text_structure.xml 205 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 15)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą Marszałek Sejmu Roman Malinowski oraz wicemarszałek Jadwiga Biedrzycka)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#RomanMalinowski">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#RomanMalinowski">Na sekretarzy powołuję posłów Jacka Bugańskiego i Bogdana Kotarskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#RomanMalinowski">Protokół i listę mówców prowadzić będzie poseł Jacek Bugański.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#RomanMalinowski">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#RomanMalinowski">Protokół 1 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty wobec niewniesienia przeciwko niemu zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#RomanMalinowski">Do ślubowania zgłosił się poseł Mieczysław Tomaszewski, który nie złożył ślubowania na pierwszym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#RomanMalinowski">Proszę Obywatela Posła o zbliżenie się do Prezydium w celu złożenia ślubowania.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#RomanMalinowski">Proszę wszystkich obecnych o powstanie z miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#komentarz">(Wszyscy wstają)</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#RomanMalinowski">„Ślubuję uroczyście jako poseł na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej rzetelnie i sumiennie wykonywać swoje obowiązki poselskie, pracować dla dobra narodu polskiego i pogłębiać jego jedność, przyczyniać się do umacniania więzi władzy państwowej z ludem pracującym miast i wsi, czynić wszystko dla utrwalenia niepodległości i suwerenności, dla pomyślnego, socjalistycznego rozwoju Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.” Poseł Mieczysław Tomaszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MieczysławTomaszewski">Ślubuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#RomanMalinowski">Stwierdzam, że poseł Mieczysław Tomaszewski złożył ślubowanie poselskie.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#RomanMalinowski">Porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia został przyjęty przez Sejm na posiedzeniu w dniu 6 listopada 1985 r.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#RomanMalinowski">Prezydium Sejmu — po porozumieniu z Konwentem Seniorów — proponuję uzupełnienie porządku dziennego posiedzenia przez dodanie punktu ósmego w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#RomanMalinowski">„8. Wybór Przewodniczącego Rady Społeczno-Gospodarczej przy Sejmie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej IX kadencji'.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#RomanMalinowski">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że propozycja została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#RomanMalinowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#RomanMalinowski">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Mandatowo-Regulaminowej o złożonym Sejmowi sprawozdaniu Państwowej Komisji Wyborczej z wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (druk nr 7).</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#RomanMalinowski">Głos ma sprawozdawca poseł Kazimierz Orzechowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#KazimierzOrzechowski">Obywatelu Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Mandatowo-Regulaminowa Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na posiedzeniu odbytym w dniu 7 listopada 1985 r. z udziałem Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej, Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego i Prezesa Sądu Najwyższego kierującego Izbą Cywilną i Administracyjną tegoż sądu, zapoznała się szczegółowo ze sprawozdaniem Państwowej Komisji Wyborczej z wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przeprowadzonych w dniu 13 października 1985 r. oraz z informacją w sprawie protestów wyborców, wniesionych w trybie art. 102 Ordynacji wyborczej. Zapoznała się też z innymi aktami wyborczymi, w szczególności z protokołami okręgowych komisji wyborczych i Państwowej Komisji Wyborczej, zawierającymi wyniki głosowania. Ponadto zaznajomiła się z działalnością konwentów wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#KazimierzOrzechowski">Na podstawie wymienionych dokumentów i materiałów Komisja stwierdza, że konsultacyjne spotkania obywatelskie zostały w pełni i celowo wykorzystane w pracach konwentów wyborczych. W miarę ich przebiegu i rezultatów konwenty odpowiednio kształtowały listy wyborcze, które miały zostać zarejestrowane. Komisja stwierdza również, że w ten sam sposób zostały wykorzystane zebrania przedwyborcze, prowadzone już po zarejestrowaniu list przez odpowiednie komisje wyborcze. W ich wyniku w trzech wypadkach zostały wprowadzone odpowiednie zmiany do zarejestrowanych już list. W jednym, dalszym wypadku, gdy odnośny wniosek konwentu został zgłoszony na 4 dni przed terminem wyborów, dokonano tylko skreślenia kandydata zgodnie z wyraźnym przepisem Ordynacji.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#KazimierzOrzechowski">Komisja dalej stwierdza, że Państwowa Komisja Wyborcza, wypełniając swoje obowiązki wynikające z Ordynacji, dołożyła wszelkich starań, by wybory w dniu 13 października zostały przeprowadzone prawidłowo, w ścisłej zgodności z przepisami Ordynacji wyborczej i ku największemu pożytkowi narodu i państwa. Wyraziło się to m.in. w opracowaniu przez nią wytycznych z dnia 12 lipca 1985 r. w sprawie zadań i trybu pracy okręgowych i obwodowych komisji wyborczych w organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w dniu 13 października 1985 r., a także w piśmie z dnia 6 września br., szczegółowo wyjaśniającym sposób przygotowania i przeprowadzenia prac obliczeniowych. Szczególne przy tym znaczenie i rolę miał Zespół Inspekcji Państwowej Komisji Wyborczej, przez nią powołany, zwłaszcza zaś prowadzone przezeń liczne inspekcje, a także wizytacje dokonywane przez członków Państwowej Komisji Wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#KazimierzOrzechowski">Za te wszystkie działania Komisja Mandatowo-Regulaminowa składa Państwowej Komisji Wyborczej szczere podziękowanie.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#KazimierzOrzechowski">W pracach obwodowych i okręgowych oraz Państwowej Komisji Wyborczej, zwłaszcza zaś przy ustalaniu przez nie wyników głosowania, uczestniczyli mężowie zaufania, wyznaczeni odpowiednio przez wojewódzkie konwenty wyborcze spośród osób zaproponowanych przez prezydia rad wojewódzkich Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego, względnie przez Ogólnopolski Konwent Wyborczy spośród osób zaproponowanych przez Prezydium Komitetu Wykonawczego Rady Krajowej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego. Komisja stwierdza, że mężowie zaufania w żadnym wypadku nie zgłosili zastrzeżeń do prac komisji wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#KazimierzOrzechowski">Komisja informuje Wysoką Izbę, że w trybie art. 102 Ordynacji wyborczej PRL, do Sądu Najwyższego wpłynęło 14 protestów obywateli, przeważnie o charakterze jednostkowym. Spośród nich 4 wniesiono po upłynięciu ustawowego terminu, 8 dalszych pozbawionych jest podstaw prawnych w rozumieniu powołanego przepisu Ordynacji. Gdy Sąd Najwyższy, po przeprowadzeniu odnośnych postępowań zda Sejmowi sprawę z ich przebiegu i rezultatów, Komisja Mandatowo-Regulaminowa, działając na podstawie art. 106 Ordynacji wyborczej, przedstawi Wysokiej Izbie swe stanowisko w tej sprawie oraz sformułuje odpowiednie wnioski.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#KazimierzOrzechowski">W związku ze wszystkimi powyższymi faktami i ustaleniami Komisja Mandatowo-Regulaminowa stwierdza, iż wybory do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej IX kadencji zostały przeprowadzone zgodnie z wymaganiami Konstytucji i Ordynacji wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#KazimierzOrzechowski">W świetle faktu, że w poszczególnych okręgach wzięła udział w wyborach więcej niż połowa uprawnionych do głosowania obywateli, co wynika ze sprawozdania Państwowej Komisji Wyborczej, zwłaszcza zaś z obwieszczenia tej Komisji z dnia 15 października 1985 r. (M.P. nr 28 poz. 195), Komisja stwierdza, że w żadnym wypadku nie zaistniała konieczność przeprowadzenia ponownych wyborów.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#KazimierzOrzechowski">Rezultaty wyborów przeprowadzonych w dniu 13 października 1985 r. w syntetycznym ujęciu przedstawiają się następująco:</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#KazimierzOrzechowski">Ogólna liczba uprawnionych do głosowania wynosiła 26 065 497 osób, czyli niemal o milion więcej niż w wyborach z dnia 23 marca 1980 r. W głosowaniu na kandydatów z okręgowych list wyborczych wzięło udział 20 554 182 wyborców, czyli 78,86% uprawnionych; w głosowaniu na kandydatów z krajowej listy wyborczej — 20 498 633 wyborców, tzn. 78,64% uprawnionych do głosowania. Na kandydatów z okręgowych list wyborczych oddano ważnych głosów — 20 489 086, nieważnych zaś 65 096. Odpowiednio na kandydatów z krajowej listy wyborczej 20 435 909 ważnych oraz 62 724 głosy nieważne.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#KazimierzOrzechowski">W rezultacie do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej IX kadencji wybrano 460 posłów, w tym 410 z list okręgowych oraz 50 z krajowej listy wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#KazimierzOrzechowski">Wyłoniony w ten sposób nowy skład Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej reprezentuje wszystkie zasadnicze grupy społeczno-zawodowe, światopoglądowe orientacje, wszystkie pokolenia zarówno obywateli partyjnych, jak i bezpartyjnych.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#KazimierzOrzechowski">Wśród 460 wybranych posłów 245 jest członkami Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, 106 — Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, 35 — Stronnictwa Demokratycznego. Posłów bezpartyjnych jest 74. Na staranną uwagę zasługuje znaczny wzrost liczby posłów bezpartyjnych. Kobiet wśród posłów jest obecnie 93.</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#KazimierzOrzechowski">Społeczne oblicze obecnego Sejmu określa społeczne pochodzenie posłów: jest bowiem wśród nich 158 pochodzenia robotniczego, 199 pochodzenia chłopskiego, 94 pochodzenia inteligenckiego i 9 innego. Pod względem społeczno-zawodowym skład Sejmu IX kadencji obejmuje: 282 pracowników umysłowych, 106 robotników lub osoby bezpośrednio zatrudnione w produkcji, 53 rolników, 10 rzemieślników oraz 9 emerytów.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#KazimierzOrzechowski">Sejm IX kadencji ma skład osobowy w istotnej mierze odmłodzony. Poniżej 25 lat jest 2 posłów, w wieku od 25 do 29 lat — 13, od 30 do 39 lat — 85, od 40 do 49 lat — 152, od 50 do 59 lat — 141, od 60 do 69 lat — 55. Wreszcie 70 lat życia i więcej liczy 12 posłów. W zestawieniu z Sejmem VIII kadencji wyraźnemu zmniejszeniu uległ udział posłów, którzy przekroczyli 50 rok życia.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#KazimierzOrzechowski">Skład obecnego Sejmu jest nie tylko odmłodzony, ale też istotnie odnowiony. Aż 362 posłów nigdy jeszcze w Sejmie nie zasiadało. Dotychczasowy staż parlamentarny pozostałych 98 posłów IX kadencji przedstawia się następująco: 2 obecnych posłów zasiadało jeszcze w Krajowej Radzie Narodowej, podobnie też 2 w Sejmie Ustawodawczym, w Sejmie I kadencji — 4, II kadencji — 4, III kadencji — 5, IV kadencji — 10, w Sejmie V kadencji — 17, VI kadencji — 28, VII — 40, wreszcie w Sejmie VIII kadencji uczestniczyło 90 spośród obecnie wybranych posłów.</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#KazimierzOrzechowski">W ogólnej liczbie posłów wybranych do Sejmu IX kadencji 151 piastuje równocześnie mandaty radnych w radach narodowych różnych szczebli, mianowicie: w gminnych — 29, w miejskich — 39, w miejsko-gminnych — 9, w dzielnicowych — 3 oraz w radach narodowych szczebla wojewódzkiego — 71.</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#KazimierzOrzechowski">Wykształcenie wyższe ma 277 posłów, niepełne wyższe — 17, średnie ogólnokształcące — 19, średnie zawodowe — 91, zasadnicze zawodowe — 32 oraz wykształcenie podstawowe — 24. Jest wśród nich m.in. 103 inżynierów i techników, 26 specjalistów rolnictwa, 49 pracowników nauki, 15 pracowników służby zdrowia, 15 pracowników rolniczych spółdzielni produkcyjnych i państwowych gospodarstw rolnych, 18 twórców i pracowników kultury, 24 nauczycieli, 19 dziennikarzy, 10 prawników, 8 wojskowych, 37 działaczy związków zawodowych, 50 działaczy organizacji młodzieżowych.</u>
          <u xml:id="u-5.18" who="#KazimierzOrzechowski">Posłowie bieżącej, IX kadencji, byli w przeszłości wyróżniani licznymi orderami i odznaczeniami za swą ofiarną pracę społeczną i zawodową. I tak: 16 posłów ma Order Budowniczych Polski Ludowej, 217 — Order Odrodzenia Polski, 6 — Order Virtuti Militari, 6 — Krzyż Grunwaldu, 66 posłów — Order Sztandaru Pracy, 340 ma Krzyż Zasługi, 226 posłów — inne odznaczenia.</u>
          <u xml:id="u-5.19" who="#KazimierzOrzechowski">Na podstawie przytoczonych danych liczbowych Komisja Mandatowo-Regulaminowa stwierdza, że skład osobowy Sejmu IX kadencji:</u>
          <u xml:id="u-5.20" who="#KazimierzOrzechowski">— właściwie odzwierciedla strukturę społeczno-zawodową i wiekową polskiego społeczeństwa, — stanowi właściwą reprezentację podstawowych grup społecznych, środowisk zawodowych i regionów kraju, — gwarantuje konieczną kontynuację prac, umożliwiając pełne wykorzystanie wiedzy i doświadczenia posłów o dłuższym stażu poselskim, co w sumie stanowi gwarancję efektywnego wykonywania przez Sejm IX kadencji jego konstytucyjnych praw i konstytucyjnych obowiązków.</u>
          <u xml:id="u-5.21" who="#KazimierzOrzechowski">Komisja Mandatowo-Regulaminowa Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej składa niniejszym najszczersze wyrazy uznania i podziękowania tym wszystkim obywatelom, a liczba ich jest ogromna, którzy brali udział w pracach konwentów i w pracach komisji wyborczych wszystkich szczebli.</u>
          <u xml:id="u-5.22" who="#KazimierzOrzechowski">Wysoki Sejmie! Opierając się na wszystkich faktach stwierdzonych w niniejszym sprawozdaniu, Komisja Mandatowo-Regulaminowa zwraca się do Wysokiego Sejmu z wnioskiem o przyjęcie projektu uchwały w sprawie stwierdzenia ważności wyborów. Projekt ten został przedstawiony obywatelom posłom w druku sejmowym nr 7. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#RomanMalinowski">Dziękuję posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#RomanMalinowski">Czy ktoś z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#RomanMalinowski">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#RomanMalinowski">Obywatele Posłowie! Zanim przystąpimy do głosowania, przypominam, że głosujemy przyciskając przez krótki okres czasu przycisk oraz podnosząc rękę. Zgodnie z regulaminem Sejmu głosowanie jest jawne. Głosujemy przez podniesienie ręki, a przycisk służy do liczenia głosów.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#RomanMalinowski">Przystępujemy do głosowania nad projektem uchwały zamieszczonej w doręczonym Obywatelom Posłom druku sejmowym nr 7.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#RomanMalinowski">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem projektu uchwały w sprawie stwierdzenia ważności wyboru posłów na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej — zechce podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#RomanMalinowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#RomanMalinowski">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#RomanMalinowski">Kto się wstrzymał od głosowania? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#RomanMalinowski">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę, a tym samym stwierdził ważność wyboru posłów na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#RomanMalinowski">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: Projekt uchwały w sprawie zmiany regulaminu Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (druk nr 9).</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#RomanMalinowski">Prezydium Sejmu — na wniosek Klubów Poselskich — po zasięgnięciu opinii Komisji Mandatowo-Regulaminowej oraz Konwentu Seniorów — przedstawia projekt uchwały w sprawie zmiany regulaminu Sejmu w zakresie dotyczącym struktury komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#RomanMalinowski">Jednocześnie proponuję poprawkę redakcyjną do przedstawionego projektu uchwały, a mianowicie, aby nazwę Komisja do Spraw Samorządności zastąpić nazwą Komisja Spraw Samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#RomanMalinowski">Czy ktoś z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#RomanMalinowski">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#RomanMalinowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#RomanMalinowski">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem projektu uchwały w sprawie zmiany regulaminu Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wraz z poprawką zgłoszoną przed chwilą — zechce podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-6.17" who="#RomanMalinowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-6.18" who="#RomanMalinowski">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-6.19" who="#RomanMalinowski">Kto się wstrzymał od głosowania? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-6.20" who="#RomanMalinowski">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie zmiany regulaminu Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-6.21" who="#RomanMalinowski">Przystępujemy do punktu 3 porządku dziennego: Wybór stałych komisji sejmowych (druk nr 10).</u>
          <u xml:id="u-6.22" who="#RomanMalinowski">Przedstawione przez Konwent Seniorów składy osobowe komisji zostały Obywatelom Posłom doręczone w druku sejmowym nr 10.</u>
          <u xml:id="u-6.23" who="#RomanMalinowski">Pragnę jeszcze zgłosić poprawki do przedstawionego druku sejmowego nr 10, zgłoszone przez niektóre Kluby i Koła Poselskie.</u>
          <u xml:id="u-6.24" who="#RomanMalinowski">Proponuję projekt zawarty w druku sejmowym nr 10 uzupełnić o następujące poprawki:</u>
          <u xml:id="u-6.25" who="#RomanMalinowski">Wyprowadzić z Komisji Prac Ustawodawczych Kazimierza Smudę — prowadzając go do Komisji Przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-6.26" who="#RomanMalinowski">Wyprowadzić posła Barbarę Polańską z Komisji Współpracy Gospodarczej z Zagranicą — wprowadzając ją na zwolnione miejsce posła Edwarda Szymańskiego.</u>
          <u xml:id="u-6.27" who="#RomanMalinowski">Wyprowadzić posła Zbigniewa Zielińskiego z Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich — wprowadzając go do Komisji Skarg i Wniosków.</u>
          <u xml:id="u-6.28" who="#RomanMalinowski">Wprowadzić do Komisji Górnictwa i Energetyki posła Rajmunda Morica.</u>
          <u xml:id="u-6.29" who="#RomanMalinowski">Wprowadzić do Komisji Obrony Narodowej posła Józefa Żymankowskiego.</u>
          <u xml:id="u-6.30" who="#RomanMalinowski">Czy są jakieś uwagi do propozycji zgłoszonych co do składu komisji wraz z autopoprawkami? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-6.31" who="#RomanMalinowski">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.32" who="#RomanMalinowski">Kto z Obywateli Posłów jest za wyborem Komisji w proponowanym składzie, który został zawarty w druku sejmowym nr 10 wraz z uzupełnieniami, które przed chwilą zgłosiłem — zechce podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-6.33" who="#RomanMalinowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-6.34" who="#RomanMalinowski">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-6.35" who="#RomanMalinowski">Kto się wstrzymał od głosowania? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-6.36" who="#RomanMalinowski">Stwierdzam, że Sejm dokonał wyboru stałych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-6.37" who="#RomanMalinowski">Przystępujemy do punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o zmianach w organizacji oraz zakresie działania niektórych naczelnych i centralnych organów administracji państwowej (druki nr 6 i 8).</u>
          <u xml:id="u-6.38" who="#RomanMalinowski">Głos ma sprawozdawca poseł Marian Woźniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#MarianWoźniak">Obywatelu Marszałku! Obywatele Posłowie! W imieniu Komisji Nadzwyczajnej, powołanej na pierwszym posiedzeniu Sejmu w dniu 6 listopada br., do rozpatrzenia projektu ustawy o zmianach w organizacji oraz zakresie działania niektórych naczelnych i centralnych organów administracji państwowej, przedkładam Wysokiej Izbie sprawozdanie z pracy Komisji wraz z wnioskami.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#MarianWoźniak">Przedłożony przez Rząd projekt ustawy dotyczy jednej z kluczowych dla kierowania państwem spraw, mianowicie struktury i zakresu kompetencji organów państwowych oraz ich organizacji. Sprawy te mają istotne znaczenie dla wypełniania przez administrację obowiązków wobec społeczeństwa, a w szczególności funkcji obsługi w żywotnych dla społeczeństwa obszarach działania.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#MarianWoźniak">Proponowane przez Rząd zmiany są częścią całego procesu przekształceń struktury administracji centralnej, mających na celu doskonalenie funkcjonowania administracji państwowej i umacnianie reformy gospodarczej. Proces ten został zapoczątkowany uchwałami IX Zjazdu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, polityką współdziałających z nią Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i Stronnictwa Demokratycznego oraz uchwałami Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#MarianWoźniak">W cyklu przekształceń struktury administracji centralnej zrealizowano część zamierzeń polegających na ograniczeniu liczby ministerstw działowo-gałęziowych, przekształceniu Komisji Planowania w organ sztabowy Rządu, określeniu zadań resortów we wdrażaniu reformy gospodarczej oraz powołaniu niektórych urzędów dla wyodrębnionych dziedzin życia społecznego i gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#MarianWoźniak">Proces reformowania nie przebiega równomiernie i ma swoje ograniczenia, ale najważniejszą sprawą jest, by przebiegał konsekwentnie we wszystkich strukturach państwa i by znajdował przychylny rezonans w społeczeństwie. Na dynamikę procesu przemian oddziałuje również Patriotyczny Ruch Odrodzenia Narodowego, podejmujący szereg ważnych inicjatyw, a równocześnie będący platformą najszerszego oddziaływania na linii społeczeństwo-władza i odwrotnie.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#MarianWoźniak">Społeczne oczekiwania związane z polityką odnowy i porozumienia znalazły szczególny oddźwięk w kampanii wyborczej do Sejmu IX kadencji. Dlatego proces doskonalenia funkcjonowania naszego państwa uważać musimy — zwłaszcza my, posłowie IX kadencji — jako obowiązek nie tylko fachowy, ale wielkie zobowiązanie społeczne i moralne.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#MarianWoźniak">Przedłożony projekt ustawy stanowi część procesu doskonalenia, a nie autonomiczną całość, dlatego powinien być rozpatrywany w kontekście celów długofalowych, których gwarantem powinien być Sejm. Równocześnie jest to ważny dokument celów i intencji Rządu, dlatego przedłożony u progu nowej kadencji Sejmu znajduje życzliwy oddźwięk wśród posłów.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#MarianWoźniak">Komisja w toku dwukrotnego posiedzenia zapoznała się z projektem ustawy i przedyskutowała jego rozwiązania szczegółowe, jak i oczekiwane skutki. Dyskusja pokazała całą złożoność i skomplikowanie procesów, którymi sterują organy państwowe, centralne i terenowe, a także możliwe zahamowania w realizacji określonych celów. Zahamowania te mogą wynikać zarówno z niedoskonałości rozwiązań organizacyjnych i systemowych, jak też słabości i braków kadrowych. Dlatego Komisja pragnie zwrócić uwagę Wysokiej Izby na sprawy, które w toku realizacji powinny być przedmiotem szczególnej troski i kontroli Sejmu i odpowiednich działań Rządu.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#MarianWoźniak">Pierwszy kompleks spraw otwiera utworzenie urzędu Ministra Budownictwa, Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej. Projekt zmierza do usunięcia występujących w praktyce barier resortowych, utrudniających prowadzenie spójnej polityki mieszkaniowej i budownictwa. Komisja podziela ten punkt widzenia, zwracając jednak uwagę, iż zarówno w tym wypadku, jak i w pozostałych o pozytywnych, jak i negatywnych skutkach zamierzonych posunięć organizacyjnych zadecyduje sposób ich realizacji, zaangażowanie kadry oraz jej motywacje. Stąd tej sprawie Rząd powinien w toku realizacji procesu zmian poświęcić baczną uwagę, aby nie zdyskredytować w praktyce ambitnych zamierzeń.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#MarianWoźniak">Podkreślić należy przy tym, iż w odczuciu społecznym coraz ostrzejszym problemem staje się, i to nie tylko w dużych aglomeracjach, sprawa remontów mieszkań i urządzeń komunalnych. Prawidłowa i harmonijna realizacja polityki remontowej i inwestycyjnej napotyka jednak w praktyce poważne ograniczenia. Wiele z nich wiąże się z międzyresortowymi barierami, dlatego Komisja wyraża przekonanie, iż dla tak ważnego społecznie i gospodarczo działania nowe rozwiązania stworzą korzystniejsze warunki.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#MarianWoźniak">Nowy resort obejmuje gospodarkę przestrzenną, której znaczenie coraz bardziej rośnie z uwagi na społeczne oczekiwanie poprawy standardu życia i to zarówno w miastach, jak i na wsi, jak również z uwagi na potencjalnie duże zagrożenie środowiska w niektórych częściach kraju.</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#MarianWoźniak">Domeną projektowanego resortu będzie opracowanie i koordynacja planów miejscowych, w tym wojewódzkich planów zagospodarowania przestrzennego należących dotychczas do kompetencji Ministra Administracji i Gospodarki Przestrzennej. Dlatego Komisja podkreśla konieczność ścisłego współdziałania nowego Ministerstwa z Komisją Planowania przy Radzie Ministrów, która opracowuje plany makroregionalne dla uzyskania spójnego systemu planowania rozwoju przestrzennego.</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#MarianWoźniak">W trosce o interes mieszkańców, głównie dużych aglomeracji, Komisja poleca szczególnej uwadze Prezesa Rady Ministrów sprawę przekazania komunikacji miejskiej Ministrowi Komunikacji, aby w rywalizacji z tradycyjnie mocnymi przewoźnikami, tj. PKP i PKS, komunikacja miejska nie poniosła uszczerbku.</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#MarianWoźniak">Jednocześnie pragnę poinformować, iż do Komisji wpłynęły wnioski dotyczące m.in., spraw planowania przestrzennego i regionalnego, nadzoru budowlanego, geodezji i kartografii. Zgłaszali je posłowie spoza Komisji oraz Towarzystwo Urbanistów Polskich, Stowarzyszenie Architektów Polskich i Stowarzyszenie Geodetów Polskich. Ponieważ są to propozycje wykraczające poza projektowaną ustawę, Komisja przekaże je Prezesowi Rady Ministrów do uwzględnienia w pracach nad dalszym doskonaleniem administracji.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#MarianWoźniak">Wysoka Izbo! Utworzenie urzędu Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej uzyskało poparcie Komisji, w szczególności powiązanie spraw produkcji rolnej z użytkowaniem gruntów i ich ochroną, a przekazanie wtórnego przetwórstwa surowców drzewnych w gestię przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#MarianWoźniak">Podkreślenia wymaga zapewnienie dobrego funkcjonowania i utrzymania struktury wewnętrznej państwowej gospodarki leśnej, a także jej wzmocnienie. Ponadto obywatele posłowie zwracali uwagę, iż dla rolników i wsi szczególne znaczenie ma działanie służb geodezyjnych rolnictwa i zapewnienie dobrej ewidencji gruntów. Sprawy te wymagają skoordynowania w praktyce przez Rząd z uwagi na funkcjonowanie służb geodezyjnych w dwóch resortach.</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#MarianWoźniak">Rozszerzenie kompetencji Ministra Ochrony Środowiska o zasoby naturalne, a więc skupienie w jednym resorcie gospodarki wodnej, ochrony środowiska i przyrody, prac geologicznych oraz ochrony złóż kopalin, Komisja przyjęła z aprobatą.</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#MarianWoźniak">Przypomnieć trzeba pozytywne odczucia społeczne, które towarzyszyły utworzeniu samodzielnego urzędu do spraw ochrony środowiska. Ten ciąg działań wydaje się logiczny.</u>
          <u xml:id="u-7.18" who="#MarianWoźniak">Natomiast coraz ostrzej rozlega się społeczne wołanie o większą skuteczność ochrony środowiska człowieka. Wymaga to bardzo poważnych działań nie tylko ekonomicznych, co wiąże się przecież z ograniczeniami finansowymi, ale zmian postaw ludzi. Chodzi tu zarówno o rzetelność pracujących w dziedzinach o dużym stopniu szkodliwości dla środowiska, ale też o aktywność w poszukiwaniach efektywniejszych rozwiązań technicznych i organizacyjnych. Mamy zresztą w kraju w tej sferze niebanalne osiągnięcia. Trzeba je więc konsekwentnie wdrażać. Ale chodzi też o zmiany codziennych zachowań ludzi w środowisku zamieszkania oraz na terenach wypoczynku i rekreacji. Same przecież normy i zakazy nie wystarczą, chociaż prestiż i autorytet tego resortu są nam bardzo potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-7.19" who="#MarianWoźniak">Rozszerzenie kompetencji urzędu Ministra Gospodarki Materiałowej o gospodarkę paliwowo-energetyczną, uznaje się za korzystne w walce o racjonalną gospodarkę surowcami i energią z ukierunkowaniem na szersze wykorzystanie mechanizmów ekonomicznych, a ograniczenie reglamentacji. Ministerstwo to zajmuje się również przeciwdziałaniem dekapitalizacji majątku trwałego oraz warunkami eksploatacji środków trwałych w gospodarce narodowej.</u>
          <u xml:id="u-7.20" who="#MarianWoźniak">Łączenie urzędów kultury fizycznej i sportu z turystyką przypomina, iż nierzadko są rozwiązania organizacyjne chybione, z których trzeba się potem wycofywać. Nie negując możliwości proponowanego obecnie rozwiązania, oczekuje się w obu dziedzinach aktywnego działania, a szczególnie powiązania kultury fizycznej i rekreacji z turystyką, jako oferty dla mieszkańca coraz bardziej zmęczonego współczesną cywilizacją i wymagającego wypoczynku i regeneracji.</u>
          <u xml:id="u-7.21" who="#MarianWoźniak">Dyskusję wywołała propozycja integrowania polityki finansowej i cenowej. Ukierunkowanie i powiązanie cen z rzetelną kalkulacją kosztów i ich uzasadnioną wielkością musi wiązać się z kontrolą finansową i dobrą znajomością profesjonalną poszczególnych dziedzin gospodarki. Stąd rozwiązanie wydaje się właściwe i zgodne z duchem reformy gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-7.22" who="#MarianWoźniak">Istnieje jednak i ten rodzaj doświadczeń społecznych, który utożsamia Ministerstwo Finansów z działaniem głównie w sferze fiskalnej, dlatego Komisja zapowiedź Rządu w sprawie doskonalenia skojarzonej polityki finansowo-cenowej uznaje za zobowiązanie, które uzasadnia przyjęcie powyższej propozycji. Zdaniem Komisji należy też przewidzieć możliwości współdziałania społecznego ruchu ochrony konsumenta z tymi agendami resortu, które będą miały wpływ na politykę cenową.</u>
          <u xml:id="u-7.23" who="#MarianWoźniak">Ważnym postanowieniem ustawy jest koncentrowanie całości spraw administracji państwowej, centralnej i terenowej łącznie z nadzorem i kontrolą w jednym urzędzie. Komisja zaproponowała inne nieco usystematyzowanie zadań Urzędu Rady Ministrów z niewielkimi uzupełnieniami, podzielając merytoryczne propozycje Rządu.</u>
          <u xml:id="u-7.24" who="#MarianWoźniak">Zniesienie niektórych ministerstw i urzędów centralnych, a więc również znacznej liczby stanowisk kierowniczych pozwoliło zaopiniować pozytywnie utworzenie stanowiska sekretarza stanu, co może stanowić formułę ułatwiającą wdrażanie rozwiązań ustawy.</u>
          <u xml:id="u-7.25" who="#MarianWoźniak">Wysoka Izbo! Komisja Nadzwyczajna rozpatrując przedłożony projekt zmian organizacyjnych i wnioskując o jego aprobatę, a w konsekwencji zniesienie 3 ministerstw i 2 urzędów centralnych pragnie zwrócić uwagę na ważne aspekty wspólne dla całości projektowanych zmian. W szczególności Komisja pragnie zaakcentować wielkie zainteresowanie społeczeństwa działaniami organizacyjnymi i metodami pracy zarówno urzędów centralnych, jak i terenowych. Istnieje olbrzymie uwrażliwienie na biurokrację, której przykłady są jeszcze niestety częste. Dlatego też rozwiązania zmierzające do rozszerzenia działań systemowych oraz doskonalenia doboru i metod kształcenia kadr będą społecznie aprobowane. Można również oczekiwać, że proponowane zmiany będą umacniać reformę gospodarczą, co jest bardzo ważne z uwagi na wyczulenie i obawy o możliwe jej zahamowanie.</u>
          <u xml:id="u-7.26" who="#MarianWoźniak">Przyjmując z zadowoleniem deklarację intencji Rządu wyrażoną w preambule i uzasadnieniu ustawy, Komisja widzi możliwość uzyskania dalszego postępu w dziedzinie metod kierowania państwem. Podkreślić trzeba, co znalazło odbicie w dyskusji, iż realizacja najlepszych nawet ustaw nie będzie przebiegała dobrze bez fachowej i zaangażowanej kadry.</u>
          <u xml:id="u-7.27" who="#MarianWoźniak">Komisja uważa za niezwykle ważne społeczne podkreślenie rangi urzędnika, ale również jego służebnego charakteru w stosunku do społeczeństwa. Im lepiej tę funkcję będą spełniały urzędy, tym bardziej będzie rósł ich prestiż.</u>
          <u xml:id="u-7.28" who="#MarianWoźniak">Równocześnie podkreślić pragnę wielką troskę posłów, wyrażoną w trakcie prac Komisji, aby zadeklarowane przez Rząd zamiary wzmocnienia terenowej administracji z wygospodarowanych środków znalazły jak najszybciej odbicie w praktyce. W szczególności zaś wzmocnienie administracji stopnia podstawowego, pracującej w bezpośrednim kontakcie ze społeczeństwem i dla społeczeństwa, co byłoby realizacją społecznych oczekiwań wyrażonych w kampanii wyborczej do Sejmu IX kadencji.</u>
          <u xml:id="u-7.29" who="#MarianWoźniak">Wysoka Izbo! Wnoszę w imieniu Komisji Nadzwyczajnej, powołanej decyzją obywateli posłów w dniu 6 listopada br., o uchwalenie ustawy z poprawkami przedłożonymi Wysokiej Izbie w przekonaniu, iż ustawa ta pomoże Rządowi w jego dziele usprawnienia administracji i będzie etapem na drodze dalszego, niełatwego przecież doskonalenia systemu funkcjonowania państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#RomanMalinowski">Dziękuję Obywatelowi Posłowi.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#RomanMalinowski">Czy w powyższej sprawie ktoś z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#RomanMalinowski">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#RomanMalinowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#RomanMalinowski">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianach w organizacji oraz zakresie działania niektórych naczelnych i centralnych organów administracji państwowej wraz z poprawkami proponowanymi przez Komisję Nadzwyczajną — zechce podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#RomanMalinowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#RomanMalinowski">Kto jest przeciw? 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#RomanMalinowski">Kto się wstrzymał od głosowania? 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#RomanMalinowski">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianach w organizacji oraz zakresie działania niektórych naczelnych i centralnych organów administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#RomanMalinowski">Przystępujemy do punktu 5 porządku dziennego: Oświadczenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie proponowanego składu i programu prac Rządu.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#RomanMalinowski">Proszę Obywatela Prezesa Rady Ministrów Zbigniewa Messnera o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#ZbigniewMessner">Obywatelu Marszałku! Wysoki Sejmie! Przed tygodniem Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej powierzył mi godność Prezesa Rady Ministrów, polecając równocześnie przedłożenie propozycji składu i programu Rządu. Dziękuję za tę zaszczytną nominację, choć traktuję ją przede wszystkim jako ogromne zobowiązanie. Nie jest to tylko zwykły, retoryczny zwrot. Zdaję sobie sprawę z odpowiedzialności, jaka na Radzie Ministrów, na mnie osobiście ciąży. Druga połowa lat osiemdziesiątych decydować będzie o przyszłości Polski w długiej perspektywie, o jej miejscu w świecie, o pomyślnym rozwiązaniu wielu skomplikowanych, wewnętrznych problemów. To przekonanie wynika z analizy współczesnych przemian cywilizacyjnych. Wynika również z oceny skali trudności, jakie kraj nasz musi jeszcze pokonać, by zająć miejsce odpowiadające narodowym aspiracjom i potencjalnym możliwościom.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#ZbigniewMessner">Przed blisko 5 laty, obejmując urząd Prezesa Rady Ministrów gen. armii Wojciech Jaruzelski powiedział: „Jestem żołnierzem, każdą więc pracę, każdy powierzony mi obowiązek traktuję jako służbę”. Minione lata potwierdziły wagę tych słów, umocniły przekonanie, iż fundamentalną zasadą funkcjonowania Rządu jest realizacja idei służby narodowi i socjalistycznej Polsce. Tę zasadę Rząd realizował z ogromną wolą i konsekwencją. Wypracował nowy styl pracy i metody działania, wdrożył je do codziennej praktyki. Niech mi będzie wolno zwrócić się do Was, Towarzyszu Przewodniczący Rady Państwa, Generale z zapewnieniem, iż z Waszych doświadczeń, inspiracji i wskazań Rada Ministrów, ja osobiście — pragniemy nadal jak najpełniej korzystać.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#ZbigniewMessner">Obywatele Posłowie! Kierując się linią programową IX Zjazdu PZPR, Rząd podjął zadanie poszerzenia współudziału społeczeństwa w kierowaniu sprawami państwa, w rozwiązywaniu bieżących i perspektywicznych problemów. Inicjatywy w zakresie gruntownej przebudowy systemu prawnego, powołanie szeregu ciał opiniodawczych i doradczych, konsultacje najważniejszych problemów politycznych, społecznych i gospodarczych, działanie w sposób jawny, przy „otwartej kurtynie”, wzrost społecznego nadzoru i kontroli nad działalnością administracji państwowej, a także zasadnicze uregulowanie jej statusu, odpowiedzialności i zadań — to wymowne przykłady praktycznej realizacji idei ludowładztwa i jednocześnie umacniania socjalistycznej państwowości polskiej.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#ZbigniewMessner">Rząd systematycznie sięgał do społecznych ocen i sądów w sprawach dotyczących materialnych warunków życia i w wielu innych ważnych kwestiach. Zwrócił się też do tego źródła, formułując polityczne racje, prezentowane Organizacji Narodów Zjednoczonych. Pragniemy i będziemy ten kierunek kontynuować. Traktujemy go jako integralny składnik procesu socjalistycznej odnowy, łączenia w spójną całość idei demokratycznej i umacniania państwa.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#ZbigniewMessner">Błędy lat siedemdziesiątych, a przede wszystkim podjęta przez przeciwników socjalizmu próba rozkładu państwa spowodowały u progu obecnego 10-lecia głęboki regres ekonomiczny, zamęt społeczny i osłabienie międzynarodowej pozycji Polski. Odwrócenie tych groźnych dla bytu narodowego tendencji było historyczną koniecznością i wymagało działań o nadzwyczajnym charakterze. Rząd generała Wojciecha Jaruzelskiego podjął to zadanie. Sformułował 10-punktowy program działań zaradczych. Stopniowo, w miarę pojawiania się możliwości, rozbudowywał i kontynuował ten program. Druga połowa bieżącego 5-lecia to już działania usystematyzowane, oparte o plan centralny. Mimo niesprzyjających, wręcz anormalnych warunków, zdecydowano się na wdrażanie reformy gospodarczej, na usamodzielnienie przedsiębiorstw, na podkreślane już uspołecznienie procesów zarządzania.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#ZbigniewMessner">W wyniku tych działań przywrócono, a w niektórych dziedzinach nawet przekroczono, poziom produkcji przemysłowej z końca lat siedemdziesiątych. Osiągnięto to w warunkach niezwykle trudnych. Przy gwałtownym zmniejszeniu importu, a w szczególności restrykcjach i jednostronnych utrudnieniach we współpracy gospodarczej i kontaktach handlowych ze strony zachodnich partnerów Polski. Wreszcie przy wydatnie skróconym czasie pracy, mniejszym zatrudnieniu, a równocześnie szybkim wzroście liczby ludności.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#ZbigniewMessner">Uczyniono znaczny krok na drodze intensyfikacji produkcji rolnej i osiągnięcia samowystarczalności żywnościowej. Odbudowano zrujnowany niemal w całości rynek. Ograniczona została skala inflacji. Podjęto wysiłki na rzecz ochrony socjalnej najsłabszych ekonomicznie grup społecznych. Podjęto trudne decyzje dotyczące świadczeń socjalnych, startu zawodowego i pozycji młodzieży, rozbudowy placówek służby zdrowia, wzrostu nakładów na naukę, oświatę, kulturę i ochronę środowiska.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#ZbigniewMessner">Odbudowana została międzynarodowa pozycja Polski, ugruntowane miejsce naszego kraju we wspólnocie socjalistycznej, utrwalone więzi przyjaźni i współpracy ze Związkiem Radzieckim i innymi państwami socjalistycznymi.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#ZbigniewMessner">Na straży granic Rzeczypospolitej niezmiennie pozostaje Ludowe Wojsko Polskie, stanowiące ważne ogniwo socjalistycznego sojuszu obronnego. Doskonali ono stale sprawność żołnierzy i kwalifikacje kadry dowódczej, posługuje się umiejętnie nowoczesnym uzbrojeniem i wyposażeniem technicznym. Dawało wielokrotnie dowody patriotyzmu i poświęcenia, wierności ideałom socjalizmu.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#ZbigniewMessner">Kontynuacja dotychczasowej polityki będzie więc podstawową wytyczną w pracy, powoływanego dzisiaj Rządu. Osiągnięty stan normalizacji społeczno-ekonomicznej daje szerszą możliwość działania, wynikającego z długofalowej strategii rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#ZbigniewMessner">Wysoki Sejmie! Przy formułowaniu programu Rządu niezbędne jest przypomnienie głównego celu naszej polityki. Niezmiennie, zgodnie z podstawowymi zasadami ustrojowymi, jest i pozostanie nim dobro narodu i dobro człowieka, zaspokajanie materialnych i duchowych potrzeb społeczeństwa, tworzenie warunków do wszechstronnego rozwoju osobowości ludzkiej. Potwierdzeniem tego stanowiska było wysunięcie — jako pierwszoplanowego zadania w okresie przezwyciężania kryzysu — ochrony poziomu życia obywateli.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#ZbigniewMessner">Realizując ten główny cel spoglądać musimy ku przyszłości. Obowiązkiem Rządu jest — na równi ze sprostaniem aktualnym zadaniom — troska o przyszłe podstawy bytu narodu, o spełnienie jego długofalowych ambicji. Oczekuje tego od nas zwłaszcza rosnące tak licznie, młode pokolenie Polaków.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#ZbigniewMessner">W toku kampanii wyborczej powstał ogromny społeczny dorobek w postaci tysięcy wniosków, uwag i postulatów. Dotyczą one praktycznie wszystkich dziedzin naszego życia. Mając na uwadze uchwałę XXII Plenum Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Rząd wnioski te wszechstronnie przeanalizuje i stosownie wykorzysta zarówno w pracach nad założeniami polityki społeczno-gospodarczej, jak i w bieżącej działalności. Wspólną cechą tych wniosków jest przekonanie, że o przyszłości Polski, a także o jej politycznym znaczeniu decydować będzie realizacja zamierzeń gospodarczych. Prezentacja zamierzeń Rządu w tej dziedzinie wynikać musi z wnikliwej analizy realiów ekonomicznych i oceny optymalnych możliwości rozwojowych. Oceny dokonywanej bez nadmiernej ostrożności, lecz także bez planistycznej nieodpowiedzialności, z pełnym poszanowaniem obiektywnych praw ekonomicznych. Naruszenie tych reguł w konsekwencji zawsze bowiem obraca się przeciwko pierwotnym intencjom.</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#ZbigniewMessner">Uwarunkowania towarzyszące formułowaniu programu są rozpoznane. Pod kierownictwem Komisji Planowania przy Radzie Ministrów wykonano odpowiednie prace analityczne i studialne. Sejm w lipcu br. dokonał wyboru jednego z wariantów Narodowego Planu Społeczno-Gospodarczego, poddanych szerokiej konsultacji społecznej. Warunki, w jakich przyjdzie nam działać, określone będą przez niewielkie przyrosty rąk do pracy, surowców i materiałów. W dużej części zużyty jest park maszynowy. Niezbędna będzie długoletnia spłata zobowiązań kredytowych wobec zagranicy — konsekwencja poziomu spożycia z lat minionych, przekraczającego realne możliwości produkcyjne. Pomniejsza to dochód narodowy do podziału i sprzyja inflacji.</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#ZbigniewMessner">Stosowanie intensywnych metod gospodarowania staje się więc jedyną drogą osiągnięcia technicznego i cywilizacyjnego postępu, nadążania za tendencjami, którymi aktualnie charakteryzuje się gospodarka światowa. Jedyną drogą realizacji podstawowych, wynikających z założeń socjalizmu, celów społecznych.</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#ZbigniewMessner">Wynikają stąd zasadnicze kierunki pracy Rządu:</u>
          <u xml:id="u-9.16" who="#ZbigniewMessner">— rozwój i modernizacja potencjału wytwórczego i nasilenie procesów zmian strukturalnych w gospodarce;</u>
          <u xml:id="u-9.17" who="#ZbigniewMessner">— zasadnicze przyspieszenie postępu naukowo-technicznego oraz bardziej efektywne wykorzystywanie jego osiągnięć;</u>
          <u xml:id="u-9.18" who="#ZbigniewMessner">— poszerzenie udziału Polski w międzynarodowym podziale pracy;</u>
          <u xml:id="u-9.19" who="#ZbigniewMessner">— zapewnienie równowagi pieniężno-rynkowej;</u>
          <u xml:id="u-9.20" who="#ZbigniewMessner">— zwiększenie skuteczności mechanizmów reformy gospodarczej oraz przestrzegania określonych przez nią reguł.</u>
          <u xml:id="u-9.21" who="#ZbigniewMessner">Obywatele Posłowie! Modernizacja potencjału gospodarki stała się pilną koniecznością. Nie unowocześniany w ciągu ostatnich lat przemysł, starzejące się technologie wytwarzania angażują w stosunkowo wysokim stopniu posiadane zasoby. Nieproporcjonalnie duże w stosunku do efektów jest zapotrzebowanie na siłę roboczą, materiały, energię i surowce. Zbyt niski jest udział produkcji przeznaczonej na eksport.</u>
          <u xml:id="u-9.22" who="#ZbigniewMessner">Podstawowym kierunkiem modernizacji powinno być przeprowadzenie zmian jakościowych, umożliwiających, a jednocześnie zmuszających przedsiębiorstwa do wprowadzania bardziej oszczędnych i efektywnych technologii i konstrukcji. Bez przyspieszenia tempa wzrostu inwestycji i odpowiednich zmian w strukturze inwestowania nie osiągniemy tego celu.</u>
          <u xml:id="u-9.23" who="#ZbigniewMessner">Projekt planu 5-letniego zakłada wzrost udziału nakładów na inwestycje w dochodzie narodowym. Jest do decyzja konieczna. Jej opóźnianie oznaczałoby utrzymanie dotychczasowego popytu na czynniki wytwórcze, a więc pogłębianie rosnących niedoborów.</u>
          <u xml:id="u-9.24" who="#ZbigniewMessner">Modernizacja produkcji jest procesem wielce złożonym. Szybkie i efektywne jej wdrażanie utrudniają:</u>
          <u xml:id="u-9.25" who="#ZbigniewMessner">— po pierwsze — znaczne zaangażowanie środków na inwestycje kontynuowane, których zaniechanie nie jest jednak możliwe bez negatywnej konsekwencji dla funkcjonowania gospodarki w bliższej i dalszej perspektywie;</u>
          <u xml:id="u-9.26" who="#ZbigniewMessner">— po drugie — potrzeby rozwijania różnych dziedzin przemysłu, stwarzające sytuację tzw. nadmiaru słusznych celów;</u>
          <u xml:id="u-9.27" who="#ZbigniewMessner">— po trzecie — nagromadzone oczekiwania i potrzeby społeczeństwa w sferze spożycia.</u>
          <u xml:id="u-9.28" who="#ZbigniewMessner">Dlatego też trzeba z całym naciskiem podkreślić, że wybór drogi doraźnego zaspokajania potrzeb konsumpcyjnych bez likwidacji przyczyn braków tkwiących w sferze produkcji, mogłoby spowodować sytuację stałego odtwarzania dysproporcji prowadzącą w konsekwencji do pogłębienia trudności i tym samym napięć społecznych. Nie zostałyby bowiem usunięte ich źródła.</u>
          <u xml:id="u-9.29" who="#ZbigniewMessner">W początkowej fazie główny nacisk położony zostanie na rozwój efektywnych inwestycji modernizacyjnych w przedsiębiorstwach. Wspierać je muszą mechanizmy ekonomiczne, głównie instrumenty kredytowe. Banki prowadzić będą aktywną politykę w tym zakresie. Równolegle podjęte zostaną centralnie „pilotowane” przedsięwzięcia modernizacyjne. Komisja Planowania przy Radzie Ministrów wytypowała 42 zadania tego typu. Uzyskają one niezbędne preferencje, zapewniające stosunkowo szybkie wdrożenia. Przewiduje się większą koncentrację na wybranych odcinkach inwestycyjnych dla przyspieszenia efektów odczuwalnych już w drugiej połowie nadchodzącego 5-lecia.</u>
          <u xml:id="u-9.30" who="#ZbigniewMessner">Skuteczna realizacja powyższych zamierzeń pozwoli na stopniowe powiększanie zdolności do dalszych, głębszych przekształceń strukturalnych oraz na systematyczny rozwój nowoczesnych dziedzin produkcji. Już dziś wiadomo, że znajdą się wśród nich: elektronika, środki automatyzacji procesów produkcyjnych, przemysły nowoczesnych materiałów i tworzyw konstrukcyjnych, że o koniecznym zbilansowaniu środków decydować będą przedsięwzięcia w zakresie racjonalizacji zużycia paliw i energii, modernizacji metalurgii, unowocześniania rynkowej i eksportowej oferty przemysłu elektromaszynowego. Priorytetowym zadaniem będzie tworzenie warunków do rozwoju produkcji rolnej, a następnie rozbudowa przemysłu spożywczego, ograniczenie strat w zbiorach, w skupie i transporcie. Trzeba również podkreślić, że część nakładów musi być przeznaczona na podtrzymanie istniejących zdolności przemysłu wydobywczego.</u>
          <u xml:id="u-9.31" who="#ZbigniewMessner">Pomyślne osiągnięcie zakładanych celów wymaga — wobec złożoności całego procesu — pełnej dyscypliny inwestycyjnej, a jednocześnie odpowiedniego zrozumienia i aprobaty społeczeństwa. Powszechne musi być zrozumienie, że każde konkretne zadanie inwestycyjne jest elementem spójnej, wybranej koncepcji rozwojowej. Znane są przykłady jednostkowo uzasadnionych inicjatyw, jednak wykraczających poza całościową koncepcję. Rozszerzają one front inwestycji, opóźniają efekty, powodują niebilansowanie się materiałów i potencjału wykonawczego z wymogami realizacyjnymi. O pełne poparcie konieczności prowadzenia pryncypialnej i podporządkowanej ogólnonarodowemu interesowi polityki inwestycyjnej, proszę Wysoki Sejm.</u>
          <u xml:id="u-9.32" who="#ZbigniewMessner">Obywatele Posłowie! Naturalną drogą przyspieszenia zmian strukturalnych jest postęp naukowo-techniczny i osiągnięcie większego dynamizmu innowacyjnego. Jest to największa szansa polskiej gospodarki. Na tę rezerwę stawiają dziś wszystkie liczące się kraje w świecie. Rząd przewiduje zwiększenie nakładów na całą sferę nauki i techniki. Ich udział w dochodzie narodowym już w roku 1986 wyniesie 2,2%, zaś w roku 1990 — sięgnie 3%. W sprzyjających warunkach może to być wskaźnik jeszcze wyższy.</u>
          <u xml:id="u-9.33" who="#ZbigniewMessner">Trwają końcowe prace nad wytypowaniem centralnych programów badawczo-rozwojowych i zamówień rządowych. Zakłada się znaczną koncentrację sił i środków wokół wybranych problemów dla szybkiego uzyskania pożądanych rezultatów. Wzmocnione zostały mechanizmy ekonomiczne dla stymulowania postępu naukowo-technicznego w przedsiębiorstwach i placówkach badawczo-rozwojowych. Utworzone zostaną: centralny fundusz wspomagania wdrożeń oraz centralny fundusz dewizowy. Przewiduje się także zmiany organizacyjne w zapleczu naukowo-badawczym.</u>
          <u xml:id="u-9.34" who="#ZbigniewMessner">Szansę zdynamizowania postępu i jego efektywnego wykorzystania stwarza realizacja podpisanego we wrześniu br. „Programu współpracy naukowo-technicznej do roku 2000” między Polską a Związkiem Radzieckim. Trwają prace nad podobnymi programami z innymi państwami, członkami Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej. Kraj nasz dysponuje silnym potencjałem naukowo-badawczym. Mamy wysoko kwalifikowane kadry, wybitnych twórców techniki, światowej sławy uczonych. Rząd jest przekonany, że środowiska naukowe i techniczne włączą się szeroko w ten konieczny dla rozwoju kraju proces. Z dużym zainteresowaniem i nadzieją oczekujemy na wyniki zbliżającego się Kongresu Nauki Polskiej. Liczymy, że wytyczone kierunki i zaangażowanie ludzi nauki przyniosą w konsekwencji lepsze powiązanie badań z potrzebami unowocześnienia gospodarki i pożądane efekty praktyczne.</u>
          <u xml:id="u-9.35" who="#ZbigniewMessner">Wysoka Izbo! Zasadniczym kierunkiem działań Rządu będzie tworzenie warunków do zwiększenia udziału Polski w międzynarodowym podziale pracy, do rozwoju zdolności eksportowych polskiej gospodarki. To jeden z głównych nurtów restrukturalizacji. Wiele zrobiono na tym odcinku w ostatnich latach, zwłaszcza w zakresie reorientacji współpracy gospodarczej w stronę Związku Radzieckiego i krajów socjalistycznych. Jest to strategiczny kierunek naszego działania. W myśl podpisanych w bieżącym roku dokumentów o koordynacji planów na lata 1986–1990 ze Związkiem Radzieckim i innymi krajami socjalistycznymi, rozszerzać będziemy zakres i formy współpracy gospodarczej i naukowo-technicznej oraz ilość i wielkość obrotów handlowych. Koordynację planów traktujemy w sposób otwarty na wzajemne inicjatywy. Nie wszystkie możliwości są jeszcze bowiem wykorzystane. Mam na myśli wspólne prace badawczo-rozwojowe i tworzenie zintegrowanych placówek badawczych, rozwój kooperacji i bezpośrednią współpracę przedsiębiorstw, a także wspólne inwestycje i tworzenie wspólnych jednostek gospodarczych. Będziemy, tak jak dotąd, aktywnymi rzecznikami przedsięwzięć tego typu na forum Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej oraz w kontaktach dwustronnych. Kierując się zasadą wzajemnego poszanowania i wzajemnych korzyści, jesteśmy gotowi do rozszerzenia współpracy także z innymi państwami oraz do kooperacji wielostronnej.</u>
          <u xml:id="u-9.36" who="#ZbigniewMessner">Zadaniem Rządu jest tworzenie skuteczniejszych mechanizmów wzrostu rozmiarów i poprawy jakości produkcji oraz zwiększenia atrakcyjności oferty eksportowej. Służyć temu powinien system finansowego wspierania oraz preferencji zaopatrzeniowych dla inwestycji i produkcji proeksportowej, silne motywacje ekonomiczne, polityka kursów walutowych. W miarę możliwości umacniane i rozszerzane będzie samofinansowanie dewizowe przedsiębiorstw, odpisy, przetargi i kredyty dewizowe. Analizowana jest potrzeba powołania nowego Banku Handlu Zagranicznego dla popierania inicjatyw eksportowych.</u>
          <u xml:id="u-9.37" who="#ZbigniewMessner">Wzrost eksportu jest pilną koniecznością także z uwagi na problem zadłużenia. W ostatnim czasie dokonaliśmy formalnie regulacji tej kwestii z wierzycielami z państw kapitalistycznych w ramach tzw. Klubu Paryskiego. Część spłaty zobowiązań została przesunięta w czasie. Obsługa zadłużenia wymaga jednak znacznych środków i nie jest możliwa bez normalizacji stosunków finansowo-kredytowych, mających na celu głównie rozwój produkcji eksportowej. Niestety, jak dotąd nie uzyskaliśmy ze strony większości tych państw faktycznego potwierdzenia deklaracji, odpowiadającej tym założeniom polityki kredytowej.</u>
          <u xml:id="u-9.38" who="#ZbigniewMessner">Polska pragnie uregulować swoje zobowiązania płatnicze. Uzależnione to jest jednak nie tylko od jej woli. Niezbędne jest aktywne współdziałanie państw — wierzycieli, przynoszące w konsekwencji obustronnie korzystną normalizację. Polska nie może być jedynym z krajów dłużniczych, któremu wierzyciele nie ułatwiają, a wręcz przeciwnie, przez restrykcje ekonomiczne, utrudniają spłatę zobowiązań. Oczekujemy więc z ich strony realistycznego i konstruktywnego podejścia do tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-9.39" who="#ZbigniewMessner">Obywatelu Marszałku! Wysoki Sejmie! Istotne znaczenie dla funkcjonowania gospodarki i kształtowania warunków życia społeczeństwa ma również równowaga pieniężno-rynkowa. Sytuacja na rynku poprawia się w sposób widoczny. Dotyczy to przede wszystkim rynku artykułów żywnościowych. Będziemy w dalszym ciągu go umacniać, przeznaczając — co już podkreślałem — znaczne środki na rozwój przetwórstwa spożywczego i poprawę jakości produkowanych wyrobów.</u>
          <u xml:id="u-9.40" who="#ZbigniewMessner">Zbliżamy się do całkowitego zniesienia sprzedaży reglamentowanej. Rozwiązanie najtrudniejszego problemu, tj. tempa i skali odchodzenia od reglamentacji mięsa i jego przetworów, uzależnione jest od wzrostu produkcji zwierzęcej, jak i pomyślnych rezultatów eksperymentalnych form sprzedaży wolnorynkowej. Rząd zapewni warunki do istotnej poprawy zaopatrzenia w towary przemysłowe, zwłaszcza przez wzrost dostaw niektórych artykułów trwałego użytkowania oraz artykułów gospodarstwa domowego.</u>
          <u xml:id="u-9.41" who="#ZbigniewMessner">Działania przemysłu kluczowego wspierać będzie drobna wytwórczość i rzemiosło. Będzie realizowana stabilna polityka funkcjonowania tego sektora. Rząd zapewni ukierunkowanie profilu drobnej wytwórczości na zaspokajanie najpilniejszych potrzeb rynkowych oraz realizację usług bytowych, tworząc ku temu odpowiednie warunki ekonomiczne. Natomiast zgodnie z oczekiwaniami społecznymi ostro będą zwalczane wszelkie przejawy nadużyć i czerpania nieuzasadnionych korzyści.</u>
          <u xml:id="u-9.42" who="#ZbigniewMessner">Umacnianie równowagi rynkowej wymaga jednocześnie pełnej dyscypliny płac. Jej brak stał się przyczyną nieuzyskania w bieżącym roku zakładanego postępu w równoważeniu gospodarki. Jest to zadanie o znacznej skali trudności. Nie chodzi bowiem o proste ograniczanie tempa wzrostu płac. O wiele istotniejsze jest rozwiązanie problemów motywacyjnych funkcji płac, a w szczególności powiązanie ich z wydajnością i efektami pracy; kształtowanie właściwych proporcji w płacach między poszczególnymi grupami zawodowymi, utrzymywanie odpowiedniej relacji w stosunku do wzrostu kosztów utrzymania.</u>
          <u xml:id="u-9.43" who="#ZbigniewMessner">Próbując regulować te problemy, rozpoczęto w 1984 r. wdrażanie zakładowych systemów wynagradzania. Dziś korzysta z tych zasad około 4,5 mln zatrudnionych. Ocena systemów zakładowych jest zróżnicowana. W zbyt małym stopniu w stosunku do założeń i oczekiwań wpłynęły one na powiązanie płac z efektami pracy. W wielu przedsiębiorstwach nie dokonano przy ich wprowadzaniu elementarnego przeglądu norm pracy i wielkości zatrudnienia. Przyniosły one natomiast pozytywne rezultaty w sensie poprawy wewnętrznej struktury i ograniczenia niemotywacyjnych składników wynagrodzeń. Celowe wydaje się kontynuowanie i doskonalenie tych systemów. Rząd dokona kompleksowej ich oceny, którą przedstawi Wysokiej Izbie w I kwartale przyszłego roku.</u>
          <u xml:id="u-9.44" who="#ZbigniewMessner">Od kilku miesięcy przygotowywana jest wspólnie z Ogólnopolskim Porozumieniem Związków Zawodowych ustawa o układach zbiorowych pracy. Będzie to akt prawny o istotnym znaczeniu. Przy jego opracowywaniu powinna być przestrzegana — zgodnie z reformą gospodarczą — zasada ścisłego związku pracy i płacy. Nie może pozostawać ona zwykłym hasłem, lecz musi być podstawową dźwignią wzrostu wydajności i efektywności produkcyjnej.</u>
          <u xml:id="u-9.45" who="#ZbigniewMessner">Rząd uważa za jedno ze swych głównych zadań uporządkowanie całokształtu polityki dochodowej, określenie podstawowych proporcji dochodowych i proporcji płac między gałęziami. Polityka ta powinna także sprzyjać aktywizacji zawodowej ludności. Dla bardziej skutecznej kontroli wzrostu płac od 1986 r. ulegną zmianie zasady obliczania podatku od przyrostu funduszu wynagrodzeń. Będziemy analizować skuteczność tego mechanizmu. Potrzebne wydają się również regulacje, że dopuszczenie do przekroczenia płac niezgodnego z ustalonymi wskaźnikami ekonomicznymi jest naruszeniem prawnym. Miałoby to istotny walor dyscyplinujący.</u>
          <u xml:id="u-9.46" who="#ZbigniewMessner">Wskaźnikiem, który powinien obiektywnie informować o rzeczywistych relacjach popytu i podaży oraz społecznych kosztach wytwarzania są ceny. Rząd będzie umacniać taki charakter cen. W zakresie ich kształtowania osiągnięty został znaczący postęp. Dwa lata z rzędu utrzymujemy planowaną skalę ich wzrostu. Szereg wątpliwości wywołały natomiast metody realizacji polityki cen. Przybliżając ceny do rzeczywistych relacji popytu i podaży, zamierza się odejść od jednorazowych, znacznych niekiedy zmian i upowszechniać ich elastyczny charakter. Selektywnie, nie generalnie stosowane będą zasady zamrażania cen. Szczególną uwagę Rząd zwróci na wnikliwe analizowanie kosztów produkcji dla zapobiegania wzrostowi cen, nie mającemu obiektywnych uzasadnień. Konsekwentne działania na rzecz ograniczenia wzrostu kosztów produkcji, są podstawową drogą do ograniczania wzrostu cen. Wszystkie te działania powinny złagodzić dokuczliwe i drażniące społecznie skutki podwyżek. Instrumenty cenowo-dochodowe i ich wzajemne odniesienia będą traktowane jako ważny czynnik zapewnienia prawidłowych relacji ekonomicznych, pobudzenia motywacji, wzrostu wydajności pracy, umacniania równowagi gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-9.47" who="#ZbigniewMessner">Wysoka Izbo! Rząd będzie kontynuował proces konsekwentnego wdrażania i doskonalenia mechanizmów reformy gospodarczej. Jest to proces nieodwracalny. Nie ma i nie będzie powrotu do anachronicznych, administracyjnych metod zarządzania. Nie jesteśmy zresztą w tym stanowisku odosobnieni. W Związku Radzieckim i wszystkich krajach socjalistycznej wspólnoty trwają poszukiwania optymalnych dla danych warunków metod kierowania gospodarką, zapewnienia wzrostu jej efektywności.</u>
          <u xml:id="u-9.48" who="#ZbigniewMessner">Krajowa Narada Partyjno-Gospodarcza, jaka odbyła się w czerwcu bieżącego roku w Poznaniu i prace, jakie w jej następstwie zostały wykonane, zamknęły pierwszy pionierski etap reformy. Jego wynikiem jest urzeczywistnienie idei, która stopniowo, w tempie nie dowolnie przez nas wyznaczonym, lecz dostosowanym do okoliczności społecznych i uwarunkowań materialnych, przemienia się ze zbioru modelowych założeń i postulatów w codzienną praktykę. Znajdzie to swój wyraz w odpowiednich rozwiązaniach instytucjonalnych. Na obecnym etapie wdrożenia reformy konieczne jest bowiem, by za realizację były odpowiedzialne nie specjalnie powołane po temu jednostki, lecz przede wszystkim poszczególne organy administracji państwowej — każdy w zakresie swych ustawowych kompetencji. Jest to zresztą zgodne z wcześniejszymi, określonymi przez Sejm VIII kadencji założeniami.</u>
          <u xml:id="u-9.49" who="#ZbigniewMessner">Większa rola przypadnie przede wszystkim Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, która łączyć będzie prace planistyczne z równoczesnym uwzględnieniem instrumentacji ekonomicznej. Tak właśnie określił zadania i kompetencje tego organu Wysoki Sejm w ustawie z dnia 12 lipca 1984 r. Problematyka funkcjonowania zasad reformy stanowić też musi ważny odcinek działalności resortów: finansów oraz pracy, płac i spraw socjalnych, a także innych ministerstw. Wydatnie w tym procesie wzrośnie rola Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-9.50" who="#ZbigniewMessner">Główne kierunki doskonalenia reformy — zgodnie z rezultatami narady poznańskiej — to oddziaływanie na intensyfikację i efektywność gospodarowania. Wytwarzanie presji ekonomicznej, zapewniającej realizację tych celów — jest podstawowym zadaniem administracji centralnej, terenowej i kierownictwa przedsiębiorstw. Rząd będzie kontynuował sprawdzoną formę uspołecznienia planowania. Założenia centralnych planów rocznych będą, z odpowiednim wyprzedzeniem, przedmiotem społecznej konsultacji. Komisja Planowania przy Radzie Ministrów zapewni stałe analizy warunków funkcjonowania przedsiębiorstw. Kontynuowana będzie praktyka opracowywania programów rozwoju poszczególnych gałęzi i branż oraz programów międzygałęziowych w formie tzw. studiów przedplanistycznych na dłuższy okres.</u>
          <u xml:id="u-9.51" who="#ZbigniewMessner">Bieżąca sytuacja wymaga utrzymania programów operacyjnych i zamówień rządowych wraz z towarzyszącymi im gwarancjami zaopatrzeniowymi i z systemem dystrybucji surowców i materiałów. Będą one jednak stosowane jedynie do najważniejszych zadań społeczno-gospodarczych, zaś ich zakres w miarę możliwości stopniowo ograniczany. Dostępność środków finansowych dla przedsiębiorstw musi być skoordynowana z założeniami strategii rozwoju całej gospodarki. Banki, przez swą politykę kredytową, będą promować wybrane dziedziny o najważniejszej, najwyższej efektywności, oferujące nowoczesną produkcję.</u>
          <u xml:id="u-9.52" who="#ZbigniewMessner">Utrzymujący się jeszcze ogólny stan nierównowagi gospodarczej znajduje odzwierciedlenie w deficytowym budżecie państwa. Rząd będzie podejmował wszelkie niezbędne środki dla stopniowego zmniejszania tego deficytu. Wymaga to znacznie ostrzejszej dyscypliny finansowej i eliminowania dostępu do łatwego pieniądza, do ulg, dotacji i preferencji. Kredyt — tak, ulgi — nie, zasada ta stanie się wiodąca w finansowaniu przedsiębiorstw. Jest to kierunek działania trudny, dla wielu jednostek dotkliwy. Są to jednak rozwiązania konieczne. Stanowią warunek intensyfikacji gospodarki, pełnego wdrożenia reformy, poprawy wyników ekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-9.53" who="#ZbigniewMessner">Szczególne znaczenie ma wypracowanie skutecznych mechanizmów sprzyjających oszczędności. Równie ważna jest poprawa eksploatacji środków trwałych z uwagi na stosunkowo niski wskaźnik wykorzystania majątku produkcyjnego. Jeden kierunek — to wymuszenie reżimu oszczędnościowego i eksploatacyjnego oraz kształtowanie odpowiednich zachowań pracowniczych; drugi — to przekształcenia w sferze techniki i technologii. Kontynuowane będą działania na rzecz wdrażania nowych rozwiązań, stosowania państwowych normatywów zużycia, obowiązkowych kwalifikacji jakości, poprawy obsługi, remontów, diagnostyki i konserwacji oraz zakazów nieracjonalnych technologii i produkcji „nieoszczędnych” wyrobów. W końcowej fazie znajdują się prace nad raportem o stanie eksploatacji majątku trwałego. Zawierać on będzie szczegółowe propozycje usprawnień.</u>
          <u xml:id="u-9.54" who="#ZbigniewMessner">Wysoki Sejmie! Istnieje ścisła zależność między rozwojem gospodarki narodowej a stopniem zaspokajania potrzeb społecznych. Postęp, jaki osiągniemy w produkcji materialnej, w efektywności gospodarowania, sprawności zarządzania decydować będzie o poprawie warunków życia i pracy, o jej skali i tempie. W sprawach polityki społecznej nie ma prostych wyborów. Musimy ich jednak dokonywać, by przez rozproszenie sił i środków nie tworzyć sytuacji, w których chcąc załatwić wiele, nie rozwiązujemy praktycznie niczego.</u>
          <u xml:id="u-9.55" who="#ZbigniewMessner">Zgodnie z przyjętym przez Sejm wariantem Narodowego Planu Społeczno-Gospodarczego, przewiduje się przeznaczenie znacznych środków na cele konsumpcyjne. Daje to możliwość wzrostu funduszu spożycia w roku 1990 o około 13% w porównaniu z rokiem 1985. Wciąż znaczne są jednak nie zaspokojone potrzeby i oczekiwania społeczne. Jednym z najtrudniejszych jest problem mieszkaniowy. Nie widzimy go w kategoriach czysto statystycznych. Statystyczny obraz nie poprawia warunków bytu rodzin oczekujących na mieszkania, zwłaszcza ludzi młodych. W celu zwiększenia stopnia zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych stosowane będą nowe rozwiązania prowadzące do:</u>
          <u xml:id="u-9.56" who="#ZbigniewMessner">— tworzenia organizacyjno-prawnych warunków ułatwiających rozwój różnych form budownictwa mieszkaniowego, — zmniejszenia materiałochłonności budownictwa i obniżki kosztów oraz poprawy organizacji pracy przedsiębiorstw budowlanych, — przyspieszenia remontów mieszkań.</u>
          <u xml:id="u-9.57" who="#ZbigniewMessner">— rozwoju produkcji materiałów budowlanych, — zwiększenia udziału społeczeństwa w budowie oraz partycypacji w kosztach budowy i eksploatacji mieszkań.</u>
          <u xml:id="u-9.58" who="#ZbigniewMessner">Potrzebne są nam rozwiązania niekonwencjonalne. Niektóre z nich już weszły do praktyki, inne zyskują dopiero prawo obywatelstwa. Wymienię spośród nich takie, jak rozwój brygad kompleksowych i zawieranie umów o dzieło, przywrócenie pozycji i autorytetu nadzoru budowlanego, wcześniejsze przekazywanie mieszkań użytkownikom i „wspólne” niejako prowadzenie prac wykończeniowych, rozwój rzemiosła budowlanego i preferencje dla tej sfery drobnej wytwórczości i wiele innych. Ich usystematyzowaniu, skoordynowaniu oraz przygotowaniu spójnego wewnętrznie programu intensyfikacji budownictwa mieszkaniowego służyć będą prace Krajowej Rady do Spraw Mieszkaniowych, która przed 2 tygodniami rozpoczęła swoją działalność. Powołana z inicjatywy Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego i Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych stanowi dogodną płaszczyznę dla skutecznego wykorzystania społecznych inicjatyw. Celowe byłoby powołanie odpowiednich rad również na szczeblach terenowych.</u>
          <u xml:id="u-9.59" who="#ZbigniewMessner">Obywatele Posłowie! W zaspokajaniu potrzeb społecznych miejsce szczególne zajmuje wyżywienie narodu. W ostatnich latach obserwuje się korzystne tendencje w rozwoju produkcji rolnej. Wzrasta też udział rolnictwa w tworzeniu dochodu narodowego. Rząd będzie je umacniać, koncentrując się na:</u>
          <u xml:id="u-9.60" who="#ZbigniewMessner">— zwiększaniu produkcji rolnej i osiąganiu dalszej poprawy efektywności w całej gospodarce żywnościowej, — zaspokajaniu potrzeb kompleksu żywnościowego, szczególnie w zakresie melioracji, chemizacji, wyposażenia technicznego oraz zaopatrzenia wsi w wodę i energię elektryczną, przemysłu spożywczego i bazy przechowalnictwa, — kształtowaniu korzystnych warunków ekonomicznych, zapewniających opłacalność produkcji i właściwe kształtowanie dochodów ludności rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-9.61" who="#ZbigniewMessner">W wyniku tych działań globalne zapotrzebowanie na produkty żywnościowe o odpowiednich składnikach odżywczych zostanie zaspokojone. Pewne, po części subiektywne, niedobory mięsa będą rekompensowane zwiększoną produkcją mleka i jego przetworów oraz warzyw i owoców. Trend ten jest już zresztą na rynku widoczny.</u>
          <u xml:id="u-9.62" who="#ZbigniewMessner">Wysoki Sejmie! Rząd zamierza koncentrować prace wokół rozwoju i doskonalenia systemu oświaty, wychowania, opieki nad dziećmi i młodzieżą, rozwoju szkolnictwa wyższego. Tym sprawom poświęcono wiele miejsca w kampanii przedwyborczej. Szybki i znaczny wzrost liczby dzieci i młodzieży czyni niezbędną dalszą rozbudowę przedszkoli i szkół. Wychowaniem przedszkolnym objętych zostanie 60% dzieci w wieku od 3 do 6 lat. Planuje się wybudowanie w 5-leciu liczby szkół przekraczającej osiągnięcia całej poprzedniej dekady. Nastąpi poprawa zaopatrzenia w podręczniki oraz wyposażenia technicznego. Podjęta zostanie dyskusja nad przyszłościowym modelem oświaty. Zapoczątkuje ją przygotowywane aktualnie Plenum Komitetu Centralnego PZPR. Niezbędne są zmiany programowe i organizacyjne w szkolnictwie, konieczne lepsze wykorzystanie czasookresu nauki. Podobnie wiele uwagi Rząd poświęci zwiększaniu społecznych funkcji i rangi szkolnictwa wyższego. Konieczne jest rozwinięcie dyskusji nad modernizacją dydaktyki akademickiej, intensyfikacją pracy wychowawczej, zaangażowaniem potencjału szkół wyższych w realizację programów badawczo-rozwojowych. Stwarzane będą lepsze warunki do rozwoju aktywności kulturalnej, sportowej i turystycznej młodzieży szkolnej i akademickiej.</u>
          <u xml:id="u-9.63" who="#ZbigniewMessner">Do podstawowych zadań w dziedzinie kultury i sztuki będą należeć: dalszy postęp w upowszechnianiu kultury i zapewnienie warunków do rozwoju twórczości artystycznej. Są to zadania ważkie. Zapewnienie warunków do wzrostu uczestnictwa w kulturze, do bezpośredniego kontaktu z dziełami o wysokiej wartości jest obowiązkiem socjalistycznego państwa. Jak w każdej innej, tak i w tej sferze musimy dokonywać wyboru. Rządu uważa za działania pierwszoplanowe:</u>
          <u xml:id="u-9.64" who="#ZbigniewMessner">— powołanie nowych placówek kulturalnych, w tym ponad 700 bibliotek, a wśród nich ukończenie budowy Biblioteki Narodowej w Warszawie, — zapewnienie preferencji wydawniczej dla podręczników szkolnych i akademickich, literatury naukowej oraz wartościowych dzieł literatury pięknej zarówno klasycznej, jak i współczesnej. W tym ostatnim zakresie, jak również w zakresie literatury popularno-naukowej, niezbędna jest produkcja i dystrybucja masowej, taniej książki, — rozwój przemysłu poligraficznego, — wzrost popularyzatorskich inicjatyw muzeów i wystaw artystycznych, aktywności domów kultury oraz rozwój kultury na wsi.</u>
          <u xml:id="u-9.65" who="#ZbigniewMessner">W latach bieżącej 5-latki zostanie oddana rekordowa w historii Polski Ludowej liczba nowych miejsc w szpitalach. Chcemy i w przyszłym 5-leciu utrzymać tę wysoką dynamikę oraz podejmować działania na rzecz lepszego wykorzystania istniejącej bazy i poprawy wyposażenia technicznego szpitali i przychodni. W bieżącym roku podjęto decyzję w sprawie rozwoju produkcji leków dla krajowego lecznictwa i na eksport. Realizacja tego programu oraz działania na rzecz racjonalnego zużycia leków i środków sanitarnych przyczynią się do zmniejszenia występujących obecnie niedoborów. Rząd przewiduje dalsze doskonalenie organizacji i funkcjonowania służby zdrowia. Ulegnie zmniejszeniu czas oczekiwania na wizyty, upowszechniany będzie stopniowo, stosowany już eksperymentalnie od kilku lat, system tzw. wolnego wyboru lekarza.</u>
          <u xml:id="u-9.66" who="#ZbigniewMessner">W nadchodzącym 5-leciu zamierzamy podwoić nakłady na ograniczanie zanieczyszczeń powietrza, wody, gleby oraz utrzymać wysokie tempo inwestowania w tej dziedzinie. Nakłady na ten cel w latach 1986–1990 będą niemal takie, jak w całej poprzedniej dekadzie. Szczególny priorytet otrzyma ochrona wód. Stan czystości wód jest obecnie jedną z głównych barier utrudniających korzystanie z ich ograniczonych zasobów dla celów komunalnych i przemysłowych. W przyszłym 5-leciu Rząd będzie kontynuował program budowy oczyszczalni ścieków, dużych i małych zbiorników retencyjnych oraz systemów wodociągowych zaopatrzenia w wodę.</u>
          <u xml:id="u-9.67" who="#ZbigniewMessner">Obywatelu Marszałku! Obywatele Posłowie! W naszym społeczeństwie rośnie z każdym rokiem liczba ludzi, którzy zakończyli okres aktywności zawodowej, którzy całe swoje życie poświęcili pracy dla dobra Polski. Wielu z nich znalazło się w trudnej sytuacji materialnej. W dyskusji przedwyborczej podkreślano tę sprawę jako nadzwyczaj pilną i nabrzmiałą. Przewidujemy rozpoczęcie w przyszłym roku waloryzacji świadczeń emerytalnych. Pozwoli to przeciwdziałać pojawiającemu się co kilka lat niekorzystnemu ze społecznego punktu widzenia zjawisku odradzania się tzw. „starego portfela” i nieuzasadnionych dużych różnic w wysokości rent i emerytur, w zależności od czasu przejścia na emeryturę. Wprowadzenie samej waloryzacji świadczeń rozstrzygnie o stabilizacji przyszłej ich wartości, nie zapewni jednak niwelacji obecnie istniejącego zróżnicowania. Nie jest, niestety, możliwe ze względów ekonomicznych pełne zrealizowanie obu przedsięwzięć socjalnych jednocześnie. Jednakże Rząd wystąpi z propozycją zmniejszenia różnic w wysokości rent i emerytur, polepszając byt najgorzej sytuowanych, przy jednoczesnym ograniczeniu kwot wynikających z waloryzacji dla rent i emerytur najwyższych. Wydaje się to sprawiedliwe. Rozszerzone też będą formy i zakres opieki społecznej dla rzeczywiście tej opieki potrzebujących. W coraz większym stopniu stwarzać będziemy możliwości kontynuacji oraz powrotu do pracy emerytów i rencistów, którym pozwoli na to stan zdrowia, na korzystnych warunkach materialnych.</u>
          <u xml:id="u-9.68" who="#ZbigniewMessner">Wysoki Sejmie! Tworząc warunki do szerokiego udziału społeczeństwa w kierowaniu sprawami państwa, do urzeczywistniania zasady ludowładztwa, Rząd uważa, iż pełne zaangażowanie społeczne i obywatelska współodpowiedzialność są nieodzownym warunkiem skutecznej realizacji przedstawionych zamierzeń. W sferze psychospołecznej kryje się ogromna rezerwa i szansa. Pomyślna realizacja planu 3-letniego, jego wykonanie, a nawet przekroczenie niektórych wskaźników, normalizacja w gospodarce i w życiu społecznym jest dobitnym dowodem istnienia takich możliwości.</u>
          <u xml:id="u-9.69" who="#ZbigniewMessner">Niech mi wolno będzie wyrazić z trybuny polskiego parlamentu ogromny szacunek i uznanie dla wszystkich ludzi pracy za trud ich rąk i umysłów, za wolę i energię działania. Czekają nas zadania o znacznym stopniu złożoności. By im sprostać potrzebna jest jedność poczynań i dyscyplina realizacyjna. Niezbędne jest przesuwanie punktu ciężkości w postawach i zachowaniach społecznych ze sfery podziału w stronę wspólnego wytwarzania ogólnonarodowego dorobku, umocnienie zasady, iż dzielić można tylko to, co zostało wytworzone. Szczególne zadania przypadają w tym zakresie kadrze kierowniczej przedsiębiorstw. Odpowiada ona bezpośrednio nie tylko za efekty produkcyjne, lecz również za tworzenie warunków dalszego rozwoju, za kształtowanie postaw załóg pracowniczych. Widzimy tu także godne miejsce dla praktycznie wszystkich organizacyjnych ogniw życia społecznego. W szczególności ogromną rolę mają do spełnienia związki zawodowe i samorządy pracownicze, stowarzyszenia zawodowe i twórcze, organizacje społeczne. Rząd, deklarując gotowość konstruktywnej współpracy jednocześnie liczy na konstruktywne wsparcie, na aktywizację załóg pracowniczych, na szersze zainteresowanie problematyką rozwoju własnych przedsiębiorstw, modernizacją i jakością produkcji. Odgórnego wsparcia i oddolnej inicjatywy wymaga ruch racjonalizatorski i wynalazczy, usuwanie przeszkód na drodze wdrażania nowych rozwiązań i usprawnień. Szerokie pole aktywności otwiera współzawodnictwo pracy. W tym zakresie wielce pożądane są odpowiednie inicjatywy, zwłaszcza ze strony związków zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-9.70" who="#ZbigniewMessner">Utrwalenie wymienionych tendencji jest ważnym zadaniem w procesie edukacji ekonomicznej zarówno w ramach szkolnictwa, jak i w procesie doskonalenia zawodowego. To także jeden z kluczowych odcinków działalności środków masowego przekazu.</u>
          <u xml:id="u-9.71" who="#ZbigniewMessner">Umacniać musimy dyscyplinę pracy i pełne, racjonalne wykorzystanie czasu pracy. Jest to jedno z największych, subiektywnych niedomagań polskiej gospodarki. W ślad za rozwiązaniami prawnymi i organizacyjnymi iść muszą odpowiednie zmiany w świadomości ludzi, w ich postawach. Powinna być rozwijana etyka poszczególnych zawodów, utrwalana pozycja mistrza, brygadzisty jako dyscyplinującego i kontrolującego ogniwa w systemie kierowania w przedsiębiorstwie, a także wzmacniany społeczny nadzór nad stosowaniem materialnych i pozamaterialnych bodźców motywacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-9.72" who="#ZbigniewMessner">Systemowe mechanizmy sprzyjające oszczędności wymagają swoistego uzupełnienia w szeroko rozwijanych inicjatywach społecznych na rzecz oszczędzania, przeciwdziałania marnotrawstwu i rozrzutności zarówno w miejscu pracy, jak i w życiu codziennym. To również pole do pracy oświatowo-wychowawczej i popularyzatorskiej. Oczekujemy większej aktywności obywateli, rad osiedlowych, samorządów mieszkańców w poczynaniach dotyczących poprawy warunków życia w miejscu zamieszkania, ładu, porządku, czystości, w podejmowaniu szeregu inicjatyw o humanitarnym charakterze, a wśród nich opieki nad ludźmi starymi i niedołężnymi.</u>
          <u xml:id="u-9.73" who="#ZbigniewMessner">Niezwykle ważnym problemem jest umacnianie praworządności i walka z patologią społeczną: przestępczością, spekulacją i łapownictwem, alkoholizmem i narkomanią i innymi groźnymi schorzeniami, ze wszelkimi przejawami zła. Na czoło wysuwać się powinny działania na rzecz poszanowania norm moralnych, zasad współżycia społecznego, powszechnie uznanych wartości ogólnoludzkich i narodowych. Liczymy, że Kościół będzie sojusznikiem Rządu w tej głęboko wychowawczej działalności.</u>
          <u xml:id="u-9.74" who="#ZbigniewMessner">Z drugiej strony niezbędne jest — w ślad za konsekwentną realizacją zaostrzonych norm prawnych — tworzenie społecznej atmosfery piętnowania przejawów przestępczości, ujawniania sprawców, przeciwdziałania tolerancji i pobłażliwości. Będzie to obywatelskie wsparcie dla trudnej i odpowiedzialnej pracy organów milicji i służby bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-9.75" who="#ZbigniewMessner">Wysoki Sejmie! Zarówno czas miniony, jak i chwila obecna, potwierdzają słuszność trwałych zasad polityki zagranicznej Polski Ludowej. Są i pozostaną nimi:</u>
          <u xml:id="u-9.76" who="#ZbigniewMessner">— przyjaźń, sojusz i wszechstronna współpraca ze Związkiem Radzieckim i innymi państwami wspólnoty socjalistycznej, — współdziałanie i współpraca z państwami rozwijającymi się, — pokojowe współistnienie z państwami kapitalistycznymi i gotowość utrzymywania z nimi równoprawnych i wzajemnie korzystnych stosunków.</u>
          <u xml:id="u-9.77" who="#ZbigniewMessner">Zasady te stanowią podstawową i niezmienną wytyczną naszego działania. Są w pełni zgodne z interesami państwa i narodu polskiego. Ich trwałość czyni Polskę wiarygodnym partnerem w życiu międzynarodowym.</u>
          <u xml:id="u-9.78" who="#ZbigniewMessner">Nasza działalność uwarunkowana jest określonym rozwojem sytuacji na świecie. Jest ona obecnie wyjątkowo złożona. Przybliżona została granica, której przekroczenie mogłoby uniemożliwić kontrolę wydarzeń i prowadzić do katastrofy. Sytuacja ta wymaga od wszystkich państw aktywności i pilnego poszukiwania rozwiązań nabrzmiałych problemów. Wymownym tego wyrazem było niedawne spotkanie Doradczego Komitetu Politycznego Państw — Stron Układu Warszawskiego w Sofii. Oświadczenie „O usunięciu zagrożenia nuklearnego, o zwrot ku lepszemu w sytuacji Europy i całego świata” jest dokumentem szczególnej wagi. Wskazuje on, że w kluczowym dla przyszłego rozwoju stosunków Wschód — Zachód momencie, w obliczu poważnych zagrożeń dla pokoju, państwa socjalistycznego sojuszu polityczno-obronnego nie zaprzestaną aktywnych działań dla obniżenia napięcia, usunięcia groźby wojny jądrowej, przywrócenia odprężenia.</u>
          <u xml:id="u-9.79" who="#ZbigniewMessner">Polska pragnie, aby zbliżające się spotkanie na szczycie przywódców Związku Radzieckiego i Stanów Zjednoczonych sprzyjało realizacji tych celów. Z całym zdecydowaniem popieramy zaprezentowane na rokowaniach rozbrojeniowych w Genewie i podczas przygotowania do spotkania na szczycie stanowisko radzieckie. Oczekujemy, że Stany Zjednoczone odpowiedzą na nie przejawami dobrej woli i poczucia odpowiedzialności za losy świata.</u>
          <u xml:id="u-9.80" who="#ZbigniewMessner">Wysoki Sejmie! Oparty na wspólnocie idei i celów, wynikający z logiki naszych doświadczeń historycznych, sojusz ze Związkiem Radzieckim pozostaje fundamentem polskiej polityki zagranicznej, a utrwalanie wszechstronnych związków polsko-radzieckich traktujemy jako działanie priorytetowe. Dotyczy to sfery politycznej i gospodarczej, naukowo-technicznej, kulturalnej i innych. Pełnej realizacji istniejących porozumień polsko-radzieckich powinno towarzyszyć dalsze rozszerzanie nowych form współpracy.</u>
          <u xml:id="u-9.81" who="#ZbigniewMessner">Rozwijać będziemy i wzbogacać nasze stosunki ze wszystkimi socjalistycznymi państwami. Łączą nas z nimi nie tylko pogłębiające się i wzajemnie korzystne więzy współpracy, ale ścisłe współdziałanie polityczne — w tym wspólna walka z pojawiającymi się tendencjami do zmiany granic — dążenie do osłabienia napięcia i zmniejszenia zbrojeń.</u>
          <u xml:id="u-9.82" who="#ZbigniewMessner">Polska pozostaje krajem otwartym na szeroką współpracę międzynarodową. Wynika to z tradycji politycznej państwa i odpowiada jego interesom, jest zgodne z jedną z podstawowych zasad naszej powojennej polityki zagranicznej, jaką jest pokojowe współistnienie państw o różnych systemach społeczno-gospodarczych. Jesteśmy gotowi do przywrócenia stosunków przyjaznej współpracy, które łączyły Polskę z wieloma państwami zachodnimi oraz były przykładem pokojowego współistnienia. Konieczną podstawę tych stosunków tworzą jednak powszechnie uznane zasady prawa międzynarodowego.</u>
          <u xml:id="u-9.83" who="#ZbigniewMessner">Wyrażamy zainteresowanie poprawą stosunków ze Stanami Zjednoczonymi. Uważamy, że ich normalizacja leży w interesie obu naszych narodów, ale podkreślamy zarazem, że może to nastąpić tylko w warunkach poszanowania naszej suwerenności i nieingerencji w sprawy wewnętrzne. Oczekujemy od Stanów Zjednoczonych odejścia od nieprzyjaznej polityki wobec Polski, a w szczególności całkowitego cofnięcia restrykcji godzących w gospodarkę i poziom życia społecznego.</u>
          <u xml:id="u-9.84" who="#ZbigniewMessner">Deklarujemy wolę i gotowość Polski do porozumienia i współpracy z Republiką Federalną Niemiec. Zamierzamy nadal rozwijać procesy normalizacji wzajemnych stosunków w oparciu o układ z 7 grudnia 1970 roku. Podstawowym kryterium postawy Republiki Federalnej Niemiec wobec Polski, ale także wobec bezpieczeństwa międzynarodowego i sprawy pokoju, był i pozostanie jej stosunek do terytorialno-politycznego ładu ukształtowanego w Europie po II wojnie światowej.</u>
          <u xml:id="u-9.85" who="#ZbigniewMessner">Pragnę zapewnić Wysoką Izbę, iż Polska wraz ze swoimi sojusznikami nadal będzie stanowczo przeciwstawiać się wszelkim tendencjom do rewizji istniejącego dziś w Europie ładu terytorialno-politycznego, którego nieodłącznym elementem jest granica na Odrze i Nysie. W tym zakresie żywotne interesy narodu polskiego splotły się nieodwracalnie z podstawową dla wszystkich sprawą utrzymania pokoju w Europie.</u>
          <u xml:id="u-9.86" who="#ZbigniewMessner">Ważnym zadaniem, stojącym przed Rządem jest wzbogacenie stosunków Polski z państwami rozwijającymi się. Z większością z nich łączą nas trwałe i bliskie stosunki sprawdzone w trudnych dla polski pierwszych latach obecnej dekady. Rozwijać będziemy zakres i formy współpracy politycznej, gospodarczej, naukowej i technicznej, rozszerzać też nasz współudział w tworzeniu potencjału gospodarczego w tych krajach.</u>
          <u xml:id="u-9.87" who="#ZbigniewMessner">Stałym przedmiotem uwagi są kontakty z Polonią. Zachowanie poczucia duchowej i kulturowej więzi z krajem pochodzenia służy zarówno jej interesom, jak i interesom Polski. Chcielibyśmy, aby miliony rodaków rozsianych po świecie, przy ocenie naszych spraw kierowały się rzeczywistymi interesami państwa i narodu polskiego, ojczyzny ich przodków.</u>
          <u xml:id="u-9.88" who="#ZbigniewMessner">Obywatele Posłowie! Istotnym ogniwem funkcjonowania państwa są władze terenowe. Działają one w skrystalizowanej strukturze administracyjno-terytorialnej kraju, która nie wymaga obecnie zasadniczych zmian. Ustawa o systemie rad narodowych i samorządu terytorialnego stworzyła nowe podstawy działalności terenowych organów władzy i administracji. Rząd będzie kontynuował proces wdrażania postanowień tej ustawy, odpowiadając na rosnącą aktywność rad narodowych, wzrostem wymagań wobec organów administracji, które właściwie i skutecznie realizować muszą swe obowiązki wykonawcze i zarządzające. Wiele uczyniono dotychczas, by podnosząc rangę urzędnika państwowego wzmacniać poczucie służby dla państwa i społeczeństwa. Pragmatyka służbowa oraz Kodeks powinności urzędników państwowych przyczyniły się do poprawy w załatwianiu słusznych spraw obywateli, dbałości o porządek prawny oraz realizację ekonomicznych i socjalnych funkcji państwa.</u>
          <u xml:id="u-9.89" who="#ZbigniewMessner">Przeglądy kadrowe sprzyjają eliminowaniu osób przypadkowych, podważających dobre imię urzędnika państwowego. Poczynania te będą kontynuowane. Będzie również rozwijany system kształcenia i doskonalenia kadr administracji. Szczególnej troski i wzmocnienia wymagają podstawowe ogniwa — urzędy gminne, miejskie i miejsko-gminne. Rząd, otaczając opieką ofiarnych i oddanych służbie urzędników, z całą bezwzględnością eliminować będzie wypadki niekompetentnego i bezdusznego działania. Przejawy szkodliwych poczynań karane będą z cała surowością.</u>
          <u xml:id="u-9.90" who="#ZbigniewMessner">Rząd wyraża przekonanie, że Wysoka Izba oraz rady narodowe udziela poparcia i pomocy w działaniach na rzecz dalszego doskonalenia administracji państwowej, a także na rzecz wzmocnienia społecznego zaufania i szacunku dla tych organów. Zwracam się o to będąc przeświadczony o znaczącej roli administracji jako konstruktywnej tkanki państwa.</u>
          <u xml:id="u-9.91" who="#ZbigniewMessner">Wysoka Izbo! Wdrażanie reformy gospodarczej oraz doskonalenie metod sprawowania władzy wymagały istotnych zmian w obowiązującym systemie prawnym. Wielki i niezaprzeczalny jest dorobek legislacyjny minionej kadencji Sejmu. Ogniwa rządowe, Rada Legislacyjna, grona ekspertów wnosiły wydatny wkład w inicjowanie i opracowywanie aktów normatywnych. Równocześnie trwały prace nad porządkowaniem prawa. Rząd będzie te działania kontynuował, przedkładając projekty nowych regulacji ustawowych oraz doskonaląc stosowanie przyjętych rozwiązań prawnych.</u>
          <u xml:id="u-9.92" who="#ZbigniewMessner">Rząd bardzo wysoko ocenia możliwości wykorzystaniu uwag i wniosków komisji sejmowych. Wspólna troska o podstawowe dobra naszego kraju owocowała postępami w przezwyciężaniu kryzysu społeczno-gospodarczego, budowaniu porozumienia narodowego, umacnianiu praworządności, w walce z przejawami zła. Rząd będzie dbał, by ustawy i uchwały Sejmu były ściśle realizowane, a wnioski pokontrolne rygorystycznie wdrażane. Wyrażam przekonanie, że Wysoka Izba, komisje sejmowe, obywatele posłowie, Rada Społeczno-Gospodarcza udzielą w nowej kadencji wszechstronnego wsparcia organom wykonawczym, a dogłębna kontrola i życzliwa krytyka sprzyjać będą doskonaleniu pracy całej administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-9.93" who="#ZbigniewMessner">Obywatelu Marszałku! Obywatele Posłowie! Nakreślone zadania wymagają zmian w strukturze naczelnych i centralnych organów administracji państwowej, zmniejszenia ich liczby, poszerzenia zakresu działania, usprawnienia procesów zarządzania. W ostatnich latach — w pierwszym etapie — przeprowadzone zostały zmiany zakresu działania i struktury naczelnych i centralnych organów administracji. Określona została funkcja Komisji Planowania jako sztabowego organu Rządu. Powołano Komitet Nauki i Postępu Technicznego. Ustalono, zgodnie z wymogami reformy gospodarczej, rolę i zadania banków. Podjęta została i częściowo przeprowadzona koncentracja ogniw administracji państwowej. Obecnie powstały warunki do uczynienia dalszego istotnego kroku na tej drodze.</u>
          <u xml:id="u-9.94" who="#ZbigniewMessner">W imieniu ustępującego Rządu wniesiony został do laski marszałkowskiej, a przed chwilą uchwalony przez Wysoki Sejm projekt ustawy o zmianach w zakresie działania i strukturze niektórych naczelnych oraz centralnych organów administracji państwowej. Wyrażam przekonanie, że przyczynią się one w istotny sposób do usprawnienia funkcjonowania tych ogniw rządowych, które wpływają na realizację zadań powszechnie wskazywanych w kampanii wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-9.95" who="#ZbigniewMessner">Kolejnym etapem doskonalenia centralnych ogniw rządowych będzie ustawowe określenie funkcji Rady Ministrów oraz pełniejsze ustalenie roli ministerstw funkcjonalnych i działowo-gałęziowych, które działają nie tylko w sferze gospodarczej. Następnie, po wykrystalizowaniu się optymalnych struktur organizacyjnych w przemyśle i innych działach przyjdzie z pewnością podjąć dalsze rozstrzygnięcia dotyczące organizacji ministerstw gospodarczych. Przeprowadzone obecnie i w przyszłości zmiany Rząd będzie łączyć z doskonaleniem metod pracy ministerstw i urzędów centralnych, uproszczeniem struktur oraz racjonalizacją i likwidacją przerostów zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-9.96" who="#ZbigniewMessner">Kończąc, pragnę zapewnić Wysoką Izbę, iż Rząd, odzwierciedlający sojusznicze współdziałanie partii, stronnictw politycznych i bezpartyjnych działać będzie zdecydowanie i konsekwentnie na rzecz realizacji linii IX Zjazdu partii, linii porozumienia, walki i socjalistycznych reform, a także Deklaracji Wyborczej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-9.97" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.98" who="#ZbigniewMessner">Obywatelu Marszałku! Wysoki Sejmie! Okres minionego tygodnia wykorzystałem na wszechstronne konsultacje składu osobowego Rządu z kierownictwem partii, kierownictwem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i Stronnictwa Demokratycznego, Stowarzyszeniami Katolików Świeckich oraz kierownictwem Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego. W wyniku tych konsultacji — na podstawie upoważnienia Wysokiej Izby udzielonego na pierwszym posiedzeniu — pragnę przedstawić obywatelom posłom proponowany skład osobowy Rady Ministrów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-9.99" who="#ZbigniewMessner">Wnoszę więc o powołanie na stanowiska wiceprezesów Rady Ministrów:</u>
          <u xml:id="u-9.100" who="#ZbigniewMessner">— obywatela Zbigniewa Giertycha,</u>
          <u xml:id="u-9.101" who="#ZbigniewMessner">— obywatela Manfreda Gorywodę, z jednoczesnym powołaniem na funkcję Przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów;</u>
          <u xml:id="u-9.102" who="#ZbigniewMessner">— obywatela Władysława Gwiazdę,</u>
          <u xml:id="u-9.103" who="#ZbigniewMessner">— obywatela Józefa Kozioła,</u>
          <u xml:id="u-9.104" who="#ZbigniewMessner">— obywatela Zbigniewa Szałajdę.</u>
          <u xml:id="u-9.105" who="#ZbigniewMessner">Obywatele Manfred Gorywoda i Zbigniew Szałajda działali na tych samych stanowiskach w dotychczasowym Rządzie. Wysoka Izba raczy zatem pozwolić, że prezentując życiorysy kandydatów na wicepremierów, ograniczę się do osób proponowanych na te stanowiska po raz pierwszy.</u>
          <u xml:id="u-9.106" who="#ZbigniewMessner">Obywatel Zbigniew Gertych urodził się w 1922 r. w Poznaniu, w rodzinie inteligenckiej. Ukończył studia wyższe na Wydziale Rolnym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Jest profesorem zwyczajnym, doktorem habilitowanym nauk rolniczych, członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk. Ochotnik kampanii wrześniowej 1939 r., podczas okupacji działacz konspiracyjny, więziony w hitlerowskich katowniach. Oczekiwał na wykonanie wydanego już wyroku śmierci. Po ucieczce z więzienia uczestnik ruchu oporu, żołnierz Armii Krajowej, ciężko ranny w walkach partyzanckich. Po wyzwoleniu początkowo pracował w dyrekcji Polskiego Radia w Poznaniu w charakterze kierownika działu radiofonizacji wsi. Następnie do 1952 r. był pracownikiem naukowym w Zakładzie Dendrologii i Pomologii PAN w Kórniku. W latach 1953–1964 pełnił funkcję dyrektora Zakładu Naukowo-Badawczego Instytutu Sadownictwa w Brzeźnej koło Nowego Sącza. W 1964 r. przeszedł do pracy naukowej w centrali Polskiej Akademii Nauk. Pełnił m.in. funkcje kierownika Zakładu Ekonomii Rolnictwa i Leśnictwa PAN, dyrektora Instytutu Warzywnictwa w Skierniewicach, zastępcy sekretarza i sekretarza Wydziału Nauk Rolnych i Leśnych. Od 1981 r. do 1984 r. pierwszy zastępca Sekretarza Naukowego PAN. Wybitny specjalista z zakresu ogrodnictwa oraz zagadnień związanych z ogólną ekonomiką i prognozowaniem. Doktor honoris causa Akademii Nauk Rolniczych w Berlinie, stolicy NRD. Członek wielu organizacji i towarzystw naukowych. Znany działacz społeczno-polityczny. Członek Komitetu Wykonawczego Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego oraz przewodniczący Komisji Oświaty i Nauki Rady Krajowej PRON. Przewodniczy także Krajowemu Komitetowi Narodowego Czynu Pomocy Szkole. Poseł na Sejm w latach 1957–1965, w VIII kadencji przewodniczący sejmowej Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów, a następnie wicemarszałek Sejmu. Jest posłem na Sejm IX kadencji. Członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.</u>
          <u xml:id="u-9.107" who="#ZbigniewMessner">Obywatel Władysław Gwiazda urodził się w 1935 r. w Starogardzie Gdańskim, w rodzinie robotniczej. Ukończył studia wyższe na Wydziale Handlu Zagranicznego w Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie. Jest magistrem ekonomii. W resorcie handlu zagranicznego pracuje blisko trzydzieści lat, zajmował w tym czasie wiele kierowniczych stanowisk w kraju i za granicą. Początkowo pracował w Centrali Handlu Zagranicznego „Motoimport”, a później od roku 1960 do 1964 był kierownikiem działu w Biurze Radcy Handlowego Ambasady PRL w Moskwie. Przez kolejnych osiem lat pełnił w Ministerstwie Handlu Zagranicznego najpierw funkcję naczelnika wydziału, a następnie wicedyrektora i dyrektora departamentu. Od 1971 r. do 1973 r. był radcą handlowym — ministrem pełnomocnym Ambasady Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w Moskwie. Po powrocie — do chwili obecnej — działał z powodzeniem na stanowisku podsekretarza stanu w Ministerstwie Handlu Zagranicznego. Członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.</u>
          <u xml:id="u-9.108" who="#ZbigniewMessner">Obywatel Józef Kozioł urodził się w 1939 r. w Szalowej, województwo nowosądeckie, w rodzinie chłopskiej. Ukończył studia wyższe na Wydziale Ekonomiki Produkcji w Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie. Jest doktorem nauk ekonomicznych. Pracę zawodową rozpoczął w 1962 r. w Banku Rolnym w Grodzisku Mazowieckim jako inspektor. Po roku przeszedł do centrali Banku Rolnego w Warszawie na stanowisko starszego inspektora. W latach 1966–1974 był adiunktem w Instytucie Finansów w Warszawie, kierując grupą problemową do spraw finansowania rolnictwa. W 1974 r. został powołany na stanowisko zastępcy naczelnego dyrektora Banku Rolnego w Warszawie. Po utworzeniu w 1975 r. Banku Gospodarki Żywnościowej był jego wiceprezesem. W styczniu 1980 r. został wybrany na wiceprezesa, a w grudniu 1980 r. na prezesa Zarządu Centralnego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych. Od listopada 1981 r. członek prezydium i sekretarz Naczelnego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. Pod koniec 1982 r. powołany na podsekretarza stanu — pierwszego zastępcę Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. Od grudnia 1983 r. jest zastępcą Przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów. Autor wielu prac dotyczących ekonomiczno-finansowych programów rolnictwa. Jest członkiem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-9.109" who="#ZbigniewMessner">Obywatele Posłowie! Konsekwencją zmian, jakie przynosi ustawa uchwalona przez Wysoki Sejm oraz zastosowania innych pozaustawowych rozwiązań jest w szczególności zredukowanie grona ministrów z 30-osobowego dotychczas do 26 osobowego. Na stanowiska te proponuję powołać następujących obywateli:</u>
          <u xml:id="u-9.110" who="#ZbigniewMessner">— Mirosława Cybulkę — na Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej,</u>
          <u xml:id="u-9.111" who="#ZbigniewMessner">— Lecha Domerackiego — na Ministra Sprawiedliwości,</u>
          <u xml:id="u-9.112" who="#ZbigniewMessner">— Stanisława Gębalę — na Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych,</u>
          <u xml:id="u-9.113" who="#ZbigniewMessner">— Edwarda Grzywę — na Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego,</u>
          <u xml:id="u-9.114" who="#ZbigniewMessner">— Michała Janiszewskiego — na Ministra-Szefa Urzędu Rady Ministrów,</u>
          <u xml:id="u-9.115" who="#ZbigniewMessner">— Stefana Jarzębskiego — na Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych,</u>
          <u xml:id="u-9.116" who="#ZbigniewMessner">— Jerzego Jóźwiaka — na Ministra Handlu Wewnętrznego i Usług,</u>
          <u xml:id="u-9.117" who="#ZbigniewMessner">— Janusza Kamińskiego — na Ministra Komunikacji,</u>
          <u xml:id="u-9.118" who="#ZbigniewMessner">— Czesława Kiszczaka — na Ministra Spraw Wewnętrznych,</u>
          <u xml:id="u-9.119" who="#ZbigniewMessner">— Aleksandra Kwaśniewskiego — na Ministra, członka Rady Ministrów. Zamierzam mu powierzyć kierowanie Urzędem Spraw Młodzieży,</u>
          <u xml:id="u-9.120" who="#ZbigniewMessner">— Adama Łopatkę — na Ministra, Kierownika Urzędu do Spraw Wyznań,</u>
          <u xml:id="u-9.121" who="#ZbigniewMessner">— Janusza Maciejewicza — na Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego,</u>
          <u xml:id="u-9.122" who="#ZbigniewMessner">— Władysława Majewskiego — na Ministra Łączności,</u>
          <u xml:id="u-9.123" who="#ZbigniewMessner">— Joannę Michałowską-Gumowską — na Ministra Oświaty i Wychowania,</u>
          <u xml:id="u-9.124" who="#ZbigniewMessner">— Benona Miśkiewicza — na Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego,</u>
          <u xml:id="u-9.125" who="#ZbigniewMessner">— Stanisława Nieckarza — na Ministra Finansów,</u>
          <u xml:id="u-9.126" who="#ZbigniewMessner">— Józefa Niewiadomskiego — na Ministra Budownictwa, Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej,</u>
          <u xml:id="u-9.127" who="#ZbigniewMessner">— Adama Nowotnika — na Ministra, Kierownika Urzędu Gospodarki Morskiej,</u>
          <u xml:id="u-9.128" who="#ZbigniewMessner">— Mariana Orzechowskiego — na Ministra Spraw Zagranicznych,</u>
          <u xml:id="u-9.129" who="#ZbigniewMessner">— Czesława Piotrowskiego — na Ministra Górnictwa i Energetyki,</u>
          <u xml:id="u-9.130" who="#ZbigniewMessner">— Floriana Siwickiego — na Ministra Obrony Narodowej,</u>
          <u xml:id="u-9.131" who="#ZbigniewMessner">— Konrada Totta — na Ministra, Kierownika Urzędu Postępu Naukowo-Technicznego i Wdrożeń,</u>
          <u xml:id="u-9.132" who="#ZbigniewMessner">— Jerzego Woźniaka — na Ministra Gospodarki Materiałowej i Paliwowej,</u>
          <u xml:id="u-9.133" who="#ZbigniewMessner">— Andrzeja Wójcika — na Ministra Handlu Zagranicznego,</u>
          <u xml:id="u-9.134" who="#ZbigniewMessner">— Stanisława Ziębę — na Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej,</u>
          <u xml:id="u-9.135" who="#ZbigniewMessner">— Kazimierza Żygulskiego — na Ministra Kultury i Sztuki.</u>
          <u xml:id="u-9.136" who="#ZbigniewMessner">Z powyższych propozycji 17 wniosków dotyczy obywateli, którzy również w dotychczasowym Rządzie zajmowali ustawowo zastrzeżone stanowiska ministrów. Ich życiorysy były więc swego czasu, przy powoływaniu, prezentowane Sejmowi VIII kadencji i społeczeństwu. Żywiąc nadzieję, że Wysoka Izba uzna to za wystarczające, pragnę przedstawić zwięzłe dane osobowe w stosunku do pozostałych 9 kandydatów. Uwzględniam przy tym, że wszystkie kandydatury rozpatrzone będą przez właściwe komisje sejmowe.</u>
          <u xml:id="u-9.137" who="#ZbigniewMessner">Obywatel Mirosław Cybulko urodził się w 1932 r. w Augustowie, w rodzinie inteligenckiej. Ukończył Wydział Lekarski Akademii Medycznej w Białymstoku. Wieloletni, doświadczony i wielostronny pracownik społecznej służby zdrowia. W latach 1964–1973 był lekarzem w Szpitalu Wojewódzkim im. Jędrzeja Śniadeckiego w Białymstoku. Następnie od 1975 r. kierował Poradnią Zaopatrzenia Ortopedycznego w tym mieście, a przez kolejne dwa lata Wojewódzką Przychodnią Rehabilitacji Leczniczej i Zawodowej. W okresie od 1977 r. do 1981 r. pełnił w Urzędzie Wojewódzkim funkcję zastępcy dyrektora Wydziału Zdrowia i Opieki Społecznej, a następnie dyrektora tego wydziału — lekarza wojewódzkiego. Przez ostatnie 4 lata jest dyrektorem Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Białymstoku. Działacz społeczny i polityczny. Członek Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-9.138" who="#ZbigniewMessner">Obywatel Michał Janiszewski urodził się w 1926 r. w Poznaniu, w rodzinie inteligenckiej, powstańców wielkopolskich. Odbył studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Gdańskiej oraz w radzieckiej Wojskowej Akademii Łączności w Leningradzie i w Akademii Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Jest doktorem nauk wojskowych. W czasie okupacji hitlerowskiej pracował początkowo jako robotnik, a następnie elektromonter. Za udział w akcjach ruchu oporu, w wieku 14 lat był więźniem gestapo. W 1943 r. przebywał na robotach przymusowych w Niemczech. Po wyzwoleniu, ucząc się i studiując jednocześnie, podejmował różnego rodzaju prace w Poznaniu i Szczecinie, a następnie w Gdańsku. Pod koniec 1950 roku został powołany do wojskowej służby zawodowej, którą do 1963 r. odbywał w jednostkach i szefostwie wojsk łączności. W kolejnych latach pełnił odpowiedzialne funkcje w pionie operacyjnym Sztabu Generalnego. Od 1972 r. był Szefem Gabinetu Ministra Obrony Narodowej. Posiada znaczący dorobek naukowy w dziedzinie operacyjno-sztabowej. Awansował do stopnia generała dywizji. W lutym 1981 r. powołany na Szefa Urzędu Rady Ministrów, które to obowiązki wykonuje do dziś. Jednocześnie jako żołnierz pozostaje w służbie. W latach 1981–1983 r. wchodził w skład Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, a od 1983 r. jest zarazem Szefem Gabinetu Wojskowego Przewodniczącego Komitetu Obrony Kraju. W ostatnim okresie, w latach 1981–1984, do dnia dzisiejszego bardzo pozytywnie i na wysokim poziomie wypełniał funkcję Szefa Urzędu Rady Ministrów. Członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.</u>
          <u xml:id="u-9.139" who="#ZbigniewMessner">Obywatel Jerzy Jóźwiak, urodził się w 1937 r. w Tarnowskich Górach, w rodzinie robotniczej. Ukończył Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Jest magistrem prawa. Pracę zawodową rozpoczął w 1961 r. jako radca prawny w Zakładach Spożywczych Przemysłu Terenowego w Rudzie Śląskiej. W 1962 r. został sekretarzem Komitetu Miejskiego Stronnictwa Demokratycznego w Chorzowie. W latach 1969–1976 pracował w terenowych organach administracji państwowej, kolejno na stanowiskach: wiceprzewodniczącego Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Chorzowie, a następnie wiceprezydenta Chorzowa i wiceprezydenta m. Katowic. W latach 1976–1977 — sekretarz Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego w Katowicach. W okresie od 1978 r. do 1980 r. był wicewojewodą katowickim. W 1980 r. wrócił do pracy politycznej, obejmując funkcję przewodniczącego Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego w Katowicach. Od 1985 r. jest członkiem Prezydium i sekretarzem Centralnego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego. Jest działaczem społecznym. Poseł na Sejm VII i VIII kadencji, w której przewodniczył Komisji Handlu Wewnętrznego, Drobnej Wytwórczości i Usług. Członek Stronnictwa Demokratycznego.</u>
          <u xml:id="u-9.140" who="#ZbigniewMessner">Obywatel Aleksander Kwaśniewski urodził się w 1954 r. w Białogardzie, w rodzinie inteligenckiej. Ukończył Wydział Ekonomii Transportu w Uniwersytecie Gdańskim. Jest magistrem ekonomii. Od początku studiów i po ich ukończeniu działał bardzo aktywnie w byłym Socjalistycznym Związku Studentów Polskich. Pełnił m.in. funkcję przewodniczącego Rady Uczelnianej i wiceprzewodniczącego Zarządu Wojewódzkiego w Gdańsku. W 1979 r. podjął pracę w centrali SZSP jako kierownik Wydziału Kultury w Zarządzie Głównym. W grudniu 1980 r. wybrany został w skład Komitetu Wykonawczego Rady Naczelnej tego Związku. Od listopada 1981 r. w znanych złożonych warunkach kieruje skutecznie redakcjami czasopism młodzieżowych — najpierw jako redaktor naczelny „ITD”, a od lutego 1984 r. — redaktor naczelny gazety „Sztandar Młodych”. Członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.</u>
          <u xml:id="u-9.141" who="#ZbigniewMessner">Obywatelka Joanna Michałowska-Gumowska urodziła się w 1945 r. w Wilnie, w rodzinie robotniczej. Ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Gdańskim. Jest doktorem nauk humanistycznych. Jako absolwent technikum w 1964 r. przystępuje do pracy w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Przemysłu Zbożowo-Młynarskiego w Gdańsku, kolejno na stanowisku stażystki, inspektora i starszego technologa, zajmując się w szczególności szkoleniem zawodowym pracowników. Następnie jest nauczycielem w szkole podstawowej w Gdańsku. Od 1973 r. podjęła działalność w etatowych ogniwach Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W Komitecie Dzielnicowym Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Gdańsk-Śródmieście pełniła funkcję instruktora, powiązaną z wykonywaniem obowiązków sekretarza Komitetu Międzyszkolnego. Była również kierownikiem Dzielnicowego Ośrodka Pracy Ideowo-Wychowawczej, z której to pozycji inspiruje, rozwija i nadzoruje różne formy szkolenia ideologicznego, w tym zwłaszcza nauczycieli i młodzieży. W latach 1975–1982 działa w Komitecie Wojewódzkim Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Gdańsku. Była tam instruktorem, inspektorem Wydziału Organizacyjnego, a następnie kierownikiem Ośrodka Informacji, Analiz i Programowania Pracy Partyjnej. Rozwija w tym czasie pogłębione badania nad młodzieżą, zorientowane na praktyczną pomoc w pracy wychowawczej szkół. Od 1982 r. spełnia w sposób twórczy złożone powinności sekretarza do spraw nauki i oświaty w Komitecie Wojewódzkim Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Gdańsku. Przez wszystkie lata swej nauki i pracy była i pozostaje ściśle związana z ruchem młodzieżowym, przede wszystkim Związkiem Harcerstwa Polskiego i Związkiem Socjalistycznej Młodzieży Polskiej. Angażowała się również w działalność sportową. Udziela się także w pracy w innych organizacjach społecznych. Jest m.in. wiceprzewodniczącą gdańskiej Rady Wojewódzkiej PRON.</u>
          <u xml:id="u-9.142" who="#ZbigniewMessner">Obywatel Józef Niewiadomski urodził się w 1933 r. w Łodzi, w rodzinie robotniczej. Ukończył Wydział Socjologiczno-Historyczny Wyższej Szkoły Nauk Społecznych przy Komitecie Centralnym Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Jest magistrem socjologii. Pracę zawodową rozpoczął w 1954 r. w Technikum Przemysłu Włókienniczego w Łodzi, jako nauczyciel. W latach 1955–1963 działał na kierowniczych stanowiskach w łódzkich organizacjach młodzieżowych, a w okresie od 1966 do 1967 r. pełnił odpowiedzialne funkcje partyjne, m.in. kierownika Wydziału Administracyjnego oraz kierownika Wydziału Nauki, Oświaty i Kultury Komitetu Łódzkiego PZPR. W 1977 r. został powołany na stanowisko wiceprezydenta, a od 1978 r. jest prezydentem m. Łodzi. Wykonując te obowiązki pomyślnie, szczególnie w trudnych warunkach wielkiej i skomplikowanej aglomeracji miejsko-przemysłowej, uzyskał cenne, wielostronne doświadczenia, zwłaszcza w zakresie rozwiązywania nabrzmiałych problemów budownictwa mieszkaniowego i remontów oraz złożonych problemów komunalnych. Przejawia w tym względzie inwencję, inicjatywę i konsekwencję. Aktywny działacz społeczny, szczególnie udziela się w pracy Rady Obywatelskiej Budowy Pomnika-Szpitala Centrum Zdrowia Matki-Polki. Członek Wojewódzkiej Rady PRON. Członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.</u>
          <u xml:id="u-9.143" who="#ZbigniewMessner">Obywatel Adam Nowotnik urodził się w 1933 r. w Wólce Maziarskiej, w rodzinie chłopskiej. Ukończył Wydział Ekonomiki Transportu w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Sopocie. Jest magistrem ekonomii. Wieloletni, doświadczony pracownik gospodarki morskiej. Pracę zawodową rozpoczął w 1956 r. w Zarządzie Portu Morskiego w Gdańsku, awansując kolejno od starszego magazyniera portowego i ekspedytora, kierownika Wydziału Przeładunkowo-Składowego, do szefa Działu Eksploatacji Portu. W 1966 r. przeszedł do Zjednoczenia Portów Morskich na stanowisko naczelnika wydziału. Rok później powrócił do macierzystego zakładu pracy, gdzie przez 2 lata pełnił funkcję dyrektora do spraw eksploatacji. W 1969 r. został powołany na stanowisko kierownika Wydziału Morskiego i Komunikacji w gdańskim Komitecie Wojewódzkim Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, a następnie wybrany na sekretarza tegoż Komitetu, którą to funkcję pełnił do 1977 r. W kolejnych latach był radcą do spraw transportu i gospodarki morskiej w Biurze Radcy Handlowego przy Ambasadzie PRL w Moskwie. Od powrotu z tej placówki w 1982 r. pracuje na stanowisku dyrektora naczelnego Morskiego Portu Handlowego w Gdańsku.</u>
          <u xml:id="u-9.144" who="#ZbigniewMessner">Obywatel Marian Orzechowski urodził się w 1931 r. w Radomiu, w rodzinie robotniczej. Studia wyższe o profilu historycznym ukończył w Uniwersytecie w Leningradzie. Jest profesorem zwyczajnym nauk politycznych, doktorem habilitowanym nauk historycznych. Pracę naukowo-dydaktyczną podjął w 1955 r. na krótko w Wyższej Szkole Rolniczej we Wrocławiu, a następnie w Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie kolejno pełnił funkcje: asystenta, adiunkta, docenta i profesora. W latach 1969–1972 był również dyrektorem Instytutu Nauk Politycznych, a w okresie od 1972 r. do 1975 r. — rektorem Uniwersytetu Wrocławskiego. Wybrany na IX Zjeździe — członek Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, a w latach 1981–1983 sekretarz Komitetu Centralnego. Od 1983 r. zastępca członka Biura Politycznego KC PZPR. W latach 1983–1984 pełnił funkcję sekretarza generalnego Rady Krajowej PRON. Od 1984 r. jest rektorem Akademii Nauk Społecznych Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W pracy naukowej zajmował się dziedziną stosunków międzynarodowych. Odbył długotrwałe staże naukowe w Republice Federalnej Niemiec, zapoznając się z historią i stosunkami wewnętrznymi tego państwa; prowadził także wykłady w Uniwersytecie w Hamburgu. Przebywał także dłuższy czas we Francji. Autor wielu publikacji na temat najnowszej historii Polski i polskiego ruchu robotniczego, a także dziejów myśli politycznej i stosunków polsko-niemieckich oraz dziejów najnowszych Czechosłowacji.</u>
          <u xml:id="u-9.145" who="#ZbigniewMessner">Obywatel Andrzej Wójcik urodził się w 1932 r. we Włocławku, w rodzinie inteligenckiej. Ukończył filologię angielską w Uniwersytecie Warszawskim oraz Wydział Handlu Zagranicznego w Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie. Jest magistrem ekonomii. Specjalista w dziedzinie handlu zagranicznego ze szczególnie bogatym, 35-letnim doświadczeniem. Pracę zawodową rozpoczął w 1950 r. jako referent w Polskim Towarzystwie Handlu Zagranicznego „Varimex”. W latach 1954–1955 pełnił obowiązki tłumacza w Międzynarodowej Komisji Nadzoru i Kontroli w Kambodży. W następnym okresie był kolejno starszym radcą i naczelnikiem wydziału w Ministerstwie Handlu Zagranicznego. Od 1964 r. do 1968 r. pełnił funkcję konsula handlowego w Konsulacie PRL w Bombaju, a po powrocie dyrektora naczelnego Przedsiębiorstwa Handlu Zagranicznego „Universal” w Warszawie. W 1973 r. został powołany na stanowisko radcy handlowego w Biurze Radcy Handlowego Ambasady PRL w Paryżu, skąd w 1976 r. wrócił do Ministerstwa Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej, obejmując departament polityki towarowej. Od 1981 r. skierowany po raz czwarty do pracy za granicą, jest radcą handlowym — ministrem pełnomocnym ambasady Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w Waszyngtonie z siedzibą w Nowym Jorku. Członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.</u>
          <u xml:id="u-9.146" who="#ZbigniewMessner">Wysoki Sejmie! Odszedł od nas niedawno nieodżałowanej pamięci Stanisław Majewski, Prezes Narodowego Banku Polskiego. Powołanie na to stanowisko — zgodnie z ustawą Prawo bankowe — leży w kompetencji Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-9.147" who="#ZbigniewMessner">Na Prezesa Narodowego Banku Polskiego proponuję powołać obywatela Władysława Bakę, profesora nauk ekonomicznych, dotychczasowego ministra, Pełnomocnika Rządu do Spraw Reformy Gospodarczej i członka Prezydium Rządu, powszechnie znanego z działalności w zakresie kształtowania nowych zasad funkcjonowania gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-9.148" who="#ZbigniewMessner">Proszę uprzejmie Wysoki Sejm o akceptację przedstawionych wniosków. Pragnę jednocześnie poinformować, że wiedza i doświadczenie ustępujących członków Rady Ministrów, którzy nie wejdą w skład nowego Rządu, będzie z pożytkiem wykorzystana na innych odpowiednich odcinkach działania. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-9.149" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#RomanMalinowski">Dziękuję Prezesowi Rady Ministrów, profesorowi Zbigniewowi Messnerowi za wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#RomanMalinowski">Obywatele Posłowie! W przerwie, która za chwilę nastąpi, odbędą się posiedzenia komisji i ukonstytuowanie się komisji — według planu, który został Obywatelom Posłom doręczony, z tym, że pierwsza grupa komisji zbierze się bezpośrednio po zarządzeniu przerwy w obradach, druga w godzinę później, to jest o godz. 18.30.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#RomanMalinowski">Obecnie zarządzam dwugodzinną przerwę w obradach, to jest do godz. 19.30.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 17 min. 30 do godz. 19 min. 30)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#JadwigaBiedrzycka">Wznawiam obrady 2 posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#JadwigaBiedrzycka">Przystępujemy do dyskusji nad oświadczeniem Prezesa Rady Ministrów w sprawie proponowanego składu i programu prac Rządu.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#JadwigaBiedrzycka">Głos ma poseł Tadeusz Porębski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#TadeuszPorębski">Obywatelko Marszałku! Obywatele Posłowie! Przedstawione w oświadczeniu Prezesa Rady Ministrów tow. Zbigniewa Messnera główne kierunki działań Rządu na najbliższy okres, to — jak oceniamy — program ambitny, ale jednocześnie konkretny, mocno osadzony w realiach naszego życia. Wdrożenie tego programu stanowić będzie niewątpliwie kolejny ważny krok na rozpoczętej i konsekwentnie realizowanej przez Rząd gen. armii Wojciecha Jaruzelskiego drodze do pełnej stabilizacji społecznej i gospodarczej naszego kraju. Droga ta została wytyczona przez IX Nadzwyczajny Zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i opiera się na fundamentalnym założeniu, że pełna normalizacja życia społeczno-gospodarczego możliwa jest do osiągnięcia jedynie w warunkach narodowego porozumienia.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#TadeuszPorębski">Przebieg kampanii wyborczej do Sejmu obecnej IX kadencji oraz wyniki wyborów wyraźnie potwierdziły, wynika to także z ocen dokonanych na XXII plenarnym posiedzeniu Komitetu Centralnego naszej partii, że zdecydowana większość polskiego społeczeństwa opowiada się za zachowaniem porządku społecznego, ładu i spokoju i udziela pełnego poparcia dla idei porozumienia narodowego. Jednak przebieg tej kampanii wykazał także, że poparcie dla fundamentalnych zasad Konstytucji naszego socjalistycznego państwa nie oznacza rezygnacji przez konstruktywne siły społeczne i poszczególnych obywateli z krytycyzmu wobec licznych ciągle jeszcze braków i niedostatków naszej rzeczywistości. Ten twórczy krytycyzm, będący oczywistym przejawem współodpowiedzialności za losy socjalistycznej Polski, to jedna z najcenniejszych, najważniejszych zdobyczy ostatnich trudnych lat. Trzeba go szanować, cenić i pielęgnować, a także upowszechniać. Stanowi on bowiem najlepszą gwarancję realizacji linii socjalistycznej odnowy moralnej, społecznej i gospodarczej. Jest on także szansą na pełną realizację zamierzeń przedstawionych w oświadczeniu Prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#TadeuszPorębski">Wysoka Izbo! Wszyscy tu zgromadzeni wiemy dobrze, że kampania wyborcza do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w wyniku której powierzono nam najwyższe mandaty społecznego zaufania, mandaty poselskie, stanowiła nową jakość w ponad 40-letniej historii życia politycznego naszej ludowej ojczyzny. Była niełatwą szkołą tak dla wyborców, jak i dla kandydatów na posłów. Ta kampania, to ostry egzamin dojrzałości politycznej Polaków. Ten egzamin zdaliśmy wszyscy. Był to jednak, przyznać należy, egzamin bardziej z teorii, z naszej dobrej woli deklarowanej na zebraniach przedwyborczych. Ten zasadniczy — praktyczny egzamin jest dla nas trudniejszy i zdawać go będziemy każdego dnia wszyscy — wyborcy i wybrani. Ten egzamin również musimy zdać.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#TadeuszPorębski">Spotkania przedwyborcze i wyborcze nie były łatwe, nie były „ugłaskane”. Poruszano na nich wiele bolących nasze społeczeństwo kwestii, stawiano wiele pytań, na które odpowiedzi nie przychodziły nam łatwo. Do tych najczęściej poruszanych problemów należały sprawy wiążące się z budownictwem mieszkaniowym, ochroną środowiska naturalnego, materialną sytuacją emerytów i rencistów, szczególnie tzw. „starego portfela” oraz wychowaniem młodzieży i rozwojem oświaty. W trakcie dyskusji akcentowano także konieczność realizacji reformy gospodarczej oraz modernizacji przemysłu. Podkreślano także pilną potrzebę dalszego doskonalenia systemów, a przede wszystkim praktyki płacowej, zapewniającej powiązanie zarobków z ilością i jakością pracy. Wiele uwagi poświęcano konieczności podjęcia ostrej walki z przejawami niegospodarności i marnotrawstwa. Nie jestem w stanie wymienić tu, rzecz jasna, wszystkich problemów, o których mówiono w kampanii, było ich tysiące i tych generalnych odnoszących się do spraw państwa, i tych lokalnych pozornie drobnych, ale jakże dla obywateli ważnych.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#TadeuszPorębski">Zasadnicze kwestie z tej dyskusji znalazły odbicie w oświadczeniu Premiera tow. Zbigniewa Messnera — nic co społecznie istotne nie zostało w tym wystąpieniu pominięte. Oczekiwać należy, że Rząd w swojej działalności będzie w dalszym ciągu otwarty na propozycje i postulaty obywateli i kontynuując zwyczaje wprowadzone przez Rząd poprzedni, prowadzić będzie swe prace przy „otwartej kurtynie”. Jest to jedyny sposób na osiągnięcie powodzenia. Pamiętać bowiem trzeba, że Rząd może wprawdzie przygotować bardzo dobre programy, może stworzyć mechanizmy wspomagające ich realizację, może też uruchamiać mechanizmy już istniejące, sam jednak programu swego zrealizować nie jest w stanie, bez aktywnego zaangażowania wszystkich konstruktywnych sił społecznych, bez poparcia i aktywności milionów obywateli. Poparcie takie jest w stanie uzyskać tylko Rząd rozmawiający z ludźmi wprost, szczerze i bez ogródek, nie chowający głowy w piasek w sytuacjach trudnych, potrafiący bronić także niepopularnych, a koniecznych decyzji. W tej mierze kontynuowanie stylu pracy Rządu tow. gen. Wojciecha Jaruzelskiego jest oczekiwane i pożądane.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#TadeuszPorębski">Wysoka Izbo! Polska Zjednoczona Partia Robotnicza wspierać będzie Rząd Premiera tow. Zbigniewa Messnera we wszystkich jego przedsięwzięciach, zobowiązując swych członków do podejmowania działań na każdym stanowisku pracy, w urzeczywistnianiu przedstawionego programu pracy Rządu. Nie oznacza to jednak, że tym samym Polska Zjednoczona Partia Robotnicza rezygnuje z prawa do krytyki poszczególnych działań podejmowanych przez centralne i terenowe organy administracji państwowej. Liczymy tu na pełne zrozumienie ze strony członków Rządu, że krytyka ta, jeśli będzie miała miejsce, wypływać będzie z troski o nasze wspólne, narodowe dobro. Jesteśmy bowiem tak samo przeciwni tym koncepcjom, które chciałyby z Rządu uczynić „chłopca do bicia”, jak i tym, które domagałyby się dla niego „statusu nieomylnej instytucji”. Mamy świadomość, że Rządowi należy zagwarantować warunki do spokojnej i rytmicznej pracy, że nie należy mu w niej przeszkadzać ciągłym podpowiadaniem co, jak i kiedy ma zrobić. Mówiąc krótko — należy zapewnić Rządowi wszelkie warunki do spełniania jego konstytucyjnych zadań. Rząd może liczyć w tym zakresie na pomoc Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#TadeuszPorębski">Obywatele Posłowie! Oświadczenie Prezesa Rady Ministrów to dokument treściwy i jak się wydaje logiczny. Określa główne kierunki zamierzeń Rządu, określa także zadania priorytetowe. Trzeba bowiem rozumieć, że nie wszystkie, nawet najbardziej słuszne oczekiwania społeczne, mogą być zrealizowane natychmiast, wyczarowane, jak z czarodziejskiej różdżki. Rząd nie jest kolektywnym cudotwórcą. Tyle może podzielić, ile społeczeństwo wypracuje.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#TadeuszPorębski">Jednak wśród licznych, skomplikowanych problemów, przed jakimi Rząd niewątpliwie stanie, są takie, które mają dla kraju znaczenie pierwszorzędne. Do nich zaliczyć należy przede wszystkim te, które wiążą się z organizacją i zarządzaniem w sferze gospodarki. Oczekujemy też, że Rządowi uda się skutecznie wyeliminować liczne jeszcze przejawy niegospodarności i marnotrawstwa, podnieść efektywność pracy, że gospodarka nasza przestanie być tak bardzo materiało- i energochłonna. Jest to nasza realna szansa na pomnożenie planowanego dochodu narodowego. Mam świadomość, że tego typu oczekiwania brzmią prawie jak slogan, powtarzane są bowiem i z trybun, i przez wielu obywateli od dawna i często. Wydawać się może, że zaliczyć trzeba je do kategorii „pobożnych życzeń”. Sądzę jednak, że musimy na pewno te niełatwe zadania zrealizować jeśli mamy uzyskać liczący się postęp w gospodarce narodowej. To jeden z podstawowych warunków rozwoju gospodarczego naszej ojczyzny i poprawy warunków życia całego społeczeństwa. Tego po prostu od nas oczekuje cały naród. Zrealizować te zadania można jednak tylko pod warunkiem konsekwentnego wdrażania reformy gospodarczej i innych reform, czego od Rządu stanowczo oczekujemy, i w czym będziemy go konsekwentnie wspierać.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#TadeuszPorębski">Sprawa o wielkiej doniosłości, mówiono również o tym na XXII plenarnym posiedzeniu Komitetu Centralnego PZPR, to problem postępu naukowo-technicznego. Jeśli nie rozwiążemy skutecznie tego zadania w kraju, a jest to zadanie trudne, zostaniemy prześcignięci, przestaniemy być atrakcyjnym partnerem gospodarczym i handlowym dla innych krajów. Liczymy w tym zakresie, tak zresztą jak i w całym obszarze współpracy gospodarczej, na współdziałania ze Związkiem Radzieckim i innymi krajami socjalistycznymi.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#TadeuszPorębski">Polska Zjednoczona Partia Robotnicza problem postępu naukowo-technicznego traktować będzie z najwyższą powagą i uwagą. Rząd może liczyć na nasze inicjatywy oraz poważne wsparcie dla podejmowanych działań w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#TadeuszPorębski">Z oświadczenia Premiera towarzysza Zbigniewa Messnera wyraźnie wynika, że Rząd przykładać będzie wielką wagę do problemów poziomu życia naszego społeczeństwa, zapewnienia możliwie najlepszych warunków materialnych, kulturalnych i socjalnych dla ludzi pracy. Zwraca także uwagę życzliwa troska, z jaką Rząd zamierza się odnosić do problemów młodzieży oraz do problemów emerytów i rencistów. Są to przecież bardzo ważne problemy społeczne.</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#TadeuszPorębski">Wysoki Sejmie! Przedstawiony program działań Rządu jest zgodny z oczekiwaniami Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Klub Poselski PZPR udziela temu programowi i Rządowi, który rozpoczyna pracę pod kierownictwem Premiera towarzysza Zbigniewa Messnera, pełnego poparcia.</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#JadwigaBiedrzycka">Udzielam głosu posłowi Tadeuszowi Szelachowskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#TadeuszSzelachowski">Obywatelko Marszałku! Wysoki Sejmie! Z uwagą i zainteresowaniem wysłuchaliśmy expose nowo powołanego Prezesa Rady Ministrów prof. Zbigniewa Messnera, w którym przedstawił on główne kierunki prac Rządu i propozycje jego składu osobowego.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#TadeuszSzelachowski">Przedstawiony program działania Rządu uwzględnia potrzeby rozwoju społeczno-gospodarczego Polski i wychodzi naprzeciw oczekiwaniom społeczeństwa wyrażonym w kampanii wyborczej do Sejmu. Program ten to konsekwentna realizacja linii programowej Rządu generała Wojciecha Jaruzelskiego, przy jednoczesnej koncentracji głównej uwagi na sprawach gospodarczych, które mają obecnie podstawowe znaczenie dla przyszłości Polski i osiągania celów społecznych. Z tego punktu widzenia Klub Poselski Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego za szczególnie trafne uznaje przedstawione kierunki działania Rządu, zmierzające do rozwoju i modernizacji potencjału wytwórczego i zmian strukturalnych, przyspieszenia postępu naukowo-technicznego, zwiększenia udziału Polski w międzynarodowym podziale pracy, zapewnienia równowagi pieniężno-rynkowej oraz kontynuowania reformy gospodarczej jako drogi wzrostu efektywności.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#TadeuszSzelachowski">Obywatele Posłowie! Chciałbym podkreślić, że generał Wojciech Jaruzelski, obejmując kierownictwo Rządu w niezwykle trudnych warunkach, wziął na siebie wówczas olbrzymi ciężar odpowiedzialności za losy ojczyzny, wyprowadzając kraj z niebezpiecznego, ostrego zakrętu na szeroki trakt socjalistycznej odnowy, reform i porozumienia narodowego. Aktualna sytuacja w kraju jest także zasadniczo inna, lepsza, korzystniejsza od tej, gdy ster rządów przejmował obecny Przewodniczący Rady Państwa. Potwierdzają to m.in. przebieg i wyniki kampanii wyborczej oraz zaawansowana stabilizacja społeczno-polityczna i gospodarcza.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#TadeuszSzelachowski">Mamy dziś pełne podstawy do stwierdzenia, że konsekwentnej realizacji uchwał IX Nadzwyczajnego Zjazdu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej oraz IX Kongresu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, towarzyszy stały proces przewartościowań w obywatelskich postawach akceptujących zachodzące przemiany. Osiągnęliśmy jedność poglądów decydującej większości Polaków na sprawy zasadnicze dotyczące:</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#TadeuszSzelachowski">— umacniania socjalistycznego państwa, — sojuszu i współpracy Polski z narodami Kraju Rad i innymi krajami socjalistycznymi, — rozwijania ludowładztwa, a zatem zwiększenia udziału obywateli we współdecydowaniu i współodpowiedzialności za losy państwa i narodu.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#TadeuszSzelachowski">Znalazło to swój wyraz w „Deklaracji Wyborczej PRON”, która została potwierdzona konstruktywną dyskusją wyborczą obywateli oraz wynikami głosowania przez zdecydowaną większość wyborców. Osiągnięty poziom obywatelskiego zrozumienia i wsparcia w ważnych dla państwa i narodu sprawach, jest dziś dobrą podstawą działań nowo wybieranego Rządu. Tym działaniom sprzyjać będzie umacnianie i doskonalenie koalicyjnego systemu sprawowania władzy.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#TadeuszSzelachowski">Wysoka Izbo! Klub Poselski Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego ze szczególnym zadowoleniem przyjmuje te kierunki działań Rządu, które odnoszą się do rozwoju i poprawy gospodarki rolnej, zmierzającej do możliwie szybkiego osiągnięcia samowystarczalności żywnościowej. Na podkreślenie zasługują wymienione przez Premiera kierunki działania na rzecz przyspieszenia rozwoju przemysłu spożywczego, melioracji i chemizacji, wyposażenia technicznego rolnictwa oraz zaopatrzenia wsi w wodę i energię elektryczną, jak również kształtowania odpowiednich warunków ekonomicznych zapewniających opłacalność produkcji.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#TadeuszSzelachowski">Zjednoczone Stronnictwo Ludowe aktywnie uczestniczyć będzie w rozwiązywaniu wszystkich istotnych spraw społecznych i gospodarczych kraju, koncentrując swoją uwagę na dalszej realizacji uchwał wspólnego XI Plenum Komitetu Centralnego PZPR i Naczelnego Komitetu ZSL i programu wyżywienia narodu, który przyjął Sejm VIII kadencji. Realizacja wspólnej polityki rolnej PZPR i ZSL oraz programu rozwoju rolnictwa i gospodarki żywnościowej zdaje egzamin i przynosi wymierne efekty. Dowodem tego jest systematyczny wzrost produkcji rolniczej i stopniowe utrwalanie równowagi na rynku żywnościowym. Poparcie dla polityki rolnej wyraża się w postawach rolników wszystkich sektorów. W ich pracowitości, rozszerzaniu i unowocześnianiu warsztatów produkcyjnych, w pozostawaniu młodych ludzi na wsi, w poprawie struktury gospodarstw, a także zacieśnianiu współpracy międzysektorowej.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#TadeuszSzelachowski">Godne podkreślenia jest to, że na zebraniach przedwyborczych w mieście i na wsi wskazywano na potrzebę umacniania prożywnościowego kierunku naszego rozwoju. Podkreślano potrzebę zwiększania środków produkcji dla rolnictwa, jak też rozbudowy i modernizacji przemysłu spożywczego i przechowalnictwa w celu zapobiegania marnotrawstwu żywności. Wypowiadano się również za umacnianiem stabilnej polityki rolnej, równoprawnego traktowania wszystkich sektorów w rolnictwie i utrzymaniem opłacalności produkcji rolniczej. Osiągnięcie samowystarczalności żywnościowej wymaga także szerszego uczestnictwa Polski w międzynarodowym obrocie towarami rolno-spożywczymi. Takie możliwości istnieją. Już obecnie eksport artykułów rolno-spożywczych zajmuje czołowe miejsce w handlu zagranicznym i w ostatnich latach wykazuje dużą dynamikę. Ten kierunek trzeba umacniać w interesie całej gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#TadeuszSzelachowski">Możliwości zwiększenia współpracy w tej dziedzinie potwierdziły Międzynarodowe Targi Żywnościowe w Poznaniu, zorganizowane po raz pierwszy w roku bieżącym. Liczny udział wielu krajów świata w tych targach oraz wykazywane przez nie zainteresowania zwiększoną współpracą z Polską, stwarzają szanse dla naszego rolnictwa i gospodarki żywnościowej umacniania pozycji we współpracy z innymi krajami.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#TadeuszSzelachowski">Zjednoczone Stronnictwo Ludowe będzie równocześnie konsekwentnie działać na rzecz poprawy warunków pracy i życia na wsi, łagodzenia różnic społecznych występujących między mieszkańcami miast i wsi, budowy i unowocześniania infrastruktury na wsi.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#TadeuszSzelachowski">Wysoki Sejmie! Węzłowym problemem polityki Rządu jest polityka zagraniczna i pozycja Polski na arenie międzynarodowej. Popieramy te kierunki działania. Ścisła współpraca ze Związkiem Radzieckim i innymi krajami socjalistycznymi jest gwarantem powodzenia i podstawą naszego działania w tym zakresie. Opowiadamy się także za ożywionymi stosunkami z innymi krajami. Dalsze rozszerzanie i pogłębianie współpracy gospodarczej i wymiany towarowej stwarza możliwości przywracania równowagi i przyspieszenia rozwoju gospodarczego oraz rozwoju nowoczesnej techniki i technologii.</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#TadeuszSzelachowski">Obywatele Posłowie! Zjednoczone Stronnictwo Ludowe, współdziałające z Polską Zjednoczoną Partią Robotniczą i Stronnictwem Demokratycznym oraz wszystkimi siłami postępowymi działającymi w PRON, będzie zdecydowanie wspierać politykę nowego Rządu, odpowiadającą interesom socjalistycznego państwa i oczekiwaniom narodu.</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#TadeuszSzelachowski">Przedłożony program działania Rządu wymaga pełnej realizacji. Gwarantem tego są m.in. przedstawione już i proponowane zmiany w zakresie instrumentów ekonomicznych oraz usprawniania kierowania gospodarką i państwem.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#TadeuszSzelachowski">Klub Poselski ZSL będzie aktywnie uczestniczył w kształtowaniu ustaw, uchwał i programów przyjmowanych przez Sejm, w kontroli i ocenie ich realizacji, odnosząc się krytycznie do wszelkich nieprawidłowości w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-14.15" who="#TadeuszSzelachowski">W imieniu Klubu Poselskiego ZSL pragnę zapewnić, że zamierzenia przedstawione przez Premiera Zbigniewa Messnera zyskają w naszym Stronnictwie pełne poparcie i aktywny współudział w ich realizacji. Dobro ojczyzny było i jest jedną z najwyższych wartości ruchu ludowego. Klub Poselski ZSL będzie głosował za przedstawionymi propozycjami składu osobowego Rady Ministrów. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-14.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#JadwigaBiedrzycka">Głos ma poseł Marek Wieczorek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#MarekWieczorek">Obywatelko Marszałku! Obywatele Posłowie! Inaugurując prace Sejmu IX kadencji, mamy poczucie wielkiej odpowiedzialności nałożonej przez nasz naród, przez wszystkie jego klasy i warstwy społeczne, wszystkie jego generacje na nas posłów, na Sejm jako na najwyższy organ władzy państwowej.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#MarekWieczorek">Niedawny akt wyborczy, tak jednoznaczny w swojej patriotycznej i politycznej wymowie i poprzedzająca wybory kampania ukazały wyraźną hierarchię potrzeb i aspiracji narodu. Społeczeństwo nasze, dokonując w milionach jednostkowych aktów określonego wyboru, opowiedziało się za rozwojem socjalistycznej Polski, za treściami zawartymi w „Deklaracji Wyborczej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego”, nałożyło na nas, posłów, obowiązek służenia narodowi całą swoją wiedzą i doświadczeniem. Ślubowanie, które przed paru dniami składaliśmy, potwierdziło przyjęcie przez nas tych obowiązków, zaś słowa Marszałka Sejmu o misji Sejmu IX kadencji, misji dalszego utrwalania i rozwijania idei porozumienia narodowego, budowy Polski silnej i sprawiedliwej, wyrażały myśli i uczucia nas obecnych w tej sali. Wierzymy głęboko, my — członkowie Klubu Poselskiego Stronnictwa Demokratycznego, w imieniu którego mam zaszczyt przemawiać, że cel ten osiągniemy, że stać nas i na wysiłek i na wytrwałość w realizacji tych zamierzeń. Wierzymy bowiem w przyszłość naszego kraju, zamieszkałego przez ludzi ofiarnych w swojej patriotycznej większości, zdolnych do wielkich czynów i wyrzeczeń, byleby prawidłowo określanych i sprawiedliwie rozdzielających ciężary związane z jakże potrzebnym Polsce rozwojem.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#MarekWieczorek">Wysoki Sejmie! Liczne, coraz bardziej liczne są świadectwa identyfikowania się społeczeństwa z programem i działaniami Rządu, którym przez blisko 5 najtrudniejszych lat ofiarnie i twórczo kierował Premier Wojciech Jaruzelski. I mówimy o tym nie tylko dla satysfakcji, ale z potrzeby rzetelnego obrachunku sił w obliczu czekających nas zadań, które są trudne, niekiedy niezwykle trudne, ale które podjąć musimy i podjąć jesteśmy w stanie, świadomi akceptacji i społecznego poparcia dla tych celów, które zawarte zostały w „Deklaracji Wyborczej PRON”.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#MarekWieczorek">Ponad 40 tysięcy wniosków i postulatów zgłoszonych przez wyborców w toku tegorocznej kampanii, krytyczny, ale konstruktywny w swoich treściach i intencjach nurt przedwyborczej dyskusji, rzeczowy dialog obywateli z władzą świadczą o przełamywaniu narzucanych jeszcze nie tak dawno w pewnych kręgach społecznych postaw niechęci i nieufności.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#MarekWieczorek">Linia socjalistycznej odnowy ukształtowana przez IX Zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, działania Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego dowodzą już dzisiaj ponad wszelką wątpliwość, zarówno prawidłowości strategicznej koncepcji rozwiązania polskiego kryzysu lat osiemdziesiątych, jak i konkretnych postępów w osiąganiu kolejnych etapów normalizacji sytuacji wewnętrznej i odbudowy pozycji Polski na arenie międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#MarekWieczorek">Wysoki Sejmie! Stronnictwo Demokratyczne, jako współtwórca i współrealizator polityki socjalistycznej odnowy, wniosło konstruktywny wkład myśli i czynu w rozwiązywanie nabrzmiałych problemów społeczno-politycznych, moralnych i gospodarczych, które stawiał na porządku dziennym burzliwy rozwój wydarzeń. Wiodące hasło naszego programu — „urzeczywistnianie demokracji w socjalistycznym państwie polskim” — zachowuje swą aktualność i stanowić będzie cel działania naszego Stronnictwa i jego Klubu Poselskiego w pracy dla kraju. Łączy ono w jednej wspólnej formule zarówno cele działania, jak i demokratyczne formy i metody ich osiągania. Odpowiada potrzebom naszej złożonej współczesności i wyrasta z tradycji, do których odwołuje się nasze Stronnictwo.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#MarekWieczorek">W Manifeście Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, opublikowanym półtora wieku temu na obczyźnie, czytamy: „Wszystko dla ludu, przez lud — oto najogólniejsza zasada demokracji, cel i formę zarazem obejmująca. Wszystko dla ludu, dla wszystkich jest celem, wszystko przez lud, przez wszystkich jest formą”. Ta zadziwiająco trafna i ciągle aktualna formuła demokracji pozostaje w naszej świadomości i wraz z dokumentami XII i XIII Kongresu Stronnictwa Demokratycznego kierunkować będzie nasze prace w Sejmie i udział Stronnictwa w życiu społeczno-politycznym kraju.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#MarekWieczorek">Pragniemy nade wszystko uczestniczyć w kontynuacji dzieła reform i porozumienia narodowego, zapoczątkowanych w swoim obecnym kształcie i określonych przez naszych poprzedników — Sejm VIII kadencji. Uważamy, że ta ogólnopolityczna funkcja Sejmu zweryfikowała się pozytywnie w ostatnim 5-leciu, stając się jednym z istotnych czynników wzrostu autorytetu i wysokiej pozycji naszego parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#MarekWieczorek">Obywatelko Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Poselski Stronnictwa Demokratycznego z uwagą wysłuchał expose Prezesa Rady Ministrów. Podzielamy wyrażone przez obywatela Premiera przekonanie, że o przyszłości Polski decydować będzie realizacja zamierzeń gospodarczych. Bez poprawy efektywności naszej gospodarki nie będziemy w stanie zapewnić ani niezbędnego rozwoju, ani koniecznego poziomu potrzeb społecznych. Kluczem do wzrostu efektywności jest konsekwentnie prowadzona reforma gospodarcza. Znajdujemy się dzisiaj w takim punkcie, w którym dotychczasowe efekty wdrażania reformy, wraz ze wszystkimi towarzyszącymi temu procesowi niezbędnymi modyfikacjami, powinny być już przekształcone w ustabilizowany zespół reguł gry obowiązujących zarówno przedsiębiorstwa, jak i tzw. centrum.</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#MarekWieczorek">Odpowiada nam rzeczowość, z jaką expose kreśli zadania w poszczególnych dziedzinach. Ostatecznie czy chodzi o budownictwo, czy o sprawność procesów inwestycyjnych, czy też o powodzenie naszej polityki eksportowej, to wszyscy doskonale wiemy, że nie są to problemy nowe, identyfikowane po raz pierwszy, ani też, że rozwiązanie któregoś z nich może nastąpić dzięki tworzeniu tzw. odkrywczych programów. Takich programów mamy za sobą aż nadto, natomiast kluczem do sprawy jest właśnie uprzednio wskazana rzeczowość podejścia i konsekwencja w utrzymywaniu obranych kierunków. Rezultaty również zależeć będą od tego, w jakim stopniu o potrzebie takiego właśnie podejścia zdołamy przekonać społeczeństwo. I tu Wysoka Izbo również nasza — posłów rola.</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#MarekWieczorek">Obywatele Posłowie! Na tym tle rozpatrujemy doskonalenie struktur zarządzania — w myśl zasady, że organizacja służy odpowiednio pogrupowanym zadaniom, a nie zadania mają być dostosowane do form organizacyjnych. W tym znaczeniu Wysoka Izbo, rozumiemy przedstawione propozycje zmian strukturalnych Rządu. Widzimy w nich kolejną możliwość podnoszenia sprawności zarządzania, umacniania roli i odpowiedzialności ministrów za powierzone im zadania.</u>
          <u xml:id="u-16.11" who="#MarekWieczorek">W odczuciu naszego Klubu przedstawiony program prac Rządu jest mocno osadzony w realiach międzynarodowych. Dotyczy to podstawowych zasad i kierunków naszej polityki zagranicznej, wyrażających wolę utrwalania pokoju, umacniania naszych więzi ze Związkiem Radzieckim i krajami socjalistycznej wspólnoty oraz otwarcia na wszystko, co może być konstruktywne we współdziałaniu z państwami o odmiennych ustrojach. Dotyczy to także gospodarczej strony stosunków międzynarodowych, aktywizacji naszych powiązań handlowych, tworzenia warunków sprzyjających spłacie naszego zadłużenia, a nade wszystko szerokiemu rozwojowi współpracy gospodarczej ze Związkiem Radzieckim i krajami socjalistycznymi.</u>
          <u xml:id="u-16.12" who="#MarekWieczorek">Wysoka Izbo! Zrozumiałe jest, że expose Prezesa Rady Ministrów dotyczy kwestii węzłowych i że ujmuje je generalnie. Z tego punktu widzenia to, co usłyszeliśmy o drobnej wytwórczości nabiera znaczącej wymowy. Udział drobnej wytwórczości — państwowego przemysłu terenowego, spółdzielczości pracy i rzemiosła — w całości produkcji przemysłowej jest w Polsce bardzo niski — wynosi zaledwie 11%. Będziemy dążyć do jego powiększenia w najbliższym 5-leciu do 15%, a w dalszym okresie do 25%. Widzimy w tym jeden z ważnych aspektów restrukturalizacji gospodarki, a także ważny czynnik równowagi pieniężno-rynkowej. Na tym polu — specjalnie to podkreślam — zakładamy bliskie i rzeczowe współdziałania z Rządem. W taki sam sposób widzimy współdziałanie w dziedzinach szczególnego zainteresowania Stronnictwa Demokratycznego, a więc w oświacie, nauce, kulturze, służbie zdrowia, ochronie środowiska — to jest w tych dziedzinach, których wyniki zależą od zaangażowania i aktywności zawodowej przede wszystkim inteligencji. Nagromadzony w ciągu 40-lecia wielki kapitał wiedzy i kwalifikacji powinien zaowocować znaczącymi efektami dla społeczeństwa i gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-16.13" who="#MarekWieczorek">Obywatele Posłowie! Mówiłem o niektórych tylko aspektach zaprezentowanego nam programu prac Rządu, do którego przecież wracać będziemy wielokrotnie w naszej pracy poselskiej. Ale już dziś chcę oświadczyć, że Klub Poselski Stronnictwa Demokratycznego program ten nie tylko popiera, ale będzie się czuł współodpowiedzialny za jego pomyślną i pełną realizację. Będziemy również do realizacji tego programu włączać te środowiska, w których działa nasze Stronnictwo i tworzyć klimat społecznego zaangażowania i wsparcia dla zawartych w nim zadań. Klub nasz poprze również zaproponowany przez obywatela Premiera skład Rządu.</u>
          <u xml:id="u-16.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#JadwigaBiedrzycka">Udzielam głosu posłowi Zenonowi Komenderowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#ZenonKomender">Obywatelko Marszałku! Wysoka Izbo! Kampania wyborcza do Sejmu IX kadencji stała się ogólnonarodową debatą nad teraźniejszością i przyszłością socjalistycznej Polski, najpełniejszą formą konsultacji społecznej w kluczowych dla naszego bytu sprawach. W akcie wyborczym zdecydowana większość społeczeństwa zademonstrowała raz jeszcze patriotyczne poczucie odpowiedzialności za losy kraju, dała odpór tym wszystkim, którzy próbowali nas skłócić, którzy chcą zahamować proces socjalistycznej odnowy, zepchnąć na manowce jałowych sporów i woluntarystycznych dywagacji. Ale równocześnie debata ta ukazała ogromną złożoność problemów, przed którymi stoimy, wydobyła wiele niedociągnięć i błędów, potwierdziła raz jeszcze niecierpliwość oczekiwań na załatwienie najbardziej palących spraw dnia codziennego. Konfrontowano te wszystkie oceny i postulaty z założeniami Narodowego Planu Społeczno-Gospodarczego na lata 1986–1900 i na dalszy okres, wskazując na potrzebę jasnego określenia hierarchii potrzeb społecznych w powiązaniu z rachunkiem środków służących ich zaspokajaniu. Naszym zadaniem — zadaniem Sejmu i Rządu — będzie możliwie realne określenie tych relacji. Tego właśnie oczekują od nas wyborcy. Problemy te, właśnie w tym kontekście zostały zaprezentowane w expose Prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#ZenonKomender">Koło Poselskie „Pax”, w którego imieniu mam zaszczyt przemawiać, udziela poparcia dla tak przedstawionych kierunkowych założeń działalności Rządu. Zdajemy sobie sprawę z tego, że można je będzie szczegółowo i konkretnie rozpracować dopiero przy konstruowaniu ostatecznych projektów planu i budżetu na rok 1986 i planu 5-letniego. W debacie nad tymi przedłożeniami rządowymi trzeba będzie możliwie wyczerpująco naświetlić zagadnienia najczęściej poruszane w kampanii wyborczej, a więc sprawy wzrostu kosztów utrzymania i presji inflacyjnej, rewaloryzacji rent i emerytur społecznej ostrości i możliwości rozwiązywania problemu mieszkaniowego, drogi i metody zapewnienia samowystarczalności żywnościowej, potrzeby w dziedzinie ochrony środowiska, nauki, oświaty i kultury, służby zdrowia i opieki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#ZenonKomender">Z kampanii wyborczej trzeba odnotować także coraz powszechniejszą świadomość, że bez większej i jakościowo lepszej produkcji, bez poprawy efektywności gospodarowania nie starczy środków niezbędnych do realizacji nawet najpilniejszych celów społecznych. Problemy te stają się coraz trudniejsze, gdyż ze względu na konieczność obsługi zadłużenia zagranicznego dochód narodowy do podziału, jak mówił o tym Premier, będzie stale niższy od wytworzonego, co wynika z konieczności wypracowania znacznej nadwyżki eksportu nad importem.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#ZenonKomender">Debata przedwyborcza wykazała również, że tylko w części wykorzystujemy możliwości, jakie stwarza — wdrażana często z oporami, trudnościami i opóźnieniami — reforma gospodarcza. Uruchomiono dotychczas jedynie najprostsze rezerwy. Konieczne jest dziś sięgnięcie do głębszych pokładów istniejących jeszcze możliwości, przede wszystkim przez racjonalne wykorzystanie istniejącego potencjału ludzkiego i materialnego, podnoszenie jakości i obniżanie kosztów produkcji i usług.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#ZenonKomender">Reforma gospodarcza powinna w większym niż dotychczas stopniu stymulować wzrost wydajności pracy przez postęp naukowo-techniczny i większą dyscyplinę pracy opartą o motywacyjne systemy płac. Podjęto już wiele działań dla przyspieszenia ruchu na linii nauka — technika — gospodarka. Zwiększono środki materialno-finansowe, wprowadzono nowe rozwiązania prawne i organizacyjne. Nadaje się coraz wyższą rangę wynalazczości i racjonalizacji. Działania te powinny przynieść pożądane rezultaty.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#ZenonKomender">W kampanii wyborczej wskazywano na konieczność oszczędnego gospodarowania, ścisłego stosowania rachunku ekonomicznego, uruchamiania czynników wpływających na obniżkę kosztów produkcji i usług, przeciwdziałania samowoli cenowej, eliminowania brakoróbstwa. Ukazano rażące przykłady złej eksploatacji maszyn, środków transportu i różnego rodzaju, często bardzo drogich, importowanych urządzeń produkcyjnych. W tej sferze tkwią ogromne możliwości poprawy efektów gospodarowania, a tym samym poprawy warunków życia ludzi pracy.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#ZenonKomender">Wysoka Izbo! Podstawą formowania platformy politycznej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego była troska o zabezpieczenie suwerenności i niepodległości państwa, ugruntowanie tożsamości narodowej oraz podmiotowej roli narodu w kształtowaniu trwałego, godnego miejsca Polski Ludowej w Europie i świecie. Dziś bardziej niż kiedykolwiek przedtem zdajemy sobie sprawę z tego, że współcześnie ta podmiotowa rola narodu polskiego zależy od wielu czynników, ale przede wszystkim od wartości moralnej społeczeństwa polskiego, od naszego potencjału demograficznego i gospodarczego, od stylu pracy i modelu konsumpcji w Polsce, od poziomu wykształcenia, twórczości naukowej, technicznej i artystycznej, a także od siły militarno-obronnej państwa, której istotę stanowi postawa gotowości i zdecydowanie użycia posiadanych środków w wypadku zagrożenia wartości najważniejszej, jaką jest niepodległość. A wreszcie zależy od powszechnego rozumienia wagi i znaczenia sojuszu ze Związkiem Radzieckim i pozostałymi krajami socjalistycznymi dla realizacji polskiej racji stanu. Sojusz ten gwarantuje zachowanie pokoju w świecie przez konsekwentnie realizowaną politykę odprężenia i ograniczania zbrojeń.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#ZenonKomender">Mówił o tych sprawach z trybuny Organizacji Narodów Zjednoczonych I Sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Premier Rządu polskiego, generał armii Wojciech Jaruzelski, stwierdzając m.in.: „Polska Rzeczpospolita Ludowa jest i pozostanie gorącym rzecznikiem wciąż jeszcze realnej możliwości powrotu do odprężenia w Europie i świecie. Wyrażamy niezmiennie gotowość do współdziałania z każdym rządem, ruchem i siłą społeczną, która zdąża do tego, aby świat był miejscem dla wszystkich ludzi bezpiecznym”.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#ZenonKomender">Sofijskie posiedzenie Doradczego Komitetu Politycznego Państw-Stron Układu Warszawskiego skonkretyzowało alternatywę dla imperialistycznej polityki napięcia i konfrontacji. Opracowało założenia powrotu do odprężenia i równoprawnej współpracy. Sformułowało realne propozycje rozbrojeniowe, w pełni popierające nowe pokojowe inicjatywy Związku Radzieckiego. Społeczeństwo polskie, znające najlepiej wartość życia w pokoju, w pełni solidaryzuje się z tym stanowiskiem.</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#ZenonKomender">Obywatele Posłowie! Wysoka Izbo! „Deklaracja Wyborcza PRON” stanowiła dobrą podstawę pogłębienia procesu porozumienia i normalizacji społeczno-politycznej. Jesteśmy zobowiązani do wdrażania w życie wszystkich jej stwierdzeń i postulatów. W Deklaracji zapisano m.in.: jesteśmy za „umacnianiem państwa, rozszerzeniem i doskonaleniem demokratycznych metod sprawowania władzy, zapewnieniem sprawnego działania instytucji państwowych i samorządowych”.</u>
          <u xml:id="u-18.10" who="#ZenonKomender">Ruch społecznie postępowych katolików „Pax” od początku swego istnienia, formułując postulaty odnoszące się do rozwoju demokracji, opierał się zawsze na założeniu, że system polityczny Polski Ludowej powinien się oprzeć na uznaniu, uzasadnionej również historycznie, przewodniej politycznie roli partii klasy robotniczej, pełnionej w koalicji z siłami sojuszniczymi. Układ ten stanowi podstawę koalicyjnego charakteru władzy państwowej, ugruntowanego w ostatnich latach w procesie socjalistycznej odnowy. Właściwe funkcjonowanie tego systemu wymaga wzrostu autentyzmu, autorytetu i jasnego określenia tożsamości ideowo-politycznej sojuszników partii i ich socjalistycznego zaangażowania. Wzrost ich autorytetu powinien opierać się na reprezentowaniu i realizacji autentycznych potrzeb społecznych. W naszym rozumieniu dalszy rozwój demokracji socjalistycznej w Polsce należy oprzeć na dialogu i współdziałaniu wszystkich środowisk działających z inspiracji różnych światopoglądów, mobilizujących do działań na rzecz pomnażania wspólnego dobra. Ta formuła demokracji światopoglądowej opiera się na doświadczeniu historycznym wskazującym na to, że podziały światopoglądowe nie muszą pokrywać się z podziałami politycznymi.</u>
          <u xml:id="u-18.11" who="#ZenonKomender">Od 40 lat „Pax” wewnątrz społeczności katolickiej realizuje zasadę swobody wyboru politycznego i walczy o pełnoprawność dla społeczno-politycznej orientacji prosocjalistycznej katolików świeckich, uczestniczących świadomie i twórczo najpierw w powojennej odbudowie kraju, a potem w rozwoju potencjału Polski Ludowej, w ugruntowywaniu jej pozycji w obozie socjalistycznym. Historia dowiodła, że światopogląd katolicki nie determinuje konkretnych postaw politycznych, pozostawia prawo do różnych ocen zmiennej rzeczywistości społecznej i do formułowania różnych programów społecznych i politycznych. Zdajemy sobie sprawę z tego, że posłannictwo Kościoła, współcześnie wyrażone w doktrynie Soboru Watykańskiego II, nie ma charakteru politycznego, gospodarczego czy społecznego, lecz ma charakter religijny. Misję nadprzyrodzoną i duszpasterską Kościół wypełnia autonomicznie, działa jednak nie w oderwaniu od rzeczywistości, ale w konkretnym czasie, w konkretnym narodzie, państwie i ustroju. Kościół, pełniąc swą duszpasterską misję, zwraca się do tych samych ludzi, którzy z innego tytułu wypełniają swe patriotyczne i obywatelskie zadania w narodzie i państwie. Stąd, ze względu na dobro wspólne, tworzone przez wszystkich obywateli, konieczne jest stałe, wszechstronne współdziałanie Kościoła ze świeckim państwem.</u>
          <u xml:id="u-18.12" who="#ZenonKomender">„Deklaracja Wyborcza PRON”, wzywa do „dbałości o moralne oblicze społeczeństwa, o kulturę stosunków międzyludzkich, okazywaną zawsze i wszędzie wzajemna życzliwość i pomoc”. Kampania wyborcza stała się właśnie okazją do uruchomienia szerokiego ruchu krzewienia kultury moralnej i budowy ładu moralnego, pomnażania wspólnego dobra. Wyborcy powszechnie postulowali, aby realizacja tych zadań stała się najszerszą platformą porozumienia wszystkich Polaków, rzeczywistego współdziałania marksistów z katolikami, stałej współpracy organów państwowych i kościelnych. Wagę tej współpracy podkreślono dobitnie w „Deklaracji Wyborczej PRON” słowami: Dobro Ojczyzny jest naszym celem nadrzędnym. Niech temu owocnie służy współdziałanie obywateli różnych światopoglądów, państwa i Kościoła katolickiego oraz kościołów i wspólnot innych wyznań. Jest ono ważnym składnikiem porozumienia narodowego, wyrazem trwałych zasad polityki wyznaniowej, przyczynia się do wzbogacenia ogólnonarodowych wartości moralnych, społecznych i materialnych”. Funkcja społeczna światopoglądu chrześcijańskiego powinna polegać w tej chwili przede wszystkim na osłabianiu i eliminowaniu wszystkich destruktywnych zjawisk społecznych, na uczestnictwie w procesie odnowy moralnej, na przezwyciężaniu podziałów i wzajemnej wrogości, na dążeniu do pojednania i narodowej integracji, na odbudowie wzajemnego zaufania, na rozwiązywaniu wszystkich problemów przez dialog i na zdążaniu tą drogą do porozumienia narodowego.</u>
          <u xml:id="u-18.13" who="#ZenonKomender">W naszym przekonaniu autorytet religijno-moralny i patriotyczny Kościoła w Polsce, mimo okresowych trudności czy napięć w stosunkach z państwem, mimo prób wykorzystywania przez ośrodki antysocjalistyczne moralno-religijnego autorytetu Kościoła do walki z socjalistycznym państwem — Kościół służył i służy utrzymaniu i umacnianiu pokoju wewnętrznego, pomnażaniu wielu wartości niezwykle ważnych dla naszego narodu i polskiej racji stanu.</u>
          <u xml:id="u-18.14" who="#ZenonKomender">Doświadczenia ostatniego okresu naszej historii dowodzą, że tylko wspólną, zgodną pracą można stworzyć fundamenty lepszego bytu naszych rodzin, rozwoju potencjału narodowego, siły ekonomicznej i obronnej państwa. Stąd praca na rzecz wspólnego dorobku jest elementarnym obowiązkiem moralnym wobec naszych rodzin i ojczyzny. Na tym gruncie umacnia się wspólnota narodowa. Zrywanie tych więzi, niedocenianie, marnotrawienie czy też lekceważenie dorobku, na który zapracowało wiele pokoleń, niszczy narody, niszczy państwa.</u>
          <u xml:id="u-18.15" who="#ZenonKomender">Mówiąc o tych sprawach w dramatycznych chwilach sierpniowego przełomu w 1980 roku w kazaniu jasnogórskim, Prymas Polski ksiądz Stefan kardynał Wyszyński daje nam katolikom takie wskazanie: „Trzeba wypełnić obowiązki dnia każdego — obowiązki, które spoczywają na każdym człowieku, na każdej rodzinie, na naszym życiu społecznym i zawodowym. Im lepiej wypełniamy swoje codzienne obowiązki (…), im doskonalej — świadomi odpowiedzialności za naród — wypełniamy swoje codzienne zadania, tym prawa nasze są bardziej uzasadnione, ugruntowane i w miarę tych praw możemy stawiać wymagania. Ale nie inaczej! To jest fundament budowy, a zarazem przedziwne misterium życia całej społeczności rodzinnej, narodowej i państwowej, innych dróg nie ma”. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-18.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#JadwigaBiedrzycka">Głos ma poseł Kazimierz Morawski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#KazimierzMorawski">Obywatelko Marszałku! Wysoki Sejmie! Z wielką uwagą wysłuchaliśmy wszyscy expose Prezesa Rady Ministrów Zbigniewa Messnera, który przedstawił program prac Rządu. Jego główna linia stanowi kontynuację polityki Rządu socjalistycznej odnowy, na czele którego stał generał Wojciech Jaruzelski. Chciałbym z całą mocą podkreślić, iż Rząd ten stawił czoła dramatycznym wyzwaniom i okolicznościom, sprostał z powodzeniem jakże trudnym i złożonym zadaniom ostatnich lat i utorował drogę do stabilizacji i normalizacji życia w kraju. Wyrażamy pełne uznanie dla tych dokonań i tego wielkiego dorobku. Stanowią one dobry punkt wyjściowy do programu i całokształtu poczynań nowego Rządu i jego Premiera.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#KazimierzMorawski">Z wystąpienia Prezesa Rady Ministrów wynika wyraźnie, że priorytetowe zadania, jakie są dziś przed nami wszystkimi, wiążą się ściśle z funkcjonowaniem i efektywnością gospodarki narodowej. Są to zadania niezmiernie trudne. Od ich wykonania, od stworzenia i wykorzystania możliwości takiego rozwoju kraju, który zapewni dotrzymanie kroku rewolucji naukowo-technicznej, trwającej w skali światowej, zależy miejsce Polski w świecie, jej pozycja międzynarodowa, a przede wszystkim perspektywy życiowe naszego narodu.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#KazimierzMorawski">Aby te wielkie i niezwykle pilne zadania mogły zostać urzeczywistnione, trzeba nie tylko wielkich sum inwestowanych środków, wyższej jakości organizacji pracy czy nowoczesnych technologii. Wspólną podstawową wartością humanizmów różnych odcieni — od chrześcijańskiego do marksistowskiego — jest niezłomne przekonanie, że najważniejszym składnikiem i motorem wszelkiego procesu wytwórczego jest człowiek, jego świadomość i morale.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#KazimierzMorawski">Jaki jest dzisiaj stan polskiego społeczeństwa? Co uczynić, aby w swej zdecydowanej większości stało się ono tym potężnym czynnikiem twórczym, który poruszy społeczno-ekonomiczne mechanizmy produkcji, przyczyni się do dynamizowania i modernizowania gospodarki? Oto pytania zasadnicze dla naszej przyszłości. W związku z tymi pytaniami pragnę zwrócić uwagę na niektóre tylko problemy, które mieć będą zasadnicze znaczenie dla urzeczywistniania przedstawionych celów. Główne poczynania — jak słyszeliśmy w expose Premiera — dotyczyć będą kontynuowania dzieła porozumienia narodowego i zasadniczych reform zapoczątkowanych przez Rząd generała Jaruzelskiego, tworzenia w oparciu o istniejące akty prawne najlepszych warunków do szerokiego współuczestnictwa obywateli w decydowaniu o sprawach publicznych, podjęcia dalszych wysiłków na rzecz moralnego odrodzenia i przeciwdziałania wszelkiemu złu, niesprawiedliwości i nieliczeniu się z prawem.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#KazimierzMorawski">Porozumienie narodowe rozumiemy jako wspólne poczynania w duchu odpowiedzialności narodowej i państwowej, jednoczące ludzi różnych postaw i inspiracji światopoglądowych wokół nadrzędnych wartości i celów naszego narodu i państwa. Tę formułę wciela w życie Patriotyczny Ruch Odrodzenia Narodowego. Jedność celów, przy jednoczesnej wielości postaw, motywów, tradycji — oto przejrzysta i przekonywająca treść tej formuły zmierzającej do zjednywania ludzi i środowisk pragnących służyć dobru socjalistycznej Polski. Przy czym trzeba podkreślić, że występujące zróżnicowanie w naszym społeczeństwie stanowi czynnik aktywizujący, dynamizujący życie społeczne w naszym kraju. Chodzi o to, aby tę wielką szansę jednoczenia w różnorodności, jaką niesie w sobie idea PRON, w pełni wykorzystywać i by tworzyć warunki przybliżania i włączania w nurt życia społecznego także tych, którzy jeszcze pozostają niezdecydowani.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#KazimierzMorawski">Sejm poprzedniej kadencji dokonał wielkiej pracy ustawodawczej, uchwalił liczne akty prawne, demokratyzujące i reformujące życie publiczne. Są wśród nich tak podstawowe dla kształtowania życia państwowego, gospodarczego i społecznego, jak ustawa o systemie rad narodowych i samorządu terytorialnego, o związkach zawodowych, prawo spółdzielcze, ustawa o samorządzie załogi i samorządach rolniczych. Stworzone zostały, jak nigdy dotąd, w Polsce Ludowej szerokie ramy ustawowe do uczestnictwa obywateli we wszelkich, liczących się decyzjach gospodarczych, społecznych i politycznych. W tych ramach rozwijać się teraz musi rzetelna działalność obywatelska, nacechowana poczuciem odpowiedzialności, rozwagą, rządnością, postawą dobrego gospodarza.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#KazimierzMorawski">Podczas zebrań z wyborcami wielokrotnie domagano się stanowczego egzekwowania wydawanych praw. Bez codziennych poczynań tysięcy radnych, działaczy związkowych, spółdzielczych, członków organizacji samorządowych, wielki wysiłek prawodawczy Sejmu VIII kadencji nie zostanie wykorzystany. Podkreślam szczególnie znaczenie, jakie ma czynne uczestnictwo w życiu publicznym, postawa gospodarskiej troski i współodpowiedzialności za sprawy małe i duże, regionalne i ogólnopolskie. Chrześcijaństwu jest szczególnie bliska postawa aktywności, przekształcania świata i zastanej rzeczywistości w kierunku zmian służących społeczeństwu, państwu, jednostce. Demokratyczne reformy zainicjowane przed trzema laty dają szansę takich przekształceń i doskonalących życie przeobrażeń. Trzeba je umieć nie tylko dostrzec, ale i w pełni wykorzystać.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#KazimierzMorawski">Wysoka Izbo! Obraz władzy kształtuje się i wykuwa na podstawie zetknięcia obywatela z najbliższymi mu instytucjami, urzędami, przedsiębiorstwami. Jak sprawy obywatela są załatwiane w gminie, w instytucji komunalnej, w urzędzie wojewódzkim, czy gminnej spółdzielni, wpływa na jego oceny, na złe lub dobre samopoczucie. Chodzi więc o to, aby nowy styl sprawowania władzy, wprowadzony przez generała Wojciecha Jaruzelskiego, nakierowany nie tyle na władanie, ile na służenie społeczeństwu, upowszechniał się na wszystkich szczeblach życia państwowego, w działalności wszelkich organizacji i instytucji społecznych. Jeśli te dwa czynniki: z jednej strony obywatelski, z drugiej administracyjny będą zgodnie z zaleceniami sejmowymi, zawartymi w ustawach stosować forsowany przez centrum władzy wzór, to państwo i rozwój kraju kroczyć będą drogą pomyślności.</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#KazimierzMorawski">Najtrudniejszą podstawą wszelkich demokratycznych przekształceń, koniecznego postępu gospodarczego jest moralność jednostek i społeczeństwa jako całości. Odrodzenie moralne oznaczać musi nie tylko wyzwalanie, stymulowanie postaw twórczych, ale i twarde tępienie zjawisk negatywnych, patologicznych. Wszystko to, co skaża i obezwładnia życie społeczne, a więc pijaństwo, złodziejstwo grosza publicznego, brutalność w stosunkach między ludźmi, niedbała praca, pasożytnictwo na organizmie zbiorowym, musi być zwalczane oczywiście przez władzę, ale przy najmocniejszym wsparciu całego społeczeństwa. Rodzina, szkoła, instytucje społeczne powinny wypracować program profilaktyczny, sięgający daleko w przyszłość. Społeczne plagi nie prędko ustępują i wymagają wieloletniego i dobrze skoordynowanego wysiłku wszystkich liczących się partnerów życia publicznego. Niemałą rolę ma tu do odegrania, o czym mówił w swym expose obywatel Premier, także Kościół katolicki i inne kościoły chrześcijańskie, których społecznikowskie tradycje, sięgające od średniowiecza do współczesności, są dobrze i powszechnie w Polsce znane. Sądzę, że w walce z wszelkim złem moralnym, z patologią życia, w zabiegach o społeczny etos pracy, uczciwość, moralność społeczną, spotkać się mogą i powinni z pożytkiem dla spraw Rzeczypospolitej wszyscy partnerzy, niezależnie od oblicza ideowego, źródeł religijnej czy pozareligijnej inspiracji. Dobrze byłoby, gdyby szeroko praktykowaną i budującą pobożność rzesz chrześcijan, katolików polskich można było znacznie szerzej niż dotąd przekuwać na codzienne cnoty obywatelskie, zawodowe i społeczne. Bardzo wiele ma tu do zrobienia duchowieństwo.</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#KazimierzMorawski">Głosząc potrzebę odrodzenia moralnego, także przez dobrą pracę, pochwałę człowieka pracowitego, zgadzamy się w pełni z Premierem, że głównym kryterium obsadzania stanowisk czy to w administracji, czy w gospodarce, musi być fachowość, kompetencja, osobista prawość. Społeczeństwo natomiast pojąć musi, że można dzielić tylko to, co wyprodukowała jego zbiorowa praca i wysiłek. Najpierw praca, potem podział jej pożytków — to jedyna rozsądna kolejność rzeczy, a każde inne rozumowanie wiedzie na manowce i prowadzi do zakłamania życia społecznego. Bez dobrej, dobrze zorganizowanej i przemyślanej pracy, nie ma pomyślności społecznej i osobistej.</u>
          <u xml:id="u-20.10" who="#KazimierzMorawski">Wysoki Sejmie! Jako ruch chrześcijańsko-społeczny reprezentujemy szeroki krąg ludzi różnych wyznań chrześcijańskich. Ten ideowy kształt i charakter naszego Stowarzyszenia znajduje swe odzwierciedlenie w składzie Koła Posłów Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Społecznego. Z natury rzeczy ucząc się wzajemnej tolerancji i wcielając zasady tej tolerancji w życie, wiemy jak cenną stanowi ona wartość obywatelską i moralną. Nawiązujemy więc do ważnych tradycji różnych nurtów polskiego chrześcijaństwa, jego obywatelskości, światłego patriotyzmu i poczucia rzeczywistości oraz odpowiedzialności za państwo. Sądzimy, że właśnie te czynniki stanowią niezwykle istotne warunki współtworzenia konstruktywnego klimatu społecznego. Jesteśmy głęboko przekonani i naszą działalnością dajemy temu wyraz, iż tylko chrześcijaństwo aktywnie współuczestniczące w życiu społecznym, współodpowiedzialne za socjalistyczną rzeczywistość naszego kraju, będzie znajdować właściwą perspektywę rozwojową w naszym budującym socjalizm kraju. Kto zatem skłania chrześcijan w imię wierności wierze do negacji, absencji społecznej, do działań odśrodkowych i dezintegrujących — ten działa na szkodę nie tylko interesu ogólnospołecznego, ale na szkodę chrześcijaństwa, zawężając jego możliwości i miejsce w socjalistycznym rozwoju Polski. Dlatego pragniemy, aby bogactwo życia religijnego w Polsce znajdowało wyraz we właściwym sobie nurcie pracy duszpasterskiej i moralno-wychowawczej, a nie było spychane na tory działalności o charakterze politycznym i to w duchu negacji.</u>
          <u xml:id="u-20.11" who="#KazimierzMorawski">Wysoka Izbo! Do niezwykle ważkich z narodowego punktu widzenia warunków zewnętrznych pomyślnego i bezpiecznego rozwoju kraju należy utrzymanie i umocnienie tego układu sił, który od zakończenia II wojny światowej zapewnił Polsce i całej Europie pokój. Bez poczucia bezpieczeństwa, bez ochrony naszego pokojowego budownictwa przed straszliwymi zagrożeniami spirali zbrojeń mowy być nie może o skutecznej realizacji zadań, o których tu dziś mówimy. Właśnie dlatego konieczne jest uświadomienie sobie przez wszystkich światłych i rozumnie miłujących swoją ojczyznę Polaków, że obecnie i w nadchodzących końcowych latach XX wieku konieczne jest dalsze umacnianie czynników naszego narodowego i państwowego bezpieczeństwa. Wśród nich zaś sprawą dla narodu i państwa polskiego najważniejszą jest dalej utrwalać i wzbogacać wszechstronną współpracę i sojusz Polski ze Związkiem Radzieckim i innymi państwami wspólnoty socjalistycznej.</u>
          <u xml:id="u-20.12" who="#KazimierzMorawski">Niebawem odbędzie się w Genewie spotkanie między przywódcą radzieckim Michaiłem Gorbaczowem a prezydentem Stanów Zjednoczonych Ameryki Ronaldem Reaganem. Wraz z całą odpowiedzialną polską opinią publiczną przywiązujemy do wyników tego spotkania najwyższe znaczenie. Dlatego, kierując się nadrzędnym interesem narodu i państwa polskiego, w pełni popieramy stanowisko krajów socjalistycznych uzgodnione podczas niedawnego spotkania sofijskiego przywódców Państw — Stron Układu Warszawskiego. Pozytywny wynik genewskich rozmów stanowiłby kolejny istotny czynnik zewnętrzny, ułatwiający realizację również naszych pokojowych zamierzeń i planów. Tymi intencjami powodowani, udzielamy pełnego poparcia dla założeń programowych Rządu zawartych w expose obywatela Premiera Zbigniewa Messnera.</u>
          <u xml:id="u-20.13" who="#KazimierzMorawski">Pragnę oświadczyć w imieniu Koła Posłów Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Społecznego, że będziemy udzielać poparcia pracom Rządu.</u>
          <u xml:id="u-20.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#JadwigaBiedrzycka">Udzielam głosu posłowi Zbigniewowi Zielińskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#ZbigniewZieliński">Pani Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawiony przez Premiera Zbigniewa Messnera program pracy Rządu, Rządu który mamy dzisiaj powołać, wskazuje na dążenie do utrwalenia linii odnowy, której początek dały porozumienia społeczne z sierpnia i września 1980 roku. W szczególności zaś jest on potwierdzeniem pragnienia konsekwentnego respektowania zasad reformy gospodarczej. Nie wchodząc w szczegóły programu, który wymaga wnikliwej analizy, czym na pewno zajmą się w najbliższym czasie komisje sejmowe przy współudziale przyszłej Rady Społeczno-Gospodarczej, chciałbym w imieniu Koła Poselskiego Polskiego Związku Katolicko-Społecznego wyrazić poparcie dla zamierzonych przedsięwzięć, mających na celu uzyskanie większej sprawności w sterowaniu systemem państwowym, m.in. przez modernizację jego organów centralnych.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#ZbigniewZieliński">Bariery materiałowe i energetyczne ograniczają na najbliższe lata dynamiczną projekcję rozwoju gospodarczego, tak przecież bardzo oczekiwaną przez społeczeństwo. Rezerwy, którymi dysponujemy tkwią w czynniku ludzkim, w organizacji i pełniejszym wykorzystaniu potencjału produkcyjnego. W tych dziedzinach jest wiele do zrobienia, ale wymaga to mobilizacji psychicznej całego narodu. To gigantyczne zadanie musi być podjęte, bo od niego zależy przyspieszenie postępu cywilizacyjnego w naszej ojczyźnie.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#ZbigniewZieliński">Podzielamy pogląd przedstawiony przez Premiera Zbigniewa Messnera, że połowa lat osiemdziesiątych zadecyduje o przyszłości Polski. W nadchodzącym pięcioleciu gospodarka nasza musi otrzymać impuls, musi wkroczyć na drogę możliwie szybkiego, harmonijnego rozwoju. Społeczeństwo oczekuje od Rządu właściwej organizacji pracy, aby można było pracować wydajnie, oczekuje gwarancji, że praca ta nie będzie marnowana, że jej efekty będą właściwie zagospodarowane, przeznaczone na najpilniejsze cele. Oczekuje się takiego systemu płac, aby za dobrą pracę można było otrzymywać więcej, a za złą, żeby stosowane były skuteczniejsze sankcje. Stałą troskę o prawidłową realizację tych zadań będzie musiał wykazać Sejm IX kadencji. Koło nasze pragnie przyczynić się do tworzenia klimatu wokół tych wielkich wyzwań, które są dzisiaj przed całym narodem.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#ZbigniewZieliński">Koło Poselskie Polskiego Związku Katolicko-Społecznego, skupiające obecnie pięciu posłów, nie jest w Sejmie zgrupowaniem nowym. Zasady, którymi pragniemy się kierować, sformułowane zostały po raz pierwszy przez posłów II kadencji Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, kiedy to po październiku 1956 r. stał się możliwy w nim udział katolików z zachowaniem ich autentycznej więzi z kościołem. Było to jeszcze przed soborowym „agiornamento”. Wówczas takie zaangażowanie się katolików świeckich nie znajdowało jeszcze oparcia w stanowisku II Soboru Watykańskiego. Jeżeli więc przedstawiciel Koła Poselskiego „Znak” mógł wówczas oświadczyć: „Jesteśmy tu w poczuciu obowiązku patriotycznego. Wchodząc do Sejmu, bierzemy na siebie część odpowiedzialności politycznej. (…) Nie jesteśmy partią, nie jesteśmy stronnictwem i nie zmierzamy do przekształcenia się w stronnictwo. Jesteśmy poza obrębem czynników, które sprawują władzę i w tej sytuacji łatwiej byłoby zajmować postawę krytycznego obserwatora, ale wybraliśmy trudniejszą drogę odpowiedzialności (…). Zrobiliśmy tak w przekonaniu, że dziś pomimo różnic ideologicznych i przykrych doświadczeń przeszłości, łączą nas ważne cele narodowe i państwowe — ideał Polski suwerennej i sprawiedliwej, o ustroju, gdzie nie ma żadnej formy wyzysku człowieka przez człowieka, Polski demokratycznej”.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#ZbigniewZieliński">Było to możliwe w rezultacie zrozumienia dla takiego stanowiska ze strony Prymasa Tysiąclecia ks. Stefana kardynała Wyszyńskiego. Był on głęboko przekonany o potrzebie obecności polskich katolików w życiu publicznym swego kraju, wszędzie tam, gdzie mogą oni współuczestniczyć w działaniu na rzecz narodu i państwa. Jakże wyraźnie mówił o tym w sierpniu 1980 r., wskazując na związki między prawami i obowiązkami obywatelskimi, których realizacja „wymaga rozwagi, roztropności ducha, pokoju i pracy, bez której nie ma właściwego rozwiązania w obecnej sytuacji, pomimo najsłuszniejszych racji, jakie moglibyśmy przytoczyć”. I dalej: „Im doskonalej — świadomi odpowiedzialności za naród — wypełniamy wyznaczone sobie codzienne zadania, tym prawa nasze są bardziej uzasadnione, ugruntowane i w imię tych praw możemy stawiać wymagania”. W tym duchu utrzymuje się także obecne nauczanie Episkopatu Polski, znajdujące wyraz przede wszystkim w wypowiedziach Prymasa Glempa, głęboko zatroskanego o stan społecznej moralności, a także o realizację praw i obowiązków członków wspólnoty narodowej.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#ZbigniewZieliński">Zwracając się ku przeszłości, pragniemy potwierdzić wolę kontynuowania dorobku naszych poprzedników w Sejmie. Wspominamy dzisiaj w szczególności nieżyjących Jerzego Zawieyskiego i Konstantego Łubieńskiego, którzy wnieśli znaczący wkład w ukształtowanie oblicza parlamentu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#ZbigniewZieliński">Stajemy dzisiaj w Sejmie wobec wielu nowych problemów, wywołanych sytuacją społeczno-polityczną i gospodarczą. Żeby sprostać zadaniom, nie wystarczy już dzisiaj czerpać z doświadczeń parlamentarnych poprzednich okresów. Dlatego czujemy się w obowiązku już na wstępie określić rolę, jaką wyznaczamy sobie w Sejmie IX kadencji.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#ZbigniewZieliński">Wysoki Sejmie! Podstawy samookreślenia się naszego Koła Poselskiego mają swoje źródła:</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#ZbigniewZieliński">— po pierwsze — w uznaniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej za dzisiejszą postać istniejącego od lat tysiąca państwa polskiego i za wspólną ojczyznę wszystkich Polaków;</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#ZbigniewZieliński">— po drugie — w przyjęciu za podstawę inspiracji naszego działania wskazań nauczania społecznego Kościoła katolickiego, opartej na ścisłej więzi z jego hierarchią;</u>
          <u xml:id="u-22.10" who="#ZbigniewZieliński">— po trzecie — w sięganiu do historycznych doświadczeń polskich ruchów katolicko-społecznych.</u>
          <u xml:id="u-22.11" who="#ZbigniewZieliński">Świadomi znaczenia powszechnego porozumienia wszystkich Polaków w sprawach narodu i państwa, jesteśmy obecnie w Patriotycznym Ruchu Odrodzenia Narodowego. Ruch ten, dążąc do przezwyciężenia aktualnie występujących trudności i poszerzenia zasięgu swego oddziaływania, podejmuje wiele inicjatyw dotyczących autentycznych problemów nurtujących społeczeństwo. Będąc w nim obecni, kierujemy się dążeniem do realizacji dobra powszechnego, korzystając z prawa do krytycznej oceny wszystkich negatywnych zjawisk w życiu publicznym. Chcemy w szczególności uczestniczyć:</u>
          <u xml:id="u-22.12" who="#ZbigniewZieliński">— w walce z patologią społeczną dzisiejszych czasów — a jest nią alkoholizm, rozkład rodziny, brak kultury współżycia, egoizm, kradzieże mienia społecznego i prywatnego, lekceważenie obowiązków zawodowych i społecznych, — przy rozwiązywaniu podstawowych problemów zdrowia psychicznego i fizycznego narodu tak ważnych dla jego przyszłości, a wśród nich przy rozwiązywaniu kwestii budownictwa mieszkaniowego, — w działaniach na rzecz poprawy stanu oświaty, zdrowia i opieki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-22.13" who="#ZbigniewZieliński">Nasza formuła uczestnictwa w życiu publicznym pozostaje bez zmian. Głosząc potrzebę współdziałania i współodpowiedzialności katolików polskich za rozwój państwowości w jej kształcie konstytucyjnym, rezerwujemy sobie prawo do krytycznej oceny konkretnej działalności i decyzji władz państwowych oraz publicznego wypowiadania się w tych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-22.14" who="#ZbigniewZieliński">Przedmiotem szczególnego zainteresowania i troski naszego Koła Poselskiego będzie także kształtowanie się stosunków pomiędzy władzą państwową i hierarchią Kościoła katolickiego w Polsce. Przywiązujemy wielką wagę do słów generała Wojciecha Jaruzelskiego, wypowiedzianych w dniu 9 października na zebraniu przedwyborczym: „Budujemy socjalizm w kraju o 1000-letniej, związanej z burzliwymi dziejami narodu i państwa tradycji chrześcijańskiej. Stąd tak doniosłe znaczenie stosunków państwa z Kościołem. Ich fundamentem są: rozdział Kościoła od państwa, wolność sumienia i wyznania, tolerancja światopoglądowa. Oznacza to, że w pracy dla Polski, w rozwiązywaniu realnych problemów na ojczystej ziemi, musi być i jest, co zostało w życiu w pełni potwierdzone, równoprawne miejsce dla wszystkich obywateli, niezależnie od ich stosunku do wierzeń i praktyk religijnych”. To jednoznaczne stanowisko najwyższego przedstawiciela władz państwowych i politycznych służy utrwalaniu pokoju wewnętrznego w naszej ojczyźnie i osłabianiu zwątpienia i niewiary w trwałość głoszonych zasad i polityki władz państwowych.</u>
          <u xml:id="u-22.15" who="#ZbigniewZieliński">Wysoki Sejmie! Występując w imieniu Koła Poselskiego Polskiego Związku Katolicko-Społecznego, chciałbym dać wyraz uznania i szacunku dla ustępującego Rządu pod kierownictwem generała Wojciecha Jaruzelskiego, który w niezmiernie trudnych warunkach, w sposób jakże konsekwentny wcielał linię odnowy społecznej i reformy gospodarczej. Należy w szczególności podkreślić znaczenie nowych metod i stylu wypracowanego przez dotychczasowego Prezesa Rady Ministrów generała Wojciecha Jaruzelskiego. Mając nadzieję, że będą one stanowić trwały wzorzec sposobu sprawowania władzy w Polsce, wyrażamy nasze poparcie dla programu Rządu przedłożonego przez Prezesa Rady Ministrów, prof. Zbigniewa Messnera. Przyjmujemy z satysfakcją zapewnienie Premiera, że będzie dążył do skutecznego działania członków jego gabinetu w sprawie poprawy jakości życia, oczekiwanej przez całe społeczeństwo. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-22.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#JadwigaBiedrzycka">Wyczerpaliśmy listę mówców.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#JadwigaBiedrzycka">Czy jeszcze ktoś z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#JadwigaBiedrzycka">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#JadwigaBiedrzycka">Wobec tego zamykam dyskusję nad oświadczeniem Prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#JadwigaBiedrzycka">Wysoki Sejmie! Wystąpienia przedstawicieli klubów poselskich oraz kół poselskich upoważniają mniej do przedłożenia — w imieniu Konwentu Seniorów — następującego projektu uchwały:</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#JadwigaBiedrzycka">„Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej aprobuje przedstawiony przez Prezesa Rady Ministrów program prac Rządu.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#JadwigaBiedrzycka">Główne zamierzenia zawarte w programie zapowiadają konsekwentne dążenie Rządu do umocnienia i unowocześnienia państwa i jego gospodarki. Pozwala to oczekiwać przyspieszenia w przywracaniu równowagi gospodarczej, pełnej stabilizacji życia w kraju i pogłębienia procesu porozumienia narodowego w dziele budowy silnej, stabilnej, socjalistycznej Polski.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#JadwigaBiedrzycka">Program ten, uwzględniając treści zawarte w akceptowanej przez szerokie kręgi społeczeństwa „Deklaracji Wyborczej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego” oraz we wnioskach i postulatach zgłoszonych w toku kampanii wyborczej do Sejmu — oznacza kontynuację socjalistycznej odnowy.</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#JadwigaBiedrzycka">Sejm wyraża przekonanie, że sprzyjające warunki, jakie stworzyły przebieg oraz rezultaty wyborów, zostaną w pełni wykorzystane przez Rząd dla dalszego rozwoju gospodarki narodowej, stopniowego, coraz lepszego zaspokajania potrzeb obywateli oraz umocnienia pozycji i autorytetu Polski w świecie”.</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#JadwigaBiedrzycka">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu będę uważała, że Sejm zgodził się z propozycją podjęcia uchwały.</u>
          <u xml:id="u-23.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.11" who="#JadwigaBiedrzycka">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-23.12" who="#JadwigaBiedrzycka">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę o zaproponowanej treści.</u>
          <u xml:id="u-23.13" who="#JadwigaBiedrzycka">Obecnie przystępujemy do powołania Rządu.</u>
          <u xml:id="u-23.14" who="#JadwigaBiedrzycka">Pragnę poinformować Wysoką Izbę, że przedstawione propozycje, dotyczące kandydatów na stanowiska ministrów, zostały pozytywnie zaopiniowane przez właściwe komisje sejmowe.</u>
          <u xml:id="u-23.15" who="#JadwigaBiedrzycka">Przypominam, że zgodnie z art. 54 regulaminu — Sejm powołuje Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów, przy czym głosowanie odbywa się łącznie.</u>
          <u xml:id="u-23.16" who="#JadwigaBiedrzycka">Stwierdzam, że w posiedzeniu bierze udział wymagana regulaminem liczba posłów.</u>
          <u xml:id="u-23.17" who="#JadwigaBiedrzycka">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-23.18" who="#JadwigaBiedrzycka">Kto z Obywateli Posłów jest za przedstawionymi wnioskami Obywatela Prezesa Rady Ministrów co do składu Rządu — zechce podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-23.19" who="#JadwigaBiedrzycka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-23.20" who="#JadwigaBiedrzycka">Kto jest przeciw tym wnioskom? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-23.21" who="#JadwigaBiedrzycka">Kto się wstrzymał od głosowania? 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-23.22" who="#JadwigaBiedrzycka">Stwierdzam, że Sejm większością głosów, przy 6 głosach wstrzymujących się od głosowania, podjął następującą uchwałę:</u>
          <u xml:id="u-23.23" who="#JadwigaBiedrzycka">„Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej — na podstawie art. 37 ust. 1 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej — powołuje na wniosek Prezesa Rady Ministrów następujących członków Rady Ministrów:</u>
          <u xml:id="u-23.24" who="#JadwigaBiedrzycka">Zbigniew Gertych — wiceprezes Rady Ministrów,</u>
          <u xml:id="u-23.25" who="#JadwigaBiedrzycka">Manfred Gorywoda — wiceprezes Rady Ministrów, Przewodniczący Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Władysław Gwiazda — wiceprezes Rady Ministrów,</u>
          <u xml:id="u-23.26" who="#JadwigaBiedrzycka">Józef Kozioł — wiceprezes Rady Ministrów,</u>
          <u xml:id="u-23.27" who="#JadwigaBiedrzycka">Zbigniew Szałajda — wiceprezes Rady Ministrów,</u>
          <u xml:id="u-23.28" who="#JadwigaBiedrzycka">Mirosław Cybulko — Minister Zdrowia i Opieki Społecznej,</u>
          <u xml:id="u-23.29" who="#JadwigaBiedrzycka">Lech Domeracki — Minister Sprawiedliwości,</u>
          <u xml:id="u-23.30" who="#JadwigaBiedrzycka">Stanisław Gębala — Minister Pracy, Płac i Spraw Socjalnych,</u>
          <u xml:id="u-23.31" who="#JadwigaBiedrzycka">Edward Grzywa — Minister Przemysłu Chemicznego i Lekkiego,</u>
          <u xml:id="u-23.32" who="#JadwigaBiedrzycka">Michał Janiszewski — Minister — Szef Urzędu Rady Ministrów,</u>
          <u xml:id="u-23.33" who="#JadwigaBiedrzycka">Stefan Jarzębski — Minister Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych Jerzy Jóźwiak — Minister Handlu Wewnętrznego i Usług,</u>
          <u xml:id="u-23.34" who="#JadwigaBiedrzycka">Janusz Kamiński — Minister Komunikacji,</u>
          <u xml:id="u-23.35" who="#JadwigaBiedrzycka">Czesław Kiszczak — Minister Spraw Wewnętrznych,</u>
          <u xml:id="u-23.36" who="#JadwigaBiedrzycka">Aleksander Kwaśniewski — Minister-członek Rady Ministrów,</u>
          <u xml:id="u-23.37" who="#JadwigaBiedrzycka">Adam Łopatka — Minister-Kierownik Urzędu do Spraw Wyznań,</u>
          <u xml:id="u-23.38" who="#JadwigaBiedrzycka">Janusz Maciejewicz — Minister Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego Władysław Majewski — Minister Łączności,</u>
          <u xml:id="u-23.39" who="#JadwigaBiedrzycka">Joanna Michałowska-Gumowska — Minister Oświaty i Wychowania,</u>
          <u xml:id="u-23.40" who="#JadwigaBiedrzycka">Benon Miśkiewicz — Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego,</u>
          <u xml:id="u-23.41" who="#JadwigaBiedrzycka">Stanisław Nieckarz — Minister Finansów,</u>
          <u xml:id="u-23.42" who="#JadwigaBiedrzycka">Józef Niewiadomski — Minister Budownictwa, Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej Adam Nowotnik — Minister-Kierownik Urzędu Gospodarki Morskiej Marian Orzechowski — Minister Spraw Zagranicznych,</u>
          <u xml:id="u-23.43" who="#JadwigaBiedrzycka">Czesław Piotrowski — Minister Górnictwa i Energetyki,</u>
          <u xml:id="u-23.44" who="#JadwigaBiedrzycka">Florian Siwicki — Minister Obrony Narodowej,</u>
          <u xml:id="u-23.45" who="#JadwigaBiedrzycka">Konrad Tott — Minister-Kierownik Urzędu Postępu Naukowo-Technicznego i Wdrożeń Jerzy Woźniak — Minister Gospodarki Materiałowej i Paliwowej Andrzej Wójcik — Minister Handlu Zagranicznego,</u>
          <u xml:id="u-23.46" who="#JadwigaBiedrzycka">Stanisław Zięba — Minister Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej Kazimierz Żygulski — Minister Kultury i Sztuki”.</u>
          <u xml:id="u-23.47" who="#JadwigaBiedrzycka">Obecnie przechodzimy do powołania na stanowisko Prezesa Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-23.48" who="#JadwigaBiedrzycka">Proponuję, aby Wysoki Sejm powołał Prezesa Narodowego Banku Polskiego w trybie określonym w art. 54 regulaminu Sejmu przewidzianym dla powoływania członków Rządu — to jest zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-23.49" who="#JadwigaBiedrzycka">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-23.50" who="#JadwigaBiedrzycka">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-23.51" who="#JadwigaBiedrzycka">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-23.52" who="#JadwigaBiedrzycka">Kto z Obywateli Posłów jest za powołaniem Władysława Baki na stanowisko Prezesa Narodowego Banku Polskiego — zechce podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-23.53" who="#JadwigaBiedrzycka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-23.54" who="#JadwigaBiedrzycka">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-23.55" who="#JadwigaBiedrzycka">Kto się wstrzymał od głosowania? 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-23.56" who="#JadwigaBiedrzycka">Stwierdzam, że Sejm — na podstawie art. 51 ust. 1 ustawy Prawo bankowe — powołał obywatela Władysława Bakę na stanowisko Prezesa Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-23.57" who="#JadwigaBiedrzycka">Przystępujemy do punktu 6 porządku dziennego: Wybór Trybunału Konstytucyjnego (druk nr 5).</u>
          <u xml:id="u-23.58" who="#JadwigaBiedrzycka">Obywatele Posłowie! Prezydium Sejmu po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów przedstawia Wysokiemu Sejmowi kandydatury do składu Trybunału Konstytucyjnego, zawarte w druku sejmowym nr 5.</u>
          <u xml:id="u-23.59" who="#JadwigaBiedrzycka">Pragnę przypomnieć, że Trybunał Konstytucyjny wybierany jest przez Sejm w składzie: Prezes, wiceprezes i 10 sędziów. Członkowie Trybunału wybierani są na lat 8, z tym, że co cztery lata następuje wybór połowy składu. Zgodnie z ustawą o Trybunale Konstytucyjnym do pierwszego składu Trybunału Sejm wybiera połowę tego składu na okres...</u>
          <u xml:id="u-23.60" who="#komentarz">(Nieczytelne)</u>
          <u xml:id="u-23.61" who="#JadwigaBiedrzycka">... lat, połowę zaś na okres 8 lat. Tego rodzaju wnioski zawierają przedstawione Obywatelom Posłom propozycje.</u>
          <u xml:id="u-23.62" who="#JadwigaBiedrzycka">Stwierdzam, że przedstawione kandydatury odpowiadają wymogom przewidzianym w ustawie o Trybunale Konstytucyjnym.</u>
          <u xml:id="u-23.63" who="#JadwigaBiedrzycka">Czy w powyższej sprawie ktoś pragnie zabrać głos oraz czy są uwagi do przedstawionych kandydatur?</u>
          <u xml:id="u-23.64" who="#JadwigaBiedrzycka">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-23.65" who="#JadwigaBiedrzycka">Proponuję, aby Wysoki Sejm dokonał wyboru członków Trybunału Konstytucyjnego w trybie określonym w art. 52 1 ust. 2 regulaminu Sejmu przewidzianym dla wyboru członków Trybunału Stanu, to jest bezwzględną większością głosów, w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów. Wybór odbywa się łącznie, chyba że Sejm postanowi inaczej.</u>
          <u xml:id="u-23.66" who="#JadwigaBiedrzycka">Proponuję łączne głosowanie przedstawionych kandydatur.</u>
          <u xml:id="u-23.67" who="#JadwigaBiedrzycka">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-23.68" who="#JadwigaBiedrzycka">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-23.69" who="#JadwigaBiedrzycka">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-23.70" who="#JadwigaBiedrzycka">Kto z Obywateli Posłów jest za wnioskiem w sprawie wyboru Trybunału Konstytucyjnego w proponowanym składzie — zechce podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-23.71" who="#JadwigaBiedrzycka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-23.72" who="#JadwigaBiedrzycka">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-23.73" who="#JadwigaBiedrzycka">Kto się wstrzymał od głosowania? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-23.74" who="#JadwigaBiedrzycka">Stwierdzam, że Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, na podstawie art. 33a ust. 4 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz art. 13 i 34 ust. 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym dokonał wyboru na członków Trybunału Konstytucyjnego:</u>
          <u xml:id="u-23.75" who="#JadwigaBiedrzycka">— na stanowisko prezesa Trybunału — Alfonsa Klafkowskiego, na okres 4 lat, — na stanowisko wiceprezesa Trybunału — Leonarda Łukaszuka, na okres 8 lat, — na stanowiska sędziów Trybunału na okres 8 lat:</u>
          <u xml:id="u-23.76" who="#JadwigaBiedrzycka">Kazimierza Działochę,</u>
          <u xml:id="u-23.77" who="#JadwigaBiedrzycka">Henryka de Fiumela,</u>
          <u xml:id="u-23.78" who="#JadwigaBiedrzycka">Henryka Groszyka.</u>
          <u xml:id="u-23.79" who="#JadwigaBiedrzycka">Remigiusza Orzechowskiego, na okres 4 lat:</u>
          <u xml:id="u-23.80" who="#JadwigaBiedrzycka">Andrzeja Kabata,</u>
          <u xml:id="u-23.81" who="#JadwigaBiedrzycka">Stanisława Pawelę.</u>
          <u xml:id="u-23.82" who="#JadwigaBiedrzycka">Przystępujemy do punktu 7 porządku dziennego: Projekt uchwały w sprawie utworzenia Rady Społeczno-Gospodarczej przy Sejmie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej IX kadencji (druk nr 11).</u>
          <u xml:id="u-23.83" who="#JadwigaBiedrzycka">Prezydium Sejmu, z inicjatywy Klubu Poselskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej — po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów — przedstawia Sejmowi projekt uchwały w sprawie utworzenia Rady Społeczno-Gospodarczej przy Sejmie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej IX kadencji.</u>
          <u xml:id="u-23.84" who="#JadwigaBiedrzycka">Czy ktoś z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-23.85" who="#JadwigaBiedrzycka">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-23.86" who="#JadwigaBiedrzycka">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-23.87" who="#JadwigaBiedrzycka">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem projektu uchwały w sprawie utworzenia Rady Społeczno-Gospodarczej przy Sejmie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej IX kadencji — zechce podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-23.88" who="#JadwigaBiedrzycka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-23.89" who="#JadwigaBiedrzycka">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-23.90" who="#JadwigaBiedrzycka">Kto się wstrzymał od głosowania? 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-23.91" who="#JadwigaBiedrzycka">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie utworzenia i zasad funkcjonowania Rady Społeczno-Gospodarczej przy Sejmie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej IX kadencji.</u>
          <u xml:id="u-23.92" who="#JadwigaBiedrzycka">Przystępujemy do punktu 8 porządku dziennego: Powołanie Przewodniczącego Rady Społeczno-Gospodarczej przy Sejmie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-23.93" who="#JadwigaBiedrzycka">Prezydium Sejmu — - po porozumieniu z Konwentem Seniorów — przedstawia Wysokiemu Sejmowi propozycję powołania na stanowisko Przewodniczącego Rady Społeczno-Gospodarczej wicemarszałka Sejmu Mieczysława Rakowskiego.</u>
          <u xml:id="u-23.94" who="#JadwigaBiedrzycka">Czy w tej sprawie ktoś z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-23.95" who="#JadwigaBiedrzycka">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-23.96" who="#JadwigaBiedrzycka">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-23.97" who="#JadwigaBiedrzycka">Kto z Obywateli Posłów jest za powołaniem posła Mieczysława Rakowskiego na stanowisko Przewodniczącego Rady Społeczno-Gospodarczej — zechce podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-23.98" who="#JadwigaBiedrzycka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-23.99" who="#JadwigaBiedrzycka">Kto jest przeciw? 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-23.100" who="#JadwigaBiedrzycka">Kto się wstrzymał od głosowania? 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-23.101" who="#JadwigaBiedrzycka">Stwierdzam, że Sejm powołał posła Mieczysława Rakowskiego na stanowisko Przewodniczącego Rady Społeczno-Gospodarczej przy Sejmie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej IX kadencji.</u>
          <u xml:id="u-23.102" who="#JadwigaBiedrzycka">Wysoki Sejmie! Porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-23.103" who="#JadwigaBiedrzycka">Proszę Sekretarza posła Bogdana Kotarskiego o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#BogdanKotarski">W dniu dzisiejszym odbędzie się posiedzenie konstytucyjne Polskiej Grupy Unii Międzyparlamentarnej — 10 minut po zakończeniu posiedzenia Sejmu, w sali obrad plenarnych Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#BogdanKotarski">W dniu jutrzejszym, tj. 13 listopada 1985 r. o godzinie 8.00 odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#BogdanKotarski">— Spraw Samorządowych — sala nr 118 im. Konstytucji 3 Maja, — Odpowiedzialności Konstytucyjnej — sala nr 101 im. Ignacego Daszyńskiego, — Prac Ustawodawczych — sala nr 197 w budynku A, — Skarg i Wniosków — sala nr 106 im. Krajowej Rady Narodowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#JadwigaBiedrzycka">Na tym kończymy 2 posiedzenie Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#JadwigaBiedrzycka">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Biurze Prac Sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#JadwigaBiedrzycka">O terminie następnego posiedzenia Sejmu zostaną Obywatele Posłowie powiadomieni.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#JadwigaBiedrzycka">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 21 min. 10)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>