text_structure.xml 39.6 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#Sprawozdawca">Dnia 30 maja 1972 r. Komisja Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego, obradująca pod przewodnictwem posła Franciszka Gesinga (ZSL), rozpatrzyła stan gospodarki w lasach niepaństwowych.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#Sprawozdawca">W obradach udział wzięli:</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#Sprawozdawca">— przedstawiciele: Ministerstwa Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z ministrem Jerzym Popko i z wiceministrem Władysławem Kozdrą, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Rolnictwa i Urzędu Rady Ministrów;</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#Sprawozdawca">— przedstawiciele wydziałów rolnictwa i leśnictwa prezydiów wojewódzkich rad narodowych w Warszawie i Krakowie;</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#Sprawozdawca">— wicedyrektor Zespołu NIK — Henryk Wronecki;</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#Sprawozdawca">— Przewodniczący Polskiego Towarzystwa Leśnego — prof. Franciszek Krzysik.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#Sprawozdawca">Informację o stanie gospodarki w lasach niepaństwowych i programie ich rozwoju przedstawił minister leśnictwa i przemysłu drzewnego — Jerzy Popko (streszczenie informacji podajemy na kartkach z numeracją rzymską).</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#Sprawozdawca">Koreferat w imieniu zespołu poselskiego przedstawił poseł Stanisław Czudowski (PZPR). W skład zespołu wchodzili ponadto posłowie: Stefan Bełdycki (ZSL), Marian Gawłowski (PZPR)i Edmund Lehmann (ZSL).</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#Sprawozdawca">Dzięki godnym uznania wysiłkom resortu leśnictwa, służby leśnej, rad narodowych, w latach 1945–1971 w drodze zalesień przywrócono produkcji leśnej ponad 300 tys. ha gruntów leśnych oraz około 417 tys. ha gruntów słabych, nieprzydatnych do użytkowania rolniczego oraz nieużytków. Duże osiągnięcia w tym zakresie notują wszystkie województwa, przodują zaś woj. warszawskie — ponad 140 tys. ha, woj. kieleckie ponad 82 tys. ha. Do bezspornych osiągnięć okresu powojennego zaliczyć należy: ustanowienie wstępnych form nadzoru nad lasami niepaństwowymi w postaci obwodów nadzorowanych, zatrudnienie w nich personelu inżynieryjno-technicznego; zapoczątkowanie inwentaryzacji urządzeniowej, którą objęto dotychczas prawie połowę obszaru lasów niepaństwowych; zapoczątkowanie form planowego skupu nadwyżek drewna z lasów chłopskich.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#Sprawozdawca">Zasadnicze natomiast niedociągnięcia polegają na:</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#Sprawozdawca">— utrzymywaniu dotychczas skrajnie zdeglomerowanej struktury własnościowej lasów niepaństwowych w wyniku niepowodzenia realizacji postanowień ustawy z 1960 r. dotyczącej tworzenia zrzeszeń leśnych, zaniedbań i zahamowań w tworzeniu lasów wspólnych, spółdzielczych i gromadzkich, mimo wydatnej pomocy materialnej państwa;</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#Sprawozdawca">— nierozwiązanym praktycznie problem przebudowy drzewostanów negatywnych i słabo produktywnych, których wielkość szacuje się na ponad 120 tys. ha, głównie wskutek luk w obowiązujących przepisach prawnych;</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#Sprawozdawca">— niezorganizowanie odpowiednio do potrzeb skupu i wymiany drewna pochodzącego z nadwyżek w lasach niepaństwowych, co odbija się ujemnie na rozmiarach pozyskania drewna oraz na intensyfikacji cięć pielęgnacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#Sprawozdawca">Zespół poselski zapoznał się w dniach 10–13 maja br. ze stanem gospodarki w lasach niepaństwowych, nadzorowanych przez Okręgowe Zarządy Lasów Państwowych w Siedlcach i Krakowie. Województwa krakowskie i warszawskie wybrane zostały jako teren wizytacji ze względu na wielkość areału lasów niepaństwowych, jak i ze względu na odmienność występujących tam problemów, wynikających z różnego ukształtowania terenu, klimatu, zasięgu gatunków, zasobności drzewostanów, co pociąga za sobą konieczność stosowania różnych form zagospodarowania i użytkowania lasów niepaństwowych. Cechą wspólną tych terenów jest duże rozdrobnienie własności. Zespół poselski zapoznał się szczegółowo z metodami gospodarowania w kilku powiatach na terenie tych województw. Zespół mógł stwierdzić, że leśnicy i pracownicy rad narodowych w obu województwach wykazują ogromne, dalekie od formalno-służbowego podejścia, zaangażowanie w swojej pracy, dzięki któremu z powodzeniem rozwiązują trudne problemy gospodarcze w lasach niepaństwowych.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#Sprawozdawca">Z wizytacji tej wynika wniosek ogólny, że lasy niepaństwowe stanowią poważną bazę surowca drzewnego w naszym kraju, bazę, której możliwości produkcyjne dotychczas nie są w pełni wykorzystywane. Uruchomienie tych rezerw jest pilnym zadaniem. Należy szybciej dokonać wyboru najkorzystniejszych metod i sposobów intensyfikacji produkcji i reprodukcji w lasach niepaństwowych, głównie w drodze: wprowadzenia form gospodarki zespołowej zintegrowanej z rolnictwem, przebudowy drzewostanów negatywnych, nawożenia gruntów leśnych, przestrzegania dyscypliny cięć pielęgnacyjnych i zrębowych, zapewnienia zbytu nadwyżek drewna, usprawnienia funkcji zarządzania i nadzoru, jak również szkolenia właścicieli lasów w ramach szkolenia rolniczego.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#Sprawozdawca">Wzrastające zadania w zakresie leśnictwa, zadrzewień, łowiectwa, ochrony przyrody i w związku z projektowanym organizowaniem spółek leśnych narzuca potrzebę zwiększenia w pełni kwalifikowanej obsady referatów leśnictwa prezydiów powiatowych rad narodowych. Dotychczasowe warunki pracy w tych referatach uniemożliwiają pełne wykorzystanie istniejących etatów. W powiatach i województwach o dużej powierzchni lasów niepaństwowych należałoby rozważyć możliwość podporządkowania organów do spraw leśnictwa bezpośrednio prezydiom PRN i WRN. W obecnym układzie na tle ogromnego bogactwa problematyki rolnej, sprawy leśnictwa zajmują miejsce marginesowe. W uzasadnionych przypadkach na terenie przyszłych powiększonych gromad celowe byłoby powołanie jednego leśniczego odpowiedzialnego za prowadzenie gospodarki leśnej, zadrzewieniowej i łowieckiej.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#Sprawozdawca">Ze względu na zwiększające się zadania należałoby poddać rewizji ilość i wielkość tzw. obwodów nadzorowanych. Należałoby też rozważyć możliwość finansowania również przez rady narodowe budowy osad leśnych dla leśniczych lasów nadzorowanych. Brak takich osad utrudnia angażowanie fachowców i sprawowanie właściwego nadzoru nad intensyfikacją gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#Sprawozdawca">Zamierzenia resortu dotyczące organizowania spółek leśnych, jako formy racjonalnej gospodarki w lasach chłopskich, zasługują na poparcie. Jednak przed wprowadzeniem w życie tych zamierzeń powinny być poddawane szerszej niż dotychczas konsultacji z posiadaczami lasów.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#Sprawozdawca">Zwrócić należy uwagę na niedostateczne wyposażenie lasów niepaństwowych w dokumentację inwentaryzacyjno-urządzeniową, co stanowi jeden z czynników hamujących rozwój tych lasów. Postęp w tej dziedzinie powinien być znacznie szybszy. Sprawą dyskusyjną wydaje się dalsze utrzymywanie takiego samego wieku rębności w tych lasach jak w lasach państwowych. Usprawnienia i racjonalizacji wymagają metody zagospodarowania lasów oraz użytkowania i zbytu drewna.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#Sprawozdawca">Rozwój lasów niepaństwowych, obok integracji z rolnictwem i całością środowiska przyrodniczego, powinien zmierzać w kierunku ekonomicznej integracji z przemysłem przerabiającym drewno. Istnieją ku temu przesłanki, by lasy niepaństwowe stały się poważnym partnerem przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#Sprawozdawca">Konieczne jest zapewnienie wydatniejszego wzrostu rozmiarów pozyskania drewna w tych lasach. Zasługuje na poparcie projekt zniesienia opłaty skarbowej od pozyskanego drewna i włączenie jej do opłaty leśnej.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#Sprawozdawca">Dla zapewnienia zbytu zagospodarowania na cele przemysłowe zwiększonej masy skupionego drewna, konieczne jest rozszerzenie sieci placówek skupu drewna, ustalenie opłacalnej dla partnerów relacji cen i objęcie premiowaniem za współudział w organizacji i za wyniki skupu pracowników do spraw leśnictwa w prezydiach rad narodowych oraz nadleśniczych i leśniczych.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#Sprawozdawca">Należałoby ustalić zasady organizowania przez nadleśnictwa skupu drewna na warunkach loco las i na pniu. Właścicielom lasów należałoby umożliwić bieżącą wymianę drewna w państwowych gospodarstwach leśnych na sortymenty im potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#Sprawozdawca">Generalne kierunki polityki resortu w sprawach lasów niepaństwowych są słuszne. Dla realizacji tej polityki konieczna jest zmiana dotychczas obowiązującej ustawy o gospodarce w lasach nie stanowiących własności państwa.</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">(Dyskusja)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#FranciszekGesing">Dla globalnej oceny sytuacji w gospodarce lasów niepaństwowych charakterystyczne są dwa podstawowe wskaźniki: zasobów drewna w przeliczeniu na 1 ha i przyrostu tych zasobów również na 1 ha. Wskaźniki te są rażąco niższe aniżeli w lasach państwowych. Materiały resortu przedstawiają dane przeciętne. A wiadomo, że w wielu rejonach produktywność lasów chłopskich jest wyższa niż lasów państwowych. Dlatego niezbędne jest wyjaśnienie, gdzie i jak kształtuje się sytuacja, gdzie należy skoncentrować uwagę i wysiłki zmierzające do intensyfikacji gospodarki w lasach chłopskich.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#FranciszekGesing">W informacji resortu stwierdza się, że na obszarze lasów chłopskich mamy 720 tys. ha nowo zalesionych i odnowionych. Brak informacji co dzieje się z resztą dużego areału, jak kształtuje się gospodarka w lasach starych.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#FranciszekGesing">Inwentaryzacją i dokumentacją urządzeniową objęto tylko połowę areału lasów chłopskich. Przy braku programu urządzeniowego trudno prowadzić racjonalną gospodarkę. Objęcie tymi pracami w bieżącym 5-leciu tylko 150 tys. ha można uznać za działanie niejako symboliczne. Należy więc przyspieszyć ten proces w interesie zracjonalizowania gospodarki w lasach chłopskich. Jest to konieczne zwłaszcza w obliczu perspektywy wprowadzania nowych form organizacji tej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#FranciszekGesing">Należy doprowadzić do tego, aby etaty pracowników nadzoru w obwodach wyłączonych były obsadzone ludźmi posiadającymi odpowiednie kwalifikacje w dziedzinie stosowania i upowszechniania nowoczesnej gospodarki w leśnictwie. Obecny stan rzeszy w zakresie obsady kadrowej pozostawia wiele do życzenia.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#FranciszekGesing">Założenia projektu ustawy o gospodarce w lasach niepaństwowych powinny być skonsultowane z wojewódzkimi zespołami poselskimi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#EdmundLehmann">Gospodarka w lasach niepaństwowych kryje wiele rezerw. Racjonalizacja tej gospodarki natrafia na wiele trudności, przede wszystkim z powodu znacznego rozdrobnienia areału leśnego, zwłaszcza w województwach centralnych. Stąd niższe wskaźniki produktywności. Niski dochód nie zachęca właścicieli do należytego zagospodarowywania areału.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#EdmundLehmann">Resort stara się przeciwdziałać negatywnym zjawiskom i podnieść poziom gospodarki w lasach chłopskich. Konieczne jest w tym celu przyswajanie rolnikom - właścicielom lasów zasad prawidłowej gospodarki. Powinno się to odbywać w ramach szkolenia rolniczego, do którego programu włączone byłyby zagadnienia leśnictwa.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#EdmundLehmann">Gospodarkę w lasach chłopskich utrudnia brak siły roboczej; np. w woj. krakowskim wielu rolników pracuje w przemyśle, wielu właścicieli lasów to ludzie starzy, nie mogący podołać tej pracy. Stąd konieczność znacznej pomocy technicznej i finansowej ze strony państwa. W terenie poszukuje się różnych rozwiązań. Np. w niektórych przypadkach część wpływów z dochodów uzyskanych przez rolników w przedsiębiorstwie „Las” przeznacza się na cele gospodarki leśnej.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#EdmundLehmann">W województwie bydgoskim miejscowi działacze widzą możliwość zagospodarowywania lasów chłopskich przy pomocy usług świadczonych przez kółka rolnicze. Świadczenie tego rodzaju usług wymagałoby pomocy ze strony leśnictwa. Mogą tu być stosowane różne formy opłat, w każdym razie wniosek wydaje się godny rozważenia.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#EdmundLehmann">Słuszne są propozycje zmian w organizacji leśnej gospodarki chłopskiej w formie tworzenia spółek leśnych. Zamierzenie to wychodzi naprzeciw postulatom wsi, niezbędne jest jednak, aby spółki leśne mogły liczyć na pomoc państwa.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#EdmundLehmann">Najważniejsze, aby spółki powstawały w klimacie pełnej dobrowolności. Z tym wiąże się problem zachęt typu ekonomicznego jak np. zabezpieczenie zbytu drewna, tak grubizny jak i drewna z młodników, a z tym nie jest obecnie najlepiej. Spółki leśne mogłyby we własnym zakresie przecierać drewno, jednakże dawne prywatne tartaki uległy likwidacji; często przeciera się drewno nielegalnie w gospodarstwie. Należy sądzić, że zlikwidowanie opłaty skarbowej usunie to negatywne zjawisko.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#EdmundLehmann">Nadzór nad gospodarką w lasach chłopskich jest niedostateczny. Ustalić należy wielkość obszaru przypadającego na jednego leśniczego; zabezpieczyć trzeba mieszkania dla tych leśniczych. Słuszny jest wniosek w sprawie finansowania budownictwa osad służbowych również ze środków rad narodowych, można także wykorzystywać na mieszkania dla leśniczych agronomówki, w których pomieszczenia są częściowo użytkowane przez osoby niezwiązane z rolnictwem. Można również na ten cel wykorzystywać budynki położone na gruntach Państwowego Funduszu Ziemi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#MarianGawłowski">Słusznie zamierza się rozszerzać zasięg spółek leśnych. Już obecnie można zauważyć, że lasy we wspólnocie są lepiej pielęgnowane. Trzeba jednak zapewnić warunki organizacyjne i prawne zachęcające do tworzenia spółek leśnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#JanJankowski">Resort powinien mieć opracowany plan organizowania spółek leśnych w skali ogólnokrajowej i dla poszczególnych regionów. W miarę możliwości, należy starać się, poprzez odpowiednią pracę uświadamiającą i propagandową, zapewniać dobrowolne organizowanie spółek leśnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JózefBuziński">Chłop zdaje sobie sprawę, że obecnie nawet najmniej opłacalne uprawy rolne przynoszą mu większe korzyści materialne niż uprawy leśne. Toteż, jakkolwiek zamierzenia resortu w zakresie doskonalenia gospodarki w lasach niepaństwowych należy uznać za celowe i słuszne, to jednak jest w nich chyba zbyt wiele optymizmu. Dla wykonania tych przedsięwzięć trzeba zabezpieczyć warunki materialne, organizacyjne i ekonomiczne.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#JózefBuziński">Podejmujemy ostatnio w całym kraju wielką akcję mającą na celu szybkie podnoszenie produkcji rolnej i hodowlanej. Już dziś można powiedzieć, że wyniki te byłyby znacznie lepsze, gdybyśmy mogli zwiększyć przydziały materiałów budowlanych i sprzętu rolniczego dla wsi. Taka sama sytuacja istnieje w dziedzinie gospodarki leśnej.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#JózefBuziński">Trzeba pomyśleć o zabezpieczeniu trwałej zachęty materialnej dla właścicieli lasów niepaństwowych, która mogłaby wpłynąć w sposób zasadniczy na pobudzenie zainteresowania rozwojem gospodarki leśnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#StanisławWłodarczyk">Co 5-ty hektar lasów w Polsce użytkowany jest w sposób niewłaściwy; są to lasy chłopskie. O ile dla rozwoju gospodarki rolniczej zapewniliśmy dużą armię ludzi, pracujących w różnego rodzaju organizacjach i administracji rolniczej, to nadzór nad chłopskimi lasami nie jest dostatecznie zabezpieczony.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#StanisławWłodarczyk">Nie szkoli się zarówno w szkołach przysposobienia rolniczego, jak i w technikach i wyższych szkołach rolniczych wystarczającej ilości specjalistów dla potrzeb gospodarki leśnej.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#StanisławWłodarczyk">W przedłożonym planie zamierzeń resortu proponuje się podjęcie wielu istotnych kroków dla zintensyfikowania gospodarki w lasach chłopskich. Działania te dotyczyć mają zarówno dokonywania zabiegów pielęgnacyjnych, zabiegów ochrony lasów, urządzenia lasu, jak również dostaw sprzętu. Zastanowić należałoby się, czy nie byłoby celowe objęcie nadzorem przez administrację państwową wszystkich lasów w Polsce, a więc i lasów chłopskich. Zapewnić trzeba byłoby wówczas przydziały drewna dla chłopów, przysługujące im zgodnie z dokumentacją urządzeniową. Od chłopa ściągano by pewne świadczenia na rzecz gospodarki leśnej. W chwili obecnej gospodarkę w lasach niepaństwowych nadzoruje około 600 ludzi, planuje się zwiększenie tej liczby do 1500 osób. Przy wspomnianej wyżej koncepcji nie byłoby potrzeby takiego rozbudowywania administracji leśnej. Niedostateczne jest zainteresowanie odbiorem drewna z lasów chłopskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#FranciszekKrzysik">Zapewnienie opłacalności gospodarki leśnej na małych działkach chłopskich nie jest sprawą prostą; ponadto istnieje problem zainteresowania chłopa wzrostem tej produkcji poprzez zapewnienie mu zbytu drewna. Dopóki przemysł celulozowo-papierniczy i płyt wiórowych nie będą odbierać wszystkich postawionych do dyspozycji nadwyżek drewna, atrakcyjność upraw leśnych będzie nadal mała.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#FranciszekKrzysik">Trzeba liczyć się z faktem, że zużycie drewna dla potrzeb budownictwa indywidualnego na wsi będzie nadal stosunkowo duże. Nawet w Stanach Zjednoczonych prawie połowa domów indywidualnych budowana jest z drzewa. Decydują o tym pewne przyzwyczajenia, przyjemność mieszkania w domu z drewna. W obecnej sytuacji szybkiego rozwoju budownictwa indywidualnego, trzeba brać pod uwagę te problemy i zapewnić odpowiednie przydziały drewna przetworzonego i nieprzetworzonego dla potrzeb budownictwa indywidualnego.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#FranciszekKrzysik">Zamierza się podjąć wielokierunkowe działania dla zintensyfikowania gospodarki chłopskiej; pomoc ta obejmować ma m.in. przygotowywanie szczegółowej dokumentacji inwentaryzacyjno-urządzeniowej, pomoc w zalesieniach, w dostawach sprzętu oraz w fachowych poradach. Wszystko to na pewno przyczyni się do poprawy gospodarowania w lasach chłopskich. Podejmując te działania trzeba jednak pamiętać o dużym przywiązaniu chłopa do lasu, nawet wtedy, jeżeli w nim źle gospodaruje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JanGruszczyński">Mówi się o złej gospodarce w lasach chłopskich. Wydaje się jednak, że statystyka dotycząca lasów chłopskich obejmuje niejednokrotnie obszary krzaków, zalesionych urwisk, które trudno nazwać lasami. Wpływa to na obniżenie wskaźnika produkcyjności lasów chłopskich, Trudno zgodzić się z opinią, że chłopi zbyt pochopnie decydują o wyrębie lasu. Trzeba zdawać sobie sprawę z psychiki chłopa; zanim wytnie drzewo to je kilka razy obejrzy, wybiera najodpowiedniejsze, ażeby nie uszkodzić innych drzew. Czyni tak nawet wtedy, jeżeli wycinane drzewo ma pójść jako „wiano” na pokrycie dachu na nowy dom córki.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#JanGruszczyński">Na wsi prowadzi się różnego rodzaju szkolenia rolnicze, ale bardzo rzadko obejmuje ono problemy usprawniania gospodarki leśnej.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#JanGruszczyński">Zapewnić trzeba skup drewna z lasów chłopskich.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#JanGruszczyński">Konieczne jest zwiększenie w prezydiach rad narodowych ilości etatów dla pracowników nadzorujących gospodarkę w lasach niepaństwowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#CzesławKamiński">Lasy województwa krakowskiego cechuje najwyższa w kraju zasobność i dynamika przyrostu. Przyczyniły się do tego zarówno dobre warunki przyrodnicze, jak i wieloletnie doświadczenia w gospodarowaniu lasami.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#CzesławKamiński">Zastanowić się należy dlaczego występują tak poważne różnice w przyroście drewna pomiędzy poszczególnymi rejonami jak i pomiędzy lasami państwowymi i niepaństwowymi. Pomoc ze strony państwa na rzecz chłopa w dziedzinie gospodarki leśnej nie jest wystarczająca. Niejednokrotnie zalesienia i odnowienia w lasach chłopskich dokonywane są bardzo prymitywnymi metodami i narzędziami. Niezabezpieczony jest w dostatecznym stopniu skup drewna, zwłaszcza drobnicy. W województwie krakowskim zalegają w lasach chłopskich zapasy drobnicy i drewna niewymiarowego. Służba leśna nadzorująca lasy niepaństwowe ma niższe uposażenia niż służba w lasach państwowych, a warunki pracy znacznie cięższe z uwagi na duże rozproszenie tych obszarów leśnych.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#CzesławKamiński">Poprawa gospodarki w lasach chłopskich wymaga przygotowań planistycznych i przedsięwzięć organizacyjnych. Każde województwo powinno opracować szczegółowy plan wzrostu produkcyjności w lasach niepaństwowych. Województwo krakowskie przygotowało już taki plan i gdyby został on zrealizowany, przyrost masy drewna z 1 ha wzrósłby z 4 do 5 m3.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#CzesławKamiński">Istnieją rezerwy w lasach chłopskich. Nie są one jednak tak duże. Lasy chłopskie lokalizowane są najczęściej na najuboższych siedliskach.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#CzesławKamiński">Konieczne jest zwiększenie ilości etatów przeznaczonych na administrowanie lasami niepaństwowymi i nadzór nad nimi. Odpowiednie stanowiska pracy należałoby tworzyć zarówno na szczeblu gromady, powiatu, jak i województwa. Obecnie administracja lasów państwowych świadczy usługi na rzecz gospodarki chłopskiej, nie jest to jednak pomoc wystarczająca.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#CzesławKamiński">Niedostateczne jest nadal tempo przygotowania planów urządzenia lasów chłopskich; często sporządzanie takich planów zlecane jest osobom prywatnym. Lepiej byłoby zorganizować specjalne drużyny urządzeniowe dla lasów niepaństwowych. W województwie krakowskim np. ostatnio Prezydium Rady Narodowej nie wyraziło zgody na zlecanie sporządzania planów urządzenia lasów osobom prywatnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#FranciszekGesing">Czy na terenie województwa Krakowskiego istnieją takie rezerwy kadrowe fachowców z dziedziny leśnictwa, które pozwoliłyby na zwiększenie obsady komórek leśnictwa w Prezydiach Rad Narodowych?</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#FranciszekGesing">Zastępca kierownika wydziału rolnictwa i leśnictwa PWRN w Krakowie - Czesław Kamiński wyjaśnia, że nie byłoby trudności ze znalezieniem takich fachowców, gdyby zabezpieczono im odpowiednie warunki. Obecnie zatrudniani są oni w innych działach gospodarki narodowej, niejednokrotnie nawet niezgodnie z ich przygotowaniem zawodowym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#AnatolBec">Projektowane zmiany systemu gospodarowania w lasach niepaństwowych są słuszne i odpowiadają postulatom od dawna wysuwanym przez aktyw terenowy. Podstawowym warunkiem realizacji tych zamierzeń jest stworzenie należytych warunków pracy leśniczych i pracowników referatów leśnictwa. Na pierwszy plan wysuwa się sprawa zabezpieczenia mieszkań oraz stworzenia takich warunków pracy, które wynagrodziłyby trud niewątpliwie większy niż niezbędny w państwowej gospodarce leśnej, bo wymagający społecznego podejścia w kontaktach z ludźmi.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#AnatolBec">Rozwój indywidualnego gospodarstwa leśnego trudno opierać wyłącznie na własnych środkach rolnika. Niezbędna jest pomoc państwa; jest ona tym bardziej potrzebna im wyższe są nakłady, jakie trzeba ponieść.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#AnatolBec">Szkolenie rolników na rzecz leśnictwa jest prowadzone, mimo że włączenie tych zajęć do programów szkolenia nie przebiega bez oporów ze strony służby rolnej. Z tych i innych względów warto powrócić do dawnej struktury podporządkowania organów leśnictwa bezpośrednio prezydiom rad narodowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#MichałWolanowski">Ne terenie woj. koszalińskiego słyszy się skargi, że drewno pochodzące z lasów chłopskich klasyfikowane jest niżej, aniżeli w lasów państwowych. Należałoby zbadać tę sprawę i zlikwidować to negatywne zjawisko.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#MichałWolanowski">Płyty wiórowe mają być wytwarzane z odpadów drewna, a tymczasem niektóre zakłady produkcyjne wytwarzają je z drewna wyższych klas. Pośrednio wpływa to chyba na ograniczanie skupu drewna nieużytkowego z lasów chłopskich.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#MichałWolanowski">Mówimy o braku kwalifikowanych kadr w leśnictwie. Wynika to m.in. stąd, że absolwenci techników leśnych nie podejmują pracy w swoim zawodzie, lecz w przemyśle drzewnym lub w rolnictwie, gdzie uzyskują lepsze warunki pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#StanisławCzudowski">Problem likwidacji negatywnych drzewostanów w gospodarce chłopskiej, które szacunkowo obejmują areał 120 tys. ha można rozwiązać jeszcze w bieżącym 5-leciu. Można także w krótkim czasie odnowić ten areał.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#StanisławCzudowski">Trudniejsza jest sprawa z utrzymaniem i pielęgnacją młodników; chodzi o to, żeby tego dorobku nie zaprzepaścić. Sami rolnicy nie zdołają się z tym uporać, a przymus administracyjny również nie będzie skuteczny. Cięcia pielęgnacyjne powinny być dokonywane środkami państwowymi, uzyskaną drobnicę państwo sprzeda, a resztę rozliczy z właścicielem. Byłoby to z ekonomicznego punktu widzenie rozwiązanie najwłaściwsze, zwłaszcza przy zastosowaniu mechanicznego sprzętu.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#StanisławCzudowski">Drogą decyzji administracyjnych należy zobowiązać tę część służby leśnej, która ma odpowiednie przygotowanie zawodowe i społeczne do nawiązania kontaktu z wydziałami rolnictwa rad narodowych w celu włączenia do szkolenia rolniczego problematyki leśnictwa na tych terenach, gdzie istnieje taka potrzeba. Również do telewizyjnego programu rolniczego trzeba włączyć problemy gospodarki w lasach chłopskich, jest to bowiem dziedzina, która stanowi całkowity ugór.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#StanisławCzudowski">Dodatkowych wyjaśnień udzielił minister leśnictwa i przemysłu drzewnego - Jerzy Popko, który stwierdził m.in., że w chłopskiej gospodarce leśnej występuje jeszcze nadal wiele cech gospodarki naturalnej; dopiero obecnie rozpoczyna się proces racjonalizowania tej gospodarki w drodze nawożenia mineralnego, ochrony chemicznej, mechanizacji itp.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#StanisławCzudowski">Słuszne są uwagi, że sama ustawa, bez właściwych bodźców ekonomicznych, nie rozwiąże problemu. Przede wszystkim chodzi o to, aby skupić wszystkie nadwyżki drewna z lasów chłopskich. Możliwości takie stworzy zamierzona rozbudowa przemysłu przetwórczego.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#StanisławCzudowski">Zdecydowanie przeciwstawić się trzeba sugestiom powrotu do budownictwa z drewna na wsi, z uwagi i na jego nietrwałość i łatwopalność. Tylko w niektórych rejonach dopuszczalne są wyjątki; wydane zostały przez resort odpowiednie polecenia dotyczące np. Bieszczad. Umożliwiono nawet budującym się pozyskiwanie drewna w lasach państwowych po niższej cenie.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#StanisławCzudowski">Podejmowane są kroki zmierzające do poprawy warunków pracy służby leśnej, w tym również pracowników nadzoru nad lasami niepaństwowymi. Bilans kadr fachowych w leśnictwie pozwala w pełni zaspokoić potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#StanisławCzudowski">Pomoc państwa dla niepaństwowej gospodarki leśnej powinna być znaczna, nie może jednak ona objąć wszystkich niezbędnych wydatków. Właściciel lasu musi również łożyć na ten cel.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#StanisławCzudowski">Pracuje się nad uproszczeniem dokumentacji urządzeniowej dla lasów chłopskich.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#StanisławCzudowski">W miarę poprawy wyposażenia w sprzęt lasów państwowych, powstawać będzie możliwość poprawy sytuacji w gospodarstwach chłopskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#FranciszekGesing">W lasach stanowiących własność chłopów przeważa gospodarka naturalna, tj. gospodarka ekstensywna, obliczona wyłącznie na zaspokajanie własnych potrzeb właściciela. Konieczność jak najszybszego przejścia w tych lasach na intensywne, nowoczesne formy gospodarowania, analogiczne jak w lasach państwowych, jest sprawą bezsporną. Aby zwiększyć towarowość lasów chłopskich, trzeba zmienić zasady kierowania, planowania i eksploatacji w tych lasach. Prowadzenie gospodarki planowej na obszarze znajdującym się w posiadaniu ponad 1500 tys. drobnych posiadaczy nie jest sprawą łatwą. Szukać trzeba trafniejszych rozwiązań organizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#FranciszekGesing">Istnieją dwie drogi produktywizacji lasów chłopskich. Jedna prowadzi przez ich upaństwowienie. Oznaczałoby to jednak naruszenie wieloletnich tradycji i mogłoby się stać przyczyną napiąć społecznych; wydatki, które musiałoby ponieść państwo na urządzenie tych lasów byłyby niewspółmiernie duże w stosunku do efektów. Druga droga - to tworzenie spółek leśnych, przy zachowaniu prawa własności i prawa do dysponowania zyskami przez dotychczasowego właściciela. Taką koncepcję przedstawił resort. Zasługuje ona na pełne poparcie.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#FranciszekGesing">Zmiany organizacyjne, bez zabezpieczenia środków działania, nie wystarczą. Spółka leśna musi mieć jasno sprecyzowany plan urządzeniowy i plan kosztów; określić trzeba jaką część wydatków sfinansuje państwo, a co pokryje spółka leśna; niezbędne będzie zabezpieczenie spółce długoterminowych kredytów.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#FranciszekGesing">Nie można prowadzić intensywnej, nowoczesnej gospodarki w lasach chłopskich, o ile nie zabezpieczy się dostatecznej ilości kwalifikowanych pracowników, zdolnych w sposób nowoczesny realizować ustalone plany urządzania lasów. Sprawa organizacji aparatu administracji leśnej w radach narodowych jest problemem dalszym. Najważniejsze są kadry bezpośrednio zatrudnione w leśnictwie.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#FranciszekGesing">Rozwagi wymaga sprawa celowości rozdziału wydziałów leśnictwa i rolnictwa. Pamiętać trzeba, że problematyka gospodarki rolnej i leśnej ściśle się ze sobą wiążą, że szereg spraw wymaga wspólnego rozwiązywania.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#FranciszekGesing">Kolejny problem to powiązanie przemysłu drzewnego, tartacznego, płyt pilśniowych i przemysłu celulozowego z lasami chłopskimi. Muszą zostać stworzone warunki zabezpieczające pełny odbiór drewna z tych lasów, i to drewna we wszystkich sortymentach, a nie tylko grubizny.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#FranciszekGesing">Gospodarkę w lasach chłopskich można zintensyfikować; brak siły roboczej do prowadzenia właściwej eksploatacji lasów można skompensować uzbrojeniem w nowoczesne środki techniczne. Nowoczesne metody gospodarowania w chłopskiej gospodarce leśnej powinny być dotowane przez państwo, analogicznie jak to się dzieje w rolnictwie. Chodzi przede wszystkim o zapewnienie maszyn, urządzeń środków chemicznych itp.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#FranciszekGesing">W leśnej gospodarce chłopskiej kryją się poważne rezerwy; nie uda się w krótkim okresie czasu poprawić stanu gospodarki w tych lasach. Dlatego też niezbędne jest przeprowadzenie skrupulatnej analizy istniejącego stanu i skierowanie frontalnego uderzenia przede wszystkim na te rejony, gdzie gospodarka leśna kształtuje się najgorzej, i gdzie równocześnie występują najlepsze siedliska leśne. Dzięki takiemu działaniu uzyskamy szybko efekty. Resort powinien opracować taki program urządzenia lasów chłopskich.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#FranciszekGesing">Komisja zleciła podkomisji opracowanie projektu dezyderatów w oparciu o przebieg obrad.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#FranciszekGesing">W kolejnym punkcie porządku obrad Komisja rozpatrzyła stan i program zabezpieczenia przeciwpożarowego lasów. Sprawozdanie z tej części posiedzenia podamy w biuletynie jutrzejszym.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#FranciszekGesing">O STANIE I PROGRAMIE ROZWOJU LASÓW NIEPAŃSTWOWYCH.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#FranciszekGesing">Streszczenie informacji złożonej przez ministra leśnictwa i przemysłu drzewnego - Jerzego Popko na posiedzeniu Komisji Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego w dniu 30 maja 1972 r.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#FranciszekGesing">Powierzchnia lasów chłopskich wynosi 1.637 tys. ha, co stanowi 20 proc. lasów w kraju oraz 7 proc. obszaru chłopskich gospodarstw rolnych. Przeważający obszar tych lasów (około 1.312 tys. ha) znajduje się na terenach 7 województw centralnych: warszawskiego, białostockiego, lubelskiego, krakowskiego, łódzkiego, kieleckiego i rzeszowskiego. Lasy niepaństwowe należą do około 1.355 tys. właścicieli, toteż na 1 gospodarstwo przypada średnio 1,12 ha lasu.</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#FranciszekGesing">Produkcja w tych lasach jest bardzo niska; dla porównania można podać, że jeśli przeciętny hektar lasów państwowych przynosi rocznie około 3,12 m3 drewna to w lasach chłopskich niecały 1 m3. Ponadto lasy te są nadmiernie przerzedzone, występuje w nich duża ilość halizn i płazowizn oraz drzewostanów negatywnych, źle produkujących. Na zły stan lasów chłopskich wpływa również grabienie ściółki i wypas bydła w lesie oraz przecinanie ich nadmierną ilością dróg.</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#FranciszekGesing">Ze strony państwa od dawna podejmowane były wysiłki dla poprawienia gospodarki w lasach chłopskich. Pierwszym aktem prawnym dotyczącym lasów niepaństwowych był dekret z 1948 r. o ochronie lasów niestanowiących własności państwa. Dekret ten znowelizowany został w 1956 r. i nakładał ma on na prezydia rad narodowych wszystkich szczebli obowiązki w zakresie sprawowania nadzoru i opieki nad lasami niepaństwowymi oraz zobowiązał nadleśniczych przedsiębiorstw lasów państwowych do czynności przygotowawczych związanych z wydawaniem decyzji w sprawach zagospodarowania lasów przez prezydia rad narodowych. Dekret ten nie rozwiązywał jednak szeregu zagadnień dotyczących nadzoru i zagospodarowania lasów chłopskich. Dopiero w r. 1960 uchwalona została ustawa o zagospodarowaniu lasów i nieużytków niestanowiących własności państwa, które uregulowała podstawowe sprawy w zakresie organizacji władz nadzoru i ich obowiązków, zasady i tryb odnowienia gruntów leśnych, zalesienia gruntów, zasady pozyskania drewna oraz zakres pomocy państwa dla zagospodarowania lasów niepaństwowych. Ustawa ta aczkolwiek nie rozwiązała wszystkich zagadnień, stworzyła korzystne warunki dla poprawy gospodarki w lasach niepaństwowych. Nie usunęła ona jednak wszystkich przeszkód hamujących rozwój gospodarki w lasach chłopskich.</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#FranciszekGesing">Praktyka wykazała, że zbyt uciążliwy jest tryb wydawania zezwoleń na wyrąb drzewa, nadmierną przewlekłość w podejmowaniu decyzji o usuwaniu drzewostanów negatywnych, o przeznaczaniu gruntów do zalesienia, w niedostatecznym stopniu zabezpieczony jest nadzór nad gospodarką w lasach Państwowego Funduszu Ziemi.</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#FranciszekGesing">W niedostatecznym stopniu wykorzystane zostały możliwości tworzenia zrzeszeń leśnych, mimo stosunkowo dużego wysiłku organów nadzoru oraz organizacji politycznych i społecznych. Na 71 utworzonych zrzeszeń, tylko 20 przejawia odczuwalną działalność gospodarczą, wiele zaprzestało działania.</u>
          <u xml:id="u-15.17" who="#FranciszekGesing">Ta sytuacja zmusza do podjęcia bardziej energicznych kroków w zakresie uporządkowania gospodarki w lasach chłopskich. Położony będzie nacisk na zwiększenie produktywności lasów chłopskich poprzez rozszerzenie nawożenia mineralnego oraz wprowadzanie drzew szybko rosnących. Zabezpieczać się będzie poprawę techniki prac zalesionych i odnowieniowych poprzez dostarczanie lepszego materiału sadzeniowego, duży nacisk położony będzie na usprawnienie skupu drewna z lasów chłopskich. Według planu skup ten powinien wpłynąć w sposób zasadniczy na zwiększenie dostaw surowca drzewnego z lasów niepaństwowych dla potrzeb rozwijającego się szybko przemysłu celulozowo-papierniczego w bieżącym i przyszłym 5-leciu oraz dla przemysłu płyt wiórowych.</u>
          <u xml:id="u-15.18" who="#FranciszekGesing">Większość tych przedsięwzięć ujęta będzie w przygotowywanej przez resort nowelizacji ustawy z roku 1960. Nie wszystko jednak rozwiąże ustawaj musi być one poparta dobrym działaniem organizacyjnym i ekonomicznym. Już obecnie resort podjął wysiłki dla usprawnienia skupu drewna z lasów chłopskich. Przy większym pozyskaniu, zabezpiecza się odbiór drewna bezpośrednio od chłopa; ponadto chłop może dokonywać transakcji zamiennych: zamieniać w tartaku dostarczone drewno na tarcicę, kantówkę itp. Rozszerza się nieodpłatną pomoc państwa w zakresie dostarczania sprzętu i sadzonek.</u>
          <u xml:id="u-15.19" who="#FranciszekGesing">Opracowano już projekt nowego statutu spółki leśnej, w którym przewiduje się możliwość powoływania takich spółek nawet z urzędu, jeżeli nie są one organizowane samorzutnie. Dla spółek tych zabezpiecza się wypożyczanie narzędzi, dokonywanie zabiegów w dziedzinie ochrony przed szkodnikami i w dziedzinie nawożenia, opracowywania dokumentacji techniczno-urządzeniowej lasów oraz nadzór służby leśnej nad gospodarką w lasach niepaństwowych.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>