text_structure.xml 37.4 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">W dniu 2 listopada 1965r. na posiedzeniu popołudniowym Komisja Przemysłu Ciężkiego, Chemicznego i Górnictwa, obradująca pod przewodnictwem posła Henryka Szafrańskiego (PZPR), kontynuowała rozpatrywanie sprawozdania rządu z wykonania planu i budżetu za rok 1964 w częściach dotyczących:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- Ministerstwa Przemysłu Chemicznego, - Urzędu Patentowego PRL, - Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, - Urzędu Pełnomocnika Rządu DS. Wykorzystania Energii Jądrowej, - Instytutu Ekonomiki i Organizacji Przemysłu oraz zbadała aktualny stan realizacji planu na rok 1965 przez te resorty.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli: przedstawiciele Ministerstwa Przemysłu Chemicznego z Ministrem Antonim Radlińskim oraz podsekretarzami stanu: Adamem Kowalskim, Stanisławem Miernikiem, Bronisławem Tabanem, Januszem Walewskim, Edwardem Zawadą, Prezes Urzędu Patentowego - Ignacy Czerwiński, Prezes Polskiego Komitetu Normalizacyjnego — Jan Wodzicki, Zastępca Pełnomocnika Rządu DS. Wykorzystania Energii Jądrowej - Jerzy Auerbaoh, dyrektor Instytutu Ekonomiki i Organizacji Przemysłu - Ilia Epsztejn, dyrektorzy Zespołów NIK -Mieczysław Haber, Edward Demidowski, przedstawiciele Komisji Planowania przy Radzie Ministrów i Ministerstwa Finansów.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Realizacja planu i budżetu w 1964 r. w pierwszych trzech kwartałach 1965 r. przez Ministerstwo Przemysłu Chemicznego była przedmiotem posiedzenia Komisji w dniu 30 września 1965 r. (por. BPS)21/IV kad./. Komisja wysłuchała wówczas informacji Ministra, posłowie skierowali pod adresem Ministra pytania, zobowiązując go do udzielenia wyjaśnień pa kolejnym posiedzeniu, wyłoniono podkomisje nadzwyczajne do opracowania uwag do sprawozdania rządu z wykonania planu i budżetu za 1964r, Uwagi Najwyższej Izby Kontroli do sprawozdania rządu z wykonania Narodowego Planu Gospodarczego i Budżetu Ministerstwa Przemysłu Chemicznego za 1964 rok przedstawił dyrektor Zespołu NIK - Mieczysław Haber.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Zadania produkcyjne wynikające z NPG na 1964 rok resort przemysłu chemicznego wykonał z nadwyżką, tempo wzrostu produkcji było w tej gałęzi przemysłu znacznie wyższe aniżeli tempo wzrostu produkcji całego przemysłu krajowego (13,9 proc. wobec 9,3 proc.). Te pomyślne wyniki osiągnięte zostały w poważnej mierze dzięki oddaniu do eksploatacji nowych, wielkich obiektów.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">W omawianym okresie nastąpiła poprawa poziomu jakości produkcji niektórych wyrobów przemysłu chemicznego, mimo to, jak wykazują wyniki kontroli przeprowadzonych w niektórych branżach przemysłu chemicznego, występuje jeszcze wiele niedociągnięć w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Niedostateczna jest jakość opon, co wynika m. in. z nieodpowiedniej jakości surowców; zakłady produkujące ogumienie otrzymują surowce o zmiennych własnościach, co zmusza niejednokrotnie do odstępowania od ustaleń dokumentacji technologicznej. Niedostateczna jest praca kontroli technicznej: za mało zajmuje się ona kontrolą wstępną surowców i materiałów, a kontrola wyrobów gotowych polega głównie na oględzinach zewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Przeprowadzone przez NIK kontrole wskazują, że nie osiągnęło parametrów jakościowych wiele zakładów produkujących włókna sztuczne.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Kolegium Ministerstwa przygotowało projekt uchwały zabezpieczającej realizację opracowanych programów poprawy jakości włókien sztucznych, głównie poprzez unowocześnienie parku maszynowego oraz wprowadzenie szeregu zamierzeń organizacyjno-technicznych.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Realizacja podstawowych zadań finansowych w roku 1964 dla resortu przemysłu chemicznego charakteryzowała się wypracowaniem ponadplanowej akumulacji 1.051 mln zł. Wskaźnik udziału kosztów w wartości produkcji towarowej wykonany został w 75,6 proc. wobec planowanych 76 proc.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Przeprowadzone kontrole działalności inwestycyjnych w przemyśle chemicznym wskazują na występujące nieprawidłowości w zakresie pełnego zagospodarowania przekazanych do eksploatacji obiektów. Wyrażało się to przede wszystkim w nie osiąganiu zakładanych wskaźników techniczno-ekonomicznych oraz niepełnym wykonaniem zadań produkcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Obserwuje się również brak synchronizacji terminów uruchomienia instalacji produkujących surowce z terminami uruchomienia zakładów przetwórczych.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Szereg niedociągnięć stwierdzono w zakresie konserwacji maszyn i urządzeń.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">W wyniku przesłanych zarządzeń pokontrolnych, kolegium Ministerstwa Przemysłu Chemicznego odbyło specjalną naradę i podjęło uchwałę zmierzającą do zlikwidowania przyczyn stwierdzonych nieprawidłowości.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Mimo stwierdzonych niedociągnięć ogólne wyniki przemysłu chemicznego uległy, w porównaniu do roku 1965. dalszej poprawie.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">W świetle przedstawionych materiałów uwaga resortu powinny koncentrować się na następujących zagadnieniach:</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">- pełnej realizacji opracowanych programów postawy jakości wyrobów przemysłu chemicznego;</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">- zwiększeniu efektywności prowadzonych prac w ramach planu rozwoju postępu techniki;</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">- wzmożeniu nadzoru służb inwestycyjnych resortu nad terminowym i jakościowym oddawaniem obiektów do użytku;</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">- przestrzeganiu obowiązujących zasad prowadzenia dokumentacji i ewidencji gospodarczej w podległych zakładach oraz skuteczniejszej działalności rewizji finansowo-księgowej.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Uwagi NIK o wykonaniu budżetu na rok 1964 przez Urząd Patentowy PRL i Polskiego Komitetu Normalizacyjnego przedstawił dyrektor Zespołu - Edward Demidowski.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">W roku 1964 do U~rz~ęd~u~ Patentowego zgłoszono o 18 proc. więcej projektów wynalazczych niż w roku 1963. Ilość udzielonych patentów na wynalazki krajowe wzrosła z 802 w roku 1963 do. 1079 w 1964r.; ilość patentów udzielanych na wynalazki pracownicze wzrosła o 51 proc. W tym samym okresie czasu Urząd Patentowy zarejestrował 715 wzorów użytkowych i zdobniczych oraz 574 znaków towarowych.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">Pomimo wpływu przeszło 3 lat od wydania ustawy o Urzędzie Patentowym i o prawie wynalazczym, nie został dotychczas wniesiony projekt ustawy o rzecznikach patentowych będący dalszym, ważnym aktem w procesie porządkowania spraw wynalazczości i ochrony patentowego kraju. Pomimo braku tego aktu ustawodawczego Urząd Patentowy wprowadził w 1964r. szeroką akcję szkolenia rzeczników patentowych.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">W zakresie inicjowania prac mających na celu wdrażanie wynalazków do produkcji, Urząd Patentowy PRL przeprowadził w 1964 r. analizę około 1.900 zgłoszonych projektów wynalazczych i w oparciu o nią wystąpił z wnioskiem o włączenie 107 ważniejszych wynalazków do Narodowego Planu Gospodarczego lub resortowych planów rozwoju techniki.</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">Urząd Patentowy przeprowadził kontrolę wdrażania wynalazków do produkcji i organizacji służb wynalazczości w 64 zjednoczeniach branżowych, 265 przedsiębiorstwach produkcyjnych i 49 jednostkach zaplecza naukowo-technicznego. Podejmowane przez urząd środki w tym zakresie nie przyniosły zdecydowanej poprawy, na skutek braku równoczesnego skutecznego działania ze strony resortów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">Wyniki kontroli przeprowadzonych przez NIK w pierwszym półroczu 1965 r. wskazują na niedostateczną ilość wynalazków włączanych do planów rozwoju techniki w niektórych resortach gospodarczych. W wielu przypadkach po upływie 2-5 lat od czasu przekazania resortom opisów patentowych wynalazków, nie zostały podjęte prace wdrożeniowe na skutek braku decyzji w tym zakresie, bądź ostatecznej oceny przydatności wynalazków.</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">Szczególnie przewlekły tryb prac wdrożeniowych występował wtedy, gdy w realizacji brało udział bezpośrednio dwie lub więcej jednostek z różnych resortów gospodarczych. Do niedociągnięć zaliczyć należy również przewlekły tryb rozpatrywania i opiniowania projektów wynalazczych, niezapewnienie odpowiednich środków na realizację wynalazków, opóźnienie w uregulowaniu zasad organizacji i zakresu działania służb technicznych w dziedzinie wynalazczości.</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">Polski Komitet Normalizacyjny w roku 1964 w działalności normalizacyjnej nastąpił dalszy postęp. Ustanowionych zostało 1.094 polskich norm i 122 norm branżowych.</u>
          <u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">Plan prac normalizacyjnych. Biorąc pod uwagę kompleksowe tematy, zatwierdzony przez Radę Ministrów, wykonany został w 91 proc., podczas gdy w roku 1963 tylko w 47,4 proc., natomiast wg ilości wydanych w 1964 r. norm - w 106 proc. Skrócony został średni okres przygotowania projektów norm od chwili otrzymania z resortu do czasu ustanowienia z 14 do 8 miesięcy. PKN w większym stopniu wpływał na działalność resortowych ośrodków normalizacyjnych przez bliższą współpracę branżowych zakładów PKN z ośrodkami resortowymi.</u>
          <u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">Rozszerzony został przez PKN zakres kontroli stosowania norm przez wyodrębnienie zespołu do spraw kontroli stosowania norm.</u>
          <u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">Pomimo znacznej poprawy w działalności normalizacyjnej PKN występuje jeszcze szereg niedociągnięć. Szereg resortów wykopało zadania normalizacyjne w zakresie opracowania projektów polskich norm tylko w 20-60 proc. m. in. Ministerstwo Przemysłu Lekkiego w 32 proc. - Ministerstwo Przemysłu Chemicznego w 58 proc. Natomiast Ministerstwo Górnictwa i Energetyki wykonało zadania w tym zakresie w 100 proc., Ministerstwo Przemysłu Ciężkiego - w 90 proc. Podkreślić należy zbyt duży udział w tematyce normalizacyjnej norm branżowych.</u>
          <u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">Zadania normalizacyjne w zakresie opracowania projektów norm branżowych wykonane zostały przez resorty w 76,5 proc. wobec 53 proc. w roku 1963.</u>
          <u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">Nie wystarczająca była dyscyplina przestrzegania norm. Wśród 76 skontrolowanych zakładów aż w 65 nie przestrzegano norm. Wynika to głównie z zaniedbań w organizacji i pracy służb normalizacyjnych oraz z braku właściwego nadzoru kierownictwa zakładów produkcyjnych i zjednoczeń.</u>
          <u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">Sprawozdanie podkomisji nadzwyczajnej (w pracach podkomisji udział wzięli posłowie: Jerzy Bukowski)bezp./ — przewodniczący, Andrzej Borodzik (PZPR), Teresa Gąsiorkiewicz (PZPR) i Łucja Matuszewska (bezp.)/ powołanej do rozpatrzenia wykonania planu i budżetu za 1964 r. przez Ministerstwo Przemysłu Chemicznego, Urząd Pełnomocnika do Spraw Wykorzystania Energii Jądrowej, Urząd Patentowy PRL, Polski Komitet Normalizacyjny i Instytut Ekonomiki i Organizacji Przemysłu - przedstawił poseł Jerzy Bukowski (bezp.).</u>
          <u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">Ministerstwo Przemysłu Chemicznego uzyskało w 1964 r. dobre wyniki finansowe. Na szczególną uwagę zasługuje prawidłowość stosunku wskaźników: zatrudnienia, funduszu płac, wykonania zadań planowych i akumulacji.</u>
          <u xml:id="u-1.35" who="#komentarz">W 1965 r. resort zdołał usunąć szereg nieprawidłowości, na które zwracała uwagę Najwyższa Izba Kontroli, niemniej jednak w działalności resortu występują pewne zjawiska, które stwarzają możliwość powstawania szkód gospodarczych wynikających z przyczyn nieobiektywnych. Podkomisja stoi na stanowisku, że do zjawisk takich należy zaliczyć wadliwe struktury płac, wadliwe wskaźniki techniczno-ekonomiczne, niewłaściwy podział środków importowych na potrzeby działalności resortu itp.</u>
          <u xml:id="u-1.36" who="#komentarz">Jednym z głównych problemów stojących przed resortem przemysłu chemicznego jest jakość produkcji. Mimo że 1964 r. przyniósł znaczną poprawę jakości produktów chemicznych produkcji krajowej, jakość wielu wyrobów przemysłu chemicznego - o czym świadczą opinie odbiorców - pozostawia jeszcze wiele do życzenia. Dla poprawy jakości produkcji niezbędne jest:</u>
          <u xml:id="u-1.37" who="#komentarz">- podniesienie sprawności i zakresu działania kontroli technicznej poprzez zmiany organizacyjne, wzmocnienie ilościowe i jakościowe kadry kontrolującej, wyposażenie w nowoczesne narzędzia kontrolne;</u>
          <u xml:id="u-1.38" who="#komentarz">- rozszerzenie w programach prac badawczych instytutów i laboratoriów zakładowych tematyki z zakresu nowoczesnych metod kontroli i badania jakości produkcji oraz zaopatrzenie tych placówek w odczynniki, wzorce i materiały niezbędne dla badań jakości;</u>
          <u xml:id="u-1.39" who="#komentarz">- zapewnienie środków dewizowych na import składników mających zasadniczy wpływ na jakość produktów masowego użycia (wyroby z gumy, farby, lakiery itp.).</u>
          <u xml:id="u-1.40" who="#komentarz">Drugim z kolei problemem zasługującym na szczególną uwagę resortu są sprawy eksportu i importu, doceniając w pełni znaczenie faktu, że produkcja przemysłu chemicznego ma charakter głównie antyimportowy (np. produkcja nawozów sztucznych daje w efekcie zmniejszenie importu zbóż, produkcja włókien syntetycznych - zmniejszenie importu włókien naturalnych itd.), nie wolno tracić z oczu możliwości eksportowych, tkwiących częstokroć w wąskich działach przemysłu chemicznego, a więc w eksporcie wyrobów drobnej chemii organicznej i nieorganicznej, środków pomocniczych farmacji itp.</u>
          <u xml:id="u-1.41" who="#komentarz">Inwestycje w 1964 r. cechowała w dalszym ciągu koncentracja nakładów na wielkich obiektach (Płock, Toruń, Puławy, Tarnów itd.). Oddano do użytku 164 obiekty, co oznacza znaczne przekroczenie odpowiednich ilości w latach poprzednich; przyrost zdolności produkcyjnych przekroczył w 1964 r. przeszło 2-krotnle przyrosty uzyskiwane w latach poprzednich. Przewiduje się, że w roku 1965 zamrożenia kwot inwestycyjnych będą znacznie niższe niż w latach poprzednich.</u>
          <u xml:id="u-1.42" who="#komentarz">Występują nadal trudności inwestycyjne, które wynikają przede wszystkim z braku wykwalifikowanych kadr, z opóźnień w dostawach materiałów, maszyn i urządzeń oraz z opóźnień i braków dokumentacji technicznej.</u>
          <u xml:id="u-1.43" who="#komentarz">W 1964r. plan remontów został w przemyśle chemicznym przekroczony w relacji finansowej, natomiast nie został w pełni wykonany rzeczowy plan remontów. Wynika to z faktu, że przemysł ten nie dysponuje dostateczną mocą przerobową własnych służb remontowych; a zlecanie prac siłą rzeczy powoduje zwiększenie ich kosztu i opóźnienia. Prawidłowa organizacja służb remontowych - to jedno z najpilniejszych zadań resortu; zająć się nim powinna również podkomisja przemysłu chemicznego.</u>
          <u xml:id="u-1.44" who="#komentarz">Faktem jest, że kończące się 5-lecie przyniosło wielki postęp w dziedzinie przemysłu chemicznego, że ta gałąź przemysłu coraz więcej znaczy w gospodarce narodowej, że przynosi coraz większe efekty; akumulacja ogólna resortu od kilku już lat przekracza nakłady inwestycyjne, dając poważne nadwyżki do skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-1.45" who="#komentarz">Urząd Pełnomocnika Rządu do spraw Wykorzystania Energii Jądrowej prawidłowo wykonał zadania planu i budżetu. Na uwagę zasługuje działalność jednostek typu gospodarczego (produkcja przyrządów i izotopów). Mimo znacznego wzrostu produkcji, nie nadąża ona za rosnącymi potrzebami. Nie zostały w pełni wykonane planowane inwestycje Urzędu.</u>
          <u xml:id="u-1.46" who="#komentarz">Prawidłowo kształtowało się wykonanie budżetu przez Urząd Patentowy PRL, Polski Komitet Normalizacyjny i Instytut Ekonomiki i Organizacji Przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-1.47" who="#komentarz">Na pytania posłów skierowane pod adresem ministra na posiedzeniu w dniu 30 września odpowiedzi udzielili: podsekretarz stanu w Ministerstwie Przemysłu Chemicznego - Stanisław Miernik:</u>
          <u xml:id="u-1.48" who="#komentarz">W przemyśle chemicznym podjęto w 1964 r. szereg kroków, których celem było uzyskanie zdecydowanej poprawy jakości produkcji. Przedsięwzięte kroki odnoszą się przede wszystkim do najbardziej newralgicznych punktów w dziedzinie jakości produkcji: przemysłu gumowego, przemysłu włókien sztucznych, przemysłu farb i lakierów oraz przemysłu tworzyw sztucznych.</u>
          <u xml:id="u-1.49" who="#komentarz">W przemyśle gumowym jakość produkcji zależy nie tylko od czynników obiektywnych, lecz w dużej mierze od elementów subiektywnych. Odnosi się to przede wszystkim do przemysłu wytwarzającego opony trakcyjne. Jest to dziedzina produkcji maszynowo-ręczna, w której kwalifikacje załogi i dyscyplina technologiczna mają zdecydowany wpływ na jakość., Według danych międzynarodowych, od tych właśnie czynników w 60 proc. zależna jest jakość, zaś pozostałych 40 proc. - od surowca. Dlatego też odeszliśmy od akordu tam, gdzie pogoń za ilością zagrażała jakości, wzmocniliśmy zarazem kontrolę w toku produkcji oraz kontrolę techniczną wyrobów gotowych. W 1964 r. dodano 400 etatów komórkom kontrolnym.</u>
          <u xml:id="u-1.50" who="#komentarz">Wszystkie te pociągnięcia wchodziły w zakres tzw. programu minimum poprawy jakości opon, program ten ma przędę wszystkim na celu ograniczenie zróżnicowania przebiegu opon, wg danych z ostatnich dni, ilość reklamacji na opony spadła w ostatnim zakresie o 70 proc. Program minimum obejmuje także zabezpieczenie niezbędnych dostaw odpowiednich surowców. Na tym odcinku decydujące znaczenie będą miały nowe obiekty wytwarzające kauczuk syntetyczny, nowa fabryka sadzy oraz nowa technologia wytwarzania kordów.</u>
          <u xml:id="u-1.51" who="#komentarz">W przemyśle włókien sztucznych w latach 1966-70 na realizację programu poprawy jakości produkcji przewiduje się wydatkowania 400 mln zł. Z środków tych zakupi się nowoczesne, wysokowydajne maszyny, które będą miały decydujące znaczenie dla unowocześnienia technologii produkcji.</u>
          <u xml:id="u-1.52" who="#komentarz">W przemyśle farb i lakierów dokonano dużego wysiłku dla poprawy jakości, Pozostaje jednakże nadal bardzo wiele do zrobienia. W przemyśle farb i lakierów uzyskanie wyraźnego postępu, uzyskanie produktów o nowych właściwościach - Wiąże się z przejściem na nową bazę surowcową. Przemysł farb i lakierów przewiduje w związku z tym szereg przedsięwzięć zmierzających w tym właśnie kierunku. Jednakże uzyskanie wydatniejszego postępu wymaga ścisłej współpracy producenta i użytkownika. Do takiej współpracy nie zawsze dochodzi.</u>
          <u xml:id="u-1.53" who="#komentarz">Jakość produkcji nie przestaje być głównym przedmiotem zainteresowania wszystkich zakładów przemysłu chemicznego, ich załóg i administracji, a także kierownictwa resortu. Wszystkie fabryki zostały zobowiązane do opracowania programu poprawy jakości produkcji i stopniowej jego realizacji w miarę przyznawanych środków.</u>
          <u xml:id="u-1.54" who="#komentarz">Resort prowadzi stale analizę wzrostu wydajności pracy m. in. porównania z zagranicą. Nowoczesna chemia wymaga wysokiej wydajności. W tym kierunku właśnie zmierzają wysiłki zarówno w eksploatowanych obiektach, jak też w nowo budowanych.</u>
          <u xml:id="u-1.55" who="#komentarz">W 1964 roku wprowadzony został nowy system finansowania prac naukowo-badawczych, który przewiduje, że każda praca musi - po pierwsze - mieć adresata, po drugie zaś - być komisyjnie odebrana. Na razie trudno jeszcze W pełni ocenić funkcjonowanie tego systemu. Są jednakże dane, pozwalające uznać te zmiany za w pełni słuszne, mimo że mogą się one wydawać niewygodne i zbyt krępujące niektórym przedstawicielom „czystej nauki”. Zresztą przewiduje się również możliwość wydatkowania pewnych kwot na badania naukowe nie mające bezpośredniego odbiorcy, bezpośredniego przeznaczenia.</u>
          <u xml:id="u-1.56" who="#komentarz">Resort opracował program rozwoju zaplecza naukowo-badawczego. W programie tym zakłada się rozbudowę istniejących placówek, powołanie szeregu nowych zakładów w instytutach naukowo-badawczych. Równocześnie na prace naukowo-badawcze kieruje się wzrastające środki finansowej o ile w 1965 roku na ten cel wydatkuje %0 mln zł, to w 1970 roku ponad 2 mld zł. Badania naukowe wyprzedzać będą w przyszłej 5-latce rozwój przemysłu. W 1970 roku wydatki na te badania wyniosą około 1,7 proc. wartości produkcji (w 1965 r. około i proc.). W rozwiniętych krajach na badania naukowe chemii poświęca się środki równe 3-4 proc. wartości produkcji.</u>
          <u xml:id="u-1.57" who="#komentarz">Przewidywany jest poważny rozwój zakładowych laboratoriów badawczych, w tym zwłaszcza komórek doświadczalnych oraz inżynierii chemicznej, gdyż na tych odcinkach mamy szczególnie wiele do zrobienia.</u>
          <u xml:id="u-1.58" who="#komentarz">Problemy produkcji i stosowania środków ochrony roślin wymagają szczególnie wiele uwagi. Chodzi przecież o to by nie wywoływały one szkodliwych efektów, a zwłaszcza, by nie stwarzały zagrożenia dla zdrowia. Przy wprowadzaniu nowych środków na rynek istnieje dość skomplikowana, ale konieczna procedura. Producent musi uzyskać w Instytucie Ochrony Roślin zezwolenie stosowanie środka i opinię o jego przydatności. W przemyśle chemicznym powołano przedsiębiorstwo „Agrochem”, które zajmuje się zagadnieniami informacji i instruktażu w dziedzinie stosowania środków ochrony roślin. Wysiłki resortu zmierzają, by produkowane środki ochrony roślin zawierały jak najmniej elementów toksycznych.</u>
          <u xml:id="u-1.59" who="#komentarz">Podsekretarz stanu w Ministerstwie Przemysłu Chemicznego - Janusz Walewski:</u>
          <u xml:id="u-1.60" who="#komentarz">Z uwagi na ograniczone środki nie przewiduje się do 1970 r. produkcji nawozów kompleksowych; rozwijana jest zamiast tego na razie produkcja superfosfatu potrójnego. Po 1970 r. nastąpi poważny przyrost produkcji nawozów fosforowych, kompleksowych, w latach 196...</u>
          <u xml:id="u-1.61" who="#komentarz">(Nieczytelne)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JózefTrojok">... -1970 nastąpi pełne zabezpieczenie potrzeb w zakresie surowców fosforowych. Niekorzystnie kształtuje się sytuacja w dziedzinie nawozów potasowych. Potrzeby krajowe wzrosną z 560 tys. ton w 1966 roku do 1.100 tys. ton w 1970 r. Stopień pokrycia zapotrzebowania na te surowce z 62 proc. w 1966 r., poprzez 42 proc. w 1968 r. i 35 proc. w 1969 r., wzrośnie w 1970 r. do 86 proc. Jak więc widać, sytuacja w następnej 5-latce będzie trudna, wystąpi konieczność zwiększenia importu surowców z krajów kapitalistycznych.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#JózefTrojok">Nie przewiduje się granulowania azotniaku, gdyż jest to nawóz stosunkowo drogi i mało efektywny. Dostawy azotniaku ze 157 tys. ton w 1965 r. spadną do 28 tys. w 1970 r. Nie nastąpi również wzrost produkcji supertomasyny, gdyż wchodzą do użytku inne nawozy fosforowe tańsze i przynoszące większe korzyści. W rolnictwie obserwuje się zresztą wzrost zapotrzebowania na nawozy kompleksowe i skoncentrowane.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#JózefTrojok">Superfosfat pylisty do 1959 i. dostarczany był użytkownikom w workach papierowych; z uwagi na niedostateczną Jakość tych opakowań oraz ich brak zastosowano transport tego artykułu luzem. Zaoszczędzony w ten sposób papier wykorzystano na opakowania nawozów azotowych, które nie mogą być przewożone bez opakowań. Prowadzone są prace, aby w przyszłości zastąpić opakowania papierowe opakowaniami z tworzyw sztucznych.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#JózefTrojok">Resort, przemysłu chemicznego ma poważny wkład w poprawę krajowego bilansu płatniczego. Uzyskał on poważna oszczędności dewizowe w latach 1964/65. Między innymi tylko produkty naftowe krajowego pochodzenia, rozwój produkcji olany, anilany, stilonu, nawozów fosforowych i barwników przyniosły 125 mln zł dewizowych oszczędności.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#JózefTrojok">Ministerstwo przemysłu Chemicznego dąży do jak najbardziej efektywnego zagospodarowania surowców, szczególnie surowców deficytowych. Badania tej efektywności złotych obiegowych mogą być prowadzone bez trudności. Uzyskiwanie dalszych wyników w tej dziedzinie Wiąże się jednak z rozwojem badań efektywności dewizowej produkcji. Badania takie prowadzone są powszechnie tylko w stosunku do produkcji wytwarzanej na eksport; stanowi ona jednak tylko ok.14 proc. ogółu produkcji. Natomiast w stosunku de całej reszty produkcji brak było metody i danych umożliwiających przeprowadzenia pełnego porównania kosztów surowców w cenach dewizowych i aktualnych cen uzyskiwanych za wyroby gotowe. Pewne próby w tym zakresie zostały. Już dokonane ostatnio, w wyniku czego stwierdzono wstępnie, że ok.8–10 proc. produkcji stanowią wyroby, których efektywność dewizowa produkcji może budzić zastrzeżenia. Odpowiednie badania prowadzi się obecnie w szerszym zakresie. Nie czekając jednak na wyniki tych badań podejmuje się szereg kroków; m. in, po stwierdzeniu nieopłacalności produkcji acetonu z uwagi na wysoką cenę dewizową podstawowego dla tej produkcji surowca - karbidu, zaprzestano produkować aceton, a skierowano zwolniony z tej produkcji karbid na wytwarzanie i sprzedaż za granicę aldehydu octowego.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#JózefTrojok">Uzyskano pełną standaryzację opakowań tych artykułów eksportowych, które znajdują stałych odbiorców; inaczej kształtuje się sytuacją w odniesieniu do artykułów eksportowanych, sporadycznie.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#JózefTrojok">Opakowania eksportowe dzielą się na dwie grupy: na opakowania transportowej oraz jednostkowe. Te ostatnie mają szczególne znaczenie propagandowe, gdyż trafiają bezpośrednio do odbiorców i od ich jakości zależy ocena całego produktu. Przemysł chemiczny ma poważne trudności z podnoszeniem jakości opakowań jednostkowych; w grę wchodzi niska jakość tworzywa używanego do opakowań, niedostateczna jakość litografii, druków itp. Pewna część opakowań transportowych charakteryzuje się zbyt wysoką wagą w stosunku do podobnych opakowań zawierających towary importowane do Polski. Resort stoi na stanowisku, że poprawę sytuacji, w dziedzinie opakowań można będzie uzyskać m. in, poprzez zorganizowanie wyspecjalizowanego przemysłu opakowań w kraju.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#JózefTrojok">Wysokość produkcji., a stopień pokrycia potrzeb kraju w przeszłości, obecnie i w przyszłości: nie dysponujemy niebudzącymi wątpliwości danymi dotyczącymi oceny potrzeb w dziedzinie różnego rodzaju artykułów chemicznych. Ogólnie oceniając należy stwierdzić, że w produkcji siarki uzyskano pełno pokrycie zapotrzebowania; zapotrzebowanie na farmaceutyki jest również zaspokojone, ale należy wziąć pod uwagę stosunkowo duży import z krajów kapitalistycznych w tej dziedzinie, który nie jest zrównoważony eksportem farmaceutyków do tych krajów. Uzyskaliśmy pełne pokrycie zapotrzebowania na środki piorące i myjące, ale zużycie tych środków jest u nas stosunkowo niskie. Również w niektórych innych asortymentach przemysłu chemicznego produkcja zaspokaja potrzeby. Ogromna jednak większość artykułów przemysłu chemicznego jest w dalszym ciągu deficytowa. Podkreślić przy tym należy, że obecnie, w stosunku np. do 1960 r. sytuacja w wielu dziedzinach jest gorsza, mimo ogromnego wzrostu produkcji; wzrost produkcji nie nadąża za wzrostom potrzeb. W 1970 r., mimo dalszego poważnego wzrostu produkcji w wielu asortymentach, trudności raczej nie zmniejszą się. Szczególnie dotyczy to artykułów pomocniczych, uszlachetniających, od których zależy w ostatecznym wyniku jakość i nowoczesność wielu innych artykułów, nie tylko przemysłu chemicznego, lecz przede wszystkim innych przemysłów. Ograniczone środki nie pozwalają nam bowiem na wszechstronny rozwój wszystkich gałęzi przemysłu chemicznego.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#JózefTrojok">Podsekretarz stanu w Ministerstwie Przemysłu. Chemicznego - Bronisław Taban.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#JózefTrojok">Remanenty maszyn i urządzeń na koniec I półrocza 1965 r. wyniosły w resorcie 1,7 mld zł. Na przestrzeni od stycznia do lipca br. wielkość tego zapasu zmniejszyła się o 160 mln zł. Jest to zapas wystarczający na 3,9 miesiąca, a więc niższy od ustalonego normatywu. Dla dalszego rozładowania zapasów, zmierza się poprzez usprawnienie procesów inwestycyjnych i przede wszystkim przez stabilność planu i skrócenie cyklu budowy.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#JózefTrojok">Należy ocenić pozytywnie efekty pracy nowopowołanego Zjednoczenia Budowy Aparatury Chemicznej. Zjednoczenie to dba o zamówienia przemysłu chemicznego, nastąpiła duża poprawa w zakresie terminowości dostaw. Jest to partner, z którym możliwe jest realizowanie zasady generalnego dostawcy. W 1965 r. zawarto już umowy na 24 kompletne obiekty i przewiduje się, że ilość tych umów wzrośnie do końca br. do 42. Zamierza się również zwiększyć ilość asortymentów maszyn produkowanych w kraju. Zostały ustalone już listy nowych uruchomień produkcji, które pozwolą na zmniejszenie importu.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#JózefTrojok">Na 76 przebadanych nowouruchomionych obiektów w okresie 1964 r. do końca III kwartału br. nie osiągnęło zaplanowanych zdolności produkcyjnych 6 obiektów, przekroczyło zaplanowane zdolności produkcyjne 4 obiekty, w ośmiu przypadkach nie można jeszcze ocenić sytuacji w związku z tym, że obiekty te znajdują się w stanie rozruchu. Niektóre obiekty nie osiągnęły zaplanowanych mocy produkcyjnych ze względu na brak pełnego obciążenia zamówieniami ich produkcji. Cztery obiekty nie mogą osiągnąć swojej zdolności produkcyjnej w związku z nieopanowaną technologią produkcji oraz niedopracowaniami w projektach.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#JózefTrojok">Nie likwidujemy kopalni Annopol, nakłady inwestycyjne przewidują utrzymanie jej produkcji na obecnym poziomie do końca 1972 r.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#JózefTrojok">Specjalny zespół pracuje nad ulepszeniem metod wykorzystania rudy siarkowej w Tarnobrzegu. Prace jego idą przede wszystkim w kierunku opracowania lepszych metod wykorzystania złóż i zmniejszenia strat. Ewentualnych rezerw szukamy poprzez poprawienie procesów flotacji, lepszą gospodarkę odpadami. Obecnie na 1 tonę siarki zużywamy 6 do 7 ton rudy. Planujemy, że zużycie to zmniejszy się o 5,5 tony.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#JózefTrojok">Przemysł chemiczny przedstawia się w swej produkcji z surowców węglowych na wykorzystanie gazu ziemnego i ropy naftowej. Po uruchomieniu Tarnowa i Puław zużycie gazu ziemnego wzrośnie z 0,9 miliarda metrów sześciennych w roku bież. do 2,5 miliardów metrów sześciennych w roku 1970.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#JózefTrojok">W najbliższym okresie czasu planujemy pełne wykorzystanie importowanej i krajowej ropy naftowej dla pokrycia potrzeb krajowych na produkty naftowe oraz jako surowiec dla chemii.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#JózefTrojok">Prowadzone są prace badawcze nad zmodyfikowaną metodą Frashe wydobycia siarki w Grzybowie. Chodzi tu o opracowanie metody podziemnego wytapiania siarki, a właściwie dostosowanie tej metody do naszych warunków. Przypuszcza się, że do połowy przyszłego roku zostaną ukończone inwestycje pozwalające na rozpoczęcie prac badawczych w tym zakresie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#AdamKowalski">W porównaniu z latami pięćdziesiątymi ilość wypadków przy pracy w przemyśle chemicznym wydatnie się obniżyła.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#AdamKowalski">Należy podkreślić, że wypadkowość w chemii tylko w 18 proc. wynika ze specyfiki tej gałęzi przemysłu chemicznego. Podstawowa forma w walce z wypadkami przy pracy w przemyśle chemicznym — to modernizacja i automatyzacja uciążliwych, pracochłonnych i niebezpiecznych robót. Resort opracował program działania w tym zakresie. Szczególnie eksponowane miejsce w programie tym zajmują zagadnienia profilaktyki. W przyszłej 5-latce na poprawę stanu bezpieczeństwa i higienę pracy wydatkuje się 3 miliardy złotych. Środki te skierowane zostaną przede wszystkim na hermetyzację urządzeń, wentylację i klimatyzację hal, mechanizacji urządzeń, a także na budowę obiektów sanitarnohigienicznych oraz na oświetlenie.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#AdamKowalski">Trzeba jednak stwierdzić, że wydarto niejednokrotnie trudno jest realizować plany w tym zakresie i trudno czasem wykorzystać posiadane na ten cel środki; np. na bardzo wiele robót drobnych, mających duży wpływ na poprawę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy nie ma wykonawców, nie sposób znaleźć chętnych na wykonanie dokumentacji. Wysiłki mające na celu poprawę warunków bhp przynoszą jednak poważne efekty.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#AdamKowalski">Podjęta w ub. roku uchwała Komitetu Ekonomicznego Bady Ministrów uporządkowała zagadnienia produkcji aparatury chemicznej i części zamiennych. Decyzją ERM przemysł chemiczny musi sam zabezpieczyć sobie części zamienne niezbędne przy wykonywaniu remontów posiadanych instalacji. Równocześnie jednak na przemyśle chemicznym ciąży nadal obowiązek produkcji aparatury chemicznej, mimo że w przemyśle ciężkim wydzielono specjalne zjednoczenie „Chemak”. W 1966 r. produkcją aparatury chemicznej w przemyśle chemicznym wyniesie 30 tys. ton i na tym poziomie będzie się utrzymywać do 1970 r. Przemysł chemiczny podejmuje wysiłki, by w swych warsztatach specjalizowanych zwiększyć stopień wykorzystania powierzchni produkcyjnych i istniejących rezerw wzrostu produkcji.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#AdamKowalski">Minister przemysłu chemicznego - Antoni Radliński.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#AdamKowalski">Resort zgadza się z uwagami Najwyższej Izby Kontroli i podkomisji nadzwyczajnej powołanej do rozpatrzenia sprawozdania rządu z wykonania planu i budżetu na rok 1964. Wyniki i wnioski z kontroli NIK są w resorcie na bieżąco omawiane i analizowane. Równocześnie prowadzi się kontrolę realizacji wniosków pokontrolnych NIK. Wnioski te są częstokroć źródłem dodatkowych badań, analiz i wyjaśnień w resorcie.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#AdamKowalski">Należy stwierdzić, że niektóre trudności, niektóre problemy rozwojowe są niemożliwe do rozwiązania natychmiast. Konieczne jest w tym kierunku długofalowe działanie. Tak np. w chemii narastały od dłuższego czasu sprawy związane z koniecznością usprawnienia systemu planowania i zarządzania. Te właśnie problemy - już w skali całej gospodarki - znalazcy w całej pełni wyraz w uchwale XV Plenum KC PZPR. Dowodem uwagi, jaką resort przywiązuje do tej grupy spraw jest fakt nakierunkowania na nowe formy planowania i zarządzania dwóch prężnych zjednoczeń przemysłowych - farmacji i przemysłu azotowego.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#AdamKowalski">Załogi zakładów chemicznych są ofiarne, co widać w realizacji planów produkcyjnych i ambitnych planów rozwojowych. Zdolny też i ambitny jest personel inżynieryjno-techniczny chemii. Jednakże zwalczania trudności - w warunkach łącznego procesu eksploatacji i inwestycji - nie jest sprawą łatwą. Ostatnio podjęte zostały decyzje, które - można przypuszczać -ułatwią realizację poważnego zadania, jakim jest poprawa jakości, a równocześnie wpłyną na podniesienie wydajności pracy.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#AdamKowalski">Komisja przyjęła sprawozdanie rządu z wykonania planu i budżetu na 1964 rok w części dotyczącej Ministerstwa Przemysłu Chemicznego, Urzędu Patentowego PRL, Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, Urzędu Pełnomocnika Rządu do spraw Wykorzystania Energii Jądrowej oraz Instytutu Ekonomiki i Organizacji Przemysłu.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>