text_structure.xml 55.2 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 27 lutego 1979 r. Komisje: Pracy i Spraw Socjalnych oraz Rolnictwa i Przemysłu Spożywczego obradujące pod przewodnictwem posła Bolesława Strużka (ZSL): rozpatrzyły na wspólnym posiedzeniu problemy realizacji ustawy z dnia 27 października 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele: Ministerstwa Rolnictwa z I zastępcą ministra Mieczysławem Soleckim, Ministerstwa Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z wiceministrem Piotrem Karpiukiem, wiceprezes Centralnego Związku Kółek Rolniczych Zofia Staros, wiceprezes Centralnego Związku Spółdzielni Rolniczych „Samopomoc Chłopska” Józef Jańczak, przedstawiciele Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Najwyższej Izby Kontroli, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i ZG Związku Zawodowego Pracowników Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Podstawą dyskusji były informacje opracowane przez Ministerstwo Pracy, Płac i Spraw Socjalnych oraz Ministerstwo Rolnictwa jak również koreferat podkomisji przedstawiony przez poseł Stefanię Adamczak (bezp.).</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Jak wynika z informacji Ministerstwa Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustawa z dnia 27 października 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 1978 r., realizować ma trzy podstawowe cele:</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">- socjalny - poprzez zapewnienie emerytur i rent inwalidzkich rolnikom, którzy przekazali gospodarstwa następcom lub państwu;</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">- produkcyjny - poprzez uzależnienie prawa do świadczeń emerytalnych oraz ich wysokości od wartości wyprodukowanych i sprzedanych państwu produktów rolnych. W ten sposób ustawa stymulować będzie wzrost produkcji rolnej i jej sprzedaż państwu co ma ogromne znaczenie dla prawidłowej realizacji programu wyżywienia narodu;</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">- stymulowanie przebudowy struktury rolnictwa - poprzez dalsze umacnianie rolnictwa uspołecznionego i przekształcanie gospodarstw indywidualnych na większe obszarowo, a tym samym silniejsze gospodarczo, o większej towarowości. Stwarzając warunki do możliwie wczesnego przechodzenia gospodarstw w ręce rolników młodych, ustawa powinna nie tylko przyczynić się do poprawy struktury demograficznej wsi, lecz również do stworzenia warunków dla zahamowania nadmiernego odpływu młodzieży wiejskiej do miast.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Ustawa objęła swym zasięgiem ponad 3 miliony rolników prowadzących gospodarstwa rolne o obszarze powyżej 0,5 ha oraz ich rodziny. Z uwagi na konieczność zgromadzenia niezbędnych środków - wdrażana ona będzie sukcesywnie w okresie do 1 lipca 1980 r.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Przez cały 1978 r. kontynuowano działania służące prawidłowej realizacji ustawy, m.in. akcję informacyjną przy pomocy radia, telewizji i prasy, a także na zebraniach wiejskich, o przysługujących rolnikom świadczeniach i wysokości składek. Kontynuowano również działalność szkoleniową, wykorzystując doświadczenia z początkowego okresu wdrażania ustawy oraz wnioski z wyjazdów inspekcyjno-instruktażowych.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">W celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów przez aparat terenowy, sygnalizowane problemy rozstrzygane są bieżąco przez zespół złożony z przedstawicieli Ministerstwa Rolnictwa, Finansów, Pracy i Spraw Socjalnych, Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Na podstawie ustaleń zespołu wydano dwa zbiory wyjaśnień, które otrzymały wszystkie organy realizujące ustawę. Wyjaśnienia te zostały zarejestrowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości w rejestrze resortowych aktów prawnych. W przygotowaniu znajduje się obecnie trzeci zbiór wyjaśnień. Szereg problemów rozwiązywanych jest także doraźnie w toku codziennego współdziałania oddziałów ZUS z naczelnikami gmin.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Podjęte zostały decyzje o wzmocnieniu obsady osobowej urzędów gminnych pracownikami, do zadań których należeć będą sprawy zaopatrzenia emerytalnego oraz innych świadczeń dla rolników i ich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Według wstępnych danych, wydatki na świadczenia pieniężne z Funduszu Emerytalnego Rolników wyniosą w 1978 r. ponad 3,8 mld zł, z czego wydatki na świadczenia przyznane na podstawie przepisów obowiązujących do 31.12.1977 r. i około 2,7 mld zł, a wydatki na świadczenia przyznane na podstawie ustawy z dnia 27.10.1977 r. około 1,1 mld zł. Kompleksowa ocena działania ustawy dokonana zostanie po 1980 roku, kiedy to będą stosowane w pełni wszystkie przepisy ustawy. Na podstawie dotychczasowych doświadczeń można jednak już dziś stwierdzić, że środowisko rolnicze przyjęło ustawę z dużym zadowoleniem, widząc w niej wyraz sprawiedliwości społecznej, dalszego zbliżenia warunków socjalnych mieszkańców miast i wsi oraz wyraz troski partii i państwa o poprawę warunków życia rolników.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Podjęte odpowiednio wcześnie działania organizacyjne, przygotowanie niezbędnej dokumentacji oraz przeszkolenie aparatu wykonawczego zapewniły sprawną realizację ustawy, a zwłaszcza prawidłowe i terminowe przyznawanie świadczeń emerytalno-rentowych. Doświadczenia z pierwszego roku realizacji ustawy będą w pełni wykorzystywane w roku bieżącym, w którym należy spodziewać się dwukrotnie większego wpływu wniosków o emerytury i renty (ok. 120 tys.) oraz znacznego wzrostu wniosków o świadczenia powypadkowe.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Jak wynika z informacji Ministerstwa Rolnictwa w pierwszym roku obowiązywania przepisów ustawy, za emerytury i rentę państwo przejęło 31 tys. gospodarstw rolnych o obszarze ok. 132 tys. ha; w stosunku do 1977 r. przejęto o 6,5 tys. gospodarstw więcej, zmniejszeniu natomiast uległ obszar gospodarstw o ok. 26 tys. ha. Jest to rezultat przekazywania większej ilości gospodarstw mniejszych obszarowo w związku z obniżeniem granicy obszarowej gospodarstw z 2 ha - określonej w ustawie z dnia 29 maja 1974 r. do 0,5 ha obecnie. Zwiększenie ilości przejmowanych przez państwo gospodarstw wynika także z istniejących ograniczeń przekazywania do 1 lipca 1980 r. przez rolników gospodarstw następcom.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">W omawianym okresie największe nasilenie przejmowania gospodarstw za emeryturę lub rentę wystąpiło w województwach centralnych i południowo-wschodnich, gdy poprzednio na terenach zachodnich i północnych. Nastąpiło obniżenie średniej powierzchni przejmowanego gospodarstwa: o ile w okresie realizacji ustawy z dnia 24 stycznia 1968 r. średnia powierzchnia przejmowanego gospodarstwa wynosiła 8,7 ha, zaś przy wykonywaniu ustawy z dnia 29 maja 1974 r. 6,7 ha, to obecnie obszar ten spadł do 4,3 ha. W porównaniu z poprzednim okresem, przekazywane są grunty słabsze jakościowo, rozproszone w drobnych działach.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Zmniejszenie przepływu ziemi do gospodarki uspołecznionej jest wyrazem przyjętej w ustawie zasady, że gospodarstwa mogą być przekazywane przez rolników bezpośrednio ich następcom. W rezultacie, w 1978 r. następcy przejęli 38,5 tys. gospodarstw o obszarze ok. 264 tys. ha. Średnia powierzchnia tych gospodarstw wynosi 6,8 ha i jest wyższa niż średnia gospodarstw przekazywanych państwu. Również jakość gruntów jest lepsza od przekazywanych państwu. Są to gospodarstwa w pełni sprawne produkcyjnie. Przejmowanie gospodarstwa przez jednego następcę zapobiega rozdrabnianiu gruntów. Ten sposób obejmowania gospodarstw staje się obecnie główną formą obrotu ziemią między rolnikami i wypiera tradycyjne przechodzenie własności gospodarstw w drodze spadkobrania.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">W sumie więc, za emeryturę lub rentę w trybie nowej ustawy w 1978 r. rolnicy przekazali następcom oraz państwu 70 tys. gospodarstw o obszarze 396 tys. ha, w tym państwo i inne jednostki uspołecznione nabyły 183 tys. ha.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Najwięcej ziemi nabyły spółdzielnie produkcyjne (11 tys. ha) oraz państwowe gospodarstwa rolne (5 tys. ha). Z ustaleń terenowych wynika, że najwięcej gruntów przekazywanych jest państwu odpłatnie przez dwuzawodowych właścicieli gospodarstw, przy czym większość gruntów pochodzi z gospodarstw, które zmniejszyły swój obszar. Zjawisko to występuje w szczególności w woj. katowickim i rzeszowskim.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Bezpośrednie nabywanie gruntów od rolników przez jednostki gospodarki uspołecznionej ma miejsce głównie w województwach centralnych i południowych, gdzie stosunkowo mało jest gruntów PFZ.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">W koreferacie poseł Stefania Adamczak (bezp.) podkreśliła, że przez przyznanie emerytur i rent dla rolników zostało zrealizowane jedno z podstawowych założeń ustrojowych naszego państwa, tj. zmniejszenie, a w przyszłości zniesienie różnic pomiędzy wsią a miastem. Już w pierwszym roku obowiązywania ustawy zainteresowanie rolników uzyskiwaniem emerytury lub renty w zamian za ziemię przekazywaną państwu lub następcy znacznie przekroczyło pierwotne prognozy. Potwierdza to, że ustawa wyszła naprzeciw najbardziej żywotnym oczekiwaniom mieszkańców wsi.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Jest to ustawa trudna, bowiem jak żaden inny akt wnika bardzo głęboko w sprawy rodzinne. Stąd też realizacja jej nastręcza wiele trudności, a pewne zagadnienia wymagają wyjaśnień i usuwania wątpliwości jakie przynosi życie.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Wytyczne Ministerstwa Finansów dotyczące opłacania składek ukazały się dopiero pod koniec roku, kiedy młodym rolnikom dokonano wymiaru i ściągnięto kwoty świadczeń. Na przełomie listopada i grudnia zapadła decyzja, aby okres zwolnienia młodych rolników liczyć od daty wprowadzenia obowiązku płacenia składki, czyli od 1 lipca 1977 r. Około 200 tys. młodych rolników skorzystało z tego zwolnienia.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">Na tle dotychczasowej praktyki stosowania ustawy pojawiają się zastrzeżenia odnośnie niektórych jej postanowień. Należy m.in. zwrócić uwagę na swobodę rolnika w doborze osoby następcy. Interesy dzieci rolnika przekazującego gospodarstwo powinny znaleźć w ustawie większą ochronę, by nie wywoływać niepotrzebnych konfliktów rodzinnych. Wyjaśnienia wymaga również sprawa budynków w gospodarstwach przekazanych na rzecz państwa na podstawie ustawy z 29 maja 1974 r. Wiele wątpliwości jest również na temat opłacania podatków za przekazywane gospodarstwo, urzędy gminne często nie są należycie poinformowane, a rolnicy zmuszani są do płacenia nieuzasadnionych należności. Odpowiedni okólnik Ministerstwa Finansów nie został dotychczas wydany.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">Zgodnie z ustawą, umowa o przekazanie gospodarstwa następcy powinna być sporządzona przez naczelnika gminy, brak jest jednak przepisów określających niezbędne czynności. Poza tym odstąpienie od tradycyjnej formy aktu notarialnego traktowane jest przez wielu rolników z niepokojem i nieufnością. Sądy nadal orzekają o dziedziczeniu i zniesieniu współwłasności jakby ustawy nie było. Tym samym w majestacie prawa pozbawia się ludzi możliwości uzyskania świadczeń emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">Dobrze się stało, że Ministerstwo Sprawiedliwości zaleciło notariuszom informowanie rolników, którzy chcą przekazać gospodarstwo, że warunkiem uzyskania emerytury lub renty jest zawarcie umowy w urzędzie gminy: tym, którzy wcześniej przekazali notarialnie świadczenia mogą zostać przyznane, jeśli tylko naczelnik gminy stwierdzi, że inne warunki są spełnione.</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">Od następców wymaga się, aby mieli teoretyczne kwalifikacje rolnicze. Należałoby umożliwić uznawanie przynajmniej w niektórych przypadkach praktycznych kwalifikacji rolników, którzy od lat pracują w gospodarstwie swoich rodziców i znani są władzom miejscowym jako dobrzy gospodarze.</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">Nasuwa się dalsze spostrzeżenie z praktyki, czy nie powinien być stosowany, poza obecnie przyjętymi kryteriami, zróżnicowany system składek na fundusz emerytalny w zależności od wieku rolnika?</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">Wiele zastrzeżeń wywołała sprawa świadczeń dla rolników, którzy przekazali swoje gospodarstwa następcom przed 1 stycznia 1978 r., tzn. przed wejściem w życie ustawy. Istnieją duże różnice w wysokości świadczeń emerytalnych przyznawanych na podstawie starej i nowej ustawy. Poprzednia grupa otrzyma podwyższone emerytury dopiero od 1 stycznia 1980 r. Czy nie można wcześniej zlikwidować „stary portfel”, tym bardziej, że obecne wpłaty na fundusz emerytalny są znacznie wyższe od sumy wypłacanej w formie rent i emerytur (oczywiście jest to zjawisko przejściowe, ponieważ ustawa będzie obowiązywała w całej rozciągłości od lipca 1980 r. i wtedy sytuacja będzie diametralnie różna).</u>
          <u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">Występują trudności związane z uzależnieniem wysokości emerytur i rent od wielkości kwoty uzyskanej za produkty sprzedane państwu. Trudności dotyczą zwłaszcza sprzedaży owoców i warzyw. Istnieje też problem szkód powodowanych przez zwierzynę leśną (chodzi o uwzględnienie kwoty odszkodowania za zniszczone uprawy).</u>
          <u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">Ustawa ma duży wpływ również na zabezpieczenie socjalne, nakłada ona na wiejską służbę zdrowia i opiekę społeczną zwiększenie zadania. W związku z tym coraz większa liczba gminnych ośrodków zdrowia powinna zatrudniać pracowników socjalnych, odpowiedzialnych za całokształt tej pomocy. Należy rozwijać na wsi sieć domów rencisty, czy też domów zasłużonego rolnika. Na uwagę zasługuje wysoka liczba inwalidów na wsi (biernych zawodowo jest około 500 tys. osób). Potrzebna jest więc rehabilitacja lecznicza i zawodowa oraz tworzenie możliwości zatrudnienia na wsi, np. w usługach. Potrzebny jest na wsi szeroki front społeczny, wspierający działalność państwa w zakresie pomocy społecznej dla ludzi w podeszłym wieku.</u>
          <u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">Słowa uznania i podziękowania należą się niektórym instytucjom i czasopismom, jak Polskie Radio i Telewizja oraz „Gromada - Rolnik Polski”, które przyczyniły się do popularyzacji ustawy i właściwej interpretacji jej przepisów.</u>
          <u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">Na zakończenie, poseł S. Adamczak przedstawiła wnioski podkomisji:</u>
          <u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">- rozważyć możliwość przydzielenia w trybie przyspieszonym mieszkań spółdzielczych rolnikom zdającym gospodarstwa państwu;</u>
          <u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">- doprowadzić do spotkania władz administracyjnych, sądów rejonowych i biur notarialnych w celu rozstrzygnięcia najbardziej skomplikowanych spraw;</u>
          <u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">- lepiej nagradzać pracowników zatrudnionych w referatach obrotu ziemią;</u>
          <u xml:id="u-1.35" who="#komentarz">- rolnikom gospodarującym na słabych glebach przyznać pewien dodatek do renty;</u>
          <u xml:id="u-1.36" who="#komentarz">- uwzględnić w ewidencji wartości sprzedanych produktów rolnych wysokość kwoty wypłacanej z tytułu szkód wyrządzonych przez zwierzynę leśną.</u>
          <u xml:id="u-1.37" who="#komentarz">(Pytania i dyskusja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WładysławCabaj">Czy zamierza się przygotować pracowników, przede wszystkim dla ZUS, w związku z zadaniami, które niesie realizacja ustawy?</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WładysławCabaj">Czy wydany będzie komentarz do tych skomplikowanych przepisów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#StanisławRostworowski">Jak kształtuje się dochodowość gospodarstw rolnych po wprowadzeniu składek na Fundusz Emerytalny?</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#StanisławRostworowski">Co czyni się, żeby zapewnić rolnikom indywidualnym warunki bhp w sytuacji, gdy wypadków jest dosyć dużo?</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#StanisławRostworowski">Co się stanie, jeżeli dzierżawca nie będzie chciał wykupić ziemi, którą obecnie dzierżawi?</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#StanisławRostworowski">Czy uzależnienie świadczeń emerytalnych od rozmiarów dostaw płodów rolnych dla państwa nie pociągnie za sobą trudności w dostawach artykułów rolnych w obrocie międzysąsiedzkim na wsi oraz na potrzeby turystyki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JózefBareła">Kto decyduje o przejęciu gospodarstwa po śmierci ojca, który nie przepisał ziemi na dzieci?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#EwelinaSzyszko">Właściciele gospodarstw, którzy nie sprzedali państwu płodów rolnych za 15.000 zł - po osiągnięciu wieku emerytalnego będą na utrzymaniu opieki społecznej. Czy zastanawiamy się nad ich losem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#DanielaTeresaLiberadzka">Czy konieczna jest decyzja naczelnika gminy co do przekazywania gospodarstw następcom, czy nie wystarczy rozpowszechniona forma notarialna?</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#DanielaTeresaLiberadzka">Czy istnieje wykaz chorób zawodowych związanych z pracą w rolnictwie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#EdwardSieradzki">Czy zamiast wymaganych kwalifikacji teoretycznych nie wystarczy w niektórych przypadkach długoletnia praktyka?</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#EdwardSieradzki">Młodzi rolnicy, po szkole średniej a nawet wyższej, powinni czerpać z doświadczeń starych gospodarzy - jestem przeciwny kierowaniu ich do domów rencisty, czy nie byłoby lepiej, żeby pozostawali w rodzinie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JaninaWaśniowska">Przy ustalaniu wysokości dostaw dla państwa jako podstawy obliczenia emerytury należałoby włączać odszkodowania PZU za szkody, np. wskutek przymrozków.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#JaninaWaśniowska">Na zebraniach poruszana jest sprawa wysokości odszkodowań dla tych, którzy ulegli wypadkom pociągającym za sobą częściową utratę zdrowia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#HenrykaFrąc">W odczuciu większości rolników ustawa ma historyczne znaczenie. Niekiedy młodzi, niedostatecznie poinformowani rolnicy żywią jednak obawy co do przejęcia gospodarstwa od ojca, nie wiedzą czy będą mogli załatwić sprawę wpisania do akt wieczystych. Inne wątpliwości mają rolnicy dwuzawodowi: czy może przejąć gospodarstwo syn również pracujący w mieście?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#AleksanderZając">Kto będzie spłacał zadłużenie powstałe przed przekazaniem gospodarstwa?</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#AleksanderZając">Czy składkę emerytalną ma płacić właściciel, czy też użytkownik gospodarstwa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#ZofiaŁadyńska">W przypadku długotrwałej choroby, gdy przy tym rolnik ma niedorosłe dzieci, zasiłek chorobowy niewiele pomaga. Składki płacone są na fundusz emerytalny, a nie zasiłkowy, trzeba ten problem wziąć pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#ZofiaŁadyńska">W przypadku szkód spowodowanych powodzią wypłaca się odszkodowania za grunty zmeliorowane, a przecież nie jest winą rolnika, jeśli jego grunt nie został zmeliorowany, mimo że rolnik tego chciał. Trzeba zatem dokładniej analizować sytuację danego terenu.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#ZofiaŁadyńska">Poseł Kazimiera Czechowska (ZSL) i poseł Czesław Jaroszewicz (ZSL) zadali pytania dotyczące niektórych szczegółowych sytuacji i przepisów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WiesławBąkowski">Rolnicy mają wątpliwości, czy umowa sporządzona przed naczelnikiem gminy jest pełnoprawnym aktem własności dla następcy, czy też następca jest tylko użytkownikiem gospodarstwa, odszkodowania łowieckie zaliczane powinny być w poczet produkcji, bo rolnik nie ponosi winy za straty wyrządzone przez zwierzynę leśną. W małych gospodarstwach kwota ta może mieć istotne znaczenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#CecyliaModeracka">Według umów kooperacyjnych, jeżeli jakaś osoba czy instytucja nie odbierze zakontraktowanych płodów rolnych, to wypłaca odszkodowanie rolnikowi w wysokości 50% wartości zakontraktowanych płodów. To jednak nie jest zaliczane rolnikowi do produkcji towarowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#WiesławCabaj">Ile w r. 1978 rolnicy wpłacili tytułem składek, a ile wypłacono emerytur rolnikom? Czy są rejony, gdzie sprawa płacenia składek idzie opornie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#BolesławStrużek">Rozwijając pytania posła Cabaja zapytuję, jak kształtują się świadczenia emerytalne według grup obszarowych? Jak kształtuje się sprawa degresji w świadczeniach emerytalnych? Czy pozarolnicze jednostki gospodarki uspołecznionej są uprawnione do odpłatnego przejmowania ziemi i jaka jest skala tego zjawiska? W NPSG mówi się o tym, że od 1 stycznia 1979 r. podwyższone zostają najniższe emerytury i renty dla rolnictwa, podczas gdy w przesłanych materiałach informacyjnych podana jest data od 1 stycznia 1980 r.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#BolesławStrużek">Mieczysław Solecki I zastępca ministra rolnictwa: Pytania dotyczą zakresu działalności trzech resortów; rolnictwa, pracy i płac oraz finansów. Zarówno w okresie dyskusji, jak i wdrażania ustawy przyjęto, że stanowi ona główną zasadę emerytalnego zaopatrzenia mieszkańców wsi. Niezbędne rozwinięcie i szczegóły są i będą systematycznie dopracowywane. Realizacja ustawy oceniana jest bieżąco, zbiera się doświadczenia, aby po okresie pełnego jej wprowadzenia w życie dokonać szczegółowej oceny. Już w okresie jej działania życie przyniosło dużo nowych spraw, które uregulowane zostały w miarę możliwości zgodnie z literą i duchem ustawy sejmowej. Wszystkie tematy, które nie mogą być rozwiązane na bieżąco są inwentaryzowane i wróci się do nich w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#BolesławStrużek">W kilku pytaniach przewijał się problem roli i uprawnień naczelnika w realizacji tej ustawy. Umowa zawarta przed naczelnikiem ma moc prawną aktu notarialnego i przenosi własność tak jak każdy akt notarialny. Wyposażając naczelników gmin w takie uprawnienia chodziło głównie o przyspieszenie wprowadzenia w życie ustawy sejmowej. Kolejna sprawa, to własność przekazywanej ziemi. W przypadku nieistnienia umowy o przekazanie ziemi, zawartej przed naczelnikiem, w kwestiach spadkowych działa prawo spadkowe. W sprawach dzierżawy przyjęto zasadę pierwszeństwa własnościowego regulowania spraw przejmowania ziem przed dzierżawą. Dąży się do tego, aby jak największy obszar ziemi miał trwałych właścicieli. Nikt jednak prawa do dzierżawy nie odbiera.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#BolesławStrużek">Warunki bezpieczeństwa i higieny pracy w rolnictwie indywidualnym to bardzo obszerna dziedzina. Resort rolnictwa ma tylko pośredni wpływ na poprawę sytuacji, np. normując obrót środkami toksycznymi i popierając rozwój usług agrochemicznych (chodzi głównie o środki ochrony roślin), wpływa na odpowiednio bezpieczne konstrukcje maszyn i urządzeń rolniczych, aby ograniczyć możliwość wypadków przy pracy. Najmniejszy wpływ resort ma na sposób użytkowania środków transportu, w której to dziedzinie notuje się dużą ilość wypadków.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#BolesławStrużek">W przypadku przekazywania gospodarstwa synowi przez ojca, który nie osiągnął wieku emerytalnego, wartość produkcji wliczana jest na rachunek syna, ale stosownie do jej wysokości ojciec otrzyma rentę.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#BolesławStrużek">Najmniej zaawansowane jest wdrożenie uwłaszczeń gruntów w woj. krakowskim - miejskim, na co wpływ ma duże, tradycyjne tam rozdrobnienie gospodarstw. Do ustalenia wymiaru emerytury przyjmuje się tylko sprzedaż produktów rolnych jednostkom uspołecznionym, przy czym wlicza się sprzedaż np. dla kolonii letnich i obozów. Nie zalicza się produkcji sprzedawanej osobom prywatnym. Jest to podyktowane koniecznością wyeliminowania możliwości fikcyjnego obrotu produktami rolnymi.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#BolesławStrużek">Prawo do emerytury rolnicy nabywają tylko poprzez umowę zawartą przed naczelnikiem gminy.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#BolesławStrużek">Jeżeli ojciec umrze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, sprawy dziedziczne gospodarstwa regulowane są przez przepisy ogólne. Propozycji, aby zięciów i synowe uznać także za następców nie można wprowadzić bez nowelizacji ustawy.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#BolesławStrużek">Postulat, aby kwalifikacje praktyczne uznać za wystarczające dla przejęcia gospodarstwa oznaczałoby w praktyce zahamowanie intensyfikacji produkcji rolnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PiotrKarpiuk">Ustawa rozwiązuje wiele zasadniczych spraw dla mieszkańców wsi. Zważywszy jej złożoność, jak i fakt, że dotyczy ona ok. 10 mln osób uważam, że wdrażanie jej przebiega prawidłowo. Ogólnie rzecz biorąc nie ma zastrzeżeń do rozwiązań generalnych, są problemy jednostkowe.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PiotrKarpiuk">W r. 1981 koszty realizacji ustawy wynosić będą ok. 21 mld zł. W bieżącym roku wpływy ze składek i wydatki na emerytury zrównoważą się, ale w latach następnych wydatki państwa przewyższą sumę składek. Różnica będzie pokrywana z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#PiotrKarpiuk">Przygotowując się do pełnej realizacji ustawy w połowie roku 1980 już w tym roku urzędy gminne otrzymały etaty dla pracowników zajmujących się wprowadzaniem ustawy w życie. W przypadku ZUS-ów przewidujemy, że dodatkowe etaty otrzymają one w przyszłym roku, a szkolenie pracowników zajmujących się wyłącznie emeryturami rolniczymi trwać będzie pół roku. Usprawnienia wymaga przede wszystkim system wypłat odszkodowań za wypadki przy pracy i zasiłków chorobowych.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#PiotrKarpiuk">Ocenia się, że prasa, radio i telewizja prawidłowo popularyzują i wyjaśniają poszczególne kwestie ustawy. Niemniej jednak resort pracy, płac i spraw socjalnych przygotowuje odpowiednią broszurę przybliżającą treść ustawy rolnikom.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#PiotrKarpiuk">Nie ma możliwości zwolnienia od składek. Sposób uwzględniania szczególnych sytuacji życiowych rolnika jest poważną kwestią. Zasiłki pogrzebowe w myśl ustawy przysługują tylko rodzinom tych rolników, którzy gospodarstwo przekazali na rzecz państwa. Niemniej sprawa ta wymaga dalszego dopracowywania szczegółów. Gospodarze, którzy nie dostarczają produkcji państwu, w przypadku przekazania państwu gospodarstwa otrzymują rentę w wysokości 1500 zł miesięcznie. Ustawa przewiduje wypłatę zasiłków chorobowych, jeżeli choroba jest spowodowana wypadkiem przy pracy bądź jest to choroba zawodowa. Ten element ustawy również wymaga dalszego dopracowania.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#PiotrKarpiuk">Ustawa przewiduje, że produkcję zaliczaną do emerytury liczy się z ostatnich 5 lat. Naszym zdaniem jest to okres najkorzystniejszy dla rolnictwa, uwzględniając stały wzrost cen skupu i postęp w mechanizacji rolnictwa. Zadłużenia z tytułu składek i podatków są potrącane z emerytur bądź rent. Ale nie można wszystkimi długami obciążać ojca, zwłaszcza gdy zaciągnął kredyty na inwestycje gospodarcze, z których korzysta jego następca. W przypadku podwyższenia najniższych emerytur chodzi tu o podwyżkę rent i emerytur wynikającą z powszechnej ustawy o emeryturach w myśl której każdego roku od 1 stycznia podwyższa się najniższe emerytury i renty.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#PiotrKarpiuk">J. Traczyk naczelnik wydziału w Ministerstwie Finansów: W 1978 r. ze składek wpłynęło 4,5 mld zł co razem ze składkami roku 1977 daje kwotę 5.789 mld zł. Rolnicy dobrze wywiązują się z płacenia składek, a ich realizacja wynosi aktualnie 94,5%. Najniższy stopień realizacji składek występuje w województwie krakowskim - 81%, warszawskim i tarnowskim; najlepiej kształtuje się sytuacja w województwach elbląskim, gorzowskim, legnickim, leszczyńskim, wałbrzyskim i jeleniogórskim.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#PiotrKarpiuk">Wstępne dane nie wskazują na to, aby wysokość składki emerytalnej była nadmierna, nie ma ona wpływu na ogólną sytuację gospodarczą na wsi.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#PiotrKarpiuk">W określonych przypadkach, na mocy decyzji wojewody znieść można składki płacone z gruntów pozostających w dzierżawie. Ale jest to problem, który wymaga dalszej dyskusji i udoskonalenia. Z naszych danych wynika, że blisko 75% gospodarstw rolnych płaci składkę w minimalnym wymiarze 600 zł. Średnia składka kształtuje się w wysokości 1400 zł. Jedynie gospodarstwa wysoko specjalistyczne płacą roczną składkę na fundusz w wysokości 24000 zł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#AnnaKochanowska">Należy energicznie poprzeć wydanie broszury wyjaśniającej przepisy ustawy.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#AnnaKochanowska">Gminne Rady Narodowe powinny na swych posiedzeniach omówić sprawy realizacji ustawy i wyjaśnić wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#AnnaKochanowska">Jeżeli gospodarstwo przejmowane jest wraz z budynkami, co wówczas robić z tymi, którzy je przekazali muszą się przecież gdzieś podziać?</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#AnnaKochanowska">Należy uwzględnić szczególnie trudną sytuację rodzin wielodzietnych, gdy mamy braki w sklepach konieczne jest samozaopatrzenie, ale w ten sposób zmniejsza się sprzedaż płodów rolnych państwu, jest to więc sprzeczne z interesami przyszłego emeryta.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#AnnaKochanowska">Część uwag zawartych w koreferacie była już zgłaszana w czasie dyskusji nad projektem ustawy. Obecnie wracamy do spraw, nieuwzględnionych w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#AnnaKochanowska">Wielu rolników, którzy nie mają następcy, szuka ich „na siłę”, albowiem przekazanie gospodarstwa państwu jest dla nich mniej korzystne.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#AnnaKochanowska">Występuje też problem realnej wartości pieniądza. Wyborcy powołują się na to, że pieniądze złożone w PKO przynoszą procent, natomiast otrzymywana emerytura nie ma tej wartości jaką miały składki.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#AnnaKochanowska">Ci, którzy mają otrzymywać emeryturę nie w pełnej wysokości chcieliby płacić odpowiednio niższe składki. A przecież ziemia to majątek społeczny i musi być w pełni wykorzystywana. Brak nam dobrej informacji wyjaśniającej te sprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#TadeuszMaj">Praca wyjaśniająca instancji PZPR i ZSL ma duże znaczenie i przynosi wyniki, choć sporo jest jeszcze spraw niezupełnie zrozumiałych. Trudna jest sytuacja, jeżeli chodzi o gospodarstwa drobne i stanowiące własność chłoporobotników. Nasze argumenty do nich nie trafiają. Chodzi w szczególności o przypadki, gdy mąż i żona pracują poza rolnictwem, a nie będą otrzymywali renty. Wyjaśniamy tym ludziom, że powinni zdecydować się na sprzedaż ziemi, jeżeli nie chcą otrzymywać tylko połowy emerytury.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#TadeuszMaj">Mamy wielu doskonałych rolników w wieku lat 30–40, którzy zdobywają wymagane przez ustawę kwalifikacje przy pomocy kursów o niewielkim wymiarze godzin, doskonale zdają egzaminy i uzyskują zaświadczenia. Wspieramy też tych, którzy powracają z miast do gospodarstw rodziców, ci ludzie najczęściej sprawdzają się, mają inicjatywę, umieją organizować pracę. Niestety województwo tarnowskie otrzymuje z roku na rok coraz mniej środków na organizowanie kursów.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#TadeuszMaj">Należałoby zrewidować przepisy, które nakazują, że jeżeli syn rolnika zgadza się zostać na gospodarstwie przekazanym przez rodziców, ale ukończył szkołę nie rolniczą tylko zawodową - musi mieć 4-letni staż pracy w rolnictwie, nawet jeżeli dobrze zna tę pracę. Należałoby dać uprawnienia do decydowania o takich sprawach władzom wojewódzkim.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#TadeuszMaj">W stosunku do rolników 80-letnich i starszych oraz inwalidów I i II grupy, którzy przekazali gospodarstwo przed wejściem w życie ustawy (do czego ich namawialiśmy), nie powinniśmy czekać do 1 lipca 1980 roku, lecz wypłacać rentę już teraz. Byłaby to dla tych ludzi wielka satysfakcja, natomiast pomoc z funduszów opieki społecznej nie spotyka się z korzystnym oddźwiękiem.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#TadeuszMaj">Trzeba uregulować sprawy wolnorynkowego obrotu prosiętami, wielu rolników chętnie zakontraktowałoby warchlaki, ale wobec ograniczonych możliwości tuczu w gospodarstwach państwowych - sprzedają je na jarmarkach, a tego nie bierze się później pod uwagę przy obliczeniu emerytury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#EdwardGłodowski">W województwie (rzeszowskim) jest dużo małych gospodarstw, które nie sprzedają płodów rolnych państwu. W rezultacie ok. 16% rolników nie uzyska prawa do emerytury. Władze wojewódzkie podejmują w tej sytuacji kroki mające na celu zintensyfikowanie produkcji w gospodarstwach małych.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#EdwardGłodowski">Grudniowe wytyczne Ministerstwa Finansów w sprawie ulg dla młodych rolników miały duże znaczenie: w województwie rzeszowskim skorzystało z tych ulg prawie 11 tys. rolników. Z decyzji Ministerstwa Finansów w sprawie opłacania składek emerytalnych przez ludzi starych i chorych powinno skorzystać w tym województwie 2.500 rolników. Rozłożenie na raty, odroczenia i zawieszenia nie zaważą na ogólnym poborze składek.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#EdwardGłodowski">Wymaga rozważenia wymiar składek emerytalnych z działów specjalnych, może to być hamulec w rozwoju np. szklarni, a przecież chcemy, ażeby je budowano. Tymczasem młodzi rolnicy wstrzymują się z podejmowaniem tych inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#EdwardGłodowski">Domy spokojnej starości dla rolników są potrzebne nawet w przypadku zapewnienia dożywocia decyzją sądu. Cenna jest więc inicjatywa organizowania takich domów przez Centralny Związek Kółek Rolniczych. Ludzie w tych domach są szczęśliwi. Dobrze byłoby, gdybyśmy mogli także kierować zasłużonych rolników na wczasy sanatoryjne, jako wyraz wdzięczności państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#JaninaSzczepańska">Część rolników dostrzega tylko ujemne strony ustawy, praca wyjaśniająca prasy, urzędów gminnych, posłów i radnych daję jednak wyniki. Ustawa spełnia nadzieje. Dzięki niej hamujemy gwałtowny wzrost sprzedaży ziemi państwu: w województwie gdańskim więcej gospodarstw przekazuje się następcom niż państwu, a zależy nam przecież na tym, żeby młodzi ludzie zostawali na gospodarstwach.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#JaninaSzczepańska">Brak jest pełnych możliwości ewidencjonowania sprzedaży produktów rolnych państwu. Obok sytuacji, o której już mówiono należy wspomnieć o ogromnych trudnościach z dostarczaniem mleka do punktów skupu w czasie ciężkiej tegorocznej zimy.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#JaninaSzczepańska">Niektórzy rolnicy sądzą, że jeżeli przejmowanie gruntu załatwia urząd gminny (nie zaś notariusz), to następca jest tylko użytkownikiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#JadwigaBecelewska">Na zebraniach w woj. leszczyńskim wyborcy stwierdzali, że ustawę realizuje się prawidłowo. Pierwsze emerytury wypłaca się w gminie uroczyście. Również i w tym województwie słyszy się pytania, czy nabywca uzyskuje prawo własności, jeżeli umowa nie została sporządzona u notariusza?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#StanisławRostworowski">Punkty skupu powinny być tak wyposażone, by mogły przyjmować wszystkie dostarczane produkty rolne, w tym również warzywa i owoce oraz należycie je klasyfikować.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#StanisławRostworowski">Komisja Pracy i Spraw Socjalnych powinna włączyć do swego planu omówienie spraw BHP na wsi.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#StanisławRostworowski">W 1981 r. różnica między wydatkami na emerytury i renty a wpływami ze składek będzie wynosiła ok. 16 mld zł. Powstaje problem: czy przewidujemy tendencję do zmniejszania tego ujemnego salda, np. przez podniesienie cen artykułów nabywanych przez rolnika? Byłoby to niesłuszne, chodzi tu bowiem o dodatkowe dochody rzędu 5% ogólnych dochodów ludności wiejskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#JózefaWojtkowska">Zainteresowanie rolników ustawą - jak wynika z przebiegu spotkań poselskich - jest bardzo duże. Liczni rolnicy w wieku lat 70 i więcej chcą już teraz przekazać gospodarstwa następcom, ale w tym celu muszą albo być członkami ZBOWiD albo mieć II grupę inwalidzką. Załatwianie uprawnień inwalidzkich jest uciążliwe dla ludzi starych na wsi (wyjazdy do odległych nieraz miast). Czy nie byłoby lepiej, żeby lekarze członkowie komisji przyjeżdżali do takich rolników?</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#JózefaWojtkowska">Nurtuje sprawa uwłaszczeń. Obrót ziemią musi istnieć choćby po to, żeby uzupełniać gospodarstwa w celu prowadzenia produkcji specjalistycznej, są to jednak sprawy bardzo uciążliwe. Dawniej załatwiano je w powiecie, teraz trzeba jechać do województwa.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#JózefaWojtkowska">Popieram głosy apelujące o to, by przy obliczaniu wartości dostaw płodów rolnych dla państwa uwzględniać wysokość odszkodowania za straty poniesione przez gospodarstwo danego rolnika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#LudwikMaźnicki">Ustawa reguluje wiele skomplikowanych i naglących od lat spraw. Jej wdrażanie ujawnia nowe sprawy. Rodzi to potrzebę ciągłej pracy wyjaśniającej. Nie jest to przecież dokument doskonały i dlatego trzeba gromadzić, jak to czyni Ministerstwo Rolnictwa, uwagi które przynosi życie. Te wnioski, których się nie da załatwić od razu trzeba odkładać do czasu możliwości znowelizowania ustawy. Trudno jest zgodzić się ze stanowiskiem w sprawie szkód powodowanych przez zwierzynę leśną. Ze społecznego punktu widzenia nie ma produkcji, ale nie jest to winą rolnika. Nie wydaje się, aby suma odszkodowań za straty spowodowane przez zwierzynę leśną była duża.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#LudwikMaźnicki">Warta rozpatrzenia jest myśl, aby rolnicy będący na emeryturze mogli np. kupić mieszkanie spółdzielcze w mieście. Rozwinięcia wymagają również inne społeczne formy opieki nad ludźmi starszymi na wsi. Chodzi tu nie tylko o możliwości mieszkaniowe, ale również kwestie wyżywienia. Powinny mieć w tym udział organizacje społeczno-polityczne na wsi.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#LudwikMaźnicki">W sensie produkcyjnym ustawa nie dociera do świadomości wielu chłopów-robotników. Nie widzą oni potrzeby rozwijania np. hodowli, chcąc korzystać ze wszystkich udogodnień jakie zapewnia im praca w mieście. Zadaniem służb rolnych powinno być przekonanie tych gospodarzy do produkcji rolnej - istniejący pułap wartości 15 tys. zł rocznie nie jest przecież wysokim progiem. Należy również energiczniej sterować produkcją rolniczą w gminie. Liczy się bowiem to, czego państwo najbardziej potrzebuje, nie zaś wyłącznie produkty najbardziej opłacalne dla rolnika.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#LudwikMaźnicki">Rolnicy ciężko pracują, a są możliwości ulżenia ich pracy. Wymaga to lepszej pracy SKR-ów, większej kontroli ich działalności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#DyrektorKlemensRomanowskizNajwyższejIzbyKontroli">Prowadzone kontrole sprawności załatwiania w ZUS-ach spraw emerytalnych skłaniają do oceny, że sprawy te zbytnio się przedłużają: w skrajnych przypadkach notowaliśmy 9-miesięczne terminy załatwiania. Na tak długie okresy załatwiania spraw składa się nie tylko nie zawsze najlepsza praca w ZUS-ach, ale przede wszystkim praca urzędów gminnych. W większości przypadków, nie przysyłały one w odpowiednich terminach pełnej dokumentacji wniosków o renty czy emerytury. Opieszała praca urzędów gminnych sprawia, że okres od złożenia wniosków do ostatecznego załatwienia emerytury bądź renty wzrasta od 100 do 237 dni. W świetle kontroli NIK, sprawa załatwiania wniosków o emerytury nie jest dopracowana na szczeblu gminnym (np. w woj. białostockim od momentu złożenia wniosku do decyzji o emeryturze upływa przeciętnie 80 dni, a w przypadku rent - 87 dni).</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#DyrektorKlemensRomanowskizNajwyższejIzbyKontroli">Decyzje w przypadku świadczeń powypadkowych dowodzą słabej znajomości przepisów, spotyka się próby wyłudzenia świadczeń nie należących się. Na podstawie kontroli NIK należy stwierdzić, że oprócz doskonalenia umiejętności pracowników wykonawczych należy doskonalić współpracę na linii Urząd Gminny-Zakład Ubezpieczeń Społecznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#ZofiaStarosCentralnyZwiązekKółekRolniczych">Ze swej strony dokładamy starań w celu rozwijania społecznej działalności na rzecz bezpieczeństwa pracy na wsi. Tworzymy społeczne komisje opiniotwórcze, dla ustalenia przyczyny i rozmiaru wypadków przy pracy. Podejmuje się już szkolenie w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#ZofiaStarosCentralnyZwiązekKółekRolniczych">Uważamy za konieczne dalsze popularyzowanie znajomości i celów ustawy, a do tego potrzebny jest dobry podręcznik lub broszura. Istnieją duże potrzeby tworzenia blisko miejsc zamieszkania rolników-emerytów domu dziennego pobytu. Duże potrzeby odczuwa się w zakresie organizowania stołówek. Popularyzacja takich imprez jak „Dni Seniora” na wsi i domów „Złotego Wieku” to forma szacunku wyrażanego ludziom starszym. W dziele tym powinny współpracować ze sobą wszystkie organizacje społeczno-polityczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#WładysławCabaj">Omawiana ustawa jest aktem o historycznym znaczeniu, dokumentem na miarę reformy rolnej. Rolnicy na nią czekali i ona im się należała. Wysłuchaliśmy bardzo dobrego koreferatu, który może służyć nam w dalszej pracy nad doskonaleniem metod wdrażania ustawy. Na podkreślenie zasługuje operatywność trzech resortów, bo choć jest to ustawa trudna, ale w porę zostały wydane zarządzenia i instrukcje. Wielką rolę spełnia w realizacji ustawy ZUS, choć załatwienie wielu spraw przedłuża się na skutek niewłaściwej dokumentacji. Gdyby była lepsza praca urzędów gminnych nie byłoby tych przedłużeń. Wydaje się, że nie trzeba zwlekać do przyszłe go roku ze wzmocnieniem kadrowym ZUS-ów. Obecnie w Krakowie codziennie wpływa do ZUS-u 40–50 wniosków, a w przyszłości będzie ich więcej. Braki kadrowe mogą w pewnym momencie wcześniej niż to oczekujemy powodować zwłokę w załatwianiu tych spraw.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#WładysławCabaj">W popularyzacji ustawy zwłaszcza przez telewizję obserwuje się niedocenianie trudu rolników i przedstawianie ustawy o emeryturach wyłącznie jako dobrodziejstwa, które otrzymali od państwa. Takie rozłożenie akcentów nie tworzy politycznego zaufania do ustawy i sprawia, że nie potrafimy wygrać politycznie sytuacji. Obecna ustawa o emeryturach dla rolników należała im się za ciężką pracę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#JaninaWaśniowska">Postulować należy, ażeby produkcja rolnicza była w pełni skupowana przez odpowiednie organizacje. Zdarzają się przypadki, że oferowane przez rolników produkty nie są odbierane przez centrale rolnicze. Taki fakt miał miejsce w jednej z miejscowości mojego okręgu wyborczego (krakowski). Nie odebrano przywiezionego do gminnej spółdzielni maku. Na moją interwencję spółdzielnia odpowiedziała, iż nie był to mak odpowiedniej jakości. Moim zdaniem należało go niżej sklasyfikować, ale w każdym razie odebrać od rolnika.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#JaninaWaśniowska">I zastępca ministra rolnictwa Mieczysław Solecki: Odpowiedni przepis wykonawcy do ustawy emerytalnej przewiduje, że po 3 latach dokonana zostanie ocena jej realizacji. Przedstawi się wówczas wnioski dotyczące m.in. uzupełnienia jej przepisów, czy też wprowadzenia zmian. Po tym zakresie będzie można bowiem pełniej zinwentaryzować wszystkie potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#JaninaWaśniowska">Słusznie w dyskusji zwracano uwagę, że trzeba położyć większy nacisk na właściwe spopularyzowanie przepisów ustawy, akcentując szczególnie jej znaczenie społeczne oraz rolę jaką powinna odegrać dla dalszej intensyfikacji produkcji rolniczej. Prowadzi się szeroką propagandę ustawy poprzez środki przekazu, chociaż jak wynika to z dzisiejszej dyskusji, należy zmienić niektóre formy i styl informacji. Prasa specjalistyczna i codzienna zamieszcza również co pewien czas opracowania na temat przebiegu realizacji ustawy, jak i informację o korzyściach płynących z jej ustaleń.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#JaninaWaśniowska">Przyjąć należy do realizacji sugestię posłów o spowodowanie przyspieszenia wydania opracowanej przez Ministerstwo Pracy, Płac i Spraw Socjalnych broszury informacyjnej na temat szczegółowych przepisów oraz interpretacji i komentarzy do postanowień i ustaleń ustawy.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#JaninaWaśniowska">Jak wynika z dyskusji oraz informacji resortu, do spraw najczęściej zgłaszanych przez rolników w związku z ustawą o rentach i emeryturach należą: zapewnienie racjonalnego wykorzystania budynków pozostających w użytkowaniu rolników-emerytów i celowość opłacania składek emerytalnych przez chłopów-robotników oraz przez rolników, o rocznej sprzedaży produktów rolnych poniżej 15 tys. zł. Sygnalizowana jest konieczność rozważenia możliwości wliczenia do podstawy wymiaru renty, obrotów pomiędzy samymi rolnikami, czy też zmniejszanie się produkcji sprzedanej w związku z samozaopatrzeniem liczniejszych rodzin chłopskich. Domagano się także zmiany przepisów przewidujących możliwość sprzedaży przejętego gospodarstwa dopiero po 10 latach od momentu przejęcia. Są to problemy nie zawsze proste i możliwe do rozwiązania. W ustawie przewidziano, że rolnik przekazujący gospodarstwo zatrzymuje budynek mieszkalny i budynki inwentarskie. Miano na uwadze, że nawet po przekazaniu ziemi będzie on mógł prowadzić w ograniczonym zakresie produkcję zwierzęcą i rolniczą na potrzeby własne i w ograniczonym zakresie na sprzedaż. Skala problemu nie jest duża, sporadyczne są wystąpienia o przekazanie budynków.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#JaninaWaśniowska">Chłopi-robotnicy, jak wykazują obecne doświadczenia korzystają raczej z renty wypracowanej poza rolnictwem. Nie wyklucza się jednak, że mogą również korzystać z 50% renty wypracowanej w produkcji rolnej. Jeżeli z takiej możliwości korzystać nie będą, to mogą występować o zwrot składek ubezpieczeniowych. Chcemy, ażeby właściciele gruntów deklarowali się jasno, które źródło utrzymania uważają za podstawowe i jeżeli nie chcą uprawiać ziemi, ażeby odstępowali ją tym, którzy ją lepiej wykorzystają.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#JaninaWaśniowska">Nie wydaje się możliwe przyjęcie zasady, ażeby obrót między rolnikami mógł być uwzględniony jako podstawa do wymiaru renty. Mogłoby to prowadzić do dużych nadużyć. Natomiast do rozważenia są uwagi zgłoszone przez posła Maja, ażeby umożliwić ewidencjonowanie sprzedawanych rolnikom środków produkcji pochodzenia rolniczego, m.in. wspomnianych warchlaków. Trzeba ustalić jednolitą formę zasady ewidencjonowania tych obrotów. Pośrednikiem w tej sprzedaży powinna być jednostka uspołeczniona oraz odpowiednio ustalone formy kontraktacji, nad którymi możliwa będzie kontrola.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#JaninaWaśniowska">Nie wydaje się możliwe uchwycenie produkcji przeznaczonej na własne zaopatrzenie. Nie można przyjąć do realizacji tych postulatów.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#JaninaWaśniowska">Ustalenie w ustawie, że dopiero po 10 latach po przejęciu gospodarstwa można je ewentualnie sprzedać miało na celu zagwarantowanie, że gospodarstwo przekazywane będzie rzeczywiście tym, którzy mają zamiar pracować w rolnictwie. Szczególne przypadki mogą być rozwiązywane tylko za zgodą naczelnika gminy. Sytuacja nie jest zatem bez wyjścia, a generalnie zasada jest słuszna.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#JaninaWaśniowska">Odpowiadając na szczegółowe wystąpienia w dyskusji wiceminister M. Solecki stwierdził, że nieustannie dąży się do tego, ażeby zwiększać potencjał świadczonych usług dla rolnictwa. W planie na 1979 rok kółka rolnicze planują zwiększenie usług dla rolników o 30% w stosunku do wykonania w r. 1978.</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#JaninaWaśniowska">Nie ma żadnych przeszkód, ażeby ustalenia dotyczące przejęcia gospodarstwa, zatwierdzone przez naczelnika gminy, były zapisane w księgach wieczystych. Niedobrą atmosferę wokół tej sprawy tworzy grupa ludzi, którzy czerpali z tego tytułu zyski, a więc notariusze i adwokaci. Obecny tryb przekazywania gospodarstw na podstawię umowy zatwierdzonej przez naczelnika gminy zwalnia rolników z opłat notarialnych i jest to dla nich bardzo korzystny.</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#JaninaWaśniowska">Skargi rolników na przewlekłe załatwianie spraw emerytalnych wynikać mogą m.in. stąd, że utarła się praktyka przedwstępnego jak gdyby załatwiania spraw emerytalnych. Rolnik składa wniosek, ZUS wylicza ile będzie wynosiła jego przyszła renta i rolnik wtedy dopiero decyduje się czy przejść na rentę czy nie. Duża liczba rolników składa wnioski o przyznanie im emerytury już po przekazaniu gospodarstwa, co stwarza wrażenie przedłużania się spraw rentowych.</u>
          <u xml:id="u-28.12" who="#JaninaWaśniowska">Resort rolnictwa oraz resort pracy, płacy i spraw socjalnych dokona przeglądu wniosków zgłoszonych w toku dzisiejszych obrad, przeprowadzi ich ewidencję i selekcję, które z nich mogą być załatwione od ręki poprzez odpowiednie wyjaśnienia, czy też rozszerzoną interpretację istniejących przepisów, a które wymagają odłożenia do nowelizacji ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#BolesławStrużek">Przeprowadzona na dzisiejszym posiedzeniu bogata i ciekawa dyskusja przyczyni się zapewne do usprawnienia realizacji omawianej ustawy. Nie potrafiliśmy jeszcze w pełni zwaloryzować efektów polityczno-społecznych ustawy. Reakcja rolników powinna być bardziej jednoznacznie pozytywna. Zbyt dużo jest jeszcze skarg i niedomówień. Likwidacja możliwych do usunięcia zastrzeżeń pozwoli na lepsze zrozumienie ustawy i akceptowanie jej przez społeczność wiejską. Jest to bowiem, jak słusznie wskazywano w dyskusji - ustawa o historycznym znaczeniu dla rolników.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#BolesławStrużek">Stwierdzenie, że po okresie 3 lat dokonana ma być generalna ocena realizacji ustawy nie może nas zadowolić. Termin traktować trzeba jako ostateczny i podchodzić bardziej elastycznie. Jeśli można będzie wcześniej ustalić skalę potrzeb i możliwości zmian to nie trzeba czekać aż tak długo.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#BolesławStrużek">Byłoby celowe ażeby posłowie otrzymali wydane przez resort pracy, płać i spraw socjalnych wyjaśnienia i interpretacje dotyczące szczegółowego stosowania omawianej ustawy, jak również broszurę, która ma być wydana.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#BolesławStrużek">Rozważyć należy możliwość ewidencjonowania obrotów, jakie dokonywane są między rolnikami, m.in. sprzedaż prosiąt i innych środków produkcji pochodzenia rolniczego i uwzględniania ich przy obliczaniu towarowej produkcji gospodarstw. Do Komisji wpływały wnioski rolników w tej sprawie. Zwracano uwagę, że powinna być to sprzedaż kontrolowana przez służbę rolną.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#BolesławStrużek">Zlecono podkomisji złożonej z członków obu Komisji opracowanie projektu opinii w oparciu o przebieg obrad.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#BolesławStrużek">Po zakończeniu wspólnego posiedzenia Komisja Pracy i Spraw Socjalnych, obradująca pod przewodnictwem poseł Danieli Teresy Liberadzkiej (ZSL, uchwaliła dezyderaty w sprawie zatrudnienia inwalidów. Dezyderaty dotyczą: powołania we wszystkich województwach poradni rehabilitacji zawodowej; doskonalenia systemu szkolenia kadr dla rehabilitacji inwalidów; bardziej konsekwentnego egzekwowania od zakładów macierzystych obowiązków w zakresie rehabilitacji i zatrudnienia inwalidów; dalszego rozwoju i poprawy warunków pracy w spółdzielczości inwalidów (m.in. poprawy zaopatrzenia w materiały i surowce); rozbudowy zaplecza socjalnego w spółdzielczości inwalidzkiej; budowy mieszkań przystosowanych do potrzeb inwalidów.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>