text_structure.xml
60.3 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 25 marca 1986 r. Komisja Administracji, Spraw Wewnętrznych i Wymiaru Sprawiedliwości, obradująca pod przewodnictwem posła Józefa Bareckiego (PZPR), rozpatrzyła:</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- informację nt. organizacji i funkcjonowania komorników sądowych,</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">- informację prokuratora generalnego o działalności profilaktycznej prokuratury.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości z wiceministrem Józefem Musiołem, Prokuratury Generalnej PRL z zastępcą prokuratora generalnego Józefem Szewczykiem, wiceprezes Najwyższej Izby Kontroli Bolesław Szczerba, Urzędu Rady Ministrów, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Stowarzyszenia Komorników Sądowych, Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych, Ligi Kobiet Polskich.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Koreferat nt. organizacji i funkcjonowania komorników sądowych przedstawiła poseł Irena Szadurska (ZSL): Komornik sądowy jest przedstawicielem prawa. Kultura osobista komornika, konsekwencja w egzekwowaniu prawa, sprawiedliwość podejmowanych samodzielnie decyzji, mają istotne znaczenie dla umacniania praworządności i poczucia bezpieczeństwa społecznego. Informacje przedstawione przez Ministerstwo Sprawiedliwości, Najwyższą Izbę Kontroli i Prokuraturę Generalną zawierają ocenę organizacji i funkcjonowania komorników w oparciu o materiały pokontrolne. W materiałach tych zgodnie stwierdza się, że komornik sądowy jest najmniej uciążliwym dla państwa urzędem oraz stosunkowo „tanim” organem egzekucyjnym. Dlatego też w interesie społecznym leży dalsze jego umacnianie i doskonalenie.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">W opracowaniu koreferatu wykorzystałam ponadto materiały: sądu wojewódzkiego w Łomży nt. organizacji i funkcjonowania biur komorników, poszerzono o rozmowy sondażowe z niektórymi prezesami sądów rejonowych i komornikami, zarządu głównego Stowarzyszenia Komorników Sądowych, uwagi i opinie o pracy komorników sądowych przekazane przez zarządy wojewódzkie Ligi Kobiet Polskich w Warszawie, Wrocławiu, Lublinie i Łomży.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">W woj. łomżyńskim znajduje się 5 rewirów komorniczych. Wszystkie obsadzone są przez komorników ze średnim wykształceniem, uzupełnionym praktyką i egzaminem na komornika. Ich staż pracy wynosi od 4 do 30 lat. Są to ludzie zaangażowani w pracę i cieszący się ogólnie autorytetem. Lokalizacja biur jest różnorodna, część zajmuje pomieszczenia we własnych domach komorników, inne znajdują się w wynajętych budynkach państwowych. Są to najczęściej pomieszczenia bardzo skromne, nie zapewniają warunków przechowywania zebranych ruchomości dłużników. Biura obsadzone są przez jednego komornika, który we własnym zakresie zatrudnia do pomocy pracowników kancelaryjnych (często są to członkowie jego rodziny). Osoby te nie są pracownikami sądu. Według opinii rewidentów Sądu Wojewódzkiego w Białymstoku nie ujawniono żadnych zaniedbań w prowadzeniu dokumentacji biur komorników.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">W ocenie pracy komorników ważne miejsce zajmuje efektywność prowadzonych przez nich egzekucji. Posiada to również istotne, a zarazem wymierne, znaczenie w kształtowaniu opinii społecznej o sprawności i skuteczności urzędu komornika. W 1985 r. w okręgu Sądu Wojewódzkiego w Łomży prowadzona/ocena skuteczności egzekucji należności sądowych. W statystycznym ujęciu przedstawia się ona następująco:</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">- na 1 stycznia 1985 r. z poprzedniego okresu pozostały do załatwienia 263 sprawy na kwotę 3154 tys. zł,</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">- w 1985 r. wpłynęło 629 spraw na sumę 11876 tys. zł,</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">- razem do załatwienia w 1985 r. były 892 sprawy, w ramach których egzekucji podlegała kwota 15030 tys. zł.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">W 1985 r. załatwiono 665 spraw, tj. prawie 74,5 % na sumę 11279 tys. zł, tj. 75 %, ale spośród tych spraw przez ściągnięcie należności załatwiono 336 spraw, tj. 50 % na kwotę 3952 tys. zł, tj. 35 %.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Wynika z tego, że pozostałe 50 % spraw, które załatwiono bez egzekucji, dotyczyło aż 65 % ogólnej kwoty podlegającej egzekucji. Można z tego wnioskować, że załatwione zostały sprawy drobne, dotyczące niższych kwot, a więc łatwiejsze do wyegzekwowania.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Ocena skuteczności w ujęciu wartościowym egzekucji innych należności, nie jest przez Sąd Wojewódzki w Łomży prowadzona i nie ujmują jej żadne sprawozdania.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">W okręgu Sądu Wojewódzkiego w Łomży w ub. r. wpłynęło do załatwienia ogółem 3215 spraw, z czego załatwiono 3066 spraw, a łącznie ze sprawami z okresu poprzedniego pozostało do załatwienia 3700. Przeprowadzono 1219 dochodzeń z urzędu, z tego 354 w sprawach alimentacyjnych i 430 o należności pieniężne jednostek gospodarki uspołecznionej oraz dokonano 1192 zajęcia nieruchomości. W 1985 r. średnia liczba spraw do załatwienia przypadająca na 1 komornika wynosiła 643.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">W 1985 r. do wszystkich sądów okręgu łomżyńskiego wpłynęło 60 skarg na pracę komorników sądowych; z tego za uzasadnione uznano 18 spraw. Pozostałe wymagały nadania sprawom biegu zgodnie z przepisami.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Komornicy działają na zasadzie samodzielnie prowadzonych biur. Do przeprowadzenia egzekucji z ruchomości muszą dokonać wielu czynności, do których nie mają często środków. Np. do zajęcia dłużnikowi mienia ruchomego, potrzebne są środki transportu, których im brakuje. Ruchomości te trzeba zabezpieczyć i przechować, a na to nie ma miejsca w ciasnych biurach. Stąd też komornicy przystępują niechętnie do egzekucji z ruchomości. Trudność sprawia też organizacja sprzedaży zajętych ruchomości.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Nadzór nad działalnością biur komorników prowadzi się w formie półrocznych wizytacji dokonywanych przez prezesów sądów wojewódzkich z udziałem głównych księgowych. Wizytacje te z reguły ograniczają się do wycinkowego badania dokumentacji komornika oraz części jego działalności. Do oceny pracy komorników służą materiały z okresowych wizytacji, analizy danych statystycznych oraz sygnałów płynących ze skarg. Ze względu na szczupłą obsadę kadrową Sądu Wojewódzkiego w Łomży nie powołano sędziego wizytatora do spraw wykonywania orzeczeń cywilnych. Okresowych kontroli finansowych pracy komorników dokonują rewidenci Sądu Wojewódzkiego w Białymstoku.</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">W doskonaleniu pracy komorników, odczuwa się brak wyspecjalizowanych form i metod szkolenia. Organizowane są doraźne narady i okresowe szkolenia komorników z trzech województw - białostockiego, łomżyńskiego i suwalskiego. Podczas przeprowadzonych rozmów sondażowych z komornikami spotkałam się z pozytywną opinią o pracy Stowarzyszenia Komorników Sądowych, zwłaszcza na odcinku sprawowania funkcji opiekuńczej i doskonalącej pracę komorników sądowych. W 1982 r. Stowarzyszenie opracowało raport „Komornicy - kancelarie - usprawnienia”. Opracowano go na podstawie badań ankietowych, obejmującej 87 % biur komorników, danych statystycznych, a także wywiadów uzyskanych przez członków zarządu głównego stowarzyszenia z komornikami sądowymi oraz wniosków ze spotkań i konsultacji z prezesami sądów i kierownikami wydziałów administracyjnych KW PZPR w Łodzi, Piotrkowie Trybunalskim, Wrocławiu, Poznaniu, Szczecinie i Białymstoku. Raport precyzuje predyspozycje psychofizyczne do wykonywania tego niełatwego zawodu, proponując by ze względu na zagrożenia życia i zdrowia w czasie jego wykonywania został on zaliczony do I kategorii zatrudnienia. Podkreśla się też potrzebę prowadzenia prawidłowego naboru do zawodu komornika, który reprezentując wymiar sprawiedliwości często w trudnych warunkach realizuje funkcje wychowawcze sądownictwa i władzy państwowej. Oprócz więc ujmującego, kulturalnego sposobu bycia, wykonawca orzeczeń sądowych powinien być dojrzałym politycznie i zaangażowanym ideowo społecznikiem. Stowarzyszenie proponuje ciekawe sposoby naboru kandydatów, podjęcie starań o zwiększenie liczby godzin na wydziałach prawa z zakresu prawa egzekucyjnego, organizację studiów podyplomowych itp. Zwraca też uwagę na odpowiedni wiek, płeć i stan zdrowia przyszłych komorników. Podkreśla się także sprawy zatrudnienia odpowiednio przygotowanego personelu kancelaryjnego, wyposażenia biur, konieczności umożliwienia nabywania samochodów osobowych, Jako niezbędnych do wykonywania zawodu. Proponuje się także szersze angażowanie doświadczonych komorników do szkolenia zawodowego oraz ściślejsze współdziałanie komorników z organami MO.</u>
<u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Przy zarządach Ligi Kobiet Polskich funkcjonują poradnie społeczno-prawne, do których przychodzą kobiety z prośbą o pomoc w trudnych sytuacjach życiowych, zwłaszcza w sprawach dotyczących egzekwowania należności alimentacyjnych. Analiza przedstawionych przez nie skarg i próśb o interwencje nasuwa wiele uwag i zastrzeżeń. Do czynników utrudniających sprawne egzekwowanie tych należności należą:</u>
<u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">- zbyt długi okres dzielący złożenie tytułu od podjęcia pierwszych czynności, tj. od dokonania zajęcia wynagrodzenia dłużnika lub jego ruchomości,</u>
<u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">- dokonywanie przez zakłady pracy potrącenia wierzytelności z wynagrodzenia dłużnika dopiero przy następnej wypłacie wynagrodzenia, co dodatkowo wydłuża okres oczekiwania na zaspokojenie słusznych roszczeń wierzycielki,</u>
<u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">- pierwsze potrącenie, które wpływa do komornika, jest dzielone, przy czym pierwszeństwo (nawet przed alimentami) mają koszty przeznaczone dla komornika.</u>
<u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">Rodzi to niezadowolenie, bowiem kobieta otrzymuje tylko niewielką sumę, lub zgoła nic. Dopiero kolejne potrącenia z wynagrodzenia dłużnika trafiają do rąk wierzycielki. Pozostaje tzw. „zaległość” powodująca niezaspokojenie pilnych potrzeb osoby uprawnionej. O ile kolejne potrącenia są wyższe niż suma alimentów, komornik stara się zlikwidować powstałą w uprzednich okresach zaległość. Czasami to trwa bardzo długo i zaległości nawet wzrastają. Dłużnicy często podejmują niżej opłacaną pracę, by uniknąć zapłaty zaległości i procentu,</u>
<u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">- brak powiadomienia strony o każdej dokonanej czynności (art. 763 kpc) powoduje dodatkowe skargi, gdyż strona nie jest zorientowana o działaniu na jej rzecz,</u>
<u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">- nieterminowe przekazanie komornikowi informacji przez pracodawcę dłużnika przedłuża wykonanie wyroku i zaspokojenie wierzyciela. Jest to niezgodne z art. 762 § 1 i 2 kpc,</u>
<u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">- złożenie skargi na czynności komornika, którą rozpoznaje sąd, powoduje wydłużenie oczekiwania na zapłatę,</u>
<u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">- wpływa na to także opieszałość w podejmowaniu decyzji o braku ściągalności i skierowania wierzycielki do banku alimentacyjnego,</u>
<u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">- brak reakcji ze strony komorników na nieterminowe przekazywanie należności przez pracodawcę dłużnika,</u>
<u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">- nieprzestrzeganie przez zakłady pracy art. 884 § 2 kpc w stosunku do dłużników zmieniających pracę.</u>
<u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">Korzystanie z pomocy banku alimentacyjnego nastręcza wiele trudności matce, która musi dostarczyć zaświadczenie o zarobkach oraz wypełnić dwa duże formularze. W przypadku gdy kwota zarobków w jej rodzinie przekracza 4 tys. zł na osobę, nie może ona ze środków funduszu alimentacyjnego korzystać. Uważam, że 4 tys. zł jest obecnie kwotą zbyt niską, a 2 tys. zł otrzymywane z banku alimentacyjnego nie pozwala matce zaspokoić potrzeb związanych z utrzymaniem dziecka.</u>
<u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">Skargi do poradni społeczno-prawnych wnosili także dłużnicy i dotyczyły one głównie kierowania przez wierzycielki tytułu wykonawczego do komornika, mimo iż dłużnik płaci dobrowolnie alimenty; częstego korzystania z funduszu alimentacyjnego, nawet tam, gdzie można je pokryć z wynagrodzenia dłużnika; płacenia alimentów na dorosłe dziecko, mimo że obowiązek alimentacyjny ustał, itp.</u>
<u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">Mimo przedstawionych trudności w egzekwowaniu należności alimentacyjnych, sytuacja na tym odcinku ulega poprawie. Zmniejsza się także liczba skarg i próśb o interwencję, co świadczy o doskonaleniu egzekucji tego typu.</u>
<u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">Przedstawiony przez Ministerstwo Sprawiedliwości harmonogram realizacji zadań i wniosków zawartych w informacji NIK jest zbieżny z oczekiwaniami społecznymi. Zawarte w nim konkretne zadania wynikały z wszechstronnej analizy potrzeb tego typu egzekucji sądowych i funkcjonowania biur komorników. M.in, chodzi o: opracowanie perspektywicznego modelu organizacji egzekucji sądowej, weryfikację obowiązujących przepisów kpc w zakresie egzekucji, ustalenie jednej jednostki organizacyjnej Ministerstwa Sprawiedliwości jako odpowiedzialnej za koordynację wszystkich dżin r resortu w zakresie egzekucji, opracowanie koncepcji kontroli społeczno-zawodowej w porozumieniu ze Stowarzyszeniem Komorników Sądowych, obniżenie opłat za egzekucje zaległe, wprowadzenie właściwej praktyki pobierania i rozliczania kosztów.</u>
<u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">Są to główne zadania harmonogramu, których systematyczne realizowanie wpłynie na dalsze doskonalenie pracy biur komorników sądowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#HenrykHajdukiewicz">Zawód komornika sądowego wykonuje w kraju ok. 500 osób. W tym zatrudnionych jest 99 kobiet, a więc prawie 20% . Wykształcenie wyższe ma 82 komorników (16% ), wykształcenie średnie - 394 komorników (ponad 80% ), zatrudniamy też 11 komorników nie posiadających pełnego wykształcenia średniego.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#HenrykHajdukiewicz">Komorników w wieku do 55 lat jest 88, od 36–45 - 197, od 46–55 - 149, powyżej 55 lat - 53. 41,5% komorników to członkowie partii i stronnictw politycznych.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#HenrykHajdukiewicz">Komornik sądowy najczęściej kojarzy się społeczeństwu z egzekucją świadczeń pieniężnych. Prawdą jest, że największa liczba spraw prowadzonych przez komorników dotyczy tych świadczeń. Podnieść jednak należy, że komornicy wiele ze swego czasu pracy poświęcają na prowadzenie egzekucji świadczeń niepieniężnych, której celem jest zaspokojenie wierzyciela przez uzyskanie od dłużnika określonych rzeczy lub określonego zachowania się na skutek stosowania w stosunku do niego środków przymusu. Przedmiotem egzekucji świadczeń pieniężnych może być: wydanie rzeczy ruchomych, opróżnienie pomieszczenia, rozgraniczenie nieruchomości, przywrócenie zakłóconego posiadania, udział w egzekucji wydania dziecka.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#HenrykHajdukiewicz">Komornicy prowadzą trzy rodzaje spraw. Dotyczą one: egzekucji alimentów, egzekucji grzywien i kosztów sądowych oraz wszystko innych spraw, w tym o egzekucję jednostek gospodarki uspołecznionej, z wniosku osób fizycznych oraz zabezpieczenia prokuratorskie i sądowe.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#HenrykHajdukiewicz">W latach 1984–1985 wpływ spraw został opanowany; nie dotyczy to jednak spraw o egzekucję alimentów.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#HenrykHajdukiewicz">Spraw alimentacyjnych, które z 1985 r. przeszły do kontynuacji w 1986 r. jest 358.056, a więc liczba spraw alimentacyjnych będąca w toku egzekucji w ostatnim roku zwiększyła się o 2.497. Ta sytuacja nic ma nic wspólnego z efektywnością pracy komorników. W sprawach alimentacyjnych efekty pracy komorników mierzy się wielkością sum wyegzekwowanych i przekazanych wierzycielom, a nie liczbę zakończonych spraw. W 1985 r. wierzyciele w sprawach alimentacyjnych otrzymali 4.875.816 tys. zł, co w stosunku do 1983 r. stanowi wzrost sum wyegzekwowanych o 65% , a w stosunku do 1984 r. o 27% .</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#HenrykHajdukiewicz">Trzeba także podkreślić, że systematycznie maleje współczynnik wielokrotności zaległości miesięcznej w sprawach o egzekucje należności sądowych i sprawach innych niż alimentacyjne.</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#HenrykHajdukiewicz">W ostatnim okresie odnotowuje się znaczny wpływ spraw dotyczących zabezpieczeń prokuratorskich (zabezpieczenie grzywny i naprawienie szkody wyrządzonej w mieniu społecznym). Ze względu na załatwianie tych spraw poza kolejnością i z dużym nakładem pracy (najczęściej przy udziale MO) może wystąpić sytuacja, że ucierpią z tego powodu inne sprawy.</u>
<u xml:id="u-2.8" who="#HenrykHajdukiewicz">Skargi na komorników w większości wynikają z nieznajomości art. 804 kpc. Komornik jako organ wykonawczy, a zatem nie mający prawa do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym, nie może ustosunkowywać się do twierdzenia dłużnika, że należność już spełnił, że należność uległa przedawnieniu lub wynikły inne przesłanki uzasadniające bezzasadność żądań wierzyciela. Dłużnicy bardzo często w skargach podnoszą, że nie powinni ponosić kosztów przesłania należności wierzycielowi.</u>
<u xml:id="u-2.9" who="#HenrykHajdukiewicz">Sprawne prowadzenie postępowania egzekucyjnego powoduje skargi dłużników, którzy kwestionują każde zachowanie komornika. Poddają w wątpliwość możliwość odebrania zaraz przy zajęciu nieruchomości dłużnika, oddanie ich pod dozór innej osobie. Kwestionują zajęcie tej, a nie innej nieruchomości.</u>
<u xml:id="u-2.10" who="#HenrykHajdukiewicz">Mogę podać dla przykładu, że w 1984 r. w Łodzi najwięcej skarg było na dobrych komorników, gdyż na ich operatywność skarżyli się głównie dłużnicy.</u>
<u xml:id="u-2.11" who="#HenrykHajdukiewicz">Znaczna liczba skarg jest wynikiem ich złej kwalifikacji. Wiele ze skarg załatwianych w trybie administracyjnym, powinno być rozstrzyganych przez sąd. Należy je często traktować jako środek odwoławczy od czynności komornika, tak jak w sądzie rewizję od orzeczenia pierwszej instancji.</u>
<u xml:id="u-2.12" who="#HenrykHajdukiewicz">Skargi na komorników pisane są przez strony postępowania egzekucyjnego bardzo często w kilku egzemplarzach i kierowane do kilku różnych urzędów, na ogół centralnych. Każda taka skarga wracając z centrali rejestrowana jest w sądzie pod nowym numerem. Zwiększa to liczbę skarg.</u>
<u xml:id="u-2.13" who="#HenrykHajdukiewicz">Przeciętnie na 1 komornika wpływa w ciągu roku 12 skarg, nie jest to liczba alarmująca, uwzględniając charakter pracy komornika. Problem stanowią natomiast skargi słuszne, których w skali roku wpływa ok. 2 tys., tj. 3,5 na jednego komornika.</u>
<u xml:id="u-2.14" who="#HenrykHajdukiewicz">Co mogłoby poprawić egzekucję? Najtrudniejsze sprawy wynikają z niedopełnienia obowiązku meldunkowego, Nie pomagają grzywny, które komornik ma prawo w takich przypadkach nakładać. Dłużnicy wolą je płacić, niż zgłaszać kolejne miejsce swojego pobytu, gdyż bardziej im się to opłaca.</u>
<u xml:id="u-2.15" who="#HenrykHajdukiewicz">Sądzimy, że poprawiłoby sytuację położenie większego nacisku i bardziej rygorystyczne egzekwowanie ustawy o uchylających się od pracy. Sądzimy, że należałoby zaostrzyć odpowiedzialność karną wobec nie wywiązujących się ze swych zobowiązań dłużników, a w każdym razie bardziej stanowczo ją egzekwować. W prokuraturze mamy do czynienia z dużą liczbą spraw zawieszonych ze względu na to, że nieznane jest miejsce pobytu dłużnika. Obrazuje to skalę trudności czynności komornika. Niekiedy zarzuca się nam, że zdajemy się w niektórych sprawach na prokuraturę. Otóż nasza współpraca z prokuraturą, mimo iż niełatwa, układa się coraz lepiej.</u>
<u xml:id="u-2.16" who="#HenrykHajdukiewicz">Ważną sprawą dla skuteczności naszej pracy byłoby też tworzenie odpowiedniej atmosfery potępienia społecznego wokół dłużnika. Zastanawiamy się, czy nie należałoby pomyśleć o wprowadzeniu odpowiednich wpisów w dowodach osobistych ojców uchylających się od spełniania obowiązku alimentacyjnego. Pomocne mogłoby być także uruchomienie w telewizji programu pt. „Szukam ojca”.</u>
<u xml:id="u-2.17" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#EmiliaPogonowskaJucha">Gdy analizuję przedstawione nam materiały, zgodne zresztą z odczuciem opinii społecznej, nie mogę oprzeć się refleksji jak to jest, że prawomocne wyroki sądów odkładane są przez komorników do szuflady i zalegają tam przez długi czas, tracąc swoją moc oddziaływania społecznego. Nasuwa się uwaga, że mamy do czynienia z niedostatecznym nadzorem nad pracą tej instytucji. Dopiero w 1985 r. powstał w Ministerstwie Sprawiedliwości wydział wykonania orzeczeń sądowych. Jest na razie tylko kierownik tego wydziału, ale nie ma obsady kadrowej Podobnie dzieje się w sądach. Jak wiadomo nadzór ten powinien być sprawowany, są już odpowiednie akty prawne, a sytuacja wygląda tak jak się to przedstawia w materiałach.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#EmiliaPogonowskaJucha">Resort sprawiedliwości w latach 1981–1985 przeżywał istotne braki kadrowe. Fluktuacja objęła w tym czasie 571 osób, przy czym odeszły osoby o dużym stażu pracy i największym doświadczeniu. Obecnie sytuacja już się unormowała, przyjęto na zwolnione miejsca młodych, jednak odrobienie tych strat musi potrwać, gdyż wiąże się to z nabywaniem doświadczenia przez młodą kadrę. Sytuacja ta musiała się odbić na sprawowaniu nadzoru, a co za tym idzie funkcjonowaniu komorników. Można mieć tylko nadzieję, że resort będzie realizował te zadania, jakie przedstawia w harmonogramie zawartym w materiale.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#EmiliaPogonowskaJucha">Komornika ocenia się w społeczeństwie przede wszystkim pod kątem egzekwowania tych należności, które mają znaczny wpływ na zaspokojenie potrzeb bytowych wierzycieli, takich np. jak alimenty. Jednak praca komornika to nie tylko egzekwowanie roszczeń finansowych, ale również wiele innych czynności, jak np. odebranie osoby znajdującej się pod opieką. W tych dziedzinach działalność komornika ma charakter delikatny, czasochłonny, wymagający specyficznego podejścia. Prace komorników należy więc oceniać nie tylko przez pryzmat roszczeń majątkowych. Niemniej działalność komorników wymaga bardziej wnikliwego nadzoru i licznych działań ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości po to, aby przynosiła większe efekty. Przestrzegałabym przed zbytnim formalizowaniem tego nadzoru. Trzeba by się przyjrzeć pracy dobrych komorników. Pracować należy nad takim modelem działalności komornika, by stymulować konkretne efekty, a jednocześnie pozostawić mu swobodę w organizowaniu pracy oraz w dysponowaniu częścią ryczałtu.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#StanisławŻelichowski">Materiały, które otrzymaliśmy, zwłaszcza NIK, są obiektywne i w krytycznym świetle przedstawiają działalność komorników. Z kolei zawarty w materiale Ministerstwa Sprawiedliwości harmonogram działań na rzecz poprawy tej sytuacji pozwala sądzić, że będzie lepiej. Upłynął jednak jeszcze zbyt krótki okres, aby to ocenić, a można żywić wątpliwości, gdy wiadomo, jak to bywa z realizacją harmonogramów. Pewne nadzieje wiąże się też z tym, że podjęliśmy zdecydowaną walkę z patologią społeczną we wszelkich jej przejawach. Ograniczenie rozmiaru tej patologii powinno uczynić pracę komorników łatwiejszą.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#StanisławŻelichowski">Nie zgodziłbym się z prezesem Stowarzyszenia Komorników Sądowych, że o ocenie ich pracy świadczy wielkość sum wyegzekwowanych, a nie liczba spraw załatwianych. Ja sądzę, że jedno i drugie jest ważne i nie należy się w ten sposób rozgrzeszać i samouspokajać. Nie zgadzam się też ze stwierdzeniem, że są kategorie spraw priorytetowych. Skoro mamy prawomocne orzeczenia, to nie ma wśród nich spraw nieważnych.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#ZofiaWitkowska">Gdybym miała ponownie wybierać zawód, to zawód komornika byłby ostatnim, na który bym się zdecydowała. Jest to zawód nielubiany, a nawet znienawidzony. W tym trudnym i niewdzięcznym zawodzie, jak wynika z materiałów, wynagrodzenia są relatywnie niskie. Jak resort zapatruje się na wysokość tych zarobków?</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#KazimierzStrzępek">W okręgu warszawskim podjęliśmy wiele przedsięwzięć dla poprawy efektywności pracy komorników. Efekty są jeszcze ciągle niewielkie. Dokonaliśmy korekty wielkości rewirów w taki sposób, aby stały się one bardziej dochodowe. Nastąpiło to przez zlikwidowanie dwóch rewirów i zmianę granic pozostałych. Zreformowaliśmy także nadzór administracyjny. Wyznaczyliśmy drugiego sędziego wizytatora, w sądach rejonowych wyznaczono zaś sędziów odpowiedzialnych za ten nadzór. Dla podniesienia skuteczności kontroli sądowej powierza się ją niekiedy biegłym sądowym. Wprowadzamy nowe kryteria oceny komorników. Wprowadziliśmy obowiązek egzekucji z ruchomości, od której komornicy uciekają. Na podstawie przepisów ustawy o pracownikach państwowych zaostrzamy dyscyplinę pracy. Służy temu też bardziej wnikliwe rozpatrywanie skarg na komorników i usprawnienie ich ewidencji. W ubiegłorocznym przeglądzie kadr 5 komorników otrzymało ocenę negatywną. Jeden z nich został zwolniony, a pozostali będą sukcesywnie oceniani i w razie ponownej oceny negatywnej grozi im zwolnienie. Dużą wagę przywiązujemy do doskonalenia kwalifikacji komorników. Sąd Wojewódzki w Warszawie jest tu okręgiem wiodącym i organizuje szkolenia dla kilku województw.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#KazimierzStrzępek">Należy zwrócić uwagę na trudne warunki lokalowe w jakich pracują nasi komornicy. Są to z reguły lokale uzyskiwane przez samych komorników. Dotychczasowe nasze wystąpienia do władz miejskich w tej sprawie pozostają bez efektów. Być może sprawa ta zasługiwałaby na wsparcie komisji. Również wyposażenie lokali biurowych pozostawia wiele do życzenia. Komornicy załatwiają te sprawy na własną rękę, ale i tu występują znaczne trudności ze względu na niedobory rynkowe. Należałoby też zwrócić uwagę na kłopoty związane z egzekucją ruchomości przy braku środków transportu.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#JózefMusioł">Uważam, że materiały zaprezentowane posłom obrazują złożoność pracy komorników, ale też jej mankamenty i niedociągnięcia czego nie próbowaliśmy ukrywać. Dostrzeżone przez nasze komórki organizacyjne Jak np. Departament Spraw Cywilnych czy powstałe ostatnio Biuro Kontroli, mankamenty wynikają zarówno ze struktury organizacyjnej pracy komorników jak i z zaniedbań przez nich popełnianych. Chciałem jeszcze raz podkreślić, że przyjęliśmy w tej sprawie harmonogram poprawy sytuacji i powstał specjalny zespół do jego organizacji i to może rodzić pewne nadzieje.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#JózefMusioł">Powinniśmy sobie zdać sprawę, że w końcu mniej niż 500 komorników realizuje ogromne zadania, a państwo do tego nic nie musi dokładać. Jest to zespół ludzi, którzy walczą na pierwszej linii o respekt dla prawa. Większość z tych spraw dotyczy egzekucji alimentów. Odpowiadając w tym miejscu posłowi, który kwestionował stosowanie w egzekucji jakichkolwiek priorytetów, przypomnę, że w tym właśnie przypadku wynikają one z ustawy i nie zamierzamy tego zmieniać.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#JózefMusioł">Chciałbym się przyłączyć do tych głosów, które podkreślały trudne warunki pracy komorników, a zwłaszcza brak lokali. Organa administracji państwowej odpowiedzialne za ten stan nie zdają sobie jeszcze sprawy, że chodzi tu również o urząd państwowy. Jest to przecież sprawa autorytetu komornika, co ma duże znaczenie dla respektowania jego działań. Złośliwie uchylający się od alimentów są ścigani przez prawo. Proszę jednak zważyć jak trudna jest rola komorników, jeśli nawet w prokuraturze 20% tych spraw zawiesza się, ponieważ nie można ustalić miejsca pobytu dłużnika.</u>
<u xml:id="u-7.3" who="#JózefMusioł">Sądzę, że formy podnoszenia skuteczności pracy komorników zaproponowane tu przez prezesa ich stowarzyszenia, z którym resort współpracuje, zasługując na uwagę. Stowarzyszenie ma zwłaszcza do spełnienia ważną rolę w dbaniu o. właściwy poziom moralny i etykę zawodową komorników. Troszczymy się też o podwyższanie ich kwalifikacji. Uważamy zresztą, że zbyt mało osób w tym zawodzie legitymuje się wykształceniem wyższym. Trzeba też stworzyć klimat zrozumienia dla pracy komorników. Nie chodzi o to aby ich kochać, ale szanować, ponieważ jest to jeden z elementów funkcjonowania sprawiedliwości.</u>
<u xml:id="u-7.4" who="#JózefMusioł">Winni jesteśmy jeszcze odpowiedź na pytanie o płace komorników. Była tu bowiem mowa, że zawód jest wysoce nieatrakcyjny, a płace niskie. W br. średnia płaca jest wyższa i wynosi 40.590 zł. Składa się na to wynagrodzenie stałe, wynoszące ok. 12,5 tys., dochodzi do tego premia i prowizja. Wynagrodzenie komorników od 1984 r. wzrosło więc o 20% . Oczywiście różnie się to kształtuje w zależności od aktywności poszczególnych komorników. Cieszy nas, iż coraz wyraźniej można zauważyć, że prawa ekonomiczne i zasady reformy gospodarczej dotyczą również tego zawodu.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#JanKiersznicki">Najlepsze orzeczenie nie wykonane lub wykonane źle nie spełnia swych celów, świadczy to o znaczeniu pracy komorników. Organa egzekucyjne działają w bardzo trudnych warunkach społecznych. Jest to zawód nie łubiany, nie doceniany, a nawet nienawidzony. My komornicy musimy się liczyć ze wszystkim w naszym otoczeniu. Odium to spada też na nasze rodziny. Oprócz tego spotykamy się z częścią społeczeństwa delikatnie mówiąc najtrudniejszą z wychowawczego punktu widzenia.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#JanKiersznicki">Stowarzyszenie Komorników od kilku lat domaga się zapewnienia odpowiednich warunków pracy komorników. W połowie lat siedemdziesiątych upadła idea łączenia egzekucji administracyjnej i sądowej. Zastaliśmy wówczas określoną sytuację. Rozpocząć trzeba było od tworzenia odpowiedniego warsztatu pracy i porządkowania tej działalności. Przede wszystkim należało komornikom dostarczyć środki. W miarę pogarszania się warunków płacowych następuje zjawisko feminizacji zawodu. Kobieta nie musi być gorsza w tym zawodzie, jednak generalnie rzecz biorąc ma gorsze predyspozycje do jego wykonywania. Oceniamy zresztą, że część osób (ok. 25% ) nie tylko kobiet, nie posiada tych predyspozycji.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#JanKiersznicki">Uregulowania wymagają też problemy pieniężne oraz lokalowe. Nowe stawki uniemożliwiają m.in. od trzech lat pobieranie przez komorników pieniędzy za bezskuteczne czynności egzekucyjne. Sprawa warunków lokalowych była przedmiotem badań zespołu powołanego przez ministra sprawiedliwości: stwierdzono m.in. iż tam, gdzie udało się je w swoim czasie poprawić - komornicy są masowo eksmitowani z budynków sądów. Rozumiemy trudności lokalowe sądownictwa, ale komornicy również muszą mieć gdzie pracować.</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#JanKiersznicki">Podkreślenia wymagają specyficzne warunki pracy komorników; bywa, że i 2–3 razy dziennie zagrożone jest ich zdrowie i życie; do tego jednak mało kto chce się przyznawać.</u>
<u xml:id="u-8.4" who="#JanKiersznicki">Istotnym elementem utrudniającym pracę komorników w ostatnich latach są zbyt małe w stosunku do ich potrzeb zawodowych przydziały paliwa - przez długi czas takie same, jakie miał każdy obywatel. Zwracaliśmy się wielokrotnie w tej sprawie - bez skutku. Oświadczono nam, że komornik może jeździć rowerem, prosiliśmy więc o przydział rowerów, także bezskutecznie. Wreszcie dotarliśmy do wicepremiera Z. Szałajdy, który zrozumiał problem i spowodował, że od ub. r. komornicy sądowi dysponują dodatkowymi przydziałami paliwa. Samochód stanowi istotne narzędzie naszej pracy, gdyż część egzekucji wymaga, by komornik od ręki coś zajął. Wiąże się z tym sprawa przydziału pojazdów. Komornik nie ma żadnej możliwości nabycia za milion zł samochodu, który i tak przy jeździe terenowej wytrzyma najwyżej 2 lata. W ciągu ostatnich 5 lat udało się załatwić dla komorników 7 samochodów. Dodatkowy zastrzyk to auta przeznaczone do kasacji, a nabywane przez komorników dzięki życzliwości ministra sprawiedliwości; ten złom remontują oni i wykorzystują do celów służbowych.</u>
<u xml:id="u-8.5" who="#JanKiersznicki">Dziwić się należy, że mimo tak trudnych warunków pracy komornicy osiągają w niej coraz lepsze rezultaty. Istnieje porzekadło, że dla pozbycia się problemu jazdy na gapę najlepiej byłoby zlikwidować tramwaje. To samo zdaję się dotyczyć zawodu komornika, który wykonywany jest przy coraz większych trudnościach kadrowych i nagonce na ludzi w nim pracujących. Jedną z najważniejszych spraw jest więc podniesienie rangi zawodu komornika i stworzenie mu możliwie najlepszych warunków działania.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#JózefBarecki">Komisja nasza w dyskutowanej obecnie sprawie kontynuuje prace swej poprzedniczki - komisji sejmowej poprzedniej kadencji. W międzyczasie uchwalona została ustawa o ustroju sądów powszechnych, problemem działania komorników zajęły się NIK, prokuratura i resort sprawiedliwości. Nie sądzę jednak, aby naszą dzisiejszą dyskusję można było uznać za postawienie kropki nad i.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#JózefBarecki">Działalność komorników oceniamy w ścisłym związku z działalnością sądownictwa i skutecznością egzekwowania jego orzeczeń. W naszej dyskusji silnie zarysowały się problemy związane z rolą komornika w systemie wymiaru sprawiedliwości. Można by stwierdzić, że komornik jest sam sobie sterem, żeglarzem, okrętem. Był samodzielny, samorządny i samofinansujący się w czasach, gdy nie było jeszcze mowy o reformie gospodarczej. W wymiarze sprawiedliwości jest instytucją najtańszą, najbardziej opłacalną - gdy porównać to, co ściąga z wierzycieli, z kosztami. Jest osobą niepopularną, wykonującą zawód ryzykowny, a zarazem o niskiej randze. Jak wynika z materiałów, 20% komorników nie odpowiada wymogom tego zawodu, również w 20% fach ten jest sfeminizowany. Na marginesie - ciekawe, czy odsetek ściągalności alimentów przez kobiety - komorników jest większy, czy mniejszy?</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#JózefBarecki">Podkreśliliśmy w dyskusji pożytki płynące z pracy komorników dla społeczeństwa i państwa. Mówiliśmy też o organizacji tej pracy, z jaką obecnie mamy do czynienia - ale trzeba pamiętać, że kształt biur komorników wzbudza wiele dyskusji. Znane są propozycje dotyczące zmiany systemu egzekucji - np. zlecenie tego wydziałom w sądach, połączenie z urzędami skarbowymi, odebranie komornikom samodzielności. Osobiście sądzę, że należy zastanowić się, jak usprawnić działalność komorników; to, co się sprawdziło w praktyce, trzeba ulepszać, a nie pochopnie zmieniać. Istotna jest jednak pomoc w ich działaniu, zarówno ze strony resortu sprawiedliwości i sądownictwa, jak i opinii społecznej. To właśnie komornicy są bowiem organem pomocniczym sądu, który zapewnia skuteczność wyroków, ma wpływ na autorytet orzecznictwa. Ma też wpływ na rozwiązywanie spraw będących efektem jednej z najgorszych form patologii społecznej - mam na myśli problemy alimentacyjne.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#JózefBarecki">Ta sprawa przesłania może nieco inne wielostronne działania komorników, ale jest też szczególnie istotna ze względu na normy współżycia w społeczeństwie. Zajrzyjmy do danych: na ponad 9 mld zł ściągniętych przez komorników w ub. r. - przeszło 5 mld zł to świadczenia alimentacyjne. A „ściągalność” tych ostatnich wynosi zaledwie ok. 55% . W skali roku idzie więc o 10 mld zł. Przypomnijmy, że przy rozważaniu projektu waloryzacji rent i emerytur szło o 6 mld zł, których budżet państwa nie miał z czego dać - to dla porównania. 350 tys. spraw rocznie dotyczy uchylania się od płacenia alimentów. To 350 tys. ludzi, którzy nie spełniają swych podstawowych obowiązków rodzinnych i społecznych, a ich postępowanie prowadzi często do uchylania się od pracy zarobkowej i wchodzenia na drogę przestępstwa. Znamy to wszystko z praktyki, także z działalności poselskiej. Mimo przyznającego alimenty wyroku sądowego matki i dzieci są bezbronne, niepokoją się o wykonanie tego wyroku, o to jak uzyskać należne im pieniądze, niezbędne dla zaspokojenia podstawowych potrzeb. Zaczyna się często gehenna, wydeptywanie ścieżek, niewiara, że sąd może te sprawy rozwiązać. Sądzę, że wielu komorników zabiera się do egzekwowania należności alimentacyjnych dopiero w ostatniej kolejności, nie zawsze „lubią” oni te sprawy, bo są praktycznie najtrudniejsze i wymagają wiele zachodu.</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#JózefBarecki">Mówię o tym dlatego, gdyż jeden z posłów stwierdził, że obszar patologii społecznej będzie się powiększał. Zgadzam się z tą opinią i sądzę, że poruszony wyżej problem również będzie narastał. Trzeba więc zachęcić komorników do ostrzejszego występowania w sprawach alimentacyjnych, również wobec zatrudniających dłużników zakładów pracy, które często uchylają się od współpracy z komornikami. Duże znaczenie mieć tu będzie również system ewidencji i kontroli ruchów ludności.</u>
<u xml:id="u-9.5" who="#JózefBarecki">Mimo obowiązujących przepisów trudno znaleźć uchylających się od płacenia alimentów. Myślę, że powinno położyć się większy nacisk na działalność urzędów zatrudnienia. Obowiązuje ustawa „o pasożytnictwie” i przy realizacji jej przepisów powinniśmy zwracać więcej uwagi na te osoby, które uchylają się od pracy, ponieważ nie chcą płacić alimentów. Przecież według przedstawionych dzisiaj danych jest to 350 tys. osób. Poza tym budzi sprzeciw przewlekłość postępowania w tych sprawach. Ciągną się one latami.</u>
<u xml:id="u-9.6" who="#JózefBarecki">Następny problem poruszany w czasie dyskusji stanowiło funkcjonowanie biur komorników sądowych. Organa te nie mogą zadowalająco działać, ani reprezentować wymiar sprawiedliwości, jeżeli ich biura znajdują się w prywatnych mieszkaniach lub w ogóle są to biura „przenośne”. Jeżeli zdecydujemy, że komornik sądowy jest instytucją samodzielną i samofinansującą, wówczas musimy przyjąć, że z własnych środków wyposaża biuro. Oczywiście należy mu udzielić pomocy w wynajęciu lokalu, otrzymaniu przydziału paliwa itp. Jednocześnie jednak należy stworzyć jakieś standardy wyglądu biura komornika sądowego, żeby godnie ono reprezentowało organ państwowy. Możemy też zdecydować się na zmianę systemu wynagradzania komorników sądowych i wówczas państwo, zwiększając w ten sposób swoje dochody, samo wyłoży środki na wyposażenie tych biur. Jeżeli przyjmujemy pierwszy wariant wówczas komornicy sami powinni dołożyć starań, żeby ich biura budziły szacunek. Niewątpliwie jeżeli biuro komornika sądowego znajduje się w gmachu sądu, wówczas jego prestiż rośnie.</u>
<u xml:id="u-9.7" who="#JózefBarecki">Powinna zostać nawiązana bliższa współpraca między Stowarzyszeniem Komorników Sądowych, a organami sądowymi. Sądy są żywotnie zainteresowane prawidłowej pracy komorników. Nasza komisja udzieli wszelkiego błogosławieństwa takiej współpracy. Jest to tym bardziej istotne, jeżeli weźmiemy pod uwagę, że wymiar sprawiedliwości ma iść w kierunku rozwijania dolegliwości finansowych i ekonomicznych przy jednoczesnym ograniczaniu stosowania kary pozbawienia wolności. Zwiększy to z pewnością obowiązki komorników sądowych. Uważam, że prawidłowa działalność komorników sądowych może skutecznie przekonać, że grzywna jest bardziej efektywna niż kara pozbawienia wolności. Argumentem będzie tutaj jednak właściwa działalność komorników.</u>
<u xml:id="u-9.8" who="#JózefBarecki">Jak wszędzie w Polsce, także wśród komorników brak jest ludzi o odpowiednich kwalifikacjach. Niewątpliwie jest to bardzo trudna funkcja. Myślę jednak, że w naszym społeczeństwie nie powinno brakować odważnych ludzi, którzy zechcą ją spełniać. W czasie dyskusji, szczególnie w wystąpieniu przedstawiciela Stowarzyszenia Komorników Sądowych, wskazywano na nie najlepszą atmosferę wokół zawodu komornika. Niewątpliwie prestiż tego zawodu mógłby być większy i wiele do spełnienia ma tutaj prasa. Nie trzeba jednak podnosić alarmu, że jest jakaś nagonka na komorników. Gdyby prasa złagodziła ostrość swoich wypowiedzi, nie byłaby prasą. Proponuję traktować wszystkie tego rodzaju publikacje jako opis jednostkowych przypadków. Powinniśmy zwracać jednak uwagę w większym niż dotychczas stopniu na społeczny charakter zawodu komornika. Z drugiej strony ludzie wykonujący ten zawód powinni wykazywać się wysokim poziomem moralnym i etycznym. Liczymy, że Stowarzyszenie Komorników Sądowych będzie dbało o ten poziom.</u>
<u xml:id="u-9.9" who="#JózefBarecki">Nie najlepiej wygląda sprawa nadzoru sądowego nad działalnością komorników. Jest to przecież obowiązek spoczywający na sądach. Rozumiemy, że są one w tej chwili przeciążone pracą, ale na tę sprawę należy położyć szczególny nacisk. Dlatego słusznie ujęto ją w przedstawionym nam harmonogramie pracy. W przyszłości liczymy na większe zainteresowanie sądów działalnością komorników. W harmonogramie przedstawiono plany wydania już w tym roku odpowiednich przepisów. Jest prośba z naszej strony, by stało się to jak najszybciej. Przedstawiony przez Ministerstwo Sprawiedliwości harmonogram jest dokumentem bardzo konkretnym. Możemy liczyć, że zostanie zrealizowany. Nadal będziemy się interesować tym problemem. Należy go widzieć w całym kompleksie spraw dotyczących praworządności i walki o ład i porządek. Komornicy sądowi stanowią ważne ogniwo tego procesu. Wyjaśnianie społeczeństwu, że komornik jest strażnikiem praworządności powinno doprowadzić do otoczenia tego zawodu szacunkiem, a nawet życzliwością.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#BolesławSzczerba">Chciałbym odpowiedzieć na zarzuty stawiane nam przez przedstawicieli Stowarzyszenia Komorników Polskich. Celem przeprowadzonej przez nas kontroli było udzielenie pomocy w wykonywaniu tego zawodu, by ten nieduży przecież wycinek wymiaru sprawiedliwości był w należyty sposób zorganizowany i przygotowany do pełnienia zadań. Ujemna ocena naszej pracy ze strony Stowarzyszenia wydaje się być nieporozumieniem i myślę, że w trakcie roboczych kontaktów uda się je wyjaśnić. Nie chodzi więc o żadną nagonkę na przedstawicieli tego zawodu.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#JózefBarecki">Najwyższa Izba Kontroli jest organem Sejmu; jej działalność jest znana i uznawana. Dlatego myślę, że B. Szczerba nie musi tego uzasadniać.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#JózefBarecki">Komisja powołała podkomisję, której zadaniem będzie opracowanie opinii nt, organizacji i funkcjonowania komorników sądowych.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#JózefBarecki">W kolejnym punkcie porządku obrad, komisja rozpatrzyła nadesłaną na piśmie informację prokuratora generalnego o działalności profilaktycznej prokuratury.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#JerzyWójciak">W przedłożonym nam opracowaniu słusznie zwraca się uwagę na tworzenie szerokiego frontu społecznego przeciwko zjawiskom patologii społecznej. W toku swojej działalności organach PRON na wielu odcinkach naszej pracy współdziałałem z prokuratorami. Tak było w sprawach pojednawstwa społecznego, szeroko pojętego poradnictwa, występowania w interesie społecznym, a ostatnio zwłaszcza w sprawach przeciwdziałania patologiom społecznym. Czy departament profilaktyki Prokuratury Generalnej ma informację o działalności prokuratorów w ramach PRON? Jeżeli tak, to czy informacji tych nie można by ująć w przedłożonym nam opracowaniu?</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#JózefSzewczyk">Współpraca prokuratorów z organami PRON jest bardzo ścisła. Naszą stałą troską jest dalsze jej rozwijanie. Nie dysponuję jednak danymi, ilu prokuratorów jest członkami PRON. Są jednak przypadki, że prokuratorzy są przewodniczącymi rad wojewódzkich PRON oraz rad szczebla niższego. Cieszymy się z tego, będziemy dążyć do rozszerzenia ich udziału w pracach tej organizacji.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#JózefSzewczyk">Działalność profilaktyczna jest ustawowym obowiązkiem prokuratury. Przedłożona obywatelom posłem informacja wskazuje na znaczną aktywność w tej dziedzinie. Nie możemy jednak poświęcać temu zagadnieniu takiej uwagi, jakbyśmy tego chcieli. Od początku lat osiemdziesiątych nastąpił bowiem lawinowy wzrost przestępczości. W 1985 r. nastąpiło jego przyhamowanie, niemniej obowiązki prokuratorów w tym zakresie są olbrzymie. Są oni przytłoczeni prowadzeniem i nadzorowaniem postępowań karnych. Dlatego większość naszych sił poświęciliśmy na ściganie przestępstw karnych. W ten sposób nasze zainteresowanie profilaktyką, działalnością kontrolną oraz współdziałaniem z prasą, radiem i telewizją nie jest takie, jakbyśmy tego chcieli, choć większe niż przed laty. Marzy mi się, żeby podobnie jak ma to miejsce w prokuraturze wojskowej, w której pracowałem dawniej, poświęcać 50% czasu i środków na działalność profilaktyczną. Właśnie dzięki temu przestępczość w wojsku jest tak nikła. Na to jednak pozwolić sobie jeszcze nie możemy.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#JózefBarecki">Czy istnieją jakieś dane nt. procentu czasu i środków poświęcanych przez prokuratorów na działalność profilaktyczną?</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#JózefSzewczyk">Trudno to oszacować. Zakładamy, że zwiększenie aktywności w dziedzinie profilaktyki zaowocowałoby spadkiem przestępczości, ale na to nie możemy sobie w tej chwili pozwolić. W ostatnim okresie wystąpiły symptomy zmniejszanie się liczby przestępstw. Pierwsze dwa miesiące br. były już stosunkowo spokojne. Jeżeli ten trend się utrzyma, to nasza działalność profilaktyczna będzie żywsza.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#EdmundSkoczylas">Spotkałem się z przypadkami, że po zawiadomieniu przez przedsiębiorstwo lub inną organizację o zaistnieniu przestępstwa, prokurator nakłada na to przedsiębiorstwo obowiązek przeprowadzenia rozmowy z przestępcą. Uważam, że jest to nieporozumienie. Byłoby to możliwe w przypadkach, gdy prokurator z urzędu stwierdza Istnienie przestępstwa i dopiero sam powiadamia o nim przedsiębiorstwo.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#EdmundSkoczylas">Inna sprawa, z którą się spotkałem, jest o wiele bardziej drastyczna. Zdarzają się przypadki, że przedsiębiorstwo zgłasza kradzież mienia. Ponieważ są trudności z ustaleniem sprawcy, prokurator żąda by podać wartość ukradzionego mienia w stosunku do wartości wszystkich rzeczy tego typu należących do przedsiębiorstwa. Jeżeli np. spośród 100 traktorów ukradziono jeden, wówczas prokurator stwierdza, że szkoda wynosiła zaledwie 1% i umarza śledztwo ze względu na małą szkodliwość czynu. Uważam, że jest to niezwykle niebezpieczna praktyka i jeżeli Prokuratura Generalna jest zainteresowana takimi sprawami, wówczas służę przykładami.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#JózefSzewczyk">Poseł S. Skoczylas poruszył kilka kwestii i myślę, że niektóre z nich są oparte na nieporozumieniu lub dotyczą jednostkowych, nieprawidłowych decyzji prokuratorskich. Prokurator nie może nakazać przedsiębiorstwu przeprowadzenie rozmów z pracownikiem, który popełnił na jego terenie przestępstwo. Istnieje natomiast przepis mówiący o konieczności przeprowadzenia przez prokuratora rozmowy ze sprawcą w przypadku umorzenia postępowania. Chyba o to posłowi chodziło?</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#EdmundSkoczylas">Nie. Spotkałem się z przypadkami gdy prokurator polecał przedsiębiorstwu, aby przy udziale związków zawodowych i czynnika społecznego przeprowadzono rozmowę ze sprawcą czynu.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#JózefSzewczyk">Sprawę tę wyjaśnimy. Następna sprawa, którą poseł poruszył dotyczy umarzania postępowania na skutek znikomego niebezpieczeństwa czynu. Być może informacje posła są oparte na pojedynczych nieprawidłowych decyzjach. Polityka karna w tym zakresie dość precyzyjnie określa kryteria, którym taki czyn powinien odpowiadać. Są to w przeważającej mierze banalne przypadki, dla rozstrzygnięcia których nie warto angażować aparatu wymiaru sprawiedliwości. Jeżeli jednak umorzono gdzieś z tego powodu sprawę kradzieży traktora, to, biorąc pod uwagę wartość skradzionego mienia, jest to godne ubolewania. Proszę wobec tego po posiedzeniu o szczegółowe informacje na ten temat. Stwierdzona przez nas generalna praktyka w tym zakresie jest prawidłowa.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#EdmundSkoczylas">Byłoby dobrze przyjrzeć się tej sprawie bliżej ze względu na jej bardziej ogólny wymiar. Zdaję sobie sprawę, że organa milicji i prokuratury są rozliczane liczbą rozwiązanych spraw i każdy organ dba o to, żeby skuteczność ścigania nie spadała poniżej 90% wykrywalności. Dlatego zdarzają się umorzenia ze względu na małą szkodliwość czynu, gdy nie można znaleźć sprawcy.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#JózefSzewczyk">O kierunkach polityki karnej nie decydują względy statystyczne. Będę wdzięczny za przekazanie mi dokładniejszych danych na ten temat.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#EugeniuszCzykwin">Kilka uwag nt. profilaktycznej działalności prokuratury nasunęło mi się po spotkaniu z pracownikami prokuratury w Białymstoku oraz radnymi wojewódzkiej rady narodowej. Zgadzam się z opinią, że działalność ta ma ogromne znaczenie i że prokuratura powinna zwracać na nią więcej uwagi. Szczególnie ważne są wystąpienia do jednostek gospodarki uspołecznionej ze wskazaniem przypadków niedostatecznej ochrony mienia oraz nieprawidłowości organizacyjnych. Znaczenie mają też publikacje w prasie. W tej sferze powinno się podjąć cały kompleks stosownych działań. Moi rozmówcy wskazywali w szczególności:</u>
<u xml:id="u-22.1" who="#EugeniuszCzykwin">- na konieczność upowszechniania wiedzy prawniczej w społeczeństwie, szczególnie poprzez publikacje prasowe. Kwestionowali tutaj celowość zamieszczania w prasie wyroków sądowych w formie ogłoszeń a popierali raczej publikowanie artykułów pisanych z inspiracji lub przez prokuratorów, - na konieczność przekazywania wiedzy prawniczej już w szkole średniej. Podkreślano słuszność wprowadzenia do szkół podstaw wiedzy o prawie, ale jednocześnie zwracano uwagę na zbyt szeroki zakres tego przedmiotu. Niepotrzebnie obejmuje on wszystkie gałęzie prawa, - kształtowanie kultury prawnej w zbyt małym stopniu polega na przedstawianiu korzyści płynących z przestrzegania prawa. W gruncie rzeczy straszy się karą, - powinno się zwracać także większą uwagę na rolę pokrzywdzonego czy ofiarę przestępstwa.</u>
<u xml:id="u-22.2" who="#EugeniuszCzykwin">Na marginesie dyskusji o związkach między PRON a prokuraturą chciałbym powiedzieć, że prokuratorzy w województwie białostockim poświęcają jeden dzień w tygodniu na bezpłatne konsultacje dla działaczy PRON, samorządów i organizacji społecznych zajmujących się tą problematyką.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#EmiliaPogonowskaJucha">Podczas wizytacji poselskiej zapoznaliśmy się z działalnością w dziedzinie ochrony i zabezpieczania mienia prowadzoną przez Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych i Prokuraturę Wojewódzką w Bielsku Białej. Zauważyliśmy, że działalność profilaktyczna w tym okręgu jest bardzo rozwinięta. Ok. 60% spraw wpływających do prokuratury jest wykorzystywanych jako podstawa dla tej działalności. Przynosi ona widoczne efekty. Szefowie obu urzędów zauważają, że działalności profilaktycznej sprzyjałaby większa spójność systemu prawnego.</u>
<u xml:id="u-23.1" who="#EmiliaPogonowskaJucha">Utrudnia działanie to, że odpowiedzialność, gdy rozpatruje się konkretną sprawę, nie jest dokładnie sprecyzowana. Dowodzi tego przykład samochodów FSM, które powróciły do producenta, aby w rezultacie odpowiedzialnych za wady poszukiwać w hucie „Warszawa”.</u>
<u xml:id="u-23.2" who="#EmiliaPogonowskaJucha">Celem działań profilaktycznych jest m.in. wytwarzanie dezaprobaty dla poczynań godzących w prawo. Od lat walczymy o to. A na terenie zakładów obserwuje się coraz bardziej przemyślne posunięcia, aby uszczknąć jakąś część mienia społecznego. Stąd też trzeba wszczynać pracę cd podstaw. Prokuratorska działalność w powiązaniu z organizacjami zakładowymi, polegająca na spotkaniach z załogami ma ogromne znaczenie. Chodzi o to, aby uzmysłowić pracownikom, że tego rodzaju działania nie popłacają.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#EmiliaWcisło">Jednym z podstawowych zadań prokuratury jest walka z alkoholizmem. Jak prokuratura ocenia działalność terenowych komisji ds. przeciwdziałania alkoholizmowi. Działają one teraz w powiązaniu z terenowymi organami administracji państwowej. Społecznie komisje te są oceniane gorzej niż wtedy, gdy działały przy ZOZ.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#ElżbietaGacek">Sam materiał jest przejrzysty, przystępny i krótki. W jednym z wniosków końcowych zawarte jest sformułowanie: „Podejmowane będą działania zmierzające do reaktywowania sądownictwa społecznego”. O jakie sądownictwo społeczne chodzi?</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#JózefSzewczyk">Co się tyczy komisji ds. przeciwdziałania alkoholizmowi trudno o jednoznaczną ocenę, ponieważ komisje te różnią się między sobą. W ub. r. oceny takiej dokonała Centralna Komisja do Walki z Alkoholizmem i ocena ta wypadła pomyślnie. My zajmujemy się raczej działaniami organów państwowych w tym zakresie. Nie siliłbym się jednak na jednoznacznie negatywną ocenę.</u>
<u xml:id="u-26.1" who="#JózefSzewczyk">Gdy mówimy o sądach społecznych chodzi nam głównie o reaktywowanie komisji pojednawczych. W zakładach pracy nie udało się jeszcze do tego doprowadzić.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#JózefBarecki">Punkt ten miał charakter informacyjny. Naszym celem było zaznajomienie się ze stanem działalności profilaktycznej. Powinno to posłom pomóc w ich pracy. Jest to jakby wstępny materiał. Podejmiemy bowiem ten temat później - trudno jeszcze powiedzieć kiedy - w sposób bardziej pogłębiony.</u>
<u xml:id="u-27.1" who="#JózefBarecki">Na podkreślenie zasługuje, że materiał zaprezentowany nam jest konkretny, interesujący i zwarty.</u>
<u xml:id="u-27.2" who="#JózefBarecki">Z informacji tej nasuwa się wniosek, że mamy do czynienia z 3 głównymi kierunkami działań. Są to:</u>
<u xml:id="u-27.3" who="#JózefBarecki">- Wnioski prokuratorskie, których było wiele. Ich skuteczność mierzona liczbą 90% świadczy o autorytecie prokuratury, którego brak niekiedy można przypisać innym instytucjom kontrolnym. Zwrócić należy uwagę na kary materialne stosowane również wobec kadry kierowniczej.</u>
<u xml:id="u-27.4" who="#JózefBarecki">- Ważne działanie o charakterze bezpośrednim jak np. rozmowy ostrzegawcze, których było 100 tys. Mają one duże znaczenie, ponieważ są przeprowadzane z ludźmi stojącymi na granicy prawa i zasad współżycia społecznego. Zwraca uwagę duża skuteczność tych rozmów. Prokuratura ma tu wszakże duże możliwości. Prokurator w odczuciu społecznym uchodzi za tego, kto ma najbliższy dostęp do sądu i występuje przed nim o surowe kary. To jest dobry atut w działalności profilaktycznej, gdyż rodzi obawę, że na rozmowie się nie skończy.</u>
<u xml:id="u-27.5" who="#JózefBarecki">- Tworzenie klimatu dezaprobaty wobec przestępców i szerzenie świadomości prawnej.</u>
<u xml:id="u-27.6" who="#JózefBarecki">Prokuratura idzie bardzo szerokim frontem w tych działaniach. Dotyczy to spotkań, rozmów itp. Ważne jest to, że prokuratorzy występując w zakładach pracy konfrontują swe działania z odczuciami społecznymi.</u>
<u xml:id="u-27.7" who="#JózefBarecki">Poseł E. Pogonowska-Jucha mówiła, że profilaktyka jest ważniejsza od zwalczania przestępczości. Oczywiście jest to najlepsza forma zwalczania przestępczości. Wypada więc życzyć prokuraturze, aby w tej działalności doszła do takich proporcji jakimi może pochwalić się prokuratura wojskowa.</u>
<u xml:id="u-27.8" who="#JózefBarecki">Jeśli w przyszłości będziemy sprawy te rozpatrywać w szerszym zakresie, to będziemy mówić również bardzo konkretnie o tych środowiskach, w których zagrożenie przestępczością jest bardzo duże, a do których jeszcze się nie dociera.</u>
<u xml:id="u-27.9" who="#JózefBarecki">Przyjmujemy informację wraz z wnioskami. Wyjaśniona została sprawa sądownictwa społecznego. Trzeba popierać ten kierunek, bo jest to ważny element samorządności. Prokuratura wie, że rozmowy, spotkania itp. są niezwykle ważne, ale wie też, że ważną rolę spełniają wywiady prasowe, udzielane przez prokuratorów konferencje prasowe, a zwłaszcza własne publikacje, których liczba jest niemała. Warto do kontynuowania tej formy pracy namawiać.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>