text_structure.xml 190 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą wicemarszałkowie Małgorzata Kidawa-Błońska i Stanisław Tyszka)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#Komentarz">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#Komentarz">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję posłów Agatę Borowiec i Arkadiusza Marchewkę.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#Komentarz">Protokół i listę mówców prowadzić będzie poseł Arkadiusz Marchewka.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#Komentarz">Proszę pana posła o odczytanie komunikatów.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Pani poseł czyta.)</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#Komentarz">Bardzo proszę panią poseł o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#AgataBorowiec">Informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#AgataBorowiec">- Finansów Publicznych - godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#AgataBorowiec">- Zdrowia - godz. 12.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#AgataBorowiec">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 24. porządku dziennego: Pierwsze czytanie przedstawionego przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projektu ustawy o zmianie ustawy o wsparciu kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (druk nr 1863).</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę zastępcę szefa Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej pana Pawła Muchę o przedstawienie uzasadnienia projektu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PawełMucha">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Mam zaszczyt przedstawić projekt ustawy o zmianie ustawy o wsparciu kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który przedłożył prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PawełMucha">Projekt wprowadza zmianę regulacji, która obowiązuje w Polsce od lutego 2016 r., ale której funkcjonowanie budzi duże zastrzeżenia zgłaszane przede wszystkim przez kredytobiorców. Ustawa o wsparciu kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy, miała na celu ułatwienie osobom znajdującym się w przejściowej trudnej sytuacji życiowej spłaty rat kredytu mieszkaniowego. Jej podstawowym celem była pomoc w postaci odciążenia ich domowych budżetów. Ustawa ta powołała do życia Fundusz Wsparcia Kredytobiorców, który zasilany jest z wpłat kredytodawców proporcjonalnie do posiadanego przez nich portfela kredytowego.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PawełMucha">W Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej trwają od 2015 r. prace nad regulacjami, których celem jest wzmocnienie pozycji prawnej kredytobiorców w relacjach z kredytodawcami. W sierpniu 2016 r., jak państwu wiadomo, prezydent Rzeczypospolitej Polskiej skierował do Sejmu projekt ustawy o zasadach zwrotu niektórych należności wynikających z umów kredytu i pożyczki, tj. druk nr 811. Ta ustawa jest ciągle procedowana w komisji.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PawełMucha">W ramach działań prowadzonych w Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej od dawna pojawiały się postulaty zmian w ustawie z dnia 2015 r. o wsparciu kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy. Od początku funkcjonowania powołanego tą ustawą Funduszu Wsparcia Kredytobiorców, tj. od początku 2016 r., zauważalne są trudności w efektywnym wykorzystaniu środków w nim zgromadzonych. Pomimo tego, że w funduszu zgromadzono środki w wysokości ok. 600 mln zł, ich wykorzystanie na koniec 2016 r. wynosiło zaledwie ok. 2%. W roku 2016, według danych BGK, zawarto z kredytobiorcami zaledwie 481 umów. Analizy przeprowadzone w Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej doprowadziły do wniosków, że dzieje się tak głównie dlatego, że ustalono zbyt restrykcyjne warunki, jakie musi spełniać kredytobiorca wnioskujący o pomoc, oraz że rozpatrywanie wniosków w zbyt dużym zakresie pozostawiono kredytodawcom.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#PawełMucha">Ustawa ta posiada potencjalnie bardzo istotny mechanizm wspierania kredytobiorców, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji finansowej i życiowej. Pomoc, jaka mogłaby płynąć z funduszu do kredytobiorców, pozwoliłaby wielu osobom kontynuować terminowe regulowanie swoich zobowiązań, co zapobiegłoby podejmowaniu przez kredytodawców radykalnych i nieodwracalnych kroków wobec klientów. Analiza danych dotyczących praktycznej strony stosowania ustawy w jej dotychczasowym brzmieniu wskazuje jednak, że ratio legis tych przepisów rozmija się z rzeczywistym życiem tego aktu prawnego.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#PawełMucha">Podstawą przyczyną, naszym zdaniem, która powoduje bardzo małe wykorzystanie środków zgromadzonych w funduszu, jest, jak powiedziałem, wprowadzenie zbyt restrykcyjnych wymogów, jakie ustawodawca stawia przed osobami pragnącymi skorzystać z pomocy funduszu. Ponadto pewne rozwiązania proceduralne, jak np. ostateczność decyzji, można powiedzieć w cudzysłowie, kredytodawcy o niespełnieniu przesłanek otrzymania wsparcia przez kredytobiorcę, powodują, że nie ma żadnej weryfikacji podejmowanych przez kredytodawcę rozstrzygnięć i możliwości ich sanacji.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#PawełMucha">Potrzeba zmian w ustawie wynika także z podjętej 13 stycznia 2017 r. przez Komitet Stabilności Finansowej uchwały nr 14/2017 w sprawie rekomendacji dotyczącej restrukturyzacji portfela kredytów mieszkaniowych w walutach obcych. Zdaniem komitetu środki Funduszu Wsparcia Kredytobiorców mogłyby być wykorzystane także na inne formy wspierania kredytobiorców, w tym na wspieranie procesu dobrowolnej restrukturyzacji portfela kredytów mieszkaniowych odnoszonych do walut obcych.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#PawełMucha">Zasadniczo te dwie przyczyny, które są wskazywane, tak jak mówiłem, to zbyt restrykcyjne warunki, które powodują ograniczenie wykorzystania środków funduszu, i po drugie, podnosi się także, że tą przyczyną jest także w pełni zwrotny charakter wsparcia. Mając te okoliczności na uwadze, projekt ustawy przewiduje przede wszystkim modyfikację kryteriów przyznania wsparcia. Ponadto przewidziano również możliwość częściowego umorzenia zwracanych środków w przypadku terminowego zwrotu części rat z tytułu udzielonego wsparcia. Jednocześnie w projekcie przewidziano zupełnie nowy instrument prawny wspierający kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej. Jeżeli kredytobiorca zdecyduje się na sprzedaż kredytowanej nieruchomości, a środki uzyskane ze sprzedaży nie pokryją całego zobowiązania wobec kredytodawcy, wówczas z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców będzie on mógł uzyskać zwrotną, nieoprocentowaną pożyczkę. W tym zakresie również będzie możliwe częściowe umorzenie zwracanego kapitału, analogicznie jak to jest w przypadku mechanizmu wsparcia.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Tak jak było.)</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#PawełMucha">W związku z wprowadzeniem do ustawy nowych form wsparcia kredytobiorców w projektowanych regulacjach przewidziano wyodrębnienie w ramach Funduszu Wsparcia Kredytobiorców dwóch specjalistycznych Funduszy: Wspierającego i Restrukturyzacyjnego. Fundusz Wspierający przejmie dotychczasowe funkcje Funduszu Wsparcia Kredytobiorców, a rolą Funduszu Restrukturyzacyjnego będzie wsparcie dobrowolnej restrukturyzacji kredytów mieszkaniowych denominowanych lub indeksowanych do waluty innej niż ta, w której kredytobiorca uzyskuje dochód. Ponadto przewiduje się rewizję mechanizmu zasilania Funduszu Wsparcia Kredytobiorców w związku z przeformułowaniem zadań, jak również z wyodrębnieniem dwóch specjalistycznych funduszy.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#PawełMucha">Wysoka Izbo! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Przechodząc do omówienia szczegółowych rozwiązań zawartych w projekcie ustawy, wskazać należy przede wszystkim na to, że projekt zakłada bardzo istotne poszerzenie zakresu ustawy. Dotychczasowe przepisy ustawy określały jedynie zasady oraz warunki korzystania z realizowanego za pośrednictwem Banku Gospodarstwa Krajowego wsparcia dla osób fizycznych, które znalazły się w trudnej sytuacji finansowej, a jednocześnie zobowiązane są do spłaty kredytu mieszkaniowego. W ramach nowelizacji proponuje się natomiast wprowadzenie w ustawie również instytucji pożyczki na pokrycie pozostałej części zadłużenia w przypadku, w którym kwota uzyskana ze sprzedaży nie pokryła całego zobowiązania, wraz z określeniem zasad jej przyznawania oraz warunków korzystania z tego instrumentu.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#PawełMucha">Proponuje się także rozszerzenie zakresu ustawy o wspieranie dobrowolnej restrukturyzacji kredytów mieszkaniowych denominowanych lub indeksowanych do waluty innej niż waluta, w której kredytobiorca uzyskuje dochód. Tutaj chciałbym podkreślić, że - wbrew informacjom medialnym - to nie jest ustawa, która miałaby dotyczyć tylko tych kredytobiorców, którzy mają kredyty odnoszone do franka szwajcarskiego. Odnosi się to w ogóle do waluty innej niż waluta, w której kredytobiorca uzyskuje dochód.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#komentarz">(Poseł Izabela Leszczyna: Tak było, nic nowego.)</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#PawełMucha">Wskazane nowo pojawiające się w ustawie instrumenty będą finansowane z dwóch wyodrębnionych, tak jak powiedziałem, funduszy: Funduszu Wspierającego oraz Funduszu Restrukturyzacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#PawełMucha">Proponuje się powiązanie kryteriów, na jakich będzie przyznawana pożyczka na spłatę zadłużenia, z kryteriami przyznania kredytobiorcom dotychczasowej formy pomocy, tj. wsparcia. W przypadku pożyczki na spłatę zadłużenia będą miały zatem zastosowanie, co do zasady, analogiczne kryteria. Jednocześnie proponuje się pozostawienie obecnie obowiązujących kryteriów przyznania wsparcia, jednak z istotnym ich zmodyfikowaniem. Po pierwsze, wsparcie mogłoby być uzyskiwane przez kredytobiorcę, który utracił zatrudnienie. Po drugie, wsparcie byłoby przyznawane, jeżeli wartość wskaźnika DtI, tj. stosunku wydatków kredytobiorcy związanych z obsługą miesięcznej raty kapitałowej i odsetkowej kredytu mieszkaniowego wobec dochodu gospodarstwa domowego, przekracza 50%. Dotychczas ten wskaźnik musiał przekraczać 60%. Po trzecie, proponuje się złagodzenie wymogów dochodowych warunkujących możliwość korzystania ze wsparcia. Propozycja w tym zakresie przewiduje dwukrotne podwyższenie - chodzi o kryteria wynikające z ustawy o pomocy społecznej - kwot dochodów na jednego członka rodziny lub na osobę samotnie gospodarującą, które będą umożliwiały otrzymanie wsparcia.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#PawełMucha">Celem tych wszystkich propozycji, pewnej liberalizacji tych wymogów uzasadniających udzielenie wsparcia, jest po prostu zapewnienie lepszego wykorzystania środków Funduszu Wspierającego, niż miało to miejsce dotychczas. W przypadku tych wszystkich kryteriów ma to mieć znaczenie dla urzeczywistnienia, urealnienia możliwości stosowania tego narzędzia, które dzisiaj było przewidziane w ustawie, a tak jak wiemy, środki nie były wykorzystywane.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#PawełMucha">Biorąc pod uwagę doświadczenia związane z wykorzystywaniem środków Funduszu Wsparcia Kredytobiorców, proponuje się również rezygnację z dotychczasowego ograniczenia, zgodnie z którym ze wsparcia nie mogła korzystać osoba, która była najemcą innej nieruchomości. Z uwagi na sygnały płynące ze strony kredytobiorców, w tym liczne sytuacje, w których kredytobiorca decyduje się wynajmować osobie trzeciej większy lokal mieszkalny, którego jest właścicielem, a sam przenosi się do mniejszego mieszkania w celu ograniczenia kosztów i tym samym realizacji swojego zobowiązania wynikającego z kredytu mieszkaniowego, ta zmiana wydaje się ze wszech miar uzasadniona.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#PawełMucha">Co szczególnie istotne, projekt wprowadza też nowe rozwiązania dotyczące zarówno wysokości, jak i okresu trwania wsparcia dla kredytobiorców będących w trudnej sytuacji finansowej. Proponuje się wydłużenie okresu udzielania tej pomocy z 18 do 36 miesięcy oraz zwiększenie wysokości maksymalnego wsparcia z 1,5 tys. zł do 2 tys. zł miesięcznie, co oznacza, że maksymalnie kredytobiorca będzie mógł otrzymać aż 72 tys. zł w ciągu 3 lat. Zarówno dłuższy okres udzielania, jak i wysokość miesięcznej pomocy z pewnością stanowić będą bardzo istotne odciążenie dla osób pozostających w trudnej sytuacji finansowej.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#PawełMucha">Projekt wprowadza, o czym mówiłem, nowy instrument prawny, jakim jest pożyczka na spłatę pozostałej części zadłużenia w przypadku sprzedaży kredytowanej nieruchomości po cenie niższej niż wartość zobowiązania z tytułu kredytu mieszkaniowego. Ze względu na przypadki, gdy wartość kredytu przekracza wartość kredytowanej nieruchomości, zasadne jest stworzenie takiego rozwiązania prawnego, które umożliwi udzielanie pożyczek w wysokości pozostałej części zadłużenia. W naszym przekonaniu można w tym celu wykorzystywać środki znajdujące się w Funduszu Wspierającym. Tutaj maksymalna wysokość pożyczki wynosić będzie 72 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#PawełMucha">W przypadku gdy kredyt jest spłacany w walucie obcej, Bank Gospodarstwa Krajowego dokona odpowiedniego przeliczenia po kursie sprzedaży ogłoszonym przez Narodowy Bank Polski w dniu poprzedzającym przekazanie środków kredytodawcy. Kredytobiorca będzie mógł również wystąpić o wydanie przez kredytodawcę promesy, która będzie przyrzeczeniem udzielenia pożyczki na spłatę zadłużenia. Otrzymanie promesy znacząco ułatwi kredytobiorcy podjęcie decyzji o sprzedaży kredytowanej nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#PawełMucha">Przewiduje się, iż Fundusz Wspierający będzie funkcjonował bezterminowo i w każdym czasie będzie stanowił element pomocy dla kredytobiorców, którzy mają problemy finansowe. Tutaj chciałbym podkreślić - to, co wynika z projektu ustawy - że w tym zakresie ustawa odnosi się zarówno do tych kredytobiorców, którzy mają kredyty w złotówkach, jak i do tych, którzy mają kredyty denominowane lub indeksowane do walut obcych, więc Fundusz Wspierający jest mechanizmem wsparcia dla wszystkich kredytobiorców, którzy posiadają kredyty mieszkaniowe, a znajdują się w trudnej sytuacji w rozumieniu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#PawełMucha">Jeżeli chodzi o kwestię modyfikacji w stosunku do pierwotnego brzmienia ustawy, to zmianie ulegają także przepisy odnoszące się do terminu składania wniosku o przyznanie wsparcia lub pożyczki na spłatę zadłużenia, odzwierciedlając ciągłość i długoterminową działalność Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. Projekt przewiduje modyfikację co do treści wniosku o udzielenie wsparcia. Wszystkie te zmiany mają na celu usprawnienie procedowania nad nim. W treści wniosku o udzielenie wsparcia podawane będą dane umożliwiające identyfikację umowy, natomiast w przypadku wniosku o pożyczkę - dodatkowo dokumenty dotyczące procesu sprzedaży kredytowanej nieruchomości czy też przedwstępna umowa sprzedaży nieruchomości w przypadku wniosku o promesę. Zdecydowano się szczegółowo uregulować procedurę składania i rozpatrywania wniosku przez kredytodawcę. Tego typu regulacja wynika z sygnałów, iż z racji zbyt ogólnych przepisów dotyczących procedury dotąd przy składaniu wniosku proces ten był nagminnie przedłużany.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#PawełMucha">Niezwykle istotną zmianą wprowadzoną do ustawy jest tryb odwoławczy od decyzji kredytodawcy o odrzuceniu wniosku kredytobiorcy o przyznanie wsparcia. Dotychczas rozstrzygnięcia te nie były w żaden sposób weryfikowane. Ich skala jest nawet trudna do oszacowania. W projekcie ustawy przewiduje się, aby w przypadku odrzucenia przez kredytodawcę wniosku kredytobiorca mógł zwrócić się do rady funduszu o jego dodatkową weryfikację. Procedura ta w połączeniu z normatywnym określeniem dokumentów, których można żądać od wnioskodawcy, z zagwarantowaniem, że za okres niesłusznego niepobierania wsparcia zapłaci kredytodawca, zdecydowanie wzmacnia pozycję kredytobiorców, którzy będą mieli instrument weryfikacji decyzji kredytodawcy co do tego, że wsparcie nie zostało udzielone.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#PawełMucha">Projekt wprowadza mechanizmy mające na celu wspieranie przeprowadzania przez kredytodawców dobrowolnych restrukturyzacji kredytów indeksowanych bądź denominowanych w walutach innych niż waluta, w której kredytobiorca uzyskuje dochód. I te rozwiązania mają pomóc uzyskać kredytodawcom środki na przeprowadzanie wskazanych restrukturyzacji. Aby kredytodawca mógł uzyskać wsparcie z funduszu, restrukturyzacja będzie musiała polegać na zmianie należności restrukturyzowanej, którą jest kredyt indeksowany lub denominowany, w kredyt w walucie, w której kredytobiorca uzyskuje dochód, czyli w zdecydowanej większości będzie to oczywiście kredyt złotówkowy. Zadaniem kredytodawcy będzie zaproponowanie kredytobiorcy odpowiednich warunków restrukturyzacji i uzyskanie jego zgody na przeprowadzenie restrukturyzacji. Wsparcie restrukturyzacji będzie polegało na przekazaniu kredytodawcy z Funduszu Restrukturyzacyjnego środków, które stanowić będą różnicę pomiędzy wartością bilansową należności restrukturyzowanej a wartością bilansową należności zrestrukturyzowanej, czyli różnicę pomiędzy wartością starego a nowego kredytu. W przypadku gdy kredytodawca tego nie uczyni lub gdy nie dojdzie do porozumienia pomiędzy kredytodawcą a kredytobiorcą, środki z Funduszu Restrukturyzacyjnego nie zostaną kredytodawcy przyznane. Kredytodawca będzie mógł wykorzystać te środki na działania restrukturyzacyjne w zakresie kredytów denominowanych lub indeksowanych do walut obcych.</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#PawełMucha">Należy podkreślić, że restrukturyzacja będzie dobrowolna. Warto też dodać, że kredytodawca będzie mógł wnioskować o środki na restrukturyzację przez okres 6 miesięcy, do wysokości wpłat wniesionych przez niego w kwartale poprzedzającym to półrocze. To rozwiązanie także dyscyplinujące i nakłaniające do tego, żeby środki z Funduszu Restrukturyzacyjnego były wykorzystane, jest zawarte w projekcie ustawy. Polega to na tym, że jeżeli kredytodawca nie wykorzysta środków do wysokości wpłat z przeznaczeniem na umowy zawarte w ciągu 6 miesięcy następujących po kwartale, w którym wniesiono wpłatę, wówczas Rada Funduszu Wsparcia Kredytobiorców będzie mogła podzielić te środki na wsparcie dobrowolnej restrukturyzacji innych kredytodawców. W celu uzyskania środków kredytodawca będzie zawierał z kredytobiorcą umowę o restrukturyzacji należności.</u>
          <u xml:id="u-4.25" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Nic z tego nie rozumiem, a szczególnie frankowicze nic z tego nie rozumieją.)</u>
          <u xml:id="u-4.26" who="#PawełMucha">Komisja Nadzoru Finansowego będzie mogła wydać rekomendację, w której określi zalecaną kolejność restrukturyzacji poszczególnych kredytów mieszkaniowych. Tym samym realizowane jest założenie, że wyznaczenie kolejności restrukturyzacji powinno przebiegać w oparciu o dane nadzoru bankowego. Warto podkreślić, iż kredytodawca nie będzie mógł otrzymać wsparcia na dobrowolną restrukturyzację w przypadku, w którym do ustalenia całkowitej kwoty kapitału kredytu mieszkaniowego po restrukturyzacji użyto kursu waluty niższego niż kurs zastosowany przy wypłacie tego kredytu.</u>
          <u xml:id="u-4.27" who="#PawełMucha">Biorąc pod uwagę zmiany, które przewiduje ustawa co do mechanizmu przyznania wsparcia, jak również wprowadzenie nowych instrumentów wspierających kredytobiorców, w projekcie ustawy przewidziano zmiany w zakresie funkcjonowania funduszu. Tak jak mówiłem, wydzielone będą dwa fundusze: Fundusz Wspierający oraz Fundusz Restrukturyzacyjny, który ma zapewnić to finansowanie procesu wsparcia dobrowolnej restrukturyzacji portfela kredytów mieszkaniowych denominowanych lub indeksowanych do walut obcych. Finansowanie subfunduszy, zważywszy na odmienność ich celów oraz adresatów, powinno być prowadzone naszym zdaniem za pomocą dwóch niezależnych mechanizmów.</u>
          <u xml:id="u-4.28" who="#PawełMucha">Zmiany w funkcjonowaniu Funduszu Wsparcia Kredytobiorców spowodowały konieczność zmian w składzie rady funduszu. To także zostało odwzorowane, jeżeli chodzi o projekt ustawy. Mechanizm zasilania Funduszu Wspierającego będzie analogiczny do obecnie obowiązującego mechanizmu zasilania Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. Warto wskazać, iż kwartalna wpłata nie będzie mogła przekraczać równowartości iloczynu wartości bilansowej portfela kredytów i pożyczek zabezpieczonych hipoteką, przeznaczonych do sfinansowania niezwiązanego z działalnością gospodarczą lub prowadzeniem gospodarstwa rolnego, celu mieszkaniowego, których opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 90 dni oraz stawkę 1%. Mamy tu regulację szczegółowo wyrażoną w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-4.29" who="#PawełMucha">Szanowni Państwo! W ustawie proponuje się istotną zmianę dotyczącą beneficjentów pomocy, która ma zachęcić do korzystania z tego instrumentu wsparcia.</u>
          <u xml:id="u-4.30" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Nie zachęci, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-4.31" who="#PawełMucha">Proponuje się wprowadzenie zmiany zasad dotyczących zwrotu przyznanej z funduszu pomocy. Beneficjent pomocy będzie zobowiązany rozpocząć zwrot otrzymanych środków w miesiącu następującym po miesiącu, w którym upłynęły 2 lata od ostatniej transzy wsparcia lub wypłaty pożyczki. Otrzymane środki będą zwracane w 144 równych nieoprocentowanych miesięcznych ratach, płatnych do 15. dnia każdego miesiąca na rachunek funduszu. Powyższy okres powiązany z zerową stopą oprocentowania rat zwrotnych zapewni pełen zwrot otrzymanej pomocy i jednoczenie nie będzie stanowił zbyt dużego obciążenia dla budżetów domowych beneficjentów. Natomiast systemem motywacyjnym dla beneficjenta jest wprowadzenie instytucji, zupełnie nowej instytucji prawnej umorzenia pozostałej kwoty w razie dokonania spłaty 100 rat terminowo.</u>
          <u xml:id="u-4.32" who="#PawełMucha">Projekt wprowadza rozwiązania polegające na pozyskaniu przez radę funduszu informacji na temat skali wpływających do kredytodawców wniosków o wsparcie oraz negatywnych rozstrzygnięć w tym zakresie z podaniem ich przyczyny, czyli jest narzędzie weryfikacji, jak w praktyce te rozwiązania będą funkcjonować. Jednocześnie zobowiązuje się radę funduszu do przedstawiania okresowych informacji na temat funkcjonowania funduszu ministrowi właściwemu do spraw instytucji finansowych, który będzie z kolei corocznie informował o tym państwa, właściwą komisję sejmową. Będziemy mieli wiedzę, państwo będziecie mieli wiedzę, jak te rozwiązania prawne w praktyce są stosowane.</u>
          <u xml:id="u-4.33" who="#PawełMucha">Projektowana regulacja nie będzie powodować skutków finansowych dla sektora finansów publicznych, w tym dla budżetu państwa. Instrumenty wspierające zostaną sfinansowane z wpłat kredytodawców. Realizacja zadań nałożonych na Bank Gospodarstwa Krajowego z kolei sfinansowana zostanie z wynagrodzenia prowizyjnego, jakie przysługiwać będzie bankowi. Jednocześnie w projekcie przewidziano zmianę ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, która ma na celu zapewnienie neutralności podatkowej projektowanych regulacji.</u>
          <u xml:id="u-4.34" who="#PawełMucha">Wpłaty na fundusz restrukturyzacyjny nie będą mogły przekraczać kwartalnie 0,5% wartości bilansowej portfela kredytów podlegających restrukturyzacji, co kwartalnie przy wartości portfela kredytów wynoszącej ok. 155 mld zł daje kwotę 800 mln zł. Oznacza to, iż kredytodawcy nie poniosą większego obciążenia niż ok. 3200 mln zł rocznie. Jednocześnie należy wskazać, że z dniem wejścia w życie ustawy środki Funduszu Wsparcia Kredytobiorców, te dotychczasowe środki, staną się środkami Funduszu Wspierającego, a wiemy, że te środki wynoszą kilkaset milionów złotych.</u>
          <u xml:id="u-4.35" who="#PawełMucha">Projekt przewiduje wejście w życie ustawy w zakresie podstawowych form wsparcia kredytobiorców z dniem 1 stycznia 2018 r.</u>
          <u xml:id="u-4.36" who="#PawełMucha">Dla mnie nie ulega wątpliwości - i taka jest intencja prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej - że ten projekt i rozwiązania prawne w nim zawarte w sposób jednoznaczny poprawiają sytuację prawną tego kredytobiorcy, który znajduje się w trudnej sytuacji, uzasadniającej zastosowanie mechanizmów wyrażonych przez wsparcie finansowe dla tych potrzeb, które będą zaspokajane z Funduszu Wspierającego, a w zakresie Funduszu Restrukturyzacyjnego mamy realne narzędzie, które pozwoli wzmacniać proces dobrowolnej restrukturyzacji. Mamy procedurę odwoławczą, mamy rozwiązania prawne, które są bez wątpliwości korzystne dla kredytobiorców, i w związku z tym, Wysoka Izbo, zwracam się z prośbą o pozytywną ocenę przedłożonego projektu i przyjęcie go w zaproponowanym kształcie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Chciałam powiedzieć, że dzisiejszym obradom przysłuchuje się wycieczka dzieci z Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 im. Jana Szczepanika w Krośnie. Bardzo serdecznie witamy.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Witamy też dzieci ze Szkoły Podstawowej Niepublicznej fundacji Varsovia w Wilanowie, klasa III b. Witamy.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">A teraz przechodzimy do porządku.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Łukasz Schreiber, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#ŁukaszSchreiber">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawić stanowisko w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o wsparciu kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#ŁukaszSchreiber">Spotykamy się tutaj tak naprawdę w związku z wydarzeniami, do których doszło podczas czarnego czwartku. Wielu do 15 stycznia 2015 r. kojarzyło czarny czwartek z wydarzeniami z roku 1929, po tym czasie to już tak oczywiste nie jest. To wówczas Szwajcarski Bank Narodowy porzucił politykę obrony minimalnego kursu wymiany euro na franka, kurs w przypadku Polski poszedł z 3,54 do 4,30 zł w dniu następnym, dochodząc nawet do 5,20 zł. Dziś ten kurs wynosi 3 zł, uśredniony kurs 3,70 zł, ale problem pozostał, bo przecież dramat ludzi, którzy kupując swoje wymarzone mieszkanie, którzy decydując się na nie, pozostali w bardzo trudnej sytuacji, jest.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#ŁukaszSchreiber">Oczywiście wśród wszystkich osób, które zaciągnęły kredyt mieszkaniowy, można wyróżnić przynajmniej trzy grupy. Można mówić o tych, którzy, decydując się na bardzo drogie inwestycje, zdecydowali się na jakąś politykę, która by im pozwoliła zaoszczędzić. Byli też tacy, którzy wprawdzie nie kupowali bardzo drogiego mieszkania, ale mieli możliwości i znów zdecydowali się zaryzykować. I byli też tacy, którzy znaleźli się w sytuacji zerojedynkowej, których oszukano, którym mówiono, że w zasadzie nie ma żadnego ryzyka, a którzy jednocześnie aby otrzymać wymarzony kredyt, aby uzyskać wymarzone mieszkanie, mogli pozyskać jedynie kredyt we frankach. I niewątpliwie ten projekt, choć nie jest doskonały, choć nie rozwiązuje bardzo wielu problemów, może pomóc osobom, które się znalazły w najgorszej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#ŁukaszSchreiber">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na pewno trzeba powiedzieć, że prezydent Rzeczypospolitej, biorąc na siebie zobowiązanie, które złożył w kampanii, wziął na siebie także odpowiedzialność za to, jak ten projekt wygląda. Nasza dzisiejsza dyskusja o tym projekcie, zaproponowane rozwiązania niewątpliwie zasługują na uwagę. Wszakże i dziś istnieje, jak już zostało powiedziane, Fundusz Wsparcia Kredytobiorców. Mało tego, istnieją nawet środki na tym funduszu - to 600 mln zł. Nie jest to może bardzo dużo, ale i nie jest bardzo mało. Tylko konia z rzędem temu, kto zna kredytobiorcę, który skorzystał z tych środków.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Ja znam.)</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#ŁukaszSchreiber">Bowiem na koniec 2016 r. było 2% wykorzystanych funduszy. 2%. Niewątpliwie więc rozwiązania, o których tutaj mówił pan minister, rozwiązania, które powodują, że będzie większa możliwość restrukturyzacji tych kredytów, będzie wsparcie dla osób, które utraciły pracę, że będzie dwukrotne podniesienie minimum dochodowego umożliwiającego wnioskowanie o wsparcie, że zwiększono możliwość miesięcznego wsparcia z 1500 zł do 2 tys. zł i kilka innych jeszcze rozwiązań, są cenne i zasługują, jak już mówiłem, na uwagę. Ale, co też oczywiste i zrozumiałe, niewielu na tej sali przyjmie, jak sądzę, projekt z zadowoleniem. Nie przyjmą go z zadowoleniem ci, którzy postulują radykalne rozwiązania. Nie przyjmą go z zadowoleniem politycy największej partii opozycyjnej, którzy dzisiaj zmieniają się w janosików...</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Powie, że to politycy Platformy uchwalili.)</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#ŁukaszSchreiber">...i rozdają bardzo chętnie wszystko wszystkim.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: To Morawiecki tak robi.)</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#ŁukaszSchreiber">Zapewne ucieszy on wszystkich, którzy ten kredyt zaciągnęli, którzy znaleźli się w tej tak trudnej sytuacji. Co więcej, jest także, o czym warto powiedzieć, pewnego rodzaju bezczelność banków, które nawet ten projekt ośmielają się krytykować, choć tak naprawdę to roczne wsparcie, jak już zostało powiedziane, to będzie ok. 3200 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#ŁukaszSchreiber">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pomimo tych wszystkich zastrzeżeń Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość oczywiście opowiada się za skierowaniem prezydenckiego projektu do dalszych prac. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Jarosław Urbaniak, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#komentarz">(Wypowiedzi poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę o spokój na sali. Proszę pozwolić panu posłowi wygłosić oświadczenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JarosławUrbaniak">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dzisiaj, 13 grudnia 2017 r. przychodzi mi...</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Października.)</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#JarosławUrbaniak">...przedstawić stanowisko klubu Platforma Obywatelska w sprawie prezydenckiego projektu nowelizacji ustawy o wsparciu kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#JarosławUrbaniak">Dzisiaj, czyli 2,5 roku po kampanii wyborczej Andrzeja Dudy, 2 lata po kampanii wyborczej PiS-u, po kampanii wyborczej, w której PiS i Andrzej Duda obiecali realną pomoc Polakom. A co mamy dzisiaj? Otrzymaliśmy projekt, który zakłada m.in. podniesienie minimum dochodowego umożliwiającego wnioskowanie o wsparcie, obniżenie wskaźnika rata do dochodów gospodarstwa domowego, podniesienie wsparcia o 500 zł, wydłużenie okresu wsparcia z 18 do 36 miesięcy, pan minister bardzo długo mówił o tym, itd., itp. Ale to są zmiany kosmetyczne - tu wydłużamy, tu obniżamy, tu podnosimy. Wygląda to jak leczenie poważnej i wstydliwej choroby pudrem. Przecież nie taką kosmetykę obiecaliście w kampanii wyborczej. Obiecaliście prawdziwą i realną pomoc. I co? Oszukaliście i okłamaliście.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#JarosławUrbaniak">Te zmiany są drobne m.in. dlatego, że nie możecie obciążyć tymi zmianami banków. A dlaczego? Banki tego nie wytrzymają? Tak, ponieważ obciążyliście banki 5 mld, które musiały wpłacić na upadające SKOK-i.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#JarosławUrbaniak">Przez to, wszyscy widzą, opłaty bankowe, koszty bankowe rosną. Ludzie już widzą, że kiedyś nie było opłat np. za wypłatę gotówki kartą bankomatową, a dzisiaj muszą zapłacić 5 zł. To znaczy po tych zmianach mieliby zapłacić 10 zł? Nie wytrzymają tego. I to nie jedyne podwyżki, jakie są w Polsce. Ceny towarów i usług rosną na łeb na szyję. Włożyliście 500 zł do prawej kieszeni, a z lewej kieszeni wyciągacie 500, 600, 700, 1000 zł, coraz więcej i więcej.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Wolnego, wolnego.)</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Nie zapędzaj się.)</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#JarosławUrbaniak">Te podwyżki spowodowały wzrost zagrożenia ubóstwem. I się nie zapędzam. Najświeższe dane GUS-u.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: Słuchajcie.)</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#JarosławUrbaniak">Zagrożenie ubóstwem osób samotnych wynosiło w 2008 r. 41,6% i spadło w okresie rządów Platformy do 30,8%, a przez 2016 r., 1 rok waszych rządów, znów wzrosło do 32%. W przypadku osób samotnych z dziećmi na utrzymaniu wskaźnik spadł w okresie rządów Platformy z 51,9% aż do 43,2%, a przez rok waszych rządów znów wzrósł do 47,3%.</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#JarosławUrbaniak">W zakresie dwóch osób z dziećmi na utrzymaniu - 22,4%, przez okres rządów Platformy spadek do 15,6%, a przez rok waszych rządów wzrost znowu do 16,2%. To są realne dane.</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-8.16" who="#JarosławUrbaniak">To są efekty waszych nieodpowiedzialnych i nieudolnych rządów.</u>
          <u xml:id="u-8.17" who="#JarosławUrbaniak">Co więc można zrobić, gdy nie ma już realnej możliwości pomocy Polakom? Można omamić, oszukać. Przecież przeciętny Polak nie musi rozumieć mechanizmów, które tutaj obowiązują, mechanizmów procedury legislacyjnej. Kto zauważy, że ten dzisiejszy projekt został wniesiony po 2,5 roku, 1 sierpnia tego roku? Kto zauważy, że Kancelaria Prezydenta pozostawi w tym projekcie drobne braki? Kto zauważy, że Kancelaria Sejmu zauważy te braki po ponad miesiącu? Kto zauważy, że Kancelaria Prezydenta te oczywiste dla każdego, kto zna procedurę legislacyjną, braki uzupełni po kolejnym miesiącu? Kto znów zauważy, że marszałek Sejmu wprowadzi do porządku obrad ten projekt dzisiaj rano, jak już wszystko się skończyło, jak nie ma mediów na galerii, żeby nikt nic nie zauważył. I co? Będzie tak jak z poprzednimi projektami - trafi on do podkomisji, będziemy debatować tygodniami, miesiącami, usuwać błędy, wprowadzać poprawki...</u>
          <u xml:id="u-8.18" who="#komentarz">(Głos z sali: Nocą.)</u>
          <u xml:id="u-8.19" who="#JarosławUrbaniak">...będą jakieś dziwne furtki, które pootwieraliście w tej ustawie, i tak upłyną kolejne miesiące...</u>
          <u xml:id="u-8.20" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Na noc to macie lepsze ustawy. Na noc to będzie ordynacja wyborcza.)</u>
          <u xml:id="u-8.21" who="#JarosławUrbaniak">...i kolejne miesiące.</u>
          <u xml:id="u-8.22" who="#JarosławUrbaniak">Tak minie kolejny czas i tak będziecie gonić tego króliczka aż do kampanii wyborczej...</u>
          <u xml:id="u-8.23" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-8.24" who="#JarosławUrbaniak">...w nadziei, jak to mówi wasz klasyk, że ciemny lud tego nie zauważy, że ciemny lud to kupi.</u>
          <u xml:id="u-8.25" who="#komentarz">(Głos z sali: 8 lat.)</u>
          <u xml:id="u-8.26" who="#JarosławUrbaniak">A obiecaliście realną pomoc i co? Oszukaliście i okłamaliście Polaków.</u>
          <u xml:id="u-8.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-8.28" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Ale co 8 lat? Kiedy kurs franka spadł?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę o spokój na sali.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Głos zabierze pan poseł Andrzej Maciejewski, klub Kukiz’15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#AndrzejMaciejewski">Pani Marszałek! Państwo Ministrowie! Panie i Panowie Posłowie! Najprościej byłoby właściwie złożyć wniosek o odrzucenie tegoż projektu, ale to byłaby droga na skróty i takie powiedzenie: darujemy politykom. Właśnie nie zrobimy tego, bo projekt tej ustawy będzie przekleństwem nie tylko prezydenta, ale każdej władzy - tej, która była, i tej, która jest. Ten projekt nie pozwoli polskiej władzy zapomnieć o tym, że banki kiedyś zniszczyły wiele tysięcy polskich rodzin. Ten projekt będzie przekleństwem nas tu wszystkich. Mówię już o tym, żebyśmy mieli tego świadomość. Nie tak, panie prezydencie, to miało być. Nie tak się umawialiśmy. I to jest też lekcja dla wszystkich polityków: jeżeli obiecujesz, dotrzymuj słowa.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#AndrzejMaciejewski">W polskiej klasie politycznej mamy ciekawe zjawisko, tu dzisiaj na naszym posiedzeniu mamy przecudne zjawisko: kiedy politycy są w opozycji, to mówią z troską, miłością, miłosierdziem, mówią, że to były kredyty złotówkowe, nie walutowe, a kiedy stają się partią władzy, mają amnezję, są znieczuleni, zamrożeni, mówią o problemach. Kiedy panowie, państwo mówicie prawdę? Tak samo mówiła Platforma. To znaczy Platforma dzisiaj mówi co innego, a co innego mówiła, gdy była przy władzy, i co innego mówi dzisiaj Prawo i Sprawiedliwość, a co innego mówiło, kiedy było jeszcze opozycją. Proszę państwa, wam już nie można wierzyć. Dlatego dzisiaj obywatele już nie wierzą klasie politycznej...</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#komentarz">(Poseł Magdalena Kochan: A kim ty jesteś?)</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#AndrzejMaciejewski">...nie wierzą bankom, zabierają pieniądze z banków, zamykają konta, zaczyna się nieposłuszeństwo obywatelskie.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#komentarz">(Poseł Magdalena Kochan: Kim ty jesteś? Politykiem jesteś.)</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#AndrzejMaciejewski">Sąd. Proszę państwa, wszyscy są wysyłani do sądów. I co z tego? Wszyscy doskonale wiemy, że te sądy są bezradne. Proszę państwa, doskonale wiemy, i chyba już czas się z tego wyleczyć po 2 latach, że w polskiej Izbie nie powstanie ani razu... nie będzie rozwiązania systemowego tego problemu. Nazwijmy to w końcu po imieniu. Nie bójmy się, że jesteśmy tchórzami, bo tak to jest. Co więcej, doskonale wiemy, że nawet nie jesteśmy w stanie zmienić Kodeksu cywilnego, żeby ułatwić tym ludziom walkę, realną walkę w sądach.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#AndrzejMaciejewski">To, co dzisiaj pan prezydent proponuje, to jest zabawa w ciąg dalszy zasiłkowania, kropelkowania. A ja pytam, czy pan prezydent podjął próbę przekonania pierwszej prezes Sądu Najwyższego do przedstawienia wniosku o rozstrzygnięcie przez Sąd Najwyższy w składzie całej Izby Cywilnej kwestii związanych z bardziej rozbieżnym orzecznictwem w sprawach frankowych, bowiem jeżeli Sąd Najwyższy wypowiedziałby się w składzie całej izby jednoznacznie, to zgodnie z art. 61 § 6 ustawy o Sądzie Najwyższym wiele spraw sądowych byłoby naprawdę załatwionych i uproszczonych.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: I tu się zgadzam.)</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#AndrzejMaciejewski">Dlaczego pan prezydent tego nie robi? Mijają 2 lata. Dlaczego pan prezydent nie wystąpi do Trybunału Konstytucyjnego? Chodzi tu o Kodeks cywilny, art. 358 § 3...</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Tylko nie ma teraz trybunału, panie pośle, nie ma trybunału.)</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#AndrzejMaciejewski">...tzw. waloryzacja sądowa: W razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, zmienić wysokość lub sposób spełnienia świadczenia pieniężnego, chociażby były ustalone w orzeczeniu lub umowie. Artykuł ten byłby nieocenionym dodatkowym narzędziem w walce sądowej, gdyby nie art. 13 ustawy, chodzi o Kodeks cywilny: Przepisy art. 12 ust. 2 oraz art. 358 Kodeksu cywilnego nie mają zastosowania do kredytów bankowych oraz kwot zdeponowanych na rachunkach bankowych.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#AndrzejMaciejewski">Proszę państwa, to trzeba usunąć jako niekonstytucyjne. Ale czy pan prezydent to zrobił? Proszę państwa, ma możliwości pan prezydent. Jak widzimy, kiepsko mu idzie pisanie ustaw i ta ustawa też jest takim samym bublem jak wcześniejsze. Zatem niech pan prezydent wystąpi do trybunału.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Pępek: Jest trybunał? Nie wiem, czy jest trybunał. Nie mam pewności.)</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#AndrzejMaciejewski">A panie i panowie posłowie, rozumiem, że wasza troska o frankowiczów jest wielka i poprzecie wniosek o powołanie komisji śledczej do spraw afery frankowej. Mamy już zebrane 34 podpisy, 46 sprawiedliwych się spotka, jeżeli nie będzie ich więcej, też będziemy działali. Wszystkie kluby, i PiS, i PO, i Nowoczesną, zapraszamy, bo to jest wniosek obywatelski. Poprzyjcie to i rozwiążmy ten problem, bo czas najwyższy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zapraszam pana posła Piotra Misiłę, klub Nowoczesna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PiotrMisiło">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Poselskiego Nowoczesna mam zaszczyt i przyjemność przedstawić nasze stanowisko wobec prezydenckiego projektu ustawy o zmianie ustawy o wsparciu kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PiotrMisiło">Podstawowym celem przedmiotowej ustawy jest zmiana mechanizmu zapewnienia pomocy osobom, które na skutek kłopotów ze spłatą swoich walutowych kredytów znalazły się w trudnej sytuacji finansowej, a jednocześnie wprowadzenie nowego instrumentu wspierającego dobrowolną restrukturyzację kredytów denominowanych lub indeksowanych do walut innych niż te, w których kredytobiorcy uzyskują dochody.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#PiotrMisiło">Od dawna pojawiały się już postulaty zmian w ustawie z 2015 r. o wsparciu kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy. Od początku funkcjonowania powołanego ustawą Funduszu Wsparcia Kredytobiorców w 2016 r. zauważalne są trudności w efektywnym wykorzystaniu środków w nim zgromadzonych.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#PiotrMisiło">Tak jak już wspominał pan minister, fundusz dysponuje obecnie środkami w wysokości ok. 600 mln zł, a zgodnie z informacją o wykorzystaniu środków Funduszu Wsparcia Kredytobiorców według stanu na dzień 31 grudnia 2016 r. w 2016 r. zarejestrowano zaledwie 481 umów o udzielenie wsparcia na łączną kwotę 10 698 tys. zł. Oznacza to, że środki funduszu w zakresie jego głównego zadania wykorzystane zostały do końca 2016 r. zaledwie w niecałych 2%.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#PiotrMisiło">Uwagi do przedmiotowej ustawy zgłosili m.in. Sąd Najwyższy, Krajowa Rada Sądownictwa oraz Konfederacja Lewiatan, ale poza kilkoma technicznymi uwagami żadna z opiniowanych instytucji nie zakwestionowała merytorycznej warstwy przedmiotowej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#PiotrMisiło">Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Przed chwilą mój przedmówca mówił o konieczności powołania komisji śledczej. Myślę, proszę państwa, że w obecnych okolicznościach warto byłoby, aby zechcieli państwo poprzeć także powołanie komisji śledczej do spraw SKOK-ów. Chciałbym państwu przypomnieć, że z Bankowego Funduszu Gwarancyjnego wypłacono już ponad 5 mld zł tylko na pokrycie strat kilkunastu upadłych kas. Pragnę dodać, że projekt, o którym przed chwilą mówił pan minister, zakłada pomoc w kwocie maksymalnie 3 mld. Gdyby zechcieli państwo, szanowni posłowie i posłanki z PiS-u, rozliczyć się z tego, co działo się w okresie kilkunastu lat w SKOK-ach,</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#PiotrMisiło">...być może Polacy, frankowicze mieliby znacznie więcej pieniędzy na swoje wydatki...</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Tęgi umysł.)</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#PiotrMisiło">...i to mogłoby jakoś wydatnie pomóc im w ich trudnej sytuacji finansowej. Niemniej jednak Nowoczesna, znając i rozumiejąc kłopoty kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji, rekomenduje Wysokiej Izbie skierowanie tego projektu ustawy do dalszych prac w komisji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę panią poseł Genowefę Tokarską, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#GenowefaTokarska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec projektu ustawy o zmianie ustawy o wsparciu kredytobiorców, druk nr 1863.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#GenowefaTokarska">Przedłożony projekt realizuje dwa zasadnicze cele. Po pierwsze, zmienia mechanizm wsparcia finansowego udzielanego osobom, które znajdują się w trudnej sytuacji finansowej, a jednocześnie spłacają raty kredytu mieszkaniowego. Po drugie, wprowadza nowy instrument tzw. dobrowolnej restrukturyzacji kredytów denominowanych lub indeksowanych do walut innych niż ta, w jakiej kredytobiorcy uzyskują dochody.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#GenowefaTokarska">Odnośnie do pierwszego celu, pierwszej zmiany, należy zauważyć, że następuje minimalne, ale poluzowanie wymagań stawianych kredytobiorcom ubiegającym się o uzyskanie pomocy w spłacie kredytów. Debatując nad projektem prezydenckim 2 lata temu, mówiliśmy o tym, że oferowana ustawowo pomoc przewidziana dla kredytobiorców jest zbyt mała, zbyt symboliczna, a sami zainteresowani, nazywani frankowiczami, mówili wręcz, że przyjęta wówczas ustawa nic im nie pomoże, a być może nawet lepiej byłoby, gdyby jej w ogóle nie było. Jak się okazuje po 2 latach funkcjonowania ustawy, rzeczywiście w 2016 r. z ustawy skorzystała bardzo niewielka grupa osób, tj. zostało wykorzystanych zaledwie 2% środków.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#GenowefaTokarska">W obecnym projekcie zakłada się, że wsparcie może być uzyskane - tak jak dotychczas - przez kredytobiorcę, który utracił zatrudnienie, i może być przyznane, jeżeli wartość wskaźnika DtI przekracza 50% - było 60% - a także przy dwukrotnie wyższych kwotach dochodów wynikających z ustawy o pomocy społecznej przypadających na jednego członka rodziny. Wsparcie może być również przyznane w przypadku, gdy kredytobiorca jest najemcą innej nieruchomości. To jest dobre rozwiązanie, bo rzeczywiście wielu kredytobiorców, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji, wydzierżawiło swoje domy, aby mieć więcej środków na spłatę tych często podstępnych kredytów.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#GenowefaTokarska">Wydłuża się również okres udzielania pomocy. I tutaj - o czym już mówili poprzednicy, a także mówił pan minister - zwiększa się kwotę maksymalnego wsparcia do 72 tys. w okresie 3 lat. W projekcie przewiduje się również przyznanie pożyczki na pokrycie pozostałej części zadłużenia, jeżeli kwota uzyskana ze sprzedaży nieruchomości nie pokryła całego zobowiązania. Ważne jest również to, że w projekcie przewidziano częściowe umorzenie zobowiązania.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#GenowefaTokarska">W celu realizacji drugiego z proponowanych instrumentów, tj. dobrowolnej restrukturyzacji kredytów, nazwijmy, w walutach obcych, choć one nigdy nie były w walutach obcych, Fundusz Wsparcia Kredytobiorców dzieli się na dwa nowe Fundusze: Wspierający i Restrukturyzacyjny. Zadaniem kredytodawcy będzie gromadzenie określonych środków w Banku Gospodarstwa Krajowego w Funduszu Restrukturyzacyjnym, a także zaproponowanie kredytobiorcy warunków restrukturyzacji i uzyskanie jego zgody, przy czym kredytodawca będzie mógł wnioskować do Banku Gospodarstwa Krajowego o środki na restrukturyzację przez okres 6 miesięcy, do wysokości wniesionych przez niego wpłat.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#GenowefaTokarska">Te dość szczegółowe ustalenia przyjęte w projekcie wynikają jednoznacznie z chęci uchylania się przez banki od odpowiedzialności za zaistniałą sytuację, jeśli chodzi o kredyty mieszkaniowe. Dlatego też w obecnym projekcie określa się nawet niezbędne dokumenty, jakich mogą żądać banki od wnioskodawców, a także całą procedurę składania i rozpatrywania wniosków kredytobiorców, łącznie z zagwarantowaniem, że za okres niesłusznego niepobierania wsparcia zapłaci kredytodawca.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#GenowefaTokarska">W projekcie wprowadza się również tryb odwoławczy, narzuca się pewne zasady współpracy kredytodawcy, rady funduszu i Komisji Nadzoru Finansowego.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#GenowefaTokarska">Podsumowując, należy podkreślić, że projekt jednak rozszerza możliwości pomocy dla kredytobiorców. Mam jednak wątpliwości, czy obecne propozycje będą już w miarę satysfakcjonujące, przede wszystkim dla frankowiczów. Zresztą każdy z nich ma inną sytuację finansową. Uważamy,</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#GenowefaTokarska">...i to pragnę zdecydowanie podkreślić, że banki muszą poczuć się odpowiedzialne za zaistnienie tej trudnej sytuacji u kredytobiorców, bo nie wszystkie banki oszukiwały, nie wszystkie banki podprowadzały klientów. Dlatego też uważam, że przepisy w tym względzie powinny być bardziej restrykcyjne w stosunku do banków. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Ireneusz Zyska, Koło Poselskie Wolni i Solidarni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#IreneuszZyska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Koła Poselskiego Wolni i Solidarni przedstawiam stanowisko w sprawie prezydenckiego projektu ustawy o zmianie ustawy o wsparciu kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#IreneuszZyska">Wśród głównych wewnętrznych funkcji państwa obok zapewnienia porządku i bezpieczeństwa publicznego możemy wyróżnić ochronę zdrowia oraz mienia obywateli. Projekt nowelizowanej ustawy powinien w większym stopniu realizować jedną z tych funkcji, jaką jest właśnie ochrona mienia kredytobiorców, oraz odbudować zaufanie społeczne do regulacji prawnych zabezpieczających obywateli przed nieuczciwymi praktykami pożyczkodawców.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#IreneuszZyska">W stosunku do roku 2015 wzrosła liczba osób posiadających zaległe zobowiązania. Jest to na koniec 2016 r. 2322 tys. osób, z czego 1790 tys. to osoby z zaległym zobowiązaniem pozakredytowym, a ponad 1 mln osób to liczba osób z zaległym zobowiązaniem kredytowym. Przedłożona ustawa przez pana prezydenta...</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Nowelizacja.)</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#IreneuszZyska">...wychodzi naprzeciw tym kredytobiorcom, tym gospodarstwom domowym, które mają problemy ze spłatą tychże zobowiązań. Myślę, że te regulacje, które zostały zaproponowane, o czym za chwilę, w jakimś stopniu są wyciągnięciem pomocnej ręki.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#IreneuszZyska">Jednakże trzeba powiedzieć, że jeżeli chodzi o całą sferę kredytów walutowych, tzw. walutowych, denominowanych, indeksowanych, szczególnie do franka szwajcarskiego, mieliśmy w latach dwutysięcznych, od początku lat dwutysięcznych do czynienia z wielkim, a może nawet gigantycznym oszustwem międzynarodowym. Wielkie korporacje finansowe spowodowały, zarzuciły sieci m.in. w innych krajach, takich jak Węgry, w Europie Środkowej, ale przede wszystkim w Polsce. Ten mechanizm był już wcześniej znany w Hiszpanii, a także w Australii. Niemniej jednak w Polsce doszło do rzeczy gigantycznej, do rzeczy skandalicznej. Ponad 700 tys. gospodarstw domowych zaciągnęło kredyty toksyczne, które spowodowały, że wiele osób po krachu w 2008 r. nie miało możliwości spłaty tych kredytów. Nastąpiła fala samobójstw. To jest, proszę państwa, rzecz, która jest wielką jątrzącą się raną do dzisiaj w organizmie społecznym, w organizmie gospodarczym Polski.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#IreneuszZyska">Myślę, że pan prezydent, występując w kampanii wyborczej, jak również Prawo i Sprawiedliwość, deklarując pomoc tej grupie... To jest ponad 2 mln osób, ok. 2,5 mln osób, wszystkie osoby, jakbyśmy policzyli te gospodarstwa domowe. Dzisiaj ta grupa się trochę zmniejszyła z różnych względów, ale w dalszym ciągu trzeba powiedzieć, że to oszustwo nie zostało naprawione, bo żadne kredyty walutowe nie były udzielane. To były kredyty złotowe, gdzie w umowie były udzielane złotówki, a potem w harmonogramie spłaty przychodziły do spłaty raty we franku szwajcarskim.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#IreneuszZyska">Jak się to dokonało? W telewizji publicznej był, proszę wybaczyć określenie, lansowany i hodowany ekspert od spraw finansowych, niejaki Ryszard Petru,</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#IreneuszZyska">...który później zasłynął tym, ze został liderem formacji Nowoczesna i dostał się do Sejmu jako parlamentarzysta, rzekomo w interesie obywateli. To wszystko pan Ryszard Petru. Myślę, że państwo wiedzą, że to pupil i wychowanek pana Balcerowicza. Proszę państwa, nie było w tym przypadku, bo wiele osób udało się na tę wędkę oszustwa nabrać. Natomiast pan Ryszard Petru, z tego, co wiemy, jak również z jego oświadczenia majątkowego, tuż przed krachem w 2008 r. swój kredyt walutowy przewalutował na złotówki, uniknął tego niebezpieczeństwa, które groziło milionom Polaków.</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#IreneuszZyska">Proszę państwa, miliony, tysiące naciągaczy i wciskaczy tych kredytów bankowych. To różnego rodzaju agencje, przedstawicielstwa banków, które nakłaniały osoby do brania tych kredytów, zaciągnięcia tych kredytów, twierdząc, że tylko takie im przysługują, bo nie mają zdolności kredytowej do uzyskania kredytu w złotówkach. Niestety muszę też powiedzieć, że w tamtym czasie uśpiona była czujność klubu Prawa i Sprawiedliwości. Powiem, przypomnę tutaj rekomendację S z czerwca 2007 r. finansowego nadzoru bankowego, gdzie Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość negatywnie odniósł się do tego...</u>
          <u xml:id="u-16.11" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-16.12" who="#IreneuszZyska">...jako do ograniczenia zaciągania kredytów.</u>
          <u xml:id="u-16.13" who="#IreneuszZyska">Mój czas się kończy, ale myślę, że ta ustawa wychodzi naprzeciw ludziom, którzy dzisiaj są w ciężkiej sytuacji finansowej w związku ze zobowiązaniami kredytowymi. Wnosimy jako Koło Poselskie Wolni i Solidarni o skierowanie jej do dalszych prac w komisji. Będziemy popierać tę ustawę, żeby uzyskała jak najlepszy kształt. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-16.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czy ktoś z pań i panów posłów chce się jeszcze dopisać na liście zadających pytanie?</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie, zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jako pierwsza pytanie zadaje pani poseł Małgorzata Chmiel, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czas na zadanie pytania - 1,5 minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#MałgorzataChmiel">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Tu akurat, w wypadku tego projektu ustawy, nowelizacji naszej ustawy Platformy, PiS i prezydent - mówicie państwo jednym głosem. Oboje zostawiliście frankowiczów na lodzie. Obiecywał pan prezydent w kampanii wyborczej: Oddajcie na mnie głos, a sprawię, że kredyt przestanie zatruwać wam życie. Obiecywał to kandydat na prezydenta Andrzej Duda. I co? Dlaczego pan, panie prezydencie, grał na uczuciach ludzi często w naprawdę tragicznych sytuacjach? Oni panu zaufali, a ten projekt w niczym nie przypomina przedwyborczych obietnic. Nie będzie przewalutowania kredytów. Nie będzie nawet zwrotu spreadów, który wcześniej był obiecywany. W istocie jest to tylko i wyłącznie nowelizacja ustawy, którą uchwaliła Platforma Obywatelska w poprzedniej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#MałgorzataChmiel">Panie Prezydencie! Prosimy o naprawdę dużą pomoc dla frankowiczów, a nie o taką ustawę light, która sprowadza się tylko do jednego: sami dogadajcie się z bankami. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Janusz Cichoń, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#JanuszCichoń">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! Mam pytanie do ministra finansów, czy ma świadomość, jakie będą konsekwencje realizacji założeń budżetowych w zakresie inflacji i stóp procentowych. Bo z tych założeń wynika, że stopa procentowa ma być spójna ze stopą inflacji. Co to w praktyce oznacza? To oznacza wzrost stopy procentowej do zakładanego poziomu inflacji, czyli 2,3%, przy założeniu, że ta inflacja rzeczywiście będzie na tym poziomie, bo można dzisiaj zakładać, że będzie nieco wyższa. Ale to oznacza dla kredytobiorców wzrost oprocentowania kredytu o 50%. To oznacza, że rodzina, która zaciągnęła kredyt mieszkaniowy na kwotę 100 tys. zł, płacąca dzisiaj ok. 1 tys. zł, spłacając kredyt, kapitał i odsetki, zapłaci miesięcznie kilkaset złotych więcej. Czy macie świadomość tego, że większość polskich rodzin nie jest w stanie wytrzymać takiego obciążenia? Czy nie powinniście nieco się zreflektować i używać także nieco szerzej instrumentów fiskalnych, w ogóle zacząć ich używać?</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#JanuszCichoń">Wracamy z obniżką VAT, wracamy z kwotami wolnymi, jeśli chodzi o podatek dochodowy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Małgorzata Pępek, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Prezydent obiecywał podczas kampanii wyborczej restrukturyzację kredytów. Premier Szydło zapewniała odwalutowanie. I co? Upłynęły 2 lata i nadal obiecujecie. Oszukaliście Polaków. Co to jest za pomoc dla kredytobiorców, jeśli mogą maksymalnie w ciągu 3 lat otrzymać wsparcie po 2 tys. zł miesięcznie? A jak ma się to do poniesionych już kosztów kredytu? Dajecie pomoc, ale to trzeba oddać. I nadal problem istnieje, i nadal problem jest nierozwiązany. To jest tak, jakbyśmy kredytem spłacali kredyt.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#MałgorzataPępek">Realizacja zadań nałożonych na Bank Gospodarstwa Krajowego zostanie sfinansowana z wynagrodzenia prowizyjnego. Mam pytanie: Kto poniesie koszty prowizji? Frankowicze proszą, aby banki poniosły część ryzyka kredytobiorców. Kredytobiorców namawiano w bankach, aby zaciągali kredyty we frankach. Klienci tak naprawdę nie byli świadomi, zaciągając kredyt, natomiast bankowcy doskonale przewidywali, co się w przyszłości stanie. To po prostu jest zwyczajna lichwa. Część kapitałowa, która była spłacana miesięcznie przez kredytobiorców,</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#MałgorzataPępek">...winna być odjęta od kredytu zaciągniętego i wtedy zadłużenie by malało.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#MałgorzataPępek">Panie ministrze, wspieracie banki czy kredytobiorców? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Jan Szewczak, klub Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#JanSzewczak">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Mam takie wrażenie, przyglądając się tej propozycji, że wyciągamy z cylindra coś w takim kształcie, który nawet nie przypomina królika. Czy w związku z tym taka ustawa np. nie powinna mieć 3/5 w takim przypadku, bo dotyczy jednak znacznej grupy osób i poważnych kwot?</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Tak się do pana prezydenta dystansować...)</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#JanSzewczak">Panie ministrze, czy warto, nawet mając dobre chęci, mając jakieś szczytne idee legalizować jednak wiele kwestii, które podnoszą sądy jako kwestie bezprawne? Nie mówię tylko o kwestii klauzul abuzywnych, ale są już wyroki Sądu Najwyższego nawet w tej sprawie, pierwszy wyrok.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#JanSzewczak">Pytanie jest też takie czysto racjonalne: Czy warto tworzyć prawo, którego nikt tak naprawdę nie chce? Bo jak słyszymy, ani stowarzyszenie poszkodowanych kredytobiorców tego nie chce, ani Związek Banków Polskich tego nie chce. A więc dla kogo właściwie my tu mamy tworzyć to prawo?</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#JanSzewczak">Po trzecie, jest pytanie, czy warto jednak karać. Nie jestem takim wielkim entuzjastą działalności banków, przynajmniej niektórych działalności, ale czy warto karać te banki, które tych kredytów nie udzielały i teraz będą musiały przeznaczyć te środki dla banków,</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#JanSzewczak">...w przypadku których chciwość zaćmiła umysły? Jest bardzo wiele pytań w tej materii. Myślę, że wrócimy do tego na posiedzeniu komisji. Mam jeszcze siedem, osiem pytań.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#JanSzewczak">Jeszcze jedno pytanie może...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę już kończyć, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#JanSzewczak">Już, ostatnie pytanie do wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#JanSzewczak">Czy pan minister mógłby mi wskazać kraje, w których ten problem już dawno został rozwiązany poprzez taką czy inną formę przewalutowania i w których system bankowy się załamał...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Panie pośle, już o 0,5 minuty...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#JanSzewczak">...czy też stabilność bankowa uległa pogorszeniu? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Anna Wasilewska, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#AnnaWasilewska">Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Projekt ustawy przygotowany przez prezydenta dotyczy zmian w ustawie o wsparciu kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej. Dobre słowa. To jest pomoc tym ludziom, którzy zaciągnęli kredyt na mieszkanie. Celem zmian jest udzielenie pomocy tym osobom, które posiadają kredyty mieszkaniowe indeksowane lub denominowane do waluty franka szwajcarskiego.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#AnnaWasilewska">Ten projekt ma zachęcać banki, aby proponowały kredytobiorcom przewalutowanie. Czy jednak banki będą skłonne do usuwania z umów kredytowych klauzul indeksacyjnych czy denominacyjnych, które przez sądy już zostały uznane za niedozwolone? Ta nowelizacja nie dotyka głównego problemu kredytobiorców, który jest związany z istnieniem w zawartych umowach kredytowych klauzul niedozwolonych. To te zapisy pozwalają bankom w dalszym ciągu przeliczać kredyty po ustalonym przez nie jednostronnie kursie franka szwajcarskiego i czerpać z tego korzyści finansowe. Przecież klauzule indeksacyjne wpisane przez banki jako postanowienie wzorców umów zostały jednoznacznie uznane przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów za klauzule niedozwolone. Jak mają się zmiany w ustawie do zmian zapisów w umowach zawartych z bankami? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Andrzej Maciejewski, Kukiz’15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#AndrzejMaciejewski">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Jak widzimy, pisanie ustaw panu prezydentowi nie idzie, to nie jest najmocniejsza jego strona. Tutaj może warto to skonfrontować. Był już kurs sprawiedliwy, była dyskusja o spreadach. Dzisiaj tak naprawdę odkurzamy projekt Platformy Obywatelskiej. Jednak wychodzi na to, że ta zasada, że jak zbijemy termometr, to nie ma gorączki, ciągle jest żywa. Proszę państwa, gorączka ciągle jest. Tak naprawdę pan prezydent, wykorzystując swój autorytet i urząd, może powinien skupić się na dwóch istotnych kwestiach. Po pierwsze, na abuzywności. Proszę państwa, bo to, o czym dzisiaj tutaj mówimy, to nie jest kwestia dotycząca frankowiczów. Tu chodzi o relacje między konsumentem a instytucją finansową. I tu chodzi, proszę państwa, nie tylko o frankowiczów. Tu chodzi o każdego konsumenta, który podpisuje jakąkolwiek umowę z bankiem, instytucją finansową, ubezpieczeniową. Patrzmy na to w ten sposób. Potrzeba tutaj naprawdę mądrego i rozsądnego działania, autorytetu prezydenta, aby dosłownie zawrzeć sojusz z UOKiK, rzecznikiem finansowym, aby zaprzęgnąć do tego wreszcie Sąd Najwyższy. To są prawa obywatelskie. Rzecz dotyczy frankowiczów w sposób minimalny. Rzecz dotyczy konsumentów, obywateli. Patrzmy na to w ten sposób. Wtedy okaże się, że tę gorączkę jesteśmy w stanie systemowo zmienić, niekoniecznie ustawowo, wykorzystując to, co dzisiaj jest w polskim prawie, i dobrą wolę, także sądów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Jarosław Urbaniak, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#JarosławUrbaniak">Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! W swoim wystąpieniu wspomniałem o pewnych furtkach. Chciałbym zadać pytanie dotyczące, jak to się tutaj mówi, kwestii „lub czasopisma”. Mianowicie przedłożony projekt zmienia definicję kredytu mieszkaniowego. Definiendum pozostaje takie samo, natomiast zmieniamy definiens. Dotychczas w ustawie kredytem mieszkaniowym był kredyt hipoteczny zabezpieczony hipoteką na przedmiocie kredytowania, tzn. kupujemy mieszkanie, bierzemy kredyt i ustanawiamy hipotekę na tym właśnie mieszkaniu. W przedstawionym przez pana prezydenta projekcie mamy inną definicję. Kredytem mieszkaniowym jest wyłącznie kredyt zabezpieczony hipoteką. Przecież Orlen też bierze kredyty zabezpieczone hipoteką. Dla kogo została otwarta ta furtka? Kto będzie korzystał z tej ustawy oprócz ludzi, którzy wzięli kredyty na swoje mieszkania?</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Sławomir Piechota, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#SławomirJanPiechota">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Myślę, że jednym z takich prostych i podstawowych pytań jest to, na ile ta dzisiejsza debata jest rzeczywista, prawdziwa, a na ile jest to kolejna odsłona gry pozorów. Przecież ponad 2 lata temu pokazywano nam teczki, w których miały leżeć gotowe ustawy. W zasadzie po zwycięstwie czarodziejska różdżka zwycięzcy miała uczynić ten świat z dnia na dzień lepszym. Minęły 2 lata, a dreptanina trwa. Ponad rok temu prezydent złożył swój pierwotny projekt ustawy. Co się z nim dzieje? Gdzie został schowany? Dlaczego nie jest rozpatrywany? Dlaczego debata nie trwa w oparciu o tamten projekt? Jak długo jeszcze będzie leżał tamten projekt? Czy w tym kontekście ta dzisiejsza debata w ogóle doprowadzi do jakichkolwiek zmian? Wypowiedź przedstawiciela klubu PiS to była w zasadzie krótka, ale treściwa połajanka, że panu prezydentowi coś się wydaje, że tak naprawdę to, co robi, wcale nie zmierza do celu, który był przez dzisiejszych zwycięzców tak głośno odtrąbiony.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#SławomirJanPiechota">I druga kwestia, kwestia już taka szczegółowa, na ile te 72 tys. pomocy w formie kredytu jest rzeczywistą pomocą dla tych, którzy wpadli w pułapkę kredytową. Jak to się ma do różnych cen w kraju? Przecież są miejsca, w których pewnie te 72 tys. może być jakąś znaczącą częścią ulgi,</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#SławomirJanPiechota">...ale są miejsca, w których jest to zaledwie kilkanaście metrów kwadratowych mieszkania, które w desperacji jest sprzedawane, żeby się uwolnić od kredytów. To kolejny przykład, jak drepczemy wśród pozorów. Skończmy z pozorami, powiedzmy tym ludziom: obietnice obietnicami, ale z pomocy nic nie będzie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Zofia Czernow, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#ZofiaCzernow">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panowie Ministrowie! Projekt ustawy nie rozwiązuje bardzo wielu problemów, na rozwiązanie których niecierpliwie oczekują kredytobiorcy, zwłaszcza kredytobiorcy frankowi. Uproszczenie procedur korzystania z funduszu wsparcia to może i dobry kierunek, ale ten projekt w niewielkim stopniu rozwiązuje narastające problemy i oczekiwania Polaków. W wielu opiniach ekspertów wskazuje się, że projekt jest niespójny, może spowodować odwrotne skutki dla większości kredytobiorców, którym nie będzie przysługiwała pomoc z racji wzrostu oprocentowania kredytów, a może być nawet niesprawiedliwy. Dlaczego pan prezydent nie podjął próby, zgodnie zresztą z obietnicą, opracowania kompleksowej propozycji dla kredytobiorców mieszkaniowych? Czy jest jeszcze na to szansa? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Krystyna Skowrońska, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#KrystynaSkowrońska">Szanowna Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Państwo Ministrowie! Chcę przypomnieć dwie daty. 23 lipca 2015 r. miałam zaszczyt przedstawiać w imieniu Platformy Obywatelskiej projekt ustawy o szczególnych zasadach restrukturyzacji tzw. kredytów walutowych. Nie udało się. Państwo z PiS mówili wtedy: trzeba przewalutować po kursie z dnia zaciągnięcia kredytu. 10 września 2015 r. przedstawiałam projekt ustawy, o którym dzisiaj mówimy, tj. tej nowelizacji ustawy o Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. To my przygotowaliśmy ten projekt. Państwo cały czas mówili, że to są złe projekty, że nie rozwiązują problemów. I co dzisiaj? Dzisiaj nie rozwiązujecie żadnego problemu. Trwa praca w komisji, w podkomisji, dotycząca kredytów walutowych. My też mamy swoje opinie i swoje projekty w tej sprawie. To jest tak, jakbyście państwo wracali do roku 2006, kiedy pani premier Gilowska mówiła, że Polacy, zaciągając kredyty walutowe, mają prawo ryzykować. Dzisiaj ryzykuje swoją dobrą opinię pan prezydent Duda, nie przedstawiając żadnego projektu. To jest tak, jak powiedziała wczoraj pani poseł Hrynkiewicz: Polacy mogą wyjeżdżać.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#KrystynaSkowrońska">Państwo pokazali, Polacy rozwiązują te sprawy sami. Udała się prezydentowi tylko ustawa dotycząca solariów. My będziemy nad tym pracować, bo my poważnie traktujemy Polaków, ale państwo nie zrobili nic. Złamaliście wszystkie obietnice, to niehonorowe. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Izabela Leszczyna, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#IzabelaLeszczyna">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Panowie Ministrowie! Panie ministrze, proszę przekazać panu prezydentowi, że pięciu posłów z PiS-u na 235 jest zainteresowanych twórczością legislacyjną pana prezydenta dla frankowiczów.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#IzabelaLeszczyna">Przypomnijmy: deklaruję, że jeśli zostanę prezydentem, w pierwszych 3 miesiącach urzędowania złożę w parlamencie projekt ustawy, która rozwiąże ten palący problem milionów Polaków, którzy znaleźli się w rozpaczliwej sytuacji z winy banków i z powodu kompletnej bezczynności państwa polskiego. Uważam, że kredyty we frankach mogą być przewalutowane według kursu, po jakim były brane. To był oczywiście kandydat na prezydenta Andrzej Duda. Co robi prezydent Duda, wszyscy widzimy.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#IzabelaLeszczyna">Panie ministrze, proszę przekazać panu prezydentowi, że widzimy, że obronił frankowiczów tak, jak obronił Trybunał Konstytucyjny. Chyba po raz pierwszy zgodzę się z Jarosławem Kaczyńskim. Niech pan prezydent zajmie się sprawami zagranicznymi. Tam wszystko i tak już popsuł minister Waszczykowski, więc nic się nie da zepsuć. Niech się zajmie sprawami zagranicznymi.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#IzabelaLeszczyna">Pytanie do pana ministra jest takie: Panie ministrze, dlaczego wprowadził pan w błąd Wysoką Izbę, twierdząc, że w ustawie Platformy Obywatelskiej, którą prezydent pudruje, udając, że w ogóle coś załatwia, nie było...</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#IzabelaLeszczyna">...możliwości umorzenia kredytu dla kredytobiorcy? Taka możliwość, panie ministrze, jest, trzeba znać ustawę, którą się nowelizuje.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Jakub Rutnicki, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#JakubRutnicki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#JakubRutnicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Myślę, że w wystąpieniu pana ministra zabrakło chyba najważniejszego, tego, żeby stanąć tutaj i wszystkim tym, którzy zaufali panu prezydentowi, po prostu powiedzieć: przepraszam, oszukaliśmy was. Takie są fakty, panie ministrze, ponieważ cała Polska słyszała, że pan prezydent, którego wszyscy szanujemy, bo jest naszym prezydentem, jasno obiecał wszystkim frankowiczom, że sprawa frankowiczów zostanie załatwiona i te kredyty zostaną przewalutowane po cenie z dnia zaciągnięcia. Nic z tego nie ma. Ta ustawa to jest tak naprawdę obraza dla frankowiczów, bo w skrócie można ją nazwać „kredyt na kredyt”.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#JakubRutnicki">Mam do pana ministra pytanie: Czy wyszedłby pan minister do rodziny, która w tej chwili jest w dramatycznej sytuacji, ponieważ kiedyś rata kredytu wynosiła 2 tys., a w tej chwili często wynosi 4 tys. czy więcej, i przedstawiłby pan minister ten projekt i czy byłby pan przekonany, że rzeczywiście to jest dla nich realna pomoc? Jak może być taka sytuacja, że osoby, które spłacają kredyt, mogą w tej chwili sprzedać swoje mieszkania, uwaga, ale uzyskana kwota nie będzie niestety pokrywała całego kosztu kredytu, a pan minister powie: pan prezydent ma świetne rozwiązanie,</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#JakubRutnicki">...dostaniecie kredyt na kredyt, żeby zapłacić resztę? To jest żart. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Ewa Kołodziej, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#EwaKołodziej">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dlaczego, panie ministrze, w projekcie prezydenckim wskaźnik DtI, czyli relacja raty do dochodów gospodarstwa domowego, jest obniżony z 60% do 50%? To z pewnością spowoduje zaburzenie systemu bankowego, a to z kolei z oczywistych względów może spowodować straszne zamieszanie w systemie i może w przyszłości rzutować na dostępność kredytów mieszkaniowych dla zainteresowanych osób. Gorąco proszę o szczegółowe odniesienie się do tego zagadnienia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Piotr Misiło, klub Nowoczesna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PiotrMisiło">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Byłoby to ironiczne i nawet zabawne, gdyby nie było takie tragiczne, że to pan Janusz Szewczak, główny ekonomista SKOK-ów, zabierał w tej sprawie głos w imieniu PiS-u.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#PiotrMisiło">Myślę, że obrażacie tym wystąpieniem wszystkich Polaków. Po tym, panie ministrze, jak Polska Fundacja Narodowa wydała albo planuje wydać 600 mln zł na takie kampanie jak, mówiąc w cudzysłowie, „Sprawiedliwe sądy”, po tym, jak minister Macierewicz wydał ponad 1 mld zł więcej niż ceny rynkowe na samoloty dla VIP-ów, po tym, jak rząd PiS-u wydaje miliony złotych na limuzyny, które później rozbija, chciałem się zapytać pana, panie ministrze, i Ministerstwa Finansów, ile z budżetu państwa trafi do frankowiczów. Z tego, co się orientuję, ma to być zero.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#PiotrMisiło">A więc bardzo bym prosił, aby zamiast marnotrawić pieniądze nas wszystkich, podatników, Polaków, chcieli państwo realnie pomóc frankowiczom, a nie ironizować względem pana prezydenta w wystąpieniu, które przed chwilą słyszeliśmy, bo to się nie godzi, aby nawet w kłótni między obozem PiS-u a panem prezydentem lekceważyć ludzi, którzy naprawdę potrzebują pomocy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Antoni Duda, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#AntoniDuda">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Panu posłowi Misile chciałbym zwrócić uwagę, żeby odróżniał wystąpienia. Pan Szewczak pytał we własnym imieniu.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#AntoniDuda">Obowiązująca ustawa z 2015 r. o wsparciu kredytobiorców nie do końca spełnia oczekiwania. Obserwujemy wyraźne trudności z wykorzystaniem środków przeznaczonych na tę pomoc. Głównymi przyczynami takiego stanu wydają się zbyt restrykcyjne warunki, jakie musi spełniać kredytobiorca, i konieczność pełnego zwrotu pomocy. Dlatego projekt prezydenta idzie w kierunku poprawy wskaźników umożliwiających wsparcie, m.in. takich jak zmniejszenie wskaźnika DtI z 60% do 50%, dwukrotne podwyższenie wynikających z ustawy o pomocy społecznej kwot dochodów na jednego członka rodziny lub osobę samotnie gospodarującą, wydłużenie okresu pomocy czy zwiększenie maksymalnego wsparcia.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#AntoniDuda">I pytanie: W jaki sposób wpłynie to na większą dostępność, jaki procent potrzebujących to obejmie? Czy macie państwo szacunki? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Genowefa Tokarska, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#GenowefaTokarska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Projekt, nad którym dzisiaj debatujemy, zawiera również pewne propozycje rozwiązań właśnie dla frankowiczów.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#GenowefaTokarska">Chciałabym zatem zapytać, panie ministrze, czy projekt był konsultowany ze stowarzyszeniami frankowiczów, jakie jest ich stanowisko w tej sprawie i dlaczego, jeśli rzeczywiście takowe jest, nie dołączono go do projektu. Myślę jednak, że go nie ma, że nie ma tej pozytywnej opinii ze strony tych najbardziej skrzywdzonych.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#GenowefaTokarska">Uważam, że rzeczywiście ta grupa osób, które wzięły kredyty w walutach obcych, choć one nigdy nie były w walutach obcych, została najbardziej skrzywdzona przez banki, została zmanipulowana. W wielu przypadkach kredytobiorcy zostali, mówiąc kolokwialnie, podprowadzeni. Z opinii, które do nas docierały, wynika, że niejednokrotnie byli wręcz zachęcani do tej formy kredytowania, bo rzekomo w kredytach złotowych nie mieli zdolności kredytowej. A więc już na wejściu byli to kredytobiorcy w trudnej sytuacji finansowej. Wciąż, proszę mi wierzyć, nie mogę zrozumieć, nie mogę pojąć, jak banki, instytucje zaufania publicznego, mogły narazić swoich klientów na tak duże ryzyko.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#GenowefaTokarska">Pytanie: Dlaczego...</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#GenowefaTokarska">...nie skonsultowano tego projektu z zainteresowanymi?</u>
          <u xml:id="u-52.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Aldona Młyńczak, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#AldonaMłyńczak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! Jak już wielokrotnie dzisiaj mówiono, ale nigdy nie za dużo, prezydencki projekt pomocy dla frankowiczów rozpatrywany przez Sejm w niczym nie przypomina przedwyborczych obietnic. Nie będzie przewalutowania po kursie zaciągnięcia kredytu, nie będzie nawet zwrotu spreadu, tak jak obiecywał kandydat na prezydenta Andrzej Duda. Spora część frankowiczów uwierzyła w te obietnice wyborcze. Okazało się jednak, że się nie da. Przez kilka tygodni frankowicze żyli nawet ideą kursu sprawiedliwego, ale i ten pomysł nie przeszedł.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#AldonaMłyńczak">Po 2 latach od wyborów do Sejmu trafił w końcu prezydencki projekt, który sprowadza się do tego: sami sobie radźcie, kochani frankowicze, i sami dogadujcie się z bankami. W sejmowej podkomisji natomiast leży jeszcze inny projekt prezydenta, który miał umożliwić zwrot frankowiczom części spreadów, czyli tak zawyżanego przez banki kursu franka, ale PiS nie chce niestety tej ustawy wypuścić z komisji, więc realnej pomocy wyborcy pana prezydenta Dudy raczej nie zobaczą.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#AldonaMłyńczak">Panie Prezydencie! Czy panu po prostu nie wstyd, że kolejna obietnica wyborcza nie zostanie zrealizowana? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Artur Gierada, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#ArturGierada">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! To bardzo kiepski projekt i ludzie bez wątpienia czują się nim zawiedzeni. Ja się dziwię prawej stronie, bo pamiętam sytuację sprzed 2 lat, pamiętam projekt Platformy Obywatelskiej, który dawał kredytobiorcom możliwość przewalutowania i ponoszenia kosztów 50 na 50% z bankiem. Pamiętam, co wtedy mówiła prawa strona, która nie poparła tego projektu. Obiecaliście w kampanii wyborczej bardzo wiele frankowiczom. Minęły 2 lata - 2 lata i żadnej pomocy ani ze strony pana prezydenta, ani z prawej strony.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#ArturGierada">Dzisiaj oszukani ludzie rzeczywiście doszukują się winy w instytucjach państwowych, o czym mówili przedstawiciele Kukiz’15, i powołania komisji śledczej w sprawie właśnie bezczynności często polityków, jeśli chodzi o kredyty frankowe. Ja się zastanawiam, czy rzeczywiście nie ma winy po stronie polityków, ale możemy mówić tutaj tylko o winie z jednej strony, bo pamiętamy wszyscy rekomendację S w 2006 r., którą chciano zakazać kredytów we frankach. Wtedy jedynym klubem parlamentarnym, który sprzeciwił się instytucji państwowej, Komisji Nadzoru Bankowego, był klub Prawa i Sprawiedliwości. Przytoczę tylko parę cytatów. „Nie podzielamy przedstawionej przez Komisję Nadzoru Bankowego argumentacji dotyczącej troski o trwałość i bezpieczeństwo finansowe kredytobiorców i banków. Troska Komisji Nadzoru Bankowego wydaje się nieuzasadniona”. I najlepsze chyba: „Komisja Nadzoru Bankowego poprzez swoje niejasne i nieznajdujące poparcia w faktach działania...</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#ArturGierada">...udowadnia, że realizuje jedynie interes korporacyjny banków”.</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#ArturGierada">Tak mówili przedstawiciele Prawa i Sprawiedliwości, to oficjalne stanowisko tego klubu, kiedy chcieliśmy ograniczyć udzielanie kredytów we frankach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-56.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Ryszard Wilczyński, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#RyszardWilczyński">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Obóz Zjednoczonej Prawicy rysuje taki obraz wstawania z kolan w stosunku do Unii Europejskiej, Niemców, kogoś tam jeszcze, ale w stosunku do problemów frankowiczów leży plackiem, kompletnie. Prezydent jest tego obozu najgłośniejszym, czasami wręcz krzykliwym retorem. Celowo używam słowa „retor”, bo na gadaniu się kończy. Gdyby nie projekt Platformy sprzed 2 lat, to nie byłoby nic, nawet nie można by użyć przysłowia: lepszy rydz niż nic. Mamy sytuację, w której góra rodzi mysz - klasyczną taką sytuację.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#RyszardWilczyński">Skupię się na tym rydzu, że jednak niby coś. Tu pytanie. Sytuacja osoby, która ubiega się o wsparcie, zmienia się w ciągu owych 3 lat uzyskiwania wsparcia. Czy jeśli ten frankowicz podniesie się z kolan, traci to wsparcie, czy nie? Tu odpowiedź jest ważna, bo jego sytuacja się zmienia. To jest bardzo konkretne pytanie i proszę o tę odpowiedź. Również proszę o odpowiedź na pytanie o wasze szacunki, jaka część tych najbardziej dotkniętych kredytami skorzysta z tego wsparcia. Kilkaset osób, kilka tysięcy osób, kilkanaście tysięcy osób? Jaka część, jaka cząstka frankowiczów będzie mogła...</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#RyszardWilczyński">...w ramach tego wsparcia nieco śmielej popatrzeć w przyszłość? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Agata Borowiec, klub Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#AgataBorowiec">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#AgataBorowiec">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Wiele już powiedziano o frankowiczach, o osobach, które zaciągnęły kredyty we frankach. Prawie 6% ogółu zadłużonych na mieszkanie Polaków, 529 tys. kredytów mieszkaniowych we frankach spłacanych przez 899 tys. kredytobiorców. Już prawie 140 mld zł frankowicze muszą oddać bankom. Panie ministrze, doceniając inicjatywę pana prezydenta, mam pytanie: Czy projekt ten rozwiązuje ogromny problem tzw. kredytów frankowych, czy jest raczej obok tego gigantycznego problemu? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Wilczyński: Wstają z kolan. Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Na pytania jako pierwszy odpowie podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów pan minister Leszek Skiba.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#LeszekSkiba">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pan poseł Cichoń pytał o założenia budżetowe, o wartość założonej stopy procentowej w 2018 r. Myślę, że warto uświadomić sobie, o co jest pytanie, bo pytanie dotyczyło tego, czy Ministerstwo Finansów wpływa na wysokość stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego. Otóż chciałbym zapewnić, że Narodowy Bank Polski jest niezależny, w związku z tym stopy procentowe podnosi Rada Polityki Pieniężnej. Oczywiście...</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#komentarz">(Poseł Izabela Leszczyna: Państwo rekomendujecie.)</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#LeszekSkiba">...z punktu widzenia założeń makroekonomicznych każda instytucja, która przygotowuje prognozy makroekonomiczne, czyli szacuje, jaki będzie wzrost PKB, jaki będzie poziom inflacji, musi dokonać założenia technicznego co do kursu walutowego, co do tego, w jakim tempie będą rosły gospodarki sąsiednie, gospodarka niemiecka, francuska, europejska. Jednym z szeregu takich technicznych założeń jest założenie co do stopy procentowej, bo bez tego nie da się przygotować prognozy. Różne są techniki przygotowywania takich prognoz. Jedną z nich jest założenie, że te stopy będą zbliżone do poziomu inflacji, ale jak tak naprawdę będzie, trudno powiedzieć. Sam Narodowy Bank Polski, przygotowując prognozy, które przedstawia później Radzie Polityki Pieniężnej, też zakłada pewną wielkość stopy procentowej. W związku z tym mówimy tu o czysto technicznych kwestiach, założeniach, co do których później będą ostatecznie podejmowane decyzje przez Radę Polityki Pieniężnej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">I proszę o zabranie głosu zastępcę szefa Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej pana Pawła Muchę.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PawełMucha">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dziękuję za zainteresowanie prezydenckim projektem inicjatywy, która będzie wspierać realnie kredytobiorców. To zainteresowanie, sądząc po liczbie skierowanych przez państwa pytań, jest bardzo duże. Odnosząc się do tych pytań, postaram się wszystkie te główne wątki poruszyć.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#PawełMucha">Chciałbym wskazać, że przede wszystkim, jeżeli chodzi o rozwiązanie problemów związanych z występującymi kredytami denominowanymi, indeksowanymi do walut obcych, to wyzwanie nie jest wyzwaniem, które podejmuje czy powinien podejmować tylko prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Jak państwo widzicie, przedstawia w tym zakresie już drugi projekt ustawy, bo przypomnę, że prezydencka tzw. ustawa spreadowa cały czas jest procedowana, a skierowana była w roku 2016, w sierpniu. Więc tutaj tym z państwa, którzy mówili, że projekt tego nie uwzględnia, cały czas wskazuję, że prace nad pierwszą ustawą są w toku. Co szczególnie istotne w moim przekonaniu, to zobowiązanie jest zobowiązaniem wszystkich podmiotów, które powinny je podejmować, czyli m.in. członków Komitetu Stabilności Finansowej. To jest zobowiązanie, które jest zobowiązaniem ministra finansów, Narodowego Banku Polskiego, Komisji Nadzoru Finansowego, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, a także jestem przekonany, że będzie współdziałanie parlamentu w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#PawełMucha">Projekt, tak jak każdy projekt, padło tutaj takie sformułowanie, nie jest doskonały. Oczywiście, że można spodziewać się ulepszeń. Pan prezydent także liczy, że w toku prac parlamentarnych tego rodzaju ulepszenia czy modyfikacje się pojawią. Natomiast nie mogę się zgodzić ze stwierdzeniem, że nie ma tej pomocy albo że to jest odniesienie tylko do projektu, który kiedyś przedstawiała Wysokiej Izbie pani poseł Skowrońska. Po pierwsze, mamy taką sytuację, o czym także mówiłem, że dzisiaj wykorzystanie środków w ramach Funduszu Wsparcia Kredytobiorców wynosi 2%. Państwo mówiliście, jaki może być ten odsetek, jeżeli chodzi o wykorzystanie tych środków w przyszłości. Ustawa zawiera rozróżnienie dwóch sytuacji: sytuację Funduszu Wspierającego i sytuację Funduszu Restrukturyzacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#PawełMucha">Odnośnie do Funduszu Wspierającego, dla mnie nie ulega wątpliwości, że te zmiany, które są wprowadzane, wydłużenie okresów, podniesienie kwoty, liberalizacja kryteriów, mają sprawić, żeby to było realne narzędzie wsparcia, jeżeli chodzi o możliwość korzystania z niego przez te osoby, które spełniają kryteria zawarte w ustawie, i Fundusz Wspierający będzie takim żywym narzędziem. Co szczególnie istotne, państwo pytacie, jaki sens ma ta regulacja długookresowo. Odpowiedź też jest zawarta w projekcie przedstawionym przez pana prezydenta - to ma być trwałe narzędzie. To ma być narzędzie, które nie będzie wygasać, które będzie stabilizować i które będzie narzędziem wsparcia dla wszystkich kredytobiorców, którzy znajdują się w trudnej sytuacji finansowej, stracili pracę albo - było pytanie o wskaźnik DTI - mają taką sytuację, że spełniają przesłanki do wsparcia.</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#PawełMucha">Jeżeli chodzi o Fundusz Restrukturyzacyjny, to jest zupełnie nowe narzędzie prawne, którego dotąd nie było. Fundusz Restrukturyzacyjny jest elementem... I tutaj padła wypowiedź, którą prostuję, że nie będzie odwalutowania. Właśnie Fundusz Restrukturyzacyjny ma służyć temu, żeby te procesy odwalutowania zachodziły. Więc jest to realna pomoc, która jest skierowana do tych wszystkich, którzy mieszczą się w zakresie zastosowania ustawy. Odnosząc się do pytań szczegółowych, wskazuję to, o co pytała pani poseł Małgorzata Chmiel. Oczywiście odwalutowanie to jest wsparcie mechanizmu przez powołanie Funduszu Restrukturyzacyjnego. Jeżeli chodzi o zwrot spreadów, trwają prace w Komisji Finansów Publicznych, jest powołana podkomisja.</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#komentarz">(Poseł Izabela Leszczyna: I tak zostanie.)</u>
          <u xml:id="u-64.6" who="#PawełMucha">Oczekujemy, że te prace będą kontynuowane.</u>
          <u xml:id="u-64.7" who="#PawełMucha">Pytanie pani poseł Małgorzaty Pępek dotyczące kwestii związanych z finansowaniem - jeżeli chodzi o przychody, które będą pochodziły ze środków zgromadzonych, zdeponowanych w funduszu, jeśli chodzi o inwestowanie tych środków, mamy takie przekonanie, że to będzie także pokrywać koszty prowizji, ale oczywiście te koszty prowizji będą finansowane przez fundusz, a fundusz jest finansowany przez składki banków. Ale poza tym, że tam będą środki, które będą wynikały z tego, że mamy do czynienia ze składkami banków, ze zwrotem pomocy, czyli zwrotem udzielanego wsparcia, mamy także narzędzia bezpiecznego inwestowania. Niewątpliwie te wszystkie elementy razem służą temu, żeby koszty prowizji były pokrywane.</u>
          <u xml:id="u-64.8" who="#PawełMucha">Jeżeli chodzi o kwestie związane z odniesieniem do sytuacji sądowych czy ewentualnej legalizacji jakichś nieprawidłowości, to było zawarte w państwa wypowiedziach, ustawa odnosi się do konkretnego instrumentu prawnego, do Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. Ona niczego nie legalizuje w tym zakresie, w którym mamy do czynienia z kognicją sądów powszechnych. W tej sytuacji, w której mamy możliwość drogi sądowej, ona nie zamyka tej drogi sądowej, w żaden sposób nie wpływa na bieg toczących się procesów sądowych. Nie możemy tutaj mówić o żadnej legalizacji stosowania przez banki klauzul abuzywnych. Z drugiej strony było wezwanie pana prezydenta do tego, żeby podjął działania, które nie leżą w zakresie jego kompetencji. Mamy odrębną władzę sądowniczą. Jeżeli chodzi o władzę sądowniczą, to mogę powiedzieć tak...</u>
          <u xml:id="u-64.9" who="#komentarz">(Poseł Izabela Leszczyna: To będzie koniec właśnie niezależności.)</u>
          <u xml:id="u-64.10" who="#PawełMucha">Jest element... Oczywiście, że pan prezydent w tym zakresie działania podejmuje, państwo to wiecie, bo skierował do Wysokiej Izby projekty ustaw reformujących także wymiar sprawiedliwości. Ale wezwania, które były kierowane, do wystąpień pana prezydenta do Sądu Najwyższego, nie znajdują podstawy prawnej, więc tutaj nie mogą byś spełnione.</u>
          <u xml:id="u-64.11" who="#PawełMucha">Jeżeli chodzi o kwestie związane z umorzeniem, być może zostałem źle zrozumiany. Ja nie neguję tego, co było zawarte w pierwotnym brzmieniu ustawy. Mówiłem o sytuacji umorzenia tych 44 ostatnich rat w takiej sytuacji, w której mamy - i to jest nowe narzędzie prawa, nowy instrument prawny - spłatę 100 rat. Wtedy te 44 zostaną umorzone.</u>
          <u xml:id="u-64.12" who="#PawełMucha">Co do wykorzystania środków, wielokrotnie się pojawiało to, czy będziemy prowadzić monitoring. Ustawa zawiera te narzędzia. To jest informacja, która będzie kierowana do ministra finansów, to jest informacja, która będzie trafiała także do właściwej komisji sejmowej. Chcę państwu powiedzieć tak: my ujmujemy ten problem jako sytuację dynamiczną. To jest realne narzędzie, także poprzez mechanizmy, które są zawarte w ustawie, jeżeli chodzi o niewykorzystanie środków wpłaconych przez bank i możliwość absorpcji tych środków przez inne uprawnione podmioty, które ma prowadzić do tego, że będzie następowała dobrowolna restrukturyzacja rozumiana jako dobrowolne odwalutowanie tych kredytów. Oczywiście, że ta sytuacja będzie monitorowana - będzie minister finansów, Komisja Nadzoru Finansowego, ale także będą wszystkie te podmioty, które wchodzą w skład Komitetu Stabilności Finansowej, w szczególności urząd KNF.</u>
          <u xml:id="u-64.13" who="#PawełMucha">Padało pytanie ze strony pani poseł Ewy Kołodziej - przepraszam, wszystkich nie wymieniam, ale część pytań się powielała w różnych zakresach - dotyczące kwestii obniżenia poziomu DTI z 60% do 50%. To jest rozwiązanie korzystne dla kredytobiorcy. To jest sytuacja tego rodzaju, że z wyższego progu, który uprawniał, wchodzimy na próg niższy o 10 punktów procentowych, co oczywiście rozszerza grupę beneficjentów tej pomocy. A nam chodzi o to, aby ta grupa beneficjentów była jak najszersza.</u>
          <u xml:id="u-64.14" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Urbaniak: Zróbcie równowagę finansową.)</u>
          <u xml:id="u-64.15" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Pawłowicz: Ciszej.)</u>
          <u xml:id="u-64.16" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Urbaniak: Dlaczego? Bo pani nie rozumie?)</u>
          <u xml:id="u-64.17" who="#PawełMucha">Jeżeli chodzi o kwestie rozmów czy ustaleń z zainteresowanymi podmiotami, chciałbym podkreślić, że ustawa była konsultowana z wszystkimi podmiotami, które wchodzą w skład Komitetu Stabilności Finansowej: była konsultowana z Ministerstwem Finansów, była konsultowana z Narodowym Bankiem Polskim, była konsultowana z Bankowym Funduszem Gwarancyjnym. Komunikaty KNF, komunikaty NBP, komunikat ministra finansów potwierdzają konsultacje i ustalenia, które były czynione w toku prac nad projektem. Ja w toku prac nad projektem i jeszcze wcześniej wielokrotnie spotykałem się z przedstawicielami także środowiska osób, które posiadają kredyty denominowane lub indeksowane do walut obcych.</u>
          <u xml:id="u-64.18" who="#PawełMucha">Było także pytanie o stowarzyszenie Stop Bankowemu Bezprawiu. Nie tylko na korytarzach sejmowych, nie tylko przy okazji posiedzeń Komisji Finansów Publicznych i podkomisji, ale także w Pałacu Prezydenckim odbywaliśmy spotkanie. Było moje osobiste spotkanie, było także spotkanie moich współpracowników, pracowników Kancelarii Prezydenta - to były prace, które poprzedzały skierowanie inicjatywy przez pana prezydenta. Ale takie rozmowy były i głosy, które tam padały, staraliśmy się uwzględniać.</u>
          <u xml:id="u-64.19" who="#PawełMucha">Szanowni państwo, oczywiście, że pan prezydent wywiązuje się ze złożonej przez siebie obietnicy, tak jak wskazywał, podejmuje ten problem. Mamy sytuację tego rodzaju, że zmiany, które są przez pana prezydenta proponowane, i tutaj dziękuję za głosy poparcia...</u>
          <u xml:id="u-64.20" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Nie, nie, tak się nie godzi.)</u>
          <u xml:id="u-64.21" who="#PawełMucha">...realnie poprawiają sytuację kredytobiorców. Ale jest to wyzwanie nie tylko prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, ale wszystkich właściwych w tej sprawie organów państwa, także, powiedziałbym, zobowiązanie parlamentarzystów, posłów i senatorów.</u>
          <u xml:id="u-64.22" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Ale to prezydent złożył obietnicę.)</u>
          <u xml:id="u-64.23" who="#PawełMucha">I bardzo dobrze, że pewne rozwiązania prawne, które były przedstawione w przeszłości, są udoskonalane, bo mamy taką sytuację, że praktyka stosowania ustawy dowiodła, iż ustawę można udoskonalić. Jeżeli chodzi o Fundusz Restrukturyzacyjny mamy do czynienia z zupełnie nowym narzędziem prawnym.</u>
          <u xml:id="u-64.24" who="#PawełMucha">Szanowni państwo, jeżeli nie odpowiedziałem na jakieś pytania, będę oczywiście do dyspozycji w toku prac w komisji. Będziemy starali się wszystkie te wątki poruszyć. Bardzo liczę na to, że dobra współpraca przy tym projekcie sprawi, iż ten projekt będzie o wiele szybciej procedowany, niż jest procedowana ustawa spreadowa. I jestem przekonany, że zakończenie tego procesu przez złożenie przez pana prezydenta podpisu pod ustawą, której projekt mam dzisiaj zaszczyt prezentować, jest oczekiwane przez kredytobiorców i naprawdę będzie realnym narzędziem wsparcia tysięcy kredytobiorców, którzy z tych środków będą mogli korzystać. Jeżeli byłoby tak, że te mechanizmy są niewystarczające, będziemy starali się przedstawiać kolejne, bo niewątpliwie prezydent się tym procesem interesuje. Dla nas głównym celem tej ustawy jest Funduszu Wspierający dla osób w trudnej sytuacji i realne wsparcie w zakresie wzmocnienia procesu dobrowolnej restrukturyzacji, która powinna następować dynamiczniej, co do tego pełna zgoda. Liczę na to, że banki będą te rozwiązania stosować i że kredytobiorcy będą mogli tego rodzaju umowy podpisywać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-64.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Wilczyński: Panie ministrze, zmiana sytuacji finansowej w trakcie kredytowania.)</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP Paweł Mucha: Tak jak w ustawie.)</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował przedstawiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy o wsparciu kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zawarty w druku nr 1863, do Komisji Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-65.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-65.7" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 25. i 26. porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-65.8" who="#MałgorzataKidawaBłońska">25. Przedstawiony przez prezesa Rady Ministrów dokument: Informacja Rady Ministrów o realizacji w roku 2015 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (druk nr 820) wraz ze stanowiskiem Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (druk nr 1002).</u>
          <u xml:id="u-65.9" who="#MałgorzataKidawaBłońska">26. Przedstawiony przez prezesa Rady Ministrów dokument: Informacja Rady Ministrów o realizacji w roku 2016 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (druk nr 1796) wraz ze stanowiskiem Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (druk nr 1862).</u>
          <u xml:id="u-65.10" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę podsekretarza stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pana Bartosza Marczuka o przedstawienie informacji.</u>
          <u xml:id="u-65.11" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Chciałam także państwa poinformować, że o godz. 11.30 ogłoszę 10-minutową przerwę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#BartoszMarczuk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dziękuję serdecznie wysokiemu Sejmowi, że zajmujemy się tym sprawozdaniem. To oczywiście jest bardzo ważna ustawa i bardzo ważny system. Pozwolicie państwo, że nie będę mówił o wszystkich szczegółowych informacjach i danych dotyczących tego, jak wygląda system wpierania rodziny i pieczy zastępczej. Powiem o najważniejszych rzeczach. Wprawdzie mamy zajmować się 2015 i 2016 r., ale oczywiste jest, że będę koncentrował się na roku 2016 i na pewnych trendach. Służę oczywiście odpowiedziami na wszystkie pytania.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#BartoszMarczuk">Czyli na początek, jeżeli chodzi o główne elementy tego systemu, pierwsza informacja - asystenci rodzinni, którzy są bardzo ważni w tym systemie. Tutaj mamy wzrost zatrudnienia asystentów rodziny do 3,9 tys. Ale też, co ważne, ponieważ rząd wspiera zatrudnienie asystentów rodziny, mimo że jest to już w tej chwili zadanie własne gminy, przez to, że zmieniliśmy nieco sposób wspierania tych asystentów - czyli mówimy gminom, że preferujemy te, które zatrudniają ich na umowy o pracę a nie na umowy cywilnoprawne, w roku 2017 jeszcze dodatkowo powiedzieliśmy im, że mogą sięgnąć po nasze pieniądze, pod warunkiem że zatrudnią ich na umowę o pracę - rośnie nam wskaźnik asystentów rodziny, którzy są zatrudnieni na umowę o pracę. To bardzo ważne z punktu widzenia pracy z rodziną, dlatego że nie ma tam takiej tymczasowości. W roku 2016 na wsparcie zatrudnienia asystentów rodziny przeznaczyliśmy 60 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#BartoszMarczuk">Kolejny element tego systemu, czyli placówki wsparcia dziennego. W tej chwili funkcjonuje czy w 2016 r. funkcjonowało w Polsce 1,5 tys. tych placówek. 60% to placówki niepubliczne. 36,3 tys. dzieci korzysta z tego wsparcia.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#BartoszMarczuk">Kolejny element systemu, czyli koordynatorzy pieczy zastępczej. Mamy blisko 1,6 tys. koordynatorów. To też jest ważny element tego systemu ze względu na wsparcie, jakiego udzielają oni rodzinom zastępczym. Tutaj też oczywiście jest współfinansowanie z pieniędzy budżetowych; kwota w roku 2016 to 15 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#BartoszMarczuk">To są te trzy elementy. I teraz liczba dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej... Bo to też bardzo ważny wskaźnik. Kiedy spoglądamy na to z perspektywy tego, ilu podopiecznych jest w rodzinnych formach pieczy zastępczej w stosunku do całej liczby, populacji dzieci w Polsce, to widzimy bardzo korzystną - choć pewnie życzylibyśmy sobie, żeby to było szybsze - tendencję, czyli spadek liczby dzieci umieszczonych w ogóle w pieczy zastępczej. To jest jedna bardzo pozytywna tendencja. Jak spoglądamy na ten wskaźnik procentowy, to widzimy, że w roku 2014 mieliśmy jeszcze 0,96% dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej, w roku 2015 - momencik, tylko znajdę dane - 0,94%, natomiast w roku 2016 byliśmy już na poziomie 0,91% dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej, przypomnę, w stosunku do populacji. To jest chyba najbardziej miarodajny wskaźnik. W liczbach to wygląda w ten sposób, że w roku 2016 mieliśmy 74,7 tys. dzieci w porównaniu do roku 2015, bo o tym też debatujemy, 76,5 tys., czyli to spadło do 2,3% dzieci w pieczy zastępczej. To jest w liczbach. To jedna pozytywna tendencja, o której wspomniałem.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#BartoszMarczuk">Drugą bardzo pozytywną tendencją, na której zdecydowanie bardzo nam zależy, jest to, że coraz więcej dzieci znajduje się w rodzinnych formach pieczy zastępczej. Tutaj zmalały nam te proporcje - to, ile dzieci jest w pieczy instytucjonalnej - z 26% w roku 2015 do 24% w roku 2016, czyli już mniej niż co czwarte dziecko przebywa w instytucjonalnej pieczy, co zdecydowanie musi cieszyć.</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#BartoszMarczuk">Rzeczywiście stawiamy na rozwój rodzinnej formy pieczy zastępczej. Nie bez znaczenia jest też tutaj decyzja o wprowadzeniu tego rozwiązania w programie 500+. Objęliśmy wszystkie dzieci, które są w rodzinnych formach pieczy zastępczej, tym programem, przypomnę, bez kryterium dochodowego, czyli wszystkie te dzieci otrzymują to wsparcie. Łącznie w roku 2016 blisko 50 tys. dzieci miesięcznie to wsparcie otrzymywało. To też jest bardzo ważna zmiana, bo kwoty, które są na to przeznaczane, przekraczają 200 mln zł rocznie.</u>
          <u xml:id="u-66.7" who="#BartoszMarczuk">Miarą skuteczności systemu jest też oczywiście to, ile dzieci w ogóle trafia do pieczy zastępczej - życzylibyśmy sobie, żeby tych dzieci trafiało tam jak najmniej - i ile z nich później wraca do rodzin naturalnych czy biologicznych. Tu też mamy poprawę. W 2016 r. o 184 zwiększyła się liczba dzieci, które wróciły do rodzin naturalnych, natomiast o 686 mniej dzieci trafiło do pieczy zastępczej w porównaniu do roku 2015.</u>
          <u xml:id="u-66.8" who="#BartoszMarczuk">To, co może w pewien sposób niepokoić, ale gdy spojrzy się tam, do środka, to jest to mniejszy powód do niepokoju, to to, że trochę, o 52, wzrosła nam liczba placówek opiekuńczo-wychowawczych w roku 2016. Ale jest to raczej efekt tego przepisu, który mówi o roku 2020 i roku 2021, odpowiednio, o tym, żeby dzieci do 10. roku życia już nie były w placówkach i żeby były standardy zakładające 14 dzieci w placówce. Ten wzrost liczby placówek wynika przede wszystkim z tego drugiego przepisu: żeby do 14 dzieci przebywało w placówce. Widać to po liczbie dzieci, które są w placówce. W roku 2016 mieliśmy 17 dzieci w placówce, a jeszcze w roku 2015 mieliśmy 19 dzieci, czyli możemy mówić o tym, że te placówki niejako dostosowują się do tych standardów, często przez to, że po prostu się dzielą i w ten sposób chcą spełniać ten standard.</u>
          <u xml:id="u-66.9" who="#BartoszMarczuk">To, co niezwykle istotne i bardzo ważne i co warto powtarzać - i tutaj też apel do pań i panów posłów, żeby to powtarzać w terenie - to koszty, jakie są ponoszone z tytułu przebywania dzieci w pieczy zastępczej. To bardzo ważna informacja dla starostów, bardzo ważna informacja dla powiatów, ponieważ gdy spoglądamy na te koszty, to widzimy, że w rodzinnej formie pieczy zastępczej te koszty są zdecydowanie, zdecydowanie niższe niż w placówkach instytucjonalnych. Te liczby rzeczywiście są bardzo istotne. W placówkach koszt miesięczny utrzymania dziecka w roku 2016 wzrósł i wynosił 4206 zł, podczas gdy koszt utrzymania dziecka w formie rodzinnej to jest 1038 zł, a w rodzinie zawodowej i rodzinnym domu dziecka - 2100 zł. Czyli tu widzimy, że jest przepaść, jeżeli chodzi też o koszty, jakie ponosi samorząd, gdy decyduje się na rozwój rodzinnej formy pieczy zastępczej albo decyduje się na utrzymywanie tej instytucjonalnej pieczy. Oczywiście jest tak, że jest to już kilkuletni proces i tutaj jest zgoda chyba ponad podziałami na to, żeby iść w stronę deinstytucjonalizacji. Ważne jest też, aby głośno mówić o tym tam, na dole, że rzeczywiście to są zasadnicze różnice, jeżeli chodzi o koszty.</u>
          <u xml:id="u-66.10" who="#BartoszMarczuk">Kończąc, chcę powiedzieć, iż jeżeli chodzi o adopcję, mamy mniej więcej tę samą liczbę dzieci adoptowanych w roku 2015 i w roku 2016, to jest rząd wielkości 3300 dzieci. W roku 2016 zmalała nieco liczba dzieci, które były adoptowane przez osoby mieszkające za granicą. W roku 2016 dotyczyło to 286 dzieci. Można spodziewać się, że w roku 2017 ze względu na te decyzje, które podjęliśmy na przełomie roku 2016 i roku 2017, ta liczba będzie jeszcze maleć.</u>
          <u xml:id="u-66.11" who="#BartoszMarczuk">To są najważniejsze informacje. Oczywiście służę państwu swoją osobą, jeżeli są jakieś pytania. Rekapitulując, to, co najważniejsze, to program 500+, który wyraźnie wspiera rodzinne formy pieczy zastępczej. Nasza aktywność na tym polu, aby wspierać proces deinstytucjonalizacji pieczy zastępczej, nieco mniejsza liczba dzieci w placówkach w ogóle, nieco mniejsza liczba dzieci w pieczy zastępczej i, co ważne, te proporcje, chodzi o mniejszą liczbę dzieci w instytucjach, to jest to, co cieszy. Przed nami te dwa brzegowe lata, czyli rok 2020 i rok 2021. Wszyscy powinniśmy mieć nadzieję, a my pro domo sua musimy podejmować takie wysiłki, żeby ten wskaźnik deinstytucjonalizacji jeszcze poprawiać. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-66.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">I bardzo proszę panią poseł Annę Krupkę o przedstawienie stanowiska komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#AnnaKrupka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Komisja Polityki Społecznej i Rodziny 29 września rozpatrzyła informację Rady Ministrów o realizacji ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Dyskusja podczas posiedzenia komisji ogniskowała się na skuteczności działania ustawy w ciągu 5 lat jej realizacji, skuteczności systemu wspierania rodziny, jego konkretnych elementów, jakimi są asystenci rodzinni, placówki wsparcia dziennego i rodziny wspierające, a także pieczy zastępczej. I tutaj także szczególnie ważnym elementem, o którym dyskutowano, była analiza napływów do i odpływów z pieczy zastępczej dzieci do 18. r.ż. Dyskusja przebiegała zgodnie. Komisja przyjęła sprawozdanie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tymi punktami porządku dziennego wysłucha 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Leszek Dobrzyński, klub Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#LeszekDobrzyński">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość w sprawie dwóch sprawozdań o realizacji ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#LeszekDobrzyński">Może zacznę od tego, że teoretycznie i w wielkim skrócie sprawa założeń systemu wsparcia rodziny w kryzysie wygląda dosyć prosto i skutecznie, bo po pierwsze, robimy wszystko, aby wspierać rodzinę, tak aby dziecko nie musiało jej opuszczać i trafiać pod kuratelę państwa, a po drugie, jeżeli już jednak dojdzie do tego, że w ostatecznym wypadku dziecko trzeba odizolować od jego naturalnej rodziny i umieścić w jakiejkolwiek formie opieki zastępczej, to robimy wszystko, aby przebywało w tej opiece jak najkrócej, w czasie potrzebnym do zażegnania kryzysu bądź w skrajnych przypadkach - do znalezienia dla dziecka nowej rodziny i przeprowadzenia adopcji. Oczywiście do sprawnej realizacji takiego ambitnego planu potrzebne są dobrze wyszkolone i świadome swej roli kadry, począwszy od pracowników socjalnych, poprzez sądy i oczywiście rodziny zastępcze.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#LeszekDobrzyński">I oczywiście jeszcze jedna kwestia, taki, jak to się zwykle mówi, drobiazg: potrzebne są pieniądze. Moim zdaniem potrzeba tu dużych pieniędzy, bo sprawnie działający system, wyszkolenie jego uczestników i utrzymanie wysokiego poziomu kadry każdego szczebla musi kosztować, zwłaszcza w czasie, gdy rynek pracy jest coraz bardziej chłonny i problem poziomu zarobków w różnych sferach zawodowych staje się niezwykle dotkliwy, powodując niedobór i rotację pracowników. Opieka nad rodziną i pieczą zastępczą potrzebuje wyjątkowej stabilizacji, atmosfery niezwykłej delikatności i intymności, wytwarzają się swoiste więzi, a wiedzę o podopiecznych, te wszystkie informacje, również o zależnościach, trudno przekazywać co pół roku innej osobie.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#LeszekDobrzyński">Obecnie funkcjonuje wiele form rodziny i pieczy zastępczej, dają one możliwość szerokiej realizacji ludziom, którzy chcą się podjąć tego wyzwania na różny sposób, zarówno pod względem własnego statusu zawodowego, zaangażowania, jak i własnych preferencji co do liczby dzieci, ich wieku czy też swojego statusu prawnego.</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#LeszekDobrzyński">Mamy więc rodzinne domy dziecka, różne rodzaje rodzin zastępczych. Do tego systemu w jakiś sposób, moim zdaniem, należy zaliczyć również rodziny adopcyjne, które po przeprowadzeniu procedury adopcyjnej pod względem prawnym stają się de facto pełnoprawną rodziną naturalną. Trendy zmieniająca się liczba rozmaitych podmiotów rodzinnych form pieczy zastępczej za ostatniej lata wskazują, że systematycznie ubywa rodzin zastępczych spokrewnionych i niezawodowych, natomiast przybywa rodzin zastępczych zawodowych oraz rodzinnych domów dziecka. Tutaj ten wzrost jest szczególnie widoczny, co może wskazywać na to, że część rodziców zastępczych zaczyna wybierać rodzicielstwo zastępcze jako sposób na życie, także zawodowe. Te dane mają odbicie w liczbie dzieci w rodzinnych formach pieczy zastępczej. I tak odnotowujemy malejącą, choć nie są to tak wielkie zmiany, liczbę dzieci w rodzinach zastępczych spokrewnionych niezawodowych i zawodowych i rosnącą liczbę dzieci w rodzinnych domach dziecka. Ta liczba, jak powiedziałem, nie jest zbyt duża, ale mimo wszystko to też warto odnotować jako sukces. Pytanie: Czy jest to rodzaj naszych wspólnych zaniechań i błędów, czy też wyznacznik naszych możliwości, które przez te lata posiadaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-70.5" who="#LeszekDobrzyński">Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej weszła w życie w styczniu 2012 r., następnie podlegała kilku nowelizacjom i jej zapisy systematyzowały zagadnienie oraz wprowadzały nowe, nieistniejące do tej pory rozwiązania. Ale oprócz nich wspomnieć należy także o tak istotnym fakcie, który nastąpił w międzyczasie, jak wprowadzenie w życie programu 500+. Jego realizacja na pewno znacząco poprawiła sytuację finansową rodzin naturalnych, a także rodzin zastępczych wszelkich form. Znacznie powiększyło to komfort prowadzenia rodzin zastępczych oraz dało im znacznie większe możliwości, np. wysyłania dzieci na różne formy wypoczynku, zwiększenia realizacji zajęć pozaszkolnych służących rozwojowi dzieci i zwiększenia ich horyzontów myślowych i zainteresowań.</u>
          <u xml:id="u-70.6" who="#LeszekDobrzyński">Ale tutaj też warto zaznaczyć, że niestety sygnalizowane były przypadki, kiedy wobec rodzin zastępczych pobierających 500+ organy prowadzące próbowały zastosować swoistą strategię oszczędności, w cudzysłowie, i odmawiać celowego wsparcia w różnych wypadkach losowych, które do tej pory było udzielane, argumentując wprost: No przecież macie 500+. Warto więc cały czas przypominać, że są to absolutnie niedopuszczalne praktyki. Czy to w rodzinach naturalnych, czy zastępczych dodatek 500+ nie może być wliczany jako dochód rodzinny. To ma być dodatek, ekstra fundusz zwiększający możliwości rodziny, a nie sposób na zaoszczędzenie pieniędzy, np. przez samorządy. Osobiście z wielkim zaciekawieniem i jednocześnie nadzieją oczekuję na następne sprawozdania, aby móc zobaczyć, jak właśnie 500+ wpłynęło na kondycję polskich rodzin i czy będzie widoczny zwiększony pozytywny trend wskazujący na to, że coraz mniej dzieci trafiać będzie do różnych form opieki zastępczej. Jest faktem, że znaczna część dzieci trafia do pieczy zastępczej z powodu patologii w ich rodzinach. Z kolei, jak wiemy, patologia często, choć nie zawsze, rodzi się tam, gdzie bieda.</u>
          <u xml:id="u-70.7" who="#LeszekDobrzyński">Były tutaj już cytowane liczby, które wskazują z różnych danych i statystyk na to, że jest postęp, że coraz mniej dzieci, z jednej strony, trafia do systemu pieczy zastępczej, a z drugiej strony coraz więcej dzieci z rodzin zastępczych wraca do swoich domów naturalnych. Chuchajmy na to, dmuchajmy, patrzmy, co jeszcze można zrobić. Widoczny jest pozytywny trend narastający bardzo mozolnie, choć trzeba przyznać, że każde dziecko, które pozostaje w systemie pieczy zastępczej, a na tę chwilę jest to ponad 70 tys. dzieci... Ta liczba naprawdę powinna skłaniać nas do pochylenia się zawsze nad tym problemem, bo każde dziecko pozostające poza swym naturalnym domem to jest dramat, to są przeżycia, to są głębokie rysy na psychice.</u>
          <u xml:id="u-70.8" who="#LeszekDobrzyński">Szanowni Państwo! Z dyskutowaną tematyką wiąże się jeszcze jeden problem. Omawiana ustawa przyjęta przez Sejm jest realizowana przez lokalne samorządy. I tu zaczynają się schody, bo jak się okazuje, mamy tam do czynienia z różnym podejściem do spraw wspierania rodziny, a szczególnie do rozwoju różnych form pieczy zastępczej. Gdybyśmy spojrzeli na mapę Polski, to wciąż zobaczymy wyspy, gdzie rozwój pieczy zastępczej jest bardziej intensywny niż na pozostałych terenach. Trzeba przyznać, patrząc z perspektywy lat, że to zrozumienie lokalnie rośnie. Widać rozwój, niemniej wciąż jest to dosyć nierównomiernie.</u>
          <u xml:id="u-70.9" who="#LeszekDobrzyński">Trzeba jeszcze zaznaczyć kilka innych problemów, np. że niepokojem powinna napawać dynamika przyrostu chętnych do zajmowania się rodzicielstwem zastępczym, a bez sporego przyrostu chętnych podjęcia się tej misji nie będzie możliwy taki głęboki przełom w zmniejszeniu liczby placówek opieki instytucjonalnej ani zwłaszcza liczby przebywających tam dzieci. Istotne jest również, żeby w rodzicielstwie zastępczym występowała, jak w każdej grupie zawodowej, zastępowalność pokoleniowa. To też jest ważne, żeby ci, którzy niedługo będą odchodzili, być może, na emeryturę bądź zmieniali swój zawód, mieli swoich następców.</u>
          <u xml:id="u-70.10" who="#LeszekDobrzyński">Nadal konieczne jest więc bardzo aktywne propagowanie idei wszelkich form rodzicielstwa zastępczego, podnoszenie jego prestiżu i społecznej akceptacji - to powinno dać pozytywny efekt - oczywiście łącznie z atrakcyjnością zawodową, z dobrymi warunkami spełniania tej misji, żeby zgłaszały się następne rodziny gotowe do wykonywania tej bardzo trudnej, odpowiedzialnej i wyczerpującej, zwłaszcza psychicznie, misji.</u>
          <u xml:id="u-70.11" who="#LeszekDobrzyński">Jeśli chodzi o wspieranie rodzin zastępczych, to one same sygnalizują konieczność przyspieszenia decyzji sądowych. Decyzje te obejmują także problem wyprostowywania sytuacji prawnych dzieci, które mogą szybciej trafić do procesu adopcyjnego. Dostrzegalny jest także brak koordynacji oraz wymiany informacji instytucji zajmujących się dzieckiem i rodziną. Częstym doświadczeniem jest sytuacja, gdy pewne informacje posiada Policja, pewne informacje posiada sąd, kurator, pracownik socjalny, ośrodek pomocy rodzinie, a nie ma miejsca, gdzie na bieżąco wszystkie te informacje byłyby zbierane i analizowane.</u>
          <u xml:id="u-70.12" who="#LeszekDobrzyński">W efekcie zdarza się, że obiekt informacji nie nadąża za życiem i powstaje niebezpieczna inercja, która nie pozwala na szybką reakcję, a czasem szkody powstałe w tym czasie są już nie do odrobienia.</u>
          <u xml:id="u-70.13" who="#LeszekDobrzyński">Sygnalizowany jest również brak psychologów dziecięcych specjalizujących się w tematyce dzieci pozostających w pieczy zastępczej. Odłączenie od rodziny naturalnej, przebywanie w rodzinie zastępczej stanowi na tyle dużą traumę, że uruchamia procesy emocjonalne i problemy o odrębnej specyfice niż te znane w rodzinie naturalnej.</u>
          <u xml:id="u-70.14" who="#LeszekDobrzyński">Szanowni państwo, to tyle w skrócie. Pozwólcie, że na koniec pozdrowię zarówno wszystkich rodziców zastępczych realizujących różne formy pieczy zastępczej, jak i tych, którzy ich wspierają, oraz urzędników, pracowników socjalnych, rodziny, znajomych. Wielkie ukłony i podziękowania za wykonaną pracę.</u>
          <u xml:id="u-70.15" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-70.16" who="#LeszekDobrzyński">Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość będzie nadal inicjował i wspierał działania na rzecz umocnienia kondycji rodzin w Polsce, zarówno tych naturalnych, jak i tych należących do wszelkich form rodzicielstwa zastępczego. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Magdalena Kochan, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#MagdalenaKochan">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W roku 2016 w pieczy zastępczej przebywało 74 757 dzieci. W stosunku do roku 2015 i roku 2014 to jest o 1746 dzieci mniej. To jest bezsprzeczny sukces. To jest 1746 dzieci, które wychowują się w swoich domach naturalnych, choć jeszcze nie tak dawno byłyby zagrożone przeniesieniem do pieczy zastępczej. 18 tys. dzieci - nieco ponad 18 tys. - przebywa w instytucjonalnej pieczy zastępczej. I to nie jest dobra wiadomość, bo instytucja w żadnym razie, przy wielkim zaangażowaniu pracujących tam pedagogów, nauczycieli, wychowawców, nie jest w stanie zastąpić rodziny. To jest jednak placówka, w której co 8 godzin, co 10 godzin zmienia się wychowawca. Mamy, taty, cioci, wujka - bo to różnie w rodzinnej pieczy zastępczej się odbywa - nie ma na co dzień. Nie ma poczucia, że jestem punktem zainteresowania, podmiotem zainteresowania, że się o mnie troszczą, że mnie kochają.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#MagdalenaKochan">4682 wychowanków pieczy zastępczej wróciło do swoich domów rodzinnych. To jest ogromny sukces, tym bardziej że w stosunku do roku 2015 w roku 2016 było to o 175 dzieci więcej. To naprawdę bardzo dobra informacja. Jestem przekonana, że to jest wynik dobrego działania pierwszego ogniwa pieczy, o której mówimy, czyli pieczy w swojej własnej, naturalnej rodzinie. Wsparcie rodziny, za które odpowiada gmina, jednostka samorządu terytorialnego najbliższa obywatelom, świadomość tego, jak wielki wpływ wsparcie tej gminy ma na życie dzieci i rodzin, rośnie. Asysta rodzinna, asystent rodziny, nowy zawód, który został wprowadzony właściwie w 2012 r., daje efekty. Muszę powiedzieć, że 3905 asystentów rodziny to jednak ciągle za mało, bo w 2479 gminach w naszej ojczyźnie pracuje ich tylko niespełna 4 tys. To jest zdecydowanie za mało, tym bardziej że każdy z asystentów statystycznie zajmuje się dziewięcioma rodzinami, ale skuteczność jego pracy osiąga wskaźnik 47%.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#MagdalenaKochan">Asystent, który przez rok pracuje z rodziną, uzyskuje prawie 50-procentowy wskaźnik. Czego? Wspierania rodziny, tego, że dzieci nie trafiają do pieczy zastępczej, tego, że rodzina funkcjonuje. To jest tak pomyślany zawód, że nie ma nic wspólnego z kuratorem sądowym, z urzędnikiem gminnym, który przychodzi i sprawdza, czy dzieci są wychowywane we właściwych warunkach. To jest przyjaciel rodziny, który pomaga rodzinie odnaleźć się w trudnych sytuacjach, który co więcej jest przewodnikiem między instytucjami, łącznikiem między instytucjami, które wspierają rodzinę, a do których często rodzina nie potrafi trafić. To oznacza 47% skutecznych działań, które polegają na wyprowadzaniu rodzin na prostą. Nie wiem, czy jest bardziej skuteczna instytucja w profilaktyce w jakiejkolwiek innej dziedzinie życia.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#MagdalenaKochan">Warto tę formę wspierać i warto także powiedzieć, że ta forma, choć gminy przyjęły ją bez zastrzeżeń jako zadanie własne, nie otrzymując na to dodatkowych środków, winna być także wspierana przez rząd. To jest czynione, ale moim zdaniem w zbyt małym stopniu. 60 mln to nieco za mało. Jestem przekonana, że ponad podziałami będziemy decydować o tym, żeby w budżecie na rok 2018 znalazło się na ten cel znacznie więcej pieniędzy. Skuteczność, proszę państwa, skuteczność. A więc jeżeli pomożemy we właściwym działaniu asysty rodzinnej, będziemy mniej pieniędzy przeznaczać na pieczę zastępczą, o wiele bardziej kosztowną niż funkcjonowanie normalnej rodziny.</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#MagdalenaKochan">Rodziny wspierające to jest kolejna instytucja wprowadzona ustawą o pieczy zastępczej i wspieraniu rodziny. To jest także bardzo dobra forma pomagania rodzinom w kłopotach, ale wymagająca chyba jednak osobnych rozwiązań prawnych, nad którymi warto popracować. Jak można sądzić na podstawie sprawozdania, jest to także w planach ministerstwa, co bardzo cieszy. Placówki wsparcia dziennego także odgrywają swoją rolę w tej kwestii. I muszę powiedzieć o jeszcze jednej instytucji, niewymienionej w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, ale bardzo pomagającej rodzinom w kłopotach. To jest inna ustawa, bardzo z nią kompatybilna, ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, w ramach której często interdyscyplinarny zespół zajmujący się rodziną w kłopotach pomaga z tych kłopotów wyjść.</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#MagdalenaKochan">Piecza zastępcza, proszę państwa. To jest tak: jeżeli gmina wyczerpie wszelkie środki, żeby utrzymać rodzinę biologiczną w dobrej kondycji, żeby nie zabierać z niej dzieci - rodzina nie może wydolić, trudno, takie rodziny także się zdarzają - to dzieci trafiają pod opiekę innej jednostki samorządu terytorialnego - powiatu. To powiat jest zobowiązany do realizowania tego zadania. I tu muszę powiedzieć, że na 380 powiatów 1643 koordynatorów pieczy zastępczej wydaje się kwotą prawie dobrą, ale też niesatysfakcjonującą, biorąc pod uwagę, że w pięciu powiatach w ogóle nie ma takich koordynatorów, choć ustawa to bardzo jasno precyzuje. Trzeba też powiedzieć, że od 2004 r. to zadanie jest zadaniem własnym powiatów, które parlament, kiedy je wprowadzał, uzupełnił także dodatkowymi środkami, czyli większą ilością środków, które powiaty mogą uzyskiwać z podatków jako dochody własne.</u>
          <u xml:id="u-72.6" who="#MagdalenaKochan">Patrzę, że mam niewiele czasu, więc powiem tylko tyle: to, co cieszy tu, w pieczy zastępczej, to jest to, że większość dzieci znajduje się w rodzinnych formach, w tym największa grupa dzieci, bo ponad 31 tys., znajduje się w rodzinach spokrewnionych. To jest najlepsza z informacji. Szukamy dla dziecka rodziny, najpierw rodziny. Jeśli nie mamy, taty, to chociaż wujka, kuzyna, babci, dziadka. Ono jest w rodzinie, choć w pieczy zastępczej. Zwiększająca się ilość rodzinnych domów dziecka oznacza, że ta forma prawna jest najwygodniejsza dla rodziców zastępczych. Warto ją wspierać.</u>
          <u xml:id="u-72.7" who="#MagdalenaKochan">Warto jeszcze popatrzeć, czy nie można by poprosić o lepsze rozwiązania prawne. Ważne jest to, że dzieci z rodzinnej pieczy zastępczej otrzymują świadczenie 500+ w odróżnieniu od dzieci, które znajdują się w pieczy instytucjonalnej. Tu muszę powiedzieć o największym moim zmartwieniu, ponieważ niezgodnie z obowiązującym dzisiaj prawem 1700 dzieci znajduje się w instytucjonalnej pieczy zastępczej, choć nie ukończyło 7. roku życia. To jest niezgodne z obowiązującym prawem. Sytuacja wygląda tak, że każde dziecko trafiające do pieczy zastępczej to jest dziecko po wyroku sądowym - sąd rodzinny orzeka pieczę zastępczą - każde dziecko, ale sąd określa także adres pobytu dziecka. I tu jest błąd, bo jeżeli sędzia nie znajduje dostatecznej ilości rodzin zastępczych, mówi: trudno, w tym powiecie muszę skierować dziecko do placówki. A starosta mówi: muszę wykonać werdykt sądu, zatem nie mogę umieścić dziecka w pieczy zastępczej nawet w sąsiednim powiecie, oddalonym o dwa kroki, choć tam mam chętnych do tego rodziców, tylko muszę umieścić to dziecko w placówce. Warto pomyśleć o rozwiązaniach prawnych, które to błędne koło zupełnie wyeliminują.</u>
          <u xml:id="u-72.8" who="#MagdalenaKochan">Warto także pomyśleć, panie ministrze, o tym, żeby w ramach wzmocnienia roli usamodzielnienia dzieci z instytucjonalnej pieczy zastępczej były one też beneficjentami 500+. Dlaczego? Dlatego że gdy wychodzą, aby się usamodzielnić, praktycznie rzecz biorąc, wychodzą niewyposażone w nic. I o ile w rodzinnych formach obserwujemy bardzo dobrą tendencję przebywania dzieci do 25. roku życia i kształcenie się w rodzinach - to znaczy rodziny zastępcze przejęły w pełni rolę rodzin biologicznych...</u>
          <u xml:id="u-72.9" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-72.10" who="#MagdalenaKochan">- o tyle dzieci wychodzące z instytucji...</u>
          <u xml:id="u-72.11" who="#MagdalenaKochan">Już kończę, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-72.12" who="#MagdalenaKochan">...wychodzą z nich, praktycznie rzecz biorąc, powiem eufemistycznie, gołe i bose. Co więcej, wiemy, że większość z nich niestety trafia pod skrzydła pomocy społecznej, bo nie radzą sobie w życiu. Taka rzecz jak 500+ i fundusz powierniczy prowadzony przez powiat w bardzo wzmocnionej instytucji usamodzielnienia dałaby szansę tym dzieciom na lepszy start.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#MagdalenaKochan">Ostatnie słowo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#MagdalenaKochan">Adopcje - bardzo dobre wyniki, jeśli chodzi o adopcje, i szczególnie zmniejszająca się ilość dzieci w rodzinach obcokrajowców. Chciałabym bardzo, panie ministrze, żebyśmy prześledzili, jaki wpływ na tego rodzaju zmniejszenie adopcji zagranicznych ma wprowadzona nie tak dawno ustawa zakazująca adopcji ze wskazaniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję już bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#MagdalenaKochan">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Elżbieta Stępień, klub Nowoczesna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#ElżbietaStępień">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#ElżbietaStępień">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Sprawozdanie Rady Ministrów o realizacji w roku 2016 ustawy z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w mojej ocenie zasługuje na opinię pozytywną. Jest rzeczowe, pozwala dowiedzieć się, jak wygląda stan opieki w Polsce. Zdecydowanie cieszy to, że tego typu dokument został sporządzony przez ministerstwo polityki społecznej i rodziny, bo pozwala na lepszą kontrolę tego ważnego obszaru, jaki dotyczy rodziny, dziecka, pieczy zastępczej - wyraźnie brakowało takiej analizy w poprzednich latach - jednak powinien zostać uzupełniony o analizę przyczyn i skutków opisywanych zjawisk. Suche dane statystyczne nie wyjaśniają, jaka jest rzeczywista sytuacja dzieci, rodzin zastępczych i domów dziecka. Na przykład wiemy, że spada liczba dzieci umieszczanych w pieczy zastępczej, ale nie wiemy, z czego to wynika: z lepszej sytuacji małoletnich w domach rodzinnych, z czynników demograficznych czy problemów z tworzeniem nowych rodzin zastępczych. Każde z tych pytań rodzi kolejne, a nam pozostają kolejne.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#ElżbietaStępień">W odniesieniu jednak do samego systemu pieczy zastępczej wyraźnie widać, że działania zmierzają ku lepszemu, choć bardzo wiele jest jeszcze do zrobienia. W 2016 r. wzrosła liczba asystentów rodziny, i to o ponad 2,3% w stosunku do roku 2015. Współpraca z asystentami dla 12 725 rodzin, to jest 29% korzystających z takiej pomocy, zakończyła się w 2016 r. i to w prawie 6 tys. przypadków, czyli w 47%, stało się tak, bo osiągnięto założone cele. Na zatrudnienie dodatkowych asystentów w znacznej mierze pozwoliła nam 60-milionowa dotacja z ministerstwa w „Programie: asystent rodziny i koordynator rodzinnej pieczy zastępczej”. Podobnie o 3% wzrosła liczba koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej. Na koniec 2016 r. było ich zatrudnionych 1643. Pod ich opieką przebywało przeszło 27 tys. rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka, co stanowi aż 70% wszystkich podmiotów rodzinnej pieczy zastępczej.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#ElżbietaStępień">Dobrze też, że rodziny coraz chętniej sięgają po opiekę koordynatorów, bo to świadczy o tym, że nabierają do nich coraz większego zaufania. Dobrze, że gminy coraz bardziej widzą potrzebę zatrudniania asystentów. Niestety, zarówno liczba koordynatorów, jak i asystentów nadal jest niewystarczająca. Przede wszystkim należy więc zwrócić uwagę na sposób finansowania koordynatorów, bo pracują w szczególnych warunkach. Tymczasem Związek Miast Polskich wskazuje, że dotacja państwa pokrywa tylko 25% ich wynagrodzenia, a pozostałą kwotę muszą wyłożyć samorządy powiatowe z własnych środków. Jak wiadomo, powiaty takimi środkami po prostu nie dysponują w takim stopniu. W konsekwencji koordynatorzy mają niskie wynagrodzenia, są zatrudniani na czas określony, co po prostu ich zniechęca. A przecież do tego zawodu, do pomocy rodzinom, dzieciom i ludziom w tak trudnej społecznie i psychologicznie sytuacji, powinni trafić najlepsi. Dlatego ZMP prosi, by dotacja państwa wynosiła co najmniej 50% kosztów zatrudnienia koordynatora. Moim zdaniem wniosek jest jak najbardziej uzasadniony. Na marginesie, problem z finansowaniem opieki nad dziećmi dotyczy nie tylko kwestii koordynatorów. Uważam, że w zbyt dużym stopniu obciążone są nim samorządy, które ciągle otrzymują kolejne nowe zadania, bez wystarczających funduszy na ich realizację. Czy ministerstwo dostrzega ten problem?</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#ElżbietaStępień">Chciałabym również powiedzieć, że faktem, który cieszy, jest to, że systematycznie spada liczba dzieci umieszczanych w pieczy zastępczej. W 2016 r. liczba dzieci umieszczonych była o 1746 niższa niż w 2015 r. Oznacza to zmniejszenie o ponad 2% Jest ono większe niż w 2014 r. i 2015 r., bo wtedy szacowano je na jeszcze niższym poziomie. Ministerstwo wskazuje, że spadek liczby dzieci w pieczy zastępczej ma związek z programem 500+. Ogólnie to bardzo dobra wiadomość, jednak przezorność nakazuje zadać pytanie, czy w każdym przypadku. Obawy dotyczą sytuacji, w których dziecko jest zabierane do tego samego dysfunkcyjnego domu wyłącznie dla pieniędzy. Nie musi za tym iść polepszenie jego sytuacji rodzinnej, warunków materialnych, możliwości kształcenia, sprawowania przez rodzinę należytej opieki wychowawczej. Dlatego też chciałabym zadać panu ministrowi pytanie: Czy rzetelnie sprawowany jest nadzór nad dalszymi losami dziecka w biologicznej rodzinie?</u>
          <u xml:id="u-78.5" who="#ElżbietaStępień">W 2016 r. odnotowano też poprawę profesjonalizacji rodzinnej pieczy zastępczej. W przypadku rodzin zastępczych zawodowych jest to tylko 2%, czyli w zasadzie na granicy błędu statystycznego. Jednak wskaźniki są zdecydowanie lepsze, kiedy mówimy o rodzinnych domach dziecka, których liczba wzrosła o 9%. O ile w 2015 r. było ich niespełna 500, tak w tym roku jest to przeszło 500, czyli 534. Rodzinne domy dziecka to dziś i tak zaledwie 1,3% struktury podmiotów rodzinnej pieczy zastępczej. W dalszym ciągu rodzin zastępczych i nieinstytucjonalnych podmiotów pieczy zastępczej jest zdecydowanie za mało. Przypominam, naszym głównym celem jest całkowita likwidacja instytucjonalnych domów dziecka i stworzenie dzieciom, którymi nie mogą lub nie chcą zajmować się biologiczni rodzice, jak najlepszych, maksymalnie zbliżonych do rodzinnych, warunków życia i wychowania. Co do tego zapewne wszyscy jesteśmy zgodni. Statystyki i badania ekspertów dowodzą bowiem, że taki model opieki jest i tak dla dziecka w trudnej sytuacji optymalny. Dotyczy to zwłaszcza dzieci małych. Szczególnie dramatyczny w tym kontekście jest fakt, że nie jest realizowany ustawowy obowiązek umieszczania dzieci do lat 7 w nieinstytucjonalnej pieczy zastępczej tylko w tradycyjnych domach dziecka. Pomimo jednoznacznych wyroków sądowych powiaty nie mają innego wyjścia, ponieważ rodzin zastępczych jest po prostu za mało. Jaki jest zatem pomysł ministerstwa na rozwiązanie tej sytuacji? Dalsze tkwienie w fikcji nie jest dla nikogo korzystne, a już najmniej dla dzieci. Chcę się dowiedzieć, jakie działania podejmuje lub ma zamiar podjąć rząd, by wzmocnić nieinstytucjonalną pieczę zastępczą, skoro wiele akcji promujących tę formę opieki prowadzonych w całym kraju nie przyniosło wymiernych efektów. Czy, po pierwsze, ktoś przeanalizował, dlaczego tak się dzieje? Po drugie, czy ministerstwo ma skuteczny pomysł, a przede wszystkim pieniądze, na pomoc rodzinom zastępczym, choćby w zapewnieniu opieki dzieciom, kiedy opiekunowie chcieliby wyjechać na urlop. To wbrew pozorom nie jest drobiazg, ale ważna dla wielu rodzin kwestia. Tu warto też, obok zdiagnozowania, dlaczego Polacy nie chcą zajmować się pieczą zastępczą, przyjrzeć się zróżnicowaniu regionalnemu, temu, dlaczego w jednych województwach chętnych do pracy w roli koordynatora czy rodzica zastępczego jest dużo więcej niż w innych. Informacja nie daje na to odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-78.6" who="#ElżbietaStępień">Podczas tej debaty cały czas mówimy o dzieciach, zatem o osobach do 18. albo w niektórych przypadków do 25. roku życia. Pragnę jednak zwrócić uwagę, że równie dramatyczna jest sytuacja młodych ludzi, którzy muszą opuścić domy dziecka czy rodziny zastępcze i zacząć samodzielnie dorosłe życie, bez zaplecza finansowego, wsparcia rodziny, mieszkania. Ta kwestia też wymaga radykalnych modyfikacji. Dziś jako państwo nie sprawdzamy się w pomaganiu tej grupie w adaptacji. Dlatego podczas omawiania tej informacji rządu na posiedzeniu komisji przewijał się wątek tworzenia swoistego funduszu powierniczego, który ułatwiłby poradzenie sobie z życiem na własny koszt. Z pewnością trudniejszy start w tym przypadku mają dzieci dorastające w instytucjonalnych domach dziecka. Dlatego często trafiają one z powrotem do domu rodzinnego, który raz już je odrzucił. Chyba nikomu nie trzeba tłumaczyć, jakie to rodzi skutki. Skoro więc mamy środki na program 500+, z którego pieniądze mogą otrzymywać także rodziny zastępcze, może udałoby się wygospodarować takie pieniądze na start, np. na własne mieszkanie, na własną firmę, które realnie umożliwiłyby rozpoczęcie samodzielnego życia.</u>
          <u xml:id="u-78.7" who="#ElżbietaStępień">Pozostałą część chciałabym zostawić koleżance Kornelii. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-78.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Kornelia Wróblewska.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#KorneliaWróblewska">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, ja mam pytanie bardziej szczegółowe. Koleżanka odniosła się do całych informacji, które państwo przedstawiliście, mi brakuje w tym wszystkim informacji bardziej szczegółowych dotyczących adopcji, w przypadku których stronami byłyby osoby niepełnosprawne, zarówno dzieci niepełnosprawne, jak i rodziny niepełnosprawne, które chcą adoptować dziecko, w tym dziecko niepełnosprawne. Oczywiście w obu informacjach jest punkt dotyczący zasad rekrutacji i doboru kandydatów do sprawowania rodzinnej pieczy zastępczej, jest odniesienie do ustawy, ale nie ma szczegółów, jakie są kryteria, jest odniesienie tylko i wyłącznie do ustawy, nie ma informacji, jaka jest liczba poszczególnych rodzin, poszczególnych osób. Mamy takie sytuacje... W ustawie jest m.in. zapisane, że potrzebna jest opinia lekarza podstawowej opieki zdrowotnej i lekarza psychologa, nie ma natomiast szczegółów, na jakich zasadach ma być to określane. Są sytuacje, kiedy rodziny niepełnosprawne, np. rodziny głuche, chcą adoptować głuche dziecko i nie mogą tego zrobić, ponieważ mimo iż spełniają wszystkie podstawowe kryteria zapisane w ustawie, to lekarz podstawowej...</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#KorneliaWróblewska">...opieki zdrowotnej stwierdza, że głuchota jest chorobą, w związku z tym głucha rodzina nie może adoptować głuchego dziecka. Takich sytuacji jest bardzo dużo, takie sytuacje również dotyczą chociażby osób niewidomych.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#KorneliaWróblewska">Pytanie, jak duży jest procent takich sytuacji, jak dużo jest takich rodzin, jak dużo dzieci niepełnosprawnych nie może być adoptowanych przez rodziny niepełnosprawne - chociaż jeśli w takich rodzinach rodzą się dzieci, to jest bardzo dużo przykładów, które pokazują, że wychodzą z tych rodzin niesamowite postacie, bardzo znane, sławne, utalentowane, i taka rodzina, która jest rodziną z niepełnosprawnościami, jak najbardziej ma możliwości wychowania dziecka. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Ogłaszam 10 minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 min 31 do godz. 11 min 42)</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Kontynuujemy rozpatrywanie punktów 25. i 26. porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę o zabranie głosu pana posła Mieczysława Kazimierza Baszkę, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#MieczysławKazimierzBaszko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Przedstawiam stanowisko klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego co do informacji Rady Ministrów o realizacji w 2015 i 2016 r. ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny systemie pieczy zastępczej wraz ze stanowiskiem komisji.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#MieczysławKazimierzBaszko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej przechodzi sukcesywnie od lat nowelizacje, które poprawiają funkcjonowanie systemu opieki nad dziećmi. Wychodzi także naprzeciw oczekiwaniom związanym z obserwowanym w ostatnich latach kryzysem rodzicielstwa zastępczego. Najnowsze nowelizacje z czerwca 2015 r. dotyczą przepisów związanych ze zwiększeniem elastyczności działania jednostek samorządu terytorialnego oraz ułatwieniem współpracy pomiędzy tymi jednostkami. Oceniamy te działania jako krok w dobrym kierunku. Dziś już każdy powiat może połączyć placówkę wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym z placówką opiekuńczo-wychowawczą lub z prowadzoną przez siebie jednostką organizacyjną pomocy społecznej. Taka możliwość wiąże się także z ograniczeniem liczby stanowisk dyrektorskich.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#MieczysławKazimierzBaszko">Nadal jednak w toku prac pojawiają się różne wątpliwości. Część z nich jest związana ze współpracą między sądami rodzinnymi, które wydają postanowienia w sprawie umieszczania dzieci w pieczy i ustanawiają rodziny zastępcze, a powiatowymi centrami pomocy rodzinie. To te instytucje w większości powiatów pełnią rolę organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, który odpowiada za kwalifikowanie kandydatów na opiekunów oraz wspiera działające rodziny zastępcze. W praktyce te relacje w poszczególnych powiatach wyglądają bardzo różnie. Niemniej zasadniczym problemem, z którym styka się większość organizatorów, są gotowe postanowienia sądowe wskazujące, że dziecko ma być umieszczone w danej formie pieczy, bez uwzględnienia sytuacji, jaka występuje w konkretnym samorządzie. Jednocześnie negatywnie oceniamy tendencję ograniczania kompetencji samorządów lokalnych w tym zakresie na rzecz wojewodów.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#MieczysławKazimierzBaszko">Kolejnym istotnym punktem powinna być rewizja systemu przepływu informacji między instytucjami zaangażowanymi w proces umieszczania dzieci w pieczy zastępczej. Być może warto rozważyć kwestię tego, by sądy miały obowiązek informowania powiatowych centrów pomocy rodzinie, jakie były powody umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej. Obecnie placówki otrzymują postanowienie, które zawiera jedynie podstawowe dane na temat małoletniego kierowanego do pieczy. Taka praktyka postępowania utrudnia im realizację jednego z wymogów nałożonych na nas przez ustawę z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Chodzi dokładnie o powinność okresowego informowania sądu, czy przesłanki do pobytu dziecka poza rodziną biologiczną dalej występują, czy ustały. Co istotne, o nadanie dodatkowych uprawnień ww. placówkom wnioskują niejednokrotnie same sądy. Jest to o tyle istotne, że to pracownicy placówki odpowiadają karnie i dyscyplinarnie za to, co się dzieje w podlegających nam rodzinach zastępczych.</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#MieczysławKazimierzBaszko">Kolejnym dużym problemem jest brak możliwości cofnięcia kwalifikacji dla rodziny zastępczej. Pracownicy placówek pomocy rodzinie oczywiście podkreślają, że są to sytuacje wyjątkowe. Większość rodzin zastępczych w sposób należyty wywiązuje się ze swoich zadań, ale zdarzają się rodziny, co do których dopiero po jakimś czasie okazuje się, że nie powinny mieć pod opieką dzieci. Tyle tylko, że organizator nie może wycofać udzielonej im kwalifikacji, co w skrajnych przypadkach może prowadzić do tego, że gdy przeniesie się ona na teren innego powiatu, będzie tam mogła legitymować się wydanym zaświadczeniem i nadal zajmować się dziećmi.</u>
          <u xml:id="u-82.5" who="#MieczysławKazimierzBaszko">Obowiązek wysłuchania zdania dziecka, zmiany odnośnie do kontroli nad rodzinami zastępczymi, finansowania pobytu dzieci w zakładach opiekuńczo-leczniczych i dochodów dzieci przebywających w takiej pieczy to tylko niektóre zmiany, które umożliwiają szybką reakcję, jeśli tylko pojawią się wątpliwości co do odpowiedniej opieki nad podopiecznym. To właściwy kierunek zmian, niekoniecznie związany z odbieraniem kompetencji samorządom na rzecz urzędów wojewódzkich. Liczymy także, że obecna większość w proponowanych zmianach skupi się przede wszystkim na dobru korzystających z pieczy zastępczej, że nie będzie walki politycznej z samorządami.</u>
          <u xml:id="u-82.6" who="#MieczysławKazimierzBaszko">Chciałbym na zakończenie bardzo mocno podziękować wszystkim tym, którzy niosą pomoc i ofiarnie wspomagają rodziny zastępcze, wspierają pieczę zastępczą jako formę opieki. W szczególności trzeba też pamiętać o dyrekcji i pracownikach placówek opiekuńczo-terapeutycznych. Tutaj przypomnę, że przyjmowane są tam dzieci do 12. roku życia, trafiają tam noworodki i dzieci starsze, dzieci, które urodziły się chore albo których matki wyrzekły się praw rodzicielskich. To pracownicy po uregulowaniu sytuacji prawnej dzieci starają się o adopcję dla nich i zapewnienie im ciepła rodzinnego. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#StanisławTyszka">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#StanisławTyszka">Pani poseł Małgorzata Zwiercan przedstawiła stanowisko na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#StanisławTyszka">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#StanisławTyszka">Jeśli ktoś chce się jeszcze zapisać, to zapraszam.</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#StanisławTyszka">Czas na pytanie - 2 minuty.</u>
          <u xml:id="u-83.5" who="#StanisławTyszka">Głos ma pan poseł Sławomir Jan Piechota, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-83.6" who="#StanisławTyszka">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-83.7" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Jan Piechota: Jestem, jestem.)</u>
          <u xml:id="u-83.8" who="#StanisławTyszka">Jest pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#SławomirJanPiechota">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Przede wszystkim chciałbym z tego miejsca najserdeczniej podziękować wszystkim zaangażowanym w pieczę zastępczą, bo trzeba gorącego serca i ciężkiej, wytrwałej pracy, żeby tym dzieciakom, które tam trafiły, przywracać szansę na budowę samodzielnego przyszłego życia.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#SławomirJanPiechota">Natomiast co do informacji, to brakuje mi w niej tego, o czym wspominała już pani poseł Kornelia Wróblewska, czyli informacji o dzieciach z niepełnosprawnością. W moim przekonaniu powinien to być stały punkt tej informacji. Z jakimi niepełnosprawnościami dzieci trafiają do pieczy zastępczej, w jakich formach to wsparcie w pieczy zastępczej jest im udzielane, a także na ile to wsparcie jest intensywniejsze m.in. poprzez pomoc w dostępie do właściwej opieki medycznej, poprzez pomoc we właściwej rehabilitacji, poprzez pomoc w edukacji w warunkach włączających i dających szansę na wyrównanie tych barier, problemów, które wynikają właśnie z niepełnosprawności? I bardzo proszę o to pana ministra, o takie informacje.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#SławomirJanPiechota">Wreszcie w moim przekonaniu te doświadczenia funkcjonowania tej modernizowanej pieczy zastępczej, gdzie coraz więcej zadań przenoszonych jest na formy rodzinne, wymaga zwiększonego wsparcia finansowego. W moim przekonaniu jest to najprostsze, co można zrobić, bo dużo trudniej znaleźć właściwych ludzi, szczególnie tych asystentów rodzin czy ludzi prowadzących różne rodzinne formy opieki zastępczej. Natomiast wydaje się, że ta dzisiejsza kwota wobec tych potrzeb i osiąganych w wyniku tego wsparcia efektów zdecydowanie...</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#SławomirJanPiechota">...zasługuje na zwiększenie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-84.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#StanisławTyszka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#StanisławTyszka">Głos ma pan poseł Ryszard Wilczyński, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#RyszardWilczyński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Myślę, że mamy takie dobre wrażenie, że w Polsce budujemy, cały czas rozwijamy konsekwentnie system pieczy zastępczej i jest to mechanizm, system, który jest coraz bardziej doskonały, coraz lepszy. To jest chyba wspólne poczucie i konsekwencja, prace od lat przynoszą efekt. Warto o tym mówić, bo tutaj nigdy nie było czegoś takiego, żeby coś działało teoretycznie.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#RyszardWilczyński">Natomiast chciałbym zwrócić uwagę na dwa momenty bardzo ważne, a mianowicie na ten moment zanim dziecko, czasami bardzo małe, trafi do pieczy zastępczej, i na ten moment końcowy, kiedy ma się usamodzielnić. Tu zwróciłbym uwagę na doświadczenia Ośrodka Preadopcyjnego w Łodzi Tuli Luli Fundacji Gajusz. Nie wiem, czy pan minister kiedyś słyszał o tym ośrodku, ale z tego miejsca trzeba by złożyć osobom, które go prowadzą i które uczestniczą w jego pracy, wyrazy najwyższego szacunku, bo zgromadzona przez państwa wiedza i praktyka, jak ważny jest dotyk, bezpośrednia bliskość, są fundamentalne, moim zdaniem, jeśli chodzi o zajmowanie się małymi dziećmi w sytuacji, kiedy one są pozbawione matki. Jest pytanie, panie ministrze, czy obserwujecie doświadczenie ośrodka Tuli Luli i jak zamierzalibyście wykorzystać jego doświadczenie właśnie w sytuacji, kiedy małe dzieci są przejmowane przez rodziny zastępcze, gdzie ta wiedza byłaby zupełnie kluczowa, aby właściwie rozwijać emocjonalność dziecka, bo straty wynikające z braku dotyku, braku kontaktu są nie do nadrobienia po prostu.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#RyszardWilczyński">Drugi temat to jest sprawa wejścia młodego człowieka w dorosłość i tego, o czym mówiła posłanka Kochan, że młody człowiek wychodzi z domu dziecka w zasadzie bez niczego. Wyraźnie widać, że państwo powinno tutaj działać. Myślę, że państwo pracujecie również nad tym aby absolwenci, wychowankowie domów...</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#RyszardWilczyński">...dziecka byli beneficjentami programu „Mieszkanie+”. Prosiłbym o rozwinięcie tego elementu, bo wydaje mi się, że jest on teraz newralgiczny.</u>
          <u xml:id="u-86.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#StanisławTyszka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#StanisławTyszka">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#StanisławTyszka">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pana Bartosza Marczuka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#BartoszMarczuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oczywiście z pokorą przyjmuję uwagi, które zgłosili pani poseł Wróblewska i pan poseł Piechota. Postaramy się odpowiedzieć na pytanie pani poseł związane z dziećmi niepełnosprawnymi w oparciu o to, co mamy. Też pozwolimy sobie wysłać do pana posła Piechoty te dane, które mamy w tej chwili. Natomiast w przyszłym roku do sprawozdania, które jest, dołączymy te informacje, których udostępnienie państwo postulujecie. Cieszę się też, że ta debata, i rzeczywiście chodzi o to, co wszystkie właściwie kluby podnoszą, przebiega w takiej dobrej atmosferze. Wszyscy zgadzamy się co do kierunku, co do tego, że powinniśmy iść w stronę deinstytucjonalizacji i że to jest dla nas wszystkich ważne, to, co pan poseł Piechota mówi o tych gorących sercach. To rzeczywiście jest tak, że my wszyscy tutaj powinniśmy mieć na uwadze to, że jeśli chodzi o te czasami duże liczby, kilkadziesiąt tysięcy dzieci, to za każdym z tych przypadków czy za każdą liczbą kryje się tak naprawdę żywy człowiek. I trzeba po prostu myśleć takimi kategoriami, o czym też pani poseł Kochan mówiła, czyli o kwestiach związanych z opiekunami, wymianą opiekunów w instytucjonalnej pieczy, czyli o tym, że rzeczywiście tam są opiekunowie, którzy zmieniają się co 8 godzin. A w rodzinnych formach mamy jednak często takie przypadki - jeżdżę po Polsce i obserwuję to - że dzieci po prostu mówią do rodziców zastępczych: mamo, tato czy ciociu, wujku. To jest rzeczywiście zupełnie inny poziom opieki. Bardzo chciałbym, żeby wszyscy, którzy mogą i którzy mają dobrą wolę, rozumieli tę zasadniczą różnicę, tę emocjonalną zasadniczą różnicę pomiędzy pieczą rodzinną a instytucjonalną.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#BartoszMarczuk">Jeśli chodzi o wsparcie finansowe, o co pytał pan poseł Piechota, to oczywiście zwracam uwagę na to, kiedy spotykamy się z tymi ludźmi, którzy są np. w koalicji na rzecz pieczy zastępczej, że świat po 500+, jeżeli chodzi o rodzinne formy pieczy zastępczej czy w ogóle o pieczę zastępczą, zdecydowanie zmienił się dla tych ludzi. Chodzi o to, że otrzymują bieżący transfer pieniędzy, a to jest ponad 200, blisko 220 mln zł rocznie. 50 tys. dzieci otrzymuje świadczenie 500+. Oczywiście, jeszcze raz powtórzę: bez kryterium dochodowego. To jest na bieżące funkcjonowanie, na bieżące wydatki. To jest bardzo ważna zmiana, która się dokonała, bo obejmujemy w tym momencie 3/4 dzieci tą dodatkową formą wsparcia i ci ludzie rzeczywiście mogą odetchnąć, aczkolwiek pewnie wspólnie, razem życzylibyśmy sobie, żeby starostowie, powiaty jakoś też hojniej wynagradzały rodziców zastępczych. Plus chodzi o to, co pewnie gdzieś w systemie nam jeszcze cały czas zalega, czyli żeby też częściej decydowali się na zatrudnianie tych rodzin w formie przekształcania ich w zawodowe rodziny, dzięki czemu oczywiście te zawodowe rodziny zyskują dodatkowe wsparcie finansowe. Myślimy, zastanawiamy się przy okazji tego, nad czym pracujemy w ministerstwie, czyli nad takim solidnym przeglądem tej ustawy, nad tym, jak jeszcze ewentualnie interweniować ustawowo, jeżeli mamy taką możliwość.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#BartoszMarczuk">To samo, jeśli chodzi o to, o co pytał poseł Wilczyński, czyli o kwestię usamodzielnień. Rzeczywiście leży nam to na sercu i myślimy o tym, jak poprawić - w cudzysłowie - losy tych dzieci, które wychodzą z pieczy. To też nie jest tylko poziom ustawowy, ale też poziom organizacji pozarządowych. W tej chwili rozmawiamy z organizacją pozarządową, z fundacją, która też się tym zajmuje. Chcemy ten proces wspierać. Natomiast jeśli chodzi o Tuli Luli, to ja spotykałem się z tymi paniami, które prowadzą ośrodek. Jestem im rzeczywiście jeszcze winien wizytę. Zapraszały serdecznie. Nawet wiem, że były z tym jakieś kłopoty w Łodzi. Starałem się im pomóc. Rzeczywiście jest tak, że bierzemy pod uwagę doświadczenia pań z tego ośrodka też w naszych pracach, które będą dotyczyć zmian w ustawie, które przygotowujemy. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#StanisławTyszka">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#StanisławTyszka">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#BarbaraChrobak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wspieranie rodzin przeżywających trudności w sprawowaniu opieki nad dziećmi i ich wychowaniu poprzez system zaplanowanych działań, które mają pomóc przywrócić takim rodzinom zdolności do pełnienia funkcji opiekuńczo-wychowawczych, oraz stosowanie pieczy zastępczej w przypadku niemożności zapewnienia dzieciom opieki i wychowania przez rodziców to jedno z ważniejszych zadań państwa.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#BarbaraChrobak">Klub Kukiz'15 stoi na stanowisku, że priorytet w tym systemie powinny stanowić przede wszystkim szerokie działania profilaktyczne w formie usług asystenta rodziny, placówek wsparcia dziennego czy rodzin wspierających, a także działania reintegracyjne w rodzinach, którym już odebrano dzieci. W opinii klubu liczba asystentów jest jednak wciąż niewystarczająca w stosunku do potrzeb. Brak stabilizacji zatrudnienia poprzez stosowanie umów cywilnoprawnych powoduje zbyt częste rotacje na tych stanowiskach i tym samym niekorzystnie wpływa na pracę z rodziną.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#BarbaraChrobak">Zauważamy, że wbrew regulacji art. 95 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej dzieci do 7. roku życia wciąż są umieszczane w domach dziecka. W 2016 r. w domach małego dziecka przebywało 236 dzieci poniżej 1. roku życia, 631 w przedziale od 1. roku do 3 lat oraz 1009 w wieku od 4 do 6 lat. Zważywszy na niekorzystny wpływ pieczy instytucjonalnej na rozwój psychofizyczny tak małych dzieci, jest to zjawisko, które winno być niezwłocznie wyeliminowane. Dodatkowo pomimo deklarowanych działań w kierunku deinstytucjonalizacji pieczy zastępczej w dalszym ciągu powstają nowe domy dziecka, np. w Sępólnie Krajeńskim i Sokołowie Podlaskim.</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#BarbaraChrobak">Nie sposób pominąć także problemów praktycznych dotyczących tworzenia rodzin zastępczych. Wciąż wielu kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej napotyka ogromne bariery już na etapie wstępnej kwalifikacji do odbycia szkolenia. Przykładowo PCPR-y odstępują od organizacji szkoleń dla kilku rodzin ze względów ekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#BarbaraChrobak">Nadto niezwykle utrudniona jest współpraca między powiatami w zakresie wykorzystania wolnych miejsc w rodzinach zastępczych. Powiatowe centra pomocy rodzinie często nie wyrażają zgody na objęcie rodzinną pieczą zastępczą dzieci z innego powiatu, tłumacząc, że „to nie nasze dzieci”. Mając na względzie dobro dzieci i konieczność niezwłocznego zapewnienia im rodzinnych warunków, nie może być mowy o „rejonizacji”. Prowadzi to do sytuacji, w których w wielu zawodowych rodzinach zastępczych czy rodzinnych domach dziecka liczba dzieci przekracza ustawowy limit, natomiast innym odmawia się przyjęcia kolejnych podopiecznych.</u>
          <u xml:id="u-90.5" who="#BarbaraChrobak">Niepokoją także realia procesu usamodzielniania wychowanków pieczy instytucjonalnej, którzy bardzo często ucząc się i zamieszkując w mieszkaniach chronionych, muszą utrzymać się za kwotę 500 zł miesięcznie (pomoc na kontynuowanie nauki).</u>
          <u xml:id="u-90.6" who="#BarbaraChrobak">Również procedura przysposobienia wykazuje niedomagania. Jak pokazują statystyki, spada liczba przeprowadzonych adopcji krajowych. Powodem nie jest jednak brak rodzin zainteresowanych taką formą pomocy dziecku, a przede wszystkim problemy z dostępem do szkoleń oraz zbyt długi okres oczekiwania na przyjęcie dziecka.</u>
          <u xml:id="u-90.7" who="#BarbaraChrobak">Reasumując, klub Kukiz'15 pozytywnie ocenia systemowe rozwiązania w zakresie wspierania rodziny i pieczy zastępczej, jednak ich praktyczna realizacja, w myśl szeroko pojętej zasady dobra dziecka, wymaga zintensyfikowanych działań naprawczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#MałgorzataZwiercan">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu koła Wolni i Solidarni przedstawiam stanowisko w sprawie informacji Rady Ministrów o realizacji w latach 2015 i 2016 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#MałgorzataZwiercan">Przede wszystkim na początku chciałabym serdecznie podziękować Ministerstwu Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej za przygotowanie tak wnikliwych i obszernych, ale jednocześnie przejrzystych sprawozdań z działalności. Jednak to nie dokumenty są imponujące, a działania, które ministerstwo podjęło zwłaszcza w 2016 r. w tak dużym zakresie i w tak wielu obszarach.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#MałgorzataZwiercan">Podstawą systemu wsparcia rodziny jest praca z rodziną. Jest ona ważna od momentu pojawienia się pierwszych trudności oraz niezbędna, gdy w rodzinie ma miejsce poważny kryzys zagrażający dobru dziecka. Praca z rodziną prowadzona jest w głównej mierze w formie udzielanych usług przez asystenta rodziny, zaś opieka i wychowanie prowadzone są w formie placówek wsparcia dziennego lub rodziny wspierającej. Asystenci rodziny są znaczącym elementem systemu wsparcia rodzin w ich środowisku.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#MałgorzataZwiercan">Trzeba podkreślić, że w roku 2016 nastąpiły bardzo duże zmiany w stosunku do roku wcześniejszego. Rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka oraz placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego otrzymały po raz pierwszy realną finansową pomoc od państwa. Jednocześnie zablokowano możliwość umieszczania dzieci w pieczy zastępczej z powodu ubóstwa. Dzieci nie są już zabierane z domów, w których są kochane i czują się bezpiecznie, z powodu trudnej sytuacji finansowej rodziny. Takie rodziny od 2016 r. w końcu zostały przez państwo polskie otoczone opieką i troską.</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#MałgorzataZwiercan">Zmieniło się podejście rządu do rodziny, do dzieci. Teraz rząd realnie je wspomaga. Nigdy dotąd nie przeznaczaliśmy tak dużo pieniędzy na wsparcie rodzin jak dziś. Dzięki działaniom rządu, w szczególności wicepremiera, ministra finansów i rozwoju Mateusza Morawieckiego, możliwe jest prowadzenie realnej polityki prorodzinnej przez resort kierowany przez minister Elżbietę Rafalską w różnej formie, ale przede wszystkim dzięki programowi 500+.</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#MałgorzataZwiercan">Zmiany wprowadzone w 2016 r. sprawiły, że piecza zastępcza stała się elementem polityki prorodzinnej państwa. Starania ministerstwa słusznie idą w kierunku zarówno wspierania finansowego polskiego systemu pieczy zastępczej, jak i otaczania opieką i wsparciem pozafinansowym. Bardzo cieszy fakt, że w 2015 r. zwiększyła się liczba asystentów rodziny. W 2016 r. odnotowano także wzrost liczby zatrudnionych asystentów na podstawie umowy o pracę. Poczucie stabilności zatrudnienia w pracy z rodziną pozytywnie wpływa na osiąganie dobrych efektów, zwłaszcza w sytuacji wydłużania się tej formy wsparcia. Pod koniec 2016 r. została wprowadzona ustawa „Za życiem”, która przypisała asystentowi rodziny nowe kompetencje. Dzięki tej ustawie rola asystenta nabiera nowego, bardziej uniwersalnego znaczenia w przypadku pomocy oferowanej nie tylko rodzinom z dziećmi, ale także kobietom w ciąży.</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#MałgorzataZwiercan">Uważam, że zinstytucjonalizowana opieka powinna mieć charakter okresowy i zawsze zmierzać do integracji dziecka z jego rodziną. Bardzo cieszy mnie więc, że formy rodzinnej pieczy zastępczej w znacznym stopniu przeważają nad pieczą instytucjonalną. Potwierdza to utrzymanie pożądanego trendu. Oczekiwaną i realizowaną tendencją jest umieszczanie dzieci w rodzinnych formach pieczy zastępczej. Cieszy mnie także informacja, że dzieci potrzebujących takiej pomocy jest mniej. To nie przypadek. To kwestia nie tylko zmian ustawowych, ale i promowania życia rodzinnego jako niezaprzeczalnej i niezastępowalnej wartości.</u>
          <u xml:id="u-91.7" who="#MałgorzataZwiercan">Niepokoi mnie zmniejszenie w 2016 r. ilości rodzin korzystających z pomocy asystenta i rodziny wspierającej. Problemu spadku w zakresie tych form pomocy rodzinie można upatrywać w braku uregulowań prawnych. Może warto by było wprowadzić przepisy ułatwiające gminom zawieranie umów z rodzinami wspierającymi. Uważam, że gminy powinny promować tę formę pomocy, ponieważ pomaga ona zachować bliskie relacje w rodzinie, która przeżywa chwilowe problemy.</u>
          <u xml:id="u-91.8" who="#MałgorzataZwiercan">Zaprezentowane sprawozdania uważam za rzetelne. Z przedstawionych informacji jasno wynika, że wciąż mamy w systemie pewne luki, ale sukcesywnie je likwidujemy, co dobrze rokuje na przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-91.9" who="#MałgorzataZwiercan">Koło Poselskie Wolni i Solidarni będzie głosowało za przyjęciem informacji Rady Ministrów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#StanisławTyszka">Komisja Polityki Społecznej i Rodziny wnosi o przyjęcie:</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#StanisławTyszka">- Informacji Rady Ministrów o realizacji w roku 2015 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#StanisławTyszka">- Informacji Rady Ministrów o realizacji w roku 2016 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#StanisławTyszka">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#StanisławTyszka">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-92.5" who="#StanisławTyszka">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny 49. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-92.6" who="#StanisławTyszka">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-92.7" who="#StanisławTyszka">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze wygłosić oświadczenie?</u>
          <u xml:id="u-92.8" who="#StanisławTyszka">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-92.9" who="#StanisławTyszka">Listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam zatem za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-92.10" who="#StanisławTyszka">Bardzo proszę, głos ma pan poseł... Nie.</u>
          <u xml:id="u-92.11" who="#StanisławTyszka">Pan poseł Jarosław Gonciarz zgłosił swoje oświadczenie na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-92.12" who="#StanisławTyszka">W związku z tym zapraszam pana posła Jana Mosińskiego z Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-92.13" who="#StanisławTyszka">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-92.14" who="#StanisławTyszka">A pan poseł Ryszard Wilczyński jest?</u>
          <u xml:id="u-92.15" who="#StanisławTyszka">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#RyszardWilczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Drodzy goście zgromadzeni na galerii i mieszkańcy Opolszczyzny! Pragnę ze smutkiem poinformować, że w tej chwili trwa uroczystość pogrzebowa płk. Stefana Szelki, żołnierza, kombatanta, prezesa zarządu wojewódzkiego Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych w Opolu, człowieka wielce zasłużonego, postaci znakomitej, postaci symbolicznej, postaci, która na trwałe wpisała się w funkcjonowanie w ostatnich latach, a w zasadzie od wojny, regionu opolskiego. Ponieważ nie mogę być na tej uroczystości z racji posiedzenia Sejmu, w tej formule oświadczenia poselskiego chciałbym oddać cześć, szacunek temu człowiekowi, mówiąc trochę o jego życiu i o jego zasługach i o tym, kim był.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#RyszardWilczyński">Płk Stefan Szelka urodził się 23 grudnia 1924 r. w Niedośpielinie w województwie łódzkim. Był wychowywany w duchu patriotycznym, stąd wstąpił jako młody człowiek, chłopak do Batalionów Chłopskich. Chcę przypomnieć, że wczoraj Sejm uczcił uchwałą 77. rocznicę powstania Batalionów Chłopskich. Miał krótki szlak bojowy, bo do 1. Armii Wojska Polskiego wstąpił w marcu 1945 r. Potem został już w armii, piął się po szczeblach kariery wojskowej oficera. Miał możliwość, jeszcze jako żołnierz, uczestniczyć w walkach z oddziałami Ukraińskiej Powstańczej Armii w roku 1946 w rejonie Bircza - Przemyśl - Sanok. Skończył Akademię Wojskową w Warszawie i, w momencie kiedy ją skończył, został skierowany na Opolszczyznę. Służył w 2. Warszawskiej Dywizji Zmechanizowanej im. gen. Henryka Dąbrowskiego.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#RyszardWilczyński">W 1972 r. rozpoczyna prace w wojewódzkim sztabie wojskowym, gdzie, szanowni państwo, od momentu kiedy zakończył pracę, bo był dowódcą, miał swój gabinet i w tym gabinecie prowadził prace związku, przyjmował kombatantów, dbał o sprawy kombatanckie. Jako wojewoda obserwowałem tę pracę. Był częstym gościem w moim gabinecie. Raportował mi w ten sposób: Panie wojewodo, pan pamięta, jak zaczynaliśmy współpracować, to nas było tylu, a teraz, w tym roku odeszło tyle setek osób, a w tym roku jeszcze kolejne setki. I śledziłem, jak ta liczba kombatantów maleje, topnieje i coraz mniej ich jest na uroczystościach. No i w końcu również nastąpił kres życia pana pułkownika.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#RyszardWilczyński">To był człowiek zupełnie szczególny. Proszę sobie wyobrazić ponad 90-letniego człowieka, który cały czas pracuje, cały czas jest aktywny. Większą część swojego aktywnego życia spędza w mundurze, aby zajmować się sprawami starzejących się, chorych kombatantów, aby organizować uroczystości państwowe, rocznicowe, uroczystości w jednostkach, aby mówić młodzieży o tym, czym był szlak bitewny, czym był szlak wojenny, czym jest służba w wojsku, czym jest służba ojczyźnie. Wiele pracy poświęcał temu, aby każdą szkołę na Opolszczyźnie, która nie miała patrona, zachęcić, żeby patronem był właśnie ktoś z bohaterów historii, szlaku wojennego, historii oręża polskiego. Tak że był to człowiek, który nie poprzestawał, był wychowawcą, był społecznikiem, był wzorem dla wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#RyszardWilczyński">Mam nadzieję, że poczekacie jeszcze chwilę, bo mówię o kimś szczególnym, a jeżeli chodzi o wychowanie patriotyczne, to jest ważne. Poproszę was potem, abyśmy uczcili go minutą ciszy.</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#RyszardWilczyński">A więc odszedł człowiek zasłużony, odszedł człowiek, który umiał cieszyć się życiem, człowiek, który zawsze miał jakąś historyjkę na podorędziu, czasami dowcip wojskowy, który potrafił angażować innych w to, co wydawało mu się w życiu najważniejsze, w ocalenie pamięci o czasach, kiedy rzeczywiście patriotyzm oznaczał daninę krwi. Będzie nam w Opolu, będzie nam na Opolszczyźnie tego człowieka brakowało. Odszedł. Cześć jego pamięci!</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#RyszardWilczyński">Będę wdzięczny, panie marszałku, jeżeli wraz z obecnymi tu osobami uczcimy jego pamięć chwilą ciszy.</u>
          <u xml:id="u-93.7" who="#komentarz">(Zebrani wstają, chwila ciszy)</u>
          <u xml:id="u-93.8" who="#RyszardWilczyński">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-93.9" who="#RyszardWilczyński">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#StanisławTyszka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#StanisławTyszka">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#StanisławTyszka">Informacja o wpływie interpelacji, zapytań oraz odpowiedzi na nie dostępna jest w Systemie Informacyjnym Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#StanisławTyszka">Na tym kończymy 49. posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#StanisławTyszka">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#StanisławTyszka">Porządek dzienny 50. posiedzenia Sejmu, zwołanego na dni 25, 26 i 27 października 2017 r., został paniom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#StanisławTyszka">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-95.6" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 12 min 05)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>