text_structure.xml 21.8 KB
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 30 marca Komisja Rolnictwa i Przemysłu Spożywczego, obradująca pod przewodnictwem posła Bolesława Strużka (ZSL), rozpatrzyła zagadnienia rozwoju usług mechanizacyjnych w rolnictwie w latach 1976-1980 oraz zapoznała się z działalnością Instytutu Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele: Ministerstwa Rolnictwa z wiceministrem Henrykiem Burczykiem, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Przemysłu Maszynowego, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Najwyższej Izby Kontroli, Urzędu Rady Ministrów, Centralnego Związku Kółek Rolniczych z prezesem Józefem Krotiukiem, Centralnego Związku Spółdzielni Rolniczych, Instytutu Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa z dyrektorem Romanem Fąfarą.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Podstawą dyskusji były doręczone uprzednio posłom materiały informacyjne resortu rolnictwa oraz Centralnego Związku Kółek Rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Referat na temat rozwoju usług mechanizacyjnych w rolnictwie w latach 1976-80 przedstawił prezes Centralnego Związku Kółek Rolniczych Józef Krotiuk.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Jak stwierdził mówca działalność gospodarcza kółek rolniczych podporządkowana jest nadrzędnemu celowi, jakim jest stały wzrost podaży produktów rolnych. Obok ilościowego wzrostu usług mechanizacyjnych, następować będzie systematyczna poprawa ich jakości. Duże znaczenie przywiązuje się zwłaszcza do rozwoju i rozszerzenia usług kompleksowych obejmujących całe technologie poszczególnych upraw lub całe gospodarstwa i wsie.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Drugim podstawowym zadaniem jednostek gospodarczych kółek rolniczych są usługi inwestycyjne i remontowe dla rolnictwa indywidualnego oraz SKR. Powołane we wszystkich województwach spółdzielnie budownictwa wiejskiego podejmą produkcję niektórych materiałów budowlanych (cegły ceramicznej, pustaków, kruszyw, wapna budowlanego). Przy współpracy z gminną służbą rolną, jednostki gospodarcze kółek rolniczych rozwiną przede wszystkim budownictwo inwentarskie.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Duże znaczenie przywiązuje się w planie do rozwoju takich usług rzemieślniczych, jak np. ślusarstwa, stolarstwa, elektrotechniki i in. Patronat nad tego rodzaju warsztatami rzemieślniczymi obejmą spółdzielnie kółek rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">W latach 1976-80 powinna nastąpić znaczna poprawa efektywności wykorzystania maszyn i sprzętu znajdującego się w gestii jednostek gospodarczych kółek rolniczych. Pozytywne zmiany w tym zakresie można już zaobserwować w trakcie tegorocznej kampanii siewnej. Nastąpią także zmiany proporcji pomiędzy wykorzystaniem sprzętu w produkcji rolnej i pozarolniczej.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Mając na uwadze znaczenie działalności kółek rolniczych dla rolnictwa indywidualnego podjęto szereg decyzji, których celem jest uproszczenie systemu zamówień na usługi i rozliczeń rolników z kółkiem rolniczym.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Informację o działalności Instytutu Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa przedstawił dyrektor Instytutu - Roman Fąfera.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Podstawowym zadaniem Instytutu jest prowadzanie badań naukowych w zakresie budownictwa wiejskiego, mechanizacji produkcji i elektryfikacji wsi. Oprócz tego Instytut pełni funkcje rzecznika Ministerstwa Rolnictwa w zakresie oceny przydatności maszyn rolniczych oraz materiałów budowlanych, zajmuje się informacją naukowo-techniczną oraz prowadzi ośrodek doskonalenia kadr mechanizacji rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">W latach 1971-75 Instytut uczestniczył w opracowaniu 23 problemów w zakresie techniki i budownictwa wiejskiego. M.in. sporządzono prognozę rozwoju budownictwa i mechanizacji rolnictwa, opracowano program optymalizacji wykorzystania maszyn rolniczych i ciągników oraz opracowano szereg typowych projektów budownictwa inwentarskiego dla gospodarstw indywidualnych specjalizujących się w produkcji zwierzęcej.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Sporządzane w Instytucie prototypy maszyn i urządzeń rolniczych i ich próbne serie są sprawdzane w praktyce przez użytkowników, co umożliwia wszechstronną ocenę przydatności urządzeń oraz rozpoznanie zapotrzebowania.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">W latach 1976-1980 prace Instytutu skoncentrują się wokół kilku wiodących problemów, m.in. problemu optymalizacji wykorzystania maszyn i ciągników, mechanizacji ogrodnictwa, w tym zwłaszcza produkcji szklarniowej, obniżenia pracochłonności budownictwa wiejskiego. Przy współpracy z przemysłem maszynowym, Instytut opracuje prototyp ulepszonego kombajnu zbożowego o dużej wydajności i zmniejszonej kubaturze oraz podejmie prace nad zestawem maszyn dla poletek doświadczalnych.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Mówca podkreślił, że dalszy rozwój Instytutu uzależniony jest od rozbudowy jego bazy technicznej, m.in. od uruchomienia zakładu produkcji doświadczalnej dla budownictwa wiejskiego.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Koreferat poselski przedstawił poseł Stanisław Wachowski (PZPR).</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Mówca stwierdził, że realizacja coraz większych zadań rolnictwa zależy w dużej mierze od szybkiego wdrażania postępu technicznego. Winien on zapewnić wzrost wydajności pracy w rolnictwie, co jest szczególnie istotne wobec stałego zmniejszania się zasobów pracy i powierzchni użytków rolnych. Mechanizacja rolnictwa powinna także złagodzić uciążliwe warunki pracy na wsi.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Przewidywany do 1990 r. wzrost produkcji rolniczej, przy zmniejszeniu zatrudnienia o 50 proc., wymaga sześciokrotnego wzrostu wartości majątku trwałego w rolnictwie do ok. 700 tys. zł na jednego zatrudnionego (w tym maszyn do 200 tys. zł). Zadania w dziedzinie rozwoju usług mechanizacyjnych w rolnictwie są więc bardzo napięte, wymagają wzmożonego wysiłku ze strony resortu, przemysłu i zainteresowanych organizacji i instytucji.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Poseł S. Wachowski ocenił jako słuszne przedstawione kierunki działania. Pokrywają się one z potrzebami rolnictwa, zapewniają racjonalne wykorzystanie maszyn i sprzętu. Ciężki, wysokowydajny sprzęt przeznaczony być powinien przede wszystkim dla gospodarstw uspołecznionych, które dysponują dużymi areałami. Umożliwi to przekazanie dużej części eksploatowanych obecnie w tych gospodarstwach maszyn i urządzeń dla potrzeb rolnictwa indywidualnego.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Mówca podkreślił celowość rozwijania przez SKR-y usług kompleksowych, zwłaszcza dla upraw zblokowanych i zespołów rolników, co zapewnia lepsze wykorzystanie sprzętu i zachęca rolników do stosowania nowoczesnych metod gospodarowanie. Słuszne jest też preferowanie usług w zakresie zabiegów decydujących o wysokości plonów, jak np. ochrony roślin, rozsiewu wapna i nawozów. Prace podstawowe jak orka, podorywka, bronowanie, kultywacja itp. powinni natomiast wykonywać sami rolnicy, przy pomocy własnych lub zgrupowanych w zespołach uprawowych ciągników. Mówca postulował zwrócenie większej uwagi na konserwację pasz i suszarnictwo w gospodarstwach indywidualnych; niska mechanizacja w tej dziedzinie powoduje znaczne straty. Należy bardziej przyśpieszyć rozwój budownictwa inwentarskiego, które ma wielkie znaczenie dla wzrostu produkcji zwierzęcej.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Wiele uwagi poświęcił poseł prawidłowemu wykorzystaniu sprzętu rolniczego. Wymaga to zwłaszcza odpowiedniego zaplecza technicznego, sieci dobrze wyposażonych warsztatów remontowo-naprawczych i konserwacyjnych. Konieczny jest w związku z tym przeszło dwukrotny wzrost zaplecza technicznego. Jako uzupełnienie tych warsztatów w szerszym stopniu należy wykorzystywać warsztaty rzemieślnicze.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Jak podkreślił mówca, szybki wzrost mechanizacji rolnictwa zależy od dopływu wysokokwalifikowanych kadr. W tym celu powiększyć trzeba liczbę szkół zawodowych i techników o specjalności mechanizacji rolnictwa, poprawić warunki szkolenia, a zwłaszcza zapewnić dogłębne zapoznanie się z budową i eksploatacją nowoczesnego sprzętu i urządzeń.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">Przedstawiając uwagi i wnioski dotyczące działalności Instytutu Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa, poseł St. Wachowski stwierdził, że Instytut należycie realizuje postawione przed nim zadania. Mówca podkreślił dobre rezultaty badań modelowych nowoczesnej gospodarki rolnej oraz kompleksowego ujmowania wiodących tematów. Tak np. Instytut łączy w swych pracach zagadnienia mechanizacji rolnictwa z problemami właściwej eksploatacji i konserwacji sprzętu, szkoleniem kadr, oceną zapotrzebowania na różne rodzaje maszyn i urządzeń itp. Wdrażanie do praktyki wyników badań Instytutu w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej przynosi zadowalające i odczuwalne efekty.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">Zdaniem mówcy pożądane byłoby stałe poszerzanie zakresu prac Instytutu i obejmowanie badaniami wszystkich sektorów gospodarki rolnej. Trzeba szybciej opracować model nowoczesnego zmechanizowanego gospodarstwa indywidualnego, rozszerzyć badania w dziedzinie produkcji i przechowalnictwa warzyw, budownictwa wiejskiego, zwłaszcza gospodarczego oraz racjonalnego rozmieszczenia linii elektryfikacyjnych na obszarach wiejskich. Poseł postulował także pełniejszą informację o wynikach badań Instytutu i szybsze wdrożenie ich do praktyki rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PosełJanMalinowski">Wzrost cen lemieszy nie odpowiada ich jakości, przeciwnie - niska jakość lemieszy budzi powszechną krytykę rolników. Ponadto nasuwa się pytanie, czy różnica między ceną fabryczną i ceną zbytu tego narzędzia znajduję ekonomiczne uzasadnienie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PosełJanMalinowski">Spółdzielniom Kółek Rolniczych narzuca się zagospodarowywanie gruntów pochodzących z gospodarstw przejętych za rentę oraz z gospodarstw podupadłych. Pomijając fakt, że jednostki te nie zawsze są zainteresowane w rozwijaniu własnej produkcji rolniczej (choćby ze względu na brak sprzętu), praktyka ta ujemnie się odbija na podstawowym kierunku działania kółek rolniczych, tj. świadczeniu usług mechanizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PosełJanMalinowski">W powszechnej opinii środowiska wiejskiego, zdecydowanej poprawie uległy w ostatnich latach jakość, zakres i terminowość usług produkcyjnych świadczonych przez Kółka Rolnicze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełEwelinaSzyszko">Ocena pracy Kółek Rolniczych w środowisku wiejskim jest coraz wyższa. Nie oznacza to jednak, iż jakość i zakres usług świadczonych przez kółka rolnicze można uznać na optymalne. Do podstawowych niedociągnięć zaliczyć trzeba niedostateczny rozwój zaplecza technicznego w spółdzielniach kółek rolniczych oraz ciągły brak części zamiennych. Pożądane wydają się ponadto pewne udoskonalenia o charakterze organizacyjnym w pracy kółek rolniczych; m.in. celowym wydaje się blokowanie upraw (niezależnie od struktury własności w rolnictwie indywidualnym) w celu podniesienia efektywności wykorzystania urządzeń specjalistycznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełLidiaWołowiec">Pomiędzy poszczególnymi regionami i województwami występują poważne dysproporcje w zakresie zaopatrzenia rolnictwa w techniczne środki produkcji. M.in. w woj. przemyskim występują poważne niedobory ciągników i towarzyszących maszyn rolniczych. Brak sprzętu powoduje, iż spółdzielnie kółek rolniczych nie mogą zrealizować około połowy zamówień.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełLidiaWołowiec">Warunkiem upowszechnienie postępu technicznego w rolnictwie jest rozwój transportu. Rolnictwo odczuwa jeszcze ciągle niedobór w zakresie taboru samochodowego. W ostatnich latach zaznaczyły się również dysproporcje pomiędzy ilością dostarczanych rolnictwa ciągników i przyczep towarowych na niekorzyść tych ostatnich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełCzesławJaroszewicz">O ile można uznać za zadowalające zaopatrzenie spółdzielni kółek rolniczych w ciągniki, to niedostateczne jest wyposażenie w zestawy maszynowe; m.in. brak jest uniwersalnego siewnika, nowoczesnego sprzętu do zbioru i ładowania siana. Niepokój budzi jakość niektórych urządzeń i narzędzi, w tym zwłaszcza lemieszy. Rolnicy zgłaszają również zastrzeżenia do jakości surowca, z którego produkowane są maszyny rolnicze.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełCzesławJaroszewicz">Do sprzedawanych rolnikom ciągników dołącza się zestawy hydrauliczne, które przy obecnym poziomie techniki w gospodarstwach indywidualnych nie znajdują zastosowania. Obligatoryjny charakter tego zakupu budzi sprzeciw rolników. Prototypy obór opracowane przez Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa są niedostosowane do tych regionów, w których średnia temperatur jest niższa niż przeciętna w kraju. Zbyt zimne pomieszczenia powodują straty w przyrostach wagi zwierząt. W prototypowych oborach brakuje również pomieszczeń do przechowywania siana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełBronisławaPatalas">Pewne wątpliwości budzi koncepcja nałożenia na spółdzielnie kółek rolniczych zadań związanych z zagospodarowaniem gruntów Państwowego Funduszu Ziemi. W woj. zachodnich, w których przeważająca część gruntów znajduje się we władaniu państwowych gospodarstw rolnych, one powinny realizować te zadania. W innych województwach znaczną część funduszu można by podzielić pomiędzy rolników indywidualnych. Nadmierne akcentowanie rozwoju własnej produkcji rolnej SKR-ów może się ujemnie odbić na ich działalności usługowej. Spółdzielnie kółek rolniczych powinny natomiast wykonywać prace remontowe i konserwacyjne sprzętu należącego do rolników indywidualnych. Problem ten nabierze wkrótce dużego znaczenia zważywszy postęp w specjalizacji gospodarstw indywidualnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełAndrzejZydek">Maszyny i urządzenia rolnicze nie spełniają często podstawowych wymogów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Zastrzeżenia budzi zwłaszcza brak kabin w ciągnikach i kombajnach typu Bizon. Należy zaznaczyć, że wszystkie te maszyny w wersji eksportowej wyposażone są w estetyczne i wygodne kabiny.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełAndrzejZydek">Postęp techniczny w produkcji zwierzęcej jest koniecznym warunkiem wzrostu tej produkcji. Należy się jednak zastanowić nad zracjonalizowaniem rachunku ekonomicznego inwestycji. Pewne wątpliwości budzą m.in. dysproporcje w kosztach własnych jednego stanowiska w fermach przemysłowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PosełHieronimBlaszyński">Barierą w rozwoju usług mechanizacyjnych na rzecz rolnictwa jest brak zaplecza warsztatowo-remontowego w jednostkach gospodarczych kółek rolniczych oraz niepełna obsada traktorzystów. Dokonywana obecnie reorganizacja państwowych ośrodków maszynowych stwarza szansę ich połączenia ze spółdzielniami kółek rolniczych, co mogłoby się przyczynić do rozwiązania obu tych problemów.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PosełHieronimBlaszyński">Niedostateczne jest zaopatrzenie rolnictwa w sprzęt uzupełniający do ciągników. Szczególnie dotkliwe są braki pługów, bron i siewników.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełJaninaSzczepańska">Szczególnie dotkliwie jest odczuwany w środowisku wiejskim niedobór maszyn do prac pielęgnacyjnych i wykopków. Większość tych prac wykonywana jest ręcznie, co staje się tym trudniejsze, że coraz więcej ludzi odchodzi ze wsi do pracy w przemyśle. Braki niektórych urządzeń i maszyn rolniczych powodują duże straty w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej. I tak np. niedostateczne zaopatrzenie w sienniki wpływa na nagminne przekraczanie terminów agrotechnicznych siewów. Brak roztrząsaczy do siana powoduje, że skoszone siano ulega zaparzeniu i traci co najmniej połowę wartości odżywczej.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PosełJaninaSzczepańska">W wielu przypadkach braki sprzętu mają jednak charakter pozorny i wynikają z niedostatecznego rozpoznania zapotrzebowania terenu na poszczególne typy urządzeń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PosełKazimierzKlupś">W latach 1971–75 nastąpił rozwój budownictwa rolniczego o charakterze ferm przemysłowych. Większość wzniesionych obiektów inwestycyjnych przynosi spodziewane efekty gospodarcze. Stosunkowo najlepsze wyniki osiąga się w fermach budowanych na licencji węgierskiej. Taka generalnie pozytywna ocena wiodących inwestycji produkcyjnych w hodowli nie oznacza, iż pozbawione są one wszelkich mankamentów. M.in. niedostateczne wydaje się rozwiązanie we wszystkich tych obiektach problemu ścieków, w związku z ochroną środowiska naturalnego i wykorzystaniem ścieków jako wartościowych nawozów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełStefaniaAdamczak">W koszty postępu technicznego w rolnictwie wkalkulować należy straty surowca wynikające z mechanizacji prac. W wielu jednak przypadkach straty te są nieproporcjonalnie duże. Dotyczy to m.in. kombajnu Bizon Gigant.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PosełStefaniaAdamczak">Państwowe gospodarstwa rolne zainteresowane są dostawami ciągników wielkiej mocy. Aby jednak ciągniki te mogły być efektywnie wykorzystane, należy już teraz zatroszczyć się o produkcję pełnego zestawu sprzętu towarzyszącego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PosełJerzyOzdowski">Zaprezentowany program rozwoju usług mechanizacyjnych oznacza przejście od ekstensywnej do intensywnej działalności w zakresie usług mechanizacyjnych. Warunkiem dalszej intensyfikacji usług jest wprowadzanie na szeroką skalę postępu technicznego, organizacyjnego oraz systematycznego dokształcania kadr. Nasuwa się przede wszystkim potrzeba opracowania programu kształcenia już nie traktorzysty, lecz operatora maszyn i urządzeń rolniczych. Postęp organizacyjny, który można osiągnąć bez żadnych kosztów własnych, powinien przejawiać się w optymalnym wykorzystywaniu maszyn. Jednym z przejawów postępu organizacyjnego są tzw. usługi kompleksowe, które można wykorzystać jako instrument aktywnego oddziaływania na strukturę upraw. Coraz więcej rolników indywidualnych posiada własne zestawy ciągnikowe. Nie można sobie jednak wyobrazić, by właściciele niewielkich gospodarstw rolnych zdolni byli zaopatrzyć się w kompletne zestawy sprzętu specjalistycznego. Ta sytuacja stwarza zapotrzebowanie na nową formę działania kółek rolniczych polegającą na wypożyczaniu rolnikom indywidualnym sprzętu bez obsługi.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PosełJerzyOzdowski">Dodatkowych wyjaśnień i odpowiedzi na pytania posłów udzielili: dyrektor CZKR Saturnin Brzeziński, Prezes CZKR Józef Krotiuk, wicedyrektor departamentu w Ministerstwie Rolnictwa - Witold Marszewski, dyrektor IBMER Roman Fąfara i wiceminister rolnictwa Henryk Burczyk.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#PosełJerzyOzdowski">Przewodniczący Komisji poseł Bolesław Strużek (ZSL) podkreślił, że w działalności SKR-ów należy zwrócić większą uwagę nie tylko na ilościowy wzrost usług, lecz także na poprawę ich jakości oraz wprowadzanie nowych form - usług kompleksowych. W znacznej mierze uzależnione jest to od posiadanej przez SKR-y bazy materialnej i wyposażenia ich w sprzęt. Zwiększyć należy, zdaniem posła, nakłady finansowe na te cele, dbając przy tym o stopniowe wyrównywanie dysproporcji w poziomie technicznym między SKR-ami w różnych województwach. Dotyczy to zwłaszcza województw wschodnich, które w tej dziedzinie pozostają w tyle za pozostałymi. W województwach tych wykorzystywać by można też nieeksploatowany, zastąpiony nowocześniejszym, sprzęt z SKR-ów w województwach o wysokim poziomie kultury rolniczej i wysokim stopniu wyposażenia w sprzęt zmechanizowany.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#PosełJerzyOzdowski">Mówca podkreślił, że wszelkie zamierzenia w dziedzinie mechanizacji rolnictwa osiągną spodziewane efekty wówczas, jeżeli celem działalności wszystkich uczestników tego procesu będzie dalsze podnoszenie produkcji rolnej.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#PosełJerzyOzdowski">Komisja postanowiła przygotować w oparciu o przebieg obrad opinię, która zostanie przekazana rządowi.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>