PPC / ppc

text_structure.xml 469 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 2799 2800 2801 2802 2803 2804 2805 2806 2807 2808 2809 2810 2811 2812 2813 2814 2815 2816 2817 2818 2819 2820 2821 2822 2823 2824 2825 2826 2827 2828 2829 2830 2831 2832 2833 2834 2835 2836 2837 2838 2839 2840 2841 2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849 2850 2851 2852 2853 2854 2855 2856 2857 2858 2859 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2868 2869 2870 2871 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 2883 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2890 2891 2892 2893 2894 2895 2896 2897 2898 2899 2900 2901 2902 2903 2904 2905 2906 2907 2908 2909 2910 2911 2912 2913 2914 2915 2916 2917 2918 2919 2920 2921 2922 2923 2924 2925 2926 2927 2928 2929 2930 2931 2932 2933 2934 2935 2936 2937 2938 2939 2940 2941 2942 2943 2944 2945 2946 2947 2948 2949 2950 2951 2952 2953 2954 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2971 2972 2973 2974 2975 2976 2977 2978 2979 2980 2981 2982 2983 2984 2985 2986 2987 2988 2989 2990 2991 2992 2993 2994 2995 2996 2997 2998 2999 3000 3001 3002 3003 3004 3005 3006 3007 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3014 3015 3016 3017 3018 3019 3020 3021 3022 3023 3024 3025 3026 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3036 3037 3038 3039 3040 3041 3042 3043 3044 3045 3046 3047 3048 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 3072 3073 3074 3075 3076 3077 3078 3079 3080 3081 3082 3083 3084 3085 3086 3087 3088 3089 3090 3091 3092 3093 3094 3095 3096 3097 3098 3099 3100 3101 3102 3103 3104 3105 3106 3107 3108 3109 3110 3111 3112 3113 3114 3115 3116 3117 3118 3119 3120 3121 3122 3123 3124 3125 3126 3127 3128 3129 3130 3131 3132 3133 3134 3135 3136 3137 3138 3139 3140 3141 3142 3143 3144 3145 3146 3147 3148 3149 3150 3151 3152 3153 3154 3155 3156 3157 3158 3159 3160 3161 3162 3163 3164 3165 3166 3167 3168 3169 3170 3171 3172 3173 3174 3175 3176 3177 3178 3179 3180 3181 3182 3183 3184 3185 3186 3187 3188 3189 3190 3191 3192 3193 3194 3195 3196 3197 3198 3199 3200 3201 3202 3203 3204 3205 3206 3207 3208 3209 3210 3211 3212 3213 3214 3215 3216 3217 3218 3219 3220 3221 3222 3223 3224 3225 3226 3227 3228 3229 3230 3231 3232 3233 3234 3235 3236 3237 3238 3239 3240 3241 3242 3243 3244 3245 3246 3247 3248 3249 3250 3251 3252 3253 3254 3255 3256 3257 3258 3259 3260 3261 3262 3263 3264 3265 3266 3267 3268 3269 3270 3271 3272 3273 3274 3275 3276 3277 3278 3279 3280 3281 3282 3283 3284 3285 3286 3287 3288 3289 3290 3291 3292 3293 3294 3295 3296 3297 3298 3299 3300 3301 3302 3303 3304 3305 3306 3307 3308 3309 3310 3311 3312 3313 3314 3315 3316 3317 3318 3319 3320 3321 3322 3323 3324 3325 3326 3327 3328 3329 3330 3331 3332 3333 3334 3335 3336 3337 3338 3339 3340 3341 3342 3343 3344 3345 3346 3347 3348 3349 3350 3351 3352 3353 3354 3355 3356 3357 3358 3359 3360 3361 3362 3363 3364 3365 3366 3367 3368 3369 3370 3371 3372 3373 3374 3375 3376 3377 3378 3379 3380 3381 3382 3383 3384 3385 3386 3387 3388 3389 3390 3391 3392 3393 3394 3395 3396 3397 3398 3399 3400 3401 3402 3403 3404 3405 3406 3407 3408 3409 3410 3411 3412 3413 3414 3415 3416 3417 3418 3419 3420 3421 3422 3423 3424 3425 3426 3427 3428 3429 3430 3431 3432 3433 3434 3435 3436 3437 3438 3439 3440 3441 3442 3443 3444 3445 3446 3447 3448 3449 3450 3451 3452 3453 3454 3455 3456 3457 3458 3459 3460 3461 3462 3463 3464 3465 3466 3467 3468 3469 3470 3471 3472 3473 3474 3475 3476 3477 3478 3479 3480 3481 3482 3483 3484 3485 3486 3487 3488 3489 3490 3491 3492 3493 3494 3495 3496 3497 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#AleksanderBentkowski">Otwieram posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej ds. kodyfikacji karnych. Dzisiaj przystępujemy do głosowań. Wczoraj odbyliśmy dyskusję merytoryczną nad poszczególnymi wariantami przepisów. Dzisiaj będziemy głosować nad wariantami, które są wątpliwe, nie będziemy nad nimi prowadzić dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#AleksanderBentkowski">Pierwszy problem dotyczy art. 7, w którym mowa jest o najkrótszym terminie kary pozbawienia wolności. Proponuje się dwa terminy: jednego miesiąca i 7 dni.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#AleksanderBentkowski">Przystępujemy do głosowania. W wariancie I art. 7 par. 3 mowa jest o terminie jednego miesiąca. Kto jest za tym wariantem?</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 13 posłów.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#AleksanderBentkowski">Kto jest za wariantem II art. 7 par. 3, w którym mowa jest o terminie 7 dni?</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem nie było głosów popierających.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#AleksanderBentkowski">Przechodzimy do art. 32 projektu Kodeksu karnego. Przepis ten dotyczy katalogu kar. Kto jest za tym, aby w katalogu tym znalazła się kara śmierci, kara która odnosiłaby się do zabójstwa kwalifikowanego?</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 5 posłów, 8 było przeciwnych. A zatem w katalogu kar, kara śmierci się nie znalazła.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik Wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Powinniśmy rozstrzygnąć o drugiej formie kary ograniczenia wolności, polegającej na potrącaniu z wynagrodzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JerzyWierchowicz">Chcę powiedzieć, że moje poprawki do projektu Kodeksu karnego są dopiero drukowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#AleksanderBentkowski">Do poprawek tych wrócimy w swoim czasie. Najpierw jednak przegłosujemy wątpliwości wariantowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JerzyWierchowicz">Wydaje mi się, że moja poprawka odnośnie kary ograniczenia wolności jest najdalej idąca. Wnioskuję bowiem o skreślenie tej kary z katalogu kar.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#AleksanderBentkowski">Propozycja posła Wierchowicza także dotyczy art. 32 i tym samym art. 35. Poseł Wierchowicz domaga się wykreślenia kary ograniczenia wolności z katalogu kar.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#AleksanderBentkowski">Kto jest za wykreśleniem kary ograniczenia wolności z katalogu kar?</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 2 posłów, 10 było przeciwnych, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#AleksanderBentkowski">A zatem kara ograniczenia wolności pozostanie w naszym systemie prawa karnego.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#AleksanderBentkowski">Przystępujemy do kolejnego głosowania. Kto jest za tym, aby były dwie formy kary ograniczenia wolności, a więc obowiązkowa praca i potrącanie z wynagrodzenia?</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 9 posłów, 2 było przeciwnych, a 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#AleksanderBentkowski">A zatem kara ograniczenia wolności będzie miała dwie formy. W związku z tym zwracam się do przedstawicieli Biura Legislacyjnego, żeby nanieśli do odpowiednich przepisów stosowne korekty.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#AleksanderBentkowski">Nie wiem, jaki przepis powinniśmy teraz omawiać.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik w Biurze Legislacyjnym KS: Następne głosowanie powinno dotyczyć kwestii, czy utrzymujemy nazwę rozdziału V projektu Kodeksu karnego „Środki karne”, czy powracamy do starej nazwy „Kary dodatkowe”? Poseł J. Wierchowicz postuluje, aby rozdział V był zatytułowany „Kary dodatkowe”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#AndrzejGaberle">Rozumiem, że głosując nad art. 7 głosowaliśmy jednocześnie nad art. 37.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#AleksanderBentkowski">Poseł A. Gaberle ma rację. Nad jakim artykułem mamy głosować w tej chwili?</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik w Biurze Legislacyjnym KS: Poseł J. Wierchowicz wnioskuje, aby rozdział V projektu Kodeksu karnego zatytułować „Kary dodatkowe”.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#AleksanderBentkowski">Musimy jeszcze powrócić do art. 33. Poseł J. Wierchowicz proponuje, aby kara grzywny miała inną postać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JerzyWierchowicz">Myślałem, że moja poprawka zostanie wydrukowana, tak się jednak nie stało. Proponuję, aby w art. 33 par. 1 w miejsce sformułowania „Grzywnę wymierza się w stawkach dziennych...” wpisać sformułowanie: „Grzywnę wymierza się w granicach od 100 zł do 1 000 000 zł”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#AleksanderBentkowski">Widzę, że wszyscy już otrzymali propozycje posła J. Wierchowicza na piśmie. Przypominam, że propozycja ta dotyczy wymiaru grzywny. Proponuje się, aby grzywna była wymierzana kwotowo od 1 mln starych zł do 10 mld starych zł. Nie stosowalibyśmy wtedy stawek dziennych i przelicznika, o którym jest mowa w obecnym art. 33.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#AleksanderBentkowski">Kto jest za propozycją posła Wierchowicza, aby grzywna była ustalana kwotowo?</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 2 posłów, 9 było przeciwnych, a 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#AleksanderBentkowski">Przechodzimy teraz do art. 39. Poseł Wierchowicz zgłosił do tego przepisu poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JerzyWierchowicz">Może najpierw rozpatrzmy poprawkę nr 4.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#AleksanderBentkowski">Poseł Wierchowicz proponuje, aby tytuł rozdziału V projektu Kodeksu karnego brzmiał: „Kary dodatkowe”, a nie „Środki karne”.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za propozycją posła Wierchowicza?</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 6 posłów, 8 było przeciwnych, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#AleksanderBentkowski">A zatem pozostaje stara nazwa rozdziału V „Środki karne”.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#AleksanderBentkowski">Następna propozycja posła Wierchowicza dotyczy art. 39 pkt 5. Poseł Wierchowicz proponuje wykreślenie z katalogu środków karnych konfiskaty mienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JerzyWierchowicz">Tak jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#AleksanderBentkowski">Kto jest za tym, aby w naszym Kodeksie karnym nie było środka karnego w postaci konfiskaty mienia?</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 2 posłów, 11 było przeciwnych i nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik w Biurze Legislacyjnym KS: Teraz powinniśmy przejść do art. 61, do którego została zgłoszona propozycja przez posła Marka Lewandowskiego.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#AleksanderBentkowski">Propozycja ta została zgłoszona na piśmie, w tej chwili ją odczytam:</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#AleksanderBentkowski">„Art. 61 par 4. Na wniosek prokuratora sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet warunkowo zawiesić jej wykonanie w stosunku do sprawcy przestępstwa, który niezależnie od wyjaśnień złożonych w swojej sprawie - ujawnił przed organami ścigania i przedstawił istotne okoliczności przestępstwa zagrożonego karą powyżej 5 lat pozbawienia wolności, nieznane dotychczas temu organowi”.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#AleksanderBentkowski">Obecne paragrafy 4, 5 i 6 otrzymałyby numerację 5, 6 i 7.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Myślałem, że propozycja posła Lewandowskiego dotyczy obecnego par. 4.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#AleksanderBentkowski">Pan naczelnik nie ma racji. Obecny par. 4 stałby się par. 5. Propozycja posła Lewandowskiego dotyczy zupełnie innej kategorii przestępstw. Sprawca informuje o zupełnie innym przestępstwie i za to może oczekiwać, że w stosunku do niego zostanie zastosowane nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet warunkowe zawieszenie jej wykonania.</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: A zatem chodzi tu o dodatkowy paragraf w art. 61.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#MarekLewandowski">Poza tym proponuję, aby w obecnym par. 4 (nowym par. 5) użyć sformułowania: „W wypadku określonym w par. 3 i par. 4”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#AleksanderBentkowski">Obok zmiany, którą już wprowadziliśmy i która nie budzi żadnych wątpliwości - chodzi o namiastkę instytucji świadka koronnego - proponuje się wprowadzić w projekcie Kodeksu karnego nową instytucję, nieznaną naszemu prawu karnemu, a więc możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary, bądź warunkowe jej zawieszenie, jeżeli sprawca poinformuje organ ścigania o innej sprawie i wyjawi groźnego przestępcę. Chodzi o to, żeby sprawca przedstawił istotne okoliczności innego przestępstwa zagrożonego karą powyżej 5 lat pozbawienia wolności. Krótko mówiąc dotyczy to poważnych przestępstw.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#AleksanderBentkowski">Kto jest za wprowadzeniem nowej instytucji do projektu Kodeksu karnego, którą zaproponował poseł Lewandowski?</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 5 posłów, 8 było przeciwnych i 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#AleksanderBentkowski">A zatem art. 61 pozostaje w obecnej wersji.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Teraz powinniśmy głosować nad wariantami art. 65. Różnica pomiędzy wariantem I, a wariantem II jest taka, że w wariancie II dodano wyrazy „powyżej dolnej granicy”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#KazimierzBuchała">W wariancie II art. 65 punktem wyjścia jest dolna granica, natomiast górna granica ustawowego zagrożenia została zwiększona o połowę. Jest to sensowna propozycja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#AleksanderBentkowski">Rozumiem, że chodzi o wariant II art. 65. Kto jest za wariantem I art. 65?</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wariantem I opowiedział się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#AleksanderBentkowski">Kto jest za wariantem II art. 65?</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wariantem II opowiedziało się 10 posłów.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#AleksanderBentkowski">Przechodzimy do art. 70.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Powinniśmy rozstrzygnąć, czy wprowadzamy możliwość zawieszania kary ograniczenia wolności.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#AleksanderBentkowski">Jeżeli przyjęliśmy możliwość zawieszania kary grzywny, to powinna istnieć także możliwość zawieszania kary ograniczenia wolności.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#AleksanderBentkowski">Kto jest za wprowadzeniem możliwości zawieszania kary ograniczenia wolności?</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 9 posłów, 3 było przeciwnych, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#AleksanderBentkowski">Do art. 78 zgłosił poprawkę poseł Wierchowicz. Chcę spytać, co z przepisami art. 71 i art. 72.</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Brzmienie tych przepisów jest konsekwencją wprowadzonych wcześniej zmian.</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#AleksanderBentkowski">W takim razie proszę zwrócić uwagę na piątą propozycję posła Wierchowicza dotyczącą art. 78. Poseł Wierchowicz proponuje dodać w tym artykule par. 2 w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#AleksanderBentkowski">„W szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd wymierzając karę pozbawienia wolności, może wykluczyć możliwość warunkowego przedterminowego zwolnienia skazanego, bądź wyznaczyć surowsze rygory do skorzystania z tej instytucji przez skazanego, odnośnie okresu odbywania kary, niż przewidziane w art. 79”.</u>
          <u xml:id="u-17.13" who="#AleksanderBentkowski">Propozycja posła Wierchowicza zmierza do tego, że sąd w wyroku będzie mógł wykluczyć możliwość warunkowego, przedterminowego zwolnienia. Jeżeli propozycja ta zostałaby przyjęta, art. 78 miałby dwa paragrafy. Obecny art. 78 stałby się par. 1, a propozycja posła Wierchowicza byłaby par. 2.</u>
          <u xml:id="u-17.14" who="#AleksanderBentkowski">Przypominam, że w art. 78 dodaliśmy sformułowanie „tylko wówczas gdy”. Poseł Wierchowicz proponuje dodać par. 2, chodzi o to, żeby sąd miał możliwość wykluczyć warunkowe, przedterminowe zwolnienie już w czasie orzekania kary. Kto opowiada się za propozycją posła Wierchowicza?</u>
          <u xml:id="u-17.15" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 5 posłów, 7 było przeciwnych, a 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-17.16" who="#AleksanderBentkowski">Propozycja posła Wierchowicza nie uzyskała akceptacji członków Komisji. Treść art. 78 pozostaje w obecnym kształcie. Przechodzimy do art. 79.</u>
          <u xml:id="u-17.17" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Do tego przepisu zgłoszono dwie propozycje. Jedną zgłosił poseł J. Wierchowicz. Druga propozycja jest dwuwariantowa.</u>
          <u xml:id="u-17.18" who="#AleksanderBentkowski">Propozycje wariantowe są jasne. W jednym z wariantów chodzi o to, aby przy karze dożywotniego pozbawienia wolności, nie było możliwości korzystania z warunkowego przedterminowego zwolnienia po odbyciu 25 lat pozbawienia wolności. Najpierw rozstrzygniemy kwestię wariantów, a dopiero potem przegłosujemy propozycję posła J. Wierchowicza.</u>
          <u xml:id="u-17.19" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za tym, aby w przypadku skazania na karę dożywotniego więzienia pod odbyciu 25 lat kary można było uzyskać warunkowe przedterminowe zwolnienie?</u>
          <u xml:id="u-17.20" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 3 posłów, 12 było przeciwnych, nikt nie wstrzymał się od głosu. A zatem przyjęliśmy wariant II art. 79 par. 3. Skazani na karę dożywotniego pozbawienia wolności nie będą mogli skorzystać z warunkowego przedterminowego zwolnienia.</u>
          <u xml:id="u-17.21" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Który wariant przyjęliśmy?</u>
          <u xml:id="u-17.22" who="#AleksanderBentkowski">Przyjęliśmy wariant II art. 79 par. 3. Pytałem: kto jest za możliwością stosowania warunkowego przedterminowego zwolnienia przy karze dożywotniego pozbawienia wolności. Za takim rozwiązaniem opowiedziały się 3 osoby. Opowiedziały się one za wariantem I. Za wariantem II głosowało 12 osób. A więc przyjęliśmy wariant II art. 79 par. 3.</u>
          <u xml:id="u-17.23" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Rodzi to wiele konsekwencji w innych przepisach, m.in. w projekcie Kodeksu karnego wykonawczego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#JerzyWierchowicz">Najpierw powinniśmy chyba przegłosować moją propozycję do art. 79 par. 1.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#AleksanderBentkowski">Teraz głosujemy nad przepisami projektu Kodeksu karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#KazimierzBuchała">Myślę, że w trakcie głosowania nastąpiło pewne nieporozumienie co do treści wariantów art. 79 par. 3. Proszę więc o powtórzenie głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#AleksanderBentkowski">Dobrze, powtórzymy głosowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#KazimierzBuchała">Może najpierw powiemy, za czym posłowie mają się opowiadać bądź nie. Należy przedstawić warianty I i II art. 79 par. 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#JerzyWierchowicz">Może najpierw powinniśmy przegłosować moją poprawkę do art. 79 par. 1, bowiem warianty dotyczą tylko par. 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#AleksanderBentkowski">Myślałem, że sprawa art. 79 par. 3 jest sprawą ważniejszą. Chcę zapewnić prof. K. Buchałę, że głosowanie w sprawie wariantów zostanie powtórzone. Najpierw jednak rozpatrzymy poprawkę posła J. Wierchowicza do art. 79 par. 1. Proszę posła J. Wierchowicza o przybliżenie treści tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#JerzyWierchowicz">Proponuję zmienić dotychczasowe brzmienie art. 79 par. 1. Uważam, że po wyrazach „warunkowo zwolni” należałoby dodać jedno sformułowanie. Chcę wyznaczyć okres, od którego można by stosować warunkowe przedterminowe zwolnienie w razie popełnienia zbrodni, na 2/3 odbytej kary. W pierwszej wersji art. 79 par. 1 jest mowa o połowie odbytej kary. W pozostałych przypadkach - poza popełnieniem zbrodni - opowiadam się za terminem połowy odbytej kary.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#AleksanderBentkowski">Poseł J. Wierchowicz proponuje analogiczne rozwiązanie jak przy recydywie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#JerzyWierchowicz">Przepisowi art. 79 par. 1 proponuję nadać następujące brzmienie: „Skazanego można warunkowo zwolnić w przypadku popełnienia zbrodni, po odbyciu przez nieco co najmniej dwóch trzecich kary, w pozostałych przypadkach, po odbyciu co najmniej połowy kary...” i dalej już bez zmian.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#AleksanderBentkowski">Chcę przypomnieć, że w obecnym brzmieniu art. 79 par. 1 warunkowe zwolnienie niezależnie od wszystkiego może nastąpić po odbyciu połowy kary. Tylko w przypadku recydywy musi być 2/3. Poseł J. Wierchowicz proponuje, aby okres 2/3 kary miał zastosowanie także w przypadku popełnienia zbrodni.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za propozycją posła J. Wierchowicza do art. 79 par. 1?</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 6 posłów, 6 było przeciwnych, nikt nie wstrzymał się od głosu. Stwierdzam, że poprawka posła J. Wierchowicza nie uzyskała poparcia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#KazimierzBuchała">Moim zdaniem, należy jeszcze rozważyć jedną kwestię. W wariancie I art. 79 par. 2 stwierdza się, że skazanego na karę dożywotniego pozbawienia wolności można warunkowo zwolnić po odbyciu 25 lat kary, natomiast w wariancie II stwierdza się, że można go warunkowo zwolnić po odbyciu 15 lat kary.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#AleksanderBentkowski">Myślę, że kwestia, którą poruszył prof. K. Buchała, została już rozstrzygnięta w czasie posiedzenia podkomisji. Nie było żadnych wątpliwości co do tego, że jeżeli w ogóle warunkowe, przedterminowe zwolnienie ma mieć zastosowanie w przypadku skazania na karę dożywotniego więzienia, to po odbyciu 25 lat kary, a nie po 15. Pozostały nam zatem dwa warianty art. 79 par.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#KazimierzBuchała">Ja tego nie kwestionuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#AleksanderBentkowski">Chcę powiedzieć, że w wariancie II art. 79 par. 3 nastąpiło pewne zaostrzenie. Wcześniej proponowano w przypadku skazania na karę dożywotniego pozbawienia wolności możliwość zastosowania warunkowego przedterminowego zwolnienia już po 15 latach odbywania kary. W podkomisji stworzyliśmy dwa warianty. W jednym z nich ustaliliśmy, że warunkowe zwolnienie nie może być w ogóle stosowane w przypadku skazania na karę dożywotniego więzienia, w drugim - że może być stosowane, ale po odbyciu 25 lat kary.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#AleksanderBentkowski">I tak będziemy teraz głosować. Pierwsze pytanie będzie brzmiało w ten sposób: „Kto opowiada się za tym, aby w ogóle nie było warunkowego przedterminowego zwolnienia przy karze dożywotniego pozbawienia wolności”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#MarekDyduch">Na jakiej podstawie przeprowadzamy w tej chwili reasumpcję głosowania. Może prof. K. Buchała nie zrozumiał, o co chodzi. My natomiast doskonale zdajemy sobie sprawę, za czym głosowaliśmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#AleksanderBentkowski">Prof. K. Buchała zakwestionował postawione przeze mnie pytanie. Uważał, że nie było ono dość jasne i że nie wszyscy wiedzieli, za czym głosują. Żeby nie było żadnych wątpliwości, powtórzymy głosowanie nad wariantami art. 79 par. 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#MieczysławPiecka">Moim zdaniem, postawione pytanie było jasne. Wczoraj dyskutowaliśmy nad dwoma wariantami sytuacji: kiedy byłaby kara śmierci i kiedy by jej nie było.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#MarekDyduch">Dzisiejsze głosowanie jest konsekwencją wczorajszej dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#AleksanderBentkowski">Rzeczywiście, to poseł powinien wnosić o reasumpcję głosowania. Posłowie M. Dyduch i A. Piecka twierdzą, że żadnych wątpliwości podczas ostatniego głosowania nie mieli. Większość członków Komisji głosowała za tym, aby nie było możliwości warunkowego przedterminowego zwolnienia w przypadku skazania na karę dożywotniego więzienia. Zawsze jednak pozostaje możliwość zastosowania prawa łaski.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Przyjęte rozwiązanie rodzi pewne konsekwencje także w projekcie Kodeksu postępowania karnego.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#AleksanderBentkowski">Rozstrzygnięcia, które przyjmujemy w projekcie Kodeksu karnego, znajdą oczywiście swoje odzwierciedlenie w projekcie Kodeksu postępowania karnego w projekcie Kodeksu karnego wykonawczego.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#AleksanderBentkowski">Przechodzimy do art. 90 projektu Kodeksu karnego.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Musimy tutaj rozstrzygnąć trzy sprawy. Po pierwsze - czy wyłączamy w niektórych przypadkach możliwość orzekania kary łącznej. Po drugie - czy zgadzamy się na rozwiązanie zaproponowane wczoraj. Po trzecie - czy wybieramy wariant II art. 90.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#AleksanderBentkowski">Teraz czeka nas trudniejsze głosowanie. Mamy trzy warianty art. 90. Krótko przypomnę, o co tu chodzi. Chodzi o zbieg kary bezwzględnej i kary w zawieszeniu. Czekające nas głosowanie przesądzi dość długi spór prawny, jaki toczy się w naszym systemie prawnym.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#AleksanderBentkowski">W wariancie I art. 90 przyjmuje się, że w przypadku biegu orzeczonej kary bezwzględnej i kary w zawieszeniu można orzec karę łączną, także w zawieszeniu.</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: O tym jest mowa w wariancie II art. 90.</u>
          <u xml:id="u-37.8" who="#AleksanderBentkowski">Rzeczywiście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#LeszekKubicki">Myślę, że powinniśmy uściślić, że w wariancie I art. 90 wyłącza się instytucję kary łącznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#AleksanderBentkowski">To, o czym wcześniej mówiłem, dotyczy wariantu III, którego nie ma w projekcie Kodeksu karnego.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#AleksanderBentkowski">Wariant III art. 90 par. 1 ma następującą treść: „W razie skazania za zbiegające się przestępstwa na kary pozbawienia wolności albo grzywny z warunkowym zawieszeniem i bez warunkowego zawieszenia ich wykonania, sąd nie może warunkowo zawiesić wykonania kary łącznej”. Treść wariantu II jest podobna. Zmienia się tylko końcówka: „...może warunkowo zawiesić wykonanie kary łącznej”.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#AleksanderBentkowski">Wariant I art. 90 stanowi, że w ogóle nie ma kary łącznej. Jest to dosyć surowe rozstrzygnięcie, ponieważ byłby to jedyny przypadek, kiedy kary łącznej nie byłoby w Kodeksie karnym. Byłoby to złamaniem pewnej zasady.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#AleksanderBentkowski">W wariancie II art. 90 przyjmuje się, że można zawiesić karę łączną. Wreszcie w wariancie III stwierdza się, że przy zbiegu kary bezwzględnej i kary w zawieszeniu, kara łączna może być orzeczona, ale nie w zawieszeniu. Czy wszystko jest zrozumiałe? Widzę, że tak.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#AleksanderBentkowski">Głosowania zaczynamy od wariantu I art. 90, w którym w ogóle znosi się karę łączną. Kto opowiada się za zniesieniem kary łącznej w przypadku zbiegających się przestępstw?</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem nie opowiedział się żaden poseł, 12 było przeciwnych, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#AleksanderBentkowski">Teraz głosujemy wariant II art. 90. Kto opowiada się za tym, aby przy zbiegu kary bezwzględnej i kary w zawieszeniu można było orzec karę łączną, także w zawieszeniu?</u>
          <u xml:id="u-39.7" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 8 posłów, 7 było przeciwnych, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-39.8" who="#AleksanderBentkowski">Tym samym przyjmujemy wariant II art. 90, który stanowi, że istnieje możliwość orzekania kary łącznej w zawieszeniu przy zbiegu kary bezwzględnej i kary w zawieszeniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#MieczysławPiecka">Myślę, że przed głosowaniem, pewnych spraw nie udało się nam uporządkować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#TadeuszBojarski">Głosowaliśmy tylko „za” i „przeciw” w II wariancie art. 90. Teraz powinniśmy przegłosować wariant III.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#AleksanderBentkowski">Głosowaliśmy jednocześnie wariant II i III. 8 członków Komisji opowiedziało się za wariantem II, 7 posłów było przeciwnych.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#AleksanderBentkowski">Jednak musimy także przegłosować wariant II art. 90.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Większość członków Komisji opowiedziała się za wariantem II.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#AleksanderBentkowski">A zatem ostatecznie przechodzi wariant II art. 90. Kto jest temu przeciwny, może oczywiście złożyć wniosek mniejszości w drugim czytaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#LeszekKubicki">Wariant II art. 90 o tyle nie jest niebezpieczny, że jest elastyczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#AleksanderBentkowski">Trochę się to kłóci ze zdrowym rozsądkiem. Jednak postanowiliśmy tak, a nie inaczej.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#AleksanderBentkowski">Przechodzimy do art. 116 par. 16.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Przepis ten ma dwa warianty.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#AleksanderBentkowski">W tej chwili będziemy nad nimi głosować. Wczoraj odbyliśmy bardzo szeroką dyskusję. W wariancie I art. 116 par. 16 stan nietrzeźwości określamy na poziomie dotychczasowym, a więc 0,5 promila zawartości alkoholu we krwi. W wariancie II podnosimy tę granicę do 0,8 promila zawartości alkoholu we krwi.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za wariantem I art. 116 par. 16, a więc za określeniem stanu nietrzeźwości na poziomie 0,5 promila zawartości alkoholu we krwi?</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za wariantem II art. 116 par. 16, a więc za określeniem stanu nietrzeźwości na poziomie 0,8 promila zawartości alkoholu we krwi?</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 8 posłów.</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#AleksanderBentkowski">Krótko mówiąc postanowiliśmy, że stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,8 promila. A więc bariera została podniesiona.</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#AleksanderBentkowski">Nadal pozostajemy przy przepisie art. 116 par. 16. Poseł J. Wierchowicz zgłosił do tego przepisu poprawkę, która - jak mi się wydaje - dotyczy kwestii już rozstrzygniętych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#JerzyWierchowicz">Absolutnie nie. Moja poprawka polega na wykreśleniu kilku wyrazów z art. 116 par. 16. Proponuję skreślić wyrazy „albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość”. W ten sposób przepis art. 116 par. 16 stałby się bardziej czytelny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#AleksanderBentkowski">Posłowi J. Wierchowiczowi chodzi o to, aby w art. 116 par. 16 pkt 1 zapisać: „zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,8 promila”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#KazimierzBuchała">W przepisie art. 116 par. 16 nie chodzi tylko o sytuacje, że kogoś złapano, jak zaczął pić. Może się przecież zdarzyć, że w momencie złapania u kogoś nie wykrywa się nadmiernej zawartości alkoholu we krwi, dopiero po pół godzinie, gdyby ktoś jechał, stan nietrzeźwości mógłby zostać wykazany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#JerzyWierchowicz">A jeżeli ktoś dalej nie jechał?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#KazimierzBuchała">Tu nie chodzi o domniemanie, że kogoś na czymś przyłapano, tylko po prostu uniemożliwiono komuś dalszą jazdę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#JerzyWierchowicz">A jeżeli ktoś by dalej nie jechał, tylko sobie stanął? Jak można przyjmować domniemanie, że ktoś będzie dalej jechał?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PiotrLipiński">Tego się nie da dokładnie wyliczyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#AleksanderBentkowski">Jeszcze raz przypomnę propozycję posła J. Wierchowicza do art. 116 par. 16. Poseł J. Wierchowicz proponuje, aby w art. 116 par. 16 pkt. 1 zapisać: „zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,8 promila lub”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#NaczelnikwydziałuBiuraLegislacyjnegoKS">Przepis art. 116 par. 16 pkt 2 należy sformułować podobnie.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#NaczelnikwydziałuBiuraLegislacyjnegoKS">Chodzi o to, aby w obydwu punktach art. 116 par. 16 nie znalazło się sformułowanie „albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość”. Inaczej mówiąc, to sformułowanie poseł J. Wierchowicz proponuje wykreślić.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#NaczelnikwydziałuBiuraLegislacyjnegoKS">Kto opowiada się za propozycją posła J. Wierchowicza, aby w art. 116 par. 16 pkt 1 i 2 wykreślić wyrazy „albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość”?</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#NaczelnikwydziałuBiuraLegislacyjnegoKS">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 6 posłów, 4 było przeciwnych, a 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#NaczelnikwydziałuBiuraLegislacyjnegoKS">A zatem art. 116 par. 16 pkt 1 otrzymuje następujące brzmienie: „... zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,8 promila lub...”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#JanuszNiemcewicz">Chcę odnieść się do art. 116 par. 5 i 6 i zaproponować powrót do wartości określonych w rządowej wersji projektu Kodeksu karnego. W art. 116 par. 5 proponuję przyjąć 200-krotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia w art. 116 par. 6–1000-krotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#AleksanderBentkowski">Chcę powiedzieć, że wczoraj nikt nie zgłosił poprawki do art. 116 par. 5 i 6.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#JanuszNiemcewicz">W takim razie zgłaszam ją dzisiaj, jeżeli jest to oczywiście możliwe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#AleksanderBentkowski">Poseł J. Niemcewicz proponuje, aby art. 116 par. 5 i 6 przyjął brzmienie takie jak w wersji rządowej. Przypominam, że w podkomisji zaproponowaliśmy niższą wartość zarówno w odniesieniu do mienia znacznej wartości, jak i do mienia wielkiej wartości.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#AleksanderBentkowski">Czy poseł J. Niemcewicz odnosi swoją propozycję do dwóch paragrafów (par. 5 i 6) art. 116?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#JanuszNiemcewicz">Tak.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#JanuszNiemcewicz">W art. 116 par. 5 proponuję przyjąć 200-krotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia, natomiast w art. 116 par. 6–1000-krotną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#AleksanderBentkowski">Jak rozumiem, w przedłożeniu rządowym projektu Kodeksu karnego mieniem znacznej wartości określono mienie, którego wartość przekracza 200-krotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia. Natomiast propozycja podkomisji, którą Komisja Nadzwyczajna wczoraj przyjęła, jest inna. Zamiast 200-krotności przyjęto 100-krotność najniższego miesięcznego wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#AleksanderBentkowski">Poseł J. Niemcewicz proponuje, abyśmy przyjęli art. 116 par. 5 w wersji rządowej. Przepis ten nie dotyczy mienia znacznej wartości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#JanuszNiemcewicz">Swoją propozycję chcę krótko uzasadnić. Jeżeli art. 116 par. 5 pozostanie w wersji przedłożonej przez podkomisję, to chcę powiedzieć, że mieniem znacznej wartości będzie już mienie warte 380 mln starych zł. Jest to cena średniej klasy samochodu. W przypadku przestępstwa niegospodarności w ogóle już nie będzie o czym mówić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#AleksanderBentkowski">O co chodzi posłowi J. Niemcewiczowi? Chyba o zmniejszenie represyjności naszego prawa karnego.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#AleksanderBentkowski">Propozycji posła J. Niemcewicza nie mamy zapisanej w formie wariantu obecnego brzmienia art. 116 par. 5. Nikt obecnego brzmienia tego przepisu w czasie prac podkomisji nie kwestionował. Jeżeli jednak do art. 116 par. 5 została zgłoszona nowa propozycja, musimy ją poddać pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za tym, aby przepis art. 116 par. 5 otrzymał następujące brzmienie: „Mieniem znacznej wartości jest mienie, którego wartość w chwili popełnienia czynu zabronionego przekracza dwustukrotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia”?</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za tym, aby w przepisie art. 116 par. 5 przyjąć stukrotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia?</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-61.6" who="#AleksanderBentkowski">Wobec tego, w art. 116 par. 5 wpisujemy 200-krotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia. Przepis art. 116 par. 6 dotyczy podobnej sprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#BeataŚwierczyńska">Ja głosowałam za 100-krotną wysokością najniższego miesięcznego wynagrodzenia. Zaszło tu jakieś nieporozumienie. Składam wniosek o reasumpcję głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#AleksanderBentkowski">Za jaką propozycją głosowała poseł B. Świerczyńska?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#BeataŚwierczyńska">Głosowałam za tym, aby w przepisie art. 116 par. 5 znalazło się sformułowanie „stukrotna wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia”, tak jak ustaliła to podkomisja. Wczoraj większość osób opowiadała się za propozycją podkomisji. Dzisiaj już nie. Nie wiem dlaczego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#AleksanderBentkowski">Czy poseł B. Świerczyńska wnioskuje o reasumpcję głosowania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#BeataŚwierczyńska">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#KrzysztofBudnik">Poseł B. Świerczyńska głosowała prawidłowo i na pewno się nie pomyliła. My również się nie pomyliliśmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#BeataŚwierczyńska">Posłowie Unii Wolności głosowali w innym momencie, ja w innym. Więc nie mogliśmy głosować za tym samym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#KrzysztofBudnik">Nie głosowaliśmy za tym samym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#AleksanderBentkowski">Zgłoszono wniosek o reasumpcję głosowania. A zatem, powinniśmy go przegłosować.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za reasumpcją głosowania w sprawie art. 116 par. 5?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#MieczysławPiecka">Proszę chwilę zaczekać. Wynik tego głosowania może przesądzić o wszystkim. Według mnie, większość członków Komisji opowiedziała się za przepisem art. 116 par. 5 w wersji podkomisji. Natomiast wynik głosowania wskazuje coś zupełnie innego. Myślę, że jest podstawa do reasumpcji głosowania. Po prostu, informacja o wyniku głosowania przekazana przewodniczącemu A. Bentkowskiemu nie była właściwa. Nie wiem gdzie tkwi błąd. Myślę więc, że reasumpcja powinna nastąpić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#AleksanderBentkowski">Zgłoszono dwa wnioski o reasumpcję głosowania. W związku z tym od razu do głosowania merytorycznego.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#AleksanderBentkowski">W przedłożeniu podkomisji w art. 116 par. 5 mowa jest o 100-krotnej wysokości najniższego miesięcznego wynagrodzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#KrzysztofBudnik">Ile to wynosi dzisiaj minimalnie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#AleksanderBentkowski">Myślę, że ok. 300 mln starych zł. Chodzi tu o mienie znacznej wartości. Jeśli zaś chodzi o mienie wielkiej wartości, to myślę, że wchodzi tu w grę kwota 1,5 mld starych zł. Na razie jednak głosujemy nad określeniem mienia znacznej wartości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#BeataŚwierczyńska">Proponuję, abyśmy najpierw głosowali za wersją podkomisji, a więc za przyjęciem wysokości 100-krotnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#AleksanderBentkowski">Będziemy głosować w ten sposób: najpierw - kto opowiada się za wysokością 100-krotną najniższego miesięcznego wynagrodzenia, potem - kto opowiada się za wysokości 200-krotną. Wtedy pozbędziemy się wszelkich wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za tym, aby mieniem znacznej wartości było mienie, którego wartość przekracza 100-krotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia?</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za tym, aby mieniem znacznej wartości było mienie, którego wartość przekracza 200-krotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia?</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#AleksanderBentkowski">Przyjmujemy zatem propozycję posła J. Wierchowicza. W przepisie art. 116 par. 5 zamiast wyrazu „stukrotną” należy wstawić wyraz „dwustukrotną”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#LeszekKubicki">Przyjęcie propozycji posła J. Niemcewicza świadczy o braku wiary w spadek inflacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#AleksanderBentkowski">Brzmienie art. 116 par. 6 musi być zmodyfikowane analogicznie do brzmienia art. 116 par. 5. Nie możemy bowiem doprowadzać do tego, żeby między tymi przepisami zarysowała się jakaś dysharmonia. Krótko mówiąc, mieniem wielkiej wartości będzie mienie, którego wartość przekracza 1000-krotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia. A zatem mieniem wielkiej wartości będzie mienie powyżej 3 mld starych zł.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#AleksanderBentkowski">Posłowie, którzy chcą złożyć wniosek mniejszości, muszą wiedzieć o tym, że aby to zrobić, należy zebrać 5 podpisów członków Komisji.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#AleksanderBentkowski">Przechodzimy teraz do art. 150 projektu Kodeksu karnego, a więc do poszczególnych typów zabójstw. Przypominam, że kwestię kary śmierci już przesądziliśmy.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: A zatem wariant III art. 150 całkowicie odpada.</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#AleksanderBentkowski">Zgadzam się. Pozostaje wariant I i II art. 150. W wariancie II nie ma postaci kwalifikowanej zabójstwa. O kwalifikowanym zabójstwie mowa jest tylko w wariancie I art. 150 par. 2. Taka jest różnica pomiędzy tymi dwoma wariantami.</u>
          <u xml:id="u-78.5" who="#AleksanderBentkowski">Najpierw będziemy głosować nad wariantem I art. 150. Kto opowiada się za tym wariantem?</u>
          <u xml:id="u-78.6" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wariantem I opowiedziało się 9 posłów.</u>
          <u xml:id="u-78.7" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za wariantem II art. 150? W głosowaniu za wariantem II opowiedziało się 3 posłów, a 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-78.8" who="#AleksanderBentkowski">A zatem przyjmujemy wariant I art. 150.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#JanuszNiemcewicz">Czy mogę zgłosić do tego wariantu podwariant polegający na skreśleniu pkt. 4 z art. 150 par. 2?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#AleksanderBentkowski">Czy poseł J. Niemcewicz chce skreślić przepis art. 150 par. 4 dotyczący zabójstwa pod wpływem silnego wzburzenia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#JerzyWierchowicz">Posłowi J. Niemcewiczowi nie o to chodziło.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#JerzyWierchowicz">Myślę, że najpierw powinno się przegłosować moją propozycję do art. 150. Proponuję skreślenie wszystkich kwalifikowanych postaci zabójstwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#AleksanderBentkowski">Tego samego dotyczył wariant II art. 150.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: To zostało już rozstrzygnięte.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#JerzyWierchowicz">Ja uważam, że nie. Postuluję skreślenie par 2 w wariancie I art. 150.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#AleksanderBentkowski">Przyjęliśmy wariant I art. 150. W wariancie II nie znalazła się treść par. 2 z wariantu I, a więc w wariancie tym nie było postaci kwalifikowanego zabójstwa. Po zastanowieniu muszę przyznać, że propozycję posła J. Wierchowicza do art. 150 należy przegłosować. Poseł J. Wierchowicz proponuje wykreślenie z wariantu I art. 150 tylko par. 2. Par. 3 zostałby. Cały czas mówię o wariancie I art. 150, który zaakceptowaliśmy. Art. 150 w tym wariancie składa się z 4 paragrafów. W stosunku do wariantu I art. 150 zostały zgłoszone dwie propozycje. Poseł J. Wierchowicz proponuje skreślenie całego par. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#MieczysławPiecka">W ten sposób poseł J. Wierchowicz obala wynik wcześniej przeprowadzonego głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#AleksanderBentkowski">Poseł J. Wierchowicz ma prawo zgłosić poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Rozumiem, że poseł J. Wierchowicz proponuje tylko skreślenie par. 2 z wariantu I art. 150. A zatem par. 3 pozostałby.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#JerzyWierchowicz">Wycofuję swoją propozycję do art. 150.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#AleksanderBentkowski">Do wariantu I art. 150 zgłaszał jeszcze poprawkę poseł J. Niemcewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#JanuszNiemcewicz">Zgłaszam wniosek o wykreślenie z wariantu I art. 150 par. 2 pkt 4, który brzmi: „z użyciem broni palnej lub materiałów wybuchowych”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#AleksanderBentkowski">Jak rozumiem, poseł J. Niemcewicz proponuje, aby w wariancie I art. 150 par. 2 wykreślić pkt 4. A więc zabójstwo z użyciem broni palnej lub materiałów wybuchowych nie byłoby zabójstwem kwalifikowanym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#JanuszNiemcewicz">Swoją propozycję chciałbym krótko uzasadnić. Po pierwsze - kryterium, które zostało przyjęte w pkt. 4 jest inne niż kryteria określone w pkt. 1–3. W pkt. 4 chodzi o sposób działania, a nie o motywację. Po drugie - nie bardzo rozumiem, dlaczego jeżeli ktoś „zarżnie” kogoś nożem, ma odpowiadać łagodniej niż ten, który kogoś zastrzeli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#MarekDyduch">Dla otoczenia istnieje pewna różnica pomiędzy sytuacją, kiedy wybuchnie bomba, a sytuacją, kiedy ktoś zabije kogoś nożem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#AleksanderBentkowski">Argumenty jednej i drugiej strony są jasne. Sformułowanie „z użyciem broni palnej lub materiałów wybuchowych” wpisaliśmy do art. 150 par. 2 z uwagi na to, że przestępstwa z użyciem broni palnej stale się powtarzają i mają szczególnie negatywny odbiór społeczny. Nóż - jak to już wczoraj powiedziałem - jest narzędziem bardziej swojskim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#JanuszNiemcewicz">Jak dla kogo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#BeataŚwierczyńska">Nóż jest narzędziem bardziej ekologicznym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#AleksanderBentkowski">Propozycja posła J. Niemcewicza jest jasna.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za pozostawieniem wariantu I art. 150 w wersji przedłożonej przez podkomisję?</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 9 posłów.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za wykreśleniem pkt. 4 z wariantu I art. 150 par. 2?W głosowaniu za wnioskiem opowiedział się 1 poseł, 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#AleksanderBentkowski">Przechodzimy do art. 159 projektu Kodeksu karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#JerzyWierchowicz">Zgłosiłem poprawkę do art. 159 par. 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#AleksanderBentkowski">Jak rozumiem, poseł J. Wierchowicz proponuje, aby art. 159 par. 3 otrzymał następujące brzmienie: „Jeżeli następstwem czynu określonego w par. 1 jest śmierć człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 3 do 15”. Tak samo zostało to uregulowane w obecnym Kodeksie karnym. Natomiast podkomisja proponuje, aby w art. 159 par. 3 pozostawić sankcję od lat 2 do 12.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#JerzyWierchowicz">Nie widzę powodów do łagodzenia tej sankcji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za pozostawieniem w art. 159 par. 3 sankcji w postaci kary pozbawienia wolności od lat 2 do 12?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#JerzyWierchowicz">Myślę, że najpierw powinniśmy przegłosować moją poprawkę do art. 159 par. 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#AleksanderBentkowski">Przyjęliśmy zasadę, że najpierw głosujemy wersję przepisu przedłożoną przez podkomisję, a dopiero potem propozycje poselskie.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#AleksanderBentkowski">Za pozostawieniem w art. 159 par. 3 sankcji od lat 2 do 12 opowiedział się 1 poseł, 10 było przeciwnych. A zatem w przepisie tym zagrożenie karą będzie wynosiło od 3 lat do 15. Tak samo zostało to uregulowane w obecnym Kodeksie karnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#HenrykKmieciak">W art. 159 par. 3 mówi się o następstwie czynu. Jeżeli skutek jest nieumyślny, nie może być mowy o zbrodni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#LeszekKubicki">Jak zbrodnia może być popełniona nieumyślnie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#HenrykKmieciak">Nie może być popełniona nieumyślnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#AleksanderBentkowski">Zaraz spojrzę w przepisy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#LeszekKubicki">Zbrodni nie popełnia się z winy kombinowanej. To jest wyrażone w części ogólnej Kodeksu karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#AleksanderBentkowski">W art. 157 obecnego Kodeksu karnego jest zapisana sankcja od roku do 10 lat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#HenrykKmieciak">Jako górną granicę można przyjąć nawet 15 lat, byle dolna była niższa od lat 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#AleksanderBentkowski">Głosowanie musi być powtórzone, gdyż źle zrozumieliśmy propozycję posła J. Wierchowicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#MieczysławPiecka">Pragnę zabrać głos w sprawie formalnej. Ponieważ mogą występować różne pomyłki, proszę aby najpierw były poddawane pod głosowanie propozycje przygotowane przez podkomisję. Jeśli głosujemy raz tak, raz inaczej, to potem powstają na tym tle nieporozumienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#AleksanderBentkowski">W takiej kolejności staraliśmy się głosować. Przeprowadzimy reasumpcję głosowania. Jeżeli do poszczególnych artykułów zostaną zgłoszone wnioski, to najpierw poddamy pod głosowanie wersję przedłożoną przez podkomisję. Jeżeli będą przedstawione warianty, to będziemy wybierać jeden z nich.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#AleksanderBentkowski">Czy poseł J. Wierchowicz wycofuje swój wniosek?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#JerzyWierchowicz">Nie, proponuję, aby w art. 159 par. 3 sankcja wynosiła od 2 do 15 lat pozbawienia wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#AleksanderBentkowski">To byłaby jedyna kara tego typu w projekcie Kodeksu karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#JanuszNiemcewicz">Czy w projekcie Kodeksu karnego został określony system kar?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#KazimierzBuchała">Nie ma takiej kary.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#JerzyWierchowicz">Moja propozycja jest logiczna. Tak jest w dotychczasowym Kodeksie karnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#AleksanderBentkowski">Przestępstwo z art. 157 par. 1 obecnego Kodeksu karnego zagrożone jest karą pozbawienia wolności od roku do lat 10.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#JerzyWierchowicz">W par. 3 tego artykułu zostało zapisane, że kara nie może być krótsza od lat 2. Oznacza to, że górna granica wynosi 15 lat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#JanuszNiemcewicz">Chodzi o art. 157 par. 3 Kodeksu karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#JerzyWierchowicz">Dlatego z art. 159 par. 3 projektu Kodeksu karnego proponuję wykreślić wyrazy „do 12”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#AleksanderBentkowski">Poprawka posła J. Wierchowicza jest już czytelna. Podkomisja przedłożyła następujące brzmienie art. 159 par. 3 projektu Kodeksu karnego: „Jeżeli następstwem czynu określonego w par. 1 jest śmierć człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12”. Poseł J. Wierchowicz proponuje, aby w przepisie tym było zapisane jedynie „od 2 lat” i nic więcej. Będzie wówczas wiadomo, że górna granica kary wynosi 15 lat, tak jak w obecnym Kodeksie karnym.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#AleksanderBentkowski">Zgodnie z wnioskiem posła M. Piecki najpierw pod głosowanie poddajemy propozycję podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za tym, aby w art. 159 par. 3 pozostawić zagrożenie karą pozbawienia wolności od lat 2 do 12?</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 9 posłów.</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#AleksanderBentkowski">Kto jest za tym, aby do art. 159 par. 3 wpisać zagrożenie karą pozbawienia wolności od lat 2 do 15?</u>
          <u xml:id="u-122.5" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-122.6" who="#AleksanderBentkowski">Przestępstwo z art. 159 par. 3 zagrożone jest karą pozbawienia wolności od lat 2 do 12.</u>
          <u xml:id="u-122.7" who="#AleksanderBentkowski">Przechodzimy do art. 181. Dyskutowaliśmy nad nim wczoraj. Poseł J. Wierchowicz proponuje, aby wykreślić z tego przepisu wyrazy „lub zbiegł z miejsca zdarzenia”. Zgodnie z wnioskiem posła M. Piecki najpierw głosujemy propozycję podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-122.8" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za przyjęciem treści art. 181 w wersji przedłożonej przez podkomisję?W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-122.9" who="#AleksanderBentkowski">Kto jest za wykreśleniem z przepisu art. 181 wyrazów „lub zbiegł z miejsca zdarzenia”? W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 7 posłów, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-122.10" who="#AleksanderBentkowski">Wniosek posła J. Wierchowicza nie uzyskał większości. W związku z tym przyjmujemy brzmienie art. 181 zaproponowane przez podkomisję. Przechodzimy do art. 183.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#JerzyWierchowicz">Rozumiem, że nie została przyjęta propozycja podkomisji do art. 181. Nie uzyskała ona większości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#AleksanderBentkowski">Jeżeli większość głosów uzyskałaby propozycja posła J. Wierchowicza, to zostałaby ona przyjęta. Skoro nie uzyskała większości, to przyjęliśmy propozycję podkomisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#JerzyWierchowicz">Dlaczego poseł A. Bentkowski daje pierwszeństwo, czy też wyższą rangę propozycji podkomisji, a nie mojej poprawce? Jeżeli propozycja podkomisji nie uzyskała większości, to została przyjęta poprawka. Gdyby pierwsza została poddana pod głosowanie poprawka i ona nie zyskałaby większości, to zgodziłbym się, że nie jest przyjęta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#MarekDyduch">Moim zdaniem, punktem wyjścia jest projekt Kodeksu karnego opracowany przez podkomisję. Jeżeli ktoś wnosi zmianę, to zmiana ta musi uzyskać większość. W związku z powyższym interpretacja przewodniczącego A. Bentkowskiego jest właściwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#JerzyWierchowicz">Dlaczego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#MarekDyduch">Dlatego, że projekt Kodeksu karnego stanowi podstawowy materiał, nad którym pracujemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#JerzyWierchowicz">Z czego to wynika, iż poprawka posiada mniejszą wartość merytoryczną niż opracowanie podkomisji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#AleksanderBentkowski">Jeżeli będę pytał kto jest przeciw, a kto za poprawką...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#JerzyWierchowicz">Właśnie tak powinniśmy głosować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#AleksanderBentkowski">Ale przyjęliśmy wersję, że najpierw głosujemy przedłożenie podkomisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#JerzyWierchowicz">Myślę, że najpierw powinniśmy głosować poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#AleksanderBentkowski">Skoro są tak duże kontrowersje, to w tym przypadku zagłosujemy inaczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#MieczysławPiecka">Jeżeli jest wymóg, że 5 posłów musi podpisać się pod wnioskiem mniejszości, to chyba jest to jakąś wskazówką, jaką kolejność głosowania powinniśmy przyjąć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#AleksanderBentkowski">7 posłów może zgłosić wniosek mniejszości, który zostanie przegłosowany w parlamencie. Nie ma żadnego problemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#JerzyWierchowicz">Właśnie jest problem. Poseł A. Bentkowski zmienił niepotrzebnie szyk głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#AleksanderBentkowski">Od początku głosujemy w ten sposób. Przed chwilą poseł M. Piecka podkreślał, żebyśmy tak właśnie głosowali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#JerzyWierchowicz">Zaczęliśmy od głosowania poprawek i było to słuszne. Nagle w połowie zmieniliśmy sposób głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PawełKasprzyk">Uważam, że uwaga posła J. Wierchowicza jest niesłuszna. Aby jego wniosek został przyjęty, powinien uzyskać 8 głosów, skoro też uzyskał 7, to pozostaje przepis przedłożony przez podkomisję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#JanuszNiemcewicz">Mam pytanie. Jak długo trzeba czekać na miejscu zderzenia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#AleksanderBentkowski">Nie przesadzajmy. Odbyliśmy długą dyskusję. Przecież omawiany przepis w Kodeksie karnym jest od 2 lat, Nikt z tego powodu nie robił problemów.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#AleksanderBentkowski">Do art. 181 można zgłosić wniosek mniejszości, a teraz przechodzimy do art. 183. Krótko mówiąc musimy rozstrzygnąć, czy występek jazdy w stanie nietrzeźwym ma być rozpatrywany przez sąd, czy jak dotychczas - przez kolegium ds. wykroczeń. Najdalej idącym wnioskiem jest wniosek o skreślenie art. 183. Drugi wniosek polega na skreśleniu art. 183 par. 2, co oznaczałoby, że przypadki prowadzenia w stanie nietrzeźwym furmanek i rowerów leżałyby w kompetencji kolegiów ds. wykroczeń, a przypadki prowadzenia w stanie nietrzeźwym pojazdów mechanicznych leżałyby w kompetencji sądów.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#AleksanderBentkowski">Najpierw ustalmy sposób głosowania. Najdalej idącym wnioskiem jest wniosek o wykreślenie art. 183 w całości. Jak już uzgodniliśmy, najpierw będziemy głosować nad przedłożeniem podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#AleksanderBentkowski">Kto jest za pozostawieniem przepisu art. 183 w brzmieniu przedłożonym w projekcie Kodeksu karnego?</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 10 posłów, 3 było przeciwnych, a 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-142.5" who="#AleksanderBentkowski">Teraz poddamy pod głosowanie wniosek o wykreślenie art. 183 par. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#JerzyWierchowicz">Jest to mój wniosek, wycofuję go.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#AleksanderBentkowski">Skoro poseł Wierchowicz wycofał swoją poprawkę, przepis art. 183 pozostaje bez zmian.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#AleksanderBentkowski">Przechodzimy do art. 215. Poseł J. Wierchowicz zaproponował dodanie do tego artykułu par. 2 w brzmieniu: „Nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu określonego w par. 1 chroniąc życie i zdrowie osób tamże wymienionych albo chroniąc je przed demoralizacją”.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#AleksanderBentkowski">Zgodnie z przyjętą zasadą najpierw przegłosujemy pozostawienie art. 215 bez zmian, w wersji zaproponowanej przez podkomisję, a następnie poprawkę posła J. Wierchowicza.</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#AleksanderBentkowski">Kto jest za pozostawieniem art. 215 w brzmieniu zaproponowanym przez podkomisję? W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 13 posłów.</u>
          <u xml:id="u-144.4" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za przyjęciem poprawki posła J. Wierchowicza?</u>
          <u xml:id="u-144.5" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 2 posłów, a 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-144.6" who="#AleksanderBentkowski">Stwierdzam, że przepis art. 215 projektu Kodeksu karnego pozostał w niezmienionej postaci.</u>
          <u xml:id="u-144.7" who="#AleksanderBentkowski">Przechodzimy do art. 233. Zaproponowano, aby w przepisie art. 233 par. 3 po wyrazie „przepisów” dodać wyraz „prawa”. Najpierw poddamy pod głosowanie wariant I art. 233 par. 3, w którym jest mowa tylko o przepisach, a następnie wariant II, w którym po wyrazie „przepisów” dodano wyraz „prawa”.</u>
          <u xml:id="u-144.8" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za przyjęciem wariantu I art. 233 par. 3?W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-144.9" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za przyjęciem wariantu II art. 233 par. 3?W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 10 posłów.</u>
          <u xml:id="u-144.10" who="#AleksanderBentkowski">Stwierdzam, że większość uzyskał wariant II art. 233 par. 3 projektu Kodeksu karnego.</u>
          <u xml:id="u-144.11" who="#AleksanderBentkowski">Przechodzimy do art. 244. W wariancie I art. 244 par. 1 proponuje się przyjąć sankcję do 3 lat pozbawienia wolności, natomiast w wariancie II tego przepisu proponuje się zaostrzyć ją do lat 5. Przypomnę, że w dotychczasowym Kodeksie karnym za ukrywanie przestępcy groziła kara pozbawienia wolności do lat 5.</u>
          <u xml:id="u-144.12" who="#AleksanderBentkowski">Wybór jest bardzo prosty. Kto opowiada się za przyjęciem wariantu I art. 244 par. 1? W głosowaniu za wnioskiem opowiedział się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-144.13" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za przyjęciem wariantu II art. 244 par. 1? W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 11 posłów.</u>
          <u xml:id="u-144.14" who="#AleksanderBentkowski">Stwierdzam, że większość uzyskał wariant II art. 244 par. 1 projektu Kodeksu karnego.</u>
          <u xml:id="u-144.15" who="#AleksanderBentkowski">Przechodzimy do art. 261. W posiedzeniu bierze udział prof. J. Jasiński, któremu - być może - uda się pogodzić różnice zdań w tym zakresie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#JerzyJasiński">Proponuję, aby zamiast wyrazu „faszyzm” użyć w tym przepisie wyrazu „faszystowski”. Dalej byłoby: „...i inny totalitarny ustrój państwa...”. Jeżeli w art. 261 użyjemy przymiotnika „faszystowski”- to wtedy stosuje się to do ustroju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#LeszekKubicki">A nie do ideologii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#AleksanderBentkowski">Prof. J. Jasiński proponuje, aby art. 261 przyjął następujące brzmienie: „Kto publicznie propaguje faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa...”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#JerzyWierchowicz">Ja mam inną propozycję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#AleksanderBentkowski">A może art. 261 powinien brzmieć w ten sposób: „Kto publicznie propaguje faszystowski, inny totalitarny ustrój państwa lub nawołuje do nienawiści...”? To jest pierwsza propozycja do art. 261 i ją najpierw przegłosujemy. Propozycja posła J. Wierchowicza będzie drugą propozycją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#JerzyWierchowicz">Jeżeli najpierw będziemy głosować nad propozycją prof. J. Jasińskiego, to głosowanie nad moją propozycją nie będzie miało racji bytu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#AleksanderBentkowski">Głosowanie nad treścią art. 262 jest o tyle skomplikowane, że do tego przepisu zgłosił propozycję także poseł J. Wierchowicz. Poseł J. Wierchowicz proponuje, aby art. 261 przyjął następujące brzmienie: „Kto publicznie propaguje faszyzm, komunizm...”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#JerzyWierchowicz">„...bądź inną totalitarną ideologię...”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#AleksanderBentkowski">A może: „...lub inny totalitarny ustrój państwa...”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#JerzyWierchowicz">Chcę odczytać swoją propozycję w całości: „Kto publicznie propaguje faszyzm, komunizm, bądź inną totalitarną ideologię lub nawołuje do nienawiści...”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#AleksanderBentkowski">Oprócz propozycji posła J. Wierchowicza jest jeszcze propozycja prof. J. Jasińskiego. Prof. J. Jasiński proponuje wyraz „faszyzm” zastąpić wyrazem „faszystowski”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#LeszekKubicki">Mamy pewne doświadczenie z postępowań przygotowawczych w odniesieniu do przestępstw, w których opisie znamion występują elementy ideologiczne i ocenne. Bardzo trudno jest np. uzyskać ekspertyzę, która byłaby ekspertyzą naukową, na temat tego, co jest faszyzmem. W związku z tym bardzo trudno jest stwierdzić, czy jakieś zachowanie bądź też treści głoszone przez kogoś, wypełniają znamiona jakiegoś przestępstwa. Jeżeli natomiast znamieniem byłoby coś bardzo konkretnego, co dawałoby się łatwo ustalić - chodzi tu np. o propagowanie pewnego typu ustroju, który byłby bardzo szczegółowo scharakteryzowany - o tym, czy jakiś ustrój jest totalitarny czy nie, można się dowiedzieć z zasad ustrojowych - łatwiej by to było uchwalić i ścigać.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#LeszekKubicki">Dlatego też wydaje mi się, że każda poprawka, która idzie w kierunku ukonkretnienia znamienia przestępstwa, jest celowa i potrzebna. W moim przekonaniu, słuszna jest poprawka zaproponowana przez prof. J. Jasińskiego, słuszna w tym sensie, że ukierunkowuje przepis art. 261 na pojęcie bardzo konkretne, a mianowicie ustroju i jego cech, które są bardzo uchwytne.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#LeszekKubicki">Abstrahuję od tego, czy w art. 261 powinniśmy się też odnieść do pojęć ideologicznych, takich jak: „faszystowski” czy „komunistyczny”, warto jednak zwrócić uwagę, że często mówi się o neofaszyzmie, neokomunizmie. Istotą przestępstwa określonego w art. 261 jest to, że ktoś propaguje ustrój totalitarny, który przeczy zasadom demokracji określonym w naszej Konstytucji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#AleksanderBentkowski">Czeka nas w tej chwili dość skomplikowane głosowanie. Najpierw głosowalibyśmy propozycję prof. J. Jasińskiego: „Kto publicznie propaguje faszystowski bądź inny totalitarny ustrój państwa lub nawołuje do nienawiści...”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#JerzyJasiński">Myślę, że najpierw członkowie Komisji powinni rozstrzygnąć w głosowaniu, czy w art. 261 powinno się mówić o ustroju czy o ideologii. Potem dopiero powinniśmy zdecydować, jakie w tym przepisie wymienić ustroje, czy tylko faszyzm, czy faszyzm i komunizm, czy tylko ustrój totalitarny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#AleksanderBentkowski">W obecnym Kodeksie karnym używa się pojęcia „faszyzm”. Jest to pojęcie przynajmniej po części już ukształtowane.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#AleksanderBentkowski">Najpierw będziemy głosować nad projektem posła J. Wierchowicza. W drugiej kolejności będzie głosowana propozycja prof. J. Jasińskiego. Chcę powiedzieć, że w tym wypadku robimy wyjątek od zasady, iż najpierw głosujemy wersję przepisu przedłożoną przez podkomisję. Jeżeli propozycja posła J. Wierchowicza nie uzyska większości, to przyjmiemy propozycję prof. J. Jasińskiego. Tak czy inaczej przepis art. 261 przedłożony w wersji podkomisji zostanie zmieniony.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za tym, aby art. 261 otrzymał brzmienie: „Kto publicznie propaguje faszyzm, komunizm bądź inną totalitarną ideologię...” i dalej jak w treści:</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 2 posłów, 10 było przeciwnych, a 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#AleksanderBentkowski">Stwierdzam, że propozycja posła J. Wierchowicza do art. 261 nie zyskała poparcia.</u>
          <u xml:id="u-159.5" who="#AleksanderBentkowski">Teraz wracamy do propozycji prof. J. Jasińskiego do tego samego przepisu: „Kto publicznie propaguje faszystowski bądź inny totalitarny ustrój państwa lub nawołuje do nienawiści...”. To, czy powinniśmy tu użyć spójnika „albo” czy „lub”, rozstrzygnie naczelnik M. Lewandowski. On jest specjalistą w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-159.6" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Powinniśmy zapisać „...faszystowski albo inny totalitarny ustrój...”. Nie może jednocześnie i faszystowski i jakiś inny.</u>
          <u xml:id="u-159.7" who="#AleksanderBentkowski">Dobrze, w takim razie zapiszemy: „Kto publicznie propaguje faszystowski albo inny...”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#BeataŚwierczyńska">Przecież można równocześnie propagować dwa systemy totalitarne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#AleksanderBentkowski">Przystępujemy do głosowania. W art. 261 użyjemy wyraz „bądź”, gdyż rzeczywiście można propagować dwa systemy jednocześnie.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: To i tak nie ma w tym przypadku większego znaczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#MariaKurnatowska">Ale w jednym zdaniu będzie dwukrotnie powtórzony spójnik „lub”.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#MariaKurnatowska">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Trudno.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#AleksanderBentkowski">Dlaczego nie możemy użyć wyrazu „bądź”?</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Spójnik „lub” jest właściwszy.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#AleksanderBentkowski">Dobrze, przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#AleksanderBentkowski">Kto jest za przyjęciem przepisu art. 261 w brzmieniu: „Kto publicznie propaguje faszystowski lub inny strój państwa...” i dalej zgodnie z projektem Kodeksu karnego?</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#AleksanderBentkowski">Wniosek został przyjęty jednomyślnie.</u>
          <u xml:id="u-163.5" who="#AleksanderBentkowski">Tak więc przepis art. 261 przyjął brzmienie: „Kto publicznie propaguje faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa lub nawołuje do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”.</u>
          <u xml:id="u-163.6" who="#AleksanderBentkowski">Prof. Bralczyk tłumaczył na posiedzeniu Komisji Konstytucyjnej, że w jednym zdaniu można kilkakrotnie powtórzyć spójnik „lub”, ważne jest, aby treść była przejrzysta i jasna.</u>
          <u xml:id="u-163.7" who="#AleksanderBentkowski">Przechodzimy do art. 194, który dotyczy zaboru samochodów. Głosowanie będzie dosyć skomplikowane. Przede wszystkim są dwa warianty tego artykułu. Najpierw dokonamy wyboru jednego z nich. Jeśli przyjmiemy wariant I, to w ogóle nie będzie problemu. Jeżeli przyjmiemy wariant II, to będziemy głosować nad wysokością kar. W wariancie I został umieszczony przepis, który był kiedyś w Kodeksie karnym, w wariancie II - przepis, który jest dzisiaj w Kodeksie karnym. Kolejno zadaM pytania: kto jest za wariantem I, kto jest za wariantem II.</u>
          <u xml:id="u-163.8" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za przyjęciem wariantu I art. 294?W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-163.9" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za przyjęciem wariantu II art. 294?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#KazimierzBuchała">Chciałbym przekazać pewną informację.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#AleksanderBentkowski">Po zakończeniu głosowania.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#AleksanderBentkowski">Za przyjęciem wariantu II art. 294 opowiedziało się 11 posłów. Stwierdzam, że większość uzyskał wariant II art. 294. Słuchamy informacji prof. K. Buchały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#KazimierzBuchała">Chciałem poinformować, że w obecnie obowiązującym Kodeksie karnym sankcje są takie jak w wariancie II.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#AleksanderBentkowski">Zaraz będą o tym mówił.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#JanuszNiemcewicz">W związku z przyjęciem wariantu II pragnę zgłosić pewną poprawkę polegającą na skreśleniu z art. 294 par. 2 wyrazów: „pokonuje zabezpieczenie pojazdu przed jego użyciem przez osobę nieupoważnioną”. W tej chwili każdy samochód jest zabezpieczony przed użyciem go przez osobę nieupoważnioną, każdy jest wyposażony w blokadę kierownicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#AleksanderBentkowski">Obecnie nie wszystkie samochody są wyposażone w blokadę kierownicy.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#AleksanderBentkowski">Czy poseł J. Niemcewicz obstaje przy swojej propozycji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#JanuszNiemcewicz">Wycofuję ją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#AleksanderBentkowski">Przechodzimy teraz do ustalania sankcji w art. 294. Zwracam uwagę, że sankcje, które są zaproponowane w projekcie Kodeksu karnego przedłożonym przez podkomisję, są podobne do sankcji określonych w obecnym Kodeksie karnym. Są podobne, ale nie są identyczne. W art. 294 par. 1 proponuje się sankcję od 3 miesięcy do lat 5 (w obecnym Kodeksie karnym jest od 6 miesięcy do lat 5).</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#AleksanderBentkowski">W art. 294 par. 2 jest taka sama sankcja jak dzisiaj. W art. 294 par. 3 proponuje się sankcję od roku do lat 10 (w Kodeksie karnym jest od 2 lat do 10).</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#AleksanderBentkowski">W tej chwili możliwe są do przyjęcia dwa warianty: albo utrzymamy sankcje zaproponowane przez podkomisję, albo przyjmiemy sankcje istniejące w obecnym Kodeksie karnym.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#AleksanderBentkowski">Pragnę, żebyśmy się nie ośmieszali. Sankcje obowiązujące w ar t. 214 Kodeksu karnego przyjęliśmy półtora roku temu. Co się w międzyczasie zmieniło, żebyśmy teraz tu manipulowali?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#LeszekKubicki">Sankcje przyjęte w obecnym Kodeksie karnym możemy przecież skorygować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#AleksanderBentkowski">Mam jedno pytanie. Czy spadła liczba kradzieży samochodów, żebyśmy teraz musieli zmieniać sankcje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#LeszekKubicki">Chciałbym jednak odwieść członków Komisji od stosowania względnie wysokich dolnych progów kar. 2 lata pozbawienia wolności to bardzo dużo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#AleksanderBentkowski">Taka kara jednak istnieje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#LeszekKubicki">Wiem o tym. Chciałbym uniknąć nadmiernej pryzonizacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#AleksanderBentkowski">Będziemy głosować kolejno nad poszczególnymi paragrafami art. 294, które odzwierciedlają różne typy przestępstw. Nie możemy głosować nad wszystkimi paragrafami łącznie.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#AleksanderBentkowski">Przypominam, że w obecnym Kodeksie karnym za zabór cudzego pojazdu mechanicznego w celu krótkotrwałego użycia, grozi kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5. W projekcie Kodeksu karnego dolna granica zagrożenia karą wynosi 3 miesiące.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#AleksanderBentkowski">Przechodzimy do głosowania nad sankcjami w art. 294 par. projektu Kodeksu karnego.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za tym, aby w art. 294 par. 1 zastosować sankcję w postaci kary pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5?</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 13 posłów. A więc w art. 294 par. umieszczamy sankcję od 3 miesięcy do lat 5.</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#AleksanderBentkowski">W art. 294 par. 2 także mamy dwa warianty sankcji. Podkomisja proponuje sankcję od 6 miesięcy do lat 8. W wariancie II proponuje się od roku do lat 10, tak jak w obecnym Kodeksie karnym. Będziemy głosować w ten sposób: kto jest za wariantem I - od 6 miesięcy do lat 8, kto jest za wariantem II - od roku do lat 10. Czy wszystko jest jasne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#AndrzejGaberle">Chwileczkę, w obecnym Kodeksie karnym jest zapisana sankcja od 6 miesięcy do lat 8.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#AndrzejBentkowski">Rzeczywiście, poseł A. Gaberle ma rację. Rozbieżność między sankcjami zaproponowanymi w projekcie Kodeksu karnego i określonymi w obecnym Kodeksie karnym występuje tylko w odniesieniu do art. 294 par. 3.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#AndrzejBentkowski">Jeszcze raz przepraszam za pomyłkę. Przepis art. 294 par 2 w wersji podkomisji jest identyczny z odpowiednim przepisem obecnego Kodeksu karnego. Mam na myśli zbieżność w zakresie stosowanych sankcji.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#AndrzejBentkowski">Będziemy głosować w ten sposób: najpierw - kto opowiada się za rozwiązaniem przyjętym w obecnej wersji projektu Kodeksu karnego, a więc za sankcją od 6 miesięcy do lat 8, potem - kto opowiada się za sankcją od roku do 10 lat.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#AndrzejBentkowski">Kto opowiada się za tym, aby w art. 294 par. 2 projektu Kodeksu karnego znajdowała się sankcja od 6 miesięcy do lat 8?</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#AndrzejBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 14 posłów. A zatem, w art. 294 par. 2 zostanie wpisana sankcja w postaci kary pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.</u>
          <u xml:id="u-179.5" who="#AndrzejBentkowski">Przechodzimy do ustalania sankcji w art. 294 par. 3. Pomiędzy projektem, a obecnie obowiązującym Kodeksem karnym istnieje w tym zakresie istotna różnica. W Kodeksie karnym znajduje się sankcja od 2 lat do 10. Padła propozycja, aby górną granicę zagrożenia karą podnieść do lat 12. Moim zdaniem, sankcja od lat 2 do 12 byłaby skorelowana z sankcjami występującymi w innych przepisach.</u>
          <u xml:id="u-179.6" who="#AndrzejBentkowski">Pragnę dodać, że podkomisja zaproponowała w art. 294 par. 3 sankcję od roku do lat 10. Padła też inna propozycja: od lat 2 do 12. Jeżeli dolną granicą zagrożenia karą stanowiłyby 2 lata pozbawienia wolności, to zgodnie z koncepcją przyjętą w projekcie Kodeksu karnego górna granica powinna zostać ustalona na lat 12. Podobną zasadę przyjęliśmy przy innych rodzajach przestępstw.</u>
          <u xml:id="u-179.7" who="#AndrzejBentkowski">Czekające nas głosowanie wydaje się proste: albo przyjmujemy sankcję od roku do lat 10, albo d lat 2 do 12. Przypominam, że w obecnie obowiązującym Kodeksie karnym przyjęto sankcję od lat 2 do 10.</u>
          <u xml:id="u-179.8" who="#AndrzejBentkowski">Kto opowiada się za propozycją podkomisji do art. 294 par. 3, a więc za sankcją od roku do 10 lat?</u>
          <u xml:id="u-179.9" who="#AndrzejBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 10 posłów, 2 było przeciwnych, a 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-179.10" who="#AndrzejBentkowski">A zatem, w art. 294 par. 3 przyjęto sankcję w postaci kary pozbawienia wolności od roku do 10 lat.</u>
          <u xml:id="u-179.11" who="#AndrzejBentkowski">Wyniki głosowania są takie, a nie inne. Nie wiem, dlaczego np. zabór samochodu jest zagrożony niższą sankcją niż zabór innego mienia. Taka jednak była decyzja członków Komisji Nadzwyczajnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PiotrLipiński">W ustawie o ochronie obrotu gospodarczego mieliśmy do czynienia z takimi samymi znamionami przestępstwa, a jednak sankcja była wyższa, od roku do 10 lat.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#PiotrLipiński">Ktoś może zapytać, czym kierował się ustawodawca tak różnicując sankcje. Odpowiedź będzie brzmiała - nie wiadomo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#AleksanderBentkowski">No cóż, stało się. Trzeba będzie chyba napisać wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#AleksanderBentkowski">Przechodzimy do art. 303 projektu Kodeksu karnego. Par. 1 tego przepisu ma dwa warianty. W wariancie I proponuje się sankcję w postaci kary pozbawienia wolności do lat 3, w wariancie II - sankcję od 3 miesięcy do lat 5. Przed nami prosty wybór. Przypominam, że przepis art. 303 dotyczy przestępstwa polegającego na wyłudzeniu odszkodowania od firmy ubezpieczeniowej.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za tym, aby w art. 303 par. 1 znalazła się sankcja w postaci kary pozbawienia wolności do lat 3?</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za tym, aby w art. 303 par. 1 znalazła się sankcja w postaci kary pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5?</u>
          <u xml:id="u-181.5" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 8 posłów.</u>
          <u xml:id="u-181.6" who="#AleksanderBentkowski">A zatem, akceptację większości członków Komisji uzyskał wariant II art. 303 par. 1. We wspomnianym przepisie przyjęto sankcję w postaci kary pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.</u>
          <u xml:id="u-181.7" who="#AleksanderBentkowski">W tej chwili musimy chyba przejść do części wojskowej projektu Kodeksu karnego.</u>
          <u xml:id="u-181.8" who="#AleksanderBentkowski">Przedstawiciel Sądu Najwyższego - Izby Wojskowej sygnalizuje propozycję do art. 327. Proszę odczytać jej tekst. Chodzi o dodanie do tego artykułu nowego par. 5.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#HenrykKmieciak">Brzmienie art. 327 par. 5 byłoby następujące: „Jeżeli skazany na karę ograniczenia wolności według zasad określonych w par. 1–4 w chwili przystąpienia do jej wykonania w całości lub w części przestał być żołnierzem lub w wypadku przewidzianym w art. 321 par. 2 pracownikiem wojska, sąd zamienia tę karę na karę ograniczenia wolności orzekaną według zasad powszechnie obowiązujących”.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#HenrykKmieciak">Oczywiście w projekcie Kodeksu karnego wykonawczego będzie dodane, w jakim trybie się to odbywa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#AleksanderBentkowski">Trochę razi mnie sformułowanie „powszechnie obowiązujących”. Czy nie można tego określić w sposób bardziej precyzyjny?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#HenrykKmieciak">Są zasady powszechne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#AleksanderBentkowski">Lepszym rozwiązaniem będzie odesłanie do właściwego artykułu. Przy zawieszaniach też robiliśmy odesłania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#HenrykKmieciak">Wobec tego końcówka przepisu art. 327 par. 5 brzmiałaby następująco: „...według zasad określonych w art....”.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#HenrykKmieciak">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Można zapisać „według zasad ogólnych”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#AleksanderBentkowski">Będzie wówczas odesłanie do zasad ogólnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#HenrykKmieciak">Tak, to znaczy do artykułów 33, 34, 35 i 36 projektu Kodeksu karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#AleksanderBentkowski">Tak będzie lepiej. Wpiszmy „na zasadach ogólnych”. To chyba jest jasne sformułowanie. Czy z punktu widzenia legislacji nie będzie wątpliwości, jeśli zastosujemy wyrażenie „na zasadach ogólnych”?</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Lepiej jest „według zasad ogólnych”. Będzie wówczas wiadomo, że będą miały zastosowanie przepisy części ogólnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#JerzyJasiński">Wydaje mi się, że jest pewna niezręczność w sformułowaniu „w całości lub w części”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#HenrykKmieciak">Oznacza to po odroczeniu lub przed.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#JerzyJasiński">Wyrażenie „w części” można by zrozumieć, że kara miałaby być wykonana częściowo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#HenrykKmieciak">Nie, nieszczęście polega na tym, że w toku odbywania kary nic nie można zamieniać. Chodzi o sytuację taką, kiedy przystępuje się do wykonania kary, a ktoś już nie jest żołnierzem, albo kiedy ktoś miał przerwane wykonanie kary i po przerwie też już nie jest żołnierzem. W drugim przypadku do wykonania zostało część kary. W toku odbywania kary nic nie można zamieniać, jedynie w momencie przystąpienia do jej wykonania, można to zrobić.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#HenrykKmieciak">Moja propozycja była zgłoszona na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#AleksanderBentkowski">Wczoraj proponowany przepis przyjęliśmy na zasadzie consensusu, więc nic nie trzeba głosować. Chodziło jedynie o redakcyjne dopracowanie jego treści. Zostało to dzisiaj uczynione. Sąd będzie dokonywał zamiany szczególnej kary ograniczenia wolności na karę ograniczenia wolności orzekaną na zasadach ogólnych.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#AleksanderBentkowski">Zdaje się, że zmierzamy do końca głosowań nad przepisami projektu Kodeksu karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#MarekDyduch">W kontekście warunków przyjętych przez przewodniczącego A. Bentkowskiego wobec poprawek wniesionych przez posła J. Niemcewicza, chcę poddać pod rozwagę następujące kwestie. Zanim przystąpiliśmy do prac nad projektami kodyfikacji karnych, zmieniliśmy kilka artykułów Kodeksu karnego, np. w art. 31a zapisaliśmy, że kara dożywocia nie dotyczy osób, które nie ukończyły 18 lat, w art. 58a podwyższyliśmy wymiar kary dla osób, które działają w zorganizowanej grupie przestępczej. W art. 107 par. 1 pkt 2 przedawnienie wynosi 35 lat - my wprowadzamy 20 lat, czyli wracamy do starego układu.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#MarekDyduch">W związku z tym mam generalne pytanie, czy właśnie pod tym kątem nie powinniśmy przejrzeć naszego dotychczasowego dorobku jeszcze na obecnym etapie prac? Rodzą się bowiem wątpliwości, czy poprawki, które wnosiliśmy, mają sens.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#MarekDyduch">Po drugie - jeżeli dzisiaj nie rozpatrzymy tej sprawy, to wydaje mi się, że zgłaszanie wątpliwości w formie wniosków mniejszości stanowiłoby niezręczność w stosunku do Wysokiej Izby. Wnoszę o to, aby sprawy o których wspomniałem - być może są jeszcze inne - przedyskutować w tej fazie naszych prac.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#LeszekKubicki">Niezależnie od kwestii podniesionej przez posła M. Dyducha pragnę zwrócić uwagę na inną sprawę. W czasie dyskusji na temat górnej granicy grzywny mówiliśmy, że w pewnych przypadkach o granicy tej będzie decydować przepis specjalny. Chciałbym rozważyć zagadnienie górnej granicy grzywny w art. 301 i art. 304.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#AleksanderBentkowski">Chodzi o art. 301 i art. 304 w Rozdziale „Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu”.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#AleksanderBentkowski">Czy cała ustawa o ochronie obrotu gospodarczego jest uchylona?</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Tak. Nic się nie utrzymuje.</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#AleksanderBentkowski">Proszę nam przeczytać odpowiednik art. 301 i art. 304 projektu Kodeksu karnego w ustawie o ochronie obrotu gospodarczego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#LeszekKubicki">O grzywnie jest mowa w art. 11 ustawy o ochronie obrotu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#LeszekKubicki">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Przepis art. 11 brzmi: „W razie skazania za przestępstwa określone w art. 1 par. 3, art. 3 par. 1 oraz art. 5 sąd orzeka obok kary pozbawienia wolności, karę grzywny w wysokości do 5.000.000 zł”.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#LeszekKubicki">Przepis art. 1 par. 3 ustawy o ochronie obrotu gospodarczego określa kwalifikowaną postać niegospodarności. Brzmi on następująco: „Jeżeli sprawca czynu określonego w par. 1 lub 2 wyrządza szkodę majątkową przekraczającą 2.000.000 zł, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10”.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#LeszekKubicki">Przepis art. 3 par. 1 ustawy o ochronie obrotu gospodarczego brzmi w ten sposób: „Kto, w celu uzyskania kredytu, gwarancji kredytowej, dotacji, subwencji lub zamówienia publicznego, przedkłada fałszywe lub stwierdzające nieprawdę dokumenty albo nierzetelne, pisemne oświadczenia dotyczące okoliczności mających istotne znaczenie dla uzyskania takiego kredytu, gwarancji kredytowej, dotacji, subwencji lub zamówienia publicznego, podlega karze pozbawienia wolności do lat 5”.</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#LeszekKubicki">Przepis art. 5 ustawy o ochronie obrotu gospodarczego ma treść następującą: „Kto, w celu wprowadzenia do legalnego obrotu środków płatniczych, papierów wartościowych lub dewizowych, pochodzących ze zorganizowanej przestępczości...”. Nie będę czytał dalej tego przepisu. Powiem tylko, że chodzi tu o „pranie brudnych pieniędzy”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#MariaKurnatowska">Jaką karą jest zagrożone to przestępstwo?</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#MariaKurnatowska">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#AleksanderBentkowski">Chodzi nam o karę grzywny.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: W przypadkach trzech przytoczonych przez mnie przepisów ma zastosowanie art. 11 ustawy o ochronie obrotu gospodarczego. Na mocy tego przepisu karę grzywny orzeka się w wysokości do 5 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#AleksanderBentkowski">Najpierw powinniśmy zwrócić uwagę na to, że głosując nad jedną z propozycji posła J. Niemcewicza, poruszyliśmy również kwestię szkody majątkowej w wielkich rozmiarach. W ustawie o ochronie obrotu gospodarczego wartość szkody majątkowej w wielkich rozmiarach musi przekraczać 200 tys. zł. My podnieśliśmy tę granicę do ponad 300 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#AleksanderBentkowski">Jeżeli teraz w stosunku do trzech typów przestępstw przeciwko obrotowi gospodarczemu nie uchwalimy grzywny szczególnej, to grzywna ta będzie wynosiła nie więcej niż 700 tys. zł. Obecnie może być ona orzekana nawet do 5 mln zł. Nieuchwalenie owej grzywny szczególnej byłoby przyjęte z pewnym określonym komentarzem, że w ciągu 1,5 roku zmieniliśmy stosunek do kary grzywny w sposób zasadniczy i to, jeśli chodzi o przestępstwa, które mają szczególnie naganny odbiór społeczny i stale się rozwijają.</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#AleksanderBentkowski">W związku z tym przypomnę, aby na końcu Rozdziału „Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu” wprowadzić przepis, który wyraźnie mówiłby o tym, że w art. 301 par. 3, art. 302 par. 1 i art. 304 par. 1...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#LeszekKubicki">Art. 304 powinniśmy wpisać w całości, bez rozdzielania poszczególnych paragrafów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#AleksanderBentkowski">A zatem, chodziłoby o art. 301 par. 3, art. 302 par. 1 i art. 304 projektu Kodeksu karnego.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#AleksanderBentkowski">Stosowny przepis brzmiałby następująco: „W razie skazania za przestępstwo określone w art. 301 par. 3, art. 302 par. 1 i art. 304 grzywnę orzeczoną obok kary pozbawienia wolności można wymierzyć w wysokości do 5.000.000 zł”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#JerzyWierchowicz">A co ze stawkami dziennymi? Może jednak wrócimy do pomysłu, żeby karę grzywny oznaczać kwotowo? Co stoi temu na przeszkodzie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#LeszekKubicki">Myślę, że pożądany efekt można by osiągnąć poprzez wskazanie zamiennika, który by wynosił tyle i tyle w stosunku do wymienionych przez przewodniczącego A. Bentkowskiego trzech przestępstw. Można też zastosować rozwiązanie w postaci zwiększenia liczby stawek dziennych, zamiast do 380 np. do 600.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#AleksanderBentkowski">To i tak będzie mało. Maksymalna wysokość grzywny kształtowałaby się na poziomie ok. 12 mld starych zł. To może wpiszemy 1000 stawek dziennych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#JerzyWierchowicz">I tak nie osiągniemy pułapu 50 mld starych zł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#LeszekKubicki">To nie musi być równo 50 mld starych zł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#JerzyWierchowicz">Może powinniśmy wpisać 1185 stawek dziennych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#AleksanderBentkowski">Cały czas przypomina., że obowiązują zmiany w stosunku do obecnie obowiązującego stanu prawnego, musimy kierować się jakimiś zasadami logiki. Ustawa o ochronie obrotu gospodarczego obowiązuje od 2 lat.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#AleksanderBentkowski">Teraz gwałtownie chcemy zmienić wysokość grzywny. Przecież nie będziemy potrafili uzasadnić tego w żaden sposób.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#JerzyWierchowicz">Stanowimy gremium, które podejmuje decyzje. Możemy wrócić do problemu, w jaki sposób oznaczyć grzywnę. Osobiście jestem krytykiem pomysłu ze stawkami dziennymi. Tyle tylko, że jesteśmy niekonsekwentni. Jeżeli mienie znacznej wartości i mienie wielkiej wartości oznaczamy kwotowo, to niby dlaczego grzywny też nie możemy oznaczyć kwotowo?</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#JerzyWierchowicz">Rzeczywiście zachodzi dysproporcja pomiędzy 360 stawkami dziennymi a kwotą 50 mld starych zł grzywny, określoną w ustawie o ochronie obrotu gospodarczego, której materia w tej chwili zostaje włączona do Kodeksu karnego. Trzeba to przeliczyć na stawki dzienne, aby być konsekwentnym. Jeśli wrócimy do pomysłu obowiązującego od iluś tam lat w naszym prawodawstwie, a mianowicie do oznaczeń kwotowych, to pozbędziemy się problemu. Możemy przyjąć przedział od 1 mln do 50 mld starych zł i wówczas nie będzie żadnego problemu. Będzie tu bowiem olbrzymia rozpiętość. Nadal twierdzę, że powinniśmy zastanowić się nad owymi stawkami dziennymi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#KazimierzBuchała">Chciałbym unaocznić różnice pomiędzy ustawą o obronie obrotu gospodarczego a rozwiązaniami zawartymi w projekcie Kodeksu karnego. Zacznę od tego, co jest najbardziej oczywiste. Odnośnie „prania brudnych pieniędzy” przyjęliśmy przepis, który przewiduje konfiskatę mienia. W jednym z paragrafów przepisu, w którym jest mowa o konfiskacie mienia stwierdza się, że w razie konfiskaty mienia kary grzywny się nie orzeka. Tak więc, powstałaby niespójność pomiędzy tymi dwoma regulacjami.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#KazimierzBuchała">Po drugie - w razie spowodowania szkody przewidujemy obligatoryjne jej naprawienie. Jest to podstawowa zasada, której przedtem nie było.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#KazimierzBuchała">Po trzecie - art. 301 projektu Kodeksu karnego dotyczy niegospodarności, która do tej pory była zagrożona stosunkowo łagodną karą. W art. 301 par. 3 jest mowa o wyrządzeniu szkody majątkowej w wielkich rozmiarach. Sądzę, że grzywna w wysokości 50 mld starych zł przyjęta w stosunku do szkody majątkowej w wielkich rozmiarach, to znaczna przesada, zwłaszcza że w wypadku popełnienia tego przestępstwa, z mocy przepisów projektów Kodeksu karnego, istnieje obowiązek naprawienia szkody. To jest ta podstawowa różnica, która prowadzi do wniosku, że nie można przyjąć poprzedniego rozwiązania, kiedy takich przepisów nie było.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#AleksanderBentkowski">Określiliśmy jedynie dolną granicę szkody wielkich rozmiarów. Przed nami proces w sprawie szkód sięgających kilkuset miliardów starych zł. W takich przypadkach grzywna 50 mld starych zł wcale nie jest wysoką grzywną. Poza tym czasem jest co konfiskować, a czasem nie ma co. Obowiązek naprawienia szkody w zasadniczej części zależy od dobrej woli skazanego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#KazimierzBuchała">Nakazuje mu się naprawić szkodę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#AleksanderBentkowski">Ale nigdy nie wiadomo z jakimi konsekwencjami.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#AleksanderBentkowski">Proponowana wysokość grzywny na tle szkód, jakie są powodowane i zagarnięcia mienia, jakie się obecnie zdarzają, nie jest czymś szokującym. Szokującym byłoby, jeśli ustalilibyśmy ją na poziomie 7 mld starych zł, jak to jest proponowane. Wobec zagarnięcia kwoty 100 mld starych zł, grzywna w wysokości 7 mld starych zł byłaby czymś śmiesznym. Problem wiąże się - praktycznie rzecz biorąc - z jednym artykułem. „Praniem brudnych pieniędzy” nie ma co się zbytnio przejmować, gdyż wątpię, że znajdzie się ktoś taki, kto da się na to złapać. Gorsza sprawa jest z art. 301 i art. 302.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#LeszekKubicki">Doskonale zdaję sobie sprawę, że przy tej okazji nie powinniśmy rezygnować z generalnej zasady wymierzania grzywny w w systemie stawek dziennych. Jest sprawą oczywistą, że musimy zwiększyć górne zagrożenie grzywną, niezależnie od reguły konfiskaty mienia. Chcę zwrócić uwagę prof. K. Buchale, że w art. 304 par. 7 jest mowa o przepadku rzeczy, a nie o konfiskacie mienia. Jeszcze raz powtarzam, że grzywna musi być niewątpliwie zwiększona. Powstaje problem, czy musi być zwiększona do poziomu, jaki określono w ustawie szczególnej sprzed 2 lat, to znaczy do kwoty 50 mld starych zł.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#LeszekKubicki">W tej chwili jeśli przyjmiemy 360 jako maksymalną liczbę dniówek przeliczeniowych, najwyższa grzywna będzie wynosiła 7 mld starych zł. Zgodnie z ustawą o ochronie obrotu gospodarczego, najwyższa grzywna wynosiła 50 mld starych zł. 7-krotne zwiększenie liczby dniówek obrachunkowych byłoby działaniem zbyt mechanicznym i zwiększenie to byłoby zbyt wysokie.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#LeszekKubicki">Myślę, że jeśli stworzymy możliwość wymierzenia grzywny w wysokości co najmniej 720 stawek dziennych, to znaczy w kwocie 14, a właściwie 15 mld starych zł, to już będzie to grzywna bardzo wysoka, którą będzie można orzekać niezależnie od przepadku przedmiotów przestępstwa i obowiązków, o których mówił prof. K. Buchała, takich jak obowiązek wynagrodzenia szkody itd.</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#LeszekKubicki">Jeśli poprzestaniemy na 720 stawkach dziennych, to i tak uzyskamy bardzo wysoką górną granicę grzywny. Można pójść jeszcze dalej i przyjąć 1000 dniówek, ale wówczas będzie to miało wymowę nieco astronomiczną tym bardziej, że w grę wchodzi tu również stosowanie kar zastępczych. Sądzę, że jeśli będzie możliwość wymierzania zastępczych kar i grzywien w wysokości blisko 15 mld starych zł, to jest to naprawdę bardzo dużo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#AleksanderBentkowski">Wysłuchaliśmy argumentacji ministra L. Kubickiego.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#AleksanderBentkowski">Jeśli złamiemy zasadę wynikającą z artykułu traktującego o grzywnach i przyjmiemy inną stawkę górną, to wydaje mi się, że nie musimy sztywno trzymać się pułapu 720, 1000 czy 2000 stawek dziennych. Wiadomo, że kara zastępcza przy takich kwotach nie ma raczej większego znaczenia. Albo ktoś zapłaci albo trafi do więzienia na 1,5 roku i koniec.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#AleksanderBentkowski">Chodzi tu o odzwierciedlenie wagi przestępstwa i stosunku ustawodawcy do tego rodzaju przestępstw. Proponuję, abyśmy zbytnio nie obniżali górnej granicy grzywny. Zejście z poziomu 50 mld starych zł nawet do 14 mld starych zł, to bardzo wyraźne obniżenie, które społeczeństwo odbierze jako sygnał ze strony Komisji, że podobne przestępstwa traktuje łagodniej, albo przynajmniej ma taki zamiar. Proponuję, abyśmy przyjęli pułap 2000 stawek dziennych. Czy będzie to wielkość 720, 1000 czy 2000, to chyba nie ma szczególnego znaczenia. To i tak stanowi złamanie pewnej zasady wynikającej z przepisu traktującego o grzywnie. Nie przyjmowalibyśmy w tym przypadku stawek kwotowych.</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Do których artykułów się to odnosi?</u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#AleksanderBentkowski">Do art. 301 par. 3, art. 302 par. 1 i art. 304.</u>
          <u xml:id="u-216.5" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Rozumiem, że chodzi o przepis, w którym stwierdza się, że w razie skazania za przestępstwo określone w wymienionych artykułach grzywnę orzeczoną obok kary pozbawienia wolności można wymierzyć w wysokości...</u>
          <u xml:id="u-216.6" who="#AleksanderBentkowski">Zaraz przegłosujemy, w jakiej wysokości. Zgłoszono w tym zakresie dwie propozycje: 720 i 2000 stawek dziennych. Najpierw przegłosujmy niższy poziom, a potem wyższy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#MieczysławPiecka">Pragnę przypomnieć, że niedawno i do niejedna komisja obradowała nad wysokością stawek dziennych. Jeśli je obniżymy to albo ośmieszymy się, że zmieniamy to, co przed rokiem uchwalił ten sam Sejm, albo zostaniemy uznani za niepoważnych. Dobrze byłoby, aby nasze dzisiejsze decyzje zostały określone jako poważne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#AleksanderBentkowski">Grzywnę w wysokości 50 mld starych zł uchwaliliśmy w tym samym składzie. Pamięta, że ustawa o ochronie obrotu gospodarczego w ogóle nie budziła wątpliwości, Sejm uchwalił ją niemalże jednomyślnie. Teraz nagle coś nam się pozmieniało w głowach. 2500 stawek dziennych to byłaby wielkość odpowiadająca kwocie 50 mld starych zł. Czy poseł M. Piecka składa propozycję, aby utrzymać poziom 2500 stawek dziennych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#MieczysławPiecka">Nie. Uważam jedynie, że nie możemy popadać w skrajności. Nie chcę, żeby potem okazało się, że nie wiedzieliśmy, co robimy. Myślę, że propozycja posła A. Bentkowskiego ustalenia granicy grzywny na poziomie 2000 stawek dziennych jest względnie rozsądna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#AleksanderBentkowski">Czy minister L. Kubicki wycofuje swoją propozycję?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#LeszekKubicki">Proszę mnie dobrze zrozumieć, ja nie dawałem konkretnej propozycji, ja tylko podawałem przykład.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za tym, aby górna granica grzywny została określona na poziomie 2000 stawek dziennych?</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 9 posłów, głosów przeciwnych nie było, a 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#AleksanderBentkowski">Stwierdzam, że górna granica grzywny została określona na poziomie 2000 stawek dziennych. W którym artykule umieścimy ten przepis?</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Możemy go umieścić jako par. 2 w art. 313 projektu Kodeksu karnego.</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#AleksanderBentkowski">To chyba nie byłoby dobre rozwiązanie, gdyż art. 313 dotyczy innej materii. lepiej stworzyć nowy artykuł.</u>
          <u xml:id="u-222.5" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Na końcu Rozdziału „Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu”.</u>
          <u xml:id="u-222.6" who="#AleksanderBentkowski">Tak. Na razie proszę to zapisać jako art. 313a.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#LeszekKubicki">Czy grzywna nie powinna być również wyższa w odniesieniu do przestępstw określonych w Rozdziale XXXVII, to znaczy przestępstw przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, a zwłaszcza za puszczanie w obieg sfałszowanych pieniędzy? Katalog przestępstw mógłby być nieco szerszy. Wówczas dyskutowany przepis musiałby znajdować się dalej, np. w art. 320a. Poddaję jedynie taką sugestię pod rozwagę. Wydaje mi się, że zwłaszcza przy przestępstwie produkowania i puszczania w obieg fałszywych pieniędzy można by zastanowić się nad równie wysoką grzywną. Rozumiem, że w ustawie karnej skarbowej będą określone inne przypadki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#AleksanderBentkowski">Rzeczywiście, należałoby zastanowić się, czy...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#LeszekKubicki">Dotychczas nie było takiego problemu, gdyż dotyczy on głównie przestępstw gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#LeszekKubicki">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: W ustawie o ochronie obrotu gospodarczego został znowelizowany przepis dotyczący fałszowania pieniędzy. W takiej formie, w jakiej on obowiązuje obecnie, został przeniesiony do projektu Kodeksu karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#AleksanderBentkowski">Puszczanie w obieg fałszywych pieniędzy i to np. przez urzędnika bankowego, jest wyjątkowo niebezpiecznym przestępstwem. Może ono dotyczyć bardzo wysokich kwot.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#AleksanderBentkowski">Przed nami drugie czytanie projektu Kodeksu karnego. Spokojnie zaznajomimy się z jego treścią i ewentualne poprawki naniesiemy w II czytaniu. Teraz na gorąco nie wprowadzajmy kolejnych, gdyż mogą one źle wpłynąć na całość projektu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#MarekDyduch">Mam wątpliwości co do art. 31a Kodeksu karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#AleksanderBentkowski">Przypomnę jego brzmienie: „Kary dożywotniego pozbawienia wolności nie stosuje się do osoby, która w chwili czynu nie ukończyła 18 lat”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#MarekDyduch">Rodzi się pytanie, czy przepis ten umieścić w projekcie Kodeksu karnego. Mamy następującą alternatywę: albo Komisja decyduje się na przejrzenie dotychczasowych zmian, wówczas 3–4 osoby, łącznie z przedstawicielem Ministerstwa Sprawiedliwości, prof. K. Buchałą i pracownikiem Biura Legislacyjnego uczyni to jeszcze dzisiaj i potem rozstrzygniemy, czy dokonujemy uzupełnień, albo decydujemy się na zrobienie tego poprzez poprawki. Nie chciałbym, abyśmy robili to na gorąco, gdyż możemy coś pominąć. Taką decyzję powinniśmy podjąć.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#MarekDyduch">Na przykład w art. 107 Kodeksu karnego przedawnienie w stosunku do zbrodni stalinowskich wynosi 35 lat. Powstaje pytanie, czy utrzymujemy ten okres, czy wracamy do 20 lat, jak to proponuje się w art. 104 projektu Kodeksu karnego.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#MarekDyduch">Są to dylematy, powiedziałbym nawet polityczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#AleksanderBentkowski">Poseł M. Dyduch ma rację, zwłaszcza jeśli chodzi o przedawnienie zbrodni.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#AleksanderBentkowski">Co może nam powiedzieć prof. K. Buchała na temat nieletnich i kary dożywotniego więzienia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#KazimierzBuchała">W tej chwili osoby, które...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#AleksanderBentkowski">Do Kodeksu karnego wprowadziliśmy przepis art. 31a.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#HenrykKmieciak">W art. 55 par. 2 projektu Kodeksu karnego zapisaliśmy, iż kary dożywotniego pozbawienia wolności nie orzeka się wobec sprawcy, który w czasie popełnienia przestępstwa nie ukończył 21 lat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#KazimierzBuchała">Jest przepis, który stwierdza. że kary dożywocia nie orzeka się wobec osoby, która w chwili popełnienia przestępstwa nie ukończyła 21 lat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#AleksanderBentkowski">To wystarczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#KazimierzBuchała">Chciałbym bronić tego przepisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#AleksanderBentkowski">Nie ma wobec niego sprzeciwów. Przepis ten pozostaje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#KazimierzBuchała">Była mowa o art. 107 obecnie obowiązującego Kodeksu karnego. W projekcie Kodeksu karnego przyjęto dla przedawnienia granicę 20 lat. W art. 107 Kodeksu karnego zapisano, że nie można wykonać kary, jeżeli od uprawomocnienia się wyroku upłynęło 25 lat - w razie skazania na karę pozbawienia wolności na czas powyżej lat 5 albo karę surowszą, 15 lat - w razie skazania na karę pozbawienia wolności do lat 5.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#KazimierzBuchała">Wydaje mi się, że nie można pozostać przy okresie przedawnienia, który został wprowadzony do projektu Kodeksu karnego, to znaczy 20 lat. Tylko w stosunku do kary dożywotniego pozbawienia wolności należałoby wprowadzić okres co najmniej 30 lat. Rodzi się pytanie, czy przyjąć okres, jaki jest w obecnym Kodeksie karnym, czy okres 30 lat. Osobiście proponuję 30 lat, natomiast w razie skazania na karę 5 lat pozbawienia wolności proponuję okres 15 lat. Chodzi o to, aby nie było zbyt dużej różnicy pomiędzy regulacją obecnie obowiązującą, a regulacją proponowaną w projekcie Kodeksu karnego. Mówimy o przepisach dotyczących przedawnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#AleksanderBentkowski">Chodzi o art. 104 projektu Kodeksu karnego i art. 107 Kodeksu karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#KazimierzBuchała">W art. 107 pkt 1 Kodeksu karnego mowa jest o 20 latach. W analogicznym przepisie art. 104 par. 1 projektu Kodeksu karnego proponuję 30 lat, dlatego że projekt ten cechuje się pewnym łagodzeniem kar. W art. 104 par. 1 pkt 2 proponuję wpisać 15 lat zamiast 10, natomiast pkt 3 - pozostawić bez zmian.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#KazimierzBuchała">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Było 10 lat.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#KazimierzBuchała">Tak, w przypadku skazania na inną karę okres przedawnienia wynosił 10 lat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#AleksanderBentkowski">Mam inną uwagę 35, 15 i 10 lat jako okresy przedawnienia wprowadziliśmy raptem rok temu, to znaczy w lipcu 1995 r. Co takiego zmieniło się w Polsce, abyśmy nagle dokonywali tu tak zasadniczych zmian? Proponuję, abyśmy przyjęli okresy obecnie obowiązujące. Przecież zmieniliśmy je, głosując w Sejmie z pełną świadomością. Przypominam chodzi o 35, 15 i 10 lat.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#AleksanderBentkowski">Tak więc w art. 104 projektu Kodeksu karnego zamiast 20 lat powinniśmy wpisać 35, zamiast 10–15 i zamiast 5–10. Nie powstanie wówczas kolejny zarzut, że nie wiadomo, dlaczego coś zmieniamy. Nie ma już co kombinować, czy 30 czy 35 lat. A zaraz podniosą się głosy, że w ciągu roku posłom coś się pozmieniało w głowach i nagle uznali, że okres przedawnienia trzeba skrócić o 5 lat.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#AleksanderBentkowski">W związku z tym proponuję, aby przyjąć okresy w art. 107 Kodeksu karnego, to znaczy w art. 104 projektu Kodeksu karnego wpisać odpowiednio 35, 15 i 10 lat (w razie skazania na inną karę).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#MieczysławPiecka">Niby wszystko będzie w porządku, ale być może należałoby sobie uświadomić, co braliśmy pod uwagę ustalając niedawno okresy 20, 10 i 5 lat. Jeśli w ciągu paru dni zmieniamy własne postanowienia, to mimo, iż pojmuję uzasadnienie przewodniczącego A. Bentkowskiego, że trudno będzie nas zrozumieć, zastanawiam się, jak my sami siebie zrozumiemy, jeśli nagle 20 lat podwyższamy do 35.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#MieczysławPiecka">Oczywiście są różne racje. Skoro wysokie grzywny nieco obniżyliśmy, to tutaj obniżenie też miałoby jakieś uzasadnienie. Na grzywny i na karę pozbawienia wolności powinniśmy spojrzeć w jednolity sposób. Uważam, że możemy przyjąć to, co postuluje prof. K. Buchała, nie musimy tak sztywno trzymać się wcześniejszych rozstrzygnięć, inaczej nie będziemy zbyt konsekwentni w swoich postanowieniach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#TeodorSzymanowski">Okresy przedawnienia rosną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#AleksanderBentkowski">W takim razie przyjmijmy okresy takie, jak przy przedawnieniu karalności przestępstw, to znaczy 30, 15 i 10 lat. Rozumiem, że ustalamy to na zasadzie consensusu i nie będzie przeprowadzać głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#KazimierzBuchała">Trzeba mieć świadomość tego, że trzeci punkt dotyczy przedawnienia wykonania kary w razie skazania na inną karę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#AleksanderBentkowski">Ale 5 lat, to rzeczywiście okres stosunkowo krótki. Obecnie, kiedy istnieje możliwość wyjazdu za granicę bez ograniczeń, można bez trudu uchylać się od kary przez 5 lat.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#AleksanderBentkowski">Tak więc przyjmujemy 30, 15 i 10 lat. J. Kaczyński od razu skomentowałby to w ten sposób, że proponujemy uchylanie się od kary, bo cóż to jest 5 lat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#MarekDyduch">Od razu proponuję rozstrzygnąć kwestię art. 58a Kodeksu karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#AleksanderBentkowski">Przepis ten dotyczy zorganizowanej grupy przestępczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#MarekDyduch">Być może jest jakieś odniesienie, które przeoczyłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#AleksanderBentkowski">To coś dla posła A. Gaberle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#AndrzejGaberle">Ja nie byłem autorem tego przepisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#AleksanderBentkowski">Ale poseł A. Gaberle specjalizuje się w obszarze zorganizowanych grup przestępczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#AndrzejGaberle">Porównałem, jakie są zagrożenia karą w odniesieniu do przestępstwa zakładania bądź przynależności do zorganizowanej grupy lub związku przestępczego w obecnym Kodeksie karnym i w projekcie Kodeksu karnego. Otóż w projekcie Kodeksu karnego kary zostały istotnie obniżone. Wydaje mi się, że jeśli utrzymaliśmy poziom kar obecnie przyjętych w ustawodawstwie, to moglibyśmy zrezygnować z tego przepisu. To znaczy proponuję, aby w projekcie Kodeksu karnego podnieść zagrożenie karą za przestępstwo tworzenia i przynależności do zorganizowanej grupy przestępczej i już nie wprowadzać do niego art. 58a Kodeksu karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#AleksanderBentkowski">W którym artykule mielibyśmy podnieść zagrożenie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#AndrzejGaberle">Chodzi tu o przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu, a więc o art. 263.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#AleksanderBentkowski">Zaczyna się on w sposób następujący: „Kto bierze udział w zorganizowanej grupie albo związku mającym na celu popełnianie przestępstw...”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#AndrzejGaberle">Jest to odpowiednik - z małymi zmianami art. 276 dotychczasowego Kodeksu karnego. Proponuję utrzymać sankcje przewidziane w tymże art. 276 i zrezygnować z art. 58a Kodeksu karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#AleksanderBentkowski">Dokonaliśmy poprawki kosmetycznej.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#AleksanderBentkowski">Proponuję brzmienie art. 58a Kodeksu karnego: „Jeżeli sprawca popełnia przestępstwo działając w zorganizowanej grupie lub związku mającym na celu przestępstwo, sąd wymierzając karę pozbawienia wolności, może orzec tę karę w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę, nie przekraczając jednak granicy tego rodzaju kary”.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#AleksanderBentkowski">Nie zapominajmy o art. 66 projektu Kodeksu karnego. Proszę, aby prof. K. Buchała spojrzał na ten przepis. Dlatego też tu mowa tylko o zorganizowanej grupie przestępczej, a nie ma nic o związku?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#KazimierzBuchała">Chodzi tu o swoiste zagrożenie. Przepis art. 65 par. 2 dotyczy przestępstw, wobec których górna granica ustawowego zagrożenia może być zwiększona o 50% .</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#AleksanderBentkowski">Proszę zwrócić uwagę na art. 66 i art. 263. W art. 263 par. 1 czytamy: „Kto bierze udział w zorganizowanej grupie albo związku...”- a w art. 66 jest mowa tylko o zorganizowanej grupie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#KazimierzBuchała">Rozumiem, że chodzi o dopisanie w art. 66 wyrazu „związku”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#AleksanderBentkowski">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#KazimierzBuchała">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#AleksanderBentkowski">Chodzi o to, aby przepis art. 66 był paralelny w stosunku do przepisu art. 263.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Tak więc przepis art. 66 kończyłby się w sposób następujący: „...działając w zorganizowanej grupie przestępczej albo związku”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#AleksanderBentkowski">Chyba trzeba dodać „związku przestępczym”.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#AleksanderBentkowski">Rozumiem, że zgłoszone wątpliwości zostały rozstrzygnięte.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#ZdzisławBąkowski">Pragnę zwrócić uwagę na jeszcze jeden przepis, ważny z naszego punktu widzenia. Chodzi mi mianowicie o możliwość stosowania warunkowego przedterminowego zwolnienia w przypadku kary zastępczej. Możliwość taka została wprowadzona w ubiegłorocznej noweli do Kodeksu karnego. Analogicznego przepisu nie znalazłem w projekcie Kodeksu karnego. Być może się mylę, ale jest to dosyć ważna sprawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#AleksanderBentkowski">Maksymalny wymiar kary zastępczej został zmniejszony z 3 lat do 1,5 roku. Jeśli ktoś nie zapłaci grzywny w wysokości 5 mld starych zł, lecz będzie odbywał karę pozbawienia wolności 1,5 roku, to jeszcze mamy mu dać możliwość warunkowego przedterminowego zwolnienia.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#AleksanderBentkowski">Pozostały nam do omówienia - Przepisy wprowadzające Kodeks karny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#NaczelnikwydziałuwBiurzeLegislacyjnymKS">Nie chciałbym, aby powstały niedomówienia. Czy przepis art. 66 ma kończyć się następująco: „działając w zorganizowanej grupie albo związku mającym na celu popełnianie przestępstw”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#AleksanderBentkowski">Tak.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Będzie to zapis analogiczny do zapisu przyjętego w art. 263 par. 1. Rozumiem, że określenie „mającym na celu popełnienie przestępstwa” będzie odnosiło się do związku i do grupy. Zastanawiam się, czy nie powinno to być w liczbie mnogiej, ale została przyjęta zasada, że używamy liczby pojedynczej i uzgadniamy ją z ostatnim wyrażeniem. Tak więc zapiszemy: „działając w zorganizowanej grupie albo związku mającym na celu popełnienie przestępstw”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#JerzyWierchowicz">Mam jeszcze jedną poprawkę do projektu Kodeksu karnego, a mianowicie do art. 78. Przed godziną albo dwiema członkowie Komisji odrzucili rozwiązanie polegające na tym, że sędzia merytoryczny mógłby zakazać stosowania warunkowego przedterminowego zwolnienia. Dlatego też proponuję łagodniejszą wersję art. 78, którą być może członkowie Komisji mogliby zaakceptować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#AleksanderBentkowski">W ten sposób złamalibyśmy pewną zasadę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#JerzyWierchowicz">Ale jest to już inna poprawka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#AleksanderBentkowski">Przed nami jest przecież drugie czytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#JerzyWierchowicz">Moja poprawka wydaje się być kompromisowa. W art. 78 proponuję dodać par. 2 w brzmieniu: „W szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd wymierzając karę pozbawienia wolności może wyznaczyć surowsze rygory do skorzystania z warunkowego przedterminowego zwolnienia przez skazanego, odnośnie okresu odbywania kary, niż przewidziane w art. 79”.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#JerzyWierchowicz">Chcę, aby sędzia merytoryczny miał czasami, w szczególnie uzasadnionych wypadkach wpływ na okres rzeczywistego odbywania kary przez skazanego, zwłaszcza skazanego szczególnie zdemoralizowanego, niepoprawnego, wybitnie nagannie zachowującego się wobec sądu, pokrzywdzonego itp. Nie chcę, aby wszystko leżało w gestii sędziego penitencjarnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#AleksanderBentkowski">Jakie rygory miał na myśli poseł J. Wierchowicz w swojej propozycji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#JerzyWierchowicz">Chodzi o rygory w zakresie okresu odbywania kary. jeżeli zasadą generalną jest możliwość skorzystania z warunkowego przedterminowego zwolnienia po odbyciu połowy kary, to myślę, że w wyjątkowych wypadkach sędzia orzekający mógłby już w wyroku określić, że warunkowe zwolnienie będzie mogło nastąpić nie wcześniej niż po 4 latach lub np. po odbyciu 2/3 kary.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#AndrzejGaberle">Chcę powiedzieć, że została tu poruszona problematyka, która ściśle się wiąże z Kodeksem karnym wykonawczym. Z tymi problemami będziemy jeszcze mieli do czynienia. Zapowiadam, że złożę stosowną poprawkę. W przypadku pewnych przestępstw o warunkowym przedterminowym zwolnieniu powinien orzekać nie sąd penitencjarny, tylko sąd, który wydał wyrok.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#JerzyWierchowicz">O to właśnie mi chodzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#AndrzejGaberle">Chodzi tu o poprawkę do projektu Kodeksu karnego wykonawczego, a nie do projektu Kodeksu karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#JerzyWierchowicz">Ja tak nie uważam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#AndrzejGaberle">Chodzi tu o kompetencję do orzekania o warunkowym przedterminowym zwolnieniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#AleksanderBentkowski">Posłowie J. Wierchowicz i A. Gaberle mówią o różnych sprawach. Poseł A. Gaberle postuluje, aby w niektórych przypadkach o warunkowym przedterminowym zwolnieniu orzekał sąd, który wydał wyrok. Natomiast poseł A. Wierchowicz proponuje, aby sędzia orzekający już w wyroku określał - oczywiście musiałby zajść szczególnie uzasadniony wypadek - że w stosunku do określonego zbrodniarza warunkowe przedterminowe zwolnienie mogłoby nastąpić nie po odbyciu połowy kary, tylko jakiś czas później.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#AleksanderBentkowski">Propozycja posła J. Wierchowicza jest ostatnią propozycją do projektu Kodeksu karnego, którą będziemy dzisiaj głosować. Poseł J. Wierchowicz proponuje, aby w przepisie art. 78 par. 2 dać sędziemu możliwość zaostrzenia rygorów do skorzystania z warunkowego przedterminowego zwolnienia przez sprawcę, którego on aktualnie skazuje. Chodzi o to, że sędzia merytoryczne decydowałby o tym w wyroku skazującym.</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#AleksanderBentkowski">Kto opowiada się za propozycją posła J. Wierchowicza polegającą na dodaniu w art. 78 par. 2?</u>
          <u xml:id="u-282.3" who="#AleksanderBentkowski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 10 posłów, nikt nie był przeciwny, a 1 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-282.4" who="#AleksanderBentkowski">Wprowadziliśmy do projektu Kodeksu karnego dosyć ciekawą instytucję. Chcę powiedzieć, że bardzo wzmocniliśmy pozycję sędziego orzekającego. Jest to pewien wyłom od zasady obowiązującej w Kodeksie karnym, myślę że wyłom w dobrym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-282.5" who="#AleksanderBentkowski">Pozostały nam do omówienia. Przepisy wprowadzające Kodeks karny. Muszę przyznać, że odnoszę się z dużym zaufaniem do Ministerstwa Sprawiedliwości. Przedstawione propozycje - w moim przekonaniu - są rewolucyjne, inne niż rozwiązania stosowane dotychczas. Po prostu została przyjęta zasada, że uchyla się wszystkie przepisy, za wyjątkiem tych, które są wymienione w tej ustawie i oczywiście Kodeksie karnym. Oznacza to, że przestępstwem są tylko te czyny, które są opisane w Kodeksie karnym i ustawach wymienionych w ustawie - Przepisy wprowadzające Kodeks karny.</u>
          <u xml:id="u-282.6" who="#AleksanderBentkowski">Autorzy tej ustawy ciągle o czymś sobie przypominają. Wczoraj prof. K. Buchała też znalazł pewien przepis. Proszę nas poinformować o co chodzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#KazimierzBuchała">Chodzi o przepis ustawy o dowodach osobistych i ewidencji ludności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#AleksanderBentkowski">Krótko mówiąc, Komisja Nadzwyczajna nie ma możliwości sprawdzić, czy wszystkie ustawy zostały wymienione przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Ryzyko to przyjmuje na siebie rząd, przedstawiając taki a nie inny projekt ustawy. Oczywiście, Biuro Legislacyjne kontrolowało to wszystko z dużą uwagą, pracując razem z przedstawicielami resortu nad katalogiem ustaw wymienionych w - przepisach wprowadzających Kodeks karny. Miejmy nadzieję, że nic nie pominęliśmy, gdyż potem będzie się nad obwiniać za wszelkie przeoczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#MarekLewandowski">Nie składam żadnego wniosku. Mam jedynie pytanie do prof. K. Buchały w związku z art. 106 par. 2 projektu Kodeksu karnego. Pamiętam debatę wokół niego i pamiętam nasze intencje, ale zastanawiam się, czy w ten sposób nie wprowadzamy kategorii przestępstw nieprzedawnianych. W związku z tym mam nieśmiałą propozycję, czy nie lepiej byłoby, gdyby paragraf ten znalazł się w Przepisach przejściowych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#AleksanderBentkowski">Nie wracajmy już do projektu Kodeksu karnego. Proszę go zamknąć i odłożyć na bok. Obecnie zajmujemy się projektem - Przepisów wprowadzających Kodeks karny.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: W projekcie ustawy - Przepisy wprowadzające Kodeks karny, została przyjęta formuła, że nie uchyla się przepisów wymienionych w art. 5. Musimy mieć świadomość, że ustawa ta, być może będzie musiała być nowelizowana nawet w okresie swojego vacatio legis.</u>
          <u xml:id="u-286.2" who="#AleksanderBentkowski">W tej chwili trwa np. proces legislacyjny związany z ustawą o wychowaniu w trzeźwości, która obecnie znajduje się w senacie i w związku z tym, nie możemy jej wpisać do Przepisów wprowadzających Kodeks karny. Kiedy proces legislacyjny zakończy się i za miesiąc lub dwa zostanie ona opublikowana w Dzienniku Ustaw, to pojawią się nowe typy przestępstw i już należałoby to uwzględnić w art. 5 projektu Przepisów wprowadzających Kodeks karny.</u>
          <u xml:id="u-286.3" who="#AleksanderBentkowski">To samo dotyczy 3 lub 4 innych ustaw, np. ustawy o zapobieganiu narkomanii, gdzie jest mowa o nowych typach przestępstw. Sądzę, że jeżeli zostaną one uchwalone jeszcze przed drugim czytaniem naszych projektów, to rząd w formie poprawki dokona korekty art. 5 w czasie drugiego czytania. To, co stanie się prawem, później będzie musiało być uwzględnione przez Senat np. poprzez nowelizację - przepisów wprowadzających Kodeks karny w okresie vacatio legis. Albo też ustawy szczególne będą musiały zawierać klauzule wyłączające klauzulę derogacyjną z ustawy - Przepisy wprowadzające Kodeks karny. Innego wyjścia nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-286.4" who="#AleksanderBentkowski">Ustawa - Przepisy wprowadzające Kodeks karny jest samodzielną ustawą. Kodeks karny to inna ustawa. Przepisy wprowadzające mogą być uchwalone dosłownie w ostatniej chwili, kiedy Kodeks karny będzie wchodził w życie. Nie muszą one mieć takiego vacatio legis, jakie będzie miał Kodeks karny. Autorzy zaproponowali takie rozwiązanie, a my z pewnym ryzykiem przyjęliśmy je. Można wpisać klauzulę typu „za wyjątkiem ustaw, które będą uchwalone po wejściu w życie...” czy jakąś podobną.</u>
          <u xml:id="u-286.5" who="#AleksanderBentkowski">Rzeczywiście nie byłoby najlepiej, gdyby w momencie, kiedy ustawa zostanie uchwalona, od razu trzeba by ją było uzupełniać bądź nowelizować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#KazimierzBuchała">Czy nie prościej byłoby, gdyby każda ustawa szczególna zawierała przepis odnoszący się do problemów części szczególnej Kodeksu karnego. Przecież niejednokrotnie ustawy, które wchodzą w życie, są związane z ważnymi przepisami Kodeksu karnego. Niech ustawodawca zajmie w tym zakresie stanowisko. Tego generalnie nie uda się inaczej załatwić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#AleksanderBentkowski">Mamy dylemat, który nie zniknie do chwili uchwalenia nowego Kodeksu karnego. Jak mówiłem, chodzi tu o samodzielną ustawę i to już jest zmartwienie Ministerstwa Sprawiedliwości, w jaki sposób przygotować jej ostateczną wersję.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#AleksanderBentkowski">Proponuję, abyśmy do drugiego czytania przedstawili jedynie projekt Kodeksu karnego, gdyż nie ma sensu przedstawić teraz projektu przepisów wprowadzających Kodeks karny. przecież nie ma tu nad czym dyskutować, możemy jedynie przedstawić zgłoszone zastrzeżenia.</u>
          <u xml:id="u-288.2" who="#AleksanderBentkowski">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Musimy przedstawić sprawozdanie i w związku z tym tekst ustawy.</u>
          <u xml:id="u-288.3" who="#AleksanderBentkowski">Możemy przecież zrobić to później, nie musimy równocześnie z projektem Kodeksu karnego. Mam pytanie do prof. K. Buchały. Czy klauzula derogacyjna jest jedyną możliwą do zastosowania, czy nie można przyjąć takiej samej klauzuli, jak przy wejściu w życie Kodeksu karnego z 1969 r.?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#KazimierzBuchała">To musi być wyraźnie powiedziane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#AleksanderBentkowski">Nic tu nie wymyślimy. Wiemy, jakie są zastrzeżenia do projektu przepisów wprowadzających Kodeks karny. Nie możemy wpisać żadnego terminu, skąd mamy znać termin, skoro nie mamy pojęcia, kiedy Kodeks karny zostanie uchwalony. Zakładając, że nakreślony plan zostanie zrealizowany, możemy przyjąć że nowe kodeksy wejdą w życie z dniem 1 stycznia 1998 r., takie były założenia. Na pewno nie wejdą w życie wcześniej, gdyż jest to absolutnie niemożliwe. Kwestię tę uważam za rozstrzygniętą.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#AleksanderBentkowski">Czy są jeszcze jakieś uwagi do projektu Kodeksu karnego? Nie widzę. Uznajemy, że projekt Kodeksu karnego został przygotowany do drugiego czytania. Niebawem przedstawimy stosowne sprawozdanie Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-290.2" who="#AleksanderBentkowski">Ogłaszam przerwę do godz. 12,15.</u>
          <u xml:id="u-290.3" who="#AleksanderBentkowski">Przystępujemy do prac nad projektem Kodeksu postępowania karnego. Ten części naszych obrad będzie przewodniczył poseł A. Gaberle, który był przewodniczącym zespołu zajmującego się tym projektem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#AndrzejGaberle">Przystępując do prac nad projektem Kodeksu postępowania karnego, pragnę zaproponować pewien tok naszej debaty. mam nadzieję, że uzyska on akceptację ze strony członków Komisji Nadzwyczajnej. Zgodnie z prośbą, którą skierowałem do członków Komisji na piśmie, zostały zgłoszone poprawki. Część z nich - głównie poprawki posła J. Niemcewicza i przedstawiciela Krajowej Rady Sądownictwa gen. J. Godynia - została powielona i rozdana. Oprócz tego pewne poprawki stanowiły wynik kontaktów z Biurem Legislacyjnym, a także zostały wniesione przez indywidualne osoby.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#AndrzejGaberle">Proponuję, abyśmy na wstępie zajęli się poprawkami, które mam wynotowane, dlatego że w większości są to zmiany drobne i można się z nimi szybko uporać. Następnie oddalibyśmy głos prof. J. Tylmanowi, który jako przedstawiciel Ministerstwa Sprawiedliwości, sygnalizuje kilka propozycji - podobno niewiele. Potem przeszlibyśmy do poprawek przedłożonych przez posła J. Niemcewicza. Jeżeli mój plan zyskał aprobatę, to przystępujemy do pracy nad projektem Kodeksu postępowania karnego.</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#AndrzejGaberle">Jako pierwszą zajmiemy się poprawką do art. 10 par. 2. Zgłoszono propozycję uzupełnienia przepisu o trzecie zdanie w brzmieniu: „Art. 22 par. 3 stosuje się odpowiednio”. Art. 22 par. 3 stwarza możliwość dokonania odpowiednich czynności w celu zabezpieczenia dowodów przed ich utratą lub zniekształceniem w razie zawieszenia postępowania. W art. 10 par. 2 również mamy do czynienia z zawieszeniem postępowania. Wspomniana poprawka zmierza do tego, aby cała sprawa była całkowicie jednoznaczna.</u>
          <u xml:id="u-291.3" who="#AndrzejGaberle">Proszę o opinię, czy zdaniem członków Komisji jest to uzupełnienie potrzebne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#ZbigniewDoda">Jest to postawienie przysłowiowej kropki nad „i”. Istnieje tylko pewne ryzyko natury legislacyjnej. Jeżeli w co którymś przepisie jest mowa o zawieszeniu postępowania, czasie zawieszenia, o tym, że postępowanie zawieszone można podjąć, to w sferze prawidłowej wykładni jest i musi być oczywiste, że wszystko to, co dotyczy postępowania zawieszonego i konsekwencji zawieszenia, także w tym przypadku wchodzi w rachubę. Różnica jest tylko taka, że podstawa zawieszenia jest tu inna niż tradycyjne podstawy wskazane w art. 22. Niemniej jednak nieszczęścia w rodzaju pokus do wykładni a contrario nie będzie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#JanuszTylman">Podstawa jest inna. Gdyby wspomnianego zapisu nie było, to można by przypuszczać, że przepis art. 22 par. 3 w ogóle nie odnosi się do tej sytuacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#ZbigniewDoda">Mam pytanie, czy w takim razie uwzględnimy tutaj również zażalenie?</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#ZbigniewDoda">Osobiście sądziłem, że wszystko jest jasne, że jest inna podstawa i że jest to lex specialis. Jednakże chodzi tu o zawieszenie postępowania i w takim razie cała infrastruktura związania z zawieszeniem wchodzi tu w rachubę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#JanuszTylman">Powołujemy się na art. 22 par. 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#ZbigniewDoda">Będzie to znaczyło, że na taką decyzję nie ma zażalenia, co będzie swoistym kuriozum, gdyż będzie to nie tylko oportunistyczne w założeniu, ale także bez szansy skontrolowania decyzji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#AndrzejGaberle">Decyzja o zawieszeniu postępowania albo podlega ogólnym regułom, którym podlega instytucja zawieszenia, albo rzeczywiście wymaga regulacji specjalnej. jeżeli dajemy jedno, trzeba dać i drugie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#KazimierzKrasny">Uważam, że wspomniany przepis trzeba pozostawić w obecnej wersji, dlatego że chodzi tu o specyficzne zawieszenie postępowania, które nie ma nic wspólnego z normalnym zawieszeniem. Wiadomo, jaki jest cel tego zawieszenia. Wówczas nie będzie problemów z zażaleniem itd. Jak mówiłem, chodzi tu o specyficzną formę zawieszenia postępowania, różną od innych form.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#AndrzejGaberle">Tu właśnie rodzi się problem, czy w tej sytuacji można zabezpieczać dowody. Na podstawie ogólnego przepisu można byłoby to robić. Jeżeli nie dodamy niczego, co sugerowałoby, że mamy do czynienia ze specyficzną sytuacją, to wówczas nie powinno być wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#KazimierzKrasny">Problem będzie - o czym mówił prof. Z. Doda - z konsekwencjami zawieszenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#AndrzejGaberle">Oczywiście, wtedy nie byłoby zażalenia...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#ZbigniewDoda">...co będzie nieszczęściem. Uzmysłówmy sobie, że w ogóle nie będzie przesłanek zawieszenia. Powoła się i wyda decyzję mówiąc, że na tym przepisie opiera się zawieszenie i nikt nie będzie mógł tego zaskarżyć, ani pokrzywdzony, ani oskarżony, a gdyby sąd wydał taką decyzję - także prokurator. Nie stwarzajmy w punkcie startu bardzo cenną, ale oportunistyczną, zabarwioną instytucję korowodu dla legalizmu i ubezpieczenia praworządności działania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#AndrzejGaberle">Składam formalny wniosek o nie przyjmowanie zaprezentowanej poprawki. Przedstawiłem ją, mając do niej zasadnicze wątpliwości. Skoro została zgłoszona, czułem się zobowiązany do jej zaprezentowania. Zgłaszam wniosek o jej odrzucenie. Czy ktoś jest przeciwnego zdania? Jeśli nie. to wspomnianego uzupełnienia nie będzie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#AleksanderBentkowski">Mam jedno pytanie. Rozumiem, że w praktyce będzie to wyglądało w ten sposób: następuje wyłączenie sprawy ze sprawy głównej, a której akt oskarżenia jest kierowany do sądu i sprawa ta leży...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#AndrzejGaberle">...i czeka na rozstrzygnięcie. Postępowanie zostaje zawieszone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#AleksanderBentkowski">Oznacza to, że musi nastąpić wyłączenie sprawy.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#AleksanderBentkowski">Najczęściej bywa tak, że sprawcy stawia się kilka zarzutów i co do jednych jest zebrany materiał dowodowy, co do innych - nie, gdyż wiadomo, że jest to bardzo pracochłonne. Wówczas można część wyłączyć i zawiesić, a w stosunku do reszty prowadzić normalne postępowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#AndrzejGaberle">Oczywiście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#MarekDyduch">Mam pytanie co do procedury naszych prac. Rozumiem, że tryb obrad nad projektem Kodeksu postępowania karnego jest taki sam, jak nad projektem Kodeksu karnego. Jutro odbędą się głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#AleksanderBentkowski">Albo dziś po południu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#MarekDyduch">Czy będzie czas na zastanowienie się?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#AndrzejGaberle">Jeżeli będą sprawy sporne, to oczywiście przeprowadzimy głosowania. Jeżeli tak jak przed chwilą, nie będzie głosów przeciwnych, to po co głosować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#MarekDyduch">A jeżeli wnioskodawca będzie podtrzymywał swoją propozycję?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#AndrzejGaberle">Wówczas oczywiście odbędzie się głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#AndrzejGaberle">Wniosek, o którym do tej pory była mowa, nie był zgłoszona przez posła, ale przedstawiam członkom Komisji nie tylko propozycje złożone przez posłów. Uważam, że jeśli należy przedyskutować jakąś sprawę, to jestem zobowiązany ją przedstawić. Wówczas jestem tym, który wprowadza wniosek pod obrady. Niemniej jednak nie podtrzymuję wniosku, o którym powiedziałem na początku.</u>
          <u xml:id="u-313.2" who="#AndrzejGaberle">Przechodzimy do art. 26 projektu Kodeksu postępowania karnego. Chodzi tu o poprawkę o charakterze redakcyjnym, zgłoszoną przez Biuro Legislacyjne. Dotyczy ona sformułowań użytych w art. 26 i art. 27. występuje tu rozbieżność w określeniach, a mianowicie w ar t. 26 zapisano: „inne sprawy przekazane mu przez ustawę”, a w art. 27 - „inne sprawy w wypadkach określonych w ustawie”. Jeśli rozbieżność ta nie jest uzasadniona, to powinna być usunięta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#ZbigniewDoda">Sąd najwyższy może przejąć sprawy do swojego rozpoznania, a więc w wypadku określonym w ustawie może rozpoznać sprawę, która nie została mu przez ustawę przekazana.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#ZbigniewDoda">Z tego prostego powodu są różne formuły, różny jest klucz właściwości sądu apelacyjnego i Sądu Najwyższego. Tym faktem lepiej usprawiedliwić wspomnianą rozbieżność terminów, gdyż w przeciwnym razie, ktoś powie, że Sąd Najwyższy nie może rozpoznać nie przekazanych mu spraw, które były przekazane komu innemu, a które on by i tak przejął przy okazji rozpoznawania zagadnień prawnych do własnego rozstrzygnięcia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#AndrzejGaberle">Czy wtedy gdy jest taka sytuacja, nie musi być normy, która na to zezwala?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#ZbigniewDoda">Nie. Chodzi tu o normę kompetencyjną. Sąd Najwyższy może przejąć sprawę do swego rozpoznania. ustawa mu nie przekazuje tej sprawy. Ustawa przekazała ją innemu sądowi.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#ZbigniewDoda">Unikajmy ekwiwokacji. Czym innym jest określenie w ustawie własności danego sądu do rozpoznania sprawy, a czym innym danie sądowi kompetencji, żeby przejął do swego rozpoznania sprawę, którą ustawa przekazała innemu sądowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#AndrzejGaberle">Wątpliwości - jak sądzę - zostały wyjaśnione i wygląda na to, że trzeba będzie pozostawić te przepisy bez zmian.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#AndrzejGaberle">Przechodzimy do art. 176 par. 1 i 2. Chodzi tu o poprawkę o charakterze redakcyjnym. Zwrócono uwagę, że te dwa paragrafy zdecydowanie odnoszą się do podejrzanego, a nie do oskarżonego. Wprawdzie tam, gdzie Kodeks postępowania karnego używa określenia „oskarżony” w sensie ogólnym, to należy rozumieć, że chodzi również o podejrzanego, ale w kontekstach, gdzie chodzi wyłącznie o podejrzanego, należy używać tego właśnie terminu. W związku z tym zgłoszono propozycję, aby w przepisach art. 176 par. 1 i 2 w miejsce wyrazu „oskarżony” wpisać określenie „podejrzany”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#KazimierzKrasny">Jak potraktować przepis art. 176 par. 4? Dotyczy on obu tych kategorii. Użyto tam określenia „wyjaśnienia oskarżonego”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#AndrzejGaberle">Określenie to zostało użyte w sensie ogólnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#KazimierzKrasny">Można uznać, że w całym przepisie zostało użyte w sensie ogólnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#AndrzejGaberle">Rodzi się określone pytanie. Nie ulega żadnej wątpliwości, że art. 176 par. 1 i 2 odnosi się do podejrzanego. Przedstawiam jedynie pewien wniosek, który został przedłożony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#ZbigniewDoda">Ścisłość i precyzja językowa są sprawą ważną, ale czy w przepisach dotyczących postępowania przygotowawczego, gdzie bardzo często też operuje się ogólnym określeniem „oskarżony”, mamy je wykreślać? Według utartego zwyczaju odnoszącego się również do obowiązującej ustawy - Kodeks postępowania karnego - to kontekst jednoznacznie decyduje, o co chodzi. Jeżeli jest mowa o oskarżonym, którego zaznajamia się z materiałami postępowania, to jasnym jest, że chodzi o człowieka, który jeszcze nie został formalnie oskarżony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#JanuszTylman">Proponuję, aby w przepisie art. 176 par. 1 i 2 wyraz „oskarżony” zastąpić wyrazem „podejrzany”, par. 3 pozostawić bez zmian, a w par. 4 zapisać: „Pisemne wyjaśnienia podejrzanego i oskarżonego, podpisane przez niego...”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#AndrzejGaberle">Nie popieram takiej propozycji. Podejrzany i oskarżony to ta sama osoba. W tej sytuacji pozostawmy wspomniane przepisy bez zmian, ty. bardziej, że jak zwraca uwagę przewodniczący A. Bentkowski, Rozdział 20 jest zatytułowany „Wyjaśnienia oskarżonego”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#JanuszNiemcewicz">Mam pytanie. Drugie zdanie przepisu art. 176 par. 1brzmi następująco: „Przesłuchujący podejmie w tym wypadku środki zapobiegające porozumieniu się oskarżonego z innymi osobami w czasie spisywania wyjaśnień”. Czy pod pojęciem „inne osoby” rozumie się również obrońcę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#AndrzejGaberle">Nie ma podstaw, aby go wyłączyć. Rodzi się tu pewna komplikacja, mianowicie w ciągu 14 dni - jak pamiętamy, sprawa ta była dyskutowana bardzo szeroko i długo - można nie dopuści do kontaktu oskarżonego z obrońcą. W tym terminie z całą pewnością obrońca nie będzie miał możliwości porozumiewać się z podejrzanym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#JanuszNiemcewicz">Wynika to z tamtego przepisu. Natomiast tu chodzi o generalny przepis dotyczący całego postępowania przygotowawczego. Wydaje mi się, że przy składaniu wyjaśnień pisemnych powinna istnieć możliwość obecności obrońcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#ZbigniewDoda">Jest to kwestia wykładni. Przy składaniu zeznań ustnych też rodzi się pytanie, czy oskarżony może co pół zdania konsultować się z obrońcą i uzgadniać treść następnej części zdania.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#ZbigniewDoda">Nie ma powodów, aby odrzucić możliwości obejścia tej blokady. Oskarżony powie tak: „jeśli nie będę mógł skontaktować się z obrońcą, to nie złożę w ogóle żadnych wyjaśnień”. Można to jednak rozstrzygać jedynie w sferze wykładni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#JanuszNiemcewicz">Dlatego też nie zgłaszam żadnej poprawki, a pytałem o wykładnię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#KazimierzKrasny">Uważam, że wspomniany przepis można odczytać w ten sposób, że oskarżony może mieć kontakt z obrońcą, ponieważ w pierwszym zdaniu art. 176 par. 1 zapisano, iż żądanie składa oskarżony lub jego obrońca. Jeśli obrońca składa żądanie, to można przyjąć, że w samej czynności, to znaczy w spisywaniu wyjaśnień może również brać udział.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#AleksanderBentkowski">Po co w ogóle jest to drugie zdanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#AndrzejGaberle">Zabezpieczenie to zmierza do tego, aby osoba aresztowana nie pisała w celi wraz z trzema recydywistami swoich wyjaśnień.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#AleksanderBentkowski">Kto jej tego zabrania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#AndrzejGaberle">Może sobie pisać, ale ma to zupełnie inny walor. Nie jest to traktowane jako wyjaśnienia, tylko jako pismo oskarżonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#AleksanderBentkowski">Jeśli tylko o to chodzi, to można zapisać, że oskarżonemu zapewnia się warunki do napisania wyjaśnień bez ingerencji osoby trzeciej, czy też na osobności. W każdym bądź razie nie tak, jak to zostało zrobione. Myślałem, że chodzi tu o coś szczególnego. Jeśli natomiast chodzi tylko o zabezpieczenie intymności w czasie pisania wyjaśnień...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#AndrzejGaberle">Chodzi o to, aby nikt inny nie wpływał na jego wyjaśnienia, żeby ich nie dyktował.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#AleksanderBentkowski">To nie w tym rzecz. Jeżeli oskarżony chce pisać swoje wyjaśnienia w celi, to może to robić wraz ze wszystkimi współwięźniami. Przedstawi je jako swoje wyjaśnienia na piśmie. Będą one stanowiły jakiś materiał dowodowy, który może być traktowany jako dowód lub nie. Jeżeli była intencja, aby oskarżonemu stworzyć możliwości pisania w sposób intymny, to nie możemy tego zapisać w zaproponowanej formie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#ZbigniewDoda">W pierwszym zdaniu wyraźnie zapisaliśmy, że dzieje się to w toku przesłuchania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#JanuszTylman">Oskarżony nie może spisywać wyjaśnień w celi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#ZbigniewDoda">Jest to czynność procesowa. Została wszakże wyrażona koncesja na rzecz prawa do obrony i pełnej swobody oskarżonego. Przecież może on powiedzieć: „kiedy mówię, to się denerwuję, nie wypowiadam się precyzyjnie, czy mogę to napisać”.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#ZbigniewDoda">Mamy tu do czynienia z ważnym przepisem. Poszerzamy prawo do obrony. Dotąd tego nie było. Doktryna próbowała to wprowadzać, ale niekoniecznie było to respektowane przez prokuraturę i sądy. Przejmujemy rozwiązanie, które funkcjonuje w niektórych zachodnich ustawodawstwach. Tam jest to właściwie tak pomyślane. Chodzi o wyłączenie możliwości sporządzenia przez oskarżonego kompilacji albo podlegania wpływom. Jeśli poseł A. Bentkowski myśli o intymności, to dobrze. Chodzi o to, że prokurator zezwala oskarżonemu pisać wyjaśnienia, ale wyłącza możliwość, aby funkcjonariusz policji, który go doprowadził, w międzyczasie czegoś mu nie sugerował, nie doradzał. W przepisie art. 176 par. 1 zostało to dobrze ujęte.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#AleksanderBentkowski">Rzeczywiście w pierwszym zdaniu użyto sformułowania „w toku przesłuchania”. Czy a contrario można sądzić, że w toku przesłuchania będą miały miejsce kontakty innych osób z oskarżonym? Nie wiem, czy przepis ten będzie właściwie odczytany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#ZbigniewDoda">Praktyka zna przypadki, kiedy prokurator siedział w jednym rogu gabinetu, a trzech funkcjonariuszy policji w raz z oskarżonym w drugim rogu za szafą. Takie sytuacje chcemy wyłączyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#AndrzejGaberle">Rozumiem, że wszelkie wątpliwości zostały wyjaśnione. Przechodzimy do art. 198 projektu Kodeksu postępowania karnego. Zgłoszono propozycję uzupełnienia par. 3 tego artykułu. W przepisie tym jest mowa o możliwości wprowadzenia pewnych zmian co do zakresu ekspertyzy lub postawionych pytań w związku z wynikami dotychczasowych badań lub konsultacji z biegłymi. Chodzi tu o postawienie kropki nad „i” i dopisanie wyrażenia „lub wyników postępowania dowodowego”. Przepis art. 198 par. 3 brzmiałby wówczas w ten sposób: „Stosownie do wyników badań i konsultacji z biegłym lub wyników postępowania dowodowego organ procesowy może wprowadzić zmiany...”. Chodzi o to, że jeżeli organ procesowy przesłucha dodatkowego świadka, bądź uzyska nowy dowód rzeczowy, aby z tego względu było możliwe rozszerzenie zakresu ekspertyzy.</u>
          <u xml:id="u-343.1" who="#AndrzejGaberle">Czy któryś z uczestników debaty pragnie wypowiedzieć się na ten temat? Czy ktoś sądzi, że uzupełnienie to jest nietrafne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#KazimierzKrasny">Uważam, że jako gospodarz procesu organ procesowy może sam decydować. W każdej innej sytuacji nikt go nie ogranicza. Tutaj jest sytuacja specyficzna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#AndrzejGaberle">Wtedy cały ten przepis byłby niepotrzebny. Mówimy o wynikach konsultacji itp. Jeżeli o tym mówimy, to zróbmy uzupełnienie dowodowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#ZbigniewDoda">Argumentacja dyrektora K. Krasnego jest trafna do momentu, dopóki nie postawimy pytania, po co w ogóle jest ten przepis. Chodzi o to, aby nie było sytuacji petryfikacji postanowienia, które było precyzowane w bardzo mglistym układzie dowodowym, jeśli chodzi o zakres pytania pod adresem biegłego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#AndrzejGaberle">Wprowadziliśmy ów przepis dlatego, że w praktyce pojawiały się niejasności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#JanuszTylman">Problem polega na tym, że organ procesowy bez żadnych wpływów zewnętrznych przemyślą sprawę i doszedł do wniosku, iż potrzebne są dodatkowe pytania. Proponuję skreślić pierwszą część przepisu art. 198 par. 3 i pozostawić: „Organ procesowy może wprowadzić zmiany co do zakresu ekspertyzy lub postawionych pytań oraz stawiać pytania dodatkowe”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#ZbigniewDoda">Sugeruję, aby na początku dodać „w razie potrzeby”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#JanuszTylman">Jeśli nie będzie potrzeby, to...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#ZbigniewDoda">Chodzi o to, żeby nie było tak, że wtedy, kiedy...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#JanuszTylman">Dobrze. Jest to ozdobnik, który może być i którego może nie być. Sens tej propozycji jest taki, aby organowi procesowemu dać dużą swobodę rozszerzania ekspertyzy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#ZbigniewDoda">Bardzo słusznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#AndrzejGaberle">Tak więc, zamiast wyrażenia „stosowanie do wyników badań i konsultacji z biegłym” zapiszemy „w razie potrzeby”, co jest najszerszym pojęciem. Dalej byłoby bez zmian: „organ procesowy może wprowadzić zmiany co do zakresu ekspertyzy...”. Czy pracownicy Biura Legislacyjnego zdążyli zanotować tę zmianę? Widzę, że tak. Rozumiem, że jest consensus co do jej wprowadzenia.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#AndrzejGaberle">Przechodzimy do art. 209 par. 4 Zostało w nim użyte sformułowanie „w obecności prokuratora”. Wątpliwość, którą podnoszę, wywodzi się z praktyki i w związku z tym uważam, iż trzeba poświęcić jej nieco uwagi. Sygnały, iż mogą postać nieporozumienia, trzeba zawsze traktować serio. Otóż spotkałem się z opinią, że przytoczone sformułowanie przesądza o bierności prokuratora oraz że mogą zrodzić się trudności z wykładnią, kto ma w takiej sytuacji sporządzać protokół itd.</u>
          <u xml:id="u-354.2" who="#AndrzejGaberle">Nie chcę powiedzieć, że podzielam te wątpliwości. Jeśli jednak można je usunąć, używając innego sformułowania, to należy to zrobić. Stawiam pod rozwagę pytanie, czy zamiast wyrażenia „w obecności prokuratora albo sądu nie zapisać: „przy udziale prokuratora albo sądu”. Wtedy będzie sprawą oczywistą, że o żadnej bierności nie może być mowy i być może znikną wtedy wszelkie kłopoty interpretacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#ZbigniewDoda">Tylko żeby komuś nie przyszło do głowy, że sformułowanie: „przy udziale prokuratora albo sądu” oznacza, oznacza że dzielą się oni pracą. Nawet jeżeli chodzi o sporządzanie protokołu, rejestrację, to nie można przy tym pozostawić organu współprowadzącego tę czynność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#AndrzejMurzynowski">Przepis art. 209 par. 4 należy czytać w kontekście par. 2. Oględzin zwłok dokonuje prokurator, natomiast otwarcia ten, kto powinien to robić. Myślę, że zastosowano tu dobre sformułowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#JanuszNiemcewicz">Jeśli zapiszemy „przy udziale”, to rodzi się pytanie, na czym polega udział.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#AndrzejGaberle">Rozumiem, że członkowie Komisji nie podzielają obaw, iż może to prowadzić do pewnych trudności.</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#AndrzejGaberle">Wobec tego przechodzimy do następnego przepisu, a mianowicie art. 209 par. 5. Zwrócono tu uwagę na zwrot: „z oględzin i otwarcia zwłok biegły sporządza opinię”. Chyba szczęśliwszym sformułowaniem byłoby następujące: „na podstawie wyników oględzin i otwarcia zwłok biegły sporządza opinię”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#ZbigniewDoda">Prof. A. Murzynowski już zwracał uwagę, aby nie tracić z oczu art. 209 par. 2. Chodzi tu o ujęcie techniczno-procesowe. Oględziny są rozumiane jako czynność procesowa, a nie jako fizyczna czynność oglądania czegoś. Wyrażenie „z oględzin” będzie oczywiście odczytane „na podstawie wyników”, ale tu znów pojawia się wątpliwość, czy jest to do końca precyzyjne. Wyniki to spostrzeżenia czynione w trakcie oględzin. Nie wiem, czy są powody do zmiany. Nie mam nic przeciwko obecnej formule. Sformułowanie „na podstawie wyników otwarcia zwłok” to językowy potworek. Jeżeli nic nie będziemy precyzować, to fachowe spojrzenie będzie przesądzać o zakresie użytego określenia. Jak do tej pory wszystko jest jasne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#AndrzejGaberle">Nie chcę tu robić problemu, dlatego że osobiści do tego rodzaju sformułowań w ogóle nie przywiązuję jakiejkolwiek wagi. Wiem wszakże, że są tendencje, aby przy takich okazjach robić niemal afery.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#ZbigniewDoda">Chcę wszystkim uzmysłowić, do jakiego stopnia trzeba być uważnym. A jeżeli oględziny nie przyniosą żadnych wyników kryminalistycznych? Czy rezultaty negatywne, kiedy nic nie stwierdzono, mamy wówczas traktować jako wynik oględzin. Po co zostawiać podobne pułapki językowe?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#AndrzejGaberle">Kiedy nie ma wyraźnej potrzeby jestem zdania, że nie należy nic zmieniać. Wobec tego przepis art. 209 par. 5 pozostaje bez zmian.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#AndrzejGaberle">Biuro Legislacyjne zgłosiło uwagę, nad którą nie ma co dyskutować. Nie pozostaje mi nic innego, jak poinformować wszystkich, że trzeba przyjąć taki, a nie inny zapis. Sprawa dotyczy przepisu art. 237 par. 3. W pkt. 9 tego paragrafu zostało użyte określenie „albo na jednostkę polskich sił zbrojnych”. W innych aktach legislacyjnych używa się sformułowania „sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej”. Zostanie więc dokonana korekta, nad którą nie bardzo możemy podejmować jakąkolwiek dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-362.2" who="#AndrzejGaberle">Art. 248 projektu Kodeksu postępowania karnego dotyczy zatrzymania i obowiązku zwolnienia, jeśli minie 48 godzin, a nie zostanie doręczone postanowienie o tymczasowym aresztowaniu. Jak wiadomo, została podjęta inicjatywa w celu zmiany przepisu konstytucyjnego, który blokuje inne możliwości rozwiązań. Dyskutowaliśmy o tej sprawie bardzo obszernie. Przypominam, że Komisja stanęła na stanowisku, że czas zatrzymania wynosi 48 godzin do chwili doprowadzenia do sądu, a sąd ma następne 24 godziny na rozpatrzenie wniosku o zastosowaniu tymczasowego aresztowania. W tej chwili nie możemy tego zmieniać, dlatego że przepis konstytucyjny jest zupełnie jednoznaczny. Uprzedzam tylko, że jeżeli przepis konstytucyjny zostanie zmieniony, stosowne zmiany zostaną zaproponowane także w Kodeksie postępowania karnego.</u>
          <u xml:id="u-362.3" who="#AndrzejGaberle">Przechodzimy do art. 254, który dotyczy składania wniosku o uchylenie lub zmianę środka zapobiegawczego. Można go składać w każdym czasie. Na postanowienie w przedmiocie wniosku przysługuje zażalenie (jak na razie). W zdaniu drugim zostało wyłączone kierowanie sprawy do sądu, co zresztą występuje aktualnie, rodząc w praktyce ogromne trudności. Spotkałem się z przypadkiem, kiedy podejrzany przebywający w areszcie śledczym co trzy dni składał wniosek o uchybienie tymczasowego aresztowania. Wniosek trzeba rozpoznać w ciągu trzech dni, w związku z czym co trzy dni była kierowana kolejna sprawa z prokuratury do sądu. Dostrzegliśmy i wyłączyliśmy ten problem.</u>
          <u xml:id="u-362.4" who="#AndrzejGaberle">Pozostał jednak pewien problem z postępowaniem sądowym. Otóż jeżeli nie ograniczymy możliwości składania zażaleń w postępowaniu sądowym, tymczasowo aresztowany może zasypywać zażaleniami sąd, co powoduje nieustanną wędrówkę pism pomiędzy i i II instancją. W związku z tym zgłoszono propozycję, aby przepis art. 254 uzupełnić następującym stwierdzeniem: „Na postanowienie są w przedmiocie wniosku zażalenie nie przysługuje”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#ZbigniewDoda">Mamy do czynienia z bardzo poważnym problemem. Chodzi tu o jedną z kwestii o newralgicznym charakterze w sferze gwarancji. Pozornie - podkreślam - pozornie, zgłoszona propozycja oznacza redukcję dotychczasowej gwarancji. Materia jest delikatna, więc całą rzecz trzeba obejrzeć dokładnie. Od razu chcę usprawiedliwić użycie wyrazu „pozornie”. To wszystko, to znaczy częstotliwość, nieskrępowanie, możliwość uruchamiania raz po raz kontrolnej działalności sądu, miało sens do chwili, dopóki nie wprowadziliśmy rygoru czasokresu i nieodzownych decyzji sądowych o przedłużeniu środka zapobiegawczego. W tym momencie utrzymanie normy, że w każdej chwili oskarżony składa do sądu, który prowadzi sprawę, wniosek o uchylenie środka zapobiegawczego, a na odmowę składa zażalenie, co bardzo często przerywa tok, a w każdym razie niesie ze sobą perturbacje i jeśli nie co trzy dni, to co tydzień - w praktyce sądowej rejestrujemy takie wypadki - uruchamia sąd odwoławczy, prowadzi do hipertrofii. Tego nigdzie na świecie nie ma. W tej sytuacji, mając przed oczyma fakt, iż w trakcie trwania tymczasowego aresztowania bywają ingerencyjne kontrole sądu, czy jeszcze go wydłużyć, czy nieodzowne jest jego utrzymanie, propozycja ta nie narusza, nie przynosi żadnego uszczerbku w sferze gwarancji, natomiast chroni nas przed pozostawieniem w nowej ustawie instrumentów, które pozwalałyby sabotować proces, dezorganizować jego normalny bieg. To już jest dużo. Co parę dni oskarżony zażąda od sądu wyraźnego ustosunkowania się do pytania, czy utrzymanie tymczasowego aresztowania jest nieodzowne. Nie patrzmy na to w izolacji. Są ubezpieczenia i gwarancje, że sąd będzie to robił rzetelnie. mamy przecież wizję ewentualnej odpowiedzialności odszkodowawczej skarbu państwa za niesłuszne tymczasowe aresztowanie.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#ZbigniewDoda">Przedstawioną propozycję sugeruję jednak zmodyfikować. Zgłaszam pod rozwagę następującą poprawkę. Proponuję, aby drugie zdanie art. 254 zaczynało się tak, jak powiedział poseł A. Gaberle: „Na postanowienie sądu w przedmiocie wniosku zażalenie nie przysługuje”, a po przecinku proponuję zostawić to, co jest obecnie przedłożone w projekcie Kodeksu postępowania karnego: „a w razie wniesienia zażalenia na postanowienie prokuratora nie stosuje się art. 252 par. 2”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#AndrzejGaberle">Czy ktoś pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#JanuszNiemcewicz">Przyłączam się do argumentacji prof. Z. Dody przy założeniu, że w przepisach dotyczących odszkodowania za bezzasadne aresztowanie zostanie uwzględniona poprawka prof. A. Murzynowskiego. Dla mnie dopiero to będzie gwarancją, że sąd będzie wnikliwie badał każdy przypadek tymczasowego aresztowania. Osobiście połączyłbym te dwie sprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#AndrzejGaberle">Chodzi o poprawkę do art. 257 par. 2? Jeżeli tak, to przejdźmy do art. 257.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#ZbigniewDoda">Poseł J. Niemcewicz mówił o czym innym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#JanuszNiemcewicz">Chodziło mi o przepis art. 551.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#ZbigniewDoda">Sprawa dotyczy przesłanek definicji niesłusznego tymczasowego aresztowania jako podstawy odpowiedzialności odszkodowawczej skarbu państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#AndrzejGaberle">Chodzi o art. 551?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#JanuszNiemcewicz">Tak, o dodatkowy par. 5.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#AndrzejGaberle">Czyja to jest poprawka?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#JanuszNiemcewicz">Moja i została zapisana w pkt. 19 przedłożonych przeze mnie poprawek. Proponuję, aby te dwie sprawy rozważono łącznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#AndrzejGaberle">Ale to nie są łączne sprawy z tego prostego powodu, że tutaj mamy wniosek o uchylenie środka zapobiegawczego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#ZbigniewDoda">Nie tylko tymczasowego aresztowania, ale wszelkich środków zapobiegawczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#AndrzejGaberle">Te dwie sprawy łączą się tylko ze względu na to, że dotyczą szerokiego spektrum problemów związanych ze stosowaniem środków przymusu. Problemową nie są ze sobą bezpośrednio powiązane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#KrzysztofBudnik">Jako uzasadnienie powoływano uprawnienia, które mają wynikać z ewentualnego odszkodowania za bezpodstawne aresztowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#JanuszNiemcewicz">Przykładem zabezpieczenia, o którym mówił prof. Z. Doda była odpowiedzialność odszkodowawcza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#ZbigniewDoda">Użyte przeze mnie argumenty zostały poddane analizie. Powiedziałem: „jednym z instrumentów”, co jeszcze nie czyni bazy dla ścisłego iunctim pomiędzy tymi dwoma kwestiami.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#ZbigniewDoda">Wszystkie świetnie są znane dotychczasowe doświadczenia. Jeżeli twierdzi się, że sąd miesiącami, mimo że obrona lub oskarżony raz po raz domagali się uchylenia środka zapobiegawczego, rzetelnie nie badał podstaw do jego dalszego utrzymania, bo już dziś w wielu wypadkach zasądza się odszkodowania. Na tym tle pokazuję, że nie osłabia to gwarancji, ponieważ różnią się mechanizmy zabezpieczenia rzetelności decyzji sądu, przed którym toczy się postępowanie, w przedmiocie wniosku o uchylenie środka zapobiegawczego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#AndrzejGaberle">Moim zdaniem, mamy tu dwa problemy. Po pierwsze chodzi o zakres odpowiedzialności państwa za tymczasowe aresztowanie. O tym problemie mówił poseł J. Niemcewicz. Druga sprawa, to sprawa kontroli zasadności odmowy uchylenia pewnego środka. Są to dwa różne problemy, który nie chcę ze sobą łączyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#JanuszNiemcewicz">Nie domagam się łącznego głosowania. Zgadzam się z opinią, że są to dwa różne problemy. Wyrażam pogląd, że jeżeli mamy zrezygnować z instancyjnej kontroli decyzji o uchyleniu ewentualnego tymczasowego aresztowania, to trzeba wzmocnić gwarancje, że sąd I instancji będzie bardziej wnikliwie rozpatrywał wnioski, a wzmocnić je można poprzez wprowadzenie odpowiedniej formy odpowiedzialności wykonawczej. Jak już mówiłem, nie domagam się łącznego głosowania, poddaję jedynie pewną kwestię pod rozwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#AndrzejGaberle">Rozumiem. Jeśli byśmy tak postawili sprawę, to musielibyśmy zrobić co innego. Nie można na zasadzie wzmacniania kontroli dawać do ręki oskarżonemu, czy podejrzanemu instrumentu, który pozwoli paraliżować postępowanie karne. Albo stwarzamy możliwość składania wniosku w każdej chwili, wówczas kontrola zasadności pewnych decyzji w tym przedmiocie jest osłabiona, albo ograniczamy częstotliwość składania wniosków. Takie jest drugie wyjście. Trzeba określić, że wniosek można złożyć np. raz na trzy miesiące. To wyjście jednak byłoby trudne do przyjęcia - jak sądzę. Więc raczej ograniczmy zażalenia.</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#AndrzejGaberle">Czy ktoś jeszcze chce zabrać głos na ten temat?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#JanuszTylman">Zgłoszony wniosek był ze mną uzgadniany. Pragnę przypomnieć, że dawniej nie było instytucji składania wniosku o uchylenie lub zmianę środka zapobiegawczego. Wówczas jednak zażalenie przysługiwało w każdym czasie, można je było ponawiać, po każdej decyzji odmownej można było składać nowe zażalenie. Kiedy wprowadzono ograniczenie, wprowadzono też art. 214 Kodeksu postępowania karnego. W praktyce najczęściej w drodze zażalenia, tylko w drodze wniosku doprowadza się do uchylenia aresztowania.</u>
          <u xml:id="u-383.1" who="#JanuszTylman">Przypominam również, że w drodze noweli został wprowadzony obowiązujący od 4 sierpnia br. inny przepis, w którym stwierdza się, że prokurator, jeżeli nie przychyla się do wniosku, przekazuje sprawę sądowi. Przepis ten w praktyce proponuje wielkie zamieszanie, gdyż na decyzję sądu przysługuje zażalenie do sądu. Taka dwutorowość jest szkodliwa. Proponuję zatem, aby na decyzję odmowną prokuratora przysługiwało zażalenie do prokuratora wyższego rangą, to znaczy, aby odbywało się to na zasadach ogólnych. Natomiast jeśli sąd wypowie się w trybie zażaleniowym, że nie przychyla się, a potem znowu ma rozpoznawać zażalenie - to tego jest już za dużo. Wobec tego proponuję zlikwidować zażalenie wtedy, gdy sąd wypowiada się w trybie szczególnego przepisu, że odmawia uwzględnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#AndrzejGaberle">Czy ktoś jeszcze pragnie się wypowiedzieć na ten temat?</u>
          <u xml:id="u-384.1" who="#AndrzejGaberle">Czy w związku z tym drugie zdanie art. 254 o treści następującej: „Na postanowienie sądu w przedmiocie wniosku zażalenie nie przysługuje, a w razie wniesienia zażalenia art. 252 par. 2 nie stosuje się...”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#ZbigniewDoda">Dostrzegam tu niedociągnięcie językowe, które od razu trzeba wyeliminować. W drugiej części zdania trzeba dodać: „w razie wniesienia zażalenia na postanowienie prokuratora...”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#AndrzejGaberle">Rzeczywiście. Czy tego rodzaju zapis przyjmujemy na zasadzie consensusu, czy też mam go poddać pod głosowanie? Czy poseł J. Niemcewicz zgłasza sprzeciw?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#JanuszNiemcewicz">Nie, nie zgłaszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#AndrzejGaberle">Dla potrzeb Biura Legislacyjnego powtórzę, iż Komisja Nadzwyczajna postanowiła, że zdanie drugie w art. 154 będzie miało następującą treść: „Na postanowienie sądu w przedmiocie wniosku zażalenie nie przysługuje, a w razie wniesienia zażalenia na postanowienie prokuratora art. 252 par. 2 nie stosuje się”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#KrzysztofBudnik">Myślę, że sformułowanie „w przedmiocie wniosku” jest zbędne. Wystarczy zapisać: „Na postanowienie sądu zażalenie nie przysługuje...”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#AndrzejGaberle">Sądzę, że nie możemy zrezygnować z określenia „w przedmiocie wniosku”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#ZbigniewDoda">Po co w tak delikatnej sprawie wzbudzać jakiekolwiek wątpliwości? Zastanawiano by się, o jakie postanowienia chodzi, czy o każde, czy tylko o niektóre. Teraz mamy wszystko jasno wyłożone. Akurat w materii gwarancyjnej precyzja jest bardzo potrzebna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#KrzysztofBudnik">Wobec tego należałoby to powtórzyć przy sformułowaniu „postanowienie prokuratora”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#ZbigniewDoda">Kontekst całego zdania jest przecież bardzo wyraźny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#JanuszTylman">Proponuję ewentualnie rozwiązanie wariantowe: „W razie wniesienia zażalenia na postanowienie prokuratora rozpoznaje się je na zasadach ogólnych”. Jest to replika przepisu art. 252 par. 1. Dalej oczywiście pozostałoby: „na postanowienie sądu zażalenie nie przysługuje”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#ZbigniewDoda">Propozycja ta posiada jeden minus. Trzeba sięgać do art. 252, gdzie określono regułę dla zażaleń na postanowienia w przedmiocie środka zapobiegawczego. Osobiście wydaje mi się, że nieodzownym jest tu wyraźne wyłączenie art. 252 par. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#AndrzejGaberle">Przyjęty zapis jest klarowny, pozostawmy go w tej formie.</u>
          <u xml:id="u-396.1" who="#AndrzejGaberle">Prof. A. Murzynowski przedłożył propozycję uzupełnienia art. 257. Jego obecna treść zostałaby zawarta w par. 1, a nowy par. 2 otrzymałby brzmienie następujące: „Stosując tymczasowe aresztowanie sąd może zastrzec, że środek ulegnie zmianie (wyrażenie wariantowe: utraci swą moc) z chwilą złożenia - w ciągu wyznaczonego w postanowieniu terminu - określonego poręczenia majątkowego, o którym jest mowa w art. 266”.</u>
          <u xml:id="u-396.2" who="#AndrzejGaberle">Czy prof. A. Murzynowski pragnie uzasadnić swoją propozycję?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#AndrzejMurzynowski">Moja propozycja wywodzi się z doświadczeń praktycznych na gruncie zmienionych przepisów Kodeksu postępowania karnego. Sędziowie pytają mnie, czy sąd musi wypowiedzieć się, że stosuje bądź nie stosuje tymczasowego aresztowania, czy też może podjąć decyzję pośrednią - nie stosuje tymczasowego aresztowania, ale łagodniejszy środek zapobiegawczy.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#AndrzejMurzynowski">Opierając się na treści przepisu stwierdzającego, że tymczasowe aresztowanie nie stosuje się, jeśli inny środek jest wystarczający, odpowiadałem, że sąd może podjąć taką decyzję. Wówczas sędziowie stawiają mi drugie pytanie, jak to zrobić w przypadku poręczenia majątkowego. Trzeba zakładać, że ktoś przyniesie dużą sumę pieniędzy i położy sędziemu na stół.</u>
          <u xml:id="u-397.2" who="#AndrzejMurzynowski">W związku z tym należałoby stworzyć sytuację, w której sąd dostrzegając możliwości i celowość zastosowania poręczenia majątkowego oraz widząc potrzebę trwania przy czasowym pozbawieniu wolności, póki odpowiedniej gwarancji nie otrzyma, będzie mógł rozłożyć wszystko w czasie. Stąd właśnie wywodzi się moja propozycja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#AndrzejGaberle">Słucham opinii na jej temat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#KazimierzKrasny">Takie sytuacje zdarzają się obecnie i w prokuraturze. Jeżeli w momencie zastosowania tymczasowego aresztowania sąd już widzi przesłanki do zastosowania innego środka, to - w moim przekonaniu - nie powinien stosować tymczasowego aresztowania. Zastosowanie tymczasowego aresztowania z wyznaczeniem terminu do złożenia poręczenia majątkowego, to jakby zastosowanie poręczenia z opóźnieniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#ZbigniewDoda">Wypowiedź prokuratora K. Krasnego była dość przekonująca, ale chcą postawić jedno pytanie. Mija 48 godzina zatrzymania, sąd znając okoliczności sprawy, stwierdza wedle dyrektywy, że pozbawienie wolności stosuje się tylko wtedy, gdy jest to nieodzowne, iż w tym przypadku wystarczy solidne poręczenie majątkowe. Dlaczego mamy zastawiać na ten sąd pułapkę? Jest rzeczą oczywistą, że ze względów technicznych, których nie trzeba tu bliżej przedstawiać, zebranie określonej kwoty, choćby to tylko miała być operacja wyjęcia pieniędzy z banku, z konta, to nie jest kwestia 15 minut. Prokurator K. Krasny proponuje, aby sąd od razu stosował inny środek. Ale my przecież tego „ptaszka” nie mamy całkiem w garści, bo nie mamy walizki, o którą nam chodzi. Jeżeli sąd zdecyduje, że stosuje poręczenie majątkowe, to jest to nieprawda, gdyż wydaje jedynie decyzję blankietową - zatrzymany jeszcze określonej kwoty nie przedłożył. Jeżeli sąd nie zastosuje tymczasowego aresztowania, to być może za dwa dni czy nawet następnego dnia zatrzymanego już nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-400.1" who="#ZbigniewDoda">Realistyczną, choć dość oryginalną i robiącą wrażenie czegoś niezgodnego z konstrukcją decyzji procesowej jest decyzja pod warunkiem rozwiązującym. Przyjmijmy konstrukcje funkcjonalne. Sąd stosuje tymczasowe aresztowanie, niemniej jednak pisze w decyzji: „zostaniesz zwolniony pod warunkiem, że do tygodnia, czy do trzech dni złożysz taką a taką kwotę poręczenia”. Jeśli propozycja ta zostanie odrzucona, to zacznie się niepoważna zabawa. Sąd zastosuje tymczasowe aresztowanie, a za trzy dni zatrzymany przyjdzie do prokuratora z pełną walizką i zaczną się pertraktacje. Proszę zauważyć, że rząd bez przekonania, przymuszony okolicznościami pozbawił wolności, a byłby nie zastosował tego pozbawienia, gdyby posiadał możliwość innego manewru.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#KazimierzKrasny">Nie chodzi o to, gdzie ta walizka będzie złożona.</u>
          <u xml:id="u-401.1" who="#KazimierzKrasny">Oczywiście, zaproponowany przepis dla prokuratora jest bardzo dobry i w niczym mu nie przeszkadza. Są jednak jeszcze inne możliwości. Obecny art. 235a Kodeksu postępowania karnego zakazuje opuszczać kraj. Przepis ten stanowi lepsze zabezpieczenie, gdyż można orzec dany środek, a prokurator za 2–3 dni może go zamienić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#ZbigniewDoda">Nie wodźmy nikogo za nos. Co nam daje zakaz opuszczania kraju? Podejrzany nie opuści kraju, ale znajdzie sobie skrytkę, w której będzie siedział miesiącami. Chodzi o gwarancje, że będzie on do dyspozycji organów ścigania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#AndrzejGaberle">Chodzi o następującą sytuację: trzeba zastosować środek zapobiegawczy, najlepiej w postaci poręczenia majątkowego, ale nie można tego zrobić, bo brak jest fizycznie przedmiotu poręczenia. Mówimy wówczas podejrzanemu: „doręczysz go w ciągu trzech dni, czy w ciągu tygodnia, to wyjdziesz na wolność, jeśli nie doręczysz - będziesz siedział”.</u>
          <u xml:id="u-403.1" who="#AndrzejGaberle">Rozumiem, że raczej skłaniamy się w kierunku przyjęcia takiego rozwiązania, tyle że jeśli prof. A. Murzynowski pozwoli, proponuję pewne zmiany redakcyjne w przedłożonym przez niego przepisie. Opowiadam się za wersją: „Stosując tymczasowe aresztowanie sąd może zastrzec, że środek ten ulegnie zmianie z chwilą złożenia...” - i dalej zamiast określenia: „w ciągu wyznaczonego w postanowieniu terminu” proponuję zapisać „w wyznaczonym terminie”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#AndrzejMurzynowski">Może to nastąpić wcześniej. Spójrzmy na konstrukcję przyjętą przy karze porządkowej. Ktoś nie składa zeznań i można zastosować areszt do 30 dni, ale jeśli wcześniej złoży zeznanie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#AndrzejGaberle">A więc proponuję zapisać: „najpóźniej w wyznaczonym terminie”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#ZbigniewDoda">Określenie „w wyznaczonym terminie” oznacza, że można coś zrobić wcześniej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#AndrzejGaberle">Najlepszym rozwiązaniem będzie chyba sformułowanie „nie później niż w wyznaczonym terminie”. Na końcu dyskutowanego przepisu zapisaliśmy: „określonego poręczenia majątkowego”. Proponuję skreślić wyrazy: „o których jest mowa w art. 266”, dlatego że poręczenie majątkowe jest instytucją znaną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#ZbigniewDoda">W takiej sytuacji powinniśmy też skreślić wyraz „określonego”. Wystarczy zapisać „poręczenia majątkowego”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#AndrzejGaberle">Więc dodajmy „stosownego”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#JanuszNiemcewicz">Czy tu nie chodzi o to, że sąd musi ustalić wysokość owego poręczenia majątkowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#AndrzejGaberle">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#JanuszNiemcewicz">Więc dlaczego chodzi tu o poręczenie określone, a nie o jakiekolwiek. To musi być wyraźnie zapisane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#AndrzejGaberle">Musimy dodać „określonego” lub „wskazanego”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#ZbigniewDoda">Lepiej użyć wyraz „określonego”, gdyż sąd to określa w swojej decyzji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#AndrzejGaberle">Czytam jeszcze raz cały przepis, który zostałby zapisany jako art. 257 par. 2: „Stosując tymczasowe aresztowanie sąd może zastrzec, że środek ten ulegnie zmianie z chwilą złożenia nie później niż w wyznaczonym terminie określonego poręczenia majątkowego”. Dotychczasowa treść art. 257 projektu Kodeksu postępowania karnego zostałoby umieszczone w par. 1.</u>
          <u xml:id="u-415.1" who="#AndrzejGaberle">Czy jest zgoda na przyjęcie przytoczonego przed chwilą przepisu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#JanuszTylman">Mam jedną wątpliwość. Jeżeli w międzyczasie zmienią się okoliczności i sąd dojdzie do wniosku, że poręczenie walutowe nie wystarczy? Trzeba stworzyć rozwiązanie fakultatywne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#ZbigniewDoda">Wówczas w rachubę wchodzi art. 253 zawierający ogólną regułę: „środek zapobiegawczy należy niezwłocznie uchylić lub zmienić...”. Sąd wyda aktualizującą decyzję, którą skasuje zapowiedź zwolnienia w razie zwolnienia poręczenia majątkowego. Nie musimy tu tworzyć dodatkowej obudowy. Obawa, którą słusznie wyartykułował prof. J. Tylman, ma zabezpieczenie w regule ogólnej - aktualizacji decyzji o środku zapobiegawczym w razie zmiany sytuacji faktycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#AndrzejGaberle">Nie ma sprzeciwu, rozumiem, że przepis art. 254 par. 2 został przyjęty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#KazimierzPańtak">Czy przy owym poręczeniu majątkowym nie powinniśmy stworzyć jakiegoś „wentyla bezpieczeństwa”, żeby wiedzieć skąd pochodzą pieniądze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#AndrzejGaberle">Mamy tu do czynienia z kwestią, nad którą bardzo obszernie dyskutowaliśmy w ramach prac podkomisji. Nie chciałbym powtarzać owej długiej debaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#KazimierzPańtak">Skoro problem ten został przedyskutowany, wycofuję swoją wątpliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#ZdzisławBąkowski">Przy okazji artykułów dotyczących tymczasowego aresztowania chcę zadać jedno pytanie. Popatrzmy na przepis art. 10 par. 2 projektu Kodeksu karnego: „Nieletni, którzy po ukończeniu 15 lat...”. W projekcie Kodeksu postępowania karnego nie znajduję przepisów określających, co się robi z takim sprawcą w postępowaniu przygotowawczym. Czy fakt, iż projekt Kodeksu postępowania karnego milczy na ten temat oznacza, że tymczasowe aresztowanie stosuje się wobec nieletniego na normalnych zasadach, czy też, że regulacja tej kwestii zostanie - tak jest w tej chwili - odesłana do ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, w której jest mowa o środkach wychowawczych itd. Wydaje mi się, że zagadnienie to można by regulować w sposób wyraźny, a nie znów odsyłać do kolejnych ustaw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#AndrzejGaberle">Obowiązuje ustawa, która reguluje kwestie postępowania w sprawach nieletnich. Właśnie ona musi się odnieść do nieletnich. Naszym zadaniem nie jest nowelizowanie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Wykroczylibyśmy wówczas poza nasze kompetencje. Nie możemy tego zrobić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#ZdzisławBąkowski">Rozumiem, że w przyszłości znów w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich będzie uregulowane, że zamiast tymczasowego aresztowania...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#AndrzejGaberle">To jest uregulowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#ZdzisławBąkowski">Stosuje się umieszczenie w schronisku dla nieletnich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#ZbigniewDoda">Albo stosuje się też tymczasowe aresztowanie.</u>
          <u xml:id="u-427.1" who="#ZbigniewDoda">Właściwym miejscem dla tej regulacji jest ustawa, która kompleksowo reguluje postępowanie z nieletnimi, bez względu na to, na jakiej materialnoprawnej podstawie odpowiadają.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#AndrzejGaberle">Mam pewną uwagę, a zarazem prośbę do przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości. Przepis art. 515 w kilku miejscach odsyła do Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, względnie do kodeksu wykroczeń. Powołane tu zostały przepisy projektu Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia i projektu Kodeksu wykroczeń. Nie możemy tego przełożyć na przepisy aktualnie obowiązujących kodeksów bez informacji ze strony resortu, o co tutaj chodziło. W związku z tym chcą powiedzieć, że projekty nowych kodeksów dotyczących wykroczeń, jeszcze nie trafiły do Sejmu...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#RobertCzapiewski">W tej chwili zostaną one poddane uzgodnieniom międzyresortowym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#AndrzejGaberle">Nie możemy przedstawiać projektu ustawy, która odwołuje się do nieistniejących ustaw. W związku z tym bardzo proszę o wskazanie, o jakie przepisy aktualnie obowiązujące tu chodzi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-431">
          <u xml:id="u-431.0" who="#ZbigniewDoda">O jakim artykule mówimy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-432">
          <u xml:id="u-432.0" who="#AndrzejGaberle">W art. 515 par. 1 i 6 projektu Kodeksu postępowania karnego. Art. 515 par. 1 odwołuje się do art. 156 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, podczas gdy w obecnie obowiązującym Kodeksie w ogóle nie ma takiego artykułu. Jest sprawą ewidentną, że chodzi tu o projekt Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Tak nie można robić. Tak samo w art. 515 par. 6 znajduje się odwołanie do art. 43 Kodeksu wykroczeń - wiadomo, że chodzi o projekt Kodeksu wykroczeń. Proszę przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości, aby ministerstwo nadesłało nam stosowne informacje na ten temat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-433">
          <u xml:id="u-433.0" who="#JanuszTylman">W projekcie Kodeksu postępowania karnego powołujemy się na przepisy projektu Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenie. Proponowałem zmianę wspomnianych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-433.1" who="#JanuszTylman">Czy rzeczywiście w projekcie Kodeksu postępowania karnego nie wolno powoływać się na przepisy nieobowiązującego aktu prawnego? Gdyby tak było, nie moglibyśmy się powoływać na przepisy projektu Kodeksu karnego materialnego.</u>
          <u xml:id="u-433.2" who="#JanuszTylman">Proponuję wyznaczyć inne zadanie dla przedstawicieli resortu sprawiedliwości. Proponuję, abyśmy przyjęli numerację z projektu Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, czy projektu Kodeksu wykroczeń, za co ja też mogę ponosić współodpowiedzialność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-434">
          <u xml:id="u-434.0" who="#AndrzejGaberle">Chodzi tu o zupełnie inną sytuację. W tej chwili pracujemy łącznie nad trzema projektami dużych ustaw, z tego względu, że wchodzą one razem w życie. Są one łącznie opracowywane właśnie z tego powodu, żeby można było do nich się odwoływać. Jeśli chodzi o Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia i Kodeks wykroczeń, to w Sejmie nawet nie ma ich projektów. A jeśliby nawet były, to nam nie wolno byłoby się do nich odwoływać, dlatego że ustawy te nie zostaną razem uchwalone. Nie mamy wyjścia, za jakiś czas będziemy musieli ewentualnie dokonać drobnego zabiegu nowelizacyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-435">
          <u xml:id="u-435.0" who="#JanuszTylman">Muszę powrócić do podstawowego zagadnienia. W art. 515 par. 1 projektu Kodeksu postępowania karnego dokonano zmiany powoływanego art. 150 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia na art. 156. Cały Rozdział - Postępowanie w sprawach o wykroczenia, jest dostosowany do projektu Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, a nie do obecnego kodeksu.</u>
          <u xml:id="u-435.1" who="#JanuszTylman">Po trzecie - osobiście mam nadzieję, że wszystkie kodeksy wejdą w życie tego samego dnia, jeśli będzie odpowiednio długie vacatio legis. Projekty Kodeksu wykroczeń, Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia i ustawy karnej skarbowej, obok naszych trzech podstawowych, są już właściwie ukończone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-436">
          <u xml:id="u-436.0" who="#AndrzejGaberle">Jest to absolutnie niemożliwe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-437">
          <u xml:id="u-437.0" who="#JanuszTylman">Nie opowiadam się za jednym czy drugim rozwiązaniem Przyjmijmy jedno z dwóch rozwiązań. Na razie przyjęliśmy, że powołujemy się na projekt Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-438">
          <u xml:id="u-438.0" who="#AndrzejGaberle">Trzeba to zmienić. Być może wspomniany rozdział jest ukierunkowany na przyszłe kodeksy, ale zapewne da się go zupełnie dobrze stosować zgodnie z obecnymi przepisami. Przytoczone odwołania muszą być zmienione, gdyż w obowiązującej ustawie nie można odwoływać się do nie obowiązującego aktu prawnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-439">
          <u xml:id="u-439.0" who="#RobertCzapiewski">Wcale nie jest pewne, że po uzgodnieniach treść przepisów, na które się powołujemy, pozostanie taka sama.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-440">
          <u xml:id="u-440.0" who="#ZbigniewDoda">Sprawa wcale nie jest taka skomplikowana, na jaką wygląda. Jeśli powołamy - zgadzam się, że inaczej nie można, choć nie protestowałem, gdy wprowadziliśmy to do tekstu, nie widziałem wówczas problemu tak ostro - przepisy obowiązujących ustaw: Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia i Kodeks wykroczeń, to niczym nie ryzykujemy. Zmiana prawa wykroczeniowego będzie sprzężona z klauzulą, że nowe przepisy wchodzą w miejsce starych tam, gdzie się na nie powołuje.</u>
          <u xml:id="u-440.1" who="#ZbigniewDoda">To, że mamy tu odwołanie do art. 156 projektu Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, nie stwarza problemu, gdyż zrobimy na razie odesłanie do art. 112 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, tym samym robiąc odesłanie do obowiązującego prawa. Zmieni się kształt prawa, zmieni się też zakres odesłań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-441">
          <u xml:id="u-441.0" who="#TadeuszBojarski">Nie sądzę, żeby można było odwoływać się do obowiązujących przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Najprawdopodobniej takie przepisy jak art. 112 w nowym Kodeksie ulegną zmianie. Raczej, a wręcz na pewno nie będą pokrywające się przepisy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-442">
          <u xml:id="u-442.0" who="#ZbigniewDoda">Wyjdźmy od tego, że będą to przepisy pokrywające się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-443">
          <u xml:id="u-443.0" who="#TadeuszBojarski">Wobec tego zachodzi potrzeba poproszenia o tekst aktualnego Kodeksu oraz projektu nowego w celu dokonania porównań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-444">
          <u xml:id="u-444.0" who="#JanuszTylman">Mogę dodać tylko jedno. Cały czas odbywały się wspólne posiedzenia i były dokonywane uzgodnienia między projektami. Jeśli przyjmiemy zasadę, że nasz projekt jest prawem obowiązującym, to żadne wspólne posiedzenie nie będzie potrzebne. Tu nie chodzi tylko o numerki, ale o zupełnie inne instytucje, jak np. wznowienie prawomocnego orzeczenia. Trzeba byłoby przeredagować cały rozdział, a nie tylko czekać na pojawienie się właściwego numerku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-445">
          <u xml:id="u-445.0" who="#AndrzejGaberle">Nie widzę żadnych przepisów, które wymagałyby podobnych zabiegów, Zapoznałem się z całym tekstem i nie znalazłem nic, co w istotny sposób odbiegałoby od tego, co jest w obecnym ustawodawstwie. Dlaczego mamy komplikować sprawę?</u>
          <u xml:id="u-445.1" who="#AndrzejGaberle">Opinia Biura Legislacyjnego jest oczywista, wiążąca, była ona brana pod uwagę przy dziesiątkach różnych innych spraw. W tekście ustawy nie można powoływać przepisów ustawy nieobowiązującej. Tym twierdzeniem zamykam dyskusję nad tym zagadnieniem, prosząc przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości o naniesienie odpowiednich poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-446">
          <u xml:id="u-446.0" who="#KazimierzBuchała">Stanowisko posła A. Gaberle jest słuszne. Trzeba przyjąć to, co obowiązuje, a jeśli się coś zmieni, to poprzez ustawę wprowadzającą trzeba dokonać zmian. Oprócz kompleksowych regulacji jest aktualna propozycja daleko idącej noweli Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Tak więc w grę wchodzi trzeci akt, który prawdopodobnie wcześniej wejdzie w życie. W związku z tym w dyskutowanym przepisie powinno być odwołanie do aktualnie obowiązujących norm. Jeżeli zmienią się one na skutek noweli, to i tu dokona się zmiany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-447">
          <u xml:id="u-447.0" who="#AndrzejGaberle">Miałem nadzieję, że sprawa ograniczy się do krótkiego komunikatu, a sprowokowała ona obszerną dyskusję. Sądzę, że sprawa została już wyjaśniona. Przechodzimy do omówienia art. 522 par. 1. Chodzi tu o przepis niezwykle prosty: „Do wniesienia kasacji uprawnione są strony”. W projekcie Kodeksu postępowania karnego nie znalazł się obecny art. 463b Kodeksu postępowania karnego, który ogranicza możliwość skorzystania z kasacji. Przypomnę jego treść:</u>
          <u xml:id="u-447.1" who="#AndrzejGaberle">„1. Strona, która nie zaskarżyła orzeczenia sądu I instancji, nie może wnieść kasacji od orzeczenia sądu odwoławczego, jeżeli orzeczenie sądu I instancji utrzymano w mocy lub zmieniono na jej korzyść”.</u>
          <u xml:id="u-447.2" who="#AndrzejGaberle">Przepis ten przez nieuwagę został pominięty. Proponuje się wprowadzić go do projektu Kodeksu postępowania karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-448">
          <u xml:id="u-448.0" who="#ZbigniewDoda">Nie zapominajmy o art. 463b par. 2 Kodeksu postępowania karnego, który nieco relatywizuje przytoczoną regułę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-449">
          <u xml:id="u-449.0" who="#AndrzejGaberle">Musimy sobie wyraźnie powiedzieć, że będzie chodziło o trochę inny zestaw uchybień, to znaczy o te, które w apelacji pełnią rolę bezwzględnych przyczyn odwoławczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-450">
          <u xml:id="u-450.0" who="#ZbigniewDoda">Będzie odesłanie do bezwzględnych przyczyn odwoławczych wymienionych w art. 438 projektu Kodeksu postępowania karnego. Nie można łamać generalnej reguły. Przy najgrubszych uchybieniach, które sąd apelacyjny powinien korygować z urzędu, jeśli nawet oskarżony nie wniósł apelacji, a w przypadku gdy była apelacja - sąd apelacyjny nie zareagował, nie można blokować oskarżonemu możliwości przyjścia z kasacją twierdzeniem: „twoim ustawowym obowiązkiem była naprawa wadliwości”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-451">
          <u xml:id="u-451.0" who="#AndrzejGaberle">Oczywiście, prof. Z. Doda ma rację. Być może, nie dopowiedziałem wszystkiego. W każdym bądź razie chodziło mi o samą zasadę. Wówczas zamiast powołania na obecny art. 388 Kodeksu postępowania karnego byłoby powołanie na art. 439 par. 1 projektu Kodeksu postępowania karnego. Czy ktoś chce zabrać głos w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-452">
          <u xml:id="u-452.0" who="#ZbigniewDoda">Mam sobie za złe, iż przegapiłem fakt, że w projekcie Kodeksu postępowania karnego nie został zamieszczony ten bardzo ważny przepis, który został wprowadzony do Kodeksu postępowania karnego nowelą. Apeluję, aby członkowie Komisji Nadzwyczajnej zaakceptowali rozsądne ograniczenie uprawnień kasacyjnych stron. Proszę, aby posłowie rozważyli, czy aprobując tę propozycję, od razu nie przeprowadzić operacji polegającej na przeniesieniu treści art. 522 par. 2 do odrębnego, samodzielnego przepisu. Chodzi mi o to, aby nie wkładać do jednego worka rozwiązania kwestii legitymacji w odniesieniu do różnych sytuacji wnoszenia kasacji przez stronę i szczególnej kasacji podmiotów wymienionych w par. 2.</u>
          <u xml:id="u-452.1" who="#ZbigniewDoda">Art. 522 składałby się z trzech paragrafów. Par. 1 pozostałby bez zmian: „Do wniesienia kasacji uprawnione są strony”. W par. 2 i 3 zostałyby umieszczone, oczywiście po dokonaniu korekty, przepisy art. 463b par 1 i 2 Kodeksu postępowania karnego. Ze względu na rangę i swoistość materii proponuję wyraźnie i odrębnie ująć kwestię wnoszenia kasacji w obronie ustawy przez ministra sprawiedliwości oraz Rzecznika Praw Obywatelskich na razie w roboczym art. 522a.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-453">
          <u xml:id="u-453.0" who="#AndrzejGaberle">Jest to kwestia zmiany numeracji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-454">
          <u xml:id="u-454.0" who="#ZbigniewDoda">Przede wszystkim jest to kwestia wyodrębnienia, osobnego ujęcia wspomnianej sprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-455">
          <u xml:id="u-455.0" who="#JanuszTylman">Czy mówimy teraz o pierwszej sprawie, czy o drugiej również?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-456">
          <u xml:id="u-456.0" who="#AndrzejGaberle">Najpierw załatwimy jedną sprawę. Podstawowe pytanie brzmi, czy uzupełniamy art. 522? Czy są głosy przeciwko uzupełnieniu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-457">
          <u xml:id="u-457.0" who="#ZbigniewDoda">Była to jedynie pomyłka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-458">
          <u xml:id="u-458.0" who="#AndrzejGaberle">Tak, nastąpiło zwyczajne przeoczenie. Rozumiem, że dotychczasowy przepis art. 463b Kodeksu postępowania karnego wprowadzamy do art. 522 projektu Kodeksu postępowania karnego z tym, że odesłanie do art. 388 zmieniamy na odesłanie do art. 439 par. 1. Tę sprawę uważam za przesądzoną.</u>
          <u xml:id="u-458.1" who="#AndrzejGaberle">Pozostała nam jeszcze do rozstrzygnięcia kwestia poniekąd techniczna, czy przepisy art. 438 par. 1 i 2 Kodeksu postępowania karnego wprowadzamy do art. 522 jako par. 2 i 3, a obecny par. 2 tego artykułu staje się par. 4, czy też w par. 2 czynimy osobny przepis art. 522a?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-459">
          <u xml:id="u-459.0" who="#JanuszTylman">Problem ten wyniknął z mojej aspiracji. Dyskutowaliśmy na ten temat z prof. Z. Dodą i prof. A. Murzynowskim. Istnieje pewien niekonsekwentny ciąg przepisów. Nie będę upierał się przy mojej propozycji, ale chcę zwrócić uwagę na pewną sprawę. Czytając przepisy w art. 519 znajdujemy określenie „od prawomocnego wyroku”. W art. 520 i art. 521 mowa jest o orzeczeniu. Potem czytamy: „Do wniesienia kasacji uprawnione są strony” i wobec tego wydaje się, że chodzi też o orzeczenie, podobnie jak w art. 522 par. 2. Dalej w art. 534 jest mowa o postanowieniu.</u>
          <u xml:id="u-459.1" who="#JanuszTylman">Chcieliśmy ograniczyć kasację tylko do wyroku, traktując to, co jest w art. 522 par. 2 jako sytuację wyjątkową. Dlaczego zatem w wielu przepisach piszemy o orzeczeniu, a nie o wyroku, skoro to wyrok ma być przedmiotem zaskarżenia?</u>
          <u xml:id="u-459.2" who="#JanuszTylman">Wobec powyższego proponuję, aby w art. 519 zapisać: „Od prawomocnego orzeczenia sądu...”. Wówczas następne dwa przepisy będą konsekwentnie opierać się na tej samej terminologii.</u>
          <u xml:id="u-459.3" who="#JanuszTylman">Art. 522 ulegnie zmianie ze względu na przywrócenie przeoczonego przepisu. Obecny par. 2 możemy potraktować jako par. 1, czyli najważniejszy, gdyż wiąże się on również z orzeczeniami. Zdaję sobie jednak sprawę, że takie rozwiązanie może budzić opory, ponieważ przepis art. 522 par. 2 ma stanowić wyjątek. Wobec tego, obojętnie już w którym paragrafie, można zapisać: „Do wniesienia kasacji uprawnione są strony. Strony uprawnione są do wniesienia kasacji tylko od wyroku” albo „Strony mogą wnieść kasację tylko od wyroku”. Wówczas mielibyśmy usprawiedliwione wszystkie przepisy, w których jest mowa o orzeczeniach, natomiast co do stron byłoby ograniczenie.</u>
          <u xml:id="u-459.4" who="#JanuszTylman">Rozumiem, że może razić, iż zbyt często akcentuje się orzeczenia. Ale jak ma czytelnik podchodzić do tych przepisów, kiedy w art. 519 jest mowa o wyroku, a potem już o orzeczeniach i dopiero gdzieś tam w dalszej kolejności dowiaduje się, że o orzeczeniach mowa jest dlatego, że minister sprawiedliwości - Prokurator Generalny uprawniony jest do wniesienia kasacji od wszystkich orzeczeń, nie tylko od wyroków.</u>
          <u xml:id="u-459.5" who="#JanuszTylman">Proszę potraktować moją wypowiedź jako przyczynek do dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-460">
          <u xml:id="u-460.0" who="#ZbigniewDoda">Po części trudno odmówić krytycznym uwagom prof. J. Tylmana rzetelnych podstaw. Moją wypowiedź proszę potraktować na zasadzie głosu w dyskusji. Nie wiem, czy większa klarowność, o którą chodzi prof. J. Tylmanowi, nie zmusza nas do głębokiego przeanalizowania całego problemu. Osobiście widzę go bardziej optymistycznie.</u>
          <u xml:id="u-460.1" who="#ZbigniewDoda">Wydaje mi się, że lepiej byłoby nie ruszać art. 519. Wprowadza on ważną zasadę. Typowy, normalny układ kasacyjny, to zaskarżanie wyroków sądów odwoławczych. Bardzo niefortunnym krokiem byłoby zrobienie wrażenia, że kasacja służy do wszelkich orzeczeń sądów odwoławczych kończących postępowanie. Dopiero gdy idąc głębiej, postawimy bardziej szczegółowe pytanie, otrzymamy najważniejsze wyjaśnienie, iż strony procesu mogą zaskarżyć tylko wyroki. Zatem art. 519 proponuję pozostawić bez zmian.</u>
          <u xml:id="u-460.2" who="#ZbigniewDoda">Wątpliwości podniesione przez prof. J. Tylmana być może, rozproszy co innego, co prosiłem, aby mieć na oku. Od razu teraz przesunęlibyśmy art. 522...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-461">
          <u xml:id="u-461.0" who="#JanuszTylman">Zgadzam się na przeniesienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-462">
          <u xml:id="u-462.0" who="#ZbigniewDoda">I art. 522a. Najpierw zostałoby powiedziane, że kasacja od wyroku sądu odwoławczego przysługuje stronom na określonych warunkach. Dalej od razu zostałaby umieszczona szczególna instytucja kasacji w obronie ustawy, którą może wnieść minister sprawiedliwości i Rzecznik Praw Obywatelskich. Pojawiłby się nam piękny kontrast - strona może wnieść kasację tylko od wyroku sądu odwoławczego, a oni od każdego orzeczenia kończącego postępowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-463">
          <u xml:id="u-463.0" who="#JanuszTylman">To samo myślałem, tylko nie chciałem zbyt długo mówić o szczegółach. Zgadzam się na zmianę kolejności przepisów, gdyż wówczas byłoby usprawiedliwione, że w następnych artykułach jest mowa o orzeczeniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-464">
          <u xml:id="u-464.0" who="#AndrzejGaberle">Zmierzajmy do konkluzji. Rozumiem, że proponuje się, aby art. 522 uzupełniony o par. 2 i 3, w których znalazłyby się przepisy art. 463b Kodeksu postępowania karnego, stał się art. 520. Wtedy par. 2 stałby się art. 521.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-465">
          <u xml:id="u-465.0" who="#ZbigniewDoda">Mówimy o par. 2 art. 522 projektu Kodeksu postępowania karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-466">
          <u xml:id="u-466.0" who="#AndrzejGaberle">Tak i stałby się on art. 521. Numeracja kolejnych przepisów uległaby zmianie. Art. 522 składający się z trzech paragrafów stałby się art. 520. W art. 521 byłby umieszczony przepis art. 522 par. 2. reszta zostałaby bez zmian, tyle że oczywiście poprawiono by numerację.</u>
          <u xml:id="u-466.1" who="#AndrzejGaberle">Czy pracownicy Biura Legislacyjnego odnotowali te zmiany?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-467">
          <u xml:id="u-467.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Art. 520 stałby się art. 522, a art. 521 - art. 523.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-468">
          <u xml:id="u-468.0" who="#AndrzejGaberle">Numeracja kolejnych artykułów musiałaby też ulec zmianie. Ewentualne powołanie w innych przepisach również należałoby skorygować.</u>
          <u xml:id="u-468.1" who="#AndrzejGaberle">Czy mogę uznać, że powyższe zmiany zostały przyjęte? Nie widzę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-468.2" who="#AndrzejGaberle">Przechodzimy do omówienia art. 653 par. 2. Biuro Legislacyjne zasygnalizowało zmianę o charakterze redakcyjnym. Próbowaliśmy wytępić sformułowanie „sąd w składzie jednego sędziego”, zastępując je wyrażeniem o sądzie jednoosobowym. Ponieważ w art. 653 par. 2 sformułowanie to jednak się pojawiło, Biuro Legislacyjne proponuje je wykreślić i w to miejsce zapisać „orzeka jednoosobowo wojskowy sąd okręgowy”. Rozumiem, że nikt nie ma zastrzeżeń do tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-468.3" who="#AndrzejGaberle">To były uwagi, które chciałem przedstawić członkom Komisji Nadzwyczajnej. Teraz pragnę przejść do uwag, które zostały rozdane na piśmie, a które przygotował gen. J. Godyń. Dotyczą one części wojskowej projektu Kodeksu postępowania karnego.</u>
          <u xml:id="u-468.4" who="#AndrzejGaberle">Jeżeli już przechodzimy do części wojskowej, to sądzę, że dobrze byłoby zacząć od czego innego. Zostały rozdane propozycje poprawek posła J. Niemcewicza, do których przejdziemy po południu, z jednym wyjątkiem. Poprawka nr 20 odnosi się do sądownictwa wojskowego. Zanim zaczniemy w tym obszarze robić cokolwiek dalej, trzeba rozstrzygnąć kwestię, która ma znaczenie wprost fundamentalne. W zależności od tego, jak zostanie ona rozwiązana, cała reszta przybierze taki a nie inny kształt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-469">
          <u xml:id="u-469.0" who="#MarekDyduch">O którym artykule mówimy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-470">
          <u xml:id="u-470.0" who="#AndrzejGaberle">Chodzi o poprawkę do art. 646 par. 1 projektu Kodeksu postępowania karnego. Poprawka ta zmierza do całkowicie odmiennego ustawienia zakresu własności sądów wojskowych. Oddaję głos wnioskodawcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-471">
          <u xml:id="u-471.0" who="#JanuszNiemcewicz">Proponuję ustawienie kompetencji sądów wojskowych w ten sposób, by żołnierze odpowiadali przed sądem wojskowym za przestępstwa wojskowe, a nie za przestępstwa pospolite. W projekcie Kodeksu postępowania karnego proponuje się regulacje, zgodnie z którymi żołnierz czynnej służby wojskowej odpowiada przed sądem wojskowym nawet wtedy, gdy „prywatnie” spowodował wypadek drogowy. Mamy tu do czynienia z ostatnim przypadkiem sądów stanowych w Polsce, a nie wie, czy nie w Europie, wychodzących z założenia, że żołnierze powinni sądzić równych sobie, że honor munduru wymaga, aby żołnierz był sądzony przez żołnierza. Wydaje mi się, iż jest to stanowisko niedzisiejsze. Uważam, że sądom wojskowym powinny podlegać tylko sprawy o przestępstwa wojskowe. Nie wymyśliłem tego sam. Taki był pierwotny projekt zespołu pracującego nad projektem Kodeksu postępowania karnego. Dopiero w późniejszym okresie wrócono do rozwiązania, które obecnie przedłożono nam w projekcie.</u>
          <u xml:id="u-471.1" who="#JanuszNiemcewicz">Jedynym argumentem, który wysuwano przeciwko temu rozwiązaniu był ten, że sądy wojskowe nie chcą podobnej zmiany, dlatego że musiałoby to doprowadzić do zmian organizacyjnych w sądownictwie wojskowym. Wydaje się, że nie jest to argument wystarczająco mocny, aby zaważył na tym, że sądownictwo wojskowe nie będzie ukształtowane tak, jak w Europie, tylko tak, jak się to proponuje w projekcie Kodeksu postępowania karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-472">
          <u xml:id="u-472.0" who="#JanuszGodyń">Opowiadam się za pozostawieniem art. 646 w wersji przyjętej przez podkomisję. Jeżeli przyjmiemy, że sądy wojskowe są sądami stanowymi, to w ogóle należałoby się zastanowić nad ich bytem.</u>
          <u xml:id="u-472.1" who="#JanuszGodyń">Nie jest to polski wymysł. We wszystkich liczących się krajach, chociażby w państwach należących do NATO, z wyjątkiem Niemiec, sądy wojskowe w takiej czy innej postaci działają. Rozumiem, że propozycja posła J. Niemcewicza nie zmierza w kierunku skasowania sądów wojskowych, tylko ograniczenia ich kompetencji.</u>
          <u xml:id="u-472.2" who="#JanuszGodyń">W toku prac podkomisji na projektem Kodeksu postępowania karnego ze swej strony przedstawiliśmy daleko idące propozycje zmian, które zostały zaakceptowane. Chodziło właśnie o otwarcie się sądownictwa wojskowego na czynniki zewnętrzne, o dostosowanie reguł obowiązujących w postępowaniu przed sądami wojskowymi do reguł obowiązujących w postępowaniu przed sądami powszechnymi.</u>
          <u xml:id="u-472.3" who="#JanuszGodyń">Proszę zwrócić uwagę chociażby na przepis art. 669 par. 2 wprowadzający pewne novum, jeśli chodzi o postępowanie przed sądami wojskowymi, mianowicie możliwość orzekania z udziałem ławników sądów powszechnych. Właśnie nie jest to tylko możliwość, ale reguła wiążąca. Z chwilą gdy osoba uprawniona, czy to pokrzywdzony, czy to żołnierz, który nie jest oskarżony o przestępstwo wojskowe, złoży taki wniosek, prezesowi sądu wojskowego nie pozostaje nic innego, jak zwrócić się do prezesa sądu powszechnego o skierowanie ławników.</u>
          <u xml:id="u-472.4" who="#JanuszGodyń">Wydaje mi się, że w tym momencie zarzut stanowości absolutnie upada, gdyż mieliśmy do czynienia z następującym układem: jeden sędzia wojskowy i dwóch ławników sądów powszechnych.</u>
          <u xml:id="u-472.5" who="#JanuszGodyń">Rozdzielanie przestępczości na przestępczość wojskową i przestępczość powszechną nie da się ściśle przeprowadzić. Z doświadczenia wiemy, że nieraz wynikały spory, czy sprawa powinna znaleźć się we właściwości sądu wojskowego, czy we właściwości sądu powszechnego. Przypominam, że wydanie orzeczenia przez sąd nieuprawniony stanowi bezwzględną przesłankę do zmiany orzeczenia.</u>
          <u xml:id="u-472.6" who="#JanuszGodyń">Pragnę dodać, że rozdzielenie żołnierzy na odpowiadających przed sądami powszechnymi i odpowiadających przed sądami wojskowymi spowoduje nierównoprawność w ich traktowaniu. Proszę wziąć pod uwagę prawo do obrony. Z art. 671 par. 1 wynika, iż udział obrońcy w rozprawie głównej przeciwko żołnierzowi odbywającemu zasadniczą służbę wojskową jest obowiązkowy. Z chwilą przejścia żołnierza do sądu powszechnego przepis ten nie miałby zastosowania. Dlaczego jeden żołnierz służby zasadniczej występujący przed sądem wojskowym miałby zapewnione prawo do obrony z urzędu, a drugi występujący przed powszechnym - nie? Prawo to jest w zasadzie wykorzystywane przed sądami wojskowymi w 95% , gdyż nie jest żadną tajemnicą, że żołnierze służby zasadniczej nie są krezusami i nie mają pieniędzy, żeby zapewniać sobie obronę z wyboru.</u>
          <u xml:id="u-472.7" who="#JanuszGodyń">Wśród działań w jakiś sposób zbliżających reguły postępowania przed sądami wojskowymi i sądami powszechnymi chcę zwrócić uwagę na jedno, a mianowicie na wyeliminowanie przepisu art. 589 obecnego Kodeksu postępowania karnego. Od tej pory reguły wyłączenia jawności przed sądami wojskowymi będą identyczne jak przed sądami powszechnymi.</u>
          <u xml:id="u-472.8" who="#JanuszGodyń">Są to kolejnej argumenty przeciwko twierdzeniu, jakoby sądownictwo wojskowe stanowiło sądownictwo stanowe i że chodzi tu o obronę honoru. Honoru broni się w innych okolicznościach, a nie akurat na sali rozpraw. Jest to miejsce najmniej do tego przydatne. Jeżeli ktoś popełni przestępstwo, to sąd, jeśli twierdzi że jest winien, ma się wypowiedzieć, jak go ukarać, a już zmartwieniem oskarżonego jest, czy jego honor był naruszony w momencie popełnienia czynu, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-472.9" who="#JanuszGodyń">Suma sumarum uważam, że proponowane rozwiązania zawierające istotne modyfikacje w stosunku do obecnego stanu rzeczy odpowiadają demokratycznym regułom. Nie znajduję powodów, które miałyby sprawić, że właściwość sądów wojskowych zostałaby podzielona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-473">
          <u xml:id="u-473.0" who="#JanuszTylman">Zabierałem już na ten temat głos kilkakrotnie w czasie posiedzeń podkomisji. Wobec tego bardzo krótko, ale muszę powiedzieć o najważniejszym, ponieważ dzisiaj pracujemy w gronie całej Komisji Nadzwyczajnej.</u>
          <u xml:id="u-473.1" who="#JanuszTylman">Historia zmian, które koncentrują się tylko wokół podsądności sądom karnym wojskowym - w zasadzie chodzi tu o dwa przepisy - jest taka, że do ostatniej chwili przed posiedzeniem Komitetu Społeczno-Politycznego Rady Ministrów w projekcie Komisji Kodyfikacyjnej znajdował się wariant ograniczający podsądność sądom karnym wojskowym w duchu, w jakim przedstawił to poseł J. Niemcewicz. Dowiedzieliśmy się, że jeżeli na tym etapie nie zgodzimy się na zmiany, to projekt Kodeksu postępowania karnego nie wejdzie na drogę procesu legislacyjnego wraz z pozostałymi dwoma kodeksami, po prostu zostanie zatrzymany. Nie wnikając w szczegóły, powiem jedynie, że wyglądało to tak, iż przewodniczący Komitetu Społeczno-Politycznego Rady Ministrów L. Miller powiedział, że jeżeli są zastrzeżenia ze strony wojska, to projekt Kodeksu postępowania karnego pozostanie do dalszych uzgodnień. Ze względów taktycznych nie było zgody na zmianę podsądności. Faktem jest, iż w projekcie Kodeksu postępowania karnego, który mamy przed sobą, podsądność została określona według wersji wojska.</u>
          <u xml:id="u-473.2" who="#JanuszTylman">Zwróciliśmy się do 10 ambasad najważniejszych krajów świata z pytaniem, jak jest gdzie indziej. Wiedzieliśmy jak jest, ale chcieliśmy to mieć na piśmie. Okazuje się, że poza Rosją podsądność sądom karnym wojskowym nie jest tak szeroka. Dysponuję wspomnianymi materiałami. W Niemczech w ogóle nie ma sądów wojskowych, we Francji nie ma ich w czasie pokoju. W Hiszpanii i we Włoszech podsądność sądom karnym wojskowym ograniczona jest tylko do przestępstw o charakterze wojskowym. W takich krajach jak Belgia czy Wielka Brytania, jest ona wyraźnie węższa niż ta zaproponowana w projekcie Kodeksu postępowania karnego, nad którym dyskutujemy.</u>
          <u xml:id="u-473.3" who="#JanuszTylman">Jeśli chodzi o kwestię ławników, to muszę powiedzieć szczerze, że jest to „kwiatek do kożuszka”. To nic nie daje. Wiemy, jaka jest rola ławników. Jako twórcy tego projektu jesteśmy gotowi natychmiast zrezygnować z przepisu dotyczącego ławników. Niech ich w ogóle nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-473.4" who="#JanuszTylman">Bierzemy pod uwagę sytuację sądownictwa wojskowego. Radykalne zmiany uczynione wraz z dniem wejścia w życie nowego Kodeksu postępowania karnego, być może, byłyby zbyt daleko idące. W związku z tym proponujemy w projekcie Kodeksu postępowania karnego, który będzie przedstawiony do drugiego czytania, przywrócić wersję pierwotną, o której mówił poseł J. Niemcewicz, a w projekcie przepisów wprowadzających Kodeks postępowania karnego zamieścić wersję wojskową z 5-letnim vacatio legis. To znaczy, że przez 5 lat obowiązywania nowego Kodeksu postępowania karnego byłaby stara, bo zbliżona do obecnej, podsądność sądom karnym wojskowym. Przez 5 lat sądownictwo wojskowe i sądownictwo powszechne przystosowałoby się do ograniczenia podsądności. Krótko mówiąc zmiany idą w tym kierunku, żeby przestępstwa pospolite popełniane przez żołnierzy, w żadnym układzie nie związane z wojskiem, ze służbą wojskową były osądzane przez sądy powszechne.</u>
          <u xml:id="u-473.5" who="#JanuszTylman">Trzeba przypomnieć, że cywile, którzy są pokrzywdzeni na skutek przestępstw pospolitych, popełnionych przez żołnierzy muszą dochodzić swoich roszczeń przed sądem wojskowym.</u>
          <u xml:id="u-473.6" who="#JanuszTylman">Jest to propozycja kompromisowa z dwóch względów. Po pierwsze - nie likwiduje się sądownictwa wojskowego. Po drugie - przez 5 lat obowiązywałyby szerokie przepisy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-474">
          <u xml:id="u-474.0" who="#AleksanderBentkowski">Mam wątpliwość innej natury. Jeśli przyjmiemy owe propozycje, to sens istnienia sądów wojskowych zostanie praktycznie przekreślony. Sądy wojskowe i tak rozpatrują niewielką liczbę spraw. Obłożenie sprawami każdego sędziego sądu wojskowego jest znikome w porównaniu z obłożeniem sędziego sądu powszechnego. Jeżeli jeszcze odpadną wspomniane sprawy, to wystarczy zrobić jeden lub dwa sądy wojskowe w kraju. Nie będzie potrzeby utrzymywać tak rozbudowanego sądownictwa wojskowego.</u>
          <u xml:id="u-474.1" who="#AleksanderBentkowski">Kiedyś byłem zdania, że sądy wojskowe powinny być zlikwidowane. Jeśli oficerowie bardzo chcą orzekać o swoich sprawach, to można raz w miesiącu wyznaczać sesje i wówczas sędziowie wojskowi - którzy na co dzień orzekaliby w sądach powszechnych - orzekaliby w mundurach w sprawach wojskowych. Jeśli jest to konieczne, to można zastanowić się chociażby nad takim rozwiązaniem.</u>
          <u xml:id="u-474.2" who="#AleksanderBentkowski">Przedstawiono propozycję bardzo radykalną. Trzeba z całą odpowiedzialnością zdać sobie sprawę, że praktycznie rzecz biorąc, sądy wojskowe będą istniały tylko dla niewielkiej liczby spraw. Wówczas chyba sensownym rozwiązaniem byłaby ich likwidacja, albo całkowita zmiana ich zasięgu. Chociaż jak już mówiłem, odpowiada mi zgłoszona propozycja, gdyż przestępstwa pospolite rzeczywiście powinny podlegać sądownictwu powszechnemu. Musimy wszakże zdać sobie sprawę, że konieczna będzie poważna reorganizacja sądów. Reorganizacja, która jest proponowana, nie powinna mieć miejsca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-475">
          <u xml:id="u-475.0" who="#MariaKurnatowska">Chciałabym zadać jedno pytanie. Jeśli przyjmiemy poprawkę posła J. Niemcewicza i powrócimy do pierwotnej wersji rozwiązań, to sprawami o przestępstwa pospolite zostaną obciążone sądy powszechne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-476">
          <u xml:id="u-476.0" who="#JanuszTylman">Po 5 latach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-477">
          <u xml:id="u-477.0" who="#MariaKurnatowska">Czy dużo jest takich spraw? Czy nie obciąży to dodatkowo sądów powszechnych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-478">
          <u xml:id="u-478.0" who="#AndrzejGaberle">O jaki rząd wielkości chodzi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-479">
          <u xml:id="u-479.0" who="#JanuszGodyń">Sprawy o przestępstwa pospolite to ok. 50% spraw, jakimi zajmuje się sądownictwo wojskowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-480">
          <u xml:id="u-480.0" who="#AleksanderBentkowski">Ile było takich spraw w ub.r.?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-481">
          <u xml:id="u-481.0" who="#JanuszGodyń">Około 3 tys., nie licząc spraw tzw. historycznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-482">
          <u xml:id="u-482.0" who="#AleksanderBentkowski">To znaczy, że spraw o przestępstwa pospolite było 1,5 tys.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-483">
          <u xml:id="u-483.0" who="#KrzysztofBudnik">Niezależnie od tego, że kompromis zgłoszonej propozycji wiąże się z bardzo długim vacatio legis, pragnę przypomnieć ostatnią debatę sejmową na temat ustawy dotyczącej dyscypliny wojskowej. Rozwiązania przedłożone w projekcie owej ustawy, miały stanowić źródło napływu bardzo dużej liczby spraw do sądów wojskowych. Były podnoszone zastrzeżenia, czy sądy wojskowe dadzą sobie radę. Nie jest tak, że sędziowie sądów wojskowych nagle nie będą mieli co robić i zacznie im grozić utrata pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-484">
          <u xml:id="u-484.0" who="#MarekDyduch">Czym kierowała się podkomisja, nie przyjmując jako wariantowej propozycji rozwiązań przedłożonych przez rząd? Dlaczego przyjęła tylko jeden wariant rozstrzygnięć? Jakie argumenty tu przeważyły.</u>
          <u xml:id="u-484.1" who="#MarekDyduch">Chciałbym również poznać opinię prof. Z. Dody, jak on zapatruje się na tę sprawę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-485">
          <u xml:id="u-485.0" who="#HenrykKmieciak">Mamy tu do czynienia z kwestią doktrynalną, teoretyczną. Teoretycznie możemy przyjąć albo rozwiązanie zaproponowane przez posła J. Niemcewicza, albo rozwiązanie przedłożone w projekcie Kodeksu postępowania karnego. Żadne z tych rozwiązań nie jest sprzeczne z jakimś prawem. Jest to tylko kwestia modelu. Oczywiście możemy dostosować się do względów teoretycznych. Osobiście jestem jednak praktykiem i zawsze stosowałem się do wymagań praktycznych. Oczywiście, teoria jest ważna, ale jej zastosowanie jest jeszcze ważniejsze.</u>
          <u xml:id="u-485.1" who="#HenrykKmieciak">Nie chcę wracać do argumentu, że przeciążonym sądom powszechnym zostanie dodana jakaś tam liczba spraw. Skoro sądy wojskowe pozostają, to rodzi się pytanie w imię czego odejmować im spraw? W imię teorii?</u>
          <u xml:id="u-485.2" who="#HenrykKmieciak">Najważniejszą sprawą jest co innego. Dowódca jednostki, który ma do dyspozycji żołnierzy dla wykonania określonych zadań, nie może oczekiwać na wyrok sądowy pół roku, rok, czy dwa lata. Nie ważne jest, czy żołnierz popełnił przestępstwo stricte wojskowe czy pospolite. Dowódca musi wiedzieć, czy ma człowieka do dyspozycji czy nie, jak długo sprawa będzie rozwiązywana. Czas trwania zasadniczej służby wojskowej jest ograniczony i będzie nadal ograniczany. Być może niedługo będzie on wynosił jeden rok. Może dojść do sytuacji, że dowódca jednostki nie doczeka się na rozstrzygnięcie sądu powszechnego, zanim żołnierz skończy służbę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-486">
          <u xml:id="u-486.0" who="#JanuszNiemcewicz">Skończy służbę, a potem zostanie ukarany bądź nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-487">
          <u xml:id="u-487.0" who="#HenrykKmieciak">Jest to bardzo istotna sprawa podkreślana przez wojsko na każdym kroku, nie można jej tracić z pola widzenia. Chodzi o operatywność postępowania, sprawność uzyskania końcowych wyników. Jeżeli zapada wyrok skazujący i żołnierza trzeba rozliczyć z jego czynu, na to miejsce do wykonania zadania przeznaczany jest kolejny żołnierz. Przez okres trwania postępowania żołnierz nie jest wykorzystywany, a jego etat pozostaje nieobsadzony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-488">
          <u xml:id="u-488.0" who="#AndrzejGaberle">Padło pytanie o przyczyny, dla których podkomisja nie opowiedziała się za pierwotną wersją rozstrzygnięć. Na początek chcę poczynić sprostowanie. Wersja rządowa była zgodna z tą, która została zamieszczona w projekcie Kodeksu postępowania karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-489">
          <u xml:id="u-489.0" who="#JanuszTylman">Ja już to powiedziałem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-490">
          <u xml:id="u-490.0" who="#AndrzejGaberle">Pytanie brzmiało: dlaczego nie opowiedziano się za propozycją rządową? Wyjaśniam więc, jaka była propozycja rządowa. Mam nadzieję, że ta sprawa jest już jasna.</u>
          <u xml:id="u-490.1" who="#AndrzejGaberle">Propozycja, o której mówił prof. J. Tylman, była propozycją Komisji Kodyfikacyjnej, a nie propozycją rządu.</u>
          <u xml:id="u-490.2" who="#AndrzejGaberle">Cała sprawa wcale nie jest taka prosta, gdyż wiąże się z bardzo istotną zmianą organizacyjną. Swego czasu przy okazji prac nad kwestiami konstytucyjnymi skierowałem do sądów pytanie, czy utrzymywać sądownictwo wojskowe. Ku mojemu wielkiemu zdziwieniu odpowiedź brzmiała, że nie należy ograniczać jurysdykcji sądów wojskowych. Powiem szczerze, że byłem tym zdumiony. Stanowisko praktyki jest jednak takie, iż nie należy ograniczać jurysdykcji sądów wojskowych. Łączy się z tym przecież wiele kwestii organizacyjnych, które trzeba przygotować, jeśli chce się wprowadzać tego rodzaju rozwiązania. Jest to mała rewolucja. Nie poczuliśmy się upoważnieni co częściowej likwidacji sądów wojskowych przy okazji wprowadzania nowego Kodeksu postępowania karnego. Właśnie takie argumenty zadecydowały o przyjęciu tego, a nie innego rozwiązania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-491">
          <u xml:id="u-491.0" who="#AndrzejMurzynowski">7 lat temu brałem udział w kongresie, na którym był dyskutowany i głosowany problem istnienia sądów wojskowych. Ostatecznie przeważyła opcja, iż sądy te mogą funkcjonować. Byłem pośród tych, którzy opowiadali się za ich zachowaniem. Teza ta zyskała przewagę niewielką liczbą głosów. Nie ulegało jednak wątpliwości - dla mnie też nie ulega to wątpliwości - że w perspektywie czasu trzeba zrobić tak, aby żołnierz odpowiadał za przestępstwa pospolite w ten sam sposób jak każdy obywatel. Właśnie w tym kierunku należy oscylować z tym, że wszystkie zmiany nie tylko powinny być rozłożone w czasie, ale powinno się je dokonywać etapami.</u>
          <u xml:id="u-491.1" who="#AndrzejMurzynowski">Wydaje mi się, że w obecnej sytuacji sądy wojskowe są w stanie przejąć dużą liczbę spraw, które zalegałyby w sądach powszechnych. Odpowiednio wykształciła się ich struktura, dysponują też odpowiednią kadrą. Nie powinniśmy wprowadzać zmian w sposób raptowny. Podzielam pogląd prof. J. Tylmana, że chodzi tu o kwestie o zasadniczym znaczeniu obywatelskim. Żołnierz jako obywatel za przestępstwa pospolite powinien odpowiadać w taki sposób, jak każdy inny obywatel.</u>
          <u xml:id="u-491.2" who="#AndrzejMurzynowski">Wydaje mi się, że w tej chwili można by zrobić jeden krok eksperymentalny, który nagle niczego by nie rujnował, co z wielu względów byłoby niepożądane. Moja propozycja, którą zgłaszałem już w czasie prac podkomisji, polega na tym, aby postępowania w sprawach o przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu, a więc przestępstwa bardzo ściśle związane z naturalnym wyczuleniem na jednolity sposób ochrony praw jednostki, w nowym Kodeksie postępowania karnego przekazać sądom powszechnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-492">
          <u xml:id="u-492.0" who="#AndrzejGaberle">Czy jeszcze ktoś pragnie się wypowiedzieć na ten temat?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-493">
          <u xml:id="u-493.0" who="#ZbigniewDoda">Jeśli w trzech zdaniach miałby określić swoje stanowisko, to po pierwsze, muszę się przyznać, że nie mam klarownego obrazu tej sprawy. Nie jestem w stanie ignorować argumentów przemawiających za utrzymaniem sądownictwa wojskowego. Nie mogę też nie dostrzegać racji, o których mówili poseł A. Bentkowski, prof. A. Murzynowski, a wcześniej obszernie prof. J. Tylman, że znak zapytania co do powodów utrzymywania tej instytucji powiększa się.</u>
          <u xml:id="u-493.1" who="#ZbigniewDoda">Zgłoszono interesującą propozycję w poważnym zakresie uwzględniającą to, co eksponował prof. J. Tylman. Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu są przestępstwami, które ludzie odbierają niesłychanie mocno i boleśnie. Nie trzeba tu nawet podnosić wzniosłych haseł o prawach człowieka, o ofiarach przestępstwa. W tym punkcie nie ma społecznej zgody na to, aby żołnierza, który na zabawie kogoś skopie i pobije, albo biciem i stosowaniem gwałtu spowoduje, że ofiara będzie bezbronna, a potem ją ograbi, chować za drzwiami sali sądowej sądu wojskowego. Licząc na aprobatę i pozytywną ocenę społeczną, można dokonać tego pierwszego kroku, który nie szedłby tak daleko, żeby z właściwości sądu wojskowego wyjąć wszelkie sprawy. Być może byłoby to jednak posunięcie właściwe.</u>
          <u xml:id="u-493.2" who="#ZbigniewDoda">Zgłoszono też argumenty, które - moim zdaniem - nie powinny były być podniesione. Jeżeli będziemy skracać czas trwania służby wojskowej, to powiedzmy sobie szczerze, że tak szybko ja w kwietniu topi się śnieg, będą nikły racje utrzymania sądów wojskowych. Nie działają one tak ekspresowo, żeby w ciągu tygodnia mogły rozpoznać ciężką sprawę w dwóch instancjach. Jeżeli służba wojskowa będzie trwała jeden rok, a żołnierz w jedenastym miesiącu popełni przestępstwo, to proszę mi powiedzieć, dlaczego po dwóch latach w jego sprawie ma orzekać sąd wojskowy. Bardzo ciężko jest właściwie uszeregować różne argumenty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-494">
          <u xml:id="u-494.0" who="#AndrzejGaberle">Jesteśmy już 15 minut spóźnieni. Na godz. 14 był zaplanowany obiad. Proponuję, abyśmy przerwali naszą dyskusję i powrócili do niej po przerwie. Jako ostatni głos zabierze poseł J. Niemcewicz. Ma on zawsze prawo zabrać głos jako wnioskodawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-495">
          <u xml:id="u-495.0" who="#JanuszNiemcewicz">Moja propozycja nie zmierza do likwidacji sądownictwa wojskowego, tylko do ograniczenia jego działalności. Mówienie o likwidacji sądów wojskowych jest pewną przesadą.</u>
          <u xml:id="u-495.1" who="#JanuszNiemcewicz">Po drugie - argument o nierówności stron, to znaczy twierdzenie, że żołnierz służby zasadniczej miałby obrońcę w każdej sprawie, a cywil - nie, jest niezgodne z rzeczywistością. W tej chwili istnieje taka nierówność, dlatego że żołnierz ma obrońcę, a cywil go nie ma. Na tym owa nierówność polega.</u>
          <u xml:id="u-495.2" who="#JanuszNiemcewicz">Uważam, że dwie propozycje kompromisowe, które zostały tu złożone, należy poważnie rozważyć. Uważam, że zgodnie z tym, co proponuje prof. A. Murzynowski, przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu powinny już teraz być przekazane sądom powszechnym, a pozostałe - jak proponuje prof. J. Tylman - za 5 lat. Moim zdaniem, takie rozwiązanie powinniśmy przyjąć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-496">
          <u xml:id="u-496.0" who="#AleksanderBentkowski">Nowy Kodeks postępowania karnego wejdzie w życie za 1,5 roku. Tak więc w sumie zmiana ta nastąpiła dopiero za 6,5 roku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-497">
          <u xml:id="u-497.0" who="#AndrzejGaberle">Ogłaszam przerwę do godz. 15,30.</u>
          <u xml:id="u-497.1" who="#komentarz">(Po przerwie)</u>
          <u xml:id="u-497.2" who="#AndrzejGaberle">Wracamy do przerwanej dyskusji. Przed przerwą o głos prosił prof. K. Buchała.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-498">
          <u xml:id="u-498.0" who="#KazimierzBuchała">Podstawowe argumenty zostały już przedstawione. Zarówno przez jedną, jak i przez drugą stronę. Odnoszę wrażenie że zmierzamy do rozwiązań kompromisowych.</u>
          <u xml:id="u-498.1" who="#KazimierzBuchała">W czasie moich wyjazdów zagranicznych miałem okazję rozmawiać na temat regulacji kwestii sądów wojskowych jako sądów specjalistycznych. Chcę powiedzieć, że właśnie w tej chwili, począwszy od poniedziałku do czwartku włącznie, w Krakowie odbywa się międzynarodowe sympozjum pod hasłem: przestępczość, jej zwalczanie a transformacja ustroju. Zapytano mnie akurat o właściwość sądów wojskowych. Dwóm panom, którzy postawili mi to pytanie odpowiedziałem, że absolutnie jestem zdania, iż sądy wojskowe powinny istnieć i że swoją właściwością powinny ponad wszelką wątpliwość obejmować żołnierzy. Powiedziałem także, że ich właściwość istotnie jest szersza. Jest to sprawa, która nie tylko z uwagi na transformację ustroju, ale też ze względu na nastroje i poglądy społeczne, budzi pewne wątpliwości. Jestem zdania, że sprawy o przestępstwa z części powszechnej powinny przejść do właściwości sądów powszechnych. Podtrzymuję to stanowisko, nie chcę go zmieniać.</u>
          <u xml:id="u-498.2" who="#KazimierzBuchała">Uważam, że sądownictwo wojskowe powinno dysponować odpowiednim okresem dla przystosowania się do nowej sytuacji. Oznacza to, że w tym przypadku vacatio legis powinno być dłuższe aniżeli vacatio legis wprowadzania w życie przygotowywanych ustaw. Podobne głosy słyszałem z ust ludzi stojących zupełnie na uboczu. Twierdzili oni, że nie są w stanie zrozumieć, dlaczego sprawy żołnierza, który popełnił przestępstwo z części powszechnej ma rozpatrywać sąd wojskowy, a nie sąd powszechny.</u>
          <u xml:id="u-498.3" who="#KazimierzBuchała">Nie będę powtarzał argumentów, które już zgłaszano. Uważam, że rozstrzygnięcia powinny pójść właśnie w tym kierunku, akcentując, że trzeba przyjąć racjonalne vacatio legis, gdyż sądy wojskowe muszą przygotować się do nowej sytuacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-499">
          <u xml:id="u-499.0" who="#AndrzejGaberle">Uważam, że rzeczywiście powinniśmy zdążać w kierunku, o którym mówił prof. K. Buchała. Najwięcej oporów wzbudziła sprawa wprowadzenia z dnia na dzień rewolucji w sądownictwie. Wydaje się, że wskazano kompromisowy sposób rozwiązania tej trudności, właśnie poprzez długie vacatio legis. Przyjmując takie rozstrzygnięcie, należałoby zastąpić przepis art. 646 par. 1 z projektu Kodeksu postępowania karnego przepisem art. 646 par. 1 proponowanym przez posła J. Niemcewicza, natomiast w projekcie przepisów wprowadzających Kodeks postępowania karnego zapisać, że przez X lat od chwili wejścia w życie Kodeksu postępowania karnego art. 646 par. 1 obowiązuje w takiej, a takiej formie. Taki jest zarys rozwiązania, które moglibyśmy tu zastosować.</u>
          <u xml:id="u-499.1" who="#AndrzejGaberle">Chy ktoś chce wypowiedzieć się na ten temat?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-500">
          <u xml:id="u-500.0" who="#AleksanderBentkowski">Prof. A. Murzynowski zaproponował, aby sprawy o przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu już teraz przekazać do właściwości sądów powszechnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-501">
          <u xml:id="u-501.0" who="#AndrzejGaberle">O tym powiemy za chwilę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-502">
          <u xml:id="u-502.0" who="#JanuszNiemcewicz">Popieram wniosek, aby poprawka, którą przygotowałem do art. 646 par. 1, weszła w życie z wydłużonym vacatio legis. Wówczas w przepisach przejściowych należałoby zapisać, iż art. 646 par. 1 obowiązuje w brzmieniu projektu Kodeksu postępowania karnego przygotowanego przez podkomisję.</u>
          <u xml:id="u-502.1" who="#JanuszNiemcewicz">Prof. J. Tylman wspomniał, że okres vacatio legis powinien wynosić 5 lat. W czasie przerwy doszedłem do wniosku, którym podzieliłem się z gen. J. Godyniem, że piękną datą wejścia w życie nowych przepisów byłby 1 styczeń 2001 r. W nowe tysiąclecie weszlibyśmy z nowymi przepisami. Gen. J. Godyń bez zrozumienia odniósł się do tych historycznych argumentów, ale mam nadzieję, że uda się go jeszcze przekonać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-503">
          <u xml:id="u-503.0" who="#AndrzejGaberle">Zapoznajmy się ze stanowiskiem gen. J. Godynia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-504">
          <u xml:id="u-504.0" who="#JanuszGodyń">Kierunek zaproponowanych zmian jest kierunkiem nowym. Do tej pory nie stawiano sprawy wydłużonego vacatio legis. Myślę, że są to dobre propozycje. Cały czas dawaliśmy wyraz temu, że zdajemy sobie sprawę, iż właściwość sądów wojskowych musi być ograniczona. przypomnę, że bez walki „oddaliśmy” poborowych, chociaż nie jest to standard. Na przykład w Szwajcarii poborowy za uchylenie się od służby wojskowej odpowiada przed sądem wojskowym. Nie jest prawdą, że wszystko, co było w dawnym Układzie Warszawskim, jest niezgodne z ogólnymi trendami i obowiązującymi rozwiązaniami. Akurat Szwajcaria do tego układu nie należała, a do dzisiaj jej sądy wojskowe posiadają właściwości, o której wspomniałem.</u>
          <u xml:id="u-504.1" who="#JanuszGodyń">Wracając do zgłoszonej propozycji pragnę powiedzieć, że 5-letnie vacatio legis jest dobre. Dlaczego? Otóż pod koniec jego obowiązywania będziemy mogli zastanowić się, czy w ogóle radykalnie nie trzeba zmienić sądownictwa wojskowego. Nie jest przecież tajemnicą, że są dążenia - pozostaje tylko kwestia pieniędzy - aby armia coraz bardziej zmieniała się z armii o charakterze obowiązkowej służby w armię o charakterze zawodowo-kontraktowym.</u>
          <u xml:id="u-504.2" who="#JanuszGodyń">Jeżeli powstanie taka armia, to wówczas - moim zdaniem - sądownictwo wojskowe w ogóle nie będzie miało racji bytu. Z tego względu 5-letni okres vacatio legis jest o tyle dobry, że być może w przyszłości pozwoli na zmiany dalej idące, niż teraz to sobie wyobrażamy.</u>
          <u xml:id="u-504.3" who="#JanuszGodyń">Zaproponowano, aby już teraz jeden rodzaj przestępstw wyjąć spod właściwości sądów wojskowych. Nie jestem zwolennikiem takich działań. Są dwa spojrzenia na model sądów wojskowych. Jedno, które my proponowaliśmy, choć zdajemy sobie sprawę, że z biegiem czasu będzie musiało odejść do lamusa i drugie - proponowane przez posła J. Niemcewicza, a będące powtórzeniem propozycji Komisji Kodyfikacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-504.4" who="#JanuszGodyń">Generalnie przystaję na zgłoszone rozwiązania. Nie popieram tylko pomysłu, wyjmowania pojedynczych rodzajów przestępstw spod właściwości sądów wojskowych. Wyobraźmy sobie sytuację, kiedy żołnierz popełni nieumyślne przestępstwo przeciwko osobie cywilnej, przy użyciu broni służbowej. Wówczas na pewno będzie ono należeć do właściwości sądu wojskowego. Jeżeli żołnierz popełni umyślne przestępstwo przy użyciu tej że broni służbowej, to już będzie ono należeć do właściwości sądu powszechnego.</u>
          <u xml:id="u-504.5" who="#JanuszGodyń">Pozostawmy więc zgłoszoną propozycję bez dalszych zmian. Przyjmijmy owo wydłużone vacatio legis, osobiście opowiadam się za 5 latami. To chyba będzie najlepsze rozwiązanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-505">
          <u xml:id="u-505.0" who="#JanuszTylman">Mam uwagę natury techniczno-redakcyjnej. Z przepisem art. 636 Kodeksu postępowania karnego ściśle związany jest przepis art. 637 Kodeksu postępowania karnego. Nie chodzi tu o żadne rozszerzenie problemu, ale popatrzymy z płk. H. Kmieciakiem, czy nie powstanie problem praktyczny, jeżeli ograniczymy się tylko do przepisu podstawowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-506">
          <u xml:id="u-506.0" who="#AndrzejGaberle">Rozumiem. Rysuje się nam perspektywa kompromisu. Sugeruję, aby w czasie przerwy osoby zainteresowane zechciały się spotkać i uzgodnić brzmienie poszczególnych przepisów. Wówczas cały problem rozstrzygniemy do końca.</u>
          <u xml:id="u-506.1" who="#AndrzejGaberle">Oczywiście te wszystkie działania mają sens pod warunkiem, że członkowie Komisji Nadzwyczajnej aprobują zaprezentowany kierunek zmian. Z tego co widzę, aprobuje go jako wnioskodawca poseł J. Niemcewicz, a także inne osoby. Czy ktoś jest mu przeciwny? jeśli nie, to sprawę spróbujemy rozstrzygnąć w tym duchu, a teraz przejdziemy do kolejnych przepisów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-507">
          <u xml:id="u-507.0" who="#KrzysztofBudnik">Mam jeszcze jedno pytanie w sprawie wypracowanego przez podkomisję tekstu art. 646 par. 1 pkt 1 projektu Kodeksu postępowania karnego. Użyto tu formuły „przestępstwa popełnione w czynnej służbie wojskowej”. Nie mówi się o żołnierzach pozostających w czynnej służbie wojskowej, tylko o przestępstwach popełnionych w czynnej służbie wojskowej. Mamy tu do czynienia nie z kryterium podmiotowym, ale przedmiotowym dotyczącym wszystkich zachowań, które miały miejsce w bezpośrednim związku z pełnieniem czynności wojskowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-508">
          <u xml:id="u-508.0" who="#AndrzejGaberle">Oczywiście chodzi tu o żołnierzy, którzy pełnią lub pełnili służbę wojskową.</u>
          <u xml:id="u-508.1" who="#AndrzejGaberle">Osoby zajmujące się redagowaniem omawianych przepisów zechcą uwzględnić uwagę posła K. Budnika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-509">
          <u xml:id="u-509.0" who="#KrzysztofBudnik">W propozycji posła J. Niemcewicza jest to określone bardziej precyzyjnie. W pkt. 1 mowa jest o żołnierzach w czynnej służbie wojskowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-510">
          <u xml:id="u-510.0" who="#JanuszTylman">Tak też jest to sformułowane w projekcie Komisji Kodyfikacyjnej: „Orzecznictwu sądów wojskowych podlegają sprawy żołnierzy w czynnej służbie wojskowej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-511">
          <u xml:id="u-511.0" who="#AndrzejGaberle">Jest to oczywiste.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-512">
          <u xml:id="u-512.0" who="#KrzysztofBudnik">Jednak podkomisja przyjęła niezręczne sformułowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-513">
          <u xml:id="u-513.0" who="#AndrzejGaberle">Rzeczywiście, sformułowanie użyte w art. 646 par. 1 pkt 1 jest nie najlepsze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-514">
          <u xml:id="u-514.0" who="#JanuszGodyń">Dokładnie prześledzimy treść tego przepisu i ewentualnie ją skorygujemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-515">
          <u xml:id="u-515.0" who="#AndrzejGaberle">Dobrze. W tej chwili przechodzimy do omawiania poprawek złożonych przez gen. J. Godynia. Pierwsza poprawka dotyczy art. 657 par. 3 projektu Kodeksu postępowania karnego. Obecnie przepis ten brzmi następująco: „Przepis art. 12 par. 3 nie stosuje się”. Według gen. J. Godynia powinien on być uzupełniony stwierdzeniem: „...do wniosku dowódcy jednostki wojskowej lub wniosku wyższego dowódcy”. Chodzi o sprecyzowanie uregulowań zawartych we wcześniejszych przepisach. Czy są uwagi do tej propozycji?</u>
          <u xml:id="u-515.1" who="#AndrzejGaberle">Chcę przypomnieć, że art. 12 par. 3 dotyczy kwestii cofnięcia wniosku o ściganie. Natomiast w art. 657 par. 3 pozbawiamy dowódcę jednostki wojskowej prawa do cofnięcia wniosku, który wcześniej złożył.</u>
          <u xml:id="u-515.2" who="#AndrzejGaberle">Czy to doprecyzowanie budzi jakieś zastrzeżenia? Widzę, że nie, a zatem jednomyślnie przyjmujemy poprawkę gen. J. Godynia do art. 657 par. 3.</u>
          <u xml:id="u-515.3" who="#AndrzejGaberle">Kolejna oprawka dotyczy art. 660 par. 4. należy tu naprawić oczywistą pomyłkę redakcyjną. W art. 660 par. 4 niepotrzebnie użyto wyrazu „nie”, który rzeczywiście wypacza treść całego przepisu. Proszę zwrócić na to uwagę.</u>
          <u xml:id="u-515.4" who="#AndrzejGaberle">Jeżeli nikt nie prezentuje innego stanowiska, to uważam, że w art. 660 par. 4 możemy skreślić przeczenie „nie”. Powinno być: „chyba, że interes społeczny temu się sprzeciwia”, a nie „nie sprzeciwia”. W myśl tego przepisu postępowanie umarza się, chyba że interes społeczny temu się sprzeciwia.</u>
          <u xml:id="u-515.5" who="#AndrzejGaberle">Następna propozycja gen. J. Godynia dotyczy art. 661 odnoszącego się do instytucji obrońców wojskowych. Proponuje się przepis ten skreślić.</u>
          <u xml:id="u-515.6" who="#AndrzejGaberle">Czy ktoś ma odmienny pogląd w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-516">
          <u xml:id="u-516.0" who="#ZbigniewDoda">Występuje tu problem podobny do tego, z którym mieliśmy do czynienia przed przerwą. Wciąż powołujemy się na projekt nowej ustawy o ustroju sądów wojskowych. Chcę jednak przypomnieć, że nadal obowiązują stare przepisy. Dopóty ów projekt, w którym zrezygnowano z instytucji obrońców wojskowych, nie stanie się prawem, brak przepisu odnoszącego się do tej instytucji będzie tworzył w projekcie Kodeksu postępowania karnego lukę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-517">
          <u xml:id="u-517.0" who="#JanuszGodyń">Nie będzie tworzył luki. Zastrzeżenie prof. Z. Dody byłoby słuszne, gdyby w obecnym stanie prawnym przepis odnoszący się do obrońców wojskowych był niezbędny. Rzecz w tym, że w części wojskowej obecnego Kodeksu postępowania karnego nie ma ani jednego odwołania do obrońców wojskowych. Muszę powiedzieć, że nie rodzi to żadnych problemów.</u>
          <u xml:id="u-517.1" who="#JanuszGodyń">Dlatego uważamy - biorąc pod uwagę zarówno aktualny, jak i projektowany stan prawny - że spokojnie można zrezygnować z odwoływania się do instytucji obrońców wojskowych, zwłaszcza że co do tego pomiędzy nami a Kancelarią Prezydenta istnieje pełen consensus.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-518">
          <u xml:id="u-518.0" who="#AndrzejGaberle">A zatem, jeśli skreślimy przepis art. 661, to i tak jeszcze przez jakiś czas istnieć będzie lista obrońców wojskowych, która nie będzie jednak miała żadnego znaczenia procesowego, dlatego że w procesie przed sądem wojskowym będzie mógł brać udział każdy obrońca, a nie tylko obrońca wojskowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-519">
          <u xml:id="u-519.0" who="#JanuszGodyń">Obecnie nie ma już obrońców wojskowych będących adwokatami. Od 1 lipca 1996 r. wszyscy obrońcy wojskowi muszą być adwokatami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-520">
          <u xml:id="u-520.0" who="#AndrzejGaberle">Rozumiem, że przedstawiciele palestry przyjmują propozycję gen. J. Godynia z entuzjazmem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-521">
          <u xml:id="u-521.0" who="#JanuszNiemcewicz">Umiarkowanym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-522">
          <u xml:id="u-522.0" who="#AndrzejGaberle">Rozumiem, że nikt nie protestuje w sprawie poprawki gen. J. Godynia do art. 661. A zatem przepis ten w całości skreślamy. Oczywiście w związku z tym numeracja dalszych przepisów ulegnie zmianie.</u>
          <u xml:id="u-522.1" who="#AndrzejGaberle">Przechodzimy do propozycji gen J. Godynia odnoszącej się do art. 668 par. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-523">
          <u xml:id="u-523.0" who="#JanuszGodyń">Chodzi tu o doprecyzowanie naszych wcześniejszych pro-pozycji. Chcemy, aby zarówno pokrzywdzony nie będący żołnierzem, jak i oskarżony będący żołnierzem, mieli takie samo prawo występowania z wnioskiem o wyznaczenie ławników sądów powszechnych. Chcemy także, aby na prokuratorze ciążył obowiązek pouczenia o tym...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-524">
          <u xml:id="u-524.0" who="#ZbigniewDoda">No i żeby nie było wrażenia, że w art. 669 par. 3 mowa jest o pokrzywdzonym. Krótko mówiąc chodzi tu o nieodzowne uściślenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-525">
          <u xml:id="u-525.0" who="#AndrzejGaberle">Jak rozumiem, poprawkę gen. J. Godynia do art. 668 par. 2 jednomyślnie przyjęliśmy. W związku z tym na końcu tego przepisu powinniśmy skreślić zwrot „i 3” oraz dodać drugie zdanie w brzmieniu: „Gdy możliwe jest zastosowanie art. 669 par. 3 odpowiednio poucza się również oskarżonego”.</u>
          <u xml:id="u-525.1" who="#AndrzejGaberle">Ostatnia poprawka gen. J. Godynia dotyczy art. 671. Proponuje się dodać w tym artykule par. 4 w brzmieniu: „W przypadkach określonych w par. 1–3 stosuje się odpowiednio art. 81”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-526">
          <u xml:id="u-526.0" who="#JanuszGodyń">Chodzi tu o to, że przepis art. 81 projektu Kodeksu postępowania karnego nie wyczerpuje wszystkich przypadków wyznaczania obrońców z urzędu przed sądami wojskowymi. Gdyby był stosowany wyłącznie art. 81, przed sądem wojskowym wyznaczano by obrońcę z urzędu w tych samych przypadkach, co przed sądem powszechnym. Rzecz w tym, że zgodnie z art. 671 par. 1 żołnierz służby zasadniczej ma zawsze prawo do obrońcy z urzędu. W związku z tym prezesowi sądu wojskowego powinniśmy przyznać prawo do tego, żeby również w przypadkach nieokreślonych w art. 81 mógł wyznaczać obrońcę z urzędu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-527">
          <u xml:id="u-527.0" who="#ZbigniewDoda">Chodzi tu o prawo i obowiązek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-528">
          <u xml:id="u-528.0" who="#JanuszGodyń">Zgadzam się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-529">
          <u xml:id="u-529.0" who="#AndrzejGaberle">Czy ktoś chciałby się jeszcze wypowiedzieć na temat propozycji gen. J. Godynia do art. 671? Nie widzę, a zatem wnioskuję, że w drodze consensusu uzupełniliśmy art. 671 o par. 4 w brzmieniu: „W wypadkach określonych w par. 1–3 stosuje się odpowiednio art. 81”.</u>
          <u xml:id="u-529.1" who="#AndrzejGaberle">W ten sposób kończymy omawianie propozycji do części wojskowej projektu Kodeksu postępowania karnego. przypominam, że jedna sprawa została odłożona.</u>
          <u xml:id="u-529.2" who="#AndrzejGaberle">Zdaje się, że prof. J. Tylman zgłaszał kilka uwag do projektu Kodeksu postępowania karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-530">
          <u xml:id="u-530.0" who="#JanuszTylman">Chcę upewnić się w jednej sprawie. Czy teraz będziemy omawiać propozycje posła J. Niemcewicza?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-531">
          <u xml:id="u-531.0" who="#AndrzejGaberle">Będziemy omawiać je później, w dalszej kolejności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-532">
          <u xml:id="u-532.0" who="#JanuszTylman">Moje propozycje są przede wszystkim natury redakcyjnej. Niczego one nie burzą.</u>
          <u xml:id="u-532.1" who="#JanuszTylman">W głównej mierze chodzi mi o art. 474 par. 2, dotyczący dochodzenia w postępowaniu uproszczonym. Obecnie przepis ten brzmi następująco: „Dochodzenie powinno być ukończone w ciągu miesiąca. Prokurator może przedłużyć ten okres do 2 miesięcy; w razie nie zakończenia dochodzenia we wskazanym terminie postępowanie prowadzi się na zasadach ogólnych”. Ów przepis stanowi swego rodzaju „gilotynę”. Mijają dwa miesiące i trzeba prowadzić postępowanie w trybie zwyczajnym.</u>
          <u xml:id="u-532.2" who="#JanuszTylman">Chcę powiedzieć, że pojawiają się głosy, przede wszystkim ze strony przedstawicieli policji, które wyrażają obawy, że trzeba będzie całe dochodzenie powtarzać w trybie zwyczajnym. Być może lepiej od razu zacząć postępowanie zwyczajne w sprawie trudniejszej.</u>
          <u xml:id="u-532.3" who="#JanuszTylman">W związku z tym, w art. 474 par. 2 na końcu proponuję dodać: „...z tym, że dotychczasowe czynności zachowują swoją ważność”. Dotyczyć to będzie zarówno czynności dowodowych - co wydaje się oczywiste - ale także tego, że nie byłoby konieczne wydawanie postanowienia o przedstawieniu zarzutów. Zaznajamianie podejrzanego z materiałami postępowania przygotowawczego odbywałoby się tylko na żądanie.</u>
          <u xml:id="u-532.4" who="#JanuszTylman">Moja poprawka ma na celu wyjaśnienie intencji ustawodawcy i zaspokojenie potrzeb praktyki. W sensie merytorycznym właściwie nic się nie zmieni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-533">
          <u xml:id="u-533.0" who="#AndrzejGaberle">Czy w tej sprawie ktoś chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-534">
          <u xml:id="u-534.0" who="#ZbigniewDoda">Chcę odnieść się do jednej sprawy. Myślę, że to, co sugerował prof. J. Tylman, dałoby się chyba odczytać z tekstu projektu Kodeksu postępowania karnego. Chodzi o to, że kiedy ze względu na niedotrzymanie terminu trzeba przejść na tryb dochodzenia zwykłego, wcale nie tracą skuteczności wcześniej dokonywane czynności. Nie można na to, co dotąd zrobiono, patrzeć przez pryzmat przepisów o dochodzeniu zwykłym. Jeśli takie rozwiązanie akcentujemy, to w przepisie art. 474 par. 2 wystarczy chyba zapisać „dalsze postępowanie”.</u>
          <u xml:id="u-534.1" who="#ZbigniewDoda">Wydaje mi się, że będzie to stanowić klarowne kryterium, a zarazem klucz do oceny skuteczności prawnoprocesowej tego, co zgodnie z dotąd stosowanymi przepisami w dochodzeniu uproszczonym zrobiono.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-535">
          <u xml:id="u-535.0" who="#JanuszTylman">To, co zaproponował prof. Z. Doda absolutnie wystarczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-536">
          <u xml:id="u-536.0" who="#AndrzejGaberle">Rozumiem, że końcówka art. 474 par. 2 brzmiałaby następująco: „...dalsze postępowanie prowadzi się na zasadach ogólnych”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-537">
          <u xml:id="u-537.0" who="#JanuszTylman">Propozycja prof. Z. Dody idzie w tym samym kierunku co moja. Dlatego uważam, że może ona zostać przyjęta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-538">
          <u xml:id="u-538.0" who="#AndrzejGaberle">Czy ktoś jest odmiennego zdania? Są w tej sprawie jakieś uwagi? Nie widzę. A zatem przyjęliśmy propozycję prof. Z. Dody. Końcówka art. 474 par. 2 będzie brzmiała w ten sposób: „...w razie niezakończenia dochodzenia we wskazanym terminie dalsze postępowanie prowadzi się na zasadach ogólnych”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-539">
          <u xml:id="u-539.0" who="#JanuszTylman">Tworząc instytucję świadka incognito, dokonaliśmy kilku zmian „około” tej instytucji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-540">
          <u xml:id="u-540.0" who="#AndrzejGaberle">Chodzi o art. 184 projektu Kodeksu postępowania karnego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-541">
          <u xml:id="u-541.0" who="#JanuszTylman">Chodzi o art. 173 par. 2.</u>
          <u xml:id="u-541.1" who="#JanuszTylman">W obecnym Kodeksie postępowania karnego okazanie zostało uregulowane w art. 65. Kiedy w drodze nowelizacji Kodeksu postępowania karnego wprowadziliśmy instytucję świadka incognito, dokonaliśmy także pewnych zmian w zakresie konfrontacji i okazania. Chcę zaznaczyć, że w art. 172 projektu Kodeksu postępowania karnego mowa jest o tym, że konfrontacja nie jest dopuszczalna w wypadku określonym w art. 184. Przepis art. 184 odnosi się właśnie do instytucji świadka incognito.</u>
          <u xml:id="u-541.2" who="#JanuszTylman">Natomiast w art. 173 par. 2 stwierdza się: „W razie potrzeby okazanie można przeprowadzić również tak, aby wyłączyć możliwość rozpoznania osoby przesłuchiwanej przez osobę rozpoznawaną”.</u>
          <u xml:id="u-541.3" who="#JanuszTylman">W zależności od tego, jaką uzyskamy odpowiedź na pytanie, czy chcemy żeby okazanie było przeprowadzane w szczególnej formie tylko w związku z instytucją świadka incognito, czy też żeby zawsze istniała taka możliwość...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-542">
          <u xml:id="u-542.0" who="#ZbigniewDoda">Powinna istnieć zawsze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-543">
          <u xml:id="u-543.0" who="#JanuszTylman">Jeżeli zawsze, to niczego nie powinniśmy zmieniać.</u>
          <u xml:id="u-543.1" who="#JanuszTylman">Ponieważ w literaturze spotkałem się jednak z zastrzeżeniem, że jest to ujęte za szeroko. W związku z tym czułem się w obowiązku zwrócić do członków Komisji o podjęcie decyzji, czy mamy uwzględniać tylko przepis art. 184, czy może zawsze okazanie w szczególnej formie powinno być możliwe. Jeżeli zawsze, to nie powinniśmy nic zmieniać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-544">
          <u xml:id="u-544.0" who="#AndrzejGaberle">Taka też była intencja Komisji Nadzwyczajnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-545">
          <u xml:id="u-545.0" who="#ZbigniewDoda">Intencja zresztą była dobrze zrealizowana, bowiem art. 173 ma ogólny charakter. Wiadomo, że okazanie powinno być czynnością krępującą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-546">
          <u xml:id="u-546.0" who="#JanuszTylman">Myślałem, że jeśli są co do tego jakieś wątpliwości, należy je po prostu wyjaśnić.</u>
          <u xml:id="u-546.1" who="#JanuszTylman">Poważny problem powstał na tle pytania postawionego przez jeden z departamentów Ministerstwa Sprawiedliwości odnośnie dodanego w drodze nowelizacji Rozdziału 55a, dotyczącego przekazania i przejęcia ścigania. Fragment dodany do Kodeksu postępowania karnego w drodze nowelizacji został wzięty z projektu Kodeksu postępowania karnego, nad którego tekstem dzisiaj obradujemy. Cały kłopot polega w tej chwili na tym, że we wspomnianym rozdziale mówi się o podejrzanym i tylko o podejrzanym. W związku z tym w praktyce podobno powstają problemy, jeżeli sprawa jest tak bardzo zaawansowana, że osoba, którą chce się przekazać albo przejąć, jest już oskarżona. Stanowisko departamentu Ministerstwa Sprawiedliwości jest takie, że zamyka to drogę do rozwiązania sprawy. Przypominam, że chodzi o sytuacje, kiedy ścigany jest już oskarżony.</u>
          <u xml:id="u-546.2" who="#JanuszTylman">Chcę powiedzieć, że przejrzałem wszystkie przepisy dotyczące spraw ze stosunków międzynarodowych. Okazuje się, że w niektórych rozdziałach projektu Kodeksu postępowania karnego mówi się albo o ściganym, albo o osobie ściganej, albo o osobie, która jest wydawana, albo o sobie, której wydania się żąda, wreszcie - o skazanym. Nigdzie nie ma tego podziału podejrzany - oskarżony.</u>
          <u xml:id="u-546.3" who="#JanuszTylman">Dla uniknięcia w przyszłości kłopotów, o których dzisiaj się mówi, proponuję żeby w Rozdziale 63 projektu Kodeksu postępowania karnego używać pojęcia albo „osoba ścigana”, albo „ścigany”. Brakuje nam i w teorii, i w terminologii ustawowej takiego ogólnego pojęcia, jakie mają Niemcy: „der Verschuldigte”. Pojęcie to obejmuje i podejrzanego, i obwinionego, i oskarżonego. My takiego ogólnego pojęcia niestety nie mamy. Można je jednak próbować zastąpić określeniem „ścigany” bądź „osoba ścigana”. Jeżeli członkowie Komisji zgodzą się ze mną, to chcę powiedzieć, że mam przygotowane przepisy, w których należałoby owej zmiany pojęciowej dokonać. Można tę sprawę załatwić w ciągu 3 minut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-547">
          <u xml:id="u-547.0" who="#AndrzejGaberle">Czy ktoś na ten temat chciałby się wypowiedzieć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-548">
          <u xml:id="u-548.0" who="#ZbigniewDoda">Mam jedno pytanie. Propozycja aby uciec od słowa, które może źle się kojarzyć i niesłusznie zawężać pole stosowania danej instytucji - myślę o określeniu „podejrzany” - jest racjonalnie i rzeczowo uzasadniona. Wątpliwości, które przedstawił prof. J. Tylman, są tego wystarczającym uzasadnieniem. Tylko czy rzeczywiście powinniśmy używać terminu „ścigany”? termin ten nigdzie nie jest w projekcie Kodeksu postępowania karnego definiowany. przy istniejących definicjach pojęć „oskarżony” i „podejrzany” termin „ścigany” może być pojmowany jako termin ogólny, który obejmuje oskarżonego i podejrzanego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-549">
          <u xml:id="u-549.0" who="#JanuszTylman">Zgadza się. W moim wywodzie pominąłem teorię, która operuje funkcją ścigania. Nie chcę powoływać się na konkretne nazwisko, ale mówi się, że funkcja ścigania realizowana jest także przeciwko nieznanemu jeszcze sprawy aż do zatarcia ścigania. Funkcję tę przyjmujemy jednak w układzie węższym: od momentu skierowania postępowania przeciwko określonej osobie, aż do zakończenia tego postępowania.</u>
          <u xml:id="u-549.1" who="#JanuszTylman">Chcę powiedzieć, że termin „ścigany” bądź „osoba ścigana” w Dziale XIII projektu Kodeksu postępowania karnego występuje wielokrotnie. Określenie „ściganie” zostało użyte w tytule Rozdziału 63 projektu. Przytoczę cały tytuł tego rozdziału: „Przejęcie i przekazanie ścigania karnego”. W tytule Rozdziału 64 mowa jest o osobach ściganych, a właściwie o przewozie osób ściganych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-550">
          <u xml:id="u-550.0" who="#ZbigniewDoda">Być może wysłowiłem się nie dość jasno. Nie zamierzałem i nie zamierzam bezpośrednio czy pośrednio (aluzyjnie) kontrować propozycji prof. J. Tylmana. Uważam, że jest ona bardzo ważna. Pozwoliłem sobie jedynie zastanowić się nad nią. proszę zauważyć, że definiujemy pojęcie „oskarżony”, definiujemy pojęcie „podejrzany”. Mało tego, dajemy nakaz ustawowy, aby tam, gdzie użyto określenia „oskarżony” w znaczeniu ogólnym, rozumieć ten termin szeroko, czyli obejmować jego zakresem także podejrzanego. Jeśli chcemy użyć jakiegoś pojęcia zbiorczego, musimy stworzyć jego definicję. Ma to bowiem niekiedy brzemienne w skutkach znaczenie. Jeżeli zdefiniujemy pojęcie „ścigany”, to w dalszych przepisach również możemy tym pojęciem operować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-551">
          <u xml:id="u-551.0" who="#JanuszTylman">Wydaje mi się to zbędne, skoro wielokrotnie w projekcie Kodeksu postępowania karnego używa się terminu „osoba ścigana” bądź „ścigany”. Proszę zauważyć, że np. powołujemy się na tytuł Rozdziału 64: „Wystąpienie o wydanie lub przewóz osób ściganych lub skazanych przebywających za granicą oraz o wydanie przedmiotów”. Chcę powiedzieć, że musimy dostosować tylko jeden rozdział projektu Kodeksu postępowania karnego, a mianowicie Rozdział 63, do pozostałych rozdziałów.</u>
          <u xml:id="u-551.1" who="#JanuszTylman">Natomiast z kontekstu, w jakim termin „ścigany” jest używany, wynika o kogo chodzi. Każdy przepis, w którym używa się określenia „podejrzany” dotyczy tylko podejrzanego. A jeżeli ktoś przebywa za granicą, to czy także jest traktowany jak podejrzany? Nie obawiajmy się szerszego pojęcia. Przypominam, że chodzi tu tylko o dostosowanie terminologii używanej w rozdziale 63 do terminologii używanej w pozostałych rozdziałach Działu XIII projektu Kodeksu postępowania karnego.</u>
          <u xml:id="u-551.2" who="#JanuszTylman">Poza tym wielokrotnie powołujemy się na konwencje, które w związku z art. 541 obecnego Kodeksu postępowania karnego mają pierwszeństwo przed prawem krajowym. W tych konwencjach bardzo często używa się terminu „ścigany” bądź „osoba ścigana”.</u>
          <u xml:id="u-551.3" who="#JanuszTylman">Jeżeli członkowie Komisji się ze mną zgadzają, to przeglądając kolejne przepisy, które sobie wynotowałem, na pewno zorientują się, że nie ma tu żadnej pułapki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-552">
          <u xml:id="u-552.0" who="#ZbigniewDoda">Żadnej pułapki tu być nie może. Ustawa nie pozostawia co do tego żadnej wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-553">
          <u xml:id="u-553.0" who="#JanuszTylman">Chcę powiedzieć, że użycie terminu „osoba ścigana” bądź „ścigany” nie tworzy pułapki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-554">
          <u xml:id="u-554.0" who="#AndrzejGaberle">Proszę prof. J. Tylmana o wskazanie przepisów, w których musimy dostosować terminologię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-555">
          <u xml:id="u-555.0" who="#JanuszTylman">Najpierw spójrzmy na art. 589 par. 3, który zaczyna się następująco: „Jeżeli przejęcie ścigania...”. Chcę powiedzieć, że pojęcie „ściganie” także nie jest nigdzie zdefiniowane. Wróćmy do treści art. 589 par. 3: „Jeżeli przejęcie ścigania łączy się z przekazaniem przez państwo obce (i tu zamiast „podejrzanego” należy wpisać „ściganego”) tymczasowo aresztowanego, art. 597 stosuje się”.</u>
          <u xml:id="u-555.1" who="#JanuszTylman">Oczywiście możliwe jest i inne rozwiązanie, zamiast: „podejrzanego” można by wpisać „oskarżonego”. Byłoby to jednak sugerowanie, że osoba, z którą nic się właściwie nie dzieje z punktu widzenia prawa karnego, która została tylko przyjęta, już jest oskarżona, co oczywiście nie miałoby pokrycia w faktach. A więc przepis art. 589 par. 3 byłby pierwszym przepisem, w którym dostosowujemy terminologię.</u>
          <u xml:id="u-555.2" who="#JanuszTylman">Proszę teraz spojrzeć na art. 590 par. 1. Pkt 1 tego paragrafu brzmi: „którego podejrzany jest obywatelem”. Powinno być: „...którego ścigany jest obywatelem”. Pkt 2 ma następującą treść: „w którym podejrzany ma stałe miejsce zamieszkania”. Zamiast „podejrzany” powinno się wpisać „ścigany”. Pkt 3 powinien brzmieć tak: „w którym ścigany odbywa lub będzie odbywał karę pozbawienia wolności”. Wcześniej mielibyśmy do czynienia z pewnym nonsensem, że podejrzany odbywa karę pozbawienia wolności. Chcę powiedzieć, że podejrzany nigdy nie odbywa takiej kary.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-556">
          <u xml:id="u-556.0" who="#ZbigniewDoda">Oczywiście w art. 590 par. 1 pkt 3 powinno się zapisać „oskarżony”. Zastanawiam się, czy można też użyć określenia „ścigany”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-557">
          <u xml:id="u-557.0" who="#AndrzejGaberle">Najlepiej użyć pojęcia „skazany”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-558">
          <u xml:id="u-558.0" who="#JanuszTylman">Zgadzam się. Ale jeżeli zapiszemy „ścigany”, to także nic się nie stanie, bowiem wykonanie kary również jest funkcją ścigania.</u>
          <u xml:id="u-558.1" who="#JanuszTylman">Przepis art. 590 par. 1 pkt 4 powinien przyjąć następujące brzmienie: „w którym zostało wszczęte przeciwko ściganemu postępowanie karne” albo „w którym zostało wszczęte przeciwko osobie ściganej postępowanie karne”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-559">
          <u xml:id="u-559.0" who="#AndrzejGaberle">Czy to był ostatni przepis, w którym należało wprowadzić pojęcie „ścigany”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-560">
          <u xml:id="u-560.0" who="#JanuszTylman">Nie.</u>
          <u xml:id="u-560.1" who="#JanuszTylman">Art. 590 par. 3 powinien otrzymać następującą treść: „Przed rozstrzygnięciem wniosku ścigany przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ma prawo do wysłuchania go, o czym należy go pouczyć”. Jeśli zaś chodzi o art. 590 par. 4, to powinien on brzmieć tak: „W razie pozytywnego rozstrzygnięcia wniosku o przejęcie ścigania Minister Sprawiedliwości zarządza niezwłoczne przekazanie ściganego, jeżeli jest tymczasowo aresztowany, wraz z aktami sprawy, właściwemu organowi państwa obcego”.</u>
          <u xml:id="u-560.2" who="#JanuszTylman">Natomiast art. 590 par. 6 otrzymałby brzmienie: „Przekazanie ścigania karnego uważa się za umorzenie postępowania karnego według prawa polskiego, nie stoi to na przeszkodzie ponownemu postępowaniu karnemu w razie bezpodstawnego zaniechania ścigania osoby za granicą”. Proszę zauważyć, że zamiast określenia „podejrzanego” wpisujemy „osoby”.</u>
          <u xml:id="u-560.3" who="#JanuszTylman">I to byłyby wszystkie przepisy, w których powinno się dostosować terminologię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-561">
          <u xml:id="u-561.0" who="#ZbigniewDoda">Za propozycją prof. J. Tylmana przemawia w sposób zdecydowany jeden fakt, a mianowicie termin „ścigany” w kontekście, który przedstawił prof. J. Tylman, będzie obejmował 3 kategorie pojęcia, których żaden inny termin w naszym języku prawniczym nie obejmuje. Tak jak powiedział prof. J. Tylman, raz będzie chodziło o podejrzanego sensu stricto, drugi raz o już oskarżonego, kiedy indziej - o już skazanego. W związku z tym nie możemy innym terminem niż „ścigany” objąć trzech różnych określeń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-562">
          <u xml:id="u-562.0" who="#AndrzejGaberle">Oczywiście, całkowicie się z tym zgadzam z jedną małą poprawką redakcyjną. Właściwie powinienem to nazwać pewnym wyborem redakcyjnym.</u>
          <u xml:id="u-562.1" who="#AndrzejGaberle">Prof. J. Tylman mówił o ściganym bądź o osobie ściganej. Przyglądając się dalszym przypisom zauważam, że mowa w nich jest o osobie, przeciwko której wszczęto postępowanie itd. Określenie „osoba” stale się nam pojawia. Używa się np. zwrotu „przewóz osób ściganych”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-563">
          <u xml:id="u-563.0" who="#JanuszNiemcewicz">Ten zwrot jest zawarty w tytule Rozdziału 64 projektu Kodeksu postępowania karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-564">
          <u xml:id="u-564.0" who="#AndrzejGaberle">Zamiast pojęcia „ścigany” używajmy określenia „osoba ścigana”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-565">
          <u xml:id="u-565.0" who="#JanuszTylman">W jednym przypadku byłoby to jednak niezręczne. Mam na myśli art. 590 par. 6. Jeżeli przyjęlibyśmy propozycję posła A. Gaberle, to końcówka tego przepisu brzmiałaby następująco: „...w razie bezpodstawnego zaniechania ścigania osoby ściganej za granicą”. Moim zdaniem lepiej byłoby zapisać: „...w razie bezpodstawnego zaniechania ścigania osoby za granicą”. Wychodzi to na to samo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-566">
          <u xml:id="u-566.0" who="#AndrzejGaberle">Przeczytam całość proponowanego brzmienia art. 590 par. 6: „Przekazanie ścigania karnego uważa się za umorzenie postępowania karnego według prawa polskiego; nie stoi to na przeszkodzie ponownemu postępowaniu karnemu w razie bezpodstawnego zaniechania ścigania...”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-567">
          <u xml:id="u-567.0" who="#ZbigniewDoda">„...za granicą”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-568">
          <u xml:id="u-568.0" who="#JanuszTylman">„...osoby za granicą”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-569">
          <u xml:id="u-569.0" who="#JerzyWierchowicz">Powinno być: „...ścigania za granicą”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-570">
          <u xml:id="u-570.0" who="#ZbigniewDoda">Kontekst całej sprawy jest jednoznaczny. Kogo poza osobą można jeszcze ścigać? Funkcję ścigania realizuje się do zakończenia likwidacji skutków procesu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-571">
          <u xml:id="u-571.0" who="#ZofiaŚwida">Moim zdaniem, wraz ze skazaniem kończy się ściganie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-572">
          <u xml:id="u-572.0" who="#JanuszTylman">Nie zgadzam się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-573">
          <u xml:id="u-573.0" who="#ZofiaŚwida">A kiedy zapada już prawomocny wyrok?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-574">
          <u xml:id="u-574.0" who="#JanuszTylman">Teoria przyjmuje, że nawet wtedy mamy do czynienia ze ściganiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-575">
          <u xml:id="u-575.0" who="#ZofiaŚwida">A zatem ściganie trwa do czasu wykonania kary.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-576">
          <u xml:id="u-576.0" who="#HenrykKmieciak">W przepisie art. 592 mowa jest o osobie ściganej lub skazanej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-577">
          <u xml:id="u-577.0" who="#AndrzejGaberle">Moim zdaniem, wyrazy „lub skazanej” należałoby wykreślić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-578">
          <u xml:id="u-578.0" who="#JanuszTylman">Istnieje jeszcze inna możliwość. W art. 590 par. 1 pkt 3, w którym stwierdza się, że podejrzany odbywa lub będzie odbywał karę pozbawienia wolności, wyjątkowo należałoby użyć pojęcia „skazany” zamiast „podejrzany”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-579">
          <u xml:id="u-579.0" who="#AndrzejGaberle">Może zamiast „skazany” należy wpisać „osoba skazana”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-580">
          <u xml:id="u-580.0" who="#ZofiaŚwida">Chyba lepszym określeniem jest „skazany”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-581">
          <u xml:id="u-581.0" who="#AndrzejGaberle">W tytule Rozdziału 64 projektu Kodeksu postępowania karnego mowa jest o osobach ściganych lub skazanych. A zatem nie skazany, tylko osoba skazana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-582">
          <u xml:id="u-582.0" who="#ZbigniewDoda">Proszę o zachowanie w tym zakresie dużej ostrożności. Raczej powinniśmy pozostać przy tym, co zaproponował na początku prof. J. Tylman. W przeciwnym razie zaczną się teraz dyskusje, co oznacza sformułowanie „będzie odbywał”. Jeśli zapadnie wyrok nieprawomocny, to i tak żadnej blokady nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-582.1" who="#ZbigniewDoda">Na początku zgodziliśmy się, że przez określenie „ścigany” rozumiemy osobę, przeciwko której jest skierowany proces w każdym stadium. W ten sposób termin „ścigany” obejmuje także skazanego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-583">
          <u xml:id="u-583.0" who="#JanuszTylman">Prof. Z. Doda ma rację, dlatego że ten, kto jest skazany wyrokiem sądu I instancji, właściwie jest już skazanym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-584">
          <u xml:id="u-584.0" who="#ZbigniewDoda">W ten sposób urzeczywistniamy funkcję ścigania.</u>
          <u xml:id="u-584.1" who="#ZbigniewDoda">Zostawmy wszystko tak, jak proponował na początku prof. J. Tylman. Jego propozycja była klarowna. W ten sposób ominiemy wszystkie pułapki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-585">
          <u xml:id="u-585.0" who="#JanuszTylman">Nie widzę tu żadnego problemu. Pojęcie „ścigany” jest na tyle ogólne, że praktyka otrzyma to, co chce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-586">
          <u xml:id="u-586.0" who="#AndrzejGaberle">Rozumiem, że jest zgoda na przyjęcie propozycji prof. J. Tylmana. Musimy jednak zadecydować, czy użyjemy pojęcia „ścigany” czy „osoba ścigana”. Moim zdaniem, lepiej użyć określenia „osoba ścigana”, zwłaszcza że termin ten występuje w tytułach rozdziałów oraz wielu przepisach. Mówi się np. o osobie wydanej, o osobie, w stosunku do której wystąpiono o wydanie, o osobie, przeciwko której wszczęto postępowanie karne. Pozostańmy wobec tego przy określeniu „osoba ścigana”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-587">
          <u xml:id="u-587.0" who="#JanuszTylman">Zgadzam się. Chcę jednak zwrócić uwagę na pewną niezręczność, która może wystąpić w art. 590 par. 6.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-588">
          <u xml:id="u-588.0" who="#AndrzejGaberle">Końcówka przepisu art. 590 par. 6 powinna otrzymać następujące brzmienie: „...ponownemu postępowaniu karnemu w razie bezpodstawnego zaniechania ścigania za granicą”. Wiadomo przecież, kogo to dotyczy. W art. 590 par. 6 wystarczy skreślić wyraz „podejrzanego”. Nic wielkiego się wtedy nie stanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-589">
          <u xml:id="u-589.0" who="#HenrykKmieciak">W tytule Rozdziału 65 mamy do czynienia z podobną sytuacją. Mówi się tam o osobach ściganych albo skazanych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-590">
          <u xml:id="u-590.0" who="#ZofiaŚwida">A zatem osobę ściganą wyraźnie odróżnia się od osoby skazanej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-591">
          <u xml:id="u-591.0" who="#ZbigniewDoda">Mamy tu raczej do czynienia z pewną niekonsekwencją. W poprzednich rozdziałach projektu Kodeksu postępowania karnego tego nie różnicowano. Tylko w jednym rozdziale nagle odróżniono osobę ściganą od osoby skazanej. Pojęcia występujące w dalszych przepisach powinniśmy dopasować do pojęć używanych w przepisach, o których wcześniej mówiliśmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-592">
          <u xml:id="u-592.0" who="#JanuszTylman">Powinniśmy mówić o przejęciu ścigania, a nie o przejęciu do wykonania kary.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-593">
          <u xml:id="u-593.0" who="#ZdzisławBąkowski">Jest to już inna kwestia, której dotyczy Rozdział 66 projektu Kodeksu postępowania karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-594">
          <u xml:id="u-594.0" who="#JanuszTylman">W takim razie skoncentrujmy się na Rozdziale 63. Używajmy w nim pojęcia „ścigany”, a nie „skazany”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-595">
          <u xml:id="u-595.0" who="#AndrzejGaberle">Chcę mieć pełną jasność, co do tej pory tutaj zrobiliśmy. Przyznaję, że co do pewnych szczegółów nie jestem zorientowany.</u>
          <u xml:id="u-595.1" who="#AndrzejGaberle">Rozumiem, że w art. 589 par. 3 wyraz „podejrzanego” zastępujemy określeniem „osoby ściganej...”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-596">
          <u xml:id="u-596.0" who="#JanuszTylman">„...tymczasowo aresztowanej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-597">
          <u xml:id="u-597.0" who="#AndrzejGaberle">Czy nie można by tu po prostu zapisać: „tymczasowo aresztowanego”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-598">
          <u xml:id="u-598.0" who="#ZbigniewDoda">Rozumiem, że cały czas mówimy o art. 589 par. 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-599">
          <u xml:id="u-599.0" who="#AndrzejGaberle">„Jeżeli przejęcie ścigania łączy się z przekazaniem przez państwo obce tymczasowo aresztowanego - art. 597 stosuje się”. Nie ma tu żadnego powodu, żeby coś specyfikować. A zatem w art. 589 par. 3 wystarczy skreślić wyraz „podejrzanego”.</u>
          <u xml:id="u-599.1" who="#AndrzejGaberle">Wydaje mi się, że w art. 590 par. 1 pkt 1 powinniśmy zapisać: „którego obywatelem jest osoba ścigana”. Czy jest na to zgoda?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-600">
          <u xml:id="u-600.0" who="#JanuszTylman">Ze względów językowych lepiej byłoby chyba zapisać: „którego osoba ścigana jest obywatelem”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-601">
          <u xml:id="u-601.0" who="#AndrzejGaberle">W moim przekonaniu, zgrabniejszym sformułowaniem jest: „którego obywatelem jest osoba ścigana”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-602">
          <u xml:id="u-602.0" who="#JanuszTylman">Chyba jednak akcent powinien być położony na osobę ściganą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-603">
          <u xml:id="u-603.0" who="#AndrzejGaberle">A zatem, przepis art. 590 par. 1 pkt 1 brzmiałby tak: „którego osoba ścigana jest obywatelem”. Nie będę w tym zakresie sprzeczał się.</u>
          <u xml:id="u-603.1" who="#AndrzejGaberle">Art. 590 par. 1 pkt 2 będzie miał treść następującą: „w którym osoba ścigana ma stałe miejsce zamieszkania”, natomiast art. 590 par. 1 pkt 3: „w którym osoba ścigana odbywa lub będzie odbywała karę pozbawienia wolności”.</u>
          <u xml:id="u-603.2" who="#AndrzejGaberle">W art. 590 par. 1 pkt 4 zapisaliśmy w ten sposób: „w którym zostało wszczęte przeciwko osobie ściganej postępowanie karne”.</u>
          <u xml:id="u-603.3" who="#AndrzejGaberle">Art. 590 par. 3 otrzymałby następujące brzmienie: „Przed rozstrzygnięciem wniosku osoba ścigana przebywająca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ma prawo do wysłuchania jej, o czym należy ją pouczyć”.</u>
          <u xml:id="u-603.4" who="#AndrzejGaberle">Art. 590 par. 4 brzmiałby w ten sposób: „W razie pozytywnego rozstrzygnięcia wniosku o przejęcie ścigania Minister Sprawiedliwości zarządza niezwłoczne przekazanie osoby ściganej, jeżeli jest tymczasowo aresztowana, wraz z aktami sprawy, właściwemu organowi państwa obcego”. Wreszcie w art. 590 par. 6 skreślamy wyraz „podejrzanego”.</u>
          <u xml:id="u-603.5" who="#AndrzejGaberle">Rozumiem, że w tytułach rozdziałów nie zmieniamy nic. Widzę, że nikt nie zgłasza uwag.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-604">
          <u xml:id="u-604.0" who="#JanuszTylman">Mam jeszcze jedną prośbę. Przepraszam, że wracam do pewnej sprawy, ale zostałem do tego zobligowany przez członków zespołu zajmującego się projektem Kodeksu postępowania karnego. Chcę powiedzieć, że podkomisja wyeliminowała rozwiązanie, które umożliwiało przesłuchanie przez sąd podejrzanego, a więc osoby, która jest ścigana w toku postępowania przygotowawczego. Przypominam, że pozostaje możliwość przesłuchania przez sąd świadka także w postępowaniu przygotowawczym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-605">
          <u xml:id="u-605.0" who="#AndrzejGaberle">O którym przepisie mówi w tej chwili prof. J. Tylman?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-606">
          <u xml:id="u-606.0" who="#JanuszTylman">O art. 301 projektu Kodeksu postępowania karnego. przepis ten został „okrojony” w ten sposób, że przesłuchanie podejrzanego może odbywać się bez udziału obrońcy.</u>
          <u xml:id="u-606.1" who="#JanuszTylman">W projekcie rządowym Kodeksu postępowania karnego kwestię tę opisywał art. 297. Par. 1 tego artykułu brzmiał następująco: „Na żądanie podejrzanego należy przesłuchać go z udziałem ustanowionego obrońcy. Niestawiennictwo obrońcy nie tamuje przesłuchania”. Przepis ten pozostał jako art. 301 projektu przedłożonego przez podkomisję.</u>
          <u xml:id="u-606.2" who="#JanuszTylman">Teraz przytoczę brzmienie art. 297 par. 2 z projektu rządowego: „Na wniosek prokuratora podejrzanego przesłuchuje sąd”. Art. 297 par. 3 miał treść następującą: „Sąd przesłuchuje jednorazowo podejrzanego także na jego żądanie zgłoszone do czasu zamknięcia śledztwa lub dochodzenia - chyba, że przesłuchanie nastąpiło już na wniosek prokuratora. Wreszcie art. 297 par. 4: „W przypadkach przewidzianych w par. 2 i 3 obrońca może wziąć udział w posiedzeniu”.</u>
          <u xml:id="u-606.3" who="#JanuszTylman">Chcę powiedzieć, że wiele elementów praktycznych przemawia za tym, żeby tę szerszą konstrukcję z projektu rządowego utrzymać, ponieważ my nie wartościujemy dowodów z przesłuchań zarówno świadków, jak i podejrzanych w zależności od tego, czy przesłuchania dokonuje policjant, prokurator, czy sąd. Wszystkie protokoły przesłuchań mają tę samą wartość dowodową jako ewentualna podstawa wyroku.</u>
          <u xml:id="u-606.4" who="#JanuszTylman">Po drugie - nigdzie na świecie nie ma takiej sytuacji, żeby osoba, która jest ścigana w toku przestępstwa przygotowawczego, nie mogła być przesłuchana przez sąd, choćby jeden raz i to nie tylko na swój własny wniosek, czy wniosek obrońcy, ale także na wniosek prokuratora. W Niemczech należy do dobrego praktycznego zwyczaju, jeżeli prokurator chcąc mieć mocniejszy dowód dla dalszego postępowania sądowego i przyznającego się do winy podejrzanego natychmiast posyła do sędziego śledczego lub do sądu.</u>
          <u xml:id="u-606.5" who="#JanuszTylman">To, o czym przed chwilą mówiłem, można nazwać praktycznym argumentem jednostronnym, dlatego że przepis art. 297 został pomyślany przede wszystkim dla podejrzanego. który z różnych względów - nie chcę odwoływać się do przeszłości, gdyż dzisiaj mamy inne warunki, inną sytuację - może być zainteresowany przesłuchaniem, choćby jednorazowym przez sąd.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-607">
          <u xml:id="u-607.0" who="#AndrzejGaberle">Chcę powiedzieć, że na ten temat dyskutowaliśmy w czasie posiedzenia podkomisji chyba że 3 godziny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-608">
          <u xml:id="u-608.0" who="#JanuszTylman">Myślę, że nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-609">
          <u xml:id="u-609.0" who="#AndrzejGaberle">Ależ tak. Pamiętam nawet, że rozłożyliśmy omówienie tej kwestii na dwa posiedzenia. Czy mamy teraz tę dyskusję powtarzać?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-610">
          <u xml:id="u-610.0" who="#JanuszTylman">Oczywiście, że nie. Stosowną decyzję możemy podjąć w ciągu minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-611">
          <u xml:id="u-611.0" who="#AndrzejGaberle">Dobrze. Chcę spytać, czy jeszcze raz mamy zmieniać treść art. 301 projektu Kodeksu postępowania karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-612">
          <u xml:id="u-612.0" who="#ZbigniewDoda">Jeśli na nowo rozpoczniemy dyskusję, to proszę o uwzględnienie jednego czynnika. Tam, gdzie jest to istotne w projekcie Kodeksu postępowania karnego, podejrzany może być przesłuchany przez sąd. Wtedy, gdy jest tymczasowo aresztowany, już dzisiaj ma kontakt z sądem. Ale jeżeli odpowiada z wolnej stopy, to jest tu już jakby inna sytuacja. Chcę powiedzieć, że to nieprawda, iż wszędzie na Zachodzie podejrzany może zażądać przesłuchania przez sędziego, jeśli nie jest pozbawiony wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-613">
          <u xml:id="u-613.0" who="#JanuszTylman">Proszę dodać jedną rzecz. Jeżeli podejrzany nie może żądać przesłuchania go przez sąd, to protokół policyjny nie ma żadnego znaczenia dowodowego...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-614">
          <u xml:id="u-614.0" who="#ZbigniewDoda">Tylko wedle ustawy. Niemcy, na które powoływał się prof. J. Tylman, w praktyce opierają się na protokołach policyjnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-615">
          <u xml:id="u-615.0" who="#JanuszTylman">Nie powinniśmy przytaczać niedobrej praktyki. Pragnę zauważyć, że u nas protokół policyjny ma pełną wartość dowodową. Nie chcę przedłużać dyskusji na ten temat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-616">
          <u xml:id="u-616.0" who="#AndrzejGaberle">Protokół policyjny ma wartość dowodową wtedy, gdy zachodzą warunki do jego odczytania i i skonfrontowania z tym, co mówi oskarżony na rozprawie.</u>
          <u xml:id="u-616.1" who="#AndrzejGaberle">Powiem z nieukrywaną szczerością, że z największą niechęcią wróciłbym do dyskusji, którą odbyliśmy na posiedzeniu podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-616.2" who="#AndrzejGaberle">Czy ktoś jednak chce tę dyskusję odtworzyć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-617">
          <u xml:id="u-617.0" who="#ZofiaŚwida">Chcę tylko o coś zapytać. O ile dobrze zrozumiałam, prof. J. Tylman powiedział, że sąd nie będzie mógł przesłuchać podejrzanego, natomiast świadka - tak. Czy przepis, w którym stwierdza się, że sąd może przesłuchać świadka, został w projekcie Kodeksu postępowania karnego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-618">
          <u xml:id="u-618.0" who="#JanuszTylman">Taki przepis został.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-619">
          <u xml:id="u-619.0" who="#ZofiaŚwida">Który to przepis?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-620">
          <u xml:id="u-620.0" who="#JanuszTylman">Chodzi o art. 316 par. 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-621">
          <u xml:id="u-621.0" who="#ZofiaŚwida">Jeżeli tak jest jak mówi prof. J. Tylman, to jedno jest pewne: powinno to zostać ujednolicone. Dlaczego świadka traktujemy w tym zakresie inaczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-622">
          <u xml:id="u-622.0" who="#ZbigniewDoda">Chodzi tu o niepowtarzalną czynność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-623">
          <u xml:id="u-623.0" who="#JanuszTylman">O pewną gwarancję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-624">
          <u xml:id="u-624.0" who="#AndrzejGaberle">Chodzi o pewną czynność, której nie można powtórzyć na rozprawie. Jest to zupełnie inna sytuacja procesowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-625">
          <u xml:id="u-625.0" who="#ZofiaŚwida">Już rozumiem, chodzi o czynność niepowtarzalną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-626">
          <u xml:id="u-626.0" who="#AndrzejGaberle">Bardzo dziękuję za wszystkie uwagi. Rozumiem, że nikt nie ma specjalnie ochoty na wznowienie dyskusji, którą odbyliśmy w czasie posiedzenia podkomisji. Wobec tego nie będziemy jej podejmować.</u>
          <u xml:id="u-626.1" who="#AndrzejGaberle">Czy prof. J. Tylman ma jeszcze jakąś uwagę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-627">
          <u xml:id="u-627.0" who="#JanuszTylman">Nie mam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-628">
          <u xml:id="u-628.0" who="#AndrzejGaberle">Wobec tego przechodzimy teraz do poprawek do projektu Kodeksu postępowania karnego, przedłożonych przez posła J. Niemcewicza.</u>
          <u xml:id="u-628.1" who="#AndrzejGaberle">Tekst poprawek członkowie Komisji otrzymali na piśmie, dlatego też nie będę ich odczytywał. Jeżeli wnioskodawca wyrazi taką wolę, będzie mógł pokrótce uzasadnić swoje propozycje.</u>
          <u xml:id="u-628.2" who="#AndrzejGaberle">Zaczynamy od poprawki do art. 37.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-629">
          <u xml:id="u-629.0" who="#JanuszNiemcewicz">Proponuję powrót do treści art. 37 (dawniej art. 35) z przedłożenia rządowego. O co tu chodzi? Chodzi o to, że w projekcie Kodeksu postępowania karnego przedłożonego przez podkomisję zapisano, iż przekazanie przez Sąd Najwyższy sprawy do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu ze względu na dobro wymiaru sprawiedliwości może mieć miejsce tylko z inicjatywy właściwego sądu. Przyznaję, że mogę sobie wyobrazić taką sytuację - takie sytuacje się zresztą zdarzają - kiedy dobro wymiaru sprawiedliwości wymaga przekazania sprawy ze względu na taki, a nie inny skład sędziowski, prowadzący daną sprawę. Przeprowadzenie tego przez „filtr” w postaci sędziego sądu orzekającego jest praktycznie niemożliwe. O wiele bezpieczniejszym rozwiązaniem wydaje się przyznanie prawa do złożenia wniosku o przekazanie sprawy innemu sądowi równorzędnemu również stronom. Mogą być takie sytuacje, w których konieczność przekazania sprawy innemu sądowi wynika stąd, że na terenie sądu orzekającego napięcie społeczne jest tak ogromne, iż dobrze byłoby, żeby sprawę osądził inny sąd, ale sąd orzekający w takim, a nie innym składzie akurat tego poglądu nie podziela, uważam, że wytrzyma to napięcie. bądź też chce ulec temu napięciu, a właściwie naciskowi społecznemu. Wtedy wydaje mi się, że Sąd Najwyższy powinien zbadać na wniosek stron, w tym prokuratora, czy rzeczywiście dobro wymiaru sprawiedliwości nie wymaga przekazania sprawy innemu sądowi.</u>
          <u xml:id="u-629.1" who="#JanuszNiemcewicz">Opowiadam się za powrotem do wersji art. 37 z przedłożenia rządowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-630">
          <u xml:id="u-630.0" who="#AndrzejGaberle">O propozycji rządowej do art. 37 dyskutowaliśmy dosyć długo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-631">
          <u xml:id="u-631.0" who="#ZbigniewDoda">Chcę powiedzieć, że ryzyko, realne niebezpieczeństwo wystąpienia sytuacji, o której mówił poseł J. Niemcewicz, że sąd właściwy nie zwróci się do Sądu Najwyższego o rozważenie kwestii przekazania sprawy innemu sądowi równorzędnemu, można oczywiście dostrzec. Natomiast w praktyce wygląda to tak, że w 9 wypadkach na 10 sądy nawet bez żadnej rzeczywistej racji chcą z tego rozwiązania korzystać. Chcą bowiem „zrzucić” pewne sprawy komu innemu. Mam na myśli sprawy trudne do rozstrzygnięcia.</u>
          <u xml:id="u-631.1" who="#ZbigniewDoda">Po drugie, chcę powiedzieć, że na początku członkowie podkomisji pragnęli przywrócić treści art. 37 w wersji rządowej. Było to efektem położenia akcentu na zasadę równości stron. Dziś przekazanie sprawy innemu sądowi równorzędnemu może nastąpić z inicjatywy sądu lub na wniosek prokuratora. Powiedziało się „a”, to i chciało się powiedzieć „b”: dlaczego tylko na wniosek prokuratora? Przecież można by to zrobić także na wniosek stron. Pojawia się tu niebezpieczeństwo, którego nie można przed członkami Komisji ukrywać. Jest to ciężka sprawa. Harmonogram kolejnych rozpraw jest rozpisany na pół roku. Dzień przed rozpoczęciem przewodu sądowego, po dwóch dniach rozmaitych debat proceduralnych obrońca stawia wniosek o to, aby Sąd Najwyższy przekazał sprawę innemu sądowi. Zanim Sąd Najwyższy ten wniosek rozpozna i rozstrzygnie, cały harmonogram rozpraw się zawali.</u>
          <u xml:id="u-631.2" who="#ZbigniewDoda">Ja rozumiem, że może być taka sytuacja, w której bądź obrona, bądź oskarżenie będzie zdania, że dobro wymiaru sprawiedliwości wymagałoby przekazania sprawy gdzie indziej, ale obawiam się, że instrument w postaci umożliwienia stronom zablokowania rozpoznania sprawy jest instrumentem niebezpiecznym.</u>
          <u xml:id="u-631.3" who="#ZbigniewDoda">Myślę, że poseł J. Niemcewicz doskonale wie, że tam, gdzie będą podstawy, żeby zaczepiać konkretny skład sądu, stosuje się inne instrumenty prawne, natomiast tam, gdzie sprawa zostanie rozpoznana w aurze, która nie dawała gwarancji odpowiedniego respektowania zasady swobody wyrokowania, jest otwarta droga do zaczepienia rozstrzygnięcia w postępowaniu odwoławczym.</u>
          <u xml:id="u-631.4" who="#ZbigniewDoda">Jestem przeciwny przyjęciu propozycji posła J. Niemcewicza do art. 37.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-632">
          <u xml:id="u-632.0" who="#AndrzejGaberle">Nie chcę pozostawić ani cienia wątpliwości, że całkowicie podzielam stanowisko prof. Z. Dody. Uważam, że danie stronom instrumentu, o którym mowa w art. 37, jest po prostu zabiegiem niebezpiecznym. Jest zabiegiem, który w sposób fatalny, może się odbić na przebiegu postępowania karnego, na jego sprawności, zwłaszcza w sprawach trudnych.</u>
          <u xml:id="u-632.1" who="#AndrzejGaberle">Poza tym chcę powiedzieć, że w praktyce nie widziałem przypadku, kiedy są wyłączyłby się ze sprawy niechętnie. Sądy wyłączają się ze spraw z niezwykłą chęcią, nawet w sytuacji, gdy występują tylko lekkie podejrzenia co do tego, że ewentualnie istnieje jakaś podstawa wyłączenia. W związku z tym obawy o to, że sądy nie będą chętnie wyłączały się od spraw, są rzeczywiście przesadzone. Inne obawy są natomiast realne i co do tego nie ma najmniejszych wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-632.2" who="#AndrzejGaberle">Czy ktoś jeszcze chciałby się wypowiedzieć na temat art. 37? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-632.3" who="#AndrzejGaberle">Rozumiem, że poseł J. Niemcewicz podtrzymuje swój wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-633">
          <u xml:id="u-633.0" who="#JanuszNiemcewicz">Tak, podtrzymuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-634">
          <u xml:id="u-634.0" who="#AndrzejGaberle">W związku z tym, wniosek posła J. Niemcewicza do art. 37 poddaję pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-634.1" who="#AndrzejGaberle">Kto opowiada się za przyjęciem wniosku posła J. Niemcewicza dotyczącego zmiany treści art. 37? W głosowaniu za wnioskiem opowiedział się 1 poseł, 9 było przeciwnych, a 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-634.2" who="#AndrzejGaberle">A zatem, wniosek posła J. Niemcewicza do art. 37 nie został uwzględniony.</u>
          <u xml:id="u-634.3" who="#AndrzejGaberle">Druga poprawka posła J. Niemcewicza dotyczy art. 79 par. 2. Chodzi o uzupełnienie tego przepisu poprzez odwołanie się do art. 78 par. 1. Innymi słowy oskarżony musiałby mieć obrońcę, gdy sąd uzna to za niezbędne ze względu na okoliczności utrudniające obronę i spełnia jednocześnie warunki do przyznania mu obrońcy z urzędu.</u>
          <u xml:id="u-634.4" who="#AndrzejGaberle">Czy poseł J. Niemcewicz chciałby uzasadnić swoją poprawkę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-635">
          <u xml:id="u-635.0" who="#JanuszNiemcewicz">Tak. Przy obecnym brzmieniu art. 79 par. 2, jeżeli sąd uzna, że obrona jest utrudniona, oskarżony będzie miał obrońcę z urzędu nawet wtedy, jeśli jest bogaty i stać go na to, żeby mieć obrońcę z wyboru, ale nie chce go mieć.</u>
          <u xml:id="u-635.1" who="#JanuszNiemcewicz">Myślę, że zupełnie wystarczającym zabezpieczeniem jest, jeżeli oskarżony niezależnie od swojego wniosku o ustanowienie obrońcy z urzędu, złożonego na podstawie art. 78 par. 1 będzie mógł liczyć na to - zwłaszcza gdy jest bezradny, nie złożył wniosku albo nie wiedział, iż można taki wniosek złożyć - że sąd przyzna mu obrońcę z urzędu w trudnej obronie, jeżeli oczywiście jest człowiekiem niezamożnym. Natomiast nie widzę powodu, dla którego ze względu na trudną obronę komuś, kogo stać na obrońcę z wyboru, należy przyznawać obrońcę z urzędu, mimo że on tego nie chce lub o to nie dba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-636">
          <u xml:id="u-636.0" who="#ZbigniewDoda">Przykro mi, że po raz drugi muszę kontrować propozycję posła J. Niemcewicza. Przewodniczący A. Gaberle eufemistycznie powiedział, że owa propozycja to właściwie uzupełnienie art. 79 par. 2. Ja stoJą na stanowisku, że trzeba nazwać rzeczy po imieniu. W moim przekonaniu, propozycja posła J. Niemcewicza jest próbą całkowicie bezzasadnego, opartego na pewnym nieporozumieniu zawężenia zakresu obrony obligatoryjnej.</u>
          <u xml:id="u-636.1" who="#ZbigniewDoda">Chcę zapytać członków Komisji bez względu na to, czy mają wykształcenie prawnicze, czy nie, czy to jest w porządku, żeby sąd, który uważa, iż w sprawie konieczny jest udział obrońcy, ale jednocześnie widzi, że chodzi tu o człowieka majętnego, którego stać na obrońcę z wyboru, mówił tak: „Stać cię na obrońcę, ale go nie ustanawiasz. to choć dla dobra sprawy sprawy należałoby zapewnić udział obrońcy, ja się tym nie przejmuję”.</u>
          <u xml:id="u-636.2" who="#ZbigniewDoda">Prof. J. Tylman może to potwierdzić, że przepis art. 79 par. 2 budził w okresie przygotowywania projektu Kodeksu postępowania karnego zastrzeżenia i wątpliwości takiej oto natury: czy iść w kierunku aż tak opiekuńczym. Wskazujemy konkretne i precyzyjne podstawy obrony obligatoryjnej. Chodzi tu o sytuacje rozmaitych defektów, obiektywnych utrudnień, obrony dla oskarżonego, a my ni stąd ni zowąd mówimy: „jak sąd dostrzeże, że sprawa jest szczególnie skomplikowana, to choćby oskarżony palcem w bucie nie ruszył, bo nawet nie składał wniosku o ustanowienie obrońcy, musi on być ustanowiony”.</u>
          <u xml:id="u-636.3" who="#ZbigniewDoda">Proszę zauważyć, iż cały czas mówimy o procesie karnym. Niekiedy wchodzi tutaj w rachubę bardzo poważna odpowiedzialność. Trochę inaczej jest w sprawach cywilnych, gdzie nie jest nadmiernym oczekiwanie, że sąd zatroszczy się o to, aby to on miał optymalne warunki rozstrzygania sprawy, aby naprzeciw oskarżenia stanął kwalifikowany podmiot, jakim jest obrońca.</u>
          <u xml:id="u-636.4" who="#ZbigniewDoda">Proszę zwrócić uwagę na to, że przepis art. 79 par. 2 nie jest niebezpieczny w żadnym sensie. Nie ma powodów sądzić, że sądy dla wygodnictwa w co drugiej sprawie powiedzą, że obrona jest utrudniona i dlatego udział obrońcy w sprawie jest konieczny.</u>
          <u xml:id="u-636.5" who="#ZbigniewDoda">Nie chciałbym być sędzią, który widzi, że w sprawie jest potrzebny obrońca i która zarazem daje znać oskarżonemu: „Przecież pana stać na obrońcę, powinien go pan sobie przybrać”. A co się stanie, jeżeli oskarżony powie: „A ja mam obrońcę w nosie”? Wtedy sąd nie będzie mógł nic zrobić. Jeżeli jednak oskarżony nie miałby pieniędzy, sędzia mógłby powiedzieć: „No tak, obrona jest tutaj nieodzowna”. Chodzi tu o dwa różne, jednak krzyżujące się kryteria.</u>
          <u xml:id="u-636.6" who="#ZbigniewDoda">Komisja Kodyfikacyjna, która przygotowała przedłożenie rządowe projektu Kodeksu postępowania karnego i podkomisja, która „przepracowywała” owe przedłożenie, zgodziły się z tym, że będą wypadki być może nieliczne, w których sąd uzna, że dla dobra wymiaru sprawiedliwości, dla zapewnienia optymalnych warunków prawidłowego rozstrzygnięcia jest sprawą istotną powiedzieć: „w tej sprawie nieodzowny jest udział obrońcy”. W tym momencie kwestia tego, czy oskarżonego stać na obrońcę czy nie, nie ma zupełnie znaczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-637">
          <u xml:id="u-637.0" who="#AndrzejGaberle">Chcę powiedzieć, że takich bogatych, którzy by nie chcieli mieć obrońcy, mimo że byłoby to pożądane, raczej trudno spotkać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-638">
          <u xml:id="u-638.0" who="#JanuszNiemcewicz">Jednego już nawet wymieniłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-639">
          <u xml:id="u-639.0" who="#AndrzejGaberle">Czy ktoś jeszcze chce wypowiedzieć się na ten temat?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-640">
          <u xml:id="u-640.0" who="#KrzysztofBudnik">Mam jedno pytanie. Rozumiem, że obrońca z urzędu - tak jak powiedział prof. Z. Doda - ma ułatwiać przede wszystkim sądowi rozstrzygnięcie sprawy. Czyim przede wszystkim będzie on powiernikiem, czy oskarżonego? Czy będzie on mógł prowadzić obronę wbrew linii obrony przyjętej przez samego oskarżonego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-641">
          <u xml:id="u-641.0" who="#ZbigniewDoda">Przepraszam za uczyniony przeze mnie wcześniej skrót. Dziękuję posłowi K. Budnikowi za to pytanie. Nie jest dobrze nadmiernie skracać swoją wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-641.1" who="#ZbigniewDoda">Chodzi o to, że mamy do czynienia ze sprawą trudną i sąd tylko wtedy, kiedy dostanie z obu stron możliwie wnikliwe naświetlenie różnych aspektów, różnych wątpliwości, uzyska optymalne warunki do rozstrzygnięcia. W przeciwnym razie sąd będzie miał przed sobą nieporadnego, niekwalifikowanego, emocjonalnie uwikłanego we własną sprawę oskarżonego i przygotowanego znakomicie fachowca - prokuratora, czyli reprezentanta interesów oskarżenia. Tu nie chodzi o to, żeby obrońca występował jako pomocnik sądu, tylko żeby występował tam, gdzie kontradyktoryjność będzie zapewniona. W trudnej sprawie będzie to niekiedy stanowić bardzo wysoki stymulator trafnego rozstrzygnięcia. Tylko taki sens miała moja wcześniejsza wypowiedź, a nie, że sędzia ustawi sobie obrońcę, tak jak chce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-642">
          <u xml:id="u-642.0" who="#AndrzejGaberle">Czy ktoś jeszcze chce się wypowiedzieć na ten temat? Rozumiem, że poseł J. Niemcewicz podtrzymuje swój wniosek do art. 79 par. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-643">
          <u xml:id="u-643.0" who="#JanuszNiemcewicz">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-644">
          <u xml:id="u-644.0" who="#AndrzejGaberle">Kto opowiada się za przyjęciem poprawki posła J. Niemcewicza do art. 79 par. 2, w którym do przepisie na końcu pojawiłoby się uzupełnienie: „...a zachodzą warunki określone w art. 78 par. 1”?</u>
          <u xml:id="u-644.1" who="#AndrzejGaberle">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 2 posłów, 8 było przeciwnych, a 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-644.2" who="#AndrzejGaberle">A zatem, poprawka posła J. Niemcewicza do art. 79 par. 2 nie została uwzględniona.</u>
          <u xml:id="u-644.3" who="#AndrzejGaberle">Chcę powiedzieć, że do art. 79 poseł J. Niemcewicz zgłosił jeszcze jedną poprawkę polegającą na skreśleniu par. 4.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-645">
          <u xml:id="u-645.0" who="#JanuszNiemcewicz">W moim przekonaniu jest to wyłącznie zmiana legislacyjna. Przypomnę historię powstania art. 79 par. 4. Zgłoszono mianowicie wniosek, aby w wypadku opinii stwierdzającej, że oskarżony jest poczytalny, ustał obowiązek obrony z urzędu. W odpowiedzi na ten wniosek, oczywiście niesłuszny, w art. 79 dopisano par. 4. Wydaje mi się, że wystarczającym jest przepis art. 84 par. 1. Obecny stan prawny, że obrona trwa do prawomocności, nie budzi niczyich wątpliwości. Podkreślanie tego wydaje mi się niepotrzebne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-646">
          <u xml:id="u-646.0" who="#ZbigniewDoda">Jeżeli poseł J. Niemcewicz nawiązuje do obecnego stanu, to dobrze byłoby wiedzieć, że ów obecny stan jest najlepszą racją precyzyjnego ujęcia tej sprawy, gdy korowody, jakie mamy na tle prawomocnego zakończenia postępowania i obowiązku, czy braku obowiązku działania obrońcy, przypominają kwadraturą koła, ale nie chcę tu obecnych męczyć problemami interpretacyjnymi. Racje art. 79 par. 4 są dwojakie. Gdyby chodziło tylko o to, o czym mówił poseł J. Niemcewicz, a mianowicie o pytanie, do kiedy obrońca jest obowiązany działać, to pół biedy, nie miałbym wtedy silnych oporów przed skreśleniem tego przepisu.</u>
          <u xml:id="u-646.1" who="#ZbigniewDoda">Druga strona medalu łączy się z innym pytaniem. Jeśli w jakimkolwiek postępowaniu w pewnym momencie zrodziły się wątpliwości co do poczytalności oskarżonego, powołano biegłych, biegli stwierdzili, że to tylko pozory, że tak się tylko zdawało, że delikwent jest całkowicie normalny, to skoro uważa się, że powołanie biegłych dla wydania opinii o stanie zdrowia psychicznego oskarżonego jest racją obrony obligatoryjnej, powstaje pytanie, jak długo ma ono trwać, czy po prawomocnym zakończeniu postępowania już ona nie promieniuje? Jeśli nie postawimy kropki nad „i”, to będzie się powtarzać sytuacja, która trwa od lat, że przyjdą ludzie, którzy spytają, to co z tego, że sąd uznał opinię biegłych za właściwą. Gdyby był obrońca i tę opinię zaczepił, to powołano by innych biegłych, a ci wykazaliby, że słusznie podniesiono wątpliwości. W trybie rewizji nadzwyczajnej Sąd Najwyższy działał w „białych rękawiczkach” i przyjmował, że jednak obrona jest obligatoryjna. Teraz nie chcemy tego przenosić w sferę kasacyjną.</u>
          <u xml:id="u-646.2" who="#ZbigniewDoda">Poseł J. Niemcewicz - w tym miejscu całkowicie się z nim zgadzam - trafnie podkreślił, iż nie można się było zgodzić na taką redukcję zakresu udziału obrońcy, aby wówczas gdy jest opinia i biegli mówią, że oskarżony jest poczytalny, od tego momentu obrońca nie był już potrzebny. Mówiłem już o tym, że może się okazać, iż opinia jest nietrafna i ktoś musi ją rzeczowo zaczepić. W takim razie niczemu nie szkodzi, a wręcz chroni przed komplikacjami precyzyjne powiedzenie, że obrona musi być traktowana jako obligatoryjna do prawomocności i tylko do prawomocności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-647">
          <u xml:id="u-647.0" who="#AndrzejGaberle">Mogę dodać, że na tle obecnego stanu prawnego Sąd Najwyższy wydał orzeczenie właściwie idące po tej samej linii, to znaczy, że obrona obligatoryjna, jeżeli biegli orzekli, że nie ma wątpliwości, co do poczytalności oskarżonego, trwa do chwili prawomocnego zakończenia postępowania. Szkopuł tylko w tym, że orzeczenie Sądu Najwyższego, aczkolwiek cieszą się wielkim autorytetem, nie stanowią prawa. W związku z tym sądzę, że jeśli można przeciąć wątpliwości, to trzeba to zrobić. Czy jeszcze ktoś pragnie zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-648">
          <u xml:id="u-648.0" who="#KazimierzBuchała">Zakwestionowane rozstrzygnięcie jest rozstrzygnięciem racjonalnym. Skreślenie dyskutowanego przepisu działałoby na niekorzyść, dlatego że wynikłe wątpliwości nie byłyby do końca rozwiane. Biegli pozostają do końca prawomocności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-649">
          <u xml:id="u-649.0" who="#AndrzejGaberle">Czy głosowanie jest konieczne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-650">
          <u xml:id="u-650.0" who="#JanuszNiemcewicz">Wydawało mi się, że skreślenie art. 79 par. 4 nie zmieni sytuacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-651">
          <u xml:id="u-651.0" who="#AndrzejGaberle">Rozumiem, że poseł J. Niemcewicz wycofuje swój wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-652">
          <u xml:id="u-652.0" who="#JanuszNiemcewicz">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-653">
          <u xml:id="u-653.0" who="#AndrzejGaberle">Kolejna propozycja posła J. Niemcewicza dotyczy art. 85 par. 1. Poseł J. Niemcewicz proponuje dodać par. 3...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-654">
          <u xml:id="u-654.0" who="#JanuszNiemcewicz">Zdanie trzecie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-655">
          <u xml:id="u-655.0" who="#AndrzejGaberle">Rzeczywiście, poseł J. Niemcewicz proponuje w art. 85 par. 2 dodać trzecie zdanie o treści: „Na postanowienie przysługuje zażalenie”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-656">
          <u xml:id="u-656.0" who="#JanuszNiemcewicz">Przepis art. 85 par. 2 wprowadza słuszną zmianę. Do tej pory było tak, że jeśli skolidowanych oskarżonych bronił jeden obrońca, sąd mógł jedynie zwrócić się do organu samorządowego, który mógł wywrzeć jakiś nacisk na obrońcę, często nieskuteczny. Rozwiązanie to było niesłuszne, dlatego że sąd nie miał żadnej realnej możliwości naprawienia takiej sytuacji. W przepisie art. 85 par. 2 przyjęliśmy rozwiązanie, zgodnie z którym to sąd ma decydować, czy jest kolizja między oskarżonym czy nie i zmusić obu skolidowanych oskarżonych - jest to konieczne - do wyboru nowych obrońców. Jest to rozwiązanie bardzo daleko idące, ponieważ wpływa ono na stosunek między oskarżonym a jego obrońcą, wpływa na to, czy konkretny adwokat może bronić w konkretnej sprawie czy nie. Wydaje mi się, że dobrze byłoby, gdyby ocenę, czy kolizja istnie czy nie, skontrolował sąd II instancji.</u>
          <u xml:id="u-656.1" who="#JanuszNiemcewicz">Są takie rzadkie sytuacje i właśnie dlatego, że są rzadkie kontrola instancyjności nie zaszkodzi. Kontrargument może być taki, iż będzie to kolejne zażalenie, które może przedłużyć postępowanie. Jeżeli sąd daje termin do ustanowienia innych obrońców - jeśli oskarżeni są aresztowani, to nie wyobrażam sobie, żeby ten termin był krótszy niż dwa tygodnie, gdyż trudno szybciej z „kryminału” znaleźć obrońcę - to przedłużenie postępowania w wyniku zażalenia nie będzie tak długie, jakby się zdawało.</u>
          <u xml:id="u-656.2" who="#JanuszNiemcewicz">Sądzę, że jeśli istnieje kolizja pomiędzy takim dobrem jak zaufanie oskarżonego do jego obrońcy, a oceną dokonywaną przez sąd, czy oskarżeni są skolidowani, czy nie, to to skontrolowanie tej oceny przez sąd II instancji niczemu nie zaszkodzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-657">
          <u xml:id="u-657.0" who="#JanuszTylman">W pełni popieram stanowisko posła J. Niemcewicza, ale praktyka jest taka, że sądy rozpoznają zażalenia przez kilka miesięcy. Czy jednak nie przedłuży to nadmiernie postępowania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-658">
          <u xml:id="u-658.0" who="#JanuszNiemcewicz">Sądy różnie działają, Akurat to zażalenie mogą rozpoznać szybko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-659">
          <u xml:id="u-659.0" who="#KazimierzBuchała">Jeśli nawet jest taka praktyka, że sądy rozpatrują zażalenia w ciągu kilku miesięcy, to praktyka musi się zmienić. Leży to w interesie wymiaru sprawiedliwości. Jeżeli sąd będzie o wszystko dbał, to zadba też o szybsze rozstrzygnięcie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-660">
          <u xml:id="u-660.0" who="#ZbigniewDoda">Ja niestety nie mogę poprzeć propozycji posła J. Niemcewicza.</u>
          <u xml:id="u-660.1" who="#ZbigniewDoda">Po pierwsze - przyjęliśmy takie, a nie inne rozwiązanie po długich namysłach i debatach, oglądając różne zagraniczne modele rozstrzygnięć tej sytuacji. Nie mieliśmy tak dobrej sytuacji jak w Niemczech, gdzie jest kilka tysięcy bezrobotnych adwokatów i gdzie ustawodawca mógł powiedzieć, że w ogóle nie ma wspólnej obrony, żeby a priori wyeliminować możliwość konfliktu. Przyjęliśmy wzorzec skandynawski. Sąd nie może tolerować sytuacji, w której widzi sprzeczność, obserwuje, że broni jeden adwokat, który zmierza ku pułapce. Potem następuje zaskarżenie i sąd odwoławczy to wszystko wybroni.</u>
          <u xml:id="u-660.2" who="#ZbigniewDoda">Rodzi się pytanie, nad którym proszę zastanowić się przez moment. Co tu da zażalenie? Jeżeli sąd odwoławczy uwzględni zezwolenie i powie, że kolizja nie ma charakteru wykluczającego wspólną obronę, to dojdzie do rozpoznania sprawy z z udziałem jednego obrońcy, zapadnie wyrok, płynie apelacja, być może nawet tego obrońcy, który stwierdzi, że jednak była kolizja. Wtedy gdy obrona jest obligatoryjna, mamy bezwzględną przyczynę odwoławczą, gdyż sąd apelacyjny wcale nie będzie, bo nie może być, skrępowany stanowiskiem instancji zażaleniowej.</u>
          <u xml:id="u-660.3" who="#ZbigniewDoda">Na szali leżą dwie rzeczy, których w żaden sposób nie da się stopić poprzez kompromis. Albo zatroszczymy się o to, że wtedy, kiedy sąd ma - zakładamy, iż tylko rozsądne - wątpliwości, jest zapewniona bezkolizyjna obrona, że może powiedzieć obrońcy, iż nie będzie bronił akurat tych dwóch, albo też będzie tolerować wypadki, kiedy najpierw przymyka się oko, a potem trzeba z hukiem „wywrócić” orzeczenie wydane w takim układzie argumentując, że jednak była kolizja, a ponieważ obrona była obligatoryjna, to żaden z dwóch oskarżonych nie miał odpowiednio zabezpieczonej obrony.</u>
          <u xml:id="u-660.4" who="#ZbigniewDoda">Proszę, aby jednak nie wprowadzać omawianego zażalenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-661">
          <u xml:id="u-661.0" who="#AndrzejGaberle">Czy ktoś jeszcze chce się wypowiedzieć w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-662">
          <u xml:id="u-662.0" who="#KazimierzBuchała">Moje doświadczenia jako adwokata i sędziego są następujące. Miałem do czynienia z sytuacjami, kiedy sąd skorzystał z okazji, aby pozbyć się określonego obrońcy, dlatego że mu zbyt utrudniał swoimi wnioskami prowadzenie procesu. Wspomniane zażalenie dawałoby możliwość ochrony pewnych interesów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-663">
          <u xml:id="u-663.0" who="#AndrzejGaberle">Zaszło tu pewne nieporozumienie. Sąd nie może pozbyć się obrońcy na podstawie dyskutowanego przepisu. Jeżeli jest dwóch oskarżonych i jeden obrońca, to może on pozostać obrońcą przynajmniej jednego z nich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-664">
          <u xml:id="u-664.0" who="#JanuszNiemcewicz">Właśnie o to chodzi, że nie może.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-665">
          <u xml:id="u-665.0" who="#JerzyWierchowicz">Zapisaliśmy: „zakreślając oskarżonym termin do ustanowienia innych obrońców”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-666">
          <u xml:id="u-666.0" who="#JanuszNiemcewicz">Jeżeli oskarżeni byli skolidowani, to obrońca nie może bronić ani jednego, ani drugiego i jego udział w procesie kończy się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-667">
          <u xml:id="u-667.0" who="#KazimierzBuchała">Zażalenie przecież nie przekreśla racji stanu. Chodzi tylko o to, aby był jakiś środek przeciwko tego rodzaju decyzjom.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-668">
          <u xml:id="u-668.0" who="#ZbigniewDoda">Ale ten środek w drastycznych wypadkach będzie miał znaczenie przy apelacji. Oskarżony postawi zarzut, że przez niesłuszne wyłączenie obrońcy upośledzono jego warunki obrony. Sądy jednak będą musiały uważać podczas stosowania tego przepisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-669">
          <u xml:id="u-669.0" who="#KazimierzBuchała">Jesteśmy zgodni, tylko chciałbym, aby rozstrzygnięto to wcześniej, zanim dojdzie do apelacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-670">
          <u xml:id="u-670.0" who="#ZbigniewDoda">Zgoda.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-671">
          <u xml:id="u-671.0" who="#AndrzejGaberle">Czy jeszcze ktoś pragnie się wypowiedzieć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-672">
          <u xml:id="u-672.0" who="#JanuszGodyń">Będzie to niestety kolejna okazja do wydłużania postępowania sądowego. Gwarancje projektu Kodeksu postępowania karnego naprawdę są rozbudowane. Jeżeli będziemy go poszerzać o kolejne zażalenia, to możemy mówić o regresie wymiaru sprawiedliwości. Oczywiście wszyscy mamy go na uwadze, tylko spójrzmy, jak to wygląda w praktyce. W Sądzie Wojewódzkim w Warszawie sprawy aresztowe są wyznaczane po roku, a co dopiero mówić o zażaleniu. Na uwadze trzeba mieć też realia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-673">
          <u xml:id="u-673.0" who="#KazimierzBuchała">Prowadzenie sprawy to kwestia tygodni lub miesięcy, a rozpatrywanie zażalenia to kwestia godzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-674">
          <u xml:id="u-674.0" who="#JanuszGodyń">Skoro na sprawę nie ma tej godziny, to będzie to zażalenie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-675">
          <u xml:id="u-675.0" who="#AndrzejGaberle">Sądzę, że wszystkie argumenty, które mogły zostać podniesione, były wypowiedziane. Rozumiem, że poseł J. Niemcewicz podtrzymuje swój wniosek, więc przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-675.1" who="#AndrzejGaberle">Kto jest za przyjęciem wniosku posła J. Niemcewicza polegającego na dodaniu w art. 85 par. 2 trzeciego zdania w brzmieniu: „Na postanowienie przysługuje zażalenie”?</u>
          <u xml:id="u-675.2" who="#AndrzejGaberle">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 6 posłów, 4 było przeciwnych, a 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-675.3" who="#AndrzejGaberle">Wniosek uzyskał poparcie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-676">
          <u xml:id="u-676.0" who="#JanuszNiemcewicz">W tej chwili uprawnienia powoda cywilnego w procesie karnym są większe niż powoda cywilnego w procesie cywilnym. Skreślenie w przepisie art. 88 par. 1 powołania na art. 78 nie spowoduje, że powód cywilny nie będzie mógł mieć pełnomocnika z urzędu, tylko że ten pełnomocnik na zasadzie art. 89 będzie ustanawiany tak, jak w postępowaniu cywilnym, tzn. wtedy, kiedy sąd uzna to za potrzebne. W tej chwili występuje - moim zdaniem - nieuzasadnione uprzywilejowanie powoda cywilnego w procesie karnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-677">
          <u xml:id="u-677.0" who="#ZbigniewDoda">Gdyby to należało odnieść tylko do powoda cywilnego, to byłbym gorącym orędownikiem tej propozycji, ale nie traktujmy inaczej ofiary przestępstwa. Pokrzywdzony jako oskarżyciel prywatny, pokrzywdzony jako oskarżyciel posiłkowy i nagle okazuje się, że w układzie, w którym jest w bardzo trudnej sytuacji - gdyż niekiedy w związku z przestępstwem doznał materialnej szkody - jest mu trudniej dojść do kwalifikowanego zastępstwa prawnego niż oskarżonemu. Harmonia zostaje tu nieco zaburzona.</u>
          <u xml:id="u-677.1" who="#ZbigniewDoda">Wydaje mi się, że wtedy kiedy chodziło o dochodzenie roszczeń cywilnych, można powiedzieć, że powinna być równość w procesie cywilnym i w procesie karnym. Tutaj wszakże mówimy o pełnomocniku w szerokim znaczeniu, pełnomocniku różnych ról pokrzywdzonego. W Kodeksie karnym prof. K. Buchała o to walczył i mam nadzieję, że skutecznie - ofiarę jakoś odnaleźliśmy i troszczymy się o nią, a w Kodeksie postępowania karnego nadal traktujemy ją wyraźnie gorzej od oskarżonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-678">
          <u xml:id="u-678.0" who="#AndrzejGaberle">Czy jeszcze ktoś pragnie zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-679">
          <u xml:id="u-679.0" who="#JanuszNiemcewicz">Chodzi tu o drobiazg. Nie upieram się przy swojej poprawce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-680">
          <u xml:id="u-680.0" who="#AndrzejGaberle">Rozumiem, że wniosek posła J. Niemcewicza do art. 88 par. 1 możemy uznać za wycofany.</u>
          <u xml:id="u-680.1" who="#AndrzejGaberle">Przechodzimy do art. 127 par. 2. Poseł J. Niemcewicz zwraca uwagę na to, że dlaczego pismo przeznaczone dla oskarżonego doręcza się w taki sposób, by treść ich nie była udostępniona osobom niepowołanym, a nie dotyczy to innych stron bądź świadka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-681">
          <u xml:id="u-681.0" who="#JanuszNiemcewicz">Chodzi mi np. o to, aby sąsiedzi nie wiedzieli, że kobieta jest wzywana jako świadek w sprawie o zgwałcenie, o czym dzisiaj dowiadują się na skutek takiego, a nie innego sposobu doręczania wezwań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-682">
          <u xml:id="u-682.0" who="#AndrzejGaberle">Osobiście opowiadam się za poprawką. Jeśli nikt nie jest przeciwnego zdania, to w przepisie art. 128 par. 2 wyrazy „dla oskarżonego” zastępujemy wyrazami „dla strony i świadka”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-683">
          <u xml:id="u-683.0" who="#ZbigniewDoda">Możemy pójść jeszcze dalej. W pewnym kontekście operuje się terminem „uczestnik postępowania”. Czasami i do biegłego pismo powinno być doręczone w taki sposób, aby nie rozeszło się to wśród sąsiadów. Termin „uczestnik postępowania” jest znany. Tutaj oczywiście byłby on użyty w liczbie mnogiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-684">
          <u xml:id="u-684.0" who="#AndrzejGaberle">Przepis art. 128 par. 2 przyjmuje więc brzmienie: „Wszelkie pisma przeznaczone dla uczestników postępowania doręcza się w taki sposób, by treść ich nie była udostępniana osobom niepowołanym”. Wybraliśmy pojęcie najszersze.</u>
          <u xml:id="u-684.1" who="#AndrzejGaberle">Kolejna poprawka dotyczy art. 156. Zgłoszono propozycję uzupełnienia go o nowy par. 1a. Wówczas kolejne paragrafy oczywiście zmieniłyby numerację.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-685">
          <u xml:id="u-685.0" who="#JanuszNiemcewicz">Strony i pełnomocnicy mogą przeglądać akta i robić z nich odpisy. Zgodnie z art. 156 par. 2 mogą otrzymywać uwierzytelnione odpisy z akt sprawy. proponuję wprowadzenie przepisu zobowiązującego sąd do umożliwienia skserowania dokumentów z akt sprawy na koszt wnioskodawcy, aby nie musiał on tego ręcznie przepisywać. Nie będą to już uwierzytelnione odpisy. Chodzi tu o techniczne ułatwienie dla stron. które czytają akta. W niektórych sądach już jest taka praktyka, tyle że nie wszędzie. Dobrze byłoby, gdyby sądy miały kserokopiarki, bo to, że ich nie mają, to skandal.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-686">
          <u xml:id="u-686.0" who="#AndrzejGaberle">Nie jestem wcale taki przekonany do tej poprawki. Prezes sądu ma możliwość decyzji w sprawie wydania uwierzytelnionych odpisów. Można oczywiście powiedzieć i o kserokopiach. W każdym razie nie jest tak, że strona może w każdej chwili dostać każdy dokument, który zechce. Nie bardzo bym chciał, aby np. w sprawie rodzinnej oskarżony mógł dostać kopie zeznać swojej żony, albo w sprawie o zgwałcenie - żeby bez ograniczeń mógł dostać różne odpisy. Dlatego też mam opory i zastanawiam się, czy można przyjąć poprawkę posła J. Niemcewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-687">
          <u xml:id="u-687.0" who="#JanuszNiemcewicz">Ponieważ można sobie odpisać protokół i nikt tego nie broni, tyle tylko, że nie będzie on uwierzytelniony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-688">
          <u xml:id="u-688.0" who="#AndrzejGaberle">To zupełnie co innego. Odpis stanowi własną notatkę. Uwierzytelniony odpis dokumentu i kserokopia, która jest też czymś wiarygodnym, to co innego niż własne notatki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-689">
          <u xml:id="u-689.0" who="#ZbigniewDoda">Nie dzielmy włosa na czworo. Przy całej delikatności problemu ochrony danych mamy tu do czynienia z dokumentem procesowym. Będą się zdarzać sytuacje, kiedy dokument ten będzie objęty ochroną i wtedy ogólna norma nie złamie owego rygla. Tam, gdzie ustawodawca powiada: „to jest jasne, proces jest publiczny, jako stronie przysługuje ci prawo dojścia do tego, możesz sporządzić odpis”, wyraźmy trochę zrozumienia dla ludzi, którzy zamiast bawić się w benedyktyńskie przepisywanie, poproszą sekretarkę o skserowanie pięciu stron, za co zapłacą gotówką. Będzie to lepsze od ślęczenia godzinami nad przepisywaniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-690">
          <u xml:id="u-690.0" who="#PawełKasprzyk">Mówiąc po cichu, w praktyce sądowej ma to już miejsce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-691">
          <u xml:id="u-691.0" who="#KrzysztofBudnik">Co rozumie się pod sformułowaniem „dokument” w proponowanym przepisie art. 156 par. 1a?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-692">
          <u xml:id="u-692.0" who="#AndrzejGaberle">Jest to termin ze słownika Kodeksu karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-693">
          <u xml:id="u-693.0" who="#KrzysztofBudnik">Czy list, który został włączony do akt, też jest dokumentem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-694">
          <u xml:id="u-694.0" who="#ZbigniewDoda">Tak, jeżeli jest materiałem dowodowym. Jest to najszersza formuła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-695">
          <u xml:id="u-695.0" who="#JanuszNiemcewicz">W jednym z przepisów stwierdza się, że prokurator może dostać akta do swojego biura i tam robić z nimi co chce, kserować, przepisywać. Chodzi mi o równość stron, to znaczy żeby adwokat w sądzie mógł je skserować na własny koszt, zamiast przepisywać zdanie po zdaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-696">
          <u xml:id="u-696.0" who="#AndrzejGaberle">Jeśli chodzi o obrońcę, to nie mam najmniejszych wątpliwości. Moje zastrzeżenie dotyczyło oskarżonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-697">
          <u xml:id="u-697.0" who="#ZbigniewDoda">W tym miejscu mam jedno pytanie. Ten, kto nie będzie miał obrońcy, z miejsca znajdzie się w gorszej pozycji, choćby był w stanie tak samo skutecznie się bronić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-698">
          <u xml:id="u-698.0" who="#KrzysztofBudnik">Moje wątpliwości budzi następująca sytuacja. Jeśli do akt zostanie dołączony list jako dowód panujących stosunków rodzinnych w sprawie o występek, to jeśli zostanie on skserowany, nie można wykluczyć, że nie zacznie krążyć i być wywieszany na słupach w danym osiedlu. Jeśli dostęp do niego ma prokurator, to obowiązują go rygory jego służby, które uniemożliwią rozpowszechnianie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-699">
          <u xml:id="u-699.0" who="#ZbigniewDoda">Każdy ma dostęp do akt, proszę przeczytać art. 156 par. 1. Poprawka posła J. Niemcewicza niczego nie zmienia, tylko konkretyzuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-700">
          <u xml:id="u-700.0" who="#KrzysztofBudnik">Jeśli chodzi o dobra osobiste osoby mającej status świadka, czy związane z nią okoliczności, które stanowią dowód w danej sprawie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-701">
          <u xml:id="u-701.0" who="#ZbigniewDoda">Nie można obrońcy pozbawiać możliwości uzyskania materiału dla celów przygotowania obrony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-702">
          <u xml:id="u-702.0" who="#KrzysztofBudnik">Czy o oskarżonym jest mowa w jakimkolwiek przepisie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-703">
          <u xml:id="u-703.0" who="#AndrzejGaberle">Bardzo proszę o spokój, gdyż rodzi się nam bałagan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-704">
          <u xml:id="u-704.0" who="#KazimierzBuchała">Jeśli chodzi o kserokopie dokumentów, to współcześnie dyskutowanie o tym jest wprost szokujące. Pomijam prawa do odpisywania całości lub części takich czy innych dokumentów. jeśli są one objęte tajemnicą, to już inna sprawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-705">
          <u xml:id="u-705.0" who="#AndrzejGaberle">Jeśli chodzi o same kserokopie, to nie zgłaszam w ogóle żadnych wątpliwości. W art. 156 par. 2 zapisaliśmy, że prezes sądu może zarządzić wydanie odpisów w razie uzasadnionej potrzeby. Moje zastrzeżenia budzi jedynie sytuacja, kiedy oskarżony mógłby zrobić kserokopię każdego dokumentu, który znajduje się w aktach sprawy i następnie robić z niego użytek w sposób dla siebie wygodny. To wzbudza moje opory. Jeśli są inne opinie, to całą sprawę rozstrzygniemy w głosowaniu. Nie widzę tu żadnego problemu.</u>
          <u xml:id="u-705.1" who="#AndrzejGaberle">Czy jeszcze ktoś pragnie się wypowiedzieć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-706">
          <u xml:id="u-706.0" who="#KazimierzBuchała">Jeśli z jakiegoś powodu dany dokument jest objęty tajemnicą...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-707">
          <u xml:id="u-707.0" who="#AndrzejGaberle">Żadną tajemnicą nie jest objęte np. świadectwo lekarskie. Mogę z niego zrobić kserokopię i pokazywać wokół, że żona, która ściga mnie za alimenty, choruje na to czy na tamto.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-708">
          <u xml:id="u-708.0" who="#ZbigniewDoda">Można zrobić odpis i też go rozsyłać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-709">
          <u xml:id="u-709.0" who="#AndrzejGaberle">Ale nie będzie on uwierzytelniony. To nie jest to samo.</u>
          <u xml:id="u-709.1" who="#AndrzejGaberle">Osobiście mam wątpliwości, pozostali uczestnicy dyskusji ich nie mają, więc rozstrzygnijmy sprawę w głosowaniu, jak nakazują zasady demokracji. Wcześniej pragnę zapytać, w którym miejscu miałby się znaleźć dodatkowy przepis?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-710">
          <u xml:id="u-710.0" who="#JanuszNiemcewicz">Byłby to art. 156 par. 2a.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-711">
          <u xml:id="u-711.0" who="#AndrzejGaberle">Nowy przepis umieścilibyśmy pomiędzy par. 2 a par. 3, tak więc byłby to par. 3, a numeracja kolejnych przepisów uległaby zmianie.</u>
          <u xml:id="u-711.1" who="#AndrzejGaberle">Kto jest za tym, aby w art. 156 zamieścić par. 3 w brzmieniu: „Na wniosek obrońcy i oskarżonego i na ich koszt wydaje się kserokopie dokumentów z akt sprawy”?</u>
          <u xml:id="u-711.2" who="#AndrzejGaberle">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 5 posłów, 3 było przeciwnych, a 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-711.3" who="#AndrzejGaberle">Wniosek uzyskał większość.</u>
          <u xml:id="u-711.4" who="#AndrzejGaberle">Rozumiem, że prostą konsekwencją przyjęcia tego wniosku jest dodanie po wyrazie „odpisów” wyrazów „lub kserokopii”. Dotyczy to art. 156 par. 4 i 5 - oczywiście według obecnej numeracji. Przechodzimy do art. 180 par. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-712">
          <u xml:id="u-712.0" who="#JanuszNiemcewicz">Powracam tu do kwestii, która była obszernie dyskutowana. Chodzi o zakres obowiązywania tajemnicy adwokackiej. W przepisie art. 180 par. 2 tajemnica adwokacka dotycząca tylko pełnomocników cywilnych - tajemnica obrończa jest absolutna, co jest oczywiste - została zrównana z tajemnicą dziennikarską i lekarską.</u>
          <u xml:id="u-712.1" who="#JanuszNiemcewicz">Adwokat przesłuchiwany w sprawie karnej może być bez ograniczeń zwolniony z tajemnicy adwokackiej na tej samej zasadzie co tamte osoby, jeżeli jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości. Wydaje mi się, że tajemnica adwokata - powoda cywilnego powinna być chroniona silniej niż np. dziennikarska. Różnice pomiędzy tajemnicą dziennikarską a adwokacką - nie będę tego precyzował - zostały dokładnie wyspecyfikowane w jednym z pism, które poseł A. Gaberle wysłał do „Życia Warszawy” i pewnie je pamięta.</u>
          <u xml:id="u-712.2" who="#JanuszNiemcewicz">Chodzi o kolizję dwóch dóbr. Z jednej strony mamy dobro polegające na umożliwieniu ścigania przestępstw, a z drugiej - dobro, które wynika z natury zawodu adwokata i zaufania do adwokata, jakie ma jego klient. Chodzi również o to, aby nie „iść na łatwiznę” i w sytuacji, w której trudno jest coś ustalić, nie przesłuchiwać adwokata, gdyż wiadomo, że on coś wie i będzie musiał to powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-712.3" who="#JanuszNiemcewicz">Oczywiście nie może być tak, żeby adwokat - pełnomocnik cywilny, nawet w najpoważniejszych sprawach był zwolniony od obowiązku złożenia zeznać, jeżeli zależy od tego możliwość ścigania doraźnych przestępstw. Dlatego w swojej poprawce proponuję, aby adwokat mógł być zwolniony z tajemnicy zawodowej tylko wtedy, gdy jest to niezbędne dla wymiaru sprawiedliwości i tylko wtedy, gdy chodzi o najważniejsze przestępstwa.</u>
          <u xml:id="u-712.4" who="#JanuszNiemcewicz">Najpoważniejsze przestępstwa typu handel narkotykami, handel bronią zostały wymienione w art. 46 par. 1 projektu Kodeksu karnego. Uzupełniłem je jeszcze o zabójstwo, które nie zostało wymienione w tym przepisie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-713">
          <u xml:id="u-713.0" who="#MarekLewandowski">Czy poseł J. Niemcewicz brał pod uwagę przepis art. 245 projektu Kodeksu karnego, w którym został określony prawny obowiązek zawiadamiania o przestępstwie. Nikt nie robi tu łaski. Sąd nie potrzebuje podejmować decyzji, jeśli chodzi o zabójstwo i inne kategorie poważnych przestępstw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-714">
          <u xml:id="u-714.0" who="#AndrzejGaberle">Moja polemika, która została opublikowana w „Życiu Warszawy” dotyczyła trochę innej sprawy. Mianowicie jeden z dziennikarzy prezentował pogląd, że dziennikarzowi powinna przysługiwać taka sama ochrona jak obrońcy - nie adwokatowi, ale obrońcy, a to jest mimo wszystko zasadnicza różnica. Nie powiedziałbym ani jednego marnego słowa na rzecz uchylania tajemnicy obrończej. Jest to sprawa zupełnie ewidentna i rzecz nienaruszalna.</u>
          <u xml:id="u-714.1" who="#AndrzejGaberle">Jakie są opinie pozostałych członków dyskusji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-715">
          <u xml:id="u-715.0" who="#JanuszNiemcewicz">Przypomnę argument, ze wspomnianego pisma, który akurat mnie przekonał. Człowiek, który przychodzi do dziennikarza, na ogół zdradza cudze tajemnice, natomiast człowiek, który przychodzi do adwokata, ujawnia własne. Jest to bardzo celny argument, który akurat do mnie dotarł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-716">
          <u xml:id="u-716.0" who="#ZbigniewDoda">Wszystkie delikatne problemy były zapewne nie raz przedmiotem uwagi i dyskusji tu obecnych. Chciałbym się wypowiedzieć bardzo krótko.</u>
          <u xml:id="u-716.1" who="#ZbigniewDoda">Po pierwsze, osobiście nie jestem do końca przekonany, że w tym momencie prawidłowo rozwiązujemy kwestię ochrony tajemnicy adwokackiej - mam na myśli propozycje projektu Kodeksu postępowania karnego. Chcę powiedzieć bardzo wyraźnie, że dopóki nie stać nas na przyjęcie w prawie ustrojowym o adwokaturze reguły, która na zachodzie stanowi ubezpieczenie interesów klienta, a nie adwokata, że adwokat, a nawet obrońca ma obowiązek składać zeznania przed sądem, jeśli z obowiązku zachowania tajemnicy zwalnia go jego klient, dopóty będzie tak, iż - nie tylko w wypadku ciężkich przestępstw, na które poseł J. Niemcewicz dał koncesję, ale także w sprawie, gdzie oskarżony podejrzany o nielegalną działalność broni się w ten sposób, że konsultuje się z adwokatem i sięga do argumentu z nieświadomości bezprawności - adwokat powie: „jako adwokat odmawiam zeznań, bo obowiązuje mnie tajemnica adwokacka”. Dopóki nie mamy takiej ustrojowej konstrukcji, która na pierwszym planie stawiałaby troskę o interes klienta, to uważam, że nie powinniśmy redukować obowiązku zeznawania adwokata w charakterze świadka w układzie, w którym to w niczym, w najmniejszym stopniu i nawet o jotę nie narusza i nie zagraża interesom oskarżonego, gdy nie nadwyręża i nie osłabia interesów obrony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-717">
          <u xml:id="u-717.0" who="#AndrzejGaberle">Pragnę dodać, że omawiany przepis w brzmieniu, jakie zostało przedłożone w projekcie Kodeksu postępowania karnego, jest wynikiem bardzo długiej dyskusji i pewnego kompromisu. Nie ma co do tego żadnych wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-717.1" who="#AndrzejGaberle">Co więcej, dowiadywali się o niego dziennikarze. Kilkakrotnie informowałem ich o jego treści. W takiej postaci był on raczej akceptowany. Dziennikarze odnosi się do niego z pewnym zrozumieniem. Mamy tu do czynienia ze zrównaniem wszystkich trzech zawodów w pewnych bardzo daleko idących gwarancjach.</u>
          <u xml:id="u-717.2" who="#AndrzejGaberle">Jeśli dokonamy zmian, poruszymy cały problem na nowo. Jeśli pewne koncesje uzyskają adwokaci, natychmiast o swoje upomną się dziennikarze. Zapoczątkujemy ciąg wydarzeń, który w mojej ocenie jest bardzo niebezpieczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-718">
          <u xml:id="u-718.0" who="#JanuszNiemcewicz">Pod wpływem wypowiedzi posła M. Lewandowskiego pragnę zgłosić autopoprawkę. Proponuję, aby w przedłożonym przeze mnie przepisie art. 180 par. 3 oprócz powołania na art. 46 par. 1 Kodeksu karnego dopisać też powołanie na art. 245 Kodeksu karnego. Nastąpiło tu przeoczenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-719">
          <u xml:id="u-719.0" who="#ZbigniewDoda">Jeżeli ktoś w myśl ustawy ma obowiązek zeznawać, to z czego mamy go zwalniać? Przecież obowiązek ten działa ex lege. Nie można najpierw uzyskać zwolnienia po to, aby wykonywać obowiązek. Przyjmując autopoprawkę posła J. Niemcewicza, wyrządzilibyśmy niedźwiedzią przysługę całej instytucji, gdyż postawilibyśmy ją na głowie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-720">
          <u xml:id="u-720.0" who="#AndrzejGaberle">Sądzę, że sprawa dojrzała do rozstrzygnięcia w głosowaniu. W innym trybie nie zdołamy tego zrobić. Kto opowiada się za przyjęciem poprawki posła J. Niemcewicza?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-721">
          <u xml:id="u-721.0" who="#JerzyWierchowicz">Rozumiem, że bez autopoprawki dotyczącej powołania na art. 245 Kodeksu karnego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-722">
          <u xml:id="u-722.0" who="#AndrzejGaberle">Zgadza się. W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 3 posłów, 7 było przeciwnych, nikt nie wstrzymał się od głosu. Wniosek nie uzyskał poparcia. W tej sytuacji proponowany art. 180 par. 4 staje się nieistotny.</u>
          <u xml:id="u-722.1" who="#AndrzejGaberle">Przechodzimy do omówienia art. 184 par. 2, co jednak nastąpi po przerwie. Ogłaszam przerwę do godz. 17,45.</u>
          <u xml:id="u-722.2" who="#komentarz">(Po przerwie)</u>
          <u xml:id="u-722.3" who="#AndrzejGaberle">Wracamy do omówienia poprawek zgłoszonych przez posła J. Niemcewicza. Poprawka nr 8 dotyczy art. 184 par. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-723">
          <u xml:id="u-723.0" who="#JanuszNiemcewicz">Poprawka ta - w moim rozumieniu - precyzuje intencje art. 184 par. 2. Odmiennie niż w obecnym brzmieniu przepisu dotyczącego świadka incognito zapisaliśmy, iż chodzi o zachowanie w tajemnicy danych osobowych świadka. W związku z tym proponuję, aby w zdaniu drugim art. 184 par. 2 zamiast „z zachowaniem środków, które są konieczne dla zabezpieczenia tajemnicy” zapisać „w sposób uniemożliwiający otrzymanie danych osobowych świadka”. Sformułowanie użyte obecnie w par. 2 może - moim zdaniem - doprowadzić do tego, że będzie się udostępniać protokoły zeznań częściowo zamazane, nie w pełni dostępne dla stron, dla oskarżonego lub obrońcy. S koro chronimy tylko dane osobowe świadka, to uważam, iż również w par. 2 powinno być wyraźnie zapisane, że chodzi o dane osobowe świadka, a nie o zabezpieczenie tajemnicy. Zabezpieczenie tajemnicy można interpretować jako wymazanie czy zasłonięcie części tekstu.</u>
          <u xml:id="u-723.1" who="#JanuszNiemcewicz">Świadomie pozostawiam ujawnienie tożsamości w następnych przepisach, dlatego że w art. 184 par. 3 i 4 m owa jest o sposobie przesłuchania, czyli np. o zasłonie czy zmianie brzmienia głosu, a nie o tym, co jest napisane w tekście protokołu. W tekście protokołu można zamazać czy zasłonić tylko dane osobowe. Właśnie do tego zmierza moja poprawka. mamy tu do czynienia z konsekwencją wyraźnego zrozumienia przepisu art. 184 par. 1.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-724">
          <u xml:id="u-724.0" who="#AndrzejGaberle">Kto chce się wypowiedzieć na ten temat?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-725">
          <u xml:id="u-725.0" who="#AndrzejMurzynowski">Jest w tym wiele racji, tylko obawiam się, że może to być utajnienie pozorne. W treści zeznań może być np. taki fragment: „X zobaczyłem po raz pierwszy wtedy, gdy szedł do mojej piekarni”. Na podstawie takiego fragmentu zeznań można wywnioskować, o kogo chodzi. Poza tym, że nie wymienia się nazwiska i imienia, będą niezbędne jakieś dalsze posunięcia, jeśli mamy zachować się lojalnie wobec świadka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-726">
          <u xml:id="u-726.0" who="#JanuszNiemcewicz">Z takim argumentem spotykam się już w czasie dyskusji nad świadkiem incognito w obecnym Kodeksie postępowania karnego. Odpowiadałem nań w ten sposób: „osoba przesłuchująca wie, że przesłuchuje świadka incognito, w związku z czym tak protokołuje jego zeznania, żeby w protokole nie było tego rodzaju oczywistych odniesień”.</u>
          <u xml:id="u-726.1" who="#JanuszNiemcewicz">W Komisji Sprawiedliwości, która dyskutowała nad tym przepisem, spotkałem się z poglądami - były one głoszone bardzo wyraźnie - że na jego podstawie można w ogóle utajnić tekst zeznań świadka, dlatego że w całości może on prowadzić do rozpoznania jego osoby. Sądzę, że jeśli zasłonimy dane osobowe i jeśli rozsądny przesłuchujący przesłucha świadka tak, aby tego rodzaju nieistotnych, a identyfikujących spraw w tekście nie było, to nie ponosimy żadnego ryzyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-727">
          <u xml:id="u-727.0" who="#KrzysztofBudnik">Jestem zwolennikiem jak najszerszego udostępniania wszystkim stronom materiałów dowodowych. Chciałbym jednak podzielić się pewną wątpliwością. Jeżeli przyjmiemy rozumowanie - bez modyfikacji - że przesłuchujący wiedzą, iż ma przed sobą świadka występującego w szczególnej roli, powinien go odpowiednio przesłuchiwać, to czy w ten sposób nie dojdzie do selekcji zeznań świadka. Wówczas chyba nie będzie można mówić o swobodzie wypowiedzi świadka. Nastąpiło tu chyba naruszenie podstawowej zasady, że dowód w zeznaniu świadków ma być wiarygodny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-728">
          <u xml:id="u-728.0" who="#MariaKurnatowska">Chciałam zadać to samo pytanie. Czy możemy dopuścić do takiej sytuacji, w której przesłuchujący stanie się jednocześnie cenzorem? Przesłuchujący musiałby cenzurować wypowiedzi świadka. Jest to bardzo niebezpieczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-729">
          <u xml:id="u-729.0" who="#ZbigniewDoda">Pytanie to jest bardzo istotne. Poseł J. Niemcewicz ma sporo racji twierdząc, że istotny jest sposób przesłuchiwania świadka. To na pewno nie może polegać na tym, że będzie się odsiewało informacje należące do sedna sprawy. Tego tak naprawdę nawet bardzo dobrze przygotowany przesłuchujący nie jest w stanie ocenić i byłoby źle, gdyby próbował to robić. Poseł K. Budnik również ma rację.</u>
          <u xml:id="u-729.1" who="#ZbigniewDoda">Nie zapominajmy o innej istotnej sprawie. Jeśli przesłuchujący zapyta o różne sprawy - na poboczu szukając punktów zaczepienia dla oceny wiarygodności - np.: „gdzie go pan widział, czy pan go kiedykolwiek widział, skąd go pan zna”, to czy odpowiedzi na te pytania ma nie utrwalić w protokole, dlatego że jest spore prawdopodobieństwo ustalenia, kto to mówi. Odpowiedź brzmi: chyba nie.</u>
          <u xml:id="u-729.2" who="#ZbigniewDoda">Kwadratury koła raczej tu nie ma, jest natomiast bardzo delikatny i niesłychanie trudny problem. Posła J. Niemcewicza jako projektodawcy zmiany tekstu art. 184 par. 1 chcę zapytać, czy zgodziłby się na taki zapis: „w sposób uniemożliwiający ujawnienie tożsamości świadka”. Sama ochrona przed odczytaniem danych - w moim przekonaniu - wprawdzie gwarancyjnie jest bardzo istotna, ale stwarza za mocny rygor. Poseł J. Niemcewicz chce przesłonić tylko informacje o imieniu, nazwisku, miejscu zamieszkania, dacie urodzenia, zawodzie, miejscu pracy. W protokole będą też utrwalone informacje, które - szczerze mówiąc - dla oceny wiarygodności i nośności informacyjnej zeznań nie mają znaczenia, a w każdym razie mają znaczenie trzeciorzędne, natomiast jak na tacy wystawiają tego, który je podał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-730">
          <u xml:id="u-730.0" who="#AndrzejGaberle">Wydaje mi się, że propozycja prof. Z. Dody trafia w sedno sprawy. Sformułowanie „które są konieczne dla zabezpieczenia tajemnicy” trzeba odczytywać w związku ze sformułowaniem z art. 184 par. 1 „postanowienie o zachowaniu w tajemnicy danych osobowych świadka”, jak też w kontekście par. 3 i 4, w których jest mowa o zachowaniu w tajemnicy tożsamości świadka. Gdyby sprawę ujednolicić, mówiąc: „z zachowaniem środków, które są skuteczne dla zachowania w tajemnicy tożsamości świadka”, to cała sprawa byłaby jednoznaczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-731">
          <u xml:id="u-731.0" who="#JanuszNiemcewicz">Po pierwsze - tożsamość to trochę co innego, dlatego że w dalszych przepisach chodzi o sposób przeprowadzania postępowania, techniczne zabezpieczenie tożsamości. Po drugie - na pytanie prof. Z. Dody pragnę odpowiedzieć, że jego propozycja nie wystarcza mi, dlatego że w ogóle jestem przeciwnikiem instytucji świadka incognito jako takiej. Ponieważ zdaję sobie sprawę, że jestem jedynym przeciwnikiem tej instytucji spośród tu obecnych, a w każdym bądź razie jednym z niewielu, to jestem gotów przyjąć propozycję prof. Z. Dody jako kompromisową i mającą szansę powodzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-732">
          <u xml:id="u-732.0" who="#RobertCzapiewski">Pragnę przypomnieć obecnie obowiązujący art. 164a Kodeksu postępowania karnego, w którym jest mowa o danych umożliwiających ujawnienie tożsamości, a nie tylko danych osobowych. To nie jest to samo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-733">
          <u xml:id="u-733.0" who="#JanuszNiemcewicz">Przy wprowadzeniu tamtej regulacji toczyła się ostra walka, którą przegrałem. Teraz próbuję ją wygrać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-734">
          <u xml:id="u-734.0" who="#KazimierzBuchała">Rozumiem intencje omawianej propozycji. Mam wszakże pewne uwagi do tego, o czym mówił prof. Z. Doda. Wydaje mi się, że końcówka art. 184 par. 2 jest kompletnie niedookreślona. Pozwala na szeroki krąg manipulowania zeznaniami i to jest niebezpieczne. Jeśli mamy chronić dane, które mają uniemożliwić identyfikację danej osoby, to trzeba to opisać. To, o czym mówił dyrektor R. Czapiewski, stanowi krok do przodu. Jeśli zostawimy sformułowanie „z zachowaniem środków, które są konieczne dla zabezpieczenia tajemnicy”, to każdy, kto udostępnia protokół do wglądu, może je swoiście rozumieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-735">
          <u xml:id="u-735.0" who="#AndrzejGaberle">Właśnie została zgłoszona propozycja, na którą - o ile rozumiem - poseł J. Niemcewicz zgodził się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-736">
          <u xml:id="u-736.0" who="#JanuszNiemcewicz">Aczkolwiek niechętnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-737">
          <u xml:id="u-737.0" who="#AndrzejGaberle">Żebyśmy zastąpili to rzeczywiście nie najlepsze określenie sformułowaniem użytym w innych paragrafach art. 184, a mianowicie: „z zachowaniem środków, które są konieczne dla zachowania w tajemnicy tożsamości świadka”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-738">
          <u xml:id="u-738.0" who="#RobertCzapiewski">Byłoby to ujednolicenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-739">
          <u xml:id="u-739.0" who="#ZbigniewDoda">To akurat może być sensowna odmiana. Rozważmy jeszcze taki wariant: uwzględnijmy postulat posła J. Niemcewicza, tylko inaczej ujmijmy końcowe sformułowanie jego propozycji, a mianowicie: „w sposób uniemożliwiający ujawnienie tożsamości świadka”. Widzę, że taką wersję byłby skłonny zaakceptować prof. K. Buchała.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-740">
          <u xml:id="u-740.0" who="#KazimierzBuchała">Absolutnie tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-741">
          <u xml:id="u-741.0" who="#AndrzejGaberle">Rozumiem, że całe zdanie brzmiałoby w sposób następujący: „Protokoły zeznań świadka wolno udostępniać oskarżonemu lub obrońcy w sposób uniemożliwiający ujawnienie tożsamości świadka”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-742">
          <u xml:id="u-742.0" who="#ZbigniewDoda">Takie zdanie jest zharmoniowane zwłaszcza z końcową częścią art. 184 par. 4 i choć chodzi o różne sprawy, tu o sposób i organizację przesłuchania, tu o udostępnienie protokołu, jest jedno odniesienie: trzeba to zrobić tak, aby tożsamość świadka nie została rozszyfrowana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-743">
          <u xml:id="u-743.0" who="#AndrzejGaberle">Dobrze. Uzgodniliśmy następującą treść: „Protokoły zeznań świadka wolno udostępniać oskarżonemu lub obrońcy tylko w sposób...”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-744">
          <u xml:id="u-744.0" who="#JanuszTylman">Zmiany trzeba zacząć od art. 184 par. 1. Zamiast określenia „danych osobowych świadka”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-745">
          <u xml:id="u-745.0" who="#JanuszNiemcewicz">Na pewno chodzi tu o dane osobowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-746">
          <u xml:id="u-746.0" who="#ZbigniewDoda">Art. 184 par. 1 zostawmy w spokoju. Mamy teraz do czynienia z konkretyzacją normy w zależności od różnych kontekstów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-747">
          <u xml:id="u-747.0" who="#AndrzejGaberle">Dokończmy przerwane zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-748">
          <u xml:id="u-748.0" who="#KazimierzBuchała">„...w sposób zapewniający zachowanie w tajemnicy tożsamości świadka”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-749">
          <u xml:id="u-749.0" who="#JanuszNiemcewicz">Albo „...w sposób uniemożliwiający ujawnienie tożsamości świadka”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-750">
          <u xml:id="u-750.0" who="#ZbigniewDoda">Różnymi słowami mówimy o tym samym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-751">
          <u xml:id="u-751.0" who="#AndrzejGaberle">Używajmy jednolitej terminologii. zapisuję: „...w sposób zapewniający zachowanie w tajemnicy tożsamości świadka”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-752">
          <u xml:id="u-752.0" who="#ZbigniewDoda">Jeśli mówimy o jednolitej terminologii, to zsynchronizujmy to sformułowanie z art. 184 par. 4, gdzie mowa jest o warunkach, które wyłączają możliwość ujawnienia tożsamości świadka. Wobec tego lepiej byłoby zapisać: „w sposób uniemożliwiający ujawnienie tożsamości świadka”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-753">
          <u xml:id="u-753.0" who="#AndrzejGaberle">W art. 184 par. 3 użyto sformułowanie: „w sposób zapewniający zachowanie w tajemnicy tożsamości świadka”. Wychodzi więc na to samo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-754">
          <u xml:id="u-754.0" who="#JanuszNiemcewicz">Wydaje mi się, że sformułowanie „w sposób uniemożliwiający ujawnienie tożsamości świadka”, jest bardziej precyzyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-755">
          <u xml:id="u-755.0" who="#KazimierzBuchała">Treść przepisu art. 184 par. 2 musi być jasna, gdyż chodzi tu o sposób przesłuchania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-756">
          <u xml:id="u-756.0" who="#AndrzejGaberle">Zdanie drugie przepisu art. 184 par. 2 miałoby następujące brzmienie: „Protokoły zeznań świadka wolno udostępniać oskarżonemu lub obrońcy tylko w sposób uniemożliwiający ujawnienie tożsamości świadka”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-757">
          <u xml:id="u-757.0" who="#JerzyWierchowicz">Po co tu wyraz „tylko”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-758">
          <u xml:id="u-758.0" who="#JanuszNiemcewicz">Nie zaszkodzi. Jest to podkreślenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-759">
          <u xml:id="u-759.0" who="#AndrzejGaberle">Czy członkowie Komisji aprobują treść tego zdania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-760">
          <u xml:id="u-760.0" who="#JanuszNiemcewicz">Chcę powiedzieć, że zadowolony będę dopiero wtedy, gdy skreślimy art. 184, ale na początek dobre i to.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-761">
          <u xml:id="u-761.0" who="#AndrzejGaberle">Rozumiem, że pracownicy Biura Legislacyjnego zdążyli zapisać treść zdania drugiego przepisu art. 184 par. 2, które kończy się sformułowaniem „tylko w sposób uniemożliwiający ujawnienie tożsamości świadka”.</u>
          <u xml:id="u-761.1" who="#AndrzejGaberle">Przechodzimy do omówienia poprawki nr 9, przedłożonej przez posła J. Niemcewicza, która dotyczy art. 225.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-762">
          <u xml:id="u-762.0" who="#RobertCzapiewski">Chciałbym wrócić do przepisu art. 184 par. 1. Zakres postanowienia sądu powinien być zsynchronizowany ze wszystkimi regulacjami, które przyjęliśmy. Postanowienie to powinni obejmować zakaz ujawniania tożsamości świadka, a nie tylko jego danych osobowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-763">
          <u xml:id="u-763.0" who="#AndrzejGaberle">Dane osobowe pozwalają na identyfikację, czyli na ujawnienie tożsamości. Nie przeciągajmy tej dyskusji w nieskończoność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-764">
          <u xml:id="u-764.0" who="#ZbigniewDoda">Nie stwarzajmy problemów tam, gdzie ich nie ma. Wydaje się decyzję czy postanowienie o zachowaniu danych w tajemnicy, a na czym to polega i do czego prowadzi określa się w następnych paragrafach.</u>
          <u xml:id="u-764.1" who="#ZbigniewDoda">Jeśli chodzi o udostępnienie protokołu, to trzeba to zrobić tak, żeby uniemożliwić ujawnienie tożsamości świadka. Jeśli się kogoś przesłuchuje, to trzeba to zrobić tak, a nie inaczej. To wszystko jest pięknie zgrane i konkretyzuje ogólną normę zawartą w art. 184 par. 1.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-765">
          <u xml:id="u-765.0" who="#AndrzejGaberle">Kolejna propozycja posła J. Niemcewicza dotyczy zdania drugiego art. 225 par. 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-766">
          <u xml:id="u-766.0" who="#JanuszNiemcewicz">Przepis ten dotyczy tajemnicy obrończej czyli tej, która jest najbardziej chroniona. Zapisaliśmy w nim, że jeśli obrońca lub inna osoba oświadczy, że pismo czy dokumenty zawierają tajemnicę obrończą, to dokumentów tych nie zabiera się, jeśli natomiast oświadczenie budzi wątpliwości, to się je zabiera, sąd je czyta i ewentualnie zwraca. W moim przeświadczeniu wątpliwości może budzić tylko oświadczenie osoby, która nie jest obrońcą, a oświadcza, że coś jest tajemnicą obrończą.</u>
          <u xml:id="u-766.1" who="#JanuszNiemcewicz">Chodzi mi np. o sekretarkę w kancelarii prawnej, czy członka rodziny adwokata. Obrońca wie, czy coś jest objęte tajemnicą obrończą czy nie. Jeżeli mamy poważnie traktować tajemnicę obrończą, która jest najlepiej chroniona oprócz tajemnicy duchownego, to wydaje się, że sensownym jest dodanie sformułowania: „Jeżeli jednak oświadczenie osoby nie będącej obrońcą budzi wątpliwości...”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-767">
          <u xml:id="u-767.0" who="#AndrzejMurzynowski">Z całą mocą popieram stanowisko posła J. Niemcewicza. Wydaje się, że nawet jeżeli obrońca nadużyłby zaufania w tym zakresie, to tym samym skompromitowałby się, a to rodzi określone konsekwencje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-768">
          <u xml:id="u-768.0" who="#AndrzejGaberle">Czy ktoś jeszcze ma uwagi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-769">
          <u xml:id="u-769.0" who="#ZbigniewDoda">Popieram wniosek posła J. Niemcewicza. Wprawdzie obecnie obowiązujący stan prawny jest mało klarowny, ale końcową część przepisu art. 196 par. 2 obecnego Kodeksu postępowania karnego da się odczytać w ten sposób, że jeśli obrońca doświadcza, że coś stanowi tajemnicę obrończą, to jest to wyłączone. Gest w tym względzie byłby źle odebrany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-770">
          <u xml:id="u-770.0" who="#AndrzejGaberle">Mamy tu do czynienia z postawieniem kropki nad „i”, dlatego że w kontekście zdania pierwszego pewna osoba nie może być utożsamiana z obrońcą. Jeśli rzeczywiście chce się postawić kropkę na „i”, to proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-770.1" who="#AndrzejGaberle">Czy ktoś jest przeciwny tej propozycji? Jeśli nie, to uznaję, że zdanie drugie przepisu art. 225 par. 3 uzupełniamy o sformułowanie „nie będącej obrońcą”. Zaczyna się ono: „Jeżeli jednak oświadczenie osoby nie będącej obrońcą budzi wątpliwości...” - dalej pozostaje bez zmian. Przechodzimy do art. 249 par. 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-771">
          <u xml:id="u-771.0" who="#JanuszNiemcewicz">Chodzi tu o sytuację, w której dochodzi do zastosowania środka zapobiegawczego, a przed tym przesłuchuje się oskarżonego. Drugie zdanie art. 249 par. 3 brzmi: „Należy dopuścić do udziału w przesłuchaniu ustanowionego obrońcę, jeżeli się stawi; zawiadomienie obrońcy o terminie przesłuchania nie jest obowiązkowe”.</u>
          <u xml:id="u-771.1" who="#JanuszNiemcewicz">Proponuję dodać na końcu tego zdania: „chyba że oskarżony tego żąda, a nie utrudni to przeprowadzenia czynności”.</u>
          <u xml:id="u-771.2" who="#JanuszNiemcewicz">Wyobraźmy sobie taką sytuację. Człowiek został doprowadzony, ma być aresztowany, ma czas - jeśli nie ma czasu, to nie mamy o czym mówić, gdyż utrudnia to prowadzenie czynności - i chce zatelefonować do swego obrońcy, aby przyszedł i był przy tym obecny. Chodzi o umożliwienie wykonania takiego telefonu. Obrońca zostaje powiadomiony i może przybyć. Gdyby miało to utrudnić przesłuchanie, doprowadzić do przekroczenia terminu 48 godzin, to oczywiście omawiany przepis nie miałby zastosowania, gdyż jest dodane sformułowanie: „a nie utrudni to przeprowadzenia czynności”.</u>
          <u xml:id="u-771.3" who="#JanuszNiemcewicz">Zwracam uwagę, że mamy przepis, który uprawnia do wykonania jednego telefonu przy zatrzymaniu, ale przecież nie wiadomo, w którym momencie po zatrzymaniu w ciągu 48 godzin ktoś zostanie przesłuchany i aresztowany. Obrońca musiałby więc przez 48 godzin siedzieć przed prokuraturą i czekać, kiedy zatrzymany zostanie przyprowadzony do sądu. Wydaje mi się, że nie ma żadnego ryzyka, jeśli przy zastrzeżeniu o utrudnieniu przeprowadzenia czynności, da się oskarżonemu prawo do zawiadomienia obrońcy za pośrednictwem organu procesowego, że może przyjść i może być obecnym przy przesłuchaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-772">
          <u xml:id="u-772.0" who="#AndrzejGaberle">Czy ktoś chce zgłosić swoje uwagi do tej propozycji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-773">
          <u xml:id="u-773.0" who="#KazimierzBuchała">Myślę, że jest to rozwiązanie sensowne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-774">
          <u xml:id="u-774.0" who="#ZbigniewDoda">Jego brak robiłby złe wrażenie, dlatego że jeśli ubezpieczamy się końcową klauzulą, która pozwala nam na stwierdzenie, że nie będziemy czekać na przyjście obrońcy trzy godziny, to czas płynie, a jednocześnie stwarzamy układ, w którym bez trudu można oskarżonemu umożliwić albo spełnić jego prośbę o zawiadomienie obrońcy, to zbliżamy się do tego, czego stanowczo nie wprowadziliśmy, a co w świecie funkcjonuje od dawna, a mianowicie, że obrońca jest obecny przy podejmowaniu decyzji o tymczasowym aresztowaniu. Chcę jednocześnie uświadomić posłowi J. Niemcewiczowi, aby nie robił sobie zbyt wiele nadziei jeśli jego propozycja uzyska poparcie, dlatego że bardzo często będzie się sięgać do owej końcowej klauzuli mówiącej o utrudnieniu przeprowadzenia czynności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-775">
          <u xml:id="u-775.0" who="#JanuszTylman">Proponowany przepis jest pożyteczny. Będzie wiele takich sytuacji, że wystarczy jeden telefon i obrońca przybędzie za pół godziny. Sąd nie będzie mógł „wykręcać się” od zawiadomienia go o przesłuchaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-776">
          <u xml:id="u-776.0" who="#ZofiaŚwida">Tyle się mówi o prawach człowieka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-777">
          <u xml:id="u-777.0" who="#ZbigniewDoda">Czy poseł J. Niemcewicz zgodzi się, aby po wyrazie „chyba” skreślić przecinek?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-778">
          <u xml:id="u-778.0" who="#JanuszNiemcewicz">Z pewnością zgadzam się, tym bardziej że nigdy nie wiem, czy przecinek trzeba stawiać po „chyba”, czy przed.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-779">
          <u xml:id="u-779.0" who="#AndrzejGaberle">Sugeruję, aby zamiast „oskarżony tego żąda” zapisać „oskarżony o to wnosi”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-780">
          <u xml:id="u-780.0" who="#JanuszNiemcewicz">Nie mam nic przeciwko temu, tyle że w innych przepisach jest mowa o żądaniu oskarżonego, więc i tutaj użyłem tego sformułowania. Możemy jednak zastąpić je wyrazem „wnosi”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-781">
          <u xml:id="u-781.0" who="#ZofiaŚwida">Będzie to bardziej eleganckie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-782">
          <u xml:id="u-782.0" who="#AndrzejGaberle">Czy ktoś jest przeciwny tej propozycji? Rozumiem, że nie. Na końcu art. 249 par. 3 dopisujemy: „chyba że oskarżony o to wnosi, a nie utrudni to przeprowadzenia czynności” - i oczywiście skreślamy zbędny przecinek.</u>
          <u xml:id="u-782.1" who="#AndrzejGaberle">Przechodzimy do omówienia poprawki posła J. Niemcewicza do art. 258 par. 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-783">
          <u xml:id="u-783.0" who="#JanuszNiemcewicz">Moja propozycja do art. 258 par. 3 jest wynikiem tego, że jak dobrze rozumiem, z przepisu tego w obecnym brzmieniu można wyprowadzić wniosek, że oskarżony, który popełnił przestępstwo przeciwko mieniu i groził popełnieniem następnego przestępstwa, albo istnieje uzasadniona podstawa do obaw, że je popełni - chodzi tu o przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu, np. o groźbę pobicia prokuratora - nie będzie tymczasowo aresztowany, dlatego że nie groził popełnieniem przestępstwa podobnego do tego, o które jest podejrzany.</u>
          <u xml:id="u-783.1" who="#JanuszNiemcewicz">W moim przekonaniu, powinno tu chodzić o takie sytuacje, kiedy oskarżony tymczasowo aresztowany grozi popełnieniem przestępstwa typu zastraszenie, pobicie świadka, prokuratora, a zwłaszcza kiedy grozi popełnieniem zbrodni bądź występku przeciwko życiu, zdrowiu lub powszechnemu bezpieczeństwu. Natomiast podstawy do aresztowania nie stanowiłaby obawa, że ktoś, to już raz ukradł, ukradnie drugi raz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-784">
          <u xml:id="u-784.0" who="#ZbigniewDoda">Proszę zwrócić baczną uwagę na brzmienie art. 258 par. 3. Wszystko jedno jakie rozwiązanie wybiorą ostatecznie członkowie Komisji, ale chcę, żeby był to wybór świadomy.</u>
          <u xml:id="u-784.1" who="#ZbigniewDoda">W istocie byłoby lepiej, gdyby poseł J. Niemcewicz zaproponował skreślenie art. 158 par. 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-785">
          <u xml:id="u-785.0" who="#JanuszNiemcewicz">Jestem za.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-786">
          <u xml:id="u-786.0" who="#ZbigniewDoda">No dobrze, ale wtedy byłoby klarowne, że poseł J. Niemcewicz chce poprzestać na tym, co wynika z przepisu art. 258 par. 2, w którym waga, ciężar przestępstwa stanowi podstawę tymczasowego aresztowania. Proszę się nie gniewać, żadnych złych intencji posłowi J. Niemcewiczowi nie przypisuję, ale jego propozycja stanowi tylko pozór zachowania funkcji art. 258 par. 3 w obecnym brzmieniu. Przy przestępstwach wymienionych w art. 258 par. 2 naprawdę nie jest mi potrzebna obawa, że ktoś popełni nowe przestępstwo lub grozi jego popełnieniem, bo ja mam już podstawę do stosowania tymczasowego aresztowania wynikającego właśnie z art. 258 par. 2.</u>
          <u xml:id="u-786.1" who="#ZbigniewDoda">Jeśli chodzi o przepis art. 258 par. 3, to został on inaczej pomyślany niż przepis, który został wprowadzony na drodze źle skonstruowanej noweli. Przy wszystkich sprawach i wątpliwościach, czy można, powołując się na ewentualności popełnienia przestępstwa, tymczasowe aresztowanie usprawiedliwiać chcę powiedzieć, że mając różne doświadczenia życiowe pomyśleliśmy, że trzeba wyraźnie dopuścić taką ewentualność, że czyn popełniony przez oskarżonego, wzięty w izolacji nie stanowiłby podstawy zastosowania tymczasowego aresztowania, natomiast nową jakością byłoby to, że oskarżony czyn swój ponowi.</u>
          <u xml:id="u-786.2" who="#ZbigniewDoda">W tym kontekście albo powinniśmy zostawić przepis art. 258 par. 3 w obecnym brzmieniu, gdyż opisuje on inną sytuację niż art. 258 par. 2, albo powinniśmy ten przepis skreślić, a nie przebudowywać go stylistycznie i robić wrażenie, że wnosi on coś nowego. W istocie ów przepis i tak ograniczałby się do tych sytuacji, które już w art. 258 par. 2 są unormowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-787">
          <u xml:id="u-787.0" who="#AndrzejGaberle">Chcę dodać, że podobne przestępstwa są zdefiniowane w art. 116 par. 3 projektu Kodeksu karnego...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-788">
          <u xml:id="u-788.0" who="#JanuszNiemcewicz">...jako przestępstwa tego samego rodzaju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-789">
          <u xml:id="u-789.0" who="#AndrzejGaberle">Nie tylko, dlatego że przestępstwa z zastosowaniem przemocy lub groźby jej użycia albo przestępstwa popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej także uważa się za przestępstwa podobne. A więc, przestępstwami podobnymi są nie tylko przestępstwa należące do tego samego rodzaju. Definicja tych przestępstw jest szersza. Stanowi to pewien argument, który przemawia przeciwko przejęciu propozycji posła J. Niemcewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-790">
          <u xml:id="u-790.0" who="#KrzysztofBudnik">Ta propozycja ma jeszcze jedną stronę stanowiącą ważny element. W sprawozdaniu podkomisji, w art. 258 par. 3 oprócz zastrzeżenia, że chodzi tu o przestępstwo podobne, daje się zauważyć, że objęto ochroną bardzo szeroki przedmiot.</u>
          <u xml:id="u-790.1" who="#KrzysztofBudnik">W proponowanym art. 258 par. 3 mowa jest o tym, że szczególnego rodzaju areszt o charakterze prewencyjnym może być zastosowany dla ochrony szczególnych dóbr, zwłaszcza życia i zdrowia. Natomiast w przepisie tym jako chronionego dobra nie wymienia się mienia. Cały czas mówię o przedłożeniu podkomisji. Wydaje się, że warto by zastanowić się nad tego rodzaju zawężeniem, nawet gdybyśmy przyjęli art. 258 par. 3 w wersji podkomisji i uznali, że szczególny areszt prewencyjny uzasadnia ochrona takich dóbr, jak życie i zdrowie, natomiast ochrona mienia - nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-791">
          <u xml:id="u-791.0" who="#AndrzejGaberle">Przy założeniu, że chodzi tutaj o przestępstwo podobne, wydaje mi się, że przestępstwem podobnym może być także ciężkie przestępstwo przeciwko mieniu. Nie wiem, dlaczego tego typu przestępstwa mają być wyłączone z kategorii przestępstw podobnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-792">
          <u xml:id="u-792.0" who="#KazimierzBuchała">Przestępstwa opisane w artykułach 209, 210 i 211 obecnego Kodeksu karnego, są objęte formułą przestępstw podobnych. Chodzi tu o tzw. rozbój. Wymienione przestępstwa muszą być objęte ową formułą, gdyż występuje w nich element groźby.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-793">
          <u xml:id="u-793.0" who="#KrzysztofBudnik">Są to przestępstwa przeciwko zdrowiu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-794">
          <u xml:id="u-794.0" who="#AndrzejGaberle">Nie zgadzam się. Chodzi tu o przestępstwa przeciwko mieniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-795">
          <u xml:id="u-795.0" who="#KrzysztofBudnik">Ale rozbój jest jednocześnie zamachem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-796">
          <u xml:id="u-796.0" who="#ZofiaŚwida">...na osobę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-797">
          <u xml:id="u-797.0" who="#KrzysztofBudnik">...przy użyciu przemocy. Nie chodzi tu o zwykłą kradzież.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-798">
          <u xml:id="u-798.0" who="#AndrzejGaberle">Chodzi o przestępstwa, które znajdują się w rozdziale Kodeksu karnego dotyczącego przestępstw przeciwko mieniu. Wiem, że mogą pojawiać się w związku z tym rozmaite wątpliwości, jednak tutaj chciałbym ich uniknąć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-799">
          <u xml:id="u-799.0" who="#AndrzejMurzynowski">Znajduję się w dosyć dziwnej sytuacji. Wtedy, kiedy w ramach Komisji Kodyfikacyjnej tworzyliśmy przepisy projektu Kodeksu postępowania karnego, byłem atakowany za to, że wprowadza się środek zapobiegający niezgodny z zasadą domniemania niewinności w postaci tymczasowego aresztowania dla zabezpieczenia przed popełnieniem nowego groźnego przestępstwa. Wówczas niewielką większością głosów - ta w moim przekonaniu realistyczna norma - została zaaprobowana.</u>
          <u xml:id="u-799.1" who="#AndrzejMurzynowski">Proszę jednak zdawać sobie sprawę, że przepis art. 258 par. 3 stanowi pewien wyłom od zasady domniemania niewinności. Chcę powiedzieć, że są bardzo silne tendencje w kierunku ograniczenia podstaw tymczasowego aresztowania tylko do podstaw czysto procesowych. Trybunał strasburski z dużym oporem godzi się na to, żeby stosować tymczasowe aresztowanie dla zabezpieczenia przed popełnieniem nowego przestępstwa.</u>
          <u xml:id="u-799.2" who="#AndrzejMurzynowski">Stąd też cały czas patronowałem myśli, żeby tę podstawę tymczasowego aresztowania wyjątkowo ograniczyć do przestępstw nieodwracalnych w dziedzinie dóbr osobistych i żeby nie stosować jej szerzej. W ostatnim czasie tę moją myśl zmieniono. Zdaję sobie sprawę, że poparcia większości członków Komisji raczej nie uzyskam. Chcę jednak powiedzieć, że nadal trwam przy poglądzie, iż owa wyjątkowa podstawa tymczasowego aresztowania powinna być stosowana gdy chodzi o dobra szczególne: życie i zdrowie.</u>
          <u xml:id="u-799.3" who="#AndrzejMurzynowski">W przypadku gdy chodzi o mienie, mogą być stosowane inne podstawy. Oczywiście ryzyko będzie wtedy większe. Jednak przy pomocy przepisu art. 258 par. 2, który dotyczy sytuacji utrudniania postępowania, możemy wiele osiągnąć. W związku z tym nie twórzmy zbyt szerokiej, wyjątkowej podstawy stosowania tymczasowego aresztowania, rozciągając ją na wszystkie rodzaje przestępstw, także przeciwko mieniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-800">
          <u xml:id="u-800.0" who="#JanuszNiemcewicz">Okazuje się, że moja poprawka do art. 258 par. 3 jest wynikiem błędnego rozumienia tego przepisu, co mi uświadomił prof. Z. Doda. W związku z tym chcę zmodyfikować swoje stanowisko o tyle, że jeśli nie udałoby się w ogóle wykreślić przepisu art. 258 par. 3, to proponuję ograniczyć jego zastosowanie do przestępstw przeciwko życiu, zdrowiu lub powszechnemu bezpieczeństwu, tak jak to sugerował prof. A. Murzynowski.</u>
          <u xml:id="u-800.1" who="#JanuszNiemcewicz">Przepis art. 258 par. 3 robi się w tej chwili bardzo szeroką „furtką” do stosowania tymczasowego aresztowania w oparciu o li tylko negatywną prognozę. W moim przekonaniu, jest to przepis zbyt daleko idący.</u>
          <u xml:id="u-800.2" who="#JanuszNiemcewicz">Jeżeli nie skreślamy art. 258 par. 3 - za czym osobiście optuję - to przynajmniej ograniczmy jego zastosowanie do przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-801">
          <u xml:id="u-801.0" who="#ZbigniewDoda">Czy poseł J. Niemcewicz zgadza się wykreślić w proponowanym przez siebie brzmieniu art. 258 par. 3 wyrazy: „o których mowa w par. 2”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-802">
          <u xml:id="u-802.0" who="#JanuszNiemcewicz">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-803">
          <u xml:id="u-803.0" who="#ZbigniewDoda">W tej chwili propozycja posła J. Niemcewicza ma zupełnie inny kształt. Powstała bowiem nowa kategoria, węższa nic obecna. Możemy teraz sensownie dyskutować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-804">
          <u xml:id="u-804.0" who="#JanuszNiemcewicz">Oczywiście, sformułowanie „o którym mowa w par. 2” było pewnym nieporozumieniem.</u>
          <u xml:id="u-804.1" who="#JanuszNiemcewicz">A zatem, jeżeli ktoś popełnił przestępstwo obojętnie jakie i grozi, że kogoś pobije, zabije, ewentualnie występuje realna obawa, że rzuci się n a kogoś, kto zeznawał czy prowadził postępowanie, powinien być aresztowany. Taki właśnie sens ma moja poprawka do art. 258 par. 3 po wykreśleniu wyrazów: „o których mowa w par. 2”. Wydaje mi się, że należy ją rozważyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-805">
          <u xml:id="u-805.0" who="#AndrzejGaberle">Ale wtedy nie miałoby także sensu sformułowanie: „któremu zarzucono popełnienie zbrodni lub występku”. należałoby więc zapisać: „...oskarżony popełni zbrodnię lub występek przeciwko życiu, zdrowiu lub powszechnemu bezpieczeństwu, a zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-806">
          <u xml:id="u-806.0" who="#ZofiaŚwida">A jeżeli oskarżony tylko coś ukradł?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-807">
          <u xml:id="u-807.0" who="#AndrzejGaberle">No dobrze, ale grozi on, że kogoś zabije.</u>
          <u xml:id="u-807.1" who="#AndrzejGaberle">Jeżeli w propozycji posła J. Niemcewicza skreślamy ograniczenie dotyczące występków, które wprowadziliśmy w art. 258 par. 2 i jeżeli oskarżonemu zarzucono popełnienie zbrodni lub występku, to przecież niczego innego nie można mu już zarzucić poza zbrodnią albo występkiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-808">
          <u xml:id="u-808.0" who="#JanuszNiemcewicz">I słusznie. W związku z tym w mojej propozycji należałoby skreślić wyrazy „lub występku”. Chodzi tu bowiem o poważne przestępstwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-809">
          <u xml:id="u-809.0" who="#AndrzejGaberle">Jak rozumiem należałoby zapisać: „któremu zarzucono popełnienie zbrodni”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-810">
          <u xml:id="u-810.0" who="#KazimierzKrasny">O zbrodni mowa jest w art. 258 par. 2. Po co to powtarzać?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-811">
          <u xml:id="u-811.0" who="#AndrzejGaberle">Zdaje się, że w projekcie Kodeksu karnego mamy w tej chwili dwie albo trzy zbrodnie, a zatem przepis dotyczący zbrodni byłby bez znaczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-812">
          <u xml:id="u-812.0" who="#AndrzejMurzynowski">Proszę zwrócić uwagę, że w art. 258 par. 2 używa się sformułowania: „w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania”.</u>
          <u xml:id="u-812.1" who="#AndrzejMurzynowski">A więc cel stosowania tego przepisu jest inny niż przepisu art. 258 par. 3. W par. 3 celem jest zabezpieczenie się przed popełnieniem jakiegoś nowego ciężkiego przestępstwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-813">
          <u xml:id="u-813.0" who="#AleksanderBentkowski">Czy nie możemy przyjąć przepisu z obecnego Kodeksu postępowania karnego w brzmieniu: „Tymczasowe aresztowanie może wyjątkowo nastąpić także wtedy, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony ponownie popełni zbrodnię lub występek, o którym mowa w par. 2, przeciwko życiu, zdrowiu lub powszechnemu bezpieczeństwu, a zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-814">
          <u xml:id="u-814.0" who="#JanuszNiemcewicz">Właśnie do tego zmierzamy, tylko że...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-815">
          <u xml:id="u-815.0" who="#AleksanderBentkowski">Wpro-wadźmy do projektu Kodeksu postępowania karnego rozwiązanie z obecnego Kodeksu postępowania karnego. Nie wymyślajmy koniecznie czegoś innego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-816">
          <u xml:id="u-816.0" who="#JanuszNiemcewicz">Wątpliwości powstają przy sformułowaniu: „ponownie popełnił zbrodnię”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-817">
          <u xml:id="u-817.0" who="#JanuszTylman">Wtedy mamy do czynienia z recydywistą. Jeżeli jednak nie chodzi o recydywistę, to nie możemy mówić „popełnił” tylko że coś komuś zarzucono.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-818">
          <u xml:id="u-818.0" who="#JanuszNiemcewicz">Zgadzam się. Po wprowadzeniu tej zmiany możemy wrócić do tekstu przepisu, który przytoczył poseł A. Bentkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-819">
          <u xml:id="u-819.0" who="#JanuszTylman">Powinniśmy użyć sformułowania: „oskarżonemu zarzucono”.</u>
          <u xml:id="u-819.1" who="#JanuszTylman">Występuje tu pewna trójszczeblowość: ktoś popełnił ponowne przestępstwo (recydywista), komuś zarzucono popełnienie przestępstwa i poza tym przewiduje się, że ktoś popełni przestępstwo. Wtedy możemy powiedzieć, że wystarczy przepis art. 258 par. 2, więc po co sięgać do art. 258 par. 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-820">
          <u xml:id="u-820.0" who="#KazimierzKrasny">Chcę powiedzieć, że gdy prof. A. Murzynowski przedstawił swoją wersję art. 258 par. 3, myśmy uzasadniali to przykładem. Mam na myśli sprawę o znęcanie się nad współmałżonkiem. Podejrzany twierdził, że jak wróci do domu, to tak czy siak swoją żonę zabije - używał przy tym obelżywych słów. A więc chodzi tu o takie sytuacje, kiedy z zachowania sprawy wynika groźba popełnienia kolejnego przestępstwa. Wszystkie inne sytuacje objęte są art. 258 par. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-821">
          <u xml:id="u-821.0" who="#AndrzejGaberle">Widzę, że zaczynamy powtarzać dyskusję, którą swego czasu prowadziliśmy na posiedzeniach podkomisji. Osobiście wolałbym przejść do konkluzji, gdyż w przeciwnym wypadku nasze dzisiejsze obrady nie zakończą się do północy.</u>
          <u xml:id="u-821.1" who="#AndrzejGaberle">Chodzi o to, że oskarżony może popełnić zbrodnię lub występek przeciwko życiu, zdrowiu lub powszechnemu bezpieczeństwu i obojętne jest, o co się go teraz oskarża. Może być on oskarżony o popełnienie przestępstwa np. przeciwko rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-821.2" who="#AndrzejGaberle">Wobec czego propozycję posła J. Niemcewicza do art. 258 par. 3 należałoby zmodyfikować w ten sposób: „Tymczasowe aresztowanie może wyjątkowo nastąpić także wtedy, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony popełni zbrodnię lub występek przeciwko życiu, zdrowiu lub powszechnemu bezpieczeństwu, a zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził”.</u>
          <u xml:id="u-821.3" who="#AndrzejGaberle">Czy o takie brzmienie art. 258 par. chodzi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-822">
          <u xml:id="u-822.0" who="#KrzysztofBudnik">Myślę, że w ten sposób nieuchronnie zmierzamy do przyjęcia brzmienia tego przepisu w wersji rządowej. Mamy tam do czynienia z jeszcze jednym zastrzeżeniem:występek musi być umyślny i ciężki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-823">
          <u xml:id="u-823.0" who="#AndrzejGaberle">Cały czas myślałem, że chodzi nam o uniknięcie formuły przestępstwa podobnego i o zastąpienie jej sformułowaniem, że oskarżony może popełnić zbrodnię lub występek przeciwko życiu, zdrowiu lub powszechnemu bezpieczeństwu. osobiście mam wątpliwości co do takiego ujęcia, ale inni członkowie Komisji mogą głosować za takim rozwiązaniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-824">
          <u xml:id="u-824.0" who="#ZbigniewDoda">Na pytanie posła A. Gaberle: „Czy o takie brzmienie chodzi?”, padła skwapliwa odpowiedź - moim zdaniem zbyt skwapliwa - że tak. Wszelkie niezręczności łączą się z tym, że przez 3 lata w zespole, który przygotowywał projekt Kodeksu postępowania karnego, raz po raz wracało to samo pytanie. Mógłbym przytoczyć nazwisko wybitnego specjalisty z zakresu procedury karnej, który się upierał, że jeżeli nie powiemy, iż oskarżony, który już popełnił jedno przestępstwo, grozi popełnieniem następnego, to będą istniały pokusy, żeby przepis art. 258 par. 3 stosować także wtedy, gdy ktoś grozi, że popełni przestępstwo.</u>
          <u xml:id="u-824.1" who="#ZbigniewDoda">Żeby przed takimi pokusami się ochronić, wykładało się „kawę na ławę”, że chodzi tu o układ, gdy ktoś już jedno przestępstwo popełnił i grozi popełnieniem drugiego.</u>
          <u xml:id="u-824.2" who="#ZbigniewDoda">Chcę zaproponować - być może większość członków Komisji się ze mną nie zgodzi - żeby do obecnego brzmienia art. 258 par 3 przejąć z propozycji posła J. Niemcewicza tylko końcówkę. Przepis art. 258 par. 3 brzmiałby wtedy następująco: „Tymczasowe aresztowanie może wyjątkowo nastąpić także wtedy, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony, któremu zarzucono popełnienie zbrodni lub umyślnego ciężkiego występku, popełni przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub powszechnemu bezpieczeństwu, a zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził”.</u>
          <u xml:id="u-824.3" who="#ZbigniewDoda">W ten sposób unikamy niebezpiecznego powtarzania tego, co wynika z art. 258 par. 2 i uzyskujemy to, o co walczył od dawna prof. A. Murzynowski i co zabiega w tej chwili poseł J. Niemcewicz, a mianowicie żeby stosowanie przepisu art. 258 par. 3 zawęzić do sytuacji, gdy to, czym grozi oskarżony, jest skierowane rzeczywiście na określony rodzaj dóbr.</u>
          <u xml:id="u-824.4" who="#ZbigniewDoda">Ponadto skasujemy niebezpieczeństwa i nieporozumienia, jakie już dziś się pojawiają na tle, czy chodzi tu o następstwa podobne, niepodobne itd. jeżeli ktoś popełnił już ciężkie przestępstwo i mówi, że popełni następne, też ciężkie, to wtedy bez względu na to, czy grozi mu za to co zrobił surowa kara, czy nie, z powodów czysto prewencyjnych, ubezpieczając potencjalne ofiary, izolujemy go w jednostce penitencjarnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-825">
          <u xml:id="u-825.0" who="#JanuszNiemcewicz">Opowiadam się za rozwiązaniem zaproponowanym przez prof. Z. Dodę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-826">
          <u xml:id="u-826.0" who="#KazimierzBuchała">Chcę powiedzieć, że propozycja prof. Z. Dody jest wadliwa choćby dlatego, że mowa jest w niej o występku przeciwko zdrowiu, a takie występki są też lekkie. Jeżeli ktoś, kto popełnił jakieś przestępstwo, będzie groził popełnieniem lekkiego występku przeciwko zdrowiu, to absolutnie tonie wystarcza do zastosowania tymczasowego aresztowania.</u>
          <u xml:id="u-826.1" who="#KazimierzBuchała">Moim zdaniem, lepszą propozycją jest obecne brzmienie art. 258 par. 3, gdzie mowa jest o ciężkim występku.</u>
          <u xml:id="u-826.2" who="#KazimierzBuchała">Jeżeli zaś chodzi o przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu, to do tej kategorii przestępstw zaliczamy także przestępstwo wypadku komunikacyjnego lub innego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-827">
          <u xml:id="u-827.0" who="#JerzyWierchowicz">Chodzi tu tylko o występki umyślne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-828">
          <u xml:id="u-828.0" who="#KazimierzBuchała">Zgadza się. Sprowadzenie niebezpieczeństwa katastrofy jest także przestępstwem umyślnym.</u>
          <u xml:id="u-828.1" who="#KazimierzBuchała">Proponuję wyłączyć z art. 258 par. 3 występki przeciwko powszechnemu bezpieczeństwu. W pierwotnym projekcie Kodeksu postępowania karnego nie uwzględniono ich.</u>
          <u xml:id="u-828.2" who="#KazimierzBuchała">Najcięższymi występkami są występki przeciwko życiu i zdrowiu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-829">
          <u xml:id="u-829.0" who="#KrzysztofBudnik">Oczywiście, tylko umyślne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-830">
          <u xml:id="u-830.0" who="#KazimierzBuchała">Zgadza się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-831">
          <u xml:id="u-831.0" who="#AndrzejGaberle">Ale przecież oskarżony nie może grozić popełnieniem nieumyślnego występku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-832">
          <u xml:id="u-832.0" who="#KazimierzDoda">Proszę zwrócić uwagę, że mówimy o kimś, kto popełni już ciężkie przestępstwo. A jeżeli taka osoba będzie groziła, że komuś zęby wybije, to będziemy się zastanawiać, czy jest to przestępstwo ciężkie, czy lekkie? Mamy tu do czynienia z taką sytuacją, że ktoś popełnił już jedno przestępstwo i grozi popełnieniem kolejnego przestępstwa przeciwko życiu czy zdrowiu. Oczywiście chodzi tu o przestępstwa umyślne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-833">
          <u xml:id="u-833.0" who="#ZofiaŚwida">Chcę powiedzieć, że podoba mi się propozycja prof. Z. Dody do art. 258 par. 3. Proszę sobie jednak uświadomić, że w przepisie tym chodzi o rozwiązanie fakultatywne. Myślę, że w praktyce art. 258 par. 3 znowu aż tak chętnie nie będzie stosowany, gdyż znajdują się w nim pewne obwarowania typu uzasadniona obawa. Jeżeli ktoś sobie wykrzyknie jakieś brednie, to nie jest to jeszcze uzasadniona obawa. Chodzi o groźby, które mają choćby pozory realności.</u>
          <u xml:id="u-833.1" who="#ZofiaŚwida">A zatem przepis art. 258 par. 3 będzie stanowił dość kontrowersyjną podstawę do stosowania tymczasowego aresztowania, tyle że trudni jest ją obalić, gdyż znajduje się ona także w Konwencji Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-833.2" who="#ZofiaŚwida">Jeżeli w art. 258 par. 3 będzie mowa o występku przeciwko życiu, to wiadomo, że organ orzekający nie będzie brał pod uwagę jakichś bzdur, tylko realne zagrożenie. Jeżeli ktoś kogoś leciutko pobije, to już jest inna sprawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-834">
          <u xml:id="u-834.0" who="#AndrzejGaberle">Musimy zmierzać do konkluzji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-835">
          <u xml:id="u-835.0" who="#JerzyWierchowicz">Mam jeszcze jedną drobną uwagę. To, co zaproponował prof. Z. Doda bardzo mi się podoba, ale chcę zwrócić uwagę, że w art. 258 par. 3 mowa jest o ciężkim występku. W Kodeksie karnym mamy tylko zbrodnie i występki. Nie ma tam takich określeń jak: „ciężki występek”, „lekki występek”, „ciężka zbrodnia”, „lekka zbrodnia”. Czy w związku z tym w art. 258 par. 3 nie powinniśmy zapisać, po prostu „występek”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-836">
          <u xml:id="u-836.0" who="#AndrzejGaberle">Powinniśmy użyć sformułowania „umyślny występek”, żeby ktoś nie myślał, że w art. 258 par. 3 chodzi także o nieumyślny występek. Chcę wyraźnie stwierdzić, że występki mogą być popełnione również nieumyślnie.</u>
          <u xml:id="u-836.1" who="#AndrzejGaberle">A zatem art. 258 par. 3 otrzymałby następujące brzmienie: „Tymczasowe aresztowanie może wyjątkowo nastąpić także wtedy, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony, któremu zarzucono popełnienie zbrodni lub umyślnego występku, popełni przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub powszechnemu bezpieczeństwu, a zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-837">
          <u xml:id="u-837.0" who="#JerzyWierchowicz">To jest to brzmienie, o które nam chodziło.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-838">
          <u xml:id="u-838.0" who="#AndrzejGaberle">Czy przedstawione przeze mnie brzmienie art. 258 par. 3 wszystkich zadowala?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-839">
          <u xml:id="u-839.0" who="#KazimierzKrasny">Żeby uniknąć nieporozumienia, pragnę wyrazić następującą tezę. W moim przekonaniu każdego podejrzanego, którego można aresztować w oparciu o przepis art. 258 par. 3, można z takim samym powiedzeniem aresztować w oparciu o przepis art. 258 par. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-840">
          <u xml:id="u-840.0" who="#ZbigniewDoda">Nieprawda, w art. 258 par. 3 chodzi o pewne zagrożenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-841">
          <u xml:id="u-841.0" who="#AndrzejGaberle">Nie zamierzam już nikogo przekonywać do takiego, czy innego brzmienia art. 258 par. 3. Ewentualnie możemy o tym porozmawiać przy kawie albo na seminarium.</u>
          <u xml:id="u-841.1" who="#AndrzejGaberle">Jeszcze raz przypomnę zmodyfikowane brzmienie art. 258 par. 3: „Tymczasowe aresztowanie może wyjątkowo nastąpić także wtedy, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony, któremu zarzucono popełnienie zbrodni lub umyślnego występku, popełni przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub powszechnemu bezpieczeństwu, a zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził”.</u>
          <u xml:id="u-841.2" who="#AndrzejGaberle">W ten sposób ustaliliśmy brzmienie art. 258 par. 3.</u>
          <u xml:id="u-841.3" who="#AndrzejGaberle">Kolejna poprawka posła J. Niemcewicza dotyczy art. 263 par. 4. jeżeli dobrze odczytuję tę poprawkę, to poseł J. Niemcewicz uważa, że wtedy, kiedy powódź zaleje sąd i akta sądowe zostaną zniszczone, Sąd Najwyższy nie będzie mógł przedłużyć stosowania tymczasowego aresztowania poza okresy wyznaczone w art. 263 par. 2 i 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-842">
          <u xml:id="u-842.0" who="#JanuszNiemcewicz">Ja tylko uważam, że stanowi to podstawę do zawieszenia postępowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-843">
          <u xml:id="u-843.0" who="#AndrzejGaberle">A co to zmienia w zakresie stosowania tymczasowego aresztowania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-844">
          <u xml:id="u-844.0" who="#JanuszNiemcewicz">Chcę powiedzieć, że w art. 263 par. 4, także mówi się o zawieszeniu postępowania, natomiast końcówka tego przepisu zawiera niedookreślone sformułowanie „istotne przeszkody niezależne od organów prowadzących postępowanie”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-845">
          <u xml:id="u-845.0" who="#ZbigniewDoda">Gdyby tak było, jak poseł J. Niemcewicz zakłada, to oczywiście zgłoszony przez niego postulat należałoby uwzględnić. Ale tak nie jest. Proszę zauważyć, że być może, byłaby tu jakaś racja przemawiająca za zawieszeniem postępowania, gdyż przeszkoda pojawiła się w trakcie postępowania, ale jest to już przeszłość.</u>
          <u xml:id="u-845.1" who="#ZbigniewDoda">Były przeszkody niezależne od organów prowadzących postępowanie, które sprawiły, że postępowanie się przewlekło. Dzisiaj jednak stawiamy pytanie, czy przedłużyć okres stosowania tymczasowego aresztowania czy nie. Jeżeli nie zawieszono postępowania, tylko je dalej kontynuowano, to teraz mam przejść nad tym do porządku. Może tu chodzi o bardzo różne sytuacje.</u>
          <u xml:id="u-845.2" who="#ZbigniewDoda">Poseł J. Niemcewicz ma rację w jednym: w art. 263 par. 4 mamy do czynienia z klauzulą ocenną, która może być elastycznie stosowana. Spójrzmy na to od innej strony. Mówił już o tym prof. J. Tylman. Nie ma w świecie takich rygorów, tak ustawionych terminów jak u nas.</u>
          <u xml:id="u-845.3" who="#ZbigniewDoda">Na przykład Włosi parę lat temu, chcąc się pokazać całemu światu, że są postępowi, ustalili maksymalne terminy stosowania tymczasowego aresztowania na 4,5 i 6 lat zależnie od zagrożeń. Jeżeli my zastosowalibyśmy odpowiednie rygory i oblekliśmy to jeszcze siecią kolejnych wystąpień o przedłużenie stosowania tymczasowego aresztowania, jeżeli Sąd Najwyższy będzie wikłany w podejmowanie decyzji o przedłużeniu najsurowszego środka zapobiegawczego, to będziemy realistami, miejmy świadomość, iż różne względy mogą sprawiać, że postępowanie karne będzie się wydłużać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-846">
          <u xml:id="u-846.0" who="#AndrzejMurzynowski">Cały czas chciałem wywalczyć określony termin stosowania tymczasowego aresztowania także dla postępowania sądowego, żeby ktoś nie przebywał w więzieniu bez wyroku sądowego przez kilka lat. Chcę powiedzieć, że były dwa elementy, które przeszkadzały w dojściu do tego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-846.1" who="#AndrzejMurzynowski">Po pierwsze - wiele osób przeciwstawiało się rozciąganiu tego rozwiązania na postępowanie przed sądem. Po drugie - zaproponowano wprowadzenie przepisu, że owszem maksymalne terminy stosowania tymczasowego aresztowania są określone, ale Sąd Najwyższy jeśli uzna to za stosowne, zawsze może je przedłużyć.</u>
          <u xml:id="u-846.2" who="#AndrzejMurzynowski">W Sądzie Najwyższym często widzimy, że postępowanie prowadzone jest bardzo przewlekle, ale przecież nie możemy od tak sobie wypuścić mordercy, który dalej może uprawiać działalność przestępczą. Jesteśmy po prostu w sytuacji przymusowej.</u>
          <u xml:id="u-846.3" who="#AndrzejMurzynowski">W związku z tym chcę powiedzieć, że Sąd Najwyższy musi mieć możliwość przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania, ale musi się to opierać na kryteriach ściśle określonych. Chodzi o to, żeby Sąd Najwyższy nie był stawiany w sytuacji przymusowej. Godzę się na to, żeby kryteria te były trochę rozszerzone, aby instytucji przedłużenia okresu tymczasowego aresztowania nie skompromitować w praktyce. Jeżeli okaże się, że ograniczenia w tym zakresie idą zbyt daleko, że wypuszcza się kogoś na wolność, kogo wypuścić nie można, to oczywiście tylko się skompromitujemy.</u>
          <u xml:id="u-846.4" who="#AndrzejMurzynowski">W moim przekonaniu, przepis art. 263 par. 4 powinien pozostać w obecnym brzmieniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-847">
          <u xml:id="u-847.0" who="#JanuszNiemcewicz">Wycofuję swoją poprawkę do art. 163 par. 4.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-848">
          <u xml:id="u-848.0" who="#AndrzejGaberle">Poseł J. Niemcewicz proponuje dodanie w art. 264 nowego par. 1a. Jeżeli propozycja posła J. Niemcewicz zostałaby zaakceptowana, to oczywiście zastanowimy się, czy powinien to być par. 1a, czy też należy zmienić jego numerację.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-849">
          <u xml:id="u-849.0" who="#JanuszNiemcewicz">Chodzi o to, że w art. 264 par. 1 jest wymienionych kilka przypadków, kiedy tymczasowo aresztowanego niezwłocznie się zwalnia. Proponuję dodać w osobnym paragrafie jeszcze jeden przypadek zwolnienia, kiedy tymczasowo aresztowany został nieprawomocnie skazany na taką karę, która w połączeniu z odbytym okresem tymczasowego aresztowania, umożliwia mu starania o warunkowe zwolnienie i nie ma wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku ze strony oskarżyciela, w związku z czym nie istnieje ryzyko zaostrzenia kary.</u>
          <u xml:id="u-849.1" who="#JanuszNiemcewicz">Wydaje się, że zwolnienie, o którym wspomniałem przed chwilą może być stosowane także na wniosek tymczasowo aresztowanego, oczywiście jeżeli wniosek ten wpłynie w odpowiednim terminie. Będzie to ryzykiem tymczasowego aresztowanego, jeżeli odwoła się on do sądu II instancji, przegra sprawę i będzie musiał wrócić do więzienia bądź nie.</u>
          <u xml:id="u-849.2" who="#JanuszNiemcewicz">Dlatego w proponowanym art. 264 par. 1a użyłem sformułowania: „na jego wniosek”, gdyż tymczasowo aresztowany może np. woli nie ryzykować i zamierza przebywać w więzieniu do uprawomocnienia się wyroku. Gdyby jednak wniosek taki włożył w sytuacji, gdy nie ma ryzyka podwyższenia kary i okres, przez który był pozbawiony wolności, uprawnia go do ubiegania się o warunkowe zwolnienie, to wydaje się, że mogłaby to być dobra podstawa do zwolnienia go z więzienia.</u>
          <u xml:id="u-849.3" who="#JanuszNiemcewicz">W praktyce chodzi tu o takie sytuacje, w których sąd wymierza karę w odpowiednim rozmiarze, to znaczy taką, która uprawnia w związku z odbytym aresztem do ubiegania się o warunkowe przedterminowe zwolnienie, jednak nie zwalnia oskarżonego z aresztu po to, żeby zmusić go do cofnięcia wniosku o uzasadnienie wyroku, który to wniosek pozwala się ubiegać o warunkowe zwolnienie. Wtedy oskarżony rezygnuje z kontroli rewizyjnej, bo wie, że będzie go to kosztowało jeszcze parę miesięcy więzienia. Przy zaakceptowaniu mojej poprawki do art. 264 takiego ryzyka nie będzie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-850">
          <u xml:id="u-850.0" who="#AndrzejGaberle">Ja rozumiem, w propozycji posła J. Niemcewicza chodzi o część orzeczonej, bądź wymierzonej przez sąd kary pozbawienia wolności. W związku z tym propozycję tę należałoby zmodyfikować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-851">
          <u xml:id="u-851.0" who="#ZofiaŚwida">Chcę przypomnieć wczorajszą dyskusję na temat instytucji warunkowego przedterminowego zwolnienia. Zastanawialiśmy się, czy warunkowe zwolnienie powinno być - tak jak obecnie przyjęło się w praktyce - prawem powszechnym, czy ma być ono instytucją wpisaną w wyrok i przez to pewną. Przy takim, a nie innym sformułowaniu użytym przez posła J. Niemcewicza w jego poprawce sankcjonujemy to, co jest, a więc uznajemy, że warunkowe zwolnienie jest czymś oczywistym. Jeżeli już mielibyśmy przyjąć propozycję posła J. Niemcewicz do art. 164, to powinniśmy wyrazy „zwalnia się” zastąpić wyrazami „można zwolnić”. Określenie „zwalnia się” oznacza obligatoryjność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-852">
          <u xml:id="u-852.0" who="#JanuszNiemcewicz">Sąd może zwolnić tymczasowo aresztowanego zawsze, w każdym czasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-853">
          <u xml:id="u-853.0" who="#ZofiaŚwida">W propozycja posła J. Niemcewicza używa się sformułowania „zwalnia się również na jego wniosek”. To oznacza, że jeśli oskarżony złoży stosowny wniosek, należy go zwolnić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-854">
          <u xml:id="u-854.0" who="#JanuszNiemcewicz">Taka właśnie jest intencja proponowanego przeze mnie przepisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-855">
          <u xml:id="u-855.0" who="#ZofiaŚwida">A zatem w tym przypadku warunkowe zwolnienie jest tak oczywiste, że oskarżonego się po prostu zwalnia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-856">
          <u xml:id="u-856.0" who="#JanuszNiemcewicz">Wcale nie dlatego się go zwalnia. Ja nie mówię o prawie do zwolnienia, tylko o prawie do ubiegania się o warunkowe przedterminowe zwolnienie. Jest to jednak pewna różnica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-857">
          <u xml:id="u-857.0" who="#ZofiaŚwida">Ale w propozycji posła J. Niemcewicza używa się określenia „zwalnia się”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-858">
          <u xml:id="u-858.0" who="#JanuszNiemcewicz">Chodzi tu o ryzyko, które poniesie sam tymczasowo aresztowany. Zostanie on zwolniony, przegra sprawę w II instancji, następnie nie uzyska warunkowego przedterminowego zwolnienia...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-859">
          <u xml:id="u-859.0" who="#AndrzejGaberle">Powinniśmy uporządkować dyskusję. Proszę wypowiadać się po kolei.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-860">
          <u xml:id="u-860.0" who="#JanuszNiemcewicz">Chodzi mi o sytuację, kiedy tymczasowo aresztowany otrzymał karę w takim wymiarze, przy której uwzględniając okres odbytego aresztu, może ubiegać się o warunkowe przedterminowe zwolnienie.</u>
          <u xml:id="u-860.1" who="#JanuszNiemcewicz">Wtedy, jeżeli oskarżony przy tym brzmieniu przepisu art. 264 par. 1a, jakie zaproponowałem złoży stosowny wniosek, sąd musi go zwolnić. Będzie zatem przebywał na wolności do prawomocności wyroku i wtedy albo wygra rewizję i kara będzie niższa, albo ją przegra i będzie się starał o warunkowe przedterminowe zwolnienie. Jeżeli nie uzyska warunkowe zwolnienie, wraca do „kryminału”. Będzie to jego ryzyko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-861">
          <u xml:id="u-861.0" who="#ZdzisławBąkowski">Czy każdego łobuza będziemy zwalniać?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-862">
          <u xml:id="u-862.0" who="#JanuszNiemcewicz">Nie każdego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-863">
          <u xml:id="u-863.0" who="#ZdzisławDoda">Intencje posła J. Niemcewicza są bardzo szlachetne. Wypadałoby sobie życzyć, żeby na tle stanu prawnego, który jest, w przyszłości sądy bardzo ostrożnie wydawały decyzję o utrzymaniu tymczasowego aresztowania. Sąd wydaje wyrok, skazuje kogoś na karę pozbawienia wolności i w tym samym czasie musi podjąć decyzję, co dalej ze środkiem zapobiegawczym, czyli tymczasowym aresztowaniem.</u>
          <u xml:id="u-863.1" who="#ZdzisławDoda">Chcę, aby w takim przypadku sąd miał także i to na oku, że nie można wyłączyć pewnych spraw. W tej chwili odwracam koło. Co z tego, że mechanicznie wszystko by się nakładało? Ktoś przebywałby w areszcie 2 lata, otrzymałby karę 3 lat pozbawienia wolności i to by wystarczało, żeby mógł ubiegać się o zwolnienie. Jeżeli bez względu na to, czy prokurator będzie składał apelację czy nie, czy obrońca będzie ją składa, czy nie, istnieją poważne powody, żeby areszt tymczasowy utrzymać, bo choćby patrzeć najżyczliwszym okiem nie można dostrzec w okolicznościach konkretnej sprawy niczego, co by dawało jakąkolwiek szansę uzyskania warunkowego przedterminowego zwolnienia, to pytam po co nakładamy „automat”, który zaproponował poseł J. Niemcewicz.</u>
          <u xml:id="u-863.2" who="#ZdzisławDoda">Chcę powiedzieć posłowi J. Niemcewiczowi, że to, co proponuje, jest bardzo niebezpieczne. Oczywiście, że oskarżony powie mi dzisiaj, że chce wyjść na wolność, ale jeżeli za pół roku, nakażę mu, żeby znowu wrócił do więzienia w celu odbycia reszty kary, to pytam, jaki sens ma taka polityka kryminalna. Oczywiście, żeby z góry było wiadomo, że nie powróci on do więzienia, to bez problemu można by go było wypuścić. Jeżeli jedna tego nie wiadomo, to mogą pojawić się perturbacje typu: oskarżony ucieka, a ja go muszę szukać. osobiście bałbym się tego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-864">
          <u xml:id="u-864.0" who="#AndrzejGaberle">Rozumiem, że wszystkie stanowiska zostały przedstawione.</u>
          <u xml:id="u-864.1" who="#AndrzejGaberle">Czy poseł J. Niemcewicz podtrzymuje swoją propozycję do art. 264 projektu Kodeksu postępowania karnego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-865">
          <u xml:id="u-865.0" who="#JanuszNiemcewicz">Nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-866">
          <u xml:id="u-866.0" who="#AndrzejGaberle">W takim razie przechodzimy do kolejnej poprawki posła J. Niemcewicza, tym razem do art. 321 par. 1.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-867">
          <u xml:id="u-867.0" who="#JanuszNiemcewicz">Proponuję powrót do brzmienia tego przepisu z przedłożenia rządowego. Podkomisja uzupełniła to brzmienie sformułowaniem: „w odpowiednio wyznaczony przez organ procesowy terminie”. Propozycję podkomisji rozumiem w ten sposób, że wtedy, kiedy jest co najmniej 7 dni na zapoznanie się z materiałami postępowania, organ procesowy, np. prokurator może obrońcy powiedzieć, że jeśli chce może się zapoznać z aktami sprawy, ale tylko we wtorek o godz. 11 lub o 14.</u>
          <u xml:id="u-867.1" who="#JanuszNiemcewicz">Obecnie jest tak, że przez 7 dni akta leżą do wglądu, obrońca w tym czasie przyjść i spokojnie zapoznać się z aktami i wcale tego nie musi robić w wyznaczonym terminie, ważne jest, aby przestrzegał terminu owych 7 dni, a właściwie co najmniej 7 dni.</u>
          <u xml:id="u-867.2" who="#JanuszNiemcewicz">W art. 321 par. 1 w wersji podkomisji występuje wyraźne ograniczenie polegające na tym, że prokurator może wyznaczyć obrońcy konkretny termin, w którym powinien on przyjść zaznajamiać się z aktami. Jest to kolejne utrudnienie w zakresie prowadzenia obrony.</u>
          <u xml:id="u-867.3" who="#JanuszNiemcewicz">Proszę zauważyć, że w art. 321 par. 1 zostało użyte sformułowanie: „w odpowiednio wyznaczonym przez organ procesowy terminie” - moim zdaniem - zupełnie niepotrzebnie. Obowiązuje przecież termin co najmniej 7 dni, w którym obrońca czyta akta. Jeżeli pozostawimy brzmienie art. 321 par. 1 z przedłożenia podkomisji, to prokurator może powiedzieć: „dobrze, jest termin 7 dni, ale żeby zaznajomić się z aktami proszę przyjść we wtorek o godz. 13”. Tego właśnie chciałbym uniknąć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-868">
          <u xml:id="u-868.0" who="#AndrzejMurzynowski">Myślę, że rzeczywiście należy pójść drogą zaproponowaną przez posła J. Niemcewicza. Jak już kiedyś wskazywał jeden z wybitnych profesorów, pojęcie „termin” jest dwuznaczne. Przez termin rozumie się pewien okres, ale także określoną datę.</u>
          <u xml:id="u-868.1" who="#AndrzejMurzynowski">Musimy sobie wyraźnie powiedzieć, czy w art. 321 par. 1 chodzi o termin wyznaczony na dzień i godzinę, czy o pewien okres, który nie może być rozciągany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-869">
          <u xml:id="u-869.0" who="#JanuszNiemcewicz">To już wynika ze sformułowania „uprzedniego przejrzenia akt” i dalej nie ma potrzeby zapisywać: „w odpowiednio wyznaczonym przez organ procesowy terminie”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-870">
          <u xml:id="u-870.0" who="#ZbigniewDoda">Powinniśmy tutaj postępować bardzo ostrożnie. Jeżeli akta sprawy liczą 40 kart, to poseł J. Niemcewicz ma absolutną rację, że prokurator nie potrzebuje oznaczać ściśle określonego terminu np. wtorek od godz. 12,30 do godz. 13. Jeżeli jednak akta sprawy liczą 85 tomów - takie sprawy już mamy - to chcemy się z nimi uporać bez uszczerbku dla prawa do obrony, ale też bez stwarzania obrońcom i oskarżonym możliwości manipulowania, sabotowania procesu i zapoznawania się miesiącami z materiałem postępowania.</u>
          <u xml:id="u-870.1" who="#ZbigniewDoda">Jeżeli prof. A. Murzynowski powiada, że chodzi tu o odpowiedni termin rozumiany jako okres, to powinno się mieć na względzie to, że organ procesowy nie może wyznaczać ściśle określonej daty. Idzie to w tym samym kierunku, który zaproponował poseł J. Niemcewicz. Organ procesowy nie może w sprawie, której akta liczą 150 tomów, powiedzieć obrońcy, że ma 3 dni na przejrzenie akt. Musi bowiem wyznaczyć odpowiedni termin. Nie możemy jednak pisać komentarza do ustawy. Odpowiedni termin oznacza termin ustalony odpowiednio do ilości zgromadzonych materiałów, do okoliczności i realnych potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-870.2" who="#ZbigniewDoda">Nawet przy 100 tomach akt, jeżeli podejrzany jest pozbawiony wolności, organ procesowy powie mu, że udostępnia akta w takim, a nie innym czasie. Tego czasu nie można jednak dowolnie zawęzić. Prokurator nie może także powiedzieć podejrzanemu, że będzie się on zapoznawał z aktami sprawy do czasu, aż skończy się z nimi zapoznawać i dopiero wtedy nastąpi końcowe zaznajomienie go z materiałami postępowania. Chcę powiedzieć, że w ten sposób podejrzani próbują zapoznawać się z aktami miesiąca.</u>
          <u xml:id="u-870.3" who="#ZbigniewDoda">W art. 321 par. 1 nie d a się po prostu ustalić tego rozsądnie, w sposób absolutnie precyzyjny, wyłączający sabotowanie albo nadmierną arbitralność organu procesowego. Niebezpieczeństw, których się boi poseł J. Niemcewicz nie ma. Przepis art. 321 par. 2 daje określone ubezpieczenie. Używa się tam zwrotu „co najmniej” i teraz proszę ten zwrot odczytać łącznie z określeniem znajdującym się w art. 321 par. 1a mianowicie „odpowiednim”, to znaczy dającym szansę przejrzenia akt i zapoznania się z nimi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-871">
          <u xml:id="u-871.0" who="#AndrzejGaberle">Przepis art. 321 par. 1 wprowadziliśmy do projektu Kodeksu postępowania karnego z tego powodu, że w praktyce mieliśmy do czynienia z przypadkami, kiedy podejrzany przychodzi i czytał jedną, powtarzam - jedną stronę na dzień, potem wychodząc mówił: „jutro przychodzę czytać dalej”. To jest druga strona propozycji przedłożonej przez posła J. Niemcewicza.</u>
          <u xml:id="u-871.1" who="#AndrzejGaberle">Czy ktoś jeszcze na ten temat chciałby się wypowiedzieć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-872">
          <u xml:id="u-872.0" who="#JanuszNiemcewicz">Chcę powiedzieć, iż przyjmuję argumenty, że sformułowanie użyte w art. 321 par. 1 jest jednak dwuznaczne. Czy nie dałoby się poszukać innego, które wykluczałoby taką interpretację, jaką przedstawiłem na początku, że ktoś wskazuje termin, wtorek o godz. 11 do godz. 12,30. Czy nie można użyć określenia „w odpowiednim terminie”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-873">
          <u xml:id="u-873.0" who="#ZbigniewDoda">Powinno być: „w odpowiednim, określonym przez organ procesowy, terminie”. Nie może przecież obrońca czy oskarżony narzucać terminu, w którym będzie przychodził zapoznawać się z aktami. Ktoś może np. powiedzieć: „mogę przychodzić dopiero po godz. 16, bo do godz. 16 handluję”.</u>
          <u xml:id="u-873.1" who="#ZbigniewDoda">Jest jeszcze druga strona medalu. To organ procesowy ma starannie rozważyć wszelkie okoliczności i ustalić, że np. 2 tygodnie muszą wystarczyć na zapoznanie się z aktami sprawy, choć liczą one 15 tomów. Dlatego też proponuję, aby w art. 321 par. 1 zapisać: „w odpowiednim, określonym przez organ procesowy, terminie”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-874">
          <u xml:id="u-874.0" who="#MarekDyduch">Może wystarczy zapisać „w okresie” bądź „w odpowiednim okresie”, wtedy zostaną rozwiane wszelkie wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-875">
          <u xml:id="u-875.0" who="#AndrzejGaberle">Zamiast „wyznaczonym” można zapisać „określonym”. Przeczytam całe sformułowanie: „...w odpowiednim, określonym przez organ procesowy, terminie”. Czy wszyscy zgadzają się na takie sformułowanie? Czy ktoś się sprzeciwia? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-875.1" who="#AndrzejGaberle">Jak rozumiem ustaliliśmy nowe brzmienie art. 321 par. 1.</u>
          <u xml:id="u-875.2" who="#AndrzejGaberle">Przechodzimy do rozpatrzenia poprawki posła J. Niemcewicza do art. 339 par. 4.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-876">
          <u xml:id="u-876.0" who="#ZbigniewDoda">Mam pytanie do autora poprawki, czyli posła J. Niemcewicza. Czy posłowi chodzi o to, że jeżeli ktoś przyjdzie na posiedzenie i zawaha się przed drzwiami, to go trzeba wciągnąć na salę za kołnierz?</u>
          <u xml:id="u-876.1" who="#ZbigniewDoda">Tam, gdzie mówimy, że strona może wziąć udział w posiedzeniu, mówimy że ma prawo. Natomiast tam, gdzie używamy określenia „bierze udział”, akcentujemy obowiązek. Jeżeli poseł J. Niemcewicz się martwi, że ktoś może wziąć udział w posiedzeniu, a potem okazuje się, że nie może, to chcę powiedzieć, że tak nigdy nie odczytano przepisów dotyczących posiedzeń sądowych, do których dopuszcza się strony. Natomiast niebezpieczne i zwodnicze byłoby podkreślenie tego, że jak stron a się stawi, należy ją dopuścić do udziału w posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-876.2" who="#ZbigniewDoda">Druga strona medalu jest inna. Jeżeli mówimy, że ktoś może wziąć udział w posiedzeniu, to oczywiście organ procesowy ma obowiązek tego kogoś dopuścić. Jeżeli użyjemy sformułowania „biorą udział”, oskarżony może powiedzieć, że chce wyjść z więzienia, a nie wolno mu wychodzić, bo ustawa mu tego zabrania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-877">
          <u xml:id="u-877.0" who="#JanuszNiemcewicz">Rozsądne argumenty przekonały mnie. Wycofuję swój wniosek do art. 339 par. 4.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-878">
          <u xml:id="u-878.0" who="#AndrzejGaberle">Chcę zakomunikować, że w art. 339 par. 1 brakuje jednego zdania, które powinno brzmieć: „Prezes sądu kieruje sprawę na posiedzenie, gdy...”.</u>
          <u xml:id="u-878.1" who="#AndrzejGaberle">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Po prostu komputer „urwał” kawałek tekstu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-879">
          <u xml:id="u-879.0" who="#JanuszTylman">Jeżeli już jesteśmy przy poprawkach redakcyjnych, to chcę powiedzieć, że w art. 378 par. 2 powinniśmy zapisać: „pełnić obowiązki”, a nie „pełnić obowiązek”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-880">
          <u xml:id="u-880.0" who="#AndrzejGaberle">Zaraz do tego przejdziemy.</u>
          <u xml:id="u-880.1" who="#AndrzejGaberle">Naczelnik wydziału w Biurze Legislacyjnym KS: Chcę uspokoić członków Komisji. Wszystkie przepisy projektów kodyfikacji karnych będą jeszcze raz czytane przed decydującymi rozstrzygnięciami, które zapadną w drugim czytaniu. Mam nadzieję, że wszystkie błędy drukarskie zostaną usunięte.</u>
          <u xml:id="u-880.2" who="#AndrzejGaberle">Przechodzimy do omówienia poprawki posła J. Niemcewicza do art. 351 par. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-881">
          <u xml:id="u-881.0" who="#MarekDyduch">Chcę spytać, czy nie będzie zachodziła sprzeczność pomiędzy zmodyfikowanym przez nas brzmieniem art. 321 par. 1, a brzmieniem art. 321 par. 2, gdzie używa się sformułowania „wyznaczony termin”? Przepis art. 321 par. 2 stanowi pewne nawiązanie do art. 321 par. 1.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-882">
          <u xml:id="u-882.0" who="#ZbigniewDoda">Chodzi tu o dwie różne sprawy. Czym innym jest czas zaznajamiania się z aktami, przeglądania akt, czym innym jest czas czynności polegającej na tym, że organ procesowy kogoś z aktami zaznajamia. W drugim przypadku organ procesowy musi wyznaczyć określony termin, np. że podejrzanego zaznajamia z aktami we wtorek o godz. 12. Wtedy będzie wiadomo, kiedy podejrzanego przywieźć z zakładu karnego, żeby organ procesowy mógł mu wszystko co istotne wyjaśnić.</u>
          <u xml:id="u-882.1" who="#ZbigniewDoda">Okres, w czasie którego podejrzany sam może się zaznajomić z aktami, może je przejrzeć, musi być określony. Natomiast czas przeprowadzenia czynności polegającej na tym, że organ procesowy zaznajamia podejrzanego z materiałami postępowania, musi być przez ów organ wyznaczony, gdyż chodzi tu nie o okres, tylko o konkretną datę, np. środę godz. 11.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-883">
          <u xml:id="u-883.0" who="#MarekDyduch">W takim razie w art. 321 par. 1 wyraz „termin” należałoby zastąpić wyrazem „okres”. Inaczej pozostaną niejasności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-884">
          <u xml:id="u-884.0" who="#KazimierzDoda">W ustawie Kodeks postępowania karnego pojęcie „termin” rozumiane jest albo jako data, albo jako okres.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-885">
          <u xml:id="u-885.0" who="#MarekDyduch">Jeżeli w art. 321 par. 1 użyjemy określenia „okres”, to co się wydarzy? Czy wtedy nie będziemy bardziej precyzyjni?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-886">
          <u xml:id="u-886.0" who="#AndrzejGaberle">Określonym terminem może być np. tylko 1 dzień, gdyż więcej nie potrzeba na zaznajomienie się z jednym tomem akt liczącym 30 stron.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-887">
          <u xml:id="u-887.0" who="#MarekDyduch">Ale okres też może obejmować np. 12 godzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-888">
          <u xml:id="u-888.0" who="#AndrzejGaberle">Przechodzimy do rozpatrzenia poprawki posła J. Niemcewicza do art. 351 par. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-889">
          <u xml:id="u-889.0" who="#JanuszNiemcewicz">Proponuję powrócić do brzmienia tego przepisu w wersji przedłożenia rządowego. Podkomisja wyłączyła możliwość losowania składu orzekającego w przypadku popełnienia przestępstw z motywacji politycznej. Nie mogę wykluczyć, że będą tego rodzaju sprawy. Dlatego w tych sprawach losowanie składu orzekającego wydaje się uzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-889.1" who="#JanuszNiemcewicz">Proszę zwrócić uwagę, że w art. 351 par. 2 proponuję zapisać: „popełnienie przestępstwa w wyniku motywacji politycznej lub”. Jest to powrót do tekstu z przedłożenia rządowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-890">
          <u xml:id="u-890.0" who="#AndrzejGaberle">A zatem, według posła J. Niemcewicza powinniśmy zapisać: „popełnienie przestępstwa w wyniku motywacji politycznej”, a może lepiej „z motywacji politycznej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-891">
          <u xml:id="u-891.0" who="#JanuszNiemcewicz">W projekcie Kodeksu postępowania karnego w wersji rządowej użyto określenia „w wyniku motywacji politycznej”, ale oczywiście może też być „z motywacji politycznej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-892">
          <u xml:id="u-892.0" who="#AndrzejGaberle">Kto na ten temat chciałby się wypowiedzieć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-893">
          <u xml:id="u-893.0" who="#KazimierzDoda">Doceniając wagę sprawy, którą poruszył poseł J. Niemcewicz chcę powiedzieć, że już w punkcie wyjścia nie może być mowy o jakichkolwiek manipulacjach. Za podstawę przyjmujemy to, co znajduje się w art. 351 par. 1, z którego wyraźnie wynika, że następuje losowy przydział spraw. Nie należy tego mylić z losowaniem.</u>
          <u xml:id="u-893.1" who="#KazimierzDoda">Myślę, że poseł J. Niemcewicz się ze mną zgodzi, że przestępstwo z powołaniem się na motywację polityczną nie musi jeszcze oznaczać czegoś bardzo poważnego, jednak w hierarchii i strukturze przestępstw jest ono trudne do uchwycenia. Dlatego układ przestępstw, który jest obecnie objęty przepisem art. 351 par. 2, jest taki, a nie inny. Rozumiem dobrze racje, które mogą przemawiać za propozycją posła J. Niemcewicza. Jeżeli jednak ta propozycja zostałaby przyjęta, to mogłoby to oznaczać, że nie traktujemy poważnie solidnego ubezpieczenia, które daje art. 351 par. 1.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-894">
          <u xml:id="u-894.0" who="#JanuszNiemcewicz">Przepis art. 351 par. 1 jest oczywiście istotny, chociaż w gruncie rzeczy - tak mi się wydaje - odsyła on do numerowania spraw. Numerując sprawę można mieć wpływ na to, w jakiej kolejności ona wpłynie. Jednego dnia wpływa kilka spraw i w zależności od tego...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-895">
          <u xml:id="u-895.0" who="#ZbigniewDoda">Należy tu użyć klucza w postaci inicjałów oskarżonych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-896">
          <u xml:id="u-896.0" who="#JanuszNiemcewicz">W art. 351 par. 1 używa się sformułowania „w kolejności według wpływu sprawy”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-897">
          <u xml:id="u-897.0" who="#ZbigniewDoda">Wpływ spraw należy rozumieć w ten sposób, że będą przedziały np. od A do D - chodzi o nazwiska oskarżonych. W tym momencie nie może być mowy o żadnej manipulacji numerem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-898">
          <u xml:id="u-898.0" who="#JanuszNiemcewicz">Powstało jakieś nieporozumienie. Przeczytam jak to zostało zapisane w art. 351 par. 1: „...w kolejności według wpływu sprawy...”. Dla mnie nie ma to nic wspólnego z nazwiskiem. Sprawy po prostu wpływają, dostają kolejne numery...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-899">
          <u xml:id="u-899.0" who="#ZbigniewDoda">Naprawdę nie wiem, gdzie to jest zapisane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-900">
          <u xml:id="u-900.0" who="#JanuszNiemcewicz">Jest to zapisane w art. 351 par. 1. Używa się tam określenia „według wpływu sprawy”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-901">
          <u xml:id="u-901.0" who="#ZbigniewDoda">Co prawda w art. 351 par. 1 mowa jest o kolejności, ale poza tym jest jeszcze coś takiego jak podział czynności. Załóżmy, że w sądzie rejonowym jest 4 sędziów, mają oni przydzielone sprawy alfabetycznie, natomiast kolejność określa, która sprawa idzie do której puli. Jest tak, że do danego sędziego idą trzy numery spraw. Kolejność jest określona początku po to, żeby sędzia nie ciągnął dalej sprawy przez 2 miesiące i dopiero potem określał kolejność jej rozpoznawania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-902">
          <u xml:id="u-902.0" who="#JanuszNiemcewicz">Chodzi o sprawy z jednego dnia. Na przykład jednego dnia wpływa 5 spraw i kolejność zależy od tego, jaki dana sprawa ma numer.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-903">
          <u xml:id="u-903.0" who="#ZbigniewDoda">Formuła użyta w art. 351 par. 1 pochodzi z procedury niemieckiej. W procedurze tej w przepisach ustrojowych przyjęło się pewien klucz, który ubezpiecza przed tym, że sekretarka coś wpisze albo nie wpisze. Pulę spraw dzieli się alfabetycznie, zgodnie z tym, jakie nazwisko mają oskarżeni, ale zachowuje się kolejność według wpływu spraw. To jednak nie określa kryterium rzeczowego podziału spraw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-904">
          <u xml:id="u-904.0" who="#AndrzejGaberle">Chcę zwrócić uwagę na przepis art. 351 par. 3, który odsyła do rozporządzenia ministra sprawiedliwości. W tym rozporządzeniu ma zostać wszystko określone, także to, o co się teraz spieramy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-905">
          <u xml:id="u-905.0" who="#JanuszNiemcewicz">Przy tym założeniu przepis art. 351 par. 2 w ogóle jest niepotrzebny. Przy sprawie o zabójstwo, gdzie występuje zagrożenie karą 25 lat pozbawienia wolności, albo dożywotniego więzienia, też mamy do czynienia z losowym przydziałem. Po co w takim razie art. 351 par. 2? wydaje się, że jeżeli jest losowanie, to mogą tu także wchodzić w grę - choć rzadko - drobne sprawy z motywacji politycznej, które mogłyby być losowane na tej samej zasadzie, co sprawy o zabójstwo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-906">
          <u xml:id="u-906.0" who="#AndrzejGaberle">Jeżeli chodzi o pojęcie „motywacja polityczna”, to jest to pojęcie skrajnie niejasne, dlatego że uczestnicy najrozmaitszych „zadym”, które są organizowane w różnych miejscach Polski, będąc oskarżeni powiedzą, że to, co czynili, czynili z motywacji politycznej. Przecież mamy w naszym kraju niemałe grono anarchistów i to różnej maści, którzy z rozkoszą sięgną po przepisy art. 351 par. 2, jeżeli zostanie on zmodyfikowany zgodnie z życzeniem posła J. Niemcewicza. Nie mamy żadnego powodu, żeby iść im na rękę.</u>
          <u xml:id="u-906.1" who="#AndrzejGaberle">W moim przekonaniu losowanie składu orzekającego ma inne znaczenie. Po pierwsze - w składzie musi się znaleźć przynajmniej dwóch sędziów. Tutaj już sprawa przydziału nie jest tak jasna. Po drugie - losowanie byłoby niezwykle istotne, gdyby chodziło o przestępstwa zagrożone karą śmierci. Na szczęście takich przestępstw w projekcie Kodeksu postępowania karnego jak na razie nie mamy i abyśmy ich nie mieli. W tych właśnie opisanych przeze mnie sytuacjach może niekiedy lepiej zdać się na swoistego rodzaju procedurę wyznaczania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-907">
          <u xml:id="u-907.0" who="#ZbigniewDoda">Chcę powiedzieć, że zmęczenie trochę nam utrudnia ogląd sytuacji. Nie chodzi tu o jakiś oblig. Kluczem nawet dla przypadków opisanych przez posła A. Gaberle jest przepis art. 351 par. 1. Art. 352 par. 2 będzie miał zastosowanie wtedy, gdy strona tego zażąda.</u>
          <u xml:id="u-907.1" who="#ZbigniewDoda">Poseł J. Niemcewicz pytał, po co w ogóle jest art. 351 par. 2. jest on przydatny do spraw ekstra. Dajemy stronom określone uprawnienia. Dlaczego poseł J. Niemcewicz nie chce odnieść swej propozycji np. do przestępstw politycznych? To też jest kategoria niejasna. Nigdzie na świecie tak dokładnie nie wiedzą, które przestępstwa są pospolite, a które nie. A co dopiero mówić o przestępstwach z motywacji politycznej? Wedle czego powinno się ustalać ową motywację polityczną? Najpierw wszystko wskazuje na to, że ktoś kogoś ordynarnie zabił, potem zabójca nam mówi, że kierował się jakimiś motywami politycznymi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-908">
          <u xml:id="u-908.0" who="#KrzysztofBudnik">Mam jedną zasadniczą wątpliwość. To Komisja Kodyfikacyjna wypracowała formułę przestępstwa w wyniku motywacji politycznej. W związku z tym proszę przedstawiciela tej Komisji o wyjaśnienie, jakie przesłanki stały za tą formułą. nas ona przekonuje.</u>
          <u xml:id="u-908.1" who="#KrzysztofBudnik">Należy zwrócić uwagę, że chodzi tu przede wszystkim o uniknięcie jakichkolwiek podejrzeń braku bezstronności albo podatności na wpływy zewnętrzne w wymiarze sprawiedliwości, gdyby nawet owe podejrzenia miały być całkowicie bezzasadne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-909">
          <u xml:id="u-909.0" who="#AndrzejMurzynowski">Chodzi tu o kwestię bardzo dyskusyjną. Zwracam jednak uwagę, że tam gdzie istniały sądy przysięgłych, począwszy od Francji, oddano do ich właściwości, właśnie ze względów społecznych, drobne przestępstwa o charakterze politycznym. Takie samo rozwiązanie przyjęto w Polsce przedwojennej. Co prawda były wtedy prowadzone spory, co to są przestępstwa polityczne. Jednak przy takiej formule trwano.</u>
          <u xml:id="u-909.1" who="#AndrzejMurzynowski">Wcale nie twierdzę, że takie rozwiązanie powinniśmy przyjąć dzisiaj, chociaż możemy nad tym pomyśleć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-910">
          <u xml:id="u-910.0" who="#JanuszNiemcewicz">Sformułowanie „przestępstwa z motywacji politycznej” wziąłem z przedłożenia rządowego projektu Kodeksu postępowania karnego, a więc nie jestem jego autorem. Jeżeli członkowie Komisji uważają, że przestępstwo polityczne jest określeniem bardziej precyzyjnym, to oczywiście nie mam nic przeciwko temu, jednak przy samej zasadzie będę się upierał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-911">
          <u xml:id="u-911.0" who="#AndrzejGaberle">Rozumiem, że wniosek posła J. Niemcewicza do art. 351 par. 2 został zmodyfikowany w ten sposób, że zamiast sformułowania „przestępstwa w wyniku motywacji politycznej” proponuje się sformułowanie „przestępstwa politycznego”. W tej sytuacji poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-911.1" who="#AndrzejGaberle">Kto opowiada się za dodaniem w art. 351 par. 2 po wyrazach: „Gdy w akcie oskarżenia zarzuca się popełnienie” wyrazów „przestępstwa politycznego lub...” (dalej tekst bez zmian)?</u>
          <u xml:id="u-911.2" who="#AndrzejGaberle">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 3 posłów, 11 było przeciwnych, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-911.3" who="#AndrzejGaberle">Stwierdzam, że wniosek posła J. Niemcewicza do art. 351 par. 2 nie uzyskał wymaganej większości.</u>
          <u xml:id="u-911.4" who="#AndrzejGaberle">Przechodzimy do rozpatrzenia kolejnej poprawki posła J. Niemcewicza, tym razem do art. 359 pkt 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-912">
          <u xml:id="u-912.0" who="#JanuszNiemcewicz">W art. 359 pkt 2 chcę skreślić wyrazy: „lub oszczerstwo” nie dlatego, że przestępstwa oszczerstwa nie lubię. Po prostu takiego przestępstwa nie ma w projekcie Kodeksu karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-913">
          <u xml:id="u-913.0" who="#AndrzejGaberle">Trzeba to sprawdzić.</u>
          <u xml:id="u-913.1" who="#AndrzejGaberle">Zgadzam się z tym, co powiedział przed chwilą poseł J. Niemcewicz. Jednak zamiast sformułowania: „lub oszczerstwo” wpisałbym „lub znieważenie”. W art. 216 projektu Kodeksu karnego zostało opisane pomówienie, natomiast art. 221 par. 1 projektu Kodeksu karnego zaczyna się słowami: „Kto znieważa inną osobę...”. Więc, w art. 359 pkt 2 projektu Kodeksu postępowania karnego może zamiast oszczerstwa należy wpisać znieważenie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-914">
          <u xml:id="u-914.0" who="#JanuszNiemcewicz">Wydaje mi się, że nie, bowiem nie wymaga uchylenia jawności sprawa, w której ktoś kogoś jakoś nazwał, używając słów obelżywych. Natomiast jeżeli ktoś kogoś pomawia o mogące zdyskredytować postępowanie, to jest to - moim zdaniem - powód do wyłączenia jawności rozprawy. Znieważenie jest niczym innym jak obrazą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-915">
          <u xml:id="u-915.0" who="#AndrzejGaberle">Ale czy rzeczywiście bez zgody pokrzywdzonego należy rozpatrywać przy sporej publiczności sprawy, w których ktoś kogoś jakoś nazwał, używając często niewybrednych słów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-916">
          <u xml:id="u-916.0" who="#ZbigniewDoda">Rzeczywiście projekt Kodeksu karnego przestępstwa oszczerstwa nie przewiduje. Dziękuję posłowi J. Niemcewiczowi za wykrycie błędu w projekcie Kodeksu postępowania karnego, gdzie w art. 359 pkt 2 mowa jest także o oszczerstwie. Jeszcze raz powtarzam, że oszczerstwo jako kategoria przestępstwa w projekcie Kodeksu karnego nie występuje.</u>
          <u xml:id="u-916.1" who="#ZbigniewDoda">Poseł A. Gaberle zaproponował wprowadzenie do art. 359 pkt 2 pewnej alternatywy. Pomysł ten zrodził się spontanicznie. Ja rozumiem to w ten sposób, że chcemy chronić ofiarę przestępstwa. Znieważenie nie jest chyba tą sytuacją, w której sam pokrzywdzony powinien decydować, czy chce, aby widziano jak zwycięży o jak wykaże popełnienie przestępstwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-917">
          <u xml:id="u-917.0" who="#JerzyWierchowicz">Pokrzywdzony powinien złożyć stosowny wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-918">
          <u xml:id="u-918.0" who="#JanuszNiemcewicz">Zgadzam się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-919">
          <u xml:id="u-919.0" who="#AndrzejGaberle">Jak rozumiem, w art. 359 pkt 2 zamiast wyrazów „lub oszczerstwo” spisujemy wyrazy „lub znieważenie”. A zatem zmodyfikowany art. 359 pkt 2 będzie miał następującą treść: „Sprawy pomówienie lub znieważenie, na wniosek pokrzywdzonego rozprawa odbywa się jednak jawnie”.</u>
          <u xml:id="u-919.1" who="#AndrzejGaberle">Rozumiem, że wszyscy zgadzają się na takie brzmienie art. 359 pkt 2. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-919.2" who="#AndrzejGaberle">Przechodzimy do rozpatrzenia poprawki posła J. Niemcewicza do art. 378 par. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-920">
          <u xml:id="u-920.0" who="#JanuszNiemcewicz">Moja poprawka dotyczy sytuacji, w której dotychczasowy obrońca po wypowiedzeniu pełnomocnictwa ma pełnić obowiązki do czasu podjęcia obrony przez nowego obrońcę. Chcę powiedzieć, że rozprawę przerywa się lub odracza tylko w razie potrzeby. Wydaje mi się, że w sytuacji, gdy przyczyną wypowiedzenia pełnomocnictwa, była niemożność uzgodnienia linii obrony między obrońcą a oskarżonym, to nie można od dotychczasowego obrońcy wymagać, żeby w dalszym ciągu pełnił swoje obowiązki, bo wpadnie w konflikt z oskarżonym. W przekonaniu oskarżonego dotychczasowy obrońca będzie działał na jego szkodę. Do takiej sytuacji nie możemy doprowadzać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-921">
          <u xml:id="u-921.0" who="#AndrzejGaberle">Proszę o opinię na ten temat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-922">
          <u xml:id="u-922.0" who="#ZbigniewDoda">Moim zdaniem, to, co proponuje poseł J. Niemcewicz jest głęboko słuszne. Oczywiście może pojawić się niebezpieczeństwo, że rzeczywiste powody wypowiedzenia obrony będą inne niż te przedstawione sądowi. Ale jeżeli już takie powody będą, to czy warto przymuszać obrońcę, a przede wszystkim oskarżonego, żeby tolerował działanie obrońcy, któremu wypowiedział pełnomocnictwo?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-923">
          <u xml:id="u-923.0" who="#AndrzejGaberle">Czy jest inna opinia na ten temat?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-924">
          <u xml:id="u-924.0" who="#ZbigniewDoda">W propozycji posła J. Niemcewicza do art. 378 par. 2 należy wprowadzić drobną zmianę interpunkcyjną. Przecinek należy postawić przed „chyba”, a nie przed „że”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-925">
          <u xml:id="u-925.0" who="#JanuszNiemcewicz">Z przecinkami zawsze miałem kłopoty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-926">
          <u xml:id="u-926.0" who="#AndrzejGaberle">Nie rozumiem. Gdzie w sformułowaniu: „chyba że przyczyną wypowiedzenia jest różnica zdań co do linii obrony” należy postawić przecinek?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-927">
          <u xml:id="u-927.0" who="#JanuszNiemcewicz">Przed „chyba”, a nie po.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-928">
          <u xml:id="u-928.0" who="#AndrzejGaberle">Rzeczywiście.</u>
          <u xml:id="u-928.1" who="#AndrzejGaberle">Rozumiem, że przepis art, 378 par. uzupełniamy o sformułowanie, które przytoczyłem przed chwilą.</u>
          <u xml:id="u-928.2" who="#AndrzejGaberle">Teraz przechodzimy do sprawy niezwykle poważnej, a mianowicie do art. 551. Poseł J. Niemcewicz proponuje dodanie do tego artykułu par. 5. Chodzi o sprawę, która była bardzo długo i starannie dyskutowana w czasie posiedzenia podkomisji. Teraz do niej znowu powracamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-929">
          <u xml:id="u-929.0" who="#JanuszNiemcewicz">Chodzi o kwestię odszkodowania za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie. Sformułowanie znajdujące się w obecnym Kodeksie postępowania karnego „oczywiście niesłuszne tymczasowe aresztowanie” w projekcie Kodeksu postępowania karnego zastąpiono sformułowaniem: „niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie”. W moim przekonaniu niewiele to zmienia. Stąd wzięła się propozycja wcale nie moja, tylko prof. A. Murzynowskiego, aby zdefiniować niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie w ten sposób, że jest ono niewątpliwie niesłuszne i uprawnia do odszkodowania wtedy, kiedy oskarżony został prawomocnie uniewinniony albo umorzono wobec niego postępowanie z powodu braku dowodów popełnienia czynu zabronionego. Innymi słowy, ryzyko uniewinnienia spoczywa na państwie. A zatem tego ryzyka nie ponosi oskarżony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-930">
          <u xml:id="u-930.0" who="#AndrzejGaberle">Może się zdarzyć, że ktoś groził popełnieniem zbrodni i z tego powodu został tymczasowo aresztowany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-931">
          <u xml:id="u-931.0" who="#ZofiaŚwida">To, że kogoś uniewinniono, może być wynikiem pozyskania jakichś dodatkowych dowodów, które ujrzały światło dzienne dopiero w trakcie rozprawy. W moim przekonaniu nie ma to nic wspólnego z podstawą tymczasowego aresztowania. Wtedy, kiedy kogoś aresztowano, istniały do tego podstawy ustawowe. Organ stosujący areszt tymczasowy działał zgodnie z prawem, bo np. była obawa ucieczki albo obawa matactwa ze strony podejrzanego. Dopiero potem pojawiły się nowe sprawy, np. wcześniej ukryte okoliczności wyłączające popełnienie przestępstwa. Nie ma to jednak żadnego związku z działaniem organu stosującego tymczasowe aresztowanie.</u>
          <u xml:id="u-931.1" who="#ZofiaŚwida">Czy w tym przypadku należy się odszkodowanie za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie? Niewątpliwą niesłuszność tymczasowego aresztowania określa się w momencie stosowania środka zapobiegawczego, a nie w jakimś momencie późniejszym. Gdybyśmy przyjęli propozycję przedstawioną przez posła J. Niemcewicza, niewątpliwą niesłuszność tymczasowego aresztowania zawsze ocenilibyśmy w terminie późniejszym. Przyjęlibyśmy rozwiązanie, że każdej osobie uniewinnionej należy się odszkodowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-932">
          <u xml:id="u-932.0" who="#JanuszNiemcewicz">Obecnie odszkodowanie za aresztowanie traktuje się w kategoriach winy organu stosującego areszt tymczasowy. Ktoś mógł zostać niesłusznie aresztowany tylko z winy organu. Jeżeli organowi nie można było przypisać winy, to było odszkodowanie.</u>
          <u xml:id="u-932.1" who="#JanuszNiemcewicz">W koncepcji, którą przedstawiłem, przechodzi się na ryzyko skarbu państwa za tymczasowe aresztowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-933">
          <u xml:id="u-933.0" who="#KazimierzKrasny">O zasadzie ryzyka gruntownie dyskutowaliśmy na po-siedzeniu podkomisji. Doszliśmy jednak do wniosku, że zmiana „ustawienia” instytucji odszkodowania za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie zupełnie zmienia sytuację w zakresie stosowania najsurowszego środka zapobiegawczego. Jeżeli ryzyko jest po stronie organu stosującego areszt, pojawia się niebezpieczeństwo innego rodzaju, że organ ten będzie bardziej powściągliwy w stosowaniu tymczasowego aresztowania, żeby ewentualnie nie narazić się na przykre dla niego konsekwencje finansowe.</u>
          <u xml:id="u-933.1" who="#KazimierzKrasny">Na posiedzeniu podkomisji rozmawialiśmy też o sytuacjach, kiedy dochodziło do znęcania się, a osoby najbliższe korzystały z prawa do odmowy zeznań i oskarżonego należało uniewinnić. To samo można odnieść do spraw gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-933.2" who="#KazimierzKrasny">W każdym bądź razie - w moim przekonaniu - przyjęcie w art. 551 zasady ryzyka doprowadzi do tego, że tymczasowe aresztowanie będzie stosowane bardzo powściągliwie, co nie będzie chyba dobrym rozwiązaniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-934">
          <u xml:id="u-934.0" who="#AndrzejGaberle">Chcę powiedzieć, że tymczasowe aresztowanie ma być stosowane bardzo powściągliwie, ale nie nadmiernie powściągliwie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-935">
          <u xml:id="u-935.0" who="#KazimierzKrasny">Zgadzam się z opinią, że nie powinno być ono stosowane nadmiernie powściągliwie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-936">
          <u xml:id="u-936.0" who="#AndrzejGaberle">Ponieważ sprawę tę omawialiśmy bardzo obszernie n a posiedzeniu podkomisji, dzisiaj nie prowadźmy zbyt długiej dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-937">
          <u xml:id="u-937.0" who="#KazimierzBuchała">Proponuję odejść od formuły niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania na rzecz formuły oczywiście niesłusznego tymczasowego aresztowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-938">
          <u xml:id="u-938.0" who="#AndrzejGaberle">Już nie wracajmy do tych zwrotów: „niewątpliwie niesłuszne”, „oczywiście niesłuszne”. Tyle razy już na ten temat rozmawialiśmy na posiedzeniach podkomisji. Za chwilę powinniśmy przejść do głosowania nad poprawką posła J. Niemcewicza do art. 551.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-939">
          <u xml:id="u-939.0" who="#KrzysztofBudnik">Chcę spytać, czy zmieniłoby ocenę tej poprawki to, że końcówka proponowanego art. 551 par. 5: „z powodu braku dowodów popełnienia czynu zabronionego”, odnosiłaby się do sytuacji zarówno umorzenia postępowania, jak i prawomocnego uniewinnienia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-940">
          <u xml:id="u-940.0" who="#AndrzejGaberle">Nie rozumiem, co poseł K. Budnik ma na myśli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-941">
          <u xml:id="u-941.0" who="#KrzysztofBudnik">Pamiętam, że był podany taki przykład, iż uniewinnienie następuje ze względu na niepoczytalność oskarżonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-942">
          <u xml:id="u-942.0" who="#JanuszNiemcewicz">Wtedy się sprawę umarza, a nie uniewinnia oskarżonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-943">
          <u xml:id="u-943.0" who="#ZofiaŚwida">Jeśli ktoś jest niepoczytalny przy ogłaszaniu wyroku, to się go uniewinnia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-944">
          <u xml:id="u-944.0" who="#JanuszNiemcewicz">Jeżeli ktoś jest niepoczytalny, sprawę się umarza. Tak jest to zapisane w projekcie Kodeksu postępowania karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-945">
          <u xml:id="u-945.0" who="#AndrzejGaberle">O tym wszystkim już mówiliśmy. Było to wielokrotnie rozważane. Powinniśmy przystąpić do głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-946">
          <u xml:id="u-946.0" who="#AndrzejMurzynowski">Chcę powiedzieć, że kompozycja odszkodowania jest jednolita dla niesłusznych skazań i niesłusznych tymczasowych aresztowań. Jest ona oparta na zasadzie ryzyka. Ustawodawca konsekwentnie idzie po drodze przeniesienia ryzyka na skarb państwa, jeśli chodzi o skazanie. Już sam fakt uniewinnienia skazanego powoduje odszkodowanie.</u>
          <u xml:id="u-946.1" who="#AndrzejMurzynowski">Natomiast owa konsekwencja zostaje złamana przy tymczasowym aresztowaniu. Okres tymczasowego aresztowania zalicza się na poczet kary komuś, kto popełnił przestępstwo. W ten sposób rekompensuje się sprawcy fakt zastosowania wobec niego tymczasowego aresztowania. Uniewinniliśmy kogoś, choć były podstawy do jego aresztowania, kto niesłusznie przebywał w więzieniu, ponieważ nie popełnił przestępstwa.</u>
          <u xml:id="u-946.2" who="#AndrzejMurzynowski">Chcę powiedzieć, że nadal będę trwał przy swoim przekonaniu - będę to głosił w słowie i w piśmie - że znajdujemy się obecnie w pewnym regresie, jeśli chodzi o odszkodowanie w przypadkach uniewinnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-947">
          <u xml:id="u-947.0" who="#AndrzejGaberle">Kto opowiada się za wnioskiem posła J. Niemcewicza do art. 551?</u>
          <u xml:id="u-947.1" who="#AndrzejGaberle">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziało się 6 posłów, 9 było przeciwnych i nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-947.2" who="#AndrzejGaberle">Wniosek nie uzyskał poparcia.</u>
          <u xml:id="u-947.3" who="#AndrzejGaberle">Przypominam, że odłożyliśmy omawianie poprawki nr 20 posła J. Niemcewicza, dotyczącej art. 646 par. 1. Zostało mi zakomunikowane, że sformułowanie tego przepisu, którego generalny kierunek już przyjęliśmy, wymaga jednak doprecyzowania. Zostanie ono przedstawione na piśmie jutro do godz. 11. W związku z tym, do tej sprawy powrócimy w dniu jutrzejszym.</u>
          <u xml:id="u-947.4" who="#AndrzejGaberle">Musimy sobie jeszcze powiedzieć o dwóch kwestiach. Po pierwsze, podkomisja pracowała nad drukiem nr 1291. Chodzi tu o postępowanie ułaskawieniowe w nowej szacie. W wymienionym przeze mnie druku zostały zawarte przepisy z projektu Kodeksu postępowania karnego uzupełnione o przepisy Kodeksu postępowania karnego obecnie obowiązujące i przepisy zmieniające ustawę karną skarbową.</u>
          <u xml:id="u-947.5" who="#AndrzejGaberle">Musimy dokonać tu jednej zmiany. Otóż w odniesieniu do ustawy karnej skarbowej niesłusznie użyto określenia „Minister Skarbu”, podczas gdy chodzi o ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-947.6" who="#AndrzejGaberle">Czy oprócz tego są jeszcze jakieś uwagi do wspomnianego tekstu, czy też możemy go uznać za przyjęty? Powtarzam, że chodzi tu o te same przepisy, które są w projekcie Kodeksu postępowania karnego. Druk ten przyjęliśmy na posiedzeniu podkomisji. Jeśli nie ma uwag to uznaję, że został on przyjęty również przez Komisję Nadzwyczajną.</u>
          <u xml:id="u-947.7" who="#AndrzejGaberle">Chcę poruszyć jeszcze jedną drobną kwestię. Z Biura Legislacyjnego otrzymałem pewien sygnał dotyczący projektu przepisów wprowadzających Kodeks postępowania karnego. W art. 3 par. 1 powiedzieliśmy: „Uchyla się w szczególności ustawę z dnia 19 kwietnia 1969 r. - Kodeks postępowania karnego...; tracą moc przepisy zmieniające tej kodeks zawarte w innych ustawach”.</u>
          <u xml:id="u-947.8" who="#AndrzejGaberle">Nie wyliczyliśmy tu wszystkich nowelizacji, które prowadziły do zmiany kodeksu. W tej sytuacji byłoby sensownym, aby wobec tego, że zmiany są wyliczone - taka technika legislacyjna - skreślić drugie zdanie: „tracą moc przepisy zmieniające ten kodeks zawarte w innych ustawach”. Jak powiedziałem, te które prowadziły do zmiany kodeksu, zostały już wyliczone.</u>
          <u xml:id="u-947.9" who="#AndrzejGaberle">Czy jest zgoda na tę poprawę? Nie widzę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-947.10" who="#AndrzejGaberle">Czy ktoś jeszcze ma uwagi do projektu przepisów wprowadzających Kodeks postępowania karnego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-948">
          <u xml:id="u-948.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnego">Proponuję, aby odstąpić od tradycji oznaczania artykułów cyframi rzymskimi. W projekcie przepisów wprowadzających Kodeks karny przyjęliśmy oznaczenie cyframi arabskimi. Proponuję to ujednolicić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-949">
          <u xml:id="u-949.0" who="#AndrzejGaberle">Sądzę, że wszystkie przepisy wprowadzające powinny być jednolicie oznakowane. Jeżeli w jednych są cyfry arabskie, to niech będą wszędzie. Jest to sprawa oczywista.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-950">
          <u xml:id="u-950.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnego">Rozumiem, że termin wejścia w życie Kodeksu postępowania karnego byłby taki sam jak termin wejścia w życie Kodeksu karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-951">
          <u xml:id="u-951.0" who="#AndrzejGaberle">Oczywiście. Terminy te muszą być jednolite.</u>
          <u xml:id="u-951.1" who="#AndrzejGaberle">W ostatniej chwili zostało mi doręczone pismo, w którym podnosi się wiele wątpliwości, które - moim zdaniem - wątpliwościami nie są albo przynajmniej nie powinny być. Jednakże w jednym punkcie są one chyba zasadne. Chodzi mianowicie o art. 88 projektu Kodeksu postępowania karnego. W par. 1 tego artykułu w odniesieniu do pełnomocnika powołano wiele przepisów, m.in. art. 86 par. 2. Pytanie brzmi: dlaczego powołano tylko art. 86 par. 2, a pominięto par. 1? Chodzi o to, czy pełnomocnik też nie powinien mieć prawa podejmowania czynności tylko na korzyść tego, kogo reprezentuje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-952">
          <u xml:id="u-952.0" who="#ZbigniewDoda">Wykształcilibyśmy coś bardzo osobliwego w świecie, a mianowicie pełnomocnika w procesie karnym, który nazywałby się pełnomocnikiem, a nie byłby nim. Wedle prawa cywilnego działania pełnomocnika idą na konto mocodawcy i trudno. Zupełnie szczególna relacja pomiędzy obrońcą a oskarżonym upoważnia do czego innego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-953">
          <u xml:id="u-953.0" who="#AndrzejGaberle">To słuszna uwaga. Nie wziąłem pod uwagę, że wchodzą tu w grę przepisy Prawa cywilnego. W tym przypadku nie powinno być żadnych wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-954">
          <u xml:id="u-954.0" who="#KrzysztofBudnik">Mam jeszcze drobną uwagę do art. 28 par. 2. Zgodnie z tym przepisem skład zawodowy może funkcjonować jedynie w sądzie wojewódzkim jako sądzie I instancji. Tymczasem wydaje się, że z takiej możliwości powinien również móc korzystać sąd rejonowy. Należy założyć, że także na tym szczeblu mogą występować sprawy szczególne o charakterze zawiłym. Proponuję więc, aby rozciągnąć tę zasadę również na sądy rejonowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-955">
          <u xml:id="u-955.0" who="#AndrzejGaberle">Rozumiem, że w związku z tym z przepisu art. 28 par. 2 należałoby skreślić wyrazy „sąd wojewódzki” i pozostawić sformułowanie: „sąd I instancji może postanowić o rozpoznaniu jej w składzie trzech sędziów”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-956">
          <u xml:id="u-956.0" who="#KrzysztofBudnik">Tak, wystarczy skreślić trzy wyrazy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-957">
          <u xml:id="u-957.0" who="#AndrzejGaberle">Jaka jest opinia ekspertów w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-958">
          <u xml:id="u-958.0" who="#ZbigniewDoda">W projekcie Kodeksu postępowania karnego zamieściliśmy obecne rozwiązanie. Trudno zaprzeczyć, że poseł K. Budnik ma na oku sytuacje, które paradoksalnie mogą częściej dać szkołę młodym sędziom sądu rejonowego, niż doświadczonym wygom w sądzie wojewódzkim. Jeżeli uważamy, iż ławnicy będą stanowili za słabe wsparcie, to nie zgłaszam pryncypialnych oporów wobec tej propozycji, dlatego że i w sądzie rejonowym mogą być ciężkie, poważne sprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-959">
          <u xml:id="u-959.0" who="#AndrzejGaberle">Po skreśleniu wyrazów „wojewódzki jako sąd” pozostanie nam przepis o następującym brzmieniu: „Ze względu na szczególną zawiłość sprawy sąd pierwszej instancji może postanowić o rozpoznaniu jej w składzie trzech sędziów”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-960">
          <u xml:id="u-960.0" who="#ZbigniewDoda">Chodzi tu o istotną sprawę, którą osoby posiadające praktykę sądową, od razu zauważyli. Dotąd to prezes sądu, czyli czynnik administracyjny miał możliwość manewru. Tu nie bez kozery używa się określenia „sąd”. Oznacza to, że sędzia lub sędziowie już siedzą i działają.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-961">
          <u xml:id="u-961.0" who="#AndrzejGaberle">Zamykam obrady nad projektem Kodeksu postępowania karnego.</u>
          <u xml:id="u-961.1" who="#AndrzejGaberle">Oddaję głos przewodniczącego posłowi A. Bentkowskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-962">
          <u xml:id="u-962.0" who="#AleksanderBentkowski">Musimy dokonać wyboru posłów sprawozdawców, którzy zreferują projekty Kodeksu karnego, Kodeksu postępowania karnego i Kodeksu karnego wykonawczego podczas II czytania.</u>
          <u xml:id="u-962.1" who="#AleksanderBentkowski">Proponuję, aby posłami sprawozdawcami byli ci posłowie, którzy kierowali pracami zespołów. Jeśli nie będzie innego wniosku to uznam, że moja propozycja została zaakceptowana.</u>
          <u xml:id="u-962.2" who="#AleksanderBentkowski">Jutro o godz. 9 rozpoczynamy prace nad projektem Kodeksu karnego wykonawczego. Obradom będzie przewodniczył poseł K. Pańtak. Posiedzenie musi się zakończyć przed przerwą obiadową, gdyż potem stąd wyjeżdżamy.</u>
          <u xml:id="u-962.3" who="#AleksanderBentkowski">Zamykam posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej do spraw kodyfikacji karnych.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>