okres rozruchu gospodarki, przedsiębiorstwa uzyskają właściwy rytm produkcji. Restrykcje stosowane przy wykonaniu budżetu są skuteczną barierą przeciw inflacji. Zagrożenie inflacyjne tkwi natomiast w systemie finansowym przedsiębiorstw, dlatego proponowane kroki mają zawęzić, ograniczyć to niebezpieczeństwo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#ZdzisławMalicki">Chciałbym włączyć się do dyskusji w sprawie podatku stabilizacyjnego. Sądzę, że panuje tu pewne nieporozumienie. Nikt z nas nie kwestionował uchwały poprzedniego posiedzenia, które stwierdza, że należy zastosować podatek w stosunku do przedsiębiorstw uzyskujących zysk społecznie nieuzasadniony. Niestety, Ministerstwo Finansów nie udowodniło dotychczas, że opodatkowanie podatkiem stabilizacyjnym przedsiębiorstw, których zysk przekracza 10% kosztów przerobu, odpowiada tej zasadzie. Dlatego mam wątpliwości czy obecne propozycje rządu w sprawie podatku stabilizacyjnego odpowiadają intencjom posłów. Rysuje się niebezpieczeństwo, że podatek stabilizacyjny obejmie również przedsiębiorstwa osiągające zysk społecznie uzasadniony, mimo że przekraczający 10%. Zastanawiam się czy wprowadzenie podatku stabilizacyjnego nie podważy funkcjonujących zasad tworzenia cen. Nie wiem, czy będziemy dziś w stanie wyjaśnić, czy kryteria podatku stabilizacyjnego, zaproponowane przez Ministerstwo Finansów są właściwe. Dlatego proponuję, by przyjąć wersję, w której nie wyszczególnia się kryteriów stosowania podatku stabilizacyjnego, ale jednocześnie zobowiązać Ministerstwo Finansów do ich przygotowania i uzgodnienia z podkomisją Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#ZdzisławMalicki">Toczyła się dyskusja, czy zakłady opodatkowywać i w jakiej wysokości, ale nikt z dyskutantów nie spojrzał z punktu widzenia tego problemu na zakłady nie uzyskujące zysku. Czy ktoś byłby w stanie powiedzieć, że funkcjonują one prawidłowo, że nie ma tam niegospodarności? Nikt nie mógłby tego z całą pewnością stwierdzić, a mimo to bez drgnienia ręki przyznano im dotacje w niebagatelnej wysokości 1200 mld zł. Zarazem zakłady pracujące na deficycie mają większą swobodę w kształtowaniu funduszu płac. Im już nic nie grozi. Na przekroczenie stopy wzrostu funduszu płac nie mogę sobie natomiast pozwolić zakłady uzyskujące zysk, gdyż groziłoby to zwiększeniem podatku. W przedsiębiorstwach dotowanych nie toczy się walka o zmniejszenie kosztów własnych produkcji. Rozumiem, że posłowie pochodzący w większości z przemysłu nie występowali przeciwko dotacjom przeznaczonym częstokroć dla zakładów źle pracujących. Nie mogę natomiast zrozumieć, dlaczego Ministerstwo Finansów nie zaproponowało instrumentów zmierzających do obniżenia kosztów i tym samym zmniejszenia dotacji. Dotacje w tej chwili sankcjonują w dużym stopniu niegospodarność. Spieramy się o 100 mld zł, a obok 1200 mld zł przechodzimy bez słowa.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#ZdzisławMalicki">Należałoby dokładniej wyjaśnić w jaki sposób są uruchamiane dotacje. Czy są one instrumentem napędowym gospodarki, czy mobilizują zakłady? Wydaje się, że byłoby wskazane zobowiązać komisje sejmowe, by zajęły się tą sprawą w swoich branżach.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#ZdzisławMalicki">Prosiłbym o wyjaśnienie genezy zmian wydatków w części dotyczącej ZUS. Wnioskuję ponadto o niezaakceptowanie autopoprawki w odniesieniu do art. 22 ust. 2. Wprowadzenie jej byłoby sprzeczne z istniejącym stanem prawnym, m.in. z art. 27 uchwały nr 243 Rady Ministrów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#MarianKrzaki">Chciałbym prosić posła Z. Malickiego o sprecyzowanie sugestii dotyczącej obniżenia dotacji. Pragnę zauważyć, że do dostarczonego materiału dołączyliśmy wykaz dotacji. Jak zdaniem obywatela posła należy podejść np. do dotacji przedmiotowych w sferze gospodarki żywnościowej? Jeśli pominąć transport, w przypadku którego proponujemy zresztą również obniżenie dotacji, to są sumy znacznie poniżej deficytu budżetowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#ZdzisławMalicki">W gospodarce naszej można by znaleźć wiele różnych źródeł przywracania równowagi finansowej. Między innymi takie możliwości stwarza produkcja cementu. Przewidziano w budżecie dotacje do produkcji cementu w wysokości 5 mld zł. Byłyby one zbędne, gdyby udało się zamknąć nierentowne i cementownie i jednocześnie zwiększyć produkcję w cementowniach przynoszących dochód. Rzecz jednak w tym, że nie wypracowaliśmy środków ekonomicznych, które służyłyby przeprowadzeniu takiego manewru.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#JanKamiński">Pozytywnie należy ocenić utrzymanie na stosunkowo wysokim poziomie dotacji budżetowych do gospodarki żywnościowej. W dyskusji nie negowano zresztą takiej potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#JanKamiński">Należy rozważyć wprowadzenie do ustawy budżetowej poprawki, która zrównywałaby pozycję jednostek spółdzielczych z jednostkami państwowymi w zakresie korzystania ze środków Funduszu Aktywizacji Zawodowej. Od wielu miesięcy spółdzielczość ponosi znaczne nakłady i dokonuje poważnego wysiłku organizacyjnego na rzecz adaptacji zawodowej ludzi pracy. Dlatego też celowe byłoby umożliwienie spółdzielczości pełnoprawnego uczestnictwa w tym funduszu.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#JanKamiński">Wprowadzenie jednorazowego podatku stabilizacyjnego jest konieczne, a nadto wydaje się uzasadnione względami sprawiedliwości społecznej. Podatek powinien obciążać przede wszystkim te przedsiębiorstwa, które osiągają nadmierne zyski poprzez manipulowanie cenami. Nie tak dawno przyjęliśmy cały kompleks ustaw o gospodarce finansowej przedsiębiorstw. Dostosowując podatek stabilizacyjny do całego systemu podatkowego, należałoby określić konkretną podstawę opodatkowania.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#JanKamiński">W dyskusji przewijała się myśl, że zakres dotacji budżetowych nie zawsze jest uzasadniony rzeczywistymi potrzebami. Należałoby więc wprowadzić do ustawy budżetowej zalecenie dla ministra finansów i ministra do spraw cen nasilenia kontroli i analizy kosztów w przedsiębiorstwach, produkcyjnych, zwłaszcza korzystających z dotacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#WitoldZakrzewski">Musimy rozważyć, czy celowe jest wprowadzenie do tekstu ustawy budżetowej poprawki zgodnie z sugestią posła Zdzisława Malickiego.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#WitoldZakrzewski">Kolejną sprawą jest zalecenie poszczególnym komisjom sejmowym przeprowadzenia analizy polityki flotacyjnej. Komisje powinny rozpatrzyć zakres dotacji i skalę potrzeb oraz zastanowić się nad realnymi możliwościami ograniczenia dotacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#ZbigniewGertych">Należy podkreślić, że komisje powinny dokonać analizy polityki dotacyjnej pod kątem obniżenia dotacji, a nie ich rozszerzania. Dotychczasowe doświadczenia wskazują, że poszczególne resorty domagają się raczej zwiększenia dotacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#WaldemarMichna">Wniosek zgłoszony przez poseł Genowefę Rejman dotyczący precyzyjniejszego sformułowania kryteriów naliczania podatku stabilizacyjnego wymaga wnikliwszego potraktowania. Gdybyśmy ograniczyli podatek stabilizacyjny do przedsiębiorstw, które osiągają nieuzasadnione zyski poprzez nadmierne podwyższanie cen, mogłoby się okazać, że wpływy z tego podatku nie zrównoważą deficytu budżetowego. Dlatego też należałoby posiłkowo wykorzystać zaproponowaną przez Radę Konsultacyjną pożyczkę dobrowolną.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#WaldemarMichna">Innym sposobem zrównoważenia budżetu mogłoby być przyspieszenie spłat kredytów przez przedsiębiorstwa dysponujące nadwyżkami finansowymi. Do tego jednak konieczne jest stworzenie systemu zachęt. Można by np. zwolnić wcześniej spłacone kredyty z waloryzacji, która prawdopodobnie będzie przeprowadzona wobec wszystkich kredytów zaciągniętych w latach wcześniejszych.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#WaldemarMichna">Podatek od towarów luksusowych jest tylko jedną z form likwidowania luki inflacyjnej. Konieczne jest jednak stworzenie programu antyinflacyjnego, który pozwoli nam zapanować nad rozmiarami inflacji. Jest to tym pilniejsze, że w najbliższym czasie czeka nas reforma systemu płac i reforma systemu emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#WaldemarMichna">Doradca sejmowy Henryk Kisiel: Opinie zespołu doradców sejmowych powinny być akceptowane przez wszystkich jego członków. W tym przypadku jednak mogą wypowiadać się jedynie we własnym imieniu, gdyż przedstawione przez rząd zmiany ustawy budżetowej dostarczono dopiero w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#WaldemarMichna">Należy wyrazić uznanie rządowi, że w tak krótkim czasie wprowadził do projektu ustawy zmiany uwzględniające wszystkie prawie sugestie wynikające z wcześniejszej dyskusji poselskiej. W dyskusji tej wskazywana m.in., że nierealne byłoby żądanie od ministra finansów wyeliminowania deficytu budżetowego. Ograniczenie tego deficytu do 150 mld zł, z jednoczesnym zapewnieniem ministra, że w trakcie realizacji budżetu będzie się dążyć do dalszego ograniczenia deficytu jest pozytywną odpowiedzią na opinie wypowiadane przez posłów.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#WaldemarMichna">Kryteria jednorazowego podatku są jasne i przejrzyste. Przedsiębiorstwo może się bronić przed jego niesłusznym narzuceniem. Dyskusyjne jest jedynie odniesienie go do kosztów przerobu - w przyszłości powinno dotyczyć całego systemu finansowania. Dobry kierunek obrano w dziedzinie dotacji, zmniejszając je o 20 mld zł. Przy odpowiedniej aktywizacji społecznej w najbliższym czasie mogą być jeszcze lepsze rezultaty. Byłoby dobrze, aby Sejm nie musiał na najbliższym posiedzeniu obcinać wydatków na cele nieprodukcyjne. Lokata PFAZ jest - po uwzględnieniu dzisiejszych wyjaśnień - rozwiązaniem prawidłowym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#Sprawozdawca">Poseł Zbigniew Gertych przedstawił wnioski dotyczące uwag zgłoszonych przez poszczególne komisje sejmowe. Wnioski zgłoszone przez Komisję Kultury i Sztuki zostały przyjęte przez ministra finansów i wicepremiera Z. Madeja i staną się przedmiotem decyzji rządowych. Wnioski Komisji Handlu Wewnętrznego, Drobnej Wytwórczości i Usług zostały uwzględnione w 90%. W większości, głównie w wyniku zgłoszonych dziś poprawek przez ministra finansów, uwzględnione zostały również wnioski Komisji Pracy i Spraw Socjalnych. Powołany ad hoc zespół proponuje w nawiązaniu do art. 32 umieścić w nim zapis zobowiązujący ministra finansów i ministra do spraw cen do rozszerzenia nadzoru nad kształtowaniem kosztów w przedsiębiorstwach, ze szczególnym uwzględnieniem monopolistów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#MarianKrzak">Uczestniczę w obradach z ogromną satysfakcją, gdyż wszystkie wątki przewijające się w dyskusji są zgodne z działaniami rządu i kierunkami konsekwentnego wdrażania reformy gospodarczej. Jako minister finansów uważam, że nie powinniśmy stosować żadnych dotacji poza interwencyjnymi. Problemem jest jednak oporność materii. Okazuje się np., iż nowy rachunek kosztów importu pasz i skupu mleka powoduje, iż dotacje na ten cel muszą być większe niż pierwotnie zakładaliśmy. Nawet, gdyby można było - co ze społecznego punktu widzenia nie wydaje się uzasadnione - podnieść dziś cenę mleka i produktów zbożowych, to będzie ona obowiązywała dopiero za jakiś czas, a budżet trzeba zatwierdzić już teraz. Nie da się zlikwidować dotacji z roku na rok, choć postęp w tej mierze jest już ogromny. Zobowiązujemy się, że przy weryfikacji dotacji dokonamy głębokiej analizy dopłat do produkcji i wyniki przedstawimy odpowiednim komisjom sejmowym. Z dotacjami wiążą się różne problemy. Np. jest pytanie, czy należy zlikwidować produkcję cementu tzw. „mokrą” metodą i podnieść jego cenę. Opinie są przeciwne temu rozwiązaniu, ze względu na konieczność zaspokojenia zapotrzebowania wsi i budownictwa mieszkaniowego na cement. Ponadto przestawienie się na produkcję cementu tzw. metodą „suchą” dałoby tylko 4 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#MarianKrzak">Propozycje rządu, jak wynika z dzisiejszej debaty, zgodne są z generalnymi postulatami komisji. Nieprawidłowe zyski są opodatkowane, ale brak jest definicji zysków nadmiernych. Może być tu stosowana tylko konwencja, gdyż nie ma innego rozwiązania technicznego. Szacuje się, iż w I kwartale przedsiębiorstwa uzyskały 220 mld zł zysku, podczas gdy w tym samym okresie ub. roku miały deficyt. Produkcja w tym czasie zmalała, koszty jej wzrosły, tak więc przyczyną wzrostu rentowności była zmiana cen. Podatek stabilizacyjny może w tym zakresie odegrać rolę uzdrawiającą.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#MarianKrzak">Zaprezentowane propozycje ograniczenia deficytu budżetowego oznaczają dwukrotne obniżenie realnego deficytu w porównaniu z ubiegłym rokiem, co jest dużym postępem w walce z inflacją.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#MarianKrzak">Trzeba mieć program walki antyinflacyjnej, a my musieliśmy podjąć działania deflacyjne. Program taki, który jest przygotowywany przez rząd, będzie dyskutowany w Komisji ds. Reformy Gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#MarianKrzak">W systemie podatku stabilizacyjnego oceniamy możliwości przedsiębiorstw w tym zakresie po obliczeniu spłat kredytów. Jedynym mechanizmem skłaniającym przedsiębiorstwa do przyspieszenia spłat kredytu jest wysokość stopy procentowej. W gospodarce pieniężnej rewaloryzacji praktycznie się nie stosuje, gdyż jest to rozwiązanie sztuczne.</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#MarianKrzak">Wnoszę, aby uwzględnić naszą autopoprawkę dotyczącą PFAZ, gdyż uwzględnia ona opodatkowanie środków pochodzących z zysku. Ponadto bez tego zapisu mogą być wypłacane nagrody z zysku, ale nie będzie z niego środków na PFAZ.</u>
          <u xml:id="u-32.6" who="#MarianKrzak">W naszej konstrukcji podatku obrotowego istnieje kategoria podatków od luksusu. Proponuję, by komisje przyjęły moje oświadczenie, że rozpatrzymy tę sprawę z punktu widzenia zaleceń Rady Konsultacyjnej, biorąc pod uwagę możliwość rozszerzenia zakresu tego podatku. Choć nie są to duże pieniądze - ok. 10 do 20 mld zł - należy je jednak wykorzystać.</u>
          <u xml:id="u-32.7" who="#MarianKrzak">Nawiązując do kwestii podniesionej przez posła Z. Malickiego pragnę stwierdzić, iż istnieje element elastyczności w stosowaniu podatku stabilizacyjnego, a niezależnie od tego, może być stosowany system ulg podatkowych. W przypadku, gdy udowodniony będzie postęp materiałowy i techniczny, zobowiązuję się to uwzględnić, aby wypracowany w ten sposób dochód został w przedsiębiorstwie.</u>
          <u xml:id="u-32.8" who="#MarianKrzak">W głosowaniu komisje przyjęły artykuły od 1 do 17 ustawy budżetowej, których treść w trakcie dyskusji nie została zakwestionowana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#TadeuszHaładaj">Mam wątpliwości dotyczące art. 18 pkt 3. Chodzi o to, czy zawarte w tym ustępie upoważnienie Ministerstwa Finansów do zwiększenia lub zmniejszenia liczby etatów w naczelnych, centralnych i terenowych organach administracji państwowej oraz wymiaru sprawiedliwości ma się dokonywać w ramach ogólnych limitów kadrowych czy też nie. Moim zdaniem, należałoby to sprecyzować.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#TadeuszHaładaj">Po wyjaśnieniach wiceministra Józefa Gabjana i zaproponowaniu przez posła Witolda Zakrzewskiego (bezp.) poprawki do art. 18 ust. 3: „W ramach ustalonej łącznej liczby etatów”, artykuł ten został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#TadeuszHaładaj">Minister finansów Marian Krzak zaproponował uzupełnienie art. 22 o ustęp 10 następującej treści: „Rada Ministrów może zmniejszyć w szczególnie uzasadnionych przypadkach obciążenie określone w niniejszym artykule, bądź zrelacjonować je w stosunku do wypłaconego funduszu płac”.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#TadeuszHaładaj">Poseł Waldemar Michna (ZSL) opowiedział się za przyjęciem zaproponowanego przez Ministerstwo Finansów ust. 10 art. 22. Stwierdził, że dyrektorzy przedsiębiorstw nie są obecnie zainteresowani zmniejszaniem zatrudnienia, ponieważ opodatkowana jest średnia płaca. Powiązanie obciążeń podatkowych z całym funduszem płac, a nie z płacą średnią korzystnie wpłynęłoby na zmniejszenie zatrudnienia w zakładach pracy.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#TadeuszHaładaj">Poseł Witold Zakrzewski (bezp.) zaproponował zmodyfikowaną wersję ust. 10 art. 22: „Rada Ministrów może zmniejszyć w szczególnie uzasadnionych wypadkach obciążenia określone niniejszym artykułem”.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#TadeuszHaładaj">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-33.6" who="#TadeuszHaładaj">Jednogłośnie przyjęto artykuły od 23 do 35.</u>
          <u xml:id="u-33.7" who="#TadeuszHaładaj">Komisje przyjęły projekt ustawy budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-33.8" who="#TadeuszHaładaj">Na sprawozdawcę na plenarnym posiedzeniu Sejmu wybrano posła Zbigniewa Gertycha (PZPR).</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>