text_structure.xml
32.1 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#StanisławIwanicki">Otwieram posiedzenie Komisji.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#StanisławIwanicki">Kierowałem pracami podkomisji, która wypracowała projekt uchwały. Jest on wynikiem wspólnych uzgodnień członków podkomisji i przedstawicieli wnioskodawców: posła Stefana Niesiołowskiego i Jacka Kuronia. Przedłożony tekst zawiera w sobie elementy obydwu projektów.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#StanisławIwanicki">Sądzę, że nie ma potrzeby odczytania projektu uchwały. Mogę jedynie dodać, że pierwszy akapit mówi o intencji uchwały. Drugi opisuje genezę systemu komunistycznego jej nieprawy względem aspiracji narodowych charakter, uznaje PZPR, filar systemu komunistycznego, za organizację do końca odpowiedzialną za trwanie i kształt systemu komunistycznego w Polsce, na którym ciąży wiele zbrodni i przestępstw. Podkomisja położyła główny nacisk na sformułowanie, które dotyczy całości istnienia komunizmu w Polsce, nawet w ostatniej jego fazie, przez politologię uznawaną za łagodniejszą, dokonywane były zbrodnie i przestępstwa.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#StanisławIwanicki">Następne akapity mówią o tym, w jaki sposób wyrażał się opór narodowy i pragnienia wolnościowe. Na stronie drugiej znajduje się fragment dotyczący zobowiązania Sejmu do wynagrodzenia krzywd powstałych w ciągu rządów komunistycznych i ukarania winnych tych zbrodni.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#StanisławIwanicki">Ostatnia część uchwały ma charakter moralnej oceny panowania komunizmu w Polsce. Jest to protest przeciwko relatywizacji tego procesu. Wnioskodawcy mając świadomość, że wybory w tym okresie nie miały wyłącznie charakteru czarno-białego, że naród nie dzielił się wyłącznie na prześladowców i prześladowanych, uznali, że konieczne jest wyraźne oddzielenie dobra od zła, ukazanie tych zachowań, które godne są potępienia i tych, za sprawą których żyjemy w wolnym kraju.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#StanisławIwanicki">Proszę o akceptację tego tekstu uchwały, który był owocem wspólnych prac wymagających ustępstw, lecz w naszym przekonaniu, oddaje on intencję zawarte w obydwu wyjściowych projektach, które stanowiły przedmiot i czytania na forum Sejmu.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#StanisławIwanicki">O zabranie głosu proszę wnioskodawców.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#StefanNiesiołowski">W imieniu części wnioskodawców proszę Komisję o poparcie dla tego projektu, który został uzgodniony. Przy zawieraniu kompromisów, a zwłaszcza w tak delikatnej sprawie, zawsze może zaistnieć sformułowanie, które wychodzi poza przyjęte ustalenia. Można tekst poprawić, jednak powstał on w myśl zasady pakta sum servanta. Byłoby dobrze, gdybyśmy ustaleń nie naruszali, poza przypadkiem, jeżeli ktoś uzna, że dane sformułowanie jest nie do przyjęcia.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#StefanNiesiołowski">Poprawki, które naniosło Biuro Legislacyjne akceptuję, z wyjątkiem akapitu trzeciego w brzmieniu: „opracowało i starało się przystosować narzucone warunki”. Proponuję zmienić ten zapis i nadać mu sens, ponieważ obecny zapis jest niezrozumiały.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#StefanNiesiołowski">Wymienione w tym akapicie daty nie są przypadkowe, uważamy, że są one najważniejsze w powojennej historii Polski. Dlatego proponuję przyjąć przedstawiony projekt, który daje podstawy do przyjęcia go w obecnej formie przez Sejm.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#StanisławIwanicki">Otwieram dyskusję.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#CzesławRyszka">Zwracam uwagę, że projekt był bardzo długo omawiany w podkomisji. Dzisiejsze posiedzenie zbojkotowali politycy lewicy i dlatego nie ma sensu, abyśmy prowadzili długie dyskusję. Proponuję, abyśmy przeszli do głosowania.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#ZbigniewWawak">Projekt uchwały jest wynikiem pewnego kompromisu politycznego między AWS i UW. Chociaż ja sam wyobrażałem sobie ten projekt inaczej, jednak popieram wniosek o przejście do głosowania.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#AleksanderBentkowski">Chciałbym przedstawić uwagi dotyczące systematyki uchwały. W pierwszym akapicie mówimy o tym do czego zmierza Sejm RP, w drugim przedstawiono opis systemu, w trzecim potępiamy PZPR. W akapicie drugim, gdzie zaczyna się opis dyktatury komunistycznej, mówimy o tej dyktaturze i o tym systemie. Dlatego proponuję z akapitu trzeciego przenieść fragment mówiący, że na tym systemie ciąży odpowiedzialność za wiele zbrodni i przestępstw. Musimy być konsekwentni, jeśli mówimy o totalitarnym systemie, który został wówczas wprowadzony w Polsce i jego konsekwencjach, to musimy dodać, że ciąży na nim odpowiedzialność za wiele zbrodni i przestępstw. Kiedy mówimy o PZPR, to możemy dodać, że ta partia jest odpowiedzialna za trwanie tego systemu w Polsce.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#AleksanderBentkowski">Chciałbym, aby w uchwale znalazła się wzmianka, że w pierwszym okresie najbardziej radykalnie zwalczane było Polskie Stronnictwo Ludowe. Wtedy zginęło setki naszych działaczy, a pozostała część spędziła wiele lat w więzieniu. Pierwsza konfrontacja między obozem demokratycznym, który reprezentowało PSL, będące organizacją legalną, a systemem komunistycznym sprowadziła się do tego, że 120 działaczy zostało zamordowanych a kilka tysięcy aresztowanych, wówczas zostało rozbite Polskie Stronnictwo Ludowe. Dużą satysfakcją dla nas byłoby, gdyby wzmianka o tym znalazła się w projekcie uchwały, dlatego stosowny wniosek zgłoszę za chwilę.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#TadeuszKilian">Zwracam uwagę, że przyjmując systematykę projektu: „dla dobra państwa i narodu”, powinniśmy dodać sformułowanie o przezwyciężeniu podziałów w społeczeństwie.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#AleksanderBentkowski">W projekcie o systemie mówimy w akapicie drugim i dlatego proponuję przenieść część akapitu trzeciego. Wówczas uzyskamy brzmienie: „Narzucony Polsce system był odpowiedzialny za wiele zbrodni i przestępstw, wprowadzał oparty na utopii i wyniszczający kraj model gospodarki”.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#ZbigniewWawak">W moim przekonaniu to sformułowanie już znajduje się w drugim akapicie, lecz w innej formie. Mowa jest w nim o naruszaniu podstawowych praw i wolności, o kłamstwie, przemocy, groźbie interwencji sowieckiej. Uważam, że obecna konstrukcja jest prawidłowa i dlatego nie ma powodu, abyśmy wprowadzali zmiany.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#JanOlszewski">Jak się dowiadujemy projekt jest kompromisem. Jednak dla jasności powinniśmy się dowiedzieć, czy kompromis dotyczy członków podkomisji, czy też wnioskodawców, czy też ugrupowań politycznych.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#JanOlszewski">Nie wiem jak postąpić w stosunku do tego projektu, ponieważ jako tekst wyrażający polityczny kompromis, którego głównym celem jest przezwyciężenie podziałów, jest to wyraz stanowiska przedstawicieli obu uzgadniających przeszłość partii. Nie widzę możliwości przyjęcia współudziału w tym porozumieniu. Proponuję, aby autorzy projektu w imię przyzwoitości zrezygnowali ze zdania: „Polsce potrzebna jest prawda”.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#StanisławIwanicki">Członkowie podkomisji pracowali przyjmując reprezentatywne i wiarygodne deklaracje ze strony wnioskodawców obydwu projektów a także opinii obu klubów parlamentarnych, że jest to dokument zaakceptowany w wymiarze politycznym i wiążący dla obydwu klubów.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#StefanNiesiołowski">Kompromis został zawarty między klubem AWS i UW. Obydwa kluby biorą na siebie odpowiedzialność. Byłbym nieuczciwy, gdybym powiedział, że wszyscy posłowie zagłosują za tym projektem, jednak w ogromnej większości go poprą.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#StefanNiesiołowski">Nie widzę zasadniczej różnicy między tym tekstem, a projektami wyjściowymi, poza przesunięciem akcentów. W debacie na forum Sejmu mówiłem, że jestem skłonny zrezygnować ze sformułowań, które można by odczytać w taki sposób, iż wszyscy członkowie PZPR zostaną określeni, jako przestępcy. Ponieważ taka interpretacja była nadawana pierwotnej wersji, dlatego zmienianie uległ ten akapit.</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#StefanNiesiołowski">Można precyzować podziały, jednak jest to zbyteczne, ponieważ materią naszego działania jest społeczeństwo. Chodzi o te podziały, dla których wspólna ocena przeszłości służy ich złagodzeniu.</u>
<u xml:id="u-12.3" who="#StefanNiesiołowski">Moim zdaniem ten projekt ma wspólną zasadę. Akapit pierwszy jest rodzajem preambuły, drugi stanowi ogólną charakterystykę, akapit trzeci wyraża stanowisko. Nie widzę przeszkód, aby dokonać proponowanej zmiany, jednak uważam, że na tym nie zyska projekt uchwały.</u>
<u xml:id="u-12.4" who="#StefanNiesiołowski">Wymienienie PSL jest bardzo delikatną materią, ponieważ każde słowo było ważone. Jest mowa o oporze cywilnym i dotyczy on także PSL. Jeśli wymienimy jakąkolwiek organizację, to natychmiast zostaną zgłoszone wnioski o dopisanie innych. Przypominam, że chodzi o legalną opozycję i podziemie, o takie organizacje jak NSZ, WiN, Stronnictwo Pracy, Stronnictwo Narodowe. W debacie sejmowej wymieniałem nazwisko zamordowanego Władysława Kojdera i profesora Ścibiorka. Mówiłem o PSL, ale zrobienie wyjątku dla jednej formacji uruchomi pewny mechanizm, dlatego użyto wyrazów o oporze cywilnym. Projekt należy odczytywać pod kątem debaty, która się odbyła. Dlatego ograniczamy się także do wymieniania kościoła, ponieważ nie chcemy decydować o tym, czyj wkład w obalenie komunizmu w Polsce był największy.</u>
<u xml:id="u-12.5" who="#StefanNiesiołowski">Nie mogę się zgodzić na skreślenie zdania: „Polsce potrzebna jest prawda”, ponieważ sugeruje ta propozycja, że za tym projektem stoi nieprawda. Nie przyjmuję tej argumentacji. Można powrócić do pierwotnego tekst i forsować jego przyjęcie, lecz intencją procedury było znalezienie szerszego poparcia, niż miało to miejsce w trakcie debaty w dniu 3 kwietnia 1998 r.</u>
<u xml:id="u-12.6" who="#StefanNiesiołowski">Na koniec chcę wystąpić z prośbą, aby w uzgodnionym przez podkomisje tekście nie dokonywać zmian.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#JanOlszewski">Zaproponowałem skreślenie zdania nie dlatego, iż chciałem komuś czynić jakieś zarzuty, ale dlatego, iż stoję na stanowisku, że rzeczywistego stanu tego, co nazywa się prawdą, nie ustala się na zasadzie kompromisu ale naukowej dyskusji. Rozumiem, że jest to tekst polityczny, który musi wyrażać kompromis między ugrupowaniami politycznymi występującymi z inicjatywą podjęcia takiej uchwały. Musimy powiedzieć to jednak otwarcie. Rozumiem, że taka jest potrzeba polityczna, jednak nadużyciem byłoby ogłoszenie, że jest to prawda o tamtym okresie.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#JanOlszewski">Analiza tego tekstu wymaga wiele czasu, dlatego ograniczę się tylko do przykładów. Mowa jest o tym, że narodowa debata o potępieniu komunizmu ukazała prawdę o ustroju totalitarnym, wszechobecności komunistycznego zła ogarniającego wszystkich od zwykłego obywatela po człowieka władzy. Jest to tego rodzaju ogólnik, którego polityczna wymowa jest taka, że za tamten okres odpowiadamy wszyscy, że odpowiadam za niego tak samo jak Bolesław Bierut. Na tego rodzaju sformułowanie nie ma mojej zgody. Rozumiem, że zgłoszono wniosek o niewnoszenie poprawek i zamierzam się do tego zastosować, jednak pod tym tekstem nie mogę się podpisać.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#StanisławIwanicki">Czy wniosek o skreślenie zdania mam traktować proceduralnie?</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#JanOlszewski">Nie jest to wniosek formalny. Proponuję, aby wnioskodawcy wzięli pod uwagę moją opinię.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Jestem osobą, która brała mały udział w dochodzeniu do kompromisu, natomiast byłam członkiem podkomisji. Mogliśmy zaprezentować dwa projekty, odejście od pierwotnego brzmienia wniosku Unii Wolności jest bardzo widoczne, jednak nie lubiąc kompromisów trzeba brać pod uwagę uwarunkowania polityczne. Na forum Sejmu były przedstawione dwa teksty i dlatego trzeba było zastanowić się nad tym kto i przeciwko czemu będzie protestował. To decydowało o tym, że uznając wolę kompromisu w trakcie prac podkomisji nie wprowadzałam istotnych zmian. Uważam, że zwyciężył interes nadrzędny. Dlatego apeluję do osób, którym ten tekst się nie podoba, aby dla celów nadrzędnych przyjąć ten projekt. Nie zapominajmy, że można dążyć do doskonałości tracąc przy tym wszystko.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Zdanie: „Polsce potrzebna jest prawda” nie odnosi się do tego tekstu, że to jest cała i ostateczna prawda, jest to deklaracja. To zdanie buduje naszą rzeczywistość. W Polsce nie było prawdy i dlatego powtarzamy, że Polsce potrzebna jest prawda, ku przestrodze.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#TeresaLiszcz">Nie chcę niczego burzyć, ponieważ uważam, że wszyscy z ulgą przyjęlibyśmy przyjęcie tego projektu. Mam jednak wątpliwości, czy nie należy zamienić zapisu na: „dyktatura narzucona została Polsce przemocą i wbrew woli narodu przez władze partyjne i państwowe związku sowieckiego”.</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#TeresaLiszcz">Uważam, że istnieje w tekście merytoryczna luka, ponieważ wynika z niego, iż pierwsze przejawy oporu pojawiły się po 1956 r., a przecież już od początku trwała walka i dlatego nie można zapominać o ludziach, którzy ją prowadzili.</u>
<u xml:id="u-17.2" who="#TeresaLiszcz">Nie wiem, o jaką zasadę sprawiedliwości obowiązującą w państwie prawa chodzi. W konstytucji mowa jest o państwie prawa realizującym ponadto zasady sprawiedliwości.</u>
<u xml:id="u-17.3" who="#TeresaLiszcz">Popieram posła Olszewskiego i nie zgadzam się na zdanie o wszechogarniającym źle. Uważam, że należy je zmienić do postaci: „Narodowa debata o potępieniu komunizmu ukazała prawdę o ustroju totalitarnym, wszechobecności komunistycznego zła, dotykającego w niejednakowym stopniu wszystkich, nie tylko ludzi władzy, ale także zwykłych obywateli”.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#ZbigniewWawak">W projekcie uchwały jest mowa o oporze w okresie powojennym. W naszym przekonaniu takie sformułowanie dotyczy wszystkich przypadków zbrojnego oporu przeciwko komunistycznej władzy, niezależnie od tego jaka organizacja go prowadziła.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#ZbigniewWawak">Istotna jest różnica między oporem w latach 1945–1949 a 1952 i następnych, który zwalczany był fizycznie, a wybuchami społecznego oporu. Jeżeli zaczniemy podmiotowo wymieniać przykłady, to wywołamy dyskusję, która nigdy się nie skończy.</u>
<u xml:id="u-18.2" who="#ZbigniewWawak">Zgadzam się z możliwością takiej interpretacji zdania o wszechogarniającym źle i dlatego proponuję, jeżeli nie stoi to w sprzeczności z ideą kompromisu, aby zamienić wyraz „ogarniającego” wyrazem „dotykającego”. Wykluczy to możliwość takiej interpretacji, że wszyscy byliśmy kreatorami wszechogarniającego zła.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#AleksanderBentkowski">Zastanawiam się czy trzeci akapit nie powinien uzyskać brzmienia: „Odrzucamy i potępiamy ten system, na którym ciąży wiele zbrodni i przestępstw, uznajemy PZPR za odpowiedzialną za trwanie tego systemu”.</u>
<u xml:id="u-19.1" who="#AleksanderBentkowski">Rozumiem, że w uchwale jest mowa o oporze zbrojnym i cywilnym. Opór zbrojny dotyczy organizacji wojskowych, które istniały od 1949 r. Wymienione w projekcie przykłady dotyczą oporu cywilnego i nie należy zapominać, że PSL było organizacją cywilną, na którą skierowano główne uderzenie propagandy i represji. Dlatego proponuję dopisać: „Symbolami sprzeciwu wobec zniewolenia był zbrojny i cywilny opór w okresie powojennym, były zbrodnicze represje wobec PSL, był poznański czerwiec”. PSL była jedyną organizacją polityczną, na którą skierował się metodyczna agresja PPR w latach 1949–1953.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Znam historię represji dotyczących PSL, jednak wówczas trzeba napisać także o PZPR i jej sojuszniku ZSL, nie można się stawiać tylko po stronie poszkodowanych, nie biorąc przy tym żadnej odpowiedzialności. Byłoby lepiej, gdybyśmy ten projekt pozostawili w obecnym kształcie. Wszyscy wiemy, co się działo po 1944 r. Być może trzeba jeszcze poczekać i jeszcze raz przedyskutować ten projekt, ponieważ dla mojego ugrupowania jest on najdalej idącym kompromisem.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#TeresaLiszcz">Sądzę, że zaszło nieporozumienie, ponieważ w tamtym okresie PSL pełnił rolę „Solidarności”, gdyż skupiła się wokół niego cała opozycja. To PSL wygrał wybory, które zostały sfałszowane. Jego działacze byli aresztowani i rozstrzeliwani. To nie była jedna z wielu partii, lecz partia, która skupiła całą opozycję i dlatego na nią się skierowało główne uderzenie. Należy powiedzieć wyraźnie, że chodzi o PSL mikołajczykowskie. Dla zachowania równowagi należy wymienić inne organizacje, ponieważ w tym tekście proporcji nie ma.</u>
<u xml:id="u-21.1" who="#TeresaLiszcz">Opór w latach powojennych najwięcej kosztował i dlatego nie można go skwitować jednym zdaniem, całą uwagę skupiając na oporze w latach następnych.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#ZbigniewWawak">PSL było wówczas legalnie działającą organizacją, która koncentrowała legalny opór przeciwko tamtej władzy. Chcę się odwołać do nieżyjącej profesor Janiny Zakrzewskiej, która w „Historii sejmu polskiego” opisała próby zalegalizowania w porządku prawnym Polski Ludowej Stronnictwa Narodowego. Próba zakończyła się tym, że politycznych działaczy zamordowano a nielegalne struktury Urząd Bezpieczeństwa zlikwidowano, czasami organizując pokazowe procesy pod zarzutem współpracy z Niemcami, a następnie z agenturą CIA. Przeważnie jednak dokonywano egzekucji bez procesów. Dlaczego zatem nie mamy wymienić Stronnictwa Narodowego. Byłbym pierwszym zwolennikiem wymienienia tych organizacji, jednak może to wywołać dyskusje, aby także inne ugrupowania uczcić w uchwale. Pomimo moich sympatii dla tych organizacji opowiadam się, aby ten kompromisowy kształt pozostał w obecnym brzmieniu.</u>
<u xml:id="u-22.1" who="#ZbigniewWawak">Chciałbym się dowiedzieć, czy poseł Śledzińska-Katarasińska akceptuje zamianę wyrazu „ogarniającego” na „dotykającego”? Czy możemy przyjąć, że Unia Wolności takiej zmianie nie będzie przeciwna?</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Nie mogę wypowiadać się w imieniu całego klubu.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#StefanNiesiołowski">Niektóre kwestie były już przedyskutowane. Chciałbym jednak powrócić do wymienienia Stalina. Każdy tekst można poprawić, jednak postać Stalina była szczególna i nie wiem jakiej interpretacji należałoby dokonać, aby uznać, iż w projekcie podkreślone są zasługi, ponieważ jest ona wymieniona w negatywnym kontekście.</u>
<u xml:id="u-24.1" who="#StefanNiesiołowski">Zgadzam się na zmiany w trzecim akapicie, ponieważ nie zmienia to meritum projektu.</u>
<u xml:id="u-24.2" who="#StefanNiesiołowski">Podstawowa kwestia dotyczy dat, kilkakrotnie mówiłem, że nie ma w okresie 1944–1956 daty, którą można jednoznacznie wskazać jako symbol. Wymienione daty są powszechnie uznane. Nikt nie porównuje ofiar, uchwała w innym miejscu oddaje hołd tym ludziom. Zgadzając się z tym, że opór w okresie powojennym był heroiczny i nieporównywalny do marca 1968, grudnia 1970, jednak nie ma daty, która byłaby symbolem. Jeśli uznamy za taką datę sfałszowanie wyborów w 1947 r., to należałoby wymienić także wymordowanie IV Komendy WiN, Stronnictwa Narodowego, proces Kasznicy, Nejmana. W Poznaniu zginęło 46 osób, a tymczasem jednego dnia w okresie powojennym w lachach UB ginęło więcej osób. Niestety nie da się zastąpić cywilnego i zbrojnego oporu. Wymienienie PSL wywoła lawinę, ponieważ PSL był najbardziej masową organizacją, dlaczego jednak mamy przyjąć takie kryterium. Dlaczego nie mamy oddać hołdu nielegalnym organizacjom, które poniosły większe straty. Stosunkowo bezpieczniej było być członkiem PSL niż NSZ. Mając świadomość niedoskonałości tego akapitu uważam, że poprawić go w sposób zadawalający nie można. Trzeba by skonstruować nowy, szerszy akapit, który poprzez zmianę proporcji zmieni sens tej uchwały, która uzyska charakter historyczny.</u>
<u xml:id="u-24.3" who="#StefanNiesiołowski">Uważam, że wyraz „dotykający” jest znacznie lepszym określeniem. Jest bowiem możliwość interpretacji fałszywej tezy, iż wszyscy odpowiadamy za system komunistyczny. Z innych fragmentów uchwały wynika, że nie odpowiadamy za niego wszyscy, ale jeżeli istnieje możliwość takiej interpretacji, to należy temu zapobiec, ponieważ nasza intencja była przeciwna. Chcieliśmy wskazać osoby, które życiem swoim zapłaciły i dlatego sądzę, że zgłoszony wniosek te wątpliwości rozwiewa.</u>
<u xml:id="u-24.4" who="#StefanNiesiołowski">Uważam, że sprawiedliwość w tej uchwale dotyczy wyrównania rachunku krzywd. Jeżeli prawnicy uważają, że istnieje w tym zakresie problem prawny, to zgadzam się na zmiany, jednak pojęcie sprawiedliwości tak było przez wnioskodawców rozumiane.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#StanisławIwanicki">Mamy świadomość, że pracujemy w trudnych wa-runkach, ponieważ III Rzeczpospolita jest obciążona w niemałym stopniu balastem PRL. Skoro zdecydowaliśmy się na podjęcie działań, to warto nasze prace dokończyć, tym bardziej, że nie ma powodu, aby poczekać z przyjęciem uchwały kilka lat. Nie widzę w perspektywie najbliższych lat takiej sytuacji, która zmieniłaby nasze ograniczenia, z którymi obecnie się borykamy.</u>
<u xml:id="u-25.1" who="#StanisławIwanicki">Proponuję, abyśmy rozpatrywali projekt uchwały akapitami.</u>
<u xml:id="u-25.2" who="#StanisławIwanicki">Czy do akapitu pierwszego ktoś ma uwagi?</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#ZbigniewWawak">Chodzi o inne poprawki, niż zgłoszone przez Biuro Legislacyjne, które przyjmujemy.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#StanisławIwanicki">Jak rozumiem, wobec braku sprzeciwu, akapit pierwszy przyjęliśmy w przedłożonym brzmieniu.</u>
<u xml:id="u-27.1" who="#StanisławIwanicki">Czy do akapitu drugiego ktoś ma uwagi?</u>
<u xml:id="u-27.2" who="#StanisławIwanicki">Nie słyszę.</u>
<u xml:id="u-27.3" who="#StanisławIwanicki">Czy do akapitu trzeciego ktoś ma uwagi?</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#AleksanderBentkowski">Zanim przejdziemy do podjęcia decyzji chciałbym, aby Biuro Legislacyjne wyraziło opinię dotyczącą mojego wniosku w tej sprawie.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Zmiana jest pożądana, jednak proponujemy, aby akapit zamykało stwierdzenie: „odrzucamy i potępiamy ten system na którym ciąży wiele zbrodni i przestępstw”.</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#AleksanderBentkowski">Proponuję, aby akapit uzyskał brzmienie: „od-rzucamy i potępiamy ten system, na którym ciąży wiele zbrodni i przestępstw. Uznajemy PZPR...”.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Jeżeli będziemy redagować każde zdanie, to zredagujemy nowy tekst, a na to nie mamy czasu. Zwracam uwagę, że obecne brzmienie jest dobre, ponieważ jest to puenta poprzedniego akapitu.</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#TeresaLiszcz">Proponuję brzmienie: „Odrzucamy i potępiamy system komunistyczny, na którym ciąży wiele zbrodni i przestępstw. Uznajemy Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą za organizację w najwyższym stopniu, do końca odpowiedzialną za trwanie i kształt tego systemu”.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#StefanNiesiołowski">Nie widzę różnic w brzmieniu. Dlatego bronię pierwotnego tekstu, w którym zachowano logikę polegającą na analizie systemu, odrzuceniu systemu i rozwinięciu, że za ten system była odpowiedzialna partia komunistyczna. Partia jest odpowiedzialna i należy powiązać to z PZPR. W innym wypadku ta dyskusja odbędzie się w trakcie posiedzenia plenarnego.</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#StanisławIwanicki">Przechodzimy do głosowania nad dwoma poprawkami.</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#TeresaLiszcz">Wycofuję swoją poprawkę.</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#StanisławIwanicki">Kto z posłów opowiada się za przyjęciem poprawki posła Bentkowskiego?</u>
<u xml:id="u-36.1" who="#StanisławIwanicki">Za wnioskiem opowiedziało się 2 posłów, 7 było przeciw, 1 poseł wstrzymał się od głosu.</u>
<u xml:id="u-36.2" who="#StanisławIwanicki">Stwierdzam, że poprawka nie uzyskała akceptacji Komisji.</u>
<u xml:id="u-36.3" who="#StanisławIwanicki">Przechodzimy do rozpatrzenia akapitu czwartego.</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#AleksanderBentkowski">Proponuję po wyrazie „powojennym” dodać wyrazy „były zbrodnicze represje wobec PSL”.</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#StanisławIwanicki">Przechodzimy do głosowania.</u>
<u xml:id="u-38.1" who="#StanisławIwanicki">Kto z posłów opowiada się za przyjęciem poprawki posła Bentkowskiego?</u>
<u xml:id="u-38.2" who="#StanisławIwanicki">Za wnioskiem opowiedziało się 2 posłów, 5 było przeciw, 3 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
<u xml:id="u-38.3" who="#StanisławIwanicki">Stwierdzam, że poprawka nie uzyskała akceptacji Komisji.</u>
<u xml:id="u-38.4" who="#StanisławIwanicki">Przechodzimy do rozpatrzenia akapitu czwartego.</u>
</div>
<div xml:id="div-39">
<u xml:id="u-39.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Proponujemy, aby akapit uzyskał brzmienie: „Społeczeństwo starało się przystosować do narzuconych warunków życia”.</u>
</div>
<div xml:id="div-40">
<u xml:id="u-40.0" who="#StefanNiesiołowski">Nie zgadzam się na taką zmianę, ponieważ zmienia ona sens akapitu.</u>
</div>
<div xml:id="div-41">
<u xml:id="u-41.0" who="#TeresaLiszcz">Popieram zgłoszoną propozycję.</u>
</div>
<div xml:id="div-42">
<u xml:id="u-42.0" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Taka zmiana pod pozorem zmian stylistycznych wprowadza się nowy sens. Wyeliminowany zostanie bardzo ważny element, że przez czterdzieści lat ludzie pracowali, na co nie mogę się zgodzić.</u>
</div>
<div xml:id="div-43">
<u xml:id="u-43.0" who="#StanisławIwanicki">Stwierdzam, że akapit czwarty został przyjęty w brzmieniu zaproponowanym przez podkomisję.</u>
<u xml:id="u-43.1" who="#StanisławIwanicki">Przechodzimy do rozpatrzenia akapitu piątego. Czy ktoś ma uwagi do tego akapitu? Nie słyszę.</u>
<u xml:id="u-43.2" who="#StanisławIwanicki">Przechodzimy do rozpatrzenia akapitu szóstego. Czy ktoś ma uwagi do tego akapitu? Nie słyszę.</u>
<u xml:id="u-43.3" who="#StanisławIwanicki">Przechodzimy do rozpatrzenia akapitu siódmego.</u>
</div>
<div xml:id="div-44">
<u xml:id="u-44.0" who="#TeresaLiszcz">Proponuję skreślenie ostatniego fragmentu.</u>
</div>
<div xml:id="div-45">
<u xml:id="u-45.0" who="#StanisławIwanicki">Czy ktoś ma uwagi do tej propozycji? Nie słyszę.</u>
<u xml:id="u-45.1" who="#StanisławIwanicki">Przechodzimy do rozpatrzenia akapitu ósmego. Czy ktoś ma uwagi do tego akapitu?</u>
</div>
<div xml:id="div-46">
<u xml:id="u-46.0" who="#ZbigniewWawak">Rozumiem, że zgodnie z sugestią zamieniamy wyrazy „w ciągu komunistycznych rządów” wyrazem „w czasie”.</u>
</div>
<div xml:id="div-47">
<u xml:id="u-47.0" who="#CzesławRyszka">Proponuję zamienić kolejność poprzez zmianę brzmienia na: „dotykającego nie tylko ludzi władzy, ale i szarego obywatela”.</u>
</div>
<div xml:id="div-48">
<u xml:id="u-48.0" who="#StefanNiesiołowski">Zgadzam się na taką poprawkę. Nie dopatrujmy się w tym złych intencji. Jeżeli ktoś był zamknięty w więzieniu, to znaczy, że zło go dotknęło.</u>
</div>
<div xml:id="div-49">
<u xml:id="u-49.0" who="#TeresaLiszcz">Proponuję zamianę kolejności.</u>
</div>
<div xml:id="div-50">
<u xml:id="u-50.0" who="#ZbigniewWawak">Poprawka pani poseł zmierzałaby do takiego stwierdzenia, że zło bardziej szkodziło władzom partii niż obywatelom, wobec czego zgłaszam sprzeciw.</u>
</div>
<div xml:id="div-51">
<u xml:id="u-51.0" who="#StanisławIwanicki">Stwierdzam, że poprawka została wycofana.</u>
<u xml:id="u-51.1" who="#StanisławIwanicki">Przechodzimy do rozpatrzenia ostatniego akapitu. Czy ktoś ma uwagi do tego akapitu? Nie słyszę.</u>
<u xml:id="u-51.2" who="#StanisławIwanicki">Przechodzimy do głosowania nad całością projektu uchwały.</u>
<u xml:id="u-51.3" who="#StanisławIwanicki">Kto z posłów opowiada się za przyjęciem projektu?</u>
<u xml:id="u-51.4" who="#StanisławIwanicki">Za wnioskiem opowiedziało się 10 posłów, przy braku sprzeciwu, 1 poseł wstrzymał się od głosu.</u>
<u xml:id="u-51.5" who="#StanisławIwanicki">Proponuję, aby na posła sprawozdawcę wyznaczyć posła Wawaka. Czy są inne kandydatury? Nie słyszę. Stwierdzam, że komisja upoważniła pana posła do zaprezentowania sprawozdania na forum Sejmu.</u>
<u xml:id="u-51.6" who="#StanisławIwanicki">Dziękuję za udział w obradach. Zamykam posiedzenie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>