text_structure.xml 523 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 04)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Maciej Płażyński oraz wicemarszałkowie Franciszek Jerzy Stefaniuk, Stanisław Zając i Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Marszałek">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panów posłów Macieja Rudnickiego i Andrzeja Zapałowskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Marszałek">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pan poseł Andrzej Zapałowski.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszałek">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#SekretarzPosełAndrzejZapałowski">W dniu dzisiejszym, za zgodą marszałka Sejmu, odbędą się posiedzenia następujących Komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#SekretarzPosełAndrzejZapałowski">- Finansów Publicznych, wspólnie z Komisją Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej - bezpośrednio po głosowaniach;</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#SekretarzPosełAndrzejZapałowski">- Nadzwyczajnej do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o reprywatyzacji nieruchomości i niektórych ruchomości osób fizycznych przejętych przez państwo lub gminę m.st. Warszawy oraz o rekompensatach - o godz. 11.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#SekretarzPosełAndrzejZapałowski">Posiedzenie Parlamentarnego Zespołu Chrześcijańsko-Narodowego AWS odbędzie się o godz. 12 w sali nr 102.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#Marszałek">Informuję, że na prośbę rządu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o skreśleniu z porządku dziennego punktu 18. obejmującego trzecie czytanie projektu ustawy o ratyfikacji Konwencji ramowej o ochronie mniejszości narodowych.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#Marszałek">Prośba rządu wynika stąd, że kończą się prace nad deklaracją interpretacyjną.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#Marszałek">Głosowanie odbędzie się na następnym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 3. porządku dziennego: Pierwsze czytanie komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez panią poseł Urszulę Wachowską oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#Marszałek">Zgodnie z art. 56n regulaminu Sejmu kieruję - po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu - komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, zawarty w druku nr 1770, do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#Marszałek">W dyskusji zgłoszono wniosek o dodatkowe skierowanie projektu ustawy do Komisji Polityki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#Marszałek">Poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#Marszałek">Poddam wniosek pod głosowanie, jak tylko zostanie wyrobiona karta do głosowania dla pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o dodatkowe skierowanie projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy do Komisji Polityki Społecznej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#Marszałek">Głosowało 397 posłów. Za - 223, przeciw - 169, wstrzymało się 5.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 5. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o uchyleniu ustawy z dnia 4 września 1997 r. o funduszach przemysłowych i ich prywatyzacji w związku z reformą systemu ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Jana Wyrowińskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#Marszałek">W dyskusji nie zgłoszono poprawek.</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#Marszałek">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#Marszałek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 1773.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o uchyleniu ustawy z dnia 4 września 1997 r. o funduszach przemysłowych i ich prywatyzacji w związku z reformą systemu ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych ustaw w brzmieniu proponowanym przez Komisję Nadzwyczajną, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.25" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.26" who="#Marszałek">Głosowało 408 posłów. Za - 252, przeciw - 150, wstrzymało się 6.</u>
          <u xml:id="u-4.27" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o uchyleniu ustawy o funduszach przemysłowych i ich prywatyzacji w związku z reformą systemu ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-4.28" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 6. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Transportu i Łączności o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Porozumienia dotyczącego przyjęcia jednolitych wymagań technicznych dla pojazdów kołowych, wyposażenia i części, które mogą być stosowane w tych pojazdach oraz wzajemnego uznawania homologacji udzielonych na podstawie tych wymagań, sporządzonego w Genewie dnia 20 marca 1958 r.</u>
          <u xml:id="u-4.29" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Bogusława Liberadzkiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-4.30" who="#Marszałek">W dyskusji nie zgłoszono poprawek.</u>
          <u xml:id="u-4.31" who="#Marszałek">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-4.32" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.33" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy w brzmieniu przedłożenia zawartego w druku nr 1768.</u>
          <u xml:id="u-4.34" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.35" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o ratyfikacji Porozumienia dotyczącego przyjęcia jednolitych wymagań technicznych dla pojazdów kołowych, wyposażenia i części, które mogą być stosowane w tych pojazdach oraz wzajemnego uznawania homologacji udzielonych na podstawie tych wymagań, sporządzonego w Genewie dnia 20 marca 1958 r., zawartego w druku nr 1768, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.36" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.37" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.38" who="#Marszałek">Głosowało 413 posłów. Za - 407, wstrzymało się 6.</u>
          <u xml:id="u-4.39" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o ratyfikacji Porozumienia dotyczącego przyjęcia jednolitych wymagań technicznych dla pojazdów kołowych, wyposażenia i części, które mogą być stosowane w tych pojazdach i wzajemnego uznawania homologacji udzielonych na podstawie tych wymagań, sporządzonego w Genewie dnia 20 marca 1958 r.</u>
          <u xml:id="u-4.40" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 7. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji załączników B.2, B.3, B.4, B.5, B.6, B.7, B.8, B.9, C, D i E do Konwencji dotyczącej odprawy czasowej.</u>
          <u xml:id="u-4.41" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Zbigniewa Zarębskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-4.42" who="#Marszałek">W dyskusji nie zgłoszono poprawek.</u>
          <u xml:id="u-4.43" who="#Marszałek">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-4.44" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.45" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy w brzmieniu przedłożenia zawartego w druku nr 1719.</u>
          <u xml:id="u-4.46" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.47" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o ratyfikacji załączników B.2, B.3, B.4, B.5, B.6, B.7, B.8, B.9, C, D i E do Konwencji dotyczącej odprawy czasowej, w brzmieniu proponowanym w druku nr 1719, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.48" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.49" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.50" who="#Marszałek">Głosowało 408 posłów. Za - 407, przeciw - 1.</u>
          <u xml:id="u-4.51" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o ratyfikacji załączników B.2, B.3, B.4, B.5, B.6, B.7, B.8, B.9, C, D i E do Konwencji dotyczącej odprawy czasowej.</u>
          <u xml:id="u-4.52" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 8. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o poselskim projekcie uchwały w sprawie powołania Komisji Śledczej dla wyjaśnienia zasadności umorzenia śledztwa w sprawie nadużycia uprawnień przez funkcjonariuszy Zespołu Inspekcyjno-Operacyjnego Gabinetu Szefa Urzędu Ochrony Państwa, którzy w okresie od 25 stycznia 1991 r. do 26 marca 1997 r., przy wykorzystaniu tajnych informatorów, prowadzili inwigilację osób zaangażowanych w życie polityczne kraju, tj. w sprawie czynu z art. 231 § 1 Kodeksu karnego przez Prokuraturę Okręgową w Warszawie, oraz przeprowadzenia śledztwa w sprawie nielegalnych działań prowadzonych przeciw stronnictwom politycznym.</u>
          <u xml:id="u-4.53" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez panią poseł Teresę Liszcz oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-4.54" who="#Marszałek">W dyskusji nie zgłoszono poprawek.</u>
          <u xml:id="u-4.55" who="#Marszałek">Przechodzimy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.56" who="#Marszałek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu uchwały zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-4.57" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.58" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu uchwały w sprawie powołania Komisji Śledczej dla wyjaśnienia zasadności umorzenia śledztwa w sprawie nadużycia uprawnień przez funkcjonariuszy Zespołu Inspekcyjno-Operacyjnego Gabinetu Szefa Urzędu Ochrony Państwa, którzy w okresie od 25 stycznia 1991 r. do 26 marca 1997 r., przy wykorzystaniu tajnych informatorów, prowadzili inwigilację osób zaangażowanych w życie polityczne kraju, tj. w sprawie czynu z art. 231 § 1 Kodeksu karnego przez Prokuraturę Okręgową w Warszawie, oraz przeprowadzenia śledztwa w sprawie nielegalnych działań prowadzonych przeciw stronnictwom politycznym, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Sprawiedliwości i Praw Człowieka, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.59" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.60" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.61" who="#Marszałek">Głosowało 405 posłów. Za - 138, przeciw - 233, wstrzymało się 34.</u>
          <u xml:id="u-4.62" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-4.63" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił projekt uchwały.</u>
          <u xml:id="u-4.64" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 11. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zasadach przekazywania zakładowych budynków mieszkalnych przez przedsiębiorstwa państwowe.</u>
          <u xml:id="u-4.65" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Stanisława Szweda oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-4.66" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.67" who="#Marszałek">Przypominam, że Sejm odrzuca poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.68" who="#Marszałek">Jeżeli Sejm nie odrzuci poprawki Senatu bezwzględną większością głosów, uważa się ją za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-4.69" who="#Marszałek">Głosować będziemy nad wnioskami o odrzucenie poprawek Senatu.</u>
          <u xml:id="u-4.70" who="#Marszałek">W poprawce 1. do art. 1 ust. 1 Senat proponuje, aby ustawa regulowała m.in. zasady i tryb przekazywania przez przedsiębiorstwa państwowe wszelkich lokali, a nie, jak uchwalił Sejm, tylko lokali mieszkalnych.</u>
          <u xml:id="u-4.71" who="#Marszałek">W poprawce 6. do art. 3, polegającej na dodaniu ust. 3, Senat proponuje, aby w przypadku gdy przekazywane mają być lokale stanowiące przedmiot odrębnej własności, przekazywaniu podlegały wszystkie lokale mieszkalne oraz użytkowe położone w obrębie danej nieruchomości, stanowiące własność przedsiębiorstwa państwowego lub spółki.</u>
          <u xml:id="u-4.72" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-4.73" who="#Marszałek">Poddam je pod głosowanie łącznie.</u>
          <u xml:id="u-4.74" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.75" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu 1. i 6., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.76" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.77" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.78" who="#Marszałek">Głosowało 409 posłów. Większość bezwzględna - 205. Za - 7, przeciw - 401, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-4.79" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawki Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.80" who="#Marszałek">W poprawce 2. do art. 1 ust. 1, polegającej na dodaniu pkt. 3, Senat proponuje, aby przedsiębiorstwa państwowe przekazywały nieruchomości na zasadach i w trybie określonych w ustawie również towarzystwom budownictwa społecznego, a nie, jak uchwalił Sejm, tylko gminom i spółdzielniom mieszkaniowym.</u>
          <u xml:id="u-4.81" who="#Marszałek">Z poprawką tą łączy się poprawka 7. do art. 9 ust. 1, w której Senat proponuje, aby przepisy art. 3, 4 oraz 7 ust. 1–3 stosować odpowiednio w przypadku nieodpłatnego przeniesienia własności nieruchomości na rzecz nie tylko spółdzielni mieszkaniowych, ale również towarzystw budownictwa społecznego.</u>
          <u xml:id="u-4.82" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-4.83" who="#Marszałek">Poddam je pod głosowanie łącznie.</u>
          <u xml:id="u-4.84" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.85" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu 2. i 7., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.86" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.87" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.88" who="#Marszałek">Głosowało 408 posłów. Większość bezwzględna - 205. Za - 343, przeciw - 60, wstrzymało się 5.</u>
          <u xml:id="u-4.89" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawki Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-4.90" who="#Marszałek">W poprawce 3. do art. 1 ust. 2 Senat proponuje, aby mogły być przekazywane podmiotom określonym w ustawie również nieruchomości spółek handlowych powstałych w wyniku przekształcenia przedsiębiorstw państwowych, w których skarb państwa ma co najmniej 50% udziałów lub akcji.</u>
          <u xml:id="u-4.91" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.92" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.93" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem 3. poprawki Senatu do art. 1 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.94" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.95" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.96" who="#Marszałek">Głosowało 410 posłów. Większość bezwzględna - 206. Za - 4, przeciw - 406.</u>
          <u xml:id="u-4.97" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.98" who="#Marszałek">W poprawce 5. do art. 1 pkt 3 ustawy nowelizującej Senat proponuje skreślić lit. b dotyczącą dodawanego ust. 1a w art. 3, stanowiącego, że nieruchomość może być również przekazana w razie braku dokumentacji określonej w ustawie. W tym przypadku gminie przysługuje wobec przekazującego nieruchomość roszczenie o zwrot uzasadnionych kosztów dokumentacji, której nie wykonano do dnia jej przekazania.</u>
          <u xml:id="u-4.99" who="#Marszałek">Konsekwencją przyjęcia tej poprawki będzie odpowiednia zmiana w art. 3 ust. 1, co jest treścią poprawki 4. Senatu.</u>
          <u xml:id="u-4.100" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-4.101" who="#Marszałek">Poddam je pod głosowanie łącznie.</u>
          <u xml:id="u-4.102" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.103" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu 4. i 5., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.104" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.105" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.106" who="#Marszałek">Głosowało 413 posłów. Większość bezwzględna - 207. Za - 396, przeciw - 16, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-4.107" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawki Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-4.108" who="#Marszałek">Poprawki 6. i 7. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-4.109" who="#Marszałek">W poprawce 8., polegającej na dodaniu art. 1a w ustawie nowelizującej, Senat proponuje, aby przepisy dotychczasowe stosować w sprawach wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-4.110" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.111" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.112" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem 8. poprawki Senatu, polegającej na dodaniu art. 1a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.113" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.114" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.115" who="#Marszałek">Głosowało 413 posłów. Większość bezwzględna - 207. Za - 5, przeciw - 408.</u>
          <u xml:id="u-4.116" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.117" who="#Marszałek">W poprawce 9. Senat proponuje dodać art.1b stanowiący, że właściciel mieszkania zakładowego nabytego przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy jest zobowiązany, na wniosek lokatora uprawnionego do zamieszkania i zamieszkałego w lokalu w dniu jego nabycia, do przeniesienia na rzecz tego lokatora własności mieszkania w cenie nabycia z uwzględnieniem wartości zwiększonej przez poniesione nakłady.</u>
          <u xml:id="u-4.118" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.119" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pan poseł Tomczak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełWitoldTomczak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam pytanie do pana posła sprawozdawcy. Czym kierowały się wysokie komisje rekomendując Sejmowi odrzucenie poprawki 9. Senatu? Pragnę przypomnieć państwu, że odrzucenie tej poprawki pozbawia lokatorów mieszkań zakładowych prawa do wykupu tych mieszkań i może spowodować kolejną falę eksmisji rodzin na bruk.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełWitoldTomczak">Mam następne pytanie. Jak przebiegało głosowanie w komisji? Czy były głosy, ewentualnie głos biorący w obronę mieszkańców, najemców obecnych mieszkań zakładowych? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#Marszałek">Proszę sprawozdawcę pana posła Szweda.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełStanisławSzwed">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na posiedzeniu połączonych komisji głosowanie było dosyć jednoznaczne. 30 głosów było przeciwko tej poprawce, 3 były za. Głównym argumentem były opinie Biura Studiów i Ekspertyz, jak również opinia Biura Legislacyjnego Kancelarii Sejmu i Kancelarii Senatu, że ta poprawka nie do końca jest dobrze sformułowana i może być zarzut o niekonstytucyjność tej poprawki. Dlatego taki wynik głosowania na posiedzeniu komisji. Przez cały czas trwania prac podnoszone były w komisji sprawy mieszkań, które zostały już sprzedane, ale akurat ta poprawka Senatu, która w tym zakresie ma wymowę nie dość precyzyjną, ten problem rozwiązuje. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#Marszałek">Pan poseł Goryszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełHenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym sprecyzować pytanie, licząc na bardziej precyzyjną odpowiedź pana posła sprawozdawcy. Dlatego że abstrahując od kwestii moralnej oceny tego zagadnienia, mamy do czynienia, panie pośle sprawozdawco, z sytuacją, w której dom został sprzedany, ma więc nowego właściciela. Poprawka Senatu przymusza tego właściciela do odsprzedaży, czyli faktycznie do odpłatnego wywłaszczenia, dokonuje odpłatnego wywłaszczenia. A konstytucja wyraźnie określa, że wywłaszczenie jest możliwe tylko na cele ogólno-społeczne.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PosełHenrykGoryszewski">Czy w związku z tym była zasięgana opinia prawna dotycząca konstytucyjności tej poprawki? Mnie się wydaje, że ona jest niekonstytucyjna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo, panie pośle...</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#komentarz">(Poseł Teresa Liszcz: Mam jeszcze pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#Marszałek">Pani poseł Liszcz, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełTeresaLiszcz">Czy pan poseł sprawozdawca orientuje się, że w ostatnich latach sprzedano dużą liczbę budynków, w których mieszkało kilkanaście tysięcy osób, które zostały sprzedane razem z tymi budynkami? Według mojej wiedzy, bo dostawałam mnóstwo listów na ten temat, zostały one sprzedane po bardzo niskich cenach. Ludzie zostają często wyrzucani albo wprost na bruk, albo przez taką podwyżkę czynszów, których nie mogą płacić. I czy prawdą jest, że zgodnie z konstytucją chroni się tylko prawa słusznie nabyte? Czy tutaj, jeżeli przyjmiemy ten przepis, moim zdaniem arcysłuszny,...</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PosełTeresaLiszcz">... jeżeli nałożymy obowiązek odsprzedania po tej samej cenie plus koszty i ewentualnie narzuty, będziemy mieli do czynienia z naruszeniem praw słusznie nabytych? Z niesprawiedliwością? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze poseł Goryszewski.)</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#PosełTeresaLiszcz">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PosełHenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wyraźnie zastrzegałem się, że innym zupełnie problem jest kwestia moralnej oceny tej poprawki i tego co się w Polsce stało, innym natomiast problemem jest ocena konstytucyjności tej poprawki. Znajdujemy się w sytuacji, kiedy Trybunał Konstytucyjny jest już niekontrolowany w trybie kasacyjnym przez Sejm. Ustawa może być zakwestionowana, przynajmniej w tej części. Mieliśmy przecież dramatyczne orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego sprzed dwóch dni, dotyczące również praw nabytych.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PosełHenrykGoryszewski">Chciałbym zapytać pana posła sprawozdawcę, czy jest prawdą, że w państwie praworządnym, biorąc pod uwagę teoretyczny związek między normami prawnymi a systemem wartości, którym się państwo kieruje, nie można komukolwiek zarzucić, że nabył prawo w złej wierze, jeżeli je nabył zgodnie z ustawą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełStanisławSzwed">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wydaje mi się, iż w pierwszej wypowiedzi dosyć precyzyjnie powiedziałem, że opinia Biura Studiów i Ekspertyz, jak również opinia Biura Legislacyjnego Sejmu i Senatu była jednoznaczna, a mianowicie że ta poprawka może być zaskarżona jako poprawka niekonstytucyjna. Z drugiej strony ta opinia wskazywała także na to, że sprzedaż mieszkań, o których tutaj mówimy, mogła również naruszać zasadę sprawiedliwości społecznej, wynikającą także z artykułu konstytucyjnego. To prawdopodobnie rozstrzygnie sąd lub Trybunał Konstytucyjny: czy ta poprawka jest zgodna czy nie jest zgodna.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PosełStanisławSzwed">Jeśli chodzi o pytanie pani poseł Liszcz, to oczywiście głównym celem zmiany tej ustawy było między innymi to, żeby zahamować ten proceder, który w tej chwili ma miejsce, czyli wyprzedaż mieszkań wraz z lokatorami bez jakiegokolwiek wpływu lokatorów na te mieszkania. Poprawka proponowana przez Senat nie ma na celu rozwiązania tego problemu, lecz rozwiązanie problemu mieszkań już sprzedanych wraz z lokatorami. Myślę, że tyle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Poseł Tomasz Wójcik, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełTomaszFeliksWójcik">Panie Marszałku! Mam pytanie do pana posła sprawozdawcy: Czy jest prawdą, że znakomita większość mieszkań zakładowych była budowana z tzw. funduszów socjalnych oraz z wkładem pracy bezpośredniej pracowników danego zakładu, a przez to można mówić o roszczeniach pracowników do tych mieszkań?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#Marszałek">Jeszcze pan poseł Tomczak, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#Marszałek">Na tym zakończymy zadawanie pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełWitoldTomczak">Panie Pośle Sprawozdawco! Konkretne pytanie: Czy nieprzyjęcie przez Sejm poprawki nr 9 Senatu może spowodować falę eksmisji na bruk rodzin najemców mieszkań zakładowych?</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełStanisławSzwed">Odpowiadam na pytanie pana posła Wójcika: Oczywiście to jest prawda. Te mieszkania w większości były budowane z funduszów socjalnych zakładów pracy.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PosełStanisławSzwed">Jeśli chodzi o pytanie pana posła Tomczaka, czyli o to, czy będą eksmisje, to akurat z tej poprawki to nie wynika, wynika to z zupełnie innych ustaw. Ta poprawka o tym nie przesądza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełPiotrIkonowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chcę zapytać posła sprawozdawcę, czy mógłby przyjąć takie oto rozumowanie, że nieprzyjęcie tej poprawki jest również sprzeczne z konstytucją, a to z jej zasadą, że Polska kieruje się zasadą sprawiedliwości społecznej.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PosełPiotrIkonowicz">Chciałbym wszystkich wezwać, żebyśmy podjęli to ryzyko, zwłaszcza że dotyczy to możliwości unieważnienia tylko jednego przepisu, a nie całej ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#Marszałek">Kto z państwa jeszcze będzie chciał zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#Marszałek">Poseł Wędrychowicz.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#Marszałek">Potem przejdziemy do głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PosełAdamWędrychowicz">Ponieważ pan poseł jest ze Śląska, chciałbym zapytać, czy prawdą jest, że dziesiątki tysięcy osób czekają na tę poprawkę, bo nie znają właściwie swojej przyszłości co do mieszkań. W regionie, w którym pracujemy, ta poprawka jest naprawdę konieczna, jest oczekiwana.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#Marszałek">Proszę, poseł sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełStanisławSzwed">Odpowiadając panu posłowi, powiem, że to już wyjaśniałem. Moje zdanie jest tutaj nieistotne, a zdanie komisji było jednoznaczne. W opinii prawnej był również podany zarzut, że może to być niekonstytucyjne ze względów społecznych. Wysoka Izba rozstrzygnie w głosowaniu. Te przypadki na Śląsku, o których mówił pan poseł, są nam oczywiście doskonale znane. Między innymi na tej podstawie jest przeprowadzana ta nowelizacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem 9. poprawki Senatu, polegającej na dodaniu art. 1b, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#Marszałek">Głosowało 411 posłów. Większość bezwzględna wynosi 206. Za - 24, przeciw - 374, wstrzymało się 13.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#Marszałek">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o zmianie ustawy o zasadach przekazywania zakładowych budynków mieszkalnych przez przedsiębiorstwa państwowe.</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 13. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o umowach międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Longina Pastusiaka oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-26.10" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-26.11" who="#Marszałek">Głosować będziemy zgodnie z zasadami stosowanymi w pkt. 11 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-26.12" who="#Marszałek">W 1. poprawce do art. 15 ust. 3 Senat proponuje, aby przedłożenie prezydentowi do ratyfikacji umowy międzynarodowej, której ratyfikacja nie wymaga zgody wyrażonej w ustawie, następowało po upływie 30 dni od dnia zawiadomienia Sejmu przez prezesa Rady Ministrów o zamiarze przedłożenia tej umowy, a nie - jak uchwalił Sejm - po tym zawiadomieniu.</u>
          <u xml:id="u-26.13" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-26.14" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-26.15" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem 1. poprawki Senatu do art. 15 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-26.16" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-26.17" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-26.18" who="#Marszałek">Głosowało 412 posłów. Większość bezwzględna wynosi 207. Za - 399, przeciw - 5, wstrzymało się 8.</u>
          <u xml:id="u-26.19" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-26.20" who="#Marszałek">W 2. poprawce do art. 15 Senat proponuje skreślić ust. 4 stanowiący między innymi, że w przypadku wyrażenia przez Sejm negatywnej opinii co do zasadności wyboru trybu ratyfikacji umowy międzynarodowej Rada Ministrów zajmuje ponowne stanowisko w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-26.21" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-26.22" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-26.23" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem 2. poprawki Senatu do art. 15, polegającej na skreśleniu ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-26.24" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-26.25" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-26.26" who="#Marszałek">Głosowało 411 posłów. Większość bezwzględna wynosi 206. Za - 404, przeciw - 5, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-26.27" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-26.28" who="#Marszałek">W poprawce 3. do art. 25 ust. 3 Senat proponuje zmianę powołania w tym przepisie.</u>
          <u xml:id="u-26.29" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-26.30" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-26.31" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem 3. poprawki Senatu do art. 25 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-26.32" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-26.33" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-26.34" who="#Marszałek">Głosowało 412 posłów. Większość bezwzględna wynosi 207. Za - 7, przeciw - 404, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-26.35" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-26.36" who="#Marszałek">Poprawka 4. Senatu do art. 26 ma charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-26.37" who="#Marszałek">Komisja wnosi o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-26.38" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-26.39" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem 4. poprawki Senatu do art. 26, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-26.40" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-26.41" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-26.42" who="#Marszałek">Głosowało 413 posłów. Większość bezwzględna wynosi 207. Za - 230, przeciw - 178, wstrzymało się 5.</u>
          <u xml:id="u-26.43" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-26.44" who="#Marszałek">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o umowach międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-26.45" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 14. porządku dziennego: Pytania w sprawach bieżących i interpelacje.</u>
          <u xml:id="u-26.46" who="#Marszałek">Sejm w dniu wczorajszym wysłuchał odpowiedzi na interpelację pana posła Witolda Tomczaka w sprawie polityki rządu wobec demoralizacji dzieci i młodzieży poprzez wykorzystywanie reklam propagujących przemoc i poniżanie godności człowieka, przestawionej przez zastępcę prokuratora generalnego pana Stefana Śnieżkę, oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-26.47" who="#Marszałek">Wobec propozycji uznania odpowiedzi za wystarczającą zgłoszono sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-26.48" who="#Marszałek">Poddam pod głosowanie propozycję uznania odpowiedzi na interpelację. Jej odrzucenie oznaczać będzie, że Sejm wezwał interpelowanego do uzupełnienia odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-26.49" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-26.50" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za uznaniem odpowiedzi na interpelację posła Witolda Tomczaka w sprawie polityki rządu wobec demoralizacji dzieci i młodzieży poprzez wykorzystywanie reklam propagujących przemoc i poniżanie godności człowieka za wystarczającą, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-26.51" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-26.52" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-26.53" who="#Marszałek">Głosowało 413 posłów. Za - 297, przeciw - 88, wstrzymało się 28.</u>
          <u xml:id="u-26.54" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uznał odpowiedź za wystarczającą.</u>
          <u xml:id="u-26.55" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-26.56" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 15. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Protokołu nr 6 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności dotyczącego zniesienia kary śmierci.</u>
          <u xml:id="u-26.57" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Bogdana Lewandowskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-26.58" who="#Marszałek">W dyskusji nie zgłoszono poprawek do projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-26.59" who="#Marszałek">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-26.60" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-26.61" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy w brzmieniu przedłożenia, zawartego w druku nr 1679.</u>
          <u xml:id="u-26.62" who="#Marszałek">Pan poseł Jarosław Kaczyński.</u>
          <u xml:id="u-26.63" who="#Marszałek">Pytanie, tak?</u>
          <u xml:id="u-26.64" who="#Marszałek">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełJarosławKaczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do posła sprawozdawcy. Czy mianowicie Protokół nr 6 do europejskiej Konwencji praw człowieka jest częścią prawa unijnego? Czy nie jest tak, że Unia Europejska pozostawia sprawę kary śmierci, jak i inne sprawy związane z walką z przestępczością, suwerenności państw, suwerennym decyzjom poszczególnych państw? Czyli czy nie jest tak, że Unia Europejska np. wymaga więcej niż Stany Zjednoczone od stanów? - bo stany amerykańskie mają pełną suwerenność, jeżeli chodzi o prawo karne. Chciałbym usłyszeć odpowiedź na to pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#Marszałek">Pan poseł Lewandowski, sprawozdawca komisji.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na posiedzeniu połączonych: Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Spraw Zagranicznych pytanie postawione przez pana posła Kaczyńskiego nie było przedmiotem obrad. Mogę powiedzieć, że Protokół nr 6, protokół dodatkowy, jest częścią Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, przyjętej jeszcze w 1950 r., i z tego tytułu jakby mieści się w szeroko rozumianej problematyce europejskiej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#Marszałek">Panie pośle sprawozdawco, niech pan jeszcze chwileczkę poczeka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PosełJarosławKaczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan poseł nie był łaskaw odpowiedzieć na moje pytanie. Jestem tutaj w pewnym kłopocie regulaminowym, bo właściwie nie bardzo wiadomo, kogo w tej sytuacji zapytać. Może wobec tego zapytać rząd...</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#PosełJarosławKaczyński">Być może najlepiej byłoby zapytać pana premiera, bo zdaje się, że pani minister sprawiedliwości ani pana ministra spraw zagranicznych nie ma. Ponieważ te trzy osoby podjęły, można powiedzieć, decyzję o tym, żeby Polska wykonała kolejny ukłon wobec przestępców, to wobec tego dobrze, żeby tutaj Wysoka Izba mogła tę odpowiedź usłyszeć.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#komentarz">(Głosy z sali: Premier, premier.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#Marszałek">Pan minister Kranz, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#Marszałek">Chociaż czas na pytania był w drugim czytaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychJerzyKranz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiadam na pytanie pana posła Kaczyńskiego. Protokół nr 6 nie ma, formalnie rzecz biorąc, związku z prawem Unii Europejskiej. Natomiast jest oczywiście kwestia tego typu, że z 41 państw Rady Europy tylko 4, to znaczy Rosja, Gruzja, Albania i Polska, nie przystąpiły do tego protokołu. Jest więc problem politycznej natury, w jakim stopniu państwa, które będą kiedyś członkami Unii Europejskiej, mogą do niej przystąpić, jaka będzie ich pozycja co do tej kwestii. Ale formalnego związku, jeśli chodzi o przyjęcie do Unii Europejskiej, prawo europejskie, nie ma.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełJarosławKaczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W związku z wypowiedzią, jak rozumiem, pana ministra - nie ukrywam, nie znam pana...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#Marszałek">Pan minister Kranz, wiceminister spraw zagranicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PosełJarosławKaczyński">Chciałbym wobec tego zadać jeszcze dodatkowe pytanie. Mianowicie pan wymienił tutaj Rosję. Rosja rzeczywiście nie przystąpiła, za to zniosła karę śmierci. Czy pan minister uważa, że wydarzenia w Czeczenii i tamtejsza działalność Rosji jest realizacją tych idei, o które pan minister tak walczy?</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Uuu...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#komentarz">(Poruszenie, gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pan poseł Rulewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PosełJanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! No, rzeczywiście jest wybór, czy w towarzystwie kulturalnych Gruzinów, czy w towarzystwie bandytów przebywać. Ale moje pytanie czego innego dotyczy, mianowicie do posła sprawozdawcy jest skierowane: Czy konwencja, wzorem zresztą innych konwencji, dopuszcza odstępstwa uwarunkowane sytuacją bezpieczeństwa wewnętrznego kraju?</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pan poseł Bogdan Lewandowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Protokół nr 6 przewiduje zniesienie kary śmierci w czasie pokoju. Przewiduje natomiast możliwość, że państwo ustanowią czy przyjmą ustawy, które przewidują karę śmierci w czasie wojny lub w stanie bezpośredniego zagrożenia wojną. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Głosujmy!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o ratyfikacji Protokołu nr 6 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności dotyczącego zniesienia kary śmierci, zawartego w druku nr 1679, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk?</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#Marszałek">Głosowało 407. Za - 257, przeciw - 117, wstrzymało się 33.</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o ratyfikacji Protokołu nr 6 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności dotyczącego zniesienia kary śmierci.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 16. porządku dziennego dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o poselskich projektach ustaw o zmianie ustawy Kodeks karny (druki nr 1019, 1298, 1488, 1488-A) - trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Zbigniewa Wawaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PosełSprawozdawcaZbigniewWawak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dodatkowym sprawozdaniu Komisja Nadzwyczajna do spraw zmian w kodyfikacjach przedstawia stanowisko do zgłoszonych w drugim czytaniu poprawek. To stanowisko jest przedłożone Wysokiej Izbie w druku nr 1488-A. Sądzę, że sprawy były na tyle szczegółowo omawiane w drugim czytaniu i są na tyle nośne społecznie, że nie wymaga to mojego dłuższego sprawozdania. Jeżeli będzie taka potrzeba, jestem gotów przy poszczególnych poprawkach do udzielania odpowiedzi na pytania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#Marszałek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#Marszałek">Komisja przedstawia jednocześnie poprawki i wniosek mniejszości, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#Marszałek">W poprawce 1. do art. 42 § 3 wnioskodawca proponuje, aby gdy w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 173, 174, 177 §2 oraz 355 § 2 sprawca był m.in. w stanie nietrzeźwości, sąd orzekał obligatoryjnie zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na zawsze, a nie jak proponuje komisja, sąd mógł tę karę orzec.</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#Marszałek">Przyjęcie tej poprawki spowoduje bezprzedmiotowość poprawki nr 3.</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 1. do art. 423 § 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-44.10" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-44.11" who="#Marszałek">Głosowało 409 posłów. Za - 194, przeciw - 201, wstrzymało się 14.</u>
          <u xml:id="u-44.12" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-44.13" who="#Marszałek">W poprawce 2. do art. 42 § 3 wnioskodawca proponuje, aby sąd orzekając zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na zawsze brał pod uwagę okoliczności, że sprawca w czasie popełnienia określonych przestępstw był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia, a nie, jak proponowała komisja, albo zbiegł z miejsca zdarzenia.</u>
          <u xml:id="u-44.14" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-44.15" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-44.16" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 2. do art. 42 § 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-44.17" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-44.18" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-44.19" who="#Marszałek">Głosowało 411 posłów. Za - 409, przeciw 1, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-44.20" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-44.21" who="#Marszałek">W poprawce 3. do art. 42, polegającej na dodaniu § 4, wnioskodawca proponuje, aby sąd orzekał zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na zawsze w razie ponownego skazania osoby prowadzącej pojazd mechaniczny w warunkach określonych w § 3.</u>
          <u xml:id="u-44.22" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-44.23" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-44.24" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 3. do art. 42, polegającej na dodaniu § 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-44.25" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-44.26" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-44.27" who="#Marszałek">Głosowało 409 posłów. Za - 219, przeciw - 184, wstrzymało się 6.</u>
          <u xml:id="u-44.28" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-44.29" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości, polegającym na nadaniu nowego brzmienia art. 47a, wnioskodawcy proponują, aby w razie skazania prowadzącego pojazd mechaniczny za przestępstwa określone w tym artykule, jeżeli był on w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo zbiegł z miejsca zdarzenia, sąd orzekał nawiązkę na rzecz instytucji lub organizacji społecznej, do której zadań lub której statutowym celem jest świadczenie pomocy poszkodowanym przestępstwem.</u>
          <u xml:id="u-44.30" who="#Marszałek">Komisja natomiast proponuje, aby w takich sytuacjach sąd orzekał nawiązkę na rzecz instytucji lub organizacji społecznej, do której zadań lub statutowych celów należy świadczenie pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach komunikacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-44.31" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-44.32" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości, polegającego na nadaniu nowego brzmienia art. 47a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-44.33" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-44.34" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-44.35" who="#Marszałek">Głosowało 413 posłów. Za - 58, przeciw - 350, wstrzymało się 5.</u>
          <u xml:id="u-44.36" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-44.37" who="#Marszałek">W poprawce 4. do art. 48 § 3 wnioskodawca proponuje, aby w czasie orzekania w pierwszej instancji nawiązka określona w art. 47a orzekana była w wysokości do dwustukrotnego najniższego wynagrodzenia, a nie, jak proponuje komisja, do stukrotnego najniższego wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-44.38" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-44.39" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-44.40" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 4. do art. 48 § 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-44.41" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-44.42" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-44.43" who="#Marszałek">Głosowało 411 posłów. Za - 204, przeciw - 206, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-44.44" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-44.45" who="#Marszałek">W poprawce 5. do art. 178 wnioskodawca proponuje, aby sąd, skazując sprawcę, który popełnił przestępstwo określone w art. 173, 174 lub 177, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, lub zbiegł z miejsca zdarzenia, orzekał karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane przestępstwo w wysokości od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę do górnej granicy tego zagrożenia zwiększonego o połowę.</u>
          <u xml:id="u-44.46" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-44.47" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-44.48" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 5. do art. 178, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-44.49" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-44.50" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-44.51" who="#Marszałek">Głosowało 412 posłów. Za - 373, przeciw - 37, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-44.52" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-44.53" who="#Marszałek">W poprawce 6. do art. 178, polegającej na dodaniu § 2, wnioskodawca proponuje, aby skazując sprawcę, który popełnił przestępstwo określone w art. 173, 174 lub 177 w warunkach określonych w tym artykule, sąd mógł orzec podanie wyroku do publicznej wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-44.54" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-44.55" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-44.56" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 6. do art. 178, polegającej na dodaniu § 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-44.57" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-44.58" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-44.59" who="#Marszałek">Głosowało 414 posłów. Za - 411, przeciw - 1, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-44.60" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-44.61" who="#Marszałek">Pan poseł sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PosełZbigniewWawak">Przed tym głosowaniem czuję się w obowiązku przyznać się do pewnej omyłki, która znalazła się w druku. Jest to uzgodnione z autorem poprawki - z panią poseł Liszcz. Otóż w poprawce 7. dodajemy przepis, iż w razie skazania za przestępstwo określone w § 1 i 2 sąd może orzec podanie wyroku do publicznej wiadomości. To jest oczywisty błąd. Chodzi o nie o koniunkcję, ale o alternatywę rozłączną, dlatego tam powinno być: w § 1 lub 2, a nie: w § 1 i 2. Jest to błąd w druku i jeżeli pan marszałek nie będzie miał nic przeciwko temu, to proponuję przyjąć, że taka jest treść sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#Marszałek">W poprawce 7. do art. 178a polegającej na dodaniu § 3 wnioskodawca proponuje, aby w razie skazania za prowadzenie pojazdu mechanicznego lub innego pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego sąd mógł orzec podanie wyroku do publicznej wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 7. do art. 178a, polegającej na dodaniu § 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#Marszałek">Głosowało 406 posłów. Za - 399, przeciw - 3, wstrzymało się 4.</u>
          <u xml:id="u-46.8" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-46.9" who="#Marszałek">W poprawce 8. lit. a do art. 2 ustawy nowelizującej wnioskodawca proponuje, aby przepisy art. 49a weszły w życie w tym samym terminie, w którym wchodzą w życie przepisy art. 178a.</u>
          <u xml:id="u-46.10" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-46.11" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.12" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 8. lit. a do art. 2 projektu ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.13" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.14" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.15" who="#Marszałek">Głosowało 406 posłów. Za - 403, przeciw - 2, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-46.16" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-46.17" who="#Marszałek">W poprawce 8. lit. b do art. 2 projektu ustawy nowelizującej wnioskodawca proponuje, aby niektóre przepisy weszły w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, a nie, jak proponowała komisja, po upływie 12 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-46.18" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-46.19" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.20" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 8. lit. b do art. 2 ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.21" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.22" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.23" who="#Marszałek">Głosowało 407 posłów. Za - 404, przeciw - 3.</u>
          <u xml:id="u-46.24" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-46.25" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-46.26" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Nadzwyczajną, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.27" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.28" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.29" who="#Marszałek">Głosowało 410 posłów. Za - 409, przeciw - 1.</u>
          <u xml:id="u-46.30" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy Kodeks karny.</u>
          <u xml:id="u-46.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-46.32" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 17. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (druki nr 1382, 1382-A, 1744 i 1744-A) - trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-46.33" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Zbigniewa Wawaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PosełSprawozdawcaZbigniewWawak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W sprawozdaniu po drugim czytaniu Komisji Kultury i Środków Przekazu znalazły się tylko dwie poprawki, z których jedna jest przedmiotem dyskusji i budzi bardzo duże kontrowersje. W związku z tym, ponieważ sytuacja jest dosyć złożona, niech mi będzie wolno inaczej niż w poprzednim sprawozdaniu kilka słów jednej z tych poprawek poświęcić.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#PosełSprawozdawcaZbigniewWawak">Wysoka Izbo! W poprawce 1., którą komisja rekomenduje Wysokiej Izbie do odrzucenia, wnioskodawcy proponują, aby nadać nowe brzmienie art. 70 prawa autorskiego. Dotychczas obowiązujący tekst prawa autorskiego przewiduje, że prawa autorskie majątkowe do utworu audiowizualnego przysługują producentowi, natomiast producent ten jest obowiązany do zapłaty - za pośrednictwem właściwej organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi - reżyserowi, twórcom scenariusza, utworów muzycznych, słowno-muzycznych, odtwórcom głównych ról wynagrodzenia proporcjonalnego do wpływów z tytułu rozpowszechniania utworu audiowizualnego w kinach - powtarzam: w kinach.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#PosełSprawozdawcaZbigniewWawak">Następny przepis pozwala współtwórcom utworu audiowizualnego na zrzeczenie się - z zastrzeżeniem formy pisemnej, pod rygorem nieważności - pośrednictwa organizacji zbiorowego zarządzania. Tekst zaproponowany jako poprawka i rekomendowany przez komisję do przyjęcia wprowadza pewne daleko idące zmiany. Zasadnicze zmiany sprowadzają się do dwóch kwestii.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#PosełSprawozdawcaZbigniewWawak">Po pierwsze, te wynagrodzenia dla współtwórców dzieła audiowizualnego, czyli głównego reżysera, twórców utworów literackich, muzycznych, zostają zwiększone, gdyż do proporcjonalnych zysków z tytułu wyświetlania utworu w kinach dochodzi stosowne wynagrodzenie z tytułu najmu egzemplarzy utworów, przede wszystkim stosowne wynagrodzenie z tytułu nadawania utworu w telewizji i z tytułu reprodukowania utworu. Nadto przepis ten wyklucza możliwość rezygnacji z pośrednictwa organizacji zbiorowego zarządzania. Ust. 4 przewiduje wyraźnie, że stosowne wynagrodzenie za wykorzystanie polskiego utworu audiowizualnego za granicą lub zagranicznego utworu audiowizualnego w Rzeczypospolitej Polskiej może być ustalone ryczałtowo... przepraszam, przytoczyłem niewłaściwy przepis. Ust. 3: Korzystający z utworu audiowizualnego wypłaca wynagrodzenie za pośrednictwem właściwej organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi. W odniesieniu do tego punktu Komitet Integracji Europejskiej wyraził w moim przekonaniu w sposób niebudzący wątpliwości opinię krytyczną co do jego zgodności z prawem Unii Europejskiej - cytuję: Wprowadzenie monopolu ustawowego właściwej organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi nie jest dozwolone z punktu widzenia zasad konkurencji przewidzianych w art. 3g oraz art. 81–89 traktatu ustanawiającego Wspólnoty Europejskie. Nadto - nie będę cytował całego fragmentu - bezpośrednia skuteczność tych przepisów została potwierdzona w wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (nr 155/73), gdzie art. 86 traktatu ustanawiającego Wspólnoty Europejskie otrzymał bezpośrednią skuteczność traktatową. W związku z tym Wysoka Izba stoi przed rozstrzygnięciem: czy przyjąć proponowaną zmianę tego przepisu czy nie.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#PosełSprawozdawcaZbigniewWawak">Druga poprawka dotyczy dodania art. 1181: „Kto wytwarza przedmioty przeznaczone do niedozwolonego usuwania lub obchodzenia technicznych zabezpieczeń przed odtwarzaniem, przegrywaniem lub zwielokrotnianiem utworu bądź też służące do nielegalnego odbioru nadawanych programów (...) podlega grzywnie i karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3”.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#PosełSprawozdawcaZbigniewWawak">Komisja proponuje odrzucenie również tej poprawki, argumentując to w ten sposób, że rozróżnienie wytwarzanych przedmiotów, które mogą służyć do obchodzenia technicznych zabezpieczeń, i przedmiotów dozwolonych na rynku do normalnego odtwarzania może być trudne i może okazać się niewystarczające.</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#PosełSprawozdawcaZbigniewWawak">Jeżeli pojawią się jeszcze jakieś wątpliwości, jestem gotów do udzielenia odpowiedzi w trakcie głosowania.</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#PosełSprawozdawcaZbigniewWawak">Chciałbym jednakże powiedzieć jeszcze dwa zdania. Mianowicie przepis art. 70 - co jest bardzo istotne - w świetle aktu paryskiego, czyli konwencji związanej z konwencją berneńską, konwencją międzynarodową dotyczącą ochrony praw autorskich, przewiduje, że w tej sytuacji nie obowiązuje zasada wzajemności. Oznacza to, że z tego przepisu korzystać będą nie tylko twórcy polscy - po pieniądze z tytułu odtworzeń, nagrań, najmu i emisji telewizyjnych przyjdą do polskich nadawców zagraniczni twórcy, producenci, chociaż nie posiadają oni w swoich krajach tak daleko idących przywilejów co do wynagrodzeń. Oczywiście zgłoszona w drugim czytaniu poprawka polega na wykreśleniu art. 70, właśnie wprowadzającego monopol organizacji zbiorowego zarządzania i większe uprawnienia dla współtwórców dzieła audiowizualnego odnośnie do wynagrodzeń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#Marszałek">Pan poseł Styczeń, pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym poznać stanowisko rządu w tej sprawie, bo pan poseł sprawozdawca tak długo opowiadał o tej poprawce, że już pogubiłem się po prostu. Chciałbym uzyskać jakąś żywotną wskazówkę ze strony rządu w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#Marszałek">Pan minister Ujazdowski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#MinisterKulturyiDziedzictwaNarodowegoKazimierzMichałUjazdowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Stanowisko rządu w tej kwestii się nie zmienia, art. 70 jest artykułem z pierwotnego przedłożenia rządowego zgłoszonego w roku ubiegłym. Jego zasadnicza część jest niesprzeczna z prawem Unii Europejskiej, dlatego że sens tego przepisu polega na respektowaniu praw twórców w odniesieniu do podmiotów korzystających z dzieł audiowizualnych. Istotą ust. 3, o którym pan sprawozdawca mówił, nie jest zamknięcie drogi twórcom do indywidualnych umów z podmiotami wykorzystującymi dzieła audiowizualne, lecz ułatwienie im korzystania z praw majątkowych w tym zakresie. Opinia UKIE co do całości projektu ustawy jest jednoznaczna - zbliża on polskie prawo do prawa Unii Europejskiej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#Marszałek">Proszę, pan poseł Wełnicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PosełTomaszWełnicki">Chciałbym prosić pana ministra o uściślenie. Pan minister powiedział, że zasadnicza część jest zgodna. Chciałbym spytać, która - niezasadnicza - część jest sprzeczna?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#MinisterKulturyiDziedzictwaNarodowegoKazimierzMichałUjazdowski">Nie podzielam opinii wygłoszonych wcześniej, iż można mówić o jakiejkolwiek sprzeczności ust. 3 z prawem Unii Europejskiej. Powtarzam raz jeszcze - art. 70 w tej wersji jest artykułem z pierwotnego przedłożenia rządowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#Marszałek">Pani poseł Śledzińska-Katarasińska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Mam pytanie do posła sprawozdawcy, ponieważ rzeczywiście osoby niepracujące nad tą ustawą mogłyby się zagubić. Czy prawdą jest, że rzeczywisty spór wokół art. 70 toczył się nie co do treści - bo jest to treść zgodna z przedłożeniem rządowym - tylko co do tego, czy art. 70 należy wprowadzić teraz, na tym etapie nowelizacji, czy też później?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PosełZbigniewWawak">Są to zasadniczo dwie kwestie.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#PosełZbigniewWawak">Przedłożenie komisji objęło tylko część przedłożenia rządowego. Założono, że wiele kontrowersyjnych kwestii, a to dotyczy art. 70 z przedłożenia rządowego, co potwierdza opinia Komitetu Integracji Europejskiej, należy pozostawić do dalszej pracy, nie w celu pominięcia tych rozwiązań, ale ich poprawienia, aby uniknąć istniejących sprzeczności. Natomiast nie wiem, dlaczego art. 70 z przedłożenia rządowego w pierwszej wersji nie był opatrzony takim komentarzem Komitetu Integracji Europejskiej, jakim jest opatrzony teraz. Do druku nr 1744-A, który w tej chwili jest przedmiotem naszej pracy i będzie przedmiotem głosowania, odnosi się pkt 7 opinii Komitetu Integracji Europejskiej, podpisany przez sekretarza Komitetu Integracji Europejskiej pana ministra Pawła Sameckiego, który wyraźnie o tej sprzeczności mówi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#Marszałek">Pan poseł Wełnicki. Proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#Marszałek">Czy chce pan zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Wełnicki: Chcę zapytać posła sprawozdawcę.)</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#Marszałek">To proszę zadawać pytanie. Czy do tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Wełnicki: Ale inne pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#Marszałek">Dobrze, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PosełTomaszWełnicki">Jest to pytanie do posła sprawozdawcy, chodzi o uzupełnienie kwestii poruszonej przed chwilą. Czy było tak, że w podkomisji przyjęto skróconą wersję ustawy do głosowania w Sejmie i ta skrócona wersja, bez art. 70, uzyskała akceptację rządu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PosełZbigniewWawak">Tak w istocie było: skrócona wersja uzyskała akceptację rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#Marszałek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#Marszałek">Komisja przedstawia jednocześnie poprawki, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#Marszałek">W poprawce 1. wnioskodawca proponuje, aby skreślić proponowane przez komisję nowe brzmienie art. 70, które dotyczy autorskich praw majątkowych do utworu audiowizualnego oraz wynagrodzeń współtwórców tego utworu i artystów wykonawców, a tym samym pozostawić w mocy przepisy tego artykułu w brzmieniu dotychczasowym.</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-61.6" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-61.7" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 1. poprawki, polegającej na skreśleniu nowego brzmienia art. 70, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-61.8" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-61.9" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-61.10" who="#Marszałek">Głosowało 408 posłów. Za - 26, przeciw - 372, wstrzymało się 10.</u>
          <u xml:id="u-61.11" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-61.12" who="#Marszałek">W poprawce 2. wnioskodawca proponuje, aby dodać art. 1181, zawierający sankcje karne między innymi za wytwarzanie przedmiotów przeznaczonych do niedozwolonego usuwania lub obchodzenia technicznych zabezpieczeń przed odtwarzaniem, przegrywaniem lub zwielokrotnianiem utworu bądź też służących do nielegalnego odbioru programów kodowanych, a także za posiadanie, przechowywanie takich przedmiotów i ich wykorzystywanie.</u>
          <u xml:id="u-61.13" who="#Marszałek">Jednocześnie w poprawce 3. do art. 122 wnioskodawca proponuje, aby ściganie takich przestępstw następowało na wniosek pokrzywdzonego.</u>
          <u xml:id="u-61.14" who="#Marszałek">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-61.15" who="#Marszałek">Komisja wnosi o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-61.16" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-61.17" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 2. poprawki, polegającej na dodaniu art. 1181, i 3. poprawki do art. 122, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-61.18" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-61.19" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-61.20" who="#Marszałek">Głosowało 394 posłów. Za - 210, przeciw - 174, wstrzymało się 10.</u>
          <u xml:id="u-61.21" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawki przyjął.</u>
          <u xml:id="u-61.22" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-61.23" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych w brzmieniu proponowanym przez Komisję Kultury i Środków Przekazu, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-61.24" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-61.25" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-61.26" who="#Marszałek">Głosowało 411 posłów. Za - 401, przeciw - 3, wstrzymało się 7.</u>
          <u xml:id="u-61.27" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.</u>
          <u xml:id="u-61.28" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 19. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym oraz ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (druki nr 1477, 1682 i 1682-A) - trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-61.29" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Kazimierza Działochę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PosełSprawozdawcaKazimierzDziałocha">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W drugim czytaniu komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym oraz ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw, które odbyło się w dniu 1 marca na 72. posiedzeniu Sejmu, zgłoszone zostały dwie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#PosełSprawozdawcaKazimierzDziałocha">Poprawka 1. dotyczy art. 39 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, ściślej - jego ust. 1 pkt. 3. Przepis ten nakłada na Trybunał Konstytucyjny obowiązek umorzenia postępowania w każdym przypadku, gdy akt normatywny, jego przepis, utracił moc obowiązującą przed wydaniem orzeczenia. Umorzenie postępowania w tym wypadku sprawia, że nie może zostać wydane orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o zgodności aktu normatywnego z konstytucją lub z innym aktem hierarchicznie od niego wyższym, a gdy nie ma orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, nie ma także podstawy do wznowienia postępowania, uchylenia orzeczenia sądu, decyzji lub innego rozstrzygnięcia organu władzy publicznej na zasadach określonych w odpowiednich przepisach proceduralnych. Tymczasem, co potwierdza praktyka, owe akty stosowania prawa bardzo często podjęte zostają na podstawie aktu normatywnego w istocie niekonstytucyjnego i naruszającego podstawowe prawa jednostki, a uchylonego przez organ po zaskarżeniu aktu do Trybunału Konstytucyjnego i w uzasadnionej obawie, że zostanie on przez Trybunał uznany za nielegalny.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#PosełSprawozdawcaKazimierzDziałocha">Poprawka, o której mówię, ma zreformować ten niekorzystny z punktu widzenia ochrony wolności i praw jednostki stan prawny, oceniany krytycznie przez sam Trybunał Konstytucyjny w jego postanowieniach o umorzeniu postępowania i w informacjach przedkładanych kiedyś Sejmowi przez doktrynę prawa, a ostatnio w części dotyczącej postępowania ze skargi konstytucyjnej zaskarżonej przez rzecznika praw obywatelskich do Trybunału Konstytucyjnego. Po uściśleniu treści i zmianie redakcyjnej na posiedzeniu Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka w dniu 17 marca br. poprawka w postaci nowego ust. 3 w art. 39 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym ma następujące brzmienie: Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się, jeżeli wydanie orzeczenia o akcie normatywnym, który utracił moc obowiązującą przed wydaniem orzeczenia, jest konieczny dla ochrony konstytucyjnych wolności i praw. Z przytoczonego tekstu wynika, że Trybunał Konstytucyjny posiadałby nadal prawo umorzenia postępowania wszczętego w sprawie konstytucyjności aktu normatywnego, jeżeli taki akt, jego przepis, utracił moc obowiązującą przed wydaniem orzeczenia. Nie musiałby jednak - tak jak nakazuje mu to obowiązująca dzisiaj ustawa - umarzać postępowania w każdym przypadku utraty mocy obowiązującej przez akt normatywny przed wydaniem orzeczenia. Nie umarzałby postępowania, jeżeli wydanie orzeczenia w sprawie aktu normatywnego, który utracił moc obowiązującą, byłoby konieczne dla ochrony konstytucyjnie gwarantowanych wolności i praw, które ten akt w czasie jego stosowania naruszył. Trybunał Konstytucyjny rozstrzygałby zatem merytorycznie, wydając orzeczenie. W przypadku orzeczenia o niekonstytucyjności aktu normatywnego możliwe będzie, zgodnie z art. 190 ust. 4 konstytucji, wzruszenie prawomocności orzeczenia sądu, decyzji lub innego rozstrzygnięcia wydanego na podstawie nielegalnego w istocie prawa, aczkolwiek nielegalność ta została stwierdzona już po uchyleniu aktu. Bez orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego - powtarzam - konstytucyjne wolności i prawa jednostki nie znajdują, nie mogą znaleźć pełnej ochrony.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#PosełSprawozdawcaKazimierzDziałocha">Druga poprawka komisji dotyczy przepisu art. 51 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym określającego termin, w ciągu którego rzecznik praw obywatelskich może zgłosić swój udział w postępowaniu wszczętym ze skargi konstytucyjnej. W projekcie ustawy przedstawionym Sejmowi przez komisję proponowano, by obecnie obowiązujący termin 14 dni, liczony od otrzymania przez rzecznika informacji o wszczętym postępowaniu, przedłużyć do dni 21. Po wysłuchaniu argumentów Trybunału Konstytucyjnego komisja doszła jednak do wniosku, że należy zachować obecny termin 14-dniowy jako wystarczający i taki, który nie powoduje przedłużenia wyznaczenia terminu rozprawy przed Trybunałem. Dlatego komisja proponuje skreślić poprawkę 4. zawartą w pierwotnym brzmieniu projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#PosełSprawozdawcaKazimierzDziałocha">Wysoki Sejmie! Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka wnosi, by Wysoki Sejm raczył przyjąć obydwie przedstawione poprawki według tekstu zawartego w dodatkowym sprawozdaniu komisji z druku nr 1682-A i uchwalił z uwzględnieniem tych poprawek komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym oraz ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#Marszałek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy w brzmieniu przedłożenia zawartego w druku nr 1477.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#Marszałek">Komisja przedstawia poprawki, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#Marszałek">W poprawce 1. w dodawanej po zmianie 1. nowej zmianie do art. 39 polegającej na dodaniu ust. 3 wnioskodawca proponuje, aby Trybunał Konstytucyjny nie umarzał postępowania w sprawie aktu normatywnego, który utracił moc obowiązującą przed wydaniem orzeczenia, jeżeli jego wydanie jest konieczne dla ochrony konstytucyjnych wolności i praw.</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-63.6" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-63.7" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 1., polegającej na dodaniu po zmianie 1. nowej zmiany, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-63.8" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-63.9" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-63.10" who="#Marszałek">Głosowało 399 posłów. Za - 371, przeciw - 20, wstrzymało się 8.</u>
          <u xml:id="u-63.11" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-63.12" who="#Marszałek">W poprawce 2. wnioskodawca proponuje skreślić zmianę 4. do art. 51 ust. 2 dotyczącą terminu, w którym rzecznik praw obywatelskich może zgłosić udział w postępowaniu.</u>
          <u xml:id="u-63.13" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-63.14" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-63.15" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 2., polegającej na skreśleniu zmiany 4., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-63.16" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-63.17" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-63.18" who="#Marszałek">Głosowało 402 posłów. Za - 395, przeciw - 5, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-63.19" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-63.20" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-63.21" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym oraz ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw w brzmieniu przedłożenia zawartego w druku nr 1477, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-63.22" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-63.23" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-63.24" who="#Marszałek">Głosowało 400 posłów. Za - 396, wstrzymało się 4.</u>
          <u xml:id="u-63.25" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym oraz ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-63.26" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 20. porządku dziennego: Pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie powołania i wyboru składu osobowego Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o zamówieniach publicznych (druk nr 1830).</u>
          <u xml:id="u-63.27" who="#Marszałek">Wysoka Izbo! Sejm podjął decyzję o skierowaniu projektu ustawy o zamówieniach publicznych do Komisji Nadzwyczajnej.</u>
          <u xml:id="u-63.28" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, przedstawiło projekt uchwały w sprawie powołania i wyboru składu osobowego właściwej Komisji Nadzwyczajnej, który został paniom posłankom i panom posłom doręczony w druku nr 1830.</u>
          <u xml:id="u-63.29" who="#Marszałek">Czy w tej sprawie ktoś z pań posłanek i panów posłów pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-63.30" who="#Marszałek">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-63.31" who="#Marszałek">Proponuję, aby Sejm niezwłocznie przystąpił do drugiego czytania projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-63.32" who="#Marszałek">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-63.33" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-63.34" who="#Marszałek">Przystępujemy zatem do drugiego czytania projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-63.35" who="#Marszałek">Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów pragnie zabrać głos w drugim czytaniu projektu uchwały?</u>
          <u xml:id="u-63.36" who="#Marszałek">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-63.37" who="#Marszałek">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-63.38" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu uchwały w sprawie powołania i wyboru składu osobowego Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o zamówieniach publicznych, w brzmieniu proponowanym w druku nr 1830, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-63.39" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-63.40" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-63.41" who="#Marszałek">Głosowało 403 posłów. Za - 397, przeciw - 4, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-63.42" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie powołania i wyboru składu osobowego Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o zamówieniach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-63.43" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 21. porządku dziennego: Sprawozdanie Rady Ministrów z realizacji w roku 1998 ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (druk nr 1310) wraz ze stanowiskiem Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, Komisji Polityki Społecznej, Komisji Rodziny, Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Zdrowia (druk nr 1365).</u>
          <u xml:id="u-63.44" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów panią Marię Smereczyńską.</u>
          <u xml:id="u-63.45" who="#Marszałek">Proszę o zajęcie miejsc.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedkładam Wysokiej Izbie sprawozdanie za rok 1998 z wykonania przez urzędy rządowej administracji ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Ustawa ta zobowiązuje organa administracji rządowej i samorządowej do zapewnienia kobietom w ciąży szczególnej opieki medycznej, socjalnej oraz prawnej, a także do wychowania, przygotowania młodego pokolenia do świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa. Dla instytucji wymiaru sprawiedliwości realizacja ustawy wiąże się z wykonywaniem Kodeksu karnego w zakresie ujawniania, ścigania i karania sprawców dzieciobójstwa, a także z prowadzeniem szeroko pojętej działalności w zakresie ochrony dziecka i rodziny. Realizacja zadań wynikających z wyżej wymienionej ustawy nabiera dodatkowo szczególnego znaczenia wobec aktualnej sytuacji demograficznej kraju. Z początkiem przemian ustrojowych Polska weszła bowiem w obszar zawężonej zastępowalności pokoleń. W roku 1989 po raz pierwszy w historii na jedną matkę przypadła, średnio biorąc, mniej niż jedna córka. Wprawdzie do końca 1998 r. przyrost naturalny utrzymał się na poziomie powyżej zera, ale jest on niesłychanie niski: przewaga urodzeń nad zgonami wyniosła zaledwie 22 tys. osób, co w przeliczeniu na 1000 mieszkańców dało wskaźnik równy 0,55. Analizując realizację ustawy, nie można więc pominąć oceny jej wpływu na kształtowanie się przyrostu naturalnego ludności w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Sprawozdanie zostało przygotowane na podstawie opracowań Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej, Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej, Ministerstwa Sprawiedliwości, Ministerstwa Edukacji Narodowej i Prokuratury Krajowej. Informacje i dane zostały zestawione w sprawozdaniu według kolejnych artykułów ustawy. Odnoszą się one również do przyjętych wcześniej przez resorty zobowiązań, które dekretowano w sprawozdaniach z lat ubiegłych.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Głównym celem opieki medycznej nad kobietami ciężarnymi jest zapewnienie prawidłowego przebiegu ciąży, jak również możliwie najwcześniejsza identyfikacja czynników ryzyka, co umożliwia objęcie matek oczekujących dziecka odpowiednią opieką. Opieką nad kobietą w ciąży zajmują się lekarze położnicy, lekarze rodzinni oraz położne. W przypadkach ciąży o podwyższonym ryzyku kobiety kierowane są do poradni specjalistycznych oraz oddziałów patologii ciąży. Możliwość leczenia dziecka w okresie płodowym sprowadza się jeszcze ciągle do eksperymentu klinicznego. W ramach stałych zadań placówek położniczo-ginekologicznych wprowadzono szeroką informację dotyczącą prewencji w okresie przed poczęciem, diagnostyki i czynnej opieki w przypadku zagrożenia wcześniactwem. Zadania te realizowano także w ramach „Programu poprawy opieki perinatalnej w Polsce”. Główne cele tego programu to obniżenie śmiertelności i zachorowalności okołoporodowej, zarówno matki, jaki i dziecka, oraz zmniejszenie niekorzystnych następstw związanych z chorobami matek i dzieci. W roku sprawozdawczym program był realizowany na terenie całego kraju. Zgodnie z przyjętymi założeniami system trójstopniowej opieki funkcjonował w oparciu o 11 regionalnych ośrodków. Pomiędzy ośrodkami funkcjonuje zorganizowany specjalistyczny transport. Wszystkie działania nadzoruje, a także wspiera finansowo Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej, które w 1998 r. zakupiło m.in. 15 ambulansów wraz z inkubatorami transportowymi oraz sprzęt za 3600 tys. zł przekazany do oddziałów intensywnej terapii nad noworodkiem.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">O słuszności i skuteczności działań podejmowanych w ramach opieki podejmowanej nad opieką ciężarną i noworodkiem świadczy utrwalona tendencja spadku umieralności niemowląt. Wskaźnik ten w stosunku do roku 1997 obniżył się o 0,6 promila i wynosił w 1998 roku 9,6 promila.</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Obok współczynnika zgonów niemowląt ważnym miernikiem jakości opieki zdrowotnej nad matką i dzieckiem jest wskaźnik urodzeń noworodków z niską wagą, to znaczy poniżej 2500 g. Mimo notowanego spadku tego wskaźnika, jego poziom jest jeszcze wciąż wysoki w porównaniu z krajami Europy Zachodniej. Niewątpliwie na taką sytuację wpływają znane czynniki ryzyka, jak: palenie tytoniu, alkoholizm, nieprawidłowe odżywanie w czasie ciąży, nieodpowiednie warunki życia czy pracy, zanieczyszczenie środowiska, a także różnego rodzaju choroby przebyte w czasie ciąży. W związku z tym jednym z najważniejszych obecnie działań resortu zdrowia jest szeroko rozumiana profilaktyka. Instytut Matki i Dziecka w ramach realizacji „Narodowego programu zdrowia” przygotował i przeprowadził pilotażowy projekt pt. „Interwencja przeciwtytoniowa dla kobiet ciężarnych”. W wyniku programu 30% pacjentek palących tytoń, w okresie ciąży zerwało z nałogiem.</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">W ramach opieki zdrowotnej nad kobietami ciężarnymi i noworodkiem w roku 1998 realizowano również „Program pierwotnej profilaktyki wad cewy nerwowej”. Założeniem programu jest szerokie stosowanie kwasu foliowego u kobiet w wieku rozrodczym w celu zmniejszenia częstości występowania wad cewy nerwowej. Jest to schorzenie występujące najczęściej u noworodków.</u>
          <u xml:id="u-64.6" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Wczesną opieką medyczną objęto w miastach niewiele ponad 50% kobiet ciężarnych, a na wsiach mniej niż 50%. Szpitale prowadzą porody rodzinne, umożliwiają ciągły kontakt matki z dzieckiem. Personel medyczny pomaga sprawować matkom bezpośrednią opiekę nad noworodkiem. Oddziały położnicze stały się otwarte dla odwiedzających.</u>
          <u xml:id="u-64.7" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">W 1998 r. podsumowano efekty szerokiej promocji karmienia dziecka piersią. Analiza danych wskazuje, że strategiczny cel programu, zakładający zwiększenie do roku 2000 liczby noworodków karmionych piersią do 94%, został osiągnięty. Natomiast nie osiągnięty jeszcze został cel wyłącznego karmienia piersią do 6 miesiąca życia. Dzięki konsekwentnie realizowanemu programowi upowszechnienia karmienia piersią do końcu 1998 r. 31 szpitali w Polsce otrzymało przyznawany przez UNICEF zaszczytny tytuł „Szpital przyjazny dziecku”.</u>
          <u xml:id="u-64.8" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">W ostatnich latach w placówkach służby zdrowia zmienia się nastawienie wobec kobiet ciężarnych i poczętego dziecka. Dowartościowywanie macierzyństwa wpływa na przychylną postawą kobiet w stosunku do własnej ciąży, porodu, a przede wszystkim do dziecka. Coraz mniej matek pozostawia po porodzie swoje dzieci w szpitalach. W roku 1996 liczba ta wynosiła 803, a w roku 1997–685, natomiast w roku 1998 liczba ta wynosiła 594.</u>
          <u xml:id="u-64.9" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W zakresie wsparcia na rzecz kobiet w ciąży i wychowujących dzieci działania państwa obejmują pomoc finansową, formy pomocy instytucjonalnej oraz inne formy pomocy. W 1998 r. na wypłatę świadczeń pieniężnych wydano w skali kraju 79 709 236 zł, to jest o 4 436 701 zł więcej niż w roku 1997. Wypłacono łącznie 470 183 zasiłki, z tego 363 083 miesięczne zasiłki dla kobiet w ciąży oraz wychowujących dzieci. Dodatkowo wypłacono 107 600 zasiłków jednorazowych. Łącznie pomocą objęto 130 950 kobiet, to jest o 11 078 kobiet mniej niż w roku ubiegłym. Mając na uwadze obligatoryjny charakter tych świadczeń, należy przyjąć, że zmniejszenie liczby osób korzystających z tych form pomocy wynika ze spadku liczby urodzeń w grupie rodzin o najniższych dochodach. Wysokość przeciętnego łącznego świadczenia dla osoby uprawnionej wyniosła 608 zł 68 gr i była większa niż w roku 1997 o 77 zł 23 gr, to jest o 12,7%.</u>
          <u xml:id="u-64.10" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Formy pomocy instytucjonalnej to m.in. prowadzenie domów samotnej matki i dziecka. Kobiety w ciąży wymagające pomocy znajdują w nich opiekę, schronienie, pomoc psychologiczno-pedagogiczną oraz porady prawne. Według stanu na dzień 31 grudnia 1998 r. w Polsce było 12 domów samotnej matki o łącznej liczbie miejsc 543, finansowanych w całości lub częściowo przez wojewodów (dane z Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej). Pośród nich połowa to domy państwowe, finansowane w całości ze środków budżetu państwa, połowa zaś to domy prowadzone przez podmioty niepaństwowe, częściowo finansowane z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-64.11" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Jednocześnie w ośmiu województwach samorządy gminne prowadziły z własnych środków lokalne terenowe ośrodki wsparcia dla samotnych kobiet z dziećmi. Jest to 11 ośrodków dysponujących w sumie 132 miejscami. Są to placówki dla kobiet ciężarnych i kobiet z dziećmi w pierwszych miesiącach życia, prowadzone przez zgromadzenia zakonne i organizacje katolickie oraz organizacje o charakterze świeckim, schroniska, przytuliska, hostele dla samotnych matek z dziećmi nie tylko w okresie okołoporodowym, ale również ze starszymi dziećmi, schroniska domy dla całych rodzin, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej, hostele dla kobiet i dzieci chroniących się przed przemocą, punkty pomocy doraźnej dla kobiet i dzieci maltretowanych, ośrodki interwencji kryzysowej dla ofiar przemocy w rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-64.12" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Istnieje jeszcze wiele innych ośrodków pomocy samotnym matkom, prowadzonych przez Kościół katolicki, stowarzyszenia oraz fundacje. Część z nich otrzymuje dotacje z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-64.13" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Inne formy pomocy udzielanej w ramach pomocy społecznej kobietom w ciąży i kobietom wychowującym dzieci to na przykład pomoc prawna w dochodzeniu praw alimentacyjnych i majątkowych w sądzie, pomoc rzeczowa, pomoc w organizowaniu się w grupy samopomocowe kobiet wychowujących dzieci niepełnosprawne, organizowanie kursów doszkalających zawodowo i kursów edukacyjnych w różnych dziedzinach, organizowanie dla rodzin niezaradnych życiowo i wykazujących cechy patologiczne kursów dotyczących wychowania dzieci i młodzieży, zwalczania narkomanii i alkoholizmu, opieka nad dziećmi i młodzieżą poprzez organizację świetlic, kolonii i obozów.</u>
          <u xml:id="u-64.14" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ośrodki pomocy społecznej organizują w miarę możliwości poradnictwo rodzinne, psychologiczne, prawne, pedagogiczne, natomiast te ośrodki, które nie świadczą usług w formie specjalistycznego poradnictwa, zbierają dane, współpracują z instytucjami i organizacjami oferującymi tego rodzaju pomoc.</u>
          <u xml:id="u-64.15" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Rośnie znaczenie organizacji pozarządowych działających na rzecz rodziny. Zatrudniają one coraz wyżej kwalifikowaną kadrę, co sprawia, że działają bardziej profesjonalnie. Niewątpliwie dostęp do informacji o możliwości pomocy medycznej, socjalnej i prawnej poprawia się z każdym rokiem.</u>
          <u xml:id="u-64.16" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">W celu organizowania i wspomagania zastępczych form opieki i wychowania dla dzieci osieroconych tworzone są ośrodki adopcyjno-opiekuńcze zarówno publiczne, jak i niepubliczne, w tym również tworzone i prowadzone przez Kościół katolicki. Edukacja dotyczy metod i środków służących świadomej prokreacji, realizowana jest w ramach ogólnej działalności z zakresu wychowania zdrowotnego i przygotowania do odpowiedzialnego rodzicielstwa w placówkach oświatowych. Edukacja zdrowotna, szczególnie w odniesieniu do szeroko pojętego zdrowia dotyczącego prokreacji, należy do rutynowych obowiązków pracowników poradni dla kobiet.</u>
          <u xml:id="u-64.17" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">W ubiegłym roku w trzech województwach zakończona została realizacja programu „Promocja zdrowia matki i dziecka” ze szczególnym uwzględnieniem planowania rodziny. Mając na uwadze konieczność szerszego upowszechniania w społeczeństwie wiedzy na temat naturalnych metod planowania rodziny, podjęto działania zmierzające do reaktywowania pracy Krajowego Zespołu Promocji Naturalnego Planowania Rodziny. W kraju pracuje ponad 3 tys. przeszkolonych nauczycieli metod naturalnego planowania rodziny. Połowę z nich stanowią pracownicy służby zdrowia. Uruchomiono 15 poradni planowania rodziny, w których zatrudniani są dyplomowani instruktorzy naturalnego planowania rodziny.</u>
          <u xml:id="u-64.18" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Jednocześnie nie zmieniła się dostępność do środków antykoncepcyjnych. W Polsce zarejestrowanych i dopuszczonych do obrotu jest 38 hormonalnych środków antykoncepcyjnych i środków wewnątrzmacicznych. W stosunku do roku 1997 sprzedaż doustnych środków antykoncepcyjnych wzrosła dwukrotnie. Zagadnienia związane z edukacją dotyczącą świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa są przedmiotem szkoleń lekarzy ginekologów, neonatologów i położników. Szkolenia prowadzą regionalne ośrodki opieki perinatalnej, organizowane przez Polskie Towarzystwo Opieki Perinatalnej oraz Polskie Towarzystwo Neonatologiczne.</u>
          <u xml:id="u-64.19" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Badania prenatalne są badaniami diagnostycznymi, wykonywanymi w okresie ciąży w celu dokonania oceny stanu i rozwoju płodu. Obejmują one zarówno badania nieinwazyjne, jak i inwazyjne. Prenatalne badania nieinwazyjne są rutynowo wykonywane u kobiet ciężarnych, zgodnie z zaleceniami Krajowego Zespołu Konsultanta Medycznego w dziedzinie położnictwa i ginekologii z dnia 23 listopada 1995 r. Badania prenatalne inwazyjne wykonywane są w przypadku wskazań sugerujących możliwość wystąpienia wady genetycznej lub rozwojowej płodu bądź nieuleczalnej choroby zagrażającej życiu poczętego dziecka. Badania prenatalne nieinwazyjne były w 1998 r. dostępne dla wszystkich kobiet ciężarnych. W minionym roku wykonano 1612 inwazyjnych badań prenatalnych. W porównaniu do roku 1997 zarówno liczba wykonywanych badań, jak i liczba stwierdzonych patologii płodu nieznacznie się obniżyły.</u>
          <u xml:id="u-64.20" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Poradnictwo genetyczne jest jednym z elementów specjalistycznej opieki medycznej. Działalność ta jest prowadzona w Polsce przede wszystkim w poradniach genetycznych. Ma to pomóc pacjentom lub rodzinie w uzyskaniu pełnej informacji o rozpoznanej chorobie genetycznej, jej przebiegu oraz istniejących możliwościach leczenia. Pomaga właściwie zinterpretować ryzyko ponownego wystąpienia choroby u potomstwa oraz umożliwia zainteresowanym podjęcie decyzji dotyczących prokreacji zgodnie z uzyskaną wiedzą i przekonaniami.</u>
          <u xml:id="u-64.21" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o pomoc dla uczennic będących w ciąży, należy zaznaczyć, iż korzystają one z możliwości kontynuowania nauki i ukończenia edukacji. Ze strony władz szkolnych znajdują pomoc, zrozumienie i należną opiekę. W razie potrzeby udziela się im zagwarantowanych przywilejów: możliwości urlopowania, opóźnienia w zaliczaniu przedmiotów i dodatkowego dogodnego terminu egzaminów.</u>
          <u xml:id="u-64.22" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">W Polsce spora część organizacji pozarządowych zajmuje się pomocą kobietom ciężarnym, wspomagając szkolenie w zakresie wychowania w rodzinie, prowadząc poradnie planowania rodziny oraz zdrowia rodziny. Organizacje pozarządowe coraz sprawniej odpowiadają na ogromne zapotrzebowanie społeczne w zakresie pomocy rodzinie, w tym także kobietom ciężarnym. Coraz częściej również organizacje pozarządowe stają się nieodzownym partnerem samorządów lokalnych oraz administracji rządowej w realizacji przypisanych im zadań. Oznacza to konieczność wspierania tych organizacji pod względem merytorycznym, organizacyjnym i finansowym. W 1998 r. organizacjom pozarządowym, pomagającym kobietom w ciąży i wychowującym dzieci oraz ich rodzinom, udzielono istotnego wsparcia finansowego. Pomoc była udzielana zarówno przez wojewodów, jak i zainteresowane resorty, w tym przede wszystkim przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej oraz pełnomocnika rządu do spraw rodziny.</u>
          <u xml:id="u-64.23" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Ważną rolę wśród organizacji pozarządowych odgrywają organizacje katolickie, pracujące na rzecz rodziny, samotnych matek, kobiet w ciąży i ubogich rodzin. Prowadzą one na terenie całego kraju ok. 2,5 tys. katolickich poradni życia rodzinnego, w których zatrudnionych jest ok. 4700 doradców rodzinnych różnych specjalności (m.in. psycholog, pedagog, prawnik, lekarz i duszpasterz). W roku sprawozdawczym funkcjonowało 12 katolickich ośrodków adopcyjno-opiekuńczych, które przeprowadziły 244 sprawy adopcyjne, przekazując do adopcji 256 dzieci, natomiast 46 dzieci trafiło do rodzin zastępczych. Organizacje katolickie prowadzą ok. 30 domów samotnych matek, w których jest ok. 450 miejsc.</u>
          <u xml:id="u-64.24" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Zgodnie z ustawą do programów nauczania szkolnego wprowadza się wiedzę o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny i wartości życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji. W roku 1997 w celu realizacji powyższego zapisu minister edukacji narodowej wydał zarządzenie nr 17 w sprawie wprowadzenia do nauczania szkolnego oraz zakresu treści programowych przedmiotu wiedza o życiu seksualnym człowieka. Decyzją ówczesnego ministra edukacji narodowej wdrożenie przedmiotu zostało przesunięte na dzień 1 stycznia 1998 r. Na początku roku minister edukacji narodowej powołał zespół opiniodawczo-doradczy do spraw wprowadzenia tego przedmiotu. Zadaniem zespołu było przygotowanie projektu rozporządzenia będącego wykonaniem delegacji art. 4 ust. 3 wyżej wymienionej ustawy, opracowanie standardów kursów kwalifikacyjnych dla nauczycieli, przygotowanie zestawu książek, materiałów oraz scenariuszy do przedmiotu, a także przygotowanie treści programowych. Zostały one zatwierdzone przez ministra edukacji narodowej w dniu 21 kwietnia 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-64.25" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">W dniu 16 grudnia 1998 r. Sejm przyjął ustawę zmieniającą ustawę o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. W wyniku nowelizacji skreślono ust. 2 w art. 4 powyższej ustawy, który ustalał nazwę przedmiotu: wiedza o życiu seksualnym człowieka, zmieniając ją na: przygotowanie do życia w rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-64.26" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Wprowadzenie do szkół przedmiotu: wiedza o życiu seksualnym człowieka wymagało powołania wojewódzkich nauczycieli-konsultantów do kierowania pracami wdrożeniowymi. Głównym zadaniem konsultantów było przygotowanie kadry nauczycielskiej. W celu doskonalenia i dokształcania zorganizowano w 49 województwach kursy kwalifikacyjne, w ramach których przeszkolono do końca roku szkolnego 1998–1999 5 tys. nauczycieli; na dofinansowanie tych kursów MEN przeznaczył kwotę 484 tys. zł. Ponadto Ministerstwo Edukacji Narodowej w ramach środków na zadania edukacyjne przeznaczyło 500 tys. zł na zakup pomocy naukowych niezbędnych do realizacji przedmiotu, które zostały wpisane do rejestru środków dydaktycznych.</u>
          <u xml:id="u-64.27" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Mając na uwadze, że rodzice w pierwszym rzędzie odpowiadają za wychowanie swoich dzieci, trzeba stwierdzić, że istnieje uzasadniona konieczność integracji zadań wychowawczych szkoły i rodziców, w związku z tym rodzice mają prawo decydować o uczestniczeniu w zajęciach oraz o treściach tam przekazywanych. Przekazywanie rzetelnej wiedzy, dostosowanej do wieku, potrzeb i poziomu rozwoju ucznia, wkomponowanej w niepowtarzalną atmosferę rodziny, napełnioną miłością, odpowiedzialnością i troską oraz szacunkiem wobec siebie i innych, może przyczynić się do kształtowania młodych, w pełni dojrzałych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-64.28" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W roku sprawozdawczym obowiązywał zapis ustawy dopuszczający przerwanie ciąży w przypadku, gdy ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej, gdy badania prenatalne lub inne inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu lub gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego.</u>
          <u xml:id="u-64.29" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Zabieg przerwania ciąży wynikający z dwóch pierwszych przesłanek mógł być wykonany wyłącznie w szpitalu, natomiast przerwanie ciąży w przypadku uzasadnionego podejrzenia, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego, mogło być dokonane również w prywatnych gabinetach lekarskich.</u>
          <u xml:id="u-64.30" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Z danych uzyskanych z województw wynika, że w 1998 r. wykonano 310 zabiegów przerwania ciąży, w tym 2 w warunkach ambulatoryjnych. W związku z zagrożeniem dla życia i zdrowia kobiety ciężarnej wykonano 211 zabiegów. Na podstawie badania prenatalnego, w wyniku którego wskazano na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu, wykonano 46 zabiegów, natomiast w 53 przypadkach dokonano przerwania ciąży ze względu na uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego.</u>
          <u xml:id="u-64.31" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Ustawodawca, określając warunki dopuszczalności przerywania ciąży, wprowadził jednocześnie do Kodeksu karnego przepisy dotyczące odpowiedzialności karnej za ich przekroczenie.</u>
          <u xml:id="u-64.32" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">W roku 1998 stwierdzono 55 czynów przestępczych dzieciobójstwa oraz nielegalnej aborcji, w tym 4 czyny popełnione zostały przez osoby nieletnie. Zdecydowana większość tego typu przypadków, bo aż 40, dokonana została w miastach. Można przypuszczać, że istnieje w tym obszarze trudna do oszacowania, nieznana liczba spraw w ogóle nieujawnionych lub nieujawnionych organom ścigania. Mając na uwadze społeczny wymiar tego zjawiska oraz kierując się szeroko rozumianym dobrem rodziny i dziecka, policja aktywnie uczestniczy w ogólnopolskim froncie przeciwdziałania występującym w tym obszarze zjawiskom patologicznym i zwalczania ich.</u>
          <u xml:id="u-64.33" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podsumowując, należy stwierdzić, że nadrzędnym celem ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży jest ochrona prawa do życia, również w fazie prenatalnej. Ustawodawca, ograniczając możliwość dokonania aborcji, nałożył na administrację rządową i samorządową obowiązek zapewnienia kobiecie w ciąży i jej dziecku opieki medycznej, socjalnej i prawnej.</u>
          <u xml:id="u-64.34" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Mimo pewnych zastrzeżeń należy pozytywnie ocenić funkcjonowanie ustawy ze względu na to, że zmniejszyła się liczba dokonywanych aborcji, przy jednoczesnym wzroście zainteresowania sytuacją życiową i zdrowotną kobiety spodziewającej się dziecka. Stworzone zostały między innymi warunki do objęcia wszystkich kobiet ciężarnych badaniami profilaktycznymi, zmniejszenia liczby przerwań ciąży z powodu zagrożenia zdrowia i życia matki, zmniejszenia wskaźnika umieralności niemowląt do poziomu 9,6 promila, upowszechnienia karmienia piersią, poprawienia warunków odbywania porodów z dalszym upowszechnieniem porodów rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-64.35" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Są jednak ciągle obszary działania, które budzą niepokój, a poprawa sytuacji następuje zbyt wolno. Wśród nich należy wymienić wysoki poziom liczby urodzeń dzieci z niską wagą urodzeniową, mimo notowanych pozytywnych zmian w tym zakresie, wysoki i w zasadzie niezmienny udział młodych kobiet w wieku poniżej 17 lat wśród rodzących i stosunkowo małą liczbę kobiet objętych wczesną opieką medyczną.</u>
          <u xml:id="u-64.36" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Powyższe obserwacje wskazują na konieczność dalszego rozwoju i doskonalenia opieki medycznej nad kobietą w ciąży i poczętym dzieckiem. Konieczny jest ciągły rozwój poradnictwa psychologicznego, prawnego, socjalnego dla kobiet w ciąży będących w trudnej sytuacji życiowej i ich rodzin. Niezbędne jest wzmocnienie organizacyjne i finansowe powiatowych centrów pomocy rodzinie, aby jak najszybciej mogły podjąć zadania, do realizacji których zostały powołane. Sprawne działanie tych placówek pozwoli na uruchomienie profesjonalnej pomocy rodzinom borykającym się z trudnościami, a także usprawni procesy adopcyjne, tworzenie rodzin zastępczych oraz organizowanie rodzinnych domów dziecka.</u>
          <u xml:id="u-64.37" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozytywne skutki działania ustawy są dostrzegalne. Zintegrowanie wszystkich elementów zapisanych w ustawie, medycznych, socjalnych, prawnych i edukacyjnych wymaga ciągłych usprawnień. Jest to pewien proces. Rozwija się on w kierunku pożądanym. Państwo chroniące życie kształtuje postawy szacunku oraz odpowiedzialności. Służy tworzeniu ładu w relacjach między ludźmi, sprzyja bezpieczeństwu i społecznemu uporządkowaniu. Kolejny szósty rok obowiązywania ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży dzięki zintegrowanym działaniom wszystkich podmiotów odpowiedzialnych za jej realizację dowodzi, że ustawa spełnia swoje zadania. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-64.38" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-64.39" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Antoniego Szymańskiego w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PosełSprawozdawcaAntoniSzymański">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pani Minister! W imieniu pięciu sejmowych komisji: Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, Komisji Polityki Społecznej, Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, Komisji Zdrowia oraz Komisji Rodziny, mam zaszczyt rekomendować Wysokiej Izbie przyjęcie informacji rządu z realizacji ustawy za 1998 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Za takim stanowiskiem opowiedziało się w głosowaniu 37 posłanek i posłów, 8 było przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#PosełSprawozdawcaAntoniSzymański">W imieniu rządu Rzeczypospolitej informację połączonym komisjom przedstawiła pełnomocnik rządu ds. rodziny. Informacja ta stanowiła bazę poselskiej dyskusji. Dotyczyła ona zasadniczych elementów ocenianej ustawy, a więc: opieki medycznej nad dzieckiem i jego matką, wsparcia ze strony państwa na rzecz kobiet w ciąży i matek wychowujących dzieci, prawnych aspektów ustawy oraz realizacji wiedzy o życiu seksualnym człowieka, zasadach świadomej prokreacji i odpowiedzialnego rodzicielstwa, wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#PosełSprawozdawcaAntoniSzymański">W dyskusji wielu posłów podkreśliło korzystne skutki wprowadzenia ustawy o planowaniu rodziny, do których zaliczyli: minimalizację liczby aborcji, których w 1998 r. dokonano 310; następnie poprawę opieki nad kobietami w ciąży oraz opieki prenatalnej, czego dowodem jest m.in. obniżenie śmiertelności niemowląt; następnie wymieniano poprawę warunków odbywania porodów, w tym porodów rodzinnych oraz upowszechnianie karmienia piersią; nieznaczne obniżenie liczby urodzeń noworodków z niską wagą urodzeniową; udzielanie pomocy kobietom ciężarnym świadczonej przez pomoc społeczną i organizacje pozarządowe, a także wzrost szacunku do życia ludzkiego, który przekłada się na bardziej prospołeczne i humanitarne postawy.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#PosełSprawozdawcaAntoniSzymański">Na tej podstawie formułowano wnioski, że ustawa o planowaniu rodziny spełnia swoje zadania, polegające głównie na ochronie życia i zdrowia dziecka poczętego oraz jego matki, zaznaczając, że podobne wnioski płynęły z raportów za lata poprzednie. Prezentowano również poglądy odmienne, stwierdzając, że nieznana jest liczba nielegalnych aborcji, trudno zatem do końca mówić o skuteczności ustawy. Zastrzeżenia budził brak omówienia w sprawozdaniu kwestii turystyki aborcyjnej, a także problemy porzucania dzieci i dzieciobójstwa, których ustawa ta nie zlikwidowała. Dyskutowano jednak z tym poglądem, argumentując, że duże podziemie aborcyjne dałoby efekt w postaci wzrostu poronień samoistnych oraz pogorszenia zdrowia kobiet. Tymczasem dane medyczne takich rezultatów nie potwierdzają.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#PosełSprawozdawcaAntoniSzymański">Zwracano uwagę na pozytywne zjawisko, jakim jest objęcie kobiet ciężarnych, które zgłosiły się do poradni „K”, systemowymi badaniami profilaktycznymi w okresie ciąży, o których zakresie i częstości decydował lekarz. Jednak z możliwości tej korzystało niewiele ponad 50% kobiet w miastach oraz poniżej 50% kobiet na wsi.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#PosełSprawozdawcaAntoniSzymański">Pozytywnie oceniono również reaktywowanie pracy Krajowego Zespołu Promocji Naturalnego Planowania Rodziny. Poinformowano, że w Polsce pracuje ponad 3 tys. przeszkolonych nauczycieli NPR, z których połowę stanowią pracownicy służby zdrowia. Uruchomiono 15 nowych poradni naturalnego planowania rodziny.</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#PosełSprawozdawcaAntoniSzymański">Wyrażono też obawę podczas dyskusji o dostępność badań prenatalnych, jednak wyjaśniono, że nieinwazyjne badania prenatalne były dostępne dla wszystkich kobiet ciężarnych. W 1998 r. wykonano 1612 inwazyjnych badań prenatalnych, w wyniku czego stwierdzono 63 patologie płodu. Dane wskazują, że około 30% kobiet ciężarnych, u których dziecka poczętego wykryto wadę genetyczną, nie decyduje się na przerwanie ciąży.</u>
          <u xml:id="u-66.7" who="#PosełSprawozdawcaAntoniSzymański">Jeśli chodzi o pomoc dla kobiet ciężarnych i matek wychowujących dzieci, to z jednej strony podkreślano, że wprowadzono ją dzięki omawianej ustawie, lecz jednocześnie podnoszono, że pomoc ta jest zbyt mała w stosunku do potrzeb, a także do ustawowego zobowiązania. W skali kraju na tę pomoc wydatkowano ponad 79 mln zł wypłacanych na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie pomocy kobietom ciężarnym. Wypłacono łącznie 470 tys. zasiłków, z czego 363 tys. miesięcznych zasiłków dla kobiet w ciąży i osób wychowujących dzieci oraz 107 tys. zasiłków jednorazowych. Przeciętny łączny koszt świadczenia dla osoby uprawnionej wyniósł 608 zł.</u>
          <u xml:id="u-66.8" who="#PosełSprawozdawcaAntoniSzymański">Jako pozytywną oceniono współpracę z organizacjami pozarządowymi w zakresie pomocy dla kobiet ciężarnych będących w trudnej sytuacji. W końcu roku 1998 według danych Departamentu Pomocy Społecznej ministerstwa pracy w Polsce prowadzonych było 12 domów dla samotnych matek o łącznej liczbie 543 miejsc. Na koniec roku wolnych było 27 miejsc. Do tej liczby należy dodać ośrodki lokalne prowadzone przez gminy, których było 11, o łącznej liczbie 132 miejsc. Ponadto domy samotnej matki prowadzi Kościół katolicki (Caritas Polska oraz katolickie organizacje pozarządowe) - ogółem 30 placówek, w których jest około 450 miejsc.</u>
          <u xml:id="u-66.9" who="#PosełSprawozdawcaAntoniSzymański">W dyskusji zróżnicowana była ocena problemu dzieciobójstwa. W roku 1998 stwierdzono 55 takich przypadków. Jedni posłowie oceniali, że to negatywny skutek ustawy, inni wskazywali, że po jej wprowadzeniu liczba tego rodzaju przypadków dzieciobójstw zmniejszyła się. Nie powodowała takich różnic poglądów informacja o zmniejszaniu się liczby dzieci pozostawionych po urodzeniu w szpitalu - z 685 w 1997 r. do 594 w 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-66.10" who="#PosełSprawozdawcaAntoniSzymański">Znaczne różnice poglądów zarysowały się odnośnie do problemu edukowania dzieci i młodzieży w zakresie wiedzy o życiu seksualnym człowieka. Z jednej strony padały zarzuty, że nie jest wykonywany obowiązek upowszechniania wiedzy w tym zakresie, i krytykowano niektóre programy edukacyjne. Przedstawiciel ministra edukacji narodowej poinformował w odpowiedzi o powołaniu zespołu opiniodawczo-doradczego, który opracował tekst rozporządzenia MEN oraz załącznik na temat zadań szkoły i treści programowych w tej dziedzinie, literatury przedmiotu i siatki godzin, tekst deklaracji rodziców, zestaw podręczników i materiałów edukacyjnych oraz treści programowe. We wrześniu 1998 r. przyjęto 2610 nauczycieli w celu realizacji tego przedmiotu. Ministerstwo przeznaczyło na kursy kwalifikacyjne 484 tys. zł. W październiku 1998 r. na 28 130 szkół było 1134 nauczycieli z pełnymi kwalifikacjami do prowadzenia tego przedmiotu. Pod koniec roku szkolnego liczba ta wzrosła do około 5 tys. nauczycieli. MEN przeznaczyło 0,5 mln zł na zakup pomocy naukowych niezbędnych do prowadzenia tego przedmiotu, w tym plansz edukacyjnych, przeźroczy, filmów wideo, foliogramów, modeli dziecka poczętego w łonie matki w różnych stadiach rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-66.11" who="#PosełSprawozdawcaAntoniSzymański">W dalszych wystąpieniach podkreślano obowiązki nauczycieli przekazujących te treści odnośnie do integracji działań wychowawczych szkoły i rodziców w zakresie realizacji tej problematyki, w tym wspierania wychowawczej roli rodziny i pomocy w kształtowaniu pozytywnego stosunku do płciowości, miłości i rodziny, przygotowania do odpowiedzialnego pełnienia w przyszłości ról rodzicielskich i rodzinnych, przekazywania rzetelnej wiedzy na temat zmian biologicznych, psychicznych i społecznych na różnych etapach rozwoju człowieka, dostosowanej do wieku, potrzeb i poziomu ucznia. Zwrócono uwagę na konieczność równorzędnego przedstawiania informacji dotyczących środków antykoncepcyjnych oraz metod naturalnego planowania rodziny.</u>
          <u xml:id="u-66.12" who="#PosełSprawozdawcaAntoniSzymański">Posłowie w wielu wypowiedziach wykazywali niepokój z powodu kryzysowego trendu demograficznego oraz liczby kobiet w ciąży, które nie są objęte systemowymi badaniami profilaktycznymi. W tej pierwszej kwestii stwierdzano, że w 1998 r. odnotowano w Polsce tylko 397 tys. urodzeń - ta liczba przekroczyła liczbę zgonów jedynie o 22 tys.</u>
          <u xml:id="u-66.13" who="#PosełSprawozdawcaAntoniSzymański">Dostrzeżono w dyskusji pozytywne zjawisko zmniejszenia wskaźnika umieralności niemowląt. W porównaniu z rokiem 1993, kiedy to wprowadzono w życie ustawę o planowaniu rodziny, nastąpił spadek umieralności niemowląt o 5,9%. Zwrócono również uwagę na występujący w latach 1993–1998 spadek liczby urodzeń dzieci z niską wagą urodzeniową z ośmiorga takich dzieci na 100 urodzonych w 1993 r. do siedmiorga na 100 w 1998 r. Mimo tej pozytywnej tendencji wskaźnik ten jest nadal niepokojąco wysoki, zważywszy, że w tej grupie noworodków występuje około 70% zgonów.</u>
          <u xml:id="u-66.14" who="#PosełSprawozdawcaAntoniSzymański">Podkreślano w wielu wypowiedziach, że ustawa o planowaniu rodziny tworzy korzystny klimat w odniesieniu do macierzyństwa, rodziny, dziecka poczętego i służy wzrostowi świadomości ich znaczenia w życiu indywidualnym i społecznym. Dostrzeżono, że wprowadzenie tej ustawy sprzyjało upowszechnianiu programu karmienia piersią jako sposobu zapewniania najlepszego i najtańszego pożywienia gwarantującego zdrowie urodzonych już dzieci, a także radykalnym zmianom, jakie nastąpiły w zakresie zapewnienia kontaktu matki z dzieckiem przy porodzie oraz możliwości odbywania porodów rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-66.15" who="#PosełSprawozdawcaAntoniSzymański">W szeregu wypowiedzi zwracano uwagę na związek pomiędzy prawem chroniącym życie ludzkie od jego poczęcia a praktycznym jego wpływem na zachowania ludzi. Dane z lat poprzednich oraz porównanie liczby przerwań ciąży z okresu przed i po wprowadzeniu ustawy o planowaniu rodziny w życie wyraźnie ten związek potwierdzają, co wskazuje zdaniem szeregu wypowiadających się na skuteczność przyjętych rozwiązań prawnych.</u>
          <u xml:id="u-66.16" who="#PosełSprawozdawcaAntoniSzymański">Jak powiedziałem na początku, 5 połączonych komisji rekomenduje Wysokiej Izbie przyjęcie informacji rządu z realizacji ustawy o planowaniu rodziny. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-66.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Sejm ustalił w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 41 minut, to jest debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Kaperę w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PosełKazimierzKapera">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność mam zaszczyt prezentować stanowisko dotyczące sprawozdania rządu z realizacji w 1998 r. ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#PosełKazimierzKapera">Ochrona życia od chwili jego poczęcia została ustawą z dnia 7 stycznia 1993 r. podniesiona do rangi normy obowiązującej w Polsce - obowiązującej wszystkich. Wszyscy mamy chronić życie.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#PosełKazimierzKapera">Taki ma być w przyszłości wynik naszych wspólnych działań legislacyjnych, edukacyjnych, medycznych - aby poczęte dziecko znajdowało akceptację, osłonę i pomoc całego społeczeństwa. Ochrona prawna dziecka poczętego została dodatkowo zagwarantowana w uchwalonej przez Sejmu ustawie z dnia 6 stycznia 2000 r. o rzeczniku praw dziecka, gdzie w art. 2 czytamy: W rozumieniu ustawy dzieckiem jest każda istota ludzka od poczęcia do osiągnięcia pełnoletności.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#PosełKazimierzKapera">Rada Ministrów przedkłada Sejmowi sprawozdanie z wykonania przez organy rządowej administracji ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży za rok 1998. Ustawa ta zobowiązuje organy rządowej i samorządowej administracji do zapewnienia kobietom w ciąży szczególnej opieki medycznej, socjalnej oraz prawnej, a także do przygotowania młodego pokolenia poprzez odpowiednią edukację do świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa.</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#PosełKazimierzKapera">Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność z uwagą śledzi realizację tych zadań przez podmioty do tego powołane. Analiza poszczególnych rozdziałów przedłożenia rządowego wskazuje na systematyczną poprawę w wielu obszarach. Z dobrym skutkiem realizowany jest Program poprawy opieki perinatalnej w Polsce, finansowany przez Ministerstwo Zdrowia, którego głównymi celami są: obniżenie umieralności okołoporodowej, zachorowań i umieralności matek, płodów i noworodków oraz zmniejszanie niekorzystnych następstw związanych z chorobami matek i dzieci. W tym przypadku na szczególną uwagę - zagadnienie to przedstawiali pani minister i pan poseł Szymański - zasługuje kształtowanie się wskaźnika umieralności niemowląt, który w porównaniu np. z 1991 r., kiedy wynosił jeszcze 18,2 promil, zmniejszył się o połowę i w 1998 r. wynosił 9,6 promil. W ten sposób zbliżamy się już do wskaźników europejskich. Rozwija się z dużym powodzeniem inicjatywa „Szpital przyjazny dziecku”. Tym zaszczytnym tytułem odznaczono 31 szpitali w Polsce. Stawia nas to w czołówce europejskiej. W ramach Narodowego Programu Zdrowia został przygotowany i przeprowadzony przez Instytut Matki i Dziecka pilotażowy projekt pt. „Interwencja przeciwtytoniowa dla kobiet ciężarnych”. Dzięki temu programowi 30% pacjentek palących tytoń w okresie ciąży zerwało z tym nałogiem.</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#PosełKazimierzKapera">Rośnie zaangażowanie organizacji pozarządowych działających na rzecz rodzin. Organizacje te dzięki wykwalifikowanej kadrze stanowią znaczące uzupełnienie administracji rządowej i samorządowej poprzez niesienie pomocy kobietom ciężarnym, samotnym matkom, prowadzenie poradni planowania oraz zdrowia rodziny. Ważne miejsce zajmują organizacje związane z Kościołem katolickim lub innymi kościołami i związkami wyznaniowymi; np. organizacje katolickie prowadzą 30 domów dla samotnych matek, dysponując 450 miejscami.</u>
          <u xml:id="u-68.6" who="#PosełKazimierzKapera">Prezentowane przez panią minister sprawozdanie w sposób przejrzysty ujmuje szeroki wachlarz działań podejmowanych przez poszczególne resorty, administrację samorządową oraz organizacje pozarządowe na rzecz kobiet ciężarnych, matek z dziećmi oraz wychowania młodego pokolenia. Oprócz wielu pozytywnych zjawisk związanych z obowiązywaniem ustawy - niektóre wymieniłem - w dokumencie rządowym zwrócono uwagę na obszary, których stan obecny budzi niepokój, a poprawa następuje zbyt wolno; np. wysoki poziom liczby urodzeń dzieci z niską wagą urodzeniową czy stosunkowo mała liczba kobiet ciężarnych objętych wczesną opieką medyczną.</u>
          <u xml:id="u-68.7" who="#PosełKazimierzKapera">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jak wynika z przedłożenia rządowego, kolejny już raz nie sprawdziły się przewidywania przeciwników tej ustawy, że wprowadzenie odpowiedzialności karnej za bezprawną aborcję doprowadzi do zapełnienia więzień lekarzami dokonującymi aborcji, że pojawi się nowy typ przestępstwa aborcyjnego, że zostanie uruchomiona na szeroką skalę turystyka aborcyjna, że zwiększy się ilość powikłań po nielegalnych aborcjach itd. Sześcioletni okres obowiązywania ustawy nie potwierdza obaw, jakie towarzyszyły wejściu w życie jej przepisów. Nie nastąpił wzrost liczby zabójstw noworodków, nie zwiększyła się liczba porzuconych niemowląt czy wreszcie nie zaczęła działać tajna policja ginekologiczna, która miała niby ingerować w najbardziej intymne sfery ludzkiej prywatności.</u>
          <u xml:id="u-68.8" who="#PosełKazimierzKapera">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z przedłożonego przez Radę Ministrów sprawozdania wynika, że ustawa spełnia swoje zadania. Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność podziela tę opinię. Na przestrzeni ostatnich lat wyraźnie wzrosła akceptacja zapisów ustawy. Dowartościowanie kobiety i macierzyństwa stworzyło przychylny stosunek matki do ciąży...</u>
          <u xml:id="u-68.9" who="#komentarz">(Głosy z sali: Uuu...)</u>
          <u xml:id="u-68.10" who="#PosełKazimierzKapera">... do porodu, a przede wszystkim do samego dziecka. Ta zmiana postaw świadcząca o przywracaniu szacunku dla życia ludzkiego od momentu poczęcia oraz akceptacji człowieczeństwa dziecka poczętego jest niezwykle cennym skutkiem obowiązywania ustawy. Świadczy to o wyzwalaniu się spod wpływu totalitaryzmu minionej epoki, który pozbawił życie dziecka poczętego przymiotu najwyższej wartości. To dzięki systematycznym zmaganiom Kościoła katolickiego, powszechnej pracy wychowawczej, kursom wychowania do życia w rodzinie, nauczaniu o początkach życia człowieka możliwy był ogromny narodowy zryw, aby zaprzestać dzieciobójstwa w naszej ojczyźnie. Niech mi będzie wolno w tym miejscu złożyć hołd tym wszystkim, którzy przed laty podjęli często nierówną walkę o prawo do życia nienarodzonych dzieci. Szokujące jest to - mówię teraz o tabeli nr 2 sprawozdania, w której zestawiono dane dotyczące udokumentowanych aborcji w latach 1965–1998 - w wymiarze tragedii milionów istnień ludzkich, którym nie pozwolono żyć. Tylko od 1965 r. na mocy stalinowskiej ustawy z dnia 27 kwietnia 1956 r. pozbawiono życia ponad 3,5 miliona istnień ludzkich. Niech to będzie ponurą przestrogą. Ta tragedia, Wysoki Sejmie, nie może się powtórzyć, tak jak nie może się powtórzyć gehenna Katynia, gułagów czy obozów zagłady.</u>
          <u xml:id="u-68.11" who="#PosełKazimierzKapera">Klub Akcji Wyborczej Solidarność w pełni popiera wniosek połączonych pięciu komisji w sprawie przyjęcia przez Sejm sprawozdania Rady Ministrów z realizacji wyżej wymienionej ustawy w 1998 r. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-68.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią poseł Renatę Szynalską w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PosełRenataSzynalska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Nie będę się odnosiła do wystąpienia pana posła Kapery, ponieważ tak naprawdę trudno ocenić, czego ono dotyczyło, a mamy dzisiaj mówić o sprawozdaniu rządu z realizacji ustawy.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#PosełRenataSzynalska">Mam zaszczyt w imieniu klubu SLD ustosunkowywać się do sprawozdania rządu z realizacji w 1998 r. ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Na posiedzeniu pięciu połączonych komisji posłowie SLD zadawali szereg pytań, na które do dziś, mimo że od tego czasu minęło prawie 7 miesięcy, mimo zapewnień zarówno pani minister Smereczyńskiej, jak i pana posła Szymańskiego, nie otrzymaliśmy odpowiedzi. Zarówno wtedy, jak i dziś rząd nie jest przygotowany do przedstawienia rzetelnego sprawozdania z wykonania ustawy, która dla środowisk tej koalicji jest jedną ze sztandarowych, o czym słyszeliśmy w wystąpieniu pana posła Kapery.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#PosełRenataSzynalska">Manipulujecie państwo danymi statystycznymi, tak jak wam wygodnie, wysuwacie nieuprawnione wnioski albo nie podajecie ich w ogóle. Piszecie państwo w sprawozdaniu: „Dokonując analizy realizacji ustawy o planowaniu rodziny, nie można pominąć oceny wpływu, jaki jej kilkuletnie funkcjonowanie miało na kształtowanie się przyrostu naturalnego ludności w Polsce”. Nie analizujecie tego i nie formułujecie wniosków, gdyż prawda jest taka, że przed wejściem w życie ustawy w 1991 r. rodziło się w Polsce więcej dzieci niż w 1998 r., po sześciu latach istnienia ustawowego zakazu aborcji. Czy restrykcyjnym prawem wpłynęliście na decyzje kobiet o macierzyństwie? Nie. I w żadnym państwie nie osiągnięto tego takimi metodami. Trudno więc wysnuwać taki wniosek. Z doświadczeń wielu krajów wynika, że jedynie realna poprawa warunków życia może przyczynić się do zwiększenia przyrostu naturalnego.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#PosełRenataSzynalska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ostatnich latach uznano i przyjęto do katalogu praw człowieka prawa reprodukcyjne kobiet. Definicja praw i zdrowia reprodukcyjnego została określona podczas międzynarodowej konferencji na temat ludności i rozwoju w Kairze w 1994 r. oraz została potwierdzona i rozszerzona na Światowej Konferencji na Rzecz Kobiet w Pekinie w 1995 r. Zagadnienia zdrowia reprodukcyjnego obejmują planowanie rodziny, antykoncepcję, problemy aborcji, opiekę nad ciążą, porodem i opiekę poporodową, problemy związane z bezpłodnością, profilaktykę, badania i leczenie chorób przenoszonych drogą płciową, problemy związane z menopauzą, leczenie chorób nowotworowych. Ustawa, której wykonanie omawiamy dzisiaj, nakłada na państwo rozliczne obowiązki z przytoczonego wyżej zakresu zdrowia reprodukcyjnego. Obowiązki są - z wykonaniem gorzej. Komitet Praw Człowieka Organizacji Narodów Zjednoczonych z zaniepokojeniem odnotował obowiązujące w Polsce surowe prawo aborcyjne, którego skutkiem jest duża liczba potajemnych zabiegów przerywania ciąży, co wiąże się z zagrożeniem życia i zdrowia kobiet. Nie chcę tutaj wracać do zaostrzenia przepisów aborcyjnych, powiem tylko, iż Polska była jednym z dwóch krajów, które zaostrzyły przepisy w tym względzie już po konferencji w Kairze. Drugim krajem był Salwador.</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#PosełRenataSzynalska">W sprawozdaniu przedstawiacie państwo statystykę wykonywanych zabiegów. Tak, zdecydowanie spadła, ale ani rząd, ani my, posłowie, nie znamy statystyki podziemia aborcyjnego, a właściwie nie podziemia.</u>
          <u xml:id="u-70.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Może Unia Europejska zna.)</u>
          <u xml:id="u-70.6" who="#PosełRenataSzynalska">A właściwie nie podziemia. Proszę wziąć obojętnie jaką gazetę, mam przed sobą wczorajszą: gabinet ginekologiczny, diagnostyczne zabiegi; ginekolog, zabiegi; gabinet, specjaliści, zabiegi tanio; ginekolog, zabiegi tanio; pełny zakres usług, ginekolog; ginekologiczne nowoczesne metody wywoływania miesiączki itd. Tajemnicą poliszynela jest cena zabiegu przerwania ciąży w zaciszu lekarskiego gabinetu. Waha się od 1,5 tys. do 5 tys. zł. I to jest cena waszej hipokryzji. Oficjalne statystyki maleją, a rząd pisze w sprawozdaniu, iż szacunki nielegalnej aborcji: noszą znamiona spekulacji, by za moment dodać, że: w 1999 r. wiedza w tym zakresie nie uległa zmianie. W Polsce restrykcyjnemu prawu aborcyjnemu towarzyszy brak dostępu do nowoczesnych i dostępnych finansowo usług planowania rodziny. Dostrzegł to Komitet Praw Człowieka ONZ, w tej sprawie pisał do ministra zdrowia rzecznik praw obywatelskich. Niestety, bez skutku. To właśnie w 1998 r., roku sprawozdawczym dla omawianej dzisiaj ustawy, rząd wycofał dotację do 5 spośród 8 hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Ten proeuropejski podobno rząd niewiele sobie robi z art. 10 Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Socjalnych i Kulturalnych oraz z ratyfikowanej przez Polskę konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji. Tymczasem rząd pisze w sprawozdaniu: Jednocześnie nie uległa zmianie dostępność do środków antykoncepcyjnych. Kropka. Są w ciągłej sprzedaży. Naprawdę rozbrajające. W sprawozdaniu czytamy też o konieczności szerszego upowszechnienia w społeczeństwie wiedzy na temat naturalnych metod planowania rodziny. Skąd ta konieczność? Komitet Praw Człowieka zobowiązał Polskę do wprowadzenia pełnego i wolnego od dyskryminacji dostępu do wszystkich metod planowania rodziny. Wiedza na temat prokreacji...</u>
          <u xml:id="u-70.7" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Jerzy Wawak: Jaka jest podstawa zobowiązania? Jaka władza zobowiązała?)</u>
          <u xml:id="u-70.8" who="#PosełRenataSzynalska">Panie pośle, skoro panu przeszkadzam, to zdaje się, że będzie pan miał okazję mówić do mikrofonu, niekoniecznie obok mnie, bo nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-70.9" who="#komentarz">(Poseł Jolanta Banach: Panie marszałku, może by pan zwrócił uwagę...)</u>
          <u xml:id="u-70.10" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Stanisław Zając)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Bardzo proszę o zachowanie spokoju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PosełRenataSzynalska">Wiedza na temat prokreacji powinna być rzetelna, a nie oparta na światopoglądzie aktualnie rządzących. Wybór zaś metody antykoncepcyjnej powinien należeć do samych zainteresowanych. Istotną barierą, szczególnie dla kobiet młodych, w korzystaniu ze środków antykoncepcyjnych może być postawa lekarzy ginekologów, którzy nie tylko nie informują o środkach antykoncepcyjnych, ale wręcz dezinformują i umoralniają swoje pacjentki. Do klasyki obecnego rządu przejdzie wypowiedź pana ministra Maksymowicza, który poparł prawo lekarza do odmowy wystawiania recepty na środki antykoncepcyjne, twierdząc, że nie są lekami, a poradnictwo z zakresu zapobiegania ciąży nie należy do świadczeń medycznych. I w tym przypadku przedstawiciel polskiego rządu nie przestrzegał, a może nie znał - sama nie wiem co gorsze - międzynarodowych zobowiązań Polski. No, ale edukować nie musi lekarz, mogą rodzice, szkoła. Sprawozdanie rządu pełne jest optymizmu co do kształcenia i wychowania młodzieży w dziedzinie seksualności człowieka, metod i środków świadomej prokreacji.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#PosełRenataSzynalska">Pani Teresa Król z MEN, obecna na posiedzeniu połączonych komisji, z dumą powiedziała o 5 tys. dobrze i fachowo przygotowanych nauczycieli. Fachowo? Na jednym z kursów - rozumiem, że to standard - organizowanym przez Centrum Metodycznej Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN w Warszawie, nauczyciele mogli w ciągu 250 godz. dowiedzieć się, iż wszystkie środki antykoncepcyjne są złe i niszczą organizm kobiety. Wszystkie są wczesnoporonne, ponieważ: „uniemożliwiają zagnieżdżenie się dziecka w macicy”. Dowiedzieli się, że: „u partnerów kobiet zażywających pigułkę zaobserwowano spadek liczby plemników o połowę, nasilenie występowania raka i - uwaga - feminizację członka”.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Przepraszam, pani poseł, bardzo przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Bardzo proszę panie posłanki o zachowanie spokoju.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Moja uwaga wypływa z wcześniejszej sugestii, by prosić o zachowanie spokoju na sali i ingerować.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#WicemarszałekStanisławZając">Pani poseł, proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PosełRenataSzynalska">Przyszli edukatorzy zostali poinformowani o tym, iż środki plemnikobójcze powodują: „dekondensację jądra komórki jajowej i uczulenie u mężczyzn”. Prezerwatywa zaś uczula zarówno kobiety, jak i mężczyzn.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#PosełRenataSzynalska">Główny nacisk, bo aż 4 dni zostały na to poświęcone, położono na opanowanie metody naturalnego — ostatnio mówi się: ekologicznego — planowania rodziny, według Roetzera. Prawie 40 godzin nauczyciele w zeszycie ćwiczeń wypełniali karty obserwacji anonimowych kobiet i wyliczali prawdopodobieństwo zajścia w ciążę. Cierpieli prawdziwie nieliczni na sali mężczyźni, słuchając, gdy prowadząca z zaangażowaniem tłumaczyła różnicę między śluzem płodnym, który wygląda jak białko jajka, i niepłodnym, szyjką macicy wskazującą na płodność — jak płatek ucha, i wskazującą na brak płodności — jak czubek nosa. Tym większa była rozpacz, gdy okazało się, iż warunkiem zdania egzaminu końcowego jest prowadzenie obserwacji na sobie. W wyniku protestów postanowiono jednak, iż kartę obserwacji będzie wypełniał tylko ten, kto chce. W wypadku mężczyzn również odstąpiono od tego.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#PosełRenataSzynalska">Pół biedy, gdy wyedukowany w ten sposób nauczyciel będzie potrafił z natłoku bzdurnych i nieprawdziwych informacji wybrać te najważniejsze i prawdziwe. Gorzej, gdy światopogląd zaważy na obiektywizmie w segregowaniu informacji. Wtedy wciąż będziemy mieć młodzież nieuświadomioną w tym zakresie, młodzież wierzącą w antykoncepcyjną moc wina, w którym trzeba przed stosunkiem moczyć penisa...</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Kto moczył?)</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#PosełRenataSzynalska">... młodzież wierzącą, iż pierwszy stosunek jest absolutnie bezpieczny. Według niektórych podwójne zabezpieczenie...</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o spokój, proszę o spokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PosełRenataSzynalska">... to dwie prezerwatywy założone jedna na drugą. Cały szereg badań powoduje, iż liczba kobiet sięgających po środki antykoncepcyjne nie przekracza 10%. 30% kobiet nie stosuje żadnych metod sterowania płodnością.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#PosełRenataSzynalska">Wyniki badań dotyczących wiedzy seksuologicznej i znajomości metod antykoncepcyjnych przeprowadzonych wśród nastoletnich matek wykazały, iż 90% rodzących w wieku 11–19 lat nie miało podstawowych prawidłowych informacji o metodach sterowania płodnością. W Polsce nieletnie matki, do 17 roku życia, urodziły w 1996 r. 6730 dzieci. Tylko połowa z nich wystąpiła o zgodę na małżeństwo i uzyskała ją. Druga połowa to samotne matki, nazywane przez obecną koalicję dość często - patologią: okaleczone psychicznie i fizycznie, gdyż według badań ciąże młodocianych są ciążami zwiększonego ryzyka. Aż 33% rodzących nieletnich ma uszkodzone tkanki miękkie dróg rodnych, zwłaszcza szyjki macicy.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#PosełRenataSzynalska">W materiale GUS-owskim udostępnionym Komisji Rodziny czytamy, iż najczęstszą przyczyną zgonów niemowląt, około 48%, są stany chorobowe powstające w okresie okołoporodowym, czyli w trakcie ciąży, i w okresie pierwszych 6 dni życia noworodka. Kolejną przyczyną zgonów, 30%, są wady wrodzone. Tymczasem przyjęliśmy głosami koalicji ustawę ograniczającą badania prenatalne. W Polsce wykonuje się ich 1600, a w 10-milionowych Czechach - 10 tys.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#PosełRenataSzynalska">Rząd nie przeanalizował, dlaczego wczesna opieka medyczna nad kobietami w ciąży, w dziedzinie której notowano tendencję wzrostową w latach 1994–1997, nagle w 1998 r. spadła o 10%, do: „trochę powyżej 50%”. Co to znaczy „trochę powyżej” i dlaczego rząd nie analizuje przyczyn, tym bardziej iż wcześniej napisano, że 20% wszystkich ciąż to ciąże podwyższonego i wysokiego ryzyka.</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#PosełRenataSzynalska">Pan premier Buzek, podpisując się pod sprawozdaniem rządu, podpisał się pod stwierdzeniem: „mimo pewnych zastrzeżeń należy pozytywnie ocenić funkcjonowanie ustawy. Jej efektem jest bowiem znaczne zmniejszenie liczby wykonywanych aborcji przy jednoczesnym wzroście zainteresowania sytuacją życiową i zdrowotną kobiet”. Moje koleżanki wykażą w swoich wystąpieniach, że wniosek ten jest nieuprawniony. Brak oceny skutków prawnokarnych przepisów ustawy czyni iluzorycznymi zarówno ochronę płodu ludzkiego, jak i ograniczenie aborcji. Tylko 3 sprawy z 34 trafiły w 1998 r. do sądu. Ta liczba w kontekście przytaczanych wcześniej ogłoszeń zmusza do refleksji, iż tylko rząd pozostaje przy obłudnym przekonaniu, że ustawa spełniła swój cel. Gdyby było tak, jak państwo twierdzicie, gdyby rzeczywiście liczba zabiegów przerywania ciąży była taka sama, jak oficjalnie podawana, to biorąc pod uwagę rozmiary legalnych aborcji w roku poprzednim i wcześniej, Polska powinna przeżywać eksplozję demograficzną albo też świadczyłoby to o tym, iż Polacy przeżywają okres wstrzemięźliwości seksualnej, albo też masowo stosują antykoncepcję. Niestety żadne z tych zjawisk nie wystąpiło.</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#PosełRenataSzynalska">Sojusz Lewicy Demokratycznej uważa, że sprawozdanie jest niekompletne i nierzetelne. Rząd nie monitoruje poszczególnych grup zjawisk. Zresztą nie po raz pierwszy wykazujecie państwo zadowolenie z istnienia samego przepisu, bez interesowania się skutkami i egzekwowalnością tych przepisów. SLD będzie głosowało za odrzuceniem sprawozdania rządu z wykonania ustawy o planowaniu rodziny. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-76.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę panią poseł Iwonę Śledzińską-Katarasińską o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Prawdę powiedziawszy, trochę się dziwię, że to sprawozdanie może wzbudzić aż takie emocje. Otóż dla mnie jego główną wadą jest to, iż rozpatrujemy je 14 kwietnia 2000 r., podczas gdy dotyczy ono roku 1998. Jeśli tak na to spojrzymy, to okaże się, że przydatność takiego sprawozdania jest znikoma, jest to odfajkowanie problemu. Ci, którzy wokół takiego czy innego kształtu ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży wywoływali bez mała wojnę narodową, powinni sobie zdawać sprawę z tego, że jeśli jest ta ustawa, to bardzo wnikliwie i ze zwielokrotnioną częstotliwością należałoby monitorować jej działanie i w takich sprawozdaniach przedstawiać fakty oraz wypływające z nich wnioski. Jednak w takim tempie, by co najwyższej w ciągu 1,5 roku, dwóch lat można było te te wnioski przekuć na rozwiązania legislacyjne, na rozporządzenia, na decyzje budżetowe. Takich wniosków w tym sprawozdaniu nie dostrzegam, bo właściwie wszystko jest dobrze. Jeżeli zaś wszystko jest dobrze, to znaczy, że nie musimy się o coś jeszcze bić. To jest pierwsza, zasadnicza uwaga Klubu Parlamentarnego Unii Wolności, ale też nie jest to uwaga, która nakazywałaby nam to sprawozdanie odrzucić, jako że właściwie niczego to nie zmieni. Co to zmieni? Mam nadzieję, że jest to ostatni moment takiej praktyki i że w przyszłości parlament będzie debatował nad tego typu dokumentami w odpowiednim czasie - tak aby mógł wystąpić do rządu o korektę pewnych działań bądź poczynań. To jest jedna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Druga kwestia. Co dobrego zdarzyło się, według tego sprawozdania w roku 1998? Pomijam to, że jest to spóźnione działanie. Nie ulega wątpliwości, że się zdarzyło coś dobrego. Można powiedzieć, że był to rok poprawy opieki nad dzieckiem. Musiało tak być, wyraźnie wskazują na to wyniki. Ten tragiczny i kompromitujący wskaźnik śmiertelności niemowląt nie pojawił się w roku 1989, tylko taki wskaźnik, kompromitujący Polskę w świecie, odziedziczyliśmy po latach wcześniejszych. W tym względzie chyba rzeczywiście polska służba zdrowia odnosi sukces. Rok w rok walczy ona z tym bardzo - nie tylko medycznie, ale przecież i emocjonalnie, i społecznie - trudnym zjawiskiem. I to był rok przełomu: wskaźnik śmiertelności obniżył się i wynosi poniżej 10 promili, aczkolwiek w dalszym ciągu jest wysoki w stosunku do wskaźników w innych państwach europejskich.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Cóż jeszcze by można powiedzieć? Chyba poprawiła się opieka nad kobietami z ciążami tzw. wysokiego i podwyższonego ryzyka. I tu także mogę mówić o inicjatywach służby zdrowia, gdzie dostrzeżono ten problem, zarówno problem szczególnej troski o matkę, jak i o dziecko, które w wyniku takiej ciąży przychodzi na świat. Miałabym jednak chyba problem z wymienieniem innych pozytywów roku 1998.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Bezsprzecznie stało się bardzo źle - na tym drugim biegunie - w dziedzinie edukacji. Muszę powiedzieć, że ta walka z przedmiotem wiedza o życiu seksualnym człowieka, jaką w 1998 r. prowadzono...</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Może z nazwą?)</u>
          <u xml:id="u-78.5" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Panie pośle, być może z nazwą, ale z przykrością stwierdzam, że nie tylko z nazwą, bo z przedmiotem. W zamierzeniu były inne podstawy programowe, inne materiały, inne podręczniki, a potem niestety stało się z tym to, o czym tu przed chwilą mówiła pani poseł, zrobił się taki przedmiot, którego nauczycieli uczono w taki sposób, jak pani poseł cytowała, i to jest bardzo niedobrze.</u>
          <u xml:id="u-78.6" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Ta walka, którą rozpoczęto pod hasłami ratowania budżetu - co naprawdę już było, powiedziałabym, cynizmem, po prostu cynizmem, bo powszechnie wiadomo, że nie chodzi tam o te pieniądze, te miliony złotych, tylko po prostu o to, żeby zmienić sposób edukacji - przyniosła bardzo negatywne efekty. Trzeba by to zauważyć. Także w tym sprawozdaniu mowa jest o tym, że bardzo negatywnym zjawiskiem jest to, iż zwiększa się liczba matek bardzo młodych. Nie jest to dobrze ani dla matek, ani dla dzieci, ani dla społeczeństwa, dla nikogo nie jest dobrze.</u>
          <u xml:id="u-78.7" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Jeżeli ciągle dzieci rodzą dzieci, to jest to w znacznej mierze wina sposobu edukacji.</u>
          <u xml:id="u-78.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-78.9" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska"> Nie można polegać tylko i wyłącznie na tym, co jest w domach. Wiemy, co jest w domach. W domach sprawy seksualności są tematem wstydliwym, są tematem tabu i rodzice nie są przygotowani do takich rozmów z dziećmi, niezależnie od tego, co by dzieciom proponowali: czy metody naturalne, czy najbardziej naturalną metodę, czyli szklankę wody zamiast, czy nie wiem co... Rodzice w ogóle nie rozmawiają. Cały wysiłek powinien więc być przełożony na szkołę. A szkoła uczy jednak nie tak, jak powinna. I to jest bardzo wyraźnie widoczne, także w tym sprawozdaniu, jeśli się je przeczyta i pewne fakty się połączy.</u>
          <u xml:id="u-78.10" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Trzecia sprawa. Rok 1998 był także rokiem zaostrzenia ustawy o warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, zaostrzenia tych warunków. Ja do tamtych dyskusji nie chcę wracać, nie chcę się wpisywać w spór między całkowitym liberalizmem a całkowitym rygoryzmem. To zostawmy; mamy taką ustawę, jaką mamy. Ale przecież chyba nikt znający jakiekolwiek realia życia codziennego nie może przypuścić, że w ciągu całego roku wykonano wyłącznie 310 zabiegów przerywania ciąży. Po prostu nie wyobrażam sobie, by tak mogło być. Nawet małe dziecko, gdyby tylko coś słyszało i wiedziało, o co chodzi, toby wiedziało, że gdy jest to społeczeństwo prawie 40-milionowe i jest w nim tyle a tyle kobiet w wieku rozrodczym, to to po prostu jest niemożliwe. Poza tym także chyba nikt, kto odrobinę myśli, nie może spokojnie przyjąć faktu, że w 16 województwach na 49 ani jedna kobieta nie musiała przerwać ciąży ze względu na zagrożenie życia czy zdrowia. Przecież to jest po prostu naprawdę hipokryzja. Nie można spokojnie zapisać takich danych w dokumencie i przechodzić nad tym do porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-78.11" who="#komentarz">(Głos z sali: A co napisać?)</u>
          <u xml:id="u-78.12" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Nie można. Trzeba się zastanowić, co napisać, nie wiem, jaka może być metoda przede wszystkim ogarnięcia tego zjawiska, żeby wiedząc, jakie są jego rozmiary, zastanowić się nad środkami zaradczymi. Tak więc jest to bardzo charakterystyczne, prawdę powiedziawszy, to nawet mam pytanie w tej sprawie. Jak to się stało, że w waszych danych z 1998 r. nie ma informacji o liczbie poronień samoistnych? Co się stało? Czy przestała obowiązywać taka statystyka? Czy może byłaby ona niewygodna? Czy to nie jest jednostka chorobowa i wobec tego nie można się tego dowiedzieć? Bardzo charakterystyczny moment, prawdę powiedziawszy. Nie rozumiem, mam nadzieję, że pani minister Smereczyńska mi odpowie, co się stało z tym bardzo ważnym wskaźnikiem, bo każdy, kto się zajmuje tą tematyką, wie, że część tych poronień samoistnych to nie do końca poronienia samoistne.</u>
          <u xml:id="u-78.13" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Tak więc te dwie sprawy: załamanie się systemu edukacji i zadowolenie się pozorami ograniczenia aborcji - to są dla mnie sprawy najbardziej obciążające działania roku 1998.</u>
          <u xml:id="u-78.14" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Powołam się na to, co zostało już tu powiedziane, przypomnę, bo też nastąpiła zbieżność w czasie. Kiedy rząd składał ten raport, to dokładnie w tym samym momencie Komitet Praw Człowieka ONZ zalecił Polsce: państwo strona winno wprowadzić strategię i programy służące zapewnieniu pełnego i wolnego od dyskryminacji dostępu do wszystkich metod planowania rodziny, a także ponownie wprowadzić do programów szkół państwowych wychowanie seksualne. Jestem bardzo ciekawa, czy przy sprawozdaniu za rok 1999 znajdziemy passus mówiący o tym, że państwo strona, czyli Polska, do tych zaleceń Komitetu Praw Człowieka ONZ się dostosowało i co w tej mierze zrobiło.</u>
          <u xml:id="u-78.15" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Jeszcze jedno pytanie. Otóż są tu różne dane i jest tabela 5, która mówi o organizacjach pozarządowych, które uzyskały dotacje z Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej. Rzeczywiście są to bardzo poważne kwoty, więc rozumiem, że mamy się czemu przyjrzeć, mniej więcej wiemy, kto co dostał. Dotacje dla organizacji pozarządowej były także w gestii pełnomocnika rządu do spraw rodziny, który co prawda dysponował zaledwie kwotą 153 tys. zł, więc to w ogóle śmieszna kwota, ale nie bardzo wiem, dlaczego nie mogę się dowiedzieć, komu te pieniądze przyznał. A chciałabym się dowiedzieć, dlatego że zauważyłam dziwne preferencje urzędu pełnomocnika rządu do spraw rodziny. Otóż prawdą jest, że najwięcej tych pieniędzy otrzymywały organizacje, które zajmowały się pomocą medyczną, socjalną, prawną, szkoleniami zawodowymi itd., opieką stacjonarną nad kobietami w ciąży, kobietami z dziećmi, które znajdują się w trudnych warunkach materialnych. Słusznie należało się to tym organizacjom. Jednak druga grupa to organizacje, które wydały 48 tys. zł na publikacje materiałów dotyczących godności macierzyństwa, prokreacji oraz rozwoju prenatalnego dziecka. Myślę, że jeżeli mamy publikować takie materiały, materiały dotyczące godności macierzyństwa, i one są tak bardzo potrzebne, to pozostawmy takie działania budżetowi przynależnemu pełnomocnikowi rządu do spraw rodziny, może tam to dofinansujmy. Natomiast jeżeli wspomagamy organizacje pozarządowe, to wspomagajmy je w konkretnych działaniach, które służą zarówno matce, jak i dziecku.</u>
          <u xml:id="u-78.16" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak jak powiedziałam, klub Unii Wolności nie będzie wnosił o odrzucenie tego sprawozdania, po prostu dlatego, że zarówno odrzucenie, jak i przyjęcie, nic tu nie zmieniają. Traktujemy to jako formalność, jest wymóg ustawowy, sprawozdanie jest złożone i nie sądzę, by należało wracać do sytuacji z roku 1998. Natomiast w stosunku do roku 1999 będziemy oczekiwali bardziej rzetelnie przemyślanego i w innym terminie przygotowanego materiału. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-78.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-78.18" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Mirosława Pawlaka w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#PosełMirosławPawlak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Analiza sprawozdania Rady Ministrów z realizacji ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r., wraz z późniejszymi zmianami, o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, za rok 1998, druk nr 1310 oraz załączniki do tego sprawozdania w postaci danych statystycznych, wskazuje na to, przynajmniej oficjalnie, że nastąpiła w stosunku do poprzednich lat znacząca poprawa. Ale wiadomo, że rząd sprawozdanie to sporządził w oparciu o dane z placówek służby zdrowia prowadzących wszelką statystykę. Natomiast poza tymi danymi istnieje jeszcze ciemna liczba, której nikt nie jest w stanie określić, a na fakt jej istnienia wskazują różne formy obchodzenia obowiązującego u nas prawa, chociażby organizowanie tzw. turystyki aborcyjnej. O tym wtajemniczeni wiedzą, jak czytać treść anonsów prasowych, w których zakamuflowany jest cel organizowania wyjazdów zagranicznych do krajów, w których nie ma zakazu aborcji. Faktem jest również, że nikt nie jest w stanie dopilnować realizacji ustawy przez wszystkich adresatów, do których treść tej ustawy jest skierowana. Do realizowania prawa, z całym szacunkiem do niego, jest potrzebna pełna świadomość jego słuszności, że służy dobru obywatela, i dobra wola realizacji przez tych, których to prawo dotyczy. Biorąc pod uwagę fakt, że na polu świadomości prawnej, jak i w ogóle świadomości ochrony życia od samego jego poczęcia, jest u nas jeszcze olbrzymie pole ignorancji, które może być tylko zniwelowane przy usilnym, wzmożonym działaniu organów rządowych, samorządowych i organizacji pozarządowych. W tych wszystkich zamieszaniach trudność stanowi brak środków na działanie tych organów. Klasycznym przykładem takiego formalnego załatwienia sprawy, niemal w sposób faryzejski, dla rzekomego uspokojenia sumienia rządu, jest powołanie powiatowych centrów pomocy rodzinie, bez przeznaczenia środków finansowych na ich działanie.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#PosełMirosławPawlak">Analizując rozdział drugi sprawozdania rządowego o zapewnieniu warunków do świadomego macierzyństwa, wyraźnie widać, że rząd w bardzo sformalizowany sposób podchodzi do tego problemu, podkreślając wagę dostępu do badań prenatalnych i pomoc uczennicom w ciąży.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#PosełMirosławPawlak">Wysoka Izbo! W tym ostatnim aspekcie podkreśla się wyraźnie wszelkie udogodnienia dla możliwości kontynuowania nauki i ukończenia edukacji przez ciężarną uczennicę. Podkreśla się również, że ze strony władz szkolnych ciężarne uczennice znajdują pomoc, zrozumienie i należną opiekę. Dalej sprawozdanie to chyba jako osiągnięcie podaje, że w razie potrzeby udziela się im zagwarantowanych przywilejów, jak możliwość urlopowania, opóźnienia w zaliczaniu przedmiotów i dodatkowego dogodnego terminu egzaminu. Widocznie wśród tych przywilejów zapomniano jeszcze o jednym, aby uczennicom oczekującym dziecka podnieść ocenę ze sprawowania, wtedy byłby już komplet zasług do ukontentowania odpowiedzialnych za wdrożenie w życie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#PosełMirosławPawlak">Rozdział trzeci tegoż sprawozdania o współpracy z organizacjami pozarządowymi i czwarty o kształceniu i wychowaniu młodzieży wskazują, jak jeszcze jest daleko już nie do optymalnego, ale stosunkowo dobrego modelu ochrony życia. Nie ma jeszcze pełnej korelacji działania tychże organizacji, których naczelnym celem jest dobro człowieka od jego poczęcia, gdzie bardzo ważne miejsce zajmują organizacje związane z Kościołem katolickim w kształceniu młodzieży szkolnej.</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#PosełMirosławPawlak">Znaczną uwagę zwraca się na współżycie seksualne od strony tylko fizycznej. Spłycenie tego zagadnienia do informacji, sposobu przekazywania wiadomości bez należnego procesu wychowawczego powoduje, że efektem tego są dramaty tychże młodych osób, zarówno uczennic spodziewających się dziecka, jak i młodocianych ojców oraz ich najbliższych, nie mówiąc już o najważniejszych bohaterach tychże dramatów, to jest dzieciach niedojrzałych rodziców, które nie z własnej winy, bo jeszcze nie dorosły, nie wykształciły w sobie rodzicielskich prawidłowych uczuć i nie mogły im przekazać duchowej pożywki potrzebnej do prawdziwego rozwoju i wzrostu duchowego człowieka. Wiadomo przecież, że prokreacja jest związana z określonym wiekiem i dlatego należy wzmóc działania i nakłady na kształcenie i wychowanie młodzieży, aby w przyszłości sprawozdanie w tej dziedzinie w większości nie opiewało o zmianach legislacyjnych i wdrażaniu rozwiązań prawnych, lecz omawiało realizację prac nad rozwojem więzi emocjonalnej i kierowanie własnym rozwojem przez młodego człowieka.</u>
          <u xml:id="u-80.5" who="#PosełMirosławPawlak">Faktem jest, że wspieranie wychowawczej roli rodziny w zintegrowanych działaniach ze szkołą oraz duszpasterskimi metodami Kościoła służy pełnemu przygotowaniu młodego pokolenia do pełnienia w przyszłości roli rodziców i małżonków w sposób dojrzały i odpowiedzialny. Dlatego na tym polu w najważniejszym okresie dla młodego człowieka trzeba wzmóc działania, nie żałując nakładów na ten cel, które się zwrócą w sposób niewymierny, ale mający wpływ na prawidłowe i efektywne działanie, jak i pracę poszczególnych jednostek o spokojnych sumieniach i zadowolonych z życia, przez co pracujących efektywniej, a nie przeżywających stresy i wewnętrzne dramaty. I na tym polu należy nie żałować trudów. Wtedy rozdział 5 dzisiejszego sprawozdania pt.: Wynikające z ustawy warunki dopuszczalności przerywania ciąży, będzie tylko zagadnieniem marginalnym. Byłbym beznadziejnym optymistą, gdybym powiedział, że problem nie będzie istniał w ogóle, bo przecież wiadomo, że człowiek jako istota złożona sam stwarza sobie problemy, które są skutkiem jego działań świadomych lub mniej świadomych i stawiają go w roli bohatera dramatu, który nie jest dramatem tylko osobistym, ale również dramatem społeczności i najbliższych, tj. członków rodziny.</u>
          <u xml:id="u-80.6" who="#PosełMirosławPawlak">Przedkładane przez rząd sprawozdanie dowodzi, że tworzenie ładu w relacjach między ludźmi służy tworzeniu państwa uporządkowanego, a jak uporządkowanego, to również zdążającego do zapewnienia bezpieczeństwa i dobra swoich obywateli. W tym jeszcze daleko nam do doskonałości. Rząd winien wykazać dalszy wzrost troski o dobro rodziny, jeśli chodzi o politykę prorodzinną, o dobro rodziny zdrowej, dojrzałej i świadomej swoich obowiązków, co jest gwarantem mocy narodu, którego rodzina jest podstawową komórką.</u>
          <u xml:id="u-80.7" who="#PosełMirosławPawlak">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego, w imieniu którego mam zaszczyt występować, widzące jeszcze wiele niedoskonałości w realizacji tejże ustawy, będzie głosował za przyjęciem sprawozdania. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-80.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Były to wystąpienia w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Piotra Ikonowicza w imieniu koła PPS i Ruchu Ludzi Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#PosełPiotrIkonowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawicielka Unii Wolności zadała pytanie, co będzie wynikało z odrzucenia tego sprawozdania. Ja myślę, że to jest pytanie retoryczne. Nie można przyjąć sprawozdania rządu, które opiera się na jednym wielkim kłamstwie. Uwłaczało by godności Wysokiej Izby oraz naszej własnej wspólnej inteligencji, gdybyśmy przyjęli dane zawarte w raporcie za prawdziwe, zwłaszcza że jak już z tego miejsca powiedziano, żaden przeciętny obywatel jakkolwiek orientujący się w problematyce, o której dzisiaj mówimy, nie przyjąłby tego za dobrą monetę.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#PosełPiotrIkonowicz">Wreszcie chcę powiedzieć, że zasada, jaka legła u podstaw ustawy, o której realizacji na podstawie sprawozdania dzisiaj dyskutujemy, jest obraźliwa dla kobiet. Otóż rząd wyszedł z założenia, że właśnie ustawa jest konieczna, aby wreszcie kobiety zaczęły we właściwy sposób dbać o ciąże i o swoje przyszłe dzieci. To nieprawda, to jest obraźliwe dla polskich kobiet. Chcę powiedzieć, że między stanem świadomości polskiego społeczeństwa a urojeniami polskiego rządu istnieje wielki kontrast. Polacy są społeczeństwem otwartym, nowoczesnym i europejskim. Dla naszego społeczeństwa miłość, w tym miłość fizyczna, jest ważnym intymnym związkiem osób, który nie musi służyć prokreacji. Wyjście z założenia, że jest inaczej, że kochamy się tylko po to, żeby mieć dzieci, doprowadziło do zaniedbania w obszarze problematyki edukacji seksualnej, technik i środków dotyczących planowania rodziny, a więc również antykoncepcji, które sprawiło, że to właśnie aborcja stała się najczęściej stosowanym środkiem antykoncepcyjnym; tym częściej, im mniej chce to dostrzegać rząd. Mamy bowiem dwa rodzaje aborcji w Polsce: zabiegi aborcyjne, które dostrzega pani minister i rząd, i zabiegi, których nie chce się zauważyć. Podobnie mamy dwa rodzaje społeczeństwa w Polsce: urojone społeczeństwo, które kocha się tylko po to, żeby mieć dzieci, i społeczeństwo prawdziwe, które kocha się z miłości, czerpiąc radość z budowy wspólnego szczęścia i silnych więzi emocjonalnych.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#PosełPiotrIkonowicz">Chcę powiedzieć również, że w tej ustawie widać bardzo silny trend natalistyczny, ale wyniki, dramatyczne, które wskazują, że maleje przyrost naturalny Polaków, dowodzą, jak bardzo kłamliwe jest to sprawozdanie. Bo jeżeli jest prawdą, że Polacy nie kochają się mniej, jeżeli jest prawdą, że coraz trudniejszy mają dostęp do środków antykoncepcyjnych, i jest prawdą, że nie ma przyrostu naturalnego, to znaczy, że w ramach podziemia aborcyjnego mogło dojść tylko do wzrostu, a nie do spadku liczby dokonywanych aborcji. Oczywiście ten wzrost dzieli Polaków na dwie kategorie. Są kobiety z bogatych domów i bogatych rodzin, które nadal mogą dokonywać zabiegów przerywania ciąży w warunkach nieurągających standardom cywilizacyjnym. Ale większość młodych kobiet będzie skazana na podziemie aborcyjne, a część z nich ulega zdziczeniu czy też morduje swoje dzieci w szoku poporodowym, pozbawiona podstawowej opieki lekarskiej, jaką kobieta musi być objęta bezpośrednio po urodzeniu dziecka. Dlatego jeżeli chcemy ocalać ludzkie życie, jeżeli chcemy, żeby Polacy byli szczęśliwi i żeby mogli mieć dużo dzieci, musimy po temu stworzyć warunki, ale również ich do tego nie zmuszać.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#PosełPiotrIkonowicz">Był w historii Europy Środkowowschodniej pewien polityk, który sądził inaczej, i nie najlepiej skończył — Nicolae Ceausescu, gwiazda Karpat. On też uważał, że najważniejszym problemem kraju jest to, by było jak najwięcej obywateli, i także sądził, że bezwzględny zakaz aborcji jest na to najlepszym sposobem.</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#PosełPiotrIkonowicz">Otóż na szczęście mamy w Polsce demokrację i możemy odrzucić informację rządu, nawet jeżeli jest to informacja przestarzała. I odrzucimy ją nie dlatego, że to samo w sobie coś poprawi, ale przynajmniej mamy szansę pokazać polskiemu społeczeństwu, że Wysoka Izba je reprezentuje, że reprezentuje jego stan świadomości - mam na myśli społeczeństwo nowoczesne, niezakłamane - w tym braku zakłamania, otwartości na sprawy miłości, seksu, rozrodczości i własnego losu; jest to podejście tak różne od naszego rządu, który w dusznej atmosferze niedomówień próbuje utopić prawdziwe problemy społeczne. Bo wreszcie, jeżeli jest dzisiaj w Polsce za mało dzieci, to dlatego, że Polacy są dość odpowiedzialni, żeby nie rodzić dzieci, których nie potrafią utrzymać. A za to, że nie mogą ich utrzymać, odpowiada rząd, który jest odpowiedzialny za stan gospodarki, za społeczeństwo i za nierówności społeczne, które występują wszędzie - i w służbie zdrowia, i w opiece nad młodą matką, i w opiece nad ciążą, i wreszcie w sytuacji polskiej rodziny.</u>
          <u xml:id="u-82.5" who="#PosełPiotrIkonowicz">Dlatego w imieniu Koła Parlamentarnego Polskiej Partii Socjalistycznej i Ruchu Ludzi Pracy chciałbym apelować do Wysokiej Izby, abyśmy wszyscy bardzo poważnie wzięli pod uwagę choćby te argumenty, które przedstawiła z tego miejsca posłanka Szynalska, dająca dowód rzetelności, spokojnego i otwartego stosunku do tych problemów. Mianowicie - Pani Minister, Rządzie RP i Wysoka Izbo! - seks nie jest przeklęty, seks nie jest złem, a ludzi powinni rodzić po to, żeby mieć szczęśliwe rodziny i szczęśliwe dzieci, a nie pod przymusem administracyjnym. Wnosimy o odrzucenie informacji.</u>
          <u xml:id="u-82.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Były to wystąpienia w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Stefana Niesiołowskiego z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#PosełStefanNiesiołowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam ogromną satysfakcję jako poseł, który przez dwie pierwsze kadencje w warunkach znacznie trudniejszych i znacznie gorszych walczył o uchwalenie tej ustawy, która jest uczciwym i szeroko akceptowanym społecznie kompromisem. Pamiętamy kubły pomyj, jakie wylewano, pamiętamy, jakie inwektywy i insynuacje były formułowane pod adresem ludzi, którzy o prawną ochronę dziecka poczętego, macierzyństwa - o to wszystko, co ta ustawa zapewnia - walczyli, pamiętamy te inwektywy: piekło kobiet, iranizacja Polski. To wszystko - z tego sprawozdania wynika to wyraźnie - to były inwektywy, kłamstwa i była to gra polityczna. I bardzo źle się dzieje, że klub SLD nawet z takiej sprawy jak macierzyństwo, jak ochrona życia, jak rodzina czyni kartę służącą do gry politycznej. Oczywiście można grać wszystkim, można wygrywać sprawy demografii narodu, problemy demograficzne. Jeden z liderów SLD wygrywał nawet tragedie ludzi, którzy umierają w szpitalach, przypadki śmierci. Wszystko to może służyć do walki politycznej i SLD taką walkę uprawia. Klub AWS zbyt odpowiedzialnie traktuje rodzinę, macierzyństwo, dziecko narodzone i nienarodzone, aby w tę grę się dać wmanewrować, aby tę grę uprawiać. Uważamy, że biorą na siebie odpowiedzialność ci, których nie stać na rzeczową argumentację, a jedynie na inwektywy i dalsze kłamstwa. Jak bowiem nazwać inaczej stwierdzenie, że celem tej ustawy było wpłynięcie na decyzje kobiet o macierzyństwie; nawet sformułowano tam bardzo ciekawy postulat - prawo reprodukcyjne kobiet. To cenny wkład SLD do eugeniki. Przypominam jeszcze raz - ustawa nie to miała na celu, to jest inna dyskusja, tam były podawane różne inne argumenty. Oczywiście problem jest znacznie szerszy - chodzi o problemy demograficzne Polski i wielu innych krajów rozwijających się i rozwiniętych - jest skomplikowany, nie czas o tym mówić, ale zredukowanie go tylko do tej ustawy jest insynuacją, jest kłamstwem. Podobnie kłamstwem jest twierdzenie, że ta ustawa w gruncie rzeczy uruchomiła aborcyjne podziemie, że nic się w tym zakresie nie zmieniło. Nie twierdzę, że tego podziemia nie ma, nie twierdzę, że nie ma tych problemów, ale mówienie, że w odniesieniu do tej sprawy sytuacja jest taka, jaka była, ignorowanie liczb, które rząd podaje, jest po prostu nieuczciwością.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#PosełStefanNiesiołowski">Można oczywiście wykazać, że SLD przejawia tu pewną zdumiewającą wiedzę, cytując te ogłoszenia gabinetów ginekologicznych. Oczywiście tam jest stwierdzenie, że to podziemie aborcyjne jest wielkie. Nie wiem, skąd ta wiedza o wielkości. W ogóle wiedza o podziemiu ze strony SLD jest zdumiewająca z innego jeszcze powodu, mianowicie jest to chyba szczególny i jedyny związek SLD z jakimkolwiek podziemiem. No cóż, każdy ma takie podziemie, na jakie zasługuje.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#PosełStefanNiesiołowski">Jeśli chodzi o cytaty z wypowiedzi nauczycieli zaprezentowane przez panią posłankę, mogę się zgodzić z tym, że wypowiedzi te były niefortunne, ale, Wysoka Izbo, na tej podstawie, że ktoś z wypowiedzi tysięcy nauczycieli na tysiącach lekcji wybierze jakąś wypowiedź - pomijam sprawę kultury politycznej klubu SLD i kultury osobistej pani posłanki, która raczy nas tego rodzaju cytatami, tę sprawę pozostawiam do oceny Wysokiej Izby - ale na tej podstawie mówić o likwidacji przedmiotu, to trochę tak, jakby wyrwać pewne cytaty z wypowiedzi nauczycieli historii i polonistyki - i co, będziemy likwidować te przedmioty? Przecież to kompletny nonsens.</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#PosełStefanNiesiołowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z wielką radością i satysfakcją odbieram to sprawozdanie. Wynika z niego wyraźnie, że w latach 1993–1997 nastąpił zdecydowany spadek liczby poronień samoistnych oraz liczby zgonów kobiet, związanych z ciążą, porodem i połogiem. Świadczy to o radykalnym spadku liczby aborcji i żadne kłamstwa i inwektywy tego nie zmienią. Istotnie, brak jest danych za rok 1998. To prawda. Ale przecież ta tendencja z 5 lat poprzednich jest jednoznaczna, ten spadek jest jednoznaczny. W każdym razie należałoby dowieść dopiero, że z jakichś szczególnych powodów w roku 1998 ta tendencja się odwróciła. Należy raczej przypuszczać, że ta tendencja się utrzymuje i to jest przedmiotem wielkiej satysfakcji. Jako jeden z posłów, którzy przez dwie pierwsze kadencje brali udział w ciężkiej walce o tę ustawę, za to chociażby wszystkim, którzy wówczas o tę ustawę walczyli ze mną, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#PosełStefanNiesiołowski">Są i inne kwestie. Bardzo krótko, bo to już było podkreślane, chciałbym tylko jeszcze raz przypomnieć: spadek wskaźnika umieralności niemowląt, zmniejszenie liczby dzieci porzuconych w szpitalach, skuteczniejsza ochrona dziecka poczętego, upowszechnienie opieki prenatalnej, domy samotnej matki, szkoły rodzenia, np. w Łodzi, ośrodki adopcyjno-opiekuńcze, rodzinne domy dziecka, zmiana klimatu społecznego dla rodziny, dla macierzyństwa. To są ogromne sukcesy.</u>
          <u xml:id="u-84.5" who="#PosełStefanNiesiołowski">Bardzo się cieszę, że mamy tę ustawę, i z całą pewnością będę głosował za przyjęciem sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-84.6" who="#PosełStefanNiesiołowski">Dziękuję pani minister za to sprawozdanie, za rzetelność, rzeczowość, dokumentację. I proszę się nie przejmować znanymi insynuacjami wrogów polskiej rodziny. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-84.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Jolantę Banach z Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#PosełJolantaBanach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie pośle przedmówco, który zarzucasz lewej stronie sali operowanie inwektywami! Otóż obraziłeś pan w swoim wystąpieniu te kobiety z podziemia, między innymi mnie, a było nas tam kilka milionów, które od 1979 r. nie wyobrażały sobie, że w wolnej Polsce walka o demokrację będzie oznaczała restrykcyjne prawa. A na str. 4 i 5 sprawozdania przeczytasz pan, panie przedmówco, o ścisłym związku...</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#PosełJolantaBanach">.‍.. pomiędzy tą ustawą a planowanym wzrostem liczby urodzeń, sugerowanym przez panią minister.</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#PosełJolantaBanach">Szanowny Panie Marszałku! Szanowne Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Ustawa o planowaniu rodziny zobowiązywała już w 1993 r. ministrów zdrowia, sprawiedliwości, edukacji, pracy i polityki społecznej do przedłożenia Sejmowi po upływie roku sprawozdania z wykonania ustawy i oceny jej skutków. Obowiązek ten wynikał z przeświadczenia, że państwo, w tak bardzo restrykcyjny sposób egzekwując prawną ochronę życia poczętego, musi dać obywatelom wystarczające gwarancje przestrzegania ich fundamentalnych praw decydowania o posiadaniu dzieci, ich liczbie, dostępu do poradnictwa, informacji. Przywołany obowiązek miał umożliwić Sejmowi nadzór nad tworzeniem przez rząd warunków dla jednakowego, równomiernego traktowania wymienionych praw. Bowiem w początkach lat dziewięćdziesiątych systematycznemu ograniczaniu ulegały możliwości pełnego korzystania z praw reprodukcyjnych - cytuję z dokumentu kairskiego, panie pośle Niesiołowski. Przywołany obowiązek, jak powiedziałam, wymagał, żeby Sejm corocznie dbał o to, aby rząd w równym stopniu chronił życie poczęte, jak i prawa kobiet. Stąd już w 1995 r. parlament zobowiązał Radę Ministrów do corocznej sprawozdawczości i oceny skutków ustawy. Oznacza to, że Sejm oczekuje, po pierwsze, nie tylko opisu wszystkich działań podejmowanych w omawianym zakresie, ale przede wszystkim przedstawienia skutków i sposobów oceny efektywności tych działań, po drugie zaś, zagwarantowania jednakowej, równej realizacji prawa do ochrony życia, jak i prawa kobiety do swobodnego wyboru.</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#PosełJolantaBanach">Obu tych oczekiwań przedstawione sprawozdanie nie spełnia, co potwierdza opinia sejmowego Biura Studiów i Ekspertyz. Założenie w tym kontekście, że nadrzędnym celem ustawy jest ochrona prawa do życia również w fazie prenatalnej - to jest cytat ze sprawozdania - jest nie tylko fałszywe w świetle tytułu i zapisów ustawy, ale powoduje, że prezentacja i ocena tych działań, których celem powinna być poprawa stanu zdrowia matki i dziecka, ich sytuacji życiowej i materialnej, ma znaczenie drugorzędne. Przykłady? - proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-86.5" who="#PosełJolantaBanach">Szczegółowe informacje podawane z czytelną radosną intencją, dotyczące decyzji kobiet o utrzymaniu ciąży nawet wtedy, kiedy stwierdzono genetyczną wadę płodu, nie mówią o stanie zdrowia urodzonych dzieci, sposobach ich leczenia, formach pomocy ich rodzinom. Tymczasem rozporządzenie ministra zdrowia z 1998 r. pozwoliło kasom chorych na wprowadzenie limitów cen na przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze, co spowodowało ograniczenie dostępu do tych środków. W sprawozdaniu nie ma na ten temat ani słowa komentarza.</u>
          <u xml:id="u-86.6" who="#PosełJolantaBanach">Inny przykład braku oceny skuteczności opisywanej opieki nad kobietą ciężarną - autorzy piszą, że wczesną opieką zdrowotną objęto niewiele ponad 50% kobiet ciężarnych w miastach i poniżej 50% na wsi. Ten brak precyzji pozwala na stwierdzenie, że skala wczesnego objęcia tych kobiet opieką medyczną była zbliżona do lat poprzednich. To jest manipulowanie danymi. Skala ta bowiem według poprzednich sprawozdań wynosiła: w 1995 r. dla miasta - 58%, dla wsi - 41%, w 1997 r. dla miasta - 60%, dla wsi - 44,3%. Być może więc zamiast poprzedniej tendencji wzrostowej mamy dzisiaj do czynienia z tendencją malejącą. Zresztą w sprawozdaniu mamy do czynienia z wieloma nadużyciami i dowolnym stosowaniem danych. Pani minister powiedziała, że zmniejsza się liczba dzieci pozostawionych w szpitalach - nominalna tak, ale jeżeli odniesiemy tę liczbę do liczby urodzeń w danym roku, to okaże się, że liczba dzieci pozostawionych w szpitalach spada o 0,01 i udział dzieci pozostawionych w szpitalach do ogólnej liczby urodzeń wyniósł w 1997 r. 0,16%, a w 1998 r. 0,15%.</u>
          <u xml:id="u-86.7" who="#PosełJolantaBanach">Nominalnie określana ilość przeszkolonych nauczycieli - edukatorów wiedzy o życiu seksualnym, pielęgniarek, położnych, liczba kobiet objętych pomocą w województwach nie pozwalają określić skali pomocy i jej skuteczności. Z tego punktu widzenia nieuprawnione jest twierdzenie, że zmniejszenie liczby osób korzystających z pieniężnych form pomocy wynika ze spadku liczby urodzeń w grupie rodzin o najniższych dochodach, w 1998 r. bowiem urodziło się 15 700 dzieci, mniej niż w 1997 r. Zważywszy, że tą formą pomocy pieniężnej objętych jest średnio 30% rodzin, zmniejszona z przyczyn demograficznych liczba dzieci objętych pomocą wynosiłaby najwyżej 4710, nie zaś 10 912.</u>
          <u xml:id="u-86.8" who="#PosełJolantaBanach">Autorzy dokumentu nie próbują nawet komentować tego zjawiska, nie podają jego przyczyny, jest nią zaś rejestrowany od 3 lat w dziale 86: Opieka społeczna dramatyczny spadek nakładów, o czym nieraz zresztą mówiliśmy na tej sali. Udział tych wydatków w wydatkach budżetu państwa w 1997 r. wynosił 8,66%, w 1998 r. zaś - 6,65%. Spadek wydatków w tym dziale, zwłaszcza na Fundusz Pracy w 1998 r., spowodował wzrost klientów pomocy społecznej, co prawdopodobnie przyczyniło się do ograniczenia zakresu pomocy z tytułu ochrony macierzyństwa. Rok 1998 to również spadek wydatków na domy pomocy społecznej, co może być z kolei przyczyną zmniejszenia się liczby domów samotnych matek. Fakt ten pozostawiono w sprawozdaniu bez komentarza.</u>
          <u xml:id="u-86.9" who="#PosełJolantaBanach">Typowy dla tego dokumentu niestety brak w wielu zresztą kwestiach odniesień do lat ubiegłych ukrywa niezrozumiały spadek liczby miejsc w państwowych i niepaństwowych domach dla samotnych matek. Może to oznaczać, i na pewno oznacza, spadek liczby globalnej takich miejsc zarówno w dotowanych miejscach organizowanych przez NGO-y, jak i prowadzonych przez podmioty publiczne. Tymczasem lektura artykułów prasowych opisujących motywacje matek porzucających dzieci wskazuje, że główną przyczyną tak dramatycznych decyzji jest bezdomność i brak pracy. W tym kontekście informacja, że w 1998 r. było w domach samotnej matki 27 miejsc wolnych może być myląca. Ten stan rzeczy bowiem wynika raczej z ograniczonego w czasie prawa korzystania kobiet z domów samotnej matki oraz braku informacji o dostępie do tych miejsc. O analizę funkcjonowania, wykorzystania domów samotnej matki, gwarancję określonych standardów, w tym o przestrzeganie praw człowieka, dopominaliśmy się od dawna. Widać bezskutecznie.</u>
          <u xml:id="u-86.10" who="#PosełJolantaBanach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa o planowaniu rodziny nakłada na organy administracji publicznej obowiązek wszechstronnej pomocy kobietom w ciąży, której celem byłaby faktyczna samodzielność i pełna wydolność wychowawcza. Pierwsze więc sprawozdanie za 1993 i 1994 r. prezentowało różne formy tej pomocy - prawnej, w formie poradnictwa, pośrednictwa pracy, kursów, przekwalifikowań. Autorzy sprawozdania z a 1997 i 1998 r. przepisali jota w jotę wszystkie te informacje z 1994 r., nie zmieniając w nich ani słowa. W związku z tym piąty i szósty rok z rzędu środowiskowa pomoc społeczna robi to, co cytowała pani minister - cytuję: organizuje kursy racjonalnego gospodarowania, żywienia, gotowania, kroju, szycia, robienia przetworów na zimę, prowadzenia ogródków przydomowych - i szereg, szereg innych monotonnie powtarzanych zadań. Fakt automatycznego przepisywania z tak starego sprawozdania może budzić podejrzenie o fikcyjność opisywanych działań, a to z kolei świadczy, o czym była już mowa, że restrykcyjny aspekt ustawy ma dla rządu pierwszorzędne znaczenie. Pozamaterialne bowiem formy pomocy nie są poparte żadnymi liczbami, żadną skalą ani zakresem ich skuteczności.</u>
          <u xml:id="u-86.11" who="#PosełJolantaBanach">Panuje Marszałku! Wysoka Izbo! Optymistyczne wnioski - o czym już tu była mowa - co do skutków ustawy są więc nieuzasadnione, i to z dwóch powodów: po pierwsze, zmniejszenie liczby dokonywanych aborcji nie uwzględnia szacunków nielegalnych zabiegów i po drugie, wynika ono z przyjętych w ustawie rozwiązań o charakterze restrykcyjnym, nie zaś z efektywnej pomocy materialnej, prawnej, dostępu do informacji i wystarczających w tym zakresie ustawowych zobowiązań. Aby ocenić wpływ pomocowych - w cudzysłowie - zapisów w ustawie na ograniczanie liczby zabiegów przerywania ciąży, trzeba by przeanalizować zasady funkcjonowania różnych form pomocy, w tym również socjalnej, a tego przecież w tym sprawozdaniu nie ma. Stąd ocena, że ustawa spełnia swoją funkcję skutecznie, zaś rząd ją realizuje, jest po prostu nieprawdziwa. Autorzy piszą, iż szacunkowe, rzeczywiste liczby wykonywanych zabiegów nosiłyby znamiona spekulacji. Taką samą, jeśli nie większą, spekulacją jest stwierdzenie, że ustawa spełnia swoje założenie. Aby dokonać tych szacunków, o czym już była mowa, wystarczy otworzyć gazetę - nie lewicową, tylko centroprawicową - i przeczytać ogłoszenia o wywoływaniu miesiączki. Jeśli w tych gabinetach wykonuje się rocznie po kilka zabiegów, to ciemna liczba dokonywanych aborcji sięga kilkudziesięciu tysięcy rocznie.</u>
          <u xml:id="u-86.12" who="#PosełJolantaBanach">Obawiam się również, że radośnie ogłoszony spadek liczby legalnych aborcji, nawet w porównaniu z latami, w których obowiązywał analogiczny stan prawny, ukrywa ludzkie dramaty. Biorą się one z odmowy wykonania zabiegu z przesłanek prawnie dopuszczalnych. Otóż corocznie w każdym sprawozdaniu odnotowywane były takie przypadki, to z 1998 r. nie informuje o tego rodzaju sytuacjach, a one przecież były. Tymczasem „Twój Styl” np. informował o odmowie przerwania martwej ciąży. Konsylium lekarskie odmówiło w jednym ze szpitali pod presją księdza wykonania zabiegu u 40-letniej kobiety ciężarnej, u której stwierdzono guz mózgu. Kobieta odmówiła w związku z tym zgody na operację. Osierociła siedmioro dzieci. Media odnotowały więcej takich przypadków. W tym sprawozdaniu nie mamy o tym ani słowa.</u>
          <u xml:id="u-86.13" who="#PosełJolantaBanach">W związku z tym, panie marszałku, Wysoka Izbo, wniosek, że ustawa spełnia swoją rolę, uważam za fałszywy i jeszcze raz w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej wnoszę o odrzucenie sprawozdania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-86.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Mozolewskiego z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PosełJózefMozolewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie marszałku, myślę, że emocje już wygasają, a to jest dobrze.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#PosełJózefMozolewski">Nadrzędnym celem ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży jest ochrona praw do życia człowieka również w fazie prenatalnej. Ustawodawca, znacznie ograniczając przypadki, w których możliwa jest aborcja, nałożył na administrację rządową i samorządową obowiązek zapewnienia kobiecie w ciąży i jej poczętemu dziecku opieki medycznej, socjalnej i prawnej.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#PosełJózefMozolewski">Obowiązek realizacji zadań wynikających z ww. ustawy nabiera dodatkowo szczególnego znaczenia wobec sytuacji demograficznej kraju. W roku 1989 po raz pierwszy w historii na jedną matkę statystycznie przypadała mniej niż jedna córka. Do końca 1998 r. przyrost naturalny kształtował się wprawdzie na poziomie powyżej zera, ale przewaga urodzeń nad zgonami wynosiła zaledwie 22 tys., co w przeliczeniu na tysiąc mieszkańców daje wskaźnik równy 0,55. Najnowsze prognozy przewidują pojawienie się ujemnego przyrostu naturalnego już w tym roku i utrzymanie się przewagi zgonów nad urodzeniami do końca 2007 r. Systematyczne zmniejszanie się różnicy między liczbą urodzeń a zgonów jest w głównej mierze powodowane znaczącym spadkiem liczby urodzeń, który od 1990 r. wyniósł ponad 27%, co w skali rocznej oznacza średni spadek o 4%.</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#PosełJózefMozolewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Biorąc pod uwagę dosyć szczegółowe sprawozdanie Urzędu Rady Ministrów, które zostało nam przedłożone, upoważnia mnie to do odniesienia się tylko do jednego rozdziału, rozdziału 2: Opieka socjalna. Pomoc materialna oraz opieka nad kobietami w ciąży znajdującymi się w trudnej życiowej sytuacji w 1998 r. realizowane były w ramach zadań własnych i zleconych z zakresu pomocy społecznej. Pomoc przybiera określone w ustawie formy pomocy pieniężnej, rzeczowej, poradnictwa prawnego, psychologicznego, pomocy w formie pracy socjalnej z osobą i rodziną, a także pomocy instytucjonalnej. W roku 1998 ochroną macierzyństwa zostało objętych prawie 160 tys. rodzin. Spośród nich ponad 130 tys. rodzin uzyskało pomoc w ramach zadań zleconych gminom przez administrację rządową. W 1998 r. z budżetu województw wydatkowano na świadczenia pomocy społecznej, czyli zasiłki i pomoc w naturze, kwotę sięgającą prawie 2 mld zł. Środki te przeznaczone były na wypłatę świadczeń obligatoryjnych, renty socjalne, zasiłki statutowe i okresowe, zasiłki dla kobiet w ciąży i wychowujących dzieci oraz świadczenia fakultatywne. Wszystkie te świadczenia adresowane są do rodzin i mogą być przyznawane w związku z potrzebą ochrony macierzyństwa. Z budżetu państwa natomiast w 1998 r. na wypłatę świadczeń pieniężnych wydano w skali kraju prawie 80 mld zł, to jest ponad 4 mln więcej niż w 1997 r. Wypłacono łącznie ponad 470 tys. zasiłków, z tego prawie 370 tys. zasiłków miesięcznych dla kobiet w ciąży oraz wychowujących dzieci oraz ponad 100 tys. zasiłków jednorazowych. Łącznie pomocą objęto prawie 140 tys. osób.</u>
          <u xml:id="u-88.4" who="#PosełJózefMozolewski">Kolejną z form realizacji pomocy społecznej jest prowadzenie domów przeznaczonych dla samotnej matki i dziecka. Według stanu na dzień 31 grudnia 1998 r. funkcjonowało 12 tego typu domów o łącznej liczbie miejsc ponad 540. Spośród nich połowa to domy finansowane w całości ze środków budżetu państwa, połowa zaś to domy prowadzone przez podmioty niepaństwowe, jednak w części także finansowane z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-88.5" who="#PosełJózefMozolewski">Kolejną formą udzielanych świadczeń kobiecie w ciąży i wychowującej dziecko jest pomoc środowiska, które podejmowało liczne przedsięwzięcia mające na celu wsparcie kobiety w związku z macierzyństwem, m.in. pomoc prawna, organizowanie różnego rodzaju kursów, organizowanie klubów pracy, organizowanie dzieciom wyjazdów na kolonie i obozy, prowadzenie systematycznej zbiórki odzieży i przekazywanie jej najuboższym.</u>
          <u xml:id="u-88.6" who="#PosełJózefMozolewski">Uważam osobiście, że to dzięki tej ustawie wiele tych form pomocowych można było zastosować.</u>
          <u xml:id="u-88.7" who="#PosełJózefMozolewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Reasumując, mimo pewnych zastrzeżeń pozytywnie należy ocenić funkcjonowanie tej ustawy, a szczególnie przedłożone sprawozdanie. Efektem tej ustawy jest bowiem zmniejszenie liczby dokonanych aborcji przy jednoczesnym wzroście zainteresowania sytuacją życiową i zdrowotną kobiety spodziewającej się dziecka. Są jednak ciągle obszary, których obecny stan budzi niepokój, a poprawa następuje tu zbyt wolno. Dla przykładu można wymienić: wysoki poziom liczby urodzeń dzieci z niską wagą urodzeniową, wysoki i w zasadzie niezmienny udział młodych kobiet w wieku poniżej 17 lat wśród rodzących, stosunkowo małą liczbę kobiet objętych wczesną opieką medyczną, dla przykładu podam - na wsi poniżej 50%.</u>
          <u xml:id="u-88.8" who="#PosełJózefMozolewski">Kolejny szósty rok obowiązywania tej ustawy, ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, dzięki zintegrowanym działaniom wszystkich podmiotów odpowiedzialnych za jej realizację dowiódł jednak, że ustawa spełnia swoje zadania.</u>
          <u xml:id="u-88.9" who="#PosełJózefMozolewski">Dziękuję pani minister za obszerne sprawozdanie, za którym z przyjemnością będę głosował.</u>
          <u xml:id="u-88.10" who="#PosełJózefMozolewski">Również w imieniu wszystkich narodzonych i ich matek dziękuję posłom pierwszej kadencji, że tę ustawę uchwalili. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-88.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Alicję Murynowicz z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na początku chciałabym pogratulować pani minister umiejętności czytania. Nie po raz pierwszy wykazała się pani minister tą umiejętnością. Natomiast nie wykazała się pani minister innymi umiejętnościami. Wydawało mi się, że skoro 21 września ubiegłego roku pracowało nad tym pięć połączonych komisji i zadawano podczas tej pracy całą masę pytań, poruszano różne zagadnienia, to dzisiaj pani minister nie odczyta nam sprawozdania, bo umiemy czytać, tylko ustosunkuje się do spraw, których pani wtedy nie omówiła. Bo z pamięcią pani minister nie jest jednakowoż najlepiej, nie tak dobrze jak z umiejętnością czytania. Cytuję pani wypowiedź za biuletynem połączonych komisji z dnia 21 września 1999: „Na pytania dotyczące rodzin zastępczych odpowiemy na piśmie, ponieważ resorty edukacji oraz pracy i polityki socjalnej muszą przekazać nam szczegółowe informacje na ten temat”. Chwała Bogu, pół roku minęło, informacji na piśmie nie ma i nie ma odniesienia się również w pani dzisiejszym wystąpieniu do tego zagadnienia.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Oczywiście nie zgadzam się ze stwierdzeniem, które padło na tej sali, że ustawa, o którą tak bardzo walczono w pierwszej kadencji, jest kompromisem. Absolutnie nie, jest to po prostu tylko i wyłącznie efekt walki. I wydaje się, że posłowie, którzy o tę ustawę walczyli, są zachwyceni i zadowoleni, w związku z tym sprawozdania już czytać nie muszą - starczyło wysiłku na uchwalenie ustawy. Odnoszę czasem wrażenie, że państwo słuchacie, lecz nie słyszycie.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Oczywiście zgadzam się z przedstawicielką Unii Wolności co do tego, że zbyt późno rozpatrujemy sprawozdanie z funkcjonowania ustawy za 1998 r. Chciałabym tylko powiedzieć, że sprawozdanie do Sejmu od rządu trafiło 6 sierpnia 1999 r. Połączone komisje rozpatrywały je 21 września 1999 r., a dzisiaj mamy 14 kwietnia 2000 r. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby przedstawiciele rządzącej koalicji i większości parlamentarnej zebrali 15 podpisów, znowelizowali tę ustawę, uściślając termin zarówno złożenia sprawozdania do laski marszałkowskiej, jak i jego rozpatrywania. Obawiam się, że gdyby zrobiła to opozycja, to projekt padłby z zupełnie innych niż merytoryczne powodów.</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Natomiast jeśli chodzi o samo sprawozdanie, to jest w nim parę sformułowań, które mnie osobiście napawają pewnym przerażeniem. Otóż na stronie 11 rząd stwierdza, że: wyniki licznych badań wskazują, że bardzo wczesne macierzyństwo nie sprzyja ani młodej matce, ani też rodzonemu przez nią dziecku, toteż należałoby zadbać — i tu jest bardzo ważne sformułowanie — o właściwe przygotowanie dzieci — powtarzam: dzieci — i młodzieży do odpowiedzialnego macierzyństwa i ojcostwa. Gratuluję, tak kuriozalnego stwierdzenia nie spodziewałam się w rządowym dokumencie, bo wydawało mi się, że należałoby przygotowywać do właściwego pełnienia ról matki, ojca, ale nie dzieci. Dzieci należy uświadamiać. Z tym uświadamianiem oczywiście jest tak, jak jest, była o tym wielokrotnie mowa, nie ma wiedzy fachowej o edukacji seksualnej w szkołach, nie ma w ogóle w sprawozdaniu słowa na temat tego, jak to się dzieje w innych krajach, zwłaszcza w krajach Unii Europejskiej. Jesteśmy zachwyceni, że mamy to, co mamy. Państwo już w tej kadencji zmieniliście ustawę na tej zasadzie, że wyprowadzono ze szkół jeden przedmiot, a wprowadzono drugi przedmiot i moje dziecko, które jest w I klasie szkoły gimnazjalnej, oczywiście przychodzi z taką wiedzą, ale — wciąż powtarzam — jest to wiedza trzepakowa. Chwała Bogu, że ma ono z kim ją skonsultować, a ja jako rodzic jestem na takie dyskusje otwarta. Natomiast z innych sprawozdań, do których rząd nie sięgnął, wynika, że rodzice do tego typu ról nie są przygotowani. Moja koleżanka mówiła już o tym, jakie formy wsparcia rząd proponuje samotnym kobietom w ciąży oraz wychowującym dziecko. Nie będę się tym zajmować, chociaż rzeczywiście jest to w myśl zasady, że kobieta spełni swoją rolę i swoje zadanie wtedy, kiedy stanie się taką rzeczywistą kurą domową. Ponieważ na str. 23 mówicie państwo o takim programie jak „Promocja zdrowia matki i dziecka, ze szczególnym uwzględnieniem planowania rodziny” i mówicie państwo, że długoterminowym celem tego projektu jest poprawa jakości opieki w zakresie zdrowia dotyczącego prokreacji i świadczeń w zakresie planowania rodziny, w tym informacji, edukacji i komunikowania, i że wnioski zostaną wykorzystane w dalszych działaniach resortu w upowszechnianiu poradnictwa w zakresie planowania rodziny, to chciałabym zapytać panią minister, czy te wnioski i ten program, i te długoterminowe cele itd. znowu będą tylko dotyczyć metod naturalnego planowania rodziny. Chociaż do tej pory słyszałam o naturalnych środkach antykoncepcyjnych, a tu się dowiaduję, że mamy 3 tys. przeszkolonych nauczycieli metod naturalnego planowania rodziny. Per analogiam zapytam więc: Jakie są metody sztucznego planowania rodziny? — ponieważ jest to bardzo dobry temat.</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Następna sprawa to pomoc uczennicom w ciąży. Zapisano w sprawozdaniu: nie odnotowano przypadków naruszenia praw i przywilejów należnych uczennicom oczekującym dziecka. Tak, zgodnie z zasadą: nie po to „Solidarność” walczyła, aby uczennica lub dyrektor szkoły nie miał wyboru. Taka uczennica ma wybór: wybierze jedno albo drugie. Zależy tylko, czy chce skończyć szkołę, czy jej nie chce skończyć; czy chce mieć święty spokój z nauczycielami, czy nie chce mieć tego świętego spokoju. Oczywiście sprawozdanie jest znakomicie przygotowane, nie odnotowano żadnych przypadków. Chciałabym też powiedzieć o pomocach naukowych i środkach dydaktycznych. Jak pani minister, jak rząd wyobraża sobie w szkole podstawowej i w szkolnictwie specjalnym - tylko do tych szkół to jest kierowane - model „Jak powstałem, czyli fazy rozwoju prenatalnego człowieka”. Czy w konstruowaniu tego zdania pomagał jakikolwiek pedagog szkolny, psycholog psychiki dziecięcej, żeby fazy rozwoju prenatalnego człowieka, te modele można było pokazywać dzieciakom ze szkoły podstawowej lub szkoły specjalnej?</u>
          <u xml:id="u-90.5" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Jeszcze jedna sprawa. Rozwiązania wymaga problem uzyskania mieszkań przez matki oraz podjęcie przez nie aktywności zawodowej. Bardzo dobre pytanie, zwłaszcza że mówiliśmy tutaj dużo o domach przetrzymujących jak gdyby matkę, niosących pomoc, jestem absolutnie za. Chciałabym jednak wiedzieć, w jaki sposób te matki uzyskują potem samodzielne mieszkanie, po pół roku przebywania po porodzie razem z dzieckiem w takim domu. Kończąc, powiem, że nie mogę zgodzić się z tym, co powiedział przedstawiciel Klubu Parlamentarnego AWS. Mianowicie chciałabym, żeby zerknął najpierw do ustawy tzw. stalinowskiej, na którą się powoływał, bo ta ustawa całkowicie zakazywała dokonywania aborcji, a więc niewiedza nie popłaca. Po drugie, wiem, że pan poseł Kapera słynie z niekonwencjonalnych wypowiedzi i chyba dawno nie był już w mediach, ponieważ połączenia przy okazji tej debaty tragedii katyńskiej z tą ustawą i z tym sprawozdaniem nie śmiałabym nawet nazwać niedelikatnością, lecz czymś zupełnie innym. Oczywiście, panie pośle Kapera, nie mamy ginekologicznych tajnych policji, natomiast mamy zupełnie jawną policję, która znienacka wpada do gabinetów ginekologicznych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Ewę Sikorską-Trelę z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Pani Minister! Panie i Panowie Posłowie! Przy dzisiejszym stanie wiedzy nie ulega wątpliwości, iż zapłodnienie komórki jajowej matki jest pierwszym momentem życia człowieka. Fakt ten niesie za sobą ogromne konsekwencje moralno-prawne zarówno dla przyszłej matki, jak i dla instytucji państwa. Dobrze zatem, że istnieje w Polsce ustawa chroniąca prawo do życia, w tym również w fazie prenatalnej. W art. 2 ustawy czytamy: organy administracji rządowej oraz samorządu terytorialnego w zakresie swoich kompetencji określonych w przepisach szczególnych są obowiązane do zapewnienia kobietom w ciąży opieki medycznej, socjalnej i prawnej, w szczególności przez opiekę prenatalną nad płodem oraz opiekę medyczną nad kobietą w ciąży. Także nowa ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, reformująca system opieki zdrowotnej w Polsce, w sposób szczególny potraktowała kobietę ciężarną, zapewniając jej, o czym mówi art. 31 ust. 2 tejże ustawy, finansowanie poprzez kasę chorych pełnej opieki w zakresie ciąży, porodu i połogu, opiekę prenatalną nad płodem i opiekę nad noworodkiem, a także przeprowadzanie badań profilaktycznych. Ponadto do lekarza specjalisty ginekologa i położnika ustawodawca zapewnił dostęp bez skierowania od lekarza pierwszego kontaktu, mówi o tym art. 58 ust. 1 ustawy.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Kasy chorych w podpisanych kontraktach z lekarzami ginekologami w poradniach K zapewniły kobietom w ciąży pełen zakres usług i opiekę medyczną zarówno lekarza, jak i położnej. Porody odbywają się w chwili obecnej w warunkach dużo bardziej przyjaznych i rodzinnych. Szpitale starają się stworzyć kobiecie rodzącej jak najbardziej komfortowe i bezstresowe warunki porodu i pobytu.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Należy przypomnieć, iż rozpatrywane dziś przez Sejm sprawozdanie rządu z realizacji ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży dotyczy roku 1998, czyli ostatniego roku funkcjonowania starego systemu opieki zdrowotnej. Szkoda, że sprawozdanie w tak ważnej sprawie dotyczy okresu sprzed ponad roku. Dla mnie dużo bardziej ciekawe i ważne, jako posła sejmowej Komisji Zdrowia, byłoby jak najszybciej przedłożone przez rząd sprawozdanie z realizacji tej ustawy w warunkach nowego systemu opieki zdrowotnej w Polsce, który funkcjonuje od 1 stycznia 1999 r. Bardzo zaniepokoiła mnie bowiem informacja zawarta w sprawozdaniu rządu za rok 1998, iż: stosunkowo mała jest liczba kobiet objętych wczesną opieką medyczną; w miastach nieco powyżej 50%, na wsiach - poniżej. Nad tą informacją nie mogę przejść do porządku dziennego i zwracam się do ministra zdrowia o jej wyjaśnienie. Kto odpowiada za taką sytuację i jak w roku 1999 wyglądała wczesna opieka medyczna nad kobietą ciężarną, gdyż był to pierwszy rok funkcjonowania nowego systemu ubezpieczeń zdrowotnych.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Ponadto chciałabym wiedzieć, jak wyglądają dane statystyczne odnośnie do na przykład ciąż podwyższonego ryzyka, których w 1998 r. było 20%. Czy w 1999 r. wskaźniki te były korzystniejsze?</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Ważne jest, jak dziś kształtuje się wskaźnik umieralności niemowląt, który na szczęście w 1998 r. był już niski i wynosił 9,6 promila, co jest już standardem europejskim.</u>
          <u xml:id="u-92.5" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Niepokoi mnie natomiast bardzo wysoki wskaźnik urodzeń noworodków z niską wagą, czyli poniżej 2500 g. Na tym chciałabym się skupić w swoim wystąpieniu.</u>
          <u xml:id="u-92.6" who="#PosełEwaSikorskaTrela">W roku 1997, jak wynika ze sprawozdania rządu, w Polsce na każde 1000 noworodków 61 ważyło mniej niż 2500 g i tendencja ta jest rosnąca. Niska waga noworodka to 10-krotnie wyższe ryzyko jego śmierci. Wszystkie badania wskazują, iż powodem zarówno ciąż podwyższonego ryzyka, jak i urodzeń dzieci z niską wagą jest nieodpowiedni styl życia kobiet ciężarnych, w tym również palenie papierosów (czynne lub bierne). Możemy i powinniśmy skutecznie przeciwdziałać temu zjawisku poprzez szeroką kampanię profilaktyki zdrowotnej, także skierowaną do kobiet w ciąży. Profilaktyka zdrowotna zawsze się opłaca, lepiej bowiem zapobiegać niż leczyć. O tym wiedzą kraje zachodnie, które wydają ogromne środki, nieporównywalne z naszymi, na promocję zdrowego stylu życia.</u>
          <u xml:id="u-92.7" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Dobrze, że powstał i jest realizowany z bardzo pozytywnymi skutkami „Narodowy program zdrowia”, obejmujący także grupę kobiet ciężarnych i noworodków. Należy pamiętać, iż zdrowie człowieka w 50% zależy od stylu życia danej osoby, a tylko, jak podają dane statystyczne i najnowsze badania, w 5–15% od czynników genetycznych. W związku z tym najbardziej możemy sobie pomóc sami.</u>
          <u xml:id="u-92.8" who="#PosełEwaSikorskaTrela">W ramach narodowego programu zdrowia przygotowano program antynikotynowy dla kobiet ciężarnych. W wyniku tego programu 30% kobiet ciężarnych palących tytoń w okresie ciąży zerwało z nałogiem. Nadal jednak ponad 30% kobiet ciężarnych w Polsce pali papierosy regularnie, co stawia nas pod tym względem na pierwszym miejscu w Europie. Badania jednoznacznie wskazują, jak bardzo ujemne skutki dla rozwoju, a nawet życia dziecka ma palenie papierosów przez kobiety w ciąży. Dzieci palących matek wolniej rosną w łonie swojej matki, rodzą się o 200–300 gramów lżejsze, często z wadami rozwojowymi, są słabsze, bardziej podatne na wszelkie choroby. Należy pamiętać, że także tzw. bierne palenie, a więc przebywanie w środowisku osób palących, stanowi zagrożenie dla prawidłowego rozwoju płodu.</u>
          <u xml:id="u-92.9" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pani Minister! Konieczny, wręcz nieodzowny jest rozwój poradnictwa i programów profilaktyki w tej sprawie. Być może, iż przyszłe matki nie są świadome tego, że paląc igrają ze zdrowiem, a nawet życiem swojego dziecka. Dlatego dobrze się stało, iż w roku bieżącym w ramach „Narodowego programu zdrowia” na profilaktyczny program antynikotynowy zapewnione zostały środki w wysokości 30 mln zł, z czego znaczna część powinna być wydatkowana na walkę o zdrowie kobiety ciężarnej.</u>
          <u xml:id="u-92.10" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Zwracam się z tego miejsca do pani minister zdrowia, jako koordynatora programu antynikotynowego w Polsce, aby w roku 2000 w centrum tego programu była kobieta ciężarna. Twierdzę, że nie powinniśmy rezygnować z pomocy kobiecie ciężarnej, aby mogła wyjść z nałogu palenia, bo w ten sposób ratujemy zdrowie i matki, i dziecka. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-92.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Marię Gajecką-Bożek z klubu SLD.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Ma pani 3 minuty, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoim wystąpieniu chciałabym się odnieść do spraw zdrowia. Na str. 3 jest zapewnienie o swobodnym dostępie do informacji i badań prenatalnych. Pozostawię to bez komentarza. W roku 1998 z tego rodzaju badań w Polsce skorzystało 1612 kobiet. W Niemczech lekarz jest zobowiązany do zaproponowania badań prenatalnych każdej kobiecie ciężarnej po 30 roku życia z pełnymi tego konsekwencjami.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Na str. 7 napisano: badanie dziecka w okresie płodowym pozostaje nadal najczęściej w fazie eksperymentu klinicznego. Czyżby pełnomocnik do spraw rodziny nie wiedział, że art. 29 ustawy o zawodzie lekarza wyraźnie określa co to jest eksperyment kliniczny i że do jego przeprowadzenia potrzebna jest zgoda komisji bioetycznej. A przecież już w okresie ciąży u płodu z wodogłowiem zakładamy zastawkę, wodonercze odbarczamy oraz wykonujemy transfuzje wymienne wewnątrzmaciczne w ciężkiej postaci choroby hemolitycznej.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Na str. 10 za niską wagę urodzeniową noworodka obwinia się kobietę, jej nieodpowiedni styl życia, palenie papierosów, niewłaściwe odżywianie, i ani słowa o trudnej sytuacji finansowej i gospodarczej rodzin; że kobiety są zwykle niedożywione - z biedy, że żyją w ciągłym stresie, czy im starczy pieniędzy do pierwszego, czy nie stracą pracy. Niejednokrotnie nie przyznają się do ciąży, aby nie powiększać szeregu bezrobotnych. O tym cisza.</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Na str. 19 - organizowanie dzieciom i młodzieży wyjazdów na kolonie, obozy i zimowiska, a tym samym umożliwienie kobietom wypoczynku. W czasie dyskusji na posiedzeniu komisji pytałam, ile takich kolonii i obozów zorganizowano, ile środków przekazano z budżetu na ich organizację z rozbiciem na poszczególne województwa. Do dziś nie dostałam odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-94.4" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Na tej samej stronie napisano: organizowanie całodziennych ośrodków adaptacyjnych dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej w celu wsparcia kobiet i rodzin wychowujących dzieci niepełnosprawne. Pytam więc po raz wtóry: Ile takich nowych ośrodków powstało w roku 1998? Brak odpowiedzi jest dla mnie też odpowiedzią. A ile zostało zamkniętych takich potrzebnych ośrodków lub ograniczyło swoją działalność z powodu braku środków? Powstały przecież w opluwanym PRL-u, po co je finansować? To, że służą niepełnosprawnym dzieciom, nieważne, mają przecież niewłaściwy rodowód.</u>
          <u xml:id="u-94.5" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Na str. 20 podaje się, że decyzją Ministerstwa Edukacji Narodowej powołano Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy, prowadzony przez Diecezję Warszawsko-Praską. Ośrodek ten ma uprawnienia do przeprowadzenia adopcji zagranicznej. Nie podano, ile takich adopcji zagranicznych przeprowadzono w 1998 r. Wiadomo mi jest, że jest bardzo wiele polskich rodzin, które przez lata czekają na adopcję, a tu proszę, powstaje nowy ośrodek adopcji zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-94.6" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Na str. 21 podaje się, że maleje liczba dzieci pozostawionych przez matki w szpitalu. Nikt nie wysilił się, aby podać, ile dzieci porzucono poza szpitalem, ile znaleziono martwych noworodków. A czy zastanawiano się nad tym jakże patologicznym zjawiskiem, że matka zabiera wprawdzie dziecko z oddziału noworodkowego, a za kilka dni, czy tygodni przynosi je na oddział pediatryczny i tam zostawia. Tej statystyki nikt nie prowadzi.</u>
          <u xml:id="u-94.7" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Na str. 24 podaje się, że są refundowane cztery najtańsze preparaty hormonalne o działaniu antykoncepcyjnym, na które limit ceny wynosi 8 zł 82 gr. Wartość ich sprzedaży w roku 1998 to 8200 tys. zł. Zapotrzebowanie jest więc duże. Trzy z nich mają taką samą budowę, najstarszy pod względem budowy skład chemiczny, źle są tolerowane przez kobiety. Zarejestrowanych jest w kraju jeszcze 16 preparatów nowoczesnych, dobrze tolerowanych, używane są one przez ginekologów przy zaburzeniach cyklu menstruacyjnego, niestety w ulotce jest napisane, że posiadają ponadto działanie antykoncepcyjne, trzeba więc za nie płacić 100%. Tragedią jest leczenie bezpłodności, dotyczy ona w Polsce 2,5 mln osób, leczenie jest bardzo drogie, leki nie są refundowane. Metoda wspomaganego rozrodu nie jest uznawana przez rządzącą koalicję, niepłodność nie jest uznawana za chorobę, a dotyczy ona zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Nie lecząc jej, pozbawia się pary małżeńskie naturalnego potomstwa. A leczą ją prawie wszystkie kraje Europy, do której chcemy tak bardzo się dostać. Czy tędy droga?</u>
          <u xml:id="u-94.8" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Na str. 41 pozytywnie ocenia się funkcjonowanie ustawy. Jej efektem jest bowiem znaczne zmniejszenie liczby dokonanych aborcji. A czy wiecie, panie i panowie posłowie, co znaczy w języku medycznym takie rozpoznanie na skierowaniu do szpitala - poronienie w toku lub ciąża obumarła? Jeżeli nie, to mogę to państwu wytłumaczyć. Czy zadano sobie trud i policzono, ile kobiet z takim rozpoznaniem trafiło do szpitala. Nie, bo po co. Lepiej udawać, że się o tym nie wie, tak samo jak się nie słyszy o turystyce aborcyjnej. Lepiej jest kierować się moralnością pani Dulskiej.</u>
          <u xml:id="u-94.9" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Biorąc pod uwagę przedstawione tu problemy, stawiam wniosek o nieprzyjęcie sprawozdania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Wojtyłę z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PosełAndrzejWojtyła">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Chciałbym ustosunkować się do sprawozdania przedstawionego przez panią minister, dotyczącego ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Sprawozdanie dostarcza informacji, których analiza wskazuje na to, że ustawa przyniosła również w 1998 roku szereg pozytywów.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#PosełAndrzejWojtyła">Otóż zadania realizowane w ramach „Programu opieki perinatalnej w Polsce” od 1998 roku objęły cały kraj. Przypominam, że ten program został pilotażowo wprowadzony w Wielkopolsce w 1992 roku i 1998 rok jest pierwszym rokiem, to trzeba podkreślić, realizacji tego programu na terenie całego kraju, objął on wszystkie województwa. W tym 1998 roku, kiedy ten program zaczął funkcjonować w całym kraju, obserwuje się zjawisko niwelowania różnic w zakresie poprawy współczynników zdrowotnych między poszczególnymi regionami kraju, jest to jakby osiągnięcie tego programu.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#PosełAndrzejWojtyła">Chciałem również odnieść się do efektów programu, który realizuje tę ustawę. Współczynnik umieralności niemowląt w Polsce poprawia się bardzo dynamicznie i w 1998 roku osiągnął poziom 9,6 promila, a zakładany w „Narodowym programie zdrowia” jeszcze w 1996 roku poziom przewidywał w 2000 roku osiągnięcie poziomu poniżej 10 promili.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#PosełAndrzejWojtyła">Szacunki na rok 1999 wskazują, że ten współczynnik jeszcze się obniży i wyniesie 9,3 promila. Jest to niewątpliwe osiągnięcie Polski, to podkreślają instytucje międzynarodowe, Bank Światowy, Światowa Organizacja Zdrowia. Z tymi danymi dyskutować nie można. Dla przypomnienia przytoczę dane. W 1989 roku na każde 1000 noworodków umierało prawie 20. Współczynnik umieralności niemowląt wynosił 19,8 promila, w tej chwili wynosi poniżej 10 promila i jest już współczynnikiem, który plasuje nas wśród krajów rozwiniętych.</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#PosełAndrzejWojtyła">Chciałbym również ustosunkować się do innego współczynnika. Chodzi mi o współczynnik umieralności okołoporodowej, który odnosi się bezpośrednio, bardziej czule, do opieki perinatalnej i on też obniża się mniej więcej o 1,5 promila rocznie, wynosi poniżej 11 promili.</u>
          <u xml:id="u-96.5" who="#PosełAndrzejWojtyła">Innym bardzo ważnym wskaźnikiem zdrowotnym, który jest miernikiem opieki nad matką i dzieckiem, jest wskaźnik urodzeń noworodków z niską wagą ciała. Ten współczynnik w 1998 roku wyniósł 6,1 promila, jeszcze niedawno wynosił 8 promili, kiedy wchodziliśmy w lata 90. wynosił powyżej 10 promili. To są fakty, które również wskazują na to, że następuje poprawa tych wskaźników i trudno z tym dyskutować. Jest ona uzależniona od szeregu czynników, które są pozamedyczne, ale niewątpliwie na poziom wcześniactwa wpływa również fakt zmniejszającej się liczby sztucznych poronień, które mają istotny wpływ na przebieg ciąż następnych. To są patologie przodujące, nieprawidłowe usadowienie łożyska czy niewydolność szyjkowa. Wpływa to bezpośrednio na częstsze występowanie niepowodzeń ciążowych, w tym wspomnianego wcześniactwa czy niepłodności.</u>
          <u xml:id="u-96.6" who="#PosełAndrzejWojtyła">To, że takich następstw nie obserwujemy, jest osiągnięciem tej ustawy. Argumenty sugerujące, jakoby powiększało się zjawisko szarej strefy, podziemnej aborcji, nie znajdują potwierdzenia. Z pośrednich danych mówiących o zmniejszeniu się odsetka wcześniactwa czy powikłań ciążowych, i wreszcie niepowiększania się odsetka małoletnich kobiet zachodzących w ciążę, wynika, że przypuszczenia te są błędne, bez racjonalnych, nawet pośrednich, dowodów.</u>
          <u xml:id="u-96.7" who="#PosełAndrzejWojtyła">Pozytywnym zjawiskiem, jak już powiedziałem, jest spadek udziału kobiet najmłodszych wśród kobiet rodzących. Ten współczynnik obniża się, wskaźniki te są bardzo korzystne, jeżeli chodzi o porównania międzynarodowe. W wielu krajach Europy Zachodniej czy w USA te wskaźnika są kilkakrotnie wyższe i problem rodzących nastolatek jest ogromnym, nasilającym się problemem. Wielu fachowców uważa, również międzynarodowych, że wpływ na to, iż zjawisko to się nie pogłębia, ma fakt, że wśród polskich nastolatków wzrasta świadomość seksualna. Jest to objaw niewątpliwie pozytywny.</u>
          <u xml:id="u-96.8" who="#PosełAndrzejWojtyła">Sprawozdanie wskazuje na to, że liczba dzieci pozostawionych na oddziałach szpitali nie ze względów zdrowotnych, czyli liczba dzieci nieodbieranych ze szpitali, zmniejsza się. Od dawna była to plaga, z którą walczyli głównie pediatrzy oddziałów dziecięcych. Zjawisko to również świadczy o tym, że opieka nad dziećmi, także w rodzinach patologicznych - z tych rodzin w dużym stopniu pochodziły dzieci przebywające na oddziałach dziecięcych i nieodbierane przez rodziców - poprawia się. Z tymi danymi również trudno dyskutować.</u>
          <u xml:id="u-96.9" who="#PosełAndrzejWojtyła">Następnie mówimy o dostępności środków antykoncepcyjnych. W roku 1998 sprzedano 7,4 mln opakowań tych specyfików. Jest to prawie podwojenie w porównaniu z rokiem poprzednim. Mówimy tu również o refundacji ich kosztów przez budżet państwa. Należy jednak zważyć, czy ulgi te mają dotyczyć środków antykoncepcyjnych, czy farmaceutyków ratujących życie bądź zdrowie. Czy należy refundować koszty środków antykoncepcyjnych poprawiających komfort życia płciowego, czy dopłacać do leków przeciwnowotworowych, czy refundować na przykład koszty interferonu w przypadku sclerosis multiplex? Są to wybory, których muszą dokonywać organizatorzy ochrony zdrowia nie tylko w Polsce, ale na całym świecie. Wiąże się to przede wszystkim z rozwojem technologii medycznych.</u>
          <u xml:id="u-96.10" who="#PosełAndrzejWojtyła">Mówimy o demografii. Rzeczywiście Polska obecnie przeżywa głęboki kryzys demograficzny. To zjawisko obserwuje się w wielu krajach rozwiniętych, a niektórzy demografowie nawet uważają, że jest to bardzo czuły wskaźnik poziomu rozwoju gospodarczego. Takie opinie również są cytowane. Według demografów zachodnich jedynie rozwój gospodarczy i dynamiczny wzrost PKB może ten trend zahamować. To zaczynamy obserwować w USA, gdzie istnieje swoista moda wśród klasy średniej na posiadanie większej rodziny. W Stanach Zjednoczonych obserwuje się dzietność na poziomie 2,2, co gwarantuje zastępowalność pokoleń.</u>
          <u xml:id="u-96.11" who="#PosełAndrzejWojtyła">Jeżeli chodzi o pomoc dla rodzin, też trzeba się zachowywać bardzo ostrożnie. Wiele krajów zachodnich, np. w Skandynawii, w USA, popełniło wiele błędów, między innymi na przykład nadmiernie pomagając samotnym matkom. Doprowadziło to do takich patologii, jak konkubinat i kohabitacja. Dlatego też państwo polskie powinno bardzo ostrożnie tutaj pomagać - pomagać całym rodzinom i w odpowiednim stopniu również samotnym matkom.</u>
          <u xml:id="u-96.12" who="#PosełAndrzejWojtyła">Na koniec chciałbym powiedzieć, że tylko rozsądna polityka realizowana przez państwo polskie, na zasadzie korzystania z pozytywnych doświadczeń krajów rozwiniętych i unikania błędów popełnionych przez te kraje w dziedzinie polityki rodzinnej, może nas przed tymi negatywnymi zjawiskami uchronić.</u>
          <u xml:id="u-96.13" who="#PosełAndrzejWojtyła">Uważam, że sprawozdanie powinno być przyjęte przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-96.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę panią posłankę Barbarę Frączek o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zapraszam panią poseł na 2 minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#PosełBarbaraFrączek">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Pozwólcie państwo, że ze względu na limit czasowy podzielę się tylko kilkoma refleksjami.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#PosełBarbaraFrączek">Szkoda, że sprawozdanie Rady Ministrów z realizacji ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (za rok 1998) jest wykorzystywane od paru miesięcy, i w dzisiejszej debacie, do demagogicznych, często żenujących wystąpień. Nie temu winno służyć. Szkoda, że w kontekście tak ważnego problemu, jakim jest kryzys demograficzny w naszym kraju, nie podkreśla się pozytywnego znaczenia tej ustawy. Do najważniejszych osiągnięć w ramach opieki medycznej nad kobietą ciężarną i dzieckiem poczętym należy niewątpliwie zaliczyć znaczny spadek wskaźnika umieralności niemowląt, o dwa lata wcześniej niż zakładano. Istotną rolę w tym procesie odegrały programy poprawy opieki perinatalnej, na które ministerstwo zdrowia w 1998 r. przeznaczyło 3600 tys. zł. Inne ważne programy w tej dziedzinie to program pierwotnej profilaktyki wad cewy nerwowej i program „Interwencja przeciwtytoniowa dla kobiet ciężarnych”.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#PosełBarbaraFrączek">Jeśli chodzi o realizację art. 2 pkt 2 ustawy, cieszy reaktywowanie działalności Krajowego Zespołu Promocji Naturalnego Planowania Rodziny. Cieszą powstające w ramach publicznych zakładów opieki zdrowotnej poradnie naturalnego planowania rodziny. Odnosząc się do krytyki tych metod, chcę powiedzieć, że każda kobieta, obserwując siebie, wie, co dzieje się w jej organizmie i wszelkie ośmieszanie tych fizjologicznych faktów jest nieuczciwe. Martwi natomiast pełny dostęp do środków antykoncepcyjnych i dwukrotny wzrost w porównaniu z 1997 r. sprzedaży doustnych środków antykoncepcyjnych, martwi, bo nie przedstawia się całej prawdy o środkach antykoncepcyjnych tak od strony moralnej, jak i ich działań ubocznych.</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#PosełBarbaraFrączek">Należy podkreślić szczególną funkcję, jaką w realizacji ustawy pełnią organizacje pozarządowe i organizacje kościelne. Mam takie wrażenie, że w znacznej mierze wyręczają w tym względzie instytucje państwowe i samorządowe. Niewątpliwie największym osiągnięciem będącym wynikiem działania tej ustawy jest znaczny spadek zabiegów przerywania ciąży - z 11 600 w 1992 r. do 310 w 1998 r. Biorąc już tylko pod uwagę te kilka przykładów, należy pozytywnie ocenić funkcjonowanie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#PosełBarbaraFrączek">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! W sytuacji kiedy znów zaczynają w Polsce pobrzmiewać głosy o konieczności zmiany tej ustawy, gdy coraz silniejsze stają się tendencje do zaakceptowania prawa do eutanazji, rodzi się potrzeba zajęcia zdecydowanej, jednoznacznej postawy, wystąpienia w obronie godności życia ludzkiego. Jest to postawa najbardziej nowoczesna i uznawana przez uczciwych ludzi na całym świecie niezależnie od wiary, religii czy opcji politycznej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-98.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zapisali się panie i panowie posłowie do zadania pytań.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Czy jeszcze ktoś z pań posłanek i panów posłów chciałby się zapisać do zadania pytania? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam listę pytających.</u>
          <u xml:id="u-99.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">A zatem proszę pana posła Bogumiła Andrzeja Borowskiego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Do zadania trzech pytań pani Marii Smereczyńskiej, sekretarzowi stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, w dyskusji nad sprawozdaniem Rady Ministrów z realizacji w 1998 r. ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny i ochronie płodu ludzkiego i warunków dopuszczalności przerywania ciąży skłoniły mnie wątpliwości, jakie nasunęły mi się po zapoznaniu się z informacjami zawartymi na stronach od 13 do 21 omawianego sprawozdania, dotyczącymi realizacji opieki prawnej nad kobietami w ciąży wynikającej z art. 2 ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Proszę pani minister, czy nie uważa pani, że właściwe by było, ażeby ustawowy obowiązek wspomnianej opieki prawnej wypełniany był w poszczególnych gminach przez zatrudnionego na etacie gminy prawnika, a najwłaściwiej by było, gdyby posiadał on również uprawnienia radcy prawnego zgodnie z ustawą z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych? Czy stwierdzenia w sprawozdaniu Rady Ministrów, że obowiązek ten wykonują: gminne ośrodki pomocy społecznej, związki wyznaniowe, z całym szacunkiem, lekarze rodzinni lub inni lekarze pierwszego kontaktu, organizacje pozarządowe - nie można uznać za mało poważne, świadczące jedynie o niewykonywaniu przez samorządy gminne ich ustawowych obowiązków?</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Dlaczego, pani minister, mimo iż postanowienia ustawy z dnia 8 i 16: „Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy: 6) pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych, 16) zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej”, nakładają na gminy określone obowiązki, nie realizuje się tych obowiązków w omawianej tutaj przeze mnie kwestii?</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Czy nie uważa zatem pani minister, że właściwe by było jednak skorzystanie z art. 62 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym i dokonanie kontroli wydatków finansowych gmin w zakresie wykonywania zaleceń art. 2 ust. 1 pkt 2 omawianej ustawy w celu stwierdzenia, czy obowiązek porad prawnych dla kobiet w ciąży jest wykonywany przez osoby zawodowo i ustawowo uprawnione do tego typu porad? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Marian Cycoń z klubu Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PosełMarianCycoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Chciałem zadać kilka pytań. Czy próbowano dokonać analizy przyczyn problemu większego spadku współczynnika dzietności na wsi aniżeli w mieście? Czy opisana na str. 13 inicjatywa „Szpital przyjazny dziecku”, w wyniku której liczba takich placówek w Polsce wynosi 31 - co stawia nasz kraj w czołówce europejskiej - jest zasługą rządu? Co stoi na przeszkodzie, by oddziały położnicze we wszystkich szpitalach w Polsce były przyjazne dziecku? Czy nie należałoby wspierać tego kierunku w zmianach organizacyjnych szpitali, gdyż nie zawsze wymaga to dużych pieniędzy?</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#PosełMarianCycoń">Czy wystarczająca jest pomoc materialna dla kobiet w ciąży, które znajdują się w trudnej sytuacji życiowej, oraz opieka nad nimi? Dlaczego, jak podano na str. 14–16, pomocą w 1998 r. objęto mniej rodzin niż w roku poprzednim? Czy wiarygodna może być zatem teza, że zmniejszenie liczby osób korzystających z pomocy wynika tak naprawdę ze spadku liczby urodzin w grupie rodzin o najniższych dochodach?</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#PosełMarianCycoń">Czy można uznać za zjawisko pozytywne spadek w tym okresie liczby domów okresowego pobytu? Jakie były przyczyny spadku liczby tych placówek? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pani posłanka Barbara Frączek zada pytanie, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#PosełBarbaraFrączek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja jeszcze raz chcę powiedzieć - przepraszam bardzo, że podkreślę to, ale chcę się odnieść do tych słów krytyki naturalnych metod planowania rodziny, która tutaj padły na sali - że naprawdę trudno kobiecie, która obserwuje sama siebie, nie uznać faktów fizjologicznych, które rzeczywiście świadczą o okresie płodności czy niepłodności. Uważam, że jest to nieuczciwe, jeżeli takie słowa tu padają. Dlatego chcę zapytać, czy organizowanie poradni naturalnego planowania rodziny w publicznych zakładach opieki zdrowotnej w Polsce jest inspirowane przez rząd, przez resort zdrowia, bo liczba tylko 15 poradni w kraju wydaje się bardzo znikoma?</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#PosełBarbaraFrączek">I pytanie drugie: Ile do chwili obecnej powstało w Polsce zespołów czy ośrodków regionalnych opieki perinatalnej i czy ich sieć pokrywa wszystkie województwa? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pani posłanka Izabella Sierakowska z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#PosełIzabellaSierakowska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowni Państwo Przedstawiciele Rządu! Czy rząd zdaje sobie sprawę z tego, że ustawa tzw. antyaborcyjna stała się bardziej restrykcyjna w praktyce niż na papierze, że atmosfera wytworzona wokół przerywania ciąży przez przeciwników praw kobiet do bezpiecznej i legalnej aborcji, konformizm środowiska medycznego i słaba znajomość obowiązujących przepisów powodują, że nawet uprawnione do zabiegu kobiety mają trudności ze skorzystaniem z niego? Czy zdajecie sobie państwo sprawę, że wszyscy właściwie tutaj kłamią, oszukują innych i oszukują samych siebie? Czy wiecie państwo, że kobiety wierzą w to, że jeżeli będą siedzieć cicho, to nikt bardziej jeszcze nie zaostrzy przepisów? Tymczasem zabiegi odbywają się w podziemiu. Państwo mówicie zaledwie o 310 zabiegach rocznie, cieszy się rząd, cieszy się AWS, cieszą się hierarchowie - jest pełny sukces, uważacie państwo.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#PosełIzabellaSierakowska">Czy znane jest rządowi stanowisko Komisji Praw Człowieka Organizacji Narodów Zjednoczonych, że ograniczenie praw kobiet ze względu na ich funkcje macierzyńskie jest uznawane na świecie za niedopuszczalną dyskryminację ze względu na płeć? Czy wiecie państwo, że zmiany w ustawodawstwie dotyczącym praw kobiet zachodzą wszędzie - z wyjątkiem Irlandii, ale nawet tam dopuszczono wyjazd kobiety do Anglii, jeżeli rzeczywiście zachodzi potrzeba usunięcia ciąży, że te zmiany następują w kolejnych krajach i charakteryzują się one przede wszystkim poszanowaniem praw kobiet, pragmatyzmem przejawiającym się w zwalczaniu aborcji nie poprzez sankcje i zakazy, tak jak robi to parlament zdominowany przez Akcję Wyborczą Solidarność...</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Trybunał też.)</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#PosełIzabellaSierakowska">Proszę pana, sprawa Trybunału to jest zupełnie inna kwestia. O tym powiem na sam koniec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pani pyta, pani posłanko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#PosełIzabellaSierakowska">Pytam, ale to pan Szymański mi przeszkadza - taki mężczyzna zaangażowany w sprawy kobiet, że aż...</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#komentarz">(Poseł Antoni Szymański: Cieszę się.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Trzeba się cieszyć, że jeszcze mamy takich mężczyzn.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#PosełIzabellaSierakowska">Jak się cieszyć, proszę pana? Żeby to szło w innym kierunku, to może byłabym szczęśliwa. Tymczasem to m.in. przez niego jest to piekło kobiet...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Wiosna idzie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#PosełIzabellaSierakowska">... przez niego.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#PosełIzabellaSierakowska">Czy zdajecie sobie państwo sprawę z tego, że te zmiany w Polsce zmierzają w zupełnie odwrotnym kierunku, że informacje o kobietach są niepełne i że sprzyjają one - tak jak państwo tutaj mówiliście, szczególnie pan poseł Niesiołowski piał nieomal z zachwytu - ugruntowanemu przekonaniu o moralnej słuszności polskich rozwiązań?</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#PosełIzabellaSierakowska">Słuchajcie państwo, na zakończenie właściwie tylko jeszcze dwa pytania. Czy znacie wypowiedź takiej bardzo, bardzo mądrej kobiety? Jeżeli nie znacie, to przeczytajcie. Ukazało się to w „Przeglądzie”. Był to wywiad z panią Ritą Süssmuth, byłą przewodniczącą Bundestagu. Pytam: Czy znacie? A jeżeli nie znacie, to chociaż posłuchajcie.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#PosełIzabellaSierakowska">Pani Rita Süssmuth powiedziała: Jako kobieta mówię: nikt nie ma prawa decydować za mnie. Jest konflikt bez słusznego rozwiązania. W każdym razie nikt jeszcze nie wymyślił rozwiązania jedynie słusznego. Decyzja usunięcia ciąży jest dostatecznie trudna, by ją jeszcze komplikować. A potem cytuje słowa bardzo również mądrego biskupa, które państwu polecam. Przeczytajcie, bo naprawdę warto.</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#PosełIzabellaSierakowska">Na koniec jedna bardzo ważna sprawa. Myślę, że zgodzicie się państwo, że czas najwyższy powiedzieć: dość tej aborcyjnej hipokryzji. Jest piekło kobiet. I na pewno sojusz lewicy zrobi wszystko, żeby sprawę ustawodawstwa dotyczącego kobiety i sprawę przerywania ciąży doprowadzić nareszcie do takiego rozwiązania, żeby kobieta nie była upokarzana. Sprawa przerywania ciąży dla mnie to nie jest sprawa polityczna, to jest sprawa godności kobiety. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Chciałbym przypomnieć, że jest to zadawanie pytań. I, pani poseł, jeżeli się cytuje Ritę Süssmuth, to trzeba przynajmniej powiedzieć: Czy prawdą jest, że Rita Süssmuth tak powiedziała? Wtedy będzie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pani posłanka Anna Bańkowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PosełAnnaBańkowska">Dziękuję. Ograniczę się do pytań, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#PosełAnnaBańkowska">Pierwsze pytanie. Ustawa antyaborcyjna dopuszcza aborcję dla ratowania zdrowia i życia potencjalnej matki. Czy pełnomocnik rządu do spraw rodziny zadbał o to, aby polskie kobiety o tym przepisie wiedziały? W jakiej formie jest propagowana ta wiedza? Kobiety są zastraszone, lekarze też. Bez jasnego stanowiska rządu w tej kwestii dotyczącej dopuszczalnej aborcji nawet dopuszczana prawnie aborcja nie jest wykonywana w szpitalach, nie figuruje zatem w oficjalnej statystyce. Będzie ona dalej nam statystykę fałszować.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#PosełAnnaBańkowska">Drugie pytanie. Bez względu na światopogląd rząd jest zobowiązany do obiektywnych ocen zjawisk zachodzących w społeczeństwie. Dotyczy to również problemu aborcji. Jak rząd, przedstawiając sprawozdanie, może udawać, że nie ma podziemia aborcyjnego w Polsce i tym samym fałszować polską rzeczywistość? Czy sumienie państwa nie trapi?</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#PosełAnnaBańkowska">Trzecie. Czy przygotowując sprawozdanie, rząd skontrolował, jakie usługi świadczą gabinety ginekologiczne ogłaszające się w prasie?</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Na pewno nie.)</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#PosełAnnaBańkowska">Czy te usługi obejmują również zabiegi przerywania ciąży?</u>
          <u xml:id="u-114.6" who="#PosełAnnaBańkowska">Jeśli...</u>
          <u xml:id="u-114.7" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-114.8" who="#PosełAnnaBańkowska">Przepraszam panią bardzo, ale naprawdę się nie mogę skupić.</u>
          <u xml:id="u-114.9" who="#PosełAnnaBańkowska">Jeśli rząd tego nie zrobił, czyli nie skontrolował tych ofert gazetowych, to trzeba stwierdzić, że boi się prawdy. To nikomu nie może się podobać. W moim przekonaniu jest to grzech zaniechania.</u>
          <u xml:id="u-114.10" who="#PosełAnnaBańkowska">Kolejny problem. Czy rządowi znane są ostatnie wyniki badania CBOS - chyba dwa dni temu zostały dokładnie opisane w „Gazecie Wyborczej” - według których 70% ankietowanych uważa, że państwo polskie prowadzi niewłaściwą politykę wobec rodzin z dziećmi, a że pomoc państwa dotycząca rodzin z dziećmi jest znacznie gorsza niż w czasach PRL uważa ponad 70% osób. Czy rządowi znany jest fakt, że w ubiegłym roku - po raz pierwszy po wojnie - osiągnęliśmy ujemny przyrost naturalny?</u>
          <u xml:id="u-114.11" who="#komentarz">(Głos z sali: W 1998 r.)</u>
          <u xml:id="u-114.12" who="#PosełAnnaBańkowska">Tak, w 1998 r. Jak rząd chce zapobiec dalszym tego typu zjawiskom? Jaką część odpowiedzialności za warunki materialne narodzonych dzieci niechcianych ten rząd wziął na siebie? Jakie są regulacje prawne w tym zakresie?</u>
          <u xml:id="u-114.13" who="#PosełAnnaBańkowska">I ostatnia sprawa. Kiedy rząd - rząd AWS i Unii Wolności - wreszcie zrozumie, że odpowiednie wychowanie seksualne jest metodą na eliminowanie przypadków tragicznych, najtragiczniejszych, to znaczy niechcianej ciąży i coraz liczniejszych przypadków porzucania dzieci? Chodzi nie tylko o legalne oddawanie dzieci do domów dziecka, ale i o rzeczywiste, fizyczne porzucanie na wycieraczkach, w parkach, na śmietnikach. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pani posłanka Anna Zalewska z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#PosełAnnaZalewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ze sprawozdania Rady Ministrów o realizacji ustawy dowiadujemy się, że wraz z wprowadzeniem do szkół wiedzy o życiu seksualnym człowieka zorganizowano kursy kwalifikacyjne dla nauczycieli, którzy będą nauczać tego przedmiotu. Dlaczego z 4488 nauczycieli różnych specjalności w 1998 r. - w 49 wówczas województwach - na kurs zakwalifikowano tylko 2610 osób? Jakie były kryteria kwalifikacji na kursy? Niektórzy nauczyciele, których odrzucono, czuli się rozgoryczeni, bo nie wszyscy wiedzieli, dlaczego nie mogą ukończyć kursu. W 1998 r., jak się podaje, były 1134 osoby przygotowane do nauczania tego przedmiotu, a przecież w Polsce jest ponad 28 tys. szkół. Co prawda po ukończeniu kursu doszło 2610 osób, ale czy to jest pożądana liczba, wystarczająca do właściwego nauczania w szkołach wiedzy o życiu seksualnym człowieka? Podaje się, że obecnie jest przygotowanych 5 tys. osób, z czego 1300 osób to są absolwenci 16 wyższych uczelni prowadzących studia podyplomowe w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#PosełAnnaZalewska">Pani Minister! Czy nie byłoby łatwiej i taniej wprowadzić, w porozumieniu z wyższymi uczelniami, na uczelniach indywidualny tok kształcenia studentów, którzy kończąc studia byliby przygotowani do nauczania wiedzy o życiu seksualnym człowieka? Przecież dobre przygotowanie nauczycieli to również lepsze przygotowanie uczniów. To zmniejszenie, jak sądzę, liczby 14-letnich dziewczynek, które rodzą dzieci. Rząd podaje, że w 1997 r. było 80 takich dziewczynek. Nie wiemy, ile ich było w roku 1998 i w roku 1999. Podaje się tylko, że ta liczba się zmniejsza. Jednak w dalszym ciągu na 1000 porodów aż w 15 przypadkach rodzą właśnie młode dziewczynki, które zastanawiają się potem, jak podaje prasa, czy odrobić lekcje, czy nakarmić dziecko.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#PosełAnnaZalewska">2610 osób to są nauczyciele po kursach. Do tego należy dodać 1300 osób, o których mówiłam. Jaki procent z tej liczby stanowią nauczyciele wiejscy? Czy ministerstwo edukacji prowadziło rozpoznanie w szkołach odnośnie do tego, ile procent rodziców zgłosiło zapotrzebowanie na ten typ wiedzy dla swoich dzieci, a ilu rodziców odmówiło uczestnictwa dzieci w zajęciach? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pani posłanka Katarzyna Maria Piekarska z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#PosełKatarzynaMariaPiekarska">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Pani Minister! W sprawozdaniu w dziale dotyczącym dostępu do badań prenatalnych czytamy: Informacje na temat wskazań i możliwości oceny stanu zdrowia płodu rozpowszechniane są za pośrednictwem broszur, ulotek oraz publikacji w środkach masowego przekazu. Pytam zatem, gdzie są rozpowszechniane te broszury, ponieważ nie ma ich ani w poradniach, ani w przychodniach, ani w szpitalach, czyli tam, gdzie powinny być. Ulotki, jakie możemy znaleźć w przychodniach i w szpitalach, zawierają jedynie komercyjne reklamy różnych pojawiających się leków. Gdzie one więc były rozpowszechniane? W jakich środkach masowego przekazu? Czytam codziennie gazety, słucham radia, oglądam telewizję, jako żywo takich informacji nie ma. I tu zachodzi obawa, że może jest to jakaś cicha dotacja do działań niektórych słusznych ideowo organizacji pozarządowych.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#PosełKatarzynaMariaPiekarska">Mam takie pytanie: Co pani minister zamierza konkretnie uczynić, jakie środki przedsięwziąć, aby faktycznie zwiększyć dostępność do badań prenatalnych i aby zwiększyć dopływ informacji o możliwości w ogóle przeprowadzenia takich badań? Być może wtedy uda się przełamać niechęć lekarzy do tego, aby w ogóle na takie badanie kierować. O tym, jak trudno jest takie skierowanie otrzymać, to jako świeżo upieczona mama wiem najlepiej, bo po prostu doświadczyłam tego na sobie. A w końcu jest to realizacja jednego z podstawowych praw rodziców - prawa do informacji o stanie zdrowia swojego dziecka. Bardzo proszę o odpowiedź na te pytania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Jan Kulas z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PosełJanKulas">Panie Marszałku! Pani Minister! Panie i Panowie! Pani minister, czy ta debata ważna, powiedziałbym, delikatna, wrażliwa przypomina pani bardziej debatę prorodzinną, czy też - jak słyszę z lewej strony sali, ale nie we wszystkich głosach, żeby nie było wątpliwości - bardziej debatę nad aborcja, nad poszerzeniem aborcji? Pojawiły się nawet pewne pogróżki, że my to zmienimy, odmienimy ustawę. Dla mnie jest to bardziej debata na temat roli rodziny, jej znaczenia i godności, na temat pomocy matce, szlachetności macierzyństwa. Tak odczytuję tę debatę. Czy pani minister odczytuje te wątki debaty też w taki sposób?</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#PosełJanKulas">Kolejna kwestia dotyczy posła sprawozdawcy, pana Antoniego Szymańskiego. Pan poseł był uprzejmy powiedzieć, że w głosowaniu za przyjęciem tej informacji rządu głosowało 37 posłów, 8 było jedynie przeciw. Jeżeli dobrze odczytuję, to te trzy czwarte głosów oznacza poparcie dla tej informacji, a nasza opozycja w Sejmie sięga często blisko połowy głosów, więc wynik tego głosowania jest bardzo ważny. Jak odczytać, jak zinterpretować może głębiej wynik tego głosowania? - dla mnie ważki i mocno przemawiający.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#PosełJanKulas">Kolejne pytanie do pani minister Dzierzgowskiej, której kwalifikacje i kompetencje niezwykle cenię. W sprawozdaniu na str. 34 mamy informację, że już blisko 5 tys. nauczycieli jest przygotowanych do nauczania czy wykładania przedmiotu kiedyś zwanego: wiedza o życiu seksualnym człowieka, a dziś powiedzielibyśmy: wiedza o przygotowaniu prorodzinnym, wiedza o przygotowaniu do życia w rodzinie. Jaka jest w tej chwili, pani minister, tendencja, skala podnoszenia tych kwalifikacji? Jakie motywacje stwarza Ministerstwo Edukacji Narodowej czy może samorząd terytorialny, aby ta grupa była jednak większa? Wydaje mi się bowiem, że potrzeby są znacznie większe. I kolejne pytanie do pani minister: Jakie inne działania są podejmowane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej na rzecz integracji szkoły i rodziny? To jest niezwykle ważna kwestia — integracji szkoły i rodziny. Kolejne pytanie. Czytamy w sprawozdaniu na str. 29 o organizacjach pozarządowych. Ta kwestia wydaje mi się być również doniosła. Czytamy, że blisko 45 organizacji pozarządowych, które w złożonych wnioskach deklarowały udzielanie pomocy kobietom w ciąży, otrzymało pomoc w kwocie — to jest za rok 1998 — 1 358 103 zł. To jest pytanie do pani pełnomocnik, pani Smereczyńskiej: Jaka jest skala, wielkość tych środków dla organizacji pozarządowych w obecnym roku? Pytam o skalę, a nie o konkretne kwoty. Czy to jest wyraźnie tendencja wzrostowa, że promujemy, wspieramy pomoc udzielaną przez organizacje pozarządowe kobietom w ciąży? I kolejne pytanie też chyba do pani minister pełnomocnik. Maleje skala aborcji, zjawiska bardzo ważnego. Chyba tylko pani poseł Sierakowska się tym martwi, ale ona ma swoje poglądy, to rozumiemy. Jak wyjaśnić to zjawisko spadku aborcji? Jakie są okoliczności, przyczyny tak pozytywnych zmian?</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#PosełJanKulas">I ostatnie pytanie. Martwi nas oczywiście zjawisko zarysowującego się niżu demograficznego. Jakie więc działania z punktu widzenia rządu, samorządów terytorialnych, organizacji pozarządowych, obywateli, parlamentu powinny być podejmowane i to, powiedziałbym, w krótkim czasie, aby odbudować substancję biologiczną polskiego narodu, odbudować polskie rodziny, żeby te rodziny były większe, silniejsze, zdrowsze, a przez to szczęśliwsze, co sprawi, że i pani poseł Sierakowska, jak sądzę, będzie również szczęśliwa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Szczęścia życzę wszystkim.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pani posłanka Joanna Sosnowska z klubu SLD.</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-121.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Szkoda.)</u>
          <u xml:id="u-121.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">To pan poseł Marek Wikiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PosełMarekWikiński">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#PosełMarekWikiński">Panie Marszałku! Panie Pośle Kulas! My nie składamy żadnych pogróżek.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#PosełMarekWikiński">Po prostu jeżeli z woli narodu zwyciężymy w kolejnych wyborach parlamentarnych, zmienimy tę ustawę.</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: W jaki sposób?)</u>
          <u xml:id="u-122.5" who="#PosełMarekWikiński">Większością parlamentarną, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-122.6" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Jesteście pewni?)</u>
          <u xml:id="u-122.7" who="#komentarz">(Poseł Izabella Sierakowska: Niech się pan nie martwi.)</u>
          <u xml:id="u-122.8" who="#PosełMarekWikiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani minister, czy prawdą jest to, co pisał w swoich opiniach ś.p. pan prof. Kozakiewicz, że po przejęciu władzy przez prawicę w Polsce UNFPA wycofał część środków z programu „Promocja zdrowia matki i dziecka, ze szczególnym uwzględnieniem planowania rodziny”.</u>
          <u xml:id="u-122.9" who="#PosełMarekWikiński">Pani Minister! W poniedziałek 10 kwietnia byłem w radomskim szpitalu na Józefowie. Szpital radomski, jak wiele innych szpitali w Polsce, wystawił łóżeczko dla dzieci porzucanych przez matki, które nie są w stanie utrzymać i wychować dziecka. Jakie jest stanowisko rządu w odniesieniu do tej spontanicznej akcji polskich szpitali? Mówiła o tej sprawie pani poseł Bańkowska, czytamy o tym w gazetach, słyszymy w mediach. Nie ma niemal tygodnia, żeby jakieś dziecko nie było porzucone na śmietniku, pod wycieraczką. Czy rząd wesprze te działania szpitali? Czy państwo przygotujecie jakiś program w tej materii?</u>
          <u xml:id="u-122.10" who="#PosełMarekWikiński">I ostatnie pytanie, pani minister, dotyczące statystyki. Ile dzieci rocznie rodzi się w związkach pozamałżeńskich? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Tego pewnie statystyką nie da się objąć, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Tadeusz Cymański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PosełTadeuszCymański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Najpierw chciałbym podziękować pani poseł Sierakowskiej za tę niecodzienną wypowiedź i komplement. Na takie słowa zapracować, zasłużyć i usłyszeć z ust pani poseł...</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Poruszyła nas.)</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#PosełTadeuszCymański">... to najlepszy dowód, że się jest na dobrej drodze.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#komentarz">(Poseł Izabella Sierakowska: Pan czy ja?)</u>
          <u xml:id="u-124.5" who="#PosełTadeuszCymański">Myślę, że prawda jest na dobrej drodze. Chciałbym tutaj w kilku słowach nawiązać do tej wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-124.6" who="#PosełTadeuszCymański">Tak, takie słowa padły, że jestem autorem piekła kobiet. No, nigdy nie sądziłem.</u>
          <u xml:id="u-124.7" who="#PosełTadeuszCymański">Pierwsze pytanie do pani minister w nawiązaniu do wypowiedzi pani poseł Murynowicz, która była uprzejma zacytować ze strony 11 to zdanie: „Wyniki licznych badań wskazują, że bardzo wczesne macierzyństwo nie sprzyja ani młodej matce, ani też rodzonemu przez nią dziecku - i podkreślając słowa - toteż należałoby zadbać o właściwe przygotowywanie dzieci i młodzieży do odpowiedzialnego macierzyństwa i ojcostwa”. Pani poseł była uprzejma te słowa opatrzyć takim komentarzem, że budzą one jej - cytuję - przerażenie. I to jest moje pytanie do pani minister, czy tu chodzi faktycznie tylko o ten obszar, do którego swoje widzenie świata nasz opozycyjny klub zawęża i nie może wyjść poza bariery tej nauki, prezerwatyw i innych. Ja rozumiem to szerzej, że chodzi tu o cały pakiet innych również działań i chciałbym spytać, czy rzeczywiście tak jest, pani poseł, że wychowanie dzieci i młodzieży i przygotowanie do macierzyństwa sięga dużo głębiej, dotyczy również zagadnień z dziedziny przede wszystkim wychowania. My tu próbujemy, z nie najlepszym skutkiem, m.in. na skutek postawy opozycji, zastanawiać się, na ile np. pornografia może wpływać na postawy młodych ludzi i sprzyjać świadomemu przygotowaniu do ojcostwa, macierzyństwa, na ile przemoc, bo nadchodzi debata na temat przemocy, okrucieństwa i wypływającego z przemocy, z promocji przemocy w mediach braku poszanowania, uprzedmiotowienie drugiej osoby, na ile to wpływa również na te sprawy? Nie mówię o roli alkoholu, o reklamie, której nie udaje nam się do dzisiaj, tej pozorowanej, zwalczyć, kończąc na sprawach dotyczących rodziny i ataku na rodzinę. Właśnie z tej strony przyszła propozycja likwidacji Komisji Rodziny, niezależnie od krytycznych uwag dotyczących jej działania, i wprowadzenia w to miejsce Komisji Równego Statusu. To jest pytanie numer jeden.</u>
          <u xml:id="u-124.8" who="#PosełTadeuszCymański">Drugie pytanie, dotyczące tych dyrektyw. Klub SLD często odwołuje się do świata, bo świat tak, świat inaczej. Pani poseł Szynalska była łaskawa umieścić nas w towarzystwie, o ile dobrze pamiętam, Salwadoru, mówiąc, że Polska z Salwadorem. Pytanie jest następujące: Czy jeśli chodzi o tendencje cywilizacyjne dotyczące wartości, kondycji rodziny, wychowania i odpowiedzialnego macierzyństwa w dzisiejszym świecie, że użyję takiego słowa, te tendencje są pozytywne? Czy świat nigdy się nie mylił? Czy w historii nie zdarzyło się nigdy, że całe cywilizacje poszły w złą stronę? Jeśli miałbym wybierać między Salwadorem, a na przykład Holandią z eutanazją, narkotykami i małżeństwami, gdzie są dwie mamy i ani jednego taty, to nie wiem, co bym zrobił, pewnie wybrałbym jednak Salwador. To jest pytanie.</u>
          <u xml:id="u-124.9" who="#PosełTadeuszCymański">Następne pytanie dotyczy mocnych słów. Ubolewam, że padły one z trybuny sejmowej; całkiem niepotrzebnie. Pani poseł Szynalska swoją wypowiedź ujęła w formie ironicznej. Padły tu słowa skierowane do AWS: wasza hipokryzja.</u>
          <u xml:id="u-124.10" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Właśnie, jak możecie.)</u>
          <u xml:id="u-124.11" who="#PosełTadeuszCymański">Dzieci mówią: ten, co przezywa, sam się tak nazywa. Jeśli mówimy o hipokryzji, warto trochę się zastanowić. Tak się dziwnie składa, może mamy pecha albo szczęście, że debaty dotyczące ważnych tematów...</u>
          <u xml:id="u-124.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-124.13" who="#PosełTadeuszCymański">To jest pytanie, już zmierzam do puenty.</u>
          <u xml:id="u-124.14" who="#PosełTadeuszCymański">Ależ pani niecierpliwa. Pewnie nie pasują te moje wypowiedzi, ale już kończę.</u>
          <u xml:id="u-124.15" who="#PosełTadeuszCymański">Odnośnie do hipokryzji. Czy pani minister liczy na wsparcie SLD? Powiem, żeby nie być gołosłownym. Wczoraj pan poseł Jaskiernia w swojej wypowiedzi dotyczącej obrony życia osób zagrożonych karą śmierci był łaskaw przytoczyć słowa i nauczanie Ojca Świętego, który się opowiedział przeciwko karze śmierci. Klub SLD bardzo mocno, pryncypialnie broni życia ludzkiego. Broni godności, cytuję wypowiedź pana Jaskierni: oraz ochrony życia, o czym konstytucja wyraźnie mówi. Będziemy głosowali za upoważnieniem prezydenta do ratyfikacji. Pytam panią minister - czy pani w to wierzy i liczy na to, że klub SLD będzie konsekwentny i z takim uporem, używając tej samej argumentacji, będzie chronił również to życie, bo słyszeliśmy... Z przerażeniem usłyszałem, że na nic konstytucja i ogromne zaufanie do Trybunału Konstytucyjnego, to wszystko trzeba zmienić. Państwo nawet się nie krępujecie obwieszczać to z trybuny sejmowej i zmierzać do takiego finału.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Do pytania, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PosełTadeuszCymański">Pytam, czy pani minister na to liczy, i proszę to pytanie traktować poważnie, bo refleksja, nawet spóźniona, nad tym, co jest najcenniejsze na świecie, nad życiem ludzkim, to nie wstyd, to bardziej łaska. To wszystko. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Adam Łoziński z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PosełAdamŁoziński">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pani Minister! W Polsce istnieje kilka tysięcy poradni rodzinnych, m.in. zajmujących się ochroną macierzyństwa. Są one prowadzone przez organizacje pozarządowe, zatrudniają na zasadzie wolontariatu dobrze przygotowanych specjalistów z różnych dziedzin. Pytanie do minister. Czy nie należałoby podjąć działań, aby przekształcić je w system poradnictwa, który byłby prowadzony przez administrację rządową lub samorządową?</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#PosełAdamŁoziński">Drugie pytanie. Dziś na tej sali wielu obrońców kobiet usiłowało wmówić opinii publicznej, że spadek wskaźników demograficznych w Polsce jest związany z prawem ograniczającym możliwości przerywania ciąży. Pytanie do pani minister. Kiedy zaczęła się tendencja spadkowa, jeżeli chodzi o urodzenia dzieci w Polsce? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Mirosław Kukliński z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#PosełMirosławKukliński">Panie Marszałku! Pani Minister! Jak mogliśmy przeczytać w sprawozdaniu, w kraju sukcesywnie maleje liczba dokonywanych aborcji. Tak przynajmniej wynika ze sprawozdania. Mogliśmy również usłyszeć, szczególnie z lewej strony sali - reprezentowała to w dość istotny sposób pani poseł przemawiająca w imieniu całego klubu SLD - że dane te są praktycznie nieprawdziwe. Takie sformułowania padały z tej trybuny, a jak mogłem wywnioskować, wysnuto to w oparciu o dwie przesłanki. Po pierwsze, krytykujący nie obserwują żadnego wzrostu demograficznego w kraju; i słusznie, bo go nie ma. Drugą przesłanką jest to, że nie zaobserwowano też znacznego zapotrzebowania na środki antykoncepcyjne. Stąd wysnuto prosty wniosek, że dane w sprawozdaniu są nieprawdziwe.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#PosełMirosławKukliński">Chciałbym zatem zapytać, czy pani minister mogłaby na temat opublikowanych danych powiedzieć szerzej i czy są jakiekolwiek inne dane, w oparciu o które można by powiedzieć, że sytuacja wygląda nieco inaczej, tzn. że te dane rzeczywiście mogą budzić pewne wątpliwości. Czy pani minister mogłaby wobec tych dwóch spraw zająć stanowisko? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Witold Tomczak, koło Porozumienia Polskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#PosełWitoldTomczak">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#PosełWitoldTomczak">Panie Minister! Szanowni Państwo! Mam dwie kwestie. Nawiązując do pytania pana posła Szymańskiego, chcę przytoczyć art. 38 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej: „Rzeczpospolita Polska zapewnia każdemu człowiekowi prawną ochronę życia”. Oczywiście podejście do tych spraw strony lewej jest dla mnie pewną schizofrenią w tej kwestii. Wczoraj mieliśmy debatę nad karą śmierci. Część również prawej strony zaciekle broniła życia dewiantów, morderców, którzy zagrażają społeczeństwu, powołując się właśnie na ten artykuł. Myślę, że ten artykuł szczególnie powinien dotyczyć życia niewinnego, a takie jest życie poczęte.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#PosełWitoldTomczak">Pytanie do rządu. Wiemy, że ta ustawa nie w pełni gwarantuje ochronę życia poczętego. Czy rząd planuje to zmienić, czy ma w swoim programie pełną gwarancję życia poczętego?</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#PosełWitoldTomczak">Druga kwestia. Słyszeliśmy o akcji „Szpital przyjazny dziecku”. Mamy pytanie do rządu: Czy rząd w jakiś sposób ma udział w tej akcji, czy też jest to tylko akcja medialna? Czy rząd ma rozeznanie w zakresie realizacji w placówkach służby zdrowia praw pacjenta; przede wszystkim w kwestii zagwarantowania stałego kontaktu choremu dziecku, o takim pacjencie myślę, z rodzicami? Czy mały pacjent ma w szpitalach polskich gwarancje obecności matki, przede wszystkim matki karmiącej? Jest to istotne w przypadku noworodków. Mam przykre doświadczenia z Centrum Zdrowia Dziecka, gdzie nie ma pełnej gwarancji pobytu matki z dzieckiem przez całą dobę. Od godz. 12 w nocy do 5 rano oddział jest zamykany, a matki, które chcą karmić dziecko, być przy nim, są wypraszane poza oddział. Proszę o ustosunkowanie się do tego pytania. Czy rząd planuje bliżej przyjrzeć się tej kwestii? Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Były to pytania dodatkowe.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów minister Marię Smereczyńską.</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Najpierw jednak pani minister Irena Dzierzgowska, sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W czasie debaty było wiele uwag, a później również pytań skierowanych do Ministerstwa Edukacji Narodowej. Postaram się wobec tego po kolei i ustosunkować się do zgłaszanych tu postulatów, i odpowiedzieć na państwa pytania.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Pani poseł Szynalska przytaczała fragmenty z zakresu treści zajęć dla nauczycieli. Nie znam źródła tych cytatów, nie znam źródła, z którego pani poseł czerpie wiedzę o kursach nauczania, ale chciałabym głęboko zaprotestować przeciwko uogólnianiu jakichkolwiek przykładów jednostkowych. Protestuję także przeciwko pewnej manipulacji informacją i przeplataniu danych o szkoleniu nauczycieli wymyślonymi przesądami o antykoncepcji. To może ma jednak prowadzić do nieuzasadnionych skojarzeń. Jak to jest naprawdę ze szkoleniem nauczycieli? Kursy kwalifikacyjne prowadzone są głównie przez uczelnie, przez 23 szkoły wyższe, wśród których jest Uniwersytet Warszawski, Akademia Wychowania Fizycznego, Uniwersytet Szczeciński, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i wiele innych. Mam w ręku program tych kursów i zapewniam panią poseł i całą Wysoką Izbę, że zawiera on wszystkie istotne zagadnienia związane z edukacją seksualną, nie zawiera zaś żadnych przekłamań ani przesądów.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Pani poseł Iwona Śledzińska-Katarasińska użyła określenia, że oto załamał się system edukacji seksualnej. Otóż system edukacji seksualnej nie mógł się załamać, bo go przed rokiem 1998 po prostu nie było. Pierwsze rozporządzenie ministra edukacji podpisane zostało w 1993 r. przez ministra Flisowskiego, ale wtedy brakowało jeszcze przygotowanych nauczycieli, a treści tego rozporządzenia mieli realizować wychowawcy. We wrześniu 1997 r. nowe rozporządzenie wprowadził minister Jerzy Wiatr, ale wejście w życie tego rozporządzenia planowane było od 1 stycznia 1998 r. I znowu brakowało nie tylko nauczycieli, ale również podręczników i pomocy dydaktycznych. Brakowało także pieniędzy, bo z zaplanowanych 51 mln zostało 23. Mogę się tylko częściowo zgodzić z panią poseł, że w roku 1998 edukacja seksualna w szkołach nie została jeszcze wprowadzona w odpowiednio szerokim zakresie. Przyczyny tego były następujące:</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">— po pierwsze, brak przygotowanej kadry, programów i podręczników,</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">— po drugie, brak pieniędzy i wreszcie nazwa przedmiotu: wiedza o życiu seksualnym człowieka, która powodowała, że szereg rodziców rezygnowało z tych zajęć dla ich dzieci. Mimo wszystko chciałabym podkreślić, że 1998 r. to jest rozpoczęcie wdrażania edukacji seksualnej w szkołach, i to w sposób systematyczny, poczynając od powołania zespołu, w skład którego weszli eksperci o bardzo różnych światopoglądach. Od grudnia 1998 r. zmieniła się nazwa zajęć i w tej chwili mogę powiedzieć, że akceptacja, zwłaszcza rodziców, dla przedmiotu: wychowanie do życia w rodzinie jest dużo większa.</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Mogę także powiedzieć z pełną odpowiedzialnością, że w zasadzie dopiero teraz zostały wprowadzone do treści nauczania treści z zakresu edukacji seksualnej. Liczba godzin tych zajęć zwiększyła się ponaddwukrotnie w szkołach podstawowych i gimnazjach w porównaniu z planowanymi w rozporządzeniu ministra Wiatra. Treści nauczania, które w tej chwili są obowiązujące, pozwalają na zdobycie przez uczniów gruntownej wiedzy i na kształtowanie właściwych postaw, a żadne istotne tematy nie zostały pominięte. Mogę zacytować z podstawy programowej takie obszary tematyczne, jak metody naturalnego planowania rodziny i ich skuteczność, również metody i środki antykoncepcyjne i wczesnoporonne oraz aborcja - zagrożenie dla zdrowia fizycznego i psychicznego - ale także wychowanie w rodzinie, miłość macierzyńska i ojcowska. Opracowano 7 programów nauczania dla wszystkich typów szkół, dopuszczono do użytku szkolnego 6 podręczników szkolnych, przygotowano odpowiednie pomoce dydaktyczne, przeszkolono ponad 5 tys. nauczycieli na kursach kwalifikacyjnych - studia podyplomowe - obejmujących 250 godzin zajęć. Nauczyciele uczestniczą także w profesjonalnych szkoleniach z profilaktyki HIV-AIDS prowadzonych wspólnie z Ministerstwem Zdrowia. W listopadzie 1999 r. odbyła się międzynarodowa konferencja „Młodzież a AIDS” pod patronatem m.in. Ministerstwa Edukacji Narodowej. To była bardzo ważna narada, w której wzięli udział przedstawiciele i środowiska nauczycielskiego, i ochrony zdrowia, i organizacji pozarządowych, i uczelni wyższych.</u>
          <u xml:id="u-134.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">I ostatni element. Po raz pierwszy przeprowadzone zostały również przez Ministerstwo Edukacji Narodowej badania wpływu zajęć: wychowanie do życia w rodzinie, na postawy młodzieży związanej z życiem rodzinnym. Takie badanie wykonał Uniwersytet Gdański. Mamy już wyniki tych badań. To są wprawdzie wyniki wstępne, ale wnioski będą na pewno bardzo poważnie przez nas traktowane przy dalszym polepszaniu wprowadzania tych zajęć czy ich realizacji.</u>
          <u xml:id="u-134.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Pani poseł Murynowicz pytała, czy przy tworzeniu pomocy dydaktycznych brał udział pedagog czy psycholog. Oczywiście tak. W zespole Ministerstwa Edukacji uczestniczyło, jak już mówiłam, 16 osób, wśród których było 3 doradców metodycznych do spraw wychowania seksualnego, 3 psychologów, 3 seksuologów, biolog, ginekolog, socjolog, dwóch przedstawicieli organizacji pozarządowych, przedstawiciel Sekretariatu Episkopatu Polski i dyrektor Centralnej Placówki Doskonalenia Nauczycieli. Co więcej, dopuszczenie do użytku szkolnego jakichkolwiek pomocy dydaktycznych reguluje rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 15 lutego 1999 r. i zgodnie z tym rozporządzeniem warunkiem dopuszczenia jest uzyskanie dwóch pozytywnych recenzji zawierających ocenę poprawności merytorycznej i przydatności dydaktycznej dla danej klasy lub dla danego etapu edukacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-134.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Pani poseł Gajecka-Bożek wyraziła zaniepokojenie z powodu powstania niepublicznego ośrodka adopcyjnego i nadania mu uprawnień do adopcji zagranicznej. Wprawdzie obecnie ośrodki adopcyjne prowadzone są przez resort pomocy społecznej, ale w 1998 r. były one jeszcze w gestii ministerstwa edukacji i stąd odpowiadam na to pytanie. Pani poseł niesłusznie obawia się adopcji zagranicznej. Ta sprawa jest uregulowana prawnie. Żadne dziecko nie może być skierowane do rodziny adopcyjnej za granicą, dopóki nie zostaną sprawdzone możliwości adopcji w Polsce. Istnieje ogólnopolski bank danych o dzieciach, a także zawierający informacje o rodzicach zainteresowanych adopcją, a procedura wymaga sprawdzenia, czy nie znajdą się rodzice polscy, zanim rozpocznie się procedura kierowania dziecka do rodziny zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-134.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Pani poseł Zalewska zadała szereg pytań o szkolenie i przygotowanie nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-134.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Po pierwsze, o przyjęcie na studia podyplomowe kandydatów decydowała jedynie kolejność zgłoszeń i możliwość organizacyjna uczelni. Wydaje się, że około 5 tys. nauczycieli powinno wystarczyć, aby uczyć we wszystkich szkołach, bo przypominam, że każdy oddział szkolny ma od 10 do 14 godzin rocznie, jeszcze z podziałem na grupy, przypada to na nauczyciela ok. 19 godzin nauczania tego zakresu wiedzy. Na każdego wyszkolonego nauczyciela przypadają 4 szkoły, no, to w średniej szkole jest kilka oddziałów, na oddział przypada kilka godzin, i jeden nauczyciel spokojnie może zrealizować ten program nauczania w 4 szkołach, ale oczywiście uczelnie wyższe kształcą także nowych nauczycieli, tych, którzy w tej chwili jako absolwenci szkół wyższych będą przychodzili do szkół i część z nich jest już dobrze przygotowana do nauczania wychowania do życia w rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-134.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Pani poseł pytała również, jaki procent tych nauczycieli stanowią nauczyciele wiejscy. Nie zbieramy takich informacji, dlatego że często w tej chwili nauczyciel z miasta łączy swój etat czy, jeśli to są tylko godzinne zajęcia, przyjeżdża do szkoły na wsi i realizuje tam te tematy. Dla nas najistotniejsza jest wstępna informacja, którą mamy już z 1999 r., że w około 80% szkół podstawowych te zajęcia się odbywają. Praktycznie w 100% w gimnazjach i w 80% w szkołach ponadpodstawowych również już wdrożono te zajęcia. To oznacza, że w większości szkół wiejskich zajęcia się odbywają i nie ma teraz powodu, żeby obawiać się, że ci nauczyciele nie trafią na wieś. Natomiast jaki procent rodziców zgłosiło zapotrzebowanie na zajęcia dla swoich uczniów - taki sam, jak procent zajęć, które się odbywają. Przypominam, że bez zgody rodziców nie można dziecka niepełnoletniego zmusić do udziału w zajęciach. Jeśli chodzi o udział w zajęciach uczniów pełnoletnich, decydują o tym oczywiście sami uczniowie.</u>
          <u xml:id="u-134.12" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Pan poseł Kulas również pytał o nauczycieli tego przedmiotu. Dzisiaj ci nauczyciele zwykle łączą ten przedmiot z nauczaniem innego przedmiotu lub z prowadzeniem wychowawstwa. Istnieje rosnące zapotrzebowanie na specjalistów w tej dziedzinie i nie kończymy na szkoleniu pierwszych 5 tys. Nadal prowadzone są szkolenia i nadal granty będą przekazywane uczelniom, które takie zajęcia prowadzą. Sądzę, że byłoby najlepiej, gdyby w przyszłości - oczywiście to nie jest możliwe w krótkim czasie - każdy wychowawca był również przeszkolony w zakresie wychowania do życia w rodzinie. Bo to jest element programu wychowawczego szkoły. Jestem zresztą przekonana, że położenie nacisku, akcentu na sprawę wychowawczą, na kształtowanie postaw, na uczenie odpowiedzialności, to jest sprawa naprawdę ważniejsza albo przynajmniej równoważna z przekazywaniem treści i umiejętności.</u>
          <u xml:id="u-134.13" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Pan poseł zwrócił również uwagę na to - i to jest dla nas ogromnie ważne - żeby istniała spójność działań wychowawczych domu i szkoły. Niczego nie może szkoła robić wbrew stanowisku rodziców albo niezgodnie z nim, albo w pewnym dysonansie ze stanowiskiem rodziców. Chciałabym przypomnieć tylko, że Karta praw rodziny mówi wyraźnie, że w szczególności wychowanie seksualne, stanowiące podstawowe prawo rodziców, winno dokonywać się zawsze pod ich troskliwym kierunkiem, zarówno w domu, jak i w wybranych przez nich ośrodkach wychowawczych. Edukacja seksualna, wchodząca w skład wychowania do życia w rodzinie, rozpoczęła się w roku 1998, kontynuowana jest w ramach zajęć już w zreformowanych szkołach w roku 1999, na pewno będzie również prowadzona w latach następnych, ale tylko w zgodzie z całym programem wychowawczym szkoły i w zgodzie z wychowaniem w domu rodzinnym ucznia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-134.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pani poseł Szynalska w jakim trybie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PosełRenataSzynalska">Sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">W trybie sprostowania, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#PosełRenataSzynalska">Pani Minister! Cytaty, które przytoczyłam (podałam też źródło tych cytatów), pochodzą z wykładów prowadzonych przez wykładowców Centrum Metodycznego Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej w Warszawie. Cytaty te pochodziły z wykładów przeprowadzonych w lipcu 1999 r., na które nabór nastąpił w grudniu 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#PosełRenataSzynalska">Jeszcze jedno. Przykłady rzekomo żenująco niskiej lub żadnej wiedzy o prokreacji, które pani nazwała zabobonami, mówiąc, że mieszam to, czerpałam ze znanych publikacji ginekologów i seksuologów.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję, pani poseł, sprostowała pani.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, panią minister Marię Smereczyńską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zanim przejdę do szczegółowych odpowiedzi na poszczególne postawione tutaj pytania, chciałabym wypowiedzieć kilka uwag natury ogólnej. Mianowicie - to było też mówione wcześniej, w czasie prac komisji nad tym sprawozdaniem - w roku 1998 było utrudnione zbieranie danych statystycznych ze względu na zmiany administracyjne w państwie i stąd niektóre dane wtedy się nie znalazły. W tamtym okresie na przykład wspomniana tutaj liczba poronień samoistnych w roku 1998 wtedy jeszcze nie była znana. W tej chwili mogę przytoczyć liczbę: 43 959. Jest to liczba mniejsza w stosunku do roku 1997. To, o czym powiedziałam, spowodowało niedoskonałość pewnych przedstawianych danych. Myślę, że warto też zaznaczyć, iż za rok 1996 ówczesny rząd w ogóle nie przedłożył sprawozdania z realizacji omawianej dzisiaj ustawy. Żadne dane za ten rok nie były wtedy przedstawione Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Poza tym, jeżeli chodzi o dane prezentowane w sprawozdaniu, były one opracowywane na podstawie szczegółowych sprawozdań przysyłanych przez 5 resortów i z tego był sporządzony raport w Biurze Pełnomocnika Rządu do spraw Rodziny. Dane zawarte w sprawozdaniu odnoszą się do danych zbieranych przez instytucje administracji państwowej i samorządowej. Nie są tutaj zamieszczone dane, które są przedstawiane w prasie czy na podstawie informacji prasowych, na podstawie wycinków, szacowanych bez zasadnego pokrycia, udokumentowanego wyraźnymi liczbami i ich pochodzeniem. Stąd trudno dyskutować z danymi, które są przedstawiane na podstawie liczby wycinków prasowych, w których pisze się o danym zjawisku. Tyle informacji natury ogólnej.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Natomiast jeśli chodzi o poszczególne pytania, to - ponieważ one się niejednokrotnie powtarzały - może najpierw odpowiem na nie łącznie, ujmując je tematycznie, a potem odpowiem na pytania, które się w tej odpowiedzi zbiorczej nie zmieszczą.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Pani poseł Frączek zapytała o liczbę ośrodków opieki perinatalnej. Jest 14 ośrodków w kraju. Nie ma tego typu ośrodków w woj. śląskim i podlaskim.</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Jeżeli chodzi o badania perinatalne - pytała o to zarówno pani poseł Gajecka-Bożek, jak i pani poseł Piekarska - to są to badania, które wykonywane są w drugim trymestrze ciąży. Wykonywane one są zgodnie z określonymi wskazaniami. Zwiększone ryzyko występowania chorób genetycznych jest u ok. 8% kobiet ciężarnych, a zatem jest to stosunkowo niewielka liczba. Trzeba powiedzieć, że o tych badaniach informują lekarze opiekujący się pacjentkami. Przede wszystkim źródłem informacji są lekarze prowadzący te pacjentki. W ciągu ostatnich 25 lat wykonano 18,5 tys. tych badań, natomiast w latach 1997–1999 wykonano jedną czwartą tej liczby badań. Widać wyraźnie, że liczba tych badań wzrosła i w ostatnich latach jest większa. Powtarzam, jest to w gestii lekarzy. Badania nieinwazyjne, które są badaniami zalecanymi przez ginekologów w odniesieniu do wszystkich kobiet ciężarnych, są wykonywane rutynowo, natomiast te badania, będące badaniami inwazyjnymi, wymagają wskazań i o tym decydują lekarze. W ich gestii jest przedstawienie pacjentce pełnej informacji o wskazaniach, o zaletach i o objawach ubocznych, które mogą towarzyszyć takim badaniom.</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Kolejne pytania dotyczyły zmniejszonej pomocy państwa kierowanej do osób, które tej pomocy wymagają. W roku 1998 liczba ta zmalała o 11 tys., ale kryteria przyznawania tej pomocy są dosyć sztywne. Nie ma w tym wypadku dowolnego decydowania. Pomoc przyznawana jest na podstawie wniosku osoby zainteresowanej. Osoba taka musi spełniać kryterium dochodowe i w konsekwencji te zasiłki są obligatoryjne. Dlatego też nie ma dowolności decydowania o tym, komu przyznaje się zasiłek. Dlatego też m.in. został wyciągnięty wniosek, że liczba osób potrzebujących tej pomocy jest mniejsza, ponieważ mniejsza liczba osób o pomoc się ubiegała i, spełniając kryteria, taką pomoc otrzymała. Nie dotyczy to roku 1998, ale myślę, że należy powiedzieć, iż ograniczenie dostępu do możliwości korzystania z pomocy społecznej było najbardziej drastycznie ograniczone w roku 1996, kiedy zostały przyjęte zupełnie inne kryteria wartościujące możliwość uzyskania środków z pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-140.6" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Kwestia mniejszej liczby domów samotnych matek. Domy, które istnieją, są organizowane na podstawie zapotrzebowania, szczególnie w terenie, i możliwości finansowych instytucji, które te przedsięwzięcia organizują. Dotyczy to władz lokalnych i organizacji pozarządowych, podmiotów niepublicznych. Takie decyzje podejmują one samodzielnie, przede wszystkim w zależności od możliwości finansowych.</u>
          <u xml:id="u-140.7" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Postawione zostało pytanie dotyczące środków budżetowych państwa, przeznaczonych na pomoc pieniężną z tytułu ochrony macierzyństwa. To są jednorazowe zasiłki dla kobiet i dzieci. Te środki w roku 1998 w stosunku do roku 1997 wzrosły, i to wzrosły o blisko 4 mln zł. W 1997 r. kwota zasiłków dla kobiet i dzieci wynosiła 75,2 mln zł, w roku 1998 — 79,7 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-140.8" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Dlaczego jest tak niski odsetek kobiet ciężarnych objętych opieką medyczną? Z szacunków, które były prowadzone, wynika, że jest niska świadomość społeczeństwa na temat konieczności podjęcia takich działań we wczesnym okresie ciąży, jeśli chodzi o opiekę medyczną. Wiele kobiet nie zgłasza się do lekarza w celu wykonania rutynowych badań kontrolnych dotyczących kobiet w ciąży. Z tym jest problem nie tylko w wypadku kobiet ciężarnych. Wiemy, że jeszcze wiele do życzenia pozostawia kwestia profilaktyki zdrowotnej, profilaktyki badań nowotworowych. Elementem, który temu towarzyszy, jest jeszcze niedostateczna wiedza w społeczeństwie na ten temat. Do tego dołączyły się zmiany organizacyjne, nie do końca poprawna strona organizacyjna systemu profilaktyki medycznej. I to najprawdopodobniej w sumie składa się na to, że tak mała liczba osób jest objęta opieką medyczną. To nas również niepokoi.</u>
          <u xml:id="u-140.9" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Funkcjonujący Narodowy Program Ochrony Zdrowia, który też jest oceniany, ma na celu poprawienie tej sytuacji; kładzie się w nim szczególny nacisk na promocję zdrowia, na profilaktyką, co ze wszech miar jest korzystne, bo nie tylko służy to zdrowiu, ale również odciąża od kosztów późniejszej terapii czy leczenia ponoszonych w razie zaistnienia nieprawidłowości na skutek niewłaściwego systemu żywienia czy stylu życia.</u>
          <u xml:id="u-140.10" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Jeśli chodzi o kwestię „szpitala przyjaznego dziecku” i kwestię opieki nad dziećmi w szpitalach, to cieszy nas coraz większa liczba szpitali, które uzyskują ten tytuł. Jest to pewnego rodzaju ambicją tych placówek medycznych, które mają pełną samodzielność do decydowania o tym, jak będą przekształcały swój system opieki, muszą one jednak odpowiadać wszystkim wymaganym standardom. W ramach możliwości finansowych i lokalowych szpitale bardzo chętnie reorganizują swoje oddziały w taki sposób, żeby mogły spełnić kryteria wymagane przy przyznawaniu tytułu „szpital przyjazny dziecku”. Myślę, że jeżeli tylko poprawi się sytuacja finansowa, każdy szpital będzie chciał go mieć i będzie miał tak zorganizowany oddział, żeby móc spełnić wymagania z tego tytułu, że jest szpitalem przyjaznym dziecku. Podobnie jest, jeśli chodzi o opiekę nad dziećmi w szpitalach pediatrycznych. Myślę, że w tej chwili lekarze mają pełną tego świadomość i tak jak mogą, stwarzają warunki, żeby zapewnić rodzicom możliwość przebywania z dziećmi przez całą dobę. Czasami są utrudnienia, jeśli chodzi o warunki lokalowe, bywają też pracownicy nie do końca świadomi tego, że przebywanie rodziców z dzieckiem na oddziale jest rzeczą dla dziecka najcenniejszą niezależnie od ciężkości choroby. Natomiast zorganizowanie takiej opieki, umożliwienie rodzicom przebywania z dziećmi jest niestety bardzo często uwarunkowane możliwościami lokalowymi danego szpitala. Zresztą prawa pacjenta, w tym wypadku dziecka, są zapisane w ustawie o zakładach opieki zdrowotnej i każdy szpital jest zobowiązany do ich przestrzegania w ramach swoich możliwości. Na pewno są jakieś uchybienia i błędy w tym zakresie, tego nie można wykluczyć. Natomiast wiem, że szpitale chętnie legitymują się i chwalą tym, że mają już możliwość zapewnienia takiej opieki dziecku. W Warszawie np. tych szpitali jest dużo. Mając nawet trudne warunki, starają się, żeby to można było zrealizować.</u>
          <u xml:id="u-140.11" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Pan poseł Łoziński zapytał o kwestię systemu poradnictwa dla rodzin. Taki system poradnictwa tworzony jest na szczeblu powiatu, w powiatowych centrach pomocy rodzinie. Nie ma to odniesienia do tego sprawozdania, ponieważ te instytucje powstawały od 1 stycznia 1999 r. Założeniem było - i w tej chwili jest to realizowane - że w ramach tych placówek samorządowych powoływany będzie cały system poradnictwa, który będzie współpracował - i na pewno współpracuje - z podmiotami niepublicznymi w zakresie wspierania rodziny i dziecka. Stąd jest to ten szczebel. Powiatowe centra pomocy rodzinie tak były sytuowane, żeby mogły być jak najbardziej przydatne, jak najbardziej wydolne w ramach systemu administracji państwowej na tym szczeblu. Powinny one zabezpieczyć wszystkie gminy znajdujące się na terenie danego powiatu.</u>
          <u xml:id="u-140.12" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Kwestia rodzin zastępczych. W roku 1998 pojawił się problem — zresztą było to już podnoszone wielokrotnie — ponieważ zadania dotyczące rodzin zastępczych były przenoszone z Ministerstwa Edukacji Narodowej do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, a w trakcie roku nie zawsze jest łatwo przekazywać środki finansowe, wraz z zadaniami, z resortu do resortu. Stąd wystąpiły wówczas pewne opóźnienia, które późną jesienią roku 1998 były nadrabiane - przeznaczono dodatkowe pieniądze z rezerwy na wypłaty dla rodzin zastępczych. W roku 1998 52 532 dzieci znajdowało się w rodzinach zastępczych — przeznaczono na te cele 329 mln zł. W roku następnym — będzie to przedmiotem następnego sprawozdania — środków było więcej. Za realizację tych zadań od 1 stycznia 1999 r. odpowiada w całości Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, które z tą datą podjęło się różnych zmian w rozwiązaniach dotyczących całego systemu rodzin zastępczych.</u>
          <u xml:id="u-140.13" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Jeżeli chodzi o kwestię opieki prawnej na szczeblu gminnym, istnieje od dawna - i to było w założeniach - samodzielność poszczególnych szczebli samorządu. I w tym zakresie gmina jest również w dużej mierze samodzielna. Wszystkie placówki, które świadczą pomoc prawną w zależności od potrzeb - to dotyczy nie tylko poradnictwa rodzinnego - sprawują tu kontrolę i zatrudniają osoby, które mają określone kwalifikacje do prowadzenia takich porad. Natomiast nie zawsze porady, których udzielanie jest potrzebne w tych ośrodkach pomocy rodzinie, dotyczą zagadnień stricte prawnych. Czasami jest to kwestia pokierowania tylko w celu uzyskania informacji bądź rozwiązania prawnego. Myślę, że określone kwalifikacje osób, które udzielają takich porad, na pewno świadczą o jakości tych porad. Natomiast bezpośrednie rozwiązania, które często stanowią problem, są na pewno udziałem prawników, i to prawników, którzy są biegli w danej dziedzinie, bo takie osoby są zatrudniane. Wszystkie placówki, czy to publiczne, czy niepubliczne zakłady pomocy dla rodzin, mają w swoim gronie prawnika, który pomaga. Jest to osoba, która jest w stanie udzielić tej porady prawnej. Stąd na pewno ktoś, kto nie jest poinformowany, kto nie dysponuje pełną informacją prawną, takich porad nie udziela. A przede wszystkim do gminy należy sprawdzenie, czy są to osoby wykwalifikowane. Zresztą na pewno każda gmina zatrudnia również prawników, którzy pomagają w realizowaniu przez gminę takich zadań.</u>
          <u xml:id="u-140.14" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Czy opieka socjalna jest wystarczająca. Można powiedzieć, że z powodu wielu niedostatków i kłopotów, które wynikają także z transformacji systemu, na pewno ta opieka nie do końca jest wystarczająca. Mamy tego pełną świadomość. Jest ona realizowana w miarę możliwości finansowych. Obligatoryjne zasiłki są wypłacane tak, jak są przyznawane. Ponieważ mieliśmy świadomość niedostatecznej jeszcze wielkości pomocy dla wszystkich potrzebujących rodzin, została przygotowana w ubiegłym roku - były też różne wcześniejsze wnioski w tej sprawie - m.in. ustawa o podatku od osób fizycznych, która miała pomóc rodzinom w uzyskaniu większej ilości środków finansowych (można byłoby uwzględnić w rozliczeniu dzieci pozostające na wychowaniu). To z wiadomych względów - zawetowanie tej ustawy przez pana prezydenta - nie weszło w życie. To dotyczyło już następnego roku, ale jak gdyby było wnioskiem z lat poprzednich - że ta ilość pieniędzy, która jest potrzebna w rodzinie, jest niedostateczna. Ze względu na konieczność poprawienia sytuacji finansowej rodzin sięgnięto do takich rozwiązań, innych niż tylko zwiększanie ilości i wysokości zasiłków, gdyż - to też wielokrotnie powtarzamy - system przyznawania zasiłków obligatoryjnych czy nawet zasiłków fakultatywnych, rozszerzanie zakresu i formuła poniekąd uzależniania rodzin od zasiłków, legitymowania się kryterium dochodowym nie stanowią zasady, która spełnia do końca wszystkie oczekiwania. Jest to zasada gaszenia pożaru, zaradzania sytuacji, która zaistniała - na pewno zasada niedobra, wymagająca wielu środków. Im więcej będziemy przyznawali takiej pomocy, tym więcej będzie jej trzeba. Stąd podjęto decyzję, by zacząć konstruować systemy, które będą pozwalały rodzinie utrzymać większą ilość środków w domu. Właśnie jednym z takich elementów było rozliczenie dzieci pozostających na utrzymaniu. Są to całe programy w zakresie gospodarki, które mają, po pierwsze, przysporzyć miejsc pracy, mają pozwolić samodzielnie utworzyć nowe zakłady pracy, zawierają cały szereg rozwiązań w dziedzinie gospodarczej, które mają pomóc rodzinom w trudnej sytuacji finansowej nie tylko za pomocą zasiłków. Podobnie sprawa się ma, jeżeli chodzi o mieszkalnictwo. Tu jest jeszcze ciągle duży problem, ale rozwiązania w tym zakresie leżą też w gestii innych resortów. Mając na uwadze to, że ta sytuacja jest zła, były proponowane rozwiązania, których finansowanie zależało od ustawy o podatku od osób fizycznych, ale niestety z powodu weta nie mogły zafunkcjonować w roku obecnym; to też jakby nie do końca dotyczy roku sprawozdawczego.</u>
          <u xml:id="u-140.15" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Czy rząd przekazał informacje do wszystkich placówek i jakie ma stanowisko względem możliwości dostępności aborcji z powodów wymienionych w ustawie? Ustawa obowiązuje, dostęp do tej ustawy ma każdy obywatel, każda placówka - myślę, że wszystkie placówki, które zajmują się opieką medyczną, a szczególnie w dziedzinie ginekologii i położnictwa, takie ustawy w swoich sekretariatach posiadają. Sądzę, że jest dostęp do informacji, natomiast nie ma powodu, by rząd przedstawiał stanowisko do istniejącej ustawy, takie rzeczy nie mają miejsca. Ustawa obowiązuje, jest to fakt.</u>
          <u xml:id="u-140.16" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Podobnie ma się sprawa, jeśli chodzi o kontrolę gabinetów prywatnych. Nie przeprowadza się takiej merytorycznej kontroli gabinetów prywatnych, która by pozwalała w jakiś sposób do końca sprawdzić wszystko, co się w nich dzieje. Jeśli chodzi o działalność takich gabinetów, to informację o tym, co się w nich dzieje, mają tylko okręgowe izby lekarskie i w te dane może mieć wgląd wojewoda - i to są jedyne dane merytoryczne o usługach w gabinetach prywatnych. Natomiast jeżeli ktoś wie i ma pełną świadomość tego, że w którymś gabinecie dokonywane są zabiegi niezgodne z ustawą, to ma współudział w przestępstwie. Wiedząc o takim zdarzeniu i nie zgłaszając go, jest współodpowiedzialny za to przestępstwo, które jest w danym gabinecie popełniane.</u>
          <u xml:id="u-140.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-140.18" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Było jeszcze pytanie dotyczące dzieci niechcianych. Myślę, że kategoria dzieci niechcianych praktycznie nie ma racji bytu, nie istnieje, bo nie ma żadnych przepisów prawnych o dzieciach chcianych i dzieciach niechcianych. Nie można ludzi kategoryzować na chcianych i niechcianych. Kwestia decyzji o tym, czy dziecko ma się urodzić czy nie ma się urodzić, to jest już kwestia zupełnie niezależna - dziecko żyje i dziecko ma prawo do życia. To jest sens tej ustawy i sens działań człowieka - człowieka, który się liczy z drugim człowiekiem i którego wolność jest na pewno pełna, ale kończy się w tym momencie, kiedy wkracza w wolność drugiego człowieka.</u>
          <u xml:id="u-140.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-140.20" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Jeśli chodzi o pytanie o ilość pieniędzy przyznawanych na organizacje pozarządowe w ramach kolejnych budżetów, to muszę powiedzieć, że w kolejnych latach wzrost ilości pieniędzy był tylko wzrostem inflacyjnym, tak że nie było zasadniczej różnicy w wysokości przyznawanych kwot. Pieniądze, z których te organizacje mogą korzystać, znajdują się w różnych resortach. Myślę, że akurat w tej dziedzinie pomocy osobom mającym trudną sytuację, kobietom spodziewającym się dziecka najwięcej pieniędzy dla organizacji pozarządowych jest w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. W gestii pełnomocnika rządu ds. rodziny tych środków jest niewiele, są przyznawane również na prowadzenie takiej działalności, na wsparcie tych placówek, które takiej pomocy udzielają. W ramach tych pieniędzy, które są przyznawane na prowadzenie działalności, również przyznawane są pieniądze dla tych placówek, jeżeli potrzebują ich na materiały informacyjne potrzebne do prowadzenia takiej działalności. To są przede wszystkim poradnie rodzinne, w których udziela się wszelkich informacji i porad dotyczących tych spraw. Część tych środków jest przekazywana dla tych organizacji, oczywiście zgodnie z wypełnieniem rozporządzeń, na prowadzenie takiej działalności, dlatego znajdują się zapisy o materiałach dydaktyczno-edukacyjnych, które były przyznawane takim placówkom.</u>
          <u xml:id="u-140.21" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Kwestia liczby zabiegów aborcji w ostatnich latach. Widać wyraźny ich spadek w okresie funkcjonowania ustawy i jest to na pewno jeden z bardzo ważnych elementów ustawy, której celem było ograniczenie tych zabiegów. Jest jeden moment, kiedy w roku 1997 ustawa powróciła w pełnym kształcie do funkcjonowania, kiedy dopuszczono aborcję z powodów społecznych, wtedy wyraźnie skoczyła liczba aborcji. Tak że to jest też element, który mówi o tym, że ustawa spełnia swoje zadanie, oprócz zadania edukacyjnego, bo prawo ma nie tylko za zadanie karać za przestępstwa i opisywać te przestępstwa, ale także ma spełnić zadania edukacyjne. Myślę, że ta ogromna dyskusja, która swojego czasu przetoczyła się przez kraj, właśnie dotycząca prawa do życia, spełniła swoje zadanie i w tej chwili jak gdyby realizuje to dalej ustawa chroniąca życie, która na pewno jeszcze nie jest ustawą doskonałą, na pewno wymaga poprawienia tych zapisów, które będą powodowały, że każde dziecko, niezależnie od tego, czy chore, czy ułomne, będzie mogło żyć.</u>
          <u xml:id="u-140.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-140.23" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska"> Myślę, że to jest kwestia, która jest przed nami i myślę, że jak gdyby racjonalność w postępowaniu i uzyskaniu tego właśnie efektu będzie zależała od możliwości jego uzyskania, żeby nie była kwestią jakiegoś pokazania się, że ktoś coś chciał i potem mu się nie udało, a mógł jeszcze przy tym stracić więcej.</u>
          <u xml:id="u-140.24" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Kwestia pytania, czy UNFPA wycofała pieniądze wraz ze zmianą władzy w Polsce. Mnie na ten temat nic nie wiadomo, nigdy o czymś takim nie słyszałam i z tych informacji, które posiadamy, żadnych takich sytuacji w ramach biura pełnomocnika rządu ds. rodziny nie było. Właśnie kończymy program przeciw przemocy „Wyrównać szanse”, który był współfinansowany przez Organizację Narodów Zjednoczonych. Mimo że program rozpoczęty został w czasie rządów poprzedniej koalicji, jest w tej chwili kończony i nie było żadnej zmiany ilości środków przyznawanych na ten program. Myślę, że program ten spełnił swoje zadanie mimo różnych głosów niezadowolenia o zmianie i celu tego programu, częściowo i jego realizacji. W najbliższych dniach spotykamy się z przedstawicielami tych wszystkich ośrodków, które za pieniądze z programu rządowego, z udziałem Organizacji Narodów Zjednoczonych, mogły stworzyć ośrodki, które pomagają rodzinom uporać się z problemem przemocy, które mogły zorganizować, poszerzyć swoją bazę, mogły zorganizować hostele, mogły zorganizować i powiększyć swoje poradnie. I wraz ze zmianą władzy w Polsce żadna organizacja międzynarodowa nie wycofała pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-140.25" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Jeżeli chodzi o dane dotyczące porzucenia dzieci czy dzieciobójstw, który to temat też się przewijał w niektórych pytaniach, to zjawiska podnoszone często w środkach przekazu mają zupełnie inny obraz, jeżeli się weźmie do ręki dane statystyczne przekazywane przez Komendę Główną Policji. I tak w stosunku do roku 1997 jest spadek liczby dzieciobójstw. W roku 1997 było 10 dzieciobójstw na 100 tys. urodzeń, w latach 1998–1999 jest może niewielka różnica, ale niemniej jest tendencja spadkowa. Może nie jest to rok sprawozdawczy, ale w kolejnych latach zjawisko to ma tendencję malejącą.</u>
          <u xml:id="u-140.26" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Jeśli chodzi o porzucanie dzieci, to w roku 1997 dzieci pozostawionych, na 100 tys. urodzeń, bo było powiedziane, że zmniejszyła się liczba urodzeń, w związku z tym, mimo że liczby się zmniejszają, nie ma to tu znaczenia, było 19, a w roku 1998 — 14 dzieci (na 100 tys. urodzeń) i dalej w kolejnych latach ta liczba się zmniejsza.</u>
          <u xml:id="u-140.27" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Jeszcze była jedna kwestia podnoszona przez panią poseł Gajecką-Bożek, o ile dobrze pamiętam, kwestia związana z leczeniem płodu, że pozostaje to w fazie eksperymentu klinicznego. W raporcie jest to cytat ze sprawozdania Ministerstwa Zdrowia, w którym napisano wyraźnie: Leczenie płodu pozostaje najczęściej w fazie eksperymentu klinicznego, zajmują się nim nieliczne wyspecjalizowane ośrodki. Leczenie takie obejmuje podawanie leków oraz metody korekty chirurgicznej płodu. To jest zapis bezpośrednio przytoczony ze sprawozdania ministra zdrowia i opieki społecznej z tytułu realizacji tej ustawy. To chyba tyle. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-140.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-140.29" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu...</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#komentarz">(Poseł Renata Szynalska: Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Tak, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PosełRenataSzynalska">Pani Minister! Zarówno na posiedzeniu połączonych komisji, jak i dzisiaj podała pani informację, która już raz była prostowana i która jest nieprawdziwa, że poprzednia koalicja nie sporządziła sprawozdania z wykonania tej ustawy za 1996 r. To sprawozdanie za 1996 r. zostało sporządzone przez Radę Ministrów, lecz nie zostało rozpatrzone przez Sejm, dlatego że Sejm zajmował się wtedy różnego rodzaju ustawami okołopowodziowymi. Był to bowiem czas powodzi, a później wyborów parlamentarnych. Jeżeli nie dysponuje pani tym sprawozdaniem, to ja chętnie służę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Czy ktoś jeszcze w trybie sprostowania?</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Tylko w trybie sprostowania, proszę państwa. Dobrze?</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Tak, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Odnosząc się do sprostowania pani poseł Szynalskiej, powiem, że w momencie przejmowania Biura Pełnomocnika Rządu ds. Rodziny przez obecny rząd nie znaleziono wśród różnych dokumentów takiego sprawozdania za rok 1996.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Teraz pozostał nam jeszcze sprawozdawca komisji pan Antoni Szymański, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PosełAntoniSzymański">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pani Minister! Do mnie pytań było niewiele, ale ustosunkuję się do kilku kwestii, które były poruszane podczas dyskusji i które były przedmiotem obrad połączonych 5 komisji. Zacznę od pytania pana posła Kulasa, który pytał w kontekście dzisiejszej debaty parlamentarnej: Jak to jest, że w trakcie obrad komisji, kiedy głosowano nad przyjęciem tego sprawozdania, ponad 3/4 osób głosowało za jego przyjęciem, a tutaj na sali układa się to nieco inaczej? Trudno mi to oczywiście interpretować. Zobaczymy, jaki będzie wynik głosowania za 2 tygodnie. Myślę natomiast, że w dużym stopniu było to wynikiem bardzo wnikliwej dyskusji, bardzo wnikliwych odpowiedzi udzielanych przez poszczególne resorty. Wszystkie resorty były reprezentowane i myślę, że mogło to służyć temu głosowaniu właśnie w taki sposób, że zdecydowana większość posłanek i posłów opowiedziała się za przyjęciem tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#PosełAntoniSzymański">Przy tej okazji chciałbym powiedzieć, że ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży jest jednym z niewielu aktów prawnych, które co roku są oceniane w naszym kraju. W naszym kraju są setki aktów prawnych, bardzo ważnych dla życia społecznego i indywidualnego, które nie są oceniane czasami przez wiele lat. Ten akt prawny jest oceniany, są zebrane kompetentne dane. Na temat tych danych powiem kilka słów, ponieważ podczas dzisiejszej debaty zdarzało się, że kwestionowano dane zawarte w sprawozdaniu. Podczas obrad komisji nikt nie proponował innej formy zbierania danych. Nikt, kwestionując niektóre dane, nie proponował, że można je zebrać w sposób odmienny, żeby informacja była pełniejsza. A więc proponuje się tutaj coś, czego właściwie nie można dokonać, bo jak zmierzyć, jak stwierdzić, ile dokonuje się nielegalnych, wbrew prawu karnemu, aborcji. Jest to niezwykle trudne. Nadmienię przy tym, że gdybyśmy takie informacje mieli, to mielibyśmy obowiązek poinformowania o takim fakcie nie tylko Wysokiej Izby, ale również organów ścigania, bo jest to przestępstwo ścigane z urzędu. Natomiast generalnie ocena przedstawionych danych podczas obrad komisji była wysoka i nikt nie podważał tego, że zmniejszyła się radykalnie liczba aborcji, że zmniejsza się liczba poronień samoistnych, co potwierdziła też pani minister, jeśli chodzi o rok 1998. Wówczas faktycznie tych danych nie było, ale podczas dyskusji podawano dane z ubiegłych lat, które wyraźnie wskazywały taką tendencję, że liczba poronień samoistnych maleje. Fakt, że liczba poronień samoistnych maleje, jak również fakt, że liczba kobiet, które umierają w wyniku ciąży, porodu i połogu też maleje od czasu wprowadzenia tych rozwiązań prawnych, wskazuje na to - i tak to interpretują lekarze - że liczba aborcji dokonywanych nielegalnie bądź za granicą nie może być duża, bo wówczas te dane byłyby zupełnie odmienne. A więc pośrednie dane wskazują na bardzo pozytywny trend w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#PosełAntoniSzymański">Raz jeszcze odniosę się do poruszanej tu kwestii dotyczącej dzieci, które są porzucane. Sprawa ta również było przedmiotem dyskusji na posiedzeniu połączonych komisji, bardzo krótkiej zresztą, ponieważ jeśli chodzi o dane, które podała przed chwilą pani minister, świadczące o tym, że od 1993 r. zmniejsza się liczba dzieci porzucanych, liczba dzieciobójstw, było to zupełnie oczywiste dla posłów. W związku z tym nie było to podważane przez komisje.</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#PosełAntoniSzymański">Następna podejmowana kwestia, która była również przedmiotem dyskusji połączonych komisji, dotyczyła rodzicielstwa małoletnich, dzieci, które rodzą dzieci. Te sytuacje mają miejsce nie tylko obecnie, ale było tak również przed wprowadzeniem tej ustawy w życie; powiedziałbym, że wówczas miało to większe natężenie. Ale łączone to było z kwestią edukacji seksualnej. Na posiedzeniu połączonych komisji przedstawiano fakty ze Stanów Zjednoczonych, gdzie edukacja seksualna jest prowadzona w szkołach, a jednocześnie problem rodzicielstwa małoletnich jest bardzo dużym problemem społecznym, na skalę niemarginalną, jak to ma miejsce w Polsce. Nastoletnie dziewczęta rodzą dzieci i jest to bardzo istotny problem społeczny w Stanach Zjednoczonych.</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#PosełAntoniSzymański">Kolejna sprawa. Informacja, i kwestia, dlaczego tak późno. Połączone komisje rozpatrywały informację rządu w roku ubiegłym, 21 września. Prezydium Sejmu uznało, że ze względu na terminarz innych spraw ta kwestia powinna być dzisiaj rozstrzygana. Natomiast we wrześniu roku ubiegłego była ona przedmiotem prac połączonych komisji.</u>
          <u xml:id="u-146.5" who="#PosełAntoniSzymański">Chciałbym się odnieść również do problematyki ochrony życia i kwestii demografii. Pojawiało się to w kilku wypowiedziach i było również przedmiotem debaty, ale w trochę innym kontekście. Połączone komisje z troską podejmowały bowiem problem demograficzny w tym kontekście, że zmniejsza się liczba urodzeń, ale nikt nie sugerował żadnego związku z ustawą o planowaniu rodziny. Procesy demograficzne trzeba rozpatrywać w długim przedziale czasu. Natomiast podawano tam bardzo wyraźnie, że łączenie tego z ustawą o planowaniu rodziny nie jest rzetelne z punktu widzenia analizy procesu demograficznego. Powoływano się na demografów, którzy w tej sprawie stwierdzają, że wpływa na to kilka czynników. Po pierwsze, liczba i struktura, jeśli chodzi o kobiety w wieku rozrodczym; następnie liczba zawieranych małżeństw; po trzecie, liczba małżeństw rozwiedzionych; po czwarte, zmiany w zdolności do poczęcia i urodzenia dziecka, zależne od: upowszechniania kierowania płodnością poprzez korzystanie z metod planowania rodziny; niepłodności popołogowej spowodowanej karmieniem piersią; niepłodności niezamierzonej spowodowanej bezpłodnością względną czy bezwzględną. I tylko odnośnie do okresu rozrodczego kobiety, który przyjmuje się jako okres od 15 do 49 lat, nastąpiły bardzo poważne zmiany. W związku z tym pozwolę sobie o tym powiedzieć dwa zdania.</u>
          <u xml:id="u-146.6" who="#PosełAntoniSzymański">Do niedawna najwyższa płodność występowała w grupie wiekowej 20–34 lata. Zmiany liczby kobiet w tej grupie wiekowej wpływają na wskaźnik urodzeń. Z danych statystycznych wynika, że w latach 1991–1996 zmniejszyła się liczba kobiet w tym wieku z 4020 tys. do 3800 tys. Liczba kobiet w wieku najwyższej płodności wobec tego zmalała. Ma to realny wpływ na spadek liczby urodzeń. Są i inne czynniki, których nie chcę omawiać tu bardzo szczegółowo. Ale to tamte czynniki, które wymieniłem, a nie ustawa o planowaniu rodziny, wpływają na zmniejszenie wskaźnika urodzeń. Można tylko powiedzieć z całą pewnością w kontekście tej ustawy, że gdyby nie ta ustawa, to zmniejszenie wskaźnika urodzeń byłoby jeszcze mniej korzystne. Tylko tyle można powiedzieć pewnego, jeśli chodzi o związek tej ustawy z problemem demograficznym.</u>
          <u xml:id="u-146.7" who="#PosełAntoniSzymański">I to chyba wszystko, jeśli chodzi o to, co powinien sprawozdawca w tej sprawie dopowiedzieć. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-146.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Wobec zgłoszonego sprzeciwu do głosowania nad sprawozdaniem Rady Ministrów przystąpimy na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#komentarz">(Głos z sali: To był wniosek o odrzucenie.)</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Wniosek o odrzucenie, tak.</u>
          <u xml:id="u-147.5" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Tak czy owak, na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-147.6" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 22. porządku dziennego: Sprawozdanie z działalności i sprawozdanie finansowe Agencji Mienia Wojskowego za okres od 1.10.1997 r. do 31.12.1998 r. (druk nr 1294) wraz ze stanowiskiem Komisji Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji oraz Komisji Obrony Narodowej (druk nr 1341).</u>
          <u xml:id="u-147.7" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa pana Jacka Ambroziaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ministerstwo Skarbu Państwa przedkłada Wysokiej Izbie sprawozdanie z działalności i sprawozdanie finansowe Agencji Mienia Wojskowego za okres od 1 października 1997 r. do 31 grudnia 1998 r. Pragnę dodać, że obejmuje ono pierwszy okres organizacji tej instytucji, powstania jej struktur, a także praktycznie niecały rok realizacji jej ustawowych zadań w zakresie zagospodarowania przez tę agencję mienia z resortu obrony narodowej. Ministerstwo Skarbu Państwa w październiku 1998 r. uzyskało zgodę Prezydium Sejmu na przedstawienie łącznego sprawozdania za okres 15 miesięcy, gdyż inaczej dotyczyłoby ono tylko samego okresu organizacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Agencja realizuje zadania określone w ustawie z 30 maja 1996 r. o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia skarbu państwa oraz o Agencji Mienia Wojskowego. Jej głównym zadaniem, z punktu widzenia ekonomicznego oraz potrzeb obrony narodowej, jest gospodarowanie powierzonym mieniem skarbu państwa zbędnym dla jednostek organizacyjnych resortu obrony narodowej oraz przekazywanie uzyskanego w ten sposób dochodu na cele inwestycyjne sił zbrojnych, w wysokości, którą określa corocznie Rada Ministrów w zatwierdzanym przez nią planie finansowym agencji.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Podstawowym sposobem zagospodarowania tego mienia jest jego prywatyzacja zgodnie z ogólnymi kierunkami polityki państwa. Procesowi zagospodarowania mienia nieodłącznie towarzyszy także porządkowanie stanu prawnego tego mienia oraz jego utrzymanie i ochrona przed utratą jego wartości.</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Działanie agencji formalnie rozpoczęło się 1 października 1997 r., bowiem uwarunkowane było wejściem w życie w trzeciej dekadzie sierpnia i w pierwszej dekadzie września tego roku odpowiednich rozporządzeń wykonawczych do ustawy powołującej tę agencję.</u>
          <u xml:id="u-148.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Powołane w początkowym okresie w ograniczonym składzie osobowym biuro agencji przystąpiło do uzgadniania z ministrem obrony narodowej planu przekazywania mienia na rok 1998, a także tworzyło struktury terenowe tej agencji. Wtedy powołano 4 oddziały terenowe o regionalnym zasięgu: w Bydgoszczy, w Krakowie, w Warszawie i we Wrocławiu, jak również lotniskowy oddział terenowy z siedzibą w Warszawie, obejmujący swoim zasięgiem cały kraj.</u>
          <u xml:id="u-148.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Pragnę dodać w tym miejscu, że struktura agencji z upływem czasu i w związku z jej jakby osadzaniem się w realiach życia codziennego ulegała odpowiednim zmianom, była stale doskonalona. Również obecnie, na skutek zmian struktur administracyjnych, tak podziału państwa, jak i innych struktur organizacyjnych sił zbrojnych, ta struktura została odpowiednio zmieniona.</u>
          <u xml:id="u-148.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Jednocześnie powołano oczywiście, musiano powołać, nowe biuro, kadry. Doboru pracowników - w szczególności dotyczy to wyższych, kierowniczych funkcji - dokonywano głównie na podstawie konkursowej. Dla rozpoczęcia statutowej działalności ministerstwo obrony przekazało agencji w 1997 r. jednorazową dotację w kwocie ponad 10 mln zł na jej uruchomienie, która stanowi jej fundusz statutowy powiększony obecnie do ponad 12 mln zł. Natomiast w 1998 r. minister obrony narodowej przekazał także nieruchomości na siedzibę agencji w celu urządzenia jednostek organizacyjnych, w tym oczywiście biura agencji. Agencja także została wyposażona częściowo w odpowiedni sprzęt czy biurowy, czy transportowy, czy łączność. Wyposażenie to w niewielkim stopniu mogło zaspokoić potrzeby agencji, a także było w wysokim stopniu zdekapitalizowane. Dlatego w 1998 r. uzupełniano niezbędne wyposażenie w drodze zakupów, czy sprzętu, czy materiałów biurowych, zgodnie z planem zakupów i wydatków i stosując się oczywiście do ustawy o zamówieniach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-148.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Zgodnie z przepisami ustawy proces przejmowania mienia z resortu obrony narodowej realizowany był na podstawie planu zatwierdzonego przez ministra obrony narodowej, w tym części dotyczących nieruchomości, w listopadzie 1997 r., a w części dotyczącej ruchomych składników majątkowych dopiero w lutym 1998 r. Czyli właściwy proces przejmowania mienia rozpoczął się w styczniu 1998 r. i dotyczył w pierwszej kolejności nieruchomości czasowo niewykorzystywanych, natomiast przejmowanie nieruchomości zbędnych i rzeczy ruchomych dopiero nastąpiło w maju 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-148.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Przygotowanie organizacyjne agencji do podjęcia jej statutowych zadań pozwoliło jej do końca okresu sprawozdawczego, który w tej chwili omawiamy, przejąć 90% nieruchomości czasowo niewykorzystywanych przez wojsko, 75% nieruchomości zbędnych i 83% mienia ruchomego. Przeprowadzono także weryfikację 650 umów najmu i dzierżawy, co do ich wartości i zasadności, co pozwoliło zwiększyć miesięczne wpływy z tego tytułu o około 140 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-148.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Pozostałe mienie ujęte w planie nie zostało przekazane agencji głównie z powodów formalnych, np. brak planów geodezyjnych, lub wycofania ich przez MON z planu poprzednio przedstawionego jako przekazywanego z MON-u na rzecz agencji.</u>
          <u xml:id="u-148.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Właściwe zintensyfikowanie działalności statutowej agencji nastąpiło w drugiej połowie 1998 r. Agencja rozpoczęła w tym czasie także działania promocyjne. Zorganizowała pierwszą krajową prezentację nieruchomości, brała udział w różnego rodzaju targach, konferencjach poświęconych tym zagadnieniom i rozpoczęła także intensywną kampanię reklamową w mass mediach, prezentując się jako partner do wspólnych przedsięwzięć gospodarczych i także informując o celach i formach działania. W okresie sprawozdawczym agencja przejęła 177 nieruchomości czasowo niewykorzystanych o powierzchni 910 ha z obiektami o powierzchni użytkowej około 172 tys. m2. W zakresie nieruchomości zbędnych dla wojska przejęto 197 nieruchomości o powierzchni gruntu około 3600 ha wraz z 1573 obiektami o powierzchni około 527 tys. m2.</u>
          <u xml:id="u-148.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Ponadto plan przekazywania agencji rzeczy ruchomych niekoncesjonowanych w 1998 r. obejmował 13 głównych grup sprzętowych (m.in. samochody, uzbrojenie, łączność, topografia inżynieryjna, komunikacja wojskowa itp.) i ujęty był w ponad 20 tys. pozycjach asortymentowych, rozmieszczonych w 447 jednostkach na terenie ponad 100 garnizonów. W poszczególnych pozycjach asortymentowych występowało od kilku do kilkunastu tysięcy sztuk sprzętu. Sprzęt wojskowy agencji pochodził głównie z produkcji lat siedemdziesiątych, z całkowicie wykorzystanymi resursami eksploatacyjnymi i był wycofany z użycia w celu złomowania.</u>
          <u xml:id="u-148.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Zgodnie z postanowieniami rozporządzenia ministra skarbu państwa, agencja założyła i prowadzi, wykorzystując w tym celu techniki komputerowe, zbiorczą ewidencję tego mienia w biurze, a także w oddziałach terenowych i filiach na obszarze ich działania, z podziałem na nieruchomości, rzeczy ruchome i inne mienie.</u>
          <u xml:id="u-148.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Zgodnie z art. 27 ustawy minister obrony wraz z przekazywanym mieniem winien przekazywać dotację na jego utrzymanie do końca każdego roku kalendarzowego. Plan na 1998 r. zakładał przekazanie agencji ponad 3 mln zł, ale faktycznie przekazano tylko 329 tys. zł. Plany na następny rok zakładały dotację znacznie wyższą, a faktycznie było to o 1/10 mniej. Agencja w związku z tym wystąpiła z inicjatywą zmiany obligatoryjnej dotacji na fakultatywną, co wymaga odpowiedniej nowelizacji ustawy. Ochronę, utrzymanie i zabezpieczenie przekazanego mienia agencja zapewnia poprzez zlecanie zadań wyspecjalizowanym podmiotom gospodarczym wybranym w drodze przetargów publicznych, co przyczynia się do racjonalizacji wydatków na ten cel.</u>
          <u xml:id="u-148.14" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedłożone Wysokiej Izbie materiały zawierają szczegółowe dane obrazujące ilości i wartość przejmowanego przez Agencję Mienia Wojskowego mienia skarbu państwa zbędnego lub niewykorzystywanego przez siły zbrojne Rzeczypospolitej. Wynika z nich, że podstawowym sposobem zagospodarowania tego mienia jest sprzedaż przetargowa. W jej wyniku rynkowe mechanizmy popytu i podaży obiektywizują wycenę tego majątku. Mienie przejęte z resortu obrony ma oczywiście swoją specyfikę. Po raz pierwszy na rynek trafiają poligony, koszary, budynki sztabowe, strzelnice, samoloty bojowe, wozy piechoty, oczywiście te ostatnie są pozbawione śmiercionośnych cech bojowych. Agencja upłynnia również na podstawie uzyskanej koncesji zbędne uzbrojenie i amunicję. Jej skuteczne działanie umożliwia zasilenie budżetu MON kwotami wspomagającymi trudny proces modernizacji sił zbrojnych.</u>
          <u xml:id="u-148.15" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">W IV kwartale 1998 r. zostały podjęte przez agencję działania w kierunku realizacji niektórych przedsięwzięć gospodarczych zgłaszanych przez inwestorów zainteresowanych realizacją wspólnych projektów inwestycyjnych z udziałem agencji. Proces ten zaowocował utworzeniem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, której przedmiotem działania jest ochrona osób i mienia oraz wykonywanie prac porządkowych. Spółka ta, po uzyskaniu zezwoleń i koncesji, rozpoczęła działalność w zeszłym roku, podejmując się m.in. ochrony mienia i utrzymania wszystkich nieruchomości będących w zasobie agencji.</u>
          <u xml:id="u-148.16" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Działalność agencji jest bezpośrednio nadzorowana przez radę nadzorczą złożoną z przedstawicieli ministra skarbu państwa, ministra obrony narodowej i ministra finansów. Rada ta na comiesięcznych, regularnych posiedzeniach śledzi, nadzoruje, a także, jeżeli jest to niezbędne, weryfikuje poczynania agencji.</u>
          <u xml:id="u-148.17" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Bieżącą merytoryczną działalność agencji kontroluje wyspecjalizowany zespół kontroli wewnętrznej. Systematyczne kontrole tego zespołu istotnie wpływają na poprawność pracy komórek organizacyjnych i jednostek terenowych agencji. Warto podkreślić, że w 1999 r. działalność agencji oceniała Najwyższa Izba Kontroli, która w wystąpieniu pokontrolnym nie stwierdziła istotnych niedociągnięć w zakresie realizowanych przez agencję zadań. Wykazała ona jedynie niewielkie uchybienia dotyczące procesów porządkowania stanu prawnego przejmowanego mienia czy jego zagospodarowania oraz niewystarczające wykorzystanie wniosków przedstawionych w protokołach z kontroli wewnętrznej. Sformułowane przez NIK zalecenia już w trakcie kontroli zostały zrealizowane przez organa agencji.</u>
          <u xml:id="u-148.18" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">W ocenianym okresie realizowano w pierwszej kolejności zadania organizacyjne umożliwiające podjęcie zadań ustawowych. Początkowy okres charakteryzował się niezależnym od samej agencji opóźnieniem w realizacji planu przekazywania mienia. Znaczny wpływ na realizację statutowych zadań agencji miały trzy korekty planu dokonane przez ministra obrony narodowej w 1998 r. Przejęcie w ramach tych korekt przez agencję do zagospodarowania dodatkowych nieruchomości nie oznaczało jednak zwiększenia dochodów agencji, a zmuszało ją do większego zaangażowania w proces przejmowania nieruchomości, w tym zwłaszcza w IV kwartale 1998 r., po trzeciej korekcie tego planu.</u>
          <u xml:id="u-148.19" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Plan finansowy agencji w 1998 r. zakładał zrealizowanie przychodów w wysokości 58 mln zł, kosztów w wysokości ponad 48 mln zł i wypracowanie zysku brutto w wysokości ponad 10 mln zł, z czego 70%, tj. 7 mln zł, miało zasilić inwestycje sił zbrojnych. W okresie sprawozdawczym agencja zrealizowała planowane przychody w 53%, uzyskując ponad 31 mln zł. Planowane koszty zrealizowano na kwotę 20 mln zł, co stanowi 41% planu, a powyższa faktyczna realizacja przychodów i kosztów umożliwiła wypracowanie zysku brutto w kwocie ponad 10 mln zł, z czego na inwestycje sił zbrojnych przypada 8,9 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-148.20" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Biorąc pod uwagę potrzeby sił zbrojnych, agencja faktycznie przekazała resortowi obrony narodowej w 1998 r. 9,84 mln zł w gotówce oraz 3,6 mln zł w formie rzeczowej, w postaci uzbrojenia, a więc łącznie ponad 13 mln zł, co stanowi blisko 192% realizacji planu zatwierdzonego przez Radę Ministrów. Nadpłata rozliczona została w pierwszym kwartale ubiegłego roku. Na przestrzeni całego okresu sprawozdawczego agencja utrzymywała płynność finansową, dysponując na dzień 31 grudnia 1998 r. środkami pieniężnymi w wysokości ponad 12 mln zł. Jednocześnie pragnę dodać, że współpraca jednostek organizacyjnych resortu obrony narodowej z Agencją Mienia Wojskowego jest systematycznie doskonalona, co sprzyja stałej poprawie jej skutecznego działania.</u>
          <u xml:id="u-148.21" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Ponadroczne, a dzisiaj już ponad 2,5-letnie, doświadczenia agencji w realizacji procesów przejmowania i zagospodarowania mienia w okresie sprawozdawczym zaowocowały znacznie ambitniejszymi planami przejmowania i zagospodarowania tego mienia, a tym samym i planami finansowymi. Mogę już obecnie poinformować Wysoką Izbę, że działalność agencji w 1999 r., podsumowana badaniem bilansu, zamyka się przychodami w wysokości 165 mln zł przy ogólnych kosztach w wysokości 50 mln zł, co daje dochód brutto w wysokości ponad 115 mln zł, z czego resortowi obrony narodowej zostało faktycznie w ubiegłym roku przekazane ponad 97 mln zł, tj. 228% planu założonego przez Radę Ministrów. Również ambitny, ale zdaniem naszym realny plan finansowy agencji na 2000 rok zakłada osiągnięcie 160 mln zł dochodu brutto. Plan ten obliguje jednocześnie agencję do przekazania na inwestycje sił zbrojnych 90% uzyskanego dochodu, a nie jak dotychczas 80%.</u>
          <u xml:id="u-148.22" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Prezentowane dokonania agencji od momentu jej powołania do 31 grudnia 1998 r., a także osiągnięte już w 1999 r. wyniki świadczą dobitnie o trafności decyzji Wysokiej Izby powołującej do życia Agencję Mienia Wojskowego. Zdobyte doświadczenia wskazują kierunki jej dalszego rozwoju zmierzające do przejęcia z jednostek organizacyjnych resortu obrony narodowej zadań niepotrzebnie obciążających te jednostki. Mam tu na myśli gospodarkę komunalną wojska, a także udział agencji w procesach dostaw materiałów i uzbrojenia. Pełniona obecnie przez agencję zgodnie ze statutem rola inwestora na rzecz sił zbrojnych może być wykorzystywana w znacznie szerszym zakresie niż dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-148.23" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Dziękując Wysokiej Izbie za uwagę, proszę jednocześnie o przyjęcie przedłożonego sprawozdania z działalności i sprawozdania finansowego Agencji Mienia Wojskowego za okres od 1 października 1997 r. do 31 grudnia 1998 r. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-148.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Gargasia w celu przedstawienia sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejGargaś">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Komisji Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji oraz Komisji Obrony Narodowej przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie z działalności i sprawozdanie finansowe Agencji Mienia Wojskowego za okres od 1 października 1997 r. do 31 grudnia 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejGargaś">Zgodnie z ustawą z dnia 30 maja 1996 r. o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia skarbu państwa oraz Agencji Mienia Wojskowego (art. 14 pkt 4) minister skarbu państwa przedstawia Sejmowi roczne sprawozdanie z działalności agencji. Jak łatwo zauważyć pierwsze sprawozdanie obejmuje nie 12, a 15 miesięcy. Odbyło się to na wniosek ministra skarbu państwa i za zgodą Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Komisji Obrony Narodowej oraz Komisji Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji. Wynikało to z faktu, iż agencja nie rozpoczęła swojej działalności z dniem 1 stycznia 1997 r., lecz od 1 października 1997 r., zaś praktyczną działalność, wynikającą z zadań nałożonych ustawą, rozpoczęła od 1 stycznia roku następnego. W międzyczasie nastąpiło przeniesienie kompetencji w zakresie nadzoru nad agencją z Ministerstwa Obrony Narodowej na Ministerstwo Skarbu Państwa na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z reformą funkcjonowania gospodarki i administracji publicznej oraz o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. W tym czasie wydano również akty wykonawcze do ustawy, umożliwiające podjęcie działalności przez agencję. Było to rozporządzenie prezesa Rady Ministrów z dnia 1 sierpnia 1997 r. w sprawie nadania statutu Agencji Mienia Wojskowego, rozporządzenie prezesa Rady Ministrów z tego samego dnia w sprawie zasad wynagradzania prezesa Agencji Mienia Wojskowego i członków rady tej agencji, rozporządzenie Rady Ministrów z 5 sierpnia w sprawie szczegółowego trybu przekazywania mienia skarbu państwa Agencji Mienia Wojskowego, rozporządzenie Rady Ministrów z 5 sierpnia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarowania finansami Agencji Mienia Wojskowego oraz rozporządzenie ministra skarbu państwa z dnia 1 sierpnia 1997 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu prowadzenia ewidencji mienia, jej udostępniania i wydawania z niej wyciągów przez Agencję Mienia Wojskowego. Następnie do końca 1997 r. przygotowano i wdrożono w agencji wewnętrzne akty normatywne, regulujące sprawy organizacyjno-administracyjne, ekonomiczno-finansowe, przejmowanie i zagospodarowanie mienia, kontroli wewnętrznej i pracowniczej. 1 czerwca 1998 r. Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów rekomendował Radzie Ministrów plan finansowy agencji, sporządzony na podstawie planu przekazywania mienia na 1998 r., przygotowany przez Ministerstwo Obrony Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejGargaś">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Agencja Mienia Wojskowego jest państwową osobą prawną, powołaną na mocy ustawy z dnia 30 maja 1996 r. o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia skarbu państwa oraz Agencji Mienia Wojskowego. Powyższa ustawa, a także rozporządzenie o nadanie statutu Agencji Mienia Wojskowego określają główne zadania agencji. Należą do nich: gospodarowanie mieniem skarbu państwa niewykorzystywanym przez jednostki organizacyjne podporządkowane lub nadzorowane przez ministra obrony narodowej bądź pozostałym po likwidacji państwowych osób prawnych, dla których organem nadzoru lub założycielskim był minister obrony narodowej, przekazanym agencji; utrzymanie mienia, o którym mowa powyżej; uporządkowanie stanu prawnego i prowadzenie ewidencji tego mienia; wewnętrzna działalność kontrolna agencji.</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejGargaś">Agencja Mienia Wojskowego, realizując swoje ustawowe zadania, po pierwsze, umożliwia wypracowanie dodatkowych środków finansowych tak potrzebnych na wspomaganie procesów restrukturyzacji armii i jej modernizacji technicznej, po drugie, uwalnia MON od zajmowania się takimi rzeczami, jak: zarządzanie majątkiem zbędnym, jego zagospodarowaniem, sprzedażą itd., po trzecie, ma agencja niewątpliwy wpływ na aktywizację gospodarczą lokalnych środowisk poprzez sprzedaż, dzierżawę lub wspólne przedsięwzięcia na bazie mienia zbędnego.</u>
          <u xml:id="u-150.4" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejGargaś">Realizację zadań agencji można uszeregować w kilku grupach: przejmowanie nieruchomości zbędnych dla resortu obrony lub czasowo niewykorzystanych; przejmowanie rzeczy ruchomych niekoncesjonowanych, takich jak sprzęt samochodowy, silnikowy, łączności, uzbrojenia, topograficzny, inżynieryjny, komunikacji wojskowej, służb mundurowych, zdrowia, służby żywnościowej, a także materiałów pędnych i smarów; przejmowanie rzeczy ruchomych koncesjonowanych, takich przede wszystkim jak broń strzelecka, amunicja; ewidencja tego mienia; utrzymanie i ochrona tego mienia; porządkowanie stanu prawnego mienia; jego zagospodarowanie i także działalność kontroli wewnętrznej.</u>
          <u xml:id="u-150.5" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejGargaś">Wysoka Izbo! 15 września 1998 r. Rada Ministrów zatwierdziła plan finansowy agencji na 1998 r. Zakładał on realizację przychodów w wysokości 58 861 700 zł, zaś kosztów w wysokości 48 843 700 zł. Wypracowany zysk brutto miał wynosić 10 018 tys. zł, z czego 70%, tj. 7 012 600 zł, miało zasilić siły zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej. W tym okresie agencja zrealizowała planowane przychody w 53,07%, zaś planowane koszty zrealizowała w 41,72% planu. W ten sposób faktycznie wypracowano zysk brutto w wysokości 10 862 tys. zł, z czego siłom zbrojnym przekazano 8 085 621 zł. Na przestrzeni całego okresu sprawozdawczego agencja utrzymywała płynność finansową.</u>
          <u xml:id="u-150.6" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejGargaś">Chciałbym jeszcze dodać, że sprawozdanie finansowe agencji zostało zbadane przez biegłego rewidenta, który wydał opinię pozytywną bez zastrzeżeń, a w dniu 27 kwietnia 1999 r. rada nadzorcza agencji wyraziła pozytywną opinię o sprawozdaniu finansowym agencji, zaś 13 lipca 1999 r. Rada Ministrów rozpatrzyła i przyjęła sprawozdanie agencji.</u>
          <u xml:id="u-150.7" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejGargaś">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W trakcie rozpatrywania sprawozdania agencji przez Komisję Obrony Narodowej i Komisję Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji posłowie zwrócili uwagę na kilka istotnych elementów. Przede wszystkim przyglądano się współpracy agencji z samorządami. Trzeba przyznać, że ten temat jest ważny i trudny. Między innymi zajmowała się tymi problemami Komisja Samorządu Terytorialnego i Rozwoju Regionalnego na posiedzeniu wyjazdowym w twierdzy Modlin oraz Komisja Obrony Narodowej na posiedzeniu w dniu 4 listopada 1999 r., rozpatrując dezyderat nr 23 Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-150.8" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejGargaś">Posłowie bardzo uważnie przyglądali się każdej pojedynczej sprawie powstałej na linii samorząd-agencja. Na żądanie posłów otrzymywaliśmy dodatkowe wyjaśnienia zarządu agencji. Po tej analizie można stwierdzić, że współpraca układała się poprawnie. Agencja Mienia Wojskowego w miarę swoich możliwości i posiadanych zasobów przekazywała samorządom powiatowym nieodpłatnie nieruchomości przeznaczone na siedziby władz samorządowych, co jest zgodne z art. 72 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawę reformującą administrację publiczną.</u>
          <u xml:id="u-150.9" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejGargaś">Tam, gdzie sytuacja wykraczała poza przywołany przepis, agencja przekazywała nieruchomości samorządom w trybie bezprzetargowym, za preferencyjną cenę ustaloną w drodze indywidualnych rokowań. Zdarzały się też sytuacje, sporadyczne, gdy oczekiwania samorządu okazywały się tak duże, że uniemożliwiały wręcz realizację ustawowych zadań agencji, czyli pozyskiwanie i przekazywanie siłom zbrojnym określonych środków finansowych.</u>
          <u xml:id="u-150.10" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejGargaś">Musimy stale pamiętać, że podstawowym zadaniem agencji - po to została powołana - jest zagospodarowanie zbędnego mienia wojskowego i w rezultacie dofinansowanie sił zbrojnych. Wpływy, które MON otrzymuje w wyniku działalności agencji, są przez MON przekazywane do łącznego budżetu sił zbrojnych w ramach układu NATO.</u>
          <u xml:id="u-150.11" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejGargaś">Zainteresowanie posłów skupiało się także na relacji pomiędzy agencją a siłami zbrojnymi. W szczególności były to sprawy wymagające dalszych dopracowań organizacyjnych i prawnych. Do takich spraw należą występujące niejednokrotnie różnice w wycenie mienia dokonywanej przez MON i przez Agencję Mienia Wojskowego. Zgodnie z obowiązującymi przepisami przy podpisaniu protokołu zdawczo-odbiorczego musi być podana wartość mienia. To samo mienie ma inną wartość dla wojska, a zupełnie inna jest jego wartość rynkowa. Wprawdzie w wielu przypadkach, szczególnie w odniesieniu do mienia koncesjonowanego, wartości te zostały skorygowane, niemniej jednak nie można stwierdzić z pewnością, że dokonano tego we wszystkich przypadkach. Nieskorygowanie nieprawidłowości w oszacowaniu majątku może utrudnić właściwą ocenę możliwości finansowych agencji.</u>
          <u xml:id="u-150.12" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejGargaś">Innym problemem są dla agencji także na przykład kwestie nieruchomości czasowo zbędnych dla wojska. Nieruchomości te są przejmowane przez agencję na rok, dwa, trzy lata, a po tym czasie będą zwracane siłom zbrojnym. Bardzo często budynki są mocno zdekapitalizowane i rodzi się pytanie, czy agencja na własną odpowiedzialność ma je remontować, skoro MON nie jest tym zainteresowany. W takiej sytuacji trudno znaleźć potencjalnego dzierżawcę obiektów w takim stanie, przy kosztach utrzymania ponoszonych oczywiście przez agencję. W trakcie posiedzenia komisji zgłoszono nawet dwie propozycje rozwiązania tego problemu: jedna, aby doprowadzić do zmiany ustawy, tak aby zniknął zapis umożliwiający przejmowanie nieruchomości czasowo niewykorzystywanych; druga, aby termin użyczenia był nie krótszy niż 5 lat. Sprawa ta wymaga również rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-150.13" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejGargaś">W ocenie prezesa Agencji Mienia Wojskowego współpraca ze wszystkimi rodzajami sił zbrojnych układa się dobrze. Aby wzmocnić motywację dowódców do pozbywania się zbędnego mienia, minister obrony narodowej wprowadził bezpośredni mechanizm zainteresowania. Z kwoty przekazywanej dla MON minister stawia do dyspozycji dowódców sił zbrojnych 15% środków. O takie rozwiązanie wnosiła Agencja Mienia Wojskowego.</u>
          <u xml:id="u-150.14" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejGargaś">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Omawiany okres sprawozdawczy Agencji Mienia Wojskowego był pierwszym rokiem jej działalności. Początki były trudne, ale ocena jej działalności jest pozytywna, przede wszystkim ze względu na osiągnięcie zakładanego zysku i rozpoczęcie finansowania inwestycji sił zbrojnych, do czego została powołana. Wprawdzie działalność agencji w tym okresie była mniejsza od zakładanej, ale wynikało to głównie z problemów, o których już tu mówiliśmy; było to efektem przede wszystkim opóźnień legislacyjnych, opóźnień w przejmowaniu majątku od MON i kilkakrotnych korekt planu przekazywania tego mienia, a także koncentracji w pierwszym okresie na kwestiach organizacyjnych agencji.</u>
          <u xml:id="u-150.15" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejGargaś">Dzisiaj agencja jest instytucją działającą z coraz większą dynamiką. Wskazują na to wyniki, którymi dysponuję, dotyczą one pierwszych 9 miesięcy 1999 r. Nie mieści się to wprawdzie w zakresie dzisiejszego sprawozdania, ale te wyniki, o których mówił także pan minister, potwierdzają dynamiczny rozwój agencji, a plany na rok 2000 są bardzo ambitne i zakładają kwotę ponad 150 mln zł, którą uzyska Agencja Mienia Wojskowego na potrzeby Ministerstwa Obrony Narodowej. Powyższe fakty potwierdzają przekonanie posłów obu komisji co do słuszności powołania do życia Agencji Mienia Wojskowego, jej roli w modernizacji sił zbrojnych, jej dobrej, konsekwentnej działalności.</u>
          <u xml:id="u-150.16" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejGargaś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji oraz Komisja Obrony Narodowej zwracają się o przyjęcie sprawozdania z działalności i sprawozdania finansowego Agencji Mienia Wojskowego za okres od 1 października 1997 r. do 31 grudnia 1998 r. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-150.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Sejm postanowił o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Mieczysława Szczygieła z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PosełMieczysławSzczygieł">Panie marszałku - Mieczysława Szczygła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Sieńko: Właśnie zastanawialiśmy się, czy...)</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Zemke: To dyskusyjne, bo może być i tak, i tak.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PosełMieczysławSzczygieł">Rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#PosełMieczysławSzczygieł">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność przedstawiam stanowisko w sprawie sprawozdania z działalności i sprawozdania finansowego Agencji Mienia Wojskowego za okres od 1 października 1997 r. do 31 grudnia 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#PosełMieczysławSzczygieł">Wysoka Izbo! Agencja realizuje cele określone w ustawie z dnia 30 maja 1996 r. o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia skarbu państwa oraz o Agencji Mienia Wojskowego. Zadania te zostały uszczegółowione w rozporządzeniu prezesa Rady Ministrów z dnia 1 sierpnia 1997 r., nadającym statut agencji, oraz w rozporządzeniach Rady Ministrów wydanych na początku sierpnia 1997 r., które określają tryb przekazywania mienia skarbu państwa agencji, zasady gospodarki finansowej, a także warunki i tryb prowadzenia ewidencji mienia.</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#PosełMieczysławSzczygieł">Głównym zadaniem realizowanym przez Agencję Mienia Wojskowego z punktu widzenia ekonomicznego oraz potrzeb obrony narodowej jest gospodarowanie powierzonym jej mieniem skarbu państwa, zbędnym dla jednostek organizacyjnych resortu obrony narodowej oraz przekazywanie wypracowanego dochodu na cele inwestycyjne sił zbrojnych w wysokości zatwierdzanej corocznie przez Radę Ministrów w planach finansowych agencji.</u>
          <u xml:id="u-154.4" who="#PosełMieczysławSzczygieł">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Działania agencji formalnie rozpoczęły się 1 października 1997 r., a uwarunkowane to było wejściem w życie dopiero w trzeciej dekadzie sierpnia i pierwszej dekadzie września tegoż roku stosownych rozporządzeń wykonawczych do ustawy powołującej agencję. Stanowiły one podstawę do przygotowania dokumentów prawa wewnętrznego regulujących zasady jej funkcjonowania oraz wydania decyzji przez ministra obrony narodowej w związku z realizacją przypisanych mu zadań na rzecz agencji.</u>
          <u xml:id="u-154.5" who="#PosełMieczysławSzczygieł">Zatrudnienie w okresie sprawozdawczym było znacznie niższe od zakładanego planu. I tak: na koniec roku 1997 zatrudnionych było 65 osób, co stanowi 59% planu, a przeciętne zatrudnienie w 1998 r. wynosiło 235 osób, czyli 83% zakładanego planu. Średnio ok. 1/4 pracowników zatrudnionych było w biurze agencji w Warszawie, a pozostałe trzy czwarte w oddziałach terenowych i w filiach. Podobna struktura zatrudnienia utrzymuje się również w roku 1999.</u>
          <u xml:id="u-154.6" who="#PosełMieczysławSzczygieł">Dla rozpoczęcia statutowej działalności minister obrony narodowej przekazał agencji w 1997 r. dotację na jej uruchomienie, która stanowi fundusz statutowy. Natomiast w 1998 r. przekazał 5 nieruchomości na siedziby docelowe oraz nieruchomości na siedziby tymczasowe dla pozostałych jednostek organizacyjnych, w tym dla biura agencji. Jednocześnie agencja została wyposażona m.in. w samochody osobowe, meble, sprzęt łączności itp., rzeczy, które są pomocne w działalności agencji. Wyposażenie, jak wiemy, na początku - mówiono o tym już w sprawozdaniach komisji - było w bardzo w kiepskim stanie i tylko w niewielkim stopniu zaspokajało potrzeby agencji. W 1998 r. rozpoczęto proces uzupełniania wyposażenia w drodze zakupu lub leasingu sprzętu, materiałów biurowych, zgodnie z planem zakupów i wydatków, który jest pochodną planu finansowego agencji. Plan zakupów i wydatków został wykonany w 96% na kwotę 1,6 mln zł. W 1999 r. kontynuowano zakupy sprzętu i wyposażenia i plan zakupów został wykonany w 60% na kwotę 10,6 mln zł, która obejmuje również koszty utrzymania technicznego i ochrony obiektów przejętych z resortu obrony narodowej. I tu pierwszy raz pojawia się ta suma, która jednocześnie obejmuje obciążenie z tytułu ochrony obiektów przez agencję.</u>
          <u xml:id="u-154.7" who="#PosełMieczysławSzczygieł">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Właściwe przygotowanie agencji do podjęcia statutowych zadań pozwoliło do końca okresu sprawozdawczego przejąć 90% nieruchomości czasowo niewykorzystanych przez wojsko, około 75% nieruchomości zbędnych i 83% mienia ruchomego. Przeprowadzono w tym weryfikację ponad 650 umów najmu i dzierżawy, co pozwoliło zwiększyć miesięczne wpływy z tego tytułu o około 140 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-154.8" who="#PosełMieczysławSzczygieł">Dużo kontrowersji budzi wycena wartości przekazywanego mienia ruchomego przez instytucje wojskowe. Często odbiega ona od wynikającej z postanowień rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 sierpnia 1997 r., zgodnie z którym określenie wartości odbywa się według wartości księgowej netto albo ceny sprzedaży netto możliwej do uzyskania, zależnie od tego, która z nich jest niższa. Cytowane rozporządzenie postanawia również, że rzeczy ruchome, wyeksploatowane lub zmaterializowane wycenia się według szacunkowej wartości rynkowej netto. Mała atrakcyjność rynkowa tego mienia powoduje, że ma ono praktycznie wartość złomu.</u>
          <u xml:id="u-154.9" who="#PosełMieczysławSzczygieł">Wartość przejętych ruchomości określana w planie na kwotę 88 mln zł została zweryfikowana w trakcie przejmowania i wyniosła około 29 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-154.10" who="#PosełMieczysławSzczygieł">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Do czasu zagospodarowania mienia, szczególnie nieruchomości, agencja zobowiązana jest do jego utrzymywania, na co minister obrony narodowej udziela stosownych dotacji. Wobec niewystarczających na ten cel środków w budżecie Ministerstwa Obrony Narodowej w okresie sprawozdawczym jednostki resortu obrony narodowej nieodpłatnie utrzymywały i ochraniały mienie przekazane do momentu zagospodarowania, jednak nie dłużej niż do 31 grudnia 1998 r. Jak wiemy, obecnie agencja już ponad rok realizuje te cele samodzielnie poprzez podmioty gospodarcze, które posiadają odpowiednie koncesje na ochronę mienia i osób.</u>
          <u xml:id="u-154.11" who="#PosełMieczysławSzczygieł">Zasadniczy odcinek działalności, czyli zagospodarowanie mienia, w świetle uwarunkowań sygnalizowanych wcześniej przedstawia się następująco: W zakresie nieruchomości czasowo niewykorzystanych przez wojsko zagospodarowano w formie najmu i dzierżawy ponad 816 ha gruntu oraz 122 tys. m2 powierzchni użytkowej budynków, to jest 90% przejętego tego rodzaju mienia. Nieruchomości zbędne zagospodarowano w formie sprzedaży- 68 ha gruntów, 48 budynków o powierzchni użytkowej 11 tys. m2. Dokonano najmu gruntów o powierzchni 49 ha oraz 79 budynków o powierzchni użytkowej ponad 33 tys. m2, a także oddano w administrowanie, użyczenie lub przekazano nieodpłatnie grunty o powierzchni 39 ha oraz 41 budynków o łącznej powierzchni użytkowej 11 tys. m2. Mówiąc o procesie zagospodarowania mienia, należy widzieć skutki realizacji postanowień zawartych w art. 72 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną. Sprawozdawca komisji mówił o tym, że na tym punkcie dochodzi najczęściej do pewnych zgrzytów czy iskrzeń.</u>
          <u xml:id="u-154.12" who="#PosełMieczysławSzczygieł">Zgodnie z wyżej wymienioną ustawą agencja zobowiązana jest do przekazania wojewodzie lub organom samorządu nieruchomości będących własnością skarbu państwa na cele związane z wykonywaniem przez te organy zadań administracji publicznej. Jak wiemy, niektóre samorządy bardzo literalnie podchodzą do tego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-154.13" who="#PosełMieczysławSzczygieł">Skutki funkcjonowania tej ustawy szczególnie ostro objawiły się w 1999 r. Na podstawie powyższych uregulowań prawnych sprzedano w trybie bezprzetargowym, nieodpłatnie przekazano lub oddano w trwały zarząd nieruchomości oszacowane przez rzeczoznawców na kwotę 54 mln zł. Preferencje zastosowane w wyniku realizacji art. 72 tej ustawy dały wymiar finansowy rzędu co najmniej 23 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-154.14" who="#PosełMieczysławSzczygieł">Do zagospodarowania rzeczy ruchomych agencja stosowała przede wszystkim sprzedaż przetargową. Przeprowadzono 80 przetargów na ok. 2900 pozycji asortymentowych sprzętu, z czego sprzedano 1200, uzyskując ok. 3 mln zł. Mienie niskiej wartości jednostkowej sprzedawano w drodze bezprzetargowej, m.in. na różnego rodzaju stoiskach, w punktach sprzedaży, uzyskując z tego tytułu ponad 1,5 mln zł. W 1998 r. sprzedano w drodze przetargu 20 transporterów opancerzonych, 231 sztuk broni sportowej oraz 20 statków powietrznych różnego typu. Agencja pełniła również rolę inwestora na rzecz sił zbrojnych, dostarczając do wojska uzbrojenie o łącznej wartości brutto ponad 4 mln zł. Jestem bardzo zadowolony z tej formy działalności agencji. Jest to całkiem nowy kierunek, który może z czasem być bardzo pomocny armii.</u>
          <u xml:id="u-154.15" who="#PosełMieczysławSzczygieł">W okresie sprawozdawczym na sprzedaż koncesjonowaną zawarto 36 umów, których wartość wyniosła ponad 6 mln zł, przy czym realizacja części tych umów przeszła na rok 1999. Do końca 1998 r. zrealizowano obroty na kwotę ok. 5 mln zł. Ten okres działalności agencja zamknęła zyskiem brutto w kwocie 10 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-154.16" who="#PosełMieczysławSzczygieł">Aby nie przytaczać już cyfr, chciałbym powiedzieć jeszcze dwa zdania, panie marszałku, jeżeli można, o roku 1999. Już są wyniki badania bilansu, który zamyka się kwotą prawie 160 mln zł i jest to wyraźny wzrost. Te liczby mówią same za siebie. Co roku agencja zapewnia coraz większe finanse armii.</u>
          <u xml:id="u-154.17" who="#PosełMieczysławSzczygieł">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W mojej pracy parlamentarnej kilka razy zetknąłem się z działalnością Agencji Mienia Wojskowego. Wszystkie problemy, które napotkaliśmy, wspólnie zostały szybko i sprawnie rozwiązane.</u>
          <u xml:id="u-154.18" who="#PosełMieczysławSzczygieł">W związku z danymi przedstawionymi w sprawozdaniu z działalności i sprawozdaniu finansowym za okres od 1 października 1997 r. do 31 grudnia 1998 r. w imieniu klubu Akcji Wyborczej Solidarność chcę powiedzieć, że działalność Agencji Mienia Wojskowego oceniamy bardzo pozytywnie i wnosimy do Wysokiej Izby o przyjęcie tych sprawozdań. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-154.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Wysłuchaliśmy wystąpienia pana posła Mieczysława Szczygła.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Teraz zabierze głos pan poseł Jan Sieńko z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PosełJanSieńko">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Agencja Mienia Wojskowego - jak to już zostało przedstawione - powołana została i działa na mocy ustawy z dnia 30 maja 1996 r. o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia skarbu państwa oraz o Agencji Mienia Wojskowego. Jest państwową osobą prawną, prowadzącą samodzielną gospodarkę finansową, kierującą się zasadami racjonalnego gospodarowania.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#PosełJanSieńko">Podstawowe cele powołania Agencji Mienia Wojskowego to:</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#PosełJanSieńko">- stworzenie organizacyjno-prawnych warunków umożliwiających zmniejszenie wydatków resortu obrony narodowej na finansowanie kosztów utrzymania zbędnego mienia,</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#PosełJanSieńko">- dofinansowanie spoza budżetowych środków zadań inwestycyjnych związanych z rekonstrukcją i modernizacją sił zbrojnych,</u>
          <u xml:id="u-156.4" who="#PosełJanSieńko">- przyspieszone i bardziej racjonalne, oparte na regułach rynkowych zagospodarowanie zbędnego mienia wojskowego, co zapewni dodatkowe przychody dla budżetu państwa i gmin z tytułu podjętej na tym mieniu działalności przez nowe podmioty gospodarcze,</u>
          <u xml:id="u-156.5" who="#PosełJanSieńko">- gospodarowanie przejętym mieniem, a w szczególności: sprzedaż, zamiana, oddawanie w administrowanie, użytkowanie, najem, dzierżawę, użyczenie, a także wnoszenie mienia do spółek i wykonywanie praw z udziałów w spółkach,</u>
          <u xml:id="u-156.6" who="#PosełJanSieńko">- tworzenie dodatkowych miejsc pracy - co jest bardzo ważne - zwłaszcza dla żołnierzy i pracowników zwolnionych w wyniku restrukturyzacji sił zbrojnych, co ma szczególne znaczenie w garnizonach położonych w małych miejscowościach o wysokim wskaźniku bezrobocia.</u>
          <u xml:id="u-156.7" who="#PosełJanSieńko">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej uważa, że te zadania Agencja Mienia Wojskowego realizuje bardzo pozytywnie. Są jednak problemy, które utrudniają właściwe wykonywanie nałożonych na Agencję Mienia Wojskowego zadań. Problemy te występują szczególnie przy przejmowaniu i zagospodarowywaniu nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-156.8" who="#PosełJanSieńko">Największą przeszkodą w terminowej realizacji harmonogramu przejmowania i zagospodarowania nieruchomości zbędnych Ministerstwa Obrony Narodowej są problemy wynikające z faktu, iż w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego tereny te mają przypisaną taką funkcję, która w wyniku dokonywania zmian własnościowych staje się nieaktualna. Dotyczy to zarówno funkcji np. terenów specjalnych, jak i zapisów typu: teren istniejącego ośrodka wypoczynkowego, np. Pomorskiego Okręgu Wojskowego. Istnienie takich zapisów jest podstawą do odmowy wydania pozytywnej opinii urbanistycznej o zgodności z ustaleniami planu, niezbędnej do zatwierdzenia projektu podziału geodezyjnego. Dotyczy to zarówno podziałów geodezyjnych wykonywanych w celu wyodrębnienia nieruchomości przekazywanej do Agencji Mienia Wojskowego, jak i podziałów geodezyjnych wykonywanych w procesie zagospodarowywania nieruchomości zbędnych. Taka funkcja uniemożliwia również często uzyskanie pozytywnej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, co obniża wartość nieruchomości przeznaczonej do sprzedaży. Można by tu postulować wprowadzenie zapisu o traktowaniu terenów z przypisaną funkcją, która może być realizowana przez MON po przekazaniu tego terenu poza resort, jako terenu bez ustalonej funkcji. Zgodność podziału lub zabudowy z planem ustalałoby się wtedy na etapie wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.</u>
          <u xml:id="u-156.9" who="#PosełJanSieńko">Drugą barierą jest sprawa przejmowania i zagospodarowywania mienia ruchomego. Jednostki wojskowe nieraz sztucznie zawyżają ceny jednostkowe przekazywanego mienia ruchomego. Uważa się dość powszechnie, że ceną przekazania jest wartość księgowa, a nie cena rynkowa, jak to określają stosowne przepisy. Z tego też powodu dochodzi w jednostkach wojskowych do niepotrzebnych rozbieżności.</u>
          <u xml:id="u-156.10" who="#PosełJanSieńko">Niejednokrotnie w jednostkach wojskowych opóźnia się podjęcie decyzji o zbędności mienia ruchomego przekazywanego do Agencji Mienia Wojskowego, a to powoduje jego długotrwałe magazynowanie. W wyniku tego przekazywany sprzęt jest często niekompletny i zużyty technologicznie, przez co wpływy finansowe są dużo niższe.</u>
          <u xml:id="u-156.11" who="#PosełJanSieńko">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W obowiązującym stanie prawnym utrzymywana jest także niedorzeczność związana np. z dotacją budżetową, która winna trafiać do agencji w ślad za przekazywanym mieniem. Według planu w roku 1999 winna ona wynieść nieco ponad 9 mln zł. Wydaje mi się, że należy znowelizować stosowne zapisy, w szczególności zapisy ustawy z dnia 30 maja 1996 r. (art. 27 ust. 2), rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 sierpnia 1997 r. (§ 6), tak by dotację z obligatoryjnej zamienić na fakultatywną bądź całkowicie zlikwidować. Do likwidacji upoważniają bardzo dobre wyniki finansowe agencji, która otrzymuje szczątkową dotację, a przecież radzi sobie bardzo dobrze i wcale ręki po budżetowe środki nie musi wyciągać.</u>
          <u xml:id="u-156.12" who="#PosełJanSieńko">Kolejną sprawą czy zmorą agencji są korekty planu przekazywania. Mimo że § 5 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 sierpnia 1997 r. dopuszcza dokonywanie korekty (w liczbie pojedynczej), faktem jest dokonywanie kilku korekt. Agencja jest w stanie skonsumować każdą korektę zwiększającą zasób, trudne natomiast do zaakceptowania są korekty zmniejszające, wyłączające z planu obiekty, wobec których uruchomiono bardzo często program promocyjny.</u>
          <u xml:id="u-156.13" who="#PosełJanSieńko">Mimo że § 8 wspomnianego rozporządzenia przedstawia zasady określania wartości przekazywanego mienia, rzeczywistość wskazuje na to, że w siłach zbrojnych przepisy te nie obowiązują. Powszechnie panuje pogląd, że im większą wartość mienia strona przekazująca wpisze do protokołu, tym większe ma prawo oczekiwać zwiększenia funduszy zasilających. Prowadzi to do swoistych zafałszowań statystycznych, w których ujawnia się ogromną wartość przekazywanego mienia. Ogromna wartość zbudowana jest z takich elementów składowych, jak np. skorupa 26-letniego Miga-21, wyceniona przez wojsko na ponad 2 mln zł, podczas gdy jej wartość rynkowa, równa wartości złomu, oscyluje w granicach 3–6 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-156.14" who="#PosełJanSieńko">I ostatnia sprawa. Agencja zgodnie z art. 21 i 22 ustawy przejmuje mienie na czas określony (była już o tym mowa). Przy czym art. 21 pozostaje martwy. Według mojej wiedzy nie było dotąd przypadku przekazania na czas określony mienia ruchomego. Natomiast realizacja art. 22 budzi wątpliwości głównie za przyczyną okresu przekazania. Generalnie należy stwierdzić, że jest on z reguły bardzo krótki, od 6 miesięcy w skrajnych przypadkach, do lat 4. Przekazywane często duże obiekty, w marnym stanie technicznym, nie mają szans na zagospodarowanie na tak krótkie okresy. Zakładać należy, iż potencjalny najemca, nabywca zainwestuje środki na remont i adaptację jedynie wówczas, gdy będzie miał gwarancję ich zwrotu poprzez wieloletnią, pięcio-, a nawet dziewięcioletnią dzierżawę. Inny problem to umieszczanie w planie czasówek obiektów, o których wszyscy wiedzą, że nigdy nie będą mogły być wykorzystywane dla potrzeb sił zbrojnych. Tak oto, proszę Wysokiej Izby, gdyby jeszcze te bariery dało się zlikwidować, myślę, że wyniki funkcjonowania Agencji Mienia Wojskowego zdałyby się być jeszcze lepsze.</u>
          <u xml:id="u-156.15" who="#PosełJanSieńko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej, w imieniu którego mam zaszczyt przemawiać, bardzo pozytywnie ocenia funkcjonowanie Agencji Mienia Wojskowego i deklaruje przyjęcie sprawozdania z działalności i sprawozdania finansowego Agencji Mienia Wojskowego za okres od października 1997 r. do 31 grudnia 1998 r. Dziękuję za uwagę,</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Sieńko.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Władysława Frasyniuka z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PosełWładysławFrasyniuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Unii Wolności aprobuje przedstawione sprawozdanie finansowe i sprawozdanie z działalności Agencji Mienia Wojskowego za rok 1997 i 1998.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#PosełWładysławFrasyniuk">Gdyby oceniać wyłącznie efekty liczbowe działalności agencji - 8 mln wynikające z rachunku wyników czy też 13 mln faktycznie przekazane armii - można by mieć wątpliwości, czy Agencja Mienia Wojskowego jest strukturą efektywną, spełniającą nasze oczekiwania. Dopiero uwzględnienie faktu, że agencja w okresie objętym sprawozdaniem faktycznie się organizowała i głównie przejmowała mienie od wojska, a przede wszystkim uwzględnienie wyników jej działań w roku następnym pozwala właściwie ocenić tę instytucję.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#PosełWładysławFrasyniuk">Tak się składa, że w chwili obecnej znane są zweryfikowane przez biegłych rewidentów księgowych dane finansowe za 1999 r. Mówił tu o tym jeden z moich poprzedników. Chciałbym też przypomnieć te liczby, w innym kontekście. Mianowicie porównanie okresu sprawozdawczego 1997–1998 z następnym rokiem, 1999 r., pokazuje, że:</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#PosełWładysławFrasyniuk">- obroty wzrosły z 31 mln zł do 165 mln zł;</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#PosełWładysławFrasyniuk">- wynik finansowy brutto wzrósł z 11 mln do 115 mln;</u>
          <u xml:id="u-158.5" who="#PosełWładysławFrasyniuk">- kwota przekazana armii wzrosła z 8 mln do 97 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-158.6" who="#PosełWładysławFrasyniuk">Tak więc dopiero uwzględnienie tych rezultatów pozwala właściwie ocenić, czy potrzebna była ustawa o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia skarbu państwa oraz o Agencji Mienia Wojskowego.</u>
          <u xml:id="u-158.7" who="#PosełWładysławFrasyniuk">Odpowiedź na to pytanie jest zdecydowanie twierdząca. Pożytki z tej ustawy płynące są oczywiste i nawet nieco zaskakujące dla samych jej twórców. Projektując bowiem ten akt prawny, zakładano, że pierwsze lata działalności Agencji Mienia Wojskowego przyniosą od kilku do kilkunastu milionów zł dodatkowych środków dla armii, a poważne kwoty, rzędu 100 mln zł rocznie, pojawią się po ok. 10 latach działalności. Tymczasem już drugi rok działalności agencji zaowocował kwotą ok. 100 mln zł, jaką uzyskał dodatkowo resort obrony narodowej.</u>
          <u xml:id="u-158.8" who="#PosełWładysławFrasyniuk">Efekty finansowe działań Agencji Mienia Wojskowego, jakkolwiek najważniejsze, nie muszą być wyłącznie brane pod uwagę przy formułowaniu oceny tej instytucji. Wprowadzając ustawę i powołując Agencję Mienia Wojskowego jako podmiot jedynie uprawniony do gospodarczego wykorzystania mienia państwowego będącego w dyspozycji armii, stworzyliśmy narzędzie ograniczające szarą strefę obrotu gospodarczego. Przecież mienie zbędne nie musi być zbędne, czy w ogóle bezwartościowe. Zbędny wojsku hotel czy bazę paliw można wynająć za zarówno 1 tys. zł, jak i za 20 tys. zł miesięcznie. Z punktu widzenia interesów wojska różnicy prawie nie ma, bo i tak wszystkie dochody musi odprowadzić do urzędu skarbowego, ale z punktu widzenia dochodów państwa czy podmiotów wynajmujących różnica jest kolosalna. Wojsko nie jest przedsiębiorstwem, więc nie musi myśleć i działać w kategoriach ekonomicznych, ale wyłącznie w kategoriach zadań związanych z obronnością państwa. Z punktu widzenia interesu dowódcy mającego nadwyżkę mienia ważne jest, aby pozbyć się kosztów jego utrzymania. Stąd oczywista pokusa, aby wynająć jak najszybciej choćby za złotówkę, a to już tylko krok do pola dla naprawdę małych i wielkich nadużyć, bo przecież nie mówimy o mieniu bezwartościowym. Hotel czy nieruchomość gruntowa zbędne dla wojska mogą mieć czasem wielomilionową wartość rynkową. Standardem winno być, że wojsko otrzymuje do dyspozycji środki finansowe niezbędne do realizacji swoich zadań, a nie uczestniczy w ich wypracowywaniu. Z uznaniem odnotowuję fakt, że Komisja Obrony Narodowej forsuje model wyłączenia poza resort, a zwłaszcza poza jego wojskowe struktury również zakupu sprzętu i uzbrojenia dla armii. Armia ma ten sprzęt wyłącznie użytkować i nie może, a w każdym razie nie powinna być w jakikolwiek sposób uwikłana w ekonomiczną stronę dostaw i gospodarkę mieniem jej powierzonym przez państwo.</u>
          <u xml:id="u-158.9" who="#PosełWładysławFrasyniuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z przedstawionego sprawozdania wyraźnie wynika, że jesteśmy zaledwie na początku drogi do porządkowania spraw gospodarowania mieniem w wojsku. Liczbowy stan naszej armii zmniejszył się przez ostatnie 10 lat o ponad połowę, agencja zaś w ciągu ponad dwóch lat swojej działalności przejęła do zagospodarowania zaledwie około 3% zbędnych nieruchomości i infrastruktury wojskowej. Widać tu wyraźnie dysproporcję, która nie ma logicznego uzasadnienia. W przedłożonym sprawozdaniu wspomina się o licznych korektach planu przekazywania mienia dokonywanych przez ministra obrony narodowej w stosunku do mienia wstępnie wyselekcjonowanego do przekazania agencji, jak i też niepełną realizację tych skorygowanych planów, co stanowi zapowiedź kolejnej korekty zmniejszającej. Ta sytuacja odzwierciedla stan niepewności co do przyszłego kształtu polskiej armii. Ten stan oczywiście nie będzie trwał wiecznie. Wkrótce zapadną decyzje związane z określeniem wielkości armii i jej dyslokacją oraz modernizacją sprzętu i zbrojenia. To zaś oznacza, że pole do działania Agencji Mienia Wojskowego będzie znacznie większe niż obecnie. W 1999 r. Polska weszła do NATO. Przynależność do tego elitarnego klubu bezpiecznych i bogatych państw zobowiązuje.</u>
          <u xml:id="u-158.10" who="#PosełWładysławFrasyniuk">Polska ma jeszcze przed sobą znaczny wysiłek organizacyjny i finansowy związany z restrukturyzacją i modernizacją armii. Tak więc Agencja Mienia Wojskowego, której misją jest wypracowanie środków na modernizację armii, ma jeszcze swoje najlepsze dni daleko przed sobą. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Frasyniukowi.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Teraz zabierze głos pan poseł Lesław Podkański z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PosełLesławPodkański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypadł mi w udziale zaszczyt zaprezentowania stanowiska Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego do sprawozdania z działalności Agencji Mienia Wojskowego, do tego sprawozdania, które jest pierwszym sprawozdaniem z jej działalności z tego okresu początkowego, z okresu startu, z okresu rozruchu działania tej jednostki. I tak omawiamy okres, w którym w zdecydowanej większości jego czasu agencja nie wykonała żadnego zadania statutowego, ponieważ w roku 1997 nie mogła tego zrobić, był to okres organizacyjny, czas budowy struktury, poszukiwania całego oprzyrządowania funkcjonowania Agencji Mienia Wojskowego.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#PosełLesławPodkański">Tak naprawdę agencja rozpoczęła swoją działalność dopiero w połowie roku 1998, czyli praktycznie rzecz biorąc, już w połowie okresu, po połowie okresu, o którym dzisiaj rozmawiamy. Niemniej jednak podjęto szereg działań i przygotowania tej pracy zaowocowały bardzo szerokim wachlarzem pewnego postępu prac, bo do końca roku 1998 agencja przygotowała przejęcie znacznej części, bo prawie 90% nieruchomości czasowo niewykorzystywanych dotychczas przez wojsko, prawie 3/4 nieruchomości zbędnych oraz prawie 80% mienia ruchomego.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#PosełLesławPodkański">Plan finansowy zakładany w danym okresie przewidywał zysk na poziomie 10 mln polskich złotych. Przewidziano, że około 70% tych środków będzie przekazane do dyspozycji Ministerstwa Obrony Narodowej. Ten plan zrealizowano z nadwyżką. Oczywiście jawi się tutaj pytanie, czy to dużo, czy mało. Oczywiście mało, jak na oczekiwania i potrzeby naszej armii; dużo, jak na możliwości okresu początkowego. Rok 1999, o czym mówili moi poprzednicy, nie będę do tego nawiązywał, ukazał się zupełnie inaczej w świetle osiągnięć ekonomicznych i był zupełnie inny.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#PosełLesławPodkański">Trzeba również odnotować, że Agencja Mienia Wojskowego w omawianym okresie była beneficjentem budżetu, bo na początku jej działania, co jest rzeczą również oczywistą, były praktycznie same koszty, a przychód w pierwszych miesiącach był praktycznie zerowy. Godnym więc odnotowania, zdaniem Klubu Parlamentarnego PSL, jest fakt, że agencja przejmuje nieruchomości w trakcie roku wraz ze środkami i dotacją, jaką MON otrzymuje na ich utrzymanie. I zgodnie z zapisami ustawy tak być powinno. Ale czy tak jest na co dzień?</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#PosełLesławPodkański">Okazuje się, że praktyka życia jest odrobinę inna, że nie zawsze Ministerstwo Obrony Narodowej sankcjonuje te przepisy i że w omawianym okresie Agencja Mienia Wojskowego z tytułu należnych jej dotacji otrzymała tylko śladowe ilości.</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#PosełLesławPodkański">Oczywiście Wysoka Izba zdaje sobie sprawę z tego, że rozmawiamy tutaj dzisiaj o tzw. mieniu specjalnym. Mienie to ma charakter specjalny, ma potężną swoją wartość, ale ma różnorodną specyfikę, a często również wartość rynkowo ograniczoną, bo tak się też zdarza, że Agencja Mienia Wojskowego otrzymuje magazyny, składy, które w istocie rzeczy mogą być tylko w tej części wykorzystane w działalności gospodarczej agencji.</u>
          <u xml:id="u-160.6" who="#PosełLesławPodkański">Chcemy odnotować, że w omawianym okresie, mimo wielu różnych drobnych sporów, bardzo dobrze układała się współpraca Agencji Mienia Wojskowego z samorządami. I to dotyczy wszystkich szczebli samorządów. Jako poseł ziemi lubelskiej chcę podkreślić, również w pracach komisji wielokrotnie odwoływaliśmy się do tego, że bardzo modelowe rozwiązanie zostało zastosowane w mieście Puławy, gdzie samorząd otrzymał z Agencji Mienia Wojskowego około 4 ha powierzchni.</u>
          <u xml:id="u-160.7" who="#PosełLesławPodkański">Oceniając sprawozdanie, trzeba podkreślić, że Agencja Mienia Wojskowego ma bardzo ścisły związek z budżetem państwa. Otóż jak wynika z dokumentów, które otrzymaliśmy, 1/3 wszystkich kosztów ponoszonych przez agencję stanowią koszty, które i tak, i tak wojsko, czyli budżet, musielibyśmy wspólnie ponieść.</u>
          <u xml:id="u-160.8" who="#PosełLesławPodkański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Działalność Agencji Mienia Wojskowego jest zarówno ciekawa, jak i trudna i odpowiedzialna. By ona była skuteczna, to oprócz właściwego przygotowania profesjonalnego, umiejętności gospodarowania mieniem, utrzymywania tego mienia, uporządkowania stanu prawnego, prowadzenia ewidencji przejętego mienia, trzeba również, zdaniem naszego klubu, prowadzić szersze działania promocyjne. Dlatego klub PSL popiera wszelkie inicjatywy, które służą promocji i prezentacji tego majątku, który Agencja Mienia Wojskowego posiada. Oceniamy, że ten majątek ma potężną swoją wartość i w najbliższych miesiącach i latach sporo środków powinno być przeznaczonych do dyspozycji Ministerstwa Obrony Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-160.9" who="#PosełLesławPodkański">W omawianym okresie Agencja Mienia Wojskowego sporo również działań podjęła z myślą o przyszłości, to znaczy przygotowała wiele spraw, które były w minionym 1999 r., jak i będą w następnych latach przedmiotem bieżącej działalności Agencji Mienia Wojskowego.</u>
          <u xml:id="u-160.10" who="#PosełLesławPodkański">Chciałbym również potwierdzić, że nasze zainteresowanie zwiększeniem tych środków jest jednoznaczne, tym bardziej że nasza armia znajduje się w okresie kształtowania swojej nowej struktury, potrzebuje środków bardzo dużo i gotowa jest przejąć na pewno wszystkie środki, które będą wygospodarowane przez Agencję Mienia Wojskowego. Z drugiej strony agencja oczywiście gotowa jest już przejąć i zagospodarować wszystkie środki, które z dość dziwnym oporem trafiają do Agencji Mienia Wojskowego z Ministerstwa Obrony Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-160.11" who="#PosełLesławPodkański">Chciałbym w imieniu mojego klubu zaprezentować kilka wniosków i polecić je i Wysokiej Izbie, i rządowi, i kierownictwom jednostek - Wojskowej Agencji Mieszkaniowej i Agencji Mienia Wojskowego, i dedykować je kierownictwu Ministerstwa Obrony Narodowej. Otóż widzimy pilną konieczność doskonalenia współpracy pomiędzy tymi strukturami, które przed chwilą wymieniłem.</u>
          <u xml:id="u-160.12" who="#PosełLesławPodkański">Klub Parlamentarny PSL uważa, że należy zwiększyć kwotę przekazywaną przed opodatkowaniem - nawet do 90% - na rzecz obronności do Ministerstwa Obrony Narodowej, bo jak gdyby z ducha ustawy wynika, że beneficjentem mienia, które trafia do Agencji Mienia Wojskowego, mają być siły zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej. Klub PSL uważa, że należy wprowadzić na stałe wyższy poziom środków przewidzianych do dyspozycji dowódców tych sił zbrojnych, z których mienia agencja uzyskała przychody. Wiemy, że praktyka 15% jest mobilizująca, uważamy, że może to być nawet poziom do 25%. Proponujemy również rozważyć zgodnie z tymi głosami, które wcześniej padały, możliwość zmiany ustawy o Agencji Mienia Wojskowego, by agencja nie przejmowała nieruchomości czasowo niewykorzystywanych. Klub PSL proponuje również, by sporą część tych środków, które wygospodarowuje agencja, przekazywać do polskiego przemysłu zbrojeniowego. Uważamy, że nadchodzi czas, aby dokonać oceny dotychczasowej działalności zarówno Agencji Mienia Wojskowego, jak i Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, tych dwóch agencji, które nierzadko, niestety, konkurują ze sobą, bo dobijają się o te same grunty i o te same nieruchomości do Ministerstwa Obrony Narodowej. Nadchodzi czas, by ewentualnie rozważyć wariant zmiany formuły, biorąc pod uwagę efekty ekonomiczne, organizacyjne, ramy czasowe, i utworzyć z tego jedną strukturę. Ten wniosek pozostawiamy do dalszych wspólnych rozważań.</u>
          <u xml:id="u-160.13" who="#PosełLesławPodkański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę zakończyć moje wystąpienie apelem do Prezydium Sejmu, by w perspektywie rozważyć możliwość zmiany sposobu, trybu i czasu rozpatrywania tego typu sprawozdań. Otóż uważam, że dla powagi sprawy i z logicznego punktu widzenia, biorąc pod uwagę naszą wspólną odpowiedzialność i potrzebę wypracowania określonych rozwiązań, tego typu debata nad sprawozdaniem z działalności powinna się odbyć nie później niż pod koniec drugiego kwartału roku następnego. Dzisiaj powinna się już odbyć debata na temat efektów i wyników pracy Agencji Mienia Wojskowego za rok 1999, a my debatujemy dopiero na temat efektów roku 1997 i 1998.</u>
          <u xml:id="u-160.14" who="#PosełLesławPodkański">Na zakończenie pragnę stwierdzić, że Klub Parlamentarny PSL będzie głosował za przyjęciem przedstawionego sprawozdania. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-160.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan minister chciałby coś ad vocem, czyli ad hoc? Tak?</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#komentarz">(Minister Obrony Narodowej Janusz Onyszkiewicz: Ad vocem.)</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Tak, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziękując panu posłowi Podkańskiemu za tę sugestię, chciałbym poinformować Wysoką Izbę, że 50% wpływów ze sprzedawanych nieruchomości, a także ruchomości, które pozyskujemy za pośrednictwem Agencji Mienia Wojskowego, od razu jest przekazywane do dyspozycji tych dowódców, którzy te środki wypracowali. A więc poszliśmy już tutaj nieco dalej, panie pośle. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Jeśli chodzi o ostatnią uwagę pana posła Podkańskiego, to sprawdziłem, kiedy to wpłynęło. Wpłynęło w lipcu zeszłego roku. Tak więc do rządu można mieć ograniczone pretensje, a większe do siebie. Rola marszałka jest tutaj ograniczona, zajmuje się tym komisja, która wyznacza sobie jakiś porządek. Ale myślę, że jest to uwaga, która powinna być uwzględniona przez wszystkich, którzy się tą problematyką zajmują.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Mamy trzy osoby, które się zgłosiły do zadania pytań: pan poseł Zemke, pan poseł Wrona i pan poseł Skomra.</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę bardzo, pan poseł Zemke.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PosełJanuszZemke">Panie Ministrze! Pozwolę sobie zadać dwa pytania, wynikające z faktu, że mniej więcej 4 lata temu byłem na tej sali sprawozdawcą tej ustawy. Uważałem, że to był w ogóle dobry pomysł. Ustawa ta została przyjęta praktycznie przez wszystkich posłów i myślę, że dzisiaj ci, którzy - tak jak pan poseł Komorowski czy też inne osoby obecne na tej sali - nad tą ustawą pracowali, mogą mieć satysfakcję, co nie tak często zdarza się w tej Izbie, że pewne nasze zamysły dają po latach efekty. To jest dość rzadki przypadek, że możemy mieć satysfakcję, iż uczestniczyliśmy przy powstawaniu czegoś, co się weryfikuje w praktyce. Ale moje pytania mają jednak charakter modelowy i myślę, że nie da się ich obejść.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#PosełJanuszZemke">Chciałbym nawiązać, i to jest ten pierwszy obszar spraw, do wypowiedzi, moim zdaniem tutaj szczególnie trafnej, pana posła Frasyniuka. Otóż rozumiem, że bardzo nas cieszy postęp w efektach działalności agencji i mam duży szacunek dla tego, co robi agencja, co się w niej dzieje pod obecnym kierownictwem pana prezesa. Powiedzmy sobie jednak, że nawet ten 10-krotny przyrost w 1999 r. środków przekazanych przez agencję do wojska, to w dalszym ciągu niewiele, gdyby to odnieść do tych zbędnych zasobów, jakie są w polskim wojsku. Chciałem zwrócić uwagę na fakt, że ocenialiśmy zgodnie, iż około 30% nieruchomości będących w Wojsku Polskim to są nieruchomości ewidentnie zbędne. I jeżeli mamy taką sytuację, że w ciągu dwóch lat rzeczywiście aktywnej pracy agencji udało się nam uzyskać około 3%, to przed nami jeszcze morze.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#PosełJanuszZemke">I stąd moje pierwsze pytanie jest następujące: Jakie, zdaniem pana ministra Ambroziaka, są bariery, które mimo wszystko powodują, że proces przekazywania zbędnego mienia do agencji jest dosyć powolny? Posłowie z Komisji Obrony Narodowej doskonale wiedzą, że, przepraszam za takie określenie, ewidentnie zbędne nieruchomości w wojsku, a położone w dość atrakcyjnych miejscach, trzeba po prostu wyrywać, że tak powiem, z wojska. I tutaj następuje coroczny proces wyrywania, konfliktów, naciskania na dowódców rodzajów sił zbrojnych. Mamy takiego dowódcę, skądinąd znakomitego rodzaju sił zbrojnych, który mówi, że nie da, i jeśli mówi, że nie da, to nie daje - chodzi o Marynarkę Wojenną. I stąd moje pytanie: Jakie są bariery i co Sejm mógłby w tej materii uczynić, bo pan minister zgodzi się chyba z tym, że nie możemy przystać na to, iż ten proces będzie trwał jeszcze kilkanaście lat, bo gdyby to w takim tempie przebiegało, to mamy przed sobą kilkanaście lat.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#PosełJanuszZemke">A pytanie drugie jest natury nieco innej. Otóż jest pewien niepokój. Agencja prowadzi bardzo aktywną działalność, jest widoczna w mediach, ma tutaj wiele ciekawych pomysłów, jeżeli chodzi o marketing i, że tak powiem, sprzedaż, ale to dotyczy sprzedaży, więc powiedzmy sobie jest to forma dość prosta. Mamy atrakcyjnie położoną nieruchomość, organizujemy przetarg, nagłaśniamy go, sprzedajemy tę nieruchomość. Natomiast mój niepokój wynika z faktu, iż jakby zapomina się o innych możliwościach uzyskiwania środków, mianowicie o różnych przedsięwzięciach gospodarczych. I teraz pytanie do pana ministra jest takie: Czy świadomie przyjęto założenie, że jeżeli jest coś atrakcyjnego, sprzedajemy to: mamy owcę, którą można by raz sprzedać, nawet dobrze zarobić, ale być może lepiej ją potrzymać i tak ją strzyc co roku przez ileś lat? Czy po prostu jednak nie powinno się zwrócić znacznie większej uwagi na podejmowanie przedsięwzięć gospodarczych, które by w perspektywie wielu lat dawały dochody dla wojska. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Tadeusz Wrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PosełTadeuszWrona">Panie Marszałku! Panie Ministrze! W październiku ub.r. Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej obradowała na wyjazdowym posiedzeniu w Modlinie, przedyskutowała sytuację miast garnizonowych i zapoznała się z problematyką przekazywania mienia przez wojsko na rzecz samorządów lokalnych. Dyskusja na spotkaniu komisji potwierdziła fakt, że maksymalizacja zysku i jego pozyskiwanie dla Ministerstwa Obrony Narodowej nie pozwala agencji często na uwzględnienie szerszych zadań społecznych. Nie zawsze dobra współpraca z samorządami powoduje, że mienie powojskowe często niszczeje, lecz nie może być przekazane samorządom nawet w celu realizacji ich konstytucyjnych zadań.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#PosełTadeuszWrona">Chciałbym zapytać: Jakie rozwiązania przyjmie pan minister, aby polepszyć współpracę z samorządem terytorialnym i czy można by powrócić do przekazywania niezbywalnego czy trudnego do zbycia mienia na rzecz gmin czy powiatów? To zaowocowało jeszcze przed powstaniem agencji np. umowami pomiędzy miastem Zabrze i wojskiem, które przekazało dla Zabrza duży kompleks wykorzystany potem i wyremontowany przez miasto i przekazany Politechnice Śląskiej, czy umową w Częstochowie pomiędzy wojskiem i miastem, co zakończyło się wyremontowaniem koszar i uruchomieniem w nich Centralnej Szkoły Pożarnictwa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Szczepan Skomra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#PosełSzczepanSkomra">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chciałem skierować do pana następujące pytania. Z przedstawionego sprawozdania wynika, iż wycena wartości mienia ruchomego, zarówno niekoncesjonowanego, jak i koncesjonowanego, została w wielu wypadkach znacznie zawyżona przez przekazujące instytucje wojskowe. Mienie ruchome wyceniono na podstawie zasad przeszacowania księgowego do wartości mienia oraz opracowanego w Departamencie Dostaw Uzbrojenia i Sprzętu Wojskowego MON jednolitego cennika uzbrojenia i sprzętu wojskowego. Jest to metoda rozbieżna z postanowieniami rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowego trybu przekazywania mienia skarbu państwa Agencji Mienia Wojskowego. Pytam zatem, czy te dwie odmienne metody w wycenie przejmowanego mienia ruchomego zostały ujednolicone, gdyż - jak wynika ze sprawozdania - MON wartość przejętych przez agencję rzeczy ruchomych koncesjonowanych wycenił zgodnie z planem na ponad 87 mln zł, a realna ich wartość wynosiła 28 mln zł, co stanowi tylko 31% wartości ustalonej przez resort obrony narodowej. Drugie pytanie. Zwracam się z pytaniem, czy w dalszym ciągu obowiązuje zasada tymczasowości w prowadzeniu ewidencji mienia agencji, związana z tworzeniem zintegrowanego systemu informatycznego? Następne pytanie. Przed przekazaniem nieruchomości agencji jednostka organizacyjna lub nadzorowana przez ministra obrony narodowej zobowiązana była wykonać na własny koszt geodezyjne rozgraniczenia przekazanej nieruchomości oraz złożyć wniosek do urzędu rejonowego, obecnie do starostwa, o stwierdzenie w drodze decyzji wygaśnięcia trwałego zarządu jednostki organizacyjnej. W 1998 r. nie było możliwości pełnego sfinansowania podziałów geodezyjnych, w związku z tym powstały opóźnienia, jeśli chodzi o terminy przejęcia nieruchomości przez agencję. Dopiero 12 lutego 1999 r. zostało zawarte porozumienie między agencją a Ministerstwem Obrony Narodowej. Jakie koszty poniosła i ponosi Agencja Mienia Wojskowego w związku z zapisami powyższego porozumienia i jak są one refundowane przez Ministerstwo Obrony Narodowej? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Teraz proszę kolejno o zabranie głosu pana Jacka Ambroziaka, podsekretarza stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa, a potem sprawozdawcę komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W odpowiedzi na pytania pana posła Zemke pragnę odpowiedzieć tak: niestety w dalszym ciągu są trudności z przekazywaniem nieruchomości przez poszczególne jednostki Ministerstwa Obrony Narodowej. Myślę, że jest kilka przyczyn. Jedną z przyczyn jest takie myślenie, że jeżeli oddam, to być może nic nie dostanę, jest to strata dla danych sił zbrojnych. Już pan minister obrony narodowej wyjaśnił, że jeżeli jednostki oddają, to co najmniej 50% środków uzyskanych z przekazanego mienia trafia do nich z powrotem, więc jest nadzieja, że to się poprawi. Drugą przyczyną jest to, że poszczególne dowództwa myślą takimi kategoriami: lepiej mieć, niż oddać. Po prostu jak mamy, to mamy, a jak nie oddamy, to nic się nie stanie, a oddając może stracimy, bo nam się to kiedyś przyda. Myślę, że te zmiany, które zachodzą w wojsku, w siłach zbrojnych i o których często w tej Izbie mówiono, a w szczególności w Komisji Obrony Narodowej, ukierunkowane przez Ministerstwo Obrony Narodowej, doprowadzą do zmiany myślenia i upowszechni się racjonalne myślenie dotyczące konieczności posiadania danego mienia. To są chyba te obiektywne i psychologiczne przesłanki kłopotów z przekazywaniem mienia, nieruchomości na rzecz agencji.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Jeżeli chodzi o drugie pana pytanie, to oczywiście lepiej jest podchować tę owcę i ją ostrzyc, niż sprzedać gołą i chudą owcę, to jest różnica cen, bo tu jeszcze zarabiamy na futrze, a potem na mięsie. I agencja przeprowadza takie przedsięwzięcia. Oczywiście musimy - w szczególności jako Ministerstwo Skarbu Państwa, a także jako rada nadzorcza - bardzo uważnie na to patrzeć, żeby nie dochodziło - przez tworzenie różnych przedsięwzięć - do wyprowadzania mienia przez agencję do innych jednostek, mienia, które już nie powróci do MON. Staramy się więc tworzyć i wyrażać zgodę na tworzenie takich przedsięwzięć, które gwarantują pełny nadzór agencji nad nimi - by efekty tych przedsięwzięć powracały do sił zbrojnych, były kierowane na ich modernizację i restrukturyzację. Myślę, że takie instytucje już powstały, będą też na pewno powstawały. Ale chcę najpierw zwrócić uwagę, że muszą one powstawać pod pewnym nadzorem, żeby nie było tak, jak to się często zdarzało w różnego rodzaju instytucjach będących pod nadzorem państwa, że powstawały spółki córki, które później przejmowały majątek, i nagle okazywało się, iż ten majątek nie jest pod niczyją kontrolą. Więc wszyscy członkowie rady nadzorczej, a także i minister skarbu, i minister obrony narodowej z wielką ostrożnością, uważnie przyglądają się temu, ale nie blokują tego. Myślę, że warto tego rodzaju inwestycje rozszerzać, ale pod określoną kontrolą.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">W odpowiedzi na pytanie pana posła Wrony pragnę powiedzieć, że agencja ma określone cele ustawowe. Na okres do 2000 r. agencja została zobowiązana do przekazania nieodpłatnie albo w ogóle do przekazania mienia na rzecz nowej administracji publicznej i na rzecz samorządu. I myślę, że agencja z tego się wywiązała, jednocześnie realizując zadania związane z potrzebami wojska, sił zbrojnych, i zapewniając zaspokojenie potrzeb nowej administracji. I tak w roku 1999 przekazała mienie wartości 54 mln nieodpłatnie, a po preferencyjnych cenach przekazała mienie wartości 23 mln, co razem stanowi 77 mln zł. Chcę podkreślić, że nieraz samorząd, zgłaszając różne prośby i wnioski o przekazanie mienia, zgłasza je niejako ponad własne możliwości i potrzeby, występując o całość mienia, ustawa zaś nakłada obowiązek przekazywania na niezbędną działalność samorządu, nie chodzi tu wyłącznie o darowiznę na rzecz samorządu. I stąd i agencja, i organa ją nadzorujące badały wnikliwie każdą sytuację. Uznano, że to, co zostało przekazane, było przekazane zasadnie, a odmowa przekazania w kilku przypadkach miała całkowite uzasadnienie tak w realiach ekonomicznych, jak i w stwierdzeniu, że zgłoszone potrzeby samorządu wiązały się w istocie z innymi celami. Te sprawy badał odrębnie minister skarbu, a także organa nadzorujące agencję (rada nadzorcza). Myślę, że agencja w sposób zasadny i prawidłowy realizowała ustawę o przekazaniu mienia na rzecz jednostek samorządu.</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Na ostatnie pytanie pana posła odpowiem tak. Jeżeli chodzi o tę tymczasowość, to ona już nie istnieje. Jeżeli chodzi o te wartości, to ciągle jest tu problem, dlatego że wojsko, można powiedzieć, ma wszystko określone według wartości księgowych, my musimy przejmować według wartości rynkowych i są sporządzane protokoły rozbieżności. Po prostu uzgadniamy, że taka jest mniej więcej cena, przeciętna cena rynkowa danego towaru, a wojsko z racji swoich jeszcze niezmienionych przepisów w tym zakresie ciągle stosuje... Dam prosty przykład - wojsko oddaje zdekapitalizowany samolot agencji. Ale oddaje po cenie takiej, po jakiej go zakupiło, a jest to już taki samolot, co prawie nie lata, może on stać w jakimś ogródku, służyć za bar czy coś takiego. Tu występują te różnice, ale muszą zostać zmienione przepisy, musi także być wprowadzona amortyzacja w systemie sił zbrojnych, żeby można było to urealnić i żeby nie było tych zasadniczych różnic, które istnieją.</u>
          <u xml:id="u-170.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">I ostatnie pytanie... Przepraszam, ale zapomniałem.</u>
          <u xml:id="u-170.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Te rozgraniczenia geodezyjne.)</u>
          <u xml:id="u-170.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Jeśli chodzi o rozgraniczenie, to w większości przypadków, trzeba powiedzieć, agencja geodezyjna przyjmuje to na siebie. Wojsko najczęściej ma to jako tereny specjalne, na cele specjalne, i w związku z tym jeżeli chcemy przyspieszyć realizację zadań agencji, to agencja musi sama to przeprowadzić. Oczywiście wojsko zaczyna też już działać i poprawiać w tym zakresie swoją sytuację, ale w większości wypadków do tej pory agencja sama to czyniła. Nieraz są także kłopoty ze służbami samorządowymi i gminnymi. Muszę powiedzieć, że to pewien niepokój w nas budzi, i resortu, i agencji, że jeżeli te tereny są zapisane jako tereny specjalnego znaczenia, a agencja musi jednak wystąpić o zmianę ich rodzaju, bo wojsku jest to zbędne, a agencja to chce sprzedać na cele różne: budownictwa mieszkalnego, usługowego, handlowego, przemysłowego, obojętne, to musi uzyskać zgodę samorządu. Nieraz są trudności ze strony samorządu albo wręcz dochodzi do prób handlu tym mieniem, że jak coś się nam odda, to my wam zmienimy tę kwalifikację na lepszą itd. I to też nieraz utrudnia agencji działania takiej płynnej sprzedaży tych gruntów, bo tu trzeba dochodzić albo do kompromisów, albo stać na swoim i jakoś wydębić te zmiany jakości gruntów.</u>
          <u xml:id="u-170.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSkarbuPaństwaJacekAmbroziak">Mam nadzieję, że na wszystkie pytanie odpowiedziałem. Dziękuję bardzo państwu za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę teraz sprawozdawcę komisji pana posła Andrzeja Gargasia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PosełAndrzejGargaś">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Debata potwierdziła to, że idea powołania Agencji Mienia Wojskowego była słuszna, celowa i przynosi dobre rezultaty.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#PosełAndrzejGargaś">Odpowiadam na pytanie pana posła Wrony - ustawowym obowiązkiem agencji jest właśnie dostarczanie określonych środków do budżetu MON. To jest jej podstawowe zadanie. Zaś propozycja, aby powrócić do poprzednich rozwiązań, kiedy to wojsko czy jednostki indywidualnie rozmawiały z określonymi organami samorządu czy podmiotami gospodarczymi, no, jest to zdecydowanie krok wstecz. Wojsko nie może zajmować się handlem, działalnością gospodarczą. Wojsko ma się w pierwszej kolejności szkolić i tym się zajmować. Wszystkie te działania przejęła Agencja Mienia Wojskowego.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#PosełAndrzejGargaś">Co do relacji między samorządami - rzeczywiście od czasu do czasu powstaje szum, ale po bliższym i uważnym przyjrzeniu się temu, okazuje się, że jest to wynik wielu nieporozumień. Po wyjaśnieniu tych wszystkich spraw okazuje się, że nieporozumienia te występują w śladowej ilości, a czasami biorą się z tego, że np. samorządy nie rozróżniają, czy majątek jest już agencji, czy jeszcze Ministerstwa Obrony Narodowej, składają wnioski np. do wojska, a agencja nic o tym nie wie, i odwrotnie, a później czasami to się przenosi nawet na forum Sejmu, na forum Komisji Obrony Narodowej czy innych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#PosełAndrzejGargaś">Kończąc, chciałbym powiedzieć, że debata ta potwierdziła stanowisko połączonych Komisji: Obrony Narodowej i Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji o pozytywnej ocenie działalności agencji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Komisja Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji oraz Komisja Obrony Narodowej wnoszą o przyjęcie sprawozdania z druku nr 1294.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 23. porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o Żandarmerii i wojskowych organach porządkowych (druk nr 1315).</u>
          <u xml:id="u-173.6" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu ministra obrony narodowej pana Janusza Onyszkiewicza w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Rady Ministrów przedłożyć Wysokiej Izbie projekt ustawy o Żandarmerii i wojskowych organach porządkowych.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">Zasadniczym motywem przedłożenia rządowego jest konieczność kompleksowego uregulowania statusu prawnego dotychczasowej Żandarmerii Wojskowej w jej nowych uwarunkowaniach zarówno wewnętrznych, jak i międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">W aspekcie wewnętrznym inspiracją projektu był zapis art. 236 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Wymaga on wprowadzenia regulacji prawnych niezbędnych do pełnego stosowania nadrzędnych norm ustawy zasadniczej. Podejmując prace nad projektem, należało uwzględnić także postanowienia art. 2 i 7 konstytucji, wymagające m.in., by wszystkie służby porządkowe działały na podstawie i w granicach prawa. Dodatkowym wyznacznikiem był też art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, dopuszczający, aby prawa i wolności obywatelskie ulegały ograniczeniom tylko w ustawowo ustalonym zakresie. Prezentowany projekt odnosi się bowiem do formacji sił zbrojnych Rzeczypospolitej spełniającej w nich funkcje analogiczne do wykonywanych przez Policję w środowisku cywilnym.</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">Z kolei międzynarodowy wymiar przedłożonego projektu wynika z członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego. Polska policja wojskowa wykonuje bowiem liczne czynności porządkowo-procesowe wobec żołnierzy naszych sojuszników, często przebywających na polskim terytorium, głównie podczas wielu wspólnych ćwiczeń wojskowych. Żandarmeria jest obecna także niemal we wszystkich międzynarodowych misjach pokojowych i humanitarnych, w których uczestniczą siły zbrojne Rzeczypospolitej. W misjach tych, jako równorzędni partnerzy, jej żołnierze wspólnie z żandarmami innych państw dbają o respektowanie ustaleń określających status pobytu międzynarodowych sił przywracających lub utrzymujących pokój w rejonach objętych konfliktami. Spowodowało to, iż postulat, aby polska Żandarmeria posiadała stosowne do potrzeb własne uregulowania prawne, wydaje się niezwykle aktualny.</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">Prezentując projekt ustawy, nie sposób nie odnieść się do polskiej tradycji historycznej, jakże godnie podkreślonej w uchwale Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z 1998 r. o ciągłości prawnej między II a III Rzecząpospolitą. Wypada bowiem wspomnieć, że przedłożenie rządowe nawiązuje do pierwowzoru w postaci dekretu prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 grudnia 1930 r. o Żandarmerii. Jednakże nie zbliżające się 70-lecie wejścia w życie tej regulacji, lecz ewidentna potrzeba wyczerpującego określenia reguł prawnych rządzących polską policją wojskową legła u podstaw przedkładanego projektu.</u>
          <u xml:id="u-174.5" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Zapisy odnoszące się do funkcjonowania Żandarmerii Wojskowej są aktualnie rozsiane w blisko 30 aktach prawnych, w tym ponad w 10 ustawach. Powoduje to, że praktycznie każdy sfera działalności Żandarmerii regulowana jest innym aktem prawnym. Uporządkowanie i zsynchronizowanie obowiązującego w tej materii stanu prawnego wymaga aktu rangi ustawowej.</u>
          <u xml:id="u-174.6" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">Projektowana ustawa nie tworzy nowej, uzbrojonej i umundurowanej służby, lecz tylko ustawowo sankcjonuje byt formacji istniejącej w Wojsku Polskim niemalże od jego zarania. Nadanie nowej nazwy, polegające na opuszczeniu wyrazu „Wojskowa” jest z jednej strony nawiązaniem do tradycyjnej terminologii, występującej historycznie w okresie II Rzeczypospolitej, z drugiej zaś uzasadnione względami logicznymi, albowiem Żandarmeria ani nie jest wojskową częścią Policji, ani nie ma też cywilnej czy jakiejkolwiek innej Żandarmerii. A zatem nie jest zasadne powielanie w jej nazwie elementu militarnego.</u>
          <u xml:id="u-174.7" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">Wysoka Izbo! Przedłożony projekt ustawy kompleksowo i wyczerpująco reguluje status prawny Żandarmerii. Określa jej ramy organizacyjne oraz uprawnienia i obowiązki, a także wynikające z nich zadania i czynności, jakie mogą wykonywać żołnierze Żandarmerii. Tym samym projektowana ustawa stanowi dopełnienie aktualnie obowiązujących wobec żołnierzy norm karnych i dyscyplinarnych. Zamyka zarazem zespół aktów statuujących wojskowe organy ochrony prawnej obok mających własne podstawy ustrojowe sądów wojskowych i wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury.</u>
          <u xml:id="u-174.8" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">Projekt ustawy zakłada bezpośrednią podległość Żandarmerii ministrowi obrony narodowej. Rozwiązanie to odwzorowuje stan dotychczasowy. Jego istota leży przede wszystkim w podniesieniu do rangi ustawowej zasad obecnie obowiązujących. Rozwiązanie to odpowiednio umocowuje cywilną kontrolę nad siłami zbrojnymi, w tym jakże newralgicznym zakresie ich funkcjonowania.</u>
          <u xml:id="u-174.9" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">Zadania żandarmerii ustalone w projekcie ustawy nawiązują do treści art. 26 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, powodując ich funkcjonalność wobec sił zbrojnych. Z kolei kompetencje przedmiotowe i podmiotowe żandarmerii zsynchronizowano z właściwością sądów i prokuratur wojskowych oraz rozciągnięto je na obszary właściwe dla dyscypliny i porządku wojskowego. Zakłada się, iż struktura żandarmerii będzie uwarunkowana dyslokacją jednostek wojskowych i nasyceniem nimi poszczególnych regionów kraju oraz trójstopniowym podziałem terytorialnym państwa.</u>
          <u xml:id="u-174.10" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">Wysoka Izbo! W przedkładanym projekcie zastosowano również nowe regulacje odnoszące się do wojskowych służb garnizonowych i służb wewnętrznych jednostek wojskowych. Konieczność ustawowego unormowania tych służb wynika z faktu, iż, podobnie jak żandarmeria, ingerują one w sferę prawnie chronionych swobód i wolności żołnierzy oraz innych osób, gdy osoby te zagrażałyby siłom zbrojnym. Wymienione służby utrzymują bowiem porządek i dyscyplinę wojskową, ochraniają mienie wojskowe, także to wielkiej wartości i objęte tajemnicą państwową, wykonują czynności przewidziane dla organów wojskowych w przepisach o postępowaniu karnym, karnym skarbowym i karnym wykonawczym oraz o sądowym i administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym. Taki obszar działania sprawia, że dopuszczalne czynności służbowe żołnierzy wojskowych służb garnizonowych i służb wewnętrznych jednostek wojskowych, a także przysługujące im uprawnienia i spoczywające na nich obowiązki muszą mieć podstawy ustawowe.</u>
          <u xml:id="u-174.11" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">Sprawy dotyczące wskazanych służb zostały zapisane w projekcie głównie poprzez odesłania do przepisów odnoszących się do żandarmerii. Taka metoda legislacyjna miała na celu nie tyle uniknięcie licznych powtórzeń, ile przede wszystkim ujednolicenie praktyki postępowania wojskowych organów porządkowych. Mianem takim zwykło się łącznie nazywać żandarmerię i omawiane służby.</u>
          <u xml:id="u-174.12" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W pracach nad prezentowanym projektem kierowano się potrzebą zapewnienia spójnej podstawy prawnej dla działań żandarmerii, stąd też projekt zawiera propozycję nowelizacji aż 16 ustaw. Przedłożone propozycje nie wprowadzają na ogół merytorycznych modyfikacji, ale przede wszystkim dążą do kompetencyjnej i terminologicznej zgodności współwystępujących ustaw. Derogują ponadto przepisy dotychczas obowiązujące, normujące zagadnienia, wyczerpująco ujęte w projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-174.13" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">Przedłożona ustawa nie spowoduje praktycznie żadnych skutków finansowych dla budżetu państwa. Środki na działalność żandarmerii były i będą corocznie ujmowane w budżecie Ministerstwa Obrony Narodowej, natomiast wydatki związane ze zmianą nazwy, szacowane na około 50 tys. zł, zostaną zrealizowane w ramach wydatków bieżących o podobnym przeznaczeniu.</u>
          <u xml:id="u-174.14" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">Materia będąca przedmiotem prezentowanego projektu nie jest objęta zakresem prawa Unii Europejskiej. Rozstrzygnięcia przyjęte w projekcie odpowiadają natomiast standardom obowiązującym w Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego i występującym w armiach państw członkowskich.</u>
          <u xml:id="u-174.15" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">Głęboko wierzę, że Wysoka Izba raczy wnieść swój wkład w przedłożenie rządowe. Pozwolę sobie też mieć nadzieję, że panie i panowie posłowie uczynią prezentowany projekt nader przydatnym dla sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-174.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Sejm postanowił o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Bronisława Komorowskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PosełBronisławKomorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Problem przestępczości i przeciwdziałania zjawiskom przestępczości w wojsku jest problemem równie złożonym, ale i równie aktualnym i ważnym jak zwalczanie przestępczości w społeczności cywilnej. Z tym że trzeba pamiętać o tym, iż w wojsku mamy do czynienia ze szczególną sytuacją, ze specyficznymi rodzajami przestępstw, ze szczególnymi też okolicznościami zmuszającymi do stosowania specjalnych metod, stąd problem odrębnej policji wojskowej, jaką jest żandarmeria. Pragnąłbym jednocześnie powiedzieć, że ta specyfika wojska niestety nie chroni go także od zupełnie cywilnych i zupełnie codziennych zjawisk przestępczości, które niestety przenikają do wojska w znacznym stopniu ze społeczności cywilnej wraz z poborowymi, wraz z nowymi pokusami, także z nowymi problemami, które pojawiają się w całym kraju. Mam na myśli tutaj na przykład problem narkotyków, a także pojawiające się zagrożenia typu terrorystycznego.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#PosełBronisławKomorowski">Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność mam zaszczyt zaprezentować stanowisko klubowe wobec zgłoszonego przez rząd projektu ustawy o żandarmerii i wojskowych organach porządkowych. Propozycja uregulowań prawnych związanych z zakresem kompetencyjnym funkcjonowania żandarmerii i wojskowych organów porządkowych posiada szczególne miejsce w procesie dostosowywania sił zbrojnych w Rzeczypospolitej Polskiej do zmian ustrojowych, a także - w wymiarze zewnętrznym - do wymogów obowiązujących w ramach standardów Sojuszu Północnoatlantyckiego. Poszczególne przepisy przedmiotowego aktu prawnego z jednej strony bezpośrednio dotykają tak czułej tkanki demokratycznych przemian zachodzących w życiu wojska, jak zapewnienie każdemu obywatelowi, także żołnierzowi, obywatelowi w mundurze, pełni konstytucyjnych praw i wolności obywatelskich, z drugiej zaś określają charakter i zakres wojskowych zinstytucjonalizowanych działań integralnie związanych ze znowelizowanym Kodeksem postępowania karnego, ustawami o Policji, o Straży Granicznej oraz normami prawnymi określonymi w ustawie o dyscyplinie wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#PosełBronisławKomorowski">Prezentowany w dniu dzisiejszym projekt ma również inny kontekst — wspominał o nim pan minister Onyszkiewicz — kontekst historyczny. Panie marszałku, nieprzypadkowo żandarm to brzmi dumnie. Jedni się go bali, inni może mniej, ale na ogół wszyscy szanowali, nie tylko w tradycji polskiej, ale także w tradycji francuskiej czy w tradycji włoskiej. Jest to zawsze instytucja, która wzbudza szacunek, czasami wzbudza lęk. Żandarmeria tradycyjnie już wchodzi w skład sił zbrojnych Rzeczypospolitej. Warto pamiętać, warto może dzisiaj o tym wspomnieć, że tradycje te liczą już 200 lat i sięgają czasów napoleońskich. W roku 1812 na ziemiach polskich pojawił się pierwszy oddział żandarmerii, półżandarmerii, powołany na terenach Wielkiego Księstwa Litewskiego przez Napoleona. Przeznaczeniem tej formacji była służba policyjno-wojenna, chwytanie dezerterów, włóczęgów, kontrola nadużyć w komendach wojskowych itd.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#PosełBronisławKomorowski">W polskiej tradycji wojskowej zawsze istniały formacje żandarmerii, zniknęły wraz z II Rzecząpospolitą, aby w okresie powojennym odrodzić się w dosyć szczególnej formie — w ramach Wojskowych Służb Wewnętrznych, którym nadano jednak charakter nietypowy jak na żandarmerię, bo była to jednocześnie swoista policja polityczna. Działania typu żandarmeryjnego były w znacznej mierze wykorzystywane do szczególnego nadzoru nad tym, jak kadra żyje, jak kadra myśli, jak kadra funkcjonuje, albo wprost podporządkowywane temu nadzorowi. Te złe tradycje zniknęły wraz z przemianami ustrojowymi. Warto przypomnieć, że chyba w roku 1993 przywrócona została tradycja żandarmerii w Wojsku Polskim, z Londynu powrócił sztandar żandarmerii polskiej, i dzisiaj możemy rozważać ze spokojem, nawiązując do tej dobrej tradycji, kwestię ustawy o żandarmerii, już nie o Wojskowej Służbie Wewnętrznej.</u>
          <u xml:id="u-176.4" who="#PosełBronisławKomorowski">Pamiętając jednak o przeszłości, zwłaszcza tej totalitarnej z lat 1945–1989, kiedy ówczesne wojskowe służby prewencji były uosobieniem nietykalnego imperium posiadającego niczym nieograniczone uprawnienia do interwencji w życie wojskowe, w prywatną także sferę życia żołnierzy, pracowników wojska, należy szczególnie precyzyjnie przyjrzeć się proponowanym przepisom, które określają charakter Żandarmerii jako wyodrębnionego i wyspecjalizowanego rodzaju służby.</u>
          <u xml:id="u-176.5" who="#PosełBronisławKomorowski">Żandarmeria, która według art. 16 może na siebie zarabiać oraz posiadać własny, dodatkowy fundusz nagrodowy w wysokości 20% wpływów uzyskanych przez skarb państwa z tytułu przepadku przedmiotów pochodzących z ujawnionych przez nią przestępstw przeciwko mieniu i przeciwko obrotowi gospodarczemu, nabiera szczególnego znaczenia, szczególnie niezależności w ramach struktury sił zbrojnych. Nakreślony w art. 5 katalog zadań Żandarmerii jest rozległy, definiowany wieloznacznie, nierzadko, ośmielę się powiedzieć, na krawędzi zadaniowo-organizacyjnych zadań innych komórek organizacyjnych Ministerstwa Obrony Narodowej, prawnie odpowiedzialnych na przykład za sferę oddziaływań wychowawczych, za zapobieganie popełnianiu przestępstw, wykroczeń przeciwko dyscyplinie wojskowej, zjawiskom patologicznym oraz prowadzeniu wewnętrznych inspekcji, kontroli problemowych. Brakuje w tym względzie, tak na pierwszy ogląd tej ustawy, wyraźnego, jednoznacznego przepisu, określającego charakter i zasady współdziałania Żandarmerii z odpowiednimi, wyspecjalizowanymi komórkami istniejącymi obecnie w resorcie obrony narodowej. Także pewne zastrzeżenie budzą proponowane zapisy ust. 1 pkt. 1 i ust. 4 art. 17, wąsko podnoszące współdziałanie Żandarmerii z dowódcami jednostek wojskowych i dowódcami czy komendantami garnizonów, pozostawiając charakter, zakres, tryb tego współdziałania do rozstrzygnięcia w drodze rozporządzenia ministra obrony narodowej. To bardzo ważna zasada pragmatyczna, wymagająca określenia w ustawie właściwości kompetencji dowódcy, jak i gwarancji jego podmiotowej roli w wypełnianiu zadań należących do obszarów współdziałania z Żandarmerią.</u>
          <u xml:id="u-176.6" who="#PosełBronisławKomorowski">Projekt ustawy zakłada bardzo szerokie uprawnienia żołnierzy Żandarmerii, to jest art. 20, koresponduje on z art. 10, określającym jej strukturę funkcjonalną, obejmującą piony śledczo-dochodzeniowy i tak dalej, i tak dalej.</u>
          <u xml:id="u-176.7" who="#PosełBronisławKomorowski">Bardzo szeroki jest katalog i zakres uprawnień, zakłada jakby daleko idący radykalizm w możliwościach ograniczania także praw obywatelskich, bo od tego jest Żandarmeria, żeby w przypadkach szczególnych działać zgodnie z przepisami prawa, ale dosyć ostro, z sankcjami zatrzymania, dokonywania kontroli osobistej, prowadzenia czynności policji sądowej, penetracji terenu, prywatnych ruchomości i nieruchomości, gromadzenia danych osobowych i ich wykorzystania do celów operacyjnych, nawet do zakładania podsłuchów, dokonywania kontrolowanych zakupów oraz uruchomienie innych pozaprawnych środków, należących do typowych zadań policyjno-śledczych, włącznie z żądaniem obowiązku współpracy niepaństwowych organizacji w rodzaju stowarzyszeń i fundacji oraz przedsiębiorców posiadających własną statutową osobowość prawną. Do tego dochodzi również proponowane stosowanie przez Żandarmerię środków przymusu bezpośredniego i broni palnej. W związku z tym pojawia się ważne pytanie. Jakie minimalne kwalifikacje merytoryczne obok psychofizycznych powinien posiadać żołnierz służby czynnej w Żandarmerii, aby prawidłowo, nie naruszając obowiązujących w państwie demokratycznym norm, spełniał skutecznie swoją rolę.</u>
          <u xml:id="u-176.8" who="#PosełBronisławKomorowski">Proponowany przepis art. 26, mówiący o tym, tu cytuję, że: „Żołnierze Żandarmerii w toku wykonywania czynności służbowych mają obowiązek respektowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka, a także wykonywania tych czynności w sposób możliwie najmniej naruszający dobra osobiste osoby, wobec której są podejmowane” nie rozwiewa wszystkich wątpliwości. To może być co najwyżej ogólna wskazówka metodyczna, informująca o stylu zachowania się w trakcie tego rodzaju czynności służbowych, a nie norma prawna. Takie zachowanie powinno bowiem obowiązywać zresztą żołnierzy w każdej sytuacji w wojsku i poza nim. Problem procedur zachowania żołnierzy Żandarmerii musi kierunkowo rozstrzygać ustawa, w tym także określić kryteria dopuszczające żołnierza do wykonywania czynności służbowych oraz organ kontrolny w resorcie obrony narodowej, sprawujący całościową kontrolę nad Żandarmerią oraz kontrolujący na przykład stan jego przygotowań i funkcjonowania na co dzień.</u>
          <u xml:id="u-176.9" who="#PosełBronisławKomorowski">Projekt ustawy zawiera również szereg przepisów odnoszących się do funkcjonowania poza resortem obrony narodowej ogniw Żandarmerii, na przykład podporządkowanych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-176.10" who="#PosełBronisławKomorowski">Pragnę przypomnieć, że w świetle podjętych ustaleń, przyjętych ustaw znikają jednostki nadwiślańskie, wydaje się więc, że ten fragment ustawy po prostu już jest nieaktualny.</u>
          <u xml:id="u-176.11" who="#PosełBronisławKomorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szersze otworzenie się Żandarmerii na problemy bezpieczeństwa publicznego - to jest wyraźnie w ustawę wpisane - należy przyjąć z aprobatą. W moim przekonaniu oczekuje tego także opinia publiczna, która często nie może zrozumieć, dlaczego tak jest, że złodziei samochodów może łapać tylko i wyłącznie policjant, a nie może żandarm wojskowy czy inne służby mundurowe reprezentujące państwo. Nie może to jednak przekroczyć możliwości organizacyjnych i finansowych Żandarmerii. Żandarmeria nie może zresztą wyręczać w działaniach innych służb: Policji, WSI, UOP itd.</u>
          <u xml:id="u-176.12" who="#PosełBronisławKomorowski">Z tego punktu widzenia oceniając generalnie pozytywnie poszerzenie katalogu zadań i celów stawianych Żandarmerii, trzeba zadać pytania: Czy będzie temu towarzyszyło zwiększenie środków budżetowych przewidzianych dla tej służby? Jeśli stawia się nowe, dodatkowe zadania, trzeba stworzyć dodatkowe możliwości. Czy będzie zwiększony stan osobowy Żandarmerii? Czy nastąpi poprawa jej oprzyrządowania? Czy ewentualnie przewiduje się powołanie nowych, dodatkowych struktur specjalistycznych wewnątrz Żandarmerii? Jeśli stawia się zadania - Żandarmeria ma działać w kwestiach skarbowych - to rodzi się pytanie, czy będą jakieś wyspecjalizowane oddziały przygotowane do prowadzenia tego rodzaju działalności. Czy pewne przesunięcie zadań stawianych przed Żandarmerią nie spowoduje osłabienia jej zaangażowania w dotychczasowe zasadnicze zadania, np. działanie na rzecz utrzymania dyscypliny wojskowej?</u>
          <u xml:id="u-176.13" who="#PosełBronisławKomorowski">Proponowane nowe zadania dla Żandarmerii pociągają za sobą skupienie jej głównego wysiłku na zwalczaniu skutków łamania dyscypliny wojskowej. Wydaje się jednak zasadne, aby część wysiłku koncentrować na prognozowaniu zagrożeń w dziedzinie dyscypliny i przeciwdziałaniu im, również w większym współdziałaniu z dowódcami i innymi wyspecjalizowanymi strukturami Ministerstwa Obrony Narodowej. Mam tu na myśli prokuraturę, WSI. To niezupełnie znalazło odbicie w ustawie. Jest to o tyle ważne, że stajemy przed nowymi wyzwaniami, przed zupełnie nowymi zagrożeniami przenikającymi obecnie w obszar wojska. Mam tu na myśli przestępczość zorganizowaną, narkotyki, handel narkotykami, a być może także w dalszej perspektywie i terroryzm, o czym wspominałem.</u>
          <u xml:id="u-176.14" who="#PosełBronisławKomorowski">To wszystko skłania do tego, aby serio potraktować wypowiedź pana ministra o potrzebie głębokiej refleksji nad tą ustawą w polskim parlamencie. Ustawa jest bardzo trudna, bardzo potrzebna, powiedziałbym: ambitna, w wielu punktach sprawia jednak wrażenie, że wymaga głębokiej dyskusji, głębokiego zastanowienia, popartego także ekspertyzami, z różnych kierunków, ludzi zainteresowanych nie tylko skutecznością zwalczania przestępczości, ale równocześnie takim działaniem, które da się zmieścić w ramach państwa prawa.</u>
          <u xml:id="u-176.15" who="#PosełBronisławKomorowski">W związku z tym, panie marszałku, mój klub proponuje przesłanie projektu ustawy do Komisji Obrony Narodowej, abyśmy mogli taką pracę wykonać. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Komorowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Brachmańskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PosełAndrzejBrachmański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że można rozpocząć wystąpienie od nawiązania do ostatnich słów mojego przedmówcy. Chcę powiedzieć, w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej, że uważamy, iż ustawa ta jest bardzo potrzebna, ale wymaga jeszcze bardzo wnikliwej analizy i wnikliwych prac w komisji sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#PosełAndrzejBrachmański">Tak, jak powiedział na początku pan minister, potrzeba uchwalenia tej ustawy nie budzi żadnych wątpliwości. I konstytucja, i rozproszenie, i potrzeba skodyfikowania wszystkich przepisów dotyczących ostatniej formacji porządkowej w naszym państwie, to nie budzi wątpliwości. Warto jednak zwrócić uwagę na to, że nie mówimy o nowej formacji, tylko wszystko to, co do tej pory dotyczyło istniejącej, próbujemy zapisać od nowa. To jest słuszne.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#PosełAndrzejBrachmański">Nie sposób nie rozpocząć dyskusji od kwestii nazwy. W uzasadnieniu, i pan minister o tym mówił, powołujecie się państwo często na tradycje. Tylko chciałem przypomnieć, że na tę samą tradycję powoływano się w roku 1991, kiedy powstawała Żandarmeria Wojskowa. Na którą więc tradycję? W moim przekonaniu kwestia nazwy Żandarmeria Wojskowa jest bardziej zgrabna, a nie bez znaczenia są też koszty zmiany tej nazwy. W uzasadnieniu znalazła się kwota 50 tys. zł. Jestem święcie przekonany, że jest to suma wzięta z kapelusza i zbyt zaniżona.</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#PosełAndrzejBrachmański">Panie ministrze, w instytucji, w której pracuję, zamawiam tablice do instytucji. 30 tablic do instytucji kosztuje w tej chwili 110 tys. zł. A przecież potrzebne są tablice, pieczątki, samochody. Po co wydawać te pieniądze, zwłaszcza że nazwa Żandarmeria Wojskowa brzmi dobrze i jest nawiązaniem do tradycji. Oczywiście nie mogę sobie odmówić w tym momencie, żeby nie powiedzieć, że nazwa Żandarmeria brzmi dobrze, natomiast to, co powiedział mój przedmówca, pan poseł Komorowski, że żandarm to brzmi dumnie, to jest chyba teza trochę na wyrost. Przed wojną żołnierz nie używał słowa żandarm, tylko używał słowa kanarek, więc nie wiem, czy kanarek to brzmi dumnie. Ale to tak trochę w formie dygresji.</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#PosełAndrzejBrachmański">Przejdźmy do meritum sprawy. Myślę, że bardzo dobrym zapisem jest to, iż wreszcie uregulowano w jakimś akcie prawnym sprawę rozszerzenia kompetencji czy zapisano możliwość działania Żandarmerii Wojskowej również poza granicami kraju. To w tej chwili już się dzieje, więc jest dobrze. Bardzo dobrze też jest, iż Żandarmeria Wojskowa w formie aktu ustawowego, a nie tylko porozumień podpisywanych pomiędzy poszczególnymi ministrami, otrzymała możliwość kontroli żołnierzy wojsk obcych, chociaż wydaje się, że ten punkt powinien być bardziej doprecyzowany. Myślę, że w komisji warto się przyjrzeć dotychczasowej praktyce, bo ona chyba nie jest tak jednoznaczna, jak w tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-178.5" who="#PosełAndrzejBrachmański">Jeżeli chodzi o art. 5, który mówi o zadaniach, to chciałem tylko zwrócić uwagę, że w opinii ekspertów znacznie lepiej zadania Żandarmerii - lepiej, to znaczy bardziej syntetycznie i przejrzyście - opisywał skreślony art. 16 ustawy o powszechnym obowiązku obrony i lepszym wzorem wydaje się art. 1 ust. 2 ustawy o Policji. Inaczej mówiąc, ten punkt wydaje się być przegadany, pomylono zadania z formami działania, ale w komisji trzeba będzie nad tym popracować.</u>
          <u xml:id="u-178.6" who="#PosełAndrzejBrachmański">Mój zdecydowany opór budzi natomiast zapis artykułu dotyczący wykonywania poleceń administracji rządowej i samorządowej. Wprawdzie w zakresie, w jakim to wynika z odrębnych przepisów, ale dotychczasowe doświadczenia z Policją po reformie administracji wskazują, że należałoby trzymać Żandarmerię jak najdalej od administracji rządowej i samorządowej, bo to chyba idzie w niedobrym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-178.7" who="#PosełAndrzejBrachmański">Następna sprawa dotyczy art. 9 i 10. Mam wrażenie, że ta regulacja jest niepotrzebna, bo skoro w art. 9 mówi się o tym, że to minister określa jednostki organizacyjne Żandarmerii, to po co zapisywać w art. 10, że są tam jakieś trzy piony funkcjonalne, a w następnym ustępie tego artykułu mówi się, że minister może tworzyć nowe. Wydaje się, że ten zapis jest niepotrzebny, a w zupełności wystarczy to, o czym już mówiłem. Czasem mam wrażenie, że ustawa jest przegadana. To samo dotyczy art. 55 ust.2, który jest tylko przepisem typowo porządkowym z zakresu regulaminu służby wartowniczej, a nie ustawy. Nie potrzeba w ustawie zapisywać kto, w jakim trybie wyznacza służbę wartowniczą. Od tego jest regulamin służby wartowniczej.</u>
          <u xml:id="u-178.8" who="#PosełAndrzejBrachmański">I wreszcie olbrzymi opór, o czym mówił mój przedmówca, związany jest ze sprawą Samodzielnego Oddziału Żandarmerii. To jest jakiś chory pomysł, mam wrażenie, że pod wpływem lobbingu ministra spraw wewnętrznych. Myślę, że szybko trzeba ten przepis wyrzucić, tym bardziej że nadwiślańskie jednostki, w naszej opinii, którą jakiś czas temu wypracowaliśmy... Ma nie być jednostek wojskowych poza resortem obrony narodowej. Ten przepis sam w sobie był wewnętrznie bardzo sprzeczny. Nie chciałbym tu odczytywać uzasadnienia ekspertów, ale to trzeba szybko wyrzucić.</u>
          <u xml:id="u-178.9" who="#PosełAndrzejBrachmański">Duże wątpliwości budzi art. 12 ust. 2, który daje pracownikom Komendy Głównej Żandarmerii inne uprawnienia niż mają pracownicy innych urzędów w wojsku. Rozumiem, że to ma zapewnić lepsze płace pracownikom Komendy Głównej, ale sądzę, że trzeba będzie jeszcze do tego wrócić.</u>
          <u xml:id="u-178.10" who="#PosełAndrzejBrachmański">W art. 14 i 15 jest mowa o legitymacji i odznace, tyle że odznaka do niczego nie jest potrzebna. Żołnierz legitymuje się. Z legitymacji spisuje się dane. A zatem czemu ma służyć odznaka? Trzeba coś z tym zrobić. Albo odznaka jest znakiem identyfikacyjnym, na podstawie którego działa żandarm, albo trzeba ją wyrzucić. W przeciwnym razie można mieć wrażenie, że jest to kolejne ozdóbstwo, które będzie się trzymało w kieszeni.</u>
          <u xml:id="u-178.11" who="#PosełAndrzejBrachmański">Pan poseł Komorowski podniósł kwestię 20%. Podzielam ten pogląd. Nasuwa się też pytanie w kontekście tego, o czym przed chwilą mówiliśmy, mianowicie iż mienie jest w Agencji Mienia Wojskowego: Z jakiego to będzie mienia? Czy Żandarmeria też będzie tam działała, czy nie? Jeżeli bowiem mówimy o mieniu, to powinno ono być tam, a nie w wojsku.</u>
          <u xml:id="u-178.12" who="#PosełAndrzejBrachmański">Jest pewna sprzeczność w sposobie myślenia, tak mi się przynajmniej wydaje. Mianowicie rozporządzenie w sprawie zasad działania z UOP, Policją, Strażą Graniczną jest fakultatywne, natomiast rozporządzenie prezesa Rady Ministrów w sprawie dokumentowania czynności operacyjno-rozpoznawczych jest obligatoryjne. Inaczej mówiąc, wydaje się, że chcemy upublicznić metody pracy operacyjnej. To też wymaga pewnego podejścia.</u>
          <u xml:id="u-178.13" who="#PosełAndrzejBrachmański">Tutaj oczywiście przechodzimy do całej złożonej problematyki pracy operacyjnej. Mam wrażenie, niestety, muszę o tym powiedzieć, na podstawie liczby artykułów temu poświęconych, że ustawa w tym kształcie bardziej przypomina ustawę o Wojskowych Służbach Informacyjnych niż ustawę o Żandarmerii.</u>
          <u xml:id="u-178.14" who="#PosełAndrzejBrachmański">Pan poseł Komorowski powiedział: Mało tu jest spraw związanych z porządkowaniem, z zapewnianiem porządku. Jest tylko jeden artykuł, który daje pewną korelację z ustawą o dyscyplinie wojskowej. Tu trzeba by też popracować, by te dwie ustawy nie były sprzeczne. Jest tylko jeden artykuł, który mówi o tym, iż Żandarmeria może występować o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego. To też wymaga jakiegoś podejścia.</u>
          <u xml:id="u-178.15" who="#PosełAndrzejBrachmański">Chciałbym wrócić do kwestii pracy operacyjno-rozpoznawczej. Wiele regulacji jest zbliżonych. Widać, autorzy czerpali pomysły z ustaw o Policji, o Straży Granicznej, choć nie w każdym wypadku i nie zawsze. Jeżeli na przykład art. 45 jest zbliżony do art. 16 ustawy o Policji, to już art. 33 jest trochę inny. Posłużę się opinią Biura Studiów i Ekspertyz. Na przykład nasuwa się pytanie: Dlaczego minister spraw wewnętrznych i administracji zgodnie z tym projektem - mam nadzieję, że to wypadnie - może stosować środki operacyjne z własnej inicjatywy, a minister obrony narodowej może zarządzić stosowanie technicznych środków operacyjnych tylko na wniosek komendanta głównego Żandarmerii? To jest niepotrzebne ograniczenie prerogatyw ministra.</u>
          <u xml:id="u-178.16" who="#PosełAndrzejBrachmański">Należy zgodzić się z uwagami zawartymi w uzasadnieniu projektu, że inny zakres czynności operacyjno-rozpoznawczych przypisany Żandarmerii wynika częściowo z odmienności podmiotowej i przedmiotowej, ale wydaje się, że katalog sytuacji, w których Żandarmeria może stosować te środki, powinien być uważnie przeanalizowany z punktu widzenia przede wszystkim jego kompletności, ale także i zgodności terminologicznej z ustawą o Policji. Na przykład w tym projekcie mówi się o zabójstwie, w ustawie o Policji - o przestępstwie przeciwko życiu. Wyłączone zostało z katalogu spowodowanie ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia, jest to natomiast w ustawie o Policji. Katalog zamieszczony w art. 33 ust. 1 jest o tyle istotny, że dotyczy nie tylko możliwości kontroli korespondencji i zakładania podsłuchu, ale również ma zastosowanie do przewidzianych w art. 34 i 35 projektu ustawy możliwości zakupu kontrolowanego oraz przesyłki kontrolowanej. Być może - jest taka sugestia - w miejsce jednolitego katalogu przestępstw należałoby wprowadzić zróżnicowanie w trzech artykułach, tak jak w art. 19, 19a i 19b ustawy o Policji.</u>
          <u xml:id="u-178.17" who="#PosełAndrzejBrachmański">Chciałbym jeszcze odnieść się do tematyki pokrewnej, dotyczącej używania środków przymusu. Wątpliwość budzie przede wszystkim wpisanie do ustawy o Żandarmerii możliwości używania psów służbowych. Zgodnie z polską tradycją Żandarmeria nigdy nie miała psów służbowych.</u>
          <u xml:id="u-178.18" who="#PosełAndrzejBrachmański">Duże wątpliwości budzi też możliwość używania pocisków niepenetrujących, miotanych z broni palnej. Otóż te pociski... inaczej, jeżeli się na to zgodzimy, to oznacza to, że mają być szkolone zwarte oddziały Żandarmerii, i to w dodatku do walki z tłumem. No, to chyba nie jest zadanie Żandarmerii, do walki z jakim tłumem ma ona być szkolona i jak mają wyglądać te zwarte oddziały? Przecież pociski niepenetrujące tylko tak mogą być użyte. I to są takie jakby pewne zastrzeżenia, które pozwolę sobie zasygnalizować w pierwszym czytaniu po to, żeby również w trakcie prac komisyjnych dość dokładnie się tym sprawom przyjrzeć.</u>
          <u xml:id="u-178.19" who="#PosełAndrzejBrachmański">I uwagi końcowe, drobne, ale myślę, że warto też o nich powiedzieć. Chciałoby się zapytać, skąd w projekcie się wziął art. 57, powołujący się na ustawę o dyscyplinie wojskowej z 1963 r., skoro ona już nie funkcjonuje, została zmieniona w 1997 r. Notabene kawałek dalej, w art. 73 jest ona przywoływana. Już mówiłem o tej niskiej korelacji z ustawą o dyscyplinie, tu trzeba na to zwrócić baczną uwagę.</u>
          <u xml:id="u-178.20" who="#PosełAndrzejBrachmański">Mam też pewne wątpliwości, które zrodziły się po lekturze uzasadnienia. Tam jest takie zdanie, które mówi, że trzon Żandarmerii stanowią żołnierze zawodowi. Panie ministrze, chciałbym się zapytać, czy to jest takie przejęzyczenie, czy to jest lekko zakamuflowana próba wyrażenia intencji uzawodowienia formacji? Bo jeżeli żołnierze zawodowi mają stanowić trzon, to ja rozumiem, że... jeżeli to w tę stronę idzie, to, moim zdaniem, nie byłoby na takie coś zgody. Ale po tych wszystkich uwagach, mniej lub bardziej krytycznych, chciałbym powiedzieć, że mój klub, w imieniu którego mam zaszczyt przemawiać, klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej opowiada się za skierowaniem projektu do Komisji Obrony Narodowej i za dalszą nad nim pracą, mając nadzieję, że to, co wyjdzie z komisji, będzie wzbudzało tylko zachwyt wszystkich klubów i posłów na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-178.21" who="#PosełAndrzejBrachmański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Brachmańskiemu.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Teraz pan poseł Stanisław Pilniakowski z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PosełStanisławPilniakowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o Żandarmerii i wojskowych organach porządkowych zasługuje na poparcie. Reguluje on ustawowo funkcjonowanie służby, która z natury swych zadań wkracza w sferę praw człowieka. W demokratycznym państwie, jakim chce być Rzeczpospolita Polska, uprawnienia i obowiązki takiej formacji, stosującej przy wykonywaniu swych zadań także przymus, muszą być uregulowane ustawowo. Pominę cały aspekt idei ustawy oraz uzasadnień merytorycznych, który przedstawili moi poprzednicy, mam tu na myśli kolegę posła Komorowskiego, przewodniczącego komisji, zgadzając się całkowicie z uzasadnieniem merytorycznym. Pozwolę sobie w dalszej części skupić się na stronie legislacyjnej tej ustawy, ponieważ generalna akceptacja projektu, dotyczącego tak delikatnej materii społecznej, nakłada jednak obowiązek bardziej starannej analizy poszczególnych projektowych rozwiązań, a to dla wyeliminowania na tym etapie prac legislacyjnych dostrzeżonych w projekcie błędów.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#PosełStanisławPilniakowski">Po pierwsze, niezrozumiała jest konstrukcja art. 11, która nasuwa wątpliwości co do wzajemnej relacji Żandarmerii i Samodzielnego Oddziału Żandarmerii. Z treści art. 11 ust. 1 wynika, że Samodzielny Oddział Żandarmerii jest częścią Żandarmerii, podczas gdy z art. 11 ust. 4 wynika wniosek przeciwny, a mianowicie że są to dwie odrębne struktury organizacyjne.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#PosełStanisławPilniakowski">Po drugie, niefortunnie sformułowano przepis art. 20 ust. 1 pkt. 8. W przepisie tym chodzi niewątpliwie o pojazdy specjalistyczne, specjalnie przeznaczone do przewozu pieniędzy, jednakże obecne sformułowanie prowadzi do wniosku, że w każdym przypadku przewożenie pieniędzy, a więc jakiejkolwiek ich sumy, w jakichkolwiek środkach transportu, sprawia, że kontrola środków transportu jest wyłączona, co chyba jest pomyłką projektu. Nadto uważam, że także kontrola pojazdów specjalistycznych przeznaczonych do przewozu pieniędzy musi być w pewnym warunkach dopuszczalna. Chodzi o to, aby z uwagi na bezpieczeństwo przewożonych zasobów pieniężnych określić szczególne warunki prowadzenia takiej kontroli. Prosty przykład ilustruje powyższą uwagę. Niewątpliwie konieczne jest poddanie kontroli pojazdu przewożącego znaki pieniężne z banku do banku, gdy istnieje uzasadnione podejrzenie, że pojazd oprócz pieniędzy przewozi na przykład narkotyki.</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#PosełStanisławPilniakowski">Kolejna sprawa. Niezrozumiałe jest rozróżnienie pomiędzy żądaniem niezbędnej pomocy (art. 20 ust. 1 pkt 10) i zwracaniem się o niezbędną pomoc (art. 20 ust. 1 pkt 11), skoro zarówno podmioty wymienione w pkt. 10, jak i podmioty wymienione w pkt. 11 są obowiązane „w ramach obowiązujących przepisów prawa” do udzielenia tej pomocy, przy czym podmioty, o których mowa w pkt. 10, „w zakresie swego działania”, a podmioty, o których mowa w pkt. 11, bez takiego ograniczenia, a zatem podmiot, do którego żołnierze Żandarmerii „zwrócili się o niezbędną pomoc”, ma szerszy zakres obowiązku niż podmiot, od którego żołnierze Żandarmerii „żądali niezbędnej pomocy”. Niezrozumiały jest nadto zwrot użyty w art. 20 ust. 2 i 3 „w ramach obowiązujących przepisów prawa”. Jeżeli bowiem jakiś inny przepis już określa obowiązek udzielenia pomocy żołnierzom Żandarmerii, to przepis art. 20 jest zbędny, a jeżeli inny przepis tego obowiązku nie określa, to art. 20 będzie normą pustą, niemożliwą do zrealizowania. Art. 21 pkt. 2 i 3 mówi o przypuszczeniu albo „gorącym uczynku” popełnienia wykroczenia. Czy zatem Żandarmeria może zatrzymać żołnierza, który jest podejrzany albo został ujęty w związku z tym przestępstwem? Tu literalne brzmienie przepisu prowadziłoby do absurdu. Art. 23 projektowanej ustawy ma stanowić ustawową podstawę do rozporządzenia ustalającego usytuowanie policji sądowej. Policja ma ustawową podstawę działania w ustawie o Policji i tam należy umieścić podstawę prawną działania policji sądowej. Zamieszczenie takiego przepisu w ustawie o Żandarmerii nie jest chyba właściwe z uwagi na wymaganie jasności systemu prawnego w Polsce. Kolejna uwaga. Niezrozumiały jest art. 36 ust. 2. Art. 33–35 nic nie mówią o dziedzinach działalności gospodarczej. Chodzi zapewne o działalność w dziedzinach łączności, w tym poczty i telekomunikacji, ale należy to jasno sprecyzować. Proponowana w art. 58 pkt 8 projektu ustawy o Żandarmerii treść art. 765 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego jest merytorycznie trafna, ale źle ujęta stylistycznie. A oto dwie moje propozycje lepszego ujęcia § 2:</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#PosełStanisławPilniakowski">„W porozumieniu z ministrem sprawiedliwości określa sposób udzielania komornikowi, przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych, pomocy</u>
          <u xml:id="u-180.5" who="#PosełStanisławPilniakowski">1) przez policję - minister właściwy do spraw wewnętrznych,</u>
          <u xml:id="u-180.6" who="#PosełStanisławPilniakowski">2) przez Żandarmerię i wojskowe organy porządkowe - minister obrony narodowej”.</u>
          <u xml:id="u-180.7" who="#PosełStanisławPilniakowski">Alternatywnie § 2: „W porozumieniu z ministrem sprawiedliwości określa sposób udzielania przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych przez komornika pomocy</u>
          <u xml:id="u-180.8" who="#PosełStanisławPilniakowski">1) przez policję - minister właściwy do spraw wewnętrznych,</u>
          <u xml:id="u-180.9" who="#PosełStanisławPilniakowski">2) przez Żandarmerię i wojskowe organy porządkowe - minister obrony narodowej.</u>
          <u xml:id="u-180.10" who="#PosełStanisławPilniakowski">Analogiczna uwaga dotyczy projektowanego art. 59 pkt 1 lit. b ustawy o Żandarmerii. Art. 46 § 3 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji mógłby brzmieć: „W drodze rozporządzenia określa sposób udzielania organowi egzekucyjnemu i egzekutorowi, przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych, pomocy</u>
          <u xml:id="u-180.11" who="#PosełStanisławPilniakowski">1) przez Policję i Straż Graniczną - minister właściwy do spraw wewnętrznych,</u>
          <u xml:id="u-180.12" who="#PosełStanisławPilniakowski">2) przez Żandarmerię i wojskowe organy porządkowe - minister obrony narodowej.</u>
          <u xml:id="u-180.13" who="#PosełStanisławPilniakowski">Art. 59 pkt 3 projektu, zmieniając brzmienie art. 50 cytowanej ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, pozostawia poza zakresem ochrony samoloty wojskowe znajdujące się poza terenem wojskowym, na przykład na cywilnym lotnisku. Nie jest jasne, czy to niedopatrzenie czy też świadome zróżnicowanie sytuacji wojskowych okrętów (jednostek pływających) i wojskowych samolotów (jednostek latających). I wreszcie uwaga ostatnia. Art. 77 ust. 3 powinien brzmieć: „Czynności dokonane w sprawach wszczętych, a niezakończonych przez Żandarmerię Wojskową przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy zachowują ważność, jeżeli ich dokonano z zachowaniem przepisów dotychczasowych”. Przewidziane w projekcie brzmienie art. 77 ust. 3 dopuszczające określenie w art. 77 ust. 3 innej daty niż data wejścia w życie ustawy mogłoby doprowadzić do zamieszania w okresie przejściowym między tymi dwoma datami, a nadto prowadziłoby do uznania za ważne po wejściu w życie ustawy czynności, które powinny być nieważne w myśl dotychczasowych przepisów, ale co do których stwierdzenie nieważności przed wejściem w życie ustawy nie nastąpiło. Tyle uwag legislacyjnych, które mam nadzieję, że zostaną wzięte pod uwagę w dalszych pracach komisji.</u>
          <u xml:id="u-180.14" who="#PosełStanisławPilniakowski">Mając zaszczyt przemawiać w imieniu klubu Unii Wolności, udzielam pełnego poparcia merytorycznemu projektowi. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę pana posła Tadeusza Gajdę z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PosełTadeuszGajda">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Z zadowoleniem przyjmujemy projekt ustawy, która porządkuje, cokolwiek by powiedzieć, wszystko, co jest związane z prawem teraz, po wstąpieniu do Paktu Północnoatlantyckiego. Oczywiście wiele spraw trzeba będzie jeszcze skorygować w komisjach.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#PosełTadeuszGajda">Nie chcę powtarzać argumentów, które tutaj padły. Chcę się odnieść do kwestii nazwy: Żandarmeria czy też Żandarmeria Wojskowa. Myślę, że nie jest to chyba aż tak bardzo ważne; ma być to sprawna, dobra Żandarmeria i chyba to będzie najważniejsze, jeśli chodzi o nazwę. Przede wszystkim cała sztuka w działaniu.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#PosełTadeuszGajda">Także z zadowoleniem przyjmujemy ten odpis 20%. Będzie to stanowić dodatkowy bodziec do dobrej pracy, jest to ze wszech miar zasadne.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#PosełTadeuszGajda">Trzeba także powiedzieć, że Żandarmeria czy też Żandarmeria Wojskowa to instytucja, która pilnuje porządku w armii Rzeczypospolitej, a teraz, poprzez wstąpienie do Paktu Północnoatlantyckiego, szerzej, w całym Pakcie Północnoatlantyckim, jeżeli członkowie Paktu są na terytorium Polski; chodzi także o polskie misje, które są ochraniane przez Żandarmerię Wojskową.</u>
          <u xml:id="u-182.4" who="#PosełTadeuszGajda">Należy zauważyć, że służba wojskowa, chociaż to zaszczytne działanie, a bycie w wojsku jest wielkim zaszczytem dla młodego człowieka, jest także jakimś ograniczeniem jego swobód. Dobrze by było, gdyby ta instytucja nie tylko karała, ale także stawała w obronie tego młodego człowieka, nieraz bardzo zagubionego, szczególnie w pierwszym okresie jego służby.</u>
          <u xml:id="u-182.5" who="#PosełTadeuszGajda">Trzeba by także powiedzieć, że projekt ustawy jest trochę opasły, panie ministrze, i tu zgadzam się z kolegami, że pewne kwestie będzie można z niego wyjąć, bo się powtarzają. Nie można tu nie zauważyć, że jest on oparty bardzo ściśle na projekcie policyjnym; zresztą te dwie służby się łączą, chociaż są wydzielone.</u>
          <u xml:id="u-182.6" who="#PosełTadeuszGajda">Jeszcze jedna praktyczna uwaga; chodzi o to, co mówił przewodniczący komisji pan Bronisław Komorowski. Należy bardzo rozsądnie podejść do tej kwestii i chyba zastanowić się podczas prac komisji, w jaki sposób należałoby wykorzystać Żandarmerię - oczywiście w dobrym tego słowa znaczeniu - do zwalczania tego, z czym Policja nie może sobie poradzić. Myślę tu o tym, co nazywa się gangami, walką z przestępczością zorganizowaną. Chcę powiedzieć, że jest to bardzo delikatna sprawa. Nie chciałbym, żeby Żandarmeria zastępowała w tych działaniach Policję czy też służby specjalne. Ale wydaje mi się, że byłoby to bardzo dobrze odebrane, bardzo dobrze przyjęte przez społeczeństwo Rzeczypospolitej, które jest zastraszone tym, co się ostatnio dzieje, mówię tu o niejako wielkiej niemocy Policji. Wydaje mi się, że można by, bardzo rozsądnie podchodząc do sprawy, wyważając za i przeciw, przyjąć taką regulację prawną, która dawałaby Żandarmerii - chociaż jest tu w ustawie zapisane, ale niezbyt jasno - możliwość mocnego wsparcia Policji w szczególnych przypadkach. Żeby nie było tak, a rzeczywiście odnosi się takie wrażenie w dyskusji na spotkaniach poselskich, że obywatele Rzeczypospolitej czują się bardzo zagrożeni. Ba, mało, trzeba nawet powiedzieć, że Policja, jak wynika z rozmów, w niektórych przypadkach czuje się bezradna. Jeśli chodzi o takie wsparcie i połączenie, to wydaje mi się, że zapis w tej ustawie byłby ze wszech miar rozsądny i potrzebny.</u>
          <u xml:id="u-182.7" who="#PosełTadeuszGajda">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego, w którego imieniu miałem zaszczyt przemawiać, poprze projekt ustawy i weźmie czynny udział, mówiąc nieładnym językiem, w jej poprawianiu podczas prac w Komisji Obrony Narodowej. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-182.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Wojciecha Włodarczyka z koła Ruchu Odbudowy Polski - Porozumienie Centrum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z ponad półrocznym opóźnieniem przystępujemy do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o Żandarmerii i organach porządkowych. Mamy też do dyspozycji opinię prawną i uwagi do rządowego projektu Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Wydaje się, że po raz pierwszy chyba mamy do czynienia z projektem rządowym dotyczącym wojska, który nie zawiera zasadniczych błędów i wart jest skierowania do dalszych prac w Komisji Obrony Narodowej. Na szczególne, moim zdaniem, pozytywne wyróżnienie zasługuje uzasadnienie projektu ustawy. Oczywiście należy też w ostatecznej wersji ustawy uwzględnić uwagi zawarte w opracowaniach biura studiów i te uwagi, które padły tutaj z tej trybuny, sformułowane przez moich przedmówców.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Chciałbym jednak zwrócić uwagę na art. 60, zmieniający zapisy ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej (wraz ze zmianami). Mówi się w nim o Wojskowych Służbach Informacyjnych i Żandarmerii jako wyodrębnionych i wyspecjalizowanych służbach. Wojskowe Służby Informacyjne występują również w art. 17 projektowanej ustawy o Żandarmerii. Wiemy jednak, że WSI nie ma swojej własnej ustawy. Podobnie jak dotychczas w stosunku do Żandarmerii Wojskowej, zapisy odnoszące się do WSI są aktualnie rozsiane w różnych przepisach. Podobnie jak w stosunku do Żandarmerii - cytuję z uzasadnienia projektu ustawy - „uporządkowanie i zsynchronizowanie obowiązującego w tej materii stanu prawnego wymaga aktu prawnego rangi ustawowej”. Co więcej, uzasadnienie ustawy o Żandarmerii w 100% odnosi się także do WSI. Pozwolę sobie przypomnieć:</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Po pierwsze. Konstytucyjna zasada demokratycznego państwa prawnego (art. 2 konstytucji) wymaga m.in., aby wszystkie formacje właściwe w sprawach bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego działały na podstawie i w granicach prawa. Dlatego też WSI musi posiadać ustawowo określoną właściwość oraz uprawnienia i obowiązki.</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Po drugie. Działalność WSI wkracza w sferę elementarnych praw i wolności obywatelskich. Te zaś mogą ulegać ograniczeniu tylko w zakresie ustalonym w ustawie (art. 31 ust. 3 Konstytucji RP).</u>
          <u xml:id="u-184.5" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Po trzecie. WSI wykonuje czynności śledczo-dochodzeniowe w stosunku do żołnierzy sił zbrojnych państw obcych przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz członków ich personelu cywilnego w sprawach popełnionych przez nich przestępstw pozostających w związku z wykonywaniem czynności służbowych. To również sprawia, że zakres działania oraz kompetencje WSI muszą posiadać wymiar ustawowy.</u>
          <u xml:id="u-184.6" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Punkt 4. Prawne ramy działalności WSI są szczególnie istotne w aspekcie procesów integracji europejskiej. Muszą one wyrażać pełne poszanowanie wiążących powszechnie i akceptowanych przez społeczność międzynarodową standardów ochrony podstawowych praw i wolności człowieka, co posiada wyjątkowy wymiar w warunkach przyjęcia Rzeczypospolitej Polskiej do organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego.</u>
          <u xml:id="u-184.7" who="#PosełWojciechWłodarczyk">I punkt 6 z uzasadnienia. WSI jest formacją rodzajowo zbliżoną m.in. do Policji, Straży Granicznej, UOP. Zbieżność tych formacji wymaga, aby - podobnie jak one - także WSI posiadało odrębne umocowanie ustawowe, symetryczne zarazem wobec regulacji odnoszących się do innych podobnych formacji.</u>
          <u xml:id="u-184.8" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Jak dotąd tylko dwie formacje wymagające ustawowej regulacji, Żandarmeria Wojskowa i WSI, nie posiadają swoich ustaw, mimo że art. 31 konstytucji wyraźnie takie ustawowe rozwiązanie nakazuje.</u>
          <u xml:id="u-184.9" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Zwracam uwagę na jeszcze jeden, niezwykle ważny dla działań WSI aspekt zawarty w art. 32 projektowanej ustawy o Żandarmerii. Artykuł ten mówi, że Żandarmeria, w granicach swoich zadań i w stosunku do wskazanych osób, z zachowaniem odpowiednich ograniczeń oraz - uwaga! - z uwzględnieniem przepisów o ochronie danych osobowych, może uzyskiwać informacje, w tym niejawne, gromadzić je, przechowywać, sprawdzać, przetwarzać i przekazywać. W sprawozdaniu rzecznika do spraw ochrony danych osobowych nie mówi się, czy WSI uwzględnia przepisy o ochronie danych osobowych, a wiele wskazuje na to, że je łamie. Jeżeli Żandarmeria ma współpracować z WSI, tak jak współpracuje z UOP, który posiada swoją ustawę, to razem z projektem ustawy o Żandarmerii musi być przedstawiony projekt ustawy o Wojskowych Służbach Informacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-184.10" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Konieczność takiego rozwiązania - przedstawienia projektu ustawy o WSI - od dawna znana jest rządowi i Ministerstwu Obrony Narodowej. WSI musi posiadać swoją ustawę, podobną do ustawy o UOP, i podobnie jak w momencie tworzenia UOP dokonano weryfikacji dotychczasowych funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa, musi być dokonana weryfikacja funkcjonariuszy WSI. Nawet jeżeli AWS wycofała się ze swojej przedwyborczej opcji zerowej w służbach specjalnych, to weryfikacji funkcjonariuszy Wojskowych Służb Informacyjnych nie da się dłużej uniknąć.</u>
          <u xml:id="u-184.11" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Projekt ustawy o WSI był obiecany przez wojskowe służby na styczeń 1999 r. Następnie przesunięto termin na połowę roku 1999. W grudniu 1999 r. minister Pałubicki powiadomił Wysoką Izbę, że ustawa o WSI trafi do Sejmu do czerwca 2000 r. W ciągu tych blisko dwóch lat WSI przygotowało dwa projekty ustaw na swój temat, oba odrzucone na wstępie przez rząd. Dziś wiemy, że termin połowy tego roku, obiecany przez Pałubickiego, nie będzie na pewno dotrzymany.</u>
          <u xml:id="u-184.12" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Pytam więc, po pierwsze: Czy rzeczywiście rząd i MON nie potrafią przygotować ustawy o Wojskowych Służbach Informacyjnych, choć obowiązek przygotowania takiej ustawy nakłada konstytucja? I po drugie: Czy mamy rzeczywiście do czynienia z cywilną kontrolą nad armią, skoro WSI nie spełnia wymogów konstytucyjnych? Ustawa o Żandarmerii jest w tej sytuacji rozwiązaniem połowicznym.</u>
          <u xml:id="u-184.13" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Koło Parlamentarne ROP-PC domaga się od rządu jak najszybszego przedstawienia projektu ustawy o Wojskowych Służbach Informacyjnych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Teraz pytania.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Zgłosiło się trzech posłów: pan poseł Jan Sieńko, Janusz Zemke i Longin Pastusiak.</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę bardzo, pan poseł Jan Sieńko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PosełJanSieńko">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#PosełJanSieńko">Panie Ministrze! Jest to bardzo ważny projekt ustawy, a jednocześnie bardzo trudny - chodzi o to, by wyważyć wszystkie problemy. Stąd też parę pytań.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#PosełJanSieńko">Panie ministrze, dlaczego projekt ustawy pomija tak ważny problem, jak współdziałanie z dowódcami jednostek wojskowych i dowódcami garnizonów? Dowódca garnizonu w myśl regulaminu wojskowego sił zbrojnych jest: „pełnomocnym przedstawicielem wojska w sprawach garnizonowych wobec samorządu terytorialnego i administracji rządowej. Z racji pełnionej funkcji jest przełożonym wszystkich żołnierzy garnizonu. Jest on zobowiązany ustalać w porozumieniu z Żandarmerią Wojskową sposób działania na wypadek rażącego naruszenia dyscypliny wojskowej i porządku publicznego przez żołnierzy, również poza rejonem ich zakwaterowania, akceptować plany służby patrolowej sporządzane przez właściwą jednostkę organizacyjną Żandarmerii Wojskowej” itp. W projekcie ustawy po prostu brak jest podstaw do wyżej wymienionej współpracy.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#PosełJanSieńko">Projekt ustawy też nic nie wspomina o czasie „W”. Na przykład czy i jak Żandarmeria Wojskowa partycypować będzie w przedsięwzięciach samoobrony garnizonu? Jaki jest zakres działania Żandarmerii na czas „W”, na przykład problem jeńców, przesłuchań jeńców, nadzór nad jeńcami czy też dezerterami, zbrodniarzami wojennymi itp.?</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#PosełJanSieńko">Wreszcie niepokój budzi też sprawa możliwości instalowania przez Żandarmerię Wojskową technicznych środków podsłuchowych oraz kontroli korespondencji na polecenie MON. Czy to nie stwarza, panie ministrze, możliwości nadużyć dla doraźnych celów?</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#PosełJanSieńko">Żandarmeria Wojskowa będzie mogła również prowadzić działania prewencyjne, kontrolę, inwigilację, postępowania skarbowe, a przecież określone w ustawie piony funkcjonalne Żandarmerii Wojskowej nie odpowiadają wyżej wymienionym zadaniom. Jeżeli Żandarmeria wojskowa miałaby takie zadania realizować, musiałaby diametralnie zmienić swoje struktury, powiększyć stan osobowy i rozpocząć natychmiast szkolenie kadr adekwatnych do przewidywanych zadań. Myślę, że dzisiaj - takie są moje przypuszczenia - Żandarmeria Wojskowa nie podoła tak dużej liczbie zadań.</u>
          <u xml:id="u-186.6" who="#PosełJanSieńko">Dalej: Dlaczego w ustawie Żandarmeria Wojskowa „zapewnia” sobie szereg dogodnych przepisów, a nie przejmuje, na przykład wzorem NATO, aresztów i zatrzymań, fizycznej ochrony jednostek wojskowych, pozostawiając ten problem liniowym jednostkom sił zbrojnych? Obecnie jednostki terenowe Żandarmerii Wojskowej nie posiadają własnych izb zatrzymań.</u>
          <u xml:id="u-186.7" who="#PosełJanSieńko">I ostatnie, panie ministrze, pytanie. Jeśli dobrze pamiętam, art. 11 określa uprawnienia Samodzielnego Oddziału Żandarmerii, stwierdzając, że jest on właściwy wobec żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową w jednostkach wojskowych podporządkowanych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych. Jaki organ będzie właściwy wobec żołnierzy pozostających na stanowiskach w instytucjach podporządkowanych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych - np. w przypadku miejskiego inspektoratu Obrony Cywilnej? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Janusz Zemke.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PosełJanuszZemke">Jeżeli można, chciałbym się odnieść do kilku kwestii.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#PosełJanuszZemke">Po pierwsze, to jest ustawa bardzo „ciężka”. Myślę, że w momencie kiedy odbywamy pierwsze czytanie, nawet nie mamy do końca świadomości, że ustawy tego typu należą do najtrudniejszych w parlamencie. Z tego, co powiem, będą wynikały pytania, bowiem musimy z jednej strony zapewnić ustawą takie warunki prawne, by Żandarmeria mogła działać efektywnie i skutecznie, ale - i to jest to, o czym się mówi za mało czy o czym do tej pory nie mówiono - dotykamy tu bardzo trudnej materii, mianowicie praw, wolności i swobód obywatelskich. Otóż każda z tych potrzebnych kompetencji ma niejako także drugą stronę - tą drugą stroną jest ograniczenie, w interesie porządku czy prawa, czyichś praw i czyichś swobód.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#PosełJanuszZemke">I w związku z tym chciałbym postawić pierwsze pytanie: Czy do końca przemyślano katalog zadań Żandarmerii? Czy rzeczywiście jest rzeczą pożądaną, żeby Żandarmeria zajmowała się przykładowo przestępstwami i wykroczeniami skarbowymi? Czy to jest słuszne? To wymaga całego aparatu, odpowiedniej techniki, współdziałania z organami skarbowymi. Czy jeżeli chodzi o instrumenty działania, przemyślano do końca to, przykładowo, żeby żandarmeria miała prawo nakładania grzywien? Czy to do końca przemyślano? Czyli, że co, żandarmi, jeżeli ktoś źle zaparkuje przed jednostką samochód, będą nakładali mandaty i będą je egzekwowali? Czy to do końca przemyślano? Otóż dobrze wiemy, jeżeli się przeanalizuje ustawy policyjne, ustawę o strażach miejskich i strażach gminnych, ile tutaj jest kontrowersyjnych spraw i jak wykonywanie tego typu czynności, to powiem wprost, fatalnie wpływa na odbiór społeczny danej formacji. W związku z tym moje pytanie do pana ministra jest takie: czy chęć zapisania w ustawie wszystkiego jednak nie doprowadziła w iluś przypadkach do takiej sytuacji, że idziemy za daleko, że chcemy stworzyć formację, która ma uprawnienia policyjne, w wielu aspektach uprawnienia straży miejskiej i gminnej i także w niektórych obszarach jest na styku z funkcjonowaniem kontrwywiadu wojskowego? To jest problem, który chciałbym zasygnalizować.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#PosełJanuszZemke">A problem drugi, by nie rozwijać tutaj różnych wątków, które się nasuwają, bo ustawa jest w sumie przygotowana, jeżeli chodzi o stronę prawną, poprawnie, jest taki: czy można by w toku pracy w parlamencie dokonać porównania uprawnień operacyjno-śledczych, jakie ma żandarmeria, policja i UOP. Odnoszę bowiem wrażenie, że nie mamy tutaj li tylko do czynienia z kalką uprawnień policji, że w pewnych jednak bardzo delikatnych a subtelnych sprawach, chociażby dam przykład gromadzenia odcisków, jedna z bardziej kontrowersyjnych spraw w każdym państwie, to zapisaliśmy w tej ustawie, z tego, co pomnę, w ustawie policyjnej wprost to tak zapisane nie jest. Mogę takich przykładów dać ileś. Tak więc byłoby rzeczą bardzo pożądaną porównanie tych uprawnień, bo każde z tych uprawnień wywołuje kolosalne kontrowersje, dyskusje. Chciałem przypomnieć dyskusję, którą prowadziliśmy, kiedy Sejm wprowadził w ustawie o Policji czy o UOP prawo do stosowania przesyłki niejawnie nadzorowanej i innych rzeczy, to już tu przyjmujemy, że to jest. Ale tutaj są pewne sprawy, które w moim przekonaniu idą nieco dalej niż to mamy zapisane w ustawie o Policji.</u>
          <u xml:id="u-188.4" who="#PosełJanuszZemke">I sprawa dosłownie ostatnia, trzecia. Ustawa zawiera wyjątkowo obszerny rozdział, traktujący o zmianach w przepisach obowiązujących. I teraz, panie ministrze, moje pytanie jest takie: jeżeli już się decydujemy na tak liczne zmiany, ja podzielam opinię, którą tu pan poseł Włodarczyk wygłosił, dotyczącą tego, że to jest też taka próba kuchenną drogą unormowania iluś kwestii związanych z działalnością WSI, ale jeżeli już się decydujemy na rozwiązanie iluś spraw, to przykładowo czy najpilniejszą sprawą w tych przepisach, zmianach nie byłaby jednak konieczność w związku z tą ustawą dokonania zmiany w ustawie o dyscyplinie wojskowej? Jeżeli ustawa traktuje o żandarmerii, o organach porządkowych, to one w ogóle mogą być skuteczne, jeżeli ustawa o dyscyplinie wojskowej stworzy takie możliwości. Myślę, że znaczna część parlamentarzystów już dzisiaj wie, że obecny kształt ustawy o dyscyplinie wojskowej się nie sprawdza. Jeżeli się nie sprawdza ustawa o dyscyplinie wojskowej, to jak organy, które ją mają egzekwować, mogą skutecznie to czynić? Bardzo bym namawiał, żeby się przyjrzeć w związku z tą ustawą ustawie o dyscyplinie wojskowej, bo może byłaby pilna potrzeba w pierwszym rzędzie, że tak powiem, w art. 57 uporządkowania kilku najbardziej newralgicznych kwestii związanych z ustawą o dyscyplinie wojskowej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Longin Pastusiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PosełLonginPastusiak">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#PosełLonginPastusiak">Panie Ministrze! Pan, wprowadzając tę ustawę tutaj dziś, pytał, czym właściwie jest ta Żandarmeria Wojskowa. Oczywiście jest to rodzaj służby, można powiedzieć, formacji wojskowej, powołanej do egzekwowania i przestrzegania przepisów prawa przez żołnierzy, osoby wojskowe oraz pracowników wojska i inne osoby będące na terenie obiektów wojskowych lub popełniające czyny karalne. Tak to rozumiem. Jednak chciałbym wyrazić pewne obawy i zapytać pana właśnie o opinię w tej kwestii. W rzeczywistości ten projekt ustawy czyni Żandarmerię swoistą policją wojskową, o dość szerokich kompetencjach policyjnych również wobec osób cywilnych, o czym mówili pan poseł Sieńko i pan poseł Zemke; innymi słowy, tworzymy drugą policję również uprawnioną do działań wobec osób cywilnych. Chciałbym zwrócić panów uwagę szczególnie na zapisy art. 5 i art. 20 tego projektu ustawy, które mogą być interpretowane jako traktujące również o kompetencjach żandarmerii wojskowej wobec osób cywilnych. Czy pan podziela obawy, że taka interpretacja jest możliwa?</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#PosełLonginPastusiak">Panie Ministrze! Proponowałbym, żeby przed przekazaniem tego projektu do komisji - bo takie, jak rozumiem, były intencje wszystkich klubów - ktoś w ministerstwie przejrzał jednak go od strony językowej. Tu jest dużo bubli. Jest mylone na przykład zarządzenie z rozporządzeniem. Używa się wielokrotnie takich sformułowań, jak: bezprawny zamach na życie. A czy jest prawny zamach na życie? Może być? Albo używa się sformułowań: gwałtowny zamach na życie. Czy może być łagodny zamach na życie? I tak dalej. Takie określenia trzeba wyeliminować, bo to wprowadza... Nie mówiąc już o tym, że mylone są kompetencje i uprawnienia organów takich, jak Rada Ministrów, prezes Rady Ministrów. To, co przystoi Radzie Ministrów, niekoniecznie przystoi prezesowi Rady Ministrów. Tak więc bardzo proszę, żeby jakiś prawnik przejrzał ten projekt ustawy od tej strony i wyeliminował potknięcia, niestety dość w nim liczne. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">To były wszystkie pytania.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Bardzo proszę pana ministra obrony narodowej Janusza Onyszkiewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">Chciałbym się odnieść do niektórych pytań, przedstawiając głównie intencje. Zacząłbym od pytań dotyczących współdziałania Żandarmerii z dowódcami. Otóż Żandarmeria jest oddzielnym rodzajem sił zbrojnych. Oczywiście można ustawowo niejako to współdziałanie zapisać i tym samym zagwarantować, ale wydaje się, że równie dobrze to może być regulowane, tak jak jest regulowane dzisiaj, rozmaitymi decyzjami wewnętrznymi w ministerstwie. Sądzę, że oba rozwiązania są dobre.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">Podobnie jest, jeśli chodzi o czas „W”. W czasie „W” Żandarmeria staje się po prostu jednostką wojskową i wtedy pełni wszystkie funkcje, które mogą być nałożone na jednostkę w pełni wojskową. Ma ona w związku z tym mieć nałożone poza kompetencjami wynikającymi z ustawy także wszystkie inne obowiązki jednostki wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">Jeśli chodzi o podsłuchy, o możliwości nadużyć, o nowe zadania, to jest prawdą, że jest tu pewne rozszerzenie zakresu, ale - i wracam tutaj do kwestii podnoszonej przez kilku pytających, także ostatnio przez pana posła Pastusiaka - Żandarmeria ma być policją dla wojskowych, a także osób cywilnych, które popełniają przestępstwa bądź na terenie wojskowym, bądź w związku z pracą na rzecz wojska, ale tylko dla takich. Jeżeli osoba cywilna będąca pracownikiem wojska zaparkuje źle samochód poza jednostką wojskową, to nikt z Żandarmerii Wojskowej nie może podjąć żadnych działań, chyba że Żandarmeria Wojskowa będzie działać niejako na prośbę czy polecenie Policji. Natomiast na terenie jednostek wojskowych są też zakazy parkowania, są nakazy ruchu jednostronnego i tak dalej i nie byłoby dobrze, gdyby trzeba było ściągać policjanta, by ukarał kogoś mandatem za to, że w obrębie jednostki wojskowej nie wypełnił rozmaitych wymogów. Stąd te wszystkie zapisy. Być może, nie najfortunniejsze.</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">Jeśli chodzi o kwestię aresztów, zatrzymań, to nie wszędzie można oddawać się w gestię Żandarmerii Wojskowej ze względu na to, że nie wszędzie jest odpowiednio liczebna Żandarmeria Wojskowa. Ale jeśli chodzi w ogóle o sprawę aresztów, to się wiąże to z kwestią podnoszoną także przez pana posła Zemke, mianowicie, jak wiadomo, możliwości stosowania aresztu są w tej chwili niesłychanie ograniczone i istotnie - przepraszam bardzo za ten przeskok do pytania pana posła Zemke, ale sprawa jest, jak wiadomo, podnoszona od pewnego czasu - może należałoby już w trakcie obróbki pokazać, jakie ewentualnie zmiany w ustawie o dyscyplinie wojskowej warto by wprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-192.5" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">Jeśli chodzi o pytania dalsze i właśnie pytanie pana posła Zemke, czy ten katalog zadań nie jest zbyt duży, to chcę powiedzieć, że on się ogranicza do pewnego kręgu osób, do osób wojskowych i osób cywilnych, które są przez wojsko niejako zatrudnione, a działania mają być podejmowane tylko w związku z ich pracą na rzecz wojska. I dlatego to, jak się wydaje, zapewnia Żandarmerii kompleksową osłonę, jeśli chodzi o kwestię działań prawnych, działań zgodnych z prawem nie tylko wojska, ale wszystkich struktur wojskowych, a więc także i tych instytucji, w których pracują osoby cywilne. Chodziłoby po prostu o to, by jeśli osoba cywilna dokonuje jakiegoś przestępstwa, na teren jednostek wojskowych nie musiała wkraczać policja. To samo oczywiście dotyczy kwestii grzywien.</u>
          <u xml:id="u-192.6" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">Czy poszczególne działania nie pokrywają się z tym, co powinno wchodzić w gestię WSI? To pytanie jest podobne do pytania, które można by zadawać w odniesieniu do policji i do UOP, i oczywiście trzeba by to rozwiązywać w podobny sposób. Jest pytanie, kiedy zaczyna się działalność operacyjna, którą można by scharakteryzować jako działalność wywiadowczą bądź kontrwywiadowczą, a kiedy jest to działalność związana z działalnością przestępczą, ale nie noszącą charakteru działalności wywiadowczej czy kontrwywiadowczej. Myślę, że w przypadku WSI sprawa będzie o tyle prostsza, że UOP zajmuje się także działalnością przestępczą sensu stricto, niekoniecznie działalnością przeciwko bezpieczeństwu państwa. Jeżeli więc dla UOP tego rodzaju rozgraniczenie udało się uzyskać, to nie sądzę, żeby trudno było to zrobić z WSI, bo sytuacja wydaje się tutaj lepsza.</u>
          <u xml:id="u-192.7" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">No i wreszcie kwestie języka prawniczego. Nie umiem się w tej chwili do tego odnieść, tekst był konsultowany z prawnikami. Nie zawsze, jak wiadomo, prawnicy mają tak argusowe oko, żeby wszystko wychwycić, i w związku z tym być może pewna ilość tego rodzaju niefortunnych sformułowań tam się znalazła. Mam nadzieję, że w trakcie obróbki parlamentarnej - która zawsze, jak wynika z moich doświadczeń parlamentarnych, odbywa się pod czujnym okiem ekspertów prawniczych - wszystkie tego rodzaju kwestie, jeśli się pojawią, zostaną rozstrzygnięte.</u>
          <u xml:id="u-192.8" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">I wreszcie sprawa, od której może powinienem zacząć, a mianowicie sprawa ustawy o WSI - otóż ta ustawa w gruncie rzeczy do Sejmu może trafić stosunkowo prędko. Pytanie to jednak jest pytaniem znacznie bardziej ogólnej natury, jest pytaniem dramatycznym. Ja je tutaj stawiam, chociaż właściwie jest to forum jakby zbyt małe i okazja może nieodpowiednia - mianowicie będzie kwestią Wysokiej Izby rozstrzygnięcie, które ustawy Wysoka Izba uzna za na tyle priorytetowe, żeby je stosunkowo wcześnie wprowadzić pod obrady, bo ustaw czekających na rozpatrzenie w Sejmie jest ogromnie wiele, a tych, które powinny być rozpatrzone chociażby ze względu na proces negocjacyjny z Unią Europejską, jest tak wiele, że wybór będzie trudny. Możemy tę ustawę przesłać do Wysokiej Izby stosunkowo prędko, natomiast będzie kwestią do rozstrzygnięcia, kiedy ta ustawa mogłaby wejść pod obrady, zważywszy na ogromne przeciążenie Wysokiego Sejmu, czego rząd jest w pełni świadom.</u>
          <u xml:id="u-192.9" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">Kończąc te wyjaśnienia, chciałbym odwołać się do swoich ostatnich słów podczas prezentacji ustawy. A mianowicie pozwoliłem sobie wyrazić nadzieję, że ustawa ta będzie przedmiotem bardzo uważnych debat i obróbki parlamentarnej i doprowadzi to do tego, że wyjdzie ona z parlamentu w kształcie, który sprawi, że będzie dobrze służyła siłom zbrojnym i przyniesie nam wszystkim satysfakcję. Nie traktujemy tej ustawy, zresztą żadnej innej tak samo, jako dzieła skończonego, w którym o żadnych poprawkach nie może być mowy; nie uważamy, że jest do tego stopnia doskonała.</u>
          <u xml:id="u-192.10" who="#MinisterObronyNarodowejJanuszOnyszkiewicz">W związku z tym, z całym szacunkiem i świadomością pewnych ograniczeń, przedkładamy tę ustawę, w nadziei właśnie, że ostateczna obróbka parlamentarna uczyni z niej ustawę, z której będziemy zadowoleni. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy o Żandarmerii i wojskowych organach porządkowych, zawarty w druku nr 1315, do Komisji Obrony Narodowej w celu rozpatrzenia po zasięgnięciu opinii Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-193.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-193.5" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny 75. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-193.6" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Informuję, że w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich zgłosili się posłowie: Bogumił Andrzej Borowski, Tadeusz Wrona, Ewa Tomaszewska, Wojciech Włodarczyk, Ewa Sikorska-Trela, Zofia Wilczyńska, Jan Kulas.</u>
          <u xml:id="u-193.7" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Czy jeszcze ktoś się zgłasza? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-193.8" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-193.9" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę bardzo, pan poseł Bogumił Andrzej Borowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W moim oświadczeniu chciałbym się ustosunkować do artykułu w gazecie „Życie” z dnia 7 kwietnia br., interpretującego wybory prezydenta i wiceprezydentów Warszawy, dokonane w dniu 6 kwietnia br., pt. „Przewrót w stolicy” (s. 1 gazety).</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Szanowne Panie i Panowie Posłowie! Na konkretnym przykładzie wyjaśnię, jako poseł, ale i jako radny rady Warszawy, że jest to interpretacja błędna. Oto przykład.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Rada Miasta Stołecznego Warszawy podjęła w dniu 7 lipca 1997 r. uchwałę LI/425/97 w sprawie zatwierdzenia „Programu selektywnej zbiórki odpadów w Warszawie na lata 1997–2000”, w § 2 zobowiązując Zarząd m.st. Warszawy do realizacji programu. W programie tym założono, w pkt. 3.1., rozstawienie w Warszawie do końca 2000 r. 2055 zestawów do selektywnej zbiórki w systemie trójpojemnikowym, a w pkt. 3.2. — do końca 2000 r. — 40 tys. pojemników do selektywnej zbiórki w systemie dwupojemnikowym. Program miał być wspierany szerokimi działaniami edukacyjno-informacyjnymi i dać w efekcie do końca 2000 r. 15-procentowy odzysk surowców wtórnych z odpadów komunalnych wytwarzanych przez m.st. Warszawę.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Oświadczam, że program, który był konsekwentnie realizowany w latach 1997–1998 przez Zarząd m.st. Warszawy, ustanowiony przez ówczesną koalicję SLD–UW, uległ absolutnemu załamaniu w realizacji w roku 1999 pod nadzorem Zarządu m.st. Warszawy ustanowionego przez koalicję AWS–UW, a w budżecie miasta na 2000 r. podjęto wręcz próbę wycofania się z tego programu. Oświadczam zatem, że jedynym logicznym wyjściem było ustanowienie w Zarządzie Miasta Stołecznego Warszawy wiceprezydenta z rekomendacji SLD, odpowiedzialnego za realizację m.in. właśnie omawianego programu, w miejsce wiceprezydenta z AWS, co właśnie nastąpiło w dniu 6 kwietnia 2000 r.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Wprowadzono również do Zarządu Miasta Stołecznego Warszawy drugiego wiceprezydenta z rekomendacji SLD, tak aby realizowane pod nadzorem SLD od 1994 roku sprawy społeczne, a zwłaszcza opieki nad instytucjami kultury, pozostały w gestii i pod szczególnym nadzorem tej formacji politycznej w Radzie Warszawy. Zatem, „nie przewrót”, a usprawnienie działalności Zarządu Miasta Stołecznego Warszawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Tadeusz Wrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PosełTadeuszWrona">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dniach od 7 do 9 kwietnia 2000 r. odbyła się w Częstochowie na Jasnej Górze XI Ogólnopolska Konferencja Polityka Prorodzinna Samorządu Terytorialnego pod nazwą „Od programu Samorządna Rzeczpospolita do państwa obywatelskiego”, zorganizowana przez Ligę Krajową i Komisję Krajową NSZZ „Solidarność” we współpracy z Polską Federacją Stowarzyszeń Rodzin Katolickich.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#PosełTadeuszWrona">Konferencja została zorganizowana w ramach jubileuszu XX-lecia NSZZ „Solidarność” oraz X-lecia reaktywowania samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#PosełTadeuszWrona">Punktem wyjścia stał się program uchwalony przez I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”, który zawierał rozdział VI pt. Samorządna Rzeczpospolita, m.in. z tezą 21, mówiącą, że „samodzielne prawnie, organizacyjnie i majątkowo samorządy terytorialne muszą być rzeczywistą reprezentacją społeczności lokalnej”.</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#PosełTadeuszWrona">Referaty wygłosili m.in.: Jerzy Kropiwnicki, prezes Rządowego Centrum Studiów Strategicznych — Samorządna Rzeczpospolita dziś i jutro, Jan Waszkiewicz, marszałek woj. dolnośląskiego, współtwórca programu Samorządna Rzeczpospolita — Program samorządna Rzeczpospolita 20 lat później, Andrzej Porawski, dyrektor Biura Związku Miast Polskich, również współtwórca tego programu — Założenia programu NSZZ „Solidarność” z lat 1980–1981 dotyczące samorządu terytorialnego, profesor Michał Kulesza — Prace nad ustrojem państwa w latach 1981–2000, pani Jadwiga Palka — Solidarność, samorząd, rodzina.</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#PosełTadeuszWrona">Następnie odbył się panel dyskusyjny na temat: Związek zawodowy - samorząd terytorialny (wzajemne relacje, współdziałanie), który prowadzili: Jerzy Langer, wiceprzewodniczący Komisji Krajowej „Solidarności” i Stanisław Kogut, przewodniczący Krajowej Sekcji Kolejarzy NSZZ „Solidarność” oraz poseł Tadeusz Wrona.</u>
          <u xml:id="u-196.5" who="#PosełTadeuszWrona">Szczególnym gościem konferencji był lider AWS i przewodniczący „Solidarności” Marian Krzaklewski, który podsumował pierwszy dzień obrad, a następnie po apelu jasnogórskim odczytał jej uczestnikom deklarację prorodzinną, podpisaną w 1996 roku przy grobie księdza Jerzego Popiełuszki przez ugrupowania wchodzące w skład AWS.</u>
          <u xml:id="u-196.6" who="#PosełTadeuszWrona">W drugim dniu konferencji odbył się pierwszy zjazd samorządowych komisji do spraw rodziny pod hasłem: Komisje do spraw rodziny sercem samorządu terytorialnego. Tutaj referaty wygłosili m.in.: pani Katarzyna Mazela, dyrektor gabinetu pełnomocnika rządu do spraw rodziny, posłowie Tadeusz Cymański, Jan Chmielewski oraz Michał Drozdek, doradca marszałka Sejmu — na temat etyki w samorządzie.</u>
          <u xml:id="u-196.7" who="#PosełTadeuszWrona">Odbył się też panel dyskusyjny pt. „Komisja do spraw rodziny w samorządzie terytorialnym jako kreator polityki”.</u>
          <u xml:id="u-196.8" who="#PosełTadeuszWrona">Podpisano również deklarację współpracy samorządowych komisji do spraw rodziny, powołując forum przedstawicieli komisji do spraw rodziny. Celem tego forum jest usprawnienie wymiany informacji pomiędzy odpowiednimi komisjami Sejmu, Senatu oraz wszystkich szczebli samorządu terytorialnego, jak również gromadzenie danych o procesie legislacyjnym i przedsięwzięciach wykonawczych. Współpraca wyżej wymienionych podmiotów opiera się na katalogu praw rodziny zapisanym w Karcie praw rodziny.</u>
          <u xml:id="u-196.9" who="#PosełTadeuszWrona">Konferencję zakończyła msza święta dla uczestników, po której złożono wieńce pod pomnikiem Prymasa Tysiąclecia kardynała Stefana Wyszyńskiego.</u>
          <u xml:id="u-196.10" who="#PosełTadeuszWrona">Do uczestników konferencji listy przysłali m.in.: Prymas Polski kardynał Józef Glemp, marszałek Senatu Alicja Grześkowiak, marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Maciej Płażyński oraz wielu arcybiskupów i biskupów, a także ministrów rządu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-196.11" who="#PosełTadeuszWrona">Uczestnicy konferencji przyjęli stanowisko końcowe: „My, przedstawiciele samorządów gmin, powiatów i województw polskich, zebrani na konferencji, doceniając trud i poświęcenie wszystkich, którzy walczyli o wolną, demokratyczną i samorządną Polskę, oraz pamiętając zapisy programu „Solidarności”, uchwalonego przez I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”, zwracamy się do rządu, Sejmu i Senatu o:</u>
          <u xml:id="u-196.12" who="#PosełTadeuszWrona">- realizację aktualnych dziś elementów programu Samorządna Rzeczpospolita i dokończenie zapoczątkowanego przed laty dzieła,</u>
          <u xml:id="u-196.13" who="#PosełTadeuszWrona">- zapewnienie środków finansowych na realizację zdecentralizowanych i przejętych przez samorządy zadań ustawowych,</u>
          <u xml:id="u-196.14" who="#PosełTadeuszWrona">- zapewnienie pluralizmu środków masowego przekazu,</u>
          <u xml:id="u-196.15" who="#PosełTadeuszWrona">- przepływ rzetelnej informacji pomiędzy strukturami rządu i parlamentu a samorządami lokalnymi,</u>
          <u xml:id="u-196.16" who="#PosełTadeuszWrona">- konsekwentną realizację rozpoczętych reform ustrojowych państwa,</u>
          <u xml:id="u-196.17" who="#PosełTadeuszWrona">- skuteczne zwalczanie korupcji w strukturach władzy publicznej,</u>
          <u xml:id="u-196.18" who="#PosełTadeuszWrona">- szybkie uchwalenie prawnych podstaw stwarzających korzystne warunki dla małych i średnich przedsiębiorstw rodzinnych oraz ustawy o wielkopowierzchniowych obiektach handlowych,</u>
          <u xml:id="u-196.19" who="#PosełTadeuszWrona">- wprowadzenie funduszu na zatrudnienie bezrobotnych przydzielanego pracodawcom.</u>
          <u xml:id="u-196.20" who="#PosełTadeuszWrona">Kierując się zasadą solidaryzmu społecznego i miłości bliźniego, opowiadamy się wyłącznie za takimi działaniami społecznymi i gospodarczymi, które uznają podmiotowość człowieka i rodziny. Zwracamy się ze szczególnym apelem o kierowanie się polskim interesem narodowym opartym na chrześcijańskim fundamencie, idei Europy ojczyzn i godności każdego człowieka w procesie wchodzenia w struktury Unii Europejskiej. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pani poseł Ewa Tomaszewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PosełEwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dniach 3–7 kwietnia trwały obrady XVII Kongresu Międzynarodowej Konfederacji Wolnych Związków Zawodowych. Konfederacja zrzesza 216 organizacji związkowych ze 145 krajów. Reprezentuje ponad 107 mln członków płacących składki. W ich imieniu w kongresie wzięło udział 435 delegatów ze 123 ekspertami i doradcami oraz 78 obserwatorami z organizacji afiliowanych. NSZZ „Solidarność”, jedyny polski związek zawodowy wchodzący w skład konfederacji, ma prawo do 6 mandatów. Na kongresie reprezentowało nas 5 delegatów.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#PosełEwaTomaszewska">Obrady zaszczycili liczni goście. Szczególnie ważne były udział Juana Somavii, dyrektora generalnego Międzynarodowej Organizacji Pracy, i jego wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#PosełEwaTomaszewska">Przedmiotem debaty była przede wszystkim globalizacja w relacji do sprawiedliwości społecznej i wyzwanie, jakie stanowi ona dla związków zawodowych w XXI w. Dyskusja toczyła się wokół projektów konkretnych dokumentów:</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#PosełEwaTomaszewska">1. Poszerzanie i pogłębianie demokracji w obszarze globalizacji;</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#PosełEwaTomaszewska">2. Prawa i sprawiedliwość w ekonomii globalnej;</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#PosełEwaTomaszewska">3. Prawa człowieka w środowisku pracy;</u>
          <u xml:id="u-198.6" who="#PosełEwaTomaszewska">4. Ograniczanie dyskryminacji w miejscu pracy;</u>
          <u xml:id="u-198.7" who="#PosełEwaTomaszewska">5. Organizacje międzynarodowej solidarności;</u>
          <u xml:id="u-198.8" who="#PosełEwaTomaszewska">6. Związki zawodowe w XXI w. w aspekcie przeglądu milenijnego.</u>
          <u xml:id="u-198.9" who="#PosełEwaTomaszewska">Udział delegacji polskiej w pracach kongresu był znaczący. Przejawiał się zarówno w wystąpieniach podczas obrad plenarnych, jak i w pracy w komisjach. Trzeba przyznać, że NSZZ „Solidarność” został potraktowany szczególnie, zarówno przez gospodarzy, jak i organizatorów kongresu. Świadczy o tym choćby półtoragodzinny film o „Solidarności” w telewizji lokalnej, krótki film w trakcie obrad, przydział czasu w trakcie debaty plenarnej umożliwiający odrębne wystąpienia w trzech istotnych kwestiach dotyczących uchwalanych dokumentów, a także przebieg spotkania z przedstawicielami regionalnych i lokalnych struktur związkowych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Wojciech Włodarczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Panie Marszałku! Chciałbym złożyć oświadczenie w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 kwietnia 2000 r., stanowiącym, iż przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności będzie możliwe tylko po uiszczeniu opłaty wskazanej przez dotychczasowego właściciela, czyli gminę. Wszystko wskazuje na to, że gminy będą żądać ceny rynkowej, mimo że dotychczasowi właściciele bądź ich rodzice zapłacili już raz za nieruchomość cenę rynkową i, co więcej, nie mogli, bo nie było takiej możliwości, zostać pełnoprawnymi właścicielami, ponieważ obowiązywało komunistyczne prawo wieczystego użytkowania. Dramatyzm tego problemu odczuwany jest szczególnie na ziemiach zachodnich.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Decyzja Trybunału wywołała już ogromny sprzeciw i oburzenie, o czym świadczą dziesiątki telefonów w tej sprawie. Przez opieszałość samorządów, wieloletnie zatory w wydziałach ksiąg hipotecznych decyzja ta spowodowała, że z dobrodziejstwa ustawy z 4 września 1997 r. skorzystała tylko połowa użytkowników, czyli ok. 1200 tys. właścicieli. Problem dotyczy więc co najmniej paru milionów Polaków, którym - nawet tym, którzy już dokonali odpowiednich zapisów w księgach hipotecznych - grozi to, że ich nabyte prawa nie będą respektowane, a na podstawie wyroku Trybunału gminy będą miały możliwość wznowienia odpowiedniego postępowania. Wyrok Trybunału spowodował dodatkowo, że podobna grupa obywateli jest traktowana nierówno.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Decyzja Trybunału Konstytucyjnego jest zagrożeniem porządku publicznego, a w swych skutkach prawnych nieobliczalna. Zasadne okazały się wątpliwości zwolenników obywatelskiego projektu konstytucji, którzy nie dawali na czas transformacji ustrojowej państwa tak szerokich uprawnień dla Trybunału, to znaczy zakładali możliwość odwołania się od jego decyzji. Decyzja Trybunału stawia pozory prawa komunistycznego nad elementarnym poczuciem i zasadami sprawiedliwości. Jest w jawnej sprzeczności z kierunkiem przemian ustrojowych państwa.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Do wygłoszenia oświadczenia skłoniła mnie także dzisiejsza wymiana zdań podczas głosowania nad poprawką Senatu do ustawy o zasadach przekazywania budynków mieszkalnych przez przedsiębiorstwa państwowe. Poprawka Senatu, autorstwa między innymi Zbigniewa Romaszewskiego, nakładała na obecnego właściciela, który wykupił mieszkanie najczęściej do celów spekulacyjnych i po zaniżonych cenach, obowiązek zbycia lokalu na rzecz lokatora. Poprawka ta dotyczy, podobnie, jak i wyrok Trybunału w sprawie wieczystego użytkowania, paru milionów ludzi, i jest - nie waham się tego powiedzieć - jednym z największych skandali społecznych Trzeciej Rzeczypospolitej. Wyrok Trybunału - a właśnie w dzisiejszej dyskusji nad poprawką Senatu sugerowano, że Trybunał ją zaskarży - rozpoczyna podobny ze względu na skalę sprawy, dotyczącej milionów Polaków, społeczny skandal wywłaszczania z własności, za którą obecni właściciele już zapłacili pełną cenę, wywłaszczania z powołaniem się na komunistyczne ustawodawstwo.</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Jest jeszcze jeden smutny aspekt wyroku Trybunału. Roszczenia - trzeba to wyraźnie powiedzieć - aspołeczne samorządów wskazują, że samorządy zamiast dbać o dobro i szeroko pojęte bezpieczeństwo mieszkańców, zabiegają o pieniądze trwonione przecież często na wysokie własne uposażenia. Zabiegają o pieniądze przede wszystkim od własnych obywateli, szantażując ich zagrożeniem prawa własności dotyczącego ich własnych nieruchomości. Wprowadzają stan permanentnego zagrożenia obywateli - właścicieli nieruchomości i nieufności do władzy samorządowej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pani poseł Ewa Sikorska-Trela.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W życiu każdego państwa, miasta bądź rodziny są daty i wydarzenia szczególne, o których powinno się pamiętać. Powodem do pamięci i dumy dla mieszkańców Gdańska, a także całego naszego regionu jest powołanie 20 marca 1970 r. Uniwersytetu Gdańskiego, którego jubileusz 30-lecia obchodziliśmy na Wybrzeżu 20 marca tego roku.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Jego magnificencja rektor Uniwersytetu Gdańskiego prof. Marcin Pliński w swoim wystąpieniu na uroczystym posiedzeniu senatu uczelni inaugurującym obchody 30-lecia UG powiedział, iż powołanie Uniwersytetu było momentem historycznym dla Gdańska, miasta, którego aspiracje akademickie sięgają XVI w. Wtedy to powstał zaczątek Uniwersytetu - Gdańskie Gimnazjum Akademickie.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Gdańsk jest miejscem, gdzie pracowali słynni uczeni, tu tajemnice nieboskłonu zgłębiał Heweliusz, tu pracował jeden z najwybitniejszych fizyków Fahrenheit. Zawiłe ścieżki historii sprawiły jednak, że dopiero pod koniec I tysiąclecia swojego istnienia gród nad Motławą Gdańsk otrzymał to, co było mu należne - swój uniwersytet. W 1970 r. Uniwersytet Gdański powstał z połączenia dwóch szkół wyższych: Wyższej Szkoły Pedagogicznej i Wyższej Szkoły Ekonomicznej. Wtedy wykładało na nim 23 profesorów, a studia pobierało 9500 studentów.</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Dziś, po 30 latach, Uniwersytet Gdański ma 300 profesorów, a liczba studentów wynosi 27 tys. Uczelnia kształci na 30 kierunkach i w 60 specjalnościach. W chwili obecnej Uniwersytet Gdański jest największą i najbardziej obleganą uczelnią w naszym regionie. Od kilku już lat na jedno miejsce przypada największa liczba kandydatów. Poziom studiów jest wysoki, a w ostatnich latach na niektórych kierunkach wprowadzone zostały międzynarodowe standardy nauczania w postaci europejskiego systemu kredytowego, co umożliwiło naszym studentom kontynuowanie nauki na 42 uczelniach w całej Europie.</u>
          <u xml:id="u-202.4" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Dla każdej uczelni oprócz studentów ważna jest kadra naukowa. Jej poziom decyduje o pozycji danej uczelni na arenie międzynarodowej. Miernikiem tejże pozycji na pewno jest liczba umów o współpracy międzynarodowej. Dziś Uniwersytet Gdański współpracuje z 54 instytucjami naukowymi na wszystkich kontynentach.</u>
          <u xml:id="u-202.5" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Każdej uczelni chwały i blasku dodają osobistości obdarzone tytułem doktora honoris causa danej szkoły wyższej. Uniwersytet Gdański nadał te honorowe tytuły znanym politykom, pisarzom, naukowcom. Otrzymali je m.in. byli prezydenci Polski, Niemiec i Francji: Lech Wałęsa, Richard von Weizsäcker, Francois Mitterrand; pisarze: Günther Grass, a ostatnio Norman Davies — Brytyjczyk — autor wielu wspaniałych książek historycznych o Polsce, choć cudzoziemiec, zakochany w Polsce i Polakach, wierzący w nas, w nasze siły witalne, w naszego ducha i serce, które powinno bić dla całej Europy, bo Polska to serce Europy, jak nazwał nas Davies.</u>
          <u xml:id="u-202.6" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Uniwersytet to studenci i pracownicy. Razem tworzą społeczność akademicką, wzajemnie się uzupełniając i często różniąc, ale zawsze twórczo. Każda szkoła wyższa ma swoją niepowtarzalną atmosferę, tworząc klimat przyjaźni i wzajemnego szacunku studentów i nauczycieli akademickich, często mistrzów w danej dziedzinie nauki i wiedzy. Uniwersytet Gdański też ma swoich mistrzów i nauczycieli, których wszyscy lubimy i szanujemy. Należę do społeczności akademickiej Uniwersytetu Gdańskiego, z którym związałam całe swoje życie studenckie i pracownicze. Mam ogromny szacunek i słowa wdzięczności w stosunku do moich nauczycieli akademickich z Uniwersytetu Gdańskiego. Dziękuję im za solidną wiedzę, w jaką mnie wyposażyli, a także za danie mi trwałych fundamentów do dalszego życia.</u>
          <u xml:id="u-202.7" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Z okazji pięknego jubileuszu 30-lecia uniwersytetu wszystkim pracownikom i studentom, koleżankom i kolegom z Uniwersytetu Gdańskiego życzę tego, co najlepsze, radości ze wspólnej pracy i nauki, ze wspólnego rozwoju i tworzenia naszej Alma Mater. Życzę sukcesów w pracy i nauce. Oby każdy z nas mógł nadal być dumny z faktu, iż należy do jednej wielkiej rodziny absolwentów, pracowników i studentów Uniwersytetu Gdańskiego. Słowa szczególnego pozdrowienia i jubileuszowych życzeń kieruję do koleżanek i kolegów - członków „Solidarności” Uniwersytetu Gdańskiego. Jest nas wielu w UG oddanych sprawie i idei „Solidarności” od początku. Dziękuję wam za taką postawę i życzę, byśmy razem dobrze służyli członkom „Solidarności” i całej społeczności akademickiej naszej Alma Mater. Życzę, byśmy wspólnie mogli przeżywać następne jubileusze i by duch walki o lepsze nas nie opuszczał.</u>
          <u xml:id="u-202.8" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Zbliżają się święta, proszę pozwolić, że złożę jeszcze życzenia. Z okazji Świąt Zmartwychwstania Pańskiego życzę panu marszałkowi, koleżankom i kolegom posłom ze wszystkich klubów, pracownikom Sejmu oraz wszystkim naszym rodakom zdrowych i radosnych świąt, chwili odpoczynku w rodzinnym gronie, a także by w każdym z nas zrodziła się nadzieja i wiara na wszelkie dobro dla każdego, naszych rodzin i całej Polski. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję pani poseł za życzenia.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu i wygłoszenie oświadczenia panią poseł Zofię Wilczyńską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PosełZofiaWilczyńska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W grudniu ubiegłego roku i 16 lutego tego roku wygłosiłam z tej trybuny oświadczenia i za doradztwem pana, wówczas też marszałka, złożyłam interpelację do pana premiera Buzka, a następnie zapytanie do pana prof. Stelmachowskiego w sprawie Sekcji Turystyki Integracyjnej Polskiego Towarzystwa Pedagogiki Specjalnej, jako że ci państwo, szczególnie dwie panie emerytki, w roku ubiegłym zorganizowali obóz „Lato 1999” dla dzieci z Ukrainy. Do tej pory nic się nie zmieniło. Zatem pozwolę sobie przeczytać list, który nadszedł 10 kwietnia, a dzisiaj obie panie zdenerwowane - w dalszym ciągu komornik stoi u drzwi - uprosiły mnie, żebym wygłosiła to oświadczenie.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#PosełZofiaWilczyńska">Otóż obie panie i Sekcja Turystyki Integracyjnej informują:</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#PosełZofiaWilczyńska">Uprzejmie dziękujemy za pismo otrzymane 6 marca 2000 r. Pismo - odpowiedź Kancelarii Prezesa Rady Ministrów przeczytaliśmy z wielkim zdumieniem. Z całą odpowiedzialnością stwierdzamy, że to kłamstwa. Nie chcemy posługiwać się stylem pracowników Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, wyjaśniamy tylko zasadnicze nieścisłości zawarte w ww. piśmie.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#PosełZofiaWilczyńska">Z całą odpowiedzialnością w oparciu o dokumenty informujemy, że nigdy nie otrzymaliśmy żadnych dotacji ze Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. Kwotę w wysokości 4260 zł przekazano na konto naszej sekcji, ale były to pieniądze na pobyt dzieci z Ukrainy w Warszawie w schronisku przy ul. Karolkowej 53. Kosztorys pobytu dzieci sporządziła siostra dominikanka Maria Swatowska. Pobytu w Warszawie nie należy łączyć z akcją Lato '99. Natomiast Zarząd Stołeczny Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” wykupił od Sekcji Turystyki Integracyjnej miejsca na kwotę 6440 zł dla 20 osób z Baranowicz. Osoby te wypoczywały w Jarosławcu nad morzem. Na tę okoliczność podaję datę zawartego porozumienia - 17 czerwca 1999 r. Porozumienie podpisała pani prezes mgr Agnieszka Bogucka.</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#PosełZofiaWilczyńska">Sprawa kolejna to pomówienie o zlecanie organizacji wypoczynku firmom komercyjnym. Nie wiemy, co miała na myśli pani prezes, pisząc o firmach komercyjnych. Biuro Turystyczne „Novator” z Białegostoku udostępniło nam sprawdzoną bazę i w ramach promocji nie pobrało marży (jedynie 0,5%), licząc na dalszą współpracę. Biuro to zostało wyróżnione w 1999 r. w konkursie na najlepsze usługi turystyczne. Natomiast jeśli chodzi o umowę w Jarosławcu, została ona podpisana bezpośrednio z właścicielką bazy lokalowej.</u>
          <u xml:id="u-204.5" who="#PosełZofiaWilczyńska">Zarzuty odnośnie do wysokiej ceny osobodnia są absolutnie nieuzasadnione. W tej cenie mieszczą się dwie wycieczki autokarowe (również umowa z „Novatorem”). Zarzut ten świadczy o pobieżnym zapoznaniu się z dokumentacją dotyczącą akcji Lato '99. Przerażające jest jednak przekazanie takich informacji panu prof. Andrzejowi Stelmachowskiemu, panu premierowi oraz mnie. Takie praktyki nie mają nic wspólnego z demokracją i praworządnością.</u>
          <u xml:id="u-204.6" who="#PosełZofiaWilczyńska">Panie Marszałku! Jest jeszcze wczesna godzina i mam nadzieję, że kolejne błaganie dwóch pań emerytek zostanie usłyszane przez Wspólnotę Polską, czego im i sobie życzę. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę, pan poseł Jan Kulas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#PosełJanKulas">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Czas obecny skłania mnie do refleksji rocznicowych, jak i do życzeń świątecznych.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#PosełJanKulas">Wczoraj w parlamencie wiele mówiono i rozważano o sprawie Katynia. Sejm podjął przez aklamację uchwałę upamiętniającą 60. rocznicę zbrodni katyńskiej. W Katyniu wymordowano przedstawicieli polskiej elity II Rzeczypospolitej, często kwiat polskiej inteligencji. Bitwa o prawdę katyńską trwała blisko 50 lat. Ta wielka zbrodnia ludobójstwa była chroniona tajemnicą państwową. Dopiero od 10 lat dzięki „Solidarności” i odbudowie demokracji, odzyskaniu suwerenności składamy publiczny hołd ofiarom Katynia. Sejm podkreślił jednak, że: „sprawcy zbrodni katyńskiej nie zostali ukarani, a problem odpowiedzialności prawnej nie został jeszcze rozstrzygnięty”. Korzystam też z okazji, aby podziękować marszałkowi Sejmu, całemu Prezydium Sejmu i oczywiście pracownikom Kancelarii Sejmu za pracę i trud włożone w piękne, godne i - powiem - mądre przygotowanie rocznicy Katynia.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#PosełJanKulas">W maju tego roku przypada 10. rocznica odbudowy demokracji lokalnej w Polsce. 27 maja 1990 r. odbyły się pierwsze powojenne wolne wybory do rad gmin. Mała ojczyzna stała się znowu czymś realnym, bliskim i przyjaznym. Trudno przecenić ogrom dorobku blisko 2,5 tys. gmin polskich. Ufam, że i ta doniosła rocznica zostanie godnie uczczona przez Sejm tej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#PosełJanKulas">W sierpniu br. obchodzić będziemy 20-lecie porozumień sierpniowych, 20-lecie „Solidarności”, wielkiego ruchu obywatelskiego i związkowego. 20 lat temu wszystko, co najlepsze w Polsce, skupiło się wokół „Solidarności”. Wielki, szlachetny ruch społeczny zjednoczył pod swymi sztandarami blisko 10 mln Polaków. „Solidarność” przywróciła nadzieję i poczucie godności oraz ideę pracy i działania dla dobra wspólnego wielu milionom Polaków.</u>
          <u xml:id="u-206.4" who="#PosełJanKulas">Warto też podkreślić, iż właśnie „Solidarność” wiele dobrego dała do myślenia ludziom po stronie władzy. Nie da się jednak przecenić roli i znaczenia „Solidarności” dla przebudzenia ludów i narodów Europy Środkowej i Wschodniej w jej dążeniu ku wolności i demokracji. Jestem przekonany, że początek upadku komunizmu miał miejsce pod bramą Stoczni Gdańskiej w sierpniu 1980 r. Mam nadzieję, że ta wielka polska i europejska rocznica będzie na miarę tego jubileuszu właściwie i z rozmachem uhonorowana przez nasz Sejm. W zeszłym roku Niemcy i Czesi pokazali nam, jak się świętuje wielkie wolnościowe rocznice. Dodam jeszcze skromnie, że „Solidarność” nie tylko chronologicznie była wcześniej niż obalenie muru berlińskiego.</u>
          <u xml:id="u-206.5" who="#PosełJanKulas">W grudniu obecnego roku mieć będziemy już 30. rocznicę dramatycznych wydarzeń grudniowych na Wybrzeżu. Pozostaje wciąż otwarta kwestia dziejowej sprawiedliwości i zadośćuczynienia rodzinom pomordowanych. Nie tracę również nadziei, iż w wolnej i demokratycznej Polsce niezawisły proces sprawców Grudnia 1970 r. będzie się toczył normalnie i sprawnie.</u>
          <u xml:id="u-206.6" who="#PosełJanKulas">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Obecnie pragnę dołączyć się do życzeń świątecznych. Niech nadzieja i radość płynące ze Zmartwychwstania Pańskiego dotkną każdego z nas, tak bliskie mi Pomorze Gdańskie. Niech ta nadzieja i radość zagoszczą w każdej trójmiejskiej rodzinie, w każdym kaszubskim i kociewskim domu. Ośmielam się też powiedzieć: Szczęść Boże wszystkim na Święta Zmartwychwstania Pańskiego. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi, także za życzenia.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Na tym zakończyliśmy oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Informacja o wpływie interpelacji, zapytań oraz odpowiedzi na nie znajduje się w doręczonym paniom posłankom i panom posłom druku nr 1783.</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Na tym kończymy 75. posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Porządki dzienne następnych posiedzeń Sejmu: 76., zwołanego na dni 27 i 28 kwietnia 2000 r., oraz uroczystego 77., zwołanego na dzień 29 kwietnia 2000 r., zostały paniom posłankom i panom posłom doręczone.</u>
          <u xml:id="u-207.6" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-207.7" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-207.8" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 17 min 38)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>