text_structure.xml
61 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 18 kwietnia 1989 r. Komisje: Administracji, Spraw Wewnętrznych i Wymiaru Sprawiedliwości, Polityki Społecznej, Zdrowia i Kultury Fizycznej, Rynku Wewnętrznego i Usług oraz Prac Ustawodawczych, obradujące pod przewodnictwem posłów Józefa Bareckiego (PZPR) i Emila Kołodzieja (ZSL), rozpatrzyły informację: o stanie przestrzegania prawa i praworządności oraz realizacji ustawodawstwa dotyczącego zwalczania zjawisk patologicznych.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzeniu Komisji wzięli udział: sekretarz Komitetu Rady Ministrów ds. Przestrzegania Prawa, Porządku Publicznego i Dyscypliny Społecznej, wiceminister spraw wewnętrznych Lucjan Czubiński, prezes Sądu Najwyższego Jan Żak, zastępca Prokuratora Generalnego Hipolit Starszak oraz przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości, Ministerstwa Rynku Wewnętrznego, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej, Ministerstwa Edukacji Narodowej, Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Najwyższej Izby Kontroli, Urzędu Rady Ministrów, Ligi Kobiet Polskich, Związku Harcerstwa Polskiego, Zrzeszenia Studentów Polskich, Związku Młodzieży Wiejskiej, Społecznego Komitetu Przeciwalkoholowego.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#JózefBarecki">Posłowie otrzymali materiały przygotowane przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Na porządku dziennym mamy tylko jeden punkt. Proponuję, aby ustosunkowując się do materiałów przedłożonych przez rząd zabrał głos minister Lucjan Czubiński.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#LucjanCzubiński">Zgodnie z uchwałą Sejmu z 18 czerwca 1986 r. nakładającą na rząd obowiązek corocznego informowania Sejmu o stanie realizacji rządowego „Programu zapobiegania i zwalczania patologii społecznej i przestępczości w latach 1986–1990” oraz harmonogramu jego wykonania, Rada Ministrów przedstawiła Sejmowi informację, będącą przedmiotem dzisiejszych obrad.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#LucjanCzubiński">Rząd wysoko sobie ceni troskę i aktywne zaangażowanie Sejmu oraz jego komisji w działalność na rzecz ograniczania zjawisk patologii społecznej i innych negatywnych procesów społecznych oraz permanentne zainteresowanie tymi problemami.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#LucjanCzubiński">Przedstawiony Sejmowi dokument zawiera informacje o dokonaniach różnych organów państwowych, a w. stosownym zakresie również społecznych, w realizacji w 1988 r. zadań określonych w wymienionym wyżej programie i harmonogramie. Wcześniej informacja dotycząca 1987 r. była omawiana przez Radę Społeczno-Gospodarczą przy Sejmie oraz podobnie jak dzisiaj przez Komisje. Tematyka ta została również przedstawiona na plenarnym posiedzeniu Sejmu w dniu 17 czerwca 1988 r. przez przewodniczącego Komitetu Rady Ministrów ds. Przestrzegania Prawa, Porządku Publicznego i Dyscypliny Społecznej, gen. broni Czesława Kiszczaka. Sejm przyjmując tę informację do wiadomości podkreślił równocześnie, że stan bezpieczeństwa i porządku, mimo określonej poprawy w wielu aspektach nadal nie odpowiada oczekiwaniom większości społeczeństwa.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#LucjanCzubiński">Sejm zwrócił wówczas uwagę, że takie fakty jak niezmniejszanie się zagrożenia społecznego skutkami nadużywania alkoholu, niegospodarność i marnotrawstwo mienia społecznego, nierzetelny stosunek do pracy, utrzymujący się w niektórych obszarach wysoki stopień przestępczości, a przede wszystkim wzrost zagrożenia rozbojami, kradzieżami i włamaniami, przestępczością gospodarczą, aferowymi zagarnięciami mienia i spekulacją - budzą poważny niepokój społeczny.</u>
<u xml:id="u-3.4" who="#LucjanCzubiński">Z przykrością należy stwierdzić, że - niestety - zastrzeżenia dotyczące 1987 r. można generalnie odnieść do roku minionego. Oczywiście, zdajemy sobie sprawę z tego, że w 1988 r. występowało wiele trudności rzutujących na proces ograniczania przejawów patologii społecznej i przestępczości. Uwarunkowania społeczno-gospodarcze, a zwłaszcza pogłębiająca się inflacja, brak stabilizacji rynku, akcje strajkowe oraz zbiorowe zakłócenia porządku publicznego w różnych miastach i regionach kraju ewidentnie negatywnie wpływały na poziom porządku prawnego, a w wielu sytuacjach stanowiły swego rodzaju podłoże dla nasilania się przejawów patologii społecznych.</u>
<u xml:id="u-3.5" who="#LucjanCzubiński">Z dozą pewnej satysfakcji i optymizmu należy stwierdzić, że mimo tych negatywnych uwarunkowań, udało się w 1988 r. utrzymać zapoczątkowaną przed trzema laty ogólną tendencję zahamowania i pewnego spadku przestępczości, a także odnotować, poprawę w niektórych innych dziedzinach. M.in. wagę tę należy odnieść do pewnego polepszenia się wskaźników dotyczących spożywania alkoholu w czasie pracy oraz do określonego zmniejszenia się nasilenia narkomanii i pasożytnictwa społecznego. Te korzystne symptomy zawdzięczamy przede wszystkim istotnemu zaangażowaniu się w przeciwdziałanie tym negatywnym zjawiskom, zarówno ze strony wyspecjalizowanych organów, m.in. szkolnictwa, służby zdrowia, placówek kultury, organów kontroli i organów stosowania prawa, jak również wszystkich innych organów państwowych i organizacji społecznych oraz lepszemu współdziałaniu organów państwowych z organizacjami społecznymi i zawodowymi. Pragnę również przedstawić posłom, że pozytywny wpływ na tę sytuację miało rzeczowe zainteresowanie się tą problematyką ze strony kierownictw poszczególnych resortów i instytucji centralnych. Jest to tym bardziej godne podkreślenia, że w 1988 r. miała miejsce reforma administracji centralnej, co wiązało się z wieloma zmianami personalnymi i strukturalnymi w poważnej części ministerstw i instytucji centralnych. Ogromną rolę odegrało też osobiste angażowanie się w te problemy wojewodów i prezydentów. Poważny wpływ miała także działalność środków masowej informacji. Dała się także wyraźnie dostrzec pozytywna działalność wychowawcza Kościoła oraz sił społecznych skupionych wokół niego.</u>
<u xml:id="u-3.6" who="#LucjanCzubiński">Pragnę w związku z tym prosić posłów o zezwolenie na skierowanie podziękowań do wszystkich organów i instytucji państwowych, a także wszystkich ogniw społecznych za przejawianą aktywność oraz za współpracę w procesie oddziaływania na rzecz zapobiegania gnębiącym nasze społeczeństwo przejawom patologii społecznej.</u>
<u xml:id="u-3.7" who="#LucjanCzubiński">Mówiąc o niektórych pozytywnych efektach w realizacji zadań określonych w rządowym programie i harmonogramie nie należy jednak ani na chwilę zapominać, że - niestety - naszemu rozwojowi towarzyszy nadal wiele plag, które stanowią poważne zagrożenie dla społeczeństwa. Walka z nimi musi być procesem ciągłym. Tak więc zauważyć trzeba, że na tle zahamowania i częściowego spadku przestępczości niepokojącym zjawiskiem jest wzrost czynów sprzecznych z prawem, skierowanych przeciwko mieniu, w tym głównie na szkodę obywateli. Kradzieże z włamaniem, rozboje i kradzieże mienia prywatnego łącznie stanowiły w 1988 r. blisko połowę wszystkich popełnionych przestępstw. Poważnie wzrósł przy tym ciężar gatunkowy tych czynów. Dwukrotnie więcej niż w 1987 r. stwierdzono przestępstw wspomnianych kategorii o stratach powyżej 600 tys. zł, a w grupie strat powyżej 2 mln zł przestępstwa te wzrosły aż trzykrotnie.</u>
<u xml:id="u-3.8" who="#LucjanCzubiński">Zjawisko to w powiązaniu z wzrastającą profesjonalizacją przestępczości przeciwko mieniu oraz nasilającą się agresywnością i bezwzględnością działania sprawców takich czynów jak rabunki i rozboje, stanowi duże zagrożenie społeczne. Przeciwdziałanie im wymaga z jednej strony dalszej poprawy działalności organów MO, a przede wszystkim zwiększenia wykrywalności tych przestępstw, z drugiej zaś niezbędna jest odpowiednia do stopnia zagrożenia tymi przestępstwami polityka i praktyka ścigania ich sprawców przez prokuratury i sądy.</u>
<u xml:id="u-3.9" who="#LucjanCzubiński">Konieczna jest również większa aktywność poszczególnych osób i organizacji potencjalnie narażonych na możliwość pokrzywdzenia przestępstwami w zakresie lepszego zabezpieczenia własnego mienia i praktycznego współdziałania z organami ochrony prawnej. Często obserwuje się bowiem bardzo poważną niefrasobliwość, czego nie można zastąpić sformalizowanymi i stosunkowo trudnymi do uruchomienia oraz wysoce kosztownymi działaniami organów porządkowych, ścigania i wymiaru sprawiedliwości.</u>
<u xml:id="u-3.10" who="#LucjanCzubiński">Jeśli chodzi o stan przestępczości - dodatkowo niepokój wzmaga fakt, że w I kwartale br. wszczęto o 13% więcej postępowań przygotowawczych niż w analogicznym okresie ub.r., w tym o przestępstwa kryminalne więcej aż o 25%, czyli o przeszło 16 tys. spraw. Dodać przy tym należy, że o 36% wzrosły kradzieże mienia prywatnego, o 54% włamania do obiektów prywatnych, a o 48% rozboje i wymuszenia rozbójnicze.</u>
<u xml:id="u-3.11" who="#LucjanCzubiński">Niestety, równocześnie z tym obniżyła się skuteczność przeciwdziałania przestępczości. Wskaźnik wykrywalności ogólnej zmniejszył się z 82% do 74%, a wykrywalność sprawców przestępstw kryminalnych spadła z 76% do 67%. Tymczasowo aresztowano o 24,7% mniej sprawców przestępstw niż w I kwartale 1988 r., a ściganiem karnym objęto mniej o 19% osób niż w tym samym okresie ub.r. Nie są to więc uspokajające dane.</u>
<u xml:id="u-3.12" who="#LucjanCzubiński">Istotnym problemem jest nadal poziom zagrożenia nieletnich demoralizacją. Mimo pewnego zmniejszenia się w 1988 r. w porównaniu z 1987 r. liczby nieletnich, którzy weszli w kolizję z prawem (było ich mniej ok. 10%), należy zwrócić uwagę, że w stosunku do ogólnej liczby sprawców przestępców udział nieletnich, którzy dopuścili się czynów karalnych, wzrósł. Jest to niepokojące nie tylko ze względu na liczby, ale również dlatego, iż - jak wynika m.in. z badań Instytutu Problematyki Przestępczości - spośród tych nieletnich wyrastają następnie w ok. 35% niebezpieczni przestępcy.</u>
<u xml:id="u-3.13" who="#LucjanCzubiński">Niezbędne jest dalsze usprawnienie trybu prowadzenia postępowań w sprawach nieletnich, w tym postępowań wykonawczych. Niepokojące jest, że w okresie od 1 stycznia 1987 r. do 13 marca 1989 r. aż w 328. sprawach nieletnich czasokres postępowania wynosił od 6. do 28. miesięcy, a w 228 sprawach długotrwała była także realizacja postępować wykonawczych, trwająca w niektórych z nich nawet do 36. miesięcy. Przykładowo - w Stalowej Woli nieletni S.H. (sygnatura akt III MW 7/88) oczekujący 10. miesięcy na umieszczenie w zakładzie wychowawczym dokonał w tym czasie 40. czynów karalnych. Niezbędna jest więc dalsza poprawa oddziaływania wychowawczego wszystkich zobowiązanych do tego instytucji i organizacji na dzieci i młodzież. Potrzebne jest dalsze doskonalenie pracy szkół i innych placówek wychowawczych oraz polepszenie ich współdziałania z organami ochrony prawnej, organizacjami społecznymi i placówkami kulturalno-oświatowymi.</u>
<u xml:id="u-3.14" who="#LucjanCzubiński">Ważkim aspektem jest przeciwdziałanie źródłom, przejawom i następstwom nadużywania alkoholu. Należy niestety stwierdzić, że w pierwszym szeregu praktycznych przedsięwzięć znajdują się nadal głównie, organy MO i prokuratury, mimo iż do współdziałania czy samoistnego działania zobowiązano wiele innych podmiotów. Np. kierownictwa zakładów nie wszędzie jeszcze i nie zawsze konsekwentnie reagują na spożywanie alkoholu w miejscu i w czasie pracy.</u>
<u xml:id="u-3.15" who="#LucjanCzubiński">Istotne znaczenie dla poprawy dyscypliny społecznej oraz porządku i stanu sanitarnego kraju mają systematycznie prowadzone działania porządkowo-kontrolne, określone w 1988 r. kryptonimem „Wiosna-88”, w ramach których zespoły składające się m.in. z przedstawicieli administracji, kontroli, funkcjonariuszy MO oraz organizacji społecznych i samorządu mieszkańców dokonują przeglądu i kontroli różnych obiektów, zakładów, środków transportu, miejsc wypoczynku itp, Działania te spotkały się z dużą aprobatą społeczną, przyniosły też wymierne korzyści, m.in. w postaci zwiększenia odpowiedzialności za ład i porządek. Działania te kontynuowane są także w br.</u>
<u xml:id="u-3.16" who="#LucjanCzubiński">Oczywiście, przedstawiona komisjom informacja nie może obejmować całości działań podejmowanych w 1988 r. na rzecz zapobiegania i zwalczania patologii społecznej przez różne zobowiązane do tego organy. Scharakteryzowano w niej jedynie wybrane problemy i zagadnienia zasługujące na większą uwagę. Nie można było postąpić inaczej ze względu na mnogość tych zagadnień, obejmujących poważną sferę życia społecznego, a także ze względu na wielką liczbę instytucji i organizacji realizujących, poszczególne zadania.</u>
<u xml:id="u-3.17" who="#LucjanCzubiński">Przy przygotowywaniu informacji natknęliśmy się na dość skomplikowany problem. W lutym, kiedy ją redagowaliśmy, większość centralnych instytucji i organizacji nie dysponowała jeszcze pełnymi informacjami dotyczącymi minionego roku. Brak też było jeszcze w tym czasie opracowań GUS, obejmujących 1988 r. Na ile jednak było to możliwe, przy dużej życzliwości ze strony poszczególnych organów i organizacji, dążono do przedstawienia w tym dokumencie obiektywnego stanu rzeczy. Proszę jednak o przedstawienie niektórych danych przez przedstawicieli poszczególnych resortów i instytucji, uczestniczących w dzisiejszym posiedzeniu - jeśli będzie taka potrzeba.</u>
<u xml:id="u-3.18" who="#LucjanCzubiński">Pragnę również poinformować, że w materiale starano się także uwzględnić zalecenia pod adresem dokumentu przedstawionego w 1988 r. wyrażone przez Radę Społeczno-Gospodarczą przy Sejmie w dniu 28 marca 1988 r. oraz w opinii nr 54/88 Zespołu Doradców Sejmowych - zmierzając do tego, aby informacja stanowiła swego rodzaju sprawozdanie, dające podstawę do ustosunkowania się wobec podmiotów odpowiedzialnych za wykonanie zawartych w programie konkretnych postanowień.</u>
<u xml:id="u-3.19" who="#LucjanCzubiński">Stosownie do tych zaleceń należy stwierdzić, że realizacja określonych w rządowym programie i harmonogramie zadań przez poszczególne ogniwa organów państwowych i społecznych przebiegała w sposób zróżnicowany. Bardzo aktywną działalność odnotowano w ogniwach szczebla centralnego i wojewódzkiego. Nieco gorzej natomiast przedstawia się sprawa w niektórych ogniwach szczebla podstawowego. Należy jednak podkreślić, że właśnie w ogniwach podstawowych skupia się główny nurt walki z przejawami patologii społecznej oraz że działalność ta przyniosła wiele korzystnych rezultatów.</u>
<u xml:id="u-3.20" who="#LucjanCzubiński">Pragnę poinformować komisje, że Rada Ministrów po przedstawieniu informacji o stanie przestrzegania prawa oraz realizacji ustawodawstwa dotyczącego zwalczania zjawisk patologicznych w 1988 r. zaakceptowała oceny i wnioski wynikające z tej informacji. Za szczególnie ważne zadanie w 1989 r. rząd uznał:</u>
<u xml:id="u-3.21" who="#LucjanCzubiński">- prowadzenie konsekwentnej walki z wszelkimi przejawami nieposzanowania prawa, - zwiększenie bezpieczeństwa obywateli i ich mienia, - dalsze doskonalenie współdziałania wszystkich zainteresowanych instytucji, organów i organizacji w tworzeniu frontu działań wychowawczych w stosunku do dzieci i młodzieży, - zdynamizowanie działań na rzecz eliminowania spożycia alkoholu w miejscu i czasie pracy, - upowszechnianie kultury i świadomości prawnej w społeczeństwie służące doskonaleniu dyscypliny społecznej.</u>
<u xml:id="u-3.22" who="#LucjanCzubiński">Ponadto Rada Ministrów zobowiązała:</u>
<u xml:id="u-3.23" who="#LucjanCzubiński">- ministrów, kierowników urzędów centralnych i wojewodów do aktywnego przeciwdziałania zjawiskom patologii społecznej w podległych im obszarach działania oraz do prowadzenia bieżącej działalności kontrolnej,</u>
<u xml:id="u-3.24" who="#LucjanCzubiński">- ministra edukacji narodowej do ukierunkowania programów badawczych placówek naukowych na problematykę ograniczenia zjawisk patologii społecznej oraz do szerszego wprowadzania w placówkach oświatowych edukacji prawnej,</u>
<u xml:id="u-3.25" who="#LucjanCzubiński">- ministra transportu, żeglugi i łączności do poprawy bezpieczeństwa na drogach, m.in. przez lepszą organizację przewozów i przygotowania środków transportu oraz wzmożenie działalności kontrolnej,</u>
<u xml:id="u-3.26" who="#LucjanCzubiński">- ministra spraw wewnętrznych do przeciwdziałania wzrastającej przestępczości przeciwko życiu i mieniu obywateli oraz do oceny przyczyn spadku wykrywalności sprawców przestępstw kryminalnych i gospodarczych,</u>
<u xml:id="u-3.27" who="#LucjanCzubiński">- ministra sprawiedliwości do dokonania w porozumieniu z ministrem spraw wewnętrznych oceny sprawności działania sądów w sprawach nieletnich oraz sprawności wykonania orzeczeń w tych sprawach,</u>
<u xml:id="u-3.28" who="#LucjanCzubiński">- przewodniczącego Komitetu Rady Ministrów ds. Przestrzegania Prawa, Porządku Publicznego i Dyscypliny Społecznej do kontynuowania działalności koordynacyjnej w zakresie realizacji zadań wynikających z „Programu zapobiegania i zwalczania patologii społecznej oraz przestępczości w latach 1986–1990”.</u>
<u xml:id="u-3.29" who="#LucjanCzubiński">Tak więc, biorąc pod uwagę uzyskane doświadczenia oraz rysujące się w 1989 r. potrzeby, będziemy swe działania skupiać na następujących kierunkach:</u>
<u xml:id="u-3.30" who="#LucjanCzubiński">1. Będziemy dążyć do pogłębienia pozytywnych trendów, jakie zarysowały się w obszarze przestrzegania prawa i dyscypliny społecznej oraz do bardziej zdecydowanego działania w tych dziedzinach, w których dotychczas nie uzyskano poprawy - zwalczanie przestępczości, wykrywalność sprawców przestępstw, przeciwstawianie się działaniom zagrażającym środowisku naturalnemu i innym.</u>
<u xml:id="u-3.31" who="#LucjanCzubiński">2. Zwrócimy większą uwagę na potrzebę zintegrowania działań organizacji społecznych z działalnością organów państwowych.</u>
<u xml:id="u-3.32" who="#LucjanCzubiński">3. Będziemy nasilać działalność zmierzającą do uzyskiwania wyraźnej społecznej dezaprobaty oraz aktywnego przeciwdziałania w stosunku do osób naruszających prawo.</u>
<u xml:id="u-3.33" who="#LucjanCzubiński">4. Będziemy dążyć do zwiększenia skuteczności działań organów państwowych, zarówno przy eliminacji przyczyn i przesłanek sprzyjających naruszaniu prawa, jak i w zakresie ujawniania i zwalczania tych naruszeń.</u>
<u xml:id="u-3.34" who="#LucjanCzubiński">5. W większym niż dotychczas stopniu w działalności zapobiegawczej i kontrolnej organów państwowych preferować będziemy jakość i skuteczność, z równoczesnym odchodzeniem od wskaźników ilościowych.</u>
<u xml:id="u-3.35" who="#LucjanCzubiński">Pragnę zapewnić posłów, że nasze kierunki działania i zamierzenia uzupełnimy ocenami i zadaniami, jakie zostaną przekazane w toku dzisiejszych obrad. Składam również zobowiązanie, że rząd i podległe mu struktury będą nadal czyniły wszystko co możliwe, aby w 1989 r. zapewnić w kraju niezbędne bezpieczeństwo i spokój oraz aby walkę z przejawami patologii społecznej uaktywnić i uczynić bardziej skuteczną.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#JózefBarecki">Dziękuję ministrowi L. Czubińśkiemu za wypowiedź. Czy posłowie mają pytania lub uwagi?</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#JanChudy">Z przedstawionych materiałów i wypowiedzi ministra L. Szubińskiego nie wynika, jakie są przyczyny spadku wykrywalności przestępstw gospodarczych - z wyjątkiem przestępstw dewizowych. Jak widać po wskaźniku wykrywalności tych ostatnich, jeżeli nasili się działania, to są rezultaty. Drugie pytanie - co jest przyczyną takiego właśnie funkcjonowania sądów dla nieletnich? I trzecie pytanie - jak w obecnych warunkach politycznych wygląda zasięg i stopień pomocy społeczeństwa w wykrywaniu najważniejszych przestępstw, przede wszystkim gospodarczych, ale także np. politycznych?</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#LucjanCzubiński">Sądzę, że wszyscy jesteśmy świadomi, iż wystąpiły nowe procesy i zjawiska zarówno w gospodarce, jak i w życiu społecznym, które - rzutują na problematykę przestępczości, a pośrednio mają także wpływ na ściganie przestępstw i ich wykrywanie.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#LucjanCzubiński">Rola milicji i organów ścigania jest drugorzędna. Nie chciałbym powiedzieć, że nie mają one żadnego wpływu na wykrywanie i ściganie przestępstw, ale nie one są najważniejsze. W dużej mierze sytuacja zależy tu od administracji. Mam prawo powiedzieć, że osłabienie układów gospodarczych to podstawowa przyczyna nasilających się negatywnych zjawisk, o których mowa. Nastąpiły przewartościowania i regulacje, które zmieniają sytuację ogólną.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#LucjanCzubiński">Posłużę się przykładem. Organy ścigania stwierdziły, że w jednej z firm miał miejsce przypadek sprzedaży dźwigu za 2 mln zł drugiej firmie, podczas gdy ten dźwig pierwotnie kosztował 12 mln zł. Mając świadomość, że nastąpiła tam manipulacja - musieliśmy odstąpić od postępowania, gdyż wszystko odbywało się za zgodą obu firm, w oparciu o wewnętrzne regulacje obu zakładów. Jesteśmy bezradni w takich przypadkach.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#LucjanCzubiński">Nie chciałbym wrzucać wszystkiego do jednego worka. Jednak należy stwierdzić, że za takimi historiami kryją się często osobiste interesy, manipulacje mające za podstawę zasadę - „coś za coś”.</u>
<u xml:id="u-6.4" who="#LucjanCzubiński">Samodzielność gospodarcza przedsiębiorstw zmienia wiele w ogólnej sytuacji i stwarza różne możliwości działań niezgodnych z prawem.</u>
<u xml:id="u-6.5" who="#LucjanCzubiński">Poza tym w naszych organach ścigania dały się we znaki trudności kadrowe. Część ludzi odchodzi - m.in. po to, aby tworzyć spółki detektywistyczne. I z tego powodu nasz front działania też dodatkowo się zawęża.</u>
<u xml:id="u-6.6" who="#LucjanCzubiński">Jeśli chodzi o funkcjonowanie sądów dla nieletnich, to zapewne ustosunkuje się do tej sprawy przedstawiciel Ministerstwa Sprawiedliwości, ale ja chciałbym wypowiedzieć w tej sprawie osobistą opinię, którą wyrobiłem sobie na podstawie obserwacji spraw, którymi zajmują się sądy dla nieletnich. Dostrzegam mianowicie pewną nieprawidłowość, która - być może - będzie w przyszłości uregulowana przepisami. Reprezentowałem i reprezentuję mianowicie pogląd, że organy milicji powinny być wyłączone ze spraw, które podlegają działalności sądów dla nieletnich. Obecnie milicja włączana jest w niektóre czynności w tym postępowaniu - uważam, że niepotrzebnie. Całkowitymi gospodarzami tych spraw powinny być sądy.</u>
<u xml:id="u-6.7" who="#LucjanCzubiński">Jeśli chodzi o współdziałanie społeczeństwa w zwalczaniu zjawisk patologii, to uważam, że bez włączenia się społeczeństwa, organy ścigania nie mogą się wykazać dostatecznymi wynikami. W wielu sytuacjach różne organizacje społeczne mają wiele do zrobienia jeśli chodzi o współpracę z nami, mającą na celu zwalczanie patologii społecznej. Obserwujemy jednak drętwotę i niechęć do takiego współdziałania. Nie jest też tajemnicą, że na skutek reakcji ludności, przechodniów - reakcji, w której wyraża się obojętność lub wręcz niechęć do pomocy - organy ścigania nie działają jak trzeba. Co prawda otrzymujemy informacje o określonych przypadkach przestępstw lub nieprawidłowościach, ale często są one anonimowe. Niezmiernie rzadko zdarza się, aby obywatel czynnie włączał się w zwalczanie zjawisk patologicznych.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#JózefWaksmudzki">Postępowanie w sprawach rodzinnych jest szczególne. Różni się ono zasadniczo od postępowania w innych dziedzinach. Często zdarza się, że przedłuża się ono z przyczyn obiektywnych, trzeba bowiem przeprowadzić badania, trzeba zdobyć opinie biegłych: psychologów, psychiatrów itp. Sędzia rodzinny prowadzi postępowanie w sprawach rodzinnych, a milicja wykonuje tylko niektóre czynności. Mieliśmy też kłopoty kadrowe i one również wpłynęły na przedłużanie się postępowania w sprawach rodzinnych. Ostatnie decyzje rządowe w kwestii uposażeń pracowników sądownictwa wpłynęły na poprawę sytuacji. Chciałbym zaznaczyć, że już w I kwartale br. czas trwania postępowań w sprawach rodzinnych skrócił się.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#KazimierzGrzybowski">Wydaje mi się, że pojawiają się nowe zagrożenia. Niepokoi mnie - a myślę, że i społeczeństwo - wzrost przekroczeń prawa związanych z imprezami sportowymi. Jesteśmy pod wrażeniem wydarzeń na stadionach angielskich. U nas może się zdarzyć podobny dramat. Już teraz obserwujemy, że wracający z meczów pseudokibice niszczą mienie społeczne.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#KazimierzGrzybowski">Nie przynosi nam też chluby przemyt artykułów żywnościowych na Zachód. Ostatnie wydarzenia w Berlinie Zachodnim to wstyd dla naszego społeczeństwa.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#KazimierzGrzybowski">Mimo wielu środków i wysiłków włożonych w realizację zadań wynikających z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi - notujemy nikłe efekty. Alkohol jest przyczyną wielu nieszczęść i tragedii - wydaje mi się nawet, że w większości przypadków przyczyną podstawową. Pocieszające natomiast jest, że zmniejszyła się liczba narkomanów.</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#KazimierzGrzybowski">Myślę jednak, że same władze prokuratorskie oraz milicja niewiele zdziałają bez włączenia się w zwalczanie zjawisk patologicznych w naszym społeczeństwie - samego społeczeństwa. Ostatnio tworzą się przecież stowarzyszenia, powstają różne organizacje i myślę, że można ten fakt wykorzystać w dobrze pojętym interesie ogólnym. Sądzę, że w swych statutach te nowo powstające stowarzyszenia oraz inne organizacje powinny zamieszczać jako cel działania walkę z narkomanią, alkoholizmem itp.</u>
<u xml:id="u-8.4" who="#KazimierzGrzybowski">Rozwój wydarzeń politycznych i o charakterze społecznym w kraju spowoduje zapewne zwiększenie się liczby spotkań o charakterze publicznym z masowym udziałem obywateli. Może temu towarzyszyć wiele niepożądanych zjawisk. Tego też się obawiam. Myślę, że powinniśmy to przewidzieć i odpowiednio przygotować się oraz podjąć środki zapobiegawcze, które wyeliminowałyby niepożądane incydenty.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#MieczysławBandurka">Informacje przekazane nam na dzisiejsze posiedzenie dostarczają niewątpliwie obiektywnej wiedzy o patologii społecznej. Niedawno uczestniczyłem w sesji rady narodowej na obszarze mojego działania. Omawialiśmy ten sam problem i organy ścigania także dostarczyły nam obiektywnych materiałów na ten temat. Wydaje mi się jednak, że zarówno w tamtym przypadku, jak i dzisiaj dotyczą one skutków zjawisk patologii społecznej, a nie przyczyn. Za mało zastanawiamy się nad przyczynami. To, co robią organa ścigania dotyczy tylko skutków.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#MieczysławBandurka">Powinniśmy przywrócić etos pracy i nauki. Nasze działania w 40-leciu trzeba tu ocenić negatywnie, ponieważ upada wartość pracy. Obserwuję z niepokojem postawy naszej młodzieży. Niestety, nie garnie się ona do nauki, a jeśli już, to wybiera takie zawody i szkoły, po których będzie mogła zarobić jak najwięcej. Zastanówmy się zatem, jak należy przekonywać młodzież do nauki i do pracy.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#MieczysławBandurka">Jestem pod wrażeniem wizytacji więzień. Na 45. aresztantów tylko jeden przekroczył 35. rok życia. To straszne. Zapytałem dlaczego ci młodzi ludzie wkroczyli na drogę przestępstwa. Uzyskałem odpowiedź, że nie opłaca się pracować.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#MieczysławBandurka">Widzę, że istotnie nie opłaca się pracować. Dowodzi tego przykładowo rozpiętość między wynagrodzeniem profesora a zarobkami handlarza na bazarze. Zastanówmy się dlaczego ci młodzi ludzie nie chcą stanąć w warsztacie przy tokarkach, dlaczego uciekają od pracy.</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#MieczysławBandurka">Wicedyrektor departamentu lecznictwa i uzdrowisk w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej, sekretarz komisji ds. przeciwdziałania alkoholizmowi przy ministrze zdrowia i opieki społecznej Irena Marciniak: W tym roku mija 5 lat od wejścia w życie ustawy o przeciwdziałaniu Alkoholizmowi i wychowaniu w trzeźwości. Alkohol stanowi jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla zdrowia społeczeństwa. Chociaż Polska znajduje się wśród krajów o średnim spożyciu alkoholu, to niekorzystna u nas struktura spożycia - wysoki odsetek alkoholi stężonych i niekorzystne wzory picia - daje fatalny wynik. Alkohol odgrywa też dużą rolę w nadumieralności mężczyzn w wieku produkcyjnym. Jest powodem znacznej części zaburzeń psychicznych, neurologicznych oraz narządowych.</u>
<u xml:id="u-9.5" who="#MieczysławBandurka">Nowe spojrzenie na alkohol i związane z nim zagrożenia wprowadza pojęcie „problemów związanych z alkoholem” i „zespołu uzależnienia” jako jednego z tych problemów. W ostatnich latach uświadomiliśmy sobie konieczność systemowego ujęcia problemu alkoholizmu i rozwoju kompleksowej polityki uwzględniającej nie tylko oddziaływanie na skutki nadużywania alkoholu, ale i działania zapobiegawcze oraz naprawcze. Polityka taka wymaga wysokiej aktywności społecznej i konsekwentnego postępowania wszystkich zobowiązanych do realizacji ustawy. Podstawowe znaczenie ma dążenie do obniżenia przeciętnego spożycia alkoholu. Zadania europejskiej strategii „Zdrowie dla wszystkich w 2000 r.” postulują zmniejszenie spożycia alkoholu o 25%.</u>
<u xml:id="u-9.6" who="#MieczysławBandurka">Niepokojącym zjawiskiem jest coraz wcześniejszy wiek inflacji alkoholowej wśród młodzieży, wcześniejsze występowanie wśród niej wzorców picia dorosłych oraz picie alkoholu w pracy.</u>
<u xml:id="u-9.7" who="#MieczysławBandurka">Z analizy milicyjno-prokuratorskiej wynika, że rozmiary skutków nadużywania alkoholu w kraju nie zostały w sposób istotny ograniczone. Nadmierne picie w dalszym ciągu ma wpływ na poziom i strukturę przestępstw. W dalszym ciągu występuje problem usuwania osób nietrzeźwych z miejsc publicznych, bo ich zachowanie powoduje naruszanie obowiązującego porządku prawnego. Narażają one siebie na utratę zdrowia lub życia, zagrażają życiu lub zdrowiu innych.</u>
<u xml:id="u-9.8" who="#MieczysławBandurka">Z informacji Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej wynika, że dają się zauważyć skutki podejmowanych działań mających na celu wyeliminowanie picia w pracy. Następuje bardzo powolny, ale stały spadek liczby przypadków naruszania obowiązku trzeźwości w pracy. Jednak problem nadumieralności mężczyzn w wieku produkcyjnym nadal występuje i co gorsza zjawisko to nasila się.</u>
<u xml:id="u-9.9" who="#MieczysławBandurka">Trzeźwość w zakładach pracy jest nadal poważnym problemem. Niepokojące jest nadużywanie alkoholu przez osoby wychowujące dzieci. Wraz ze wzrostem nadużywania alkoholu przez rodziców lub opiekunów zwiększa się liczba ujawnionych przypadków rozpijania się młodzieży.</u>
<u xml:id="u-9.10" who="#MieczysławBandurka">W 1988 r. odnotowano dalszą pewną poprawę dostępności świadczeń zdrowotnych dla osób z problemami alkoholowymi. Przy zaangażowaniu środków funduszu przeciwalkoholowego w ub.r. uzyskano 150 łóżek psychiatrycznych odwykowych, w 1987 r. - 138, miejsc w PDPS - 696, podczas gdy w 1987 r. - 555. W ub.r. przybyły 4 przychodnie i poradnie - tj. o 2. więcej niż rok wcześniej, a także 200 miejsc w hotelach dla personelu medycznego i 150 mieszkań. Niestety, mieszkań przybyło mniej niż rok temu (o 78), zaś miejsc w hotelach niewiele więcej niż w 1987 r. Przybyło też ponad 170 miejsc w izbach wytrzeźwień.</u>
<u xml:id="u-9.11" who="#MieczysławBandurka">W sumie przekazano inwestycje o wartości 9,6 mld zł. W 1989 r. przewiduje się oddać do użytku 758 łóżek psychiatryczno-odwykowych, 1.284 miejsc PDPS, 7 przychodni i poradni, 99 mieszkań dla personelu medycznego, 10 miejsc w hotelach.</u>
<u xml:id="u-9.12" who="#MieczysławBandurka">Obserwujemy zwiększenie się liczby osób leczonych zarówno w odwykowym lecznictwie ambulatoryjnym, jak i stacjonarnym.</u>
<u xml:id="u-9.13" who="#MieczysławBandurka">Dotychczasowa baza lokalowa oraz niedobór fachowych kadr nie pozwalają jednak na objęcie opieką większej liczby osób uzależnionych wymagających leczenia bądź rehabilitacji. W ostatnim okresie nie notuje się większego zainteresowania ze strony personelu fachowego podejmowaniem pracy w lecznictwie odwykowym.</u>
<u xml:id="u-9.14" who="#MieczysławBandurka">W 1988 r. zaobserwowano dalszy rozwój ruchu samopomocowego - bardzo ważnego ogniwa w zakresie postępowania odwykowego i rehabilitacyjnego z osobami uzależnionymi od alkoholu. W ub.r. działało już 210 klubów abstynenckich, ponad 200 grup AA, 56 grup AL-Anon oraz 24 grupy AL-Ateen.</u>
<u xml:id="u-9.15" who="#MieczysławBandurka">Szeroką działalność dotyczącą wychowania w trzeźwości, poza instytucjami zobowiązanymi do takiej działalności, prowadził kościół katolicki i inne związki wyznaniowe, wspierając w ten sposób zadania podejmowane przez rząd. Na podkreślenie zasługuje również działalność Społecznego Komitetu Przeciwalkoholowego oraz Towarzystwa Trzeźwości Transportowców. Natomiast mało jeszcze skuteczną i ubogą w treści działalność prowadzą w odniesieniu do tego problemu środki masowego przekazu.</u>
<u xml:id="u-9.16" who="#MieczysławBandurka">W br. i w dalszych latach działanie powinno skupić się na wyrabianiu w społeczeństwie świadomości, że alkohol jest najpoważniejszym źródłem zagrożeń zdrowotnych. W związku z tym powinna narastać świadomość potrzeby działań typu systemowego oraz sformułowania polityki wobec alkoholu i skutków nadmiernego picia.</u>
<u xml:id="u-9.17" who="#MieczysławBandurka">Ograniczenie konsumpcji alkoholu w konsekwencji powinno doprowadzić do zahamowania wzrostu, a następnie do obniżenia średniego spożycia napojów alkoholowych.</u>
<u xml:id="u-9.18" who="#MieczysławBandurka">Powinno się także dążyć do zwiększenia dostępności i skuteczności leczenia osób ze skłonnościami alkoholowymi. Trzeba kontynuować działalność naukowo-badawczą w tej dziedzinie oraz wdrażać wyniki badań do praktycznych działań.</u>
<u xml:id="u-9.19" who="#MieczysławBandurka">Konieczne jest utrzymanie praktycznej działalności wynikającej z obowiązującej definicji napojów alkoholowych od 1,5% zawartości alkoholu.</u>
<u xml:id="u-9.20" who="#MieczysławBandurka">Trzeba podejmować działania mające na celu rozszerzenie krajowej produkcji piwa bezalkoholowego lub o niskiej zawartości procentowej alkoholu.</u>
<u xml:id="u-9.21" who="#MieczysławBandurka">Z kolei zjawisko narkomanii w Polsce ma ono, niestety, charakter postępujący, chociaż w okresowymi zwolnieniami tempa wzrostu. W 1987 r. w różnych placówkach leczniczych leczyło się łącznie ok. 6–7 tys. osób uzależnionych. W stosunku do 1986 r. odnotowano spadek liczby leczonych w placówkach stacjonarnych o 10%, a w ambulatoryjnych o 3,8%.</u>
<u xml:id="u-9.22" who="#MieczysławBandurka">Według danych pochodzących ze szkół - w ub.r. zaobserwowano nieznaczny wzrost liczby przypadków odurzania się młodzieży szkolnej. Wskaźnik wyniósł 5,7 na 10 tys. uczniów, podczas gdy w 1987 r. - 5,4.</u>
<u xml:id="u-9.23" who="#MieczysławBandurka">W ub.r., podobnie jak dwa lata temu, obserwowano wzrost narkotyzowania się młodzieży w liceach ogólnokształcących. Większą liczbę odurzających się należy wiązać z modą na odurzanie się narkotykami z konopii. Nadal ocenia się, że liczba narkomanów wynosi ok, 30–40 tys. Najliczniejszą grupę stanowi populacja do 30. roku życia, z czego ponad połowa jest w wieku 21–24 lata.</u>
<u xml:id="u-9.24" who="#MieczysławBandurka">Od ub.r. poważny problem stwarzają narkomani zakażeni wirusem HIV. W związku z tym został opracowany program zapobiegania zakażeniom wirusem HIV wśród narkomanów oraz zapewnione środki na wdrażanie tego programu.</u>
<u xml:id="u-9.25" who="#MieczysławBandurka">Rok temu funkcjonowały następujące placówki specjalistyczne dla narkomanów: 36 ośrodków rehabilitacyjnych na ok. 75 miejsc każdy, 30 poradni, 22 poradnie psychiatryczne prowadzące leczenie narkomanów, 32 punkty konsultacyjne, 6 poradni specjalistycznych, 3 hostele, ok. 160 łóżek detoksykacyjnych. Mimo znacznego wzrostu liczby takich placówek leczniczych, baza dla pacjentów wymagających detoksykacji nie jest wystarczająca. Latem nie ma problemu z uzyskaniem miejsca w ośrodkach rehabilitacyjnych, natomiast w okresie jesienno-zimowym do niektórych zdarzają się nawet kilkudniowe kolejki.</u>
<u xml:id="u-9.26" who="#MieczysławBandurka">Do najpilniejszych zadań mających na celu poprawę dostępności i poziomu świadczeń dla osób uzależnionych jest powiększenie bazy detoksykacyjnej przez utworzenie oddziałów w woj. gdańskim, łódzkim, krakowskim i szczecińskim. Istnieje też potrzeba poprawy warunków pobytu w ośrodkach rehabilitacyjnych służby zdrowia i MONAR. Trzeba podnosić poziom świadczeń w istniejących ośrodkach. Osiągnąć to można przez doskonalenie kwalifikacji personelu. Konieczna jest poprawa opieki ambulatoryjnej oraz wprowadzenie rutynowych badań w celu wykrywania zakażeń wirusem HIV. Niezbędne jest szkolenie personelu w celu realizacji programów profilaktyki przed AIDS.</u>
<u xml:id="u-9.27" who="#MieczysławBandurka">Zagadnienia związane z narkomanią były przedmiotem obowiązkowego szkolenia we wszystkich ogniwach organizacyjnych i jednostkach służbowych naszego resortu zobowiązanych ustawą o zapobieganiu narkomanii do prowadzenia tej działalności. Przeszkolono np. ok. 2,3 tys. pracowników lecznictwa psychiatrycznego oraz podstawowej opieki zdrowotnej. Organizacje społeczne prowadziły wszechstronną działalność dla zapobiegania narkomanii w Polsce. Także kościół rzymsko-katolicki oraz inne związki wyznaniowe podjęły i prowadziły działalność profilaktyczno-wychowawczą oraz rehabilitacyjną. Na uwagę zasługuje inicjatywa wydawnicza kościoła adwentystów dnia siódmego.</u>
<u xml:id="u-9.28" who="#MieczysławBandurka">Doświadczenia ostatnich lat wykazują, że na wszystkich szczeblach działań zapobiegawczych i rehabilitacyjnych w dziedzinie przeciwdziałania alkoholizmowi i zapobiegania narkomanii ważną rolę odgrywają działania społeczne. Rozwój aktywności społecznej pod postacią różnych ruchów - także religijnych, powstawanie różnych grup samopomocowych popieranych przez władze i administrację może mieć istotne znaczenie w skutecznej realizacji programów zwalczających alkoholizm i narkomanię oraz przeciwdziałających tym zjawiskom społecznym.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#JózefBarecki">Chciałbym zwrócić uwagę, iż nie chodzi nam tylko o proste informacje przedstawicieli resortów. Bylibyśmy bardzo zadowoleni z ustosunkowania się do informacji przedstawionej przez Komitet ds. Przestrzegania Prawa. Dopomogłoby to nam w wypracowaniu stanowiska.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#IrenaMarciniak">Swoje wystąpienie traktowałam nie tylko jako informację, ale również starałam się uzupełnić dane przedstawione przez Komitet.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#EwaAndrzejewska">Chciałabym mówić o dwóch sprawach. Pierwsze to - moim zdaniem - błędne przekonanie, że zmniejsza się zjawisko narkomanii. Po przeczytaniu niektórych materiałów można by rzeczywiście odnieść takie wrażenie, ale to nieprawda - zjawisko narkomanii tylko się zmienia, natomiast nie znika. Niebezpieczne byłoby błędne przekonanie władzy, że tak jest naprawdę. Mogłyby za tym pójść kroki przynoszące złe konsekwencje.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#EwaAndrzejewska">Chcę zwrócić uwagę, że w chwili obecnej narkotyki są bardzo drogie, dlatego większość narkomanek to prostytutki, chłopcy zaś po prostu kradną. Muszą po prostu zarabiać na narkotyki. Tak więc przestępczość narkomanów rośnie, natomiast ze statystyki można by odnieść wrażenie, że jest inaczej. Ma na to wpływ fakt, iż prokuratura umarza wiele postępowań ze względu na małą szkodliwość czynów.</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#EwaAndrzejewska">Dokonana przez Prokuraturę Generalną kontrola wykonywania ustawy o zapobieganiu narkomanii w części dotyczącej uprawy maku wykazała, że przepisy nie są wykonywane. Dokładne skontrolowanie sprawy nie jest zresztą możliwe. Naszym zdaniem, trzeba dokonać odpowiednich zmian w ustawie. Chciałabym zwrócić uwagę, że w 1990 r. mija termin zakazu uprawy maku na działkach przyzagrodowych. Trzeba więc zastanowić się, co z tym problemem zrobić. Będą też wymagały zmian przepisy karne, dotyczą one bowiem tylko spraw związanych z obrotem makiem. A zmieniła się przecież tzw. scena lekowa. Narkomania młodzieżowa poszła w kierunku środków halucynogennych i odurzających. Problem ten jest lekceważony przez szkołę i rodziców. Młodzi często stosują też alkohol z lekami - po prostu garść leków popijają wódką bądź winem. To najczęściej używane środki. Z danych wynika, że 10,9% młodzieży w Koszalińskiem odurza się. We wszystkich szkołach podstawowych są dzieci „wąchające”, czasami 8-letnie. Tego nie ujmuje się w żadnych statystykach. Instytut Badania Problemów Młodzieży ocenia natomiast, że ok. 800 tys. młodych ludzi pali marihuanę. Dlatego pozorne jest mniemanie, że narkomania się zmniejsza. Zmienia się tylko rodzaj używanych środków. Nie wykluczam, że może stać się i tak, iż niebawem pod folią zostaną wyhodowane krzewy koka.</u>
<u xml:id="u-12.3" who="#EwaAndrzejewska">Najważniejsze jest zapobieganie, a z nim jest najgorzej. Ministerstwo Zdrowia i Ministerstwo Sprawiedliwości wykonywały w tym zakresie swoje obowiązki tak, jak mogły. Wiele zrobiło Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Najgorzej jest z wykonywaniem ustawy w zakresie zapobiegania w Ministerstwie Edukacji Narodowej - a tam przecież powinna przede wszystkim koncentrować się ta działalność. Oczywiście wiem, że z różnych względów, przede wszystkim kadrowych, trudno coś istotniejszego zrobić w tej sprawie. Ale to nie zmienia faktu, że obowiązki są niedostatecznie wykonywane. Trzeba więc przemyśleć całą kwestię i pomyśleć o rozszerzeniu form pracy z młodzieżą zagrożoną. A zagrożenie, co jeszcze raz podkreślam, jest bardzo duże.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#JaninaKorpała">Miałam niedawno spotkania środowiskowe z ludźmi pracującymi. Byłam bardzo ostro atakowana za to, że nadal nie ma silnych na spekulacyjny obrót alkoholem, że nadal w najlepsze działają meliny alkoholowe. Milicja nie może sobie zupełnie poradzić z tym problemem.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#JaninaKorpała">Stawiam więc wniosek, by w celu zwalczania melin uruchomić nocne sklepy z alkoholem po znacznie wyższych cenach. Druga sprawa, która bulwersuje ludzi pracy, to spekulacyjny obrót towarami, których brak na rynku. Mam tu na myśli pralki, lodówki, zamrażarki, telewizory. Zupełnie nikt nie walczy z tą spekulacją, która przyjęła niebezpieczne rozmiary. Istnieją przecież już młodzi, zawodowi „stacze” wykupujący te artykuły. Normalny człowiek nie ma praktycznie żadnych szans na ich kupno, a spekulanci biorą haracz za ich odsprzedaż. Ludzie pracy pytają z wielką goryczą, dlaczego tak się dzieje i dlaczego tak mało zrobiono, by zwalczać tę plagę.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#WojciechMusiał">Siedzę na tych obradach z mieszanymi uczuciami. Przed dwoma laty podjęliśmy bowiem uchwałę, której wykonanie miało rokować poprawę w zwalczaniu patologii. W ub.r. mówiliśmy, że gdy tylko zaostrzymy działania, to wszystko powinno się pozytywnie zmienić. A teraz okazuje się, że niewiele się zmieniło, że manipuluje się liczbami, że nastąpiła stagnacja w zwalczaniu patologii społecznej. Dyskusja dziś jest bardzo niekonkretna, ale i ona wykazuje, że to, cośmy do tej pory zrobili, niewiele dało. Rosną kradzieże, wręcz można mówić o ich pladze. Również nas, posłów obarcza się winą za tę sytuację. Chciałbym zwrócić uwagę, że - moim zdaniem - organy ścigania bardzo słabo reagują na te kradzieże. Sam tego doświadczyłem, kiedy okradziono mnie na Dworcu Centralnym. Kiedy bowiem powiedziałem milicjantom, że ukradziono mi tylko jedną pensję - machnęli na to ręką. A przecież nie jest ważne, czy przestępstwo jest duże, czy małe - każde powinno być ukarane.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#WojciechMusiał">Dwa lata temu stawiałem wniosek o zmianę ustawy o zapobieganiu alkoholizmowi. I nadal uważam, że trzeba ją zmienić. Ona po prostu nie zapobiega piciu.</u>
<u xml:id="u-14.2" who="#WojciechMusiał">Rozumiem, że obecna kadencja Sejmu dobiega końca, ale nie chciałbym być w przyszłej kadencji świadkiem takiej dyskusji jak dzisiejsza - niczego nie wnoszącej.</u>
<u xml:id="u-14.3" who="#WojciechMusiał">Mam też swoje uwagi do ustawy o usuwaniu ciąży. Moim zdaniem, zabicie płodu powinno rodzić ten sam skutek, co zabicie funkcjonariusza. Dlatego ustawa ta też musi ulec przeróbce.</u>
<u xml:id="u-14.4" who="#WojciechMusiał">Ustawy, o których dzisiaj mówimy, są potrzebne do odrodzenia moralnego społeczeństwa. W obecnych trudnych warunkach trzeba tym bardziej dbać o ich kształt i realizację.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#ZofiaWitkowska">Mówiłam kiedyś na posiedzeniu, by alkohol nalewać w małe butelki. Do tej pory tego nie zrobiono.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#FranciszekDąbal">Temat dzisiejszej dyskusji jest przedmiotem szerokiego zainteresowania społecznego. Z przedstawionych nam materiałów i informacji wynika, że w drugim roku realizacji rządowego programu zapobiegania i zwalczania przestępczości nie uzyskano znaczących rezultatów. Chcę powiedzieć, że z dużym szacunkiem odnoszę się do służb powołanych do zwalczania patologii, przestępczości. Ale jednocześnie niepokoją mnie pewne fragmenty przedstawionych informacji.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#FranciszekDąbal">I tak, w materiale Komendy Głównej MO wyczytałem, że zmniejsza się wykrywalność przestępstw, że obniżyła się skuteczność działania MO. Myślę, że przyczyny tego stanu rzeczy są różnorakie. Wpłynęło na to na pewno zmniejszenie środków, którymi dysponuje milicja, a także jej braki kadrowe. Trzeba tę sytuację przeanalizować i zaproponować rozsądne rozwiązania.</u>
<u xml:id="u-16.2" who="#FranciszekDąbal">Według mnie, w informacji rządowej za mało mówi się o działalności profilaktycznej - robimy zresztą w tym zakresie zbyt mało. Same organy ścigania nie rozwiążą tego problemu. Tu bardzo ważne jest współdziałanie rozmaitych instytucji.</u>
<u xml:id="u-16.3" who="#FranciszekDąbal">Obecna sytuacja społeczno-polityczna i gospodarcza sprzyja przestępczości. Coraz bardziej jest zagrożone mienie, zarówno prywatne, jak i społeczne.</u>
<u xml:id="u-16.4" who="#FranciszekDąbal">Chcę zwrócić uwagę na potrzebę lepszego zorganizowania i koordynowania współdziałania organów ścigania ze społeczeństwem, organizacjami społecznymi i młodzieżowymi. Zakres tego współdziałania jest niedostateczny. Myślę, że problemem można by zainteresować samorządy mieszkańców, szkoły, placówki oświatowe.</u>
<u xml:id="u-16.5" who="#FranciszekDąbal">Dzisiaj musimy się zdecydować na podjęcie decyzji sprzyjających szeroko zrozumianej działalności profilaktycznej. Wówczas działania profesjonalne i społeczne będą bardziej skuteczne. Jestem zdania, że społeczeństwo powinno otrzymywać więcej konkretnych informacji na temat zwalczania przestępczości.</u>
<u xml:id="u-16.6" who="#FranciszekDąbal">I jeszcze jedno. Musimy koniecznie pamiętać o tym, że straty z tytułu przestępczości znacznie wzrosły. Jestem także przekonany, że niektóre ustawy regulujące problemy, o których dzisiaj mówimy, wymaga ją nowelizacji.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#HipolitStarszak">Konstytucyjnym obowiązkiem prokuratury jest strzeżenie praworządności. W ten nurt działań wpisana jest realizacja uchwały, o której dzisiaj mówimy. W obecnych warunkach lepiej można strzec praworządności niż dawniej.</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#HipolitStarszak">W działalności prokuratury można by wyodrębnić trzy podstawowe kierunki działań. Pierwszy z nich to sprawy z zakresu prawa karnego, drugi - to działania w innych dziedzinach prawa, trzeci - to profilaktyka. Zwracam uwagę na kwestie wiążące się ze ściganiem przestępstw karnych. Nie chcę się powtarzać, ale do tezy o spadku liczby takich przestępstw dodam informację, że w 1980 r. było takich przestępstw 950 na 100 tys. mieszkańców, w 1985 r. - 1.463, a w 1988 r. - 1.255. Ten wskaźnik, przy całym ryzyku uproszczeń, potwierdza tezę o skuteczności tej polityki karnej, którą realizujemy. Nie można jednak być zadowolonym, bo nadal poziom przestępczości jest wysoki - zwłaszcza niektórych kategorii przestępstw. W ub.r. rekordowy poziom osiągnęła liczba kradzieży z włamaniem - ponad 100 tys. Nigdy tyle ich nie było, w 1980 r. mieliśmy takich przestępstw ok. 30 tys. Jest to ogromny wzrost, który nas niepokoi.</u>
<u xml:id="u-17.2" who="#HipolitStarszak">Jedna z podstawowych kwestii to, jakie jeszcze niekorzystne zjawiska się pojawiają? Wskaźnik wykrywalności przestępstw jest niski, powiedziałbym nawet, że bardzo niski. Jest to głównie domena MO, ale także sprawa nadzoru prokuratorskiego. Na podstawie obserwacji z pozycji prokuratury można powiedzieć, że w naszym przekonaniu MO jest niedoinwestowana kadrowo i technicznie. Na pewno można także poprawić jej organizację. W Warszawie sprawców przestępstw, jeśli nie byli przedtem karani, wykrywano w 10%, we Wrocławiu - w 27%. To rozzuchwala sprawców przestępstw.</u>
<u xml:id="u-17.3" who="#HipolitStarszak">Są też zjawiska pozytywne, które mogłyby nas cieszyć. Spada liczba przestępstw gospodarczych - ale ten spadek, a także spadek liczby przestępstw niegospodarności wiąże się z reformą gospodarczą, która zaowocowała zmianą wielu przepisów. Wzrost liczby wykrytych, przestępstw podatkowych i celnych jest efektem wzrostu aktywności służb celnych i podatkowych. Ale dlaczego spada liczba przestępstw spekulacyjnych - nie wiadomo, bo w odczuciu społecznym spekulacja jest zjawiskiem powszechnym, choć trzeba przyznać, że z reguły są to przestępstwa drobne.</u>
<u xml:id="u-17.4" who="#HipolitStarszak">Uważam, że jeśli idzie o zwalczanie przestępczością jesteśmy na dobrej drodze, choć znaczącej modyfikacji wymaga przeciwdziałanie kradzieżom z włamaniem.</u>
<u xml:id="u-17.5" who="#HipolitStarszak">Przejdę teraz do spraw zapobiegania przestępczości. Niezbędny jest wzrost udziału społeczeństwa w przeciwdziałaniu patologii. Mam tu na myśli takie podstawowe działania jak strzeżone parkingi, techniczne zabezpieczenie mieszkań. Myślę, że ten kierunek działań powinien być kontynuowany.</u>
<u xml:id="u-17.6" who="#HipolitStarszak">Kolejna sprawa to prokuratorska kontrola przestrzegania prawa. Chcę przypomnieć, że z roku na rok rośnie liczba skontrolowanych orzeczeń kolegiów ds. wykroczeń i decyzji administracyjnych. Na prawie 33 tys. orzeczeń kolegiów prokuratorzy zakwestionowali ponad 20%. Jest to bardzo wysoki wskaźnik. W ub.r. udało się wzmocnić oddziaływanie na administrację poprzez Naczelny Sąd Administracyjny. Prokuratury skierowały 1.300 skarg do NSA - przedmiotem były głównie decyzje wojewodów. Wiele z nich zostało uchylanych, gdy wojewodowie do wiedzieli się, że prokuratury skierowały sprawy do NSA. Pojawiają się koncepcje, że w przyszłości, przy zmianie podporządkowania prokuratur, nie będą już one mogły wypełniać tych obowiązków.</u>
<u xml:id="u-17.7" who="#HipolitStarszak">Trzeci obszar działalności prokuratury to profilaktyka. To pole działania powinno być szczególnie mocno łączone ze współpracą ze społeczeństwem. Z uwagą wysłuchałem wystąpienia posła F. Dąbala, dotyczącego współpracy ze społeczeństwem i prasą. W tym roku odbyło się ok. 20 tys. spotkań na temat popularyzacji prawa, organizowanych przez prokuratury, ale stan świadomości społecznej w tej dziedzinie jest ciągle za niski. Chcę zwrócić uwagę na nową formę działania prokuratur - telefon interwencyjny. Na razie działa on w 10. prokuraturach wojewódzkich. W ub.r. do telefonów interwencyjnych zgłoszono ok. 5 tys. spraw. 1/3 z nich to prośby o porady prawne, 1/3 to informacje o naruszeniu prawa - często anonimowe. Wszystkie z nich są skrupulatnie sprawdzane. Pozostałe sprawy to ważne dla obywatela problemy, często drobne choć bardzo dokuczliwe, np. przeciekający dach czy nie grzejące kaloryfery. Interwencje prokuratorskie są w tych sprawach niezwykle skuteczne i będziemy rozwijać ten kierunek działań.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#EmiliaPogonowskaJucha">Temat, którym dzisiaj zajmują się 4 Komisje sejmowe, jest dyskutowany już po raz czwarty w naszej kadencji. Jest to zarazem ostatnie posiedzenie naszych Komisji w tej kadencji, dlatego powinno się znaleźć miejsce na ogólniejsze refleksje.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#EmiliaPogonowskaJucha">Powiem o dwóch takich problemach. Pierwszy z nich to sprawa polskiej rodziny, która stoi przed olbrzymimi problemami. Ciągle bardzo duża jest liczba rozwodów, a zdajemy sobie sprawę, że samotna matka żyjąca w takiej sytuacji w kraju jak obecnie, ma ograniczone możliwości oddziaływania wychowawczego na dzieci. Stąd też wydaje się, że wszelkie powołane do tego instytucje w terenie powinny usłyszeć, że również są odpowiedzialne za realizację obowiązku wychowywania młodego pokolenia. Mój wojewódzki zespół poselski ubiegał się o to, by we wszystkich miastach na terenie województwa utworzyć kuratoryjne ośrodki pracy z młodzieżą. Okazało się jednak, że jest to postulat niemożliwy do zrealizowania. Tłumaczono się niedostatkami w bazie lokalowej - ale różne instytucje dostawały w tym czasie lokale, zaś dla ośrodków ich zabrakło. A mogłaby to być jedna z istotnych form pracy z młodzieżą zagrożoną. Ośrodki, które istnieją, mają bardzo dobre efekty.</u>
<u xml:id="u-18.2" who="#EmiliaPogonowskaJucha">Drugie zagadnienie to przestrzeganie szeroko rozumianego porządku w jego potocznym sensie. Mam tu na myśli brud w sklepach i środkach lokomocji, stan trawników. Dlaczego mówię o tych pozornie mało ważnych rzeczach? Z materiałów dowiedzieliśmy się, że dwa razy do roku idą kontrolerzy. IRCH na akcję, a potem wszystko wraca do poprzedniego stanu. Chciałabym, aby w opracowanym przez nas stanowisku znalazła się problematyka kryzysu moralnego społeczeństwa w tych podstawowych sprawach.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#EmilKołodziej">Informacja Rady Ministrów „O stanie przestrzegania prawa i praworządności oraz realizacji ustawodawstwa dotyczącego zwalczania zjawisk patologicznych” i uzupełnienie tej informacji przez ministra L. Czubińskiego, prokuratora H. Starszaka i przedstawicieli zainteresowanych resortów dają obraz stanu przestrzegania prawa i kierunków działań, jakie te instytucje chcą prowadzić. Proponuję, aby nasze Komisje przyjęły tę informację.</u>
<u xml:id="u-19.1" who="#EmilKołodziej">Wielu posłów podnosiło problematykę umocnienia systemu zwalczania zjawisk patologicznych i przestępstw przeciwko prawu, nie tylko w oparciu o MO i organy do tego powołane, ale także z szerokim współudziałem społeczeństwa. Wypunktuję te sprawy, które poruszyli posłowie w swoich wystąpieniach. Pierwsza - to problem wzrostu niektórych przestępstw. W czasie niedawnych rozmów ze stroną solidarnościowo-opozycyjną na temat ustawy o nadzwyczajnych pełnomocnictwach słyszeliśmy, że tego rodzaju ustawa nie powinna być podjęta. Były przy „okrągłym stole” dyskutowane sprawy wyposażenia i możliwości technicznych MO. Oni nam powiedzieli - co wyście przez 40 lat robili, jeżeli nie stworzyliście sprawnego systemu zwalczania przestępczości? Wydaje mi się, że przyszły Sejm przy omawianiu planu i budżetu musi na to zwrócić większą uwagę. Miałem wiele kontaktów z przedstawicielami tych służb i wiem, że mają trudne warunki pracy.</u>
<u xml:id="u-19.2" who="#EmilKołodziej">Kolejna sprawa - mówił o niej poseł J. Chudy - to problematyka przestępczości nieletnich. Wystarczająco wiele mówi fakt, że 30% zawodowych przestępców rekrutuje się z młodzieży, która weszła na drogę przestępstwa, Poseł F. Dąbal mówił, że są warunki i możliwości włączenia się w działalność służącą umocnieniu praworządności ze strony instytucji i organizacji nie zajmujących się tym zawodowo. Powinniśmy popierać wszelkie takie działania.</u>
<u xml:id="u-19.3" who="#EmilKołodziej">Mówiliśmy też o problemie przemytu żywności. Trzeba podkreślić, że na tym przykładzie widać, jakie skutki daje konsekwentne przestrzeganie obowiązujących przepisów.</u>
<u xml:id="u-19.4" who="#EmilKołodziej">Następny problem dotyczy ustaw o wychowaniu w trzeźwości. Najważniejsze zagadnienie to picie alkoholu w zakładach pracy. Wydawało się nam, że najłatwiej zorganizować tutaj przeciwdziałanie. Ożywiła się działalność związków zawodowych, mamy teraz pluralizm, jednym z zadań wszystkich związków zawodowych powinno być ograniczenie spożycia alkoholu w zakładach pracy.</u>
<u xml:id="u-19.5" who="#EmilKołodziej">Mówiliśmy również o stworzeniu warunków do odnowy moralnej społeczeństwa - wyrażając przekonanie, że warunki takie obecnie zaistniały. Miejmy nadzieję, że sprzyjać temu będzie w perspektywie również sytuacja gospodarcza.</u>
<u xml:id="u-19.6" who="#EmilKołodziej">Myślę, że nie ma większej potrzeby dokonywania w następnej kadencji zmian ustawowych, bo te ustawy, które mamy nie są złe - problem w tym, by były realizowane.</u>
<u xml:id="u-19.7" who="#EmilKołodziej">Tak w skrócie wyglądają problemy, które przedstawili w swoich wystąpieniach posłowie. Rozumiem, że przedstawiciele rządu i zainteresowanych instytucji dostrzegli je. Myślę, że jeszcze będziemy musieli spotkać się na krótko, aby przyjąć opinię, którą opracują prezydia czterech Komisji na podstawie dzisiejszego posiedzenia. Jeżeli nie ma uwag do tej konkluzji, dziękuję za udział w posiedzeniu Komisji posłom, przedstawicielom rządu oraz wszystkim zainteresowanym instytucjom i organizacjom.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>