text_structure.xml 889 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godzinie 11 minut 02).</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Posiedzeniu przewodniczą wicemarszałkowie Grzegorz Kurczuk i Stefan Jurczak oraz marszałek Adam Struzik)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Otwieram dziewięćdziesiąte posiedzenie Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w trzeciej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Na sekretarzy posiedzenia powołuję senatorów: Andrzeja Chronowskiego i Janusza Okrzesika. Listę mówców prowadził będzie pan senator Andrzej Chronowski. Proszę o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Panie i Panowie! Informuję, że Sejm na swoim dziewięćdziesiątym siódmym posiedzeniu, w dniu 24 stycznia bieżącego roku, przyjął poprawkę Senatu do ustawy o zmianie ustawy o kombatantach i niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego oraz odrzucił poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy „Prawo łowieckie”.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Informuję też państwa, że wobec niewniesienia zastrzeżeń do protokołu z osiemdziesiątego pierwszego i osiemdziesiątego drugiego posiedzenia Senatu stwierdzam, że protokoły z tych posiedzeń zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Panie i Panowie! Doręczony państwu porządek bieżącego, dziewięćdziesiątego posiedzenia Senatu, obejmuje 6 punktów. Proszę mi pozwolić na ich nieodczytywanie, bo każdy z państwa ma przed sobą odpowiedni druk.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Prezydium Senatu proponuje rozpatrzenie przedstawionych punktów porządku dziennego, mimo że druki potrzebne do niektórych z nich zostały dostarczone w terminie późniejszym niż określony w art. 31 ust. 2 Regulaminu Senatu.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu uznam, że Wysoka Izba przyjęła propozycję prezydium dotyczącą rozpatrzenia przedstawionego porządku obrad mimo późniejszego dostarczenia druków. Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Wobec braku głosów sprzeciwu stwierdzam, że Senat przyjął przedstawioną propozycję prezydium.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Chciałbym przypomnieć, że ustawa, która ma być dziś omawiana w punkcie drugim, została wniesiona przez Radę Ministrów w trybie art. 16 ust. 1 „Ustawy konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym” i jest, jak to nazywamy, projektem pilnym. W tym wypadku, zgodnie z art. 16 ust. 4 ustawy konstytucyjnej, termin rozpatrzenia ustawy przez Senat ulega skróceniu do 7 dni.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przypominam ponadto, że zgodnie z art. 56 ust. 2 Regulaminu Senatu do postępowania w sprawie ustaw pilnych nie mają zastosowania art. 16 ust. 4 pkt. 1 i 2 oraz terminy określone w art. 29 ust. 2, art. 31 ust. 2 i art. 55 ust. 2 Regulaminu Senatu.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Chciałbym państwa uprzejmie zapytać, czy ktoś z państwa, pań i panów senatorów, pragnie jeszcze zabrać głos w sprawie przedstawionego porządku dziennego?</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#komentarz">(Senator Andrzej Chronowski: Jeśli można, Panie Marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Bardzo proszę, pan senator Chronowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#SenatorAndrzejChronowski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Chciałbym złożyć wniosek formalny o przełożenie pierwszego punktu porządku dzisiejszego posiedzenia na koniec i o rozpoczęcie debaty od punktu trzeciego, czyli od prawa energetycznego. Następnie omawialibyśmy kolejno punkt drugi, czwarty i piąty.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#SenatorAndrzejChronowski">Argumentuję to bardzo jednak napiętym pod względem merytorycznym porządkiem obrad. Myślę, że właśnie od tych merytorycznie najtrudniejszych spraw powinniśmy zacząć. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo. Chcę tylko zwrócić uwagę, że przygotowania do debaty nad punktem pierwszym zostały poczynione, że zaprosiliśmy gości, proszę popatrzeć ilu. No, ale wniosek formalny został złożony. Czy ktoś z państwa senatorów chce zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Pan senator Henryk Makarewicz, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Panie Marszałku! Zgłaszam sprzeciw, ponieważ ten punkt obrad był przedmiotem uzgodnień i decyzji zarówno Prezydium Senatu…</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek Grzegorz Kurczuk: Proszę mówić do mikrofonu, Panie Senatorze.)</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#SenatorHenrykMakarewicz">… jak i Konwentu Seniorów. W związku z tym nie widzę uzasadnienia dla odłożenia tego punktu na późniejsze godziny. Zaprosiliśmy już gości i wydaje mi się, że zmiana porządku obrad w takiej sytuacji byłaby nietaktem ze strony Wysokiej Izby.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Czy wobec tych argumentów pan senator Chronowski zmienia zdanie, czy podtrzymuje wniosek?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#SenatorAndrzejChronowski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! No, nie mogę jednak zmienić zdania. Tym bardziej że mamy do rozpatrzenia bardzo ważne pod względem merytorycznym ustawy. Ja rozumiem, że zostali zaproszeni goście, ale względy merytoryczne przemawiają za tym, żebym podtrzymał swój wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dobrze, rozumiem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę państwa, w tej sytuacji jedynym sposobem rozstrzygnięcia jest głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Jeśli ktoś z państwa, pań i panów senatorów, nie pobrał jeszcze karty do głosowania, to proszę to zrobić. Za chwilę poddam wniosek pana senatora Chronowskiego pod głosowanie. Czy wszyscy państwo pobrali karty?</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o uruchomienie urządzenia do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Panie i Panowie! Pan senator Chronowski złożył wniosek o zmianę porządku obrad tak, by punkt pierwszy, czyli debata na temat polskiej polityki handlu zagranicznego wobec procesu regionalizacji i globalizacji gospodarki światowej, stał się punktem szóstym.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Poddaję ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za wnioskiem pana senatora Chronowskiego?</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto z państwa jest przeciw temu wnioskowi?</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto z państwa wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję. Bardzo proszę o podanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Na 58 obecnych senatorów 13 głosowało za wnioskiem, 43 — przeciw, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#komentarz">(Głosowanie nr 1).</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Wniosek pana senatora Chronowskiego nie uzyskał wymaganej większości, w związku z czym pozostajemy przy proponowanym porządku dziennym.</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Czy ktoś z państwa zgłasza jeszcze inny wniosek? Do porządku dziennego, oczywiście. Nie ma zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Stwierdzam, że Wysoka Izba przyjęła przedstawiony porządek dzienny bieżącego, dziewięćdziesiątego posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w trzeciej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-8.16" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Informuję, że Prezydium Senatu, w porozumieniu z Konwentem Seniorów, ustaliło, że głosowania zostaną przeprowadzone bezpośrednio po przerwie obiadowej lub tradycyjnie pod koniec posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-8.17" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przypominam państwu z obowiązku, że zgodnie z art. 42a ust. 1 Regulaminu Senatu na końcu posiedzenia, po wyczerpaniu porządku dziennego, marszałek udziela głosu senatorom dla wygłoszenia oświadczeń senatorskich.</u>
          <u xml:id="u-8.18" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przypominam też, że oświadczenie senatorskie w sprawach związanych z wykonywaniem mandatu nie może trwać dłużej niż 5 minut i dotyczyć spraw będących przedmiotem bieżącego porządku obrad Senatu. Nad oświadczeniami senatorskimi nie przeprowadza się dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-8.19" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Panie i Panowie! Przechodzimy do realizacji porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-8.20" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przystępujemy do punktu pierwszego porządku dziennego: debata na temat polskiej polityki handlu zagranicznego wobec procesu regionalizacji i globalizacji gospodarki światowej.</u>
          <u xml:id="u-8.21" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Chciałem prosić senatora Henryka Makarewicza o zabranie głosu i przedstawienie stanowiska Komisji Spraw Zagranicznych i Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-8.22" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Panie Senatorze, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Schyłek dwudziestego stulecia obfituje w szereg wydarzeń istotnych dla ludzkości. Dotyczą one zagadnień społecznych, politycznych, wreszcie ekonomicznych. My skoncentrujemy się dziś na tych ostatnich - kto wie, czy nie najważniejszych dla postępu cywilizacji i w dużym stopniu warunkujących powodzenie w innych dziedzinach działalności człowieka.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Światowa gospodarka nie stoi w miejscu. Obserwujemy, odczuwamy to wszyscy. Trafność tych odczuć potwierdzają szczegółowe wyliczenia i statystyki. Udziałem coraz większej liczby państw jest wzmożony rozwój gospodarczy. W wymiarze międzynarodowym urzeczywistniają się idee, pomysły, które jeszcze niedawno uznawane były za mało realne czy wręcz utopijne. Coraz bardziej zauważalne są procesy regionalnej integracji, znikają bariery dotychczas utrudniające międzynarodową wymianę handlową. Przypomnę, że w 1948 r. udział handlu wewnątrzregionalnego w obrotach światowych wynosił 33%. Po czterdziestu pięciu latach wzrósł do 50%. Wszystko to powoduje konieczność zmiany optyki w postrzeganiu zagadnień gospodarczych tak w skali danego państwa, jak i w wymiarze szerszym.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Nowe spojrzenie musi skutkować podejmowaniem konkretnych działań organizacyjnych i prawnych. Dotyczy to głównie Polski. Myślę, że nie jest to bez znaczenia dla naszych szans rozwojowych. Nowe wyzwania musimy uwzględniać w ciągle jeszcze trwających w naszym kraju procesach transformacji ustrojowej.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Cieszę się ogromnie, że propozycja senackiej Komisji Spraw Zagranicznych i Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych znalazła uznanie Prezydium Senatu i Wysokiej Izby. Dzięki temu możemy dziś odbyć ważną debatę na temat polskiej polityki handlu zagranicznego wobec wyzwań regionalizacji i globalizacji gospodarki światowej.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Wyrażam głębokie przeświadczenie, że w jej wyniku będziemy mogli zdefiniować problem, ocenić sytuację, w jakiej się znajdujemy, oraz zaproponować rozwiązania, które pozwolą na to, aby Polska była liczącym się członkiem międzynarodowej społeczności oraz cenionym partnerem we współpracy gospodarczej. Mam nadzieję, że ta debata przełamie nieuzasadnioną, aczkolwiek powszechnie głoszoną, opinię, że parlament zajmuje się orłem, aborcją, konkordatem, a zbyt mało czasu poświęca sprawom ekonomicznym i gospodarczym państwa.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wraz z zakończeniem zimnej wojny zmianie uległ układ sił na świecie. Prosty podział na Zachód i Wschód, na kapitalizm i socjalizm przestał istnieć. Powstały i powstają nadal nowe porozumienia międzynarodowe mające na celu współpracę tworzących się państw w różnych dziedzinach, w tym gospodarczych. Najbardziej to widać na gruncie europejskim.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#SenatorHenrykMakarewicz">W Ameryce znaczącym ugrupowaniem staje się NAFTA, w innych regionach trwalszy charakter mają ASEAN, MERCOSOURE. Mianem porozumień tymczasowych można określić grupy EFTA i CEFTA.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Polska poważnie aspiruje do członkostwa w Unii Europejskiej. Dziś mamy się zastanowić nad tym, jak uczynić je realnym, co zrobić, abyśmy nie byli w Unii kopciuszkiem. Oczywiście zdajemy sobie sprawę, że nie będziemy w jej szeregach krajem wiodącym. Będziemy musieli najpierw ponieść określone koszty, by móc później w pełni wykorzystać wszystkie płynące z integracji europejskiej korzyści.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Jest to niewątpliwie uzależnione od bardzo wielu czynników. Przede wszystkim powinniśmy prowadzić odpowiednią politykę zagraniczną. Trzeba poszukiwać najkorzystniejszych rynków zbytu dla polskich produktów i usług, angażować się tam, gdzie będzie to przynosiło wymierne profity.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Do tego trzeba mieć dobre informacje, przygotowywane i przekazywane przez wyspecjalizowane placówki, które powinny się również zajmować promocją polskiej oferty handlowej w świecie. Niestety, obecnie nie jest z tym najlepiej. Należy dokonać przeglądu rynków, z którymi współpracujemy i ocenić efektywność tej współpracy. Myślę, że wówczas będziemy wiedzieli, czy na danym rynku trwać, czy poszukiwać innego.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Niezwykle ważną sprawą jest umiejętne korzystanie z wszystkich dostępnych instrumentów polityki handlu zagranicznego w zakresie regulacji, eksportu, importu, polityki finansowej, monetarnej, polityki kursowej. Instrumenty te nie mogą być stosowane tylko dlatego, że są dostępne, że ktoś jest uprawniony do ich użycia, czy też dlatego, że od lat przyzwyczaj ono się do ich wykorzystywania. Jedyną przesłanką powinna być ściśle określona i dobrze uzasadniona konieczność wynikająca z zachodzących w gospodarce zdarzeń.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Mówię o tym dlatego, że co jakiś czas słyszymy kontrowersyjnych decyzjach podejmowanych przez bank centralny czy resort finansów. Raz chodzi o stopy procentowe, raz o kursy walutowe, czasami o inne sprawy. Przykłady na pewno można byłoby mnożyć. Zdaję sobie sprawę z faktu, że wobec postępujących procesów regionalizacji i globalizacji gospodarki światowej niezależność danego państwa w stwarzaniu i realizowaniu polityki ekonomicznej ulega zmniejszeniu. Każdy kraj może jednak bardzo wiele zrobić sam, by skutecznie uczestniczyć w wymianie międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Na podkreślenie zasługuje konieczność zapewnienia konkurencyjności rodzimych towarów i usług w stosunku do oferty zagranicznej. W tym miejscu chcę wyraźnie powiedzieć, że nie mam na myśli wprowadzenia nowych ceł czy podwyższania już istniejących. Byłoby to zresztą niezgodne ze światowymi trendami i standardami.</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Polska zobowiązała się przecież do stopniowej redukcji ceł. Zadecydowała o tym Runda Urugwajska, a także nasze umowy przedintegracyjne z państwami Unii Europejskiej oraz krajami CEFTA i EFTA. Musimy to sobie powiedzieć otwarcie i bez niedomówień: polskie towary muszą być konkurencyjne. Dopiero to, oczywiście w powiązaniu z pomocą państwa w zakresie na przykład promocji, da szansę na sukces. Sukces polegający na tym, że konsument niemiecki, angielski czy francuski będzie wolał kupić polski produkt, gdyż będzie on tańszy i lepszy. Oby nastąpiło to w niezbyt odległej przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Szanowni Państwo! Chcę teraz uszczegółowić kilka zasygnalizowanych wcześniej zagadnień. Zajmę się kwestiami, które są kluczowe, moim zdaniem, dla omawianej dzisiaj problematyki.</u>
          <u xml:id="u-9.16" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Polską gospodarkę tradycyjnie cechuje niewielki udział w międzynarodowym podziale pracy. W okresie międzywojennym odsetek ten, mierzony udziałem polskiego eksportu w eksporcie światowym, stanowił 1%, w latach siedemdziesiątych - 1,2%, a w 1994 r. - już tylko 0,4%.</u>
          <u xml:id="u-9.17" who="#SenatorHenrykMakarewicz">W ostatnich latach nastąpiło otwarcie polskiej gospodarki na świat, a wymiana towarowa z zagranicą, w tym eksport, stała się istotnym elementem rozwoju gospodarczego. Mimo tego otwarcia - od strony systemowej związanego między innymi z dopuszczeniem wszystkich podmiotów do prowadzenia działalności gospodarczej w sferze obrotu towarowego z zagranicą czy ustawowym zagwarantowaniem dostępu podmiotów gospodarczych do dewiz, wprowadzeniem wewnętrznej wymienialności złotego oraz liberalizacją dostępu inwestorów zagranicznych do polskiego rynku - poprawa podstawowych wskaźników charakteryzujących zaangażowanie Polski w wymianie międzynarodowej jest nieznaczna.</u>
          <u xml:id="u-9.18" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Wskaźnik wartości eksportu na jednego mieszkańca, który dla Polski w roku 1991 wynosił 390 dolarów amerykańskich, wzrósł wprawdzie w roku 1994 do 447 i na koniec roku 1995 do 593 dolarów amerykańskich, to jest do około 1,4 miliona starych złotych, ale w dalszym ciągu jest jednak kilkunastokrotnie niższy niż w większości krajów rozwiniętych, gdzie kształtuje się w przedziale od 5 tysięcy do 15 tysięcy dolarów amerykańskich. W porównaniu z krajami o podobnym stopniu rozwoju wskaźnik ten wypada również niekorzystnie. I tak w Czechach w roku 1994 wynosił 1386 dolarów, w Słowacji - 1230, na Węgrzech - 1043.</u>
          <u xml:id="u-9.19" who="#SenatorHenrykMakarewicz">W tym miejscu należałoby przypomnieć, że wymiana towarowa z zagranicą w latach 1990–1995 odbywała się w warunkach głębokiej transformacji systemowej polskiej gospodarki. W sferze handlu zagranicznego wiązało się to przede wszystkim ze zmianą zakresu współpracy gospodarczej z krajami byłego RWPG, na które to kraje w przeszłości przypadało 50–60% obrotów handlu zagranicznego, a w ostatnich latach jedynie 13–16%. Jednocześnie w tym samym czasie nastąpił znaczny wzrost obrotów handlowych z krajami Unii Europejskiej, który dziś stanowi 70% w eksporcie.</u>
          <u xml:id="u-9.20" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Obecnie największe obroty handlowe odnotowujemy w handlu z Niemcami. Stanowią one prawie 1/3 wielkości obrotów Polski. W roku 1995 udział ten wynosił w eksporcie ponad 38%, zaś w imporcie ponad 26%. Wśród innych krajów znajdujących się w pierwszej dziesiątce w obrotach handlowych z Polską są Włochy, Rosja, Wielka Brytania, Francja, Holandia, Stany Zjednoczone.</u>
          <u xml:id="u-9.21" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Wysoka Izbo! Wymiana handlowa, w tym eksport, jest warunkiem rozwoju każdego kraju. Jest ważnym bodźcem w tworzeniu przedsiębiorczości, tworzeniu nowych miejsc pracy. Jest ważna również w sensie wykorzystania potencjału intelektualnego. Przede wszystkim jednak jest wskaźnikiem rozwoju gospodarczego kraju.</u>
          <u xml:id="u-9.22" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Czy wykorzystujemy tę szansę na dziś i jutro? Wydaje mi się, że cele są dość ambitne, ale w większości możliwe do realizacji, jeśli w naszej gospodarce powstaną trwałe struktury proeksportowe. Powinna temu sprzyjać struktura traktatowa, która w dużej mierze została w ostatnich latach uporządkowana. Przypomnę, że w 1991 r. podpisano Układ Europejski oraz umowę przejściową z Unią Europejską, w 1992 r. zaś umowę o strefie wolnego handlu między Polską a krajami EFTA oraz dwustronne umowy o handlu artykułami rolnymi. W grudniu 1992 r. podpisano umowę z CEFTA, uzupełnioną dodatkowymi protokołami w 1994 r. oraz w sierpniu 1995 r. Umowy te dotyczyły przyspieszenia liberalizacji handlu. Ponadto należy przypomnieć, iż Polska została przyjęta do OECD oraz przystąpiła do Światowej Organizacji Handlu. Polska podpisała wiele międzynarodowych umów o współpracy gospodarczej i handlu, w tym z dwunastoma krajami byłego Związku Radzieckiego. W wyniku tych przedsięwzięć określono zasady stosunków handlowych z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-9.23" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Jeśli chodzi o rozwiązania systemowe wspierające proeksportowe zachowania polskich producentów, należy przypomnieć, że w latach 1994, 1995 działania rządu pozwoliły stworzyć niezbędną infrastrukturę wspierania eksportu. System ten obejmuje następujące instrumenty i narzędzia:</u>
          <u xml:id="u-9.24" who="#SenatorHenrykMakarewicz">— ubezpieczenie kontraktów eksportowych, zwłaszcza tych gwarantowanych przez skarb państwa;</u>
          <u xml:id="u-9.25" who="#SenatorHenrykMakarewicz">— ubezpieczenie kontraktów eksportowych realizowanych w systemie kredytów średnio- i długoterminowych;</u>
          <u xml:id="u-9.26" who="#SenatorHenrykMakarewicz">— stworzenie podstaw formalnoprawnych i zapewnienie warunków finansowych do rozwoju działalności korporacji ubezpieczeń kredytów eksportowych;</u>
          <u xml:id="u-9.27" who="#SenatorHenrykMakarewicz">— dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych przeznaczonych na finansowanie eksportu, zwłaszcza inwestycyjnego;</u>
          <u xml:id="u-9.28" who="#SenatorHenrykMakarewicz">— ulgi inwestycyjne w podatku dochodowym dla eksporterów;</u>
          <u xml:id="u-9.29" who="#SenatorHenrykMakarewicz">— zwrot VAT i cła od importowanych materiałów i komponentów przeznaczonych do produkcji eksportowej;</u>
          <u xml:id="u-9.30" who="#SenatorHenrykMakarewicz">— możliwość posiadania rachunków walutowych przez krajowe podmioty gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-9.31" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Mimo stworzenia infrastruktury prawnej i podjętych przez rząd decyzji mechanizmy wspierania finansowego i ubezpieczenia kontraktów praktycznie nie istnieją. W ustawie budżetowej na 1995 r. na ubezpieczenia i gwarancje eksportowe przewidziano 31 bilionów starych złotych, co miało umożliwić ubezpieczenie około 7% polskiego eksportu. Z sumy tej wykorzystano zaledwie 13%, objęto ubezpieczeniem zaledwie 1% eksportu, zaś mniej niż 1% realizuje się w warunkach kredytowych. Preferencje kredytowe dotyczą około 3% eksportu. Dla porównania, w krajach rozwiniętych prowadzących gospodarkę rynkową ubezpieczone jest ponad 30% kredytów eksportowych, a obejmuje je ponad 90% wolumenu eksportu. Dodatkowe ulgi inwestycyjne w podatku dochodowym dla eksportów dotyczą jednak dużych podmiotów - ponad 90 milionów ECU lub co najmniej 50% sprzedaży na eksport. Małe przedsiębiorstwa prowadzące działalność eksportową i rozwijające eksport nie są brane pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-9.32" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Narasta potrzeba aktywizacji finansowych instrumentów wspierania eksportu. Zakres działania już istniejących jest niewystarczający, obejmuje bowiem tylko niewielką część eksporterów. Potrzebne są nowe instrumenty polityki pobudzające działalność eksportową małych i średnich przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-9.33" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Wróćmy może na chwilę do historii. Jakie tendencje zaistniały po 1989 r.? Generalnie rzecz biorąc, odnotowano ogromny spadek obrotów, gwałtowne załamanie wymiany towarowej, szczególnie ze Wschodem, jak również powolny jej spadek z Zachodem. Odnotowano dużą przewagę dynamiki importu nad eksportem, szczególnie do 1993 r. Powstaje pytanie: czy ówczesne rządy świadomie podejmowały takie decyzje, czy też nie rozumiały problematyki eksportu?</u>
          <u xml:id="u-9.34" who="#SenatorHenrykMakarewicz">W 1994 r. odnotowano dynamikę w eksporcie w wysokości 123%, w imporcie - 112%. W 1995 r. dynamika obrotów zwiększyła się i wynosiła: w eksporcie 133%, w imporcie zaś już 139%. Tempo obrotów można by było uznać za fascynujące, gdyby nie deficyt, który w 1995 r. wynosił 6 miliardów 150 milionów dolarów, to jest około 166 bilionów starych złotych, podczas gdy w 1994 r. wynosił jeszcze 2 miliardy dolarów. Niepokoi również fakt, że w tym okresie odnotowano spadek importu inwestycyjnego, który w 1995 r. stanowił już tylko 13% importu ogólnego. Bardzo niepokojący jest rok 1996, kiedy to nastąpiło gwałtowne pogłębienie, utrzymującego się od 1993 r., deficytu bilansu handlowego. Po 11 miesiącach odnotowujemy, iż jego wielkość wynosi 7,2 miliarda dolarów amerykańskich w ujęciu płatniczym, przy bardzo dużej rozpiętości pomiędzy granicą importu i eksportu.</u>
          <u xml:id="u-9.35" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Należy liczyć się z tym, że utrzymanie wysokiego deficytu bilansu handlowego w kolejnych latach grozi zachwianiem równowagi płatniczej w pierwszej połowie następnej dekady. Wynika to z faktu nieuniknionego wzrostu obciążeń z tytułu obsługi długu zagranicznego, przy dużym prawdopodobieństwie ograniczenia, już w najbliższych latach, wpływów z handlu przygranicznego. Dopływ kapitału zagranicznego w formie kredytów oraz inwestycji bezpośrednich i portfelowych może okazać się wówczas niewystarczający. Chociaż inwestycje bezpośrednie dają przypływ kapitału, nie tworząc przy tym długu, niemniej jednak pozostają zobowiązaniami dewizowymi wobec zagranicy, a po okresie reinwestowania zysków ich transfer będzie obciążał bilans płatniczy.</u>
          <u xml:id="u-9.36" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Ta sytuacja musi niepokoić i skłaniać do kolejnych pytań. Dlaczego nie zostały wykorzystane środki przeznaczone w budżecie na 1995 r. na dopłaty do kredytów eksportowych, w kwocie 200 miliardów starych złotych, nie wspominając o 40 miliardach złotych na odszkodowania z tytułu strat eksportowych? Dlaczego nie zostały wykorzystane w pełni kwoty budżetowe na ten cel w roku 1996? Czy istnieją dziś skuteczne mechanizmy sprzyjające wzrostowi dynamiki eksportu oraz hamowaniu deficytu w najbliższej przyszłości? Sądzę, że nie.</u>
          <u xml:id="u-9.37" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Po pierwsze, począwszy od 1990 r., aprecjacja złotego stale ma miejsce. Wyrazem tego jest fakt, iż w latach 1990–1995 kurs złotego wobec dolara wzrósł 2,73 razy, zaś ceny detaliczne towarów konsumpcyjnych wzrosły w tym okresie 13,3 razy. Oznacza to, że w stosunku do stycznia 1990 r. waluty zagraniczne straciły w wymiarze realnym około 75% siły nabywczej.</u>
          <u xml:id="u-9.38" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Po drugie, uważam, że bank centralny prowadzi politykę utrzymywania bardzo dużych realnych stóp procentowych, całkiem odmiennie niż banki centralne Czech, Słowacji czy Węgier. Powoduje to podwyższenie kosztów produkcji eksportowej. Ubiegły rok można zapisać jako rekordowy, jeśli chodzi o najniższy poziom konkurencyjności cenowej eksportu. Jednocześnie w 1996 r. zdecydowanie poprawiła się konkurencyjność importu względem produkcji krajowej. Ta tendencja utrwali się jeszcze w 1997 r. w wyniku dotychczasowego około czterdziestoprocentowego obniżenia poziomu protekcji efektywnej stawki celnej, a więc o 1,17 punktu procentowego, przy zniesieniu podatku importowego, którego stawka wynosiła w 1996 r. 3%.</u>
          <u xml:id="u-9.39" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Po trzecie, polityka w zakresie kursu walutowego negatywnie oddziałuje na sytuację dużych eksporterów z przemysłu ciężkiego. Nawet przodujące zakłady w tej dziedzinie, na przykład Stocznia Szczecińska, które osiągnęły wydajność wyższą od zachodnioeuropejskiej, odnotowują niekorzystne wyniki finansowe. Upadek wielkich eksporterów może zachwiać różnymi gałęziami gospodarki i przyczynić się do utraty wielu miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-9.40" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Po czwarte, stosowane dotychczas instrumenty finansowe mające wpływ na wzrost eksportu są niewystarczające. Często ich autorzy mylą istotę instrumentów pobudzających eksport z normalnie stosowanymi praktykami podatkowymi. Podaje się na przykład, że zerowa stawka VAT w przypadku eksportu to instrument, który go wspiera. Jest to pewnego rodzaju kuriozum, ponieważ polski towar, przekraczając granicę celną importera, jest obciążany miejscową stawką VAT.</u>
          <u xml:id="u-9.41" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Moim zdaniem, Ministerstwo Finansów jest zupełnie bezsilne wobec spadku efektywności eksportu w wyniku polityki Narodowego Banku Polskiego, polegającej na spekulacjach ukierunkowanych na wzrost kursu złotego znacznie powyżej jego wartości. Należy też zaznaczyć, że NBP wytworzył zupełnie nieuzasadniony pogląd na przyczyny polskiej inflacji. Zgodnie z nim, zasadniczym powodem inflacji jest niekontrolowany nadmierny napływ dewiz. Narodowy Bank Polski próbuje do niego zniechęcić, obniżając kursy obcych walut, przy jednoczesnym utrzymywaniu na wysokim poziomie realnych stóp procentowych. Sytuacja rozwija się w kierunku przeciwnym, niż planował NBP. Podlegający aprecjacji pieniądz krajowy w połączeniu z wysokimi stopami procentowymi stanowi ogromną zachętę dla napływającego do Polski kapitału spekulacyjnego. W efekcie zwiększa to napływ dewiz, o co tak bardzo martwi się prezes Narodowego Banku Polskiego. Jest to niezrozumiałe. W powszechnym odczuciu bogate kraje to takie, które dysponują dużymi rezerwami. Często zadajemy sobie pytanie: a co z takim małym Tajwanem, którego rezerwy dewizowe wynoszą około 90 miliardów? Jakoś sobie radzi z inflacją, nie słyszymy o szalejącej inflacji w tym kraju. Japonia i inne bogate kraje również posiadają duże rezerwy i nie mają większych kłopotów z inflacją. Kuriozalna jest sytuacja w dziedzinie realizacji transakcji gotówkowych w handlu zagranicznym na tak dużą skalę, jak to się obserwuje w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-9.42" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Kolejnym problemem jest to, że do tej pory nie udało się zmienić niekorzystnego sposobu oddziaływania na polski eksport za pomocą ograniczeń administracyjnych ze strony Unii Europejskiej. Uważam, że Polska w znacznie większym stopniu jest nimi doświadczana, niż odnosi korzyści wynikające z preferencji ze strony Unii. Dotyczy to zwłaszcza towarów rolno-spożywczych. Jednocześnie można zaobserwować, że praca polskich negocjatorów rządowych podczas negocjacji z krajami Unii jest mało efektywna. Wystarczy przywołać fakt, że na dzień dzisiejszy mamy w Brukseli dwa etaty merytoryczne, jeśli chodzi o tak delikatną dziedzinę jak rolna. To musi niepokoić. Pomimo wielu działań, również ze strony resortu rolnictwa, do tej pory nie udało się zwiększyć obsady etatowej w Brukseli. Nie wiem, czy komuś na tym zależy, czy rzeczywiście jest to wynik bezmyślności. W rezultacie bardzo szybko narasta negatywne zjawisko, jakim jest ujemne saldo w handlu towarami rolno-spożywczymi z krajami Unii Europejskiej. W efekcie kraje Unii korzystają z umowy stowarzyszeniowej w większym stopniu niż Polska.</u>
          <u xml:id="u-9.43" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Brakuje także systemu wspierającego rozwój handlu ze Wschodem. Z pewną nadzieją patrzymy na rosnący eksport do krajów byłego Związku Radzieckiego. Pozwala to przypuszczać, że w przyszłości polska gospodarka będzie mniej podatna na wahania światowej koniunktury. Gdy się im przyjrzymy, łatwo zauważymy poważny błąd w strukturze naszego eksportu. Otóż dominują w nim surowce, towary o niskim poziomie przetwarzania, które w roku ubiegłym najbardziej były zależne od wahań koniunktury. Na pewno trzeba więc zmienić strukturę naszego eksportu. Kraje rozwinięte eksportują głównie towary wysoko przetworzone, importują zaś surowce.</u>
          <u xml:id="u-9.44" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Następną niezwykle ważną sprawą jest promocja polskiej oferty w świecie. Skuteczność działań instytucji promocyjnych jest bardzo różna. Trzeba doprowadzić do sytuacji, w której będą istniały wyspecjalizowane instytucje w kraju i za granicą, rozpowszechniające informacje o polskiej ofercie handlowej, zbierające dane na temat interesujących partnerów zagranicznych, promujące eksport i zachęcające zagranicznych eksporterów do prowadzenia interesów na polskim rynku. Poczynania tych instytucji muszą być: po pierwsze, skoordynowane: po drugie, poddane rzetelnej kontroli, jeśli chodzi o weryfikowanie przekazywanych im środków publicznych. Bardzo ważne jest stworzenie swoistego banku danych, do którego będą miały dostęp wszystkie podmioty zainteresowane prowadzeniem międzynarodowej wymiany handlowej.</u>
          <u xml:id="u-9.45" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Wysoka Izbo! Przysłuchując się wypowiedziom różnych polityków, od lewicy do prawicy, wyciągam optymistyczny wniosek, iż jest pełne zrozumienie dla potrzeby promocji polskiego eksportu. Jednakże ten optymizm się kończy, gdy przychodzi mówić o konkretach. Jeśli ktoś uważa bowiem, że na promocję eksportu wystarczy około 9 milionów dolarów, jak to zapisano w ustawie budżetowej na ten rok, ten albo nie wie, o czym mówi, albo robi dobrą minę do złej gry. Ta kwota jest od 10 do 15 razy niższa od kwot przyznawanych na ten cel przez kraje takie jak Francja, Belgia czy Holandia. O wiele więcej niż my wydają również Czechy i Węgry, nie mówiąc już o Japonii czy Tajwanie, gdzie wspomniana kwota wynosi około 0,5 miliarda dolarów. Cały czas mówię tu o promocji organizowanej przez rządy wymienionych państw. Pieniądze zabezpieczane i uruchamiane przez poszczególne firmy i instytucje, w tym także finansowe, pominę milczeniem, bo są one o wiele większe. Nie muszę chyba w tym gronie przekonywać nikogo, że są to ogromne pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-9.46" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Jak na tym tle wyglądają nasze nakłady na omawiany tu cel? Pytanie kieruję do tych, którzy projektowali bieżący budżet. Ja rozumiem, że możliwości wydawania państwowych pieniędzy są ograniczone, ale czy stać nas na promowanie eksportu w mniejszej skali, niż czynią to chociażby kraje ościenne, nie mówiąc o potentatach? Oszczędności robione dziś w tej dziedzinie zemszczą się już wkrótce koniecznością robienia innego typu oszczędności - w produkcji towarowej i usługowej wysyłanej na zewnątrz. Przewiduję, że właśnie taki będzie efekt nonszalancji, by nie powiedzieć ignorancji, rządu w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-9.47" who="#SenatorHenrykMakarewicz">W tym momencie pokuszę się o włączenie do mojej wypowiedzi wątku osobistego. Tej porażki na pewno nie może wziąć na siebie Polskie Stronnictwo Ludowe, którego jestem przedstawicielem. Nie zrobi tego, gdyż w pierwszym okresie rządów obecnej koalicji przedstawiciele PSL w rządzie udowodnili, że można skutecznie niwelować ujemne saldo w handlu zagranicznym. Na tej podstawie sądzę, że nieprzypadkowy był zmasowany atak różnych sił, przy pomocy różnych środków, na głównych pomysłodawców i inicjatorów tego niewątpliwego sukcesu. Ale to już przeszłość.</u>
          <u xml:id="u-9.48" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Dziś diametralnie zmienił się styl wspierania promocji naszego eksportu. Nie chodzi tu jedynie o nakłady finansowe w tej dziedzinie, ale i otoczkę słowną, która zaczyna się już od powierzchownej, instrumentalnej i niesprawiedliwej krytyki jakości naszych towarów, uskutecznianej także przez wysokich przedstawicieli rządu. Często słyszymy, że a to pszenica nie taka, a to opakowanie złe, a to mleko brudne, a to coś jeszcze jest nie tak. Nie mówiąc już o tym, że dyżurnym tematem jest rzekomo zbyt droga, nieopłacalna produkcja polskiego rolnika. Są to oczywiście mity, z którymi trzeba by dyskutować na każdym kroku. Ale jak długo można się im przeciwstawiać?</u>
          <u xml:id="u-9.49" who="#SenatorHenrykMakarewicz">W tym miejscu rodzi się kolejne pytanie: jak deklaracje wysokich przedstawicieli państwa odnośnie do wspierania eksportu, składane często poza granicami Polski w czasie oficjalnych wizyt, mają się do praktyk dyskwalifikowania krajowej produkcji, która ewentualnie mogłaby trafić za granicę? Moim zdaniem, nijak. Sądzę, że jest to zbyt ważne pytanie, by pozostawiać je bez odpowiedzi. Mam nadzieję, że zostanie nam dziś udzielona.</u>
          <u xml:id="u-9.50" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Szanowni Państwo! Jest wiele kwestii, które, jak sądzę, warto dziś poruszyć, którym trzeba zapalić przysłowiowe światełko w tunelu. Mam nadzieję, że nasza dzisiejsza debata będzie temu służyć. Jedną z takich spraw jest współpraca z państwami zza wschodniej granicy. Nie możemy jej traktować jako granicy dwóch światów. Sądzę, że powinniśmy, nie uprzedzając przyszłych ogólnoeuropejskich rozstrzygnięć w tym zakresie, położyć większy nacisk na współpracę z państwami leżącymi po drugie stronie Buga, wspierając różne inicjatywy czy programy regionalne, które autentycznie tego potrzebują. Niestety, często nie znajdują one wsparcia. Oczywiście, wiem, że w rządzie funkcjonują odpowiednie komórki, których zadaniem jest, między innymi, wspieranie wspomnianych inicjatyw. W praktyce nie są to jednak komórki, lecz przepastne komory, w których często ginie każda pożyteczna regionalna inicjatywa. Jak długo można teoretyzować w zaciszu gabinetów, jeśli jedynym tego intratnego zajęcia efektem są optymistyczne wypowiedzi w środkach masowego przekazu, bez wymiernych korzyści dla zwykłych ludzi. Myślę, że optymizmem społeczeństwa się nie nakarmi.</u>
          <u xml:id="u-9.51" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Z poruszonym problemem wiąże się również kwestia uruchomienia impulsów do rozwoju obszarów ekonomicznie zagrożonych. Są to z reguły obszary przygraniczne. Uruchomienie nowych stref ekonomicznych i wolnych obszarów celnych w tych regionach mogłoby stanowić jedną z szans ich rozwoju. Ale myślę, że jest jeszcze wiele innych instrumentów, którymi można by ożywić te regiony. Powinny temu służyć również: przepustowość granic, sprawność odpraw granicznych, wysoka jakość dróg, wzmożenie prac nad budową autostrad. Jednym słowem, powinny to być działania sensowne, zintegrowane, godzące w sprzeczne często interesy poszczególnych resortów i poszczególnych grup. Często odnoszę bowiem wrażenie, że działa prawo silniejszego, a realnej troski o ogólnonarodowe dobro jakoś nie widać.</u>
          <u xml:id="u-9.52" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Wysoka Izbo! Być może moje wystąpienie zostanie odebrane jako malowanie czarnego obrazu w omawianym obszarze. Ogólnie obraz polskiego handlu nie jest może tak czarny, ale istnieje szereg zagrożeń na dziś i jutro. Dlatego pozwoliłem sobie wyeksponować te elementy, które zdaniem przedsiębiorców, eksporterów i fachowców nie pozwalają na skuteczny rozwój gospodarczy i konkurencyjność polskich produktów, a także realizację naszych ambitnych aspiracji. Same chęci, choćby zapisane najpiękniejszą strofą, nie wystarczą. Potrzebne jest pragmatyczne działanie.</u>
          <u xml:id="u-9.53" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Mam nadzieję, że dzisiejsza debata pozwoli na sprecyzowanie odpowiedniej uchwały Wysokiej Izby w omawianej sprawie. Z ramienia trzech komisji został powołany zespół redakcyjny. Myślę, że przy pomocy zainteresowanych resortów sprosta wyzwaniu. Dziękuję państwu za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-9.54" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o zabranie głosu pana senatora Edwarda Kieniga i przedstawienie stanowiska Komisji Gospodarki Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#SenatorEdwardKienig">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#SenatorEdwardKienig">Intencją trzech komisji Senatu: Komisji Spraw Zagranicznych i Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych, Komisji Rolnictwa oraz Komisji Gospodarki Narodowej, było, by Senat w dzisiejszej debacie miał możliwość ocenić bardzo ważny dział gospodarki, jakim jest niewątpliwie handel zagraniczny, jego wielkości globalne, zarówno po stronie eksportu, jak i importu.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#SenatorEdwardKienig">Dziś we współczesnym świecie wymiany handlowej operuje się terminami: regionalizacja gospodarki światowej realizowana przez procesy integracyjne, globalizacja gospodarki światowej, która cechuje się daleko idącą liberalizacją przepływów handlowych, czyli stopniowym znoszeniem barier dla tych przepływów. Są to szeroko rozumiane instrumenty gospodarki wolnorynkowej. Program integracyjny z krajami Unii Europejskiej, członkostwo w OECD, stopniowa redukcja ceł w wyniku Rundy Urugwajskiej oraz 100 umów przedintegracyjnych z EFTA i CEFTA, umowy zarówno traktatowe, jak i autonomiczne, przykładowo: bezcłowe kontyngenty, już dziś w bardzo poważny sposób rzutują na wymianę handlową. Ponadto można wykorzystać zasady klauzuli ochronnej, dopuszczone przez WTO, szczególnie do subsydiowanego importu rolnego.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#SenatorEdwardKienig">Nasz kraj jest w okresie dostosowawczym do nowoczesnych standardów w handlu światowym. Godzi się zastanowić i zadać pytanie: jak nasz kraj dostosowuje się do współczesnych wymogów w handlu światowym? Na jakim jesteśmy etapie i czy robimy to dobrze? Jakie akty prawne trzeba jeszcze dostosować do wymogów handlowych obowiązujących w krajach Unii Europejskiej? Czy ludzie odpowiedzialni za tak ważny dział gospodarczy w dostatecznym stopniu zabezpieczają interesy gospodarcze, więcej, interesy narodowe? Przecież wiemy, że poszczególne problemy handlowe w kraju są różne, a cele rozbieżne. Dla przykładu, znany sprzed lat przypadek pryszczycy na Ukrainie czy blokada eksportu polskiej baraniny do Włoch. To są przecież wielkie pouczenia. Czy zagraniczne przedstawicielstwa handlowe odpowiadają organizacyjnie współczesnym wymogom? Trzeba również ocenić z dużą odpowiedzialnością aktualny stan handlu zagranicznego, jego pozytywy i negatywy. W 1996 r. nastąpił spadek tempa wzrostu eksportu przy jednoczesnym szybkim wzroście importu. To negatywne zjawisko ma zapewne uwarunkowania zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne, krajowe.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#SenatorEdwardKienig">Senatorowie, członkowie Komisji Gospodarki Narodowej, wielokrotnie zwracali na posiedzeniach uwagę na różne aspekty rzutujące na szeroki obszar wymiany towarowej. Najczęściej dotyczyły one polityki bankowej wobec podmiotów gospodarczych, co trzeba podkreślić, krajowych podmiotów gospodarczych. Cała analiza prowadzi do wniosku, że polska bankowość nie jest sojusznikiem i stymulatorem rozwoju gospodarczego Polski. Rodzi się pytanie: dlaczego nie jest? Mam nadzieję, że te problemy wyjdą w dalszej dyskusji. Dlaczego podmiotom krajowym jest bardzo trudno uzyskać kredyt dewizowy w polskich bankach, znacznie łatwiej za granicą, najłatwiej zaś - i tu jest kuriozalna sprawa - przez pośredników zagranicznych, którzy licznie rezydują w warszawskich hotelach? Zainteresowanym mogę powiedzieć, jakie stawki obowiązują za załatwienie kredytu dewizowego. Kursy walut są bardzo krytykowane. Podmioty krajowe informują senatorów o ponoszonych stratach z tytułu eksportu.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#SenatorEdwardKienig">Ponadto w wielu przypadkach produkt krajowy jest niekonkurencyjny i tym trudniejszy do sprzedaży. Duże obciążenia podatkowe podmiotów gospodarczych powodują, że wygenerowany zysk netto jest zbyt mały, by można wdrażać nowe technologie. Brak klarownego systemu gwarancji bankowej powoduje niemożność zaciągania przez podmioty gospodarcze kredytów z przeznaczeniem na unowocześnienie i rozwój. A przecież wiadomo, że w gospodarce rynkowej oprocentowanie kredytu, jego pozyskanie, system gwarancji kredytowej i kurs walut wymiennych w stosunku do złotego praktycznie decydują o rozwoju gospodarczym. W warunkach polskich wymienione czynniki funkcjonują w stopniu wysoce niewystarczającym i w sposób niespójny. Dziś często się zdarza, że wypowiedzi ludzi odpowiedzialnych za ten stan są mało przekonujące i, najdelikatniej mówiąc, wysoce dyskusyjne.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#SenatorEdwardKienig">Efekty - 2/3 krajowych podmiotów gospodarczych w ogóle nie eksportuje, zaś około 50% eksportowanych towarów to towary nisko przetworzone, czyli dominuje etos z czasów minionych. W tym stanie rzeczy trzeba postawić pytanie: jaka jest generalna strategia gospodarcza państwa? Kilkakrotnie pytanie to było stawiane na posiedzeniach Komisji Gospodarki Narodowej. Tu, z tego miejsca, niektórzy przedstawiciele władzy prezentowali zadziwiające myślenie liberalne, twierdząc, że tylko ostra konkurencja zmusi krajowe podmioty gospodarcze do unowocześnienia wyrobu maszyn i innych towarów. Twierdzę, że krajową gospodarkę można unowocześnić tylko za pieniądze, zaś w polskich przedsiębiorstwach pieniędzy nie ma. Potrzebna jest kolejna debata o sumie obciążeń polskich podmiotów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#SenatorEdwardKienig">Po przyjęciu reformy centrum jedynie minister gospodarki posiada prawo opracowania strategii rozwoju gospodarczego państwa. To on w nowych uwarunkowaniach prawnych ponosić będzie odpowiedzialność za rozwój gospodarczy państwa. Zostały stworzone po temu wszystkie atuty prawne. Chciałoby się natomiast zaapelować, aby obok ministra skarbu także minister gospodarki występował w godności wicepremiera. Chodzi o to, aby porzucić złą praktykę, która od 1945 r. pokutuje w Polsce, że za strategię odpowiada minister finansów. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o zabranie głosu senatora Sylwestra Gajewskiego i przedstawienie nam stanowiska Komisji Rolnictwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#SenatorSylwesterGajewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#SenatorSylwesterGajewski">Senacka Komisja Rolnictwa z wielką uwagą i troską odnosi się do ogromu wyzwań, jakie stoją przed polską polityką handlu zagranicznego wobec procesu globalizacji i regionalizacji gospodarki światowej. Znajduje to wyraz w licznych inicjatywach i działaniach senatorów skupionych w Komisji Rolnictwa Senatu.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#SenatorSylwesterGajewski">Zaprezentowane w dalszej części oceny, opinie i wnioski w dużym stopniu stanowią syntezę wszechstronnej i głębokiej dyskusji, jaka miała miejsce na specjalnym posiedzeniu senackiej Komisji Rolnictwa, w dniu 15 stycznia 1997 r., poświęconym problematyce promocji artykułów rolno-spożywczych oraz handlu tymi artykułami. W dyskusji koncentrowano się głównie na określeniu barier w handlu artykułami rolno-spożywczymi oraz poszukiwaniu rozwiązań prowadzących do wzrostu eksportu produktów żywnościowych, niemniej jednak liczne wnioski i propozycje działań, które zostaną przedstawione w końcowej części wystąpienia, mają wymiar ogólny i odnoszą się do całej gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#SenatorSylwesterGajewski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Handel zagraniczny artykułami rolno-spożywczymi w Polsce podlega głębokim zmianom. Rozmiary tego handlu kształtowane są, między innymi, przez sytuację podażowo-popytową na krajowym rynku żywnościowym, zmiany na rynku światowym, politykę walutową oraz regulacje dotyczące importu i eksportu.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#SenatorSylwesterGajewski">Dziedzictwem gospodarki centralnie planowanej jest niski stopień powiązania polskiego sektora rolno-żywnościowego z rynkiem światowym. Udział zarówno importu, jak i eksportu artykułów rolno-żywnościowych w ogólnej wartości produkcji i spożycia żywności waha się w granicach 10–12%. W przypadku eksportu są to wielkości dalekie od rzeczywistych możliwości produkcyjnych polskiego rolnictwa. Wartość polskiego eksportu rolno-spożywczego jest na przykład pięciokrotnie niższa od wartości eksportu znacznie mniejszej Belgii. Pod względem powierzchni użytków rolnych Polska jest trzecim, po Francji i Hiszpanii, państwem europejskim. Do mocnych stron polskiego sektora rolnego zaliczyć można relatywnie niskie koszty produkcji oraz wysokie walory smakowe i odżywcze polskiej żywności. Koszty produkcji eksportowanej żywności są niskie głównie ze względu na stosunkowo tanie surowce, tanią siłę roboczą oraz bliskość geograficzną głównych rynków zbytu.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#SenatorSylwesterGajewski">W wyniku drastycznego spadku dochodów polskich konsumentów w pierwszych latach transformacji ustrojowej doszło do znaczącego obniżenia krajowego popytu na żywność. Kurczeniu się rynku krajowego nie towarzyszyło znaczące zwiększenie eksportu. Odczuwa to wielomilionowa grupa producentów rolnych. Polska jest krajem w dużym stopniu samowystarczalnym, gdy chodzi o produkcję większości artykułów żywnościowych. W latach 1986–1991 mieliśmy dodatni bilans w handlu artykułami rolno-spożywczymi. Najwyższe dodatnie saldo wystąpiło, w roku 1990 i wynosiło 1 miliard 237 milionów dolarów. W 1992 r. pojawiło się saldo ujemne, które powiększa się z roku na rok i w 1996 r. zbliżyło się do 1 miliarda dolarów. Wyprodukowanie żywności za kwotę równą ujemnemu bilansowi zapewniłoby pracę i dochody setkom tysięcy polskich rolników.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#SenatorSylwesterGajewski">Od 1993 r. wzrastają obroty handlowe artykułami rolno-spożywczymi. Systematycznie wzrasta zarówno wartość eksportu, jak i importu.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#SenatorSylwesterGajewski">Polska eksportuje artykuły rolno-spożywcze głównie na bliskie rynki zbytu państw europejskich oraz byłego Związku Radzieckiego. Mniej niż dziesiąta część naszego eksportu trafia poza ten rejon. Można mówić o dużej koncentracji geograficznej polskiego eksportu rolno-spożywczego. Uzależnia to w znaczącym stopniu polskich eksporterów od zmiennych warunków handlu w niewielkiej liczbie krajów. Odbiorcami polskich artykułów rolno-spożywczych są głównie państwa zrzeszone w grupach gospodarczych, takich jak Unia Europejska, Wspólnota Niepodległych Państw, CEFTA i EFTA. W ciągu ostatnich lat w ukierunkowaniu geograficznym polskiego eksportu rolno-spożywczego doszło do istotnego przesunięcia na rzecz wzrostu udziału Wspólnoty Niepodległych Państw.</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#SenatorSylwesterGajewski">Polska importuje artykuły rolno-spożywcze ze wszystkich regionów świata, choć większość kupowana jest w Europie. Stopień koncentracji geograficznej w imporcie jest mniejszy niż w przypadku eksportu. W 1996 r. nastąpił znaczny spadek tempa wzrostu eksportu, przy jednoczesnym szybkim wzroście importu. W rezultacie obserwujemy bardzo wysoki deficyt handlowy w oficjalnym handlu zagranicznym. Szacuje się, że w 1996 r. przekroczona została granica kompensowania deficytu w oficjalnym handlu zagranicznym wpływami z handlu przygranicznego i transferami dewiz. W 1995 r. jednym z głównych czynników rozwoju gospodarczego był dynamiczny wzrost eksportu. Wstępne dane dotyczące obrotów handlowych w pierwszych trzech kwartałach 1996 r. wskazują już jednak - w odniesieniu zarówno do całej gospodarki, jak i sektora rolno-spożywczego - na wyraźny spadek tempa wzrostu obrotów handlowych, w tym przede wszystkim eksportu.</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#SenatorSylwesterGajewski">Wyniki osiągnięte w handlu artykułami rolno-spożywczymi w roku ubiegłym, aczkolwiek trudno określić je jako zadowalające czy nawet pozytywne, są jednak lepsze niż wyniki handlowe ogółem, zważywszy zwłaszcza na niekorzystne warunki agrometeorologiczne, zarówno na początku roku - długa i ostra zima -jak i w okresie zbioru zbóż. Należy podkreślić, że tylko w następstwie mniejszych niż przed rokiem zbiorów zbóż oraz katastrofalnie małych zbiorów rzepaku za import tych towarów zapłaciliśmy prawie o 300 milionów dolarów więcej niż w okresie trzech kwartałów lat poprzednich.</u>
          <u xml:id="u-13.10" who="#SenatorSylwesterGajewski">Słabnie tempo wzrostu eksportu polskiej żywności na rynki byłego Związku Radzieckiego, chociaż dynamika wzrostu jest nadal imponująca - ponad 50% rocznie. Dalszy wzrost eksportu polskiej żywności w dużym stopniu uzależniony jest od koniunktury i warunków dostępu do rynków byłego Związku Radzieckiego, a tak naprawdę trzech głównych partnerów z tego regionu: Rosji, Ukrainy i Białorusi. Zmniejszenie eksportu na pozostałe rynki - poza Wspólnotę Niepodległych Państw - świadczyć może o postępującym obniżaniu się konkurencyjności polskich towarów rolno-spożywczych na rynkach światowych.</u>
          <u xml:id="u-13.11" who="#SenatorSylwesterGajewski">Niepokojący jest spadek eksportu rolno-spożywczego do państw Unii Europejskiej, największego partnera handlowego Polski, na rzecz wzrostu eksportu na rynki byłego Związku Radzieckiego. Sytuację tę ocenić należy jako niekorzystną z punktu widzenia zaawansowania procesów integracji z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-13.12" who="#SenatorSylwesterGajewski">Handel przygraniczny jest czynnikiem łagodzącym skutki nierównowagi w obrotach rejestrowanych - tych oficjalnych. Jest on swego rodzaju promocją polskich towarów i usług na rynkach naszych najbliższych sąsiadów, przede wszystkim zaś tworzy liczone w dziesiątkach tysięcy miejsca pracy. Należy podkreślić, że w miarę wyrównywania poziomów cen oraz wzrostu kosztów pracy w Polsce zmniejszają się możliwości utrzymania rozmiarów handlu przygranicznego na dotychczasowym poziomie, to znaczy z przewagą naszego eksportu. Ta forma kompensowania deficytu w obrotach handlowych wyczerpuje się, a głośne narzekania, jakim to nieszczęściem jest nadmiar dewiz, okazały się tu jak najgorszą przysługą.</u>
          <u xml:id="u-13.13" who="#SenatorSylwesterGajewski">Panie i Panowie Senatorowie! W ostatnich dwóch latach charakterystyczną cechą polskiej polityki handlowej była systematyczna liberalizacja wymiany towarów, obrotu dewizowego oraz przepływu kapitału. Wynikało to przede wszystkim z udziału Polski w Światowej Organizacji Handlu, z wzmacniania związków integracyjnych z krajami CEFTA, z uwieńczonego sukcesem dążenia do członkostwa w Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju OECD oraz realizacji postanowień zawartych w Układzie Europejskim i porozumieniach EFTA. Liberalizacja wymiany towarów, a właściwie importu, była spowodowana przez równoczesną realizację postanowień aktu końcowego Rundy Urugwajskiej GATT i umów w ramach CEFTA oraz obniżeniem stopy podatku importowego z 6% do 5%, a następnie do 3%, by zejść do zera od stycznia bieżącego roku.</u>
          <u xml:id="u-13.14" who="#SenatorSylwesterGajewski">Konkurencyjność polskiej produkcji i eksportu jest niewystarczająca. Istnieje strukturalny deficyt wymiany handlowej nawet w obrotach wyrobami przemysłu spożywczego i rolnictwa. Utrzymują się diametralne różnice w ocenie skutków deficytu handlowego w długim okresie. Głównym źródłem zagrożenia trwałości i szybkiego tempa rozwoju eksportu jest zbyt wolne podnoszenie poziomu konkurencyjności zarówno przez producentów rolnych, jak i przez przetwórstwo rolno-spożywcze. Z analizy elementów polityki handlowej Polski w latach 1995–1996 wypływa generalny wniosek, że stosowane dotychczas instrumenty sterowania wymianą, jakkolwiek wywołały wiele korzystnych zmian w naszych obrotach zagranicznych, były jednak za mało skuteczne, by spowodować istotną poprawę konkurencyjności gospodarki i eksportu. Nie zapewniły zwłaszcza rozwoju produkcji i eksportu wyrobów bardziej przetworzonych. Dotyczy to tych gałęzi przemysłu, w których mieliśmy i nadal mamy pewien dorobek - na przykład przemysłu owocowo-warzywnego. Negatywne skutki dla interesów polskich eksporterów przynosi niedostateczne zorganizowanie się polskich firm eksportujących oraz polsko-polska konkurencja na rynkach trzecich.</u>
          <u xml:id="u-13.15" who="#SenatorSylwesterGajewski">Wydaje się, że długookresowy, znaczący wzrost eksportu i poprawa bilansu handlowego będą mało prawdopodobne bez osłabienia tempa aprecjacji złotego, obniżenia stopy oprocentowania kredytów i uaktywnienia procedur neutralizujących nieuczciwą konkurencję ze strony importu - spowodowaną praktykami dumpingowymi, subsydiowaniem produkcji i eksportu, nadmiernym wzrostem przywozu - a jednocześnie bez wzmożenia ochrony naszego rynku przed napływem towarów nieodpowiadających polskim normom i standardom.</u>
          <u xml:id="u-13.16" who="#SenatorSylwesterGajewski">Nie należy zapominać, że przy typowych warunkach pogodowych Polska jest praktycznie samowystarczalna w zakresie produktów żywnościowych pochodzących ze strefy klimatu umiarkowanego. Niewielka fluktuacja w produkcji lub w spożyciu prowadzi do znacznych zmian wielkości importu lub eksportu. Eksporterzy nie mogą liczyć na występowanie trwałych nadwyżek eksportowych, importerzy natomiast nie mogą być pewni istnienia stabilnego popytu na import. Handlowcy nie mają warunków do specjalizowania się w eksporcie lub imporcie określonego towaru, są raczej zmuszani do różnicowania swej oferty handlowej. Stwarza to trudną sytuację do kreowania polityki handlu zagranicznego. Poprawa wyników w handlu artykułami rolno-spożywczymi wymaga kompleksowej, konsekwentnej i długofalowej polityki proeksportowej. Jak dotychczas, realne działania państwa w zakresie różnych form wspierania eksportu należy uznać za niewystarczające i mało skuteczne.</u>
          <u xml:id="u-13.17" who="#SenatorSylwesterGajewski">Wysoka Izbo! Sformułowane w czasie dyskusji na forum senackiej Komisji Rolnictwa opinie oraz wnioski odnoszą się zarówno do sektora rolno-spożywczego, jak i do całej gospodarki. Wskazują one na pilną potrzebę podjęcia skutecznych działań, zarówno doraźnych, jak i długofalowych.</u>
          <u xml:id="u-13.18" who="#SenatorSylwesterGajewski">Za najpilniejsze uznano działania prowadzące do zapewnienia sprawnego funkcjonowania informacji o bieżącym przewozie towarów przez punkty odprawy granicznej. Wymaga to szybkiego dokończenia prac związanych z kompleksową komputeryzacją przejść granicznych i punktów odpraw celnych. Szybka i wiarygodna informacja jest niezbędna do podejmowania decyzji związanych z regulacją obrotu towarowego.</u>
          <u xml:id="u-13.19" who="#SenatorSylwesterGajewski">W obecnym systemie rejestrowanie danych o wolumenie i wartości importowanych i eksportowanych towarów odbywa się w wojewódzkich urzędach statystycznych, po uprzednim przesłaniu informacji z punktów odpraw celnych za pośrednictwem poczty. Po wstępnej weryfikacji przekazywane są one do przetwarzania w Centrum Informatyki Handlu Zagranicznego, a następnie przesyłane do Głównego Urzędu Statystycznego. Tak wydłużona procedura wprowadzania weryfikacji i przetwarzania danych powoduje opóźnienia w dostępie do informacji o przepływie towarów, przekraczające często okres 3, a nawet 4 miesięcy. W takiej sytuacji praktycznie nie jest możliwe wykorzystanie instrumentów ochrony rynku wewnętrznego, dopuszczalnych w ramach Światowej Organizacji Handlu, jakimi są na przykład specjalne klauzule ochronne, tak zwane ŚSG. Brak bieżącej informacji jest jedną z barier utrudniających skuteczne ograniczenie różnorodnych oszustw celnych, w tym przede wszystkim szeroko rozpowszechnionych praktyk zaniżania wartości celnej towaru. Według wielu szacunków, straty z tego tytułu są znacznie wyższe niż koszty komputeryzacji przejść granicznych. Funkcjonujący w ramach Głównego Urzędu Ceł system TWC - towar, wartość, cena - ma charakter bardzo ograniczony i nie rozwiązuje problemu.</u>
          <u xml:id="u-13.20" who="#SenatorSylwesterGajewski">Za niezbędne uznaje się konsekwentne i skuteczne egzekwowanie obecnego prawa celnego oraz realizowanie ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą. Skuteczna egzekucja prawa w tym zakresie powinna uniemożliwić nadal występujący import towarów żywnościowych niespełniających polskich norm - przekraczających dopuszczalny poziom substancji szkodliwych - lub towarów z przekroczonym terminem przydatności do spożycia.</u>
          <u xml:id="u-13.21" who="#SenatorSylwesterGajewski">Jedną z barier rozwoju polskiego eksportu, szczególnie na rynki wschodnie, jest niedorozwój infrastruktury przejść granicznych. Problemy te wymagają natychmiastowych działań.</u>
          <u xml:id="u-13.22" who="#SenatorSylwesterGajewski">Od 1 lipca 1997 r. wejdzie w życie nowy kodeks celny. Kodeks ten nie zajmuje się instrumentami administrowania handlem zagranicznym - pozostawiono to do rozwiązania innym aktom prawnym. Ich nieuchwalenie na czas, ze stosownymi rozporządzeniami wykonawczymi, może na przykład sprawić, że po 1 lipca Polska nie będzie dysponowała możliwością limitowania wielkości importu w postaci kontyngentu. Z tego względu komisja senacka postuluje wystąpienie do rządu o przygotowanie w trybie pilnym propozycji niezbędnych uregulowań eliminujących lukę prawną, jaka może powstać po 1 lipca 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-13.23" who="#SenatorSylwesterGajewski">Niekorzystne zjawiska w polskim handlu zagranicznym mogą zostać ograniczone wyłącznie dzięki zgodnej polityce rządu i Narodowego Banku Polskiego, ukierunkowanej na ekspansję eksportu. Polityka ta, oprócz wypracowania właściwych uregulowań traktatowych, powinna przede wszystkim uwzględniać elastyczne kształtowanie kursu walutowego oraz działania promocyjne. Chociaż aktywna promocja polskich produktów, zarówno za granicą, jak i na rynku krajowym, musi mieć charakter długofalowy, to jednak jej wymiar instytucjonalny w polskich warunkach wymaga rozwiązań natychmiastowych. Szeroko pojęta promocja polskiej gospodarki poza granicami kraju wymaga zmian instytucjonalnych. Z reguły, jest ona domeną autonomicznych instytucji rządowych, a także samorządu gospodarczego. Dotychczasowy system promocji polskiej gospodarki ma dwa podstawowe mankamenty - po pierwsze, zbyt niskie nakłady; po drugie, znikomą koordynację działań promocyjnych.</u>
          <u xml:id="u-13.24" who="#SenatorSylwesterGajewski">Doświadczenia krajów potrafiących skutecznie promować swoje gospodarki pokazuje, że niezbędne jest funkcjonowanie instytucji, których zadaniem byłaby koordynacja prac ukierunkowanych na promocję gospodarki lub jej sektorów, jak również monitorowanie efektywności wykorzystywania środków, w przeważającej części pochodzących z budżetu państwa. Wspomniane instytucje istnieją w 115 krajach świata, w tym także w większości państw rozwijających się. Tymczasem w Polsce brakuje takiego koordynatora działań promocyjnych, a promocją zajmuje się wiele instytucji sektora publicznego, takich jak Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Ministerstwo Gospodarki, Państwowa Agencja Inwestycji Zagranicznych, a także izby gospodarcze i organizacje pozarządowe.</u>
          <u xml:id="u-13.25" who="#SenatorSylwesterGajewski">Opowiadając się za zróżnicowaniem form i metod promocji, a więc rozdzieleniem promocji żywności od promocji innych wyrobów i usług - tak jak to ma miejsce w wielu krajach, na przykład w Niemczech, Francji, Wielkiej Brytanii czy Irlandii - uważamy za niezbędne przyspieszenie prac zmierzających do utworzenia agencji promocji handlu i inwestycji zagranicznych oraz agencji marketingu artykułów rolno-spożywczych. Odpowiednie projekty ustaw o wymienionych agencjach uzyskały akceptację Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów. Zachodzi pilna potrzeba powołania instytucji, której zadaniem będzie realizacja polityki promocyjnej państwa w sposób skoordynowany i skuteczny. Wspomniana instytucja nie powinna jednak zmonopolizować działalności tego typu. Bezpośrednimi realizatorami takich działań powinny być funkcjonujące już instytucje, mające doświadczenie w zakresie promocji - izby gospodarcze i organizacje pozarządowe. Istnienie konkurencji pozwoli na właściwe wykorzystanie środków publicznych. Jednym z filarów skutecznego funkcjonowania instytucji promocji artykułów rolno-spożywczych powinien być sprawnie funkcjonujący system informacji rynkowej - krajowej i zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-13.26" who="#SenatorSylwesterGajewski">Agencja marketingu artykułów rolnych i spożywczych oraz system informacji rynkowej powinny dysponować stabilnymi źródłami finansowania budżetowego, a w przyszłości także środkami pochodzącymi ze sprzedaży swoich usług. W kontekście tworzonych instytucji promocji i marketingu konieczne jest dostosowanie struktur i zadań zagranicznych służb ekonomiczno-handlowych, tak zwanych biur radcy handlowego, do kształtującego się modelu gospodarki rynkowej. O potrzebie natychmiastowych zmian w funkcjonowaniu biur radcy handlowego, działających w 99 krajach, świadczy choćby fakt, że prawie 80 spośród nich obsługuje tylko około 10% wartości obrotu naszego handlu. Przyjęcie właściwych rozwiązań organizacyjnych w tym zakresie zapewniłoby warunki formalnoprawne przedstawicielstwom agencji promocji i marketingu oraz obniżyłoby koszty utrzymania przedstawicielstw dyplomatycznych finansowanych z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-13.27" who="#SenatorSylwesterGajewski">Długofalowo - najważniejsze jest opracowanie i konsekwentne wdrażanie programu tworzenia i wykorzystywania przewag konkurencyjnych. Jego najistotniejszym elementem jest zwiększenie udziału wyrobów uważanych za konkurencyjne, zarówno w produkcji, jak i w eksporcie. Dotychczas prowadzone analizy konkurencyjności wskazują na kilka podsektorów rolniczych o względnie wysokim potencjale eksportowym. Należą do nich między innymi owoce, warzywa świeże i przetworzone, rzepak, produkty drobiowe, niektóre przetwory mięsne, ryby i przetwory rybne oraz wyroby cukiernicze. W przypadku pozostałych działów gospodarki chodzi głównie o produkty wysoko przetworzone o zaawansowanej technologii. Teraz ich udział w eksporcie wynosi 4–6%. Udział surowców i materiałów wynosi natomiast 35–40%.</u>
          <u xml:id="u-13.28" who="#SenatorSylwesterGajewski">Obserwując szybką ekspansję kapitału zagranicznego w niektórych branżach przetwórstwa rolno-spożywczego, zyskującego coraz większy udział na rynku krajowym oraz zdobywającego w szybkim tempie rynki zagraniczne, zasadne jest zadanie pytania, w jakim stopniu budżet państwa korzysta, w formie podatków, z tej prosperity? Mamy sygnały, że mimo tak wyraźnej ekspansji rynkowej firmy te wykazują niskie zyski i w konsekwencji podatek dochodowy przekazywany do budżetu jest niewielki. Członkowie komisji rolnej zwracali uwagę na potrzebę zapewnienia systemów kontroli fiskalnej, zapobiegających praktykom zaniżania podstaw opodatkowania przedsiębiorstw działających w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-13.29" who="#SenatorSylwesterGajewski">Istotne znaczenie, zarówno w krótkiej, jak i w długiej perspektywie czasowej, odgrywają instrumenty finansowe i walutowe w handlu zagranicznym, mianowicie: ulgi w podatku dochodowym, preferencyjne stawki w podatkach pośrednich, system ubezpieczeń kredytów eksportowych, system kredytowania eksportu, polityka dewizowa, kurs walutowy. Należy również zwrócić uwagę na niewielką skuteczność dotychczasowego systemu kredytowania eksportu oraz ubezpieczeń kredytów eksportowych. W przypadku eksportu rolno-spożywczego instrumenty te praktycznie nie mogły być stosowane. Znikome - nawet w porównaniu do takich krajów jak Czechy czy Słowenia - dopłaty do oprocentowania kredytów udzielanych na dofinansowanie transakcji eksportowych nie zostały wykorzystane w roku 1996. Brak stosownych rozwiązań w tym zakresie znacznie obniża możliwości konkurencyjne na rynkach wschodnich, gdzie jedną z głównych grup towarowych jest polska żywność.</u>
          <u xml:id="u-13.30" who="#SenatorSylwesterGajewski">Obserwowany jest znaczący wpływ inwestycji bezpośrednich na handel zagraniczny. Szacuje się, że od początku transformacji w Polsce zostało zainwestowanych około 14 miliardów dolarów. W tym w samym roku 1996 poziom ten wyniósł około 5,2 miliarda dolarów. Zagraniczne inwestycje bezpośrednie cechuje stosunkowo duża chłonność importowa, zwłaszcza w początkowym okresie. Przetwórstwo rolno-spożywcze, obok przemysłu motoryzacyjnego, należy do tych sektorów, które przyciągają najwięcej inwestycji zagranicznych. Niektóre z nich, jak na przykład rozbudowa sieci dystrybucji, wpływają na stałe zwiększanie importu. W tym kontekście niezmiernie istotne jest wspieranie polskich inwestycji za granicą, jako środka umacniania pozycji eksportowej, szczególnie na nowych rynkach. Takiego wsparcia wymagają przede wszystkim inwestycje w sektor przetwórstwa rolno-spożywczego i system dystrybucji na rynkach wschodnich.</u>
          <u xml:id="u-13.31" who="#SenatorSylwesterGajewski">Polskie inwestycje za granicą, według stanu na styczeń 1996 r., od początku procesu transformacji osiągnęły wartość jedynie 328 milionów dolarów, z tego w sektorze rolnictwa i rybołówstwa wyniosły 1,8 milionów dolarów, a przetwórstwa rolno-spożywczego 5,3 milionów dolarów. W Polsce skala dotacji do rolnictwa i przetwórstwa spożywczego została drastycznie ograniczona po 1990 r. Mimo niewielkiej poprawy w ciągu ostatnich 2 lat, poziom tych dotacji jest wielokrotnie niższy niż przed rozpoczęciem procesu transformacji. W tej sytuacji szczególna rola przypada stosowaniu instrumentów granicznych w celu ochrony polskiego rolnictwa i sektora spożywczego. Po początkowym zniesieniu wszelkich instrumentów ochrony celnej na towary rolne, stopniowo, od 1990 r., są wdrażane selektywne instrumenty polityki handlowej, mające za zadanie zapewnienie polskim rolnikom możliwości korzystania z rosnącego popytu wśród polskich konsumentów oraz poszukiwanie nowych rynków zbytu za granicą.</u>
          <u xml:id="u-13.32" who="#SenatorSylwesterGajewski">Polska jest otoczona sąsiadami, którzy w wysokim stopniu wspierają i chronią swój sektor rolny. Skala wsparcia producentów rolnych w Unii Europejskiej, mierzona wskaźnikiem PSE, sięga 49%, podczas gdy w Polsce wynosi około 20%. Nasi sąsiedzi z zachodu i południa w dużej skali stosują dotacje do eksportu rolnego, w tym także kierowanego na polski rynek. Pozostawienie polskich producentów bez ochrony doprowadziłoby do trudnego do wyobrażenia załamania krajowej produkcji i w konsekwencji nadmiernego uzależniania od importu. Istotną rolą państwa jest aktywne wspieranie rozwoju eksportu w procesie negocjacji z głównymi, aktualnymi i potencjalnymi partnerami handlowymi.</u>
          <u xml:id="u-13.33" who="#SenatorSylwesterGajewski">Należy dokładać starań, by integracja Polski z Unią Europejską mogła dokonać się poprzez rozwój powiązań handlowych. Stopień otwarcia rynków rolnych w Unii Europejskiej na towary z Polski jest niezadawalający i nie daje możliwości szybkiego integrowania się polskiego sektora rolnego z Unią Europejską. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-13.34" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo panu senatorowi Gajewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Szanowni Państwo, wysłuchaliśmy trzech stanowisk komisji senackich. Za chwilę otworzę debatę, ale przedtem chcę państwu przypomnieć o wymogach regulaminowych dotyczących czasu wypowiedzi w debacie oraz zaapelować do tych z państwa, którzy chcą zabrać głos, żeby zgłosili to do senatora Chronowskiego, który prowadzi dziś listę mówców.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Jako pierwszy do głosu zapisał się pan senator Mieczysław Biliński.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Bardzo proszę, Panie Senatorze, o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kolejnym mówcą będzie pan senator Eugeniusz Grzeszczak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#SenatorMieczysławBiliński">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#SenatorMieczysławBiliński">Zachodzące w świecie procesy regionalizacji i globalizacji gospodarki światowej wywierają znaczny wpływ na polską politykę w handlu zagranicznym. Dominujące rynkowe mechanizmy gospodarcze w kraju sprzyjają zmianom systemowym w Polsce. Rozwinięta gospodarka narodowa nie może funkcjonować prawidłowo bez wymiany towarowej. Żaden kraj nie może być w pełni samowystarczalny, decydują o tym takie czynniki jak: nierównomierne rozmieszczenie bogactw naturalnych na kuli ziemskiej, klimat, postęp techniczny itp. Im wyższy poziom ekonomiczny kraju, tym większe zadania stoją przed handlem zagranicznym. Obroty handlowe z zagranicą dokonywane są przez przedsiębiorstwa prywatne na podstawie ustawy o działalności gospodarczej z dnia 23 grudnia 1988 r. Na rynku międzynarodowym pojawia się — kapitał prywatny wraz ze swoimi cechami. Przede wszystkim ze zdolnością do samopomnażania się — jest bowiem elastyczny, w ciągłym ruchu, zawsze wędruje i szuka korzystnej lokaty. Z procesu obiegu wraca do swego właściciela z pewnym przyrostem.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#SenatorMieczysławBiliński">O sytuacji gospodarczej kraju decyduje struktura bilansu płatniczego. Bilans handlowy jest jedną z najważniej szych pozycji bilansu płatniczego. Wymiana towarowa z zagranicą jest ściśle powiązana z produkcją w kraju, a wzrost regionalizacji lokalnej w kraju sprzyja globalizacji powiązań gospodarczych w świecie. Jakkolwiek prawidłowości ekonomiczne zdają się potwierdzać taki kierunek działań, to w początkowej fazie bilans korzyści nie będzie pozytywny dla Polski, lecz dla państw silniejszych ekonomicznie. W tej sytuacji stają się konieczne zmiany systemowo-strukturalne w polskiej gospodarce, które umożliwią szybką reakcję na zmiany dokonujące się na rynku międzynarodowym. Na wartość towaru eksportowanego mają wpływ takie czynniki jak cena towaru oraz kurs złotego, który może sprzyjać lub hamować rozwój eksportu. Korzystną sytuację dla eksportu może stworzyć, między innymi, konkurencyjność produkcji, produkcja wyrobów wysoko przetworzonych i gospodarcza polityka proinwestycyjna.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#SenatorMieczysławBiliński">W gospodarce światowej aż nadto można zauważyć zmiany w strukturze tworzenia produktu krajowego. Wzrasta rola usług, a maleje znaczenie sfery produkcji rolnej i przemysłowej. Wyraźnie wzrasta postęp techniczny i technologiczny. Powstaje gospodarka oparta na wiedzy o zaawansowanej technice. W obliczu tych ekonomicznych procesów światowych, w naszej polityce państwa w dziedzinie wymiany towarowej niezbędna jest koordynacja zorganizowanej polityki ekonomicznej z krajową gospodarką narodową. Staje się niezbędne utworzenie ośrodka koordynującego zajmującego się promocją eksportu, rozpowszechnianiem informacji, wyszukiwaniem przedsiębiorców, zacieśnianiem integracji z Europą i odbudowaniem rynku zbytu na Wschodzie.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#SenatorMieczysławBiliński">W wyniku procesów globalizacji i regionalizacji gospodarki światowej konieczne jest dostosowanie polskich zagranicznych służb ekonomiczno-handlowych do rozwiązań przyjętych w Unii Europejskiej. Jest to tym bardziej uzasadnione, że w 1996 r. wystąpiło niekorzystne zjawisko spadku eksportu i wzrostu importu. Kompensata deficytu wpływami z handlu przygranicznego i dochodami z turystyki okazała się niewystarczająca. Utrzymanie deficytu bilansu handlowego zachwieje równowagę w bilansie płatniczym. Obciążenia dewizowe z tytułu obsługi długu zagranicznego, rozliczenia finansowe związane z kształtowaniem się kursu walut, zobowiązania dewizowe po okresie reinwestowania zyskowi ich transfer dodatkowo obciążają bilans płatniczy. Dopływ kapitału zagranicznego w formie kredytu oraz inwestycji bezpośrednich też może okazać się niewystarczający do wyeliminowania nierównowagi w wymianie za granicą. Czynnikiem decydującym w międzynarodowym podziale pracy jest ubezpieczenie transakcji eksportowych. W Polsce zalążkiem tego jest kooperacja ubezpieczeń kredytów eksportowych, należałoby tylko rozwijać jej działalność w celu pokonania bariery kapitałowej. W 1997 r. ustawa budżetowa upoważnia ministra finansów do udzielenia pomocy finansowej korporacji na wypłatę gwarantowanych przez skarb państwa odszkodowań z tytułu ubezpieczenia kontraktów eksportowych.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#SenatorMieczysławBiliński">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Zmiany systemowe wpływające na rosnący udział prywatnych podmiotów w gospodarce, polityka ekonomiczna sprzyjająca wzrostowi przedsiębiorczości oraz zapewnienie warunków konkurencyjności mogą uratować naszą gospodarkę przed inflacją, która jest wielkim zagrożeniem dla kraju. Znoszenie barier, liberalizacja wymiany w warunkach preferencyjnych przy rozwijaniu regionalizacji równolegle z globalizacją gospodarki światowej poprzez powiązanie rynku wewnętrznego z zagranicznym wymagają dopracowania naszego systemu regulacji w międzynarodowych stosunkach ekonomicznych. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję senatorowi Bilińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o zabranie głosu senatora Eugeniusza Grzeszczaka. Kolejnym mówcą będzie senator Aleksander Gawronik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Szanowni Goście!</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Świat w coraz większym stopniu staje się globalną wioską. Europa Zachodnia konsekwentnie zmierza do pełnej integracji. W wielu miejscach kuli ziemskiej tworzą się regionalne wspólnoty gospodarcze. Przepływ z kraju do kraju ludzi, towarów i technologii staje się coraz łatwiejszy.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Wszystko wskazuje na to, że jest to proces trwały i będzie nadal postępował. Polska nie ma innego wyjścia, jak tylko włączyć się w nurt tych przemian, alternatywą jest bowiem zejście do roli ubogiego krewnego, z którym nikt się nie liczy; któremu raz po raz ofiarowuje się kawałek chleba bądź co najwyżej ciastko - na osłodę i otarcie łez. Z tego rozwiązania z pewnością nie skorzystamy, musimy zatem zrobić wszystko, co możliwe, by w marszu ku nowoczesności dorównać kroku najlepszym. Jeżeli tego nie dokonamy, to po latach trudno nam będzie spojrzeć prosto w oczy naszym dzieciom i wnukom. Będzie nam po prostu okropnie wstyd.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Dziś mamy okazję podyskutować o kształcie polskiej polityki w zakresie handlu zagranicznego wobec wyzwań regionalizacji i globalizacji gospodarki światowej. W swym wystąpieniu ograniczę się do kilku kwestii związanych głównie z międzynarodowym obrotem artykułami rolno-spożywczymi oraz z szansami i zagrożeniami dla polskiej wsi, dla polskiego rolnictwa. W ujęciu globalnym doskonale omówili te kwestie moi przedmówcy, szczególnie senator Gajewski.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Nie wiem jednak, czy wszyscy mamy świadomość, że z pracy w sektorze rolnym utrzymuje się w Polsce bardzo znaczący odsetek obywateli. Zatem polityka handlu zagranicznego w tym obszarze musi być prowadzona ze szczególną rozwagą, ostrożnością i roztropnością. Z kolei my, senatorowie, musimy - jako reprezentanci narodu w najwyższym organie władzy ustawodawczej w państwie - rzetelnie informować naszych wyborców o poczynaniach naszej władzy wykonawczej w tym zakresie. Jest to szczególnie istotne wówczas, gdy rozstrzygają się losy nas wszystkich, obywateli III Rzeczypospolitej, a dzisiaj nasza debata dotyczy takich właśnie spraw. Dotyczy międzynarodowej pozycji Polski i Polaków na przełomie tysiącleci.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! W roku ubiegłym zaobserwowaliśmy niepokojące zjawisko, polegające na wzroście ujemnego salda handlu zagranicznego, w grupie towarów rolno-spożywczych. Było to spowodowane między innymi słabnącą dynamiką wzrostu eksportu do krajów Unii Europejskiej. Obniżyła się wartość eksportu głównie w odniesieniu do naszych najważniejszych partnerów w tym rejonie, to jest Niemiec i Holandii. Nie jest w stanie tego zrekompensować rosnąca dynamika eksportu do takich krajów, jak Szwecja, Portugalia czy Wielka Brytania. Nie zmieniły sytuacji stosunki handlowe Polski w ramach CEFTA - i to pomimo znacznej liberalizacji zasad przepływu towarów w tym rejonie. Dziwi to tym bardziej, iż w krajach członkowskich CEFTA obserwujemy wysoki poziom zarówno produkcji, jak i konsumpcji artykułów spożywczych. Sytuacja jest taka, że w wielu przypadkach warunki dostępu towarów rolnych z Unii Europejskiej na rynki tych państw są korzystniejsze niż pomiędzy poszczególnymi partnerami CEFTA. Są to konkretne wnioski, które powinniśmy uwzględnić w naszych postulatach pod adresem polskiej polityki w zakresie handlu zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Od pewnego czasu zmienia się struktura geograficzna eksportu artykułów rolno-spożywczych z Polski. Coraz większą rolę odgrywają w nim kraje byłego Związku Radzieckiego. Dynamika wzrostu eksportu do tych krajów wynosiła w ubiegłym roku ponad 160% w stosunku do roku 1995. Eksport artykułów rolno-spożywczych stanowił w roku ubiegłym ponad 10% wartości całego naszego eksportu, o czym było już tu mówione. Tę grupę towarową cechowała ponadto najwyższa dynamika wzrostu eksportu. Najwyższy wzrost nastąpił w ramach tak zwanej sekcji czwartej, to jest grupy tak zwanych gotowych artykułów spożywczych. Chodzi tu o przetwory mięsne, wyroby cukiernicze, pieczywa cukiernicze, czekolady i wyroby czekoladowe oraz wyroby tytoniowe. Taki wynik spowodował zmianę struktury dynamiki eksportu. Zwiększył się eksport artykułów wysoko przetworzonych, co jest dodatnim zjawiskiem.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Jeśli chodzi o import, to artykuły rolno-spożywcze stanowiły, niestety, trzecią grupę pod względem udziałów w imporcie i to zaraz po wyrobach przemysłu elektromaszynowego i chemicznego. Stanowiło to około 11% całego importu, sprowadzaliśmy głównie zboże i używki, niestety. O zbożu, o jego imporcie bezcłowym sporo się ostatnio pisało i mówiło. W głównej mierze te artykuły przyczyniły się do wzrostu ujemnego salda w grupie towarowej. Jeśli chodzi o strukturę geograficzną importu, to jest ona nieco bardziej urozmaicona aniżeli w przypadku eksportu. Nadal jednak ponad 1/3 importowanej żywności pochodzi z trzech krajów: Niemiec, Holandii i USA. Zachodzi zatem konieczność doprowadzenia do większej dywersyfikacji naszych partnerów handlowych, zarówno gdy chodzi o import, jak i eksport.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Warto zatrzymać się przez chwilę nad kwestią rodzajów transakcji w handlu artykułami rolno-spożywczymi. Większość z nich odbyła się w roku ubiegłym na zasadach kupna-sprzedaży w działalności gospodarczej. Odnotowano również wzrost udziału dostaw do i ze składów celnych oraz wolnych obszarów celnych, a także dostaw towarów w celu ich uszlachetnienia oraz po uszlachetnieniu. Wbrew obiegowym opiniom transakcje barterowe stanowią natomiast tylko ułamek procenta wszystkich transakcji w handlu towarami rolno-spożywczymi. Maleje także znaczenie i udział w obrotach reeksportu oraz importu z przeznaczeniem na reeksport.</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Przytoczone fakty skłaniają do refleksji. Musimy znaleźć mechanizmy, które pozwolą na zahamowanie wzrostu ujemnego salda w obrotach towarami rolno-spożywczymi. W tym obszarze decydujące znaczenie ma prowadzenie przez państwo odpowiedniej polityki w handlu zagranicznym oraz polityki wobec rodzimego rolnictwa, które nigdy nie było rozpieszczane przez rządzących. Gdy tylko Polskie Stronnictwo Ludowe domagało się wprowadzenia określonych regulacji wobec sektora rolnego, zaraz podnosiły się głosy o partykularyzmie i wielkie larum o nieuzasadnionym faworyzowaniu jednej grupy zawodowej. Jakoś nie chciano nigdy zrozumieć prostej prawdy, że pomyślność polskiego rolnictwa oznacza jednocześnie pomyślny i harmonijny rozwój całej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Kilka dni temu po raz kolejny przekonaliśmy się o tym braku zrozumienia. Chodzi o zablokowanie w Sejmie wprowadzenia dopłat do paliwa rolniczego. Wśród części rządzących, jak widać, wciąż jeszcze panuje przekonanie, że mieszkańcy polskiej wsi opływają w dostatki i nie muszą się zbytnio wysilać, bo przecież w polu i tak wszystko rośnie samo.</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Proszę mi wybaczyć tę nutę ironii, ale chciałem zasygnalizować naprawdę pilną konieczność zmiany polityki wobec rodzimego rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Na zakończenie jeszcze kilka refleksji dotyczących tego, co powiedziałem wcześniej. Otóż państwo polskie powinno stwarzać odpowiednie warunki do tego, by mniejsze i średnie firmy czy przedsiębiorstwa mogły prowadzić wymianę handlową z zagranicznymi partnerami. Te odpowiednie warunki to specjalne traktowanie małych i średnich przedsiębiorstw w sferze podatkowej, w sferze dostępu do tanich kredytów, gdzie chodzi zwłaszcza o uproszczenie procedur ich przyznawania. Sprawą o szczególnym znaczeniu dla małych i średnich firm, również tych z otoczenia rolnictwa, jest dostęp do informacji. Trzeba stworzyć system pozwalający na znacznie łatwiejsze niż dotychczas kojarzenie partnerów krajowych i zagranicznych. Duzi sobie poradzą, ci mniejsi mają z tym duże kłopoty.</u>
          <u xml:id="u-17.13" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Szanowni Państwo! W czerwcu 1995 r. odbyła się w Senacie międzynarodowa konferencja dotycząca między innymi wymiany transgranicznej i współpracy w ramach regionów tworzących się w różnych częściach świata. Spotkanie organizowała senacka Komisja Spraw Zagranicznych i Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych. Mogliśmy się wówczas bardzo wiele dowiedzieć o nowych formach międzynarodowej współpracy gospodarczej. Takie regiony powstają zarówno w ramach już istniejących wspólnot politycznych i ekonomicznych, jak również na ich obrzeżach. Dla Polski stanowi to ogromne wyzwanie.</u>
          <u xml:id="u-17.14" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Nasza dzisiejsza dyskusja musi się zakończyć podjęciem uchwały, w której jasno powinniśmy określić priorytety dla polskiej polityki handlu zagranicznego. Musimy być później konsekwentni w realizacji podjętych decyzji. Czas nie jest naszym sprzymierzeńcem, a zatem musimy działać szybko. Szybko, a przy tym wyjątkowo roztropnie i rozważnie. Wierzę, że uda nam się to zrobić. Pomoże w tym z pewnością zgodne współdziałanie wszystkich liczących się w naszym kraju ugrupowań politycznych.</u>
          <u xml:id="u-17.15" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Polskie Stronnictwo Ludowe, które mam zaszczyt reprezentować, wolę takiego współdziałania deklaruje i oczekuje podobnej postawy od innych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-17.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę pana senatora Aleksandra Gawronika o zabranie głosu. Następna będzie pani senator Jadwiga Stokarska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#SenatorAleksanderGawronik">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#SenatorAleksanderGawronik">Po tylu znakomitych referatach, merytorycznie zasadnych, można by co najwyżej powiedzieć, że hasłem dzisiejszej debaty powinna być nie polityka w handlu zagranicznym, lecz pewne przenikania polityczne, jakie mają miejsce na tej sali. Ja słuchałem - i tu, na sali, i poza salą - co kto mówił i kogo reprezentował. Słyszeliśmy hasło: niech żyją rolnicy! Bardzo dobre hasło, znakomite. Z dalszej części wypowiedzi wynika, że powinni również żyć robotnicy. Oczywiście, niech też żyją robotnicy. Gorzej z tymi urzędnikami, na których nastąpił zmasowany atak, ale niech oni też sobie żyją.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#SenatorAleksanderGawronik">Oprócz tego żartobliwego wątku, którym chcę rozbudzić salę, pojawia się jednak moment rzeczywistej powagi. Trzeba się zastanowić, czy polityka, o której tutaj tak dużo się mówiło, istnieje. A jeżeli tak, to co ze sobą niesie, do kiedy jest planowana i kogo dotyczy?</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#SenatorAleksanderGawronik">Popatrzmy na dzisiejsze fakty w handlu zagranicznym. Oczywiste jest występowanie w nim deficytu. Czy to zjawisko korzystne? Nie, to nie jest zjawisko korzystne. Rzecz jasna, kilku znakomitych tuzów naszej polityki jest w stanie znaleźć kilka równoległych, nawzajem się wykluczających, sposobów na to, żeby ten deficyt zmniejszyć. Można iść w kierunku zmiany kursu dolara - jasna sprawa. Dlaczego nie? Można zamknąć granice i nie dopuszczać na rynek towarów? Można. Tylko trzeba sobie zdawać sprawę - i powiem to jako ten, na którego nie działają hasła typu „niech żyją określone grupy społeczne” - że znajdujemy się w takim miejscu świata, które się nazywa Europa. I jesteśmy częścią mechanizmu gospodarki europejskiej, częścią przestarzałą, która się musi dostosowywać poprzez system określonych transmisji prawno-ekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#SenatorAleksanderGawronik">Proponowałbym więc, żebyśmy w dzisiejszej debacie skoncentrowali się nie na sile, lecz na przekładni tego wszystkiego. Bo można mieć potężny silnik, co się przejawia w potencjale intelektualnym i produkcyjnym, i można zmarnować tę moc, jeżeli przekładnia nie będzie pasowała do układu jezdnego. Mamy wjechać do Europy - niektórzy mówią, że nas tam wwiozą na taczkach, ale to zupełnie osobna sprawa… Wydaje mi się, że my, na tej sali, powinniśmy pomyśleć, co zrobić - jeżeli już decydujemy się na ten wjazd - żeby wjechać tam w miarę bezboleśnie.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#SenatorAleksanderGawronik">Można mówić - i na tej sali się mówiło przez wiele, wiele miesięcy, pamiętam takie debaty - że polityka handlu zagranicznego nie przystaje do naszych oczekiwań. Motto tego wszystkiego sprowadza się do różnego rodzaju liczenia kosztów. Ja w swoich wystąpieniach do znudzenia powtarzam, być może niektórzy z państwa senatorów pamiętają, że Europa to przede wszystkim określona struktura kosztów. I z tego trzeba sobie zdawać sprawę. Na rynek się wchodzi wtedy, kiedy towar jest najlepszy, najtańszy i najlepiej zaprezentowany. Nie wchodzi się wtedy, kiedy towar nie jest akceptowany przez was samych, a więc przez konsumentów. Nikt nie kupi dwa razy droższego towaru tylko dlatego, że jest patriotą. Taka jest po prostu prawda.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#SenatorAleksanderGawronik">Czy ma na to wpływ nasza trzecia grupa, grupa urzędnicza, która rządzi? W zasadzie ma. Ale słuchając dzisiejszej debaty, można powiedzieć, że jest to wpływ niewielki, bo interesy polityczne nawzajem się znoszą. Mnie się wydaje, że przez 3 lata można było spokojnie wypracować na tej sali pewne fundamentalne kanony polityki zagranicznej, zmierzające do niezarzynania polskich przedsiębiorców, o których się tutaj nie mówi, do niezarzynania polskiego produktu, do spokojnego przystosowywania polskiego rynku - bo słyszeliśmy tutaj także takie słowa - i polskiej gospodarki do nowych standardów.</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#SenatorAleksanderGawronik">Oczywiście można trzymać się kurczowo prawa, Oczywiście można krzyczeć głośno, że nam się coś nie podoba. Ale to nikogo nie interesuje. Jeżeli na Zachodzie obrodzą wiśnie, to zawsze się znajdzie pretekst, żeby polskich wiśni nie wpuścić na rynek. I z tamtego punktu widzenia jest to słuszne. My otworzyliśmy rynek — i chciałbym, żeby państwo, panie i panowie senatorowie, zechcieli przez chwilę posłuchać — na niekontrolowany napływ towarów zachodnich. Wszyscy się cieszyli, że wszystko nagle jest dostępne, tylko nikt nie zastanowił się nad tym, że ktoś, kto kupuje te towary, innego towaru nie kupi, a w efekcie lawinowo powstanie grupa bezrobotnych. Takie są konsekwencje decyzji sprzed paru lat. Ktoś w końcu połapał się, że to jest niedobre. I teraz zaczynamy to ograniczać, ale skutki nie są czymś, co się przez rok, 2 czy 3 odczuwa, to są skutki na 5–8 lat. Tak mówi książka ekonomiczna, którą warto by było przed debatą przeczytać.</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#SenatorAleksanderGawronik">Pewne zdarzenia zaistniały i teraz szukamy usprawiedliwienia, że w tym wszystkim uczestniczymy. Przepraszam, że w ten sposób o tym mówię, ale jeżeli się powiedziało „a”, to konsekwencje owego „a” są widoczne jako „b” i „c”. I nie to jest istotne, czy senatorowie z klubu PSL, czy senatorowie z klubu SLD będą się teraz użalać nad losem różnych grup społecznych. Istotne jest to, że mijają już 3 lata, a programu nie ma. Straciliśmy czas, mówię to jako człowiek zupełnie niezależny. Straciliśmy czas, który ma to do siebie, że biegnie do przodu, bo z tego, co wiem, do tyłu odlicza się czas tylko przy starcie rakiety. I jest on czymś, czego w zasadzie ani zatrzymać, ani cofnąć, przynajmniej w tej strefie czasowej, nie można.</u>
          <u xml:id="u-19.9" who="#SenatorAleksanderGawronik">Przez te 3 lata miotamy się nad wypracowaniem zasad handlu zagranicznego. I co mamy?</u>
          <u xml:id="u-19.10" who="#SenatorAleksanderGawronik">Mamy w sumie dwa rynki, o których z uporem maniaka mówię na tej sali. Mamy rynek producentów legalnych i mamy rynek producentów nielegalnych. Wszyscy doskonale wiemy, że istnieje szara strefa i wszyscy zaczynają teraz głosić, no na szczęście nie wszyscy, ale niektórzy zaczynają głosić pogląd, że właściwie to dobrze, że tak jest, bo dzięki temu w ogóle mamy handel zagraniczny.</u>
          <u xml:id="u-19.11" who="#SenatorAleksanderGawronik">Proszę państwa, nie można na tej sali mówić o zjawiskach ekonomicznych bez elementarnej znajomości ich skutków. Jeżeli producent zatrudnia na czarno bezrobotnego, który pobiera zasiłek dla bezrobotnych, to nie ma siły, żeby nie przejął rynku, który był do tej pory rynkiem producenta legalnego. Pytam więc, dlaczego jeszcze pewne rozwiązania zaproponowane w programie „Polska 2000” nie wchodzą w życie? Niektóre sprawy należy przyspieszać, rozwiązywać systemowo, nie na zasadzie, że jest dziura, to ją załatamy i jakoś się pojedzie. Tak się nie da.</u>
          <u xml:id="u-19.12" who="#SenatorAleksanderGawronik">Jeżeli mówimy o polityce handlu zagranicznego, to jest to polityka mierzona w dziesięcioleciach, a my, póki co, uprawiamy politykę, jak przeżyć do II kwartału. To są nieporozumienia co do skali czasowej. Chciałbym, żeby panie i panowie senatorowie, którzy dzisiaj poświęcają swój czas, zechcieli zrozumieć mój punkt widzenia. Nie po to, żeby go koniecznie podzielić. Tylko zrozumieć, że pewne zjawiska, które nazywa się błędami politycznymi wtedy, kiedy do akcji wchodzi następna ekipa, są zjawiskami, które powinny jednak być ograniczane ze względu na negatywne skutki. Jeżeli jedna ekipa odcina się od drugiej i mówi, że my od dzisiaj zbudujemy inaczej to samo, to ja pytam, ile razy można budować to samo? Czy ktoś z was budował kiedyś dom dziesięć razy? Nie da się! Trzeba cegłę po cegle dokładać w sposób przemyślany, bo inaczej wszystko się po prostu zawali.</u>
          <u xml:id="u-19.13" who="#SenatorAleksanderGawronik">My dzisiaj jesteśmy w sytuacji, kiedy deficyt w handlu zagranicznym jest tak duży, że rzeczywiście tworzy określone naprężenia. Czy to może trzasnąć? Może trzasnąć. Czy to trzaśnie? Jeżeli znowu będziemy próbowali eksperymentować, zamiast sięgać do sprawdzonych wzorców, to rzeczywiście narobimy sobie kłopotów i ktoś przejmie nasze rynki.</u>
          <u xml:id="u-19.14" who="#SenatorAleksanderGawronik">Nie usłyszałem od żadnego z moich przedmówców - być może w wystąpieniach, które dostali, opuścili stosowne fragmenty - że handel zagraniczny się zmienia. W jaki sposób? Ano w ten sposób, że ponieważ są bariery celne, to się buduje przedsiębiorstwa w innym kraju. Przecież to jest narzędzie handlu zagranicznego: postawić przedsiębiorstwo w innym kraju.</u>
          <u xml:id="u-19.15" who="#SenatorAleksanderGawronik">Czy polski przedsiębiorca może postawić fabrykę w innym kraju? W zasadzie może. Kto go w tym popiera? Jego rodzina, bo rozwiązań systemowych nie ma żadnych. Polski przedsiębiorca nie ma z tego tytułu ani specjalnych preferencji, ani nie ma specjalnych kredytów na inwestycje zagraniczne. Polski przedsiębiorca to jest taki, powiedziałbym, nadmuchany kulturysta, który czuje się na siłach, ale jak dojdzie do dźwigania, to nie dźwignie. Nie dźwignie dlatego, że nie ma tych wszystkich narzędzi, w jakie jest wyposażony średniej rangi przedsiębiorca niemiecki, który przyjeżdża i mówi: tu mi się opłaca, tu będę robił.</u>
          <u xml:id="u-19.16" who="#SenatorAleksanderGawronik">Przecież popatrzcie na kierunki…</u>
          <u xml:id="u-19.17" who="#komentarz">(Wicemarszałek sygnalizuje, że kończy się czas wypowiedzi)</u>
          <u xml:id="u-19.18" who="#SenatorAleksanderGawronik">Inni mówili dłużej, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Nieprawda, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#komentarz">(Senator Aleksander Gawronik: Jeszcze 3 minuty, dobrze?).</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#SenatorAleksanderGawronik">Chciałbym i na to zwrócić uwagę, że mamy określone, sektorowe wejście obcego kapitału: czekolada, rynek budownictwa, mleko, wody mineralne, soki, prawie wszystko. Czy oni wożą to przez granicę? Nie. Oni to produkują u nas.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#SenatorAleksanderGawronik">I mnie się wydaje, że autorytet Wysokiej Izby może posłużyć do tego, żeby Wysoka Izba zaproponowała kierunki marszu na Zachód, z uwzględnieniem preferencji dla ludzi, którzy chcą podjąć ryzyko inwestycji za granicą. Wtedy nie trzeba będzie tego wozić, płacić się będzie podatki tam, gdzie taniej. Stara prawda mówi, że podatek się płaci tam, gdzie jest najniższy. Państwo natomiast powinno tego typu działania popierać.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#SenatorAleksanderGawronik">Mam prośbę i do pana marszałka, i do Wysokiej Izby, i do obecnych tu gości, żeby zastanowić się nie nad prostą wymianą handlową: coś za coś, towar za towar, towar za pieniądz, lecz nad tym, że handel zagraniczny to technologia, to komputery, to powiązane w różnych miejscach świata grupy kapitałowe, które ponadnarodowo tworzą to, co się nazywa przepływem towarów ku zadowoleniu konsumenta. Taki jest trend światowy i żebyśmy stracili nie wiem ile czasu w tej izbie na debatę, po prostu nie odwrócimy tego trendu. Ważniejsze są czasem koncerny niż narody. I tak to wygląda. Po co się Europa jednoczy? Po to, żeby obniżyć koszty, żeby być odrębną jednostką ekonomiczną dla całego świata. Żeby sprostać wyścigowi, który jest morderczy.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#SenatorAleksanderGawronik">I myślę, że w tym kierunku powinny iść nasze rozważania, do czego gorąco zachęcam.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję senatorowi Gawronikowi — 13 minut, Panie Senatorze. Te 3 minuty potrącam panu, zgodnie z regulaminem i pańskim życzeniem, z ewentualnego drugiego pańskiego wystąpienia, do którego ma pan oczywiście prawo.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Bardzo proszę panią senator Jadwigę Stokarską o zabranie głosu. Kolejnym mówcą będzie pan senator Stanisław Ceberek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#SenatorJadwigaStokarska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#SenatorJadwigaStokarska">Na wstępie zadaję pytanie. Czemu służyć ma nasza dzisiejsza debata i jakich skutków możemy oczekiwać? Czy izba nasza przewiduje podjęcie stosownych uchwał zobowiązujących rząd i prezydenta do działań mających na celu zmianę obecnej sytuacji w handlu zagranicznym? Czy ma to być tylko nasza czcza dyskusja?</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#SenatorJadwigaStokarska">Wysoka Izbo! Polska od 1990 r. prowadzi konsekwentną politykę liberalizacji handlu, czego wyrazem stało się podpisanie Układu Europejskiego, umowy z WTO, OECD, umowy o wolnym handlu z krajami EFTA i CEFTA. Ta ostatnia umowa wprowadza reżim swobodnego przepływu towarów między Czechami, Polską, Słowacją, Słowenią i Węgrami. Dzięki podpisaniu deklaracji szefów rządów w 1994, 1995 oraz 1996 r. skrócono terminy znoszenia ceł na towary przemysłowe i rolne. Od 1 stycznia 1997 r. dla większości towarów obowiązują w handlu zerowe stawki celne.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#SenatorJadwigaStokarska">Jak podaje w przesłanych nam informacjach, zatytułowanych „Polska polityka handlu zagranicznego wobec wyzwań związanych z liberalizacją handlu w ramach CEFTA”, przedstawiciel Departamentu Dwustronnych Stosunków Gospodarczych w Ministerstwie Gospodarki, pan Paweł Kowalczyk: „Liberalizację handlu w ramach CEFTA i inne działania podejmowane na forum tego ugrupowania, można uznać za element polityki dostosowania do wymogów członkostwa w Unii Europejskiej. Wcześniejsze otwarcie relatywnie słabszych rynków we wzajemnych relacjach krajów Europy Środkowowschodniej pozwala na łagodniejszą konfrontację ich gospodarek z realiami konkurencji międzynarodowej. Można spodziewać się, iż osłabi to efekt szokowy, jaki prawdopodobnie nastąpi w momencie całkowitego otwarcia na konkurencję towarów pochodzących z Unii Europejskiej. W wypadku Polski będzie do 1 stycznia 1999 r. Współpracę z CEFTA można określić jako edukację i swoisty poligon integracyjny, dający możliwość przetestowania stopnia transformacji gospodarek na mniejszą skalę. Umowa CEFTA wpisuje się w ogólnoświatowy nurt liberalizacji handlu, dokonujący się pod patronatem GATT i Światowej Organizacji Handlu”.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#SenatorJadwigaStokarska">Proszę państwa, 80% obrotów polskiego handlu zagranicznego dokonuje się na zasadach preferencyjnych, według których zarówno nasz dostęp do rynku partnerów, jak i ich dostęp do rynku polskiego podlegają niższym, najczęściej zerowym stawkom celnym i złagodzonym ograniczeniom nietaryfowym. W praktyce wygląda to następująco - przedstawiam na podstawie informacji zawartych w „Tygodniowym Przeglądzie Światowych i Rynków Rolnych” z 30 października 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#SenatorJadwigaStokarska">„Wzrost poziomu ochrony wewnętrznego rynku zbóż w Unii Europejskiej. Spadek cen na światowym rynku zbóż sprawia, że władze Unii Europejskiej w celu ochrony interesów własnych producentów, z jednej strony zwiększają poziom subwencjonowania zbóż w eksporcie, z drugiej zaś podwyższają stawki ceł w imporcie zbóż do Unii Europejskiej. W ostatnim tygodniu sprawozdawczym już po raz kolejny zwiększono poziom subsydiów na żyto, owies, jęczmień i pszenicę. Subsydia na owies, jęczmień i żyto zwiększono do około 32 ECU za tonę. Wzrost o około 1 ECU za tonę w stosunku do ubiegłego tygodnia. W przypadku pszenicy konsumpcyjnej wzrost w wyżej wymienionym okresie był znacznie wyższy - około 8 ECU za tonę”.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#SenatorJadwigaStokarska">W tym samym numerze czytamy: „Rada Ministrów zdecydowała, że zawieszenie ceł na import zbóż do Polski zostanie przedłużone do końca czerwca 1997 r.”.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#SenatorJadwigaStokarska">Pragnę dodać, że z dniem 1 lipca 1995 r. Polska odstąpiła od stosowania opłat wyrównawczych i innych instrumentów pozataryfowych w handlu towarami rolnymi z państwami członkami WTO i pozostałymi krajami, którym została przyznana klauzula najwyższego uprzywilejowania. Należy pamiętać, że na podstawie porozumienia z WTO Polska posiada w stosunku do produktów, wobec których wniosła w WTO stosowne zastrzeżenia, możliwość stosowania opłaty celnej dodatkowej, której zasady reguluje ustawa z dnia 28 czerwca 1995 r. o zasadach i trybie nakładania opłat na niektóre towary rolne przywożone z zagranicy. Czy rząd polski skorzystał choć raz z tych możliwości? Czy nastawiano się tylko na wspomniane wcześniej testowanie gospodarki polskiej? Testowanie to wspomagane jest konsekwentną polityką kursu walutowego, prowadzącą do aprecjacji, czyli wzrostu wartości złotówki, i jednoczesnym zaniżaniu wartości dolara, co prowadzi do nieopłacalności eksportu.</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#SenatorJadwigaStokarska">Jednocześnie zdecydowanie poprawia się konkurencyjność importu względem produkcji krajowej i w ten sposób bilans wymiany handlowej Polski w latach 1991–1995 przedstawia się następująco: w 1991 r. deficyt handlowy wyniósł 0,6 miliarda dolarów; w 1992 — 2,7 miliarda; w 1993 — 4,7 miliarda; w 1994 — 4,3 miliarda; a w 1995 deficyt ten wyniósł 6,1 miliarda dolarów. Jak widzimy, z każdym rokiem maleje eksport, a rośnie import, co jest szczególnie odczuwalne w rolnictwie. Wiatach 1990–1992 nastąpił spadek polskiego eksportu nawet o 40%. Dotyczy to warzyw, nasion, pasz dla zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#SenatorJadwigaStokarska">W przypadku wielu produktów rolnych Polska w ogóle nie wykorzystała przyznanych jej przez Unię kontyngentów albo stopień ich wykorzystania był niski. I tak, na 69 kontyngentów zaledwie w 14 przypadkach kontyngenty te były wykorzystane w ponad 50%. Jest to zaskakujące, ponieważ dotyczyły one artykułów rolnych, które produkujemy i, wydawałoby się, możemy eksportować. W 1993 r. trzykrotnie zmalał eksport czarnych porzeczek świeżych, siedmiokrotnie zaś grzybów kurek, które mogliśmy eksportować bez ograniczeń. W 1992 r. objęte kontyngentem kurczęta w kawałkach w ogóle nie były przedmiotem eksportu, podobnie indyki, nie sprzedaliśmy ich ani jednej tony. Kontyngent na odtłuszczone i pełne mleko w proszku wykorzystaliśmy zaledwie w 22%, na masło w 2%, na sery 1%, na grykę 0,7%.</u>
          <u xml:id="u-23.10" who="#SenatorJadwigaStokarska">Import w roku 1991 wzrósł o 62%, w tym import wyrobów przemysłu młynarskiego wzrósł aż ponad 2 tysiące razy. W 1992 r. import zbóż wzrósł czterokrotnie; w 1993 r. całkowity import wprawdzie nie obniżył się, ale w pierwszym półroczu zakup zbóż skoczył aż o 26% całego importu rolnego. Wzrósł import tłuszczów, olejów oraz wyrobów cukierniczych; masowo importowano pszenicę, skrobię, ziemniaki, surowy olej. Tendencje importowe nie maleją w latach następnych, to jest w 1994, 1995 i 1996 r. Corocznie zdejmowane są przed żniwami zapory celne z importowanych zbóż i w ten sposób polskie elewatory napełniane są kanadyjską pszenicą i ukraińskim jęczmieniem.</u>
          <u xml:id="u-23.11" who="#SenatorJadwigaStokarska">W 1995 r. zaimportowaliśmy do kraju ponad 2 miliony ton zbóż, w tym około 1 miliona ton pszenicy, 700 tysięcy ton jęczmienia, ponad 200 tysięcy ton cukru. Dane te są zaniżone, ponieważ części handlu prywatnego nikt nie rejestruje. W 1995 r. importowano ponadto żyto, owies, kukurydzę, grykę, rzepak, także mięso, ryby, tytoń, 34,5 miliona sztuk drobiu i ponad 400 tysięcy ton mleka i śmietany; kupowaliśmy także sery, twaróg i margarynę. W 1995 r. wyeksportowaliśmy 43 tysiące ton mięsa czerwonego i podrobów, a zaimportowaliśmy 63 tysiące ton, w związku z czym ujemne saldo wyniosło ponad 20 tysięcy ton. Mięso drobiowe: wyeksportowaliśmy 16,9 tysiąca ton, zaimportowaliśmy - 33,6, czyli znów saldo było minusowe i wyniosło 16,7 tysiąca ton. Ryby: eksport - 53,5 tysiąca ton, import - 182, czyli saldo ujemne - 128,5 tysiąca ton. Oleje i tłuszcze: eksport - 61,5 tysiąca ton, import - 263,3, i znów saldo ujemne, wynoszące 202 tysiące ton. Produkty przemiału zbóż: eksport - 39 tysięcy ton, import - 181, saldo znów na minusie - 141,8 tysiąca ton. Śruty i makuchy: eksport - 164,8 tysiąca ton, import - 708,7, saldo ujemne - 544 tysiące ton. Tytoń i wyroby tytoniowe: eksport - 5 tysięcy ton, import - 47 tysięcy ton.</u>
          <u xml:id="u-23.12" who="#SenatorJadwigaStokarska">Za trzy kwartały 1996 r. odnotowano rekordowe ujemne saldo w handlu wszystkimi towarami, przekraczające 8 miliardów dolarów. W części dotyczącej rolnictwa wartość eksportu rolno-spożywczego wynosi…</u>
          <u xml:id="u-23.13" who="#komentarz">(Wicemarszałek sygnalizuje, że kończy się czas wypowiedzi)</u>
          <u xml:id="u-23.14" who="#SenatorJadwigaStokarska">Zapisałam się do głosu dwa razy, Panie Marszałku. Drugi raz nie skorzystam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Nie ma zapisywania. Trzeba, zgodnie z regulaminem, poprosić, że chce pani wykorzystać też czas drugiego wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#komentarz">(Senator Jadwiga Stokarska: Bardzo proszę, Panie Marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#SenatorJadwigaStokarska">W części dotyczącej rolnictwa wartość eksportu rolno-spożywczego wynosi 1,9 miliarda dolarów, a wartość importu artykułów rolno-spożywczych — 2,7 miliarda dolarów. Ujemne saldo za trzy kwartały 1996 r. wynosi 772 miliony dolarów na niekorzyść eksportu. Jedynie w handlu z krajami byłego Związku Radzieckiego jest ono dodatnie i wynosi 700 milionów dolarów. W pozostałych przypadkach saldo jest ujemne. I tak, w handlu z Unią Europejską ujemny bilans wynosi 331 milionów dolarów, a jeszcze na początku lat dziewięćdziesiątych był dodatni; ze Stanami Zjednoczonymi — minus 129 milionów dolarów, z krajami CEFTA — Czechy, Słowacja, Słowenia i Węgry — 114 milionów dolarów na minusie; z krajami EFTA, to jest ze Szwajcarią, Norwegią, Lichtensteinem, Islandią, bilans ujemny wynosi 55 milionów dolarów. Z pozostałymi państwami świata, innych stref klimatycznych, ujemne saldo wynosi aż 844 miliony dolarów. Ogólnie za cały 1996 r. w handlu artykułami rolnymi oblicza się, że deficyt wyniósł około 1 miliarda złotych. Jeżeli podzielimy tę sumę przez 2 miliony gospodarstw rolnych, to dług spowodowany deficytem handlowym przypadający na jedno gospodarstwo tylko za 1996 r. wyniesie 500 dolarów.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#SenatorJadwigaStokarska">Największą i najbardziej odczuwalną przez rolników pozycją w imporcie są zboża. Z informacji przekazanej nam przez pana ministra Smolarka podczas obrad Komisji Rolnictwa wynika, że w 1996 r. sprowadzono do kraju ponad 3 miliony ton zbóż, w tym 2 miliony 100 tysięcy ton pszenicy, 127 tysięcy ton żyta i 702 tysiące ton jęczmienia. Sama Agencja Rynku Rolnego zakupiła 525 tysięcy ton zboża. Polska zakupiła także 652 tysiące ton kukurydzy i 840 tysięcy ton soi. Wzrósł o ponad połowę import śrut i makuch. Zboże importowano z wielu krajów. Pszenicę głównie z Niemiec, USA, Ukrainy, Danii, Rumunii, Czech, Francji i Kanady; jęczmień z Ukrainy, ponieważ był tam znacznie tańszy niż w Niemczech.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#SenatorJadwigaStokarska">Największe tempo importu zbóż zanotowano w ostatnim kwartale 1996 r. Importerzy spodziewali się horrendalnych zysków, przewidując, że otrzymają wysokie ceny za pszenicę, obawiali się także wprowadzenia ceł na zboża po 1 stycznia 1997 r. W tym samym czasie władze Unii, chcąc zwiększyć swój eksport, podwyższyły poziom subsydiów eksportowych, o których mówiłam wcześniej. Niemieckie źródła handlowe szacują, że tylko w okresie od września do 10 października 1996 r. handlowcy polscy zakupili w Unii Europejskiej, głównie w Niemczech, około 0,5 miliona ton pszenicy. W organizację tak dużego przedsięwzięcia zaangażowanych było co najmniej 6 dużych firm. Część importowanego zboża sprowadzona była do kraju koleją, większość zaplanowano przewieźć drogą morską, ale na skutek przyblokowania się przepustowości w portach, część zboża docierała ze znacznym opóźnieniem. Należy dodać, że radykalny wzrost cen na rynkach światowych sprawił, że wydatki na import zbóż wzrosły dwukrotnie w stosunku do tego samego okresu w 1995 r. Polscy importerzy za tonę jęczmienia, pszenicy, kukurydzy płacili dwukrotnie więcej niż przed rokiem.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#SenatorJadwigaStokarska">Tak, Wysoka Izbo, wygląda testowanie naszej gospodarki. Istnieje obawa, czy przy obecnych, bardzo wysokich zapasach znajdzie się miejsce w elewatorach na zboże zebrane w tym roku przez polskich rolników? Chyba wszystkim wiadomo, że w całym kraju od wielu miesięcy polscy chłopi bezskutecznie poszukują nabywców zboża i ziemniaków.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#SenatorJadwigaStokarska">Najbardziej aktualne informacje na ten temat docierają do mnie ze wszystkich województw. Zacytuję jedną z nich: „Posiadamy gospodarstwo o powierzchni 10 hektarów w województwie radomskim. W 1996 r. zebraliśmy 8 ton owsa z jęczmieniem oraz 3 tony pszenicy na paszę i nigdzie nie możemy tego sprzedać. Posiadamy około 20 ton ziemniaków. W październiku wstawiliśmy do gorzelni w Rykałach, województwo radomskiej 4,5 tony ziemniaków, bo więcej nie przyjmowali…”.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#komentarz">(Wicemarszałek sygnalizuje, że kończy się czas wypowiedzi)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Pani Senator, pani czas upłynął, bardzo przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#komentarz">(Senator Jadwiga Stokarska: Już, Panie Marszałku, tylko 1 minuta.).</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Bardzo panią przepraszam, ale wykorzystała pani już dwa limity czasu - na pierwsze i drugie wystąpienie. Proszę lepiej planować sobie własne wystąpienia. Rozumiem pani problem, proszę resztę przekazać do protokołu, będzie wydrukowane.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#komentarz">(Zakończenie wypowiedzi złożone do protokołu — w załączeniu.)</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#komentarz">(Senator Jadwiga Stokarska: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Bardzo proszę, pan senator Stanisław Ceberek ma głos. Kolejnym mówcą będzie pan senator Henryk Maciołek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#SenatorStanisławCeberek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#SenatorStanisławCeberek">W zasadzie można byłoby nawet zakończyć debatę po tym, co powiedziała pani senator Stokarska. Trudno jest się jednak ograniczyć, Panie Marszałku, do przydzielonego czasu - choć ja będę starał się go nie przekroczyć - ponieważ temat, o którym mówimy, jest bardzo szeroki. Mówiąc o regionalizacji i globalizacji handlu wewnętrznego i światowego, można właściwie mówić o wszystkim. Trzeba jednak zauważyć jedną rzecz - jeżeli mówimy o handlu, to musimy zapytać się samych siebie: z czym my na rynek światowy wchodzimy? I to jest podstawowe pytanie. Czy będziemy mogli odpowiedzieć na to pytanie? Nie. Praktycznie rzecz biorąc, proszę Wysokiej Izby, w handlu - i wewnętrznym, i zagranicznym - panuje niespotykany chaos. Jesteśmy chyba na pierwszym miejscu, jeżeli chodzi właśnie o ten chaos. Mamy takie dziedziny handlu zagranicznego, nad którymi w ogóle nie panujemy. Weźmy na przykład handel drzewem. Nie wiem, ile setek tysięcy ludzi trudni się handlem drzewem. Odkrywa się coraz większe połacie ziemi, nie zalesia się ich na nowo. Na jak długo starczy tego drzewa? O to się nikt nie pyta. Sprzedajemy kopalnie węgla albo zamykamy, a nie przewidujemy opracowania nowoczesnej technologii, która pozwoliłaby wykorzystywać nawet najcieńsze pokłady węgla i eksportować uzyskany bardzo tanio prąd. Ale o tym nie mówimy, a to jest perspektywa rozwoju naszego handlu zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#SenatorStanisławCeberek">Nie zastanawiamy się, jeszcze nim wejdziemy na dany rynek, w jaki sposób pozyskiwać surowce, żeby nie wprowadzić w chaos gospodarki narodowej. Są przecież rzeczy nieodnawialne, takie jak gaz, jak węgiel, których nie można eksploatować tak, żeby naszym synom i wnukom nie pozostawić nic. Nie można eksploatować lasów ponad to, ile wynosi przyrost. A czy ktoś to liczy? Nie, nikt nie liczy.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#SenatorStanisławCeberek">Jest za to jedyna dziedzina w naszej polskiej gospodarce, którą wykorzystuje cały świat, a mianowicie produkcja rolna. Trzeba przede wszystkim pamiętać, że w państwie, w którym jest planowo i dobrze prowadzona, nie pozostawia po sobie śladów eksploatacji. Jeżeli będziesz stosował rozumną politykę, prowadząc produkcję rolną, to ziemia odwdzięczy ci się nie tylko pięknem, zadowoleniem, ale i wielkim sukcesem.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#SenatorStanisławCeberek">Dlatego proponowałbym, żeby Polacy, mając na uwadze rozwój gospodarczy swego kraju i dobrobyt swego narodu, zwrócili uwagę na rolnictwo. Przestańmy, proszę państwa, mówić o imporcie zbóż - cłowym, bezcłowym - bo nie mówimy o tym, że my tyle… Jestem rolnikiem, jest tu na sali wielu rolników - i po lewej, i po prawej stronie - i my wiemy, że wszystkie potrzeby żywnościowe w Polsce, przy takich gospodarstwach, jakie mamy, możemy pokryć w 100%. I możemy jeszcze wyprodukować na eksport nie gorszą, a nawet i lepszą żywność.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#SenatorStanisławCeberek">Ale co my robimy z tą produkcją? Mówiłem już, że polski monopol tytoniowy został przejęty przez koncern amerykański. Teraz on decyduje, że tylko 40% tabaki będziemy mogli dawać, a 60% zaimportujemy z Francji. Nam, chłopom polskim, nie opłaca się produkować tych liści, bo tyle nam płacą, że nawet za orkę się nam nie zwraca. Import liści wycenia się… Ale, panowie i pani minister, jak widzę, znają się na tym. Produkt finalny: papierosy, prawie nie daje nam dochodów, ale mamy drugą rzeczkę, która płynie bezpośrednio, bez oclenia i bez oprocentowania, na Zachód. Śmieją się z nas i mają rację.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#SenatorStanisławCeberek">Proszę państwa, proponowałbym, żeby Ministerstwo Rolnictwa opracowało globalny plan potrzeb żywnościowych kraju. I nie tylko - również plan dla przemysłu, bo monopol tytoniowy, jeżeli będzie dobrze zagospodarowany, da 15% środków do budżetu. Monopol spirytusowy dobrze zagospodarowany - ale w polskich rękach, w państwowych rękach - da dochód czysty, niekwestionowany 25% na dziś, a może dać 35%, co pozwoli na przetworzenie wszystkich nadwyżek, jakie produkuje rolnictwo.</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#SenatorStanisławCeberek">Jeżeli tego nie zrobimy, jeżeli się nie zastanowimy, czym mamy handlować; jeżeli nie włączymy w to naszych rezerw, które mamy, intelektualnych i innych, to nigdy nie wejdziemy na rynek światowy, bo nie będzie z czym.</u>
          <u xml:id="u-27.8" who="#SenatorStanisławCeberek">Powiem jeszcze o tylko jednej sprawie. Taka rzecz, jak kinematografia: nie mogę się już doczekać, kiedy zobaczę polski film. Co setny film jest polski, pozostałe 99 to filmy angielskojęzyczne. A co, nie mamy ludzi? Nie chcę już tutaj poruszać innych kwestii. Dziękuję bardzo za pozwolenie na zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-27.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję senatorowi Stanisławowi Ceberkowi.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę senatora Henryka Maciołka o zabranie głosu. Kolejnym mówcą będzie pan senator Wojciech Kruk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#SenatorHenrykMaciołek">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#SenatorHenrykMaciołek">Zabierając głos w debacie na temat polskiej polityki handlu zagranicznego wobec procesu regionalizacji i globalizacji gospodarki światowej, na wstępie mam zaszczyt, a także chyba i obowiązek, przywołać zasadę racjonalnego gospodarowania. Zasadę opracowaną przez wybitnego prakseologa polskiego, pana profesora Kotarbińskiego. Nie mam zamiaru jej definiować. Po prostu symbolicznie o tej zasadzie wspominam, bowiem żyjemy w okresie przyspieszonych procesów globalizacji gospodarki światowej, niosących w konsekwencji intensyfikację handlowych powiązań gospodarki narodowej, a nawet gospodarek narodowych wszystkich państw.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#SenatorHenrykMaciołek">Globalizacji tej towarzyszą szczególnie wyraźne zjawiska regionalizacji. Nie wdając się w historyczną analizę przyczyn tych zjawisk, zapoczątkowanych powołaniem Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i organizacji CEFTA, trzeba obiektywnie stwierdzić, że w skali regionalnej łatwiej osiągnąć zgodę, z uwagi na ograniczoną liczbę partnerów znających się wzajemnie oraz na maksymalne wykorzystanie specyficznych właściwości w poszczególnych działach gospodarki narodowej. Wobec tych nieuniknionych procesów zamykanie się w granicach własnej gospodarki byłoby tylko kosztownym i nieracjonalnym zabiegiem, którego konsekwencją mógłby być zgubny spadek efektywności gospodarowania. Można też powiedzieć: zaprzepaszczenie możliwości cywilizacyjnego rozwoju Polski.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#SenatorHenrykMaciołek">Polska z całą determinacją zadeklarowała swój aktywny udział w procesie regionalizacji, zgłaszając przecież wolę przystąpienia do Unii Europejskiej. W naszym przekonaniu, jest to jedyna droga do osiągnięcia trwałego tempa rozwoju, zrównoważonego i wysokiego, powodującego zmniejszenie dystansu dzielącego nasz kraj od najbardziej rozwiniętych państw zachodnioeuropejskich. A tym samym, jest to jedyna droga powodująca poprawę naszego bytu we wszystkich jego wymiarach, nawet tych najdrobniejszych, indywidualnych. Zdajemy sobie sprawę, że z integracji odniesiemy maksymalne korzyści tylko wtedy, gdy będziemy do niej dobrze przygotowani. A podstawowym warunkiem pozytywnego wykorzystania globalizacji i regionalizacji będzie wzrost konkurencyjności naszej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#SenatorHenrykMaciołek">Polska ma więc szansę poprawy swojej globalnej konkurencyjności, wykorzystując liberalizację handlu, o czym tutaj dzisiaj już kilku mówców wspominało. Korzystne przeprofilowanie jego geograficznej struktury umocniło naszą pozycję na rynkach zachodnioeuropejskich, czyniąc eksport ważnym czynnikiem rozwoju. Szkoda tylko, że tak gwałtownie i niekorzystnie utraciliśmy rynki wschodnie, które nie są obojętne dla rozwoju kraju. Oczywiście, obecnie coraz skuteczniej je odzyskujemy. Niestety, nie można tego powiedzieć o atrakcyjnych rynkach, na przykład Azji Południo-Wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#SenatorHenrykMaciołek">Należy jednak przyznać, że zbyt dużo improwizacji w realizacji procesów dostosowawczych, a szczególnie sytuacja, w której konkurencyjność naszego eksportu oparta była głównie na tańszej sile roboczej i dużej dostępności surowców oraz na dominacji skuteczności konkurencji typu cenowego - bez myślenia o niezwykle ważnych czynnikach takich jak jakość, terminowość, warunki płatności - sprawiły, że obecnie stan naszych stosunków handlowych z zagranicą jest niepokojący.</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#SenatorHenrykMaciołek">Dynamika eksportu, chociaż nadal wyraźna, szybko spada. Szczególnie niepokoi stagnacja eksportu i pogorszenie jego opłacalności z krajami Unii Europejskiej. Pogłębia się deficyt obrotów. W przedłożonych materiałach czytamy, że w 1996 r. dynamika wzrostu importu oficjalnie zarejestrowanego będzie pięciokrotnie wyższa od eksportu, przez co deficyt handlowy wyniesie około 8 miliardów dolarów. Szczególnie niekorzystnym zjawiskiem jest to, że w polskim eksporcie dominują nadal artykuły nisko przetworzone: paliwo, energia, wyroby przemysłu drzewnego, leśnego. Towarów wysokoprzetworzonych, o zaawansowanej technologii jest zaledwie około 7%.</u>
          <u xml:id="u-29.7" who="#SenatorHenrykMaciołek">Chciałbym też nadmienić o czynnikach pozytywnych eksportu. Dominują tu produkty przemysłu rolno-spożywczego. Trzeba wyrazić uznanie za to, że polityka w tym zakresie znajduje się na właściwych torach. I myślę, że w przyszłości okaże się ona bardzo pomyślna. Z informacji, które otrzymaliśmy, wynika, że importujemy surowiec, przetwarzamy go, a następnie eksportujemy produkty. Mam tutaj na myśli przemysł mięsny.</u>
          <u xml:id="u-29.8" who="#SenatorHenrykMaciołek">Jednocześnie, głównie z krajów Unii Europejskiej, importujemy wyroby o relatywnie wysokim stopniu przetworzenia, przede wszystkim artykuły elektromaszynowe i chemiczne.</u>
          <u xml:id="u-29.9" who="#SenatorHenrykMaciołek">Handel jest odzwierciedleniem procesów zachodzących w całej gospodarce. Sprawą niecierpiącą zwłoki jest więc realizacja tych koncepcji polityki gospodarczej, które zakładają konsekwentne usuwanie czynników obniżających naszą konkurencyjność, a zależą tylko od nas. Tego wszystkiego, co wynika z naszego zapóźnienia strukturalnego i technologicznego. Musimy więc z całą determinacją utrzymać dotychczasowe tempo postępu w procesach transformacji gospodarczej i ekonomicznej. Do przezwyciężenia strukturalnej bariery wzrostu konieczny jest postęp techniczny i technologiczny, wdrażany w podejmowanych w Polsce inwestycjach. Niezbędne wydaje się uruchomienie kredytów o preferencyjnej stopie oprocentowania i wydłużonym okresie karencji oraz ulg w podatku dochodowym dla najbardziej efektywnych inwestycji eksportowych. Sądzę, że dobrze byłoby, gdyby nasze wysiłki skoncentrowały się głównie na kilku wybranych dziedzinach, a przede wszystkim na inwestycjach o charakterze eksportowym w przemyśle rolno-spożywczym, elektromaszynowym i chemicznym. Nasze działania, w dłuższej perspektywie, będą skazane na niepowodzenie, jeżeli nie wykonamy konkretnych posunięć zmierzających do podniesienia jakości potencjału ludzkiego.</u>
          <u xml:id="u-29.10" who="#SenatorHenrykMaciołek">Nic nie usprawiedliwi braku odczuwalnego wzrostu środków, także publicznych, na wsparcie nauki, badań naukowych, na stworzenie nowoczesnego systemu edukacji. Uważam, że jest to podstawowe zadanie.</u>
          <u xml:id="u-29.11" who="#SenatorHenrykMaciołek">Większą uwagę należy też zwrócić na sprawniejszą koordynację naszych przedsięwzięć w zakresie handlu i marketingu. Niezbędne jest stworzenie instytucji, której zadaniem byłoby ciągłe monitorowanie warunków konkurencyjności polskiego eksportu, sterowanie, koordynowanie i nadzorowanie promocji polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-29.12" who="#SenatorHenrykMaciołek">Wysoki Senacie! Głównym nurtem integracji Polski z Europą i całym światem oraz zadaniem strategicznym jest rozwój eksportu i umacnianie orientacji prowymiennej, w tym włączenie polskiej gospodarki do międzynarodowego rynku kapitałowego i finansowego. Mimo niekwestionowanych, pozytywnych osiągnięć w tym zakresie, musimy działać nieustannie oraz konsekwentnie w celu usuwania tego wszystkiego, co obniża międzynarodową pozycję Polski, międzynarodową konkurencyjność polskiej gospodarki. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo senatorowi Henrykowi Maciołkowi.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę pana senatora Wojciecha Kruka o zabranie głosu. Z uwagi na to, że pan senator Jan Antonowicz złożył swoje wystąpienie do protokołu (wypowiedź złożona do protokołu — w załączeniu), kolejnym mówcą będzie pan senator Bogusław Mąsior.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#SenatorWojciechKruk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#SenatorWojciechKruk">Mieliśmy przyjemność wysłuchania sprawozdań trzech komisji na temat polskiego handlu zagranicznego. Tak się złożyło, że wszystkie one były prezentowane przez przedstawicieli jednej opcji politycznej - opcji współrządzącej - i nie zawsze współbrzmiały z tym, co jest w tym zakresie odbierane jako polityka rządu. Ale to już może nie moja sprawa.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#SenatorWojciechKruk">Coraz częściej, co wynika również z tych sprawozdań, patrzymy na handel zagraniczny przez pryzmat eksportu, zapominając, że handel to przecież wymiana. Jeżeli chcemy eksportować, musimy się zgodzić na to, że będziemy też coś importować. Im większej będziemy się domagać ochrony dla eksportu naszych wyrobów, tym więcej barier pojawi się z drugiej strony. Często o tym zapominamy, tak więc chciałbym bardzo przed tym przestrzec. Poza tym patrzymy często na te problemy bardzo wyrywkowo, domagamy się. rozstrzygnięć, które mają być zbawienne, mają rozwiązać cały problem. Tymczasem chodzi o rozwiązania bardzo szczegółowe, często przynoszące skutki, których efekty musielibyśmy odczuwać na co dzień przez następne lata. Na przykład jedno z powszechnych żądań jest związane z dewaluacją złotówki.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#SenatorWojciechKruk">Proszę państwa, jeżeli miałoby to być panaceum na problemy handlu zagranicznego, to zastanawiam się, dlaczego wszystkie kraje na całym świecie bronią do upadłego swojej waluty? Dlaczego taka Hiszpania, o czym mówiłem już na posiedzeniu komisji, mająca prawie dwudziestoprocentowe bezrobocie, nie dewaluuje pesety? Z jednej prostej przyczyny: rząd, który podjąłby taką decyzję, upadłby tego samego dnia. Upadłby, gdyż do kraju przyjechałoby o 30% czy 40% mniej turystów, gospodarka rozsypałaby się i bardzo szybko wzrosłaby inflacja.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#SenatorWojciechKruk">Oczywiście, nigdzie nie jest powiedziane, że obecna różnica między dewaluacją złotówki i dolara w naszym kraju będzie się utrzymywać. Moim zdaniem, ona musi się zmniejszać, ale stopniowo. Jesteśmy krajem, który się rozwija, który goni wysoko rozwinięte kraje świata. Tam ludzie zarabiają po 2 tysiące dolarów, a u nas po 400 dolarów. Jeżeli utrzymamy takie same tempo dewaluacji złotego jak i dolara, nigdy nie będziemy ich doganiać. Gdy będą nam uciekać o 5% do przodu, my ich będziemy o 5% gonić, a ponieważ startują z o ileś tam wyższego poziomu, dystans między nami będzie się powiększał.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#SenatorWojciechKruk">Moim zdaniem, duże znaczenie mają nasze bardzo złe doświadczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej, jeszcze z poprzedniego okresu. Wszyscy pamiętamy z przeszłości swoistą akcyjność działań, pamiętamy akcje typu: „każdy kłos nawagę złota” czy „wydobywamy 200 milionów ton węgla”. Ileś milionów ton tego węgla służyło do ogrzewania przemarzających mieszkań. Pamiętamy, z jakim trudem polscy rolnicy zbierali zboże, właśnie ów każdy kłos. Potem zaś piekarz piekł chleb, którym często karmione były kury. To po prostu były czasy równania do najgorszego, do tego, kto był najmniej wydajny. Musimy o tym zapomnieć. Gospodarka wolnorynkowa, kapitalizm, polega na tym, że zarówno konsument, jak i każdy rząd każdego kraju nie może zaakceptować kogoś, kto jest gorszy od przeciętnej. Pamiętam jeszcze z pierwszego roku ekonomii podstawowe prawo wartości, które zdaje się, że mówi, iż dany wyrób jest wart tyle, ile czasu społecznie niezbędnego potrzeba do jego wytworzenia. I nikogo nie obchodzi, jak bardzo ktoś się spocił, ile godzin, ile trudu poświęcił na wytworzenie produktu. Jeżeli obok jest ktoś, kto potrafi zrobić to lepiej, społeczeństwo nie ma prawa akceptować tego, kto robi to drożej. Chyba że tak chce, ale kosztem własnych dochodów. Chyba że się zgadzamy, iż nie będziemy dziś zarabiać po 400, ale po 250 dolarów. W takim razie wyjdźmy z tym programem do społeczeństwa i powiedzmy ludziom, że skoro nie umiemy czegoś zrobić lepiej, to ustawimy dzisiaj wokół naszego kraju bariery i w związku z tym będziemy zarabiać połowę tych pieniędzy, które już dzisiaj osiągnęliśmy.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#SenatorWojciechKruk">Proszę państwa, 7 lat przemian to bardzo mało, to na pewno okres błędów, dochodzenia do pewnych rozwiązań, często metodami prób, ponieważ nie wszystko od razu można było przewidzieć. Tak się rozwija cały świat. Najpierw handel - bo to jest najprostsze i w tej dziedzinie można osiągnąć najszybsze efekty - później zaś produkcja. Spójrzmy, w jaki sposób, wprost podręcznikowo, przebiegało to w naszym kraju. W pierwszych latach Polska została zalana, co zresztą budzi duże kontrowersje, tanim importem mleka, piwa, jogurtów i innych rzeczy. Minęło 7 lat i tego nie ma. Nadal mamy w polskich sklepach zagraniczne piwo i zagraniczne jogurty, ale mamy także ogromną liczbę polskich fabryk, produkujących te wyroby. Tamte zagraniczne produkty są dziś tylko ozdobą polskich sklepów, ale one były siłą napędową tych przemian. Z jednej strony spowodowały, że konsument zobaczył, jakie wyroby może konsumować, z drugiej zaś polski handlarz przekształcił się w polskiego kapitalistę, w polskiego fabrykanta. I wybudował fabryki tych wyrobów w naszym kraju, bo taniej jest produkować na miejscu, niż skądś przywozić.</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#SenatorWojciechKruk">Mamy dzisiaj bardzo zróżnicowaną sytuację w wielu branżach. Podawano tu już niemalże kliniczny przykład Stoczni Gdańskiej, a także Stoczni Szczecińskiej. To dziwne. Ci sami ludzie, ci sami inżynierowie, a okazuje się, że inna wydajność. Mamy przemysł meblarski, który stał się jednym z motorów polskiego eksportu. Mówię z pamięci, nie chcę się pomylić, ale obecnie jest to chyba eksport rzędu 700 milionów dolarów. Oczywiście, będą tu zaraz głosy, że to zostało wyprzedane. No tak, Swarzędz nie został sprzedany i jest prawie bankrutem, a pamiętamy sytuację, kiedy wszyscy staliśmy w kolejkach po meble ze Swarzędza, kiedy ta fabryka była szczytem naszej dumy, kiedy komplet tych mebli był szczytem elegancji w naszym kraju. Zobaczcie, jak to się zmienia.</u>
          <u xml:id="u-31.8" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Stefan Jurczak)</u>
          <u xml:id="u-31.9" who="#SenatorWojciechKruk">A dlaczego się zmienia? Ponieważ dzisiaj przyszłość naszego kraju to walka z kosztami i ze sprawnym zarządzaniem. Jeżeli będziemy równać w dół i stwarzać bariery w celu ochrony najsłabszych, to co roku będziemy mieć nierozwiązany ten sam problem. Przyszłość naszego handlu zagranicznego to restrukturyzacja polskiego przemysłu, dalsza prywatyzacja, szukanie rozwiązań, które spowodują, że będziemy mieli wydajniejszą gospodarkę. Jeżeli co roku będziemy się domagać zachowania wszelkiego rodzaju mechanizmów ochronnych, to będziemy sobie o tym dyskutować również w przyszłym roku, za 2 lata, za 3 lata i nie rozwiążemy problemu. Uwierzcie państwo, naprawdę podstawą jest jedna zasada: równanie do najlepszych, naśladowanie wzorów, które są już na całym świecie, a nieodgradzanie się od nich i obrażanie się - bo nie rozumiemy tego wszystkiego, więc proszę nam dawać za złotówkę więcej dolarów, inaczej nie możemy sobie poradzić. Rozumując tymi kategoriami, nie rozwiążemy naszych problemów. Dziękuję państwu.</u>
          <u xml:id="u-31.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Bogusława Mąsiora. Następnym mówcą będzie pan senator Stanisław Kochanowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#SenatorBogusławMąsior">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#SenatorBogusławMąsior">Padało na tej sali wiele liczb ilustrujących problemy polskiego handlu zagranicznego, polskiej wymiany, polskiego miejsca w nowej, integrującej się Europie. Powiem szczerze, że miałem przygotowany całkiem inny materiał, ale uważam, że bez sensu jest powtarzać hasła, które pojawiały się tu już wielokrotnie, zatem chciałbym nawiązać do wypowiedzi pana senatora Kruka. Oczywiście, zgadzam się z tym, że musimy równać do najlepszych. Opowiem państwu historię będącą reminiscencją z dwugodzinnej podróży z Katowic do Warszawy w towarzystwie prezesa spółki ZPO Bytom. Jestem przekonany, że to zakład, który nie musi się starać, a może raczej stara się przez cały czas być jednym z najlepszych i jest dobry, jest notowany na giełdzie, ma określony poziom eksportu, od wielu, wielu lat współpracuje z wymagającymi rynkami zachodniej Europy i całego świata.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#SenatorBogusławMąsior">Zadaję mojemu przyjacielowi pytanie: dlaczego likwiduje nowo uruchomiony, może 2 lata albo 5 lat temu, oddział zatrudniający 240 osób, nastawiony na produkcję eksportową, konkretnie na szycie spodni? Oczywiście wiem, jaka będzie odpowiedź, ponieważ jestem na bieżąco, jeśli chodzi o informacje akurat z tego zakładu. Zresztą Komisja Gospodarki Narodowej w czasie pobytu w województwie katowickim odwiedziła ten zakład i otrzymywaliśmy stamtąd informacje. I on mówi: porównaj inflację w poszczególnych latach, tą faktyczną w stosunku do deklarowanej w kolejnych budżetach, i zmianę kursu waluty: porównaj również wzrost kosztów robocizny, wynikających wyłącznie ze stałego podnoszenia średniej płacy, płacy minimalnej, ze wzrostem kosztów energii, ciepła, opłat za wodę. Drodzy Państwo, w nowoczesnej firmie, spółce akcyjnej, uruchamia się oddział, którego przeznaczeniem jest produkcja, i zaledwie po kilku latach działalności podejmuje się decyzję o jego zamknięciu! Pytam: a co ze sprzedażą na rynku krajowym? On zaś mówi: przecież ty sam wiesz, że nie mam żadnych szans na konkurowanie z szarą strefą, gdzie część płacy daje się do ręki, a drugą część wykazuje w dokumentach. Po co mówić o 240 osobach, o jednym problemie? Przecież dotyczy to całej firmy, całej branży, przemysłu odzieżowego, tekstylnego, skórzanego.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#SenatorBogusławMąsior">Jedna trzecia obrotów z Niemcami - a obroty z Niemcami stanowią 30% naszej wymiany handlowej - to właśnie eksport wyrobów przemysłu lekkiego. Jest on dzisiaj zmniejszany i wręcz poważnie zagrożony, ponieważ wyrośli nam nowi konkurenci. Ja nie mówię już o Węgrzech i Czechach, ale między innymi o Bałkanach. Stabilizacja w Słowenii, Chorwacji, Bośni i w ogolę Nowej Jugosławii, mimo mających tam miejsce protestów, powoduje, że dzisiaj to tam są lokowane zamówienia. Podobnie w krajach byłego Związku Radzieckiego, począwszy od Litwy, Łotwy, Ukrainy, Białorusi aż po Rosję - a więc niejako ponad naszymi głowami - przyjmuje się zamówienia za znacznie mniejsze pieniądze, co wynika ze znacznie mniejszych kosztów robocizny.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#SenatorBogusławMąsior">Osobiście nie martwiłbym się tak bardzo dużym deficytem w handlu zagranicznym. Przy czym mam tu wątpliwą satysfakcję, bo jako członek Komisji Gospodarki Narodowej byłem obecny przy podpisywaniu budżetu na rok 1996 i moim moralnym obowiązkiem było zwrócenie uwagi, że przynajmniej jeśli chodzi o bilans handlowy i wzrost eksportu, nie będzie on wykonany. Pomijam już fakt, że w grudniu 1995 r. niektórzy doradcy rządowi mówili o deficycie rzędu 1 miliarda 400 milionów dolarów. Miałem wtedy dużo kłopotów z uzyskaniem informacji, że to jest suma rzędu 6 miliardów. Oczywiście, jest dla mnie wątpliwą satysfakcją, że zwracając wtedy na to uwagę, miałem rację.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#SenatorBogusławMąsior">Nie przeraża mnie kwota 11 miliardów dolarów deficytu w wymianie handlowej, przeraża mnie coś innego, mianowicie opuszczanie rynków. Sam wiem, ile lat pracy kosztuje wejście na wymagający rynek zachodni, na przykład do Niemiec, Kanady, Anglii. Wiem, ile lat producent musi zdobywać pozycję, schodzi się zaś bardzo łatwo i z reguły już się nie wraca na te tereny. To co powiedział pan senator Kruk, jest świętą prawdą. Jednak jeśli realia, pomimo tej świętej prawdy, są trochę inne, wymaga to zastanowienia, co trzeba w naszym kraju wykonać, by zaktywizować eksport.</u>
          <u xml:id="u-33.6" who="#SenatorBogusławMąsior">W Komisji Spraw Zagranicznych i Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych oraz Komisji Gospodarki Narodowej mieliśmy informacje na temat tego, co będzie robić zreformowane centrum gospodarcze, jak są rozpisane role, jeśli chodzi o promocję Polski, promocję polskiego eksportu i parę innych rzeczy. To są deklaracje. Oczywiście, jestem przekonany, że wszystko pójdzie w dobrym kierunku, chciałbym jednak usłyszeć, jakie konkretne kroki będą w najbliższym czasie podejmowane, aby pozycja polskiego producenta uległa wzmocnieniu.</u>
          <u xml:id="u-33.7" who="#SenatorBogusławMąsior">Zdaję sobie sprawę, że rzadko która firma może wyżyć z samego eksportu, że jest również potrzebna przysłowiowa druga noga, czyli rynek krajowy. Zdaje się jednak, że jeśli chodzi o rynek wewnętrzny, więcej uwagi poświęcamy kwestii dystrybuowania na nim obcych towarów niż wyłonienia własnego producenta, nawet gdy spójrzmy na takie zjawisko jak prywatyzacja Domów Towarowych „Centrum”. Do tej prywatyzacji startuje ileś podmiotów, w tym również Polska Grupa Kapitałowa skupiająca zakłady produkcyjne, które chcą tam sprzedawać własne wyroby. Cała akcja trwa już półtora roku. Jako podmiot, który się do niej zgłosił, do dzisiaj nie wiemy, czy się zmieścimy, czy będziemy mieć udział w prywatyzacji Domów Towarowych „Centrum”, które są w najlepszych miejscach, w najważniejszych miastach Polski. I tak to wszystko trwa.</u>
          <u xml:id="u-33.8" who="#SenatorBogusławMąsior">Chciałbym również dowiedzieć się, jakie będą kryteria oceny działalności biur radców handlowych. Byłem świadkiem sporu dwóch radców, z Belgii i z Holandii, jak mają zaliczyć eksport firmy, którą wtedy kierowałem i kieruję do dziś - eksportowaliśmy bowiem na rynek belgijski poprzez firmę holenderską. Podejrzewam, że zaliczono ten eksport, zarówno w jednym, jak i w drugim kraju, jako efekt pracy tychże przedstawicielstw. Z przykrością muszę powiedzieć, że w Japonii byłem również świadkiem przygotowywania polskiego stoiska na wystawę w Osace. Było to właściwie jedyne stoisko, na którym była tylko flaga i dwa krzesła. Obywatele Rosji tłumaczyli nam złośliwie, jak należy występować na targach. Są to jednak sprawy incydentalne. Mam pytanie: czy działalność przedstawicielstw handlowych dalej będzie się oceniało na podstawie dokumentów i sprawozdań, które podają ile spotkań w międzyczasie zorganizowano i ile grup przyjechało? Czy może będą jakieś bardziej realne kryteria?</u>
          <u xml:id="u-33.9" who="#SenatorBogusławMąsior">Nie tragizuję, mówiąc tu o pewnych negatywnych zjawiskach, ale wydaje mi się, że znacznie rozsądniej będzie powiedzieć o negatywach, niż uspokajać się, że w sumie jesteśmy na dobrej drodze. Jestem przekonany, że to dobra droga, rzecz w tym, byśmy z niej nie schodzili.</u>
          <u xml:id="u-33.10" who="#SenatorBogusławMąsior">Wiemy już dzisiaj, że przyjęcie Polski do Unii Europejskiej jest wyznaczone na 2002 r. Wczoraj mogliśmy usłyszeć w telewizji, jakie postulaty w stosunku do Unii Europejskiej przedstawia Turcja. Zresztą wiemy, że członkostwa nie można uzyskać wcześniej. Taka była droga do Unii Europejskiej Anglii czy Danii. Okres dostosowywania się trwa kilka lat. Pytanie jest następujące: z czym my tam wejdziemy w roku 2000, jeśli chodzi o międzynarodowy podział pracy, podział tego rynku? Nie będę powtarzał tego, co mówił pan senator Makarewicz, mianowicie w jakim procencie zostały wykorzystane pewne kredyty czy w jakim procencie są ubezpieczane kontrakty. Należy odpowiedzieć sobie, dlaczego tak jest, dlaczego firmy nie mogą de facto z nich skorzystać? Bo się je odsyła, bo potrzebne są dodatkowe dokumenty, tak więc droga bardzo się wydłuża. Jeżeli nie potrafimy wzmocnić pozycji polskich firm eksportujących towary, to deficyt w roku 1997 będzie jeszcze większy i skutki zerwania kontaktów z odbiorcami będą rzutowały na następne lata. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Stanisława Kochanowskiego. Następnym mówcą będzie pan senator Józef Frączek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#SenatorStanisławKochanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#SenatorStanisławKochanowski">Nie ukrywam, że z mieszanymi uczuciami obserwuję fakt, iż problematykę dotyczącą stanu i możliwości naszej gospodarki, a konkretnie wyników w handlu zagranicznym, podejmuje się w zasadzie w ostatnim roku sprawowania rządów obecnej koalicji. Wydaje się, iż tego typu dyskusje powinny były odbyć się wcześniej, co najmniej w każdym z poprzednich lat.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#SenatorStanisławKochanowski">Pragnę zwrócić uwagę, że wielu występujących tu dziś mówców zwracało uwagę na liczne, formułowane na przestrzeni ostatnich dwóch lat, wypowiedzi znanych ekonomistów w sprawie prognoz dotyczących handlu zagranicznego w sytuacji aprecjacji złotówki czy wzrastających kosztów produkcji rolnej. Wówczas znakomitej części z nas tu siedzących wystarczały, i w zasadzie ją zadowalały, osiągnięcia w tłumieniu hiperinflacji do poziomu niespełna 17% oraz wielkość produktu krajowego brutto, kształtująca się na poziomie stawiającym Polskę w czołówce najdynamiczniej rozwijających się krajów Europy. W zasadzie wszyscy powinniśmy mieć dziś umiarkowane powody do radości. Osiągane efekty faktycznie nobilitują Polskę w oczach wielu zachodnich państw, do niedawna ironicznie odnoszących się do naszych rozwiązań gospodarczych, naszych kwalifikacji czy produkowanych towarów. Przypomnę jednak, że nie tylko w okresie pierwszych 45 lat po wojnie, ale i w ciągu ponad 200 lat, wśród przedstawicieli niektórych krajów ówczesnej Europy, chociażby Niemiec, polska gospodarka budziła ironiczne uśmiechy. Jeszcze w roku 1990, o czym warto wiedzieć, kanclerz Kohl posłużył się w rozmowie z panią premier Margaret Thatcher obraźliwymi dla nas Polaków słowami, mówiąc: uważajmy, by po upadku muru nie zalała nas na Zachodzie polnische Wirtschaft. Tak nas postrzegano.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#SenatorStanisławKochanowski">Dlatego - mimo iż pozostało wiele do zrobienia w polskiej gospodarce, w handlu zagranicznym, o czym tu mówili moi liczni przedmówcy - odnośmy się jednak z uznaniem do tego, co już osiągnęliśmy, pomni faktu, że zachodni kapitał nie ma sentymentów i chętnie wykorzystuje polityczne i ekonomiczne słabości innych. Pamiętajmy też o tym, że nasz kraj w ostatnim czasie włącza coraz lepsze karty do gospodarczej rozgrywki w Europie, a nasze akcje powoli, ale stale rosną i jesteśmy postrzegani jako gospodarczy tygrys Europy. W zachodniej prasie ekonomicznej można znaleźć takie artykuły na nasz temat.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#SenatorStanisławKochanowski">Wiele dziś mówimy o katastrofalnej sytuacji polskiego handlu zagranicznego. Czy faktycznie jest aż tak źle? Analizując wyniki eksportu i importu na przestrzeni ostatnich 6 lat, generalnie możemy powiedzieć, że mimo ogólnego wzrostu wolumenu eksportu daje się zauważyć brak dominującej tendencji, co jest główną słabością naszej wymiany międzynarodowej. Mówiąc o handlu zagranicznym, musimy być świadomi, że mamy niewłaściwą strukturę towarową eksportu, charakteryzującą się przede wszystkim kontynuacją trendów z czasów PRL. W strukturze towarów eksportowanych przeważają grupy towarów nisko przetworzonych, o czym również mówił któryś z moich przedmówców. Jest to około 40–45%. Składają się na to paliwa, energia, wyroby hutnicze, chemikalia, wyroby przemysłu mineralnego, drzewno-papierniczego i, oczywiście, produkty rolnictwa i gospodarki leśnej, czyli towary energochłonne i surowcochłonne, niemające większych szans rozwoju i napotykające na ostrą konkurencję ze strony innych krajów Europy Środkowowschodniej. Są one traktowane przez kraje Europy Zachodniej jako tak zwane towary wrażliwe, dlatego ich import jest ograniczany w dosyć zdecydowany sposób. Wprawdzie w każdej z wymienionych grup występują tendencje do przechodzenia na wyższy stopień przetwórstwa, co na pewno jest plusem, ale nie te towary nakręcają koniunkturę eksportu na dłuższy okres. Udział w eksporcie naukochłonnych wyrobów wysokiej techniki w 1995 r. wynosił zaledwie 7%, łącznie z reeksportem. Szacuje się, iż na podobnym poziomie zamknie się również rok 1996. Udział tych towarów w eksporcie krajów Unii Europejskiej wynosi natomiast 22–25%. Nie podaję już przykładów takich państw, jak Japonia czy Singapur. W przypadku tego ostatniego jest to ponad 50%.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#SenatorStanisławKochanowski">W sumie można powiedzieć, że nasz kraj jest eksporterem netto czterech grup towarowych. Są to wciąż jeszcze wyroby hutnicze, różne wyroby gotowe, drewno i wyroby z drewna, sprzęt transportowy. Import netto, jak wykazują analizowane materiały, występuje natomiast głównie w takich grupach jak: maszyny; urządzenia; sprzęt elektroniczny - 1,6 razy większy od eksportu; produkty przemysłu chemicznego - 2,3 razy większy od eksportu.</u>
          <u xml:id="u-35.6" who="#SenatorStanisławKochanowski">Ta ogólna ocena i analiza struktury towarowej eksportu wskazuje, że nie jest on wystarczająco silną lokomotywą przyspieszenia gospodarki i obniżania kosztów rozwoju. Dzieje się tak z co najmniej dwóch powodów - nieznacznego udziału eksportu w produkcji sprzedanej przemysłu oraz niewłaściwej struktury towarowej, powodującej, iż w minimalnym stopniu osiągamy tak zwaną rentowność. Tym samym komparatywne korzyści z eksportu muszą być ograniczone. Oczywiście, na podkreślenie zasługuje fakt startu naszych rodzimych przedsiębiorstw z niskiego pułapu techniczno-organizacyjnego, naukowego, jako pozostałości minionych lat gospodarki socjalistycznej, co w pewnym stopniu powinno usprawiedliwiać zarysowujące się tendencje.</u>
          <u xml:id="u-35.7" who="#SenatorStanisławKochanowski">Wprawdzie w 1993 i 1996 r. miał miejsce duży napływ netto dewiz z wymiany przygranicznej, o czym też tu wspominano, w rezultacie jednak efekt wymiany handlowej był pozytywny. Ale — jak wypowiadają się liczni eksperci — już w 1997 r. deficyt handlu zagranicznego mimo wymiany przygranicznej wyniesie około 3 miliardów dolarów, to jest od 2,5% do 3% produktu krajowego brutto. Będzie tak z takiego powodu, iż od roku 1995 i 1 stycznia 1997 r. obowiązują nas określone działania w zakresie polityki celnej. W wypadku produktów przemysłowych cła są obniżane o 20% rocznie. W imporcie z krajów Unii Europejskiej, EFTA i CEFTA znikną do końca 1998 r. Przestał istnieć podatek graniczny, a w 1995 r. wystąpiła deprecjacja złotego w przedziale 7–17%. W rezultacie import staniał. Wzrósł w 1996 r., jak się szacuje, około 30%, a eksport — około 6%. Pogłębiło się więc rozdarcie między eksportem a importem. Sytuacja ta nie daje wprawdzie jeszcze podstaw do generalnej paniki, lecz zmusza do odpowiednich, głębokich, strukturalnych działań w najbliższej przyszłości, w której przyjdzie nam się zmierzyć w sposób jeszcze bardziej bezpośredni z trudnym, bezwzględnym, nie zawsze uczciwie chronionym rynkiem zachodnim.</u>
          <u xml:id="u-35.8" who="#SenatorStanisławKochanowski">Wysoka Izbo! Przychylam się do tych wszystkich wypowiedzi moich przedmówców oraz ekspertów, którzy widzą, iż już dziś nie wystarczy wspomaganie eksportu za pomocą tak prostych instrumentów polityki handlowej, jak rozszerzenie zakresu i uatrakcyjnienie warunków ubezpieczenia kontraktów i kredytów eksportowych czy też dewaluacja złotego, czego domagają się niektórzy eksporterzy. Byłoby to zresztą chyba niepożądane ze względu na nasze aspiracje do członkostwa w unii ekonomicznej i monetarnej. Zgadzam się, iż konieczna jest poprawa konkurencyjności naszych wyrobów, zarówno produkcji przemysłowej, jak i rolnictwa, w którym zatrudniamy ponad 25% społeczeństwa — i to nie tylko w układzie towarów eksportowych. Ponadto konieczne jest stworzenie instrumentów pobudzających produkcję towarów wysoko przetworzonych. Potrzeba więc odpowiedniej polityki gospodarczej, proefektywnej, proinwestycyjnej, a nawet proedukacyjnej. Wydaje się niezbędne szybkie zreformowanie naszych archaicznych przedstawicielstw handlowych za granicą. Mój przedmówca również do tego nawiązał. W wielu przypadkach przechowuje się tam ludzi, którzy nie sprawdzili się na innych stanowiskach. Dane dotyczące efektywności działalności naszych 77 placówek handlowych za granicą budzą mieszane uczucia. Śledzę dostarczone materiały, więc powiem więcej — czasami przerażają. Należy bardziej wyraziście określić preferencyjne warunki kredytowe, jak ma to miejsce w krajach Unii Europejskiej, OECD, być może także rozważyć odpowiednie ulgi podatkowe, jako dodatkowe instrumenty dla dynamicznych eksporterów. Musimy być świadomi, że naszemu przemysłowi i rolnictwu przyszło konkurować z Zachodem w okresie dużej nadprodukcji i wysokiego bezrobocia w tamtym rejonie oraz że w gospodarczym starciu nie ma, niestety, sentymentów. Musimy także pamiętać, że zrobiliśmy dopiero pierwsze zauważalne dla świata kroki w kierunku rozwoju gospodarczego, ale jeszcze sporo przed nami, a coraz mniej mamy czasu na odpowiednie przygotowania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Józefa Frączka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#SenatorJózefFrączek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#SenatorJózefFrączek">Zacznę swoje wystąpienie równie żartobliwie jak senator Aleksander Gawronik i powiem: niech żyją rolnicy! Bo dziś właśnie rolnicy okazali się jedyną grupą społeczną zdolną do myślenia kategoriami państwa. Gdzież są nasze środowiska opiniotwórcze? Czy nie widzą tego, co się dzieje w handlu zagranicznym? To rolnicy zwrócili uwagę na katastrofalne załamanie się naszego handlu zagranicznego, na narastający deficyt, a przede wszystkim - na jego strukturę.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#SenatorJózefFrączek">Jako senator opozycyjny pragnę dziś stwierdzić, posługując się językiem premiera Kołodki, że obecny rząd krzywą wzrostu chciałby nakarmić swoich obywateli. Specjalnością tego rządu jest handel złudzeniami. Wystarczy bowiem popatrzeć na strukturę deficytu i tendencje w handlu zagranicznym, aby przedstawił się nam bardzo niebezpieczny obraz.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#SenatorJózefFrączek">Skupię się na jednym produkcie. Szynka, którą do tej pory eksportowaliśmy do Stanów Zjednoczonych, była towarem wypromowanym, najwyższej jakości, zachwalanym, nie trzeba było środków finansowych na żadną promocję czy podnoszenie jakości, wszystko funkcjonowało dobrze. Tymczasem dzisiaj eksport naszej szynki do Stanów Zjednoczonych stanowi 30% tego, co było w latach osiemdziesiątych, pomimo że w tym okresie Stany Zjednoczone zlikwidowały cła, które wcześniej obowiązywały na ten produkt. Otworzyły zupełnie rynek, a pomimo to eksport szynki spada. Trzeba zatem winnych błędów poszukać tutaj, po naszej, polskiej stronie.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#SenatorJózefFrączek">Myślę, że senator Mąsior zrobił znacznie lepszą wykładnię tego problemu, niż ja to państwu przedstawiam. Nie chcę mówić tylko o rynkach zagranicznych. Chciałbym również zwrócić uwagę na rynek wewnętrzny. Przecież tracimy go krok po kroku.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#SenatorJózefFrączek">Raz jeszcze powrócę do sławnej afery alkoholowej. Przecież my, Polacy, jesteśmy znani na całym świecie z tego, że produkowaliśmy alkohol na najlepszym światowym poziomie. Polskiej wódki nie trzeba było promować. Ale okazało się, że na naszym, wewnętrznym rynku zaczęliśmy być wypierani. Jakie były tego mechanizmy? Nie można mówić tylko i wyłącznie o nieuczciwości, o przemytnikach i tak dalej. Przecież mechanizmy, które sponsorowały wypieranie nas z wewnętrznego rynku, zostały ściśle zaprogramowane w rządzie. Znane są decyzje premiera w tej sprawie, jak również ówczesnego ministra współpracy gospodarczej. Z jednej strony, w Polsce poprzez kolejne opłaty podbijano cenę alkoholu do absurdalnego wymiaru, a z drugiej strony, zwalniano importerów z jakichkolwiek opłat w tej dziedzinie. Mówiono: bądźcie konkurencyjni, konkurujcie. Rolnicy wówczas nie wiedzieli, co się dzieje, protestowali, bo gorzelnie nie kupowały zboża, ziemniaków i nie miało to nic wspólnego ani z jakością, ani z nieznajomością technologii, ani z promocja. Były to przede wszystkim błędne, nietrafione, a może złośliwe decyzje. Nie mnie to oceniać. Tym zajmuje się trybunał.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#SenatorJózefFrączek">Chciałbym zwrócić uwagę na jeszcze inny element, na dotychczasową działalność Ministerstwa Przekształceń Własnościowych, które tak naprawdę zajmowało się sprzedażą polskiego rynku wewnętrznego. Dam przykład, mówiłem już o tym z trybuny sejmowej. Był w Rzeszowie zakład, który nazywał się „Alima”. Inwestorzy, którzy go kupili, powiedzieli, że kupują dlatego, że jest najlepszy w Europie Środkowej. A kupili, ponieważ firma „Gerber” na polskim rynku przegrywała konkurencję, jeśli chodzi o odżywki dla niemowląt. Totalnie przegrywała. Firma była bezkonkurencyjna, „Gerber” nie mógł się wcisnąć. Co więc zrobił? Zakupił zakład razem z rynkiem. Ma wysokie obroty i dobrą rentowność, ale przestał się zaopatrywać w polski produkt, bo pulpa bananowa jest najtańsza na świecie. Zamiast kupować tutaj przetwory z jabłek, śliwek czy z czarnej porzeczki, sprowadza pulpę bananową, zasilają mięsem indyka sprowadzanym ze Stanów Zjednoczonych i w ten sposób opanowuje polski rynek odżywek dla niemowląt, skutecznie i absolutnie wypierając rodzimych producentów.</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#SenatorJózefFrączek">Tak samo jest z przemysłem tytoniowym. Przecież to, co się stało, to była sprzedaż polskiego rynku. Dzisiaj widzimy, jak narasta import tytoniu ze Stanów Zjednoczonych. Z tego wszystkiego musimy sobie zdawać sprawę.</u>
          <u xml:id="u-37.8" who="#SenatorJózefFrączek">Można obwiniać producentów, rolników, nasze zakłady za to, że brak jest promocji, i mówić, że musimy się dostosowywać do Europy, ale, proszę panów, myślę, że bardzo wielu przedmówców, powołujących się na Unię Europejską, nie do końca zdawało sobie sprawę z tego, jak Unia Europejska nas postrzega. Przecież w ministerstwie rolnictwa był znany sławny raport profesora Richarda Baldwina, który jeszcze 4 czy 3 lata temu oceniał polskie rolnictwo w ten sposób: nie przyjmować Polski do Unii Europejskiej, bo produkują tam za dużo i za tanio: nagłe przyjęcie Polski na pełnych prawach zdestabilizuje nasze rynki. W tej chwili już tych obaw nie ma, ponieważ obecny bilans w handlu zagranicznym wskazuje jednoznacznie, że przestajemy być konkurencyjni i już nie zdestabilizujemy rynku wewnętrznego w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-37.9" who="#SenatorJózefFrączek">Podobnie było z przemysłem tekstylnym. Przecież szmateks stopniowo, krok po kroku, wykańcza nasz rynek tekstylny. Nie tylko dlatego, że tam się handluje odzieżą używaną. Przecież najtańszą odzież produkuje się w Chinach, a nigdy nie dorównamy taniości ich robotnika. Poprzez szmateks, okrężnymi drogami, można tę odzież na rynek polski wprowadzać.</u>
          <u xml:id="u-37.10" who="#SenatorJózefFrączek">Na decyzje, które zapadają na najwyższych rządowych szczeblach, chciałbym uczulić Wysoką Izbę. To prawda, że jesteśmy opóźnieni, że lubimy się samobiczować - to wynika z naszych kompleksów - ale popatrzmy na Polskę również oczyma innych. A inni patrzą na Polskę w ten sposób: jest to niezwykle atrakcyjny rynek - 40 milionów odbiorców - i należy go podbić jak najszybciej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Piotra Stępnia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#SenatorPiotrStępień">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#SenatorPiotrStępień">Zapisałem się do głosu już chyba jako ostatni. Dyskusji wysłuchałem z dużym zainteresowaniem, ale w niektórych momentach z dużym przerażeniem. Szkoda, że Wysoka Izba nie zajęła się tym problemem rok wcześniej, ale lepiej później niż wcale. Nie będę już mówił o tym, co wcześniej powiedziano: o stanie, liczbach, sytuacji, ponieważ materiały na ten temat są dostępne, każdy może o tym przeczytać, wyciągnąć wnioski. Chciałbym jednak na koniec zwrócić uwagę na dwie podstawowe kwestie.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#SenatorPiotrStępień">Po pierwsze, trzeba, by nasza dyskusja coś wniosła, a nie pozostała tylko dyskusją dla dyskusji. Dlatego apeluję do tych, którzy będą przygotowywać projekt uchwały z dzisiejszego posiedzenia Senatu, żeby napisać imiennie, kto za ten stan odpowiada. Za te liczby i stan faktyczny, szczególnie w handlu zagranicznym w zakresie produkcji rolnej. Przedstawiono tu naprawdę przerażające liczby.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#SenatorPiotrStępień">Kiedy, jako senatorowie, uczestniczymy w różnego rodzaju naradach czy innych wydarzeniach na wsi, to widzimy jedną polską ścianę płaczu. Nie dziwię się polskim chłopom. To jest wynik, między innymi, działania wielu instytucji i firm, odpowiadających za handel produktami rolnymi w naszym państwie.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#SenatorPiotrStępień">Proszę sobie wyobrazić polskiego rolnika, z którego próbowali się niektórzy z tej trybuny naśmiewać, i który produkuje zboże, mięso, buraki, ale nie ma gdzie tego sprzedać, a jest to jego jedyne źródło utrzymania. Nie możemy przejść obok tego obojętnie. Dobrze by było, byśmy w Wysokiej Izbie wiedzieli, kto za to odpowiada imiennie, który resort, które ministerstwo i jakie konsekwencje ponosi. Jeżeli będziemy tylko przedstawiać piękne wystąpienia i pisać ładne programy, nic się nie zmieni, nadal będzie bardzo źle.</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#SenatorPiotrStępień">Po drugie, chcę zgłosić do projektu uchwały wniosek, żeby w trybie pilnym przyjąć jakiś dokument i ten stan w Polsce poprawić. Jako władza ustawodawcza współodpowiedzialna za to, co się w państwie dzieje, nie możemy przejść obojętnie koło stanu, jaki jest. Powinien być szybko przyjęty jakiś dokument, podstawowy i wiążący dla uspołecznionych instytucji. Dobrze by było, żeby za pół roku znowu odbyć taką debatę na temat handlu zagranicznego i zobaczyć, czy w wyniku naszej reakcji rzeczywiście nastąpił jakikolwiek postęp w tym zakresie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Sylwestra Gajewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#SenatorSylwesterGajewski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#SenatorSylwesterGajewski">Ja bardzo krótko. Otóż chciałbym zwrócić uwagę na jeden element, o którym do tej pory nie było tutaj mowy, mianowicie na marnowanie środków budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#SenatorSylwesterGajewski">Jeśli się weźmie pod uwagę, ile zaimportowaliśmy w ubiegłym roku mięsa wieprzowego, wołowego, drobiowego, to doliczymy się, że jest to 170 tysięcy ton. Interwencja na rynku mięsa w Polsce kosztowała nas wiele bilionów złotych. W tym czasie sprowadziliśmy 50 tysięcy ton mięsa wieprzowego, a około 20 kilka tysięcy ton wyeksportowaliśmy z dopłatą do Rosji, do którego to eksportu dopłaciliśmy 1 bilion złotych. Czyje pieniądze na to poszły? Nasze, budżetowe. To jest jeden przykład.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#SenatorSylwesterGajewski">Drugi przykład. Mamy Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Część pieniążków w tej agencji pochodzi z budżetu. Dopłacamy do tanich kredytów po to, żeby modernizować, poprawiać mięsność świnek, modernizować nasze obiekty hodowlane, poprawiać również wykorzystanie paszy w drobiarstwie. I co się okazuje? Pieniądze z budżetu na dopłaty do kredytów zostały wydane. Rolnicy chcą produkować, produkują, w tym czasie wchodzi na rynek tani import. Ja wiem, że za chwilę będzie na to wytłumaczenie, ale ja mówię o faktach, jakie mają miejsce. Wchodzi na rynek tani import, zmarnowane zostały dopłaty, zmarnowane inwestycje, bankructwo.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#SenatorSylwesterGajewski">Ja jestem rolnikiem. Gdybym w moim gospodarstwie więcej kupował niż sprzedawał, prawdopodobnie powiedzielibyście państwo, że jestem nienormalny. A jeśli w naszym państwie przez wiele lat więcej się kupuje niż sprzedaje, to czy ten kraj jest normalny? Chyba nie.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#SenatorSylwesterGajewski">Chciałbym jeszcze zwrócić uwagę na jedną rzecz, mianowicie na wydawanie zezwoleń na import. W ramach kontyngentów Światowej Organizacji Handlu musieliśmy udostępnić swój rynek. Mamy teraz koniec stycznia. Ciekaw jestem, czy wiedzą państwo, ile już zezwoleń zostało wydanych na przykład na import mięsa drobiowego? Ja wiem, że około 40%. Wobec tego proszę mi powiedzieć, co się stanie, jeżeli te 10 czy 20 tysięcy ton mięsa drobiowego wpłynie za miesiąc, za dwa do kraju. Co się stanie z przemysłem drobiarskim? Nikt sobie nie zdaje z tego sprawy.</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#SenatorSylwesterGajewski">Czy ktoś myśli w naszym rządzie, że te zezwolenia trzeba by wydawać płynnie, że trzeba by ustalić, kiedy należy wpuścić do kraju import, ustalić, kiedy w produkcji drobiarskiej będzie dołek? Nie. Po prostu obowiązuje kontyngent, wydajemy zezwolenia i nic nas nie interesuje.</u>
          <u xml:id="u-41.7" who="#SenatorSylwesterGajewski">A podam przykład z drugiej strony. Ostatni, już kończę, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-41.8" who="#SenatorSylwesterGajewski">Drobiarstwo polskie przez wiele lat było przez import ćwiczone. Dzięki naszym staraniom zarówno kredyt preferencyjny, jak również pewna ochrona celna, dość skuteczna, doprowadziły do tego, że z importera staliśmy się już eksporterem na początek mięsa drobiowego i jaj, a szczególnie produktów z jaj. I eksporterem nie tylko na teren wschodniej Europy, ale również i na Zachód. Przez kilka miesięcy eksport masy jajowej i proszku jajecznego do Holandii i Belgii systematycznie rósł, co przed kilkoma laty było nie do pomyślenia. Ale dopracowaliśmy już technologię i produkujemy zdecydowanie taniej niż do tej pory.</u>
          <u xml:id="u-41.9" who="#SenatorSylwesterGajewski">I do momentu zanim nasz eksport nie zagroził miejscowym producentom, cysterny i tiry z naszymi produktami jeździły za granicę. Nagle okazało się, że zezwolenie, które ma jedyny w Polsce zakład, który to przerabia, jest nieaktualne. I zablokowano nas. Z dnia na dzień cofnęli cysterny, cofnęli tiry z naszymi produktami. A więc jak skutecznie przyblokowali, nie mając do tego prawa! Ale znaleźli coś tam małego, co zadecydowało. I już trzy tygodnie eksport nie idzie. Podejmujemy starania, żeby go uruchomić. Ale na razie jest blokada, towar stoi w kraju.</u>
          <u xml:id="u-41.10" who="#SenatorSylwesterGajewski">Powiedzcie państwo, czy my reagujemy podobnie? Nie. Gdyby podnieść krzyk, gdyby przyjeżdżały tony mięsa, jaj czy zboża pod Urząd Rady Ministrów, wtedy może byłaby reakcja. Ale polscy rolnicy zachowują się bardzo grzecznie, ostrożnie. Myślę, że powinniśmy jednak popatrzeć, jak to robią rolnicy francuscy. Wtedy może obudzilibyśmy tych wszystkich, którzy regulują nasz rynek, którzy próbują, czy powinni próbować, organizować go w taki sposób, aby nie było nadprodukcji i załamania produkcji.</u>
          <u xml:id="u-41.11" who="#SenatorSylwesterGajewski">Nigdzie na świecie inflacji nie duszono importem, tylko zawsze zwiększaniem produkcji. I my chcemy zwiększać produkcję, ale u nas import powoduje, że się tę produkcję ogranicza. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o ogłoszenie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#SenatorSekretarzEugeniuszGrzeszczak">Panie i Panowie Senatorowie, uprzejmie informuję, iż marszałek Senatu zwołuje posiedzenie Konwentu Seniorów w dniu dzisiejszym, to jest w czwartek 30 stycznia, w przerwie obrad Senatu. Podpisał minister Jan Kołtun.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#SenatorSekretarzEugeniuszGrzeszczak">I jeszcze informacja dyrektora Biura Informacyjnego. Biuro Informacyjne zaprasza wszystkich w czasie przerwy do sali nr 182 na pokaz multimedialnego przewodnika po Senacie RP.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Ponieważ zapisało się do debaty jeszcze kilku senatorów, a i inni wciąż się dopisują, bardzo proszę zaproszonych gości, aby postarali się przyjść po przerwie.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Ogłaszam przerwę do godziny 16.10.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#komentarz">(Przerwa w obradach od godziny 14 minut 08 do godziny 16 minut 22).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Wznawiam obrady. Proszę o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Szanowni Państwo, kontynuujemy debatę.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę o zabranie głosu panią senator Zdzisławę Janowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#SenatorZdzisławaJanowska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#SenatorZdzisławaJanowska">Pozwolę sobie zabrać głos w debacie, licząc, że to o czym będę mówiła, dotrze do osób sprawujących władzę wykonawczą i odniesie skutek. Bo będę mówiła o rzeczach bardzo, bardzo konkretnych. Występuję tu jako osoba, której leży na sercu los przemysłu lekkiego w Polsce - reprezentuję region łódzki - a także jako osoba, która walczy o egzystencję zakładów włókienniczych, o przemysł włókienniczy, przemysł lekki, przemysł tekstylny.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#SenatorZdzisławaJanowska">Otóż niepokoją mnie dane za miniony rok, dotyczące zmian związanych z eksportem i z importem materiałów i wyrobów włókienniczych. Na ten właśnie temat chciałabym powiedzieć kilka zdań.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#SenatorZdzisławaJanowska">Wiemy, że nie ma już w Polsce bardzo słabych zakładów przemysłu lekkiego, one się przez te wszystkie minione lata nie ostały. Nie twierdzę, że pozostały tylko silne zakłady. Zostały zakłady średnie: dobre, lepsze, słabsze, mniejsze, o różnej formie własności. Wszystkim nam powinno zależeć na obronie polskiego przemysłu lekkiego. Mamy dobre tradycje, a tego, co było nieopłacalne, kosztowało nas bardzo dużo, tak jak powiedziałam, już nie ma. To były wielkie molochy, które nie sprostały regułom gospodarki rynkowej. Te, które przetrwały, starają się utrzymać określony stan zatrudnienia, starają się, jak tylko mogą, produkować atrakcyjnie, modnie, starają się dostosować do konkurencji.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#SenatorZdzisławaJanowska">Ja mówię wyłącznie w imieniu tych zakładów, które nie mogą dostosować się do nowych reguł wobec nieuczciwej konkurencji. I o tej nieuczciwej konkurencji chcę mówić.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#SenatorZdzisławaJanowska">Nie dalej jak półtora miesiąca temu zostałam zaproszona w regionie łódzkim na spotkanie poświęcone nieuczciwej konkurencji w przemyśle lekkim, a konkretnie w przemyśle bawełnianym. Z postulatami z tego spotkania zjawiłam się w Ministerstwie Współpracy Gospodarczej z Zagranicą. Wyraźnie z nich wynikało, że są pewne materiały, których nam się w ogóle nie opłaca produkować w kraju i powinniśmy produkujące je wydziały czy nawet zakłady zamknąć wobec tego, co się dzieje przy imporcie określonych produktów.</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#SenatorZdzisławaJanowska">I tu zwracam się do szefa Głównego Urzędu Ceł. Ja wiem, że pan ma dobre intencje. Niemniej jednak to, co się dzieje na wejściu, na granicach, we wszelkiego rodzaju agencjach celnych w kraju, jest po prostu niedopuszczalne. Od lat wiemy, że na granicy dzieje się bardzo źle, że przychodzą kolejni szefowie GUC i właściwie niewiele się zmienia. Miliardy starych złotych, albo jeszcze więcej, nie zasilają skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#SenatorZdzisławaJanowska">Mówię o nieuczciwej konkurencji i o niestosowaniu żadnych postępowań antydumpingowych. Dam konkretny przykład: podszewka. Podszewka, która wpuszczana jest do kraju poniżej kosztów wytwarzania. Kiedy rozmawiam z producentami, dowiaduję się, że starają się maksymalnie tanio wyprodukować zupełnie dobrej jakości podszewkę i oferują ją za granicą za kilkadziesiąt centów: 50–60 centów. Tymczasem okazuje się, że ona wchodzi do naszego kraju za cenę o 30% niższą od kosztów wytwarzania. A więc, nie ma o czym mówić. Praktycznie podszewki nie powinno się produkować w kraju, produkcja jest nieopłacalna.</u>
          <u xml:id="u-46.8" who="#SenatorZdzisławaJanowska">Dlaczego tak się dzieje? Dlaczego ona wchodzi do kraju w taki sposób? Są powody.</u>
          <u xml:id="u-46.9" who="#SenatorZdzisławaJanowska">Przede wszystkim nie są wiarygodne kwity celne. Wypisane na nich ceny nie mogą być cenami realnymi. Dowiedziałam się w Ministerstwie Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, że celnikom nie wolno wpuścić importu tkanin poniżej określonej ceny. Kartki z tą informacją podobno wiszą w urzędach celnych, tylko niewiele z tego wynika. Przed chwilą, zanim pozwoliłam sobie zabrać tutaj głos, rozmawiałam z dyrektorami hurtowni i otrzymałam absolutnie wiarygodne informacje, że możemy natychmiast pojechać do Łodzi, przejść się do kilku hurtowni w moim mieście i będę mogła pokazać właśnie tę nierealną cenę za podszewkę, będę mogła pokazać bele tkanin w różnego rodzaju hurtowniach, przepuszczonych przez granicę z kwitami, które nijak się mają do wielkości i wartości towaru. Jeśli na przykład przy beli towaru jest napisane, że ona mierzy, załóżmy, 500 metrów, to chyba nikt przy zdrowych zmysłach nie powinien jej wpuścić na przejściu granicznym, skoro ona jest o wiele większa i o wiele grubsza od takiej, przy której jest napisane, że mierzy 5 tysięcy metrów. A takich przypadków mamy bardzo dużo. Dlatego jest tak, a nie inaczej.</u>
          <u xml:id="u-46.10" who="#SenatorZdzisławaJanowska">Nawiązuję ponownie do struktury naszego importu. Dynamika importu, jak państwo piszą, wyprzedziła dynamikę eksportu trzykrotnie, doprowadzając do ujemnego salda obrotu wyrobami tejże grupy. Głównymi pozycjami w imporcie jest bawełna, tkaniny bawełniane, przędza, tkaniny wełniane. Ja mówię o tkaninach, które są wpuszczane jako niekontrolowany, nieregulowany import z Tajwanu, z Singapuru, z krajów, wobec których nie robimy tego, co robią kraje zachodnie. To jest również informacja, którą otrzymałam od szefów kierujących firmą. Francja nie pozwala sobie na wpuszczenie maksymalnej liczby towarów z importu, Francja mówi o konkretnej kwocie: wpuszczam z Tajwanu taką ilość towaru, która jest dopuszczalna i która może, jak wiem, śmiało konkurować z moimi produktami. My natomiast wpuszczamy wszystko. Nie mówię już przy tym o tkaninach, które bez kwitów i bez pieniędzy do nas wjeżdżają.</u>
          <u xml:id="u-46.11" who="#SenatorZdzisławaJanowska">Stąd też apeluję do państwa, ażeby uczynić wszystko, żeby nasza produkcja - ta dobra produkcja, a nie ta, która nie jest nic warta, która nie trzyma się mody, która nie trzyma się jakości - była dalej naszą polską produkcją i żebyśmy potrafili z nieuczciwą konkurencją walczyć. Apeluję również do tych, którzy promują eksport polskich tkanin za granicą… Myślę, że można bardzo wiele uczynić również poprzez nasze placówki, które nie najlepiej pracują, i odbudować nasz eksport przemysłu lekkiego, przemysłu odzieżowego na Wschodzie. Oczywiście tylko takiego, który jest najlepszy, najtańszy i najmodniejszy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę o zabranie głosu pana senatora Aleksandra Gawronika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#SenatorAleksanderGawronik">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#SenatorAleksanderGawronik">Pozwalam sobie po raz drugi zabrać głos, ze zmniejszonym przez pana wicemarszałka limitem czasu, mniemając, że pan marszałek zechce mi jednak 3 minuty dołożyć.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#SenatorAleksanderGawronik">Przez te wszystkie, również pani senator Janowskiej, wystąpienia przewija się myśl, że my musimy się bronić. Jest to, powiedziałbym, takie działanie pacyfistyczne. Ja chciałbym zapytać z tej trybuny, dlaczego my nie atakujemy? To jest fundamentalne pytanie każdego zdrowo myślącego biznesmena, który chce wejść na rynek. Pojawiły się przecież różne tezy o ochronach. Kiedy się rynek chroni? Kiedy jest się na tyle silnym, że można jeszcze kogoś na ten rynek nie wpuścić.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#SenatorAleksanderGawronik">Chciałbym więc, żebyśmy odwrócili tę dyskusję, żeby ona poszła - ponieważ dzisiejszy dzień jest po prostu jednym z kolejnych dni naszego życia - w kierunku rozważań, co powinniśmy zrobić, żeby pójść do przodu, a nie żeby się ciągle zasłaniać przed atakami z różnych stron, a ataków jest tak dużo, że praktycznie na tę obronę nie mamy sił. Jesteśmy słabsi ekonomicznie, jesteśmy słabsi organizacyjnie, jesteśmy słabsi ideologicznie, bo ideologia sukcesu jest nam, jak na razie, niestety, nieznana.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#SenatorAleksanderGawronik">Pani senator mówiła tutaj o podszewkach… W Jankach pod Warszawą jest 300 hurtowni, które nimi handlują - akurat znam ten problem - przywożąc towar z Indii, Korei i Chin. Czy Łódź ma przy nich szansę? Żadnej szansy nie ma i nie będzie miał jej dlatego, że tam jest tańsza siła produkcyjna, a jakość tego towaru jest przynajmniej zbliżona. Zachodzi pytanie, czy wobec tego nie należało zaproponować jakiegoś programu w systemie wieloletnim dla organizacji rynku łódzkiego, tak żeby ludzie mieli zagwarantowaną pracę? Bo trzeba wyraźnie odróżnić rynek producenta od rynku handlowego i od rynku konsumenta. To są pewne parametry, które muszą się zgadzać.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#SenatorAleksanderGawronik">Nie może być takiej sytuacji, o której tutaj - przepraszam, że mówię nazwiskami, ale to w dowód szacunku dla ludzi, którzy przemawiali - mówił pan senator Gajewski odnośnie do rynku drobiowego. Czy nam zależy na tym, żeby produkować kury w kraju? A może byłoby lepiej, żeby pan senator wyjechał z kraju? Nie w sensie dosłownym, ale żeby zainwestował na rynku amerykańskim kilkaset czy kilka milionów dolarów, które uzyska od nieobecnego pana prezesa Kozińskiego, który gdy był tutaj, to drzemał, zamiast słuchać tego, co my mówimy… I żeby w ten sposób zbudował pan senator rynek i przysyłał stamtąd tutaj te kurczaki, godziwie na tym zarabiając. Rzecz bowiem polega nie na tym, żeby dokładać, lecz żeby na tym zarabiać. Pytanie, gdzie się zarabia, jest pytaniem w dniu dzisiejszym bezzasadnym. Wybiera się miejsce, w którym dostaje się najkorzystniejsze warunki do inwestowania i najkorzystniejsze warunki do uzyskania ceny. To są fundamentalne prawa.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#SenatorAleksanderGawronik">Jeżeli przeszkadzają nam czasem urzędnicy, to ja się zawsze pytam, czy dlatego, że nie chcą? Przeważnie nie bardzo wiedzą, o co chodzi. Zdarza się czasem, że urzędnik na skutek tego, że w parlamencie trwa jakaś strasznie ważna debata polityczna, nie może wykorzystać czasu przeznaczonego na swoją pracę, która ma wspierać biznesmenów - bo o nich przede wszystkim powinniśmy mówić - i traci czas na odpowiadanie na jakieś nonsensowne zawiłości, co praktycznie zjada mu czas przeznaczony na pracę merytoryczną. To są fakty, które trzeba po prostu znać.</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#SenatorAleksanderGawronik">Panie Marszałku, Panie i Panowie Senatorowie! Wydaje mi się, że powinniśmy w pewnym momencie zakończyć dyskusję nad ochroną polskiego rynku, a zacząć dyskusję nad ekspansją polskiego rynku. Trzeba powiedzieć, że najlepszą obroną jest atak. Jest pytanie, kogo mamy zaatakować, czym mamy zaatakować i kiedy zaatakować? Stara prawda mówi, że jak się człowiek za bardzo przymierza do ataku, to przeciwnicy dawno już siedzą na jego pozycjach. Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że w biznesie decydują przede wszystkim szybkość, precyzja i opłacalność.</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#SenatorAleksanderGawronik">Możemy mówić o cenach dumpingowych, możemy mówić o korupcji na granicy… To są zjawiska znane, ale to nie są zjawiska, które determinują to działanie. To są zjawiska, które się pojawiają na skutek nieudolności naszego marszu do przodu. Bo skoro my nie idziemy do przodu, to znaczy, że ktoś za nas ten marsz wykona. I oni przejmują nasze rynki. Ja mówię „oni” o ludziach, którzy są zdolniejsi, sprawniejsi, czasem są skorumpowani, co jest osobnym zagadnieniem… Mówimy o ludziach, którzy lepiej wykorzystują tę szansę. Musimy sobie na tej sali zdać sprawę, że naszym zadaniem - przynajmniej ja to tak pojmuję - jest uświadomić ludziom, którzy kreują biznes, że jeżeli ktoś chce coś produkować, to nie znaczy, że ma to produkować do końca życia i niekoniecznie w tym miejscu, w którym zawsze jego dziad, babcia i matka pracowali. Może to być zupełnie coś innego i gdzie indziej.</u>
          <u xml:id="u-48.9" who="#SenatorAleksanderGawronik">Granice się otwierają, ludzie się przemieszczają. Po to wymyślono samoloty, żeby lecieć na drugi koniec świata, tam coś kupić i sprzedać. Mówimy o polityce handlu zagranicznego. Handel polega na wymianie towarów i myśli. A nienowoczesna myśl nigdy jeszcze na szczęście nie zwyciężyła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę o zabranie głosu, jako ostatniego z mówców, pana senatora Wacława Strażewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#SenatorWacławStrażewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#SenatorWacławStrażewicz">Jeszcze przed przerwą w naszej debacie pojawił się bardzo silnie wątek rolniczy. Pozwólcie państwo, że już tak całkiem na zakończenie jeszcze trochę ten wątek pociągnę. Powinienem się zmieścić w połowie przysługującego mi regulaminowo czasu.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#SenatorWacławStrażewicz">Jeszcze przed przerwą pan senator Gawronik, mówiąc o samopoczuciu różnych grup społecznych, raczył wymienić rolników. Polskie Stronnictwo Ludowe - formacja polityczna, którą reprezentuję, zabierając często głos w sprawie rolnictwa - nie ma na względzie tylko pełnej szczęśliwości rolników, ale bardziej poważne cele niedoceniane przez innych, mianowicie suwerenność żywnościową państwa czy dobry towar, który można sprzedawać za granicą.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#SenatorWacławStrażewicz">W trakcie debaty ktoś na tej sali powiedział, że aby móc handlować, trzeba mieć towar odpowiednio tani i jakościowo bardzo dobry. Nasze ekstensywne rolnictwo, często złośliwie nazywane skansenowym, poprzez to, że do produkcji żywności zużywa odpowiednio mniej środków ochrony roślin i jest prowadzone w czystym ekologicznie rejonie Europy, produkuje bardzo dobry towar, który może się dobrze sprzedawać za granicą. Biorąc pod uwagę sięgające średniowiecza tradycje handlu żywnością, nie można przejść obojętnie obok zjawiska pogłębiającego się deficytu handlu żywnością. Przecież w okresie PRL saldo handlowe było zawsze dodatnie.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#SenatorWacławStrażewicz">Uważam, że poprzez dynamiczną promocję polska żywność może stać się hitem na rynkach światowych. Przecież takim hitem nie będzie nasza elektronika, przemysł maszynowy, samochodowy czy inny. Zapewne jeszcze dzisiaj zagorzali kibice pamiętają napisy na bandach lodowisk całego świata reklamujące, obok reklam różnych renomowanych firm, szynkę „Krakus” oraz naszą wódkę „Wyborową”. W ostatnich latach poprawiło się przetwórstwo rolno-spożywcze. Mamy dobrze przetworzoną żywność, ładnie opakowaną. Zróbmy więc wszystko, żeby polska żywność mająca walory, o których mówiłem, stała się hitem na rynkach światowych, a myślę, że w ten sposób nasz bilans ujemny w handlu zagranicznym znacznie się poprawi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Zgłosił się ponownie pan senator Wojciech Kruk.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#SenatorWojciechKruk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#SenatorWojciechKruk">Właściwie mam pytanie do przedstawicieli rządu, ale ponieważ jest ono ciut dłuższe, dlatego pozwoliłem sobie je zgłosić jeszcze w ramach debaty. Ale najpierw może ad vocem wypowiedzi senatora Gawronika.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#SenatorWojciechKruk">Panie Senatorze Gajewski, ja też życzyłbym sobie, żeby pan umiał robić świetne interesy w Stanach Zjednoczonych, czego i panu życzę. Jednak, Panie Senatorze Gawronik, to chyba nie jest pomysł dla naszego kraju. Tu mieszka 40 milionów ludzi, wobec tego dobrze by było, żeby co drugi miał dobrą pracę, społecznie akceptowaną, pracę, która właśnie w parametrach wymiany światowej byłaby tą akceptowalną pracą. I chyba nie możemy wszyscy wyjechać z tego kraju i nie pracować w nim. Musimy szukać takich reguł pracy, takiej organizacji, żeby ludzie w Polsce mogli zarabiać, jak dzisiaj, 400 dolarów i każdego roku trochę więcej. Istotne jest natomiast, żeby to była praca społecznie akceptowana w światowym podziale pracy.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#SenatorWojciechKruk">Jeżeli państwo pozwolą, chciałbym teraz zadać właśnie takie pytania… Otrzymujemy wiele danych statystycznych dotyczących polskiego eksportu. I dobrze. Sądzę jednak, że te dane, gdyby były troszkę inaczej usystematyzowane, udzieliłyby nam wielu odpowiedzi na pytania związane z polskim handlem zagranicznym.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#SenatorWojciechKruk">Proponowałbym, żeby przedstawiciele odpowiednich ministerstw przedstawili nam w najbliższym czasie - jeśli to się uda, to jeszcze dzisiaj, podczas tej debaty, ale to jest prawdopodobnie niemożliwe - dane z takim podziałem.</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#SenatorWojciechKruk">Po pierwsze, podział na eksport towarów produkowanych przez przedsiębiorstwa pracujące normalnie, eksport tych towarów, które są dotowane - mam tutaj na myśli na przykład górnictwo oraz eksport towarów wytwarzanych przez firmy, które są na skraju bankructwa - tu mamy przykład Stoczni Gdańskiej. Oddzielmy to od siebie. Jaki procent naszego eksportu stanowi to, co naprawdę zarabia dla naszego kraju? Powiedzmy, że przy tym pracuje ponad 80% społeczeństwa, czyli pracowników zatrudnionych w firmach obsługujących eksport, a około 12% pracuje w tych firmach, które są deficytowe i dofinansowywane przez całą naszą gospodarkę.</u>
          <u xml:id="u-52.6" who="#SenatorWojciechKruk">Po drugie, byłoby dobrze, gdybyśmy mogli uzyskać odpowiedź na inne pytanie: jaki procent polskiego eksportu jest realizowany w przedsiębiorstwach sprywatyzowanych? W przedsiębiorstwach sprywatyzowanych czy nawet w spółkach skarbu państwa. Ciekawe, jaki procent naszego eksportu jest realizowany przez podmioty z udziałem kapitału zagranicznego i jak to się ma do liczby osób pracujących w tych firmach?</u>
          <u xml:id="u-52.7" who="#SenatorWojciechKruk">Sądzę, że gdybyśmy dostali dokładne dane, mówiące, że w firmach z kapitałem zagranicznym pracuje 3% Polaków, i że z firm tych pochodzi tyle i tyle procent eksportu, to może udałoby się rozwiać wiele mitów związanych właśnie z prywatyzacją, z przemianami w naszym kraju. Byłbym zobowiązany za przedstawienie nam tych danych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#MarszałekAdamStruzik">Chciałbym teraz udzielić głosu zaproszonym na tę debatę gościom, przedstawicielom rządu. Myślę, że uczynimy to zgodnie ze zgłoszeniami, bo są tutaj zapisane - nie tyle do wystąpień, ile jako obecne - 23 osoby, przy czym część przedstawicieli rządu jest nieobecna. Proszę o zgłaszanie się kolejno do głosu.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#MarszałekAdamStruzik">Kto z państwa, pań i panów senatorów chciałby zabrać Głos jako pierwszy?</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Janusz Kaczurba: Może stamtąd.)</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#MarszałekAdamStruzik">Tak, oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#MarszałekAdamStruzik">Pan minister Janusz Kaczurba, podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki. Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Przy podziale zadań w kierownictwie Ministerstwa Gospodarki powierzono mi kierowanie sektorem zewnętrznych stosunków gospodarczych. Sferą tą zajmuje się kilku członków ministerstwa. Pan minister Kaczmarek, który z całą pewnością uczestniczyłby w tej debacie, jest dziś razem z delegacją premiera w Paryżu. Stąd też chciałbym w jego imieniu przeprosić za jego nieobecność.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Jest to, w moim przekonaniu, debata bardzo potrzebna i bardzo na czasie - także ze względu na fakt, iż jesteśmy na progu egzystencji Ministerstwa Gospodarki. Sądzę, że wszyscy powinniśmy być zainteresowani tym, aby działania tej instytucji spełniały nasze oczekiwania, by wspierały zdrowe tendencje w kierowaniu gospodarką tego kraju. W takim zakresie oczywiście, w jakim rząd - mam nadzieję, że w coraz mniejszym stopniu - na bieg tej gospodarki może wpływać. Debata pozwala też na wyjaśnienie wielu nieścisłych opinii i kwestii, co do których rząd zajmuje czy może zająć nieco odmienne stanowisko niż to, które tu było prezentowane.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Przede wszystkim chciałbym stwierdzić coś, co jest oczywistym banałem, ale wymaga przypomnienia: że jesteśmy w ósmym roku reformy, której istotą jest odchodzenie od dominacji państwa w gospodarce i oswajanie się z regulacyjną rolą rynku nawet tam, gdzie może to być bolesne.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">W czym wyraża się globalizacja handlu światowego… Osobiście bardzo się cieszę, że ten znakomity termin znalazł się w tytule tej debaty. Otóż, po pierwsze, globalizacja handlu światowego wyraża się w jego skali. W roku bieżącym wysokość obrotów w światowym handlu towarami przekroczy 5 bilionów dolarów.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Po drugie, wyraża się w charakterze uregulowań prawnych systemu WTO, którego sygnatariuszami jest dzisiaj 128 państw — ten system prawny stał się powszechnie obowiązujący w świecie. Jest to dla wszystkich krajów ten sam system prawny. Sygnatariusze WTO zobowiązali się bowiem do tego, że żadna norma ich prawa wewnętrznego nie może być w kolizji z normami obligatoryjnymi Światowej Organizacji Handlu. Takie zobowiązanie przyjęła też, rzecz jasna, Polska. My też od naszych partnerów oczekujemy respektowania takich samych zasad.</u>
          <u xml:id="u-54.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Po trzecie, wyraźna globalizacja rosnącej roli producentów — zwłaszcza korporacji multinarodowych, na które dziś przypada około 1/3 handlu światowego — wyraża się w coraz silniejszych powiązaniach między handlem a usługami. Wartość światowego rynku usług, które przekraczają granice macierzystych państw, wynosi obecnie 1 bilion 200 miliardów dolarów. Ale przede wszystkim globalizacja oznacza możliwość optymalizacji przez indywidualnego producenta Czy konsumenta kosztów produkcji czy konsumpcji, dzięki prawu do sięgania do najtańszych źródeł zaopatrzenia. Dlatego kraje tynkowe obniżyły protekcję celną z 40% po wojnie do 5% dzisiaj, przeciętnie — dlatego redukują bariery poza celne i dlatego Polska czyni to samo. Ten aspekt został już zauważony w dyskusji. Ale chciałbym jeszcze raz podkreślić jego szczególną wagę. Nie możemy bowiem oczekiwać, że rząd — jakikolwiek rząd w kraju demokratycznym — będzie stawał między producentem a jego prawem wyboru, dotyczącym efektywności tej produkcji, na którą przeznacza własne środki.</u>
          <u xml:id="u-54.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Jeszcze kilka słów uzupełnienia odnośnie do wyników handlu zagranicznego w roku 1996. Wyniki te dotychczas nie były nam jeszcze znane. W tej chwili mają jeszcze nieoficjalny charakter, ale są to — w moim przekonaniu — już dość dokładne dane. Tak więc z całą pewnością jest to najwyższy poziom obrotów handlu zagranicznego globalnie, jaki mieliśmy do tej pory — zarówno w zakresie eksportu, jak i importu. Blisko 60 miliardów dolarów łącznie. W naszym przekonaniu, jest to trwałe związanie interesów i losów firm z obrotem międzynarodowym. Ten proces traktujemy jako nieodwracalny. Rozwój prohandlowy kiedyś był praktycznie nieistniejącym pojęciem, dzisiaj stał się rzeczywistością bardzo wielu podmiotów gospodarczych i trwałym elementem ich strategii. Nasz eksport wzrósł o 5%, a więc wzrastał dokładnie w takim tempie, w jakim wzrastał eksport światowy. Import zwiększył się, to fakt, o bardzo duży wskaźnik — 31. Prognoza deficytu bilansu handlowego w ujęciu płatniczym obecnie wyraża się kwotą 8,3 miliarda dolarów.</u>
          <u xml:id="u-54.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Prognoza na rok 1997. Jeżeli do tych wielkości faktycznych odniesiemy założenia, które były przyjęte w budżecie - a więc wzrost eksportu o 15% i wzrost importu o 21% - to wówczas saldo w roku bieżącym wyniesie co najmniej 9,5 miliarda dolarów. Ale gwoli rzetelności muszę powiedzieć, że są prognozy wskazujące na to, że te sumy mogą być wyższe.</u>
          <u xml:id="u-54.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Chciałbym w tym kontekście odnieść się do podnoszonego tu wątku handlu przygranicznego. Otóż tak się zdarza, że istotny argument dotyczący wpływów z tego handlu, argument rzeczywisty, jeżeli chodzi o stan pozycji płatniczej kraju, bywa często, w moim przekonaniu, używany dość arbitralnie, aby opisać zjawiska zachodzące w handlu zagranicznym, oficjalnie rejestrowane. Po pierwsze, chcę powiedzieć, że kraje na ogół w swoich statystykach podają to, co jest handlem oficjalnym. Po drugie, co jest bardzo ważne, polityka handlowa jako polityka, to nic innego jak świadome kształtowanie procesów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-54.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Handel przygraniczny - krasnale ogrodowe przewożone w bagażnikach samochodów - raczej trudno poddaje się rygorom tak rozumianej polityki. Poza tym jest to kategoria, bądźmy szczerzy, dość umowna. Bo przecież dlaczego odnosić to tylko do ruchu przy granicy, dlaczego nie odnieść tego do sprzedaży na Stadionie Dziesięciolecia? A dlaczego nie odnieść tego w ogóle do tego wszystkiego, co wymienia się w kantorach?</u>
          <u xml:id="u-54.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Zatem jeżeli mówimy o polityce handlu zagranicznego, to mówmy o tym, co jest sterowalne dzięki świadomym decyzjom, czyli o handlu oficjalnie rejestrowanym. Dlatego też resort gospodarki będzie przedstawiał tego rodzaju interpretacje. Naszą główną słabą stroną jest strukturalny charakter tego deficytu. Proste rezerwy wzrostu eksportu zostały wyczerpane. Po pierwsze, przedsiębiorstwa przeszły na ściślejszy rachunek ekonomiczny, a więc często nie opłaca im się już prowadzić produkcji mało przetworzonej, która poprzednio „robiła kasę”. Po drugie, jest to płytka baza eksportu. Po trzecie, wskaźnik agregatowy - tylko 22% produkcji przemysłu trafia na rynki eksportowe. Konsekwencje: duża podatność na wahania bieżącej koniunktury zagranicznej. Spadek dynamiki eksportu światowego z 19% w roku 1995 do 5% w 1996 r. niemal dokładnie pokrywa się z tym, co działo się w naszym handlu. Po prostu byliśmy ofiarami tego samego procesu.</u>
          <u xml:id="u-54.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Kolejnym elementem jest eurokoncentracja — 70% handlu trafia na rynek Unii Europejskiej, stamtąd pochodzi też podobna wielkość importu. Wystarczyło, że rynek niemiecki zanotował spadek absolutnego wolumenu importu w roku bieżącym i w roku ubiegłym, abyśmy na tym rynku odnotowali bardzo złe wyniki. Zresztą stagnację popytu importowego odnotowano w całej Europie Zachodniej.</u>
          <u xml:id="u-54.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Niski stopień specjalizacji i konkurencyjności międzynarodowej jest następnym czynnikiem. Dam przykład. Jak wiadomo, mamy około 2 tysięcy eksporterów palet. Palety nie są produktami równie złożonymi jak komputery. Są one jednak jednymi z nielicznych, na których w Polsce widnieje dumna nazwa „Euro”. Niedługo jednak nasza radość może się skończyć, dlatego że są już kraje zachodnie, które twierdzą, że te nasze europalety nie spełniają wymogów jakościowych. Takim krajem jest na przykład Austria. Prawdopodobnie wkrótce również ten produkt zostanie zdyskwalifikowany — jeden z nielicznych, które spełniały normy eksportowe Unii Europejskiej. Ostatnim czynnikiem jest małe doświadczenie operacyjne większości eksporterów, szczególnie nowych.</u>
          <u xml:id="u-54.14" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">To są przyczyny faktyczne, proszę pań i panów senatorów. Nie te sugerowane tutaj w dyskusji, jako rzekomo makiawelistyczne próby jednego z koalicjantów, aby traktować handel zagraniczny jak pionek w konfliktach wewnątrzkoalicyjnych.</u>
          <u xml:id="u-54.15" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Natomiast nasze główne mocne strony, to rosnący udział prywatnych handlowców - odpowiadam na pytanie zadane przed chwilą - to jest obecnie około 70% handlu i udział ten rośnie; to jest rosnąca powszechność działalności handlowej - ponad 100 tysięcy krajowych firm eksportuje - i wysoki udział importu zaopatrzeniowo-inwestycyjnego w imporcie ogólnym, sięgający 80%. Jednakże w przybliżeniu jedynie 15% z tych 80% faktycznie stanowi import inwestycyjny, czyli ten, który ma modernizować gospodarkę. Uważamy, że jest to zbyt mały wskaźnik.</u>
          <u xml:id="u-54.16" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Czy istnieje program polityki handlu zagranicznego? Powiedziałbym w ten sposób - jeżeli mało konkretne i dość wieloznaczne pojęcie „program” miało być rozumiane jako plan ingerencji rządu, protekcji i selektywnego wspierania pewnych producentów, to takiego planu nie ma i nie będzie. W toku wielu debat z udziałem bardzo doświadczonych partnerów zagranicznych musieliśmy wszyscy dojść do wniosku, że model azjatycki jest nie do powtórzenia. Wszystkie kraje, które odniosły sukces, płaciły za ten sukces przede wszystkim wysokim stopniem etatyzmu i na ogół dość niskim standardem demokracji. To, co się dzieje dzisiaj w Korei, jest tego przykładem. Japonia weszła na drogę proeksportowego rozwoju podczas amerykańskiej okupacji i w warunkach bardzo autorytarnych rządów. Taki model można mnożyć. Tego się już, niestety, powtórzyć nie da. Jeżeli natomiast mamy rozumieć politykę handlową jako świadomie kształtowaną sekwencję powiązań z rynkiem międzynarodowym, z gospodarką światową, to program ten jest budowany i w dużym stopniu już został zbudowany. Jego filary to nasz udział w systemie WTO, w OECD, nasze stosunki z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-54.17" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">O stopniu jakości powiązań z globalną i regionalną gospodarką światową w warunkach rynkowych decydują zatem niezależne podmioty gospodarcze i system ekonomiczny, a nie rząd. Jaki jest stan tych „narzędzi”? Sądzę, że kolejne rządy - podkreślam, że kolejne, sięgam do całego ośmioletniego okresu reform - stworzyły bardzo zaawansowane instrumentarium handlu zagranicznego, niewymagające istotnego, przedmiotowego rozszerzenia. Jego główne elementy to: deetatyzacja działalności handlowej, szeroki do niej dostęp oraz określone tendencje w reżimie celnym - przyjęcie zobowiązań redukcji i stabilizacji ceł. Te wszystkie zmiany wydają się istnieć poza obszarem ryzyka regresu systemowego.</u>
          <u xml:id="u-54.18" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Nie dość ustabilizowana jest natomiast polityka w zakresie reguł konkurencji, zwłaszcza dotycząca pomocy publicznej dla przedsiębiorstw. Ten brak jednoznaczności może być wykorzystany przeciw interesom Polski, gdyby były podejmowane, bardzo rygorystyczne zresztą, próby egzekwowania przepisów antysubwencyjnych. Wreszcie, w moim przekonaniu, nadmiernie rozbudowany jest kompleks regulacji parataryfowych, kontyngentów, które nawet jeżeli mają charakter preferencyjny, to i tak są elementem nieprzewidywalnym i, de facto, elementem biurokratycznej ingerencji w przebieg procesów gospodarczych. Ponadto zaliczam do tych anomalii również zagmatwaną praktykę norm standardów technicznych i wyjątkowy status zarówno sektora samochodowego, jak i energetycznego. Niewątpliwie wymaga refleksji polityka kursowa oraz polityka kredytu wewnętrznego — i to pod kątem zapewnienia ich trwałej spójności z postulatem aktywnej roli handlu zagranicznego jako wiodącego czynnika wzrostu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-54.19" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Jakie główne zadania formułuje rząd, a w jego ramach Ministerstwo Gospodarki, mające wkrótce przedłożyć rządowi stosowne propozycje?</u>
          <u xml:id="u-54.20" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Po pierwsze - konstatujemy, że narastające dysproporcje dynamiki eksportu i importu oraz wzrost deficytu wprowadziły handel zagraniczny w sferę zagrożeń gospodarczych. Obecnie te zjawiska i ich tło ekonomiczne są analizowane przez Ministerstwo Gospodarki pod kątem zaproponowania rządowi zakresu niezbędnych środków. Przedłożenie takie pojawi się do połowy lutego. Będziemy radzi, mogąc podzielić się nim z Wysokim Senatem.</u>
          <u xml:id="u-54.21" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Po drugie - w zakresie polityki przemysłowej będziemy szukać instrumentów nakierowanych bardziej proeksportowo. Po raz pierwszy pojawiła się taka szansa. W poprzednich warunkach działania rządu wektory często znosiły się wzajemnie. Występował duży stopień neutralizacji inicjatyw, dotyczących z jednej strony rozwoju pewnych branż, a z drugiej - korygowania tych poczynań o element przestrogi przed uruchomieniem retardacji na rynkach zewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-54.22" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Dzisiaj przyjmujemy tezę Ministerstwa Gospodarki, że proeksportowość zaczyna się na desce projektanta, On musi planować produkt, mając wizje jego zbytu na rynkach zewnętrznych w długim okresie. Dotyczy to głównie chemii i przemysłu elektromaszynowego. To właśnie w tych dziedzinach powstało ponad 80% deficytu handlowego. Dotyczy to też przemysłu spożywczego, jako mającego szansę dobrego rozwoju. Uznaję wiele argumentów, które padły w dyskusji w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-54.23" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Wreszcie, wzmocnienie funkcji promocyjnych. Powstaje Agencja Promocji Handlu i Inwestycji, która będzie dysponowała środkami rządu oraz tymi, które były w dyspozycji Agencji Promocji Inwestycji Zagranicznych. Do tej pory często bowiem ich funkcje nakładały się, występowało nieracjonalne rozproszenie środków.</u>
          <u xml:id="u-54.24" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Chcemy także dokonać przeglądu funkcjonowania placówek ekonomiczno-handlowych, które - na mocy ustawy o urzędzie ministra gospodarki - są podporządkowane merytorycznie ministrowi gospodarki. Przegląd ma być dokonany pod kątem zwiększenia ich funkcji promocyjnych wobec całej gospodarki usługowej w stosunku do podmiotu. Prosimy wszystkich naszych partnerów, również w tym wysokim gremium, abyśmy mogli stale uzyskiwać konkretne krytyczne informacje i sugestie dotyczące poprawy działalności tych instytucji. Uważamy wszakże również, że jest potrzebna wyważona ocena funkcjonowania tych jednostek, dość nielicznych, bo jeżeli chodzi o stan kadr, to obejmują one 322 etaty w skali świata.</u>
          <u xml:id="u-54.25" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Zadanie szczególne, jedno z najważniejszych, jeśli nie najważniejsze, to przygotowanie się do negocjacji akcesyjnych z Unią Europejską w zakresie problematyki handlowej.</u>
          <u xml:id="u-54.26" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Kolejne ważne zadanie to ocena możliwości dalszego ułatwienia handlu z obszarem postradzieckim. Do końca marca na mocy porozumienia z Rosją mamy przygotować wspólny dokument polsko-rosyjski, który zawierać będzie analizę wszystkich ograniczeń występujących w handlu. Celem tego dokumentu ma być zaproponowanie rządowi polskiemu i rządowi rosyjskiemu oceny możliwości liberalizacji handlu oraz perspektyw zawarcia porozumienia o wolnym handlu, aczkolwiek zawarcie tego rodzaju porozumienia warunkujemy przystąpieniem Rosji do Światowej Organizacji Handlu. A dlaczego? Dlatego, że w handlu z partnerem tak ważnym, z partnerem o nieustabilizowanym systemie ekonomicznym niezmiernie istotne jest posiadanie minimalnej pewności, że będzie on respektował powszechnie przyjęte reguły postępowania. Nie będąc członkiem WTO, Rosja nie jest zobowiązana do stosowania reguł rzetelnej konkurencji. Chcemy uniknąć ryzyka z tym związanego.</u>
          <u xml:id="u-54.27" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">W tym kontekście podejmujemy prace, w tej chwili będące już w finalnej fazie, nad dekapitalizowaniem Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych. Przeznaczone zostaje na to 200 milionów złotych - chodzi o to, aby umożliwić rozwój tej ważnej instytucji, aczkolwiek marginalnie tylko partycypującej we wspieraniu handlu. Nawiasem mówiąc, środki KUKE nie są wykorzystywane nie dlatego, że rząd stwarza przeszkody, tylko dlatego, że nie ma popytu na te środki ze strony przedsiębiorstw. Chcemy przede wszystkim ubezpieczyć ryzyko polityczne, a także ryzyko gospodarcze na obszarach na wschód od Polski.</u>
          <u xml:id="u-54.28" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Następne zadanie polega na dalszym usprawnianiu administracji handlu zagranicznego poprzez ponowny przegląd polityki kontyngentowania, która rzeczywiście w dalszym ciągu wykazuje bardzo wiele mankamentów. Czasami są to źle w czasie rozłożone realizacje kontyngentów, czasami zaś przypadki zbędnych kontyngentów związane z wszystkim, co to może oznaczać, a co występuje w różnych kategoriach zachowań, czasami bardzo nagannych.</u>
          <u xml:id="u-54.29" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Kolejną kwestią jest utworzenie na tej podstawie systemu ochrony przed nierzetelną konkurencją. Chciałbym nawiązać teraz do dotyczącej doświadczeń przemysłu lekkiego wypowiedzi pani senator.</u>
          <u xml:id="u-54.30" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Muszę powiedzieć, że rząd polski korzysta w tym zakresie z tych samych praw, z których korzystają inne rządy, jeżeli chodzi o uruchomienie postępowań, które miałyby na celu zabezpieczanie naszych przedsiębiorstw przed efektami nierzetelnej i subwencjonowanej konkurencji lub konkurencji nierzetelnej ze względu na zaniżanie cen albo po prostu stosowanie cen dumpingowych. Niezbędnym wszakże warunkiem jest to, aby zainteresowani producenci wykazali inicjatywę i przedstawili dowody, które umożliwią rządowi podjęcie odpowiednich postępowań. Oznacza to, że takie dowody powinny być przedstawione co najmniej w imieniu 25% producentów krajowych. Mieliśmy już tego rodzaju wystąpienia ze strony kilku innych gałęzi przemysłu. W tej chwili postępowania antydumpingowe przeciwko polskim towarom za granicą obejmują obrót o wartości prawie 100 milionów dolarów, z tego niestety aż 98% na rynku Unii Europejskiej. Od czerwca Polska będzie w stanie podjąć w pełnym zakresie działania o podobnym charakterze wszędzie tam, gdzie znajduje to uzasadnienie w postaci faktów. Ośrodkiem, który będzie administrował tym systemem, będzie Ministerstwo Gospodarki, a dokładnie Departament Instrumentów Polityki Gospodarczej. Zainteresowani producenci winni się skontaktować z tym ośrodkiem, aby można było rozpocząć odpowiednie procedury. Warunkiem ich rozpoczęcia - tu nawiązuję do jednego z pytań w dyskusji - jest przyjęcie przez Sejm i Senat pakietu 5 ustaw, które w lutym mają być dyskutowane w Sejmie. Ustawy te będą dotyczyły procedur antydumpingowych, antysubwencyjnych i ochronnych oraz kontyngentów, a także instrumentów kontroli eksportu o charakterze wojskowym. Wszystkie te legislacje są oparte na normach międzynarodowych, na prawie Unii Europejskiej i są elementem dostosowywania się do Unii Europejskiej, a ich przyjęcie faktycznie dokończy proces budowy systemu instrumentów handlu zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-54.31" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Ostatni obszar działalności to obszernie tu dyskutowana tematyka rolna. Jeżeli chodzi o fakty, to o deficycie rolnym decyduje stan występujący w dwóch segmentach tego rynku, czyli w rynku zbóż i w rynku nasion oleistych. Stawiam tutaj tezę, iż mamy tanie surowce i wydajnych producentów rolnych. A zatem dlaczego nie jesteśmy konkurencyjni na rynkach międzynarodowych?</u>
          <u xml:id="u-54.32" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Zgłoszono przykład konkretnego towaru - szynka „Krakus”. Bardzo chętnie podejmę ten wątek, ponieważ pozwala on dokładnie zilustrować to, co chcę przekazać. Szynka „Krakus” jest oczywiście u nas produkowana i sprzedawana w Stanach Zjednoczonych pod kontrolą polskiego eksportera, u którego rentowność produkcji surowca krajowego była niewystarczająca. Stało się tak dlatego, że wskaźnik rentowności netto przy korzystaniu z surowca krajowego wynosił średnio 4%.</u>
          <u xml:id="u-54.33" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Kolejna sprawa to kwestia relacji makro. Proszę uprzejmie, aby państwo zwrócili uwagę na to, że jakieś realia ekonomiczne muszą się kryć za następującym zestawieniem statystyk. Otóż, udział produkcji rolnej w produkcie krajowym brutto wynosi na Węgrzech 6,2%, natomiast udział zatrudnienia rolniczego w całym zatrudnieniu 10%. Na Słowacji te proporcje to 5,5% do 7%, w Czechach 3,3% do 5%, w Unii Europejskiej 2,2% do 5%, a u nas jest to 6% do 25%. Gdzieś koszt tej dysproporcji musi się ujawnić i przynieść konsekwencje. Chyba że przyjmiemy zasadę, iż pewien sektor ma być traktowany z góry selektywnie, preferencyjnie i korzystać z nieograniczonego wsparcia. Oczywiście, odkłada się to w postaci określonych wskaźników rentowności, które rzutują na koszt eksportu.</u>
          <u xml:id="u-54.34" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Inny podnoszony argument to ekologiczna żywność. Zgadzam się z tym. Polska jest znakomicie usytuowanym krajem i wielu inwestorów wiązało z tym nadzieje. Ale u nas areał objęty produkcją zdrowej żywności, certyfikowanej zdrowej żywności, liczy 4 tysiące hektarów, a we Francji liczy 100 tysięcy hektarów.</u>
          <u xml:id="u-54.35" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Kwestia kontroli jakościowej. Oczywiście posiadamy instrumenty w tym zakresie i możemy je stosować, ale przy założeniu, że te same normy będziemy stosować do produktów krajowych. To jest wymóg, który spoczywa na nas z mocy prawa międzynarodowego, i trzeba sobie zdawać sprawę z konieczności zachowania pełnej symetrii w traktowaniu różnych dostawców.</u>
          <u xml:id="u-54.36" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Jeśli chodzi o zboża, to nie chciałbym się w ten wątek zagłębiać, bo w ostatnim czasie był on dyskutowany. Pragnę wszakże przypomnieć, że wprowadzenie zawieszenia ceł na poziomie zerowym nastąpiło w sytuacji, kiedy producenci po prostu popełnili błąd w ocenie tendencji cenowych na rynku. Agencja Rynku Rolnego interweniowała w momencie, kiedy po bezskutecznych próbach zachęty do zwiększenia skupu zboża cena krajowa została ustalona na poziomie 600 złotych za tonę, a ceny rynku międzynarodowego poszły w dół, przy jednoczesnej wysokiej rentowności produkcji krajowej. Według ocen Instytutu Ekonomiki Rolnictwa ta rentowność sięga blisko 50% w niektórych asortymentach zbóż, a więc osiąga poziom nie notowany w żadnej dziedzinie przemysłowej. Cóż zatem stało na przeszkodzie, ażeby producenci, którzy mieli tak duży margines potencjalnej rentowności, nie opuścili 10 czy 20 złotych na tonie zboża, po to, aby wejść w miejsce importu? Takie właśnie było tło sytuacji, w której doszło do zawieszenia ceł. Sądzę jednak, że w tej sprawie bardziej kompetentnie wypowiedzą się przedstawiciele resortu rolnictwa, którzy są tu obecni. Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Proponuję, proszę państwa, żeby senatorowie przygotowywali pytania do poszczególnych panów ministrów, ponieważ nie chciałbym prowadzić dyskusji z każdym ministrem oddzielnie. Później senatorowie będą mogli zadawać pytania kolejnym ministrom.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę o zabranie głosu pana Mieczysława Nogaja, prezesa Głównego Urzędu Ceł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Szanowne Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Uznałem, że powinienem poruszyć temat, jaki tutaj się przewijał, istotny dla tych wszystkich, którzy prowadzą działalność z zakresu handlu zagranicznego, czyli sprowadzają i eksportują towary. Mianowicie, kwestię zwalczania rosnącej liczby przypadków zaniżania wartości celnej towarów. Administracja celna, aby wyeliminować to zjawisko, podjęła wiele działań, które wynikają z przepisów ustawy „Prawo celne” i z innych obecnie obowiązujących.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Po pierwsze, do podejmowanych przez nas działań należy szczegółowe badanie dokumentów załączonych do zgłoszenia celnego. Funkcjonariusze celni podczas odpraw celnych towarów importowanych szczegółowo sprawdzają dokumenty przedstawione przez zgłaszającego towar. Chodzi o ujawnienie ewentualnych przeróbek, fałszerstw druków oraz pieczęci, a także o wykrycie braków formalnych. Niestety, taka analiza ujawnia wiele nieprawidłowości w dokumentach, załączanych do zgłoszenia celnego: w świadectwach pochodzenia towarów, w aktach własności pojazdów samochodowych, w dokumentach rejestracji. Stwierdza się zaniżanie wartości transakcyjnej w różnego typu fakturach, rachunkach oraz umowach kupna-sprzedaży.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">W przypadku podejrzenia, iż nieprawidłowo wypełniono dokumenty bądź zadeklarowano zaniżoną wartość celną, szczegółowo są sprawdzane kontrakty, umowy handlowe zawierane pomiędzy importerem i eksporterem, a przede wszystkim zapisy dotyczące kosztów odliczanych od wartości celnej, w tym kosztów wynikających z warunków dostawy, ubezpieczenia, upustów celnych, marketingu i tym podobnych.</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Ostatnio do zwiększenia naszej efektywności w wykrywaniu fałszerstw w znacznym stopniu przyczyniło się uruchomienie w Głównym Urzędzie Ceł laboratorium kryminalistycznego. Jeśli chodzi o dokumenty kwestionowane przez funkcjonariuszy celnych, to w większości przypadków w trakcie wykonywanych w tym laboratorium badań potwierdza się, iż są sfałszowane. Mamy do czynienia z rosnącym zjawiskiem tego typu, o czym chciałem poinformować Wysoki Senat.</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Po drugie, wzywamy do uzupełnienia dokumentów. W przypadku uzasadnionych wątpliwości, dotyczących podanej wartości celnej towarów, odprawiający towar funkcjonariusze celni mają obowiązek szerszego korzystania z posiadanych uprawnień w sprawie wszystkich dokumentów poprzez żądanie między innymi: karty III/VIII lub karty III formularza SAD, zaopatrzonej w decyzje zagranicznego urzędu celnego o dopuszczeniu towaru do wywozu, lub też innego dokumentu odprawy celnej w przypadku przywozu z kraju, w którym ten dokument nie jest stosowany. Chcę powiedzieć, że dotyczy to szczególnie towarów o wysokiej wartości oraz dużej skali importu, przede wszystkim: mięsa, owoców cytrusowych, warzyw, tekstyliów.</u>
          <u xml:id="u-56.6" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">W przypadku podejrzenia, że wartość celna jest zaniżona, funkcjonariusze celni żądają od zgłaszającego przedłożenia dodatkowych dokumentów, w tym wszystkich kontraktów dotyczących zakupu importowanego towaru, oraz dostarczenia bankowych dokumentów potwierdzających dokonanie płatności wynikających z przedkładanych do odprawy faktur - zwłaszcza w przypadku uzyskiwania przez importerów upustów i rabatów zależnych od obrotów lub z konta zależnego od terminu płatności. W przypadku stwierdzenia przez funkcjonariusza celnego próby zaniżenia wartości celnej odprawianych towarów oraz braku możliwości znalezienia właściwego materiału porównawczego, dokonuje on odpraw celnych na podstawie opinii rzeczoznawcy.</u>
          <u xml:id="u-56.7" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Należy podkreślić, iż powszechną praktyką, zmierzającą do zaniżenia wartości celnej, jest deklarowanie nieprawdziwych warunków dostawy. W takich okolicznościach funkcjonariusz celny żąda od importera prawidłowej kalkulacji kosztów transportu bądź dostarczenia stosownych rachunków przewozowych. Celem ułatwienia oceny prawidłowości deklarowanych kosztów transportu Główny Urząd Ceł przesłał urzędom celnym wykazy odległości z wielu miast europejskich do przejść granicznych w Polsce oraz przykładowe szacunki stawki frachtu, co daje odprawiającemu funkcjonariuszowi celnemu orientację o poziomie kosztów transportu.</u>
          <u xml:id="u-56.8" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Jeżeli faktura nie spełnia roli specyfikacji, żąda się dodatkowej specyfikacji towarów. Ponadto funkcjonariusze celni pobierają próbki oraz żądają certyfikatów jakościowo-ilościowych, zgodnie z uprawnieniami, które wynikają z przepisów prawa. Pragnę powiedzieć, że uzgodniliśmy z niektórymi stowarzyszeniami, przede wszystkim ze stowarzyszeniem, które reprezentuje interesy firm tekstylnych, że badania pobranych próbek wykonywane są za darmo. Jako administracja celna, niestety, nie mamy własnego laboratorium. Dopiero zaczęliśmy budowę laboratorium wyposażonego we właściwe urządzenia.</u>
          <u xml:id="u-56.9" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Po trzecie, rewizja celna. W przypadku, gdy wartość podana na zgłoszeniu celnym budzi zastrzeżenia, funkcjonariusze celni są zobowiązani do rewizji środków przewozowych oraz kabin. W wielu wypadkach po przeszukaniu w kabinach znajdujemy podwójne faktury, czyli drugi zestaw faktur lub innych dokumentów stanowiących wtedy podstawę do ustalenia realnej wartości celnej.</u>
          <u xml:id="u-56.10" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Po czwarte, kwestionowanie wartości celnej. Na podstawie art. 26 ust. 6 ustawy „Prawo celne”, funkcjonariusz celny dokonujący odprawy celnej może z uzasadnionych przyczyn zakwestionować wiarygodność i dokładność informacji lub dokumentów służących do określenia wartości celnej, dołączonych do zgłoszenia celnego. Podstawą zakwestionowania deklarowanej przez importera wartości celnej towaru jest przede wszystkim jego cena, która w istotny sposób odbiega od cen stosowanych w zbliżonym czasie na identyczne lub podobne towary. W ten sposób, zgodnie z przepisami, funkcjonariusz celny upoważniony jest do odmowy przyjęcia wartości transakcyjnej wynikającej z przedstawionej faktury za wartość celną towaru.</u>
          <u xml:id="u-56.11" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Chciałbym dodać, że przepisy prawa celnego chronią interesy państwa przed posługiwaniem się przez podmioty dokonujące obrotu towarowego za granicą niewiarygodnymi dokumentami. W tym celu mamy możliwość stosowania metod zastępczych, które pozwalają nam wymierzyć wartość celną.</u>
          <u xml:id="u-56.12" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Po piąte, został wprowadzony i jest w tej chwili rozbudowywany komputerowy system zbierania danych o wartości celnej towarów, o czym tutaj już wspominano - system TWC, czyli towar-wartość-cena. Jako jedno z podstawowych narzędzi przeciwdziałających zjawisku zaniżania wartości celnej towarów, przede wszystkim towarów wrażliwych, będących pod szczególną kontrolą administracji celnej, został wdrożony komputerowy system zbierania danych o wartości celnej towarów TWC. W ramach tego systemu funkcjonuje centralna baza danych dotycząca wartości celnej towarów, uznanych przez Główny Urząd Ceł za wrażliwe. Za takie towary uznaliśmy: mięso, tkaniny, elektronikę, owoce cytrusowe, warzywa, kosmetyki, paliwa płynne, alkohole, papierosy itd. Są to towary, których wartość transakcyjna jest najczęściej zaniżana. Podstawowym zadaniem systemu TWC jest weryfikacja wartości celnej - co umożliwia wyszukiwanie w bazie danych odpraw celnych towarów o identycznych lub podobnych cechach - i analiza porównawcza wartości transakcyjnych. System ten, z samego założenia, jest systemem szybkiego dostępu do wartości porównawczej.</u>
          <u xml:id="u-56.13" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Głównym celem systemu TWC jest zbieranie danych ze wszystkich oddziałów i posterunków administracji celnej, co pozwala na szybki dostęp funkcjonariuszy do wielu informacji, koniecznych do zwalczania nadużyć związanych z zaniżaniem wartości celnej importowanych towarów.</u>
          <u xml:id="u-56.14" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Jak powiedziałem, dane te służą jako materiał porównawczy nie tylko w procesie kontroli podczas odpraw celnych, ale również w postępowaniach celnych, kontrolnych, których dokonujemy ex post. Tak więc centralna baza danych ma za zadanie ułatwienie i usystematyzowanie obiegu informacji, a także usprawnienie procesu ustalania wartości celnej importowanych towarów oraz coraz skuteczniejsze eliminowanie przypadków jej zaniżania. System jest sprawnym i skutecznym narzędziem w procesie badania i kwestionowania wartości celnej towarów zgłaszanych do odpraw. Przykładem wykorzystywania centralnej bazy systemu TWC jest także bieżące przekazywanie do wszystkich urzędów celnych informacji dotyczących kształtowania się cen jednostkowych w wybranych i wskazanych przeze mnie asortymentach i grupach towarowych. System stwarza więc możliwość szybkiego reagowania na manipulacje cenowe, podwójne fakturowanie, fałszowanie itd., a także zapewnia natychmiastową wymianę informacji pomiędzy urzędami celnymi a Głównym Urzędem Ceł w celu uzyskania właściwego materiału dowodowo-porównawczego w postępowaniach celnych prowadzonych wobec nieuczciwych importerów.</u>
          <u xml:id="u-56.15" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Jeśli chodzi o wykorzystanie tych danych, to chciałbym podkreślić, iż te które dotyczą towarów wrażliwych, są na bieżąco analizowane w Głównym Urzędzie Ceł. Wykorzystując wyniki analiz, opracowujemy stosowne wnioski kierowane do właściwych urzędów celnych, inicjujące ukierunkowane kontrole postimportowe w siedzibach importerów i umożliwiające uzyskanie odpowiednich dowodów potrzebnych do wszczęcia ewentualnych postępowań z mocy ustawy karnoskarbowej lub wznowienia postępowania celnego. W wyniku korespondencji pomiędzy Głównym Urzędem Ceł a urzędami celnymi, niektóre firmy zostały ostrzeżone o zaniżaniu cen towarów. W efekcie takiej wymiany informacji niejednokrotnie urzędy celne i zainteresowane firmy korygowały swoje postępowanie i dostosowywały się do cen zawartych we wspomnianej bazie danych.</u>
          <u xml:id="u-56.16" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Na podstawie danych, które mamy dzięki temu systemowi, a także wydruków, jakie otrzymujemy z Centrum Informatyki Handlu Zagranicznego, opracowujemy w Głównym Urzędzie Ceł okresowe analizy wybranych asortymentów pod kątem ewentualnego zaniżania wartości celnej importowanych towarów. W wyniku prowadzenia tych analiz typowane są podmioty gospodarcze podejrzane o zaniżanie wartości celnej. Dotyczące ich dane są przekazywane do odpowiednich komórek organizacyjnych administracji celnej w celu przeprowadzenia kontroli postimportowej. Jest ona jedną z najbardziej efektywnych metod przeciwdziałania nadużyciom celnym, szczególnie w przypadku zaniżania wartości celnej. Taka kontrola jest dla administracji celnej odpowiednim narzędziem, sprzyjającym powiększeniu ogólnej kontroli przepływu towarów i korygowaniu nieuczciwego zachowania importerów. Specjalistyczny system TWC jest jak na razie jedynym tego typu systemem wykorzystywanym w zakresie korygowania i analizowania wartości celnej. Spełnia on wszystkie wymagania, jakie mu postawiliśmy. System zorientowany kiedyś jedynie na towar, obecnie zawiera także dane o importerze, jego nazwę, numer REGON i nazwę miejscowości, w której znajduje się jego siedziba.</u>
          <u xml:id="u-56.17" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Po szóste, kontrole postimportowe. Tego typu działania przeprowadzane są przez administracje celne, mają największe znaczenie i są w tej chwili najbardziej rozbudowywane. Wykrywanie przypadków zaniżania wartości celnych w trakcie dokonywania odpraw jest bowiem praktycznie ograniczone. Ma to wiele przyczyn, w każdym razie możliwość sprawdzania wszystkiego i porównywania, w sytuacji gdy trzeba szybko odprawić towar, jest ograniczona. Jest to związane również z tym, że funkcjonariusze celni, dokonując odprawy, szczególnie w punkcie granicznym, mają znikomy dostęp do bazy, a przez to ograniczone możliwości podjęcia decyzji. Dopiero po analizie możemy wskazać odpowiednie firmy i dokładnie zbadać rzeczywiste koszty. Tak więc, jedynie kontrolne postimportowe dają szansę ujawnienia nieprawidłowości w określeniu zadeklarowanej przez importera wartości celnej. Chcę dodać, że te wartości są zapisane w dokumentach celnych i w terminie do 3 lat mamy prawo je kontrolować i korygować. Powtórna kontrola w siedzibie importera ma głównie na celu ustalenie, czy przestrzegane są warunki wprowadzania towaru do obrotu na polskim obszarze celnym i czy dane figurujące w zgłoszeniu celnym były rzetelne. Kontrole takie są przeprowadzane przez pracowników działów operacyjnych i komórek powtórnej kontroli w urzędach celnych. Niestety, w ich wyniku ujawniane są często dokumenty wskazujące na dodatkowe płatności, na przykład koszty transportu, licencji, przeładunku towarów, przedstawicielstwa podczas ich zakupu, magazynowania, przeprowadzania badań itd. Koszty te nie są uwzględnione przez zgłaszającego w deklaracji wartości celnej. Jest to, oczywiście, świadoma manipulacja wartością celną. Ma ona na celu ukrycie faktycznie poniesionych kosztów.</u>
          <u xml:id="u-56.18" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Podczas kontroli dokumentacji księgowej korzysta się często z pomocy urzędów skarbowych, mają one bowiem uprawnienia do kontroli podmiotów gospodarczych; podczas gdy administracja celna ich nie ma. Kontrole organów skarbowych występują głównie wtedy, gdy w toku postępowania celnego dokumenty potwierdzają deklarowaną wartość celną, a nadal są wątpliwości co do wartości celnej towarów. Wówczas powiadamiamy urząd skarbowy i on dokonuje kontroli.</u>
          <u xml:id="u-56.19" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">W wyniku kontroli postimportowej ujawniono szereg faktów zaniżania wartości celnej. Jeżeli zostały one stwierdzone, wznawia się postępowanie celne i ustala rzeczywistą wartość. Niejednokrotnie w stosunku do nieuczciwych importerów dodatkowo jest wszczynane postępowanie karnoskarbowe. Chciałbym podać jeden przykład efektywności tych kontroli — rzecz dotyczy wartości celnej mięsa importowanego w ostatnich latach z krajów Unii Europejskiej, USA i Kanady — ten temat był bowiem poruszany. W wyniku ustaleń powtórnej kontroli celnej wznowiono postępowania celne i wydano ponad 2 tysiące 400 decyzji ustalających niedobór cła na łączną kwotę około 10,4 miliona nowych złotych. Należy jednak dodać, że nadal prowadzone są postępowania weryfikacyjne w tej sprawie za granicą, tak więc te dane mogą ulec zmianie.</u>
          <u xml:id="u-56.20" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Po siódme, weryfikacja dokumentów określających wartość celną. W uzasadnionych okolicznościach, gdy istnieje podejrzenie zaniżania wartości celnej, faktury zawierające niskie ceny transakcyjne wysyłane są do weryfikacji przez administracje celne krajów - eksporterów towaru. W przypadku potwierdzenia nieprawidłowości, na przykład fałszerstwa faktur, podejmowane są odpowiednie kroki urzędowe wraz z powiadomieniem właściwego urzędu kontroli skarbowej i prokuratury. Realizacji tej możliwości sprzyjają umowy o współpracy celnej, podpisane już praktycznie ze wszystkimi sąsiadami; wczoraj została podpisana tego typu umowa z Francją. Niestety, chcę powiedzieć, że dane zawarte w wysyłanych dokumentach, w wielu przypadkach się potwierdzają. Potwierdza się fakt, że wystawiane są podwójne faktury, mają miejsce oszustwa i naruszenia naszych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-56.21" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Chciałbym jeszcze powiedzieć o innych działaniach, które mogą być zastosowane. W przypadku uzasadnionych podejrzeń o zaniżanie wartości celnej funkcjonariusz celny może również przesłuchać strony, w tym przewoźników, pełnomocników i świadków, w celu ustalenia ewentualnych nieprawidłowości. Ostatnio wprowadziliśmy jeszcze jedno rozwiązanie. Główny Urząd Ceł przesyła do wszystkich urzędów celnych informacje dotyczące kształtowania się poziomu cen niektórych towarów na rynkach Unii Europejskiej oraz średnich cen hurtowych na rynku niemieckim. Informacje te mają dać przybliżony obraz kształtowania się cen giełdowych na rynkach Europy Zachodniej oraz mają być sygnałem wskazującym, gdzie następują zaniżenia wartości celnych towarów, szczególnie rolnych, których ceny może najtrudniej obserwować.</u>
          <u xml:id="u-56.22" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Na zakończenie chciałbym powiedzieć kilka słów na temat importu wołowiny. Jest on ostatnio poruszany w prasie, gdzie pojawiają się wręcz alarmujące sygnały. Pragnę stwierdzić, że dla funkcjonariuszy celnych został wydany odpowiedni komunikat w tej sprawie. Ma spowodować wdrożenie szczególnego systemu kontroli importowanego mięsa wołowego i jego przetworów. Chodzi tu przede wszystkim o przeciwdziałanie nielegalnemu importowi do Polski skażonego mięsa wołowego i jego przetworów. Oczywiście, mają tu zastosowanie stare przepisy z 1927 r. i przy odprawie powinny być przedstawione świadectwa lekarsko-weterynaryjne wraz z odpowiednim udokumentowaniem. Wczoraj minister rolnictwa wprowadził zaostrzone kryteria w tym zakresie, chcę jednak zaznaczyć, że funkcjonariusze celni również zostali zobowiązani do szczególnie starannego przyjrzenia się dokumentom przy odprawie. Niestety, pewne fakty wskazywały, że nie wszystko jest tak, jak należałoby oczekiwać.</u>
          <u xml:id="u-56.23" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Główny Urząd Ceł zobowiązał funkcjonariuszy celnych, odprawiających importowane mięso wołowe i jego przetwory, do wnikliwej kontroli wszystkich załączanych dokumentów, w tym również transportowych, wskazujących, skąd mięso mogło do nas trafić. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości funkcjonariusze mają żądać, i będą to robić, dodatkowych dokumentów, w tym również kontraktów wraz z urzędowym tłumaczeniem. Chcę również poinformować, że jeśli chodzi o mięso wołowe, w przypadku którego deklarowano, iż krajem jego wysyłki była Wielka Brytania, a krajem pochodzenia Australia, prowadzone są aktualnie przez Generalny Inspektorat Celny postępowania wyjaśniające, między innymi weryfikacje mające na celu wskazanie jego prawdziwego pochodzenia. Mogę stwierdzić, iż na skutek działań podjętych przez administrację celną, poziom cen mięsa się ustabilizował. Sprzyja temu również decyzja, by zlokalizować odprawy mięsa w jednym oddziale danego urzędu celnego.</u>
          <u xml:id="u-56.24" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Na zakończenie chciałbym jeszcze nawiązać do wystąpienia pani senator Janowskiej, która poruszyła dwie kwestie, kierując je bezpośrednio do Głównego Urzędu Ceł. Po pierwsze, pani senator spytała, dlaczego Główny Urząd Ceł nie prowadzi postępowań antydumpingowych. Chcę poinformować, że zgodnie z prawem ani Główny Urząd Ceł, ani administracja celna nie mogą prowadzić tego typu postępowań. Obowiązujące prawo nakłada ten obowiązek na Ministerstwo Gospodarki. Oczywiście, jeżeli postępowanie zakończy wydanie odpowiedniej decyzji i zostanie ustanowione cło antydumpingowe, jesteśmy zobowiązani je pobrać. Ale najpierw musi być ono przeprowadzone, ogłoszone i zakończone. Z przyjemnością pobralibyśmy cło, gdyby zostało nałożone w wyniku decyzji podjętej przez Ministerstwo Gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-56.25" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Kolejne pytanie dotyczyło kolejek na granicach. Na granicach obowiązuje w tej chwili następujący system: za organizację pracy na drogowym przejściu granicznym odpowiada wojewoda: na kolejowym przejściu granicznym, a także lotniczym i morskim - minister transportu i gospodarki morskiej: za organizację pracy na rzecznym przejściu granicznym odpowiada minister ochrony środowiska. Administracja celna jest więc tylko jedną z działających tam służb. Oczywiście, gdyby uzyskała odpowiednie uprawnienia, odpowiadałaby za porządek. Na razie jest tylko jedną ze służb działających na granicy. Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Chciałem zapytać, czy któryś z przedstawicieli rządu chciałby jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#MarszałekAdamStruzik">Jeśli nie, w takim razie otworzymy pytania ze strony senatorów, może tak będzie łatwiej. Zaczniemy może od prawej strony - pan senator Frączek, potem pani senator Stokarska. Proponuję, żebyśmy najpierw sformułowali pytania, później kolejno będę udzielał głosu przedstawicielom rządu. Proszę także od razu adresować swoje pytania.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#SenatorJózefFrączek">Adresuję swoje pytanie do pana ministra Kaczurby.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#SenatorJózefFrączek">Panie Ministrze! Pragnę nawiązać do pańskiego wystąpienia, a konkretnie jego elementów związanych z handlem żywnością. Według pana - oczywiście, o ile dobrze zrozumiałem pański wywód - przyczyną niskiej konkurencyjności polskiego rolnictwa mają być tak zwane koszty osobowe, a konkretnie zły stosunek udziału rolnictwa w wytwarzaniu produktu krajowego brutto do liczby osób zatrudnionych w tym sektorze. Czy dobrze zrozumiałem?</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Janusz Kaczurba: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#SenatorJózefFrączek">Jego ekscelencja ksiądz biskup Tokarczuk mawiał: najgorsze prawdy to są półprawdy. Dlatego prosiłbym, żeby pan minister odniósł się do danych, które podam za Leksykonem Państw Świata - rok 1994/1995. Wydaje mi się, że jest to wiarygodne wydawnictwo. Dane według OECD dotyczące wysokości subwencji rolnych w części dochodu: Nowa Zelandia - 3%, Australia - 12%, Stany Zjednoczone - 28%, Kanada - 44%, Wspólnota Europejska - 47%. Wysokość subwencji rolnych: Japonia - 71%, Szwajcaria - 75%, Norwegia - 77%. Czy pana zdaniem wysokość subwencji rolnych ma wpływ na konkurencyjność towarów rolnych eksportowanych przez te kraje, czy też nie ma? To pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#SenatorJózefFrączek">I drugie. Mam tu dokument FAO — „Rolnictwo europejskie — podstawy polityki i założenia do roku 2000”. Najpierw odczytam jego fragment: „Jednym z podstawowych przedsięwzięć w zakresie polityki rolnej o światowym znaczeniu jest amerykańska ustawa o bezpieczeństwie żywnościowym z 1985 r. Ma ona zwiększyć konkurencyjność na rynku światowym tego największego eksportera zbóż”. Co pan sądzi na temat amerykańskiej ustawy o bezpieczeństwie żywnościowym i jak ma się ona do tak zwanych teorii o wolnym rynku, głoszonych przez agentów tego państwa, skoro tam jest to ściśle uregulowane ustawą? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Pani senator Stokarska, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#SenatorJadwigaStokarska">Ja również skieruję swoje pierwsze pytanie do pana ministra Kaczurby.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#SenatorJadwigaStokarska">Czyżby pan nie wiedział, że polska produkcja rolna jest dużo tańsza niż ta sama produkcja w krajach Unii Europejskiej? Takie dane są zawarte w białej księdze rolnej. Pańskie stanowisko w tej sprawie jest więc bardzo krzywdzące dla polskich producentów. Wypadałoby, żeby pan się zapoznał z treścią białej księgi rolnej. To było jedno pytanie.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#SenatorJadwigaStokarska">Drugie kieruję do przedstawiciela prawdopodobnie Ministerstwa. Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. Jak to się stało, że w roku ubiegłym Polska utraciła rynek zbytu na cebulę?</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#SenatorJadwigaStokarska">I kolejne: czy nie uważają państwo - nie wiem, kto odpowie na to pytanie - że nastawienie zagranicznych inwestorów w przetwórstwie rolno-spożywczym jest w Polsce ukierunkowane na rynek krajowy, a nie na eksport? Przy czym od 70% do 90% komponentów do przetwórstwa, które odbywa się w naszym kraju, sprowadza się z rodzimego kraju inwestora. Ja tylko dodam, że Daewoo sprowadza dla pracowników ręczniki i kalendarze z Korei.</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#SenatorJadwigaStokarska">Następne pytanie: jak się ma nasza deklaracja wejścia do Unii Europejskiej do corocznego znacznego wzrostu deficytu Polski w handlu z krajami Unii?</u>
          <u xml:id="u-60.5" who="#SenatorJadwigaStokarska">I jeszcze jedno: w jakim procencie z istniejących instrumentów finansowego wspierania eksportu korzystają duże przedsiębiorstwa, a w jakim małe i średnie? I czy te ostatnie wiedzą chociaż o takich możliwościach?</u>
          <u xml:id="u-60.6" who="#SenatorJadwigaStokarska">I ostatnie: samorządy gospodarcze uważają, że nie istnieje polityka promocyjna rządu, czy tak rzeczywiście jest?</u>
          <u xml:id="u-60.7" who="#SenatorJadwigaStokarska">I jeszcze pytanie do przedstawiciela Głównego i Urzędu Ceł. Czy brak ustawy o handlu zagranicznym i o postępowaniach ochronnych nie utrudnia pracy urzędowi celnemu? Czy nieuchwalenie jej do lipca bieżącego roku nie będzie godziło w interesy naszego państwa? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Pan senator Biliński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#SenatorMieczysławBiliński">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#SenatorMieczysławBiliński">Swoje pytanie kieruję do pana ministra. Czy pan przewiduje interwencjonizm państwowy w polityce handlu zagranicznego? Jeżeli tak, jakie to będą środki i metody działania? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Rozumiem, że chodzi o pana ministra Kaczurbę?</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#komentarz">(Senator Mieczysław Biliński: Tak)</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#MarszałekAdamStruzik">Pan senator Stępień, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#SenatorPiotrStępień">Ja również, Panie Marszałku, mam pytanie do pana ministra Kaczurby. Pan minister mówił, że ktoś jeszcze będzie tu wyjaśniał sprawę zbóż, ale nie ma przedstawiciela rządu, który by to zrobił, więc chciałem zapytać o pewną rzecz. Pan minister powiedział, że cła na zboże zostały zniesione, gdyż producenci nie chcieli go sprzedać o 10 złotych taniej. Chciałem zapytać, czy fakt, iż tak się stało ze zbożem, nie jest przypadkiem winą błędnych szacunków w sprawie produkcji zboża w Polsce? Bo nie można się dziwić producentom. Skoro przed żniwami pszenica jest po 600 tysięcy złotych, a wiadomo, że mamy inflację, to później każdy rozsądny producent będzie ją chciał sprzedać trochę drożej, na przykład po 610 tysięcy złotych. Czy tu nie popełniono błędu? A jeżeli tak, to kto spowodował, że oszacowano, iż zbiory produkcyjne w Polsce będą bardzo niskie, co z kolei spowodowało, iż puszczono na żywioł import zbóż i dziś doszło do tego, że mamy wszystkie magazyny zasypane niepolskim zbożem. Dojdzie do tego, że po żniwach nasi producenci nie będą mieli gdzie sprzedać pszenicy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę bardzo, dalsze pytania, pan senator Jarmużek…</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#komentarz">(Senator Zdzisław Jarmużek: Panie Marszałku, właściwie nie wiem, do kogo mam skierować to pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#MarszałekAdamStruzik">Niech pan je sformułuje, wtedy postaram się je odpowiednio skierować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#SenatorZdzisławJarmużek">Myślę, że któryś z przedstawicieli rządu przyjmie do siebie.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#SenatorZdzisławJarmużek">Mam pytanie spoza sfery rolnictwa, ale jej dotyczące. Otóż w przeszłości silnym punktem naszego eksportu i motorem napędowym dla przemysłu farmaceutycznego był eksport leków, zwłaszcza byłych krajów socjalistycznych, ale nie tylko. Dzisiaj sytuacja w tej branży jest znacznie gorsza. Obserwujemy na naszych rynkach ekspansję zachodnich firm farmaceutycznych, co bierze niejako w klincz nasz przemysł farmaceutyczny, niegdyś przecież bardzo dobry, a jak myślę, dobry również w tej chwili. Czy pan minister widzi jakieś szanse odbudowy dotychczasowych rynków, czy są szanse na wkroczenie na te tereny i zdobycie innych rynków dla przemysłu farmaceutycznego? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję. Myślę, że to było pytanie również do pana ministra Kaczurby.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Pan senator Mąsior, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#SenatorBogusławMąsior">Ja mam pytanie także do pana ministra Kaczurby. Między innymi, zadaję je po to, abyśmy nie odnieśli wrażenia, że debata poświęcona wymianie towarowej w handlu zagranicznym, to jest tylko debata poświęcona określonym kłopotom po stronie eksportu produktów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#SenatorBogusławMąsior">Pan senator Frączek cytował, jak wysokie są subwencje dla rolnictwa stosowane w poszczególnych krajach. Jestem przekonany, że jest to możliwe, ponieważ w sposób zadowalający został tam rozwiązany problem produktywności i zyskowności w sferze produkcji handlu międzynarodowego.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#SenatorBogusławMąsior">Chcę zapytać, czy prawidłowy jest brak reakcji na takie zjawisko, jak wzrost w roku 1993 inflacji - 135,3; energii - 137; zmiana kursu dolara - 132? Rok 1994: realna inflacja - 132; wzrost kosztów energii - 137; zmiana kursu dolara - 124. Rok 1995: inflacja wykonana - 127,8; energia elektryczna - 128; zmiana kursu dolara - 106. Te niekorzystne tendencje były szczególnie widoczne w drugim półroczu 1995 r. Rok 1996: wskaźnik inflacji - 119,9; wzrost cen energii - 116,9; zmiana kursu dolara - 111,5. Co będzie dalej?</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#SenatorBogusławMąsior">Oczywiście naszego państwa nie stać na wysokie subwencje do rolnictwa, dlatego że nie tworzymy również warunków do rozwoju produkcji przemysłowej i, o czym mówiłem w swoim wystąpieniu, dla konkurencyjności naszego przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#SenatorBogusławMąsior">Panie Ministrze, chcę zapytać, z czym resort gospodarki zamierza wystąpić, co zamierza zaproponować, aby te niekorzystne tendencje się zmieniły? W Katowicach społecznie pełnię funkcję przewodniczącego Izby Gospodarczej Eksporterów i Importerów. Na 70 podmiotów, co najmniej 60 w sposób alarmujący przedstawia swoją sytuację w zakresie handlu międzynarodowego. Jest to niepokojące, a reakcji właściwie nie ma.</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#SenatorBogusławMąsior">Mam też pytanie do pana prezesa Nogaja. Czy do towarów, objętych szczególną ochroną w pozycji „Tekstyl” należą również wyroby ze skóry, obuwie i inne artykuły, co do których dokładnie wiemy, jak zmienia się dokumenty na granicy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Pan senator Ceberek, proszę o zadanie pytania. Pan senator Kochanowski. Później pani senator Ciemniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#SenatorStanisławCeberek">Pan minister gospodarki narodowej powiedział, że życzyłby sobie, żeby na rynku działały niezależne podmioty, nie zaś rząd. Ja nie wiem, może to byłoby dobrze. Tylko jak pan widzi sprawę, na przykład, zablokowania sprzedaży broni polskiej na rynki międzynarodowe? Interweniował wtedy rząd amerykański, to znaczy zaaresztował naszego przedstawiciela, natomiast myśmy elegancko się zachowali i w ogóle nie interweniowali. To jedna rzecz.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#SenatorStanisławCeberek">Następna. Chyba pan minister Nogaj o tym mówił. Ja nie rozumiem rozumowania, według którego w Szwajcarii, w Czechosłowacji czy w Austrii jednostek pracujących na daną liczbę towarów jest 2 czy 3, a w Polsce tyle. Czy tu chodzi o jakość, o cenę? Czy rozważanie niepotrzebnych nikomu w tej sytuacji wiadomości. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Pan senator Kochanowski. Pan senator Borkowski. Później pani senator Ciemniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#SenatorStanisławKochanowski">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#SenatorStanisławKochanowski">Pierwsze pytanie chciałbym skierować do pana ministra Kaczurby, Czy Ministerstwo Gospodarki Narodowej zakłada w najbliższym czasie zreformowanie ponad 70 funkcjonujących placówek handlowych tak, aby zaczęły być bardziej efektywne, aby ich praca przynosiła korzyści dla polskiego eksportu i w ogóle handlu zagranicznego?</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#SenatorStanisławKochanowski">I jeszcze pytanie do pana prezesa Nogaja. Czy panu prezesowi wiadomo, że w ostatnim czasie do województw elbląskiego i olsztyńskiego napływają przez granicę alkohole z Kaliningradu oraz z miast czy miasteczek nadgranicznych i co w tym zakresie zamierza zrobić urząd ceł? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Pan senator Borkowski, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">Ja chciałem zapytać pana prezesa Głównego Urzędu Ceł, co stoi na przeszkodzie temu, aby zinformatyzować przejścia graniczne, aby połączyć to wszystko siecią komputerową. Wiem, że Waldemar Pawlak, kiedy urzędował jako prezes Rady Ministrów, rozpoczął ten proces, a dzisiaj wszystko zostało zahamowane.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">Podczas posiedzeń zarówno Komisji Gospodarki Narodowej, jak i Komisji Rolnictwa dowiedziałem się, że czeka się 6 miesięcy na jakieś konkretne informacje z Głównego Urzędu Statystycznego. Czy my w ogóle wiemy, w jakim stopniu wykorzystane zostały kontyngenty, które Wspólnota Europejska nam przyznała. Sądzę, że nie, skoro informacje napływają z sześciomiesięcznym opóźnieniem.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">Czy w ogóle potrafimy zrobić bilans towarowy bez informatyzacji przejść granicznych? Mieliśmy dzisiaj dobitny przykład ze zbożem, gdzie skutki będą, podejrzewam, odczuwalne jeszcze bardzo, bardzo długo. Nie chcę wdawać się w dyskusję, choć ani chleb, ani mięso nigdzie nie staniało. Wręcz przeciwnie - wciąż drożeje. Czy jest to Polsce potrzebne? Czy w ogóle polityka eksportowa państwa jest jakoś koordynowana w rządzie? Ja sądzę, że zdecydowanie nie i że nie wiadomo, kto za co odpowiada. Wicepremier Kołodko - sobie, minister gospodarki - sobie, każdy sobie. Nie wiadomo, kto to wszystko koordynuje i jakoś to wszystko się rozłazi. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Pani senator Ciemniak, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Ja mam trzy pytania do pana ministra Kaczurby. Jedno dotyczy systemu badań i certyfikacji, a konkretnie uznawania naszych certyfikatów. Wielokrotnie podkreślaliśmy w debacie, że polskie produkty, firmy mogą i oczywiście powinny konkurować na rynku zagranicznym. Ale jednak o wygrywaniu konkurencji, co już dzisiaj widać, coraz bardziej decyduje posiadanie certyfikatów jakości albo znaku bezpieczeństwa. I tu jest bardzo istotne uznawanie certyfikatów wzajemnie z krajami Unii Europejskiej. Jak pan minister ocenia możliwość uznawania certyfikatów z różnymi krajami Unii Europejskiej i certyfikatów na znak bezpieczeństwa? Z którymi z nich jest to możliwe najszybciej?</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#SenatorGrażynaCiemniak">I jeszcze pytanie z tym związane. Ponieważ okazuje się, że nieposiadanie przez firmy certyfikatów lub ich nieuznawanie może stać się barierą techniczną. A po to, aby likwidować bariery techniczne w handlu uchwaliliśmy przecież ustawę o badaniach i certyfikacji, która obowiązuje od 1 stycznia 1994 r. Czy obecnie są w Ministerstwie Gospodarki prowadzone, i w jakim stopniu są zaawansowane, prace nad nowelizacją ustawy, bo to jest jednak jednym z istotnych, podobno, aspektów nieuznawania certyfikatów na system jakości i na znak bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Następne pytanie, nieco krótsze. Czy funkcjonuje już w pełni polskie przedstawicielstwo przy OECD w Paryżu i czy są jakieś problemy z tym funkcjonowaniem? Moje pytanie wynika z troski o to, aby nie zaprzepaścić wszystkiego, co już osiągnęliśmy.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#SenatorGrażynaCiemniak">I ostatnie pytanie. Z czego wynika brak popytu ze strony firm na środki z KUKE, o czym mówił pan minister w swoim wystąpieniu? Czy nie chodzi tu czasem o brak informacji o możliwości korzystania z takich środków? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Pani senator Janowska, pan senator Bartodziej. Później pan senator Makarewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#SenatorZdzisławaJanowska">Ja do pana prezesa Nogaja. Ponieważ wspaniale pan mówił o tych problemach, które rozwiązuje urząd, chciałabym zapytać, jak się mają założenia do rzeczywistości. Konkretnie. Pan jest prezesem od niedawna, ale chciałabym usłyszeć choćby w przybliżeniu, gdyby pan mógł powiedzieć, jaki procent wpływów z opłat celnych udało się panu uzyskać dzięki wykryciu fałszerstw, dane z czasu kiedy pana nie było, proszę zestawić z danymi z roku ubiegłego. Czy są rzeczywiste efekty, czy to tylko pobożne życzenia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Pan Senator Bartodziej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#SenatorGerhardBartodziej">Chciałem zapytać pana ministra o narzędzia i sposoby wspierania konkurencyjności handlu poprzez promowanie nowych technologii. Tych technologii, które dzisiaj są nazywane technologiami strategicznymi. Wyjaśnię bliżej. Z analiz, jakie były robione w Radzie Europy wynika, że w Unii Europejskiej w okolicach roku 2010 około 60% produktu narodowego będzie pochodzić z technologii, które dzisiaj są w fazie badań laboratoryjnych, są w fazie przygotowywania do produkcji. Biotechnologie są symbolem tego pakietu nowych technologii. Marzę o tym, żeby torowanie drogi w przyszłość było głównym zadaniem Ministerstwa Gospodarki. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Pan Senator Makarewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Panie Marszałku! Wiele elementów debaty dotyczyło decyzji Narodowego Banku Polskiego czy Ministerstwa Finansów, czy też innych resortów. Zadawane były również pytania. Ja żałuję, że przedstawiciele tych resortów nie kwapią się do zabrania głosu. Mam nadzieję, że za sprawą pana marszałka zechcą to zrobić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Tak. Nie ma obawy, ja za chwilę o tym będę mówił.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Pan Senator Kruk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#SenatorWojciechKruk">Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Pozwoliłem sobie w drugim swoim wystąpieniu zadać pewne pytanie i nie spodziewałem się odpowiedzi natychmiast, bo zdaje się, że to jest dosyć trudne. Byłbym natomiast zobowiązany, gdybym mógł usłyszeć, kiedy i czy w ogóle będzie możliwe uzyskanie odpowiedzi na pytanie o strukturę naszego eksportu w takim układzie, o jaki prosiłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję bardzo. Usłyszeliśmy, proszę państwa, serię pytań. Mam nadzieję, że to już koniec, ale być może pojawią się następne.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Na razie chciałbym udzielić głosu w takiej kolejności: najpierw panu ministrowi Kaczurbie, przedstawicielowi Ministerstwa Gospodarki — do niego zostało skierowanych najwięcej pytań — następnie pani minister Wasilewskiej-Trenkner, jako przedstawicielowi Ministerstwa Finansów, dalej panu Ryszardowi Smolarkowi, przedstawicielowi Ministerstwa Rolnictwa, ponieważ i do niego adresowano bardzo wiele pytań, i ponownie panu prezesowi Głównego Urzędu Ceł Nogajowi.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#MarszałekAdamStruzik">Bardzo proszę, Panie Ministrze, o zajęcie miejsca i o serię odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Dziękuję uprzejmie za obszerne pytania. W kolejności, w jakiej odebrałem te, które adresowane były, jak sądzę, bezpośrednio do obszaru handlu zagranicznego, chciałbym na nie próbować odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Otóż zacznę może od pytania pierwszego i powiem, że nie chodzi tutaj o półprawdy. Tu po prostu są dwie prawdy, dotyczące dwóch różnych aspektów sprawy. Ja nie mówiłem oczywiście o kosztach robocizny, dlatego że wiemy, iż jeżeli chodzi o sektor rolny, to one są w Polsce niższe niż na Zachodzie. Mówiłem jedynie o tym, jakim społecznym kosztem wytwarzany jest każdy dolar dochodu narodowego, bo w podziale dochodu narodowego ten dolar jest następnie używany na różne cele, łącznie z celami takimi jak subwencjonowanie produkcji rolnej.</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Otóż, o ile u nas na tego jednego dolara w rolnictwie musi zostać zatrudnionych kilka razy więcej osób niż w Unii Europejskiej, Czechach czy na Węgrzech, to jest zrozumiałe także, że zasadne staje się pytanie, skąd mają wziąć się takie środki wspierania eksportu rolnego, do jakich stosowania jesteśmy, przyznaję to, uprawnieni.</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Wspólnie z kolegami z Ministerstwa Rolnictwa, którym zawsze przy każdej okazji wyrażam z tego powodu uznanie, negocjowaliśmy naszą część pakietu rolnego w ramach WTO. Ja uczestniczyłem w tych negocjacjach jako przedstawiciel strony polskiej. Otóż w toku negocjacji udało nam się uzyskać maksymalny dopuszczalny normami WTO pułap potencjalnego subwencjonowania eksportu rolnego. Oczywiście skorzystanie z tego pułapu jest funkcją środków, jakie na to da się przeznaczyć. W proporcjach, które pozwoliłem sobie tutaj przedstawić, z całą pewnością uzyskanie środków na takim poziomie, jak czynią to nasi partnerzy, byłoby wręcz niemożliwe. Dlatego wsparcie naszego eksportu jest proporcjonalnie mniejsze.</u>
          <u xml:id="u-86.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Amerykańska ustawa o bezpieczeństwie żywnościowym przewiduje pewne poziomy interwencji na amerykańskim rynku rolnym, które pozwalałyby utrzymać produkcję krajową w określonej relacji do wielkości importu. Jednocześnie jednak nie przesłania to faktu, iż rynek amerykański jest jednym z najbardziej otwartych, jeżeli chodzi o dostęp do rynku rolnego, i jednym z najbardziej efektywnych, jeżeli chodzi o koszt jednostkowy produkcji rolnej.</u>
          <u xml:id="u-86.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Kwestia deficytu handlowego a prospekty w akcesji do Unii Europejskiej. Istotnie jest to bardzo, bardzo ważna sprawa. My zwracamy uwagę naszym partnerom z Unii Europejskiej na to zjawisko, ale rzecz jasna odpowiedź leży przede wszystkim po naszej własnej stronie. Pamiętajmy, że dzisiaj ciągle jeszcze mamy asymetryczny układ, w którym cła stosujemy w stosunku do części importu przemysłowego i całego importu rolnego - przypomnę, że import rolny był wyłączony z umów europejskich - i cła te stosujemy w sposób, który chroni jeszcze niektóre ważne segmenty naszego rynku. W roku 1999 tych ceł nie będzie. Ale kilka lat później, jeżeli spełnią się nasze aspiracje, wejdziemy w ten wielki organizm. I wtedy pojawią się realia, o jakich nasz przemysł dzisiaj ma pojęcia.</u>
          <u xml:id="u-86.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Będzie to mechanizm pełnej, nieskrępowanej konkurencji nie tylko poprzez instrumenty handlu, ale również poprzez środki inwestycyjne, organizacyjne, administracyjne, będzie to dyskontowanie kontaktów w kręgu znanych sobie producentów. Szefowie naszych fabryk znajdą się z dnia na dzień razem ze swoimi partnerami w tych samych stowarzyszeniach producentów określonych rodzajów produkcji i będą musieli się z nimi komunikować na pewnych prawach. Powstaną tysiące życiowych sytuacji, których sobie dzisiaj nie uświadamiamy, stąd też jedną z istotnych misji Ministerstwa Gospodarki i Komitetu Integracji Europejskiej jest rozpoczęcie, już w bardzo bliskim terminie, intensywnej akcji uświadamiania wszystkich tych konsekwencji, tak by wcześniej można było zacząć proces przygotowawczy.</u>
          <u xml:id="u-86.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Deficyt handlowy jest istotnym elementem. Będziemy rozmawiać z przedstawicielami Unii Europejskiej na ten temat. Deficyt ten powstaje jednak w warunkach, w których jedynie incydentalnie możemy zastosować klauzule restrukturyzacyjne art. 28 Umowy Europejskiej, tak jak uczyniliśmy to w odniesieniu do sektora naftowego, sektora stalowego, ale oczywiście ta incydencja jest ograniczona.</u>
          <u xml:id="u-86.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Czy przewiduje się interwencjonizm w handlu zagranicznym? W jakich formach? Wspominałem o tym, że wszelka działalność rządu jest formą interwencjonizmu i tak jest również w naszym przypadku. Wprowadzanie kontyngentów, wprowadzanie ceł, wprowadzanie elementów interwencji, nawiasem mówiąc także na rynku rolnym… Bo proszę zauważyć, że zastosowaliśmy już w roku ubiegłym w przypadku niektórych rodzajów kwiatów ciętych klauzule, które umożliwiają nam wprowadzenie cen minimalnych, co pozwoliło na poprawę warunków konkurencyjności. Tego rodzaju środki będziemy stosowali zapewne częściej. Zatem te podstawowe rodzaje interwencjonizmu są przez nas oczywiście stosowane. Natomiast przepisy międzynarodowe, które są przez nas respektowane, przez naszych partnerów na ogół również. Mówię „na ogół”, dlatego że zawsze występują pewne elementy braku dyscypliny. Również i w naszej praktyce gospodarczej występują elementy takiego braku dyscypliny. Otóż w przypadku subsydiów mamy do czynienia z możliwością wprowadzenia bardzo szybkich retorsyjnych ceł. W związku z tym formy interwencjonizmu, niezależnie od możliwości finansowych, są z natury rzeczy ograniczone.</u>
          <u xml:id="u-86.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Farmaceutyczny import do Polski i możliwości naszej ekspansji na rynki… Otóż, jeżeli chodzi o rynki krajów ościennych, zwłaszcza rynki wschodnie, głównym powodem, dla którego nasze dostawy w dużym stopniu z tych rynków wypadły, były trudności płatnicze tych krajów. Obecnie powstają warunki do tego, by te więzi próbować odbudować. Sądzę, że należy to wiązać w dużym stopniu z możliwością inwestycji także obcego kapitału.</u>
          <u xml:id="u-86.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Padło tutaj pytanie, na które chciałbym odpowiedzieć, jakie są faktyczne możliwości zwiększenia konkurencyjności polskiego eksportu poprzez inwestycje obce? Otóż według Państwowej Agencji Inwestycji Zagranicznych te inwestycje przynoszą dzisiaj około 1/3 całego przyrostu produktu krajowego brutto. Poza tym każdy dolar zainwestowany w polską gospodarkę ma taki sam efekt pozytywny dla gospodarki, jak eksport o wartości 6,2 złotego i pociąga za sobą import rzędu 1,5 złotego. Ponadto kapitał zagraniczny powoduje zmiany jakościowe w produkcji. W 60% firm zagranicznych stwierdzono wyraźne poprawienie wykształcenia pracowników, w 80% zasadniczo poprawiono zarządzanie finansami firmy, a 85% firm z udziałem kapitału zagranicznego ocenia swoje wyposażenie jako porównywalne z zachodnim. Pod względem nowoczesności parku maszynowego, zainwestowanego w firmach z kapitałem zagranicznym, mamy pozycję bodajże najlepszą w tej chwili spośród wszystkich krajów CEFTA. To jest także ulokowane w sektorze eksportowym, dlatego że ponad 1/3 eksportu pochodzi z firm opartych na zagranicznym kapitale. I to samo odniósłbym też do przemysłu farmaceutycznego, albowiem w tym kierunku zainteresowania tego kapitału są także skierowane.</u>
          <u xml:id="u-86.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Było pytanie adresowane do Ministerstwa Gospodarki, sądzę, że również koledzy z finansów i NBP zechcą na nie odpowiedzieć, co do reakcji na zjawiska pogarszania się struktury kosztów, poprzez działanie mechanizmu inflacji, poprzez działanie mechanizmu cenowego wewnętrznego i szereg innych tego rodzaju zjawisk. Otóż Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą czyniło to, a Ministerstwo Gospodarki będzie kontynuować starania mające na celu uświadomienie konsekwencji tego stanu rzeczy dla opłacalności produkcji eksportowej. Prowadzimy systematyczne badania, które wskazują, że nadal jeszcze produkcja eksportowa jest marginalnie bardziej rentowna niż produkcja na rynek krajowy, Ale korzystny margines tej rentowności zmniejszył się trzykrotnie lub czterokrotnie w okresie ostatnich 2 lat.</u>
          <u xml:id="u-86.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">W swoim poprzednim wystąpieniu nawiązywałem do prowadzonej obecnie oceny całej sytuacji w handlu zagranicznym i do wyprowadzanych stąd wniosków, które rządowi przedstawimy. Wśród tych wniosków znajdą się oczywiście również wnioski dotyczące i polityki kursu walutowego, i polityki stóp procentowych, które decydować będą o inwestycjach w sektorze zwłaszcza eksportowym, z natury swojej zazwyczaj bardziej kapitałochłonnym niż inne sektory.</u>
          <u xml:id="u-86.14" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Interwencje w pewnych, szczególnych segmentach rynku. Pan senator zechciał powołać się na rynek broni. Tak, oczywiście, występują tego rodzaju działania ze strony partnerów w tym wysoko konkurencyjnym obrocie. My również stosowaliśmy szereg kroków mających na celu ograniczenie konkurencji w różnych sektorach. Spójrzmy chociażby na sektor telekomunikacji, gdzie z naruszeniem naszych międzynarodowych zobowiązań wprowadziliśmy daleko idące restrykcje w dostępie kapitału. Spójrzmy na tenże sektor telekomunikacji, gdzie naruszone zostały, technicznie i prawnie, reguły dotyczące niedyskryminacyjnego traktowania dostawców z zewnątrz z korzyścią dla własnych producentów części. Powoływaliśmy się na konieczność zachowania kompatybilności. Do tej pory ten argument w jakiś sposób jest akceptowany przez partnerów, przyznam, że trochę z przymrużeniem oka, niemniej problem z całą pewnością istnieje.</u>
          <u xml:id="u-86.15" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Czy przewiduje się reformę BRH? Tak. Pozwoliłem sobie poprzednio stwierdzić, że nie traktujemy ich jako organizmów doskonałych. Dalecy jesteśmy od tego. Minister gospodarki, który w swoich ustawowych kompetencjach ma merytoryczny nadzór nad ich działaniem, zamierza w tym zakresie przeprowadzić dość daleko idące zmiany, które dostosowałyby parametry użyteczności tych instytucji do tego, co wynika z potrzeb gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-86.16" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Chciałbym jednakże, abyśmy unikali wszyscy, jeżeli można o to prosić, pewnych stereotypowych ocen. Dlatego, że jak nam skądinąd wiadomo — odczuwamy to i te rzeczy są empirycznie sprawdzalne poprzez lekturę materiałów, które otrzymujemy, oraz poprzez ocenę działań, które są praktycznie podejmowane — nasze biura są jednak w dużym stopniu równocześnie źródłem bardzo ważkich informacji i bardzo ważkich interwencji. Kiedyś ich rola rzeczywiście była rolą pasywną, rolą reprezentanta monopolistycznego państwowego producenta działającego w obrocie z zagranicą. Obecnie, musimy wyraźnie powiedzieć, wraz ze wzrostem naszej atrakcyjności jako rynku, również ze wzrostem naszej konkurencyjności jako eksportera, rośnie liczba różnego typu sytuacji konfliktowych, rośnie zagrożenie dotyczące sporów. Jesteśmy angażowani w niektóre tego rodzaju konflikty i właśnie te placówki są pierwszą siecią, która pozwala zahamować tego rodzaju ataki wymierzone przeciwko nam. Również w działalności promocyjnej okazują się one być coraz bardziej przydatne. Oczywiście ich zaplecze techniczne w dużym stopniu utrudnia im działalność. Z kolei stan zatrudnienia jest w normie jak na warunki handlu, bądź co bądź, sześćdziesięciomiliardowego. Francuskie służby dyplomatyczne, które zajmują się działalnością handlową, liczą 2,5 tysiąca ludzi. Ja nie wspomnę już o tym, jakimi masami pracowników operują kraje azjatyckie, również działające na naszych rynkach.</u>
          <u xml:id="u-86.17" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">System badań certyfikacji jest w tej chwili jednym z najbardziej istotnych elementów kontrowersji między nami a Unią Europejską. Chodzi o automatyczne uznawanie badań i certyfikatów, zwłaszcza na znak B, czyli certyfikatów bezpieczeństwa. Strona polska zaproponowała tutaj pewne rozwiązania doraźne. Nie chciałbym wchodzić w szczegóły. Odpowiadając bezpośrednio na pytanie pani senator, powiem wszakże, iż do końca pierwszego kwartału ma być przygotowana tak zwana mała nowelizacja obecnej ustawy, która będzie uwzględniać aspekty dotyczące wzajemnego uznawania certyfikatów na znak bezpieczeństwa, uzyskiwanych przez producentów w niektórych segmentach rynku. Do końca pierwszego półrocza mamy zaś przedstawić już większy pakiet nowelizacyjny, który umożliwi pełne przyjęcie, oczywiście na zasadzie wzajemności, równości stron w zakresie uznawania certyfikatów jakościowych i certyfikatów bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-86.18" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Przedstawicielstwo przy OECD wkrótce powstanie. Ze względu na sytuację budżetową, wyznajemy to z żalem, będzie miało bardzo skromny wymiar. Będzie to nieduży zespół, prawdopodobnie zlokalizowany - taka jest decyzja - w siedzibie naszego Biura Radcy Handlowo-Ekonomicznego w Paryżu. Sądzimy, że w pierwszym okresie zaspokoi to niezbędne potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-86.19" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Z czego wynika brak popytu na środki w KUKE? W tej chwili nie mogę precyzyjnie odpowiedzieć na to pytanie. Sądzę, że przede wszystkim z tych samych powodów, dla których producenci i eksporterzy niechętnie sięgają po kredyt bankowy. Jest to sprawa kosztów tego kredytu. Jest to sprawa, jak słusznie stwierdził w dyskusji jeden z panów senatorów, bardzo dużej ruchliwości pośredników z zagranicy, którzy oferują kredyty dolarowe, które nie są obciążone całym marginesem dewaluacyjnym. Jednym słowem, jest wiele okoliczności, które sprawiają, że przedsiębiorstwa te są na ogół dość powściągliwe w zwracaniu się do banku jako środka wsparcia. Czynnikiem dość istotnym był też zakres ubezpieczeń. KUKE prowadziła w tym względzie normalną praktykę, ubezpieczając do 95% ryzyka. Obecnie istnieją możliwości podniesienia tego pułapu. To powinno ułatwić bankom, do których zwraca się eksporter, podjęcie decyzji o uruchomieniu stosownego kredytu. Na przykład przy stuprocentowym pokryciu ryzyka politycznego sprawa staje się atrakcyjna także dla banku.</u>
          <u xml:id="u-86.20" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">I wreszcie sprawa promocji nowych technologii. Przez Ministerstwo Przemysłu i Handlu zostały przygotowane dwa obszerne i metodologicznie dobre studia. Jedno na temat kierunków rozwoju przemysłu do roku 2010, drugie na temat małych i średnich przedsiębiorstw w gospodarce narodowej. Obecnie studia te są weryfikowane pod kątem skoordynowanej i wspólnej polityki przemysłowo-handlowej i mają stanowić podstawę do propozycji dotyczących również wsparcia pewnych określonych segmentów rynku wysokich technologii.</u>
          <u xml:id="u-86.21" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę teraz przedstawiciela Ministerstwa Finansów…</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#komentarz">(Senator Edward Kienig: Panie Marszałku, czy wykorzystując jeszcze obecność pana ministra…)</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#MarszałekAdamStruzik">Panie Senatorze, ale jedno, ostatnie pytanie. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#SenatorEdwardKienig">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#SenatorEdwardKienig">Panie Ministrze, zostało zadane pytanie o interwencjonizm państwowy. To tak bardzo groźnie brzmi. Drugie pytanie dotyczyło importu i eksportu farmaceutycznego. Chciałbym poprosić pana ministra o komentarz w kontekście interwencjonizmu państwowego.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#SenatorEdwardKienig">Parę łat temu zostało wprowadzone bardzo wysokie cło na import surowców do polskich fabryk farmaceutycznych, zaś gotowe leki importowane były bezcłowe. Chciałbym poprosić o komentarz, bo tu nie chodzi o interwencjonizm, tylko o zdrowy rozsądek.</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#SenatorEdwardKienig">Panie Ministrze, czy znane są panu podobne przykłady, ale z innych dziedzin? Nie chodzi o leki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Panie Senatorze, niestety, znane są takie przykłady. Dopiero teraz one się ujawniły. Jednym z najbardziej znamiennych jest dysproporcja między traktowaniem celnym gotowych komputerów i części do komputerów oraz gotowych urządzeń telekomunikacyjnych i komponentów do ich produkcji. Nie była to świadoma decyzja, która wprowadzałaby tego rodzaju ewidentny nonsens. Było to techniczne przeoczenie. Skomentuję to, ponieważ było wiele pytań odnośnie tej kwestii ze strony zarówno posłów, jak i senatorów.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Otóż w zeszłym roku działał w obu tych obszarach, telekomunikacji i komputerów, system kontyngentów o preferencyjnych stawkach celnych. W bardzo wielu przypadkach były to stawki zerowe, czasami obniżone w stosunku do stawek nominalnych. W każdym przypadku import ten był jeszcze obciążony trzyprocentowym podatkiem granicznym, który funkcjonował w ubiegłym roku. Trzyprocentowy podatek odnosił się do produkcji komputerów pochodzących z Unii Europejskiej. Z dniem 1 stycznia zniesiono ten podatek i zostało zdjęte jedyne obciążenie importowe w stosunku do gotowych produktów, natomiast w przypadku komponentów pozostały nieduże stawki celne, które były stosowane poprzednio. Niedawno Krajowa Izba Elektroniki przedstawiła szczegółowe dezyderaty dotyczące tej kwestii. Zachęcamy Wysoką Izbę, aby poparła wniosek idący w kierunku radykalnego rozwiązania problemu, to znaczy oficjalnego wprowadzenia zerowych stawek celnych na te towary.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJanuszKaczurba">Zapewne podobnie rzecz się będzie miała w odniesieniu do komponentów dla przemysłu farmaceutycznego. W niektórych przypadkach występują różnice w opiniach producentów. Niektórzy bowiem domagają się, aby w stosunku do pewnych komponentów utrzymać protekcję. Sądzę, że te wszystkie, głównie techniczne błędy będziemy mogli teraz wyeliminować. Chcę zapewnić, że żaden z nich nie był wyrazem świadomej intencji czy decyzji, która miałaby preferować produkt gotowy kosztem interesów krajowego producenta korzystającego z komponentów z importu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę panią minister Wasilewską-Trenkner, przedstawiciela Ministerstwa Finansów o udzielenie odpowiedzi na pytania, które dotyczą polityki finansowej państwa.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#MarszałekAdamStruzik">Jest też przedstawiciel Narodowego Banku Polskiego, choć z różnych obiektywnych powodów nie jest to ani prezes, ani wiceprezes, który będzie mógł uzupełnić tę wypowiedź. Chodzi o takie elementy jak: inflacja, polityka kursowa itd., itd.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Panie Marszałku! Szanowne Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Niech mi będzie wolno zacząć od spraw, o których mówił przed chwilą pan minister Kaczurba, mianowicie o rachunku kosztów i o wpływie rachunku kosztów w przemyśle, o zmianach tego układu kosztów. Był to jeden z tematów podnoszonych w tej debacie.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Otóż informacje statystyczne, którymi dysponujemy w tej chwili, a które w przypadku rachunku kosztów dotyczą 11 miesięcy ubiegłego roku, wskazują, że w ogólnym układzie nastąpiło pogorszenie - niedużo, o 1 punkt procentowy - w relacji ogólnej sumy kosztów do ogólnej sumy obrotów. Jeśli patrzymy na dynamikę dużych grup kosztowych, bo takie są w tej chwili znane - czyli materiały, usługi, robocizna - to jeden z głównych problemów wiąże się z dosyć szybkim wzrostem wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw w roku ubiegłym. Tu dynamika jest najszybsza. Wszędzie dynamika jest rzędu niecałego procenta, w tym przypadku wynosi ponad 1%.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Jest jeszcze jedna sprawa, o której warto powiedzieć, jeśli patrzymy na wszystkie elementy dotyczące przedsiębiorstw. Otóż wzrosła ogólna liczba przedsiębiorstw, które uzyskują zyski ze swojej działalności. W 1996 r. ogólna grupa przedsiębiorstw finalizujących swoją produkcję z zyskiem po 11 miesiącach stanowiła prawie 64% ogólnej produkcji przedsiębiorstw, a w 1995 r. - 61%. A zatem jest to wyraźne rozszerzenie zakresu, który, jeśli wolno przypomnieć, jeszcze w 1994 r. nie przekraczał 50%, bowiem tylko tyle przedsiębiorstw kończyło w owym czasie swoją działalność z wynikiem dodatnim. To tytułem uzupełnienia.</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Druga sprawa, o której w czasie tej debaty państwo mówili, też dotyczy statystyki.</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Panie Marszałku, ponieważ nie ma wśród nas przedstawiciela Głównego Urzędu Statystycznego, który buduje statystykę państwową, to jeśli państwo pozwolą, powiem dwa słowa jako wyjaśnienie.</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Opóźnienia związane z opracowywaniem na bieżąco, w 1996 r., informacji o eksporcie i imporcie oraz o strukturze towarowej obrotów wynikały między innymi z tego, iż przebudowywany jest, podobnie jak cała statystyka krajowa, także system klasyfikowania towarów i usług. To właśnie powoduje określone perturbacje techniczne - od przeprojektowywania komputerów poczynając, na zmianie przyzwyczajeń ludzi, którzy je obsługują, kończąc - uniemożliwiające odpowiednio szybkie uzyskiwanie informacji statystycznej. Z tym wiąże się kwestia, którą poruszał pan senator Kruk. Mianowicie czy możliwe jest, i w jakim tempie, otrzymywanie informacji statystycznej o eksporcie w rozbiciu nie tylko na rodzaje i grupy towarowe, ale również na przedsiębiorstwa, które są eksporterami, z podziałem na te, które pracują z zyskiem, i te, które są, powiedzmy, w trudnej sytuacji finansowej i płatniczej; z podziałem na przedsiębiorstwa małe i duże oraz w zależności od liczby zatrudnionych w przedsiębiorstwie. Te informacje są gromadzone w Głównym Urzędzie Statystycznym, ale tego typu przekrój, Panie Senatorze, nie był opracowywany przez GUS. Zatem, aby móc dokładnie odpowiedzieć na to pytanie, trzeba zasięgnąć informacji - niestety, musimy to zrobić - w Głównym Urzędzie Statystycznym, żeby koledzy powiedzieli, jak dalece możliwe jest wypełnienie tych wszystkich zadań, które pan postawił. Chodzi tu bowiem o zebranie informacji, które są rozproszone, a powinny być jednolite. Główny Urząd Statystyczny w tej chwili pracuje nad nowym sposobem prezentacji działalności przedsiębiorstw, więc być może faktycznie to zadanie jest już jak gdyby wypełnione, chociaż jego wyników i rezultatów jeszcze nie znamy.</u>
          <u xml:id="u-91.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Jeśli chodzi o sprawy należące wyłącznie do ministra finansów, to wśród tych spraw, o których państwo dzisiaj dyskutowali, pierwszą podniesioną była kwestia tego, czy stawka zerowa jest dla eksportera impulsem w jego działaniach, czy też nim nie jest. Z punktu widzenia zaistnienia eksportera na rynku zewnętrznym jest niewątpliwie pewną premią. Jest jednak premią, co trzeba sobie powiedzieć, różną w zależności od tego, z jakim rodzajem towaru mamy do czynienia, ponieważ zwrot VAT następuje w takiej skali, w jakiej na danym towarze ten VAT ciąży. Jak państwo wiedzą, mamy stawkę VAT w wysokości 20%. Jednak dotyczy ona tylko towarów wysoko przetworzonych i towarów konsumpcyjnych. Niższe stawki VAT dotyczą natomiast innych grup towarowych i zwroty dla eksporterów zainteresowanych innymi towarami są automatycznie niższe. Jeśli chodzi o produkty rolne - dopóki nie będzie wprowadzonych stawek VAT w produkcji rolnej, nie będzie również zwrotów stawek VAT na surowce rolnicze. W przemyśle spożywczym natomiast są to zazwyczaj stawki albo 22%, albo 7%. Innymi słowy, ten bodziec, który umożliwia eksporterowi pokrycie części kosztów związanych z promocją i z zaistnieniem na rynku zagranicznym, jest faktycznie różny w zależności od grupy towarów objętych eksportem. Ten zwrot VAT jest jednak szerszy niż tylko i wyłącznie VAT związany z grupą towarową. Eksporter otrzymuje bowiem zwrot zarówno VAT, jak i obciążeń celnych, które obciążają wsad surowcowy do danego towaru - pod warunkiem, że ten wsad pochodzi z importu. Tłumaczy to więc po części, iż jest to mechanizm, o którym można powiedzieć, że zaistniał w ten sposób, ponieważ nasza produkcja eksportowa, zwłaszcza w przypadkach towarów wysokoprzetworzonych, jest produkcją wysoce importochłonną. Teraz zaś - po to, aby można było utrzymać jej konkurencyjność - zastosowano ten mechanizm. Mechanizm ten jednak, w miarę jak rozwija się eksport i udział naszego kraju w eksporcie, sam pociąga za sobą dodatkowy import, ponieważ potrzebne są te komponenty do tworzenia towarów. Jest tu zatem pewne sprzężenie zwrotne: im szybszy eksport, tym bardziej w niektórych przypadkach, zwłaszcza surowców i materiałów, wzrasta presja importu na rynek.</u>
          <u xml:id="u-91.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Następna sprawa, o której dyskutowano. Mówił o niej zresztą, wyjaśniając przed chwilą problem, pan minister Kaczurba. Chodzi o system ubezpieczeń i kontraktów eksportowych. Pan minister tłumaczył przyczyny i ja chciałabym dodać jeszcze jedną. Tą jeszcze jedną przyczyną jest kwestia struktury naszych eksporterów. Obok bardzo dużych przedsiębiorstw, które nie korzystają z tego systemu ubezpieczeń — ponieważ nie muszą z niego korzystać, mają wystarczająco duże środki — gros naszych eksporterów to przedsiębiorstwa bardzo drobne, dla których z kolei skorzystanie z tych środków jest trudne, gdyż wiąże się z dużymi kosztami całej operacji, tak pozyskania kredytu, jak i potem ubezpieczenia go. Dlatego właśnie pracujemy w tej chwili zarówno — o czym już była tu dziś mowa — nad wzmocnieniem kapitałowym korporacji ubezpieczeń kredytów eksportowych, ażeby miała ona większe podstawy do emitowania szerzej ubezpieczeń, jak i nad zmianą zasad udzielania tych kredytów, aby można było szerzej z nich korzystać. Mamy także nadzieję, że przy spadającej inflacji będą się obniżały stopy oprocentowań kredytów w kraju, co ułatwi naszym przedsiębiorstwom korzystanie z eksportu finansowanego kredytem.</u>
          <u xml:id="u-91.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Jest jeszcze jedna sprawa, o której państwo nie mówili, którą prezentowaliśmy, która jest być może marginalna, ale ważna w pewnych rozwiązaniach stymulowania naszego eksportu. Mianowicie w pewnych sytuacjach kraje, które były dłużne Polsce - chodzi o rozliczenia jeszcze z lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, bądź te, których my byliśmy wierzycielami - dokonały jak gdyby ponownego ustalenia długów i warunków. W efekcie prowadzimy w tej chwili kontrakty kompensacyjne w handlu zagranicznym, które uwzględniają eksport towarów i usług na spłatę polskich długów zagranicznych. W ten sposób spłacamy długi Libii, Czechom, Słowacji. Są to zarówno dostawy towarów, w przypadku Libii czy Słowacji, jak i dostawy usług, tak dzieje się zwłaszcza w przypadku Czech, gdzie powstał cały wspólny program współpracy nadgranicznej dotyczącej realizacji przez nasze firmy inwestycji z zakresu ochrony środowiska. Stało się to właśnie w ramach finansowania umów tego typu, co pozwala na rozwijanie tego innego rodzaju handlu zagranicznego, o którym państwo senatorowie także dzisiaj wspominali.</u>
          <u xml:id="u-91.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Wreszcie ostatnia sprawa, kwestia kursu walutowego, jego kształtowania i relacji między kursem walutowym a inflacją - czy i jak dalece ruch tego kursu wspiera działania polskich eksporterów? W roku 1995 faktycznie mieliśmy do czynienia z taką sytuacją, że na skutek bardzo wysokiego wzrostu wydajności produkcji krajowej nastąpiła aprecjacja złotego i realny kurs walutowy, zwłaszcza liczony w dolarach, uległ aprecjacji, albowiem stworzył dla eksporterów sytuację mało korzystną. Taka sytuacja nie powtórzyła się jednak w roku 1996. W tym roku bowiem inflacja - liczona na przestrzeni całego roku - wyniosła w cenach konsumpcyjnych, jak wszyscy wiemy, 19,9%, a w przedziale grudzień 1995 - grudzień 1996 wzrost cen konsumpcyjnych wyniósł 18,5%.</u>
          <u xml:id="u-91.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Wzrost cen w produkcji przemysłowej, czyli tych cen, które de facto płacą eksporterzy, był niższy o kilka punktów procentowych. Mówię o kilku punktach procentowych, ponieważ do listopada ten wzrost wynosił zaledwie 13 punktów, a wtedy ceny konsumpcyjne już były wyższe o 17 punktów w stosunku do stycznia ubiegłego roku, natomiast w chwili obecnej finalnego indeksu dla produkcji przemysłowej, liczonego od grudnia do grudnia, jeszcze nie znamy. W tym samym jednak okresie, czyli w okresie 11 miesięcy, poziom kursu był wartościowany o 4,9 punktu procentowego szybciej niż przebiegała inflacja. To wyprzedzenie nie istniało pod koniec roku i było faktyczną przyczyną perturbacji eksportowych.</u>
          <u xml:id="u-91.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Jak państwo wiedzą, decyzje o zmianach kursu są decyzjami podejmowanymi nie tylko ze względu na eksport, ale również ze względu na wymagania polityki pieniężnej. Nie należą one w żadnym układzie do indywidualnej i wyłącznej domeny rządu, ponieważ faktycznie podejmuje je prezes Narodowego Banku Polskiego w porozumieniu obecnie z ministrem finansów i ministrem gospodarki, a do niedawna z ministrem finansów i ministrem współpracy gospodarczej z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-91.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Panie Marszałku, przedstawiłam chyba najważniejsze problemy, jakie były zgłaszane pod adresem ministra finansów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję bardzo. Pani Minister.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę pana senatora Makarewicza, pytanie uzupełniające. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Pani Minister, ponad 60% eksporterów to eksporterzy mali i średni. Sama pani stwierdziła, że z systemu ubezpieczeń te przedsiębiorstwa nie mogą korzystać. Ten kierunek w zakresie skuteczności działań małych i średnich eksporterów rząd aprobuje, co wiele razy słyszałem z ust pana ministra finansów. Wobec tego, mam pytanie: czy rząd zamierza stworzyć preferencje i ułatwienia w rozwoju firm eksportujących na rynki zewnętrzne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę bardzo, Pani Minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Panie Senatorze, jeśli chodzi o kwestie specjalnych ułatwień dla małych i średnich przedsiębiorstw, to korzystają one ze wszystkich systemów ulg w podatku dochodowym, tak jak wszystkie inne firmy.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Naszym zdaniem, ogromnym ułatwieniem dla tych przedsiębiorstw, które są czasami przedsiębiorstwami maleńkimi i osobami prawnymi, a czasami są to osoby opodatkowane podatkiem od osób fizycznych, jest obniżenie stawek w obu podatkach przy zachowaniu ulg, lecz to dopiero pokaże czas i wykorzystanie tych zmian w 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Jest też kwestia budowy systemu poręczeń i kredytów, a tu istotny będzie krajowy fundusz poręczeń dla małych i średnich przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Istnieją także możliwości promocyjne, które rząd tworzy, ale trudno mi je nazwać specjalną polityką dla małych i średnich eksporterów, gdyż są to rozwiązania, w których mieszczą się nie tylko mali i średni eksporterzy.</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Natomiast KUKE w momencie, kiedy zaczynała działać, a tak należy traktować poprzednie lata, niewątpliwie nie była instrumentem pomocy dla małych i średnich firm. Na usprawiedliwienie rządu mogę podać dwa argumenty.</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Po pierwsze, w większości przypadków systemy ubezpieczenia kredytów, istniejące wszędzie w otaczającym nas świecie, dopiero w drugim, kolejnym kroku obejmują małe przedsiębiorstwa, zaczynając jednak od dużych i sprawdzonych firm.</u>
          <u xml:id="u-95.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Po drugie, nie zawsze mali i średni eksporterzy, z przyczyn, które były już dzisiaj przez państwa podnoszone, są zainteresowani wykazaniem wszelkiej dokumentacji ułatwiającej uzyskanie kredytów czy wsparcia. Przyczyną tego jest fakt, iż część eksportu jest eksportem szarej strefy gospodarki. Dlatego chcemy wprowadzić ułatwienia, także poprzez ordynację podatkową i zmianę przepisów podatkowych, oraz prowadzić taką politykę, oczywiście w zakresie kompetencji ministra finansów, aby wspierać rzetelnych, małych przedsiębiorców, a tym samym niszczyć szarą strefę. To jest chyba najważniejszy problem, jeśli chodzi o ochronę rzetelnego, małego eksportera.</u>
          <u xml:id="u-95.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">W tej chwili tak wygląda sytuacja od strony ministra finansów, aczkolwiek, jak mówił pan minister Kaczurba, program sprzyjający rozwojowi małych i średnich firm przewiduje również pewne wsparcie, które ma pomóc w eksporcie, ale te rozwiązania nie są jeszcze wdrożone, a więc nie mogę mówić, że one już są. A kwestia, czy będą one wdrożone, zależy również od decyzji parlamentu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję bardzo, Pani Minister.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę teraz pana ministra Ryszarda Smolarka o zabranie głosu w imieniu ministra rolnictwa. Szereg problemów dotyczyło właśnie tego obszaru gospodarki. Pojawiły się one podczas przedpołudniowej dyskusji, a również i obecnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Chciałbym uzupełnić kwestie, które pan minister Kaczurba po części już w swoim wystąpieniu wyjaśniał, przede wszystkim dotyczące wątpliwości podniesionych przez senatora Frączka. Ja bym nie stawiał sprawy w ten sposób jak pan minister, ponieważ jeżeli chodzi o wskaźnik wsparcia budżetowego polskiego rolnictwa, to wynosił on w ubiegłym roku około 20%, a w Unii Europejskiej — 48%, więc jest on prawie dwa i pół raza niższy niż w krajach Unii.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Jeśli natomiast chodzi o konkurencyjność, to trzeba powiedzieć, że nie wygląda to aż tak źle. Bo jeżeli 25% ludności zawodowo czynnej pracuje w rolnictwie i daje to około 6–7% produktu narodowego brutto, to jednak trzeba zauważyć, że w 1996 r., który był gorszy, jeśli chodzi o produkcję, od 1995 r., wzrost eksportu jest szacowany na poziomie 12%. Tak więc możliwości eksportowe i szanse eksportowe w rolnictwie są i nie wygląda to aż tak źle.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Chciałbym przytoczyć dane potwierdzające, że nie jest to tylko okazjonalny trend występujący w 1996 r. Otóż, ten wzrost eksportu tylko w artykułach rolno-spożywczych w 1995 r. wynosił około 10,8%, a w 1994 r. - 12,1%, a więc potencjalnie więcej niż ogólnie rolnictwo stanowi w produkcie narodowym brutto, jak również więcej, jeżeli chodzi o ekspansję i dynamikę eksportu, niż coroczny wzrost produkcji.</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Chciałbym teraz ustosunkować się do kwestii podniesionych w pytaniach dotyczących działań rządu w takich sprawach jak niewykorzystanie kontyngentów eksportowych na rynek Unii Europejskiej i zbyt duży import niektórych artykułów żywnościowych.</u>
          <u xml:id="u-97.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Trzeba powiedzieć sobie wyraźnie, iż rzeczywiście jeżeli chodzi o Unię Europejską, to nasze negocjacje są coraz bardziej intensywne i praktycznie można by było oczekiwać, że również i saldo obrotów z Unią Europejską będzie coraz bardziej korzystne. Tak to się jednak nie przedstawia, ponieważ, jeżeli chodzi o Unię Europejską, mamy już od kilku lat ujemne saldo i wiele wróży, że również w ostatnim roku okaże się ono ujemne. W artykułach rolno-spożywczych wyniesie ono około 300 milionów dolarów, a w poprzednich latach wynosiło około 80 milionów dolarów. Wynika to z wielu powodów, między innymi z tego, że niektórych szans eksportowych, jeśli chodzi o kontyngenty preferencyjne i kontyngenty taryfowe, nie jesteśmy w stanie wykorzystać, ponieważ produkty nie są odpowiedniej jakości lub nie ma odpowiedniej ilości takich produktów, które możemy oferować na ten rynek, ale przede wszystkim dlatego - pokusiłbym się o taką diagnozę - że system administrowania kontyngentów, które rozdziela się w Brukseli, jest tak skomplikowany, szczególnie w nowej rzeczywistości gospodarczej, że dla nowych małych przedsiębiorstw i firm procedura załatwienia kontyngentów i skorzystania z nich jest na tyle uciążliwa i kosztowna, że wolą eksportować na rynek Unii poza kontyngentami. I tak to się dzieje.</u>
          <u xml:id="u-97.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Jeżeli chodzi o eksport owoców miękkich i warzyw, o eksport truskawek, to w sumie dodatkowo tyle, ile jest w kontyngencie, wysyła się poza kontyngentem. Tutaj pewien krok na tym etapie negocjacji przez Unię już został zrobiony. Udało się Węgrom, my również taki postulat stawiamy. Nie wiem, czy to sfinalizujemy, na razie nie uzyskaliśmy zgody na przejęcie systemu administrowania kontyngentami, ponieważ w obecnej sytuacji w Polsce jeszcze nie ma jednolitych federacji ogólnokrajowych organizacji grup producenckich i związków branżowych, które mogłyby się tym zająć. Już trzykrotnie lansowano pomysł, jeszcze przez Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, żeby taka krajowa izba producentów i eksporterów rolnych podjęła się administrowania, dystrybucji i zarządzania kontyngentami. Pierwsza próba, dotycząca owiec, skończyła się źle, obecnie wygląda to trochę lepiej, trzeba jednak powiedzieć, że rolnicze środowisko producenckie w Polsce jeszcze nie jest do tego przygotowane. Węgrom prawdopodobnie uda się to zmienić. Dzisiaj wygląda to tak, że w praktyce z Brukseli z opóźnieniem otrzymujemy informacje dotyczące poziomu wykorzystania kontyngentów, bo nie są one przeznaczone tylko dla Polski, ale również dla innych krajów, i to jest trudne do zmonitorowania. Trzeba jeszcze wspomnieć o systemie przedpłat, który wynika z tych kontyngentów, co powoduje taki, a nie inny stan. To jest jedna strona.</u>
          <u xml:id="u-97.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Jeżeli natomiast chodzi o cały system mechanizmów zabezpieczających rynek Unii Europejskiej, jest to druga strona. Trzeba sobie powiedzieć wyraźnie, że po roku 1989 i 1990 praktycznie bardzo zliberalizowaliśmy system ochrony, jeżeli chodzi o przywóz artykułów rolno-spożywczych na rynek polski, ale nie stworzyliśmy takich systemów administrowania całą produkcją poszczególnych działów, gałęzi, jak w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-97.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Chciałbym przypomnieć o rynku zboża czy rynku mleka, gdzie wprowadzono kwotowanie produkcji, czyli precyzyjne monitorowanie, rejestrowanie, cały system dopłat bezpośrednich, dopłat eksportowych, w ogóle cały system, również z ochroną celną, w układzie wielkości progowych i ceny progów. W tej chwili, jeśli chodzi o zboża, już jest wprowadzone cło kwotowe, które zmienia się sezonowo. Wszystko składa się na to, że rolnicy w Unii Europejskiej, jeśli chodzi o porównywalne wskaźniki, przyjęte przez OECD w PSL, żeby nie mylić z rentami i emeryturami, mają około pięćdziesięcioprocentowe wsparcie. Nasi mają około dwudziestoprocentowe, więc trudniej jest tu konkurować i dlatego nasza pozycja i partnerska konkurencja na tynku Unii nie są takie, jakby to z potencjalnych możliwości naszego rolnictwa wynikało.</u>
          <u xml:id="u-97.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Pocieszający jest fakt, podnosili to dyskutanci, również w imieniu komisji, których sprawozdania były przedstawiane, sygnalizowali to panowie senatorowie, że szczególnie dynamicznie rośnie nasz eksport do krajów Wspólnoty Niepodległych Państw, zwłaszcza na rynek rosyjski.</u>
          <u xml:id="u-97.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Sądzę, że powoli sytuacja zacznie się normalizować, w miarę zaawansowania negocjacji, jeżeli chodzi o Unię Europejską. Co do CEFTA, korzystniej to wygląda, jeżeli chodzi o wzrost wolumenu obrotów, natomiast saldo jest niepokojące i trzeba powiedzieć, że ono będzie ujemne z racji bardzo logicznych przesłanek. W ramach CEFTA poszczególne kraje otrzymują dostęp do rynku czterdziestomilionowego konsumenta, a my, integrując się na przykład ze Słowenią, otrzymujemy dostęp do rynku liczącego 1 milion 900 tysięcy obywateli czy 2 miliony, czy też w poszczególnych krajach — 3–4 miliony. W związku z tym parytet przepływu towarów automatycznie, przy porównywanych warunkach ochrony celnej, jest niekorzystny. Niemniej trzeba powiedzieć wyraźnie, że po zliberalizowaniu 50% produktów z grupy artykułów rolno-spożywczych ma stawkę zero. Wzrost obrotów, czyli eksport do krajów CEFTA, kształtuje się od 33% do 45%, import wprawdzie jest wyższy, bo wynosi około 70%, ale generalnie mamy wzrost obrotów. Na tym właśnie nasza konkurencyjność i obecność w podziale międzynarodowego rynku pracy i handlu powinna polegać.</u>
          <u xml:id="u-97.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Oczywiście, nie należy tracić z pola widzenia salda i to saldo nie powinno być ujemne, chociaż ono takie dzisiaj jest. Sądzę, że trzeba powiedzieć wyraźnie, iż na saldo roku 1996, jeśli chodzi o artykuły rolno-spożywcze, miał wpływ rzeczywiście incydentalny import produktów, to znaczy oleju, nasion rzepaku oraz zbóż. W porównaniu do poprzednich lat, na dodatkowy, uzupełniający, ekstraimport wydaliśmy około 350–400 milionów dolarów. Gdybyśmy to odjęli jako sprawę doraźną, to generalnie saldo w grupie artykułów rolno-spożywczych byłoby takie jak w roku ubiegłym, a nawet korzystniejsze. Czyli nie jest to najgorsza sytuacja, jeżeli chodzi o handel artykułami rolno-spożywczymi, pomimo gorszych warunków związanych z kosztami produkcji, jakie mają polscy rolnicy, gorszych niż w wielu innych sąsiednich krajach. Pomijam tu Nową Zelandię, w której rolnicy mają czteroprocentowe wsparcie, ale wynika to z innej struktury i innych uwarunkowań. Sądzę, że nie jest to kraj porównywalny z naszym, żeby można o tym mówić.</u>
          <u xml:id="u-97.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Jest jeszcze jedno uwarunkowanie, które bardzo istotnie rzutuje na takie saldo i na pewne niezadowolenie, również w realizacji poszczególnych możliwości handlowych ze Wspólnotą Niepodległych Państw. Niestety, pan minister Kaczurba o tym mówił, Rosja i większość krajów Wspólnoty Niepodległych Państw mają klauzulę największego uprzywilejowania, ale nie są członkami WTO. Regulacja odbywa się tam jednak na trochę innych zasadach. Miało to taki efekt, że do 1 stycznia były wysokie cła na warzywa, owoce i ziemniaki oraz podatek graniczny 20%. W tej chwili już cła zostały obniżone, ale został jeszcze ten podatek, który w dalszym ciągu jest poważną barierą.</u>
          <u xml:id="u-97.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Na pytanie, chyba pani senator Stokarskiej, co się stało z rynkiem cebuli, odpowiem wprost. Po prostu do zimy, kiedy można było eksportować cebulę, rynek wschodni, przy tych wszystkich barierach, nie był opłacalny. Być może, na wiosnę ten rynek się ożywi, ale trzeba to rozważać już przy innych uwarunkowaniach, bo cebula jest produktem bardzo trudnym do przechowania.</u>
          <u xml:id="u-97.14" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Wracając do sprawy zboża, bo to był problem, który się tu przewijał bardzo często, trzeba powiedzieć sobie wyraźnie, że zawieszenie dwudziestoprocentowej stawki celnej było doraźnym pociągnięciem rządu, wynikającym z wielu płynących z terenu sygnałów, oraz reakcją na dezyderaty senackiej, a także sejmowej komisji rolnictwa z marca 1996 r., kiedy to galopująco rosły ceny zbóż, pasz oraz komponentów paszowych i załamywała się produkcja zwierzęca. Sądzę, że nikt nie neguje, iż wtedy ta decyzja była słuszna, natomiast stała się rzecz niebezpieczna, ponieważ z doraźnego zawieszenia mechanizmu, czyli poboru dwudziestoprocentowego cła przy imporcie zboża, zrobiono mechanizm systemowy, polegający na tym, że przy pakiecie antyinflacyjnym, który zaproponował rządowi pan premier Kołodko w październiku, przewidywano zawieszenie ceł do końca grudnia 1997 r. No i stało się źle, że przy przeciwnym stanowisku ministra rolnictwa została podjęta decyzja o ich zawieszeniu wprawdzie nie do końca grudnia, ale do 31 czerwca 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-97.15" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Dosyć długo nie została ona usankcjonowana prawnie, ale przy konstrukcji taryfy celnej kwot kontyngentów i regulacji związanych z zawieszeniem stawek celnych, z dniem 1 stycznia zostało opublikowane rozporządzenie przedłużające zawieszenie ceł na zboża do 31 czerwca.</u>
          <u xml:id="u-97.16" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Trzeba powiedzieć wyraźnie, że uwarunkowania szacowane jeszcze w czasie żniw do tego skłaniały. Szacunki GUS mówiły o zbiorach mniejszych o 0,9 do 1,2. Trudno w tej chwili mówić, na ile GUS się pomylił, ale sądzę, że w granicach normalnego błędu. Żniwa były bardzo trudne, przeciągały się bardzo długo i zboże miało gorszą jakość. Poza wszystkim przez analogię do lat poprzednich rolnicy oczekiwali, powiedzmy sobie uczciwie, że ceny zbóż będą rosły tak jak w roku 1995. Im bliżej do żniw, czy im dalej od żniw, tym bardziej w górę. One mają jednak swój rozsądny górny pułap: dotąd, dopóki nie przekroczą cen światowych czy cen europejskich plus transport do kraju czy na granicę.</u>
          <u xml:id="u-97.17" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">I tak się właśnie stało. Od listopada ceny zbóż zaczęły spadać i już wtedy, mając analizy, bo taki monitoring jest robiony przez resort rolnictwa i przez Instytut Ekonomiki Rolnictwa, sygnalizowaliśmy, że import jest zbędny, że potrzebna ilość zboża została uzupełniona. Decyzja agencji była taka, że po drugiej już podwyżce ceny pszenicy - agencja miała w ramach rezerw operacyjnych, rezerw zastrzeżonych do dyspozycji premiera, na 2 dni przed upływem terminu, czyli w październiku, kupione 90 tysięcy ton, a to jest znikomy procent określonej dla nich wielkości - pszenicę na interwencyjne uzupełnienie rezerw państwowych agencja zakupi, żeby nie podwyższać jeszcze raz ceny na 700 czy 650, z importu. I agencja zakupiła 525 tysięcy ton pszenicy.</u>
          <u xml:id="u-97.18" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Dzisiaj rzeczywiście sytuacja na rynku zbożowym wygląda tak, że zapas zboża na żniwa 1997 r. jest o 80% większy. Ten stan jest stanem złym, ponieważ wiele firm przywiozło zboże drożej i wiele firm polskich, w tym również w imieniu agencji, skupiło drożej po żniwach, a taniej sprzedaje w trakcie roku lub przed żniwami. Część firm będzie miała finansowe kłopoty z przystąpieniem do skupu w okresie żniw 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-97.19" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">I uważam, że rząd, takie jest stanowisko resortu rolnictwa, powinien próbować przed żniwami przywrócić jednak normalny, dwudziestoprocentowy poziom ochrony celnej, żeby w okresie żniw, kiedy na Zachodzie zboże jest tanie, nie prowokować przywozu tego taniego zboża z dopłatą eksportową.</u>
          <u xml:id="u-97.20" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Trzeba powiedzieć wyraźnie, że politykę na rynku zboża wspiera bardzo bogate instrumentarium uregulowań instytucjonalnych i finansowych. Zboże z Unii Europejskiej również na rynek polski trafia z dopłatami eksportowymi. Nie mając żadnego innego instrumentarium, którym moglibyśmy chronić rynek polski, powinniśmy, sądzę, wrócić, jeżeli utrzyma się obecna sytuacja, w której ceny zbóż spadają, do normalnego poziomu ochrony celnej, który rekompensowałby ochronę celną stosowaną u najbliższych naszych sąsiadów lub generalnie konkurentów. Bo Francja, Niemcy to potencjalni nasi konkurenci na rynku zbożowym.</u>
          <u xml:id="u-97.21" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Udało nam się wdrożyć szereg mechanizmów - to nie jest tak, że bez żadnego systemu do tego podeszliśmy. Niektóre ponoszone tutaj konsekwencje wynikają z niedoinformowania, z niewiedzy, która towarzyszy podejmowaniu określonych decyzji. Przecież opłaty wyrównawcze zniesione zostały dlatego, że z powstaniem Światowej Organizacji Handlu wszyscy się umówili, to był consensus, że wszyscy z nich rezygnują. Ale my uwzględniliśmy to po prostu w nowej taryfie celnej.</u>
          <u xml:id="u-97.22" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Oczywiście tam, gdzie podnieśliśmy poziom ochrony celnej, musieliśmy ustalić w stosunku do 15 grudnia 1993 r. pewne kontyngenty taryfowe, między innymi na drób, który tu był przywoływany. Kontyngent na drób wynosi 28 tysięcy, nie pamiętam ile na wieprzowe mięso, chyba koło 50 tysięcy ton. Rzeczywiście nie ma co się dziwić, że przy obniżonym, nie przy zerowym, ale przy obniżonym cle, które obowiązywało 15 grudnia 1993 r., handlowcy z tego skorzystali. Ale przecież my nie dlatego to zrobiliśmy, żeby poddać ćwiczeniom nasze rolnictwo i gospodarkę, żeby uczynić gest w stosunku do Zachodu. Jeżeli podnieśliśmy cła na mięso wieprzowe i wołowe prawie o 50% czy 70%, żeby chronić generalnie nasz rynek, to tę minimalną furtkę na 50 tysięcy ton wieprzowiny czy 28 tysięcy ton drobiu trzeba było otworzyć. Innego wyjścia nie było.</u>
          <u xml:id="u-97.23" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Obecny import żywca drobiowego już nie jest taki. W sumie importuje się już nie tak jak 3 czy 4 lata temu - 70 tysięcy czy 100 tysięcy ton, ale około 30 czy 40 tysięcy ton. I eksport z Polski również jest dość wysoki. Ten mechanizm zadziałał.</u>
          <u xml:id="u-97.24" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Udało się również uchwalić ustawę o cłach i opłatach specyficznych, gdzie jest monitorowanych około 60 pozycji produktów. Jest to pierwszy przykład, który państwo podnosili, a pan prezes Nogaj wyjaśniał, że ewidentnie nadużywany był mechanizm zaniżania ceny towarów. Na róże funkcjonują już w tej chwili opłaty specyficzne. Mamy namierzone kilka produktów, na które ewidentnie zaniża się ceny i jeżeli uda się udowodnić, to będziemy starali się skorzystać albo z ceny progu albo z wielkości progowej, bo tutaj te dwa elementy są możliwe do wykorzystania.</u>
          <u xml:id="u-97.25" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Korzystamy też z takich mechanizmów jak zakaz eksportu. W 1996 r. obowiązywał zakaz eksportu gęsi żywych i piskląt, jaj wylęgowych gęsi, odpadów surowych i skórek. Stosujemy to do czasu restrukturyzacji branż, stworzenia warunków konkurencyjnych. Zostało ustanowionych szereg kontyngentów i licencji, i taryfowych, i preferencyjnych wynikających, jak powiedziałem, z ustaleń WTO, ale ustanowionych na poziomie najniższym. Dotyczy to również reglamentacji w branży alkoholowej. To są sprawy, które warto wiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-97.26" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Na pewno jest jedna sprawa, która wymaga rozważenia i resort rolnictwa podjął taką próbę. Mam nadzieję, że będzie ona zwieńczona sukcesem. Do 1990 r. Polska była krajem permanentnych niedoborów niektórych pozycji, szczególnie w artykułach rolno-spożywczych, gdzie jak nie brakowało mięsa, to brakowało chleba lub innych produktów. Obecnie jesteśmy krajem o zbilansowanym bilansie żywnościowym i jesteśmy krajem permanentnych nadwyżek, czyli poważnych pozycji eksportowych w wielu grupach towarowych. W sytuacji, kiedy jest dokonywana prywatyzacja praktycznie całego obrotu i handlu, również zagranicznego, wiele nowo powstających firm zaczyna sobie całkiem nieźle radzić w handlu zagranicznym, ale trzeba powiedzieć wyraźnie, że drobne firmy nie poradzą sobie z wielkimi korporacjami, z wielkimi holdingami handlowymi, z kampaniami reklamowymi i promocyjnymi ich towarów na rynku krajowym i zagranicznym.</u>
          <u xml:id="u-97.27" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Bardzo trafnie wiele osób podnosiło tutaj, że wcale nie jest aż tak ważna nasza obecność eksportowa na rynkach zagranicznych. Ważne jest również, żeby polscy producenci i przetwórcy nie pozwolili się wypchnąć z krajowego tynku. Przy otwarciu i przy przeliczeniu dolara na złotówkę w układzie parytetowym jeden i drugi rynek jest bardzo istotny. Oczywiście może się okazać, że szybciej dajemy się wypierać z krajowego rynku i równocześnie nie wchodzimy na rynki zagraniczne.</u>
          <u xml:id="u-97.28" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">W związku z tym podjęliśmy, na wzór krajów zachodnich, próbę powołania Agencji Marketingu i Promocji Artykułów Rolno-Spożywczych, która by pomagała nowo powstającym firmom w reklamowaniu, w promowaniu artykułów, jakich określone ilości corocznie możemy zaoferować na rynki zagraniczne, w zdobywaniu nowych rynków, co już jest i będzie bardzo istotne. W tej chwili projekt ustawy został przyjęty przez KERM. Mam nadzieję, że trafi do parlamentu po przyjęciu go przez Radę Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-97.29" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Chciałbym jeszcze dodać, że z punktu widzenia resortu rolnictwa bardzo istotna jest liczba przedstawicieli w biurach radców handlowych, zajmujących się sprawami rolnymi. Nie jest to miejsce na dzielenie się refleksjami na temat różnych rozterek, z jakimi się boryka rząd, ale chcę jeszcze raz potwierdzić, że widzimy potrzebę zwiększenia liczby radców bezpośrednio, profesjonalnie zajmujących się sprawami rolnymi i w przedstawicielstwie Unii, i w ważniejszych krajach zachodnich, a przede wszystkim w krajach Wspólnoty Niepodległych Państw, ponieważ one stanowią dla nas potencjalny bardzo duży rynek, a mamy w nich przedstawicielstwa praktycznie szczątkowe. Jeżeli chodzi o radców rolnych, to prawie w większości krajów takich nie ma. Są radcy ogólnego charakteru i trudno od nich oczekiwać, jeżeli są to pojedynczy ludzie, żeby wspomagali nas w tych działaniach.</u>
          <u xml:id="u-97.30" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Mam nadzieję, że odpowiedziałem na większość pytań i problemów, które były poruszane, ale chętnie spróbuję odnieść się do innych, jeżeli coś pominąłem lub jeśli chcieliby państwo jeszcze coś podnieść.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Może jeszcze jedno uzupełniające pytanie, pan senator Ceberek. Bardzo krótko proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#SenatorStanisławCeberek">Panie Ministrze, bardzo długo słuchałem pańskiej wypowiedzi na temat zaopatrzenia państwa polskiego i narodu w żywność. Jednej rzeczy pan nie powiedział. Pan się nie zwrócił do rolników polskich i nie zakontraktował, a wtedy byłby pan w porządku. My nie mamy, gdzie tego zboża sprzedać. W tym roku też nie kontraktuje nikt! I na przyszły rok też będziemy kupować, ale to na krótko. Za co? To, co pan powiedział, obraża nas, wszystkich rolników. Nie kontraktuje pan u polskich rolników, szuka pan firm, które by kupowały za granicą, a od nas, polskich rolników, nie ma komu kupować. Ani mięsa, ani zboża.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#SenatorStanisławCeberek">Ceny, badałem we Włoszech, w Niemczech i w Danii, są takie same jak w Polsce. Gdybyście nam zapłacili tę cenę, to macie, ile chcecie i jakie chcecie zboże. Organizować ten skup, z powodu rozwalenia spółdzielni, teraz jest trudno. A winić nas, polskich rolników, że my nie mamy takich asortymentów, takiej ilości… Nie będziemy w takiej sytuacji mieli. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Ale to było pytanie, Panie Senatorze, czy stwierdzenie? Może pan minister się ustosunkować?</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Jeszcze pani senator Stokarska, proszę bardzo. Ale nie chciałbym, proszę państwa, żebyśmy rozpętali dyskusję na temat wolnej polityki rolnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#SenatorJadwigaStokarska">Króciutkie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#SenatorJadwigaStokarska">Kto wnosił o bezcłowy zakup zbóż przed żniwami w ostatnich 3 latach? Minister rolnictwa czy prezes Agencji Rynku Rolnego? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę bardzo, Panie Ministrze, o odpowiedź na te dwa pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku. Ja oczywiście rozumiem rozgoryczenie pana senatora Ceberka, ale chcę jednoznacznie powiedzieć, że pan senator Ceberek nie obserwuje tej rzeczywistości, która jest. Od 4 lat ministerstwo, rząd nie prowadzi żadnej kontraktacji, nie zajmuje się skupem. Nie jest to ten adres. Akcentowałem, że to, iż sytuacja w rolnictwie jest taka, jest zasługą wyłącznie polskich rolników. I bardzo byłbym wdzięczny, gdyby pan zechciał skrupulatnie słuchać mojej wypowiedzi. Mimo załamania produkcji w 1996 r., mimo mniejszego udziału rolnictwa w produkcie narodowym brutto eksport jest dwukrotnie większy. I to nie jest zasługa wyłącznie rządu, ale generalnie rolników i ich produkcji.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Te czasy, żeby całą produkcję zakontraktować, Panie Senatorze, już się skończyły. Obecnie podmioty prywatne kontraktują i ten eksport robiły podmioty prywatne, firmy, przywożąc do kraju lub wywożąc z kraju. I to one czynią. Mam prośbę, żeby pan zechciał to zauważyć.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Co do instytucji handlowych natomiast zgadzam się, pan ma rację. Ustawą ze stycznia 1990 r. zdestabilizowaliśmy, i nie zaproponowaliśmy niczego w to miejsce, to się zgadza, spółdzielczość…</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#komentarz">(Senator Stanisław Ceberek: I to wystarczy.)</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">… spółdzielczość zaopatrzenia i zbytu, spółdzielczość ogrodniczo-pszczelarską. W tej chwili budowany jest rynek hurtowy, półhurtowy, giełda zbożowa, system kwitów i magazynów składowych, co pozwoli polskim rolnikom w taki sam sposób jak w krajach zachodnich pozbywać się swoich produktów, konkurować, duże masy towarowe jednakowo skonfekcjonować i zaoferować na rynki zagraniczne.</u>
          <u xml:id="u-103.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Wcale nie podzielam poglądu, że we Włoszech, w Niemczech są takie same ceny. Są one po prostu wyższe. W Polsce na 2/3 produktów rolnych ceny są niższe. Prosiłbym tutaj o trzymanie się pewnych realiów, a nie zaś emocji, bo rzeczywistość jest taka, jaka jest. Decyzja, którą podjął prezes Agencji Rynku Rolnego - to że nie skupił, nie powiem jakiej ilości, bo nie ma chyba sensu utajnianie obrad, Panie Marszałku, ale jeżeli w ogóle przedmiotem obrotu towarowego jest około 6 milionów ton zboża, to na koniec terminu, który później premier przesunął jeszcze o 2 miesiące, mieliśmy 90 tysięcy ton zboża, a w ciągu tygodnia idzie 40 - ta decyzja nie mogła być inna. Kiedy nie można było kupić pszenicy po 450, później po 550 i po 600, to innego wyjścia nie było.</u>
          <u xml:id="u-103.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Z powodu tego, że decyzja o przedłużeniu ceł w układzie pakietu antyinflacyjnego, który zaproponował, jeszcze raz podkreślam, pan premier Kołodko, była taka, a nie inna, to tylko można wyrazić ubolewanie. Rząd ją skorygował, ale nie była to decyzja ministra rolnictwa. Jeszcze raz chcę zapewnić pana senatora Ceberka i wszystkich w Polsce rolników. Taka jest po prostu filozofia rządzenia w układzie koalicyjnym, gdzie decyzje zapadają na podstawie consensusu, a ten consensus wypracowano dopiero 3 dni temu.</u>
          <u xml:id="u-103.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Jeżeli chodzi o pytanie pani senator Stokarskiej, to odpowiem, że poprzednio praktycznie był inny system. Były bezcłowe kontyngenty monitorowane, rozdzielane przez Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą. W tej chwili stosujemy mechanizm bezcłowy, czyli mechanizm zawieszania cła, które można odwieszać. I to jest pierwszy rok, rok 1996, kiedy stosujemy nie kontyngenty, lecz zawieszenie ceł. Decyzje o zawieszeniu ceł na zboże, jedna i druga, były decyzjami, które wynikały najpierw z sygnałów, o których mówiłem i to można sprawdzić, z dezyderatów senackiej i sejmowej Komisji Rolnictwa, z terenu. Później taką propozycję przedłożył w pakiecie premier Kołodko. I z tą decyzją, sądzę, należało się zgodzić, bo w marcu tak się działo i brakowałoby zboża, gdyby ono nie spłynęło z zagranicy, a płacone 20% drożej napędziłoby inflację.</u>
          <u xml:id="u-103.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Już po żniwach decyzja miała swój sens do pewnego czasu, dopóki nie przywieziono brakujących około 800 tysięcy do 1 miliona ton zboża, i później należało cła odwiesić. Jej działanie, niestety, przedłużyło się, a z jakich względów i w jakiej atmosferze politycznej, to sądzę, że państwo wiedzą. Ja, z pozycji wiceministra, nie jestem w stanie i nie podejmuję się tego tłumaczyć. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze. Proszę państwa, myślę, że ta sprawa była wielokrotnie wyjaśniana. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę teraz pana prezesa Nogaja o krótkie ustosunkowanie się do pytań, które były adresowane do prezesa Głównego Urzędu Ceł.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#MarszałekAdamStruzik">I na tym, proszę państwa, naszą dyskusję w pierwszym punkcie porządku dzisiejszego posiedzenia zakończymy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Zanotowałem 5 pytań. Pierwsze dotyczyło tak zwanych ustaw około kodeksowych, to znaczy takich, które powinny wejść w życie wraz z kodeksem celnym. Chcę przypomnieć, że obowiązująca jeszcze ustawa „Prawo celne” odnosi się do trzech obszarów regulacyjnych. Pierwszy dotyczy poboru cła i metod odpraw celnych, drugi — ogólnych regulacji handlu zagranicznego, trzeci zaś — działań zmierzających do korygowania nieuczciwej konkurencji, jaką tworzą na rynku importowane towary.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Zatwierdzona i przyjęta właściwie przez parlament, ostatecznie przez Sejm na początku stycznia, ustawa „Kodeks celny” reguluje i uszczegółowia tylko pierwszy z nich. Pozostały jeszcze do uchwalenia ustawy, które umownie nazywają się w tej chwili: ustawa o administracyjnym regulowaniu obrotu i ustawa o postępowaniach ochronnych. Jak na razie parlament jeszcze nie podjął nad nimi pracy. W ustawie „Kodeks celny” jest zapisane, że z dniem 1 lipca wchodzi w życie ustawa „Kodeks celny” i ginie istniejąca ustawa „Prawo celne”. Ten czas pozostaje więc do dyspozycji parlamentu, by mógł je uchwalić. Podzielam niepokój, jaki pojawił się w wystąpieniu pana senatora Gajewskiego, iż brak wspomnianych przepisów może stworzyć realne zagrożenie. Bo cóż to będzie oznaczało? Mianowicie, że z dniem 1 lipca giną wszystkie regulacje chroniące rynek, te wszystkie, o których właśnie była tu mowa. Czyli do 1 lipca trzeba nie tylko wydać, czyli uchwalić i opublikować, owe ustawy, ale również przepisy wykonawcze i takie, które będą przedłużały istnienie tych regulacji. I na to właśnie chciałbym zwrócić uwagę.</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Czy przeszkadza nam ten stan rzeczy? Nam, jako administracji celnej, oczywiście, nie jesteśmy wykonawcą, w tych dwóch obszarach bezpośrednio, ale pośrednio, jeżeli ustanowione są odpowiednie regulacje. Jeżeli ustanowiony jest zakaz, to my go na granicy czy wewnątrz kraju stosujemy. Jeżeli jest ustanowiony kontyngent celny, to na granicy sprawdza się pozwolenie.</u>
          <u xml:id="u-105.4" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Jeśli chodzi o postępowanie ochronne, to pan minister Kaczurba wyjaśnił, że w tej chwili mamy sytuację tego typu, że istniejące przepisy może niezbyt precyzyjnie pozwalają je prowadzić, ale jednak pozwalają. Administracja celna ich nie prowadzi, natomiast jeżeli w wyniku postępowań ochronnych stwierdzamy, iż ma miejsce dumping, stosowanie niedozwolonych subsydiów lub gwałtowne naruszenie równowagi na rynku przez nadmierny i skoncentrowany import, wtedy podejmowane są działania, które ta administracja wykonuje. Co zaś będzie od 1 lipca, to leży w rękach parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-105.5" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Drugie pytanie dotyczy wprowadzenia do systemu analizy TWC wyrobów ze skóry i butów. Chcę powiedzieć, że temat został podjęty, przy czym mamy jednak do czynienia z bardzo różnorodnym asortymentem importowym. Buty butom nie są równe. Nie można się posługiwać średnimi cenami. Musimy kategoryzować te wyroby, wybrać jakieś typowe asortymenty. Dane statystyczne nie są tu pomocne, gdyż uśredniają. Musimy to wszystko zrobić na podstawie dokumentów odprawy celnej. Liczymy na współpracę stowarzyszeń i przedsiębiorstw, które znają tę dziedzinę. Liczymy, że pomogą nam to uporządkować, po prostu stworzyć bazę odniesienia. Nie będzie to wprowadzenie cen minimalnych, ale baza odniesienia potrzebna przy analizie dokumentów celnych, które będą później przychodziły. Żeby to w ogóle zrobić, musimy wszystko uporządkować. W każdym razie z naszej strony zostały już podjęte pewne prace. Jak powiedziałem, liczymy na pomoc w uporządkowaniu danych statystycznych, może nie w układzie, w jakim jest to rejestrowane przez Główny Urząd Statystyczny, ale właśnie w celu stworzenia odpowiednich kategorii. Musimy je wyodrębnić. Będziemy zmierzać do typowania pewnych kategorii wyrobów ze skóry i butów, żeby nie objąć nimi wszystkich, bo nie we wszystkich kategoriach ma to miejsce. Musimy wytypować towary, a także firmy, tak właśnie będzie się to wyrażało. Oczywiście, przebadamy owe firmy i dokumenty w postępowaniach postimportowych. Niestety, część będzie podlegała określonej analizie na granicy, chodzi o te, które w przeszłości dostarczyły nam do tego powodów. A jeśli chodzi o te nowe, które będą odprawiane, to weźmiemy pod uwagę właśnie tego typu informacje.</u>
          <u xml:id="u-105.6" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Jeśli chodzi o zmianę dokumentów odpraw celnych na granicy, to nie stwierdzamy tego. Zmiana dokumentów następuje zazwyczaj przedtem. Ten, kto składa deklarację, zazwyczaj stara się ukryć dokumenty przed zgłoszeniem towaru do odprawy celnej. Albo je znajdujemy, albo docieramy do nich, dopiero badając księgowość firmy, bo często dopiero tam są one rejestrowane.</u>
          <u xml:id="u-105.7" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Trzecie pytanie dotyczyło napływu alkoholi z Rosji w rejonie Elbląga. Stwierdziliśmy ostatnio napływ nie kontrolowanego, nie obanderolowanego alkoholu, zresztą nie tylko w tym rejonie, ale również w okolicach Poznania. Chcę powiedzieć, że dzięki naszym działaniom już w tej chwili wiadomo, skąd pochodził. Prasa już podała informację o pięciu tirach z alkoholem, które bez ewidencji zostały wprowadzone do Polski przez przejście graniczne w Kukurykach. Nasze badania pozwoliły bardzo szybko ustalić, kto to zrobił i kto jest w to zamieszany, nie tylko spośród celników. Nie mogę podać więcej szczegółów, bo obecnie prokuratura, i nie tylko ona, bada, kto za tym stał i dlaczego to zrobiono właśnie w ten sposób. Przy okazji badamy też inne przejścia. Jeżeli chodzi o rejon, o którym wspomniał pan senator, to zostały podjęte dodatkowe badania w celu ustalenia sposobów, jakimi to zostało zrobione. Badania te prowadzi specjalna grupa Generalnego Inspektoratu Celnego wraz z działami operacyjnymi z danego rejonu.</u>
          <u xml:id="u-105.8" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Czwarte pytanie dotyczyło komputeryzacji, zarówno na przejściach, jak i w administracji celnej. Pragnę jeszcze raz przypomnieć, że jeśli chodzi o komputeryzację przejść granicznych, nie leży to w kompetencjach administracji celnej. Zgodnie z przepisami za wyposażenie przejścia odpowiada gospodarz. Nie będę po raz kolejny przypominał, kto nim jest, bo powiedziałem o tym w swojej pierwszej wypowiedzi. Administracja celna nie może zgodnie z prawem inwestować w komputeryzację przejścia granicznego, bo taki obowiązek spoczywa na jego gospodarzu. Jeżeli chodzi o przejścia drogowe, bo to one są najbardziej widoczne, jest to wojewoda.</u>
          <u xml:id="u-105.9" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">My tworzymy natomiast system komputeryzacji administracji celnej. Chciałbym przy tym zdementować informację, że nie pracujemy, że proces został zatrzymany. Wręcz odwrotnie, w tej chwili sprawdzamy prototypową wersję oprogramowania. Jest w to zaangażowanych około 200 celników, oddelegowanych tylko do tej pracy. Tak więc robimy badania. Problemy ma natomiast firma wykonująca oprogramowanie. To jednak nie jest typowe wyłącznie dla nas. Wszyscy, którzy tworzyli tak złożony system komputerowy, mieli problemy. Mamy pewne opóźnienie, ale jesteśmy dobrej myśli, iż kolejna wersja, przekazana nam już w tej chwili, okaże się spójna. Nie można bowiem wdrożyć oprogramowania generującego błędy, a w tej chwili jesteśmy na etapie usuwania błędów w identyfikowaniu. Chcemy uruchomić wersję pilotażową w 9 miejscach, a jeżeli będzie dobrze pracowała - w 26. Później, zgodnie z tym, co jest zapisane w umowie, ostateczna wersja będzie dla całej administracji celnej.</u>
          <u xml:id="u-105.10" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Kolejne pytanie dotyczyło efektywności pracy administracji celnej w zakresie ustalania zaniżeń wartości celnej. Chcę powiedzieć, że efektywność naszych działań jest duża. W ubiegłym roku wszczęliśmy 20 tysięcy spraw karnoskarbowych. Nie tylko z tego tytułu, ale w ogóle z całego obszaru. Jeśli chodzi o dane dotyczące mięsa, to już mówiłem, ile ustaliliśmy należności. Przy czym od razu chcę powiedzieć, że to nie znaczy, iż udaje nam się wszystko ściągnąć.</u>
          <u xml:id="u-105.11" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Dnia 24 stycznia poinformowałem o wynikach badań przeprowadzonych w odniesieniu do samochodów z mienia przesiedleńczego. Ustaliliśmy, że z tego tytułu jest 195 milionów zaniżeń wartości celnej. I tak, zajmujemy się kolejnymi sektorami. Robimy to sektorami, nie ogólnie.</u>
          <u xml:id="u-105.12" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Jeżeli chodzi o ogólne dane, to nie chciałbym zanudzać Wysokiego Senatu. Przekażę na ręce pana marszałka dwa materiały, które stworzyliśmy: „Kompendium statystyczne administracji celnej 1990–1995” i „Raport z pracy administracji celnej za 1996 r.” wraz z aneksem statystycznym. Tam wszystko jest dokładnie opisane, można porównać i zobaczyć, że jednak to, co powiedziałem na temat wzrostu, jest prawdą.</u>
          <u xml:id="u-105.13" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Jeżeli już mam głos, to podam może jeszcze tylko kilka uzupełniających informacji dotyczących działań administracji celnej, poza badaniami w sprawie zaniżania wartości celnej, zmierzających jednak właśnie do ograniczenia tego typu oszustw celnych. Drugi element, który, jak sądzę, przyniesie efekty i nad którym w tej chwili podjęliśmy pracę, to stworzenie własnego laboratorium celnego. Chcemy je zbudować. Jesteśmy ostatnią administracją w Europie, która buduje tego typu laboratorium. Na razie, w okresie przejściowym, korzystamy z rad wszystkich, którzy chcą nam pomóc w ocenie próbek towarów, jakie pobieramy. Ale budujemy już własne laboratorium celne. Powstanie sieć takich wyspecjalizowanych laboratoriów, gdzie będziemy mogli to czynić.</u>
          <u xml:id="u-105.14" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Trzeci element to wprowadzenie do systemowych badań analiz ryzyka, czyli metody typowania firm, towarów, polegającej na ciągłej pracy z danymi statystycznymi i dostarczaniu informacji. Chcemy w tej chwili wprowadzić taką metodę stosowaną przez administracje krajów wysoko rozwiniętych. Jest to dość skomplikowana sprawa, bo wymaga prowadzenia analiz statystycznych, ale wiemy już, co chcemy zrobić i decyzje w tej sprawie zostały podjęte, w tej chwili są realizowane.</u>
          <u xml:id="u-105.15" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">I czwarty element, czyli wprowadzenie zabezpieczeń dokumentów celnych. Pracujemy nad tym, żeby w dostarczanych nam dokumentach wprowadzić odpowiednie zabezpieczenia. Jakie, to oczywiście będzie tajemnicą administracji celnych i może nie będę mówił na ten temat. W każdym razie chcemy spowodować, żeby dokumentów nie można było podrabiać. Badania, które przeprowadzaliśmy, wykazały, że jest to potrzebne. Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Panie Marszałku…)</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#MarszałekAdamStruzik">Jeszcze dwa pytania, nie, trzy pytania.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#MarszałekAdamStruzik">Pan senator Andrzejewski, pan senator Makarewicz i pan senator Kochanowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#SenatorPiotrAndrzejewski">Panie Prezesie, chodzi mi o monitoring ochrony celnej. Czy ministrowi rolnictwa lub któremukolwiek innemu znany jest monitoring uzależniający ochronę celną od zagranicznej, to znaczy jako kompensację zagranicznych dotacji dla zagranicznego producenta? To pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#SenatorPiotrAndrzejewski">I drugie: czy istnieje monitoring ceny ekonomicznej zagranicznego i krajowego producenta rolnego? Jak rozumiem, w analizach Ministerstwa Finansów cena ekonomiczna to przeciętne uzasadnione pokrycie kosztów plus przeciętna stopa zysku, bez zagranicznych dotacji. Czy istnieje monitoring w tym zakresie i gdzie można się z nim zapoznać?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę, pan senator Makarewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#SenatorHenrykMakarewicz">Panie Prezesie, od kilku lat Polska staje się największym śmietnikiem Europy. Mam na myśli sprowadzaną do nas używaną odzież i wiele innych odpadów, a przede wszystkim rozbierane samochody. Czy rząd w końcu zamierza podjąć jakieś decyzje w celu ostatecznego zahamowania tego negatywnego procesu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę, pan senator Kochanowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#SenatorStanisławKochanowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#SenatorStanisławKochanowski">Panie Prezesie, chciałem powiedzieć w nawiązaniu do wcześniejszego pytania, że na przejściu w Gronowie powszechnie znany jest fakt, że nie tylko wielkie tiry przewożą alkohol, ale, jak mówi się w całej okolicy Braniewa, za wiedzą celników mają miejsce prywatne wycieczki właścicieli samochodów osobowych i dostawczych. Jak powiedziałem, robi się to wszystko za wiedzą celników. Stąd moje pytanie: co zamierza pan zrobić, żeby tego typu sytuacje nie miały miejsca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę, Panie Prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Jeżeli chodzi o pierwsze pytanie, składające się właściwie z dwóch, to chcę powiedzieć, że administracja celna prowadzi monitoring cen, które są potrzebne do obliczenia wartości celnej. Innych rzeczy my nie badamy, bo to nie jest naszym zadaniem, badania prowadzą właściwe służby ministra rolnictwa. Sądzę, że to przedstawiciel Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej powinien odpowiedzieć. My korzystamy z informacji, które są nam potrzebne do rozstrzygnięcia pewnych spraw, natomiast nie wnikamy głębiej w tego typu analizy, bo nie są one potrzebne naszej administracji. Prowadzimy badania tylko wtedy, gdy mamy podejrzenia co do zaniżania wartości celnej deklarowanych towarów.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Teraz sprawa importu odpadów, bo w sumie chodzi o tego typu kwestie. Regulują to przepisy wydane przez ministra ochrony środowiska. Trzeba uzyskać pozwolenie właściwej służby. Jeśli administracja celna stwierdzi, że nie ma pozwolenia, to oczywiście cofa z granicy, ale jeśli zostało ono wydane, to nie możemy tego kwestionować, jest to zgodne z przepisami. Za zgodą odpowiednich służb importuje się również odpady tekstylne przeznaczone do przetwarzania, to dotyczy papieru. Po prostu taką przyjmuje się zasadę. Jeżeli chodzi o rozbierane samochody, to chcę powiedzieć, że przepisy nie zabraniają ich importu. Zabraniają natomiast przywozu samochodu rozebranego w momencie zgłoszenia go do odprawy celnej. Traktuje się go wtedy jak samochód zmontowany i pobiera się cło jak za tego typu samochód.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Jeżeli chodzi o administrację celną, to w tej chwili zostały podjęte prace zmierzające do porównania ewidencji w urzędach rejestracyjnych, z tym co mamy w naszych dokumentach. Wychodzą ciekawe rzeczy. Ustalamy po prostu drogi, jakimi samochód przecieka przez granicę, później jest zaś montowany i rejestrowany. Chciałbym oficjalnie poinformować, że takie badania zostały wszczęte i chcemy to ustalić, choć ta praca jest bardzo żmudna, bowiem bardzo trudno jest powiązać wszystkie dokumenty. Tego typu sprawy są już jednak namierzane i zgłaszane do sądów. Przy czym chcę od razu powiedzieć, że sądy w większości wypadków je umarzają. Twierdzą po prostu, że ich szkodliwość społeczna jest mała. Nasza praca nie jest więc, niestety, doceniana przez sądy; mamy odpowiednie orzeczenia. Będziemy się jednak starali dalej to robić, żeby pokazać skalę zjawiska. Jego przyczyny są ekonomiczne, gdyż jest różnica między opłatą celno-podatkową za gotowy samochód, w stosunku do tej za rozebrany pojazd. Jeżeli ktoś przewozi go w częściach, zarabia od 20 do 50 milionów. Dlatego ludzie po drugiej stronie granicy rozmontowują samochody, nie robią tego dla przyjemności, po prostu przynosi to określony dochód.</u>
          <u xml:id="u-113.4" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Jeżeli taki mechanizm jest wbudowany w przepisy celne, to trudno żeby administracja skorygowała to na granicy. Podejmujemy tylko te działania, które możemy podjąć, a więc gdy została naruszona litera prawa, a narusza się ją wtedy, gdy ktoś deklaruje, iż przewozi samochód w częściach przez różne przejścia, a później go montuje i zgłasza do rejestracji. Te zjawiska będą, jak powiedziałem, stopniowo odkrywane. Będą wydane odpowiednie decyzje. Oczywiście, czy będzie możliwe ich wyegzekwowanie, to druga sprawa. Oceniamy, że w przypadku mienia przesiedleńczego i samochodów będziemy mogli odzyskać 10%, ale tak czy inaczej będzie to jednak znacząca kwota.</u>
          <u xml:id="u-113.5" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Co do przejścia w Grodnie…</u>
          <u xml:id="u-113.6" who="#komentarz">(Senator Stanisław Kochanowski: W Gronowie.)</u>
          <u xml:id="u-113.7" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Przepraszam, w Granowie. …to jeżeli pan senator może wskazać konkretnych celników, to jestem tym zainteresowany. Chcę od razu zapewnić pana senatora, że zostaną w stosunku do nich wyciągnięte najostrzejsze konsekwencje.</u>
          <u xml:id="u-113.8" who="#PrezesGłównegoUrzęduCełMieczysławNogaj">Jeżeli już o tym mówimy, to z mojej inicjatywy został wdrożony program walki z korupcją w administracji celnej. Jest to niezwykle odważny program mający na celu zwalczenie tego zjawiska. Składa się z kilku elementów. Mogę tylko powiedzieć, że dotyczy organizacji pracy, kwestii prawnego działania, skomputeryzowania itd. Jest on konsekwentnie wdrażany i powoli stają się widoczne jego efekty, coraz więcej rzeczy wykrywamy bowiem sami, w ramach administracji celnej, a nie służby zewnętrznej. Wykorzystujemy sygnały, które do nas docierają, później zaś je sprawdzamy. Program jest zbudowany na podstawie kilku elementów. Pierwszy stanowi właściwa kontrola wewnętrzna, która została wzmocniona i rozbudowana w Głównym Urzędzie Ceł, ale nie tylko, również w urzędach celnych. Dalej jest właściwe umocowanie Generalnego Inspektoratu Celnego, stworzenie właściwych podstaw do jego działania i funkcjonowania, stworzenie mandatu tego działania, jak również przygotowanie przepisów prawnych, w tym właściwych procedur, które są zawarte w nowym kodeksie celnym. Dopiero zespół czynników pozwoli zwalczać tego typu zjawiska. Jeżeli znają państwo przypadki naruszeń prawa, to bardzo bym prosił o przekazywanie informacji na ten temat, zrobimy z nich stosowny użytek. Bardzo państwu dziękuję. Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję bardzo. Panie Prezesie.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#MarszałekAdamStruzik">Panie i Panowie Senatorowie, senatorowie członkowie komisji, którzy pracowali nad przygotowaniem tej debaty, przygotowują również projekt uchwały w tej sprawie, która przejdzie normalną procedurę legislacyjną i zostanie podjęta przez Senat lub nie.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję wszystkim gościom zaproszonym na debatę.</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#MarszałekAdamStruzik">Przystępujemy do punktu drugiego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i zmianie ustawy „Prawo bankowe”.</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#MarszałekAdamStruzik">Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na dziewięćdziesiątym ósmym posiedzeniu w dniu 23 stycznia 1997 r., a do Senatu przekazana w dniu 27 stycznia 1997 r. Marszałek Senatu w dniu 28 stycznia 1997 r., zgodnie z art. 55 Ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisji Gospodarki Narodowej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-114.6" who="#MarszałekAdamStruzik">Przypominam ponadto, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 468, natomiast sprawozdania komisji są w drukach nr 468A i 468B.</u>
          <u xml:id="u-114.7" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Gospodarki Narodowej, panią senator Grażynę Ciemniak. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#SenatorGrażynaCiemniak">W imieniu Komisji Gospodarki Narodowej mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i zmianie ustawy „Prawo bankowe”.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Bankowy Fundusz Gwarancyjny, który został wprowadzony ustawą z dnia 14 grudnia 1994 r., ma na celu: po pierwsze, zapewnienie bezpieczeństwa depozytów, zarówno osób fizycznych, jak i osób prawnych, które powierzają bankom swoje środki finansowe, ufając, że są bezpieczne; po drugie, stworzenie systemowych możliwości udzielania pomocy finansowej bankom, które stały się niewypłacalne lub też są w sytuacji zagrożenia utratą wypłacalności.</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Podkreślenia wymaga to, iż uczestnictwo banków w systemie gwarantowania depozytów jest obligatoryjne z mocy prawa. Zgodnie z obowiązującą ustawą, gwarantowane są kwoty równowartości w złotych 1 tysiąca ECU w 100% wartości środków gwarantowanych, a przekraczające równowartość w złotych 1 tysiąca ECU i nie przekraczające równowartości w złotych 3 tysięcy ECU w 90% wartości środków gwarantowanych depozytów. Skarb państwa do końca grudnia 1999 r. będzie gwarantował wkłady oszczędnościowe zgromadzone w PKO BP, PKO SA i w Banku Gospodarki Żywnościowej.</u>
          <u xml:id="u-115.4" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Funkcjonowanie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego wykazało potrzebę istnienia tej instytucji, zasadność jej działania i utworzenia systemu gwarantowania depozytów, obejmującego wszystkie banki. Jednak, aby skutecznie chronić depozyty i zapobiegać zakłóceniom w funkcjonowaniu systemu bankowego, konieczna jest nowelizacja ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r.</u>
          <u xml:id="u-115.5" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Istotą nowelizacji ustawy jest, po pierwsze, podniesienie poziomu gwarancji udzielanych przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny do 4 tysięcy ECU od 1 sierpnia 1997 r. i do 5 tysięcy ECU od 1 stycznia 1998 r. Jest to kolejny krok zbliżania rozwiązań obowiązujących w Polsce do wymogów Unii Europejskiej, określonych Dyrektywą 94/19/WE w sprawie gwarancji depozytowych. Dyrektywa ta wprowadziła obowiązek zorganizowania przez każde państwo członkowskie systemu zabezpieczenia kredytów bankowych, z zastrzeżeniem jednak pewnych minimalnych wymogów dotyczących obowiązku uczestnictwa wszystkich banków w systemie i minimalnej wielkości gwarancji - 20 tysięcy ECU oraz maksymalnego czasu oczekiwania na wypłatę należnych kwot gwarancyjnych. Te decyzje co do formy organizacyjnej i sposobu funkcjonowania systemu należą już do kompetencji wewnętrznej państw członkowskich.</u>
          <u xml:id="u-115.6" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Drugim istotnym elementem nowelizacji jest to, iż wiele zmian w dotychczas obowiązującej ustawie, przyjętych przez Sejm, wynika z doświadczeń Bankowego Funduszu Gwarancyjnego i wątpliwości powstałych w trakcie stosowania obowiązujących dotąd przepisów. Dotyczą one między innymi definicji deponenta, środków gwarantowanych - art. 2 ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym.</u>
          <u xml:id="u-115.7" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Kolejnym, trzecim, istotnym elementem nowelizacji, dotyczącym art. 20 i 20a, jest sprecyzowanie wzajemnych relacji pomiędzy uczestnikami procesu sanowania i udzielania pomocy bankom.</u>
          <u xml:id="u-115.8" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Czwarty element to kilka nowych rozwiązań dotyczących zasad gospodarki finansowej Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, między innymi w art. 26.</u>
          <u xml:id="u-115.9" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Piąty istotny element nowelizacji - ustawa usuwa rozbieżności interpretacyjne pomiędzy Bankowym Funduszem Gwarancyjnym a syndykami, narosłe w ostatnich latach, a będące przedmiotem skarg deponentów oraz akcjonariuszy sanowanych i upadających banków. To dotyczy między innymi art. 27.</u>
          <u xml:id="u-115.10" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Szósta istotna kwestia - ustawa będąca przedmiotem debaty określa w nowy, bardziej precyzyjny sposób tryb uzyskiwania informacji przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Dotyczy to art. 38.</u>
          <u xml:id="u-115.11" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Wysoki Senacie! Omówiłam krótko istotne zmiany w ustawie o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, uchwalone przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Komisja Gospodarki Narodowej w wyniku dyskusji postanowiła jednak zaproponować cztery poprawki.</u>
          <u xml:id="u-115.12" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Sporo wątpliwości budził zapis ust. 3a w art. 13. Chodziło o znalezienie najbardziej optymalnego sposobu finansowania części działalności pomocowej Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Po wyjaśnieniach i propozycjach zgłoszonych przez Ministerstwo Finansów komisja proponuje pierwszą poprawkę, zawartą w druku nr 468A, do art. 1 pkt. 7c. Dotyczy ona brzmienia art. 13 ust. 3a ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym przyjętej przez Sejm i polega na dodaniu po wyrazach „Narodowy Bank Polski” wyrazów „ze środków finansowych pochodzących z oprocentowania rezerw obowiązkowych, o którym mowa w art. 31 ust. 1 pkt. 3 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o Narodowym Banku Polskim”. Tak więc pierwsza poprawka w całości brzmi tak: „W art. 1 pkt. 7c, w ust. 3a zdanie drugie otrzymuje brzmienie: „Kwotę z tytułu pomniejszenia Narodowy Bank Polski będzie wnosić na rzecz funduszu ze środków finansowych pochodzących z oprocentowania rezerw obowiązkowych, o którym mowa w art. 31 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o Narodowym Banku Polskim”.</u>
          <u xml:id="u-115.13" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Istota całego ust. 3a sprowadza się do bardziej równomiernego obciążenia kosztami sanowania banków pomiędzy banki komercyjne, skarb państwa i Narodowy Bank Polski. Do chwili obecnej ponad 60% działalności pomocowej, a będzie 30%, ponoszą banki komercyjne, finansując w ten sposób poniekąd swoich konkurentów. Jednak pamiętać przy tym należy, że działalność banków jest przez państwo licencjonowana i nadzorowana, a szczególną rolę w tym względzie odgrywa Narodowy Bank Polski, jako bank centralny kraju. Jego rolą jest również stanie na straży realizacji polityki pieniężnej i zapewnienie działania banków, zgodnie z obowiązującym stanem prawnym, w tym ochrona deponentów. Przy tak funkcjonującym systemie gwarancji depozytów i pomocy bankom zbliżymy się w rozwiązaniach prawnych do systemów prawnych innych krajów Unii Europejskiej, na przykład Hiszpanii, w której 25% środków przeznaczonych na działalność pomocową każdorazowo jest wnoszona przez bank centralny.</u>
          <u xml:id="u-115.14" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Zaproponowana przez komisję poprawka powinna, i z pewnością będzie, służyć umacnianiu sektora bankowego w Polsce, a tym samym większemu udziałowi banków w rozwoju gospodarczym kraju.</u>
          <u xml:id="u-115.15" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Druga poprawka dotyczy art. 20a ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, zawartego w art. 1 pkt. 13 druku nr 468, i polega na dodaniu po ust. 1 ustępów 1a i 1b w brzmieniu, które zostało podane w sprawozdaniu komisji. Nie będę już go przytaczać.</u>
          <u xml:id="u-115.16" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Poprawka ta w ust. 1a precyzuje kolejność czynności wykonywanych przez uczestników postępowania uzdrawiającego, czyli Narodowy Bank Polski i Bankowy Fundusz Gwarancyjny, a ubiegającym się o pomoc podmiotom wskazuje procedurę postępowania. Poprawka w ust. 1b jednoznacznie określa, że Bankowy Fundusz Gwarancyjny będzie mógł udzielić pomocy po wykorzystaniu dotychczasowych funduszy własnych banku na pokrycie strat banku ubiegającego się o pomoc lub przejmowanego, co wynika z zapisu art. 20 pkt. 4 ustawy zawartej w druku nr 468, oraz po przyjęciu programu uzdrawiającego przez prezesa Narodowego Banku Polskiego. Ta poprawka pozwoli uniknąć sporów kompetencyjnych i ewentualnie innego rozumienia procedur.</u>
          <u xml:id="u-115.17" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Trzecia poprawka dotyczy art. 38 ust. 9 ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym; zawartego w art. 1 w pkt. 24 w druku nr 468. Eliminuje ona błędne odesłanie do ust. 5 i 7. Prawidłowe odesłanie jest w ust. 9, odpowiednio do ust. 4, 6 i 8.</u>
          <u xml:id="u-115.18" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Poprawka czwarta dotyczy art. 1051 ustawy „Prawo bankowe” i polega na zastąpieniu odesłania do art. 20 odesłaniem do art. 20a w związku ze zmianą brzmienia art. 20 ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym. Zmiana ta jest niezbędna. W stosunku do dotychczas obowiązującej ustawy nastąpiło rozbicie dotychczasowego art. 20 na art. 20 i 20a w uchwalonej przez Sejm nowelizacji ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym.</u>
          <u xml:id="u-115.19" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Wysoki Senacie! Z upoważnienia Komisji Gospodarki Narodowej wnoszę o przyjęcie zaproponowanych poprawek, zawartych w druku nr 468A, powodujących, że ustawa będzie bardziej precyzyjna i skuteczniej będzie chronić deponentów. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, pana senatora Andrzeja Chronowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#SenatorAndrzejChronowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#SenatorAndrzejChronowski">Ustawa o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i zmianie ustawy „Prawo bankowe” została uchwalona przez Sejm 23 stycznia 1997 r. Została ona wniesiona przez rząd w trybie pilnym. O tym, co to oznacza dla Senatu, nie muszę mówić. Faktem jest, że dopiero wczoraj rano otrzymaliśmy druki i zarówno Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, jak i Komisja Gospodarki Narodowej przystąpiły od razu do pracy nad tą ustawą. Opinie o niej zostały dostarczone nie tylko wczoraj, ale jeszcze i dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#SenatorAndrzejChronowski">Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych na wczorajszym posiedzeniu przeprowadziła analizę legislacyjną i merytoryczną tej ustawy, natomiast dzisiaj podjęła decyzję o poprawkach. Poprawki te są zawarte w druku nr 468B.</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#SenatorAndrzejChronowski">Należy podkreślić, że ustawa o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i zmianie ustawy „Prawo bankowe” z punktu widzenia obywatela tego kraju jest na pewno korzystna, ponieważ z jednej strony rozszerza krąg podmiotów uczestniczących w Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, z drugiej strony - podnosi tę kwotę do 4 tysięcy ECU w 1997 r., a w 1998 r. do 5 tysięcy ECU. Myślę, że jest to zmiana korzystna i z punktu widzenia obywatela wskazana.</u>
          <u xml:id="u-117.4" who="#SenatorAndrzejChronowski">Jeśli chodzi o przedstawicieli banków, to jest trochę inna sytuacja. Wiadomo, że składka płacona na Bankowy Fundusz Gwarancyjny jest składką, która stanowi koszt, a chyba żadna firma nie chce mieć dodatkowych kosztów, ponieważ wiąże się to z zyskiem firmy. W tym przypadku również banku.</u>
          <u xml:id="u-117.5" who="#SenatorAndrzejChronowski">Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych postanowiła wnieść 9 poprawek, w tym 8 poprawek legislacyjnych. Tyle komisja dopatrzyła się błędów legislacyjnych. Jedna poprawka jest poprawką merytoryczną.</u>
          <u xml:id="u-117.6" who="#SenatorAndrzejChronowski">Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych proponuje wykreślenie w drugiej części tytułu ustawy wyrazów „zmianie ustawy”, ponieważ w naszym systemie prawnym używamy zwrotu „ustawa o zmianie ustawy” i nie powtarzamy po raz drugi: „o zmianie”.</u>
          <u xml:id="u-117.7" who="#SenatorAndrzejChronowski">Poprawka druga dotyczy art. 1 pkt. 2b, w którym mówi się o tak zwanej sumie aktywów ważonych ryzykiem. W pkt. 5 została przytoczona definicja sumy aktywów ważonych ryzykiem. Okazuje się, że taką definicję zawarto w słowniczku, a po nowelizacji ustawy taki zwrot w niej występuje i nie będzie występował. Występują dwa nowe zwroty: „suma aktywów bilansowych ważonych ryzykiem” i „suma ważonych ryzykiem zobowiązań pozabilansowych”. W związku z tym Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych skreśliła tę definicję, która jest zbędna, i podała dwie definicje zwrotów, które weszły do tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-117.8" who="#SenatorAndrzejChronowski">Poprawka trzecia dotyczy art. 1 pkt. 6, gdzie mówi się, że mandaty członków zarządu wygasają z dniem upływu kadencji zarządu albo z dniem zaistnienia innych okoliczności powodujących wygaśnięcie mandatu członka zarządu z zastrzeżeniem art. 17 ust. 4. W dotychczasowej praktyce prawnej, w zasadzie, wszędzie określa się, kiedy wygasa mandat członka zarządu. W związku z tym Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych enumeratywnie wymieniła przypadki, w jakich wygasa mandat członka zarządu.</u>
          <u xml:id="u-117.9" who="#SenatorAndrzejChronowski">Poprawka czwarta dotyczy art. 1 pkt. 7b. W ust. 2 wyrazy „opłaty, o których mowa w ust. 1” zastępuje się wyrazami „stawek, o których mowa w ust. 1”. Dlaczego tak? Przede wszystkim dlatego, że w dotychczas obowiązującej ustawie była jedna stawka i używano liczby pojedynczej. Obecnie występują dwie stawki i należy użyć liczby mnogiej.</u>
          <u xml:id="u-117.10" who="#SenatorAndrzejChronowski">Piąta poprawka jest to poprawka merytoryczna, którą komisja zdecydowała się wnieść. Jaki jest podstawowy argument za poprawką skreślającą pkt 3a? Przytoczę go w całości. Od dnia 1 stycznia 1998 r. opłaty, ustalone zgodnie z ust. 1, ulegają pomniejszeniu o 30%. Kwotę z tytułu pomniejszenia na rzecz funduszu wnosić będzie Narodowy Bank Polski.</u>
          <u xml:id="u-117.11" who="#SenatorAndrzejChronowski">Jak to zaprezentowali zarówno przedstawiciele NBP wczoraj, jak i przedstawiciel rządu, kwota uszczupleń wpływów do budżetu wynosiłaby 70 milionów złotych. Myślę, że to jest niezdrowe i niewskazane. Tym bardziej, że kwoty te zasilają budżet państwa, a więc nie ma sensu przekładać ich bezpośrednio z zysku do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, skoro jest możliwość, że w razie czego budżet państwa może bezpośrednio dotować Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Na obopólny wniosek Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych zdecydowała się wykreślić ten zapis. Tym bardziej że taki zapis może być ewentualnie wprowadzony przy systemowym rozwiązaniu w przypadku ustawy o Narodowym Banku Polskim.</u>
          <u xml:id="u-117.12" who="#SenatorAndrzejChronowski">Poprawka szósta jest, proszę państwa, w zasadzie tylko uściśleniem, jako że przepis zaproponowany przez Sejm jest niejasny i mało precyzyjny. My dokonaliśmy sprecyzowania, tak żeby wiadomo było, o co chodzi w tym przepisie. Myślę, że nie trzeba dalej wyjaśniać tego przepisu.</u>
          <u xml:id="u-117.13" who="#SenatorAndrzejChronowski">Poprawka siódma dotyczy art. 1 pkt. 13. Jest to również poprawka precyzująca, która sprawia, że zapis staje się bardziej czytelny. Mianowicie chodzi o to, że w art. 20a ust. 1 wyrazy „podjęcia przez bank” zastępujemy wyrazami „wszczęcia przez zarząd banku”. Bowiem co oznacza, że „Prezes Narodowego Banku Polskiego informuje niezwłocznie zarząd funduszu o wystąpieniu konieczności podjęcia przez bank postępowania uzdrawiającego”? Wiadomo, że taką decyzję podejmuje zarząd banku. W związku z tym konieczne wydaje się wprowadzenie wyrazów „wszczęcia przez zarząd banku” zamiast wyrazów „podjęcia przez bank”.</u>
          <u xml:id="u-117.14" who="#SenatorAndrzejChronowski">Jeśli chodzi o poprawkę ósmą i dziewiątą, to w zasadzie polegają one na usunięciu błędnego przytoczenia numerów i pokrywają się z poprawkami, które są w sprawozdaniu Komisji Gospodarki Narodowej. Myślę, że są one konieczne, aby poprawić ewidentny błąd Sejmu w przytoczeniu numerów.</u>
          <u xml:id="u-117.15" who="#SenatorAndrzejChronowski">Panie Marszałku, Wysoki Senacie! Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych zwraca się do Wysokiej Izby o uchwalenie ustawy z przedstawionymi poprawkami. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Chciałbym zapytać, czy ktoś państwa, pań lub panów senatorów, ma pytanie do sprawozdawców? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Chcę się zapisać do głosu.)</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#MarszałekAdamStruzik">Otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę od razu o zabranie głosu pana senatora Andrzejewskiego, ponieważ do tej pory był zapisany wyłącznie pan senator Stypuła, który złożył swoją wypowiedź do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-118.5" who="#komentarz">(Wypowiedź złożona do protokołu — w załączeniu.)</u>
          <u xml:id="u-118.6" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#SenatorPiotrAndrzejewski">Panie Marszałku! Wysoka liczbo, reprezentowana na sali przez 13 osób!</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#SenatorPiotrAndrzejewski">Otóż sprawa Bankowego Funduszu Gwarancyjnego ma zasadnicze znaczenie w transformacji ustrojowej bankowości polskiej. Nie chcę się powtarzać, gdyż referat był dosyć wyczerpujący, chcę tylko poprzeć jego główne tezy. Z tych głównych tez chcę odnieść się dokładnie do tego, co zostało zaczerpnięte nie z przedłożenia rządowego, lecz co zostało dopisane w trakcie procedowania nad projektem rządowym, który ma charakter pilny w Sejmie. Dotyczy to poprawki oznaczonej w druku nr 468B jako punkt piąty.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#SenatorPiotrAndrzejewski">Zapis ten jest jednocześnie poważnym naruszeniem zasady funkcjonowania Narodowego Banku Polskiego. Naruszenie to następuje poprzez włączenie NBP jako gwaranta do systemu, w którym fundusz byłby zasilany niejako antycypowanymi wpływami z Narodowego Banku Polskiego zamiast bezpośrednio przez system gwarancyjny. Wydaje mi się, że należy to rozważać w zupełnie inny sposób, a mianowicie - tak jak powiedział to już sprawozdawca - w ustawie o Narodowym Banku Polskim, ponieważ pozostawienie tego przepisu narusza systemową równowagę w zakresie roli, charakteru i zakresu zobowiązań Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#SenatorPiotrAndrzejewski">Chcę powiedzieć, że mamy do czynienia z ustawą potrzebną, co do której uchwalenia nie ma zastrzeżeń. Bardzo proszę o jej poparcie i podjęcie uchwały proponowanej przez Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawczych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Na tym wyczerpaliśmy listę mówców.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#komentarz">(Senator Krzysztof Borkowski: Chcę zabrać głos.)</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę bardzo, senator Borkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Chciałbym wnieść poprawkę do art. 13 ust. 1 pkt. 1, gdzie po słowie „bilansowych” proponuję dodać przecinek i dopisać wyrazy „gwarancji i poręczeń”. A także w art. 13 ust. 1 w pkt. 2 po wyrazach „wyrażonych ryzykiem” dodać słowo „pozostałych”. Poprawka polega na tym, że zwiększa się wpływy na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego o kwoty, na które udzielono poręczenia i gwarancji. Zatem fundusz będzie powiększony o odpis od poręczeń i gwarancji. Jest to poprawka dość ważna, ponieważ będzie to większa ochrona depozytów, czyli wkładów ludności. Szczególnie dotyczyć będzie to małych banków, które są bardziej narażone na ryzyko upadku. Znamy częste przykłady, że dochodzi do tragedii, ponieważ pada bank i wkłady przepadają.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">Wydaje się, że poprawka jest też dość ważna, ponieważ to, co jest zapisane w druku senackim, jest jak gdyby trochę fikcyjne, bo doprowadza do tego, że będzie mniej pieniędzy na pokrycie zobowiązań. Natomiast jeśli dodamy tę właśnie poprawkę, to możliwości pokrycia tych zobowiązań będą większe. Proszę o poparcie tej poprawki. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Panie Senatorze, proszę o formalne złożenie poprawki na piśmie. Proszę teraz kolejnego mówcę, panią senator Grażynę Ciemniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Chciałabym powiedzieć kilka słów o kwestii związanej z dzisiejszą ustawą, ale już w ramach swojego prawa głosu, a nie jako sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#SenatorGrażynaCiemniak">System gwarantowania depozytu ściśle wiąże się ze stabilnością funkcjonowania sektora bankowego, ale również z bezpieczeństwem depozytów. Funkcjonowanie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego wykazało zasadność i potrzebę istnienia tej instytucji. Brak podobnej instytucji, na przykład w Czechach, na Litwie, a ostatnio, jak widzimy, w Bułgarii, jest powodem poważnych zaburzeń na rynku finansowym. W kwestii roli instytucji kredytowych w Polsce, zabezpieczeń kredytowych i deponentów mamy jeszcze wiele do zrobienia. Część zadań wynika z faktu przyjęcia do OECD, inne z bliskiej perspektywy rozpoczęcia negocjacji o przystąpienie do Unii Europejskiej. Z toczących się ostatnio debat wynika, iż mamy poważne braki w zakresie koordynacji polityki pieniężnej i gospodarczej w kraju. Sądzę, że dla uniknięcia wdrażania decyzji czasami przypadkowych, stawiających polskie instytucje kredytowe wobec partnerów gospodarczych zagranicznych, celowe byłoby omówienie tych zagadnień w powiązaniu z przygotowanym przez rząd i Narodowy Bank Polski dokumentem „Strategia umacniania polskiego systemu bankowego”. Uważam, że doskonałym forum do takiej dyskusji byłaby senacka debata, która powinna poprzedzić dyskusję nad projektami ustaw o Narodowym Banku Polskim, państwowym nadzorze bankowym i ustawie „Prawo bankowe”. Te ustawy są przygotowane i będą w najbliższym czasie przedmiotem senackiej debaty.</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Stąd formułuję wniosek formalny do pana marszałka Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, aby rozważyć możliwość dyskusji nad strategią umacniania polskiego systemu bankowego przed debatą na temat tych ustaw związanych z systemem bankowym w Polsce. Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Oczywiście jest to bardzo cenna inicjatywa, z tym że prosiłbym, żeby może komisja pani senator formalnie wystąpiła z taką propozycją i Prezydium Senatu ją rozważy. Myślę, że uda się to zrobić jeszcze przed podjęciem decyzji.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#MarszałekAdamStruzik">Na tym wyczerpaliśmy listę mówców.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę teraz o zabranie głosu przedstawiciela rządu, którym jest pan Ryszard Pazura, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów.</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#MarszałekAdamStruzik">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-124.5" who="#komentarz">(Głos poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-124.6" who="#MarszałekAdamStruzik">Ale debata jeszcze nie jest zamknięta, Panie Senatorze, i będzie pan mógł zabrać głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Może, Wysoki Senacie, odniosę się do sprawozdań komisji. Jeśli chodzi o sprawozdanie Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, to uważamy, że są to poprawki, które porządkują projekt ustawy od strony legislacyjnej, a także w niektórych miejscach precyzują go. Żadnych uwag tu nie wnosimy. To samo dotyczy praktycznie także sprawozdania Komisji Gospodarki Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Chciałbym też powiedzieć, że z sympatią odnosimy się do poprawki zgłoszonej przez pana senatora Borkowskiego, aby dodać w ustawie w zmianie siódmej, w art. 13 ust. 1 pkt. 1, słów „poręczeń i gwarancji ważonych ryzykiem”. To uzasadnienie jest prawidłowe. Nie chodzi tylko o kwotę, jaką pozyskuje Bankowy 67 Fundusz Gwarancyjny od banków, co też ma znaczenie zasadnicze, ale także ma bardzo duże znaczenie to, że gwarancje i poręczenia są porównywalnym z kredytami produktem bankowym, a często charakteryzują się większym ryzykiem niż udzielenie kredytu. I rzeczywiście jest tak, że w szczególności w przypadku banków o małej i średniej wielkości ryzyko związane z udzieleniem gwarancji jest często głównym elementem, który decyduje o tym, że bank upada. Jest to zresztą zgodne z projektem rządowym, jest też zgodne z dotychczasowym brzmieniem tegoż artykułu w tym zakresie. I jest to zgodne z projektem przedyskutowanym na komisji sejmowej. My ze zdziwieniem odebraliśmy głosowanie w Sejmie, gdzie przeszedł wniosek mniejszości - naszym zdaniem niesłuszny, gdyż faworyzujący zdecydowanie jeden z banków polskich, praktycznie może dwa, oraz banki zagraniczne działające w Polsce. Ta poprawka ustawia rzecz, w naszym przekonaniu, bardzo logicznie i konsekwentnie.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Jeśli pan marszałek pozwoli, to na tym zakończę swoją wypowiedź. Gdyby były jakieś pytania, chętnie udzielę na nie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę jeszcze, Panie Ministrze, o pozostanie chwilę na mównicy.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#MarszałekAdamStruzik">Czy są pytania do pana ministra?</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#MarszałekAdamStruzik">Nie ma chętnych.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#MarszałekAdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Ryszard Pazura: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-126.5" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę państwa, przedstawiciel Narodowego Banku Polskiego, niestety, jest bardzo chory. Pan wiceprezes był obecny tutaj na sali, ale prosił o zwolnienie. Nie może być w tej chwili z nami. Uważam tę nieobecność za usprawiedliwioną.</u>
          <u xml:id="u-126.6" who="#MarszałekAdamStruzik">Z posiadanych przeze mnie informacji wynika, że Narodowy Bank Polski do komisyjnych propozycji specjalnych uwag nie zgłasza. Zresztą będzie jeszcze do tego okazja, bo komisje i tak muszą się zebrać ponownie. W związku z tym, gdyby były jakieś wątpliwości z ich strony, to postaramy się jutro po prostu ściągnąć na posiedzenie komisji przedstawiciela banku.</u>
          <u xml:id="u-126.7" who="#MarszałekAdamStruzik">Ponieważ w trakcie debaty zostały zgłoszone nowe wnioski, dlatego zgodnie z art. 45 ust. 2 Regulaminu Senatu proszę Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisję Gospodarki Narodowej o ustosunkowanie się do przedstawionych w trakcie debaty wniosków i przygotowanie ich do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-126.8" who="#MarszałekAdamStruzik">Informuję, że zgodnie z wcześniejszą zapowiedzią głosowanie w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i zmianie ustawy „Prawo bankowe” zostanie przeprowadzone bezpośrednio po przerwie.</u>
          <u xml:id="u-126.9" who="#MarszałekAdamStruzik">Proszę państwa, ogłaszam 15 minut przerwy technicznej, po to, żeby poprosić sprawozdawców i w ogóle senatorów na salę, ponieważ przystąpimy do punktu trzeciego porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-126.10" who="#MarszałekAdamStruzik">Chodzi nam o to, aby dzisiaj maksymalnie wykorzystać czas, wysłuchać sprawozdań, przeprowadzić debatę w tym punkcie, tak żeby komisje — bo wiemy że poprawek zgłoszonych przez różne komisje jest sporo — mogły się jutro do południa zebrać i abyśmy mogli przeprowadzić głosowania i zrealizować dalsze punkty porządku obrad. Dzięki temu najprawdopodobniej uda się to posiedzenie zakończyć w dniu jutrzejszym, a nie w sobotę. Myślę, że taka jest wola większości izby i w taki sposób będziemy procedowali.</u>
          <u xml:id="u-126.11" who="#MarszałekAdamStruzik">Dlatego w tej chwili ogłaszam przerwę - żeby przy okazji senatorowie, którzy są na sali, mogli spożyć krótki posiłek - do godziny 20.30. O godzinie 20.30 proszę senatorów sprawozdawców, proszę również członków Wysokiej Izby, o stawienie się na sali. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-126.12" who="#komentarz">(Przerwa w obradach od godziny 20 minut 08 do godziny 20 minut 33).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Panie i Panowie Senatorowie, wprawdzie przerwa była przewidziana do godziny 20.30… Ja już nie chcę mówić o tym, że nie ma kworum, ale nie ma także sprawozdawców, pomijając, że…</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest.)</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Nie wszyscy są. Mam listę sprawozdawców i widzę, że nie wszyscy są, a na dodatek nie ma przewodniczących komisji, bo może by i przewodniczący komisji za sprawozdawcę zabrał głos.</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Moja propozycja jest więc taka, żeby zrobić przerwę do jutra do godziny 9.00. O godzinie 9.00 zaczniemy.</u>
          <u xml:id="u-127.4" who="#komentarz">(Senator Marian Kwiatkowski: Dobra jest!)</u>
          <u xml:id="u-127.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-127.6" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Jeżeli państwo to przyjmują…</u>
          <u xml:id="u-127.7" who="#komentarz">(Senator Piotr Stępień: Jest przewodniczący.)</u>
          <u xml:id="u-127.8" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę jeszcze posłuchać komunikatów.</u>
          <u xml:id="u-127.9" who="#komentarz">(Senator Grażyna Ciemniak: Jest sprawozdawca.)</u>
          <u xml:id="u-127.10" who="#komentarz">(Senator Piotr Stępień: Są sprawozdawcy.)</u>
          <u xml:id="u-127.11" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o odczytanie komunikatów.</u>
          <u xml:id="u-127.12" who="#komentarz">(Senator Józef Frączek: W sprawie formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-127.13" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę bardzo, pan senator ma jeszcze wniosek formalny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#SenatorJózefFrączek">Panie Marszałku! Sprawa prawa energetycznego jest sprawą bardzo poważną, dotyczy ogromnego majątku, dotyczy przyszłości całej Polski, dotyczy nerwu gospodarki. Rozpoczynając tę debatę o godzinie 20.35, sami sobie wydajemy świadectwo, że jesteśmy mało poważni.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#SenatorJózefFrączek">Wnoszę więc o przedłużenie przerwy do godziny 8.00 dnia jutrzejszego. Nie może być tak, że chęć spędzenia wolnej soboty w domu rodzinnym przedkładamy nad sprawy wagi państwowej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dobrze, przyjmuję ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Ponieważ jednak są komisje, Panie Senatorze, przerwę muszę zrobić do godziny 9.00, żeby przynajmniej o godzinie 8.00 zebrały się komisje.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o ogłoszenie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#SenatorSekretarzAndrzejChronowski">Mam jeden komunikat. Posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i zmianie ustawy „Prawo bankowe” odbędzie się 31 stycznia 1997 r. o godzinie 8.00 w sali nr 182.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Ogłaszam przerwę do jutra, do godziny 9.00.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#komentarz">(Przerwa w obradach o godzinie 20 minut 36).</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godzinie 9 minut 03).</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#komentarz">(Posiedzeniu przewodniczą wicemarszałkowie Stefan Jurczak, Zofia Kuratowska oraz Grzegorz Kurczuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę senatorów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do punktu trzeciego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy „Prawo energetyczne”.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na dziewięćdziesiątym siódmym posiedzeniu w dniu 10 stycznia 1997 r. Do Senatu została przekazana 15 stycznia 1997 r. Marszałek Senatu, w dniu 15 stycznia 1997 r., zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu skierował ją do Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Ochrony Środowiska. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przypominam ponadto, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 465, natomiast sprawozdania komisji w drukach nr. 465A, 465B i 465C.</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Ochrony Środowiska, pana senatora Józefa Frączka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#SenatorJózefFrączek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#SenatorJózefFrączek">„Współczesnemu człowiekowi energia jest potrzebna do życia tak jak woda i chleb”. Jest to wypowiedź naszego kolegi senatora Gerharda Bartodzieja na seminarium poświęconym nowemu prawu energetycznemu, które miało miejsce w sali nr 217 dnia 26 listopada.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#SenatorJózefFrączek">Główne, znane na świecie źródła energii to węgiel, ropa naftowa, gaz ziemny, energia jądrowa, energia wodna. To są główne źródła energii. Czy można w jakiś sposób wyróżnić któreś z tych źródeł energii, omawiając je pod kątem ochrony środowiska? Ja twierdzę, że nie.</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#SenatorJózefFrączek">Każde z dotychczas znanych źródeł energii ma swoje wady i zalety. Francuzi twierdzą, że najbardziej przyjazna dla środowiska jest energia atomowa. Ale opinia światowa nie podziela tego punktu widzenia, pamiętając o Nagasaki i Hiroszimie oraz o Czarnobylu. Pamiętajmy jednak, że Hiroszima i Nagasaki to owoc celowej, ludzkiej działalności, a awaria w Czarnobylu powstała wskutek niedbalstwa i braku poczucia odpowiedzialności.</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#SenatorJózefFrączek">Rosjanie wspólnie z Amerykanami zachwalają gaz ziemny. Gaz ziemny nie emituje w procesie spalania pyłów, nie zanieczyszcza atmosfery dwutlenkiem siarki, ale ma jeden bardzo poważny mankament: tlenki azotu NO-2, niezwykle trudne do neutralizacji.</u>
          <u xml:id="u-133.5" who="#SenatorJózefFrączek">Wykorzystaniu w Polsce na większą skalę energii wodnej przeciwstawiają się ekolodzy, twierdząc, że grozi to zniszczeniem rzeki Wisły. Ja również podzielam ten punkt widzenia.</u>
          <u xml:id="u-133.6" who="#SenatorJózefFrączek">W Polsce w wielu środowiskach zwykło się twierdzić, że główną przyczyną, która degraduje środowisko przyrodnicze, jest węgiel kamienny. Zasolenie rzek, emisja dwutlenku siarki, emisja pyłów to główne objawy tej choroby. Duńczycy natomiast, nasi północni sąsiedzi, cały swój system energetyczny, który uchodzi za jeden z najefektywniejszych na świecie, zbudowali właśnie na węglu kamiennym i to w dużej mierze importowanym z Polski.</u>
          <u xml:id="u-133.7" who="#SenatorJózefFrączek">Dokonałem tego krótkiego przeglądu po to, abyśmy mieli świadomość, że nie ma na świecie żadnych cudownych recept. Jeśli chcielibyśmy już dokonać jakichś uogólnień, to są dwa wektory, które powinny wyznaczać kierunek naszych poczynań. Jeden to niewątpliwie naturalne zasoby, drugi to zdolności i predyspozycje ludzi zamieszkujących dany kraj.</u>
          <u xml:id="u-133.8" who="#SenatorJózefFrączek">I teraz przystąpię do analizy ustawy „Prawo energetyczne”, która narodziła się w początku lat dziewięćdziesiątych w środowiskach politycznych, określanych jako neoliberalne. Myślą przewodnią, a w pewnym sensie religią tych środowisk jest wiara w niewidzialną rękę rynku, która rozwiąże wszystkie problemy dręczące współczesny świat.</u>
          <u xml:id="u-133.9" who="#SenatorJózefFrączek">Odmienny punkt widzenia prezentują eksperci z Polskiej Akademii Nauk. I tak w roku 1994 odbyła się konferencja pod hasłem „Rozwój energetyki a ochrona środowiska w Polsce do roku 2010”. Na tej konferencji profesor Jacek Zmarecki powiedział tak, cytuję: „Nie wolno się jednak łudzić, że same zmiany cen i gospodarka rynkowa wymuszą racjonalizację gospodarki paliwami i energią oraz rozwiązania proekologiczne. Nawet w bogatej Europie Zachodniej państwa muszą stymulować racjonalizację użytkowania paliw i energii oraz proekologiczne rozwiązania w tym zakresie. Wynika to z faktu, że efekt racjonalizacji ma przede wszystkim charakter ogólnospołeczny, a nie indywidualny, co można łatwo sprawdzić na przykładach opłacalności indywidualnych inwestycji. Dlatego we wszystkich krajach rozwiniętych występuje silne oddziaływanie państwa w tym obszarze”.</u>
          <u xml:id="u-133.10" who="#SenatorJózefFrączek">Komisja Ochrony Środowiska po głębokiej analizie i dyskusji również przychyliła się do punktu widzenia reprezentowanego przez ekspertów z Polskiej Akademii Nauk i do omawianej ustawy wniosła szereg poprawek, które jednak można ująć w dwie grupy: pierwsza zapewnia dbałość o zrównoważony rozwój całego kraju, druga grupa poprawek obejmuje zakres, który nazwiemy bezpieczeństwem energetycznym państwa.</u>
          <u xml:id="u-133.11" who="#SenatorJózefFrączek">Ta ustawa, która trafiła do Senatu z Sejmu, ma w pewnym sensie zachwianą optykę. Dominuje w niej tak zwany kupiecki punkt widzenia, według którego wszystko jest na sprzedaż, wszystko do kupienia bez względu na to, jaki byłby interes kraju, jaki byłby interes konkretnych ludzi zamieszkujących Polskę. I nawet pobieżny czytelnik zorientuje się, że w tej ustawie wszystko poświęcono Urzędowi Regulacji Energetyki. Marginalnie wspomina się o ministrze gospodarki. Mówi się nawet w art. 12 ust. 2 pkt. 3, że „nadzór nad funkcjonowaniem krajowych systemów energetycznych w zakresie określonym ustawą” powierzono ministrowi gospodarki, ale nie wyposażono go w żaden instrument, za pomocą którego mógłby ten nadzór sprawować. Tak więc jego nadzór sprowadzałby się w pewnym sensie do takiego wizualnego nadzoru - popatrzył przez okno, wszystko jest w porządku, funkcjonuje, nie ma potrzeby dalszych interwencji.</u>
          <u xml:id="u-133.12" who="#SenatorJózefFrączek">Dlatego cała druga grupa poprawek związanych z bezpieczeństwem energetycznym państwa zmierza do wpisania w ustawę Krajowej Dyspozycji Mocy. Chciałem państwu powiedzieć, że tego typu - nazwijmy to umownie - urząd istnieje i nie tworzymy niczego nowego. Mieści się on na ulicy Mysiej, niedaleko. Jest bardzo dobrze wyposażony i funkcjonuje w sposób znakomity.</u>
          <u xml:id="u-133.13" who="#SenatorJózefFrączek">Rzecz w tym — i taka jest główna myśl przewodnia poprawek, które żeśmy nanieśli — że żadne transakcje kupieckie nie mogą odbywać się ze szkodą dla krajowego systemu energetycznego. Musi być prymat bezpieczeństwa energetycznego, prymat Krajowej Dyspozycji Mocy, prymat poleceń wynikających z krajowej dyspozycji mocy nad transakcjami kupieckimi. I to jest cała spójna druga grupa poprawek.</u>
          <u xml:id="u-133.14" who="#SenatorJózefFrączek">Teraz przejdę do omówienia poszczególnych poprawek z uzasadnieniem i wskazaniem roli jaką odgrywają w tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-133.15" who="#SenatorJózefFrączek">Ustawa ma jeszcze jeden poważny - mówię tu o sprawach zasadniczych - mankament. Powinniśmy ją rozpatrywać wspólnie z dokumentem dotyczącym demonopolizacji i prywatyzacji energetyki. Dlaczego to jest tak niezwykle istotne? Ponieważ w naszej energetyce dokonano pewnych przeobrażeń, dzieląc energetykę na: sektor wytwarzania - to są wszystkie elektrownie; przemysł - to są sieci wysokiego napięcia; i dystrybucję - to są dawne zakłady energetyczne. Tego podziału dokonano zgodnie z sugestiami Banku Światowego i zgodnie z opracowaniami ekspertów kręcących się wokół tej międzynarodowej finansjery, ale sprzecznie z obowiązującym obecnie w Unii Europejskiej prawem. Parlament Europejski dwukrotnie rozpatrywał tego typu sugestie Banku Światowego i dwukrotnie je odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-133.16" who="#SenatorJózefFrączek">Pragnę państwu powiedzieć, że od 2 miesięcy proszę, staram się o udostępnienie z Ministerstwa Spraw Zagranicznych Europejskiej Karty Energetycznej, po to aby sprawdzić, czy nasza ustawa jest zgodna z Europejską Kartą Energetyczną i ile państw ratyfikowało tę kartę. Jak dotąd bezskutecznie. W żaden sposób nie mogę tego dokumentu dostać. Jestem przekonany, że po dzisiejszej debacie państwo sami wyrobią sobie stosowny punkt widzenia na istniejącą rzeczywistość.</u>
          <u xml:id="u-133.17" who="#SenatorJózefFrączek">Teraz poprawki. W art. 1 po ust. 1 dodaje się ustęp w brzmieniu: „Przedsiębiorstwa energetyczne prowadzące działalność w zakresie przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych lub energii mają charakter użyteczności publicznej”. Jest to niezwykle istotny zapis, który był przedmiotem sporu w Sejmie na posiedzeniach sejmowych komisji, w których uczestniczyłem, i który w tej chwili został wprowadzany, wydaje mi się, jako wynik consensusu, porozumienia z ekspertami i stroną rządową.</u>
          <u xml:id="u-133.18" who="#SenatorJózefFrączek">Równocześnie definiujemy w art. 3, co rozumiemy pod pojęciem „użyteczność publiczna”. Pod pojęciem tym rozumiemy „zapewnienie dostaw energii dla całego obszaru kraju oraz jednolitych cen dla odbiorców przyłączonych do sieci elektrycznej o mocy zainstalowanej do 50 kWh - to dotyczy tak zwanych odbiorców komunalno-bytowych, jak również małych terenowych zakładów rzemieślniczych - oraz odbiorców połączonych do sieci gazowej, pobierających rocznie energię nie większą niż zawarta w 10 tysiącach metrów sześciennych gazu ziemnego wysokometanowego”. Uważamy, że nie może dojść do takiego zjawiska, jakie obserwujemy na kolei, że tylko i wyłącznie z powodu nierentowności całe regiony kraju, całe wsie byłyby z tego wyłączone. Dzisiaj część tak zwanych sieci terenowych - i mamy na to stosowne opracowania eksperckie - z założenia jest nierentowna i będzie nierentowna. Ta nierentowność sieci występuje w rejonach, gdzie jest mała kumulacja odbiorców. A więc na pewno są to województwa: suwalskie, zamojskie, chełmskie, koszalińskie. Gros sieci w tych regionach jest nierentownych. Uważamy, że utrzymanie tej infrastruktury jest w pewnym sensie obowiązkiem państwa i nie mogą tutaj być stosowane żadne reguły rynkowe. Trzeba te reguły w jakiś sposób równoważyć.</u>
          <u xml:id="u-133.19" who="#SenatorJózefFrączek">Teraz pkt 2 w art. 1: „Celem ustawy jest stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju kraju, zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, oszczędnego, racjonalnego…”. Nie będę czytał do końca. Najistotniejszą poprawką, którą komisja wniosła, były słowa „zrównoważony rozwój całego kraju”.</u>
          <u xml:id="u-133.20" who="#SenatorJózefFrączek">Artykuł 3 pkt 21 już omawiałem.</u>
          <u xml:id="u-133.21" who="#SenatorJózefFrączek">Teraz art. 4 pkt 2. Chciałem zwrócić państwa uwagę szczególnie właśnie na ten artykuł, bowiem stał się on punktem najbardziej newralgicznym w tej ustawie. Uważam, że pewnego rodzaju nieuczciwością ze strony ekspertów rządowych było niepoinformowanie szerokiej opinii publicznej, a szczególnie parlamentarzystów, o strategicznym znaczeniu art. 4 ust. 2. Ten zapis uruchamia zasadę dostępu strony trzeciej - po angielsku TPA, po polsku DST. Najpierw odczytam ten punkt, a później go skomentuję.</u>
          <u xml:id="u-133.22" who="#SenatorJózefFrączek">„Przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem i dystrybucją paliw lub energii mają obowiązek zapewniać wszystkim podmiotom świadczenie usług polegających na przesyłaniu paliw lub energii wydobywanych lub wytwarzanych w kraju, z uwzględnieniem warunków technicznych i ekonomicznych, na warunkach uzgodnionych przez strony w drodze umowy”.</u>
          <u xml:id="u-133.23" who="#SenatorJózefFrączek">Pierwotnie ten zapis obowiązywał wszystkie podmioty energetyczne, co byłoby równoznaczne z tym, że jeśli Gazprom zawarłby z Hutą Katowice albo z jakimś innym dużym podmiotem umowę handlową na dostawę gazu, wówczas krajowa infrastruktura gazowa byłaby zobowiązana do realizacji tych transakcji bez względu na inne konsekwencje. W tej chwili ten artykuł jest, w pewnym sensie, ucywilizowany. W moim przekonaniu, jest on teraz w całości do przyjęcia, dzięki podniesieniu do odpowiedniej rangi Krajowej Dyspozycji Mocy, jak również związaniu tych stron trzecich, czyli spółek czysto kupieckich, z majątkiem posiadanym w Polsce. Jest on, jak powiedziałem, do przyjęcia, ale pod warunkiem pełnej obudowy prawnej w postaci poprawek, które Senat naniósł.</u>
          <u xml:id="u-133.24" who="#SenatorJózefFrączek">I pkt 4 w art. 4 właśnie tego typu gwarancje nam daje, że: „Świadczenie usług, o którym mowa w ust. 3, nie może odbywać się wbrew postanowieniem Krajowej Dyspozycji Mocy”.</u>
          <u xml:id="u-133.25" who="#SenatorJózefFrączek">Przechodzę do omówienia art. 9 ust. 4. Poprawka nadaje mu takie brzmienie: „Minister gospodarki nakłada, w drodze rozporządzenia, na przedsiębiorstwa energetyczne, zajmujące się obrotem energią elektryczną i ciepłem, obowiązek zakupu energii elektrycznej i ciepła ze źródeł niekonwencjonalnych, w tym odnawialnych, oraz określi szczegółowy zakres tego obowiązku”. Chodzi nam tutaj o to, aby tak zwane prace nad niekonwencjonalnymi źródłami energii znalazły swoje mocne zakotwiczenie w ustawie. I właśnie w ten sposób ustawa zobowiązała ministra do zakupu energii wyprodukowanej w sposób niekonwencjonalny od tych przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-133.26" who="#SenatorJózefFrączek">Poprawka do art. 11. Minister gospodarki powołuje Krajową Dyspozycję Mocy, zwaną dalej KDM. Do zadań KDM należą w szczególności: sprawowanie nadzoru nad pracą krajowego systemu energetycznego, utrzymanie obowiązujących wymagań jakościowych oraz zachowanie parametrów technicznych przesyłania energii elektrycznej. Organizację i tryb pracy KDM określa statut nadany przez ministra gospodarki w drodze rozporządzenia.</u>
          <u xml:id="u-133.27" who="#SenatorJózefFrączek">Jak już powiedziałem, tego typu instytucja jest związana przede wszystkim z energetyką, w energetyce mamy do czynienia z systemem energetycznym. Krajowa Dyspozycja Mocy musi czuwać nad systemem energetycznym jako całością. To już istnieje, nie powołujemy niczego nowego, dajemy tylko ministrowi gospodarki instrument, by nie pełnił nadzoru jedynie wizualnie, ale mógł oddziaływać na przebiegające w kraju procesy gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-133.28" who="#SenatorJózefFrączek">Następne poprawki mówią, kto może powoływać i odwoływać prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. W zeszłym tygodniu w „Rzeczypospolitej” ukazał się szczegółowy schemat umiejscowienia URE wśród organów administracji centralnej. Chciałem państwu powiedzieć, że według tej ustawy prezes URE będzie miał większe kompetencje niż minister gospodarki i minister finansów. Wyższe, i to co najmniej trzykrotnie lub czterokrotnie, będą także jego pobory. Tak wynika z ustawy. Mało tego, ustawa nie przewidywała, kto odwołuje prezesa URE. Praktycznie zatem po jego powołaniu trzeba by było sądownie rozstrzygać, kto ma prawo go odwołać. Uważamy, że jeśli powołuje go prezes Rady Ministrów, to również prezes Rady Ministrów powinien móc go odwołać.</u>
          <u xml:id="u-133.29" who="#SenatorJózefFrączek">W art. 23 wyrażenie „równoważenie interesów” zastępujemy wyrażeniem „minimalizacja kosztów”, gdyż uważamy, że gra rynkowa pomiędzy przedsiębiorstwami nie może być tylko ideą, nie może odbywać się tylko po to, żeby ktoś się pobawił. Powinny z niej wynikać korzyści istotne dla systemu, czyli minimalizacja kosztów.</u>
          <u xml:id="u-133.30" who="#SenatorJózefFrączek">Jakie są jeszcze inne, istotne do tej ustawy poprawki?</u>
          <u xml:id="u-133.31" who="#SenatorJózefFrączek">Artykuł 32. Tutaj jasno określamy, jaka działalność wymaga uzyskania koncesji od prezesa URE. Uważamy, że uzyskania koncesji wymaga wytwarzanie paliw i energii z wyłączeniem wytwarzania paliw stałych.</u>
          <u xml:id="u-133.32" who="#SenatorJózefFrączek">O co tutaj chodzi? Jeśli ktoś chce na przykład sadzić tak zwane lasy energetyczne, które na Zachodzie już próbuje się nasadzać, albo zajmować się obrotem węgla kamiennego, to tego typu działalność oczywiście nie wymaga koncesji. Koncesja nie jest konieczna również, jeśli wytwarza się energię o źródłach mocy poniżej 1 MW. Zatem w wypadku źródeł niekonwencjonalnych i wytwarzania ciepła o źródłach mocy poniżej 1 MW Urzędu Regulacji Energetyki nie musi wydawać koncesji. Uważamy natomiast, że już magazynowanie paliw gazowych i ciekłych wymaga koncesji. Podobnie przesyłanie i dystrybucja paliw i energii.</u>
          <u xml:id="u-133.33" who="#SenatorJózefFrączek">Uzyskanie koncesji w zakresie obrotu paliwami i energią elektryczną wymaga uzyskania koncesji na prowadzenie działalności w zakresach, o których mowa w pkt. 1, 2 lub 3. To znaczy, że jeśli wchodzi zagraniczny inwestor, to przede wszystkim powinien uzyskać koncesję na wytwarzanie, później może się starać również o koncesję na handel.</u>
          <u xml:id="u-133.34" who="#SenatorJózefFrączek">Staramy się tak zwanych czystych pośredników, tych których ustawa określa mianem brokerów i innego typu… Przepraszam, nie ustawa, ale dokument zatytułowany „Demonopolizacja i prywatyzacja energetyki” jasno określa, że wprowadza się pośredników, którzy nie mają nic oprócz wiedzy i dobrych chęci. My staramy się tego typu podmioty wyprowadzić z ustawy, z systemu i związać to z określonym majątkiem, który będą one posiadały na terenie państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-133.35" who="#SenatorJózefFrączek">Artykuł 33. Poprawki w tym artykule są spójne z tym, co powiedziałem. I teraz dochodzimy do poprawki piętnastej, do art. 45, czyli do zróżnicowania taryf. Sam zapis, że ci, którzy zajmują się przesyłem energii i dystrybucją sieci, są przedsiębiorstwami użyteczności publicznej, jest jeszcze niewystarczający. Niewystarczający jest zapis mówiący, że dbamy generalnie o zrównoważony rozwój całego kraju. Uważamy, że taryfa musi być jednakowa, ale działalność tego typu będzie niewątpliwie obciążała spółki dystrybucyjne, bo jedne będą miały większe zyski, inne mniejsze. Dlatego powołujemy docelowo fundusz wyrównawczy, który ma służyć finansowemu zabezpieczeniu jednolitej taryfy. Mówi o tym art. 45.</u>
          <u xml:id="u-133.36" who="#SenatorJózefFrączek">Fundusz będzie również mógł wspierać modernizację i rozwój infrastruktury energetycznej, gazowej, przeznaczonej do zasilania odbiorców - tu znów odnosimy się do art. 45 ust. 5 - którzy mają zainstalowaną moc energetyczną do 50 kW oraz pobierają z sieci rocznie energię nie większą niż zawarta w 10 tysiącach metrów sześciennych gazu ziemnego. Środkami funduszu dysponuje minister gospodarki. Źródłem finansowania funduszu są opłaty wnoszone za każdą jednostkę energii elektrycznej lub paliwa gazowego wprowadzoną do sieci oraz kary pieniężne, o których mowa w art. 56. Minister gospodarki określi, na wniosek prezesa URE, w drodze rozporządzenia warunki i sposób pobierania opłat, o których mowa w ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-133.37" who="#SenatorJózefFrączek">Oczywiście przeciwnicy tego typu zapisu powiedzą, że mamy tutaj do czynienia z tak zwanym skrośnym finansowaniem infrastruktury energetycznej. Tak, mamy do czynienia z tak zwanym skrośnym finansowaniem infrastruktury energetycznej, ponieważ nie uważamy, że państwo jest tylko i wyłącznie aparatem ucisku. Uważamy, że państwo jest świadomą, celowo zorganizowaną ludzką działalnością i nie służy tylko do zawierania transakcji kupieckich.</u>
          <u xml:id="u-133.38" who="#SenatorJózefFrączek">Inne poprawki są już kosmetyczne, można powiedzieć, i dotyczą właściwego urzędu skarbowego, funduszu wewnętrznego itd.</u>
          <u xml:id="u-133.39" who="#SenatorJózefFrączek">Dochodzimy teraz do art. 63, który otrzymuje brzmienie: „Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia sposób finansowania Urzędu Regulacji Energetyki oraz funduszu wyrównawczego w okresie ich organizacji”.</u>
          <u xml:id="u-133.40" who="#SenatorJózefFrączek">I jeszcze poprawka ostatnia. Artykuł 67 otrzymuje brzmienie: „Prezes URE wszczyna postępowanie w sprawie udzielania koncesji przedsiębiorstwom energetycznym po upływie terminu 18 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Pierwszeństwo otrzymania koncesji mają przedsiębiorstwa energetyczne działające lub będące w budowie w dniu ogłoszenia ustawy”. Jest to również niezwykle istotny zapis, który zabezpiecza rynek.</u>
          <u xml:id="u-133.41" who="#SenatorJózefFrączek">Proszę państwa, omówiłem poprawki, które naniosła Komisja Ochrony Środowiska. Brakuje jeszcze jednej istotnej poprawki, ale nie chcieliśmy jej nanosić, gdyż oczekiwaliśmy długo na inicjatywę strony rządowej. Chodzi o definicję systemu energetycznego. Pojęcie to było wprowadzone przez ustawodawcę, jest ściśle współzależne z istnieniem Krajowej Dyspozycji Mocy i z funkcjami, która ona pełni. Nie doczekaliśmy się jednak ze strony rządu tego typu definicji.</u>
          <u xml:id="u-133.42" who="#SenatorJózefFrączek">Wobec czego ja, w moim osobistym wystąpieniu, oczywiście nieco bardziej emocjonalnym i odkrywającym pewne kulisy transferowe i kapitałowe, wniosę tę poprawkę. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych pana senatora Kazimierza Działochę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Ustawa „Prawo energetyczne” ma bardzo złożony charakter. Jej materia ma charakter przede wszystkim ekonomiczny, ale ona sama jest ustawą o dużej doniosłości społecznej. I z tego powodu była rozpatrywana aż przez 3 komisje Senatu.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Biorąc pod uwagę to wszystko, Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych ograniczyła się w swojej pracy ściśle do stojącego przed nią zadania, a mianowicie do rozpatrzenia ustawy z punktu widzenia zgodności z konstytucją, spójności z obowiązującym systemem prawnym i wreszcie zgodności z zasadami techniki legislacyjnej. Takie są zazwyczaj główne zadania Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych w pracach nad ustawami, które są do niej kierowane. W tym wypadku komisja postanowiła uczynić je także jedynymi kryteriami oceny. Stąd poprawki mają ściśle legislacyjny charakter, chociaż w szerokim tego określenia rozumieniu.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Poprawka pierwsza, do art. 13, polega na skreśleniu słów „w drodze rozporządzenia”. Chodzi o rozporządzenie, które miałoby, według tej ustawy, określać założenia polityki energetycznej państwa.</u>
          <u xml:id="u-135.4" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Poprawka komisji wynika z przekonania, że akt zawierający prognozy rozwoju energetyki, długofalowe programy działania państwa w zakresie energetyki, jakimi są założenia polityki energetycznej państwa, nie ma charakteru normatywnego. Założenia polityki energetycznej państwa, zgodnie z art. 14 ustawy, mają wyraźnie określony charakter prognoz, programów działania w zakresie energetyki i nie są materią nadającą się do uregulowania ustawowego, a w konsekwencji w drodze rozporządzeń.</u>
          <u xml:id="u-135.5" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Nie znaczy to, że ustawa nie ma traktować o zasadach polityki energetycznej kraju, lecz że powinny być dobierane odpowiednie instrumenty. Jeżeli założenia polityki energetycznej państwa są w ogóle w rozdziale zatytułowanym „Polityka energetyczna” i mają taki charakter, jak powiedziałem, do ustalania tych założeń nie można używać aktu, którym jest rozporządzenie.</u>
          <u xml:id="u-135.6" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Takiemu przepisowi, zdaniem komisji, bardzo łatwo można by zarzucić sprzeczność z konstytucją, z charakterem i funkcją rozporządzenia. Pojęcie rozporządzenia określa się w doktrynie prawa konstytucyjnego i, co najważniejsze, w całym orzecznictwie polskiego Trybunału Konstytucyjnego. Stąd propozycja wykreślenia formuły „w drodze rozporządzenia”.</u>
          <u xml:id="u-135.7" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Z tego wynikałoby, że założenia polityki energetycznej państwa będą określane przez upoważniony organ, to jest Radę Ministrów, w formie uchwały. Nie trzeba w tym przepisie wymieniać uchwały jako drogi legislacyjnej regulowania założeń polityki energetycznej państwa, ponieważ w tym wypadku nie będzie chodziło o uchwałę o charakterze normatywnym. Są przecież także uchwały kierunkowe czy programowe rządu.</u>
          <u xml:id="u-135.8" who="#SenatorKazimierzDziałocha">I ten instrument jest tutaj na miejscu, jest właściwy dla tej materii, którą stanowią założenia polityki energetycznej w rozumieniu tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-135.9" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Poprawka druga, do art. 21 ust. 2 pkt. 3, ma na celu usunięcie jakichkolwiek wątpliwości co do tego, kto odwołuje prezesa Urzędu Regulacji Energetyki - niedobra ta nazwa, jakoś chropowato brzmi. Z zapisu wynika, że prezesa URE powołuje prezes Rady Ministrów. Aby nie było żadnych wątpliwości, kto go odwołuje, trzeba napisać wyraźnie - i nasza poprawka to proponuje - że także prezes Rady Ministrów to czyni. To jest poprawka identyczna jak ta, o której mówił w imieniu Komisji Ochrony Środowiska pan senator Frączek.</u>
          <u xml:id="u-135.10" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Poprawka trzecia, do art. 23 ust. 2, nadaje nowe brzmienie pkt. 7 i ma na celu zastąpienie pojęć używanych w ustawie, mianowicie nadużywanego pojęcia „pozycja monopolistyczna i dominująca” pojęciem o szerszym charakterze, a sprecyzowanym w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 4 lipca 1995 r. o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym. Pojęcie dominacji, według zacytowanej ustawy, wchodzi w zakres praktyk monopolistycznych. Co więcej, w tej ustawie, do której zresztą cały czas prawo energetyczne się odwołuje, jest ściśle zdefiniowane. Tam jest dokładnie powiedziane, na czym ma polegać niedozwolona dominacja jakiegoś przedsiębiorstwa na rynku.</u>
          <u xml:id="u-135.11" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Skoro ta ustawa odwołuje się stale do ustawy o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym, należy użyć także odpowiedniego terminu i nie definiować w inny sposób, jeżeli to nie jest, a nie jest potrzebne, pojęć, o których mowa w art. 23 ust. 2 pkt. 7 ustawy. Tam jest mowa o współdziałaniu z właściwymi organami w przeciwdziałaniu właśnie praktykom nadużywania praktyki monopolistycznej i dominującej. Ale to tylko rozdrobnienie pojęć, które w ustawie o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym są objęte jedną, szerszą kategorią „praktyki monopolistycznej”.</u>
          <u xml:id="u-135.12" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Poprawka czwarta, proponowana przez Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, polega na dodaniu nowego art. 30a. Ta poprawka przejmuje, jeśli chodzi o zasadniczą treść, istotę, art. 23 ustawy o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym. Zabieg, jaki komisja proponuje wykonać za pomocą tej poprawki, jest konieczny, aby - podobnie, jak to ma miejsce w procedurze antymonopolowej - podmiot odwołujący się od decyzji prezesa URE do sądu antymonopolowego nie mógł skorzystać równolegle z innych możliwości wzruszenia decyzji prezesa URE. Chodzi o to, żeby nie mógł skorzystać z przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, a zwłaszcza nie mógł wzruszyć decyzji w drodze wznowienia postępowania uchylenia zmiany decyzji oraz stwierdzenia nieważności decyzji.</u>
          <u xml:id="u-135.13" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Poprawki piąta i szósta do art. 38 i 50 mają charakter porządkowy. Eliminują one podwójne odwoływanie się do ustawy z 1988 r. o działalności gospodarczej. Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych proponuje, aby skreślić ust. 2 w art. 38 ustawy. Odwołuje się on do ustawy o działalności gospodarczej w sprawach objętych tym ustępem, mianowicie do przepisów określających sposób zabezpieczenia majątkowego, jakie ma złożyć wnioskodawca ubiegający się o koncesję. Nasza propozycja jest uzasadniona tym, że art. 50 generalnie i najogólniej odsyła do ustawy o działalności gospodarczej we wszystkich sprawach nieuregulowanych ustawą o prawie energetycznym. Nie można w jednym miejscu odwoływać się do pewnego przepisu ustawy o działalności gospodarczej, a potem w innym przepisie mówić, że w całym zakresie nieuregulowanym tą ustawą ma zastosowanie ustawa z 1988 r. o działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-135.14" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Poprawka siódma do art. 54 ma na celu wykreślenie zbędnego zakazu zawartego w ust. 2, ponieważ zakaz zatrudnienia osób z powodu braku odpowiednich kwalifikacji wynika z ustawy o działalności gospodarczej. A więc i w tym wypadku chodzi o zbędne odwoływanie się do innych ustaw obowiązujących w systemie prawnym, ustaw regulujących materie w jakimś zakresie te same co dana czy inna ustawa, zasadniczo mająca swój własny przedmiot. Czasem ustawodawca chce jakby wspomóc to, co uregulował, odwołaniem się do innej jeszcze ustawy, albo powtarza to, co już obowiązuje w systemie prawnym. To jest zbędne. To jest zbędne i wprowadza chaos w systemie prawa. Potem nie bardzo wiadomo, co właściwie obowiązuje, która z ustaw dotyczących tej samej materii jest ważniejsza.</u>
          <u xml:id="u-135.15" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Poprawka ósma, a pierwsza do art. 58, - bo są trzy do tego artykułu - jest poprawką o charakterze porządkowym i ma na celu uzupełnienie tego, co my nazywany adresem publikacyjnym, w tym wypadku ustawy „Kodeks postępowania cywilnego”.</u>
          <u xml:id="u-135.16" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Poprawka dziewiąta, a druga do art. 58, ma na celu sprecyzowanie, do których podmiotów odnosi się pojęcie „prezesa”, użyte w art. 58 pkt. 3. Otóż, żeby nie było wątpliwości, które rodzi lektura tego punktu, komisja proponuje taką właśnie formułę. Będzie ona oznaczać, że pojęcie „prezes” odnosi się do wszystkich szefów czy prezesów urzędów wymienionych po raz pierwszy w tym przepisie ustawy. Będzie to formuła na użytek dalszych przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-135.17" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Poprawka dziesiąta, a trzecia do art. 58 - chodzi o pkt 6 tego artykułu - ma na celu skreślenie dodawanego w ustawie art. 47936 kodeksu postępowania cywilnego, właśnie ze względu na treść innego artykułu - 47935. Jest to ponowne odwołanie się do przepisów o postępowaniu apelacyjnym. A więc znowu powtórzenie czegoś, co wynika ze wcześniejszego postanowienia ustawy.</u>
          <u xml:id="u-135.18" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Ponadto zmiana kodeksu postępowania cywilnego, którą podejmuje ta ustawa, nie jest najwłaściwszym posunięciem. Należy unikać zmieniania kodeksów, które mają charakter zwarty, są określonymi systemami w danej dziedzinie prawa, ustawami, które z tymi kodeksem pozostają w jakimś związku. W każdymi razie nie należy tego czynić ponad potrzebę, lepiej tego unikać. Można takich zmian dokonywać, i praktyka to potwierdza, ale tylko, powtarzam, w sytuacji niezbędnej. W innymi razie grozi to naruszeniem spójności, która jest zasadniczą zaletą kodyfikacji.</u>
          <u xml:id="u-135.19" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Poprawka jedenasta jest zupełnie techniczna. Ma charakter porządkowy.</u>
          <u xml:id="u-135.20" who="#SenatorKazimierzDziałocha">W druku nr 465B, zawierającym sprawozdanie Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, są wnioski mniejszości. Te wnioski mniejszości będą osobno referowane. Z obowiązku, jako sprawozdawca komisji, chciałem powiedzieć, że dotyczą z reguły jednego zagadnienia, które w pracach nad tą ustawą ciągle wracało, mianowicie zagadnienia, czy przedsiębiorstwa energetyczne powinny mieć status przedsiębiorstw użyteczności publicznej.</u>
          <u xml:id="u-135.21" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych rozważała także tę kwestię. Nie zdecydowała się na poprawkę, którą proponuje mniejszość komisji i muszę powiedzieć dlaczego.</u>
          <u xml:id="u-135.22" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Otóż z ustawy wynika, że przedsiębiorstwa energetyczne mają w istocie charakter przedsiębiorstw użyteczności publicznej, ja powiedziałbym, że nawet wzmocniony status przedsiębiorstwa użyteczności publicznej. Wynika to po pierwsze, z samego faktu, że poświęca się im osobną ustawę, a w każdymi razie dużą jej część. Cel ustawy, określony w art. 1 ust. 2, wyraźnie mówi o tym, że chodzi o stworzenie warunków do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego; dalej, do ochrony interesów odbiorców, a więc odbiorców dostarczanej energii, zatem ludności w skali masowej i najogólniejszej. A to jest jedną z cech przedsiębiorstwa użyteczności publicznej.</u>
          <u xml:id="u-135.23" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Także w art. 4, gdy mowa jest o zadaniach przedsiębiorstw energetycznych, wyraźnie nakłada się na przedsiębiorstwa obowiązek utrzymywania zdolności urządzeń, instalacji i sieci do realizacji dostaw paliw lub energii w sposób ciągły i niezawodny, przy zachowaniu obowiązujących wymagań jakościowych. Powtarzam: w sposób ciągły i niezawodny.</u>
          <u xml:id="u-135.24" who="#SenatorKazimierzDziałocha">A więc znowu, mamy do czynienia z klauzulą, która charakteryzuje przedsiębiorstwo użyteczności publicznej. Co więcej, tworzy się Urząd Regulacji Energetyki o wyraźnie regulacyjnych, daleko idących uprawnieniach, a samo pojęcie regulacji w ustawie zostaje zdefiniowane jako stosowanie określonych ustawą środków prawnych, łącznie z koncesjonowaniem, służących zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego, prawidłowej gospodarki paliwami, energią oraz ochronie interesów odbiorców.</u>
          <u xml:id="u-135.25" who="#SenatorKazimierzDziałocha">I wreszcie, proszę państwa, ustawa wprowadza koncesjonowanie działalności gospodarczej objętej sferą działania przedsiębiorstw energetycznych. Sama instytucja koncesji jest dowodem na to, że mamy do czynienia z przedsiębiorstwem użyteczności publicznej. Koncesjonowanie jest zresztą szeroko w tej ustawie unormowane.</u>
          <u xml:id="u-135.26" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Biorąc to wszystko pod uwagę, Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych doszła do wniosku, że dodawanie w ustawie jeszcze sformułowania, że przedsiębiorstwa energetyczne mają charakter przedsiębiorstw użyteczności publicznej wprawdzie nie zaszkodzi, ale też nie da niczego nowego. To jest tak, mówiąc obrazowo, jakby ktoś wybudował konstrukcję stalową i, chcąc ją wzmocnić, podparł ją jeszcze patykiem. Takim właśnie patykiem będzie formuła mówiąca, że te przedsiębiorstwa są przedsiębiorstwami użyteczności publicznej.</u>
          <u xml:id="u-135.27" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Ostatecznie komisja nie zaproponowała nadania im charakteru przedsiębiorstw użyteczności publicznej. Jeżeli jednak to by się stało, to znaczy Wysoka Izba raczyłaby przyjąć poprawki mniejszości albo poprawki innych komisji, to Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych nie przewiduje żadnej wynikającej stąd szkody dla konstrukcji ustawy i charakteru przedsiębiorstwa energetycznego. Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych wydaje się jednak, że to, co ma być chronione przez status przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, ustawa zapewnia w dostateczny sposób. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę mniejszości Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, pana senatora Andrzeja Chronowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#SenatorAndrzejChronowski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#SenatorAndrzejChronowski">Wnioski mniejszości Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych mają państwo w druku nr 465B i jeśli chodzi o ustawę „Prawo energetyczne”, uchwaloną 10 stycznia 1997 r., to chcę podkreślić, że są to dokładnie te same wnioski, które Komisja Ochrony Środowiska przedstawiła w sprawozdaniu jako swoje. I w związku z tym, że senator Frączek bardzo dokładnie argumentował po kolei wszystkie te poprawki, ja pozwolę sobie tylko prosić panie i panów senatorów o ich przyjęcie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Gospodarki Narodowej, pana senatora Tadeusza Rzemykowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Co prawda moi przedmówcy poruszyli wiele problemów, które były rozpatrywane także przez Komisję Gospodarki Narodowej, ale myślę, że przedłożenie mojego sprawozdania w pełnym brzmieniu jest zasadne z dwóch choćby powodów. Po pierwsze, dlatego że rzeczywiście problemy poruszane przez panie i panów senatorów są bardzo ważne. Po drugie, dlatego że chcemy zaakcentować wspólnie, głosem trzech komisji, wiele niezbędnych w tej ustawie poprawek.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Chcę poinformować Wysoką Izbę, że Komisja Gospodarki Narodowej uważa przyjęcie ustawy „Prawo energetyczne” z 10 stycznia 1997 r. za bardzo potrzebne, bardzo ważne, a nawet pilne.</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Swoją wypowiedź chciałem jednak poświęcić dwóm zagadnieniom. Najpierw chcę zaprezentować państwu charakterystyczne wypowiedzi członków komisji, a w drugiej części mego wystąpienia pragnę omówić istotę proponowanych 15 poprawek, zwartych w druku nr 465C.</u>
          <u xml:id="u-139.4" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Komisja Gospodarki Narodowej podzieliła opinię rządu, Sejmu i przedsiębiorstw energetycznych o konieczności szybkiej zamiany zużytej już i absolutnie nieprzystającej do polityczno-gospodarczych realiów Polski ustawy o gospodarce energetycznej z 6 kwietnia 1984 r., nowym prawem energetycznym, które będzie stwarzało warunki:</u>
          <u xml:id="u-139.5" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">— po pierwsze, do szybkiego rozwoju polskiej energetyki, gazownictwa i ciepłownictwa i dostosowania tej gałęzi gospodarki narodowej do wymogów konkurencji na rynku wewnętrznym i rynkach zagranicznych;</u>
          <u xml:id="u-139.6" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">— po drugie, do tworzenia warunków i wymogów racjonalizacji użytkowania paliw i energii, a szczególnie stałego obniżania energochłonności polskiego produktu narodowego;</u>
          <u xml:id="u-139.7" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">— i po trzecie, do zagwarantowania ludności i użytkownikom zbiorowym dostaw paliw, ciepła i energii na zasadach ciągłości, niezawodności i wysokiej jakości.</u>
          <u xml:id="u-139.8" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">10 stycznia bieżącego roku Sejm uchwalił nowe prawo energetyczne, które powstało w wyniku kompilacji dwóch projektów: rządowego i poselskiego. Tok pracy, przyjęty w Sejmie, spowodował, że szczegółowe rozwiązania ustawowe pochodzą po części raz z jednego, raz z drugiego projektu. To sprawia, że część zapisów omawianej ustawy nie koreluje ze sobą. Niektóre z poprawek wnoszonych przez 3 komisje senackie mają na celu usunięcie tych niedociągnięć.</u>
          <u xml:id="u-139.9" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Wróćmy jednak do podstawowych, tak zwanych ustrojowych zapisów ustawy. Ustawa zawiera 4 takie ustrojowe rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-139.10" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Pierwsze z nich mówi, że paliwa, w tym gaz ziemny, energia elektryczna i ciepło, są towarami rynkowymi o charakterze powszechnym i stąd cena tych towarów musi być ekonomiczna, a to oznacza, że musi ona zawierać wszystkie koszty wytworzenia tych towarów oraz ich dostawy do odbiorców, w tym koszty budowy sieci przesyłowej i przyłączeń odbiorców, a także koszty utrzymania zapasów energii i paliw oraz całej i niezawodnej zdolności urządzeń wytwórczych, instalacji i sieci. Oznacza to także możliwość różnicowania cen dla poszczególnych odbiorców w układzie regionalnym, a także w zależności od ilości nabywanej energii, paliw i gazu.</u>
          <u xml:id="u-139.11" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Drugie rozwiązanie mówi, że wytwarzaniem, przesyłaniem i dystrybucją paliw, energii i ciepła mogą zajmować się dowolne formy krajowe i zagraniczne lub firmy o kapitale mieszanym. Jest to zasada kierunkowa. Trzeba jednak wyraźnie zaznaczyć, że dostępność stron trzecich, tak zwana zasada TPA, jest ustawowo ograniczona w zakresie przesyłu paliw i energii, a prowadzenie działalności gospodarczej w polskiej energetyce wymaga uzyskania koncesji centralnego organu administracji rządowej, nazwanego w ustawie Urzędem Regulacji Energetyki.</u>
          <u xml:id="u-139.12" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Trzecie rozumienie mówi, że prowadzenie działalności w polskiej energetyce, a więc taryfy i ceny paliw, energii i ciepła, parametry jakościowe, dostaw i obsługi odbiorców oraz realizowanie planów rozwoju energetyki narodowej, jest pod ścisłym nadzorem państwowym. Urząd Regulacji Energetyki jest odpowiedzialny za regulację gospodarki paliwami i energią. Skutecznymi narzędziami tej regulacji są: system koncesyjny, uprawnienia do zatwierdzania i kontrolowania taryf i parametrów jakościowych dostaw paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła, wydawanie świadectw kwalifikacyjnych dla osób zajmujących się eksploatacją urządzeń, instalacji sieci, przeciwdziałanie monopolizacji krajowego rynku energetycznego, a także uprawnienia do nakładania kar pieniężnych.</u>
          <u xml:id="u-139.13" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Czwarte i ostatnie mówi, że oddziela się funkcję polityczną, polegającą na tworzeniu i realizowaniu polityki energetycznej państwa, od funkcji gospodarczej, opartej na prawach rynkowych przy jednoczesnym równoważeniu interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii, polegającej na systemie regulacji krajowego rynku paliw i energii. Pierwszą funkcję, tę polityczną, pełnić będzie minister gospodarki, a drugą - prezes Urzędu Regulacji Energetyki. Należy w tym momencie zauważyć, że przepisy ustawy nadają prezesowi URE bardzo wysoką rangę. Jednym z przykładów może tu być szczególny tryb jego powoływania i odwoływania przez prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-139.14" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Wszystkie te cztery główne rozwiązania prawa energetycznego spotkały się z niezwykle dużą liczbą krytycznych uwag członków komisji, ekspertów, lobby przemysłowego, organizacji związkowych, a także grup konsumentów energii, paliw i ciepła.</u>
          <u xml:id="u-139.15" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Podczas obrad Komisji Gospodarki Narodowej zostały zgłoszone następujące zagrożenia związane z wdrożeniem ustawy w wersji przyjętej przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-139.16" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Po pierwsze, przyjęcie zasady ekonomizacji cen paliw, energii i ciepła przyniesie szybki wzrost tych cen. Będą one w szybkim tempie zbliżać się do cen w krajach Europy Zachodniej. Przedstawiciele rządu, a także reprezentanci przedsiębiorstw energetycznych potwierdzali te obawy. Prezentowali, między innymi, dane potwierdzające fakt, że przy obecnych cenach niemożliwe jest pokrycie kosztów inwestycyjnych związanych z budową, rozbudową i modernizacją sieci przesyłowych oraz budową przyłączeń odbiorców.</u>
          <u xml:id="u-139.17" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Po drugie, mocne zróżnicowanie kosztów przesyłu energii i gazu do odbiorców przemysłowych i indywidualnych, związane z ilością odbioru, a także długością linii przesyłowych, spowoduje relatywne obniżenie cen dla odbiorców zbiorowych i szybkie zwiększanie cen dla ludności, w tym szczególnie dla ludności z terenów mało zurbanizowanych, a więc z Polski wschodniej, oraz dla ludności z małych miasteczek i wsi.</u>
          <u xml:id="u-139.18" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Po trzecie, dopuszczenie stron trzecich, a więc zagranicznych firm i zagranicznego kapitału, do krajowego systemu energetycznego i gazowniczego spowoduje szybkie zmonopolizowanie tych systemów i wymuszanie wzrostu cen paliw i energii do poziomu cen w Europie Zachodniej, a więc obecnie wyższych od polskich dwukrotnie, trzykrotnie. Stwarza to olbrzymie zagrożenie dla bytu większości polskich rodzin utrzymujących się z dochodów wielokrotnie niższych od dochodów Niemców, Anglików, Francuzów itd.</u>
          <u xml:id="u-139.19" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Po czwarte, utworzenie Urzędu Regulacji Energetyki, praktycznie niezależnego od ministra gospodarki realizującego politykę gospodarczą Polski, grozi też utrwaleniem przewagi interesów przedsiębiorstw energetycznych nad interesami odbiorców, w tym głównie odbiorców indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-139.20" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Wielu senatorom Urząd Regulacji Energetyki jawi się jako nadministerstwo o niezwykle rozbudowanej strukturze urzędów i wielkiej liczbie urzędników wynagradzanych ponadprzeciętnie i mających w swoich rękach wszystkie atrybuty władzy — od koncepcji, poprzez zatwierdzanie cen, przyznawanie świadectw kwalifikacyjnych, aż po tak zwany sąd energetyczny.</u>
          <u xml:id="u-139.21" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Te zastrzeżenia, uwagi krytyczne, a także niewiara, że ustawa jest tworzona głównie w interesie polskich przedsiębiorstw energetycznych i polskich odbiorców paliw, energii i ciepła, spowodowały, że Komisja Gospodarki Narodowej zdecydowała się zaproponować, w poprawkach: szóstej, dziesiątej, jedenastej, dwunastej, trzynastej, czternastej i piętnastej, likwidację zapisów o utworzeniu Urzędu Regulacji Energetyki oraz przypisanie kompetencji i zadań tego urzędu ministrowi gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-139.22" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Ma to gwarantować, zdaniem Komisji Gospodarki Narodowej, jednolitość polityki gospodarczej kraju, w tym polityki energetycznej, i zgodność tej polityki z programami uchwalanymi przez Sejm i Senat - na przykład w formie ustaw budżetowych - oraz jej realizację przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-139.23" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Oczywiście, są także przeciwnicy tej poprawki, którzy uważają, że rozwiązania przyjęte w ustawie są prawidłowe i konieczne, a zatem uznają likwidację Urzędu Regulacji Energetyki za podważenie sensu całej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-139.24" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Propozycja zapisania w ustawie ograniczenia dostępu do krajowych linii przesyłowych energii elektrycznej i gazu, zapewnienia go tylko polskim podmiotom gospodarczym, znajdującym się w krajowym systemie energetycznym i gazowniczym, nie pozyskała sobie większości komisji. Problem ten był jednak podnoszony w wielu wypowiedziach i komisja jest przekonana, że musi on zostać jednoznacznie rozstrzygnięty przez Wysoki Senat.</u>
          <u xml:id="u-139.25" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Z kolei za niezwykle ważne uznała Komisja Gospodarki Narodowej zapisanie, i to w formie odrębnego artykułu, iż przedsiębiorstwa energetyczne, zajmujące się przesyłem i dystrybucją energii elektrycznej lub gazu, mają charakter użyteczności publicznej. W imieniu komisji wnoszę tu o przyjęcie poprawki drugiej.</u>
          <u xml:id="u-139.26" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Użyteczność publiczna energetyki, ciepłownictwa i gazownictwa jest zapisana w prawach energetycznych wielu państw. Zważywszy że te dobra mają podstawowe znaczenie dla bytu społeczeństw, ustawowe zagwarantowanie ciągłości i niezawodności funkcjonowania systemu energetyczno-gazowego i ciepłowniczego jest niezwykle ważne. Jest to mocno podkreślone właśnie przez tak zwaną zasadę użyteczności publicznej.</u>
          <u xml:id="u-139.27" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Pozostałe siedem poprawek Komisja Gospodarki Narodowej uzasadnia następująco.</u>
          <u xml:id="u-139.28" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Poprawka pierwsza polega na dopisaniu w art. 1 ust. 2 słów „zrównoważonego rozwoju kraju”. Kwestia ta była już zresztą podnoszona przez poprzedniego sprawozdawcę. Dopisanie tych trzech słów ma na celu zaakcentowanie potrzeby zrównoważonego rozwoju polityki energetycznej kraju, a szczególnie usuwania nierównowagi w rozwoju energetyki na terenie wsi i małych miast oraz wschodniej Polski w stosunku do wielkich miast oraz bardziej rozwiniętych regionów kraju.</u>
          <u xml:id="u-139.29" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Poprawki trzecia i czwarta, dotyczące art. 3, objaśniają dwa pojęcia: „obrót detaliczny” - pojęcie obrotu detalicznego zapisano w art. 32 ust. 1 pkt 4, a więc należy wytłumaczyć, co znaczy słowo „detaliczny” - oraz „użyteczność publiczna”. Sprawdzałem kilka propozycji odnoszących się do tego pojęcia - są zbieżne, w związku z tym proponujemy, żeby przez „użyteczność publiczną”, oczywiście na użytek tej ustawy, rozumieć zapewnienie bieżącego i nieprzerwanego, ale także odpłatnego zaspokajania potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych.</u>
          <u xml:id="u-139.30" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Poprawka piąta polega na tym, że w art. 7 ust. 4, gdzie mówi się o pokrywaniu kosztów budowy i rozbudowy sieci oraz przyłączeń odbiorców przez firmy energetyczne, wykreśla się słowa „w całości”, a dopisuje w ust. 5 pkt. 5, że w każdym przypadku, gdy następuje budowa czy rozbudowa sieci bądź przyłączenie odbiorców, zainteresowane strony - a więc przedsiębiorstwo energetyczne, odbiorca, ewentualnie samorząd lokalny - uzgadniają w umowie zasady prowadzenia tych prac i ich finansowania.</u>
          <u xml:id="u-139.31" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Chcę powiedzieć, że zapisanie, iż koszty w całości pokrywa firma energetyczna, może spowodować opóźnienie wykonawstwa prac z powodu braku pieniędzy w tym przedsiębiorstwie bądź z uwagi na dynamiczny wzrost cen sprzedawanej energii i gazu, co łączy się z wysokimi kosztami budowy sieci. Myślę, że lepszym rozwiązaniem byłaby próba dogadania się w formie umowy, jak to bywało dotychczas, oczywiście bez nadmiernego obciążania odbiorców i samorządów i poszukania wspólnych środków, samorządowych czy innych, na przynajmniej częściowe pokrycie tych kosztów.</u>
          <u xml:id="u-139.32" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Poprawka siódma nakłada obowiązek zgodności planów rozwoju infrastruktury technicznej, związanej z przesyłaniem i dystrybucją gazu i energii elektrycznej, z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego gminy. Uważamy to za niezwykle ważny zapis, potrzebny do tego, żeby dało się uniknąć sytuacji, w których te plany wzajemnie się wykluczają bądź są rozbieżne, bo ustawa nie zawiera takiego wymagania.</u>
          <u xml:id="u-139.33" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Poprawka ósma polega na dopisaniu do zadań własnych gminy częściowego finansowania kosztów związanych z dostarczaniem ciepła do mieszkań, z wyłączeniem spółdzielczych zasobów mieszkaniowych i mieszkań zakładowych. Chcę powiedzieć, że ujęcie wart. 18 ust. 1 pkt. 1 tych zadań jest zgodne z obecnym stanem prawnym i faktycznym. Gdybyśmy tego nie zapisali, te koszty wrócą do budżetu centralnego.</u>
          <u xml:id="u-139.34" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Poprawka dziewiąta polega na wyłączeniu w art. 18 ust. 1 pkt. 2 dróg krajowych z zakresu prac i finansowania przez gminę oświetlenia dróg i ulic. Według dotychczasowych przepisów i zgodnie ze stanem faktycznym jest tak, że drogi krajowe - tu się pisze o autostradach, ale ich jest nieznaczna liczba - przechodzące przez teren gmin są w całości w gestii budżetu centralnego. Ustawa „Prawo energetyczne” nakłada obowiązek prowadzenia prac i finansowania oświetlenia dróg krajowych na gminy, jednocześnie zaś nie określa, jakimi środkami mają to realizować. W dyskusji oczywiście mówiono, że skoro tak napisano w ustawie, to gmina dostanie refundację z budżetu centralnego, ale to wcale nie jest takie pewne. Ponieważ ustawa „Prawo energetyczne” reguluje zasady funkcjonowania energetyki, a nie oświetlania ulic, dróg i autostrad, to uważamy, że nie ma potrzeby regulowania za jej pośrednictwem kompetencji i obowiązków budżetu centralnego bądź budżetów gmin.</u>
          <u xml:id="u-139.35" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Informuję Wysoką Izbę, że Komisja Gospodarki Narodowej nie przyjęła wniosku senatora Zbigniewa Romaszewskiego o wykreślenie ust. 2 w art. 4 ustawy. Poprawka ta będzie przedstawiana przez pana senatora jako wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-139.36" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Panie i Panowie Senatorowie, w Komisji Gospodarki Narodowej zgłaszano także kilka innych wniosków dotyczących Urzędu Regulacji Energetyki. Za względu na przyjęcie poprawki dziesiątej, skreślającej rozdział 4 ustawy, te wnioski nie były głosowane, osobiście jednak oceniam, że winny być zgłoszone ponownie podczas debaty plenarnej, bo przecież nie znamy jeszcze ostatecznego werdyktu Wysokiego Senatu co do losów Urzędu Regulacji Energetyki.</u>
          <u xml:id="u-139.37" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Wysoka Izbo! Sprawozdanie moje jest obszerne, za co serdecznie przepraszam, ale i tak nie ukazałem w pełni wielowątkowości wypowiedzi członków Komisji Gospodarki Narodowej oraz atmosfery gorącej dyskusji z udziałem przedstawicieli rządu i przedsiębiorstw energetycznych, lobby przemysłowego i związkowego, a także licznych ekspertów, często mających rozbieżne opinie. Myślę, że niedostatki mojej wypowiedzi uzupełnione będą indywidualnymi wystąpieniami członków komisji w debacie plenarnej.</u>
          <u xml:id="u-139.38" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Swoje sprawozdanie kończę wnioskiem Komisji Gospodarki Narodowej o uchwalenie nowego prawa energetycznego po wniesieniu proponowanych 15 poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę mniejszości Komisji Gospodarki Narodowej, pana senatora Zbigniewa Romaszewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Ustawa, nad którą w tej chwili pracujemy, jest ustawą o niezwykłej doniosłości, bo w jakiś sposób konstytuuje ona rozwój gospodarczy naszego kraju. Nie ulega żadnej wątpliwości, że energia elektryczna jest szczególnym - jeżeli w ogóle można użyć tego słowa - towarem. Jest towarem po prostu niezbędnym, zarówno do funkcjonowania zurbanizowanego społeczeństwa, jak i do funkcjonowania całej gospodarki, przemysłu. Z tego też powodu zajmuje niezwykle znaczące miejsce w gospodarce polskiej.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Debata nad rozpatrywaną ustawą jest rzucona na tło pewnego dokumentu przedstawionego przez rząd, zatytułowanego „Demonopolizacja i prywatyzacja energetyki”, dokumentu, powiedziałbym, wysoce kontrowersyjnego. Wydaje mi się, że przedstawione tam założenia rozwoju polskiej energetyki w ogromnej mierze rozmijają się z polską racją stanu.</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Drugi zarzut, jaki trzeba postawić omawianej ustawie, to mistyczny, metafizyczny wręcz, ja bym powiedział, stosunek do takich pojęć, jak wolny rynek i konkurencja. Wydaje się, że niektóre osoby na dźwięk tego słowa zaczynają się zachowywać jak zakochani na pierwszej randce i poza tymi terminami w ogóle nie są w stanie dostrzec przykrej rzeczywistości, jaka nas otacza, a także - konsekwencji pewnych działań. Nie są również w stanie przeanalizować chłodno, jak mogą być realizowane w energetyce zasady wolnego rynku czy konkurencji.</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Wydaje mi się, że dosyć prymitywna znajomość podstawowych założeń wolnego rynku prowadzi do wniosku, że energia to bardzo zły towar, bardzo źle podporządkowujący się zasadom wolnego rynku, a wprowadzenie konkurencji w tej dziedzinie wydaje się niezwykle wątpliwe, trudne do zrealizowania. Nie jestem przekonany, czy w ogóle można mówić o konkurencji, jeżeli właściwie jedynym parametrem, który tutaj funkcjonuje, jest kwestia ceny energii elektrycznej. To jest, proszę państwa, trochę jak z realizacją zasady, żeby być młodym, zdrowym i bogatym. Każdy przecież woli kupić taniej. W tym momencie pułap bilansu energetycznego kraju w jakiś sposób spłaszcza, ogranicza wszelkie możliwości i funkcjonowanie bodźców ekonomicznych, które ma wprowadzić ustawa, jest to dla mnie niezwykle dyskusyjne.</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Jeśli idzie o udział strony trzeciej, to jest to, moim zdaniem, w dużej mierze niebezpieczna instytucja, o daleko idących konsekwencjach dla odbiorców. Muszę powiedzieć, iż z ogromną satysfakcją obserwuję, że ustawodawca odszedł od funkcjonującego chyba przez 3 czy 4 lata pomysłu, zgodnie z którym nasze sieci energetyczne miałyby zostać udostępnione również dostawcom zagranicznym. Pozostawienie tak sformułowanego artykułu byłoby tak dalece sprzeczne z polską racją stanu, że ja osobiście w ogóle nie wyobrażam sobie, kto wpadł na taki pomysł, kto go lansował i kto był w stanie tak długo utrzymywać go na, tak to pozwolę sobie powiedzieć, rynku legislacyjnym. Z przyjemnością konstatuję, że wspomniany punkt zniknął z ustawy.</u>
          <u xml:id="u-141.6" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Niemniej jednak pozostał art. 4 ust. 2, który dopuszcza, generalnie rzecz biorąc, możliwość zawierania przez przedsiębiorstwa energetyczne odrębnych umów z odbiorcami. Umów, na których temat, zarówno dyspozytor, jak i sieć właściwie nie mają nic do powiedzenia, nie mają żadnego wpływu. Czyli jest producent i jest odbiorca, którzy umawiają się co do warunków transakcji, i w tym momencie sieci i dystrybutorzy obowiązani są tę energię przekazać - oczywiście za jakąś tam odpłatnością. Proszę państwa, wydaje się, że taka zasada umowy byłaby może i prosta, i sensowna, tylko że wtedy nie mamy wolnego rynku, bo wszystkie podmioty nie są równouprawnione.</u>
          <u xml:id="u-141.7" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Muszę państwa zmartwić, że państwo nie będą i mogli, jeśli chodzi o swoje mieszkanie, umówić się, powiedzmy, nie z elektrociepłownią na Siekierkach, tylko z elektrownią Opole, gdzie energia jest tańsza, że państwo będą od niej pobierali energię. Na przykład najtańsza energia jest w Bełchatowie, więc najlepiej byłoby tam ją kupować. Państwu cena zostanie po prostu narzucona, tak to będzie funkcjonowało. Tylko producenci, pochłaniacze dużej ilości energii, korzystający z sieci wysokiego napięcia, będą mogli tego rodzaju transakcje zawierać.</u>
          <u xml:id="u-141.8" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Jakie są tego skutki? Takie, że mamy jakiś stan na dzień dzisiejszy, mamy jakąś cenę energii elektrycznej. Oczywiście, są prognozy wzrostu i o tym wszystkim się mówi, ale nie mówi się, jak ta zasada zawierania odrębnych transakcji będzie wpływała na ceny energii elektrycznej.</u>
          <u xml:id="u-141.9" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">A, proszę państwa, średnia musi być taka sama. Wobec tego, jeżeli ktoś kupuje taniej, to ktoś musi zapłacić drożej i to jest sprawa zupełnie oczywista. I po prostu nie oszukujmy się, tylko zastanówmy, kto zapłaci taniej, a kto zapłaci drożej. Każdy, kto będzie mógł zawrzeć taką umowę, będzie usiłował zawrzeć ją z elektrownią produkującą energię najtaniej. To jest chyba rzecz oczywista i byłbym zdumiony, gdyby dyrektor jakiegoś wielkiego przedsiębiorstwa nie próbował zoptymalizować w ten sposób cen dostarczanej energii. Proszę państwa, efekt tego jest taki, że jak już ci, którzy mają prawo do zawierania odrębnych transakcji, te umowy zawrą, to dla reszty zostanie energia droższa. To znaczy, że za energię droższą, to będziemy płacili my — drobni odbiorcy, drobne przedsiębiorstwa, które korzystają z sieci zasilania średniego czy niskiego napięcia. I to jest pierwszy aspekt sprawy, że z ogólnej puli energii została wyłączona energia tańsza. W związku z tym ceny dla odbiorców drobnych oczywiście muszą wzrosnąć.</u>
          <u xml:id="u-141.10" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Jaki to będzie miało skutek, jeżeli chodzi o odbiorców wielkich? Oczywiście pozytywny, bo energia, szczególnie w takich dyscyplinach jak hutnictwo, jest jednym z podstawowych składników kosztów produkcji. Czyli te koszty, w gruncie rzeczy, zmaleją. Tylko że, proszę państwa, jednym z założeń tej ustawy i programu energetycznego kraju jest rozwijanie technologii elektro oszczędnych i energooszczędnych. W tej chwili energochłonność naszej produkcji jest dwukrotnie, a nawet czterokrotnie wyższa niż energochłonność produkcji w krajach zachodnich, w krajach zaawansowanych. Wobec tego, czy obniżenie cen energii elektrycznej właśnie dla wielkiego przemysłu będzie czynnikiem, powodującym zmniejszanie energochłonności? Nie! Oczywiście tego rodzaju działania nie zostaną podjęte, jeżeli energię będzie można kupować taniej. W ten sposób my tę energię potaniamy w sposób sztuczny. Jeżeli popatrzymy na dzisiejszą średnią, to musimy powiedzieć, że potaniamy ją kosztem szerokiego odbiorcy drobnego. Taka jest oto prawda. Na pewno ta zasada nie będzie sprzyjała ograniczeniu energochłonności, natomiast, rzeczywiście, będzie powodowała obniżenie kosztów. Owszem, ta zasada leży w interesie wielkich odbiorców przemysłowych, z którymi — nie ukrywam — nasze państwo ma pewne kłopoty, z ich prywatyzacją i restrukturyzacją. Ale nie mówmy przy tym o szerokim odbiorcy, tylko określmy bardziej wyraźnie, że przede wszystkim chodzi tu o przemysł ciężki, który będzie pierwszym odbiorcą. To jest, proszę państwa, pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-141.11" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Druga sprawa, stąd wynikająca i bardzo niepokojąca, to kwestia sieci. Mianowicie, trzeba je budować i trzeba je utrzymywać. Jeżeli chodzi o sieci wysokonapięciowe, to koszty ich utrzymania są stosunkowo niskie. Zupełnie inaczej rzecz ma się z sieciami najbardziej rozwiniętymi, najbardziej rozbudowanymi, z sieciami niskonapięciowymi, które dostarczają energię elektryczną nam, drobnym odbiorcom. Trzeba zresztą powiedzieć, że w ich przypadku nakłady inwestycyjne w ostatnich latach były bardzo małe i nastąpiła daleko idąca dekapitalizacja tych sieci, przede wszystkim jeżeli chodzi o teren niezaglomerowany - a więc powiedzmy sobie zwyczajnie - wieś, gdzie wyłączenia są na porządku dziennym.</u>
          <u xml:id="u-141.12" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">I co się teraz dzieje? Dwa kolosy: elektrownia i huta, umawiają się, przesyłają energię po sieci wysokonapięciowej, płacą za to, a w związku z tym przestają już partycypować w ogólnym udziale utrzymywania sieci kraju. A sieć utrzymywać trzeba. Wobec tego, kto ją będzie utrzymywał? Oczywiście, ci odbiorcy. Zresztą zostało w ustawie powiedziane, że ta cena może być na terenie kraju zróżnicowana, no bo sobie to wyobrażamy rynkowo, prawda? Efekt jest więc taki:</u>
          <u xml:id="u-141.13" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">— raz — energia drożeje, bo mamy dostęp tylko do droższej energii;</u>
          <u xml:id="u-141.14" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">— dwa — drożeje, ponieważ wyłącznie na drobnych odbiorców spada obowiązek utrzymania całej sieci nisko napięciowej i średnio napięciowej. Proszę państwa, w związku z tym — konsekwentnie — wnoszę o skreślenie ust. 2 w art. 4. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję, Panu Senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Zgodnie z art. 38 ust. 5 Regulaminu Senatu chcę zapytać, czy ktoś z państwa, pań i panów senatorów, chciałby skierować krótkie, zadane z miejsca pytanie do senatorów sprawozdawców.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę bardzo, pan senator Jarmużek, potem pan senator Kochanowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#SenatorZdzisławJarmużek">Dziękuję, Panie Marszałku!</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#SenatorZdzisławJarmużek">Mam pytanie do pana senatora Frączka. Otóż poprawka pierwsza Komisji Ochrony Środowiska określa działalność przedsiębiorstw energetycznych, jako działalność o charakterze publicznym, i do tego się ogranicza. Natomiast sprawozdawca Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, pan senator Działocha, sens tej poprawki porównał do podpierania stalowej konstrukcji patykiem - o ile dobrze zapamiętałem - i to uzasadnił.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#SenatorZdzisławJarmużek">Ponieważ wypowiedzi pana senatora Frączka nie usłyszałem albo przeoczyłem uzasadnienie tej poprawki, proszę pana senatora o ustosunkowanie się do krytyki. Czy, w świetle wypowiedzi senatora Działochy, poprawka jest potrzebna? Bo gdyby była potrzebna, to ma ona przecież głęboki sens. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#SenatorJózefFrączek">Proszę państwa, rzecz sprowadza się przede wszystkim do definicji pojęcia „użyteczność publiczna” i zależy od tego, co pan senator Działocha rozumie pod tym pojęciem, a co my pod nim rozumiemy.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#SenatorJózefFrączek">Ja swoją definicję użyteczności publicznej oparłem na rozwiązaniach, które w tej chwili może nie tyle obowiązują, co mają zastosowanie w Unii Europejskiej. Mam tutaj tłumaczenie artykułu z czasopisma angielskiego „Modern Power Systems”, autorstwa Joachima Grawe'a. Zacytuję: „Pod koniec roku 1993 Parlament Europejski przedstawił kontrpropozycję w formie licznych poprawek do projektu dyrektywy — mowa tu o dyrektywach Komisji Europejskiej, zgodnych z zaleceniami Banku Europejskiego. Proponowano uprzywilejowanie sektora publicznego, kładąc nacisk na pojęcie usług publicznych świadczonych przez przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, w formie gwarancji dostaw energii dla całego obszaru kraju i jednolitych cen dla odbiorców”. To jest tego typu definicja: gwarancja dostaw energii dla całego obszaru kraju i jednolitych cen dla odbiorcy.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#SenatorJózefFrączek">Ponieważ w tak zwanym ściśle rynkowym podejściu okaże się, że ta infrastruktura energetyczna obejmująca sieci, które są fachowo nazywane sieciami wiejskimi, jest nierentowna z samej definicji, wypadałoby już dzisiaj nierentowną infrastrukturę wyłączać. Praktycznie każde zasilenie leśniczówki jest nierentowne. Każde zasilenie obszarów, gdzie są 3 czy 4 domy, dla których trzeba budować stacje trafo, jest nierentowne i żadne podwyżki cen energii elektrycznej nie poprawią tej rentowności, bo napotka się tu na barierę popytu.</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#SenatorJózefFrączek">Ta poprawka przede wszystkim w tym kierunku zmierza, jak również definicja. Jeszcze raz podkreślam: gwarancja dostaw energii dla całego obszaru kraju i jednolitych cen dla odbiorców. Jeśli wyjdziemy od innej definicji, może się okazać, że jest to zbędne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Pan Senator Kochanowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#SenatorStanisławKochanowski">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#SenatorStanisławKochanowski">Swoje pytanie kieruję do sprawozdawcy Komisji Gospodarki Narodowej. Otóż, jeżeli dobrze zrozumiałem pana senatora co do poprawki piątej, art. 7 ust. 5, to chodzi o to, aby rozbudowując sieć energetyczną czy gazową, poza kosztami zmian w planie przestrzennego zagospodarowania, koszty ewentualnej jej rozbudowy negocjować z samorządami terytorialnymi tak, aby samorządy terytorialne w części kosztów tych partycypowały. Jeżeli źle zrozumiałem, to bardzo proszę o wyjaśnienie, jak to w zasadzie powinno być. Bo, jeżeli dobrze zrozumiałem, obawiam się, że ten zapis nie byłby najbardziej szczęśliwy.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#SenatorStanisławKochanowski">I kolejne pytanie, również do pana senatora Rzemykowskiego. W jaki sposób Komisja Gospodarki Narodowej doszła, moim zdaniem, do karkołomnego stwierdzenia, iż zgodne z zapisem ustawy o samorządzie terytorialnym, a konkretnie z jej art. 7, jest przeniesienie części finansowania kosztów związanych z dostarczaniem ciepła na samorządy terytorialne. Przecież ustawa ta w art. 7 mówi o stworzeniu warunków do zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną, natomiast w ust. 3 tego artykułu mówi, że przekazanie gminom w drodze ustawy nowych zadań wymaga zapewnienia koniecznych środków finansowych. Myślę, że zajęcie stanowiska właśnie w tej sprawie przez Komisję Gospodarki Narodowej było nie do końca przemyślane i niewłaściwe. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Chciałem tylko panu senatorowi przypomnieć, że regulamin przewiduje krótkie pytania. Na poglądy jest czas przy debacie.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Odpowiadam na pytanie pierwsze. W art. 7 ust. 4 jest napisane wyraźnie, że prowadzenie budowy i rozbudowy sieci, w tym przyłączeń elektroenergetycznych i gazowych, należy do obowiązków organizacyjnych i finansowych przedsiębiorstwa energetycznego. I napisane jest wyraźnie: „w całości”. To znaczy, że jakikolwiek udział innych osób zainteresowanych, samorządów, komitetów gazyfikacyjnych, a także odbiorców jest z mocy ustawy wyłączony. Jest to zapis bardzo odważny i jednoznaczny, który zmienia dotychczasową praktykę.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Pytano się pana ministra i przedsiębiorstw energetycznych, czy posiadają na to pieniądze. Odpowiedziano wyraźnie, że nie. Nie ma na to pieniędzy, więc trzeba podwyższyć cenę energii i gazu, żeby były pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Oczywiście, ustawa przewiduje zróżnicowanie cen w zależności od kosztów przesyłania, więc można się spodziewać, że w tych regionach, gdzie się takie przyłączenia będzie robiło, cena mediów wyraźnie wzrośnie. Nie ma możliwości finansowania tego ani z budżetu państwa, ani z dotacji budżetu państwa dla budżetów gminnych. Po prostu jest to obowiązek przedsiębiorstw energetycznych. A ponieważ uwalnia się czy też ekonomizuje ceny, to można się spodziewać, że odnotowanie tych inwestycji będzie także kłopotliwe.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">I teraz rozwiązanie. Przedsiębiorstwa nie mają pieniędzy, a potrzeby są duże, szczególnie przy realizacji programu gazyfikacji. Jeżeli więc ten zapis się utrzyma, to ci odbiorcy będą czekali na to dziesiątki lat. W związku z tym wykreślamy „w całości”. Nadal jest to obowiązek przedsiębiorstwa energetycznego, ale bez takiego wyraźnego zapisania „w całości”.</u>
          <u xml:id="u-149.4" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Jeśli natomiast chodzi o ust. 5, gdzie mówi się, że koszty budowy i rozbudowy sieci nieujętej w planie przestrzennego zagospodarowania gminy są objęte umową, to jest tu możliwość partycypowania. Dopisujemy, że nie tylko te, ale wszystkie zasady prowadzenia i finansowania są zawarte w umowie. To tylko moja, być może rozszerzona, interpretacja - że będzie tutaj zapotrzebowanie na środki gminne czy inne, ale pod warunkiem, że gmina uzna to za potrzebne i wejdzie w ten układ. Jest to więc rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-149.5" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Chcę powiedzieć, opierając się na przykładzie wypowiedzi pana senatora Borkowskiego, że ci, którzy prezentują interesy gminy czy odbiorców, mogą powiedzieć: a co to mnie obchodzi; niech to finansują przedsiębiorstwa energetyczne. Wyraźnie jednak mówię, że w całości koszty te pokryje odbiorca tych mediów. I ewentualnie będzie czekać w kolejce. Mogę to pokazać na konkretnych przykładach.</u>
          <u xml:id="u-149.6" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">I teraz drugi temat. Chcę powiedzieć, że Komisja Gospodarki Narodowej poprawkę drugą o dofinansowaniu przez gminę kosztów dostawy niektórych mediów do mieszkań niespółdzielczych i niezakładowych przejęła od Ministerstwa Finansów. Przyznam szczerze, że ten temat na wspólnym posiedzeniu komisji podejmiemy, bo nie był on dogłębnie przeanalizowany przez komisję. Odpowiedzi muszą być szczere, więc ta jest szczera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę bardzo, pan senator Piwoński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#SenatorZbyszkoPiwoński">W części moje pytanie dotyczyło sprawy, którą, przed chwilą poruszył senator Kochanowski. Jedną rzecz chcę dodać, komisja wyeliminowała kolizję między tą ustawą a ustawą o finansowaniu gmin, jeśli chodzi o oświetlenie dróg krajowych. To jednak podtrzymuje wątpliwość senatora Kochanowskiego.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#SenatorZbyszkoPiwoński">Mam pytanie, czy komisja nie dostrzegła, że w ogóle w całej ustawie trochę zignorowana została rola samorządu terytorialnego, który nie jest jedynie rzecznikiem znacznego odbiorcy, jakim jest gospodarka komunalna, i kreatorem tej gospodarki w terenie, lecz również bierze udział w samym tworzeniu programu i wykorzystaniu zasobów lokalnych, nie tylko oświetlenia i ciepła.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#SenatorZbyszkoPiwoński">W moim przekonaniu, po prostu tej roli tu nie dostrzeżono, co jest istotnym brakiem tej ustawy. Żal trochę, Panie Marszałku, że ustawa nie trafiła do komisji samorządu. Tam pracuje wielu samorządowców, którzy mogliby to wnieść. Dzisiaj, na posiedzeniu Senatu, trudno na gorąco kreować jakieś poprawki. Szkoda, bo ustawa w dużej części dotyczyła samorządu i gospodarki terenowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Zgadzam się z tym ostatnim zastrzeżeniem. Jest to niedopatrzenie, bo wspomniana komisja miałaby co najmniej tyle samo ważnych uwag, ile Komisja Ochrony Środowiska. Rzeczywiście, to jest niedopatrzenie.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Teraz odpowiem. Oczywiście, zgadzam się, Komisja Gospodarki Narodowej może nawet nie ma do końca wyczucia, co powinno być zapisane w ustawie na temat ochrony interesów samorządów gminnych. Ale jedna z poprawek, którą zgłosiliśmy, już to podkreśla. Plany rozwoju energetyki w poszczególnych regionach, należące do zadań ustawowych, nie były korelowane z planami zagospodarowania przestrzennego. Nie było takiego bezwzględnego zapisu. My ujęliśmy to bezwzględnie. To jest bardzo ważne.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Rzeczywiście, można było zapisać, iż udział gminy w opracowywaniu bądź uzgadnianiu takich czy innych przedsięwzięć ma być bezwzględny, ale przyjęto takie, a nie inne rozwiązanie. W całej ustawie było to wyraźnie podkreślane, że jej układ jest komercyjny, nie zaś prospołeczny, być może dlatego te rozwiązania nie zostały zapisane. Poza tym była to kompilacja dwóch projektów: poselskiego i rządowego. Trudno dzisiaj wczytywać się w oba, sprawdzając, czy nie umknęło jakieś rozwiązanie, które chętnie widziałby w ustawie pan senator Piwoński. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Pan senator Okrzesik, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#SenatorJanuszOkrzesik">Mam również pytanie do senatora Rzemykowskiego. Czym kierowała się komisja, kiedy wprowadzała w art. 18 ust. 1 pkt. 2 zapis, że gmina nie musi finansować oświetlenia dróg krajowych? Wcześniej był zapis tylko o autostradach. Dlaczego ma finansować oświetlenie dróg wojewódzkich, a krajowych nie? Czym było spowodowane postawienie granicy akurat w tym miejscu, bo rozumiem, że rozsądne rozgraniczenie polega na tym, że drogi gminne finansuje gmina, drogi wojewódzkie - wojewoda, a drogi krajowe - minister. Co kierowało komisją?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Dyskusji, o której mówi pan senator, a mianowicie, jak dzielić odpowiedzialność za drogi gminne, wojewódzkie, krajowe i autostrady, nie było. W ustawie zapisano, że wyłącza się tylko autostrady. Jeden z senatorów postawił wniosek, żeby zapisać jeszcze drogi krajowe. Przeanalizowano to i powiedziano: dobrze, zapisujemy drogi krajowe. W komisji nie było natomiast wniosków bądź zapytań na temat dróg wojewódzkich. Jest to więc pochodna konkretnego wniosku senatora.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Czy są jeszcze pytania do senatorów sprawozdawców? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przypominam o wymogach regulaminowych, dotyczących czasu wypowiedzi w debacie oraz o konieczności zapisywania się do głosu u senatora prowadzącego listę mówców, jak również o obowiązku składania wniosków o charakterze legislacyjnym na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Ryszarda Ochwata. Następnym mówcą będzie pan senator Tadeusz Rzemykowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#SenatorRyszardOchwat">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#SenatorRyszardOchwat">Po blisko 2 godzinach wstępnej debaty spada na mnie, jako na pierwszego dyskutanta, dosyć poważna odpowiedzialność, aby nie powtarzając wygłoszonych tu tez, podkreślić jednak najważniejsze kwestie. Zacznę od uwagi, w moim mniemaniu, najistotniejszej.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#SenatorRyszardOchwat">Po pierwsze, występuję w imieniu Klubu Senatorów Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#SenatorRyszardOchwat">Po drugie, nad prawem energetycznym dyskutujemy w kilka miesięcy po dyskusji nad polityką energetyczną państwa. Pozwolę sobie wyrazić ubolewanie z tego powodu, że prawo energetyczne nie obejmuje wszystkich zagadnień, które są związane z polityką energetyczną państwa. Nie obejmuje więc wszystkich zagadnień, które powinny być zawarte w ustawie patetycznie zatytułowanej: „Prawo energetyczne”. Nie będę wymieniał szczegółów. Wszyscy, którzy intensywnie pracowali nad ustawą, zdają sobie sprawę z jej merytorycznych niedomagań. Chciałbym poznać intencję autorów pośpiesznie, jak rozumiem, przygotowywanej ustawy. Mówiąc „pośpiesznie”, mam na uwadze pewną niespójność wewnętrzną ustawy, mówiąc natomiast o intencjach, zadam kilka pytań, na które w toku prac nad prawem energetycznym nie znalazłem odpowiedzi ani nie usłyszałem ich od zainteresowanych osób.</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#SenatorRyszardOchwat">Pierwsza wątpliwość: dlaczego najbardziej dochodowa część sektora energetycznego, o największym strategicznym znaczeniu, a mianowicie sieci energetyczne, ma być udostępniona osobom trzecim, skoro tego typu reformy obawiała się większość krajów Wspólnot Europejskich, jak również sama administracja w Brukseli?</u>
          <u xml:id="u-159.5" who="#SenatorRyszardOchwat">Druga wątpliwość: dlaczego tak ważna, ze względu na bezpieczeństwo energetyczne, instytucja, jaką jest Krajowa Dyspozycja Mocy, nie znajduje swojego ustawowego umocowania? Co gorsza, ma być ulokowana właśnie we wspomnianym sektorze udostępnionym osobom trzecim.</u>
          <u xml:id="u-159.6" who="#SenatorRyszardOchwat">Trzecia wątpliwość: dlaczego, ustanawiając Urząd Regulacji Energetycznej, jako centralny organ administracji państwowej z prezesem powoływanym na 5 lat przez prezesa Rady Ministrów, zapomniano o zapisie na temat możliwości jego odwołania? Ten zapis jest niezwykle enigmatyczny, będę chciał jeszcze wrócić do tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-159.7" who="#SenatorRyszardOchwat">Czwarta wątpliwość: dlaczego strona rządowa uparcie obstawała przy niezapisywaniu w ustawie zasady użyteczności publicznej, skoro, jak tu ktoś powiedział, bodajże pan senator Frączek, energia jest jednym z podstawowych asortymentów i bez niej dzisiaj żyć się nie da?</u>
          <u xml:id="u-159.8" who="#SenatorRyszardOchwat">Piąta wątpliwość: dlaczego ustawa dopuszcza możliwość różnicowania cen energii w zależności od miejsca zamieszkania? Wątpliwość koreluje z tą, dotyczącą zasady użyteczności publicznej, ale ona się nieustannie pojawia i pozostaje.</u>
          <u xml:id="u-159.9" who="#SenatorRyszardOchwat">Szósta wątpliwość: dlaczego ustawa zakłada zależność płac w Urzędzie Regulacji Energetycznej od sektora energetyki? Jest to przecież centralny organ administracji rządowej.</u>
          <u xml:id="u-159.10" who="#SenatorRyszardOchwat">Zabierając głos w imieniu Klubu Senatorów Polskiego Stronnictwa Ludowego, chciałem z całą stanowczością opowiedzieć się za zamieszczeniem w ustawie zasady użyteczności publicznej, zapisanej w propozycjach poprawek Komisji Ochrony Środowiska i Komisji Gospodarki Narodowej. Nie będę ich cytował ze względu na szacunek dla czasu, padały już bowiem uzasadnienia ze strony sprawozdawców.</u>
          <u xml:id="u-159.11" who="#SenatorRyszardOchwat">Chciałem się z całą stanowczością opowiedzieć przeciwko wprowadzonej w ustawie zasadzie dostępu osób trzecich. Na poparcie pozwolę sobie przytoczyć uchwałę Krajowego Zjazdu Gazowników Polskich. Otóż uczestnicy uważają, że wprowadzenie w nowelizowanym prawie energetycznym zasady dostępu osób trzecich niesie poważne zagrożenia dla gospodarki energetycznej w Polsce. Są to między innymi:</u>
          <u xml:id="u-159.12" who="#SenatorRyszardOchwat">— wzmocnienie i tak już bardzo silnej pozycji Gazpromu, jako monopolistycznego dostawcy importowanego gazu;</u>
          <u xml:id="u-159.13" who="#SenatorRyszardOchwat">— zniesienie jednoosobowej odpowiedzialności za długoterminowe planowanie dostaw gazu;</u>
          <u xml:id="u-159.14" who="#SenatorRyszardOchwat">— konieczność znacznego podniesienia ceny gazu dla drobnych odbiorców ze względu na możliwość utraty dużych odbiorców tego surowca;</u>
          <u xml:id="u-159.15" who="#SenatorRyszardOchwat">— wzrost kosztów dostawy gazu w wyniku wprowadzenia do systemu dodatkowych pośredników.</u>
          <u xml:id="u-159.16" who="#SenatorRyszardOchwat">Chciałbym zwrócić uwagę również na to, że wprowadzenie tej zasady stworzy dodatkowo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa energetycznego kraju. Od dużych dostaw gazu, na które zwracał uwagę Krajowy Zjazd Gazowników Polskich, zamierza się bowiem uzależnić zaopatrzenie w energię, elektryczną. Mówię tutaj o planowanej budowie gazowej elektrowni w Żarnowcu.</u>
          <u xml:id="u-159.17" who="#SenatorRyszardOchwat">Chciałem wreszcie, również z całą stanowczością, opowiedzieć się za proponowaną przez Komisję Ochrony Środowiska zasadą bezpieczeństwa energetycznego, zapisaną dzięki wprowadzeniu do ustawy Krajowej Dyspozycji Mocy, umiejscowionej, zgodnie z propozycją, w art. 1 1a, dającym dyspozycje w tym zakresie ministrowi gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-159.18" who="#SenatorRyszardOchwat">Równie stanowczo opowiedziałem się przeciwko zasadzie dotyczącej dostępu osób trzecich, co jest zgodne z propozycjami zapisanymi w poprawkach Komisji Ochrony Środowiska i znacznej części Komisji Gospodarki Narodowej. Na ryzyko wynikające z tej zasady zwracali uwagę sprawozdawcy komisji, nie będę tego powtarzał.</u>
          <u xml:id="u-159.19" who="#SenatorRyszardOchwat">Chciałem wreszcie, niejako w odrębnym trybie, zwrócić uwagę na Urząd Regulacji Energetyki. Najpierw przypomnę treść ust. 1 art. 12: „Naczelnym organem administracji rządowej, właściwym w sprawach polityki energetycznej, jest minister gospodarki”. Jeśli wnikliwie przeanalizujemy rozdział 4 tej ustawy, dotyczący usytuowania prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, to zauważymy, że jest ono szczególne. Co prawda ust. 2 w art. 21 mówi, że prezes Urzędu Regulacji Energetyki jest centralnym organem administracji rządowej, powoływanym na okres 5 lat przez prezesa Rady Ministrów, ale zapis ten nie jest skorelowany z cytowanym przeze mnie zapisem art. 12. Już sam brak zapisu precyzującego, kto i w jakich okolicznościach może odwołać prezesa, na co zwróciłem uwagę, budzi co najmniej zdziwienie. Rodzą się daleko idące podejrzenia, o których nie chciałbym mówić. Propozycje Komisji Ochrony Środowiska i Komisji Gospodarki Narodowej w sprawie Urzędu Regulacji Energetyki są bardzo różne, wręcz rozbieżne. Komisja Ochrony Środowiska proponuje ograniczenie uprawnień prezesa URE, przepraszam za skrót, przez wprowadzenie zmiany w zapisie dotyczącym powołania i odwołania jego prezesa. Komisja Gospodarki Narodowej proponuje skreślenie całego rozdziału 4.</u>
          <u xml:id="u-159.20" who="#SenatorRyszardOchwat">Pozwolę sobie przejść do osobistego wątku mojego wystąpienia, nie konsultowanego z klubem. Mam wątpliwości co do tego, że ustawa będzie spójna po przyjęciu propozycji Komisji Gospodarki Narodowej. Natomiast usytuowanie prezesa URE i samej tej instytucji, jako urzędów administracji rządowej, pozornie zależnych od ministra gospodarki i prezesa Rady Ministrów, jest propozycją niezwykle ryzykowną i budzącą szereg wątpliwości. Dlatego chciałbym zgłosić poprawki zmierzające do tego, aby zgodnie z intencją art. 12 organem odpowiedzialnym za politykę energetyczną był istotnie minister gospodarki. Chciałem też zaproponować poprawki do art. 21, które zmierzałyby do tego, że prezes URE, będący organem administracji rządowej, byłby powoływany i odwoływany przez ministra gospodarki. Zapewniłoby to ustawie pewną spójność, na co zwracałem uwagę.</u>
          <u xml:id="u-159.21" who="#SenatorRyszardOchwat">Reszta moich poprawek, których nie chciałbym omawiać w szczegółach, zmierza do tego, aby Urząd Regulacji Energetyki był organem administracji rządowej ministra gospodarki. Spodziewając się zarzutów, jeśli chodzi o niespójność mojej propozycji z zasadą funkcjonowania rządu po reformie centrum administracyjnego, pragnę powiedzieć, że takie precedensy funkcjonują w strukturach państwa już po reformie, są nam znane i mógłbym przytoczyć kilka konkretnych przykładów.</u>
          <u xml:id="u-159.22" who="#SenatorRyszardOchwat">Wreszcie na koniec chciałem - jest to również wątek osobisty w moim wystąpieniu - zgłosić propozycje zmian do poprawek Komisji Ochrony Środowiska. Są one związane z pewną niespójnością legislacyjną. Zgłaszam więc do poprawki czwartej propozycję poprawki oznaczonej literą „a”. Konsekwencją propozycji zapisu w art. 4 jest konieczność zmiany w art. 8 ust. 1, chodzi o zamianę wyrazów „art. 4 ust. 2”, na słowa „art. 4 ust. 3”. W art. 11, którego dotyczy poprawka szósta, trzeba w ust. 2 zmienić słowa „pracą krajowego systemu energetycznego” na wyrazy „pracą krajowego systemu elektroenergetycznego”, inaczej jest ona niespójna z całością ustawy. To tyle, Panie Marszałku. Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Tadeusza Rzemykowskiego. Następnym mówcą będzie pan senator Zbigniew Romaszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Przed chwilą występowałem jako sprawozdawca Komisji Gospodarki Narodowej, teraz chcę zabrać głos jako senator, członek Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Uważam, że wprowadzenie nowego prawa energetycznego jest potrzebne i pilne. Jednocześnie sądzę, że zapisanie w ustawie, z dnia 10 stycznia bieżącego roku, dwóch zasad, dotyczących częściowego dostępu osób trzecich do krajowego systemu energetycznego i uwolnienia cen paliw, energii elektrycznej i ciepła - co pociąga za sobą zwiększanie cen dla większości odbiorców, przede wszystkim dla ludności - a także różnicowania, i to znacznego, tych cen, w zależności od warunków przesyłu i dostawy energii, ciepła i paliw, nie może być zaakceptowane przez Wysoki Senat.</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Nie powinni z tymi dwoma zasadami zgodzić się zarówno senatorowie SLD i PSL, jak i ci z senatorów opozycyjnych, którzy są za racjonalną, podkreślam, racjonalną ochroną krajowej gospodarki i poziomu życia naszego społeczeństwa. Niestety, stosowanie w polskiej energetyce zasady TPA, co prawda na początek w ograniczonym zakresie, nie spowoduje obniżenia cen energii, gazu i ciepła ze względu na zwiększoną konkurencję wytwórców i przedsiębiorstw przesyłu i dystrybucji, lecz będzie sprzyjać naciskom kapitału, w tym przede wszystkim zagranicznego, na wzrost cen tych dóbr do poziomu, jaki istnieje w krajach Europy Zachodniej.</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Wszystkim niedowiarkom, oponentom tej idei, powiem, że to wynika ze zwykłej logiki gospodarki rynkowej, czy ktoś tego chce, czy nie. Wynika to także z doświadczeń Anglii i innych państw, które stosowały zasadę TPA otwarcie bądź w ograniczony sposób. Trudno wyobrazić sobie akceptację polskiego społeczeństwa dla tego typu ekonomizacji cen energii elektrycznej, gazu i ciepła. Ceny te będą powodować znaczny wzrost cen energii i gazu dla Polski wschodniej, a także dla Polski małomiasteczkowej i wiejskiej. A przecież takie rozwiązania są zapisane w ustawie i nic tutaj nie pomoże Urząd Regulacji Energetyki.</u>
          <u xml:id="u-161.5" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Pytam się więc, kto z nas, siedzących tu, w Senacie, decyduje się zaproponować Polakom ten ekonomiczny eksperyment? Ja, mimo całej swojej odwagi, w tym wypadku raczej stchórzę.</u>
          <u xml:id="u-161.6" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Moim oponentom i wyznawcom teorii o zbawiennej roli rynku, i to najlepiej tynku międzynarodowego, podam dwa ważne argumenty. Mimo że jestem ekonomistą, praktykiem, nie wstydzę się tych słów i tych moich argumentów.</u>
          <u xml:id="u-161.7" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Pierwszy - ceny paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła są już dzisiaj dla Polaków relatywnie kilka razy wyższe niż dla Niemców, Francuzów, Anglików itd. Mówiłem to już w moim sprawozdaniu, składanym w imieniu Komisji Gospodarki Narodowej. To są fakty i nie można tego inaczej interpretować. Są liczby, z jednej strony dochód kilkuset markowy czy kilkuset dolarowy, a z drugiej strony cena — niby 2 czy 3 razy niższa od tej na Zachodzie, ale relatywnie znacznie wyższa.</u>
          <u xml:id="u-161.8" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">I drugi - dochody ludzi mieszkających na terenach wschodnich Polski oraz w małych miasteczkach i wsiach są niższe statystycznie - indywidualnie nie zawsze, ale statystycznie tak - od dochodów osób zamieszkujących regiony zachodnie i duże miasta. Koszty dostawy prądu, gazu i ciepła dla tych pierwszych są zatem relatywnie często kilka czy kilkanaście, a krańcowo nawet kilkadziesiąt razy wyższe, co w myśl omawianej ustawy zapowiada znacznie wyższe ceny tych dóbr w Polsce wschodniej, w części Polski północnej, w małych miasteczkach i na wsiach.</u>
          <u xml:id="u-161.9" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Z tych względów popieram stosowne poprawki 3 komisji, bo każda z nich ten fakt zauważyła, a jednocześnie zgłaszam swoje 4 poprawki, które tę kwestię zapisują według mnie bardziej precyzyjnie bądź jeszcze mocniej ją uwypuklają.</u>
          <u xml:id="u-161.10" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Poprawka pierwsza nadaje przedsiębiorstwom energetycznym charakter przedsiębiorstw użyteczności publicznej. O tym mówili już senatorowie sprawozdawcy, ale drugi ustęp mojej poprawki określa, że działalność energetycznych przedsiębiorstw użyteczności publicznej jest prowadzona zgodnie z interesem społecznym, można dodać ogólnospołecznym, a więc ma na celu nie zysk, nie gromadzenie kapitału, nie wyprowadzanie kapitału z Polski - co także jest możliwe - ale służbę społeczeństwu. Nie chciałbym tu mówić wprost, ale dostarczanie prądu czy gazu jest - jeżeli pominiemy sprawę odpłatności - taką samą służbą jak służba medyczna, pocztowa czy inne. Jest to nadal służba. Gazownicy, elektrycy oraz pracownicy służb ciepłowniczych bardzo dobrze to rozumieją i raczej nie zawodzą naszego społeczeństwa. Dlatego pytam, czy to, co chcemy wprowadzić, to naprawdę utopia?</u>
          <u xml:id="u-161.11" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Poprawka druga, bardzo obszerna, rozpisana szczegółowo, wprowadza system rozwiązań gwarantujących, po pierwsze, równy dostęp wszystkich odbiorców do paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła, oczywiście pod określonymi warunkami technicznymi; po drugie, obowiązek - jeszcze raz podkreślam, że chodzi o obowiązek, nie zaś dobrą wolę - nabywania przez krajowy system energetyczny energii elektrycznej i ciepła ze wszystkich źródeł na jednakowych warunkach technicznych i jakościowych; i po trzecie - jest to odważny zapis, ale z mojego punktu widzenia właściwy - równy poziom ceny energii elektrycznej i gazu dla ludności w całym kraju, z jednoczesnym zastosowaniem, co jest bardzo ważne, a nie było zapisane w poprzednich rozwiązaniach, systemu wyrównawczego dla równoważenia warunków funkcjonowania przedsiębiorstw energetycznych. Skoro przedsiębiorstwo działa na zasadach rozrachunku gospodarczego, to nie może dopłacać do odbiorców, a jedni produkują i przesyłają z wielkim zyskiem, drudzy ze stratą. Temu właśnie służyłby zapisany w moim rozwiązaniu system wyrównawczy, którym rządziłby Urząd Regulacji Energetyki. Zgadzam się bowiem z tym, że powinien powstać taki urząd bądź jakaś inna agencja ministra gospodarki, w razie gdybyśmy przegłosowali jego skreślenie.</u>
          <u xml:id="u-161.12" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Poprawka trzecia ma inny charakter. Wprowadza obowiązek utrzymywania przez przedsiębiorstwa zajmujące się wydobyciem i dystrybucją paliw gazowych zapasów gazu, identycznie jak w wypadku zapasów paliw, energii elektrycznej i ciepła. Proszę państwa, w polskich warunkach klimatycznych, które powodują ogromne zróżnicowanie zużycia gazu zimą i latem, w warunkach, gdy Polska ma w większości gaz z importu i to przez długie lata w całości lub znacznej części z jednego kierunku zasilania, posiadanie zapasów gazu - i to dużych - jest nieodzowne. I to nie tylko z punktu widzenia interesów społeczeństwa, nie tylko dlatego, żeby gaz zawsze był w kurku, ale także z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego kraju. I trzeba to wyraźnie zapisać w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-161.13" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">I wreszcie poprawka czwarta. Zapewnia ona ciągłość działania przedsiębiorstw energetycznych poprzez zachowanie w mocy dotychczasowych świadectw kwalifikacyjnych pracowników przez okres ważności tych świadectw, nie dłużej jednak niż do końca 1999 r., czyli przez najbliższe 3 lata. W myśl art. 70 ust. 2 ustawy świadectwa kwalifikacyjne straciłyby ważność w krótkim czasie. Zważywszy jednak, że dotyczy to bardzo dużej liczby pracowników, trzeba okres wydawania nowych świadectw relatywnie wydłużyć, bądź do upływu okresu ważności świadectwa kwalifikacyjnego, bo każde takie świadectwo ma okres ważności, bądź w najgorszym razie, jak mówili inicjatorzy, o 5 lat. Ja zapisałem, że o 3 lata, bo myślę, że to wystarczy.</u>
          <u xml:id="u-161.14" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Panie Marszałku! Przekazuję panu tekst moich poprawek, a Wysoką Izbę uprzejmie proszę o szerokie dla nich poparcie. Uważam, że są one niezwykle istotne - jest to moje zdanie, nie zaś stanowisko klubu senatorów SLD - zarówno dla interesów społeczeństwa polskiego, jak i dla całej gospodarki narodowej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-161.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Zbigniewa Romaszewskiego. Następnym mówcą będzie pan senator Gerhard Bartodziej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Muszę powiedzieć, że w dużej mierze zgadzam się z wypowiedzią mojego przedmówcy, pana senatora Rzemykowskiego, poza jedną rzeczą, której do końca nie rozumiem. Jego pytanie, skąd się ta ustawa wzięła, w zasadzie nie jest pytaniem retorycznym, gdyż można na nie znaleźć odpowiedź. Na projekcie ustawy widnieje podpis premiera koalicyjnego rządu, Józefa Oleksego z października 1995 r. Dodatkowy projekt złożony przez posłów bardzo różnych opcji to była ta druga część, na której podstawie została sformułowana ustawa, ale jej generalny rys pochodzi jednak niewątpliwie od rządu.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Wysoka Izbo! Chciałem zwrócić uwagę na dwa punkty tej ustawy. Jeden z nich, który był już szeroko omawiany - i tutaj zgadzam się właściwie z moimi przedmówcami, w szczególności z senatorem Ochwatem - dotyczy funkcji prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Otóż, Wysoka Izbo, jest to instytucja niezwykle zdumiewająca. Jest to centralny organ administracji rządowej, który jest nieodwoływalny - w przedłożonym nam projekcie w ogóle nie ma mowy o tym, kto mógłby odwołać prezesa URE - ale poza tym, jeżeli już nawet napiszemy, że może go odwołać prezes Rady Ministrów, to okaże się, że tylko za rażące naruszenie obowiązków, popełnienie przestępstwa stwierdzonego prawomocnym wyrokiem sądu lub w wypadku rezygnacji. No, rażące naruszenie swoich obowiązków… A jeżeli to nie jest rażące naruszenie obowiązków, tylko zwyczajna nieudolność, to ten centralny organ administracji rządowej ma pracować w sposób nieudolny jeszcze 5 lat?</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Co najmniej dziwna jest ta formuła tworzenia centralnego organu. Uważam, że całkowicie niesłuszna. Jeśli uwzględnić zakres władzy, zakres kompetencji, kwestie koncesji, to jest to gigantyczny majątek, gigantyczna presja finansowa. Nagle tworzymy centralny organ administracji rządowej, pozostający praktycznie poza kontrolą kogokolwiek, nie mówiąc już o parlamencie, który też nie ma w zasadzie w tej sprawie nic do powiedzenia. Dysponujący ogromną praktycznie władzą, wpływający na całą gospodarkę prezes Urzędu Regulacji Energetyki nie odpowiada konstytucyjnie, nie jest zobowiązany do składania sprawozdań. Tworzyliśmy już takie ekstraurzędy, jak Krajowa Rada do Spraw Radia i Telewizji, ale tam istniała chociaż odpowiedzialność konstytucyjna. Tutaj tej odpowiedzialności w ogóle nie ma. Nie ma odpowiedzialności konstytucyjnej, nie ma sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">I, co więcej - a to jest już rzeczą niezwykle, powiedziałbym, zabawną - jest tu troska o interesy materialne. Zapominając o odpowiedzialności konstytucyjnej, nie zapomniano zabezpieczyć tego, że wobec pracowników URE nie stosuje się przepisów o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej. Mamy więc centralny urząd administracji, działający na zupełnie innych zasadach przewidujących wynagrodzenia całkowicie, wielokrotnie przekraczające wynagrodzenia obowiązujące w sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-163.5" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Proszę państwa, albo rybka, albo pipka. Albo tworzymy z dobrodziejstwem inwentarza centralny urząd administracji i wtedy wchodzimy w układ administracji, albo urząd funkcjonujący zupełnie inaczej. Ale nie jakieś takie dziwne, prywatne przedsiębiorstwo, które zatrudnia pracowników o poborach czterokrotnie czy pięciokrotnie przekraczających poziom wynagrodzeń w sferze budżetowej, i uzurpuje sobie prawo bycia centralnym urzędem administracji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-163.6" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Oczywiście, w pełni solidaryzuję się z wnioskiem Komisji Gospodarki Narodowej likwidującym całą tę sprawę i przekazującym funkcję prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w ręce ministra gospodarki. Uważam, że jest to najrozsądniejsze rozwiązanie. Tworzenie nowego bytu jest akurat zupełnie zbyteczne.</u>
          <u xml:id="u-163.7" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Dla bezpieczeństwa procesowego, myślę, że w konsultacji z panem senatorem Ochwatem, pozwolę sobie przedłożyć tutaj poprawki, na wypadek gdyby propozycja Komisji Gospodarki Narodowej nie została przyjęta. Chodzi o to, żeby taki przedziwny twór administracyjny, tak odbiegający od normalnie przyjętych zasad, nie mógł funkcjonować.</u>
          <u xml:id="u-163.8" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">I druga sprawa, która właściwie umknęła uwadze komisji, bo zawiera się w nowelizacji innych przepisów. Dotyczy to art. 60, gdzie w ustawie z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości wprowadza się zmiany. Rzeczywiście, w momencie gdy wprowadzimy zasadę, że sektor energetyczny jest sektorem użyteczności publicznej, włączenie do art. 46 pkt. 4a, który mówi że ustawa o uwłaszczeniach dotyczy również przypadku budowy i utrzymania urządzeń instalacji energetycznych, służących do wytwarzania paliw i energii oraz ich przesyłania i dystrybucji za pomocą sieci, ma sens. Jeżeli miałyby to być przedsiębiorstwa całkowicie prywatne, to byłaby to już oczywiście kwestia dyskusyjna. Ale rzecz jest do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-163.9" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Bardzo mnie natomiast niepokoi zmiana wprowadzona w art. 70, gdzie dodaje się ust. 4. Chodzi o prowadzenie negocjacji w sprawie wywłaszczenia. W artykule tym mówi się o procedurze wywłaszczeniowej i dodaje pkt 4, w myśl którego, jeżeli negocjacje, o których mowa w ust. 1, dotyczące właśnie wywłaszczenia czy ograniczenia prawa własności, czy wpuszczenia na teren, trwają dłużej niż 3 miesiące, stosuje się odpowiednio przepisy art. 67. A co mówią przepisy art. 67? Przepisy art. 67 mówią, że rejonowy organ rządowej administracji ogólnej po wszczęciu postępowania, przed wydaniem decyzji o wywłaszczeniu, może udzielić zezwolenia na niezwłoczne zajęcie nieruchomości, jeżeli jest to uzasadnione szczególnymi względami, a zwłoka poważnie zagrażałaby interesowi społecznemu. Tego nie było w projekcie sejmowym, to była poprawka przyjęta przez komisję i przyjęta przez Sejm. Muszę powiedzieć, że takie potraktowanie prawa wywłaszczenia wtedy, gdy chodzi o interesy przedsiębiorstw prywatnych, nacechowane jest hipokryzją. Mówię to do tych, którzy tak wierzą w święte prawo własności. Bo okazuje się, że jedna własność jest święta, jeden interes jest święty i jeden zysk jest korzystny, natomiast w innym wypadku ta własność wcale nie jest aż taka święta i można z niej wywłaszczyć. A jak się ktoś upiera, to po 3 miesiącach można wejść na jego teren, a poza tym to on w ogóle nie potrzebuje zysku, tylko ma nieuzasadnione roszczenia.</u>
          <u xml:id="u-163.10" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">I tak to część społeczeństwa pracuje na zysk, a część społeczeństwa ma roszczenia. Jak się okazuje, są to zupełnie różne pojęcia. I tutaj dokładnie z tym samym mamy do czynienia. Święta własność może być podeptana w dowolny sposób.</u>
          <u xml:id="u-163.11" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Wysoka Izbo, może bym tej sprawy nie podnosił, gdyby nie fakt, że ta własność, a w szczególności własność polskich rolników, jest deptana.</u>
          <u xml:id="u-163.12" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">I to na dużą skalę. Ja myślę, że kolegów z PSL może zainteresować to na przykład, że rolnik polski na terenach, na których przez Europol-Gaz jest prowadzona wielka rura, nie otrzymuje przewidzianych w art. 58 ustawy o wywłaszczeniach odszkodowań za ograniczenie prawa własności. Otrzymuje jedynie odszkodowanie za utracone korzyści, podczas gdy jego prawo własności jest silnie ograniczone. Tam w odległości 100 metrów nie można nic budować itd., itd. To można by szczegółowo analizować.</u>
          <u xml:id="u-163.13" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Generalnie sprawa sprowadza się do tego, że prywatne przedsiębiorstwo Europol-Gaz - 50% udziałów ma w nim Gazprom, 50% Polska, no, w każdym razie jest to zupełnie prywatne przedsiębiorstwo - nabywa od rolnika polskiego te same prawa pięciokrotnie taniej niż od rolnika niemieckiego. Jeżeli to policzyć, to Europol-Gaz na systemie wywłaszczania i nieliczenia się z interesem polskich rolników zarabia mniej więcej około 700 milionów dolarów. Mniej więcej tyle dopłacają do tego polscy rolnicy, jeżeli porównywać do cen niemieckich. Taka jest różnica w cenach wywłaszczeń i w kosztach.</u>
          <u xml:id="u-163.14" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Może byśmy więc nie kierowali się tym, że sprawa ma być natychmiast rozwiązana, skoro chodzi o bardzo trudne problemy negocjacyjne. Może spróbujmy doprowadzić te sprawy do końca. Jeżeli już jesteśmy tak prorynkowi, tak kochamy własność, to może wszystkim podmiotom przyznamy podobne prawa, nie zaś jednym takie, drugim takie, w zależności od tego, kto jest kim.</u>
          <u xml:id="u-163.15" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Będę wnosił o skreślenie w art. 60 pkt. 2. Uważam, że czas negocjacji w takich warunkach powinien być wydłużony. Nie można budować faktów dokonanych, lekceważąc w ogóle interesy ludności, na której terenie to się odbywa. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Gerharda Bartodzieja. Następnym mówcą będzie pan senator Eugeniusz Grzeszczak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#SenatorGerhardBartodziej">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#SenatorGerhardBartodziej">Rozpatrujemy dzisiaj ustawę tak ważną, jak i złożoną. Ma ona zarówno aspekty polityczne, jak i ekonomiczne. Będzie regulować problemy techniczne, ale będzie też miała wpływ na całą naszą politykę społeczną, jako że we współczesnym świecie każdy człowiek używa energii.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#SenatorGerhardBartodziej">Ustawę tę można by porównać do konstytucji. Zresztą ona ma być swego rodzaju konstytucją, paralele idą tu daleko. Większość rozwiązań, proponowanych w ustawie, funkcjonuje w życiu, rola ustawy jest więc porządkująca. Odchodzimy też od starych regulacji. Nowych rozwiązań wprowadza się stosunkowo niewiele i na tym musimy się głównie skupić.</u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#SenatorGerhardBartodziej">Rozpocznę od wielkich pojęć. W stosunku do ustawy padły nawet słowa „racja stanu”. Te wielkie słowa trzeba by przełożyć na zwyczajny język. W naszej polityce energetycznej w gruncie rzeczy chodzi o odpowiedź na pytanie, co będzie z węglem, górnictwem, w jakim stopniu uzależnimy się od dostaw gazu ze Wschodu. Gdzieś w podtekście może być jeszcze pytanie: czy możemy uzyskać więcej energii z zasobów odnawialnych, na przykład wodnych. I wreszcie, czy będziemy w stanie wspierać z pozycji państwa rozwój niekonwencjonalnych, odnawialnych źródeł energii.</u>
          <u xml:id="u-165.4" who="#SenatorGerhardBartodziej">Chcę wyrazić pewne poczucie niedosytu. Szkoda że przy okazji tej ustawy nie odpowiadamy na zasadnicze pytanie, nawet jeśli sytuuje się poza materiałem samej ustawy, mianowicie, co z węglem i górnictwem węglowym? Przywołam tu rozwiązania niemieckie. Dnia 6 lipca 1968 r. w Republice Federalnej Niemiec pojawiła się ustawa węglowa, która zarysowała praktycznie trzydziestoletni program restrukturyzacji górnictwa. Jej narzędziem był tak zwany fenig węglowy, to znaczy dołożenie do ceny każdej kilowatogodziny energii dodatkowego feniga przeznaczonego na finansowanie procesu zmian w górnictwie. Tych spraw nie możemy zostawić biegowi wydarzeń na wolnym rynku. Problem dotyczy zbyt dużej grupy ludzi, zbyt ważnego regionu, aby rozwiązały go same mechanizmy gospodarki rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-165.5" who="#SenatorGerhardBartodziej">Dlaczego polityka energetyczna musi być definiowana dość jasno, stabilnie? Fachowcy nie potrzebują odpowiedzi na to pytanie. Wiadomo, że inwestycje energetyczne realizuje się długo, jest to niekiedy 10 lat samego procesu inwestowania. Obiekty energetyczne pracują zaś kilkadziesiąt lat, nawet do 40 lat. Okresy nakładów również są odpowiednio długie. Chcę bardzo jasno powiedzieć, że energetyka nie stoi przecież obok gospodarki, jest jej integralnym składnikiem i z tego wynikać powinna również konsekwentna konstrukcja instytucji, w tym Urzędu Regulacji Energetyki, które muszą ten fakt uwzględniać. Nie można wyłączyć sfery zarządzania energetyką z ogólnych reguł zarządzania całą gospodarką, choćby biorąc pod uwagę zgodność z logiką formalną, pewien ład i porządek.</u>
          <u xml:id="u-165.6" who="#SenatorGerhardBartodziej">Zbiór poprawek, z którymi mamy do czynienia, zarówno tych zgłoszonych przez komisje, jak i w dyskusji, jest duży. Jestem przekonany, że dzięki nim, jak również obecnej dyskusji, będziemy w stanie poprawić dzisiaj tę ustawę. Nie mam wątpliwości, że jest ona pilnie potrzebna. O jej złożoności może świadczyć również fakt, że zawiera dyspozycje do wydania bodajże 23 rozporządzeń. Przy czym nie kończą one jeszcze procesu porządkowania. Na podstawie rozporządzeń wydawanych z pozycji centralnych będą jeszcze wydawane kolejne akty prawne niższego rzędu. Stąd potrzeba szczególnej staranności.</u>
          <u xml:id="u-165.7" who="#SenatorGerhardBartodziej">Nie możemy pomijać w naszych pracach społeczeństwa, jako podstawowego podmiotu, w tym również jego uczuć i odczuć. Dochodzę tu do pierwszej, budzącej kontrowersje sprawy, mianowicie zróżnicowania cen energii. Każde ekstremalne rozwiązanie tej sprawy byłoby złe. Gdybyśmy zdecydowali się na pełną grę rynkową, to znaczy zróżnicowali je dla wszystkich, postawilibyśmy wtedy sporą część społeczeństwa w sytuacji znacznego wzrostu ponoszonych na bieżąco kosztów utrzymania. Ale byłoby również niedobrze, gdybyśmy zrezygnowali z tego zróżnicowania, bo wtedy - spróbuję sprowadzić to do absurdu - może się komuś opłacać zlokalizowanie huty aluminium w najczystszym regionie, na przykład w Suwalskiem. Energia i tak będzie go kosztować tyle samo, co gdzie indziej, a na dodatek samorząd zaproponuje tanią działkę.</u>
          <u xml:id="u-165.8" who="#SenatorGerhardBartodziej">Jestem za takim rozwiązaniem, w którym gra rynkowa dotyczyłaby dużych odbiorców, gdyż bez wątpienia istnieje potrzeba ochrony tych drobnych. W pakiecie poprawek znajduje się odpowiednia konstrukcja, która zapewniałaby drobnym odbiorcom, mającym zainstalowaną moc do 50 kW, lub odbiorcom gazu, pobierającym nie więcej niż 10 tysięcy metrów sześciennych gazu rocznie, ujednolicone ceny w skali kraju. Czyli status użyteczności publicznej, ale ograniczony wyłącznie do obsługi odbiorców drobnych. Bo nie miałoby sensu przypisywanie statusu użyteczności publicznej wszystkim przedsiębiorstwom energetycznym. Nierentowna, przestarzała elektrownia musi zbankrutować, a ze statusem użyteczności publiczności wiąże się niemożność bankructwa.</u>
          <u xml:id="u-165.9" who="#SenatorGerhardBartodziej">W tym momencie należy zdać sobie sprawę, że jeśli zdecydujemy się na ten status, to będziemy musieli stworzyć mechanizm finansowy potrzebny do jego utrzymania. W odniesieniu do drobnych odbiorców proponujemy utworzenie funduszu wyrównawczego. Taką samą ideę zaakceptowaliśmy, przyjmując ustawę o ubezpieczeniach, gdzie też zapewniamy wyrównanie niejednakowych potencjałów finansowych w poszczególnych regionach dzięki funduszowi wyrównawczemu. A źródłem dochodów tego funduszu mogłoby być obciążenie każdej jednostki energii, wprowadzonej do sieci, odpowiednia opłatą.</u>
          <u xml:id="u-165.10" who="#SenatorGerhardBartodziej">Wychodzę z założenia, że podstawową cechą dobrego prawa jest jego wykonalność. Stwierdzam, że to co proponuję, jest wykonalne. Istnieje możliwość obiektywnego zmierzenia ilości energii przekazanej drobnym odbiorcom, wyliczenia kosztów i ustalenia reguł dofinansowania. Przy czym najpierw będzie to proces dopasowywania się. W pierwszym roku trzeba będzie poczynić pewne założenia, potem zaś je korygować, by w kolejnych latach dojść do pełnej równowagi. Chciałem zatem prosić komisje, które będą nad tym pracować, o zastanowienie. Wydaje mi się, że warunki gospodarki rynkowej i potrzeba ochrony społeczeństwa są możliwe do pogodzenia. To będzie rozwiązanie przejściowe. Od momentu, kiedy wejdziemy do Unii Europejskiej, będziemy i tak zmuszeni działać w obrębie jednolitego systemu prawnego, ale póki co, w obecnym okresie rozwiązania przejściowe są celowe.</u>
          <u xml:id="u-165.11" who="#SenatorGerhardBartodziej">Nie chcę się rozwodzić na temat zasady TPA, aby nie przedłużać wystąpienia. Chcę tylko powiedzieć krótko: ta zasada w odniesieniu do energii elektrycznej, przy jej ograniczeniu do układu krajowego, nie niesie ryzyka jakichś perturbacji, o ile zapewnimy ochronę drobnych odbiorców. Rozpocznie się wtedy gra rynkowa pomiędzy dużymi podmiotami. Trzeba jednak poważnie zastanowić się nad tym, jak zasada TPA może funkcjonować w odniesieniu do gazu. Chciałbym usłyszeć jasną wypowiedź na ten temat, również ze strony przedstawicieli rządu, dlatego że w przypadku gazu bardzo trudno mówić o rynku. Już w odniesieniu do energii elektrycznej na rynku dostawców będzie się liczyć około 30 podmiotów, około 30 elektrowni, a w przypadku gazu jeszcze mniej. Zatem należałoby rozwiać obawy społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-165.12" who="#SenatorGerhardBartodziej">Mam również podobne życzenia, dotyczące zajęcia bardzo jasnego stanowiska, jeśli chodzi o możliwość pośrednictwa w handlu energią elektryczną. Chodzi o obawy, aby nie powstały tak zwane przedsiębiorstwa teczkowe, w których całym majątkiem człowieka będą jego powiązania, wynikające na ogół z dotychczasowego życiorysu, jego zapobiegliwość, umiejętność nawiązywania kontaktów, a wynikiem będzie, tak jak w każdym pośrednictwie, po pierwsze - podwyższenie kosztów w obrocie, po drugie - wyprowadzenie części pieniędzy na zewnątrz, poza energetykę. Trzeba bardzo jasno postawić tę sprawę.</u>
          <u xml:id="u-165.13" who="#SenatorGerhardBartodziej">I wreszcie sprawa Urzędu Regulacji Energetyki. Podzielam wnioski, które zmierzają do tego, żeby układ organizacyjny był czysty. Skoro energetyka jest częścią gospodarki, to również zarządzanie nią musi znajdować się w kompetencjach ministra gospodarki. Wtedy logiczny staje się dla mnie fakt, że Urząd Regulacji Energetyki jest agendą ministra gospodarki, co więcej, częścią administracji państwowej, a nie tylko czymś usługowo spełniającym pewne funkcje dla energetyki i w związku z tym mogącym grać na zasadach wolnorynkowych.</u>
          <u xml:id="u-165.14" who="#SenatorGerhardBartodziej">Obok Urzędu Regulacji Energetyki powstaje problem Krajowej Dyspozycji Mocy. Nie występuje w żadnym z projektów, które miałem w ręku. KDM pełni funkcje organu technicznego, który sprawia, że istnieje system elektroenergetyczny jako całość, że jest w nim utrzymana stabilność - chodzi o częstotliwość, napięcie i, jak to było dotychczas, ekonomiczne warunki pracy poszczególnych elementów, ekonomiczne warunki podziału obciążeń. Dyspozycja mocy zabezpiecza wreszcie techniczne i ekonomiczne warunki współpracy odbiorcy z zewnętrznymi systemami, również z systemem europejskim DST, do którego jesteśmy podłączeni. Moja wątpliwość, jako człowieka z branży, wiąże się z konkretnym faktem. Jeśli dyspozycja mocy nie będzie miała osobowości prawnej, nie będzie na jej temat zapisu ustawowego, jeśli będzie tylko czysto techniczną instytucją, na przykład w stylu centrali telefonicznej - przepraszam za porównanie - a dyspozytorom przypadnie podobna rola jak telefonistce, to według mnie pojawią się problemy z narzuceniem tych dyspozycji przy usamodzielnianiu części systemu energetycznego, zmianie stosunków własnościowych. Elektrownia jest samodzielną jednostką. Jej dyrektor może nie posłuchać dyspozycji koniecznych dla utrzymania systemu jako całości, ale godzących w bezpośredni interes ekonomiczny konkretnej elektrowni. Takie mam obawy. Chętnie zmieniłbym zdanie. Myślę, że Wysoki Senat również.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Chcę przypomnieć o czasie. Wykorzystał pan już swój czas na wypowiedź, to znaczy 15 minut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#SenatorGerhardBartodziej">Już kończę, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#SenatorGerhardBartodziej">Myślę, że to były najważniejsze sprawy. Prosiłbym jeszcze o zwrócenie uwagi, przy okazji prac w komisjach, na sprawę certyfikacji, aby w systemie elektroenergetycznym nie można było instalować dowolnej aparatury, z dowolnych źródeł, aby tutaj również były spełnione określone wymagania Panie Marszałku, dziękuję za cierpliwość. Przepraszam za przedłużenie wypowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Nic nie szkodzi, Panie Senatorze. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Eugeniusza Grzeszczaka. Następnym mówcą będzie pan senator Stanisław Kochanowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Prace legislacyjne nad kompleksowym uregulowaniem zagadnień polskiej energetyki trwały długo, a bardziej intensywnie już od ponad roku. Ich rezultatem jest omawiana przez nas dzisiaj, a uchwalona przez Sejm, na bodaj dziewięćdziesiątym siódmym posiedzeniu, ustawa „Prawo energetyczne”.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Zawierający 72 artykuły akt prawny zmienia 5 dotychczas obowiązujących ustaw, zaś 2 inne pozbawia mocy. Przestaje obowiązywać ustawa z czerwca 1950 r. o powszechnej elektryfikacji wsi i osiedli oraz dużo nowsza, bo uchwalona w kwietniu 1984 r., ustawa o gospodarce energetycznej. Omawiany przez nas akt prawny określa zasady kształtowania polityki energetycznej państwa, zasady i warunki zaopatrzenia i użytkowania paliw i energii, w tym ciepła, oraz działalności przedsiębiorstw energetycznych, a także określa organy właściwe w sprawach gospodarki paliwami i energią.</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Celem ustawy ma być stworzenie warunków do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, oszczędnego i racjonalnego użytkowania paliw i energii, rozwoju konkurencji i przeciwdziałania negatywnym skutkom naturalnych monopoli, a także do uwzględniania wymogów ochrony środowiska, zobowiązań wynikających z umów międzynarodowych i ochrony interesów odbiorców, oraz minimalizacji kosztów. Jak widać, owych celów jest bardzo dużo. Nasuwa się zatem pytanie, czy zawarte w ustawie zapisy rzeczywiście gwarantują ich realizację. Nie jest to pytanie bezzasadne, gdyż znaczna część postanowień omawianego dziś aktu prawnego już teraz budzi bardzo duże kontrowersje. Ale o tym powiem za chwilę.</u>
          <u xml:id="u-169.4" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Dobrą tradycją legislacyjną stało się zamieszczanie w tekstach ustaw słowniczków użytych w nich pojęć. Tak jest i w tym przypadku. W art. 3 mamy wyjaśnienie 21 terminów, które występują w tekście. Z dalszych zapisów dowiadujemy się, iż naczelnym organem administracji rządowej, właściwym w sprawach polityki energetycznej, jest minister gospodarki, jednak jest on pozbawiony odpowiednich prerogatyw. Zadania w zakresie spraw regulacji gospodarki paliwami i energią oraz promowania konkurencji realizuje natomiast prezes Urzędu Regulacji Energetyki. Jest to nie tyle centralny urząd administracji rządowej, co superurząd powoływany na okres 5 lat przez prezesa Rady Ministrów, bez zapisu instytucji jego odwołania, o czym mówili szczegółowo senatorowie sprawozdawcy i moi przedmówcy.</u>
          <u xml:id="u-169.5" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Omawiana dziś przez nas ustawa należy do tych o największym ciężarze gatunkowym. Decyduje o tym przede wszystkim przedmiot regulacji, a także jej zakres. Musimy się zatem dobrze zastanowić nad proponowanymi zapisami, musimy rozważyć, czy postawione przed ustawą cele mają szansę na realizację. Jak słyszeliśmy od przedstawicieli rządu na posiedzeniach komisji, ustawa „Prawo energetyczne” uzyskała wysoką ocenę zagranicznych ekspertów. Chwalili ją ludzie z Unii Europejskiej, pozytywnie wypowiadają się o jej zapisach międzynarodowe instytucje finansowe. Może to i dobrze, gdyż oznacza to, być może, zgodność zaproponowanych rozwiązań ze światową praktyką. Znaczy to również, iż są one nowoczesne, na miarę nadchodzącego stulecia. Z drugiej jednak strony musimy pamiętać, że ustawę tworzymy dla Polski, nie dla Unii Europejskiej czy Banku Światowego, ale dla siebie, dla obywateli III Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-169.6" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Zdaję sobie sprawę z faktu, że reforma rodzimego sektora energetycznego jest konieczna i przed nią nie uciekniemy. Pozostaje jednak pytanie, czy nie za szybko i nie za głęboko próbujemy ją przeprowadzić? Nie twierdzę, że tak jest I mam nadzieję, że wtoku dzisiejszej dyskusji będziemy mieli okazję przekonać się, czy nasze obawy są uzasadnione, czy być może są na wyrost.</u>
          <u xml:id="u-169.7" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Ustawa ma spowodować urynkowienie cen energii. Przewiduje się, że w pierwszym okresie te ceny znacznie wzrosną. Obawiam się, że dla dużej części społeczeństwa będzie to bardzo dużym obciążeniem, będzie trudne do udźwignięcia. Można to jeszcze zrozumieć o tyle, o ile każdym reformom towarzyszą określone koszty. Nie mogą one jednak być tak wysokie, by powodować perturbacje w gospodarce, a wiemy, że ceny energii elektrycznej w sposób bezpośredni decydują o cenach innych produktów i usług. Warto o tym mówić i zauważyć, że ceny energii w ciągu ostatnich kilku lat wzrosły w Polsce ponad trzyipółkrotnie. W kontekście opłat za energię niepokojąco, w moim odczuciu, nastraja zapis art. 45 ust. 4 ustawy. Przewiduje on możliwość różnicowania cen energii dla różnych grup odbiorców. Mój niepokój jest tym większy, iż grozi to wzrostem cen energii głównie we wsiach i małych miasteczkach. Jakoś tak się zdarza, że to właśnie one znajdują się często na końcu sieci przesyłowych. W połączeniu z katastrofalnym niejednokrotnie stanem wiejskich sieci elektrycznych, moje obawy są chyba uzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-169.8" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Wiejska infrastruktura energetyczna pochodzi w większości sprzed 30–40 lat. Funkcjonuje tam około 400 tysięcy kilometrów linii średniego i niskiego napięcia oraz około 100 tysięcy stacji transformatorowych. Brak dostępności do taniej energii grozi również stagnacją w rozwoju obszarów wiejskich. Dziś do prowadzenia każdej działalności gospodarczej potrzebny jest prąd. Oby nie było tak, że gdzieś nie powstanie, na przykład, zakład przetwórstwa rolno-spożywczego, mogący zaoferować miejscowej ludności miejsca pracy, gdyż nie ma tam dostępu do energii albo jest ona zbyt droga. To wszystko, Drodzy Państwo, prowadzi do pewnych uwag, przemyśleń i zastrzeżeń, jakie mamy do ustawy w przedłożeniu sejmowym. O tych zastrzeżeniach mówili sprawozdawcy komisji, moi przedmówcy.</u>
          <u xml:id="u-169.9" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">W ustawie zawartych jest również wiele delegacji, na mocy których mają być wydawane określone rozporządzenia. Wobec braku załączników do ustawy, pozostaje nam tylko wierzyć ślepo w to, iż owe rozporządzenia wydawane będą w sposób profesjonalny i zabezpieczający główne interesy odbiorców energii.</u>
          <u xml:id="u-169.10" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Jeszcze jedna uwaga do art. 18. Mówi się w nim, iż do zadań własnych gminy należeć ma, między innymi, finansowanie oświetlenia ulic, placów, dróg, znajdujących się na ich terenie. Wyłącza się jedynie autostrady. Może się mylę, lecz wydaje mi się, że wiele gmin, szczególnie tych wiejskich, może sobie z tymi zadaniami nie poradzić.</u>
          <u xml:id="u-169.11" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Zasygnalizowałem jedynie kilka zagadnień, nad którymi, moim zdaniem, powinniśmy się zastanowić. Są jeszcze inne, dotyczące zapisów w art. 4. Omawiane były szczegółowo z tej trybuny przez senatora Ochwata oraz senatora Romaszewskiego. Liczę na to, iż obecni na sali przedstawicie rządu ustosunkują się do naszych obaw. Mam nadzieję, że tak się stanie, gdyż ustawa, jak wielu twierdzi, jest nowoczesna. Jednak, jak zwykłe, wszystko tkwi w szczegółach. One są najważniejsze, w ostatecznym rozrachunku zdecydują o tym, czy ustawa sprawdzi się, czy też nie. Właśnie te szczegółowe zapisy muszą zostać dokładnie wyjaśnione i doprecyzowane. Zajęły się tym komisje senackie.</u>
          <u xml:id="u-169.12" who="#SenatorEugeniuszGrzeszczak">Dlatego będę głosował za przyjęciem ustawy wraz z poprawkami proponowanymi przez komisje. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Stanisława Kochanowskiego. Następnym mówcą będzie pan senator Janusz Okrzesik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#SenatorStanisławKochanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#SenatorStanisławKochanowski">Nie będę nawiązywał do większości wypowiedzi moich poprzedników, dotyczących wątpliwości co do proponowanej ustawy w zakresie zróżnicowania cen energii, możliwości dopuszczania kapitału obcego na polski rynek energetyczny, bowiem na ten temat wypowiadali się bardzo przekonująco. Chciałbym zwrócić tylko uwagę na rzecz poruszoną przez pana senatora Grzeszczaka w końcowej części wystąpienia, mianowicie na sprawę przeniesienia na barki samorządów terytorialnych kosztów oświetlenia ulic i placów, dróg niebędących drogami gminnymi.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#SenatorStanisławKochanowski">Szanowni Państwo! Wielokrotnie już z tej mównicy razem z wieloma kolegami senatorami występowaliśmy i wskazywaliśmy na stosowane często, niezgodnie z ustawą o samorządzie terytorialnym, rozwiązania, polegające na przenoszeniu na barki samorządów zadań dodatkowych bez pokrycia w odpowiednich dotacjach z budżetu państwa. Przypomnę, że w ustawie o samorządzie terytorialnym z 8 marca 1990 r. w art. 7 jest napisane: „i zaspakajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gmin. W szczególności zadania własne obejmują sprawy: gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego”. Podkreślam - gminnych dróg. W pkt. 3 jest napisane iż: „wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości, porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną”.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#SenatorStanisławKochanowski">Drodzy Państwo! W jaki sposób dokonano interpretacji zaopatrzenia w energię cieplną, a więc również ponoszenia kosztów finansowych w części lub w całości oświetlenia lub przesyłania energii cieplnej - co proponuje w poprawce ósmej do art. 18 Komisja Gospodarki Narodowej, a co, moim zdaniem, jest również olbrzymim nadużyciem - nie potrafię powiedzieć. Wiem jedno, że Ministerstwo Finansów i rząd w sytuacjach, kiedy są sprawy, które dopuszczają możliwość ewentualnych nadinterpretacji, bardzo gorliwie przenoszą zadania i ich finansowanie na samorządy terytorialne. Jaka będzie sytuacja, kiedy realizacja zapisu, proponowanego w ustawie wraz z poprawką zgłoszoną przez Komisję Gospodarki Narodowej, zostanie przeniesiona na gminę? Będzie tak, że drogi krajowe i wojewódzkie, przechodzące przez wszystkie gminy na terenie naszego kraju, oświetlane będą z budżetów tych gmin. Bardzo często są to koszty niewspółmierne do możliwości gmin.</u>
          <u xml:id="u-171.4" who="#SenatorStanisławKochanowski">Pytam, jak ma się to do wymienionego przeze mnie art. 7 pkt. 8 ustawy, gdzie jest powiedziane, iż przekazanie gminom, w drodze ustawy, nowych zadań własnych wymaga zapewnienia koniecznych środków finansowych na ich realizację w postaci zwiększenia dochodów własnych gmin lub subwencji?</u>
          <u xml:id="u-171.5" who="#SenatorStanisławKochanowski">Na przełomie listopada i grudnia zwróciłem się do ministra finansów z oświadczeniem, które odnosiło się również do kosztów energii cieplnej. Ostatnie oświadczenie, które zostało podpisane przez podsekretarza stanu w ministerstwie finansów, pana ministra Pazurę, złagodziło wcześniejsze spojrzenie w tym zakresie i nawiązało tylko do ewentualnego dofinansowania energii cieplnej wszędzie tam, gdzie łącznie z sieciami przesyłowymi została ona skomunalizowana. Dzisiaj, zarówno z proponowanej poprawki Komisji Gospodarki Narodowej, jak i z zapisu ustawowego wynika jasno, że Ministerstwo Finansów chce nałożyć na gminę dodatkowe zadania finansowe.</u>
          <u xml:id="u-171.6" who="#SenatorStanisławKochanowski">Pragnę zwrócić uwagę na jeszcze jedną rzecz. Otóż w roku 1995 wielokrotnie staraliśmy się o to, aby tak zwane ustawowe zwolnienia, wynikające z podatku rolnego i leśnego, zostały rekompensowane przez państwo w postaci dopłat do budżetów gminnych. Udało się to zrobić w grudniu 1995 r., dzięki zmianie ustawy o finansowaniu gmin. I co się okazało? Okazało się, że Ministerstwo Finansów zapewniło określone środki, ale w trakcie roku 1996 doszło do wniosku, iż pewne zwolnienia były niepotrzebne. Odstąpiono od ustawowych zwolnień, na przykład od podatków od lasów ochronnych czy lasów stanowiących rezerwaty przyrody. Jestem więcej niż pewien, że gdyby nadal całość tych kosztów poprzez zmniejszenie dochodów własnych gmin polegała na rozwiązaniu zapisu z grudnia 1995 r., to na pewno nie doszłoby do okrojenia ustawowych zwolnień.</u>
          <u xml:id="u-171.7" who="#SenatorStanisławKochanowski">Myślę, że przyjmując poprawkę zgłoszoną przeze mnie i pana senatora Okrzesika, spowodujemy jedną rzecz, mianowicie uregulujemy do końca sprawy dotyczące oświetlenia ulic - nawet nie ulic, ale dróg krajowych i dróg wojewódzkich - na zasadach partnerskich, zgodnych z obowiązującym prawem. Nie chciałbym, abyśmy znów, jako samorządowcy, bo to zrobią najprawdopodobniej samorządy, zwrócili się z zanegowaniem, pokazaniem braku spójności dwóch ustaw, ustawy „Prawo energetyczne” z ustawą o samorządzie terytorialnym, do Trybunału Konstytucyjnego. Jeśli zostaną przyjęte rozwiązania proponowane przez rząd, prawdopodobnie to nastąpi.</u>
          <u xml:id="u-171.8" who="#SenatorStanisławKochanowski">Bardzo proszę koleżanki i kolegów senatorów o rozważenie tych spraw i przyjęcie poprawki zgłoszonej przez pana Okrzesika i przeze mnie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Janusza Okrzesika. Następnym mówcą będzie pan senator Piotr Stępień.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#SenatorJanuszOkrzesik">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#SenatorJanuszOkrzesik">Chciałem podziękować serdecznie senatorowi Kochanowskiemu, dlatego że przedstawił tę poprawkę w sposób, który, mam nadzieję, pozbawi wielu z państwa wątpliwości. Trzeba ją bowiem koniecznie wprowadzić, żeby ta ustawa nie znalazła się zaraz po uchwaleniu w Trybunale Konstytucyjnym.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#SenatorJanuszOkrzesik">Myślę zresztą, że spraw dotyczących samorządu jest w tej ustawie więcej, nie tylko ta jedna. Jakoś tak się utarło - a zły to obyczaj, należałoby z nim skończyć - że ustawy o bardzo dużym znaczeniu dla samorządu terytorialnego nie trafiają w ogóle do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, nie są przez tę komisję opiniowane. Tak było z niedawno omawianą przez nas ustawą o ubezpieczeniach zdrowotnych. Niezależnie od tego jak na nią spoglądamy, na pewno zgodzimy się, że ma ona ogromny wpływ na samorządy i na finanse gmin. Tak jest w tej chwili z prawem energetycznym. Przypominam, że w załączniku do naszego regulaminu znajduje się zakres działania poszczególnych komisji. W zakresie działania Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej znajdują się finanse gmin, a ta ustawa przecież na pewno wpływa na finanse gmin i funkcjonowanie organów administracji państwowej. Tworzy się nowy centralny urząd administracji rządowej, a Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej w ogóle się tym nie zajmuje; po prostu nie kieruje się tych spraw do komisji. To bardzo zły precedens, który ułatwia oskarżanie rządu czy parlamentu o antysamorządową politykę.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#SenatorJanuszOkrzesik">W związku z tym stawiam wniosek formalny w trybie art. 42 ust. 2, aby w tej chwili pan marszałek skierował tę ustawę również pod obrady Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, by w czasie wspólnego posiedzenia członkowie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej także mogli brać udział w pracach połączonych komisji. Również na tym etapie pozwoli to uniknąć wielu nieporozumień i błędów. Kiedy dotarł do mnie projekt ustawy, to niektóre poprawki, szczególnie Komisji Gospodarki Narodowej, nasunęły mi przypuszczenie, że to kolejny pokaz jakichś antysamorządowych fobii. Jednak kiedy senatorowie sprawozdawcy odpowiadali na pytania, okazało się, że pewne poprawki czy zapisy są spowodowane raczej niewiedzą, brakiem orientacji w sprawach, których te zapisy dotyczą. Można byłoby tego uniknąć - mam nadzieję, że jeszcze da się to zrobić - gdyby ta ustawa szła normalnym trybem, przez Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#SenatorJanuszOkrzesik">Sprawa oświetlenia jest sprawą o kapitalnym znaczeniu i jeszcze raz apeluję do państwa o poparcie poprawki, którą przedstawił senator Kochanowski.</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#SenatorJanuszOkrzesik">Myślę, że trzeba również odrzucić dziewiątą poprawkę Komisji Gospodarki Narodowej, dotyczącą częściowego zobowiązania samorządu do udziału w finansowaniu doprowadzania systemu energetycznego do odbiorców. Stosowne argumenty już tu przytaczano, zwracam tylko uwagę państwa na tę sprawę, by wniosek ten nie umknął w natłoku innych, będziemy głosować prawdopodobnie nad kilkudziesięcioma różnymi wnioskami, a ta propozycja jest niezgodna z ustawą o finansowaniu gmin.</u>
          <u xml:id="u-173.6" who="#SenatorJanuszOkrzesik">Sądzę również, że należy także odrzucić propozycję Komisji Gospodarki Narodowej, zmniejszającą obciążenia gmin związane z oświetleniem do nakładów tylko na drogi gminne i wojewódzkie. Nie należy się zbytnio przywiązywać do tego pomysłu, jest on po prostu nielogiczny. Wynikało to nawet ze sprawozdania, że ktoś powiedział: to wyłączmy jeszcze drogi krajowe. I komisja je wyłączyła. Gdyby zastosować jedyną logiczną i możliwą do przyjęcia zasadę, że gminy odpowiadają za to, co gminne - a gdy mają wykonywać zadania w zakresie własności wojewódzkiej lub zarządzanej centralnie, to muszą mieć zapewnione na ten cel środki z budżetu centralnego - to propozycja Komisji Gospodarki Narodowej jest naprawdę nieracjonalna. Trzeba ją zastosować również do dróg wojewódzkich. A gminy mają z własnych środków finansować tylko i wyłącznie oświetlenie ulic, dróg i placów gminnych.</u>
          <u xml:id="u-173.7" who="#SenatorJanuszOkrzesik">Pomijanie samorządu terytorialnego w trakcie konstruowania tej ustawy znalazło swój wyraz również w konstrukcji rady konsultacyjnej przy prezesie Urzędu Regulacji Energetyki. Nie ma tam przedstawiciela samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-173.8" who="#SenatorJanuszOkrzesik">W związku z tym chciałem zgłosić poprawki do art. 9 i art. 46. Chodzi o to, by istniał obowiązek uzgodnienia rozporządzenia ze stroną samorządową komisji wspólnej rządu i samorządu terytorialnego w przypadku rozporządzeń dotyczących zadań samorządu terytorialnego, wymienionych w art. 9 i w art. 46 - tam, gdzie te rozporządzenia, wydawane na podstawie delegacji ustawowej, pochodzącej z tej ustawy, będą dotyczyć samorządu terytorialnego. Zapis ten był stosowany analogicznie w wielu innych ustawach, myślę, że powinien znaleźć się również w tej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">W związku z wnioskiem, który pan senator zgłosił - mianowicie, żeby przewodniczący Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej i komisja, w czasie posiedzenia wspólnych komisji, wzięli udział jeszcze w rozpatrywaniu tej ustawy - proszę o zabranie głosu pana senatora Piotra Stępnia. Następnym mówcą będzie pan senator Tadeusz Rewaj. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#SenatorPiotrStępień">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#SenatorPiotrStępień">Tak się złożyło, chyba dobrze dla mnie, że dwaj moi przedmówcy, pan senator Kochanowski i pan senator Okrzesik, poruszyli akurat te tematy, które chciałem poruszyć w wystąpieniu. Chodzi o rolę samorządu w uchwalaniu tej ustawy i o kwestię finansowania oświetlenia dróg. W związku z tym nie będę przeprowadzał żadnych uzasadnień, powiem tylko jednym zdaniem, że w całej rozciągłości potwierdzam i popieram to, co koledzy przedstawili. Dodam tylko jedno, już zresztą kilkakrotnie mówiłem o tym z tej trybuny. Otóż jeżeli coś dokładamy samorządom terytorialnym jako kolejne nowe zadanie, pamiętajmy, żebyśmy dołożyli też określone środki. Nasz parlament w ocenie niektórych samorządów jest przeciwnikiem samorządów, bo w okresie tych 3 lat dołożyliśmy im tyle zadań, tyle kompetencji, a niestety nie daliśmy na to środków. Wiele, wiele samorządów boryka się z określonymi trudnościami.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#SenatorPiotrStępień">Chcę złożyć wniosek przeciwny do tego, który zaproponował pan senator Okrzesik, mianowicie żeby rozpatrzyła to Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Myślę, że nie ma teraz takiej potrzeby, mamy już tyle materiałów, sprawozdań z poszczególnych komisji, że każdy z nas jest w tej chwili zapoznany z zagadnieniem.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#SenatorPiotrStępień">Chociaż sam wniosek, by sprawy, które dotyczą samorządu, były kierowane do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, jest absolutnie słuszny. Uważam, że jeżeli ktoś z tej komisji będzie bardzo chciał zapoznać się bliżej z tematem, to może wziąć udział w posiedzeniu, na przykład Komisji Gospodarki Narodowej czy połączonych komisji. Nie widzę w tej kwestii żadnych przeszkód.</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#SenatorPiotrStępień">Proszę państwa, chcę powiedzieć jeszcze tylko tyle, że ustawa, którą dzisiaj omawiamy, ma ogromne znaczenie dla nas wszystkich, ponieważ wszyscy w kraju korzystamy z energii. Jest to ustawa żywo dyskutowana w środowiskach związanych z polską energetyką i nie tylko, ponieważ, tak jak tu powiedziano, można ją nazwać niemalże konstytucją. Jest to ustawa, która regulując podstawowe zasady prawne w tym zakresie, ma ogromne znaczenie dla naszej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-175.5" who="#SenatorPiotrStępień">Ale muszę powiedzieć, że ta ustawa niesie również wiele niespodzianek. Mówię o tym dlatego, żeby komisje przy rozpatrywaniu wniosków wzięty to pod uwagę. O tych niespodziankach wspominali już moi przedmówcy. Mówiono na przykład o dostępie osób trzecich do sieci. Przecież nie może być tak, że ktoś w Polsce będzie miał tylko komputer, teczkę i może robić ogromne pieniądze na dystrybucji energii elektrycznej. Pan senator Romaszewski mówił również, zresztą bardzo słusznie, co chcę podkreślić, o prawie własności rolników, które nie jest właściwie szanowane itd. Nie będę przedłużał wystąpienia, bo tak się złożyło, że moi dwaj przedmówcy mówili akurat na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-175.6" who="#SenatorPiotrStępień">Chciałem jeszcze raz prosić Wysoką Izbę o poparcie złożonego tu wniosku. Do komisji zwracam się zaś o racjonalne rozważenie wszystkich pozostałych propozycji. Myślę, że prowadzą one do udoskonalenia tej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Chciałem tylko powiedzieć, Panie Senatorze, że o ile dobrze zrozumiałem, pan senator Okrzesik nie mówił, żeby przekazać tę ustawę komisjom do ponownego rozpatrzenia, ale by komisje na wspólnym posiedzeniu rozpatrzyły, między innymi, sprawy terytorialne. Dlatego poprosiłem jej przewodniczącego o wzięcie udziału w tym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę bardzo, głos zabierze pan senator Rewaj. Następnym mówcą będzie pan senator Tomasz Romańczuk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#SenatorTadeuszRewaj">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#SenatorTadeuszRewaj">Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#SenatorTadeuszRewaj">Powiedziano już wiele, podkreślano już, szczególnie pan senator Bartodziej, wagę dokumentu, nad którym radzimy, nie będę więc tego powtarzał. Chciałbym tylko powiedzieć, że zdziwiło mnie w wypowiedzi pana senatora Ochwata stwierdzenie, iż ustawa była zbyt pośpiesznie opracowywana. Tak się składa, że w Klubie Parlamentarnym SLD jest pewien zwyczaj. Otóż przy każdej ustawie jest wyznaczany, a czasem po konsultacji zgłasza się sam, senator, którego nazywa się koordynatorem i który ma za zadanie uczestniczyć w pracach sejmowych nad daną ustawą. Właśnie ja byłem takim koordynatorem w przypadku tej ustawy. Wiem zatem, jak długo trwały prace, wiem, ile było posiedzeń podkomisji specjalnej, jakiej przeróbce uległy wstępne projekty, rządowy i poselski, ile pracy w to włożono. Nie mogę więc zgodzić się z opinią, że przygotowano ją zbyt pośpiesznie i byle jak. Oddaję więc w tym miejscu kolegom posłom, powiedziałbym, należną sprawiedliwość, i oświadczam, że pracowali nad ustawą uczciwie.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#SenatorTadeuszRewaj">Proszę państwa, wydaje mi się, że w tym momencie sens ma jedynie mówienie o rzeczach najistotniejszych. W pracach podkomisji i komisji sejmowej, jak również tutaj, pobrzmiewały zaś ciągle pewne kluczowe sporne sprawy.</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#SenatorTadeuszRewaj">Pierwszą jest sprawa zapisu o użyteczności publicznej.</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#SenatorTadeuszRewaj">Drugą — sprawa dostępu do sieci stron trzecich.</u>
          <u xml:id="u-177.6" who="#SenatorTadeuszRewaj">Trzecią — Urząd Regulacji Energetyki, to znaczy jego usytuowanie i, powiedziałbym, plenipotencje.</u>
          <u xml:id="u-177.7" who="#SenatorTadeuszRewaj">Wreszcie czwartą — wyraźne zaniepokojenie uwolnieniem i zróżnicowaniem cen dla różnych odbiorców oraz niejako z tym związany niepokój o bezpieczeństwo energetyczne kraju.</u>
          <u xml:id="u-177.8" who="#SenatorTadeuszRewaj">Wydaje mi się, że bezpieczeństwo energetyczne kraju nie jest zagrożone, bo przecież pieczę nad całością mają, mimo wszystko, minister gospodarki i rząd. Prowadzenie polityki energetycznej i dyrektywy, jak ma się ona rozwijać i co ma być zabezpieczone, należą do rządu polskiego. Jeśli chodzi o zapis o użyteczności publicznej, to podzielam pogląd pana senatora Działochy. Tym bardziej cieszy mnie fakt, że tak wytrawny prawnik powiedział, iż wszystko, co jest zapisane w ustawie, właściwie spełnia warunki należne przedsiębiorstwu użyteczności publicznej. Pojęcie to figuruje w kodeksie handlowym z 1934 r., w prawie o spółkach z 1928 r. oraz w ustawie o przedsiębiorstwie państwowym. W tym ostatnim jest zawarta niemożność upadłości przedsiębiorstwa. Jeśli byłoby to tak interpretowane, to jest pewna groźba, iż najbardziej niewydolna i najbardziej droga elektrownia będzie musiała być utrzymywana. Jestem o tym przekonany, tym bardziej że 2 nasze komisje zaproponowały 2 różne definicje. Wobec tego, skoro nie ma zgodności co do definicji tego pojęcia, a wytrawny prawnik twierdzi, iż zabezpieczenie wymagań użyteczności publicznej jest w tej ustawie, nie widzę potrzeby specjalnego ich zapisywania. To byłaby tak zwana łopatologia stosowana.</u>
          <u xml:id="u-177.9" who="#SenatorTadeuszRewaj">Jeśli chodzi o TPA, czyli dostęp stron trzecich, chyba wszyscy się zgadzamy, że chcielibyśmy, aby energetyka działała również na zdrowych zasadach ekonomicznych. A jeżeli ma działać na zdrowych zasadach ekonomicznych, które ciągle jeszcze nie obowiązują w tym sektorze, to trzeba się zgodzić z oddzieleniem 3 elementów: wytwórcy, przesyłu i dystrybutora. Trzeba się zgodzić z możliwością wchodzenia do tego sektora różnych przedsiębiorstw, różnych firm. Tymczasem mowa jest tylko o przesyłaniu, ale proszę zauważyć, to nie jest szokowe. Zacytuję tylko państwu art. 65: „minister gospodarki określi w drodze rozporządzenia harmonogram obejmujący okres nie dłuższy niż 8 lat - ale to jest aż 8 lat - od dnia wejścia w życie ustawy, uzyskiwania przez poszczególne grupy odbiorców prawa do korzystania z usług przesyłowych”. A więc koncesjonowanie nie będzie się odbywać z dnia dzisiejszego na jutrzejszy, ale będzie rozłożone na lata. Minister gospodarki ciągle ma nad tym pieczę, a podporządkowanie prezesa Urzędu Regulacji Energetyki premierowi stawia go na wysokiej pozycji, premier zaś zawsze będzie miał wgląd w określone sprawy.</u>
          <u xml:id="u-177.10" who="#SenatorTadeuszRewaj">Jest jeszcze jedna rzecz, mianowicie pytanie: dlaczego prezes powoływany jest na 5 lat i tak trudno go usunąć? Chodzi o zapewnienie temu urzędowi ciągłości, sprawienie, by prezes nie był podatny na polityczne manewry. Bo ministrowie zmieniają się często, czasem co 2 czy 3 miesiące, natomiast taki urząd gwarantowałby stabilność polskiej energetyce.</u>
          <u xml:id="u-177.11" who="#SenatorTadeuszRewaj">Jeszcze jedna sprawa: czy podporządkować prezesa premierowi, czy ministrowi gospodarki? Nad tym można dyskutować, ale pięcioletni okres trwania urzędu, to, moim zdaniem, słuszne rozwiązanie. Wykracza nawet poza kadencję parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-177.12" who="#SenatorTadeuszRewaj">Ostatnia sprawa, to obawa o ceny. Ja te obawy podzielam. Przytoczę państwu jedną drobną ciekawostkę. Sięgnąłem do rocznika statystycznego z roku 1939 i wynotowałem sobie, ile kosztowało 10 kWh energii, ocenione jako średnie zużycie przez gospodarstwo domowe w miesiącu. I tak, na przykład, w Katowicach kosztowało 3,5 złotego, w Gdyni - 6 złotych, w Wilnie - 7 złotych, w Krakowie - 6 złotych, w Poznaniu - 5,72 złotego, w Warszawie - 5,3 złotego. A więc zróżnicowanie jest rzędu 100%, od najtańszego poczynając. Ale wtedy nie było żadnego URE, nie było urzędu powołanego do panowania nad tym, do sprawdzania, czy te koszty są uzasadnione. Niemniej jednak obecnie bliska jest mi propozycja panów senatorów Rzemykowskiego i Bartodzieja, żeby wprowadzić tak zwany fundusz wyrównawczy dla indywidualnych odbiorców, dla gospodarstw domowych, nie zaś przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-177.13" who="#SenatorTadeuszRewaj">Na zakończenie powiem, że jestem za poprawkami Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, bo nie burzą struktury tej ustawy. Natomiast poprawki idące w kierunku zlikwidowania URE, burzą ją. Uważam, że nie powinniśmy psuć tego aktu prawnego. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Tomasza Romańczuka.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#komentarz">(Senator Edward Kienig: Panie Marszałku, prosiłbym ad vocem.)</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę bardzo, Panie Senatorze. Następnym mówcą będzie pan senator Stanisław Ceberek.</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#SenatorEdwardKienig">Panie Marszałku! Panie Senatorze!</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#SenatorEdwardKienig">Muszę powiedzieć, że ze smutkiem wysłuchałem tego, co pan był łaskaw powiedzieć. Coś się w Polsce zmieniło po 1989 r. Coś się w Polsce zmieniło po ostatnich wyborach, jeśli chodzi o sposób myślenia, o którym pan był łaskaw mówić. Ludzie, którzy tak myśleli, dostali w 1993 r. czerwoną kartkę. Z tego powodu my dzisiaj tu zasiadamy. Ten sposób myślenia trzeba przerwać. Bezpieczeństwo państwa jest rzeczą najważniejszą, a ta ustawa je narusza. I jeśli już o tym mowa, Panie Senatorze, to z przykrością muszę powiedzieć, że źle pan wypełnił swoje obowiązki.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#komentarz">(Senator Tadeusz Rewaj: Zmuszony jestem odpowiedzieć, Panie Marszałku.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#SenatorTadeuszRewaj">Nie podzielam opinii, że ta ustawa zagraża bezpieczeństwu kraju. To jest pana ocena. I nie zgadzam się z opinią, że źle wypełniłem swoje obowiązki. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#SenatorTomaszRomańczuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#SenatorTomaszRomańczuk">W drodze do Unii Europejskiej musimy dostosować polską gospodarkę do standardów europejskich. Nie wszystkie zmiany i reformy są korzystne dla mieszkańców naszego kraju. Zdając sobie sprawę z nieuchronności tych przemian, nie można biernie wykonywać wszystkich zaleceń opracowanych przez ekspertów tak szacownych instytucji jak Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy albo powoływać się na Europejską Kartę Energetyczną, treści zapisów której, niestety, nie znamy. A podobno zakłada ona liberalizację handlu energią elektryczną i gazem, to znaczy zróżnicowanie taryf w zależności od regionu, od długości linii przesyłowych.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#SenatorTomaszRomańczuk">Uchwalona przez Sejm ustawa „Prawo energetyczne” wywołała poruszenie wśród mieszkańców województwa suwalskiego. Zaniepokojone tą sytuacją samorządy uchwaliły apele i rezolucje, zmierzające do utrzymania jednolitych opłat na terenie całego kraju. Solidaryzując się w całej rozciągłości z tymi apelami i rezolucjami, popieram poprawki zgłoszone przez Komisję Ochrony Środowiska, jako najbardziej odpowiadające mieszkańcom zapóźnionych w rozwoju województw. W szczególności popieram poprawkę szesnastą do art. 49, mówiącą, że tworzy się fundusz wyrównawczy, który ma na celu zabezpieczenie finansowe jednolitej taryfy, o której mowa w art. 45 ust. 5. Przyjęcie tej poprawki, wprowadzenie dodatkowo art. 49a, przyczyni się do zmniejszenia dolegliwości, jakie może przynieść wdrożenie nowego prawa energetycznego. Będzie także korespondować z dbałością o zrównoważony rozwój całego kraju. Pozwoli to na utrzymanie jednolitych opłat i nie będzie dyskryminować województw ze względu na ich kresowe położenie.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#SenatorTomaszRomańczuk">Senatorowi Bartodziejowi chciałbym powiedzieć, że nie ma obaw, że w województwie suwalskim powstanie huta aluminium. Po pierwsze, nikt nie wpadnie na taki pomysł. A po drugie, województwo suwalskie to jest serce Zielonych Płuc Polski i obowiązujące tam przepisy skutecznie bronią przed takimi pomysłami. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Stanisława Ceberka. Następnym mówcą będzie pan senator Zbigniew Kulak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#SenatorStanisławCeberek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#SenatorStanisławCeberek">Pan marszałek wybaczy, ale będę mówił w zasadzie o jednym aspekcie, to znaczy o sytuacji, jaka powstanie po uchwaleniu tej ustawy i dalszym zamiarze prywatyzacji omawianych dwóch, a nawet trzech sektorów.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#SenatorStanisławCeberek">Miałem zamiar złożyć wniosek o odrzucenie ustawy o prawie energetycznym, o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym oraz o polskiej polityce handlu zagranicznego wobec procesu regionalizacji i globalizacji gospodarki światowej, chcę jednak powiadomić Wysoką Izbę, że zmieniłem decyzję, rozmawiałem bowiem z niektórymi panami senatorami. Mówili, że gdyby moje wnioski przeszły w głosowaniu, co by się na pewno nie udało, to pozostałaby wersja, że ustawa sejmowa wraz z przegłosowanymi przez Senat poprawkami stałaby się obowiązująca. Wobec tego, aby nie posądzano mnie o to, iż torpeduję dobre decyzje polskiego Senatu, informuję, że będę głosował tylko przeciw tym trzem ustawom. Informację podaję Wysokiej Izbie dlatego, że wszystkie te 3 ustawy dotyczą niezwykłe ważnej materii. Podjęte w tych sprawach decyzje będą znaczące dla narodu i państwa w wymiarze określonym przeze mnie i wielu Polaków, nie tylko w Polsce, ale i za granicą.</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#SenatorStanisławCeberek">Na mocy tych i innych związanych z nimi ustaw Senat wyraża zgodę na potraktowanie Polski niczym kraju, który ma wejść do Unii Europejskiej jako państwo trzeciego świata, czyli zaplecze surowcowe dla przemysłu przejętego w Polsce za darmo, a w wielu wypadkach za dopłatą, jak również dla całego przemysłu EWG. Naród polski jest tu potraktowany jako naród niewolników we własnym kraju i jako konsument na niechronionym przez niego rynku. Wyjaśnienia w tej sprawie składali przede mną trzej ministrowie.</u>
          <u xml:id="u-185.4" who="#SenatorStanisławCeberek">Wstępem do tej ustawy są dokonania zamierzonej prywatyzacji sektora paliwowego. A ponieważ pan minister nie informuje Wysokiej Izby, kiedy i co będzie sprzedawał, uważam, że ten problem również należałoby umieścić w programie dzisiejszej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-185.5" who="#SenatorStanisławCeberek">To są decyzje, które w ogóle nie bronią ani narodu, ani państwa polskiego. Według mnie, służą one panu ministrowi gospodarki jako rozpoznanie, czy w wypadku prywatyzacji omawianych dzisiaj sektorów, to znaczy handlu, energetyki, bankowości, parlament polski nie będzie zgłaszał żadnych sprzeciwów.</u>
          <u xml:id="u-185.6" who="#SenatorStanisławCeberek">Chciałbym powiedzieć, że pokazanie tych najważniejszych zakładów obcym podmiotom w taki sam sposób, jak to czynił dotąd pan minister, nie przyniesie Polsce żadnych korzyści.</u>
          <u xml:id="u-185.7" who="#SenatorStanisławCeberek">Mogę zrobić tylko jedno - zapewnić pana ministra gospodarki, że ani Sejm, ani Senat nie będzie protestował przeciwko prywatyzacji energetyki, funduszu gwarancyjnego, sprzedaży sektora paliwowego czy bankowego, ponieważ parlament polski, czyli Sejm i Senat, przegłosował ustawę o powszechnej prywatyzacji. I w tej chwili nie jest już zdolny przeciwstawić się decyzjom pana ministra Kaczmarka, nawet gdyby pan minister Kaczmarek chciał sprywatyzować Wawel, Częstochowę, a nawet gdyby chciał sprywatyzować Sejm i Senat. Myślę, że nie zrobiliśmy nic, co by mogło być skuteczne.</u>
          <u xml:id="u-185.8" who="#SenatorStanisławCeberek">Na zakończenie chciałem przypomnieć panom senatorom, jakie to są wielkości, które będą teraz przekazywane. Sam sektor energetyczny, który już pan minister Kaczmarek - ma do tego prawo, już nie mogę tego… Chce go przekazać. Komu? No, obcym. Bo w Polsce, kto ma tyle pieniędzy? Wartość tego sektora energetycznego jest równa mniej więcej jednorocznemu budżetowi państwa, to jest ponad 100 miliardów nowych złotych. Jeżeli do tego dodamy, że ten sektor może dać razem z taką niepotrzebną nikomu w tym kraju przybudówką PSE - taka spółka z o.o., wiadomo po co z o.o. - około 13 miliardów nowych złotych. Dochody z sektora paliwowego, który również będzie sprzedany - już bez informowania nas o tym - to 10% dochodów budżetowych, to znaczy około 10 miliardów nowych złotych.</u>
          <u xml:id="u-185.9" who="#SenatorStanisławCeberek">Proszę państwa, liberalizacja naszego polskiego handlu kosztowała całą Polskę, a szczególnie naród i rolnictwo, 10 miliardów dolarów, to znaczy 30 miliardów nowych złotych. Chciałem pokazać, jak wielkie są to sumy, które mogą decydująco wpłynąć na to, co grozi Polsce. Bo to grozi nawet utratą bytu narodowego. Ponadto trzeba jeszcze dodać do tej zgrozy to, że Ministerstwo Przekształceń Własnościowych, tak, teraz Ministerstwo Gospodarki Narodowej - ja zawsze kojarzę to z panem ministrem Kaczmarkiem - zamierza sprywatyzować dwa banki.</u>
          <u xml:id="u-185.10" who="#SenatorStanisławCeberek">Jeżeli powtórzy się sposób prywatyzacji, a jestem przekonany, że się powtórzy, to państwo polskie na prywatyzacji tych dwóch banków znowu straci 30 miliardów nowych złotych, a dodam dla jasności, że jest to 30 bilionów starych złotych. Nie chcę od pana ministra informacji w tej sprawie, bo byłaby już po czasie, chciałbym się tylko zwrócić do pana ministra Kaczmarka, żeby pomimo swej wielkości, swojej wielkiej władzy, zechciał odpowiedzieć senatorowi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w taki sposób, o jaki prosiłem.</u>
          <u xml:id="u-185.11" who="#SenatorStanisławCeberek">Co się dzieje z Narodowymi Funduszami Inwestycyjnymi? Przesyła mi takie pisma, z których on chyba sam by się nie dowiedział, o co chodzi i uważa, że ja chyba też nie wiem. Ale ja mam prawo, żądam i oczekuję od pana ministra takich wyjaśnień.</u>
          <u xml:id="u-185.12" who="#SenatorStanisławCeberek">Nie będę przeciągał mojego wystąpienia. Telefonując dzisiaj do Niemiec, do Danii i Włoch, dowiedziałem się, że właśnie oni nam proponują prywatyzację, sprzedaż, wolny rynek, tylko tego nie stosują u siebie. Banki są w ręku państwa, oczywiście, że jest to skład z akcjami, nikt tam nie wypuszcza z ręki państwa sektora paliwowego. Nawet na Bliskim Wschodzie 400 czy 600 żołnierzy polskich pilnuje, żeby tylko amerykańskiemu koncernowi naftowemu nie stała się krzywda. Proszę państwa, energetyka w tych państwach, o których mówiłem - to są wiadomości sprzed 2 godzin, bo muszę być wiarygodny - oczywiście się składa z akcji, ale państwo to trzyma w garści. Ponieważ to są strategiczne gałęzie gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-185.13" who="#SenatorStanisławCeberek">Jeżeli Wysoka Izba… Nikogo nie namawiam, każdy z nas wie to, co powinien wiedzieć, każdy ma swoją moralność, każdy ma swoją odpowiedzialność. Chciałem tylko powiedzieć, dlaczego będę głosował przeciw tym trzem ustawom. Dlatego, że nie chcę, żeby za 6 miesięcy, kiedy wrócę, ktoś mi powiedział, że jestem zdrajcą chłopów, że jestem zdrajcą narodu polskiego. Chciałbym wrócić do domu tak, jak z niego wyszedłem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#komentarz">(Senator Józef Frączek: Ad vocem.)</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę bardzo, pan senator Frączek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#SenatorJózefFrączek">Wysoka Izbo! Zauważyłem uśmiechy na ustach senatorów, gdy pan senator Ceberek użył zwrotu „Polska Rzeczpospolita Ludowa”. Pragnę zwrócić uwagę, że termin „Polska z ludu i dla ludu” został ukuty przez romantyków polskich, znacznie wcześniej niż w okresie PRL, kiedy został sponiewierany.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#SenatorJózefFrączek">Dziękuję za uwagę. Myślę, że pora dziś sięgać głębiej do naszych narodowych tradycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Zbigniewa Kulaka, następnym mówcą będzie pan senator Józef Frączek.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Ad vocem. Tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#SenatorStanisławCeberek">Panie Marszałku! Rzeczywiście przeoczyłem to, Rzeczpospolita.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Nic nie szkodzi, wymażemy to z protokołu.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#SenatorZbigniewKulak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#SenatorZbigniewKulak">„Prawo energetyczne” należy uznać za jedną z najważniejszych ustaw, od których w przyszłości zależeć będzie efektywność gospodarcza naszego kraju. Potrzeba wprowadzenia tej ustawy nie podlega dyskusji. Prawo energetyczne ma określać zasady kształtowania polityki energetycznej państwa w zakresie paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła. Nie dotyczy wydobywania paliw ze złóż i ich magazynowania oraz wykorzystania energii atomowej, które to dziedziny gospodarki objęte są odrębnymi ustawami.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#SenatorZbigniewKulak">Nowe prawo energetyczne wraz z uregulowaniami wykonawczymi będzie podstawą prawną do wprowadzenia w energetyce polskiej zasad gospodarki rynkowej. A przy tym określi zakres prawny interwencjonizmu państwa w sektorze energetyki. Przejście gospodarki polskiej z centralnie sterowanej do rynkowej, a zwłaszcza podział elektroenergetyki na kilka mniej lub bardziej powiązanych jednostek: Polskie Sieci Energetyczne SA w zakresie sieci przesyłowych, zakłady energetyczne w zakresie sieci rozdzielczych, elektrownie i elektrociepłownie w zakresie wytwórczości, ujawniły potrzebę nowych regulacji prawnych w energetyce.</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#SenatorZbigniewKulak">Należy przy tym zauważyć, że nie ma za granicą uniwersalnego i optymalnego rozwiązania problemu prawnej regulacji sektora energetycznego. Chodzi o wypracowanie naj korzystniejszej równowagi między zapewnieniem bezpieczeństwa energetycznego i rozwojem oraz ochroną środowiska. Nie wszystko w tej dziedzinie może być pozostawione bezwzględnej regulacji dokonywanej przez wolny rynek, z uwagi na fakt, że w ramach branży mamy do czynienia z różnej wielkości monopolami o charakterze naturalnym, obejmującymi terenowe struktury sieciowe.</u>
          <u xml:id="u-191.4" who="#SenatorZbigniewKulak">Istotne znaczenie dla gospodarki narodowej i energetyki, ale również dla pozostałych kontrahentów, odbiorców energii elektrycznej w sektorze bytowo-komunalnym, przemyśle, rolnictwie i innych, ma rzetelne rozwiązanie sprawy taryf za zużycie energii elektrycznej. W celu wyeliminowania jednostronnego dyktatu przy ustalaniu praktyki taryfowej, w pracach nad tym zagadnieniem powinny brać udział również inne zainteresowane branże i grupy społeczne. Należy podkreślić, że konkurencyjność w tym zakresie będzie najczęściej iluzoryczna wobec działania na danym obszarze jednego przedsiębiorstwa energetycznego. W różnych częściach kraju mogą wystąpić różnice w cenach energii wywołane uzasadnionymi kosztami dostaw.</u>
          <u xml:id="u-191.5" who="#SenatorZbigniewKulak">W prawie energetycznym zakłada się, że ceny będą określane przez przedsiębiorstwa, a następnie weryfikowane przez wolny rynek. Mechanizmy rynkowe w tych przypadkach są ograniczone. Konieczne jest zatem zatwierdzenie proponowanych przez przedsiębiorstwa cen i taryf energii przez organ od nich niezależny, jakim powinien być Urząd Regulacji Energetyki. Nazwa tej instytucji nie wydaje mi się właściwa. Sugeruje podejmowanie czynności technicznych, takich jak: regulacja napięcia, regulacja mocy, regulacja częstotliwości, temperatury itd. W trakcie czytania ustawy okazuje się, że w rzeczywistości urząd ma się zajmować działaniami administracyjnymi. Czy zatem nie byłoby korzystniejsze wprowadzenie nazwy Urząd Energetyki lub jeszcze trafniejszej - Urząd Koordynacji Energetyki?</u>
          <u xml:id="u-191.6" who="#SenatorZbigniewKulak">Skoro ośmielam się, jako syn inżyniera energetyka, proponować zmiany w tak profesjonalnej ustawie, to pozwolę sobie złożyć drugi wniosek, o zmianę brzmienia językowego art. 54 ust. 3. To nie komisje powołują przecież prezesa urzędu energetyki i ministrów, lecz na odwrót, zatem ustęp ten powinien rozpoczynać się słowami „komisje kwalifikacyjne są powoływane przez…”, oczywiście w dalszym tekście muszą nastąpić zmiany gramatyczne w każdym punkcie.</u>
          <u xml:id="u-191.7" who="#SenatorZbigniewKulak">Kończąc, chcę głośno podzielić pogląd, że ustawa „Prawo energetyczne” jest potrzebna, wręcz niezbędna na etapie przekształceń naszej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-191.8" who="#SenatorZbigniewKulak">Pragnę podziękować za szczegółową opinię dotyczącą ustawy, jaką otrzymałem z Biura Studiów i Projektów Energetycznych Energoprojekt SA w Poznaniu w listopadzie 1995 r. Śledząc dalsze losy poszczególnych uregulowań, muszę z satysfakcją stwierdzić, że większość uwag zgłaszanych przez specjalistów z tego biura była brana pod uwagę w trakcie szczegółowych prac parlamentarnych i Senat otrzymał dokument dojrzały i przemyślany. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Józefa Frączka.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Pan senator Henryk Maciołek oddał swoje wystąpienie do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#komentarz">(Wystąpienie złożone do protokołu — w załączeniu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#SenatorJózefFrączek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#SenatorJózefFrączek">Na wstępie mojego osobistego wystąpienia pragnę się odnieść przede wszystkim do wystąpienia pana profesora Rewaja. Zastosuję tutaj metodę pedagogiczną tak elegancko nazwaną przez pana profesora „łopatologią stosowaną”, przytoczę treść jednej z poprawek.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#SenatorJózefFrączek">Otóż przedsiębiorstwa energetyczne prowadzące działalność w zakresie przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych, energii elektrycznej mają charakter użyteczności publicznej. Mówimy tutaj wyraźnie o przedsiębiorstwach zajmujących się przesyłaniem i dystrybucją, a nie o zajmujących się wytwarzaniem. To znaczy, że w zakresie wytwarzania ustawa dopuszcza, zaleca, wręcz zmusza przedsiębiorstwa do ostrej konkurencji i jeśli jakaś elektrownia nie wytrzyma na rynku, to po prostu zbankrutuje. To nie elektrownie są objęte klauzulą użyteczności publicznej, tylko infrastruktura przesyłowa, to znaczy słupy, na których wiszą druty. Przepraszam za tego typu zwroty, ale zauważyłem, że język energetyki nie do wszystkich dociera.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#SenatorJózefFrączek">Ponadto pragnę stwierdzić, że jednym z nieszczęść dzisiejszej debaty jest to, że ustawę rozpatruje się w oderwaniu od dokumentu przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 17 września 1996 r., dotyczącego demonopolizacji i prywatyzacji elektroenergetyki. Ten dokument jest znacznie ciekawszy niż dzisiejsza ustawa. Wynika z niego jasno to, o czym mówił pan senator Ceberek, że w zasadzie cały system energetyczny został już podzielony i oddany pod kontrolę ponadnarodowych koncernów. Jest to na razie jeszcze wstępna przymiarka. Uważam, że Senat powinien na najbliższym posiedzeniu zająć się tą sprawą, powinna wejść ona do porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-193.4" who="#SenatorJózefFrączek">Dlatego, na podstawie art. 31 ust. 3 Regulaminu Senatu, wnoszę o uwzględnienie w porządku obrad najbliższego posiedzenia Senatu debaty na temat materiału przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 17 września 1996 r. „Demonopolizacja i prywatyzacja elektroenergetyki”.</u>
          <u xml:id="u-193.5" who="#SenatorJózefFrączek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pora powiedzieć parę słów o naszym systemie energetycznym. Pragnę zauważyć, że jest jednym z lepszych w Europie, naprawdę. Zainstalowana moc naszego systemu odpowiada 1/10 mocy całego systemu zachodnioeuropejskiego, wliczając niemiecki, francuski, włoski, holenderski, duński itd., w sumie chodzi o 12 państw. Warto mieć świadomość, że stanowimy 1/10. To jest bardzo potężny system. Żadna inna gałąź naszej gospodarki nie jest tak mocno doinwestowana. Z dokumentów Ministerstwa Finansów z października 1996 r. wynika, że rentowność tego systemu w ciągu ostatnich 5 lat była na poziomie 18%, 25%, 14%. Takiej rentowności, jak mówi ministerstwo, nie ma żadna inna dziedzina gospodarki. Co do cen, to nieprawdą jest, że istnieją jakiekolwiek tak zwane ceny światowe - o czym mówił Bank Światowy - do roku 1992. Bo trzeba sobie również powiedzieć, że i taki element jak listy intencyjne zawierane przez rząd Polski z Bankiem Światowym, wpływa na nasze procedowanie w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-193.6" who="#SenatorJózefFrączek">Teraz parę słów o cenach energii. Proszę państwa, w Danii na przykład jest na poziomie 6 centów; w Szwecji jest już 8; z kolei w Zjednoczonym Królestwie Brytyjskim - 11; w Portugalii - 14; we Włoszech jest to 18 centów. Jest to bardzo duża rozpiętość, bardzo duża, nie ma jakiejś jednej europejskiej czy światowej ceny. Jeśli ktoś tak mówi, jest to absolutny absurd. Dzisiaj Bank Światowy - słyszałem to osobiście w poniedziałek z ust jego przedstawicieli - mówi, że w Polsce powinna być wdrożona tak zwana ścieżka cenowa, która będzie uwzględniała ceny społecznie akceptowalne. Nie mówi się więc ani o kosztach, ani o zyskach, tylko o cenach społecznie akceptowalnych i wdrożeniu tego typu ścieżki cenowej. Nie są mi znane szczegóły tego listu intencyjnego, nie są mi też znane szczegóły negocjacji z Bankiem Światowym, nie będę więc się nad tym dłużej rozwodził. Chciałem tylko zasygnalizować ten istniejący problem.</u>
          <u xml:id="u-193.7" who="#SenatorJózefFrączek">W dniu 10 stycznia Sejm Rzeczypospolitej przyjął tę ustawę i pojawiły się komentarze prasowe. Pozytywnie na uchwalenie przez Sejm ustawy „Prawo energetyczne” zareagował Bank Światowy. Mówił, że czekał na to prawo od 5 lat. Bardzo zadowolony był również pan Stevenson, przedstawiciel międzynarodowych korporacji finansowych w Polsce. Jego słowa: z niecierpliwością teraz będziemy czekać na kalendarium liberalizacji cen. Z innych źródeł „Rzeczpospolita” dowiedziała się, że udziałem w prywatyzacji oraz inwestowaniem w polską energetykę jest zainteresowanych kilkanaście zachodnich koncernów energetycznych.</u>
          <u xml:id="u-193.8" who="#SenatorJózefFrączek">Ale muszę powiedzieć, że dla mnie, senatora Rzeczypospolitej, ten sposób postrzegania rzeczywistości i komentowania decyzji parlamentarnych jest w pewnym sensie uwłaczający, bo brak tu podstawowych pytań i analiz dotyczących mojego kraju, naszej przyszłości. Pragnę zauważyć, że interesy pana Stevensona z międzynarodowych korporacji finansowych niekoniecznie muszą być zbieżne z interesami pana Kowalskiego z Hrubieszowa. Taki jest mój punkt widzenia. Może państwo się ze mną zgodzą, a może nie.</u>
          <u xml:id="u-193.9" who="#SenatorJózefFrączek">I pytanie pierwsze. Czy znany jest rachunek symulacyjny dotyczący cen energii płaconych przez odbiorców? Jakie będą ceny po przyjęciu znowelizowanej ustawy, jak ona wpłynie na ceny? Proszę państwa, tego typu rachunki symulacyjne są zrobione. Jest to zawarte w dokumencie rządowym, o którym tutaj mówiłem, a który jakoś nie został przez większość dostrzeżony. Oczekuje się, że w najbliższym czasie cena energii osiągnie poziom 7,5 centa, w tej chwili wynosi około 5 centów. Docelowo - są również i takie dokumenty - przewiduje się ścieżkę cenową. Ceny energii w Polsce osiągną poziom 11 centów, czyli zostaną podwojone. Rozbieżność w tych analizach polegała tylko na niepewności co do terminu, w których latach mamy dochodzić do tak zwanych cen światowych. Znam analizy, które zakładały, że już w roku bieżącym powinny być takie ceny. To prowokuje bardzo wiele pytań. Kto tak naprawdę określa reguły gry w naszej ojczyźnie i jaką my w tym wszystkim pełnimy rolę?</u>
          <u xml:id="u-193.10" who="#SenatorJózefFrączek">Sprawa Europejskiej Karty Energetycznej jest niezwykle istotna. Z oburzeniem stwierdzam fakt, że senator Rzeczypospolitej nie może dostać do rąk dokumentu, który we wszystkich parlamentach europejskich musi być przedmiotem ratyfikacji. I dopiero po ratyfikacji przez parlamenty narodowe, następnie przez Parlament Europejski, będą wdrażane te rozwiązania, które my dzisiaj staramy się wprowadzić awansem. Tu w Polsce zawsze jest taka awangarda. We wszystkich dziedzinach. Inni się przyjrzą, ocenią, jeśli się uda, to zastosują, a jeśli nie, to powiedzą, że stosować nie będą. A ci, którzy to zrobili i posłużyli za królika doświadczalnego Europy, to już ich sprawa.</u>
          <u xml:id="u-193.11" who="#SenatorJózefFrączek">Pragnę powiedzieć, że rozwiązania, które dzisiaj są proponowane, nie mają odpowiednika w całej Europie. Podobny do tego systemu jest tylko system brytyjski. Z wyspy został przywieziony do nas przez profesora Popczyka. Wprowadzenie go na wyspach brytyjskich spowodowało lawinową zwyżkę cen energii elektrycznej. Zaczęto odcinać odbiorców indywidualnych od dostaw gazu i energii elektrycznej. Mamy na ten temat dokumenty angielskie. Są one do dyspozycji w komisji. Tam również założono, że nie będzie użyteczności publicznej, a tylko i wyłącznie gra rynkowa. Tymczasem zyski rad nadzorczych i dyrektorów osiągnęły astronomiczne sumy. Dopiero skandal polityczny z wdrożeniem tej ustawy spowodował, że ceny zostały zahamowane i nastąpiła wymuszona obniżka cen energii. Więc nie gra rynkowa, ale skandal polityczny spowodował, że ceny w Wielkiej Brytanii zostały zahamowane.</u>
          <u xml:id="u-193.12" who="#SenatorJózefFrączek">O tym, że nastąpi degradacja sieci wiejskich, wiadomo już od dawna. I rząd też o tym doskonale wie, bo przecież jest powołany tak zwany parlamentarny zespół do spraw modernizacji i rozwoju wiejskich sieci, który stara się od kilku lat, żeby do budżetu wprowadzić na to środki. Była interpelacja poselska i Ministerstwo Finansów odpowiedziało marszałkowi Sejmu, panu Józefowi Zychowi. Ja przytoczę część tej wypowiedzi i zadam stosowne pytanie adresowane do sektora energetycznego.</u>
          <u xml:id="u-193.13" who="#SenatorJózefFrączek">Pan minister finansów tak pisze.</u>
          <u xml:id="u-193.14" who="#SenatorJózefFrączek">„Informuję, że znany mi jest stan wiejskich sieci elektroenergetycznych i mam świadomość konieczności ich modernizacji. Stąd też resort finansów w miarę swoich możliwości podejmował i podejmuje działania, zmierzające do realizacji rządowego programu modernizacji wiejskich sieci elektroenergetycznych, który przewidywał na lata 1988–1995 modernizację 150 tysięcy kilometrów linii średniego i niskiego napięcia oraz 40 tysięcy stacji transformatorowych na ogółem około 400 tysięcy kilometrów takich linii i 100 tysięcy stacji.</u>
          <u xml:id="u-193.15" who="#SenatorJózefFrączek">Realizacji tego celu służyć miały dokonane w latach 1990–1994 wysokie podwyżki cen energii elektrycznej, znacznie przewyższające inflację, umożliwiające wypracowanie zysku, który finansowałby, łącznie z amortyzacją, potrzeby inwestycyjne. W pierwszych 3 latach poziom inwestycji związanych bezpośrednio z produkcją i dystrybucją energii elektrycznej był jednak niewielki. Sektor elektroenergetyczny część środków pochodzących z zysków i odpisów amortyzacyjnych przeznaczał na inne cele niż omawiane w ustawie”.</u>
          <u xml:id="u-193.16" who="#SenatorJózefFrączek">Moje pytanie do tego właśnie zmierza. Ono jest pytaniem o transfer kapitałów. Już dzisiaj, gdy nie ma jeszcze ustawy, gdzie te kapitały zostały wytransferowane? Telefonia, światłowody, banki… Już dzisiaj pieniądze z systemu umykają. Ale myślę, że szczegółowe informacje na ten temat dostaniemy od przedstawiciela tego sektora.</u>
          <u xml:id="u-193.17" who="#SenatorJózefFrączek">Sprawa prywatyzacji. Dlaczego jest tak niezwykle ważna sprawa prywatyzacji? Jest ustawa regulacyjna, ale tak naprawdę, gdy spółka działa zgodnie z kodeksem handlowym, jest podmiotem prawa handlowego, to kieruje się zupełnie innymi regułami. Dzisiaj Krajowa Dyspozycja Mocy jest w rękach Polskich Sieci Energetycznych. I jeśli te Polskie Sieci Energetyczne zostaną w przyszłości sprywatyzowane, to również cała Krajowa Dyspozycja Mocy znajdzie się w rękach prywatnych. W rękach prywatnych. I ręce prywatne będą decydowały o tym, komu kupić, komu sprzedać i za ile. Jeśli chcemy, żeby pan Stevenson o tym decydował, to się zgódźmy, ale miejmy tego świadomość. Moim obowiązkiem było uświadomienie państwu mechanizmów związanych z tą ustawą. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-193.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#komentarz">(Senator Jadwiga Stokarska: Jeszcze ja, jeszcze ja.)</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Komorowski: Jeszcze ja.)</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Moi kochani, trzeba się zapisywać u sekretarza prowadzącego listę mówców. Skąd ja mogę wiedzieć, czy ktoś chce jeszcze zabrać głos? Dla mnie lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Ale proszę bardzo, pani Stokarska, następnie pan Komorowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#SenatorJadwigaStokarska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#SenatorJadwigaStokarska">Do ustawy „Prawo energetyczne” zgłaszam następującą poprawkę. W art. 3 proponuję dopisanie kolejnego pkt. 23, zawierającego definicję: „system elektroenergetyczny - zbiór wzajemnie połączonych urządzeń do wytwarzania, przesyłu, dystrybucji energii elektrycznej, łącznie z przyłączami elektrycznymi, urządzeniami odbiorczymi oraz systemami łączności regulacji i pomiarów”. Zamieszczenie w ustawie tej definicji jest niezbędne, aby jasno określić zadania i znaczenie Krajowej Dyspozycji Mocy jako instrumentu nadzoru technicznego w rękach ministra gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#SenatorJadwigaStokarska">Proszę państwa, w razie przyjęcia przez Senat ustawy „Prawo energetyczne” w wersji sejmowej nastąpi utrata bezpieczeństwa energetycznego Polski, degradacja wielu regionów kraju, a szczególnie wsi i małych miasteczek, załamanie krajowego przemysłu energetycznego, wzrost cen paliw i energii dla wszystkich odbiorców, zwyżka cen towarów na kraj i na eksport, osłabienie konkurencyjności polskich wyrobów i jednoczesne wyeliminowanie nas z zagranicznych rynków.</u>
          <u xml:id="u-195.3" who="#SenatorJadwigaStokarska">Ustawa dopuszcza inwestorów zagranicznych do sieci przesyłowych. Stanowi to novum dla Europy. Jest to interes szalenie intratny. Przedsiębiorca, który kupuje sieć, nie musi dokonywać poważniejszych inwestycji, albowiem one już istnieją. Nigdy też nie zbankrutuje, ponieważ znajduje się w pozycji dyktującego ceny, zarówno zakupu, jak i sprzedaży energii. A zapotrzebowanie na nią nigdy nie zaniknie. Należy dodać, że żaden kraj Unii Europejskiej nie zdecydował się, jak dotychczas, na wpuszczenie w sieć obcego inwestora. Polska, jak przy nowelizacji ustawy o sprzedaży ziemi obcokrajowcom tak przy dzisiejszej ustawie, wychodzi przed szereg i staje się królikiem doświadczalnym.</u>
          <u xml:id="u-195.4" who="#SenatorJadwigaStokarska">Ustawa sankcjonuje regionalne zróżnicowanie cen energii. Najniższe ceny przewiduje się w pasie województw: jeleniogórskiego, legnickiego, wałbrzyskiego, opolskiego, katowickiego, bielskiego oraz w Łodzi i w Warszawie. Najwięcej za energię płacić będą użytkownicy w obszarze na wschód od pasa utworzonego przez województwa: kaliskie, toruńskie, olsztyńskie i koszalińskie. Reformatorzy twierdzą, że tworzone zróżnicowanie cenowe wiąże się z kosztami produkcji i przesyłu, co nie odpowiada prawdzie.</u>
          <u xml:id="u-195.5" who="#SenatorJadwigaStokarska">Ustawy jeszcze nie uchwalono, a zróżnicowanie taryf już obowiązuje i najbardziej dotyka mieszkańców województw o najniższej stopie życiowej. Obciążenie to będzie coraz większe, gdyż dążenie do uzyskania przez Polskę światowych cen energii będzie konsekwentnie realizowane.</u>
          <u xml:id="u-195.6" who="#SenatorJadwigaStokarska">Co więcej, planuje się zastąpienie elektrowni węglowych elektrowniami opartymi na gazie importowanym z Rosji. Wówczas na ceny energii Polska nie będzie miała już najmniejszego wpływu. W konsekwencji nastąpi załamanie wydobycia węgla i bankructwo polskich kopalń ze wszystkimi skutkami społecznymi.</u>
          <u xml:id="u-195.7" who="#SenatorJadwigaStokarska">Uzależnienie Polski od jednego dostawcy gazu może zagrozić naszej niezawisłości. Tu dodam, że kraje wysokorozwinięte korzystają z usług kilku dostawców. Na przykład Niemcy zaopatrują się w gaz z trzech stron. Dalsze konsekwencje tej ustawy, to wyprzedaż obcemu kapitałowi najbardziej prężnych polskich elektrowni: Opole, Bełchatów, razem z polską ziemią. Przy okazji bezpowrotnie utracimy całe połacie naszej polskiej ziemi.</u>
          <u xml:id="u-195.8" who="#SenatorJadwigaStokarska">Zamiar tak zwanej prywatyzacji przemysłu energetycznego stanowi ciąg dalszy kolonizacji Polski przez kapitał zagraniczny, konsekwentnie realizowanej przez ekipy kolejnych rządów. Tym razem dokonuje się zabiegu najgroźniejszego, ponieważ energetyka stanowi sektor strategiczny gospodarki. Ponadto chodzi tu o majątek ogromnej wartości, a ceny energii dyktują także ceny dosłownie wszystkich towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-195.9" who="#SenatorJadwigaStokarska">Jeżeli ustawa „Prawo energetyczne” wejdzie w życie w kształcie przyjętym przez Sejm, właściwie nie będziemy mieli do czynienia z gospodarką polską, a staniemy się zapleczem ekonomicznym międzynarodowych konsorcjów. Niepodległość Polski stanie się pustym frazesem.</u>
          <u xml:id="u-195.10" who="#SenatorJadwigaStokarska">Teraz, proszę państwa, odniosę się do wystąpienia pana senatora Rzemykowskiego. Mówił on, ileż to plusów, ileż dóbr spotka naród i kraj polski w związku z wprowadzeniem w życie tej ustawy. Tak się składa, że przed tygodniem uczestniczyłam w Bełchatowie w spotkaniu energetyków, przede wszystkim związkowców związanych z energetyką polską, ale także z przedstawicielami związków węgierskich. Tam dowiedziałam się, jak wąska grupa ludzi, przy nieświadomości większości parlamentarzystów i rządu, oszukała społeczeństwo węgierskie.</u>
          <u xml:id="u-195.11" who="#SenatorJadwigaStokarska">Społeczeństwu węgierskiemu wmawiano, że aby unowocześnić energetykę potrzeba od 5 do 6 miliardów forintów. Sugerowano, że te pieniądze będą wniesione przez kapitał obcy. Przekonywano, że przez wprowadzanie obcych pieniędzy unowocześni się energetykę, a to spowoduje spadek cen energii dla odbiorców, że potencjalni inwestorzy niemieccy, francuscy na spotkaniach ze związkowcami obiecali podtrzymywanie pełnego zatrudnienia i wzrost płac. Mówiono, że pracownicy otrzymają część majątku, że wygospodarowane zostaną środki na ciągle niedoinwestowaną służbę zdrowia, edukację, emerytury Przekonywano, że państwo zachowa większy pakiet dla siebie i bez problemu będzie sterować sprawami. Mówiono, że proponowana prywatyzacja reprezentuje normy europejskie, dawano przy tym skompromitowany przykład Anglii. Rozmowy z potencjalnymi inwestorami toczyły się przy drzwiach zamkniętych.</u>
          <u xml:id="u-195.12" who="#SenatorJadwigaStokarska">Prywatyzacja rozpoczęła się na początku 1995 r. Trwa rok i ma już bieg nieodwracalny. W niedługim czasie powstał konflikt między inwestorami a rządem węgierskim. Obcym inwestorom rząd węgierski sprzedał 47% akcji, 5% akcji sprzedanych pracownikom w ciągu kilku miesięcy przejął obcy kapitał. Pula akcji przydzielona samorządom, również z powodu odczuwanych przez nie braków finansowych, szybko wpadła w ręce obcych. W ten sposób w pięcioosobowej radzie nadzorczej 3 osoby to obcokrajowcy. Przy czym przewodniczącym jest Niemiec. Inwestorzy oświadczyli, że na unowocześnienie, utrzymanie, konserwację będą przeznaczali jedynie środki z pożyczek i środki uzyskiwane jako dochody z inwestycji energetycznych. Stwierdzili, że wszelkie unowocześnienia są możliwe za cenę wzrostu cen energii. I w tym momencie Węgrzy się zreflektowali. Po co im kapitał zagraniczny? W ten sposób mogli sobie radzić sami.</u>
          <u xml:id="u-195.13" who="#SenatorJadwigaStokarska">Umowy podpisywane wcześniej nie są realizowane. Rząd węgierski i inwestorzy straszą się wzajemnie sądem. Odbywają się demonstracje pod siedzibą inwestorów. Społeczeństwo węgierskie jest rozgoryczone. Pracownicy nie mają podwyżek, pensje ich wręcz maleją. Zanosi się na redukcję zatrudnienia. Obcy kapitał nie instaluje swoich maszyn ani sprzętu, co pogłębia bezrobocie w kraju. Węgierscy dyrektorzy zmieniają się bardzo często. Na swoich stanowiskach dłużej pozostają tylko ci, którzy spełniają oczekiwania obcych w stopniu większym, niż oni sami tego oczekują. Ludzie, którzy z ramienia rządu węgierskiego prywatyzowali węgierską energetykę, już nie pracują. Twierdzą, że bardzo żałują tego, co zrobili.</u>
          <u xml:id="u-195.14" who="#SenatorJadwigaStokarska">Węgrzy nie mają już odwrotu, zaś sprawa energetyki polskiej i sprawa naszej suwerenności zależy dziś od głosowania w naszej izbie. Jeżeli pójdziemy drogą Węgier, nasze przyszłe pokolenia będą miały całkowitą podstawę nazwać nas zdrajcami narodowymi.</u>
          <u xml:id="u-195.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-195.16" who="#SenatorJadwigaStokarska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję pani senator.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#komentarz">(Senator Tadeusz Rewaj: Panie Marszałku, czy mogę ad vocem? Tylko jedno pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#SenatorTadeuszRewaj">Byłbym wdzięczny, gdyby pani senator wskazała mi w ustawie artykuł, w którym jest powiedziane, że do sieci przesyłowych wpuszczamy inwestorów zagranicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę bardzo, pan senator Komorowski. Następnym mówcą będzie pan Tadeusz Rzemykowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#SenatorZbigniewKomorowski">Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#SenatorZbigniewKomorowski">Korzystając z tego, że trwa dyskusja na temat energetyki, chciałbym przede wszystkim w pełni poprzeć wystąpienie pana senatora Frączka. Uważam, że jest to konkretne wystąpienie, które oddaje całą prawdę związaną z tym, co się dzieje wokół energetyki i co nam grozi w wypadku uchwalenia ustawy.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#SenatorZbigniewKomorowski">Jednocześnie chciałbym uświadomić państwu, że rentowność energetyki, o której mówił pan senator Frączek, jest rentownością sztuczną. Powstała ona w wyniku tego, że monopol na wytwarzanie energii ma państwo, państwo kreuje ceny energii i w związku z tym również państwo, a konkretnie minister przemysłu, kreuje przepisy związane z układem kosztów. I był taki moment, lata: 1990, 1991, 1992 i 1993, kiedy to odpowiednie przepisy po prostu nie kreowały właściwych kosztów związanych z amortyzacją. Była wtedy sytuacja tego rodzaju, że zyski wielu elektrowni sztucznie zawyżano po to tylko, żeby załogi tych przedsiębiorstw mogły przejadać społeczne pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#SenatorZbigniewKomorowski">I dzisiaj, jak popatrzymy na wiele przedsiębiorstw energetycznych, obojętnie, w którym rejonie kraju się znajdziemy, to żadne przedsiębiorstwo, które jest w okolicach jakiejkolwiek elektrowni, nie ma żadnych szans na to, żeby wyrównać płace swoich pracowników z płacami pracowników w sektorze energetycznym. Wszystkie muszą albo w ogóle upaść, albo… No, w każdym razie nie ma żadnej konkurencji. A to są przecież tylko sztuczne pieniądze, wytworzone przez ministra przemysłu, przez sam system energetyczny. Jest to spowodowane tym, że po prostu nie naliczało się w tamtych latach amortyzacji, która odtwarzałaby majątek, wobec czego zaniżane były koszty, a później sztucznie podwyższano ceny energii i kreowano wysokie płace.</u>
          <u xml:id="u-199.4" who="#SenatorZbigniewKomorowski">Stąd odpowiedź na pytanie pana senatora Frączka, i na to, co minister finansów napisał. Gdzie te pieniądze poszły? Te pieniądze poszły po prostu na niezasłużone wypłaty dla pracowników sektora energetycznego. Na niezasłużone wypłaty. I w wielu miejscach w Polsce taka jest sytuacja w sektorze energetycznym do dzisiaj. Dlatego też, korzystając z okazji, chciałem zapytać przedstawicieli, jak zamierzają uregulować tę sytuację. Chcielibyśmy również usłyszeć, jakie są dzisiaj płace w dziale energetyki. Ile zarabiają pracownicy elektrowni, a ile zatrudnieni w normalnym przedsiębiorstwie, które znajduje się obok, czy w innych sąsiednich działach.</u>
          <u xml:id="u-199.5" who="#SenatorZbigniewKomorowski">Tak więc to jest sztuczność wytwarzana z racji monopolu. I ta sztuczność musi zostać w jakiś sposób przełamana. Myślę, że dalsze utrzymywanie sytuacji, czyli nieodtwarzanie majątku czy niezarabianie na odtwarzanie majątku, nieodtwarzanie mocy produkcyjnych nie może mieć dłużej miejsca. I tylko tyle chciałbym w tej sprawie powiedzieć. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Tadeusza Rzemykowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Myślałem, kiedy zabierałem głos i mówiłem tak dobitnie, że już każdy zrozumiał po polsku, to co powiedziałem. A jednak pani Stokarska przypisała mi słowa nie wypowiedziane przeze mnie. Nawet moje żarliwe wystąpienie, patrzyłem na pana senatora Romaszewskiego, w interesie polskiej energetyki, w interesie polskiego społeczeństwa, głównie małomiasteczkowego, wiejskiego i z regionów mniej zurbanizowanych, nie tylko nie zostało przez panią senator zauważone, bo to pół biedy, ale zostało przeinaczone. To, że pani senator Stokarska nie zrozumiała mojej wypowiedzi, to oczywiście dla mnie strata, ale nieduża, natomiast to, że przeinacza ona moje wystąpienie, a może nie jest nawet w tym postępowaniu osamotniona, to już jest dla mnie strata duża i to niezasłużona.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Zatem, Panie Marszałku, czy jeszcze raz mam wygłosić moje przemówienie, czy regulamin na to pozwala?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Pozwala, ale pod warunkiem, że zrobi pan to w ciągu 5 minut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Po co mamy wszyscy cierpieć za jedną osobę. Powiem za to, może dla rozluźnienia, bo jestem chyba ostatni, pewną anegdotę. Otóż w moskiewskim hotelu etażowa mówiła do jednego z gości, że nie jest Rosjaninem. On pięknie mówił po rosyjsku, pił dobrze wódkę, miał wszystkie cechy Rosjanina, ale nie mógł przekonać swojej rozmówczyni. Na koniec ona i tak jemu oświadczyła: jednak pan nie Ruski, boć przecież w Rosji nie ma Murzynów.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">No, ale ja Polak, biały, i mówię po polsku, no to jak, Pani Senator?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję, proszę o zabranie głosu panią senator Grażynę Ciemniak.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#komentarz">(Senator Jadwiga Stokarska: Ad vocem.)</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę bardzo, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#SenatorJadwigaStokarska">Chciałabym odpowiedzieć panu senatorowi Rewajowi, że ustawa, którą dzisiaj omawiamy, ma dodatkowe minusy z tego powodu, że jest bardzo ogólnikowa. A odpowiedź na to, o czym mówiłam, uzyska pan w materiale pod tytułem „Demonopolizacja i prywatyzacja elektroenergetyki”, przyjętym przez Radę Ministrów w dniu 17 września 1996 r. — jest on zgodny z rozpatrywanym w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej projektem ustawy „Prawo energetyczne”. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#komentarz">(Senator Tadeusz Rewaj: Zatem nie wynika to z ustawy. Bardzo proszę nie wprowadzać opinii publicznej w błąd.)</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o zabranie głosu panią senator Grażynę Ciemniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Do zabrania głosu skłoniła mnie wypowiedź pani Stokarskiej - to, że nie zrozumiała wystąpienia senatora Rzemykowskiego. Nie będę już mówiła o konkretnych uwagach do ustawy, bo poprawek wniesiono wiele i myślę, że na posiedzeniu połączonych komisji będziemy mieli możliwość rzeczowo i merytorycznie je rozpatrzeć.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Uchwalenie ustawy jest na pewno niezbędne, tego nikt nie kwestionuje, dla zwiększenia efektywności działania przemysłu energetycznego, dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego naszego kraju, również dla sprostania wymogom ochrony środowiska, zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, które Polska podpisała w Rio de Janeiro. Ale zachowanie tych wszystkich elementów musi odbyć się, i to chcę podkreślić, w warunkach społecznej gospodarki rynkowej, a nie pod wpływem niewidzialnej ręki rynku.</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Dlatego też zdecydowanie popieram poprawki senatora Rzemykowskiego, które są bardzo rozsądne, a jednocześnie dzięki nim obywatele nie będą narażeni na brak dostępu do energii.</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Chciałbym również wyrazić duże zadowolenie, że znalazło zrozumienie to, iż przedsiębiorstwa te powinny być przedsiębiorstwami użyteczności publicznej. Tę poprawkę zgłaszałam na posiedzeniu Komisji Gospodarki Narodowej po konsultacji w środowisku energetyków w województwie bydgoskim. Tak często porównujemy różne nasze rozwiązania z rozwiązaniami stosowanymi w krajach Unii Europejskiej. Dobrze byłoby przeprowadzić takie porównanie również, jeżeli chodzi o ustawę „Prawo energetyczne”. Właśnie te kraje dzisiaj zrozumiały - co jest między innymi zapisane w raporcie Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy - iż rozwój gospodarczy musi iść w parze z rozwojem społecznym i że mitem jest to, iż najpierw musi się dokonać rozwój gospodarczy, a potem dopiero możemy myśleć o społecznych aspektach tego rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Dlatego też uważam, że koniecznie trzeba przyjąć te poprawki, które zostały zgłoszone przez senatora Rzemykowskiego, może też przez część Komisji Ochrony Środowiska, Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych. Myślę, że ta ustawa ma szansę spełnić wszystkie oczekiwania energetyki, a także Polaków. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Chciałem jeszcze przypomnieć paniom i panom senatorom o zapisywaniu się u sekretarza, który prowadzi listę mówców, bo jest mi potem trudno… Zaczynam od informacji, że lista mówców się wyczerpała, a państwo podnosicie ręce. Nie wiem, czy chodzi o pytania ad vocem, czy w ogóle o wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Zgodnie z art. 43 i w związku z art. 29 ust. 2 oraz art. 30 ust. 2 Regulaminu Senatu chciałem udzielić głosu przedstawicielowi rządu.</u>
          <u xml:id="u-208.4" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym i poselskim projektem ustawy, a upoważniony do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został podsekretarz stanu pan Józef Zajchowski.</u>
          <u xml:id="u-208.5" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Bardzo proszę, Panie Ministrze, o ustosunkowanie się do naszej debaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">W trakcie debaty przewijało się kilka problemów, które budziły wśród państwa kontrowersje. Można było odczytać, że kontrowersje dotyczyły relacji Wysokiej Izby i rządu, który był projektodawcą tej ustawy. Jeżeli państwo pozwolą, ustosunkuję się do tych kontrowersji, albo inaczej, postaram się przedstawić racje, które stały za takimi propozycjami, jakie znalazły się w projekcie uchwały, bo oczywiście o ostatecznym jej kształcie zdecyduje Wysoka Izba.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Może po kolei. Problem dostępu osób trzecich. Zaproponowane rozwiązanie jest konsekwencją przemian, jakie się projektuje i jakie zresztą już się dokonują w systemie zaopatrzenia w energię, czy w szczególności w elektroenergetyce. Jest to próba wprowadzenia elementu konkurencji do rynku, który, jak wszyscy doskonale wiemy, nie spełni nigdy warunków rynku doskonałej konkurencji, jeżeli takie warunki jakikolwiek rynek może w ogóle spełnić. Na pewno ten rynek, ten produkt, te usługi nie są przykładem na funkcjonowanie tak zwanej doskonałej konkurencji. Z drugiej strony, wszyscy chyba jesteśmy przekonani, bo tu specjalnie przekonywać nikogo nie trzeba, że każdy element konkurencji powoduje korzystne efekty dla ostatecznych odbiorców produktu usługi. To samo dotyczy produktu, jakim jest energia elektryczna. Zatem taka była idea, takie rozumowanie leżało u podstaw dopuszczenia osób trzecich.</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Oczywiście wiążą się z tym niebezpieczeństwa, o których państwo mówili, ale chciałbym zwrócić uwagę, że obok nich, ponieważ je doceniamy, mamy w projekcie ustawy szereg zabezpieczeń, które pozwolą nam, w razie nasilenia się niebezpieczeństw, wydłużyć proces. Proszę zwrócić uwagę, że jest wydłużony okres dochodzenia do pełnego korzystania z dopuszczenia osób trzecich. To jest pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-209.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Druga sprawa. Ta możliwość jest ograniczona tylko do tych, którzy korzystają z krajowych źródeł energii. Czyli zewnętrzna konkurencja jest ograniczona.</u>
          <u xml:id="u-209.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Następnym zabezpieczeniem proponowanego systemu ustawowego co do dopuszczenia osób trzecich jest to, że muszą gwarantować one tę samą jakość dostaw. Czyli, moim zdaniem - i to chciałem, kończąc ten fragment, przedstawić jako uzasadnienie tego projektu - dwie sprawy zdecydowały o tym. Po pierwsze, żeby w ten obszar wprowadzić ozdrowieńcze elementy konkurencji, po drugie jest wiele zabezpieczeń przeciwko ewentualnym, niekorzystnym efektom tego rozwiązania. To tyle, jeśli chodzi o kwestię dotyczącą dopuszczenia osób trzecich.</u>
          <u xml:id="u-209.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Jeżeli chodzi o sieci gazowe, to dopuszczenie osób trzecich będzie możliwe dopiero po reorganizacji gazownictwa. W tej chwili rząd nie zamierza tego przeprowadzić, musimy poczekać do czasu, kiedy zostanie utworzonych wiele organizacji gazownictwa, kiedy powstanie kilka podmiotów. Wtedy niebezpieczeństwa związane z monopolem zostaną pomniejszone.</u>
          <u xml:id="u-209.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Następny problem dotyczy relacji: rozwiązania ustawowe a ceny. Chciałbym państwa zapewnić, że żadnej relacji między wprowadzeniem tej ustawy a zmianami cen nie ma. Jeżeli zmiany cen energii będą musiały się dokonać, co będzie wynikało z naturalnych procesów ekonomicznych, stanie się tak niezależnie od tego czy ta ustawa będzie, czy nie. Ustawa ani nie przyspiesza tego, ani nie opóźnia. Jeżeli wprowadza elementy konkurencji, które mają iść w kierunku obniżenia kosztów, to powinna osłabić proces wzrostu cen, który byłby, gdyby system zarządzania energetyką pozostał na obecnym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-209.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Chciałbym również zwrócić uwagę na to, że czynnikiem, który będzie wpływać na nieuchronny wzrost cen - państwo o tym mówili - jest na przykład fakt, że trzeba doprowadzić poziom amortyzacji do rzeczywistych potrzeb, żeby odpowiadał zużyciu majątku, czego w tej chwili nie ma. Przed chwilą mówiliśmy o skutkach, które prowadziły do niekorzystnych zjawisk, jeżeli chodzi o odtwarzanie tego majątku. Czyli niezbędne są inwestycje zarówno w energetyce, u wytwórców energii, jak i w sieciach energetycznych. Potrzeby inwestycyjne muszą być pokryte przez odpowiedni wzrost cen, bez wymiany innych czynników. Raz jeszcze chciałbym podkreślić stwierdzenie, może nieco na wyrost, ale dające się uzasadnić, że wprowadzenie ustawy powinno osłabić wzrost cen.</u>
          <u xml:id="u-209.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Następny problem, budzący liczne kontrowersje, to utworzenie Urzędu Regulacji Energetyki. U podstaw rozumowania twórców ustawy, którzy nad nią pracowali w Sejmie, leżało przekonanie, że różne funkcje powinny spełniać różne podmioty. Czym innym jest funkcja właścicielska, czym innym funkcja regulacji, nazwijmy to, na poziomie rządowym, a czym innym jest funkcja regulacji na poziomie wykonania pewnych generalnych założeń polityki. Tak ten urząd został pomyślany, żeby spełniał funkcje w określonym znaczeniu technicznym. Uznano, że dla tej funkcji trzeba powołać oddzielny urząd z rozlicznymi odgałęzieniami terenowymi, w rzeczywistości nie będzie to tylko centrala. Jeśli chodzi o niedokładne zdefiniowanie, w jakich warunkach i kto odwołuje prezesa tego urzędu, to jest niedopatrzenie. Można je uznać za dziwne, zważywszy jak długo trwało opracowanie tego projektu, ale nie jest to kwestia o fundamentalnym znaczeniu.</u>
          <u xml:id="u-209.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">I jeszcze jedna, również kontrowersyjna, sprawa. Moim zdaniem, z punktu widzenia globalnego jest ona drugorzędna, ale była tu poruszana i w związku z tym chciałem na ten temat powiedzieć dwa słowa. Chodzi o ustanowienie płac w tym urzędzie.</u>
          <u xml:id="u-209.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Będąc członkiem Komisji Trójstronnej Rządu, Pracodawców i Związków Zawodowych, miesiąc temu zetknąłem się z podobną kwestią dotyczącą wynagrodzeń w Wyższym Urzędzie Górniczym. Muszą tam pracować ludzie o najwyższych kwalifikacjach górniczych. Mimo że jest to urząd państwowy budżetowy, to nie ma sposobu dobrania ludzi, którzy zechcieliby tam pracować, nie otrzymując płac równorzędnych. To muszą być górnicy o odpowiednich, wysokich kwalifikacjach i jeżeli nie dostaną takiej płacy, to nie będą pracować w tym urzędzie. To legło u podstaw tego rozumowania. Są takie instytucje, że mimo iż mają charakter budżetowy, to że względu na wymagania kwalifikacyjne płace muszą być porównywalne z tymi, z których będą oni pochodzić. I stąd się wzięło to rozwiązanie i nie jest to żadną tajemnicą. To jest kwestia popatrzenia na to, co już się w życiu zdarzało.</u>
          <u xml:id="u-209.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Rozumiem, że problemy związane z tym, czy ma to być przedsiębiorstwo użyteczności publicznej, czy nie, zostały rozwiązane. Twórcy ustawy uważali, że trzeba opisać, jakie warunki musi spełnić ten, który dostanie koncesję. To przesądza o tym, że on musi się zachowywać jak przedsiębiorstwo użyteczności publicznej. Rozumiem, że propozycje, które tutaj padły, tę rzecz wyjaśniły. Nie wydaje mi się, żeby trzeba było do tego wracać.</u>
          <u xml:id="u-209.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Wątpliwości budziła również kwestia zawarta w jednej z wprowadzanych poprawek, dotycząca Krajowej Dyspozycji Mocy. Rozwiązanie zbieżne z Krajową Dyspozycją Mocy, jak uczy doświadczenie, poza Polską jest jeszcze w jednym kraju czy też dwóch krajach Europy. W większości państw świata nie istnieje taka instytucja. Rząd proponuje, ażeby funkcje, które będzie ona spełniała, oraz różne jej elementy składowe, takie jak statut, status i funkcje, zostały opisane w rozporządzeniach będących pochodną tej ustawy, jeżeli zostanie ona przyjęta. Takie rozwiązanie przyjęliśmy. Przewiduje się, że ta instytucja będzie funkcjonować nadal, ale ze względów, o których mówiłem przed chwilą, rozwiązanie kwestii zostało przesunięte do aktów towarzyszących tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-209.14" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Padło szczegółowe pytanie dotyczące problemu płac w elektroenergetyce. W tej chwili nie mam ze sobą dokładnych informacji, ale średnia płaca w tym dziale wynosi około 1 tysiąc 500 złotych, przy średniej płacy w sektorze przedsiębiorstw około 1 tysiąc 100 złotych, czyli 11 starych milionów złotych. Takie są obecne relacje.</u>
          <u xml:id="u-209.15" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Kolejna kwestia, która budziła kontrowersje, to problem regionalnego zróżnicowania cen. Rozumowanie, które legło u podstaw zaproponowanego rozwiązania, żeby to zróżnicować regionalnie, wynikało z obserwacji faktów. Taka jest rzeczywistość, że koszty dostarczenia energii na przykład do Suwałk są inne, niż koszty dostarczenia energii jakiemuś podmiotowi w województwie katowickim czy nawet bliżej elektrowni. Taka jest rzeczywistość, prawda? Doświadczenie uczy, że wszelka próba zamykania oczu na realia i udawania, że są one inne, zawsze przynosi negatywne skutki. I stąd, koncepcja regionalnego zróżnicowania cen. Taka jest praktyka.</u>
          <u xml:id="u-209.16" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Wydaje się natomiast, że propozycje, które tutaj również padły, idą w dobrym kierunku. Chodzi o to, że skala tego zróżnicowania może być rozmaita. Podzielam opinie tych, którzy twierdzili, że należałoby chronić małych odbiorców, i tych indywidualnych, i tych zużywających energię do celów produkcyjnych. Więksi odbiorcy mogliby natomiast ponosić rzeczywiste koszty wynikające z cen przesyłu i pobierania energii z różnych źródeł. Jak powiadam, na pewno intencją rządu nie było doprowadzenie do cytowanych tutaj różnic w cenach energii. Rozwiązanie, które - powtarzam - idzie w kierunku zróżnicowania regionalnego cen dla większych odbiorców, ale ujednolicenia w skali kraju cen dla mniejszych odbiorców, wydaje się być do przyjęcia. Ono po prostu odpowiada na rzeczywistą sytuację.</u>
          <u xml:id="u-209.17" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">To już chyba wszystkie najważniejsze problemy, które były przedmiotem dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-209.18" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Zofia Kuratowska)</u>
          <u xml:id="u-209.19" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Jeszcze o jedno chciałbym prosić. Mianowicie, niektóre ze zgłoszonych poprawek naruszają, głównie w relacjach, przyjęte w ustawie budżetowej rozwiązania w zakresie finansowania gmin. Przerzucają koszty, które w obecnej ustawie budżetowej były finansowane przez gminy, na barki budżetu centralnego. Miałbym wielką prośbę do projektodawców i do Wysokiej Izby, ażeby wziąć pod uwagę to, że decyzje dotyczące tej ustawy, jeżeli zostałyby przyjęte zgodnie z przedstawionymi poprawkami, będą rzutowały na obecny budżet. Wymagałoby to zmian budżetowych, więc prosiłbym o uwzględnienie tego faktu. Prosiłbym o to, żeby z tych wniosków, które takie skutki powodują, zrezygnować. Dziękuję bardzo, za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Dziękuję, Panie Ministrze. Proszę, aby pan minister został na miejscu, bo na pewno będzie wiele do pana pytań.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Zdaje się, że pierwszy był pan senator Frączek. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#SenatorJózefFrączek">Panie Ministrze! Przekonał mnie pan do jednego, a mianowicie, że nie należy zamykać oczu na istniejącą rzeczywistość. A jest ona taka, że polski system energetyczny ma pewne nadwyżki mocy i jesteśmy w tej chwili eksporterem energii elektrycznej do Austrii i Szwajcarii. Jednocześnie, mimo że jeszcze nie ma urzędu regulacji energii, bo ustawa nie obowiązuje, według docenta Tadeusza Muszkieta, który wygłosił swój referat na seminarium, wydano już promesę na zakup od amerykańskiej elektrowni w Żarnowcu energii elektrycznej o mocy 1000 MW i zużycie gazu około 1,5 miliarda metrów sześciennych rocznie, a równocześnie wstrzymano budowę elektrowni Opole na węglu kamiennym. Podpisano też umowę ze Szwecją o kablu stałoprądowym o mocy 600 MW na import energii elektrycznej do Polski.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#SenatorJózefFrączek">Czy uważa pan, że tego typu polityka energetyczna, w momencie gdy istnieją znaczne nadwyżki mocy i jesteśmy eksporterem energii, a głównym źródłem energii pierwotnej jest węgiel kamienny, jest polityką trafną. Może ona jest trafna, ja nie wiem.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#SenatorJózefFrączek">Mam jeszcze jedną uwagę, jeśli pan pozwoli. Ma pan również rację, że tego typu rozwiązań, które zastosowano w Polsce, nie ma nigdzie indziej. Na świecie energetyka jest zorganizowana w tak zwane systemy koncernowe, którym, jak firmą Amoco Poland powiedziała na łamach „Rzeczpospolitej”, przyświeca idea jednego łańcucha. To znaczy, że wydobycie surowców pierwotnych, ich przetwarzanie, sprzedaż energii elektrycznej, jak również produkcja potrzebnych do tego urządzeń zamknięte są w ramach jednego koncernu. Wtedy ta dyspozycja mocy jest dyspozycją mocy koncernową. To natomiast jest rozwiązanie, tak zwane angielskie, w którym zdziesiątkowano, podzielono i rozszarpano cały system. Przyjęte w roku 1965 w Ameryce przyniosło totalną katastrofę — energia elektryczna została wówczas wyłączona na takiej…</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#komentarz">(Wicemarszałek Zofia Kuratowska: Panie Senatorze, bardzo proszę o pytania do pana ministra.)</u>
          <u xml:id="u-211.4" who="#SenatorJózefFrączek">… odległości, jak od Lizbony do Kijowa. Czy podziela pan te obawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Jeżeli pan minister pozwoli, to wolałabym, żeby pan odpowiadał w blokach po trzy pytania.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Józef Zajchowski: Dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">To może teraz odpowie pan od razu, ale potem bardzo proszę odpowiadać w blokach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Panie Senatorze! Ja nic nie wiem o wydaniu zgody czy promesy, która nie jest jeszcze decyzją, na zakup energii od elektrowni wykorzystującej gaz. Po prostu nie wiem, o takiej decyzji, więc trudno mi to skomentować. Sprawdzę.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Chciałbym tylko zwrócić uwagę, że jeżeli chodzi o nasz bilans energetyczny, to faktem jest, że w tej chwili mamy pewne nadwyżki mocy. Proszę jednak zwrócić uwagę - to zapewne pan, jako specjalista w tej dziedzinie, wie - że elektrownia w Opolu była ostatnią nową elektrownią w Polsce. My w tej chwili niczego nowego nie budujemy. Kwestia równowagi pomiędzy popytem a podażą niedługo się pojawi. Nawet jeżeli ta promesa została wydana, to problem ten dotyczy przyszłości, a nie czasu obecnego. Sądzę, że gdzieś w pierwszych latach XXI wieku w Polsce obecna nadwyżka mocy się skończy, a to jest kilka lat.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">I jeszcze jeden problem, o którym pan mówił, jeśli chodzi o elektrownię w Opolu. Jej budowa została wstrzymana, gdyż była to inwestycja centralna finansowana z budżetu. Nic natomiast nie stoi na przeszkodzie, jeżeli znajdą się środki na dalszą budowę tej elektrowni.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Jeśli chodzi o zagrożenia, o których pan mówił, rozumiem, że w sprawie organizacji i dyspozycji mocy nic nie zamierzamy, że tak powiem, zmienić w stosunku do aktualnego stanu rzeczy. Uważam, że nie ma zagrożeń zburzenia tego systemu, jaki funkcjonuje. Także nie podzielam obaw co do tego, że tu jest jakaś groźba. Ale to jest moja opinia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Teraz pan senator Komorowski. Później pani senator Łękawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#SenatorZbigniewKomorowski">Panie Ministrze, mam dwa pytania.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#SenatorZbigniewKomorowski">Pierwsze, czy zgodzi się pan z tym, co do tej pory funkcjonuje, że poprzez monopolistyczne kształtowanie cen, a konkretnie zawyżanie cen energii, i poprzez sztuczne zaniżanie kosztów, chodzi mi głównie o koszty amortyzacji - które, jak już powiedziałem, w okresie od 1990 do 1996 nie zarabiały na odtworzenie tego majątku, a praktycznie rzecz biorąc, ten wypracowany przez cały naród majątek nie miał szans odtworzenia w związku z zaniżoną amortyzacją - kreowano sztuczne zyski? A co za tym idzie, elektrownie miały, że tak powiem, niezasłużone dochody, których większość wypłacały pracownikom, kreując zbyt wysokie płace, Panie Ministrze. To jest pierwsze moje pytanie.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#SenatorZbigniewKomorowski">Drugie pytanie idzie w takim kierunku, czy ta ustawa naprawdę zapewnia ustawowo obowiązek zapisany w art. 7 w pkt. 4, że przedsiębiorstwa energetyczne mają obowiązek zapewnić realizację i finansowanie w całości budowy i rozbudowy sieci, w tym przyłączeń odbiorców? Na to do tej pory nie było w naszej gospodarce miejsca. Dzisiaj, o czym pan minister doskonale wie, jeżeli jakiekolwiek przedsiębiorstwo czy jakakolwiek firma chce mieć energię, to musi wybudować na swój koszt przyłącza i darować je energetyce, nic za to nie otrzymując w zamian. Panowie proponujecie, że to ma być ustawowy obowiązek, ale — jak sprytnie tutaj zapisano — pod warunkiem, i podajecie tu warunki, które będą zależały od was. W art. 9 te warunki podajecie, Panie Ministrze. Będą one polegały na tym, że jeżeli ktoś pójdzie do zakładu energetycznego, to mu się powie tak: my to mamy zapisane, ale są takie warunki, które ustawowo określa pan minister, a nie ustawa. W związku z tym znowu, proszę pana, inwestorzy, którzy będą chcieli dostać od was energię, będą zmuszeni pokrywać nakłady, pomimo że w ustawie jest zapis mówiący, że to jest dogodność. Jest to po prostu wyprowadzenie w pole, mówiąc krótko: oszukańcze wyprowadzenie w pole, proszę pana, odbiorców energii. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Pani senator Łękawa, bardzo proszę. Później Senator Chorąży.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#SenatorBarbaraŁękawa">Panie Ministrze, czy nowe prawo energetyczne, przy rozbieżności interesów różnych podmiotów, nie zagrozi realizacji programu rządowego opracowanego dla Górnego Śląska? To jest jedno pytanie.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#SenatorBarbaraŁękawa">I drugie pytanie. Jaką podwyżkę energii przeciętny klient potrafi wytrzymać? Czy były robione symulacje, które wzięły pod uwagę możliwości finansowe społeczeństwa? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Pan Senator Chorąży, a później będziemy prosić o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#SenatorJerzyChorąży">Panie Ministrze, prosiłbym o dokładniejsze sprecyzowanie, jakie będą wzajemne relacje pomiędzy Urzędem Regulacji Energetyki a Krajową Dyspozycją Mocy? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Poprosimy o odpowiedź na pytania trzech osób.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Podzielam opinię pana senatora co do tego, że istniała nieprawidłowość, o której pan mówił. Da się jednak w jakiś sposób uzasadnić to, skąd były niskie odpisy amortyzacyjne na początku lat 90 - zresztą i dotychczas odpisy amortyzacyjne nie odpowiadają w pełni wielkości odtworzenia. Gdyby pozwolić na odpisy amortyzacyjne zgodne z regułami sztuki, niewątpliwie stanowiłyby one dodatkowy element wzrostu kosztów w systemie, co doprowadziłoby do jeszcze większego wzrostu cen. Ale, jeżeli ceny energii rosły, a koszty były źle liczone, bo ich nie wliczano, to pojawiła się ta nadwyżka, która rzeczywiście została wykorzystana. Podzielam opinię pana, że stworzyło to warunki do przejedzenia części majątku. Tak to można powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Komorowski: Tak, to chciałem usłyszeć, Panie Ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Warunki zostały po temu stworzone, tu nie było przymusu.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Komorowski: Niezasłużonego przejedzenia.)</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">No tak. Nie było przymusu, ale warunki zostały stworzone, z czego…</u>
          <u xml:id="u-221.5" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Komorowski: Ale, czy panowie coś zmienili?)</u>
          <u xml:id="u-221.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Przepraszam, jedyną drogą zmian jest urealnianie amortyzacji. W momencie, kiedy urealniam amortyzację, rosną koszty i tworzy się mniejsza różnica pomiędzy ceną a kosztami. W związku z tym możliwości przejadania nikną. Fundusz amortyzacyjny, jak wiadomo, może być wykorzystany tylko na cele odtworzeniowe, czyli to jest droga uniknięcia tego.</u>
          <u xml:id="u-221.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">W tej kwestii, o której pan był uprzejmy mówić, mianowicie, że tu istnieje takie niebezpieczeństwo, iż przy pomocy zarządzeń wykonawczych do ustawy zniweczony zostanie ten efekt, że za doprowadzenie energii do odbiorcy odpowiadają sieci energetyczne. Jak rozumiem ten zapis, to te zarządzenia wykonawcze muszą wzmacniać pozycję odbiorcy, a nie pozycję inwestora. Tylko w takim kierunku może to iść, bo inaczej nie będzie funkcjonować. Ja rozumiem, że w takim kierunku pójdą te rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-221.8" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Komorowski: Ale to nie wynika z zapisów, Panie Ministrze.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Bardzo proszę panów o niepolemizowanie w tej chwili.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Proszę o krótkie pytania i krótkie odpowiedzi, o ile można.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Jeżeli chodzi o pozostałe dwa pytania, to zacznę od ostatniego. Patrząc na relacje wzrostu cen energii, wzrostu wszystkich innych produktów i wzrostu płac, chyba łatwo zauważyć, że mimo wzrostu cen energii relacje pomiędzy cenami energii a płacami się nie pogarszają. Przynajmniej w ostatnich latach zostały złagodzone pierwotne zamiary, co do szybkiego dochodzenia w cenach energii do tak zwanych cen światowych. I zgadzam się z tym, że taka światowa cena energii nie istnieje, bo w krajach zachodnioeuropejskich też są one różne. Moim zdaniem, u nas zmiany cen energii nie wyprzedzają jak dotychczas wzrostu plac. Można powiedzieć, że ten element społecznego odczucia i wpływu zmian cen na koszty utrzymania itd., jest uwzględniany w polityce. Zresztą podobnie w roku bieżącym. Proszę zwrócić uwagę, że mamy co prawda istotny wzrost energii na początku roku, ale on jest niższy od zakładanego wzrostu płac. Taka jest odpowiedź na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Czy te nowe rozwiązania mogą zagrozić kontraktowi dla Śląska? Prawdę mówiąc, ja tu nie widzę zagrożeń. Bo jak mogłyby one powstać? Śląsk jest w komfortowej sytuacji, jeżeli chodzi o efekt zróżnicowania regionalnego cen. Nie widzę powodów, dla których byłoby to groźne. Ze względu na bliskość źródeł zaopatrzenia i rozmieszczenie, elektrownie śląskie, patrząc na koszty wytwarzania, mają w stosunku do innych bardziej komfortową sytuację, bo niższe są koszty transportu węgla do nich. Nie widzę tu więc pogorszenia warunków, sytuacji tego typu, że elektrownie śląskie nie będą mogły sprzedawać energii, bo gdzie indziej będą ją taniej wytwarzać. Mówimy o elektrowniach węglowych. Nie ma więc takiego niebezpieczeństwa. Prawdę mówiąc, ja nie podzielam tych obaw. Nie widzę w ustawie elementów, które mogłyby wpłynąć niekorzystnie na sytuację śląskich przedsiębiorstw, zarówno elektroenergetycznych, jak i innych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Jeszcze chyba na pytanie senatora Chorążego nie było odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Przepraszam, rzeczywiście. Przepraszam najmocniej, nie zanotowałem sobie. Czy mógłbym poprosić o powtórzenie pytania?</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#komentarz">(Senator Jerzy Chorąży: Ja prosiłem o dokładniejsze sprecyzowanie wzajemnych relacji…)</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Tak, już rozumiem, już wiem, dlaczego nie odpowiedziałem. Za pozwoleniem pana senatora i pani marszałek, chciałbym prosić, by na to pytanie zechciał odpowiedzieć pan Bicki, szef PSE. Ja po prostu…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Proszę bardzo z miejsca, jeśli pan będzie łaskaw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#PrezesIzbyGospodarczejEnergetykiiOchronyŚrodowiskaZbigniewBicki">Pani Marszałek, Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#PrezesIzbyGospodarczejEnergetykiiOchronyŚrodowiskaZbigniewBicki">Dyspozycja mocy istnieje i będzie istniała. Jej funkcje rozciągają się na szereg podmiotów gospodarczych i dlatego trudno zapisać w pojedynczym zdaniu, że jeden podmiot gospodarczy obejmuje całą tę działalność. Funkcje dyspozycji mocy są dzisiaj na dobrą sprawę realizowane przez co najmniej 34 podmioty gospodarcze, a w przyszłości, być może, jeśli to będzie podzielone, nawet przez większą ich liczbę. W związku z tym wydaje się, że niecelowe byłoby eksponowanie jej jako podmiotu gospodarczego. Przewidujemy natomiast, że w koncesjach na poszczególną działalność gospodarczą ta sprawa będzie bardzo szczegółowo rozpisana i opracowana.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#PrezesIzbyGospodarczejEnergetykiiOchronyŚrodowiskaZbigniewBicki">Tu od razu pojawia się problem wzajemnych stosunków. Urząd Regulacji Energetyki będzie dawał koncesje. Tak więc będzie miał prawo, w związku z polityką energetyczną ustalaną przez rząd i ministra gospodarki, nadać właściwe koncesje podmiotom gospodarczym, jeśli chodzi o tak zwany obszar systemowy dla Polskich Sieci Elektroenergetycznych i obszar lokalny dla zakładów dystrybucyjnych. W koncesjach będzie to bardzo precyzyjnie rozstrzygnięte, urząd zaś będzie egzekwował przestrzeganie zawartych w nich warunków. Będzie również szczegółowo przewidziane postępowanie w przypadku sytuacji kryzysowych, bo to budzi najczęściej obawy, czyli jakiejś totalnej awarii czy niebilansowania się energii. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Chcę tylko powiedzieć panu ministrowi, że odstąpiłam od regulaminu, bo na pytania powinni odpowiadać sekretarze i podsekretarze stanu. Zgodziłam się na to, ponieważ ta ustawa budzi tak dużo wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Józef Zajchowski: Najmocniej przepraszam.)</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Po raz drugi chciał zabrać głos senator Frączek, a ja mam tu jeszcze na liście senatorów zapisanych do zabrania głosu po raz pierwszy.</u>
          <u xml:id="u-228.4" who="#komentarz">(Senator Józef Frączek: Ja również w sprawie KDM, Panie Ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-228.5" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Bardzo przepraszam, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-228.6" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">W tej chwili chciałam prosić o zabranie głosu senatora Kochanowskiego. Następne pytanie zada senator Strażewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#SenatorStanisławKochanowski">Dziękuję, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#SenatorStanisławKochanowski">Mam tylko jeszcze jedno krótkie pytanie. Powiedział pan, Panie Ministrze, że jest zasadne zróżnicowanie cen energii dla dużych odbiorców, jak rozumiem, przedsiębiorstw i zakładów pracy. Czy nie obawia się pan, jako przedstawiciel rządu, że takie zróżnicowanie spowoduje pogłębienie dysproporcji między regionami bardziej i mniej uprzemysłowionymi? Lokalizacja dużych przedsiębiorstw, zatrudniających dużo ludzi, produkujących znaczną ilość produktów, towarów przesunie się bowiem głównie w tym kierunku, gdzie będzie blisko do źródeł energii. Myślę, że z taką możliwością należy się liczyć. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Pan senator Strażewicz, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#SenatorWacławStrażewicz">Dziękuję, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#SenatorWacławStrażewicz">Chciałbym zadać pytanie bliźniacze względem wygłoszonego przez senatora Kochanowskiego. Panie Ministrze, jestem reprezentantem województwa suwalskiego, jednego z biedniejszych w Polsce, z czterdziestą szóstą średnią płacą, z jednym z wyższych wskaźników bezrobocia. Z zadowoleniem przyjmuję deklarację, czy jakby zgodę resortu na to, żeby jednak nie różnicować cen energii, jeśli chodzi o gospodarstwa domowe. Ale istnieje obawa, i prosiłbym pana ministra o odpowiedź, czy podmioty handlujące energią nie będą próbowały sobie powetować tych strat właśnie na podmiotach gospodarczych, sprzedając im ją odpowiednio drożej? Czy koszt energii, będący kosztem produkcji, nie będzie powodował, że właśnie na tych terenach, gdzie każde miejsce pracy, każde stanowisko jest bezcenne, zakłady pracy będą po prostu upadać? Oczywiście, to wiąże się z określonym mechanizmem ekonomicznym w tym właśnie spauperyzowanym województwie, czy w ogóle w tego typu regionach. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Pan senator Działocha. Niech będzie ta trójka senatorów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Pani Marszałek, Panie Ministrze, oto co mówią dwie ustawy określające przedsiębiorstwa użyteczności publicznej. Jedna, czyli ustawa o przedsiębiorstwach państwowych, mówi, że przedsiębiorstwa użyteczności publicznej mogą być dotowane. Jest tu nawet mowa o formie obligatoryjnej, mianowicie, że organ założycielski - to się odnosi oczywiście do przedsiębiorstwa państwowego - ma obowiązek dotowania działalności przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, którego działalność jest nierentowna, ale konieczna ze względu na zaspokajanie potrzeb. Inna ustawa, obowiązujące prawo upadłościowe, ze zmianami z okresu przedwojennego, zakazuje postępowania upadłościowego względem przedsiębiorstw użyteczności publicznej. Są to dwa instrumenty ochrony tego, co jest zadaniem przedsiębiorstw użyteczności publicznej. Mianowicie, mają one na celu bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności, jeśli chodzi o wytwarzanie towarów i świadczenie usług w określonych, społecznie ważnych dziedzinach życia.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Pytanie moje jest takie: czy ta ustawa, tak jak została napisana, bez tej formuły, że przedsiębiorstwa energetyczne są przedsiębiorstwami użyteczności publicznej, pozwala na dotowanie przedsiębiorstw energetycznych w sytuacji, gdy ich stan będzie tego wymagał? To oczywiście kłóci się trochę z zasadą konkurencji, rentowności. Ale przedsiębiorstwa użyteczności publicznej mają być, między innymi, w ten sposób chronione, że w pewnych sytuacjach będą dotowane przez państwo. Czy obecna ustawa, jeżeli nie użyje się w niej formuły „przedsiębiorstwo użyteczności publicznej”, stwarza takie gwarancje bezpieczeństwa publicznego?</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Pan na początku swojej wypowiedzi bardzo ogólnie zdeklarował się w sporze, czy ustawa bez tej formuły jest wystarczająca, czy też, jak się proponuje w poprawkach, należałoby ją wprowadzić. Wprowadzenie tej formuły będzie miało pewne konsekwencje. I proszę się nie dziwić tym obawom. My wszyscy trochę się obawiamy niewidzialnej ręki wolnego rynku. To jest ta invisible hand of the market Adama Smitha z jego dzieła „Studia nad źródłami bogactwa narodu”. No ale można by od razu powiedzieć, że sami tego chcieliśmy: sam tego chciałeś, Grzegorzu Dyndało, chciałeś gospodarki wolnorynkowej. Co więcej, podpisując Europejską Kartę Energetyki, deklarowaliśmy się, że będziemy kształtować ceny w tym sektorze zgodnie z zasadami wolnego rynku. Więc jak to właściwie jest, Panie Ministrze? Chronić tę ustawę w takiej formie, w jakiej została skonstruowana, bez klauzuli o przedsiębiorstwie energetycznym jako przedsiębiorstwie użyteczności publicznej, czy też ją wprowadzić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Dziękuję bardzo, bo już pan senator zadał to pytanie. To była cała seria pytań.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Panie Ministrze, bardzo proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Dwa pierwsze pytania krążyły właściwie wokół tego samego tematu, to znaczy, na ile zróżnicowanie cen może wpłynąć na lokalizację i ewentualnie utrwalenie niekorzystnego rozmieszczenia działalności gospodarczej w Polsce, jaki mamy w tej chwili, przynajmniej w pewnym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Gdyby popatrzeć na ów proces statycznie, to niewątpliwie można powiedzieć, że jeżeli cena energii elektrycznej w Suwalskiem będzie dla odbiorców przemysłowych wyższa niż w Warszawskiem, to wiadomo, że przedsięwzięcia, w których energia elektryczna będzie stanowić istotny element kosztów, nie będą lokalizowane w Suwalskiem, tylko raczej będą szły w kierunku województwa warszawskiego. I tak jest w statycznym układzie. A popatrzmy teraz na układ dynamiczny. Każdy produkt można wytwarzać różnymi technologiami. Są technologie bardziej energooszczędne i bardziej energochłonne dla tego samego produktu. I jeżeli będzie zróżnicowanie cen, to może być tak, że nie wystąpi zjawisko, o którym mówiłem, dlatego że zaczną w Suwalskiem być stosowane technologie bardziej energooszczędne, tak? Efekt końcowy będzie następujący, iż powstanie taki sam produkt przy pomocy innych technologii. Taka przecież była reakcja świata na rewolucję w cenach ropy. Cały postęp technologiczny poszedł w kierunku oszczędności energii. Tu akurat mamy podobny przypadek. Warunki się zmieniają, są zróżnicowane, w jednym miejscu energia jest droższa, więc mogą tam być stosowane takie, a nie inne technologie. To oznacza, że inwestowanie na terenach, gdzie będą wyższe ceny energii, wcale nie będzie mniejsze. Jest więc sposób na uniknięcie tego zjawiska.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Rozumiem, że w Suwałkach nie powstaną od razu elektrownie, ale być może producenci zaczną troszkę przesuwać źródła energii, tam gdzie istnieje zapotrzebowanie, nieprawdaż? Wtedy zmniejszy się różnica między cenami, bo będą niższe koszty transportu. Więc to jest również proces dynamiczny. Oczywiście on się nie pojawi za rok czy dwa, ale gdy ten system będzie dłużej funkcjonował, będą miały miejsce takie zdarzenia. W związku z tym chciałbym panów przekonać, że zróżnicowanie cen energii, którego uzasadnienie starałem się przedtem podać, nie musi spowodować negatywnych skutków zmierzających do utrwalania zacofania na terenach niedochodzących aktualnie do krajowej przeciętnej.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Jeżeli chodzi o pytanie pana senatora Działochy, to wprawdzie w tej chwili nie potrafię zacytować odpowiedniego artykułu, ale mogę stwierdzić, iż ta ustawa mówi, że jeśli koszty funkcjonowania przedsiębiorstwa są wyższe niż cena, to zapewnia się gwarancję pokrycia różnicy z budżetu. Nie jestem prawnikiem, ale tak odczytałem sens rozwiązania, które znajduje się w ustawie. Jest możliwość dofinansowania i chronienia przed upadkiem przedsiębiorstw elektroenergetycznych. I to wszystko, co mogę powiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Proszę o zabranie głosu pana senatora Kwiatkowskiego, następnym mówcą będzie pan senator Ceberek, a później będzie jeszcze drugie pytanie pana senatora.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Proszę bardzo, senator Kwiatkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#SenatorMarianKwiatkowski">Panie Ministrze, Zakład Energetyczny „Zamość” działa w trzech województwach: chełmskim, przemyskim i zamojskim. Proces transformacji gospodarczej w energetyce, zmierzający do urynkowienia obrotu energią elektryczną, stworzył od początku 1995 r. dla Zamościa trudną sytuację ekonomiczną. Wprowadzenie hurtowej ceny na energię, a także opłat dodatkowych za przesył i tranzyt spowodowało, że energia w tym rejonie jest najdroższa w kraju. Dlaczego? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Bardzo proszę, pan senator Ceberek zada pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#SenatorStanisławCeberek">Panie Ministrze, słuchając tego, co się proponuje, dochodzę do wniosku, że dotychczas system cen i pozyskiwania energii elektrycznej w Polsce był właściwy, ponieważ obciążał równo wszystkich, każdy podmiot czy gospodarstwo indywidualne. I po dokonaniu niewielkiej poprawy tego systemu, likwidacji PSE, byłby on jednym z najbardziej sprawnych systemów w Europie i na świecie. Konkurencja, na przykład w rolnictwie przy likwidacji spółdzielczości, doprowadziła do tego, że choć miała być konkurencją pośredników, to zmieniła się w ich zmowę i między innymi z tego tytułu mamy zlikwidowanych 200 tysięcy gospodarstw. Chciałbym prosić, żeby pan mi bardziej przybliżył kwestię tej konkurencyjności. Elektrownie w Polsce działają przeważnie na węglu, zbudowana elektrownia w Katowicach i istniejąca już w Ostrołęce, prąd będzie cenny… Chciałbym wiedzieć, ile ja, jako obywatel wsi, to znaczy jako ten uwieszony już na końcu owej linii, zyskam na tej konkurencji? Czy to nie jest koniec mojej żarówki i przejście na kaganek? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Pan senator Woźny będzie trzecią osobą zadającą pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#SenatorGrzegorzWoźny">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#SenatorGrzegorzWoźny">Panie Ministrze! Dekapitalizacja majątku w sektorze energetyki jest wysoka, była o tym mowa. Odnosi się to także oczywiście do sieci wiejskiej. Jej budowa wymaga dużych nakładów finansowych, środków, których energetyka nie ma. Niskie ceny w przeszłości nie pozwoliły na zgromadzenie niezbędnych środków. Podwyżki cen, niższe od inflacji, również nie pozwalają na wygospodarowanie środków na reelektryfikację. Jest to poważny problem. W środowiskach wiejskich, słabo zurbanizowanych, częste są wyłączenia energii, spadki napięcia. Chciałbym zapytać, jakie zmiany nastąpią w zakresie reelektryfikacji pod rządami nowej ustaw?</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#SenatorGrzegorzWoźny">I drugie, bardzo krótkie, pytanie. Panie Ministrze, który z resortów, po zreformowaniu centrum administracyjnego, będzie nadzorował prywatyzację sektora energetyki: resort skarbu państwa kierowany przez pana ministra Pietrewicza, czy resort gospodarki kierowany przez pana ministra Kaczmarka?</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Józef Zajchowski: Resort skarbu państwa, od razu odpowiadam.)</u>
          <u xml:id="u-241.4" who="#SenatorGrzegorzWoźny">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Bardzo proszę o odpowiedź na te pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Prawdę mówiąc, nie potrafię odpowiedzieć na pytanie pana senatora Kwiatkowskiego, musiałbym znać wszystkie szczegóły. Przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Jeśli natomiast chodzi o pytanie, które był uprzejmy zadać pan senator Ceberek, na temat ewentualnych skutków, rozumiem cenowych, wprowadzenia nowych regulacji, to chciałbym powtórzyć to, co mówiłem na początku. Wydaje się, chyba tak naprawdę jest, że nie ma bezpośredniego związku między regulacjami ustawowymi a zmianami cen. Innymi słowy, samo wprowadzenie ustawy żadnych ruchów cenowych nie spowoduje. Gdyby ustawa pojutrze weszła w życie, to na ruch cen nie będzie mieć żadnego wpływu. Nic tam się nie mówi o tym, że coś trzeba zrobić z cenami.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Wejście w życie ustawy zapoczątkuje w gospodarce pewien proces, który powinien powodować obniżenie kosztów wytwarzania energii, ponieważ będzie następowała eliminacja najdroższych producentów. Nie mówię, że nastąpi całkowite wyrzucenie ich z sieci, będzie się tylko najpierw korzystać z producentów najtańszych, a dopiero, w ostateczności, z tych najdroższych. To jest mechanizm, który powstrzymuje wzrost cen. Funkcjonowanie Urzędu Regulacji Energetyki, który ma szczegółowo badać zasadność proponowanych cen, również daje pewną gwarancję, że nie będą one dowolnie kształtowane. Ponieważ będzie to indywidualna sprawa, każdy przypadek będzie rozpatrywany indywidualnie. Nie będzie rozwiązań typu, przepraszam za kolokwializm, „kotlet raz”, tylko to będzie proces, który zracjonalizuje ruchy cen. Elementy konkurencji, które się tu wprowadza, również powinny hamować wzrost cen.</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Staram się pokazać mechanizmy, które będą korzystnie, z punktu widzenia konsumenta, oddziaływać na ruchy cen. Na ogół wszyscy zgadzają się, że wprowadzenie elementów konkurencji nie powoduje wzrostu cen, a raczej ich obniżenie. Trudno mi się zgodzić z sugestiami pana, że samo uruchomienie konkurencji powoduje wzrost cen.</u>
          <u xml:id="u-243.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Ostatnia sprawa. Wprowadzenie ustawy niewątpliwie będzie jednym z elementów porządkujących, racjonalizujących funkcjonowanie całego systemu elektroenergetycznego. Jeżeli tak jest, to przez racjonalizowanie systemu stworzone zostaną prawidłowe źródła jego finansowania i zasilania. W długim czasie powinno to sprzyjać rozwojowi wszystkich elementów elektroenergetyki. Doprowadzenie do poprawnych relacji ekonomicznych i do poprawnych rozwiązań organizacyjnych oraz zapewnienie trwałości tych reguł powinno przyciągać inwestorów, takie jest przekonanie rządu, do tego obszaru pewnych i trwałych dochodów. Może nie bardzo wysokich, ale za to pewnych, co jest ważne dla określonych inwestorów. A w tym upatrywałbym możliwość rekonstrukcji, modernizacji i dalszego rozwoju przedsiębiorstw wytwarzających i przesyłających energię, a zatem i modernizacji sieci.</u>
          <u xml:id="u-243.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Tak widzę mechanizm, który zostanie uruchomiony przez tę ustawę, ale i przez inne rozwiązania. Ustawa przecież nie rozwiązuje wszystkiego w kwestiach rozwoju energetyki, reguluje pewien fragment, prowadząc do racjonalnego, moim zdaniem, zdaniem rządu, układu w tym obszarze, daje szansę na długi, spokojny wzrost, a zatem również na przyciąganie kapitału i rozwiązywanie problemów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Teraz jeszcze drugie pytanie, senator Frączek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#SenatorJózefFrączek">Panie Ministrze! Na początek mała deklaracja. Mam tylko jedno pytanie, bez względu na odpowiedź, jaka padnie. To pytanie jest natury etycznej. Czy możemy wyrobić sobie obiektywną opinię na temat roli Krajowej Dyspozycji Mocy, posiłkując się opiniami osoby prawnej, w której ekonomicznym interesie leży chęć zachowania KDM w swojej strukturze? Mam tutaj na myśli prezesa Polskich Sieci Energetycznych, jako osobę prawną. Czy opinie o tym, jaka powinna być rola Krajowej Dyspozycji Mocy, wypowiadane przez ten podmiot prawny, są dla nas obiektywne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Może niech pan od razu odpowie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Nie potrafię panu odpowiedzieć. Sądzę, że każda wypowiedź dowolnego człowieka, na każdy temat, zwiera w sobie element subiektywny. Każdy ma jakiś pogląd na tę kwestię. Poprosiłem pana Bickiego o odpowiedź na to pytanie, ponieważ nie jestem, jak łatwo się domyślić, specjalistą w tej dziedzinie i nie chciałem naprędce formułować opinii. Mogę panu odpowiedzieć, że nie sądzę, aby kiedykolwiek jakakolwiek odpowiedź na jakikolwiek temat była obiektywna. Zawsze będzie zabarwiona subiektywnie i wydaje mi się, że to jest rzecz normalna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Pan senator Chorąży miał jeszcze drugie pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#SenatorJerzyChorąży">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#SenatorJerzyChorąży">Panie Ministrze! Z dotychczasowych pana wypowiedzi wynika, że żaden z podmiotów zarządzających polską energetyką nie zostanie ani zlikwidowany, ani liczebnie ograniczony. W związku z tym chciałbym wiedzieć, o ile wzrosną koszty administrowania polską energetyką, czy nie będzie to miało wpływu na ceny? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Rozumiem, że sugestia zawarta w tym pytaniu bierze swój początek również z powołania Urzędu Regulacji Energetyki. Jakby nie liczyć, i nie ma co ukrywać, muszą być jakieś koszty funkcjonowania tego urzędu. Nie wiem w tej chwili, jakie, bo nie są znane szczegóły organizacyjne i wszystkie inne elementy. Nie potrafię na razie odpowiedzieć. Bezpośrednio te koszty nie wpłyną na ceny energii, dlatego że koszty funkcjonowania urzędu poniesiemy my, podatnicy. Nie ma to bezpośredniego związku z cenami energii. Jeżeli natomiast patrzeć globalnie, to staje się oczywiste, że funkcjonowanie każdego nowego urzędu, każdej nowej instytucji w jakiś sposób, gdzieś się odbija na cenach. Inaczej mówiąc, ci, którzy będą korzystać z usług urzędu, nie będą ich wliczać w swoje koszty. Zatem nie ma tu bezpośredniego związku, ale pośredni, oczywiście, jest.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Zatrudnienie dodatkowej liczby ludzi, większej niż obecnie pracuje w tych strukturach, spowoduje odpowiedni wzrost kosztów, ale to jest tylko jeden z przykładów, jak się państwo na pewno zorientowali. Gospodarka rynkowa, uruchomienie konkurencji spowoduje korzystne efekty. Żeby te mechanizmy funkcjonowały, muszą jednak, niestety, powstawać pewne urzędy. Powstał Urząd Antymonopolowy, którego kiedyś, za czasów gospodarki planowej, nie było. Możemy wskazać jeszcze kilka nowo powstałych urzędów. Giełdy też nie było, a obecnie jest i społeczeństwo ponosi jakieś koszty z tego tytułu.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#komentarz">(Senator Jerzy Chorąży: Czy można?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#SenatorJerzyChorąży">Przyzna pan jednak, Panie Ministrze, że powołanie Urzędu Regulacji Energetyki będzie miało wpływ na wzrost kosztów energii?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Bezpośrednio nie. Gdyby jej wytwórcy płacili za usługi tego urzędu, wtedy musieliby to sobie wliczyć we własne koszty i byłby bezpośredni wpływ na koszty energii, a więc i na ceny. Nie będą jednak płacić za te usługi, w związku z tym bezpośredniego wpływu nie ma. Pośredni istnieje z uwagi na to, że trzeba będzie w kraju zapłacić ileś tam dodatkowych miliardów złotych za utrzymanie urzędu i w końcu, można powiedzieć, że jakoś to wpłynie na ceny, choć w niedostrzegalnym stopniu. Można dowieść, że taki związek istnieje, ale nie bezpośredni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Bardzo proszę, pan senator Kienig.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#SenatorEdwardKienig">Dziękuję uprzejmie, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#SenatorEdwardKienig">Panie Ministrze, chodzi o rozdział 3, dotyczący polityki energetycznej państwa oczywiście. Art. 12 stanowi, że naczelnym organem administracji rządowej, właściwym w sprawach polityki energetycznej, jest minister gospodarki. Na wstępie zrozumiałem, że pan minister bardzo elastycznie odnosi się do konkretnych poprawek poszczególnych komisji. W związku z tym mam pytanie, czy za względu na zapis w art. 12 jest zasadne, żeby prezes URE był ministrem gospodarki? Uprzejmie bym prosił o odpowiedź. Tak lub nie, króciutko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">To jest kwestia prawna, ja po prostu nie wiem. Tylu prawników już na to dotychczas patrzyło, że sprawa powinna być rozstrzygnięta. Nie wiem, po prostu nie mam stanowiska w tej kwestii. Sądzę, że to jest poprawne, ale to wszystko, co mogę powiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Proszę, pan senator Kwiatkowski, potem pan senator Rewaj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#SenatorMarianKwiatkowski">Panie Ministrze, pan mi nie odpowiedział, powiedział pan tylko, że to trudne pytanie. Ale ja panu ministrowi powiem, że sytuacja odbiorców energii też jest trudna, płacą teraz więcej niż kiedykolwiek. Uważam, że pan minister mógłby odpowiedzieć nie tylko mnie jednemu, ale i Wysokiej Izbie, później, na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Józef Zajchowski: Dobrze, oczywiście.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Pan senator Rewaj, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#SenatorTadeuszRewaj">Panie Ministrze, w trosce o to, żeby z tej izby wychodziły jednoznaczne informacje, żeby nie było przekłamań, proszę o wyraźne stwierdzenie, czy na podstawie tej ustawy można powiedzieć, że otwiera ona obcym inwestorom wejście do sieci energetycznej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiJózefZajchowski">Nie, ta ustawa w ogóle nie dotyczy tej kwestii. To znaczy, nic nie mówi o tym, czy obcy kapitał może, czy też nie może być dopuszczony nie tylko do sieci, ale w ogóle do energetyki. Ustawa mówi o zasadach funkcjonowania przedsiębiorstw energetycznych w Polsce, to wszystko. Każdy, kto będzie funkcjonował w tym obszarze, musi jej podlegać. Nie mówi ona natomiast nic na temat problemu prywatyzacji czy nie prywatyzacji, dostępu czy braku dostępu dla obcego kapitału. To nie jest materią tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Jeszcze pan senator Ceberek. Zbliżamy się chyba do końca tej fazy obrad, jaką jest zadawanie pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#SenatorStanisławCeberek">Panie Ministrze, właściwie to nie chcę zadawać pytania. Chcę tylko to, co pan mi odpowiedział, przez analogię porównać z taką rzeczą: Chrystus został uznany przez Piłata za niewinnego; Piłat umył ręce i przekazał go oprawcom żydowskim. Nie wiem teraz, czy to Piłat był winien, czy Żydzi. Ale wyrok został wykonany. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Dziękuję bardzo. Myślę, że to nie było pytanie, zgodnie zresztą z tym, co pan senator powiedział, lecz uwaga. Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Ponieważ w trakcie debaty nad ustawą zostały zgłoszone nowe wnioski, zgodnie z art. 45 ust. 2 Regulaminu Senatu proszę Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, Komisję Gospodarki Narodowej i Komisję Ochrony Środowiska…</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Romaszewski: I komisję samorządu.)</u>
          <u xml:id="u-265.4" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">… tak, także Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej o ustosunkowanie się do przedstawionych w trakcie debaty wniosków i przygotowanie ich do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-265.5" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Zgodnie z wcześniejszą zapowiedzią głosowanie w sprawie ustawy „Prawo energetyczne” odbędzie się pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-265.6" who="#komentarz">(Senator Zdzisław Jarmużek: Czy można jeszcze, Pani Marszałek?)</u>
          <u xml:id="u-265.7" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Wniosek formalny, Panie Senatorze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#SenatorZdzisławJarmużek">Tak jest. Pani Marszałek, chodzi o wspólne posiedzenie komisji, pośród których pani marszałek wymieniła także Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Otóż skonsultowaliśmy to w trakcie debaty i okazuje się, że naszej komisji nie można już w tej chwili włączyć do prac nad tą ustawą. Nie możemy głosować. Możemy oczywiście uczestniczyć w posiedzeniu, ale nasza komisja jest formalnie z niego wyłączona. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Tak, oczywiście, pan senator ma rację. Dziękuję za zwrócenie uwagi.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Obecnie ogłaszam przerwę do godziny 16.15.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Bardzo proszę o komunikaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#SenatorSekretarzAndrzejChronowski">Pierwszy komunikat. Komisja Ochrony Środowiska zbierze się w sali obrad plenarnych zaraz po ogłoszeniu przerwy.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#SenatorSekretarzAndrzejChronowski">Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, Komisja Gospodarki Narodowej oraz Komisja Ochrony Środowiska spotkają się w sali obrad plenarnych o godzinie 15.00 w celu rozpatrzenia poprawek do ustawy „Prawo energetyczne”.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#SenatorSekretarzAndrzejChronowski">Na pół godziny przed zakończeniem przerwy obiadowej w sali nr 179 odbędzie się posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#WicemarszałekZofiaKuratowska">A zatem przerwa do godziny 16.15.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#komentarz">(Przerwa w obradach od godziny 14 minut 20 do godziny 16 minut 44).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Bardzo proszę państwa senatorów oraz zaproszonych gości o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przystępujemy do punktu czwartego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie niektórych upoważnień do wydawania aktów wykonawczych. Bardzo proszę o ciszę.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na dziewięćdziesiątym siódmym posiedzeniu, w dniu 10 stycznia bieżącego roku, a do Senatu przekazana została w tym samym dniu. Marszałek Senatu, w dniu 13 stycznia bieżącego roku, zgodnie z art. 55 ust. 1 regulaminu, skierował ją do Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych. Komisja senacka po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przypominam też, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 464, natomiast sprawozdanie komisji w druku nr 464A.</u>
          <u xml:id="u-270.4" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Chciałbym prosić o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, pana senatora Piotra Miszczuka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#SenatorPiotrMiszczuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#SenatorPiotrMiszczuk">Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych dwukrotnie, na posiedzeniach w dniach 22 i 29 stycznia bieżącego roku, zajmowała się ustawą o zmianie niektórych upoważnień do wydawania aktów wykonawczych.</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#SenatorPiotrMiszczuk">Zostałem przez nią zobowiązany do wyrażenia niezadowolenia z metody, jaką zastosowano przy tej ustawie. Chodzi mianowicie o to, że jednym aktem prawnym zmienia się upoważnienia do wydawania aktów wykonawczych aż w 22 ustawach! Choć pan minister Kubicki zapewnia, że w zasadzie nie dokonuje się zmian merytorycznych w przepisach tych ustaw. Problem polega na tym, że delegacje zawarte we wspomnianych ustawach są sformułowane niedoskonale albo nieprecyzyjnie, albo też zostały zdeaktualizowane wskutek późniejszego ustanowienia aktów prawnych.</u>
          <u xml:id="u-271.3" who="#SenatorPiotrMiszczuk">W ustawie mamy do czynienia z trzema grupami delegacji, które zostają zmienione. Pierwszą stanowią regulacje zawierające oczywiste błędy. Drugą - regulacje, które z uwagi na brak precyzji, powodują nie tylko trudności przy wydawaniu aktu wykonawczego, ale również trudności w późniejszym interpretowaniu przepisów. Trzecia grupa to delegacje, które w praktyce okazały się zbędne lub niewykonalne.</u>
          <u xml:id="u-271.4" who="#SenatorPiotrMiszczuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W trakcie dyskusji na dwóch posiedzeniach Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych najwięcej uwagi poświęcono sprawie art. 15 i art. 16. Chodziło o skreślenie pkt. 1 w art. 6 ustawy o izbach aptekarskich oraz o dodanie nowych przepisów w ustawie o środkach farmaceutycznych, materiałach medycznych, aptekach, hurtowniach i nadzorze farmaceutycznym. Ostatecznie Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych proponuje Wysokiej Izbie przyjęcie 10 poprawek. W większości są to poprawki redakcyjne, legislacyjne, porządkujące pewne sprawy.</u>
          <u xml:id="u-271.5" who="#SenatorPiotrMiszczuk">Chciałbym zwrócić tylko uwagę na poprawkę piątą i związaną z nią - szóstą. Otóż w konstytucji nie ma zapisów, które dotyczyłyby zarówno rolnictwa uspołecznionego, jak i gospodarstw indywidualnych. Dlatego konieczne było dostosowanie tych zapisów do już obowiązujących reguł. Później jeszcze ustosunkuję się do tej sprawy, gdyż komisja nie mogła zgłosić już, niestety, pewnej autopoprawki. Dlatego będę musiał zaproponować dodatkową poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-271.6" who="#SenatorPiotrMiszczuk">Nie zmieniono natomiast zapisów w ustawie o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, która z kolei odsyła w niektórych miejscach do ustawy o podatku rolnym. Pojawia się więc pewna niejasność, zataczamy koło. Zaszła więc konieczność wprowadzenia zmian proponowanych w poprawce szóstej, czyli dodania art. 8a.</u>
          <u xml:id="u-271.7" who="#SenatorPiotrMiszczuk">Poprawka dziewiąta. Do przedłożenia rządowego została zgłoszona autopoprawka. W trakcie prac w Sejmie, jak twierdzi pan minister Kubicki, albo z powodu przeoczenia, albo z innego powodu, zapis wniesiony w autopoprawce nie został skonsumowany i zapisany w ustawie. Chodzi tutaj o nagrody prezesa Rady Ministrów i o to, by były one przyznawane nie tylko za działalność naukową, ale i naukowo-techniczną.</u>
          <u xml:id="u-271.8" who="#SenatorPiotrMiszczuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych wnoszę o przyjęcie ustawy wraz z poprawkami zawartymi w druku nr 464A. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo panu senatorowi Miszczukowi.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Chciałem w tej chwili prosić o zabranie głosu sprawozdawcę mniejszości Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, senatora Andrzejewskiego, którego jednak nie ma na sali.</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Może pan senator Chronowski wystąpi w imieniu mniejszości, bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#SenatorAndrzejChronowski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#SenatorAndrzejChronowski">Tak się składa, że dzisiaj nie po raz pierwszy muszę, powiem brzydko, zakleić trochę dziurę. Może kilka zdań na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#SenatorAndrzejChronowski">Mniejszość Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych przeciwstawiła się na posiedzeniu komisji umieszczeniu w ustawie o zmianie niektórych upoważnień do wydawania aktów wykonawczych art. 15. Jest więc za jego wykreśleniem.</u>
          <u xml:id="u-273.3" who="#SenatorAndrzejChronowski">Mniejszość Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych jest za utrzymaniem art. 6 ust. 1 w ustawie o izbach aptekarskich z 19 kwietnia 1991 r., która obowiązuje po dzień dzisiejszy. Artykuł 6 ust. 1 stanowi, że minister zdrowia i opieki społecznej, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Aptekarskiej, określi w drodze rozporządzenia kwalifikacje fachowe wymagane od kierownika apteki lub hurtowni. Minister zdrowia nie określił jednak dotychczas tych kwalifikacji, mimo upływu 5 lat. Podjął natomiast działania polegające na wykreśleniu wyżej cytowanego art. 6 ust. 1 z podstawowego aktu prawnego, jakim jest dla samorządu aptekarskiego ustawa o izbach aptekarskich, i przeniesieniu go z pewnymi modyfikacjami, nie w oryginale, do innej ustawy, zwanej ustawą o środkach farmaceutycznych, materiałach medycznych, aptekach, hurtowniach i nadzorze farmaceutycznym.</u>
          <u xml:id="u-273.4" who="#SenatorAndrzejChronowski">Proszę państwa, jest to wniosek mniejszości Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych. Zgłaszał go senator Andrzejewski, z tym że ja już w tej chwili stwierdzę na wszelki wypadek, gdyby były jakieś pytania, że jest on niekompletny. W związku z tym pozwolę sobie zabrać na chwilę głos w debacie i uzupełnić ów wniosek, żeby był kompletny i żeby wszystko było w porządku ze strony legislacyjnej. Gdyby bowiem skreślono art. 15, a zostawiono dwa ustępy art. 16, wyszłoby nagle na to, że minister zdrowia ma dwa upoważnienia do wydawania rozporządzeń, co w ogóle byłoby paranoją. Dlatego pozwolę sobie na króciutkie uzupełnienie tego wniosku w debacie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dobrze. Dziękuję bardzo panu senatorowi Andrzejowi Chronowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Chciałbym państwa w tej chwili zapytać, czy zgodnie z art. 38 Regulaminu Senatu ktoś z państwa chce skierować krótkie, zadane z miejsca zapytanie do naszych sprawozdawców? Nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-274.3" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o zabranie głosu pana senatora Witolda Grabosia. Kolejnym mówcą będzie pan senator Piotr Miszczuk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#SenatorWitoldGraboś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#SenatorWitoldGraboś">W gronie kolegów żartowałem, że to jest ustawa sanitarna, bo tak naprawdę precyzuje kompetencje, uściśla terminy, pokazuje procedurę. A jeśli tak, to chciałbym zaproponować Wysokiej Izbie wprowadzenie 3 poprawek do ustawy o radiofonii i telewizji.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#SenatorWitoldGraboś">Wyjaśnię teraz, dlaczego. Otóż w rozdziale 5 ustawy o radiofonii i telewizji, zatytułowanym „Koncesje na rozpowszechnianie programów”, czytamy, że organem właściwym w sprawach koncesji jest przewodniczący Krajowej Rady, a w następnym ustępie jest napisane, że przewodniczący Krajowej Rady podejmuje decyzje w sprawie koncesji na podstawie uchwały Krajowej Rady i te decyzje są ostateczne. Wydawałoby się, że wszystko jasne, ale w następnym przepisie, art. 34, czytamy, że przewodniczący KRRiTV w porozumieniu z ministrem łączności zamieszcza w drukowanych dziennikach prasowych ogłoszenia koncesyjne - mówię w skrócie, żeby już nie cytować przepisu. Jeśli tak, pojawia się pytanie: co jest materią owego porozumienia? Czy treść samego ogłoszenia? Czy pan minister łączności mógłby mieć uwagi do stylistyki i wnosić swoje propozycje dotyczące interpunkcji? Zapewne nie. Wyjaśnię państwu, paniom i panom senatorom, o co chodzi. Otóż, o ile wspomniana ustawa mówi o przekazywaniu częstotliwości na potrzeby radiofonii i telewizji publicznej, o tyle milczy na temat przekazywania owych częstotliwości nadawcom komercyjnym. Znając praktykę i myśląc logicznie, powinniśmy wnioskować, że w istocie chodzi o owo przekazanie częstotliwości. Zresztą pan przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji nie mógłby zamieścić ogłoszenia koncesyjnego, gdyby nie przekazano mu owych częstotliwości. Pytam więc, po cóż to enigmatyczne stwierdzenie, tak ogólne i tak trudne do zdefiniowania, a dające możliwość przeróżnych kombinacji? Bo przecież pan minister może powiedzieć - jak sobie żartowałem nieco, przepraszam, frywolnie - że nie podoba mu się stylistyka ogłoszenia. Czy więc nie lepiej nazwać rzecz po imieniu, czy nie lepiej sformułować przepis jasno i prosto, iż przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, po przekazaniu przez ministra łączności częstotliwości, zamieszcza ogłoszenie koncesyjne? To jest moja pierwsza poprawka.</u>
          <u xml:id="u-275.3" who="#SenatorWitoldGraboś">Druga poprawka dotyczy art. 37 ust. 3. Artykuł 37 mówi o zawartości koncesji. Między innymi, wspomniany ust. 3 mówi o wszelkich zapisach dotyczących charakteru koncesji, jeśli chodzi o stronę techniczną. To są bardzo trudne rzeczy, myślę, że niezrozumiałe dla ludzi, którzy się na co dzień tym nie zajmują, bo chodzi o sposób rozpowszechniania programu: czy naziemny, czy rozsiewczy, satelitarny, czy kablowy. Mówi się tam o lokalizacjach stacji, o wysokości zawieszenia anteny, mocy nadajnika, polaryzacji, częstotliwości itd. Ten artykuł ma, między innymi, ust. 3, który głosi: „Koncesja w zakresie określonym w ust. 1 pkt. 3…” - chodzi o elementy techniczne, o jakich jest w niej mowa - „…jest udzielana w porozumieniu z ministrem łączności”. I znowu pytanie, niemalże retoryczne: o co chodzi w tym porozumieniu? Tak na marginesie stwierdzę rzecz oczywistą: porozumienie zakłada zgodę dwóch stron. W jakiejże materii miałby się porozumieć przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z ministrem łączności? Zwłaszcza że w tym przypadku pan przewodniczący nie ma żadnych kompetencji ani żadnych możliwości określenia danych technicznych. A jeśli tak, to czy nie należałoby zmienić tego zapisu, żeby nie pozostawiać żadnych niedomówień? Czy ten zapis nie powinien brzmieć prosto, iż koncesja jest udzielana po rozstrzygnięciu przez ministra łączności zagadnienia wstępnego w zakresie określonym w ust. 1 pkt. 3? Jeśli nie przyjmiemy takiego zapisu, to można będzie domniemywać, że pan minister, aczkolwiek odpowiada tylko za część koncesji, jest równoprawnym podmiotem w ich przyznawaniu. Choć przecież, jak powiada ustawa, podmiotem odpowiedzialnym w pełni za wydawanie koncesji jest nie kto inny jak pan przewodniczący. Proponuję więc drugą poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-275.4" who="#SenatorWitoldGraboś">Trzecia ma podobny charakter i dotyczy także art. 37 ust. 4. Tenże art. 37, cytowany już nie po raz pierwszy, w ust. 4 powiada, że Krajowa Rada, po zasięgnięciu opinii ministra łączności, określi w drodze rozporządzenia dane, które powinien zawierać wniosek, oraz szczegółowy tryb postępowania w sprawach udzielenia i cofnięcia koncesji. I znowu pytanie prawie retoryczne: w jakiejże to materii miałby pan przewodniczący Krajowej Rady zasięgać opinii? Otóż jeżeli chodzi o dane, które powinien zawierać wniosek, to może bym się zgodził, aczkolwiek z całą pewnością przewodniczący, jako organ właściwy w sprawach koncesyjnych, jest w stanie sam to sformułować. Nie będę się jednak upierał. Jeśli chodzi o tryb postępowania w sprawach udzielania koncesji, to ten tryb jest opisany w ustawie. Jeśli jest opisany i obliguje pana ministra łączności, no to po cóż tu, na miły Bóg, szukać jeszcze jakichś pośrednich ścieżek? A już zupełnie niewiadomą rzeczą jest cofanie koncesji. Jest ono opisane w art. 38 i nie ma tam nawet wzmianki o panu ministrze łączności. A skoro nie, to powstaje pytanie: co miałoby być, powtarzam raz jeszcze, przedmiotem zasięgnięcia owej opinii?</u>
          <u xml:id="u-275.5" who="#SenatorWitoldGraboś">Proszę państwa, być może mówię o sprawach niecodziennych, trudnych, bo one dotyczą procedury przyznawania koncesji, ale wiem, jak bardzo te niejasne, enigmatyczne zapisy komplikują w praktyce działalność Krajowej Rady, jak mogą być wykorzystywane w przeróżny sposób, co może szkodzić samej metodzie przyznawania koncesji. Nie mówię tego przeciwko panu ministrowi, z którym nasze stosunki układają się wspaniale, tylko wynika to z mojego doświadczenia. Wiem, że jeśli Wysoka Izba usunie owe nieścisłości, to przysłuży się sprawnemu działaniu również i Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.</u>
          <u xml:id="u-275.6" who="#SenatorWitoldGraboś">Uprzejmie proszę Wysoką Izbę o zaaprobowanie tych 3 poprawek, mam świadomość, iż wnoszę je przy okazji rozpatrywania ustawy szczególnej, ale jeśli w tej ustawie zawarto niektóre sprawy dotyczące funkcjonowania prawa, to byłoby dobrze, aby również sprecyzować kwestie, o które proszę. Nie będę obstawać przy trzeciej poprawce, wiem, że ona jest bezprzedmiotowa, a więc ani nie zaszkodzi, ani nie pomoże, ale jeśli już wprowadzamy ład do prawa, to proszę, aby ja także zaaprobować.</u>
          <u xml:id="u-275.7" who="#SenatorWitoldGraboś">Dziękuję serdecznie, Panie Marszałku, Wysoka Izbo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję panu senatorowi Grabosiowi.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę pana senatora Piotra Miszczuka o zabranie głosu, kolejnym mówcą będzie pan senator Andrzej Chronowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#SenatorPiotrMiszczuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#SenatorPiotrMiszczuk">Ja już zgłaszałem tę kwestię, że mimo pracy naszej komisji i zaproponowania pewnych poprawek, jeszcze dzisiaj uściślono, jak to w zasadzie powinno być zapisane. Chodzi o to, co Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych zaproponowała w poprawkach piątej i szóstej do art. 8.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#SenatorPiotrMiszczuk">Okazało się, że nowelizowana ustawa zawiera określenie „dochód z pracy w rolnictwie nieuspołecznionym z 1 hektara przeliczeniowego”. Rolnictwa nieuspołecznionego już w tej chwili nie ma, są zupełnie inne kategorie własności. Sejm proponował, aby był to dochód z pracy w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie z 1 hektara. Nam to nie pasowało, bo nie ma takiej kategorii gospodarstw. Zaproponowaliśmy Wysokiej Izbie, aby zapis ten brzmiał „dochód uzyskiwany przez osobę fizyczną z pracy w gospodarstwie rolnym z 1 hektara”. Okazało się jednak, że niezapisanie, jakiego rodzaju gospodarstw to dotyczy, też może powodować pewne komplikacje.</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#SenatorPiotrMiszczuk">Dlatego proponuję, aby zapisać, iż w art. 8 wyrazy „z pracy w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie z 1 hektara” zastępuje się wyrazami „z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 hektara”. Niby drobna rzecz. Oczywiście jest to konsekwencją art. 8a dodawanego do ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, ponieważ tamte przepisy bezpośrednio odnoszą się do przepisów ustawy o podatku rolnym.</u>
          <u xml:id="u-277.4" who="#SenatorPiotrMiszczuk">Jako uzasadnienie mogę podać, że takie pojęcie funkcjonuje w statystyce i w opracowaniach statystycznych, w rozumieniu ustawy o powszechnym spisie rolnym - przyjmowaliśmy ją w 1996 r. - która zawiera kategorię „dochód z pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym z 1 hektara”. Jeżeli natomiast pominęlibyśmy rodzaj gospodarstwa rolnego, to zmieniłaby się istota tej kategorii, o której mówi się właśnie w art. 18 ustawy o podatku rolnym. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę pana senatora Andrzeja Chronowskiego o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#SenatorAndrzejChronowski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#SenatorAndrzejChronowski">Jak już zapowiedziałem, pragnę w tym momencie uzupełnić wniosek mniejszości dotyczący skreślenia art. 15; żeby ten wniosek był kompletny, należy jego treść oznaczyć jako pkt 1 i dodać pkt 2 w brzmieniu: „w art. 16 pkt 1 i 2 skreśla się”.</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#SenatorAndrzejChronowski">Na czym bowiem polega problem? Dysponuję kilkoma opiniami prawnymi, że nic nie stało na przeszkodzie, aby minister zdrowia wydał rozporządzenie dotyczące kwalifikacji kierownika apteki lub hurtowni. Skąd się wziął w ogóle taki problem, że to rozporządzenie się nie ukazało? Wątpliwości co do konieczności i możliwości wykonania tej delegacji powstały w związku z przepisem art. 40 ust. 1 ustawy z 10 października 1991 r., który stanowił, że kierownikiem apteki może być wyłącznie osoba mająca prawo do wykonywania zawodu aptekarza, która w zasadzie nie przekroczyła wieku emerytalnego. Sytuacja jest taka, proszę państwa, że ustawa o izbach aptekarskich - to o czym się mówi w art. 15 - jest ustawą podmiotową, jakby ważniejszą niż ustawa o środkach farmaceutycznych, materiałach medycznych, aptekach, hurtowniach i nadzorze farmaceutycznym.</u>
          <u xml:id="u-279.3" who="#SenatorAndrzejChronowski">W związku z tym, że według opinii, którymi dysponuję, nic nie stoi na przeszkodzie, aby minister takie zarządzenie wydał na podstawie ustawy o izbach aptekarskich, pozwolę sobie rekomendować państwu tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-279.4" who="#SenatorAndrzejChronowski">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo senatorowi Chronowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Informuję państwa, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-280.2" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Zgodnie z regulaminem, chciałem udzielić głosu przedstawicielowi rządu. Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem. Upoważnionym do reprezentowania rządu jest minister sprawiedliwości, pan Leszek Kubicki.</u>
          <u xml:id="u-280.3" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Panie Ministrze, bardzo proszę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#MinisterSprawiedliwościLeszekKubicki">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#MinisterSprawiedliwościLeszekKubicki">Po pierwsze, doskonale rozumiem to uczucie, nie tylko nieestetyczności, ale merytorycznego niezadowolenia, które wyraził pan senator sprawozdawca. Jest ono związane z formą, charakterem i treścią czy w ogóle modelem tej ustawy, bo jest ona absolutnie nietypowa. Jest to ustawa, jak mówiliśmy już podczas prac komisji, której ideą było uporządkowanie trybu wydawania aktów podustawowych, wykonawczych. Proces wydawania tych właśnie aktów normatywnych napotykał na pewne trudności związane ze sposobem ujęcia delegacji z kilkunastu ustaw, tak więc intencją było uporządkowanie sfery wydawania aktów wykonawczych. W związku z tym kształt tej ustawy był szczególny dlatego, że ona próbuje nowelizować jednocześnie kilkanaście ustaw, ale tylko w jednej formie. Zdaję sobie sprawę z tego, że ta ustawa może budzić zdziwienie. Chcę tylko na usprawiedliwienie powiedzieć, że jest to ustawa wniesiona przez poprzedni gabinet, więc myśmy to dostali z całym dobrodziejstwem inwentarza, jeżeli tak można powiedzieć, jest to spadkobranie.</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#MinisterSprawiedliwościLeszekKubicki">Po drugie, jestem znowu w szczególnej sytuacji, bo przed Sejmem i Wysokim Senatem rząd reprezentować powinien - w odniesieniu do tej ustawy - nie minister sprawiedliwości, ale szef Urzędu Rady Ministrów, którego nie ma. W związku z tym premier mnie zobowiązał do pełnienia tej roli. Bardzo proszę o uwzględnienie tych dwóch okoliczności.</u>
          <u xml:id="u-281.3" who="#MinisterSprawiedliwościLeszekKubicki">Jeśli chodzi o proponowane przez senatora sprawozdawcę poprawki, to chcę powiedzieć, że one w zasadzie nie budzą wątpliwości ze strony rządu. Natomiast bardzo gorąco popieram poprawkę do poprawki, jaka tu została zgłoszona przez pana senatora sprawozdawcę, która dotyczy art. 8 ustawy. W szczególności popieram poprawki do art. 18 ustawy o podatku rolnym.</u>
          <u xml:id="u-281.4" who="#MinisterSprawiedliwościLeszekKubicki">Po wielu konsultacjach w dniu dzisiejszym zostałem bardzo gorąco poproszony przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, aby utrzymać brzmienie tego przepisu w postaci uchwalonej przez rząd - nie ze względów konstytucyjnych, ideowych, ale niestety bardzo przyziemnych. Mianowicie w tym brzmieniu, jakie proponuje Senat, Główny Urząd Statystyczny nie byłby w stanie wykonać tej dyrektywy, tego zobowiązania, ponieważ musiałby zmienić w sposób zasadniczy całą dotychczasową metodologię prowadzenia statystyki.</u>
          <u xml:id="u-281.5" who="#MinisterSprawiedliwościLeszekKubicki">Dlatego też prezes GUS prosi o utrzymanie tej kategorii, która budzi tu słuszne wątpliwości z powodów zasadniczych — chodzi o pojęcie indywidualnego gospodarstwa rolnego — ponieważ nie chciałby, aby również GUS nie był w stanie określać średniej płacy osoby fizycznej w tych gospodarstwach. Dlatego to uprzyrządowienie statystyczne rozwiązania, które obowiązuje, jego zmiana, byłoby niezwykle kosztowne i niezwykle długotrwałe. W tym przypadku jest nie do wykonania. I to pierwsza uwaga, którą pozwoliłem sobie tu wyrazić, ustosunkowując się do tych zagadnień.</u>
          <u xml:id="u-281.6" who="#MinisterSprawiedliwościLeszekKubicki">Druga sprawa, wniosek mniejszości, to co zajęło nam chyba najwięcej czasu, czyli poprawki piętnasta i szesnasta. Chodzi o stosunek ustawy o izbach aptekarskich i ustawy o środkach farmaceutycznych. Gorąco broniłbym sformułowania, jakie jest zawarte w ustawie uchwalonej przez Sejm. Ideą wprowadzenia poprawek było to, że między ustawą o izbach aptekarskich a ustawą o środkach farmaceutycznych, która jest ustawą późniejszą, doszło do istotnego merytorycznego dysonansu w zakresie kompetencji co do wydawania aktów normatywnych, które określałyby dodatkowe kwalifikacje zawodowe kierownika apteki. Poprawka w brzmieniu takim jak sformułowana na piśmie, rzeczywiście byłaby niekompletna, stwarzałaby lukę prawną, bo odtwarzałaby stan, który ma być nowelizowany, to znaczy niejasną relację między art. 6 ustawy o izbach aptekarskich a art. 40 i art. 44.</u>
          <u xml:id="u-281.7" who="#MinisterSprawiedliwościLeszekKubicki">W wypowiedzi pana senatora, jako uzasadnienie, padł argument - a to uzupełnienie było niezbędne z punktu widzenia techniczno-legislacyjnego - że ustawa o izbach aptekarskich jest ustawą ważniejszą, bardziej podmiotową, jak powiedział pan senator, i w związku z tym należałoby utrzymać te kompetencje do wydawania przez ministra tych samych uprawnień. Nie ma ustaw mniej lub bardziej ważnych! Wszystkie są równorzędne. Oczywiście, można się zastanawiać, w której ustawie lepiej wyrazić pewną myśl, przeprowadzić pewną regulację. Ustawa o środkach farmaceutycznych jest ustawą późniejszą. Ma merytoryczny związek z przepisami dotyczącymi kwalifikacji i kompetencji kierowników aptek i dlatego zrezygnowano z tamtego zapisu w artykule o izbach aptekarskich, a zawarto go tutaj.</u>
          <u xml:id="u-281.8" who="#MinisterSprawiedliwościLeszekKubicki">Chciałbym powiedzieć, że w najmniejszym stopniu nie umniejszono kompetencji samorządu aptekarskiego. Tak samo jak w art. 6, tak i w art. 40 i art. 44 przewiduje się obowiązek opiniowania przez samorząd aptekarski tego normatywnego aktu wykonawczego wydawanego przez ministra. Ten obowiązek, tak jak był zapisany w art. 6, tak samo jest zapisany i tutaj. W niczym to nie narusza praw samorządu.</u>
          <u xml:id="u-281.9" who="#MinisterSprawiedliwościLeszekKubicki">Powstało pewne nieporozumienie ze strony izby aptekarskiej. I stąd się wziął, zupełnie niepotrzebnie, cały ten problem. Dlatego jeżeli można, apelowałbym, aby Wysoki Senat zechciał w tym zakresie utrzymać ten stan, który jest w dyskutowanej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-281.10" who="#MinisterSprawiedliwościLeszekKubicki">Tyle uwag, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#komentarz">(Minister Sprawiedliwości Leszek Kubicki: Przepraszam, czy jeszcze czegoś nie powiedziałem?)</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Wszystko w porządku, ale proszę jeszcze chwilę poczekać, może będą do pana jakieś pytania.</u>
          <u xml:id="u-282.3" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Zgłasza się pan senator Ochwat.</u>
          <u xml:id="u-282.4" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#SenatorRyszardOchwat">Przepraszam bardzo, Panie Ministrze! Wiem, że materia, o którą chciałem zapytać będzie dla pana być może trudna, ale w ustawie, nad którą dzisiaj pracujemy, znajduję merytoryczną zmianę w odniesieniu do ustawy zasadniczej. Chodzi mi o art. 8, dotyczący ustawy o podatku rolnym. Oprócz tych zmian, o których pan minister był łaskaw powiedzieć, znika jedno zasadnicze, ale merytoryczne określenie, które może się odbić na tak zwanej prawdziwości danych statystycznych Głównego Urzędu Statystycznego. Znika pojęcie hektara przeliczeniowego.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#SenatorRyszardOchwat">Różnica w dochodzie z hektara jest mniej więcej taka jak liczba klas gruntów, czyli mniej więcej sześciokrotna. Dochód może być sześciokrotnie mniejszy dla klasy VI w porównaniu z klasą I, lub sześciokrotnie większy dla klasy I w stosunku do klasy VI. Chciałem się dowiedzieć, czy to przypadek, czy przeoczenie, czy jakiś wymóg metodologiczny?</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#SenatorRyszardOchwat">Niepokoi mnie również, że w propozycji poprawek Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych w odniesieniu do ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu stosuje się tę samą zasadę. Znika również pojęcie hektara przeliczeniowego, co ma duże znaczenie dla ludności większości ubogich terenów w kraju. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-283.3" who="#komentarz">(Minister Sprawiedliwości Leszek Kubicki: Pan senator był łaskaw trafnie… Przepraszam, czy mogę odpowiedzieć?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#MinisterSprawiedliwościLeszekKubicki">Pan senator był łaskaw trafnie zauważyć, że to pytanie jest dla mnie trudne. Ale ja również zwracałem na to uwagę w czasie dzisiejszych konsultacji z Głównym Urzędem Statystycznym. Powiedziano mi, że nie jest to rozwiązanie przypadkowe, ale zmiana merytoryczna z punktu widzenia stosowania metodologii zapisów statystycznych, a przede wszystkim metodologii przepisów dotyczących spisu rolnego. Ponieważ tutaj podstawowym materiałem jest to, co otrzymuje się w wyniku spisu rolnego, dlatego bardzo trudno byłoby wszystko burzyć.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#MinisterSprawiedliwościLeszekKubicki">Jak zapewne Wysoka Izba wie, spis rolny jest czynnością niezwykle pracochłonną i kosztochłonną, ale przeprowadzaną co pewien czas, co kilka lat. I w związku z tym nie można byłoby tego zmieniać z roku na rok. I właśnie to jest ta tendencja.</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#MinisterSprawiedliwościLeszekKubicki">Jeżeli pan marszałek i Wysoki Senat pozwoli, to chciałbym jeszcze wrócić do elementu, który pojawił się w dyskusji, mianowicie do propozycji dotyczącej włączenia do tej ustawy zmiany ustawy o radiofonii. Chciałbym zauważyć, że byłaby to czynność bardzo trudna legislacyjnie, ponieważ wykraczałoby to poza zakres merytoryczny ustawy, która jest przedmiotem dyskusji. To byłaby nowelizacja tej ustawy, a nie dyskusja nad nią. Więc wydaje mi się, że ze względów formalnych, niezależnie od tego czy i w jakim stopniu uwagi pana senatora są słuszne, problematyka ta nie mogłaby się znaleźć w tej ustawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Czy są jeszcze pytania do pana ministra?</u>
          <u xml:id="u-286.2" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę, pan senator Graboś.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#SenatorWitoldGraboś">Jedynie chciałbym ad vocem. Jestem przeciwnego zdania. Jest to nowa ustawa. Nasza Wysoka Izba nie wykracza poza materię tej ustawy, bo jeśli byłaby to ustawa nowelizowana, to zapewne włączenie nowego artykułu byłoby takim wykroczeniem. W tej sytuacji sądzę, że nie jest. Konsultowałem tę poprawkę z prawnikami, zarówno w Krajowej Radzie, jak i w biurze naszego Senatu. Nie jest to wykroczenie przeciwko procedurze i materii tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#MinisterSprawiedliwościLeszekKubicki">Panie Senatorze! Prawnicy mają to do siebie, że bardzo często różnią się w swoich stanowiskach i opiniach. Ja jestem odmiennego zdania.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#komentarz">(Senator Witold Graboś: Pan minister ma rację.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Czy mają państwo jeszcze pytania do pana ministra Kubickiego? Nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Bardzo panu dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-289.3" who="#komentarz">(Minister Sprawiedliwości Leszek Kubicki: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-289.4" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-289.5" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Szanowni Państwo! Ponieważ w trakcie debaty zostały zgłoszone nowe wnioski, zgodnie z art. 45 naszego regulaminu proszę Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawcach o ustosunkowanie się do nich i przygotowanie zestawu wniosków do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-289.6" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Zgodnie z wcześniejszą zapowiedzią głosowanie w sprawie ustawy przeprowadzimy pod koniec posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-289.7" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przystępujemy do punktu piątego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Konwencji o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym.</u>
          <u xml:id="u-289.8" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na dziewięćdziesiątym siódmym posiedzeniu w dniu 9 stycznia 1997 r., a do Senatu przekazana w dniu następnym. Marszałek Senatu, zgodnie z art. 55 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Ochrony Środowiska oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-289.9" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przypominam też, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 462, natomiast sprawozdania komisji w drukach nr 462A i nr 462B.</u>
          <u xml:id="u-289.10" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">O zabranie głosu proszę sprawozdawcę Komisji Ochrony Środowiska, pana senatora Ryszarda Ochwata. Chcę zauważyć, że pan senator Ryszard Ochwat jest jednocześnie sprawozdawcą Komisji Spraw Zagranicznych i Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-289.11" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#SenatorRyszardOchwat">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#SenatorRyszardOchwat">Rzeczywiście jestem sprawozdawcą dwóch, chociaż niepołączonych, komisji, niemniej jednak postaram się zmieścić w jednym limicie czasu, mimo że takiego nie ma.</u>
          <u xml:id="u-290.2" who="#SenatorRyszardOchwat">W dniu 25 lutego 1991 r. Rzeczpospolita Polska, reprezentowana przez ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa, podpisała w Espoo w Finlandii Konwencję o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, wynegocjowaną przez Europejską Komisję Gospodarczą ONZ. W negocjacjach, które trwały od 1989 r., ze strony polskiej brali udział eksperci prawa międzynarodowego i ocen oddziaływania na środowisko.</u>
          <u xml:id="u-290.3" who="#SenatorRyszardOchwat">Problem zanieczyszczenia i degradacji środowiska na świecie bardzo dawno przekroczył wymiar struktur państwowych i lokalnych i stał się wspólnym problemem społeczności międzynarodowej. Organizowano konferencje i spotkania, mające na celu wypracowanie metod współpracy międzynarodowej, metod, które będą służyć ratowaniu środowiska. Takich spotkań było wiele, lecz niewątpliwie najbardziej znaczącą była zorganizowana przez ONZ konferencja w Rio de Janeiro w 1992 r. Zaowocowała ona największą liczbą konkretnych propozycji i rozwiązań, wezwała do stosowania zasady zrównoważonego rozwoju, tak zwanego ekorozwoju.</u>
          <u xml:id="u-290.4" who="#SenatorRyszardOchwat">W 1991 r. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej przyjął politykę ekologiczną państwa, która opierała się na zasadach ekorozwoju, uznając je za podstawę rozwoju społeczno-gospodarczego. Polska zobowiązała się do stosowania zasad ekorozwoju między innymi przez przyjęcie dokumentów końcowych: tak zwanej Agendy-21, podpisanie Układu Stowarzyszeniowego ze Wspólnotami Europejskimi oraz przyjęcie Europejskiej Karty Energetycznej, zobowiązującej do podnoszenia efektywności w energetyce, promowania czystych paliw, rozwoju odnawialnych źródeł energii.</u>
          <u xml:id="u-290.5" who="#SenatorRyszardOchwat">Porozumienia zawarte na forum międzynarodowym wywierają coraz większy wpływ na politykę ekologiczną Polski. Na marginesie można przypomnieć, że w przeszłości Polska często podpisywała konwencje, ale ich nie ratyfikowała ani nie wypełniała ich postanowień. W latach dziewięćdziesiątych nastąpił pewien przełom i obecnie Polska rzadziej przystępuje do międzynarodowych konwencji, lecz wprowadza je konsekwentnie w życie.</u>
          <u xml:id="u-290.6" who="#SenatorRyszardOchwat">Ważnym elementem realizacji polityki ekorozwoju są oceny oddziaływania na środowisko. Pozwalają zapoznać się z ewentualnymi konsekwencjami działalności ludzkiej, działalności inwestycyjnej jeszcze na etapie przygotowań. Sporządzanie ocen oddziaływania na środowisko i ich wykorzystywanie w podejmowaniu decyzji administracyjnych ma swoje umocowanie w prawodawstwie polskim w ustawie z 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska. Ustawa ta zobowiązuje potencjalnych inwestorów do przedstawiania ocen dotyczących wpływu na środowisko inwestycji, która ma być realizowana.</u>
          <u xml:id="u-290.7" who="#SenatorRyszardOchwat">Zastosowanie systemu ocen oddziaływania na środowisko zapewnia ich skuteczność na obszarze kraju, w którym się je stosuje, ale nie ma żadnych możliwości zapobiegania degradacji środowiska w krajach sąsiednich. Konwencja o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym stwarza prawne, międzynarodowe ramy proceduralne do wykonywania ocen oddziaływania na środowisko wówczas, kiedy projektowana inwestycja zasięgiem oddziaływania obejmuje terytorium innego państwa.</u>
          <u xml:id="u-290.8" who="#SenatorRyszardOchwat">Liczne przykłady mogłyby wskazywać korzyści dla naszego kraju płynące z takich możliwości. Jednym z wielu niech będzie budowa w pobliżu naszej granicy elektrowni jądrowej w Mohovcach na Słowacji i wynikłe przy tej okazji problemy i napięcia.</u>
          <u xml:id="u-290.9" who="#SenatorRyszardOchwat">Konwencja ma na celu poprawę międzynarodowej współpracy i współdziałania w zakresie wzajemnego informowania państw-stron o inwestycjach w pobliżu granic państw, bądź też w większej odległości od nich, takich, które mogą mieć wpływ na środowisko, zdrowie, a nawet życie ludzi mieszkających w krajach sąsiednich.</u>
          <u xml:id="u-290.10" who="#SenatorRyszardOchwat">Konwencja określa i reguluje następujące zagadnienia: rodzaje planowanych działalności; sposób powiadamiania kraju potencjalnie narażonego; zasady sporządzania ocen oddziaływania na środowisko; zasady przekazywania przez kraj narażony informacji o środowisku; zasady informowania osób fizycznych i prawnych z obszarów narażonych; zasady przekazywania opinii kraju narażonego o ocenie oddziaływania na środowisko; procedurę postępowania kraju potencjalnie narażonego; formy rozstrzygania sporów powstających przy wszystkich sprawach wynikających z wykonywania ocen oddziaływania na środowisko.</u>
          <u xml:id="u-290.11" who="#SenatorRyszardOchwat">Ratyfikacja konwencji wymaga dokonania pewnych zmian w polskim ustawodawstwie w części dotyczącej udziału czynnika społecznego w spornych procedurach ocen oddziaływania w odniesieniu do planowanych inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-290.12" who="#SenatorRyszardOchwat">Uregulowań wymaga informowanie strony zagrożonej o planowanej działalności. Tę istotną informację chciałbym ożywić przykładami. Proces przygotowania inwestycji w niektórych krajach, na przykład w USA, jest poprzedzony długotrwałym, często wieloletnim przygotowaniem społeczności, aby ją zaakceptowała. Przedstawia się wszystkie „za” i „przeciw” inwestycji, pozwala się oswoić obywatelom z myślą o współistnieniu z nowym obiektem, proponuje się najlepsze rozwiązania zabezpieczające i rekompensaty oraz pokazuje dobre strony inwestycji, jak na przykład likwidację bezrobocia. Gdybyśmy choć w niewielkim stopniu korzystali z tych doświadczeń, byłoby mniej konfliktów lokalnych przy takich inwestycjach jak lokalizacja wysypiska śmieci, na przykład w województwie łódzkim, maszt w Konstantynowie, składowisko odpadów promieniotwórczych w Różanie, projekt przebiegu autostrady, i wielu, wielu innych.</u>
          <u xml:id="u-290.13" who="#SenatorRyszardOchwat">Chciałbym powiedzieć dwa słowa o skutkach finansowych konwencji. Budżet sekretariatu konwencji będzie tworzony według zasad analogicznych do ustalania składek ONZ. Według tych zasad Polska wniosłaby wkład w wysokości 0,3% do 0,5% budżetu sekretariatu. Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa zaplanowało w swoim budżecie na 1997 r. fundusze na tę składkę. Sekretariatem konwencji będzie Sekretariat Wykonawczy Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ.</u>
          <u xml:id="u-290.14" who="#SenatorRyszardOchwat">Oprócz wyżej wymienionych składek, jakie Polska będzie wnosiła do sekretariatu konwencji, pojawią się koszty związane z utrzymaniem krajowego sekretariatu. Przewidywany roczny koszt wyniesie około 85 tysięcy nowych złotych. Wiąże się to z koniecznością ponoszenia kosztów tłumaczenia, korespondencji itd., itd. Ze środków budżetowych konieczne będzie także finansowanie programów badawczych związanych z prowadzeniem konwencji. Koszty te wyniosą około 100 tysięcy nowych złotych.</u>
          <u xml:id="u-290.15" who="#SenatorRyszardOchwat">Ratyfikacja konwencji umocni pozycję Polski wśród państw dążących do wprowadzenia w życie zasad ekorozwoju w swojej polityce. Korzyściami bezpośrednimi będzie uzyskanie przez Polskę prawa domagania się od innych państw przeprowadzania, również z udziałem specjalistów polskich, osób fizycznych i prawnych, ocen oddziaływania planowanych inwestycji na środowisko w przypadku, gdy szkodliwe oddziaływanie przenosiłoby się na terytorium Polski.</u>
          <u xml:id="u-290.16" who="#SenatorRyszardOchwat">Nieratyfikowanie konwencji nie zwalnia Polski od odpowiedzialności za transgraniczne przenoszenie szkodliwych oddziaływań pochodzących z Polski na środowiska innych państw, natomiast utrudni ochronę naszego środowiska przed oddziaływaniami spoza Polski.</u>
          <u xml:id="u-290.17" who="#SenatorRyszardOchwat">Dotychczas konwencję ratyfikowało 13 państw: Albania, Austria, Bułgaria, Chorwacja, Finlandia, Włochy, Luksemburg, Holandia, Norwegia, Mołdawia, Hiszpania, Szwecja, Szwajcaria. Zwracam uwagę na brak na tej liście naszych zachodnich sąsiadów. Nie będę przypominał o korzyściach, jakie odnosimy w stosunku do sąsiadów, ratyfikując tę konwencję. W marcu, i to jest informacja z ostatniej chwili, ratyfikację zapowiedziały Armenia i Dania. Ratyfikowanie konwencji przez Polskę i te dwa kraje pozwoli najpóźniej latem 1997 r. odbyć spotkanie stron konwencji w Oslo, wdrożyć ją w pełni w życie, bowiem warunkiem jej wdrożenia jest ratyfikowanie konwencji przez 15 państw.</u>
          <u xml:id="u-290.18" who="#SenatorRyszardOchwat">W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych i Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych oraz Komisji Ochrony Środowiska zwracam się do Wysokiej izby o pozytywną opinię o przedstawionej przeze mnie konwencji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo. Panie Senatorze, proszę zostać jeszcze chwilkę.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Zgodnie z Regulaminem Senatu chciałbym zapytać, czy są pytania do senatora sprawozdawcy? Nie ma pytań, a jednak jest pytanie.</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Bardzo proszę, pan senator Działocha.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#SenatorKazimierzDziałocha">Panie Marszałku! Panie Senatorze! Czy może pan wie, skąd się wziął taki pokraczny - przepraszam, chciałem powiedzieć niezrozumiały - tytuł tej konwencji? Czy to jest na pewno język oficjalnego polskiego tłumaczenia tej konwencji? Dlaczego tak niejasny? W żaden sposób nie da się tego rozszyfrować. Gdyby z tytułu chcieć się zorientować, co jest materią tej konwencji, to nic z tego nie wyjdzie. Pański referat oczywiście powiedział nam, czego dotyczy ta konwencja i jak bardzo jest ważna, ale czy nie wie pan, skąd się wziął taki tytuł?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#SenatorRyszardOchwat">Ja myślę, że między innymi z tłumaczenia z oryginalnych języków konwencji: angielskiego, francuskiego i rosyjskiego. Chociaż z drugiej strony człon tej nazwy - „oceny oddziaływania na środowisko” - jest określeniem popularnym i wprowadzonym do ustawodawstwa już od roku 1980. Niemniej jednak, zgadzam się, że istotnie całość nie jest najzręczniejsza. Tyle mogę powiedzieć na ten temat. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję. Czy są jeszcze ze strony państwa pytania do pana senatora sprawozdawcy? Nie ma pytań. Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Informuję państwa, że na liście mówców zapisanych jest 2 senatorów, przy czym pan senator Henryk Maciołek przekazuje swoje wystąpienie do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-294.3" who="#komentarz">(Wypowiedź złożona do protokołu — w załączeniu.)</u>
          <u xml:id="u-294.4" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę zatem o zabranie głosu pana senatora Janusza Okrzesika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#SenatorJanuszOkrzesik">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#SenatorJanuszOkrzesik">Gdybym miał swoje przemówienie napisane, też bym je pewnie oddał do protokołu, a tak muszę je, niestety, wygłosić.</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#SenatorJanuszOkrzesik">Ja jestem senatorem z województwa bielskiego. To jest województwo, które graniczy i z Czechami i ze Słowacją. Właśnie z powodu tej granicy mieliśmy dość istotne problemy. Jako mieszkańcy terenów przygranicznych bardzo długo czekaliśmy na ratyfikowanie tej konwencji. Bardzo dobrze się dzieje, że w tej chwili właśnie o tym rozmawiamy. Może opowiem dlaczego z taką niecierpliwością oczekiwaliśmy tej konwencji właśnie tam, w tym zakątku Polski.</u>
          <u xml:id="u-295.3" who="#SenatorJanuszOkrzesik">W drugiej połowie lat osiemdziesiątych Czesi rozpoczęli, wtedy jeszcze Czechosłowacja rozpoczęła budowę olbrzymiej, największej w ówczesnej RWPG koksowni w Stonavie 6 kilometrów od polskiej granicy. Według niezależnych danych około 70% zanieczyszczeń powietrza powodowanych przez tę koksownię miało występować już na terytorium Polski. Według ekspertów zagrożone były i tak już zdewastowane lasy w Beskidzie Śląskim, zagrożona była dalsza działalność uzdrowiska ustrońskiego, groziła absolutna degradacja środowiska w rejonie Cieszyna.</u>
          <u xml:id="u-295.4" who="#SenatorJanuszOkrzesik">Informacje te mieszkańcy terenów przygranicznych uzyskiwali nie od polskiego rządu, który nabrał w tej sprawie wody w usta, ale od ówczesnej rachitycznej opozycji czechosłowackiej, od rodaków z Zaolzia, bo rzecz dotyczyła miejscowości i terenów w federacji czechosłowackiej zamieszkanych przez Polaków, i wreszcie ze źródeł zachodnich.</u>
          <u xml:id="u-295.5" who="#SenatorJanuszOkrzesik">Doprowadziło to do takiego wrzenia, że w 1989 r., jeszcze przed rozmowami przy okrągłym stole, jeszcze nielegalnie, odbywały się w Cieszynie demonstracje gromadzące po kilką tysięcy ludzi protestujących przeciwko budowie koksowni w Stonavie. Po drugiej stronie Olzy, wzdłuż której odbywały się te wielkie polskie demonstracje, stało zaledwie kilka osób, Czechów, którzy w ten sposób, chociaż symbolicznie, chcieli wyrazić swoją solidarność z Polakami. Oczywiście natychmiast zostali oni zamknięci przez czeską służbę bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-295.6" who="#SenatorJanuszOkrzesik">I tak wtedy, zaledwie kilka lat temu, wyglądał proces konsultacji społecznych przy inwestycjach przygranicznych. Tak, można powiedzieć, wyglądał wtedy, zaledwie kilka lat temu, proces sporządzania ocen oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym. A więc dość burzliwe demonstracje po polskiej stronie, natomiast z drugiej strony rzeki zamykanie tych, którzy chcieli się z Polakami w tej sprawie porozumiewać.</u>
          <u xml:id="u-295.7" who="#SenatorJanuszOkrzesik">Koksowni w Stonavie nie będzie, ale tak naprawdę trzeba było rewolucji w Czechosłowacji, żeby zapadła decyzja o zaniechaniu kontynuacji inwestycji. Koksowni nie będzie, ale myślę, że zastosowany wtedy mechanizm działań nie powinien się już nigdy więcej powtórzyć.</u>
          <u xml:id="u-295.8" who="#SenatorJanuszOkrzesik">Podobny problem wystąpił zresztą, dotyczył on tego samego terenu, kiedy w ciągu ostatnich lat opinię publiczną zelektryzowały wiadomości o budowie przez Słowaków, również w niedużej odległości od polskiej granicy, nowej elektrowni jądrowej w Mohovcach. W zasadzie wtedy pojawiła się po raz pierwszy jakaś próba zastosowania procedury ocen oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym. Była próba dopuszczenia do uczestnictwa w tych konsultacjach czynnika społecznego, szczególnie Polskiego Klubu Ekologicznego, zresztą również Senat miał w to swój wkład.</u>
          <u xml:id="u-295.9" who="#SenatorJanuszOkrzesik">Na marginesie całej tej sprawy trzeba powiedzieć - warto o tym wiedzieć - że Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju przyznał rację sceptykom ze strony polskiej i wycofał się z finansowania tej inwestycji. Co oczywiście nie znaczy, że nie będzie ona dokończona, bo Słowacy szukali i znaleźli inne źródło finansowania.</u>
          <u xml:id="u-295.10" who="#SenatorJanuszOkrzesik">Teraz, prawie po 6 latach od podpisania konwencji, jest szansa na to, żeby cały proces konsultacji społecznych i sporządzania ocen oddziaływania na środowisko w pasie przygranicznym odbywał się w sposób kontrolowany i cywilizowany, a nie przez demonstracje czy protesty społeczne. Taką szansę uzyskujemy właśnie dzięki omawianej dzisiaj dość szczegółowo przez senatora Ochwata konwencji z Espoo.</u>
          <u xml:id="u-295.11" who="#SenatorJanuszOkrzesik">Muszę tylko stwierdzić, że z zadowoleniem witam tę ustawę. Liczymy wszyscy na pograniczu polsko-czeskim i polsko-słowackim, że jak najszybciej wejdzie ona w życie, a konwencja będzie ratyfikowana. Dla mieszkańców terenów przygranicznych jest to naprawdę nadzieja na to, że zagrożenia takie jak Stonava nigdy się już nie powtórzą, a społeczności lokalne uzyskają większy dostęp do informacji i większy wpływ na decyzje w tych sprawach. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo panu senatorowi Okrzesikowi.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Informuję państwa, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-296.2" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Chcę państwu przypomnieć, że rozpatrywana przez nas ustawa była przedłożeniem rządowym, a upoważniony do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został minister spraw zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-296.3" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Jest obecny na sali podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych pan minister Robert Mroziewicz. Chcę pana zapytać, czy chce pan zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-296.4" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Robert Mroziewicz: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-296.5" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Czy ze strony państwa będą pytania do pana ministra? Nie ma pytań. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-296.6" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-296.7" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Informuję państwa, że zgodnie z wcześniejszą zapowiedzią głosowanie w sprawie tej ustawy przeprowadzimy w późniejszym terminie, pod koniec posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-296.8" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przystępujemy do punktu szóstego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Protokołu nr 11 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, dotyczącego przekształcenia mechanizmu kontrolnego ustanowionego przez konwencję.</u>
          <u xml:id="u-296.9" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na dziewięćdziesiątym siódmym posiedzeniu 9 stycznia 1997 r., a w dniu następnym przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 13 stycznia 1997 r., zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do naszych komisji senackich: Komisji Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych. Komisje rozpatrzyły ustawę i przygotowały swoje sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-296.10" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 463, natomiast sprawozdanie komisji w drukach nr 463A i nr 463B.</u>
          <u xml:id="u-296.11" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Praw Człowieka i Praworządności, pana senatora Witolda Grabosia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#SenatorWitoldGraboś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#SenatorWitoldGraboś">Ten punkt porządku obrad Wysokiej Izby należy do szczególnie ważnych, już choćby dlatego, że dotyczy spraw tak fundamentalnych jak prawa człowieka i jego podstawowe wolności. Co więcej, ratyfikacja Protokołu nr 11 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności daje nadzieję na sprawniejsze rozstrzyganie spraw z tego zakresu.</u>
          <u xml:id="u-297.2" who="#SenatorWitoldGraboś">Przypomnijmy, że Polska jest od 1993 r. stroną konwencji, zaś protokół nr 11 został podpisany 11 maja 1994 r. Jego istotą jest zamiar usprawnienia mechanizmu kontrolnego ustanowionego przez konwencję i zmiana dotychczasowego sposobu rozpatrywania skarg przed organami kontroli przestrzegania konwencji. Ten sposób okazał się i niewydolny i nieefektywny.</u>
          <u xml:id="u-297.3" who="#SenatorWitoldGraboś">Wystarczy powiedzieć, że w ostatnim czasie sprawy przed Europejską Komisją Praw Człowieka trwały średnio 3 lata, a jeśli trafiły do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, to grzęzły w nim na 5–8 lat, bo tyle trwało ich rozstrzyganie. Trzeba uczciwie dodać, że stało się tak nie tylko w następstwie małej sprawności komisji czy też trybunału, ale wzrostu liczby kierowanych tu skarg, a więc pośrednio również w efekcie zaufania do organów europejskiego systemu ochrony praw człowieka.</u>
          <u xml:id="u-297.4" who="#SenatorWitoldGraboś">Polska pod tym względem znajduje się w europejskiej czołówce: w 1993 r. było 545 skarg, w 1994 r. - 1944, w 1995 zaś już 2,5 tysiąca. A obecnie, do komisji co miesiąc napływa średnio około 200 skarg.</u>
          <u xml:id="u-297.5" who="#SenatorWitoldGraboś">Wysoka Izbo! Dotyczy to tylko naszego kraju. A trzeba pamiętać, że członków Rady Europy przybywa, obecnie jest ich już 40. Jeśli więc postępowanie w sprawach skarg miałoby się kończyć w rozsądnym terminie, do czego obliguje art. 6 konwencji, to zmiany są konieczne.</u>
          <u xml:id="u-297.6" who="#SenatorWitoldGraboś">Protokół nr 11 wprowadza właśnie owe zmiany. Przede wszystkim w miejsce Europejskiej Komisji Praw Człowieka i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka powołuje jeden organ - Europejski Trybunał Praw Człowieka. Nowy trybunał będzie sprawował jurysdykcję w sprawach dotyczących interpelacji, interpretacji i stosowania konwencji, łącznie ze skargami indywidualnymi i państwowymi. Nadal będą więc do niego mogły być kierowane skargi przez osoby lub grupy osób, przez organizacje pozarządowe, które uznają, że stały się ofiarami naruszenia postanowień konwencji względnie jej protokołów, a także przez państwa-strony konwencji, jeśli uznają, że inne państwo, również będące jej stroną, naruszyło postanowienia zawarte w niej lub w jej protokołach.</u>
          <u xml:id="u-297.7" who="#SenatorWitoldGraboś">Istotną zmianą jest to, że trybunał będzie pracował stale, a nie, jak dotychczas, podczas ośmiotygodniowych sesji. Oznacza to, że sędziowie trybunału będą także pracować stale i nie będą mogli pełnić innych funkcji, być w jakikolwiek inny sposób zatrudnieni. Liczba sędziów wybieranych podobnie jak obecnie przez zgromadzenie parlamentarne, ma odpowiadać liczbie państw-stron konwencji. Kadencja sędziego ma trwać 6 lat, z możliwością ponownego wyboru. Co 3 lata będzie wymieniana połowa składu sędziowskiego.</u>
          <u xml:id="u-297.8" who="#SenatorWitoldGraboś">Trybunał ma się składać z komitetów, izb i wielkiej izby. W skład komitetów wejdzie 3 sędziów, izb - 7, zaś wielkiej izby - 17. Sędzia narodowy będzie członkiem izby oraz wielkiej izby. Mają one rozpatrywać sprawy dotyczące państwa, którego ów sędzia jest obywatelem. O dopuszczalności skargi decydować będą komitety. Skarga, uznana za dopuszczalną, trafi do izby, a ta oceni jej zasadność i wyda stosowne orzeczenie. W wyjątkowych sytuacjach każda ze stron, w ciągu 3 miesięcy od chwili wydania wyroku przez izbę, może zwrócić się do wielkiej izby o ponowne rozpatrzenie sprawy. Orzeczenie wielkiej izby jest już ostateczne.</u>
          <u xml:id="u-297.9" who="#SenatorWitoldGraboś">Protokół nr 11 zacznie obowiązywać w rok po jego ratyfikacji przez wszystkie państwa-strony konwencji. Jednak członkowie komisji jeszcze przez rok od chwili wejścia w życie protokołu oraz przepisów, które wprowadza, będą rozpatrywać sprawy znajdujące się na wokandzie. Jeśli w tym czasie nie zdążą, sprawy nierozpatrzone zostaną przekazane do trybunału.</u>
          <u xml:id="u-297.10" who="#SenatorWitoldGraboś">Kolejną istotną zmianą, wprowadzoną dzięki protokołowi nr 11, jest bezpośredni dostęp do trybunału. Dotychczas konwencja wymagała składania przez rządy państw-stron odrębnych deklaracji, uznających jurysdykcję trybunału oraz prawo do indywidualnej skargi. Osoba uznająca się za pokrzywdzoną mogła wnieść taką skargę tylko przeciwko państwu, które ratyfikowało protokół nr 9 do konwencji. Protokół nr 11 wprowadza pewną automatyczną akceptację prawa do skargi i uznaje jurysdykcję trybunału. Jego ratyfikacja oznacza więc wzrost zaufania wobec organów stojących na straży zapisów konwencji.</u>
          <u xml:id="u-297.11" who="#SenatorWitoldGraboś">Nie będzie bezzasadne wspomnienie o obawach niektórych krajów, dotyczących próby wykorzystywania organów konwencji do ingerencji w ich wewnętrzne sprawy. Polska nie miała takich obaw. Trzeba podkreślić, że złożyliśmy deklarację uznającą zarówno prawo do indywidualnej skargi, jak i jurysdykcję trybunału. W takim razie być może trzeba spytać, co w sytuacji osoby podległej polskiej jurysdykcji zmienia ratyfikacja protokołu nr 11 do konwencji?</u>
          <u xml:id="u-297.12" who="#SenatorWitoldGraboś">Trzeba uczciwie powiedzieć, że niewiele, bowiem protokół ten nie zmienia prawa materialnego w stosunku do norm konwencji już ratyfikowanych przez Polskę. Istotna zmiana może wiązać się ze sprawniejszym rozstrzyganiem skarg, o czym już wspomniałem i co senatorowie z Komisji Praw Człowieka i Praworządności przyjęli z ogromną nadzieją. Nie byliśmy jednak wolni od pewnych obaw.</u>
          <u xml:id="u-297.13" who="#SenatorWitoldGraboś">O ile podczas sejmowej debaty, poświęconej tej tematyce, powracał problem upowszechnienia wiedzy o możliwościach wniesienia indywidualnej skargi, o tyle podczas posiedzenia senackiej Komisji Praw Człowieka i Praworządności pojawiały się obawy co do sprawnego rozstrzygania skarg nadesłanych z Polski. Pomimo że zmiany organizacyjne dają pewną nadzieję, iż będzie to się działo w myśl naszych najlepszych chęci, jak powiedziałem, nie rozstrzygają one wszystkich wątpliwości. Rodzi się bowiem pytanie, czy kancelaria trybunału będzie dysponowała odpowiednią liczbą pracowników - na marginesie trzeba zaznaczyć, że po raz pierwszy do dyspozycji kancelarii są sekretarze prawni - znających język polski i polskie prawo. Dlatego pojawiła się propozycja, by Komisja Praw Człowieka i Praworządności poświęciła odrębne posiedzenie odpowiedzi na wcześniej postawione pytanie, jak również na inne: kto z Polski najczęściej wysyła skargi do trybunału, czego one dotyczą i o jakich najczęstszych uchybieniach wobec praw człowieka mówią? Ale to jest problem wykraczający poza treść ustawy o ratyfikacji protokołu nr 11.</u>
          <u xml:id="u-297.14" who="#SenatorWitoldGraboś">Ustawa nie budziła zresztą wśród senatorów naszej komisji najmniejszych wątpliwości, przyjęliśmy ją jednomyślnie. Dlatego z przyjemnością, satysfakcją, a także z zaszczytem rekomenduję ją państwu wraz z prośbą o przyjęcie jej bez poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo senatorowi Grabosiowi.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Spraw Zagranicznych i Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych, panią senator Dorotę Simonides.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#SenatorDorotaSimonides">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#SenatorDorotaSimonides">W Sejmie był jeden sprawozdawca wszystkich trzech komisji. Ja musiałabym de facto powtarzać wszystko, co powiedział pan senator Gty- boś…</u>
          <u xml:id="u-299.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Graboś!).</u>
          <u xml:id="u-299.3" who="#SenatorDorotaSimonides">Graboś, przepraszam najmocniej, mam studenta o tym nazwisku, dlatego się pomyliłam.</u>
          <u xml:id="u-299.4" who="#komentarz">(Senator Witold Graboś: Dziękuję bardzo, poczułem się pięknie…)</u>
          <u xml:id="u-299.5" who="#komentarz">(Wesołość na sali).</u>
          <u xml:id="u-299.6" who="#SenatorDorotaSimonides">Chciałabym tylko powiedzieć, że kiedy przyjmujemy protokół nr 11, to uchylamy protokół nr 9, o czym pan nie wspomniał.</u>
          <u xml:id="u-299.7" who="#SenatorDorotaSimonides">W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych i Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych chcę zaznaczyć, że wszyscy jednomyślnie popieramy tę ustawę. Zwłaszcza, że de facto jest to najkrótsza ustawa, jaką przyszło mi referować, składa się bowiem z dwóch artykułów. Pierwszy mówi, że upoważniamy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej do ratyfikowania tego protokołu. Drugi zaś, że ustawa wchodzi w życie w ciągu 14 dni po jej uchwaleniu. Jeśli chodzi o dalsze uwagi, to zabiorę głos w debacie, o ile będę mogła. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo pani senator Dorocie Simonides.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Czy mącie państwo pytania do senatorów sprawozdawców? Nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">W takim razie otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-300.3" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Mam zapisane jedno nazwisko, właśnie pani profesor Doroty Simonides.</u>
          <u xml:id="u-300.4" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę panią senator o zabranie głosu już w ramach debaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#SenatorDorotaSimonides">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#SenatorDorotaSimonides">Przedstawiony do ratyfikacji protokół nr 11, jak już napomknął pan senator Graboś, jest wyrazem wzrostu świadomości prawnej społeczeństwa europejskiego, również polskiego. Uwidacznia się on w ogromnej liczbie skarg wysyłanych do Europejskiej Komisji Praw Człowieka. W 1995 r. wysłano w sumie 2,5 tysiąca listów ze skargami. Obecnie co miesiąc wysyłanych jest 200–250 skarg. Jest to wynikiem faktu, iż każdy człowiek, każda zorganizowana grupa i każda organizacja może się tam zwrócić po wykorzystaniu możliwości, jakie daje polskie prawodawstwo. Chciałabym zwrócić uwagę na to, że po raz pierwszy przy rozpatrywaniu każdej skargi będzie obecny przedstawiciel państwa, które podpisało konwencję. Jeśli dawniej Europejska Komisja Praw Człowieka potrzebowała na rozpatrzenie sprawy, jak słyszeliśmy, 2 czy 5 lat, a trybunał czasami jeszcze kolejnych 3 lat, to trwało to niekiedy 8–10 lat. Obecnie ów czas będzie wyraźnie skrócony. Celem protokołu jest to, by wszystko odbywało się sprawniej, skuteczniej i szybciej.</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#SenatorDorotaSimonides">Ja natomiast chciałabym zaapelować zarówno do Ministerstwa Spraw Zagranicznych, jak i do Ministerstwa Edukacji Narodowej o większe spopularyzowanie i upowszechnianie konwencji. Tak się składa, że mówię o niej młodzieży w całym naszym województwie, tłumaczę, co znaczy i jakie ma rozdziały. W tej chwili, po przyjęciu omawianego protokołu, należałoby jeszcze raz wydać całość wraz z nim, są bowiem nowe nazwy rozdziałów, zresztą bardzo przejrzyste, porządkujące dokument. Należałoby też ją upowszechnić, poprosić o to środki masowego przekazu, by Polacy wiedzieli, jak skorzystać z tego znakomitego narzędzia. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Informuję państwa, że w ten sposób lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-302.2" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przypominam, że rozpatrywana ustawa była projektem rządowym, a upoważniony do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został minister spraw zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-302.3" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Chcę zapytać ministra Roberta Mroziewicza, czy chce pan zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku, ale nie.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Chciałbym tylko powiedzieć jedno zdanie. Przyjmujemy apel pani senator. Będziemy czynić to, co w ramach MSZ jest możliwe, jeśli chodzi o propagowanie i upowszechnianie konwencji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dobrze. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Czy państwo mają pytania do pana ministra Mroziewicza? Nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-304.2" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-304.3" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Informuję, że zgodnie z wcześniejszą zapowiedzią głosowanie w sprawie tej ustawy zostanie przeprowadzone bezpośrednio po przerwie.</u>
          <u xml:id="u-304.4" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Szanowni Państwo, mamy w tej chwili następującą sytuację - jeśli ktoś z państwa ma przed sobą porządek dzienny bieżącego posiedzenia, to proszę śledzić go razem ze mną - nad punktem pierwszym nie głosujemy: punkt drugi jest w zasadzie gotowy do głosowania; do punktu trzeciego, czyli ustawy „Prawo energetyczne”, nie mamy jeszcze druków, trwają prace nad nimi; jeśli chodzi o punkt czwarty, to musi się odbyć posiedzenie komisji; punkt piąty i szósty moglibyśmy zaś przegłosować.</u>
          <u xml:id="u-304.5" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Z uwagi na to, że tak czy inaczej komisja musi się zebrać w sprawie punktu czwartego i musi zostać przygotowany druk do głosowania, proponuję państwu w tej chwili trzydziestosześciominutową przerwę. O godzinie 18.30 przystąpimy do głosowań.</u>
          <u xml:id="u-304.6" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przerwa do godziny 18.30.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#SenatorSekretarzPiotrMiszczuk">Posiedzenie Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych w sprawie ustawy o zmianie niektórych upoważnień do wydawania aktów wykonawczych odbędzie się zaraz po ogłoszeniu przerwy w sali nr 182.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#komentarz">(Przerwa w obradach od godziny 17 minut 54 do godziny 18 minut 32).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Panie i Panowie Senatorowie! Proszę o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-306.2" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Powracamy do punktu drugiego porządku dziennego: Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i zmianie ustawy „Prawo bankowe”.</u>
          <u xml:id="u-306.3" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przypominam, że w przewie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisji Gospodarki Narodowej, które ustosunkowały się do wniosków przedstawionych w trakcie debaty.</u>
          <u xml:id="u-306.4" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przypominam też, że debata została zakończona i obecnie, zgodnie z art. 45 ust. 1 Regulaminu Senatu, głos mogą zabrać jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-306.5" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę obu senackich komisji, to znaczy Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisji Gospodarki Narodowej, panią senator Grażynę Ciemniak, i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#SenatorGrażynaCiemniak">W imieniu połączonych Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisji Gospodarki Narodowej mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie, które zawarte jest w druku nr 468Z.</u>
          <u xml:id="u-307.2" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Komisje po rozpatrzeniu wniosków zgłoszonych w trakcie debaty nad ustawą o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i zmianie ustawy „Prawo bankowe” wnoszą o przyjęcie poprawek: pierwszej, drugiej, trzeciej, czwartej, piątej, szóstej, ósmej, dziewiątej, dziesiątej, jedenastej i dwunastej. Poprawki te nie budziły wątpliwości komisji i zostały poparte przez większość połączonych komisji. Były one podczas wczorajszej debaty szczegółowo omawiane, w związku z czym nie będę już ich omawiać.</u>
          <u xml:id="u-307.3" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Ponieważ jednak poprawka szósta została przyjęta 4 głosami za, 4 głosami przeciw, a więc rozstrzygnął głos przewodniczącego połączonych komisji, celowe będzie przedstawienie, dla rzetelności sprawozdania, co oznacza jej przyjęcie. Oznacza, że od dnia 1 stycznia 1998 r. opłaty ustalane zgodnie z ust. 1 nie będą ulegały pomniejszeniu o 30% składki na rzecz pomocy bankom upadającym lub zagrożonym utratą wypłacalności. Jedynym pozytywnym aspektem dla Narodowego Banku Polskiego będzie to, iż bank ten, jako nadzorujący i licencjonujący działalność bankową, nie będzie ponosił kosztów sanacji i restrukturyzacji banków poprzez Bankowy Fundusz Gwarancyjny. To oznacza utrzymanie dużych obciążeń banków komercyjnych, a w efekcie przeniesienie tego na klientów poprzez podniesienie ceny kredytów i obniżenie ceny depozytów, czyli oprocentowania lokat w bankach, co zmniejszy i tak bardzo niską skłonność Polaków do oszczędzania. W Polsce poziom, liczony udziałem oszczędności w stosunku do produktu krajowego brutto na jednego obywatela, wynosi 30%. W Niemczech jest to poziom około 70%, w Czechach - około 60%.</u>
          <u xml:id="u-307.4" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Warto przypomnieć, że identyczne negatywne efekty mogą zaistnieć w związku z podwyższonymi kilka dni temu rezerwami obowiązkowymi, i tak już kilkakrotnie wyższymi niż we wszystkich krajach europejskich. Ta decyzja może uderzyć w najbiedniejsze banki detaliczne.</u>
          <u xml:id="u-307.5" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Myślę, że trzeba również mieć świadomość, iż poprawka szósta odsuwa nas od stosowanych w Unii Europejskiej rozwiązań, w których bank centralny, skarb państwa i banki komercyjne równocześnie partycypują w kosztach sanowania banków. Te obciążenia są dodatkowo powodem niekonkurencyjności polskich banków.</u>
          <u xml:id="u-307.6" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Poprawka szósta została poparta przez połączone komisje, natomiast poprawka siódma jest poprawką Komisji Gospodarki Narodowej, a dotyczy tego samego ustępu i artykułu. Oznacza ona prawie równomierne obciążenie kosztami sanowania banków - banków komercyjnych w ponad 44%, Narodowego Banku Polskiego w około 30% i skarbu państwa. W odróżnieniu od poprawki szóstej w tym przypadku od 1 stycznia 1998 r. opłaty obowiązkowe, wnoszone na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego i ustalane zgodnie z ust. 1 w art. 13 ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, ulegną obniżeniu o 30%, którą to kwotę wnosić będzie Narodowy Bank Polski, a źródłem pochodzenia tych środków będzie oprocentowanie rezerw obowiązkowych, jakie banki odprowadzają do Narodowego Banku Polskiego, a nie mają z tego praktycznie żadnych ekonomicznych korzyści - oczywiście dopóki nie upadną. To rozwiązanie, z kolei, stawia nas w szeregu krajów o rozwiązaniach zbliżonych do krajów Unii Europejskiej, czego szczególnym przykładem jest Hiszpania.</u>
          <u xml:id="u-307.7" who="#SenatorGrażynaCiemniak">I tu, aczkolwiek nie omawiam, jak już wspomniałam, pozostałych poprawek, warto jednak jeszcze przedstawić poprawkę czwartą, która została poparta przez połączone komisje i jest merytorycznie istotna, a została zgłoszona w trakcie debaty. Nie budziła ona kontrowersji. Poprawka ta w punkcie oznaczonym literą „a” zmierza do logicznego powiązania wielkości opłaty wnoszonej przez bank z ryzykiem, jakie ponosi w swojej działalności, a w skład tego ryzyka wchodzą również gwarancje i poręczenia, gdyż ryzyko, jakie bank ponosi, jest takie samo w przypadku udzielanych kredytów, jak w przypadku gwarancji i poręczeń. Jej logiczną konsekwencją jest punkt oznaczony literą „b”.</u>
          <u xml:id="u-307.8" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Wysoki Senacie! Z upoważnienia połączonych komisji, wnoszę o uchwalenie ustawy zgodnie ze sprawozdaniem zawartym w druku nr 468Z. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Chciałbym zapytać, czy senator wnioskodawca oraz pozostali senatorowie sprawozdawcy chcą jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-308.2" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przypomnę, że wniosek zgłosił pan senator Krzysztof Borkowski, nieobecny. Sprawozdawcą komisji był też pan senator Andrzej Chronowski.</u>
          <u xml:id="u-308.3" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Zechce pan zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-308.4" who="#komentarz">(Senator Andrzej Chronowski: Powiem dwa zdania.)</u>
          <u xml:id="u-308.5" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#SenatorAndrzejChronowski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#SenatorAndrzejChronowski">Nie zamierzałem zabierać głosu, ale stwierdzam, że pani senator jednak niedokładnie przedstawiła dyskusję połączonych komisji, jak się tego obawiałem, sprawozdanie zostało przedstawione trochę jednostronnie. W związku z tym przedstawię kilka uwag na temat poprawki szóstej.</u>
          <u xml:id="u-309.2" who="#SenatorAndrzejChronowski">Proszę państwa, z tego sobie trzeba sprawę zdawać, że to był wniosek mniejszości komisji i został przegłosowany w Sejmie na obopólny wniosek, zarówno rządu, jak i Narodowego Banku Polskiego. Dość jednoznacznie było powiedziane, że w związku z takim zapisem do budżetu państwa nie wpłynie, w przybliżeniu, 700 miliardów starych złotych, a to jest niebagatelna kwota. I to jest raz.</u>
          <u xml:id="u-309.3" who="#SenatorAndrzejChronowski">Następna sprawa. Skoro ta kwota ma wpłynąć do budżetu, to budżet państwa - jeszcze raz powtarzam - ma prawo zasilić Bankowy Fundusz Gwarancyjny. To gwoli uzupełnienia tego, co również na posiedzeniu komisji było przedstawiane i o czym mówiono. Pani Senator, to chyba również należało powiedzieć. Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo panu senatorowi Chronowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#komentarz">(Senator Grażyna Ciemniak: Ad vocem.)</u>
          <u xml:id="u-310.2" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę państwa, proszę wybaczyć, ale nie ma już po prostu miejsca na dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-310.3" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Pani senator sprawozdawca w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#SenatorGrażynaCiemniak">Tak. Chciałabym tylko powiedzieć, że oczywiście nie przedstawiałam dyskusji z posiedzeń pojedynczych komisji, które się odbyły, bo tych dyskusji było zbyt wiele. Starałam się tylko pokazać zalety i wady rozwiązań, tak jak to jest w sprawozdaniu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dobrze. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Problem został oświetlony z dwóch stron, wydaje mi się, wystarczająco.</u>
          <u xml:id="u-312.2" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przypominam państwu, że w trakcie debaty Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, Komisja Gospodarki Narodowej oraz pan senator Borkowski przedstawili wnioski o wprowadzenie poprawek do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-312.3" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Zgodnie z art. 47 ust. 1 regulaminu głosować będziemy kolejno nad poprawkami, według przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-312.4" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionymi poprawkami do ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i zmianie ustawy „Prawo bankowe”.</u>
          <u xml:id="u-312.5" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę państwa, aby każdy z państwa zechciał wziąć do ręki druk nr 468Z. Pozwolicie też państwo, że nie będę odczytywał treści poprawek.</u>
          <u xml:id="u-312.6" who="#komentarz">(Zestawienie wniosków do ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i zmianie ustawy „Prawo bankowe” — w załączeniu.)</u>
          <u xml:id="u-312.7" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Będę państwu jedynie przypominał co dana poprawka oznacza, czyli dam krótkie jej uzasadnienie oraz wskażę, czyja to jest poprawka.</u>
          <u xml:id="u-312.8" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Poprawka pierwsza to wniosek Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych. Została ona poparta przez połączone komisje. Usuwa zbędne wyrazy: „tytuł ustawy”.</u>
          <u xml:id="u-312.9" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-312.10" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki pierwszej?</u>
          <u xml:id="u-312.11" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-312.12" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-312.13" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-312.14" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Na 70 obecnych senatorów 69 głosowało za poprawką, nikt nie był przeciw, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-312.15" who="#komentarz">(Głosowanie nr 2).</u>
          <u xml:id="u-312.16" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Stwierdzam, iż poprawkę pierwszą przyjęliśmy.</u>
          <u xml:id="u-312.17" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przechodzimy do poprawki drugiej, która również jest poprawką Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, popartą przez połączone komisje. Poprawka ta zastępuje zawartą w art. 2 ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym definicję pojęcia: „suma aktywów ważonych ryzykiem” definicjami określenia: „suma aktywów bilansowych ważonych ryzykiem” oraz określenia: „suma ważonych ryzykiem zobowiązań pozabilansowych”.</u>
          <u xml:id="u-312.18" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-312.19" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki drugiej?</u>
          <u xml:id="u-312.20" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-312.21" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-312.22" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Jeden z senatorów jeszcze nie głosował, proszę, żeby to uczynił.</u>
          <u xml:id="u-312.23" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-312.24" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Na 71 obecnych senatorów 69 głosowało za przyjęciem poprawki, nikt nie był przeciw, 1 wstrzymał się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-312.25" who="#komentarz">(Głosowanie nr 3).</u>
          <u xml:id="u-312.26" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Stwierdzam, iż poprawkę przyjęliśmy.</u>
          <u xml:id="u-312.27" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przechodzimy do poprawki trzeciej, również autorstwa Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawcach, popartej przez połączone komisje. Poprawka ta zmierza do wskazania wszystkich okoliczności, powodujących wygaśnięcie mandatu członka zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.</u>
          <u xml:id="u-312.28" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-312.29" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki trzeciej?</u>
          <u xml:id="u-312.30" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-312.31" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-312.32" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-312.33" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Na 71 obecnych senatorów 70 głosowało za przyjęciem poprawki, nikt nie był przeciw, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-312.34" who="#komentarz">(Głosowanie nr 4).</u>
          <u xml:id="u-312.35" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Stwierdzam, iż poprawkę przyjęliśmy.</u>
          <u xml:id="u-312.36" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przechodzimy do poprawki czwartej, którą zgłosił pan senator Borkowski i która została poparta przez połączone komisje. Poprawka ta zmierza do zwiększenia opłaty rocznej wnoszonej przez banki na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, poprzez objęcie wyższą stawką udzielonych przez banki gwarancji i poręczeń.</u>
          <u xml:id="u-312.37" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-312.38" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki czwartej?</u>
          <u xml:id="u-312.39" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-312.40" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-312.41" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-312.42" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Na 70 obecnych senatorów 64 głosowało za przyjęciem poprawki czwartej, nikt nie był przeciw, 6 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-312.43" who="#komentarz">(Głosowanie nr 5).</u>
          <u xml:id="u-312.44" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Stwierdzam, iż poprawkę przyjęliśmy.</u>
          <u xml:id="u-312.45" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przechodzimy do poprawki piątej, która jest poprawką Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, popartą przez połączone komisje. Poprawka ta usuwa błąd legislacyjny.</u>
          <u xml:id="u-312.46" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-312.47" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki piątej?</u>
          <u xml:id="u-312.48" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-312.49" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-312.50" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-312.51" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Na 71 obecnych senatorów 68 głosowało za przyjęciem tej poprawki, nikt nie był przeciw, 2 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-312.52" who="#komentarz">(Głosowanie nr 6).</u>
          <u xml:id="u-312.53" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Stwierdzam, iż poprawkę przyjęliśmy. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-312.54" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przechodzimy do poprawki szóstej. Przy czym zwracam państwu uwagę, że jej przyjęcie wyklucza kolejną. Ta poprawka jest również autorstwa Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych i również została poparta przez połączone komisje. Skreśla ona przepis przewidujący od dnia 1 stycznia 1998 r. zmniejszenie o 30% opłat rocznych wnoszonych przez banki na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.</u>
          <u xml:id="u-312.55" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-312.56" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki szóstej?</u>
          <u xml:id="u-312.57" who="#komentarz">(Senator Ryszard Jarzembowski: Przeciw.)</u>
          <u xml:id="u-312.58" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę nie wprowadzać innych senatorów w błąd i nie komentować decyzji kolegów.</u>
          <u xml:id="u-312.59" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Jeszcze raz pytam.</u>
          <u xml:id="u-312.60" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki szóstej?</u>
          <u xml:id="u-312.61" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-312.62" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-312.63" who="#komentarz">(Senator Ryszard Jarzembowski: To było wyprowadzenie z błędu, Panie Marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-312.64" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Panie Senatorze. Ja mam tutaj podgląd, wie pan. Gdyby pan na moim miejscu posiedział i popatrzył jak te liczby się zmieniają, bo niektórzy senatorowie raz głosują za, a po chwili przeciw, jeszcze inni się wstrzymują. Zastanawiam się czasem, czy nie powinienem oprócz pytania: kto jest za, kto przeciw, kto się wstrzymał; zapytać jeszcze po raz czwarty: kto się pomylił. To by było dobre. Dałoby przynajmniej czas na skorygowanie decyzji.</u>
          <u xml:id="u-312.65" who="#komentarz">(Senator Stanisław Kochanowski: Ale to też jest duży wpływ senatora Jarzembowskiego.)</u>
          <u xml:id="u-312.66" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dobrze, ale żarty na bok.</u>
          <u xml:id="u-312.67" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-312.68" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Na 71 obecnych senatorów 8 głosowało za przyjęciem poprawki, 60 — przeciw, 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-312.69" who="#komentarz">(Głosowanie nr 7).</u>
          <u xml:id="u-312.70" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Stwierdzam, iż poprawkę odrzuciliśmy.</u>
          <u xml:id="u-312.71" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">W związku z tym przechodzimy do poprawki siódmej, która jest poprawką Komisji Gospodarki Narodowej. Zmierza ona do wskazania, iż kwotę z tytułu zmniejszenia opłat rocznych wnoszonych przez banki na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego wnosić będzie Narodowy Bank Polski ze środków finansowych pochodzących z oprocentowania rezerw obowiązkowych.</u>
          <u xml:id="u-312.72" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-312.73" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki siódmej?</u>
          <u xml:id="u-312.74" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-312.75" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-312.76" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-312.77" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Na 71 obecnych senatorów 62 głosowało za przyjęciem poprawki, 5 — przeciw, 4 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-312.78" who="#komentarz">(Głosowanie nr 8).</u>
          <u xml:id="u-312.79" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Stwierdzam, iż poprawkę przyjęliśmy.</u>
          <u xml:id="u-312.80" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przechodzimy do poprawki ósmej, która jest poprawką Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, popartej przez połączone komisje. Poprawka ta usuwa błąd legislacyjny.</u>
          <u xml:id="u-312.81" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-312.82" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-312.83" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-312.84" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-312.85" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę wszystkich senatorów, by zechcieli zagłosować, ponieważ nie wszyscy to uczynili.</u>
          <u xml:id="u-312.86" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-312.87" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Na 71 obecnych senatorów 69 głosowało za, 2 senatorów nie głosowało.</u>
          <u xml:id="u-312.88" who="#komentarz">(Głosowanie nr 9).</u>
          <u xml:id="u-312.89" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-312.90" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przystępujemy do głosowania nad kolejną poprawką, dziewiątą, autorstwa Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, popartą przez połączone komisje. Poprawka ta zmierza do ujednolicenia terminologii ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i ustawy „Prawo bankowe”.</u>
          <u xml:id="u-312.91" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-312.92" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki dziewiątej?</u>
          <u xml:id="u-312.93" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-312.94" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-312.95" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-312.96" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Na 71 obecnych senatorów 70 głosowało za, 1 — przeciw.</u>
          <u xml:id="u-312.97" who="#komentarz">(Głosowanie nr 10).</u>
          <u xml:id="u-312.98" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-312.99" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dziesiątą. Jest to poprawka Komisji Gospodarki Narodowej, poparta przez połączone komisje, dodaje do art. 20a ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym dwa nowe przepisy, precyzujące uprawnienia prezesa Narodowego Banku Polskiego w postępowaniu, dotyczącym udzielenia pomocy finansowej przez Bankowy Fundusz i Gwarancyjny, jakie toczy się w sytuacji zagrożenia wypłacalności banku.</u>
          <u xml:id="u-312.100" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-312.101" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki dziesiątej?</u>
          <u xml:id="u-312.102" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-312.103" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-312.104" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-312.105" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Na 71 obecnych senatorów 66 głosowało za, 1 — przeciw, 3 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-312.106" who="#komentarz">(Głosowanie nr 11).</u>
          <u xml:id="u-312.107" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-312.108" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przystępujemy do głosowania nad poprawką jedenastą, autorstwa Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, popartą przez połączone komisje. Poprawka ta usuwa błąd legislacyjny.</u>
          <u xml:id="u-312.109" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-312.110" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki jedenastej?</u>
          <u xml:id="u-312.111" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-312.112" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-312.113" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-312.114" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Na 71 obecnych senatorów 71 głosowało za przyjęciem tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-312.115" who="#komentarz">(Głosowanie nr 12).</u>
          <u xml:id="u-312.116" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-312.117" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwunastą, autorstwa Komisji Gospodarki Narodowej i Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, popartą przez połączone komisje. Polega ona, na dodaniu do art. 2 ustawy zmiany art. 1051 ustawy „Prawo bankowe”, stanowiącej konsekwencję zawartej w art. 1 nowelizacji ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym.</u>
          <u xml:id="u-312.118" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-312.119" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki dwunastej?</u>
          <u xml:id="u-312.120" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-312.121" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-312.122" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę jeszcze trzech senatorów o zagłosowanie.</u>
          <u xml:id="u-312.123" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-312.124" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Na 70 obecnych senatorów 68 głosowało za, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-312.125" who="#komentarz">(Głosowanie nr 13).</u>
          <u xml:id="u-312.126" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-312.127" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Szanowni Państwo! Przystępujemy do głosowania nad całością projektu uchwały w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i zmianie ustawy „Prawo bankowe” wraz z przyjętymi już przez Wysoką Izbę poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-312.128" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-312.129" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za podjęciem uchwały?</u>
          <u xml:id="u-312.130" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-312.131" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-312.132" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-312.133" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Na 71 obecnych senatorów 68 głosowało za, 3 — przeciw.</u>
          <u xml:id="u-312.134" who="#komentarz">(Głosowanie nr 14).</u>
          <u xml:id="u-312.135" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i zmianie ustawy „Prawo bankowe”.</u>
          <u xml:id="u-312.136" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Panie i Panowie Senatorowie, powracamy do punktu piątego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Konwencji o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym.</u>
          <u xml:id="u-312.137" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przypominam, że debata nad tą ustawą została zakończona i obecnie możemy przystąpić do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-312.138" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Z obowiązku przypomnę, że Komisja Ochrony Środowiska oraz Komisja Spraw Zagranicznych i Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych przedstawiły jednobrzmiące projekty uchwał, w których wnosiły o przyjęcie tej ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-312.139" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-312.140" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-312.141" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki?</u>
          <u xml:id="u-312.142" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-312.143" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-312.144" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-312.145" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Na 71 obecnych senatorów 71 głosowało za podjęciem tej uchwały.</u>
          <u xml:id="u-312.146" who="#komentarz">(Głosowanie nr 15).</u>
          <u xml:id="u-312.147" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o ratyfikacji Konwencji o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym.</u>
          <u xml:id="u-312.148" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Powracamy do punktu szóstego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Protokołu nr 11 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, dotyczącego przekształcenia mechanizmu kontrolnego ustanowionego przez konwencję.</u>
          <u xml:id="u-312.149" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przypominam państwu, że debata nad ustawą została zakończona i obecnie możemy przystąpić do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-312.150" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przypominam, że senackie komisje: Komisja Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisja Spraw Zagranicznych i Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych przedstawiły jednobrzmiące projekty uchwał, w których wnosiły o przyjęcie tej ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-312.151" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-312.152" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-312.153" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-312.154" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-312.155" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-312.156" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Bardzo proszę jednego senatora, który nie głosował, aby to uczynił.</u>
          <u xml:id="u-312.157" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-312.158" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Na 71 obecnych senatorów 71 głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-312.159" who="#komentarz">(Głosowanie nr 16).</u>
          <u xml:id="u-312.160" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-312.161" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Dziękuję państwu bardzo.</u>
          <u xml:id="u-312.162" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Nadal trwają prace nad przygotowaniem druków do głosowania nad poprawkami do ustawy „Prawo energetyczne”. Otrzymałem informację, że nasze biura będą gotowe dopiero za półtorej godziny.</u>
          <u xml:id="u-312.163" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-312.164" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę o ciszę!</u>
          <u xml:id="u-312.165" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Proszę państwa, nie pozostaje mi nic innego, jak ogłosić przerwę do godziny 20.30.</u>
          <u xml:id="u-312.166" who="#komentarz">(Głos z sali: Może przejdziemy do oświadczeń?)</u>
          <u xml:id="u-312.167" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Oświadczeń jest niewiele, większość została złożona do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-312.168" who="#WicemarszałekGrzegorzKurczuk">Ogłaszam przerwę do godziny 20.30.</u>
          <u xml:id="u-312.169" who="#komentarz">(Senator Henryk Makarewicz: Klub Senatorów Polskiego Stronnictwa Ludowego zbierze się w czasie przerwy w sali nr 176.).</u>
          <u xml:id="u-312.170" who="#komentarz">(Przerwa w obradach od godziny 18 minut 59 do godziny 20 minut 32).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Powracamy do punktu czwartego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie niektórych upoważnień do wydawania aktów wykonawczych.</u>
          <u xml:id="u-313.2" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, która ustosunkowała się do przedstawionych w trakcie debaty wniosków.</u>
          <u xml:id="u-313.3" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przypominam też, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie, zgodnie z art. 45 ust. 3 Regulaminu Senatu, mogą zabrać głos jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-313.4" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, pana senatora Piotra Miszczuka.</u>
          <u xml:id="u-313.5" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#SenatorPiotrMiszczuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#SenatorPiotrMiszczuk">Komisja skoncentrowała się przede wszystkim na tych poprawkach, które zostały zgłoszone w trakcie dyskusji, ponieważ trudno ustosunkowywać się do poprawek już przyjętych, aczkolwiek, mówił o tym pan minister Kubicki, zostały zgłoszone poprawki, piąta i ósma, zmieniające nieco wcześniejsze propozycje Komisji Inicjatyw Prac Ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-314.2" who="#SenatorPiotrMiszczuk">Jeśli chodzi o poprawki zgłoszone w trakcie dyskusji, to komisja jednogłośnie poparła piątą i ósmą oraz stosunkiem głosów 4 do 1 odrzuciła poprawki trzynastą i czternastą, zaproponowane przez pana senatora Chronowskiego. Odrzuciła też poprawkę szesnastą, zgłoszoną przez pana senatora Grabosia. Rozpatrywanie tej propozycji zajęło nam najwięcej czasu, jednak komisja zajęła stanowisko, iż poprawka wykracza poza ramy tego, co można zmienić w ustawie. W głosowaniu została odrzucona stosunkiem głosów 1 do 4.</u>
          <u xml:id="u-314.3" who="#SenatorPiotrMiszczuk">Całość wraz z poprawkami komisja przyjęła jednomyślnie, tak więc w imieniu Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych wnoszę, by Wysoka Izba przyjęła tę ustawę wraz z poprawkami zawartymi w druku nr 464Z. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Mam pytanie, czy senatorowie wnioskodawcy lub pozostali senatorowie, którzy składali wnioski o charakterze legislacyjnym, chcą zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-315.2" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przypominam, że wnioski zgłosili: pan senator Krzysztof Borkowski, pan senator Andrzej Chronowski, pan senator Piotr Miszczuk i pan senator Witold Graboś.</u>
          <u xml:id="u-315.3" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#SenatorWitoldGraboś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#SenatorWitoldGraboś">Przeżywam gorycz porażki, ale jest to gorycz niezupełna, bowiem podczas obrad Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych nie kto inny, ale pan senator Działocha, niewątpliwy autorytet w dziedzinie prawa, przyznał, że moje poprawki w sensie merytorycznym były zasadne. To duża satysfakcja, a jednocześnie uświadomienie sobie, że nie zawsze jesteśmy władni, aby modyfikować złe prawo. To pewna ocena możliwości naszej Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-316.2" who="#SenatorWitoldGraboś">Muszę powiedzieć szczerze, że niezupełnie podzielam opinię Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych. Jeżeli ktokolwiek uważa, że omawiana ustawa stanowi jedynie nowelizację, to proszę mi pokazać starą. Nie ma ustawy o wydawaniu aktów wykonawczych! Ta ustawa jest nowa, proponuje nowe rozstrzygnięcia systemowe, to nie jest stara ustawa. Uważam więc, że moja inicjatywa była zasadna i Wysoka Izba miała prawo ją uwzględnić. Jeżeli opinia Wysokiej Izby jest inna, uszanuję ją z należytą pokorą.</u>
          <u xml:id="u-316.3" who="#SenatorWitoldGraboś">Myślę, że Wysoka Izba zechce wziąć pod uwagę moją propozycję nowelizacji ustawy, kiedy będziemy nowelizować ustawę o radiofonii i telewizji, a także kiedy przyjdzie chwila, w której będziemy oceniać działanie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Bo nie jest tak, że wszystkie błędy, jakie wynikają z niedomogów naszej pracy, są przez nas zawinione. My, jako Wysoka Izba, jako wyższa izba parlamentu, poniekąd wspólnie ponosimy za to odpowiedzialność. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-316.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przypominam, że sprawozdawcą był również pan senator Andrzej Chronowski, przedstawiał poprawki mniejszości Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych. Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-317.2" who="#komentarz">(Senator Krzysztof Borkowski: Jeśli można, to wolałbym z miejsca, Panie Marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-317.3" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">Bardzo proszę o przyjęcie mojej propozycji, to jest poprawki szóstej. Chcę wprowadzić zapis, powodujący, że to nadal będzie hektar przeliczeniowy. Jest to szczególnie ważne przy obliczaniu i publikowaniu danych o dochodach z 1 hektara. Tam gdzie są słabsze gleby, hektar przeliczeniowy nie odpowiada fizycznemu, można mieć 10 hektarów fizycznych, a 5 hektarów przeliczeniowych. Trzeba przyjąć ten zapis po prostu ze względów społecznych.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">Chcę uzasadnić i uzmysłowić państwu jeszcze jedno. Dojdzie do tego, że ci najbiedniejsi rolnicy czy ich dzieci, nie będą otrzymywać zasiłku, ponieważ dochód przeliczony w zależności od hektarów fizycznych będzie znacznie wyższy.</u>
          <u xml:id="u-318.2" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">Apeluję do Wysokiej Izby o przyjęcie mojej poprawki. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przechodzimy do głosowania w sprawie ustawy o zmianie niektórych upoważnień do wydawania aktów wykonawczych.</u>
          <u xml:id="u-319.2" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przypominam, że w trakcie debaty komisja i senatorowie wnioskodawcy przedstawili wnioski o wprowadzenie do ustawy poprawek.</u>
          <u xml:id="u-319.3" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Informuję, że zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu, za chwilę zostaną przeprowadzone kolejne głosowania nad przedstawionymi poprawkami według kolejności przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-319.4" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przechodzimy do głosowania nad przedstawionymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-319.5" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przypominam, że są one zawarte w druku nr 464Z. Czy wszyscy państwo go mają? Może będę prowadził głosowanie podobnie jak mój poprzednik, pan marszałek Kurczuk, a więc będę tylko czytał uzasadnienia i podawał numer poprawki, oczywiście, jeżeli państwo senatorowie się na to zgodzą.</u>
          <u xml:id="u-319.6" who="#komentarz">(Zestawienie wniosków do ustawy o zmianie niektórych upoważnień do wydawania aktów wykonawczych - w załączeniu.)</u>
          <u xml:id="u-319.7" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Poprawka pierwsza zmierza do zastąpienia obcego słowa „marketing” polskimi słowami „reklama i promocja”. Jest to poprawka Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, poparta przez całą komisję.</u>
          <u xml:id="u-319.8" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-319.9" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.10" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.11" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.12" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-319.13" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 69 obecnych senatorów 66 głosowało za, 2 — przeciw, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-319.14" who="#komentarz">(Głosowanie nr 17).</u>
          <u xml:id="u-319.15" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba przyjęła poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-319.16" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką drugą.</u>
          <u xml:id="u-319.17" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Poprawka jest poparta przez komisję, ma charakter redakcyjny, chodzi o zastąpienie nieprawidłowego sformułowania „wymagania kwalifikacyjne dla osób” wyrazami „kwalifikacje wymagane od osób”.</u>
          <u xml:id="u-319.18" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-319.19" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.20" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.21" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.22" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-319.23" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 71 obecnych senatorów 71 głosowało za, nikt nie był przeciw.</u>
          <u xml:id="u-319.24" who="#komentarz">(Głosowanie nr 18).</u>
          <u xml:id="u-319.25" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-319.26" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Poprawka trzecia ma charakter redakcyjno-językowy, dotyczy zmienianego art. 18 ustawy o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia, zajmującego się opakowaniami jednostkowymi. Poprawka jest poparta przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-319.27" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-319.28" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.29" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.30" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.31" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-319.32" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 71 obecnych senatorów 69 głosowało za, 1 — przeciw, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-319.33" who="#komentarz">(Głosowanie nr 19).</u>
          <u xml:id="u-319.34" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-319.35" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką czwartą. Poprawka jest poparta przez komisję, zmienia art. 6 ustawy, zastępując błędne wyrażenie „przedsiębiorstwa pracują” terminem zastosowanym w ustawie o przedsiębiorstwach państwowych.</u>
          <u xml:id="u-319.36" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-319.37" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.38" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.39" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.40" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-319.41" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 71 obecnych senatorów 69 głosowało za, nikt nie był przeciw, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-319.42" who="#komentarz">(Głosowanie nr 20).</u>
          <u xml:id="u-319.43" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba przyjęła poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-319.44" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką piątą.</u>
          <u xml:id="u-319.45" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przypominam, że przyjęcie poprawki piątej wyklucza głosowanie nad poprawkami szóstą i siódmą. Jest to poprawka pana senatora Piotra Miszczuka, poparta przez komisję. Poprawka ma charakter redakcyjny i zmierza do zastąpienia nieużywanego już pojęcia „gospodarstwo indywidualne” określeniem „indywidualne gospodarstwo rolne”.</u>
          <u xml:id="u-319.46" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-319.47" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.48" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.49" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.50" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-319.51" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 71 obecnych senatorów 38 głosowało za, 28 — przeciw, 5 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-319.52" who="#komentarz">(Głosowanie nr 21).</u>
          <u xml:id="u-319.53" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta, co wyklucza głosowanie nad poprawkami szóstą i siódmą.</u>
          <u xml:id="u-319.54" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką ósmą.</u>
          <u xml:id="u-319.55" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przyjęcie poprawki ósmej wyklucza głosowanie nad poprawką dziewiątą. Jest to poprawka pana senatora Miszczuka, poparta przez komisję. Poprawka polega na dodaniu do ustawy art. 8a, jest konsekwencją wejścia w życie art. 8 ustawy. Poprawka zmierza do ujednolicenia pojęć zastosowanych w ustawie o podatku rolnym i w ustawie o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu.</u>
          <u xml:id="u-319.56" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-319.57" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.58" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.59" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.60" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-319.61" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 71 obecnych senatorów 58 głosowało za, 8 — przeciw, 5 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-319.62" who="#komentarz">(Głosowanie nr 22).</u>
          <u xml:id="u-319.63" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta, co wyklucza głosowanie nad poprawką dziewiątą.</u>
          <u xml:id="u-319.64" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dziesiątą. Poprawka ta jest poparta przez komisję, ma charakter redakcyjny i dostosowuje zmiany zawarte w art. 9c do zmian wcześniejszych.</u>
          <u xml:id="u-319.65" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecności”.</u>
          <u xml:id="u-319.66" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.67" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.68" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.69" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-319.70" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 71 obecnych senatorów 69 głosowało za, nikt nie był przeciw, 1 wstrzymał się od głosu, 1 senator nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-319.71" who="#komentarz">(Głosowanie nr 23).</u>
          <u xml:id="u-319.72" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-319.73" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawka jedenastą. Poprawka jest poparta przez komisję, ma na celu dostosowanie wyrażeń zastosowanych w dodawanym ust. 5 do brzmienia obowiązującego przepisu art. 82c ust. 4 ustawy o działalności ubezpieczeniowej.</u>
          <u xml:id="u-319.74" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-319.75" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.76" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.77" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.78" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-319.79" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 70 obecnych senatorów 70 głosowało za, nikt nie był przeciw.</u>
          <u xml:id="u-319.80" who="#komentarz">(Głosowanie nr 24).</u>
          <u xml:id="u-319.81" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-319.82" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwunastą. Poprawka ta jest poparta przez komisję, zmierza do rozszerzenia grupy podmiotów, którym mogą być przyznawane nagrody prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-319.83" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecności”.</u>
          <u xml:id="u-319.84" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.85" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.86" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.87" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-319.88" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 71 obecnych senatorów 66 głosowało za, 1 — przeciw, 3 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-319.89" who="#komentarz">(Głosowanie nr 25).</u>
          <u xml:id="u-319.90" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka została przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-319.91" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzynastą. Nad poprawką trzynastą i czternastą będziemy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-319.92" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Poprawka trzynasta jest poprawką mniejszości komisji oraz pana senatora Andrzeja Chronowskiego i zmierza do pozostawienia w dotychczasowym brzmieniu art. 6 pkt. 1 ustawy o izbach aptekarskich. Poprawka czternasta jest poprawką pana senatora Chronowskiego, jest konsekwencją poprawki trzynastej i powoduje, że nowe upoważnienia dla ministra zdrowia i opieki społecznej do określania dodatkowych kwalifikacji zawodowych kierowników aptek zawarte w art. 16 ustawy nie wejdą w życie.</u>
          <u xml:id="u-319.93" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-319.94" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tych poprawek, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.95" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.96" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.97" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-319.98" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 71 obecnych senatorów 28 głosowało za, 33 — przeciw, wstrzymało się od głosu 10 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-319.99" who="#komentarz">(Głosowanie nr 26).</u>
          <u xml:id="u-319.100" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że poprawki trzynasta i czternasta nie zostały przez Wysoką Izbę przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-319.101" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Ze względu na to, że i trzynasta, i czternasta poprawka zostały odrzucone, przystępujemy do głosowania nad poprawką czternastą. Jest to poprawka poparta przez komisję…</u>
          <u xml:id="u-319.102" who="#komentarz">(Głos z sali: Teraz powinna być piętnasta.)</u>
          <u xml:id="u-319.103" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Tak, oczywiście piętnasta, przepraszam. Trzynastą i czternastą poprawkę już odrzuciliśmy, przepraszam za pomyłkę. Poprawka zobowiązuje ministra zdrowia i opieki społecznej do uwzględnienia przy określaniu dodatkowych kwalifikacji zawodowych kierowników aptek wymagań określonych w art. 41 ustawy o środkach farmaceutycznych, materiałach medycznych, aptekach, hurtowniach i nadzorze farmaceutycznym.</u>
          <u xml:id="u-319.104" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-319.105" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.106" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.107" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.108" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-319.109" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 71 obecnych senatorów 65 głosowało za, 2 — przeciw, 4 senatorów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-319.110" who="#komentarz">(Głosowanie nr 27).</u>
          <u xml:id="u-319.111" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka piętnasta została przez Wysoką Izbę przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-319.112" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką szesnastą. Jest to poprawka pana senatora Gawronika… Przepraszam, senatora Grabosia. Panie Senatorze, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-319.113" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Jest to poprawka pana senatora Grabosia. Poprawka wprowadza nowy art. 22a i zmienia przepisy ustawy o radiofonii i telewizji. Ma ona na celu doprecyzowanie niektórych uregulowań dotyczących stosunków pomiędzy Krajową Radą Radiofonii i Telewizji a ministrem łączności.</u>
          <u xml:id="u-319.114" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-319.115" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.116" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.117" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.118" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-319.119" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 71 obecnych senatorów 38 głosowało za, 23 — przeciw, 10 senatorów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-319.120" who="#komentarz">(Głosowanie nr 28).</u>
          <u xml:id="u-319.121" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka szesnasta została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-319.122" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu uchwały w sprawie ustawy o zmianie niektórych upoważnień do wydawania aktów wykonawczych wraz z przyjętymi przez Senat poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-319.123" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-319.124" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem projektu uchwały w całości, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.125" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.126" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-319.127" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-319.128" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 70 obecnych senatorów 63 głosowało za, 5 — przeciw, wstrzymało się od głosu 2 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-319.129" who="#komentarz">(Głosowanie nr 29).</u>
          <u xml:id="u-319.130" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie niektórych upoważnień do wydawania aktów wykonawczych.</u>
          <u xml:id="u-319.131" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Powracamy do punktu trzeciego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy „Prawo energetyczne”.</u>
          <u xml:id="u-319.132" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Ochrony Środowiska, które ustosunkowały się do wniosków przedstawionych w trakcie debaty.</u>
          <u xml:id="u-319.133" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie, zgodnie z art. 45 ust. 3 Regulaminu Senatu, mogą zabrać głos jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-319.134" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Ochrony Środowiska, pana senatora Tadeusza Rzemykowskiego. Proszę o przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków.</u>
          <u xml:id="u-319.135" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Trzy połączone komisje, Komisja Gospodarki Narodowej, Komisja Ochrony Środowiska oraz Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych rozpatrzyły 69 poprawek zawartych w druku nr 465Z i przyjęły 48 z nich.</u>
          <u xml:id="u-320.2" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Popierane przez te komisje poprawki do ustawy „Prawo energetyczne” są wyraźnie zaznaczone w wymienionym druku i nie widzę potrzeby ich odczytywania. Poprawki te były też dokładnie - a niektóre nawet wielokrotnie - prezentowane w sprawozdaniach komisji i w debacie plenarnej. Stąd też wnoszę do Wysokiego Senatu o zwolnienie mnie z obowiązku ponownego ich omawiania.</u>
          <u xml:id="u-320.3" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Pragnę jednak zwrócić państwa uwagę, że niektóre poprawki wykluczają się wzajemnie, jak na przykład poprawki: pierwsza, trzecia i czwarta - spośród których połączone komisje popierają poprawkę trzecią. Należy ponadto podkreślić, że niektóre poprawki są połączone w bloki i będziemy głosowali nad nimi razem, a ich przyjęcie, zgodnie z sugestią trzech komisji, jest wykluczone przez przyjęcie innych poprawek również zblokowanych. Z tymi formalnymi wymogami na pewno poradzimy sobie gładko. Wielka liczba poprawek popieranych przez wymienione trzy komisje może jednak rodzić pytanie o ich podstawowe znaczenie merytoryczne. Tak więc odniosę się do tych proponowanych zmian, które wnoszą nową jakość do ustawy z 10 stycznia 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-320.4" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Zatem proponujemy Wysokiemu Senatowi przyjęcie zmienionych rozwiązań ustawowych, które polegają głównie na wprowadzeniu następujących poprawek.</u>
          <u xml:id="u-320.5" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">W poprawce trzeciej zmiana polega na nadaniu przedsiębiorstwom zajmującym się przesyłaniem, dystrybucją i dostawą sieciową gazu, energii elektrycznej i ciepła charakteru użyteczności publicznej.</u>
          <u xml:id="u-320.6" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">W poprawce dziewiątej i osiemnastej zmiany dotyczą wprowadzenia obowiązku zakupu energii elektrycznej ze źródeł niekonwencjonalnych, w tym odnawialnych, i jednocześnie niewprowadzania do ustawy zasady TPA, a więc zasady dostępu stron trzecich.</u>
          <u xml:id="u-320.7" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">W poprawce trzydziestej, trzydziestej trzeciej i pięćdziesiątej zmiany polegają na podporządkowaniu prezesa Urzędu Regulacji Energetyki ministrowi gospodarki, który to minister, w myśl art. 12 ust. 1, jest naczelnym organem administracji rządowej, właściwym w sprawach polityki energetycznej kraju. A tym samym, zdaniem większości trzech komisji, może też regulować gospodarkę paliwami i energią.</u>
          <u xml:id="u-320.8" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Wreszcie, poprzez poprawki: czterdziestą siódmą, pięćdziesiątą pierwszą, pięćdziesiątą dziewiątą i sześćdziesiątą siódmą, wprowadza się utrzymanie w skali całego kraju cen detalicznych energii elektrycznej i gazu ziemnego dla drobnych odbiorców indywidualnych. Jest to możliwe w gospodarce rynkowej, gdyż równocześnie tworzymy - w ramach Urzędu Regulacji Energetyki - fundusz wyrównawczy zabezpieczający zarówno jednolite taryfy na prąd i gaz, jak i wspierający modernizację i rozwój terenowych sieci elektrycznych i gazowych, co jest ważne szczególnie dla odbiorców zamieszkujących tereny mało zurbanizowane.</u>
          <u xml:id="u-320.9" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Wrócę teraz jednak do jednej z poprawek szczegółowych. Otóż w poprawce szóstej i poprawce siódmej jest zapisane, co rozumiemy pod pojęciem użyteczności publicznej. W poprawce szóstej zapisujemy definicję ściśle na użytek tej ustawy, określając, że dotyczy ona zapewnienia dostaw i jednolitych cen dla odbiorców przyłączonych do sieci elektrycznej o mocy zainstalowanej do 50 kW oraz dla odbiorców sieci gazowej pobierających rocznie energię nie większą niż zawarta w 10 tysiącach metrów sześciennych gazu wysokometanowego w skali roku.</u>
          <u xml:id="u-320.10" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Osobiście uważam, i to samo mogę powiedzieć także w imieniu Komisji Gospodarki Narodowej, że skoro pojęcie „użyteczność publiczna” ma szerokie znaczenie w wielu innych dziedzinach polskiego ustawodawstwa, a także w polskiej gospodarce, to powinniśmy przyjąć raczej rozwiązanie zapisane w poprawce siódmej - jednocześnie nie obawiając się, że zapis z punktu szóstego nam uleci, gdyż jest on zapisany jeszcze w poprawce czterdziestej siódmej.</u>
          <u xml:id="u-320.11" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Wysoki Senacie! Pragnę poinformować, że 3 połączone komisje przyjęły swoje stanowisko końcowe liczbą 22 głosów. Przeciwnych głosów nie było, a jedna osoba wstrzymała się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-320.12" who="#SenatorTadeuszRzemykowski">Zobowiązany jestem jednak także do powiadomienia Wysokiej Izby, iż wobec poprawek dwudziestej pierwszej, o powołaniu przez ministra gospodarki Krajowej Dyspozycji Mocy, i poprawki o trybie przyznawania koncesji przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki senatorowie zajęli mocno rozbieżne stanowiska i że poprawki te przyjęte zostały niewielką różnicą głosów. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Chciałem jeszcze przypomnieć, że wnioski zgłosili: pan senator Ryszard Ochwat, pan senator Zbigniew Romaszewski, pan senator Stanisław Kochanowski, pan senator Janusz Okrzesik, pan senator Tadeusz Rzemykowski, pan senator Zbigniew Kulak, pani senator Jadwiga Stokarska.</u>
          <u xml:id="u-321.2" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Ponadto sprawozdawcami komisji byli: pan senator Józef Frączek, pan senator Kazimierz Działocha i pan senator Andrzej Chronowski.</u>
          <u xml:id="u-321.3" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Czy senatorowie wnioskodawcy lub pozostali senatorowie sprawozdawcy chcą zabrać jeszcze głos?</u>
          <u xml:id="u-321.4" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#SenatorJanuszOkrzesik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#SenatorJanuszOkrzesik">Chciałem zwrócić uwagę na trzy sprawy. Po pierwsze na to, że nie znalazła uznania połączonych komisji poprawka Komisji Gospodarki Narodowej wprowadzona do ustawy na życzenie ministra finansów, poprawka oznaczona w druku nr 465Z jako dwudziesta szósta, która nakładała na gminę dodatkowy obowiązek częściowego finansowania kosztów związanych z dostarczaniem ciepła do mieszkań. Połączone komisje przychyliły się tutaj do argumentacji za pozostawieniem bez zmiany obecnie obowiązującego stanu prawnego. To jest istotna uwaga dotycząca poprawki dwudziestej szóstej. Przygniatającą większością głosów: 18 do 3, komisje ją odrzuciły.</u>
          <u xml:id="u-322.2" who="#SenatorJanuszOkrzesik">Sprawa następna, istotna, która wzbudziła tutaj wiele kontrowersji, to sprawa oświetlenia ulic. Także tutaj komisje zdecydowaną większością głosów przychyliły się do wniosku senatora Kochanowskiego i mojego, oznaczonego w druku jako dwudziesty ósmy. Jest to ważne, choć chyba nie budzi już kontrowersji merytorycznych. Dwudziesta siódma poprawka Komisji Gospodarki Narodowej nie idzie tak daleko i jest troszeczkę połowiczna, więc komisje zdecydowały się jej nie popierać i poprzeć w zamian poprawkę dwudziestą ósmą, dalej idącą, jaśniej stawiającą sprawę.</u>
          <u xml:id="u-322.3" who="#SenatorJanuszOkrzesik">Sprawa trzecia. Składałem dwie jednakowo brzmiące poprawki, które zobowiązywały ministra gospodarki do zasięgania, przy wydaniu rozporządzenia w zakresie zadań samorządu terytorialnego, opinii Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Ze względów proceduralnych nad poprawkami tymi trzeba było głosować osobno. Jedna z nich dotyczyła art. 9, druga natomiast bodajże art. 46, tak - art. 46. Głosowaliśmy nad nimi osobno i głosowanie przyniosło rozbieżne rezultaty, to znaczy o ile poprawka czterdziesta ósma została poparta przez połączone komisje, o tyle poprawka dziewiętnasta, w identycznym brzmieniu, nie zyskała poparcia komisji. Prosiłbym o wzięcie pod uwagę również przy poprawce dziewiętnastej tego wyniku głosowania, który dotyczył następnej, czterdziestej ósmej poprawki, zapewniając, że jest to zapis, który wielokrotnie pojawiał się już w polskim ustawodawstwie. Po prostu Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego po to właśnie została powołana, żeby z nią konsultować tego rodzaju akty prawne, i nie wzbudziło to żadnych merytorycznych zastrzeżeń. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi. Czy jeszcze ktoś z państwa senatorów chce zabrać głos? Nie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przechodzimy do głosowania w sprawie ustawy „Prawo energetyczne”.</u>
          <u xml:id="u-323.2" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przypominam, że w trakcie debaty komisje oraz senatorowie wnioskodawcy przedstawili wnioski o wprowadzenie poprawek do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-323.3" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przypominam też, że zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu zostaną przeprowadzone kolejne głosowania nad przedstawionymi poprawkami, według kolejności przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-323.4" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-323.5" who="#komentarz">(Zestawienie wniosków do ustawy „Prawo energetyczne” — w załączeniu.)</u>
          <u xml:id="u-323.6" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Poprawka pierwsza jest poprawką Komisji Ochrony Środowiska i mniejszości Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych. Ma na celu nadanie przedsiębiorstwom energetycznym, prowadzącym działalność w zakresie przesyłania i dystrybucji, charakteru użyteczności publicznej.</u>
          <u xml:id="u-323.7" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.8" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przepraszam, chciałem jeszcze przypomnieć, że przyjęcie poprawki pierwszej wyklucza głosowanie nad poprawkami trzecią i czwartą.</u>
          <u xml:id="u-323.9" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.10" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.11" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-323.12" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-323.13" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.14" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 71 obecnych senatorów 8 głosowało za, 56 — przeciw, 6 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-323.15" who="#komentarz">(Głosowanie nr 30).</u>
          <u xml:id="u-323.16" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Senat nie przyjął poprawki pierwszej.</u>
          <u xml:id="u-323.17" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką drugą.</u>
          <u xml:id="u-323.18" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Poprawka ta, poparta przez połączone komisje, ma na celu dodanie do określenia celów ustawy zasady zrównoważonego rozwoju kraju.</u>
          <u xml:id="u-323.19" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.20" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.21" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-323.22" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-323.23" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.24" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 71 senatorów 68 głosowało za, 1 — przeciw, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-323.25" who="#komentarz">(Głosowanie nr 31).</u>
          <u xml:id="u-323.26" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Senat przyjął poprawkę drugą.</u>
          <u xml:id="u-323.27" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzecią.</u>
          <u xml:id="u-323.28" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Jest to poprawka pana senatora Rzemykowskiego, poparta przez połączone komisje. Ma na celu nadanie przedsiębiorstwom energetycznym charakteru użyteczności publicznej i dodanie postulatu, iż działalność przedsiębiorstw energetycznych powinna być zgodna z interesem społecznym.</u>
          <u xml:id="u-323.29" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.30" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.31" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-323.32" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-323.33" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.34" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na obecnych 71 senatorów 62 głosowało za, 6 — przeciw, 2 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-323.35" who="#komentarz">(Głosowanie nr 32).</u>
          <u xml:id="u-323.36" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Senat przyjął poprawkę trzecią.</u>
          <u xml:id="u-323.37" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką piątą, popartą przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-323.38" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Poprawka ta, polegająca na dodaniu w art. 3 po pkt. 6 pkt. 6a, ma na celu zdefiniowanie pojęcia „obrót detaliczny”.</u>
          <u xml:id="u-323.39" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.40" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.41" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-323.42" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-323.43" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.44" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 70 obecnych senatorów 64 głosowało za, 2 — przeciw, 3 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-323.45" who="#komentarz">(Głosowanie nr 33).</u>
          <u xml:id="u-323.46" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Senat przyjął poprawkę piątą.</u>
          <u xml:id="u-323.47" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką szóstą.</u>
          <u xml:id="u-323.48" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przypominam, że przyjęcie poprawki szóstej wyklucza głosowanie nad poprawką siódmą.</u>
          <u xml:id="u-323.49" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Jest to poprawka Komisji Ochrony Środowiska i mniejszości Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, ale poparta przez połączone komisje. Ma na celu wprowadzenie do ustawy definicji pojęcia „użyteczności publicznej”, kładącej nacisk na zapewnienie dostaw energii dla całego kraju oraz jednolitych cen dla drobnych odbiorców.</u>
          <u xml:id="u-323.50" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.51" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.52" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.53" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.54" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-323.55" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 70 obecnych senatorów 55 głosowało za, 15 — przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-323.56" who="#komentarz">(Głosowanie nr 34).</u>
          <u xml:id="u-323.57" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę szóstą przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-323.58" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Wobec tego przystępujemy do głosowania nad poprawką ósmą, bo siódmą przed chwilą wykluczyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-323.59" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przypominam, iż nad poprawką ósmą, zgłoszoną przez panią senator Stokarską, będziemy głosować łącznie z poprawką dwudziestą drugą. Ta ostatnia została zaproponowana przez Komisję Ochrony Środowiska.</u>
          <u xml:id="u-323.60" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Poprawki ósma i dwudziesta druga polegają na zdefiniowaniu pojęcia systemu elektroenergetycznego oraz ustanowieniu Krajowej Dyspozycji Mocy w dodawanym art. 1 1a.</u>
          <u xml:id="u-323.61" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.62" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.63" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.64" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.65" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.66" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 70 obecnych senatorów 14 głosowało za, 49 — przeciw, 7 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-323.67" who="#komentarz">(Głosowanie nr 35).</u>
          <u xml:id="u-323.68" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba nie przyjęła poprawek ósmej i dwudziestej drugiej.</u>
          <u xml:id="u-323.69" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dziewiątą. Będziemy nad nią głosować łącznie z dwunastą, czternastą i siedemnastą.</u>
          <u xml:id="u-323.70" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Wszystkie one zostały zgłoszone przez pana senatora Tadeusza Rzemykowskiego i poparte przez połączone komisje. Mają na celu odejście od zasady dostępu stron trzecich, a ponadto - nałożenie obowiązku przyłączenia do sieci producentów energii pochodzącej ze źródeł niekonwencjonalnych.</u>
          <u xml:id="u-323.71" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przypominam jeszcze, że przyjęcie tych poprawek wykluczy głosowanie nad poprawkami: dziesiątą, jedenastą i piętnastą.</u>
          <u xml:id="u-323.72" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.73" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tych poprawek, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.74" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.75" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.76" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.77" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 68 obecnych senatorów 59 głosowało za, 8 — przeciw, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-323.78" who="#komentarz">(Głosowanie nr 36).</u>
          <u xml:id="u-323.79" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że poprawki te zostały przez Wysoką Izbę przyjęte, wobec czego nie będziemy głosować nad zmianami: dziesiątą, jedenastą i piętnastą.</u>
          <u xml:id="u-323.80" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przechodzimy do głosowania nad poprawką trzynastą.</u>
          <u xml:id="u-323.81" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Została ona zgłoszona przez Komisję Gospodarki Narodowej i poparta przez połączone komisje. Zdejmuje z przedsiębiorstw obowiązek finansowania przyłączenia odbiorców w całości.</u>
          <u xml:id="u-323.82" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.83" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.84" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.85" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.86" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.87" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 68 obecnych senatorów 60 głosowało za, 2 — przeciw, 6 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-323.88" who="#komentarz">(Głosowanie nr 37).</u>
          <u xml:id="u-323.89" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka trzynasta została przez Wysoką Izbę przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-323.90" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przypominam, że nad poprawkami: dziewiątą, jedenastą, dwunastą, czternastą, piętnastą i siedemnastą już głosowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-323.91" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką szesnastą, łącznie z: dwudziestą dziewiątą, czterdziestą pierwszą, czterdziestą dziewiątą, pięćdziesiątą ósmą, sześćdziesiątą i sześćdziesiątą szóstą.</u>
          <u xml:id="u-323.92" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Wszystkie zostały zgłoszone przez Komisję Gospodarki Narodowej. Mają na celu usunięcie Urzędu Regulacji Energetyki.</u>
          <u xml:id="u-323.93" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.94" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tych poprawek, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.95" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.96" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.97" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję bardzo. Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-323.98" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 68 obecnych senatorów 18 głosowało za, 47 — przeciw, 2 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-323.99" who="#komentarz">(Głosowanie nr 38).</u>
          <u xml:id="u-323.100" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba nie przyjęła tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-323.101" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką osiemnastą.</u>
          <u xml:id="u-323.102" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Została ona zgłoszona przez Komisję Ochrony Środowiska, mniejszość Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz pana senatora Rzemykowskiego, i poparta przez połączone komisje. Nadaje nowe brzmienie art. 9 ust. 4. Ma na celu zobowiązanie ministra gospodarki do wydania rozporządzenia nakładającego obowiązek zakupu energii pochodzącej ze źródeł niekonwencjonalnych.</u>
          <u xml:id="u-323.103" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.104" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.105" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.106" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.107" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.108" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 68 obecnych senatorów 63 głosowało za, 1 — przeciw, 3 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-323.109" who="#komentarz">(Głosowanie nr 39).</u>
          <u xml:id="u-323.110" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba przyjęła poprawkę osiemnastą.</u>
          <u xml:id="u-323.111" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dziewiętnastą.</u>
          <u xml:id="u-323.112" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Została ona zaproponowana przez pana senatora Okrzesika. Nakłada na ministra gospodarki obowiązek konsultowania się z Komisją Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego, przed wydaniem rozporządzenia.</u>
          <u xml:id="u-323.113" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.114" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.115" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.116" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.117" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyniku głosowania.</u>
          <u xml:id="u-323.118" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 68 obecnych senatorów 34 głosowało za, 22 — przeciw, 12 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-323.119" who="#komentarz">(Głosowanie nr 40).</u>
          <u xml:id="u-323.120" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba przyjęła tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-323.121" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą.</u>
          <u xml:id="u-323.122" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Jest to poprawka pana senatora Rzemykowskiego, poparta przez połączone komisje. Nakłada na przedsiębiorstwa energetyczne, zajmujące się wydobywaniem i dystrybucją paliw gazowych, obowiązek utrzymywania zapasów tych paliw.</u>
          <u xml:id="u-323.123" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.124" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.125" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.126" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.127" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.128" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 68 obecnych senatorów 66 głosowało za, nikt nie był przeciw, 1 wstrzymał się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-323.129" who="#komentarz">(Głosowanie nr 41).</u>
          <u xml:id="u-323.130" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka została przez Wysoką Izbę przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-323.131" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą pierwszą.</u>
          <u xml:id="u-323.132" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przypominam, że głosujemy nad nią dlatego, iż wykluczyliśmy poprawki ósmą i dwudziestą drugą. Jest to poprawka mniejszości Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, poparta przez połączone komisje. Polega na dodaniu art. IIa i ma na celu powołanie Krajowej Dyspozycji Mocy jako jednostki podległej Ministerstwu Gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-323.133" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.134" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.135" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-323.136" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-323.137" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.138" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 68 obecnych senatorów 47 głosowało za, 16 — przeciw, 5 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-323.139" who="#komentarz">(Głosowanie nr 42).</u>
          <u xml:id="u-323.140" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę dwudziestą pierwszą przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-323.141" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Nad poprawką dwudziestą drugą już głosowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-323.142" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą trzecią, popartą przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-323.143" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Jest to poprawka do art. 13 i ma na celu likwidację obowiązku wydawania założeń polityki energetycznej w formie rozporządzenia, ponieważ akt ten, zawierający prognozy i kierunki rozwoju, nie ma charakteru aktu normatywnego.</u>
          <u xml:id="u-323.144" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.145" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.146" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-323.147" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-323.148" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.149" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 67 obecnych senatorów 63 głosowało za, 2 — przeciw, 2 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-323.150" who="#komentarz">(Głosowanie nr 43).</u>
          <u xml:id="u-323.151" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę dwudziestą trzecią przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-323.152" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą czwartą.</u>
          <u xml:id="u-323.153" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Uzupełnia ona określenie „zasady zrównoważonego rozwoju” i została poparta przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-323.154" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.155" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.156" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-323.157" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-323.158" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.159" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 67 obecnych senatorów 63 głosowało za, 2 — przeciw, 1 wstrzymał się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-323.160" who="#komentarz">(Głosowanie nr 44).</u>
          <u xml:id="u-323.161" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę dwudziestą czwartą przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-323.162" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą piątą, popartą przez połączone komisji.</u>
          <u xml:id="u-323.163" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Ma ona na celu nałożenie na przedsiębiorstwa energetyczne, przy tworzeniu planów rozwoju, obowiązku uwzględniania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.</u>
          <u xml:id="u-323.164" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.165" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.166" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-323.167" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-323.168" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.169" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 67 obecnych senatorów 61 głosowało za, nikt nie głosował przeciw, 4 wstrzymało się od głosu, 2 nie głosowało.</u>
          <u xml:id="u-323.170" who="#komentarz">(Głosowanie nr 45).</u>
          <u xml:id="u-323.171" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę dwudziestą piątą przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-323.172" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą szóstą.</u>
          <u xml:id="u-323.173" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Jest to poprawka Komisji Gospodarki Narodowej i ma na celu nałożenie na gminy obowiązku ponoszenia części kosztów związanych z dostarczeniem ciepła do mieszkań.</u>
          <u xml:id="u-323.174" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.175" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.176" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-323.177" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-323.178" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.179" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 68 obecnych senatorów 5 głosowało za, 54 — przeciw, 9 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-323.180" who="#komentarz">(Głosowanie nr 46).</u>
          <u xml:id="u-323.181" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawki dwudziestej szóstej nie przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-323.182" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą siódmą.</u>
          <u xml:id="u-323.183" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Jest to poprawka Komisji Gospodarki Narodowej. Ma ona na celu wyłączenie gmin z obowiązku planowania, organizacji i finansowania oświetlania dróg krajowych.</u>
          <u xml:id="u-323.184" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.185" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.186" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-323.187" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-323.188" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.189" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 67 obecnych senatorów 4 głosowało za, 56 — przeciw, 6 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-323.190" who="#komentarz">(Głosowanie nr 47).</u>
          <u xml:id="u-323.191" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawki dwudziestej siódmej nie przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-323.192" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą ósmą.</u>
          <u xml:id="u-323.193" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Jest to poprawka pana senatora Kochanowskiego i pana senatora Okrzesika, poparta przez połączone komisje. Gwarantuje ona gminom finansowanie nowych zadań własnych z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-323.194" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.195" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.196" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-323.197" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-323.198" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.199" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 68 obecnych senatorów 63 głosowało za, 2 — przeciw, 2 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-323.200" who="#komentarz">(Głosowanie nr 48).</u>
          <u xml:id="u-323.201" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę dwudziestą ósmą przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-323.202" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Nad poprawka dwudziestą dziewiątą głosowaliśmy łącznie z poprawkami: szesnastą, czterdziestą pierwszą, czterdziestą dziewiątą, pięćdziesiątą ósmą, sześćdziesiątą i sześćdziesiątą szóstą.</u>
          <u xml:id="u-323.203" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzydziestą.</u>
          <u xml:id="u-323.204" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Zostanie ona przegłosowana łącznie z poprawkami trzydziestą trzecią i pięćdziesiątą.</u>
          <u xml:id="u-323.205" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Jest to poprawka pana senatora Ochwata, poparta przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-323.206" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Poprawki: trzydziesta, trzydziesta trzecia i pięćdziesiąta mają na celu wyłączenie kadencyjności prezesa URE i podporządkowanie go ministrowi gospodarki. Chodzi o to, żeby była decyzja, kto powołuje, żeby też można było zarazem i tego pana czy panią odwołać.</u>
          <u xml:id="u-323.207" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.208" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tych poprawek, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.209" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-323.210" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-323.211" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.212" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 67 obecnych senatorów 61 głosowało za, 5 — przeciw, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-323.213" who="#komentarz">(Głosowanie nr 49).</u>
          <u xml:id="u-323.214" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że poprawki: trzydziesta, trzydziesta trzecia i pięćdziesiąta zostały przez Wysoką Izbę przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-323.215" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy teraz do głosowania nad poprawką trzydziestą czwartą, popartą przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-323.216" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Jest to poprawka do art. 23 ust. 1 i powoduje zmianę celu jednej z funkcji prezesa URE.</u>
          <u xml:id="u-323.217" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.218" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.219" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-323.220" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-323.221" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.222" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 66 obecnych senatorów 60 głosowało za, nikt nie głosował przeciw, 5 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-323.223" who="#komentarz">(Głosowanie nr 50).</u>
          <u xml:id="u-323.224" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę trzydziestą czwartą przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-323.225" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzydziestą piątą, popartą przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-323.226" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Jest to poprawka do art. 23 ust. 2 i nadaje nowe brzmienie pkt. 7. Ma ona na celu zastąpienie pojęcia „nadużywanie pozycji monopolistycznej i dominującej” pojęciem o szerszym charakterze, sprecyzowanym w ustawie o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym.</u>
          <u xml:id="u-323.227" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.228" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.229" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-323.230" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-323.231" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.232" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 66 obecnych senatorów 66 głosowało za tą poprawką.</u>
          <u xml:id="u-323.233" who="#komentarz">(Głosowanie nr 51).</u>
          <u xml:id="u-323.234" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę trzydziestą piątą przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-323.235" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzydziestą szóstą.</u>
          <u xml:id="u-323.236" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Jest to poprawka pana senatora Romaszewskiego, poparta przez połączone komisje. Zobowiązuje ona prezesa URE do składania sprawozdania przed Sejmem i Senatem.</u>
          <u xml:id="u-323.237" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.238" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.239" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-323.240" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-323.241" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.242" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 66 obecnych senatorów 56 głosowało za, 6 — przeciw, 3 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-323.243" who="#komentarz">(Głosowanie nr 52).</u>
          <u xml:id="u-323.244" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę trzydziestą szóstą przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-323.245" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzydziestą siódmą, popartą przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-323.246" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Jest to poprawka do art. 25 ust. 2 i ma na celu umożliwienie zgłaszania kandydatów do rady konsultacyjnej również przez organizacje, dla których ochrona środowiska stanowi zadanie statutowe.</u>
          <u xml:id="u-323.247" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.248" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.249" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-323.250" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-323.251" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.252" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 66 obecnych senatorów 60 głosowało za, 2 — przeciw, 4 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-323.253" who="#komentarz">(Głosowanie nr 53).</u>
          <u xml:id="u-323.254" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę trzydziestą siódmą przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-323.255" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzydziestą ósmą.</u>
          <u xml:id="u-323.256" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Jest to poprawka pana senatora Romaszewskiego, poparta przez połączone komisje. Uniemożliwia ona stosowanie innych zasad wynagradzania niż przyjęte w państwowej sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-323.257" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.258" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.259" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-323.260" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-323.261" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.262" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 67 obecnych senatorów 58 głosowało za, 5 — przeciw, 4 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-323.263" who="#komentarz">(Głosowanie nr 54).</u>
          <u xml:id="u-323.264" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę trzydziestą ósmą przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-323.265" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzydziestą dziewiątą, popartą przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-323.266" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Polega ona na dodaniu nowego art. 30a i ma na celu wyłączenie możliwości skorzystania przez podmiot, odwołujący się od decyzji prezesa URE, z innych możliwości wzruszenia tej decyzji, przewidzianych w kodeksie postępowania administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-323.267" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.268" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.269" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-323.270" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-323.271" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.272" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 67 obecnych senatorów 63 głosowało za, nikt nie głosował przeciw, 4 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-323.273" who="#komentarz">(Głosowanie nr 55).</u>
          <u xml:id="u-323.274" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę trzydziestą dziewiątą przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-323.275" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką czterdziestą, popartą przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-323.276" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Nadaje ona nowe brzmienie art. 32 i ma na celu: po pierwsze, ograniczenie rodzajów działalności nieobjętych wymogiem uzyskania koncesji: po drugie, uzależnienie możliwości uzyskania koncesji na obrót paliwami i energią od uzyskania koncesji na wytwarzanie, magazynowanie łub przesyłanie i dystrybucję paliw i energii.</u>
          <u xml:id="u-323.277" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.278" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.279" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-323.280" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-323.281" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.282" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 66 obecnych senatorów 55 głosowało za, 6 — przeciw, 4 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-323.283" who="#komentarz">(Głosowanie nr 56).</u>
          <u xml:id="u-323.284" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę czterdziestą przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-323.285" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Nad poprawką czterdziestą pierwszą już głosowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-323.286" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką czterdziestą drugą, popartą przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-323.287" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Jest to poprawka do art. 33 ust. 1 pkt. 3 i ma na celu sprecyzowanie, jakie możliwości techniczne winien spełniać ubiegający się o koncesję.</u>
          <u xml:id="u-323.288" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.289" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.290" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-323.291" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-323.292" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.293" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 66 obecnych senatorów 65 głosowało za, nikt nie głosował przeciw, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-323.294" who="#komentarz">(Głosowanie nr 57).</u>
          <u xml:id="u-323.295" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę czterdziestą drugą przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-323.296" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawka czterdziestą trzecią.</u>
          <u xml:id="u-323.297" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Jest to poprawka pana senatora Ochwata, poparta przez połączone komisje. Ma ona charakter legislacyjny.</u>
          <u xml:id="u-323.298" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.299" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.300" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-323.301" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-323.302" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.303" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 66 obecnych senatorów 61 głosowało za, nikt nie głosował przeciw, 2 wstrzymało się od głosu, 3 senatorów nie głosowało.</u>
          <u xml:id="u-323.304" who="#komentarz">(Głosowanie nr 58).</u>
          <u xml:id="u-323.305" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę czterdziestą trzecią przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-323.306" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką czterdziestą czwartą, popartą przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-323.307" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dotyczy ona art. 33 ust. 3 i polega na dodaniu w pkt. 4 słów: „zabrania wydawania koncesji podmiotom ubiegającym się wyłącznie o koncesję na obrót paliwami gazowymi, energią elektryczną i cieplną”.</u>
          <u xml:id="u-323.308" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Prószę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.309" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.310" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-323.311" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-323.312" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.313" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 66 obecnych senatorów 59 głosowało za, 1 — przeciw, 5 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-323.314" who="#komentarz">(Głosowanie nr 59).</u>
          <u xml:id="u-323.315" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba przyjęła poprawkę czterdziestą czwartą.</u>
          <u xml:id="u-323.316" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawkami: czterdziestą piątą i pięćdziesiątą drugą.</u>
          <u xml:id="u-323.317" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Obie zostały poparte przez połączone komisje i eliminują podwójne odwołanie się do ustawy o działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-323.318" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-323.319" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tych poprawek, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.320" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.321" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.322" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-323.323" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 66 obecnych senatorów 65 głosowało za, nikt nie był przeciw, 1 senator wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-323.324" who="#komentarz">(Głosowanie nr 60).</u>
          <u xml:id="u-323.325" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba przyjęła poprawki: czterdziestą piątą i pięćdziesiątą drugą.</u>
          <u xml:id="u-323.326" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką czterdziestą szóstą.</u>
          <u xml:id="u-323.327" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Została ona poparta przez połączone komisje i ma charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-323.328" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-323.329" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.330" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.331" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.332" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-323.333" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 65 obecnych senatorów 61głosowało za, 1 — przeciw, 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-323.334" who="#komentarz">(Głosowanie nr 61).</u>
          <u xml:id="u-323.335" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba przyjęła poprawkę czterdziestą szóstą.</u>
          <u xml:id="u-323.336" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką czterdziestą siódmą, autorstwa komisji i pana senatora Rzemykowskiego, popartą przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-323.337" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Chciałem państwu przypomnieć, że będziemy głosować łącznie nad poprawkami: czterdziestą siódmą, pięćdziesiątą pierwszą, pięćdziesiątą dziewiątą i sześćdziesiątą dziewiątą…</u>
          <u xml:id="u-323.338" who="#komentarz">(Głos z sali: Sześćdziesiątą siódmą.)</u>
          <u xml:id="u-323.339" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przepraszam, sześćdziesiątą siódmą.</u>
          <u xml:id="u-323.340" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Wszystkie te poprawki zostały poparte przez połączone komisje i mają na celu zapewnienie jednolitej taryfy dla drobnych odbiorców oraz ustanowienie funduszu wyrównawczego.</u>
          <u xml:id="u-323.341" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-323.342" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tych poprawek, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.343" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.344" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.345" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-323.346" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 65 obecnych senatorów 55 głosowało za, 7 — przeciw, 2 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-323.347" who="#komentarz">(Głosowanie nr 62).</u>
          <u xml:id="u-323.348" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba przyjęła poprawki: czterdziestą siódmą, pięćdziesiątą pierwszą, pięćdziesiątą dziewiątą i sześćdziesiątą siódmą.</u>
          <u xml:id="u-323.349" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką czterdziestą ósmą, autorstwa pana senatora Okrzesika, popartą przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-323.350" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Poprawka nakłada na ministra gospodarki obowiązek konsultowania się przed wydaniem rozporządzenia z Komisją Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-323.351" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-323.352" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.353" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.354" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.355" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-323.356" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 64 obecnych senatorów 51 głosowało za, 8 — przeciw, 5 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-323.357" who="#komentarz">(Głosowanie nr 63).</u>
          <u xml:id="u-323.358" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba przyjęła poprawkę czterdziestą ósmą.</u>
          <u xml:id="u-323.359" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką pięćdziesiątą trzecią. Poprawka ta, poparta przez połączone komisje, ma na celu nałożenie na ministra gospodarki obowiązku określenia wymagań w zakresie bezpieczeństwa, jakie powinny spełniać urządzenia.</u>
          <u xml:id="u-323.360" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-323.361" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.362" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.363" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.364" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-323.365" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 64 obecnych senatorów 63 głosowało za, nikt nie był przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu, 1 senator nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-323.366" who="#komentarz">(Głosowanie nr 64).</u>
          <u xml:id="u-323.367" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba przyjęła poprawkę pięćdziesiątą trzecią.</u>
          <u xml:id="u-323.368" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką pięćdziesiątą czwartą.</u>
          <u xml:id="u-323.369" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Została ona poparta przez połączone komisje i ma na celu wykreślenie zbędnego nakazu, zawartego w ust. 2. Nakaz zatrudniania osób z odpowiednimi kwalifikacjami wynika bowiem z ustawy o działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-323.370" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-323.371" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.372" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.373" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.374" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-323.375" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 65 obecnych senatorów 64 głosowało za, nikt nie głosował przeciw, 1 senator wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-323.376" who="#komentarz">(Głosowanie nr 65).</u>
          <u xml:id="u-323.377" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba przyjęła poprawkę pięćdziesiątą czwartą.</u>
          <u xml:id="u-323.378" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką pięćdziesiątą piątą, autorstwa pana senatora Kulaka, popartą przez połączone komisje i mającą charakter językowy.</u>
          <u xml:id="u-323.379" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-323.380" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.381" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.382" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.383" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-323.384" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 65 obecnych senatorów 65 głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-323.385" who="#komentarz">(Głosowanie nr 66).</u>
          <u xml:id="u-323.386" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba przyjęła poprawkę pięćdziesiątą piątą.</u>
          <u xml:id="u-323.387" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką pięćdziesiątą szóstą.</u>
          <u xml:id="u-323.388" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Została ona poparta przez połączone komisje i ma na celu rozszerzenie obowiązku powoływania komisji kwalifikacyjnej również w zakresie eksploatacji urządzeń stosowanych w jednostkach organizacyjnych transportu morskiego.</u>
          <u xml:id="u-323.389" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-323.390" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.391" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.392" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.393" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-323.394" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 65 obecnych senatorów 61 głosowało za, nikt nie głosował przeciw, 3 senatorów wstrzymało się od głosu, 1 senator nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-323.395" who="#komentarz">(Głosowanie nr 67).</u>
          <u xml:id="u-323.396" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba przyjęła poprawkę pięćdziesiątą szóstą.</u>
          <u xml:id="u-323.397" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką pięćdziesiątą siódmą, autorstwa Komisji Ochrony Środowiska i mniejszości Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-323.398" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Poprawka ma na celu umożliwienie karania podmiotów, które nie stosują się do ograniczeń w poborze paliw i energii.</u>
          <u xml:id="u-323.399" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-323.400" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.401" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.402" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.403" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-323.404" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 64 obecnych senatorów 9 głosowało za, 40 — przeciw, 15 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-323.405" who="#komentarz">(Głosowanie nr 68).</u>
          <u xml:id="u-323.406" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka pięćdziesiąta siódma nie została przyjęta przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-323.407" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Nad poprawkami: pięćdziesiątą ósmą, pięćdziesiątą dziewiątą i sześćdziesiątą już głosowaliśmy wraz z innymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-323.408" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką sześćdziesiątą pierwszą.</u>
          <u xml:id="u-323.409" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Została ona poparta przez połączone komisje i ma na celu uzupełnienie adresu publikacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-323.410" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.411" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.412" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.413" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.414" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.415" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 65 obecnych senatorów 63 głosowało za, 1 — przeciw, nikt się nie wstrzymał, 1 senator nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-323.416" who="#komentarz">(Głosowanie nr 69).</u>
          <u xml:id="u-323.417" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba przyjęła poprawkę sześćdziesiątą pierwszą.</u>
          <u xml:id="u-323.418" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką sześćdziesiątą drugą.</u>
          <u xml:id="u-323.419" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Została ona poparta przez połączone komisje i ma charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-323.420" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.421" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.422" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.423" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.424" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.425" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na 65 obecnych senatorów 65 głosowało za, nikt się nie wstrzymał i nikt nie był przeciw.</u>
          <u xml:id="u-323.426" who="#komentarz">(Głosowanie nr 70).</u>
          <u xml:id="u-323.427" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba przyjęła poprawkę sześćdziesiątą trzecią.</u>
          <u xml:id="u-323.428" who="#komentarz">(Głos z sali: Sześćdziesiątą drugą.)</u>
          <u xml:id="u-323.429" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Sześćdziesiątą drugą, tak.</u>
          <u xml:id="u-323.430" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką sześćdziesiątą trzecią.</u>
          <u xml:id="u-323.431" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Została ona poparta przez połączone komisje i ma na celu skreślenie dodanego art. 479, ponieważ powoduje on ponowne odwołanie się do przepisów o postępowaniu apelacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-323.432" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.433" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.434" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.435" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.436" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.437" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na obecnych 65 senatorów 65 głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-323.438" who="#komentarz">(Głosowanie nr 71).</u>
          <u xml:id="u-323.439" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba przyjęła poprawkę sześćdziesiątą trzecią.</u>
          <u xml:id="u-323.440" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką sześćdziesiątą czwartą.</u>
          <u xml:id="u-323.441" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Została ona poparta przez połączone komisje i ma charakter porządkowy.</u>
          <u xml:id="u-323.442" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.443" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów Senatorów, jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.444" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.445" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.446" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.447" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na obecnych 63 senatorów 61 głosowało za, 1 — przeciw, nikt się nie wstrzymał, 1 senator nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-323.448" who="#komentarz">(Głosowanie nr 72).</u>
          <u xml:id="u-323.449" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba przyjęła poprawkę sześćdziesiątą czwartą.</u>
          <u xml:id="u-323.450" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką sześćdziesiątą piątą, zgłoszoną przez pana senatora Romaszewskiego i popartą przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-323.451" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Ma ona na celu wykreślenie oznaczenia maksymalnego czasu trwania negocjacji z właścicielem nieruchomości w sprawie uzyskania zgody na prace, między innymi na budowę urządzeń służących do przesyłania energii elektrycznej i gazu.</u>
          <u xml:id="u-323.452" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.453" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.454" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.455" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.456" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.457" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na obecnych 65 senatorów 57 głosowało za, 4 — przeciw, 3 wstrzymało się od głosu, 1 senator nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-323.458" who="#komentarz">(Głosowanie nr 73).</u>
          <u xml:id="u-323.459" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba przyjęła poprawkę sześćdziesiątą piątą.</u>
          <u xml:id="u-323.460" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Będziemy głosować nad poprawką sześćdziesiątą ósmą, bo nad sześćdziesiątą szóstą i sześćdziesiątą siódmą już głosowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-323.461" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką sześćdziesiątą ósmą.</u>
          <u xml:id="u-323.462" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Została ona poparta przez połączone komisje. Ma na celu wstrzymanie wszczęcia postępowań w sprawach o uzyskanie koncesji na okres 18 miesięcy od wejścia w życie ustawy, a ponadto ma zagwarantować pierwszeństwo w uzyskaniu koncesji przedsiębiorstwom energetycznym już działającym lub będącym w budowie.</u>
          <u xml:id="u-323.463" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.464" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.465" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.466" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.467" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.468" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na obecnych 64 senatorów 43 głosowało za, 16 — przeciw, 5 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-323.469" who="#komentarz">(Głosowanie nr 74).</u>
          <u xml:id="u-323.470" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba przyjęła poprawkę sześćdziesiątą ósmą.</u>
          <u xml:id="u-323.471" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką sześćdziesiątą dziewiątą, zgłoszoną przez pana senatora Rzemykowskiego, popartą przez połączone komisje. Ma ona na celu uniknięcie sytuacji, w której dotychczasowe świadectwa kwalifikacyjne utracą ważność po wydaniu nowych przepisów wykonawczych.</u>
          <u xml:id="u-323.472" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.473" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.474" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.475" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.476" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.477" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na obecnych 64 senatorów 63 głosowało za, nikt nie głosował przeciw, 1 senator wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-323.478" who="#komentarz">(Głosowanie nr 75).</u>
          <u xml:id="u-323.479" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka sześćdziesiąta dziewiąta została przyjęta przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-323.480" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu uchwały w sprawie ustawy „Prawo energetyczne” wraz z przyjętymi przez Senat poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-323.481" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-323.482" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem projektu uchwały w całości, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.483" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.484" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-323.485" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-323.486" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Na obecnych 65 senatorów 61 głosowało za, 3 — przeciw, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-323.487" who="#komentarz">(Głosowanie nr 76).</u>
          <u xml:id="u-323.488" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy „Prawo energetyczne”.</u>
          <u xml:id="u-323.489" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Porządek dzienny dziewięćdziesiątego posiedzenia został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-323.490" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przystępujemy do oświadczeń.</u>
          <u xml:id="u-323.491" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Przypominam, że zgodnie z art. 42a ust. 2 Regulaminu Senatu wystąpienie takie nie może trwać dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-323.492" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Czy ktoś z państwa, pań i panów senatorów, pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-323.493" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Mieczysława Bilińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#SenatorMieczysławBiliński">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#SenatorMieczysławBiliński">Żyjemy w czasach, gdy świat coraz bardziej…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Panie i Panowie Senatorowie! Prosiłbym, żeby umożliwić panu senatorowi wygłoszenie oświadczenia!</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#SenatorMieczysławBiliński">Żyjemy w czasach, kiedy świat jest coraz bardziej opanowywany przez materię i ludzki egoizm. Dają się zauważyć bardzo negatywne skutki, społeczne i indywidualne, upowszechniania i korzystania z pornografii w naszym kraju. A przecież, zgodnie z art. 173 kodeksu karnego, zarówno sporządzanie, jak i rozpowszechnianie pism oraz innych materiałów o charakterze pornograficznym jest przestępstwem i podlega ściganiu z mocy prawa.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#SenatorMieczysławBiliński">Wyrażam protest w imieniu swoim, jak i federacji wspólnoty organizacji katolickich przy parafiach w Jarosławiu, przeciw bierności odnośnych władz w tej sytuacji. Zaniepokojeni tym problemem są wszyscy katolicy, w tym także z województwa przemyskiego.</u>
          <u xml:id="u-326.2" who="#SenatorMieczysławBiliński">Po otwarciu zachodniej granicy kraju pornografia wtargnęła do nas z niepohamowanym impetem, a wraz z nią sex shopy, agencje towarzyskie i cały przemysł porno, od produkcji filmów po produkcję i sprzedaż środków antykoncepcyjnych. W taki to żałosny sposób rozpoczynamy swój marsz do zachodniej Europy. Współczesna psychiatria zna makabryczne skutki pornografii, poczynając od rozpowszechniania się chorób wenerycznych i AIDS, prób gwałtów, a kończąc na brutalnych morderstwach.</u>
          <u xml:id="u-326.3" who="#SenatorMieczysławBiliński">Badania tych dewiacji dowodzą, że ofiarami pornografii padają reprezentanci niemal wszystkich grup wiekowych i społecznych. Najczęściej jednak godzi ona w stabilność rodziny, demoralizuje dzieci i młodzież. Erotomania, podobnie jak inne uzależnienia, zawężają ludzką świadomość i ograniczają osąd czynów. Przyczyną tych zgubnych dla społeczeństwa działań jest pragnienie firm pornograficznych czerpania za wszelką cenę zysków oraz koncentrowanie się ludzi na przyjemnościach zmysłowych. Człowiek uzależniony od pornografii, podobnie jak alkoholik, nie potrafi już kierować własnymi zachowaniami. Popada całkowicie w niewolę zmysłów.</u>
          <u xml:id="u-326.4" who="#SenatorMieczysławBiliński">Przeciwdziałanie pornografii staje się więc prawnym i moralnym obowiązkiem Polaków odpowiedzialnych za przyszłość naszego narodu.</u>
          <u xml:id="u-326.5" who="#SenatorMieczysławBiliński">Składam do Prokuratury Generalnej protest i żądanie wyegzekwowania od prokuratur wojewódzkich i rejonowych właściwych działań, mających na celu zlikwidowanie rozpowszechniania pornografii w naszym społeczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-326.6" who="#SenatorMieczysławBiliński">Równocześnie apeluję do Sejmu - składam apel na ręce pana marszałka Józefa Zycha - o zaniechanie legalizacji pornografii, w związku z pracami nad nowelizacją art. 204 i art. 206 kodeksu karnego. Przyczyni się to do pełniejszej realizacji obowiązków państwa odnośnie do opieki i wychowania młodzieży, zawartych w art. 80 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także zobowiązań, wynikających z art. 18 Konwencji o prawach dziecka, w której państwa zobowiązały się do ochrony dzieci przed dostępem do rozprowadzanych przez środki przekazu informacji i materiałów, których treści naruszają dobro dziecka.</u>
          <u xml:id="u-326.7" who="#SenatorMieczysławBiliński">Moi wyborcy z województwa przemyskiego starają się jednoczyć, by zwalczać pornografię, zdając sobie sprawę, że godzi ona w przyszłość moralną narodu. Społeczeństwo aprobujące amoralność, egoizm, przestępczość, brak prawdziwej miłości, które to elementy wpływają na destrukcję człowieka, stanowi zagrożenie dla przyszłych pokoleń. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-326.8" who="#SenatorMieczysławBiliński">Panie Marszałku, jeżeli pan pozwoli, to chciałbym wygłosić jeszcze jedno oświadczenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Krótkie?</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#komentarz">(Senator Mieczysław Biliński: Krótkie, już krótsze.)</u>
          <u xml:id="u-327.2" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#SenatorMieczysławBiliński">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#SenatorMieczysławBiliński">Solidaryzując się z katolikami z całej Polski, a szczególnie z Chełma i Górnego Śląska, wnoszę protest na ręce szefa Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji - pana Bronisława Sulika - w sprawie nieprzyznania do tej pory toruńskiemu Radiu „Maryja” ogólnopolskiej koncesji w pełnym zakresie. Dyrektor radia, ojciec Tadeusz Rydzyk, bezskutecznie zabiega o osobiste spotkanie z odnośnymi władzami. Wysłanie mu kasety nie jest właściwym sposobem załatwienia sprawy.</u>
          <u xml:id="u-328.2" who="#SenatorMieczysławBiliński">Dlaczego słuchacze z Chełma, całego katolickiego Śląska oraz innych województw są jawnie dyskryminowani w naszym kraju? Na pokrycie Śląska częstotliwością oraz mocą nie wystarczy 100W! Przecież Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, w zamierzeniu ustawodawców, miała być instytucją pluralistyczną pod względem politycznym i ideowym.</u>
          <u xml:id="u-328.3" who="#SenatorMieczysławBiliński">Ustawa, w art. 18 i art. 21, zaleca Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji dbać w telewizji i radiu o respektowanie uczuć religijnych i chrześcijańskiego systemu wartości.</u>
          <u xml:id="u-328.4" who="#SenatorMieczysławBiliński">Wobec takich przewidzianych prawem założeń, jak należy zrozumieć dyskryminowanie Radia „Maryja”, podczas gdy inne świeckie Radia - „Zet” i RMF - otrzymały ogólnopolską koncesję w pełnym zakresie? Radio „Maryja” ma ogromne znaczenie dla wszystkich słuchaczy, szczególnie starszych i chorych, dla których jest „całym światem” i balsamem w cierpieniu.</u>
          <u xml:id="u-328.5" who="#SenatorMieczysławBiliński">Trudno też zrozumieć, że nie może zaistnieć telewizja „Niepokalanów” zarówno w Warszawie, jak i w stolicy duchowej kraju - Częstochowie, podczas gdy laickie stacje nic mają pod tym względem żadnych trudności. Dlaczego mniejszość utrudnia życie większości i narzuca jej swoją wolę?</u>
          <u xml:id="u-328.6" who="#SenatorMieczysławBiliński">Apeluję o jak najszybsze zlikwidowanie tych nieprawidłowości, bulwersujących całe katolickie społeczeństwo, oraz o sprawiedliwe traktowanie katolickich słuchaczy we własnej ojczyźnie. Fakt ten godzi w demokrację naszego państwa. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Ryszarda Ochwata. Pan senator Józef Kuczyński i pan senator Marian Kwiatkowski oddali swoje oświadczenia do protokołu (oświadczenia złożone do protokołu — w załączeniu), więc następnym mówcą będzie pani senator Maria Berny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#SenatorRyszardOchwat">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#SenatorRyszardOchwat">Swoje oświadczenie kieruję do ministra spraw wewnętrznych i administracji. Nawiązać muszę do wygłoszonego z tej trybuny dwa tygodnie temu oświadczenia, odnoszącego się do pięćdziesiątej rocznicy wyborów do Sejmu Ustawodawczego w 1947 r.</u>
          <u xml:id="u-330.2" who="#SenatorRyszardOchwat">Dwa tygodnie temu mówiłem o fałszowaniu wyborów, o represjach w stosunku do struktur Polskiego Stronnictwa Ludowego - organizacji politycznej, wokół której skupiała się opozycja. Represje, które poprzedziły dzień 19 stycznia, były kontynuowane aż do całkowitej likwidacji Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz zmuszenia do wyjazdu jego prezesa, Stanisława Mikołajczyka.</u>
          <u xml:id="u-330.3" who="#SenatorRyszardOchwat">W reakcji na tamto moje oświadczenie napłynęły do mnie sygnały z różnych części kraju o dziwnym, również dla mnie zaskakującym fakcie. Fakcie wskazującym na to, że w archiwach, w magazynach policji przejętych po Milicji Obywatelskiej z tamtego okresu, mogą znajdować się sztandary likwidowanego wówczas różnymi metodami represji Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-330.4" who="#SenatorRyszardOchwat">Zwracam się wobec tego z tej trybuny do ministra spraw wewnętrznych i administracji, aby zechciał stosownym pismem zwrócić się do szefów, komendantów wojewódzkich policji, aby zechcieli dokonać przeglądu archiwów i [nieczytelne], czy rzeczywiście nie znajduje swojego potwierdzenia ten fakt. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Proszę o zabranie głosu panią senator Marię Berny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#SenatorMariaBerny">Panie Marszałku! Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#SenatorMariaBerny">Od dłuższego już czasu dyżurnym tematem telewizji, radia i prasy jest konstytucja. Obserwujemy z mniejszym lub większym zaangażowaniem boje o kształt projektu, który 24 lutego będzie poddany drugiemu czytaniu w Zgromadzeniu Narodowym. Boje te, pełne emocji, często są mało racjonalne, jednakże mocno zaangażowane w rozgrywki polityczne. Prezentują nie tyle kształt ustawy zasadniczej, ile postawy bojowników demonstrowane w takich kwestiach, które mogą pomóc im zdobyć elektorat w zbliżających się wyborach.</u>
          <u xml:id="u-332.2" who="#SenatorMariaBerny">To szarpanie całości projektu konstytucji, szarpanie poszczególnych artykułów obniża nie tylko ocenę postaw poszczególnych polityków, ale przede wszystkim szkodzi dalszemu procesowi uchwalania konstytucji. Nie chcę się włączyć w ten nurt pieniaczy. Nie chcę też nawoływać do milczenia.</u>
          <u xml:id="u-332.3" who="#SenatorMariaBerny">Pragnę dziś zaapelować do wszystkich publikatorów, szczególnie do telewizji publicznej i publicznego radia, żeby przyjęły na siebie obowiązek rzetelnej edukacji konstytucyjnej całego społeczeństwa. Uważam, że wiedza o konstytucji, jako ustawie zasadniczej, jest w społeczeństwie znikoma. Do referendum albo pójdzie niewielu, albo też pójdą ci, którzy będą uważali ten akt głosowania za wybór pomiędzy liderami. Wielu będzie wiązało ustawę konstytucyjną bardziej z gwarancją podwyżki emerytury niż z określeniem ram ustrojowych państwa.</u>
          <u xml:id="u-332.4" who="#SenatorMariaBerny">Edukacja rzeczowa, ponad polityczna, nie podkreślająca różnic gier, tylko ucząca poszanowania dla uchwalonego aktu jest niezbędna. Uważam, że wypełnienie tego obowiązku przez media może również udowodnić ich dojrzałość i zadokumentować ich publiczność. Trzeba tę edukację zacząć już, bo od jej nasilenia i formy będzie zależała frekwencja w referendum. A w to, czy społeczeństwo będzie głosowało „tak” lub „nie”, publikatorom, przynajmniej publicznym, wkraczać nie wolno.</u>
          <u xml:id="u-332.5" who="#SenatorMariaBerny">Pozwałam sobie imiennie zwrócić się do pana prezesa Miazka, do pana prezesa Michalskiego, do wszystkich redaktorów naczelnych - w szczególności codziennych gazet - by zmobilizowali do tej akcji zespoły redakcyjne. Należy podjąć to zadanie. Być może mało wdzięczne, bo nie widowiskowe, nie skandalizujące, a więc dla mediów mało atrakcyjne, ale konieczne. Przecież konstytucja jest dla nas dzisiaj sprawą najważniejszą. A czym ona jest, należy wszystkim poważnie, spokojnie powiedzieć. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Dziękuję pani senator.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Informuję, że zgodnie z art. 34 ust. 3 Regulaminu Senatu protokół z dziewięćdziesiątego posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w trzeciej kadencji będzie udostępniony senatorom w terminie 21 dni od posiedzenia Senatu, w Biurze Prac Senackich, w pokoju nr 253.</u>
          <u xml:id="u-333.2" who="#WicemarszałekStefanJurczak">Zamykam dziewięćdziesiąte posiedzenie Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w trzeciej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-333.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-333.4" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-333.5" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godzinie 22 minut 14).</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>