text_structure.xml 41 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#GrzegorzKurczuk">Składam wniosek o odroczenie głosowań nad tytułem rozdziału VII.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#GrzegorzKurczuk">W uzasadnieniu zwracam uwagę, że wczorajsza dyskusja w sposób wyczerpujący dotyczyła tylko art. 153. W związku z tym wiele kwestii nie zostało podjętych. Chodzi zwłaszcza o Sąd Najwyższy i Trybunał Konstytucyjny. Uważam, iż w tej fazie prac nad rozdziałem VII, decydowanie o jego tytule przypomina decydowanie o opakowanie, podczas gdy nie wiadomo o jaki towar chodzi.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#GrzegorzKurczuk">Sądzę zatem, że dopiero po zakończeniu dyskusji należy rozstrzygnąć sprawę tytułu rozdziału, a także kwestię tytułów podrozdziałów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#SenatorPiotrAndrzejewskiNSZZSolidarność">Druk nr 24/08 nie obejmuje treści wynikających ze społecznego projektu konstytucji. Chodzi mi zwłaszcza o artykuł otwierający rozdział projektu obywatelskiego noszący tytuł: „Władza sądownicza”. Proszę więc o dostarczenie członkom Komisji przedłożonej wczoraj przeze mnie alternatywnej propozycji rozdziału dotyczącego władzy sądowniczej wraz z art. 112 stwierdzającym, że władzę sądowniczą wykonują sędziowie: Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz sądów powszechnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#AleksdanderKwaśniewski">Członkowie Komisji za chwilę otrzymają wniosek przedłożony przez senatora A. Andrzejewskiego. Jeżeli chodzi o wniosek senatora G. Kurczuka, to uważam go za zasadny.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#AleksdanderKwaśniewski">Czy ktoś jest przeciwny wnioskowi senatora G. Kurczuka, aby ustalenia tytułu rozdziału VII projektu nastąpiło po zakończeniu dyskusji?</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#AleksdanderKwaśniewski">Stwierdzam, iż wniosek został przyjęty wobec nie zgłoszenia sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#AleksdanderKwaśniewski">Przechodzimy do art. 153, który w brzmieniu zaproponowanym przez podkomisję ma treść następującą:</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#AleksdanderKwaśniewski">" Ust. 1. Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują: Sąd Najwyższy, Naczelny Sąd Administracyjny, sądy powszechne oraz sądy wojskowe.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#AleksdanderKwaśniewski">Ust. 2. Nie może być ustanowiony żaden sąd wyjątkowy ani tryb doraźny.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#AleksdanderKwaśniewski">Ust. 3. Ustawa może powołać organy orzekające w sprawach karnych (i innych), z zastrzeżeniem możliwości odwołania od orzeczeń tych organów do sądów.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#AleksdanderKwaśniewski">Ust. 4. Sądy chronią i gwarantują porządek konstytucyjny oraz wolności i uprawnione interesy obywateli, a także karzą przestępców.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#AleksdanderKwaśniewski">Oprócz wspomnianego już wniosku senatora P. Andrzejewskiego, do art. 153 wnioski przedłożyli: senator J. Orzechowski, wspólnie poseł J. Ciemniewski i poseł J. Rokita, także wspólnie poseł T. Iwiński i poseł R. Grodzicki, także wspólnie przedstawiciel prezydenta RP W. Piotrowski i przedstawiciel Rady Ministrów prof. S. Gebethner, poseł M. Mazurkiewicz, poseł S. Rogowski, senator G. Kurczuk i poseł J. Szymański, który przedłożył propozycje obejmujące art. 153.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#AleksdanderKwaśniewski">Czy ktoś z wnioskodawców chciałby jeszcze zabrać głos? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#AleksdanderKwaśniewski">Czy są pytania do wnioskodawców? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#AleksdanderKwaśniewski">Przechodzimy zatem do głosowań.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#AleksdanderKwaśniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie propozycji senatora J. Orzechowskiego, przewidującej następujące brzmienie ust. 1.: „Władzę sądowniczą w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują: Trybunał Konstytucyjny, Sąd Najwyższy, Trybunał Stanu, Naczelny Sąd Administracyjny, sądy powszechne oraz sądy wojskowe”.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#AleksdanderKwaśniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 18 głosów przeciwnych, przy 12 głosach popierających i 6 wstrzymujących się, odrzuciła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#AleksdanderKwaśniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie propozycji posła J.Ciemniewskiego i posła J. Rokity przewidującej następujące brzmienie ust. 1: „Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe”.</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#AleksdanderKwaśniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 19 głosów popierających, przy 12 przeciwnych i 6 wstrzymujących się, przyjęła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#AleksdanderKwaśniewski">Przechodzimy do wniosku dotyczącego ust. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#MarekMazurkiewicz">Nie został poddany pod głosowanie ust. 1 z propozycji podkomisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#AleksanderKwaśniewski">Mimo wielokrotnego stosowania okazuje się, że jednak procedura głosowania wzbudza wątpliwości. Zwracam uwagę, że wnioski od 2 do 9 zawierają propozycje zmian we wniosku podkomisji. Uzyskanie przez jakiś wniosek poparcia większości Komisji oznacza, że brzmienie tego wniosku staje się treścią wniosku podkomisji. Tak właśnie stało się w przypadku wniosku posła J. Ciemniewskiego i posła J. Rokity, który jako uzyskujący większość stał się ust. 1 w propozycji podkomisji. Uporządkowany w ten sposób projekt podkomisji będzie poddany głosowaniu wraz z innymi propozycjami całościowymi.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#AleksanderKwaśniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie propozycji posła T. Iwińskiego i posła R. Grodzickiego, przewidującej następujące brzmienie art. 2: „W stanie pokoju nie może być ustanowiony żaden sąd wyjątkowy ani tryb doraźny”.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#AleksanderKwaśniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 21 głosów popierających, przy 11 przeciwnych i 4 wstrzymujących się, przyjęła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#AleksanderKwaśniewski">Kolejny wniosek oznaczony nr 5 złożony wspólnie przez przedstawicieli Prezydenta RP i przedstawiciela Rady Ministrów prof. S. Gebethnera, przewiduje skreślenie ust. 3 i ust. 4. Ponieważ jednak zgłoszono także inne wnioski do ust. 3 i ust. 4, proponuję rozdzielić wniosek nr 5 i odrębnie głosować skreślenie ust. 3 i skreślenie ust. 4.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#AleksanderKwaśniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie propozycji przedstawiciela Prezydenta RP W. Piotrowskiego i przedstawiciela Rady Ministrów prof. S. Gebethnera, przewidujący skreślenie ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#AleksanderKwaśniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 17 głosów popierających, przy 12 przeciwnych i 5 wstrzymujących się, przyjęła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#AleksanderKwaśniewski">Tak więc ust 3 zostaje skreślony. Pojawia się jednak pewien kłopot, gdyż swoje propozycje brzmienia ust. 3 przedłożyli senator J. Orzechowski, poseł M. Mazurkiewicz i poseł S. Rogowski. Propozycje te są podtrzymywane przez wnioskodawców. Mogą one stać się treścią ewentualnych odrębnych przepisów. Uczynimy je więc przedmiotem głosowań, lecz w dalszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#AleksanderKwaśniewski">Przechodzimy do wniosków dotyczących ust. 4. W odniesieniu do ust. 4 wątpliwości miała również podkomisja ujmując ust. 4 w nawiasie. Ponadto do ust. 4 propozycje przedłożyli: poseł S. Rogowski oraz senator G. Kurczuk.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#AleksanderKwaśniewski">Rozpoczniemy jednak od wniosku najdalej idącego.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#AleksanderKwaśniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie propozycji przedstawiciela Prezydenta RP W. Piotrowskiego i przedstawiciela Rady Ministrów prof. S. Gebethnera przewidującej skreślenie ust. 4.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#AleksanderKwaśniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 25 głosów popierających, przy 8 przeciwnych i 4 wstrzymujących się, przyjęła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#AleksanderKwaśniewski">Ponieważ jednak wnioskodawcy podtrzymują swoje wnioski jako ewentualne odrębne przepisy, uczynimy je przedmiotem głosowań choć w dalszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#AleksanderKwaśniewski">Przechodzimy do głosowań nad trzema alternatywnymi, całościowymi propozycjami art.153. Są to: propozycja podkomisji, propozycja senatora A. Andrzejewskiego i propozycja posła J. Szymańskiego.</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#AleksanderKwaśniewski">Po przeprowadzonych głosowaniach brzmienie propozycji podkomisji - ustalone przez podkomisję jest następujące:</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#AleksanderKwaśniewski">„Ust. 1. Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe”.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#AleksanderKwaśniewski">Ust. 2. W stanie pokoju nie może być ustanowiony żaden sąd wyjątkowy ani tryb doraźny”.</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#AleksanderKwaśniewski">Brzmienie wniosku posła J. Szymańskiego jest następujące:</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#AleksanderKwaśniewski">„Ust. 1. Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują jedynie sądy.</u>
          <u xml:id="u-5.18" who="#AleksanderKwaśniewski">Ust. 2. Nie może być ustanowiony żaden sąd wyjątkowy ani tryb doraźny”</u>
          <u xml:id="u-5.19" who="#AleksanderKwaśniewski">Propozycja senatora P. Andrzejewskiego ma treść następującą:</u>
          <u xml:id="u-5.20" who="#AleksanderKwaśniewski">„Ust. 1. Władza sądownicza w Rzeczypospolitej Polskiej jest wykonywana przez sędziów: Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz sądów powszechnych.</u>
          <u xml:id="u-5.21" who="#AleksanderKwaśniewski">Ust. 2. Sędziowie orzekają w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej”.</u>
          <u xml:id="u-5.22" who="#AleksanderKwaśniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjcie art. 153 w brzmieniu propozycji podkomisji ustalonym przez Komisję.</u>
          <u xml:id="u-5.23" who="#AleksanderKwaśniewski">Stwierdzam, że w głosowaniu wniosek uzyskał 28 głosów popierających, przy 4 przeciwnych i 4 wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-5.24" who="#AleksanderKwaśniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 153 w brzmieniu przedłożonym przez posła J. Szymańskiego.</u>
          <u xml:id="u-5.25" who="#AleksanderKwaśniewski">Stwierdzam, że w głosowaniu wniosek uzyskał 7 głosów popierających, 21 głosów przeciwnych, przy 8 wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-5.26" who="#AleksanderKwaśniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 153 w brzmieniu przedłożonym przez senatora P. Andrzejewskiego.</u>
          <u xml:id="u-5.27" who="#AleksanderKwaśniewski">Stwierdzam, że w głosowaniu wniosek uzyskał 4 głosy popierające, 23 głosy przeciwne, przy 6 wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-5.28" who="#AleksanderKwaśniewski">Tak więc - zgodnie z wolą większości Komisji - art. 153 otrzymał brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-5.29" who="#AleksanderKwaśniewski">„Ust. 1. Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe.</u>
          <u xml:id="u-5.30" who="#AleksanderKwaśniewski">Ust. 2. W stanie pokoju nie może być ustanowiony żaden sąd wyjątkowy ani tryb doraźny”.</u>
          <u xml:id="u-5.31" who="#AleksanderKwaśniewski">Proponuję teraz powrócić do odłożonych głosowań. Przyjęcie przez Komisję wniosków, które za chwilę będą przedmiotem głosowań oznaczać będzie stworzenie możliwości wprowadzenia nowych artykułów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#StanisławRogowski">Mam wątpliwości czy głosowania, które mają się odbyć za chwilę, są konieczne. Uważam, że wnioski nr 6, 7, 8 i 9 zostały poddane głosowaniu, choć nie głosowano nad nimi wprost. Głosowano nad nimi w ten sposób, że zajęły one odrzucone na skutek przyjęcia innej wersji. Uważam, że wnioski te spełniają warunek zgłoszenia ich jako wnioski mniejszości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#AleksanderKwaśniewski">Moja interpretacja wymogów proceduralnych jest następująca. Mamy jednak do czynienia z inną materią merytoryczną.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#AleksanderKwaśniewski">Wcześniejsze głosowania dotyczyły wniosku podkomisji. Natomiast propozycje zgłoszone przez członków Komisji mogą być osobnymi przepisami. Przykładowo mogę wskazać, że wniosek nr 7 posła M. Mazurkiewicza mógłby się stać nowym art. 154.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#AleksanderKwaśniewski">Przechodzimy do głosowań.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#AleksanderKwaśniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie nowego artykułu w następującym brzmieniu przedłożonym przez senatora J. Orzechowskiego. „Ustawą można powoływać inne niż sądy organy orzekające w sprawach karnych i innych z zastrzeżeniem, że odwołania od orzeczeń tych organów rozpatruje sąd”.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#AleksanderKwaśniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 26 głosów przeciwnych, przy 6 popierających i 3 wstrzymujących się, odrzuciła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#AleksanderKwaśniewski">Przechodzimy do wniosku posła M. Mazurkiewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#MarekMazurkiewicz">Chcę wyjaśnić, iż w moim wniosku chodzi o to, aby zalegalizować powszechnie stosowane w świecie prawo do orzekania administracji w zakresie sankcji przede wszystkim finansowych, z możliwością odwołania się do sądów. Jest to konstytucyjna gwarancja prawa do sądu.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#MarekMazurkiewicz">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie nowego artykułu w następującym brzmieniu przedłożonym przez posła M. Mazurkiewicza. „Ustawa może powierzyć orzekanie w sprawach karnych i administracyjnych innym organom z zastrzeżeniem możliwości odwołania od orzeczeń tych organów do sądów”.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#MarekMazurkiewicz">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 20 głosów przeciwnych przy 17 popierających i 5 wstrzymujących się odrzuciła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#MarekMazurkiewicz">Przechodzimy do wniosku posła S. Rogowskiego, który zawiera dwie propozycje, które proponuję głosować odrębnie.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#MarekMazurkiewicz">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie nowego artykułu w następującym brzmieniu przedłożonym przez posła S. Rogowskiego: „Ustawa może powołać inne organy orzekające z prawem odwołania od ich orzeczeń do sądów”.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#MarekMazurkiewicz">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 21 głosów przeciwnych, przy 112 popierających i 5 wstrzymujących się, odrzuciła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#MarekMazurkiewicz">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie nowego artykułu w następującym brzmieniu przedłożonym przez posła S. Rogowskiego: „Sądy chronią porządek prawny oraz prawa i wolności obywatelskie”.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#MarekMazurkiewicz">Stwiedzam, że Komisja w głosowaniach większością 19 głosów przeciwnych, przy 12 popierających i 6 wstrzymujących się, odrzuciła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#MarekMazurkiewicz">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie nowego artykułu w następującym brzmieniu przedłożonym przez senatora g. Kurczuka: „Sądy chronią i gwarantują porządek konstytucyjny oraz wolności i prawa obywateli, a także karzą przestępców”.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#MarekMazurkiewicz">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 22 głosów przeciwnych, przy 8 popierających i 7 wstrzymujących się, odrzuciła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#MarekMazurkiewicz">Tak więc Komisja odrzuciła wszystkie wnioski o przyjęcie nowego artykułu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#KrzysztofKamiński">Chcę poruszyć kwestię proceduralną. Po raz kolejny pojawia się następujący problem. Czy charakter wniosku mniejszości może uzyskać wyłącznie poprawka przegłosowana i odrzucona a następnie zgłaszana jako wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#KrzysztofKamiński">Uważam, że przyjęcie takiej zasady uniemożliwiałoby w następnych fazach naszej pracy, powrócenie do wszystkich wcześniej przyjętych rozdziałów i zgłaszanie w każdym czasie i w jakiejkolwiek formie poprawek, które mogą być głosowane.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#KrzysztofKamiński">Sądzę więc, że należy powiedzieć, iż przed nami wiele miesięcy pracy i że jeżeli będą zgłaszane kolejne poprawki - nawet do artykułów już przyjętych - to muszą one być przedmiotem głosowania i mogą jeszcze uzyskać walor wniosku mniejszości. Walor taki może uzyskać na przykład zgłoszony - przez każdego członka Komisji Konstytucyjnej w formie poprawki całkowity, jednolity tekst konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#KrzysztofKamiński">Tak więc teza, że tylko to, co jest przegłosowane w tej chwili - bez prawa powrotu do poprzednich rozdziałów - może być wnioskiem mniejszości, nie powinno już więcej funkcjonować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#AleksanderKwaśniewski">Chcę zwrócić uwagę posła K. Kamińskiego, że w uchwale Komisji Konstytucyjnej z 18 stycznia 1994 r. - regulamin Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego znajduje się art. 11 ust. 6 mający następujące brzmienie: „Odrzucone przez Komisję Konstytucyjną wnioski i propozycje poprawek mogą być - na żądanie zgłoszone przez co najmniej pięciu członków Komisji - przedstawione w sprawozdaniu Komisji Zgromadzeniu Narodowemu jako wnioski mniejszości”.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#AleksanderKwaśniewski">Moim zdaniem, przepis ten wyjaśnia całą procedurę. Przyjęcie formuły, że wnioski nie będą przedmiotem prac Komisji, mogą być zgłaszane jako wnioski mniejszości, powodowałoby by, że nasza praca nie miałaby najmniejszego sensu. Sens naszej pracy polega na tym, że wnioski są prezentowane, dyskutowane i ma miejsce ustosunkowanie się do nich. Następnie w głosowaniu stwierdzamy, które wnioski mają poparcie większości, a które stają się wnioskami mniejszości. Uważam, że taka procedura jest prawidłowa, gdyż pozwala Zgromadzeniu Narodowemu podjąć decyzję. W przeciwnym wypadku Zgromadzenie Narodowe będzie głosować przez kilka miesięcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#JerzyCiemniewski">Pewne wnioski mogą jednak być sformułowane po przegłosowaniu późniejszych przepisów. Mimo, że będą się odnosić do przepisów wcześniejszych. Taka sytuacja dotyczy np. artykułu regulującego skargi konstytucyjne. Sformułowanie wniosku mniejszości dotyczącego skargi konstytucyjnej będzie w pełni możliwe dopiero po przyjęciu przepisów dotyczących Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#JerzyCiemniewski">Tak więc istnieje problem powrotu do postanowień, które mają związek z wcześniejszymi przepisami projektu konstytucji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#AleksanderKwaśniewski">Zgadzam się z posłem J. Ciemniewskim. To o czym mówił nie jest sprzeczne z interpretacją, którą przedstawiłem. Proszę zwrócić uwagę, że cytowany przeze mnie przypis regulaminu Komisji nie mówi o terminach. Uważam więc, że możliwa będzie taka sytuacja, iż po przyjęciu projektu przez Komisję zostanie stworzony czas na jego wnikliwą analizę, która może doprowadzić do wskazania błędów. Wówczas konieczny będzie powrót do niektórych kwestii. Jednakże wszystkie tego rodzaju kroki będą musiały być podejmowane na posiedzeniu Komisji. Idąc bowiem śladem rozumowania posła K. Kamińskiego można wyobrazić sobie sytuację, w której po zakończeniu prac Komisji wpływa seria wniosków, które są proponowane do sprawozdania, mimo że przedtem nie były przedmiotem debaty.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#AleksanderKwaśniewski">Proszę również pamiętać, że zgłaszane w trakcie prac wnioski mniejszości są gromadzone przez przedstawicieli Biura Legislacyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#StanisławRogowski">Chcę poruszyć jeszcze kwestię proceduralną. Jest tak, że dyskusje odbywają się przy bardzo różnej frekwencji. Nie czynię z tego powodu zarzutów członkom Komisji, gdyż prace konstytucyjne są żmudne, a parlamentarzyści mają jeszcze inne obowiązki.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#StanisławRogowski">Następnie mają miejsce głosowania, w trakcie których - a wiem to również z własnego doświadczenia - argumenty z dyskusji „umykają” z pamięci. Jeszcze gorzej jest, jeżeli ktoś w ogóle nie uczestniczył w dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#StanisławRogowski">Dobrze byłoby więc, aby przed głosowaniami nad poszczególnymi wnioskami pan przewodniczący wskazywał najważniejsze różnice między poszczególnymi wnioskami. Pan przewodniczący czyni to niekiedy. Jestem za tym, aby rozszerzyć zakres stosowania tej praktyki. Również sami wnioskodawcy mogliby krótko sygnalizować istotę swoich wniosków.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#StanisławRogowski">Proszę pamiętać, że najważniejszym celem naszych prac jest przygotowanie jak najlepszego tekstu projektu. Procedura nie może przeszkadzać w dążeniu do tego celu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#AleksanderKwaśniewski">Staram się postępować tak, jak chciałby tego poseł S. Rogowski. Na ogół stwarzam możliwości skierowania pytań do wnioskodawców. Muszę jednak przypomnieć o ryzyku jakim jest powrót do dyskusji przy okazji pytań do wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#AleksanderKwaśniewski">Korzystając z okazji jaką jest dyskusja na tematy proceduralne, apeluję aby jednak uczestniczyć w dyskusjach. Przypominam, że prace w Komisji Konstytucyjnej, to nie tylko przywilej, ale i obowiązek, który powinien być wypełniony jak najlepiej.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#AleksanderKwaśniewski">Proponuję powrót do debaty merytorycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PiotrWinczorek">Odnoszę wrażenie, że został popełniony błąd w trakcie głosowania nad art. 153. Chodzi o wniosek posłów T. Iwińskiego i R. Grodzickiego. Wprowadzone zostało pojęcie: „w stanie pokoju”. należy przyjąć, iż w projekcie znajdą się trzy stany: wojny, wojenny i wyjątkowy. Nasuwa się więc pytanie: odwrotnością czego będzie „stan pokoju” - którego z tych trzech stanów, a może wszystkich stanów łącznie.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PiotrWinczorek">Jeżeli będzie to odwrotnością tylko stanu wojny, to oczywiście w stanie wojennym i wyjątkowym nie będzie wolno ustanawiać sądów wyjątkowych. jeżeli natomiast „stan pokoju” to odwrotność wszystkich trzech stanów łącznie, to wówczas pojawi się np. problem sądów doraźnych w stanie wyjątkowym. Proponuję więc rozważenie następującej formuły: „Tylko w stanie wojennym mogą być ustanowione sądy wyjątkowe”. Byłaby to formuła jaśniejsza od przyjętej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#AleksanderKwaśniewski">Wracamy więc do głosowania, które już miało miejsce. Czy wnioskodawcy chcieliby odnieść się do swojego wniosku w świetle wypowiedzi prof. P. Winczorka?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#TadeuszIwiński">Po konsultacji z posłem R. Grodzickim chcę stwierdzić, że argumenty prof. P. Winczorka wydają się zasadne. Przyjmujemy zaproponowaną zmianę formuły, gdyż nie ma w niej zmiany merytorycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#AleksanderKwaśniewski">Nasuwa się więc konieczność dokonania reasumpcji i przyjęcia nowego brzmienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#JerzyMadej">Nawiązuję do wątpliwości prof. P. Winczorka, chcę powiedzieć, że w języku polskim antonimem pojęcia „stan pokoju” jest pojęcie „stan wojny”, a nie „stan wojenny”. Również w języku prawnym stan wyjątkowy nie oznacza braku pokoju, to samo dotyczy stanu wojennego. Stan wojny jest jednoznaczny z tym, że nie ma pokoju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#IrenaLipowicz">Być może wątpliwość prof. P. Winczorka jest przesadzona, ale w tej chwili mamy taką sytuację, że nawet jeżeli zostałby zarządzony stan wyjątkowy ze względu na zagrożenie bezpieczeństwa państwa, to nawet ustawa z dnia 5 grudnia 1983 r. nie przewiduje sądów doraźnych. Przyjęta formuła oznacza natomiast, że nawet zarządzenie stanu wyjątkowego z powodu klęski żywiołowej, upoważniałoby wprowadzenie trybu doraźnego i sądów wyjątkowych. Z tego powodu zapewne potępiono by nas na arenie międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#IrenaLipowicz">Sen J. Madej ma rację, ale merytorycznie popieram wątpliwość prof. P. Winczorka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#AleksanderKwaśniewski">Proszę więc posła T. Iwińskiego i posła R. Grodzickiego aby przedłożyli na piśmie swój zmodyfikowany wniosek. W pierwszej kolejności rozstrzygniemy jednak kolejności rozstrzygniemy jednak o reasumpcji.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#AleksanderKwaśniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o reasumpcji głosowania, w wyniku którego został przyjęty wniosek posła T. Iwińskiego i posła R. Grodzickiego zawierający treść art. 153 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#AleksanderKwaśniewski">Stwierdzam, iż Komisja w głosowaniu większością 29 głosów popierających, przy 4 przeciwnych i 3 wstrzymujących się, przyjęła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#AleksanderKwaśniewski">Proszę prof. P. Winczorka, aby jeszcze raz przedstawił swoją pozycję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PiotrWinczorek">Po konsultacji z prof. L. Wiśniewskim uznaliśmy, że najlepsze byłoby następujące sformułowanie: „Tylko w czasie trwania wojny może być ustanowiony stan wyjątkowy lub doraźny”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#MarekMazurkiewicz">Chcę zaproponować nieco odmienne brzmienie, jeśli chodzi o stronę redakcyjną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#AleksanderKwaśniewski">Proszę więc, aby poseł M. Mazurkiewicz przygotował swoje propozycje a w międzyczasie proponuję przejście do głosowania nad art. 154, który w brzmieniu propozycji podkomisji ma treść następującą: „Sądy wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej”. Ponadto przedłożony został wniosek posła M. Mazurkiewicza o następującej treści: „Sądy orzekają w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej”.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#AleksanderKwaśniewski">Przypominam, że w trakcie wczorajszej dyskusji minister A. Zieliński przypomniał, że w tradycji polskiej od czasów Konstytucji marcowej 1921 r. jest właśnie stosowanie formuły stwierdzającej, że sądy wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej. Wyrażona została więc sugestia, aby utrzymać propozycję podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#AleksanderKwaśniewski">Wobec przedłożenia dwóch wniosków proponuję głosowanie alternatywne.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#AleksanderKwaśniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 154 poprzez wybór między propozycją podkomisji - użycie przycisku „za”, a propozycją posła M. Mazurkiewicza - użycie przycisku „przeciw”, wraz z możliwością wstrzymania się.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#AleksanderKwaśniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 24 głosów popierających, przy 9 przeciwnych i 1 wstrzymującym się, przyjęła propozycję podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#AleksanderKwaśniewski">Tak więc art. 154 uzyskał brzmienie: „Sądy wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej”.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#AleksanderKwaśniewski">Ponadto przedstawiciel Trybunału Konstytucyjnego prof. J. Trzciński przedłożył propozycję artykułu - do przepisów przejściowych - o następującej treści: „Do czasu utworzenia dwuinstancyjnego sądownictwa administracyjnego wymiar sprawiedliwości przez sądową kontrolę wykonywania administracji publicznej sprawuje Naczelny Sąd Administracyjny, zaś skargę kasacyjną od orzeczeń tego sądu rozpatruje Sąd Najwyższy”.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#AleksanderKwaśniewski">Podałem brzmienie prawidłowe, gdyż w treści wniosku zawartej w druku nr 24/08 znalazła się pomyłka.</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#AleksanderKwaśniewski">Proponuję jednak wniosku tego nie czynić przedmiotem głosowania. Wniosek ten zostanie poddany pod głosowanie, wówczas gdy będziemy rozpatrywać całościowo kwestię przepisów przejściowych.</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#AleksanderKwaśniewski">Czy są odmienne wnioski? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#AleksanderKwaśniewski">Powracamy do kwestii art.m 153 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#AleksanderKwaśniewski">Otrzymałem pisemny wniosek posłów T. Iwińskiego i R. Grodzickiego, którzy korzystając z sugestii prof. P. Winczorka i posła M. Mazurkiewicza, proponują następujące brzmienie art. 153 ust. 2: „Sąd wyjątkowy lub tryb doraźny może być ustanowiony tylko w czasie trwania wojny”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#JanuszSzymański">Czy jednak nie należy przyjąć formuły o stanie wojny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#LonginPastusiak">Przyjcie formuły o stanie wojny jest dość ryzykowne, gdyż np. Rosja i Japonia są formalnie w stanie wojny, gdyż nie traktatu pokojowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#SenatorPiotrAndrzejewskiNSZZS">Ponieważ operujemy pojęciami nie potocznymi lub prawnymi, chcę zapytać ekspertów, gdzie znajduje się definicja prawna „stanu trwania wojny” w przeciwieństwie do „stanu wojny”, czy „wojny”.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#SenatorPiotrAndrzejewskiNSZZS">Skoro tworzymy pojęcie, które będzie źródłem ograniczenia praw obywatelskich w zakresie wymiaru sprawiedliwości, to chcę mieć ścisłą wykładnię tego pojęcia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#LeszekGarlicki">Nie chcę być uznany jako wróg praw obywatelskich, ale znacznie bardziej odpowiadałoby mi w przedłożonej propozycji pojęcie stanu wojennego. Nie ma bowiem możliwości zdefiniowania ani stanu wojny, ani działań wojennych. Przyjęcie określonego stanu oznaczać będzie, że stan taki musi się rozpocząć i zakończy uchwałą upoważnionego organu państwowego. Należy również dodać, że w dotychczasowym pojmowaniu stanu wojny to stan o charakterze zewnętrznym. Są to stosunki między państwami. Tymczasem mówimy o prawach obywateli, a więc o sytuacji wewnętrznej. Sytuacji wewnętrznej bardziej odpowiada pojęcie stanu wojennego.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#LeszekGarlicki">Tak więc - w moim przekonaniu - powiązanie ewentualnego wprowadzenia sądownictwa doraźnego w stanie wojennym, który jest w określony sposób wprowadzany i uchylany, byłoby jednak znacznie bardziej logiczne i bardziej proste.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#AleksandertKwaśniewski">Ja rozumiem, że ewolucja poglądów członków Komisji zmierzała w następującym kierunku. Wyjściowa propozycja podkomisji nie wymieniała żadnego stanu, więc przepis miał charakter generalny. Koncepcja ta została podważona, ponieważ uznano, że mogą być stany szczególne, które zmieniają sytuację, W związku z tym pojawiły się dwie opcje. Jedna z nich proponowała przeniesienie tych kwestii do rozdziału o stanach nadzwyczajnych. Zaliczam się do zwolenników tej koncepcji.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#AleksandertKwaśniewski">Druga koncepcja wyraża pogląd, że dyskutowana kwestia powinna znaleźć się w art. 153. W związku z tym przedłożono stosowne wnioski i przyjęta została formuła stwierdzająca, że w czasie pokoju nie może być ustanowiony żaden sąd wyjątkowy ani tryb doraźny. Następnie Komisja zaczęła dopuszczać tryb doraźny i sądy wyjątkowe w sytuacji zagrożenia zewnętrznego a więc w stanie wojny. Przedłożona przed chwilą propozycja jest krokiem dalej idącym, gdyż stan wojenny - wynikający z zagrożeń wewnętrznych - również dopuszczałby tryb doraźny i sądy wyjątkowe.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#AleksandertKwaśniewski">Moim zdaniem pogląd Komisji najlepiej oddawał wniosek posła T. Iwińskiego i posła R. Grodzickiego, choć nie był dobrze zbudowany od strony legislacyjnej. Była bowiem mowa o stanie pokoju, czyli wówczas, gdy nie ma wojny tryb doraźny i sądy wyjątkowe nie może być.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PiotrWinczorek">Pojęcie trwania wojny nie jest precyzyjne i może być wątpliwe prawniczo. W tej kwestii zgadzam się z prof. L. Garlickim. Jeżeli chciałoby się wyraźnie określić początek i koniec tego okresu, to kwestie te podejmuje przyjęty już art. 96, który posługuje się określeniem „stan wojny”, o którym stanowi Sejm. Moment ogłoszenia stanu wojny i moment zawarcia pokoju byłyby więc momentami granicznymi. Jeżeli więc o to chodzi, to zamiast pojęcia „trwanie wojny” więc pojęcia „stan wojny” w oparciu o art. 96. Należy jednak liczyć się z konsekwencją polegającą na tym, że stan wojny trwa, choć działania zbrojne nie toczą się już od kilku lat.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#PiotrWinczorek">Chcę jeszcze dodać, że jestem przeciwny przyjęciu formuły o stanie wojennym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#AleksanderKwaśniewski">Obawiam się, że rozpoczęliśmy dyskusję, która nie jest w tym momencie konieczna. Wyraźne zdefiniowanie stanów szczególnych powinno nastąpić w innym rozdziale projektu konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#AleksanderKwaśniewski">Chcę również zwrócić uwagę, że nie jest tak, że pewne pojęcia pojawiają się po raz pierwszy. Proszę bowiem popatrzeć do art. 113 ust. 2, w którym znajduje się określenie: „w czasie pokoju prezydent sprawuje...”.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#AleksanderKwaśniewski">W ust. 4 znajduje się formuła: „Na czas wojny Prezydent...”. Ust. 6 operuje pojęciem: „W czasie pokoju”.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#AleksanderKwaśniewski">Być może więc propozycja mówiąca o tym, że w czasie pokoju nie może być ustanowiony żaden sąd wyjątkowy ani tryb doraźny, jest wystarczająca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#StanisławGebethner">Uchwalona formuła mówi jednak o stanie pokoju. Gdyby przyjąć formuły mówiące o czasie pokoju, to powstałaby korelacja z cytowanymi przepisami art. 113.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#AleksanderKwaśniewski">Mam podobny pogląd. proponuję więc przyjęcie formuły mówiącej o czasie pokoju. Niezależnie od tego, do kwestii tej będziemy musieli powrócić w rozdziale o stanach nadzwyczajnych.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#AleksanderKwaśniewski">Rysują się dwie możliwe formuły. Pierwsza z nich brzmi: „W czasie pokoju nie może być ustanowiony żaden sąd wyjątkowy ani tryb doraźny”. Druga możliwa formuła to: „Sąd wyjątkowy lub tryb doraźny może być ustanowiony tylko w czasie wojny”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#JerzyCiemniewski">Proponuję formułę: „na czas pokoju”. Inna formuła uniemożliwiałaby wcześniejsze uchwalenie ustawy regulującej ten stan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#JerzyMadej">Zgadzam się z posłem J. Ciemniewskim - nie: „w czasie pokoju” lecz „na czas pokoju”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#RyszardGrodzicki">Proponuję zamianę wyrazów: „w stanie” na wyrazy: „na czas”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#AleksdanderKwaśniewski">Proszę o opinię prof. P. Winczorka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PiotrWinczorek">Nie bardzo podoba mi się proponowana formuła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#AleksanderBentkowski">Przyjmując taką czy inną formułę pamiętajmy, że konstytucję będą czytać nie tylko prawnicy. Formuła: „na czas pokoju” nie jest zbyt zręczna, gdyż powstaje wrażenie, że czas pokoju to czas przejściowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#AleksanderKwaśniewski">Proponuję więc przyjęcie następującej formuły: „Sądy wyjątkowe lub tryb doraźny może być ustanowiony tylko na czas wojny”.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak, tak.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#JerzyZdrada">Sądzę, że mylimy pojęcie: „czas wojny” i „stan wojny”. Jeżeli odwołamy się do historii, to czas wojny trwał od dnia 1 września 19939 do 8 lub 9 maja 1945 r. Nieco inaczej było to na Pacyfiku. Czas wojny koczy si wraz z zakończeniem działań wojennych. Stan wojny oznacza natomiast jeszcze konsekwencje w postaci systemu okupacyjnego, czego przykładem mogą być Niemcy. Stan wojny był likwidowany przez wiele lat. Przyjęcie więc formuły o czasie wojny nie będzie dobre.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#AleksanderKwaśniewski">Proponuję jednak przyjęcie dyskutowanego przepisu. Do jego logiki powrócimy przy okazji dyskusji nad rozdziałem o stanach nadzwyczajnych.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#AleksanderKwaśniewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 153 ust. 2 w następującym brzmieniu: „Sąd wyjątkowy lub tryb doraźny może być ustanowiony tylko na czas wojny”.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#AleksanderKwaśniewski">Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 31 głosów popierających, przy 2 przeciwnych i 2 wstrzymujących się, przyjęła wniosek.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#AleksanderKwaśniewski">Tak więc art. 153 uzyskał brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#AleksanderKwaśniewski">„Ust. 1. Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#AleksanderKwaśniewski">Ust. 2. Sąd wyjątkowy lub tryb doraźny może być ustanowiony tylko na czas wojny”.</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#AleksanderKwaśniewski">Ekspertów proszę jednak o przeprowadzenie analizy projektu pod kątem ujęcia problematyki „stan wojny”, „czasu wojny” i innych podobnych formuł.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#AleksanderKwaśniewski">Na tym zakończyliśmy głosowania nad wnioskami zgłoszonymi we wczorajszej debacie.</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#AleksanderKwaśniewski">Powracamy do dyskusji nad kolejnymi artykułami z rozdziału VII projektu Konstytucji RP. Przechodzimy zatem do dyskusji nad art. 155.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>