text_structure.xml
43.4 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 9 października 1974 r. Komisja Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów, obradująca pod kolejnym przewodnictwem posłów: Tadeusza Rudolfa (PZPR) i Alojzego Melicha (PZPR), rozpatrzyła przebieg realizacji planu społeczno-gospodarczego rozwoju kraju oraz budżetu państwa w roku 1974 i zapoznała się z informacją o budżetach rad narodowych ze szczególnym uwzględnieniem budżetów gminnych rad narodowych.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli:</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">- przedstawiciele prezydiów komisji sejmowych,</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">- przedstawiciele: Komisji Planowania przy Radzie Ministrów z zastępcami przewodniczącego Komisji Planowania - Longinem Cegielskim i Januszem Hrynkiewiczem, Ministerstwa Finansów z wiceministrem - Józefem Gabjanem, Najwyższej Izby Kontroli z wiceprezesem - Bolesławem Szlązakiem.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Podstawą obrad były dostarczone uprzednio posłom materiały informacyjne, opracowane przez Komisję Planowania przy Radzie Ministrów i Ministerstwo Finansów.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Stan realizacji planu i budżetu w ciągu 8-miu miesięcy br. przedstawił poseł Bolesław Strużek (PZPR).</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Głównymi założeniami tegorocznego planu społeczno-gospodarczego kraju były: kontynuacja wysokiego tempa rozwoju, wielostronna poprawa efektywności gospodarowania, zwłaszcza podnoszenie poziomu jakości i nowoczesności produkcji, intensyfikacja handlu zagranicznego, zwłaszcza w zakresie eksportu.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Realizacja tych założeń przebiegała przy znacznym rozszerzeniu programu regulacji płac i poprawy warunków socjalnych, utrzymującej się wysokiej dynamice inwestycyjnej obejmującej zarówno obiekty kontynuowane jak i nowe, przy trudnościach transportowych, pewnych napięciach w bilansach materiałów i surowców oraz trudnościach na niektórych odcinkach rynku wewnętrznego. Uwzględnić należy również wpływ warunków zewnętrznych wyrażających się wzrostem cen na rynkach zagranicznych importowanych dóbr inwestycyjnych i surowców. Aktywna polityka ekonomiczna rządu charakteryzowała się dostosowywaniem działań do wewnętrznych i zewnętrznych warunków realizacji planu.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">W okresie 8 miesięcy 1974 r. produkcja przemysłowa wzrosła o 13,1 proc. czyli o 2 proc. wyżej niż założone w planie, przy bardziej korzystnych niż przewidywano w planie wskaźnikach zatrudnienia i wzrostu wydajności pracy. Przyrost produkcji osiągnięty został prawie w 81 proc. wzrostem wydajności pracy, co stanowi najwyższy dotychczas wskaźnik. Ta zwiększona wydajność pracy była wysoko opłacona, czego wyrazem jest wzrost funduszu płac o 15,9 proc. i przeciętnej płacy o około 13 proc.~ ~Obserwowało się nadal niedostateczne wykorzystanie czasu pracy, powodowane w mniejszym stopniu absencją, w większym - nie dość rytmicznym zaopatrzeniem w materiały m.in. na skutek trudności transportowych. Przemysł w wysokim stopniu realizował podjęte dodatkowe zobowiązania produkcyjne, dotyczące zwłaszcza produkcji wyrobów na zaopatrzenie rynku wewnętrznego.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">W rolnictwie, pomimo trudnych warunków atmosferycznych, wyniki produkcji roślinnej, jak i zwierzęcej uznać można za pomyślne.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Na podkreślenie zasługuje wzrost produkcji zwierzęcej w gospodarce uspołecznionej. Mniej pomyślny był urodzaj niektórych warzyw i owoców. Kampania siewna przebiegała w zasadzie bez zastrzeżeń. Zarysowało się pewne osłabienie tempa inwestycji w gospodarce indywidualnej na wsi, związane z niedoborem materiałów budowlanych. Niezbędna jest poprawa zaopatrzenia rynku wiejskiego w te materiały.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">W dziedzinie transportu sytuacja w minionych miesiącach br. była trudna. Należy oczekiwać, że podjęte środki zaradcze złagodzą istniejące napięcia.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Obroty handlu zagranicznego charakteryzowały się wysoką dynamiką zarówno w dziedzinie eksportu, jak i importu. Dotychczasowa realizacja planu wskazuje na konieczność intensyfikacji eksportu, który pokryłby rosnące zapotrzebowanie na import i zniwelował skutki inflacyjnego wzrostu cen na rynkach światowych szeregu sprowadzonych przez nas surowców i towarów.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Stopień zaawansowania inwestycji jest w bieżącym roku stosunkowo wysoki. Zjawiskiem korzystnym określającym strukturę techniczną inwestycji, jest wyższa dynamika robót montażowych aniżeli budowlanych.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">W ciągu 8 miesięcy br. podaż towarów rynkowych w handlu detalicznym wzrosła o 14,8 proc. wobec 9,4 proc. przewidzianych w planie. Dynamika wzrostu obrotów detalicznych jest prawie taka sama w handlu miejskim jak w handlu wiejskim i prawie identyczna jest struktura obrotów. Świadczy to z jednej strony o postępującym procesie denaturalizacji spożycia na wsi, z drugiej - o nadal jeszcze niedostatecznym zaopatrzeniu rynku wiejskiego w środki produkcji.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Zapasy w gospodarce uspołecznionej w okresie 8 miesięcy br. wzrastały szybciej niż założono w planie, głównie w przemyśle. Przeprowadzany obecnie przegląd zapasów w gospodarce powinien przynieść wnioski organizacyjne i o charakterze strukturalnym stworzenie tego rodzaju mechanizmów ekonomicznych, które przeciwdziałałyby tendencjom gromadzenia zapasów zbędnych.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Stan dotychczasowej realizacji tegorocznego planu pozwala na stwierdzenie dużej dynamiki rozwoju, wskazuje równocześnie na konieczność skoncentrowania uwagi na dalszym zwiększaniu eksportu, usprawnianiu działalności transportu, na gospodarce materiałowej, na przyspieszeniu oddawania do użytku inwestycji oraz terminowym doprowadzaniu nowouruchamianych obiektów do planowanej zdolności produkcyjnej; niezbędna jest dalsza poprawa zaopatrzenia rynku wewnętrznego.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Realizacja budżetu pozwala oczekiwać, że na koniec roku osiągnięta zostanie nadwyżka. Będzie to przede wszystkim wynikiem większych niż planowano wpłat do budżetu od przedsiębiorstw uspołecznionych.</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">W zakresie budżetów terenowych uwagę zwraca silna dynamika wzrostu budżetów gminnych, połączona ze znacznym zwiększeniem pokrycia wydatków z dochodów własnych gmin. Budżety gminne stanowią obecnie ponad 28 proc. budżetów zbiorczych powiatów. Przy zwiększonej przeciętnej wielkości budżetów gminnych występuje dość duże ich zróżnicowanie w przekroju województw, na co wpływają różne czynniki, w tym niejednakowe zaawansowanie przekazywania gminom ze szczebla wyższego zadań i środków. Niedostateczna realizacja inwestycji i kapitalnych remontów w gminach wskazuje na konieczność przyspieszenia rozwoju potencjału wykonawczego w kółkach rolniczych i agendach spółdzielczości zaopatrzenia i zbytu.</u>
<u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Odczuwa się wyraźny wpływ Ministerstwa Finansów na usprawnienie gospodarni finansowej w kraju, w opracowaniu są dalsze koncepcje ściślejszego powiązania planu finansowego z całością gospodarki.</u>
<u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Przedstawiając ocenę realizacji planu społeczno-gospodarczego rozwoju kraju za trzy kwartały 1974 r. zastępca przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów - Longin Cegielski stwierdził, że nadal utrzymuje się szybkie tempo wzrostu produkcji w przemyśle i budownictwie, wysoka dynamika obrotów w handlu zagranicznym i wewnętrznym, oraz poważny wzrost przychodów pieniężnych ludności i bardzo szybkie tempo wzrostu inwestycji. Nadal też utrzymują się napięcia w dziedzinie handlu zagranicznego, w transporcie, w pełnym zrównoważeniu potrzeb rynku, a także w inwestycjach.</u>
<u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Omawiając wyniki osiągnięte w poszczególnych działach gospodarki narodowej Longin Cegielski stwierdził m.in., że podejmowana w ramach dodatkowych zobowiązań produkcja przemysłowa osiągnęła wartość 16,7 mld zł, to jest o 7,3 proc. więcej od wartości zobowiązań zadeklarowanych na cały rok.</u>
<u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">Dotychczasowe wyniki realizacji zadań planowych w przemyśle pozwalają przewidywać, że zadania produkcyjne na rok bieżący zostaną wykonane pomyślnie.</u>
<u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">Omawiając trudną sytuację w transporcie, zwłaszcza kolejowym Longin Cegielski podkreślił, że jest ona przedmiotem stałej uwagi rządu. Znalazło to swój wyraz w podjęciu uchwały Rady Ministrów z lutego br. zwiększającej dostawy taboru i materiałów zaopatrzeniowych dla kolei oraz przyznającej dodatkowe środki na rozbudowę sieci oraz w decyzjach prezydium Rządu przewidujących szereg przedsięwzięć techniczno-organizacyjnych, zmierzających do opanowania bieżących trudności, do usprawnienia pracy nadawców i odbiorców ładunków. Podjęto działania dla lepszego wykorzystania innych rodzajów transportu, zwiększenia przeładunków w dni świąteczne, całodobowej obsługi magazynów itp. Jednocześnie zasadniczą wagę przywiązuje się do przyspieszenia tempa mechanizacji przeładunków i zobowiązano resorty produkujące sprzęt przeładunkowy do zapewnienia w latach 1974- 1975 dostawy niezbędnych ilości tego sprzętu.</u>
<u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">Na tle dotychczasowego przebiegu realizacji inwestycji przewiduje się, że nakłady inwestycyjne w gospodarce uspołecznionej będą o około 26 proc. wyższe od wykonania w ubiegłym roku i około 13 proc. wyższe od poziomu ustalonego w NPSG.</u>
<u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">Stosunkowo nisko wykonano plan oddawania do użytku obiektów ochrony zdrowia, oświaty i handlu. Wynikło to ze znacznego wzrostu w planie zadań w tych dziedzinach, jak również rozproszenia inwestycji w terenie powodującego trudności kadrowe i zaopatrzeniowe. W związku z utrzymującą się od dłuższego czasu niezadowalającą realizacją inwestycji w tych dziedzinach oraz w nauce i turystyce prezydium Rządu podjęło decyzję mającą na celu zapewnienie pełnego wykonania zadań w latach 1974-1975 oraz zasadnicze usprawnienie ich wykonawstwa w latach następnych.</u>
<u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">Przewiduje się, że koncentracja wysiłku na inwestycjach oddawanych do użytku w 1974 r. w dziedzinie ochrony zdrowia i oświaty pozwoli na uzyskanie planowanych podstawowych efektów rzeczowych. Gorzej natomiast przedstawia się sytuacja w dziedzinie inwestycji handlowych i usługowych.</u>
<u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">W uspołecznionym budownictwie mieszkaniowym przebieg realizacji planu jest na ogół pomyślny. Ocenia się, że plan uspołecznionego budownictwa mieszkaniowego zarówno dla ludności rolniczej, jak i nierolniczej w 1974 r. zostanie wykonany z nadwyżką. Dziedzina handlu zagranicznego stwarza w roku bieżącym trudne problemy wynikające z ogromnych potrzeb naszej gospodarki w zakresie importu i inflacyjnego wzrostu cen na szereg surowców i artykułów na rynkach światowych oraz z niedostatecznego w stosunku do potrzeb rozwoju eksportu. W sierpniu podjęte zostały przez rząd decyzje zmierzające do intensyfikacji eksportu i ograniczenia nadmiernego importu. Podjęte wysiłki dały już częściowo rezultaty wyrażające się zmniejszeniem dysproporcji pomiędzy wzrostem eksportu i importu.</u>
<u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">Pomimo poprawy, jaka nastąpiła ostatnio niezbędne jest nadal działanie dla uzyskania wzrostu dynamiki eksportu.</u>
<u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">Sytuacja pieniężno-rynkowa charakteryzuje się nadal wysoką dynamiką pieniężnych przychodów ludności, które były o 12 proc. wyższe niż w okresie trzech kwartałów 1973 r., w tym wypłaty funduszu płac wzrosły o 12,7 proc., a przychody ludności rolniczej z tytuły skupu o 14,3 proc. Dynamika przychodów ludności w bieżącym roku wzrastała więc w tempie szybszym niż planowano.. Na wysokie tempo tych przychodów duży wpływ miała realizacja programu płacowo-socjalnego ustalonego przez XII Plenum KC PZPR oraz Sejm PRL. W ramach tego programu dokonano w bieżącym roku regulacji płac ponad 5 mln pracowników i zwiększono poważnie wypłaty rent i emerytur.</u>
<u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">Szybszą dynamiką niż pieniężne przychody ludności charakteryzuje się wzrost obrotów detalicznych, który wynosi 14,8 proc. Przewiduje się, że sprzedaż detaliczna w 1974 r. wyniesie około 702 mld zł., przekraczając o 90 mld zł poziom 1975 r. i o 34 mld zł. założenia planu.</u>
<u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">Szybki wzrost przychodów pieniężnych ludności stwarza dla rynku wewnętrznego jakościowo nowe problemy. Potrzeby i wymagania nabywców stają coraz bardziej zróżnicowane, a popyt przesuwa się wyraźnie na artykuły zaspokajające potrzeby wyższego rzędu. Jednym z istotnych czynników rozszerzenia i unowocześnienia asortymentu oferowanych towarów rynkowych jest szybki, chociaż nie zawsze wystarczający, wzrost dostaw wyrobów nowych i zmodernizowanych. Łączna wartość dostaw tych wyrobów wyniesie w roku bieżącym około 90 mld zł., co oznacza wzrost o 29 proc. w porównaniu z analogicznymi dostawami w roku ubiegłym.</u>
<u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">Dane o realizacji dochodów i wydatków budżetowych za 8 miesięcy br. przedstawił wiceminister finansów - Józef Gabjan.</u>
<u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">Stan realizacji planu dochodów budżetowych pozwala oczekiwać, że w skali całego roku dochody budżetowe przekroczą o około 5 proc. założenia planu, wiąże się to głównie ze spodziewanym wygospodarowaniem przez przedsiębiorstwa gospodarki uspołecznionej ponadplanowej akumulacji finansowej, przede wszystkim w wyniku wysokiej dynamiki produkcji przemysłowej, osiągnięcia dodatkowych zysków na eksporcie, zwiększenia wydajności pracy oraz obniżki planowanego poziomu kosztów.</u>
<u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">Osiągnięte w 1974 r. dochody budżetowe pozwolą na pełne sfinansowanie wydatków planowych oraz ponadplanowego zapotrzebowania na środki, związanego m.in. z realizacją decyzji rządu zwiększających poziom płac i zakres świadczeń socjalnych, ze wzrostem cen na rynkach zagranicznych szeregu importowanych artykułów, ze zwiększeniem nakładów inwestycyjnych podlegających finansowaniu ze środków budżetowych.</u>
<u xml:id="u-1.35" who="#komentarz">W wydatkach budżetowych zwraca uwagę szybki wzrost wydatków na finansowanie jednostek i zadań gospodarczych. Wyższe niż planowano będą m.in. wydatki budżetowe na inwestycje i kapitalne remonty zwłaszcza w związku ze zwiększeniem nakładów na zakupy taboru kolejowego, sprzętu i maszyn budowlanych dla resortu komunikacji i nakładów inwestycyjnych w PGR.</u>
<u xml:id="u-1.36" who="#komentarz">Wydatki na finansowanie oświaty i kultury, służby zdrowia i innych urządzeń socjalnych i kulturalnych wyniosą o 1,6 proc. więcej niż planowano.</u>
<u xml:id="u-1.37" who="#komentarz">Realizacja dochodów i wydatków budżetów terenowych za okres 8 m-cy br. wskazuje, że rady narodowe zrealizują w pełni planowane na rok bieżący dochody własne, osiągając z niektórych źródeł dochody ponadplanowe.</u>
<u xml:id="u-1.38" who="#komentarz">Wiceprezes Najwyższej Izby Kontroli - Bolesław Szlązak przedstawił wyniki przeprowadzonych przez NIK kontroli przygotowania i realizacji inwestycji oraz osiągania projektowanych zdolności produkcyjnych w nowouruchamianych obiektach przemysłowych.</u>
<u xml:id="u-1.39" who="#komentarz">W wyniku dokonanych w ostatnich latach usprawnień planowania, przygotowania i realizacji inwestycji, nastąpiła w tej dziedzinie istotna poprawa, wyrażająca się zwłaszcza w skróceniu cykli realizacji inwestycji, większej stabilizacji kosztów inwestycji i przyśpieszeniu osiągania planowanych efektów. Jest to tym bardziej godne uznania, że poprawa ta występuje w warunkach niebywale wysokiej dynamiki działalności inwestycyjnej w wyrazie finansowym i rzeczowym.</u>
<u xml:id="u-1.40" who="#komentarz">Nie zostały jednak w pełni wyczerpane możliwości usprawnienia procesu inwestycyjnego.</u>
<u xml:id="u-1.41" who="#komentarz">Mimo przyspieszenia realizacji niektórych inwestycji, występuje w końcowych miesiącach 1974 r. duża koncentracja zadań w zakresie przekazywania inwestycji do eksploatacji.</u>
<u xml:id="u-1.42" who="#komentarz">Szczególnie wiele opóźnień notuje się przy realizacji inwestycji średnich i mniejszych, nie posiadających priorytetu oraz inwestycji planu terenowego i spółdzielczości, które odczuwają większe trudności w zapewnieniu budowom potencjału wykonawczego i odpowiednich dostaw materiałowych.</u>
<u xml:id="u-1.43" who="#komentarz">Kontrole NIK wskazują, że usprawnienie procesów inwestycyjnych wymaga:</u>
<u xml:id="u-1.44" who="#komentarz">- dalszego usprawnienia organizacyjnego we wszystkich fazach procesu inwestycyjnego;</u>
<u xml:id="u-1.45" who="#komentarz">- lepszego przygotowania inwestycji do realizacji, zwłaszcza w zakresie projektowania;</u>
<u xml:id="u-1.46" who="#komentarz">- usprawnienia dostaw maszyn i urządzeń dla potrzeb inwestycyjnych zharmonizowania ich dostaw z postępem robót budowlano-montażowych, realizacji inwestycji przez przedsiębiorstwa wykonawcze;</u>
<u xml:id="u-1.47" who="#komentarz">- dalszego wzmocnienia potencjału wykonawczego.</u>
<u xml:id="u-1.48" who="#komentarz">W dziedzinie osiągania projektowanej zdolności produkcyjnych w nowouruchamianych obiektach przemysłowych występowała w latach 1971-1975 systematyczna poprawa. W wyniku przyspieszenia tempa osiągania projektowanych zdolności produkcyjnych w większości nowych obiektów przemysłowych, wartość nadwyżek produkcji wzrosła z 9,7 mld zł w 1971 do około 13 mld zł w 1975 roku. W tym samym czasie spadły o 1,5 mld zł niedobory produkcji w obiektach, które nie osiągnęły projektowanej zdolności produkcyjnej w planowanym terminie.</u>
<u xml:id="u-1.49" who="#komentarz">Nieterminowe osiąganie projektowanych zdolności produkcyjnych w obiektach przemysłowych powodowane jest głównie przekazywaniem i przyjmowaniem do eksploatacji obiektów w stanie nieukończonym.</u>
<u xml:id="u-1.50" who="#komentarz">Opóźnienia w osiąganiu projektowanych zdolności produkcyjnych w niektórych obiektach spowodowane zostały ponadto trudnościami w skompletowaniu i przeszkoleniu nowych załóg, niedoborami w zaopatrzeniu materiałowym i surowcowym, nieterminowymi, dostawami kooperacyjnymi oraz niekiedy brakiem właściwego nadzoru ze strony kierownictw zakładów i jednostek zwierzchnich.</u>
<u xml:id="u-1.51" who="#komentarz">Postęp w realizacji inwestycji jest niewątpliwy. Notowane jeszcze nieprawidłowości wynikają nie tylko z napięć wywołanych rosnącą skalą inwestowania. Wynikają one również z rozmaitych przyczyn subiektywnych, zależnych od uczestników procesu inwestycyjnego. Świadczy to o możliwości poprawy działalności inwestycyjnej, co pozwoliłoby na osiąganie bardziej korzystnych efektów, na bardziej racjonalne wykorzystywanie przeznaczonych na ten cel środków.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#JanLeś">W obecnej sytuacji szczególnej rangi nabierają problemy zatrudnienia. Brak siły roboczej coraz dotkliwiej, odczuwa już nie tylko górnictwo; deficyt rąk do pracy występuje również w innych gałęziach i branżach przemysłowych. W wielu województwach, które dotychczas były źródłem siły roboczej dla górnictwa czy przemysłu chemicznego - brak już rezerw. Stajemy w związku z tym przed koniecznością dokonania głębokiej analizy sposobu i metody wykorzystywania siły roboczej. Należałoby się zastanowić, czy w aktualnej sytuacji nie jest marnotrawstwem zatrudnianie pracowników w małych zakładach, które często dublują produkcję przemysłu kluczowego, przy czym wykonują ją w gorszych warunkach, przy niższym stopniu mechanizacji prac i niższej wydajności. Regulacje płac nie rozwiązują problemów zatrudnienia; notuje się zjawisko przepływu kadr z jednych gałęzi przemysłu do drugich - w ślad za dokonywanymi tam zmianami płac.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#JanLeś">Problem zatrudnienia najostrzej rysuje się w górnictwie, przed którym stoi zadanie poważnego zwiększenia wydobycia.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#KonstantyŁubieński">Okres minionych miesięcy cechuje podobna do osiąganej w poprzednich, po 1970 r., latach, wyższa niż w poprzednich okresach dynamika rozwoju. Jest to rezultatem umiejętnego powiązania rozwoju gospodarczego ze społecznym, lepszego wykorzystywania możliwości zwiększania produkcji, aktywizacji handlu zagranicznego. Są to osiągnięcia ewidentne. Jednakże na ich tle rodzi się szereg napięć w sferze handlu zagranicznego, inwestycji, wielkości zapasów itp.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#TeresaLebiedzińskaTorbus">Bezspornym faktem jest osiągnięty postęp w dziedzinie ochrony zdrowia ludności, rozwoju sieci placówek leczniczych, dopływu kadr medycznych. Postęp ten byłby bardziej odczuwalny, gdyby nie pewne hamulce występujące w dziedzinie realizacji inwestycji i kapitalnych remontów placówek służby zdrowia oraz wyposażenia ich w aparaturę i sprzęt.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#TeresaLebiedzińskaTorbus">Podobnie jak w latach ubiegłych, zbyt słabe jest zaawansowanie w pierwszym półroczu wykonawstwa inwestycji służby zdrowia. Prace koncentruje się wprawdzie na obiektach, które mają być oddane do końca roku, opieszale natomiast postępuje budowa obiektów nowych, co stwarza z kolei zagrożenie dla pełnej realizacji planu w roku przyszłym. Preferencja budownictwa mieszkaniowego powinna objąć również budowę w nowych osiedlach placówek służby zdrowia.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#TeresaLebiedzińskaTorbus">Należałoby ponadto usprawnić system realizacji remontów kapitalnych i bieżących służby zdrowia. Nie wszędzie można powoływać własne brygady remontowe, a nie można czekać z usuwaniem awarii np. w szpitalach. Powierzenie tych robót spółdzielniom wielobranżowym wymagałoby wyłączenia remontów kapitalnych i bieżących z systemu tzw. limitów.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#TeresaLebiedzińskaTorbus">W zakresie zaopatrzenia placówek służby zdrowia najbardziej dotkliwie odczuwa się niedobór drobnego sprzętu medycznego. Należy spowodować, aby przemysł medyczny sprostał zapotrzebowaniu na ten sprzęt.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#KazimierzRaszkowski">Na tle dynamicznego rozwoju naszej gospodarki występują w niektórych dziedzinach hamulce powodujące niekiedy osłabienie inicjatyw i wysiłków. Uzasadnione bywają narzekania na niesprawność transportu wynikającą niekiedy ze zbędnych przewozów lub pustych przebiegów taboru. Przykłady z terenu wskazują, że problem ten wymaga bardziej wnikliwej analizy i wyciągnięcia właściwych wniosków.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#KazimierzRaszkowski">W skali krajowej realizujemy plan inwestycyjny z nadwyżką, równocześnie jednak skreśla się z planu niektóre inwestycje planu terenowego, niekiedy drobne, mające jednak wpływ na wzrost produkcji. Nie dość szybki w stosunku do potrzeb jest również rozdwój inwestycji mieszkaniowych i towarzyszących.</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#KazimierzRaszkowski">Usprawnienia wymaga polityka zatrudnienia.</u>
<u xml:id="u-5.3" who="#KazimierzRaszkowski">Notuje się przyrost zapasów. Nie jest tu bez znaczenia system stosowany przez jednostki obrotu towarowego, polegający na ustanowieniu pewnego minimum zakupu. Jeśli np. zamiast potrzebnych 100 kg drutu lub prętów, trzeba zamówić i odebrać 500 kg, prowadzi to w sposób oczywisty do gromadzenia nadmiernych zapasów.</u>
<u xml:id="u-5.4" who="#KazimierzRaszkowski">Efektywność gospodarowania wiąże się z rytmicznym zaopatrzeniem w surowce i materiały. Składane zamówienia, mimo istniejących wytycznych, potwierdzane są tylko w układzie kwartalnym, a nie miesięcznym i są realizowane najczęściej w końcu kwartału nie zaś równomiernie co miesiąc.</u>
<u xml:id="u-5.5" who="#KazimierzRaszkowski">Blokada środków z budżetów terenowych odbija się ujemnie na realizacji remontów kapitalnych, finansowanych z nadwyżek budżetowych. Szczególnie dotkliwie odczuwają to gminne szkoły zbiorcze, które mają i tak duże trudności do przełamania, aby realizować zadania wynikające z reformy szkolnictwa.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#JerzyBukowski">Kapitalnej wagi nabierają problemy zatrudnienia. Rozważyć trzeba, z czym będziemy mieli do czynienia w następnym 10-leciu, jeżeli w bieżącym, charakteryzującym się obfitością rąk do pracy, napotykamy na trudności. Główna rezerwa siły roboczej tkwi na wsi. Niezbędne jest więc działanie na rzecz mechanizacji prac w gospodarstwach wiejskich; tą drogą uwolnić można istniejące rezerwy. Polityka inwestycyjna w całości gospodarki musi uwzględniać w pełni problemy zatrudnienia, zwłaszcza jeśli zamierzamy doprowadzić do tego, by w przyszłości w rolnictwie zatrudnionych było tylko 10 proc. ogółu pracujących.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#JerzyBukowski">Ruch cen surowców w świecie stanowi chyba zjawisko nieodwracalne. Nie należy sugerować się pewnymi tendencjami zniżkowymi, które wystąpiły w ostatnich miesiącach. Działać trzeba w kierunku wytwarzania dóbr materialnych o większej trwałości. Wzrost cen importowanych surowców i materiałów niwelujemy systemem dopłat. Warto zastanowić się, czy system dopłat nie osłabia wśród producentów poczucia konieczności poszukiwania substytutów i stosowania nowych technik i technologii produkcji.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#JerzyBukowski">Przy wzmożonym tempie inwestowania nie wolno zaniedbywać ścisłej koordynacji terminów poszczególnych przedsięwzięć, aby znów nie powstawały, jak to było przed laty, miliardowe nadwyżki nie zainstalowanych maszyn i urządzeń z importu. Zlecone handlowi zagranicznemu terminy zakupów i dostaw powinny dokładnie zbiegać się z potrzebami. Zbytnia zapobiegliwość prowadzi do zamrożenia środków dewizowych, może też powodować zakupy urządzeń przestarzałych wobec szybkiego postępu technologii.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#JerzyBukowski">Sprawa podaży artykułów mięsnych jest tematem każdego niemal spotkania z wyborcami, Przy utrzymywaniu stałych cen na te artykuły coraz bardziej wzmaga się na nie popyt na rynku wiejski, ponieważ samozaopatrzenie staje się nieopłacalne. Stąd wykupywanie przez nabywców ze wsi mięsa, wędlin, boczku ze sklepów w mieście. Istnieje pewna rozbieżność między interesami całej gospodarki i indywidualnego konsumenta. W każdym razie nie należałoby rezygnować z tradycyjnego w naszym kraju eksportu płodów rolnych, ani tracić pozyskanych dla tego eksportu rynków zbytu.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#FranciszekKociemski">Dynamiczny jest rozwój naszej gospodarki, w tym również obrotów handlu zagranicznego. Stopień zaawansowania realizacji rocznych planów eksportu nie jest jednak zadowalający, zwłaszcza wobec wysokiej dynamiki importu. Problem wykonania w całości nakreślonego planu eksportu wymaga więc szczególnie wiele uwagi.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#FranciszekKociemski">Więcej wysiłku włożyć należy we właściwe gospodarowanie zwiększonym taborem kolejowym. Zbyt słaba jest mechanizacja prac za i wyładunkowych, obserwuje się nagromadzenie załadowanych wagonów na stacjach, nie tworzy się właściwego frontu wyładowczego.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#StanisławKozioł">Intensyfikację procesu rozwojowego gospodarki ilustrują wskaźniki osiągane przez przemysł, rolnictwo i inne gałęzie gospodarki. Niemniej istnieją również napięcia i pewne zjawiska niepomyślne.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#StanisławKozioł">W związku ze zmianą koniunktury na światowym rynku żywnościowym trzeba rozważyć możliwość poświęcenia większej niż dotąd uwagi zwiększeniu areału uprawy zbóż i podnoszeniu wysokości plonów z hektara; byłaby to droga do zmniejszenia nie najłatwiejszego do realizacji importu zbóż, które przeznacza się na pasze dla bydła.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#StanisławKozioł">Od dawna wskazywało się na konieczność zbilansowania mocy przerobowych z zadaniami inwestycyjnymi. Realizacja inwestycji priorytetowych nie powinna stanowić zagrożenia dla innych odcinków planu inwestycyjnego, w tym dla budownictwa szkół, niezbędnego dla spełnienia wymogów reformy szkolnej. Ta dziedzina inwestycji powinna być potraktowana kompleksowo, obejmować przedsięwzięcia związane z dojazdami młodzieży do szkół zbiorczych.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#JerzyPękala">W toku bieżącym realizacja planu przebiega prawidłowo; przyspieszeniu uległo tempo inwestycji. Należy jednak zanalizować jakie są proporcje między wzrostem nakładów na nowe inwestycje i na modernizację zakładów starych. W przyśpieszeniu procesów modernizacyjnych, w szerszym wprowadzaniu automatyzacji niektórych czynności produkcyjnych widzieć należy możliwość wyzwalania części siły roboczej. Problemy te szczególnie ostro występują na tych terenach, na których odczuwa się od lat deficyt siły roboczej np. w województwie katowickim czy w okręgu krakowskim.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#JerzyPękala">Nie wydają się słuszne zgłaszane w toku dyskusji sugestie na temat uzyskiwania dodatkowych rąk do pracy na drodze ograniczania drobnej wytwórczości czy usług. Właśnie usługi powinny być szeroko rozwijane, szeroko też prowadzona być powinna ich mechanizacja.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#JerzyPękala">Mimo ogólnie niezłej realizacji planów inwestycyjnych, liczyć się należy z zagrożeniem wykonania zadań w dziedzinie inwestycji socjalno-kulturalnych. Dążyć należy do usprawnienia procesów inwestycyjnych w tych dziedzinach, a przede wszystkim do szybszego uprzemysławiania tego budownictwa.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#JerzyPękala">Mimo znacznego wzrostu dochodów ludności miast i wsi utrzymujemy globalną równowagę rynkową. Pewne napięcia rynkowe jednak występują. Złagodzenie ich można by osiągnąć preferując rozwój określonych, najbardziej społecznie i ekonomicznie potrzebnych usług dla ludności.</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#JerzyPękala">Zamrażanie nadwyżek budżetów terenowych w pewnych okresach bywa koniecznością. Dążyć jednak należy do zastąpienia tej formy ograniczania rad narodowych w wydatkowaniu środków. Niezbędne wydaje się stworzenie systemu bodźców regulujących to wydatkowanie zgodnie z interesem ogólnym i terenowym.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#AlojzyMelich">Zadania stawiane przed budownictwem mieszkaniowym rosną z roku na rok. Odpowiedzieć sobie musimy na pytanie - jak dalece przygotowani jesteśmy do realizacji szeroko zakrojonego planu budownictwa mieszkaniowego w przyszłej 5-latce; chodzi zarówno o zapewnienie terenów dla tego budownictwa, jak też zabezpieczenie odpowiednich mocy wykonawczych.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#AlojzyMelich">Narastające trudności w zatrudnieniu wskazują na pilną konieczność daleko idącej racjonalizacji zatrudnienia już pracujących. Obecnie staramy się likwidować braki siły roboczej na drodze przesuwania pracowników. Środek ten nie wystarcza. W racjonalizacji zatrudnienia, w prawidłowym wykorzystaniu kwalifikacji pracowników tkwią duże rezerwy, których nie udało nam się dotąd skutecznie wyzwolić. Nawet doświadczenia wielkich organizacji gospodarczych wykazują, że nie przezwyciężono nawyku do osiągania większej produkcji poprzez wzrost zatrudnienia.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#AlojzyMelich">W ciągu ostatnich lat nauczyliśmy się i to stosunkowo nieźle eksportować nasze wyroby, natomiast przy zabieraniu transakcji importowych nie legitymujemy się jeszcze dostatecznie dobrym rozeznaniem rynków i umiejętnością osiągania najbardziej korzystnych warunków.</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#AlojzyMelich">Z zadowoleniem podkreślamy zachowanie równowagi rynku przy szybkim wzroście siły nabywczej ludności. W ocenie tej nadmiernie sugerujemy się dynamiką wzrostu ogólnych obrotów w handlu. Pogłębić musimy naszą wiedzę o tym, czy struktura podaży odpowiada strukturze popytu. Większe zsynchronizowanie tych dwóch struktur pozwoliłoby z pewnością na uniknięcie wielu napięć, jakie jeszcze na rynku występują. Niejednokrotnie napięcia te powodowane są drobnymi brakami, jednakże nie wolno zapominać, jak bardzo te drobne właśnie, lecz dokuczliwe niedomogi wpływają na ogólną ocenę sytuacji.</u>
<u xml:id="u-10.4" who="#AlojzyMelich">Nasza produkcja przemysłowa rozwija się dynamicznie; mamy do zanotowania na tym odcinku wiele cennych osiągnięć. Za wzrostem produkcji nie nadąża jednak postęp w gospodarowaniu. Dlatego tak ważne jest stałe wychowywanie społeczeństwa, podnoszenie jego kultury ekonomicznej. Nawyki dobrego gospodarowania muszą być wdrażane od najwcześniejszych lat.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#JanKamiński">Na tle ogólnie korzystnej dynamiki rozwoju naszego kraju rysują się pewne symptomy budzące niepokój. Do symptomów takich zaliczyć należy obecnie w rolnictwie niekorzystne dla hodowli skutki stosunkowo niskich plonów ziemniaków na niektórych terenach kraju. Rozważyć też należy możliwość zastosowania bodźców skłaniających producentów do zwiększenia bardziej pracochłonnej uprawy ziemniaków jadalnych.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#JanKamiński">Notuje się poważne trudności w zaopatrzeniu rolnictwa w materiały budowlane. Wprowadzaniem zakazów zakupu z puli wolnorynkowej materiałów budowlanych przez uspołecznione przedsiębiorstwa działające na wsi niewiele się osiągnie. Dostawy materiałów budowlanych przeznaczane dla wsi muszą być realizowane w pełni i terminowo. Inaczej odczujemy ujemne skutki w hodowli.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#JanKamiński">Niepokojąc braki nawozów fosforowych. Dla uzyskania wysokich plonów w roku przyszłym zachować trzeba prawidłowe proporcje nawożenia. Same nawozy azotowe i potasowe nie wystarczą. Niepokoi również niski stan zapasów węgla na wsi.</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#JanKamiński">Niski jest stopień realizacji inwestycji w handlu wiejskim. Jedna z przyczyn tego zjawiska to niedostatek materiałów budowlanych. Niesłuszne jest traktowanie budowy wiejskich sklepów jako inwestycji drobnych. Ich ranga w gospodarce wsi jest poważna.</u>
<u xml:id="u-11.4" who="#JanKamiński">Na problemy zatrudnienia i łagodzenie deficytu siły roboczej patrzeć trzeba kompleksowo. Co najmniej dziwne wydają się na tle trudności zatrudnieniowych, jakie występują w licznych zakładach przemysłowych, decyzje w sprawie obowiązku utrzymywania całodobowej obsady w magazynach i punktach ładunkowych. Oznacza to zatrudnienie tysięcy ludzi, którzy przez większą część doby nie będą mieć zatrudnienie. Dziać się tak będzie w imię interesu kolei, która domaga się by podstawiane przez nią wagony były natychmiast rozładowywane. Konieczne jest dokonanie szerokiego rachunku ekonomicznego, u którego podstaw leżeć winien interes całej gospodarki, a nie tylko kolei.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#AleksandraJarnecka">Ustalanie planu, a następnie rozliczanie zakładów z jego wykonania tylko w oparciu o wskaźniki globalnej produkcji, doprowadza w konsekwencji do tego, że producent z szerokiej gamy asortymentów wybiera najdogodniejsze dla siebie wyroby. W tej sytuacji trudno dziwić się występującym na rynku brakom. Cóż z tego, że przemysł obuwniczy poważnie zwiększył produkcję i dostawy, kiedy wielu nabywców nie może w sklepach znaleźć odpowiedniego dla siebie obuwia.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#AleksandraJarnecka">Dodatkowych wyjaśnień udzieli:</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#AleksandraJarnecka">- wiceminister finansów - Józef Gabjan, zastępcy przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów - Longin Cegielski i Janusz Hrynkiewicz.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#TadeuszRudolf">Jest dobrą tradycją Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i finansów, iż dokonuje ona okresowej oceny realizacji planu rocznego w toku jego wykonywania. Pozwala to bowiem Komisji formułować opinie i uwagi, które mogą być wykorzystane zarówno w bieżącej działalności rządu, jak i dla wytyczania zadań na lata następne.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#TadeuszRudolf">Jako wielce pozytywny ocenić można fakt, że również w bieżącym roku utrzymuje się wysoka dynamika produkcji przemysłowej, która wzrosła o ponad 15 proc. w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego, osiągając tempo nie notowane od lat. Wynika to m.in. stąd, że drugi rok z rzędu zdołano utrzymać w okresie miesięcy letnich nie słabnący rytm produkcji. Stanowi to rezultat postępu technicznego i lepszej organizacji pracy w przemyśle oraz wzrostu wydajności i wypełnienia podjętych przez załogi zobowiązań produkcyjnych dla uczczenia 30-lecia PRL. Polega to też na ulepszaniu metod zarządzanie i kierowania w skali resortów, zjednoczeń i zakładów pracy.</u>
<u xml:id="u-13.2" who="#TadeuszRudolf">Osiągnięcie tak wysokiej dynamiki wzrostu ma kapitalne znaczenie dla realizacji wyznaczonych zadań o charakterze społecznym, dla dalszej poprawy warunków życia ludności. Stanowi ono również zachętę do przyjęcia w wytycznych do projektu planu na rok 1975 założeń wyższych niż przewidziane w planie 5-letnim. Efekty produkcyjne minionych miesięcy br. wskazują również na wyższą ekonomiczną efektywność produkcji. Osiągnięta ona została przy zmniejszonym w stosunku do założeń stanie zatrudnienia oraz wzmożonej wydajności pracy, co było jednym z głównych celów tegorocznego planu społeczno-gospodarczego rozwoju kraju. Te korzystne działania należy przyspieszać i pogłębiać, wykorzystując znaczne rezerwy tkwiące w racjonalnym użytkowaniu czasu pracy ludzi i maszyn.</u>
<u xml:id="u-13.3" who="#TadeuszRudolf">Dużej wagi nabiera zwłaszcza właściwe wykorzystanie zatrudnionych kadr w sytuacji, gdy mamy do czynienia z dotkliwym niedoborem rąk do pracy (na dzień 25 sierpnia br. zapotrzebowanie na męską siłę roboczą kształtowało się na poziomie 128 tys. osób - zarejestrowane zgłoszenia poszukiwań pracy wynosiły zaledwie 2 tys. osób.). Powinna być zatem dokonana pogłębiona, obiektywna analiza stanu zatrudnienia i wykorzystania kwalifikacji zatrudnionych kadr, zgodnie z podjętą w tej mierze uchwałą Biura Politycznego PZPR.</u>
<u xml:id="u-13.4" who="#TadeuszRudolf">Rezerwą siły roboczej pozostaje nadal wieś. Jest to jednak rezerwa możliwa do wykorzystania w dalszej perspektywie, w miarę osiągania wyższego poziomu techniki pracy w rolnictwie oraz zmian w strukturze agrarnej. Istnieje w tej dziedzinie ambitny program, obejmujący kompleks zagadnień związanych z wyżywieniem kraju. W miarę jego realizacji zwalniane będą rezerwy siły roboczej ze wsi do pracy w przemyśle, budownictwie itd. Program ten ma być przedmiotem obrad posiedzenia plenarnego KC PZPR. Już obecnie dbać należy o właściwe wykorzystanie zatrudnionych załóg oraz rozsądne, nie rozmijające się z potrzebami, przygotowanie kadr nowowchodzących do produkcji.</u>
<u xml:id="u-13.5" who="#TadeuszRudolf">Zadaniem nie mniej ważnym pozostaje modernizacja przemysłu, prowadząca również do uwolnienia zbędnej siły roboczej.</u>
<u xml:id="u-13.6" who="#TadeuszRudolf">Realizujemy napięty plan inwestycyjny. Słabiej realizowane są zamierzenia inwestycyjne w dziedzinie służby zdrowia i oświaty. Wydane zostały przez rząd rygorystyczne wytyczne nakazujące nadrobienie zaległości na tych odcinkach. Przy realizacji tych inwestycji na szerszą skalę stosować trzeba zdobycze postępu technicznego, jak również stworzyć system zachęcający wykonawców do podejmowania robót w tych dziedzinach.</u>
<u xml:id="u-13.7" who="#TadeuszRudolf">W dziedzinie budownictwa występują mniej korzystne relacje ekonomiczne, aniżeli w przemyśle. Postulat lepszego wykorzystania sprzętu i kadr w budownictwie pozostaje nadal aktualny.</u>
<u xml:id="u-13.8" who="#TadeuszRudolf">Trudności w dziedzinie transportu wynikają z niedoinwestowania tego działu w poprzednich latach, a także ze wzrostu zadań związanych ze wzrostem masy towarowej do przewozu. Na efekty znacznie zwiększonych nakładów na rozwój transportu trzeba będzie jeszcze poczekać. W tej sytuacji rysuje się pilna potrzeba podejmowania doraźnych działań ze strony zarówno transportowców, jak i użytkowników, które zmierzałyby do poprawy organizacji pracy za i wyładunkowej oraz przewozowej.</u>
<u xml:id="u-13.9" who="#TadeuszRudolf">W zakresie handlu zagranicznego niezbędne jest największe przyspieszenie wzrostu eksportu. Pod tym kątem ulepszać należy strukturę dodatkowej produkcji w przemyśle. Sprzyjać temu będą, rezerwy materiałowe, które ujawnia dokonywany obecnie przegląd gospodarki materiałowej.</u>
<u xml:id="u-13.10" who="#TadeuszRudolf">Generalnie sytuację uznać można za pomyślną. Zadania wyznaczone na rok 1974 będą w pełni wykonane lub nawet przekroczone o szeroki program poprawy warunków płacowych i socjalnych jest ściśle realizowany, nawet z pewnym wyprzedzeniem.</u>
<u xml:id="u-13.11" who="#TadeuszRudolf">Istniejące napięcia wynikają ze zwiększonych zadań, z maksymalizacji celów społecznych. Warto podkreślić, że polityka rządu zmierza do łagodzenia tych trudności i napięć, świadczy to o ofensywnej postawie rządu.</u>
<u xml:id="u-13.12" who="#TadeuszRudolf">Komisja upoważniła swoje prezydium do sformułowania opinii wynikającej z oceny realizacji tegorocznych zadań.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>