text_structure.xml 488 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#LonginPastusiak">Proszę państwa, wznawiamy posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#LonginPastusiak">Proszę senatorów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym. Czyżby drugi senator sekretarz był na wagarach?</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#LonginPastusiak">Wysoka Izbo, powracamy do rozpatrzenia punktu czwartego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o izbach aptekarskich oraz ustawy - Prawo farmaceutyczne.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#LonginPastusiak">Informuję, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia...</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#LonginPastusiak">Widzę, że mam konkurencję, nie będę prowadził obrad, dopóki nie będzie zupełnego spokoju, mam taką zasadę jako profesor pracujący ze studentami i z Wysoką Izbą też chciałbym ten dobry zwyczaj kontynuować, tym bardziej z Wysoką Izbą. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#LonginPastusiak">Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia, które ustosunkowały się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#LonginPastusiak">Przypominam również, że dyskusja nad rozpatrywaną ustawą została zamknięta i obecnie, zgodnie z art. 52 ust. 6 regulaminu naszej Izby, głos mogą zabrać jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#LonginPastusiak">Proszę sprawozdawcę Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia, panią senator Wiesławę Sadowską, o zabranie głosu i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu obu komisji wniosków.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#LonginPastusiak">Bardzo proszę, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WiesławaSadowska">Panie Marszałku! Państwo Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WiesławaSadowska">Mam obowiązek przedstawienia sprawozdania ze wspólnego posiedzenia Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, które wczoraj rozpatrywały wnioski zgłoszone w toku debaty w dniu 17 lipca nad ustawą o zmianie ustawy o izbach aptekarskich oraz ustawy - Prawo farmaceutyczne.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#WiesławaSadowska">Na posiedzeniu obie komisje przegłosowały wszystkie poprawki zgłoszone w trakcie debaty, poza punktem oznaczonym rzymską jedynką, który dotyczy wniosku zgłoszonego przez panie senator Marię Szyszkowską i Krystynę Sienkiewicz. Wniosek ten sugerował, aby przyjąć ustawę bez poprawek. Cała reszta, czyli w punkcie oznaczonym rzymską dwójką poprawki od pierwszej do czternastej, została zaakceptowane przez komisje. Ja przypomnę tylko, że poprawki pana senatora Cybulskiego dotyczą uproszczenia i uregulowania kwestii, kogo należałoby uznać za magistra farmacji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#LonginPastusiak">Przypominam, że w trakcie dyskusji wnioski zgłosili państwo senatorowie: Maria Szyszkowska, Krystyna Sienkiewicz, Marek Balicki, Zygmunt Cybulski, a ponadto sprawozdawcą Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej był pan senator Zbigniew Kulak.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#LonginPastusiak">Chciałbym zapytać, czy państwo senatorowie wnioskodawcy chcieliby zabrać głos w tej fazie posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#LonginPastusiak">Pani senator Szyszkowska, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#MariaSzyszkowska">Ja wnoszę, żeby Senat odrzucił w całości zmiany proponowane przez Komisję Polityki Społecznej i Zdrowia, bowiem zamiana słowa „aptekarz” na słowo „farmaceuta” jest czymś bardzo niepokojącym i z pewnego powodu wręcz niemoralnym. Ta poprawka tylko pozornie dotyczy języka. Moim zdaniem wczorajsza dyskusja na temat, czy termin „aptekarz” brzmi anachronicznie, była bezsensowna. Chcę powiedzieć, że obowiązuje Karta Aptekarstwa Europejskiego, istnieją Naczelna Izba Aptekarska i samorząd aptekarski, i tak, jak nie każdy prawnik jest adwokatem czy sędzią, tak nie każdy farmaceuta jest aptekarzem. Role zawodowe farmaceutów są zróżnicowane, farmaceuci mogą być analitykami, na przykład klinicznymi. Aptekarzem zaś jest wyłącznie ten, kto ma ku temu przygotowanie, a jego miejsce pracy jest jednoznacznie określone jako apteka lub hurtownia leków. I chodzi o to, ażeby przywileje dotyczące aptekarzy nie były rozciągnięte bez żadnego powodu na całe środowisko farmaceutów, choć oczywiście droga do tego, by stać się aptekarzem, jest dla farmaceutów otwarta. Ta ustawa i poprawki wniesione przez komisje prowadzą do niemoralnego zrównania wszystkich farmaceutów z aptekarzami, a więc każdy farmaceuta będzie mógł na przykład uczestniczyć w samorządzie aptekarskim, z biernym i czynnym prawem wyborczym, co narusza podstawowe elementy przyzwoitości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję, Pani Senator, tylko prosiłbym, żeby nie określać debaty w Senacie jako bezsensownej, bo chcielibyśmy, aby debaty w Senacie były jak najbardziej sensowne i choć rzeczywiście mogą być różnice zdań, to nie nazywajmy debat bezsensownymi.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#LonginPastusiak">Czy pozostali wnioskodawcy chcieliby zabrać głos? Nie widzę chętnych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#LonginPastusiak">Przystępujemy zatem do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy o izbach aptekarskich oraz ustawy - Prawo farmaceutyczne.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#LonginPastusiak">Przypominam, że w tej sprawie w toku debaty zostały przedstawione następujące wnioski: pani senator Maria Szyszkowska oraz pani senator Krystyna Sienkiewicz wnosiły o przyjęcie ustawy bez poprawek; Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, Komisja Polityki Społecznej i Zdrowia oraz senatorowie wnioskodawcy przedstawili wnioski o wprowadzenie poprawek do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#komentarz">(Sygnał telefonu komórkowego)</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#LonginPastusiak">Bardzo proszę o wyłączenie telefonów komórkowych, bo już kolejny raz słyszę tutaj dźwięki komórek. Wczoraj mówiłem, żebyśmy przyjęli zasadę, że przed wejściem wyłączamy komórki. Bardzo proszę o zastosowanie się do tej zasady.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#LonginPastusiak">Informuję, że zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności zostanie przeprowadzone głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek, a następnie, w wypadku odrzucenia tego wniosku, nad przedstawionymi poprawkami według kolejności przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#LonginPastusiak">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem pani senator Marii Szyszkowskiej oraz pani senator Krystyny Sienkiewicz o przyjęcie ustawy o zmianie ustawy o izbach aptekarskich oraz ustawy - Prawo farmaceutyczne bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#LonginPastusiak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#LonginPastusiak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#LonginPastusiak">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#LonginPastusiak">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#LonginPastusiak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników na tablicy.</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#LonginPastusiak">Na 87 obecnych senatorów 14 głosowało za, 60 - przeciw, 13 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#LonginPastusiak">Stwierdzam, że wniosek został odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#LonginPastusiak">W związku z odrzuceniem wniosku o przyjęcie ustawy bez poprawek przechodzimy do głosowania nad poprawkami przedstawionymi przez komisje oraz senatorów wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#LonginPastusiak">Poprawki: pierwsza, druga, czwarta, siódma i dziewiąta mają na celu jednoznaczne i mniej rozbudowane uregulowanie niezbędnych do spełnienia warunków do wykonywania zawodu aptekarza lub farmaceuty - tak, wobec tego farmaceuty.</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#LonginPastusiak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-5.18" who="#LonginPastusiak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem wspomnianych przeze mnie poprawek, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-5.19" who="#LonginPastusiak">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-5.20" who="#LonginPastusiak">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-5.21" who="#LonginPastusiak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników na tablicy.</u>
          <u xml:id="u-5.22" who="#LonginPastusiak">Na 88 obecnych senatorów 73 głosowało za, 3 - przeciw, 12 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-5.23" who="#LonginPastusiak">Stwierdzam, że poprawki zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-5.24" who="#LonginPastusiak">Poprawka trzecia dotyczy potwierdzenia przez cudzoziemca ubiegającego się o przyznanie prawa wykonywania zawodu farmaceuty jego znajomości języka polskiego. Poprawka ma na celu zapewnienie jednolitości uregulowań z ustawą o zawodzie lekarza, która przewiduje potwierdzenie znajomości języka polskiego przez cudzoziemca egzaminem przeprowadzonym jedynie przez samorząd zawodowy, bez udziału filologa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-5.25" who="#LonginPastusiak">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-5.26" who="#LonginPastusiak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-5.27" who="#LonginPastusiak">Kto jest za przyjęciem poprawki trzeciej, proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku „za”.</u>
          <u xml:id="u-5.28" who="#LonginPastusiak">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-5.29" who="#LonginPastusiak">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-5.30" who="#LonginPastusiak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-5.31" who="#LonginPastusiak">Na 88 obecnych senatorów 76 głosowało za, 7 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-5.32" who="#LonginPastusiak">Stwierdzam, że poprawka trzecia została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-5.33" who="#LonginPastusiak">Poprawki: piąta, szósta, ósma, dziesiąta, jedenasta i dwunasta mają charakter terminologiczny i dotyczą nazwy zawodów farmaceuty - nie zaś aptekarza, jak przyjął Sejm. Poprawki te są zgodne z założeniami zawartymi w przedłożeniu rządowym, w którym określenie „farmaceuta” uznano za bardziej trafne, bowiem znaczeniem obejmuje to wszystko, co wiąże się nie tylko z tradycyjnie rozumianym pojęciem zawodu aptekarza, lecz także z pracą wykonywaną poza apteką, a ponadto odnosi się do wykonywanych czynności, niekoniecznie łączących się z apteką lub hurtownią farmaceutyczną. Ponadto w zakresie ustawy - Prawo farmaceutyczne, chodzi o poprawkę ósmą, zmiany wprowadzone przez Sejm okazały się przedwczesne w stosunku do licznych merytorycznych zmian będących w toku procesu legislacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-5.34" who="#LonginPastusiak">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-5.35" who="#LonginPastusiak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-5.36" who="#LonginPastusiak">Kto jest za przyjęciem poprawek: piątej, szóstej, ósmej, dziesiątej, jedenastej i dwunastej, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-5.37" who="#LonginPastusiak">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-5.38" who="#LonginPastusiak">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-5.39" who="#LonginPastusiak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-5.40" who="#LonginPastusiak">Na 88 obecnych senatorów 65 głosowało za, 13 - przeciw, 10 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-5.41" who="#LonginPastusiak">Stwierdzam, że poprawki zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-5.42" who="#LonginPastusiak">Poprawka trzynasta zmierza do zagwarantowania w ustawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o izbach aptekarskich w terminie sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy nowelizującej, co ułatwi stosowanie ustawy w praktyce i uczyni jej nowe oraz dotychczasowe uregulowania bardziej czytelnymi.</u>
          <u xml:id="u-5.43" who="#LonginPastusiak">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-5.44" who="#LonginPastusiak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-5.45" who="#LonginPastusiak">Kto jest za przyjęciem poprawki trzynastej, proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie odpowiedniego przycisku.</u>
          <u xml:id="u-5.46" who="#LonginPastusiak">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-5.47" who="#LonginPastusiak">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-5.48" who="#LonginPastusiak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-5.49" who="#LonginPastusiak">Na 89 obecnych senatorów 81 głosowało za, 1 - przeciw, 6 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-5.50" who="#LonginPastusiak">Stwierdzam, że poprawka trzynasta została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-5.51" who="#LonginPastusiak">Poprawka czternasta ma na celu zmianę określenia wejścia w życie ustawy nowelizującej. Poprawka wprowadza konkretną datę, a nie posługuje się terminem wyrażanym w miesiącach upływających od dnia ogłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-5.52" who="#LonginPastusiak">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-5.53" who="#LonginPastusiak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-5.54" who="#LonginPastusiak">Kto jest za przyjęciem poprawki czternastej, proszę o naciśnięcie przycisku „za”.</u>
          <u xml:id="u-5.55" who="#LonginPastusiak">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-5.56" who="#LonginPastusiak">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-5.57" who="#LonginPastusiak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-5.58" who="#LonginPastusiak">Na 89 obecnych senatorów 76 głosowało za, 3 - przeciw, 9 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-5.59" who="#LonginPastusiak">Stwierdzam, że poprawka czternasta została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-5.60" who="#LonginPastusiak">Wysoka Izbo, przystępujemy do głosowania za przyjęciem uchwały w sprawie ustawy o zmianie ustawy o izbach aptekarskich oraz ustawy - Prawo farmaceutyczne w całości, ze zmianami wynikającymi z przyjętych przed chwileczką poprawek.</u>
          <u xml:id="u-5.61" who="#LonginPastusiak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-5.62" who="#LonginPastusiak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem uchwały, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-5.63" who="#LonginPastusiak">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-5.64" who="#LonginPastusiak">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-5.65" who="#LonginPastusiak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-5.66" who="#LonginPastusiak">Na 89 obecnych senatorów 73 głosowało za, 3 - przeciw, 13 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-5.67" who="#LonginPastusiak">Stwierdzam, że Wysoka Izba podjęła uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o izbach aptekarskich oraz ustawy - Prawo farmaceutyczne.</u>
          <u xml:id="u-5.68" who="#LonginPastusiak">Wysoka Izbo, przystępujemy do rozpatrzenia punktu dziesiątego porządku obrad: informacja Rzecznika Praw Dziecka o działalności za rok 2001 wraz z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-5.69" who="#LonginPastusiak">Pragnę powitać na sali posiedzeń plenarnych Wysokiej Izby, Senatu Rzeczypospolitej, rzecznika praw dziecka, pana Pawła Jarosa.</u>
          <u xml:id="u-5.70" who="#LonginPastusiak">Bardzo proszę tutaj na trybunę, Panie Rzeczniku.</u>
          <u xml:id="u-5.71" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-5.72" who="#LonginPastusiak">Chwileczkę, troszkę poczekamy, aż ucichnie ten rejwach.</u>
          <u xml:id="u-5.73" who="#LonginPastusiak">Proszę państwa, zanim rzecznik praw dziecka zabierze głos, chciałbym tylko przypomnieć, że rzecznik przedstawia Sejmowi i Senatowi corocznie informację o swojej działalności i uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka. Marszałek Senatu otrzymaną od rzecznika praw dziecka informację skierował do Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia. Wspomniana komisja na posiedzeniu 11 lipca bieżącego roku zapoznała się z przedstawioną przez rzecznika praw dziecka informacją i poinformowała o tym marszałka Senatu.</u>
          <u xml:id="u-5.74" who="#LonginPastusiak">Panie Rzeczniku, bardzo proszę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PawełJaros">Wielce Szanowny Panie Marszałku! Państwo Senatorowie! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PawełJaros">Mam niewątpliwy zaszczyt przedstawienia państwu pierwszej w historii Polski informacji o działalności rzecznika praw dziecka wraz z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka w naszej ojczyźnie.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PawełJaros">Nie byłoby jednak tego zaszczytu, nie byłoby informacji oraz uwag o stanie przestrzegania praw dziecka, gdyby nie wysiłek wielu osób od lat skupionych w organizacjach pozarządowych. Wiele z nich do tej pory pracuje w tych organizacjach. Nie byłoby też tego zaszczytu ani tej informacji, ani uwag, o których mówię, gdyby nie wysiłek Sejmu drugiej kadencji i Senatu trzeciej kadencji oraz zapis w konstytucji mówiący o ustanowieniu stanowiska rzecznika praw dziecka. Nie byłoby tego zaszczytu, gdyby nie wysiłek parlamentarzystów Sejmu trzeciej kadencji i Senatu czwartej kadencji, którzy to 6 stycznia 2000 r. ustanowili ustawę o Rzeczniku Praw Dziecka.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#PawełJaros">Chciałbym przed Wysokim Senatem wyrazić wielki szacunek, najwyższe uznanie dla tych wszystkich ludzi. To dzięki nim mogę dzisiaj stanąć przed państwem i dzięki nim możemy merytorycznie rozmawiać o prawach dzieci w Polsce. Bardzo im dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#PawełJaros">Stanowisko rzecznika praw dziecka ustanowiono ustawą z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka. Zadaniem rzecznika jest stanie na straży praw dziecka, określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji Praw Dziecka i innych przepisach prawa, z poszanowaniem odpowiedzialności, praw i obowiązków rodziców.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#PawełJaros">W rozumieniu ustawy dzieckiem jest każda istota ludzka od poczęcia aż do osiągnięcia pełnoletności. Rzecznik działa na rzecz ochrony praw dziecka, a w szczególności prawa do ochrony życia i zdrowia, prawa do edukacji, prawa do wychowania w rodzinie, prawa do godziwych warunków socjalnych.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#PawełJaros">Zgodnie z ustawą wszystkie podejmowane przez rzecznika działania mają na celu zapewnienie dziecku pełnego i harmonijnego rozwoju oraz powinny być prowadzone z poszanowaniem godności i podmiotowości dziecka. Aby zapewnić dziecku takie możliwości, należy je chronić przed wszelkimi formami okrucieństwa, wyzysku, demoralizacji, zaniedbania i wszelkimi innymi formami niewłaściwego traktowania.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#PawełJaros">Rzecznik otacza szczególną troską dzieci niepełnosprawne. Przy wykonywaniu swoich uprawnień kieruje się dobrem dziecka. Tak więc wszystkie działania podejmowane są w najlepiej pojętym interesie dziecka. Bierze się pod uwagę to, że naturalnym środowiskiem jego rozwoju jest rodzina. Rzecznik kieruje się również zasadą równości, czyli troską o ochronę praw każdego dziecka, oraz poszanowaniem praw, obowiązków i odpowiedzialności rodziców. Rzecznik podejmuje działania przewidziane w ustawie z własnej inicjatywy, biorąc pod uwagę napływające do niego informacje, wskazujące na naruszenie praw lub dobra dziecka.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#PawełJaros">Ustanowienie rzecznika praw dziecka oznaczało powstanie niezależnej instytucji, wyposażonej w uprawnienia o charakterze kontrolnym, ostrzegawczym i inicjującym. Rzecznik dysponuje uprawnieniami, które wzbogaciły istniejące dotychczas w Polsce instrumentarium ochrony praw dziecka. Są one analogiczne do tych, którymi dysponują inni rzecznicy praw dziecka w Europie.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#PawełJaros">Uprawnienia, które można zaliczyć do kategorii kontrolnych - mówi o nich art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy - pozwalają zwrócić się do organów władzy publicznej, organizacji lub instytucji o złożenie wyjaśnień i udzielenie niezbędnych informacji, a także o udostępnienie akt i dokumentów, także tych, które zawierają dane personalne.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#PawełJaros">Rzecznik praw dziecka nie może zastąpić organów i instytucji, którym ustawodawca powierza różnego typu zadania z dziedziny pomocy rodzinie i dziecku. Z tego też powodu art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy określa, że rzecznik może zwrócić się do właściwych organów, w tym do rzecznika praw obywatelskich, o podjęcie należących do ich kompetencji działań na rzecz dziecka. Ust. 2 tego artykułu stanowi zaś, że rzecznik praw obywatelskich podejmuje sprawy skierowane do niego przez rzecznika praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#PawełJaros">Ustawa przyznaje rzecznikowi kompetencje w dziedzinie przedstawiania właściwym organom władzy publicznej, organizacjom i instytucjom ocen i wniosków, zmierzających do skutecznej ochrony praw i dobra dziecka oraz usprawnienia trybu załatwiania spraw w tym zakresie. Może on również występować do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę innych aktów prawnych.</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#PawełJaros">Struktura przedłożonej państwu informacji jest dostosowana do zadań, które wynikają z ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka. W każdym rozdziale podawane są podstawy prawne, w tym odesłanie do przepisów konstytucji i Konwencji Praw Dziecka, która w mojej działalności jest bardzo ważnym aktem prawnym. Ponadto są rozdziały dotyczące praw dziecka przed wymiarem sprawiedliwości i popularyzacji praw dziecka we współpracy z mediami. W drugiej części przedstawiam uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka, aneks zaś obejmuje informacje o pracach związanych z organizacją biura rzecznika oraz zestawienia statystyczne.</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#PawełJaros">Pragnę zauważyć, że wprawdzie jest to informacja za rok 2001, ale stojący przed państwem rzecznik urząd swój sprawuje od 16 lutego 2001 r. Mówię więc o swojej działalności w ciągu dziesięciu i pół miesiąca pracy. Ale ze względu na konieczność dokonania prac organizatorskich wytężony wysiłek merytoryczny rozpoczął się od 1 czerwca 2001 r., kiedy to dokonano uroczystego otwarcia urzędu. Praktycznie zatem, jeżeli weźmie się pod uwagę tylko pracę merytoryczną, informacja dotyczy pół roku działalności.</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#PawełJaros">Jeżeli chodzi o skierowane do rzecznika praw dziecka sprawy, które miały głównie charakter interwencyjny, to w 2001 r. otrzymałem tysiąc dwa pisma. Ich podział ze względu na poszczególne kategorie praw, których dotyczyły, przedstawia się w następujący sposób: prawo do życia i ochrony zdrowia - sześćdziesiąt dwa pisma, prawo do życia w rodzinie - trzysta pięćdziesiąt sześć, prawo do godziwych warunków socjalnych - dwieście pięćdziesiąt dziewięć, prawo do nauki - sto trzydzieści pięć, prawo do ochrony przed przemocą i okrucieństwem - sześćdziesiąt cztery, prawa dzieci niepełnosprawnych - czterdzieści dziewięć, prawa dziecka przed wymiarem sprawiedliwości - pięćdziesiąt jeden, inne - dwadzieścia sześć pism.</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#PawełJaros">Podział pism w zależności od podmiotów je wnoszących przedstawia się następująco: rodzice - siedemset pięćdziesiąt dwa pisma, dzieci - czterdzieści cztery, instytucje, stowarzyszenia - osiemdziesiąt, krewni - siedemdziesiąt jeden, inni obywatele - trzydzieści sześć, rzecznik, chodzi o własne inicjatywy wynikające z pism kierowanych w innych sprawach - dziewiętnaście.</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#PawełJaros">Ponadto zarejestrowano osiemset sześć rozmów telefonicznych dotyczących indywidualnych spraw obywateli, które ujęto w tysiąc sześćdziesiąt jeden szczegółowych problemów. W sprawach indywidualnych zgłosiły się osobiście osiemdziesiąt cztery osoby, w tym dwoje dzieci. Łącznie zajęto się ponad dwa tysiące stu sprawami.</u>
          <u xml:id="u-6.17" who="#PawełJaros">Działania rzecznika dotyczące tych spraw, zgodnie z kompetencjami określonymi w ustawie, przybierały różną formę, w zależności od zgłoszonej sprawy. Wszystkie interwencje były uzależnione od wyników analizy i okoliczności danej sprawy. W zależności od tego decydowano o podjęciu działań kontrolnych, wystąpieniu do właściwych instytucji o podjęcie działań będących w ich kompetencjach, kierowano wnioski, opinie lub udzielano porad.</u>
          <u xml:id="u-6.18" who="#PawełJaros">Plonem pracy rzecznika są także trzydzieści cztery wystąpienia o charakterze generalnym. Wymienić tu należy: wielokrotne wystąpienia do kolejnych ministrów zdrowia dotyczące przywrócenia medycyny szkolnej, powszechnego dostępu dzieci i młodzieży do badań profilaktycznych, wydania stosownych przepisów w tych sprawach; wystąpienie wspólnie z rzecznikiem praw obywatelskich w sprawie anulowania niekorzystnych dla rodzin zastępczych spokrewnionych zasad udzielania pomocy pieniężnej na dzieci; wystąpienie do prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz do sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o podjęcie działań na rzecz systemowego przeciwdziałania przemocy, w oparciu o plan opracowany przez rzecznika - w dalszym ciągu trwają rozmowy na ten temat - wystąpienie do Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu o wprowadzenie możliwości zdawania pisemnego egzaminu dojrzałości z geografii.</u>
          <u xml:id="u-6.19" who="#PawełJaros">Ponadto opracowano raporty dotyczące: sytuacji w zakładach poprawczych - wnioski i uwagi z tego raportu skierowano do ministra sprawiedliwości; sytuacji matek z dziećmi w zakładach karnych - postąpiono tak jak w przypadku poprzedniego; pomocy dziecku będącej zadaniem powiatów - wnioski i uwagi skierowano do wojewodów, marszałków wojewódzkich, starostów powiatowych i centrów pomocy rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-6.20" who="#PawełJaros">Wspólnie z rzecznikiem praw obywatelskich wystąpiłem do Najwyższej Izby Kontroli o zbadanie, jakie możliwości realizacji nałożonych na nie zadań mają powiaty, a konkretnie powiatowe centra pomocy rodzinie, jeśli chodzi o likwidację placówek opiekuńczo-wychowawczych i rozwój rodzinnych form opieki. Wnioski z tego raportu były prezentowane w materiałach skierowanych do powiatowych centrów pomocy rodzinie i wojewódzkich służb nadzoru, a także na wielu spotkaniach i konferencjach z udziałem przedstawicieli placówek i organizacji pozarządowych.</u>
          <u xml:id="u-6.21" who="#PawełJaros">Ponadto były wystąpienia do poszczególnych resortów, w których to wystąpieniach zwracano uwagę na problemy z podjęciem przez nie skutecznych działań w ramach ich ustawowych kompetencji w sprawach dotyczących: uregulowania sytuacji prawnej małoletnich cudzoziemców przebywających w placówkach opiekuńczo-wychowawczych; negatywnych skutków eksmisji dla dzieci i rodzin z małymi dziećmi; uwzględnienia w pracy szkół problematyki związanej z przeciwdziałaniem przemocy i reagowaniem w sytuacjach zagrożeń; kontroli bezpieczeństwa przeciwpożarowego i budowlanego budynków i obiektów oświatowych; zjawiska niewłaściwego doboru podręczników do szkolnych programów nauczania; tworzenia tak zwanych elitarnych klas; podjęcia działań na rzecz eliminacji lub ograniczenia programów telewizyjnych propagujących przemoc; uporządkowania przepisów odnoszących się do możliwości i trybu odwołania się od decyzji ośrodka do spraw orzekania o niepełnosprawności; wpisania niektórych chorób do wykazu chorób uprawniających do bezpłatnego lub częściowo odpłatnego korzystania z leków i sprzętu specjalistycznego; zjawiska nierealizacji obowiązku szkolnego przez dzieci niepełnosprawne.</u>
          <u xml:id="u-6.22" who="#PawełJaros">We wszystkich wymienionych wyżej sprawach właściwe instytucje i resorty podjęły działania zmierzające do rozpoznania skali problemów, działania kontrolne lub działania zmierzające do zmiany niekorzystnych przepisów i rozstrzygnięć.</u>
          <u xml:id="u-6.23" who="#PawełJaros">Ponadto rzecznik występował w sprawach: niekorzystnego, zarówno dla matki, jak i dziecka, skrócenia wymiaru urlopu macierzyńskiego, likwidacji jednorazowego dodatku dla rodzin wielodzietnych, wdrożenia ustawy o pomocy materialnej dla dzieci i młodzieży. W tych przypadkach rzecznik zwrócił uwagę na obowiązek podjęcia stosownych działań uwzględniających prawo dzieci do wychowania w rodzinie, do szczególnej troski i starań państwa oraz reprezentujących państwo instytucji, prawo do ochrony rodzicielstwa, prawa dzieci niepełnosprawnych i dzieci wymagających pomocy socjalnej.</u>
          <u xml:id="u-6.24" who="#PawełJaros">Trzeba podkreślić, że siedemnaście spośród trzydziestu czterech wystąpień doczekało się pozytywnej odpowiedzi, a tym samym pozytywnego załatwienia przedstawionych w nich spraw albo określenia kierunku ich pozytywnego załatwienia. W wypadku siedmiu odpowiedź była negatywna, nad pięcioma z wystąpień trwają prace, dwa wystąpienia miały charakter opinii, jedno - odpowiedzi na zapytanie, a jedno pozostało bez odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-6.25" who="#PawełJaros">Istotną część przedłożonej państwu informacji stanowią uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka w Polsce. Można powiedzieć, iż jest to obraz sytuacji prawnej dzieci widziany z perspektywy praktyki rzecznika praw dziecka w okresie sprawozdawczym. To prawda, że obraz ten nie wygląda najlepiej. Podstawowe mankamenty to: brak powszechnego systemu przeciwdziałania przemocy, w tym przemocy rówieśniczej oraz przemocy w mediach; nierówność szans edukacyjnych, szczególnie jeżeli chodzi o dzieci ze środowisk wiejskich i postpegeerowskich; przewlekłość postępowań sądowych; zbyt częste wypadki niewysłuchiwania dzieci przez sądy i inne instytucje; słabe przestrzeganie praw dziecka w zakładach poprawczych; za wolne tempo likwidacji domów dziecka; niedostatki w działaniu medycyny szkolnej i w przeprowadzaniu badań profilaktycznych; nierealizowanie obowiązku szkolnego przez dzieci niepełnosprawne; kulejąca współpraca niektórych samorządów z organizacjami pozarządowymi; pozostawiająca wiele do życzenia oficjalna statystyka i powszechna nieznajomość praw dzieci, zarówno przez same dzieci, jak i osoby za nie odpowiedzialne. Taki właśnie obraz zastał rzecznik.</u>
          <u xml:id="u-6.26" who="#PawełJaros">Wysoka Izbo! Przyjąłem koncepcję urzędu centralnego jak najszerzej otwartego na problemy dziecka i środowiska dziecka. Otwartego i współpracującego z każdym, kto chce pracować dla dobra dziecka. Dlatego właśnie informuję Wysoką Izbę o czterdziestu dwóch ważniejszych wizytach rzecznika lub jego pracowników w terenie. Jak państwo łatwo mogą zauważyć, większość tych wizyt odbyła się w małych miejscowościach, we wsiach i na terenach postpegeerowskich. Chodziło nam o to, aby zwrócić uwagę na bardzo niekorzystną sytuację mieszkających tam dzieci. Rzetelnie państwa o tym informuję w uwagach o stanie przestrzegania praw dziecka w Polsce. Był także cykl wizytacji zakładów poprawczych, schronisk dla nieletnich oraz zakładów karnych, w których wraz z matkami przebywają dzieci. Z tych wizytacji sporządzono szczegółowe raporty, które były przedstawiane stosownym władzom, a zarys najważniejszych spraw z raportu o sytuacji dzieci w zakładach poprawczych mogą państwo znaleźć w omawianej właśnie informacji.</u>
          <u xml:id="u-6.27" who="#PawełJaros">Mówiąc o koncepcji wizyt, należy wymienić także spotkania z dziećmi w domach dziecka, w rodzinnych domach dziecka, w rodzinach zastępczych. W okresie wakacyjnym rzecznik spotykał się z dziećmi na koloniach i obozach wypoczynkowych zorganizowanych w północnej i południowej Polsce, a w trakcie roku szkolnego - w szkołach podstawowych, gimnazjach, szkołach ponadgimnazjalnych, ale także w przedszkolach.</u>
          <u xml:id="u-6.28" who="#PawełJaros">Zawsze zwracano uwagę nie tylko na potrzebę popularyzacji praw dziecka, ale także na warunki socjalne, bytowe, programy wychowawcze. Nigdy nie zabrakło czasu na rozmowy z dziećmi i kadrą, a gdy była taka potrzeba - także na rozmowy indywidualne. W tej informacji nie można pominąć wielu spotkań z dziećmi niepełnosprawnymi. Chodzi zarówno o wizyty u tych, które przebywały w placówkach specjalnych, jak ośrodki szkolno-wychowawcze, zakłady rehabilitacyjno-rewalidacyjne, stowarzyszenia na rzecz osób z upośledzeniem umysłowym lub zakłady poprawcze dla upośledzonych umysłowo, Zakład dla Dzieci Niewidomych i Niedowidzących w Laskach, jak i wizyty w rodzinnych domach dzieci w miejscu ich zamieszkania. To także współpraca, w wymiarze bardzo konkretnym, indywidualnym, z Ogólnopolskim Porozumieniem Organizacji Bezrobotnych w zakresie upowszechniania praw dziecka, praw dzieci niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-6.29" who="#PawełJaros">W tym miejscu chcę powiedzieć o bardzo dobrej współpracy z rzecznikiem praw obywatelskich. Od samego początku postanowiliśmy organizować comiesięczne robocze spotkania, na których omawiamy zasady tej współpracy, to, co zrobiliśmy do tej pory, co powinniśmy zrobić razem bądź samodzielnie, niekiedy wyznaczamy kierunki działania. Tę współpracę, zarówno z zespołem do spraw prawa rodzinnego profesora Zolla, jak i z samym panem profesorem, chciałbym wobec państwa ocenić bardzo wysoko.</u>
          <u xml:id="u-6.30" who="#PawełJaros">W okresie sprawozdawczym rzecznik lub jego pracownicy uczestniczyli w trzydziestu sześciu konferencjach o charakterze lokalnym, ogólnopolskim i międzynarodowym. Dwie spośród nich miały miejsce za granicą. Dotyczyły one takich zagadnień, jak przeciwdziałanie przemocy, godność dziecka, przemoc w telewizji i w innych mediach, rola rodzin zastępczych, prawa dzieci niepełnosprawnych, rozszerzenie form rzecznictwa na prawa dziecka w terenie, wykorzystywanie seksualne dzieci, pomoc dziecku i rodzinie w działaniach powiatu. Konferencje te, a zwłaszcza uzyskane w ich wyniku informacje, odbywające się podczas konferencji dyskusje i związana z tym wymiana poglądów, stały się podstawą do wielu wystąpień o charakterze generalnym, a także interwencji o charakterze indywidualnym.</u>
          <u xml:id="u-6.31" who="#PawełJaros">Wysoka Izbo! Ważnym elementem działalności rzecznika w pierwszym okresie jego pracy była popularyzacja praw dziecka. Od momentu powołania mnie na to stanowisko prowadziłem szeroką popularyzację praw dziecka oraz akcję informacyjną na temat działalności instytucji rzecznika i realizowanych przez nią celów. Działania te polegały na kolportażu materiałów własnych, jak informator, ulotki i inne publikacje, przekazie informacji za pośrednictwem mediów oraz organizowaniu spotkań i udziale w konferencjach krajowych i zagranicznych. W biurze rzecznika zostały przygotowane materiały w formie ulotki, w nakładzie czterystu tysięcy egzemplarzy, oraz informatora, w nakładzie dwunastu tysięcy egzemplarzy. Materiały te zostały rozesłane do szkół i najważniejszych instytucji zajmujących się problematyką dziecka oraz do redakcji prasowych w Polsce. Zawierały one podstawowe informacje dotyczące działalności rzecznika i szczegółowe wskazania co do sposobu kontaktowania się z nim. Informator obejmował ponadto charakterystykę pracy instytucji, omówienie spraw, którymi się zajmuje, i wystąpień generalnych, zestawienie najważniejszych aktów prawnych dotyczących praw dziecka, a przede wszystkich konwencję o prawach dziecka oraz ustawę o Rzeczniku Praw Dziecka. Publikacja zawierała również propozycje rozwiązań systemowych dotyczących przeciwdziałania przemocy wobec dzieci oraz program przekształcania instytucjonalnych placówek opiekuńczo-wychowawczych w rodzinne formy opieki nad dzieckiem. Informatory te otrzymali wszyscy posłowie i senatorowie tej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-6.32" who="#PawełJaros">Te informatory otrzymali wszyscy posłowie i senatorowie tej kadencji. Ponadto w biurze rzecznika opracowano raport „Dziecko w zadaniach powiatu”, który został przesłany do komisji sejmowych, Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, wojewodów, marszałków wojewódzkich oraz starostów powiatowych.</u>
          <u xml:id="u-6.33" who="#PawełJaros">Posiadam własną stronę internetową, jej adres to: www.brpd.gov.pl, informującą o bieżących działaniach oraz zawierającą podstawowe materiały dotyczące pracy rzecznika. Przez cały okres tej działalności w roku 2001 utrzymywano też kontakt z prasą, radiem i telewizją. Serwisy prasowe Polskiej Agencji Prasowej i Katolickiej Agencji Informacyjnej otrzymywały z biura rzecznika bieżące informacje o działaniach. Ja i moi pracownicy wielokrotnie uczestniczyliśmy w informacyjnych i tematycznych programach telewizyjnych i radiowych. Ale jednocześnie chcę tutaj zaznaczyć, że osobiście odczuwam jeszcze niedosyt, jeżeli chodzi o sprawy występowania i popularyzacji praw dziecka w najważniejszych polskich mediach, przede wszystkim w programach ogólnopolskich telewizji.</u>
          <u xml:id="u-6.34" who="#PawełJaros">Na temat działalności rzecznika ukazało się wiele wywiadów w prasie centralnej, lokalnej i specjalistycznej. Na łamach dziennika „Rzeczpospolita” w dziale „Prawo na co dzień” sukcesywnie pojawiały się informacje dotyczące wystąpień o charakterze generalnym, do urzędów centralnych, a raz w miesiącu publikowany był felieton autorstwa rzecznika, podejmujący aktualną problematykę. Rzecznik oraz pracownicy biura rzecznika udzielali wywiadów oraz dawali aktualne komentarze w prasie, radiu, telewizji, zarówno ogólnopolskiej, jak i lokalnej, a także w pismach specjalistycznych.</u>
          <u xml:id="u-6.35" who="#PawełJaros">W biurze rzecznika wielokrotnie organizowano konferencje prasowe. Takie konferencje były też organizowane za granicą. Na przykład 15 października 2001 r. w Brukseli odbyła się konferencja prasowa zorganizowana przez misję polską przy Unii Europejskiej, poświęcona działalności polskiego rzecznika praw dziecka. W czasie spotkań z dziennikarzami zaprezentowano tam prawne umocowanie tej instytucji na tle innych krajów europejskich, sposób funkcjonowania biura rzecznika oraz najważniejsze osiągnięcia w jego dotychczasowej działalności. Rzecznik lub jego przedstawiciele brali czynny udział we wszystkich znaczących i międzynarodowych konferencjach dotyczących problematyki praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-6.36" who="#PawełJaros">Podjęto też działania mające na celu ułatwienie kontaktu dziecka z biurem. Wystąpiłem w tej sprawie do dyrektora generalnego Poczty Polskiej. W ubiegłym roku zwracałem się z prośbą o decyzję umożliwiającą zwolnienie z opłat pocztowych korespondencji przesyłanej przez dzieci do biura rzecznika. Z przykrością stwierdzam, że inicjatywa ta nie została uwzględniona.</u>
          <u xml:id="u-6.37" who="#PawełJaros">W czerwcu 2001 r. złożyłem akces i zostałem przyjęty do międzynarodowej organizacji zrzeszającej niezależne państwowe instytucje działające na rzecz praw dzieci w Europie, występującej pod nazwą ENOC, European Network of Ombudsmen for Children. W ramach ENOC podejmowane są wspólne działania na rzecz promocji praw dziecka, czemu służyć ma między innymi troska, z jaką organizacja ta zabiega o powstanie w każdym europejskim kraju niezależnej państwowej instytucji rzecznika, wraz z przysługującymi mu kompetencjami ustawowymi. Członkostwo w ENOC otwarte jest dla urzędów funkcjonujących w krajach członkowskich Rady Europy - a więc wykracza to poza granice Unii Europejskiej - które posiadają niezależne urzędy rzecznika ustanowione na mocy ustawy lub w których funkcjonuje niezależna instytucja praw człowieka, uwzględniająca specyficzną orientację na prawa dziecka. Rzecznik ponadto uczestniczył w pracach ENOC nad opracowaniem standardu funkcjonowania tych niezależnych instytucji ochrony praw dziecka. ENOC powierzył polskiemu rzecznikowi organizację pierwszej konferencji rzeczników praw dziecka z Europy Środkowej i Wschodniej. Jak państwo wiedzą, odbyła się ona niedawno, między innymi w salach sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-6.38" who="#PawełJaros">Wysoki Senacie! Ostatnia partia informacji dotyczy spraw organizacyjnych związanych z tworzeniem urzędu.</u>
          <u xml:id="u-6.39" who="#PawełJaros">Sejm Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 4 ust. 1 ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka powołał uchwałą z dnia 8 czerwca 2000 r. doktora Marka Piechowiaka na stanowisko rzecznika, który objął ten urząd 30 czerwca. We wrześniu 2000 r. złożył on dymisję z pełnionego urzędu, przyjętą przez Sejm i Senat 26 października 2000 r. Z chwilą objęcia urzędu w 2000 r. rzecznik nie dysponował ani siedzibą, ani środkami finansowymi potrzebnymi na rozpoczęcie działalności. W budżecie państwa na rok 2000 nie zostały przewidziane środki finansowe na organizację i funkcjonowanie Biura Rzecznika Praw Dziecka. Decyzją prezesa Rady Ministrów przyznano środki finansowe z ogólnej rezerwy budżetowej w wysokości 500 tysięcy zł na prace biura w podstawowym wymiarze w roku 2000, ale dopiero we wrześniu środki te zostały uruchomione. 14 lutego 2001 r. Sejm powołał Pawła Jarosa na stanowiska rzecznika praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-6.40" who="#PawełJaros">Rozpocząłem swoją działalność od 16 lutego 2001 r., sukcesywnie zajmując się rozwojem organizacyjnym. Jednocześnie podejmowałem się wykonywania nałożonych ustawą zadań.</u>
          <u xml:id="u-6.41" who="#PawełJaros">Strukturę organizacyjną Biura Rzecznika Praw Dziecka wprowadzono zgodnie ze statutem nadanym przez marszałka Sejmu zarządzeniem nr 2 z dnia 25 lipca 2000 r. w sprawie nadania statutu dla Biura Rzecznika Praw Dziecka. W biurze utworzono trzy jednostki organizacyjne. Zespół informacyjno-interwencyjny rozpatruje skargi nadsyłane od osób indywidualnych bądź instytucji; prowadzi on także telefon informacyjno interwencyjny, przyjmuje interesantów osobiście, wyjeżdża na interwencje, przeprowadza wizytacje w placówkach zajmujących się dziećmi. Zespół badań i analiz przygotowuje wystąpienia generalne rzecznika, wykonuje analizy prawne, prowadzi współpracę międzynarodową i współpracę z organizacjami pozarządowymi, przygotowuje publikacje, w tym informacje o działalności rzecznika praw dziecka, uczestniczy również w wizytacjach i wyjazdach interwencyjnych. Trzecia jednostka to gabinet rzecznika, który tak naprawdę jest zespołem merytoryczno-administracyjnym; zajmuje się on obsługą prawną i medialną rzecznika.</u>
          <u xml:id="u-6.42" who="#PawełJaros">Jeżeli chodzi o budżet, to na rok 2001 wynosił on ogółem 3 miliony 423 tysiące 500 zł. Wydatki biura w 2001 r. dzieliły się ogólnie na dwie grupy; wydatki majątkowe to 500 tysięcy zł, a bieżące funkcjonowanie biura to 2 miliony 923 tysiące 500 zł.</u>
          <u xml:id="u-6.43" who="#PawełJaros">W 2001 r. praktycznie wykonano wszystkie niezbędne prace związane z organizacją Biura Rzecznika Praw Dziecka. Biuro zostało wyposażone w konieczne sprzęty biurowe, sprzęt komputerowy z oprogramowaniem, centralę i aparaty telefoniczne, samochody służbowe oraz inne niezbędne dla pracy biura artykuły.</u>
          <u xml:id="u-6.44" who="#PawełJaros">Siedziba. Rzecznik rozpoczął wykonywanie swoich zajęć w 2000 r., nie mając zapewnionej żadnej siedziby na funkcjonowanie biura. Podjęto więc szereg działań mających na celu uzyskanie stałej siedziby. Wystosowano pisma do odpowiednich urzędów administracji publicznej, w tym do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, starostwa powiatu warszawskiego, Ministerstwa Skarbu Państwa, Ministerstwa Obrony Narodowej, gminy Warszawa-Centrum, Zarządu Miasta Stołecznego Warszawy. Wszystkie uzyskane odpowiedzi od instytucji centralnych i samorządowych były odmowne. Adresaci nie dysponowali wolną powierzchnią biurową - taka była treść odpowiedzi. W tej sytuacji wynajęto dla Biura Rzecznika Praw Dziecka budynek przy ulicy Śniadeckich 10 w Warszawie, niedaleko placu Konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-6.45" who="#PawełJaros">Pracownicy biura rzecznika. W 2001 r. sukcesywnie zatrudniałem pracowników biura, głównie specjalistów w zakresie prawa, ale także psychologii, edukacji, pedagogiki, resocjalizacji i spraw społecznych. Zatrudnienie w biurze w grudniu 2001 r. osiągnęło trzydzieści etatów. Ze względu na stopniowy charakter doboru kadry - bo zaczynałem od pięciu etatów w lutym 2001 r. - średniorocznie zatrudnienie wyniosło dwadzieścia etatów.</u>
          <u xml:id="u-6.46" who="#PawełJaros">Zasady funkcjonowania biura. Biuro rzecznika działa, tak jak mówiłem, na podstawie statutu nadanego zarządzeniem nr 2 marszałka Sejmu z dnia 25 lipca 2000 r. w sprawie nadania statutu dla Biura Rzecznika Praw Dziecka. W 2001 r. opracowano wszystkie podstawowe dokumenty niezbędne do prawidłowego funkcjonowania tego biura, w tym zarządzenie rzecznika praw dziecka w sprawie regulaminu organizacyjnego biura, regulaminu wynagradzania, regulaminu pracy, zasad obiegu dowodów finansowo-księgowych, instrukcji kancelaryjnej i regulaminu zamówień publicznych. W obecnej chwili trwają prace, mocno już zaawansowane, nad utworzeniem archiwum. I to będzie już ostatni krok, jeżeli chodzi o działalność organizacyjną. Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie zaopiniowała wykonanie budżetu rzecznika za rok 2001, podobnie sejmowa Komisja Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-6.47" who="#PawełJaros">Panie Marszałku! Państwo Posłowie!</u>
          <u xml:id="u-6.48" who="#komentarz">(Głos z sali: Posłowie?)</u>
          <u xml:id="u-6.49" who="#PawełJaros">Senatorowie, najmocniej przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-6.50" who="#komentarz">(Marszałek Longin Pastusiak: Sejm był wczoraj, dziś jest Senat.)</u>
          <u xml:id="u-6.51" who="#PawełJaros">Właśnie, byłem wczoraj w Sejmie, debata trwała pięć i pół godziny. To stąd ta pomyłka. Przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-6.52" who="#PawełJaros">Podsumowując moją relację chciałbym zauważyć bardzo pozytywną rzecz. Stało się tak, że dzięki powstaniu tej instytucji i wysiłkowi wielu ludzi możemy powiedzieć, iż otwieramy usta dzieciom, które coraz więcej, coraz częściej mówią o swoich prawach. Mają w rzeczniku swojego obrońcę, przyjaciela. Proces tych zmian na pewno będzie postępował, czas zatem, aby na prawa dzieci otworzyły się serca i umysły wszystkich dorosłych ludzi. Wiem, że w tej Wysokiej Izbie dokonało się to już dawno, także tutaj dzieci mają swoich przyjaciół. Dziękuję wszystkim państwu senatorom za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję bardzo. Proszę jeszcze chwilkę pozostać, ponieważ teraz, w przeciwieństwie do Sejmu, mamy zadawać pytania, które nasz regulamin przewiduje.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#LonginPastusiak">Wobec tego zaczynamy pytania. Przypominam, że mają być krótkie i zadawane z miejsca.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#LonginPastusiak">Pani senator Serocka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#EwaSerocka">Panie Rzeczniku, mam dwa pytania.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#EwaSerocka">Pierwsze pytanie: czy rzecznik praw dziecka wniósł do Ministerstwa Sprawiedliwości o zmianę przepisów kodeksu postępowania karnego w zakresie szczególnej procedury sądowej w sprawach o przestępstwa przeciwko nieletnim? Dotyczy to głównie przestępstw typu molestowanie seksualne, namawianie do narkomanii, przemoc wobec dzieci w rodzinie, w szkole itp.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#EwaSerocka">I drugie pytanie: co z dziećmi z terenów popegeerowskich? Znam takie przykłady, że młode dziewczyny już od szesnastego roku życia - spotkałam się z tym podczas swoich spotkań senatorskich - zaczynają rodzić dzieci po to, żeby rodzina miała za co przeżyć. To przerażające, bo najlepiej było, kiedy rodziło się dziecko niepełnosprawne, bo wtedy był większy zasiłek. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#LonginPastusiak">Czy pan wolałby zebrać wszystkie pytania i odpowiedzieć na nie?</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#komentarz">(Rzecznik Praw Dziecka Paweł Jaros: Może po pięć pytań.)</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#LonginPastusiak">Dobrze, po pięć pytań.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#LonginPastusiak">Pan senator Pawełek, później pan senator Plewa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#KazimierzPawełek">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#KazimierzPawełek">Czytałem sprawozdanie rzecznika praw dziecka. Jest tam wiele elementów dotyczących pogwałcenia tych praw, a więc wykorzystywanie seksualne, przemoc itd. Nie znalazłem natomiast nigdzie odniesienia do stosowania kar cielesnych przez rodziców. Sprawa ta wywołała swego czasu wielkie poruszenie, kiedy jeden z czołowych prawicowych polityków, obecnie poseł, Marek Jurek, opowiedział się za stosowaniem kar cielesnych. Moje pytanie brzmi tak: jaki jest pański stosunek, jako rzecznika i jako rodzica, do stosowania kar cielesnych przez rodziców? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#LonginPastusiak">Pan senator Plewa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#SergiuszPlewa">Dziękuję Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#SergiuszPlewa">Panie Rzeczniku, w swojej informacji, zresztą i ustnej, i pisemnej, przekazał pan, że odbyły się spotkania z dziećmi na obozach, koloniach, w domach poprawczych i innych placówkach wychowawczych. Ale w zasadzie, według mego rozeznania, prawa dziecka są tam najmniej naruszane. Mam pytanie: czy rzecznik praw dziecka spotykał się z dziećmi z rodzin patologicznych? Czy badał pan na miejscu skargi, które dochodzą od dzieci czy od rodzin zamieszkałych blisko miejsca, gdzie występuje naruszanie praw dziecka? Jakiej pomocy udzielał pan rzecznik czy biuro i czy ewentualnie kierował swoje wystąpienia do odpowiednich instytucji, które takiej pomocy udzielają? Szczególnie chodzi mi o pomoc materialną właśnie w takich miejscach jak aglomeracje popegeerowskie, co pani senator była uprzejma podkreślić.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#SergiuszPlewa">Ja sobie zdaję sprawę, że zatrudnienie trzydziestu osób na cały kraj to niewiele, że to jest wszystko w trakcie organizacji. Ale czy przewiduje pan filie wojewódzkie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#LonginPastusiak">Pani senator Doktorowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#KrystynaDoktorowicz">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#KrystynaDoktorowicz">Panie Rzeczniku, mam takie pytanie. Czy pana urząd ma jakikolwiek wpływ - a jeżeli ma, to w jaki sposób tu proceduje i formalizuje swoje działania - na programy dla dzieci w mediach, szczególnie w telewizji? Nie chodzi mi w tym momencie o przemoc i seks w mediach, bo o tym pan mówił, ale o programy skierowane do dzieci, o ich poziom intelektualny, emocjonalny i estetyczny. Czy rzecznik zajmuje się tymi sprawami? Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#LonginPastusiak">I jako ostatnia w tej serii pani senator Kurzępa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#IrenaKurzępa">Panie Rzeczniku, pański urząd stoi na straży przestrzegania praw dziecka. Dwukrotnie pan podkreślał tutaj fakt, że występował pan w sprawie likwidacji domów dziecka, a przeniesienia dzieci do rodzin. W kontekście pana wypowiedzi chciałabym o zapytać, czy chodzi tu o te domy dziecka, które nie respektują praw dziecka, nie przestrzegają ich, czy generalnie o wszystkie? I dlaczego wszystkie?</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#IrenaKurzępa">Kolejne pytanie. Powiedział pan również, że zakwestionowano niewłaściwe podręczniki. Chciałabym zapytać, według jakich kryteriów te podręczniki kwestionowano, dla kogo były przeznaczone, dla jakich dzieci, w jakim wieku? I do jakich przedmiotów były to podręczniki? Jest tutaj wielka niewiadoma. Prosiłabym o bliższe informacje.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#IrenaKurzępa">I następne pytanie. Stwierdził pan również, że występował w sprawie matury pisemnej z geografii. Zastanawiam się, czy nie było to wykraczanie poza pana kompetencje, ponieważ pański urząd zajmuje się dziećmi od zera do osiemnastu lat. Matury nie zdaje się w tym wieku, dotyczy ona młodzieży dziewiętnastoletniej. I dlaczego akurat geografia, a nie inne przedmioty? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#LonginPastusiak">Proszę pana rzecznika o udzielenie odpowiedzi na te pierwsze pięć pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PawełJaros">Nazbierało się chyba dziewięć pytań.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#PawełJaros">Najpierw zmiana przepisów kodeksu postępowania karnego. Ja bym dodał tu jeszcze: kodeksu karnego w zakresie przemocy wobec dzieci; tego dotyczyło pierwsze pytanie. Czy wystąpiłem w tej sprawie do ministra sprawiedliwości? Proszę państwa, jeżeli chodzi o przemoc wobec dzieci, to generalnie poszukuję rozwiązań systemowych. Zauważyłem, że w Polsce nie mamy systemu przeciwdziałania przemocy. Wielokrotnie występowałem w tej sprawie do różnych instytucji, także do komisji sejmowych. Wszyscy państwo otrzymali ode mnie w takiej publikacji będącej informatorem zarys kierunkowego planu przeciwdziałania przemocy. A więc zapisy w kodeksie postępowania karnego, a także kodeksu karnego, są jednym z elementów tego planu.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#PawełJaros">W przypadku kodeksu postępowania karnego chodzi o kilka rzeczy, na przykład o usprawnienie procedury postępowania przed wymiarami organu sprawiedliwości tam, gdzie dzieci występują albo w charakterze świadków, albo czasami w innym charakterze, strony procesowej. Ale przede wszystkim chodzi o to, aby te dzieci były przesłuchiwane raz i tylko raz. Jest taka możliwość - praktycznie taka procedura jest stosowana u naszych sąsiadów, w państwie niemieckim, i to dobrze stosowana, z dobrymi skutkami dla dzieci i dla organów wymiaru sprawiedliwości - wtedy oczywiście, kiedy na takim posiedzeniu obecne są wszystkie strony, obrońcy, prokurator, dziecko, psycholog, rodzice, po prostu wszyscy, którzy powinni być obecni. Jeżeli nagra się dźwięk, jeśli nagra się obraz na odpowiednim urządzeniu, to nie będzie trzeba powtarzać tych czynności. Dzisiaj dziecko jest wielokrotnie pytane, wielokrotnie wzywane przed organy wymiaru sprawiedliwości, powtarzane są te przeżycia, nazywane traumą psychologiczną, jeżeli dziecko jest ofiarą przemocy, ofiarą przestępstwa. I obawiam się, że mogłoby to prowadzić do takich stanów, które później moglibyśmy nazwać kalectwem psychologicznym. A więc występuję tutaj przeciwko dotychczasowej praktyce i żądam uwzględnienia dobrych doświadczeń z innych procedur, szczególnie karnych. Chcę powiedzieć, że rozmawiałem niedawno w tej sprawie z panem Grzegorzem Kurczukiem, wtedy jeszcze przewodniczącym sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, a dzisiaj ministrem sprawiedliwości. Powiadomił mnie, że prace nad tym się zakończyły i że jest uwzględniony mój postulat właśnie w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#PawełJaros">Proszę państwa, tam jest jeszcze drugi element, o którym chcę powiedzieć, dotyczący kodeksu karnego, przestępstwa z art. 207 kodeksu karnego, przestępstwa znęcania się. Może to nie jest popularne, ale bazując na rozmowach z organizacjami pozarządowymi, z ofiarami, z tymi dziećmi, biorąc pod uwagę postulaty Sejmu Dzieci i Młodzieży z poprzedniego roku, zażądałem, tak jak i one, zaostrzenia kary za znęcanie się nad dziećmi. Ma to swoje głębokie uzasadnienie. Chciałbym po prostu, żeby przestępcy znęcający się nad dziećmi byli traktowani tak samo jak ci, którzy znęcają się nad swoją ofiarą ze szczególnym okrucieństwem, bo według mnie znęcanie się nad dzieckiem już samo w sobie jest szczególnie okrutne. Dziecko to osoba młoda, jeszcze nie w pełni rozwinięta fizycznie i umysłowo, nie zna świata tak dobrze jak dorosły, nie zna jego brutalności, jest często ufna i bezbronna. A tymczasem stosuje się wobec niej przemoc. Często dorosły człowiek znęca się nad dzieckiem, co budzi moją odrazę. Mówię o tym w sposób ostry i stanowczy i tak samo stanowczo o tym napisałem. Przepraszam tych z państwa, którzy mają odmienny pogląd w tej sprawie, ale pozostaję przy swoim stanowisku.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#PawełJaros">Jeśli chodzi o tereny postpegeerowskie, proszę państwa, to wizytowałem te tereny, szczególnie zagrożone bezrobociem, wizytowałem je wielokrotnie. Zresztą sam pochodzę z terenu zagrożonego bezrobociem. W tych agromiastach spotykałem się z dziećmi, władzami lokalnymi, ludźmi, którzy pracują w różnych organizacjach pozarządowych - jest ich bardzo dużo i trochę trwałoby wymienienie ich wszystkich, więc pozostańmy przy takim ogólnym sformułowaniu - dlatego sytuację tamtejszych dzieci znam dobrze.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#PawełJaros">Braki są różnego rodzaju. W związku z tym podjęliśmy takie oto działania. Po tych wszystkich konferencjach, spotkaniach, które okazały się dla nas bardzo pomocne, opracowaliśmy raport „Pomoc dziecku w działaniach powiatu”. Ten raport, jak już powiedziałem, był uzgadniany i opracowywany wraz ze środowiskami samorządowców, po czym został skierowany, jak już państwu przeczytałem, między innymi do wszystkich służb powiatowych. Powiedziałem „między innymi”, bo otrzymały go też służby marszałkowskie i wojewódzkie.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#PawełJaros">Chyba dobrze został przyjęty ten dokument i opracowane w nim metody pomocy. Od razu trzeba jednak powiedzieć, że co do obecnej struktury powiatowych centrów pomocy rodzinie, dopatrujemy się tam wielu braków i wyrażamy wiele krytycznych ocen. Chodzi głównie o realizację zadań nałożonych przez ustawodawcę na powiatowe centra pomocy rodzinie. Mamy w związku z tym wiele wątpliwości, dlatego ja i pan profesor Zoll zwróciliśmy się do Najwyższej Izby Kontroli - już państwu o tym czytałem - aby zbadała wszystkie pecepeery w kraju. Otrzymałem już pozytywną odpowiedź, że w tym roku zostanie przeprowadzone takie badanie. Kolegium NIK zgodziło się z nami w tej kwestii. Chodzi o sprawdzenie, czy te zadania są realizowane, a jeśli nie, to z jakich powodów.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#PawełJaros">Owszem, są takie pecepeery, które funkcjonują bardzo dobrze, na przykład powołały centra antykryzysowe, opracowały plany przeciwdziałania patologiom oraz głównym problemom społecznym itd. Ale tak działa około 15% pecepeerów, teraz może troszeczkę więcej, bo prawdopodobnie każdego dnia zwiększa się liczba powiatowych centrów pomocy rodzinie. Mimo to są one bardzo niedoskonałe. Chcemy wiedzieć, dlaczego. Czy dlatego, że - jak to przedstawiają działacze samorządowi - przez służby wojewódzkie albo organy centralne nie są przekazywane pieniądze, które podobno są, czy dlatego, że sam powiat je blokuje i nie przeznacza ich na te jednostki, lecz wydaje je na inne cele, czy wreszcie dlatego, że jest niedowład, jak skarżą się niektórzy, związany z obsadą stanowisk. Niektórzy twierdzą, że nie są powoływani na stanowiska fachowcy, tylko ktoś inny. Tego typu uwag jest bardzo dużo, dlatego chcemy, żeby ta sprawa po prostu została zbadana. A może przyczyna tkwi zupełnie gdzie indziej?</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#PawełJaros">W każdym razie obserwujemy czasami słabą pracę powiatowych centrów pomocy rodzinie. W tej sprawie bardziej jednak kierujemy się w stronę rozwiązań systemowych, ustawowych, pragniemy poprawy sytuacji na terenie całej Polski. Ale dzieci z terenów postpegeerowskich tą pomocą powinny być objęte w sposób jak najpełniejszy.</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#PawełJaros">Jak państwo zauważą w uwagach o stanie przestrzegania praw dziecka, tych dzieci w sposób szczególny dotyka nierówność szans edukacyjnych. Obserwujemy także niespełnienie jednego z podstawowych warunków dobrej legislacji. Uważam, że aby prawo było dobre, musi być uporządkowane i uzgodnione. Kiedy zaś te warunki zostają spełnione, powinny być z kolei zapewnione środki na realizację takiego prawa. Tymczasem mamy rozporządzenia już od paru lat obowiązujące w obrocie prawnym, ale jakoś nieobowiązujące w rzeczywistości - jest to prawo, na które nie ma pieniędzy. Weźmy na przykład rozporządzenie o pomocy materialnej. Byłoby ono kierowane przede wszystkich do dzieci z terenów postpegeerowskich, bo tam jest największa bieda. Niestety, nie ma środków na taką pomoc. Dotyczy to przede wszystkim uczniów. Znajdziecie państwo obraz tej sytuacji w uwagach o stanie przestrzegania praw dziecka - o tym również piszę w dość mocnych słowach.</u>
          <u xml:id="u-18.10" who="#PawełJaros">Uważam, że krokiem w dobrym kierunku - ta uwaga została też tam zawarta - jest możliwość wcześniejszej edukacji dzieci. Myślę, że to jest dobry pomysł. W każdym razie tak uważają eksperci, do których zwróciłem się o opinię w tej sprawie, tak też uważają specjaliści z mojego biura. W ogóle jest to dość powszechna opinia, chociaż wiem, że niektórzy mają w tej sprawie odmienne zdanie. Nie chciałbym narażać rodziców na to, że dzieci wcześniej odejdą z domu, ale chyba nie o to chodzi. Bo to nie oznacza, że dziecko idzie wcześniej do szkoły - chodzi o jego wcześniejszą edukację, niekoniecznie o pójście do szkoły. To jest pewna różnica. Trzeba o tym mówić, może jakoś to wyjaśniać, żeby nie było takiej obawy, takiego strachu przed czymś, o czym dzisiaj chyba jeszcze nie wszyscy jesteśmy dobrze poinformowani. Ale ten kierunek jest dobry.</u>
          <u xml:id="u-18.11" who="#PawełJaros">Jaki jest mój stosunek do kar cielesnych stosowanych przez rodziców? Jak najbardziej negatywny! Jak najbardziej negatywny! Proszę państwa, mam doświadczenie zawodowe i dla mnie dziecko z odbitymi nerkami jest ofiarą przemocy, przestępstwa. Mówię o tym na podstawie moich wieloletnich doświadczeń z pracy nie w charakterze rzecznika, lecz znacznie wcześniejszych. A tłumaczenie sprawcy jest takie: ja mu dałem tylko klapsa. A dziecko ma odbite nerki. Są też o wiele poważniejsze uszkodzenia ciała, ale sprawca zawsze tłumaczy się, że dał klapsa. Tak się dzieje - wiem o tym z praktyki. Oczywiście, są to ludzie bardzo nieodpowiedzialni, trzeba nawet powiedzieć, że w niektórych wypadkach zwyrodniali. Do takich ludzi odnosimy się z najwyższą surowością, potępiamy ich czyny. Ale jeżeli będziemy mówić, że ten klaps jest dozwolony, to dla tych ludzi może to stanowić przewrotną formę tłumaczenia czy usprawiedliwienia.</u>
          <u xml:id="u-18.12" who="#PawełJaros">Między innymi z tych względów nikt nigdy nie usłyszy ode mnie słów jakiejś pochwały czy, nie daj Boże, zachęty - o tym nawet w ogóle nie ma co mówić - ani żadnego przyzwolenia na kary cielesne, nawet w postaci klapsa. Bo dla ludzi ze środowisk patologicznych to jest często usprawiedliwienie. Dajemy im argument do ręki. Nie zgadzam się na takie metody i sam ich nie stosuję. Nie ma takiej potrzeby. Wydaje mi się, że będzie lepiej, jeżeli do dziecka dotrzemy intelektualnie, racjonalnie, nawet wtedy, kiedy ma ono inne zdanie, a nie poprzez te klapsy. To jest niehumanitarne, nieludzkie. To jest tak samo jak wtedy, kiedy w szkole dzieci żądają od nauczyciela uzasadnienia w sprawie postawionej oceny, a on się denerwuje i mówi: jak śmiesz, ja mam autorytet wielkiego nauczyciela, a ty ode mnie żądasz uzasadnienia oceny? Ode mnie dziecko żąda uzasadnienia niemalże w każdej sprawie, bo zobaczyło, jak siedziałem w domu i pisałem uzasadnienia. „To ty - mówi mi - takim i innym ludziom musisz wszystko uzasadniać, jak o czymś zadecydujesz, a jak w domu decydujesz, to nie musisz tego uzasadniać?”. I ma rację. Nic się nie stanie nauczycielowi, kiedy uzasadni dziecku ocenę. Uczeń ma prawo wiedzieć, dlaczego ma trójkę, czwórkę czy nawet piątkę zamiast szóstki, jeśli jest ambitny. Uważam, że to jest bardzo dobry objaw takiego wzajemnego poszanowania międzypokoleniowego. Dzięki temu w państwie będą lepsi obywatele, będą lepiej rozumieli zasady wzajemnych relacji międzyludzkich, nieopartych właśnie na przemocy.</u>
          <u xml:id="u-18.13" who="#PawełJaros">Czy przewiduję filie w terenie? Proszę państwa, jest taka sytuacja, że ustawa w obecnym kształcie nie pozwala mi na tworzenie urzędów czy oddziałów mojego urzędu w terenie. Ale wiele organizacji o bardzo różnym charakterze zwraca się do mnie w tej sprawie. Na przykład Towarzystwo Przyjaciół Dziecka kilkakrotnie - raz w Opolu, raz w Koninie, pamiętam to dobrze - zapraszało mnie na konferencję, żebym poparł ideę utworzenie rzecznika praw dziecka w TPD. Uważam, że gdyby powołano rzecznika praw dziecka w jakiejś organizacji w terenie, to dla mnie byłaby to pomoc. Podobnie jest też w przypadku samorządów. Wiele z nich, opierając się na swoich doświadczeniach, powołuje własnego rzecznika praw dziecka na swoim terenie po to, by zbierał skargi od dzieci, starał się pomagać dzieciom, był ich obrońcą, adwokatem. Takie działania my też popieramy. Również inne organizacje - wiem o tym, bo napływają do mnie takie informacje - czasami nawet o zupełnie innym charakterze niż TPD, powołują swoich rzeczników praw dziecka, żeby pomagać dzieciom.</u>
          <u xml:id="u-18.14" who="#PawełJaros">Powstaje zatem pytanie, czy w sytuacji kiedy jest tak duże zaangażowanie środowisk w terenie w zajmowanie się sprawami dzieci, a konkretniej ich prawami, nie należałoby tego jeszcze przez jakiś krótki czas poobserwować, a później ująć w jakieś normy. Powstaje takie pytanie. Na razie ten ruch jest dla mnie czymś bardzo pozytywnym, dlatego zastanawiam się, czy nie należałoby kiedyś stworzyć pewnych norm prawnych dla tego terenowego rzecznikowania prawom dziecka. Na razie mam o tym pozytywne zdanie.</u>
          <u xml:id="u-18.15" who="#PawełJaros">Aha, jeszcze kwestia prawa do wypoczynku na wakacjach. Ktoś powiedział, że tam najrzadziej są łamane prawa dzieci. Nie. Stanowczo się z tym nie zgadzam. Dlaczego? Prawo do wypoczynku - weźcie państwo pod uwagę choćby ostatnie wydarzenia - to nie tylko prawo do tego, że możemy gdzieś pojechać, bawić się, czyli - generalnie rzecz ujmując - wypocząć. To jest prawo do bezpiecznego wypoczynku.</u>
          <u xml:id="u-18.16" who="#PawełJaros">Zwróciłem się kiedyś do komendantów wojewódzkich w całej Polsce z prośbą, by skontrolowali bezpieczeństwo w gimbusach - w tym wypadku chodziło akurat o bezpieczny dowóz dzieci do szkoły. Postawiono mi wtedy pewien zarzut - a chcę powiedzieć, że moja praca pod tym względem jest ciężka, bo pionierska - że jest to śmieszny gest, to zwracanie się do komendantów, żeby kontrolowali gimbusy. Mówiono wtedy: czy ten rzecznik nie ma się czym zająć, czy co?</u>
          <u xml:id="u-18.17" who="#PawełJaros">Proszę państwa, okazuje się, że przestrzeganie prawa właśnie na tym dolnym poziomie jest niezwykle ważne, a nieprzestrzeganie go czasami kończy się nawet utratą życia. Były takie przypadki. Na przykład w województwie... Już chciałem powiedzieć, które to było województwo, ale nie powiem, żeby nie sprowokować większej dyskusji, bo chodzi mi o problem, a nie o wskazanie na miejsce, gdzie jest aż tyle błędów. A więc w jednym z województw stwierdzono po takiej kontroli gimbusów, jak pisze komendant z tego województwa, trzysta osiemdziesiąt trzy uchybienia. To jest bardzo dużo. A teraz mieliśmy wypadek w Rumunii. Dowiezienie dziecka na kolonie jest realizacją jego prawa do bezpiecznego wypoczynku. Ale ono jedzie całą noc. Czy wypocznie? Nie wypocznie. A czy to jest bezpieczne? Już wiadomo, że nie.</u>
          <u xml:id="u-18.18" who="#PawełJaros">Zwróciłem się zatem do pana wicepremiera i ministra Marka Pola z prośbą, żeby zlikwidować te nocne jazdy autobusami już w ten poniedziałek. Cieszę się, że prace rządu zmierzają w tym kierunku. Bo to jest bez sensu: kierowca, który zaczyna pracę o pierwszej w nocy, nie jest wypoczęty. On w dzień i tak cały czas patrzy na drogę. A są też ludzie, którzy w ogóle nie śpią w dzień, bo taki mają organizm, a w nocy też nie wypoczną, bo muszą jechać. Dzieci zaś są przez to znowu narażone na niebezpieczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-18.19" who="#PawełJaros">To prawo do wypoczynku właśnie na terenach postpegereowskich nie jest dobrze realizowane. Podczas ubiegłorocznych wakacji wizytowałem dom dziecka w pewnej miejscowości na Mazurach. Zastałem tam taki obraz: pohitlerowskie koszary, budynek wojskowy, umywalnie w jednym ciągu. Przepraszam za wyrażenie, ale to wyglądało jak żłoby dla koni w stajni. Przepraszam, że używam takich określeń, ale z tym się to kojarzy, jest to bardzo nieprzyjemne. Na ścianach namalowane były różne grafy - tak na to mówi młodzież - niekiedy okropne, wulgarne napisy, często mówiące o przemocy. Pytam dziecka, czy było gdzieś na wakacjach. Odpowiada, że nie. Pytam, co będzie dzisiaj robiło. Odpowiada, że nie wie. Zaniepokojony, pytam o to samo pewną dziewczynkę, a ona na to: a ja wiem? Ona też nie wie, co będzie robić. Co to znaczy? Że nie ma żadnego programu wychowawczego. Te dzieci nigdzie nie wyjechały na wakacje, nie było realizacji żadnego prawa do wypoczynku. Dyrektor powiedział, że może załatwi wymianę z innym domem dziecka, ale było to już 16 sierpnia.</u>
          <u xml:id="u-18.20" who="#PawełJaros">A więc nie ma realizacji prawa do wypoczynku w przypadku tych najbiedniejszych dzieci. A to jest bardzo, bardzo ważne. Ja oczywiście zareagowałem, zwracając się w tej sprawie do starosty, będącego organem założycielskim, i to zostało dobrze przyjęte, co chcę powiedzieć. W tym roku jadę tam, żeby skontrolować, czy zostały wykonane wszystkie zalecenia.</u>
          <u xml:id="u-18.21" who="#PawełJaros">Czy spotykałem się z dziećmi z rodzin patologicznych w aglomeracjach popegeerowskich? Tak, niejednokrotnie, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-18.22" who="#PawełJaros">Czy mam wpływ na telewizyjne programy dla dzieci, czy zajmuję się tymi sprawami? Nie mam wpływu - stwierdzam to z przykrością. Kiedyś razem z panem profesorem Zollem chcieliśmy, żeby były w telewizji takie okienka i dla rzecznika praw obywatelskich, i dla rzecznika praw dziecka. Nie chodziło o to, żeby to była gadająca głowa - chodziło raczej o popularyzację praw dziecka, o pokazanie problemu i o to, jak go rozwiązać. Niektórzy z państwa senatorów zadeklarowali pomoc w tej sprawie. Przyjąłem to z dużym zadowoleniem. Może uda nam się razem coś w tej sprawie zrobić, przynajmniej w terenowych oddziałach telewizji. Zobaczymy.</u>
          <u xml:id="u-18.23" who="#PawełJaros">O co chodzi z likwidacją domów dziecka? Czy wszystkie należy zlikwidować? No pewnie, że nie wszystkie. Twierdzę, że będą takie, które zostaną, bo są przecież różne problemy z dziećmi, na przykład - o tym też trzeba mówić bardzo szczerze - są takie dzieci, którym nie ułożyło się życie w rodzinnych domach dziecka czy w rodzinach zastępczych. I co z nimi zrobić? Na siłę je tam trzymać? Nie, muszą trafić z powrotem do tego domu dziecka, w którym były wcześniej. Ale za dużo dzieci przebywa w domach dziecka. Teraz wypowiem się generalnie: ani państwo, ani samorząd nie mogą być matką i ojcem dla dziecka, nigdy nie będzie to jego rodzina. Ani pan starosta, ani odpowiedzialny za to minister, ani ludzie, którzy tworzą te instytucje, nie zastąpią dzieciom rodziców.</u>
          <u xml:id="u-18.24" who="#PawełJaros">Nie można też likwidować - a to też jest pewien błąd - placówek opiekuńczych takich jak domy dziecka w taki sposób, jak likwiduje się inne jednostki samorządowe, na przykład przedsiębiorstwa, które samorząd ma na swoim terenie. Na razie stosuje się podobne procedury, a przecież taka likwidacja wymaga innych przepisów, na co zwracam państwu uwagę w swojej informacji. Takie likwidacje budzą dużo zastrzeżeń - i słusznie, bo nie powinny się odbywać na takich zasadach. Trzeba to robić rozsądnie. Termin końcowy wyznaczono na 2006 r. i do tego czasu te prace powinny być zakończone. Na pewno jednak nie wszystkie domy dziecka zostaną zlikwidowane.</u>
          <u xml:id="u-18.25" who="#PawełJaros">Wydaje mi się, że więcej czasu powinno się poświęcić również zagadnieniu powrotu sierot społecznych do rodzin naturalnych. Jest ich w Polsce aż 99% - tylko 1% to sieroty naturalne. Przecież czasami zmienia się sytuacja i dzieci mogłyby wrócić do rodziny - może trzeba by nad tym popracować.</u>
          <u xml:id="u-18.26" who="#PawełJaros">I sprawa podręczników. Zakwestionowany został dobór podręczników, ale zostało to ujęte trochę inaczej. Chodziło o to, że w trakcie roku szkolnego nauczyciele często zmieniają swoje żądania co do podręczników, z których dzieci mają się uczyć w szkole. Wiąże się to z określonymi wydatkami rodziców, co może być szczególnie bolesne finansowo dla rodzin biednych, ale nie tylko. Zwróciłem się w tej sprawie do pani minister Krystyny Łybackiej, która podzieliła mój pogląd, zgodziła się ze mną i zaproponowała zorganizowanie narad z dyrektorami, by przyjrzeć się tej sprawie w sposób szczególny. Chodzi o to, że jeżeli już raz, na początku roku, określi się wymagania co do podręcznika, to nawet jeśli później pojawi się jakiś inny, trzeba zachować umiar.</u>
          <u xml:id="u-18.27" who="#PawełJaros">Egzamin z geografii i to, że tutaj nie wyszedłem poza wiek osiemnastu lat, bo dzieci, które zdają egzamin maturalny, mają więcej niż osiemnaście lat. No tak, ale można przygotowywać się do tego wcześniej, kiedy jeszcze nie ukończyło się tych osiemnastu lat. Poza tym czasami bywają tacy maturzyści, którzy nie mają jeszcze osiemnastu lat, jest taka możliwość, choć są oni oczywiście w naszym państwie zdecydowaną mniejszością. Generalnie chodziło mi o tych, którzy się do egzaminu przygotowują. W tej sprawie toczą się w ministerstwie edukacji odpowiednie prace, mam tu nawet pismo świadczące, że idą one w pożądanym kierunku. Ale jest to trochę większa sprawa, bo to trzeba jeszcze później uzgadniać z uczelniami wyższymi.</u>
          <u xml:id="u-18.28" who="#PawełJaros">To były odpowiedzi na wszystkie pytania, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#LonginPastusiak">Tak? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#LonginPastusiak">Przechodzimy do drugiej serii pytań.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#LonginPastusiak">Pani senator Liszcz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#TeresaLiszcz">Chciałabym zapytać pana rzecznika, czy obowiązująca ustawa daje dostateczne możliwości działania w obronie praw dziecka. Ja znam tę ustawę i mam co do niej osobisty pogląd - uważam, że tych możliwości nie daje. Chciałabym usłyszeć, jakie jest pana zdanie na ten temat. Ewentualnie w jaki sposób należałoby tę ustawę zmienić?</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#TeresaLiszcz">I druga sprawa. Czy procedura adopcyjna obowiązująca teraz w Polsce, po tych zmianach, które miały miejsce, jest sprawna i czy daje szansę na szybką adopcję i na zlikwidowanie obecnego stanu rzeczy? Bo dzieci nieraz latami oczekują na adopcję, a potem są już zbyt duże na to, żeby się znaleźli chętni na ich zaadoptowanie. Ponadto jakie są i czy w ogóle są przeszkody do tego, by tradycyjne domy dziecka zostały zastąpione przez rodziny zastępcze i rodzinne domy dziecka? Bo ja byłabym najbardziej ucieszona tym, gdyby w Polsce nie było ani jednego domu dziecka, lecz domy czasowego pobytu, na czas przed umieszczaniem dzieci w rodzinie zastępczej. Są też inne czasowe rozwiązania, coś jakby rodzinne pogotowie opiekuńcze... No ale ja akurat jestem za całkowitą likwidacją domów dziecka. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#LonginPastusiak">Pan senator Biela.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#AdamBiela">Panie Rzeczniku, chciałbym postawić panu trzy pytania.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#AdamBiela">Pierwsze dotyczy stanu świadomości społecznej w zakresie praw dziecka i łamania praw dziecka w naszym kraju. Czy są jakieś źródła informacji, którymi pana urząd dysponował? Myślę, że w tej sprawie jest wiele do zrobienia. Niemniej jednak, jaki jest aktualnie stan źródeł w tym zakresie?</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#AdamBiela">Drugie pytanie dotyczyłoby barier społecznych, prawnych, psychologicznych w zakresie zabezpieczania praw dziecka, w zakresie prewencji, zapobiegania łamaniu praw dziecka. Czy są w tej sprawie jakieś problemy natury systemowej?</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#AdamBiela">I wreszcie trzecie pytanie, bardzo szczegółowe. Otóż w zeszłym roku znowelizowano ustawę o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Ustawa ta daje nowe możliwości stypendialne młodzieży pogimnazjalnej, ze szkół pogimnazjalnych. Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa ma obowiązek przyjmowania kierowanych bezpośrednio lub za pośrednictwem szkół wniosków uczniów o stypendia. Czy ma pan jakieś informacje o tym, jak ta ustawa jest realizowana? Bo są to nowe możliwości, jakie daje się młodzieży z rejonów popegeerowskich, gdyż tego ta ustawa dotyczy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#LonginPastusiak">Pani senator Sagatowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#JaninaSagatowska">Panie Rzeczniku, ja mam takie szczegółowe, konkretne pytanie. Chciałabym zapytać, czy znana jest panu sprawa, a w zasadzie mogę powiedzieć: wielka akcja pozbawiania prawa do emerytur matek opiekujących się dziećmi niepełnosprawnymi. Zetknęłam się podczas dyżuru, zresztą nie tylko ja, również senator Pawłowski na Podkarpaciu, z tym, że już ponad dwieście osób sprawujących opiekę nad takimi dziećmi, matek otrzymujących emerytury - bo wie pan, że są takie emerytury za opiekę nad dziećmi niepełnosprawnymi - zostało pozbawionych tych emerytur. To jest po prostu wielka akcja. A te matki są bezradne, zrozpaczone... Ja wystąpiłam już w tej sprawie do pana ministra Hausnera, ale chciałabym jeszcze wiedzieć, czy pan zna ten problem. Jeżeli pan tego nie zna, to prosiłabym o zainteresowanie się także tą sprawą. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#LonginPastusiak">Pan senator Szafraniec.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#komentarz">(Senator Jan Szafraniec: Panie Marszałku, moje pytanie pokrywa się z pytaniem pani senator Liszcz, tak więc dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#LonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#LonginPastusiak">Pan senator Wielowieyski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#AndrzejWielowieyski">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#AndrzejWielowieyski">Panie Rzeczniku, chciałbym się do pana zwrócić w sprawie bardzo makropolitycznej. Moje pytanie brzmi tak: czy ma pan już, a jeżeli pan nie ma - bo to niełatwa sprawa - to kiedy pan będzie miał pełny projekt strategii walki z dziedziczeniem tego, o czym mówił pan profesor Biela, z dziedziczeniem barier? Podzielę to jeszcze na dwie części. Pierwsza to dziedziczenie marginalizacji wynikającej z kiepskiego statusu społecznego, z bezrobocia, w ogóle ze słabej kultury pracy i współżycia. Drugi sektor, dużo gorszy i trudniejszy, to dziedziczenie marginalizacji i ekskluzji społecznej wynikającej z patologii społecznych, to znaczy z przestępczości, z alkoholizmu, z narkomanii itd. To tylko taki krótki sygnał, bo co nie co o tym wiemy. Inspektor Kowalczyk, były szef Policji w Warszawie, oświadczył kiedyś, że prawdziwym wyzwaniem dla niego nie są przestępcy, ale około 20% rodzin w pewien sposób jakby zarażonych przestępczością. Tak więc czy jest, względnie czy będzie odpowiednia tu strategia i jak dalece będzie ona pełna? A musi ona zawierać oczywiście diagnozę, ocenę sytuacji, odpowiednie wnioski, no ale także wnioski dotyczące praktyki, harmonogram czasowy i opis potrzebnych środków i metod. Zaznaczam, że takie strategie są już na Zachodzie - uczestniczyłem w pracach czy raczej w analizowaniu tego rodzaju strategii.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#AndrzejWielowieyski">Istotna jest tu też sprawa metod, o których dwa słowa chciałbym powiedzieć. Wskazałbym, Panie Rzeczniku, jako rodzaj odniesienia... Zresztą pan pisze o tym na stronie 38 i 40 swojej informacji. Są tam pewne dylematy, które wymagają wyjaśnienia. Na stronie 40 pisze pan - i trafnie - o barierach edukacyjnych, które powodują ten problem dziedziczenia. Równocześnie pozostaje to jednak w pewnej sprzeczności z pana twierdzeniem, które jest niżej. Oczekiwałbym więc tutaj wyjaśnienia. Mianowicie pisze pan, że główną barierą edukacyjną są dysproporcje w sytuacji materialnej. No, myślę, że tak jest, zwłaszcza pośrednio, ale wiemy też, że bezpośrednim hamulcem, bezpośrednią blokadą są te sprawy, o których napisał pan wyżej, to znaczy rodziny patologiczne, negatywne sposoby...</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#komentarz">(Marszałek Longin Pastusiak: Panie Senatorze, przekroczył pan limit czasu. To jest etap pytań, a nie dyskusja. Dyskusja będzie za chwilkę.)</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#AndrzejWielowieyski">Już, ja tylko jeszcze...</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#komentarz">(Marszałek Longin Pastusiak: Bardzo proszę o sformułowanie pytania.)</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#AndrzejWielowieyski">Oczekuję wyjaśnienia tej różnicy, bo to nie te sprawy materialne, ale właśnie wzorce, modele, sposoby zachowań stwarzają ten stan zagrożenia.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#AndrzejWielowieyski">Czy rzecznik brał już pod uwagę tę sprawę, czy zainteresował się tymi metodami, które na Zachodzie, a zwłaszcza w Ameryce - bo pod wieloma względami oni przodują - są stosowane w celu przełamywania tych blokad, stereotypów, blokad psychicznych, braków wzorców itd.? Te metody są bardzo ciekawe, są już wypróbowane, stosowane na Zachodzie. Czy są one brane przez pana pod uwagę w praktyce, a przede wszystkim w koncepcji strategii?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#LonginPastusiak">Panie Rzeczniku, czeka nas jeszcze trzecia runda, a więc prosiłbym pana o bardzo zwięzłe odpowiedzi, może mniej obrazowe, a bardziej konkretne, ustosunkowujące się do pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PawełJaros">Pytanie pani profesor, senator Liszcz. Czy ustawa daje mi dostateczne możliwości działania? I od razu tu był przedstawiony pogląd, że nie daje. I w jaki sposób należy zmienić tę ustawę? Otóż mam podobny pogląd. Po roku moich doświadczeń uważam, że ta ustawa nie daje dostatecznych możliwości działania. Pojawiają się więc często pytania o skuteczność, ale o to trzeba raczej spytać mojego adresata. Ja nie mam tu możliwości decyzyjnych. Czuję, że mam za słabe instrumentarium. Przy tym instrumentarium - z góry to wszystkim państwu mówię - tak dużym oczekiwaniom, jakie są wobec tego urzędu, ja nie podołam i nikt nie podoła, bo taka jest ta ustawa. Mówię to z dużą odpowiedzialnością, na podstawie doświadczeń. Ale trzeba o tym myśleć. Ja na posiedzeniu komisji senackiej też mówiłem o tym, w jaki sposób zamierzam zabrać się do tej pracy. Mówiłem o ciele doradczo-konsultacyjnym złożonym z jednej strony z przedstawicieli organizacji pozarządowych, a z drugiej strony - z przedstawicieli kół naukowych. Chcę to zrobić po prostu mądrze, racjonalnie, dobrze. Ja mam opinię w tej sprawie czy może nawet jakiś projekt - można to przesłać.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#PawełJaros">Czy procedura adopcyjna w Polsce jest sprawna? Nie jest sprawna, to trwa za długo. Często dochodzi do takich oto sytuacji, że szukamy rodzica na dwóch poziomach: na poziomie międzynarodowym i na poziomie krajowym. Jest tak, bo wcześniej go tu nie znaleziono, a więc już można byłoby go szukać za granicą, ale właśnie jakieś centrum adopcyjne z jakiegoś tam województwa, z jakiegoś terenu, znowu zgłasza, że oni mają rodzica - i już przez to ta zagraniczna opcja jest zablokowana, bo oczywiście w pierwszej kolejności brany pod uwagę jest Polak. W takich sytuacjach rodzą się poważne problemy, bo tam już jest znaleziony rodzic, tu wcześniej go nie znaleziono, teraz tutaj znajduje się chętny Polak... Często dochodzi po prostu do niepotrzebnych sporów i kłótni. Tak więc ta procedura jest niesprawna.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#PawełJaros">Sprawa rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka. Czy stare należy całkowicie zlikwidować? Ja naprawdę bym chciał, żeby wszystkie dzieci miały rodziców naturalnych. To jest bardzo ważne. Daj Panie Boże, żeby miały! Ale wiem też, że to jest po prostu niemożliwe, Pani Senator, z przyczyn naturalnych, faktycznych. Ja opisałem pewien stan rzeczy. Zawsze będą takie dzieci, które nigdy nie znajdą rodziców naturalnych. Z bólem to mówię, ale mówię o fakcie. Z poglądem jestem w stanie się zgodzić, ale fakty, rzeczywistość jest inna. Przepraszam bardzo, że tu nie możemy się do końca zgodzić, ale muszę mówić tak, jak to widzę.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#PawełJaros">Pan profesor Biela pytał o źródła dotyczące wiadomości o łamaniu praw dziecka. Są różne - od oficjalnej statystyki, co do której, jak pan zauważył, mam wiele zastrzeżeń, bo w uwagach pokazuję, że jest ona niepełna, gdyż dotyczy ona dzieci od zera do piętnastu lat, a potem osoby powyżej... Są to też na przykład różne statystyki różnych organizacji pozarządowych i jeszcze innych firm - ale nie chodzi tu o to, żeby je wymieniać. Nie ma jakiejś jednolitej statystyki, do której można by się było odwołać, ale dają one pewien obraz. Szczególnie cenię sobie w tym zakresie współpracę z Komendą Główną Policji, jeżeli chodzi o te wszystkie mankamenty związane z patologiami. Uważam, że można się na informacjach Policji jakoś opierać, bo to są opinie pochodzące od osób, które profesjonalnie zajmują się sprawami dzieci. Sięgam także do opinii osób, które działają społecznie, w organizacjach pozarządowych. Oczywiście wykorzystuję też moje własne kontakty. To są podstawowe źródła informacji. Nie uciekam też od kontaktów bezpośrednich z dziećmi. Spotkałem się nawet z takim zarzutem, że za dużo jest tych bezpośrednich kontaktów, ale ja uważam, że kontakt bezpośredni jest najlepszą formą przekazu informacji, wiadomości. Twierdzę tak na podstawie mojego doświadczenia. Zawsze na tym, że tak powiem, dobrze wychodziłem, umiałem ocenić pewne źródła.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#PawełJaros">Bariery społeczne, prawne, psychologiczne w zakresie łamania obowiązujących praw dziecka. Od razu nawiązuję w pewnej części do pytania pana senatora Wielowieyskiego. Piszemy o tym w naszym raporcie „Pomoc dziecku w działaniach powiatu”. To są te problemy związane z dziedziczeniem przemocy, to są problemy społeczne, można powiedzieć, to są te bariery edukacyjne, bardzo często związane z dziedziczeniem niskiego poziomu wykształcenia rodziców dziecka. Szalenie trudno to pokonać.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#PawełJaros">Niedokończona - teraz problemy prawne i organizacyjne - praca nad pełnym wykorzystaniem powstającego systemu powiatowych centrów pomocy rodzinie. Jak mówiłem, zwróciliśmy się do NIK o skontrolowanie, jakie są przyczyny tego, że to tak słabo idzie. Problemy prawne są takie, prawo jest na tyle złe, iż niezabezpieczone są środki na wykonanie dobrych przepisów, zapisów ustawowych. Wspominałem o rozporządzeniu ministra edukacji narodowej z 4 sierpnia 1993 r. w sprawie warunków, form i trybu przyznawania, wypłacania oraz wysokości pomocy materialnej dla uczniów. Boli to bardzo tych wszystkich, którzy żyją na terenach popegeerowskich. Ale jest to przecież akt prawny określony w ustawie o systemie oświaty, zapewne znaleźlibyśmy jeszcze kilka innych, podobnych aktów. To też kwestie związane z pomocą, a także organizacją w zakresie profilaktyki. Tutaj kłania się też cały problem z systemową profilaktyką zdrowotną dzieci do lat osiemnastu. To też jest bardzo ważne, bo bardzo mocno oddziałuje na te dzieci, które mają słabe zabezpieczenie. W tym zakresie zaległości są bardzo duże. Ale jest też uczyniony krok w dobrym kierunku - bo o tym, co dobre, też trzeba mówić dobrze i ja mówię dobrze - ma to postać prób prac nad wprowadzeniem pielęgniarek i higienistek do szkół. Z tego ruchu jestem zadowolony, niech tak się stanie. No, jest jeszcze sprawa gabinetów stomatologicznych i innych gabinetów lekarskich.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#PawełJaros">A więc takie bariery widziałbym przede wszystkim. Na pewno nie powiedziałem o wszystkich, bo jest ich znacznie więcej, część takich spraw można jeszcze znaleźć w tym raporcie. Próbujemy przez ten raport znaleźć dobre odpowiedzi. Być może potrzeba nam jeszcze pewnych informacji - może ta kontrola NIK jeszcze coś nam wyjaśni. Na tę sprawę mam szeroko otwarte uszy. No ale, wydaje mi się, że jakieś kroki w dobrym kierunku dla rozwiązania tej sytuacji, Panie Profesorze, próbujemy podejmować.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#PawełJaros">Zaproponowany w tym raporcie program był konsultowany w powiatach, przede wszystkim na Warmii i Mazurach, na Pomorzu Zachodnim, Pomorzu, w niektórych powiatach łódzkiego i kujawsko-pomorskiego, wielkopolskiego, na niektórych innych konferencjach. Te konferencje to właśnie te programy. One później zostały, tak jak mówiłem, wysłane i są dobrze, ciepło przyjmowane przez pracowników, którzy w swojej pracy stosują i te metody, i opisane tutaj sposoby działania. Tak to ogólnie wygląda.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#PawełJaros">Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa. Proszę państwa, program stypendialny tej agencji jest oceniany w terenie bardzo dobrze. On od początku, od rozpoczęcia procesu edukacji aż do zakończenia tego procesu pozwala iść za dzieckiem - pieniądze w ramach tego programu stypendialnego idą za dzieckiem. Uważam, że to jest bardzo dobry ruch. Był nawet swego czas taki pomysłu, dobry pomysł, ja go też powtarzałem, by agencja własności przemysłowej, która przejmuje czasami majątek przedsiębiorstw, też nie zapomniała o dzieciach pracowników pracujących niegdyś w tych zakładach. Jeżeli możemy pamiętać o dzieciach ze środowisk popegeerowskich, to dlaczego nie możemy pamiętać o dzieciach pracowników, którzy przez tyle lat pracowali właśnie na własność przemysłową? Ja ten pomysł zgłaszałem kiedyś „Rzeczpospolitej”. Może trzeba by było poważnie się zastanowić i nad tym.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#PawełJaros">Nie trafiła do mnie ta sprawa z emeryturami, ale ja już jestem na nią wyczulony, Pani Senator. To chyba wszystko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#LonginPastusiak">Pani senator Stradomska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#AlicjaStradomska">Panie Rzeczniku, ja mam trzy pytania. Pierwsze pytanie: czy ma pan rozeznanie, czy robił pan w szkołach sondaż dotyczący znajomości praw dziecka, urzędu rzecznika i działalności rzecznika?</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#AlicjaStradomska">Drugie pytanie dotyczy tego, co chciałby pan zmienić w funkcjonowaniu swojego urzędu po rocznych, praktycznie rzecz biorąc, doświadczeniach.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#AlicjaStradomska">Trzecie pytanie: czy zwracał się pan do organów władzy publicznej czy samorządów terytorialnych właśnie w sprawie wystąpienia z inicjatywą ustawodawczą bądź wydania lub zmiany aktów prawnych blokujących panu pełną działalność, choćby w powoływaniu pełnomocników czy w tych punktach, w których są problemy?</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#AlicjaStradomska">I kolejne pytanie: jakie ma pan propozycje dotarcia do dzieci w środowiskach wiejskich? Była tu już mowa o środowiskach popegeerowskich. Jaki więc procent tych dzieci wiejskich czy ich rodziców zwracał się z problemami do rzecznika? Przecież w tych środowiskach żyje 38% ludności i tam te problemy są bardzo duże. I czy zajmował się pan problemem wypadkowości dzieci wiejskich w okresie wakacji, szczególnie w okresie żniw? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#LonginPastusiak">Pan senator Balicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#MarekBalicki">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#MarekBalicki">Panie Rzeczniku, ja chciałbym zadać pytanie, które bardziej wiąże się z głównym punktem, czyli ze sprawozdaniem z działalności za rok 2001. Chodzi mi o obszar prawa do ochrony zdrowia. Otóż art. 68 konstytucji w ust. 3 mówi, że władze publiczne są zobowiązane do szczególnej opieki zdrowotnej nad dziećmi. Pan rzecznik wspominał o kilku wystąpieniach związanych z prawem do ochrony zdrowia, ale nie było wśród nich wystąpienia związanego z pogorszeniem prawa do ochrony zdrowia w związku z reformą wprowadzającą w 1999 r. kasy chorych. A niewątpliwie jest wiele przesłanek wskazujących na to, że takie zjawisko miało miejsce, szczególnie w środowiskach, o których mówił pan senator Wielowieyski, czyli w środowiskach upośledzonych, zmarginalizowanych. I to jest jedna rzecz - zabrakło podejścia systemowego, a pan rzecznik o tym mówił.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#MarekBalicki">I druga sprawa. Ja nie słyszałem pytania o szczególnie drastyczny przypadek, mianowicie wprowadzenie pobierania opłat za pomoc doraźną, za pogotowie ratunkowe, opłat za tak zwane nieuzasadnione wezwania, które zostały wprowadzone z początkiem reformy kas chorych - ale być może jest to tylko moje niedopatrzenie, mój błąd, więc chciałbym uzyskać potwierdzenie, że takiego pytania nie było. A jeśli go nie było, to pytam, dlaczego. Znamy z mediów takie dramatyczne przykłady, kiedy matki ze środowisk upośledzonych nie wzywały pogotowia, bojąc się opłat, i wiele dzieci z tego powodu doznało ciężkich okaleczeń. To rozporządzenie uchylił na szczęście minister Łapiński po objęciu swojego urzędu, ale według mnie zabrakło wystąpienia pana rzecznika w tej drastycznej sprawie - jeśli rzeczywiście takiego wystąpienia nie było. Zatem o ile nie było, to ponownie pytam, dlaczego. Przecież to sprawa szczególnie drastyczna, biorąc pod uwagę art. 68 ust. 3. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#LonginPastusiak">Pani senator Simonides.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#DorotaSimonides">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#DorotaSimonides">Panie Rzeczniku, ja chciałabym zapytać o to, czy pana uwaga nie jest skierowana głównie na łamanie praw dziecka przez dorosłych. Tymczasem coraz częściej obserwujemy, że dzieci dzieciom zadają potworne... odbierają życie i coraz częściej krzywdzą się nawzajem. Czy to również wchodzi w zakres uwagi pana, czy też Ministerstwa Sprawiedliwości? Jest to problem szerszy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#LonginPastusiak">Pan senator Bartos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#TadeuszBartos">Jak pan rzecznik ustosunkowuje się do rodzinnych domów dziecka? Jak wygląda sytuacja rodzinnych domów dziecka w stosunku do domów dziecka? Jaka jest sytuacja rodzin zastępczych? Czy ewentualnie nie jest to wyższy stopień organizacji i czy rodziny zastępcze nie są w stanie częściowo zastąpić rodzinnych domów dziecka, a nawet domów dziecka? Bardzo proszę o opinię na ten temat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#LonginPastusiak">Pan senator Gołębiewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#HenrykGołębiewski">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#HenrykGołębiewski">Mam pytanie do pana, Panie Rzeczniku, o to, jak pan ocenia takie rozwiązanie, że domy dziecka są podległe pomocy społecznej - mówię o resorcie. Czy nie uważa pan, że zasadny jest powrót do tego, aby resort oświaty przejął pieczę nad domami dziecka? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#LonginPastusiak">Pan senator Janowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#MieczysławJanowski">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#MieczysławJanowski">Panie Rzeczniku, mam dwa pytania. Jedno dotyczy zapisu ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka. Czy zdarzyły się panu takie sytuacje, że ktoś nie odpowiedział na pana wnioski zgodnie z przepisami art. 11 ust. 3? Jeśli tak, to proszę o podanie przykładów.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#MieczysławJanowski">I pytanie drugie, które dotyczy profilaktyki związanej ze zdrowiem - tutaj nawiążę do pytania pana senatora Balickiego. Ograniczono zajęcia z wychowania fizycznego, likwidując czwartą godzinę tych zajęć. Ubolewam nad tym. Co do spraw sportu dzieci i młodzieży - brakuje wystarczających środków na zajęcia pozalekcyjne. Czy pan, Panie Rzeczniku, podejmował działania w tej materii, a jeśli tak, to jakie? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję. To cała moja lista pytających.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#LonginPastusiak">Panie Rzeczniku, na pewno nie może pan narzekać na brak zainteresowania ze strony państwa senatorów pańską pracą, i to jest na pewno optymistyczna konkluzja tego naszego spotkania. Bardzo proszę o równie zwięzłe odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PawełJaros">Tak, jak najbardziej.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#PawełJaros">Pani senator Stradomska pytała, czy w szkołach i innych placówkach znany jest rzecznik praw dziecka, czy znane są jego działalność i prawa dziecka. Ja osobiście oceniam to bardzo słabo, dlatego że nie miałem możliwości dotarcia wszędzie. Wysłałem do wszystkich szkół podstawowych i gimnazjalnych informatory, ale one trafiły tam w bardzo małym nakładzie. Być może nie wszyscy chcieli o tym powiadomić. Chciałbym w dalszym ciągu pracować nad tym, żeby znajomość mojej pracy i sposobów działania oraz ten kontakt były lepsze i większe. Na pewno, na pewno. Myślę, że sukcesywne pokazywanie naszej pracy w mediach, w gazetach, w pismach specjalistycznych sprawia, że wiedza o niej ma coraz większy zakres i z biegiem czasu ta znajomość na pewno będzie coraz lepsza. Na pewno.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#PawełJaros">Czy chcę zmienić ustawę? Tak, już o tym mówiłem. Oczywiście ja nie mam takiej mocy sprawczej, by zmienić ustawę, ale mogę pokazywać, opiniować, wskazywać kierunek tej zmiany. Mówiłem o tym, odpowiadając na pytanie pani senator Liszcz. Nie uważam, żeby to była ustawa wyposażająca mnie w wystarczające kompetencje.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#PawełJaros">Rzecznikowanie w terenie. Może należałoby - i o tym też już wcześniej mówiłem - wprowadzić pewne zapisy dotyczące przedstawicielstwa rzecznika w terenie. To trzeba jakoś rozwiązać, trzeba się temu przyjrzeć jeszcze przez chwilę, bo powstaje duży ruch społeczny polegający na powoływaniu rzeczników przez różne organizacje pozarządowe. Jeżeli więc jest tak dobra inicjatywa oddolna, to trzeba się zastanowić nad tym, w jaki sposób ją i to przedstawicielstwo w terenie ująć w przepisach prawa. Chciałbym mieć jeszcze jakiś czas na zastanowienie się nad tą tak bardzo poważną sprawą, a także na porozmawianie na ten temat z tymi ludźmi.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#PawełJaros">Jeśli chodzi o propozycje dotarcia do dzieci ze środowisk postpegeerowskich, to na pewno te dzieci zawsze, kiedy tylko będą chciały albo kiedy ja zauważę jakieś mankamenty w tym środowisku, mogą liczyć na moją obecność i bezpośrednie spotkania, na dotarcie do nich właśnie w sposób bezpośredni - ale to jest oczywiście za mało. Jest jeden rzecznik, a Polska jest duża i tych dzieci w środowiskach postpegeerowskich jest bardzo dużo, trzeba więc wypracować inne metody docierania do nich i nawiązywania z nimi kontaktu. Ale, jak już mówiłem, dla służb w terenie opracowano specjalny raport, z którego korzystają i dobrze go oceniają, który się przydaje w ich pracy. Przy wykorzystaniu tych metod służby mogą mieć dobry kontakt z tymi dziećmi i w dobry sposób zapewniać i realizować ich prawa. Czy tak jest wszędzie? Na pewno nie. Ale to ci, którzy są odpowiedzialni w terenie za prawa dziecka, powinni dotrzeć do tych dzieci. Ja jestem od tego, żeby przypilnować te osoby odpowiedzialne wtedy, kiedy nie realizują swoich obowiązków wobec dzieci, i taka jest przede wszystkim moja rola. Nie ma co liczyć na to, że jeden człowiek czy nawet siedemnastu, osiemnastu pracowników merytorycznych w moim biurze będzie mogło dobrze zająć się tym problemem. Ale ci, którzy są w terenie i mają obowiązek realizacji swoich zadań wobec dzieci - powinni.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#PawełJaros">W sprawach wypadkowości dzieci przy pracach rolnych w okresie żniw zebrałem informacje z Międzynarodowej Organizacji Pracy i z Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Wystąpiłem też w tym roku - nie znaleźli państwo tego w informacji, bo dotyczy ona roku ubiegłego - do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej o zbadanie zagadnień związanych z pracą dzieci, między innymi właśnie przy pracach rolnych, zwracając szczególną uwagę na warunki bezpieczeństwa i higieny pracy. Niedawno wystąpiliśmy też do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wypadkowości dzieci ze środowisk wiejskich, podając dane statystyczne i kierunek rozwiązania tego problemu. Wystąpiliśmy też w tej sprawie do Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu, bo z danych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej i jego agend wynika, że w szkołach wiejskich nie ma edukacji w sprawie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, a powinna ona być prowadzona. Wystąpiliśmy więc o skontrolowanie także tej sytuacji i podjęcie w związku z tym odpowiednich działań. To jest za mało, w tej sprawie będziemy działać jeszcze więcej. Mamy już, jak powiedziałem, bardzo dobry kontakt z Międzynarodową Organizacją Pracy i na pewno te dwie instytucje będą wspólnie podejmowały działania.</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#PawełJaros">Panie Senatorze - zwracam się do pana senatora Balickiego - ma pan rację. Rzecznik praw dziecka w ubiegłym roku nie wystąpił w sprawie, o której pan mówił - mówię to z przykrością, ale mówię szczerze. Dlaczego tak się stało? Nie dlatego, że lekceważono ten problem. To był bardzo poważny problem i dobrze, że został rozwiązany. Ministerstwo Zdrowia, chcę powiedzieć, na pewno zadziałało w tej sprawie prawidłowo, zresztą nie tylko prawidłowo, ale i szybko. Proszę to moje wytłumaczenie złożyć na karb bardzo wielu spraw równoważnych z tym problemem. I to nie dlatego, że był on niezauważony, niedoceniony czy zlekceważony, tylko dlatego, że tych podobnych spraw było bardzo dużo. Ja to przyznaję i proszę o wyrozumiałość.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#PawełJaros">Dzieci dzieciom zabierają życie. Czy ja zwracam uwagę tylko na prawa dziecka, czy również na te przypadki, kiedy dzieci same siebie nie szanują, zabierają sobie nawzajem życie, są dla siebie bardzo wrogie, okrutne? Proszę państwa, jestem przekonany, że gdyby wdrożyć proponowany przeze mnie kierunek w tym systemie przeciwdziałania przemocy, mielibyśmy mniej tego typu wypadków, tej przemocy rówieśniczej - bo to tak się określa. Gdyby w porę, czyli wcześniej, zanim sytuacja do tego dojrzała i przemoc zadziałała, pojawiła się reakcja dobrego pedagoga, wychowawcy, psychologa w szkole - tam ma być zespół fachowców, jak państwo spojrzycie na to rozwiązanie, to zobaczycie, że sytuacja ma być zdiagnozowana, kierunek działań ma być określony i sposób działania w danym terenie przyjęty - to myślę, że wiele młodych ludzkich istnień nie byłoby zagrożonych. Tu upatruję jakiejś recepty, także jeśli o to chodzi. Oczywiście jesteśmy wstrząśnięci tymi wypadkami.</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#PawełJaros">Czy rodzina zastępcza to wyższy stopień organizacji w porównaniu z rodzinnymi domami dziecka? Są dwie formy opieki zastępczej: jedna to rodzina zastępcza, druga to rodzinny dom dziecka. Obydwie lepsze, moim zdaniem, od domu dziecka. Obydwie lepsze. Czasami trudno znaleźć rodzinę zastępczą, bo to wymaga przeszkolenia, a jest rodzinny dom dziecka. Ja uważam, że w ogóle najlepszą formą, Panie Senatorze, jest rodzina naturalna. Myślę nawet, że w tym kierunku za mało pracujemy i może teraz bardziej trzeba by się skupić nad możliwością powrotu sierot społecznych do rodziny naturalnej. Są też przecież takie przypadki, z bólem czasami o tym mówimy, że ktoś nie dopatrzy, rodzina nie ma może pieniędzy, jest słabo wyposażona w środki finansowe, i zamiast wspomóc niewielką kwotą, to próbuje się zabierać dzieci. To jest chyba sytuacja podobna do tej, o której tutaj mówiła pani senator w związku z zabieraniem rent. W tym przypadku, Pani Senator, jest jednak jakaś akcja. Ja znam takie sytuacje i oczywiście im przeciwdziałamy. Nie może być tak, żeby zabierano komuś dziecko do domu dziecka, bo ktoś jest biedny. Coś jest wówczas nie w porządku.</u>
          <u xml:id="u-42.9" who="#PawełJaros">Panie Marszałku, to chyba wszystkie pytania, mam takie wrażenie.</u>
          <u xml:id="u-42.10" who="#komentarz">(Senator Henryk Gołębiewski: Czy domy dziecka, jeżeli można...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#LonginPastusiak">Zaraz, Panie Senatorze, jeżeli pan prosi o głos, to proszę się wpierw zgłosić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#HenrykGołębiewski">Jeżeli mogę, Panie Marszałku, bo nie otrzymałem odpowiedzi na zadane pytanie. Czy domy dziecka powinny wrócić w gestię resortu oświaty?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PawełJaros">Tak, teraz postaram się odpowiedzieć na te pytania, na które zapomniałem odpowiedzieć wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#PawełJaros">Jak pan senator doskonale się orientuje, jest spór pomiędzy zwolennikami dwóch koncepcji. Jedna koncepcja mówi o podleganiu pod opiekę społeczną, a druga - pod resort edukacji. Jaki jest mój pogląd w tej sprawie? W terenie mówi się o tym bardzo różnie. Sądzę, że nie ukształtował się jeszcze dobry pogląd na ten temat. Ja myślę, że zabranie w tej chwili głosu w tej sprawie, przynajmniej przeze mnie, byłoby przedwczesne. Chciałbym w tym momencie uchylić się od odpowiedzi, i to nie dlatego, że się czegoś obawiam, ale dlatego, że ta dyskusja - a ja ją obserwuję - ciągle się toczy i wejście w nią w tym momencie pozbawiłoby mnie pewnego, tak bym powiedział, atrybutu, jakim jest obiektywizm wypowiedzi. Dlatego proszę w tej kwestii o zrozumienie. Nie chciałbym jeszcze w toku tej gorącej dyskusji zabierać na ten temat głosu.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#PawełJaros">Wiem, że było jeszcze pytanie pana senatora Janowskiego, ale nie pamiętam, czego dotyczyło.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#LonginPastusiak">Pan senator Janowski też nie dostał odpowiedzi?</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#komentarz">(Senator Mieczysław Janowski: Nie dostałem.)</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#LonginPastusiak">To bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#MieczysławJanowski">Pytałem o to, czy były sytuacje, w których pan nie otrzymał odpowiedzi od instytucji, do których pan się zwracał, a drugie pytanie dotyczyło profilaktyki związanej z wychowaniem fizycznym, sportem et cetera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PawełJaros">Bardzo dobrze, bo nawet łączą się ze sobą te pytania. Właśnie na takie jedno generalne wystąpienie nie dostałem odpowiedzi. Zwróciłem się bowiem do ministra sportu, czyli jeszcze wtedy prezesa UKFiT, by na terenach popegeerowskich - nawet opracowaliśmy w biurze taki program, przekazaliśmy go prezesowi - można było organizować w porozumieniu z samorządami tanio, małym kosztem niektóre formy sportowe, zapewnić urządzenia do uprawiania niektórych sportów. Chodziło o stoły pingpongowe, boiska do siatkówki, koszykówki itp. Nie dostałem odpowiedzi. Po prostu tak to wyszło. Ja zwrócę się jeszcze raz w tej sprawie, tym bardziej że jest ten projekt opracowany przez nas. Myślę, że w pewnym sensie te dwa pytania łączą się ze sobą, bo chodzi tu też przecież o profilaktyczne działanie przez sport. Bardzo dobrze sprawdziła się ta metoda w wielu państwach, nawet przy okazji wykształciła się dobra kadra zajmująca się tą sprawą.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#PawełJaros">Były też inne przypadki. Na przykład nie wszyscy komendanci wojewódzcy odpowiedzieli mi w sprawie, o której mówiłem wcześniej, dotyczącej kontroli gimbusów. Nie od wszystkich dostałem odpowiedź. Zamierzam w tej sprawie zwrócić się do komendanta głównego Policji i pokazać mu, jak niektórzy komendanci podchodzą do wystąpienia rzecznika praw dziecka. Ja mam obowiązek dbać o powagę urzędu i zapewniam państwa, że z mojej strony takie starania będą, a jeżeli nie będę mógł sobie z tym dać rady i pojawią się jeszcze jakieś inne tego typu przypadki - ja zresztą nie wymieniłem wszystkich, było ich więcej, teraz nie pamiętam wszystkich, ale było ich więcej - to będę także zwracał się o pomoc do państwa senatorów i będę wówczas uważał, że wykonuję swój obowiązek również względem urzędu i woli państwa wyrażonej w ustawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#LonginPastusiak">Przepraszam, pani senator Kurska też nie dostała odpowiedzi?</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#komentarz">(Senator Anna Kurska: Nie, ja bym chciała zadać pytanie, jeżeli można.)</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#LonginPastusiak">Dobrze, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#AnnaKurska">Panie Rzeczniku, wspomniał pan, że nie miał pan żadnego wpływu na programy w mediach dotyczące dzieci. Występował pan 1 marca 2001 r., 20 marca 2001 r. i wreszcie także w kwietniu do rady programowej, sygnalizując chęć współpracy i nawiązania jakiegoś kontaktu, by móc właśnie wpływać na to, żeby te programy były jak najbardziej właściwe. Czy otrzymał pan jakąkolwiek odpowiedź, chociażby odmowę na piśmie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PawełJaros">Proszę państwa, ja miałem osobistą rozmowę w tej sprawie z panem prezesem, a uważam, że jeżeli padła odpowiedź podczas wspólnej rozmowy, to jest to odpowiedź ważna. Jeżeli chodzi o inne przypadki, to ja otrzymuję od pana prezesa odpowiedzi. Było na przykład wystąpienie w sprawie emisji filmu „Jestem zły” i była na nie odpowiedź pozytywna, problem załatwiono, skasowano nazwiska dzieci, które uczestniczyły w tym filmie, i nie były one narażone na ostracyzm ze strony środowiska, w którym mieszkały. I to była dobra odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#PawełJaros">Ale to nie jest takie ważne, by rzecznik występował w telewizji dla dzieci. Nie o to chodzi. Tu chodzi przede wszystkim o promocję praw dziecka, o pokazywanie pewnych dobrych przykładów, dobrych wzorców, pokazywanie, jak te prawa mają być realizowane. Tego mi brakuje. Tego przede wszystkim mi brakuje. Nie chodzi o to, żebym ja sobie poszedł i pogadał - gadająca głowa. Nie w tym rzecz. Ja nie mam takiego merytorycznego wpływu na promocję praw dziecka w telewizji. Ja przede wszystkim o tym mówię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#AnnaKurska">Nie, źle mnie pan zrozumiał. Mnie nie chodziło o to, żeby pan występował w telewizji, tylko o to, żeby pana działalność właśnie miała jakiś wpływ, żeby te zasady, które pan lansuje, występowanie przeciwko drastycznym programom po to, by dzieci temu się nie przyglądały, miały jakieś przełożenie na to, co jest w telewizji. Oczywiście że nie o pana osobę chodziło.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Ryszard Jarzembowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#RyszardJarzembowski">Pani senator łamie regulamin, bo już pytanie trwało dłużej niż minutę.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#RyszardJarzembowski">Bardzo proszę, aby pan rzecznik zechciał bardziej koncentrować się na istocie pytań...</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#komentarz">(Rzecznik Praw Dziecka Paweł Jaros: Dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#RyszardJarzembowski">...bo potem się okazuje, że treść została zamazana. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PawełJaros">Proszę państwa, ja występuję przeciw przemocy w telewizji. W sprawie tego seksteleranka złożyłem, nie tylko zresztą ja, zawiadomienie o przestępstwie. Później w Programie 2 pojawiła się następna skandaliczna sprawa. Państwo, którzy obserwują wydarzenia, doskonale wiedzą, o czym mówię. Wystosowałem pismo w tej sprawie do pana prezesa Telewizji Polskiej, nie otrzymałem odpowiedzi, ale jeszcze nie minął ustawowy czas na przekazanie mi jej, w związku z tym nie mogę zgłaszać pretensji. Czekam po prostu na odpowiedź. Potępiam obecność w telewizji tego typu programów, w których, jak mówię, w skandaliczny sposób pokazuje się... Z jednej strony ten seksteleranek nosi chyba znamiona pedofilii, a z drugiej strony... Proszę państwa, ja nawet wstydzę się opowiadać to tutaj tak ze szczegółami, mówić o tym, co się stało i o czym się opowiadało. Pani Senator, proszę wybaczyć, kończę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#RyszardJarzembowski">Czy są jeszcze pytania do pana rzecznika?</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#komentarz">(Senator Ewa Serocka: Panie Marszałku, ja nie uzyskałam od pana rzecznika odpowiedzi na konkretne pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#RyszardJarzembowski">Pan rzecznik odpowiada już dwie godziny, więc sądzę, że...</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#komentarz">(Senator Ewa Serocka: Ale nie uzyskałam odpowiedzi.)</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#RyszardJarzembowski">Czyli pani nie traci nadziei, że pan rzecznik teraz odpowie?</u>
          <u xml:id="u-55.6" who="#komentarz">(Rzecznik Praw Dziecka Paweł Jaros: To może na piśmie odpowiem.)</u>
          <u xml:id="u-55.7" who="#RyszardJarzembowski">O właśnie, na piśmie, to będzie najlepsza forma.</u>
          <u xml:id="u-55.8" who="#komentarz">(Rzecznik Praw Dziecka Paweł Jaros: Przejrzę stenogram i odpowiem, jeżeli jest to możliwe.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#EwaSerocka">Mam bardzo krótkie pytania i chciałabym usłyszeć tylko „tak” lub „nie”. Powiedział pan o jednorazowym przesłuchiwaniu. Jest to w projekcie prezydenckim dotyczącym zmian kodeksu karnego i kodeksu karnego wykonawczego. I o tym wiem. Nawet zadałam pytanie, czy ten jeden raz to będzie jeden raz w policji, jeden raz w sądzie, jeden raz w prokuraturze. Ale to jest już w projekcie. Tak więc znamy te sprawy. Ale czy były jakieś wnioski o zmianę procedury? Bo procedura jest jednoznaczna. Czy pan był kiedyś na takim posiedzeniu w sądzie i widział pan, jak przesłuchiwany jest młody człowiek? To było pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#EwaSerocka">Drugie pytanie, na które nie uzyskałam odpowiedzi: co z realizacją programów dla dzieci w rodzinach popegeerowskich? Pan dużo mówił o tym, że były takie programy. Ale jak jest z ich realizacją? Na to pytanie też nie uzyskałam odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Pan rzecznik mówił, tylko pani senator nie było.)</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#EwaSerocka">Byłam cały czas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#RyszardJarzembowski">Proszę bardzo odpowiedzieć, ale ja proponuję, żebyśmy już nie robili powtórnie rundy pytań.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#komentarz">(Senator Ewa Serocka: Ale ja chcę tylko usłyszeć „tak” lub „nie”.)</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#RyszardJarzembowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PawełJaros">Pani Senator, muszę pani wyjaśnić, że ta sprawa nie może się znaleźć w kodeksie karnym albo w kodeksie karnym wykonawczym, może zaś się znaleźć w kodeksie postępowania karnego.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#komentarz">(Senator Ewa Serocka: W kodeksie postępowania karnego - tak mówiłam.)</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#PawełJaros">To w takim razie źle się zrozumieliśmy, ale teraz sprawa jest już wyjaśniona.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#PawełJaros">Jak mówiłem, przekazałem państwu informację na podstawie tego, co usłyszałem od ówczesnego przewodniczącego Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, pana Grzegorza Kurczuka, który powiedział mi - chodziło o działania, o które wnosiłem w swoich projektach, między innymi w tym kierunkowym planie przeciwdziałania przemocy - że zakończona jest praca nad kodeksem postępowania karnego, że tamto jednorazowe przesłuchanie z tym całym aparatem technicznym do nagrywania dźwięku i obrazu po to, żeby to dziecko... Ta rozmowa, jak państwo wiedzą, była kilka dni temu. Ja oczywiście na to spojrzę. To była praca w komisjach sejmowych, więc posłowie też mogli wnieść swoje poprawki. Zobaczymy, po prostu zobaczymy. Jeżeli nie, to jeszcze trwa ta procedura, mamy czas, żeby to wnieść. Uważam, że ta praca idzie dość szybko, bo zmiana kodeksu postępowania karnego to olbrzymia praca, olbrzymi wysiłek intelektualny. A trzeba to robić szczególnie rozważnie, bo przecież to dotyczy takich spraw jak wolność człowieka, jego godność, cześć, własność itp. Trzeba dosyć spokojnie do tego podchodzić, ja sobie zdaję z tego sprawę, mam jakiś jeden punkt, ale ważny.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#PawełJaros">Drugie pytanie: czy sprawca od ofiary ma być oddzielony, czy też ofiara od sprawcy. Nad tym też bardzo mocno się zastanawiamy. Wyrażałem swój pogląd w tej sprawie. Uważam, że przecież to nie ofiara jest winna. Nie wiem więc, dlaczego jeszcze z domu ją się zabiera gdzieś tam nie wiadomo gdzie, podczas gdy winny tutaj sobie żyje i jest mu jeszcze lepiej niż przed popełnieniem przestępstwa.</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#PawełJaros">Co z realizacją programu pomocy dzieciom z terenów popegeerowskich? O to chodziło, tak?</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#komentarz">(Senator Ewa Serocka: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-58.7" who="#PawełJaros">Ja o tym mówiłem, ten program, dotyczący pomocy dziecku w działaniach powiatu, trafił do wszystkich starostów w Polsce. Jak jest realizowany w całej Polsce? Tego jeszcze nie jestem w stanie skontrolować. Mam tylko dobre opinie na ten temat z tych PCPR, z którymi mam lepszy kontakt. Ja sobie zdaję sprawę z tego, że rzeczywistość może być inna, że pani może mieć jakieś inne przekazy z innych PCPR. Ale jest to też, co również powiedziałem, kwestia kontroli. Chodzi o to, że to na tych ludzi, tych fachowców, którzy są w tamtych ośrodkach, są nałożone ustawowa odpowiedzialność i ustawowy obowiązek wobec dzieci. To głównie oni za to odpowiadają, a my jesteśmy od tego, żeby to skontrolować. Wcześniej mówiłem, jak są wykonywane zadania, dlaczego nie są wykonywane, z jakich powodów. NIK będzie to kontrolował w całym kraju. Też na to czekam, Pani Senator. To będzie duża pomoc także dla mnie, będziemy mieli więcej informacji. Dzisiaj nie jestem w stanie odpowiedzieć pani dokładnie, kompleksowo na temat wszystkich PCPR w Polsce. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#RyszardJarzembowski">Czy są jeszcze pytania do pana rzecznika?</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo rzecznikowi praw dziecka, panu Pawłowi Jarosowi.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#komentarz">(Rzecznik Praw Dziecka Paweł Jaros: Dziękuję, Panie Marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#RyszardJarzembowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o zabranie głosu panią senator Krystynę Sienkiewicz. Następnym mówcą będzie pani senator Teresa Liszcz...</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Nie, senator Grabowska.)</u>
          <u xml:id="u-59.8" who="#RyszardJarzembowski">Przepraszam, następnym mówcą będzie pani senator Genowefa Grabowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#KrystynaSienkiewicz">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#KrystynaSienkiewicz">Po wczorajszej burzliwej, gorącej i mocno emocjonalnej debacie sejmowej mogłoby się wydawać, że w Senacie nihil faciendum, co się oczywiście tłumaczy: nic do zrobienia. Otóż już po tej trzykrotnej serii pytań okazało się, że tak nie jest, a nasza Izba ma mocne podstawy do tego, by z powagą i rozwagą pochylić się nad informacją rzecznika praw dziecka. Senat był miejscem, gdzie rodziła się koncepcja rzecznictwa praw dziecka, Senat był, że tak powiem, akuszerem idei ochrony praw dzieci i odpowiedniego przepisu konstytucyjnego. I jeżeli cokolwiek rzecznika uwiera, przeszkadza mu w sprawowaniu urzędu, jeżeli ma on nie dość instrumentów prawnych, to Senat jest tym miejscem, gdzie można i trzeba szukać remedium. I należało to zrobić, nie czekając może nawet na tegoroczne sprawozdanie.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#KrystynaSienkiewicz">W obronie praw dzieci Polska ma przecież niekwestionowane, ogromne zasługi. To na nasz wniosek, nasz polski, słowiański wniosek Komisja Praw Człowieka ONZ zainicjowała konwencję o prawach dziecka, światową konstytucję praw dzieci ratyfikowaną 7 lipca 1991 r., jedenaście lat temu - ta rocznica przeszła zupełnie niezauważenie.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#KrystynaSienkiewicz">A teraz, odnosząc się do informacji pana rzecznika praw dziecka, chcę powiedzieć tak: nie widzę żadnych szczególnych powodów do celebry, podkreślania, że to pierwsze sprawozdanie, pierwszy rok itd. Jest to instytucja publiczna utrzymywana przez podatników, która pełni służebną rolę wobec przypisanych jej ustawą podmiotów. A rok to akurat stosowny okres, nawet zgodnie z teorią zarządzania, aby przedstawić diagnozę sytuacji, koncepcję pracy urzędu, ewaluację zdarzeń, przyszłość urzędu. Pora, by się zastanowić, czy jest to tylko jeszcze jeden urząd, jeszcze jedna instytucja, z którą wiązano ogromne, być może nadmierne, oczekiwania i nadzieje. Ten urząd to wynik pracy bardzo wielu ludzi. To efekt pracy całego pokolenia działaczy na rzecz dzieci, działania polityków, rzecznika praw obywatelskich. Chodzi tu o ogromny obszar, który obejmuje blisko 1/3 populacji Polaków. Obejmuje on dzieci od poczęcia, proszę zauważyć ten fakt, do pełnoletności. To zobowiązuje do działania w najlepiej pojętym interesie dziecka.</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#KrystynaSienkiewicz">Nie zamierzam absorbować Wysokiej Izby omówieniem samego dokumentu: tabel, statystyki, układu, kolejności stron itd., ani też ustosunkowaniem się do liczby samochodów traktowanych jako artykuły biurowe. Interesuje mnie zawartość merytoryczna i deficyty tej informacji. Chcę oddzielić funkcjonowanie urzędu od stanu przestrzegania praw dzieci. Bo urząd ten ma, moim zdaniem, dość mierny wpływ na przestrzeganie praw dzieci i nie inicjuje ważnych zmian.</u>
          <u xml:id="u-60.5" who="#KrystynaSienkiewicz">Na stu dziewięćdziesięciu dziewięciu stronach sprawozdania zawartego w druku nr 117 rozlewa się - to jest moje indywidualne zdanie - bezmiar bezradności oraz statystyka, która tę bezradność i brak koncepcji potwierdza. Miażdżąco nikły jest dorobek rzecznika praw dziecka w porównaniu z dorobkiem rzecznika praw obywatelskich, w którym 40% pięćdziesięciu tysięcy spraw to sprawy dzieci. Jak z tego wynika, powołanie rzecznika praw dziecka w żaden sposób nie odciążyło rzecznika praw obywatelskich od tych problemów. Liczby są zresztą bezwzględne. Liczb nie można pomówić o tendencyjność. Do pana Jarosa napisało czterdzieścioro czworo dzieci - liczba-symbol czterdzieści i cztery - a osobiście zgłosiło się dwoje. Nawet gdyby urząd ograniczył swoją pracę tylko do miasta stołecznego Warszawy, to nie powinno tak być. Albo brak jego popularyzacji, albo brak wiary w jego skuteczność powodują, iż tak znikoma liczba dzieci dotarła do niego ze swoimi problemami.</u>
          <u xml:id="u-60.6" who="#KrystynaSienkiewicz">Podsumowując, urzędowi rzecznika praw dziecka zarzucam brak rozeznania sytuacji dzieci w Polsce. Uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka zawarte w rozdziale II to dwadzieścia trzy postulaty typu „państwo powinno wspierać”. Czy pan rzecznik dystansuje się od państwa? „Należy stworzyć”, „powinno być”, „jest konieczne” - nie tego oczekuje się po tym urzędzie.</u>
          <u xml:id="u-60.7" who="#KrystynaSienkiewicz">Rzecznikowi praw dziecka zarzucam brak informacji, a właściwie nie tylko brak informacji, ale również brak współpracy z rzecznikami praw ofiar, z organizacjami pozarządowymi. Nie mówię o incydentalnych czy doraźnych spotkaniach, o których pan wspomina w sprawozdaniu. Brakuje współpracy z dziećmi. Nawet najbardziej kolorowe fotki tego nie zmienią, bo pokazują one pana rzecznika z dziećmi, a nie dzień powszedni polskiego dziecka, życie biednego, chorego, często bitego, poniewieranego polskiego dziecka, zmęczonego pracą na utrzymanie domu - bo polskie dzieci niejednokrotnie utrzymują domy swoich rodziców - dzieci zajęte żebractwem, prostytucją dziecięcą, odurzone narkotykami czy alkoholem, pozbawione możliwości awansu społecznego. Oczekiwałabym takich fotografii, a nie kolorowej fotki z obozu harcerskiego.</u>
          <u xml:id="u-60.8" who="#KrystynaSienkiewicz">Szerokiego frontu obrony praw dzieci - muszę tu użyć wojskowego żargonu - nie stworzy się bez współpracy z organizacjami pozarządowymi, rodzicami, szkołą, organizacjami zajmującymi się ochroną zdrowia. Dziedzina ochrony zdrowia jest kopalnią informacji. Pańscy współpracownicy zignorowali, wręcz obśmieli na posiedzeniu Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia moją informację o tym, iż współczesna medycyna znęcanie się nad dzieckiem i inne złe obchodzenie się z nim uznaje za odrębną jednostkę chorobową. Taki problem już jest w Polsce. W literaturze medycznej od czterdziestu lat opisywany jest zespół dziecka maltretowanego. Odpowiednie statystyki wskazują, że te dzieci po wielekroć trafiają... A więc są to środowiska, na które powinna być zwrócona szczególna uwaga.</u>
          <u xml:id="u-60.9" who="#KrystynaSienkiewicz">Urzędowi rzecznika praw dziecka zarzucam zbyt formalny styl funkcjonowania, ociężałość instytucji czynnej od godziny do godziny. Rodzice nie katują dzieci, a dzieci nie zabijają dzieci od 8.00 do 14.00 czy w innych godzinach. To jest mobilne, dzieje się nieustannie.</u>
          <u xml:id="u-60.10" who="#KrystynaSienkiewicz">Zarzucam mu nieadekwatny do problemów język materiałów informacyjnych, brak szerokiej współpracy interdyscyplinarnej, brak informacji o przestrzeganiu Konwencji Praw Dziecka, tej konstytucji praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-60.11" who="#KrystynaSienkiewicz">Powiem, jakie wobec urzędu mam oczekiwania, mieszczące się w ramach określonych ustawą z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka, w jakich działaniach na mocy sprawowanego mandatu będę pana rzecznika wspierać.</u>
          <u xml:id="u-60.12" who="#KrystynaSienkiewicz">Oczekuję, że rzecznik znajdzie się bliżej problemów dzieci, tych od narodzin do osiemnastego roku życia, że przedmiotem zainteresowania stanie się sytuacja dzieci wiejskich, ich pozbawione odpoczynku wakacje połączone z ciężką pracą i z ciężkimi wypadkami, przestępczość dzieci, ubóstwo, prostytucja zarobkowa, pornografia dziecięca, próby samobójcze, ciąże nieletnich - na temat tego wszystkiego nie słyszałam ani zdania, Panie Rzeczniku.</u>
          <u xml:id="u-60.13" who="#KrystynaSienkiewicz">Chciałabym, aby rzecznik praw dziecka zajął zdecydowane stanowisko w sprawie świeckiego charakteru szkół publicznych, zgodnego z fundamentalną zasadą rozdziału państwa i kościoła. Dlaczego rzecznik milczy wobec braku jakiejkolwiek formy nadzoru nad programem i nauczaniem religii w szkołach publicznych? Dlaczego rzecznik milczy w sprawie molestowania dzieci przez pedofilów, również tych w sukniach zakonnych czy duchownych? Dlaczego rzecznik milczy w sprawie świadectw szkoły publicznej dokumentujących przynależność dziecka do grona wyznawców określonej religii? Przecież ta kreska na świadectwie z religii jest informacją dotyczącą środowiska, z jakiego dziecko pochodzi, a to w wielu okolicznościach stygmatyzuje dziecko.</u>
          <u xml:id="u-60.14" who="#KrystynaSienkiewicz">Czy rzecznik praw dziecka godzi się na to, by podręczniki do wychowania w rodzinie były konsultowane wyłącznie z hierarchią kościelną i pod kątem jej potrzeb? Czy rzecznik ma w tej sprawie swoje zdanie? Czy brak dostępu do edukacji seksualnej i związane z tym następstwa nie są krzywdą dziecka? Czy uniemożliwienie dostępu do wiedzy, a potem ciąże nieletnich nie są krzywdą dziecka?</u>
          <u xml:id="u-60.15" who="#KrystynaSienkiewicz">Oczekuję zatem, że działalność rzecznika praw dziecka będzie się opierała, cały czas w ramach prawa, na aktywności, czyli inicjowaniu ustawodawstwa, współpracy i partnerstwie, zmierzając do pomnażania potencjału społecznego obrońców praw dzieci. Gorszący był wczorajszy spór z panią Mirosławą Kątną w Sejmie - kosztem obrad Senatu obserwowałam tę dyskusję - na temat tego, że aktywność będzie się opierała na rzecznictwie, czyli obronie interesu publicznego, jakim jest dziecko i jego prawa, na lobbingu, dobrze pojętym lobbingu samorządowym, parlamentarnym, politycznym, służącym...</u>
          <u xml:id="u-60.16" who="#komentarz">(Wicemarszałek Ryszard Jarzembowski: Czas minął, Pani Senator.)</u>
          <u xml:id="u-60.17" who="#KrystynaSienkiewicz">Jeszcze dwa zdania.</u>
          <u xml:id="u-60.18" who="#KrystynaSienkiewicz">...zwiększaniu siły przetargowej w kontaktach z władzami i agendami sektora publicznego, tworzeniu standardów ochrony praw dziecka, zapobieganiu wykluczeniu społecznemu przez udział w dostępie do środków, praw, dóbr i usług, szerszej informacji, popularyzacji praw dziecka w postaci infolinii, informacji w miejscach publicznych. To tylko tyle dla urzędu i aż tyle dla dzieci, bo czas już minął. Dziękuję i przepraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#RyszardJarzembowski">Tak, minął dwie minuty temu.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o zabranie głosu panią senator Genowefę Grabowską. Następna w kolejności jest pani senator Teresa Liszcz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#GenowefaGrabowska">Panie Marszałku! Panie Senator i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#GenowefaGrabowska">Chcę zacząć od tego, że ochrona praw dziecka nie jest kwestią dnia dzisiejszego. Już na początku XVII wieku w Stanach Zjednoczonych pojawił się niesamowity akt prawny, akt przeciwko krnąbrnemu dziecku. Dokument ten dawał ojcu dziecka prawo do zabicia go wtedy, kiedy było nieposłuszne, kiedy nie spełniało woli rodziców. W roku 1989 Polska - tu kontynuuję myśl pani senator Sienkiewicz - i Stolica Apostolska podjęły inicjatywę i doprowadziły do powstania wspaniałego dokumentu, Konwencji Praw Dziecka, o której dzisiaj, Panie Rzeczniku, słyszałam tylko raz. Ten dokument był wymieniony z tytułu i nic ponadto.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#GenowefaGrabowska">Przechodzę do moich refleksji na temat dzisiejszego wystąpienia pana rzecznika. Informację tę odbieram jako informację sporządzoną z parteru, z płaskiej perspektywy, mówiąc dość uprzejmie. Dlaczego tak uważam? Dlatego, iż w sprawozdaniu pana nie znalazłam koncepcji. To była układanka złożona z wielu różnych, nie zawsze spójnych informacji. To były puzzle - raz o dziecku w samorządzie, raz o dzieciach w innej sytuacji. Ale zabrakło mi koncepcji. Wynotowałam sobie tylko jedno pana zdanie mówiące o koncepcji. Mówił pan mianowicie, że koncepcja urzędu to działalność szeroko otwarta na prawa dziecka. To nie jest koncepcja, ale sposób działania urzędu. On musi być otwarty, dlatego że to jest rola i zadanie tegoż urzędu.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#GenowefaGrabowska">Zabrakło mi w pana wypowiedzi rzeczy chyba najważniejszej, bo ilustrującej dzisiejszy stan całego społeczeństwa polskiego, które przecież zmierza ku integracji zachodnioeuropejskiej. Tymczasem całe sprawozdanie dotyczyło sytuacji wewnętrznej, tylko i wyłącznie tego, co się dzieje w kraju. Nie usłyszeliśmy zupełnie o tym, jak pana urząd przygotowuje się do integracji z Unią Europejską. Nie było słowa na temat dyrektyw, które są ważne dla dzieci. Nie było słowa na temat dokumentów, które funkcjonują w społeczności europejskiej i które pana urzędowi, jak rozumiem, są obce.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#GenowefaGrabowska">Nie wiem na przykład, dlaczego nie było odniesienia do Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, która w art. 24 formułuje właśnie prawa dziecka. To jest przecież dokument rozważany w tej chwili jako akt prawny, który ma być włączony do konstytucji Unii Europejskiej. Tego pomijać nam nie wolno.</u>
          <u xml:id="u-62.5" who="#GenowefaGrabowska">W ogóle muszę przyznać - to jest wątpliwość i pewna uwaga skierowana może nie tylko pod adresem pana urzędu - że gdy można zaznaczyć, że Polska coś czyni także na rzecz dzieci, tam urzędy milczą. I milczał właśnie urząd pana rzecznika, kiedy trzy tygodnie temu odbyła się w Brukseli przed konwentem sesja, na której organizacje pozarządowe z wielu krajów przedstawiały swoje problemy. Kwestia praw dzieci w konwencie i w konwencji europejskiej była mocno akcentowana przez wiele różnych organizacji, ale nie przez naszą, nie przez polski urząd, nie przez polskiego rzecznika praw dziecka. Szkoda. Przywieźliśmy dokumenty i służymy pomocą. Wyrażam wolę przekazywania wszelkich kwestii, które mogą być transmisją między pana urzędem a konwentem. Senat ma tam przecież swoich przedstawicieli. Pan senator Wittbrodt i ja jesteśmy tam ciągle obecni i z dużą ochotą przekażemy pozycję i postawę polskiego rzecznika wobec tej kwestii, o której mówię. A kwestia jest ważna, dlatego że po wejściu do Unii Europejskiej, w związku ze swobodą przepływu osób, zarówno na obszarze polskim pojawią się dzieci obywateli państw Unii Europejskiej, jak i dzieci Polaków będą przebywały poza Polską, na obszarze Unii.</u>
          <u xml:id="u-62.6" who="#GenowefaGrabowska">Mam nadzieję, że pan rzecznik zna dyrektywy, które dają dzieciom określone prawa. Pytam, czy nie czas byłoby zająć się tymi dyrektywami, rozpowszechnić je, rozpropagować. One mówią na przykład o specyficznej formie ogłoszenia reklam w środkach masowych, jeśli są adresowane właśnie do dzieci. Te spory przecież w ramach Unii Europejskiej trwają. Czy nie warto byłoby się zająć - któż jak nie rzecznik ma to uczynić - kwestią bezpieczeństwa zabawek, które są produkowane dla dzieci? Jest w tym zakresie stosowna dyrektywa Unii Europejskiej. Służę, jeżeli jest taka potrzeba.</u>
          <u xml:id="u-62.7" who="#GenowefaGrabowska">Nie będę mnożyć dyrektyw, bo jest ich wiele. Sądzę, że pan rzecznik ma urząd, który zbada to i odniesie się do tej sprawy. Chcę tylko powiedzieć o jednym, o prawie do korzystania ze świadczeń edukacyjnych, do udziału w procesie edukacyjnym wszystkich dzieci w danym państwie, jeżeli są to dzieci obywateli Unii Europejskiej. Dzieci przebywających za granicą Polaków nawet wtedy, gdy ustanie stosunek pracy ich rodziców, nadal będą korzystały z dobrodziejstw edukacji. To prawo im się należy, nawet jeśli ten rodzic umrze. Ale tak samo będzie w Polsce. Pytam, czy pan rzecznik jest przygotowany na tego typu rozwiązania. One dosłownie za półtora roku, za dwa lata nas czekają. Z przerażeniem stwierdzam, że ta działka jest jak gdyby zupełnie poza zasięgiem pana zainteresowania i w tym upatruję najsłabszy punkt dzisiejszego wystąpienia. Ono koncentruje się na detalach. Przedstawia i podnosi do rangi osiągnięcia warstwę informacyjną, w rodzaju tego, że mamy cztery tysiące ulotek i dwanaście tysięcy informatorów, czyli coś, co należy do rutynowych działań, albo że pan rzecznik odbył spotkania z dziećmi w takiej a nie innej liczbie. Ogromnie cenię bezpośrednie spotkania i uważam, że to znakomicie, ale nie tędy droga.</u>
          <u xml:id="u-62.8" who="#GenowefaGrabowska">Brakuje mi autentycznej koncepcji sprawowania tego urzędu. Chciałabym, aby taka koncepcja powstała. Chciałabym, abyśmy mogli przy następnej okazji, kiedy pan rzecznik pojawi się w naszej Izbie, zawsze zresztą miło witany, odebrać to sprawozdanie jako sprawozdanie w pełni merytoryczne, a nie fragmentaryczne. Dziękuję Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#RyszardJarzembowski">Bardzo proszę panią senator Teresę Liszcz. Następnym mówcą będzie pan senator Wojciech Pawłowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#TeresaLiszcz">Panie Marszałku! Państwo Senatorowie! Panie Rzeczniku Praw Obywatelskich!</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Dziecka.)</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#TeresaLiszcz">Dziecko to też obywatel, ale, oczywiście: Panie Rzeczniku Praw Dziecka!</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#TeresaLiszcz">Z pełnym przekonaniem chcę skierować z tej trybuny wyrazy uznania dla pana Pawła Jarosa za to, że od podstaw zbudował urząd rzecznika praw dziecka i że budując urząd, zabiegając o siedzibę, zatrudniając pracowników, z marszu niejako podjął merytoryczną działalność. A przecież nierzadko zdarza się, że osoby obejmujące urząd, który właśnie powstał, najpierw tworzą warunki organizacyjne i często dopiero po upływie kilku miesięcy podejmują działalność merytoryczną.</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#TeresaLiszcz">Była tutaj mowa o tym, że rok to jest dobry czas na podsumowanie, na wnioski. Przypominam, że tak naprawdę, jeżeli chodzi o okres sprawozdawczy, rzecznik działał pół roku. Kolejne pół roku będzie objęte następnym okresem sprawozdawczym. Urząd rzecznika bowiem uzyskał statut w lipcu ubiegłego roku. Mamy więc do czynienia z półrocznym okresem działania.</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#TeresaLiszcz">Muszę powiedzieć, że jestem pod wielkim wrażeniem kompetencji rzecznika, jego orientacji we wszystkich problemach. Na pewno w dużym stopniu przyczyniły się do tego doświadczenia zawodowe. Obecny rzecznik był przez wiele lat sędzią sądów rodzinnych i nieletnich.</u>
          <u xml:id="u-64.6" who="#TeresaLiszcz">Wbrew temu, co tutaj słyszałam, uważam, że z tego sprawozdania wynika koncepcja działania rzecznika. Rzecznik jest przede wszystkim nastawiony na realizację zadań systemowych, na tworzenie odpowiedniego prawa, które będzie właściwie chroniło prawa dziecka, oraz na tworzenie gwarancji instytucjonalnych ochrony tych praw. Mniej jest nastawiony na interwencje bezpośrednie w indywidualnych sprawach, które zresztą też podejmuje. Inaczej pod tym względem działają organizacje pozarządowe, niektóre wielce zasłużone. One są nastawione przede wszystkim na interwencje w indywidualnych sprawach, a znacznie rzadziej składają jakieś wnioski legislacyjne, jakieś propozycje ogólne.</u>
          <u xml:id="u-64.7" who="#TeresaLiszcz">Uważam, że w ramach tej koncepcji rzecznik bardzo trafnie zakreślił dwadzieścia trzy obszary podstawowych zagrożeń praw dziecka w Polsce i właśnie w tych obszarach przewidział działania jako najpilniejsze i najważniejsze. Przypominam, że wśród tych obszarów jest walka z przemocą wobec dziecka, także z przemocą rówieśniczą, zarówno w szkole, na ulicy, jak i w domu rodzinnym, oraz z upowszechnianiem przemocy w mediach. Zawarto tu również niezwykle ważną, według mnie, sprawę równości szans edukacyjnych, co ma zapobiec dziedziczeniu nędzy, dziedziczeniu niskiego statusu społecznego, niskiego wykształcenia i patologii. To są niewątpliwie jedne z najważniejszych obszarów. Inne bardzo ważne obszary to opieka zdrowotna - pewne działania w tym zakresie miały już miejsce - i pomoc materialna. Na tej kwestii pomocy materialnej chciałabym się nieco dłużej zatrzymać.</u>
          <u xml:id="u-64.8" who="#TeresaLiszcz">Jak można mówić o zaspokajaniu wyższych potrzeb dziecka, jeżeli ono bywa głodne i mdleje w szkole, co się zdarza niestety coraz częściej. Nie tylko na obszarach popegeerowskich, na Warmii, Mazurach, w Bieszczadach zdarzają się przypadki omdleń z głodu, kradzieży kanapek, kradzieży jedzenia w sklepach - z głodu. To jest problem numer jeden. Dlatego powinniśmy zrobić wszystko - i to nie rzecznik, bo on nie jest w stanie tego zrobić, ale właśnie my, uchwalając budżet - ażeby znalazły się odpowiednie kwoty na dożywianie dzieci, żeby każde dziecko przynajmniej raz dziennie dostało gorący posiłek w szkole. Żeby nie były to pieniądze dla rodziny, które czasem mogą być zużyte w innym celu - nawet przepite, bo nędzy często towarzyszy patologia - ale pomoc, która pójdzie wprost do dziecka: zakup książek, zeszytów, ubrania. Szkoła może być przekaźnikiem tej pomocy.</u>
          <u xml:id="u-64.9" who="#TeresaLiszcz">Zastanówmy się więc - apeluję do nas wszystkich - i kiedy niedługo będzie uchwalany budżet na następny rok, zapewnijmy odpowiednie pieniądze na pomoc rzeczową dla dzieci jej potrzebujących, na przykład rezygnując z powiększania stajni samochodów służbowych czy kolejnych upiększeń w budynkach Sejmu lub Senatu. Bo są w tej chwili potrzeby najważniejsze - do nich należą materialne potrzeby dzieci.</u>
          <u xml:id="u-64.10" who="#TeresaLiszcz">Dzisiaj wyręczają nas w niesieniu tej pomocy i ratują nasz honor organizacje pozarządowe, jak chociażby Polska Akcja Humanitarna, która organizuje od dawna akcję „Pajacyk”. Myślę, że wielu spośród państwa, tak jak ja, włączyło się w tę akcję. Ale to przede wszystkim państwo powinno finansować tę pomoc. Oczywiście organizacyjnie mogą ją realizować organizacje pozarządowe, bo to jest tańszy sposób.</u>
          <u xml:id="u-64.11" who="#TeresaLiszcz">Musimy pamiętać, że morzu nieszczęść dzieci: głodowi, biciu, prześladowaniu, opuszczeniu, nie zaradzi nie tylko sam rzecznik. To są zadania przerastające siły prezydenta i premiera razem wziętych, a nie tylko rzecznika.</u>
          <u xml:id="u-64.12" who="#TeresaLiszcz">Jestem zdumiona wymawianiem rzecznikowi, że nie zauważył problemu zabawek, problemu akcesji do Unii Europejskiej. Nasze prawo na ogół trafnie definiuje prawa dziecka. Problem tkwi nie tyle w niewłaściwym prawie, co w braku środków, a czasem w braku dobrej woli w realizacji tych praw. Na tym się skoncentrujmy, zanim będziemy rozszerzać te prawa i martwić się o ich dostosowanie do prawa Unii Europejskiej. Najpierw dajmy dzieciom jeść i uchrońmy je przed prześladowaniem.</u>
          <u xml:id="u-64.13" who="#TeresaLiszcz">Sprawą rzecznika jest przede wszystkim zabieganie o właściwe rozwiązania systemowe. Ale i w tym zakresie ma on zbyt skromne, moim zdaniem, instrumentarium, o czym już była tutaj mowa. W trakcie uchwalania ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka zgłosiłam wiele poprawek, które by ten status wzmocniły, ale niestety zostały one odrzucone.</u>
          <u xml:id="u-64.14" who="#TeresaLiszcz">Miałam propozycję - i moim zdaniem jest ona nadal aktualna - żeby nie mnożyć rzeczników. Może się to panu rzecznikowi nie podobać, ale ja to powtórzę, bo jestem do tego przekonana, że rzecznik praw dziecka powinien mieć status specjalnego zastępcy rzecznika praw obywatelskich. Jest on umocowany konstytucyjnie, więc nie byłby takim sobie zwyczajnym zastępcą, któremu rzecznik praw obywatelskich mógłby zlecać, co chce, lecz byłby to rzecznik praw dziecka w randze zastępcy rzecznika praw obywatelskich, z własnym, ustawowo zakreślonym obszarem działania. Korzystałby on z instrumentarium przysługującego rzecznikowi praw obywatelskich w przedmiotowym zakresie swojego działania. To znaczy nie musiałby jako niemal petent prosić rzecznika praw obywatelskich, żeby wystąpił na przykład do Trybunału Konstytucyjnego czy skorzystał z innego uprawnienia, tylko sam bezpośrednio w dziedzinie praw dziecka by z tych uprawnień korzystał. Uważam, że bez zmiany konstytucji, która bardzo ogólnie sytuuje rzecznika, można tę zmianę przeprowadzić. Być może Senat jest dobrym miejscem - z uwagi na inicjowanie w swoim czasie ochrony praw dziecka - żeby w tym kierunku zmienić ustawę o Rzeczniku Praw Dziecka.</u>
          <u xml:id="u-64.15" who="#TeresaLiszcz">Chcę powiedzieć, że ja również słuchałam debaty w Sejmie nad informacją rzecznika - choć nie całej - a potem audycji telewizyjnej, i byłam zdumiona napastliwością zwłaszcza ze strony wymienionej już tutaj pani poseł Mirosławy Kątnej, którą skądinąd ogromnie szanuję. Znam jej dawną działalność i podziwiam ją. Kiedy było w Sejmie głosowanie nad jej kandydaturą na rzecznika, to wbrew dyscyplinie klubowej nie głosowałam przeciwko tej kandydaturze z pełnym przekonaniem, że jest to osoba, która się znakomicie nadaje na to stanowisko. Ale wczoraj, kiedy niedoszły rzecznik w taki agresywny sposób atakował rzecznika, byłam zdumiona, jakby to nie była ta sama pani Mirosława Kątna.</u>
          <u xml:id="u-64.16" who="#TeresaLiszcz">Kończąc, chciałabym powiedzieć, że jeżeli chcemy, żeby rzecznik działał dobrze, to musimy go otoczyć życzliwością, wsparciem, pomocą, nie oszczędzając go oczywiście, kiedy coś w jego pracy szwankuje. Ja nie twierdzę, że pan poseł Jaros jest rzecznikiem idealnym, bo nie ma ludzi idealnych i nie ma osób sprawujących idealnie urzędy. Ale moim zdaniem jest znakomitym rzecznikiem, który przez pół roku urzędowania rozpoznał właściwie wszystkie istotne obszary zagrożenia praw dziecka i na temat wszystkich niemalże zabierał głos. Dajmy mu szansę, żeby w następnych pięciu prawie latach, które mu zostały, działał dalej i wspierajmy go w tym, ale nie oczekujmy, że on rozwiąże wszystkie problemy dzieci, bo nie jest w stanie.</u>
          <u xml:id="u-64.17" who="#TeresaLiszcz">Apeluję także do naszej wrażliwości i wrażliwości słuchaczy - niewiele osób słucha obrad Senatu, ale pewnie są takie osoby. Jednym z powodów tego, że dochodzi do bezkarnego maltretowania dzieci, że dzieci tracą życie, i to czasem z rąk rodziców, jest nasza znieczulica i opacznie rozumiana zasada niewtrącania się w cudze sprawy, która sprawia, że dopiero krzyk dziecka zza ściany, niemożliwy do wytrzymania, przeszkadzający, powoduje doniesienie na policję. A często jest już za późno. Reagujmy na te sygnały wszyscy, bądźmy po prostu wrażliwi na sprawy dzieci. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#RyszardJarzembowski">Bardzo proszę pana senatora Wojciecha Pawłowskiego. Następnym mówcą będzie pani senator Wiesława Sadowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#WojciechPawłowski">Panie Marszałku! Szanowne Panie Senator i Szanowni Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#WojciechPawłowski">Z podziwem słuchałem świetnego merytorycznie wystąpienia pani senator Sienkiewicz, a także pani senator Grabowskiej. Ja może tylko wycinkowo, sygnalizacyjnie, chciałbym zadać pytanie panu rzecznikowi, a potem uzasadnię, dlaczego.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#WojciechPawłowski">W poniedziałek 15 lipca miałem dyżur telefoniczny w jednej z gazet na Podkarpaciu. Dzwoniło do mnie około pięćdziesięciu zrozpaczonych osób, w większości kobiet, którym ZUS z dnia na dzień zatrzymał wypłacanie renty z racji opieki nad niepełnosprawnymi dziećmi. W decyzji o wstrzymaniu renty było pouczenie, że mogą odwołać się do sądu. Kobiety te płakały i mówiły: co ja dam jeść mojemu choremu dziecku? Kiedyś miałam do wyboru: pracować albo przejść na rentę. ZUS złamał prawa nabyte. Zanim sądy rozpatrzą, a wiemy, jaka jest obecnie sytuacja sądów, minie pół roku albo i rok. Opieka społeczna na pewno nie zatka tej dziury finansowej, a dotyczy to dzieci najbiedniejszych. Rozumiem, że można weryfikować pewne rzeczy, ale nie w tym stylu.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#WojciechPawłowski">Chciałbym spytać, czy pan rzecznik zrobił coś w tej materii albo zamierza zrobić. Przecież to jest na pewno problem ogólnopolski. Może inne oddziały ZUS robią to w sposób właściwy.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#WojciechPawłowski">Sprawa druga. Panie Rzeczniku, odnoszę wrażenie, że ma pan za mały kontakt z parlamentarzystami. W tej chwili jest inicjatywa poselska dotycząca leków dla emerytów i rencistów po sześćdziesiątym roku życia - żeby były za złotówkę albo dwie. Sądzę, że na tej liście - z inicjatywy, którą pan powinien przekazać sejmowej Komisji Zdrowia - powinny też się znaleźć niektóre bardzo drogie, a ratujące życie leki dla dzieci.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#WojciechPawłowski">Jeszcze jedna uwaga. Śledzę prasę, oglądam telewizję, słucham radia i stwierdzam, że jest w nich naprawdę bardzo mało edukacji społeczeństwa, jeśli chodzi o sprawy, które podlegają rzecznikowi praw dziecka. Serdecznie dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#RyszardJarzembowski">Bardzo proszę panią senator Wiesławę Sadowską. Następna przy mównicy będzie pani senator Aleksandra Koszada.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#WiesławaSadowska">Panie Marszałku! Państwo Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#WiesławaSadowska">Właściwie już drugi dzień toczy się dyskusja na temat sprawozdania, które przedstawił nam rzecznik praw dziecka. Obawiam się, że kolejni mówcy wniosą niewiele nowego, ponieważ powiedziano już prawie wszystko, niemniej jednak chciałabym wzmocnić wcześniejsze głosy, między innymi wypowiedź pani senator Sienkiewicz.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#WiesławaSadowska">Otóż stworzenie urzędu rzecznika praw dziecka było wydarzeniem, o które długo zabiegano i po którym spodziewano się bardzo wiele. Tymczasem - takie jest moje zdanie - funkcjonowanie tego urzędu przyniosło więcej rozczarowania niż satysfakcji. Rzecznik rozczarował mnie zwłaszcza w tym sensie, że nie wypracował takiego systemu organizacyjnego swojej pracy w kraju, który by sprawiał, że rzecznik byłby bliżej dzieci, ich problemów i w sposób natychmiastowy reagował na te problemy. Dane statystyczne przytoczone w sprawozdaniu obrazują raczej tendencje do piastowania dygnitarskiego urzędu niż służenia dzieciom. Oto urząd, który kosztuje rocznie budżet państwa prawie 3 miliony 500 tysięcy zł, wykazuje, że w ciągu roku odebrał od dzieci, a więc od podmiotu swojego działania, zaledwie czterdzieści cztery interwencje. W tym czasie rzecznik praw dziecka otrzymał sto dwa pisma od obywateli, instytucji i stowarzyszeń, odbył osiemset sześć rozmów telefonicznych w indywidualnych sprawach obywateli. To wszystko wykonał przy współudziale trzydziestu pracowników.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#WiesławaSadowska">Dla porównania podam, że radomski ośrodek interwencji kryzysowej, zatrudniający pięć osób, łącznie z księgową, przyjął w 2001 r. ponad tysiąc pięćset interwencji, z czego bezpośrednio od dzieci prawie sto, a rozmów telefonicznych zaliczył, jak przypuszczam, kilka tysięcy. Koszt funkcjonowania tego ośrodka interwencji wyniósł 300 tysięcy zł, przy średniej płacy rzędu 1 tysiąca 500 zł. A przypomnę, że w Biurze Rzecznika Praw Dziecka średnia płaca wynosi prawie 5 tysięcy zł miesięcznie. Muszę jeszcze zaznaczyć, że dyrektor Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Radomiu, poza pracą, którą tu wymieniłam, wykonuje jeszcze dodatkowe czynności, między innymi uczestniczy w rozprawach sądowych, gdzie reprezentuje interes dziecka, bierze udział w przesłuchaniach dzieci, razem ze swoim personelem prowadzi terapię dzieci i całych ich rodzin. Oczywiście rzecznik do tych obowiązków nie jest dopuszczony ustawowo, ale moim zdaniem należałoby to zmienić nowelizując ustawę o Rzeczniku Praw Dziecka.</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#WiesławaSadowska">Największe moje zastrzeżenia budzi system albo raczej brak systemu pracy z dziećmi i organizacjami pozarządowymi pracującymi na rzecz dzieci. Można oczywiście zgłaszać tutaj zarzut, że to nie o to chodzi, że takie działania indywidualne jak gdyby kłócą się z ideą powołania rzecznika praw dziecka. Moim zdaniem tak nie jest.</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#WiesławaSadowska">Z innego typu danych wynika, że rzecznik praw dziecka uczestniczył trzy razy w miesiącu w różnego typu konferencjach krajowych i zagranicznych - wyliczyłam, że poświęcił na to sześćdziesiąt dni w roku, czyli pełne dwa miesiące - a także to, że wykazywał dość duże upodobanie do podróżowania służbowym samochodem, przemierzając dziennie około 100 km dziennie. Ja nie wiem, czy to jest prawda, ale usłyszałam taką informację w Sejmie. Stąd mój wniosek, że rzecznik praw dziecka wybrał model piastowania kolejnego dygnitarskiego urzędu, a nie model polegający na odgrywaniu służebnej roli wobec dzieci.</u>
          <u xml:id="u-68.6" who="#WiesławaSadowska">W sprawozdaniu nie znalazłam deklaracji rzecznika praw dziecka co do potrzeby i zamiaru zmiany systemu funkcjonowania tego urzędu w przyszłości. W rezultacie tego taki urząd, jeśli rzecznik praw dziecka nie widzi potrzeby nieustannego, bliskiego kontaktu z dziećmi, moim zdaniem jest zaprzeczeniem idei, dla której go powołano. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#RyszardJarzembowski">Bardzo dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#RyszardJarzembowski">Pani senator Aleksandra Koszada, bardzo proszę. Następna będzie pani senator Alicja Stradomska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#AleksandraKoszada">Panie Marszałku! Panie Senator i Panowie Senatorowie! Panie Rzeczniku Praw Dziecka!</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#AleksandraKoszada">Jak widać w dyskusji, problematyka, którą dzisiaj omawiamy, jest bardzo trudna, bardzo skomplikowana i budzi wiele emocji. Widać, ile jest rzeczy do zrobienia, ile bardzo trudnych spraw przed nami. I myślę, że bardzo istotna jest tutaj deklaracja występujących wcześniej senatorów, że Senat jest gotowy do współpracy, otwarty na pewne działania, bo my dostrzegamy te wszystkie problemy.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#AleksandraKoszada">Art. 72 ust. 1 konstytucji nakłada obowiązek ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją na organy władzy publicznej oraz zobowiązuje moralnie każdego do podejmowania działań w tym względzie. Konstytucja nałożyła obowiązek, ale praktyka często bywa zupełnie inna. Myślę, że nierzadko brakuje wyobraźni, jeśli chodzi o to, jak ważne są te sprawy i jak prawidłowy rozwój fizyczny, psychiczny i zdrowotny będzie miał wpływ na dalsze życie młodego człowieka, a pośrednio również na nas wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#AleksandraKoszada">Wielokrotnie nie dostrzegano pewnych zagrożeń, na przykład spraw patologicznych, dotyczących dostępu do narkotyków, pijaństwa. Pan rzecznik zna te przykłady. Były robione ankiety wśród dyrektorów, którzy nie spostrzegają tych zagrożeń. Zupełnie inaczej wyglądają ankiety przeprowadzane wśród dzieci i młodzieży. Dostęp do narkotyków, kontakt z narkotykami procentowo jest tak duży, że ankiety te budzą ogromne przerażenie, ale dyrektorzy w wielu przypadkach nie widzą tych problemów.</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#AleksandraKoszada">Była tu wskazywana sprawa narastającej agresji wśród dzieci i młodzieży. Podkreślano wpływ mediów, to, że programy są nie takie, jak powinny i emitowane w niewłaściwym czasie, że wpływ mediów powoduje znieczulenie na okrucieństwo i agresję w otoczeniu, uczy podobnych zachowań i zachęca do sięgania po przemoc w sytuacjach konfliktowych. Ale nachodzi mnie pewna refleksja, proszę państwa. Może nie należałoby też transmitować niektórych obrad Sejmu, gdzie wielokrotnie mieliśmy przykłady agresji i łamania prawa właśnie wśród ludzi, którzy powinni przestrzegać prawa i stawać się przykładem. I sądzę, Panie Rzeczniku, że powinno się wystąpić do polityków z bardzo mocnym apelem. Każdy polityk powinien mieć świadomość, że jest osobą publiczną i staje się wzorem dla innych. A przecież dzieci i młodzież czerpią wzory właśnie z zachowań dorosłych.</u>
          <u xml:id="u-70.5" who="#AleksandraKoszada">Szanowni Państwo Senatorowie! Poszerza się obszar biedy, tak jak to było już tu mówione, występuje - dosłownie - dziedziczenie biedy. I myślę, że szczególnie w tych ciężkich sprawach powinny być podejmowane pewne działania, mające pomagać właśnie tym najsłabszym, dzieciom i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-70.6" who="#AleksandraKoszada">Chciałam poruszyć tu jeszcze jedną kwestię, której pan rzecznik praw dziecka nie poruszał. Mieliśmy ostatnio informację rzecznika praw obywatelskich i wiemy, że to bardzo drastyczna kwestia. Chodzi o tę formę wyzysku i demoralizacji, którą jest wykorzystywanie dzieci do żebractwa przez osoby zobowiązane do opieki, a nierzadko przez samych rodziców. Jest to bardzo duży problem.</u>
          <u xml:id="u-70.7" who="#AleksandraKoszada">Pozostała także sprawa prostytucji wśród nieletnich i czerpania korzyści z tego procederu. Ja tylko sygnalizuję te sprawy.</u>
          <u xml:id="u-70.8" who="#AleksandraKoszada">I jeszcze sprawa resocjalizacji w zakładach odosobnionych. Też chcę przedstawić ten problem tylko sygnalnie. Często młodociany, który wszedł w konflikt z prawem, dostaje, że tak powiem, dodatkową szkołę w tych zakładach, a nie podlega tam resocjalizacji.</u>
          <u xml:id="u-70.9" who="#AleksandraKoszada">Oczywiście była już podnoszona sprawa opieki medycznej, stomatologicznej, szczepień, więc nie będę tego powtarzała.</u>
          <u xml:id="u-70.10" who="#AleksandraKoszada">Chciałam się odnieść jeszcze w dwóch zdaniach do kwestii powoływania filii wojewódzkich. Myślę, że należy bardzo mocno zintensyfikować działania i zwiększyć możliwości powiatowego centrum pomocy rodzinie. Jest to jednostka koordynująca i integrująca. Sądzę, że po kontroli NIK będzie można postawić lepszą diagnozę, jak można to rozwiązać. Na pewno jest konieczność zapewnienia lepszego wyposażenia w niezbędne instrumenty i środki finansowe.</u>
          <u xml:id="u-70.11" who="#AleksandraKoszada">I na koniec jeszcze jedna sprawa, sprawa podręczników. Ten temat był już poruszany, spotykałam się z nim na wielu spotkaniach. Myślę, że i wszyscy parlamentarzyści, i rzecznik praw dziecka bardzo mocno powinni go podnosić, właśnie z uwagi na biedę, bo w wielu rodzinach nie ma możliwości zaopatrzenia dzieci w odpowiednie podręczniki. W tej chwili istnieje, jak ja to określam, radosna twórczość, jest wielość programów i wielość podręczników. Sytuacja jest taka, że nawet mając dzieci w pierwszej i drugiej klasie nie można przekazać młodszemu podręczników starszego brata czy siostry, bo po prostu program się zmienia. Oczywiście można sobie dużo tego tworzyć, ale musimy zdawać sobie sprawę z realiów, jakie mamy w tej chwili w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-70.12" who="#AleksandraKoszada">Również ja, kończąc, deklaruję współpracę. Myślę, że wszyscy senatorowie będą współpracowali w tej bardzo trudnej i bardzo istotnej kwestii. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#RyszardJarzembowski">Bardzo proszę panią senator Alicję Stradomską. Następnym mówcą będzie pan senator Jan Szafraniec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#AlicjaStradomska">Panie Marszałku! Państwo Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#AlicjaStradomska">Informacja rzecznika praw dziecka o działalności za 2001 r. zmusza nas do głębszej refleksji nad warunkami, jakie stworzyliśmy naszym dzieciom dla zapewnienia im pełnego i harmonijnego rozwoju, poszanowania ich godności i podmiotowości. Wypełnienie tych zadań wymaga ochrony dziecka przed wszelkimi przejawami przemocy, okrucieństwa, wyzysku, także przed demoralizacją, zaniedbaniem i innymi formami niewłaściwego traktowania. Aby ta ochrona była skuteczna, podjęto starania o to, aby utworzyć urząd rzecznika praw dziecka. Zaangażowanie było ogromne - i parlamentarzystów kilku kadencji, i organizacji pozarządowych, i środowisk działających na rzecz praw dzieci. Oczekiwania też były duże. W wyniku tych prac 6 stycznia uchwalono ustawę o Rzeczniku Praw Dziecka, który ma stać na straży praw blisko dziesięciomilionowej rzeszy młodych ludzi, ludzi do dziewiętnastego roku życia.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#AlicjaStradomska">Jeśli chodzi o przedłożoną informację o działalności, to ja nie będę tego dokładnie analizować, ponieważ moje przedmówczynie już to zrobiły. Odniosę się tylko do kilku spraw.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#AlicjaStradomska">Te zestawienia statystyczne, jak mówiła wcześniej pani senator, nie kłamią. Tylko kilkoro dzieci zwróciło się do rzecznika praw dziecka, co świadczy o tym, jak daleko od tych spraw pozostaje rzecznik. W sprawozdaniu było napisane: „otrzymał dwa pisma”, „zarejestrował”, natomiast zabrakło mi w tym wystąpieniu właśnie tego elementu końcowego, tej ewaluacji, analizy sytuacji dzieci w Polsce. A przecież spotykamy z tym na co dzień. Przecież widzimy wokół siebie, ile jest dzieci niedożywionych, ile jest dzieci, które nie są leczone, ponieważ nie ma pieniędzy, dzieci, które są źle traktowane w domach rodzinnych, często nawet w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, gdzie stosuje się wobec nich przemoc, gdzie zdarza się molestowanie seksualne. Te dzieci wołają o pomoc. I to właśnie rzecznik powinien być ich przyjacielem, ich orędownikiem i obrońcą. Ale informacja o tym do tych dzieci nie trafia, one nie wiedzą, gdzie mają się zgłosić. Aby to osiągnąć, musi się zmienić funkcjonowanie urzędu rzecznika. Powinno to mieć mniej formalny charakter, za to taki, który by ułatwił nawiązanie bezpośredniego kontaktu z rzecznikiem. Rzecznik musi być bardziej kreatywny i konsekwentnie egzekwować prawa dziecka. Muszę nawet powiedzieć, że brakuje mi takich niekonwencjonalnych form działalności, które by trafiały do rodziców, trafiały do opiekunów dzieci.</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#AlicjaStradomska">W informacji mamy również, iż biuro rzecznika wydało czterysta tysięcy egzemplarzy ulotek, dwanaście tysięcy informatorów do szkół. Ale skuteczność tej informacji jest praktycznie żadna. Jako nauczyciel dowiadywałam się, jak to jest rozpropagowane w szkołach, u dyrektorów, u kuratorów, u nauczycieli i u dzieci. Dzieci w większości praktycznie nie wiedzą o istnieniu swego rzecznika, o jego działalności. Nie wiedzą, że mając ogromne problemy mogą się do niego zwrócić. Rzecznik mówił, że przesłał do szkół informatory, ale ja wiem, jak to wygląda. Informatory dotarły do szkół, dyrektor włożył je do biblioteczki, poinformował radę pedagogiczną, że jak ktoś jest zainteresowany, to może się tym zająć, i na tym koniec. Ale można dotrzeć tam innymi sposobami. Na pewno trzeba nawiązać tutaj bliski kontakt z Ministerstwem Edukacji Narodowej i Sportu. Bo przecież wystarczy jedno pismo do kuratorów, którzy będą mieli obowiązek praktycznie nakazać dyrektorom, aby na godzinach wychowawczych w każdej klasie informowano o rzeczniku, o prawach dziecka. Jest to bardzo proste, nie trzeba na to pieniędzy, potrzeba tylko chęci. Wtedy i dzieci będą zapoznane z tym tematem, i nauczyciele. Często w taki sposób docierały informacje o bezpieczeństwie. Nauczyciel musiał zapisywać czerwonym długopisem w dzienniku, że przekazał dzieciom informacje o bezpieczeństwie, szczególnie wtedy, kiedy dzieci jechały na wakacje.</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#AlicjaStradomska">Rzecznik praw dziecka wysoko ocenił współpracę z rzecznikiem praw obywatelskich. Jest to bardzo pozytywne, ale rodzi się pytanie, dlaczego tak dużo spraw dotyczących dzieci jest rozpatrywanych przez rzecznika praw obywatelskich. To jest 43%, a w 2001 r. było 40%. Czyli ta statystyka jakby się powiększa.</u>
          <u xml:id="u-72.6" who="#AlicjaStradomska">Następna istotna sprawa, która również była tu poruszana, to marginalnie przedstawiona problematyka dzieci wiejskich. Problemów jest tam bardzo dużo i są one dość specyficzne, a w informacji praktycznie został tylko zasygnalizowany problem nierównych szans edukacyjnych młodzieży w środowisku popegeerowskim.</u>
          <u xml:id="u-72.7" who="#AlicjaStradomska">Brak również w tej informacji właściwego działania medialnego. A przecież rzecznik, właśnie on, powinien wręcz krzyczeć w radiu, w telewizji o problemach dzieci, powinien być ich obrońcą, mieć możliwość edukowania ich w ich prawach. A tego nie ma. Jest to po prostu takie ciche wypełnianie ustawy dotyczącej rzecznika praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-72.8" who="#AlicjaStradomska">Problemów, które już tu były poruszane, jest bardzo dużo, uwag i zastrzeżeń również.</u>
          <u xml:id="u-72.9" who="#AlicjaStradomska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest to pierwsza informacja rzecznika praw dziecka, w stosunku do której pozwoliłam sobie na przedstawienie tak wielu uwag i zastrzeżeń. Są to jednak sygnały alarmowe, informujące, w jakim kierunku nie powinna iść praca tego rzecznika. Temat jest ogromnie ważny i myślę, że to pomoże w dalszej działalności na rzecz egzekwowania praw dziecka. Myślę, że nasze uwagi, nasze spostrzeżenia, nasze zastrzeżenia będą wzięte pod uwagę w dalszej pracy rzecznika. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#RyszardJarzembowski">Pan senator Jan Szafraniec proszony jest na mównicę. Następnym mówcą będzie pani senator Irena Kurzępa.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#RyszardJarzembowski">Przyszła pana kolej. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#JanSzafraniec">Panie Marszałku! Panie Senator i Panowie Senatorowie! Panie Rzeczniku Praw Dziecka!</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#JanSzafraniec">Pragnę zwrócić uwagę, że na pracę rzecznika praw dziecka winniśmy patrzeć poprzez pryzmat ustawy z dnia 6 stycznia 2002 r. o Rzeczniku Praw Dziecka. Zgodnie z ustawą rzecznik stoi na straży praw dziecka określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz Konwencji o Prawach Dziecka i w swojej działalności jest niezależny od innych organów państwowych. A co do kompetencji i uprawnień, to są one określone zapisem art. 10.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#JanSzafraniec">Popatrzmy na ten artykuł. Jakie rzecznik ma uprawnienia? Otóż rzecznik może zwrócić się do władzy publicznej o złożenie wyjaśnień i udzielenie niezbędnych informacji. Może zwrócić się do właściwych organów o podjęcie działań na rzecz dziecka. Może zwrócić się do rzecznika praw obywatelskich o podjęcie działań będących w zakresie jego kompetencji. Po uzyskaniu informacji i wyjaśnień może zwrócić się - i zwraca się - do właściwych organów z oceną i wnioskami zmierzającymi do zapewnienia skutecznej ochrony praw dziecka. Gdy popatrzymy na kompetencje rzecznika praw dziecka poprzez pryzmat tej ustawy, to dochodzimy do wniosku, że rzecznik co prawda może coś zrobić, ale w rzeczywistości niewiele, bowiem jest ograniczony zapisami ustawowymi.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#JanSzafraniec">Należy przyznać, że ten rzecznik wykorzystał wszystkie okoliczności, jakie daje mu ustawa. Dla przykładu: składa do prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wniosek o podjęcie inicjatywy ustawodawczej zmierzającej do przeciwdziałania przemocy, wskazuje na brak skoordynowanego systemu pomocy materialnej dla dzieci, sygnalizuje potrzebę rozwiązań prawnych dotyczących wspierania wczesnego rozwoju dziecka, sygnalizuje brak umiejętności w zakresie przeciwdziałania przemocy w szkole, zwraca uwagę na brak skutecznego systemu ochrony dziecka przed szkodliwymi programami audiowizualnymi, mówi o konieczności opracowania programów wspomagających rozwój dziecka niepełnosprawnego, sygnalizuje potrzebę stworzenia ogólnopolskiego systemu opieki zdrowotnej nad uczniami, zwraca uwagę na brak przepisów wykonawczych dotyczących organizowania i działania domów matki i dziecka na terenie zakładów karnych.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#JanSzafraniec">I co z tego wynika? Jaki użytek z tego rozeznania robią właściwe organa władzy publicznej? Jaki użytek robią z tego organizacje, instytucje zajmujące się dziećmi? Czy zostały podjęte inicjatywy ustawodawcze? Czy zostały wydane przepisy wykonawcze, na przykład zgodnie z art. 87 §5 kodeksu karnego wykonawczego? Nie krytykujmy rzecznika za to, że organa władzy publicznej nie realizują jego wniosków, właśnie takich, w których mowa o tym, że coś jest wskazane, jest konieczne, że coś się należy. Rzecznik nie może - bo ustawa nie daje mu takich kompetencji - zobowiązać władzy publicznej do podejmowania określonych działań. On może jedynie sugerować, występować z wnioskami, przypominać czy proponować jakieś usprawnienia trybu załatwiania spraw związanych z ochroną praw i dobrem dziecka - i to wszystko.</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#JanSzafraniec">Pozycja rzecznika przypomina trochę pozycję lekarza z uprawnieniami diagnostycznymi, który bada, rozpoznaje, ocenia, wyciąga wnioski, postuluje, ale niestety pozbawiony jest możliwości oddziaływania terapeutycznego. W tej sytuacji, sytuacji pionierskiego wręcz przedsięwzięcia - jest to bowiem urząd nowy, bez tradycji, bez doświadczeń, urząd, który dopiero się buduje - należy podziękować panu rzecznikowi Jarosowi za podjęty trud i rzeczywiście, jak proponuje pani senator Sienkiewicz, pomóc mu poprzez rozwiązania legislacyjne w obowiązkach na rzecz dobra dzieci. Śmiem twierdzić, że przy zachowaniu status quo urząd ten, niezależnie od tego, z jakiej opcji politycznej będzie rzecznik, po prostu nie wypełni zadań na miarę społecznych oczekiwań.</u>
          <u xml:id="u-74.6" who="#JanSzafraniec">Na zakończenie krótka uwaga pod adresem pani senator Sienkiewicz. Pani Senator, nie pomijajmy faktu, że zgodnie z ustawą rzecznik ma obowiązek bronić życia dziecka poczętego, a nie tylko od chwili urodzenia, jak chce pani senator. Proszę nie fałszować tego zapisu ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#RyszardJarzembowski">Jestem zmuszony sprostować pana wypowiedź. Pomylił się pan na samym początku, mówiąc, że ustawa była uchwalona nie wtedy, kiedy była, a była 6 stycznia 2000 r., pan zaś powiedział, że 6 stycznia 2002 r. Obowiązkiem marszałka jest prostować nieprawdziwe informacje.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#komentarz">(Senator Jan Szafraniec: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#RyszardJarzembowski">Teraz głos zabierze pani senator Irena Kurzępa. Następnym mówcą będzie pani senator Anna Kurska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#IrenaKurzępa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Rzeczniku Praw Dziecka!</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#IrenaKurzępa">Żyjemy w społeczeństwie demokratycznym, w państwie prawa, a jeśli w państwie prawa, to prawa wszystkich obywateli powinny być przestrzegane i respektowane. Pański urząd, pan jako rzecznik stoi na straży przestrzegania praw 1/3 populacji, to jest kilkunastu milionów młodych Polaków. Trzy dzisiejsze serie pytań, ożywiona dyskusja, jak i fakt, że debatujemy nad sprawozdaniem rzecznika już dwie i pół godziny, świadczą o tym, że jest to problem niezwykle ważny. Bo istotnie jest ważny. Padały z tej trybuny słowa uznania, padały także słowa ostrej krytyki. Należy mieć nadzieję, że zarówno jedne, jak i drugie, trafią pod rozwagę pana i pańskiego urzędu.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#IrenaKurzępa">Rzecznik ma tworzyć gwarancje instytucjonalne, jak ktoś z moich przedmówców powiedział. Rzeczywiście rzecznik ma te gwarancje tworzyć. Pewien twórca zapytany, jak tworzyć dla dzieci, odpowiedział, że tak samo jak dla dorosłych, tylko lepiej. Mam więc tu na myśli artystę, poetę, mam tu na myśli aktora, który ma grać tak samo jak dla dorosłych, tylko lepiej. W związku z tym cokolwiek robimy dla dzieci, róbmy rzetelnie, a także lepiej.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#IrenaKurzępa">Szanowni Państwo, chciałabym nawiązać zarówno do wypowiedzi pana rzecznika, jak i wcześniejszej wypowiedzi pani senator Teresy Liszcz - chodzi między innymi o instytucję domu dziecka. Trzeba się zgodzić z faktem, że ta instytucja nie w pełni zapewnia szczęście dziecku, bo najbardziej szczęśliwe dzieciństwo można mieć w zdrowym, normalnym domu. Czy jednak rzeczywiście każdy młody obywatel, każde dziecko może na to liczyć? Niestety życie jest takie, jakie jest. Z przykrością wysłuchałam uwagi pani senator, która powiedziała: niechby w ogóle nie było domów dziecka. I co wtedy? Gdzie umieścimy dzieci z rodzin niewydolnych wychowawczo, patologicznych, nieszczęśliwych? Ja mam bogate doświadczenie w pracy z dziećmi i młodzieżą. Doskonale zdajemy sobie sprawę, że pogotowie opiekuńcze to nie jest to samo co dom dziecka. To jest, jak zresztą sama nazwa wskazuje, tymczasowa placówka, gdzie trafiają różne dzieci, które zbłądziły, a więc dzieci zatrzymane za przestępstwo, często też dzieci, które zażywały narkotyki, zatrzymane przez policję i przewiezione do pogotowia opiekuńczego. I tam dopiero będą czekały na swoją dalszą drogę.</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#IrenaKurzępa">Stwierdzam więc, że dom dziecka jest placówką, która musi funkcjonować. Nie oznacza to wcale, że domy dziecka będziemy jakoś rozmnażać, ale one muszą funkcjonować, dlatego że oto zakładamy taką sytuację: staje się nieszczęście, ma miejsce wypadek w rodzinie, bo przecież takie wypadki zdarzają się, zdarza się też, że mamy do czynienia z patologią i trzeba dziecko rodzicom odebrać. A przecież każdy człowiek ma inną konstrukcję psychiczną, więc i to dziecko tak szybko nie pogodzi się z nowym faktem. Gdyby nawet ktoś chciał je adoptować, gdyby nawet znalazła się rodzina zastępcza, to ono tak szybko nie przystosuje się do nowych rodziców. Ono emocjonalnie jest bardzo związane z tymi, z którymi przebywać nie może. Dlatego ta placówka państwowa czy samorządowa, jaką będzie dom dziecka, zapewni dziecku normalne funkcjonowanie, wprawdzie nie tak szczęśliwe jak w rodzinie, ale przynajmniej zapewni mu podstawowy byt. Dlatego, proszę państwa, ja o to apeluję.</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#IrenaKurzępa">Czasem możemy wylać dziecko razem z kąpielą. Tak też się stało na początku lat dziewięćdziesiątych, kiedy zaczęło funkcjonować przekonanie, że niepotrzebne są przedszkola, bo tylko matka zapewni dobre wychowanie dziecku. I cóż się stało? Polikwidowano przedszkola. W małych miejscowościach one w tej chwili w zasadzie nie funkcjonują, co najwyżej jest oddział przedszkolny w szkole, ale przedszkoli nie ma. Czy to dobrze, czy to źle? Mam akurat sceptyczną opinię na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-76.6" who="#IrenaKurzępa">Poza tym jeżeli zlikwidujemy te placówki, to będziemy także... Ja tu chciałabym może tak tylko zasugerować, że... Nie wiem, czy pan rzecznik poznał takie placówki jak dom samotnej matki. Trafiały do mnie i takie opinie, że tam właśnie mają miejsce zdarzenia, które występować nie powinny, a mianowicie handel dziećmi. A więc jeśli to by zainteresowało pana rzecznika, to chciałabym również ten problem zaadresować do pańskiego urzędu. Chodzi o to, aby on także znalazł się w centrum zainteresowania rzecznika.</u>
          <u xml:id="u-76.7" who="#IrenaKurzępa">Ponieważ czas mija, dziękuję bardzo za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#RyszardJarzembowski">Bardzo proszę panią senator Annę Kurską. Następnym mówcą będzie pan senator Mieczysław Janowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#AnnaKurska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#AnnaKurska">Trudna jest rola pioniera. Wydaje mi się, że ta krytyka, która tu miała miejsce, jest trochę krzywdząca dla pana rzecznika. Dlaczego? Zarzuca mu się między innymi takie rzeczy: że zdarzają się samobójstwa, że są tragedie. Ale kto z nas jest w stanie zapobiec temu zjawisku? To są już takie argumenty, z którymi nawet trudno polemizować.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#AnnaKurska">Ja chciałabym tylko zwrócić uwagę na jedno: jak ogromny jest wachlarz zagadnień i czynności wchodzących w zakres obowiązków nie tylko rzecznika, ale również całego szeregu instytucji państwowych, publicznych, do których zwracał się pan rzecznik, niekiedy bez rezultatu, bo albo nie otrzymywał żadnej odpowiedzi, albo otrzymywał nie taką, jaka by go mogła satysfakcjonować. A więc wydaje mi się, że taką krytyką i wyliczaniem: ile razy w miesiącu był na konferencji i ile to kilometrów przejechał, spłycamy bardzo te zagadnienia i zrażamy do działania człowieka, który niewątpliwie miał wiele zapału i chęci. Oby tego nie stracił, gdy my w taki sposób będziemy do tego podchodzić i tak to formalizować.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#AnnaKurska">Godne zastanowienia, aczkolwiek też dyskusyjne jest zdanie pani senator Sienkiewicz, która zarzuciła panu rzecznikowi formalizm i stwierdziła, że taka placówka jak urząd rzecznika powinna być czynna całą dobę, bo, jak wiadomo, tragedie zdarzają się najczęściej w nocy. Ale przecież takich placówek jest dosyć dużo w państwie. Jest Policja, jest akcja „Anonimowy Przyjaciel”. Nie wiem więc, czy taka potrzeba istnieje. Niemniej jednak uważam, że tą kwestią można by się było zainteresować, bo rzeczywiście często jest tak, że zrozpaczona matka, bita i napastowana przez pijanego męża, w ogóle nie ma się gdzie udać. Pozostają więc domy opieki matki z dzieckiem czy inne podobne.</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#AnnaKurska">A więc, proszę państwa, nie krytykujmy, nie potępiajmy tak pana rzecznika, bo wydaje mi się, że łatwo jest krytykować, ale trudniej jest coś zrobić. Trzeba pomóc. Przysłuchiwałam się wczoraj dość uważnie obradom Sejmu, na końcu wypowiedzi jednego z posłów było takie zdanie: a jak my możemy pomóc panu rzecznikowi? Ano właśnie nie wysuwając samych zarzutów.</u>
          <u xml:id="u-78.5" who="#AnnaKurska">I wreszcie ostatnia uwaga, która dotyczy sprawy według mnie znamiennej. Na przykład w wypowiedzi pani Serockiej było pytanie do pana rzecznika, czy wie, w jaki sposób odbywa się przesłuchanie nieletniego. To było po prostu żenujące, bo pan rzecznik jest byłym sędzią, a właściwie nadal jest sędzią w wydziale dla nieletnich, a więc chyba najlepiej wie, jak to się odbywa - z udziałem psychologa, z udziałem rodziców, z udziałem opiekunów. Ja też przez kilka lat pracowałam w wydziale dla nieletnich, aczkolwiek przyznam, że niemoc jaka tam panowała, no i taka właśnie niemożność pomocy, niemożność umieszczenia dziecka w pogotowiu opiekuńczym, w sytuacji gdy o mało nie zostało ono zatłuczone na śmierć przez pijanego rodzica... No, po prostu byłam szczęśliwa, gdy mogłam uciec z tego wydziału do wydziału cywilnego, bo ta praca w wydziałach dla nieletnich jest naprawdę strasznie trudna.</u>
          <u xml:id="u-78.6" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-78.7" who="#AnnaKurska">Przepraszam, czy nie przeszkadzam?</u>
          <u xml:id="u-78.8" who="#komentarz">(Senator Gerard Czaja: Ale senator Serocka miała rację, gdy tak mówiła. Pani zaprzecza samej sobie.)</u>
          <u xml:id="u-78.9" who="#AnnaKurska">Nie, nie miała racji! To żenujące, gdy sędziemu, który właśnie pracował na tym odcinku, zadaje się pytanie, czy on wie, jak się to robi! No, proszę państwa, nie obrażajmy się nawzajem. Przecież pan sędzia nie przyszedł z ulicy. Wiadomo, kim był, co robił, gdzie pracował.</u>
          <u xml:id="u-78.10" who="#AnnaKurska">Wreszcie na sam koniec chciałabym podzielić się z państwem jednym spostrzeżeniem, które było dla mnie chyba najbardziej smutne, gdy słuchałam wczorajszej dyskusji w Sejmie. Otóż gdy słuchałam napastliwego wręcz wystąpienia pani poseł Kątnej przeciwko panu rzecznikowi, nie mogłam oprzeć się wrażeniu braku obiektywizmu z jej strony, co wynikało z tego, że przegrała z nim, kandydując na stanowisko rzecznika. Miało to charakter odwetu, było czymś niesmacznym. Ale już w „Rozmowie dnia” w telewizyjnej Trójce nie miała takich argumentów, jakimi operowała w Sejmie. A więc de facto miało to zupełnie inny charakter, niż by się wydawało - nie była to żadna twórcza czy konstruktywna krytyka. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#RyszardJarzembowski">Teraz głos zabierze pan senator Mieczysław Janowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#MieczysławJanowski">Panie Marszałku! Państwo Senatorowie! Panie Rzeczniku!</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#MieczysławJanowski">Byłbym rad, gdyby instytucji rzecznika praw dziecka w Rzeczypospolitej Polskiej nie było, ale pod warunkiem, że prawa dzieci, te prawa zapisane w konstytucji, w konwencjach i ustawach, byłyby powszechnie szanowane. A zarówno przegląd tej informacji, którą pan rzecznik dostarczył, jak i wypowiedzi państwa senatorów, a także moja własna wiedza i rozeznanie wskazują na to, że prawa dziecka nie są szanowane, i to nie tylko w tych dwudziestu trzech obszarach, ale w znacznie większej ich liczbie.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#MieczysławJanowski">Wydaje mi się, że jeżeli spojrzymy na okres kilku miesięcy działania rzecznika, to te zadania, które postawiła przed nim ustawa, okażą się realizowane w sposób właściwy. Być może po tej dyskusji, zarówno sejmowej, jak i senackiej, pan rzecznik będzie umocniony w tym, żeby działać skuteczniej, żeby lepiej wykorzystywać dobrą wolę parlamentarzystów, nawet tych, którzy wyrażali głosy krytyczne. Jesteśmy na to otwarci. Nawet moje interwencje u pana rzecznika również wskazywały na potrzebę takiej współpracy.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#MieczysławJanowski">Chciałbym zwrócić uwagę na to, że krytykując tak mocno w niektórych wypowiedziach pana rzecznika, krytykujemy w gruncie rzeczy samych siebie, bo to przez niektóre rozwiązania ustawowe, przez to, że takie rozwiązania były w ustawach ustrojowych czy w ustawie budżetowej, pozbawiliśmy rodziny wielu środków czy też utrudniliśmy proces wychowawczy lub też nie działaliśmy dostatecznie skutecznie w zakresie profilaktyki.</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#MieczysławJanowski">Przykład, który podałem - jak sądzę, nikogo nie drażniący - związany z zajęciami pozalekcyjnymi, z wychowaniem fizycznym, jest ewidentnym przykładem tego, że nie chcemy widzieć, jak tańsza, o jak wiele tańsza jest profilaktyka zdrowotna oraz ta profilaktyka związana z kształtowaniem charakterów. Jak tańsza jest od tego, co później wiąże się ze zjawiskami patologicznymi.</u>
          <u xml:id="u-80.5" who="#MieczysławJanowski">Pan rzecznik ma stać na straży praw dziecka od jego poczęcia do osiągnięcia przez nie pełnoletności. Dotyczy to zarówno dziecka zdrowego, które jest wychowywane w normalnej rodzinie, w dobrych czy dostatecznych warunkach, jak i dziecka niepełnosprawnego fizycznie, niepełnosprawnego umysłowo, dziecka z rodziny rozbitej czy dziecka będącego już przestępcą. Rzecznik musi stać na straży także jego praw.</u>
          <u xml:id="u-80.6" who="#MieczysławJanowski">Po tej dyskusji, która się tutaj odbyła, sądzę, że będziemy mogli lepiej odpowiedzieć sobie, jakie ustawy powinny być zmienione i w jakim kierunku powinny te zmiany pójść. Myślę też, że pogłębioną informację na ten temat moglibyśmy jeszcze od pana rzecznika - niezależnie od tej informacji, którą już dostaliśmy - otrzymać, choćby w formie sugestii. Bo, jak się orientuję, jest wiele rozporządzeń ministerialnych, które działają niekorzystnie, jeśli chodzi o zakres kompetencji pana rzecznika. A więc gdyby takie sugestie zostały przekazane posłom i senatorom, to mogłoby to zaowocować stosownymi zmianami.</u>
          <u xml:id="u-80.7" who="#MieczysławJanowski">Panie Marszałku, Wysoka Izbo. Powiedziano tutaj bardzo wiele i, w moim przekonaniu, było to mówione z troską. Nawet te głosy bardzo krytyczne traktuję jako głosy osób zatroskanych. Chciałbym, by pan rzecznik nie rezygnował z doskonalenia swej pracy, żeby tę pracę rozwijał, bo to jest służba dla Rzeczypospolitej, jako że dzieci także są obywatelami naszego kraju. To są nasze dzieci, niezależnie od tego, ile mają lat i czy są zdrowe, czy chore. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#RyszardJarzembowski">Teraz bardzo proszę o wypowiedź panią senator Krystynę Doktorowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#KrystynaDoktorowicz">Panie Marszałku! Panie Rzeczniku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#KrystynaDoktorowicz">Prawa dziecka są elementarnymi prawami człowieka. Prawa dziecka powinny być znane nam wszystkim. Prawa dziecka powinny być przestrzegane.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#KrystynaDoktorowicz">Wydaje mi się, że głównym problemem nieprzestrzegania praw dziecka, a także ich nierozumienia, traktowania dzieci jako istoty niższe albo istoty, które nie mają pewnych praw, jest to, że w naszej świadomości, w naszej kulturze nie rozwinęło się myślenie o dzieciach jako po prostu o mniejszych osobach. To jest przede wszystkim problem społeczny i problem kulturowy. Powinniśmy zrozumieć, że dziecko myśli, że dziecko ma własny pogląd na pewne sprawy, że dziecko ma swoje wymagania, ma swoje prawa, które trzeba przede wszystkim szanować. Bardzo wiele środowisk tego po prostu nie rozumie i nie chce tego przyjąć do wiadomości. W wielu środowiskach rodzice uważają, że dzieci są po prostu ich własnością, w związku z czym można decydować o ich losie, stosować wobec nich przemoc, tyranizować je czy wreszcie wykorzystywać je na przykład w celach zarobkowych. Mówiliśmy już dzisiaj o żebractwie, a także o wielu innych zajęciach, których skutki mogą być katastrofalne dla psychiki i dla przyszłości dzieci.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#KrystynaDoktorowicz">W tym właśnie momencie powinnam skierować apel do pana rzecznika - niczego nie oceniając, bo zrobili to już przede mną państwo senatorowie - żeby podjął liczne działania, które będą miały na celu zmianę świadomości, zmianę myślenia, i to nie tylko w środowiskach patologicznych, ale również w środowiskach inteligenckich, w których również stosuje się przemoc wobec dzieci i nie szanuje się ich.</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#KrystynaDoktorowicz">Można by postawić pytanie: jak to zrobić? To jest oczywiście zadanie na całe pokolenie, zadanie, którego nie można zrealizować w ciągu jednego roku czy uporać się z nim bardzo szybko. Proponowałabym wykorzystać do tego media. Mówiliśmy już dzisiaj o tym, że w mediach pokazuje się przemoc, a w programach dla dzieci są treści - nie mam bardziej odpowiedniego słowa - niewłaściwe. I to nie tylko dlatego, że jest w nich seks, przemoc i różne niemoralne treści, ale także dlatego, że wiele programów dla dzieci jest po prostu słabych intelektualnie i estetycznie. A przecież media powinny kształtować nową świadomość w myśleniu o dzieciach, powtarzam: nową świadomość. Powinniśmy bardzo dużo na ten temat mówić. Siedzę tutaj i myślę o tym, że już niedługo będę dzwoniła do dyrektora telewizji w Katowicach z propozycją zorganizowania na antenie debaty o prawach dziecka.</u>
          <u xml:id="u-82.5" who="#KrystynaDoktorowicz">Oczywiście wiem, że jest to zaledwie kropla w morzu potrzeb. Bo nic się zmieni, dopóki w Polsce wiele środowisk - o różnym statusie, wykształceniu, różnych zawodach i poglądach politycznych - nie przestanie traktować dzieci jako własności, jako przedmiotu. Niestety, muszę tu nawiązać do bardzo bulwersujących wypowiedzi niektórych parlamentarzystów z poprzedniej kadencji parlamentu, którzy uważali wtedy, że dzieci to sprawa prywatna. Jeśli zaś chodzi o media, nie wiem, czy Wysoka Izba i pan rzecznik przypominają sobie, jak ogromny był opór wobec programu „Niebieska linia”, bardzo dobrego programu, w którym mówiło się o przemocy w rodzinie, o katowaniu dzieci i żon, czasami też mężów, ale przede wszystkim żon, bo one są słabsze. Ten program był bardzo źle postrzegany przez niektóre środowiska, ponieważ uważano, że to są właśnie wewnętrzne sprawy każdej rodziny. Proszę zwrócić uwagę, że policja bardzo często nie chce reagować na wewnętrzne problemy rodziny, mimo że prześladuje się dzieci, głodzi je albo wykorzystuje do celów zarobkowych.</u>
          <u xml:id="u-82.6" who="#KrystynaDoktorowicz">A zatem konieczna jest zmiana świadomości, zmiana myślenia całych pokoleń na temat dzieci, na temat praw dzieci, i to nie tylko praw zapisanych ustawowo, ale także tego elementarnego ludzkiego prawa do wypowiadania się. Przecież jest jeszcze tyle rodzin, w których w ogóle nie bierze się pod uwagę zdania dziecka w wielu kwestiach. Rodziny, w których uzgadnia się z dzieckiem różne sprawy - czasami nawet z przymrużeniem oka, bo wiadomo, że i tak rodzice zadecydują, ale chodzi o to, żeby dziecko poczuło się pełnoprawnym członkiem rodziny - są jeszcze rzadkością. Wielu rodziców po prostu uważa, że dzieci nie mają nic do powiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-82.7" who="#KrystynaDoktorowicz">Apelowałabym do pana o zorganizowanie spotkań, zmuszenie szefów mediów, zarówno komercyjnych, jak i publicznych - publiczne mają chyba nawet taki obowiązek - do tego, żebyśmy zaczęli myśleć o innej roli dziecka w rodzinie i w społeczeństwie, o innym modelu jego wychowania i traktowania, bez względu na to...</u>
          <u xml:id="u-82.8" who="#KrystynaDoktorowicz">Chyba mój czas się już kończy. Bardzo się zapaliłam, jeśli chodzi o ten problem. W każdym razie zwracam się do pana z taką prośbą i myślę, że my, parlamentarzyści, którzy mamy dobre kontakty z mediami, możemy pomóc w tej sprawie. Bardzo dziękuję. Przepraszam za przedłużenie swojego wystąpienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#RyszardJarzembowski">Pani Senator, czas jeszcze nie minął. Nie wiem, jaki znak dawał pani senator sekretarz Bargieł, ale mogło to oznaczać coś innego aniżeli kończący się czas.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#RyszardJarzembowski">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zabrać głos? Nie ma zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#RyszardJarzembowski">Lista mówców została wyczerpana, co stwierdzam dla formalności.</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#RyszardJarzembowski">Czy rzecznik praw dziecka, pan Paweł Jaros, chciałby jeszcze zabrać głos w dyskusji?</u>
          <u xml:id="u-83.5" who="#RyszardJarzembowski">Ostatnie słowo należy do pana rzecznika. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#PawełJaros">Wielce Szanowny Panie Marszałku! Wielce Szanowni Państwo Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#PawełJaros">Chciałbym podziękować za wiele dobrych rad skierowanych pod moim adresem. Dziękuję zarówno za te, które wyrażały uznanie, jak i za te, które wyrażały krytykę, bo przydadzą mi się one w mojej dalszej pracy. W dalszym ciągu odnoszę się do tego życzliwie i nie zabraknie mi zapału - odpowiadam niejako na apel pana senatora Janowskiego - i nie zrezygnuję z dobrej pracy na rzecz dziecka. Naprawdę chciałbym, żeby była ona jeszcze lepsza niż do tej pory, żeby zadowolić jak najwięcej osób. Ja też wychodzę z założenia, że dzieci są wspólną polską nadzieją, wielką nadzieją na lepszą przyszłość, w związku z czym trzeba zmierzać w tym kierunku, by zapewnić im jak najlepsze warunki, szczególnie jeżeli chodzi o przestrzeganie ich praw.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#PawełJaros">Jeśli chodzi o prawo, padło wiele konkretnych propozycji pomocy ze strony państwa senatorów, między innymi taka, żebym wskazał państwu na te obszary prawne, które wymagają naprawy, które zawierają jeszcze mankamenty. Zapewniam, że to uczynię. Myślę, że po wakacjach parlamentarnych wszyscy państwo otrzymają ode mnie taki dokument.</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#PawełJaros">Padły też obietnice okazania pomocy, jeżeli chodzi o mój udział w audycjach o prawach dziecka, w debatach z dziećmi w regionalnych ośrodkach telewizyjnych. Chciałbym powiedzieć, że to jest bardzo dobry pomysł. Mam dobre doświadczenia związane z małopolskim oddziałem telewizji publicznej. Odbyła się tam debata, którą wspominam bardzo dobrze. Jeżeli ktoś z państwa ją oglądał, to zobaczył, jak może wyglądać kontakt z dziećmi.</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#PawełJaros">Chciałbym też odnieść się do bardzo bolesnych dla mnie wypowiedzi krytycznych, w których państwo często powtarzacie: słaby kontakt z dziećmi, słaby dostęp do dzieci. Mówicie państwo, że tylko czterdzieścioro czworo dzieci zgłosiło się do rzecznika praw dziecka, a zadzwoniły tylko dwie osoby itd.</u>
          <u xml:id="u-84.5" who="#PawełJaros">Proszę państwa, chciałem, żeby to ktoś zauważył, ale nikt o tym nie powiedział w takim pozytywnym sensie. Otóż to ja jeździłem do dzieci, to ja do nich wychodziłem, to ja otworzyłem się na nie bardzo mocno. To były nie tylko uroczystości, otwarcia szkół, obozy itd. Zresztą kiedy już byłem na tych obozach, rozmawiałem z dziećmi o konkretnych mankamentach, jeżeli chodzi o przestrzeganie ich praw. To też były indywidualne rozmowy z dziećmi. To nie jest tak, że spotkałem się tylko z czterdzieściorgiem czworgiem dzieci. Było wiele dzieci, które sam zaprosiłem do siebie, miałem też kontakt z dziećmi podczas Sejmu Dzieci i Młodzieży w ubiegłym roku i w tym roku.</u>
          <u xml:id="u-84.6" who="#PawełJaros">Nie mówcie tak, bo to jest dla mnie bardzo bolesne. Tak, tyle dzieci się do mnie zgłosiło, ale było też ileś wyjść do dzieci z mojej strony i nikt tego nie zauważył. A przecież napisałem, że było czterdzieści kilka spotkań, szczególnie na terenach postpegeerowskich, w Kętrzynie, w Bartoszycach. Napisałem o domu dziecka i o innych rzeczach. Prosiłbym więc o troszeczkę życzliwszą ocenę tej informacji, nie tylko taką formalną.</u>
          <u xml:id="u-84.7" who="#PawełJaros">Czasami pojawia się też taka próba oderwania tej informacji od mojej pracy. Informacja to jest pismo formalne, a tam ktoś zauważył błąd stylistyczny. Zgoda, mógł być błąd stylistyczny, ale to jest informacja o pracy, czyli trzeba brać pod uwagę i formę, i treść, nie oddzielać jednego od drugiego.</u>
          <u xml:id="u-84.8" who="#PawełJaros">Jeśli chodzi o kwestię dużych oczekiwań, to co do tego się zgadzamy. Była mowa o kilku rzeczach, które zrobiłem w tym roku, na przykład o doborze podręczników. Pani Senator - mówię do Pani Senator Aleksandry Koszady - bardzo dziękuję za tę wypowiedź, naprawdę bardzo dobrze ją przyjąłem, jestem bardzo zadowolony z pani wystąpienia. Przekażę pani odpowiedź pani doktor Krystynie Łybackiej, jeśli chodzi o dobór podręczników. Ja wiem, że ta sprawa nadal szwankuje, ale uważam pani odpowiedź za dobrze rokującą. Zobaczymy jednak, jak to będzie wyglądało w praktyce, bo być może nie udało się tego przeprowadzić do końca. W każdym razie nauczyciele mieli obowiązek niewymieniania tych podręczników, zwrócenia na to uwagi, ale najwyraźniej w praktyce coś szwankuje. Oczywiście, przekażę te uwagi i wiele innych, o których państwo mówili, na przykład dotyczących pracy dzieci w gospodarstwach rolnych.</u>
          <u xml:id="u-84.9" who="#PawełJaros">Ja zacząłem się tym wszystkim zajmować w tym roku, więc nie mogę spełnić tak wielu oczekiwań w ciągu zaledwie pół roku pracy. Powiem wprost - po prostu nie byłem w stanie tego uczynić. Nikt nie byłby w stanie. Ale chcę państwu wszystkim obiecać, że będę pracował nad dalszymi formami poprawy formy, wizerunku i efektów merytorycznych tej pracy. A za pomoc, jaką mi wszyscy państwo oferowaliście, serdecznie, serdecznie dziękuję. To wszystko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękujemy.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#RyszardJarzembowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję panu rzecznikowi praw dziecka Pawłowi Jarosowi za przedstawienie Senatowi informacji o działalności rzecznika za rok 2001 wraz z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka. Stwierdzam, że Senat zapoznał się z tą informacją.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#RyszardJarzembowski">Jeszcze raz dziękuję panu rzecznikowi i osobom towarzyszącym.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu jedenastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-85.5" who="#RyszardJarzembowski">Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na dwudziestym czwartym posiedzeniu w dniu 20 czerwca. Cztery dni później została przekazana do Senatu, a następnego dnia marszałek Senatu, zgodnie z art. 68. ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-85.6" who="#RyszardJarzembowski">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 152, a sprawozdania komisji w drukach nr 152A i 152B.</u>
          <u xml:id="u-85.7" who="#RyszardJarzembowski">Proszę sprawozdawcę Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych senatora Jerzego Markowskiego o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#JerzyMarkowski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#JerzyMarkowski">W imieniu i z upoważnienia Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych przedstawiam sprawozdanie z prac nad ustawą o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#JerzyMarkowski">Zanim omówię dwie z proponowanych Wysokiemu Senatowi w druku nr 152A zmian w tej ustawie, Wysoka Izba pozwoli, że w paru zdaniach przedstawię istotę tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#JerzyMarkowski">Po pierwsze, chcę powiedzieć, że ustawa była przedłożeniem rządowym, które właściwie mogłoby być nowelizacją ustawy z czerwca 2000 r., bo wtedy właśnie parlament poprzedniej kadencji rozpatrywał tę ustawę. Ale ze względu na to, iż w treści tej ustawy było wiele zapisów, które w ciągu zaledwie roku jej obowiązywania wywołały liczne kontrowersje i niedomówienia, rząd słusznie zdecydował się skierować do parlamentu przedłożenie, w którym wnosi o przyjęcie aktu prawnego pod tą samą nazwą, eliminującego przede wszystkim trudności interpretacyjne znajdujące się dotychczas w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#JerzyMarkowski">Po drugie, ustawa ta stwarza pewną dogodność legislacyjną, która, jak sądzę, jest dla nas niezwykle cenna, ponieważ w dziedzinie nadzorowania pomocy publicznej w Polsce i nie tylko, zwłaszcza w Unii Europejskiej, mamy do czynienia ze zjawiskiem polegającym na ciągłych zmianach warunków legislacyjnych. Dlatego też w tej ustawie została zapisana delegacja dla Rady Ministrów do bieżącego wprowadzania zmian, dzięki czemu jak gdyby unika się tego, z czym się najczęściej spotykamy, a więc ciągłego zmieniania ustaw. Wydaje mi się więc, że rozwiązanie zapisane w tym projekcie ustawy zasługuje na szczególne uznanie.</u>
          <u xml:id="u-86.5" who="#JerzyMarkowski">Szanowni Państwo! W okresie obowiązywania tej ustawy - to będą dwa zdania na temat samej materii ustawy - czyli w ciągu niespełna jednego roku, bo weszła ona w życie 1 stycznia 2001 r., złożono prawie dwa tysiące osiemset wniosków o udzielenie pomocy publicznej przedsiębiorcom. To pokazuje, jak ważny jest obszar i przedmiot objęty tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-86.6" who="#JerzyMarkowski">Bardzo precyzyjnie każdą formę pomocy publicznej opisuje raport przedstawiany co roku Radzie Ministrów przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Jest on również do dyspozycji państwa parlamentarzystów. W raporcie tym wyszczególnione są formy pomocy publicznej, a przede wszystkim zgodna z ustawą definicja pomocy publicznej. Pozwolę sobie przytoczyć jedno zdanie z tego zapisu: pomoc publiczna to przysporzenie bezpośrednio lub pośrednio przez organ udzielający pomocy korzyści finansowych określonym przedsiębiorcom. Na tym właściwie można by było skończyć.</u>
          <u xml:id="u-86.7" who="#JerzyMarkowski">Powstaje pytanie: co to znaczy forma pomocy? Forma pomocy to rodzaj operacji na podatkach, czyli ulga podatkowa, odroczenie i rozłożenie na raty płatności, zaniechanie poboru podatku, umorzenie zadłużenia wobec budżetu. Formami pomocy są również operacje na należnościach pozabudżetowych, czyli odroczenie, rozłożenie na raty płatności, umorzenie zadłużenia wobec funduszy, operacje na pożyczkach, czyli pożyczki preferencyjne, pożyczki warunkowo umorzone, czyli tak zwane pożyczki miękkie, poręczenie i gwarancje kredytowe, a także operacje na kapitale, czyli wniesienie kapitału do spółki, czasowe nabycie udziałów oraz konwersje zadłużenia przedsiębiorstw na kapitał. Najprostszą formą pomocy są zaś dotacje.</u>
          <u xml:id="u-86.8" who="#JerzyMarkowski">Organy upoważnione do udzielania takiej pomocy to przede wszystkim siedem ministerstw, pięć rządowych agencji oraz takie instytucje jak Komitet Badań Naukowych, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i wojewódzkie fundusze ochrony środowiska, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. Są to instytucje, które w tych wszystkich formach pomocy uczestniczą jako strony mogące jej udzielać.</u>
          <u xml:id="u-86.9" who="#JerzyMarkowski">Bardzo precyzyjnie zdefiniowane w tym projekcie ustawy są oprócz tych treści, o których powiedziałem, również dwie inne bardzo istotne kwestie. Nie będę państwa męczył referowaniem tej ustawy w sposób szczegółowy, chcę tylko zwrócić państwa uwagę na te dwie rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-86.10" who="#JerzyMarkowski">Po pierwsze, bardzo precyzyjnie zdefiniowano zakres pomocy regionalnej. Jeśli państwo pozwolicie, to znowu przytoczę definicję, żeby nie zniekształcić żadnego zapisu, a dlaczego, powiem za chwilę. W ustawie napisano, że dopuszczalna jest pomoc konieczna do pobudzenia długookresowego rozwoju obszarów charakteryzujących się poziomem produktu krajowego brutto na jednego mieszkańca niższym niż 75% średniego poziomu produktu krajowego brutto na jednego mieszkańca we Wspólnotach Europejskich. De facto oznacza to, że dotyczy to całego obszaru Rzeczypospolitej Polskiej, ponieważ na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej ta wielkość jest mniejsza niż przytoczona w tej definicji. Istotne jest więc to, że z mocy ustawy nie dyskwalifikuje się żadnego z regionów. To jest bardzo istotna kwestia. Oczywiście, mamy pełną wiedzę na temat tego, że jest bardzo wiele regionów w Polsce, w których ten poziom nie przekracza 30%, a są też takie, w których zbliża się do 70%. Nie chciałbym tutaj przytaczać dokładnych statystyk, ale na pewno regionem zbliżającym się do tej wielkości jest region warszawski, a regionami bardzo odległymi od tych wielkości są regiony popegeerowskie czy regiony, gdzie była restrukturyzacja przemysłu ciężkiego, na przykład region wałbrzyski czy województwo śląskie. To tyle, jeśli chodzi o pierwszą kwestię.</u>
          <u xml:id="u-86.11" who="#JerzyMarkowski">I druga kwestia. Całą, jak by to powiedzieć, funkcję nadzorowania pomocy przejmuje mocą tejże ustawy prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Stąd też obecność pana prezesa na dzisiejszym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-86.12" who="#JerzyMarkowski">Szanowni Państwo! Nie wdając się w szczegóły, chcę jeszcze w dwóch zdaniach powiedzieć, na czym polegają poprawki Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Są dwie poprawki. Poprawka druga, natury legislacyjnej, porządkuje jak gdyby stronę prawną. Chodzi o niepowoływanie się na inne przepisy. Poprawka definiuje to w tym projekcie. Poprawka pierwsza rozszerza obszar nadzorowania pomocy publicznej o nadzorowanie wspierania w formie pomocy publicznej rynku radiowo-telewizyjnego w Polsce. Oczywiście mówię o mediach publicznych w Polsce. To jest istota efektu prac komisji.</u>
          <u xml:id="u-86.13" who="#JerzyMarkowski">Chcę również gwoli sprawiedliwości poinformować, że w trakcie debaty w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej nie pojawiły się żadne rozbieżne opinie na temat tej ustawy. Wszystkie kluby parlamentarne opowiedziały się za jej nowelizacją - różnie akcentując, ale za - ponieważ tak naprawdę ta ustawa jest uporządkowaniem trybu, który ustalono w poprzedniej kadencji, a który, jak dowiodło życie, trzeba znowelizować po to, żeby po prostu mógł być stosowany. Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#RyszardJarzembowski">Pani senator Genowefa Ferenc jest sprawozdawcą Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Bardzo proszę panią senator o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy, właśnie sprawozdania specjalistów od spraw integracji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#GenowefaFerenc">Panie Marszałku! Państwo Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#GenowefaFerenc">Sprawozdawca Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych bardzo szczegółowo omówił to, co zawiera ta ustawa. Ja zaś jako sprawozdawca Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej skupię się na kilku aspektach spraw związanych i z Unią Europejską, i z tym, czego oczekiwały niektóre środowiska.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#GenowefaFerenc">Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej rozpatrywała ustawę 5 lipca. Efekt pracy komisji zawarty jest w druku nr 152B.</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#GenowefaFerenc">Chciałabym wspomnieć, że przedłożona ustawa wprowadza instytucję programów pomocowych, której nie zawierała poprzednia. Znacznie uprości to obowiązki organów udzielających pomocy.</u>
          <u xml:id="u-88.4" who="#GenowefaFerenc">Ustawa zawiera zakaz udzielania pomocy publicznej z wyjątkiem przypadków, o których wspomina. Pomoc, która może być świadczona na podstawie tej ustawy, jest szczegółowo w niej pokazana. Poza tym rozpatrywana ustawa określa jako dopuszczalną pomoc udzielaną w celu naprawienia szkód wyrządzonych przez klęski żywiołowe lub inne nadzwyczajne zdarzenia. Za dopuszczalną może być uznana także, zgodnie z art. 9 ust. 2 pkt 1, pomoc udzielana w celu: zapobieżenia lub likwidacji poważnych i mających charakter ponadsektorowy zakłóceń gospodarki; wsparcia krajowych przedsiębiorców działających w ramach przedsięwzięcia gospodarczego podejmowanego w interesie krajowym oraz, jeśli dotyczy to krajów Unii Europejskiej, europejskim; promowania - to należy uznać za istotne - kultury, nauki i oświaty oraz ochrony dziedzictwa kulturowego, co jest nowością w tej ustawie. Ustawa ta dostosowuje również nasze prawo do prawa unijnego.</u>
          <u xml:id="u-88.5" who="#GenowefaFerenc">Komisja proponuje jedną poprawkę legislacyjną.</u>
          <u xml:id="u-88.6" who="#GenowefaFerenc">Zwracam się do Wysokiej Izby o poparcie poprawki zaproponowanej przez komisję. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#RyszardJarzembowski">Czy chcecie państwo skorzystać z prawa do zadawania pytań naszym sprawozdawcom, Jerzemu Markowskiemu i Genowefie Ferenc? Nie ma chętnych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#komentarz">(Senator Genowefa Ferenc: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo państwu.</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#RyszardJarzembowski">Rozpatrywana ustawa była przedłożeniem rządowym. Do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony prezes Rady Ministrów, który z kolei scedował swoje upoważnienie na prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, pana Cezarego Banasińskiego.</u>
          <u xml:id="u-89.5" who="#RyszardJarzembowski">Serdecznie witam pana w Senacie. Pan minister ma prawo do zabrania głosu w tej chwili, chociaż to już od pana zależy, czy pan z niego skorzysta.</u>
          <u xml:id="u-89.6" who="#komentarz">(Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Cezary Banasiński: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-89.7" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-89.8" who="#RyszardJarzembowski">A czy ktoś z państwa senatorów chce zadać pytanie panu ministrowi Cezaremu Banasińskiemu? Nikt się nie zgłosił. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-89.9" who="#RyszardJarzembowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-89.10" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o zabranie głosu pana senatora Jana Szafrańca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#JanSzafraniec">Panie Marszałku! Państwo Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#JanSzafraniec">Aby nie posądzano mnie o plagiat, informuję, że to, co powiem, jest jak gdyby skrótem wyciągniętym z tego potężnego, ponad trzystustronicowego materiału, który był dołączony do tejże ustawy.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#JanSzafraniec">Projekt ustawy o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców ma na celu dostosowanie polskich przepisów dotyczących pomocy publicznej do reguł obowiązujących w Unii Europejskiej. Unijne zasady udzielania pomocy publicznej są zawarte w art. 87–89 traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską oraz w rozporządzeniach, wytycznych, komunikatach i innych dokumentach.</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#JanSzafraniec">Zgodnie z art. 87 traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską wszelka pomoc udzielana przez państwo lub ze źródeł państwowych w zakresie, w jakim narusza wymianę między państwami członkowskimi, bez względu na formę, która przez uprzywilejowanie niektórych przedsiębiorstw lub niektórych gałęzi produkcji zakłóca konkurencję lub grozi jej zakłóceniem, jest nie do pogodzenia z regułami wspólnego rynku.</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#JanSzafraniec">Zgodna z regułami wspólnego rynku jest pomoc na realizację na przykład projektów posiadających ogólnoeuropejskie znaczenie lub na zapobieżenie poważnym zakłóceniom w gospodarce któregokolwiek państwa członkowskiego. A zatem udzielanie pomocy jest niedopuszczalne, jeśli nie spełnia warunków znajdujących się w ratyfikowanych umowach międzynarodowych, zawartych między Rzecząpospolitą a Unią Europejską - art. 8. Pomoc, która może wyeliminować, ograniczyć lub naruszyć konkurencję, lub utrudnić powstanie konkurencji, jest niedopuszczalna - art. 8. Niedopuszczalna jest pomoc dla przedsiębiorstw, które chcą tworzyć sieci dystrybucyjne za granicą - art. 8 ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-90.5" who="#JanSzafraniec">Dopuszczalna jest pomoc w celu wsparcia krajowych przedsiębiorstw działających w interesie europejskim, nie w interesie narodowym - art. 9. Dopuszczalna jest pomoc wspierająca eksport pod warunkiem, że nie zakłóca to konkurencji z przedsiębiorstwami państw Unii Europejskiej. Oczywiście ustawa dopuszcza pomoc publiczną, ale przy jednoczesnym ścisłym jej monitorowaniu i nadzorowaniu.</u>
          <u xml:id="u-90.6" who="#JanSzafraniec">Na podstawie art. 22 ust. 2 oraz art. 44 ust. 4 może być udzielana pomoc publiczna. Tę pomoc publiczną rozpatrzę na przykładzie sektora górnictwa węgla. Pomoc ta nie będzie przeznaczona na ratowanie polskich kopalń, nie będzie przeznaczona na wzmocnienie polskiego sektora górniczego czy polskich przedsiębiorstw górniczych, bo jest dopuszczalna jedynie jako przeciwdziałanie skutkom restrukturyzacji, która przecież niszczy polski sektor górnictwa węglowego. Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie udzielania pomocy publicznej w sektorze górnictwa węgla określa zakres dopuszczalnej pomocy. Chodzi na przykład o przeciwdziałanie społecznym i gospodarczym skutkom ograniczenia lub zaprzestania działalności tych przedsiębiorstw, pomoc dla pracowników zwalnianych w wyniku restrukturyzacji, pomoc z racji wykonanych prac likwidacyjnych czy pomoc w usuwaniu wyrządzanych przez kopalnie szkód, które powstały przed ich zamknięciem.</u>
          <u xml:id="u-90.7" who="#JanSzafraniec">Taką pomoc właściwie można porównać do usuwania skutków pożaru, który został wzniecony przez tych, którzy w tej chwili śpieszą na pomoc. Ta pomoc jest w gruncie rzeczy łagodzeniem skutków destrukcji. Ona nie jest nastawiona na reanimację. Można ją porównać, jak mówię, do strażaka, który najpierw powoduje pożar, a następnie spieszy, żeby likwidować jego skutki. A zatem nie jest to, moim zdaniem, autentyczna pomoc, ale pomoc pozorowana, pod przykrywką której kryje się troska o własny interes. W tej sytuacji nie będzie można pomóc umierającej kopalni, gdyż wszelkie plany udzielania pomocy publicznej muszą być wcześniej notyfikowane w Komisji Europejskiej. Dopiero po zaakceptowaniu przez komisję projektu udzielania pomocy publicznej pomoc ta może być udzielona, ale tylko na podyktowanych przez Unię warunkach. Jeśli jednak zdarzy się, że któryś z ministrów czy jakikolwiek inny decydent udzieli takiej pomocy, wychodząc poza warunki unijne, poza unijny dyktat, a komisja otrzyma, jak to określono, z jakiegokolwiek źródła informację o niezgodności pomocy z prawem unijnym, to wówczas zażąda ona stosownych informacji w postaci tak zwanego nakazu dostarczenia informacji, stawiając ultimatum dotyczące terminu ich dostarczenia. Ale to nie koniec. Po umożliwieniu danemu państwu członkowskiemu przedstawienia komentarzy komisja może podjąć decyzje zobowiązujące państwo członkowskie do zawieszenia niezgodnej z prawem pomocy do czasu podjęcia przez komisję decyzji o zgodności pomocy ze wspólnym rynkiem. I tutaj następuje drugi nakaz, a mianowicie nakaz zawieszenia. Po umożliwieniu danemu państwu członkowskiemu przedstawienia komentarzy komisja może podjąć decyzje zobowiązujące państwo członkowskie do zwrotu pomocy przyznanej niezgodnie z prawem, co się nazywa nakazem zwrotu. A zatem najpierw nakaz dostarczenia informacji, później nakaz zawieszenia pomocy i wreszcie nakaz zwrotu, zwłaszcza w sytuacji, gdy wskutek niewłaściwej decyzji konkurenci, w tym konkurenci zagraniczni, poniosą znaczącą i nienaprawialną szkodę. Jeśli państwo członkowskie nie będzie przestrzegać nakazu zawieszenia lub zwrotu pomocy, wówczas nastąpi przekazanie sprawy do trybunału sprawiedliwości, ale do Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich. Wtedy można wystąpić o oświadczenie, że nieprzestrzeganie podjętej decyzji stanowi naruszenie postanowień traktatu, a z tym wiążą się dalsze konsekwencje.</u>
          <u xml:id="u-90.8" who="#JanSzafraniec">I z tych powodów będę głosował przeciwko tej ustawie. Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#RyszardJarzembowski">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#RyszardJarzembowski">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#RyszardJarzembowski">Zgodnie z art. 52 regulaminu zamykam...</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#RyszardJarzembowski">Bo to nie był wniosek? Pan tylko deklarował, że będzie przeciw, czy tak? Wniosku o odrzucenie pan nie złożył?</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#komentarz">(Senator Jan Szafraniec: Nie, Panie Marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#RyszardJarzembowski">Rozumiem, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-91.7" who="#RyszardJarzembowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-91.8" who="#RyszardJarzembowski">Senatorowie nie zgłosili wniosków o charakterze legislacyjnym, ale komisje przedstawiły różne poprawki. Wobec tego proszę obydwie komisje, które zajmują się tą ustawą, o wypracowanie wspólnego stanowiska w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-91.9" who="#RyszardJarzembowski">Czy w związku z wystąpieniem pana senatora Szafrańca przedstawiciel rządu chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-91.10" who="#RyszardJarzembowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#CezaryBanasiński">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#CezaryBanasiński">Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#CezaryBanasiński">Chcę powiedzieć, że nie do końca zrozumiałem myśl pana senatora, dlatego że ta ustawa obowiązuje do momentu akcesji, a po akcesji będą obowiązywały nas reguły komisji. I chcę powiedzieć, że ta ustawa jest dużo bardziej liberalna niż reguły, które stanowi prawo wspólnotowe. Tak naprawdę jest to chyba wniosek o nieprzystępowanie Polski do Unii Europejskiej, nie zaś wniosek bezpośrednio związany z tą ustawą. Ta ustawa obowiązuje tylko do dnia przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Po przystąpieniu, niestety, będzie nas obowiązywało prawo wspólnotowe. Konstrukcja umowy międzynarodowej, którą podpisują wszystkie państwa członkowskie, jest taka, że państwo członkowskie deklaruje zgodność swojego prawa i swojego postępowania z dotychczasowym acquis communautaire. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi Cezaremu Banasińskiemu, który, przypomnę, jest prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#RyszardJarzembowski">Informuję, że głosowanie w sprawie tej ustawy zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu dwunastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#RyszardJarzembowski">Jest to ustawa uchwalona przez Sejm na dwudziestym czwartym posiedzeniu w dniu 24 czerwca. Tego samego dnia została ona przekazana do Senatu. Nazajutrz marszałek skierował ją do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#RyszardJarzembowski">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 150, natomiast sprawozdania komisji w drukach nr 150A i 150B.</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#RyszardJarzembowski">Sprawozdawcą obu komisji został wybrany pan senator Władysław Mańkut. Proszę pana senatora, żeby zechciał zabrać głos i przedstawić sprawozdanie zarówno Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, jak i Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-93.7" who="#RyszardJarzembowski">Przypominam, że zgodnie z art. 46 regulaminu sprawozdawca dysponuje dwudziestoma minutami, choć oczywiście nie ma obowiązku wykorzystania tego czasu w całości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#WładysławMańkut">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#WładysławMańkut">Przedłożony Wysokiej Izbie do rozpatrzenia, zawarty w drukach sejmowych nr 456 i 519 oraz w druku senackim nr 150, projekt ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego ma spełnić, po jego uchwaleniu, dwa podstawowe cele. Po pierwsze, ma on doprowadzić do podwyższenia, podobnie jak na obszarach Unii Europejskiej, standardu ochrony konsumentów, chodzi o ich ochronę w kontaktach z profesjonalnymi sprzedawcami. Po drugie, ma on zakończyć implementację do prawa polskiego podstawowych aktów Unii Europejskiej dotyczących ochrony konsumentów. Jeśli chodzi o implementację, to projekt ustawy wdraża postanowienia dyrektywy unijnej 99/44 z maja 1999 r. Dyrektywa ta dotyczy umów, których rezultatem jest nabycie rzeczy ruchomej, towaru konsumenckiego przez konsumenta od przedsiębiorcy, to jest profesjonalnego sprzedawcy. Przytoczona tutaj dyrektywa unijna wypływa z konwencji wiedeńskiej z kwietnia 1980 r. o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów, „Dziennik Ustaw” z 1997 r. nr 45 poz. 286 i 287.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#WładysławMańkut">Według opinii Ministerstwa Sprawiedliwości oraz Biur Legislacyjnych Senatu i Sejmu Rzeczypospolitej przepisy projektowanej ustawy stanowią lex specialis wobec kodeksowej, znanej i zawartej w kodeksie cywilnym, regulacji sprzedaży. Biorąc to pod uwagę, projektodawca wybrał metodę legislacyjną polegającą na zaproponowaniu odrębnej ustawy, a nie wprowadzeniu nowych regulacji do kodeksu cywilnego. Za takim rozwiązaniem przemawiało wiele argumentów, szczegółowo przytoczonych w uzasadnieniu przedłożenia rządowego.</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#WładysławMańkut">Komisje Wysokiego Senatu, to jest Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych oraz Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, w imieniu których mam zaszczyt występować, przychyliły się do takiego właśnie rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-94.4" who="#WładysławMańkut">Odnosząc się do dyskusji i zgłaszanych na posiedzeniach komisji wątpliwości, czy projekt ustawy faktycznie wprowadza pozytywną zmianę w sytuacji konsumenta i czy istnieje możliwość wprowadzenia odpowiedzialności sprzedawcy za towar z importu i wiele innych, należy odpowiedzieć twierdząco.</u>
          <u xml:id="u-94.5" who="#WładysławMańkut">Rozwiązania szczegółowe projektu zostały skonstruowane tak, aby łatwo mogły być zrozumiane przez użytkowników, to jest nade wszystko przez konsumentów i przedsiębiorców. Dlatego projekt ustawy w art. 1 definiuje podstawowe pojęcie, jakim jest „sprzedaż konsumencka”. Zawarte w art. 3 rozbudowanie obowiązków sprzedawcy w zakresie tak zwanej informacji konsumenckiej ma na celu stworzenie właściwych warunków do podejmowania przez konsumenta optymalnych dla niego decyzji rynkowych. W art. 4, zgodnie z dyrektywą 99/44, odstępuje się od tradycyjnego pojęcia „wada rzeczy”, wprowadzając pojęcie „niezgodność towaru z umową”. O niezgodności towaru z umową już obecnie mówi kodeks cywilny w art. 385. Najbardziej znacząca różnica między pojęciem „wadliwość” a pojęciem „niezgodność z umową” wynika z włączenia reklamy jako elementu współtworzącego obraz, z jakim powinien być zgodny rzeczywisty towar, będący przedmiotem sprzedaży. Zgodnie z dyrektywą 99/44 ma to służyć kształtowaniu wiarygodności reklamy i przeciwdziałać tak zwanej reklamie oszukańczej.</u>
          <u xml:id="u-94.6" who="#WładysławMańkut">W projekcie zamiast instytucji rękojmi wprowadza się odpowiedzialność sprzedawcy w razie niezgodności towarów z umową, co jest kryterium znacznie poszerzającym ochronę konsumenta jako nabywcy towaru.</u>
          <u xml:id="u-94.7" who="#WładysławMańkut">Wreszcie projekt uwzględnia naszą tradycję zaostrzenia odpowiedzialności przy działaniu podstępnym: w art. 558 §2, art. 564, art. 568 §2 kodeksu cywilnego. Przy redagowaniu przepisu pominięto jednakże określenie „podstęp” ze względu na znaczne wątpliwości doktrynalne co do tego pojęcia. Wprowadzono za to w art. 3 projektu sformułowanie nawiązujące do podstawowego obowiązku sprzedawcy polegającego na udzieleniu wyczerpującej informacji o towarze.</u>
          <u xml:id="u-94.8" who="#WładysławMańkut">Opierając się na generalnym obowiązku sprzedawcy działania z należytą starannością i w sposób zgodny z dobrymi obyczajami w rezultacie podwyższono poziom ochrony konsumenta. Należy podkreślić, iż skutki projektowanych zmian dla konsumenta kupującego są zdecydowanie korzystne. Porównanie nowej regulacji z dotychczasową potwierdza to spostrzeżenie.</u>
          <u xml:id="u-94.9" who="#WładysławMańkut">Warto zaznaczyć, że projektowane regulacje nie zawierają żadnych koncesji na rzecz członków Unii Europejskiej. Dlatego też w tym przypadku nie zachodzi potrzeba oczekiwania na uzyskanie członkostwa w Unii i na przyjęcie tych regulacji.</u>
          <u xml:id="u-94.10" who="#WładysławMańkut">Uwzględniając powyższe oraz przyjęcie przez Komisję Gospodarki i Finansów Publicznych oraz przez Komisję Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej projektu ustawy bez uwag, wnoszę o uchwalenie projektu ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego przez Wysoki Senat zgodnie z propozycjami komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#RyszardJarzembowski">Czy ktoś z państwa pragnie zadać pytanie dotyczące przedmiotu obrad panu senatorowi sprawozdawcy?</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo, nie stwierdzam zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#RyszardJarzembowski">Rozpatrywana ustawa była przedłożeniem rządowym. Do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#RyszardJarzembowski">Pragnę serdecznie powitać przedstawiciela Ministerstwa Sprawiedliwości, podsekretarza stanu, pana ministra Sylweriusza Królaka.</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#RyszardJarzembowski">Czy pan minister chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-95.6" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Sylweriusz Królak: Tak, proszę.)</u>
          <u xml:id="u-95.7" who="#RyszardJarzembowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#SylweriuszKrólak">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#SylweriuszKrólak">Rozpatrywana przez Wysoką Izbę ustawa uchwalona 20 czerwca 2002 r. w całości odpowiada przedłożeniu rządowemu, a wprowadzone przez Sejm zmiany służą jedynie usunięciu ewentualnych wątpliwości przy stosowaniu przyszłej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#SylweriuszKrólak">Jak już zostało to powiedziane w wystąpieniu pana senatora sprawozdawcy, ustawa ta spełnia dwa podstawowe cele: ma doprowadzić do podwyższenia standardu ochrony konsumentów i ma zakończyć implementację do prawa polskiego podstawowych aktów Unii Europejskiej w zakresie ochrony konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#SylweriuszKrólak">Mam zaszczyt w imieniu rządu poprzeć stanowisko komisji senackich i prosić o przyjęcie ustawy. Biorąc pod uwagę, iż sprawozdanie pana senatora Mańkuta było niezwykle wyczerpujące i właściwie w dużej mierze konsumowało zarówno to, co było przedmiotem dotychczasowych prac, jak i stanowiska rządu, pozwolę sobie jeszcze raz prosić o uchwalenie ustawy w takim kształcie i zgodnie z rekomendacjami wyrażonymi przez komisje senackie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#RyszardJarzembowski">Proszę chwilę zostać, bo pan senator Jan Szafraniec, jak widzę, sygnalizuje zamiar zadania pytania, które - przypominam - nie może trwać dłużej niż minutę.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#RyszardJarzembowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#JanSzafraniec">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#JanSzafraniec">Panie Ministrze, proszę mi powiedzieć, właściwie co negatywnego było w zapisie art. 556 kodeksu cywilnego, który mówił - ja go zacytuję - że „sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę zmniejszającą jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy...”. Okazuje się, że ten artykuł wraz z wejściem ustawy w życie już nie będzie obowiązywał, zaś art. 4 tej ustawy jest jakby zubożeniem treści, które były zawarte w art. 556. Proszę powiedzieć: co negatywnego, jaki błąd był w art. 556, że on w tej chwili nie obowiązuje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#RyszardJarzembowski">Proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#SylweriuszKrólak">Wysoki Senacie, błędu nie było tam żadnego. Po prostu przyjmujemy inną konstrukcję - dokonujemy harmonizacji przepisów z prawem Unii Europejskiej. W związku z powyższym oczywiście od samego początku staliśmy wobec obowiązku udzielenia odpowiedzi na jedno zasadnicze pytanie: czy ustawa powinna być nowelizacją kodeksu cywilnego, czy też ustawą związaną z kodeksem, a więc mieszczącą się w obrębie systemu prawa cywilnego, stanowiącą jednak odrębny akt prawny?</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#SylweriuszKrólak">Oczywiście przyjęcie tego drugiego rozwiązania pociąga za sobą konieczność pewnych dostosowań, w tym również w zakresie dotychczasowych konstrukcji dotyczących sprzedaży, przepisów regulujących przy okazji sprzedaży rękojmię, gwarancje. To jest po prostu czynione. Wobec powyższego ja bym tutaj nie stosował wartościowania norm na lepsze lub gorsze, tylko traktował to w ten sposób, że jest to po prostu kwestia dostosowania, dążenia do pewnej spójności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#RyszardJarzembowski">Pan senator sygnalizuje chęć zadania pytania, ale chyba już tylko w dyskusji może pan to zrobić, ponieważ pana regulaminowy czas upłynął.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#komentarz">(Senator Jan Szafraniec: Króciutko, bardzo proszę.)</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#RyszardJarzembowski">Ale pan łamie regulamin.</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#komentarz">(Senator Jan Szafraniec: Bardzo proszę, króciutko.)</u>
          <u xml:id="u-101.5" who="#RyszardJarzembowski">Będzie pan miał dziesięć minut do dyspozycji...</u>
          <u xml:id="u-101.6" who="#komentarz">(Senator Jan Szafraniec: Tylko jedno pytanie, króciutko, trzydzieści sekund.)</u>
          <u xml:id="u-101.7" who="#RyszardJarzembowski">Ja nie mogę tolerować łamania przez pana senatora regulaminu.</u>
          <u xml:id="u-101.8" who="#komentarz">(Senator Jan Szafraniec: Panie Marszałku, bardzo proszę.)</u>
          <u xml:id="u-101.9" who="#RyszardJarzembowski">W trybie ekstraordynaryjnym, proszę bardzo, ale po raz ostatni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#JanSzafraniec">Czy pan minister przyzna mi rację, że art. 4 w porównaniu z art. 556 znacznie ogranicza, że tak powiem, prawa kupującego? To wszystko, dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#SylweriuszKrólak">Panie Senatorze, z przykrością powiem, że nie mogę przyznać panu racji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#RyszardJarzembowski">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze wykorzystać tę swoją regulaminową minutę? Nie stwierdzam zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Sylweriusz Królak: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#RyszardJarzembowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-104.5" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam jednocześnie, że lista mówców zapisanych do dyskusji - mimo moich usilnych namawiań pana senatora Szafrańca - pozostaje niezapełniona.</u>
          <u xml:id="u-104.6" who="#RyszardJarzembowski">Informuję jednak, że wnioski o charakterze legislacyjnym do protokołu złożyli senatorowie: Adam Jamróz oraz wspólnie Władysław Mańkut i Zbigniew Zychowicz.</u>
          <u xml:id="u-104.7" who="#RyszardJarzembowski">Czy ktoś z państwa senatorów chce zabrać głos w dyskusji? Nie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-104.8" who="#RyszardJarzembowski">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-104.9" who="#RyszardJarzembowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-104.10" who="#RyszardJarzembowski">Informuję, że głosowanie w tej sprawie zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-104.11" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu trzynastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy - Kodeks karny wykonawczy.</u>
          <u xml:id="u-104.12" who="#RyszardJarzembowski">Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na dwudziestym piątym posiedzeniu w dniu 5 lipca i tego samego dnia została przekazana do Senatu. Cztery dni potem marszałek skierował ją do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności.</u>
          <u xml:id="u-104.13" who="#RyszardJarzembowski">Tekst ustawy jest zawarty w druku nr 166, a sprawozdanie komisji w druku nr 166A.</u>
          <u xml:id="u-104.14" who="#RyszardJarzembowski">Komisja przygotowała swoje sprawozdanie i jest oczywiście gotowa do poinformowania państwa o przebiegu pracy ustami senatora sprawozdawcy Gerarda Czai.</u>
          <u xml:id="u-104.15" who="#RyszardJarzembowski">Bardzo proszę, Panie Senatorze Sprawozdawco.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#GerardCzaja">Panie Marszałku! Państwo Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#GerardCzaja">Mam zaszczyt w imieniu Komisji Ustawodawstwa i Praworządności przedstawić państwu projekt uchwały dotyczącej ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy - Kodeks karny wykonawczy.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#GerardCzaja">Propozycja, którą złożył Sejm i która była przedmiotem dyskusji na posiedzeniu komisji, wynika z obowiązku, jaki nakłada na Sejm i Senat konstytucja, która w art. 31 mówi o ograniczeniach w zakresie korzystania z konstytucyjnych praw. Mogą one być ustanawiane tylko w formie ustawy i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie. Obecnie obowiązujący kodeks karny wykonawczy dopuszcza możliwość ograniczenia praw na zasadzie ponadustawowej. Ja przedstawię państwu kilka takich przykładów. Rozporządzeniem ministra sprawiedliwości reguluje się na przykład zasady zatrudniania skazanych, reguluje się dysponowanie przez skazanych posiadanymi przedmiotami wartościowymi i wiele innych. Z powodu tego obowiązku, który nakłada na Sejm i Senat konstytucja, w tej chwili nad tym dokumentem, czyli kodeksem karnym wykonawczym, proceduje Sejm. W związku z tym, że jest to cały pakiet spraw związanych zarówno z kodeksem karnym wykonawczym, kodeksem karnym materialnym, nie ma możliwości zmieścić się w tym czasie, który dotąd przewidywała ustawa. Stąd propozycja, aby zastosować jeszcze vacatio legis do art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 29 czerwca 2000 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny wykonawczy i przedłużyć to vacatio legis do 1 września 2003 r.</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#GerardCzaja">Chcę powiedzieć, że komisja dyskutowała bardzo żywo nad przesunięciem tego terminu aż o trzynaście miesięcy, ale w związku z tym, że jest to bardzo bogata materia, związana z całym kompleksem spraw wynikających z kodeksu karnego, jest propozycja, aby Senat był uprzejmy przyjąć projekt uchwały zawarty w druku nr 166A. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#RyszardJarzembowski">Czy ktoś z państwa chce zadać pytanie panu senatorowi sprawozdawcy? Nie widzę chętnych.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#komentarz">(Senator Gerard Czaja: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#RyszardJarzembowski">Rozpatrywana ustawa była skierowana jako projekt poselski. Rząd reprezentuje w tej sprawie w dalszym ciągu pan minister Sylweriusz Królak.</u>
          <u xml:id="u-106.5" who="#RyszardJarzembowski">Czy pan minister chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-106.6" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Sylweriusz Królak: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-106.7" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-106.8" who="#RyszardJarzembowski">A czy państwo chcielibyście pana ministra o coś zapytać? Nie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-106.9" who="#RyszardJarzembowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-106.10" who="#RyszardJarzembowski">Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos w dyskusji?</u>
          <u xml:id="u-106.11" who="#RyszardJarzembowski">Lista mówców została więc wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-106.12" who="#RyszardJarzembowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-106.13" who="#RyszardJarzembowski">Głosowanie w sprawie ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy - Kodeks karny wykonawczy zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-106.14" who="#RyszardJarzembowski">Wracając do spraw formalnych, bardzo proszę, aby wnioskami złożonymi przez senatora Jamroza, Mańkuta i Zychowicza zajęły się połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-106.15" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu czternastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Szóstego Protokołu do Porozumienia Ogólnego w sprawie Przywilejów i Immunitetów Rady Europy, sporządzonego dnia 5 marca 1996 r. w Strasburgu.</u>
          <u xml:id="u-106.16" who="#RyszardJarzembowski">Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na dwudziestym czwartym posiedzeniu - posiedzeniu Sejmu, oczywiście - w dniu 21 czerwca. Do Senatu przekazano ją 24 czerwca, a 25 czerwca marszałek skierował ją do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-106.17" who="#RyszardJarzembowski">Sprawozdania te zawarte są w drukach nr 156A i 156B, a tekst ustawy zawarty jest w druku nr 156.</u>
          <u xml:id="u-106.18" who="#RyszardJarzembowski">Proszę sprawozdawcę Komisji Ustawodawstwa i Praworządności senatora Gerarda Czaję o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#GerardCzaja">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#GerardCzaja">Po raz drugi działam z upoważnienia Komisji Ustawodawstwa i Praworządności i mam zaszczyt przedstawić Wysokiemu Senatowi projekt uchwały zawarty w druku senackim nr 156A, a dotyczący ustawy z 21 czerwca 2002 r. o ratyfikacji Szóstego Protokołu do Porozumienia Ogólnego w sprawie Przywilejów i Immunitetów Rady Europy, sporządzonego w Strasburgu w dniu 5 marca 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#GerardCzaja">W wyniku przeprowadzonej, i to dość zgodnej, dyskusji komisja stwierdza, że protokół przyznaje przywileje i immunitety sędziom Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wybranym w myśl art. 22 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz każdemu sędziemu powołanemu przez zainteresowane państwo, jak również ich współmałżonkom i niepełnoletnim dzieciom. Rozwiązania zawarte w tej konwencji stosuje się także do sekretarza trybunału i jego zastępców, gdy pełnią oni rolę sekretarza. Postanowienia protokołu gwarantują sędziom trybunału wolność słowa oraz całkowitą niezależność w wykonywaniu przez nich wszelkich czynności dokonywanych w toku pełnienia obowiązków. Z przywilejów i immunitetów protokołu korzystać będą również nasi, polscy sędziowie trybunału.</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#GerardCzaja">Ratyfikacja przez Polskę Szóstego Protokołu do Porozumienia Ogólnego w sprawie Przywilejów i Immunitetów Rady Europy znajduje całkowite uzasadnienie w praktyce traktatowej Polski i w jej udziale w pracach Rady Europy. Do wykonania zapisów protokołu nie jest niezbędne dokonywanie zmian w obowiązującym ustawodawstwie, protokół bowiem zawiera przepisy o charakterze samowykonalnym i jedynie powiększa grupę osób korzystających z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#GerardCzaja">Państwo Senatorowie! Uchwała, której przyjęcie Komisja Ustawodawstwa i Praworządności postuluje, nie rozwiązuje wprawdzie wszystkich problemów związanych z przyznawaniem przywilejów i immunitetów, godzi się jednak zauważyć, że protokół przyznaje węższy zakres ułatwień o charakterze fiskalnym, mianowicie nie obejmuje prawa domagania się zwolnienia z opłat celnych dotyczących przedmiotów wwożonych. Komisja Ustawodawstwa i Praworządności jednogłośnie rekomenduje Wysokiemu Senatowi przyjęcie uchwały zawartej w druku nr 156A. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#RyszardJarzembowski">Pan senator Zbigniew Kulak, sprawozdawca Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#ZbigniewKulak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#ZbigniewKulak">Szósty Protokół do Porozumienia Ogólnego w sprawie Przywilejów i Immunitetów Rady Europy sporządzony został 6 marca 1996 r. w Strasburgu i wszedł w życie 1 listopada 1998 r., a Polska podpisała protokół 7 maja 1999 r. W sumie ratyfikowały go trzydzieści cztery państwa oraz dodatkowo podpisany został przez siedem kolejnych państw.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#ZbigniewKulak">Protokół przyznaje przywileje i immunitety sędziom Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wybieranym w myśl art. 22 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz każdemu sędziemu powołanemu przez zainteresowane państwo na mocy art. 27 ust. 2 tej konwencji oraz ich współmałżonkom i niepełnoletnim dzieciom. Ponadto protokół stosuje się do sekretarza trybunału i do jego zastępcy, gdy pełni on rolę sekretarza na podstawie notyfikacji państwom-stronom konwencji.</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#ZbigniewKulak">Przewidziany w protokole zakres przywilejów i immunitetów jest porównywalny z postanowieniami konwencji dotyczącej przywilejów i immunitetów Narodów Zjednoczonych z 13 lutego 1946 r. oraz konwencji dotyczącej przywilejów i immunitetów organizacji wyspecjalizowanych z 21 listopada 1947 r., jak również uchwały zgromadzenia ogólnego w sprawie przywilejów i immunitetów członków Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości z siedzibą w Hadze z 13 lutego 1946 r.</u>
          <u xml:id="u-109.4" who="#ZbigniewKulak">Przywileje i immunitety przyznawane przez protokół przyznawane są nie dla osobistych korzyści osób do nich uprawnionych, lecz w celu zapewnienia całkowitej niezależności przy wykonywaniu funkcji służbowych. Mają one uniezależnić sędziego w zakresie wykonywania obowiązków od bezpośredniego lub pośredniego wpływu organów państwa. Postanowienia protokołu gwarantują sędziom trybunału wolność słowa oraz całkowitą niezależność w wykonywaniu przez nich wszelkich czynności dokonywanych w toku pełnienia obowiązków. Protokół zapewnia nienaruszalność dokumentów i pism dotyczących działalności trybunału oraz gwarantuje, że korespondencja nie będzie podlegała zatrzymaniu lub cenzurze. Z przywilejów i immunitetów korzystać będą również polscy sędziowie trybunału.</u>
          <u xml:id="u-109.5" who="#ZbigniewKulak">Ratyfikacja przez Polskę Szóstego Protokołu do Porozumienia Ogólnego w sprawie Przywilejów i Immunitetów Rady Europy znajduje całkowite uzasadnienie w praktyce traktatowej Polski i jej udziale w pracach Rady Europy. Ratyfikacja nie pociągnie za sobą dodatkowych wydatków z budżetu państwa. Dla wykonania zapisów protokołu nie jest niezbędne dokonanie zmian w obowiązującym ustawodawstwie, protokół zawiera bowiem przepisy o charakterze samowykonalnym i jedynie powiększa grupę osób korzystających z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-109.6" who="#ZbigniewKulak">Na posiedzeniu Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej w dniu 11 lipca senatorowie wysłuchali wyjaśnień przedstawicieli Ministerstwa Spraw Zagranicznych, a w dyskusji wyrażali opinię, że ratyfikacja po kilku latach od jej podpisania wydaje się być opóźniona bez wyraźnych przyczyn. Komisja jednogłośnie proponuje przyjąć ustawę o ratyfikacji Szóstego Protokołu do Porozumienia Ogólnego w sprawie Przywilejów i Immunitetów Rady Europy, sporządzonego 5 marca 1996 r. w Strasburgu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#RyszardJarzembowski">Czy mają państwo senatorowie pytania do sprawozdawców?</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#RyszardJarzembowski">Pani senator Dorota Simonides, proszę bardzo, do którego pana sprawozdawcy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#DorotaSimonides">Do pana senatora Kulaka.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#DorotaSimonides">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#DorotaSimonides">Panie Senatorze, ja mam tylko jedno pytanie: czy ten immunitet ma jakiekolwiek skutki budżetowe dla naszego kraju?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#RyszardJarzembowski">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#ZbigniewKulak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#ZbigniewKulak">Ja przepraszam, że czytałem dość szybko przygotowany materiał, ale zawarłem tam między innymi zdanie, iż ratyfikacja nie będzie pociągała za sobą dodatkowych wydatków z budżetu państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#RyszardJarzembowski">Czy są jeszcze pytania do naszych senatorów sprawozdawców? Nie ma. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#RyszardJarzembowski">Ustawa, którą rozpatrujemy, była przedłożeniem rządowym. Rząd reprezentuje w tej sprawie minister spraw zagranicznych, na naszym posiedzeniu jest zaś obecny podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, pan minister Adam Rotfeld, którego serdecznie witamy wraz z osobą towarzyszącą.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#RyszardJarzembowski">Mam pytanie, czy pan minister chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Adam Rotfeld: A wolno?)</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#RyszardJarzembowski">Proszę bardzo, tak, tak, wolno.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#AdamRotfeld">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#AdamRotfeld">W istocie to wszystko, co mam tutaj przygotowane, pojawiło się w wystąpieniach obu sprawozdawców. Chciałbym więc tylko powiedzieć, że potrzeba stworzenia tego protokołu wynikła z tego, iż w listopadzie 1998 r., w wyniku reformy systemu kontroli praw człowieka, jaka nastąpiła w ramach Rady Europy, zakończyły działalność Europejska Komisja Praw Człowieka oraz Europejski Trybunał Praw Człowieka, który nie miał charakteru stałego. Ich miejsce zajął Europejski Trybunał Praw Człowieka działający już w nowej formule, stały.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#AdamRotfeld">Ja przepraszam, bo przygotowałem przemówienie dotyczące przywilejów, ale zabrałem inny tekst, więc pozwolę sobie może wziąć tekst...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#RyszardJarzembowski">Nie ten tekst, tak? Przy okazji powiem, że zdarzyło się kiedyś naszemu koledze senatorowi, że podczas debaty konstytucyjnej, przy uchwalaniu konstytucji, zapomniał zabrać na trybunę jednej kartki. Tak więc przerwał, zaczął jej szukać nerwowo po różnych miejscach w Sejmie, ale znalazł. Pan minister, widzę, też znalazł i za chwilę będzie miał właściwy tekst. Tak więc, proszę bardzo...</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#RyszardJarzembowski">Jeszcze go nie ma?</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#RyszardJarzembowski">Może z miejsca, Panie Ministrze, bo te wędrówki, jak myślę, są niekonieczne. Jeżeli to krótkie oświadczenie, to można mówić z miejsca.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#RyszardJarzembowski">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#AdamRotfeld">Otóż w związku z uwagą pani senator Simonides chciałem po prostu jeszcze raz potwierdzić to, co było już powiedziane, że postanowienia protokołu nie spowodują bezpośrednio dodatkowych obciążeń dla budżetu państwa i w następstwie jego ratyfikacji nie będzie konieczne dokonanie zmian w prawie polskim. Protokół powinien zostać ratyfikowany w trybie przewidzianym w art. 89 ust. 1 konstytucji, czyli w trybie tak zwanej dużej ratyfikacji, ponieważ dotyczy materii regulowanej przez szereg ustaw oraz dlatego, że przyznanie przywilejów i immunitetów określonej grupie osób stanowi odstępstwo od regulacji ustawowych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#RyszardJarzembowski">Czy mamy pytania do pana ministra?</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#komentarz">(Senator Dorota Simonides: Czy mogę?)</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#RyszardJarzembowski">Pani senator Dorota Simonides, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#DorotaSimonides">Ja mam jeszcze jedno pytanie, Panie Ministrze. Wiadomo, że odrębnym ciałem jest Rada Europy, odrębnym zaś Unia Europejska. Czy nasi sędziowie będą mieli immunitet w tych czterdziestu siedmiu krajach, które należą do Rady Europejskiej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#RyszardJarzembowski">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#AdamRotfeld">Te zobowiązania dotyczą państw, które są członkami Rady Europy. Nie wszystkie państwa Rady Europy należą do Unii Europejskiej, natomiast wszystkie państwa Unii Europejskiej należą do Rady Europy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#RyszardJarzembowski">Czy jeszcze mamy pytania do pana ministra? Nie stwierdzam. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#RyszardJarzembowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#RyszardJarzembowski">Lista jest cała do zapisania. Czy ktoś z państwa senatorów chce zabrać głos w dyskusji? Skoro nie ma chętnych, oświadczam, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#RyszardJarzembowski">Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-122.5" who="#RyszardJarzembowski">Głosowanie w sprawie ustawy o ratyfikacji Szóstego Protokołu do Porozumienia Ogólnego w sprawie Przywilejów i Immunitetów Rady Europy, sporządzonego 5 marca 1996 r. w Strasburgu, zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-122.6" who="#RyszardJarzembowski">A tymczasem przystępujemy do rozpatrzenia punktu piętnastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Protokołu nr 7 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, sporządzonego dnia 22 listopada 1984 r. w Strasburgu.</u>
          <u xml:id="u-122.7" who="#RyszardJarzembowski">Ustawa ta została uchwalona na dwudziestym czwartym posiedzeniu Sejmu, w dniu 21 czerwca, trzy dni później została zaś przekazana do Senatu. Marszałek skierował ją do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności... Przepraszam... Może pięć minut przerwy...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#JanuszBargieł">Chwilka przerwy, przepraszamy, ale długie prowadzenie obrad czasami powoduje takie właśnie wysuszenie gardła. Tak więc, jeżeli państwo senatorowie pozwolą, to może pięć minut przerwy. Pan marszałek prosił, żebym to przekazał. Jeżeli więc państwo uznacie, że jako sekretarz mogę przekazać państwu senatorom jego prośbę, to proszę o pięć minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godziny 14 minut 28 do godziny 14 minut 31)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#LonginPastusiak">Mamy jeszcze dwie, trzy minuty do 14.33.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ale wszyscy są, Panie Marszałku!)</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#LonginPastusiak">Są? Wszyscy? Więcej nie będzie?</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Tak, tak.)</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#LonginPastusiak">Dobrze. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-124.5" who="#LonginPastusiak">Przypominam, że jesteśmy przy punkcie piętnastym porządku obrad. Chciałbym poinformować państwa senatorów, że zgodnie z wolą państwa - o czym tutaj słyszałem - zakończylibyśmy dzisiaj obrady, łącznie z głosowaniami. Jeżeli w tej sprawie osiągnęliśmy konsensus, to prosiłbym o współpracę w celu sprawnego przebiegu dalszej części obrad.</u>
          <u xml:id="u-124.6" who="#LonginPastusiak">Powracamy do rozpatrzenia punktu piętnastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Protokołu nr 7 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, sporządzonego dnia 22 listopada 1984 r. w Strasburgu.</u>
          <u xml:id="u-124.7" who="#LonginPastusiak">W dniu 25 czerwca bieżącego roku skierowałem tę ustawę do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności, a także do Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Komisje przygotowały sprawozdania, które państwo senatorowie macie w drukach nr 157A i 157B. Tekst samej ustawy zawarty jest w druku nr 157.</u>
          <u xml:id="u-124.8" who="#LonginPastusiak">Bardzo proszę sprawozdawcę Komisji Ustawodawstwa i Praworządności pana senatora Gerarda Czaję o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-124.9" who="#LonginPastusiak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#GerardCzaja">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#GerardCzaja">Po raz trzeci dzisiaj reprezentuję Komisję Ustawodawstwa i Praworządności i mam przyjemność przedstawić Wysokiemu Senatowi projekt uchwały, który zawarty jest w druku nr 157A, a dotyczy ustawy z 21 czerwca 2003 r. o ratyfikacji Protokołu nr 7 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, sporządzonego dnia 22 listopada 1984 r. w Strasburgu.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#GerardCzaja">Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności to fundamentalny akt prawny, stojący na straży poszanowania godności człowieka i obywatela w Europie. Przedmiotowy protokół nr 7 do tej konwencji został przygotowany w celu dalszego rozszerzenia katalogu praw chronionych w ramach systemu zawartego w konwencji i jej protokołach.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#GerardCzaja">Protokół nr 7, stanowiący przedmiot naszego dzisiejszego zainteresowania, przewiduje między innymi: gwarancje proceduralne, jakie winny być przyznane cudzoziemcowi legalnie przebywającemu na terytorium państwa-strony konwencji; proklamowanie prawa osoby skazanej za przestępstwo do zaskarżenia wyroku do sądu wyższej instancji; przyznanie osobie prawomocnie skazanej za przestępstwo, która odbyła karę, a następnie została uniewinniona lub ułaskawiona, prawa do odszkodowania; sformułowanie zakazu ponownego postępowania karnego w sprawie zakończonej prawomocnym orzeczeniem; zastosowanie zasady równości małżonków w ich wzajemnych relacjach oraz stosunku do ich dzieci.</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#GerardCzaja">Analizując rozwiązania zawarte w polskim prawie, komisja stwierdza, że jest ono zgodne z przepisami protokołu nr 7 i związanie się przez Polskę tym protokołem jest możliwe bez potrzeby dokonywania zmian w prawie. Ale trzeba podkreślić, że zgodnie z art. 6 ust. 2 Traktatu o Unii Europejskiej, protokół ten musi być podpisany, bowiem stanowi jeden z warunków zakończenia procesu dostosowania prawa polskiego do prawa Unii Europejskiej w obszarze wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, i zamknięcia negocjacji akcesyjnych w tym obszarze.</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#GerardCzaja">W czasie posiedzenia komisji zastanawiano się nad tym, dlaczego tak późno ratyfikuje się ten dokument. Zwrócono również uwagę na rozszerzenie katalogu spraw przedmiotowych, co powoduje, iż będzie można kierować więcej spraw do trybunału w Strasburgu niż dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-125.6" who="#GerardCzaja">Państwo Senatorowie, Komisja Ustawodawstwa i Praworządności jednogłośnie rekomenduje Wysokiemu Senatowi przyjęcie uchwały zawartej w druku nr 157A. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#LonginPastusiak">Chcę przypomnieć Wysokiej Izbie, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem i do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych upoważnieni zostali minister spraw zagranicznych oraz minister sprawiedliwości...</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#komentarz">(Senator Genowefa Ferenc: Panie Marszałku, jeszcze jest jeden sprawozdawca!)</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze jest Jamróz z Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, były przecież dwie komisje.)</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#LonginPastusiak">Tak, rzeczywiście, jest i drugi sprawozdawca, z Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Rozumiem, że tym sprawozdawcą jest pan senator Adam Jamróz.</u>
          <u xml:id="u-126.5" who="#LonginPastusiak">Bardzo proszę pana senatora o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#AdamJamróz">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku. Nie rzucałem się w oczy, to zapewne dlatego.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#AdamJamróz">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#AdamJamróz">Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, poświęcone debatom nad ustawą o ratyfikacji Protokołu nr 7 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Protokół został sporządzony, jak już powiedział poprzedni sprawozdawca, pan senator Gerard Czaja, 22 listopada 1984 r.</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#AdamJamróz">Nie będę omawiał podstawowych gwarancji i wolności, o których dosyć szeroko mówił tu już pan senator Czaja, co najwyżej dodam - państwo zresztą macie to w uzasadnieniu do przedłożonej ustawy - że część tych gwarancji znajduje się nie tylko w prawie ustawowym, ale można je wywieść z zasady państwa prawnego, zawartej w art. 2 konstytucji. Mogę jeszcze dodać do tej kwestii, jak już wspomniałem, obszernie referowanej, że - tak jak przedstawiono nam w dokumentach wydanych przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych - ratyfikowało tenże protokół, będący praktycznie odrębną umową, trzydzieści państw. Kolejne państwa go podpisały, Polska zrobiła to w 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-127.4" who="#AdamJamróz">Okazuje się, że członków Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej też nurtowało pytanie, dlaczego aż tyle lat upłynęło. No, ja sądzę, że możemy to sobie także i w ten sposób wyjaśnić - co zostało częściowo potwierdzone przez reprezentantów Ministerstwa Spraw Zagranicznych - że sprawa była po prostu dość oczywista. Te gwarancje od dawna są w polskim systemie prawa. Przyczyny tego, że trzeba ów protokół ratyfikować, są więc raczej natury formalnej.</u>
          <u xml:id="u-127.5" who="#AdamJamróz">Sprawa nie budziła wątpliwości również i w naszej komisji. Jednogłośnie podjęliśmy uchwałę o przyjęciu ustawy o ratyfikacji bez poprawek, co jest skądinąd oczywiste. I taki właśnie wniosek komisji mam zaszczyt Wysokiemu Senatowi przedstawić. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#LonginPastusiak">Chciałbym zapytać, czy państwo senatorowie mają jakieś pytania do panów senatorów sprawozdawców. Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#LonginPastusiak">W tej sytuacji przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem ustawy i do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych upoważnieni zostali minister spraw zagranicznych i minister sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#LonginPastusiak">Chciałbym przede wszystkim powitać obecnych na sali senackiej, przedstawicieli rządu, pana ministra Adama Rotfelda, podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, a także pana ministra Sylweriusza Królaka, podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-128.4" who="#LonginPastusiak">Witam obu panów ministrów i pragnę zapytać, czy chcieliby zabrać głos i przedstawić stanowisko rządu w sprawie rozpatrywanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-128.5" who="#LonginPastusiak">Pan minister Rotfeld.</u>
          <u xml:id="u-128.6" who="#LonginPastusiak">Bardzo proszę, Panie Ministrze, tu na trybunę senacką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#AdamRotfeld">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#AdamRotfeld">Ja bardzo krótko, w uzupełnieniu do dwóch sprawozdań, które były przedstawione przez senatorów sprawozdawców, chciałem powiedzieć, że związanie się protokołem nie spowoduje bezpośrednio dodatkowych obciążeń dla budżetu państwa. To odnośnie pytań, które były zgłoszone również w stosunku do poprzedniej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#AdamRotfeld">Niezbędne działania związane z obsługą ewentualnych skarg i postępowania przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, będą wykonywane przez Wydział Praw Człowieka i Mniejszości Narodowych w Departamencie Prawno-Traktatowym w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, który został utworzony w MSZ w celu realizacji mechanizmu kontrolnego Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Nie można zaś wykluczyć wypłaty w przyszłości odszkodowań dla osób skarżących Polskę przed trybunałem o naruszenie przepisów protokołu nr 7, na ogólnych zasadach stosowanych dotychczas odnośnie do konwencji i innych protokołów.</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#AdamRotfeld">Zakres merytoryczny protokołu miał decydujące znaczenie przy wyborze trybu ratyfikacji, zgodnie z art. 89 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, to jest tak zwanej dużej ratyfikacji.</u>
          <u xml:id="u-129.4" who="#AdamRotfeld">Teraz kilka słów, jeśli chodzi o wątpliwości, dlaczego tak wiele czasu upłynęło, praktycznie dziesięć lat, od podpisania protokołu nr 7 przez Polskę, stało się to w 1992 r., do wszczęcia przez ministra sprawiedliwości procedury ratyfikacyjnej, stało się to w 2002 r. Otóż chciałbym wyjaśnić, że model postępowania co najmniej dwuinstancyjnego został wprowadzony w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r. oraz rozwinięty w kodeksie postępowania karnego z tego samego roku. Dwuinstancyjność w postępowaniach dotyczących cudzoziemców wprowadzono w ustawie o cudzoziemcach z 1997 r. Ostatnie uregulowania dotyczące zasady równości małżonków, między innymi minimalny wiek małżonków zawierających małżeństwo, zostały wprowadzone przez nowelę do kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z 1998 r. Pozostałe uregulowania związane z protokołem nr 7 zostały wprowadzone do polskiego ustawodawstwa we wcześniejszych latach. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#LonginPastusiak">Chciałbym zapytać pana ministra Królaka, czy chce ewentualnie zabrać głos w tej sprawie i przedstawić stanowisko rządu, swojego resortu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#SylweriuszKrólak">Panie Marszałku, przyłączam się do wniosku ministra spraw zagranicznych i proszę Wysoką Izbę o uchwalenie ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#LonginPastusiak">Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zadać z miejsca przedstawicielom rządu pytanie w sprawie omawianej ustawy? Nie słyszę zgłoszeń. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#LonginPastusiak">Wobec tego otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#LonginPastusiak">Przypominam oczywiście o regulaminowych wymogach dotyczących konieczności zapisywania się do głosu u senatora prowadzącego listę mówców, czyli u pani senator Doktorowicz, a także o obowiązku składnia podpisanych wniosków legislacyjnych do marszałka.</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#LonginPastusiak">Proszę bardzo, czy ktoś z państwa senatorów chciałby zabrać głos w dyskusji? Nie słyszę i nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-132.5" who="#LonginPastusiak">W tej sytuacji informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-132.6" who="#LonginPastusiak">Zgodnie z art. 52 ust. 2 naszego regulaminu zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-132.7" who="#LonginPastusiak">Chciałbym poinformować Wysoką Izbę, że do głosowania nad wszystkimi ustawami dziś omawianymi przystąpimy o 20.00. O 20.00 będą głosowania, niezależnie od tego, jak się potoczą, że tak powiem, spotkania w poszczególnych komisjach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#LonginPastusiak">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu szesnastego porządku obrad: drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#LonginPastusiak">Projekt ten został wniesiony przez grupę senatorów i zawarty jest w druku, który państwo mają, czyli w druku nr 149. 21 czerwca bieżącego roku skierowałem ten projekt do rozpatrzenia w pierwszym czytaniu do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności. Pierwsze czytanie projektu ustawy zostało przeprowadzone na posiedzeniu komisji 5 lipca bieżącego roku. Komisja po rozpatrzeniu projektu ustawy przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#LonginPastusiak">Sprawozdanie to zawarte jest w druku nr 149S.</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#LonginPastusiak">Przypominam również, że zgodnie z regulaminem naszej Izby drugie czytanie projektu ustawy obejmuje: po pierwsze, przedstawienie Senatowi sprawozdania komisji o projekcie ustawy, i po drugie, przeprowadzenie dyskusji oraz zgłaszanie wniosków.</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#LonginPastusiak">Proszę sprawozdawcę Komisji Ustawodawstwa i Praworządności, panią senator Ewę Serocką, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#EwaSerocka">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Panie Sędzio!</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#EwaSerocka">Z upoważnienia Komisji Ustawodawstwa i Praworządności mam zaszczyt przedstawić państwu projekt ustawy o zmianie ustawy z dnia 11 kwietnia 1997 r. o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#EwaSerocka">Otrzymaliście państwo druk nr 149S, w którym to druku projekt ustawy został państwu przedstawiony w całości. Wcześniej otrzymaliście państwo treść ustawy. Nie będę więc jej przytaczać, powiem tylko, czym kierowała się grupa senatorów, która wniosła projekt ustawy, zgodnie z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#EwaSerocka">Przedstawiony państwu projekt doprecyzowuje definicję współpracy poprzez zawężenie zakresu znaczeniowego tego pojęcia. Ustawa lustracyjna to ustawa szczególna, bo dotyczy człowieka, obywatela Rzeczypospolitej Polskiej. Dlatego, aby prawidłowo stosować tę ustawę, należy zdefiniować pojęcie „współpraca”. Od początku obowiązywania ustawy lustracyjnej dostrzegany był brak precyzyjnego określenia pojęcia „współpraca”. Mówiło o tym wiele wyroków Trybunału Konstytucyjnego. W wielu punktach wskazywano na brak doprecyzowania definicji współpracy. Rodziło to wiele istotnych kontrowersji i wątpliwości, które wymagały wykładni.</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#EwaSerocka">Należy przy tym podkreślić, że należyta poprawność, precyzja i jasność przepisów prawnych ma szczególne znaczenie, gdy chodzi o ochronę konstytucyjnych wolności oraz praw człowieka i obywatela. Tak więc w przypadku tej ustawy, zajmującej się tak delikatną materią, jaką jest ocena życia człowieka, w przypadku tak delikatnej materii, jaką jest lustrowanie ludzkich życiorysów, najważniejsze są art. 30 i art. 32 ust. 1 konstytucji. Są one jakby nadrzędne. Ustawa lustracyjna jest typowym przykładem ustawy podmiotowej, odnoszącej się do konkretnego człowieka, który w tym przypadku zamierza być lub jest funkcjonariuszem publicznym. Dlatego zajmowanie się tym problemem nabiera szczególnego znaczenia. Konieczne stało się więc doprecyzowanie definicji, czego dokonali wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#EwaSerocka">Art. 30 konstytucji głosi, że przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.</u>
          <u xml:id="u-134.6" who="#EwaSerocka">Materią ustawy lustracyjnej jest człowiek i jego dotychczasowe życie. Musi on więc wiedzieć, jakie jego zachowanie i z jakich przyczyn ma znaczenie prawne. Ukształtowana w orzecznictwie zasada określoności przepisów, zwłaszcza gdy przewidują one możliwość sankcji, traktowana była jako jeden z elementów wynikających z zasad pewności prawa i zaufania obywatela do państwa, będący tym samym podstawą demokratycznego państwa prawa.</u>
          <u xml:id="u-134.7" who="#EwaSerocka">Senat uznał ten problem za społecznie istotny na tyle, że podjął działania legislacyjne w celu jego uregulowania, dysponując konstytucyjnymi uprawnieniami do uchwalenia nowelizacji ustawy, która w istotny sposób ma wpłynąć na poprawę jakości prawa, szczególnie prawa odnoszącego się wprost do konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-134.8" who="#EwaSerocka">Komisja Ustawodawstwa i Praworządności na swoim posiedzeniu przyjęła projekt ustawy i prosi o przyjęcie ustawy bez poprawek. 6 senatorów było za, 2 - przeciw. Dziękuję państwu za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#LonginPastusiak">Czy państwo senatorowie mają pytania do pani senator sprawozdawcy?</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#LonginPastusiak">Pani senator Liszcz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#TeresaLiszcz">Mam takie pytanie. Dlaczego w tej wersji ustawy nowelizującej wyłączono z definicji współpracy zadania wywiadowcze i kontrwywiadowcze? Chodzi o pozornie niewielką różnicę terminologiczną, ale moim zdaniem istotną. W poprzedniej nowelizacji była mowa o wyłączeniu z definicji współpracy zadań organów wywiadu i kontrwywiadu, wyłączeniu niejako podmiotowym tych organów. A tu mówi się o wyłączeniu zadań wywiadowczych i kontrwywiadowczych. Jaka była intencja tej zmiany? Czy pani senator sprawozdawca zgadza się ze mną, że w istocie chodzi o rozszerzenie zakresu wyłączeń, ponieważ zadania wywiadowcze i kontrwywiadowcze przeciwko opozycji demokratycznej i przeciwko kościołowi mogły być wykonywane również przez inne komórki niż Departament I i II, czyli wywiad i kontrwywiad? Czy taka była intencja? A jeżeli inna, to jaka?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#LonginPastusiak">Czy pani senator zechce udzielić odpowiedzi?</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#komentarz">(Senator Ewa Serocka: Tak, ale może będą jeszcze jakieś pytania. Udzielę odpowiedzi od razu na wszystkie.)</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#LonginPastusiak">Czy są inne pytania do senator sprawozdawcy?</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Mam jeszcze jedno pytanie, jeśli nie wyczerpałam czasu.)</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#LonginPastusiak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#TeresaLiszcz">Chodzi o to, że teraz z definicji współpracy są wyłączone osoby współpracujące w zakresie wykonywania zadań wywiadowczych i kontrwywiadowczych, ale nie są z niej wyłączeni funkcjonariusze zatrudnieni przy wykonywaniu tych zadań. Skąd to zróżnicowane podejście do funkcjonariuszy i współpracowników tajnych wykonujących zadania wywiadowcze i kontrwywiadowcze? Dlaczego gorzej traktuje się funkcjonariuszy?</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#komentarz">(Senator Ewa Serocka: To wszystko?)</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#TeresaLiszcz">Tak, dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#LonginPastusiak">Pani senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#EwaSerocka">W art. 1 ust. 3, który wprowadzamy, mówi się, że współpracą nie jest zbieranie lub przekazywanie informacji, a te zadania należą właśnie do zadań funkcjonariuszy. W ogóle nie mówi się o osobach. Mówi się, co nie jest współpracą, a nie kto nie jest współpracownikiem. Nie wiem, czy wyjaśniłam to. W ustawie mówi się, co nie jest współpracą, jest to kontratyp. Nie mówi się o osobach, lecz o zadaniach, które były wykonywane.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Czy to jest odpowiedź na moje pierwsze pytanie, dotyczące intencji, czy na drugie? Bo to są jednak dwie różne sprawy.)</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#EwaSerocka">Wydaje mi się, że na jedno i drugie. W tym momencie w ogóle nie mówimy o ludziach, nie mówimy o osobach, o zawodzie, o funkcjonariuszach, którzy byli zatrudnieni w wywiadzie czy w kontrwywiadzie. Mówi się tu tylko o kontratypie, o tym, co nie jest współpracą. Jeżeli chodzi o funkcjonariuszy, którzy byli zatrudnieni na etacie, to jest wyraźnie powiedziane, że oni mieli te zadania zawodowo wykonywać. W tym momencie nie mówi się o ludziach.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Czyli być funkcjonariuszem służb zajmujących się zadaniami wywiadu i kontrwywiadu to źle?)</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest dyskusja.)</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#EwaSerocka">To już jest dyskusja, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-140.6" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Nie, ja chcę uzyskać odpowiedź na pytanie, bo jej nie uzyskałam.)</u>
          <u xml:id="u-140.7" who="#EwaSerocka">Odpowiedziałam tak, jak odpowiedziałam, a jeżeli pani nie odpowiada treść mojej odpowiedzi, to trudno mi w tej chwili dyskutować na ten temat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: I to jest odpowiedź na obydwa pytania?)</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#LonginPastusiak">Pani Senator, bardzo proszę o zgłaszanie się.</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#komentarz">(Senator Ewa Serocka: Tak, to jest odpowiedź na obydwa pytania.)</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Przepraszam.)</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#LonginPastusiak">Zachowujmy procedury parlamentarne, dobrze? Bardzo proszę o zachowanie dyscypliny i regulaminu.</u>
          <u xml:id="u-141.6" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Przepraszam.)</u>
          <u xml:id="u-141.7" who="#LonginPastusiak">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zabrać głos, zadać pytanie przed dyskusją? Nie ma chętnych.</u>
          <u xml:id="u-141.8" who="#LonginPastusiak">Dziękuję bardzo, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-141.9" who="#komentarz">(Senator Ewa Serocka: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-141.10" who="#LonginPastusiak">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-141.11" who="#LonginPastusiak">Przypominam o wymogach dotyczących zachowania, o konieczności zapisywania się do głosu i o składaniu podpisanych wniosków o charakterze legislacyjnym do marszałka.</u>
          <u xml:id="u-141.12" who="#LonginPastusiak">W tej chwili mamy zapisanych do dyskusji kilkoro senatorów.</u>
          <u xml:id="u-141.13" who="#LonginPastusiak">Bardzo proszę o zabranie głosu pana senatora Kazimierza Pawełka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#KazimierzPawełek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#KazimierzPawełek">Tina Rosenberg jest amerykańską dziennikarką, polecam zapamiętać to nazwisko, współpracującą z „New York Times”, autorką książki, która nosi znamienny tytuł „Kraje, w których straszy”. Książka ta powstała w oparciu o rozmowy z dysydentami polskimi, czeskimi i niemieckimi. Pokazuje ona, jakie pułapki zostały zastawione na ludzi, którzy kiedyś byli w opozycji, i w jaki sposób służby tajnej policji potrafiły skutecznie przeprowadzić oczernianie ludzi, którzy nigdy nie splamili się żadną współpracą. Tytuł książki brzmi: „Kraje, w których straszy”. Co straszy w tych krajach, w Polsce, kiedyś w Czechach, w Niemczech? Straszy lustracja. To są słowa amerykańskiej dziennikarki, niezwiązanej z żadną ze stron, relacjonującej tragedię ludzi w naszym kraju i w krajach sąsiednich, których imię i kariery zostały złamane przez różnego rodzaju podstępy tajnej policji. I tę książkę, wydaną już w języku polskim, chciałbym polecić wszystkim tym, którzy chcą dalszej lustracji, kontynuacji, grzebania się w tych brudach, które zostały.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#KazimierzPawełek">Funkcjonariusze tajnych służb pozostawili po sobie wiele rzeczy, które skompromitowały ludzi bardzo szlachetnych, bojowników o demokrację. Było kiedyś tak - pisze o tym Tina Rosenberg - że ktoś wyjeżdżał za granicę i przychodził do niego sąsiad z prośbą: drogi sąsiedzie, może pan odda ten list, który tutaj mam, mojemu kuzynowi w Berlinie. Oczywiście usłużny sąsiad list oddał, a potem okazało się, że w aktach tajnej policji figurował jako rezydent czy też ktoś w rodzaju posłańca i za to nawet mu zapłacono jakieś pieniądze, których oczywiście nigdy nie wziął, ale na ubeckiej liście figurował.</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#KazimierzPawełek">W innym przypadku było tak, że kolega spotkał w kawiarni kolegę i pytał go o jego wyjazd zagraniczny. Ten, nieświadom, że ten drugi jest już pracownikiem tajnych służb, opowiedział mu o swojej podróży, o tym, z kim się spotykał, z jakimi kolegami miał kontakt. To wszystko zostało potem skrzętnie zapisane i wystarczyło, żeby tego człowieka zrobić konfidentem, złamać mu karierę. To było bardzo powszechnie czynione, zwłaszcza za naszą południową granicą, zresztą w Polsce też.</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#KazimierzPawełek">Ktoś powie: no tak, ale w Polsce mamy sąd lustracyjny, który przecież wyjaśni tego rodzaju sprawy, oczyści, jeżeli są fałszywe podpisy, zweryfikuje. Tak, ale zanim sąd lustracyjny oczyści tego niewinnego człowieka, on zostanie już skazany przez media, przez opinię publiczną, bo to wszystko wcześniej przecieknie. I kto potem to wyjaśni? Która z gazet, kiedyś na pierwszej stronie publikująca informacje o nowym konfidencie, zechce zamieścić sprostowanie? To się prawie nie zdarza.</u>
          <u xml:id="u-142.5" who="#KazimierzPawełek">Poza tym chcę państwu powiedzieć, że w tak zwanych teczkach figuruje nie tylko to, co zostało stworzone do 1989 r., ale również świeższej daty fałszywki różnego rodzaju, chociażby ta słynna lojalka pana posła Jarosława Kaczyńskiego czy też prowokacja z 1998 r. w „Kurierze Lubelskim”, o czym kiedyś państwu szeroko opowiadałem. To są rzeczy, które łamią ludzi, łamią kariery, opluwają bardzo często niewinnych.</u>
          <u xml:id="u-142.6" who="#KazimierzPawełek">Ktoś powie: przecież nie można zostawić w spokoju łajdaków, różnego rodzaju szubrawców, którzy splamili się współpracą. Tak, oczywiście. Ale wtedy, kiedy jeden ustrój upadał, a drugi zajmował jego miejsce, był czas, żeby dokonać weryfikacji. To były lata 1990–1991. Wraz z nastaniem nowego stulecia i tysiąclecia powinniśmy o tych sprawach zapomnieć. Bo cóż jest w tej chwili? Niepełne teczki, przeróżnego rodzaju fałszywki. Pytam więc: dokąd będziemy wlec ten nieszczęsny ogon pomówień i łamania ludzkich karier i w ogóle łamania ludzi?</u>
          <u xml:id="u-142.7" who="#KazimierzPawełek">Mnie osobiście nie zadowala to, co zostało w tej chwili zaproponowane. Będę miał pełną satysfakcję, jeśli pewnego dnia, jeszcze za naszej kadencji, będziemy głosować nad zakończeniem żywota ustawy lustracyjnej. Koniec wreszcie musi nastąpić, proszę państwa, bo weryfikacja, lustracja czy jak to nazwać nie nastąpiła w odpowiednim czasie dlatego, że taka była po prostu wola polityczna, ponieważ teczki służyły do walki politycznej, co zresztą w pewnym stopniu dalej się ciągnie.</u>
          <u xml:id="u-142.8" who="#KazimierzPawełek">Uważam, że ten stos - tak bym powiedział - zapalony, inkwizycyjny stos czas nareszcie zagasić. Czas to wreszcie skończyć. Niechże ten inkwizycyjny stos zgaśnie. Zdaję sobie jednak sprawę, że jest jeszcze wielu ochotników, którzy będą go podtrzymywać. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#LonginPastusiak">Udzielam głosu panu senatorowi Piesiewiczowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#KrzysztofPiesiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#KrzysztofPiesiewicz">Podzielam pogląd pana senatora Pawełka - a jestem senatorem trzecią kadencję - że jest to temat nad wyraz męczący. Nie mam w sobie i nigdy nie miałem chęci, zamiarów ani instynktów śledczo-dochodzeniowych. Myślę że byłoby lepiej dla mojego kraju, mojej ojczyzny, gdyby takich ustaw nie było.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#KrzysztofPiesiewicz">Chciałbym jednak zwrócić uwagę panu senatorowi Pawełkowi, że nie o tym dyskutujemy w tej chwili. To jest przesądzone, jak rozumiem, również przez tę nowelizację i przez pana klub. Bo gdyby pana klub uważał, że ta ustawa jest niepotrzebna, to wniósłby ustawę, która brzmiałaby zupełnie inaczej. A więc wszyscy zgodnie - prawdopodobnie prawie wszyscy na tej sali - twierdzimy, że ta ustawa z punktu widzenia interesu publicznego, z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa jest potrzebna. Nie debatujemy nad tym, czy ta ustawa ma być, czy ma jej nie być. To zostało rozstrzygnięte.</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#KrzysztofPiesiewicz">Myślę, że dzisiaj, jeśli chodzi o tę ustawę in statu nascendi, dyskutujemy nad pewną z dosyć dużą konsekwencją forsowaną koncepcją zmodyfikowania jej na jednym, bardzo wąskim odcinku. Przemawiam w imieniu mojego klubu, toczyliśmy dyskusję na ten temat. Trzeba powiedzieć, że chcieliśmy - aby być roztropnymi i otwartymi, aby z powagą podejść do zagadnienia - doszukać się sensu tej nowelizacji, bo jak mawiał profesor Tischner, można wiele dla czegoś poświęcić, jeżeli widzi się w tym sens. My tego sensu nie dostrzegliśmy - z bardzo prostej przyczyny, którą będę starał się egzemplifikować.</u>
          <u xml:id="u-144.4" who="#KrzysztofPiesiewicz">Sprawa jest dosyć poważna, ponieważ tworzy pewien numerus clausus w tej zasadzie. Oto wyjmuje się, niejako wyłuskuje z tej ustawy tylko pewien rodzaj podmiotowy - wszyscy inni są źli. Tylko tych się wyłuskuje. To jest pewna nierówność, ponieważ ustawa mówi o organach bezpieczeństwa państwa w okresie od 1944 r. do 1990 r. My nie widzimy w tym sensu w znaczeniu poprawności legislacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-144.5" who="#KrzysztofPiesiewicz">Moglibyśmy zastanowić się na przykład nad tym - i w tym widzielibyśmy sens, choć niekoniecznie musielibyśmy podzielać ten pogląd - że ktoś twierdzi, iż tej ustawy nie powinno być, że coś się skończyło. Jest większość parlamentarna, która uważa, tak jak powiedział pan senator Pawełek, że ten stos trzeba ugasić.</u>
          <u xml:id="u-144.6" who="#KrzysztofPiesiewicz">O tej alegorii chciałbym powiedzieć tylko tyle, że cechą przemian w 1989 r. w Polsce było to, że nie powstał ani jeden stos. Na tym polegała wielkość ruchu Solidarności. Ta ustawa również nie była budowana w kontekście stosów, tylko w kontekście pytania - przez szacunek do wyborców - czy tym, którzy wybierają w demokratycznym państwie, tego rodzaju informacja jest potrzebna.</u>
          <u xml:id="u-144.7" who="#KrzysztofPiesiewicz">Bądźmy poważni - to nie są żadne stosy. To tylko kwestia napisania na kartce, czy się współpracowało, czy nie. Nic więcej. Tego dotyczy ta ustawa, nie tego wszystkiego, o czym pan mówi. W tej chwili nie chcę oceniać, czy sądy pracują dobrze, czy źle, czy rzecznik interesu pracuje dobrze, czy źle, bo to nie jest na to odpowiedni moment. Być może pewne fragmenty mi się nie podobają, ale nie w tym rzecz. Chodzi o to, że ta procedura zostaje wdrożona tylko wtedy, kiedy ktoś napisze nieprawdę.</u>
          <u xml:id="u-144.8" who="#KrzysztofPiesiewicz">Dyskusja na temat tego, czy to jest potrzebne z punktu widzenia interesu publicznego, dzisiaj nas nie dotyczy, ponieważ wszyscy państwo, składając tego rodzaju projekt, uznają, że ta ustawa jest potrzebna. Chcecie państwo tylko wyłączyć z niej pewne podmioty. Ale teraz ci, którzy nie są z tego wyłączeni, mogą sobie zadać pytanie: jaka to jest równość? Dlaczego tak? Padło takie pytanie ze strony pani senator Liszcz. Nie znaleźliśmy odpowiedzi. Dlaczego? Dlaczego jest nierówność? Dlaczego jedni nie są, a inni są wyłączeni z tej zasady? Ktoś może powiedzieć: bo to jest wywiad, a to jest kontrwywiad, bo to jest coś szlachetniejszego.</u>
          <u xml:id="u-144.9" who="#KrzysztofPiesiewicz">Muszę powiedzieć na marginesie - to nie ma nic wspólnego z moim stanowiskiem w tej sprawie - że kiedy w maju 1992 r. byłem przesłuchiwany na Rakowieckiej, to pan, który to czynił, przedstawił się jako oficer kontrwywiadu. W innym wypadku byli to zwykli funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa. Obaj mówili jednak tym samym językiem. Czy byłoby lepiej, gdyby na przykład kapitan Czechowicz - załóżmy, że taki kapitan istnieje - przedstawił się, kandydując na senatora Rzeczypospolitej, jako kapitan, czy nie? Stawiam tylko pytanie, czy to jest ważne, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-144.10" who="#KrzysztofPiesiewicz">Muszę powiedzieć, że gdybym otrzymał racjonalne argumenty, uzasadniające dlaczego wyjmuje się ten fragmencik, to bym przekonywał mój klub, że to jest dobre rozwiązanie. Dyskutowalibyśmy również nad sensem zlikwidowania tej ustawy. Podejrzewam, że nikt by tego nie poparł, ale widziałbym w tym jakąś linię myślową. Tutaj nie widzę żadnej logicznej konstrukcji przemawiającej za tym, żeby wyjąć z ustawy akurat ten fragmencik. Chciałbym również dodać, że jeżeli chodzi o tak zwane tradycje związane z wywiadem i kontrwywiadem w latach 1945–1955, to - mówiąc najdelikatniej - są to bardzo ciemne zakamarki organów bezpieczeństwa, może najciemniejsze z tego okresu.</u>
          <u xml:id="u-144.11" who="#KrzysztofPiesiewicz">W związku z tym szukaliśmy argumentów w uzasadnieniu. To uzasadnienie, przyznam, jest trochę intrygujące ze względu na próbę jak gdyby ominięcia tematu, bo przecież w ustawie nie chodzi o to, o czym pisze się w uzasadnieniu, tylko o wyjęcie tego kawałka. To uzasadnienie - ja się z nim całkowicie zgadzam - jest zgodne z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego, które od początku istnienia polskiego sądownictwa i orzecznictwa mówi, że w jakimkolwiek działaniu zindywidualizowanym i w jakiejkolwiek współpracy musi być i corpus, i animus, czyli i wola, i czynności, a nie sama wola. A więc nie tylko podpisanie, ale jeszcze czynności wykonawcze. Tak jest od początku świata, że tak powiem, jeżeli chodzi o orzecznictwo.</u>
          <u xml:id="u-144.12" who="#KrzysztofPiesiewicz">Dlatego, mówiąc niepryncypialnie, niewiecowo, niepropagandowo, w kontekście istnienia tej ustawy mój klub nie widzi żadnej logiki, żadnego sensu, żadnej podstawy do wyjęcia tego fragmentu i - choć może to zabrzmieć trochę śmiesznie - do wprowadzenia nierówności wobec tej ustawy tych, którzy pracowali w organach bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-144.13" who="#KrzysztofPiesiewicz">Nie będę tu przytaczał przykładów pokazujących, że niektórzy opisali swoją działalność i nie mieli z tym żadnego problemu. Mógłbym oczywiście mówić dalej. Dlaczego się tego nie czyni wobec takiej ustawy, która wymaga tego tylko z punktu widzenia interesu publicznego i szacunku do wyborców? Konflikt sumienia? A może jednak niedobrze to wygląda?</u>
          <u xml:id="u-144.14" who="#KrzysztofPiesiewicz">Myślę, że z punktu widzenia interesu tych, którzy wybierają, ten opis życiorysu jest istotny, chociaż nie powoduje żadnych konsekwencji w sensie pozycji podmiotowych. My przecież nie wymagamy, żeby ujawniali się obecni współpracownicy wywiadu w wolnej Rzeczypospolitej Polskiej. Ta ustawa tego nie wymaga. Ale inne ustawy wymagają, żeby nasze życie publiczne i polityczne było tak przejrzyste, by funkcjonariusze tych służb nie działali w partiach politycznych i w parlamencie, w związkach zawodowych czy gdziekolwiek.</u>
          <u xml:id="u-144.15" who="#KrzysztofPiesiewicz">A więc, mówiąc najdelikatniej, najostrożniej, ani uzasadnienie, ani logika, ani kontekst całości tego, nad czym deliberujemy, nie pozwoliły w jakikolwiek sposób mojemu klubowi zaakceptować tego, czego dotyczy ta ustawa, a więc eliminacji fragmentu podmiotowego. Całkowicie za to zgadzamy się z resztą, ale to jest akurat niepotrzebne. Ktoś by powiedział - przepraszam bardzo, może się mylę, może to są jakieś moje fantazje - że ta reszta to jest dym, ponieważ orzecznictwo trybunału to potwierdziło i żaden sędzia inaczej by nie orzekł.</u>
          <u xml:id="u-144.16" who="#KrzysztofPiesiewicz">A więc pytam: po co ta ustawa? Nie rozumiemy jej sensu i wnosimy o jej odrzucenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#LonginPastusiak">Bardzo proszę panią senator Liszcz o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#TeresaLiszcz">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Panie Prezesie Instytutu Pamięci Narodowej! Panie Zastępco Rzecznika Interesu Publicznego!</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#TeresaLiszcz">Przepraszam, że chociaż nie dyskutujemy tutaj o tym, czy ustawa powinna obowiązywać czy nie, króciutko nawiążę do wypowiedzi pana senatora Pawełka.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#TeresaLiszcz">Zgadzam się, że ustawa lustracyjna powinna być uchwalona w roku 1990 czy 1991 i że być może powinna już przejść do historii. Pytam jednak: z czyjej winy i z jakiej przyczyny nie została ona wtedy uchwalona? Przecież nie z winy panów senatorów Romaszewskiego, Piesiewicza czy mojej. Nie z powodu prawej strony. Było swoistym cudem politycznym, że w 1997 r. została w ogóle uchwalona i że, chociaż późno, zaczęła funkcjonować.</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#TeresaLiszcz">Poza tym jak można mówić o stosach, skoro chodzi tylko o oświadczenie, o przyznanie się do współpracy, którą jedni uważają za coś godnego potępienia, a inni nie. Doświadczenie uczy przecież, że wielu ludziom, którzy przyznali się do współpracy z kontrwywiadem czy wywiadem, wcale to nie przeszkodziło na przykład w wejściu do parlamentu. Gdzie tu stosy, Panie Senatorze? Gruba przesada. To nawet nie jest licentia poetica.</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#TeresaLiszcz">Teraz przejdę już do samej ustawy. Zaproponowana zmiana jest zła. Mówił o tym bardzo obszernie pan senator Piesiewicz, więc nie będę tego powtarzać.</u>
          <u xml:id="u-146.5" who="#TeresaLiszcz">W art. 1 zmiany ograniczają pojęcie współpracy w sposób znacznie dalej idący, niż czyniła to poprzednia wersja nowelizacji, autorstwa prezydenta. Poza tym jest to wyłączenie niejasne. Bo skąd współpracownik miał wiedzieć, czy jego informacje posłużą do zadań wywiadowczych i kontrwywiadowczych, zwłaszcza że zadania wywiadowcze i kontrwywiadowcze w tym czasie były pojmowane właściwie tak samo jak działania klasycznej Służby Bezpieczeństwa, policji politycznej? Wystarczy zapoznać się z instrukcją nr 0041/72 o pracy wywiadowczej Departamentu I MSW. Według tej instrukcji wywiad działał w interesie kierownictwa partyjnego i wspólnoty socjalistycznej, a do jego zadań należało w szczególności zwalczanie dywersji ideologicznej. Zgodnie z zasadami współpracy resortu spraw wewnętrznych, opisanymi w części „Zwalczanie działalności antysocjalistycznej” - taki jest tytuł jednego z działów tej instrukcji - Departament III MSW współdziała z wywiadem PRL w zwalczaniu grup antysocjalistycznych i ośrodków antykomunistycznych, takich jak paryski Instytut Kultury czy Wolna Europa.</u>
          <u xml:id="u-146.6" who="#TeresaLiszcz">Ust. 2 art. 1 jest zaś po prostu zbędny. Bo jest oczywiste, o czym też mówił senator Piesiewicz, że współpraca pozorna nie jest współpracą i to już dostatecznie zostało wyjaśnione w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Jeżeli ktoś, znalazłszy się w sytuacji przymusowej, podpisał zobowiązanie do współpracy, a potem nie dostarczał żadnych materiałów albo dostarczał bzdurne materiały czy wręcz wprowadzające w błąd, to nie było współpracy. To jest oczywiste i nie jest w ogóle potrzebna taka zmiana ustawy.</u>
          <u xml:id="u-146.7" who="#TeresaLiszcz">Ja całkowicie podzielam stanowisko mojego klubu. Podpisałam się pod wnioskiem o odrzucenie tej uchwały, ale jestem realistką i wiem, że nie zostanie ona odrzucona, bo zwolennicy tej nowelizacji mają taką przewagę liczbową, że oczywiście o odrzuceniu nie może być mowy. Wniosek o odrzucenie ma zatem w tej sytuacji znaczenie czysto symboliczne. Dlatego, licząc się z uchwaleniem tej uchwały, chcę powiedzieć o tym, czego nie ma w tym projekcie, a co akurat powinno w nim być i co moim zdaniem istotnie poprawiłoby obowiązującą ustawę lustracyjną.</u>
          <u xml:id="u-146.8" who="#TeresaLiszcz">Problem nie jest nowy - był poruszany już kilkakrotnie, także przeze mnie, a dotyczy braku jawności postępowania przed sądem lustracyjnym. Powtarzam się więc, ale nie ja jedna, bo rzecz jest ważna. W czasie poprzedniej dyskusji nad prezydenckim projektem nowelizacji ustawy, zarówno w Sejmie, jak i w Senacie, dużo mówiono o inkwizycyjnym charakterze postępowania lustracyjnego, a nawet - z grubą przesadą, wynikającą chyba z nieświadomości - o sądach kapturowych. No więc skończmy z tajnością, wprowadźmy zasadę jawności postępowania lustracyjnego. O to upomina się rzecznik, o to też upominało się wielu posłów, o to także ja się upominałam.</u>
          <u xml:id="u-146.9" who="#TeresaLiszcz">Dzisiaj jest tak, że teoretycznie zasadą jest jawność, zaś w praktyce obowiązuje zasada tajności na życzenie osoby lustrowanej. Sąd jest bowiem zobligowany zarządzić tajność rozprawy na wniosek osoby lustrowanej, który nie wymaga żadnego uzasadnienia. Efekt jest taki, że postępowanie jest tajne i wiąże tajemnicą tego, co się działo na sali, wszystkich urzędowych uczestników postępowania, a więc sąd i rzecznika, zaś sam lustrowany pod osłoną tej tajemnicy może potem opowiadać co chce na temat tego, co się działo bądź nie działo na sali posiedzeń.</u>
          <u xml:id="u-146.10" who="#TeresaLiszcz">Wobec tego proponuję poprawkę, która zgodnie z naszą konstytucją i zgodnie z europejską konwencją praw człowieka i ochrony podstawowych wolności wprowadza jako zasadę rzeczywistą jawność postępowania lustracyjnego. Przedłożę ją na piśmie. Poprawka ta dotyczy art. 19 nowelizowanej ustawy i ma następujące brzmienie: „Postępowanie lustracyjne przed sądem jest jawne. W szczególnych przypadkach mogących powodować zagrożenie bezpieczeństwa państwa sąd wyłącza jawność całości lub części rozprawy”. Sąd wyłącza, czyli ma obowiązek wyłączyć, gdy chodzi o zagrożenie bezpieczeństwa państwa.</u>
          <u xml:id="u-146.11" who="#TeresaLiszcz">I drugie zdanie: „Sąd może wyłączyć jawność całości lub części rozprawy, jeżeli jawność mogłaby naruszyć ważny interes prywatny”. Tym ważnym interesem prywatnym może być interes osoby lustrowanej bądź osób pokrzywdzonych. Sąd byłby zatem gospodarzem w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-146.12" who="#TeresaLiszcz">Wzywam wszystkich zwolenników jawności, konstytucyjnego i w pełni cywilizowanego postępowania sądowego do poparcia poprawki wprowadzającej jawność postępowania lustracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-146.13" who="#TeresaLiszcz">Chciałabym jeszcze krótko odnieść się do art. 2, zwłaszcza ust. 2 ustawy nowelizującej, w którym przewiduje się, iż czynności w sprawach lustracyjnych dokonane przed wejściem w życie ustawy nowelizującej mają być skuteczne, jeśli zostały dokonane zgodnie z ówcześnie obowiązującym prawem. Moim zdaniem ten przepis jest zupełnie nie na miejscu, bo w tej ustawie nie ma mowy o zmianie procedury. Miałby on sens tylko wtedy, gdyby ta nowelizacja wprowadzała zmiany proceduralne w postępowaniu. Wtedy chodziłoby o to, że czynności procesowe dokonane wedle starych przepisów proceduralnych zachowują moc po wprowadzeniu nowych przepisów proceduralnych. Tu nie ma żadnych zmian proceduralnych, więc ten art. 2 ust. 2 jest tu zupełnie nie na miejscu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#LonginPastusiak">Rozumiem, że składa pani wniosek legislacyjny.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Tak, bardzo proszę. To jest jednocześnie poprawka pana senatora Romaszewskiego.)</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#LonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#LonginPastusiak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Smoktunowicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#RobertSmoktunowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#RobertSmoktunowicz">Tak się składa, że po wysłuchaniu głosów poprzednich mówców mój głos będzie odbiciem trzeciej drogi, jeśli chodzi o myślenie o ustawie lustracyjnej. Mój życiorys polityczny powinien skłaniać mnie do popierania zarówno idei lustracji, jak również obecnej treści samej ustawy i tego wszystkiego, co ona powoduje. Otóż tak nie jest. Ja nie ukrywałem i nie ukrywam w moich wypowiedziach publicznych, że jestem gorącym przeciwnikiem dalszego istnienia tej ustawy. W mojej ocenie nie przynosi ona obecnej Polsce żadnych korzyści publicznych, stanowi dość często - i być może to była jedna z podstaw tworzenia tej ustawy - w istocie i w praktyce zastępczy temat polityczny. Co więcej, jak obserwuję sytuację od kilku lat istnienia lustracji, zbyt często powoduje ona osobiste tragedie wielu ludzi w mojej ocenie uczciwych i szanowanych.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#RobertSmoktunowicz">Z tych też względów chcę w tym miejscu oświadczyć, że rozważam możliwość, oczywiście szukając w tej chwili poparcia różnych środowisk politycznych, złożenia wniosku o uchylenie tej ustawy w całości. Wiem, spodziewam się olbrzymiej krytyki, potępienia ze strony środowisk politycznych, z którymi byłem i jestem związany, ale nawet mając to na względzie, przyjmuję odpowiedzialność polityczną i osobistą za taki wniosek.</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#RobertSmoktunowicz">Wierzę w to - to jest pewna konstrukcja mojego myślenia o scenie politycznej, o przyszłości Polski, bo o tym mamy rozmawiać, to nie jest instytut historii na uniwersytecie - że uchylenie tej ustawy to przywrócenie normalności polskiej sceny politycznej i w jakimś sensie symboliczne zamknięcie niezwykle ciekawej, ale nie do końca prawidłowo ułożonej sceny lat dziewięćdziesiątych i w ogóle polskiej polityki lat dziewięćdziesiątych, charakteryzującej się wszystkim, co jest post: postkomunizmem, postsolidarnością. Myślę, że pora spojrzeć po prostu do przodu.</u>
          <u xml:id="u-148.4" who="#RobertSmoktunowicz">Dodam krytycznie, że z tychże względów nie do końca mogę zrozumieć - ja to mówię jako indywidualny senator, bez rozróżniania klubów i partii politycznych - dlaczego tak wiele mocnych i wpływowych środowisk politycznych nie potrafiło dotąd zdobyć się na ten krok, po prostu na cywilną odwagę. Oczywiście nie ukrywam, że myślę tutaj o lewicy, lewej stronie tej sali, choć może nie do końca, bo lewa strona tej sali jest dość rozbudowana. Wiem też z bardzo wielu rozmów, że wiele osób z mojego - jeżeli ktoś chce używać tego pojęcia, ja nie do końca - postsolidarnościowego środowiska ma podobne odczucia: dość, skończmy to.</u>
          <u xml:id="u-148.5" who="#RobertSmoktunowicz">Szanowni Państwo Senatorowie, z tych też względów uważam, że propozycja zmiany tej ustawy jest zła: jest zła legislacyjnie, jest wątpliwa konstytucyjnie, choćby rzeczywiście z uwagi na równość obywateli wobec prawa. W mojej ocenie psucie i tak złej ustawy przyniesie jeszcze gorsze skutki, jeszcze gorsze niejasności i jeszcze gorsze ludzkie tragedie. Dlatego ja wstrzymam się od głosowania, gdyż jestem przeciwny lustracji i nie potrafię akceptować tych zmian. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#LonginPastusiak">Bardzo proszę pana senatora Romaszewskiego o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Ja muszę powiedzieć, że nie bardzo mogę się zgodzić z moim przedmówcą, bo jeśli chodzi o te wszystkie historie, które są opowiadane na temat rozliczeń, to ta ustawa, proszę państwa, po prostu nie jest o tym, ta ustawa mówi o czymś zupełnie innym. Ona mówi o wiarygodności polityka, to znaczy o tym, czy polityk potrafi, czy stać go na to, czy posiada dostateczną odwagę cywilną, ażeby napisać prawdę. Proszę państwa, to nie jest jedyna ustawa, która zobowiązuje nas do mówienia prawdy. Deklarujemy swoje dochody, swoje majątki. Czy to też trzeba ukryć przed publicznością? Może posuńmy się w tej ustawie dalej, Panie Senatorze: zlikwidujmy to wszystko. To jest ta różnica pomiędzy osobą publiczną a osobą prywatną.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#ZbigniewRomaszewski">Dlaczego ta ustawa koncentruje się na problemie współpracy z aparatem przemocy w PRL? Proszę państwa, z bardzo prostej przyczyny: bo PRL - i to jest poza wszelką dyskusją - to było państwo niedemokratyczne, a zadaniem i przekonaniem ideowym aparatu przemocy tego państwa była walka z demokracją burżuazyjną, którą oto właśnie mamy. Proszę państwa, w związku z tym dla osób dojrzałych politycznie w tamtym okresie to powinno być dosyć istotne pytanie: czy moje poglądy się zmieniły? Ja, owszem, byłem, służyłem, pracowałem, donosiłem, współpracowałem, ale dzisiaj jestem inny - tak napisze - i mogę złożyć wszelkie wyjaśnienia, mogę podać wszelkie przyczyny. Mogę też uznać, że moje postępowanie było godne, że PRL to była moja ojczyzna - i tak też mogę napisać. I to nie ma żadnego wpływu, oddziaływania politycznego. Te wszystkie historie, które tutaj się podnosi, to jest po prostu zupełne nieporozumienie. To jest pytanie o odwagę cywilną polityka. Byli tacy, którzy tak stwierdzili, i nic się z tego powodu nie zdarzyło. Dlaczego więc to ukrywać? Skąd się to wszystko bierze?</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę państwa, ta nowelizacja jest w moim przekonaniu głęboko niesłuszna. Przede wszystkim, co już uzasadniał pan senator Piesiewicz, ona wyłącza po prostu pewną grupę, na dodatek czyni to w sposób irracjonalny, ahistoryczny. Ja nie wiem, czy po dziesięciu latach można w ogóle tak łatwo zapomnieć, jak wyglądał aparat przemocy państw komunistycznych. Proszę państwa, to nie były doprecyzowane, dodefiniowane struktury z określonymi zadaniami, tak jak to się w tej chwili domniemywa. To byli funkcjonariusze, którzy dostawali polecenia wykonywania takich lub innych zadań. Czy one miały służyć wywiadowi, kontrwywiadowi czy inwigilacji opozycji, to taki funkcjonariusz nie miał na to zupełnie żadnego wpływu, nawet co do służby. Dziś mógł służyć w Departamencie III, za chwilę w Departamencie IV, a potem mógł być przeniesiony do kontrwywiadu czy wywiadu, jeżeli był odpowiednio zdolny, co zresztą bardzo często się zdarzało.</u>
          <u xml:id="u-150.4" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę państwa, wyłączanie tego? Zupełnie tego nie rozumiem. Można przytaczać liczne przykłady, kiedy wywiad i kontrwywiad prowadziły czystą działalność ideologiczną, niemającą niczego wspólnego z zadaniami wywiadowczymi prowadzonymi w krajach demokratycznych. Czegoś takiego po prostu nie było, więc nie twórzmy cudów, nie twórzmy mitów. Owszem, proszę państwa, ja mogę odpowiedzieć panu senatorowi, jakie jest ratio legis tego wyłączenia. Ono jest oczywiste. Ranga służb wywiadowczych i kontrwywiadowczych w Polsce, w szczególności od czasów ministra Kiszczaka, który był bardzo, powiedziałbym, utalentowanym, niezwykle zdolnym oficerem wywiadowczym, znakomicie wzrosła. To byli ludzie o bardzo dobrym przygotowaniu, o bardzo wysokim stopniu inteligencji, i to są ludzie, którzy obecnie robią kariery polityczne, a to nie są ci nasi biedacy z tej trójki, co za nami biegali po ulicach. Oni właśnie obejmują teraz jednoosobowe spółki skarbu państwa, oni obejmują rady nadzorcze. No, zainteresujcie się państwo, na miłość boską, jaki jest udział WSI i Departamentu I MSW w radach nadzorczych jednoosobowych spółek skarbu państwa. To można zaobserwować. Tu nikt nic nie weryfikuje. Ale taka jest prawda. To oni uzyskali w tej chwili zasadniczy wpływ ekonomiczny w państwie. Tak, zasadniczy. To oni kontrolują, poczynając od FOZZ. Bo dlaczego to się nie może odbyć? Czyja to była akcja? Wywiadu i kontrwywiadu. I nie opowiadajmy sobie tutaj cudów, nie twórzmy nowej historii. Bo to są po prostu historie kłamliwe. Więc, proszę państwa, jest to irracjonalne.</u>
          <u xml:id="u-150.5" who="#ZbigniewRomaszewski">Jeżeli chodzi o pkt 4, proszę państwa, to zaciemnia on tę ustawę, bo to człowiek kandydujący na stanowisko ma podjąć decyzję, czy ma napisać, że współpracował, czy że nie współpracował. I mamy tu teraz, proszę państwa, taką subiektywizację, bo to on subiektywnie będzie oceniał, czy pracował pozornie, czy nie pozornie, czy to miało znaczenie, czy to nie miało znaczenia. Proszę państwa, on napisze, że nie miało, po czym się okaże, że owszem, że to miało znaczenie. Bo on mógł mówić, kiedy jego sąsiad wychodzi z domu, a to, co mówił, mogło mieć też kolosalne znaczenie, nawet mogło godzić w opozycję, w kościół, Bóg wie, do czego jeszcze to mogło doprowadzić, może nawet w dalszej przyszłości do morderstwa. Ale on napisał, że nie współpracował. Bo właściwie współpracował pozornie. Bo co to był za materiał? Więc nie stwarzajmy takiej sytuacji. Niech już sąd orzeka, bo to jest jego obowiązek. I niech o tym, czy to była działalność pozorna, czy nie pozorna, stanowi orzecznictwo Sądu Najwyższego. Nie subiektywizujmy. I tyle, jeżeli chodzi o art. 1.</u>
          <u xml:id="u-150.6" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę państwa, jeżeli chodzi o art. 2, to on po prostu jest niekonstytucyjny. Po prostu jest niekonstytucyjny. Nie można robić czegoś takiego, że przepisy ustawy stosuje się również do spraw wszczętych i niezakończonych prawomocnym orzeczeniem sądu. Pisało się oświadczenie w określonych warunkach, w warunkach określonej ustawy, i to oświadczenie jest albo prawdziwe, albo kłamliwe w momencie wypełnienia, a nie po dziesięciu latach. Jest to właściwie szczególny rodzaj abolicji.</u>
          <u xml:id="u-150.7" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę państwa, ja nawet muszę powiedzieć, że nie bardzo rozumiem, po co aż takie łamańce wykonywać. Tu widać, o co chodzi, widać, o kogo chodzi. Może po prostu napisać, że tu chodzi o trzy nazwiska i że ustawa się do nich nie stosuje? I nie zawracajmy sobie głowy.</u>
          <u xml:id="u-150.8" who="#ZbigniewRomaszewski">Oczywiście popieram wniosek pani senator Liszcz co do jednej poprawki, którą by tutaj należało wnieść, dotyczącej jawności. Wprowadzenie tajności posiedzeń jest w zasadzie sprzeczne z konstytucją, bo tylko ze względu na ważny interes można jawność uchylić, a tego w przepisach ustawy nie ma. Postępowania przed sądami są w Polsce jawne. I w związku z tym ta poprawka przywraca, że tak powiem, konstytucyjność tego przepisu o jawności. Ten przepis wyrządził gigantyczne szkody, bo to się sprowadzało do tego, że osoby, które występowały przed sądem lustracyjnym, wyłączone były spod jawności - bo wyłączenie było obligatoryjne na wniosek - po czym opowiadały rzeczy zupełnie niestworzone i ludzie w dobrej wierze, nie mając zielonego pojęcia, jak to wyglądało w rzeczywistości, nie mając w ogóle do czynienia z aktami, to rozpowszechniali, powtarzali, stawiali nieprawdopodobne zarzuty to rzecznikowi, to sądowi, a to wszystko było oparte na fałszu. Bo wszystko było tajne. Wydaje mi się, że ujawnienie tych rozpraw, sprowadzenie tego do normalnego kodeksu postępowania byłoby wskazane. Osobiście składam wniosek o odrzucenie ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#LonginPastusiak">Bardzo proszę panią senator Krzyżanowską o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Głęboko, całym sercem podpisuję się pod wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy z kilku przyczyn. Może najpierw taki, przepraszam, osobisty akcent, bardzo osobisty. Jestem z tego pokolenia, które pamięta działanie tych ludzi. Dotyczyło ono najbliższych, ludzi, których ceniłam, kochałam, którym w pewien sposób poprzez ciąg pokoleń zawdzięczamy to, że jesteśmy tu w wolnym polskim parlamencie. Choćby z tego względu tym ludziom należy się szacunek, ludziom, którzy ginęli właśnie inwigilowani przez kontrwywiad. Są konkretne przykłady, znaleźć je można nawet w tych ocalałych papierach, i nie trzeba udawać, że wszystkie papiery zginęły. Ja znam papiery z procesu mego ojca, który umarł właśnie z powodu działań wywiadu, kontrwywiadu w więzieniu mokotowskim w 1951 r. Nie był jedynym, to nie tylko o niego chodzi.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Byli ludzie, którzy walczyli w czasie okupacji. Potem była „Solidarność” i ona doprowadziła do przemian, których my dzisiaj jesteśmy w wolnym kraju beneficjantami. Ale uważam, że stałe wracanie do tych spraw jest niedobre, ja nie chciałam do nich wracać i z głębokim zdumieniem muszę powiedzieć, nie chcę użyć mocniejszych słów, że to właśnie ta lewa strona bez przerwy wraca do spraw przeszłych. To nie my wracamy, to właśnie państwo, którzy podpisaliście się pod tym projektem ustawy, chcecie ciągle do tych spraw wracać. Czy naprawdę w tej chwili w Polsce my nie mamy ważniejszych spraw? Ja już nie chcę wracać do argumentów, które poruszali tutaj moi przedmówcy, że ta ustawa jest wadliwa prawnie. Czy naprawdę warto to robić w imię racji kilku osób? Panowie myślicie, że ona ich może skrzywdzić. Ale jeżeli oni byli winni - proszę przypomnieć sobie to, co powiedział pan senator Romaszewski - to niech z podniesionym czołem powiedzą: tak jest, walczyliśmy o tamtą Polskę w ramach wywiadu czy kontrwywiadu. To widocznie nie był żaden wstyd dla wielu ludzi. W związku z tym naprawdę z gorącą prośbą zwracam się do wielu z państwa, do których może to przemówi: nie wracajmy bez przerwy do tego w ten sposób polityczny, który nas ciągle dzieli i będzie dzielił coraz bardziej.</u>
          <u xml:id="u-152.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Ja przyszłam do polskiego parlamentu w 1989 r. i ówczesne przemiany nastąpiły przy ogromnej pomocy posłów wtedy jeszcze z PZPR. Oni rozumieli, że musimy pójść do przodu. Więc dlaczego w tej chwili polska lewica bez przerwy w sposób jątrzący, odsuwający nas od tego, żebyśmy razem szli do przodu, do tego wraca?</u>
          <u xml:id="u-152.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Przyłączam się do wniosków o odrzucenie projektu ustawy i sama składam taki wniosek. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#LonginPastusiak">Bardzo proszę pana senatora Nicieję o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#StanisławNicieja">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#StanisławNicieja">To, co chcę powiedzieć, może sprawiać wrażenie, że jest nie na temat, ale to będzie na temat. Ta dyskusja jest mi obca, ja w niej nie chcę uczestniczyć. Od kilku lat, kiedy słyszę to w telewizorach, w radiu, wyłączam, nie chcę tego słuchać. Zabieram głos wbrew sobie. Ale chcę powiedzieć o jednej rzeczy, która jest najistotniejsza w tym wszystkim. Proszę państwa, każdy naród ma swoją historię, a ona ma pewną barwę. I w historii Polski jest taka przykra barwa - tropienie agentów. To nie jest wymysł, że teraz tropimy agentów, ciągle ich szukamy i patrzymy w teczki. Sprawa agentów w polskiej historii ma głęboką tradycję. Według niektórych agentami byli Maurycy Mochnacki, Józef Ignacy Kraszewski, Józef Piłsudski, Stanisław Brzozowski, Joachim Lelewel - mógłbym mnożyć przykłady. Stanisław Brzozowski, jeden z największych polskich umysłów, wspaniały filozof, którego zatruto, bo był jeden donos niejakiego Bakaja, że współpracował z carską ochraną, tłumaczył się latami i nigdy się nie wytłumaczył. Zmarł we Florencji kompletnie wyniszczony psychicznie. I ta atmosfera ciągłego tropienia agentów, to wszystko prześladuje polską historię. Jestem przekonany, że dyskusja będzie trwała ciągle, a ludzie biorący w niej udział będą się powoływać na różne filozofie, będą mówić, że to powinno wyglądać inaczej. Myślę, że najwyższy czas, żeby przynajmniej część społeczeństwa zarzuciła to myślenie, to ciągłe tropieniu agentów. Dlatego bliskie jest mi to, co powiedział senator Smoktunowicz - bo inaczej będziemy się dalej w tym nurzać - że to pośmiertne życie Konrada Wallenroda ciągle trwa. To jest w świetnej książce Marii Janion, to ciągłe tropienie, które nic w efekcie nie daje. Takie były czasy. Powiedziano, że Polska Ludowa nie była demokratycznym państwem. Oczywiście, że była niedemokratycznym. A czy II Rzeczpospolita, Panie Senatorze, była demokratycznym krajem? Myślę, że takie były czasy, formy się zmieniają. A jak się zachowywała carska ochrana? A wtedy też żyli ludzie. Materia stawia opór i trzeba go po prostu przełamać.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#StanisławNicieja">Kiedy krążyłem po Cmentarzu Łyczakowskim, zdejmowano mnie za to, że robiłem fotografie, a później mówiono: pokażemy ci teczkę, dowiesz się, kto działał przeciwko wydaniu tej książki. Powiedziałem: nie interesuje mnie to, to jest nieistotne. Materia stawiała opór i musiałem go przełamać.</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#StanisławNicieja">Stąd ta refleksja. Sprawa tropienia agentów w polskiej historii to nie są tylko czasy najnowszej historii i czasy PRL. To jest nasza głęboka tradycja, przykra tradycja, czarna tradycja. To tradycja, którą trzeba przemóc. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-154.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#LonginPastusiak">Bardzo proszę pana senatora Andrzeja Jaeschke o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#AndrzejJaeschke">Panie Marszałku! Panie Senator i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#AndrzejJaeschke">Miałem nie zabierać głosu w dzisiejszej dyskusji, gdyż to, co miałem do powiedzenia na temat lustracji, powiedziałem już kilka miesięcy temu. Jednak tocząca się dzisiaj dyskusja nakazała mi jeszcze poprosić pana marszałka o udzielenie mi głosu - po części z tego powodu, że w jakimś sensie jestem polemistą, ale również dlatego, że reaguję emocjonalnie na pewne sprawy. Zaraz powiem, w jakim kontekście pojawiają się te emocje.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#AndrzejJaeschke">Skąd wynikają moje emocje? Wynikają z tego, że mam jeszcze przed sobą kawał życia - taką mam nadzieję - i dalej mam zamiar być politykiem, póki wyborcy pozwolą mi zachować mój mandat. Dlatego też muszę powiedzieć tak: ja szalenie szanuję poglądy i życiorysy tych z państwa, którzy się wypowiadali. Powiem nawet więcej, bo rozmawiamy szczerze: gdyby nie wasza działalność, to pewnie by mnie tu dzisiaj nie było. Ja mam tego świadomość, ale jako polityk nie mogę być historykiem. Polityk musi patrzeć przed siebie, a z historii - ewentualnie - wyciągać tylko dobre wnioski. Historia się nie powtarza, bo jeżeli na pierwszym etapie jest dramatem, to potem jest już tylko farsą. To naprawdę już się nie powtarza. I gdyby, Szanowni Państwo, ustawa lustracyjna toczyła się swoim równym rytmem, to prawdopodobnie nie miałbym zastrzeżeń do tego procesu, który przebiega. Ale zauważcie: jak nie ma wyborów, to prasa gdzieś małym drukiem napisze, że sąd lustracyjny uznał za kłamcę lustracyjnego, z całym szacunkiem, adwokata X, mecenasa Y. Pies z kulawą nogą nie wie, gdzie ta mała miejscowość i kto to jest. Ale kiedy zbliżają się wybory, to wtedy wychodzą na pierwszy plan czołowe nazwiska. Mówiłem o nich i nie chcę tego powtarzać. Gdyby jednak, Szanowni Państwo, w Polsce był ten typ kultury politycznej i prawnej, który nakazuje powiedzieć, że póki komuś nie udowodniono winy, to jest niewinny, to ja też nie miałbym nic przeciwko temu typowi lustracji. Ale przecież opinia publiczna czy klasa polityczna, klasa w cudzysłowie, osądza taką osobę od razu, w zależności od konotacji politycznej. I to nie jest tak, Szanowni Państwo, że chodzi o jakieś trzy nazwiska. Powtórzę za Hemingwayem: nie pytaj, komu bije dzwon, bo może bić dla ciebie. To przecież uderza w różne strony sceny politycznej. Dzisiaj jest tak, że dzwoni tobie, a na drugi dzień może być inaczej. W związku z tym to, co mówię, jak sądzę, leży w interesie wszystkich, bez względu na barwy polityczne.</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#AndrzejJaeschke">Pytacie się państwo: dlaczego wywiad i kontrwywiad? Ano, właśnie dlatego, że jako polityk muszę zwracać uwagę na to, jakie skutki dla istotnych funkcji państwa powoduje sytuacja, w której ktoś kto kiedyś, choćby nawet w najlepszej wierze, podpisywał określonego typu dokumenty, a potem, po latach, w zmienionej sytuacji musi się do tego przyznać. Tak się składa, że spotykam się często ze studiującymi funkcjonariuszami - dzisiaj wszyscy podnoszą kwalifikacje, a studia politologiczne są dobre - nazwijmy to tak, tajnej policji politycznej. Studiują, mają do tego prawo. Dobrzy studenci, płacą regularnie. Zadałem im pytanie: panowie, ale jak to jest, jak ta ustawa lustracyjna wpływa na bieg waszych codziennych spraw, nawet tych czysto kryminalnych, ja już nie mówię o działaniu policji politycznej? A oni mówią: panie senatorze, przecież nikt nie chce z nami współpracować, ludzie się boją. No, jak to, w demokratycznym państwie, w III Rzeczpospolitej? A kto im zagwarantuje, że za dziesięć, za piętnaście lat, nie powtórzy się ta sytuacja? Ja na to: nie powtórzy się. Co prawda wtedy też tak mówiono i ja z tego, jako polityk, muszę wyciągać wnioski.</u>
          <u xml:id="u-156.4" who="#AndrzejJaeschke">Proszę państwa, mówimy o przewrotach, o wstrząsach, o tym, że w Polsce nastąpiła rewolucja. Ale przecież do dzisiaj - koledzy historycy pewnie potwierdzą - listy agentów brytyjskich w Stanach Zjednoczonych z czasów wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych są w dalszym ciągu tajne i tajne pozostaną na zawsze. Nigdy się ich nie opublikuje, choć od tych czasów minęło ponad dwieście lat. Może Anglicy mają rację, kiedy mówią, że niektóre dokumenty publikują po pięćdziesięciu, a niektóre po stu latach? Ujawnienie sprawy generała Sikorskiego znowu zostało przesunięte. Myślałem, że dożyję tego, ale zostało to przesunięte na taki etap, że się tego nie doczekamy.</u>
          <u xml:id="u-156.5" who="#AndrzejJaeschke">Przepraszam, że może brzmi to trochę niezbornie, ale nie przygotowywałem wystąpienia. A do paru rzeczy, jeśli pan marszałek pozwoli, będę się chciał jeszcze odnieść.</u>
          <u xml:id="u-156.6" who="#AndrzejJaeschke">Panie Senatorze Smoktunowicz, ja w pełni popieram pana pogląd w tej materii. Tej ustawy w ogóle nie powinno być. Ale znowu, jako realista, wiem, że dzisiaj na scenie politycznej nie ma klimatu, który gwarantowałaby większość tego typu inicjatywie. Ale z kilku wypowiedzi, które tu dzisiaj padły, również ze strony przedstawicieli opozycji, wynika, że może ten pomysł jest bliższy realizacji, niż nam się wydaje, co prawda motywacje są różne. I ja osobiście, jako senator Andrzej Jaeschke, zgłaszam akces do tej inicjatywy. Może to jest zbyt romantyczne, ale może uda nam się to zrobić.</u>
          <u xml:id="u-156.7" who="#AndrzejJaeschke">I wreszcie co do samego projektu. Dlaczego wywiad i kontrwywiad? Dla mnie jest to oczywiste. Nie jest ważne, jakie dodatkowe funkcje on pełni, tym bardziej że pozostaje przepis, iż ci, którzy działali na szkodę demokratycznej opozycji, kościoła, związków zawodowych, dalej ponoszą odpowiedzialność za kłamstwo lustracyjne. Tak więc nie przyjmuję argumentu, że jeżeli funkcjonariusz otrzymywał zadanie i dokonywał inwigilacji środowisk opozycyjnych, to zostaje jakby rozgrzeszony. Z tym bym się nie zgodził, przecież ustawa nie wyłącza takich osób. Nie chcę oceniać historii - nie wiem, jak sam bym się zachował; ja tu jestem bardzo potulny i grzeczny - i ludzi, którzy z różnych motywów podejmowali tego typu działalność, co do których wydawało się, że ją podejmowali albo takich, którzy nawet nie wiedzieli, że ją podejmowali, ale znaleźli się w tych teczkach. Jednak myślmy o stabilizacji państwa, o instytucji państwa. Nie może być tak, żeby w Polsce nie było żadnej instytucji, która ma jakiś autorytet. Zacznijmy wreszcie szanować to państwo we wszystkich jego instytucjach.</u>
          <u xml:id="u-156.8" who="#AndrzejJaeschke">I wreszcie, proszę państwa, ten element niekonstytucyjności, o którym państwo mówicie. W istocie autorzy nie starali się zrobić nic innego jak tylko to, co nakazywało orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, aby doprecyzować pojęcie współpracy i uczynić zadość orzeczeniu Sądu Najwyższego. Tu nic więcej nie ma. Jest to próba, może nieudana, ale na dzisiaj wydaje się, że tylko taką można podjąć.</u>
          <u xml:id="u-156.9" who="#AndrzejJaeschke">Jeśli chodzi o art. 2, to nie zgadzam się z tezą, że to jest kuriozalne. Przecież proces przed sądem lustracyjnym jest procesem quasi-karnym. Na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego uczono mnie, że jeżeli proces rozpoczyna się pod rządami starej ustawy, a kończy pod rządami nowej, to stosuje się tą nową ustawę, chyba że stara była korzystniejsza dla sprawcy. I dlatego nie rozumiem zarzutu. No, chyba że przyjmiemy, że proces lustracyjny nijak się ma do jakiejkolwiek ustawy.</u>
          <u xml:id="u-156.10" who="#komentarz">(Marszałek Longin Pastusiak: Panie Senatorze, przekroczył pan czas.)</u>
          <u xml:id="u-156.11" who="#AndrzejJaeschke">Już kończę, Panie Marszałku. Nie tylko ja przekroczyłem czas.</u>
          <u xml:id="u-156.12" who="#AndrzejJaeschke">Moje poczucie państwowe nakazuje mi zadać panu senatorowi Romaszewskiemu pytanie o wpływ służb specjalnych na skarb państwa i na spółki skarbu państwa. To jest bardzo istotny sygnał, i to nie jest sygnał historyczny, lecz współczesny, jak zrozumiałem. Jeżeli są takie sytuacje, to nie ukrywam, że mogłoby to się stać tematem na przykład posiedzenia Komisji Ustawodawstwa i Praworządności. Senat powinien mieć tego typu informacje, ale nie sądzę, żeby one były tajne.</u>
          <u xml:id="u-156.13" who="#AndrzejJaeschke">Szanowni Państwo, kończąc, chciałbym prosić pana marszałka - powtarzam się, wszyscy się powtarzamy - abyśmy trzecie czytanie tego projektu odbyli jeszcze na tym posiedzeniu Senatu. Niczego bowiem już tu nie wniesiemy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#LonginPastusiak">Chciałbym zapytać, czy ktoś z państwa senatorów chciałby jeszcze zabrać głos w sprawie omawianej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#LonginPastusiak">Pan senator Piesiewicz, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#KrzysztofPiesiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#KrzysztofPiesiewicz">Ja bardzo krótko. Chcę powiedzieć, że ostatnie wystąpienie, szczególnie pana senatora Jaeschke, w moim głębokim odczuciu nie miało nic wspólnego z przedmiotem dzisiejszej debaty. Nic wspólnego. To jest moja pierwsza odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#KrzysztofPiesiewicz">Dyskutujemy nad pewnym drobnym fragmentem modyfikacji ustawy, która funkcjonuje dzisiaj in statu nascendi. To nie jest debata, bo ja bym zupełnie inaczej przemawiał. Co bym powiedział, to już moja sprawa, to natomiast nie miało nic wspólnego z dzisiejszą debatą. I w kontekście tego, o czym dzisiaj debatujemy, prosiłbym, żeby nie zamulać problemu, bo istota zagadnienia sprowadza się do czegoś całkiem innego. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#KrzysztofPiesiewicz">A po drugie, z ogromnym szacunkiem, Panie Profesorze, ja bym naprawdę prosił, żeby nie zestawiać Bieruta z Piłsudskim - szczególnie że czyni to historyk. Naprawdę o to tu chodzi. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#LonginPastusiak">Pani senator Kurska.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#komentarz">(Senator Stanisław Nicieja: Ja nie wymieniałem Bieruta.)</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#komentarz">(Senator Krzysztof Piesiewicz: Nie wymieniał pan, ale kontekst był taki.)</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie był.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#AnnaKurska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#AnnaKurska">Ja bardzo krótko. Nie chcę już wracać do treści prawnych, bo w tych całkowicie solidaryzuję się z panią senator Liszcz i nie mam tu nic do dodania.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#AnnaKurska">A co mnie zaniepokoiło? To, że mówiąc pięknie o demokracji, o tym, że żyjemy w pięknej, demokratycznej III Rzeczypospolitej, zupełnie zapominamy, że my tę demokrację chcemy naruszyć. Mówimy ciągle, że ta ustawa to jest inkwizycja, to jest maniakalne tropienie. Te sformułowania są nie do przyjęcia, są całkiem nieadekwatne do intencji tej ustawy. Chciałam podkreślić, że właśnie ta ustawa, a nie żaden inny akt prawny, stwarza możliwości oczyszczenia się z zarzutu. Stanowi ona ochronę przed samosądami, bo nikt nie może nikogo zaszantażować, co miało miejsce, zanim ustawa ta powstała. I dlatego dla mnie jest po prostu niezrozumiałe, dlaczego trzeba bronić się przed samym stwierdzeniem, złożeniem deklaracji: pracowałem, względnie nie pracowałem.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#AnnaKurska">Poza tym pragnę odpowiedzieć panu senatorowi Jaeschke, że to nie jest proces karny, bo żadnych skutków karnych ta ustawa nie rodzi, jedynie pozbawia możliwości piastowania stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Chodzi o kłamstwo.)</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#AnnaKurska">Jeżeli ktoś skłamał, a następnie wyszło to na jaw, to nie może pełnić funkcji premiera ani nieco niższej w państwie.</u>
          <u xml:id="u-160.6" who="#AnnaKurska">I wreszcie ostatnia sprawa. Jakie mamy prawo w imieniu wyborców wyrzekać się właśnie tej przejrzystości, która jest pierwszą zasadą demokracji? Wyborca ma prawo wiedzieć, na kogo głosuje. W państwach zachodnich wnika się bardzo głęboko nawet w życie prywatne, ocenia się tego człowieka ze wszystkich stron. U nas nie ma aż tak daleko posuniętej ingerencji, ale przecież wyborca ma prawo wiedzieć, że ktoś służył tamtemu reżimowi. A byli dyspozycyjni ludzie, którzy służyli i tamtemu reżimowi, teraz bardzo skwapliwi do tego, żeby wykonać coś, czemu byli poprzednio przeciwni.</u>
          <u xml:id="u-160.7" who="#AnnaKurska">I dlatego apeluję do państwa, żeby skończyć z tym zarzutem inkwizycji, tropienia, sądów kapturowych, bo jest to po prostu nieprawda. Tu chodzi o zwykłą odwagę cywilną. I tylko tego się wymaga od ludzi kandydujących na niektóre stanowiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#LonginPastusiak">Pani senator Liszcz.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Mogę z miejsca?)</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#LonginPastusiak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#TeresaLiszcz">Mam krótką sprawę. Chciałam prosić panią senator sprawozdawcę o to, żeby się ustosunkowała do mojej propozycji. Jakoś nie udało mi się ani na posiedzeniu komisji, ani na wcześniejszym posiedzeniu plenarnym, namówić zwolenników tej nowelizacji, państwa z lewej strony, do podjęcia dyskusji na temat jawności. Niby wszyscy się o tę jawność upominają, a kiedy ja zgłaszam poprawkę, która ma wprowadzić jawność, jest głuche milczenie. Prosiłam wprost na posiedzeniu komisji: podajcie mi argumenty przeciwko temu. Usłyszałam, między innymi od pana senatora Jaeschke, że może w innym momencie, może nie teraz. Tak więc bardzo proszę o te argumenty. A jeżeli ich brak, to jeszcze raz proszę o poparcie mojej poprawki mówiącej o jawności postępowania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#LonginPastusiak">Czy ktoś z państwa senatorów jeszcze chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#LonginPastusiak">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#LonginPastusiak">W tej sytuacji zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#LonginPastusiak">Chciałbym przypomnieć Wysokiej Izbie, że zgodnie z art. 50 naszego regulaminu marszałek Senatu może udzielić głosu zaproszonym gościom.</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#LonginPastusiak">W tej chwili chciałbym powitać w naszej Izbie zastępcę rzecznika interesu publicznego, pana sędziego Krzysztofa Kaubę, a także prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, pana profesora Leona Kieresa, i zapytać naszych gości, czy ewentualnie chcieliby zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-163.5" who="#LonginPastusiak">Pan sędzia Kauba, tak? Bardzo proszę, Panie Sędzio, to tutaj, z tej trybuny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#KrzysztofKauba">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#KrzysztofKauba">Do zadań rzecznika nie należy ocena ideowych założeń czy to ustawy lustracyjnej, czy noweli do tej ustawy. Dlatego uważam, że byłoby rzeczą niewłaściwą, gdybym przedstawiał swoje poglądy na ten temat. Do zadań, zarówno rzecznika, jak i sądu, przed którym on występuje, należy jednak zastanawianie się nad tym, czy przepisy są wykonalne - zarówno rzecznik, jak i sąd wykonują bowiem ustawę - i właśnie to powinno być punktem wyjścia przy ocenianiu przepisów, które są w tej chwili rozważane.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#KrzysztofKauba">Pierwsze pytanie, jakie trzeba postawić, jest takie: do kogo jest adresowany przepis, który zawiera nową definicję współpracy z organami bezpieczeństwa państwa? Jest on adresowany oczywiście do sądu. Adresowany jest też i do rzecznika. Ale wbrew pozorom nie są to najważniejsi adresaci. Najważniejszym adresatem jest osoba, która składa oświadczenie lustracyjne. To jej ustawodawca nakazuje ujawnienie pewnych faktów.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#KrzysztofKauba">Jeżeli ustawodawca domaga się ustalenia przez osobę składającą oświadczenie lustracyjne, czy informacje, jakie przekazywała organom bezpieczeństwa państwa, były wykorzystywane przez wywiad czy kontrwywiad lub przez jakieś inne piony SB czy UB, to można powiedzieć tylko tyle, że jest to zadanie niewykonalne. Niewykonalne dlatego, że tajny współpracownik nigdy nie był informowany, w jaki sposób wykorzystywane są informacje, które przekazywał organom bezpieczeństwa państwa.</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#KrzysztofKauba">Współpraca zaczynała się od tego, że funkcjonariusz SB, czy wcześniej UB, przedstawiał się, ale tylko jako funkcjonariusz organów bezpieczeństwa państwa. Nie informował, jaki pion reprezentuje. Udzielane były mu informacje, które potem były wykorzystywane stosownie do potrzeb, stosownie do decyzji kierownictwa tych organów. Co więcej, gdyby nawet postawić takie pytanie oficerowi, który uzyskiwał informacje od współpracującej z nim osoby, to on też często nie wiedział, co dalej dzieje się z tą informacją. Jeżeli, dajmy na to, rzeczywiście reprezentował Departament I, czyli wywiad, lub Departament II, czyli kontrwywiad, to przecież nie wiedział, czy te informacje, które przekazuje swoim przełożonym, nie będą przypadkiem przekazane do wykorzystania innym pionom - Departamentowi III, który zajmował się walką z opozycją, czy też Departamentowi IV, który zajmował się inwigilacją kościoła i walką z kościołem.</u>
          <u xml:id="u-164.5" who="#KrzysztofKauba">Pierwszy problem, który, jak sądzę, trzeba brać pod uwagę, to możliwość wykonania tej ustawy nie przez rzecznika, nie przez sąd, tylko przez osobę, która składa oświadczenie lustracyjne. Powstaje pytanie, czy przypadkiem ustawodawca nie nakłada na taką osobę obowiązku niemożliwego do wykonania.</u>
          <u xml:id="u-164.6" who="#KrzysztofKauba">Teraz kolejny problem, związany z wykonywaniem tej ustawy przez sąd. Trzeba ocenić przepis przejściowy, który mówi, że nową definicję współpracy, zawartą w projekcie, stosuje się do spraw w toku, to znaczy spraw wszczętych i jeszcze prawomocnie niezakończonych. Jak to ma wyglądać w praktyce? W praktyce będzie tak, że osoba, która złożyła oświadczenie lustracyjne i zataiła swoją współpracę z wywiadem lub kontrwywiadem, w przypadku, gdy sąd będzie orzekał pod rządami przepisów, które zostałyby znowelizowane stosownie do przedstawionych propozycji, uzyska orzeczenie stwierdzające, że napisała prawdę. To jest niewykonalne. O czym orzeka bowiem sąd? Sąd orzeka o prawdziwości oświadczenia, a więc o tym, czy ujawniono fakty dotyczące współpracy z organami, o których mówi ustawa obowiązująca w czasie, kiedy to oświadczenie było składane. Niemożliwa do wykonania jest zaś ocena prawdziwości oświadczenia w oparciu o przepisy, które nie obowiązywały jeszcze wówczas, kiedy to oświadczenie było składane.</u>
          <u xml:id="u-164.7" who="#KrzysztofKauba">Chcę jeszcze podkreślić, że wejście w życie projektowanej noweli pociągnie za sobą konsekwencje może nie do końca uświadamiane sobie przez jej autorów. Otóż w stosunku do osób, które współpracowały w tym samym czasie z organami bezpieczeństwa państwa, stosowane będą trzy różne definicje współpracy, w zależności od daty składania oświadczenia lustracyjnego. Pierwsza definicja współpracy obowiązywała od wejścia w życie ustawy, to znaczy od 3 sierpnia 1997 r., do 7 marca bieżącego roku, to znaczy do czasu, kiedy weszła w życie nowela do ustawy ograniczająca w sposób bardzo istotny definicję współpracy. Druga definicja obowiązywała od 8 marca do 25 czerwca, to znaczy do momentu opublikowania orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, który stwierdził, że ta nowelizacja jest sprzeczna z konstytucją. I byłaby wreszcie trzecia definicja, czyli ta, która jest zawarta w projekcie będącym w tej chwili przedmiotem naszej oceny. Powstaje pytanie, czy stosowanie trzech całkowicie rozbieżnych definicji da się pogodzić z zasadą równości obywateli wobec prawa. Tak jak powiedziałem, chodzi o stosowanie trzech różnych definicji w stosunku do działań, które były podejmowane przez tajnych współpracowników w tym samym czasie.</u>
          <u xml:id="u-164.8" who="#KrzysztofKauba">No i na koniec jeszcze jedna uwaga, też w dużej mierze natury praktycznej. Otóż cały czas, w szczególności w rozważaniach Trybunału Konstytucyjnego, w rozważaniach sądu apelacyjnego, powraca zasada równości wobec prawa. I może się zdarzyć, że nowela do ustawy tę równość naruszy. Kiedy tak będzie? Ano wtedy, kiedy porównamy sytuację osoby, która przyznała się w oświadczeniu do współpracy z organami bezpieczeństwa państwa, jej przyznanie się zostało opublikowane w „Monitorze Polskim” i na pewno pociągnęło za sobą szereg dolegliwości z tym związanych, z sytuacją osoby, która współpracowała w analogiczny sposób z tym samym organem, ale pod rządami nowych przepisów może tych faktów nie ujawnić, może napisać oświadczenie stwierdzające, że nie współpracowała z organami bezpieczeństwa państwa. Powstaje pytanie, czy takie rozróżnienie dotyczące osób, które działały w analogicznej sytuacji, uzależnione tylko i wyłącznie od daty składania oświadczenia lustracyjnego, odpowiada gwarancjom konstytucyjnym, które odnoszą się do równości wobec prawa? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję, Panie Sędzio.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#LonginPastusiak">Proszę, Panie Sędzio, o pozostanie może jeszcze chwileczkę, bo chciałbym umożliwić państwu senatorom, jeżeli będą mieli takie życzenie, zadanie panu pytania. To jest też tradycja naszej Izby.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#LonginPastusiak">Nie widzę zgłoszeń. Dziękuję, Panie Sędzio.</u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#LonginPastusiak">Ponieważ zostały zgłoszone wnioski przeciwne do wniosku przedstawionego przez komisję w sprawozdaniu, proponuję, aby Senat skierował projekt ustawy do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności.</u>
          <u xml:id="u-165.4" who="#LonginPastusiak">Jeżeli nie usłyszę innych propozycji, uznam, że Senat tę propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-165.5" who="#LonginPastusiak">Nie ma innych propozycji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-165.6" who="#LonginPastusiak">Chciałbym również poinformować państwa senatorów o tym, że poleciłem naszym technikom, aby od następnego posiedzenia Senatu na tablicy informacyjnej podczas dyskusji była lista kolejnych mówców. Chodzi o to, żeby każdy z nas widział, kiedy ma zabrać głos. Ułatwi to przepływ informacji i umożliwi lepsze przygotowanie się do dyskusji. Na tablicy może pojawić się pięć nazwisk. Będą się na niej pojawiały kolejne nazwiska i wobec tego na monitorach też będzie można odczytać, kto kiedy zabierze głos. Myślę, że to usprawni naszą pracę.</u>
          <u xml:id="u-165.7" who="#LonginPastusiak">W tej sytuacji proponuję, aby dziś o 20.00 odbyły się głosowania.</u>
          <u xml:id="u-165.8" who="#LonginPastusiak">Wobec tego zarządzam przerwę w obradach Senatu do 20.00.</u>
          <u xml:id="u-165.9" who="#LonginPastusiak">Proszę jeszcze panią senator o odczytanie komunikatów. Proszę wysłuchać ważnych komunikatów.</u>
          <u xml:id="u-165.10" who="#komentarz">(Głos z sali: A wniosek o trzecie czytanie?)</u>
          <u xml:id="u-165.11" who="#LonginPastusiak">Ja mówiłem o wszystkich wnioskach, łącznie z wnioskiem o przejście dziś do trzeciego czytania. Powiedziałem: jeżeli nie usłyszę sprzeciwu. Rozumiem, że nie było sprzeciwu. Mówiłem o wszystkich wnioskach, łącznie z wnioskiem o przejście dziś do trzeciego czytania, łącznie z wnioskiem o odrzucenie itd.</u>
          <u xml:id="u-165.12" who="#LonginPastusiak">Proszę panią senator Krystynę Doktorowicz o przedstawienie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#KrystynaDoktorowicz">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#KrystynaDoktorowicz">Posiedzenie Komisji Ustawodawstwa i Praworządności w sprawie rozpatrzenia wniosków zgłoszonych w trakcie drugiego czytania projektu ustawy nowelizującej ustawę lustracyjną odbędzie się dzisiaj godzinę po ogłoszeniu przerwy w sali nr 182.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#KrystynaDoktorowicz">Posiedzenie połączonych Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej w celu rozpatrzenia poprawek do ustawy o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców, a także ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego odbędzie się bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w obradach w sali nr 176.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#KrystynaDoktorowicz">Wspólne posiedzenie Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej odbędzie się 19 lipca o 9.30 w sali nr 182. Porządek obrad obejmuje rozpatrzenie ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych.</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#KrystynaDoktorowicz">Ostatni komunikat. Posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie ustawy o zmianie ustawy o utworzeniu Agencji Rynku Rolnego odbędzie się jutro, czyli 19 lipca, o 8.30 w sali nr 217. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#LonginPastusiak">Spotykamy się o 20.00 na głosowaniach.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#komentarz">(Przerwa w obradach od godziny 16 minut 12 do godziny 20 minut 00)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#RyszardJarzembowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#RyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu pierwszego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#RyszardJarzembowski">Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie możemy przystąpić do głosowania w sprawie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#RyszardJarzembowski">Przypominam, że Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych przedstawiły jednobrzmiące projekty uchwał, w których wnoszą o przyjęcie ustawy bez poprawek. Mamy to stanowisko w drukach nr 159A i B. Projekt ten poddam za chwilę pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisje projektem uchwały w sprawie ustawy o zmianie ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne.</u>
          <u xml:id="u-168.5" who="#RyszardJarzembowski">Zgłaszamy obecność.</u>
          <u xml:id="u-168.6" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za przyjęciem uchwały?</u>
          <u xml:id="u-168.7" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest temu przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-168.8" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-168.9" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wyświetlenie wyniku.</u>
          <u xml:id="u-168.10" who="#RyszardJarzembowski">Na 70 obecnych senatorów 69 głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-168.11" who="#RyszardJarzembowski">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne.</u>
          <u xml:id="u-168.12" who="#RyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu drugiego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, refundacji bankom wypłacanych premii gwarancyjnych oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-168.13" who="#RyszardJarzembowski">Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury, która odniosła się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie. Dyskusja została zakończona i, jak zwykle, głos mogą zabrać tylko sprawozdawcy i wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-168.14" who="#RyszardJarzembowski">Proszę sprawozdawcę Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury, pana senatora Krzysztofa Szydłowskiego o zabranie głosu i przedstawienie uzgodnionych wniosków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#KrzysztofSzydłowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#KrzysztofSzydłowski">Komisja odniosła się do zgłoszonych w toku debaty poprawek i informuje, że jeśli chodzi o poprawki: pierwszą, drugą, czwartą, piątą i szóstą, to wnosi o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#KrzysztofSzydłowski">Jeśli chodzi o poprawki: pierwszą, drugą, czwartą i szóstą, to obszernie omówiłem je w dniu wczorajszym. Komisja wnosi także o przyjęcie nowej poprawki piątej, senatora Plewy. Uzyskała ona poparcie, gdyż zastąpienie formuły „po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia” precyzyjnym zapisem „z dniem 12 sierpnia 2002 r.” wychodzi po prostu naprzeciw intencji ustawy, a to w związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego, bo w tym momencie nie można by było dalej wykonywać tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#KrzysztofSzydłowski">Jeśli chodzi o poprawkę trzecią, dotyczącą art. 1 pkt 8 lit. b, gdzie senator Romaszewski wnosi o skreślenie pewnych zapisów, to chcę powiedzieć, że poprawka taka została zgłoszona zarówno przez banki realizujące tą ustawę, jak i przez Ministerstwo Finansów. Wzoruje się ona na ustawie, z 29 listopada 2000 r., o objęciu poręczeniami skarbu państwa spłaty niektórych kredytów mieszkaniowych. Banki mogą wystawiać, jak wiemy, bankowe tytuły egzekucyjne na podstawie art. 96 i 98 ustawy - Prawo bankowe. Z kolei już w ustawie o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych od 1995 r., konkretnie w jej art. 2 pkt 4, jest zapis mówiący, iż przez kredytobiorcę należy rozumieć również członka spółdzielni mieszkaniowej zajmującego lokal obciążony kredytem zaciągniętym przez spółdzielnię. Jest to więc kredyt obciążający nie tylko spółdzielnię, ale również spółdzielcę, a konkretnie jego lokal. Należy również dodać, że banki działają w imieniu skarbu państwa, gdyż to skarb państwa udziela faktycznie tej pożyczki. Tym samym działanie banków należy określić jako stanie na straży należności skarbu państwa. Osobom, które spłacają te kredyty, skarb państwa umorzył w latach 1996–2000 około 6 miliardów zł. Należy dodać również, że 99% realizacji tych ustaleń przypada tu na banki państwowe, głównie PKO BP, BGŻ oraz banki spółdzielcze.</u>
          <u xml:id="u-169.4" who="#KrzysztofSzydłowski">W związku z tym komisja jednogłośnie wnosi o odrzucenie tej poprawki. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#RyszardJarzembowski">Czy senatorowie wnioskodawcy chcieliby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#RyszardJarzembowski">Pan senator Zbigniew Romaszewski?</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Romaszewski: Nie, dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-170.4" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-170.5" who="#RyszardJarzembowski">Pan senator Sergiusz Plewa?</u>
          <u xml:id="u-170.6" who="#komentarz">(Senator Sergiusz Plewa: Dziękuję, nie.)</u>
          <u xml:id="u-170.7" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-170.8" who="#RyszardJarzembowski">Przechodzimy do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, refundacji bankom wypłacanych premii gwarancyjnych oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-170.9" who="#RyszardJarzembowski">Przypominam, że w tej sprawie w toku debaty komisja oraz senatorowie wnioskodawcy przedstawili wnioski o wprowadzenie poprawek do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-170.10" who="#RyszardJarzembowski">Informuję, że zgodnie z art. 54 za chwilę zostaną przeprowadzone kolejne głosowania nad przedstawionymi poprawkami, według kolejności przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-170.11" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-170.12" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka pierwsza, poparta przez komisję, usuwa błąd w odesłaniu.</u>
          <u xml:id="u-170.13" who="#RyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za jej przyjęciem?</u>
          <u xml:id="u-170.14" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-170.15" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-170.16" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-170.17" who="#RyszardJarzembowski">81 senatorów poparło tę poprawkę, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-170.18" who="#RyszardJarzembowski">Tak więc została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-170.19" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka druga wprowadza przepis opisujący wzór określony w załączniku. Została poparta przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-170.20" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-170.21" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-170.22" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-170.23" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-170.24" who="#RyszardJarzembowski">83 senatorów poparło poprawkę, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-170.25" who="#RyszardJarzembowski">Zatem została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-170.26" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka senatora Romaszewskiego, niepoparta przez komisję, skreśla przepis dający bankom możliwość wystawienia bankowych tytułów egzekucyjnych bez pisemnego oświadczenia kredytobiorcy o poddaniu się egzekucji przy egzekwowaniu należności skarbu państwa z tytułu przejściowego wykupienia odsetek od kredytów.</u>
          <u xml:id="u-170.27" who="#RyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za jej przyjęciem?</u>
          <u xml:id="u-170.28" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-170.29" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-170.30" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-170.31" who="#RyszardJarzembowski">18 senatorów głosowało za poprawką, 63 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-170.32" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że poprawka została odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-170.33" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka czwarta, poparta przez komisję, ma na celu umocowanie załącznika w tekście ustawy nowelizowanej, po to by mógł on być traktowany jako załącznik do tej ustawy, a nie do nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-170.34" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-170.35" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-170.36" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-170.37" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-170.38" who="#RyszardJarzembowski">83 senatorów głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-170.39" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-170.40" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka piąta, senatora Sergiusza Plewy, poparta przez komisję, określa termin wejścia w życie ustawy na dzień, w którym zgodnie z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego traci moc rozporządzenie dotyczące premii gwarancyjnych.</u>
          <u xml:id="u-170.41" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-170.42" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-170.43" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-170.44" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-170.45" who="#RyszardJarzembowski">78 senatorów głosowało za, 3 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-170.46" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-170.47" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka szósta, poparta przez komisję, uzupełnia wzór na obliczanie premii gwarancyjnej o brakujące elementy oraz nadaje mu właściwy kształt graficzny.</u>
          <u xml:id="u-170.48" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-170.49" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-170.50" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-170.51" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-170.52" who="#RyszardJarzembowski">83 senatorów głosowało za, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-170.53" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-170.54" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy do głosowania nad przyjęciem uchwały w sprawie ustawy o zmianie ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, refundacji bankom wypłacanych premii gwarancyjnych oraz o zmianie niektórych ustaw w całości, wraz ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-170.55" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-170.56" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-170.57" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-170.58" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-170.59" who="#RyszardJarzembowski">84 senatorów głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-170.60" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-170.61" who="#RyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu trzeciego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-170.62" who="#RyszardJarzembowski">Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego, które odniosły się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-170.63" who="#RyszardJarzembowski">Jak w każdym takim przypadku, w związku z tym, że dyskusja została zamknięta, głos mogą zabrać jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-170.64" who="#RyszardJarzembowski">Proszę sprawozdawcę Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego, pana senatora Wiesława Pietrzaka o zabranie głosu i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#WiesławPietrzak">Panie Marszałku! Państwo Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#WiesławPietrzak">Komisja Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisja Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego rozpatrzyły wnioski, które zostały zgłoszone w czasie dyskusji oraz przez obie komisje na wcześniejszym posiedzeniu. Wniosków było piętnaście. Na piętnaście wniosków obie komisje popierają jedenaście. Są to zawarte w druku nr 153Z poprawki: pierwsza, druga, trzecia, czwarta, szósta, ósma, dziewiąta, dwunasta, trzynasta, czternasta i piętnasta. Poparcia nie uzyskały poprawki: piąta, siódma, dziesiąta i jedenasta.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#WiesławPietrzak">Najwięcej dyskusji było przy poprawce siódmej, wyłączającej szkoły duchowne i seminaria duchowne, oraz przy poprawce jedenastej, która wprowadzała obowiązek ogłaszania komunikatów i zarządzeń stanu wojennego przez operatorów stron sieci teleinformatycznych. Po prostu ze względów formalnych trudno zdefiniować operatorów sieci teleinformatycznych, więc komisje doszły do wniosku, że formy, które są zawarte w ustawie, wystarczą. Ta poprawka nie uzyskała więc poparcia.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#WiesławPietrzak">Proszę o przyjęcie poprawek wymienionych w druku 153Z. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#RyszardJarzembowski">Czy senator Andrzej Jaeschke chce jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#komentarz">(Senator Andrzej Jaeschke: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-172.5" who="#RyszardJarzembowski">W toku debaty komisje przedstawiły wnioski o wprowadzenie poprawek do ustawy. Za chwilę będziemy nad nimi głosowali.</u>
          <u xml:id="u-172.6" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-172.7" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka pierwsza, do art. 3 ust. 1, zmierza do użycia poprawniejszej w tym przepisie alternatywy rozłącznej. Jest to poprawka obu komisji, poparta przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-172.8" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-172.9" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-172.10" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-172.11" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-172.12" who="#RyszardJarzembowski">77 senatorów głosowało za, 6 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-172.13" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-172.14" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka druga, do art. 8, obu komisji, poparta przez połączone komisje, dotyczy rozporządzenia prezydenta o zniesieniu stanu wojennego. Ma na celu jasne zapisanie w ustawie, że Sejmowi nie przysługuje kompetencja do uchylenia tego rozporządzenia.</u>
          <u xml:id="u-172.15" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-172.16" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-172.17" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-172.18" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-172.19" who="#RyszardJarzembowski">75 senatorów głosowało za, 1 - przeciw, 8 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-172.20" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-172.21" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka trzecia, obu komisji, poparta przez komisje, do art. 21 ust. 1 i 7, zmierza do skreślenia przepisu wyłączającego stosowanie cenzury prewencyjnej w stosunku do środków społecznego przekazu należących do kościołów i innych związków wyznaniowych stanowiących źródła informacji na temat religii i służących wypełnianiu funkcji religijnych. Poprawka do ust. 1 jest konsekwencją skreślenia ust. 7.</u>
          <u xml:id="u-172.22" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-172.23" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-172.24" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-172.25" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-172.26" who="#RyszardJarzembowski">68 senatorów głosowało za, 13 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-172.27" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka czwarta, której przyjęcie wykluczy głosowanie nad poprawką piątą, jest to poprawka komisji, poparta przez komisje, do art. 21 ust. 2. Rozszerza ona zakres podmiotów, którym właściwi wojewodowie mogą nakazać wykonywanie pewnych czynności technicznych, wprowadzając równocześnie prawidłową nazwę organów administracji rządowej. Poprawka zmierza także do zmiany formy ze zlecenia dokonania tych czynności na nakazanie.</u>
          <u xml:id="u-172.28" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-172.29" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-172.30" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-172.31" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-172.32" who="#RyszardJarzembowski">77 senatorów głosowało za, 6 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-172.33" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-172.34" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka szósta zostanie przegłosowana łącznie z poprawką ósmą i dwunastą. Są to poprawki obu komisji, poparte przez komisje. Mają one na celu objęcie zakresem regulacji ustawy wszystkich szkół działających na podstawie ustawy o systemie oświaty, bo ustawa pomija gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne.</u>
          <u xml:id="u-172.35" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-172.36" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-172.37" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-172.38" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-172.39" who="#RyszardJarzembowski">78 senatorów głosowało za, 6 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-172.40" who="#RyszardJarzembowski">Poprawki szósta, ósma i dwunasta zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-172.41" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka siódma, Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego, zmierza do wyłączenia zakazu okresowego zawieszania zajęć dydaktycznych w szkołach duchownych i seminariach duchownych.</u>
          <u xml:id="u-172.42" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-172.43" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-172.44" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-172.45" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-172.46" who="#RyszardJarzembowski">Na 84 obecnych senatorów - ta liczba cały czas się wahała - 36 głosowało za, 41 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-172.47" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że poprawka nie uzyskała wymaganej większości, więc nie została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-172.48" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka dziewiąta, obu komisji, poparta przez komisje, ma na celu usunięcie możliwości nałożenia w czasie stanu wojennego obowiązku uprawy określonych gatunków roślin i hodowli zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-172.49" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-172.50" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-172.51" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-172.52" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-172.53" who="#komentarz">(Głosy z sali: Zacięło się.)</u>
          <u xml:id="u-172.54" who="#RyszardJarzembowski">Nie zacięło się, tylko jeszcze jedna osoba nie głosowała.</u>
          <u xml:id="u-172.55" who="#RyszardJarzembowski">Czekam, żeby... Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-172.56" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-172.57" who="#RyszardJarzembowski">76 senatorów głosowało za, 2 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-172.58" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że poprawka dziewiąta została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-172.59" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka dziesiąta, komisji, ma charakter językowy. Wyraz „niezbędnych” zastępuje się wyrazem „koniecznych”.</u>
          <u xml:id="u-172.60" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-172.61" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-172.62" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-172.63" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-172.64" who="#RyszardJarzembowski">30 senatorów głosowało za, 41 - przeciw, 14 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-172.65" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że poprawka nie została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-172.66" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka jedenasta zmierza do...</u>
          <u xml:id="u-172.67" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-172.68" who="#RyszardJarzembowski">Przepraszam za te uwagi. Są one nieadekwatne do rzeczywistości. Po prostu są różne szkoły językowe, które licznie pokończyli nasi senatorowie.</u>
          <u xml:id="u-172.69" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka jedenasta zmierza do nałożenia obowiązku zamieszczania określonych informacji związanych ze stanem wojennym także na operatorów sieci teleinformacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-172.70" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-172.71" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-172.72" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-172.73" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-172.74" who="#RyszardJarzembowski">10 senatorów głosowało za, 66 - przeciw, 9 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-172.75" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka nie uzyskała wymaganej większości.</u>
          <u xml:id="u-172.76" who="#RyszardJarzembowski">Nad poprawką trzynastą i czternastą będziemy głosowali łącznie. Wprowadzają one poprawną terminologię. Są to poprawki komisji, poparte przez komisje.</u>
          <u xml:id="u-172.77" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-172.78" who="#RyszardJarzembowski">A kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-172.79" who="#RyszardJarzembowski">Kto zaś wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-172.80" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-172.81" who="#RyszardJarzembowski">85 senatorów głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-172.82" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-172.83" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka piętnasta, komisji, poparta przez komisje, wprowadza poprawną terminologię.</u>
          <u xml:id="u-172.84" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-172.85" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-172.86" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-172.87" who="#RyszardJarzembowski">84 senatorów głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-172.88" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-172.89" who="#RyszardJarzembowski">Za chwilę będziemy głosowali nad całością, wraz ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek. Warunkiem jest tylko włączenie maszyny do głosowania... co już zostało zrobione.</u>
          <u xml:id="u-172.90" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za przyjęciem uchwały?</u>
          <u xml:id="u-172.91" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-172.92" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-172.93" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-172.94" who="#RyszardJarzembowski">Na 85 obecnych senatorów 83 głosowało za, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-172.95" who="#RyszardJarzembowski">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-172.96" who="#RyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu piątego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zasadach i warunkach wjazdu i pobytu obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej oraz członków ich rodzin na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-172.97" who="#RyszardJarzembowski">W przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, które przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-172.98" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o zabranie głosu panią senator Aleksandrę Koszadę, która to sprawozdanie przedstawi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#AleksandraKoszada">Panie Marszałku! Państwo Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#AleksandraKoszada">Z upoważnienia Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przedstawiam sprawozdanie połączonych komisji.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#AleksandraKoszada">Komisje po rozpatrzeniu na posiedzeniu 17 lipca 2002 r. wniosków zgłoszonych 17 lipca 2002 r. w toku debaty nad ustawą o zasadach i warunkach wjazdu i pobytu obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej oraz członków ich rodzin na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wnoszą o przyjęcie poprawki drugiej, zawartej w druku nr 151Z. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#RyszardJarzembowski">Czy senator Genowefa Grabowska chciałaby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#komentarz">(Senator Genowefa Grabowska: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#RyszardJarzembowski">Czy senator Jan Szafraniec chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-174.5" who="#komentarz">(Senator Jan Szafraniec: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-174.6" who="#RyszardJarzembowski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#JanSzafraniec">Cóż, ponownie zwracam się z apelem do państwa senatorów, abyśmy wprowadzili do omawianej ustawy zapis konstytucyjny, dopuszczający ograniczenie praw i wolności obywatelskich ze względu na konieczność ochrony moralności publicznej. Uważam, że jedna czy druga dyrektywa nie mogą mieć pierwszeństwa przed zapisem z ustawy zasadniczej suwerennego państwa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka pierwsza, pana senatora Jana Szafrańca, niepoparta przez komisje, zmierza do wprowadzenia dodatkowej przesłanki mogącej stanowić podstawę odmowy udzielenia zezwolenia na pobyt lub pobyt czasowy. Chodzi o odmowę ze względu na konieczność ochrony moralności publicznej.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#RyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za?</u>
          <u xml:id="u-176.4" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-176.5" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-176.6" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-176.7" who="#RyszardJarzembowski">Na 85 obecnych senatorów 14 głosowało za, 62 - przeciw, 9 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-176.8" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że poprawka senatora Jana Szafrańca została odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-176.9" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka druga ma na celu usunięcie luki polegającej na niewymienieniu jednego z dokumentów dołączanych do wniosku o zezwolenie na pobyt czasowy. Dokumentem tym jest zaświadczenie o wykonywaniu pracy, wskazujące okres zatrudnienia. Jest to poprawka komisji, poparta przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-176.10" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za przyjęciem poprawki?</u>
          <u xml:id="u-176.11" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-176.12" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymuje się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-176.13" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-176.14" who="#RyszardJarzembowski">Na 85 obecnych senatorów 84 głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-176.15" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-176.16" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy do głosowania za przyjęciem uchwały w sprawie ustawy o zasadach i warunkach wjazdu i pobytu obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej oraz członków ich rodzin na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w całości, wraz ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-176.17" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za przyjęciem uchwały?</u>
          <u xml:id="u-176.18" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-176.19" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-176.20" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wyświetlenie wyniku, który mówi sam za siebie.</u>
          <u xml:id="u-176.21" who="#RyszardJarzembowski">Na 85 obecnych senatorów wszyscy głosowali za.</u>
          <u xml:id="u-176.22" who="#RyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu szóstego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy - Prawo dewizowe.</u>
          <u xml:id="u-176.23" who="#RyszardJarzembowski">Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, które ustosunkowały się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-176.24" who="#RyszardJarzembowski">Proszę pana senatora Andrzeja Wielowieyskiego, żeby zechciał to jednolite sprawozdanie przedstawić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#AndrzejWielowieyski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#AndrzejWielowieyski">Zgłoszonych zostało czternaście poprawek, z których dwanaście obie komisje przyjęły już na poprzednich spotkaniach. Doszła tylko jeszcze jedna poprawka, redakcyjna. Razem było więc trzynaście poprawek. Podczas dyskusji plenarnej zgłoszono czternastą poprawkę, pana senatora Dzidy, dotyczącą pewnej istotnej sprawy merytorycznej.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#AndrzejWielowieyski">Komisje popierają trzynaście poprawek. Nie przyjęły poprawki czternastej, pana senatora Dzidy.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#AndrzejWielowieyski">Należy podkreślić, że z tych trzynastu poprawek, które przyjęły komisje, trzy, to znaczy ósma, dziewiąta i jedenasta, dotyczą istotnych problemów merytorycznych. Nie są one może najważniejsze, ale stanowią istotną merytoryczną zmianę, poprawiając przedstawioną nam przez Sejm ustawę.</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#AndrzejWielowieyski">Poprawka ósma, wynikająca zresztą z wniosków Narodowego Banku Polskiego, wprowadza następującą zmianę. Nie tylko właściciele kantorów, ale również pracownicy kantorów będą poddawani okresowo sprawdzaniu na okoliczność niekaralności.</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#AndrzejWielowieyski">Poprawka dziewiąta jest na tyle istotna, że byłyby wielkie kłopoty, gdyby jej nie wprowadzić. Jest to typowe przeoczenie, ale sprawa ma charakter merytoryczny, a nie redakcyjny. Chodzi o to, że wprowadza się pewien pułap dotyczący możliwości dokonania wymiany pieniędzy w kantorach czy w bankach, ograniczenie do 20 tysięcy euro. A przecież nie można takiego pułapu wprowadzać w przypadku kantorów, które muszą przekazać swoje pieniądze, swój utarg dzienny, który zwykle bywa dużo większy.</u>
          <u xml:id="u-177.6" who="#AndrzejWielowieyski">I wreszcie istotna poprawka, jedenasta, która dotyczy pewnego przywileju w zakresie swobody przelewów, swobody operowania kapitałem, przy pomocy oczywiście banków. Indywidualnie możemy przewozić przez granicę sumę tylko do 10 tysięcy euro, a banki mogą to robić swobodnie. Otóż banki mogą zażądać od nas wyjaśnienia i udokumentowania przedmiotu transakcji. W tym zakresie jest pewien przywilej polegający na tym, że można to zrobić później. Transakcji muszę dokonać zaraz, ale mogę powiedzieć bankowi, że dokumentację przedłożę za tydzień, za dwa czy nawet za miesiąc, po jakimś czasie, ale po prostu będę musiał to zrobić. Otóż po długich dyskusjach na ten temat komisje zgodziły się z propozycjami resortu i doszły do wniosku, że ten przywilej nie powinien dotyczyć nierezydentów, to znaczy obcych. Oni muszą na wezwanie banku złożyć wyjaśnienie natychmiast.</u>
          <u xml:id="u-177.7" who="#AndrzejWielowieyski">Jeśli chodzi o poprawkę czternastą, to pan senator Dzido kierował się słuszną intencją, ażeby zgodnie z duchem prawa przy zmianie przepisów w trakcie przebiegu sprawy można było w stosunku do sprawcy stosować łagodniejsze przepisy dotychczasowe. W poprawce jest jednak pewne nieporozumienie czy pewien błąd, polegający na tym, że art. 54, do którego odnosi się poprawka, dotyczy postępowania administracyjnego, a nie karnego skarbowego. A zatem poprawka jest po prostu nie na temat. Ten istotny dezyderat autora poprawki jest jednak uwzględniony w obowiązujących przepisach, które w tych przypadkach w prawie karnym skarbowym, a także w odpowiednim odniesieniu do art. 4 kodeksu karnego, taką klauzulę - również w przypadku tej ustawy - wprowadzają. A więc w razie zmiany przepisów sprawca będzie traktowany według przepisów dotychczasowych, jeżeli są łagodniejsze. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#RyszardJarzembowski">Czy pan senator Henryk Dzido chce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#komentarz">(Senator Henryk Dzido: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy zatem do głosowania w sprawie ustawy - Prawo dewizowe.</u>
          <u xml:id="u-178.5" who="#RyszardJarzembowski">Nad poprawkami pierwszą i szóstą będziemy głosowali łącznie. Mają one na celu przeniesienie regulacji dotyczącej działalności kantorowej do właściwego rozdziału oraz usuwają, jako zbędne powtórzenie, zaostrzenie polegające na niestosowaniu wskazanego przepisu kodeksu spółek handlowych. Jest to poprawka komisji, poparta przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-178.6" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-178.7" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-178.8" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-178.9" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-178.10" who="#RyszardJarzembowski">Na 85 obecnych senatorów wszyscy głosowali za.</u>
          <u xml:id="u-178.11" who="#RyszardJarzembowski">A zatem poprawki pierwszą i szóstą przyjęto jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-178.12" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka druga ma charakter redakcyjny. Wniosła ją Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych. Poprawka ta uzyskała poparcie połączonych komisji.</u>
          <u xml:id="u-178.13" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-178.14" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-178.15" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-178.16" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-178.17" who="#RyszardJarzembowski">Jest on identyczny z poprzednim: 85 senatorów głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-178.18" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-178.19" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka trzecia, Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, poparta przez połączone komisje, zmierza do tego, by przesłanką swobodnego wywozu oraz wysyłania za granicę przez nierezydentów złota dewizowego, platyny dewizowej, krajowych i zagranicznych środków płatniczych o wartości większej niż 10 tysięcy euro było - oprócz ich uprzedniego przewiezienia do kraju - także ich zgłoszenie organom celnym na granicy.</u>
          <u xml:id="u-178.20" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-178.21" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-178.22" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-178.23" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-178.24" who="#RyszardJarzembowski">84 senatorów głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-178.25" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-178.26" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam też, że nie wszyscy senatorowie głosują tak, jak podnoszą ręce.</u>
          <u xml:id="u-178.27" who="#komentarz">(Głosy z sali: To widzieliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-178.28" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-178.29" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka czwarta, Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, poparta przez połączone komisje, powoduje, że nabycie przez nierezydenta od uprawnionego banku lub za pośrednictwem tego banku złota dewizowego, platyny dewizowej, krajowych i zagranicznych środków płatniczych nie będzie stanowiło ustawowej przesłanki swobodnego ich wywozu lub wysyłania za granicę. Kwestie te mogą być uregulowane w ogólnym zezwoleniu dewizowym.</u>
          <u xml:id="u-178.30" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-178.31" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-178.32" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-178.33" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-178.34" who="#RyszardJarzembowski">83 senatorów głosowało za, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-178.35" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-178.36" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka piąta, Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, ma na celu uściślenie przepisu.</u>
          <u xml:id="u-178.37" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-178.38" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-178.39" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-178.40" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-178.41" who="#RyszardJarzembowski">85 senatorów głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-178.42" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-178.43" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka siódma, Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, poparta przez połączone komisje, ma na celu przesądzenie, iż osoba prawna lub spółka nieposiadająca osobowości prawnej może uzyskać zezwolenie na prowadzenie działalności kantorowej tylko wtedy, gdy żaden członek jej władz lub wspólnik nie był prawomocnie skazany za określone przestępstwo.</u>
          <u xml:id="u-178.44" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-178.45" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-178.46" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-178.47" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-178.48" who="#RyszardJarzembowski">84 senatorów głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-178.49" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-178.50" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka ósma, obu komisji, poparta przez połączone komisje, wprowadza w stosunku do osób, które faktycznie wykonują czynności w zakresie działalności kantorowej, obowiązek corocznego uzyskiwania zaświadczenia o niekaralności za określone przestępstwa, w ustawie dotyczący tylko osób, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie takiej działalności.</u>
          <u xml:id="u-178.51" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-178.52" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-178.53" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-178.54" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-178.55" who="#RyszardJarzembowski">84 senatorów głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-178.56" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-178.57" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka dziewiąta, Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, poparta przez połączone komisje, zmierza do tego, by w przypadku umów sprzedaży zagranicznych środków płatniczych, zawieranych w ramach działalności kantorowej z bankami lub innymi kantorami, nie obowiązywał limit wartości jednorazowej transakcji oraz aby nie musiały być spełniane techniczne warunki prowadzenia działalności kantorowej.</u>
          <u xml:id="u-178.58" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-178.59" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-178.60" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-178.61" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-178.62" who="#RyszardJarzembowski">84 senatorów głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-178.63" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-178.64" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka dziesiąta, Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, poparta przez połączone komisje, uzupełnia delegację dla ministra finansów do wydania rozporządzenia poprzez zobowiązanie go do określenia sposobu potwierdzania nie tylko przywozu do kraju, ale też wywozu za granicę wartości dewizowych.</u>
          <u xml:id="u-178.65" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-178.66" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-178.67" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-178.68" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-178.69" who="#RyszardJarzembowski">84 senatorów głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-178.70" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-178.71" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka jedenasta, Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, poparta przez połączone komisje, powoduje, iż nierezydenci, dokonując przekazów gotówkowych za granicę oraz wpłat gotówkowych na ich własne rachunki bankowe lub rachunki innych nierezydentów, będą musieli przedstawiać bankowi tytuł prawny przekazu lub wpłaty od razu przy dokonywaniu tej czynności. Prawo do późniejszego przedstawienia tytułu dotyczyłoby tylko rezydentów.</u>
          <u xml:id="u-178.72" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-178.73" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-178.74" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-178.75" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-178.76" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-178.77" who="#RyszardJarzembowski">82 senatorów głosowało za, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-178.78" who="#RyszardJarzembowski">Bardzo proszę państwa senatorów, abyście poparcie czy negatywny stosunek wyrażali poprzez naciskanie odpowiednich przycisków, a nie słowem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-178.79" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka dwunasta nadaje właściwe oznaczenie dodatkowemu punktowi. Jest to poprawka obu komisji, poparta przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-178.80" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-178.81" who="#RyszardJarzembowski">A kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-178.82" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-178.83" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-178.84" who="#RyszardJarzembowski">85 senatorów głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-178.85" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-178.86" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka trzynasta, obydwu komisji, poparta przez połączone komisje, usuwa błąd polegający na niewłaściwym wskazaniu wyrazów usuwanych z ustawy oraz wynikające z tego błędu niezamierzone rozszerzenie podmiotowe definicji instytucji obowiązanej.</u>
          <u xml:id="u-178.87" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-178.88" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-178.89" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-178.90" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-178.91" who="#RyszardJarzembowski">85 senatorów głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-178.92" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-178.93" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka czternasta, senatora Henryka Dzidy, niepoparta przez komisje, ma na celu zagwarantowanie w ustawie - Prawo dewizowe stosowania przepisów dotychczasowych, jeżeli były one korzystniejsze dla sprawcy przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.</u>
          <u xml:id="u-178.94" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-178.95" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-178.96" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-178.97" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję i proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-178.98" who="#RyszardJarzembowski">12 senatorów głosowało za, 64 - przeciw, 9 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-178.99" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka nie została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-178.100" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy do głosowania za przyjęciem uchwały w sprawie ustawy - Prawo dewizowe w całości, ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-178.101" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-178.102" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-178.103" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-178.104" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-178.105" who="#RyszardJarzembowski">84 senatorów głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-178.106" who="#RyszardJarzembowski">Uchwała została podjęta jednogłośnie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#RyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu siódmego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#RyszardJarzembowski">Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, która odniosła się do wniosków i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#RyszardJarzembowski">Bardzo proszę pana senatora Mieczysława Mietłę, ażeby zechciał przedstawić uzgodnione na posiedzeniu wnioski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#MieczysławMietła">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#MieczysławMietła">Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych na swym posiedzeniu rozpatrzyła zgłoszone w czasie wczorajszej debaty wnioski do ustawy o zmianie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Dwie poprawki zostały złożone przez panią senator Genowefę Ferenc. Znalazły one pełne poparcie komisji. Wcześniej zgłoszonych było osiem poprawek. Wszystkie dziesięć poprawek uzyskało pełne poparcie komisji.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Łącznie.)</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#MieczysławMietła">Tak, łącznie. Tak więc proszę Wysoki Senat o łączne głosowanie nad dziesięcioma poprawkami. Zresztą państwo macie druk nr 160Z, w którym są wszystkie zgłoszone poprawki. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#RyszardJarzembowski">Momencik, Panie Senatorze. Musimy najpierw uzyskać zgodę Wysokiego Senatu na przyjęcie wniosku pana senatora Mietły.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#RyszardJarzembowski">Czy ktoś z państwa jest za detalicznym głosowaniem, czy wolimy hurtowe?</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#RyszardJarzembowski">Czy ktoś jest przeciwko głosowaniu łącznemu?</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#RyszardJarzembowski">Proszę?</u>
          <u xml:id="u-181.5" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Romaszewski: Chciałbym wiedzieć, o czym mówi poprawka dziesiąta.)</u>
          <u xml:id="u-181.6" who="#RyszardJarzembowski">Proszę bardzo, ale myślę, że to trochę jakby wykracza poza regulamin.</u>
          <u xml:id="u-181.7" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka dziesiąta powoduje, iż skreślenie przepisu określającego obowiązki płatnika oraz przepisu, na podstawie którego określono wzory zbiorczych deklaracji imiennych i informacji sporządzanych przez tego płatnika, nastąpi dopiero w dniu 31 marca 2003 r.</u>
          <u xml:id="u-181.8" who="#komentarz">(Głosy z sali: Łącznie głosujmy, łącznie.)</u>
          <u xml:id="u-181.9" who="#RyszardJarzembowski">Domagam się sprzeciwu, ale nikt nie ulega. Żeby nie narażać na szwank autorytetu marszałka prowadzącego, przystąpmy do łącznego głosowania nad poprawkami od pierwszej do dziesiątej.</u>
          <u xml:id="u-181.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-181.11" who="#RyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za przyjęciem tych poprawek, proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku „za”.</u>
          <u xml:id="u-181.12" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-181.13" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-181.14" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-181.15" who="#RyszardJarzembowski">83 senatorów głosowało za, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-181.16" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że Senat przyjął poprawki od pierwszej do dziesiątej.</u>
          <u xml:id="u-181.17" who="#RyszardJarzembowski">Teraz przystąpimy do głosowania nad uchwałą w całości, wraz z przyjętymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-181.18" who="#RyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za przyjęciem uchwały w całości, wraz z przyjętymi poprawkami?</u>
          <u xml:id="u-181.19" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-181.20" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-181.21" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-181.22" who="#RyszardJarzembowski">83 senatorów głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-181.23" who="#RyszardJarzembowski">W tej sytuacji stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.</u>
          <u xml:id="u-181.24" who="#RyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu ósmego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-181.25" who="#RyszardJarzembowski">Podobnie jak poprzednio, sprawą tą zajmowała się Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych, która odniosła się do przedstawionych w toku debaty wniosków. Za chwilę pan senator Mieczysław Mietła przedstawi nam sprawozdanie z tego postępowania.</u>
          <u xml:id="u-181.26" who="#RyszardJarzembowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#MieczysławMietła">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#MieczysławMietła">W dniu wczorajszym Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych rozpatrzyła wnioski zgłoszone w czasie debaty do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Senatorowie: Genowefa Ferenc, Andrzej Chronowski i Mieczysław Mietła zgłosili dziewięć poprawek. Po dyskusji i wyjaśnieniach złożonych przez wnioskodawców i przedstawicieli rządu komisja ostatecznie przyjęła dwadzieścia jeden poprawek z dwudziestu pięciu. W tym przypadku nie da się głosować łącznie. Prosimy Wysoki Senat o poparcie poprawek zgłoszonych przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#MieczysławMietła">Na podkreślenie zasługują dwie poprawki pana senatora Chronowskiego, które nie zostały poparte przez Komisję Gospodarki i Finansów Publicznych. Dotyczyły one możliwości przekazywania przez pracodawców środków dla pracowników w sposób, który nie do końca można byłoby skontrolować. Ponadto byłyby to środki, których wielkość trudno dzisiaj oszacować. Dlatego właśnie komisja nie poparła tych dwóch poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#RyszardJarzembowski">Czy senatorowie wnioskodawcy chcieliby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#RyszardJarzembowski">Pan senator Andrzej Chronowski? Nie ma go, więc nie dowiemy się tego.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#RyszardJarzembowski">Pan senator Mieczysław Mietła?</u>
          <u xml:id="u-183.4" who="#komentarz">(Senator Mieczysław Mietła: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-183.5" who="#RyszardJarzembowski">Pani senator Genowefa Ferenc?</u>
          <u xml:id="u-183.6" who="#komentarz">(Senator Genowefa Ferenc: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-183.7" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-183.8" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.9" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka pierwsza, Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, poparta przez komisję, ujednolica terminologię i usuwa zbędne powtórzenia z przepisów dotyczących opodatkowania i zwolnienia z opodatkowania dochodów z odpłatnego zbycia i zamiany nieruchomości oraz innych praw do lokali oraz gruntów.</u>
          <u xml:id="u-183.10" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.11" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.12" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-183.13" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wyświetlenie wyniku głosowania, który jest optymistyczny.</u>
          <u xml:id="u-183.14" who="#RyszardJarzembowski">85 głosów za, czyli jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-183.15" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka druga, komisji, poparta przez komisję, usuwa błąd polegający na przyjęciu, iż nabycie akcji może być związane z podwyższeniem kapitału zakładowego.</u>
          <u xml:id="u-183.16" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.17" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.18" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-183.19" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wynik... Troszkę się pospieszyłem.</u>
          <u xml:id="u-183.20" who="#RyszardJarzembowski">Na 85 obecnych senatorów 84 głosowało za, 1 senator nie zaznaczył swego stanowiska, i wiem nawet, kto to jest.</u>
          <u xml:id="u-183.21" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-183.22" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka trzecia, senatora Chronowskiego, niepoparta przez komisję, dotyczy wprowadzonego przez Sejm zwolnienia od podatku wartości otrzymanych przez pracowników bonów uprawniających do uzyskania posiłków lub napojów bezalkoholowych. Poprawka skreśla ograniczenie tego zwolnienia polegające na jego zastosowaniu jedynie w przypadku, gdy pracodawca zawarł z jednostką specjalizującą się w przygotowaniu i wydawaniu posiłków umowę, której przedmiotem jest wydawanie pracownikom napojów bezalkoholowych i wyłącznie gotowych posiłków.</u>
          <u xml:id="u-183.23" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.24" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.25" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-183.26" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-183.27" who="#RyszardJarzembowski">16 senatorów głosowało za, 63 - przeciw, 6 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-183.28" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że poprawka nie została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-183.29" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka czwarta, komisji, poparta przez komisję, zmierza do tego, aby nie dostosowywać niektórych przepisów ustawy do nazewnictwa nowego rozporządzenia, które wprowadza nowelizacja kodeksu pracy, z uwagi na brak pewności, czy nowelizacja ta wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2003 r. Jest to poprawka komisyjna, poparta przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-183.30" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.31" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.32" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-183.33" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-183.34" who="#RyszardJarzembowski">79 senatorów głosowało za, 6 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-183.35" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-183.36" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka piąta skreśla wprowadzone przez Sejm zwolnienie od podatku diet oraz kwot stanowiących zwrot kosztów podróży, otrzymanych na podstawie zawartych umów przez osoby uzyskujące przychody z działalności wykonywanej osobiście, określonej w art. 13 pktach 2–4 i 6–9 ustawy, w tym między innymi przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia. Jest to poprawka komisyjna, poparta przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-183.37" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.38" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.39" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-183.40" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-183.41" who="#RyszardJarzembowski">76 senatorów głosowało za, 2 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-183.42" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-183.43" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka szósta, senatora Andrzeja Chronowskiego, niepoparta przez komisję, dotyczy obowiązującego zwolnienia od podatku wartości rzeczowych świadczeń otrzymanych przez pracownika, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych. Poprawka rozszerza to zwolnienie o przypadki otrzymania przez pracownika rzeczowych świadczeń sfinansowanych przez pracodawcę lub związki zawodowe w zakładach, w których nie istnieją zakładowy fundusz świadczeń socjalnych lub fundusze związków zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-183.44" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.45" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.46" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-183.47" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-183.48" who="#RyszardJarzembowski">21 senatorów głosowało za, 58 - przeciw, 6 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-183.49" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że poprawka nie uzyskała wymaganej większości.</u>
          <u xml:id="u-183.50" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka siódma, komisji, poparta przez komisję, zmierza do skutecznego ograniczenia wprowadzonego przez Sejm zwolnienia od podatku wartości nieodpłatnych świadczeń otrzymanych od świadczeniodawcy w związku z jego promocją lub reklamą, polegającego na zwolnieniu tylko tych świadczeń, których jednorazowa wartość nie przekracza 10% najniższego wynagrodzenia za pracę. Poprawka dodaje także zastrzeżenie, iż zwolnienie to nie ma zastosowania, jeżeli świadczenie jest dokonywane na rzecz pracownika świadczeniodawcy lub osoby pozostającej ze świadczeniodawcą w stosunku cywilnoprawnym. Jest to poprawka komisji, poparta przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-183.51" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.52" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.53" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-183.54" who="#RyszardJarzembowski">83 senatorów głosowało za, 1 - przeciw, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-183.55" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-183.56" who="#RyszardJarzembowski">Poprawki ósmą i dwudziestą trzecią przegłosujemy w sposób tak ulubiony przez Wysoki Senat, to znaczy łącznie. Są to poprawki komisji, poparte przez komisję. Zmierzają one do uwzględnienia dotychczasowego brzmienia przepisu art. 22 ust. 9, który określa koszty uzyskania wszystkich wymienionych w przepisie przychodów w wyrażonym procentowo stosunku do uzyskanego przychodu. Poprawki zmierzają do tego, aby przepis ten po dokonaniu nowelizacji nie był wewnętrznie sprzeczny.</u>
          <u xml:id="u-183.57" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.58" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.59" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-183.60" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wyświetlenie wyniku.</u>
          <u xml:id="u-183.61" who="#RyszardJarzembowski">85 senatorów głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-183.62" who="#RyszardJarzembowski">Poprawki ósma i dwudziesta trzecia zostały przyjęte jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-183.63" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka dziewiąta, komisji, poparta przez komisję, zmierza do jednoznacznego wskazania, iż kosztów uzyskania przychodów ze źródeł określonych w art. 13 pktach 5, 7 i 9 ustawy nie podwyższa się, jeżeli miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy.</u>
          <u xml:id="u-183.64" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.65" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.66" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-183.67" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-183.68" who="#RyszardJarzembowski">85 senatorów głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-183.69" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-183.70" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka dziesiąta. Jeżeli ją przyjmiemy, zwolni to nas z głosowania nad poprawką jedenastą. Jest to poprawka pana senatora Mietły, poparta przez komisję. Dotyczy ona przepisu umożliwiającego dokonywanie odpisów amortyzacyjnych kwartalnie lub jednorazowo na koniec roku podatkowego i ma charakter doprecyzowujący. Od poprawki jedenastej różni się wskazaniem, iż w nowelizowanym przepisie chodzi o sumę odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, dokonanych w pierwszym roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji.</u>
          <u xml:id="u-183.71" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.72" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.73" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-183.74" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-183.75" who="#RyszardJarzembowski">82 senatorów głosowało za, 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-183.76" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-183.77" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka dwunasta, komisji, poparta przez komisję, poprawia błąd językowy w przytoczeniu zastępowanych wyrazów.</u>
          <u xml:id="u-183.78" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.79" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.80" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-183.81" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-183.82" who="#RyszardJarzembowski">Jednogłośnie, 85 głosów za.</u>
          <u xml:id="u-183.83" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka trzynasta, komisji, poparta przez komisję, zmierza do ujednolicenia przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w zakresie zaliczania do kosztów uzyskania przychodów składek na rzecz organizacji, do których przynależność podatnika nie jest obowiązkowa. Poprawka jednocześnie, dostrzegając specyfikę przedsiębiorcy - osoby fizycznej, dopuszcza zaliczanie do kosztów określonej kwoty tych składek w sytuacji, gdy przedsiębiorca nie zatrudnia pracowników.</u>
          <u xml:id="u-183.84" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.85" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.86" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-183.87" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-183.88" who="#RyszardJarzembowski">Jednogłośnie, 85 głosów za.</u>
          <u xml:id="u-183.89" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka czternasta. Jeżeli ją przyjmiemy, wykluczy to głosowanie nad poprawką piętnastą. Poprawka czternasta jest zgłoszona przez panią senator Genowefę Ferenc i jest poparta przez komisję. Dotyczy ona przepisu pozwalającego nie ustalać dochodu na dzień likwidacji. Poprawka usuwa błędną wzmiankę o przekształceniu przedsiębiorstwa osoby fizycznej w spółkę cywilną lub osobową spółkę handlową. Poprawka jednocześnie rozszerza zastosowanie przepisu o przypadki przekształcenia spółki cywilnej w handlową spółkę osobową oraz handlowej spółki osobowej w inną spółkę osobową. Od poprawki piętnastej różni się pozostawieniem wzmianki o osobie fizycznej, która wniosła, w formie wkładu do spółki cywilnej albo spółki handlowej, składniki majątku objęte remanentem.</u>
          <u xml:id="u-183.90" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.91" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.92" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-183.93" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-183.94" who="#RyszardJarzembowski">Jednogłośnie, 84 głosów za.</u>
          <u xml:id="u-183.95" who="#RyszardJarzembowski">W takim razie przegłosujemy poprawki szesnastą i siedemnastą łącznie. To są także poprawki pani senator Genowefy Ferenc, również poparte przez komisję. Doprecyzowują one przepis stanowiący, co jest kosztem uzyskania przychodów z udziału w zyskach osób prawnych w przypadku podziału spółki przez wydzielenie, oraz przepis regulujący, na jakiej podstawie udziałowiec lub akcjonariusz ustala koszt uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia udziałów lub akcji spółki przejmującej lub nowo zawiązanej.</u>
          <u xml:id="u-183.96" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.97" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.98" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-183.99" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wyświetlenie wyniku.</u>
          <u xml:id="u-183.100" who="#RyszardJarzembowski">84 senatorów głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-183.101" who="#RyszardJarzembowski">Poprawki szesnasta i siedemnasta zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-183.102" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka osiemnasta, komisji, poparta przez komisję, dostosowuje nowelizację ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do nowelizacji ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Zmiana zawarta w art. 1 pkt 25 stała się zbędna wskutek objęcia dziesięcioprocentowym zryczałtowanym podatkiem dochodowym przychodu z tytułu zbycia nieruchomości lub praw majątkowych związanych z działalnością gospodarczą podatników opłacających ryczałt od przychodów ewidencjonowanych bądź kartę podatkową.</u>
          <u xml:id="u-183.103" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.104" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.105" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-183.106" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wyświetlenie wyniku.</u>
          <u xml:id="u-183.107" who="#RyszardJarzembowski">Jednogłośnie, 85 głosów za.</u>
          <u xml:id="u-183.108" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka dziewiętnasta, komisji, poparta przez komisję, doprecyzowuje przepis określający jeden z warunków korzystania z ulgi uczniowskiej.</u>
          <u xml:id="u-183.109" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.110" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.111" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-183.112" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wyświetlenie wyniku.</u>
          <u xml:id="u-183.113" who="#RyszardJarzembowski">Jednogłośnie, 85 głosów za.</u>
          <u xml:id="u-183.114" who="#RyszardJarzembowski">Poprawki dwudziestą i dwudziestą czwartą przegłosujemy łącznie. Są to poprawki komisji, poparte przez komisję. Zmierzają do ujednolicenia terminów sporządzania przez płatników informacji o uzyskanych w roku podatkowym dochodach.</u>
          <u xml:id="u-183.115" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.116" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.117" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-183.118" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wyświetlenie wyniku.</u>
          <u xml:id="u-183.119" who="#RyszardJarzembowski">84 senatorów głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-183.120" who="#RyszardJarzembowski">Poprawki zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-183.121" who="#RyszardJarzembowski">Poprawki dwudziestą pierwszą, dwudziestą drugą i dwudziestą piątą przegłosujemy łącznie. To są także poprawki pani senator Genowefy Ferenc, również poparte przez komisję. Skreślają wprowadzone przez Sejm zwolnienie z obowiązku zapłaty zaliczek na podatek i obowiązku składania deklaracji, dotyczące osób rozpoczynających po raz pierwszy prowadzenie działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-183.122" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.123" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.124" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-183.125" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-183.126" who="#RyszardJarzembowski">80 senatorów głosowało za, 1 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-183.127" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że poprawki zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-183.128" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy do głosowania nad całością, ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-183.129" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.130" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.131" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-183.132" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wyświetlenie wyniku.</u>
          <u xml:id="u-183.133" who="#RyszardJarzembowski">85 senatorów głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-183.134" who="#RyszardJarzembowski">Wobec tego wyniku stwierdzam, że Senat jednogłośnie podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-183.135" who="#RyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu dziewiątego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-183.136" who="#RyszardJarzembowski">W przerwie obrad Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych także rozważała zgłoszone w toku debaty wnioski i przygotowała w tej sprawie sprawozdanie, z tym że tym razem sprawozdawcą nie jest pan senator Mietła, a pani senator Genowefa Ferenc, którą bardzo proszę o zabranie głosu i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#GenowefaFerenc">Panie Marszałku! Państwo Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#GenowefaFerenc">W dniu wczorajszym Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych rozpatrzyła poprawki zgłoszone do ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i rekomenduje Wysokiej Izbie zawarte w druku nr 162Z poprawki: pierwszą, drugą, trzecią, czwartą, piątą, szóstą, siódmą, ósmą i dziewiątą. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Przegłosujemy łącznie?)</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Łącznie, łącznie.)</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#GenowefaFerenc">Ja uważam, że skoro są to sprawy związane z podatkami, to jednak powinniśmy je przegłosować oddzielnie. Na posiedzeniu komisji nie było takiego wniosku, a jestem sprawozdawcą komisji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#RyszardJarzembowski">W takim razie głosujemy oddzielnie.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka pierwsza ma na celu doprecyzowanie przepisu określającego, jaki dochód w przypadku podziału spółek, w tym podziału przez wydzielenie, jest także dochodem z udziału w zyskach osób prawnych. Jest to poprawka senator Genowefy Ferenc, poparta przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.4" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-185.5" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-185.6" who="#RyszardJarzembowski">76 senatorów głosowało za, 4 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował - pomylił przyciski.</u>
          <u xml:id="u-185.7" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-185.8" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka druga, poprawka komisji, poparta przez komisję, skreśla zbędny wyraz, ponieważ w przypadku podwyższenia kapitału zakładowego możemy mieć do czynienia wyłącznie z objęciem akcji.</u>
          <u xml:id="u-185.9" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-185.10" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.11" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-185.12" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-185.13" who="#RyszardJarzembowski">84 senatorów głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-185.14" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-185.15" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka trzecia, senator Genowefy Ferenc, poparta przez komisję, ma charakter doprecyzowujący.</u>
          <u xml:id="u-185.16" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-185.17" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.18" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-185.19" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wyświetlenie wyników.</u>
          <u xml:id="u-185.20" who="#RyszardJarzembowski">84 senatorów głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-185.21" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-185.22" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka czwarta, pani senator Genowefy Ferenc, poparta przez komisję, ma na celu wskazanie, jakie wydatki będą uznawane za koszty uzyskania przychodów w przypadku połączenia i podziału spółek kapitałowych, oraz doprecyzowanie, w jakiej wysokości i w jakich przypadkach wydatki te jednak będą mogły być uznane za koszty uzyskania przychodów.</u>
          <u xml:id="u-185.23" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-185.24" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.25" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-185.26" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-185.27" who="#RyszardJarzembowski">80 senatorów głosowało za, 4 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-185.28" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-185.29" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka piąta, komisji, poparta przez komisję, doprecyzowuje prawa podatników związane z dokonywaniem odpisów amortyzacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-185.30" who="#RyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za jej przyjęciem?</u>
          <u xml:id="u-185.31" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.32" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-185.33" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-185.34" who="#RyszardJarzembowski">83 senatorów głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-185.35" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-185.36" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka szósta, której treść ulegnie modyfikacji w zakresie ust. 11, jeżeli przyjmiemy poprawki siódmą, ósmą i dziewiątą, jest poprawką komisji, popartą przez komisję, i ma charakter porządkowy.</u>
          <u xml:id="u-185.37" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-185.38" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.39" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-185.40" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-185.41" who="#RyszardJarzembowski">82 senatorów głosowało za, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-185.42" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-185.43" who="#RyszardJarzembowski">Poprawki siódmą, ósmą i dziewiątą przegłosujemy łącznie. Są to poprawki pani senator Genowefy Ferenc, poparte przez komisję. Skreślają one przepisy zwalniające podatników rozpoczynających działalność z obowiązku składania miesięcznych deklaracji i wpłacania zaliczek na podatek.</u>
          <u xml:id="u-185.44" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-185.45" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.46" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-185.47" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-185.48" who="#RyszardJarzembowski">82 senatorów głosowało za, 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-185.49" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że poprawki te zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-185.50" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy zatem do głosowania nad całością ustawy, wraz ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-185.51" who="#RyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za jej przyjęciem?</u>
          <u xml:id="u-185.52" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.53" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-185.54" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-185.55" who="#RyszardJarzembowski">85 senatorów głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-185.56" who="#RyszardJarzembowski">W tej sytuacji stwierdzam, że Senat jednogłośnie podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-185.57" who="#RyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu jedenastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-185.58" who="#RyszardJarzembowski">W przerwie w obradach zebrały się wspólnie Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych oraz Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, które odniosły się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-185.59" who="#RyszardJarzembowski">Proszę sprawozdawczynię połączonych komisji, panią senator Genowefę Ferenc, aby zechciała ponownie pofatygować się na mównicę i przedstawić nam plon pracy połączonych komisji. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#GenowefaFerenc">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#GenowefaFerenc">Połączone komisje, Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych oraz Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, rozpatrzyły poprawki zgłoszone do ustawy o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców. Wyniki prac połączonych komisji znajdują się w sprawozdaniu, w druku nr 152Z. Komisje proponują poprzeć dwie poprawki, które wcześniej już były omawiane. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#RyszardJarzembowski">Czy pan senator Jerzy Markowski chciałby jeszcze zabrać głos? Nie dowiemy się tego, bo go nie ma.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Można zadzwonić.)</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-187.4" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-187.5" who="#RyszardJarzembowski">Pierwsza poprawka, Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, poparta przez połączone komisje, dodaje do ustawy delegację dla Rady Ministrów do określenia szczególnych form pomocy publicznej dla publicznych nadawców radiofonii i telewizji, a także warunków, w których pomoc tę uznaje się za dopuszczalną.</u>
          <u xml:id="u-187.6" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-187.7" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-187.8" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-187.9" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-187.10" who="#RyszardJarzembowski">74 senatorów głosowało za, 2 - przeciw, 8 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-187.11" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że poprawka pierwsza została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-187.12" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka druga, obu komisji, poparta przez obie na wspólnym posiedzeniu, wskazuje, które przepisy należy stosować, jeżeli obowiązujące ustawy odsyłają do przepisów uchylanej ustawy o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-187.13" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-187.14" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-187.15" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-187.16" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-187.17" who="#RyszardJarzembowski">85 senatorów głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-187.18" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-187.19" who="#RyszardJarzembowski">Przystąpimy teraz do głosowania nad podjęciem uchwały w całości, ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-187.20" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-187.21" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-187.22" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-187.23" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-187.24" who="#RyszardJarzembowski">82 senatorów głosowało za, 1 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-187.25" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-187.26" who="#RyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu dwunastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-187.27" who="#RyszardJarzembowski">W czasie przerwy odbyło się w tej sprawie posiedzenie Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, które odniosły się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie. Za chwilę przedstawi je nam pan senator Władysław Mańkut.</u>
          <u xml:id="u-187.28" who="#RyszardJarzembowski">Bardzo proszę, Panie Senatorze, o przedstawienie nam sprawozdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#WładysławMańkut">Panie Marszałku! Państwo Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#WładysławMańkut">Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych oraz Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej rozpatrzyły zgłoszone wnioski. W trakcie debaty zostało zgłoszonych łącznie dziesięć wniosków.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#WładysławMańkut">Wniosek najdalej idący, to znaczy wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek, nie uzyskał akceptacji połączonych komisji. Z kolei zgłoszone w trakcie debaty poprawki: druga, trzecia, czwarta i piąta zawarte w druku nr 150Z, uzyskały poparcie komisji. Poprawki zgłoszone przez senatora Jamroza: szósta, siódma, ósma, dziewiąta, dziesiąta, nie uzyskały akceptacji połączonych komisji.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#WładysławMańkut">Należy również dodać, iż została uzgodniona zmiana zapisu poprawki piątej zawartej w druku nr 150Z, ponadto wycofana została jedna z poprawek senatora Jamroza. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#RyszardJarzembowski">Czy senatorowie wnioskodawcy chcą zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#RyszardJarzembowski">Pan senator Władysław Mańkut chciałby jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#komentarz">(Senator Władysław Mańkut: Nie, dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-189.4" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-189.5" who="#RyszardJarzembowski">Pan senator Zbigniew Zychowicz?</u>
          <u xml:id="u-189.6" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Zychowicz: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-189.7" who="#RyszardJarzembowski">Pan senator Adam Jamróz?</u>
          <u xml:id="u-189.8" who="#komentarz">(Senator Adam Jamróz: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-189.9" who="#RyszardJarzembowski">Chcę jeszcze powiedzieć, że pan senator Adam Jamróz wycofał swój wniosek - jest to poprawka uwidoczniona jako szósta w punkcie oznaczonym rzymską dwójką w druku nr 150Z.</u>
          <u xml:id="u-189.10" who="#RyszardJarzembowski">Czy ktoś z państwa chce podtrzymać wniosek wycofany przez pana senatora Adama Jamroza?</u>
          <u xml:id="u-189.11" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-189.12" who="#RyszardJarzembowski">Nikt nie chce go podtrzymać, nikt nie zgłasza takiej chęci.</u>
          <u xml:id="u-189.13" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy zatem do głosowania w sprawie ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-189.14" who="#RyszardJarzembowski">Informuję, że w pierwszej kolejności zostanie przeprowadzone głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek, a dopiero w wyniku ewentualnego nieprzyjęcia tego wniosku będziemy głosowali nad przedstawionymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-189.15" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej o przyjęcie ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-189.16" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o włączenie maszyny.</u>
          <u xml:id="u-189.17" who="#RyszardJarzembowski">Kto z państwa senatorów jest za?</u>
          <u xml:id="u-189.18" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-189.19" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-189.20" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-189.21" who="#RyszardJarzembowski">39 senatorów głosowało za, tyle samo - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-189.22" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-189.23" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał poparcia większości.</u>
          <u xml:id="u-189.24" who="#RyszardJarzembowski">Wobec odrzucenia wniosku o przyjęcie ustawy bez poprawek przechodzimy do głosowania nad przedstawionymi poprawkami zawartymi w punkcie oznaczonym rzymską dwójką w druku nr 150Z.</u>
          <u xml:id="u-189.25" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka senatorów Mańkuta i Zychowicza, niepoparta przez komisje, koryguje przepis dotyczący informacji, jakich sprzedawca jest zobowiązany udzielić kupującemu, poprzez określenie, że mają to być informacje zgodne z rzeczywistym stanem oraz niezbędne do prawidłowego i pełnego korzystania z towaru konsumpcyjnego.</u>
          <u xml:id="u-189.26" who="#RyszardJarzembowski">Kto z państwa senatorów jest za?</u>
          <u xml:id="u-189.27" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-189.28" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-189.29" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-189.30" who="#RyszardJarzembowski">15 senatorów głosowało za, 58 - przeciw, 8 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-189.31" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że poprawka nie uzyskała wymaganej większości głosów.</u>
          <u xml:id="u-189.32" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka druga, senatorów Mańkuta i Zychowicza, poparta przez połączone komisje, ma na celu umożliwienie kupującemu sprawdzenia funkcjonowania podstawowych podzespołów towaru konsumpcyjnego.</u>
          <u xml:id="u-189.33" who="#RyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za?</u>
          <u xml:id="u-189.34" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-189.35" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-189.36" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-189.37" who="#RyszardJarzembowski">67 senatorów głosowało za, 5 - przeciw, 10 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-189.38" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-189.39" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka trzecia, tego samego autorstwa i z takim samym poparciem, zmierza do tego, aby sprzedawca był obowiązany do przedstawienia w języku polskim również instrukcji obsługi, konserwacji i innych dokumentów wymaganych odrębnymi przepisami.</u>
          <u xml:id="u-189.40" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-189.41" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-189.42" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-189.43" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-189.44" who="#RyszardJarzembowski">83 senatorów jednogłośnie głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-189.45" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-189.46" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka czwarta, senatorów Mańkuta i Zychowicza, poparta przez komisje, ma charakter precyzujący.</u>
          <u xml:id="u-189.47" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-189.48" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-189.49" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-189.50" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-189.51" who="#RyszardJarzembowski">65 senatorów głosowało za, 15 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-189.52" who="#RyszardJarzembowski">Poprawka piąta, senatorów Mańkuta i Zychowicza, poparta przez komisje, zaostrza kryteria uznania towaru konsumpcyjnego za zgodny z umową w ten sposób, że ustanawia wymóg posiadania właściwości cechujących towar tego rodzaju.</u>
          <u xml:id="u-189.53" who="#RyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-189.54" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-189.55" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-189.56" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wyników.</u>
          <u xml:id="u-189.57" who="#RyszardJarzembowski">73 senatorów głosowało za, 9 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-189.58" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-189.59" who="#RyszardJarzembowski">Teraz będziemy głosowali łącznie nad poprawkami: siódmą, ósmą, dziewiątą i dziesiątą. Są to poprawki pana senatora Adama Jamroza i nie mają rekomendacji komisji.</u>
          <u xml:id="u-189.60" who="#RyszardJarzembowski">Kto z państwa mimo to je popiera?</u>
          <u xml:id="u-189.61" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-189.62" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-189.63" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-189.64" who="#RyszardJarzembowski">13 senatorów głosowało za, 54 - przeciw, 16 wstrzymało się od głosu, jeden nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-189.65" who="#RyszardJarzembowski">Poprawki nie zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-189.66" who="#RyszardJarzembowski">Będziemy głosowali teraz nad podjęciem uchwały w całości, wraz ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-189.67" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-189.68" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-189.69" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-189.70" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-189.71" who="#RyszardJarzembowski">83 senatorów głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-189.72" who="#RyszardJarzembowski">Tym samym stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz zmianie Kodeksu cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-189.73" who="#RyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu trzynastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy - Kodeks karny wykonawczy.</u>
          <u xml:id="u-189.74" who="#RyszardJarzembowski">Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i teraz możemy przystąpić do głosowania w sprawie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-189.75" who="#RyszardJarzembowski">Komisja Ustawodawstwa i Praworządności przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosi o przyjęcie tej ustawy bez poprawek, co można naocznie stwierdzić w druku senackim nr 166A.</u>
          <u xml:id="u-189.76" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-189.77" who="#RyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za podjęciem tej uchwały?</u>
          <u xml:id="u-189.78" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-189.79" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-189.80" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-189.81" who="#RyszardJarzembowski">87 senatorów głosowało za, 1 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-189.82" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy - Kodeks karny wykonawczy.</u>
          <u xml:id="u-189.83" who="#RyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu czternastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Szóstego Protokołu do Porozumienia Ogólnego w sprawie Przywilejów i Immunitetów Rady Europy, sporządzonego dnia 5 marca 1996 r. w Strasburgu.</u>
          <u xml:id="u-189.84" who="#RyszardJarzembowski">Debata nad ustawą została zakończona i możemy przystąpić do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-189.85" who="#RyszardJarzembowski">Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisja Ustawodawstwa i Praworządności przedstawiły jednobrzmiące projekty uchwał, w których wnoszą o przyjęcie tej ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-189.86" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-189.87" who="#RyszardJarzembowski">Kto z państwa popiera te wnioski?</u>
          <u xml:id="u-189.88" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-189.89" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-189.90" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-189.91" who="#RyszardJarzembowski">89 senatorów głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-189.92" who="#RyszardJarzembowski">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o ratyfikacji Szóstego Protokołu do Porozumienia Ogólnego w sprawie Przywilejów i Immunitetów Rady Europy, sporządzonego dnia 5 marca 1996 r. w Strasburgu.</u>
          <u xml:id="u-189.93" who="#RyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu piętnastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Protokołu nr 7 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, sporządzonego dnia 22 listopada 1984 r. w Strasburgu.</u>
          <u xml:id="u-189.94" who="#RyszardJarzembowski">Debata została zakończona, możemy więc przystąpić do głosowania nad wnioskami Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisji Ustawodawstwa i Praworządności, które przedstawiły jednobrzmiące projekty uchwał, wnosząc o przyjęcie tej ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-189.95" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-189.96" who="#RyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za wnioskami Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisji Ustawodawstwa i Praworządności?</u>
          <u xml:id="u-189.97" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-189.98" who="#RyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-189.99" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-189.100" who="#RyszardJarzembowski">89 senatorów głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-189.101" who="#RyszardJarzembowski">Senat jednogłośnie podjął uchwałę w sprawie ustawy o ratyfikacji Protokołu nr 7 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, sporządzonego dnia 22 listopada 1984 r. w Strasburgu.</u>
          <u xml:id="u-189.102" who="#RyszardJarzembowski">Tym sposobem przeczytaliśmy najgrubszą książkę wieczoru. Teraz zajmiemy się chudziutką.</u>
          <u xml:id="u-189.103" who="#RyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu szesnastego porządku obrad: drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne.</u>
          <u xml:id="u-189.104" who="#RyszardJarzembowski">Przypominam, że przed przerwą w obradach odbyło się drugie czytanie tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-189.105" who="#RyszardJarzembowski">Przypominam też, że Senat po przeprowadzeniu dyskusji skierował projekt ustawy do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności w celu ustosunkowania się przez komisję do zgłoszonych w toku dyskusji wniosków. Komisja na posiedzeniu w dniu dzisiejszym rozpatrzyła projekt ustawy i przygotowała dodatkowe sprawozdanie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-189.106" who="#RyszardJarzembowski">Jest ono zawarte w druku nr 149X.</u>
          <u xml:id="u-189.107" who="#RyszardJarzembowski">Informuję, że obecnie Senat przystąpi do trzeciego czytania projektu ustawy o zmianie ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne.</u>
          <u xml:id="u-189.108" who="#RyszardJarzembowski">Chciałbym też przypomnieć, że zgodnie z art. 82 ust. 1 Regulaminu Senatu trzecie czytanie projektu ustawy obejmuje przedstawienie Senatowi dodatkowego sprawozdania komisji o projekcie ustawy i głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-189.109" who="#RyszardJarzembowski">Proszę sprawozdawcę Komisji Ustawodawstwa i Praworządności, panią senator Ewę Serocką, o zabranie głosu i przedstawienie dodatkowego sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#EwaSerocka">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#EwaSerocka">Ustawa, którą żeśmy dzisiaj omawiali, znajduje się w druku nr 149S, a sprawozdanie Komisji Ustawodawstwa i Praworządności w druku nr 149X.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#EwaSerocka">Komisja na posiedzeniu w dniu 18 lipca 2002 r., po przeprowadzonym wcześniej drugim czytaniu, rozpatrzyła przedstawiony projekt ustawy oraz wnioski zgłoszone w toku dyskusji podczas drugiego czytania. Komisja nie poparła żadnego wniosku i wnosi o przyjęcie przez Senat projektu ustawy o zmianie ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne oraz projektu uchwały w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy, zawartych w druku nr 149S. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#RyszardJarzembowski">Proszę jeszcze pozostać przy mównicy, bo regulamin przewiduje możliwość zadawania trwających nie dłużej niż minutę pytań do senatora sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#RyszardJarzembowski">Czy ktoś z państwa chce...</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#RyszardJarzembowski">Pani senator Teresa Liszcz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#TeresaLiszcz">Chcę poprosić panią senator sprawozdawcę o podanie argumentów, które przemawiają przeciwko mojej poprawce, zmierzającej do wprowadzenia jawności postępowania lustracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek Ryszard Jarzembowski: Ten punkt nie przewiduje próśb, tylko zadawanie pytań. Bardzo przepraszam, Pani Senator.)</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#TeresaLiszcz">Wobec tego pytam, jakie argumenty przemawiają za odrzuceniem mojej poprawki dotyczącej jawności postępowania lustracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#JerzyAdamski">Panie Marszałku, w regulaminie nie jest przewidziany taki punkt, bo przecież należało o to spytać na posiedzeniu komisji. Pani sprawozdawca jest sprawozdawcą komisji, a nie odpowiadającą na pytanie indywidualnego senatora.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#RyszardJarzembowski">Panie Senatorze, to oczywiste, że pani senator jak każdy sprawozdawca może działać w ramach Regulaminu Senatu i nie na wszystkie pytania musi odpowiadać. Jeśli taka jest wola pani senator, to proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#EwaSerocka">Jestem sprawozdawcą komisji. Te wszystkie sprawy były na posiedzeniu komisji bardzo dokładnie, wielokrotnie omawiane i wielokrotnie były udzielane odpowiedzi. Przepraszam, ale nie muszę odpowiadać.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#RyszardJarzembowski">Czy ktoś jeszcze chce zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#RyszardJarzembowski">Pan senator Romaszewski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#DorotaSimonides">Chciałabym zapytać, czy to znaczy, że nie ma argumentów?</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#RyszardJarzembowski">Nie był to pan senator Romaszewski. Pytanie zadała pani senator Dorota Simonides. Myślę, że pan senator Romaszewski zapyta w następnej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#RyszardJarzembowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#EwaSerocka">Ponieważ był szum, nie usłyszałam pani pytania. Przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#komentarz">(Senator Dorota Simonides: Zapytałam, czy to znaczy, że na posiedzeniu komisji nie przedstawiono żadnych argumentów, bo nadal ich nie słyszymy.)</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#EwaSerocka">Były argumenty. Poruszono cały szereg spraw, ale ja jestem tylko sprawozdawcą komisji. Nie mogę wypowiadać swojego prywatnego zdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#RyszardJarzembowski">Pan senator Romaszewski, który zgłaszał się już wcześniej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Pani Senator, chodzi mi właśnie o to, żeby pani streściła dyskusję, która toczyła się na posiedzeniu komisji w tej sprawie, bo nie byłem na nim i chciałbym poznać argumenty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#RyszardJarzembowski">Czy pani senator ulegnie tej prośbie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#EwaSerocka">Pan senator parę razy uczestniczył w posiedzeniu komisji, w związku z tym uważam, że usłyszał wszystkie argumenty, które tam przedstawiono.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Romaszewski: To jest kompletne nieporozumienie.)</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#EwaSerocka">W tej chwili nie jestem upoważniona do powtarzania całego przebiegu obrad i udzielania odpowiedzi na pytania. Mogę tylko mówić jako sprawozdawca komisji.</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#RyszardJarzembowski">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Romaszewski: Czy można prosić?)</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#RyszardJarzembowski">Jeszcze raz pan senator Romaszewski.</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#RyszardJarzembowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Otóż z całą pewnością nie byłem na posiedzeniu połączonych komisji. Połączone komisje zajmowały stanowisko i w związku z tym prosiłbym o streszczenie dyskusji, która toczyła się podczas obrad. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#EwaSerocka">W dniu dzisiejszym na posiedzeniu komisji w ogóle nie było dyskusji. Pani senator Liszcz poddała pod głosowanie swój wniosek oraz wniosek... Przepraszam, był wspólny wniosek kilku senatorów oraz drugi wniosek, pani senator Liszcz i pana senatora Romaszewskiego. Oba wnioski poddano pod głosowanie i na tym zakończyło się dzisiejsze posiedzenie komisji.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#RyszardJarzembowski">Sprawozdanie znajduje się w druku nr 149X. Przypominam o tym dla porządku.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#RyszardJarzembowski">Czy ktoś z państwa chciałby zadać jeszcze trwające nie dłużej niż minutę zapytanie do pani senator sprawozdawcy w związku z przedstawionym dodatkowym sprawozdaniem? Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#RyszardJarzembowski">Przepraszam bardzo, jest chętny.</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#RyszardJarzembowski">Pan senator Tadeusz Rzemykowski. Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#TadeuszRzemykowski">Chciałbym zapytać, kto prowadził obrady komisji?</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani senator Liszcz.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#EwaSerocka">Dzisiejsze obrady komisji prowadziła pani przewodnicząca Liszcz.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#komentarz">(Senator Tadeusz Rzemykowski: Dziękuję bardzo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#RyszardJarzembowski">Czy są jeszcze jakieś pytania?</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#RyszardJarzembowski">Pani Senator, zbliżamy się do limitu regulaminowego.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Myślę, że się zmieszczę.)</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#RyszardJarzembowski">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#TeresaLiszcz">Ponownie pytam o to, o co pytam już po raz trzeci. Na pierwszym posiedzeniu, na posiedzeniu plenarnym, zadałam pani senator sprawozdawcy to samo pytanie, o argumenty, i nie dostałam odpowiedzi. Nie padł żaden argument na temat jawności bądź braku jawności.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#EwaSerocka">Pani Senator, w dniu dzisiejszym odbyło się posiedzenie komisji, któremu pani przewodniczyła i nie zadała pani wtedy tego pytania.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#EwaSerocka">W związku z tym...</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Bo zadałam je na posiedzeniu plenarnym.)</u>
          <u xml:id="u-212.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-212.5" who="#EwaSerocka">Nie zadała pani tego pytania na posiedzeniu komisji. Oczekiwałam na to pytanie, ale nie zadała go pani.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#RyszardJarzembowski">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby dociekać...</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#RyszardJarzembowski">Pan senator Andrzej Wielowieyski.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#RyszardJarzembowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#AndrzejWielowieyski">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#AndrzejWielowieyski">Ale ja nie byłem na posiedzeniu tej komisji i rzeczywiście, podobnie jak inni koledzy, nie wiem, jakie argumenty przemawiają za tym, żeby nie dopuścić tu do jawności. Nie wiemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#EwaSerocka">W dniu dzisiejszym nie było to w ogóle przedmiotem rozważań. Komisja się tym nie zajmowała.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#komentarz">(Senator Andrzej Wielowieyski: Ale to jest przedmiotem naszego zainteresowania teraz!)</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#EwaSerocka">Nie jestem upoważniona przez komisję do udzielania tego typu odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#RyszardJarzembowski">Bardzo przepraszam, chcę przypomnieć, że zgodnie z regulaminem pytania mogą dotyczyć wyłącznie sprawozdania dodatkowego, a więc nie tego, co działo się na wcześniejszych posiedzeniach komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#DorotaSimonides">Czy komisja była tajna?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#EwaSerocka">Nie. Jest z jej posiedzenia protokół.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#RyszardJarzembowski">Proszę bardzo, kto z państwa chce jeszcze zadać pytanie pani senator sprawozdawcy? Czy są chętni?</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Proszę nie męczyć pani senator.)</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#komentarz">(Senator Ewa Serocka: Ja się nie męczę. Jestem spokojna.)</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#RyszardJarzembowski">Nie ma chętnych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy do głosowania w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne.</u>
          <u xml:id="u-219.5" who="#RyszardJarzembowski">W tej sprawie w trakcie drugiego czytania przedstawiono następujące wnioski: senatorowie wnioskodawcy wnosili o odrzucenie projektu ustawy, inni senatorowie wnioskodawcy przedstawili wniosek o wprowadzenie poprawki do tekstu ustawy. Wnioski te są zawarte w omawianym wcześniej druku nr 149X.</u>
          <u xml:id="u-219.6" who="#RyszardJarzembowski">Przypominam, że komisja nie poparła wniosków przedstawionych w druku nr 149X i wnosi o przyjęcie przez Senat projektu ustawy oraz projektu uchwały w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy, zawartych w druku nr 149S.</u>
          <u xml:id="u-219.7" who="#RyszardJarzembowski">Informuję, że w pierwszej kolejności zostanie przeprowadzone głosowanie nad wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy - wniosek ten zawarty jest w punkcie oznaczonym rzymską jedynką w druku nr 149X. W wypadku odrzucenia tego wniosku zostanie przeprowadzone głosowanie nad poprawką, która jest zawarta w punkcie oznaczonym rzymską dwójką w tym samym druku nr 149X.</u>
          <u xml:id="u-219.8" who="#RyszardJarzembowski">Informuję też, że w wypadku odrzucenia obu wniosków zostanie przeprowadzone głosowanie nad projektem ustawy przedstawionym przez Komisję Ustawodawstwa i Praworządności we wspomnianym już druku nr 149S.</u>
          <u xml:id="u-219.9" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy do głosowania nad wnioskami senatorów zgłoszonymi w toku dyskusji, a więc w pierwszej kolejności nad wnioskiem grupy senatorów o odrzucenie projektu ustawy o zmianie ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne.</u>
          <u xml:id="u-219.10" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-219.11" who="#RyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie tego projektu?</u>
          <u xml:id="u-219.12" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest temu przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-219.13" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-219.14" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę o ujawnienie wyniku.</u>
          <u xml:id="u-219.15" who="#RyszardJarzembowski">20 senatorów głosowało za, 65 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-219.16" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że wniosek o odrzucenie projektu ustawy został odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-219.17" who="#RyszardJarzembowski">Wobec odrzucenia wniosku o odrzucenie ustawy przystępujemy do głosowania nad wnioskiem pani senator Teresy Liszcz oraz pana senatora Zbigniewa Romaszewskiego o wprowadzenie poprawki do projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-219.18" who="#RyszardJarzembowski">Przypominam, że poprawka ta ma na celu zmianę zasad dotyczących wyłączania jawności postępowania lustracyjnego, rozróżniając obligatoryjne i fakultatywne wyłączenie jawności przez Sąd Lustracyjny. W miejsce obowiązującego aktualnie obligatoryjnego wyłączenia jawności postępowania, także na żądanie osoby lustrowanej, wnioskodawcy proponują obligatoryjne wyłączanie jawności całości lub części rozprawy w przypadku możliwości spowodowania zagrożenie bezpieczeństwa państwa, a fakultatywne, jeśli jawność mogłaby naruszyć ważny interes prywatny.</u>
          <u xml:id="u-219.19" who="#RyszardJarzembowski">Naciskamy przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-219.20" who="#RyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za wnioskiem pani senator Teresy Liszcz i pana senatora Zbigniewa Romaszewskiego, niepopartym przez komisję?</u>
          <u xml:id="u-219.21" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-219.22" who="#RyszardJarzembowski">A kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-219.23" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-219.24" who="#RyszardJarzembowski">18 senatorów głosowało za, 67 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-219.25" who="#RyszardJarzembowski">Stwierdzam, że poprawka nie uzyskała wymaganej większości.</u>
          <u xml:id="u-219.26" who="#RyszardJarzembowski">Wobec odrzucenia wniosku o odrzucenie projektu ustawy oraz wniosku o wprowadzenie poprawki do ustawy przystąpimy do głosowania nad przyjęciem przedstawionego przez Komisję Ustawodawstwa i Praworządności projektu ustawy o zmianie ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne oraz nad projektem uchwały w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy - druk nr 149S.</u>
          <u xml:id="u-219.27" who="#RyszardJarzembowski">Przypominam ponadto, że komisja proponuje, aby Senat upoważnił senator Ewę Serocką do reprezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad projektem tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-219.28" who="#RyszardJarzembowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-219.29" who="#RyszardJarzembowski">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem projektu ustawy oraz projektu uchwały?</u>
          <u xml:id="u-219.30" who="#RyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-219.31" who="#RyszardJarzembowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-219.32" who="#RyszardJarzembowski">Proszę o wyświetlenie wyniku.</u>
          <u xml:id="u-219.33" who="#RyszardJarzembowski">65 senatorów głosowało za, 21 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-219.34" who="#RyszardJarzembowski">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne wraz z projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-219.35" who="#RyszardJarzembowski">Jednocześnie informuję, że Senat upoważnił senator Ewę Serocką do reprezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad projektem tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-219.36" who="#RyszardJarzembowski">Ogłaszam trzy minuty przerwy technicznej...</u>
          <u xml:id="u-219.37" who="#komentarz">(Senator Sekretarz Krystyna Doktorowicz: Mogę przeczytać...?)</u>
          <u xml:id="u-219.38" who="#RyszardJarzembowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#KrystynaDoktorowicz">Proszę państwa, jeszcze komunikaty dla członków Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych oraz Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#KrystynaDoktorowicz">Posiedzenie Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia w sprawie rozpatrzenia ustawy o zmianie ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w zakresie niewypłacalności pracodawcy odbędzie się 23 lipca o godzinie 13.00 w sali nr 182.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#KrystynaDoktorowicz">Kolejne posiedzenie Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia odbędzie się 26 lipca w Malborku.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#KrystynaDoktorowicz">Posiedzenie Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych odbędzie się wspólnie z Komisją Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej 19 lipca o godzinie 9.30 w sali nr 182.</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#komentarz">(Przerwa w obradach od godziny 21 minut 38 do godziny 21 minut 40)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#LonginPastusiak">Wysoka Izbo, wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#LonginPastusiak">Po wyczerpaniu porządku obrad dwudziestego pierwszego posiedzenia Senatu przystępujemy do oświadczeń senatorów poza porządkiem obrad.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#LonginPastusiak">Przypominam tylko o regulaminowych wymogach związanych z oświadczeniami: nie mogą one trwać dłużej niż pięć minut, a dotyczyć powinny spraw, które nie były przedmiotem porządku obrad bieżącego posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#LonginPastusiak">Oczywiście nad oświadczeniami, jak państwo wiecie, nie przeprowadza się dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#LonginPastusiak">Na podstawie listy, którą mam w tej chwili, o wygłoszenie oświadczenia prosiłbym pana senatora Jerzego Suchańskiego.</u>
          <u xml:id="u-221.5" who="#LonginPastusiak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#JerzySuchański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#JerzySuchański">Pierwsze oświadczenie kieruję w imieniu pięciu senatorów: pana senatora Ryszarda Sławińskiego, pana senatora Jerzego Adamskiego, pana senatora Tadeusza Bartosa, pani senator Alicji Stradomskiej oraz w swoim własnym. Oświadczenie kieruję do prezesa Rady Ministrów, pana Leszka Millera.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#JerzySuchański">Uprzejmie prosimy o wyjaśnienie, dlaczego w wizycie państwowej w USA wziął udział minister skarbu państwa, pan Wiesław Kaczmarek, a zabrakło miejsca dla ministra gospodarki, pana Jacka Piechoty.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#JerzySuchański">Drugie oświadczenie kieruję do prezesa Najwyższej Izby Kontroli w imieniu ośmiu senatorów: Ryszarda Sławińskiego, Tadeusza Bartosa, Mariana Nogi, Alicji Stradomskiej, Jerzego Adamskiego, Jerzego Pieniążka, Janusza Lorenza i własnym.</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#JerzySuchański">Szanowny Panie Prezesie!</u>
          <u xml:id="u-222.5" who="#JerzySuchański">22 października 1999 r. pięciu senatorów zwróciło się do ówczesnego prezesa Najwyższej Izby Kontroli o przeprowadzenie kontroli legalności i gospodarności działań podjętych przez urzędy oraz Polskie Sieci Elektroenergetyczne SA, związanych z nieprawidłowościami przy budowie i uruchomieniu Elektrociepłowni „Nowa Sarzyna” w województwie podkarpackim - pismo Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o numerze BPS/KRol/0333/320/99.</u>
          <u xml:id="u-222.6" who="#JerzySuchański">Z przykrością stwierdzamy, że do dnia dzisiejszego, a zatem przez blisko trzy lata, Najwyższa Izba Kontroli nie podjęła stosownych działań. Dlatego też zwracamy się do pana prezesa o wyjaśnienie tej bulwersującej środowisko energetyczne sprawy.</u>
          <u xml:id="u-222.7" who="#JerzySuchański">Według naszych ustaleń właściciele Elektrociepłowni „Nowa Sarzyna” - to jest firma Enron Poland Investment, przedsiębiorstwo zagraniczne - uzyskali wspaniały prezent od polskiego społeczeństwa: blok gazowo-parowy o mocy elektrycznej 116 MW oraz cieplnej 70 MW, o wartości ponad 130 milionów dolarów. Cała inwestycja zostanie zwrócona firmie Enron w postaci zakupu od niej przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne SA energii po znacznie wyższej cenie w tak zwanym kontrakcie długoterminowym.</u>
          <u xml:id="u-222.8" who="#JerzySuchański">Naszym zdaniem w sposób ewidentny został naruszony interes gospodarczy Polski, dlatego też oczekujemy pilnego wyjaśnienia sprawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#LonginPastusiak">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#LonginPastusiak">Czy ktoś z panów senatorów chciałby jeszcze złożyć oświadczenie? Nie widzę zgłoszeń, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#LonginPastusiak">Informuję, że protokół dwudziestego pierwszego posiedzenia Senatu piątej kadencji zostanie udostępniony senatorom w ciągu trzydziestu dni po posiedzeniu Senatu w Biurze Prac Senackich w pokój nr 255.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#LonginPastusiak">Zamykam dwudzieste pierwsze posiedzenie Senatu Rzeczypospolitej Polskiej piątej kadencji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>