text_structure.xml 53.4 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 29 stycznia 1980 r. Komisja Rolnictwa i Przemysłu Spożywczego, obradująca pod przewodnictwem posła Bolesława Strużka (ZSL), dokonała oceny realizacji uchwały Sejmu z dnia 21.XI.1974 r. o dalszą poprawę wyżywienia narodu i rozwój rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa z wiceministrem Henrykiem Burczykiem, Ministerstwa Przemysłu Spożywczego i Skupu z wiceministrem Kazimierzem Jaroszem, Ministerstwa Przemysłu Chemicznego z wiceministrem Jerzym Kopytowskim, Ministerstwa Przemysłu Maszyn Ciężkich i Rolniczych z dyrektorem generalnym Zygmuntem Millerem, prezes Banku Gospodarki Żywnościowej Romuald Harasimowicz, wiceprezes CZSR „Samopomoc Chłopska” Tadeusz Szelążek oraz wiceprzewodniczący ZG Zw. Zaw. Pracowników Rolnych Stanisław Hasiak.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Posłowie otrzymali opracowane na piśmie informacje resortów.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Koreferat przedstawił poseł Tadeusz Maj (ZSL): Uchwała o dalszą poprawę wyżywienia narodu I rozwój rolnictwa podjęta została przez Sejm w 1974 r. Upłynęło więc dość czasu, aby można było dokonać wszechstronnej oceny jej realizacji.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Warto tu przypomnieć, że okres poprzedzający podjęcie uchwały - to lata 1973 i 1974, dynamicznego rozwoju całej gospodarki narodowej, w tym również produkcji rolnej. Rolnictwo charakteryzowała wysoka aktywność produkcyjna stymulowana czynnikami ekonomicznymi opłacalności produkcji, wzrastającym strumieniem dopływu środków produkcji i poprawą warunków socjalnych wsi (objęcie opieką zdrowotną rolników i ich rodzin).</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Podstawowe założenia uchwały Sejmu zakładają takie zwiększenie produkcji rolniczej, które zapewniłoby stały wzrost i lepsze zagospodarowanie surowców rolnych, rozszerzenie asortymentu żywności, coraz lepszą jakość artykułów żywnościowych i zmianę struktury spożycia.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">W uchwale zakłada się pełne i racjonalne wykorzystanie ziemi wraz z poprawą jej żyzności i odnową zasobów, skuteczne rozwiązywanie problemu paszowego dla zabezpieczenia niezbędnych warunków stabilnego rozwoju hodowli zwierząt, systematyczne podnoszenie efektywności gospodarowania środkami produkcji.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">W produkcji roślinnej, przy pełnym i racjonalnym zagospodarowaniu ziemi, zakładano, że w 1980 r. wydajność 4-ch zbóż powinna osiągnąć 31-33 q/ha, ziemniaków - 220 q/ha, roślin oleistych - 22 q/ha, buraków cukrowych - 380 q/ha, siana łąkowego - 68 q/ha. Produkcja połowa - przy intensywnym wykorzystaniu trwałych użytków zielonych - powinna zabezpieczyć własną bazę paszową, co pozwoliłoby ograniczyć import zbóż i pasz treściwych.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Pogłowie zwierząt w roku 1980 winno osiągnąć 15-15,5 mln szt. bydła, w tym: 6,7-6,8 mln szt. krów, 25-26 mln szt. trzody chlewnej, 4 mln szt. owiec.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Taki poziom pogłowia, przy efektywnym wzroście wydajności jednostkowej (przyrost żywca i wzrost wydajności mlecznej) zwierząt, powinien zapewnić w ostatnim roku bieżącej 5-latki uzyskanie 5,6-5,8 mln ton żywca rzeźnego ogółem, w tym 3,1-3,2 mln ton wieprzowiny, 20,1-20,4 mld litrów mleka, 9 mld szt. jaj.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Dla wykonania tych zadań uchwała przewidywała nakłady na powiększenie bazy produkcyjnej rolnictwa i gospodarki żywnościowej w wysokości 410 mld zł, z tego ok. 120 mld zł na przemysł spożywczy oraz zobowiązała inne resorty do dostarczenia rolnictwu odpowiedniej ilości środków produkcji.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">W latach 1971-75 - przyrost globalnej produkcji rolniczej wynosił 17,7%. Ale już w roku 1974 nastąpiło zahamowanie dynamiki, mniejsze zbiory zbóż i ziemniaków w roku 1975 spowodowały obniżenie pogłowia trzody chlewnej. W tej sytuacji do planu 5-letniego 1976-80 prowadzono istotne korekty w stosunku do pierwotnych założeń, tak po stronie zadań, jak i dostaw środków produkcji.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Produkcja globalna w latach 1976-80 winna wzrosnąć o 16-19% w stosunku do roku 1975, a w całym dziesięcioleciu zakładano wzrost produkcji rolniczej o 37-41%, tj. więcej od ustaleń XV Plenum.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Pomimo skorygowania w planie 5-letnim zadań ogólnej produkcji rolniczej, zwłaszcza produkcji roślinnej, zakładane wskaźniki nie będą osiągnięte.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">W analizowanym okresie 4-ch lat globalna produkcja rolnicza jest niższa o około 120 mld zł, w tym roślinna o około 90 mld zł, a zwierzęca o 29 mld zł. Średnioroczna wartość produkcji globalnej w latach 1976-79 wyniosła ok. 634 mld zł, wobec poziomu określone go wg planów rocznych 664-665 mld zł. W planie 5-letnim na rok 1980 przewidziano 730-749 mld zł (wg cen stałych obowiązujących w latach 1976-80), natomiast w narodowym planie społeczno-gospodarczym na 1980 r. ustalono 675 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">W celu złagodzenia skutków niepowodzeń produkcyjnych i ujawniających się napięć podejmowane były różnorodne działania. W roku 1977 wprowadzony został system rent i emerytur dla rolników i ich rodzin. W roku 1979 poprawiono opłacalność produkcji nasiennej oraz zwiększono ceny skupu rzepaku, tytoniu, żywca baraniego, od 15 lutego 1980 r. mleka, buraków cukrowych ze zbiorów 1980 r.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">W roku 1978 decyzją Prezydium Rządu wytypowano 635 miast i gmin jako ośrodki kompleksowego przyspieszonego rozwoju społeczno-gospodarczego. Uchwała nr 108/78 rozszerzyła preferencje dla specjalizujących się gospodarstw indywidualnych i zespołów rolników w zakresie umorzeń kosztów inwestycji oraz zakupu ziemi. Ulgami i umarzalnością kredytów objęto również pozostałe wysokoprodukcyjne gospodarstwa chłopskie.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Uchwała nr 153/78 w sprawie realizacji programu rozwoju chowu bydła w latach 1979-80 stwarza warunki do wzrostu pogłowia bydła, produkcji mleka i żywca wołowego, przeciwdziała nadmiernemu ubojowi cieląt w niskich wagach.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Decyzja rządu nr 113/79 wdraża założenia rozwoju produkcji rolnej w drobnych gospodarstwach indywidualnych, działkach przydomowych i pracowniczych ogródkach działkowych.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Decyzją rządu nr 160/79 ustalono zasady prowadzenia tuczu trzody chlewnej przez pracowników PGR w ramach kooperacji z macierzystym przedsiębiorstwem. Wprowadzono zasadę premiowania pasz w gospodarce uspołecznionej oraz wypłacania go za niepobrane pasze rolnikom indywidualnym z tytułu kontraktacji.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">W omawianych latach, mimo podejmowania wielu nastąpił dalszy ubytek ziemi o 218 tys. ha, co w przeliczeniu na 1 mieszkańca oznacza spadek z 0,56 ha do 0,54 ha.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Areał użytków rolnych gospodarki chłopskiej zmalał o 930 tys. ha. Przewiduje się, że w latach 1979-80 gospodarka indywidualna zmniejszy się o dalsze 165 tys. ha. Podejmowano wiele działań, aby ziemia ta trafiała do najlepszych gospodarzy w sektorze uspołecznionym i indywidualnym, do użytkowników gwarantujących jej właściwe zagospodarowanie.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">W latach 1975-79 państwo przejęło ponad 1,3 mln ha ziemi, rozdysponowano zaś 1,460 tys. ha, w tym rolnicy indywidualni nabyli 300 tys. ha grunty przejęły rolnicze spółdzielnie produkcyjne i państwowe gospodarstwa rolne. Wzrósł udział użytków rolnych sektora uspołecznionego z 21% w roku 1975 do 25% w roku 1979.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">Ustalenia kontrolne NIK wykazały, że mimo pewnej poprawy poziom zagospodarowania gruntów przejmowanych przez gospodarstwa uspołecznione jest niski. Plony uzyskiwane w PGR i SKR na przejętych gruntach ornych były średnio o 20-30% niższa niż na gruntach macierzystych.</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">W polityce sprzedaży ziemi preferowane są gospodarstwa specjalistyczne i wysokotowarowe. Zakup ziemi wspierany jest korzystnym dla rolników kredytem, zapatrzone przepisy coraz skuteczniej zapobiegają nadmiernemu przeznaczaniu gruntów ornych na cele inwestycyjne. Przeprowadzona weryfikacja planów zagospodarowania przestrzennego na okres 1981-85 zmniejsza obszar takich gruntów w zamierzeniach inwestycyjnych z 58 tys. ha do 42 tys., tj. o 27%. Kolejne działania resortu rolnictwa doprowadziły, że z tych 42 tys. ha w latach 1980-85 dla realizacji inwestycji wystarczy areał 10 tys. ha. Jeszcze niezadowalająco, ale stopniowo rośnie zakres prac rekultywacyjnych. Średniorocznie przywraca się rolnictwu od 5-6 tys. ha. Można by osiągnąć w tym zakresie więcej, gdyż na ten cel są skumulowane duże środki, lecz brak mocy przerobowej i wyspecjalizowanego sprzętu technicznego.</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">W produkcji roślinnej od 1975 r. prowadzone s ą wielostronne działania zmierzające do zwiększenia produkcji zbóż i pasz, celem zmniejszenia bardzo mocno zarysowanej od 1975 r. dysproporcji między rozwojem produkcji roślinnej i zwierzęcej.</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">Powierzchnia zbioru zbóż w 1979 r. wyniosła 7.872 tys. ha; była ona większa o 8 tys. niż w roku 1975, ale niższa od planowanej i w żadnym roku plan w tym zakresie nie był wykonany. Plony w 1979 r. były niższe o 2,9 q/ha od 1975 r. i o 5,5 q/ha od planowanych. Ogólne zbiory zbóż wyniosły w 1979 r. 17.341 tys. ton, a więc były niższe od uzyskanych w 1975 roku o 2.217 tys. ton.</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">Jesienią 1979 r. obsiano zbożami więcej o 300 tys. ha w stosunku do 1978 r. i o 556 tys. od powierzchni zbiorów zbóż ozimych w 1979 r. Zakłada się, iż zbiory w roku bieżącym winny osiągnąć 22.550 tys. ton, tj. więcej o 5,2 mln ton od zbiorów 1979 r. pod warunkiem, że osiągnięty zostanie planowany poziom wydajności 4-ch zbóż, tj. 27,5 q/ha. W ostatnich latach trend wzrostu plonów 4-ch zbóż wykazuje tendencję malejącą, najwyższe plony w 1978 r. nieco zmniejszyły długoletnie ujemne odchylenia trendów wzrostu, lecz nie zniweluje to głębokiego regresu wydajności 4-ch zbóż w roku ubiegłym.</u>
          <u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">Zgodnie z uchwałą XV Plenum nawożenie w roku 1980 winno osiągnąć 250 kg NPK na 1 ha użytków rolnych, a w roku 1979 w czwartym roku realizacji planu 5-letniego, nawożenie osiągnęło 190 kg NPK, na rok bieżący zakłada się zwyżkę o 10 kg. W żadnym roku omawianego okresu nie osiągnięto planowanego poziomu nawożenia mineralnego. Łącznie przemysł chemiczny w latach 1976-79 nie dostarczył ok. 565 tys. ton NPK. Nie zostały wykonane również planowane dostawy wapna nawozowego.</u>
          <u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">O globalnej produkcji zbóż poza wydajnością z 1 ha decyduje drugi czynnik - wielkość powierzchni upraw zbożowych. W każdym roku bieżącej 5-latki nie uzyskaliśmy planowej powierzchni zasiewów. Zwiększone zasiewy ubiegłej jesieni o 300 tys. ha winny przełamać wieloletnią stagnację. Udział zbóż w ogólnej powierzchni zasiewów winien być uznany powszechnie za podstawowe kryterium oceny zmian struktury produkcji roślinnej. Niepokojące jest to, że we wszystkich sektorach rolnictwa, z wyjątkiem RSP występuje spadek udziału zbóż w zasiewach.</u>
          <u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">Natomiast pozytywnym zjawiskiem jest malejący stopniowo udział upraw ziemniaków, przy jednoczesnym wzroście ich plonów. W niewielkim stopniu spada spożycie ziemniaków przez ludność, zmniejsza się również rola ziemniaków jako paszy dla trzody chlewnej. Na przykład w 1978 r., przy wzroście pogłowia o 8,3%, powierzchnia uprawy ziemniaków zmalała o 3,2%. Zmniejszający się udział upraw ziemniaka jako paszy wynika ze zmian technologii chowu tak w gospodarce uspołecznionej, jak również chłopskiej.</u>
          <u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">Powierzchnia zbiorów buraków cukrowych w 1979 r. była niższa o 41 tys. ha niż w 1975 r. Za czterolecie średnio nastąpił wzrost o 20 tys. ha w stosunku do roku 1975, lecz zbiory były na poziomie roku 1975, ponieważ spadła średnia wydajność z 1 ha. Gospodarstwa indywidualne rozszerzają nieco uprawę buraka cukrowego, lecz nie może to rekompensować ograniczenia ich uprawy w gospodarce uspołecznionej.</u>
          <u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">Zapowiedź wzrostu cen buraków ze zbiorów w roku bież. jest spóźniona co najmniej o 2 lata. Sygnalizowaliśmy ten problem na Komisji.</u>
          <u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">Pomimo działań podejmowanych w minionym 4-leciu, nie udało się osiągnąć stanu pogłowia bydła z 1975 r. po regresie, jaki nastąpił w 1976 r. W roku 1978 stan ten był jeszcze niższy o 1%, a w 1979 r. nastąpił dalszy spadek pogłowia o 13 mln szt. Spadek pogłowia występuje przede wszystkim w gospodarstwach indywidualnych przy przekazywaniu gospodarstw za rentę lub emeryturę. W gospodarstwach indywidualnych o obszarze powyżej 0,5 ha było w 1978 r. 9,6 mln szt. bydła, tj. o 5,8% mniej niż w 1974 r. Tylko w gospodarstwach powyżej 10 ha pogłowie bydła wzrosło w tym czasie o 5,4%.</u>
          <u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">W chowie trzody chlewnej lata 1976-1979 były korzystne, po „cyklu świńskim” odbudowano stado z roku 1974 i w 1978 r. osiągnęliśmy rekordową jak dotychczas obsadę 21,717 tys. szt. Ograniczona podaż pasz przemysłowych ograniczyła dalszy wzrost pogłowia.</u>
          <u xml:id="u-1.35" who="#komentarz">Produkcja mleka w 1979 r. wynosząca 16,5 mld l wzrosła w stosunku do 1975 r. o 3,9%, jaj o 8,6%, a wełny o 39,7%. Cały okres charakteryzował się wzrastającą tendencję w chowie owiec, przy wzroście pogłowia o 33%.</u>
          <u xml:id="u-1.36" who="#komentarz">Roczne zadania produkcji żywca rzeźnego ogółem za czterolecie nie zostały wykonane, produkcja była niższa o 230 tys. t, mleka natomiast wyższa o 88 mln litrów.</u>
          <u xml:id="u-1.37" who="#komentarz">Na podstawie analizy zjawisk zachodzących w ostatnich 4-rech latach w zakresie liczebności i obsady krów, nasuwa się pytanie, czy należy za wszelką cenę dążyć do zwiększenia liczby krów w skali kraju.</u>
          <u xml:id="u-1.38" who="#komentarz">W 1980 r. zakładano osiągnięcie 20,1 mld mleka, przy stanie krów 6,7 mln szt. i średniej wydajności 3.000 l mleka od 1 krowy rocznie. W roku ubiegłym uzyskano 16,5 mld l mleka, przy stanie około 6 mln szt. krów i średniej rocznej wydajności od krowy - 2.700 litrów. Przy średniej wydajności 4.000 litrów dla uzyskania produkcji 20 mln litrów - wystarczy 5 mln szt. krów.</u>
          <u xml:id="u-1.39" who="#komentarz">W omawianym okresie nie uzyskano większego postępu w produkcji pasz i racjonalnym skarmianiu. Gospodarka na trwałych użytkach zielonych nie jest w pełni zintensyfikowana. Powierzchnia tych użytków zmniejszyła się w okresie 4 lat o 65 tys. ha, przy ciągle niskich plonach (60q). Słaby jest postęp prac melioracyjnych, brak jest dostatecznej ilości nawozów mineralnych. Według NIK w 30% kontrolowanych gmin nie było programów użytkowania łąk i pastwisk, natomiast 6% łąk w gospodarstwach indywidualnych, a 22% w gospodarstwach uspołecznionych nie było produkcyjnie wykorzystanych. Zwiększa się areał uprawy kukurydzy na zieloną paszę i kiszonkę, lecz plony zielonej masy są jeszcze niskie, np. w latach 1977-78 średnio wyniosły 350 q/ha.</u>
          <u xml:id="u-1.40" who="#komentarz">W planie 5-letnim na lata 1976-80 nakłady na inwestycje produkcyjne w rolnictwie ustalone zostały na poziomie o 46% wyższym w stosunku do poprzedniego 5-lecia, ale niżej niż w uchwale. Główne kierunki inwestowania, to: melioracje wodne, zaopatrzenie wsi i rolnictwa w wodę, budownictwo inwentarskie i reelektryfikacja.</u>
          <u xml:id="u-1.41" who="#komentarz">Przewiduje się w całym 5-leciu oddanie do użytku 1.100 tys. stanowisk dla bydła, w tym 220 tys. dla krów; stanowić to będzie tylko 75% planu. Dla trzody chlewnej - 2.470 tys. stanowisk, tj. o 660 tys. więcej od założeń planu. Dla owiec - 800 tys. stanowisk, tj. 93% planu. W całości zostanie wykonany plan budowy wytwórni pasz i mieszalni pasz, natomiast niezrealizowane będą zadania w zakresie budowy suszarni. Budownictwo szklarniowe wyniesie 228 ha pod szkłem, co oznacza wykonanie w 98%. W zakresie melioracji wodnych nakłady będą mniejsze od założeń planu o 20%. Zmeliorowanych zostanie ok. 730 tys. ha użytków rolnych, tj. 73% zadań 5-latki. W melioracjach podstawowych, jak regulacja rzek i kanałów, osiągnie się 76% planu, w budowie obwałowań - 58%, zbiorników wodnych - 48,5%. W pełni zostaną wykonane zadania w zakresie zaopatrzenia rolnictwa i wsi w wodę - 109%.</u>
          <u xml:id="u-1.42" who="#komentarz">W omawianym okresie 4 lat nastąpił dalszy wzrost świadczenia usług dla rolnictwa. W roku 1979 ich wartość wzrosła o 48% w stosunku do 1975 r. Najbardziej dynamicznie rozwinęły się usługi przemysłowe i budowlane. Wolniej wzrastały usługi rolnicze. W roku bieżącym wartość usług świadczonych rolnikom indywidualnym winna wzrosnąć o 17,2%.</u>
          <u xml:id="u-1.43" who="#komentarz">W całym okresie bieżącej 5-latki wzrastał skup surowców rolnych z różnymi wahaniami tak pod względem wielkości, jak i struktury. Wyjątkowo trudne warunki atmosferyczne i wiele innych złożonych czynników powoduje jednak, iż planowany skup w latach 1976-80 nie będzie osiągnięty. Najniższe odchylenie wystąpi w skupie żywca. W 1979 r. skup kształtował się niekorzystnie, skupiono poniżej planu: zbóż o 1,5 mln ton, buraków cukrowych o 2,3 mln ton, rzepaku o 500 tys. ton, warzyw i owoców o 500 tys. ton i tytoniu o 22 tys. ton. Nie w pełni zrealizowano plan skupu mleka. Przekroczone zostały tylko zadania w skupie ziemniaków. Sytuacja ta powoduje trudności w osiągnięciu planowanej produkcji: cukru, oleju rzepakowego, tytoniu oraz konieczność utrzymywania wysokiego importu zbóż.</u>
          <u xml:id="u-1.44" who="#komentarz">W całej dekadzie lat siedemdziesiątych zachodzą korzystne zmiany ilościowe i jakościowe w spożyciu żywności. Oceniając obiektywnie, mimo trudności ostatnich lat, obecny poziom spożycia średnio na jednego mieszkańca zaliczyć można do dość poprawnego. Udział białka zwierzęcego stanowi ponad 55%. Wzrasta spożycie tłuszczu, w tym masła, prawie do poziomu norm spożycia. Jest poprawa w spożyciu warzyw i owoców, chociaż jeszcze niedostateczna, występuje spadek spożycia węglowodanów. Mimo tych korzystnych przemian, odczuwany jest w dalszym ciągu brak równowagi rynkowej, zapotrzebowanie nie jest zaspokojone szczególnie w zakresie mięsa i jego przetworów. Dzięki dużym wysiłkom udało się, nawet w najtrudniejszych latach, utrzymać spożycie mięsa na poziomie 70 kg na 1 mieszkańca; w 1979 r. wzrosło ono do 71,5 kg. Nieprawidłowości w spożyciu wynikają głównie z relacji cenowych, które od 15-tu lat są nie zmieniane. Odnosi się to do wszystkich podstawowych artykułów spożywczych, w tym mięsa i przetworów mięsnych.</u>
          <u xml:id="u-1.45" who="#komentarz">W roku ubiegłym zwiększono w stosunku do 1978 r. dostawy rynkowe mięsa i przetworów łącznie z drobiem o 4,9%, mleka o 6,2%, serów o 4,9%, ryb o 6,1%, makaronów - 11,2%, czekolady i przetworów czekoladowych o 6,7%. Udział spółdzielczości rolniczej w skupie towarowej produkcji rolnej ogółem wynosi 60%, a z gospodarki chłopskiej - 70%; większość skupu prowadzona jest w systemie kontraktacji. W organizacji spółdzielczej doskonalony jest systematycznie system kontraktacji, następuje uproszczenie i ujednolicenie umów na okres 5 lat, powołano jednolitą służbę kontraktacyjną wiejskich przedstawicieli spółdzielni. Wprowadzono zasady harmonogramów dostaw zbóż, rzepaków i żywca na punkty skupu, dostawy środków produkcji dla gospodarstw specjalistycznych i wysokotowarowych uzyskały priorytet. Zwiększa się społeczna kontrola nad organizacją skupu i klasyfikacją płodów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-1.46" who="#komentarz">Bezpośrednio z gospodarstw chłopskich w ub. roku odebrano 48% ogólnej ilości zbóż i 90% mleka. Spółdzielczość mleczarska włożyła wiele wysiłku i środków w rozwój hodowli bydła, wzrost produkcji i wydajności mlecznej krów, zwiększenie własnej bazy paszowej i usprawnienie obsługi dostawców. W wyniku tych prac wzrasta ilość gospodarstw specjalizujących się w chowie bydła mlecznego. Rozpowszechnia się kredytowe rozprowadzanie cieląt, jałówek cielnych i krów z zakupów przez POZH, jak również obrót sąsiedzki z selekcji cieląt na punktach skupu. Zwiększa się pomoc weterynaryjna i profilaktyczna dla dostawców mleka. Poprawiło się zaopatrzenie w urządzenia mechaniczne do chowu bydła, udoju i schładzania mleka. Zwiększa się pomoc w budowie i mechanizacji obór.</u>
          <u xml:id="u-1.47" who="#komentarz">Sprzedaż środków do produkcji rolnej i inwestycyjnych w sieci handlowej CZSR osiągnęła w r. 1979 kwotę 132 mld zł, tj. o 47% więcej niż w 1975 r. Analizując spływ środków produkcji do rolnictwa w omawianym okresie należy stwierdzić, że do 1978 r. systematycznie wzrastały dostawy wszystkich podstawowych środków produkcji rolnej, chociaż strumień ten już miał tendencje malejące. W ub. roku nastąpił głęboki deficyt w dostawach, plan nie został wykonany. Łączna wartość niezrealizowanych dostaw środków produkcji przekroczyła 9 mld zł. Rolnictwo otrzymało mniej: 3.050 tys. ton cementu, 32 tys. m2 papy, 500 tys. ton pasz treściwych, 4,5 tys. sztuk ciągników, 1.050 tys. ton węgla. Przy systematycznym wzroście dostaw maszyn i narzędzi rolniczych, w dalszym ciągu występuje dotkliwy niedobór ciągników, przyczep skrzyniowych i wywrotek, kopaczek elewatorowych, kombajnów buraczanych, przetrząsaczo-zgrabiarek ciągnikowych i konnych, przetrząsaczy i grabi konnych, a także części wymiennych do ciągników i ogumienia.</u>
          <u xml:id="u-1.48" who="#komentarz">Na zakończenie poseł Tadeusz Maj przedstawił następujące wnioski:</u>
          <u xml:id="u-1.49" who="#komentarz">- realizacja uchwały Sejmu z dnia 21.XI.1974 r. „O dalszą poprawę wyżywienia narodu i rozwój rolnictwa” generalnie spełnia wszystkie podstawowe zwożenia wynikające z postanowień XV Plenum KC PZPR. Zapoczątkowała ona nowy etap rozwoju naszego rolnictwa, tj. przyspieszenie wzrostu produkcji rolnej wraz z poprawą warunków życia i pracy rolników i ludności wiejskiej oraz stopniową przemianę struktury agrarnej;</u>
          <u xml:id="u-1.50" who="#komentarz">- na szczególne podkreślenie i uznanie zasługują działania rządu i resortów wraz ze spółdzielczością wiejską, mające na celu realizację uchwał i decyzji uruchamiających ogólne i branżowe programy, zabezpieczające prace organizacyjne, środki i nakłady na rozwój produkcji rolnej i gałęzi gospodarki narodowej pracujących na rzecz rolnictwa;</u>
          <u xml:id="u-1.51" who="#komentarz">- uznanie i szacunek należą się rolnikom i pracownikom rolnictwa, którzy w swoich gospodarstwach: państwowych, spółdzielczych i indywidualnych wraz z organizacjami obsługi rolnictwa wdrażali w okresie 4 lat w codziennym trudzie, w niełatwych dla rolnictwa latach postanowienia uchwały, pomnażając produkcję rolną i jednocześnie unowocześniając warsztaty swojej pracy;</u>
          <u xml:id="u-1.52" who="#komentarz">- w wyniku dokonujących się przemian społeczno-ekonomicznych w rolnictwie i na wsi omawiany okres wpisał się pozytywnie w dekadzie lat siedemdziesiątych jako dalszy etap rozwoju kultury technicznej i unowocześnienia procesów technologicznych we wszystkich sektorach naszego rolnictwa;</u>
          <u xml:id="u-1.53" who="#komentarz">- niekorzystne warunki atmosferyczne pogłębiły doświadczenie rolników w posługiwaniu się nowoczesną techniką, w wykorzystaniu wiedzy fachowej i praktyki, jak też wyzwalały inicjatywę;</u>
          <u xml:id="u-1.54" who="#komentarz">- z satysfakcją należy stwierdzić, że rolnicy w gospodarstwach uspołecznionych i indywidualnych efektywnie wykorzystali wielostronną pomoc państwa, osiągając coraz lepsze wyniki produkcyjne, rozwijając różnorodne formy współpracy międzysektorowej i międzybranżowej.</u>
          <u xml:id="u-1.55" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#AndrzejZydek">W okresie powojennym systematycznie unowocześniała się struktura spożycia. O ile przed wojną najbardziej cenione były produkty energotwórcze, to w okresie powojennym początkowo dominowały w spożyciu węglowodany wypierane w ostatnim okresie w coraz większym stopniu przez białko zwierzęce. Wzrost spożycia białka zwierzęcego był szczególnie wyraźny w ostatnich latach. Nie należy się spodziewać jego zahamowania.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#AndrzejZydek">Państwo stosuje system różnorodnych dotacji do produktów spożywczych. W wielu wypadkach dotacje te są zarówno ze społecznego, jak i ekonomicznego punktu widzenia całkowicie uzasadnione. Niektóre ogniwa tego systemu wymagają jednak zasadniczej rewizji. Zbyt niskie ceny detaliczne chleba, mleka i innych produktów powszechnego spożycia przyczyniają się do poważnego marnotrawstwa żywności tak przez konsumentów, jak i w systemie dystrybucji.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#AndrzejZydek">Poprawa zaopatrzenia w artykuły spożywcze uwarunkowana jest nie tylko wzrostem produkcji rolnej, lecz również lepszym wykorzystaniem surowców rolniczych. Długoletnie zaniedbania inwestycyjne w dziedzinie przechowalnictwa i chłodnictwa doprowadziły do poważnych trudności w zagospodarowaniu mleka, owoców, buraków cukrowych i innych surowców.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#AndrzejZydek">Zalecenie zwiększania udziału pasz własnych w produkcji żywca jest racjonalne z ekonomicznego punktu widzenia. Aby jednak było możliwe do realizacji, należy przede wszystkim stworzyć technologię przerobu i konserwacji pasz własnych oraz rozwinąć działalność inwestycyjną w dziedzinie suszarnictwa i silosów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MieczysławRógŚwiostek">W dziedzinie gospodarki ziemią nastąpiły korzystne zmiany. W dalszym jednak ciągu występują pewne opory przed rozdysponowywaniem ziemi pomiędzy rolników indywidualnych oraz przed wywoływaniem dodatkowego popytu na ziemię. Prawdziwych trudności można się spodziewać w związku z realizacją od lipca 1980 r. ustawy emerytalnej. W najbliższym czasie nastąpi z całą pewnością generalna wymiana pokoleń w rolnictwie. Odejdą z pracy rolnicy starsi, przyzwyczajeni do tradycyjnych metod produkcji. Obejmą ziemię ludzie młodzi, żądający większej ilości technicznych środków produkcji, dążący do ułatwienia życia i pracy. Brak środków produkcji oraz ograniczenia inwestycyjne w rolnictwie zniechęcą prawdopodobnie wielu młodych ludzi do przejmowania gospodarstw. Tymczasem w dyskusjach związanych z przygotowaniem realizacji ustawy emerytalnej jako podstawowy motyw występuje troska o sprawne zorganizowanie wypłat. Mniejszą uwagę zwraca się na zagospodarowanie przejętej ziemi.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#MieczysławRógŚwiostek">W środowiskach miejskich, wśród inteligencji i klasy robotniczej utarła się opinia, że rolnictwo systematycznie dotowane przez państwo nie wywiązuje się ze swoich zadań. W środkach masowego przekazu pomija się najczęściej lub przynajmniej nie eksponuje faktu generalnego niedoinwestowania rolnictwa. Należy o tym więcej mówić i pisać. Trzeba zapoznać ludzi z prawdą, iż rolnictwo nasze byłoby zdolne do większej i wydajniejszej produkcji pod warunkiem dostarczenia mu większej ilości środków produkcji oraz doinwestowania w najbardziej zaniedbanych dziedzinach, takich jak melioracja, zaopatrzenie wsi w wodę, przechowalnictwo itd.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#ZbigniewGołacki">Przyjmując w 1974 r. uchwałę o dalszą poprawę wyżywienia narodu i rozwój rolnictwa, głosowano za wzrostem produkcji rolnej, rozwojem przetwórstwa i przemysłów działających na rzecz gospodarki żywnościowej. Producenci wiązali z uchwałą duże nadzieje. Dzisiaj stwierdza się rozczarowanie i żal, że wielu podstawowych założeń uchwały nie udało się zrealizować. Na trudności występujące tak w rolnictwie, jak i zaopatrzeniu rynku złożyły się wieloletnie zaniedbania w dziedzinie inwestycji rolniczych i zaopatrzeniu rolnictwa w środki produkcji. Braki paszowe wynikają z niedostatecznego poziomu nawożenia i nie osiągnięcia planowych wskaźników wapnowania i ochrony roślin. Nie nastąpiła również odczuwalna poprawa w agrotechnice. Przyczyną tego stanu rzeczy jest m.in. niewywiązanie się przemysłu maszyn ciężkich i rolniczych z planowanych dostaw maszyn i urządzeń. Nie wszystkie jednak zaniedbania w agrotechnice wiążą się z niedostatkiem mechanizacji. Część gospodarstw nawet nieźle wyposażonych w techniczne środki produkcji stosuje przestarzałe metody i nie nadąża za ogólnym postępem.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#ZbigniewGołacki">Do poprawy atmosfery na wsi nie przyczynia się uproszczona ocena gospodarstw. Jedynym miernikiem oceny jest ostatnio wartość produkcji sprzedanej. Nie bierze się pod uwagę jakości produkcji, ją struktury i stosowanych metod. Jako przykład najwyższej gospodarności i efektywności stawiano rolnikom jeszcze do niedawna producentów żywca wieprzowego rozwijających wysokotowarową produkcję w oparciu o pasze zakupywane. Producenci ci nie byli przygotowani na osiągnięcie samowystarczalności paszowej w tuczu i dzisiaj są zawiedzeni i rozgoryczeni.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#ZbigniewGołacki">Obserwuje się ostatnio cały szereg zjawisk wskazujących na niebezpieczeństwo kolejnego zachwiania produkcji zwierzęcej. Rolnicy wyprzedają żywiec o mniejszych wagach, ze względu na wprowadzenie ekwiwalentu za każdy kilogram nie wykupionej paszy. Jednocześnie następuje stagnacja cen na prosięta oraz wzrost cen zbóż w obrocie rynkowym. Tendencje te trzeba wnikliwie obserwować, ażeby w odpowiednim momencie podjąć działanie zapobiegające spadkowi produkcji wieprzowiny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#JózefBareła">W województwie leszczyńskim prace połowę rozpoczynają się mniej więcej 2 tygodnie wcześniej niż w centralnych i wschodnich rejonach kraju. Już w końcu lutego rozpoczną się prace agrotechniczne. Stan zaopatrzenia w nawozy sztuczne województwa do dnia dzisiejszego jest prawie zerowy. O ile nie uda się zapewnić na czas odpowiedniej ilości nawozów, to rolnicy nie wywiążą się z umów kontraktacyjnych dotyczących rzepaku.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#JózefBareła">Z większą ostrożnością należy wprowadzać nowe odmiany roślin uprawnych. W latach 60-tych popełniono nieodwracalny błąd w stosunku do buraka cukrowego. Wycofano buraki wysokopienne, a na ich miejsce wprowadzono burak o rzekomo większej zawartości cukru. Spodziewanych ilości cukru nie uzyskano, a jednocześnie stracono znaczne ilości wysokowartościowej paszy. Obecnie takie samo niebezpieczeństwo zagraża rzepakowi. Nowe odmiany rzepaku nie znajdują uznania producentów, oceniane są jako mało wydajne i słabe.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#JózefBareła">Należy w dalszym ciągu rozwijać produkcję ziemniaka. Jest to wysokowartościowa roślina jadalna oraz cenna pasza. Jesteśmy drugim po Związku Radzieckim mocarstwem ziemniaczanym w świecie. Nasze sukcesy w tej dziedzinie produkcji są jednak trudne do dyskontowania w handlu zagranicznym i w niewielkim tylko stopniu odczuwane przez społeczeństwo ze względu na brak dobrych odmian ziemniaka jadalnego. Należy ograniczyć ilość stosowanych w produkcji odmian ziemniaka oraz wprowadzić rejonizację upraw ziemniaka jadalnego przy większych ośrodkach miejskich.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#JózefBareła">Już dzisiaj można się spodziewać pewnych niekorzystnych zjawisk związanych z realizacją ustawy emerytalnej. Wielu starszych rolników fikcyjnie jedynie przekaże ziemię swoim następcom po to, ażeby w rzeczywistości nadal gospodarować otrzymując jednocześnie emeryturę. Gospodarstwa takie nie tylko nie przyniosą większej produkcji, lecz wręcz przeciwnie, przyczynią się do dalszego jej obniżania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JaninaSzczepańska">W wielu dziedzinach rolnictwo nie wykonało planu i to boli nas rolników bardzo. Wina za to obciąża jednak nie tylko nas. Sprawiły to warunki meteorologiczne, a także niewywiązywanie się ze swych zadań przez resorty współpracujące z rolnictwem. Nie potrafiliśmy w porę rozwiązywać spraw i pojawiających się problemów.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#JaninaSzczepańska">Mimo sporych osiągnięć obserwuje się na wsi pewne fakty niepokojące. Do takich zaliczyć trzeba zbyt szybki przepływ ziemi chłopskiej do gospodarstw uspołecznionych. Praktyka wykazuje, że przechodząca z rąk do rąk ziemia zawsze przez jakiś czas jest niezagospodarowywana. Dużo tracimy nie umiejąc wykorzystać właściwie młodych kadr. Bardzo często zdarza się, że dobrze przygotowani do zawodu ludzie często z biurokratycznych powodów porzucają ziemię, przenosząc się do miasta. Dlatego należałoby stworzyć sprzyjające warunki dla korzystania przez młodych rolników z różnego rodzaju kredytów na zakup ziemi.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#JaninaSzczepańska">Wieś odczuwa nadal brak nawozów i innych środków produkcji. Należy prowadzić intensywne szkolenie w dziedzinie najefektywniejszego wykorzystania nawozów sztucznych. Zbyt szybko rezygnujemy z upraw na ziemiach najniższych klas. Można byłoby je zagospodarowywać.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#JaninaSzczepańska">Zamierzamy zmienić strukturę zasiewów zbóż w najbliższych latach, ale musimy sobie powiedzieć, że obecnie nie jest to produkcja opłacalna. Dodatkowe kłopoty i trudności stwarzają limity paszowe, paliwowe i inne, które pogłębiają trudności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#EdwardGłodowski">Na przeszkodzie w wykonaniu planów stanął brak koordynacji i spójności, czy też może słabe uwzględnianie w planach gospodarczych następujących czynników: wykorzystania umiejętności ludzkich, wykorzystania środków produkcji, uruchamiania w porę odpowiednich bodźców ekonomicznych. Trzeba pamiętać o tym, że w przejmowanych przez państwo gospodarstwach tracimy dużo tanich stanowisk hodowlanych.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#EdwardGłodowski">W minionej 5-latce nie dostarczono rolnictwu ogółem 21% planowanych środków chemicznych. Są to nie tylko nawozy sztuczne, ale również środki ochrony roślin. Niepokoi, że dotychczas nasze zaplecze naukowo-badawcze nie zdołało opracować środków chemicznych niezbędnych dla sadowników. Środki te musimy importować.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#EdwardGłodowski">Zaopatrzenie wsi w węgiel było niejednokrotnie omawiane na posiedzeniach Komisji. Uchwaliliśmy w tej sprawie dezyderaty. Nadal jednak na wsi węgla brakuje. Jest to niezrozumiałe i trudno to chłopom wytłumaczyć, przy naszym wydobyciu węgla.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#EdwardGłodowski">W planie na rok 1980 przewiduje się, że rolnictwo otrzyma z przemysłu 200 chłodziarek do mleka. Jest to kompromitująca nas liczba, bowiem taką ilość chłodziarek można wyprodukować w małych warsztatach, bez potrzeby uwzględniania tego w planie.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#EdwardGłodowski">Dotkliwie odczuwalny jest niedostatek powierzchni przechowalniczych dla owoców. Obecnie jesteśmy w stanie przechować tylko 50 tys. ton owoców, co skraca sezon ich spożycia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#ZygmuntMiller">W skali 5-lecia rolnictwo otrzymało więcej niż zaplanowano ciągników i kombajnów np. na planowane 17,6 tys. kombajnów, rolnictwo otrzyma 19.250 sztuk. Uda się również wykonać, a nawet przekroczyć zadania w dostawach innych maszyn. Nasz resort wywiązywał się zawsze zarówno z zadań wartościowych, asortymentowych, jak i ilościowych. Podejmowaliśmy często doraźne działania, aby reagować skutecznie na potrzeby rynku. Staramy się uzupełniać dostawy brakującymi typami maszyn, a także rozwijać produkcję takich maszyn, lub do nich wracać, które są przydatne w średnich i dużych gospodarstwach indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#ZygmuntMiller">Nakłady inwestycyjne na gospodarkę żywnościową w resorcie zawsze były duże. W 1976 r. wynosiły one 27% ogółu nakładów, w 1978 r. - 54%, zaś w 1979 r. - już 65% ogółu nakładów. Technika dla rolnictwa i gospodarki żywnościowej jest w centrum naszej uwagi.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#ZygmuntMiller">W budowie jest zakład produkcji chłodziarek do mleka w Olsztynie. W tej chwili wytwarza on linie schładzalnicze w ilości 200 sztuk, ale po zakończeniu budowy będzie mógł wytwarzać więcej. Jest w trakcie testowania schładzarka komorowa dla gospodarstw indywidualnych, a także podjęliśmy produkcję schładzarek nurnikowych w Hucie Silesia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JerzyKopytowski">Przemysł chemiczny nie jest traktowany priorytetowo. Z 46 mld zł przewidzianych na inwestycje w skali 5-lecia uda się zrealizować jedynie 20 mld zł. Ograniczenia te obejmą również kompleks rolno-spożywczy. Nie uda się z całą pewnością wyeliminować deficytu nawozów mineralnych, zwłaszcza azotowych. W roku 1979 ok. 80 tys. ton azotu stracono ze względu na brak gazu, węgla i energii. W roku bieżącym powstają opóźnienia w dostawach gazu, które negatywnie zaważą na produkcji nawozów azotowych. Resort podjął próbę importu tych nawozów. Wydaje się jednak, że problem ten należałoby postawić generalnie. Ponieważ nawożenie ma tak wielki wpływ na wysokość plonów, to z prostego rachunku ekonomicznego wynika, że import nawozów jest celowy i opłacalny.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#JerzyKopytowski">Instytuty naukowe przygotowały 12 gotowych technologii produkcji środków ochrony roślin. Są jednak duże trudności z przemysłowym wdrażaniem tych technologii. Należy zdawać sobie sprawę, że kraj o potencjale ekonomicznym takim jak Polska, nigdy nie osiągnie pełnej samowystarczalności w produkcji środków ochrony roślin. Nieustannie pojawiają się nowe, doskonalsze preparaty. Dlatego też wielkie znaczenie w tej dziedzinie mają zakupy importowe.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#JerzyKopytowski">Pewien postęp można odnotować w dziedzinie zaopatrzenia rolnictwa w tworzywa sztuczne. Dotyczy to m.in. folii ogrodniczych oraz rur drenarskich. Przemysł chemiczny dostarcza już liczące się ilości tych artykułów, a najbliższe lata przyniosą dalszą zdecydowaną poprawę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#KazimierzJarosz">Krytyczna ocena poziomu spożycia naszego społeczeństwa pod koniec obecnej 5-latki jest uzasadniona w odniesieniu do niektórych tylko grup artykułów spożywczych. Nie udało się zapewnić planowanego poziomu spożycia mięsa i wyrobów mięsnych oraz owoców. Zrealizowano plan w zakresie warzyw, przekroczono w artykułach zbożowych, tłuszczach i cukrze. Wzrost spożycia cukru jest nawet negatywnie oceniany przez specjalistów w dziedzinie higieny żywienia. Dlatego też resort podejmie starania zmierzające do ograniczenia zawartości cukru w niektórych artykułach spożywczych.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#KazimierzJarosz">Należy pamiętać, że ocena stopnia zaspokojenia zapotrzebowania ludności na artykuły spożywcze cechuje się z istoty swojej pewnym relatywizmem, Okazuje się na przykład, że niektóre wydawnictwa FAO zaliczają nasz kraj do 10 przodujących w świecie w dziedzinie spożycia artykułów spożywczych.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#KazimierzJarosz">Roczne dotacje państwa do żywności wynoszą globalnie 155 mld zł. Najwięcej dopłaca się do mięsa (60 mld) i mleka (35 mld), stosunkowo wysokie są dotacje do artykułów zbożowych i cukru.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#KazimierzJarosz">W ubiegłym roku ok. 160 tys. ton mięsa i wyrobów mięsnych sprzedano po cenach komercyjnych, przy łącznych dostawach 2 mln ton. W roku 1980 w placówkach komercyjnych rozprowadzi się ok. 180 tys. ton mięsa i wyrobów mięsnych. Ceny komercyjne skalkulowane są na poziomie rzeczywistych kosztów produkcji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#TadeuszSzelążek">Niepełne wykonanie planowych dostaw środków produkcji dla rolnictwa w roku 1979 rzutowało na realizowaną politykę dystrybucji zarówno w roku 1979, jak i 1980. Konieczne będzie przestrzeganie surowej dyscypliny sprzedaży, respektowanie przyznanych priorytetów i preferowanych kierunków produkcji. Decyzje o przyznawaniu tak deficytowych środków produkcji jak pasze, będą niekiedy podejmowane indywidualnie. Ograniczona podaż środków produkcji zobowiązuje do maksymalnej dyscypliny w przestrzeganiu terminów wysyłek z przemysłu do handlu. Niezbędne będzie również ściślejsze dostosowywanie terminów dostaw do przewidywanych terminów agrotechnicznych, różnych w różnych regionach kraju.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#TadeuszSzelążek">Limit dewizowy przewidziany na zakup środków ochrony roślin będzie w całości wykorzystany w I kwartale 1980 r. Zapewni to harmonijny dopływ tych środków w całym okresie wegetacji roślin.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#TadeuszSzelążek">W sposób odczuwalny wzrosną w 1980 r. dostawy koncentratów paszowych - globalnie o 45%, a dla gospodarki indywidualnej niemal 2-krotnie.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#TadeuszSzelążek">Na bieżąco analizuje się skutki wprowadzenia ekwiwalentu pieniężnego za niewykupione pasze. Już obecnie można stwierdzić, że ekwiwalent ten jest wykorzystywany przede wszystkim w województwach wschodnich, gdzie tradycyjnie prowadzono tucz w oparciu o pasze własne. Znacznie mniejsze Zainteresowanie ekwiwalentem obserwuje się w województwach o intensywnej hodowli, czyli w zachodnich rejonach Polski. Pogłębiona analiza skutków wprowadzenia ekwiwalentu pieniężnego przeprowadzona zostanie pod koniec lutego.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#TadeuszSzelążek">W roku 1979 powstały zaległości rzędu 1 mln ton w dostawach węgla dla odbiorców indywidualnych. Luki tej nie uda się niestety zapełnić w drodze doskonalenia systemu dystrybucji. Decyzją rządu przydzielono dodatkowo 350 tys. ton węgla na uregulowanie długu węglowego wobec dostawców żywca. Węgiel ten będzie dostarczany w lutym i marcu. W stosunku do innych odbiorców konieczne będzie przestrzeganie bezwzględnej dyscypliny sprzedaży.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#HenrykBurczyk">Uchwała Sejmu i program XV Plenum formułowane były po okresie szybkiego rozwoju rolnictwa. Wyniki uzyskane w latach 1971–74 były efektem odpowiednich decyzji rządku, ale i sprzyjającej pogody. Lata 1975–79 to okres nieurodzaju w produkcji roślinnej. Efekty dały się od razu odczuć. Przyrost produkcji zbóż w tym okresie wyniósł 0,5 q, podczas gdy poprzednio wynosił 1 q. W naszych warunkach nadal jeszcze wysokość produkcji roślinnej zależy od warunków atmosferycznych i możliwości uzbrojenia rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#HenrykBurczyk">Głównymi kierunkami działania na najbliższe lata będzie nadal tworzenie bazy paszowej i rozszerzanie areału roślin zbożowych i pastewnych. Poszukujemy bardziej energetycznych źródeł paszowych. Stąd m.in. rozwój uprawy kukurydzy z 140 tys. ha przed 5 laty do 730 tys. ha w ub. roku. Musimy również lepiej wykorzystywać ziemniaki. Mamy ich obecnie 45 odmian, ale na przykład Holandia posiada ich w swoim rejestrze 90. Nie należy się więc obawiać ilości odmian, trzeba je tylko lepiej dopasowywać do kierunków produkcji i warunków uprawy.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#HenrykBurczyk">Rozszerzać będziemy system kontraktowania tylko określonych gatunków ziemniaków jadalnych, bądź wyłącznie na przykład ziemniaków jadalnych. Tytułem eksperymentu wprowadzamy to rozwiązanie w woj. krakowskim, bielsko-podlaskim i siedleckim. Chodzi nam o uzyskanie najlepszych efektów, najlepszych odmian i zapewnienie im opieki agrotechnicznej. Udało się nam stworzyć taki system w przypadku produkcji sadzeniaków. Chcemy go tylko rozszerzyć.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#HenrykBurczyk">Od 5 lat wdrażamy różnorodne odmiany rzepaku. Chodzi nam o odmianę, która będzie wysoko plonować. W tym roku planujemy obsiać takimi odmianami sprowadzonymi z RFN i Szwecji ok. 200 tys. ha. Nie musimy importować materiału siewnego w przypadku buraków cukrowych. Nadal jednak niezadowalająca jest zawartość cukru w uprawianych u nas odmianach. Prace genetyczne nad poszukiwaniem lepszych odmian trwają.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#HenrykBurczyk">Nie najlepiej, a przynajmniej nie najekonomiczniej, przedstawia się u nas gospodarka łąkowa. Zgodnie z obecnymi tendencjami na świecie dążymy do powiększania ilości pastwisk grodzonych. Resort zobligował wojewodów do wytypowania w swoich regionach odpowiednich przykładowych pastwisk.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#HenrykBurczyk">W wyniku styczniowego spisu zwierząt przedstawiają się następująco: w stosunku do stycznia ub.r. ilość bydła spadła o 2%; krów zarejestrowano 98,5% stanu ubiegłorocznego (indywidualne gospodarstwa - 97,8%); trzody ogółem - 99,4% (indywidualne gospodarstwa - 98,4%). Pogłowie tuczników spadło o 8%, zanotowano natomiast przyrost pogłowia macior ogółem o 10%. Pogłowie owiec - 98,1% stanu ze stycznia ub.r.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#HenrykBurczyk">Resort zmienia kryteria opłacalności i działalności gospodarczej przyjmując jako miernik produkcję towarową netto z ha przeliczeniowego, co powinno być dokładniejszą miarą niż dotychczas stosowane. Chodzi nam mianowicie o to, aby w produkcji zwierzęcej widzieć też jej wydajność, a nie tylko poziom pogłowia.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#HenrykBurczyk">Niezadowalający jest postęp w produkcji mleka i powinniśmy nadal pracować nad powiększaniem stada krów mlecznych. W produkcji zwierzęcej kładziemy większy nacisk na efektywne zużywanie pasz treściwych i większe zastosowanie pasz objętościowych. Również w przemysłowej produkcji tuczu mogą być lepiej wykorzystane pasze objętościowe.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#HenrykBurczyk">Panuję opinia, że za dużo inwestowaliśmy w stanowiska dla trzody chlewnej, ale znaczna ich ilość powstała w pomieszczeniach zastępczych, bądź w systemie klatkowym. To daje przyrosty ilościowe, ale nie świadczy, że koszty były duże. Notujemy postęp w budowie silosów. W przypadku suszarnictwa wydaje się, że przede wszystkim musi być ono wykorzystane do produkcji wysokobiałkowych komponentów paszowych dla przeżuwaczy.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#HenrykBurczyk">Tylko 10% ziemi rocznie znajduje się w tzw. obrocie. Ilość ta, gdyby pozostałe 90% było właściwie zagospodarowywane, z pewnością nie wpływałaby na wyniki produkcyjne. W ostatnim 5-leciu na cele nierolnicze przekazano 220 tys. ha ziemi. W ubiegłym roku za rentę przekazanych zostało 200 tys. gospodarstw. Jeżeli ziemia ta zostanie właściwie wykorzystana, umożliwia to dalszy postęp w gospodarce rolnej.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#HenrykBurczyk">Dyskusję podsumował przewodniczący obradom poseł Bolesław Strużek (ZSL): Dyskusja dowiodła, że rozpatrywanie zagadnień gospodarki żywnościowej jest niepełne bez analizy długofalowych procesów w niej zachodzących. Należy dążyć do tworzenia kompleksowych warunków rozwoju produkcji żywności pamiętając, że samo rolnictwo jest tylko jednym z ogniw całego kompleksu.</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#HenrykBurczyk">Warunki, w których będzie się rozwijać gospodarka żywnościowa w najbliższych latach, będą gorsze niż w mijającym 5-leciu. Zadecydują o nich zarówno czynniki zewnętrzne, jak i nasze własne trudności w zakresie gospodarki materiałowej, surowcowej i energetycznej. Pamiętać również należy, że pewien procent przyrostu produkcji trzeba będzie przeznaczyć na ograniczanie importu.</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#HenrykBurczyk">W tej trudnej sytuacji konieczna będzie pełna mobilizacja ze strony pozostałych ogniw kompleksu żywnościowego, a przede wszystkim przemysłu przetwórczego dostarczającego rolnictwu środków produkcji oraz przemysłu przetwórczego. W latach 1981–85 pojawiają się również nowe problemy socjalne. Znaczna grupa rolników będzie korzystała z uprawnień emerytalnych. Ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym rolników posiada doniosłe znaczenie humanitarne, lecz zawiera również konkretne aspekty produkcyjne.</u>
          <u xml:id="u-12.13" who="#HenrykBurczyk">W latach 1976–79 nastąpiło względne pogorszenie warunków ekonomicznych produkcji rolniczej, w porównaniu do poprzedniego czterolecia. Przyczyną tego stanu rzeczy było pogorszenie indeksu cen środków produkcji do cen skupu.</u>
          <u xml:id="u-12.14" who="#HenrykBurczyk">W dyskusji słusznie zwrócono uwagę na funkcjonowanie w opinii społecznej obiegowych, mylnych ocen o rolnictwie i gospodarce żywnościowej. Społeczeństwo powinno wiedzieć, jakimi środkami dysponuje rolnictwo i jak je wykorzystuje w interesie ogólnospołecznym.</u>
          <u xml:id="u-12.15" who="#HenrykBurczyk">W najbliższych latach można się spodziewać znacznego wzrostu popytu na środki produkcji w rolnictwie, przy stosunkowo niewielkim wzroście podaży. W tej sytuacji szczególnej wagi nabierają decyzje związane z gospodarką ziemią. Należy pamiętać, że przejęcie 1 ha ziemi przez uspołecznione przedsiębiorstwo rolne pociąga za sobą większe o 8,6 tys. zł nakłady inwestycyjne i o 11,4 tys. zł nakłady środków obrotowych, aniżeli zagospodarowanie przez rolnictwo indywidualne (w warunkach 1978 r.). Decyzje inwestycyjne w całym kompleksie żywnościowym powinny być w większym stopniu dostosowane do rzeczywistych potrzeb tej gospodarki. Można stwierdzić, że dotychczas najwięcej trudności wynikało nie tyle z ograniczonego rozmiaru nakładów inwestycyjnych, co z ich niewłaściwej struktury. W latach 1976–1979 aż 70% nakładów przeznaczono na rolnictwo, 10% na przemysł produkujący środki produkcji i około 5–18% na handel i przemysł spożywczy. Skutki tej dysproporcji przejawiają się m.in. w braku silnego zaplecza przemysłowego dla dalszego rozwoju rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-12.16" who="#HenrykBurczyk">Należy rozważyć celowość łącznego traktowania problemu ograniczania importu zboża i pasz z wprowadzeniem importu nawozów mineralnych. Z szacunków ekonomicznych wynika, że import nawozów jest 3, a nawet 4-krotnie bardziej opłacalny, aniżeli import zbóż i pasz.</u>
          <u xml:id="u-12.17" who="#HenrykBurczyk">Obecny system dystrybucji węgla opierający się na różnego rodzaju preferencjach i priorytetach, przyczynia się do nieracjonalnego zużycia węgla. Należałoby znieść istniejące preferencje i wprowadzić taką cenę na węgiel, która zrównoważyłaby popyt z podażą.</u>
          <u xml:id="u-12.18" who="#HenrykBurczyk">W oparciu o wnioski wynikające z koreferatu, dyskusji i odpowiedzi przedstawicieli resortów należy przygotować projekt opinii o podstawowych problemach gospodarki żywnościowej i warunkach dalszego jej rozwoju w latach 1981–85.</u>
          <u xml:id="u-12.19" who="#HenrykBurczyk">W drugim punkcie porządku obrad poseł Ewelina Szyszko (SD) zreferowała odpowiedzi ministra rolnictwa na opinię w sprawie realizacji ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin oraz na opinię w sprawie przyspieszenia rozwoju hodowli ryb słodkowodnych i dwuśrodowiskowych.</u>
          <u xml:id="u-12.20" who="#HenrykBurczyk">Komisja przyjęła odpowiedzi uznając je za wyczerpujące i wskazujące na konkretne działania podjęte w celu realizacji zgłoszonych postulatów.</u>
          <u xml:id="u-12.21" who="#HenrykBurczyk">Komisja uchwaliła opinię w sprawie stanu i kierunków rozwoju gospodarki zespołowej w rolnictwie.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>