text_structure.xml 54.6 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 23 stycznia 1980 r. Komisja Handlu Wewnętrznego, Drobnej Wytwórczości i Usług, obradująca pod przewodnictwem posła Zbigniewa Rudnickiego (SD), oceniła:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- realizację dezyderatów Komisji wniosków zawartych w opiniach uchwalonych w okresie VII kadencji Sejmu oraz problemy eksportu wyrobów drobnej wytwórczości i rzemiosła.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele: Ministerstwa Handlu Wewnętrznego i Usług z wiceministrem Markiem Wieczorkiem, Ministerstwa Handlu Zagranicznego z wiceministrem Antonim Karasiem, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Urzędu Rady Ministrów, Ministerstwa Finansów, Najwyższej Izby Kontroli, Centrali Państwowego Handlu Wewnętrznego, Centralnego Związku Rzemiosła, Centralnego Związku Spółdzielczości Pracy, „Społem”, Związku Spółdzielni Inwalidów.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Podstawą do dyskusji w punkcie pierwszym był referat posła Zenona Komendera (bezp. „Pax”).</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Jak stwierdził mówca, Komisja uchwaliła w okresie VII kadencji Sejmu 60 dezyderatów i 18 opinii. Oprócz tego przedstawiono Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów opinie i wnioski związane z projektami planu gospodarczego i budżetu państwa na poszczególne lata oraz ze sprawozdaniami rządu z realizacji planu i budżetu.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Odpowiedzi na dezyderaty udzielane były w zasadzie w przepisanym terminie i przyjmowane były przez Komisję pozytywnie. Okresowo Komisja oceniała stan realizacji tych dezyderatów i wniosków, które winny być przedmiotem zainteresowania Komisji w następnej kadencji Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Najwięcej dezyderatów, opinii i wniosków dotyczyło funkcjonowania handlu i usług.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Mówca pozytywnie ocenił starania o realizację poselskich postulatów w zakresie poprawy zaopatrzenia ludności w artykuły spożywcze zarówno co do ilości jak i należytej dystrybucji i jakości. Sprawą nie załatwioną jest zapewnienie stałego postępu w produkcji wyrobów garmażeryjnych. Tematem, który został postawiony pod koniec obecnej kadencji i pozostaje otwarty - jest rozwój produkcji artykułów spożywczych dla niemowląt i małych dzieci. Poseł Z. Komender podkreślił, że sytuacja w tej dziedzinie nie jest dobra i że opinia nr 18 i związane z nią dezyderaty Komisji powinny być wzięte pod uwagę podczas prac nad planem pięcioletnim na lata 1981-85. Ważną sprawą jest też zgodne z potrzebami społecznymi kształtowanie cen tych wyrobów.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Wiele wniosków Komisji dotyczyło zaopatrzenia rynku w meble i przedmioty wyposażenia mieszkań. Występujące na rynku braki dowodzą aktualności takich dezyderatów, jak np. nr 41 „O zapewnienie komplementarności w produkcji artykułów stanowiących wyposażenie mieszkań”, czy nr 44 „O lepsze dostosowanie oferty produkcyjnej przemysłu meblarskiego do potrzeb rynku”.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">W pracach Komisji wiele uwagi poświęcono specyfice handlu wiejskiego. W opinii nr 9 z kwietnia 1978 r. w sposób kompleksowy przedstawiono uwagi i wnioski na temat zaopatrzenia rynku wiejskiego w artykuły spożywcze, przemysłowe i środki produkcji dla rolnictwa. Sytuacja w tej dziedzinie nie była dobra. Dowodzą tego m. in. uchwalone w paru wypadkach wspólnie z Komisją Rolnictwa dezyderaty odnoszące się do „zasad podziału masy towarowej pomiędzy miasto i wieś”, „poprawy zaopatrzenia rynku wiejskiego w węgiel”, „zwiększenia dostaw urządzeń do schładzania mleka”, „usprawnienia zaopatrzenia gospodarstw wiejskich w środki do produkcji rolnej” itd.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Pozytywnie ocenił mówca fakt uwzględnienia poselskich postulatów wyodrębnienia sprzedaży alkoholu i używek z planu obrotów artykułami spożywczymi i zniesienia ograniczeń terytorialnych w zaopatrywaniu się prywatnego handlu spożywczego wprost u producentów.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Komisja wiele razy rozpatrywała w różnych ujęciach problematykę rozwoju usług, ze szczególnym uwzględnieniem spraw rzemiosła. Czynnikami wpływającymi w zasadniczy sposób na funkcjonowanie usług są zdaniem Komisji: brak odpowiednich lokali, trudności w zaopatrzeniu techniczno-materiałowym i braki kadrowe. Niestety we wszystkich tych dziedzinach postęp jest zbyt mały. Wielokrotnie dyskutowano nad opóźnieniami rozbudowy sieci handlowo-usługowej. W opinii nr 14 Komisja krytycznie oceniła stan realizacji inwestycji handlu i usług towarzyszących budownictwu mieszkaniowemu wyrażając pogląd o konieczności zmiany ogólnego nastawienia wykonawców do tych inwestycji. Odpowiedź wicepremiera K. Secomskiego informowała wprawdzie o działaniach na rzecz poprawy stanu rzeczy, niemniej jednak problem ten jest ciągle aktualny, zwłaszcza w świetle faktu, że opóźnienia w inwestycjach towarzyszących są już nie do odrobienia.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Sprawom zatrudnienia i przygotowania kadr dla usług poświęcono odrębne posiedzenie Komisji i sporządzono opinię nr 7: „Wnioski w niej zawarte zostały przyjęte przez odpowiednie resorty. Wydaje się jednak, że problem ten wymaga szerszego uwzględnienia przy pracach nad reformą oświaty, a przede wszystkim szkolnictwa zawodowego i szkół wyższych.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Stan zaopatrzenia techniczno-materiałowego drobnej wytwórczości ze szczególnym uwzględnieniem usług i produkcji rynkowej w obecnej sytuacji jeszcze bardziej wyostrza problemy i trudności sygnalizowane w opiniach i dezyderatach Komisji, Realizacja uchwał IV Plenum KC PZPR wymagać będzie poprawy przede wszystkim w tej dziedzinie. Chodzi tu o postulowane przez posłów zmiany w systemie rozdzielnictwa materiałów i surowców, o zwiększenie dostaw maszyn i urządzeń z uwzględnieniem specyfiki drobnej wytwórczości. Sprawą generalną jest poprawa jakości materiałów, surowców oraz maszyn i urządzeń. Problemem ciągle jeszcze nie rozwiązanym jest zaopatrzenie sfery usług w części zamienne.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Specjalny dezyderat nr 49 poświęciła Komisja rozwojowi usług pralniczych. W odpowiedzi Ministra Handlu i Usług przedstawiona została koncepcja rozwoju tego niezwykle ważnego społecznie działu usług z zaznaczeniem, że zostanie ona włączona do planu 5-letniego na lata 1981-1985. Należałoby więc wrócić do tej sprawy w początkach przyszłej kadencji Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Szczegółową sprawą ciągle nie załatwioną jest zaopatrzenie zakładów odzieżowych i usługowych w maszyny „Łucznik”. Komisja poświęciła jej dwa dezyderaty nr 31 i nr 50.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Czynnikiem wpływającym negatywnie na zaopatrzenie zakładów produkujących na rynek i świadczących usługi była metoda zaliczania produkcji kooperacyjnej do grupy zaopatrzeniowej, co osłabiało zainteresowanie nią, gdyż preferowana była produkcja bezpośrednio rynkowa.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Komisja sformułowała szereg opinii i wniosków na temat funkcjonowania i warunków pracy rzemiosła. Istnieje wielkie zrozumienie resortu handlu wewnętrznego i usług oraz innych resortów i instytucji centralnych dla potrzeb rzemiosła. Dotyczy to także spółdzielczości inwalidów. Jednakże nie udało się Komisji uzyskać poprawy w traktowaniu szeregu inwestycji tego Związku. Istniały możliwości zwiększenia nakładów, jednak trudności realizacyjne nie pozwalały ich efektywnie wykorzystać.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Generalnie rzecz biorąc, inwestycje drobnej wytwórczości napotykały na ogromne trudności. Mówca podkreślił fakt stałego zmniejszania w ostatnich trzech latach nakładów inwestycyjnych na ten dział gospodarki, do czego Komisja krytycznie ustosunkowała się przy opiniowaniu projektu planu na rok 1980.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Komisja wielokrotnie rozważała sprawy gastronomii, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeby rozszerzania jej świadczeń na rzecz poszczególnych środowisk, m. in. poprzez rozwój różnych form żywienia zbiorowego, tworzenia małych placówek, zwiększanie liczby barów mlecznych. Przedstawione na ten temat opinie nr 6 i 16, które to wnioski przyjęte zostały przez CZSS „Społem” jako słuszne i były uwzględniane w pracach tego pionu.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Na zakończenie poseł Z. Komender podkreślił konstruktywne stanowisko resortu handlu wewnętrznego wobec uwag, opinii i wniosków Komisji oraz wysoką przydatność materiałów Najwyższej Izby Kontroli dla pracy Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#CzesławWilczyński">Należałoby mocniej zaakcentować sprawy związane z żywieniem niemowląt Na spotkaniach z wyborcami matki wciąż poruszają te sprawy, upominają się m. in. o jakiś dobry substytut mleka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#StanisławWróbel">Współpraca Komisji z resortem i związkami spółdzielczymi była owocna. Oprócz dezyderatów brano pod uwagę liczne poselskie głosy z terenu. Owocna dla resortu była praca podkomisji wyjazdowych, wizytujących województwa oraz zaznajamiających się z tematami, które wynikają z działalności Komisji. Informacje przywożone z terenu były cenne i pomocne dla resortu. Na uznanie zasługują także materiały resortowe, zawierające informacje i odpowiedzi w sprawach będących przedmiotem prasy poselskiej. Życie stawia przed Komisją coraz to nowe problemy, którymi trzeba będzie się zająć w następnej kadencji Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#MieczysławMurynowicz">Liczba 60 dezyderatów i 18 opinii o najważniejszych sprawach, których wspólną cechą jest troska o konsumenta, świadczy o aktywności Komisji. Wiele spośród poruszonych spraw załatwiono, sporo jest jeszcze do rozwiązania. Będzie to pole do działania dla Komisji w następnej kadencji Sejmu i dla administracji w następnej 5-latce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#EdwardWiśniewski">Odpowiedzi na dezyderaty były konkretne. Ich słabość polega na tym, że wzajemnie nie informowano się o sposobach wykonywania dezyderatów. Warto byłoby stworzyć tryb postępowania, zmierzający do tego, by w takiej samej formie można było rozliczać się z zakresu wykorzystania opinii poselskich. Wiemy, że plony i resorty skorzystały z materiałów będących wynikiem prac Komisji, ale brak jest o tym pełnej informacji.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#EdwardWiśniewski">Co się tyczy dezyderatów, to odpowiedzi są zazwyczaj pełne optymizmu i zawierają zobowiązania odpowiednich organów. W toku jednak realizacji optymizm maleje. Zdajemy sobie sprawę z przyczyn i trudności obiektywnych. Niemniej do niektórych dezyderatów należy wracać, Trzeba wypośrodkować czasokresy w celu otrzymywania obrazu realizacji dezyderatów Komisji. Gdyby sięgnąć do szczegółowych odpowiedzi na konkretne dezyderaty i skonfrontować je z praktyką, to z pewnością okazałoby się, że nie były one w pełni urzeczywistnione. Trzeba stworzyć system wzajemnego informowania się i rozliczania z realizacji poselskich dezyderatów. W opracowywanie wyników naszej pracy wkłada się ogromny wysiłek, ale skuteczność nie może w pełni satysfakcjonować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#DyrektorJerzyZalewskizKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrów">Wbrew wypowiadanym tu wątpliwościom nakłady inwestycyjne dla drobnej wytwórczości w 1979 r. zostały zwiększone w porównaniu z rokiem poprzednim o 1 mld zł. Plan na rok 1980 zawiera rezerwę w wysokości 2,5 mld zł. Ogółem więc plan tegoroczny przewiduje środki inwestycyjne wyższe niż w roku ub. o co najmniej 2 mld zł. Zgodnie z założeniami XIV Plenum KC PZPR stworzone zostały duże możliwości dla inwestycji w tej dziedzinie. Szereg rozwiązań systemowych ułatwi drobnej wytwórczości podejmowanie poza planem inwestycji nie przekraczających 8–10 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#DyrektorJerzyZalewskizKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrów">Jeżeli chodzi o niepełną realizację zasady równorzędności rozwoju produkcji kooperacyjnej z rynkową, to kładzie się nacisk przede wszystkim na rozwijanie produkcji rynkowej i przeznaczonej na eksport Nie oznacza to, że należy ograniczać rozwój produkcji kooperacyjnej. W 1980 r. jednoznacznie preferuje się produkcję kooperacyjną dla potrzeb rynku i eksportu. Inną sprawą jest, że ustalenia centralne nie zawsze są właściwie interpretowane w terenie, nawet na szczeblu władz wojewódzkich: rozliczają one przedsiębiorstwa tylko z punktu widzenia dostaw rynkowych, pomijając produkcję kooperacyjną. Pożądane jest, by wszystkie organizacje gospodarcze oceniające pracę przedsiębiorstw były o tych sprawach należycie poinformowane.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#DyrektorJerzyZalewskizKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrów">Przygotowuje się zmianę koncepcji miernika syntetycznego służącego do oceny resortów i zjednoczeń gospodarczych. W toku dyskusji na ten temat mówi się m. in. o mierniku produkcji finalnej, resortu (zjednoczenia).</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#DyrektorJerzyZalewskizKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrów">Uwzględniliśmy w 1979 r. postulat Komisji, dotyczący sposobu rozliczania wartości materiałów w usługach: zmienia się tu mianowicie/miernik brutto na miernik netto. Projekt odpowiedniego zarządzenia został poddany dyskusji. Będzie on zrealizowany w 1980 r. częściowo, a w następnym roku niewątpliwie w całości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#ZenonKomender">W moim referacie nie było mowy o spadku nakładów inwestycyjnych na drobną wytwórczość, była natomiast mowa o realizacji tych inwestycji. To samo dotyczy inwestycji w handlu; na podkreślenie zasługuje, że w ostatnich trzech latach nakłady na Inwestycje handlowe stale wzrastają.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#ZbigniewRudnicki">Dyskusja potwierdziła, że dezyderaty i opinie były przejawem skuteczności działania problemowego Komisji. W pracy tej przyjęta była zasada: co można - należy załatwiać natychmiast, wszystkie inne sprawy - odpowiednio rozkładać w czasie. Dezyderaty były dowodem znajomości potrzeb społecznych, świadczyły jednocześnie o głębokiej więzi z wyborcami. Wspólnym osiągnięciem Komisji i resortu jest zbieżność poglądów w sprawach zasadniczych.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#ZbigniewRudnicki">Niewątpliwie istnieje potrzeba doskonalenia systemu kontroli realizacji dezyderatów i opinii Komisji. Postulat ten włączymy do sprawozdania dla Komisji Handlu Wewnętrznego, Drobnej Wytwórczości i Usług VIII kadencji.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#ZbigniewRudnicki">W toku prac Komisji następnej kadencji powinny być kontynuowane różne wątki problemowe podjęte w bieżącej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#ZbigniewRudnicki">Prezydium Komisji podziela ocenę dokonaną przez posła Z. Komendera.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#ZbigniewRudnicki">Była tam mowa o potrzebie głębokiej troski o zaopatrzenie rynku w artykuły dla dzieci. Warto w związku z tym przypomnieć, że na jednym z ostatnich posiedzeń Komisji sformułowaliśmy pogląd, iż nie można sobie pozwolić na to, by dzieci odczuwały jakiekolwiek braki; działać w tym kierunku należy nawet kosztem zaopatrzenia dorosłych. W tym samym duchu wypowiadał się Rada DS. Rodziny. W tych sprawach trzeba wkraczać już w fazie produkcji tak, by rynek artykułów dziecięcych i młodzieżowych w 1980 r. był uporządkowany. Jest to zadanie wspólne - nasze i organów administracji. Ten pogląd zasługuje na szybkie wdrażanie.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#ZbigniewRudnicki">Jeśli chodzi o współpracę z resortem i pionami spółdzielczymi nasuwa się refleksja: najłatwiej jest toczyć walkę, trudniej jest uzyskiwać wyniki i skutki z racjonalnego współdziałania organów władzy i administracji. W pracy Komisji VII kadencji ukształtował się wzorzec współdziałania oparty na polemicznej wymianie poglądów, przy kierowaniu się głęboką troską o wspólną sprawę. Postulat doskonalenia tego współdziałania uwzględnimy we wnioskach, które przekażemy Komisji VIII kadencji.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#ZbigniewRudnicki">W drugim punkcie porządku dziennego Komisja rozpatrywała problemy eksportu wyrobów drobnej wytwórczości i rzemiosła.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#ZbigniewRudnicki">W materiałach doręczonych posłom na piśmie, Ministerstwo Handlu Wewnętrznego i Usług informuje m. in., że wartość eksportu drobnej wytwórczości i rzemiosła stanowiła w 1978 r. 2,7% wartości eksportu globalnego. Wykonanie zadań planowych roku 1979 kształtuje się na poziomie 101,2%.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#ZbigniewRudnicki">Eksport wyrobów drobnej wytwórczości i rzemiosła do krajów I obszaru płatniczego stanowi 72,5%. Przewiduje się, że w roku 1980 wartość eksportu drobnej wytwórczości i rzemiosła do krajów I obszaru płatniczego będzie wyższa od wartości osiągniętej w roku obecnym o 2,9%. Eksport do krajów II obszaru płatniczego stanowi 27,5%.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#ZbigniewRudnicki">Prymat wśród organizacji biorących udział w eksporcie drobnej wytwórczości i rzemiosła do krajów II obszaru płatniczego mają: Centralny Związek Spółdzielczości Pracy (81, 9%), Związek Spółdzielni Inwalidów (10,1%), Większość dostaw eksportowych do II obszaru płatniczego stanowią tzw. „towary pozostałe”. Wyroby przemysłu elektromaszynowego stanowią 14,8%. Największym odbiorcom jest RFN (około 28% eksportu), następnie Francja (7,1%), Wielka Brytania (ok. 6,1%) i Szwecja (4,6%), Efektywność eksportu do tej grupy krajów w porównaniu do I obszaru płatniczego kształtuje się mniej korzystnie. Zakłada się, że wartość eksportu drobnej wytwórczości i rzemiosła do krajów II obszaru płatniczego wzrośnie w 1980 r. o 16,8% w porównaniu do 1979 r.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#ZbigniewRudnicki">Wykonanie zadań przewidzianych na rok 1980 zarówno dla I jak I II obszaru płatniczego będzie wymagała dużej mobilizacji wszystkich organizacji, realizujących eksport drobnej wytwórczości i rzemiosła. Niezbędnym staje się jeszcze bardziej ścisłe współdziałanie przedsiębiorstw handlu zagranicznego z krajowymi producentami w celu szybkiego dostosowywania się do często zmieniającej się sytuacji na rynku światowym.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#ZbigniewRudnicki">Bardzo ważnym zadaniem jest poprawa opłacalności eksportu; osiągnięty dotychczas poziom wskaźników efektywności „WF” w eksporcie do krajów II obszaru płatniczego jest niekorzystny. Konkretnych działań w najbliższych latach wymaga m. in. zmniejszenie dużego rozproszenia dostaw eksportowych drobnej wytwórczości i rzemiosła do krajów II obszaru płatniczego.</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#ZbigniewRudnicki">W ramach ogólnych zadań eksportowych ustalonych w NPSG na 1979 r. dla Ministerstwa Handlu Wewnętrznego i Usług, dostawy realizowane są przez zakłady państwowe przemysłu drobnego podległe trzem zjednoczeniom, a mianowicie:</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#ZbigniewRudnicki">- Zjednoczeniu Przedsiębiorstw Wyposażenia Technicznego, Handlu i Usług „Wuteh” (plan centralny), które wykonywało 7,8% zadań eksportowych.</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#ZbigniewRudnicki">- Katowickiemu Zjednoczeniu Produkcji Rynkowej „Prodryn” (plan terenowy), które wykonywało 10,5% zadań eksportowych, - Stołecznemu Zjednoczeniu Przedsiębiorstw Państwowego Przemysłu Terenowego (plan terenowy), - PHZ „Torimex”, które Wykonywało 5,3% zadań eksportowych.</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#ZbigniewRudnicki">Wyroby państwowego przemysłu drobnego są eksportowane do ponad 40 krajów świata. Głównymi odbiorcami są kraje I obszaru płatniczego (85,5% całości dostaw eksportowych). Największym kontrahentem państwowego przemysłu drobnego jest Związek Radziecki; dostawy do ZSRR stanowią 59, 6% wszystkich dostaw eksportowych. Eksport do krajów I obszaru płatniczego w wartościach ogólnych jest efektywny.</u>
          <u xml:id="u-8.16" who="#ZbigniewRudnicki">Produkcja eksportowa spółdzielczości pracy stanowi ok. 9% całej produkcji spółdzielczej, obejmuje wyroby ze wszystkich przemysłów reprezentowanych w spółdzielczości pracy.</u>
          <u xml:id="u-8.17" who="#ZbigniewRudnicki">Eksport realizowany jest w ponad 15 tysiącach asortymentów poprzez 31 central handlu zagranicznego, z czego podstawowa część, blisko 70% realizowana jest przez Spółdzielcze Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego „Coopexim”. W dotychczasowej strukturze eksportowej największy udział stanowią wyroby przemysłu lekkiego, a więc: odzież, galanteria kaletnicza, kapy, wyroby ludowo-artystyczne i zabawki. Założenia na lata 1980–1985 przewidują znacznie szybszy wzrost dostaw eksportowych w branży metalowej i chemii, które w ciągu ostatnich dwóch lat osiągnęły znacznie wyższą dynamikę niż przemysł lekki.</u>
          <u xml:id="u-8.18" who="#ZbigniewRudnicki">Spółdzielczość pracy rozwija również produkcję eksportową na bazie obrotu uszlachetniającego, m. in. z uwagi na pogłębiające się trudności zaopatrzeniowe. Eksport w obrocie uszlachetniającym, a więc produkcja z powierzonych przez odbiorców zagranicznych surowców i materiałów, według ich technologii i niejednokrotnie na dostarczanych przez nich maszynach, przyczynią się do lepszego wyposażenia i unowocześnienia parku maszynowego. Rozwija się współpraca kooperacyjna z małymi i średnimi przedsiębiorstwami Francji, RNF, Szwecji, Holandii i W. Brytanii. Wartość umów kooperacyjnych z partnerami zagranicznymi w 1980 r. powinna osiągnąć 3–4 mln zł dewizowych. Z uwagi na wspólną bazę wytwórczą dla produkcji rynkowej i eksportowej, eksport ma w tym przypadku bezpośredni wpływ na rozszerzenie asortymentu produkcji rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-8.19" who="#ZbigniewRudnicki">Dla spółdzielczości inwalidów rok 1978 zakończył się wykonaniem planu eksportu ogółem. Najwyższą grupę dostaw eksportowych stanowiły wyroby przemysłu lekkiego, tj. odzież, galanterię kaletniczą i dziewiarstwo. Biorąc pod uwagę, że najbardziej przydatny pod względem rehabilitacji zawodowej inwalidów jest przemysł elektromaszynowy, którego wyroby cechują korzystne wskaźniki opłacalności dewizowej, spółdzielnie inwalidów preferują rozwój eksportu tych wyrobów.</u>
          <u xml:id="u-8.20" who="#ZbigniewRudnicki">W ubiegłym roku odbiorcami wyrobów spółdzielczości inwalidów było 85 krajów. Do największych kontrahentów należał ZSRR; dostawy na ten rynek wynosiły 22,2% dostaw ogółem. Kolejnym partnerem była NRD z 18,1% udziałem.</u>
          <u xml:id="u-8.21" who="#ZbigniewRudnicki">Spółdzielnie inwalidów eksportują swoje wyroby za pośrednictwem 24 przedsiębiorstw handlu zagranicznego. Największy udział ma SPHZ „Coopexim” (50, l%) i ZPHZ „Textilimpex” (10,2%); ponadto „Universal”, „Dal”, „Labimex” i „Unitra”.</u>
          <u xml:id="u-8.22" who="#ZbigniewRudnicki">Wiceminister Marek Wieczorek uzupełnił materiały dostarczone posłom na piśmie. Mówca podkreślił, że oferta eksportowa drobnej wytwórczości obejmuje towary trudne do uzyskania z przemysłu kluczowego, zwłaszcza ze względu na krótkie serie. Jest to produkcja w znacznym stopniu rozproszona. Na zeszłoroczną kwotę 1.348 mln zł dew. składa się praca ponad tysiąca spółdzielni i zakładów przemysłu terenowego oraz ponad 1500 zakładów rzemieślniczych. W sumie eksportuje się z górą 20 tys. różnych artykułów. Realizacją tego eksportu zajmuje się przeszło 30 central handlu zagranicznego, które wysyłają towary do ponad 90 krajów.</u>
          <u xml:id="u-8.23" who="#ZbigniewRudnicki">Znaczną część produkcji eksportowej drobnej wytwórczości stanowi obrót uszlachetniający, który stanowi w gruncie rzeczy eksport usług.</u>
          <u xml:id="u-8.24" who="#ZbigniewRudnicki">Jest to forma opłacalna, mimo że uzyskujemy z niej około 3) 5 dewiz mniej niż za eksport wyrobów finalnych. Stosowanie tej formy jest często koniecznością wobec braku odpowiednich surowców i materiałów.</u>
          <u xml:id="u-8.25" who="#ZbigniewRudnicki">Eksport do krajów I obszaru płatnicze go przyniósł 1.015 mln zł dew. Plan eksportu drobnej wytwórczości do krajów II obszaru nie został w 1979 r. w pełni wykonany, głównie wskutek braku surowców i materiałów, zwłaszcza tkanin w asortymencie żadnym przez odbiorców zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-8.26" who="#komentarz">(Zamiast tego produkujemy wyroby z materiału powierzonego, co daje - jak już mówiono - niższe efekty dewizowe)</u>
          <u xml:id="u-8.27" who="#ZbigniewRudnicki">Oferta eksportowa Centralnego Związku Spółdzielczości Pracy była w ub. roku wyższa od planowanej, ale kontrakty zawarte przez handel zagraniczny były mniejsze. Ponad 50% wartości eksportu spółdzielczości pracy nie osiąga pełnej opłacalności dewizowej. Spółdzielnie, których to dotyczy otrzymują dopłaty. Podejmuje się szereg działań dla poprawy tej sytuacji, m. in. spółdzielnia może odkładać 30% zysku netto z transakcji eksportowych na potrzeby materiałowe.</u>
          <u xml:id="u-8.28" who="#ZbigniewRudnicki">Znaczna część eksportu rzemiosła to obrót uszlachetniający, przede wszystkim do I obszaru płatniczego.</u>
          <u xml:id="u-8.29" who="#ZbigniewRudnicki">Na podkreślenie zasługuje, że od 1976 r. produkcja i usługi eksportowe rzemiosła wzrastają średnio o 24% rocznie. Słuszne są wnioski w sprawie zainteresowania rzemiosła udziałem we wpływach dewizowych z eksportu.</u>
          <u xml:id="u-8.30" who="#ZbigniewRudnicki">Poprawa efektywności eksportu, zwłaszcza do krajów II obszaru płatniczego jest głównymi zadaniem tegorocznym, zarówno dla drobnej wytwórczości jak i przedsiębiorstw handlu zagranicznego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#LidiaWołowiec">Wizytacja poselska w placówkach drobnej wytwórczości produkujących na eksport (województwa: bydgoskie, toruńskie i warszawskie) dowiodła, że zakłady tę wychodzą naprzeciw inicjatywom zmierzającym do zwiększania eksportu. W niektórych przypadkach zwiększone zadania są nawet przekraczane. Występują natomiast trudności materiałowo-techniczne. Surowce pochodzą z przemysłu kluczowego; tylko jeden z 12 wizytowanych zakładów stwierdził, że z surowcami nie ma kłopotu. Powtarzały się narzekania na to, że rozdzielniki nie są respektowane. Niektóre spółdzielnie pożyczają surowce, by wykonać zamówienia eksportowe, potem jednak mają często trudności ze zwrotem pożyczek. Sporo jest narzekań na jakość materiałów; np. w spółdzielni bieliźniarskiej - na jakość nici do maszyn, szpilek itp. drobiazgów, na które odbiorcy zagraniczni zwracają uwagę.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#LidiaWołowiec">Pewien producent wykonujący zamówienie w ramach eksportu uszlachetniającego otrzymał od kontrahenta zagranicznego tkaniny nabyte przez niego w Polsce. Spółdzielnia produkująca na eksport zabawki uskarżała się na kłopoty z materiałami odpadowymi, gdyż - jak się okazało - dostawca tych materiałów sam je eksportuje, chociaż osiąga przy tym niższe ceny, niż gdyby je sprzedał owej spółdzielni. Powszechne są narzekania na brak opakowań, (m.in. do ozdób choinkowych). Brak części zamiennych do maszyn do szycia „Łucznik”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#AdolfJakubowicz">Produkcja eksportowa spółdzielczości pracy wzrasta dynamicznie. Opłacalność tej produkcji ulega poprawie. Jednakże spółdzielnie nie zawsze są w stanie przeciwdziałać zjawiskom powodującym obniżanie się opłacalności; w przypadku przetwórstwa warzyw i owoców na opłacalność rzutuje ciągły ruch cen.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#AdolfJakubowicz">Jakość produkcji eksportowej poprawia się jednakże, przy krótkich seriach trudniej uzyskać „doskonałe wykonanie”, trudniej także o wysoką wydajność pracy.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#AdolfJakubowicz">Poza sprawami surowcowymi wiele trudności kryje się w systemie rozliczeń. Nasuwa się pytanie: czy nie za duża odpowiedzialność spada na producenta? Odpowiedzialność ta była dawniej podzielona. Trudnością jest również to, że zapłata następuje dopiero wtedy, gdy towar przekracza granicę. Spóźnione otwarcie akredytywy może spowodować, że załoga nie skorzysta z wolnej soboty, gdyż danej produkcji eksportowej nie zaliczono jeszcze do planu; załoga cierpi więc nie za swoje grzechy. Należy dążyć do tego, by silniej działały bodźce na korzyść producenta, co jest zgodne z sugestiami resortu handlu zagranicznego. Poprawiłoby t o w sposób zasadniczy klimat wokół produkcji eksportowej drobnej wytwórczości.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#AdolfJakubowicz">Przyznanie drobnej wytwórczości funduszu promocji za produkcję eksportową przyjęto z zadowoleniem. Trudnością jest tu roczny system rozliczania zwłaszcza jeżeli uwzględnić, że wnioski na przydział środków z funduszu promocji należy składać w roku poprzedzającym daną produkcję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#MieczysławMarynowicz">Od momentu powołania własnego biura handlu zagranicznego rzemiosła Remex eksport wyrobów i usług rzemiosła poważnie wzrósł. W 1979 r., kiedy biuro powołano, eksportowało ono wyrobów za 700 mln zł, a plan na rok 1980 przewiduje 2 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#MieczysławMarynowicz">Ważną częścią działalności Remexu jest współpraca z Polonią oraz zaopatrywanie działających w kraju przedsiębiorstw polonijnych, a także eksport ich wyrobów. Szkoda, że działalność ta nie jest wliczana do planu pracy rzemiosła.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#MieczysławMarynowicz">Eksport rzemieślniczy jest wysoko opłacalny; wskaźnik KWF osiąga na poziomie 0,80. Istnieje jednak wiele przeszkód utrudniających dalszą poprawę tych wyników. Konieczność dokonywania zakupów po cenach detalicznych pogarsza opłacalność i uniemożliwia wiele korzystnych transakcji. Brak jest systemu dopłat do produkcji, która chwilowo przestała być opłacalna, ciągły ruch cen zaopatrzeniowych wielokrotnie uniemożliwia kontynuowanie wcześniej zawartych kontraktów. Nie ma systemu zachęt do podejmowania produkcji eksportowej. Zachętą taką mogło by być rozszerzenie możliwości udziału we wpływach dewizowych oraz rozszerzenie możliwości importu maszyn i części zamiennych.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#MieczysławMarynowicz">Poziom eksportu osiągnięty przez rzemiosło uzasadnia postulat stworzenia stałego pawilonu wystawienniczego na Międzynarodowych Targach Poznańskich.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#MieczysławMarynowicz">Powszechnym życzeniem rzemieślników jest by zadania planowe podawano wcześniej, co umożliwiłoby przygotowanie się do ich realizacji.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#MieczysławMarynowicz">Rzecz dziwna, że plan ustalany jest bez uwzględnienia zgłoszonych przez bezpośrednio zainteresowanych producentów ofert i możliwości. Tak np. spółdzielczość rzemieślnicza Torunia i Bydgoszczy zgłosiła gotowość podjęcia eksportu na sumę 50 mln zł, tymczasem w planie potwierdzono zaledwie 2 mln zł (mimo nawet, że wykonanie w roku poprzednim wyniosło 6 mln). Taki system planowania równoznaczny jest z hamowaniem eksportu, wielokrotnie spotykaliśmy się z wnioskiem o umożliwienie rzemieślnikom zaopatrywania się w PEWEX-ie po cenach hurtowych. CZSR powinien rozważyć sprawę premiowania pracowników spółdzielni, którzy zajmują się problemami eksportu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#EdwardWiśniewski">Na tle wizytacji poselskiej chciałbym przedstawić kilka problemów, które były już rozważane na posiedzeniu podkomisji, ale zasługują na wzmiankowanie na dzisiejszym po siedzeniu. Eksport rzemiosła utrudniany jest przez niedowład systemu zaopatrywania drobnej wytwórczości w materiały do produkcji. Ostatnio ELMET odmówił dostarczenia jednej ze spółdzielni meblarskich Cepelii papieru ściernego, motywując, że papier ścierny przewidziany jest tylko dla kluczowego przemysłu meblarskiego. Po wyjaśnieniu sprawy okazało się, że ministerstwo nie podjęło żadnych tego rodzaju restrykcji. Skromny aparat administracyjny rzemiosła musi w takiej sytuacji zajmować się pozornym problemem papieru ściernego zamiast konkretnymi sprawami związanymi z produkcją. Rzemiosło korzysta obecnie z tzw. puli dla drobnych odbiorców, która jest bardzo szczupła; np. na wyroby śrubowe potwierdza się zamówienia w 10%.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#EdwardWiśniewski">Powoduje to wzmożenie zainteresowania eksportem uszlachetniającym. Jest on korzystny, ale trzeba pamiętać, że nie tak, jak eksport gotowych wyrobów, a angażuje przecież takie same moce produkcyjne.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#EdwardWiśniewski">Obserwuje się naciski władz terenowych na rzemiosło, by rezygnowało z tradycyjnej produkcji eksportowej. Zdaniem tych władz rzemiosło powinno zaspokajać w pierwszym rzędzie potrzeby danego terenu. Są to niebezpieczne tendencje.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#EdwardWiśniewski">Widoczny jest brak preferencji do podejmowania przez rzemieślników produkcji eksportowej. W wypadku eksportu do I obszaru płatniczego jedyną korzyścią dla rzemieślnika jest wydłużenie serii i możliwości nieco wcześniejszej kontraktacji. W wypadku eksportu do II obszaru płatniczego do chodzi jeszcze dostęp do części zamiennych i czasami możliwość częściowej wymiany parku maszynowego. Wielokrotnie spotykaliśmy się z postulatem, by spółdzielnie i rzemieślnicy tradycyjnie eksportujący do obszaru płatniczego uzyskali możliwość niewielkiego importu części zamiennych z II obszaru. Konieczne jest wcześniejsze rozdysponowywanie funduszu promocji produkcji eksportowej. Są przypadki, gdy jest on udostępniany dopiero w listopadzie. W takich sytuacjach nie ma mowy o wykorzystaniu go na roboty budowlano-montażowe.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#EdwardWiśniewski">Uchwała o działalności artystycznej i związane z nią taryfikatory nie objęły zakładów Cepelii. Jest to chyba niedopatrzenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#ZenonKomender">Wraz z grupą posłów wizytowaliśmy spółdzielnie i zakłady rzemieślnicze w województwach nowosądeckim, krakowskim i st warszawskim. Wszędzie spotykaliśmy się z postulatami podobnymi do już przedstawionych w dyskusji. Powszechnie stwierdzano, że brak jest bodźców do podejmowania produkcji eksportowej.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#ZenonKomender">Produkcja eksportowa rzemiosła jest często produkcją krótkoseryjną i podejmowaną w bardzo krótkich terminach. W tej sytuacji nie przezwyciężone trudności stwarza brak możliwości szybkiego wykonania opakowań, instrukcji obsługi i podobnych drobiazgów o odpowiedniej jakości i w odpowiednich terminach.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#ZenonKomender">Wciąż wraca problem styku między przemysłem lekkim a drobną wytwórczością. Często musimy importować materiały dla eksportu, gdyż niemożliwe jest przełamanie barier formalnych blokujących zaopatrzenie się w kraju. Rozwiązaniem byłoby rozszerzenie systemu eksportu pośredniego. Jego ograniczony zasięg powoduje trudności np. w dostawach aparatury dla eksportowanych statków. Dostawy takie wymagają spełnienia wymagań wyższych, niż nawet w wypadku zwykłej produkcji eksportowej, tymczasem traktowane są jak produkcja zaopatrzeniowa.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#ZenonKomender">Mówiąc o produkcji eksportowej musimy pamiętać, że znaczna część działalności rzemiosła ma charakter antyimportowy. Istnieją zakłady, które mogłyby eksportować całość swej produkcji, lecz jest ona potrzebna w kraju. Jest to również ważny wkład rzemiosła w poprawę bilansu płatniczego kraju. W wielu wypadkach wydłużenie serii pozwoliłoby rozpocząć bardzo opłacalny eksport, byłby on opłacalny nawet wtedy, gdyby jego podjęcie wymagało budowy nowego zakładu. Byłby to równocześnie wkład drobnej wytwórczości w pogłębienie specjalizacji eksportowej naszego kraju. Dotyczy to m. in. spółdzielczości rymarskiej oraz produkcji kosmetyków i środków piorących.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#ZenonKomender">W wielu wypadkach rozwój eksportu hamowany jest przez system cen. Spotkaliśmy się z przypadkiem, gdy za ten sam wyrób wysyłany za granicę rzemieślnik otrzymywał 3,6 zł, a za sprzedawany w kraju 7 zł. Różnica ta nie była uzasadniona poziomem cen transakcyjnych uzyskiwanych przez Centralę Handlu Zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#ZenonKomender">W sferze drobnej wytwórczości spotykamy się nieraz z rażącymi błędami planistycznymi. Oto Centrala Eksportowa Varimex wykonuje z nadwyżką swój plan eksportu danego wyrobu, a spółdzielnia pracy produkująca ten wyrób planu eksportu nie wykonuje - bo otrzymała wyższe zadania niż Centrala Handlu Zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#ZenonKomender">Ponad rok temu zaczęły obowiązywać przepisy umożliwiające Polonii zagranicznej inwestowanie w naszym kraju. Sprawą tą drobna wytwórczość jest żywotnie zainteresowana. Jestem ciekaw jak wygląda sprawa spółdzielni z kapitałem mieszanym? Mówiono o tym niegdyś, ale od pewnego czasu coś mniej o tym słychać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#RomanOleksin">Intensyfikacja eksportu, w tym eksportu rzemieślniczego, jest w obecnej sytuacji imperatywem. Trzeba wykorzystać wszelkie możliwości. Jedną z nich jest eksport usług budowlanych, którego szanse rosną wobec ograniczeń na styku budownictwa państwowego i prywatnego w kraju.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#RomanOleksin">Wg opinii ekonomistów rzemiosło powinno przeznaczać na eksport co najmniej 10% swych obrotów, obecnie przeznacza zaledwie 1–2%. Pokazuje to najlepiej jak dużych starań jeszcze trzeba. Na I obszar drobna wytwórczość kieruje 75% swego eksportu, a do II obszaru tylko 25%. Jest to m. in. rezultat tego, że II obszar wymaga znakomitych opakowań i wysokiej mobilności; terminy kontraktów zazwyczaj nie przekraczają 6 tygodni.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#RomanOleksin">Należy zwiększyć udział rzemiosła w uzysku dewizowym. Rzemieślnikom dewizy są niezbędne chociażby po to, by mogli zaopatrywać się w materiały w PEWEX-ie.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#RomanOleksin">Kontrowersje budzi postulat rozszerzania systemu przetargów. Kontrahent zagraniczny przyzwyczaja się do stałego wykonawcy swych zamówień i zazwyczaj nie życzy sobie innego. Produkcja eksportowa wymaga często długofalowego zaangażowania środków. Przetargi wprowadzają element niepewności a w dodatku znacznie przedłużają okres zawierania kontraktu. Obowiązujące do dziś zasady, zgodnie z którymi każdy kontrakt powyżej 300 tys. zł obiegowych powinien być przedmiotem przetargu są nieżyciowe. Obecnie każdy kontrakt przekracza ten pułap, gdyż odpowiada on niecałym 10 tys. dolarów. Jeśli w ogóle ta zasada ma być utrzymana, pułap ten powinien być podniesiony co najmniej 1200 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#RomanOleksin">Ważną sprawą jest także stworzenie możliwości wyrównywania różnic w cenach eksportu i kosztów własnych ze środków CZSR. Zdarzają się kontrakty, które warto utrzymać nawet w wypadku ich okresowej nie opłacalności. Dofinansowanie przez CZSR nie obciążałoby skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#RomanOleksin">Trzeba zainteresować materialnie pracowników administracyjnych rzemiosła wzrostem eksportu. Istotną sprawą byłoby także rozszerzenie współpracy Remexu z innymi centralami handlu zagranicznego; np. Budimex nie podejmuje kontraktu poniżej miliona zł, a chodzi o to, by takich możliwości nie gubić, lecz przekazywać rzemiosłu.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#RomanOleksin">Z eksportem ściśle wiążę się sprawa racjonalizacji importu. Oto jeden z wielu przykładów: produkcję wyrobów gumowych dla potrzeb motoryzacji ogranicza brak surowców, równocześnie sprowadzamy z zagranicy gotowe uszczelki. Taniej byłoby sprowadzić surowce i wykonać te uszczelki w kraju.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#RomanOleksin">Aby spełnić wymagania eksportu potrzebny jest dostęp do materiałów pełnowartościowych. Celowe wydawałoby się powołanie osobnej instytucji zaopatrującej rzemieślników-eksporterów. Zdaję sobie sprawę, że znajdujemy się w ostatnim okresie prac naszej Komisji w VII kadencji, lecz czy nie należałoby jeszcze teraz wystosować w tej sprawie dezyderatu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#ZbigniewRudnicki">To niemożliwe, gdyż nasza Komisja nie może już być odbiorcą odpowiedzi na ten dezyderat Należy po prostu w sprawozdaniu dla Komisji VIII kadencji zaproponować podjęcie tego tematu na początku jej prac. Przy okazji chciałbym stwierdzić, że podane przez posła Oleksina liczby dotyczące udziału w produkcji eksportowej w ogólnych obrotach rzemiosła nie zgadzają się z danymi rządowymi, które należałoby przyjąć za miarodajne. Wg resortu, udział ten wynosi 7–8%.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#EugeniaKemparowa">Dlaczego na „Remex” przypada tylko 30% ogólnej produkcji eksportowej rzemiosła? W założeniach przewidywano, że przez to biuro miał przechodzić cały eksport rzemiosła.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#EugeniaKemparowa">Jak przedstawia się opłacalność eksportowa produkcji drobnej wytwórczości? Co się dzieje z zakładami-pośrednikami (spółdzielnie pracy)?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#StefanRynowiecki">Zeszłoroczny eksport rzemiosła przez „Remex” był trzykrotnie wyższy niż w roku poprzednim. W roku bieżącym eksport wyrobów, rzemiosła za pośrednictwem „Remexu” osiągnie ok. 70%. Biuro to sukcesywnie przejmuje sprawy eksportu rzemiosła z przeszło 20 central handlu zagranicznego. Niektóre z nich nie chcą jednak rezygnować z tych spraw i nadal pozostają w kontakcie z poszczególnymi zakładami rzemieślniczymi. Oczywiście mogą tu być wyjątki, jak w przypadku części do maszyn do szycia: skoro „Varimex” eksportuje całe maszyny, zrozumiałe jest, że eksportuje również części.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#StefanRynowiecki">Niekorzystnie wpływa na opłacalność m. in. to, że rzemiosło zaopatruje się w niektóre materiały po cenach detalicznych. Za srebro na przykład, zakłady rzemieślnicze płacą po 12 tys. zł, podczas gdy dla innych odbiorców cena wynosi 5 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#StefanRynowiecki">Pragniemy, żeby rzemieślnicy otrzymywali części zamienne nabywane za dewizy z produkcji eksportowej. Zasada taka powinna obejmować wszystkich eksporterów rzemieślniczych. W przypadku rzemiosła artystycznego udział ten powinien wynosić 50%, podobnie jak u plastyków; czekamy w tej sprawie na ukazanie się rozporządzenia.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#StefanRynowiecki">Przygotowujemy się do eksportu usług budowlanych, napotykamy jednak na poważne bariery, stawiające nas w sytuacji o wiele trudniejszej niż „Budimex”. Chodzi tu o wykonywanie robót bardzo pracochłonnych i na takich obiektach, gdzie stosowanie przemysłowych metod budownictwa jest niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#StefanRynowiecki">Chcemy stworzyć preferencje dla rzemieślników, którzy po raz pierwszy podejmują produkcję eksportową.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#StefanRynowiecki">Zwracamy uwagę na aktywizację eksportową środowiska rzemieślniczego. Przy izbach rzemieślniczych powołano komisje eksporterów.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#StefanRynowiecki">Jesteśmy w trakcie uzgadniania z „Pewexem” sprawy korzystniejszych warunków zakupu maszyn i narzędzi przez rzemieślników: chodzi o niższe marże „Pewexu” w takich przypadkach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#JanPtasiński">Mamy trudność z eksportem do krajów II obszaru płatniczego. Zadania planu ustawione są na poziomie dość wysokim. Możliwości teoretyczne są duże, ale w tym celu muszą być spełnione warunki dotyczące parku maszynowego, surowców i opakowań.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#JanPtasiński">Środki trwałe spółdzielczości pracy przedstawiają wartość ok. 30 mld zł, z tego połowa to maszyny i urządzenia. Są one w ok. 50% zamortyzowane, ale wciąż dają produkcję na rynek, eksport i na usługi. Wymiana parku maszynowego to proces długotrwały. Działamy w tym kierunku. Wydaje się na przykład, że po ukończeniu nowych obiektów, w przyszłej 5-latce w pełni opanowana będzie sprawa zaopatrzenia rynku i eksportu ozdób choinkowych. Analogicznie dzięki zakończeniu budowy dwóch obiektów w przyszłej. 5-latce powinien być rozwiązany problem surowców kaletniczych do produkcji eksportowej do obu obszarów.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#JanPtasiński">Pomyślnym zjawiskiem jest to, że w niektórych rodzajach produkcji zanika podział na wyroby dla rynku wewnętrznego i na eksport Pozwala to w razie potrzeby zdejmować pewną część tych wyrobów z rynku i przeznaczać na eksport Ewentualne różnice biorą się z jakości użytego surowca. W każdym razie umożliwia to dalsze zwiększenie eksportu do krajów drugiego obszaru w latach następnych.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#JanPtasiński">Eksport o charakterze obrotu uszlachetniającego kieruje się przede wszystkim do krajów drugiego obszaru płatniczego. W przypadku spółdzielczości pracy jest to ponad 50 mln zł dew. rocznie.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#JanPtasiński">Z wpływów dewizowych za eksport zapewniamy środki na zakup części zamiennych dla naszych spółdzielni.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#JanPtasiński">Jak dotychczas, brak jest większego postępu w tworzeniu spółek mieszanych. Poszczególni rozmówcy mają zastrzeżenia co do 51% udziału państwa, przeliczników dolarowych i innych zasad współpracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#JózefOlszewski">Dobrze układa się współpraca z największymi odbiorcami naszej produkcji eksportowej - „Coopexem” I „Agrosem”. Gorzej mają się sprawy z centralami branżowymi, które dbają przede wszystkim o interesy swoich resortów.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#JózefOlszewski">Poważną barierą dla eksportu spółdzielni inwalidów są surowce. Trudno zrozumieć dlaczego kontrahentowi w RFN sprzedaje się polskie surowce i materiały do produkcji, a my nie możemy ich otrzymać do produkcji o wiele bardziej opłacalnych dla państwa wyrobów eksportowych.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#JózefOlszewski">Główną przyczyną niepełnej opłacalności niektórych wyrobów eksportowych są ceny uzyskiwane u odbiorców zagranicznych. Jest tu olbrzymia konkurencja. Jeżeli dany towar; przy niższych cenach konkurencji można przeznaczyć na zaopatrzenie rynku wewnętrznego - to dobrze; gorzej - gdy chodzi o wyroby, którymi rynek jest nasycony.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#JózefOlszewski">Bodźce dla spółdzielni produkujących na eksport są sprawą pierwszorzędnej wagi. Bywa, że zwiększenie eksportu pogarsza wyniki ekonomiczne spółdzielni. Do tego dochodzi brak materialnego zainteresowania załóg spółdzielni. Wiele spraw załatwiamy w tej sytuacji metodą nacisku administracyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#AntoniKaraś">Ranga eksportu drobnej wytwórczości wzrasta. Do okoliczności negatywnych zaliczamy m. in. niewłaściwą strukturę geograficzną. Ogólne potrzeby i sytuacja wymaga znacznego zwiększenia eksportu wyrobów drobnej wytwórczości do krajów kapitalistycznych. Szczególnie niepokojący jest tu mały udział eksportu rzemiosła przystosowanego przecież do produkcji krótkich serii. Będziemy starali się, by zaczęły działać instrumenty aktywizujące eksport drobnej wytwórczości do krajów II obszaru płatniczego. Przyczynią się do tego nowe zasady modelowe: niektóre z nich weszły już w życie, ale większość zacznie działać dopiero w następnym 5-leciu.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#AntoniKaraś">Najważniejsze zadania, których rozwiązanie warunkuje dalszy rozwój eksportu drobnej wytwórczości dotyczą zatrudnienia, funduszu płac, opłacalności premiowania za eksport do krajów II obszaru oraz zaopatrzenia surowcowego.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#AntoniKaraś">Nie wolno traktować obrotu uszlachetniającego jako zła koniecznego. Przewiduje się możliwość premiowania dostawców materiałów potrzebnych do produkcji eksportowej. Obrót uszlachetniający zasługuje na szerszą propagandę wśród zakładów drobnej wytwórczości.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#AntoniKaraś">Klimat dla produkcji eksportowej jest raczej dobry, ale zupełnie spłaszczyliśmy Instrumenty oddziaływania ekonomicznego.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#AntoniKaraś">Na opłacalność produkcji eksportowej duży wpływ mogą mieć same spółdzielnie, czy inne zakłady drobnej wytwórczości. Ważna bowiem jest jakość, nowoczesność, wygląd zewnętrzny, opakowanie - od tego wszystkiego zależy możliwość uzyskania wyższej ceny dewizowej.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#AntoniKaraś">Należy doskonalić zasady współpracy producenta z przedsiębiorstwami handlu zagranicznego. Nie zapominajmy jednak, że główną przyczyną niskiej dynamiki naszego eksportu jest brak masy towarowej.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#AntoniKaraś">Dla całego zaplecza produkcyjnego potrzebny jest fundusz akwizycyjny. Są mechanizmy odpisów od wielkości eksportu. Niestety, MHZIGM dopiero 22 stycznia zatwierdziło plany zadań i środków dla podległych przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#AntoniKaraś">Nie jest konieczne, by „Remex” był monopolistą, istnieją bowiem tradycyjne związki, na przykład w zakresie eksportu narzędzi medycznych przez „Varimex”, nie należy ich zmieniać, gdyż mogłoby to tylko utrudnić eksport.</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#AntoniKaraś">Nic nie stoi na przeszkodzie temu, by Centralny Związek Rzemiosła mógł otrzymać dostatecznie dużo miejsca na Międzynarodowych Targach Poznańskich. Będzie o to łatwiej, jeżeli zrealizowana zostanie koncepcja przywrócenia zasady dwukrotnego w roku organizowania targów - oddzielnie dla artykułów konsumpcyjnych i inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#AntoniKaraś">Słuszny jest postulat szerszego włączenia Polonii Zagranicznej do rozwijania produkcji drobnej wytwórczości na eksport.</u>
          <u xml:id="u-20.10" who="#AntoniKaraś">Resort otrzymał jako zadanie dodatkowe na 1980 r. wygospodarowanie 600 mln zł dew. z tytułu korzystniejszych cen. Dyskutowana jest sprawa specjalnych bodźców za osiągnięcia w tej dziedzinie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#MarekWieczorek">System rozliczeń w produkcji eksportowej drobnej wytwórczości wymaga udoskonalenia. Konieczne jest dokonanie w 1980 r. analizy tego systemu, jak również systemu zachęt i premii. W wielu przypadkach eksport nie jest opłacalny; poszczególne spółdzielnie wołałyby zastąpić go dostawami na rynek.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#MarekWieczorek">MHWiU gotowe jest zrezygnować z większości uzysku dewizowego na rzecz rzemieślników zakupujących w „Pewexie” maszyny i narzędzia do produkcji eksportowej. Wobec negatywnego stanowiska Ministerstwa Finansów w tej sprawie poszukujemy innego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#MarekWieczorek">Wnioski pod adresem „Remexu” uważamy za słuszne. Celowe jest zwiększenie jego operatywności, udział w giełdach, współpraca z izbami rzemieślniczymi.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#MarekWieczorek">Przywiązujemy dużą wagę do aktywizacji eksportowej drobnej wytwórczości, również z tego względu, że ma to wpływ na produkcję rynkową tego sektora.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#MarekWieczorek">Obrady podsumował przewodniczący Komisji poseł Zbigniew Rudnicki (SD): Podziękował on podkomisji za jej pracę oraz stwierdził, że w całej drobnej wytwórczości istnieją znaczne zamrożone możliwości eksportowe. Szanse ich uruchomienia stworzyła decyzja polityczna podjęta w kwietniu, ub. roku. Wydaje się celowy i trafny pogląd posła Komendera, że na dobrą wytwórczość trzeba patrzeć systemowo, poprzez pryzmat potrzeb importowych i eksportowych całej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#MarekWieczorek">Przyszłość drobnej wytwórczości leży w osiągnięciu jednorodnej i wysokiej jakości tak dla wyrobów rynkowych jak i eksportowych. Dopóki do tego nie doprowadzimy, obywatel będzie się czuł upośledzony w stosunku do klienta zagranicznego. Stworzone perspektywy rozwoju szeroko pojętej drobnej wytwórczości muszą być racjonalnie wykorzystane. Zależy to również od niej samej. Problem różnej jakości wyrobów rynkowych i eksportowych drobnej wytwórczości powinien być podjęty w Komisji w VIII kadencji, jako jeden z ważniejszych.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>