text_structure.xml 53.7 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10 min. 20.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WładysławKowalski">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WładysławKowalski">Na sekretarzy powołuję posłów ob. ob. Bancerza Stefana i Witoszkę Jana. Protokół i listę mówców prowadzi poseł ob. Bancerz.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#WładysławKowalski">Proszę Obywateli Sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#WładysławKowalski">Czy ktoś pragnie zabrać głos w sprawie protokołu 11 posiedzenia?</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#WładysławKowalski">Udzielam głosu posłowi ob. Nadobnikowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełNadobnik">W protokole i stenogramie z 11 posiedzenia Sejmu zostały wymienione tytuły interpelacji, wniesionych przez klub poselski PSL:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#komentarz">(czyta:)</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełNadobnik">Do Rządu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie długotrwałego przetrzymywania w areszcie śledczym St. Mierzwy i innych członków PSL z województwa Krakowskiego, do Ministra Sprawiedliwości — w sprawie zwolnienia z sądownictwa przewodniczącego wydziału zamiejscowego jasielskiego sądu okręgowego w Sanoku dr Alfreda Janowskiego, natomiast nie dopełniono przepisów art. 33 pkt (2) regulaminu, który mówi, że „teksty wniosków i interpelacji stają się częścią składową protokołów obrad Rady po zakomunikowaniu Radzie przez Prezydenta o ich złożeniu”. Wnoszę więc o uzupełnienie protokołu 11 posiedzenia Sejmu w myśl art. 33 pkt. (2) pełnymi tekstami interpelacji przez nas zgłoszonych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WładysławKowalski">Głos ma poseł ob. Nowak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#TadeuszNowak">W czasie 11 posiedzenia Sejmu uzasadniałem wniosek mniejszości Komisji Rolnej, w którym mniejszość tej komisji zwracała się do Sejmu o niezatwierdzenie dekretu z dnia 26 sierpnia 1946 r. o zniesieniu samorządu rolniczego,</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#TadeuszNowak">Ta część mego przemówienia nie znalazła się w protokole, a ponieważ to, co powiedziałem, jest zgodne z prawdą, wobec tego zwracam się do Sejmu, aby Sejm uchwalił wprowadzenie do protokołu wyżej wymienionych słów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WładysławKowalski">Czy pragnie kto jeszcze zabrać głos? Nikt głosu nie żąda.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#WładysławKowalski">Są zgłoszone wnioski o uzupełnienie protokołu 11 posiedzenia, Poddaję je pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#WładysławKowalski">Kto jest za wprowadzeniem poprawek, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Stoi większość.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#komentarz">(Poseł Mikołajczyk: Sejm na cenzurowanym.)</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#WładysławKowalski">Wnioski zostały odrzucone.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#WładysławKowalski">Wobec tego protokół 11 posiedzenia uważam za przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#WładysławKowalski">Usprawiedliwiają nieobecność na posiedzeniach Sejmu posłowie: Beniger Stanisław, Dobrowolski Henryk, Gwis Alfons, Kłuszyńska Dorota, Kołodziej Antoni, Król Franciszek, Kuroczko Eustachy, Kurpiewski Karol, Kuszko Eugeniusz, Krzyżanowski Adam, Kwiatkowski Eugeniusz, Michałowicz Mieczysław, Mitura Antoni, Piotrowski Adam, Pszczółkowski Edmund, Szuldenfrei Michał, Trzebiński Henryk, Wende Jan Karol, Witaszewski Kazimierz, Wysocki Mieczysław, Żukowski Wacław, Hochfeld Julian i Jachowicz Kazimierz.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#WładysławKowalski">Proszą Wysoką Izbę o udzielenie urlopów zdrowotnych posłowie: Alster Antoni na okres 17 dni, Dworakowski Władysław na 4 tygodnie, Dzendzel Henryk, Lange Oskar, Maślanka Józef i Zawadzki Aleksander — na okres obecnej sesji. Czy Izba zgadza się na udzielenie powyższych urlopów?</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#WładysławKowalski">Sprzeciwu nie słyszę, uważam że izba zgodziła się na udzielenie wymienionych urlopów.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#WładysławKowalski">Porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia zostanie uzupełniony następującym punktem: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o obywatelskich komisjach podatkowych i lustratorach społecznych (druk nr 100).</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 1 porządku obrad: Pierwsze czytanie rządowych projektów ustaw;</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#WładysławKowalski">a) o ratyfikacji traktatu pokoju z Włochami, podpisanego w Paryżu dnia 10 lutego 1947 r. (druk nr 73),</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#WładysławKowalski">b) o ratyfikacji przystąpienia Polski do porozumienia w przedmiocie ścigania i karania głównych przestępców wojennych Osi europejskiej, podpisanego w Londynie dnia 8 sierpnia 1945 r. (druk nr 78),</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#WładysławKowalski">c) o ratyfikacji konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Francuską w sprawie wypłaty zaopatrzeń z tytułu śmierci i inwalidztwa ofiarom wojny 1939–1945, podpisanej w Paryżu dnia 11 lutego 1947 r. (druk nr 79),</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#WładysławKowalski">d) o ratyfikacji konwencji, dotyczącej współpracy intelektualnej między Rzeczypospolitą Polską a Republiką Francuską (druk nr 80),</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#WładysławKowalski">e) o ratyfikacji umowy dotyczącej wymiany towarowej między Szwecją a Polską, oraz będących jej załącznikami umowy płatniczej i umowy dodatkowej, podpisanych w Sztokholmie w dniu 18 marca 1947 r. (druk nr 81).</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#WładysławKowalski">Proponuję Wysokiej Izbie odesłanie dopiero co przeczytanych projektów ustaw do Komisji Spraw Zagranicznych bez dyskusji. Czy jest kto przeciwny tej propozycji? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-6.17" who="#WładysławKowalski">Zatem wspomniane projekty ustaw zostaną odesłane do Komisji Spraw Zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-6.18" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowych projektów ustaw:</u>
          <u xml:id="u-6.19" who="#WładysławKowalski">a) o nadzwyczajnych pełnomocnictwach dla Rządu w zakresie zwalczania drożyzny i nadmiernych zysków w obrocie handlowym (druk nr 82),</u>
          <u xml:id="u-6.20" who="#WładysławKowalski">b) o zezwoleniach na prowadzenie przedsiębiorstw handlowych i zawodowe wykonywanie czynności handlowych (druk nr 92),</u>
          <u xml:id="u-6.21" who="#WładysławKowalski">c) o nadzorze nad wymiarem i poborem podatku gruntowego (druk nr 90),</u>
          <u xml:id="u-6.22" who="#WładysławKowalski">d) o ulgach inwestycyjnych (druk nr 91),</u>
          <u xml:id="u-6.23" who="#WładysławKowalski">e) o obywatelskich komisjach podatkowych i lustratorach społecznych (druk nr 100).</u>
          <u xml:id="u-6.24" who="#WładysławKowalski">Do tego punktu porządku dziennego udzielam głosu Ministrowi Przemysłu i Handlu ob. Mincowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#komentarz">(Powitany oklaskami)</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#Komentarz">Wysoka Izbo! Rząd przedkłada dzisiaj Sejmowi projekty szeregu doniosłych ustaw gospodarczych. Ustawy te można podzielić na następujące trzy grupy: Pierwsza grupa to ustawy, mające na celu wzmożenie wpływów podatkowych i dostosowanie ich do faktycznych dochodów podatników, zwłaszcza jeżeli chodzi o podatników, rekrutujących się z tak zwanych warstw pośrednich. Do tej grupy należy zaliczyć:</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#Komentarz">a) ustawę o nadzorze nad wymiarem i poborem podatku gruntowego,</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#Komentarz">b) ustawę o obywatelskich komisjach podatkowych i lustratorach społecznych.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#Komentarz">Grupa druga dotyczy ustaw, mających na celu poczynienie ułatwień dla kapitałów, które zgodnie z polityką gospodarczą Rządu mogą być pożytecznie i produktywnie zatrudnione w zakresie inwestycji, zakładania nowych przedsiębiorstw, budownictwa mieszkaniowego. Do tej grupy należy zaliczyć ustawy:</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#Komentarz">a) o ulgach inwestycyjnych i,</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#Komentarz">b) o popieraniu nowego budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#Komentarz">Grupę trzecią stanowią ustawy, mające na celu właściwe zorganizowanie handlu i kontroli nad handlem. Do tej grupy należy zaliczyć:</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#Komentarz">a) ustawę o zezwoleniach na prowadzenie przedsiębiorstw handlowych i zawodowe wykonywanie czynności handlowych,</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#Komentarz">b) ustawę o nadzwyczajnych pełnomocnictwach dla Rządu w zakresie zwalczania drożyzny i nadmiernych zysków w obrocie handlowym.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#Komentarz">Z tą ostatnią grupą ustaw, dotyczących zorganizowania handlu i kontroli nad handlem, łączą się ścisłe trzy ważne uchwały Rady Ministrów powzięte w ostatnich paru dniach. Są to uchwały następujące:</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#Komentarz">1) o rozszerzeniu kompetencji i zakresu działania Funduszu Aprowizacyjnego,</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#Komentarz">2) o zorganizowaniu sieci domów towarowych i,</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#Komentarz">3) o stabilizacji cen w sektorze państwowym i samorządowym.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#Komentarz">Razem te sześć projektów ustaw i trzy uchwały Rady Ministrów stanowią obszerny program Rządu w dziedzinie przełamania obecnych trudności gospodarczych, zwalczania drożyzny i spekulacji i podniesienia realnego poziomu wynagrodzeń świata pracy.</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#Komentarz">Należy sobie zadać pytanie, co skłoniło Rząd do wystąpienia z takim właśnie a nie innym programem?</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#Komentarz">Ostatnie miesiące przyniosły szereg niepokojących zjawisk w naszym życiu gospodarczym. Te zjawiska to:</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#Komentarz">1) wzrost cen wolnorynkowych, który to wzrost w kwietniu w zakresie cen niektórych artykułów przemysłowych, jak cukier, zapałki, pewne tekstylia, a w pierwszej połowie maja w zakresie cen artykułów spożywczych, zwłaszcza zboża i jego przetworów, przybrał charakter gorączkowy. Wprawdzie akcja spekulacyjna na tych towarach załamała się w sposób wyraźny i prędki, jeżeli chodzi o towary przemysłowe jeszcze w kwietniu, a jeżeli chodzi o artykuły spożywcze w drugiej połowie maja, ale stwierdzić należy, że ceny nie spadły do poziomu przed spekulacyjną zwyżką, a z drugiej strony, że sam fakt tego rodzaju gorączkowej zwyżki stanowi alarmujący sygnał, obok którego obojętnie przejść niepodobna.</u>
          <u xml:id="u-7.18" who="#Komentarz">Drugim przejawem niepokojących zjawisk w naszej sytuacji gospodarczej, który wynika ze wzrostu cen wolnorynkowych, jest spadek realnych wynagrodzeń, który to spadek bije w szerokie masy ludowe. Rząd, który jest rządem mas ludowych, nie mógł przejść obojętnie obok tych zjawisk i musiał stworzyć skuteczny program walki dla ich przezwyciężenia, przełamania i likwidacji. Sformułowanie takiego programu wymagało dokładnej i obszernej analizy przyczyn zjawisk gospodarczych, które budziły i budzą w nas tyle niepokoju.</u>
          <u xml:id="u-7.19" who="#Komentarz">Jeżeli chodzi o zjawisko wzrostu cen, to teoretycznie można wyliczyć następujące możliwe przyczyny tego zjawiska:</u>
          <u xml:id="u-7.20" who="#Komentarz">a) nadmiar pieniędzy w obiegu, nadmierna emisja banknotów,</u>
          <u xml:id="u-7.21" who="#Komentarz">b) zbyt mała niewspółmierna do emisji masa towarowa,</u>
          <u xml:id="u-7.22" who="#Komentarz">c) zbyt mały, niedostateczny przywóz towarów z zagranicy,</u>
          <u xml:id="u-7.23" who="#Komentarz">d) nadmierne wydatki inwestycyjne,</u>
          <u xml:id="u-7.24" who="#Komentarz">e) nadmierna siła nabywcza części ludności, zwłaszcza niektórych warstw pośrednich,</u>
          <u xml:id="u-7.25" who="#Komentarz">f) brak możliwości produktywnego wykorzystania kapitałów, które nagromadziły się w sektorze prywatnym,</u>
          <u xml:id="u-7.26" who="#Komentarz">g) dezorganizacja w dziedzinie handlu.</u>
          <u xml:id="u-7.27" who="#Komentarz">Powiadam, to są przyczyny, które teoretycznie można by było sobie pomyśleć jako powodujące zjawisko niepokojącego wzrostu cen wolnorynkowych.</u>
          <u xml:id="u-7.28" who="#Komentarz">Sformułowanie konkretnego programu Rządu wymagało jednak stwierdzenia, czy i w jakiej mierze każda z tych przyczyn występuje, względnie które z tych przyczyn nie występują w sposób istotny i decydujący.</u>
          <u xml:id="u-7.29" who="#Komentarz">Dlatego obciąłbym dziś rozpatrzyć po kolei każdą z tych siedmiu możliwych teoretycznie przyczyn dla stwierdzenia, czy i w jakiej mierze występuje ona jako przyczyna niepokojących zjawisk gospodarczych, a w szczególności wzrostu cen.</u>
          <u xml:id="u-7.30" who="#Komentarz">Przejdę do zagadnienia pierwszego, a mianowicie do stwierdzenia, czy ilość pieniędzy, którą mamy obecnie w obiegu, nie jest ilością nadmierną.</u>
          <u xml:id="u-7.31" who="#Komentarz">Na dzień 3 kwietnia r. b. emisja pieniędzy wynosiła w okrągłych liczbach 79 miliardów złotych, na dzień 22 maja 1947 roku emisja wynosiła w okrągłych liczbach 65,6 miliarda złotych; mamy więc spadek emisji w ciągu niespełna dwóch miesięcy prawie o 5 miliardów, mamy ten spadek w tym okresie, który był właśnie okresem gorączkowego wzrostu cen.</u>
          <u xml:id="u-7.32" who="#Komentarz">Zadłużenie Skarbu Państwa na dzień 1 stycznia 1947 r. wynosiło 21 miliardów złotych, na dzień 22 maja 1947 r. zadłużenie Skarbu Państwa wynosiło w okrągłych liczbach 13,7 miliarda złotych. Mamy więc spadek zadłużenia Skarbu Państwa w ciągu tego okresu mniej więcej o ha. Mamy również wyraźne i zdrowe zjawisko przesunięcia wykorzystania emisji od celów pokrywania wydatków administracyjnych na cele pokrywania potrzeb życia gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-7.33" who="#Komentarz">Jeżelibyśmy chcieli porównać obecną emisję z emisją roku 1938, która wynosiła nieco ponad 2 miliardy złotych, to musielibyśmy stwierdzić, że obecna emisja jest mniej więcej 30-krotnie większa od emisji przedwojennej. Rzecz jasna, bez wdawania się w skomplikowane i trudne przeliczenia, można stwierdzić, że wskaźnik cen u nas jest znacznie wyższy, niż wskaźnik wzrostu emisji i że nawet uwzględniając spadek liczby ludności i zmniejszenie produkcji, zwłaszcza rolnej, emisja, którą mamy obecnie, proporcjonalnie do emisji przedwojennej jest znacznie mniejsza.</u>
          <u xml:id="u-7.34" who="#Komentarz">Co wynikałoby z przytoczonych danych? Wynikałoby po pierwsze, że emisja nie jest nadmierna i jest proporcjonalnie mniejsza od. przedwojennej. Po drugie, że w ostatnich dwóch miesiącach mamy poważny spadek emisji. Po trzecie, że od początku roku mamy spadek zadłużenia Skarbu Państwa i przesuwanie się emisji od pokrywania potrzeb administracyjno-budżetowych do pokrywania potrzeb życia gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-7.35" who="#Komentarz">Sądzę, że można śmiało stwierdzić w tej sytuacji, że emisja u nas nie może być uważana za istotną przyczynę niepokojącego wzrostu cen wolnorynkowych, który obserwujemy w ciągu ostatnich tygodni.</u>
          <u xml:id="u-7.36" who="#Komentarz">Przejdźmy do analizy drugiego zagadnienia, do analizy zagadnienia podaży towarowej i postawmy sobie pytanie, jak wygląda podaż towarowa, powiedzmy sobie w kwietniu 1947 roku, w porównaniu do kwietnia 1946 roku. Chcę przytoczyć parę liczb na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-7.37" who="#Komentarz">Podaż cukru na rynek wewnętrzny w kwietniu 1946 roku wynosiła 17.430 ton, w kwietniu 1947 roku wynosiła 23.976 ton, w tym podaż cukru komercyjnego, w kwietniu 1946 roku wynosiła 5.180 ton, w kwietniu 1947 roku — 14.250 ton.</u>
          <u xml:id="u-7.38" who="#Komentarz">Podaż wyrobów tekstylnych wynosiła: dla tkanin wełnianych w kwietniu 1946 r. 724.000 m, w kwietniu 1947 r. 1.800.000 m. Dla tkanin bawełnianych analogiczne liczby wynoszą: 4 miliony i 9.400.000 m, dla jedwabiu — 369.000 m i 676.000 m, dla tkanin lnianych — 557.000 i 800.000 m. dla konfekcji w sztukach — 1 milion i 1.200.000, dla pończoch w parach — 1.100.000 i 1.800.000, dla obuwia w parach — 330.000 i 515.000.</u>
          <u xml:id="u-7.39" who="#Komentarz">Jeżeli chodzi o zbyt węgla na rynek krajowy, to analogiczne cyfry wynoszą: dla kwietnia 1946 r. 1,900,000 ton, dla kwietnia 1947 r. 2.745.000 ton.</u>
          <u xml:id="u-7.40" who="#Komentarz">Co wynika z tych liczb? Z tych liczb wynika, że podaż towarów przemysłowych jest znacznie większa w kwietniu 1947 r niż w kwietniu 1946 r.</u>
          <u xml:id="u-7.41" who="#Komentarz">Analogiczne liczby można byłoby przytoczyć dla wyrobów monopolowych. Powiedzmy podaż papierosów wynosiła w milionach sztuk: 326 i 617, podaż spirytusu 100% w tysiącach litrów — 2.688 i 5.530.</u>
          <u xml:id="u-7.42" who="#Komentarz">Jeżeli chodzi o podaż artykułów rolnych, to rzecz jasna nie należy i nie można negować, że mamy, zwłaszcza na przednówku, istotne i poważne trudności ze zbożem, ale trzeba stwierdzić, że przy wszelkich brakach i deficytach w zakresie mięsa i tłuszczu podaż mięsa układa się według danych, wynikających z uboju miesięcznego, w ten sposób, że wykazuje poważny wzrost w stosunku do roku ubiegłego. Z tych danych wynika, że mamy do czynienia w kwietniu 1947 r. w porównaniu z kwietniem 1946 r. z ogólnym i poważnym wzrostem podaży zarówno artykułów przemysłowych, jak i częściowo artykułów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-7.43" who="#Komentarz">Inaczej mówiąc, nie należy i nic można upatrywać przyczyny wzrostu cen w zjawisku braku podaży towarowej. Nie obciąłbym przez to powiedzieć, że mamy zlikwidowany głód towarowy.</u>
          <u xml:id="u-7.44" who="#Komentarz">Nie chcę przez to negować niedoboru towarów, ale chciałbym jedynie stwierdzić tendencję rosnącą w podaży tych artykułów, tendencję likwidowania tego głodu.</u>
          <u xml:id="u-7.45" who="#Komentarz">Przejdźmy do trzeciego zagadnienia, do zagadnienia, czy przypadkiem przyczyna wzrostu cen nie loży w zbyt małych importach zagranicznych, w jakimś nagłym, raptownym skurczeniu się tych importów. Wbrew niesłusznie rozpowszechnionej opinii należy stwierdzić, że mimo zakończenia oficjalnego działalności UNRRA trwa jeszcze przywóz towarów UNRRA do Polski z tych kwot, które nie zostały jeszcze wyczerpane w ubiegłym roku. Należy stwierdzić dodatkowo, że zostały poczynione poważne zakupy wolnodewizowe za granicą, jak również, że wzrósł import towarów do Polski w rezultacie obrotów clearingowych z krajami zagranicznymi. W sumie daje to import towarów zagranicznych w bieżącym roku, nie odbiegający znacznie od poziomu ubiegłego roku. Nie można więc szukać przyczyny wzrostu cen w jakimś nagłym skurczeniu się importów zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-7.46" who="#Komentarz">Przejdźmy do czwartej sprawy, zagadnienia inwestycji i postawmy sobie pytanie, czy te inwestycje, które są u nas dokonywane w roku bieżącym, nie przekraczają swoimi rozmiarami naszych możliwości i czy nie wywołują przypadkiem jakiegoś nagłego wzrostu cen. Inwestycje nasze w zakresie rolnictwa, komunikacji, budownictwa mieszkaniowego na ogół nigdzie prawie nie budzą wątpliwości, dlatego że wysokość ich jest tak niewielka, że nie mogą być poważnie kwestionowane.</u>
          <u xml:id="u-7.47" who="#Komentarz">W pewnych kołach budzą wątpliwości nasze inwestycje przemysłowe. Należałoby więc odpowiedzieć na pytanie, czy nasze inwestycje przemysłowe są inwestycjami nadmiernymi, niewspółmiernymi z naszymi siłami gospodarczymi i czy przypadkiem te inwestycje nie powodują wysoce niepokojącego zjawiska wzrostu cen. Chciałbym, żeby Wysoka Izba uprzytomniła sobie, jeżeli chodzi o inwestycje przemysłowe, dwa podstawowe fakty: 1) z 28 miliardów inwestycji przemysłowych w tym roku 9 miliardów przeznaczonych jest na inwestycje w przemyśle węglowym, a więc na rozbudowę i odbudowę tego przemysłu, który stanowi podstawę naszego handlu zagranicznego, ekwiwalent naszego importu surowców i żywności. W okrągłych liczbach około 30% inwestycji przemysłowych to inwestycje dokonywane na ziemiach zachodnich, gdzie odbudowa obiektów przemysłowych ze względów gospodarczych i politycznych nie może budzić wątpliwości. Jeżeli chodzi o pozostałe inwestycje, to nie wszędzie pokrywają one normalną amortyzację przemysłową, można więc i należy stwierdzić, że trudno jest bardzo określić, czy nawet przy tych inwestycjach w szeregu dziedzin przemysłowych nie mamy dalej trwającego procesu dekapitalizacji. Rzecz jasna, że inwestycje przemysłowe stanowią wielki, poważny wysiłek, ale jest to wysiłek, bez którego nie byłoby możliwe utrzymanie naszego handlu zagranicznego, zaopatrzenie kraju w surowce zagraniczne i żywność, niemożliwą byłaby odbudowa ziem zachodnich, niemożliwe byłoby zatrzymanie dekapitalizacji i dalszej ruiny podstawowych gałęzi przemysłu. Poziom inwestycji przemysłowych nie może więc budzić wątpliwości i nie może być traktowany jako przyczyna wzrostu cen.</u>
          <u xml:id="u-7.48" who="#Komentarz">Doszliśmy do przekonania, że z siedmiu teoretycznie możliwych przyczyn w rezultacie analizy przy doszukiwaniu się istotnych, podstawowych przyczyn wzrostu cen należy skreślić cztery: podejrzenie nadmiernej emisji, przypuszczenie niedostatecznej, niewspółmiernej z emisją podaży towarów, przypuszczenie o nagłym zahamowaniu importów zagranicznych i przypuszczenie o niewspółmiernym z naszymi możliwościami gospodarczymi poziomie inwestycji w ogóle, a przemysłowych w szczególności.</u>
          <u xml:id="u-7.49" who="#Komentarz">Z siedmiu przyczyn teoretycznych pozostają nam trzy istotne praktyczne przy czyny. Te trzy istotne przyczyny praktyczne, które widzi gołym okiem każdy człowiek pracy w Polsce, są to przyczyny następujące:</u>
          <u xml:id="u-7.50" who="#Komentarz">1) nadmierna siła nabywcza części warstw pośrednich w mieście i na wsi, niedrenowana dostatecznie podatkami,</u>
          <u xml:id="u-7.51" who="#Komentarz">2) brak właściwego pozytywnego ujścia dla części kapitałów nagromadzonych w sektorze prywatnym,</u>
          <u xml:id="u-7.52" who="#Komentarz">3) dezorganizacja w handlu i brak wszelkiej kontroli nad handlem.</u>
          <u xml:id="u-7.53" who="#Komentarz">To są trzy istotne praktyczne, a nic teoretyczne, przyczyny niepokojącego zjawiska cen.</u>
          <u xml:id="u-7.54" who="#Komentarz">Do walki o przezwyciężenie tych przyczyn, o usunięcie zjawisk, które powodują te przyczyny, sformułowany jest program Rządu.</u>
          <u xml:id="u-7.55" who="#Komentarz">Program Rządu — jak powiedziałem — dzieli się na trzy grupy ustaw:</u>
          <u xml:id="u-7.56" who="#Komentarz">1) dotyczące spraw skarbowo-podatkowych i mające na celu drenowanie nadmiernych dochodów, nadmiernej siły nabywczej klasy pośredniej w mieście i na wsi,</u>
          <u xml:id="u-7.57" who="#Komentarz">2) grupa druga dotycząca ulg inwestycyjnych, mających na celu dać możność pozytywnego i pożytecznego dla Państwa ujścia dla kapitałów nagromadzonych w sektorze prywatnym,</u>
          <u xml:id="u-7.58" who="#Komentarz">3) grupa trzecia — mająca na celu organizację i kontrolę handlu, który w tej chwili cierpi na dezorganizację i brak kontroli.</u>
          <u xml:id="u-7.59" who="#Komentarz">Przejdę do omówienia każdej z tych grup ustaw.</u>
          <u xml:id="u-7.60" who="#Komentarz">Ustawa o nadzorze rad wymiarem i poborem podatku gruntowego spowodowana jest notorycznie znanym faktem słabego wpływania tego podatku, z którym samorządy obowiązane do wymierzania i poboru tego podatku, jak to wykazuje praktyka, nie mogą sobie dać rady. Ponieważ jest to właściwie jedyny podatek, który obciąża wieś, złe jego funkcjonowanie stwarza lukę w systemie gospodarczym i powoduje szereg ujemnych zjawisk. Stąd ustawa przewiduje konieczność powołania komisarzy przy wojewodach i starostach, którzy będą mogli stosować nadzór rządowy przy ustalaniu tego podatku, a w wypadkach potrzeby będą mogli korzystać ze specjalnie zmobilizowanego i zorganizowanego aparatu poborców społecznych. Ustawa zawiera przepis, który upoważnia Radę Ministrów do ewentualnej zamiany częściowo lub w całości podatku dla części lub całości gospodarstwa rolnego oraz dla części lub całości kraju — na wymiar w zbożu. Jest rzeczą jasną, że przy nieopanowanych cenach zboża, przy wzroście nadmiernym tych cen zboża mogą zachodzić wypadki, kiedy faktycznie wartość podatku gruntowego redukuje się do minimalnych rozmiarów, co sprowadza się do nieobciążenia faktycznego znacznej części wsi.</u>
          <u xml:id="u-7.61" who="#Komentarz">Jest rzeczą słuszną i sprawiedliwą, żeby w tego rodzaju wypadkach Rząd miał możność i prawo powrotu do bazy wymiarowej, którą stanowi kwintal zboża. Nie ulega wątpliwości, że pośrednim skutkiem tej ustawy powinno być pośpieszenie się podatników rolników z uiszczeniem należnych od nich podatków, jak również pośpieszenie się ze sprzedażą zboża, które w pewnej sytuacji mogłoby być przyjęte jako baza do spłacenia podatku gruntowego.</u>
          <u xml:id="u-7.62" who="#Komentarz">Jeżeli chodzi o drugą ustawę z grupy skarbowej, to dotyczy ona obywatelskich komisji podatkowych i tzw. lustratorów społecznych.</u>
          <u xml:id="u-7.63" who="#Komentarz">Smutnym i notorycznie znanym objawem naszej rzeczywistości jest masowe ukrywanie dochodów i masowe fałszowanie ksiąg handlowych. W normalnej procedurze skarbowej te dochody w szybki sposób nie mogą być ujęte, a tym fałszerstwom w szybki i skuteczny sposób nie może być położony kres. Stąd konieczność powołania obywatelskich komisji podatkowych, które na podstawie znajomości terenu, na podstawie znajomości podatników będą mogły skutecznie zapobiegać ukrywaniu dochodów i fałszowaniu ksiąg podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-7.64" who="#Komentarz">Byłoby bardzo niepożądane i wręcz szkodliwe, gdyby dążenie do wzmożenia dochodów podatkowych i do ujęcia właściwego i słusznego dochodu w ogóle było potraktowane przez niektóre ogniwa dołowego aparatu skarbowego jako dążenie do uderzenia w solidne, trwałe, prowadzące uczciwie księgi firmy handlowe. Uderzenie powinno iść nie w tym kierunku, ale powinno iść przede wszystkim w kierunku ujawnienia podziemia gospodarczego, w kierunku ujawnienia tych, co wykonują czynności zarobkowe, nie płacąc podatków, i w kierunku ujawnienia tych, co systematycznie i stale fałszują dowody podatkowe, a w szczególności księgi podatkowe.</u>
          <u xml:id="u-7.65" who="#Komentarz">Ustawa przewiduje poza tym powołania tzw. lustratorów społecznych. Byłoby utopią myśleć, że z rozbudowanym i rozgałęzionym podziemiem gospodarczym w Polsce, wybujałym w okresie okupacji, można walczyć tylko przez urzędniczy aparat. Ta walka, o ile ma ona być skuteczna, musi objąć szeroki zakres inicjatywy społecznej, a władze skarbowe muszą mieć wydatnie przedłużone ramię działania przez wlanie do swojego aparatu sprawnie działających i dobrze obznajmionych z terenem, nieprzekupnych społecznych lustratorów.</u>
          <u xml:id="u-7.66" who="#Komentarz">Druga grupa ustaw dotyczy ulgi dla kapitałów nagromadzonych w sektorze prywatnym, które nie znajdując właściwego ujścia, rzucają się na transakcje spekulacyjne, powodując zaburzenia w całości naszej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-7.67" who="#Komentarz">Ustawy te dają, używając znanego nam terminu politycznego, szansę ujawnienia się tym kapitałom, które zechcą w sposób produktywny działać na potrzeby całości gospodarki narodowej. Nie należy wątpić, że znaczna część tych kapitałów skorzysta z tego praktycznego wyjścia dla zatrudnienia w budownictwie mieszkaniowym, w imporcie towarów z zagranicy, w tworzeniu przedsiębiorstw na ziemiach zachodnich, w rozsądnym przewidywaniu, że jest to ostatnia szansa takiego zatrudnienia i że prędzej czy później usprawniony aparat kontroli skarbowej i społecznej zmusi takie kapitały do ujawnienia się bez tych wszystkich dobrodziejstw, które daje ustawa.</u>
          <u xml:id="u-7.68" who="#Komentarz">Taki sam charakter ma ustawa o popieraniu nowego budownictwa. Obciąłbym jednocześnie poinformować Wysoką Izbę, że Rząd ma zamiar wnieść pod obrady Sejmu projekt ustawy o podniesieniu czynszów mieszkaniowych, przy czym Rząd rozpatruje projekt tej ustawy pod następującym kątem widzenia: czynsz mieszkaniowy dla całego świata łudzi pracy najemnej, robotników i pracowników umysłowych oraz dla niezamożnych rzemieślników i chałupników powinien pozostać na obecnym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-7.69" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.70" who="#Komentarz">Natomiast czynsze mieszkaniowe dla ludzi nienależących do świata pracy, powinny być doprowadzone do wysokości umożliwiającej realne utrzymanie kapitału mieszkaniowego, jego remonty i odbudowę.</u>
          <u xml:id="u-7.71" who="#Komentarz">Niewątpliwie wprowadzenie w życie tej ustawy, łącznie z ustawą o ulgach inwestycyjnych i ustawą o popieraniu nowego budownictwa, powinno dać poważne ożywienie w tej dziedzinie i da w rezultacie przyśpieszenie odbudowy naszego zniszczonego funduszu mieszkaniowego.</u>
          <u xml:id="u-7.72" who="#Komentarz">Trzecia grupa ustaw dotyczy organizacji i kontroli handlu. Jeżeli chodzi o ustawę o zezwoleniach na prowadzenie przedsiębiorstw handlowych i zawodowe wykonywanie czynności handlowych, to ustawa ta ma na celu danie Rządowi instrumentu, za pomocą którego będzie mogła być przeprowadzona selekcja wśród kupiectwa, i oddzielenie uczciwego kupiectwa od nieuczciwej powojennej piany, która się w tym kupiectwie znalazła. Ustawa daje możność oczyszczenia kupiectwa, selekcjonowania kupiectwa oraz likwidowania naleciałości powojennych wśród kupiectwa. Ma to być przeprowadzone w ścisłym kontakcie z samorządem gospodarczym i ze zrzeszeniami kupieckimi. Ustawa ta daje kupiectwu możliwość wypowiedzenia głosu istotnego i wpływającego na decyzję w zakresie przeprowadzenia skutecznej selekcji we własnych szeregach.</u>
          <u xml:id="u-7.73" who="#Komentarz">Jeżeli chodzi o ustawę o nadzwyczajnych pełnomocnictwach dla Rządu w zakresie zwalczania drożyzny, która dotyczy zagadnienia ustalania i kontroli cen, to zasady tej ustawy są jasne. Ustawa ta tworzy aparat dla ustalania cen w postaci komisji notowań i komisji cennikowych, aparat dla kontroli cen w postaci komisji kontroli społecznej przy radach narodowych i wreszcie aparat i przepisy o ostrych i bezwzględnych sankcjach.</u>
          <u xml:id="u-7.74" who="#Komentarz">Chciałbym uzupełnić mój referat krótkim wyłożeniem treści trzech podstawowych uchwał Rady Ministrów w zakresie polityki gospodarczej, przyjętych w ostatnich dniach.</u>
          <u xml:id="u-7.75" who="#Komentarz">Pierwsza z tych uchwał dotyczy Funduszu Aprowizacyjnego, rozszerzenia zakresu jego kompetencji i działania. Doświadczenie wykazało, że dotychczasowe metody zakupu zboża i artykułów żywnościowych są niedostateczne. Doświadczenie wykazało, że przyczyną tych poważnych braków jest niewątpliwie niedowład hurtu zarówno spółdzielczego, jak państwowego i prywatnego, U źródeł uchwały o Funduszu Aprowizacyjnym leży dążność do bezpośredniego zetknięcia funduszu z dołowym aparatem spółdzielczym, państwowym i prywatnym.</u>
          <u xml:id="u-7.76" who="#Komentarz">Z drugiej strony w założeniu uchwały o Funduszu Aprowizacyjnym leży przekonanie o konieczności uczynienia z przedstawicieli Funduszu Aprowizacyjnego w powiatach i w województwach reprezentantów polityki zbożowej Państwa, którzy na swoim terenie będą mogli skutecznie koordynować działalność aparatu państwowego, spółdzielczego i prywatnego. W tej chwili na podstawie uchwały Rad Ministrów o Funduszu Aprowizacyjnym. Fundusz Aprowizacyjny w swojej nowej szacie i na podstawie swoich nowych kompetencji jest w szeregu województw w pełnej organizacji.</u>
          <u xml:id="u-7.77" who="#Komentarz">Jeżeli chodzi o kontakt z organizacjami spółdzielczymi, to pierwsze pertraktacje ze Związkiem Gospodarczym Spółdzielni „Społem” stworzyły możliwości zadowalającego rozwiązania, przy czym osiągnięto zgodę, by przedstawiciele Funduszu Aprowizacyjnego w ramach ogólnego planu zawierali kontrakty bezpośrednio z dołowymi spółdzielniami.</u>
          <u xml:id="u-7.78" who="#Komentarz">Jest rzeczą konieczną, żeby Funduszowi Aprowizacyjnemu, który teraz forsownie jest organizowany i reorganizowany, terenowe władze administracyjne, wszystkie instytucje i organizacje społeczne okazały maksymalną pomoc. Pomoc ta musi polegać również na oczyszczaniu terenu od spekulacyjnych i nieuprawnionych do handlu, zbożem elementów, Raporty, które posiadamy z terenu, wskazują, że rozwój tzw. handlu kołowego i koczowniczego, który bez żadnych uprawnień i bez żadnych zezwoleń wykupuje w sposób spekulacyjny zboże na rynkach, doprowadza często do tak paradoksalnych wypadków, że w momencie, gdy cena zboża wynosi 3 tysiące, spekulanci ogłaszają z aut przez megafony, że skupują po 5 tysięcy złotych. Jest obowiązkiem wojewodów, starostów, prezydentów miast, komendantów milicji, wszystkich władz i instytucyj oczyszczać teren z tego rodzaju elementów i pomagać w ten sposób Funduszowi Aprowizacyjnemu w jego zakupach zboża dla wyżywienia miast.</u>
          <u xml:id="u-7.79" who="#Komentarz">Druga uchwała, przyjęta przez Radę Ministrów, dotyczy domów towarowych. Jest rzeczą jasną, że zagadnienie cen nie może być rozwiązane tylko w drodze zarządzeń administracyjnych i że dla pomyślnego rozwiązania zagadnienia cen potrzebne jest istnienie wzorowych, spółdzielczych i państwowych ośrodków, które potrafiłyby prowadzić nowoczesny handel według nowoczesnych metod z najmniejszymi kosztami i z największymi zyskami netto. Takie domy towarowe, jako wzorowe ośrodki, nie mają oczywiście na celu wypierania handlu prywatnego, a stawiają sobie jako cel stworzenie pewnej presji ekonomicznej, która całość handlu zmusi do poprawnego traktowania zagadnienia cen.</u>
          <u xml:id="u-7.80" who="#Komentarz">Domy towarowe powinny być dlatego na szeroką skalę wprowadzone zarówno w sektorze spółdzielczym jak i państwowym. Małe doświadczenie trzech niewielkich domów towarowych, istniejących od paru tygodni na Śląsku, wykazało, że to jest skuteczna forma walki o utrzymanie cen i równocześnie forma, która da je wielki zysk dla Państwa. W przeciągu miesiąca dochód netto z tych domów w stosunku do obrotów wyniósł 18% przy pełnym zachowaniu ustabilizowanych, znacznie niższych od rynkowych, cen handlowych.</u>
          <u xml:id="u-7.81" who="#Komentarz">Zagadnienie domów towarowych trzeba będzie postawić na szeroką nowoczesną skalę, trzeba będzie stworzyć poważny aparat szkoleniowy dla personelu tych domów, trzeba będzie prawdopodobnie wysłać ludzi za granicę, żeby się zapoznali z doświadczeniami domów towarowych w Stanach Zjednoczonych, w Anglii, we Francji, w Związku Radzieckim. Jeżeli chodzi o Ministerstwo Przemysłu i Handlu, to chciałbym stwierdzić, że według dotychczasowych projektów na podstawie zbadanych możliwości Ministerstwo Przemysłu i Handlu będzie w stanie stworzyć do końca roku bieżącego domy towarowe w najważniejszych ośrodkach przemysłowych i osiągnąć w tych domach w końcu roku obrót miesięczny w wysokości 1 miliarda złotych. Jednocześnie Ministerstwo Przemysłu i Handlu będzie dążyło do pełnego równomiernego zaopatrywania w towary domów towarowych spółdzielczych i będzie popierało powstawanie takich domów w najważniejszych ośrodkach przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-7.82" who="#Komentarz">Trzecia uchwała Rady Ministrów jest to uchwała w sprawie stabilizacji cen w sektorze państwowym i w sektorze samorządowym.</u>
          <u xml:id="u-7.83" who="#Komentarz">Jeżeli chodzi o ceny w sektorze państwowym i samorządowym, to — teoretycznie biorąc — można wyobrazić sobie tutaj dwie metody. Jedna metoda — ciągłego podnoszenia tych cen w miarę tego, jak podnoszą się ceny wolnego rynku, a więc metoda gonitwy za cenami wolnorynkowymi.</u>
          <u xml:id="u-7.84" who="#Komentarz">Druga metoda — stanowczego i zdecydowanego ustabilizowania cen, oparcia się na ustabilizowanych cenach dla osiągnięcia ogólnej stabilizacji a nawet ogólnej zniżki cen.</u>
          <u xml:id="u-7.85" who="#Komentarz">Rząd zdecydował się na tę drugą metodę i w dniu 28 maja r. b. Rada Ministrów powzięła decyzję, zabraniającą wszelkich zwyżek cen towarów i usług w sektorze państwowym i samorządowym i czyniącą wszelkie dalsze zwyżki cen w sektorze państwowym i samorządowym nielegalnymi i karalnymi.</u>
          <u xml:id="u-7.86" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.87" who="#Komentarz">Uchwała Rady Ministrów z dnia 28 maja r. b. zawiera jednak w tym zakresie dwa wyjątki.</u>
          <u xml:id="u-7.88" who="#Komentarz">Jeden wyjątek dotyczy cen nawozów' sztucznych. Ceny nawozów sztucznych były dotychczas, jeżeli chodzi o koszty własne przemysłu, deficytowe. Państwo szło na utrzymanie deficytowych cen nawozów sztucznych, żeby utrzymać korzystną relację tych cen w stosunku do cen zboża. Ale ceny nawozów sztucznych były ustalone w tym okresie, kiedy ceny zboża wahały się około 1.500 złotych za 1 q. Jest rzeczą jasną, że przy podniesieniu cen zboża powstaje poważna dysproporcja pomiędzy cenami nawozów a cenami zboża, dysproporcja, która nie powinna być utrzymana. W związku z tym uchwała Rady Ministrów przewiduje możliwość podwyższenia cen nawozów sztucznych do poziomu kosztów własnych przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-7.89" who="#Komentarz">Drugi wyjątek dotyczy zagadnienia taryf pasażerskich. Jak wiadomo, taryfy pasażerskie są u nas nadmiernie niskie w stosunku do wszystkich cen krajowych, jak również w stosunku do wysokości taryf zagranicznych. Uchwała przewiduje podniesienie tych taryf z dniem 1 lipca r. b. z następującymi zastrzeżeniami:</u>
          <u xml:id="u-7.90" who="#Komentarz">1) z zachowaniem na niezmienionym dotychczasowym poziomie opłat za dojazdy do pracy,</u>
          <u xml:id="u-7.91" who="#Komentarz">2) z zachowaniem na dotychczasowym nie zmienionym poziomie opłat za przejazdy ludzi pracy na urlopy oraz −</u>
          <u xml:id="u-7.92" who="#Komentarz">3) z wprowadzeniem dodatkowej ulgowej taryfy dla przewozu w pociągach pasażerskich niektórych artykułów żywnościowych w promieniu 25 km od wielkich ośrodków przemysłowych.</u>
          <u xml:id="u-7.93" who="#Komentarz">Uchwała o stabilizacji cen, zabraniająca nawet w wypadku deficytu przedsiębiorstwom państwowym i samorządowymi przeprowadzania jakichkolwiek podwyżek cen towarów i usług, rzecz jasna, musi również przewidywać, w jaki sposób tego rodzaju deficyty będą pokrywane.</u>
          <u xml:id="u-7.94" who="#Komentarz">W związku z tymi uchwałami upoważniono Rząd do przeprowadzenia podwyżki cen wódki, z tym, że uzyskane przez tę podwyżkę sumy będą użyte jako specjalny fundusz dla pokrywania deficytów przedsiębiorstw i instytucji, deficytów powstałych w rezultacie niemożności podwyższenia cen towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-7.95" who="#Komentarz">Zreferowałem w ten sposób całość programu Rządu w zakresie przełamania trudności gospodarczych, które się przed nami w tej chwili piętrzą.</u>
          <u xml:id="u-7.96" who="#Komentarz">Wysoka Izbo! Obywatele Posłowie zauważyli na pewno z mojego referatu, że czerwoną nicią poprzez wszystkie projekty ustaw przewija się myśl o współpracy społeczeństwa z Rządem w osiąganiu tych wielkich celów, które zostały przez ustawy postawione. Wszędzie ustawodawca myśli o tym, jak wykorzystać twórczą aktywność mas, jak wciągnąć szerokie masy ludowe do realizowania zadań postawionych przez Rząd, jak wzmocnić siłę aparatu rządowego przez włączenie do tej akcji wielkich sił mas ludowych w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-7.97" who="#Komentarz">Jeżeli mówimy o usprawnieniu poboru podatku gruntowego, to wprowadzamy pomoc poborców społecznych w tej sprawie. Jeżeli mówimy o usprawnieniu poboru podatków, to mówimy o komisjach społecznych i o lustratorach społecznych. Jeżeli mówimy o kontroli cen, to mówimy o społecznych komisjach kontroli cen. Jeżeli mówimy o selekcji kupiectwa, to chcemy ją oprzeć na społecznym czynniku samych zrzeszeń kupieckich.</u>
          <u xml:id="u-7.98" who="#Komentarz">Rząd zdaje sobie sprawę, że bez tak szerokiego wciągnięcia społeczeństwa do akcji wykonanie tego programu byłoby całkowicie niemożliwe. Rząd uważa, że akcja walki z drożyzną, akcja słusznego ujęcia wymiarów podatkowych, akcja zharmonizowania dochodu klas pośrednich z ogólnym stanem naszego gospodarstwa nie może być skutecznie przeprowadzona bez udziału najszerszych mas ludowych i tylko udział najszerszych mas ludowych jest gwarancją powodzenia tej akcji.</u>
          <u xml:id="u-7.99" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.100" who="#Komentarz">Ten udział najszerszych mas ludowych już się zaczyna przejawiać. Widzimy początki rozkręcania wielkiej fali akcji majowej dla osiągania celów postawionych przez Rząd. A powiadam, to są początki. My wyobrażamy sobie np. akcję kontroli cen jako wielką akcję społeczną.</u>
          <u xml:id="u-7.101" who="#Komentarz">Jeżeli ustalimy ceny dla kilkunastu głównych artykułów, to wydrukujemy ten cennik w milionach egzemplarzy tak, ażeby taki cennik wisiał w każdym sklepie, był na każdej wystawie, w każdym zakładzie fabrycznym, w każdym cechu, w każdej hali, w każdej świetlicy, w każdej stołówce, w każdej restauracji, na każdym rogu ulicy, ażeby te ceny znał każdy człowiek pracy, każda gospodyni, każdy kto kupuje i nie chce, by go okradano.</u>
          <u xml:id="u-7.102" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.103" who="#Komentarz">My wyobrażamy sobie, że jeśli ta akcja się rozpocznie na wielką skalę, to trzeba będzie, aby w kontroli brały udział nic setki i tysiące ludzi, ale dziesiątki tysięcy ludzi, a nawet setki tysięcy ludzi. My nie widzimy możliwości powodzenia tej akcji bez szerokiego wciągnięcia całego społeczeństwa i najszerszych mas ludu. My widzimy gwarancję powodzenia tej akcji w tym, że ten program Rządu, który odpowiada interesom najszerszych mas ludu, musi wywołać i wywoła poparcie dla poczynań Rządu przez akcję społeczną, przez aktywny udział społeczeństwa w osiąganiu celów postawionych przez Rząd.</u>
          <u xml:id="u-7.104" who="#Komentarz">Chciałbym teraz przejść do następującego zagadnienia. W niektórych kolach program Rządu i dyskusja przeprowadzona wokół tego programu wywoła wątpliwości, czy ten program i cel przez niego postawiony nie mają na widoku zmiany modelu gospodarczego Polski przez wyeliminowanie z tego modelu albo ograniczenie sektora prywatnego. Muszę odpowiedzieć, że program Rządu takich celów i takich zadań sobie nie stawia. Modelu gospodarczego Polski nie chcemy zmienić, a ci, którzy uważają, że walka ze spekulacją, walka z drożyzną czy walka z nadmierną silą nabywczą klas pośrednich jest zmianą modelu gospodarczego, musieliby stanąć na stanowisku, którego nikt nie podzieli, że częścią składową naszego modelu jest spekulacja i drożyzna. Na odwrót wydaje mi się, że ten program Rządu precyzuje dodatkowo charakter naszego modelu gospodarczego, ustala miejsce sektora prywatnego, rozszerza normy samorządu gospodarczego, który będzie odpowiadał za całość sektora prywatnego, eliminując z niego niepożądane elementy i współdziałając z Państwem w jego polityce gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-7.105" who="#Komentarz">Jeżeli chodzi o program Rządu w zakresie spółdzielczości i o wątpliwości, czy ten program Rządu nie zmierza do wyeliminowania spółdzielczości z naszego modelu gospodarczego względnie do ograniczenia jej działalności, to stwierdzić należy, że tego rodzaju wątpliwość nie jest na niczym oparta i niczym uzasadniona. Dla nikogo nie ulega wątpliwości, że musimy wzmocnić i usprawnić spółdzielczość. W rezultacie ostatnio przeprowadzonej dyskusji widzimy, że tego rodzaju przekonanie panuje również w kierowniczych sferach spółdzielczych. Ostatnie uchwały spółdzielczości dają temu wyraz. Należy sądzić, że jeżeli te uchwały zostaną do końca przemyślane i praktycznie zrealizowane, to w rezultacie uzdrowią aparat spółdzielczy, usprawnią go, lepiej przystosowując do potrzeb mas ludowych i do bieżących zadań gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-7.106" who="#Komentarz">Chciałbym jeszcze w końcu mego przemówienia poruszyć dwie sprawy drażliwe, o których normalnie mówi się mało albo nie mówi się wcale, Jeżelibyśmy zrobili egzamin wszystkich części naszego aparatu państwowego, jeżelibyśmy się starali postawić stopnie i oceny każdej z części tego aparatu, to stwierdzilibyśmy różny stopień dojrzałości i różny stopień zorganizowania. Ale dla jednej części naszego aparatu musielibyśmy stwierdzić całkowity brak zorganizowania i całkowity brak naprawdę skutecznego działania.</u>
          <u xml:id="u-7.107" who="#Komentarz">Ja mówię o tej części naszego aparatu, który ma na celu ochronę naszych granic pod względem gospodarczym; ja mówię o tej części naszego aparatu zarówno w dziedzinie wojska jak i bezpieczeństwa, jak i administracji skarbowej, której obowiązkiem jest strzeżenie naszego Państwa przeciw przemytowi do Polski niepożądanych towarów i wymytowi z Polski tych artykułów, których Państwo nie pozwala wywozić. Jest rzeczą niewątpliwą, że istnieje wymyt z Polski poważnej ilości artykułów spożywczych, zwłaszcza jeżeli chodzi o wymyt z Polski do Niemiec. Mam wrażenie, że jest koniecznością wzmocnienie naszego aparatu pod tym względem, zamknięcie gospodarczych bram Państwa i otwieranie ich tylko wtedy, kiedy polityka gospodarcza Państwa do tego zmierza.</u>
          <u xml:id="u-7.108" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.109" who="#Komentarz">Drugą sprawą drażliwą, o której chciałbym mówić w końcu mego referatu, jest sprawa następująca, Analizowaliśmy dotychczas przyczyny gospodarcze wzrostu cen, Trzeba stwierdzić, że poza gospodarczymi przyczynami istnieją również przyczyny pozagospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-7.110" who="#Komentarz">Trzeba stwierdzić, że jedną z poważnych przyczyn ostatnich gorączkowych skoków cen była świadomie zorganizowana kampania plotek i pogłosek. Proszę sobie przypomnieć, ile było plotek i pogłosek o zmianie naszej waluty. Proszę sobie przypomnieć, ile było płotek i pogłosek o zima nie najpierw pięćsetek a później tysiączłotówek. Proszę sobie przypomnieć, ile było plotek, nędznych plotek, łajdackich pogłosek o wywozie przez Państwo zboża z Polski do Rosji, wtedy, kiedy wiadomo, że w bieżącym roku gospodarczym otrzymaliśmy z Rosji poważną ilość zboża, bez której nie moglibyśmy przetrwać do dnia dzisiejszego. Proszę sobie przypomnieć, ile było pogłosek o tym, że rzekomo kupuje się zboże za pieniądze w nierozciętych rulonach strzyżonych nożyczkami na wozach i samochodach.</u>
          <u xml:id="u-7.111" who="#Komentarz">Jeżeli analizuje się rozchodzenie się tych plotek, to trzeba zauważyć jedno: wybuchają one jednocześnie, jednego dnia w różnych ośrodkach kraju, od Szczecina do Białegostoku, od Kielc do Wrocławia. W różnych miejscach, ale w jednym dniu różni ludzie powtarzają ciągle jedną i tę samą plotkę. Za tydzień przychodzi kolej na inną plotkę.</u>
          <u xml:id="u-7.112" who="#Komentarz">Na co to wskazuje? Wskazuje to na to, że istnieje zorganizowany ośrodek szkodnictwa gospodarczego w kraju, który według wszelkich przypuszczeń i według pewnych danych związany jest z ośrodkami obcego wywiadu. Wskazuje to na to, że obcy wywiad poprzez ośrodki podziemia gospodarczego w Polsce w sposób systematyczny usiłuje zakłócić normalny bieg życia w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-7.113" who="#Komentarz">Przyjdzie prawdopodobnie czas, tak jak przyszedł dla wielu innych spraw, kiedy nici tej akcji zostaną ujawnione publicznie. Ale teraz trzeba i należy zastosować szereg środków prewencyjnych przeciw tej mętnej i brudnej fali plotek, pogłosek i insynuacji. Nie może być i nie będzie pobłażliwości dla świadomych amatorów tych plotek i pogłosek; tak samo jak nie może być i nie powinno być pobłażania dla durniów i głupców, którzy może nieświadomie te plotki i pogłoski powtarzają.</u>
          <u xml:id="u-7.114" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.115" who="#Komentarz">Trzeba sobie zdać sprawę, że te plotki, ta brudna i mętna fala godzi nie tylko w interes Państwa i państwowej gospodarki, ale godzi w interes każdego z nas indywidualnie. Co znaczą plotki o walucie? W kogo one biją? Czyja to jest waluta? — Ta waluta to jest przejaw ciężkiej i trudnej pracy rolnika i robotnika; rozbijanie tej waluty przez plotki to jest rozbijanie wartości tej pracy dla każdego z nas i dla każdego obywatela naszego kraju. Trzeba się bronić przed niszczeniem naszej pracy przez obce wywiady i ich agentury w kraju, Trzeba walczyć wszystkimi dostępnymi nam środkami z tą brudną i mętną falą. Jeżeli tę walkę podejmiemy, to bardzo prędko ta brudna i mętna fala opadnie.</u>
          <u xml:id="u-7.116" who="#Komentarz">Wyłożyłem zasadnicze podstawy programu, z którym Rząd staje dzisiaj przed Izbą. Program ten, wydaje nam się, jest jasny. Wydaje nam się że jasne jest, co i jak należy robić. W dotychczasowej naszej praktyce, wtedy kiedy wskazywano szerokim masom ludowym, co i jak należy robić, te masy ludowe zawsze to i skutecznie i zwycięsko robiły.</u>
          <u xml:id="u-7.117" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.118" who="#Komentarz">Nie wątpimy że i tym razem szerokie masy ludowe razem z Rządem wiedząc, co i jak należy robić, przełamią bieżące trudności, złamią spekulację i drożyznę w naszym kraju, zaprowadzą ład i porządek, wygrywając bitwę o handel.</u>
          <u xml:id="u-7.119" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-7.120" who="#Komentarz">Dyskusja nad referatem ob. Ministra Minca odbędzie się jutro.</u>
          <u xml:id="u-7.121" who="#komentarz">(Poseł Wójcicki: Proszę o głos w sprawie formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-7.122" who="#Komentarz">Udzielam głosu posłowi Wójcickiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#FranciszekWójcicki">Wnoszę o otwarcie natychmiast dyskusji nad oświadczeniem ob. Ministra Minca w myśl art. 14 regulaminu, który mówi, że po pierwszymi czytaniu zgłoszonych projektów ustaw dyskusja może odbyć się natychmiast po rozdaniu posłom tych projektów w druku. Wnoszę o otwarcie dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#WładysławKowalski">Wpłynął wniosek o otwarcie dyskusji nie jutro, lecz dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#WładysławKowalski">Kto jest za wnioskiem posła Wójcickiego, zechce wstać. Mniejszość. Kto jest przeciw? Olbrzymia większość. Wniosek posła Wójcickiego został odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#komentarz">(Poseł Mikołajczyk: Sejm po raz drugi zamyka usta.)</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#WładysławKowalski">Porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#WładysławKowalski">Wpłynęła interpelacja, złożona przez posłów: Frankowskiego Jana, Bieńkowskiego Witolda, Bocheńskiego Aleksandra, członków Katolicko-Społecznego Klubu Poselskiego do p. Ministra Bezpieczeństwa Publicznego w sprawie usuwania sztandarów narodowych przez funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej w dniu 3 maja 1947 r.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#WładysławKowalski">Interpelacja, ta zostanie przesłana Prezesowi Rady Ministrów, Protokół dzisiejszego posiedzenia będzie wyłożony w biurze Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#WładysławKowalski">Następne posiedzenie Sejmu odbędzie się jutro o godz. 10 rano. Porządek dzienny posiedzenia będzie podany jutro.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#WładysławKowalski">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 11 min. 45.)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>