text_structure.xml 107 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#CzesławŚleziak">Zgodnie z porządkiem dziennym mamy do rozpatrzenia trzy punkty. Czy są uwagi w sprawie zaproponowanego porządku dziennego? Jeśli nie usłyszę uwag, uznam, że porządek został przyjęty. Nie słyszę uwag. Przystępujemy do realizacji porządku obrad. Ponieważ w punkcie 1 przewidujemy wprowadzenie ze strony ministra środowiska, pytam dyrektora Halniaka, czy na dzisiejszym posiedzeniu będzie obecny członek kierownictwa resortu? Opóźniliśmy rozpoczęcie posiedzenia już o 20 minut, a wciąż nie przybył przedstawiciel kierownictwa resortu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#MarekHaliniak">Pan minister jest w drodze, wiem, że są bardzo duże korki. Pan minister prosił o przekazanie przeprosin, ponieważ opóźniła się wizyta pani komisarz Komisji Europejskiej, w związku z czym pan minister wyruszył na posiedzenie ok. godz. 18.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#CzesławŚleziak">O ile wiem, minister ma kilku zastępców. Czy ktoś z nich jest obecny na posiedzeniu? Jest to poważne posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#MarekHaliniak">W trakcie prezentacji ministra Antoniego Tokarczuka miał dotrzeć minister Marek Michalik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#CzesławŚleziak">Właśnie przyszedł pan minister. Rozumiem, że jest pan usprawiedliwiony, ale ma pan kilku zastępców, którzy powinni być obecni na posiedzeniu. Witamy pana ministra, przystępujemy do realizacji rozpatrzenia sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres od 31 stycznia do 31 grudnia 1999 r. wraz z analizą Najwyższej Izby Kontroli. Oddaję głos ministrowi środowiska Antoniemu Tokarczukowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#AntoniTokarczuk">Przepraszam za spóźnienie. Nie było ono ode mnie zależne, bowiem trudno było panią komisarz zostawić - nie przewidziałem, że ona się spóźni. Jeżeli zaś chodzi o wiceministrów, jeden jest za granicą, a drugi miał przybyć na posiedzenie. Czuję się zobowiązany za to przeprosić.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#AntoniTokarczuk">Przedstawię państwu informację o realizacji w 1999 r. budżetu Ministerstwa Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, od 10 listopada 1999 r. - Ministerstwa Środowiska.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#AntoniTokarczuk">W ustawie budżetowej na 1999 r. wydatki w części 28 - Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa określono na kwotę 399,6 mln zł, w tym wydatki bieżące - 353,4 mln zł. Wydatki majątkowe wynosiły 40,8 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#AntoniTokarczuk">W ciągu roku budżetowego minister finansów dokonał 28 zmian budżetu części 28 na łączną kwotę 369,7 mln zł, co stanowi 92,5% kwoty ustawy budżetowej. Dodatkowe środki minister finansów przyznał m.in. na: podwyżki wynagrodzeń, likwidację skutków powodzi, współfinansowanie programów PHARE, rozbudowę Białowieskiego Parku Narodowego. Największe zmiany ok. 300 mln zł - 81% - dokonane zostały w dziale 66 - Różne usługi materialne.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#AntoniTokarczuk">W ramach uprawnień minister dokonał 21 zmian wewnętrznych. Wszystkie zmiany spowodowane były wystąpieniem w trakcie realizacji wcześniej nie przewidzianych oko-liczności i dotyczyły przeniesień w ramach danej części i działu. Dokonane zmiany nie spowodowały zwiększenia wydatków w jakimkolwiek dziale, rozdziale czy grupie o więcej niż 5%. Plan wydatków po zmianach zamknął się kwotą 769,3 mln zł i został zrealizowany w wysokości 742,5 mln zł, łącznie z wydatkami niewygasającymi w kwocie 49,8 mln zł, co stanowi 96,5% planu po zmianach. W 1999 r. Ministerstwo Środowiska nie otrzymało od ministra finansów środków do pełnej wysokości planu po zmianach. Kwota nie przekazanych środków wyniosła 24,8 mln zł, tj. 3,3% planu po zmianach.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#AntoniTokarczuk">Jednostki podległe zwróciły na rachunek dysponenta głównego nie wykorzystane środki w kwocie 2,6 mln zł, z czego 1,6 mln zł, to środki z rezerwy celowej na rozbudowę Białowieskiego Parku Narodowego. Z kwoty tej środki w wysokości 2 mln zł zostały zwrócone przez dysponenta głównego do Ministerstwa Finansów w trybie i terminie przewidzianym rozporządzeniem Ministra Finansów z 2 sierpnia 1991 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wykonania budżetu państwa. Różnica między kwotą zwrotów z jednostek w wysokości 2,6 mln zł, a kwotą zwrotu do Ministerstwa Finansów w wysokości 2 mln zł, wynika z przekazania jej podległej jednostce Biuru Programu Oceny Skutków Działań w Środowisku w okresie poślizgowym na uregulowanie zobowiązań.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#AntoniTokarczuk">Plan dochodów budżetowych w 1999 r. przewidywał uzyskanie kwoty 12,5 mln zł. Dochody zrealizowano w kwocie 20,5 mln zł, co stanowi wzrost o 64,4% w stosunku do planu. Planowane roczne dochody przekroczono w trzech działach. W dziale - Budownictwo - wzrost o 57,13%, w dziale - Różne usługi materialne - wzrost o 167,9% i w dziale - Obrona narodowa - wzrost o 2752,5%, chodzi o dzierżawę barek.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#AntoniTokarczuk">W ramach zrealizowanych dochodów największy udział - 54,37% miały dochody uzyskane w dziale 66 - Różne usługi materialne, wykazane w 99,2% przez okręgowe dyrekcje gospodarki wodnej z tytułu czynszu mieszkaniowego, dzierżawy gruntów i kęp wiklinowych, wykaszania traw, sprzedaży surowców wtórnych, składników majątkowych itp. Duży udział w strukturze dochodu, bo 26,99%, miały również dochody uzyskane w dziale 31 - Budownictwo, z tytułu opłat za ustanowienie użytkowania górniczego, a w dziale - Leśnictwo - 16,44% z dzierżawy gruntów, sprzedaży środków trwałych, czynszów za mieszkania służbowe i opłaty za wynajem pokoi gościnnych.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#AntoniTokarczuk">Poniżej planu dochody osiągnięto w trzech działach: 45 - Leśnictwo, spadek o 22,9%; 89 - Różna działalność, spadek o 38,4%; 91 - Administracja, spadek o 27,3%. Tak niskie wykonanie spowodowane zostało nie uzyskaniem przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych zakładanego planu, ograniczenie sprzedaży gruntów i lasów jedynie do przypadków szczególnych, a także niższej kwoty z zysku wypłaconej przez Zakład Obsługi Centrali Ministerstwa i przesunięcia sprzedaży składników majątkowych na 2000 r.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#AntoniTokarczuk">Ustawa budżetowa określiła wydatki w kwocie 399,6 mln zł. Wydatki zostały zwiększone o 369,7 mln zł. Realizacja wydatków w 1999 r. zamknęła się w kwocie 742,5 mln zł, co stanowi 96,5% obowiązującego na dzień 31 grudnia 1999 r. rocznego planu po zmianach.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#AntoniTokarczuk">W strukturze wydatków największy udział miały wydatki w działach: 66 - Różne usługi materialne - 68,8%; 45 - Leśnictwo - 22,9%; 91 - Administracja państwowa - 5,5%. Wydatki bieżące wykonano w 96,7%, zaś majątkowe - w 96,1%. Wykonanie wydatków według działów przedstawia się następująco. W dziale 31 - Budownictwo - 99,4%, w dziale 45 - Leśnictwo - 98%, w dziale 66 - Różne usługi materialne - 95,8%, w dziale 79 - Oświata i wychowanie - 99,9%, w dziale 91- Administracja państwowa - 98,5%, w dziale 98 - Obrona narodowa - 99,8%.</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#AntoniTokarczuk">W 1999 r. środki budżetowe wykorzystywane były zgodnie z obowiązującymi przepisami zawartymi w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie klasyfikacji dochodów i wydatków budżetowych. Generalnie środki budżetowe wydatkowane były zgodnie z planowanym przeznaczeniem, w sposób celowy i oszczędny. Wykonanie rzeczowe wydatków było znacznie większe, ponieważ jednostki posiadały zobowiązania dotyczące wydatków na łączną kwotę 28,2 mln zł. Spowodowane to zostało nie przekazaniem przez Ministerstwo Finansów środków do pełnej wysokości planów. Ministerstwo Finansów nie przekazało Ministerstwu Środowiska łącznie kwoty 24,793 mln zł, z czego w dziale 45 - Leśnictwo - 1,647 mln zł, w dziale 66 - Różne usługi materialne - 22,615 mln zł oraz Biuru Administracyjno-Budżetowemu - 22 tys. zł. Zobowiązania dotyczące wydatków bieżących stanowiły 63,46%, zaś wydatków inwestycyjnych - 36,54%.</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#AntoniTokarczuk">Największe zobowiązania dotyczyły działu 66 - Różne usługi materialne. Środków do pełnej wysokości nie otrzymały Okręgowa Dyrekcja Gospodarki Wodnej w Gliwicach - 1,034 mln zł, Okręgowa Dyrekcja Gospodarki Wodnej w Krakowie - 3,936 mln zł, Okręgowa Dyrekcja Gospodarki Wodnej we Wrocławiu - 17,545 mln zł, Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych - 1,647 mln zł, Biuro Administracyjno-Budżetowe - 22 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#AntoniTokarczuk">Minister środowiska wystąpił do ministra finansów z pismem w sprawie sposobu regulowania zobowiązań powstałych na skutek nie przekazania środków do pełnej wysokości. W 1999 r. zgłoszono jako wydatki niewygasające na koniec rok budżetowego łącznie środki w kwocie 49,759 mln zł, z czego w dziale 45 - Leśnictwo - 8,680 mln zł, Krajowy Zarząd Parków Narodowych - 1,708 mln zł, Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych - 6,9 mln zł, w dziale 66 - Różne usługi materialne - 39,790 mln zł i w dziale 91 - Administracja państwowa - 1,290 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#AntoniTokarczuk">Na koniec 1999 r. do budżetu państwa zwrócono kwotę 2 mln zł jako środki nie wykorzystane przez wszystkie jednostki resortu. Najwyższa kwota została zwrócona przez Krajowy Zarząd Parków Narodowych - 1,718 mln zł i dotyczyła w głównej mierze rezerwy celowej na rozbudowę Białowieskiego Parku Narodowego oraz Biura Administracyjno-Budżetowego w wysokości 777 tys. zł środków związanych z integracją europejską.</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#AntoniTokarczuk">Departament Ekonomiczny zwrócił uwagę jednostkom podległym, w których nie wykorzystane środki zwrócono do budżetu państwa, na konieczność wprowadzenia większej dyscypliny w wydatkowaniu środków budżetowych oraz na konieczność bieżącego informowania Departamentu Ekonomicznego w przypadku niemożności wydatkowania środków zgodnie z planem, by można było podjąć decyzję o zmianie przeznaczenia tych środków. Ponadto podległym jednostkom resortu zwrócono uwagę na potrzebę większej staranności przy planowaniu dochodów.</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#AntoniTokarczuk">Zadania statutowe Ministerstwa Środowiska realizowało 71 jednostek sektora finansów publicznych oraz Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych w zakresie ustawy o lasach. Minister środowiska w 1999 r. realizował zadania w 9 działach. Informuję członków Komisji, że szczegółowe informacje dotyczące omawianych przeze mnie zagadnień zostały przedstawione w sprawozdaniu z realizacji budżetu i zadań rzeczowych za 1999 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#CzesławŚleziak">Dziękuję panu ministrowi. Przypominam, że do materiałów, które państwo otrzymali, na wniosek prezydium Komisji została opracowana opinia do sprawozdania wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1999 r., przygotowana przez Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu. Uwagi do sprawozdania z działalności Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w 1999 r. również opracowało Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu. Obecny na dzisiejszym posiedzeniu ekspert prof. zwyczajny Franciszek Piontek przygotował opinię do materiałów Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#CzesławŚleziak">Proszę przedstawiciela Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej o przedstawienie planu finansowego Narodowego Funduszu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#MariaZajączkowska">Przedstawię ogólne informacje o wykonaniu planu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w 1999 r., a o ich rozwinięcie poproszę pana prezesa Kazimierza Kujdę, który w Narodowym Funduszu odpowiada za planowanie i działalność finansową.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#MariaZajączkowska">Plan finansowy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej za 1999 r., we wskaźnikach ujętych w planie PFC stanowiącym załącznik do ustawy budżetowej, wykonany został następująco. Plan przychodów Narodowego Funduszu wykonany został w 97,5%, wydatki w 99,6%, stan finansowy Funduszu na koniec roku - w 101,6%, plan działalności dotacyjnej oraz stan należności z udziału pożyczek - w 106%. Stan Funduszu na koniec roku przedstawiający majątek Narodowego Funduszu finansowany funduszami własnymi wraz z niepodzielonym zyskiem został wykonany w 102,7%.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#MariaZajączkowska">Przychody w planie PFC są wielkościami zwiększającymi stan Funduszu. Wpływy do Narodowego Funduszu z tytułu opłat i kar w 1999 r. wyniosły 382,646 mln zł. W tym miejscu pozwolę sobie na dygresję. Od 1 stycznia 1999 r., w związku z wejściem w życie nowelizacji ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska, na skutek reformy administracji państwa, nastąpił nowy podział opłat między fundusze 4 szczebli. W efekcie udział Narodowego Funduszu zmniejszył się z 40% do ok. 27%.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#MariaZajączkowska">Równocześnie zmieniły się instytucje pobierające opłaty i prowadzące rachunki redystrybucyjne między funduszami, gdyż od 1 stycznia 1999 r. podmiotem zbierającym nie są wojewodowie tylko zarządy województw. Nałożyła się na to wcześniej wprowadzona zmiana o samookreślaniu opłat, przynajmniej w części wskaźników, przez podmioty uiszczające te opłaty. W konsekwencji doprowadziło to do sytuacji, że wysokość przychodu z tytułu opłat i kar wykonana została w 78,7%. Narodowy Fundusz bezpośrednio, a także za pośrednictwem ministra środowiska, próbował pomóc zarządom województw, które w tym roku się organizowały i również miały związane z tym trudności.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#MariaZajączkowska">Wpływy z opłat eksploatacyjnych w planie finansowym Narodowego Funduszu w wersji budżetowej, tzw. planie PFC, są ujmowane w formie memoriałowej, co oznacza, że umieszcza się w planie opłaty eksploatacyjne, na które zostały wydane decyzje i niekoniecznie są one rzeczywistym wpływem gotówki. Plan został wykonany w 178,4%. W rzeczywistości wpływ gotówki odpowiadał tylko 80,8%. Pozostałe przychody, do których należą odsetki od pożyczek, odsetki od przejściowo wolnych środków pieniężnych oraz zyski ze sprzedaży bonów skarbowych, zostały wykonane w 99,2%.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#MariaZajączkowska">Wydatkami w wersji budżetowej Funduszu są wszelkie zmniejszenia stanu Funduszu własnego. Wlicza się w to dotacje. Plan wypłat dotacyjnych został wykonany w 100,6%, dotacje inwestycyjne w 91,2%, dotacje nieinwestycyjne w 116,3%.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#MariaZajączkowska">Jeżeli chodzi o wydatki bieżące własne, plan wydatków został wykonany w 96,1%. Głównymi składnikami wydatków własnych są: koszt utrzymania biura, marża banków, rezerwy utworzone na zagrożone należności. Plan kosztów utrzymania biura zrealizowany został w 93,2%. Na koniec roku utworzono rezerwy w wysokości 13,443 mln zł na zagrożone wierzytelności. Wydatki inwestycyjne planowane w wysokości 6,9 mln zł wykonano w 99,9%. Stan Funduszu na koniec roku został wykonany w 100,1%.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#MariaZajączkowska">Realizacja planu dofinansowania przedsięwzięć według kierunków, co nie stanowi już integralnej części planu PFC, przedstawiała się następująco. Na ochronę powietrza przeznaczono 517,663 mln zł, co stanowiło 117% planu. Na ochronę wód przeznaczono 569,694 mln zł, co stanowi wykonanie 98% planu. Na ochronę ziemi - 108,661 mln zł, co stanowi wykonanie w 85%. Pozostałe pozycje są znacznie mniejsze. W tym są: linie kredytowe - 47,760 mln zł, co stanowi wykonanie w 84%; górnictwo - 14,827 mln zł, czyli 84%; oraz działalność kapitałowa - 143,138 mln zł, wykonanie w 95%.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#MariaZajączkowska">Chciałabym zwrócić uwagę na niższe wykonanie planu w ochronie powierzchni ziemi, co wynikało z braku odpowiednich środków oraz opóźnienia w budowie Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#MariaZajączkowska">W 1999 r. jeśli chodzi o ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza uzyskano efekt 122361 ton, pyłów ogółem --17833 Megagramów, tlenku węgla - 3939 Megagramów na rok, tlenków azotu - 10155 Megagramów na rok, dwutlenku węgla - 1319302 Megagramy na rok. Zwiększenie pojemności zbiorników małej retencji 4,645 mln, zwiększenie wydajności przepompowni 786 m3/h, długość wybudowanej kanalizacji - 1211 km, zwiększenie przepustowości oczyszczalni - 624,024 tys. m3 na dobę, regulacja rzek - 0,55 km, powiększenie pojemności wysypisk - 2,917 mln m3, stworzenie warunków do utylizacji 333580 Megagramów na rok odpadów, stworzenie warunków do produkcji kompostu w ilości 24 tys. Megagramów na rok i likwidację odpadów niebezpiecznych w ilości 571 tys.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#MariaZajączkowska">Narodowy Fundusz na mocy porozumienia między ministrem środowiska a Narodowym Funduszem prowadził obsługę środków zagranicznych będących w naszej dyspozycji w wysokości 32,385 mln zł. Najwięcej środków wpłynęło do Funduszu z programu PHARE - 26,921 mln zł, Funduszu partnerskiego PHARE - 3,535 mln zł oraz z Funduszu partnerskiego BIS. Z pozostałych funduszy, jak środki Duńskiej Agencji Ochrony Środowiska oraz Amerykańskiej Agencji Ochrony Środowiska, wpłynęło łącznie 743 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#MariaZajączkowska">Wraz ze stanem środków na początek roku w wysokości 38,548 mln zł, do dyspozycji w 1999 r. pozostawała kwota 70,933 mln zł. Wydatkowano kwotę 50,763 mln zł, z tego na Fundusz PHARE - 41,730 mln zł, Fundusz partnerski PHARE - 7,105 mln zł oraz fundusz darów fińskich - 1,117 mln zł. To wszystkie ogólne informacje, które chciałam państwu przedstawić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#CzesławŚleziak">Dziękuję pani prezes. Oddaję głos przedstawicielom Najwyższej Izby Kontroli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#ZbigniewWesołowski">Chciałbym wypowiedzieć się w sprawie wykonania zadań przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, gdyż w swym wystąpieniu pani prezes nie odniosła się do naszego materiału. Zapoznam państwa z naszymi ustaleniami i podam przyczyny oceny, jaką zaproponowało Kolegium Najwyższej Izby Kontroli. Na dzisiejszym posiedzeniu wraz z zespołem jest obecny dyrektor Andrzej Głowacki, który później może odnieść się do realizacji budżetu Ministerstwa Środowiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#CzesławŚleziak">Wolałbym, żeby zachowując logikę porządku obrad zacząć od ministerstwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#AndrzejGłowacki">Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie ocenia wykonanie budżetu państwa za 1999 r. w części 28 - Ministerstwo Środowiska, stwierdzając jedynie nieznaczne uchybienia nie mające istotnego wpływu na wykonanie planu. Stwierdzone uszczuplenie budżetu państwa wyniosło 388,826 tys. zł, z czego niegospodarnie wydatkowano kwotę 380,710 tys. zł, co stanowi 0,05% wydatków, łącznie z wydatkami niewygasającymi. Do innych nieprawidłowości należy realizacja zadań na kwotę 8,116 tys. zł, co stanowi 0,001% wydatków. Zatem nieprawidłowości łącznie stanowią 0,051% wydatków ministerstwa.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#AndrzejGłowacki">Mimo dość licznych usterek wymienionych na kolejnych stronach naszej syntezy, na pozytywną ocenę złożyło się to, że resort ten ma wiele jednostek do zarządzania, obejmuje bardzo zróżnicowaną tematykę i wydaje olbrzymie kwoty na inwestycje związane z gospodarką wodną. Inne uchybienia dotyczą rezerw celowych w zakresie poz. 36 - piszemy o tym na str. 7. Dotyczy to nie wykorzystania środków - umownie rzecz biorąc - kierowanych na Białowieski Park Narodowy i w części zwróconych do budżetu jako środki nie wykorzystane, mimo szczupłości środków na ten cel. Jeszcze raz podkreślę, że uchybienia w wartości kwotowej stanowią setne ułamki procenta i z tego wynika wysoka ocena.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#ZbigniewWesołowski">Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jest jednym z większych państwowych funduszy celowych. Lokowalibyśmy go na 4–5 pozycji po Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i Państwowym Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Dysponuje on dość dużymi środkami publicznymi, o czym informowała pani prezes i o czym wspominamy w naszym opracowaniu.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#ZbigniewWesołowski">Najwyższa Izba Kontroli co roku przygląda się gospodarce tego Funduszu, kierunkom w jakich są wykonywane zadania i plan finansowy. Już od kilku lat dostrzegamy pewne, niekorzystne trendy w tym zakresie. W sprawozdaniu przedstawionym przez panią prezes wartości odnoszące się do wykonania są imponujące: 99%, 101%, 106% itd. Chciałbym jednak zauważyć, że wskaźniki te zostały uzyskane przez kolejne zmiany planu finansowego, a szczególnie zmianę planu pod koniec września 1999 r. Należałoby więc odnieść się, jakie powinny to być wskaźniki w stosunku do planu pierwotnego, będącego załącznikiem do ustawy budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#ZbigniewWesołowski">W związku z tym powiem o kilku sprawach, które - naszym zdaniem - wskazują na kierunki budzące niepokój w działalności Narodowego Funduszu i nad którymi należałoby się zastanowić, żeby Funduszowi pomóc. Nasze wnioski, wskazania, mają na celu przede wszystkim lepsze wykorzystanie środków, które będzie służyło celom ekologicznym, statutowym, a nie grom kapitałowym, przetrzymywaniu funduszy i kolejnym wzrostom kosztów działalności administracyjnej.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#ZbigniewWesołowski">Po pierwsze, zarzucamy i twierdzimy, że trend widoczny w zatrudnieniu w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, jest bardzo niebezpieczny, bowiem przy przejmowaniu w obsłudze pewnych zadań, zatrudnienie z roku na rok będzie rosło. Dowodem tego jest 1999 r., w którym zatrudnienie wzrosło o 45 osób i planowany jest wzrost na 2000 r. o następne 50 osób.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#ZbigniewWesołowski">Po drugie, nie zakończono prac nad projektem strategii działań Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Brak strategii utrudnia prawidłowe i racjonalne gospodarowanie środkami Narodowego Funduszu, a w realizacji zadań wynikających z polityki ekologicznej państwa doprowadza do chaotycznych działań w tym względzie. Pomimo braku strategii działania, koncepcji organizacji, podejmowano wiele działań związanych ze zmianami organizacyjnymi Biura Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej posługując się różnymi opracowaniami firm konsultingowych, o których w naszej informacji podajemy dość szczegółów.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#ZbigniewWesołowski">Plan działalności Narodowego Funduszu powinien w jakiś sposób być skorelowany z działalnością wojewódzkich funduszy ochrony środowiska. Stwierdzamy, że taki plan działania i jego realizacja nie były dostosowane do potrzeb wynikających z wojewódzkich list przedsięwzięć priorytetowych, na co zwracaliśmy uwagę we wnioskach z roku poprzedniego. O zmianie w planie finansowym we wrześniu 1999 r. mówiłem już. Dzięki temu wskaźniki zostały poprawione.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#ZbigniewWesołowski">Chciałbym zasygnalizować, że zwiększoną aktywność Funduszu zauważamy dopiero w II połowie roku, a szczególnie w IV kwartale, w którym zrealizowano 60% ogółu wpłat. Tak więc I półrocze jest okresem bezruchu związanego z realizacją zadań statutowych. W IV zintensyfikowano działalności w zakresie pomocy finansowej na cele ekologiczne obniżając jednocześnie stan wolnych środków do 50 mln zł na koniec roku. Przez I półrocze stan tych środków utrzymywał się powyżej 500 mln zł w Narodowym Funduszu.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#ZbigniewWesołowski">Jeszcze jedna systemowa kwestia, na którą chciałbym zwrócić uwagę. Jest to brak koncepcji współpracy z bankami w zakresie obsługi. Zastanawia nas, dlaczego rezerwuje się duże środki na zakup kolejnej emisji akcji Banku Ochrony Środowiska, w którym posiada się ponad 40% udziału. Wspólnie z drugim akcjonariuszem, którym jest Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych, minister środowiska dysponuje pakietem większościowym i nie zachodzi żadna potrzeba dokupowania udziałów, czyli angażowania 100 mln zł, które można byłoby przeznaczyć na działalność statutową.</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#ZbigniewWesołowski">Brak koncepcji dalekosiężnej współpracy z bankami jest dla nas zastanawiający. Wydaje się, że w tej sprawie należałoby oprzeć się na profesjonalnej obsłudze kredytów jaką oferują banki. Z naszej kontroli wynika, że niektóre fundusze są obsługiwane przez banki. Są to pełne marże, a więc i określony koszt, ale wówczas obsługa jest niejako podwójnie zabezpieczona - jest nadzór bankowy, a jednocześnie Fundusz może realizować swoje zadania priorytetowe. Próba przekształcania się w parabank przez organizację jaką jest Narodowy Fundusz, niedobrze jej służy i nasuwa podejrzenie, że gwarancje bezpieczeństwa związane z uruchamianiem środków będą słabsze.</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#ZbigniewWesołowski">Dość dokładnie opisaliśmy nasze uwagi. Myślę, że negatywna ocena wykonania planu finansowego, którą Kolegium Najwyższej Izby Kontroli podjęło 2 tygodnie temu, wynika z tego, że nie widać jasnych kierunków, które chcielibyśmy zauważać w działalności Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, tym bardziej że nie jest to pierwszy rok działalności Funduszu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#CzesławŚleziak">Dziękuję panu prezesowi. Na tym etapie chciałbym zaproponować, żeby konkluzje wynikające z pytań i odpowiedzi przedstawili posłowie koreferenci. Proponuję powiększyć dotychczasowe grono posłów koreferentów. Proszę posła Jerzego Madeja o wyznaczenie czwartej osoby do przygotowania konkluzji z dzisiejszego posiedzenia. Stwierdzam, że posłowie koreferenci: Stanisław Żelichowski, Jerzy Czepułkowski, Tadeusz Maćkała i Jan Rzymełka przedstawią konkluzje. Jako pierwszy z koreferentów zabierze głos zastępca przewodniczącego Komisji odpowiedzialny za sprawy budżetowo-finansowe, poseł Stanisław Żelichowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#StanisławŻelichowski">Odnosząc się do oceny realizacji budżetu chciałbym podzielić opinię Najwyższej Izby Kontroli, która pozytywnie oceniła jego wykonanie. Ponieważ jednak jesteśmy w okresie, kiedy formułuje się nowy budżet, chciałbym zwrócić uwagę na te wszystkie uchybienia, które w nowym układzie nie powinny się zdarzyć. Później wypowiem kilka uwag w odniesieniu do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#StanisławŻelichowski">Dzisiejsza dyskusja w pewnym sensie jest powrotem do dyskusji sprzed 2 lat. Kiedy uchwalaliśmy budżet na 1999 r. wskazywaliśmy na wiele zagrożeń i związane z tym nasze obawy. Posłowie naszej Komisji w Komisji Finansów Publicznych „walczyli jak lwy”, żeby środki, które uznaliśmy za niezmiernie skromne i nie pozwalające na wykonanie zadań, zostały powiększone. Pamiętam, że wówczas - jest nagranie z tego posiedzenia Komisji - przedstawiciel ministra w randze sekretarza stanu mówił, że 1999 r. będzie szczególnie dobry dla ochrony środowiska, środki budżetowe, rezerwa celowa plus środki zewnętrzne pozwolą na większe wykonanie niż w 1998 r. Na tym tle chciałbym przedstawić kilka uwag.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#StanisławŻelichowski">Jeżeli chodzi o dochody, które zostały znacznie zwiększone, co Najwyższa Izba Kontroli uważa za działanie nierzetelne, uważam, że trudno jest to dokładnie ocenić w trakcie roku. Nie podważając oceny Najwyższej Izby Kontroli sądzę, że w przyszłości należy prowadzić lepszy nadzór. Pan minister mówił o tym, że określone departamenty zostały do tego zobowiązane. Warto zwrócić uwagę na lepsze planowanie, chociaż prawdę mówiąc, dochody budżetu państwa są niewielkie. Gdyby były inne, myślę, że minister finansów inaczej działałby w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#StanisławŻelichowski">Jeżeli chodzi o wydatki, w sytuacji, kiedy stoi przed nami olbrzymie wyzwanie realizacji celów polityki ekologicznej państwa, na które potrzebne są ogromne środki, żeby nasze standardy dostosować do unijnych, każda złotówka jest ważna. Środki z budżetu i z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej muszą pracować na to, by w polskiej ekologii jak najszybciej uzyskać zakładany efekt.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#StanisławŻelichowski">Interesowało nas, dlaczego minister finansów przekazał resortowi 24 mln zł i dlaczego kolejne transze rezerwy celowej były opóźnione - ostatnia była przekazana chyba 28 października. Z nieoficjalnych informacji uzyskanych z Ministerstwa Finansów wiem - prosiłbym, żeby to potwierdzić albo temu zaprzeczyć - że działo się tak dlatego, iż minister finansów uruchamiał środki wtedy, kiedy były wnioski z resortu. Ponieważ wnioski były znacznie opóźnione to i uruchomienie środków było opóźnione. Nie wiem, czy jest to prawda, ale nie możemy przejść do porządku dziennego wobec faktu, że tego typu środki nie wpłynęły. Nie będę z nazwiska wymieniał posłów, którzy w Komisji Finansów Publicznych walczyli o każdy grosz, ale martwi nas, że lekką ręką oddajemy niemal 24 mln zł. Za te środki można było zrealizować wiele celów. Jest to dla mnie niezrozumiałe i uważam, że nie powinno to występować.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#StanisławŻelichowski">Łączne wydatki, razem z niewygasającymi, zostały wykonane w 96% i w porównaniu z 1998 r., w ujęciu nominalnym, były niższe o 134,495 mln zł, czyli o 15%, a realnie ok. 198 mln zł, czyli 21%. Tak więc zapewnienia, że środki budżetowe na realizację zadań w ochronie środowiska będą znacznie większe, nie zostały spełnione. Po analizie okazuje się, że są one realnie mniejsze o 21% niż wykonanie 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#StanisławŻelichowski">Prosiłbym o przedstawienie przyczyn tak późnego składania wniosków. Jeżeli natomiast sprawa wyglądała inaczej, powinniśmy się o tym dowiedzieć, ponieważ składamy sprawozdanie do Komisji Finansów Publicznych, która ocenia działalność ministra finansów. Jeśli wnioski zostały zbyt późno złożone przez resort, trudno obwiniać ministra finansów. Mimo wszystko nie rozumiem, dlaczego minister nie interweniował, nie ponaglał i nie skierował do Najwyższej Izby Kontroli odpowiednich pism. Dzięki temu byłoby to w materiałach NIK, a tak zostało pominięte.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#StanisławŻelichowski">Następna sprawa, która nas niepokoi wiąże się z gospodarką wodną. Wszyscy wiemy, jakie są potrzeby i jak niewielkie są możliwości w tym zakresie. Chcielibyśmy dowiedzieć się, kto z kierownictwa resortu odpowiada za gospodarkę wodną. Najpierw poinformowano nas, że odpowiedzialny za to jest sekretarz stanu. Potem z prasy dowiedziałem się, że sekretarz stanu odpowiedzialny jest za kontakty z organizacjami ekologicznymi. Rozumiem wagę kontaktów z tymi organizacjami, ale one będą pracowały bez względu na to, czy sekretarz stanu będzie za to odpowiedzialny, czy nie. Czy sekretarz stanu powinien zajmować się tylko tym?</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#StanisławŻelichowski">Jakie są tego skutki w budżecie? Część okręgowych dyrekcji gospodarki wodnej otrzymała zbyt duże środki, których nie mogły wykorzystać i pan minister odprowadził je do budżetu państwa zgodnie z regułami. Pozostała część ODGW tych środków nie dostała. Zgodnie z zobowiązaniami wymagalnymi, trzeba pokryć koszt odsetek. Są to w sumie niewielkie kwoty, ale nie powinno do tego dochodzić. Gdyby była prowadzona miesięczna czy kwartalna analiza, spotkania z dysponentami środków, można byłoby tego uniknąć.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#StanisławŻelichowski">Pan minister powiedział dziś, że zwróci uwagę na to, żeby takie błędy nie były popełniane w przyszłości. Żeby uniknąć błędów trzeba w ciągu roku prowadzić analizę. Ktoś powinien za to odpowiadać.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#StanisławŻelichowski">Następna sprawa dotyczy środków nie uzyskanych przez Lasy Państwowe, które nie mają nawet pewnych możliwości prawnych finansowania zadań z zakresu nadzoru nad lasami prywatnymi. Zadania te w ramach art. 54 powinny być dotowane z budżetu państwa. Dziś trudno Lasom Państwowym zrozumieć, że z jednej strony środki odprowadza się do budżetu, a z drugiej - nie ma możliwości przesunięcia wewnętrznego. To w przyszłości powinno być wyeliminowane.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#StanisławŻelichowski">Przejdę do sprawy parków narodowych. Wizytowaliśmy Białowieżę i okoliczne parki narodowe. Było nam przykro słuchać o tym, że szef Narwiańskiego Parku Narodowego ma biuro rozproszone w pięciu miejscach, nie dostał ani grosza na inwestycje ekologiczne. Pozostali dyrektorzy parków mówili to samo. Tymczasem resort sili się na tworzenie nowego parku, podczas gdy te, które istnieją są w stanie agonii. Moim zdaniem, trzeba było rozdysponować środki w ten sposób, żeby dać oddech parkom, które już funkcjonują. Gdyby środków tych było więcej, można byłoby myśleć o innych celach. Trudno jest zrozumieć to, co się stało.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#StanisławŻelichowski">Panie ministrze, jeżeli chce pan pozyskać przychylność samorządów na tworzenie kolejnych terenów ochronnych, dobrze byłoby im pokazać, że nie stracą na podjęciu takiej decyzji. Proszę zauważyć, że środki - na które ma pan wpływ - w budżetach wojewodów na bytowanie zwierzyny, są prawie żadne. Nikt nie reguluje należności z tytułu szkód bobrowych czy wilczych. Na spotkaniach z posłami zawsze wywiązuje się dyskusja na ten temat, a my nie mamy argumentów, żeby przekonywać, że jest inaczej. Tym bardziej, jeśli minister kieruje środki na utworzenie nowego parku - czy nie prościej byłoby zapłacić to, co się ludziom należy? Podobne wątpliwości budzi kwestia wykupu gruntów. Jak wytłumaczyć społeczności w Kampinoskim Parku Narodowym, że na blisko 30 lat pozbawiliśmy ich możliwości dysponowania swoim gruntami, deklarując - zgodnie z decyzją Rady Ministrów - że będzie wykup gruntów. Zostało to zatrzymane. Należałoby to nadrobić.</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#StanisławŻelichowski">Sądzę, że w nowym projekcie budżetu pan minister przedstawi takie dane, które nas wszystkich usatysfakcjonują w tym względzie. Podobnie w przypadku geologii - środki są realnie niższe o 25%. Mówię o tym, żeby uniknąć takich sytuacji przy konstruowaniu nowego budżetu. Poza tym podzielam opinię Najwyższej Izby Kontroli, że sprawozdanie resortu środowiska z wykonania budżetu za 1999 r. należy ocenić pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#StanisławŻelichowski">Chciałbym jeszcze kilka zdań powiedzieć na temat Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#StanisławŻelichowski">Narodowy Fundusz jest jednostką, która dzieli środki wypracowane przez kogoś innego. Na pewno dużo trudniej jest wytworzyć te środki niż je podzielić. Obecnie mamy olbrzymi deficyt handlowy. Nasz przemysł ponosi dodatkowe koszty na skutek opłat i kar za korzystanie ze środowiska. Jeżeli środki te są wykorzystane, służą polskiej ekologii, a Narodowy Fundusz jest „drożdżami”, dzięki którym przybywa środków z banków, samorządów itd., jest to zjawisko pozytywne. Jeżeli jednak środki te leżą na kontach, nie pracują - stajemy się mniej konkurencyjni, społeczeństwo ponosi określone opłaty. Rolą Narodowego Funduszu jest sprzęganie wszystkich środków.</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#StanisławŻelichowski">Proszę pana ministra o odniesienie się do tezy, którą przedstawię, iż błędem było ustalenie, że podmioty muszą same określić wielkość opłat, przeprowadzić wyliczenia. Gdyby nie środki Narodowego Funduszu zgromadzone w bankach, które przynoszą określone odsetki, wpływy Funduszu byłyby znacznie mniejsze, bowiem wiele małych podmiotów nie wnosi opłat. Dlaczego tak się dzieje? Myślę, że one nawet nie wiedzą, że mają płacić. Jeśli tworzymy system, ktoś musi za to odpowiadać, prowadzić kontrolę. Kto prowadzi tę kontrolę i jest odpowiedzialny za to, że środki nie wpływają? Nie jest to wyłącznie wina Narodowego Funduszu, ale nas wszystkich, bo to zaakceptowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-15.17" who="#StanisławŻelichowski">Kolejna sprawa. Łączna wartość środków na inwestycje ekologiczne w Narodowym Funduszu i w Ministerstwie Środowiska jest niższa niż przed rokiem, co oddala nas od realizacji celów ekologicznych. Pan prezes mówił o tym, że jest zwiększenie środków udzielanych bezpośrednio zamiast dopłat do kredytów i tym samym wiązanie środków bankowych, które zwiększyłyby środki służące polskiej ekologii. Naszym zdaniem, jest to spory mankament. Dużym błędem, który Komisja - niestety - zaakceptowała, jest dwukrotne procedowanie w ciągu roku. Miało to służyć wybraniu najlepszych pomysłów, ale utrudniło cały harmonogram realizacji. Według mnie tak nie może być. W przyszłości analiza powinna być punktowa lub inna. To kryterium się nie sprawdziło. Poparliśmy to, ponieważ był to wniosek Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej poparty przez resort. Sądziliśmy, że zostało to dokładnie rozważone. Okazuje się jednak, że nie.</u>
          <u xml:id="u-15.18" who="#StanisławŻelichowski">Pani prezes powiedziała, że koszty utrzymania zarządu są niższe w stosunku do planu. Uważam jednak, że koszty utrzymania zarządu są znacznie wyższe niż wykonanie planu roku ubiegłego. Środki są niższe, ale koszty wyższe. Tak więc efektywność działania Zarządu Narodowego Funduszu jest znacznie mniejsza niż w ubiegłym roku. Zmierzanie dalej w tym kierunku źle rokuje.</u>
          <u xml:id="u-15.19" who="#StanisławŻelichowski">Chciałbym poruszyć jeszcze jedną, być może błahą sprawę. Może pani prezes zechciałaby to wyjaśnić, ponieważ krążą wokół niej różne plotki. Z przedstawionych danych wynika, że kupiliście państwo 3 samochody po ok. 130 tys. zł. Z tego, co pamiętam, lancia, którą jeździ pan minister, kosztuje 60 tys. zł. Dlaczego Narodowy Fundusz bazując na środkach zewnętrznych kupuje samochody dwukrotnie droższe niż resort środowiska? Pani prezes, czy jest prawdą, że w jednym zakupionym samochodzie wymieniono tapicerkę na ekologiczną za co zapłacono ze środków Narodowego Funduszu? Przecież zamawiając samochód można zamówić tapicerkę zgodnie z zapotrzebowaniem. Jeśli najpierw kupuje się samochód, a potem wymienia się w nim tapicerkę, nie jest to działanie gospodarne. Proszę o wyjaśnienie.</u>
          <u xml:id="u-15.20" who="#StanisławŻelichowski">Jak już mówiłem, wnoszę o przyjęcie sprawozdania resortu, natomiast sprawozdanie z działalności Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej powinno uzyskać ocenę negatywną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#CzesławŚleziak">Dziękuję panu posłowi. Proszę o zabranie głosu posła Tadeusza Maćkałę, następnie posła Jerzego Czepułkowskiego oraz posła Jana Rzymełkę, po czym ogłoszę 5-minutową przerwę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#TadeuszMaćkała">Przychylając się do pozytywnej oceny sprawozdania z wykonania budżetu resortu wyrażonej przez moich przedmówców oraz przedstawiciela Najwyższej Izby Kontroli, chciałbym dodać kilka uwag. Co nasuwa się po lekturze tego sprawozdania? Wydaje się, że nieprawidłowa jest polityka zatrudnienia stosowana w okręgowych dyrekcjach gospodarki wodnej, gdzie nie wykonuje się planu zatrudnienia etatowego, żeby zatrudnieni pracownicy otrzymali wyższe wynagrodzenie. Uważam, że jest to zjawisko nieprawidłowe i niewskazane. Należy zatrudniać tyle osób, ile potrzeba i wynagradzać je zgodnie ze średnią podaną w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#TadeuszMaćkała">Ponadto nieprawidłowości, które wystąpiły w parkach narodowych, należy usunąć - co wynika z zaleceń Najwyższej Izby Kontroli - przez wzmożenie nadzoru, który w kilku przypadkach wydaje się niewystarczający.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#TadeuszMaćkała">W tym miejscu wspomnę słabą kontrolę dochodu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z tytułu opłat eksploatacyjnych. Nie mówię o opłatach koncesyjnych, które są dość dobrze kontrolowane. Opłaty eksploatacyjne są deklarowane przez przedsiębiorcę górniczego. Niestety, w resorcie nie ma mechanizmu weryfikacji tych opłat. Nie wynika to ze sprawozdania, ale była o tym mowa na kilku wcześniejszych posiedzeniach Komisji. W sprawozdaniu - niestety - nie ma o tym żadnej wzmianki. Czy ministerstwo całkiem pominęło dyskusje w Komisji, czy wzięło coś pod uwagę? Wydaje mi się, że nie można polegać tylko na przedsiębiorcy górniczym. Zakładamy, że deklaruje on prawdę, ale przecież dąży do osiągnięcia zysku i jeśli jest niekontrolowany może zechcieć osiągnąć ten zysk w sposób nie do końca właściwy. Myślę również, że odpowiednio wczesne składanie wniosków o uruchomienie rezerw, mogłoby spowodować lepsze wykonanie budżetu.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#TadeuszMaćkała">Charakterystyczne jest to, że w resorcie środowiska bardzo małe środki przeznaczone są na szkolnictwo, co wynika z reformy administracyjnej państwa i przejęciu tego szkolnictwa przez resort edukacji. W związku z tym mam uwagę, która odnosi się raczej do meritum a nie do sprawozdania finansowego. Chyba w resorcie warto byłoby zastanowić się, czy minister edukacji jest w stanie w sposób należyty zapewnić merytoryczne wymagania w zakresie szkolnictwa resortowego w sytuacji, gdy nie ma koordynacji między kryteriami merytorycznymi należącymi do tej pory do Ministerstwa Środowiska a Ministerstwem Edukacji Narodowej. Jednak generalnie stwierdzam, że ocena wykonania budżetu resortu jest prawidłowa.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#TadeuszMaćkała">Jeżeli chodzi o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, należy ubolewać, że nie jest on stroną ani wierzycielem w stosunku do egzekwowania opłat eksploatacyjnych. Gdyby tak było, myślę, że sposób egzekwowania i kontrolowania tego dochodu byłby znacznie lepszy. Niestety, tak nie jest. Być może jest to przyczynek do zmian legislacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#TadeuszMaćkała">Trzeba stwierdzić, że zaangażowanie kapitałowe Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jest zdecydowanie wysokie w stosunku do ubiegłego roku, sięga ponad 70%. Pytam więc, skąd taka dynamika wzrostu zaangażowania kapitałowego Funduszu? Złożenie dużej kwoty pieniędzy na zakup akcji Banku Ochrony Środowiska, o czym mówił pan prezes, również wydaje się przedsięwzięciem wątpliwym. Należy wrócić do źródła, czemu ma służyć Narodowy Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Czy ma to być narodowy fundusz inwestycyjny, fundusz inwestycji kapitałowych, czy fundusz, z którego będą realizowane zadania w zakresie ochrony środowiska przypisane mu w ustawie?</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#TadeuszMaćkała">Wydaje się, że w sprawozdaniu brakuje wyraźnej informacji na temat punktowego powiązania zaangażowanych środków finansowych z efektywnością ekologiczną. Myślę, że należy to uzupełnić, żebyśmy wiedzieli, jaka jest ekologiczna efektywność zaangażowanych środków pieniężnych w formie dotacji w danym roku budżetowym, czy w formie pożyczek. Informacji na ten temat trudno doczytać się w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#TadeuszMaćkała">Była już mowa o tym, że dwusesyjny system uruchamiania środków w Narodowym Funduszu nie służy efektywności wykorzystania środków pod względem ekonomicznym i ekologicznym. Pod względem ekonomicznym dlatego, że większość środków - wspominał o tym pan prezes - jest fizycznie uruchamiana pod koniec roku w III lub IV kwartale. Wydaje się, że pierwszy termin sesyjny jest martwy - mało środków uruchamia się na pierwszej sesji. Może należałoby zastosować system kwartalnego uruchamiania środków nie stosując innej, sztywnej reguły. Można zastanawiać się nad zastosowaniem reguły punktowej, która też ma swoje wady. Wydaje się, że cezura systemu kwartalnego ma szerokie zastosowanie w naszym prawie, chociażby przy naliczaniu inflacji. Ten sposób uruchamiania środków byłby dobry, gdyż nie wymaga aktualizacji cały materiał służący uruchomieniu tych środków. Trzeba uwzględnić również to, że rosną ceny usług i materiałów.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#TadeuszMaćkała">W konkluzji zmierzam do raczej pozytywnej oceny ze wskazaniem pewnych wątpliwości. Może pytanie, czy Fundusz powinien odgrywać tak dużą rolę kapitałową, nie powinno być kierowane do władz Funduszu? Wydaje się, że podstawowym celem Funduszu jest osiąganie efektu ekologicznego, a z lokat bankowych, czy zakupu akcji nie ma efektu ekologicznego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#JerzyCzepułkowski">W związku z wystąpieniami prezesa Najwyższej Izby Kontroli, posła Stanisława Żelichowskiego i posła Tadeusza Maćkały, znalazłem się w trudnej sytuacji, gdyż zgodnie z przydzielonymi zadaniami miałem ustosunkować się do sprawozdania Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Postaram się wywiązać z nałożonego na mnie obowiązku i jednocześnie nie powtarzać tego, co mówili moi przedmówcy.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#JerzyCzepułkowski">Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej powinien być instytucją wspierającą politykę ekologiczną państwa. Celowo używam określenia „powinien być instytucją”, ponieważ coraz bardziej przestaje nią być. Od 2 lat z Narodowym Funduszem dzieje się coś złego.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#JerzyCzepułkowski">Przedłożone sprawozdanie jest przygotowane na niższym poziomie niż sprawozdanie ubiegłoroczne, które było na niższym poziomie niż za 1997 r. Wskazuje na to opinia ekspertów z Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu, w której w kilku zdaniach przedstawiona została druzgocąca ocena tego materiału jako niekompletnego, nierzetelnego. Ponadto - to już mój wniosek - w materiale tym dokonuje się pewnej manipulacji informacjami. Niektóre informacje pomija się, a inne eksponuje. Na przykład nie załączono do sprawozdania opinii niezależnego biegłego rewidenta oceniającego sprawozdanie finansowe. Nie robi się tego, ponieważ musi ona być zła, biorąc pod uwagę taki, a nie inny wynik badania działalności Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przez Najwyższą Izbę Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#JerzyCzepułkowski">Prezes Najwyższej Izby Kontroli mówił o danych liczbowych, ja powiem o wnioskach. Pan prezes wspomniał, że plan finansowy był dostosowywany do potrzeb, a nie do zamierzeń Narodowego Funduszu u progu roku budżetowego. Natomiast nie w każdym przypadku dane procentowe są zgodne. Jeśli wpływy z funduszu górniczego i geologicznego wyniosły 178,4% planu, nawet jeśli były to wartości na papierze, bo wynikały z wymierzonych wysokości opłat eksploatacyjnych i koncesyjnych, to tego nie skorygowano. Jeżeli tego nie skorygowano, to wykonano zaplanowaną kwotę w 80%. Gdyby to skorygowano, byłoby to 45%, a więc wynik mniej korzystny.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#JerzyCzepułkowski">Zatrudnienie w Narodowym Funduszu wynosi 258 osób, a plan zatrudnienia przewidywał 296 etatów. Plan ten nie został wykonany. Być może nie było takich potrzeb, natomiast przy niewykonaniu planowanego zatrudnienia nastąpił wzrost płac o 37%. Powstaje pytanie, czy nie jest to manipulacja funduszem płac liczonym do etatów, żeby nie wykonując planu zatrudnienia móc podnosić średnią płacę ponad wskaźniki wzrostu płac przewidziany w ustawie budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#JerzyCzepułkowski">Pogarszają się wyniki finansowe działalności Narodowego Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Są tego konkretne przyczyny. Kiedy Sejm pracował nad reformą ustrojową państwa, zostały zmienione zasady podziału środków pochodzących z opłat i kar za gospodarcze korzystanie ze środowiska. Utworzono powiatowy fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej, przy pomocy którego powiat nie jest w stanie zainicjować jakiejkolwiek działalności inwestycyjnej. Przy braku wystarczających środków w starostwach powiatowych fundusz ten nie może być wsparty środkami budżetowymi powiatu i powiązany ze środkami wojewódzkiego czy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Udział Narodowego Funduszu w ogólnej puli środków pozyskiwanych z tego źródła spadł do 27%. Mimo to, Narodowy Fundusz dysponuje i rozdziela ok. 1/4 wszystkich środków przeznaczanych w kraju na finansowanie ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#JerzyCzepułkowski">W wyniku tych decyzji misternie tkany w latach 90. system finansowania ochrony środowiska - niestety - uległ destrukcji. Pogorszyła się sprawność funkcjonowania Narodowego Funduszu. Spadł poziom windykacji opłat i kar, o czym mówili moi przedmówcy. Może jest to wynik braku skutecznej kontroli sposobu naliczania opłat i kar, może pogorszyła się sytuacja podmiotów gospodarczych zobowiązanych do wnoszenia tychże opłat, a może jest to efekt niskiej sprawności samorządów województw w ściąganiu tych należności i przekazywaniu ich do funduszy gminnych, powiatowych, wojewódzkich czy Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#JerzyCzepułkowski">W samym Narodowym Funduszu, jako instytucji, dzieje się coś złego, np. nierównomierność realizacji z budżetu spowodowana sesyjnością rozpatrywania wniosków. Nie ma liczby priorytetów inwestycyjnych, a jednocześnie Narodowy Fundusz wykluczył możliwość udzielania pomocy małym gminom, które nie mogąc uzyskać pomocy z Narodowego i wojewódzkich funduszy uciekają się często do znanego wybiegu, np. przewymiarowania inwestycji, by tę pomoc uzyskać. Bardzo niepokojące jest powolne przekształcanie się Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w parabank, o czym mówili moi przedmówcy.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#JerzyCzepułkowski">Z informacji zawartej w opinii oraz informacji Najwyższej Izby Kontroli wynika, że stale pogarsza się relacja między Zarządem a Radą Nadzorczą Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Przypomnę, że Rada Nadzorcza została powołana w taki sposób, że w jej skład nie weszli przedstawiciele opozycji. Czyżby w związku z tym Zarząd nie musiał liczyć się z Radą Nadzorczą, skoro nie informuje jej o swych działaniach, nie konsultuje ważnych, strategicznych decyzji, czy takich jak zmiany w regulaminie organizacyjnym Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, czy zmiany w planie inwestycyjnym lub inwestycjach własnych Narodowego Funduszu? Takich pytań jest wiele. Czy obecna sytuacja, coraz niższy poziom skuteczności funkcjonowania Narodowego Funduszu oraz nieprawidłowości, o których mówili moi przedmówcy, wynikają ze zmiany zasad finansowania i windykacji opłat, czy z braku efektywności funkcjonowania Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, urzędów marszałkowskich, czy - jak już mówiłem - pogarszającej się polskiej gospodarki? A może przyczyna tkwi w sposobie zarządzania funduszami Narodowego Funduszu?</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#JerzyCzepułkowski">Konkludując, wydaje się niezbędne zwiększenie nadzoru ministra właściwego do spraw środowiska nad Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Ponieważ poseł Stanisław Żelichowski wniósł o nieprzyjęcie tej informacji, poprę ten wniosek uważając, że przedłożona informacja oraz informacja Najwyższej Izby Kontroli z przeprowadzonej kontroli nie uprawniają naszej Komisji do wydania pozytywnej opinii o działalności Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska, tym bardziej że wszystkie sprawy, problemy i uwagi krytyczne dotyczące działalności Funduszu nie są dziś formułowane po raz pierwszy. Robiliśmy to wielokrotnie - rok temu i podczas posiedzeń Komisji nie poświęconych ocenie wykonania budżetu. W związku z tym uważam, że Komisja informacji tej przyjąć nie może.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#JanRzymełka">Z góry powiem, że przyjąłbym oba sprawozdania. Wyjaśnię dlaczego. Z jednej strony to minister środowiska przez swoją radę nadzorczą sprawuje kontrolę nad Narodowym Funduszem. Jego rolą a nie posłów, z półtorarocznym poślizgiem, jest bieżąca kontrola Narodowego Funduszu. Powiem o szczegółach, na które warto byłoby zwrócić uwagę.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#JanRzymełka">Pomimo tak pozytywnej oceny realizacji budżetu Ministerstwa Środowiska zwróciłbym uwagę na bardzo opóźniony efekt rzeczowy, na który czekał Sejm w 1999 r. - projekty ustaw harmonizujące polskie prawo ekologiczne z normami Unii Europejskiej. Obowiązkiem ministerstwa było jak najwcześniejsze dostarczenie do Sejmu tych kilkunastu ustaw, które jednak nie wpłynęły. Jest to pewien mankament, mimo że pozytywnie oceniam wykonanie budżetu przez ministra.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#JanRzymełka">Druga sprawa, globalna, dotyczy środków związanych z nazwą Komisji i byłą nazwą ministerstwa. Chodzi o zasoby naturalne. Woda jest zasobem naturalnym. Ogromne środki związane z wodą dotyczą skutków powodziowych, napraw itd. W tym sprawozdaniu, nie ma o tym mowy. Komisja, która zajmuje się zasobami naturalnymi, w tym wodą, nie otrzymuje w sprawozdaniu informacji o tym, ile wydano pieniędzy na naprawy popowodziowe, jak je przekazywano. Jest to poza kontrolą Komisji i parlamentu. Uważałbym - mimo że de facto nie leży to w gestii ministra środowiska - że Komisja powinna otrzymać sprawozdanie związane z merytorycznym zakresem działalności Komisji, nawet od innego ministra. W związku z tym zwracam się do pana przewodniczącego, żeby przy okazji następnych sprawozdań żądać od Rady Ministrów pełnego zakresu informacji.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#JanRzymełka">Wracając do szczegółów chciałbym wystąpić w obronie ściągalności opłat i kar, ponieważ jako wicemarszałek województwa śląskiego przez 1,5 roku miałem z tym do czynienia. Problem tkwi w braku wyobraźni posłów, którzy podzielili kompetencje w ustawach samorządowych. Jako wicemarszałek woj. śląskiego powinienem ściągnąć ponad 5 mld zł opłat i kar z sektora górnictwa. Nie mogłem tego zrobić, gdyż Sejm - poprzez ustawę o restrukturyzacji górnictwa - doprowadził do umorzeń, odroczeń i nieczytelnego systemu egzekucji opłat i kar. Na egzekucję opłat i kar, kontrolę, bazy danych, nowe komputery i etaty powinienem wydać ponad 1 mln zł. Marszałek zajmuje się tylko przekazywaniem tych środków do Narodowego Funduszu, funduszy wojewódzkich, powiatowych i innych. Kwota jest bardzo duża, a więc z niskich lokalnych podatków w wysokości 0,5 i 1,5% na edukację, drogi itd., należałoby zabrać 1,5 mln zł, żeby ściągnąć kilkaset milionów złotych lub zaległości sięgające 5 mld zł. Oznacza to, że należy wprowadzić poprawkę do ustawy, że ten, kto ściąga i przesyła dalej środki, powinien uzyskać pewien procent środków na obsługę tej działalności. Inaczej nastąpi totalne załamanie systemu opłat i kar, ponieważ marszałek województwa nie jest zainteresowany wydatkowaniem środków na etaty zajmujące się ściągalnością opłat i kar, z których nic nie ma, bo przekazuje je dalej. Jednocześnie uszczupla swoje dochody, z których jest rozliczany przez radnych i społeczeństwo lokalne. Żeby podnieść efektywność systemu ściągalności opłat i kar należy przynajmniej w okresie początkowym 3–5% środków przeznaczyć na zbudowanie zsynchronizowanych baz danych, bo ich nie ma. Nie wszyscy wojewodowie do dziś przekazali informacje z poprzednich zbiórek pieniędzy. Jest to poważny problem. Nie jest to wina Narodowego Funduszu. Leży ona głębiej, w systemie, który zamiera. Trzeba się nad tym zastanowić. Skonstruowany po obradach „okrągłego stołu” system opłat i kar przestaje funkcjonować. Winne temu są uregulowania ustawowe, które powinny zostać zmienione. Podsumowując, przyjąłbym oba sprawozdania z prośbą o uwzględnienie w przyszłości wszystkich uwag, które zostały dziś przedstawione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#CzesławŚleziak">Ogłaszam 10-minutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#komentarz">(Po przerwie)</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#CzesławŚleziak">Wznawiam obrady. Czy ktoś z przygotowujących ekspertyzy chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#FranciszekPiontek">Chciałbym odnieść się do kilku spraw. Wnosiłem o przyjęcie obu sprawozdań. Jeżeli chodzi o to, że plany ulegały zmianie, jest to aksjomat. Plany są podejmowane w warunkach niepewności, nie ma w tym nic dziwnego, że potem są zmieniane. Ponadto efektywność funkcjonowania Funduszu określona jest w dwóch artykułach znowelizowanej ustawy o ochronie środowiska. Jeden to art. 87a określający podstawowy priorytet realizowany przez Fundusz, który powinien mieć swoje przełożenie na strategię. Drugi to art. 88f ust. 3 pkt 5 dotyczący efektywności ekologicznej. W sprawozdaniu Najwyższej Izby Kontroli te dwa aspekty zostały wskazane. Chciałbym podkreślić, że wykonałem obszerną pracę dla funduszu wojewódzkiego i zbadałem tę sprawę od strony empirycznej - żaden fundusz metodologicznie nie jest przygotowany do zrealizowania tego. Problemy metodologiczne wymagają rozwiązania, gruntownej pracy.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#FranciszekPiontek">Jeśli przyjmiemy, że Fundusz realizuje efektywność ekologiczną, to nie mamy podstaw do mówienia o efektywności finansowej, bo jedno z drugim jest sprzeczne.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#FranciszekPiontek">Kolejna sprawa. Dlaczego polskie fundusze zwracają się w kierunku działalności kapitałowej? Dlatego że naczelną kategorią, którą stosuje się do wszystkich sfer - zdrowia, nauki itd. - jest efektywność ekonomiczna. To powoduje przestawianie profilu działalności w kierunku kapitałowym.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#FranciszekPiontek">Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej gospodaruje środkami publicznymi. Jeżeli porównamy go z taką jednostką budżetową jak ministerstwo, to wypadnie nieco gorzej. Jeśli porównamy go z agencjami państwowymi, różnica polega na tym, że agencje państwowe gospodarują środkami publicznymi i nie podlegają kontroli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#CzesławŚleziak">Zgodnie z tradycją Komisji, przystępujemy do zadawania pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#WładysławSkrzypek">Ponieważ dyskusja na ten temat została przeprowadzona przez przedstawicieli wszystkich klubów parlamentarnych, proponuję jej zakończenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#CzesławŚleziak">Poseł Władysław Skrzypek zgłosił wniosek formalny o zakończenie dyskusji dotyczącej pkt. 1 bez zadawania pytań. Zgodnie z regulaminem powinienem wniosek formalny poddać pod głosowanie. Czy są inne wnioski? Poseł Jan Chojnacki zgłasza wniosek przeciwny.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#CzesławŚleziak">Zarządzam głosowanie. Kto jest za wnioskiem posła Władysława Skrzypka o zamknięcie dyskusji na tym etapie?</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#CzesławŚleziak">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 6 posłów, przeciwnych było 4 posłów, 1 poseł wstrzymał się od głosu. Stwierdzam, że wniosek został przyjęty - zamykamy dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#CzesławŚleziak">Proszę jednak przedstawicieli resortu oraz Narodowego Funduszu o odniesienie się do dotychczasowych wypowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#AntoniTokarczuk">Udzielę ogólnej odpowiedzi, a szczegóły przedstawią moi współpracownicy. Nawiążę do wypowiedzi prezesa Zbigniewa Wesołowskiego oraz posła Jerzego Czepułkowskiego. Problem, na ile Fundusz powinien angażować się kapitałowo, nie zostanie tu rozstrzygnięty, jest on bardzo poważny. Zgadzam się z tym, i coraz bardziej zauważam potrzebę poważnej dyskusji na temat roli Narodowego Funduszu w nowej sytuacji. Niewątpliwie muszą być przeprowadzone pewne korekty i opracowana strategia.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#AntoniTokarczuk">Z zaangażowaniem kapitałowym wiąże się m.in. zaangażowanie w różnego rodzaju przedsiębiorstwa, spółki. Co do tego mam mniejsze wątpliwości, ponieważ w tym zakresie wyniki są różne, niepewne, absorbuje się Fundusz i angażuje ludzi. W przypadku Banku Ochrony Środowiska sytuacja jest bardziej złożona. Nie będę mówił o szczegółach, ale sprawa ta jest przedmiotem mojej troski. Nie jest tajemnicą, że wokół Banku Ochrony Środowiska jest wiele wrzawy. Współpraca musi być lepsza. Sądzę, że w najbliższym czasie sytuacja będzie jasno określona i rozstrzygnie się wiele spraw. To wszystko, co mogę powiedzieć. Bank Ochrony Środowiska jest potrzebny i będę go bronił. Ze względu na swoją specjalizację może podejmować specyficzne zadania. Nie wiem, czy mam prawo sugerować, żeby skarb państwa, czyli Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Lasy Państwowe, mógł zejść poniżej 50% akcji. Nie czuję się uprawniony do samodzielnego decydowania w tym zakresie, podobnie jak przedstawiciele Narodowego Funduszu. Sprawę tę trzeba przedyskutować. Pewne działania porządkujące tę trudną dziedzinę zostały już podjęte przez Radę Nadzorczą. Mogę powiedzieć, że sprawy te zostaną wyjaśnione i uporządkowane.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#AntoniTokarczuk">Zwracam się do posła Stanisława Żelichowskiego w związku z gospodarką wodną. Rzeczywiście, była sytuacja, że sekretarz stanu nie odpowiadał za gospodarkę wodną, minister - mój poprzednik - wziął to na siebie. Podzielam opinię, że za tak ważny dział składający się na działalność Ministerstwa Środowiska, musi być ktoś odpowiedzialny. Mogę powiedzieć, że jeżeli w najbliższym czasie za dział gospodarki wodnej nie będzie odpowiadał specjalnie do tego celu powołany podsekretarz stanu - mam nadzieję, że uda się uzyskać taki etat - to na pewno będzie odpowiadał nowy sekretarz stanu.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#AntoniTokarczuk">Jeżeli chodzi o parki narodowe wiem, że poseł Stanisław Żelichowski nie jest ich wielbicielem. Mogę jednak powiedzieć, że w ramach Kontraktu dla Puszczy Białowieskiej zostały wydane poważne środki - 30 mln zł. Nie mogę tak powiedzieć, że pieniądze zostały wydane i nie wiążą się z tym żadne konsekwencje - są to pieniądze publiczne. Podzielam opinię, że dzieje się to kosztem innych parków. Jednak w resorcie podjęliśmy dyskusję, w wyniku której - mam nadzieję - wilk będzie syty i owca cała, czyli żeby efekt ekologiczny został osiągnięty, ale nie kosztem innych parków. Są możliwe pośrednie rozwiązania, ale chyba za wcześnie na ich ujawnianie. Kiedy sytuacja dojrzeje, zapoznamy Komisję z naszymi zamiarami. Uważam, że kompromis organizacyjny w zakresie parków narodowych może zadowolić wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#AntoniTokarczuk">W sprawie kontroli środków za korzystanie ze środowiska, kosztów eksploatacyjnych, mogę powiedzieć, że w Generalnej Inspekcji Ochrony Środowiska jest dokładna ewidencja. W związku z tym nie ma problemu z rejestracją należności z tego tytułu, natomiast jest problem z egzekwowaniem. Może to potwierdzić dyrektor generalny.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#AntoniTokarczuk">Poseł Tadeusz Maćkała poruszył sprawę etatów kalkulacyjnych w ODGW. Jeżeli chodzi o gospodarkę wodną sytuacja uległa radykalnej zmianie - została stworzona jednolita struktura. Będziemy na to zwracać uwagę. Wiem, że został obrany kierunek, żeby nie było etatów kalkulacyjnych, tylko etaty realne. Będzie to dotyczyło całej administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#AntoniTokarczuk">Pomoc na usuwanie skutków powodzi ze środków rezerwy celowej obejmuje wszystkie wydatki na ten cel, łącznie ze środkami wydatkowanymi w ramach Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#AntoniTokarczuk">Jeżeli chodzi o kontrolę ministra środowiska nad Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej nadzór istnieje poprzez Radę Nadzorczą i poprzez kontrolę zgodności z prawem postanowień. Przecież minister nie może ręcznie sterować Funduszem. W tym zakresie można oddziaływać tylko pośrednio. Jeszcze raz podkreślam, że musi być nowe podejście do strategii Narodowego Funduszu i dostosowanie funkcjonowania Banku Ochrony Środowiska do nowej sytuacji, co zapowiadam.</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#AntoniTokarczuk">W sprawie zarzutu zbyt późnego składania wniosków do Ministerstwa Finansów - dotyczy to przede wszystkim gospodarki wodnej - szczegóły może przedstawić pani Żurkowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#StanisławŻelichowski">Ad vocem. Nie chciałbym, żeby utrwaliło się przekonanie w wyniku sformułowania, którego pan użył, że nie jestem zwolennikiem parków narodowych, ponieważ utworzyłem trzy parki narodowe. Kiedy pan utworzy trzy parki będziemy się licytować, kto jest większym zwolennikiem parków narodowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#MariaZajączkowska">Prezes Najwyższej Izby Kontroli zwrócił mi uwagę, że nie odniosłam się do raportu NIK. Zamierzałam po dyskusji odnieść się do całości.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#MariaZajączkowska">Pierwszy zarzut dotyczył zmiany planu. Najwyższa Izba Kontroli wie o tym, że we wrześniu ubiegłego roku była dokonana zmiana w planie finansowym. Polegała ona na zmniejszeniu dotacji nieinwestycyjnych o 18,3 mln zł, zwiększeniu dotacji inwestycyjnych o 18,3 mln zł, zmniejszeniu wydatków bieżących własnych Narodowego Funduszu o 2 mln zł, co związane było ze zmniejszeniem pozostałych kosztów finansowych i operacyjnych na taką samą skalę. Wydatki inwestycyjne zwiększono do 2 mln zł, a wydatki własne zostały zmniejszone ogółem o 13 mln zł. Przeprowadzono to zgodnie z ustawą o finansach publicznych i uzyskano stosowną aprobatę ministra środowiska, który nadzorował Narodowy Fundusz. Nie była to więc generalna zmiana planu, tylko przesunięcia między wydatkami inwestycyjnymi i nieinwestycyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#MariaZajączkowska">Jeżeli chodzi o grę kapitałową, Narodowy Fundusz występuje w stosunku do Banku Ochrony Środowiska - o czym była tu mowa i co było szczególnie podkreślane - przede wszystkim jako akcjonariusz posiadający ponad 44% akcji. W związku z wydatkowaniem ok. 95 mln zł na zakup akcji z serii N mogę powiedzieć, że było to planowane, uzyskało akceptację Rady Nadzorczej w grudniu 1998 r. Narodowy Fundusz, jako główny akcjonariusz, oprócz wypełniania innych obowiązków musi dbać o stan spółki z dwóch powodów - jest odpowiedzialny za spółkę, a jeśli nie będzie o nią dbał, wartość posiadanych akcji może ulec zmniejszeniu, co spowodowałoby znacznie większe szkody niż podnoszone tu straty.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#MariaZajączkowska">Odniosę się do zarzutu, że być może w Narodowym Funduszu specjalnie zwiększa się zatrudnienie, żeby dysponować odpowiednimi kwotami na płace. Informuję, że w 1999 r. zakończono remont budynku kupionego w 1996 r., w związku z czym musiała wzrosnąć obsługa. Ponadto w 1999 r. Narodowy Fundusz obsługiwał wnioski z programu ISPA. Zgłoszono ponad 400 wniosków, które w porównaniu z wnioskami krajowymi są bardziej skomplikowane, rozbudowane - mają kilkadziesiąt stron. Każdy z tych wniosków musi być przeanalizowany, omówiony i oceniony. Następnie ocena zostaje przedstawiona komitetowi sterującemu działającemu przy ministrze środowiska, który przedkłada ją ministrowi. Tak więc ocena ponad 400 skomplikowanych wniosków sformułowanych w języku angielskim, nie jest sprawą błahą.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#MariaZajączkowska">Zatrudnienie wzrosło o 3 osoby, ponieważ na mocy porozumienia między Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej a ministrem ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa, w Narodowym Funduszu zostało utworzone biuro wykonawcze konwencji klimatycznej, które od strony technicznej zajmuje się problemami związanymi z Protokołem z Kioto i Konwencją klimatyczną.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#MariaZajączkowska">Zapewniam państwa, że ku niezadowoleniu pracowników Narodowego Funduszu od 1997 r. do tej pory pracownicy nie uzyskali żadnych podwyżek. Funkcjonuje natomiast system wynagradzania, który powoduje, że płace są waloryzowane. Negocjujemy obecnie zmianę systemu ze związkami zawodowymi. Kiedy zostanie wynegocjowany układ zbiorowy, w którego ramach są negocjowane również warunki wynagradzania, system ten zmienimy.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#MariaZajączkowska">Postawiono nam zarzut, że nie zakończyliśmy prac nad strategią. Strategia Narodowego Funduszu została opracowana w 1999 r. Zarząd przyjął ją w dniach 30 i 31 sierpnia ub.r., a 8 września została zatwierdzona przez Radę Nadzorczą i skierowana do ministerstwa. Minister do uchwały Rady nie wniósł zastrzeżeń. W styczniu 2000 r. była ona przedmiotem obrad kierownictwa, została zaakceptowana i w lutym br. odbyła się w tej sprawie debata w Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#MariaZajączkowska">Strategię można oceniać pozytywnie, negatywnie, mieć do niej zastrzeżenia, ale nie można powiedzieć, że jej nie ma. Przedstawiając strategię mówiłam, że jest ona otwarta, będzie wymagała kolejnych zmian w zależności od otoczenia i że będziemy przygotowywać strategie szczegółowe. Jedną ze strategii, o których była mowa w lutym br., była strategia w odniesieniu do Banku Ochrony Środowiska. Strategia taka została przygotowana w kwietniu br. i przedłożona Radzie Nadzorczej. Zgadzam się z uwagą Najwyższej Izby Kontroli, że każda zmiana organizacyjna powinna być od razu sygnalizowana Radzie. Popełniliśmy błąd zbierając kolejne propozycje zmian organizacyjnych oraz regulaminu i przedkładając je całościowo Radzie.</u>
          <u xml:id="u-27.8" who="#MariaZajączkowska">Kolejną sprawą jest korelacja planu działalności z listami priorytetowymi funduszy wojewódzkich. Rzeczywiście, w zbyt małym stopniu w procedurach oceny wniosków stosowanych w 1999 r. zostały uwzględnione priorytety wojewódzkich funduszy. Zostało to usunięte jeszcze przed kontrolą Najwyższej Izby Kontroli i w 2000 r. priorytety wojewódzkich funduszy są uwzględniane.</u>
          <u xml:id="u-27.9" who="#MariaZajączkowska">Jeśli chodzi o zwiększoną aktywność w IV kwartale chciałabym państwu powiedzieć o formule, w jakiej działa Narodowy Fundusz. Po pierwsze, wypłacamy środki po zrealizowaniu zadania, przedstawieniu oryginałów faktur i protokołów odbioru zadania u inwestora. Nie możemy pozwolić sobie na to, żeby np. w przypadku komory napowietrzania - jest to duży zbiornik żelbetowy - wypłacać środki po realizacji 30% zbiornika. Inwestor musi wykonać całe zadanie, dokonać odbioru, żeby Narodowy Fundusz wypłacił pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-27.10" who="#MariaZajączkowska">W ubiegłym roku, żeby zdyscyplinować inwestorów, wprowadziliśmy do umów harmonogram wypłat. Zawierając umowy inwestor deklaruje, w jakich miesiącach będzie potrzebował określonych kwot. Na każde odstępstwo od umowy musi być wyrażona zgoda. W harmonogramie wypłaty nie są podzielone równomiernie bowiem - jak powiedziałam - zależą od tempa realizacji inwestycji. Odnosi się to głównie do dużych przedsięwzięć, jak oczyszczalnie ścieków, odsiarczanie czy gospodarka odpadami.</u>
          <u xml:id="u-27.11" who="#MariaZajączkowska">Mówiąc o niewykonaniu planu w ochronie ziemi wspominałam o inwestycji - Zakładzie Utylizacji Odpadów w Warszawie. Harmonogramy były zmieniane kilkakrotnie i były zmieniane aneksy. Nie da się zdyscyplinować inwestora, żeby co miesiąc wypłacał środki. Zwracam uwagę na to, że gros środków kierujemy na inwestycje strukturalne, realizowane w sezonie inwestycyjnym, który w Polsce zaczyna się w kwietniu. a kończy w październiku. Nie można więc oczekiwać, że w styczniu będziemy wypłacać największe środki. Najpierw inwestor musi wykonać pracę, a potem my wypłacamy pieniądze, co oznacza przesunięcie wypłat na jakiś czas od realizacji.</u>
          <u xml:id="u-27.12" who="#MariaZajączkowska">Odniosę się do sprawy wolnych środków w I półroczu. W ubiegłym roku Najwyższa Izba Kontroli zarzucała nam zbyt wysoki stan środków na koniec roku, z czym się zgodziliśmy. Weszliśmy w 1999 r. z bardzo wysokim stanem środków. Po raz pierwszy od kilku lat w ub.r. zdarzyło się, że w lipcu stan środków był niższy niż w styczniu. We wszystkich latach stan środków w lipcu był wyższy niż w styczniu, ponieważ - jak państwu wiadomo - na początku roku do końca stycznia składane są deklaracje i dopiero w lutym przekazywane są środki z części opłat. Osiągnęliśmy więc stan, że na początku lipca stan środków uległ zmniejszeniu.</u>
          <u xml:id="u-27.13" who="#MariaZajączkowska">Jeśli chodzi o brak koncepcji współpracy z bankami, jest to drugi wymiar, w którym Narodowy Fundusz współpracuje z Bankiem Ochrony Środowiska i innymi bankami wykorzystując BOŚ jako spółkę narzędziową. Tak nazywamy spółkę, która pomaga nam wydawać środki.</u>
          <u xml:id="u-27.14" who="#MariaZajączkowska">Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej współpracuje z Bankiem Ochrony Środowiska na podstawie umowy z 1994 r. Termin wygaśnięcia umowy upłynął 31 grudnia 1999 r. Bank Ochrony Środowiska został wybrany w drodze przetargu. Będziemy poszukiwać banku, który realizowałby dyspozycje Narodowego Funduszu, w drodze przetargu, zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych. Zarzuca nam się, że przejmujemy rolę banku. Nie chcemy tego, ale nasze koszty są niskie, wynoszą bowiem ok. 0,2%, podczas gdy bankowe są wielokrotnie wyższe. Trzeba liczyć się z tym, że jeżeli będziemy więcej środków przekazywać do banku, to więcej będziemy płacić za obsługę.</u>
          <u xml:id="u-27.15" who="#MariaZajączkowska">Wobec zarzutu, że naraża to nas na ryzyko mogę powiedzieć, że nasze zobowiązania nieściągalne wynoszą niewielki ułamek procenta. Stosujemy poręczenia bankowe, zastawy na nieruchomościach lub poręczenia innych podmiotów, a w przypadku gmin - zgodę na nieodwołalne pełnomocnictwo do dysponowania środkami na koncie gminy. Tak wygląda współpraca z bankami.</u>
          <u xml:id="u-27.16" who="#MariaZajączkowska">Kwestionowane jest dwukrotne procedowanie w ciągu roku. Można dyskutować nad tym, czy nie powinno odbywać się częściej, ale przedstawię państwu efekty jakie to przyniosło. Do 1999 r. nie było żadnej możliwości porównania wniosków ze sobą i oceny, który jest lepszy. W tej chwili każdy wniosek może być dofinansowany przez Narodowy Fundusz, jeżeli jest dobrze przygotowany od strony technicznej, realizacyjnej i finansowej. Problemem jest to, że większość gmin, samorządów, zabiega o dotacje, a nie pożyczki. Natomiast my dysponujemy większą kwotą na pożyczki.</u>
          <u xml:id="u-27.17" who="#MariaZajączkowska">Zarzucano nam również, że poprzez zaangażowanie finansowe w akcje serii N zmniejszyła się kwota, którą Narodowy Fundusz przeznaczył na ochronę środowiska. To prawda, można było te 100 mln zł przeznaczyć na ochronę środowiska, chciałabym jednak państwu powiedzieć, że w ubiegłym roku na dofinansowanie przeznaczyliśmy 1,722 mld zł, co stanowi kwotę o 648 mln zł większą niż w 1998 r. i najwyższą kwotę od początku istnienia Funduszu. Proszę zauważyć, że niewiele wzrósł koszt obsługi tych środków, a wzrost zatrudnienia związany był z obsługą oddanego do użytku budynku kupionego w 1996 r., biurem wykonawczym i obsługą wniosków ISPA.</u>
          <u xml:id="u-27.18" who="#MariaZajączkowska">Środki ISPA będą dopiero uruchomione. Wprawdzie jest to decyzja ministra, ale również dzięki pracy naszych pracowników zajmujących się wnioskami ISPA, pierwszy polski wniosek z programu ISPA został przyjęty w Brukseli - jedna z gmin uzyskała promesę na finansowanie. Z tego punktu widzenia praca naszych pracowników nie jest najgorsza.</u>
          <u xml:id="u-27.19" who="#MariaZajączkowska">Podnoszono tu kwestię niewykonania planowanych wpływów z opłat i kar. Chciałabym podkreślić, że Narodowy Fundusz nie jest stroną w zbieraniu opłat. Możemy tylko apelować, rozmawiać i zachęcać podmioty, które zbierają opłaty do odpowiednich działań. Kilkakrotnie zwracałam się pisemnie do zarządów województw i marszałków, a także do ministra, który reagował w tej sprawie. Zrobiliśmy więc to, co było możliwe w sytuacji, w której znajduje się Narodowy Fundusz jako strona. Podkreślano zarzut, że w planie finansowym PFC bardzo optymistycznie pokazano wykonanie funduszu geologicznego i górniczego. Zwracałam uwagę na to, że w planie PFC fundusz ten jest określany memoriałowo, a więc liczy się wydane decyzje a nie środki, które wpłyną. Natomiast rzeczywiste wykonanie wyniosło 80,8% w stosunku do planu.</u>
          <u xml:id="u-27.20" who="#MariaZajączkowska">Myślę, że dowodem na to, że sprawność funkcjonowania Funduszu nie uległa pogorszeniu jest fakt, że wydaliśmy 1,722 mld zł praktycznie nie zwiększając zatrudnienia w obszarze obsługi tych środków.</u>
          <u xml:id="u-27.21" who="#MariaZajączkowska">O przedstawienie opinii biegłego rewidenta poproszę pana prezesa Kazimierza Kujdę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#CzesławŚleziak">Panie prezesie, proszę o przedstawienie konkluzji z tej opinii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#KazimierzKujda">Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej sporządza dwa sprawozdania. Jedno - sprawozdanie finansowe na podstawie ustawy o rachunkowości, a drugie - sprawozdanie z działalności na podstawie ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska. Oba sprawozdania były badane przez rewidenta. Cytuję jego opinię: „Sprawozdanie finansowe sporządzone zostało na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg i przedstawia w sposób rzetelny we wszystkich istotnych aspektach sytuację finansową Narodowego Funduszu na dzień 31 grudnia 1999 r.”. Rewident powołuje się również na ustawę o ochronie i kształtowaniu środowiska, rozporządzenia ministra w sprawie gospodarki finansowej, a także ustawę o finansach publicznych. Tak więc oba sprawozdania były badane w aspekcie tych dwóch ustaw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#MariaZajączkowska">Ponieważ wielkie kontrowersje wzbudzała sprawa Banku Ochrony Środowiska, chciałabym powiedzieć, że zaangażowanie Narodowego Funduszu w zakup akcji serii N Banku Ochrony Środowiska było przedmiotem analizy sejmowej podkomisji do spraw sektora bankowego i ubezpieczeń w dniach 19 października i 5 listopada ub. r. uzyskując pozytywną ocenę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#CzesławŚleziak">Pytam posłów koreferentów, czy odniesiono się do wszystkich podniesionych przez nich problemów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#StanisławŻelichowski">Wyraziliśmy wiele przemyśleń dotyczących Narodowego Funduszu, ministerstwa i Komisji - nie będę ich powtarzał. Podtrzymuję wniosek, który złożyłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#TadeuszMaćkała">Postawiłem dwa wnioski. Pierwszy o przyjęcie sprawozdania resortu i drugi - o pozytywne przyjęcie sprawozdania Narodowego Funduszu, jednak z uwzględnieniem pewnych uwag krytycznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#JerzyCzepułkowski">Pani prezes poinformowała Komisję o polityce Narodowego Funduszu wobec Banku Ochrony Środowiska nie wspominając jednakże o jeszcze jednej formie wzajemnych relacji. Według posiadanych przeze mnie informacji, Narodowy Fundusz uniemożliwia wybór nowych członków Rady Nadzorczej Banku Ochrony Środowiska przegłosowując wnioski o nie odbywanie walnego zgromadzenia, w celu wywołania reakcji prezesa giełdy, który ma wystąpić z sankcjami z powodu łamania praw akcjonariuszy mniejszościowych. Co na ten temat może nam pani powiedzieć, pani prezes? Ponadto konkluzja mojego wystąpienia nie ulega zmianie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#JanRzymełka">Stawiałem wniosek o przyjęcie obu sprawozdań, który podtrzymuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#CzesławŚleziak">Czy przedstawiciele resortu i Narodowego Funduszu chcieliby jeszcze zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#AntoniTokarczuk">Jeżeli chodzi o Bank Ochrony Środowiska, sytuacja rzeczywiście jest niedobra. Próbowałem - na ile to możliwe - zaangażować się w tę sprawę i mam nadzieję na dobry finał w najbliższym czasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#CzesławŚleziak">Jeżeli chodzi o konkluzje, wszyscy byli zgodni, żeby sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1999 r. w poszczególnych zakresach zaopiniować pozytywnie. Było wiele zastrzeżeń, ale rozumiem, że nie ma uwag w odniesieniu do przyjęcia sprawozdania z wykonania budżetu.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#CzesławŚleziak">Proponuję przystąpić do głosowania. Kto jest za przyjęciem sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1999 r. - druk nr 1962 - wraz z analizą Najwyższej Izby Kontroli w zakresie części 23 --Ministerstwo Środowiska, części 85 - Budżety wojewodów w zakresie działu 45 - Leśnictwo, części 83 - Rezerwy celowe w zakresie pozycji 36, dotacji celowych na finansowanie zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zlecanych ustawami, realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego - dział 45 -Leśnictwo?</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#CzesławŚleziak">W głosowaniu za przyjęciem sprawozdania opowiedziało się 15 posłów, nikt nie był przeciwny i nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#CzesławŚleziak">Za chwilę damy posłom koreferentom możliwość zgłaszania uwag szczegółowych niezbędnych do opinii.</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#CzesławŚleziak">Jeżeli chodzi o ocenę wykonania planu finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, zgłoszone zostały dwa przeciwstawne wnioski.</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#CzesławŚleziak">Przystępujemy do głosowania. Kto jest za przyjęciem negatywnej oceny wykonania planu finansowego Narodowego Funduszu?</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#CzesławŚleziak">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 5 posłów, przeciwnych było 10 posłów, 2 posłów wstrzymało się od głosu. Stwierdzam, że Komisja pozytywnie oceniła wykonanie planu finansowego Narodowego Funduszu.</u>
          <u xml:id="u-38.7" who="#CzesławŚleziak">Proszę, żeby posłowie koreferenci spróbowali sformułować uwagi szczegółowe potrzebne do opinii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#JerzyCzepułkowski">Panie przewodniczący, nie podejmuję się uzasadnić pozytywnej oceny wobec faktów przedstawionych w raporcie Najwyższej Izby Kontroli. Proszę mnie zwolnić z obowiązku sformułowania opinii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#CzesławŚleziak">Opinia jest przyjęta, chodzi o sformułowanie uwag szczegółowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#JerzyMadej">Mam uwagę do stanowiska posła Jerzego Czepułkowskiego. Zacytuję klasyka: „Demokracja jest najgorszym sposobem sprawowania władzy, ale nikt nic lepszego nie wymyślił”. W związku z tym, panie pośle, proponuję do końca tej kadencji Sejmu stosować się do reguł demokracji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#CzesławŚleziak">Ponieważ konkluzje generalne są przyjęte, a jest wśród nas poseł Józef Górny członek naszej Komisji oraz Komisji Finansów Publicznych, proponuję upoważnić prezydium Komisji do sformułowania uwag szczegółowych.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#CzesławŚleziak">Przystępujemy do głosowania. Kto jest za upoważnieniem prezydium Komisji do sformułowania uwag szczegółowych? W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 12 posłów, nikt nie był przeciwny, 5 posłów wstrzymało się od głosu. Stwierdzam, że prezydium Komisji zostało upoważnione do sformułowania uwag szczegółowych.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#CzesławŚleziak">Przystępujemy do realizacji drugiego punktu porządku dziennego, rozpatrzenia sprawozdania z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 1999 r. w zakresie Departamentu Ochrony Środowiska. Pan prezes Zbigniew Wesołowski musiał wyjść, ale jest obecny pan dyrektor Andrzej Głowacki, któremu oddam głos po 5-minutowej przerwie.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#komentarz">(Po przerwie)</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#CzesławŚleziak">Wznawiam po przerwie obrady Komisji. Wobec niskiej frekwencji sprawdzę obecność członków Komisji. Czy są obecni posłowie: Bogumił Borowski - nieobecny, Jan Chojnacki - nieobecny, Kazimierz Dzielski - nieobecny, Krystyna Herman-- nieobecna, Mieczysław Jacków - nieobecny, Maciej Stanisław Jankowski - nieobecny, Marian Juśko - nieobecny, Zofia Krasicka-Domka - nieobecna, Piotr Krutul - nieobecny, Tadeusz Maćkała - nieobecny, Jan Sieńko - nieobecny, Władysław Skrzypek - nieobecny, Kazimierz Szczygielski - nieobecny, Leszek Szewc - nieobecny, Maria Walczyńska-Rechmal - nieobecna, Adam Wędrychowicz - nieobecny, Waldemar Wiązowski - nieobecny, Jan Zaciura - nieobecny. Mogłem tylko wymienić nieobecnych posłów. Niestety, nie mogę zrobić nic więcej. Kontynuujemy obrady. Proszę pana dyrektora o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#AndrzejGłowacki">Prezes Najwyższej Izby Kontroli przekazał do Sejmu sprawozdanie z działalności NIK w 1999 r. Jest to książeczka, którą mam przy sobie. Na stronach żółtych zostały omówione wszystkie informacje opracowane przez Najwyższą Izbę Kontroli, tzw. raporty końcowe. Są tu również informacje opracowane przez Departament Ochrony Środowiska. Na stronach żółtych jest również specjalny wykaz wszystkich kontroli koordynowanych i doraźnych, rozpoznawczych, skargowych, które NIK realizowała w 1999 r. Ponieważ jednak żółte strony stanowią niemal 40% tego opracowania, pokrótce przybliżę państwu zadania i ewentualne osiągnięcia departamentu.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#AndrzejGłowacki">Przypominam, że w 1999 r. Departament Ochrony Środowiska w zakresie ochrony środowiska realizował 11 kontroli planowych i 2 kontrole doraźne. Działalność kontrolną prowadziliśmy oczywiście na podstawie rocznego planu pracy uchwalonego przez Kolegium Najwyższej Izby Kontroli. Plan ten zawierał tematy i zakres kontroli podjęty w związku z realizacją ustawy o NIK - chodzi tu głównie o kwestie związane z realizacją budżetu, ale także zadania podjęte w porozumieniu z prezydium Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz z własnej inicjatywy, w tym na podstawie nadesłanych do NIK skarg i wniosków.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#AndrzejGłowacki">W 1999 r. zrealizowaliśmy przede wszystkim kontrolę związaną z wykonaniem budżetu państwa przez ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa w 1998 r. Była to podobna kontrola do przeprowadzonej w roku bieżącym. Oceniliśmy wykonanie planu finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w 1998 r. oraz kontrolowaliśmy wiele spraw związanych z ochroną środowiska wynikających z przepisów prawnych, programów rządowych i zadań ciążących na organach administracji publicznej, podmiotach gospodarczych i innych jednostkach organizacyjnych. W ramach tych spraw - przypomnę - braliśmy udział w dużej kontroli koordynowanej przez Najwyższą Izbę Kontroli na temat usuwania skutków powodzi z lipca 1997 r. Realizowaliśmy także kontrolę własną, koordynowaną, dotyczącą realizacji opłat i kar za zasolenie wód powierzchniowych, emisję dwutlenku siarki oraz tlenków azotu i wykorzystania tych środków. Ponadto ocenialiśmy prawidłowość koncesjonowania wydobycia kopalin podstawowych - była to kontrola doraźna, po dużej kontroli związanej z przestrzeganiem prawa górniczego i geologicznego. Kontrolowaliśmy funkcjonowanie resortowych jednostek badawczo rozwojowych, a także działania administracji rządowej, w tym przypadku ministra środowiska, w zakresie pozyskiwania i wykorzystywania środków finansowych pochodzących z Unii Europejskiej. Realizowana była również kontrola w zakresie ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem. Dużą kontrolą była podjęta w ub. r. kontrola ochrony zwierząt. Przedmiotem kontroli była również realizacja zadań administracji publicznej w zakresie składowania odpadów niebezpiecznych. W związku z tą ostatnią kontrolą informacja ukaże się w najbliższym czasie.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#AndrzejGłowacki">W ramach wyżej wymienionych kontroli jednostki organizacyjne Najwyższej Izby Kontroli skontrolowały łącznie 552 podmioty. W 1999 r. zakończono 58 kontroli prowadzonych przez nasz departament, podpisano 58 protokółów i wysłano 71 wystąpień pokontrolnych. Jeśli chodzi o realizację wniosków stwierdziłbym, że na 165 wniosków połowa została zrealizowana lub jest w zaawansowanej fazie realizacji. Pozostałe wnioski są monitorowane, jako że są wnioskami długofalowymi. Są jednak przypadki, kiedy musimy brutalnie przypominać o realizacji wniosków. Nie zawsze nasze spostrzeżenia, oceny, uwagi i wnioski były trafne. Jeśli chodzi o ochronę środowiska wpłynęły dwa zastrzeżenia w związku z wystąpieniami skierowanymi do Kampinoskiego Parku Narodowego i Krajowego Zarządu Parków Narodowych. Kierownicy tych dwóch jednostek zgłosili łącznie 28 zastrzeżeń do ocen, uwag i wniosków zawartych w naszych wystąpieniach, z których - co wyraźnie muszę stwierdzić - 25 zostało oddalonych, 1 przyjęty częściowo, a 2 przyjęte w całości.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#AndrzejGłowacki">Siły Departamentu Ochrony Środowiska - mimo nazwy - nie są skierowane wyłącznie na ochronę środowiska. Komisja orientuje się, że obok problematyki ochrony środowiska ciąży na nas również obowiązek realizacji kontroli z zakresu zagospodarowania przestrzennego, gospodarki nieruchomościami oraz funkcjonowania systemu geodezji i kartografii w kraju. Praktycznie drugie tyle naszego wysiłku było ukierunkowane na wymienione przeze mnie obszary. W minionym roku departament opracował łącznie 12 informacji, w tym w zakresie ochrony środowiska - 6. Przypominam, że dotyczyły one: wykonania budżetu państwa przez ministra środowiska, wykonania planu finansowego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, realizacji rządowych programów zwiększenia lesistości kraju - która to informacja rozpatrywana była przez Komisję - ochrony środowiska w przemyśle siarkowym z uwzględnieniem rekultywacji i zagospodarowania terenów pogórniczych - rozpatrywana przez Komisję - realizacji opłat i kar za zasolenie wód powierzchniowych i emisję dwutlenku siarki oraz tlenków azotu i ich wykorzystanie - również rozpatrywana przez Komisję. Ostatnia informacja dotyczyła gospodarowania majątkiem Kampinoskiego Parku Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#AndrzejGłowacki">Kierownictwo bądź pracownicy departamentu uczestniczyli łącznie w ponad 60 posiedzeniach Komisji sejmowych - Komisji nadzwyczajnych lub podkomisji, w tym w 16 posiedzeniach Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#AndrzejGłowacki">Rozpatrywano problematykę, o której mówiłem wcześniej, ale również w ramach materiałów przedstawianych przez ministra środowiska lub Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wydawaliśmy stosowne opinie na podstawie wyników i wniosków z prowadzonych kontroli.</u>
          <u xml:id="u-43.7" who="#AndrzejGłowacki">Do najważniejszych wniosków wynikających z kontroli prowadzonych przez Departament zaliczyłbym kwestie związane z:</u>
          <u xml:id="u-43.8" who="#AndrzejGłowacki">- przyśpieszeniem opracowania koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowania kraju stosownie do przepisów ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym w zakresie uwzględnienia problematyki zalesień i nadania zadaniom związanym ze zwiększeniem lesistości kraju charakteru zadań rządowych - obecnie zadań wieloletnich, zgodnie z ustawą o finansach publicznych,</u>
          <u xml:id="u-43.9" who="#AndrzejGłowacki">- uzupełnieniem krajowego programu zwiększania lesistości o przestrzenne rozmieszczenie zalesień oraz kontynuowanie działań w celu realizacji zalesień jako zadań rządowych,</u>
          <u xml:id="u-43.10" who="#AndrzejGłowacki">- rozważeniem potrzeby opracowania przez ministra środowiska, wspólnie z ministrem gospodarki, programu ochrony środowiska w przemyśle wydobywczym siarki, z uwzględnieniem przyśpieszenia rekultywacji terenów pogórniczych.</u>
          <u xml:id="u-43.11" who="#AndrzejGłowacki">Muszę wyraźnie powiedzieć, że specjalnie monitorujemy grupę wniosków z tego raportu, jako że nie jest to zadanie łatwe. Jest to związane z wydatkowaniem niemałych środków budżetowych, ale mamy nadzieję, że systematycznie i cierpliwie drążąc skałę uda się nam doprowadzić do szczęśliwego finału w tym zakresie. Zwłaszcza że m.in. dzięki staraniom Komisji doprowadzono w końcu do odpowiednich działań rządowych zmierzających do likwidacji nadzwyczajnego zagrożenia środowiska występującego w porzuconej kopalni siarki „Basznia”.</u>
          <u xml:id="u-43.12" who="#AndrzejGłowacki">Zależy nam również na tym, żeby minister środowiska, wspólnie z ministrem gospodarki, podjął odpowiednie działania w celu uregulowania problemu gospodarki zasolonymi wodami kopalnianymi. Na tle restrukturyzacji górnictwa wydaję się to problemem bardzo odległym, ale de facto nie jest to obecnie odpowiednio realizowane.</u>
          <u xml:id="u-43.13" who="#AndrzejGłowacki">Komunikuję, że informacje, o których mówiłem, w ośmiu przypadkach skierowane zostały do ministra środowiska, w trzech przypadkach po dwie informacje otrzymali ministrowie spraw wewnętrznych i administracji, gospodarki oraz prezes mieszkalnictwa i rozwoju miast. Po dwie informacje otrzymali minister - szef Rządowego Centrum Studiów Strategicznych oraz główny inspektor środowiska. Po jednej informacji otrzymali ministrowie: skarbu państwa, pracy i polityki społecznej, zdrowia, kultury i dziedzictwa narodowego, sprawiedliwości, a także prezes Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego. Informacje te otrzymali również wojewodowie, marszałkowie, a w niektórych przypadkach i starostowie powiatów.</u>
          <u xml:id="u-43.14" who="#AndrzejGłowacki">W minionym roku Departament Ochrony Środowiska rozpatrzył i udzielił odpowiedzi na 14 skarg, w tym 7 z zakresu ochrony środowiska. Działalność departamentu wiązała się również z pracą legislacyjną rządu. Zgłaszaliśmy stosowne uwagi zarówno do poselskich jak i rządowych projektów ustaw. Jeżeli chodzi o projekty poselskie nie opiniowaliśmy ich tylko stanowiska rządu do poselskich projektów ustaw. W roku ubiegłym departament zaopiniował łącznie 134 akty prawne, w tym do 50 z nich zgłoszono istotne uwagi. Przypomnę, że chodziło o uwagi do prezydenckiego projektu ustawy o stanie klęski żywiołowej, poselskiego projektu o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych oraz poselskiego projektu ustawy o przeznaczaniu gruntów rolnych na leśne. W tym ostatnim przypadku braliśmy udział w pracach specjalnej podkomisji wnosząc - według mnie - istotne propozycje rozwijające tę problematykę, co zapewne potwierdzi poseł Stanisław Żelichowski.</u>
          <u xml:id="u-43.15" who="#AndrzejGłowacki">W trakcie prowadzonych kontroli zdarzały się również przypadki konieczności skierowania odpowiednich wniosków do komisji orzekających o naruszeniu dyscypliny budżetowej. W ubiegłym roku takie wnioski w 3 przypadkach skierowaliśmy do resortowej Komisji Orzekającej przy ministrze środowiska. Dotyczyło to dyrektora Biura Administracyjno-Budżetowego, głównej księgowej ministerstwa oraz kierownika zakładu obsługi ministerstwa, a z jednostek terenowych - jednego z dyrektorów okręgowej dyrekcji gospodarki wodnej oraz jej księgowej za uszczuplenie dochodów budżetowych poprzez niezgodne z przepisami umorzenie kwot.</u>
          <u xml:id="u-43.16" who="#AndrzejGłowacki">W wyniku prowadzonych kontroli ostatecznie stwierdziliśmy uszczuplenie środków budżetu państwa, gospodarki pozabudżetowej oraz innych osób prawnych i państwowych jednostek organizacyjnych na łączną kwotę 38,4 mln zł, w tym z zakresu ochrony środowiska na kwotę 136 tys. zł. Ważne jest, ile z tego udało się nam odzyskać. Jest to 2,058 mln zł, a więc niemała kwota, za którą jest utrzymywany departament. Zaznaczam, że mówię o kwotach, które zostały przekazane na konto odpowiednich jednostek skarbu państwa lub państwowych funduszy publicznych.</u>
          <u xml:id="u-43.17" who="#AndrzejGłowacki">Chciałbym jeszcze w kilku zdaniach powiedzieć o rozwijającej się w minionym roku współpracy z organami kontroli innych krajów w zakresie ochrony środowiska. Kontynuowana była współpraca z Najwyższym Urzędem Kontroli Republiki Czeskiej. Wspólnie realizujemy kontrolę równoległą dotyczącą ochrony powietrza. Wyniki kontroli po stronie polskiej i czeskiej zostaną zamknięte wspólnym raportem albo wspólnym komunikatem wskazującym na istotne ustalenia kontroli interesujące obie strony. Podobną współpracę podjęliśmy z Litwą. W ubiegłym roku podjęta została inicjatywa największej kontroli równoległej. Obejmie ona 9 państw sygnatariuszy Konwencji helsińskiej. Udało się już podpisać stosowne porozumienie. Uzgodnione zostały założenia programowe kontroli. W maju pod Sztokholmem podpisaliśmy stosowne dokumenty. Po stronie polskiej tydzień temu rozpoczęliśmy kontrolę tego typu. Wyniki po stronie polskiej będą gotowe w I kwartale przyszłego roku. Spodziewamy się, że zamknięcie kontroli ze strony wszystkich państw sygnatariuszy Konwencji helsińskiej nastąpi na początku II połowy 2001 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#CzesławŚleziak">Dziękujemy panu dyrektorowi. Zgodnie z tradycją przystępujemy do zadawania pytań i dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#StanisławŻelichowski">Praca Najwyższej Izby Kontroli, a zwłaszcza Departamentu Ochrony Środowiska, jest nam znana na co dzień. Sejm pełniąc funkcję ustawodawczą i kontrolną byłby w znacznie gorszej sytuacji, gdyby nie mógł korzystać z wyników pracy NIK. Dlatego uważam, że powinniśmy podziękować przedstawicielom Najwyższej Izby Kontroli za ich działalność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#WładysławStępień">W siódmym roku mojej pracy parlamentarnej chciałbym zauważyć, że dokumenty, które opracowuje Najwyższa Izba Kontroli w kwestii realizacji finansowej budżetu poszczególnych branż i zakresy rzeczowe, są coraz bardziej treściwe i coraz wyraźniej wskazują, co należy zmieniać. W związku z tym jestem zdziwiony, że urzędnicy niektórych resortów obrażają się, że NIK zwraca uwagę na to, co powinno być przez nich realizowane. Dla nas - posłów - jest to bardzo cenny materiał, bowiem pozwala nam ocenić jak wydawane są państwowe pieniądze i jak organizować współpracę między reprezentantami Parlamentu, Najwyższej Izby Kontroli, resortu, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lub inną agendą rządową, żeby coraz lepiej wykorzystywać te środki. Przyłączam się do podziękowań pod adresem Najwyższej Izby Kontroli, które wyraził poseł Stanisław Żelichowski, mam bowiem dowody na to, że częste i precyzyjne kontrole NIK powodują zwiększenie efektywności wykorzystania środków państwowych i poprawę dyscypliny urzędników na każdym szczeblu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#CzesławŚleziak">Czy ktoś chciałby jeszcze zabrać głos? Nikt się nie zgłasza. Dotychczasowe wystąpienia rozumiem jako wnioski o przyjęcie sprawozdania z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 1999 r. Ze swej strony dodam, że jako przewodniczący Komisji mam czasami wrażenie, że w niedostatecznym stopniu wykorzystujemy ustalenia Departamentu Ochrony Środowiska Najwyższej Izby Kontroli i powinniśmy jeszcze parę kwestii przemyśleć podczas naszych posiedzeń. Przyłączam się również do podziękowań wyrażonych przez moich przedmówców.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#CzesławŚleziak">Proponuję przyjęcie opinii dla Komisji do Spraw Kontroli Państwowej o następującej treści: „Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa rozpatrzyła w dniu 29 czerwca 2000 r. sprawozdanie z działalności Departamentu Ochrony Środowiska Najwyższej Izby Kontroli w 1999 r. Komisja pozytywnie ocenia działalność Departamentu. Przedstawione opracowania z przeprowadzonych kontroli są bardzo pomocne w pracach Komisji. Komisja wyraża podziękowania pracownikom i dyrekcji Departamentu za pracę i osiągnięte wyniki”.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#CzesławŚleziak">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu uznam opinię za przyjętą. Nie ma sprzeciwu. Panie dyrektorze, gratuluję. Postaramy się jeszcze lepiej wykorzystywać to, nad czym państwo pracujecie.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#CzesławŚleziak">Proponuję, żeby posłem reprezentującym Komisję zarówno w Komisji Finansów Publicznych jak i Komisji do Spraw Kontroli Państwowej był poseł Stanisław Żelichowski. Jeśli nie usłyszę innych propozycji uznam, że przyjęliśmy tę kandydaturę. Nikt się nie zgłasza. Panie pośle, gratuluję.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#CzesławŚleziak">Przystępujemy do realizacji trzeciego punktu porządku dziennego - sprawy różne.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#CzesławŚleziak">Przypominam, że jeszcze do jutra można zgłaszać propozycje do planu pracy Komisji w II półroczu. Marszałek Sejmu wyznaczył termin do 5 lipca br., ale ze względu na dynamikę prac sejmowych uznaliśmy, że przyjęciem planu pracy zajmiemy się 11 lipca o godz. 16.00. Prezydium Komisji przygotowało stosowne propozycje, które przedstawimy w trybie regulaminowym.</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#CzesławŚleziak">Proszę sekretarza Komisji o przekazanie informacji o planowanych posiedzeniach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#SekretarzKomisji">Informuję, że na 13 lipca o godz. 18 planowane jest posiedzenie, na którym rozpatrzone będzie sprawozdanie podkomisji w sprawie nowelizacji ustawy o ochronie przyrody.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#CzesławŚleziak">Czy ktoś chciałby jeszcze zabrać głos w sprawach różnych? Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#CzesławŚleziak">Dziękuję wszystkim za udział w obradach. Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>