PPC / ppc

text_structure.xml 80.9 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Otwieram posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PoselKrzysztofSmieja">Porządek dzienny obejmuje rozpatrzenie sprawozdania podkomisji nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny wykonawczy oraz poselskim projekcie ustawy - o zmianie niektórych przepisów dotyczących kary dożywotniego pozbawienia wolności. Sprawozdawcą jest poseł Wit Majewski.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#PoselKrzysztofSmieja">Proponuję pracować nad kolejnymi zmianami zawartymi w sprawozdaniu podkomisji. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek uwag odnośnie do omawianych zmian, poproszę posła sprawozdawcę o wypowiedź na ich temat.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#PoselKrzysztofSmieja">Prosiłem o dostarczenie członkom Komisji informacji o mediacji. Proponuję zapoznanie się z jej treścią. Chodzi o powrót do instytucji mediacji w Kodeksie karnym i Kodeksie postępowania karnego.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#PoselKrzysztofSmieja">Poseł Leszek Piotrowski /niez./: Sugeruję sprawdzenie kworum. Jeżeli nie ma wymaganej liczby posłów, wnoszę o odroczenie posiedzenia. Kolejnym powodem zakończenia prac Komisji jest to, że propozycje zmian zgłoszone przez ministra sprawiedliwości otrzymałem zbyt późno, by się z nimi zapoznać. Są to zmiany nowe w stosunku do sprawozdania podkomisji. Nie widzę potrzeby, by w trakcie posiedzenia zapoznawać się z ich treścią. Uważam, że nie powinno się pracować w pośpiechu i bez uprzedniego przygotowania.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#PoselKrzysztofSmieja">Poseł Krzysztof Śmieja wskazuje na wniosek dotyczący powrotu do instytucji mediacji. Rozumiem, że w związku z dzisiejszym porządkiem dziennym nie będziemy nad nim pracować. Pragnę dowiedzieć się jednak, czy autor omawianego wniosku był uprawniony do jego złożenia.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#PoselKrzysztofSmieja">Wnoszę o odroczenie posiedzenia Komisji w celu należytego przygotowania się posłów oraz zaproszenia właściwych osób. Nie widzę przedstawicieli Służby Więziennej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PoselEdwardWende">Omawiany wniosek to jedynie informacja o mediacji podpisana przez dr Janinę Waluk. Rozumiem, że posłowie mogą go przejąć, co czynię niniejszym. Pani Janina Waluk nie będąc posłem nie może być wnioskodawcą. Tekst informacji o mediacji  uzgodniono z konsultantami naukowymi: prof. dr hab. Dobrochną Wójcik i prof. dr hab. Andrzejem Murzynowskim. Od początku byłem przeciwny wykreśleniu instytucji mediacji z Kodeksu karnego i Kodeksu postępowania karnego, dlatego po zapoznaniu się z omawianym tekstem, przejmuję go jako wniosek poselski.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PoselEdwardWende">Druga kwestia dotyczy braku kworum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Pragnę zauważyć, że w posiedzeniu Komisji bierze udział 11 posłów, co stanowi kworum. Proszę, aby wszyscy podpisali listę obecności.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PoselKrzysztofSmieja">Kolejna sprawa dotyczy informacji o mediacji, z której wypływa intencja powrotu do tej instytucji w Kodeksie karnym i Kodeksie postępowania karnego. Celem przedłożenia przeze mnie powyższego pisma było zapoznanie się posłów z jego pełną treścią.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PoselKrzysztofSmieja">Propozycja złożona przez sekretariat Komisji dotyczy przyjętego wcześniej sprawozdania odnoszącego się do Kodeksu karnego materialnego. Znajdują się w nim uwagi, które spajają prace nad całością zmian do tego Kodeksu.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PoselKrzysztofSmieja">Poseł Leszek Piotrowski /niez./: Pierwsza sprawa, którą poruszyłem, tyczyła się braku kworum. W trakcie wystąpienia posła Krzysztofa Śmiei dotarli pozostali członkowie Komisji. Obecnie mamy kworum. W ten sposób mój pierwszy wniosek stał się bezprzedmiotowy.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#PoselKrzysztofSmieja">Kolejna sprawa wiąże się z tekstem o mediacji. Nadal uważam, że nie jest to informacja, tylko wniosek. Wytłuszczonym drukiem zostało napisane, że artykuły dotyczące mediacji w Kodeksie karnym i w Kodeksie postępowania karnego "nie powinny być wykreślone". Rozumiem, że skoro poseł Edward Wende przejął omawiany wniosek, nabrał on mocy formalnej. Oponuję przeciwko niemu z powodu wcześniejszego przegłosowania kwestii zawartych we wniosku. Nie widzę powodu, by zmieniać stanowisko Komisji w przedmiocie mediacji w prawie karnym materialnym i prawie karnym procesowym. Nie wydaje mi się, aby wystarczającym powodem proponowanej zmiany był list skierowany do Komisji.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#PoselKrzysztofSmieja">Rozumiem, że możemy zamknąć dyskusję na temat mediacji. Przejdźmy do pracy nad zmianami do Kodeksu karnego wykonawczego. Proszę, by w tej sprawie wypowiedział się ekspert Teodor Szymanowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#EkspertKomisjiTeodorSzymanowski">Chętnie wypowiem się w kwestii Kodeksu karnego wykonawczego, gdyż pisałem ekspertyzę na temat polityki kryminalnej w świetle nowelizacji prawa karnego materialnego. Poza tym prowadzę badania nad funkcjonowaniem przepisów prawa karnego w naszym kraju po uchwaleniu nowych Kodeksów w 1997 roku. Sądzę, że jest to dobry wstęp do ukazania, jakie problemy wiążą się z wykonaniem kary oraz co Kodeks karny wykonawczy powinien w tej materii normować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PoselKazimierzDzialocha">Proponuję, aby ekspert Teodor Szymanowski odniósł się do związku nowelizacji Kodeksu karnego wykonawczego, nad którą mamy obradować, z nowelizacją prawa karnego materialnego. Musimy mieć pewność, że przepisy obu nowelizacji nie kolidują ze sobą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#EkspertKomisjiTeodorSzymanowski">Dziękuję za tę uwagę. Przyznaję, że związek między Kodeksem karnym wykonawczym a nowelizacją prawa karnego materialnego jest oczywisty. Mogą się z tym jednak wiązać pewne niebezpieczeństwa. Chciałbym zastrzec, że absolutnie nie kwestionuję potrzeby dokonania zmian, nawet w przypadku prawa karnego materialnego. Pragnę skoncentrować się na uwagach krytycznych, ponieważ te pozytywne nie wymagają, moim zdaniem, omawiania. Zwracam również uwagę na niebezpieczeństwa, jakie niesie za sobą Kodeks karny w zakresie wykonywania kary.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#EkspertKomisjiTeodorSzymanowski">W swojej ekspertyzie napisałem, że w wielu punktach zostały naruszone podstawowe standardy prawa europejskiego. Są na to dokumenty obejmujące teksty odpowiednich rezolucji i zaleceń. W związku z brakiem czasu nie przytoczę ich. Należy jednak powiedzieć, że pewne zasady polityki karania, zawarte w Kodeksie karnym, nazwane w uzasadnieniu  przemodelowaniem polityki karnej, są generalnie sprzeczne z tendencjami zachodzącymi w Europie. Pozwolę sobie wspomnieć o rezolucjach, których twórcy opowiadają się za tym, by starać się ograniczać stosowanie kary pozbawienia wolności. Orzekanie tej kary powinno być traktowane jako ostateczna potrzeba. W komentarzach nazywa się to ultimaracją. Podkreślam, że mimo iż nie są to konwencje, stanowią pewne standardy europejskie. Wspomniane rezolucje i zalecenia obowiązują w krajach członkowskich Unii Europejskiej. Nie będzie więc zaskoczeniem, kiedy Komitet Helsiński czy Komitet Przeciwko Stosowaniu Tortur będzie zadawał nam pytania o brak odzwierciedlenia wspomnianych standardów w  przepisach związanych z wykonywaniem kary pozbawienia wolności wobec nieletnich i innych przestępców.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#EkspertKomisjiTeodorSzymanowski">Kolejna sprawa dotyczy grzywny. Wyraźnie akcentuje się, że granicą jej stosowania są stosunki majątkowe i możliwości skazanego płatnika. W niektórych przepisach Kodeksu karnego mowa jest o tym, że zamiast grzywny stosuje się kary zastępcze.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#EkspertKomisjiTeodorSzymanowski">Przygotowałem pewną prognozę. W mniej więcej połowie propozycji zmian zarówno w części ogólnej, jak i szczególnej Kodeksu karnego zostały wprowadzone zasady obowiązujące w PRL, a więc w innej rzeczywistości historycznej. W części szczególnej w ponad połowie proponowanych rozwiązań ustanowiono kary takie jak w Kodeksie karnym z 1969 roku, a może nawet surowsze. Nie będę przytaczał dokładnej dokumentacji, szanując czas członków Komisji. Proszę jednak pamiętać, że dyrektywy sądowego wymiaru kary zawarte zarówno w części szczególnej, jak i ogólnej są do udowodnienia. Wiążą się z tym pewne niebezpieczeństwa. Oszacowałem, że liczba pozbawionych wolności wzrośnie o około 50%, czyli w ciągu 3-4 lat będzie ich 110.000. Stanowi to koszt przekraczający 2.500.000.000 zł. Gdyby zdecydowano się na adaptację istniejących budynków, np. koszar, być może koszt byłby niższy. Należałoby wówczas zaangażować około 10.000 funkcjonariuszy. Koszty z tym związane stanowiłoby  kilka miliardów zł. Przypominam, że tegoroczny budżet więziennictwa wynosi 1.300.000.000 zł i jest on niewystarczający. Powstaje zatem pytanie, co w takiej sytuacji mamy robić. Oczywiście można nie przejmować się powyższą kwestią. Wiadomo jednak, iż przeludnienie w więzieniach może prowadzić do buntów. Stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich, do którego się przychylam, miało na celu uwidocznić ten problemem. Pragnę przypomnieć, że przez kilkadziesiąt lat prowadziłem badania nad wykonywaniem kary pozbawienia wolności. Robiłem wiele analiz. Ostatnio napisałem artykuł do "Państwa i Prawa", w którym wskazałem, że nieprawdziwa jest obiegowa opinia prezentowana przez przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości, iż obowiązujący Kodeks karny zliberalizował ustawodawstwo karne. Jest to zagadnienie złożone. W niektórych przypadkach rzeczywiście stosowane są  łagodniejsze sankcje karne, choćby poprzez wykorzystanie instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary, nawet przy przestępstwach uznanych za społecznie szkodliwe. Zdaje się, że autorzy propozycji nowelizacji Kodeksu karnego wykonawczego nie rozumieją roli niskich progów kary. Wspomniane przeze mnie standardy europejskie wyraźnie wskazują, by uwzględniać ich rolę przy przestępstwach takich jak rozbój czy zgwałcenie. Niekiedy mamy do czynienia z przestępstwami niezwykle szkodliwymi i groźnymi, uzasadniającymi stosowanie kar bardzo surowych. Z drugiej strony, wiem z doświadczenia, że około 30 % sądów schodzi poniżej dolnej granicy zagrożenia karą. Moim zdaniem jest to interesujące zjawisko odzwierciedlające stan świadomości sędziowskiej. Tego nie należy lekceważyć.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#EkspertKomisjiTeodorSzymanowski">W świetle wyników badań dotyczących przeludnienia w więzieniach, Polska nie będzie prezentować się najlepiej w porównaniu z państwami członkowskimi Unii Europejskiej. Nie mogę się zgodzić z danymi podawanymi w mediach przez przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości, że mieścimy się w granicach średnich wskaźników europejskich. To nieprawda. Śledzę dane na bieżąco i wiem, że średni wskaźnik uwięzienia dla Europy wynosi około 80, zaś dla Polski około 200. Gdyby doszło do ostatecznego uchwalenia zmian w prawie karnym materialnym, zaostrzających ponad miarę represję karną, mielibyśmy ten wskaźnik 364 razy wyższy niż w Europie. Na pewno powstałyby pytania, dlaczego w kraju o średnim stopniu przestępczości stosuje się tak surowe kary. Sądzę, że kluczowym zagadnieniem pozostaje sprawa budżetu. Ten, kto po wyborach będzie sprawował władzę, stanie wobec bardzo trudnej sytuacji. Budżet będzie wciąż niewystarczający. Pozostają zatem najgorsze z możliwych rozwiązań, a mianowicie nie wykonywanie przepisów prawa karnego lub też poświęcanie na więzienia środków, których de facto nie ma. Być może będziemy narażeni na niepokoje, bunty i oznaki nieposłuszeństwa w więzieniach. Obecnie w około 20.000 przypadków nie wykonuje się kary pozbawienia wolności. Apeluję do Komisji, aby wzięła to pod uwagę. Moim zdaniem, resort sprawiedliwości nie stanął na wysokości zadania. Nie wyjaśnił bowiem, jak ustosunkowuje się do kwestii niedotrzymywania standardów europejskich w zakresie prawa karnego oraz przeludnienia grożącego  zakładom karnym. Przypominam, że w ciągu roku nastąpił wzrost liczby więźniów o około 20.000, kiedy zmiany w prawie karnym nie weszły jeszcze w życie. Po ich wprowadzeniu sprawa przybierze zupełnie inny kształt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Dziękuję za wyczerpującą odpowiedź. Proponuję przejść do pracy nad zmianami do Kodeksu karnego wykonawczego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#EkspertKomisjiZbigniewHolda">Poseł Kazimierz Działocha zadał pytanie, jakie implikacje dla Kodeksu karnego wykonawczego mają proponowane zmiany. Chciałbym zwrócić uwagę na to, że ginie rodzajowo wyodrębniona kara 25 lat pozbawienia wolności. Rozumiem, że karę pozbawienia wolności będzie można rozpatrywać w dwóch aspektach. Pierwszy obejmowałby sankcję w granicach od 1 miesiąca do 25 lat, drugi zaś karę dożywotniego pozbawienia wolności. Uważam, że w Kodeksie karnym wykonawczym należałoby wyodrębnić długoterminową sankcję, skoro nie będzie oddzielnej kary 25 lat pozbawienia wolności. W propozycjach zgłoszonych przez Ministerstwo Sprawiedliwości mamy próbę wykreowania kary od 10 do 25 lat  jako sankcji wykonywanej w szczególny sposób.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Sądzę, że wszyscy członkowie Komisji zgadzają się z wypowiedzią eksperta Zbigniewa Hołdy. Przypominam, że zmiany do Kodeksu karnego i Kodeksu postępowania karnego zostały przyjęte. Z racji tego, że jesteśmy w toku procesu legislacyjnego, dyskusje na temat nowelizowanych przepisów wielokrotnie będą miały miejsce na posiedzeniach Komisji. Uważam, że konieczne jest zatem racjonalne podejście do proponowanych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PoselKrzysztofSmieja">Przejdźmy do sprawozdania podkomisji nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny wykonawczy oraz o poselskim projekcie ustawy - o zmianie niektórych przepisów dotyczących kary dożywotniego pozbawienia wolności.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy są jakieś uwagi do zmiany nr 1 dotyczącej art. 6 par. 1 Kodeksu karnego wykonawczego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PoselWitMajewski">Zanim przystąpimy do analizy poszczególnych zmian, chciałbym wprowadzić autopoprawkę do nagłówka art. 3, ponieważ w 2000 roku nastąpiły kolejne nowelizacje. Chodzi o  Dziennik Ustaw Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1318. Proszę o ich uwzględnienie w inwokacji proponowanych zmian. Mam na myśli rozwinięcie zapisu wprowadzającego art. 3 ustawy nowelizującej o następne nowelizacje z 2000 roku, zawarte w powyższych Dziennikach Ustaw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Rozumiem, że przedstawiciele Biura Legislacyjnego Kancelarii Sejmu zajmą się pełnym wyliczeniem aktów prawnych, które nowelizowały Kodeks karny wykonawczy. W związku z tym, że nie słyszę uwag do zmiany nr 1 dotyczącej art. 6 par. 1, proponuję rozpatrzyć art. 6 par. 3. Czy są do tego przepisu jakieś zastrzeżenia?</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PoselKrzysztofSmieja">Poseł Leszek Piotrowski /niez./: Proszę ekspertów Komisji o wyjaśnienie terminów: "wniosek", "skarga", "prośba", "zażalenia".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#EkspertKomisjiTeodorSzymanowski">Sformułowania "prośba" i "zażalenia" funkcjonują poza środkami odwoławczymi uregulowanymi w Kodeksie karnym wykonawczym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#WicedyrektordepartamentuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataMik">Pragnę zauważyć, że wspomniane terminy znajdują się w obecnym art. 6 par. 2 Kodeksu karnego wykonawczego. Przepis ten brzmi następująco: "Skazany może składać wnioski, skargi i prośby do organów wykonujących orzeczenie". Moim zdaniem, omawiana regulacja nie budzi żadnych wątpliwości interpretacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#WicedyrektordepartamentuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataMik">Poseł Leszek Piotrowski /niez./: Nie zgadzam się ze zdaniem wicedyrektor Beaty Mik. Uważam, że przytoczony przepis wywołuje kontrowersje interpretacyjne. Jeszcze raz proszę o wyjaśnienie poszczególnych terminów zawartych w omawianym przepisie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Art. 6 par. 2 obowiązującego Kodeksu karnego wykonawczego stanowi: "Skazany może składać wnioski, skargi i prośby do organów wykonujących orzeczenie".</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#PoselKrzysztofSmieja">Poseł Leszek Piotrowski /niez./: Proszę o zdefiniowanie użytych w przepisie sformułowań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#WicedyrektorBeataMik">Zarówno wniosek, jak i skarga są środkami prawnymi przewidzianymi przepisami prawa pozytywnego. Natomiast prośba stanowi formę postulatu, której przepisy prawa wprost nie obejmują, mimo iż może prośba być przedmiotem rozpoznania przez sąd penitencjarny. Wniosek jest instytucją nazwaną prawa procesowego szeroko rozumianego, obejmującego również postępowanie karne wykonawcze. Prośba jest instrumentem nie nazwanym o charakterze postulatywnym, podlegającym rozpoznaniu przez właściwy organ. Z punktu widzenia semantycznego poseł Leszek Piotrowski słusznie zauważa, że chodzi o środki o podobnej naturze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#EkspertKomisjiTeodorSzymanowski">Pozwolę sobie dodać, że prośba stanowi pewien niesformalizowany sposób reakcji osoby zainteresowanej,  w omawianym przypadku skazanego. Może być kierowana do różnych organów wykonawczych, takich jak: naczelnik, dyrektor zakładu karnego, wychowawca, oddziałowy. W przypadku skazanych nie pozbawionych wolności, będących pod dozorem takim organem może być kurator sądowy. Ustawodawca celowo unormował to w taki sposób, że z jednej strony istnieją sformalizowane środki określone w Kodeksie postępowania karnego i Kodeksie karnym wykonawczym, zaś z drugiej środki o charakterze postulatywnym. Prośba jest środkiem wykorzystywanym przez więźniów, którzy z reguły są ludźmi niewykształconymi. Najczęściej kierowana jest do Rzecznika Praw Obywatelskich i do sądów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Dziękuję za sprostowanie. Sugeruję, by na przyszłość stawiać konkretne wnioski. Nie chciałbym, aby eksperci Komisji występowali w rolach osób egzaminowanych. Są oni przecież znawcami problematyki prawa karnego w szerokim rozumieniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselTadeuszKilian">Zgadzam się całkowicie z ekspertem Teodorem Szymanowskim. Osoba skazana chcąc uzyskać np. przepustkę składa prośbę do odpowiedniego organu. Jej forma może być różna w zależności od sytuacji. Mimo tego, iż prośbę wyróżnia spontaniczność i emocjonalność, stanowi ona odmianę wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Rozumiem, że nie ma więcej zastrzeżeń odnośnie do zmiany nr 1. Uznaję, że Komisja przyjęła tę zmianę.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PoselKrzysztofSmieja">Przejdźmy do rozpatrzenia zmiany nr 2 dotyczącej art. 7 par. 2 i 3. Czy są jakieś uwagi? Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 2.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#PoselKrzysztofSmieja">Rozpatrujemy zmianę nr 3 lit. a do art. 8, par. 1. W par. 1 zaproponowano wyrazy "lub pełnomocnika". Czy ktoś zgłasza uwagi do omawianej zmiany?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PoslankaTeresaLiszcz">Mam wątpliwości co do zmiany nr 3 lit. a. Dlaczego mielibyśmy pozbawić skazanego rozmowy, bez obecności innych osób, z pełnomocnikiem nie będącym adwokatem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#WicedyrektorBeataMik">Proszę zauważyć, że w omawianym przepisie chodzi o pełnomocnika w zakresie spraw majątkowych, rozwodowych, czyli ogólnie spraw cywilnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PoslankaTeresaLiszcz">Wciąż nie rozumiem, dlaczego skazany nie może rozmawiać ze swoim pełnomocnikiem, który jest np. radcą prawnym, w nieobecności innych osób. Jeżeli nie usłyszę sensownych argumentów, poproszę o skreślenie słów "będącym adwokatem".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PoselWitMajewski">Podkomisja nie zastanawiała się nad uzasadnieniem omawianej zmiany. Podobny zapis istnieje w obecnie obowiązującym Kodeksie karnym wykonawczym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PoslankaTeresaLiszcz">Nie wydaje mi się, aby podane uzasadnienie było wystarczającym powodem przyjęcia zmiany nr 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#EkspertKomisjiTeodorSzymanowski">Opracowując Kodeks karny wykonawczy ustawodawcy mieli na względzie zapewnienie odpowiedniej obsługi prawnej, wykluczając osoby przypadkowe, nie zasługujące na zaufanie.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#EkspertKomisjiTeodorSzymanowski">Moim zdaniem, powyższe unormowanie może pozostać w proponowanej formie, gdyż nie stanowi przeszkody w postępowaniu wykonawczym. Ważne są jedynie fachowość porady prawnej i wyeliminowanie osób przypadkowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#WicedyrektorBeataMik">Wydaje mi się, że rozumiem intencję posłanki Teresy Liszcz. W Kodeksie postępowania karnego art. 180 par. 2 ujednoliciliśmy status radcy prawnego i pełnomocnika ze względu na ochronę tajemnicy więźnia. Sądzę, że nie ma przeszkód, aby art. 8 Kodeksu karnego wykonawczego został wzbogacony o sformułowanie "pełnomocnikiem będącym adwokatem lub radcą prawnym". Mam nadzieję, że odpowiedziałam na zastrzeżenie posłanki Teresy Liszcz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PoslankaTeresaLiszcz">Obawiam się, że wicedyrektor Beata Mik kieruje się interesem korporacji prawniczej, ja zaś dobrem skazanego. Nie rozumiem, dlaczego więzień, który wybrał sobie zaufanego pełnomocnika, będącego np. prawnikiem rodzinnym, nie ma prawa do rozmowy z nim bez obecności innych osób. Zdaję sobie sprawę, że niektóre osoby nie mogą zostać pełnomocnikami m.in. z powodu skazy na charakterze. Proszę spróbować postawić się w sytuacji skazanego, nie kierować się zaś interesem korporacji prawniczej. Składam wniosek o skreślenie w art. 8 par. 3 wyrazów "będącym adwokatem".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy ktoś popiera wniosek posłanki Teresy Liszcz?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#EkspertKomisjiZbigniewHolda">Jestem jak najdalszy od tego, aby bronić interesów korporacji prawniczych. Zwracam jednak uwagę na to, że pozostawienie samego pojęcia "pełnomocnik" skłaniałoby do interpretowania go w różny sposób. W takim przypadku skazany za działalność w zorganizowanej grupie przestępczej, przebywający w zakładzie karnym, mógłby upełnomocnić swego kompana z gangu i kontaktować się z nim bez kontroli ze strony administracji zakładu karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#WicedyrektorBeataMik">Pozwolę sobie w tym miejscu  nawiązać do instytucji pełnomocnika procesowego określonej w Kodeksie postępowania cywilnego. Uważam, że w procedurze administracyjnej będzie przyjęte analogiczne rozwiązanie, choćby z tego względu, że tworząc ustawy musimy sprostać wymogom konstytucyjnym. W świetle Kodeksu postępowania karnego pełnomocnikami mogą być różne osoby, m.in. najbliżsi i krewni, którzy są w jakiś sposób związani z popełnionym czynem lub takim, który skazany może popełnić. Rząd jest gotów wyrazić zgodę na propozycję ujednolicenia pozycji radcy prawnego i adwokata. Oponuje jednak przeciwko wprowadzeniu przywileju instytucji pełnomocnika szeroko rozumianego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PoslankaTeresaLiszcz">Proponuję, by wyraz "pełnomocnikiem" zastąpić wyrazami "radcą prawnym". Nie jestem jednak w pełni przekonana do takiej zamiany. Nie mam możliwości przeczytania przepisu, w którym byłaby mowa o tym, kto może zostać pełnomocnikiem. Sugeruję, aby określić go mianem procesowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Pełnomocnik z natury jest pełnomocnikiem procesowym, natomiast w Kodeksie cywilnym jest  przedstawicielem. Rozumiem, że wniosek posłanki Teresy Liszcz o zastąpienie wyrazu "pełnomocnik" sformułowaniem "radca prawny" jest wciąż aktualny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PoselWitMajewski">Popieram wniosek odnoszący się do zmiany nr 3 lit. b do art. 8 par. 3, aby po wyrazach "pełnomocnikiem będącym adwokatem" dopisać zwrot "lub radcą prawnym".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Rozumiem, że do zmiany nr 3 lit. a do art. 8 par. 1 nie ma zastrzeżeń, zaś do zmiany nr 3 lit. b odnośnie art. 8 par. 3 poseł Wit Majewski zgłosił propozycję, aby dopisać sformułowanie "lub radcą prawnym". Czy są do niej jakieś zastrzeżenia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PoselEdwardWende">Chciałbym poprzeć wniosek posłanki Teresy Liszcz, aby dodać zwrot "lub radcą prawnym". Gdybyśmy nie dopisali tego zwrotu, stracilibyśmy kontrolę nad tym, jaką osobę skazany ustanowiłby swoim pełnomocnikiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy ktoś zgłasza inne uwagi do zmiany nr 3 lit. b dotyczącej art. 8 par.3 ? Nie słyszę. Proponuję poddać pod głosowanie wniosek posła Wita Majewskiego, w sprawie dodania zwrotu "lub radcą prawnym".</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#PoselKrzysztofSmieja">Przystępujemy do głosowania. Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#PoselKrzysztofSmieja">Stwierdzam, że Komisja 6 głosami, przy 2 przeciwnych i 2 wstrzymujących się przyjęła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy ktoś zgłasza zastrzeżenia do zmiany nr 4 do art. 11 par. 1 i 2 ? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy są uwagi do zmiany nr 5 do art. 13 par. 3 ? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy posłowie zgłaszają zastrzeżenia do zmiany nr 6, polegającej na skreśleniu art. 16? Nikt nie zgłasza zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy ktoś zgłasza uwagi do zmiany nr 7 dotyczącej skreślenia w art. 19 par.1 wyrazów "lub pełnomocnika"? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#PoselKrzysztofSmieja">Przejdźmy do zmiany nr 8 do art. 20 par. 1 i 2. Czy ktoś zgłasza jakieś wątpliwości?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#WicedyrektorBeataMik">Ministerstwo Sprawiedliwości uważa, że  art. 20 Kodeksu karnego wykonawczego powinien przyjąć brzmienie zaproponowane w przedłożeniu rządowym, gdzie proponuje się zawężoną strukturę postępowania odwoławczego czyli brak tradycyjnie rozumianej dewolutywności. Organem odwoławczym według omawianej propozycji byłby sąd okręgowy orzekający w składzie trzyosobowym.  Tę problematykę  rozważaliśmy bardzo szczegółowo podczas kilku posiedzeń Komisji i podkomisji pracujących nad Kodeksem postępowania w sprawach o wykroczenia. Wydaje się, iż konstytucja nie zawiera jednoznacznego rozstrzygnięcia kwestii dewolutywności. W procedurze dotyczącej wykroczeń występują wątpliwości w związku z orzekaniem co do głównego przedmiotu sporu, który w Kodeksie karnym wykonawczym jest już osądzony. Chodzi o kwestię ex post. Kierując się zasadami ekonomicznymi uważam, że nie ma żadnych przeszkód, ażeby przy orzekaniu w sprawach, o których mowa w Kodeksie karnym wykonawczym, zawęzić strukturę postępowania odwoławczego i pozostawić ich rozpoznanie sądom okręgowym. W procedurze karnej w bardzo ważnych kwestiach incydentalnych można zauważyć wąskie struktury odwoławcze. Mam na myśli nowelę lipcową z ubiegłego roku dotyczącą tymczasowego aresztowania oraz przyjętą przez Komisję nowelizację Kodeksu postępowania karnego w zakresie rozpoznawania zażaleń na postanowienie sądu w kwestii wyłączenia jawności rozprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PoselWitMajewski">Członkowie podkomisji nie podzielili argumentacji rządu, w związku z tym proponuję przeprowadzenie dyskusji na dzisiejszym posiedzeniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PoslankaElzbietaPielaMielczarek">Chciałam przypomnieć, że w dyskusji nad Kodeksem postępowania w sprawach o wykroczenia przesądziliśmy instancyjność. Stanowisko rządu zostało odrzucone. Uważam, że dla spójności prawa nie może być we wspomnianych tu kodeksach różnego trybu odwołania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#EkspertKomisjiTeodorSzymanowski">Jestem zdecydowanie przeciwny propozycji rządowej, dlatego że poza racją konstytucyjną istnieje racja merytoryczna odnosząca się do skuteczniejszej kontroli. Jeżeli sędziowie tego samego szczebla orzekają w jednej sprawie, istnieje możliwość wymiany między nimi poglądów. Przekazanie spraw sądom apelacyjnym wpłynie na podniesienie poziomu orzecznictwa, co wydaje się istotne. Zgadzam się ze zdaniem posła Wita Majewskiego, że w tej sytuacji zyski pragmatyczne nie istnieją, gdyż zamiast jednego sędziego apelacyjnego  sprawę rozpatrywałyby aż trzy osoby. To przemawia na niekorzyść proponowanej zmiany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy ktoś jeszcze zgłasza uwagi do zmiany nr 8?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#EkspertKomisjiZbigniewHolda">Propozycja rządowa jest przedmiotem dyskusji od wielu lat. Wszystkie argumenty przemawiające na korzyść i niekorzyść projektu zostały ocenione. Przy uchwalaniu Kodeksu karnego wykonawczego zwyciężyła koncepcja, aby sądy apelacyjne również włączyć do orzecznictwa wykonawczego. W 1997 roku sędziowie apelacyjni nie przychylali się do propozycji rządowej, obawiając się mnogości rozpatrywanych spraw oraz niewystarczającej znajomości prawa karnego wykonawczego. Na szczęście praktyka tych obaw nie potwierdziła. Wręcz przeciwnie, sądy apelacyjne doskonale radzą sobie ze sprawami wykonawczymi, których rozpatrywanie przebiega bez żadnych opóźnień i zatorów. Poza tym podniesiono poziom orzecznictwa w procedurach wykonawczych i ujednolicono, w skali kraju, orzecznictwo w zakresie warunkowych przedterminowych zwolnień i przerw w karze. Przypominam, że w Polsce mamy 42 sądy penitencjarne i zaledwie 10 sądów apelacyjnych. Kolejna kwestia odnosi się do zagrożenia korupcją. Sądzę, że aby zupełnie odsunąć wszystkie podejrzenia o korumpowanie sędziów, należy utrzymać zarówno procesową, jak i ustrojową instancyjność sądów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy ktoś z posłów powyższy wniosek odrzuca? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#PoselKrzysztofSmieja">Stwierdzam, że Komisja Nadzwyczajna do spraw zmian w kodyfikacjach przyjmuje propozycję zmiany nr 8 do art. 20 par. 1 i 2, wniesioną przez podkomisję.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy są uwagi do zmiany nr 9, gdzie w art. 22 par. 1 zdanie pierwsze otrzymałoby brzmienie: "O terminie i celu posiedzenia sądu zawiadamia się prokuratora, skazanego oraz jego obrońcę a także sądowego kuratora zawodowego w wypadkach, w których ma on prawo lub obowiązek brać w nim udział oraz, w razie potrzeby inne osoby, o których mowa w art. 19 par. 1"?</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#PoselKrzysztofSmieja">W związku z tym, że nie słyszę sprzeciwu, proponuję rozpatrzyć zmianę nr 10 do art. 23 par. 3. Czy ktoś zgłasza jakieś zastrzeżenia? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy są uwagi do zmiany nr 11 polegającej na podzieleniu art. 25 na trzy paragrafy? Nikt nie zgłasza zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy ktoś sprzeciwia się przyjęciu zmiany nr 12 obejmującej art. 34 par. 1, 2 i 3? Uwag nie zgłoszono.</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#PoselKrzysztofSmieja">Zmiana nr 13 dotycząca art. 38 występuje w dwóch wariantach. W pierwszym wariancie zaproponowano, aby po par. 1 dodać par. 1a w brzmieniu: "Przedstawicielami podmiotów oraz osobami godnymi zaufania, o których mowa w par. 1 nie mogą być osoby karane za przestępstwo umyślne, albo pozbawione władzy rodzicielskiej lub sprawowania opieki". Drugi wariant sugeruje skreślenie zmiany nr 13.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PoselWitMajewski">Pragnę zauważyć, że oprócz proponowanych wariantów mamy dodatkowo stanowisko rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#WicedyrektorBeataMik">Rząd podtrzymuje propozycję ujętą jako wariant I. Ministerstwo Sprawiedliwości uważa osoby karane za przestępstwo umyślne albo pozbawione władzy rodzicielskiej lub sprawowania opieki za pozbawione legitymacji moralnej uprawniającej do pełnienia funkcji godnych zaufania przedstawicieli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#DyrektordepartamentuwMinisterstwieSprawiedliwosciJerzyLabuda">Podsumowując wypowiedź wicedyrektor Beaty Mik, dodam, że wymienione wymogi funkcjonują w obrocie prawnym, gdyż są one uregulowane w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów w sprawie określenia zakresu i trybu uczestnictwa podmiotów wymienionych w art. 38 par. 1 Kodeksu karnego wykonawczego, o wykonywaniu kar i innych środków. Przeniesienie tego do ustawy jest realizacją postulatu Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. Chodzi o to, że takie dane mogą być przetwarzane jeżeli tak stanowiła ustawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PoslankaTeresaLiszcz">Zgadzam się, że "czarna lista" osób, które nie mogą zostać pełnomocnikami skazanych, jest konieczna. Uważam jednak, że obecna lista nie wyczerpuje wszystkich możliwości, gdyż jest wybiórcza i przypadkowa. Wystarczy wspomnieć podmioty, co do których Trybunał Stanu orzekł pozbawienie pewnych praw, które są publicznie napiętnowane jako niegodne zaufania. O nich nie ma mowy w omawianym przepisie. Inną kwestią jest pozbawienie władzy rodzicielskiej lub sprawowania opieki. Nie zawsze musi być tak, że osoba pozbawiona takich praw zawiniła. Może się zdarzyć sytuacja, kiedy nie daje sobie ona rady ze sprawowaniem opieki z powodu pewnych niewydolności. Wówczas taka jednostka z praktycznych względów nie powinna pełnić roli pełnomocnika, jednak nie należy jej piętnować mianem osoby niegodnej zaufania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PoselWitMajewski">Pragnę zaznaczyć, że zwolennicy skreślenia zmiany nr 13 uważają, że człowiek będący już raz karanym może funkcjonować w organizacjach pomocy skazanym, gdyż najczęściej jest w stanie zrozumieć sytuację, rolę i pozycję skazanych. Nie wydaje się słuszne wykluczenie osoby angażującej się w działalność społeczną tylko i wyłącznie z powodu jej wcześniejszej karalności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PoslankaTeresaLiszcz">Nawiązując do wypowiedzi posła Wita Majewskiego, pragnę przypomnieć, że istnieje w przepisach pewien okres karencji. W związku z tym osoby wcześniej karane, u których nastąpiło zatarcie kary, mogą zostać pełnomocnikami. Jeżeli zatarcie nie nastąpi pozostaną niegodnymi zaufania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Rozumiem, że posłanka Teresa Liszcz ma na myśli katalog osób spełniających warunki do bycia pełnomocnikiem. Proszę o wypowiedź na ten temat ekspertów Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#EkspertKomisjiTeodorSzymanowski">Chciałbym wyrazić swe zdanie nie tylko jako prawnik pracujący nad materią legislacyjną, ale też jako praktyk, który od kilkudziesięciu lat działa w Polskim Komitecie Pomocy Społecznej, a od 20 lat - w Patronacie. Uważam, że wprowadzenie omawianej zmiany jest wysoce niewskazane, gdyż wolontariusz działający w organizacji pomocowej nie jest kuratorem czy ławnikiem. W ich przypadku katalog wymagań ma uzasadnienie. Poza tym działaczami w instytucjach pomocy skazanym są często byli więźniowie. Pozwolę sobie powołać się na przykład Bractwa Więziennego, którego członkami są byli skazani zwolnieni z zakładów karnych, doskonale wywiązujący się ze swoich obowiązków.  Działają oni w określonych strukturach społecznych  i stowarzyszeniach typu Monar, Bractwo Więzienne czy Patronat. Wiadomo, że powyższe instytucje współdziałają z resortem sprawiedliwości i od lat dbają o to, aby kierowano do nich odpowiedzialnych ludzi. Moim zdaniem, zbyt daleko ingerujemy w sferę prywatności, sprawdzając niektóre osoby pod kątem braku karalności. Zgadzam się, że ma to uzasadnienie przy obejmowaniu pewnych urzędów czy też funkcji społecznych. Nie można jednak stosować tego w omawianym przypadku. Nie można zabronić człowiekowi pomagania innym, zwłaszcza gdy działa on w określonej strukturze.  Instytucja pomocy funkcjonuje w Polsce od ponad wieku, dlatego nie widzę potrzeby zawężania liczby osób, które by chciały pomagać skazanym, wyręczając w dużym stopniu działanie organów opiekuńczych państwa. Opowiadam się za przyjęciem wariantu II dotyczącego skreślenia zmiany nr 13.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PoselEdwardWende">Wydaje mi się, że w systematyce przytoczonych przez eksperta Teodora Szymanowskiego instytucji głównym motywem jest sprawdzenie, czy dana osoba jest godna zaufania i czy jej życiorys pozwala zweryfikować tę godność i szacunek, na który zasługuje. Karany nie kwalifikuje się do tej kategorii. Uważam, że powinno istnieć jednak jakieś ograniczenie w nadawaniu mu uprawnień pełnomocnika. Inaczej przedstawia się ten problem w sytuacji, kiedy karalność takiej osoby jest zatarta. Wówczas traktuje się ją jak nie karaną. Dopóki jednak figuruje w rejestrze skazanych, nie wolno jej nadawać miana osoby godnej zaufania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Proponuję poddać pod głosowanie oba warianty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PoslankaElzbietaPielaMielczarek">Zwracam uwagę, że na sali nie ma kworum. Uważam, że jest to zbyt ważna zmiana, by nad nią głosować bez obecności wystarczającej liczby posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">W związku z brakiem kworum zarządzam 5-minutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#PoselKrzysztofSmieja">[Po przerwie]</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#PoselKrzysztofSmieja">Przystępujemy do głosowania. Kto jest za przyjęciem wariantu I?</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#PoselKrzysztofSmieja">Komisja 6 głosami opowiedziała się za przyjęciem wariantu I.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#PoselKrzysztofSmieja">Kto przychyla się do wariantu II polegającego na skreśleniu zmiany nr 13?</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#PoselKrzysztofSmieja">Komisja 4 głosami opowiedziała się za przyjęciem wariantu II.</u>
          <u xml:id="u-55.6" who="#PoselKrzysztofSmieja">Stwierdzam, że został przyjęty wariant I.</u>
          <u xml:id="u-55.7" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy ktoś zgłasza uwagi do zmiany nr 14 odnośnie do art. 43 par. 1?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PoselWitMajewski">Podkomisja pracowała nad art. 43 w związku z przedłożeniem rządowym. Chciałbym przedstawić ustalenia z jej posiedzenia. Istnieje propozycja autopoprawki do pierwszego zdania w art. 43 par. 1, które otrzymałoby brzmienie: "Tworzy się fundusz pomocy postpenitencjarnej, którego przychodami są środki pieniężne pochodzące z potrąceń w wysokości 20 % wynagrodzenia przysługującego za pracę skazanych na karę pozbawienia wolności lub ich dochodu z pracy zarobkowej na własny rachunek oraz uzyskane w wyniku wykonania kary dyscyplinarnej wymienionej w art. 143 par. 1 pkt 7, a także pochodzące z dotacji, darowizn, zapisów, zbiórek i innych źródeł". Zdanie: "Ze środków tych udziela się pomocy osobom pozbawionym wolności, zwalnianym z zakładów karnych i aresztów śledczych oraz ich rodzinom" pozostaje w niezmienionym brzmieniu. Co do zdania trzeciego rząd i podkomisja zajęły odmienne stanowiska. Proponuję, by   najpierw przyjąć poprawki do pierwszego zdania w art. 43 par. 1, a następnie przegłosować wnioski rządowe i podkomisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy są zastrzeżenia do zdania pierwszego zaproponowanego przez podkomisję?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#DyrektorJerzyLabuda">Rząd w tej sytuacji wycofuje swoje poprawki i sugeruje, by pozostawić art. 43 w formie proponowanej przez podkomisję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PoselWitMajewski">Rozumiem, że wówczas trzecie zdanie pozostałoby w brzmieniu: "W wyjątkowych wypadkach ze środków tych można udzielić pomocy również osobom pokrzywdzonym przestępstwem i ich rodzinom".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy rząd wycofuje wszystkie swoje poprawki złożone w dniu dzisiejszym?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#DyrektorJerzyLabuda">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">W związku z tym, że nie zgłoszono więcej uwag, stwierdzam, że Komisja przyjęła propozycję autopoprawki złożoną przez posła Wita Majewskiego.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy są zastrzeżenia do zmiany nr 15 do art. 45 par. 1, 2 i 3? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#PoselKrzysztofSmieja">Przejdźmy do zmiany nr 16 dotyczącej art. 46. Rozumiem, że proponowany zapis nie budzi kontrowersji wśród członków Komisji.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy są uwagi do zmiany nr 17 do art. 47? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy ktoś zgłasza zastrzeżenia do zmiany nr 18 do art. 49? Nie ma uwag.</u>
          <u xml:id="u-62.5" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy zmiana nr 19 do art. 50 budzi kontrowersje wśród posłów? Nie.</u>
          <u xml:id="u-62.6" who="#PoselKrzysztofSmieja">Przejdźmy do zmiany nr 20 do art. 53. Czy ktoś zgłasza do niej jakieś uwagi? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-62.7" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy ktoś ma zastrzeżenia do zmiany nr 21 dotyczącej art. 57? Nikt nie zgłasza zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-62.8" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy zmiana nr 22 polegająca na dodaniu po art. 57 nowego art. 57a budzi wątpliwości? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-62.9" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy członkowie Komisji mają uwagi do zmiany nr 23 do art. 59? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-62.10" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy są zastrzeżenia do zmiany nr 24 odnośnie do art. 61? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-62.11" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy ktoś zgłasza uwagi do zmiany nr 25 do art. 63 par. 2 i 3? Nikt nie zgłasza uwag.</u>
          <u xml:id="u-62.12" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy zmiana nr 26 dotycząca dodania art. 63a po art. 63 budzi zastrzeżenia? Rozumiem, że nie.</u>
          <u xml:id="u-62.13" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy są zastrzeżenia do zmiany nr 27 do art. 64?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PoslankaTeresaLiszcz">Mam uwagę redakcyjną do sformułowania "w razie nie wykonania pełnego wymiaru pracy". Nie rozumiem jego sensu. Czy chodzi o ilość przepracowanych godzin? Następna uwaga dotyczy wyrazu "nie dokonania", który powinno pisać się łącznie, tak jak to ma miejsce w zwrocie "niewykonania".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy są uwagi do zmiany nr 28 dotyczącej art. 65? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy zmiana nr 29 do art. 66 par. 1 i 2 budzi kontrowersje? Nie.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy ktoś zgłasza zastrzeżenia do zmiany nr 30 odnośnie do art. 71? Nikt nie zgłasza zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy są uwagi do zmiany nr 31 do art. 76?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PoselWitMajewski">W imieniu podkomisji wnoszę korektę do art. 76 par. 1 pkt 6, gdzie powinno być napisane: "kwalifikowanie skazanych, o których mowa w art. 84 par. 2, do zakładów karnych dla młodocianych oraz skazanych, o których mowa w art. 96 par. 3, do odbywania kary w oddziałach terapeutycznych". Błąd w druku polegał na wskazaniu art. 96 par. 4 zamiast art. 96 par. 3.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#PoselWitMajewski">Kolejna poprawka dotyczy art. 76 par. 1 pkt 11, którego brzmienie powinno być następujące: "podejmowanie decyzji w sprawie korzystania przez skazanego z uprawnień określonych w art. 107 oraz zwolnienia z wykonywania pracy, na podstawie art. 121 par. 6".  W miejsce "obowiązku" wstawia się "wykonywania". Zamiast art. 121 par. 4 powołany jest art. 121 par. 6. Argumentem dla wprowadzenia powyższych poprawek jest to, że obowiązek pracy nie jest terminem konstytucyjnym.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#PoselWitMajewski">Poseł Leszek Piotrowski /niez./: Nie rozumiem, dlaczego w art. 76 par. 1 pkt 1 jest mowa o podejmowaniu decyzji. W dalszych punktach nie ma odniesienia do decyzji. Czy jest to celowy zabieg?</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#PoselWitMajewski">Nie dokonywaliśmy poprawek do zastanego zapisu w Kodeksie karnym wykonawczym, stąd moja propozycja, by zrobić to teraz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Sugeruję, by przyjąć wniosek posła Leszka Piotrowskiego. Przepis art. 76 par 1 pkt 1 brzmiałby wówczas: "kierowanie skazanego do właściwego zakładu karnego jeżeli nie określił tego sąd w wyroku". Rozumiem, że przedstawiciele Biura Legislacyjnego Kancelarii Sejmu wyrażają zgodę na powyższą poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#PoselKrzysztofSmieja">Poseł Leszek Piotrowski /niez./: Pragnę zauważyć, że w art. 76 par. 2 powtórzono przepis obecnie obowiązujący.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#PoselKrzysztofSmieja">Dziękuję za to spostrzeżenie. Wydaje mi się, że jest to sprawa formalna, nie wymagająca dyskusji. Czy ktoś zgłasza uwagi do zmiany nr 32 polegającej na dodaniu art. 79a oraz 79b?</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#PoselKrzysztofSmieja">Poseł Leszek Piotrowski /niez./: Mam wątpliwość co do proponowanej zmiany. Skazany ma obowiązek podać dane osobowe, poinformować o ich zmianie oraz podać informacje o miejscu zameldowania lub przebywania bez zameldowania, informacje o uprzedniej karalności, o stanie zdrowia, a także o ciążących na nim zobowiązaniach alimentacyjnych. Jak należy postępować w przypadku, gdy skazany milczy i nie chce odpowiedzieć na powyższe pytania?</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#PoselKrzysztofSmieja">Omawiany przepis nie przewiduje sankcji za odmówienie zeznań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#EkspertKomisjiZbigniewHolda">W art. 79a par. 1 mowa jest o gromadzeniu danych osobowych. Jest to uregulowane przepisami niższej rangi niż ustawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#EkspertKomisjiTeodorSzymanowski">Na odmowę odpowiedzi ze strony skazanego można reagować karaniem dyscyplinarnym. W przepisie zostało wyraźnie napisane, że ma on obowiązek podać dane osobowe itd. W przypadku, gdy nie wypełni swego zobowiązania, może być wobec niego zastosowana kara dyscyplinarna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Dziękuję za wyjaśnienie. Rozumiem, że nie ma więcej uwag do zmiany nr 32. Czy ktoś zgłasza zastrzeżenia do zmiany nr 33 do art. 80? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy posłowie zgłaszają uwagi do zmiany nr 34 odnośnie do art. 81?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PoselWitMajewski">Proszę przedstawicieli Biura Legislacyjnego, aby skomentowali poprawki wniesione przez podkomisję dotyczące art. 81.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Zmiana nr 34 ograniczałaby się wyłącznie do zapisu: "w art. 81 dotychczasową treść oznacza się jako par. 1, po wyrazie "wolności" dodaje się wyrazy "oraz zastępczą karę pozbawienia wolności"". Proponuje się wykreślenie par. 2 oraz przeniesienie par. 3 do art. 99 jako par. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PoselWitMajewski">Chodzi o przeniesienie treści art. 81 par. 3 do art. 99 par. 2. Natomiast art. 81 par. 2 skreśla się. Treść tego paragrafu została powtórzona w innym przepisie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#WicedyrektorBeataMik">Rząd popiera proponowaną poprawkę do zmiany nr 34.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy ktoś zgłasza uwagi do zmiany nr 35 dotyczącej art. 82?  Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy posłowie mają zastrzeżenia do zmiany nr 36?</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#PoselKrzysztofSmieja">Poseł Leszek Piotrowski /niez./: Nie rozumiem sformułowania "w uzasadnionych wypadkach". Proszę o wyjaśnienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#EkspertKomisjiTeodorSzymanowski">Chodzi o młode osoby, które przekroczyły już wiek 21 lat, lecz wciąż nadają się do oddziaływań resocjalizujących. W zakładzie karnym można umieszczać osoby starsze, które wyraziły zgodę na resocjalizację. Opracowując omawiany przepis kierowano się tym, aby nie trzymać się tak ściśle wyznaczonych granic wiekowych. Przytoczę przykład zakładu karnego w Belgii, w którym to prawo znakomicie się sprawdza. 28-letni skazani traktowani są jak młodociani, choć trudno ich nazwać młodzieżą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Rozumiem, że nie ma więcej zastrzeżeń odnośnie do zmiany nr 36.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy ktoś zgłasza zastrzeżenia do zmiany nr 37 do art. 87? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy posłowie mają uwagi do zmiany nr 38 polegającej na dodaniu art. 87a po art. 87? Nikt nie zgłasza uwag.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy są zastrzeżenia odnośnie do zmiany nr 39, polegającej na dodaniu art. 88a i 88b?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PoselWitMajewski">W imieniu podkomisji proponuję wprowadzenie autopoprawki do zmiany nr 39 w art. 88b, który brzmiałby następująco: "W zakładzie karnym typu zamkniętego skazani, o których mowa w art. 88a par. 2, odbywają karę w następujących warunkach ...".</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#PoselWitMajewski">Druga poprawka dotyczy art. 88b pkt 11, który otrzymałby brzmienie: "korespondencja skazanych podlega cenzurze i nadzorowi administracji zakładu karnego, z wyjątkiem korespondencji, o której mowa w art. 8 par. 3, art. 102 pkt 11 i art. 103 par. 1, która może podlegać jedynie nadzorowi. Dyrektor zakładu karnego podejmuje decyzje o zatrzymaniu korespondencji, jeżeli wymagają tego względy bezpieczeństwa zakładu, informując o tym sędziego penitencjarnego oraz skazanego".</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#PoselWitMajewski">Trzecia poprawka obejmuje art. 88b pkt 12, którego treść byłaby następująca: "skazani nie mogą korzystać z własnej odzieży i obuwia".</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#PoselWitMajewski">Poseł Leszek Piotrowski /niez./: Proszę o wyjaśnienie, na czym miałoby polegać nadzorowanie korespondencji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#DyrektorJerzyLabuda">Definicja nadzoru nad korespondencją została określona w art. 242 par. 6 projektu rządowego.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#DyrektorJerzyLabuda">Cytuję: "Przez pojęcie nadzoru nad korespondencją rozumie się kontrolę jej zawartości". Chodzi tu o zawartość koperty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PoslankaTeresaLiszcz">Proszę o powrót do zmiany nr 38. Nie podoba mi się sformułowanie "wykonując karę wobec skazanych sprawujących pieczę nad dzieckiem do lat 15, do której wykonywania zobowiązani są rodzice". Sugeruję, by uprościć powyższy zapis do wyrażenia "wykonując karę wobec skazanych będących rodzicami sprawującymi pieczę nad dzieckiem do lat 15".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WicedyrektorBeataMik">W proponowanym art. 87a chodzi o skazanych sprawujących pieczę nad małoletnim do lat 15, tak jak rodzice. Mam na myśli pewien ekwiwalent władzy rodzicielskiej, np. rodzinę zastępczą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PoslankaTeresaLiszcz">Proponuję skreślenie zwrotu "do której wykonywania zobowiązani są rodzice". O pieczy mówimy w przypadku, kiedy rodzic nie wykonuje swoich obowiązków z powodu nieobecności bądź też z tytułu pozbawienia władzy rodzicielskiej. Mam pytanie. Czy we wspomnianym przepisie jest mowa o opiece w sensie prawnym czy o pieczy faktycznej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#EkspertKomisjiTeodorSzymanowski">Może się zdarzyć sytuacja, że dziecko zostanie opuszczone przez swego rodzica i wówczas pieczę sprawuje nawet przypadkowa osoba litująca się nad jego losem, która nie ma de facto uprawnień płynących z sądu. Przy tworzeniu omawianego przepisu chodziło o poszerzenie kręgu osób sprawujących pieczę nad małoletnim do 15 lat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PoslankaTeresaLiszcz">Moim zdaniem wtrącenie "do której wykonywania zobowiązani są rodzice" jest zbędne i budzi niepotrzebne wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#WicedyrektorBeataMik">Strona rządowa jest skłonna zgodzić się z propozycją posłanki Teresy Liszcz dotyczącą skreślenia zwrotu "do której wykonywania zobowiązani są rodzice" pod warunkiem zasygnalizowania, że w przepisie mowa jest o stałej pieczy. Wówczas art. 87a par. 1 brzmiałby następująco: "Wykonując karę wobec skazanych sprawujących stałą pieczę nad dzieckiem do lat 15, uwzględnia się w szczególności potrzebę inicjowania, podtrzymywania i zacieśniania ich więzi uczuciowej z dziećmi, wywiązywania się z obowiązków alimentacyjnych oraz świadczenia pomocy materialnej dzieciom, a także współdziałania z placówkami opiekuńczo - wychowawczymi, w których te dzieci przebywają". Adekwatnie zaznaczamy stałą pieczę w art. 87a par. 2. Wtedy nie będzie wątpliwości, że w przepisie tym jest mowa o opiece faktycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PoslankaTeresaLiszcz">Mam uwagi do art. 87a par. 2. Proszę o wyjaśnienie terminu "odpowiedni zakład karny".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#WicedyrektorBeataMik">Odpowiedni znaczy właściwy ze względów klasyfikacyjnych. Chodzi o to, że skazany nie będzie umieszczony w każdym zakładzie karnym, a jedynie w takim, który uwzględniałby kryterium miejsca położenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Wróćmy do zmiany nr 39 do art. 88. Czy ktoś zgłasza do niej jakieś zastrzeżenia?</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#PoselKrzysztofSmieja">Poseł Leszek Piotrowski /niez./: Mam uwagi do art. 88a par. 2 pkt 1. Wnoszę o skreślenie wyrazów "w szczególności". Rozumiem, że każdy skazany popełnił przestępstwo, dlatego nie widzę sensu powyższego wyszczególnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PoselWitMajewski">Skreślenie  zwrotu "w szczególności" oznaczałoby odwołanie wyłączne do przestępstw wymienionych w artykule 88a par. 2 pkt 1 lit. a, b, c, d, e. To znacznie ograniczyłoby zakres paragrafu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PoslankaTeresaLiszcz">Nie zgadzam się ze sformułowaniem "skazany, który popełnił przestępstwo". Wiadomo, że każdy skazany popełnił przestępstwo, w innym razie nie przebywałby w zakładzie karnym. Proponowana zmiana mogłaby sugerować, że skazany popełnił określone przestępstwa w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności, a przecież popełnił jedno z nich, za które zresztą został ukarany. Przychylam się do wniosku posła Leszka Piotrowskiego o skreślenie zwrotu "w szczególności".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PoselTadeuszCymanski">Wydaję mi się, że poseł Wit Majewski ma rację ujmując przepis całościowo razem z par. 2, który odsyła do par. 1. Jest to zapis sankcyjny podnoszący pewne kryteria. Rozumiem wątpliwości posła Leszka Piotrowskiego, sądzę jednak, że w art. 88a par. 2 pkt 1 chodzi o podkreślenie szczególnego charakteru przestępstw wymienionych w punktach od a) do e), które są  społecznie wyjątkowo szkodliwe. Nie wiem, czy skreślenie  wyrażenia "w szczególności" spowoduje większe zmiany interpretacyjne przepisu. Opowiadam się za pozostawieniem proponowanej przez podkomisję treści zmiany nr 39.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#EkspertKomisjiTeodorSzymanowski">Chcę zauważyć, że art. 88a par. 2 pkt 1 został przejęty z regulaminu wykonywania kary pozbawienia wolności. Cechą dobrego prawa jest jego określoność i oznaczoność, dlatego przychylam się do wniosku posła Leszka Piotrowskiego o skreślenie wyrazów "w szczególności". W przepisie chodzi o pewien stan zagrożenia, jakie stwarzają skazani z uwagi na popełnione przestępstwa o wyjątkowej szkodliwości społecznej oraz ze względu na zachowania świadczące o ich złym funkcjonowaniu w zakładzie karnym, które mogą mieć charakter przestępczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Rozumiem, że poseł Leszek Piotrowski i posłanka Teresa Liszcz składają formalny wniosek dotyczący skreślenia w art. 88a par. 2 pkt 1 sformułowania "w szczególności". Proponuję zatem przystąpić do jego przegłosowania. Kto jest za przyjęciem tego wniosku?</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#PoselKrzysztofSmieja">Stwierdzam, że Komisja przy 3 głosach za, 4 przeciwnych i 2 wstrzymujących się odrzuciła wniosek. Zatem zmiana nr 39 pozostaje w obecnym brzmieniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PoslankaTeresaLiszcz">Nie zgadzam się na pozostawienie omawianego artykułu w proponowanym brzmieniu, gdyż nie określa ono wystarczająco jasno, o których przestępstwach jest mowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Przypominam, że wniosek został przegłosowany i odrzucony. Jednak procedura legislacyjna przewiduje możliwość złożenia wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy ktoś zgłasza uwagi do zmiany nr 40 odnośnie do art. 90? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy są zastrzeżenia do zmiany nr 41 do art. 91? Uwag nie zgłoszono.</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy zmiana nr 42 polegająca na dodaniu art. 91a po art. 91 budzi czyjeś kontrowersje? Rozumiem, że nie.</u>
          <u xml:id="u-94.4" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy posłowie mają uwagi do zmiany nr 43 do art. 92? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-94.5" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy akceptujemy zmianę nr 44 dotyczącą art. 94? Sprzeciwu nie słyszę. Zmiana została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-94.6" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy są uwagi do zmiany nr 45 odnośnie do art. 95? Nie ma uwag.</u>
          <u xml:id="u-94.7" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy członkowie Komisji mają wątpliwości co do zmiany nr 46 dotyczącej art. 96? Nie słyszę uwag.</u>
          <u xml:id="u-94.8" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy do zmiany nr 47 odnośnie art. 99 są zastrzeżenia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PoselWitMajewski">Powtórzę, że Komisja podjęła już decyzję względem omawianej zmiany. Proponuje się, aby nowelizowany zapis art. 99 ująć w par. 1, a następnie dodać par. 2 w brzmieniu zmiany nr 34 do dawnego art. 81 par. 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKS">Pozwolę sobie przypomnieć, że podkomisja wprowadziła poprawki do zmiany nr 47 do art. 99. Treść tego artykułu byłaby następująca: "Ukarani karą aresztu orzeczoną za wykroczenie lub karami porządkowymi oraz osoby, wobec których zastosowano środki przymusu skutkujące pozbawieniem wolności, odbywają je w systemie zwykłym, chyba że szczególne względy przemawiają za skierowaniem do innego systemu, oddzielnie od skazanych".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Rozumiem, że Komisja akceptuje poprawki do zmiany nr 47. Czy są uwagi do zmiany nr 48 do art. 102? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy ktoś zgłasza zastrzeżenia do zmiany nr 49 odnośnie do art. 105?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#PoselWitMajewski">W imieniu podkomisji proponuję autopoprawki  do zmiany nr 49 lit. a do art. 105 par. 3. Sugeruje się skreślenie wyrażenia "i rozmowami telefonicznymi" oraz postawienia literki "i" w miejsce kropki po zwrocie "nad widzeniami". Wówczas art. 105 par. 3 otrzymałby brzmienie: "Zakres i sposób kontaktów, o których mowa w par. 1 i 2, w szczególności nadzór nad widzeniami i korespondencją, są uzależnione od rodzaju i typu zakładu karnego, w którym skazany odbywa karę, a także od wymogów indywidualnego oddziaływania, z wyjątkiem prawa do otrzymywania paczek żywnościowych".</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#PoselWitMajewski">Druga poprawka dotyczy zmiany nr 49 lit. b do art. 105 par. 6, gdzie proponuje się skreślenie wyrazów "kontroli lub". Przepis par. 6 brzmiałby następująco: "Dyrektor zakładu karnego podejmuje decyzje dotyczące zatrzymania otrzymywanych i przesyłanych przez skazanych paczek lub ich zniszczenia, jeżeli wymagają tego względy bezpieczeństwa lub porządku publicznego, informując o tym sędziego penitencjarnego oraz skazanego. Zniszczenie paczek odbywa się na podstawie odrębnych przepisów".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PoslankaTeresaLiszcz">Wydaje mi się, że zapis o paczkach żywnościowych w art. 105 par. 3 koliduje z pojęciami "widzenie" i "korespondencja". Nie widzę również powodu, dla którego miałoby nastąpić skreślenie wyrazów "i rozmowami telefonicznymi".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#DyrektorJerzyLabuda">Nadzorowanie rozmowy telefonicznej nie jest możliwe ze względów technicznych, stąd propozycja wykreślenia z przepisu powyższego sformułowania. Oczywiście można podsłuchiwać czy kontrolować rozmowę pod warunkiem, że decyzję o tym podejmie dyrektor zakładu karnego. Strona rządowa nie wyraża sprzeciwu do obecnie proponowanej treści zmiany nr 49.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#DyrektorJerzyLabuda">Poseł Leszek Piotrowski /niez./: Przepraszam za zbyt późną reakcję na zmianę nr 48. Chciałbym jednak zgłosić do niej pewne uwagi. Nie rozumiem, dlaczego proponuje się w art. 102 w pkt 1 zastąpić wyrazy "opieki lekarskiej i sanitarnej" wyrazami "świadczeń zdrowotnych i odpowiednich warunków higieny". Czy jest to celowa zmiana, aby więzień nie miał opieki lekarskiej? O ile mi wiadomo, świadczenia lekarskie i opieka zdrowotna to dwie różne kwestie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PoselWitMajewski">Jest to zmiana wynikająca z reformy w systemie opieki zdrowotnej. Proszę o opinię przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#DyrektorJerzyLabuda">Potwierdzam argumentację przedstawioną przez posła Wita Majewskiego, że jest to zmiana wynikająca z reformy systemu służby zdrowia. Proponowane pojęcia funkcjonują w ustawie o zakładach opieki zdrowotnej. Obecnie nie występuje termin "opieka zdrowotna", a jedynie "świadczenia zdrowotne". Chodzi o zsynchronizowanie tego pojęcia z ustawą macierzystą.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#DyrektorJerzyLabuda">Poseł Leszek Piotrowski /niez./: Wiem, że pojęcie "opieka lekarska" nadal funkcjonuje. Nie widzę powodu zastąpienia go zwrotem "świadczenia zdrowotne". Proszę o wyjaśnienie, jaki jest zakres obowiązków państwa wobec skazanego. Czy istnieje taka możliwość, że w zakładzie karnym nie będzie lekarza?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#EkspertKomisjiTeodorSzymanowski">W zakładach penitencjarnych zawsze jest obecna osoba ze służby zdrowia. Najczęściej jest to pielęgniarka, która realizuje właśnie świadczenia zdrowotne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Rozumiem, że nie ma więcej uwag do zmiany nr 49.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy ktoś zgłasza zastrzeżenia do zmiany nr 50 polegającej na dodaniu art. 105a i 105b?</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#PoselKrzysztofSmieja">Poseł Leszek Piotrowski /niez./: Dostrzegam sprzeczność w omawianej zmianie, w art. 105a par. 1 jest mowa o tym, że: "w tym samym dniu skazanemu udziela się tylko jednego widzenia", natomiast w zmianie nr 40 do art. 90 pkt 6 znajduje następujący zapis: "skazani mogą korzystać z dwóch widzeń w miesiącu, a za zgodą dyrektora zakładu karnego, wykorzystać je jednorazowo".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#EkspertKomisjiTeodorSzymanowski">Przyjazdy osób odwiedzających skazanych kosztują, dlatego mogą oni prosić o wykorzystanie dwóch widzeń jednorazowo, co w praktyce funkcjonuje.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#EkspertKomisjiTeodorSzymanowski">Poseł Leszek Piotrowski /niez./: Pozwolę sobie zauważyć, że w art. 105a treść par. 1 zaprzecza temu, co powiedział ekspert Teodor Szymanowski, gdyż skazanemu udziela się tylko jednego widzenia w tym samym dniu.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#EkspertKomisjiTeodorSzymanowski">Zasada jednorazowego widzenia w tym samym dniu wzięła się z ograniczonych możliwości organizacyjnych. Mam na myśli niewystarczającą ilość pomieszczeń przeznaczonych do widzeń oraz funkcjonariuszy nadzorujących takie spotkania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#PoselRyszardOstrowski">Przychylam się do zdania posła Leszka Piotrowskiego. Treści zmiany nr 40 oraz zmiany nr 50 pozostają względem siebie w sprzeczności. Rozwiązaniem może być dopisanie po przecinku do w art. 105a w par. 1 zwrotu " z zastrzeżeniem art. 90 pkt 6". Pozostawienie obecnego zapisu powoduje określone wątpliwości interpretacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PoselEdwardWende">Zgadzam się z posłem Leszkiem Piotrowskim, że wyrażenie "widzenie trwa 60 minut. W tym samym dniu skazanemu udziela się tylko jednego widzenia" powinno być pierwszorzędne. Zmiana nr 40  do art. 90 pkt 6 stanowić będzie wyjątek od zasady określonej w art. 105a par. 1. Sugeruję, by przenieść zmianę nr 40 dotyczącą art. 90 pkt 6 do omawianego w tej chwili artykułu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Proponuję, aby Komisja przyjęła uwagi posła Ryszarda Ostrowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#EkspertKomisjiZbigniewHolda">Sprawa się komplikuje, gdyż sekwencja przepisów nie jest zręczna. Chcę przypomnieć, że w art. 90 i 91 jest mowa o typach zakładów karnych, w kontekście których widzenia mogą mieć różny charakter. Zasada dotycząca widzeń  wynika z określonych przepisów Kodeksu karnego wykonawczego. Omawiane przepisy odnoszą się do zakładów typu zamkniętego i półotwartego, gdzie z założenia reglamentowana jest liczba widzeń w miesiącu. Odstępstwem od zasady, która obejmuje również zakłady otwarte, byłyby dwa widzenia w tym samym dniu. Kolejność przepisów w ustawie nie świadczy o ich mniejszej lub większej mocy prawnej. Uważam, że wprowadzanie poprawek do zmiany nr 50 mija się z celem, gdyż stanowiłyby one powtórzenie wcześniejszego przepisu. Poza tym pociągałyby za sobą konieczność przebudowy Kodeksu karnego wykonawczego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#WicedyrektorBeataMik">Strona rządowa popiera propozycję posła Ryszarda Ostrowskiego, która z pewnością nie zmuszałaby do transformacji Kodeksu karnego wykonawczego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Proszę posła Ryszarda Ostrowskiego o powtórzenie swej propozycji w celu ustalenia ostatecznej wersji zapisu zmiany nr 50 do art. 105a par. 1.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#PoselRyszardOstrowski">Sugeruję, aby do zmiany nr 50 dotyczącej art. 105a par. 1 po zdaniach "Widzenie trwa 60 minut. W tym samym dniu skazanemu udziela się tylko jednego widzenia" dodać po przecinku sformułowanie "z zastrzeżeniem wyjątków określonych w art. 90 pkt 6". Wówczas zasadę stanowić będzie zapis o jednorazowym widzeniu w ciągu tego samego dnia, zaś wyjątkiem będzie możliwość wykorzystania dwóch widzeń naraz.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#PoselRyszardOstrowski">Poseł Leszek Piotrowski /niez./: Proszę o wyjaśnienie, jak postępować w sytuacji, kiedy więzień wykorzystał możliwość dwóch widzeń ze swoją żoną tego samego dnia, a w godzinę później odwiedza go adwokat. Czy wówczas nie ma prawa do takiego spotkania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#EkspertKomisjiTeodorSzymanowski">Skazany ma prawo do nieograniczonych widzeń ze swoim obrońcą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Czy możemy przejść do rozpatrywania art. 105a par. 2, 3, 4 itd. aż do par. 9?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PoslankaTeresaLiszcz">Proszę o wyjaśnienie terminu "osoba bliska inna niż rodzina".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#EkspertKomisjiTeodorSzymanowski">W omawianym przepisie świadomie nie określono do końca pojęcia "osoba bliska inna niż rodzina". Kierowano się tymi względami, że wśród skazanych, a w szczególności w środowisku recydywistów, jest bardzo wiele osób nie mających rodziny. Jej funkcję mogą wówczas pełnić konkubiny, pracownicy organizacji pomocowej, kapelani, wolontariusze z towarzystwa dobroczynnego i wszyscy ci, którzy stają się osobami bliskimi dla skazanego. Oczywiście na nadanie statusu osoby bliskiej musi być wyrażona zgoda dyrektora zakładu karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PoslankaTeresaLiszcz">Czy skazany sam decyduje o tym, kto jest dla niego osobą bliską?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#EkspertKomisjiTeodorSzymanowski">Powtarzam raz jeszcze, że o nadaniu statusu osoby bliskiej nie będącej rodziną skazanego decyduje dyrektor zakładu karnego. Może się przecież zdarzyć taka sytuacja, że więzień wskaże swego kompana z grupy przestępczej i wówczas, mimo iż jest on osobą bliską skazanemu, dyrektor nie wyrazi zgody na nadanie mu takiego statusu. Nie można zatem podać pełnej definicji powyższego terminu, gdyż nie wyczerpie ona wszystkich możliwości. Moim zdaniem proponowana wersja przepisu jest prawidłowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PoselRyszardOstrowski">Popieram wątpliwości posłanki Teresy Liszcz. Nie widzę powodu, dla którego w art. 105a par. 4 wtrącenie "lub inną niż rodzina osobą bliską" byłoby konieczne. Według mnie istnieją tylko dwie opcje - albo jest się  członkiem rodziny, albo nie. Skazany jest w stanie powiedzieć o każdym, że jest  osobą mu bliską inną niż rodzina lub nie będącą członkiem rodziny. W tym miejscu rodzą się wątpliwości interpretacyjne co do wskazania osoby bliskiej, ponieważ osadzony chcąc otrzymać zgodę na widzenie, zawsze wskaże tego, z którym chce się spotkać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PoselTadeuszCymanski">Obawiam się, że nie dojdziemy  do rozwiązania sporu, czy dyrektor zakładu karnego ma decydować o tym, kogo uzna za osobę bliską skazanemu inną niż rodzina, czy sam zainteresowany powinien to określić. Poseł Ryszard Ostrowski proponuje zapis "za zezwoleniem". W jego przekonaniu to dyrektor powinien podejmować powyższą decyzję. Może się tak zdarzyć, że osoba nie będąca bliską skazanemu w rozumieniu potocznym jest dla niego ważna. Wówczas takie widzenie ma sens, jednak to dyrektor zakładu będzie o nim decydował.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PoslankaTeresaLiszcz">Poseł Ryszard Ostrowski najprawdopodobniej błędnie odczytał moje wątpliwości, sądząc, że więzień, inaczej niż w przypadku osoby bliskiej innej niż rodzina, ma prawo widzieć się z rodziną bez wcześniejszej zgody dyrektora zakładu. Moje obawy dotyczyły innej kwestii, a mianowicie zobiektywizowania pojęcia "osoby bliskiej" w taki sposób, żeby nie można go było swobodnie podważać. Uważam, że skazany w przypadku, kiedy nie ma rodziny, ma prawo wskazać swego przyjaciela czy konkubinę jako osoby mu bliskie i domagać się traktowania ich jak rodziny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PoselEdwardWende">Zgadzam się, że trudno jest określić, kto dla kogo będzie osobą bliską. Jednak inna sprawa budzi moje wątpliwości. Przy omawianiu zmiany nr 50 konieczne jest sprostowanie, że przebywający w zakładzie karnym najpierw pisze uzasadnioną prośbę o udzielenie mu widzenia z osobą bliską, a następnie dyrektor ją rozpatruje i na podstawie podania oraz danych przedłożonych przez skazanego stwierdza, czy  osoba przez niego wskazana zasługuje na miano bliskiej, czy też nie. Wydaje mi się, że nie ma możliwości wyliczenia  osób bliskich w sposób enumeratywny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PoslankaTeresaLiszcz">Jestem pewna, że w wachlarzu obowiązujących przepisów można znaleźć definicję osoby bliskiej innej niż rodzina. Proponuję odwołać się do Kodeksu karnego, gdzie zostało wyraźnie napisane, kto jest osobą bliską dla skazanego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#WicedyrektorBeataMik">Na prośbę posłanki Teresy Liszcz pozwolę sobie zacytować definicję z Kodeksu karnego: "Osobą najbliższą jest małżonek wstępny, zstępny, rodzeństwo powinowate w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu". Jest to oczywiście definicja węższa aniżeli definicja "członka rodziny". Strona rządowa przychyla się do stanowiska posła Ryszarda Ostrowskiego, które wydaje się najbardziej miarodajne. Stosowny przepis otrzymałby następujące brzmienie: "Widzenie z osobą nie będącą członkiem rodziny skazany może otrzymać za zezwoleniem dyrektora zakładu karnego".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PoslankaTeresaLiszcz">Jest mi niezmiernie przykro, że wątpliwości mające na względzie dobro skazanego obróciły się na jego niekorzyść. Wobec tego protestuję przeciwko proponowanej poprawce, gdyż pozbawia ona skazanych nie mających rodziny możliwości widzenia się z osobami bliskimi, gdy tak zarządzi dyrektor zakładu karnego. Proponuję pozostawić art. 105a par. 4 w niezmienionej formie, gdyż istnieje w nim szerszy zakres pojęcia "osoby bliskiej".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Jeżeli posłanka Teresa Liszcz chce doprowadzić do odrzucenia poprawek zaproponowanch przez posła Ryszarda Ostrowskiego oraz stronę rządową, musi złożyć w tej sprawie formalny wniosek. Przypominam, że Komisja przyjęła już poprawki do zmiany nr 50 odnośnie do art. 105a.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PoselTadeuszCymanski">Osobą bliską dla skazanego może być np. członek grupy przestępczej, który nad nim czuwa i jest mu bliski w sensie emocjonalnym. Jestem za przyjęciem dyrektorskiego rozwiązania, zdając sobie jednocześnie sprawę z tego, że łączy się ono z możliwością popełnienia pomyłki, a nawet wyrządzenia więźniowi krzywdy. Nie da się jednak uniknąć podobnych dylematów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PoselKrzysztofSmieja">Każdy ma możliwość złożenia wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#PoselKrzysztofSmieja">W związku ze stwierdzenie braku kworum Prezydium Komisji zdecydowało, że następne posiedzenie odbędzie się w środę, 4 lipca, o godz. 16.00.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#PoselKrzysztofSmieja">Zamykam posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>