text_structure.xml 533 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 12)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą wicemarszałkowie Sejmu: Józef Zych, Dariusz Wójcik, Henryk Bąk, Andrzej Kern i Jacek Kurczewski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Na sekretarzy powołuję panów posłów Ryszarda Jastrzębskiego i Piotra Czarneckiego.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pan poseł Piotr Czarnecki.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#WicemarszałekJózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej o przebiegu prac nad wstępnymi wnioskami o pociągnięcie do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu Leszka Balcerowicza, Jerzego Ćwieka, Czesława Kiszczaka, Dominika Jastrzębskiego, Ireneusza Sekuły, Marcina Święcickiego i Andrzeja Wróblewskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Przypominam, że Sejm wysłuchał sprawozdania Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej przedstawionego przez pana posła Adama Łukomskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#WicemarszałekJózefZych">Przypominam także, iż Sejm na 24 posiedzeniu w dniu 19 września 1992 r. przekazał do ponownego rozpoznania w całości sprawy panów Ireneusza Sekuły, Marcina Święcickiego, Czesława Kiszczaka i Leszka Balcerowicza oraz częściowo sprawy panów Jerzego Ćwieka, Dominika Jastrzębskiego i Andrzeja Wróblewskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#WicemarszałekJózefZych">Komisja wnosiła o umorzenie postępowania wobec tych osób.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#WicemarszałekJózefZych">Odmawiając umorzenia postępowania Sejm nie wskazał, w jakiej części postępowanie to należałoby uzupełnić.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#WicemarszałekJózefZych">Obecnie proszę o przygotowanie się do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#WicemarszałekJózefZych">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#WicemarszałekJózefZych">Przypominam, że zgodnie z art. 71 regulaminu Sejmu uchwały o pociągnięciu do odpowiedzialności konstytucyjnej lub o umorzeniu postępowania w sprawie Sejm podejmuje bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów. Natomiast nad projektem uchwały w sprawie wyboru oskarżycieli Sejm głosować będzie zwykłą większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm będzie rozstrzygał wnioski zawarte w projekcie uchwały dotyczącej umorzenia postępowania oddzielnie dla każdej osoby objętej treścią projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#WicemarszałekJózefZych">Prezydium Sejmu, po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów, proponuje, aby w wypadku gdy wniosek Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej dotyczący umorzenia postępowania wobec danej osoby nie uzyska wymaganej bezwzględnej większości głosów, Sejm głosował nad wnioskiem o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej tej osoby. W wypadku przyjęcia wniosku o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej nastąpi przekazanie sprawy do komisji w celu przygotowania aktu oskarżenia. Nieprzyjęcie natomiast wniosku o pociągnięcie do odpowiedzialności oznaczać będzie umorzenie postępowania z mocy prawa, gdyż tak stanowi ustawa.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#WicemarszałekJózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję procedowania w sprawie sprawozdania komisji i wniosków przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#WicemarszałekJózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy zatem do głosowania nad projektem uchwały w sprawie pociągnięcia do odpowiedzialności konstytucyjnej Leszka Balcerowicza, byłego wiceprezesa Rady Ministrów i ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem projektu uchwały w sprawie pociągnięcia do odpowiedzialności konstytucyjnej pana Leszka Balcerowicza, za naruszenie obowiązków wynikających z art. 4 ustawy o zobowiązaniach podatkowych oraz za naruszenie art. 9 ust. 1 w związku z art. 1 i 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 382 posłów. Większość bezwzględna wynosi 192 głosy. Za pociągnięciem do odpowiedzialności głosowało 150 posłów, przeciw - 159, wstrzymało się od głosu 73 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów projekt uchwały w tej części odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#WicemarszałekJózefZych">Wobec tego, zgodnie z przyjętą przed chwilą procedurą...</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#WicemarszałekJózefZych">Przepraszam, mamy dalsze wnioski dotyczące pana Balcerowicza i stąd chwilowe wahanie.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#WicemarszałekJózefZych">Przechodzimy zatem do głosowania nad uchwałą w sprawie umorzenia postępowania.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#WicemarszałekJózefZych">Przypominam, że wniosek dotyczący pana Balcerowicza składa się z dwóch części:</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#WicemarszałekJózefZych">— pierwszej, nad którą już głosowaliśmy (dotyczyło to postawienia przed Trybunałem Stanu),</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#WicemarszałekJózefZych">— i drugiej, która dotyczy niektórych zarzutów i chodzi w niej o umorzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#WicemarszałekJózefZych">W tej chwili przejdziemy do tej drugiej części.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#WicemarszałekJózefZych">Przypominam, że Sejm będzie głosować nad wnioskami zawartymi w projekcie uchwały oddzielnie dla każdej osoby objętej treścią projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o umorzenie postępowania wobec Leszka Balcerowicza.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o umorzenie postępowania wobec Leszka Balcerowicza w części dotyczącej zarzutu naruszenia art. 5 pkt 5 ustawy o urzędzie ministra finansów oraz urzędach i izbach skarbowych, a także art. 246 § 1 Kodeksu karnego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 382 posłów. Większość bezwzględna wynosi 192 głosy. Za umorzeniem postępowania głosowało 162 posłów, przeciw - 153, wstrzymało się od głosu 67 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#WicemarszałekJózefZych">Wobec nieuzyskania bezwzględnej większości stosujemy ustaloną przed chwilą procedurę, czyli przystępujemy do głosowania wniosku przeciwnego:</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest w tej części za postawieniem przed Trybunałem Stanu pana posła Leszka Balcerowicza...</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie posła; nie wszystko co złe, na Sejm. Posłem nie był, tylko wicepremierem.)</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#WicemarszałekJózefZych">Wysoki Sejmie, przepraszam. Jeszcze raz powtórzę:</u>
          <u xml:id="u-2.40" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest za postawieniem przed Trybunałem Stanu pana Leszka Balcerowicza w części, w której nie uzyskaliśmy umorzenia postępowania, proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku.</u>
          <u xml:id="u-2.41" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.42" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.43" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 384 posłów. Większość bezwzględna wynosi 193 głosy. Za postawieniem przed Trybunałem Stanu głosowało 154 posłów, przeciw - 161, wstrzymało się od głosu 69 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.44" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że w tym wypadku wobec nieuzyskania bezwzględnej większości postępowanie z mocy prawa ulega umorzeniu.</u>
          <u xml:id="u-2.45" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.46" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o umorzenie postępowania wobec pana Czesława Kiszczaka, byłego ministra spraw wewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-2.47" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o umorzenie postępowania w całości wobec pana Czesława Kiszczaka, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.48" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.49" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.50" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.51" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 391 posłów. Większość bezwzględna wynosi 196 głosów. Za wnioskiem głosowało 96 posłów, przeciw - 191, wstrzymało się od głosu 104 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.52" who="#WicemarszałekJózefZych">Nie osiągnęliśmy w głosowaniu bezwzględnej większości.</u>
          <u xml:id="u-2.53" who="#WicemarszałekJózefZych">Wobec tego przystępujemy do głosowania: Kto z pań i panów posłów jest za postawieniem przed Trybunałem Stanu pana Czesława Kiszczaka, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.54" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.55" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.56" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.57" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 390 posłów. Większość bezwzględna wynosi 196 głosów. Za postawieniem przed Trybunałem Stanu głosowało 200 posłów, przeciw - 98, 92 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-2.58" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę o postawieniu przed Trybunałem Stanu pana Czesława Kiszczaka.</u>
          <u xml:id="u-2.59" who="#WicemarszałekJózefZych">W tym wypadku, Wysoki Sejmie, zgodnie z przyjętą i zatwierdzoną przez Sejm procedurą Sejm kieruje sprawę do Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej z zaleceniem przygotowania aktu oskarżenia.</u>
          <u xml:id="u-2.60" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o umorzenie postępowania wobec pana Dominika Jastrzębskiego, byłego ministra współpracy gospodarczej z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-2.61" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o umorzenie postępowania wobec pana Dominika Jastrzębskiego w części dotyczącej zarzutu popełnienia występku z art. 246 § 1 Kodeksu karnego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.62" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.63" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.64" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 392 posłów. Większość bezwzględna wynosi 197 głosów. Za umorzeniem głosowało 80 posłów, przeciw - 186, wstrzymało się od głosu 126 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.65" who="#WicemarszałekJózefZych">Wobec nieuzyskania bezwzględnej większości, zgodnie z przyjętą procedurą, przystępujemy do drugiej części głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.66" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za postawieniem przed Trybunałem Stanu pana Dominika Jastrzębskiego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.67" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.68" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.69" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 394 posłów. Większość bezwzględna wynosi 198 głosów. Za postawieniem przed Trybunałem Stanu głosowało 190 posłów, przeciw - 95, wstrzymało się od głosu 109 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.70" who="#WicemarszałekJózefZych">Wobec nieuzyskania bezwzględnej większości stwierdzam, iż postępowanie w tej części ulega umorzeniu.</u>
          <u xml:id="u-2.71" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o umorzenie postępowania wobec pana Ireneusza Sekuły, byłego wiceprezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-2.72" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o umorzenie w całości postępowania wobec pana Ireneusza Sekuły, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.73" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.74" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.75" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 391 posłów. Większość bezwzględna wynosi 196 głosów. Za umorzeniem głosowało 113 posłów, przeciw - 198, wstrzymało się od głosu 80 posłów. Wniosek nie uzyskał wymaganej większości.</u>
          <u xml:id="u-2.76" who="#WicemarszałekJózefZych">Wysoki Sejmie, przystępujemy zatem do drugiej części głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.77" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za postawieniem pana Ireneusza Sekuły przed Trybunałem Stanu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.78" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.79" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.80" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 394 posłów. Większość bezwzględna wynosi 198 głosów. Za pociągnięciem do odpowiedzialności głosowało 193 posłów, przeciw - 113, wstrzymało się od głosu 88 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.81" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większości postępowanie wobec pana Ireneusza Sekuły ulega umorzeniu.</u>
          <u xml:id="u-2.82" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o umorzenie postępowania wobec pana Marcina Święcickiego, byłego ministra współpracy gospodarczej z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-2.83" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o umorzenie postępowania w całości wobec pana Marcina Święcickiego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.84" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.85" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.86" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 391 posłów. Większość bezwzględna wynosi 196 głosów. Za umorzeniem głosowało 135 posłów, przeciw - 142, wstrzymało się od głosu 114 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.87" who="#WicemarszałekJózefZych">Wobec nieuzyskania bezwzględnej większości przystępujemy do drugiej części głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.88" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za pociągnięciem do odpowiedzialności pana Marcina Święcickiego przed Trybunałem Stanu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.89" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.90" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.91" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 395 posłów. Większość bezwzględna wynosi 198 głosów. Za pociągnięciem do odpowiedzialności głosowało 102 posłów, przeciw - 134, wstrzymało się od głosu 159 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.92" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większości wniosek o pociągnięcie do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu pana Marcina Święcickiego ulega umorzeniu.</u>
          <u xml:id="u-2.93" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o umorzenie postępowania wobec pana Andrzeja Wróblewskiego, byłego ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-2.94" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o umorzenie postępowania wobec pana Andrzeja Wróblewskiego, w części dotyczącej zarzutu popełnienia występku z art. 246 § 1 Kodeksu karnego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.95" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.96" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.97" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 390 posłów. Większość bezwzględna wynosi 196 głosów. Za umorzeniem głosowało 87 posłów, przeciw - 181, wstrzymało się od głosu 122 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.98" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większości przechodzimy do drugiej części głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.99" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za pociągnięciem pana Andrzeja Wróblewskiego do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.100" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.101" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.102" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 393 posłów. Większość bezwzględna wynosi 197 głosów. Za pociągnięciem do odpowiedzialności głosowało 183 posłów, przeciw - 94, wstrzymało się od głosu 116 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.103" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większości wniosek o pociągnięcie do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu pana Andrzeja Wróblewskiego ulega umorzeniu.</u>
          <u xml:id="u-2.104" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o umorzenie postępowania wobec pana Jerzego Ćwieka, byłego prezesa Głównego Urzędu Ceł.</u>
          <u xml:id="u-2.105" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o umorzenie postępowania wobec pana Jerzego Ćwieka, w części dotyczącej zarzutu z art. 9 ust. 1, w związku z art. 1 i 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.106" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.107" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.108" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 385 posłów. Większość bezwzględna wynosi 193 głosy. Za umorzeniem głosowało 50 posłów, przeciw - 222, wstrzymało się od głosu 113 posłów. Wniosek nie uzyskał wymaganej większości.</u>
          <u xml:id="u-2.109" who="#WicemarszałekJózefZych">Przechodzimy zatem do drugiej części głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.110" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za pociągnięciem do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu pana Jerzego Ćwieka, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.111" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.112" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.113" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 388 posłów. Większość bezwzględna wynosi 195 głosów. Za pociągnięciem do odpowiedzialności głosowało 225 posłów, przeciw - 47, wstrzymało się od głosu 116 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.114" who="#WicemarszałekJózefZych">Wobec osiągnięcia wymaganej bezwzględnej większości Sejm postanowił pociągnąć do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu pana Jerzego Ćwieka.</u>
          <u xml:id="u-2.115" who="#WicemarszałekJózefZych">W tej części sprawa zostaje skierowana do Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej w celu przygotowania aktu oskarżenia. Informuję, że treść aktu oskarżenia nie podlega już zatwierdzeniu przez Sejm, gdyż jest to czynność techniczna.</u>
          <u xml:id="u-2.116" who="#WicemarszałekJózefZych">Wysoki Sejmie, przepraszam, ale na skutek zmian musimy omówić pewne sprawy związane z tekstem uchwały. Panie przewodniczący - zwracam się do pana posła Edwarda Rzepki - proszę na momencik.</u>
          <u xml:id="u-2.117" who="#komentarz">(Chwila przerwy)</u>
          <u xml:id="u-2.118" who="#WicemarszałekJózefZych">Wysoki Sejmie, obecnie przystąpimy do głosowania nad propozycjami zmian w tekście uchwały z 19 września 1991 r. dotyczącej wyboru oskarżycieli publicznych przed Trybunałem Stanu.</u>
          <u xml:id="u-2.119" who="#WicemarszałekJózefZych">Komisja przedstawia w sprawozdaniu jednolity tekst uchwały zawierający poprawki polegające na zastąpieniu oskarżyciela pana posła Stanisława Zająca przez oskarżyciela pana posła Jacka Turczyńskiego oraz dopisaniu, zgodnie z podjętą przez Sejm decyzją, do listy pociągniętych do odpowiedzialności konstytucyjnej nazwiska pana Czesława Kiszczaka.</u>
          <u xml:id="u-2.120" who="#WicemarszałekJózefZych">Czy potrzebne są w tej części objaśnienia pana posła sprawozdawcy? Nie.</u>
          <u xml:id="u-2.121" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Mam pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-2.122" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Chciałem zadać pytanie panu posłowi sprawozdawcy. Czy osoby wysunięte na oskarżycieli opowiadały się za umorzeniem postępowania w stosunku do danych osób, czy nie? Jest to bardzo ważne.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Panie pośle, ponieważ pan poseł sprawozdawca ma wątpliwości, proszę z łaski swojej powtórzyć pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Powtarzam: Czy osoby wysunięte na oskarżycieli opowiadały się w komisji za umorzeniem postępowania, czy nie, bo to jest, moim zdaniem, bardzo istotne?</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełAdamŁukomski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ani pan poseł Krzysztof Kamiński, ani pan poseł Jacek Turczyński nie są członkami Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Z jakich są ugrupowań?)</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PosełAdamŁukomski">Z tego co wiem, pan poseł Krzysztof Kamiński jest członkiem KPN, natomiast pan poseł Jacek Turczyński - ZChN.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Czy to wyjaśnienie wystarcza, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania nad propozycjami zmian w uchwale z dnia 19 września 1991 r. dotyczącej wyboru oskarżycieli publicznych przed Trybunałem Stanu.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem projektu uchwały dotyczącej wyboru oskarżycieli publicznych przed Trybunałem Stanu w sprawie naruszenia przepisów prawa przez podjęcie działań sprzyjających nadmiernemu wzrostowi importu alkoholu do Polski w 1989 r. i w pierwszej połowie 1990 r., wraz z poprawką w brzmieniu proponowanym przez Komisję Odpowiedzialności Konstytucyjnej oraz z poprawką wynikającą z decyzji podjętej w dniu dzisiejszym przez Sejm, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 387 posłów. Za przyjęciem uchwały głosowało 216 posłów, przeciw - 117, 54 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm uchwałę podjął.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Poselski projekt uchwały w sprawie odwołania członków Prezydium Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (druk nr 682).</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#WicemarszałekJózefZych">Wysoka Izbo! W pierwszej kolejności zapoznam państwa z proponowaną przez Prezydium Sejmu procedurą rozpatrywania wniosków wynikających z projektu uchwały, a następnie przedstawię propozycje dotyczące czasu wystąpień w dyskusji nad projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#WicemarszałekJózefZych">Zgodnie z opinią Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich w pierwszej kolejności głosować będziemy nad wnioskiem o odwołanie ze stanowiska marszałka Sejmu Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#WicemarszałekJózefZych">Gdyby Sejm podjął decyzję o odwołaniu marszałka Sejmu, zarządzono by zgłaszanie kandydatów na stanowisko marszałka Sejmu. Kandydatury poparte przez co najmniej 15 posłów należałoby w takim przypadku zgłaszać w dniu dzisiejszym do godz. 21 na ręce prowadzącego obrady.</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#WicemarszałekJózefZych">Głosowanie nad wyborem marszałka Sejmu w takiej sytuacji przeprowadzone byłoby w dniu jutrzejszym rano, a głosowanie nad wnioskiem o odwołanie wicemarszałków Sejmu dopiero na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#WicemarszałekJózefZych">W wypadku gdyby Sejm nie odwołał marszałka Sejmu, przystąpimy do głosowania nad wnioskiem o odwołanie wicemarszałków Sejmu w dniu dzisiejszym o godz. 15, opóźniając rozpoczęcie rozpatrzenia interpelacji i zapytań poselskich o pół godziny.</u>
          <u xml:id="u-8.16" who="#WicemarszałekJózefZych">Jeżeli w wyniku głosowania Sejm odwoła co najmniej jednego z wicemarszałków, przystąpimy do uzupełnienia składu Prezydium Sejmu na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-8.17" who="#WicemarszałekJózefZych">Przedstawiony tryb postępowania wynika, jak już powiedziałem, z opinii Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz opinii Konwentu Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-8.18" who="#WicemarszałekJózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm zaproponowaną procedurę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-8.19" who="#WicemarszałekJózefZych">Zgłasza się w tej sprawie pan poseł Krzysztof Król.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełKrzysztofKról">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem zaproponować zmianę tego sposobu procedowania; należy to uczynić w taki sposób, ażeby najpierw głosować nad złożonym przeze mnie na piśmie do pana marszałka wnioskiem o odrzucenie w całości projektu uchwały zgłoszonej przez klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Proponuję, żeby ten wniosek jako najdalej idący był poddany pod głosowanie jako pierwszy.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WicemarszałekJózefZych">W tej sprawie zgłasza się przewodnicząca Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich pani poseł Olga Krzyżanowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zgłaszam wniosek przeciwny.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Uzasadnienie tego wniosku: Wybór składu Prezydium Sejmu odbywa się w ten sposób, że Wysoka Izba głosuje pojedynczo nad poszczególnymi kandydatami, nad wyborem marszałka i następnie po kolei nad wyborem wicemarszałków. Zdaniem Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich - przekazaliśmy tę informację Prezydium Sejmu - odwoływanie członków Prezydium Sejmu powinno się odbywać na takiej samej zasadzie. W związku z tym zgłaszam wniosek przeciwny - żeby głosowanie nad odwoływaniem członków Prezydium Sejmu odbywało się zgodnie z procedurą, którą zaproponował pan marszałek prowadzący obrady.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Jedynak: Proszę o głos.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełTadeuszJedynak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że to jest pewne nieporozumienie. Ta propozycja dotyczyła odrzucenia uchwały, a nie odwołania marszałków Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PosełTadeuszJedynak"> Myślę, że trzeba przyjąć tę procedurę, którą zaproponował poseł Król. </u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełJacekPiechota">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem zwrócić uwagę na fakt, iż w interpretacji, która została dokonana przez Komisję Regulaminową i Spraw Poselskich, a którą przedstawiła tutaj na sali pani poseł Krzyżanowska, przewodnicząca tej komisji, przyjmuje się, iż ten wniosek ma charakter personalny, w związku z tym nie jest on rozpatrywany przez Wysoką Izbę w takim trybie jak projekty uchwał, chodzi o pierwsze i drugie czytanie. Z tego powodu, zdaniem większości członków Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich, bezzasadny jest wniosek o odrzucenie projektu uchwały w pierwszym czytaniu. Naszym zdaniem takiego wniosku nie można w ogóle rozpatrywać.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Łopuszański: Sprostowanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełJanŁopuszański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jestem szczególnie wdzięczny panu posłowi Piechocie za informację o tym, że to większość członków komisji popierała tego typu wniosek, a nie wszyscy członkowie. Zdania były różne, wielu z nas wyrażało zdanie odrębne.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Jako ostatni głos w tej sprawie zabierze pan poseł Aleksander Bentkowski.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Mamy już wyrobiony pogląd, za chwilę będzie decyzja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełAleksanderBentkowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wydaje mi się, że Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich błędnie rozumie regulamin Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#PosełAleksanderBentkowski">Proszę państwa, gdybyśmy przyjęli interpretację pani poseł Krzyżanowskiej, to każdy wniosek podpisany przez 15 osób powodowałby, że od początku głosowalibyśmy nad odwołaniem marszałków. Jest to nieporozumienie. Najprzód musimy przyjąć uchwałę dotyczącą samej zasady, a dopiero potem głosować nad odwołaniem poszczególnych marszałków.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Wysoki Sejmie, mamy już pogląd na sprawę.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Wysoki Sejmie! W normalnych warunkach gdy chodzi o interpretację regulaminu Sejmu - a pojawiły się tu istotne wątpliwości - decyzja należy do Prezydium Sejmu,...</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#WicemarszałekJózefZych">... ponieważ jednak ta sprawa jest bardzo delikatna, bo dotyczy właśnie Prezydium Sejmu, aby nie było żadnych wątpliwości co do obiektywności tej interpretacji, zarządzam półgodzinną przerwę w celu rozważenia tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Ale to jest niepotrzebne, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Chwileczkę, proszę panią przewodniczącą Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich o zebranie komisji i przygotowanie Sejmowi opinii w następującej sprawie... Proszę posłuchać, bo sprawa jest dość istotna.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#WicemarszałekJózefZych">Po pierwsze, czy możliwe jest w tej części głosowanie przez Sejm nad wnioskiem o odrzucenie projektu uchwały o odwołaniu Prezydium Sejmu, a jeżeli komisja uznałaby, że jest to możliwe, to czy konieczna jest większość bezwzględna, czy większość względna.</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#WicemarszałekJózefZych">Zarządzam przerwę.</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Panie marszałku, mam wniosek.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Chciałam prosić wszystkich członków komisji regulaminowej o bezzwłoczne zebranie się w sali komisji w starym Domu Poselskim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PosełHenrykWujec">Zebranie Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna w sali nr 118.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 9 min 53 do godz. 10 min 50)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Panie i panowie, poczekamy jeszcze kilka minut na przybycie członków Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich, która kończy już pracę.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Członków Prezydium Sejmu proszę na chwilę do saloniku.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#komentarz">(Dalszy ciąg przerwy)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: Czy można prosić pana marszałka o włączenie gongu? Są jeszcze posłowie na zewnątrz sali.)</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę o włączenie gongu.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Na wstępie przepraszam za przedłużenie przerwy ponad wyznaczony czas. Wynikło ono z potrzeby uzgodnienia stanowisk, a także wyjaśnienia powstałych wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#WicemarszałekJózefZych">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 4 porządku dziennego: Poselski projekt uchwały w sprawie odwołania Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Przypomnę, że przed przerwą zdecydowaliśmy o potrzebie zebrania się Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#WicemarszałekJózefZych">Obecnie proszę przewodniczącą komisji, panią poseł Olgę Krzyżanowską, o przedstawienie stanowiska komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich odbyła przed chwilą posiedzenie w związku z wnioskiem, jaki złożył pan poseł Krzysztof Król. Muszę niestety z przykrością poinformować, że komisja nie była w stanie zająć jednoznacznego stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#komentarz">(Oklaski, wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Chcę przedstawić państwu wyniki głosowania. Na posiedzeniu komisji postawiono dwa wnioski. Pierwszy brzmiał: Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich uznaje, że złożony przez pana posła Krzysztofa Króla wniosek o odrzucenie w całości projektu uchwały o odwołaniu Prezydium Sejmu należy poddać pod głosowanie w pierwszej kolejności. Przeprowadziliśmy głosowanie nad tym wnioskiem. Nie uzyskał on większości: za przyjęciem wniosku oddano 10 głosów, przeciw - także 10. Następnie poddaliśmy pod głosowanie wniosek przeciwny, który brzmiał: Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich uznaje, że złożony przez pana posła Krzysztofa Króla wniosek o odrzucenie w całości projektu uchwały nie powinien być poddany pod głosowanie. Także ten wniosek nie uzyskał większości: za jego przyjęciem oddano 11 głosów, przeciw - również 11.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">W związku z tym, że procedura demokratyczna wymaga uzyskania przewagi choćby jednego głosu, komisja w tej sytuacji nie była w stanie zająć jednoznacznego stanowiska w wypadku każdego z tych przeciwstawnych wniosków. Dlatego komisja prezentuje pogląd, że Prezydium Sejmu powinno skorzystać ze swoich uprawnień przewidzianych w regulaminie Sejmu i dokonać wykładni regulaminowej w tej trudnej i konfliktowej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Wysoki Sejmie!</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#WicemarszałekJózefZych"> Chwileczkę, pragnę wyjaśnić dalsze postępowanie proceduralne w tej kwestii. Prezydium Sejmu zdecydowało, że nie będzie dyskusji w sprawie przedłożonej informacji. Zgodnie z decyzją Prezydium Sejmu dopuszczam tylko jeden głos.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełJanŁopuszański">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Chciałem w pewnym sensie uzupełnić wypowiedź pani przewodniczącej.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie trzeba.)</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#komentarz">(Protesty na sali)</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#PosełJanŁopuszański">Pani przewodnicząca, zdając swoją relację, zapomniała poinformować Wysoką Izbę, że był poddany pod głosowanie jeszcze jeden wniosek, który ja złożyłem. Ten wniosek nie został przyjęty. Mówił on o tym, że w sytuacji, w której komisja nie jest w stanie dokonać wykładni, powinna jej dokonać Wysoka Izba,...</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#PosełJanŁopuszański">... ponieważ oczekiwanie takiej wykładni od zainteresowanego Prezydium Sejmu jest po prostu niegodziwością.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Wysoki Sejmie!</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Pani przewodnicząca... sprawa jest jasna.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Proszę pana marszałka o zarządzenie głosowania.)</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Chwileczkę. Już powiedziałem, że jest decyzja...</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, chcę podkreślić w związku z wystąpieniem pana posła Łopuszańskiego, że jako przewodnicząca komisji czułam się w obowiązku poinformować o ostatecznych głosowaniach i ostatecznym wniosku komisji. Uważam, że Wysoka Izba nie musi wysłuchiwać informacji o przebiegu burzliwej dyskusji i różnych wnioskach, które były zgłaszane.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Wysoki Sejmie! Prezydium Sejmu upoważniło mnie do potwierdzenia swojego stanowiska, iż w przedmiocie wykładni regulaminu Sejmu dotyczącej kwestii Prezydium Sejmu, sposobu głosowania, przebiegu debaty, Prezydium Sejmu zwraca się do Wysokiej Izby o podjęcie decyzji w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Z uwagi na to, iż komisja nie przedstawiła jednoznacznego stanowiska, odwołuję się do Wysokiej Izby i proszę o zajęcie stanowiska poprzez głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Po pierwsze, poddam pod głosowanie kwestię, czy istnieje podstawa...</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#komentarz">(Głosy z sali: Cicho.)</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#WicemarszałekJózefZych">Bardzo proszę, żebyśmy jednak zachowali powagę w tej sytuacji; różne hasła możemy wznosić przy innych okazjach.</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-30.9" who="#WicemarszałekJózefZych">Wysoki Sejmie! Zapytuję w imieniu Prezydium Sejmu, czy Sejm uznaje, iż wniosek Konfederacji Polski Niepodległej o to, aby poddać pod głosowanie wniosek o odrzucenie projektu uchwały, jest zasadny.</u>
          <u xml:id="u-30.10" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-30.11" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za uznaniem zasadności wniosku Konfederacji Polski Niepodległej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-30.12" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-30.13" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-30.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-30.15" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 399 posłów. Za uznaniem, iż wniosek jest zasadny, głosowało 241 posłów, przeciw - 117, wstrzymało się od głosu 41 posłów.</u>
          <u xml:id="u-30.16" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam zatem, że Prezydium Sejmu przystąpi do opracowania procedury z uwzględnieniem stanowiska Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-30.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Jak to?)</u>
          <u xml:id="u-30.18" who="#komentarz">(Głos z sali: Głosować.)</u>
          <u xml:id="u-30.19" who="#komentarz">(Poseł Alojzy Pietrzyk: Był podobny wniosek o odrzucenie.)</u>
          <u xml:id="u-30.20" who="#WicemarszałekJózefZych">Wyjaśnię, o co chodzi. Wysoki Sejmie, ponieważ pojawiły się wątpliwości, chodzi o to, że teraz, przed przystąpieniem do głosowań, musimy rozstrzygnąć, czy przeprowadzamy debatę, a jeśli tak, to według jakich zasad. Dopiero później, zgodnie z regulaminem Sejmu, będziemy mogli przystąpić do głosowań.</u>
          <u xml:id="u-30.21" who="#komentarz">(Głos z sali: Będziemy głosować.)</u>
          <u xml:id="u-30.22" who="#WicemarszałekJózefZych">Rozstrzygnęliśmy więc w tej chwili, że wniosek Konfederacji Polski Niepodległej jest zasadny i w odpowiednim momencie będzie poddany pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-30.23" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Dokładnie tak.)</u>
          <u xml:id="u-30.24" who="#komentarz">(Głosy z sali: Teraz.)</u>
          <u xml:id="u-30.25" who="#komentarz">(Poseł Marek Dziubek: Tylko w sprawie formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-30.26" who="#komentarz">(Poseł Bolesław Twaróg: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-30.27" who="#WicemarszałekJózefZych">Pan poseł Dziubek zgłaszał się pierwszy.</u>
          <u xml:id="u-30.28" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, pan poseł Marek Dziubek.</u>
          <u xml:id="u-30.29" who="#komentarz">(Poseł Marek Dziubek: Rezygnuję z głosu.)</u>
          <u xml:id="u-30.30" who="#WicemarszałekJózefZych">W takim razie pan poseł Bolesław Twaróg, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PosełBolesławTwaróg">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Trzeba ustalić, co Sejm uchwalił przed chwileczką. Sejm uchwalił, że wniosek pana posła Króla o odrzucenie w całości projektu uchwały jest zasadny i może być poddany pod głosowanie. Tak to rozumiem. W związku z tym w tej chwili powinniśmy przegłosować ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#komentarz">(Poseł Jacek Piechota: Proszę o głos.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PosełJacekPiechota">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przepraszam bardzo - pan poseł Twaróg również dobrze wie, iż uznając, że wniosek pana posła Króla jest zasadny, uznaliśmy, że projekt uchwały będzie rozpatrywany w trybie pierwszego i drugiego czytania. Jeżeli tak, należy rozpocząć pierwsze czytanie projektu uchwały. Ten wniosek może zostać przegłosowany dopiero po przedstawieniu przez wnioskodawcę projektu uchwały. Art. 36 ust. 1 regulaminu Sejmu wyraźnie mówi, iż pierwsze czytanie projektu ustawy bądź uchwały obejmuje uzasadnienie projektu przez wnioskodawcę. Nikt nie może odebrać wnioskodawcy tego prawa.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#komentarz">(Poseł Stefan Niesiołowski: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełStefanNiesiołowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam wniosek nieco odmienny, mianowicie taki, aby po przedstawieniu uchwały wraz z uzasadnieniem nie przeprowadzać debaty, tylko natychmiast przystąpić do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Może zrobimy to po przedstawieniu uchwały.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Wysoki Sejmie! Wobec zgłoszenia wniosku formalnego w sprawie przedstawienia jedynie uchwały wraz z uzasadnieniem, bez przeprowadzania debaty, poddaję ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o nieprzeprowadzanie debaty nad projektem uchwały, proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że w głosowaniu wzięło udział 399 posłów. Za wnioskiem o nieprzeprowadzanie debaty opowiedziało się 315 posłów, 45 było przeciw, 39 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#WicemarszałekJózefZych">Wobec tego proszę pan posła Tadeusza Iwińskiego o przedstawienie projektu uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PosełTadeuszIwiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu 50-osobowej grupy posłów pragnę syntetycznie zaprezentować projekt uchwały o odwołaniu członków Prezydium Sejmu. Wnioskodawcy sformułowali go po głębokim namyśle, po analizie prac Wysokiej Izby...</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#PosełTadeuszIwiński">...i w poczuciu odpowiedzialności za stojące przed nami wszystkimi zadania.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Wysoki Sejmie, proszę o umożliwienie przedstawienia projektu, jeżeli go nawet nikt nie akceptuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PosełTadeuszIwiński">Cieszę się, że najgłośniej śmieje się pan premier Goryszewski, bo to dobrze być w dobrym towarzystwie.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Panie pośle, bardzo proszę, żeby ograniczył się pan do przedstawienia uzasadnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PosełTadeuszIwiński">Tak. W ciągu kilkunastu miesięcy funkcjonowania Sejmu obecnej kadencji jego prestiż społeczny - co potwierdzają wszelkie badania opinii publicznej - spadł niepomiernie. Spośród wszystkich instytucji uczestniczących w procesie sprawowania władzy najbardziej niekorzystnie ocenia się pracę Sejmu. Blisko trzykrotna przewaga negatywnych opinii nad pozytywnymi na przełomie 1992 i 1993 r. czyni go obecnie instytucją, której działalność spotyka się z największą dezaprobatą społeczeństwa. Nie trzeba dodawać, jak niekorzystne jest to zjawisko, a dla nas, posłów, jak szczególnie bolesne.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#PosełTadeuszIwiński">Znaczną część odpowiedzialności za taki stan rzeczy, za odczucie większości Polaków, iż Sejm nie wywiązuje się należycie ze swej funkcji reprezentanta interesu wyborców, ponosi Prezydium Sejmu. Jego członkowie - choć naturalnie w różnym zakresie - wykazali się szereg razy nieznajomością regulaminu Sejmu, niejednokrotnie dowolnie go interpretowali, a nawet nadużywali. Nierzadko ujawniali apodyktyczność w stosunku do posłów czy wręcz arogancję i niekompetencję, a często działali jako czynnik konfliktogenny. Dodajmy do tego zauważalne, wybiórcze traktowanie wniosków poselskich i zdarzające się opóźnianie czynności legislacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#PosełTadeuszIwiński">Ujawniła się niesprawność Prezydium Sejmu. W sumie przyczyniało się to i przyczynia do niezadowalającej organizacji prac Sejmu oraz niedostatecznej efektywności jego poczynań. Nie chcę przytaczać konkretnych przykładów na potwierdzenie wypowiedzianych słów. Jest ich ogromnie dużo i każda z pań posłanek oraz każdy z panów posłów może bez trudu, jak mniemam, odnaleźć je w swojej pamięci. Proszę pozwolić mi jedynie przypomnieć okoliczności przyjęcia - z naruszeniem prawa - uchwały z 28 maja 1992 r., która miała tak wielkie reperkusje, czy sposób ustalenia w dniu 18 grudnia ub.r. terminu następnego posiedzenia Sejmu, mającego rozstrzygnąć losy projektu ustawy o ochronie prawnej dziecka poczętego.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#PosełTadeuszIwiński">Organ kierowniczy parlamentu winien być ciałem neutralnym w sensie politycznym, wznoszącym się ponad interesy partyjne i podziały klubowe, odgrywać w razie potrzeby rolę swoistego arbitra, a generalnie, na co dzień, koncentrować się na zadaniach organizatorskich i w pozytywnym tego słowa znaczeniu - urzędniczych. W naszym przypadku, niestety, nie zawsze tak się dzieje. Dostrzegalna była stronniczość podejmowanych decyzji. Niekiedy odnosiło się wprost wrażenie, jakby Prezydium Sejmu (lub przynajmniej jego część) splecione było niewidzialnymi nićmi z układem rządowym i działało w sposób dlań wygodny. Wreszcie często nie miało miejsca niezbędne rozgraniczenie funkcji marszałka Sejmu i roli przewodniczącego jednej z wielu partii politycznych.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#PosełTadeuszIwiński">To oczywiste, iż nie bez związku z omawianymi zagadnieniami pozostaje ten fakt, że dotychczasowy skład Prezydium Sejmu nie jest - wbrew powszechnie uznawanym tradycjom parlamentaryzmu zarówno europejskiego, jak i pozaeuropejskiego - reprezentatywny. Brak w nim przedstawicieli dwóch największych klubów poselskich, co stanowi kuriozum na skalę światową.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#komentarz">‍(Głos z sali: W Anglii)</u>
          <u xml:id="u-41.7" who="#PosełTadeuszIwiński">Ta wadliwa z punktu widzenia układu sił w parlamencie kompozycja najważniejszego organu Sejmu z pewnością potęguje poważne ułomności jego działań. Tymczasem przyjętą regułą jest, iż tego rodzaju ciało kierownicze składa się z reprezentantów największych ugrupowań zasiadających w parlamencie, niezależnie od tego, czy znajdują się one w większości rządowej czy w opozycji. Co więcej, nierzadko zdarza się - jak choćby obecnie we Włoszech, że przewodniczącym parlamentu jest deputowany opozycyjny.</u>
          <u xml:id="u-41.8" who="#PosełTadeuszIwiński">Odrębne zagadnienie stanowi sztuczne zwiększenie liczby wicemarszałków - z trzech (rozwiązanie to przyjęto w Polsce w ostatnich dekadach)...</u>
          <u xml:id="u-41.9" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Ale nie zgłosiliście wniosku o zmniejszenie liczby wicemarszałków.)</u>
          <u xml:id="u-41.10" who="#PosełTadeuszIwiński">... do pięciu, jakie dokonało się na początku obecnej kadencji Sejmu w listopadzie 1991 r. Odbyło się to ze względu na szczególny skład sytuacyjnie ukształtowanej wówczas koalicji. Przetrwała ona zresztą zaledwie miesiąc. Od tego czasu element ów przestał odgrywać jakąkolwiek rolę i dziś mało kto nawet już pamięta powyborczą koniunkturę, która zaowocowała tak egzotyczną konstelacją sojuszy. Należy więc zaakcentować, iż utrzymywanie aktualnego stanu rzeczy jest kosztowne, straciło sens polityczny, zaś merytorycznego sensu nigdy nie miało.</u>
          <u xml:id="u-41.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-41.12" who="#PosełTadeuszIwiński">Dlatego też uważamy, że zgodnie z art. 4 regulaminu Sejmu odrębną uchwałą Sejm powinien ustalić liczbę wicemarszałków na poziomie niższym od istniejącego.</u>
          <u xml:id="u-41.13" who="#PosełTadeuszIwiński">Wysoka Izbo! Obecnie obowiązujący regulamin Sejmu zawiera poważną lukę, nie precyzuje mechanizmu odwołania marszałka i wicemarszałków.</u>
          <u xml:id="u-41.14" who="#komentarz">(Poseł Marek Dziubek: Zobaczymy przy głosowaniu.)</u>
          <u xml:id="u-41.15" who="#PosełTadeuszIwiński">Ale chociaż uprawnienie Sejmu w tej dziedzinie nie jest określone w żadnym przepisie, to przecież doktryna prawa konstytucyjnego w każdym demokratycznym państwie przyjmuje, iż jeśli przepisy prawa przyznają danemu organowi kompetencje wyboru, to również dają mu prawo odwołania tego samego organu, o ile wyraźnie nie stanowią inaczej.</u>
          <u xml:id="u-41.16" who="#PosełTadeuszIwiński">Pragnę zaakcentować, że proponowana uchwała oznacza de facto postawienie kwestii wotum zaufania bądź wotum nieufności w głosowaniu indywidualnym, czyli w sumie w 6 głosowaniach wobec poszczególnych członków Prezydium Sejmu - marszałka Wiesława Chrzanowskiego oraz wicemarszałków: Henryka Bąka, Andrzeja Kerna, Jacka Kurczewskiego, Dariusza Wójcika i Józefa Zycha. Prezydium Sejmu stanowi organ kolegialny, toteż jeśli jego praca jest krytykowana, wszystkie osoby wchodzące w jego skład powinny poddać się weryfikacji. Dobrzy obronią się sami.</u>
          <u xml:id="u-41.17" who="#PosełTadeuszIwiński">Chciałbym w tym miejscu przywołać aforyzm Juliana Tuwima o różnicy między odwagą a ostrożnością - „Odwaga: podejść do boksera i zwymyślać go od ostatnich. Ostrożność: powiedzieć mu to samo przez telefon”.</u>
          <u xml:id="u-41.18" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-41.19" who="#PosełTadeuszIwiński"> Otóż wnioskodawcy nie traktują swego projektu w takich kategoriach. Jesteśmy głęboko przekonani, że reorganizacja Prezydium Sejmu poprzez dokonanie znaczących zmian w jego składzie jest w interesie samej Izby, a nade wszystko społeczeństwa polskiego, któremu Sejm winien jak najlepiej służyć, a nie tylko w imieniu którego ma obowiązek podejmować decyzje. Powinna się ona przyczynić do poprawy funkcjonowania Sejmu i racjonalizacji jego pracy. Nie da się zaś tego dokonać bez indywidualnej oceny działalności członków Prezydium Sejmu. Naszej Izbie potrzebne jest tego rodzaju katharsis.</u>
          <u xml:id="u-41.20" who="#PosełTadeuszIwiński">I dwa zdania, panie marszałku, na zakończenie w kontekście tych długich debat i dyskusji, które toczyły się w ciągu ostatnich...</u>
          <u xml:id="u-41.21" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie ma dyskusji.)</u>
          <u xml:id="u-41.22" who="#PosełTadeuszIwiński">Przepraszam, ja uzasadniam wniosek.</u>
          <u xml:id="u-41.23" who="#PosełTadeuszIwiński">Otóż pragnę wyrazić zdumienie, że wniosek ten leżał w Prezydium Sejmu, w komisjach, był też skierowany do ekspertów, ponad 2 miesiące. Żaden z ekspertów, a znamy te ekspertyzy, nie negował i nie podawał w wątpliwość możliwości głosowania w tej sprawie. Pragnę równocześnie poinformować, a zarazem zapowiedzieć, że gdyby Wysoka Izba posłużyła się formalnymi wybiegami i nie dopuściła dziś do indywidualnej oceny Prezydium Sejmu, klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej wystąpi indywidualnie z 6 wnioskami w każdej konkretnej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-41.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Wysoki Sejmie! Pragnę odnieść się tylko do jednej części tej wypowiedzi, końcowej, dotyczącej sposobu procedowania z wnioskiem. Otóż pragnę oświadczyć w imieniu Prezydium Sejmu, że bieg tej sprawie był nadany natychmiast i zrobiono wszystko, aby istniejące wątpliwości wyjaśnić, aby nie spotkać się z zarzutem, że Prezydium Sejmu poprzez jakąkolwiek zwłokę starało się tu utrudnić postępowanie. W tej sprawie wszyscy członkowie Prezydium Sejmu byli jednomyślni.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Wobec decyzji Sejmu, iż w tej sprawie nie będzie debaty, przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Wysoki Sejmie! Pragnę jednocześnie poinformować, że głosowanie przeprowadzone będzie przy zachowaniu bezwzględnej większości głosów.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#WicemarszałekJózefZych">Informuję, iż zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu uchwały. Nad tym wnioskiem głosować będziemy stosownie do art. 113 ust. 3 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Zarządzam głosowanie przez podniesienie ręki i obliczenie głosów przez sekretarzy Sejmu. Do przeprowadzenia głosowania powołuję następujących panów posłów sekretarzy: Jana Kulasa, Piotra Krutula, Waldemara Modzelewskiego, Adama Sengebuscha, Gwidona Wójcika, Andrzeja Pawłowskiego, Marka Lasotę, Irenę Nowacką, Filipa Kaczmarka oraz Dariusza Kołodziejczyka.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę posłów sekretarzy o zbliżenie się do stołu prezydialnego i pobranie kart do obliczenia wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę posłów o trzymanie uniesionych rąk.</u>
          <u xml:id="u-42.9" who="#WicemarszałekJózefZych">Panie pośle, zarządziłem już określony tryb głosowania.</u>
          <u xml:id="u-42.10" who="#komentarz">(Poseł Bolesław Twaróg: Ja właśnie w sprawie trybu głosowania.)</u>
          <u xml:id="u-42.11" who="#WicemarszałekJózefZych">Ale ja już zarządziłem głosowanie, jest to więc decyzja Prezydium Sejmu. Panie pośle, nie udzielam panu głosu. To jest stanowisko Prezydium Sejmu w sprawie sposobu głosowania.</u>
          <u xml:id="u-42.12" who="#komentarz">(Poseł Bolesław Twaróg: Panie marszałku, ale ja w sprawie głosowania.)</u>
          <u xml:id="u-42.13" who="#WicemarszałekJózefZych">Posłowie sekretarze są już gotowi.</u>
          <u xml:id="u-42.14" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-42.15" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie projektu uchwały w sprawie odwołania członków Prezydium Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej zawartego w druku nr 682, zechce podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-42.16" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę umożliwić obliczenie głosów.</u>
          <u xml:id="u-42.17" who="#WicemarszałekJózefZych">Czy już obliczono głosy?</u>
          <u xml:id="u-42.18" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-42.19" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-42.20" who="#WicemarszałekJózefZych">Ogłaszam wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-42.21" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 385 posłów. Większość bezwzględna wynosi 193 głosy. Za odrzuceniem projektu uchwały głosowało 230 posłów,...</u>
          <u xml:id="u-42.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-42.23" who="#WicemarszałekJózefZych">... przeciw - 124, wstrzymało się od głosu 31 posłów.</u>
          <u xml:id="u-42.24" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm uchwałę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-42.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-42.26" who="#WicemarszałekJózefZych">Wysoki Sejmie! Pragnę w tym momencie uzasadnić wykładnię Prezydium Sejmu, która znajduje pełne uzasadnienie w regulaminie Sejmu co do wprowadzenia, po pierwsze, głosowania przez podniesienie ręki, a po drugie - co do wymogu kworum.</u>
          <u xml:id="u-42.27" who="#WicemarszałekJózefZych">Zdaniem Prezydium Sejmu dotyczyło to jednak sprawy związanej ze sprawami personalnymi, a zatem by uniknąć wszelkich zarzutów Prezydium Sejmu, mimo że wzbudzało to wątpliwości, podniosło poprzeczkę i zamiast zasady zwykłej większości wprowadziło zasadę większości kwalifikowanej.</u>
          <u xml:id="u-42.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-42.29" who="#WicemarszałekJózefZych"> Ponadto, jak powiedziałem, ma to pełne uzasadnienie w regulaminie Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-42.30" who="#WicemarszałekJózefZych">Wysoki Sejmie! Dzisiaj stajemy przed nowelizacją regulaminu Sejmu. W czasie dzisiejszej debaty zaznaczyły się ogromne różnice poglądów w sprawie interpretacji regulaminu Sejmu. Naszym obowiązkiem jest w najbliższym czasie dokonanie pełnej nowelizacji tego regulaminu, ale jednocześnie prosiłbym w imieniu Prezydium Sejmu, abyśmy przy stawianiu zarzutu w interpretowaniu regulaminu Sejmu starali się jednak uczciwie podchodzić do problemów prawnych, regulaminowych, a wtedy unikniemy wszystkich kwestii spornych i zarzutów politycznych.</u>
          <u xml:id="u-42.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-42.32" who="#WicemarszałekJózefZych">Przy okazji oświadczam, że podstawowym celem Prezydium Sejmu, spełnianym od początku do końca, mimo iż jego członkowie reprezentują różne opcje, jest troska o organizowanie pracy Sejmu i troska o jego właściwy autorytet.</u>
          <u xml:id="u-42.33" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-42.34" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-42.35" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie widać.)</u>
          <u xml:id="u-42.36" who="#WicemarszałekJózefZych">Widać będzie wtedy, Wysoki Sejmie, kiedy każdy z nas uderzy się w piersi i zrozumie, że jest to sprawa wszystkich posłów i posłanek.</u>
          <u xml:id="u-42.37" who="#WicemarszałekJózefZych">Obecnie zarządzam półgodzinną przerwę.</u>
          <u xml:id="u-42.38" who="#WicemarszałekJózefZych">Przepraszam, wcześniej jeszcze komunikaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#SekretarzposełRyszardJastrzębski">W czasie najbliższej przerwy odbędzie się zebranie klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej w sali nr 101.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#SekretarzposełRyszardJastrzębski">Wspólne posiedzenie Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej, zespół pani poseł Teresy Liszcz, odbędzie się dzisiaj w sali kolumnowej bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Gdzie?)</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#SekretarzposełRyszardJastrzębski">W sali kolumnowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Zarządzam przerwę do godz. 11.50.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 min 22 do godz. 11 min 53)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz Komisji Ustawodawczej o komisyjnym projekcie uchwały w sprawie zmiany regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (druki nr 702 i 738).</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę posła Bolesława Twaroga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PosełBolesławTwaróg">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zanim z upoważnienia Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz Komisji Ustawodawczej przedstawię sprawozdanie o komisyjnym projekcie uchwały w sprawie zmiany regulaminu Sejmu, wynikającej z wejścia w życie „małej konstytucji”, chcę powiedzieć - zwłaszcza po dzisiejszych burzliwych sporach proceduralnych - kilka słów na temat regulaminu Sejmu jako całości.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#PosełBolesławTwaróg">Otóż, jak państwo pamiętacie, gdy uchwalaliśmy regulamin w lipcu ub.r., mówiliśmy wówczas o różnego rodzaju korzyściach wynikających z jego wprowadzenia. Potem, gdy już ten regulamin - z niemałym trudem - uchwaliliśmy i gdy wszedł w życie, okazało się, że zawiera wiele niespójności i nie spełnia wszystkich oczekiwań, jakie z nim wiązaliśmy, a zwłaszcza tych dotyczących funkcjonowania i organizacji pracy Sejmu. Wielu kolegów posłów zwraca się do mnie wręcz z pretensjami o to, że regulamin jest zły, tak jakby winę za jego nie najlepszą jakość miał ponosić sprawozdawca, a nie cała Izba, która go przecież uchwaliła. W związku z tym muszę kilka spraw wyjaśnić.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#PosełBolesławTwaróg">Po pierwsze, trzeba przypomnieć, że to co zawiera obecny regulamin, różni się w sposób zasadniczy od przedłożenia Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich, do którego zgłoszono ok. 150 poprawek, z których dużą część Wysoka Izba przyjęła, co w znacznym stopniu zaważyło na braku spójności niektórych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#PosełBolesławTwaróg">Po drugie, nikt chyba nie sądził, że nowy regulamin od razu rozwiąże wszystkie problemy Sejmu. Jak sam wówczas o tym wyraźnie mówiłem, spodziewaliśmy się, że nowy regulamin będzie dobrym, ale wstępnym materiałem do stałej pracy nad usprawnianiem procedur sejmowych. Uważaliśmy, że konieczne będą jego kolejne zmiany nie tylko formalnie porządkujące, ale też głębsze, wynikające z ciągłego przekształcania się Sejmu, który przecież jest organizmem żywym, podlegającym stałym przemianom.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#PosełBolesławTwaróg">Po trzecie, jakąś poprawę w końcu ten regulamin przyniósł. Jak to w życiu bywa, o tym co dobre szybko się zapomina. Dlatego pozwolę sobie przypomnieć, że dzięki nowemu regulaminowi Sejmu: poprawiła się jakość uchwalanych ustaw, rozpatrywanych obecnie przez Sejm bardziej wnikliwie, bo w trzech czytaniach; łatwiej zebrać komisje sejmowe, którym już prawie nie zdarza się brak kworum; Wysoka Izba ma możliwość podejmowania niektórych decyzji formalnych nawet wówczas, gdy nie ma na sali większości posłów, co znacznie upraszcza przebieg procedury; uregulowano też wiele drobnych spraw, których wymieniać teraz nie będę, a które przecież ułatwiają życie Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#PosełBolesławTwaróg">I wreszcie po czwarte, pragnę podkreślić, iż nie wszystkie oczekiwane zmiany organizacyjne, dotyczące funkcjonowania Sejmu, wymagają zapisów regulaminowych. Bardzo dużo zależy od naszych bieżących decyzji formalnych, a także od umiejętnego kierowania pracami Sejmu przez jego Prezydium. W tym miejscu warto przypomnieć jedno z najistotniejszych usprawnień, jakie udało się wprowadzić w bieżącej kadencji. Nie było ono następstwem zmian regulaminu Sejmu, lecz efektem działań organizacyjnych. Mam tu na myśli wyznaczenie stałej pory głosowań, przypadającej na godzinny ranne, ułatwiające Sejmowi podejmowanie decyzji, a posłom godzenie koniecznej obecności na głosowaniach z wykonaniem pozostałych, nie mniej ważnych obowiązków parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#PosełBolesławTwaróg">Po tych wstępnych uwagach nad całością regulaminu Sejmu pora przystąpić już do sprawozdania z jego zmiany, wynikającej z uchwalenia „małej konstytucji”, zawartego w druku nr 738.</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#PosełBolesławTwaróg">Proszę państwa, Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich, przygotowując wspólnie z Komisję Ustawodawczą projekt tej zmiany, bardzo wnikliwie rozważała możliwość połączenia koniecznego zakresu nowelizacji, wynikającego ze zmian ustrojowych, z niezbędnymi również poprawkami o charakterze proceduralno-organizacyjnym. Gdy jednak okazało się, że poprawek tych jest tak wiele, iż na ich omówienie i uporządkowanie należałoby przeznaczyć kolejnych kilka miesięcy - na co nie mogą przecież czekać sprawy najwyższej wagi - postanowiliśmy kwestie natury organizacyjnej na razie odłożyć i w miarę szybko dokonać tylko tych zmian, które wynikają wprost z „małej konstytucji”. I chociaż w niektórych wypadkach granicznych, na styku uregulowań konstytucyjnych i organizacyjnych, wykroczyliśmy minimalnie poza przyjętą zasadę, mamy głęboką nadzieję - i o to się komisje do Wysokiej Izby zwracają - że zechcecie państwo zachować zaproponowaną przez nas konwencję i nie będziecie zgłaszać poprawek wykraczających poza przedmiot nowelizacji, co mogłoby zaprzepaścić szansę na uchwalenie w dniu jutrzejszym zmian regulaminu Sejmu niezbędnych dla sprawnego funkcjonowania najwyższych organów Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-46.8" who="#PosełBolesławTwaróg">Wysoki Sejmie! Ustawa o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą oraz o samorządzie terytorialnym, czyli tzw. mała konstytucja, regulując najważniejsze kwestie związane z funkcjonowaniem państwa, w sposób oczywisty wkroczyła w procedury sejmowe, powodując konieczność zmiany regulaminu Sejmu. Oczywistość tych zmian skłania mnie do zaniechania szczegółowego ich omawiania. Skoncentruję się jedynie na rzeczach najważniejszych.</u>
          <u xml:id="u-46.9" who="#PosełBolesławTwaróg">Bez wątpienia najważniejszą ze zmian systemowych jest nowa procedura powoływania rządu. „Mała konstytucja” przewiduje możliwość powoływania rządu w czterech etapach. Rząd powoływany jest przez prezydenta, a Sejm uchwala wotum zaufania bezwzględną lub zwykłą większością głosów, w zależności od etapu, na którym powoływanie się odbywa. Istnieje również możliwość wybrania rządu przez Sejm i powołania go przez prezydenta. Sprawy te, wynikające bezpośrednio z zapisów art. 57–62 „małej konstytucji”, regulują art. 61a-61e zawarte w nowym rozdziale 2a znowelizowanego regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-46.10" who="#PosełBolesławTwaróg">Dodatkowo wprowadziliśmy do regulaminu przepisy umożliwiające komisjom sejmowym - przed podjęciem przez Sejm decyzji o wotum zaufania lub o powołaniu rządu - wyrażenie opinii, czy członkowie Rady Ministrów lub kandydaci na ministrów zapewniają wykonanie przedstawionego programu działania. Chodziło o zapewnienie Sejmowi możliwości dokonania nie tylko politycznej, ale także merytorycznej oceny osób obejmujących najwyższe stanowiska w administracji państwowej. Przepisy te okazały się jednak kontrowersyjne, zwłaszcza przy pierwszym i trzecim etapie powoływania rządu, co zaowocowało zgłoszeniem wniosku mniejszości do art. 61a, oznaczonego numerem czwartym. Autorzy tego wniosku proponują rezygnację z tzw. przesłuchiwania ministrów powołanych już przez prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-46.11" who="#PosełBolesławTwaróg">Kontrowersję wzbudziła również zaproponowana przez komisję procedura wyboru Rady Ministrów w sposób rozłączny, czyli z rozdzielnym głosowaniem nad kandydatami, którzy nie uzyskali pozytywnych opinii w komisjach sejmowych. W tej sprawie zgłoszono piąty wniosek mniejszości, który dotyczy art. 61b, a sprowadza się do tego, by Radę Ministrów wybierać łącznie, w jednym głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-46.12" who="#PosełBolesławTwaróg">Dalsze przepisy rozdziału 2a regulują kwestie związane z uchwalaniem wotum nieufności. Są one stosunkowo jasne i nie wymagają dodatkowego wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-46.13" who="#PosełBolesławTwaróg">Inną istotną zmianą regulaminu wynikającą z „małej konstytucji” są przepisy dotyczące procedury postępowania z pilnymi projektami ustaw. Mówią o niej art. 56a-56k nowego rozdziału 1a. W ramach tych zmian skrócono terminy przeznaczone na poszczególne etapy prac legislacyjnych, a przede wszystkim zrezygnowano z trzeciego czytania ustaw pilnych.</u>
          <u xml:id="u-46.14" who="#PosełBolesławTwaróg">Nie przyjęliśmy natomiast koncepcji rozpatrywania ustaw pilnych w wersji przedstawionej przez rząd, w wypadku gdyby komisje nie zdołały opracować sprawozdania w 21-dniowym terminie. Uznaliśmy, że byłby to w znacznym stopniu zamach na prawo Sejmu do uchwalania ustaw, a co za tym idzie na prawo do wnoszenia do nich wszelkich poprawek i uzupełnień. Wobec żądania wnioskodawców, koncepcja ta została zapisana jako pierwszy, drugi i trzeci wniosek mniejszości do art. 56d, e i g.</u>
          <u xml:id="u-46.15" who="#PosełBolesławTwaróg">Inne zmiany regulaminu mają nieco mniejszy ciężar gatunkowy. Wprowadziliśmy np. zapis umożliwiający rządowi wnoszenie poprawek do projektów ustaw w trakcie ich rozpatrywania, co wynika z art. 15 ust. 3 „małej konstytucji”. Natomiast przyjęta w konstytucji zasada umożliwiająca marszałkowi odmowę poddania pod głosowanie poprawki, która uprzednio nie była przedłożona komisji, została doprecyzowana w regulaminie w ten sposób, że określono, iż za poprawki przedłożone komisji będziemy uznawać wyłącznie te, które zostały złożone na piśmie. Chodzi o to, aby w wypadku kontrowersji istniała możliwość łatwego sprawdzenia, czy poprawka była lub nie była przedłożona komisji. Ułatwi to również zmiana w art. 92 ust. 2 regulaminu, nakazująca dołączanie do protokółu z posiedzenia komisji zestawienia poprawek zgłoszonych w formie pisemnej.</u>
          <u xml:id="u-46.16" who="#PosełBolesławTwaróg">Ponadto dzięki zapisom art. 25 „małej konstytucji” dotyczącym spraw interpelacji i zapytań poselskich art. 117 i 122 zostały w regulaminie zmienione w taki sposób, by sprecyzować i uporządkować ich rozpatrywanie. Sądząc, że kwestie te będą jeszcze szczegółowo omówione w czasie dyskusji, poprzestanę tu jedynie na kilku słowach dotyczących wniosków mniejszości związanych z interpelacjami i zapytaniami poselskimi.</u>
          <u xml:id="u-46.17" who="#PosełBolesławTwaróg">W szóstym wniosku mniejszości oznaczonym lit. a proponuje się, aby w art. 117 zrezygnować z prawa wnoszenia interpelacji i zapytań do prezesa Najwyższej Izby Kontroli i prezesa Narodowego Banku Polskiego. Wnioskodawcy twierdzą, że konstytucja takiego prawa posłom nie daje. Komisje natomiast większością głosów uznały, że regulamin Sejmu jest aktem prawnym wystarczającej rangi do wprowadzenia takiej dyspozycji.</u>
          <u xml:id="u-46.18" who="#PosełBolesławTwaróg">W szóstym wniosku mniejszości oznaczonym lit. b wnioskodawcy proponują, aby czas przeznaczony na zapytania był taki sam jak czas przeznaczony na interpelacje i wynosił jedną godzinę, a nie dwie, jak to zaproponowały komisje. Mam prośbę do autorów tego wniosku, aby zechcieli przeredagować go tak, by po ewentualnym przyjęciu go przez Wysoką Izbę nie było w treści ust. 2 art. 117 błędu stylistycznego.</u>
          <u xml:id="u-46.19" who="#PosełBolesławTwaróg">Ostatni, siódmy, wniosek mniejszości odnosi się do art. 122 i zmierza do tego, aby zrezygnować z wprowadzonej przez komisję zasady umożliwiającej stawianie pytań dodatkowych także przez innych posłów, poza posłem, który był autorem podstawowego pytania.</u>
          <u xml:id="u-46.20" who="#PosełBolesławTwaróg">Wysoki Sejmie! Oprócz omówionych zmian wprowadzono do regulaminu Sejmu szereg drobniejszych poprawek wynikających z „małej konstytucji”, których, jak już powiedziałem, ze względu na ich oczywistość omawiać na razie nie będę. Jeśli pojawią się w czasie dyskusji pytania, wyjaśnię ewentualne wątpliwości pod koniec debaty.</u>
          <u xml:id="u-46.21" who="#PosełBolesławTwaróg">Chcę powiedzieć o jeszcze jednej sprawie. Otóż poza zmianami wynikającymi z „małej konstytucji” wprowadziliśmy do regulaminu Sejmu jeszcze jedną poprawkę, wybiegającą co prawda nieco poza przyjęty zakres nowelizacji, ale również wymuszoną niejako czynnikami zewnętrznymi. Mianowicie w związku z zainstalowaniem nowych urządzeń do głosowania wprowadziliśmy do art. 113 zapis pozwalający na rezygnację z zasady głosowania przez podniesienie ręki i obliczanie głosów przez sekretarzy, co dotychczas było obowiązkiem w wypadku zmian konstytucji czy też wyboru lub powoływania organów państwowych. Idąc z postępem uznaliśmy wyższość techniki nad ułomną naturą ludzką, niemniej na wypadek gdyby ta technika zawiodła, pozostawiliśmy tryb głosowania polegający na liczeniu głosów przez sekretarzy, ale już nie jako obowiązkowy tylko awaryjny.</u>
          <u xml:id="u-46.22" who="#PosełBolesławTwaróg">Na zakończenie pragnę jeszcze raz prosić Wysoką Izbę, aby w czasie dyskusji nad przedłożonym sprawozdaniem zechcieli państwo ograniczyć się wyłącznie do tych zmian regulaminu Sejmu, które są przedmiotem sprawozdania. Wszystkie sprawy natury organizacyjnej, te, o których mówiłem na wstępie, wymagają ponownego przeanalizowania całego regulaminu i zostaną wkrótce rozpatrzone przez Komisję Regulaminową i Spraw Poselskich oraz Komisję Ustawodawczą. Odbędzie się to przy okazji pierwszego czytania projektu uchwały zawartej w druku nr 550, które jest przewidziane na dzień 19 marca br.</u>
          <u xml:id="u-46.23" who="#PosełBolesławTwaróg">Wszystkie panie posłanki i panów posłów mających propozycje zmian regulaminu wykraczające poza tę nowelizację uprzejmie proszę, aby zechcieli swoje uwagi przedstawić właśnie w tym dniu, tak aby podczas obecnego posiedzenia była możliwość uchwalenia tych najpilniejszych zmian o charakterze ustrojowym, od których przyjęcia zależy sprawne funkcjonowanie państwa.</u>
          <u xml:id="u-46.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Przypominam, że Sejm ustalił w tym punkcie porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła przyjęty dla debaty krótkiej.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę pana wicemarszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Józefa Zycha o zabranie głosu w imieniu Prezydium Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Prezydium Sejmu, korzystając z uprawnień regulaminowych w sprawie inicjatywy dotyczącej zmiany regulaminu Sejmu, pragnie ustosunkować się do sprawozdania przedłożonego przez komisje, jednocześnie informując Wysoką Izbę, że swoje propozycje zmian regulaminu przekraczających dostosowanie go do tzw. „małej konstytucji” składa do komisji, sądząc, iż w odniesieniu do wielu istotnych spraw komisja w szybkim czasie podejmie prace.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Wysoki Sejmie! Propozycje przedłożone przez komisje niewątpliwie zasługują na szczególną uwagę. Prezydium Sejmu bardzo wnikliwie zapoznało się z nimi i pragnie przedłożyć swoje wątpliwości, mając na uwadze przede wszystkim doskonalenie tego regulaminu.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Jeżeli chodzi o zmianę 8, dotyczącą dodania w art. 31 ust. 3a, który brzmi: „Do uzasadnienia wniesionego przez Radę Ministrów projektu ustawy dołącza się projekty podstawowych aktów wykonawczych”, to podzielając w pełni pogląd dotyczący tego, o czym niejednokrotnie na tej sali mówiliśmy, aby do projektu ustawy były dołączane projekty aktów wykonawczych, jeżeli jest taka delegacja, Prezydium Sejmu podnosi, że projekt określenia podstawowych aktów wykonawczych jest bardzo nieczytelny. Gdyby ktokolwiek mnie zapytał, jakie są podstawowe akty wykonawcze czy podstawowe akty prawne w prawie cywilnym, to potrafiłbym odpowiedzieć, jeżeli natomiast powstaje problem, który z aktów wykonawczych do danej ustawy jest podstawowy, to pojawiają się bardzo poważne wątpliwości. Dlatego trzeba by się zastanowić nad przeredagowaniem tego zapisu.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Kolejna sprawa. Zmiana 10 dotyczy dodania w art. 34 ust. 1a, w którym mówi się, iż Prezydium Sejmu może skierować do pierwszego czytania na posiedzeniu Sejmu również inne niż określone w ust. 1 projekty ustaw i uchwał, jeżeli przemawiają za tym ważne względy społeczne. Powstaje wątpliwość, czy tylko względy społeczne powinny decydować o tym, iż szczególnie ważny projekt może być skierowany na posiedzenie Sejmu. Prezydium Sejmu chce przez to stwierdzić, iż mogą być też inne ważne powody, nie tylko względy społeczne.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Wysoki Sejmie! Są tu także zwroty, które, jak sądzę, wymagają przeanalizowania. Dotyczy to na przykład art. 54 ust. 3, gdzie mówi się, że podejmując uchwałę w sprawie przeprowadzenia referendum Sejm określa jednocześnie pytania. Oczywiście, chodzi tu o ustalenie pytań, a nie o określenie pytań, taki bowiem jest sens. Albo gdy chodzi o art. 56a, zdaniem Prezydium Sejmu nie możemy wprowadzać do regulaminu takich zapisów jak ten, że Prezydium Sejmu nadaje bieg projektowi ustawy wniesionemu do Sejmu przez Radę Ministrów itd. i ustala jednocześnie orientacyjny kalendarz prac w Sejmie. Prezydium Sejmu powinno ustalić taki harmonogram, który jest wiążący i który powinien być realizowany.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#WicemarszałekJózefZych">Następnie, Prezydium Sejmu jest zdania, iż powinna ulec zmianie propozycja dotycząca art. 56g ust. 3. Według propozycji brzmi ona następująco: „Drugie czytanie może się odbyć nie wcześniej niż trzeciego dnia od doręczenia posłom sprawozdania komisji. W uzasadnionych wypadkach doręczenie sprawozdania może być zastąpione podaniem do wiadomości, że druk sprawozdania jest do odebrania w Sejmie”.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Wysoki Sejmie! Z punktu widzenia formalnoprawnego nie można zastąpić doręczenia zawiadomieniem, że mam odebrać druk. To są zagadnienia, które w polskiej teorii prawa, także w orzecznictwie Sądu Najwyższego, mają odpowiednie znaczenie i w naszym regulaminie powinniśmy także tego unikać.</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#WicemarszałekJózefZych">W art. 56i w ust. 2 proponuje się, aby Prezydium Sejmu ze względu na złożoność propozycji Senatu mogło uprzednio skierować uchwałę Senatu do rozpatrzenia przez komisje, które pilny projekt ustawy rozpatrywały. I znów powstanie problem określenia, co to znaczy, że propozycje Senatu są złożone. W jakim sensie chodzi tutaj o tę złożoność?</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#WicemarszałekJózefZych">Mamy także zastrzeżenia co do wniosku mniejszości, a mianowicie co do wniosku odnoszącego się do propozycji zawartej w zmianie 38 lit. a, dotyczącej art. 117. Zwrócił na to uwagę pan poseł Twaróg, sprawozdawca. Proszę zauważyć, iż sprawa, do kogo można kierować interpelacje, jest uregulowana w art. 25 ust. 1 „małej konstytucji”. Wysoki Sejmie, skoro tam jest mowa o tym, iż interpelację lub zapytanie można kierować do prezesa Rady Ministrów lub poszczególnych jej członków, to cała regulacja regulaminowa musi być do tego dostosowana. Obecny art. 117 przewiduje skierowanie interpelacji również do prezesa Najwyższej Izby Kontroli i prezesa Narodowego Banku Polskiego, a więc jeżeli dziś chcielibyśmy regulaminowo rozszerzyć zakres podmiotowy osób, do których możemy kierować interpelacje i zapytania, to powstaje od razu zagadnienie, po pierwsze, niezgodności z konstytucją, a po drugie, jaką moc wiążącą w stosunku do prezesa, szczególnie do prezesa Narodowego Banku Polskiego może mieć regulamin - jeśli chodzi o prezesa Najwyższej Izby Kontroli, to sprawa przedstawia się nieco inaczej. A więc nad tym zagadnieniem należałoby się także zastanowić. Oczywiście, są tu również tego typu zwroty - na przykład w art. 117 - iż Prezydium Sejmu wprowadza do każdego posiedzenia Sejmu punkt „interpelacje i zapytania”; znajduje się tu też cała regulacja dotycząca tych zapytań. Zdaniem Prezydium Sejmu nastąpiłoby tu, gdyby doszło do uchwalenia tych propozycji, znaczne rozszerzenie dotychczasowej zasady. I tak na przykład gdyby przyjęto zasadę, że podczas każdego posiedzenia przeznaczamy na to trzy godziny, to w podziale na dni zajęłoby to 30% czasu. Oczywiście, zdajemy sobie sprawę z tego wszyscy, jak ważną rolę odgrywają interpelacje i zapytania poselskie, ale należałoby się nad tym również w sposób szczególny zastanowić.</u>
          <u xml:id="u-48.9" who="#WicemarszałekJózefZych">Sprawą niezwykle istotną jest także poprawka do art. 61f, mianowicie chodzi tam o ust. 4, o rozpatrzenie wniosku o wotum nieufności przez Sejm i poddanie go pod głosowanie wtedy, gdy zostały spełnione wymogi, a więc gdy zgłasza go grupa 46 posłów. Otóż Prezydium Sejmu jest zdania, że ten ust. 4 ze względu na możliwość rozpoznania powinien otrzymać brzmienie: „Rozpatrzenie wniosku o wotum nieufności przez Sejm i poddanie go pod głosowanie następuje na najbliższym posiedzeniu Sejmu przypadającym po upływie 7 dni od jego zgłoszenia i nie później niż na następnym posiedzeniu”.</u>
          <u xml:id="u-48.10" who="#WicemarszałekJózefZych">Wysoki Sejmie! Mamy tutaj na względzie takie sytuacje, kiedy na przykład nastąpiłaby przerwa - nazwijmy to umownie: przerwa wakacyjna - to wtedy przy zachowaniu zapisu: „nie później niż w ciągu 14 dni” trzeba by było zwoływać nadzwyczajne posiedzenie Sejmu. Mogłoby się tak zdarzyć także w innych sytuacjach wynikających z terminarza prac Sejmu. A zatem przyjęcie zasady, że rozpatrzenie wniosku następuje po 7 dniach na najbliższym posiedzeniu i nie później niż na następnym posiedzeniu, rozwiązuje całkowicie ten problem, bo nie powoduje jakiejkolwiek zwłoki, a jest zgodne z harmonogramem prac Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-48.11" who="#WicemarszałekJózefZych">Wysoki Sejmie! Te wszystkie propozycje są, oczywiście, uzasadnione i są zgodne z aktualnymi potrzebami Sejmu. Prezydium Sejmu troszczy się tylko o to, żeby te wszystkie problemy były czytelne, natomiast na ręce komisji składamy dalej idące propozycje, wykraczające poza ten zakres nowelizacji. Dotyczą one uściślenia wielu bardzo istotnych problemów, na przykład takich jak ten, z którym mieliśmy do czynienia w dniu wczorajszym: co to znaczy, że w ciągu 12 godzin - jeżeli przyjąć, że to ma być 12 godzin - zgłasza się propozycje do zmiany? Czy chodzi tu o 12 godzin do czasu planowanego przez Prezydium Sejmu zwołania posiedzenia, czy do posiedzenia, które faktycznie się odbywa? Jest także wiele innych tego typu problemów. Myślę, że to nam pomoże udoskonalić ten regulamin.</u>
          <u xml:id="u-48.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu marszałkowi.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej proszę o zabranie głosu pana posła Jacka Piechotę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PosełJacekPiechota">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nowelizacja regulaminu Sejmu, do której drugiego czytania dzisiaj przystępujemy, stanowi w zasadniczej swej części dostosowanie tego regulaminu do rozwiązań zaakceptowanych już przez Wysoką Izbę poprzez przyjęcie ustawy konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym. Fakt ten spowodował, iż niewiele było w pracach komisji spraw spornych, a dyskusja najczęściej służyła jak najlepszej redakcji proponowanych zapisów.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#PosełJacekPiechota">Znacznie trudniejsze i budzące więcej wątpliwości zadanie czeka nas w przyszłości, gdy przystąpimy do prac nowelizacyjnych mających na celu uwzględnienie naszych doświadczeń ze stosowania regulaminu Sejmu w obowiązującym dotychczas kształcie. W świetle wielu wątpliwości, które wciąż budzi interpretacja obowiązujących zapisów - byliśmy świadkami tego chociażby przed chwilą - w pełni właściwe wydaje się nam podzielenie przez Komisję Regulaminową i Spraw Poselskich nowelizacji regulaminu Sejmu na dwa etapy i dostosowanie w pierwszej kolejności tego regulaminu do przepisów obowiązującej ustawy konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#PosełJacekPiechota">Nowela ta koncentruje się głównie na trybie powoływania i odwoływania rządu i jego członków - związana jest z instytucjami wotum zaufania i wotum nieufności. Uwzględnia nową procedurę ustawodawczą w zakresie zmian w relacji Sejm - Senat w postępowaniu ustawodawczym. Określa również pewne specjalne czy szczególne procedury legislacyjne, jak chociażby postępowanie z pilnymi projektami ustaw.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#PosełJacekPiechota">Ta nowelizacja zawiera, poza propozycjami zapisów wynikających z „małej konstytucji”, dwie sprawy wynikające - można powiedzieć - z praktyki sejmowej. Jedna nowela, drobna, wynika z podniesienia poziomu techniki w Sejmie. Za wyjątkowe i przeprowadzane tylko przy awarii aparatury uznaje głosowanie przez podniesienie ręki i liczenie głosów przez sekretarzy. Tę zmianę trudno uznać za niesłuszną. Jest ona na pewno w pełni uzasadniona.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#PosełJacekPiechota">Druga nowela, to autorska propozycja posła Jerzego Jaskierni, dotycząca zmian w zakresie interpelacji i zapytań poselskich. Zdaniem autora i posłów naszego klubu w zmianach do art. 117 i art. 122 zmierza się do podniesienia rangi interpelacji i zapytań, uelastycznienia procedury oraz lepszego wykorzystania czasu na nie przeznaczonego. Nasz klub opowiada się za rozwiązaniem, w myśl którego adresatami interpelacji nadal mogą być prezesi Najwyższej Izby Kontroli i Narodowego Banku Polskiego. Popieramy również rozwiązania, w których wyraźnie zostałby określony czas przeznaczony na interpelacje i zapytania, by wyeliminować tendencję polegającą na tym, że Prezydium Sejmu ogranicza czas na nie przeznaczony. Uważamy, iż interpelacje i zapytania stanowią bardzo ważny element kontroli Sejmu nad rządem. W przedstawionej propozycji wprowadza się również prawo do stawiania dodatkowych zapytań po udzieleniu odpowiedzi przez ministra. Do tej pory była to bowiem irracjonalna sytuacja - minister mógł podać informację ewidentnie niepełną czy wręcz nieprawdziwą, a poseł nie miał szansy na zadanie dodatkowego pytania. Prawo to przysługiwać powinno również innym posłom, zainteresowanym udzielaną odpowiedzią. Naszym zdaniem nie należy się obawiać - formułowano to zastrzeżenie w czasie prac komisji - że zapytania przerodzą się w dyskusję w sytuacji, gdy precyzyjnie określi się prawo posłów do stawiania pytań, a nie do swobodnych wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#PosełJacekPiechota">Zapytania powinny polegać na w miarę możliwości bezpośrednim kierowaniu pytań do adresatów, a zwłaszcza członków rządu. Taka jest generalna konstrukcja przepisów, zawarta w proponowanym ust. 7 art. 122, w którym stwierdza się, że jeżeli po zadaniu wszystkich wcześniej sygnalizowanych zapytań czas przeznaczony w porządku obrad na zapytania nie został wykorzystany, marszałek Sejmu dopuszcza sformułowanie innych zapytań poselskich stosownie do kolejności zgłoszenia takiej gotowości w sekretariacie obrad. Wydaje się nam, że te zmiany podniosą rangę zapytań i uczynią je bardziej podobnymi do instytucji „godziny szczerości”, czyli jednej z najważniejszych instytucji systemów parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#PosełJacekPiechota">Wysoki Sejmie, poseł sprawozdawca szczegółowo omówił zakres i uzasadnienie zmian zawartych w proponowanej nowelizacji regulaminu Sejmu. Klub Parlamentarny Sojusz Lewicy Demokratycznej w pełni je popiera. Przeciwni natomiast jesteśmy wnioskom mniejszości przedstawionym w sprawozdaniu komisji. Jeśli chodzi o wnioski od pierwszego do trzeciego, odnoszące się do zmiany 16, wprowadzającej rozdział 1a dotyczący postępowania z pilnymi projektami ustaw, za niewłaściwe uważamy dążenie do krępowania Prezydium Sejmu i komisji rozpatrujących projekty ustaw uznanych za pilne granicznym terminem 21 dni. Wnioskodawcy nie biorą pod uwagę wielu okoliczności, które rzutować mogą na konieczność przedłużenia pracy komisji, jak chociażby skomplikowana materia ustawowa, obciążenie komisji przygotowaniem innych pilnych projektów itp. Proponują natomiast wprowadzenie możliwości zastosowania pewnego rodzaju restrykcji wobec komisji poprzez uznanie jej pracy za nieważną i nieistotną oraz przedstawienie Sejmowi projektu ustawy do drugiego - ostatniego, jak się proponuje - czytania bez sprawozdania komisji. Taką propozycję, ograniczającą rolę komisji parlamentarnych, uważamy za niedopuszczalną. De facto prowadziłoby to do uznania w regulaminie Sejmu, że komisja może pełnić rolę destrukcyjną, a Radzie Ministrów pozwoliłoby to unikać merytorycznej dyskusji w komisjach poprzez określanie wielu projektów jako pilne.</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#PosełJacekPiechota">W „małej konstytucji” w art. 57 wprowadza się zasadę, iż pierwszy podejmowany przy konstruowaniu Rady Ministrów krok należy do prezydenta, to on, a nie Sejm, powołuje prezesa Rady Ministrów i na jego wniosek Radę Ministrów. Jednak pragniemy zwrócić uwagę, iż drugi etap to konieczność uzyskania przez rząd w Sejmie wotum zaufania. Podzielamy pogląd, iż jest to wotum zaufania dla rządu stojącego na bazie przedstawionego w exposé premiera programu, jednak rządu o konkretnym składzie personalnym. Wychodząc z tego założenia uważamy, iż model powoływania rządu dopuszcza aktywność Sejmu w postaci zapoznania się przez komisje w trybie nie władczym - negatywna opinia komisji nie eliminuje przecież kandydata - z kandydatami na ministrów celem upewnienia się, czy będą oni mogli realizować to, co rząd w swoim programie przedstawił. Uważamy, iż dopiero opinie poszczególnych komisji pozwolą na w pełni uargumentowane merytorycznie głosowanie przez Sejm nad wotum zaufania dla rządu. Dlatego będziemy głosować przeciwko czwartemu wnioskowi mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-50.8" who="#PosełJacekPiechota">Nie możemy również zgodzić się z zawartym w piątym wniosku mniejszości dążeniem do ograniczania roli komisji przy kreowaniu rządu przez Sejm zgodnie z art. 58 „małej konstytucji”. Pamiętamy, ile sprzeciwów w Izbie budził fakt powoływania Rady Ministrów w pełnym składzie, pomimo zdecydowanie negatywnych opinii komisji o niektórych kandydatach. Szczególnie w tej sytuacji, gdy to Sejm kreuje skład Rady Ministrów, za w pełni uzasadnione uznajemy odrębne głosowanie nad powołaniem kandydatów, którzy nie uzyskali pozytywnych opinii komisji.</u>
          <u xml:id="u-50.9" who="#PosełJacekPiechota">Kończąc, pragnę zwrócić uwagę na jedną wątpliwość, której być może nie zauważyły pracujące komisje. Otóż w art. 56g ust. 1 pkt 2 projektu proponuje się, iż drugie czytanie pilnego projektu ustawy obejmuje przeprowadzenie debaty i zgłaszanie poprawek. Tymczasem art. 16 ust. 3 ustawy konstytucyjnej mówi: „Marszałek Sejmu odmawia poddania pod głosowanie poprawki dotyczącej projektu pilnego, która uprzednio nie była przedłożona komisji”. Tak samo przedstawia tę sprawę ust. 2 art. 56g regulaminu Sejmu. Wynika stąd, że żaden wniosek, zgłoszony w drugim czytaniu i nie rozpatrywany wcześniej przez komisje, nie może zostać poddany pod głosowanie. Wyjścia, naszym zdaniem, mogą być tylko dwa: albo powrót do możliwości przeprowadzenia trzeciego czytania - co kłóciłoby się z zasadą przyjętą przez komisje, iż przy rozpatrywaniu ustaw uznanych za pilne mamy tylko dwa czytania - albo skreślenie w pkt. 2 ust. 1 art. 56g wyrazów: „i zgłaszanie poprawek”, a więc wyeliminowanie możliwości zgłaszania w drugim czytaniu nowych, dodatkowych poprawek, które i tak z mocy konstytucji nie mogą zostać przegłosowane. Jeżeli komisje podzielą ten pogląd, opowiemy się wówczas za wprowadzeniem tego ograniczenia i składamy wniosek o skreślenie tych wyrazów z równoczesnym wprowadzeniem zasady, iż pierwsze czytanie ustaw pilnych przeprowadza się tylko na posiedzeniu Sejmu, gdyż każdy z posłów musi mieć stworzoną możliwość zgłoszenia wszelkich poprawek. W tym wypadku wnosimy tym samym o skreślenie w art. 56d ust. 1 wyrazów: „lub komisji”.</u>
          <u xml:id="u-50.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę pana posła Ludwika Turko o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PosełLudwikTurko">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ustawa konstytucyjna przyjęta 17 października 1992 r. oprócz wprowadzenia przejrzystego podziału obowiązków pomiędzy organa władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej zwiększyła rolę Rady Ministrów w postępowaniu legislacyjnym. W porównaniu do stanu poprzedniego rząd uzyskał na przykład uprawnienia do wprowadzania poprawek do projektów uchwał. Otrzymał również możliwość przyspieszania procedur parlamentarnych poprzez wprowadzenie konstytucyjnego zapisu o tzw. pilnym trybie ustawodawczym. Warto tu podkreślić, że w światowej praktyce parlamentarnej podobne zapisy nie są czymś wyjątkowym i rząd zajmuje zwykle pozycję szczególną pośród podmiotów obdarzonych prawem inicjatywy ustawodawczej. Wola Wysokiej Izby, wyrażona przy uchwalaniu ustawy konstytucyjnej kwalifikowaną większością 2/3, wprowadziła przed sześcioma miesiącami odpowiednie zapisy konstytucyjne. Logiczne jest więc wprowadzenie, możliwie szybko, odpowiednich zmian w regulaminie Sejmu, tak by on stał się zgodny z obowiązującą ustawą konstytucyjną.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#PosełLudwikTurko">Pan poseł sprawozdawca szczegółowo i dokładnie zrelacjonował propozycje połączonych Komisji: Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz Ustawodawczej, chcę więc skoncentrować się w moim wystąpieniu na tych zmianach regulaminowych, co do których Unia Demokratyczna zajmuje odmienne stanowisko niż komisje.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#PosełLudwikTurko">Zacznę od pierwszego bloku wniosków mniejszości, który obejmuje pierwszy, drugi i trzeci wniosek mniejszości i dotyczy postępowania z wniesionymi przez Radę Ministrów projektami ustaw określonymi jako pilne. Otóż intencją ustawodawcy, wyrażoną w art. 16 ustawy konstytucyjnej, jest zapewnienie szybkiej ścieżki legislacyjnej dla projektów ustaw, które rząd uważa za szczególnie ważne i gdzie szybkość wprowadzania zmian w życie ma istotne znaczenie. Brak regulaminowych gwarancji szybkiego ukończenia pracy legislacyjnej nad projektem pilnym jest istotną - naszym zdaniem - usterką przedstawionego projektu nowelizacji regulaminu Sejmu. Popieramy więc propozycję dotyczącą wprowadzenia w art. 56d znowelizowanego regulaminu 21-dniowego terminu, w którym odpowiednie komisje mają przedstawić swoje sprawozdanie. Konsekwencją jest oczywiście uregulowanie sytuacji, która powstanie, kiedy komisje nie przedstawią sprawozdania w przedłożonym terminie. Wniosek mniejszości, który popieramy, przewiduje wtedy przedstawienie Sejmowi projektu w brzmieniu zaproponowanym przez Radę Ministrów oraz poprawek przedłożonych komisjom. Sejm zachowuje oczywiście możność ustosunkowania się zarówno do projektu ustawy, jak i do przedłożonych poprawek w trakcie prowadzonej debaty plenarnej.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#PosełLudwikTurko">Procedury parlamentarne krajów, które wprowadziły szczególny tryb postępowania legislacyjnego z przedłożeniami rządowymi, przewidują z reguły możliwość przeprowadzenia głosowania nad projektem rządowym w brzmieniu oryginalnym. Unia Demokratyczna proponuje wprowadzenie po artykule oznaczonym w projekcie ustawy nr 56g podobnego zapisu, a mianowicie wprowadzenie nowego artykułu o treści: „Prezes Rady Ministrów do czasu zakończenia procedury drugiego czytania może wystąpić z wnioskiem do marszałka Sejmu o głosowanie nad całością projektu w brzmieniu zaproponowanym przez Radę Ministrów. Marszałek Sejmu niezwłocznie zarządza głosowanie nad projektem”.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#PosełLudwikTurko">Chciałbym tu zwrócić uwagę, że propozycja ta w niczym nie uszczupla praw Sejmu, jako że w wypadku negatywnego wyniku głosowania następuje powrót do procedury drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#PosełLudwikTurko">Jeśli chodzi o postępowanie z projektami ustaw pilnych, chciałbym zgłosić poprawkę do art. 56g. Jest tam pewna niedokładność w projekcie, na którą zwrócił uwagę również mój przedmówca pan poseł Piechota. W art. 56g są regulowane sprawy związane z przebiegiem drugiego czytania projektów ustaw pilnych. W ust. 1 w pkt. 2 tego artykułu jest mowa o zgłaszaniu poprawek do ustawy w trakcie debaty. Jest tutaj wyraźna sprzeczność zarówno z art. 16 ustawy konstytucyjnej, jak i z ust. 2 art. 56g regulaminu Sejmu. Poprawki do projektu ustaw pilnych mogą być zgłaszane jedynie do komisji, a to przecież może mieć miejsce jedynie w czasie pierwszego czytania. W celu usunięcia tej sprzeczności należy w art. 56g w ust. 1 w pkt. 2 skreślić słowa: „i zgłaszanie poprawek”. Z tego samego powodu ust. 5 tego artykułu przyjmie postać: „Przepisy art.46 stosuje się odpowiednio”.</u>
          <u xml:id="u-52.6" who="#PosełLudwikTurko">Przejdę teraz do kolejnego II bloku wniosków mniejszości. Wnioski mniejszości - czwarty i piąty - dotyczą spraw związanych z powoływaniem nowego rządu w trybie art. 57 ust. 1 ustawy konstytucyjnej. Chodzi tutaj o sytuację, gdy prezes powołanej już przez prezydenta Rady Ministrów występuje do Sejmu o udzielenie wotum zaufania. Jest rzeczą dosyć oczywistą, że wotum zaufania w opisywanej sytuacji jest decyzją polityczną, a sformowany gabinet jest wynikiem uprzednich odpowiednich uzgodnień koalicyjnych. Uzyskanie wotum zaufania, opartego na bezwzględnej większości głosów, ma na celu jedynie wykazanie, że nowy rząd dysponuje w parlamencie większością umożliwiającą stabilne sprawowanie rządów i taka jest praktyka parlamentarna na świecie. Nie ma więc uzasadnienia przedstawiana w sprawozdaniu komisji procedura stawiania powołanych już członków Rady Ministrów przed komisjami sejmowymi celem oceny, czy zapewniają oni wykonanie przedstawionego Sejmowi programu działania. Oczywiście komisja sejmowa ma możność przesłuchania ministra czy przeprowadzenia z nim rozmowy w dowolnym czasie, bo to wynika z uprawnień Sejmu. Tak więc nie widzimy powodu, ażeby się to działo przy okazji powoływania rządu w trybie art. 57 ustawy konstytucyjnej. Dlatego też Unia Demokratyczna poprze wnioski mniejszości zmierzające do zlikwidowania zbędnej w przedstawionej sytuacji procedury przesłuchań ministrów przez komisje sejmowe.</u>
          <u xml:id="u-52.7" who="#PosełLudwikTurko">Następny artykuł, art. 61b propozycji nowelizacyjnej, reguluje sposób powołania prezesa Rady Ministrów i Rady Ministrów bezpośrednio przez Sejm, a więc jest to sytuacja odmienna aniżeli w poprzednim przypadku. W tym wypadku w przeciwieństwie do przypadku poprzedniego przesłuchania kandydatów na ministrów przez komisje sejmowe są oczywiście w pełni zasadne. Nie zmienia to jednak faktu, że wybór Rady Ministrów przez Sejm pozostaje wyborem politycznym, wybór ten nigdy nie polega na tworzeniu Rady Ministrów jako zlepku poszczególnych kandydatów, którzy przeszli przez sito przesłuchań w komisjach. Uważamy więc, że wyłączenie z głosowania łącznego składu Rady Ministrów tych kandydatów, którzy nie uzyskali pozytywnych opinii w komisjach, nie jest rozwiązaniem racjonalnym. Popieramy zatem ograniczenie zawarte w art. 61b ust. 8 do słów: „Wniosek prezesa Rady Ministrów w sprawie powołania Rady Ministrów jest głosowany łącznie”.</u>
          <u xml:id="u-52.8" who="#PosełLudwikTurko">To tyle, proszę państwa, jeśli chodzi o przedstawioną propozycję nowelizacji regulaminu w zakresie dostosowania go do nowej ustawy konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-52.9" who="#PosełLudwikTurko">Chciałbym na zakończenie podzielić się krótką refleksją. W gruncie rzeczy prace nad nowym regulaminem Sejmu trwają już przeszło rok, od początku tej kadencji Sejmu. Są to prace, których podstawą jest dobra w gruncie rzeczy znajomość sprawy, praktyki sejmowej, coraz lepsza znajomość sprawy wśród dyskutantów, wśród projektodawców. Jednocześnie wszyscy jesteśmy zgodni co do tego, że w tych pracach, w efektach tych prac ciągle jeszcze zdarzają się liczne usterki, jako że nie da się tworzyć tego w sposób doskonały. Jest rzeczą dosyć oczywistą, że podobną sytuację mamy w przypadku tworzenia i uchwalania innych ustaw. Musimy mieć świadomość, że w ustawach, regulujących czasem bardziej ważkie obszary życia społecznego aniżeli te, które porządkuje regulamin Sejmu, uchwalonych również w tej sali, też są błędy i powinniśmy z większą pokorą podchodzić do owoców naszej pracy.</u>
          <u xml:id="u-52.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę pana posła Zbigniewa Galka o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PosełZbigniewGalek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zacznę od spostrzeżenia natury ogólnej dotyczącego całego tekstu regulaminu Sejmu oraz projektu zmian. Ze zbyt dużą swobodą zostały przeniesione normy konstytucyjne, przeważnie w dosłownym brzmieniu, do tekstu regulaminu Sejmu. Chyba nie znajdę oponentów poglądu, że norma zawarta w ustawie nie powinna być powtarzana w innej. Tymczasem nasz regulamin po ewentualnej nowelizacji w sporej części będzie się składał z cytatów z „małej konstytucji” oraz z utrzymanych w mocy przepisów Konstytucji RP. Jest to tym groźniejsze, że rodzi pokusę zmiany przepisów regulaminu Sejmu, kiedy tylko nam się to wyda konieczne bądź tylko ułatwiające życie. A jak wszyscy wiemy, zmianę przepisów konstytucyjnych możemy uchwalić większością 2/3 głosów, podczas gdy zmianę regulaminu Sejmu zwykłą większością. Wskażę te przypadki, kiedy przejdę do poszczególnych zmian.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#PosełZbigniewGalek">Rozumiem intencję Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich. Kierowała się ona tym, że regulamin Sejmu powinien zawierać pełny zestaw norm, którymi posłowie i Sejm posługują się w swojej pracy. Jednak można ten cel osiągnąć przygotowując odpowiednie wydawnictwo sejmowe, w którym w sposób czytelny zestawi się tekst regulaminu Sejmu z tekstami „małej konstytucji” i przepisów konstytucyjnych.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#PosełZbigniewGalek">Przejdę do szczegółów i omówię zmiany, co do których nie jesteśmy całkowicie przekonani i oczekujemy od posła sprawozdawcy, że zechce szerzej je uargumentować.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#PosełZbigniewGalek">W zmianie 7 dotyczącej art. 29 normuje się kwestie należące do dziedziny prawa konstytucyjnego. Sprawę inicjatywy ustawodawczej reguluje „mała konstytucja” w art. 15 ust. 1 i tam właśnie powinno być zawarte zastrzeżenie, o którym mowa w zmianie 7. Jest to oczywiste i nie sądzimy, aby uzyskanie 2/3 głosów za tym, aby to tylko rząd miał inicjatywę ustawodawczą w kwestiach budżetowych, było trudne.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#PosełZbigniewGalek">W zmianie 14 dotyczącej referendum znowu próbuje się normy konstytucyjne wtłoczyć do regulaminu. O tym kto, jaki organ, jaki podmiot ma prawo wnosić do Sejmu o uchwalenie referendum powinna stanowić „mała konstytucja” albo ustawa o referendum. Przy tej okazji chciałbym zatrzymać dłużej uwagę na tej istotnej instytucji demokracji, nazywanej formą demokracji bezpośredniej. Od ubiegłej kadencji Sejm nie może dokończyć prac nad zmianą ustawy o referendum i konsultacjach społecznych. Mniejsza zresztą o konsultacje, chodzi o referendum. Obywatele tylko w dwóch sytuacjach mogą mieć realny wpływ na bieg spraw w państwie: w czasie wyborów i w czasie referendum. Dziwi nas, że w okresie przełomu ustrojowego, w okresie budowania ustroju demokratycznego próbuje się tę instytucję obrzydzić i odebrać jej istotną, stanowiącą funkcję. W Polsce nie mieliśmy szczęścia do referendum, było ono przeprowadzone nieuczciwie, ale to nie znaczy, że mamy się go po wsze czasy wyrzec. Zapewniam wszystkich, że prędzej czy później będzie to instytucja stosowana i że należy poważnie ją ująć w ramy prawne, a nie markować, robić to byle jak. Ten instrument demokracji zasługuje na nasze większe zainteresowanie i klub Polskiego Stronnictwa Ludowego zamierza wystąpić z inicjatywą ustawodawczą w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#PosełZbigniewGalek">W zmianie 15 komisje proponują doprowadzenie do takiego brzmienia art. 55, że różnicy między rezolucją, apelem i deklaracją próżno by szukać. Po co zatem ta obfitość pojęciowa dotycząca tekstów tworzonych sobie a muzom? Powinniśmy posługiwać się instrumentami, które są ściśle zdefiniowane i którym przypisane są określone funkcje, w przeciwnym bowiem wypadku praca nasza jest jałowa. Dlatego, zdaniem klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego, należałoby zastanowić się nad tym, czy produkowanie innych niż ustawy i uchwały tekstów ma w ogóle sens.</u>
          <u xml:id="u-54.6" who="#PosełZbigniewGalek">W zmianie 16 wprowadza się nowy rozdział 1a dotyczący postępowania z pilnymi projektami ustaw. I znowu już na początku przepisano art. 16 „małej konstytucji”. Zdanie pierwsze w ust. 1 w art. 56d powinno brzmieć: „Do pierwszego czytania pilnego projektu ustawy stosuje się przepisy art. 34 ust. 1”. Taka redakcja uniemożliwi kierowanie do pierwszego czytania w komisji pilnych projektów ustaw, których przedmiot kwalifikuje je do czytania na posiedzeniu plenarnym.</u>
          <u xml:id="u-54.7" who="#PosełZbigniewGalek">W art. 61b ust. 2 określa się kryterium uprawniające do zgłaszania kandydata na prezesa Rady Ministrów. Jest to, naszym zdaniem, norma o charakterze konstytucyjnym i powinna znaleźć się w „małej konstytucji”. W ust. 3 zastosowano dość niezgrabną składnię. Co konkretnie ma oznaczać ów sposób zgłaszania kandydatów na premiera umożliwiający zachowanie terminu? Rozumiemy, że marszałek wyznacza termin, w którym te zgłoszenia mają do niego wpłynąć i że wniosek ma być podpisany. Tryb i sposób wnoszenia projektów uchwał - a projektem uchwały jest jeszcze wniosek o powołanie określonej osoby na stanowisko premiera - określa art. 31. Ust. 3 art. 61b powinien brzmieć: „Prezydium Sejmu, po wysłuchaniu Konwentu Seniorów, wyznacza termin zgłaszania kandydatur na prezesa Rady Ministrów umożliwiający dotrzymanie terminu, o którym mowa w ust. 1”.</u>
          <u xml:id="u-54.8" who="#PosełZbigniewGalek">W ust. 8 art. 61b powraca kwestia już dyskutowana na tej sali. Chodzi o odrębne głosowanie nad kandydatami, którzy nie otrzymali pozytywnych opinii w komisjach. Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego popiera taki tryb postępowania, wydaje się on oczywisty, jednak uważam, że jest to kolejna wpychana do regulaminu norma konstytucyjna. „Mała konstytucja” nie upoważnia do takiego trybu głosowania ani też nie daje upoważnienia do ustalenia odrębnego trybu głosowania przez Sejm. Trzeba przyznać, że pokusa odstąpienia od legalizmu jest duża, gdy legalizm kłóci się z rozsądkiem.</u>
          <u xml:id="u-54.9" who="#PosełZbigniewGalek">W zmianie 30 lit. b komisje proponują uzupełnić katalog spraw, które są przedmiotem posiedzeń Sejmu, o orędzie prezydenta. Zgodnie z art. 39 „małej konstytucji” orędzia prezydenta nie czyni się przedmiotem debaty. Wobec tego Sejm jest jedynie forum dla prezydenta. Dlatego wprowadzenie tej zmiany do art. 95 ust. 2 jest bezzasadne. Zasadę sformułowaną w art. 39 „małej konstytucji” komisje proponują wpisać jako ust. 1 w art. 111 regulaminu, jako kolejny cytat.</u>
          <u xml:id="u-54.10" who="#PosełZbigniewGalek">W zmianie 36 dotyczącej art. 115 dostrzegamy drobny błąd. W drugim zdaniu użyto liczby mnogiej w stosunku do uchwał, które mogą zawierać rozstrzygnięcia co do trybu uchwalania uchwał. Pytanie: O jakie uchwały może tu chodzić poza regulaminem Sejmu? Uważamy, że zdanie to powinno brzmieć: „W tym samym trybie Sejm podejmuje uchwały i inne rozstrzygnięcia, jeżeli przepisy ustaw i regulaminu Sejmu nie stanowią inaczej”.</u>
          <u xml:id="u-54.11" who="#PosełZbigniewGalek">Klub PSL poprze przedstawiony projekt uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę pana posła Andrzeja Tadeusza Mazurkiewicza o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PosełAndrzejTadeuszMazurkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dostosowanie regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej do konstytucji stało się koniecznością. Od początku filozofią wszelkich działań w pracach Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich nad nowym regulaminem Sejmu było dostosowanie go do potrzeb, a więc przede wszystkim chodziło o to, żeby był on jak najbardziej przejrzysty, logiczny i zrozumiały. Z chwilą pojawienia się „małej konstytucji” nasze prace musiały być więc kontynuowane. Dzisiaj rodzą się wątpliwości, czy ta nowelizacja regulaminu Sejmu jest zgodna z konstytucją, czy też nie. Padło na tej sali pytanie: Czy prezesi NIK i Narodowego Banku Polskiego mają odpowiadać na pytania poselskie czy też w wyniku zapisu konstytucyjnego powinni być całkowicie niezależni? Zarówno prezes Najwyższej Izby Kontroli, jak i prezes Narodowego Banku Polskiego wybierani są przez parlament, zatem, zdaniem klubu Konfederacji Polski Niepodległej, parlament powinien mieć przynajmniej możliwość zasygnalizowania - czy to w formie pytań, czy interpelacji poselskiej - pewnych spraw, które, zdaniem posłów, znajdują się w sprzeczności z obowiązującym prawem, lub też mieć możliwość wyjaśnienia pewnych spraw, którymi na przykład żyje społeczeństwo i lokalna społeczność. Dlatego też uważamy, że tego typu zapis powinien znaleźć się w regulaminie Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#PosełAndrzejTadeuszMazurkiewicz">Kolejne wątpliwości budzi, naszym zdaniem, sposób postępowania z projektami pilnych ustaw określony w art. 56f, który brzmi: „Do czasu zakończenia pierwszego czytania Rada Ministrów może wycofać klauzulę pilności”. Tutaj nurtuje nas pewna wątpliwość. Otóż pierwsze czytanie obejmuje przecież całą dyskusję i zgłaszanie poprawek. Czy z punktu widzenia sprawności prac zarówno rządu, jak i Sejmu nie należałoby przesunąć jak gdyby ten termin, a więc do czasu rozpoczęcia drugiego czytania, gdy pełny katalog poprawek i wniosków będzie już zgłoszony, aby Rada Ministrów mogła zapoznać się z tymi poprawkami i dopiero wówczas podjąć decyzję.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#PosełAndrzejTadeuszMazurkiewicz">Kolejna sprawa to głosowanie. Bardzo nas cieszy fakt, iż wreszcie doprowadzamy do tego, że najważniejsze głosowania nie będą tajne. Dotychczas było tak, iż głosowanie przez podniesienie rąk i liczenie głosów przez sekretarzy oznaczało jednak anonimowość. Społeczeństwo polskie zawsze domagało się informacji na temat, w jaki sposób poszczególni posłowie zabierający głos w dyskusji później odzwierciedlali swoją postawę w głosowaniu. Głosowanie za pomocą maszyn głosujących przez naciśnięcie przycisku pozwala, na podstawie wydruku komputerowego, bardzo dokładnie określić, kto i w jaki sposób zachowywał się w czasie głosowania.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#PosełAndrzejTadeuszMazurkiewicz">Następna sprawa to zapis art. 117 ust. 5, dotyczący unormowania spraw związanych z interpelacjami, który brzmi następująco: „Odpowiedź na interpelację jest wiążącym stanowiskiem prezesa Rady Ministrów, ministra, prezesa Najwyższej Izby Kontroli lub prezesa Narodowego Banku Polskiego”. I tutaj również Konfederacja Polski Niepodległej opowiada się za tym rozwiązaniem, przy czym, porównując interpelację z zapytaniem, stwierdzamy, iż w kolejnym nowelizowanym artykule, tj. w art. 122, który dotyczy zapytań, brak jest unormowania właśnie takiego, jak w interpelacjach. Stąd też nasz wniosek, aby również do art. 122 dodać ust. 10 w brzmieniu: „Odpowiedź na zapytanie jest wiążącym stanowiskiem prezesa Rady Ministrów, ministra, prezesa Najwyższej Izby Kontroli lub prezesa Narodowego Banku Polskiego”. Zapytanie, jak wiemy, dotyczy co prawda innej sfery, ale dotyczy ono także istotnych, pilnych spraw, na których zależy również posłom. Dlatego chcielibyśmy, aby odpowiedź udzielona w imieniu rządu czy też udzielona przez prezesa NIK, czy prezesa NBP, była stanowiskiem wiążącym.</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#PosełAndrzejTadeuszMazurkiewicz">Kolejna sprawa, już ostatnia, to odrębne głosowanie nad kandydatem na stanowisko ministra, który nie uzyskał aprobaty właściwych merytorycznie komisji. Otóż, proszę państwa, Konfederacja Polski Niepodległej już dość dawno, jeszcze kiedy powoływany był rząd Jana Olszewskiego, zgłosiła taki wniosek. Wniosek ten wówczas nie uzyskał aprobaty Wysokiej Izby. Cieszymy się więc, że dziś w tej nowelizacji właśnie taki zapis został uwzględniony; chodzi o to, by w skład rządu weszli kompetentni ludzie.</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#PosełAndrzejTadeuszMazurkiewicz">Konfederacja Polski Niepodległej poprze rozwiązania zaproponowane przez Komisję Regulaminową i Spraw Poselskich.</u>
          <u xml:id="u-56.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Grzegorza Schreibera w imieniu Klubu Parlamentarnego Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PosełGrzegorzSchreiber">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uchwalenie tzw. małej konstytucji w sposób istotny zmieniło niektóre regulacje prawne obowiązujące dotychczas w naszym kraju. Stało się zatem konieczne dostosowanie przepisów niższego rzędu do aktualnie obowiązujących przepisów konstytucyjnych.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#PosełGrzegorzSchreiber">Przedłożone Wysokiej Izbie propozycje zmian regulaminu, wynikające z uchwalenia „małej konstytucji”, można podzielić na trzy grupy. Pierwsza dotyczy tej części regulaminu, która zajmuje się wewnętrznym funkcjonowaniem Sejmu. Druga grupa dotyczy materii związanej z regulacjami między Sejmem a innymi władzami naczelnymi. Wreszcie trzecia grupa poprawek wiąże się z powstaniem instytucji tzw. trybu postępowania z projektami ustaw określonymi jako pilne.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#PosełGrzegorzSchreiber">W pierwszej grupie na uwagę zasługują niewątpliwie zmiany art. 11 i 13, które zgodnie z art. 10 „małej konstytucji” przenoszą uprawnienia do kierowania pracami Sejmu z osoby marszałka na rzecz Prezydium Sejmu. Konsekwencją uregulowań „małej konstytucji” jest także powierzenie Prezydium Sejmu funkcji kontrolnej nad działalnością parlamentu i jego organów oraz funkcji inicjatora prac ustawodawczych i uchwałodawczych Izby.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#PosełGrzegorzSchreiber">Nowe uregulowania dotyczą także trybu wnoszenia poprawek. Możliwe jest mianowicie wnoszenie poprawek do projektów ustaw - w trakcie ich rozpatrywania przez Sejm - nie tylko przez wnioskodawcę, ale także przez posłów i Radę Ministrów. Zapis zaproponowany przez komisję budzi jednak w tym miejscu pewne wątpliwości. Czytając treść nowego ust. 1 w kontekście dotychczasowego brzmienia art. 42, który stać się ma ust. 2, okazuje się, że wnioskodawca mógłby zgłaszać poprawki najpóźniej do zakończenia drugiego czytania, natomiast inni posłowie i członkowie Rady Ministrów mogliby to czynić w trakcie ich rozpatrywania, to znaczy również - skoro brak tu wyraźnego wskazania - w trakcie trzeciego czytania. Dopuszczenie do zgłaszania poprawek w trakcie trzeciego czytania niweczy istotę trzeciego czytania, które powinno polegać jedynie na uporządkowaniu i omówieniu poprawek zgłoszonych podczas drugiego czytania. Stąd też pragnę przedstawić propozycję zmiany w art. 42, polegającą na dodaniu w proponowanym ust. 1 słów: „... najpóźniej do czasu zakończenia drugiego czytania”, czego konsekwencją byłoby oczywiście skreślenie ust. 2 z przedłożenia komisyjnego.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#PosełGrzegorzSchreiber">Wymieniona przeze mnie druga grupa poprawek dotyczy materii wykraczającej poza wewnętrzne sprawy Sejmu. Do najważniejszych można odnieść poprawki traktujące o postępowaniu w sprawie odrzucenia lub zmiany przez Senat treści ustawy uchwalonej przez Sejm. Mianowicie zgodnie z art. 17 ust. 4 „małej konstytucji” zmieniono wymóg kwalifikacji większością 2/3 głosów do odrzucenia poprawek wniesionych przez Senat. W „małej konstytucji” przyjęto łagodniejszy próg - bezwzględną większość. Klub Parlamentarny Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego wyraził w tej sprawie swój stanowczy protest. Uważamy, że próg 2/3 gwarantował Senatowi właściwy prestiż. Sejm zdecydował jednak inaczej, a dziś, niestety, pozostaje nam pogodzić się z wcześniejszym werdyktem Sejmu i dostosować art. 51 regulaminu do przyjętego wcześniej rozstrzygnięcia w „małej konstytucji”.</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#PosełGrzegorzSchreiber">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ostatnią grupę zmian stanowi materia dotycząca uchwalania tzw. ustaw pilnych. Podstawą uchwalania takich ustaw jest art. 16 „małej konstytucji”, który w uzasadnionych wypadkach umożliwia Radzie Ministrów wniesienie projektu ustawy jako pilnej, co powoduje określone konsekwencje w postaci przyspieszonego trybu załatwienia spraw przez Sejm. Niestety nie wszystkie propozycje przyjęte przez komisję wystarczająco usprawniają tempo przeprowadzenia przez Sejm tzw. ustaw pilnych. Art. 56d ust. 2 mówi, że komisje sejmowe mają jednoznacznie określony termin przedstawienia sprawozdania ze swoich prac. Co jednak zrobić, gdy komisje nie przedstawią sprawozdania w wyznaczonym przez Prezydium Sejmu terminie? Brak odpowiedzi na to pytanie w przedłożeniu komisyjnym uzupełniają wnioski mniejszości (1–3), za którymi mój klub będzie głosował. Jeżeli komisje sejmowe nie wywiążą się ze swojego zadania w określonym terminie, do drugiego czytania musi trafić ponownie projekt ustawy w brzmieniu zaproponowanym przez Radę Ministrów. Przy czym, Wysoka Izbo, warto zastanowić się nad propozycją zgłoszoną przez pana posła Ludwika Turko, być może propozycja ta w sposób doskonalszy rozwiązuje problem, o którym wspomniałem.</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#PosełGrzegorzSchreiber">I na tym w zasadzie powinno się zakończyć omawianie poprawek do regulaminu Sejmu, wynikających ze zmiany ustawy konstytucyjnej. Komisje sejmowe postanowiły jednak zafundować nam propozycje zmian do regulaminu, które nie mają większego związku z wprowadzeniem „małej konstytucji”. Mam tu na myśli poprawki dotyczące materii interpelacji i zapytań poselskich. Trudno doprawdy zrozumieć, czym kierowały się komisje przy ustalaniu przedstawionej nam konstrukcji zapytań i interpelacji poselskich; konstrukcji, która musi budzić wiele wątpliwości. Niepokoi nas np. zawarta w art. 122 ust. 4 zasada ustalania przez Prezydium Sejmu porządku formułowania zapytań. Czy nie jest to zbyt daleko idąca ingerencja w istotę poselskich zapytań, jaką jest autonomia w ich formułowaniu? Niedopuszczalne jest przyjęcie w tym samym ustępie tak dalece subiektywnej w swej ocenie formuły, jaką jest kierowanie się przez Prezydium Sejmu kryterium aktualności i szczególności zgłoszonego pytania. Cóż to bowiem znaczy, że zapytanie ma szczególne znaczenie? Wszystkie pytania zgłoszone przez posłów mają, moim zdaniem, szczególne znaczenie. Proponowana przez wysokie komisje formuła otwiera drogę do nieustannych kontrowersji i wbrew intencjom autorów nie tylko nie przyczyni się do uporządkowania procedury, ale odniesie, moim zdaniem, wręcz odwrotny skutek. Cały zapis art. 122 ust. 4 jest dalece enigmatyczny.</u>
          <u xml:id="u-58.7" who="#PosełGrzegorzSchreiber">Nasze wątpliwości budzi również zapis proponowanego art. 122 ust. 9. Pierwsze zdanie tego ustępu zawiera słuszną, według mnie, zasadę, że nad zapytaniem i udzieloną odpowiedzią nie przeprowadza się dyskusji, ale już następne zdanie burzy powyższą zasadę, gdyż w praktyce otwiera możliwość jej obchodzenia.</u>
          <u xml:id="u-58.8" who="#PosełGrzegorzSchreiber">Mój klub zgłasza wniosek o odrzucenie zmian oznaczonych numerami 38 i 41. Zmiany te, jak już powiedziałem wcześniej, nie wynikają z „małej konstytucji”. Wydaje się, że na przykładzie tych ostatnich propozycji zmian sprawdza się, niestety, stare porzekadło, że lepsze jest wrogiem dobrego.</u>
          <u xml:id="u-58.9" who="#PosełGrzegorzSchreiber">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego będzie głosował za przyjęciem zaproponowanego przez połączone komisje projektu regulaminu, z uwzględnieniem wspomnianych wniosków mniejszości oraz poprawek, które zgłosiłem w trakcie wystąpienia, a także poprawek zgłoszonych przez Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-58.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę panią poseł Annę Knysok o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Konwencja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PosełAnnaKnysok">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Posłowie z Partii Chrześcijańskich Demokratów i z klubu Konwencja Polska już właściwie od momentu przyjęcia regulaminu Sejmu zgłaszają do jego zapisów szereg uwag. Uważamy, że regulamin jest niedobry, bowiem jak wykazuje praktyka, nie wyeliminował on prawie żadnych nieprawidłowości występujących w sposobie funkcjonowania Sejmu czy przebiegu jego posiedzeń. Nie usprawnił również naszej pracy. Nadal w sposób chaotyczny jest ustalany i zmieniany porządek obrad. Jesteśmy zaskakiwani wprowadzanymi przez posłów nowymi punktami porządku obrad, do których kluby nawet nie mają czasu się przygotować. Brak uregulowań niektórych ważnych sfer pracy Sejmu, a z drugiej strony nadmierne uszczegółowienie niektórych rozwiązań sprawiają, że regulamin jest niespójny i budzi szereg wątpliwości interpretacyjnych. Efekty tego występują czasem w sposób jaskrawy, często żenujący na sali sejmowej. Dowodem na to jest również praca Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich, która już zdążyła wydać ponad 20 opinii dotyczących interpretacji poszczególnych artykułów regulaminu. Niestety, nie wszystkie one zostały przez Prezydium Sejmu uwzględnione.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#PosełAnnaKnysok">Innego uregulowania wymagają sprawy dotyczące funkcjonowania posłów w kołach i klubach poselskich, trybu postępowania w kwestii wniosków formalnych, liczby i rodzaju komisji sejmowych. Uszczegółowienia wymaga problem postępowania w sytuacji, gdy poseł występujący w imieniu wnioskodawców projektu ustawy uporczywie odmawia uzasadnienia tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#PosełAnnaKnysok">Już tych kilka uwag uzasadnia konieczność szerokiej nowelizacji regulaminu Sejmu. Ponieważ jednak przedstawiony projekt został ograniczony jedynie do dostosowania artykułów regulaminu do zapisów „małej konstytucji”, spełniając prośbę pana posła sprawozdawcy nie będę zgłaszała innych poprawek, zgłoszę tylko jedną, która wiąże się z projektami ustaw konstytucyjnych, zapowiadając jednocześnie, że pozostałe uwagi zgłosimy w toku prac nad nowelizacją regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#PosełAnnaKnysok">Poprawka dotyczy art. 116 i polega na wprowadzeniu nowego ust. 1a w następującym brzmieniu: „Wnioski mniejszości oraz poprawki zgłoszone w trakcie debaty do projektu ustawy konstytucyjnej lub zmiany przepisów konstytucyjnych Sejm uchwala większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów”.</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#PosełAnnaKnysok">Uzasadnienie: W regulaminie brakuje uregulowania trybu głosowania poprawek do sprawozdania komisji dotyczącego projektu ustawy konstytucyjnej. Przyczyniło się to do przyjęcia przez Prezydium Sejmu i przez Sejm nieprawidłowego trybu głosowania zgłoszonych poprawek większością 2/3 głosów. Protestowali przeciw temu posłowie, również eksperci wyrażali pogląd o zasadności głosowania nad poprawkami do projektu ustawy konstytucyjnej zwykłą większością głosów. Kwestia ta, Wysoka Izbo, ma podstawowe znaczenie prawne. Opowiadamy się tu za ujednoliconym trybem głosowania nad wszystkimi poprawkami, czyli poprawkami zgłaszanymi przez posłów i wnioskami mniejszości do projektów ustaw konstytucyjnych. Poprawki wszelkiego rodzaju należy traktować nie jako odnoszące się do konstytucji, a tylko do projektu ustawy konstytucyjnej bądź ustawy o zmianie konstytucji. Poprawki te trzeba kwalifikować jako czynności wykonywane przez Sejm jeszcze w tej fazie procedury ustawodawczej, która prowadzi do nadania odpowiedniego kształtu projektowi ustawy. Dopiero w efekcie tych poprawek projekt uzyskuje brzmienie, w jakim jest poddany „w całości wraz z przyjętymi poprawkami pod głosowanie, by stać się ustawą, która zmienia konstytucję”. I to zmiana konstytucji, a nie projektu będącego dziełem zwykłej większości głosujących w komisji, wymaga większości 2/3.</u>
          <u xml:id="u-60.5" who="#PosełAnnaKnysok">Wymóg większości 2/3 dotyczący odrzucenia przez Sejm propozycji komisji prowadzi do wyraźnego preferowania poprawek komisji. Sprawia, że komisja zostaje postawiona ponad całym Sejmem. Można to zilustrować następującym przykładem: Komisja Konstytucyjna liczy 33 posłów, na posiedzeniu komisji jest obecnych 17 posłów, za wariantem A opowiada się 8, za wariantem B - 7 posłów, 2 posłów wstrzymuje się od głosu, przechodzi wariant A. Posłowie zgłaszają wniosek mniejszości, który - aby był przez Sejm przyjęty - wymaga zgromadzenia większości 2/3głosów, według dotychczasowego trybu, czyli około 200 posłów. Przypominam, że komisja przyjęła wariant A większością jednego głosu w obecności 17 posłów. Ten tryb, który do tej pory stosowaliśmy, w wyraźny sposób preferuje stanowisko komisji sejmowej. W tym trybie słabsza jest również pozycja posłów zgłaszających poprawki w toku obrad plenarnych, a przecież w świetle wszystkich przepisów istnieje równorzędność poprawek, równorzędność praw posłów. Regulamin Sejmu nie przewiduje w żadnym punkcie uprzywilejowania w głosowaniu nad wnioskami komisji. Mam nadzieję, że Wysoka Izba przychyli się do tego poglądu i poprze zgłoszoną poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-60.6" who="#PosełAnnaKnysok">W związku z przedstawioną nowelizacją Partia Chrześcijańskich Demokratów i nasz klub, Klub Parlamentarny Konwencja Polska będzie głosować za wnioskami mniejszości, a także za zgłoszoną przed chwilą poprawką pana posła Schreibera o skreślenie zmiany 41. Po przyjęciu wniosków mniejszości i tej poprawki będziemy głosować za całością projektu.</u>
          <u xml:id="u-60.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę pana posła Jana Kulasa o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PosełJanKulas">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Zmiana regulaminu Sejmu jest konieczna ze względu na obowiązującą Ustawę Konstytucyjną z 17 października 1992 r. Głównym zamiarem nowelizacji regulaminu jest wprowadzenie w życie funkcjonujących nowych rozwiązań ustrojowych i politycznych, określonych w „małej konstytucji”. Dlatego Klub Parlamentarny NSZZ „Solidarność” jest zdania, że tej „prostej” i ważnej nowelizacji należy dokonać dobrze i sprawnie. Po zakończeniu dyskusji poselskiej trzeba niezwłocznie podjąć uchwałę o zmianie regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#PosełJanKulas">Jednakże uważamy, że należy podjąć intensywne wysiłki mające na uwadze gruntowną i wszechstronną nowelizację naszego regulaminu. Doświadczenie bowiem uczy, że w bardzo zróżnicowanym, politycznie rozdrobnionym Sejmie zasady i procedury regulaminowe nie wytrzymują próby czasu.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#PosełJanKulas">Klub Parlamentarny NSZZ „Solidarność” popiera zasadniczą treść zmiany regulaminu Sejmu. Uważamy za celowe przyjęcie sześciu wniosków mniejszości. I tak: będziemy głosowali za wnioskami mniejszości oznaczonymi numerami 1, 2, 3, 4, 5, i 7. Duże nadzieje wiążemy z usprawnieniem działalności ustawodawczej Sejmu. Regulamin powinien zapewnić możliwość rzeczywistej i prawidłowej realizacji pilnych projektów ustaw. Dużą wagę przywiązujemy do tego, aby termin rozpatrywania pilnego projektu ustawy, po skierowaniu go przez Prezydium Sejmu do komisji, był jasno określony i trwał nie dłużej niż 21 dni. Konsekwencją niedotrzymania tego terminu, co raczej nie powinno się zdarzyć, będzie przeprowadzenie drugiego czytania projektu ustawy w brzmieniu zaproponowanym przez Radę Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#PosełJanKulas">Sejm, komisje sejmowe będą musiały postępować o wiele bardziej konsekwentnie niż dotychczas. Takie zresztą są też oczekiwania społeczne. Nie bez znaczenia jest także troska o grosz publiczny.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#PosełJanKulas">Regulamin powinien adekwatnie i możliwie precyzyjnie określić sposób powoływania rządu i tryb udzielania wotum zaufania rządowi. „Mała konstytucja” zakłada, że przy tzw. pierwszym podejściu przy tworzeniu rządu prezydent desygnuje prezesa Rady Ministrów, a następnie powołuje premiera i całą Radę Ministrów. Zgodnie z art. 57 ust. 2 „małej konstytucji”: „Prezes Rady Ministrów, najpóźniej w ciągu 14 dni od dnia powołania przez prezydenta, przedstawia Sejmowi program działania Rady Ministrów...” - podkreślam słowo: program - i dalej: „z wnioskiem o udzielenie wotum zaufania. Sejm uchwala wotum zaufania bezwzględną większością głosów”. Przy takim zapisie i konsekwentnym stosowaniu zasady trójpodziału władzy państwowej nie ma miejsca na formułowanie przez komisje sejmowe opinii pod adresem członków Rady Ministrów. Od tego przyzwyczajenia do dzisiaj nie może uwolnić się wielu posłów.</u>
          <u xml:id="u-62.5" who="#PosełJanKulas">Inną konsekwencją trójpodziału władzy będzie to, iż rezolucje sejmowe nie będą już prawnie wiążące dla określonego organu państwowego. Rządy i ludzie na urzędach będą się w przyszłości zmieniali. To prosta i oczywista prawda. Obowiązkiem nas, ustawodawców, jest pełne i rzetelne zabezpieczenie zasad konstytucyjnych w regulaminie Sejmu. To powinno być naszą nadrzędną troską.</u>
          <u xml:id="u-62.6" who="#PosełJanKulas">Wysoki Sejmie! Zgodnie z utwierdzoną, sprawdzoną i pożyteczną praktyką posłowie „Solidarności” uważają, że należy utrzymać tryb wnoszenia interpelacji i zapytań poselskich do prezesa Rady Ministrów, członków rządu, prezesa Najwyższej Izby Kontroli oraz prezesa NBP. Nie budzi naszych zastrzeżeń przyjęcie zasady, aby na każdym posiedzeniu Sejmu rozpatrywać interpelacje przez jedną godzinę, a zapytania poselskie przez co najmniej dwie godziny. Równocześnie uważamy, że przekraczanie dwugodzinnego limitu czasu naruszałoby porządek obrad. Ogólnie - podniesienie rangi zapytania poselskiego wydaje się zasadne, jednakże jest naszym obowiązkiem przestrzec, że art. 122 ust. 9 będzie wywoływał duże i czasochłonne komplikacje (nawet przy obecnej formule tych komplikacji nie brakuje). Praktycznie nie limituje się łącznej liczby dodatkowych zapytań i czasu odpowiedzi na nie. Słuszne jest więc, aby utrzymać dotychczasową formę zapytania poselskiego. Będzie to możliwe po przyjęciu siódmego wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-62.7" who="#PosełJanKulas">Pozostałe zmiany regulaminu Sejmu polegają raczej na oczywistym, formalnoprawnym dostosowaniu norm regulaminowych do zapisów konstytucyjnych. Nie budzą one wątpliwości czy kontrowersji. W tym miejscu można też wyrazić nadzieję, że przynajmniej w drugą rocznicę rozpoczęcia prac przez Sejm naszej kadencji uda się dokonać szerokiej nowelizacji regulaminu Sejmu, bo, jak już zaznaczyłem, obecny regulamin Sejmu nie wytrzymuje próby czasu. Dzieje się z nim tak jak z każdym regulaminem - zależy to od tego, w jaki sposób ludzie, w tym wypadku posłowie, do niego podchodzą, czy zawsze istnieje dobra wola, by przestrzegać, respektować regulamin, czy też przyjmuje się inne założenie - że chodzi o to, by go łatwo i sprytnie obejść. Doświadczamy tego od wielu miesięcy i za to też często jesteśmy krytykowani.</u>
          <u xml:id="u-62.8" who="#PosełJanKulas">Klub Parlamentarny NSZZ „Solidarność”, zgodnie z intencją towarzyszącą obecnej inicjatywie ustawodawczej, wyraża przekonanie, że sprawna nowelizacja regulaminu Sejmu ułatwi pełne i konsekwentne wdrożenie w życie publiczne „małej konstytucji”. Niestety, nie tylko w świadomości społecznej, ale i wśród części posłów nie funkcjonuje przekonanie o dokonaniu się konstytucyjnej zmiany ustrojowej w państwie polskim. Od blisko pół roku Sejm nie jest już najwyższym organem władzy państwowej, co więcej, jest tylko jednym z trzech głównych organów władzy państwowej III Rzeczypospolitej. Parlamentarzyści „Solidarności” mają też nadzieję, że zmieniony regulamin korzystnie wpłynie na proces ustawodawczy, uczyni go efektywniejszym.</u>
          <u xml:id="u-62.9" who="#PosełJanKulas">Konkludując: z wielu bardzo ważnych powodów, często natury konstytucyjnej, trzeba bezzwłocznie uchwalić zmianę regulaminu Sejmu w kształcie legislacyjnym zaproponowanym przez połączone komisje: Komisję Regulaminową i Spraw Poselskich oraz Komisję Ustawodawczą. Chodzi bowiem - jak pięknie powiedział poseł sprawozdawca - o rozstrzygnięcie kwestii zasadniczej, mianowicie o sprawne funkcjonowanie państwa.</u>
          <u xml:id="u-62.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę panią poseł Teresę Liszcz o zabranie głosu w imieniu Parlamentarnego Klubu Porozumienia Centrum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PosełTeresaLiszcz">Panie Marszałku! Szanowni Państwo Posłowie! Parlamentarny Klub Porozumienia Centrum opowiada się za niezwłocznym przyjęciem przedłożonej uchwały, zmieniającej regulamin Sejmu w części, w której jest on niezgodny z przepisami tzw. małej konstytucji. Nie można dłużej utrzymywać takiego stanu, że akt regulujący tryb pracy Sejmu jest niezgodny z ustawą zasadniczą oraz w wielu punktach zawiera luki uniemożliwiające wcielenie w życie przepisów konstytucyjnych. Jest tak np. w wypadku postępowania legislacyjnego z pilnymi projektami rządowymi.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#PosełTeresaLiszcz">Większość zmian przewidzianych w projekcie uchwały jest wymuszona przez zmienione przepisy konstytucyjne i nie budzi wątpliwości. Są jednak i takie zmiany, głównie służące wypełnieniu luk w regulaminie (powstały one w związku z nowymi instytucjami konstytucyjnymi), które budzą wątpliwości, a niekiedy nawet sprzeciw. Do takich należą przepisy o postępowaniu z projektami pilnymi. Wymuszają one bardzo szybkie tempo pracy w Sejmie nad tymi projektami i ograniczenie możliwości zgłaszania przez posłów poprawek do tych projektów, gdyż znoszą trzecie czytanie. To wszystko może odbić się niekorzystnie na jakości ustaw uchwalanych w tym trybie, a - jak wiadomo - nie najlepiej jest już z jakością ustaw uchwalanych w zwykłym trybie.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#PosełTeresaLiszcz">O ile jednak uregulowania zawarte w tekście jednolitym, rekomendowanym przez komisje, są jeszcze do zaakceptowania, to zgłoszone przez posłów koalicji rządzącej wnioski mniejszości idą zdecydowanie za daleko. Myślę o trzech wnioskach mniejszości zawartych w I bloku, dotyczącym zmiany 16. Autorzy proponują w nich sztywne określenie w regulaminie terminu 21 dni jako maksymalnego terminu dla komisji na rozpatrzenie projektu pilnego. Ten termin miałby przy tym w jednakowym stopniu dotyczyć projektów stosunkowo niewielkich, jak i obszernych, skomplikowanych, odnoszących się do spraw trudnych i kontrowersyjnych. Moim zdaniem to duża przesada - oczekiwać, by Sejm w taki sposób sam sobie związał ręce, skazując się na maksymalnie krótki termin i na pośpiech, który fatalnie może odbić się na jakości ustawy i na sposobie rozstrzygania problemów. Sądzę, że wystarczy tutaj zobowiązanie Prezydium Sejmu do wyznaczenia terminu, stosownego ze względu na zakres i charakter projektu. Na swoisty szantaż wygląda bowiem proponowana we wnioskach drugim i trzecim tego bloku wniosków swoista sankcja za niedotrzymanie tego terminu. Tą sankcją miałoby być przedłożenie do głosowania projektu w wersji przedstawionej przez rząd w razie niedotrzymania przez komisję terminu 21 dni. Oznacza to przekreślenie całej pracy w komisjach. Przyjęcie tego wniosku mniejszości uzasadniałoby, moim zdaniem, stwierdzenie, które padło w czasie obrad komisji - że mielibyśmy do czynienia z Sejmem przy rządzie.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#PosełTeresaLiszcz">W ramach dostosowywania regulaminu do przepisów konstytucyjnych klub Porozumienia Centrum zgłasza dwie poprawki dotyczące trybu głosowania nad poprawkami Senatu do ustaw konstytucyjnych uchwalonych przez Sejm. Uważamy, że obecna regulacja tego trybu w art. 51 i w art. 116 jest ewidentnie sprzeczna z art. 17 ust. 4 „małej konstytucji”. Przepis ten, odnoszący się do wszystkich ustaw, a więc i ustaw konstytucyjnych, wyraźnie stanowi, że poprawki Senatu są odrzucane bezwzględną większością głosów. Jeżeli w tym trybie nie zostaną odrzucone, to znaczy że są przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#PosełTeresaLiszcz">Wydane na tle art. 27 konstytucji z 1952 r. orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego - wyrażono w nim pogląd, że ówczesna zmiana regulaminu dokonana w sposób, który został ujęty w art. 51 ust. 2 oraz w art. 116 ust. 3 i 4 i który w dalszym ciągu obowiązuje, nie jest sprzeczna z konstytucją - było jednak, naszym zdaniem, wyraźnym przejawem motywacji politycznej i politycznego orzekania przez Trybunał Konstytucyjny. Chodziło o umożliwienie uchwalenia „małej konstytucji” w wersji przedłożonej przez Sejm, o odrzucenie poprawek Senatu. O tym, że orzeczenie to było kontrowersyjne, świadczy chociażby odrębne zdanie zgłoszone przez jednego z sędziów Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#PosełTeresaLiszcz">Również według opinio communis doctorum specjalistów od prawa konstytucyjnego ta zmiana regulaminu była sprzeczna z konstytucją, w szczególności z art. 27. Mieliśmy tutaj przykład wyraźnie instrumentalnego potraktowania prawa. Chodziło o jednorazowe głosowanie i o taką zmianę w regulaminie, która natychmiast również i z innych powodów pozostawała w wyraźnej sprzeczności ze świeżo uchwaloną „małą konstytucją”.</u>
          <u xml:id="u-64.6" who="#PosełTeresaLiszcz">Proponujemy więc do zmiany 13 poprawki polegające na skreśleniu ust. 2 w art. 51 i oczywiście w ślad za tym likwidację oznaczenia ust. 1 oraz poprawkę do zmiany 37 polegającą na skreśleniu ust. 4 oraz nadaniu innego brzmienia ust. 3. Ust. 3 według propozycji Klubu Porozumienia Centrum brzmiałby następująco: „Po odrzuceniu lub przyjęciu poprawek Senatu do ustawy o zmianie ustawy konstytucyjnej lub przepisów konstytucyjnych w trybie art. 51 Sejm przyjmuje ostateczny tekst takiej ustawy większością co najmniej 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów”.</u>
          <u xml:id="u-64.7" who="#PosełTeresaLiszcz">Ta ostatnia poprawka czyni zadość dążeniom zwolenników takiej interpretacji art. 106 pozostawionych w mocy przepisów konstytucyjnych z 1952 roku, którzy twierdzą, że wymagana tam kwalifikowana większość 2/3 głosów odnosi się nie tylko do uchwalenia przez Sejm ustawy konstytucyjnej przed jej przekazaniem do Senatu, lecz także do ostatniego aktu w procesie uchwalania ustawy konstytucyjnej, jakim jest ponowne głosowanie w Sejmie po powrocie ustawy z Senatu.</u>
          <u xml:id="u-64.8" who="#PosełTeresaLiszcz">To jest jedyna regulaminowa regulacja trybu głosowania nad poprawkami, która pozwala uczynić zadość zarówno art. 17 ust. 4 „małej konstytucji” (dawniej art. 27 konstytucyjnych przepisów z 1952 r.), jak i art. 106 przy tej jego rozszerzającej interpretacji.</u>
          <u xml:id="u-64.9" who="#PosełTeresaLiszcz">Liczymy wobec tego, że Wysoka Izba poprze te poprawki, które rzeczywiście pozwolą w tym punkcie uzgodnić regulamin ze wszystkimi obowiązującymi przepisami konstytucyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-64.10" who="#PosełTeresaLiszcz">Pragnę zaznaczyć, że klub Porozumienia Centrum widzi potrzebę daleko idącej zmiany regulaminu również w punktach nie związanych z wejściem w życie „małej konstytucji”. Jesteśmy jednakże przeciwni zgłaszaniu tych poprawek w dniu dzisiejszym, ponieważ opóźniłoby to zmianę regulaminu w tej części, w której jest konieczne dostosowanie tegoż regulaminu do przepisów konstytucyjnych. Jak wiadomo, jest już projekt dalszych zmian regulaminowych, przekazany do pierwszego czytania.</u>
          <u xml:id="u-64.11" who="#PosełTeresaLiszcz">Chcielibyśmy się tylko krótko wypowiedzieć o pożądanym kierunku tych zmian. Naszym zdaniem rzeczą ogromnie ważną jest wprowadzenie do regulaminu zapisów, które rzeczywiście zdyscyplinują posłów. Jest nie do przyjęcia fakt, że wiele projektów ważnych ustaw pozostaje w komisjach przez szereg miesięcy tylko dlatego, że z powodu braku kworum nie można przegłosowywać proponowanych rozwiązań. To oznacza lekceważenie przez posłów interesu publicznego, lekceważenie wyborców i kolegów posłów, którzy przychodzą na posiedzenia komisji. Powoduje to, że utrwala się negatywna opinia o pracy Sejmu, z krzywdą dla tych posłów, którzy naprawdę pracują. Dlatego proponujemy, aby wprowadzić zapisy, które spowodują potrącanie określonej kwoty z diety poselskiej po każdorazowej nie usprawiedliwionej nieobecności na posiedzeniu komisji, bo prace Sejmu są paraliżowane zwłaszcza przez nieobecność posłów na posiedzeniach komisji i podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-64.12" who="#PosełTeresaLiszcz">Uważamy również, że powinien być wprowadzony poważny tryb usprawiedliwiania nieobecności, żeby nie działo się w ten sposób, jak jest obecnie, że wystarczy telefon do przewodniczącego komisji albo karteczka: „proszę o usprawiedliwienie nieobecności” - bez podania ważnych powodów. Właściwy tryb powinien być zbliżony do sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy, w ramach stosunku pracy.</u>
          <u xml:id="u-64.13" who="#PosełTeresaLiszcz">Nie chciałabym przedłużać wypowiedzi. Skończę apelem o uchwalenie na dzisiejszym posiedzeniu tych zmian regulaminowych, o poparcie tekstu przedłożonego przez większość komisji i o odrzucenie wniosków mniejszości zgłoszonych w I bloku, prowadzących naszym zdaniem do degradacji Sejmu, grożących pogorszeniem jakości uchwalanych ustaw z powodu już naprawdę superekspresowego tempa rozpatrywania projektów pilnych, a to się proponuje w tych wnioskach mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-64.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę pana posła Stefana Szańkowskiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Porozumienie Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PosełStefanSzańkowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Obserwując w ciągu ostatnich 5 miesięcy prace naszego Sejmu po wprowadzeniu w życie nowego regulaminu nie sposób nie zauważyć szeregu pozytywnych zmian, które wiele poprawiły, jednak nie można pominąć także nieprawidłowości, które musimy konsekwentnie usuwać.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#PosełStefanSzańkowski">Zdaniem Klubu Parlamentarnego Porozumienie Ludowe decyzje o zmianach w regulaminie Sejmu nie powinny być podejmowane pochopnie, przy każdej okazji, na zasadzie przystosowywania go do konkretnej nowej sytuacji. Winny być one przemyślane, wynikać jasno z powtarzających się sytuacji, jakie stwarza organizacja naszej pracy. Ta debata potwierdza, że taka potrzeba już istnieje. Komisja będzie musiała się tym zająć w najbliższej przyszłości i deklaracje złożone tu przez pana przewodniczącego bardzo nas cieszą.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#PosełStefanSzańkowski">Przedstawiona dziś przez Komisję Regulaminową i Spraw Poselskich nowelizacja naszego regulaminu wynikła z konieczności dostosowania go do obowiązujących od 8 grudnia 1992 r. przepisów ustawy konstytucyjnej o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą oraz o samorządzie terytorialnym. Nowelizacja przedstawiona przez komisję w zasadzie poza tę regulację nie wykracza, z wyjątkiem proponowanego sposobu głosowania.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#PosełStefanSzańkowski">Posłowie naszego klubu nie wnoszą większych zastrzeżeń co do uregulowań zawartych w nowym rozdziale 2a, dotyczącym trybu powoływania i odwoływania Rady Ministrów. Są one prostą konsekwencją rozwiązań przyjętych przez parlament w wyniku uchwalenia tzw. małej konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#PosełStefanSzańkowski">Zmiany zaproponowane w art. 54 dotyczące zarządzania i przeprowadzania referendum są zgodne z obowiązującym obecnie stanem prawnym. W naszej opinii konieczne jest jednak uchylenie ustawy z dnia 6 maja 1987 r. o konsultacjach społecznych i referendum. Stanowisko na ten temat wyraziliśmy w trakcie debaty nad prezydenckim projektem ustawy konstytucyjnej Karta Praw i Wolności. Wnieśliśmy nasze uwagi do odpowiednich komisji. Myślimy, że nowelizacja art. 54 jest niestety tylko nowelą przejściową.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#PosełStefanSzańkowski">Najwięcej emocji i dyskusji budzą rozwiązania zaproponowane w rozdziale 1a, dotyczące sposobu postępowania z pilnymi projektami ustaw. Faktem jest, że nasza praca legislacyjna przebiega zbyt wolno. Często jesteśmy krytykowani, i to słusznie, za przyjmowanie aktów prawnych, delikatnie mówiąc, bardzo niedoskonałych.</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#PosełStefanSzańkowski">Obecnie potrzeba specjalnego, przyspieszonego trybu legislacyjnego, a wynika to z zapisów art. 16 ustawy konstytucyjnej z 17 października 1992 r. Powinno to dyktować takie regulaminowe rozstrzygnięcia, by z jednej strony zapewnić niekwestionowaną możliwość przeprowadzenia przez naszą Izbę w ściśle określonym, możliwie najkrótszym terminie szczególnie ważnych i niezbędnych dla przeprowadzenia reform przez rząd projektów ustaw, z drugiej strony te szybkie ścieżki nie mogą spowodować złej pracy, takich sytuacji, w których posłowie staną się maszynkami do głosowania, będą tylko podnosić ręce i naciskać przyciski. Czy zaproponowane przez połączone komisje rozwiązania zapisane w rozdziale 1a spełniają te oczekiwania? Niestety nie. Przy szybkiej ścieżce legislacyjnej muszą być określone niezbędne nieprzekraczalne terminy obligujące wszystkie organy władzy ustawodawczej uczestniczące w tym procesie. Powinien to być czas umożliwiający rzetelne przeprowadzenie debaty, wystarczający na postępowanie w komisjach oraz niezbędny, ograniczony do minimum, okres na zapoznanie się z tymi propozycjami przez posłów, którzy będą podejmować decyzje w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-66.7" who="#PosełStefanSzańkowski">Nie jest możliwe, by posłowie pracowali, a szczególnie decydowali nie mając projektów ustaw, poprawek czy wniosków na piśmie. Dostarczanie druków pocztą wydłuża zbytnio czas i stanowi istotne ograniczenie w naszej pracy. Przyjęte szczególne rozwiązanie, mówiące o wyłożeniu takich dokumentów sejmowych do odbioru w określonym miejscu i czasie w Kancelarii Sejmu, daje posłom możliwość zapoznania się z materiałami i skrócenia samej procedury. Popieramy tę propozycję.</u>
          <u xml:id="u-66.8" who="#PosełStefanSzańkowski">Uważamy, że konieczne jest ustalenie ścisłych terminów i zobligowanie komisji do przedstawiania sprawozdania, a następnie ustosunkowania się w trybie pilnym do ewentualnych poprawek zgłaszanych w trakcie drugiego czytania. Jest to jednak sprzeczne z zapisaną w konstytucji zasadą rozpatrywania w dwóch czytaniach projektów pilnych. Popieramy zatem poprawkę zgłoszoną przez panów posłów Piechotę i Turko. Brak sprawozdania komisji może wynikać ze złej organizacji pracy, czasami z możliwej obstrukcji ze strony niektórych posłów czy też z innych powodów - nie powinno to jednak wpływać na termin uchwalenia pilnej ustawy przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-66.9" who="#PosełStefanSzańkowski">Zapisy w regulaminie Sejmu dyscyplinujące posłów nie są wystarczające, by uniknąć opóźnienia pracy. Wymagane jest w tym procesie bardzo dobre zorganizowanie pracy przez Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-66.10" who="#PosełStefanSzańkowski">Przepisy zaproponowane w I bloku wniosków mniejszości, dotyczące zmiany 16, obligują komisje do zajęcia stanowiska i przedstawienia sprawozdania w wyznaczonym terminie. Tym samym pozwalają one na uchwalenie ustawy w ściśle założonym czasie, nawet w wypadku braku sprawozdania komisji. Klub nasz popiera ten wniosek, składając jednocześnie niewielką, ale istotną poprawkę do art. 56d, w którym proponujemy słowa po przecinku: „nie dłuższy jednak niż 21 dni” zastąpić słowami: „nie dłuższy niż 30 dni”. Komisje zaproponowały uregulowanie szczegółowych zasad składania interpelacji i zapytań. Praktyka naszej pracy wskazuje, że są to rozwiązania bardzo dyskusyjne, ale popierane przez większość. Mamy jednak zastrzeżenia co do zapytań dodatkowych, kierowanych przez innych członków Izby, i wydłużania czasu przeznaczonego na zapytania, przy jednoczesnym ścisłym planowaniu obrad Sejmu. Rząd winien przede wszystkim pracować, wykonywać nałożone ustawami obowiązki, i nie może być ciągle zaskakiwany i wzywany w dowolnym czasie, na życzenie każdego posła. Trzeba także oddzielić formułę interpelacji od formuły zapytań.</u>
          <u xml:id="u-66.11" who="#PosełStefanSzańkowski">Popieramy poprawkę posła Schreibera, dotyczącą skreślenia zmiany 41. W przypadku odrzucenia jej będziemy głosować za przyjęciem siódmego wniosku mniejszości z II bloku, który proponujemy uzupełnić, nadając przez to temu wnioskowi, dotyczącemu art. 122 ust. 9, brzmienie następujące: „Nad zapytaniem i udzieloną odpowiedzią nie przeprowadza się dyskusji. Marszałek Sejmu może jednak pozwolić pytającemu na postawienie pytania dodatkowego, na które zapytany udziela niezwłocznie uzupełniającej odpowiedzi. Dodatkowe zapytanie nie może trwać dłużej niż 30 sek., a uzupełniająca odpowiedź dłużej niż 3 minuty”.</u>
          <u xml:id="u-66.12" who="#PosełStefanSzańkowski">Proponujemy też poprawkę do art. 123, precyzującą czas przekazania informacji posłom przez Prezydium Sejmu. Składam ją na ręce pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-66.13" who="#PosełStefanSzańkowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Klub Parlamentarny Porozumienie Ludowe opowiada się za przyjęciem zmian w regulaminie Sejmu, które, dostosowując go do zapisów „małej konstytucji”, spowodują usprawnienie pracy naszego parlamentu. Z uwagą wysłuchaliśmy pana marszałka Zycha, który występował w imieniu Prezydium Sejmu. Przyjmujemy wypowiedziane tam uwagi. Poprawki zgłaszane przez moich przedmówców uważanie przeanalizujemy i poprzemy wszystkie te, które usprawnią naszą pracę i poprawią skuteczność pracy Sejmu. Poprawki wykraczające poza przedmiot legislacji proponujemy skierować do Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich w celu ich wnikliwego rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-66.14" who="#PosełStefanSzańkowski">Klub Parlamentarny Porozumienie Ludowe będzie głosował za przyjęciem uchwały o zmianie regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w kształcie proponowanym przez komisje, z poprawkami przed chwilą omówionymi.</u>
          <u xml:id="u-66.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę Wysokiej Izby, pomimo kilku próśb, aby przedłużyć tę część posiedzenia i zakończyć dyskusję poselską, po przeprowadzonych przeze mnie konsultacjach muszę powiedzieć, że nie mogę tego zrobić, gdyż zburzyłoby to porządek wielu zapowiedzianych spotkań - zaraz będą komunikaty - oraz porządek pracy Prezydium Sejmu w czasie tej przerwy obiadowej. Dlatego bardzo przepraszam, ale muszę trzymać się wcześniejszych ustaleń.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę pana posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#SekretarzposełRyszardJastrzębski">Komunikaty. Jest ich kilka.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#SekretarzposełRyszardJastrzębski">Bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy odbędzie się w sali nr 22 posiedzenie Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#SekretarzposełRyszardJastrzębski">Bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w sali nr 106 odbędzie się posiedzenie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz Komisji Kultury i Środków Przekazu.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#SekretarzposełRyszardJastrzębski">Posiedzenie Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej odbędzie się w dniu 5 marca br. o godz. 14.30, w sali nr 13, budynek nr 3.</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#SekretarzposełRyszardJastrzębski">Uprzejmie informuję, że spotkanie członków Zespołu do Spraw Współpracy z Białorusią z ambasadorem Republiki Białorusi odbędzie się o godz. 13.45 w sali nr 101 w gmachu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#SekretarzposełRyszardJastrzębski">Posiedzenie konstytucyjne Polsko-Czeskiej Grupy Parlamentarnej odbędzie się w sali nr 25, w budynku nr 3, o godz. 14.</u>
          <u xml:id="u-68.6" who="#SekretarzposełRyszardJastrzębski">Posiedzenie konstytucyjne Polsko-Słowackiej Grupy Parlamentarnej odbędzie się w sali nr 17, w budynku nr 3, o godz. 14.30.</u>
          <u xml:id="u-68.7" who="#SekretarzposełRyszardJastrzębski">Uprzejmie informuję, że posiedzenie członków prezydium Polsko-Ukraińskiej Grupy Parlamentarnej odbędzie się o godz. 15 w sali nr 105, przy Biurze Stosunków Międzyparlamentarnych, stary Dom Poselski, I piętro.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi sekretarzowi.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Ogłaszam przerwę do godziny 15.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 13 min 36 do godz. 15 min 07)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Przystępujemy do rozpatrzenia interpelacji i zapytań poselskich, które otrzymują oznaczenie punktu 5 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Odpowiedniej zmianie ulegną oznaczenia pozostałych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#WicemarszałekHenrykBąk">W pierwszej kolejności rozpatrzymy przygotowaną interpelację, a następnie zapytania poselskie.</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Przypominam, że zgodnie z art. 121 ust. 1 regulaminu Sejmu odpowiedź na interpelację nie może trwać dłużej niż 10 minut, a udzielenie dodatkowych wyjaśnień dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-70.5" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Poseł Kazimierz Iwaniec złożył interpelację do prezesa Rady Ministrów oraz do prezesa Narodowego Banku Polskiego w sprawie przyspieszenia realizacji ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-70.6" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Pisemną odpowiedź na tę interpelację poseł uznał za niezadowalającą. W związku z tym, zgodnie z art. 120 ust. 3 regulaminu Sejmu, zwrócił się do Prezydium Sejmu o umieszczenie interpelacji na porządku dziennym posiedzenia Sejmu. Poseł w swej interpelacji nawiązuje do uchwały Sejmu z dnia 6 czerwca 1992 r. w sprawie przyspieszenia realizacji wymienionej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-70.7" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Odpowiedź, jaką otrzymał od prezesa NBP, zawiera jedynie informację o przygotowaniach do realizacji tej uchwały mimo upływu kilku miesięcy od jej przyjęcia przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-70.8" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Poseł zapytuje:</u>
          <u xml:id="u-70.9" who="#WicemarszałekHenrykBąk">1. Jak rząd zamierza zapewnić realizację ustawy z 19 października 1991 r., w tym w szczególności postanowień art. 6 pkt 1, 2, 4 i 6 i 8?</u>
          <u xml:id="u-70.10" who="#WicemarszałekHenrykBąk">2. Kiedy i jak rząd zrealizuje uchwałę Sejmu z 6 czerwca 1992 r.?</u>
          <u xml:id="u-70.11" who="#WicemarszałekHenrykBąk">W celu udzielenia odpowiedzi na tę interpelację głos zabierze z upoważnienia prezesa Rady Ministrów minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej Gabriel Janowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! W odpowiedzi na interpelację dotyczącą realizacji ustawy z 19 października 1991 r. pragnę poinformować pana posła, że nie podzielam poglądu o wielomiesięcznym opóźnieniu w realizacji tej ustawy. Objąwszy resort rolnictwa w dniu 24 grudnia 1991 r., po przeprowadzeniu koniecznych konsultacji i uzgodnień, skierowałem odpowiedni wniosek do prezesa Rady Ministrów. W dniu 28 stycznia 1992 r. powołał on prezesa Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa w osobie pana Adama Tańskiego, który jako poprzedni minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej był głównym współautorem projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Do początku marca prezes Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa zorganizował sześć regionalnych narad, na których określił zadania wynikające z ustawy, oraz podjął szereg działań przygotowawczych. W dniu 16 marca rozporządzeniem prezesa Rady Ministrów nadano agencji statut, co pozwoliło kontynuować prace organizacyjne - podjęto odpowiednie decyzje formalne, przygotowane wcześniej merytorycznie, dające podstawy do powołania struktur organizacyjnych agencji. Do 30 czerwca 1992 r. utworzono 14 oddziałów terenowych, obejmujących swym zasięgiem obszar całego kraju, zatrudniających 385 pracowników. W biurze prezesa agencji zatrudniono do tego czasu 64 pracowników. Łącznie więc agencja zatrudniała po 6 miesiącach od wejścia w życie ustawy 445 pracowników.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Szczegółowe informacje o przygotowywanych wzorach dokumentów, zorganizowanych szkoleniach, zarządzeniach i decyzjach - łącznie jest to 16 dokumentów - zawierają odpowiednie sprawozdania agencji znane zainteresowanym posłom. Do końca 1992 r. agencja przejęła nie tak jak planowano 363, ale 882 przedsiębiorstwa, to jest 59% ogólnej liczby przedsiębiorstw, których przejęcie zaplanowano. Łącznie było to 1369 tys. hektarów użytków rolnych z państwowych gospodarstw rolnych, to jest 43,8% areału podlegającego przejęciu. Wydzierżawiono 48 866 hektarów, a sprzedano 9527 hektarów.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Gdy chodzi o podniesioną sprawę realizacji art. 10 dotyczącego powołania rady agencji, to informuję, że po wcześniejszym zasięgnięciu opinii różnych ugrupowań i organizacji skierowałem w IV kwartale 1992 r. propozycję składu rady do uzgodnień z odpowiednimi resortami. Ostatecznie uzgodniona propozycja jest już przygotowana do przedłożenia komisjom sejmowym celem zaopiniowania. Wcześniejsze uzgodnienie składu rady, ustawowo bardzo skomplikowane, było niezwykle trudne ze względu na znane powszechnie okoliczności - kilkakrotne rekonstrukcje gabinetu od podstaw i konieczność koncentrowania się rządu w tym okresie na kwestiach zasadniczych. To podstawowa statystyka i fakty.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Ustawa jest realizowana w znanym Wysokiej Izbie tempie. Sejm w uchwale z 6 czerwca 1992 r. obligował rząd do przyspieszenia procesu przyjmowania przez agencję dotychczasowych państwowych gospodarstw rolnych w nadziei, że ograniczy to straty tych przedsiębiorstw, które znajdowały się w bardzo trudnej sytuacji spowodowanej różnymi, i obiektywnymi, i subiektywnymi, przyczynami. Liczono, że zostanie nie tylko zagospodarowany majątek tych przedsiębiorstw, ale że będą również rozwiązane ich problemy.</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Rząd rozpatrywał dwukrotnie na posiedzeniach KERM - 12 listopada i 18 grudnia ub.r. - sprawę działań podejmowanych od połowy roku celem umożliwienia wykonania uchwały Sejmu. Działania te, bardzo złożone, uzależnione były m.in. od przyjęcia ustawy o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, co nastąpiło 3 lutego br. Objęła ona, za czym zdecydowanie opowiadałem się jako minister rolnictwa, także Bank Gospodarki Żywnościowej, restrukturyzowany na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 16 grudnia 1992 r., a więc i zadłużone w tym banku państwowe gospodarstwa rolne.</u>
          <u xml:id="u-71.6" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Podjęto szereg innych działań, stwarzając m.in. możliwość spłaty zobowiązań PGR wobec budżetu obligacjami Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz przeznaczenia części środków z Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa na cele związane z restrukturyzacją PGR. Wcześniej, w dniu 2 czerwca 1992 r., zwróciliśmy się do Banku Światowego o pożyczkę na ten cel w wysokości 100–150 mln dolarów. Działania te przedstawia odpowiednia informacja, opracowana przez agencję i przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 8 lutego 1993 r., która upoważniła prezesa agencji do przedłożenia tej informacji Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-71.7" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Reasumując, formalne przejęcie do końca 1992 r. wszystkich PGR, bez przygotowania odpowiednich warunków ekonomicznych, nie poprawiłoby sytuacji tych przedsiębiorstw, a mogłoby doprowadzić do niewypłacalności całej agencji, działającej na zasadzie samofinansowania, a zatem do bankructwa już działającej instytucji skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-71.8" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Jeśli chodzi o podniesioną w interpelacji sprawę realizacji postanowień ustawy zawartych w art. 6 i art. 24, a więc mówiących o obowiązku realizacji przez agencję zadań wynikających z polityki państwa (art. 6) poprzez sprzedaż, dzierżawę, wnoszenie mienia do spółki, administrowanie, przekazywanie w zarząd lub przekazywanie na cele infrastrukturalne, a więc kwestie gospodarowania zasobem własności rolnej skarbu państwa (art. 24), muszę stwierdzić, że jako minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej - odpowiedzialny konstytucyjnie za politykę rolną oraz sprawujący ustawowy nadzór nad agencją - mam istotne zastrzeżenia co do sposobu realizacji przekształceń własnościowych przez agencję. Sprowadzają się one do nadmiernie częstej praktyki oferowania do dzierżawy całych obiektów bez właściwego opracowania programów restrukturyzacji, w tym bez dostatecznego uwzględnienia zainteresowania rolników indywidualnych zakupem ziemi, zarówno obecnie jak i w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-71.9" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Godzenie zasadniczego celu polityki rolnej, wyznaczonego w programie „Szanse dla wsi i rolnictwa”, czyli powiększania istniejących i tworzenia nowych gospodarstw rodzinnych, jako podstawy nowego ustroju rolnego, z wymogami racjonalnego gospodarowania, z interesem załóg pracowniczych i postanowieniami ustawy jest w pełni możliwe pod warunkiem właściwego przygotowania programów restrukturyzacji i zawarcia umów dzierżawnych na odpowiedni czas, z uwzględnieniem warunków umożliwiających stopniowe, ewolucyjne, a więc zgodne z założeniami polityki rolnej rządu, przeznaczanie ziemi na rzecz gospodarstw rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-71.10" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Zadaniem agencji jest nie tylko zagospodarowywanie określonego majątku skarbu państwa. Jej działalność przesądza o kształcie przyszłego ustroju rolnego, a ta kwestia w każdym kraju, a zwłaszcza w Polsce, ma fundamentalne znaczenie. Jeśli są w tej sprawie wątpliwości czy różnice zdań, jest możliwa i powinna być konieczna dyskusja na ten temat, być może nawet odrębna debata sejmowa. Ale nie można problemu sprowadzać do publicznych inwektyw, oskarżeń i zarzutów o doktrynerstwo, jak to się zdarzyło w ostatnim czasie, tam gdzie faktycznie są potrzebne wyważone decyzje.</u>
          <u xml:id="u-71.11" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Realizacji postanowień art. 6 w części wskazanej przez pana posła służyć więc będą zarówno prace nad wprowadzeniem w życie przyjętych przez rząd podstawowych rozwiązań polityki gospodarczej, w szczególności rolnej, w zakresie polityki cen, ochrony rynku, kredytowania, jak i szczegółowe działania wymienione we wspomnianej informacji Rady Ministrów. Został opracowany i przyjęty przez KERM projekt nowelizacji ustawy.</u>
          <u xml:id="u-71.12" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Ponadto zamierzam, jako minister rolnictwa, wzmóc nadzór nad agencją. Jest jednak oczywiste, że w tym trybie oddziaływać można tylko w ograniczonym zakresie i że prawidłowy przebieg przekształceń w tym obszarze zapewnić może tylko właściwe działanie samej agencji przy pełnej współpracy i koniecznym wzajemnym zrozumieniu między agencją i resortem rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-71.13" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Jako minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej będę traktować proces przekształceń własnościowych w rolnictwie jako jedno z zadań priorytetowych w ramach polityki rolnej, już uznanej w całości - co przyjmuję z wielką satysfakcją i nadzieją - za program priorytetowy w ramach polityki gospodarczej i społecznej rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Czy ktoś z posłanek i posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę bardzo, pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PosełKazimierzIwaniec">Panie marszałku, chcę poruszyć jeszcze tylko te sprawy, o których pan minister nie powiedział, względnie, moim zdaniem, udzielił informacji niewystarczających.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#PosełKazimierzIwaniec">W ustawie z 19 października 1991 r. w art. 6 mówi się o zabezpieczeniu majątku skarbu państwa. Chodzi o te państwowe gospodarstwa rolne, które jeszcze nie zostały przejęte przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa. Organem założycielskim dla nich nadal są wojewodowie, ale tylko teoretycznie, praktycznie tak nie jest. Powiadają, że nie ma środków na utrzymanie nawet dozorców, którzy zostali zwolnieni i ten majątek jest rozkradany. Mam więc obawy, czy w późniejszym okresie Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa będzie miała co przejąć, jeśli chodzi o ten majątek. To dotyczy art. 6.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#PosełKazimierzIwaniec">W ogóle natomiast nie jest realizowany art. 8 tejże ustawy, w którym mówi się o tworzeniu miejsc pracy w związku z restrukturyzacją państwowej gospodarki rolnej. Bezrobocie wzrasta szczególnie w województwach koszalińskim i słupskim (40%) - jeśli idzie o rolnictwo uspołecznione, jest to już bezrobocie nasilone. Dysponuję dokładnymi informacjami. Zresztą w związku z rosnącym bezrobociem organizuje się tam różnego rodzaju protesty i wiece. Te konflikty społeczne narastają. Oczywiście o tym mówi się w ustawie, ale ten punkt w ogóle nie jest realizowany.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#PosełKazimierzIwaniec">Sprawa trzecia, jeśli chodzi o uchwałę z 6 czerwca 1992 r. o przyspieszeniu realizacji tej ustawy, otóż w pkt. 2 mówi się, że Sejm zobowiązuje Radę Ministrów i Narodowy Bank Polski do ustalenia zasad, warunków restrukturyzacji zadłużenia państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej wobec banków finansujących, przy wykorzystywaniu emisji obligacji, o których mówi się w art. 22. Do czasu ustalenia tych zasad należy zawiesić postępowanie egzekucyjne w stosunku do państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#PosełKazimierzIwaniec">Chcę powiedzieć, panie marszałku, że otrzymałem odpowiedź od prezesa Narodowego Banku Polskiego pani Hanny Gronkiewicz-Waltz, która stwierdziła, że w zasadzie wie, jak brzmi ten punkt uchwały, niemniej jednak rząd nie przygotował żadnych propozycji odnośnie do restrukturyzacji państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej. Jeśli rząd przygotuje taką propozycję, bank zajmie odpowiednie stanowisko w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#PosełKazimierzIwaniec">To są te kwestie, jakie chciałem poruszyć, a na które nie otrzymałem wyczerpującej informacji od pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie ministrze, ponieważ jest jeszcze następny chętny do postawienia pytania, to może odpowie pan łącznie.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę, pan poseł Woroszczak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PosełJózefZbigniewWoroszczak">Zbigniew Woroszczak, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#PosełJózefZbigniewWoroszczak">Panie ministrze, czy pan wie, że jeśli chodzi o przejęte przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa gospodarstwa - pan odpowiada za działalność tej agencji - to obecnie one zupełnie padły. Mianowicie: w województwie szczecińskim są już odłogowane areały ziemi od drugiej do czwartej klasy, hodowla prawie zupełnie nie istnieje ani w tych przejętych przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa gospodarstwach, ani w tych, które pozostały własnością wojewody.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#PosełJózefZbigniewWoroszczak">Czy pan nie uważa, że już najwyższy czas, by Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej nareszcie przedstawiło własny projekt, aby projekty poselskie, które już czekają od dłuższego czasu, mogły nareszcie ujrzeć światło dzienne, by ustawa z 19 października została w należyty sposób znowelizowana, a majątek narodowy nie był niszczony, tak jak jest za pańskich rządów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę bardzo, pan poseł Andrzej Borowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PosełAndrzejBorowski">Panie ministrze, korzystając z tego, jaki temat jest tutaj dzisiaj omawiany, chcę w imieniu spółek pracowniczych oraz rolników, którzy nabyli ziemię byłych państwowych gospodarstw, a obecnie zwracają się o przyznanie kredytu modernizacyjnego - udzielanie tego kredytu zostało wstrzymane i nie ma możliwości otrzymania go; o ile się orientuję, te wnioski wpłynęły do 10 lutego, a pan minister nie tak dawno podczas debaty rolnej poinformował o nowej agencji kredytowania rolnictwa - dowiedzieć się, w jakim terminie ponownie zostaną uruchomione te środki, które zgodnie z ustawą budżetową zostały przekazane, bo nic na ten temat nie wiemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Czy jeszcze ktoś pragnie zabrać głos? Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Wobec tego, panie ministrze, proszę o udzielenie odpowiedzi. Było dużo pytań, a zgodnie z art. 121 regulaminu Sejmu ma pan do dyspozycji zaledwie 5 minut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">W odpowiedzi na pytania czy wątpliwości pana posła Iwańca, chcę powiedzieć, że zabezpieczenie mienia gospodarstw spoczywa na organach założycielskich, jakimi w większości są wojewodowie, na radach pracowniczych i na samej załodze, dyrekcji. Nikogo nikt nie zwolni z tego fundamentalnego, podstawowego, powiedziałbym, obowiązku. Jeżeli zaś są przypadki rozkradania, niszczenia, to powinny być skierowane wnioski do prokuratury o ściganie tych przestępstw. I taka jest rola wszystkich, którzy dostrzegają tę praktykę; ich obowiązkiem jest zgłosić odpowiednim organom, by temu przeciwdziałać. Posłowie również powinni w ten sposób postępować.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Jeżeli chodzi o tworzenie miejsc pracy, to istotnie jest to jednym z głównych zadań, które stoją przed agencją. Jest to zresztą wielce skomplikowane zadanie, dlatego że najczęściej, jak państwo wiecie, pegeery są położone w rejonach, w których nie ma alternatywnych możliwości pracy, a w związku z tym część załóg z konieczności przy zwolnieniach zbiorowych przechodzi na zasiłki, część jest przekwalifikowywana. W ogóle jest to problem, który, jak mi wiadomo, w tej chwili jest rozpatrywany w szerszym kontekście - i ustawowym, i organizacyjnym - przez ministerstwo pracy. Te sprawy osobiście nadzoruje minister Boni, który z nami w tym zakresie współdziała. Stosowne rozwiązania prawne i organizacyjne zostaną przedstawione, ale jest to wielki problem i tego nie negujemy.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Jeżeli chodzi o sprawy poruszone przez pana posła Woroszczaka, to chcę powiedzieć, panie pośle, że to na wniosek i głosami PSL, a więc pańskiego stronnictwa, przyjęto niejako do aprobującej wiadomości działalność agencji rolnej jako zadowalającą. Nie podzielałem więc tego poglądu. Niemniej jednak problem pozostaje. Przygotowywana nowelizacja ustawy, istotnie, będzie sprzyjała, w moim przekonaniu, sprawności działania samej agencji, a na pewno otwartości procedur, jawności itd. Stosowny projekt nowelizacji został przyjęty już przez KERM. W tej chwili, o czym mówiłem, znajduje się w obróbce odpowiednich komisji prawniczych i w możliwie najszybszym czasie zostanie wniesiony pod obrady rządu i poddany normalnemu trybowi legislacyjnemu. Sprawa jest bardzo zaawansowana.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Jeżeli chodzi o kredyty modernizacyjne czy w ogóle kredyty, które by umożliwiały nowym podmiotom start do nowej działalności gospodarczej, to chcę powiedzieć, że do tej pory udzielono takich kredytów na sumę blisko 400 mld, i są one nadal udzielane. Oczywiście suma środków, jakimi dysponuje fundusz, wyznacza możliwości. Wiadomo z jakich źródeł jest zasilany fundusz. O ile wiem, ostatnie przekazy kolejnej sumy umożliwią rozpatrywanie dalszych wniosków i ich realizację. Z pewną wstrzemięźliwością natomiast przyjmowano kolejne wnioski, musi to być bowiem niejako połączone z sumą, jaką się dysponuje na te cele. Nie można ponad miarę czynić obietnic czy stwarzać iluzji, że rozwiążemy te kwestie. W każdym razie wydzielono 18% z funduszu - 18% ogólnej sumy - tylko na te cele, o których pan poseł był łaskaw tutaj mówić.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">I ostatnia sprawa to przekształcenie obecnego funduszu w stosowną agencję modernizacyjną czy kredytu rolnego. Projekt odpowiedniej ustawy został skierowany do uzgodnień międzyresortowych. Uzgodnienia zostały zakończone i w najbliższym czasie wniesiemy go pod obrady KERM, rządu i Sejmu. Jeżeli zatem nie zaistnieją jakieś nadzwyczajne okoliczności, to myślę, że w pierwszym półroczu taką instytucję, sprawniejszą, o wszechstronnych możliwościach działania, moglibyśmy powołać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PosełKazimierzIwaniec">Nie otrzymałem odpowiedzi na jedno pytanie, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Na trzecie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PosełKazimierzIwaniec">Chodzi o restrukturyzację finansową zadłużenia państwowych gospodarstw rolnych, do czego rząd był zobligowany wspólnie z Narodowym Bankiem Polskim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Mówiłem już o przesłankach prawnych i organizacyjnych, które zostały spełnione. Jest płaszczyzna prawna i te sprawy, o ile mi wiadomo, są w toku. Zresztą bardzo wiele gospodarstw pegeerowskich prowadzi bezpośrednio rozmowy z bankami o restrukturyzację tego zadłużenia. Tak więc sprawa jest w toku. Czy ten tok jest dość efektywny i zadowalający nas, to już inna sprawa. Natomiast podstawy prawne, organizacyjne są i bezpośrednio zainteresowane gospodarstwa prowadzą takie rozmowy z niektórymi oddziałami banków, głównie BGŻ.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PosełAndrzejBorowski">Panie ministrze, rozumiem zatem, że kredyt modernizacyjny nie jest dzisiaj wstrzymany, jest tylko wydłużony termin, i w dalszym ciągu będzie udzielany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Kredyt nie jest wstrzymany, wnioski są rozpatrywane. Tylko tych wniosków jest strasznie dużo i nie jesteśmy fizycznie w stanie rozpatrzyć ich tak szybko, jak byśmy chcieli. Stąd podjęte działania organizacyjne - komputeryzacja, przyjęcie nowych ludzi itd. - będą służyć, moim zdaniem, usprawnieniu całego toku prac. Natomiast limit wyznaczają środki, jakie znajdują się w dyspozycji funduszu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PosełJózefZbigniewWoroszczak">Panie marszałku, chciałbym jeszcze skierować do pana ministra...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Chwileczkę, panie pośle, muszę panu powiedzieć, że rozciągałby pan art. 121 w nieskończoność. Panie pośle, przewiduje się tylko pytanie i dyskusję. Pan zabierał głos. Udzielę panu jeszcze raz głosu w dyskusji, ale naprawdę apeluję o umiar i przestrzeganie regulaminu.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie pośle Białobrzewski, pan również powinien zabrać głos w pierwszym etapie. Udzielę panu głosu. Jeśli ktoś jeszcze ma zamiar zabrać głos, proszę bardzo, ale żeby nie było tak, że będziemy całą godzinę mówić o jednej sprawie; jeszcze są zapytania.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę, pan poseł Woroszczak ma głos, a potem pan poseł Białobrzewski. Mam nadzieję, na tym zakończymy i pozostanie tylko wyjaśnienie pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PosełJózefZbigniewWoroszczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jestem zainteresowany precyzyjną odpowiedzią pana ministra: Co to znaczy, że w możliwie najszybszym czasie rząd dostarczy swój szósty projekt nowelizacji ustawy? Nowelizowane są bowiem dwa projekty tej ustawy; oczekuję od 24 kwietnia, by można było przystąpić do nowelizacji ustawy z 19 października. Komisja rolnictwa 10 lutego zobowiązała pana ministra do przedstawienia w ciągu tygodnia projektu rządowego; termin nie został dotrzymany. Na ostatnim posiedzeniu podkomisji rolnictwa, w ubiegłą środę, usłyszeliśmy od pana ministra Dąbrowskiego, że najpóźniej do 15 marca dostaniemy projekt rządowy. Chciałbym, żeby pan minister sprecyzował ten termin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Głos zabierze pan poseł Białobrzewski. Pan minister później odpowie i mam nadzieję, że przy tak burzliwej dyskusji Sejm uzna odpowiedź za wystarczającą. Ale to się okaże.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#PosełWitoldBiałobrzewski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wie pan najlepiej, że jak się ma chłopca do bicia, to należy zwalić winę na niego. Uważam, że dzisiaj lepiej jest zwalić winę na agencję, tylko wiemy przez kogo agencja jest finansowana i co może zrobić, skoro nie ma środków. U mnie, na terenie województwa, agencja przejęła przedsiębiorstwo „Czernin”, parę tysięcy sztuk trzody, z zadłużeniem, i dzisiaj agencja nie ma za co kupić paszy. I teraz, proszę bardzo, wińmy agencję. Co ona ma zrobić - trzoda zdycha - jeśli jej rząd nie da pieniędzy?</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#PosełWitoldBiałobrzewski">Sprawa następna dotyczy odpowiedzialności wojewody. Wiemy, że wojewoda odpowiada za pegeery, za ośrodki hodowli zarodowej odpowiada pan minister. I teraz mówi pan, że będzie egzekwował od Adama Tańskiego i od agencji, ale przecież trzeba wpierw wyegzekwować od siebie: Co zrobiłem do tej pory, żeby ośrodki hodowli zarodowej nie upadły? A one upadły, rozłożyły się. Wiem, że najlepiej znaleźć chłopca do bicia, ale najpierw trzeba się samemu uderzyć w piersi - że przez rok czy dwa zaniedbałem pewne obowiązki i ośrodki te doprowadzone zostały do ruiny. Przecież ośrodki hodowli zarodowej podlegały bezpośrednio panu. I dzisiaj w pegeerach, na terenie mego województwa, siedzą likwidatorzy, którzy otrzymują większe pobory niż cała załoga, likwidują majątek. Ten majątek sprzedaje się za darmo. Jeszcze dobrze, że go kupują w kraju, zostanie chociaż w kraju; kupią go może rolnicy czy tam jacyś cwaniacy. Trzeba sobie jednak zdać sprawę, że należy to odtworzyć, bo ziemia musi rodzić. A sprawa pegeerów - nie jest możliwe, rolnicy nie będą w stanie przejąć tej ziemi pegeerowskiej, tam państwowe gospodarstwo musi być i wcześniej czy później trzeba je odtworzyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę, panie ministrze, o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">W odpowiedzi na wątpliwości pana posła Woroszczaka jeszcze raz przywołuję to, co wcześniej powiedziałem. KERM przyjął już projekt noweli ustawy o agencji ziemskiej. Jest on w tej chwili w komisji prawniczej i mam nadzieję, że jeżeli nie na najbliższym, to na następnym posiedzeniu rządu zostanie przyjęty. Nie ma tu zatem żadnego opóźnienia. Jest to normalna droga, jaką każda ustawa, a szczególnie, jeśli jak ta, jest kontrowersyjna, a jednocześnie bardzo ważna, musi przejść. Można przygotować byle jaki, nie uzgodniony projekt i tę drogę jeszcze wydłużyć, bo później będą kłopoty z realizacją samej ustawy. Dlatego rząd bardzo wnikliwie rozpatruje te sprawy, żeby nie było już niedomówień.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Jeżeli chodzi o drugą sprawę, poruszoną przez pana posła Białobrzewskiego. Otóż, panie pośle, bardzo często operujemy pojęciami, że majątek jest rozkradany, niszczony itd. Tylko pamiętajmy o tym, że robią to konkretni odpowiedzialni za ten majątek ludzie i - jak mówiłem wcześniej - jeżeli są takie przypadki, to trzeba wystąpić na drogę postępowania prokuratorskiego. Natomiast jeżeli chodzi konkretnie o rejon elbląski, to mamy wątpliwości co do przyjętego przez tę agencję trybu, agencja bowiem tylko w tym rejonie niejako uzurpuje sobie czy usiłuje uzurpować prawo generalnego zarządcy, co zresztą dokładnie zilustrował pan w swojej wypowiedzi, mówiąc, że prezes agencji ma zapewnić materiał siewny, nawozy itd. Właśnie to robiliśmy przez 40 lat i wie pan, z jakim skutkiem. Działania agencji zmierzają do tego, by był konkretny z imienia i nazwiska właściciel - czy to dzierżawca, czy właściciel notarialny bądź zarządca państwowy - który za to odpowiada wobec skarbu państwa czy wobec swojej rodziny. Czyli znowu nie możemy, panie pośle, uprawiać takich praktyk, że minister czy prezes Tański będzie rozsiewał nawozy w takim czy w innym gospodarstwie. Właśnie restrukturyzacja i prywatyzacja, przekształcenia w pegeerach polegają na tym, żeby był konkretny właściciel, odpowiedzialny za ten majątek. I można tylko ubolewać, że akurat tacy zarządcy zostali tam powołani, ze akurat tacy, może ułomni, dzierżawcy zostali tam wybrani, którzy nie czynią tego tak, jak czynić powinni. To są wprawdzie kwestie jednostkowe, choć szczególnie w tym rejonie to występuje. Sygnalizowano mi choćby wczoraj w Gdańsku właśnie ten problem. Sprawa ma, panie pośle, zawsze dwa oblicza i nie przedstawia się tak jednoznaczne.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Natomiast jeżeli chodzi o moją odpowiedzialność za ośrodki hodowlane, to chcę powiedzieć, że w roku ubiegłym gros ośrodków zarówno z funduszu postępu biologicznego, jak i z funduszu restrukturyzacji przeznaczaliśmy - jak to się mówi potocznie - na zabezpieczenie tego majątku hodowlanego i na przygotowanie programów restrukturyzacyjnych. I pan jako rolnik i poseł wie, że bardzo często praktycznie te ośrodki to były różnego rodzaju farmy, które nie wykonywały zadań hodowlanych, jedynie miały je w nazwie. Choć dzisiaj bardziej zdecydowanie ocenia się działalność tych ośrodków, przekwalifikowuje się je, to co niektórzy są z tego bardzo niezadowoleni, bo odcina im się dotacje i uniemożliwia dokonywanie pewnych manipulacji, które, niestety, były tak powszechne w minionym okresie. Dlatego racjonalizujemy całe nasze postępowanie zarówno w sferze normalnej gospodarki rolnej, jak również w sferze obejmującej stacje i gospodarstwa hodowlane. Nie chcę przez to powiedzieć, że wszystko się odbywa idealnie, bez problemów. Są rozmaite problemy, choćby to, że nie mamy dostatecznej ilości środków na te zabezpieczenia, na te przekwalifikowania itd. Natomiast resort nie podejmuje jakichkolwiek działań niszczących ten dorobek. Ja jestem rolnikiem, pan również i wszyscy przytomni wiedzą, że to, co ma swoją wartość genetyczną, hodowlaną absolutnie musi być zabezpieczone i nie ma takiego przypadku, by zwierzęta o szczególnej wartości hodowlanej były przekazywane na rzeź, bo takich przykładów pan mi nie przytoczył.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Smolarek: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie pośle, zapraszałem do zabierania głosu zgodnie z regulaminem Sejmu - odpowiedź i pytanie, ale pan się nie zgłosił.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Smolarek: Zgłaszałem się.)</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Pozwoli pan, panie pośle, Sejm może nie uznać za wystarczającą odpowiedź udzieloną przez pana ministra, wtedy Prezydium Sejmu zwróci się o uzupełniającą odpowiedź, ale nie na dzisiejszym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Zwracam się przede wszystkim z pytaniem do pana posła, który zgłosił interpelację, czy możemy przyjąć, że Sejm uznał za wystarczającą odpowiedź na interpelację posła Kazimierza Iwańca, czy też jest sprzeciw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PosełKazimierzIwaniec">Panie marszałku, liczą się efekty. Odpowiedź była taka, jaką słyszeliśmy, niemniej jednak z odpowiedzi, którą otrzymałem od pani prezes Narodowego Banku Polskiego, jeśli chodzi o restrukturyzację finansową zadłużeń państwowych gospodarstw rolnych, wiem, że pani prezes czeka na propozycje ministerstwa rolnictwa w tej sprawie. I dlatego uważam, że jak najszybciej powinno się odbyć spotkanie kierownictwa resortu ministerstwa rolnictwa z panią prezes Narodowego Banku Polskiego i dopiero po tym spotkaniu powinna być właściwa i zadowalająca odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Czyli, krótko mówiąc, pan jest zdania, że odpowiedź jest niewystarczająca, tak?</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Iwaniec: Tak, oczywiście.)</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Wobec tego Prezydium Sejmu zwróci się do ministra o udzielenie odpowiedzi uzupełniającej, ale nie na dzisiejszym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Przechodzimy do rozpatrzenia odpowiedzi na zapytania poselskie. Przypominam, że zgodnie z art. 122 ust. 3 regulaminu Sejmu postawienie zapytania może trwać nie dłużej niż 3 minuty, udzielenie zaś odpowiedzi - nie dłużej niż 5 minut. Nad zapytaniem i udzieloną odpowiedzią nie przeprowadza się dyskusji. Marszałek Sejmu może jednak pozwolić pytającemu na postawienie pytania dodatkowego, na które zapytany udziela niezwłocznie uzupełniającej odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę pana posła Stefana Pastuszewskiego z Koła Poselskiego „Chrześcijańska Demokracja” o postawienie zapytania do ministra spraw zagranicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#PosełStefanPastuszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W związku z daleko idącymi oczekiwaniami rządów oraz społeczeństw Bułgarii i Rumunii wobec Polski co do podjęcia wspólnych działań na rzecz stabilizacji w tym regionie Europy proszę o określenie, jakie działania w najbliższym czasie zamierza podjąć Ministerstwo Spraw Zagranicznych, aby sprostać tym oczekiwaniom, w znacznym stopniu zgodnym z polską racją stanu. Nie trzeba dodawać, że Bułgaria i Rumunia to ważne ośrodki tak potrzebnej w całej Europie stabilizacji na Bałkanach. Aktywne działanie ministerstwa jest również istotne w aspekcie nowego prawa azylowego w Niemczech.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę pana podsekretarza stanu Roberta Mroziewicza o udzielenie odpowiedzi na to zapytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpocznę od przedstawienia problematyki rumuńskiej. Otóż do 1989 r. rozwój współpracy polsko-rumuńskiej był oparty przede wszystkim na centralnych uregulowaniach w ramach RWPG i Układu Warszawskiego. Na kształt i intensywność stosunków polsko-rumuńskich po 1989 r. wpływały występujące w obu państwach problemy wewnętrzne, a zwłaszcza gospodarcze, załamanie starych mechanizmów współpracy ekonomicznej i brak nowych. Osłabła również częstotliwość wzajemnych wizyt polityków polskich i rumuńskich. Jedynym tego typu kontaktem była wizyta w Warszawie w marcu 1991 r. ówczesnego ministra spraw zagranicznych Rumunii Adriana Nastase. Była to wizyta w pełni udana. Dodam, że z ministrem Nastase i ostatnio jego następcą ministrem Teodorem Melescanu spotkał się i rozmawiał wielokrotnie minister Krzysztof Skubiszewski przy okazji rozlicznych konferencji międzynarodowych, wizyt w Nowym Jorku z okazji sesji ONZ czy też spotkań KBWE. Ponadto odbyło się w tym okresie szereg konsultacji z udziałem kierownictw różnych departamentów z obu MSZ. Strona rumuńska uznała za bardzo pożyteczne i pomocne w negocjacjach umowy stowarzyszeniowej konsultacje na temat stosunków ze Wspólnotami Europejskimi, przeprowadzone w Bukareszcie w maju 1992 r. Wówczas to Rumuni zwrócili się do nas z prośbą o podzielenie się doświadczeniami z naszych własnych negocjacji ze Wspólnotami Europejskimi. Przekazaliśmy bardzo szczegółowe informacje o tych doświadczeniach, za co zresztą bardzo nam dziękowano, i przy układzie stowarzyszeniowym Rumunii ze Wspólnotami w wielu momentach wykorzystano je.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Ponadto w czasie warszawskiej wizyty ministra Nastase uzgodniono, że rozpoczęte zostaną prace nad układem o przyjaznych stosunkach i współpracy. Stałby się on prawno-traktatową podstawą dla rozwoju stosunków w nowej sytuacji, uwzględniono by w nim przemiany zachodzące w obu krajach oraz szerzej - na kontynencie europejskim. Układ ten, jak wiadomo, podpisany został 25 stycznia br. podczas oficjalnej wizyty ministra Krzysztofa Skubiszewskiego w Rumunii. Była to ważna i znacząca wizyta. Miała ona miejsce w krótkim czasie po wyborach parlamentarnych i prezydenckich w Rumunii. Strona rumuńska określa ją jako przełom w stosunkach dwustronnych. W trakcie wizyty omówiony został stan stosunków między Polską a Rumunią, w szczególności problematyka gospodarcza. Chodzi nam, i stronie rumuńskiej również, o stworzenie nowoczesnych mechanizmów współpracy uwzględniających warunki związane z wprowadzeniem gospodarki rynkowej, a zatem odpowiadających standardom stosowanym w obrocie między państwami rozwiniętymi.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Odnotowania wymaga też fakt, że oba państwa, o czym wspomniałem przed chwilą, są stowarzyszone ze Wspólnotami Europejskimi, jakkolwiek, wszyscy o tym wiemy, Polska jest znacznie bardziej zaawansowana w tym procesie, w procesie stowarzyszania się ze Wspólnotami. Stwierdzono, iż właściwe resorty winny dokonać przeglądu możliwości rozszerzenia współpracy i skonkretyzować jej warunki. Minister Krzysztof Skubiszewski zwrócił się zresztą do poszczególnych ministerstw Rzeczypospolitej Polskiej z prośbą o przygotowanie odpowiednich sugestii i propozycji w tej sprawie. Ponadto uznano za celowe szybkie doprowadzenie do podpisania umów o ochronie inwestycji i o unikaniu podwójnego opodatkowania. Strona rumuńska postulowała rozpatrzenie przedstawionej przez nią oferty towarowej, co mogłoby przyczynić się do rozwiązania problemu zadłużenia Rumunii wobec Polski, które wynosi około 47 mln rubli transferowych. Zmierzamy do podpisania międzyrządowego programu o współpracy kulturalnej i naukowej na lata 1994–1996. Toczą się również prace i rozmowy między ministerstwami obrony obu naszych krajów w sprawie zawarcia umowy o współpracy wojskowej. Ponadto realizacji tego programu winny sprzyjać, zagwarantować ją, regularne spotkania ministrów, ich zastępców i wysokich urzędników odpowiednich zainteresowanych resortów. Co się tyczy ministerstw spraw zagranicznych, uzgodniono już zarówno tematykę, jak i harmonogram takich spotkań. Przewiduje się m.in. współpracę w organizacjach międzynarodowych, w tym przede wszystkim w Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz w ramach KBWE. Pewne możliwości stwarza również współpraca w ramach Inicjatywy Środkowoeuropejskiej, to znaczy w ramach dawnego Hexagonale. Rumunia uczestniczy w pracach zespołów roboczych Inicjatywy Środkowoeuropejskiej. Również, o czym zapewne szanowne panie posłanki i panowie posłowie pamiętają - mówił o tym niedawno z tej trybuny minister Krzysztof Skubiszewski - zabiegamy o to, żeby Rumunia włączyła się do współpracy w ramach Euroregionu Karpackiego.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Trudnym problemem w stosunkach z Rumunią jest przebywanie w Polsce obywateli tego państwa. Dążymy do rozpoczęcia pilnych rozmów, negocjacji z Rumunią w tej kwestii. Odbędą się one w drugiej połowie tego miesiąca. Przedstawiliśmy Rumunii nasz projekt umowy o readmisji i sądzę, że wkrótce będziemy mieli możliwość zapoznania się z ich kontrprojektem w tej kwestii. Chciałbym podkreślić, że stanowisko MSZ w kwestii reglamentacji ruchu osobowego jest powszechnie znane. Przedstawię je jednak powtórnie bardzo skrótowo. Nie sądzimy, iżby wprowadzenie wiz było, po pierwsze, celowe, a po drugie, skuteczne. To rozwiązanie nie jest, naszym zdaniem, pozytywne, nie wydaje nam się, aby cokolwiek dawało. MSZ zawsze jednak uważało, że trzeba wprowadzić reglamentowany system zaproszeń, i należy tego ściśle, bardzo rygorystycznie wręcz przestrzegać. Jak już o tym wspominał w tej Izbie minister Krzysztof Skubiszewski, sprawa ta jest w tej chwili właśnie przedmiotem prac rządu.</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Uważamy, że Rumunia jest istotnym czynnikiem stabilizacji w regionie i że w interesie Polski i Rumunii leży kontynuowanie toczącego się cały czas dialogu politycznego na temat sytuacji ogólnoeuropejskiej, współpracy w Europie Środkowo-Wschodniej i, z racji tego, że Rumunia leży blisko regionu konfliktu, sytuacji na Bałkanach. To tyle, jeśli chodzi o problematykę rumuńską.</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Przechodzę teraz do stosunków polsko-bułgarskich. Nie jest tajemnicą, że obie strony do niedawna były zgodne, że stosunki te nie są wystarczająco intensywne. Niektóre z uwag wymienianych przeze mnie, jeśli chodzi o Rumunię, odnoszą się również do stosunków między Polską a Bułgarią. Przede wszystkim kontaktom na różnym szczeblu, w tym i na najwyższym, nie sprzyjała wewnętrzna sytuacja polityczna w Bułgarii. Kryzys polityczny sprawił, że w Bułgarii były problemy z powołaniem nowego rządu i planowana na 1992 r. wizyta ministra spraw zagranicznych Bułgarii była kilkakrotnie odwoływana na prośbę strony bułgarskiej - co podkreślam. A gotowy układ o współpracy czekał na podpisanie.</u>
          <u xml:id="u-100.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Rozwijają się natomiast bardzo dobrze stosunki międzyparlamentarne, i na tej sali nie muszę tego przypominać, bo panie posłanki i panowie posłowie doskonale o tym wiedzą. Są liczne wizyty z obu stron. Również współpraca między strukturami pozapaństwowymi, np. między związkami zawodowymi, układa się bardzo dobrze.</u>
          <u xml:id="u-100.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Nowy impuls w stosunkach między naszymi państwami związany jest z niedawną, z 25 i 26 lutego br., oficjalną wizytą w Warszawie, którą złożył prezydent Republiki Bułgarii Żeliu Żelew. W trakcie tej właśnie wizyty podpisano wspomniany przeze mnie dawno już gotowy układ, a także międzyrządową umowę o współpracy kulturalnej i naukowej. Podpisano również porozumienie o współpracy między Ministerstwem Edukacji Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej oraz Ministerstwem Oświaty, Szkolnictwa i Kultury Bułgarii.</u>
          <u xml:id="u-100.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">W trakcie wizyty miały miejsce rozmowy między przedstawicielami naszego MWGzZ i Ministerstwa Przemysłu i Handlu Bułgarii oraz między kierownictwami resortów spraw zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-100.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Strona bułgarska, i jest to niewątpliwie nasz sukces, zobowiązała się do jak najszybszej spłaty zadłużenia, które wynosi około 500 mln rubli transferowych. To było zresztą główną przyczyną rozwijania współpracy handlowej między naszymi krajami. Ponadto w trakcie rozmów podkreślono konieczność wypracowania nowego modelu - w istocie zaczęto to już robić - współpracy opartego na zasadach gospodarki rynkowej. Uzgodniono, że obie strony podpiszą w najbliższym czasie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania i o popieraniu inwestycji. Zintensyfikowano prace polsko-bułgarskiej komisji mieszanej, powołanej w 1991 r., która ma za zadanie umożliwiać bezpośrednie kontakty między podmiotami gospodarczymi obu krajów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie ministrze, przepraszam najmocniej, ale pięć minut już minęło, a mamy jeszcze inne zapytania. Bardzo bym prosił, aby pan minister już kończył wypowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Jeśli pan pozwoli, panie marszałku...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę bardzo, ale już proszę kończyć, bo musimy przestrzegać reguł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Dziesięć sekund w takim razie.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Jeśli chodzi o moje ministerstwo, mogę powiedzieć, że uzgodniono podpisanie porozumienia o współpracy między ministerstwami spraw zagranicznych przewidującego konsultacje, współpracę w organizacjach międzynarodowych, znowu chodzi głównie o ONZ i KBWE. Ponieważ Bułgaria zamierza wkrótce podpisać umowę stowarzyszeniową ze Wspólnotami - zapewne stanie się to na początku przyszłego tygodnia - znowu podobną do naszej, konsultowaliśmy te sprawy i dzieliliśmy się doświadczeniami z naszymi rozmówcami. Pytali nas zresztą o to.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Wracając jeszcze do wizyty prezydenta Żelewa, sądzę, że był to przełomowy moment w stosunkach między naszymi krajami. Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o spokój na sali.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Mam nadzieję, że pan poseł nie zgłasza dodatkowego pytania, bo odpowiedź była wyczerpująca.</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-105.4" who="#WicemarszałekHenrykBąk">O postawienie zapytania proszę pana posła Pawła Kotlarskiego z Ruchu dla Rzeczypospolitej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#PosełPawełKotlarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Powszechnie jest znana trudna sytuacja zakładów lotniczego przemysłu obronnego, spowodowana m.in. brakiem efektów restrukturyzacji. Najdotkliwszym tego skutkiem są kolejne, o coraz większych rozmiarach, zwolnienia grupowe pracowników.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#PosełPawełKotlarski">Do pani premier Hanny Suchockiej kieruję zapytanie o wiarygodność obietnic, wielokrotnie i publicznie składanych przez ministrów, oraz o wiarygodność porozumień podpisanych między reprezentacją załogi WSK Mielec a rządem, dotyczących uruchomienia w WSK Mielec produkcji wagonów dla metra. Wiarygodność deklaracji rządu podważają następujące fakty:</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#PosełPawełKotlarski">— Po pierwsze, decyzję podjętą przez pełnomocnika rządu do spraw budowy metra, dotyczącą produkcji wagonów dla metra w WSK Mielec, zakwestionował na naradzie w dniu 11 stycznia 1993 r. wiceminister przemysłu i handlu pan Szajewski, notabene odpowiedzialny za przemysł obronny.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#PosełPawełKotlarski">— Po drugie, wiarygodność tę podważają zmiany organizacyjne w rządzie, polegające na zmianie - w końcowym etapie rokowań z partnerem zachodnim - podporządkowania zagadnienia produkcji wagonów dla metra w Mielcu ministrowi przemysłu i handlu.</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#PosełPawełKotlarski">Podjęte decyzje i wprowadzone zmiany organizacyjne zmierzają faktycznie do anulowania wielomiesięcznych negocjacji z partnerem zagranicznym, oferującym kredyt i technologię produkcji, i do ponownego otwarcia przetargu. Ignorują też wcześniejsze decyzje, w tym podjęte przez Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów w dniu 17 grudnia 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-106.5" who="#PosełPawełKotlarski">W związku z powyższym w imieniu Klubu Parlamentarnego Ruch dla Rzeczypospolitej chciałbym zadać pytanie: Czy wobec przedłożonych faktów istnieje gwarancja skutecznego i kompetentnego załatwienia sprawy uruchomienia w WSK Mielec produkcji wagonów dla metra?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o udzielenie odpowiedzi ministra przemysłu i handlu pana Wacława Niewiarowskiego, który wystąpi z upoważnienia prezesa Rady Ministrów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiadając na zapytanie pana posła Pawła Kotlarskiego, uprzejmie informuję, iż sądzę, że zapytanie pana posła jest wyłącznie retoryczne. Ministerstwu Przemysłu i Handlu jest znana trudna sytuacja przemysłu lotniczego, produkującego również na potrzeby obronności kraju. O uwarunkowaniach determinujących ten stan, zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych, mówiłem wielokrotnie. W celu stworzenia warunków, umożliwiających dalsze funkcjonowanie przedsiębiorstw lotniczych, prowadzona jest głęboka restrukturyzacja organizacyjna i restrukturyzacja produkcji. Jednym z nowych programów konwersji produkcji Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego PZL Mielec jest m.in. program uruchomienia w tej wytwórni produkcji finalnej wagonów dla warszawskiego metra.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Ustosunkowując się do poszczególnych problemów poruszanych w zapytaniu pana posła, informuję, że ministerstwo od początku prac nad programem produkcji w Mielcu wagonów dla metra warszawskiego wspierało ten projekt. Popierało również zaproponowane wcześniej konsorcjum, w którego skład wchodzą: WSK PZL Mielec, „Fablok” Chrzanów, „Elmor” Gdańsk i niemiecki koncern AEG - jego wybór został zaakceptowany przez Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów w dniu 17 grudnia 1992 r. Spotkanie, które odbyło się w Ministerstwie Przemysłu i Handlu w dniu 11 stycznia br., służyło zderzeniu ofert firm AEG i ABB oraz polskich przedsiębiorstw współuczestniczących w obu konsorcjach i miało na celu, po pierwsze, wymuszenie obniżki nakładów inwestycyjnych na realizację tego programu, i po drugie, zainicjowanie bardziej aktywnej pracy owych firm. Na tej naradzie nie kwestionowano zasadności produkcji wagonów w Mielcu, a jedynie koszt inwestycji, który proponował Mielec. Chodziło - zgodnie z propozycją przedstawioną w grudniu 1992 r. - o wybudowanie malarni wagonów kosztem około 160 mld zł. W efekcie spotkania 11 stycznia br. propozycje niezbędnych inwestycji, przedstawione w lutym, wiążą się z kosztami w wysokości tylko 20 mld zł, a malowanie wagonów odbywać się będzie w malarni znajdującej się w „Fabloku” Chrzanów. Nie trzeba zatem budować nowej malarni w Mielcu i choćby tylko z tego względu spotkanie to było potrzebne czy przydatne.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Podporządkowanie organizacyjne produkcji wagonów dla metra warszawskiego Ministerstwu Przemysłu i Handlu wynika z uchwały Rady Ministrów nr 1393 z 29 stycznia 1993 r. oraz z racji nadzoru założycielskiego ministerstwa nad zakładem finalnym WSK PZL Mielec i obejmuje jedynie tę część całego programu związanego z metrem. Nie burzy to w żadnej mierze dotychczasowych uzgodnień czy osiągniętych efektów; nie ma podstaw do takich obaw. Nie jest i nie było zamiarem Ministerstwa Przemysłu i Handlu torpedowanie lub anulowanie dotychczasowych uzgodnień z partnerem zachodnim, oferującym kredyt i technologię, a działania ministerstwa nie naruszają decyzji podjętych przez KERM w dniu 17 grudnia 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Ministerstwo Przemysłu i Handlu będzie wspierało starania o uzyskanie poręczenia kredytu zagranicznego. Wniosek o takie gwarancje przygotowuje aktualnie Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego w Mielcu. Jego opracowanie wymaga m.in. opisu charakteru przedsięwzięcia, analizy kosztów i źródeł ich pokrycia, określenia warunków i źródeł uzyskania kredytu dewizowego, opinii banku krajowego obsługującego przedsiębiorstwo oraz opinii zainteresowanych ministerstw. Tak opracowany wniosek wymaga, przed nadaniem mu dalszego formalnego biegu, opinii odpowiedniej komisji przy Ministerstwie Finansów.</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Po uzyskaniu ewentualnego poręczenia rządowego nie widzę zagrożenia dla programu budowy wagonów i oceniam, że ministerstwo jest w pełni kompetentne do jego wdrożenia, a podjęcie produkcji w Mielcu pozwoli na uzyskanie następnych kilkuset miejsc pracy i częściowo ułatwi przezwyciężenie bardzo trudnej i napiętej sytuacji społecznej miasta i regionu.</u>
          <u xml:id="u-108.5" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Ponieważ z pytania pana posła, dotyczącego wprawdzie tylko problemu produkcji wagonów, przebija troska o przyszłość przedsiębiorstwa, pragnę dodać, że program naprawczy jest o wiele szerszy, obejmuje kilkadziesiąt tematów, nieraz o wiele szerszym zasięgu niż ten obecnie poruszany, jak np. wolny obszar celny czy specjalna strefa ekonomiczna. Byłem w Mielcu tydzień temu, rozmawiałem o tych sprawach z zarządem i z wszystkimi związkami zawodowymi. Ocenialiśmy wspólnie ten trudny, skomplikowany proces naprawczy, jego realizację, zagrożenia z nim związane i jego pozytywne strony. Po tym spotkaniu - zresztą którymś z kolei, nie pierwszym - nie widzę powodów do szczególnej troski, jaka mogłaby wynikać z istniejących zagrożeń, związanych z realizacją programu. Zadania rozpisane są zresztą w przeważającej mierze na zarząd przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-108.6" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Mam nadzieję, panie pośle, że tym wyjaśnieniem rozwiałem w znacznej części pana obawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Czy pan poseł pragnie postawić dodatkowe pytanie?</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#komentarz">(Poseł Paweł Kotlarski: Nie. Dziękuję panu ministrowi za udzieloną odpowiedź.)</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę pana posła Leszka Białego o postawienie zapytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#PosełLeszekBiały">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Zakłady „Hortex” to 60% krajowego rynku mrożonek i 30% eksportu płodów ogrodniczych. Od dłuższego czasu czynniki rządowe przeprowadzają uzgodnienia w sprawie spółki „Hortex”. Zainteresowani są: wicepremier Goryszewski oraz ministrowie rolnictwa i finansów. Udział w rozwiązaniu problemu zgłosili także wicemarszałkowie Sejmu i Senatu, a ostatnio również Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#PosełLeszekBiały">Proszę o informację i odpowiedź na pytanie: W jakiej formie i w jakim czasie przewiduje się udzielenie pomocy „Hortexowi” w zakresie oddłużenia oraz czy Zakłady Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego „Hortex” będą miały zapewniony kredyt preferencyjny na skup płodów ogrodniczych ze zbiorów 1993 r.?</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#PosełLeszekBiały">Nadmieniam także, że sygnalizowany problem dotyczy nie tylko mocy produkcyjnych „Hortexu”, które nie są w pełni wykorzystywane - na pozytywną odpowiedź oczekuje 7700 pracowników zakładów oraz 250 tys. mieszkańców wsi, producentów związanych umowami ze spółką „Hortex”, która jest ich dłużnikiem.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#PosełLeszekBiały">Bardzo proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę pana ministra Jerzego Osiatyńskiego o udzielenie odpowiedzi na to zapytanie w imieniu prezesa Rady Ministrów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#MinisterFinansówJerzyOsiatyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wyniki osiągane przez firmę „Hortex” w ostatnich latach nie są szczególnie dobre. Wynik finansowy w 1991 r. wyniósł 13,7 mld zł zysku, natomiast jeśli chodzi o rok ubiegły, firma poniosła stratę prawdopodobnie w wysokości około ćwierć biliona złotych. Te fakty stawiają tę firmę w bardzo trudnym położeniu. Potwierdzają to informacje uzyskane z firmy „Hortex”, która jest spółką z o.o. Z tych informacji wynika, że firma ma trudności z uzyskaniem kredytu obrotowego, w tym także kredytu skupowego. BGŻ ze względu na ograniczenia wynikające z Prawa bankowego, wyznaczające górny limit zaangażowania banków w kredytowaniu jednego podmiotu - chodzi o współczynnik koncentracji kredytów - nie może dalej kredytować „Hortexu”. Natomiast drugi kredytodawca, Bank Handlowy, obsługujący kredyt inwestycyjny przyznany w 1988 r. przez międzynarodową korporację finansową przy Banku Światowym, w wysokości 29 mln marek niemieckich, spłaca pierwsze raty przypadające na 1992 r. za firmę „Hortex”, ze względu na trudną sytuację finansową „Hortexu”.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#MinisterFinansówJerzyOsiatyński">Utrata zdolności kredytowych „Hortexu” spowodowała, że banki nie podejmują się kredytowania tej firmy bez udzielenia poręczenia banku. Z wnioskiem o uzyskanie poręczenia kredytu obrotowego, a później inwestycyjnego, „Hortex” zwrócił się do ministra finansów. Ze względów zarówno formalnych, jak i z powodu braku podstaw prawnych minister finansów musiał takiego poręczenia odmówić. Na podstawie zarządzenia nr 57 z 12 października ub. r. w sprawie rozpatrywania wniosków o udzielenie poręczeń, a także na podstawie wytycznych przyjętych w sprawie udzielania poręczeń przez skarb państwa, nie ma możliwości udzielania regwarancji dla banków na kredyty otrzymane uprzednio przez jednostki gospodarcze ani też poręczania kredytów obrotowych.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#MinisterFinansówJerzyOsiatyński">Pomimo tych trudności finansowych i wysokiego zadłużenia zarząd spółki przekonał głównych wierzycieli „Hortexu”, to jest także Bank Gospodarki Żywnościowej i Bank Handlowy, że firma ta ma możliwości dalszej egzystencji i rozwoju, a podjęte działania polegające na wdrożeniu przyjętego przez wierzycieli planu uzdrowienia firmy pozwolą na poprawę stanu finansowego firmy. W związku z tym „Hortex” zwrócił się do nas o pomoc i tej pomocy „Hortexowi” udzielono, mianowicie minister finansów wyraził zgodę na rozliczenie w ciągu pięciu kolejnych lat, poczynając od 1992 r., odsetek od kredytów bankowych za rok 1991 w kwocie 317 865 mln zł. Wydłużenie okresu rozliczania odsetek powinno wpłynąć korzystnie na utrzymanie wyrównanego poziomu kosztów i cen oraz przyczynić się do poprawy zdolności kredytowych „Hortexu”. Problem jednak polega na tym, że Ministerstwo Finansów ma ograniczone możliwości bezpośredniej pomocy „Hortexowi”, m.in. z tego tytułu, że „Hortex” nie jest bezpośrednio wierzycielem skarbu państwa. Co więcej, spółka faktycznie nie płaci podatku dochodowego, a zatem zastosowanie ulg lub zwolnień od tego podatku jest bezprzedmiotowe. Decyzja co do zwolnień spółki od podatku od nieruchomości leży w gestii organów samorządu. Natomiast jeśli chodzi o podatek dochodowy od osób fizycznych, to spółka jest jedynie płatnikiem tego podatku i to nie ma żadnego wpływu na jej funkcjonowanie. Podobnie rzecz się ma, jeśli chodzi o zakres podatku obrotowego, który ma charakter cenotwórczy i obciąża nabywców wyprodukowanych przez spółkę towarów.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#MinisterFinansówJerzyOsiatyński">Na czym wobec tego polega problem i jakie są perspektywy dla tej firmy? Otóż, jak się wydaje, sprawą podstawową jest to, aby „Hortex” wszedł w postępowanie układowe z bankami-wierzycielami w celu restrukturyzacji zadłużenia spółki. To jest podstawowy warunek, by w rezultacie tego postępowania ugodowego nastąpiło porozumienie z wierzycielami i obniżenie zadłużenia spółki. W tej kwestii, mimo że skarb państwa nie jest wierzycielem „Hortexu”, dążymy do pośredniczenia w sprawie rozłożenia zaległości płatniczych „Hortexu”. Także jeśli chodzi o kredyt preferencyjny, to, formalnie rzecz biorąc, „Hortex” ma do niego prawo, dlatego że przetwórstwo owoców i warzyw jest - podobnie jak przedtem - objęte tego typu kredytem, ale te kredyty preferencyjne są przyznawane przez banki i by bank mógł przyznać ten kredyt, muszą być spełnione warunki, których, niestety, w tej chwili „Hortex” nie spełnia.</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#MinisterFinansówJerzyOsiatyński">To są podstawowe problemy, i te problemy „Hortex” musi rozwiązać. To jest niewątpliwie bardzo trudna sprawa, dlatego że „Hortex” ma w tej chwili przeszło 1,3 bln zł długu i niezależnie od tego, co skarb państwa może zrobić, bez wysiłku, wielkiego wysiłku ze strony samego „Hortexu” tego problemu nie rozwiążemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Czy pan pragnie postawić dodatkowe pytanie, panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PosełLeszekBiały">Tak. Panie ministrze, czy w związku z tym zakłady „Hortex” - a szczególnie zakłady w Przysusze, które chyba jako jedyne spośród tych wszystkich zakładów przynoszą dochód - mogą liczyć na jakąś pomoc państwa, czy też to, co pan powiedział, jest już wykładnią ostateczną?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#MinisterFinansówJerzyOsiatyński">Panie pośle, jest to prawdopodobnie nieporozumienie. Ja powiedziałem wyraźnie, że to zależy przede wszystkim od wysiłku „Hortexu”. Jeżeli będzie wysiłek „Hortexu”, który zaowocuje - w rezultacie umów układowych z innymi wierzycielami - porozumieniem, to niewątpliwie skarb państwa także przyczyni się do poprawienia sytuacji tego przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#komentarz">(Poseł Leszek Biały: Dziękuję panu za odpowiedź.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę pana posła Jerzego Szmajdzińskiego o postawienie zapytania skierowanego do ministra spraw zagranicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#PosełJerzySzmajdziński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pytanie nasze, tzn. moje i pana Janusza Zemke, dotyczy pięciu obywateli polskich aresztowanych przez organa niemieckiego wymiaru sprawiedliwości w tzw. aferze karabinowej i następnie deportowanych do Stanów Zjednoczonych. Zbliża się rozprawa sądowa, wyznaczona na 19 kwietnia, a jednocześnie ujawniły się nowe okoliczności w tej sprawie. Jedną z tych nowych okoliczności jest, jak sądzę, bardzo znaczący fakt, że pan Ronald Hendron, który był głównym organizatorem tej prowokacji, w rozmowie z korespondentem telewizyjnym panem Andrzejem Krajewskim - emitowanej 12 lutego br. o godz. 19.30 w programie I - powiedział, że nie informował Polaków, iż broń przeznaczona jest dla Iraku. Sądzę, że to wyrażone publicznie stwierdzenie ma kluczowe, zasadnicze znaczenie dla tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#PosełJerzySzmajdziński">W związku z tym - m.in. w związku z tym - zwracamy się do pana ministra z prośbą o udzielenie informacji, jak wygląda obecnie, w świetle tych nowych okoliczności, sprawa pomocy aresztowanym Polakom, pomocy konsularnej, pomocy prawnej; jakiej opieki doznają ze strony polskiej służby zagranicznej? Czy konsulat kontaktuje się z obrońcami, którzy są Amerykanami? Czy podejmowane są jakieś nowe działania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych pana Roberta Mroziewicza o udzielenie odpowiedzi na to zapytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiadając na pytanie panów posłów, chciałbym powiedzieć, że MSZ nie są znane żadne nowe okoliczności. Ten wywiad telewizyjny, o którym pan poseł był uprzejmy przypomnieć, jest nam znany, ale nie traktujemy tego jako okoliczności nowej, ponieważ przeróżne, bardzo sprzeczne doniesienia, w tym i wywiady, pojawiają się zarówno w telewizji, jak i w prasie. Nie mamy możliwości weryfikowania tego typu doniesień i dlatego staramy się stać na twardym gruncie faktów.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Miałem zaszczyt występować w tej Izbie w połowie grudnia udzielając na ten temat informacji, więc mogę w związku z tym powiedzieć, że od tego momentu - w naszym przekonaniu - nie otrzymaliśmy żadnych wiadomości o nowych „twardych” faktach.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Co się tyczy natomiast tego konkretnego wywiadu telewizyjnego, to z naszych poprzednich informacji wynikało, że to nie pan Hendron, ale amerykańscy agenci celni jakoby mieli poinformować Polaków sprzedających tę broń, iż będzie ona ostatecznie dostarczona do Iraku. Wszystkie te informacje nie są do końca sprawdzone. Nie znaczy to natomiast, że nic się nie dzieje w tej sprawie lub też że nie są w nią aktywnie włączeni przedstawiciele polskich służb dyplomatyczno-konsularnych.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">W związku z tym pragnę przedstawić Wysokiej Izbie najistotniejsze fakty, jakie zaszły od czasu mojego ostatniego wystąpienia w połowie grudnia, dodając jeszcze raz, iż nie możemy brać pod uwagę niesprawdzonych domysłów czy też doniesień prasowych, których nie możemy zweryfikować. Pięciu oskarżonych w aferze karabinowej - mówię o nowych faktach - przekazało panu marszałkowi Sejmu list w swojej sprawie, datowany 18 stycznia 1993 r. O ile się orientuję, odpowiedź na to wystąpienie została przygotowana przez przewodniczącego sejmowej Komisji Obrony Narodowej i jest przekazywana kanałami dyplomatycznymi osobom zainteresowanym.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Ponadto 7 stycznia tego roku Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich wystąpiło do Ministerstwa Spraw Zagranicznych z prośbą o wyjaśnienia dotyczące „traktowania uwięzionych osób przez amerykańskie organy ścigania i zakresu, rodzaju środków podejmowanych w tym względzie przez polskie służby dyplomatyczne”. Resort spraw zagranicznych przekazał w związku z tym do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich następujące materiały: odpowiedź wskazującą na prawidłowość postępowania polskich służb konsularnych i brak podstaw do twierdzeń o niehumanitarnym traktowaniu uwięzionych, a także wyjaśnienie, iż inne problemy przedstawione w wystąpieniu rzecznika nie dotyczą sfery działalności MSZ. Odpowiedź tę wystosowano 15 stycznia. 9 lutego przekazano do biura rzecznika szczegółowe wyjaśnienia dotyczące uwag, zawartych we wspomnianym piśmie tego biura, przygotowane przez ambasadora Rzeczypospolitej w RFN oraz konsula generalnego w Nowym Jorku. Obydwa te materiały są bardzo szczegółowe i wyraźnie wykazują, iż polskie przedstawicielstwa dyplomatyczne i konsularne udzielają należnej pomocy oskarżonym.</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Wśród materiałów znajduje się m.in. podziękowanie „za okazaną pomoc i życzliwość” nadesłane do konsula generalnego w Nowym Jorku przez panią Anetę Barańską, żonę jednego z aresztowanych, a także wyjaśnienie dotyczące np. braku korespondencji od jednego z aresztowanych do jego żony. Zapytany, odpowiedział w tej kwestii konsulowi, że „jest to jego prywatna sprawa”.</u>
          <u xml:id="u-120.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">3 marca przekazaliśmy do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich informację, iż otrzymaliśmy z USA przepisy określające zasady postępowania z aresztowanymi, dotyczące również przewożenia ich z miejsca na miejsce, obowiązujące w tym kraju i w stanie Nowy Jork. Uregulowania te liczą kilka - podkreślam - kilka tysięcy stron i są w każdej chwili dostępne dla pracowników biura rzecznika.</u>
          <u xml:id="u-120.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">W związku z listem przekazanym konsulowi Rzeczypospolitej w Nowym Jorku przez rodziców pana Zbigniewa Górki-Grabowskiego, polski konsulat generalny w tym mieście wystąpił do władz więziennictwa stanu Nowy Jork, wskazując na konieczność udzielenia właściwej pomocy aresztowanemu w związku ze złym stanem jego zdrowia. Konsul podniósł też kwestię stanu zdrowia i podeszłego wieku innych aresztowanych, w tym szczególnie pana Wojciecha Barańskiego. W odpowiedzi nadesłanej 23 lutego szef służby więziennej poinformował, że pan Zbigniew Górka-Grabowski znajduje się pod opieką lekarza właściwej specjalności, że przez pewien czas przebywał na oddziale ambulatoryjnym aresztu, a rodzaj jego chronicznej choroby nie wymaga w chwili obecnej hospitalizacji. Pan Wojciech Barański natomiast otrzymuje właściwe dla jego stanu zdrowia leki, jest okresowo badany przez służby medyczne i przebywa na oddziale medycznym aresztu w Ottisville.</u>
          <u xml:id="u-120.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Konsulat Rzeczypospolitej w Nowym Jorku, w porozumieniu z MSZ oraz polską ambasadą w Kolonii, nadal wyjaśnia sprawy finansowe związane z transferem aresztowanych z RFN do USA. Jest to kwestia bardzo skomplikowana z powodu wielu różnic istniejących w oświadczeniach osób aresztowanych oraz w dokumentach niemieckich i amerykańskich. Chcę jednak podkreślić, żeby uniknąć możliwych nieporozumień, że w żadnym wypadku sumy te nie przekraczają kilku tysięcy dolarów.</u>
          <u xml:id="u-120.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">To oczywiste, że w sprawach poruszanych powyżej, a także w wielu innych, konsul Rzeczypospolitej odwiedza aresztowanych i jest w kontakcie z ich ustanowionymi obrońcami. Mogę tu podać przykładowo wykaz odwiedzin konsula w areszcie, który to wykaz przedstawiliśmy uprzednio sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych. A więc pierwsza wizyta natychmiast po ekstradycji, następnie, 27 listopada, spotkanie w siedzibie sądu, widzenie 2 grudnia w więzieniu, 7 grudnia w więzieniu, 10 grudnia w siedzibie sądu, 11 grudnia w więzieniu, 16 grudnia w więzieniu, 4 stycznia br. w więzieniu itd. itd. Te spotkania odbywają się nadal z taką częstotliwością, jaka jest zdaniem oskarżonych, a także ich obrońców, potrzebna.</u>
          <u xml:id="u-120.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Przedmiotem naszego szczególnego zainteresowania jest osobna sprawa pana Rajmunda Szwondera, przebywającego nadal w Niemczech. Został on ostatnio poddany specjalistycznym badaniom lekarskim, przy których to badaniach na skutek bardzo usilnych starań MSZ obecny był polski lekarz, wybrany przez rodzinę pana Szwondera, oraz żona pana Szwondera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie ministrze, czas już minął, proszę zmierzać do końca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Panie marszałku, ponownie proszę o 10 sekund.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Inni posłowie także chcą uzyskać odpowiedź na swoje zapytania.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Jeśli pan marszałek pozwoli. W oczekiwaniu na ostateczną decyzję władz niemieckich polskie MSZ wystąpiło, i wkrótce wystąpi ponownie, do właściwych przedstawicieli dyplomatycznych w Warszawie, domagając się, aby to, co leży w interesie zdrowia pana Szwondera, było w pełni i bezdyskusyjnie uwzględnione. Zdajemy sobie sprawę, że pan Szwonder przebył rozległy zawał serca. W takich wypadkach z medycznego punktu widzenia konieczna jest rehabilitacja w odpowiednim otoczeniu, nie zaś w więzieniu. W najbliższym czasie spodziewamy się ostatecznej decyzji, o której, jak i o całej zresztą sprawie, resort spraw zagranicznych poinformuje Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">I wreszcie chciałbym przypomnieć to, o czym mówiłem w grudniu, mianowicie że działaliśmy, działamy i w dalszym ciągu będziemy działać - cytuję samego siebie - wychodząc z założenia, że dopóki nie odbył się proces i nie udowodniono zarzutów, z naszego punktu widzenia traktujemy wszystkich obwinionych w tej sprawie jako niewinnych.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Czy będzie dodatkowe pytanie?</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Szmajdziński: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie pośle, odpowiedź była tak wyczerpująca...</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę bardzo, niech pan stawia pytanie dodatkowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PosełJerzySzmajdziński">Panie Marszałku! Trzeba powiedzieć, że na pytanie zasadnicze, czy przygotowanie naszych obywateli do procesu, który się odbędzie 19 kwietnia, jest właściwe, i czy jesteśmy w należytym kontakcie z obrońcami amerykańskimi, którzy w tej sprawie będą występować - na to zasadnicze pytanie odpowiedź nie padła. Może pan minister byłby uprzejmy jednak na nie odpowiedzieć, prosimy o to. Jeżeli nie, wstąpimy na drogę interpelacji - gdy będą większe szanse w Wysokiej Izbie na podjęcie tej sprawy - ponieważ nie jest to kwestia prywatna i nie dotyczy prywatnych osób. Jest to sprawa ważna, dotycząca w ogóle perspektywicznych możliwości prowadzenia handlu bronią przez Rzeczpospolitą Polską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie ministrze, proszę o odpowiedź na dodatkowe pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRobertMroziewicz">Naszym zdaniem przygotowania do obrony są należyte. Kontakt z obrońcami jest właściwie ciągły. Nie ulega wątpliwości, że obrońcy nie o wszystkim informują MSZ, a zapewne również i obwinionych. Jest to oczywisty sposób postępowania obrony, która przed czasem nie chce ujawnić wielu sobie znanych faktów lub też linii obrony, jaka zostanie przyjęta. Mówiąc o tym, że kontakty są częste i robocze, nie jestem więc w stanie szczegółowo opisać właśnie choćby tego podstawowego elementu, czyli hipotetycznej linii obrony, jaką przyjmą obrońcy. Zresztą myślę, że jeśli nawet wiedzielibyśmy coś w tej sprawie, z oczywistego powodu, chodzi o zachowanie prawa oskarżonych do obrony, nie należałoby tego przedwcześnie ujawniać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę panią poseł Olgę Krzyżanowską o postawienie zapytania ministrowi sprawiedliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">W związku z okolicznościami towarzyszącymi aresztowaniu pana Wojciecha Dobrzyńskiego, dyrektora Biura Klubu Poselskiego Porozumienia Centrum, chcę zadać następujące pytania:</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Dlaczego zezwolono na ujawnienie nazwiska zatrzymanego oraz nadanie rozgłosu faktowi jego aresztowania poprzez relacje w telewizyjnych „Wiadomościach” i w prasie codziennej?</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Dlaczego utrudniono - jak wynika z relacji prasowych - kontakt zatrzymanego z adwokatem?</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Kto jest odpowiedzialny za powyższe uchybienia?</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Naszym zdaniem, o ile powyższe fakty odpowiadają prawdzie, noszą one znamiona naruszenia praw obywatelskich pana Wojciecha Dobrzyńskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę zastępcę prokuratora generalnego pana Stefana Śnieżkę o udzielenie w imieniu ministra sprawiedliwości odpowiedzi na to zapytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę bardzo wyraźnie i stanowczo oświadczyć, że żaden z prokuratorów nie udzielał zgody na opublikowanie danych osobowych i wizerunków Wojciecha Dobrzyńskiego w związku z wszczęciem postępowania karnego przeciwko jego osobie.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Faktem jest, że w czasie dokonywania przeszukania i zatrzymania byli obecni przedstawiciele prasy i telewizji. Ukazały się na ten temat publikacje, które wszyscy mogli przeczytać, jednak jeszcze raz podkreślam, że prokuratura nie wyraziła na to zgody, a zgodnie z art. 13 ust. 2 Prawa prasowego jest to konieczny warunek, aby informacje mogły być zamieszczone w prasie, w środkach przekazu.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Jeszcze raz - po raz trzeci - powtarzam: prokurator zgody nie wyrażał i nikt o uzyskanie takiej zgody do prokuratora się nie zwracał.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Zgodnie z art. 13 ust. 2 Prawa prasowego zabrania się albo raczej zakazuje udzielania lub publikowania informacji bez zgody prokuratora. Nie ma jednak żadnej sankcji karnej, która w wypadku naruszenia tego wymogu, mogłaby być uruchomiona w trybie postępowania karnego.</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Jest to niewątpliwie - tak jak powiedziała pani poseł - naruszenie dóbr osobistych, jednak jeśli chodzi o dochodzenie ochrony tych dóbr, przewidziany jest odrębny tryb, określony w art. 23 Kodeksu cywilnego, któremu bieg może nadać sam pokrzywdzony. I tylko taka możliwość tu istnieje.</u>
          <u xml:id="u-132.5" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Pragnę zaznaczyć, że prokurator wojewódzki w Warszawie zlecił przeprowadzenie postępowania przygotowawczego dotyczącego ujawnienia materiałów ze śledztwa, między innymi przez opublikowanie postanowienia o zarządzeniu przeszukania u Wojciecha Dobrzyńskiego. Jest prawdą bowiem, że zgodnie z art. 255 Kodeksu karnego: „Kto przed rozprawą główną rozpowszechnia publicznie bez zezwolenia wiadomości z postępowania przygotowawczego podlega karze pozbawienia wolności do roku, ograniczenia wolności lub grzywny”. Na podstawie tego przepisu zostało wszczęte postępowanie karne, które - mam nadzieję - ujawni, w jaki sposób zostało naruszone w tym zakresie prawo karne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Czy to wszystko, panie ministrze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Mogę tylko tak odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Czy pani poseł chce zadać dodatkowe pytanie?</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Panie ministrze, zadam jeszcze dwa pytania:</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Dlaczego utrudniono - jak wynika z relacji prasowych, ponieważ opieramy się na relacjach prasowych - kontakt zatrzymanego z adwokatem?</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Kto jest odpowiedzialny za te uchybienia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Przepraszam, istotnie na tę część zapytania nie odpowiedziałem. W tym wypadku nie utrudniono kontaktu oskarżonego czy raczej podejrzanego, czy też tymczasowo aresztowanego z obrońcą. To znaczy - obiektywnie tak się stało, jednak nie stanowi to żadnego rodzaju nadużycia albo niedopatrzenia. Wręcz odwrotnie - postąpiono tak, jak powinno się postąpić. Funkcjonariusz służby więziennej, do którego zgłasza się obrońca, przedstawiając zgodę prokuratora na widzenie, musi sprawdzać zgodność personaliów obrońcy z tymi personaliami, jakie figurują w zezwoleniu. Stwierdził różnicę i nie mógł inaczej postąpić.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Moim zdaniem, jeżeli już tylko do tego się ustosunkowywać, dyrektor Centralnego Zarządu Więziennictwa wyjaśnił to w sposób wyczerpujący, m.in. powołując się na to, iż jest kilku adwokatów o tym samym nazwisku i o podobnie brzmiących imionach.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">W tej sytuacji - ale to już jest jakby dodatkowa okoliczność - funkcjonariusz służby więziennej po prostu musi to sprawdzić; jest to zbyt poważna okoliczność, żeby przejść nad nią do porządku dziennego. Nie było tu żadnego naruszenia prawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Czy pani poseł ma jeszcze dodatkowe pytanie?</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#komentarz">(Poseł Olga Krzyżanowska: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-139.4" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu prokuratorowi.</u>
          <u xml:id="u-139.5" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę pana posła Zbigniewa Galka z Polskiego Stronnictwa Ludowego o postawienie zapytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PosełZbigniewGalek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zapytanie do ministra rolnictwa związane z tym, że rozpoczęto akcję zwalczania białaczki enzootycznej, co powoduje konieczność eliminacji z hodowli krów reagujących dodatnio. W woj. słupskim przebadano 53 tys. sztuk bydła i u 12 tys. stwierdzono wynik dodatni. Wiemy również o tym, że środki finansowe przeznaczone z budżetu państwa na zwalczanie zakaźnych chorób zwierząt i monitoring produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego pozwalają jedynie na wykup bydła z kliniczną postacią enzootycznej białaczki, zwierzęta seropozytywne wykupywane są natomiast w wyjątkowych wypadkach.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#PosełZbigniewGalek">W związku z tym pytam:</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#PosełZbigniewGalek">— Co Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej zamierza zrobić, by dopomóc rolnikom w odnowie stad podstawowych? Myślę o zakupie materiału hodowlanego wolnego od białaczki i o możliwości uzyskania kredytów na ten cel.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#PosełZbigniewGalek">— Co się dzieje z dopłatami wyrównującymi różnice między wartością hodowlaną a ceną za mięso przy sprzedaży chorej sztuki?</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#PosełZbigniewGalek">— Co z funduszem biologicznym?</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#PosełZbigniewGalek">— Czy Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej ma jakieś inne propozycje dotyczące poprawienia tej sytuacji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę pana ministra Gabriela Janowskiego o udzielenie odpowiedzi na to zapytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W związku z zapytaniem pana posła Zbigniewa Galka uprzejmie informuję, że enzootyczna białaczka bydła jest zwalczana w Polsce na mocy rozporządzenia ministra rolnictwa, leśnictwa i gospodarki żywnościowej z dnia 3 października 1989 r.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Istotnie, zwalczanie polega na serologicznym i klinicznym badaniu stada bydła. Zwierzęta, u których stwierdzono nosicielstwo wirusa białaczki, są izolowane, a następnie kierowane do uboju. Mięso zwierząt serologicznie dodatnich nadaje się do spożycia. Różnica pomiędzy wartością rynkową tych zwierząt a wartością mięsa jest pokrywana ze środków budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Mleko od krów - nosicielek wirusa białaczki, zdatne jest do spożycia po pasteryzacji, natomiast od krów z kliniczną formą białaczki nie nadaje się do spożycia. Stwierdzenie klinicznej formy schorzenia, tzw. guzowatości, kwalifikuje zwierzęta do uboju i zniszczenia mięsa na koszt państwa.</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Według aktualnych danych, 18 województw położonych we wschodnich i południowych rejonach kraju uznane jest za wolne od białaczki. W województwach tych, celem ochrony stad bydła, prowadzone są opłacane ze środków budżetu państwa badania kontrolne 1/3 pogłowia w ciągu roku. W pozostałych województwach zwalcza się białaczkę w zależności od możliwości finansowych. Największe trudności w zwalczaniu białaczki występują w dużych stadach państwowych i spółdzielczych, gdzie stwierdza się duże nasilenie zakażenia, nawet ok. 70%–80%. W związku z tym konieczne jest angażowanie dużych kwot finansowych, a wobec tego nie zawsze jest możliwa szybka eliminacja zakażonych zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Białaczka bydła jest chorobą, która nie stwarza zagrożenia dla ludzi, i dlatego te działania stosujemy ciągle, ale tylko na miarę możliwości finansowych, które wynikają z wielkości środków budżetowych przeznaczonych na ten cel.</u>
          <u xml:id="u-142.5" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Korzystamy z funduszu biologicznego. W tej chwili rozważane jest przeznaczenie na odnowę stada również części środków przewidzianych na modernizację gospodarstw, by za pośrednictwem mleczarni wspomóc niektóre kwalifikowane stada. Myślę, że to w jakiś sposób złagodzi problem, chociaż go do końca w tej chwili nie rozwiąże. Jest to kwestia, która, jak myślę, będzie nas jeszcze absorbowała kilka lat. Nasze działania są uzależnione przede wszystkim od możliwości budżetu państwa, a te zostały określone i przyjęte przez Wysoką Izbę. Tyle wyjaśnień w tej sprawie mogę w tej chwili przedłożyć panu posłowi i Wysokiej Izbie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Czy pan poseł pragnie zadać dodatkowe pytanie?</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PosełZbigniewGalek">Mam pytanie: Gdzie rolnicy mogą zakupywać materiał hodowlany wolny od białaczki? Kontaktowałem się z kilkoma stacjami hodowli i wiem, że jest to w tej chwili problem. Czy ministerstwo będzie coś tu robić, czy będzie można zakupić taki materiał? Spotkałem się z informacją, że można ewentualnie kupować materiał z importu.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Też z białaczką.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">I też w niektórych wypadkach z białaczką, jak podpowiada pan poseł. Oczywiście taki import nie ma sensu i jest szkodliwy, to chyba nie ulega wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Chcę natomiast powiedzieć, że prowadzimy rozmowy z niektórymi mleczarniami, które same chcą się bardziej zaangażować w ten proces, i chcemy do ich dyspozycji przeznaczyć część środków właśnie na odnawianie stad. Gospodarstwa wolne od białaczki składają obecnie oferty do banku informacji przy mleczarniach. Sprawa wymaga również czasu, bo to są jednak nowe wycielenia, nowe pogłowie, a więc materiał hodowlany będzie stopniowo docierał do tych obór, które decydują się na wymianę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o postawienie zapytania panią poseł Iwonę Zakrzewską, Konfederacja Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PosełIwonaZakrzewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W związku z licznymi zapytaniami środowisk drobiarsko-jajczarskich dotyczącymi ogromnej skali problemów, z jakimi stykają się krajowi producenci, zwróciłam się z zapytaniem do pani premier: W jaki sposób rząd Rzeczypospolitej Polskiej zamierza rozwiązać problem upadającej produkcji rolnej w zakresie drobiu, jaj i proszku jajecznego (podkreślam: proszku jajecznego)? Czy wobec narastającej fali importu ww. produktów przewiduje się tymczasowe działania zapobiegające zanikowi polskiego przemysłu drobiarsko-jajczarskiego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę pana ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej Gabriela Janowskiego o udzielenie z upoważnienia prezesa Rady Ministrów, odpowiedzi na to zapytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W związku z zapytaniem pani poseł Iwony Bożeny Zakrzewskiej pragnę poinformować Wysoką Izbę i panią poseł o działaniach podejmowanych przez resort rolnictwa w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">W celu rozwiązywania problemu importu subwencjonowanych towarów spożywczych, destrukcyjnie wpływającego na krajową produkcję, a jednocześnie kontynuowania polityki współpracy międzynarodowej Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej podejmuje działania w trzech płaszczyznach. Chodzi o:</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">1) Wprowadzenie opłat wyrównawczych jako elementu bardziej elastycznego, który może być regulowany w zależności od cen towarów krajowych i importowanych.</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">2) Wprowadzenie opłat celnych ujętych w nowelizowanej taryfie celnej.</u>
          <u xml:id="u-150.4" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">3) Stosowanie podatku obrotowego od towarów importowanych.</u>
          <u xml:id="u-150.5" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Projekt ustawy o opłatach wyrównawczych został przyjęty przez KERM, aktualnie jest uzgadniany przez Komisję Prawniczą Urzędu Rady Ministrów. Obecnie trwają również prace nad nowelizacją taryfy celnej (o czym zresztą niedawno donosiła prasa), do której nasz resort zaproponował wprowadzenie minimalnych kwotowych stawek celnych m.in. na importowane mięso drobiowe, jaja i przetwory jajczarskie, tzn. jaja (bez skorupek), w proszku, żółtko i białko jaja kurzego w proszku.</u>
          <u xml:id="u-150.6" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Nasze ministerstwo w porozumieniu z Ministerstwem Współpracy Gospodarczej z Zagranicą opracowało projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wprowadzenia kwotowych stawek celnych na importowane mięso drobiowe i jaja ptasie. Miałoby ono obowiązywać do czasu wejścia w życie nowej zaktualizowanej taryfy celnej. Projekt rozporządzenia był przedłożony w dniu 3 marca br. na posiedzeniu KERM. Będzie on rozpatrywany na najbliższym posiedzeniu Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-150.7" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Jednocześnie pragnę poinformować Wysoką Izbę o działaniach Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w zakresie ochrony produkcji drobiarskiej. Mianowicie na wniosek naszego resortu rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 września 1992 r. została wprowadzona przy imporcie jaj spożywczych minimalna opłata celna w wysokości 300 zł za sztukę, i to w dalszym ciągu obowiązuje. Na wniosek hodowców i eksporterów rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 sierpnia 1992 r. wprowadzono zakaz wywozu gęsi żywych i jaj wylęgowych gęsi. Zakaz obowiązuje do 31 marca br., z tym że już wcześniej wystąpiono do ministra współpracy gospodarczej z zagranicą o przedłużenie tego zakazu, który wprowadzono w celu ochrony wysokiego potencjału genetycznego naszych gęsi, a tym samym utrzymania tradycyjnych rynków zbytu na nasze towary.</u>
          <u xml:id="u-150.8" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Przedstawione Wysokiej Izbie działania w zakresie ochrony producentów drobiu były przedmiotem moich konsultacji, spotkań i rozmów z przedstawicielami Związku Hodowców i Producentów Drobiu. Podzielałem ich pewne zniecierpliwienie i irytację związaną z nie dość stanowczą ochroną naszego rynku, ale, jak przed chwilą to przedstawiłem, jesteśmy w końcowej fazie uzgodnień i wprowadzania nowych zasad, które, jak myślę, będą służyły bardziej zdecydowanej obronie polskiego potencjału drobiowego - w interesie hodowców i w perspektywie również z pożytkiem dla konsumenta. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Czy pani poseł pragnie jeszcze postawić dodatkowe pytanie?</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PosełIwonaZakrzewska">To będzie ostatnie pytanie. Trudno byłoby się tu w szerszym zakresie ustosunkowywać do tego problemu, ponieważ pan minister wskazał wprawdzie jakieś propozycje rządowe, ale odnoszą się one do przyszłości, a moje pytanie dotyczyło dzisiejszych działań.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#PosełIwonaZakrzewska">Niemniej chcę zadać panu ministrowi dodatkowe pytanie: Czy ministerstwo prowadzi jakąś ewidencję importu jaj, proszku jajecznego i drobiu? Jeżeli jest prowadzona taka ewidencja, to jakie ilości tych towarów napływają do Polski i jaki to obecnie stanowi procent produkcji rodzimych producentów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę, panie ministrze, o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Ta ewidencja prowadzona jest w systemie ogólnie obowiązującym, na granicy. My tylko z niej korzystamy - za pośrednictwem Głównego Urzędu Ceł czy Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą. Mogę powiedzieć, że jeżeli chodzi o jaja, to w roku ubiegłym ich import stanowił 20% krajowej produkcji. Jest to już duży udział. Mówi się, że 5%–6% to jest wielkość, która nie szkodzi, która jest normalna; import w takiej wysokości występuje w każdym kraju. W przypadku tak bardzo dużego importu, jeżeli uznaje się, że jest to szkodliwe, należy już rzeczywiście przedsięwziąć bardziej zdecydowane działania ochronne, i o tych działaniach ochronnych przed chwilą mówiłem. Sprawa ta jest już w końcowej fazie uzgodnień. W związku z wprowadzeniem nowej taryfy celnej ta bariera zostanie w tym wypadku zdecydowanie podniesiona. Inne nasze propozycje zostały również uwzględnione przez KERM.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Co jest?)</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Co jest? Przyznajemy, że istotnie być może zbyt wolno to wprowadzano, ale proszę pamiętać o tym, o czym mówiłem niedawno - że poprzedni rok był jednak rokiem pewnej destabilizacji politycznej i związane było to z tym, iż za każdym razem trzeba było niejako powtórnie przekonywać nowy gabinet, uzgadniać to na nowo.</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejGabrielJanowski">Mogę tylko powiedzieć niejako dla ilustracji tego, że z wnioskiem o wprowadzenie pierwszych ograniczeń wystąpiłem w kwietniu. Później, w czerwcu pan Pawlak zdjął to z porządku obrad. Włączyliśmy to do planu prac już nowego gabinetu. Pewne regulacje zostały wprowadzone już w październiku, a teraz przyjęto nowe regulacje. Tak więc prace ciągle trwają. Powiadam: załatwianie niektórych spraw trochę się przedłużyło, to jest fakt, ale stało się tak już nie z winy resortu, lecz z powodu okoliczności zewnętrznych, warunków ogólnych.</u>
          <u xml:id="u-154.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę pana posła Marka Zielińskiego o postawienie zapytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PosełMarekZieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pytanie jest skierowane do prezesa Rady Ministrów pani Hanny Suchockiej.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#PosełMarekZieliński">Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” weszła w spór zbiorowy z rządem w sprawie sfery budżetowej. Uprzejmie zapytujemy o aktualny stan tego sporu, o rezultaty dotychczasowych negocjacji. Zapytujemy również o perspektywy i możliwości rozstrzygnięcia tego sporu zbiorowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę pana ministra Jerzego Kamińskiego o udzielenie odpowiedzi na to zapytanie w imieniu i z upoważnienia prezesa Rady Ministrów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#MinisterCzłonekRadyMinistrówJerzyKamiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Z upoważnienia pani premier pragnę przedstawić odpowiedź na pańskie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#MinisterCzłonekRadyMinistrówJerzyKamiński">Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” decyzją nr 16/93 z dnia 9 lutego br. wyraziło zgodę na wejście w spór zbiorowy z rządem sekretariatów nauki i oświaty, ochrony zdrowia, kultury, sztuki i środków masowego przekazu.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#MinisterCzłonekRadyMinistrówJerzyKamiński">Rząd stwierdza, że wszczęcie sporu w sprawach zgłoszonych przez Komisję Krajową NSZZ „Solidarność” nie znajduje podstaw prawnych, postanowienie nr 2 porozumienia Rady Ministrów i Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” z dnia 29 maja 1992 r. wyklucza bowiem prowadzenie sporów w sprawach, których regulacja wymaga wydania lub zmiany ustawy budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#MinisterCzłonekRadyMinistrówJerzyKamiński">Postulaty zgłoszone przez związek podlegają regulacji i są uregulowane ustawą budżetową. Rząd widzi jednak konieczność prowadzenia rozmów o problemach sfery budżetowej i dlatego też w dniu 17 lutego br. odbyło się spotkanie delegacji związku „Solidarność” z panią premier i ministrami finansów oraz pracy i polityki socjalnej, a w dniu 22 lutego br. - proszę zwrócić uwagę na daty: decyzja Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” - 9 lutego, pierwsze spotkanie - 17 lutego, drugie spotkanie -22 lutego, tak więc tu nie było zaniedbań ze strony rządu - w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej z przedstawicielami Urzędu Rady Ministrów i bardzo wielu ministerstw - wymieniać ich chyba nie trzeba, zresztą pan poseł wie, że to spotkanie się odbyło - oraz z przedstawicielami Generalnej Dyrekcji PKP i Krajowego Sejmiku Samorządowego.</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#MinisterCzłonekRadyMinistrówJerzyKamiński">Uzgodniono, że Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej przedstawią do 15 marca br. analizę uwzględniającą rzeczywistą sytuację kadrową i płacową w tych resortach oraz będą prowadzić stały monitoring zmian w zatrudnieniu i jego relacji do realizowanych zadań. Uznano za niezbędne jak najszybsze zebranie się komisji trójstronnej, powstałej w wyniku podpisania „Paktu o przedsiębiorstwie państwowym”, w celu przeanalizowania kształtowania się relacji dochodów poszczególnych grup pracowniczych do przyrostu dochodu narodowego.</u>
          <u xml:id="u-158.5" who="#MinisterCzłonekRadyMinistrówJerzyKamiński">Postulat podwyżki wynagrodzeń od 1 kwietnia br. średnio w wysokości 600 tys. zł na jednego zatrudnionego, zdaniem strony rządowej, wykracza poza możliwości finansowe wynikające z ustawy budżetowej. Strona rządowa zaproponowała podwyższenie wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej od 1 kwietnia średnio o 390 tys. zł, a od 1 września o dalsze 200 tys. zł na jeden etat kalkulacyjny. Strona rządowa przedstawiła także propozycję natychmiastowego powołania międzyresortowego zespołu celem przygotowania zasad realizacji werdyktu Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego waloryzacji płac w sferze budżetowej w drugim półroczu bieżącego roku.</u>
          <u xml:id="u-158.6" who="#MinisterCzłonekRadyMinistrówJerzyKamiński">Strona rządowa podtrzymała i podtrzymuje nadal zobowiązania pani premier i ministra finansów, że o ile powstaną nadwyżki budżetowe, przeznaczone zostaną na realizację zadań w państwowej sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-158.7" who="#MinisterCzłonekRadyMinistrówJerzyKamiński">Rząd oświadcza, że podtrzymuje gotowość prowadzenia rozmów z NSZZ „Solidarność” w przyjętym dotychczas zwyczajowo trybie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Czy pan poseł pragnie postawić dodatkowe pytanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PosełMarekZieliński">Mam tylko taką serdeczną prośbę - żeby to wyjaśnienie zostało skierowane do nas na piśmie. W tej chwili trzeba by było zadać parę pytań, a nie chciałbym przedłużać. Tak że uprzejmie proszę o przekazanie odpowiedzi również na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#MinisterCzłonekRadyMinistrówJerzyKamiński">Spowoduję, panie pośle, że odpowiedź przedstawiona na piśmie będzie bardziej wyczerpująca. W ciągu tygodnia Wysoki Sejm, Prezydium Sejmu i pan poseł dostaną odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#komentarz">(Poseł Marek Zieliński: Dziękuję bardzo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę pana posła Jacka Maziarskiego z Porozumienia Centrum o postawienie zapytania ministrowi spraw wewnętrznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PosełJacekMaziarski">Dnia 25 lutego br. został zatrzymany, a następnego dnia aresztowany pan Wojciech Dobrzyński. Nie jest dla mnie jasne, jak doszło do włączenia UOP w tę sprawę, bo nie uzasadnia tego ani stanowisko zatrzymanej osoby, ani rodzaj zarzutów stawianych panu Dobrzyńskiemu. Jak wiadomo, nie jest on funkcjonariuszem państwowym, a podejrzewa się go o przyjęcie korzyści majątkowej od innej osoby fizycznej. Nie sądzę więc, by udział Urzędu Ochrony Państwa w tego typu sprawach miał charakter rutynowy. Odwrotnie - jest w tym coś wyjątkowego i to zmusza do zastanowienia.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#PosełJacekMaziarski">Skoro jednak udział UOP w tej sprawie jest już faktem, chciałbym postawić panu ministrowi tylko jedno pytanie. Jak to się dzieje, że tajne czynności procesowe - tajne nie tylko ze względu na dobro śledztwa, ale także ze względu na to, że osoba zatrzymana ma zagwarantowane prawa w zakresie wizerunku, nazwiska i innych danych, pozwalających na jej identyfikację - odbywają się w świetle jupiterów telewizyjnych, że podane zostało nazwisko osoby zatrzymanej i jej adres? Funkcjonariusze UOP, którzy przy tym byli, mogli bez trudu zapobiec tak aktywnej obecności telewizji i prasy, ale tego nie zrobili. Zwracam uwagę, że na tym etapie postępowania prokurator nie mógł wydać zezwolenia na ujawnienie danych zatrzymanego.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#PosełJacekMaziarski">Zdumiewa mnie wreszcie to, że reprodukuje się urzędowy dokument zawierający zarzuty wobec pana Dobrzyńskiego w gazecie, konkretnie w „Życiu Warszawy”. Jaki jest stosunek pana ministra do tych uchybień?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę pana ministra spraw wewnętrznych o udzielenie odpowiedzi na to zapytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W odpowiedzi na zapytanie pana posła Jacka Maziarskiego, dotyczące tymczasowego aresztowania pana Wojciecha D., uprzejmie przedstawiam, co następuje.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Działalność Urzędu Ochrony Państwa jest uregulowana przepisami ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o UOP. Z przepisu art. 1 ust. 2 pkt 2 tej ustawy wynika, że do zadań tego urzędu należy m.in. zapobieganie i wykrywanie innych, poza taksatywnie wymienionymi, poważnych przestępstw przeciwko państwu oraz ściganie ich sprawców.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Na podstawie art. 6 wymienionej ustawy funkcjonariusze UOP są uprawnieni do: wykrywania przestępstw w drodze wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych i dochodzeniowo-śledczych, wykonywania czynności na polecenie sądu lub prokuratora w zakresie określonym w Kodeksie postępowania karnego, wreszcie przysługują im uprawnienia policjantów wynikające z przepisów tego kodeksu. Funkcjonariusze Urzędu Ochrony Państwa, posiadający uprawnienia procesowe policjantów, mogą m.in. przyjmować od obywateli i instytucji zawiadomienia o przestępstwie, dokonywać czynności sprawdzających w trybie art. 258 § 2 K.p.k., dokonywać zatrzymań osób oraz przeszukań osób i pomieszczeń w przypadkach określonych w przepisach K.p.k. i innych ustawach.</u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Uprzejmie informuję, iż w przypadku pana Wojciecha D. Urząd Ochrony Państwa przyjął od obywateli ustne zawiadomienie o przestępstwie płatnej protekcji. Zgodnie z przepisami K.p.k. zostały przeprowadzone czynności zmierzające do sprawdzenia faktów i okoliczności zawartych w zawiadomieniu o przestępstwie. Zmierzały one przede wszystkim do zbadania, czy zaistniały dostateczne podstawy do wszczęcia postępowania przygotowawczego. W toku przeprowadzonych czynności ujawniono okoliczności dające uzasadnione podejrzenie, iż w tym wypadku zostało popełnione przestępstwo. Zebrane materiały przesłano do Prokuratury Wojewódzkiej w Warszawie z wnioskiem o wszczęcie postępowania przygotowawczego w sprawie o przestępstwo z art. 244 Kodeksu karnego oraz z wnioskiem o powierzenie jego prowadzenia Urzędowi Ochrony Państwa.</u>
          <u xml:id="u-165.4" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Chciałbym nadmienić, iż rozpatrywanie sprawy w kontekście li tylko udziału w niej pana Wojciecha D. jest w pewnym sensie nieporozumieniem, sprawa ta bowiem od pierwszej chwili ma o wiele szerszy zasięg zarówno przedmiotowy, jak i podmiotowy. Prowadzone przez Urząd Ochrony Państwa, zgodnie z ustawowym upoważnieniem, czynności operacyjno-rozpoznawcze i dochodzeniowo-śledcze uzasadniają podejrzenie co do ewentualnego udziału w przestępstwie wysokich urzędników państwowych. Ponadto pragnę wyjaśnić, iż fakt prowadzenia tej sprawy przez UOP wynika także ze znaczenia rynku paliwowego dla funkcjonowania gospodarki kraju, ponieważ import paliw płynnych oraz ich dystrybucja mają bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo gospodarcze państwa.</u>
          <u xml:id="u-165.5" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Prokuratura Wojewódzka w Warszawie podzieliła sformułowane we wniosku stanowisko Urzędu Ochrony Państwa, wydała postanowienie o wszczęciu postępowania przygotowawczego i w trybie art. 264 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania karnego jego prowadzenie powierzyła Urzędowi Ochrony Państwa. Zgodnie z postanowieniem prokuratury funkcjonariusze UOP dokonali przeszukania miejsca zamieszkania oraz zatrzymali pana Wojciecha D. Chciałbym podkreślić, iż UOP wykonywał te czynności w sposób jawny, a nie tajny, jak napisał i następnie stwierdził pan poseł. Żaden z funkcjonariuszy UOP nie inspirował obecności środków masowego przekazu przy przeprowadzaniu przeszukania oraz przy zatrzymaniu pana Wojciecha D. Przedstawiciele prasy i telewizji nie byli obecni w mieszkaniu pana Wojciecha D, przebywali w miejscach ogólnodostępnych, tzn. w budynku i przed budynkiem, w którym znajduje się jego mieszkanie. Zauważyć też trzeba, że - zgodnie z obowiązującą procedurą - podczas wykonywania czynności przez funkcjonariuszy Urzędu Ochrony Państwa był obecny wskazany przez pana Wojciecha D. świadek, który przy przeszukiwaniu nie wnosił żadnych zastrzeżeń. Ponadto pan Wojciech D. otrzymał za pokwitowaniem kopię postanowienia prokuratora o przeprowadzeniu przeszukania. Urząd Ochrony Państwa nie udostępnił środkom masowego przekazu żadnych dokumentów związanych z czynnościami wykonywanymi wobec pana Wojciecha D., jak również nie ujawnił jego danych personalnych.</u>
          <u xml:id="u-165.6" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Na zakończenie pragnę stwierdzić, iż sprawa, o której w dniu dzisiejszym informuję Wysoki Sejm, nie ma charakteru jednostkowego. Urząd Ochrony Państwa w przeszłości prowadził i aktualnie prowadzi wiele innych spraw dotyczących przestępczości gospodarczej. O kilku tego rodzaju sprawach informowałem Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych na zamkniętym posiedzeniu, które odbyło się w dniu 3 marca br. Dziękuję Wysokiej Izbie za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Czy pan poseł pragnie postawić dodatkowe pytanie?</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PosełJacekMaziarski">Jak zrozumiałem, pan minister podtrzymuje tezę, że UOP działał w ramach ustawowych i na dowód tego powołał się pan na ustawę z 1990 r., wymienił pan jednak artykuł, który mówi o uprawnieniach UOP do działania, gdy zachodzi przestępstwo skierowane przeciwko państwu. Natomiast w tym wypadku zarzut dotyczył przyjęcia pieniędzy w zamian za protekcję. Przywołany przepis tego nie tłumaczy, co oznaczałoby, że jest jakaś sprzeczność.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#komentarz">(Minister Spraw Wewnętrznych Andrzej Milczanowski: Czy mogę?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę uprzejmie o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Przywołałem w moim stwierdzeniu również tę okoliczność, iż rozpatrywanie sprawy w kontekście li tylko udziału w niej pana Wojciecha D. jest w pewnym sensie nieporozumieniem. Sprawa ta bowiem od pierwszej chwili ma o wiele szerszy zasięg zarówno przedmiotowy, jak i podmiotowy. Prowadzone przez UOP, zgodnie z ustawowym upoważnieniem, czynności operacyjno-rozpoznawcze i dochodzeniowo-śledcze uzasadniają podejrzenie co do ewentualnego udziału w przestępstwie wysokich urzędników państwowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę pana posła Jana Kulasa z NSZZ „Solidarność” o postawienie zapytania. Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów odpowiedzi udzieli minister - szef Urzędu Rady Ministrów pan Rokita.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#PosełJanKulas">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie! Jeszcze w 1992 r. przedstawiciele rządu zapowiadali potrzebę gruntownej nowelizacji Prawa prasowego. Potrzeba taka wydaje się pilna i oczywista. Dlatego uprzejmie zapytuję: Kiedy rząd pani Hanny Suchockiej skieruje projekt nowelizacji Prawa prasowego do Sejmu i na jakim etapie znajdują się prace nad tym projektem? Czy w ramach tego zapytania poselskiego można wskazać podstawowe kierunki nowelizacji Prawa prasowego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi na to zapytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówJanRokita">Panie Marszałku! Panie Pośle! Wysoka Izbo! Do przygotowania projektu Prawa prasowego jeszcze we wrześniu ub. roku rząd powołał zespół ekspertów reprezentujących rozmaite specjalności. Po rozważeniu kwestii ewentualnej nowelizacji obowiązującego Prawa prasowego, o czym wspominał pan poseł Kulas, zespół uznał za konieczne przygotowanie nowej ustawy uwzględniającej całkowicie nową sytuację powstałą na polskim rynku prasowym. Potrzebne są, i takie jest przekonanie owego zespołu, z gruntu nowe rozwiązania gwarantujące wolność słowa i prasy. Obok kwestii odpowiedzialności dziennikarza za słowo, która tak często ostatnio jest przedmiotem dyskusji publicznej, kluczowym problemem jest także potrzeba całkowicie nowego określenia pojęcia wolności dostępu do informacji i wolności informowania. To są bowiem dwa podstawowe rodzaje wolności związane z działalnością dziennikarską.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówJanRokita">Zespół, o którym wspomniałem, rozważa możliwość nadania ustawie, wzorem tradycji krajów demokratycznych, tytułu: Ustawa o wolności prasy zamiast Prawo prasowe i nie chcemy, ażeby to była jedynie formalna etykieta. Zespół przeprowadził dość dokładną analizę ustawodawstwa i regulacji działalności prasowej w Europie i Stanach Zjednoczonych oraz dokonał przeglądu polskiego orzecznictwa w sprawach o naruszenie dóbr osobistych związanych z działalnością prasy. Zapoznał się także, mówię cały czas o jego dotychczasowej działalności i dotychczasowych efektach pracy, z projektami ustaw, które wiążą się z problematyką Prawa prasowego, np. ustaw o tajemnicy państwowej i służbowej. Zwrócił się do Komitetu Helsińskiego, stowarzyszeń i związków dziennikarskich, organizacji wydawców prasy, kilku placówek naukowych, a także do nowo powstałej przy panu prezydencie Rady do Spraw Mediów z prośbą o konsultacje i sugestie.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówJanRokita">Chcę też odpowiedzieć na tę część pytania pana posła, w której pyta pan poseł o pewne kierunki poszukiwań rozwiązań ustawowych, które pojawiły się w toku prac nad przygotowaniem nowej ustawy o wolności prasy. W wyniku przeprowadzonych do tej pory prac jest już gotowa znaczna partia tekstu projektu nowej ustawy. Tekst, który został już opracowany, ujawnia podstawowe kierunki, w jakich należałoby iść, by stworzyć - rzeczywiście, a nie tylko werbalnie - ową nową jakość, o której mówię. Jednocześnie dotychczasowe prace pozwoliły zrozumieć szereg dylematów wynikających z procesów, które żywiołowo rozwijają się na polskim rynku prasowym - procesy te niosą przecież zarówno możliwości, jak i rozmaite zagrożenia.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówJanRokita">Tak więc - przechodzę właśnie do tych kilku podstawowych dylematów, które się rodzą - inspirując się zwłaszcza amerykańskim Freedom of Information Act, zamierza się wprowadzić w ustawie całkiem nowe rozumienie zasady dostępu dziennikarzy do informacji. W tym celu trzeba jednakże, wzorem ustawodawstwa prasowego innych państw demokratycznych, precyzyjnie określić charakter tego dostępu, okoliczności, w jakich może mieć on miejsce, typy dokumentów i posiedzeń objętych tą zasadą oraz wyłączenia od zasady dostępności prasy do informacji. Sądzę, że ustawa nie powinna tutaj pozostawiać zbyt wielkiego pola dla dowolności bądź interpretacji uznaniowej.</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówJanRokita">Uregulowaniom gwarantującym wolność słowa, wolność prasy, muszą towarzyszyć przepisy gwarantujące ochronę dóbr osobistych. Jakkolwiek znajdują się one także w Kodeksie cywilnym, Prawo prasowe musi uwzględnić szczególny zakres odpowiedzialności środków masowego przekazu za naruszanie prawnie chronionych dóbr i interesów obywateli. Ustawa zatem musi bardzo szczegółowo określić sposób egzekwowania od prasy tej odpowiedzialności. Mówiła o tym zresztą bardzo wyraźnie w pierwszym exposé sejmowym pani premier Suchocka, zapowiedział to potem rząd w programie „Sprawiedliwe i bezpieczne państwo”.</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówJanRokita">Jednocześnie, w związku z rozpowszechniającymi się formami kryptoreklamy i sponsorowania materiałów prasowych, należy na nowo określić obowiązki redakcji odnośnie do specjalnego oznaczania publikacji o tym właśnie szczególnym charakterze. Dalej, ustawa musi na nowo określić zasady organizacji działalności wydawniczej, m.in. w taki sposób, aby chronić autonomię i swobodę redaktora naczelnego i dziennikarza w relacji z właścicielem i wydawcą, co wymaga jasnego określenia roli wszystkich tych czterech uczestników działalności prasowej. Warto wspomnieć w tym momencie, że sam fakt udziału owych równoprawnych podmiotów w prasowej działalności wydawniczej jest przecież w polskiej prasie - i w polskim życiu publicznym - zjawiskiem całkowicie nowym, związanym z prywatyzacją prasy.</u>
          <u xml:id="u-173.6" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówJanRokita">Do ustawy zamierza się też wprowadzić ograniczenia dotyczące koncentracji kapitału w środkach masowego przekazu. Ograniczenia te muszą być jednak na tyle rozsądnie wprowadzane, aby nie utrzymywać stanu całkowitego rozdrobnienia prasy i nie przeszkadzać powstawaniu silnych organizmów, zdolnych konkurować z koncernami zagranicznymi i mogących utrzymać się na polskim rynku. W każdym zaś przypadku wprowadzenie tych ograniczeń wymaga regulacji zapewniających przejrzystość rynku prasowego, zapewniających każdemu obywatelowi dostęp do wiedzy o spółkach działających w sferze komunikacji społecznej - także o ich strukturze kapitałowej, o powiązaniach, o zakresie działalności na różnych polach, nie tylko na polu działalności prasowo-wydawniczej. Muszą one również zapewnić dostęp do informacji o nakładach gazet i o rzeczywistej skali ich sprzedaży.</u>
          <u xml:id="u-173.7" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówJanRokita">Zespół rozważa także - i to jest jeszcze jeden element, na który chciałbym zwrócić uwagę mówiąc o kierunku owych prac - potrzebę powołania rady prasowej jako organu samoregulacji wyposażonego w odpowiednie kompetencje i realizującego zadania związane zwłaszcza z przestrzeganiem etyki dziennikarskiej oraz z obserwowaniem procesów zachodzących na rynku prasowym. Chodzi o to, żeby rząd miał możliwość uruchamiania rozmaitych mechanizmów korekcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-173.8" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówJanRokita">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Sądzę, że oprócz ustawy o radiofonii i telewizji, która właśnie weszła w życie, prawo prasowe czy też owa ustawa o wolności prasy stanie się jedną z kluczowych regulacji dla polskiej demokracji. Fakt, że uchwalenie ustawy o radiofonii i telewizji zajęło trzy lata, był powszechnie krytykowany - i słusznie - niemniej powstanie w tym czasie, i to chciałbym podkreślić, dzięki pracom nad tamtą ustawą, zaczątków otwartego systemu radiowo-telewizyjnego umożliwia analizę rozmaitych doświadczeń wynikających z tych prac i pozwoli na wzbogacenie i udoskonalenie samej ustawy dotyczącej prasy. Myślę zatem, że czas przeznaczony...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie ministrze, proszę zmierzać do końca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówJanRokita">...na prace nad nowym prawem prasowym nie jest czasem straconym.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówJanRokita">Ostatnie zdanie, panie marszałku. Zespół ekspertów, o którym wspomniałem na początku - chcę w miarę szczegółowo odpowiedzieć na pytanie pana posła - zakończy prace nad projektem nowej ustawy, jak planujemy, do końca kwietnia. Po przeprowadzeniu niezbędnych konsultacji, także przez Radę Ministrów, projekt, jeśli zostanie zaakceptowany przez rząd, zostanie niezwłocznie przedłożony Wysokiej Izbie. Sądzę zatem, że późna wiosna tego roku, jeśli chodzi o prace nad nowym ustawodawstwem dotyczącym wolności prasy, powinna być okresem przełomowym. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Czy pan poseł chce jeszcze postawić dodatkowe pytanie?</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę bardzo, ale proszę krótko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#PosełJanKulas">Chcę po prostu podziękować. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę pana posła Józefa Pawelca, Konfederacja Polski Niepodległej, o postawienie zapytania adresowanego do prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Zmienił pan miejsce na sali, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#komentarz">(Poseł Józef Pawelec: Mój mikrofon był zajęty.)</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#PosełJózefPawelec">Panie ministrze, uprzejmie proszę o zajęcie stanowiska w kwestiach budzących niepokój społeczny, a dotyczących bezpieczeństwa i suwerenności Rzeczypospolitej. Śledząc liczne kontakty zagraniczne przedstawicieli rządu, dostrzegam brak zdecydowania w polityce obronnej. Wysiłki są kierowane zarówno w stronę NATO, jak i Unii Zachodnioeuropejskiej, a także czworokąta - z Ukrainą włącznie. O wyjaśnienia w tej ostatniej sprawie zwracali się liczni politycy Zachodu, w tym np. ambasador USA przy NATO. Mieliśmy do czynienia z falą oburzenia w Sejmie w związku ze sprawą Euroregionu Karpaty. Próby tworzenia takich enklaw na obolałym organizmie polskim są traktowane w wypadku obrzeży północnych i zachodnich jako częściowy rozbiór Polski, a w wypadku obrzeży wschodnich jako blokada integracji z NATO. Utworzenie euroregionu nie oznacza wprawdzie otwarcia bram granicznych, ale uchyla furtkę oddzielającą nas od mocarstwa atomowego. Albo więc NATO, albo NATO bis. Obu koncepcji nie da się pogodzić.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#PosełJózefPawelec">Podobny brak konsekwencji widzę w polityce dotyczącej bezpieczeństwa wewnątrz kraju. Fundament bezpieczeństwa - siły zbrojne, wbrew ich hierarchicznej strukturze nie mają jednego konstytucyjnego dysponenta. Funkcjonuje system trójwładzy. Miał on okazję skompromitować się już w II Rzeczypospolitej. Znany historyk pisze: „Minister spraw wojskowych formalnie odpowiadał przed Sejmem, ale faktycznie nie miał wpływu na bieg spraw wojskowych. Sztab główny planował rozwój sił zbrojnych, ale środki miał kto inny. Inspektor szkolenia czuł się odpowiedzialny przed Bogiem i historią, ale pieniądze wydawał na budowę niepotrzebnych koszar i inne cele. W rezultacie 16 września kraj stanął w obliczu katastrofy”. Oby historia nie musiała się powtórzyć. Ostatnio zbulwersowała opinię publiczną zapowiedź oddania do dyspozycji prezydenta 20-tysięcznej Gwardii Narodowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie Pośle, bardzo pana przepraszam, 3 minuty minęły, a nadal nie słyszę pytania. Proszę uprzejmie o sformułowanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#PosełJózefPawelec">Proszę pana ministra o ustosunkowanie się do tej ostatniej sprawy, tzn. czy taka gwardia, jak słyszymy w telewizji, ma służyć do blokowania ulic. Uważam, że tych specjalistów mamy już dostatecznie wielu i utrzymywanie dwóch dywizji nijakiego wojska w ciężkiej sytuacji kraju jest pomysłem szalonym.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#PosełJózefPawelec">Proszę o ustosunkowanie się również do dwóch poprzednich spraw, czyli systemu trójwładzy w wojsku i koncepcji NATO czy NATO bis.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę pana ministra spraw zagranicznych Krzysztofa Skubiszewskiego o udzielenie odpowiedzi na to zapytanie z upoważnienia prezesa Rady Ministrów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#MinisterSprawZagranicznychKrzysztofSkubiszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na polecenie pani premier odpowiadam na pismo pana posła Józefa Pawelca z 1 marca. Pismo, jak Wysoka Izba słyszała, zawiera różne uwagi, z których wynikają lub mogą wynikać pewne pytania; ponadto pismo dwa pytania formułuje konkretnie.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#MinisterSprawZagranicznychKrzysztofSkubiszewski">1. Sprawa Euroregionu Karpaty oraz generalnie polityka rządu dotycząca współpracy transgranicznej i w rejonach przygranicznych - te kwestie zostały przedstawione Sejmowi w dniach 20 lutego i 3 marca. Dlatego nie będę do nich wracał, stanowisko rządu zostało wówczas systematycznie i szczegółowo naświetlone.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#MinisterSprawZagranicznychKrzysztofSkubiszewski">2. Co się tyczy zewnętrznego bezpieczeństwa państwa, wyjaśniam, że równoległość związków z Organizacją Traktatu Północnoatlantyckiego oraz Unią Zachodnioeuropejską jest w naszej sytuacji nieunikniona. Unia Zachodnioeuropejska stała się europejskim filarem NATO i zaczyna odgrywać coraz większą rolę w polityce obronnej Wspólnoty Europejskiej. Polska jest stowarzyszona ze Wspólnotą, musi więc być nastawiona na powiązanie z Unią. Współpraca z NATO datuje się od 1990 r., jest coraz bardziej intensywna i odbywa się na różnych płaszczyznach: dwustronnej - z Sojuszem jako całością i z jego poszczególnymi członkami, oraz w ramach Północnoatlantyckiej Rady Współpracy - to jest płaszczyzna wielostronna. Przyczyniliśmy się do stopniowego zbliżenia Sojuszu do naszej części kontynentu. Przypomnę tu będące wynikiem inicjatywy Ministerstwa Spraw Zagranicznych dążenie do eliminowania indyferencji Sojuszu Atlantyckiego wobec bezpieczeństwa państw Europy Środkowo-Wschodniej, następnie dążenie do poddania naszego regionu ochronnemu wpływowi Sojuszu oraz trzeci element, dotyczący współpracy obliczonej na objęcie tych państw strefą bezpośredniego zainteresowania NATO. Są to realne kroki przygotowujące nasze członkostwo w Sojuszu atlantyckim i w Unii Zachodnioeuropejskiej, jeśli oba alianse zdecydują się poszerzyć o członków Europy Środkowo-Wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#MinisterSprawZagranicznychKrzysztofSkubiszewski">Istotnym czynnikiem bezpieczeństwa jest wiązanie się Polski ze Wspólnotą Europejską. Członkostwo we Wspólnocie przesądzi o naszym wejściu do NATO i Unii Zachodnioeuropejskiej, jeżeli to wejście nie zostałoby zrealizowane wcześniej. Są to procesy ze sobą powiązane.</u>
          <u xml:id="u-183.4" who="#MinisterSprawZagranicznychKrzysztofSkubiszewski">Podstawowym warunkiem naszego bezpieczeństwa zewnętrznego są znormalizowane, oparte na poszanowaniu suwerenności, dobre stosunki z sąsiadami. Ten stan udało się polskiej dyplomacji osiągnąć. Bez osiągnięcia tego stanu Polska nie byłaby partnerem dla Zachodu.</u>
          <u xml:id="u-183.5" who="#MinisterSprawZagranicznychKrzysztofSkubiszewski">Na koniec dodam, że rząd zaangażowany jest w budowę bezpieczeństwa ogólnoeuropejskiego poprzez KBWE. Należymy tu do państw wykazujących najwięcej inicjatywy.</u>
          <u xml:id="u-183.6" who="#MinisterSprawZagranicznychKrzysztofSkubiszewski">3. Pytanie odnoszące się do Gwardii Narodowej - do dnia dzisiejszego Rada Ministrów nie zajmowała się tym problemem. Projekt utworzenia Gwardii Narodowej omawiał na swym ostatnim posiedzeniu Komitet Obrony Kraju. Komitet ten nie był i nie jest organem rządu, obecnie zaś znajduje się w likwidacji. Na posiedzeniu w dniu 26 lutego komitet zapoznał się z projektem utworzenia Gwardii Narodowej, opracowanym przez Biuro Bezpieczeństwa Narodowego przy Kancelarii Prezydenta RP. Będą prowadzone dalsze prace nad projektem ustawy i projekt tej ustawy prezydent Rzeczpospolitej Polskiej skieruje do Sejmu. Pan prezydent zapowiedział szerokie konsultacje z wszystkimi klubami poselskimi na temat Gwardii Narodowej. Pan prezydent przywiązuje dużą wagę do ustalenia roli, jaką w odniesieniu do funkcjonowania Gwardii Narodowej odgrywałby rząd i parlament. Pan prezydent podkreśla tu znaczenie demokratycznej kontroli.</u>
          <u xml:id="u-183.7" who="#MinisterSprawZagranicznychKrzysztofSkubiszewski">4. W piśmie do pani premier wdał się pan poseł w krytyczne rozważania na temat organów wojskowych II Rzeczypospolitej. Rząd nie wnika w historię, aczkolwiek ma ją na uwadze. Zajmujemy się jednak teraźniejszością i przyszłością. Co się tyczy kompetencji w sferze bezpieczeństwa wewnętrznego i organizacji sił zbrojnych, rząd stoi na gruncie ustawy konstytucyjnej z 17 października ubiegłego roku. Ustawa o powszechnym obowiązku obrony RP wymaga dostosowania do konstytucji. Pan prezydent skieruje do Sejmu stosowny projekt.</u>
          <u xml:id="u-183.8" who="#MinisterSprawZagranicznychKrzysztofSkubiszewski">5. Na koniec drugie konkretne pytanie pana posła: „Czy i kiedy nastąpią zmiany w strukturze i podporządkowaniu prokuratury, Urzędu Ochrony Państwa oraz Wojskowych Służb Informacyjnych?” Odpowiedź jest następująca: Zmiany obecnie nie są przewidywane, co nie wyklucza możliwości odmiennego uregulowania tej sprawy w przyszłych pracach legislacyjnych w związku z reformą administracji. Przygotowywana ustawa o zmianie ustaw o urzędzie ministra spraw wewnętrznych, o Policji, o Urzędzie Ochrony Państwa, o Straży Granicznej oraz niektórych innych ustaw, której projekt został ostatnio zaakceptowany przez Radę Ministrów, nie obejmuje jeszcze postanowień w tym zakresie. Rząd zamierza utrzymać odrębność wywiadu wojskowego wobec innych analogicznych służb. Ta odrębność jest uzasadniona. Pan poseł proponuje przywrócenie instytucji prokuratora generalnego niezależnego od ministra sprawiedliwości oraz przywrócenie stanowisk sędziów śledczych. Co się tyczy tych ostatnich, w podobnym kierunku idą sugestie środowisk prawniczych. Rząd weźmie je pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-183.9" who="#MinisterSprawZagranicznychKrzysztofSkubiszewski">Ewentualną sugestię powołania „specjalnego prokuratora wyłanianego przez Sejm” traktuję jako głos pana posła w dyskusji nad przyszłą konstytucją i kompetencjami Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Czy pan poseł chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#PosełJózefPawelec">Chcę podziękować, bo pora jest późna. Serdecznie dziękuję panu ministrowi, że się fatygował i przybył specjalnie na posiedzenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Wyczerpaliśmy listę zapytań.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Czy są komunikaty? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Zarządzam przerwę do godz. 17.45.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 17 min 23 do godz. 17 min 48)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Powracamy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz Komisji Ustawodawczej o komisyjnym projekcie uchwały w sprawie zmiany regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (druki nr 702 i 738).</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Trwają wystąpienia klubowe.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dyskusję po przerwie rozpocznie pan poseł Janusz Choiński z Ruchu dla Rzeczypospolitej. Przygotuje się pan poseł Janusz Szymański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PosełJanuszChoiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ze względu na późną porę i małą frekwencję ograniczę się tylko i wyłącznie do przedstawienia tekstów proponowanych zmian, z króciutkim uzasadnieniem, oraz - biorąc pod uwagę apel kolegi sprawozdawcy - tylko i wyłącznie do zmian w druku nr 738.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#PosełJanuszChoiński">Klub Parlamentarny Ruch dla Rzeczypospolitej proponuje sześć poprawek, w tym cztery to tzw. poprawki oczywiste, korygujące nieścisłe sformułowania, które, niestety, występują i które należy poprawić na każdym etapie.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#PosełJanuszChoiński">W zmianie 12, dotyczącej art. 46 ust. 2, gdzie dodaje się ust. 3 w brzmieniu: „Marszałek Sejmu może z własnej inicjatywy, a także na wniosek Rady Ministrów odmówić poddania pod głosowanie poprawki, zgłoszonej w formie pisemnej, która uprzednio nie była przedłożona komisji”, mój klub proponuje zmianę stylistyczną, ale dosyć istotną dla sensu tego przepisu. Mianowicie przy tym zapisie powstaje pytanie: jeśli ktoś w komisji zgłosi poprawkę ustnie, nie zgłosi jej w formie pisemnej, to czy z tego wynika, że marszałek nie ma prawa odmówić poddania takiej poprawki pod głosowanie. Jest to, oczywiście, nielogiczne. Dlatego w miejsce stwierdzenia: „zgłoszonej w formie pisemnej, która uprzednio nie była przedłożona komisji”, mój klub proponuje: „która uprzednio nie była przedłożona komisji w formie pisemnej”. Zapis taki jest logiczny i mnie się zdaje, że nie będzie wymagał od Prezydium Sejmu kolejnych interpretacji.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#PosełJanuszChoiński">W zmianie 16, dotyczącej art. 56g ust. 2, proponujemy dopisać na końcu tego zdania wyrazy: „w formie pisemnej”. Wprawdzie można się domyślić, że chodzi tylko o formę pisemną, ale mnie się zdaje, że pewne rzeczy trzeba dopowiedzieć, żeby nie było żadnych niejasności w tych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-188.4" who="#PosełJanuszChoiński">W zmianie 21, dotyczącej art. 61b ust. 8, Klub Parlamentarny Ruch dla Rzeczypospolitej proponuje zamienić wyraz: „powołania” - może przeczytam pełny tekst ust. 8 - „Wniosek prezesa Rady Ministrów w sprawie powołania Rady Ministrów jest głosowany łącznie, z wyłączeniem tych kandydatów...” itd. Mój klub proponuje zamienić wyraz: „powołania” wyrazem: „wyboru”, gdyż w art. 60 „małej konstytucji˝ „Sejm wybiera” - tak jest napisane. I to jest właściwy zapis, gdyż akurat na tym etapie wyboru Rady Ministrów prezydent nie uczestniczy i w związku z tym nie ma kto powołać tej Rady Ministrów. Rada Ministrów w tym etapie jest wybierana przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-188.5" who="#PosełJanuszChoiński">I ostatnia poprawka z poprawek redakcyjnych. Również w zmianie 21 w art. 61h jest proponowany tekst: „Do wniosków o uchwalenie wotum nieufności dla poszczególnych ministrów stosuje się odpowiednio przepisy art. 61f”. Mój klub uważa, że ten przepis powinien, oczywiście, obowiązywać, ale z wyłączeniem ust. 5 art. 61f, ponieważ ten przepis łączy regulację dotyczącą wniosków o uchwalenie wotum nieufności dla poszczególnych ministrów z regulacją dotyczącą wniosków o uchwalenie wotum nieufności dla Rady Ministrów i mówi o łącznym rozpatrywaniu wniosków. Natomiast kiedy wpływają oddzielne wnioski dotyczące dwóch ministrów, nie mające ze sobą nic wspólnego, z wyjątkiem tego, że chodzi o członków tej samej Rady Ministrów, powinny być one rozpatrywane oddzielnie. Jednocześnie proponujemy ten zapis w art. 61h określić jako ust. 2 i poprzedzić go ust. 1 o treści: „Wnioski o uchwalenie wotum nieufności dla poszczególnych ministrów Prezydium Sejmu kieruje do odpowiednich komisji sejmowych w celu wydania opinii”. Tego w dotychczasowym zapisie nie było, a sądzę, że jest to konieczne.</u>
          <u xml:id="u-188.6" who="#PosełJanuszChoiński">Przejdę teraz do dwóch poprawek, proponowanych przez mój klub, Klub Parlamentarny Ruch dla Rzeczypospolitej, które są poprawkami natury już nie redakcyjnej, ale, powiedziałbym, systemowej.</u>
          <u xml:id="u-188.7" who="#PosełJanuszChoiński">Ta zmiana regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej wynika z tego, że przegłosowaliśmy na tej sali „małą konstytucję” i po prostu musimy regulamin działań naszej Izby do niej dostosować. Pewne rzeczy bowiem zostały przesądzone i ja z tym nie zamierzam dyskutować, mimo że głosowałem przeciwko „małej konstytucji”. Ale chciałem zwrócić uwagę tylko na jedno, mianowicie na tryb związany z pilnymi projektami. Klub Parlamentarny Ruch dla Rzeczypospolitej w zmianie 16 proponuje skreślenie art. 56b ust. 2, gdyż odstępowanie od doręczania projektu wydaje się niczym nie uzasadnione. Można ewentualnie zgodzić się na to, aby w poszczególnych przypadkach projekt był doręczany w przeddzień pierwszego czytania. Będzie to i tak wielka koncesja na rzecz rządu. Rząd nie płodzi ustaw w ciągu jednej nocy, zaś terminy posiedzeń Sejmu są znane z dużym, prawie półrocznym wyprzedzeniem. Celem wprowadzenia trybu pilnego nie jest chyba uniemożliwienie posłom zapoznania się z projektem, ale umożliwienie rządowi wprowadzania projektów do porządku dziennego poza kolejnością, w wybranej przez rząd chwili, i zagwarantowanie mu, że projekt ten zostanie sprawnie rozpatrzony.</u>
          <u xml:id="u-188.8" who="#PosełJanuszChoiński">Również w zmianie 16 Klub Parlamentarny Ruch dla Rzeczypospolitej proponuje skreślenie art. 56g ust. 4, gdyż odstępowania od pozostawienia posłom czasu na zapoznanie się ze sprawozdaniem komisji nie da się niczym usprawiedliwić.</u>
          <u xml:id="u-188.9" who="#PosełJanuszChoiński">Ze względu na to, że do rozpatrywanego jako pilny projektu ustawy, poprawki mogą być wnoszone tylko za pośrednictwem komisji, gdy pierwsze czytanie odbywa się w komisji, konieczne jest zagwarantowanie posłom czasu niezbędnego do zapoznania się z projektem i przedłożenia poprawek komisji.</u>
          <u xml:id="u-188.10" who="#PosełJanuszChoiński">Z dotychczasowych zapisów i zapisu „małej konstytucji” można wysnuć wniosek, że niektóre sprawy faktycznie są pilne, potrzebne, wymagają jak najszybszego rozpatrzenia, ale dostrzegamy tu pewne niebezpieczeństwa. Zgodnie z omawianym projektem zmian regulaminu Sejmu można wyobrazić sobie następujące kalendarium prac nad projektem ustawy zgłoszonej jako pilna:</u>
          <u xml:id="u-188.11" who="#PosełJanuszChoiński">Marszałek otrzymuje projekt w przeddzień posiedzenia lub podczas jego trwania i natychmiast zarządza druk. Gdy marszałek uzna, że ma do czynienia z uzasadnionym wypadkiem - należy przypuszczać, że taka inicjatywa czy też taka sugestia nie będzie pochodziła od marszałka, tylko wysunie ją rząd, który inicjuje ten proces - poda do wiadomości, że druki projektu są wyłożone do odbioru w Kancelarii Sejmu. Prezydium Sejmu zarządzi pierwsze czytanie bez zachowania terminu określonego w art. 34 ust. 2 regulaminu Sejmu, czyli siedmiu dni. Natomiast w wypadku skierowania projektu do komisji termin przedstawienia sprawozdania może przypadać nawet na pierwszy dzień następnej sesji plenarnej. Ponieważ zgodnie z art. 56g ust. 4 projektu zmian regulaminu Sejmu, Prezydium Sejmu może wyjątkowo wyrazić zgodę na przystąpienie do drugiego czytania niezwłocznie po otrzymaniu przez posłów sprawozdania komisji, posłowie znajdą się w tak samo niekorzystnej sytuacji, jak podczas pierwszego czytania. Prezydium Sejmu może też wyznaczyć komisjom bardzo krótkie terminy na rozpatrzenie projektów. W takim wypadku posłowie mogą, co prawda, uzyskać czas na zapoznanie się ze stanowiskiem komisji, ale będą mieli bardzo niewiele czasu na zgłaszanie poprawek, których w wypadku projektu pilnego nie można zgłaszać podczas drugiego czytania na posiedzeniu Sejmu. Ustawa wraca z Senatu w ciągu maksimum dziesięciu dni i marszałek musi ją przesłać do Senatu w ciągu trzech dni. Senat ma na to siedem dni. Biorąc pod uwagę fakt, że Senat musi zająć stanowisko w nieprzekraczalnym terminie siedmiu dni, zaś posiedzenie Sejmu odbywa się co dwa tygodnie, ustawa może być uchwalona w ciągu miesiąca, w razie zaś przyjęcia jej przez Senat bez zmian - w ciągu około trzech tygodni.</u>
          <u xml:id="u-188.12" who="#PosełJanuszChoiński">Mam tu jeszcze inny wariant, który - powiedzmy sobie szczerze - jeszcze bardziej drastycznie ogranicza prawa posłów, ale w związku z tym, że mój czas się kończy, ten fragment wypowiedzi złożę do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-188.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Panie pośle, mam bardzo wielką prośbę, chciałbym zerknąć na przedłożone przez pana propozycje, zanim przekaże je pan na piśmie panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu bardzo.</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę o zabranie głosu pana posła Janusza Szymańskiego z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PosełJanuszSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Czas, który przysługuje mojej frakcji parlamentarnej, uniemożliwia szerszą wypowiedź na temat problemów prawa parlamentarnego, niezbędnych procedur, niemniej chciałbym odnieść się do kilku zasadniczych kwestii. Zacznę może od generalnego przesłania, że popieramy ten kierunek zmian, dlatego że jest to efektywne dostosowanie materii prawa parlamentarnego do zmienionych od 8 grudnia przepisów konstytucyjnych.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#PosełJanuszSzymański">I generalnie, panie marszałku, Wysoka Izbo, chcę powiedzieć, że tak jak nawet najbardziej demokratyczna konstytucja państwa nie czyni go demokratycznym, tak samo nawet najlepszy regulamin nie sprawi, że Sejm będzie pracował lepiej i efektywniej - tylko dzięki regulaminowi. Wydaje mi się nieuprawnionym twierdzenie, jakie w niektórych wypowiedziach się pojawiło, że zasadniczym powodem nieefektywnej pracy Sejmu jest po prostu zły regulamin. Uważam, że jest to na pewno jeden z wielu bardzo istotnych racjonalnych warunków, ale nie jedyny.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#PosełJanuszSzymański">Ze względu na materię przedmiotu regulacji prawnej przepisy regulaminu parlamentarnego należą do tej samej grupy przepisów prawa parlamentarnego, co odpowiednie przepisy konstytucji. W tym przedłożeniu proponujemy jedynie określenie całości tzw. warunków proceduralno-organizacyjnych, w jakich przychodzi nam realizować normy konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#PosełJanuszSzymański">Jeśli pan marszałek pozwoli, to ze względu na fakt, że mam mało czasu, przejdę jednak do zasadniczych kwestii. Otóż prawdą jest, że „mała konstytucja” wprowadziła zasady podziału władzy, ale to, co np. proponuje się we wniosku mniejszości nr I w pkt. 1, 2, 3 jest w istocie nie podzieleniem się władzą, lecz oddaniem przez Sejm władzy ustawodawczej. To samo widzę, jeśli chodzi o projekt ustawy o specjalnych pełnomocnictwach ustawodawczych rządu - mówię o wydawaniu rozporządzeń z mocą ustawy. Chcę jednak przypomnieć, że „mała konstytucja” wprowadziła zasadę podziału władzy między władzą ustawodawczą, jaką sprawuje czy stanowi parlament, a władzą wykonawczą, jeśli chodzi o realizację tych wszystkich decyzji ustawodawczych, z pewnością natomiast nie wprowadziła zasady oddania władzy ustawodawczej władzy wykonawczej. A te wnioski mniejszości zmierzają w tym kierunku, to jest w efekcie oddanie władzy.</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#PosełJanuszSzymański">Pojawiło się pewne nieporozumienie, panie marszałku, w związku z interpretacją całego rozdziału dotyczącego postępowania z pilnymi projektami ustaw - chodzi tu o właściwe odczytanie art. 56g - i myślę, że warto, by w końcowych zdaniach poseł sprawozdawca powrócił do tej kwestii. Otóż artykuł ten stanowi, że drugie czytanie pilnego projektu ustawy obejmuje przeprowadzenie debaty i zgłaszanie poprawek i zakwestionowano możliwość zgłaszania poprawek, dlatego że zgodnie z art. 16 ust. 3 „małej konstytucji” nie można poddać pod głosowanie poprawki dotyczącej projektu pilnego, która uprzednio nie była przedłożona komisji. Otóż skąd takie sformułowanie? Myślę, że to jest bardzo istotna kwestia, która powinna być rzetelnie rozstrzygnięta. Może bowiem się tak zdarzyć, że podczas prac w komisji zostanie zgłoszona poprawka, ale nie zostanie ona podtrzymana jako wniosek mniejszości, a po pewnym czasie wnioskodawca dojdzie do innego wniosku i zgłosi ją ponownie podczas posiedzenia plenarnego przy drugim czytaniu. Ta poprawka była przedłożona komisji, i komisja ustosunkowała się do niej, a w związku z tym marszałek nie może odmówić skorzystania z takiej możliwości.</u>
          <u xml:id="u-190.5" who="#PosełJanuszSzymański">Panie Marszałku! Jeszcze dosłownie dwie kwestie. Otóż pojawił się problem zgodności tych nowych zapisów dotyczących interpelacji i zapytań z brzmieniem stosownych przepisów konstytucji. Otóż, jak powiedziałem na początku, regulamin mieści się w granicach konstytucji, ma niejako przepisywać od strony organizacyjno-proceduralnej realizację dyspozycji, postanowień konstytucji. I faktem jest, że gdyby rozszerzyć katalog interpelowanych podmiotów, to jednak wykroczenie poza ten ograniczony konstytucją do Rady Ministrów krąg wydaje mi się nieuprawnione, czyli trzeba tu zmienić konstytucję, a nie normą regulaminową zmieniać postanowienia konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-190.6" who="#PosełJanuszSzymański">I dosłownie ostatnia kwestia.</u>
          <u xml:id="u-190.7" who="#PosełJanuszSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie wydaje mi się, byśmy w tej sytuacji mogli przystąpić bezpośrednio do głosowania nad tymi poprawkami. Ten regulamin zawiera bardzo istotną lukę i o tym właściwie chciałem, jak gdyby ku przestrodze, powiedzieć Wysokiej Izbie, mianowicie, nie reguluje on relacji Sejm - Senat w postępowaniu ustawodawczym. Co chwila napotykamy rafy i mamy już taki precedens, ponieważ Prezydium Sejmu nie poddało pod głosowanie poprawek Senatu do ustawy o zmianie ustawy o kombatantach, uznając, że Senat wykroczył poza zakres ustawy nowelizującej. Teraz mamy ustawę o uporządkowaniu stosunków kredytowych, o ich zmianie, i też jest problem, czy Senat wykroczył poza zakres ustawy nowelizującej, czy nie. Chcę powiedzieć, że powinniśmy w regulaminie odpowiedzieć, czy Senat ma prawo zgłaszać każdą poprawkę, czy też nie? Chowanie głowy w piasek jest najgorszym, co może być. Zgłaszam ten postulat Prezydium Sejmu i Wysokiej Izbie ku przestrodze i opowiadam się za tym, żeby jednak z powrotem odesłać ten projekt do Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz Ustawodawczej w celu usystematyzowania zawartych w nim poprawek.</u>
          <u xml:id="u-190.8" who="#PosełJanuszSzymański">Dziękuję bardzo i przepraszam Wysoką Izbę, że pozwoliłem sobie mój skromny czas przedłużyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Chciałbym poinformować, że ten ostatni problem jest przedmiotem stałej uwagi Prezydium Sejmu, ale sprawa jest delikatna, bo jest autonomia Sejmu i autonomia Senatu. Zapisy zaś w naszym regulaminie, które by ograniczały autonomię Senatu, są bardzo dyskusyjne. Powtarzam jednak: trwają prace i rozważamy ten problem, dostrzegamy go.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu posłowi, że nam o tym przypomniał.</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Głos ma pan poseł Stefan Pastuszewski z Chrześcijańskiej Demokracji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PosełStefanPastuszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nowelizacja nowego regulaminu Sejmu wisiała już w powietrzu w trakcie jego uchwalania. Tym bardziej że ustawa konstytucyjna, uchwalona później, wprowadziła nowe jakości do polskiego parlamentaryzmu. Chrześcijańska Demokracja w zasadzie akceptuje wynik żmudnej pracy Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich i wyraża dla komisji uznanie. Głosować będziemy za nowelizacją, lecz nie za wnioskami mniejszości, które, według naszego mniemania, są ademokratyczne. I tak wniosek mniejszości nr I w zmianie 16 dotyczy pilnych projektów ustaw, a w szczególności nadania Radzie Ministrów prawa wprowadzenia do porządku dziennego projektu ustawy, bez opinii komisji, w wersji przedstawionej przez Radę Ministrów. Jest to kolejna próba wprowadzenia dominacji władzy wykonawczej nad ustawodawczą. Jako demokraci jesteśmy temu wnioskowi przeciwni.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#PosełStefanPastuszewski">Wniosek nr II w zmianie 21 dotyczy głosowania nad przedstawionym przez prezesa Rady Ministrów składem rządu, bez opinii komisji sejmowych, oraz skreślenia zapisu o wyłączeniu z głosowania kandydatów, którzy otrzymali negatywną opinię komisji. Uważamy, że choć taka praktyka utarła się, to jednak pomniejsza ona rangę parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#PosełStefanPastuszewski">Intencją wniosku nr II w zmianie 38 jest, aby wyłączyć prezesów Narodowego Banku Polskiego i NIK z kręgu osób, do których można kierować zapytania i interpelacje poselskie. Uważamy, że jest to próba wyłączenia spod społecznej kontroli wybranych przez Sejm szefów tych tak ważnych dla państwa instytucji.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#PosełStefanPastuszewski">Intencją wniosku mniejszości w zmianie 41 jest, aby nikt inny z sali - poza autorem zapytania - nie mógł zadać dodatkowego pytania osobie odpowiadającej na zapytanie poselskie. Jest to bardzo niekorzystna próba ograniczenia prawa wyrażania poglądów, często na tematy ważne, których dotyczą zapytania poselskie. Zapytania poselskie bardzo często przeradzają się w minidebatę poselską, ale jakże ważną.</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#PosełStefanPastuszewski">Chrześcijańska Demokracja popiera poprawki zgłoszone przez posła Choińskiego z RdR, uważając, że wzmacniają one również demokratyczny charakter regulaminu Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Przechodzimy do wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Nie widzę pana posła Andrzeja Raja, ale widzę pana posła Zdzisława Domańskiego, którego serdecznie zapraszam.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, pan poseł Zdzisław Domański, PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PosełZdzisławDomański">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Po raz kolejny w tej kadencji zajmujemy się regulaminem Sejmu - naszą wewnętrzną konstytucją. Najpierw dokonaliśmy pilnych zmian i przyjęliśmy regulamin tymczasowy, potem, po żmudnych pracach w komisjach i debacie plenarnej, uchwalony został - 30 lipca 1992 r. - obowiązujący obecnie regulamin Sejmu. Niespełna trzy miesiące później dokonaliśmy pierwszej - pozornie niewielkiej, w rzeczywistości ważnej - nowelizacji. Jak panie posłanki i panowie posłowie pamiętają, chodziło o zmianę art. 51, dotyczącego sposobu przyjmowania poprawek Senatu, i art. 116, dotyczącego sposobu przyjmowania i odrzucania propozycji Senatu w sprawach konstytucyjnych.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#PosełZdzisławDomański">Po kolejnych czterech miesiącach stoimy wobec konieczności dość gruntownej nowelizacji regulaminu. W każdym wypadku uzasadnienia nowelizacji są nader przekonywające. Dotyczy to zwłaszcza rozpatrywanej dziś uchwały - chodzi wszak o dostosowanie naszej wewnętrznej konstytucji do przyjętej przez Wysoki Sejm 17 października 1990 r. „małej konstytucji”. Jednakże postronny obserwator może być zdziwiony tą naszą krzątaniną wokół własnego regulaminu. Dlaczego tak często zajmujemy się tym dokumentem, nie mającym w końcu mocy ustawy, dotyczącym tylko 460 obywateli Rzeczypospolitej? Czy wynika to z jego niedoskonałości prawniczej? Czy tak często zachodzą nowe ważne zdarzenia zmuszające do nowych zapisów?</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#PosełZdzisławDomański">Panie i panowie posłowie, niech każdy z nas odpowie sobie na te pytania. Osobiście sądzę, że ulegamy pewnemu złudzeniu. Polega ono z jednej strony na tym, że traktujemy nasz regulamin niemal jak konstytucję, nawet nie „małą”, ale tę normalną, „dużą”, z drugiej zaś strony widać dążenie do ujęcia wszelkich przejawów aktywności i zachowań Sejmu, jego organów i posłów, w suche zapisy artykułów i paragrafów. Życie, także parlamentarne, dowodzi, że jest bogatsze niż paragrafy i nie da się go w pełni skodyfikować, mimo że mamy tak obszerną sejmową konstytucję - aż 132 artykuły - a może właśnie dlatego pojawia się coraz więcej sporów, nieporozumień, komplikacji regulaminowych. Jakże często spory proceduralne opóźniają i utrudniają nam obrady, hamują ich efektywność. Wypływa chyba z tych obserwacji i doświadczeń dyrektywa ogólna: nie zajmujmy się ciągle regulaminem, nie usiłujmy umieścić w nim wszystkiego, unikajmy przesadnej szczegółowości na rzecz wskazań ogólnych. Należy pozostawić interpretację spraw szczegółowych Prezydium Sejmu i Konwentowi Seniorów. W sytuacjach krańcowych Wysoka Izba może zawsze podjąć wiążącą decyzję. Wydaje mi się, że powinniśmy większą wagę przywiązywać do precedensów i obyczajów parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#PosełZdzisławDomański">Wysoka Izbo! Przedstawiłem pewne refleksje natury ogólnej. Nie oznacza to, że jestem przeciwnikiem zmian zaproponowanych przez Komisję Regulaminową i Spraw Poselskich, a popartych przez Komisję Ustawodawczą. Już choćby dla skorelowania regulaminu z „małą konstytucją” zmiany są niezbędne. Czy jednak wszystkie i tak szczegółowe? - to jest odrębna sprawa. Pewne obawy może budzić proponowany w konsekwencji przepisów „małej konstytucji” dodatkowy rozdział 1a: Postępowanie z pilnymi projektami ustaw. Jest w nim mowa o kalendarzu, trybie pierwszego i drugiego czytania, sposobie doręczania projektów posłom. Zastanawiam się, czy nie warto byłoby rozważyć zapisu o prawie Prezydium Sejmu do ewentualnego weryfikowania pilności rządowych „pilnych projektów”. Można sobie wyobrazić sytuację, że pilne ustawy zdominują normalną pracę Sejmu. Warto przewidzieć takie niebezpieczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#PosełZdzisławDomański">Bardzo ważne są propozycje dotyczące referendum (art. 54), wotum zaufania dla rządu (art. 61 i kolejne) - opowiadam się za ich przyjęciem. Sądzę, że przydatne okaże się uściślenie dotyczące interpelacji i zapytań poselskich (art. 117 i 122). Można mieć jedynie obiekcje co do ich nadmiernej szczegółowości i przesadnego sformalizowania samej procedury zapytań. Wymóg zgłoszenia przez posła treści zapytania na 12 godzin przed posiedzeniem Sejmu jest dziwaczny. Przyjęcie takiego wymogu uniemożliwiłoby posłowi reagowanie na bieżące wydarzenia i na to, co się dzieje na posiedzeniu. Opowiadam się za odrzuceniem tej propozycji.</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#PosełZdzisławDomański">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Wreszcie ostatnia, chociaż nie najmniej ważna kwestia. W uzasadnieniu projektu omawianej uchwały czytamy: „...pojawia się również kwestia dokonania „przy okazji” innych zmian regulaminowych, wynikających z pierwszych doświadczeń stosowania regulaminu Sejmu z 30 lipca 1992 r. Tego zagadnienia prezentowana nowelizacja jednak nie obejmuje. Przewidziana jest ona w dalszej kolejności”. O zachodzącej jednej takiej potrzebie już wspomniałem, ale są i inne kwestie wynikające z dłuższych doświadczeń. Mam tu na myśli instytucję immunitetu poselskiego. Ta kwestia wywołuje ostatnio wiele namiętności w społeczeństwie, przysparza zajęć Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich i całej Izbie. Wydaje się, że istnieje potrzeba bardziej precyzyjnego ujęcia kwestii immunitetu oraz nietykalności poselskiej, także pewnego ograniczenia zakresu tych przywilejów. Panuje np. pogląd, że nietykalność poselska nie powinna dotyczyć przypadku przyłapania posła lub senatora na dokonywaniu czynu przestępczego. Wprawdzie kwestie te ujęte są w konstytucji oraz w ustawie o prawach i obowiązkach posłów i senatorów, ale mają one przecież związek z regulaminem. Być może trzeba będzie zmienić art. 72, 73 i 74 regulaminu. Posłowie, autorzy wniosku o wotum zaufania dla Prezydium Sejmu, słusznie zwracają uwagę, że regulamin zawiera w tych sprawach lukę. Jestem zdania, że już obecnie należałoby podjąć próbę usunięcia dostrzeżonych braków regulaminu i załatwić to przy okazji tak obszernej nowelizacji tego dokumentu.</u>
          <u xml:id="u-194.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Z tym że my się raczej świadomie ograniczamy do pewnego fragmentu regulaminu Sejmu, ale istotnie są to sprawy ważne, którymi na pewno zajmie się Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dyskusję zamyka wystąpienie pani poseł Olgi Krzyżanowskiej z Unii Demokratycznej - proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę zwrócić uwagę na problem dotyczący tej części proponowanej zmiany regulaminu Sejmu, która odnosi się do uchwalenia wotum nieufności dla rządu i wyboru prezesa Rady Ministrów. W proponowanym brzmieniu art. 61g ust. 1 istnieje zapis mówiący o tym, że wraz z wnioskiem o uchwalenie wotum nieufności dla rządu można zgłosić kandydata na nowego prezesa Rady Ministrów. Tę kandydaturę może podać co najmniej 46 posłów, również bezpośrednio po uchwaleniu przez Sejm wotum nieufności. Takie jest brzmienie proponowanej zmiany tej części regulaminu. Proponujemy zmienić treść tego artykułu, wprowadzić tzw. wotum konstruktywne stosowane w konstytucjach wielu krajów, np. Hiszpanii czy Niemiec. Służy ono stabilizacji władzy wykonawczej. Ma przeciwdziałać destruktywnej obstrukcji ze strony Sejmu, który chcąc odwołać rząd, nie ma dla niego alternatywy.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Istotą proponowanego przez nas wotum konstruktywnego jest utrudnienie zgłoszenia wniosku o odwołanie rządu, gdyż trzeba się będzie porozumieć w Izbie nie tylko co do negacji rządu, ale i co do możliwości powołania przez tę Izbę nowego prezesa Rady Ministrów. Proponowany przez komisje zapis jest niezgodny właśnie z koncepcją weta konstruktywnego. Proponujemy więc zmienić go, wprowadzić sformułowanie mówiące, że grupa posłów zgłaszająca wotum nieufności dla rządu jest zobowiązana jednocześnie podać kandydaturę nowego prezesa Rady Ministrów. Jeśli pozostawimy dotychczasowe brzmienie art. 61g ust. 1, istnieje niebezpieczeństwo, że po odwołaniu premiera upłynie długi okres, zanim zgłoszony zostanie kandydat na nowego prezesa Rady Ministrów i zanim nastąpi jego wybór. O ile ten okres nadmiernie się przedłuży, może to pozwolić prezydentowi rozwiązać Sejm.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">W wypadku przyjęcia proponowanej przez nas zmiany, tj. zmiany ust. 1 art. 61g w proponowanym przez nas brzmieniu, należałoby odpowiednio zmienić ust. 2 tego artykułu. Proponujemy więc następujące brzmienie ust. 1 art. 61g: „Wraz z wnioskiem o uchwalenie wotum nieufności dla rządu należy zgłosić kandydata na nowego prezesa Rady Ministrów. Sejm podejmuje decyzję w tej sprawie łącznie z wyborem w tym samym głosowaniu nowego prezesa Rady Ministrów”. Jednocześnie, jeśli przyjmiemy to brzmienie ust. 1, proponujemy skreślenie ust. 2 tego artykułu.</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Chciałam zwrócić na koniec uwagę, że ust. 4 art. 66 tzw. małej konstytucji brzmi w ten sposób: „Sejm uchwalając wotum nieufności może jednocześnie dokonać wyboru nowego prezesa Rady Ministrów, powierzając mu misję utworzenia rządu w trybie określonym w art. 58”. Uważamy więc, że nie ma sprzeczności między zapisami „małej konstytucji” a proponowaną przez nas zmianą w projekcie regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Stwierdzam, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Czy pan poseł sprawozdawca pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Ponieważ zgłoszono wniosek, żeby sprawę przekazać do komisji, oczekuję od pana posła przede wszystkim odpowiedzi na pytanie, czy komisja widzi szansę na przygotowanie poprawek do głosowania w jakimś rozsądnym terminie?</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PosełBolesławTwaróg">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie chciałem serdecznie podziękować państwu za wniesione w czasie dyskusji uwagi do nowelizacji regulaminu Sejmu, a szczególnie za to, że państwo odpowiedzieli na apel połączonych komisji i nie rozszerzali swoich propozycji o kwestie dotyczące spraw organizacyjnych. Jeśli chodzi o kwestie merytoryczne, odnoszące się do wątpliwości w poszczególnych sprawach, to muszę powiedzieć, że te poprawki, które zostały zgłoszone, w jakiś sposób usuwają pewne niedociągnięcia, jakie były zawarte w przedstawionej Wysokiej Izbie propozycji komisji. Sądzę, że głosowanie w tej sprawie rozwieje wszelkie wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#PosełBolesławTwaróg">Jeśli zaś chodzi o wniosek o odesłanie tego projektu do komisji, to mam nadzieję, że Wysoka Izba - i o to gorąco apeluję - odrzuci go jutro. Sytuacja w tej chwili jest taka, że wszystkie poprawki, które zostały zgłoszone przed przerwą, a więc znakomita ich większość, są już usystematyzowane. Tak więc przygotujemy je do głosowania w dniu jutrzejszym. Oczywiście najpierw Izba rozstrzygnie, czy chce nad tymi poprawkami głosować, czy też chce, zgodnie z wnioskiem, odesłać je do komisji. Żeby jednak je ostatecznie uporządkować, serdecznie proszę wszystkich państwa, którzy zgłosili poprawki, aby bezpośrednio po zakończeniu tej części posiedzenia, po rozpoczęciu przerwy, zebrali się w sali nr 301 w starym Domu Poselskim, w sali Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich. Wtedy ostatecznie usystematyzujemy te poprawki.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#PosełBolesławTwaróg">Dziękuję raz jeszcze.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#PosełBolesławTwaróg">Proszę, żeby jutro Wysoka Izba zechciała odrzucić wniosek o skierowanie projektu do komisji i przyjąć nowelizację.</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Ile jest tych poprawek?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: A czy mógłby pan powiedzieć, ile jest tych poprawek?)</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Przecież pan poseł jeszcze zbiera te poprawki, tak że dopiero jutro uzyskamy informację na ten temat i zobaczymy, czy wszyscy będą przygotowani do głosowania. Jeśli nie, to wtedy podejmiemy inną decyzję. Do podjęcia tej decyzji przystąpimy jutro w godzinach rannych.</u>
          <u xml:id="u-199.4" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu, Komisji Przekształceń Własnościowych, Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie uchwały w sprawie zobowiązania rządu do przedstawienia w terminie do końca I kwartału 1993 r. propozycji kompleksowej restrukturyzacji przemysłu województwa katowickiego (druki nr 618 i 771).</u>
          <u xml:id="u-199.5" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Zbigniewa Kaniewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PosełZbigniewKaniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od pewnego czasu obserwujemy w Sejmie nasilanie się inicjatyw różnych środowisk mających na celu poszukiwanie systemowych rozwiązań licznych problemów gospodarczych i społecznych występujących w naszym kraju. Rozwiązania te mają bądź charakter branżowy, bądź regionalny i wynikają z zapotrzebowania tych środowisk. Inicjatywy te wpływają na tempo prac rządu w różnych dziedzinach życia społecznego i gospodarczego. Jedną z takich inicjatyw jest zasługująca na uwagę inicjatywa grupy posłów w sprawie przyjęcia przez Sejm uchwały zobowiązującej rząd do przedstawienia kompleksowego projektu zapewniającego wypracowanie i skuteczną realizację systemowego programu restrukturyzacji gospodarczej województwa katowickiego.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#PosełZbigniewKaniewski">Prezydium Sejmu skierowało projekt tej uchwały do pierwszego czytania do czterech komisji: Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu, Komisji Przekształceń Własnościowych, Komisji Polityki Społecznej i Komisji Ustawodawczej. Komisje, kierując się potrzebą zbadania zasadności uchwały oraz sprecyzowania opinii rządu w tej sprawie, powołały podkomisję. Podkomisja otrzymała niezbędną dokumentację dotyczącą prac rządu w zakresie polityki regionalnej. W swoich pracach uwzględniła również dotychczasowy dorobek Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu, która na podstawie doświadczeń województwa wałbrzyskiego i prac nad restrukturyzacją województwa łódzkiego skierowała do rządu dezyderat wskazujący na potrzebę systemowego rozwiązywania problemów restrukturyzacji w regionach.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#PosełZbigniewKaniewski">Podkomisja, pracując z udziałem przedstawicieli wnioskodawców nad projektem uchwały, zasięgała opinii Ministerstwa Przemysłu i Handlu, Ministerstwa Przekształceń Własnościowych, Centralnego Urzędu Planowania i Agencji Rozwoju Przemysłu. Przedstawiciele ww. urzędów uznali celowość inicjatywy poselskiej kierując się:</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#PosełZbigniewKaniewski">— po pierwsze - nieuchronną koniecznością wyprzedzenia przygotowań do rozpoczęcia procesu restrukturyzacji regionu katowickiego;</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#PosełZbigniewKaniewski">— po drugie - złożonością problemów wynikającą z dużej koncentracji przemysłu, jego znaczenia w gospodarce narodowej i licznych z nią powiązań;</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#PosełZbigniewKaniewski">— po trzecie - znacznym nawarstwieniem problemów społecznych wynikających zarówno z dużego zagęszczenia ludności, jak i zagrożeń ekologicznych związanych z funkcjonującym tam przemysłem i;</u>
          <u xml:id="u-200.6" who="#PosełZbigniewKaniewski">— po czwarte, trudną do przewidzenia skalą nastrojów społecznych, związanych z potrzebą dostosowania się podmiotów gospodarczych do wymogów gospodarki rynkowej w obliczu ograniczonych możliwości zbytu własnych wyrobów i usług na rynku krajowym i zagranicznym.</u>
          <u xml:id="u-200.7" who="#PosełZbigniewKaniewski">Przedstawiciele rządu zgodnie stwierdzali, że przeprowadzenie restrukturyzacji woj. katowickiego będzie bardzo trudnym procesem, wymagającym solidnego przygotowania i że zatem przygotowania trzeba podjąć ze znacznym wyprzedzeniem. Opóźnienia, jakie w wypadku podobnych spraw miały miejsce w odniesieniu do woj. wałbrzyskiego i woj. łódzkiego, powinny być pewną przestrogą dla rządu przy jego działaniach wobec woj. katowickiego.</u>
          <u xml:id="u-200.8" who="#PosełZbigniewKaniewski">W tym też kontekście przedstawiciele rządu nie negowali celowości przyjęcia przez Sejm uchwały o restrukturyzacji woj. katowickiego. Wyniki prac podkomisji zostały pozytywnie zaopiniowane przez cztery wyżej wymienione komisje sejmowe. Komisje przyjęły większością głosów projekt uchwały Sejmu zobowiązującej rząd do przygotowania w terminie do 31 marca 1993 r. propozycji kompleksowego projektu zapewniającego wypracowanie i skuteczną realizację systemowego programu restrukturyzacji gospodarczej woj. katowickiego.</u>
          <u xml:id="u-200.9" who="#PosełZbigniewKaniewski">Komisje, uwzględniając złożoność oraz stałe pogarszanie się sytuacji społeczno-gospodarczej w woj. katowickim, zwracają uwagę na potrzebę podjęcia przez administrację rządową i samorządową pilnych i skoordynowanych działań zmierzających do zahamowania i stopniowego odwracania niekorzystnych zjawisk.</u>
          <u xml:id="u-200.10" who="#PosełZbigniewKaniewski">Cztery komisje w toku pracy nie zdecydowały się na przyjęcie w całości tekstu projektu uchwały rekomendowanej przez podkomisje. W konsekwencji zgłoszony został wniosek mniejszości, który sprowadza się do propozycji uznania woj. katowickiego za region szczególnego zagrożenia społeczno-gospodarczego oraz utworzenia na poziomie województwa jednego ośrodka koordynującego, w tym ustanowienia wojewody jako osoby odpowiedzialnej za realizację programu restrukturyzacji województwa.</u>
          <u xml:id="u-200.11" who="#PosełZbigniewKaniewski">Propozycje zawarte we wniosku mniejszości w tej sprawie uwzględniają już istniejące doświadczenia w rozwiązywaniu problemów polityki regionalnej dotyczącej woj. wałbrzyskiego i woj. łódzkiego, są one również zgodne z kierunkiem prac rządu w tym zakresie. Zatem wobec skali problemów, z jaką będziemy mieli do czynienia podczas procesów restrukturyzacyjnych w woj. katowickim, zachodzi bezsprzeczna konieczność współdziałania w tym zakresie rządu, władz wojewódzkich i samorządowych, co podkreśla się we wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-200.12" who="#PosełZbigniewKaniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejsza debata w sprawie restrukturyzacji woj. katowickiego nie ma na celu omawiania programu restrukturyzacji tego województwa, ma jednak zwrócić uwagę na potrzebę przygotowania systemowych rozwiązań, jakie powinny być zastosowane wobec konieczności przeprowadzenia restrukturyzacji gospodarczej województwa. W tym też kontekście proponowany w uchwale na przygotowanie przez rząd wspomnianych rozwiązań systemowych termin 31 marca br. jest realny. W związku z powyższym w imieniu Komisji: Systemu Gospodarczego i Przemysłu, Przekształceń Własnościowych, Polityki Społecznej i Ustawodawczej wnoszę o przyjęcie przez Wysoką Izbę projektu uchwały w sprawie restrukturyzacji gospodarczej woj. katowickiego.</u>
          <u xml:id="u-200.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Prezydium Sejmu, po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów, proponuje w debacie nad tym punktem porządku dziennego ograniczenie czasu wystąpień do 3 minut dla posłów przemawiających w imieniu klubów i kół poselskich oraz do 2 minut dla posłów nie zrzeszonych.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Skąd ta propozycja? Problemami woj. katowickiego zajmowaliśmy się już parokrotnie. Pracowały komisje. Raczej chodzi o pewne wnioski niż o szerszą debatę.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję Konwentu Seniorów przyjął.</u>
          <u xml:id="u-201.4" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Jest sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-201.5" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Jaka jest propozycja pana posła? Do ilu minut proponuje pan ograniczenie czasu wystąpień?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Proponuję ograniczenie czasu wystąpień do 5 minut dla klubów i do 3 minut dla posłów nie zrzeszonych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Padła propozycja, żeby przyjąć po 5 minut dla klubów i po 3 minuty dla posłów nie zrzeszonych.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Czy jest jakaś inna propozycja? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-203.4" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem tej propozycji, proszę o podniesienie ręki i przyciśnięcie przycisku.</u>
          <u xml:id="u-203.5" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-203.6" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Widocznie pan kamerzysta też chciał głosować.</u>
          <u xml:id="u-203.7" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Czy już wszyscy oddali głos?</u>
          <u xml:id="u-203.8" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Kto jest za? (44)</u>
          <u xml:id="u-203.9" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Kto jest przeciw? (3)</u>
          <u xml:id="u-203.10" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Kto wstrzymał się od głosu? (2)</u>
          <u xml:id="u-203.11" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Stwierdzam, że propozycja pana posła została przyjęta i według tej zasady będziemy prowadzili naszą debatę.</u>
          <u xml:id="u-203.12" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Jako pierwszy zabierze głos pan poseł Andrzej Szarawarski, reprezentujący Sojusz Lewicy Demokratycznej, a przygotuje się pan poseł Piotr Polmański.</u>
          <u xml:id="u-203.13" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Od wielu lat w powszechnej opinii województwo katowickie postrzegane było jako swoiste Eldorado. Wysokie zarobki, łatwość znalezienia pracy w tętniącym życiem przemyśle, szanse na szybsze otrzymanie mieszkania przyciągały do województwa tysiące ludzi z całej Polski. Ten najgęściej zaludniony i najbardziej uprzemysłowiony region, będący przez lata lokomotywą naszej gospodarki, przeżywa dzisiaj głęboki kryzys.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Polityka gospodarcza ostatnich 3 lat doprowadziła wielkie przedsiębiorstwa przemysłowe na skraj bankructwa. Dziś wielomilionowe zadłużenia kopalń i hut, zapaść w budownictwie połączona z upadłością wielu dużych przedsiębiorstw budowlanych, znaczny spadek przewozów na PKP to tylko niektóre z przykładów negatywnego rozwoju sytuacji gospodarczej tego regionu, a skutki owej sytuacji mają wpływ na gospodarkę całego kraju.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Do regionu, w którym przez całe lata odczuwało się brak rąk do pracy, zawitało dziś bezrobocie. Wiele gałęzi przemysłu o ogólnopolskim znaczeniu stanęło w obliczu braku realnej perspektywy rozwoju i dziś nigdzie tak jak w woj. katowickim nie widać skutków braku polityki przemysłowej i transportowej, której rząd jak do tej pory nie jest w stanie przedstawić.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Narastaniu problemów gospodarczych, społecznych i ekonomicznych towarzyszy w ostatnich latach świadome obniżanie roli województwa w skali kraju. A zamieszkuje tam przecież ponad 10% ludności kraju, tam wytwarza się ponad 17% produkcji przemysłowej. Symboliczne zaledwie przedstawicielstwo - dwóch wiceministrów w kolejnym już rządzie - jest zbyt małe, aby problemy woj. katowickiego mogły na forum rządu uzyskiwać właściwe miejsce. Faktem jest również mała skuteczność działania władz wojewódzkich, których siła przebicia w stosunku do centrum jest dziś niewspółmiernie mała do skali trudności i zadań, jakie trzeba realizować dla poprawy sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Dziś zasadnicze decyzje zapadają, niestety, najczęściej poza granicami województwa. Często rozmijają się one z oczekiwaniami lokalnej społeczności, powodując wzrost napięcia społecznego i spadek zaufania do kierunku realizowanych reform. W Warszawie poszczególne ministerstwa tworzą programy poprawy różnych branż, nie licząc się z tym, że ich negatywne skutki społeczne nakładają się bardzo ostro właśnie na obszarze woj. katowickiego. Dla niektórych central związkowych, szczególnie dla „Solidarności” z Gdańska i „Solidarności 80” ze Szczecina Śląsk stał się wygodnym poligonem strajkowym, wykorzystywanym do demonstracji siły w rozgrywkach z rządem. Tyle tylko, że rachunek za to płacą ludzie pracy woj. katowickiego.</u>
          <u xml:id="u-204.5" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Sojusz Lewicy Demokratycznej przykłada do problemu restauracji gospodarki Śląska i poprawy atmosfery społecznej w tym regionie bardzo duże znaczenie. Bez rozwiązania problemów gospodarczych i społecznych na Śląsku trudno będzie uzdrowić gospodarkę kraju, zaś wszelkie zorganizowane w woj. katowickim akcje protestacyjne, jak pokazały choćby ostatnie przykłady, będą wybiegać swoimi skutkami daleko poza granice tego regionu.</u>
          <u xml:id="u-204.6" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Dziś przed woj. katowickim stoi do rozwiązania szereg bardzo trudnych, długofalowych problemów, a wymaga to dużego nakładu, mądrze kierowanej pracy i dużych środków materialnych. Do najważniejszych z nich zaliczyć można przede wszystkim restrukturyzację przestarzałego technologicznie i uciążliwego dla otoczenia przemysłu wydobywczego i surowcowego, jak również zmianę struktury przemysłu w kierunku zapewnienia preferencji dla rozwoju małych i średnich zakładów z zakresu przetwórstwa i usług.</u>
          <u xml:id="u-204.7" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Dużej pracy wymaga zmniejszenie zagrożeń ekologicznych oraz działanie na rzecz odnowy środowiska i poprawy zdrowotności ludności zamieszkującej w tej wielkomiejskiej aglomeracji. Duży nacisk położyć trzeba na rozwój niezbędnej infrastruktury technicznej, poprawiającej obsługę gospodarki i ludności. W szczególności dotyczy to takich inwestycji, jak: zaopatrzenie Śląska w wodę, rozładowanie problemów komunikacyjnych, budowa m.in. kolejowego ruchu regionalnego, autostrad łączących Kraków, Katowice i Wrocław czy autostrady Północ-Południe, budowa obwodnic. Rozwiązania wymagają również problemy dotyczące budownictwa mieszkaniowego czy likwidacji szkód górniczych i wiele, wiele innych, choćby zapewnienie szansy życiowej młodemu pokoleniu, które dzisiaj ani nie ma się gdzie uczyć, ani nie ma gdzie pracować. To są problemy, z którymi żadna władza w krótkim okresie sobie nie poradzi.</u>
          <u xml:id="u-204.8" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Sojusz Lewicy Demokratycznej uważa, że woj. katowickie własnymi siłami nie rozwiąże swoich problemów. Potrzebny jest spójny, systemowy i kompleksowy program rekonstrukcji gospodarki krajowej, który kojarzyłby długofalowe, ogólnonarodowe kierunki rozwoju naszej gospodarki z lokalnymi potrzebami i możliwościami ich realizacji. W tym celu Sojusz Lewicy Demokratycznej poprze projekt uchwały zaprezentowany przez komisje wraz z wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-204.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę o zabranie głosu pana posła, a zarazem górnika, Piotra Polmańskiego z Unii Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#PosełPiotrPolmański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zabierając głos w imieniu Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna w omawianej sprawie pragnę powiedzieć, że mój klub poprze projekt uchwały, choć ma również liczne wątpliwości. Główna z nich dotyczy kwestii, czy w tak krótkim czasie, jaki pozostał do końca miesiąca, rząd będzie w stanie przygotować kompleksowy projekt zapewniający wypracowanie i skuteczną realizację systemowego programu restrukturyzacji woj. katowickiego.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#PosełPiotrPolmański">Mój klub skłania się do tego, by do 31 marca rząd przedstawił jedynie główne założenia tego programu, z których będą wynikały dalsze szczegółowe działania i posunięcia, wypracowane już w dalszej perspektywie i w układzie: rząd - władze wojewódzkie - samorząd terytorialny.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#PosełPiotrPolmański">Zgadzamy się z treścią proponowanej uchwały, iż Górny Śląsk i jego najważniejszy obszar - woj. katowickie - są dziś najtrudniejszym obszarem nie tylko Polski, ale i Europy. Właśnie tu, jak w żadnym innym regionie Polski, skumulowały się różnorodne, o niespotykanej często skali zagrożenia i problemy. Wpływają na to przede wszystkim przestarzała i nieefektywna struktura gospodarcza i brak środków na restrukturyzację. Dlatego mój klub uważa, że indywidualne potraktowanie przez rząd zmian struktury wytwórczej regionu Górnego Śląska, z wykorzystaniem wszelkich możliwości pomocy zagranicznej, jest w pełni zasadne.</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#PosełPiotrPolmański">Uważamy jednak, że obok koniecznej i właściwej polityki interwencyjnej państwa w działaniach na rzecz poprawy struktury gospodarki regionu muszą brać aktywny udział wszyscy uczestnicy tego procesu, począwszy od przedsiębiorstw, a na agendach władzy publiczno-rządowej, wojewódzkiej oraz centralnej kończąc.</u>
          <u xml:id="u-206.4" who="#PosełPiotrPolmański">Wydaje się, że przy wprowadzaniu przez rząd jednolitego modelu kierowania polityką regionalną należy przyjąć zasadę, że w przygotowaniu programu regionalnego główna rola przypada wojewodzie i władzom samorządowym, gdyż daje to także gwarancje społecznego poparcia. Takie rozwiązania i zasady są szansą dla wielu regionów, w tym głównie dla Górnego Śląska.</u>
          <u xml:id="u-206.5" who="#PosełPiotrPolmański">Jednak ze względu na brak podmiotowości oraz brak środków na realizację zasadniczych przemian strukturalnych, region nie jest w stanie sam sprostać wyzwaniom, jakie przed nim stoją. Oczekujemy od centrum przejścia od deklaratywnego poparcia i zrozumienia do bardziej konkretnych decyzji obejmujących m.in.:</u>
          <u xml:id="u-206.6" who="#PosełPiotrPolmański">1) Daleko idącą interwencję państwa na rzecz restrukturyzacji przemysłu górnośląskiego. Z doświadczeń krajów zachodnich wynika, że zmiany strukturalne w regionach podobnych do katowickiego były możliwe, ponieważ były pobudzane przez władze publiczne wszystkich szczebli i to nie tylko przy pomocy narzędzi parametrycznych, lecz również przez bezpośrednie wsparcie finansowe.</u>
          <u xml:id="u-206.7" who="#PosełPiotrPolmański">2) Podjęcie starań o pozyskanie statusu europejskiego dla restrukturyzacji regionu katowickiego.</u>
          <u xml:id="u-206.8" who="#PosełPiotrPolmański">3) Wdrożenie instytucjonalnych rozwiązań kształtowania zmian struktury wytwórczej woj. katowickiego.</u>
          <u xml:id="u-206.9" who="#PosełPiotrPolmański">4) Określenie założeń i warunków dalszej eksploatacji górniczej z uwzględnieniem analizy zapotrzebowania na surowce energetyczne w ramach reformowanej polityki energetycznej kraju.</u>
          <u xml:id="u-206.10" who="#PosełPiotrPolmański">5) Określenie kierunków restrukturyzacji hutnictwa żelaza i stali, przemysłu metali nieżelaznych, energetyki oraz modelu śląskiego koksownictwa.</u>
          <u xml:id="u-206.11" who="#PosełPiotrPolmański">Reasumując, mój klub postrzega złożoność sytuacji społeczno-gospodarczej woj. katowickiego i całego regionu, widzi potrzebę podjęcia przez rząd, administrację i samorządy pilnych i skoordynowanych działań, zmierzających do zahamowania i stopniowego odwracania tych niekorzystnych tendencji i zjawisk.</u>
          <u xml:id="u-206.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Głos ma pan poseł Herbert Szafraniec, Polskie Porozumienie Liberalne. Przygotuje się do zabrania głosu pan poseł Józef Łochowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#PosełHerbertSzafraniec">Panie marszałku, Wysoka Izbo, by prezentacja była jednoznaczna - Herbert Szafraniec, Związek Górnośląski, Klub Parlamentarny Polski Program Liberalny, a nie Porozumienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Przepraszam bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#PosełHerbertSzafraniec">To nic takiego.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#PosełHerbertSzafraniec">Chcę, jako jeden z inicjatorów dyskutowanego projektu uchwały, przybliżyć istotę motywów, które leżą u podłoża tej inicjatywy. Ale nie rozporządzając zbyt wielką ilością czasu, chcę Wysokiej Izbie w jakiś sposób unaocznić skomplikowane problemy restrukturyzacji przemysłu w tym regionie. Posłużę się przykładem z dziedziny medycyny.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#PosełHerbertSzafraniec">Wyobraźmy sobie pacjenta po poważnym wypadku, z różnorakimi skomplikowanymi i głębokimi uszkodzeniami, z których część zagraża nawet życiu. Potrzebna jest szybka interwencja chirurgiczna, ortopedy, neurologa, kardiologa, gastrologa itd. Pacjent dostarczony jest na stół operacyjny i wymienieni specjaliści przystępują do operacji, każdy ze swojej dziedziny. Jaką szansę przeżycia tej operacji ma pacjent, biorąc pod uwagę warunki, jakie opisałem? Nasi południowi pobratymcy w takiej sytuacji mówią - operacja się udała, pacjent zmarł. Dlaczego tak pesymistycznie oceniam szansę operowanego pacjenta, chociaż każdy z operujących lekarzy chciał zapewne jak najlepiej? Dlatego, że w opisywanych warunkach nie było głównego planu operacji, działania nie zostały więc skoordynowane i każdy z operujących działał na własną rękę, nie patrzył na to, że faktycznie ingeruje w cały skomplikowany organizm ludzki, a nie tylko w serce, nogę, brzuch, czy temu podobne.</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#PosełHerbertSzafraniec">Wysoka Izbo! Myślę, że ten przykład jest wystarczający. Chcę przeprosić lekarzy za nadmierne uproszczenia i przejść do tematu zasadniczego. Najpierw chcę podkreślić wyraźnie, że stwierdzenie, iż gospodarka jest systemem naczyń połączonych, nie jest tylko truizmem - jest prawdą, której lekceważenie może się źle skończyć. W woj. katowickim planuje się mniej więcej w tym samym czasie restrukturyzację: górnictwa, hutnictwa, energetyki, transportu drogowego i kolejowego, chemii. Już z wcześniejszych przykładów - Mielca, Starachowic, Łodzi, Wałbrzycha - wynika, że tylko pozornie można mówić o restrukturyzacji jednego zakładu czy jednej gałęzi przemysłu. W rzeczywistości chodzi o przemiany w wielu zakładach, a nawet w wielu gałęziach. Tymczasem w województwie katowickim ma być poddanych restrukturyzacji równocześnie kilkaset zakładów, zatrudniających niemal milion ludzi!</u>
          <u xml:id="u-210.4" who="#PosełHerbertSzafraniec">Już kiedyś w debacie na temat restrukturyzacji wprowadziłem pojęcia restrukturyzacji prostej i złożonej. Jak nazwać restrukturyzację, o której dzisiaj mówimy? Mega-? Giga-? Brakuje mi właściwych słów, ale mam świadomość tego, że woj. katowickie daje ponad 20% produkcji krajowej i niemal 20% dochodu. Źle prowadzona, czy też nie przemyślana restrukturyzacja gospodarki w tym regionie dotknie w oczywisty sposób nie tylko 10% ludności kraju - taki odsetek stanowi społeczeństwo woj. katowickiego - ale dotknie całą gospodarkę, a nawet będzie niosła określone skutki dla całej przeprowadzanej reformy ustrojowej.</u>
          <u xml:id="u-210.5" who="#PosełHerbertSzafraniec">Myślę, że teraz Wysoka Izba lepiej rozumie intencje projektodawców uchwały. Rząd powinien przygotować założenia restrukturyzacji gospodarki w tym województwie, po pierwsze, w sposób kompleksowy, to znaczy uwzględniający wszystkie restrukturyzowane gałęzie przemysłu i zarazem wszystkie aspekty procesu restrukturyzacji, po drugie, w sposób systemowy, to znaczy uwzględniający wszystkie czynniki, które mają znaczenie w wypadku restrukturyzowanych gałęzi przemysłu i ich otoczenia. Dopiero wtedy można będzie mówić o racjonalizacji działań, a nie o chaosie restrukturyzacyjnym, który już zaczynamy dostrzegać i który zaczyna dawać się we znaki, gdyż każda gałąź przemysłu restrukturyzuje się bez oglądania się na pozostałe i na otoczenie, w którym funkcjonuje. Wtedy restrukturyzacja stanie się szansą nie tylko dla regionu, lecz i kraju, a nie dopustem Bożym, jak to jest dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-210.6" who="#PosełHerbertSzafraniec">Wysoka Izbo! Winienem także ustosunkować się do wniosku mniejszości, zakładającego - wzorem rozwiązania wałbrzyskiego i łódzkiego - obarczenie wojewody katowickiego rolą odpowiedzialnego za restrukturyzację gospodarki w województwie. Moja postawa w tym względzie jest niejednoznaczna.</u>
          <u xml:id="u-210.7" who="#PosełHerbertSzafraniec">Jest niejednoznaczna, ponieważ, po pierwsze, jest to już wskazanie rządowi określonego, ale zarazem zobowiązującego rząd, sposobu rozwiązania problemu. Wydaje mi się, że można by tu dyskutować, czy w tym momencie Izba nie idzie za daleko.</u>
          <u xml:id="u-210.8" who="#PosełHerbertSzafraniec">Po drugie, dlatego że gałęzie przemysłu, które w tym województwie mają być restrukturyzowane, reprezentują głównie przemysł ciężki, a ten - jak dotychczas - nawet pośrednio nie podlega urzędowi wojewody.</u>
          <u xml:id="u-210.9" who="#PosełHerbertSzafraniec">Po trzecie, dlatego że mająca dopiero nastąpić analiza problemu restrukturyzacji w tym województwie - o skali i zakresie mówiłem wcześniej - może wskazać na konieczność użycia innego instrumentu, jeśli chodzi o zakres odpowiedzialności za restrukturyzację gospodarki. Podejrzewam mianowicie, że już pewne doświadczenia z Mielca, Starachowic, Łodzi i Wałbrzycha powinny były uświadomić rządowi konieczność przeprowadzenia restrukturyzacji w stosunku do samego siebie. Otóż kompetencje kilku resortów powinny ulec zmianie i zostać przeniesione na resort, którego jeszcze nie ma, ale którego utworzenie z wielu względów wydaje się celowe. Mam na myśli ministerstwo gospodarki w rozumieniu całościowym; działacze gospodarczy mówią już o tym od dawna.</u>
          <u xml:id="u-210.10" who="#PosełHerbertSzafraniec">Te trzy przyczyny są powodem, dla którego Klub Parlamentarny Polski Program Liberalny, popierając zasadniczą treść uchwały, pozostawia swobodę poszczególnym członkom klubu w wypadku głosowania nad wspomnianym wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-210.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Oddaję głos panu posłowi Józefowi Łochowskiemu z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Przygotuje się pan poseł Tomasz Karwowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#PosełJózefŁochowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Problem restrukturyzacji przemysłu województwa katowickiego jest rzeczywiście jednym z najważniejszych problemów, jakie wiążą się z podejmowanymi przez nas działaniami gospodarczymi. Pełne wykorzystanie potencjału gospodarczego tego regionu byłoby wielkim sukcesem naszej gospodarki. Pragnę jednak przypomnieć, że jest to już bodaj piąta uchwała zalecająca rządowi opracowanie różnych programów - podejmowano je w sprawie Wałbrzycha, górnictwa, przemysłu zbrojeniowego, ostatnio Łodzi - i powstaje pytanie, co to może dać. Ano - dokładnie nic albo prawie nic.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#PosełJózefŁochowski">Polskie Stronnictwo Ludowe od dawna już stwierdza, że bez kompleksowego programu, bez koncepcji ożywienia całej gospodarki, cząstkowe i niespójne programy, nawet najlepiej opracowane, niczego nie dadzą i niczemu nie będą służyć. Ponadto uchwalenie takiego budżetu, w którym nie znalazła się ani złotówka na działania antyrecesyjne i restrukturyzację przemysłu, właściwie przesądziło już o wszystkim. O czym my dziś możemy mówić, kiedy w kasie państwowej nie ma grosza na te cele? Takie wołania o cząstkowe programy rodzą także coraz szerszy łańcuszek żądań i rewindykacji, albowiem niektórzy jeszcze się łudzą, że może coś uzyskają tą drogą, jeśli będą mieli program. Na pewno w kolejce ustawią się regiony, które mają obecnie najwyższy wskaźnik bezrobocia, i te, które zostały najbardziej dotknięte przez bezrobocie.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#PosełJózefŁochowski">Jeśli chodzi o wniosek mniejszości w części dotyczącej powołania dla województwa katowickiego pełnomocnika do spraw restrukturyzacji tego województwa, nie mamy nic przeciwko jego powołaniu, ale chciałbym tutaj prosić pana ministra Rokitę, aby nieco lepiej dobierał kandydatów na stanowiska tych pełnomocników.</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-212.4" who="#PosełJózefŁochowski"> Ostatnio usłyszałem bowiem w telewizji wypowiedź nowo powołanego pełnomocnika dla województwa łódzkiego, który stwierdził, że teraz, kiedy już został pełnomocnikiem, sądzi, iż środki budżetowe przeznaczone na prywatyzację oraz na restrukturyzację przemysłu zostaną przekazane Łodzi i że to pomoże zrestrukturyzować Łódź. Przeraziło mnie to, co usłyszałem. Panu pełnomocnikowi coś się pomyliło - to środki z prywatyzacji mają wpływać do budżetu, a nie odwrotnie, zaś na restrukturyzację przemysłu nie ma ani złotówki. Kto, jak nie pełnomocnik rządu, ma o tym wiedzieć?</u>
          <u xml:id="u-212.5" who="#PosełJózefŁochowski">Panowie! Panie Ministrze Rokita! Może tak jednak krótki kurs szkoleniowy dla tych osób przed objęciem tego typu stanowisk?</u>
          <u xml:id="u-212.6" who="#PosełJózefŁochowski">Reasumując, Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego opowiada się w pełni za kompleksową restrukturyzacją przemysłu województwa katowickiego, ale równocześnie wskazuje na zupełną nierealność takich uchwał i propozycji ze względu na brak kompleksowej koncepcji rozwoju gospodarczego Polski, brak polityki przemysłowej oraz brak woli koalicji rządowej do podjęcia działań antyrecesyjnych i pobudzających gospodarkę, które proponowaliśmy ująć w budżecie na 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-212.7" who="#PosełJózefŁochowski">Komu Katowice będą sprzedawać swoją produkcję, kiedy nikt niczego nie kupuje i nikt nie inwestuje? Przecież chyba trudno sobie wyobrazić, aby huty i kopalnie można było w ramach tego programu restrukturyzacji przekształcić na przykład na małe warsztaty rzemieślnicze. Tak więc bez rozwiązań kompleksowych i generalnych będziemy ciągle tylko dyskutowali o programach.</u>
          <u xml:id="u-212.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Słuchamy teraz pana Tomasza Karwowskiego, Konfederacja Polski Niepodległej. Przygotuje się pan poseł Marcin Libicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#PosełTomaszKarwowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Województwo katowickie wskutek komunistycznej polityki gospodarczej stało się kolonią wewnętrzną Polski, dotkniętą katastrofą ekologiczną. Kolejne, niekompetentne rządy solidarnościowe nie miały programu przemian gospodarczych na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim. Sektorowe i resortowe programy restrukturyzacji, opracowywane z reguły przy udziale Banku Światowego, Międzynarodowego Funduszu Walutowego i różnych firm zagranicznych, nie stwarzają szans na to, by mogły złożyć się w jeden, wielki i kompleksowy program gwarantujący rozwój Polski i Śląska jako jednego systemu społeczno-gospodarczego. Dobitnym przykładem jest tzw. program restrukturyzacji górnictwa, oznaczający faktycznie destrukcję techniczną i ekonomiczną branży, w której pracuje 320 tys. ludzi. Planuje się zwolnienie w ciągu 2–3 lat 110 tys. górników, a w ciągu 7–8 lat - 180 tys. Pociągnie to za sobą efekt domina w postaci przyspieszenia recesji i masowych zwolnień w hutnictwie oraz w innych branżach przemysłu tego województwa. Łącznie bezrobocie obejmie wówczas 400–500 tys. osób, czyli około 30% ogółu zatrudnionych.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#PosełTomaszKarwowski">Podejmowane również dotąd próby budowania programów na szczeblu wojewódzkim czy też gmin to propozycje pozbawione realnych podstaw i szans na zdobycie środków finansowych. Cechuje je przy tym dążenie do nadania województwu katowickiemu statusu strefy specjalnej. Dla wyjaśnienia: powołanie regionów specjalnych, autonomicznych - w odróżnieniu od zwykłych, zarządzanych na zasadach samorządowych - oznacza funkcjonowanie w nich władzy ustawodawczej i rządu regionalnego. Rozwiązanie to łączy się z opracowaną w województwie koncepcją rozwojową, mającą stworzyć podstawę do integrowania się regionu górnośląskiego z Europą regionów, integrowania się w formie Euroregionu Śląsk-Morawy. Celowi temu podporządkowany jest obecny status i struktura Urzędu Wojewódzkiego.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#PosełTomaszKarwowski">W świetle powyższego zawarta we wniosku mniejszości propozycja wyposażenia wojewody katowickiego w specjalne pełnomocnictwa w zakresie restrukturyzacji województwa jest dla Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej nie do przyjęcia. KPN widzi natomiast potrzebę szybkiego stworzenia społecznie efektywnego programu ratowania województwa poprzez jego unowocześnienie i rozwój, a nie tylko zmianę struktury.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#PosełTomaszKarwowski">Województwo katowickie ma jeden zasadniczy problem - brak funduszy, a przecież tu właśnie wypracowuje się dużą część środków budżetu państwa. Należy zatem tak zmienić Prawo budżetowe, aby w województwie pozostawało więcej wypracowanych przez nie środków. Załatwiłoby to większość problemów Śląska i Zagłębia. Aby w województwie katowickim nie doszło do podobnej sytuacji jak w Wałbrzychu i Łodzi, tyle że na wielką, bo 4-milionową skalę, zgłaszamy formalny wniosek uzupełnienia projektu uchwały o pkt 3 w brzmieniu: „Realizacja programu restrukturyzacji gospodarczej województwa katowickiego, o którym mowa w pkt. 2, nastąpi po zaakceptowaniu go przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej”. Od przyjęcia tej poprawki klub nasz uzależnia poparcie dla projektu uchwały. Jedynie bowiem parlamentarna kontrola może uchronić województwo katowickie przed kolejnymi nieodpowiedzialnymi politycznie i szkodliwymi gospodarczo działaniami rządu i jego politycznego zaplecza w Katowicach. Projekt poprawki został złożony na ręce pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu posłowi. Istotnie, mam go w ręku.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">W tej chwili głos zabierze pan poseł Marcin Libicki, Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe, a przygotuje się pan poseł Andrzej Raj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#PosełMarcinLibicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mamy przed sobą projekt ustawy dotyczący restrukturyzacji województwa katowickiego. Można by zapytać: po cóż projekt tej uchwały? Mogą się wszak pojawić z równym skutkiem projekty uchwał o naprawie sytuacji w województwie łódzkim, o poprawie sytuacji w służbie zdrowia albo o poprawie sytuacji rolnictwa w województwie Łomżyńskim. Przecież to jest przedmiot normalnej troski rządu. Rząd się tym powinien zajmować i nie ma powodu, żeby mu specjalnie na to zwracać uwagę. Jednak jeżeli chodzi o województwo katowickie, to...</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Borowski: Nie ma rządu.)</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#PosełMarcinLibicki">Proszę do mnie nie mieć o to pretensji.</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#PosełMarcinLibicki">Jeżeli chodzi o województwo katowickie, to jednak sytuacja jest specjalna. Otóż województwo katowickie zostało szczególnie zniszczone wskutek 50-letnich rządów komunistycznych. Komuniści, kierując się normalną dla siebie polityką rabusia, w każdym kraju rabowali i niszczyli to, co najlepsze. Zniszczyli rolnictwo w Algierii, plantacje trzciny cukrowej na Kubie, a w Polsce - to, co było najlepsze: śląskie górnictwo, śląskie hutnictwo. Łatwiej, oczywiście, byłoby naprawić złamaną łopatę, trudniej naprawić zniszczony skomplikowany mechanizm. I dlatego właśnie w sprawach Śląska, w sprawach górnictwa, w sprawach hutnictwa, zogniskowały się jak w soczewce wszystkie te problemy, które dzisiaj mamy do rozwiązania w Polsce: problem unowocześnienia przemysłu, problem transformacji własnościowej, problem ekologii i oczywiście w konsekwencji problem zdrowia. Dlatego na Śląsku właśnie górnictwo jest tą gałęzią przemysłu, z którą wiążą się największe problemy, której transformacja gospodarcza jest najtrudniejsza. Dlatego środowisko na Śląsku jest zatrute bardziej niż gdziekolwiek indziej w Polsce, dlatego tam najbardziej szwankuje zdrowie ludzi. Znamy te problemy, znamy problemy wszystkich mieszkańców Śląska. Zetknęliśmy się z problemami dzieci, które trzeba wywozić po to, żeby chociaż przez jakiś czas mogły oddychać świeżym powietrzem. Są to wystarczające powody, żeby rząd zwrócił szczególną uwagę na problemy Śląska i żeby opracował jakąś całościową koncepcję, całościowy plan co do tego regionu. Na to właśnie trzeba rządowi zwrócić uwagę.</u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#PosełMarcinLibicki">Oczywiście, są władze rządowe, są władze samorządowe, są władze gospodarcze. Ale właśnie to przemieszanie władztwa, typowe dla tego spadku po komunistach, sprawę komplikuje. Gdybyśmy mieli do czynienia z prywatnymi właścicielami kopalń, z prywatnymi właścicielami hut, byłyby wyraźnie zaznaczone strony: strona rządowa, strona właścicieli i strona pracownicza. Dzisiaj sytuację bardzo utrudnia to, że za tę gospodarkę na Śląsku musi brać odpowiedzialność rząd - i nie tylko ogólnie, musi bowiem mieć swój udział w każdej kopalni, wszędzie. Ten spadek, ten ciężar komunistycznych struktur ciągle jeszcze dzisiaj zobowiązuje rząd, żeby się tym wszystkim sam zajmował.</u>
          <u xml:id="u-216.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Raja z Konwencji Polskiej i o przygotowanie się pana posła Pietrzyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#PosełAndrzejRaj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Temat restrukturyzacji przemysłu i gospodarki województwa katowickiego jest bardzo poważnym tematem i myślę, że gdyby taki nie był, Wysoka Izba by się nim nie zajmowała. Trzeba wyraźnie zwrócić uwagę na pewne proporcje. Skoro problem Wałbrzycha, problem około 200 tys. ludzi był tak mocno poruszany tu w tej Izbie, skoro problem Łodzi, milionowej aglomeracji, a także wydarzeń, jakie mają miejsce w tym regionie, był uznany w naszej Izbie za bardzo ważny problem, to jak ważny może się stać dla nas problem 4-milionowego regionu, gdzie sytuacja, dzisiaj jeszcze uchodząca za dobrą, za rok może zaowocować takimi zdarzeniami, których w zasadzie normalnymi środkami nie da się opanować. Jeżeli Wałbrzych można porównać do bomby konwencjonalnej, to Śląsk jest bombą atomową, której zapalnik został już włączony.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#PosełAndrzejRaj">Jeśli chodzi o to, co tu dzisiaj jest przedmiotem naszej debaty, tzn. o tę uchwałę, chcę powiedzieć, że chociaż tak wielu mówców twierdzi, że uchwały Sejmu nie mają zasadniczo wielkiego znaczenia, ja myślę, że nie w tym rzecz, że te uchwały też mają znaczenie - jeżeli wyrażają one wolę Sejmu, i to jest dla mnie bardzo ważne. Myślę, że rząd na pewno już pracuje nad problemami regionu katowickiego, bo debat na ten temat było już kilka, ale nigdy Sejm nie wyraził w wyraźny sposób, właśnie w postaci uchwały, która jest typowym sposobem wypowiadania się Sejmu, własnej decyzji co do tego regionu. Ten przedstawiany dzisiaj projekt jest właśnie projektem przede wszystkim wyrażającym wolę Sejmu, a także jego stanowisko w sprawie przeprowadzenia procesów restrukturyzacji województwa katowickiego. Otóż nie jest możliwe przeprowadzenie tego procesu w samym regionie ani też nie jest możliwe przeprowadzenie go w układzie branżowym poprzez podejmowanie odgórnych decyzji w centrali w Warszawie. Potrzebne jest połączenie tych dwóch układów, pionu i poziomu, by można było opracować długofalowe, skuteczne, możliwe do zrealizowania plany, które tym kilku milionom ludzi dałyby nadzieję na lepszą przyszłość, bo najbliższe dni będą dla nich okresem wielkich trudów i wyrzeczeń. Ale tę nadzieję - w postaci jasnego programu działania - władze Rzeczypospolitej muszą im dać. Uchwała, nad którą debatujemy - o jej elementach merytorycznych wypowiadali się już niektórzy z moich przedmówców - będzie wyrazem woli Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#PosełAndrzejRaj">Równocześnie chciałbym zwrócić uwagę na zgłoszony wniosek mniejszości. Otóż w moim przekonaniu i w przekonaniu mojego klubu, Konwencji Polskiej, jest to bardzo istotny wniosek, gdyż właśnie on wyraża wyraźną wolę Sejmu, wskazując, jak powinny przebiegać procesy restrukturyzacyjne województwa katowickiego. Jest to bardzo ważne. Chciałbym na to zwrócić uwagę i prosić koleżanki posłanki i kolegów posłów o przyjęcie tej propozycji. I nie należy tutaj wywoływać widm, nie należy sięgać po argumenty, że taki lub inny wojewoda przeszkadza dzisiaj w stosowaniu takich rozwiązań - bo nie o to chodzi. Chodzi o rozwiązania. My ciągle rozwiązania przymierzamy do ludzi, a nie ludzi do rozwiązań. Jest to szalony błąd, który wiele kosztuje dzisiaj nasz kraj.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#komentarz">(Głosy z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-218.5" who="#PosełAndrzejRaj">Bardzo serdecznie proszę o przyjęcie uchwały łącznie z wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-218.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Pan poseł Alojzy Pietrzyk, klub „Solidarność”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#PosełAlojzyPietrzyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polska jest dłużnikiem Śląska, Polska ma wobec Śląska dług, który rośnie już od prawie półwiecza. Bez gospodarczego wysiłku regionu śląskiego gospodarcza pozycja naszego kraju byłaby zdecydowanie gorsza. Bez wkładu, jaki wnieśli w rozwój polskiej gospodarki śląscy górnicy, hutnicy i kolejarze, Polska byłaby krajem wielekroć uboższym. Nie wolno nam dłużej być obojętnymi na losy regionu, który ponosi takie nieproporcjonalnie duże koszty związane ze swym wkładem w polską gospodarkę w porównaniu z tym, co sam otrzymał i otrzymuje.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#PosełAlojzyPietrzyk">Restrukturyzacja wyeksploatowanego Śląska jest obowiązkiem całego kraju. To Śląsk zmusza mnie do dzisiejszego wystąpienia. Przestarzały i zdekapitalizowany przemysł Śląska, na którego restrukturyzację potrzeba wyasygnowania olbrzymich środków, nie uwzględnionych w tegorocznym budżecie, powoduje dalszą degradację środowiska naturalnego. Przemysł górniczy powoduje ciągłe szkody górnicze i straty na powierzchni, takie jak zapadanie się terenu, budynków, całej infrastruktury, co z kolei wymaga nakładów z kas gminnych i miejskich. Górnictwo to zarazem podstawa bytu 400 tys. górników i ich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#PosełAlojzyPietrzyk">Następna duża branża na Śląsku to hutnictwo. Rada Ministrów przyjęła program restrukturyzacji hutnictwa, z tym że stwierdzam, że jest to program, który nie ma pokrycia w środkach. Przypominam zarazem, że mieszkańcy Śląska - ponad 4 mln - to nie tylko górnicy i hutnicy, i o tym też trzeba pamiętać. Oczywiście w większości jest to spadek po realnym socjalizmie. Wiele zakładów pracy Śląska to pomniki minionej epoki. Dużym problemem i słabością Śląska jest olbrzymie rozbicie i różnorodność polityczna, co powoduje, że Śląsk nie jest właściwie reprezentowany w obecnym rządzie; z kolei w społeczeństwie Śląska powoduje to poczucie dyskryminacji oraz braku perspektyw dla rozwiązania trudnych życiowych problemów. Mówi się na Śląsku, że rząd nie sięga dalej niż do opłotków Warszawy i Gdańska.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#PosełAlojzyPietrzyk">Odniosę się do faktu uchwalania przez Sejm zobowiązań w formie uchwał i wyrażę swój olbrzymi niepokój. Moje obawy budzi brak realizacji przez rząd zlecanych poprzednio w tej formie zadań, uchwałę tę bowiem może spotkać taki sam los, a będzie to równoznaczne z kolejnym, na pewno silniejszym od poprzednich wybuchem społecznym nie tylko na Śląsku. Po raz wtóry powtarzam, że to, co mówię z tej trybuny, się sprawdza. Powodzenie gospodarcze Śląska to również udane reformy gospodarcze całego kraju. Jest to fakt, z którym należy się realnie liczyć. Kieruję te słowa szczególnie do tych, którzy uważają, że Śląsk to polskie Eldorado.</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#PosełAlojzyPietrzyk">Klub Parlamentarny Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” udziela pełnego poparcia uchwale w sprawie restrukturyzacji gospodarczej woj. katowickiego. Nawiązując jeszcze do realizacji uchwały, pragnę zauważyć, że rząd musi być bardzo przemęczony, gdyż ławy rządowe są puste.</u>
          <u xml:id="u-220.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Z jednym się nie mogę zgodzić: Śląsk ma dobrych posłów. Myślę, że będę wyrazicielem poglądu wszystkich, jeśli powiem, że cieszą się oni naszym uznaniem i szacunkiem.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Głos ma pan poseł Czesław Sobierajski z Porozumienia Centrum, a przygotuje się pan poseł Kazimierz Świtoń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#PosełCzesławSobierajski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Powtórzę ostatnie słowa posła Pietrzyka - również miałem od tego rozpocząć: z ubolewaniem stwierdzam, że uchwały, którą będziemy kierować do rządu, nie śledzi żaden przedstawiciel rządu, nawet podrzędny, jeśli chodzi o stanowisko i funkcję. I wyrażam z tego miejsca ubolewanie, że gdy mamy kampanię wyborczą albo gdy zbliża się taki okres, to kolejne rządy, nawet premierzy, jadą tam i wszystko obiecują: natychmiastowe rozwiązanie problemu, górę pieniędzy, miliardy, nawet tyle, że nie wiadomo co z tym zrobić. Tymczasem kończy się etap, a sprawa stoi w miejscu; dzisiaj dowodem tego są kompletnie puste ławy rządowe.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#PosełCzesławSobierajski">Chciałem przypomnieć, proszę państwa, o czym mówiono tutaj kilka razy, że woj. katowickie zamieszkuje ok. 10% ludności Polski, a jest to raptem 2% powierzchni kraju, przy czym wytwarza się tam - powtarzam to, co było mówione - ponad 28% dochodu narodowego. I na ten 2-procentowy skrawek powierzchni kraju przypada rocznie prawie 50% wszystkich odpadów składowanych w kraju - 50%. Wyobraźcie sobie państwo proporcje tego terytorium do skali odpadów. Równocześnie przez okres ostatnich 45 lat - takie jest zresztą odczucie mieszkańców - to województwo było traktowane jako swoista kolonia. Przestrzegam przed tym, bo tak to jest do dzisiaj odbierane. Prasa, telewizja regionalna podtrzymują tę tezę. Słusznie czy nie, ale stan województwa o tym świadczy.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#PosełCzesławSobierajski">Chciałem zobrazować to na liczbach. Jeśli chodzi o nie oczyszczone ścieki, to na km² w woj. katowickim przypada 139 tys. m3, gdy tymczasem w kraju - 14 tys. m3.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#komentarz">(Na salę wchodzą przedstawiciele rządu, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#PosełCzesławSobierajski">A, witam, witam przedstawicieli rządu.</u>
          <u xml:id="u-222.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-222.6" who="#PosełCzesławSobierajski"> Mam szczęście, w trakcie mego wystąpienia jak kiedyś wicepremier Goryszewski tak obecnie... Mimo wszystko miło, że rząd wykazuje zainteresowanie, choć wymuszone, naszym województwem.</u>
          <u xml:id="u-222.7" who="#PosełCzesławSobierajski">Emisja pyłów i gazów na km² w woj. katowickim wynosi 246 t, w kraju - 22 t. Nagromadzenie odpadów poprzemysłowych na km² w woj. katowickim wynosi 90 tys. t, w kraju - 4,8 tys. t. Myślę, że dalsze cytowanie nie jest potrzebne. Te liczby porażają. A przemysł? Węgiel kamienny - 98%, bo oczywiście zgromadzony u nas; cynk, ołów - 100%; stal surowa - 54%; wyroby walcowane - 49%; samochody - 50%; sieć kolejowa stanowi 6% w skali kraju, przewozi się natomiast 46% wszystkich towarów; sieć drogowa stanowi 2,4%, a przewozi się ponad 20% wszystkich towarów.</u>
          <u xml:id="u-222.8" who="#PosełCzesławSobierajski">Proszę państwa, przy tych procentach, przy tej skali ani województwo, ani też cały region sobie nie poradzi. Podam przykład Niemiec: dzisiejszy Górny Śląsk przypomina mniej więcej Zagłębie Ruhry z końca lat pięćdziesiątych. I wtedy całe Niemcy, potężne zresztą gospodarczo, przejęły na siebie ciężar restrukturyzacji tego regionu. We Francji - Pas de Calais i inne tego typu regiony. To nie był problem regionu, to był problem całego kraju. I choć powtarzałem wiele razy z tej mównicy, to i dzisiaj powtórzę, że od tego, jak sobie poradzimy z przemysłem śląskim, z jego restrukturyzacją, naprawą, postawieniem na nogi, będzie zależeć przyszłość Polski. Trzy lata temu kotwicą programu były m.in. sztuczne ceny węgla. Dotowaliśmy gospodarkę, a właściwie staczaliśmy się coraz niżej. Wszyscy udawali, że nie są tego świadomi. To było celowe ustawienie. I nie udawajmy, że nie wiemy, dlaczego brakło iluś miliardów dolarów tam, gdzie powinny być. Po prostu dlatego, że było takie założenie systemowe, że ceny węgla musiały być utrzymane na takim poziomie, by nie było potężnej inflacji, która by potem odbiła się na całej gospodarce. Wiedzmy to i miejmy tego świadomość.</u>
          <u xml:id="u-222.9" who="#PosełCzesławSobierajski">Ostatnio mówi się o ministrze dla Śląska. Może więc zacytuję zdanie z regionalnej prasy: „Porównując odpowiedzi na dwa pytania, większą wiarygodnością cieszy się obietnica powołania ministra, co wiąże się z przypuszczeniem, że łatwiej jest zaproponować rządowi nowego ministra, niż zebrać np. 2 mld dolarów oraz wypracować do tego program restrukturyzacji regionu”. Chcę, żeby to było przestrogą, bo hasła, deklaracje to przeszłość. Poseł Polmański powiedział, żeby to były jeszcze założenia, które przedstawi rząd. Otóż nie założenia, one już dawno powinny być, czekamy na konkrety. Na założenia był czas, teraz musimy realizować konkretny program, który musi doprowadzić do restrukturyzacji regionu, woj. katowickiego, i szerzej - Górnego Śląska, dla dobra Polski. I proszę państwa, wszystko jedno gdzie kto mieszka, w którym miejscu Polski, bo słona woda czy siarka z deszczem spadnie na każdego. Nikt nie będzie spokojnie odpoczywać ani w Krynicy Morskiej, ani w górach, ani w Bieszczadach. Dotrze to do każdego. A więc w interesie wszystkich obecnych na tej sali, niezależnie od tego kto w jakim województwie mieszka - to jest interes kraju, interes własny, interes dzieci - leży, by jak najszybciej Śląsk przywrócić do życia. Tak, przywrócić do życia.</u>
          <u xml:id="u-222.10" who="#PosełCzesławSobierajski">Jeśli chodzi o uchwałę, to w ostatnim zdaniu, po słowach: „systemowego”...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Panie pośle, przepraszam, czas minął, proszę o konkluzję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#PosełCzesławSobierajski">Zaproponuję jedną poprawkę i kończę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#PosełCzesławSobierajski">A więc po słowach: „programu restrukturyzacji gospodarczej” proponuję dodać: „i ekologicznej woj. katowickiego”, jako że jest to problem największy i zarazem najtrudniejszy, jednoznacznie sprzężony. Restrukturyzacja gospodarcza musi być prowadzona kompleksowo z ekologiczną.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#PosełCzesławSobierajski">Dziękuję bardzo. Liczę oczywiście na to, że uchwałę podejmiemy i będziemy ją realizować.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę pana posła Kazimierza Świtonia o zabranie głosu w imieniu Ruchu dla Rzeczypospolitej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#PosełKazimierzŚwitoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Śląsk to niezliczona ilość problemów, o których można mówić bez końca. Śląsk to region ciężkiej pracy, region wykorzystywany i zatruwany. Każdy rząd chce brać i tylko brać z tego regionu przemysłowego. Ale jak długo można ten region wykorzystywać? Śląsk wypracowuje 25% dochodu narodowego, a otrzymuje z tego niewiele. Śląsk zauważa się dopiero wówczas, kiedy ujawniają się protesty społeczne, takie jak ostatnie strajki górnicze, pochłaniające ogromne środki. Śląsk protestuje, bo trudno jest żyć w zatrutym środowisku. Śląsk nie może już dłużej czekać, ponieważ ta ziemia zamienia się z dnia na dzień w krajobraz księżycowy. Stąd ogromne rozgoryczenie mieszkańców tego regionu. Restrukturyzacja przemysłu, a szczególnie górnictwa spowoduje zwolnienie z pracy około 160 tysięcy pracowników; w wyniku tego setki tysięcy mieszkańców regionu pozbawione będą środków do życia. To jest żywotny problem dla Śląska. Górnicy czują się oszukani przez rząd. Sądzę, że po raz drugi oszukać się nie dadzą.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#PosełKazimierzŚwitoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W tym momencie chciałbym przekazać swój pogląd. Zaznaczam to, gdyż mój klub może się z tym nie zgadzać. O Śląsku mówi się różnie, ale najbardziej boli to, kiedy niektórzy politycy twierdzą, że na Śląsku są siły, które chcą go sprzedać Niemcom. Jest to nieporozumienie. Śląsk był, jest i pozostanie polski, ale ponieważ rząd traktuje jego problemy opieszale, Śląsk musi wziąć swój los i swoją przyszłość we własne ręce. Prowadzi do tego jedyna droga - samorządowa. My, mieszkańcy Śląska musimy powiedzieć: dosyć niszczenia własności narodowej i wykorzystywania naszego regionu przez nieodpowiedzialnych polityków i związkowców, którzy świadomie prowokują ludzi pracy Śląska do strajków. Należy wybrać inną niż strajki formę radykalnego egzekwowania praw ludzi pracy i mieszkańców tej ziemi. Tą formą jest zatrzymanie środków wypracowanych na Śląsku - dla Śląska. Nie trzeba nami kierować ani nas pouczać. My nie chcemy jałmużny, my umiemy sami się gospodarzyć. Dlatego apeluję z tej trybuny sejmowej do wszystkich mieszkańców Śląska: nadszedł już czas najwyższy, aby zorganizować się w naszym regionie i zatrzymać na rozwój i restrukturyzację przemysłu na Śląsku wszystkie środki tu wypracowane. Dzisiaj nie wolno już dłużej z tym zwlekać. Nasz region zaczyna umierać. Zatrzymanie środków wypracowanych w regionie to jedyny ratunek dla Śląska.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Oddaję głos panu Andrzejowi Sielańczykowi z Unii Polityki Realnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#PosełAndrzejSielańczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak się składa, że w tej chwili omawiamy projekt uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej zobowiązującej rząd do określonego postępowania w stosunku do województwa katowickiego. Mam przyjemność być sygnatariuszem tego projektu uchwały, natomiast rzecz ma się w ten sposób, że według danych liczbowych samo miasto Katowice - gmina Katowice przekazała do budżetu centralnego 27 bilionów złotych w zeszłym roku, a otrzymała z powrotem 860 miliardów. Ładnie, bardzo dobrze. Czy Śląsk albo gmina Katowice potrzebuje restrukturyzacji? Nie. Na marginesie, co to znaczy restrukturyzacja? To znaczy obsypanie określonych osób i instytucji przywilejami, ulgami podatkowymi albo i dużą ilością gotówki kosztem oczywiście innych osób, które na to wszystko muszą wyasygnować z własnej kieszeni.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#PosełAndrzejSielańczyk">Tak naprawdę województwo katowickie nie chce żadnych, nawet najmniejszych przywilejów. Nie chce dotacji ze strony państwa. Nie chce obciążać nikogo kosztami tego, iż ma olbrzymie problemy spowodowane nie swoją działalnością, nie swoimi decyzjami. Jako przedstawiciel tego województwa proszę Wysoką Izbę tylko o jedną rzecz - nie chcemy ulg na ekologię, nie chcemy ulg na restrukturyzację, tak naprawdę nie chcemy restrukturyzacji, tylko na litość boską odejdźcie od nas, pozwólcie nam żyć. Laissez faire, laissez passer - nic więcej. I wtedy okaże się, że za kilka lat, może za 7, może za 10 Śląsk znowu będzie łożył na rozmaite restrukturyzacje rozmaitych regionów, ale najpierw musi dojść do siebie, musi złapać oddech.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#PosełAndrzejSielańczyk">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Zapraszam wszystkich obecnych, wszystkich członków parlamentu - może nie naraz i nie od razu - którzy nie mieszkają na co dzień na Śląsku, zapraszam was - pomieszkajcie w moim skromnym mieszkaniu przez miesiąc. Zapraszam was. Pomieszkajcie. Udzielę wam gościny z największą przyjemnością, będzie to dla mnie zaszczyt. Będę obserwował wasze możliwości intelektualne, waszą zdolność do pracy, waszą pobudliwość i wasze reakcje. Będę to robił z pełną precyzją kliniczną. Pozwolę sobie na to, a potem zapytam, czy chcecie restrukturyzacji Śląska. I odpowiem wam od razu, że ja jestem przeciw. Żadnej restrukturyzacji, żadnych dodatkowych przywilejów. Przemysł i ludność województwa katowickiego pracuje w tej chwili na ostatnim oddechu, ale chce pracować, tylko nie zabierajcie im tego. Po prostu nie zabierajcie. Pozwólcie na to we własnym interesie. Oni zrobią tak, by reszta Rzeczypospolitej miała w tym też interes. Wpływy podatkowe z tego województwa za 7–9 lat będą zdecydowanie wyższe jak obecnie, bez dotacji centrali. Nie chcemy żadnych dotacji. Chcemy tylko, żebyśmy mogli pracować i żebyśmy mogli sami decydować o przeznaczeniu swojego dochodu na zmianę tego, co jest w tej chwili. My zdajemy sobie doskonale sprawę z tego, że to do czego nas zmuszano nie leżało w interesie tego województwa i tych ludzi. Nas do tego zmuszano, ale potrafimy to wykorzystać w taki sposób, by można było przejść do następnego etapu - do rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#PosełAndrzejSielańczyk">Największą siłą, największym dobrem tego terenu są kadry - to są ludzie, którzy już od siedmiu, od dziewięciu pokoleń pracują w przemyśle, którzy pracują w instytutach naukowych, w instytutach zajmujących się techniką. Tego w całej Polsce - z pełnym szacunkiem do pozostałych regionów - nie ma i przez najbliższe 50 lat nie będzie. Proszę tego nie zabierać, pozwólcie nam żyć, pozwólcie pracować. Nie zabierajcie.</u>
          <u xml:id="u-230.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Na tym kończymy wystąpienia klubowe. Indywidualne wystąpienie przedstawi pan poseł Paweł Musioł - nie zrzeszony. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#PosełPawełAndrzejMusioł">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po przemówieniu pana posła Sielańczyka z Unii Polityki Realnej realnie chyba powiało grozą w Wysokiej Izbie. Zabieram głos w tej debacie jako ostatni, ale moje wystąpienie, mimo bardzo krótkiego czasu, zawierać będzie wyłącznie konkretne propozycje.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#PosełPawełAndrzejMusioł">Jako poseł nie zależny nie będę przedstawiał podtekstów politycznych, chociaż przedstawiciele znacznych ugrupowań politycznych w Sejmie również nie posługiwali się takimi hasłami. Świadczy to o ogromnej odpowiedzialności za nasz region. Wierzę, że tę odpowiedzialność przejmie na siebie rząd Rzeczypospolitej, III, wolnej Rzeczypospolitej. Restrukturyzacja województwa katowickiego jest niezbędna i o tym wszyscy w tej Izbie wiedzą, i bardzo konkretnie mówcy, szczególnie posłowie śląscy, Wysokiej Izbie to przedstawili.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#PosełPawełAndrzejMusioł">Panie i Panowie Posłowie! Cóż zatem może być najważniejsze dla nas, mieszkańców ziemi śląskiej?</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#PosełPawełAndrzejMusioł">Po pierwsze, niezbędna jest koncepcja sprowadzająca się do opracowania do końca bieżącego roku precyzyjnego, dokładnie wyliczonego rachunku potrzeb finansowych, żeby wiedzieć, ile ten region daje i ile na ten umęczony Śląsk wraca. (Oczywiście należy pamiętać o tym, o czym już tu mówiono, że wszystkie liczby podane Wysokiej Izbie przez panie i panów posłów są tylko suchymi faktami.) Jest to podstawowy warunek naprawy gospodarki Śląska.</u>
          <u xml:id="u-232.4" who="#PosełPawełAndrzejMusioł">Po drugie, niech wreszcie resort ministra pracy i polityki socjalnej przedstawi rozwiązanie problemu bezrobocia na Śląsku, przygotowując program robót publicznych. Panie marszałku, wołam o to w tej Izbie od roku - bezskutecznie. Panie ministrze, jeśli pan tego nie rozumie, to proszę zwrócić się do mnie, ja wiem, jak to zrobić. To jest tylko nawrót do wspaniałej, sprawdzonej metody z okresu II Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-232.5" who="#PosełPawełAndrzejMusioł">Wreszcie po trzecie, uznanie propozycji wniosków mniejszości i komisji sejmowych jako zadania na okres minimum ćwierćwiecza, aż po następne ćwierćwiecze XXI wieku.</u>
          <u xml:id="u-232.6" who="#PosełPawełAndrzejMusioł">Będę głosował za przyjęciem uchwały. Powyższe słowa wypowiadałem w imieniu moich wyborców Ruchu Społeczno-Regionalnego „Macierz Śląska”.</u>
          <u xml:id="u-232.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Stwierdzam, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Czy pan poseł sprawozdawca pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, pan poseł Zbigniew Kaniewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#PosełZbigniewKaniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że trzeba się odnieść ze zrozumieniem do dużego ładunku emocjonalnego wypowiedzi posłów ze Śląska.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#PosełZbigniewKaniewski">W trakcie dyskusji przedstawiciele w zasadzie wszystkich klubów ustosunkowali się pozytywnie do projektu uchwały. Dyskusja była niejako odbiciem pracy podkomisji i prac komisji. W toku dyskusji zostały zgłoszone pewne propozycje. Pragnę się do nich odnieść.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#PosełZbigniewKaniewski">Poseł Polmański z Unii Demokratycznej zwrócił uwagę, iż w kontekście omawianej propozycji termin jej przygotowania (do 31 marca) zawarty w projekcie uchwały w tym brzmieniu, jakie panie i panowie posłowie mają w druku nr 771, jest nierealny. Intencją wnioskodawców, która była również precyzowana podczas prac w komisji, a zwłaszcza w podkomisji, było sprecyzowanie mechanizmów systemowego rozwiązania problemów restrukturyzacji w woj. katowickim. A więc nie chodzi o to, żeby do 31 marca rząd przedstawił gotowy projekt restrukturyzacji regionu, bo w takim terminie jest to oczywiście niemożliwe, chodzi natomiast o to, aby rząd do tego terminu zaproponował system rozwiązań ekonomicznych, organizacyjnych i prawnych, jakie, zdaniem rządu, należałoby zastosować w woj. katowickim, aby w sposób właściwy prowadzić w tym regionie restrukturyzację.</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#PosełZbigniewKaniewski">W tym kontekście należałoby też odpowiedzieć panu posłowi Karwowskiemu z KPN, który zgłosił propozycję dodatkowego zapisu, który brzmi: „Realizacja programu restrukturyzacji gospodarczej województwa katowickiego, o którym mowa w pkt. 2, nastąpi po zaakceptowaniu go przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej”. Można ten zapis wprowadzić, jednak propozycja ta w zasadzie byłaby do przyjęcia wówczas, jeżelibyśmy podjęli dalsze decyzje co do oceny mechanizmów ekonomicznych i prawnych, jakie rząd zaproponuje Sejmowi w odniesieniu do procesu restrukturyzacji. Wówczas ta gwarancja miałaby większe znaczenie. To jest oczywiście tylko moja opinia, ale jeżeli pan poseł uzna, że podtrzymuje swoją propozycję, wtedy wnieślibyśmy taką poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-234.4" who="#PosełZbigniewKaniewski">Nasza dyskusja o wniosku mniejszości miała charakter mniej więcej podobny do dyskusji o tym w komisji. Wielu posłów wskazywało na potrzebę skorelowania polityki gospodarczej państwa z polityką regionalną i z zadaniami, które powinny być podjęte w regionie. O tym właśnie mówi, czy sugeruje to, wniosek mniejszości - jak w sposób systemowy proponuje się podejść do tego rozwiązania. W pierwszej części mojego wystąpienia mówiłem o tym, że Komisja Systemu Gospodarczego i Przemysłu pracuje również kierując się takimi przesłankami. Komisja ta widziałaby dla regionu wałbrzyskiego, łódzkiego i woj. katowickiego takie właśnie propozycje rozwiązania problemu. Pragnę też przypomnieć, że przedstawiciele rządu, którzy współpracowali z podkomisją, również uznali, iż te propozycje są zgodne z kierunkiem dotychczasowych prac rządu.</u>
          <u xml:id="u-234.5" who="#PosełZbigniewKaniewski">Ostatnie akcje protestacyjne niejako przyspieszają bieg wydarzeń, jeśli chodzi o te trzy regiony. Dyskusje natomiast dotyczą zakresu kompetencji i form organizacyjnych - w jaki sposób trzeba rozwiązania wdrożyć. W tym sensie termin do 31 marca jest realny, dlatego że w odniesieniu do regionu łódzkiego i regionu wałbrzyskiego prace nad pewnymi propozycjami systemowych rozwiązań są w zasadzie na ukończeniu. Jeśli chodzi o region katowicki, materiały Centralnego Urzędu Planowania przewidują również specjalne odniesienie się do procesów restrukturyzacji w tym regionie. Także podkomisja, poza wskazaniem głównego koordynatora, jakim miałby być wojewoda (jednocześnie, przy określonym oprzyrządowaniu ekonomicznym i prawnym, miałby być odpowiedzialny), niczego więcej rządowi nie sugeruje, korzystając z dotychczasowych doświadczeń, zarówno prac w komisjach sejmowych, jak i z dotychczasowych doświadczeń pracy rządu.</u>
          <u xml:id="u-234.6" who="#PosełZbigniewKaniewski">Część dyskutantów zwracała uwagę, iż przy rozwiązywaniu problemów regionu śląskiego potrzebna jest daleko idąca interwencja państwa. Inni dyskutanci stwierdzali, że Śląskowi trzeba dać spokój i że on sobie sam poradzi. Mogę tylko wyrazić pogląd, jaki sobie wyrobiłem dzięki pracom podkomisji: Śląsk nie jest wyizolowaną wyspą, jest powiązany siecią naczyń połączonych z całą gospodarką narodową i dlatego jego sytuacja musi być rozpatrywana w kontekście polityki gospodarczej państwa, która musi mieć charakter perspektywiczny, musi uwzględniać długie okresy. Chodzi o to, by również polityka regionalna, która jest, jak wiemy, przedstawiona w założeniach na rok 1992, mogła być uwzględniona w planach perspektywicznych.</u>
          <u xml:id="u-234.7" who="#PosełZbigniewKaniewski">Trudno mi się odnieść do tego, iż wówczas, kiedy były zgłaszane wnioski, pan minister nie był obecny na sali. W tej chwili jest pan minister. Mogę potwierdzić, że w toku prac komisji i podkomisji zarówno do samej idei, jak i do terminu przedstawiciele rządu nie wnosili uwag i uznali za zasadne przyjęcie projektu uchwały sejmowej w sprawie procesów restrukturyzacji w regionie katowickim, akcentując potrzebę aktywnego włączenia się zarówno rządu, jak i władz wojewódzkich i samorządowych - w celu wspólnego rozwiązywania tego niezwykle trudnego i złożonego problemu. Chciałem również podziękować wszystkim tym posłom, którzy aktywnie współdziałali w pracach roboczych nad przygotowaniem projektu w komisji i podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-234.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Zamykam debatę nad tym punktem porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę o wysłuchanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#SekretarzposełRyszardJastrzębski">Zebranie wszystkich posłów, którzy zgłosili poprawki do regulaminu Sejmu, odbędzie się bezpośrednio po zarządzeniu przerwy w sali nr 301 w starym Domu Poselskim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Zarządzam przerwę do godziny 20. Informuję, że najprawdopodobniej ok. 21.15–21.30 uda się nam wyczerpać dzisiejszy porządek dzienny.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 19 min 35 do godz. 20 min 05)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania oraz niektórych innych ustaw (druki nr 770 i 789).</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Andrzeja Wielowieyskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak się trochę nieszczęśliwe złożyło, że prezentuję tutaj wyniki prac komisji nad poprawkami Senatu w stosunku do ustawy bardzo skomplikowanej, bardzo złożonej. Jeśli przegląda się dokumenty wymienione przez pana marszałka (druki nr 770 i nr 789), to bardzo trudno jest cokolwiek z nich zrozumieć, z pewnymi wyjątkami oczywiście, ale na ogół bardzo trudno. Trzeba to konfrontować z kilkoma innymi dokumentami - z poprzednimi ustawami, stanem poprzednim, uchwałą Sejmu, poprawkami Senatu.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Będę się starał unikać nawiązywania do paragrafów, artykułów, spróbuję przedstawić kilka problemów, które tutaj występują. Obawiam się jednak, że w związku z tym stanem rzeczy trzeba będzie, przynajmniej w pewnym zakresie, powtórzyć tę eksplikację, to wyjaśnienie przy głosowaniu. Chodzi o to, żeby było jasne, jaką decyzję podejmujemy, wobec jakich sprzecznych propozycji dotyczących rzeczywistości stoimy. Nie zawsze to z tekstu wynika.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Pierwszym problemem, z którym się stykamy, czytając uchwałę Senatu (chodzi o druk nr 770) - najlepiej jest opierać się na niej przeglądając i inne materiały - - jest sprawa wspólnego opodatkowania małżonków. W tym zakresie Senat wprowadza trzy poprawki - przywraca zasady obowiązujące dotąd: że małżonkowie mogą łączyć swoje dochody, że podatek wymierzamy od łącznych dochodów małżonków, dzieląc je przez dwa. (Do tego dochodzi jeszcze problem osób samotnych, które wychowują dzieci.) Te problemy były również podnoszone w trakcie wcześniejszej debaty, przed uchwaleniem w dniu 5 lutego przez Sejm tej ustawy, i wówczas przeważyły argumenty za tym, aby nie premiować tych lepiej uposażonych, bogatszych rodzin, które w ten sposób zmniejszają sobie wysokość opodatkowania. Wówczas też poruszono sprawę dość wyraźnie łącząca się w świadomości społecznej z omówioną już kwestią. Aby to było zgodne z wymogami sprawiedliwości, gdyby się przyjęło tę zasadę, trzeba by było wówczas podjąć też sprawę osób samotnie wychowujących dzieci, które to osoby mając też jakieś obciążenia rodzinne, nie korzystały z przywileju łączenia dochodów i obniżania dzięki temu podatków. Ponieważ jednak ten problem nurtował Izbę i komisje, które nad tym pracowały, przeto pani poseł Berak zgłosiła propozycję, ażeby ograniczyć możliwość korzystania z tego przywileju do tych rodzin, również rodzin niepełnych, w których dochód na jedną osobę nie przekracza 2,5 mln zł. Przy wyższych dochodach ten przywilej nie mógłby być wykorzystywany.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Występuje w tym wypadku też problem interpretacji słowa: dochód. Jakich dochodów to dotyczy? Jak należy sądzić, powinno to obejmować wszystkie dochody, również te, które nie są opodatkowane, jakkolwiek nie jest to w tej chwili zupełnie jasno określone w przepisach.</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Przypominam, że, jak już wspomniałem, dylemat polegał wówczas na tym, że argumentami za utrzymaniem tego przywileju małżeńskiego było wzmocnienie układu rodzinnego, oczywista potrzeba występowania współzależności między dochodami i standardem życia rodzin, tych ludzi żyjących ze sobą - w związku z tym to łączenie dochodów było uzasadnione - pewnym argumentem przemawiającym za tym było także to, że instytucja przywileju małżeńskiego występuje w wielu innych krajach. Natomiast, jak już mówiłem, przeciw temu przemawiał wzgląd społeczny, gdyż niewątpliwie bardziej zamożne rodziny byłyby wówczas uprzywilejowane, bo one przede wszystkim by z tego korzystały, jeżeli występowałaby duża różnica w dochodach pomiędzy mężem i żoną; to znaczy obojętne, które z małżonków więcej zarabia.</u>
          <u xml:id="u-239.5" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Senat zakwestionował decyzję Sejmu w tym zakresie i zaproponował przywrócenie dawnego rozwiązania. Uwzględnił on również, jak należy sądzić, stanowisko społeczeństwa, które ujawniło się w debacie społecznej wokół tej ustawy - chodzi o protesty rodzin robotniczych, zwłaszcza tych pozostających w pewnych tradycyjnych układach, na przykład tradycyjnych rodzin górniczych, w których z reguły, czy bardzo często, żona nie pracuje, a mąż górnik zarabia względnie dużo - ale przy takim rozwiązaniu też płaciłby on duży podatek, mimo że ma nie pracującą żonę. Ten przywilej małżeński niewątpliwie jest w tym przypadku czymś istotnym dla życia rodzinnego, a także po prostu i dla samopoczucia.</u>
          <u xml:id="u-239.6" who="#PosełAndrzejWielowieyski">To były przesłanki, dla których Senat proponuje w tym wypadku zmianę. Konkluduję tylko, że połączone komisje przychylają się do zdania Senatu i proponują Wysokiej Izbie zaakceptowanie tej poprawki we wszystkich trzech aspektach, zarówno jeśli chodzi o małżonków, jak również w przypadku osób samotnie wychowujących dzieci, a także w wypadku tego progu - dochód w wysokości 2,5 mln zł na osobę w rodzinie niepełnej. Jest tylko jedno zastrzeżenie: nie wchodzi tutaj w grę zbyt daleko posunięte wyrównywanie dochodów. Jeżeli na przykład jedno z małżonków ponosi straty prowadząc przedsiębiorstwo, to już nie może tego wyrównywać, łącząc te straty z dochodami drugiego z małżonków w celach podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-239.7" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Następny punkt - rozpatruję w tej kolejności, jak podane jest w sprawozdaniu komisji, w którym proponuje się łączne rozważanie poszczególnych poprawek Senatu - pkt 2 proponowany w tym scenariuszu dotyczy pewnych poprawek wynikających z wprowadzenia od połowy roku podatku od wartości dodanej - VAT. Jest to sprawa istotna. Chyba popełniono tu pewien błąd, pominięto tę kwestię w dotychczasowych pracach legislacyjnych. Należało uzupełnić przepis ustawowy w tym zakresie zobowiązaniem ministra finansów do uregulowania problemów, które wynikają z wprowadzenia nowego podatku pośredniego, podatku od wartości dodanej i związanego z nim podatku akcyzowego, którego wprowadzenie dość istotnie podnosi koszty niektórych artykułów mogących być przedmiotem dzierżawy i leasingu. W związku z tą dość istotną zmianą kosztów dzierżawy i leasingu - odnosi się to zwłaszcza do samochodów i sprzętu motoryzacyjnego objętego akcyzą - należy uregulować te kwestie, które były już regulowane w przepisach dotyczących podatku dochodowego, tj. kwestie opłat, zwolnień od opłat, kwestie związane ze spłatą rat i odsetkami. Propozycja Senatu w tym zakresie, sprowadzająca się do zobowiązania ministra finansów do uregulowania tych spraw, jest chyba niezbędna. Komisja popiera propozycję Senatu.</u>
          <u xml:id="u-239.8" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Trzecia część poprawek, najważniejsza, dotyczy istoty rzeczy, istoty polityki podatkowej i polityki dochodowej - problemu progów podatkowych; tej tabeli zawartej w art. 27, dotyczącej podatku od dochodów osobistych, zawierającej cztery progi podatkowe. Otóż Sejm przyjął - w wyniku ostrej debaty - zasadę pewnej korekty progów (związanej z inflacją), której nie przewidywano w przedłożeniu rządowym. W przedłożeniu rządowym przyjęto bowiem założenie zamrożenia progów, niewaloryzowania ich. Zmiana tego założenia byłaby dla budżetu bardzo kosztowna. Gdybyśmy mieli w miarę inflacji podwyższać progi podatkowe, to mogłoby to kosztować budżet 6–7 bln zł. W związku z tym postanowiono utrzymać układ progów podatkowych i tabelę zawartą w art. 27 zgodnie z pierwszą propozycją.</u>
          <u xml:id="u-239.9" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Pan poseł Borowski zaproponował zmianę tego układu i podwyższenie kosztów uzyskania przychodów o 300 tys. zł - z 864 tys. zł do 1164 tys. zł w tym pierwszym przedziale - jeżeli państwo chcieliby się z tym zapoznawać - a także w skali miesięcznej, przy tym w odniesieniu do tych 0,25 dochodów rocznych w tym pierwszym przedziale, do tych 65 mln zł dochodu rocznego w tym pierwszym przedziale zaproponował podwyższenie ze 162 tys. zł do 220 tys. zł kosztów uzyskania przychodu zmniejszających podatek. To miałoby być podstawą obliczania zaliczek. Sprowadzało się to do wyraźnego obniżenia dochodów budżetu i aby to zrekompensować, by nie zwiększać deficytu budżetowego, zaproponowano - i Izba to przyjęła - 6-procentowe zwiększenie podatku we wszystkich przedziałach. W rezultacie poprawiło to sytuację osób płacących podatki w niskich grupach dochodowych (1–2 mln zł miesięcznie), chodzi o kwoty rzędu 30, 40, w pewnych wypadkach ponad 20 tys. zł; na najniższym poziomie było to 30 tys. zł (później kwota ta zmniejszyła się do dwudziestu paru tys. zł, a następnie podniosła do 40 tys. zł miesięcznie) oszczędności na podatku. Ta oszczędność była rekompensowana podwyższeniem wpłat podatkowych w górnych przedziałach podatkowych; poczynając od 6–7 mln zł miesięcznie wpłaty podatkowe rosły mniej więcej proporcjonalnie do wyższych zarobków (między 7 a 12 czy 13 mln zł miesięcznie). Osoby więcej zarabiające, o wyższym poziomie dochodów, musiałyby zgodnie z tą zasadą płacić od kilkudziesięciu do stu kilkudziesięciu tysięcy złotych, czyli wpłaty jednej osoby rekompensowałyby niższe wpłaty trzech, czterech osób mniej zarabiających, o dochodach mieszczących się w niższych przedziałach. Na tym polegała istota propozycji zmieniającej przedłożenie rządowe - i to przyjęliśmy. Senat to zakwestionował i proponuje powrócenie do punktu wyjścia, czyli ponownie niższy poziom kosztów uzyskania przychodu, które zmniejszają podatek, czyli że w rezultacie ten podatek będzie trochę wyższy. Właściwie rzecz sprowadza się do jednego argumentu w sensie społecznym i psychologicznym. Mianowicie Senat proponuje utrzymanie takiego układu podatkowego, jaki był dotychczas. Na tym polega propozycja Senatu - utrzymać taki układ płacenia podatku dochodowego, jaki był dotychczas, wbrew przyjętej przez Sejm zasadzie pewnego spłaszczenia, które zresztą jest różne w wyższych przedziałach, bo spłaszczenie przy bardzo wysokich dochodach jest mniejsze (podatki od bardzo wysokich dochodów nie rosną tak gwałtownie; najbardziej one rosną w przedziale między 7 a 15 mln zł miesięcznie).</u>
          <u xml:id="u-239.10" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Ci, którzy optowali za utrzymaniem dotychczasowego stanu i niezwiększaniem obciążeń dla więcej zarabiających, argumentowali to tym, że jest to antybodziec, jeśli chodzi o oszczędzanie, inwestowanie i rozwój gospodarczy. Przeciwnicy tego poglądu natomiast argumentują, że w ciężkiej sytuacji społecznej, socjalnej należy chronić osoby najmniej zarabiające, nawet gdyby chodziło o nieduże kwoty rzędu 20, 30, trzydziestu paru tysięcy złotych miesięcznie, jako że ma to duże znaczenie. To właśnie jest zasadniczy dylemat tej ustawy i w tym zakresie musimy dokonać wyboru. Połączone komisje zaproponowały nieznaczną większością głosów przyjęcie rozwiązań Senatu, założeń Senatu, które - jak mówię - zmierzają do zachowania istniejącego układu. Sprawa budzi tutaj również pewne zastrzeżenia, np. ze strony niektórych związków zawodowych, które sygnalizują, że oznacza to pewną nierówność w stosunku do różnych grup dochodowych, różnych grup ludzi uzyskujących dochody. Jeśli np. chodzi o ludzi uzyskujących dochody z prac zleconych czy zgodnie z Prawem autorskim, to w tych wypadkach układ dochodowy zmienia się proporcjonalnie do inflacji. Jeżeli wykonującemu jakąś pracę zleconą podwyższam dochód, powiedzmy o 30%, to jego koszty też rosną o 30% i w związku z tym nie płaci on zwiększonego podatku wskutek inflacji. Przy normalnej pracy najemnej to przyhamowanie progów podatkowych i niezwiększanie kosztów uzyskania przychodów, jakkolwiek by to implikowała inflacja, jest inną zasadą - i tu twierdzi się, że byłoby to nawet konstytucyjnie niesprawiedliwe.</u>
          <u xml:id="u-239.11" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Następnym problemem jest problem zwolnień przedmiotowych, dotyczących spółdzielni produkcyjnych, pegeerów czy innych przedsiębiorstw państwowych zajmujących się produkcją rolną i leśną. Mianowicie był taki przepis, który dopuszczał - tzn. nie było go dotąd, nie było go w przedłożeniu rządowym, został on wstawiony przez Sejm - że te jednostki gospodarcze, osoby prawne gospodarujące w rolnictwie czy leśnictwie, a uzyskujące dochody z innej działalności, np. działalności przemysłowej czy usługowej, mogą uzyskać zwolnienia od podatku, jeżeli przeznaczą środki uzyskane z działalności pozarolniczej na rozwój swojej gospodarki rolnej i leśnej. Senat proponuje, by skreślić ten przepis, uważając, że oznacza on po prostu dodatkowe szczególne subsydiowanie rolnictwa czy leśnictwa w sposób - powiedzmy - pokrętny. Dajmy na to kredyt, uregulujmy to w inny sposób, a nie psujmy systemu podatkowego - mówi Senat. Komisje zgodziły się większością głosów z propozycją Senatu i proponują skreślenie możliwości przeznaczania bezpodatkowego, bez obciążeń, jakichś zysków uzyskanych z pozarolniczej działalności na rolnictwo i leśnictwo przez uspołecznione państwowe czy spółdzielcze jednostki gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-239.12" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Są pewne sprawy porządkowe, o których szczegółowo nie będę mówił, np. chyba w części IV zostały wprowadzone poprawki dotyczące zaliczania kosztów używania samochodów prywatnych czy własnych samochodów do celów gospodarczych. Trzeba było tu wprowadzić pewne regulacje. Jest to sprawa porządkowa.</u>
          <u xml:id="u-239.13" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Ze spraw szczegółowych dość ważnym, charakterystycznym problemem jest poprawka szósta mówiąca o szkołach społecznych. W tym zakresie Senat proponuje, by uwzględnić dyskutowany w Sejmie, ale nie przyjęty, projekt zaliczania czy odliczania od opodatkowanego dochodu pewnej kwoty w związku z tym, że dziecko idzie do szkoły społecznej. Byłoby to odniesione do średniego wynagrodzenia w gospodarce i ograniczone pułapem 1/5 średniego wynagrodzenia rocznego, czyli prawdopodobnie gdzieś między 10 a 12 mln zł rocznie. Taki byłby próg tego potrącenia, odliczenia tych wydatków od dochodów, przez co zmniejszyłaby się podstawa opodatkowania. Sprawa była sporna, przytaczano różne argumenty. Był argument przeciw, który początkowo przeważył w naszej Izbie, że to też jest jakieś premiowanie bardziej zamożnych ludzi, niezależnie od sektora oświatowego, który też jest częściowo dotowany. W Senacie jednak przeważył argument, że większość ludzi posyłających dzieci do szkół społecznych nie odbiega swymi dochodami od średnich dochodów i w związku z tym jakieś ich wsparcie jest społecznie uzasadnione. Takie stanowisko zajął Senat i komisje popierają wniosek Senatu o uwzględnienie tej propozycji w poprawce szóstej (dotyczącej art. 26 ustawy), w której wprowadza się ten element zwolnień podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-239.14" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Poprawka piąta jest poprawką porządkową, wspominam o niej dla porządku, bo ograniczono w niej zakres stosowania zwolnień i pewnych sankcji w stosunku do zwolnień. Wydaje się, że pomyłkowo wprowadzono punkt, który trzeba usunąć. Poprawka piąta dotyczy sytuacji, w której nieodpłatnie przekazuje się jakimś jednostkom mienie, majątek jednostek uspołecznionych, coś się komuś odstępuje - i jest to przecież dochodem. Otóż ten dochód jest nie opodatkowany. Od tego profitu nie płaci się podatku, pod warunkiem wszakże, iż się tego otrzymanego majątku w ciągu kilku lat nie odsprzeda. Jeżeli bowiem odsprzedałoby się go komuś innemu, to wtedy trzeba od tego zapłacić podatek. W tym wypadku ograniczono liczbę jednostek czy instytucji, do których to się stosuje, bo dotychczasowe przepisy były, zdaje się, nieprawidłowe i przesadnie rygorystyczne.</u>
          <u xml:id="u-239.15" who="#PosełAndrzejWielowieyski">I wreszcie dochodzimy do sprawy, która może nie jest istotna pod względem podatkowym, natomiast wywołała pewne wzburzenie społeczne. Chodzi o poprawkę szóstą Senatu dotyczącą spraw kościelnych. Chciałbym z dużą mocą podkreślić, że w opinii społecznej wystąpiło duże nieporozumienie. I ono, co gorsza, jest w pewnym sensie zrozumiałe i uzasadnione. Takie sformułowanie bowiem, jakie czytamy w propozycji Sejmu, w ustawie sejmowej, która z kolei spotkała się z kontrą, ze sprzeciwem Senatu, rzeczywiście może budzić niepokój. Jest tam napisane, że przekreśla się przepisy podatkowe dotyczące przychodów kościelnych osób prawnych, należy je po prostu usunąć, tzn. unieważnić. A dotyczy to aktów ustawowych z maja 1989 r., dwóch ustaw wówczas przyjętych, które w art. 55 ust. 2 przewidują, że „kościelne osoby prawne są zwolnione od opodatkowania z tytułu przychodów ze swojej działalności niegospodarczej”. W tym zakresie osoby te, osoby kościelne, nie mają obowiązku prowadzenia dokumentacji wymaganej przez przepisy o zobowiązaniach podatkowych. Jest też ust. 3 art. 55, który mówi, że dochody z działalności gospodarczej są zwolnione od opodatkowania w tym zakresie, w jakim są przeznaczone na cele kultowe, oświatowe, kulturalne, charytatywne itd. Nie ma więc tutaj obowiązku prowadzenia dokumentacji, której się normalnie wymaga od osób prawnych, następuje też zwolnienie od podatku, jeżeli środki tej osoby prawnej są przeznaczane na określone cele kultowe czy też inne. Od podatku były również zwolnione dochody związane na przykład z prowadzeniem działalności gospodarczej przez kościelną osobę prawną.</u>
          <u xml:id="u-239.16" who="#PosełAndrzejWielowieyski">W przyjętej przez Sejm ustawie ten punkt jest skreślony i to wywołuje napięcie, niepokój, bo obciąża się Kościół, bo nakazuje się tu Kościołowi coś przedstawiać, prezentować jakieś sprawozdania, odbiera mu się pewien przywilej, społecznie uzasadnione - czy zrozumiałe - zwolnienie podatkowe. Rzecz polega na tym, że ludzie, którzy kwestionują ten stan rzeczy i niepokoją się z powodu nowego stanu prawnego, nie znają całości obowiązujących przepisów. Istnieje bowiem także art. 17 ust. 1 pkt 4 w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, który mówi o zakresie zwolnień przedmiotowych. Podkreślam: przedmiotowych; wcześniej mówiłem o pewnym zwolnieniu podmiotowym, tzn. że kościelne osoby prawne są zwalniane od płacenia jakiegoś podatku. Ten art. 17 dotyczy zwolnień przedmiotowych - dochody przeznaczone na sprawowanie kultu religijnego, wydatki na oświatę, na pomoc dobroczynną itd. są zwolnione od podatku dochodowego.</u>
          <u xml:id="u-239.17" who="#PosełAndrzejWielowieyski">W związku z tym, Wysoka Izbo, w tym zakresie nic się nie zmienia. Podkreślam: w tym zakresie - chodzi o przepis podatkowy, efektywność egzekwowania wpłat do skarbu państwa i dochody budżetowe - nic się w konsekwencji nie zmienia, nie jest to żadna nowa propozycja. Przedstawiciele Senatu argumentowali tutaj, że chronią Kościół przed obciążeniami podatkowymi. Był to argument nietrafny i niesłuszny, ponieważ nic się tutaj nie zmienia. Dylemat leży w innej płaszczyźnie - było to również przedmiotem debaty i sporu w komisjach - i zaprezentuję to w formie możliwie najbardziej zwięzłej. Sprowadza się on do ust. 2 art. 55, który już odczytałem, do tego, że kościelne osoby prawne nie mają obowiązku prowadzenia dokumentacji. To jest właściwie jedyny problem.</u>
          <u xml:id="u-239.18" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Jedni mówią, że powinna być jasna sytuacja w odniesieniu do wszystkich instytucji społecznych, że powinno być wiadome, jakie kto ma dochody, ile wydaje, i równocześnie powinna tu istnieć jakaś kontrola, taka sama w wypadku wszystkich instytucji społecznych. Za sprawowanie tej kontroli jest odpowiedzialny rząd czy raczej aparat finansowy. Powinna tu być przestrzegana zasada równości wobec prawa. To nie powoduje żadnych konsekwencji finansowych, podatkowych dla obu stron - ani dla budżetu państwa, ani dla kościelnych osób prawnych w tym wypadku - ale te sprawy powinny być jakoś sprawdzane.</u>
          <u xml:id="u-239.19" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Praktycznie biorąc - co tutaj może podlegać kontroli społecznej czy państwowej, na czym ma polegać poprawa sytuacji w tym względzie? Szukaliśmy długo przykładów niebezpieczeństw, jakie mogą tutaj wystąpić i którym trzeba przeciwdziałać. Powiedzmy więc, że organ skarbowy może sprawdzić - czy nawet spowodować zapobieganie takiej praktyce - czy pieniądze zbierane na tackę w kościele nie zostały przeznaczone na przykład na stworzenie spółki gospodarczej, na działalność polityczną albo na ochronę zabytków. Są to sprawy o zupełnie wyjątkowym charakterze, zresztą ta tacka, kolekta, ilość pieniędzy zbieranych wśród parafian, członków wspólnoty religijnej, to wszystko ogromnie się zmniejszyło, ludzie mają mniej pieniędzy, zaś wspólnoty religijne, kościelne osoby prawne, są dużo biedniejsze, a w każdym razie bardzo zbiedniały. Możliwość manewru jest więc tutaj bardzo niewielka, natomiast występują inne elementy - historyczny i psychologiczny - związane z tym, że dawniej nie było takiej kontroli nad parafiami. Wprowadził ją system komunistyczny i rzeczywiście służyła ona głębszemu wnikaniu w tę sferę - chodziło o kontrolę nad jednostkami kościelnymi w ogóle. W 1989 r., na progu wielkich przemian, ówczesne władze ustąpiły i Kościół uzyskał ten oddech, uwolnienie od kontroli ze strony państwa. I teraz, po 3 latach, w celu zapewnienia jednolitości systemu prawnego, podatkowego czy skarbowego chcielibyśmy z powrotem narzucić Kościołowi kontrolę, absorbować parafie i inne jednostki wyznaniowe, zobowiązywać je do prowadzenia określonej księgowości, spisów itd. Miałoby to podlegać kontroli, sprawdzaniu, wywołuje więc niechęć, niepokój i stan napięcia, który, jak twierdzą przeciwnicy tego ustawowego ustalenia, jest przecież niepotrzebny, bo skutki będą wątpliwe, nic specjalnie nie zostanie tu osiągnięte. Na tym polega dylemat. Wiąże się on - podkreślam - z ust. 2 w art. 55 i z art. 13 ustawy o stosunku państwa do wspólnot religijnych, która była uchwalana w tym samym czasie, i dotyczy po prostu formalnych wymogów - prowadzenia pewnej dokumentacji.</u>
          <u xml:id="u-239.20" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Komisje stanęły tu na stanowisku, że propozycje Senatu należy odrzucić. Senat proponuje, ażeby nie wtrącać się do tych spraw, nie ingerować znowu w gospodarkę środkami innymi niż ekonomiczne i nie wprowadzać rozwiązania dotyczącego działalności niegospodarczej kościelnych osób prawnych. Komisje nie zgadzają się z tym stanowiskiem Senatu.</u>
          <u xml:id="u-239.21" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Jest jeszcze drugi taki przypadek, kiedy komisje również nie zgadzają się ze stanowiskiem Senatu. Chodzi o poprawkę w części trzeciej - rzecz dotyczy art. 9 i sprawy potraktowania prywatnych banków. Otóż Sejm uchwalił propozycję zmiany Prawa bankowego, która polega na określonej zmianie art. 52 i 53 tego prawa, idącej w kierunku wyrównania szans i przyznania bankom prywatnym takich samych uprawnień w zakresie zasad dotyczących ważności dokumentów bankowych, a także w zakresie możliwości egzekwowania swoich należności od dłużników, jakie mają banki państwowe i niektóre inne, na przykład spółdzielcze. W art. 49 Prawa bankowego mówi się, że tylko banki państwowe i niektóre inne (te, którym przyznano takie uprawnienia) mogą korzystać z uprawnień polegających między innymi na tym, że bankowe zapisy księgowe są również ważnym dokumentem w postępowaniu sądowym, zabezpieczającym, przy hipotece (a więc są to dokumenty publiczne o określonym znaczeniu praktycznym), i że bank może od razu egzekwować - przy pomocy komornika - należności od swoich wierzycieli, nie wchodząc na długą drogę sądową. Przewiduje się zresztą, że dłużnik, który uważa to roszczenie na przykład za niesłuszne, może oczywiście odwołać się do sądu i - jeżeli przekona sąd o swoich racjach - na normalnej drodze sądowej powstrzymać egzekwującego wierzyciela, a więc bank, czy nawet domagać się odpowiednich rekompensat.</u>
          <u xml:id="u-239.22" who="#PosełAndrzejWielowieyski">W wypadku tej poprawki chodzi o pewne usprawnienie pracy banków. Pojawiła się tu również kontrowersja pomiędzy resortem finansów a Narodowym Bankiem Polskim. Resort finansów skłaniał się ku propozycji Senatu, aby zrezygnować z tego przywileju dla banków prywatnych i aby być ostrożnym w postępowaniu z bankami prywatnymi (chodzi o ważność ich dokumentów i możliwość egzekwowania ich praw). Natomiast Narodowy Bank Polski domagał się od nas obrony zapisów dotyczących możliwości działania i wyrównania uprawnień banków prywatnych, wychodząc z założenia, że:</u>
          <u xml:id="u-239.23" who="#PosełAndrzejWielowieyski">1) Rozszerzamy ten sektor, zresztą ma on być objęty kontrolą centralną. Będziemy prywatyzować banki państwowe w coraz szerszym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-239.24" who="#PosełAndrzejWielowieyski">2) Sytuacja w gospodarce bankowej jest bardzo trudna, występują złe kredyty, wiemy o tym wszyscy, a droga sądowa wymaga wielu miesięcy, wielu zabiegów i jest bardzo niebezpieczna dla tych banków. W związku z tym stworzenie możliwości skorzystania z szybkiej i łatwej drogi w wypadku egzekwowania tego byłoby istotnym usprawnieniem.</u>
          <u xml:id="u-239.25" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Komisje podzieliły stanowisko Narodowego Banku Polskiego i proponują Wysokiej Izbie odrzucenie propozycji Senatu, który nie chciałby dawać bankom prywatnym tych przywilejów.</u>
          <u xml:id="u-239.26" who="#PosełAndrzejWielowieyski">To wszystko, jeżeli chodzi o meritum. Myślę, że jeśli będą jeszcze jakieś problemy, to w trakcie głosowania będziemy je wyjaśniać.</u>
          <u xml:id="u-239.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Przypominam, że Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła poselskie przyjęty dla debaty krótkiej, tj. od 3 do 21 minut, i określił czas wystąpień posłów nie zrzeszonych na 2 minuty.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Maciej Manicki w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Omawiamy obecnie bardzo ważny problem w gospodarce rynkowej, najistotniejszy chyba, jeśli chodzi o kompetencje parlamentu, tj. problem podatków. Dodać trzeba, że jest to problem bardzo kontrowersyjny, budzący wiele emocji. Jak wiele, było to widać szczególnie ostatnio. Dziś przedmiotem naszej debaty jest stanowisko Senatu w sprawie ustawy przyjętej przez Sejm. Prace nad tą ustawą trwały długo i w ich wyniku powstał kompromisowy akt prawny. Jak każdy kompromis, nie satysfakcjonował on żadnej z sił parlamentarnych, nie był również przychylnie przyjęty w społeczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#PosełMaciejManicki">Klub Parlamentarny Sojusz Lewicy Demokratycznej wnikliwie rozpatrzył propozycje Senatu. Część z nich popieramy i będziemy głosować za ich przyjęciem, inne stanowczo odrzucamy. Ze względu na ograniczenia czasowe przyjęte w naszej debacie przedstawię stanowisko klubu tylko wobec kilku najistotniejszych kwestii.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#PosełMaciejManicki">Po pierwsze - problem łącznego opodatkowania dochodów małżonków. Sprawy tej nie można rozpatrywać w oderwaniu od problemu osób samotnie wychowujących dzieci. Przypomnę tu, że z inicjatywy naszego klubu parokrotnie starano się o przyznanie analogicznych, jak w wypadku małżonków, uprawnień osobom samotnym mającym na utrzymaniu dzieci. Każdorazowo jednak nasza inicjatywa, po jej przyjęciu przez Sejm, była torpedowana przez Senat. Dzisiaj Senat zmienił stanowisko i wnosi do Sejmu o przyjęcie tej zasady, aczkolwiek nie jest tu zbyt łaskawy, zastosowanie tego prawa bowiem ogranicza do rodzin o dochodach nie przekraczających 2,5 mln zł na osobę. Nie widzimy zasadności tego ograniczenia, gdyż będzie ono nadal powodowało dyskryminację tej grupy podatników. Stąd też, opowiadając się za przyjęciem wniosku Senatu w sprawie łącznego opodatkowania, zapowiadamy jednocześnie inicjatywę mającą na celu zniesienie tego ograniczenia. Szerzej omówi ten problem moja koleżanka klubowa.</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#PosełMaciejManicki">Najistotniejszego problemu z punktu widzenia Sojuszu Lewicy Demokratycznej dotyczy wniosek Senatu o przywrócenie, zgodnie z propozycją rządową, pełnego zamrożenia tabeli podatkowej, aczkolwiek, i co znamienne, bez 50-procentowego progu, oraz zamrożenia na dotychczasowym poziomie kosztów uzyskania przychodów wyznaczonych dla podatników osiągających z pracy najemnej dochody w postaci ryczałtu. Przypomnę, że Sejm przyjął tutaj propozycję naszego klubu daleko bardziej sprawiedliwą, a jednocześnie naturalną dla budżetu. Jej istotą i zaletą jest to, że utrzymuje ona dotychczasowy progresywny charakter podatku, dodatkowy ciężar podatkowy rozkłada równomiernie, stosownie do osiąganych dochodów. Natomiast w propozycji Senatu (w istocie jest to propozycja rządowa) zakłada się, że najsilniejsze zwiększenie obciążeń podatkowych wystąpi w wypadku niskich dochodów, i łagodzi się jednocześnie progresję w wypadku dochodów najwyższych. Tak więc w przypadku podatnika osiągającego w 1992 r. dochody na poziomie 1 mln zł miesięcznie, przy 35-procentowej dynamice, podatek ma wzrosnąć w roku bieżącym o 75%, podczas gdy w przypadku podatnika osiągającego w analogicznym okresie, to jest w roku 1992, dochody w wysokości 30 mln zł miesięcznie, przy tej samej dynamice, a więc 35-procentowej, podatek wzrośnie zaledwie o 37%. Tak więc dynamika wzrostu obciążeń podatkowych ma wyprzedzić w pierwszym przypadku, w przypadku podatnika o niskich dochodach, dynamikę dochodów o 40%, gdy tymczasem w przypadku podatnika o wysokich dochodach dynamika wzrostu obciążeń podatkowych ma wyprzedzić dynamikę przyrostu dochodów zaledwie o 2 punkty. Jest to dla Sojuszu Lewicy Demokratycznej nie do przyjęcia i dlatego będziemy głosować za odrzuceniem tych poprawek Senatu. Ponadto trzeba tu stwierdzić, że zamrożenie kosztów uzyskania przychodów na poziomie zeszłorocznym w przypadku podatników uzyskujących dochody z pracy najemnej jest jaskrawą dyskryminacją. Byłaby to bowiem jedyna grupa podatników, w przypadku której ta pozycja nie uległaby zmianie w stosunku do ubiegłego roku. Podatnicy stosujący rozrachunek przyjmują bowiem jako koszty uzyskania przychodów koszty rzeczywiste, a więc rosnące tak, jak rosną ceny, tak jak rośnie stopa inflacji. Podatnicy otrzymujący dochody na podstawie umów o dzieło, zleceń, również mają wyższe koszty uzyskania przychodów; aczkolwiek są one zryczałtowane, to jednak są też proporcjonalne do wysokości dochodów uzyskiwanych w tej formie. Tak więc tylko w przypadku osób uzyskujących dochody ze stosunku pracy itp., żyjących z pracy najemnej, będą zamrożone koszty uzyskania dochodów na zeszłorocznym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-241.4" who="#PosełMaciejManicki">Jako że jestem jednocześnie wiceprzewodniczącym Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych, a więc organizacji ustawowo umocowanej, uprawnionej do kierowania wniosków do Trybunału Konstytucyjnego, zapowiadam, że w przypadku przyjęcia rozwiązania proponowanego przez Senat zaskarżymy tę ustawę do Trybunału Konstytucyjnego, ponieważ w naszym odczuciu, zresztą jesteśmy o tym przekonani na podstawie ekspertyz prawnych, w sposób niedopuszczalny dyskryminuje ona bardzo dużą grupę podatników, nierówno ich traktując, a jest to uchybienie o charakterze konstytucyjnym.</u>
          <u xml:id="u-241.5" who="#PosełMaciejManicki">Jeśli chodzi o następny problem, dotyczy on banków. Jesteśmy za ich równoprawnością, za zmianą Prawa bankowego przyjętego przez Sejm. Będziemy głosować, zgodnie zresztą ze stanowiskiem komisji, za odrzuceniem poprawki Senatu. Pomijając wszystkie inne argumenty, dla nas najistotniejsze jest to, że nie walczymy tutaj o interes banków, lecz o interes wszystkich tych, którzy w tych bankach złożyli swoje oszczędności.</u>
          <u xml:id="u-241.6" who="#PosełMaciejManicki">Jeśli chodzi o ulgi kościelne, szeroki wywód posła sprawozdawcy zwalnia mnie w zasadzie z obowiązku rozwijania tego wątku. Jest to wniosek zgłoszony przeze mnie w imieniu naszego klubu w czasie prac nad ustawą i przyjęty. Nieprawdą jest, jakoby była to walka z Kościołem, bo dotyczy to nie jednego kościoła, a kościołów i związków wyznaniowych. Nie chodzi o nic innego, jak tylko o najnormalniejsze w świecie ucywilizowanie stosunków finansowych w tej instytucji i w tych instytucjach. Będziemy w tej sprawie głosować zgodnie ze stanowiskiem komisji.</u>
          <u xml:id="u-241.7" who="#PosełMaciejManicki">Kończąc, powiem tylko dwa słowa na ostatni temat, chodzi o problem zwolnienia od podatków tej części dochodów, którą przeznacza się na czesne w szkołach niepublicznych. Nasz klub w tym wypadku opowiada się za odrzuceniem poprawki Senatu. Uważamy bowiem, że można rozpatrywać możliwość wprowadzenia ulgi w podatku dochodowym w wypadku tych wydatków, ale tylko w jasno określonej sytuacji, w sytuacji, gdy chodzi o stosunkowo niewielką wysokość czesnego, gdy, tak jak mówił poseł sprawozdawca, będzie to dotyczyło również ludzi żyjących na przeciętnym poziomie, bo nie uważamy za zasadne i celowe przyznawać tych w sumie przecież nieistotnych ulg ludziom o bardzo wysokich dochodach, którzy kierują swoje dzieci do ekskluzywnych szkół.</u>
          <u xml:id="u-241.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego głos zabierze pan poseł Witold Białobrzewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#PosełWitoldBiałobrzewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po wysłuchaniu obszernego sprawozdania posła sprawozdawcy, pana Wielowieyskiego, widzimy, jak trudno wprowadzić demokrację w naszym kraju. Wszyscy żądamy tej demokracji od innych, a tylko niektórzy chcieliby sami stosować się do jej zasad. Niektórzy bowiem chętnie zaglądaliby komuś do kieszeni, rozliczali, wymagali, żeby prowadził rachunki i dokumentację, ale sami chcieliby być świętymi krowami. Uważam, że w ten sposób nie powinniśmy postępować. Mówi się tu o kościołach - mówił o tym mój przedmówca - otóż chciałbym powiedzieć, że ja nie walczę z Kościołem, bo też jestem katolikiem, ale wiemy przecież, że pod Kościół podszywa się grupa cwaniaków, którzy chcą tylko zbijać kabzę. My tylko walczymy z cwaniakami, a nie z Kościołem. Trzeba bowiem, jak to się mówi, oddać Bogu, co jest boskie, a cesarzowi, co cesarskie. Ale nie wolno nam popierać cwaniaków, którzy chcą się tym sposobem bogacić.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#komentarz">(Głos z sali: W jakiej formie?)</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Działalność gospodarcza.)</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#PosełWitoldBiałobrzewski">Jest prowadzona szeroka działalność gospodarcza. Mamy dowody na to, że sprowadza się pod tym szyldem wiele rzeczy z Zachodu i unika się podatków.</u>
          <u xml:id="u-243.4" who="#PosełWitoldBiałobrzewski">Nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzona 11 lutego br., a dotycząca zniesienia prawa do wspólnego opodatkowania dochodów małżonków, miała charakter restrykcyjny, zwłaszcza w stosunku do licznych rodzin wielodzietnych, w których pracuje jedna osoba, oraz do rodzin, w których współmałżonek nie może pracować z różnych przyczyn, takich jak np. bezrobocie, zły stan zdrowia itd. Słuszna jest więc poprawka Senatu przywracająca uprawnienia z 1992 r. Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie za nią głosował. Rozszerzenie zasady łącznego opodatkowania małżonków na osoby samotnie wychowujące dzieci oznacza tylko zrównanie w prawach, jeśli chodzi o opodatkowanie, rodzin pełnych i niepełnych.</u>
          <u xml:id="u-243.5" who="#PosełWitoldBiałobrzewski">Wydaje się też zasadne wyłączenie z prawa do wspólnego opodatkowania dochodów małżonków, gdy jedno z nich ponosi straty z tytułu działalności gospodarczej. Ograniczenie to wynika, jak można mniemać, z nagminnego nadużywania tego prawa w 1992 r. Do czasu objęcia ściślejszą kontrolą skarbową ksiąg podmiotów gospodarczych ograniczenie powyższe wydaje się konieczne. Natomiast zwolnienie z opodatkowania części dochodów przeznaczonych na opłacenie czesnego w szkołach prywatnych budzi nasze zasadnicze zastrzeżenia:</u>
          <u xml:id="u-243.6" who="#PosełWitoldBiałobrzewski">1. Kształcenie dzieci w szkołach niepublicznych jest dobrowolną decyzją rodziców, podejmowaną w określonych warunkach z uwzględnieniem możliwości ekonomicznych rodziny. W każdej chwili decyzja w tej sprawie może ulec zmianie, a dziecko może powrócić do szkoły publicznej.</u>
          <u xml:id="u-243.7" who="#PosełWitoldBiałobrzewski">2. Obowiązuje przepis umożliwiający dofinansowanie szkół społecznych ze środków budżetowych w wysokości 50% wydatków ponoszonych w szkołach publicznych. Oznacza to, że środki publiczne mogą być przeznaczone na utrzymanie jednostek niepublicznych, co niewątpliwie niekorzystnie odbija się na stanie oświaty publicznej.</u>
          <u xml:id="u-243.8" who="#PosełWitoldBiałobrzewski">3. Zwolnienie części dochodów przeznaczonych na opłacenie czesnego w szkołach niepublicznych preferuje rodziny zamożniejsze kosztem ogółu. Ponadto powoduje to potrzebę dokonania przesunięć w budżecie i tym samym zwiększa zaangażowanie państwa w finansowanie tych szkół (potencjalnie ponad ustalone wcześniej 50% kosztów utrzymania uczniów szkół publicznych).</u>
          <u xml:id="u-243.9" who="#PosełWitoldBiałobrzewski">W niewątpliwie głębokiej, a tylko po swojemu rozumianej trosce o ludzi ubogich Senat proponuje odrzucenie przyjętych przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej zmian w tabeli podatkowej na 1993 r. Zmiany wprowadzone przez Sejm polegały na podniesieniu kwoty odejmowanej od podatków w pierwszym przedziale - z 864 tys. do 1164 tys. zł rocznie i z 72 do 97 tys. miesięcznie - oraz wprowadzeniu 6-procentowego dodatku do kwoty wymierzonego podatku. Wprowadzona przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej modyfikacja tej tabeli powodowała, że mimo pozostawienia dotychczasowych szczebli podstawy opodatkowania, bez dokonywania korekty polegającej na uwzględnieniu wskaźnika inflacyjnego z trzech kwartałów 1992 r., ciężar podatku dla osób uzyskujących dochody poniżej średniej i na granicy płac przeciętnych nie wzrośnie. Modyfikacja ta oznaczała więc, że Sejm rezygnuje ze zwiększenia opodatkowania najuboższych grup społecznych. Jednocześnie wprowadzenie podwyżki podatku o 6% od wymienionej jego kwoty rekompensowało budżetowi ujemne skutki pewnego „uprzywilejowania” najuboższych. W efekcie decyzja Sejmu oznaczała przerzucenie kosztów pogarszającej się sytuacji budżetu państwa na nieco zamożniejsze grupy polskiego społeczeństwa, z pozostawieniem dotychczasowego obciążenia grup najsłabszych ekonomicznie.</u>
          <u xml:id="u-243.10" who="#PosełWitoldBiałobrzewski">Senat Rzeczypospolitej Polskiej nie zgadzając się z uregulowaniem przyjętym przez Sejm po prostu odrzucił wymienione wyżej przesłanki zmian w obciążeniach podatkowych. W załączonym do swojej uchwały uzasadnieniu w ogóle nie wyjaśnia własnego stanowiska w tej kwestii. Przywrócenie tabeli podatkowej obowiązującej w 1992 r., przy jednoczesnym zawieszeniu przepisu o jej korygowaniu stosownie do wskaźnika inflacji - jak chce Senat - oznacza, że wzrost stawek podatkowych w niższych przedziałach opodatkowania byłby wyższy niż w przedziałach wyższych. Na przykład, przy dochodzie rocznym w 1992 r. wynoszącym 12 mln zł rocznie stawka opłacanego podatku wynosiłaby 12,8%, a taki sam dochód realny w 1993 r. (nominalnie wyższy o planowany wskaźnik wzrostu cen, czyli wynoszący 16,68 mln zł) byłby obciążony stawką 14,8%, a więc o 15,8% wyższą niż w 1992 r. Natomiast opodatkowanie dochodu realnego w wysokości 72 mln zł rocznie, w 1992 r. obciążone stawką 19,8%, zwiększyłoby się w 1993 r. do 22,7%, czyli o 14,7%, a odpowiednie opodatkowanie dochodów w wysokości 600 mln zł rocznie wzrosłoby z 36,6% do 40%, czyli o 9,3%.</u>
          <u xml:id="u-243.11" who="#PosełWitoldBiałobrzewski">Ustalenia przyjęte przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, kwestionowane obecnie przez Senat, są po prostu znacznie sprawiedliwsze, nie pozwalają bowiem na większy wzrost opodatkowania biedniejszych niż bogatszych, i dlatego Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował przeciwko poprawkom Senatu w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-243.12" who="#PosełWitoldBiałobrzewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uważamy, że czasem potrzebna jest i druga Izba, bo co pierwsza popsuje, to druga może naprawić. Jednakże uważamy, że naprawiać trzeba uczciwie, i dlatego lepiej by było, gdyby tego, co psują jedni, drudzy nie naprawiali - ale należałoby raczej w tej Izbie podejmować właściwe decyzje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Głos zabierze pani poseł Jadwiga Berak w imieniu Klubu Parlamentarnego Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#PosełJadwigaBerak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przy okazji debaty sejmowej nad projektem ustawy o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania powiedziane zostało o podatkach wszystko lub, jak kto woli, prawie wszystko. Dlatego nie będę się tutaj szeroko rozwodziła i powtarzała rzeczy, które mój klub prezentował już przy okazji tej debaty. Dzisiaj mamy wyrazić swój stosunek do poprawek Senatu w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#PosełJadwigaBerak">Mój Klub Parlamentarny Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego, w którego imieniu mam zaszczyt występować, ze szczególnym zadowoleniem odnotowuje przywrócenie możliwości wspólnego opodatkowania małżonków, przewidziane w art. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak również wspólnego opodatkowania osób samotnie wychowujących dzieci. Przypominam, że nasze stanowisko w tej sprawie było jednoznaczne. Już podczas pierwszego głosowania w Wysokiej Izbie opowiedzieliśmy się przeciwko skreśleniu art. 6. Myślę, że nie trzeba tego stanowiska uzasadniać. Przemawiając z tej trybuny niejednokrotnie podkreślaliśmy, że jesteśmy za rozwiązaniami prorodzinnymi, ale nigdy za rozwiązaniami pozornie prorodzinnymi.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#PosełJadwigaBerak">Poprawka Senatu nr 2 do art. 2 pkt. 18 także ma dla mojego stronnictwa bardzo duże znaczenie. Przywraca się w niej zapis art. 40 ust. 2 pkt. 1, 2 i 6 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Mój klub parlamentarny na wczorajszej konferencji prasowej dał wyraz oburzeniu z powodu tego, co się stało, gdy ten artykuł wskutek wyniku głosowania Wysokiej Izby został skreślony z zapisu ustawy podatkowej odnoszącej się do osób prawnych. Po raz pierwszy bowiem od lat została złamana zasada konsultowania projektów przepisów dotyczących kościołów i związków wyznaniowych z ich władzami zwierzchnimi, zasada będąca jednym z podstawowych dobrych obyczajów polskiej polityki wyznaniowej, honorowana nawet przez władze przedczerwcowe. Zapis ten ma bardzo duże znaczenie dla utrzymania korzystnych warunków do sprawowania przez kościoły i związki wyznaniowe ich misji. Przepisy te stanowią jeden z elementów wynegocjowanego przez wspólne zespoły państwowo-kościelne kształtu stosunków pomiędzy państwem a Kościołem i związkami wyznaniowymi. Skreślenie omawianego artykułu to skreślenie ulg i zwolnień podatkowych zapisanych w ustawach o stosunku państwa do Kościoła katolickiego i Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego w zakresie - podkreślam - prowadzenia działalności niegospodarczej - to jest bardzo ważne. Powoduje to istotne zmiany w sytuacji podatkowej kościelnych osób prawnych, ponieważ na mocy dotychczasowych przepisów te ulgi, które do tej pory stosowano przy działalności niegospodarczej, zostały zniesione, a poza tym nie było dotychczas obowiązku prowadzenia dokumentacji podatkowej w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#PosełJadwigaBerak">Ponieważ zapis ten został wprowadzony na skutek zgłoszenia wniosku przez posła SLD, odczytujemy to jako próbę przestawienia drogowskazu na drodze polskiej demokracji, czyli jako powrót do niedobrych tradycji lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych, kiedy próbowano ograniczać działalność Kościoła poprzez sankcje ekonomiczne. Skutki takiej polityki wyznaniowej ówczesnych władz polegały m.in. na tym, że konfiskowano nieruchomości kościelne za odmowę prowadzenia ksiąg rachunkowych, handlowych i na skutek powstawania w związku z tym tzw. zaległości podatkowych. Dzisiaj chce się powrócić do opodatkowania przychodów z działalności niegospodarczej, czyli objąć podatkiem uzyskiwane przez kościelne osoby prawne wszelkiego rodzaju przychody będące wyrazem ofiarności wiernych (przychody z tacy, opłaty cmentarne, opłaty za wszelkie czynności administracyjne) oraz wprowadzić jednoznaczny obowiązek dokumentowania tych przychodów w księgach rachunkowych podlegających kontroli urzędów skarbowych. A gdyby urząd skarbowy uznał, że księgi są prowadzone nierzetelnie, to jaki byłby tego skutek? Proszę, spróbujmy merytorycznie rozważyć, co by z tego wynikało? Przecież charakter przychodów z omawianego rodzaju działalności przesądza o tym, iż są to w dominującej części przychody nie udokumentowane, podobnie jak nie do udokumentowania jest większość kosztów obciążających tę działalność.</u>
          <u xml:id="u-245.4" who="#PosełJadwigaBerak">Domniemywać należy, iż ustawodawca nie przewidywał na przykład praktyki pobierania oświadczeń od każdej osoby składającej ofiarę na Kościół czy pisemnych pokwitowań od każdego nakarmionego talerzem darmowej zupy. Wprowadzenie omawianego przepisu zrodziłoby po prostu taką dziwną sytuację, w której organy kontroli skarbowej byłyby praktycznie pozbawione możliwości jakiejkolwiek kontroli rzetelności sposobu prowadzenia dokumentacji podatkowej (wyłącznie na podstawie dowodów wewnętrznych), co oznacza niemożliwe do zaakceptowania założenie z góry faktycznej i prawnej fikcji w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-245.5" who="#PosełJadwigaBerak">Wątpliwości budzi jeszcze jedna sprawa, a mianowicie zwolnień w niektórych wypadkach, jeśli chodzi o nabywanie przez kościelne osoby prawne mienia w drodze spadkobrania, zapisu darowizny. Art. 40 wprowadzał w tym wypadku całkowite zwolnienie, a na mocy art. 17 są zwolnione kwoty, które można wydatkować w ciągu 2 lat. Jak wobec tego - proszę mi powiedzieć - wydatkować spadek czy darowiznę w postaci środka trwałego czy nieruchomości?</u>
          <u xml:id="u-245.6" who="#PosełJadwigaBerak">Taki stan rzeczy może uniemożliwiać bądź poważnie utrudniać prowadzenie wielu mających istotne społeczne znaczenie działań charytatywnych realizowanych przez kościelne osoby prawne (np. domy starców, domy dla osób przewlekle chorych). Przecież to też jest forma działalności niegospodarczej, którą właśnie ten przepis reguluje. Przyjęcie takich regulacji prawnych ograniczyłoby tę bardzo istotną działalność charytatywną, działalność fundamentalną dla Kościoła.</u>
          <u xml:id="u-245.7" who="#PosełJadwigaBerak">Reasumując: Zarówno z merytorycznego punktu widzenia, jak i ze względu na tryb wprowadzenia, zapis ten, a ściślej - próba jego skreślenia, zresztą skuteczna w Wysokiej Izbie, jest bardzo kontrowersyjna, a dla mojego stronnictwa nie do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-245.8" who="#PosełJadwigaBerak">W sprawie zmian w Prawie bankowym, uznającym za niewskazane umożliwienie wszystkim rodzajom banków dokonywania potrąceń wierzytelności, będziemy głosować za odrzuceniem poprawki Senatu. Jesteśmy (muszę powiedzieć, że nie bez oporów) w tej pierwszej fazie gospodarki rynkowej - jeszcze w zasadzie niezupełnie rynkowej - za zrównaniem pod tym względem wszystkich banków, ale jednak w wypadku tej poprawki Senatu będziemy głosować za jej odrzuceniem.</u>
          <u xml:id="u-245.9" who="#PosełJadwigaBerak">Reasumując: Dwie poprawki odrzucimy, resztę poprawek Senatu przyjmiemy.</u>
          <u xml:id="u-245.10" who="#PosełJadwigaBerak">Chcę się odnieść do wypowiedzi pana posła Białobrzewskiego. Otóż, panie pośle, porównywanie Kościoła nie wprost, ale pośrednio do świętej krowy jest naprawdę obraźliwe i nie do przyjęcia. Jest to po prostu karygodne, jak każda obraza. Chcę przypomnieć panu posłowi, że wszystkie osoby duchowne tak samo jak wszystkie osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu, czyli, jak pan był łaskaw to określić - zagląda się do kieszeni nie tylko obywateli, ale zagląda się również do kieszeni osób duchownych. Wobec tego nie widzę podstaw do takich obaw, jakie pan przedstawił. Chcę również panu przypomnieć, że kościoły płacą podatek z racji działalności gospodarczej - tak jak wszystkie podmioty gospodarcze - w wysokości 40%. I tak samo przysługują im zwolnienia, jak różnym innym osobom fizycznym. Jest to obszernie zapisane w ustawie dotyczącej podatków od osób fizycznych, jak i od osób prawnych. Dlaczego chcemy więc ograniczyć te prawa tylko i wyłącznie w odniesieniu do Kościoła?</u>
          <u xml:id="u-245.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">W imieniu Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność” wystąpi pan poseł Jan Rulewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#PosełJanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub parlamentarny naszego związku podchodzi do reakcji Senatu na pracę Sejmu nad budżetem w sposób zróżnicowany. Przynajmniej z trzech powodów klub nasz wita z zadowoleniem poprawki Senatu dotyczące łącznego opodatkowania małżonków oraz korygujące sferę podatkową osób samotnie wychowujących dzieci.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#PosełJanRulewski">Pierwszy powód: Tak, można powiedzieć, zadecydowała szeroko rozumiana rzeczywistość, na którą się składa między innymi reakcja na Śląsku w postaci strajku. Charakter tego strajku świadczy o tym, że to, czego on dotyczy, nie ogranicza się, jak sądzę, tylko do Śląska.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#PosełJanRulewski">Drugi, istotniejszy powód: Wydaje mi się, że w nowych warunkach ustrojowych stawia się na rodzinę, rodzina jest podmiotem życia w ustroju gospodarki rynkowej. Określając rzecz w sposób felietonowy: Można to zauważyć wtedy - i liberałowie przyznają mi rację - kiedy producenci oferują swoje najnowsze odżywki cola-cao właśnie dla rodziny.</u>
          <u xml:id="u-247.3" who="#PosełJanRulewski">Z tych powodów asymetryczna konstrukcja systemu podatkowego nie wytrzymuje prób logiki. Konstrukcja oparta na fiskalizmie nie jest również zgodna ze zwyczajami bądź praktyką stosowaną w państwach, do których - wydaje się - zmierzamy. W większości państw Europy Zachodniej występują ulgi podatkowe. I tutaj mam uwagę: co prawda, z sympatią witamy zmiany zaproponowane przez Senat, jednak nie wydaje się nam, że one mają charakter integralny i wyczerpujący. Moim zdaniem, system podatkowy, skoro już został otwarty na takie pojęcie jak rodzina, jednak powinien być zwrócony na rodziny przede wszystkim pełne, dzietne bądź wielodzietne. Tymczasem tutaj ma on wszelkie cechy wymuszeń sytuacyjnych i z tego powodu nasz klub sygnalizuje, że będzie uczestniczył we wszystkich pracach, jak również wprowadzał inicjatywy na rzecz tego, żeby w systemie podatkowym cała rodzina była objęta ochroną.</u>
          <u xml:id="u-247.4" who="#PosełJanRulewski">Wreszcie trzecie zagadnienie, ta część poprawek Senatu, dla której nasz klub wyraża poparcie. To jest fakt, że obecna polityka społeczna ma cechy sytuacyjne, skierowana jest na ochronę w takich sytuacjach, gdy występują braki pieniężne, natomiast właśnie nie widać w niej elementu życia naturalnego, jakim jest rodzina. Nadto prace nad budżetem dowiodły, że ilość środków, jakie są nastawione na ratowanie tych najniżej zarabiających, tych rodzin bądź środowisk rodzinnych znajdujących się w ciężkiej sytuacji, ulega redukcji, żeby wspomnieć tylko o pomocy mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-247.5" who="#PosełJanRulewski">Jeśli chodzi o drugą część poprawek, które nazwalibyśmy przywracaniem starej tabeli podatkowej, wyrażamy niezadowolenie, dlatego że przyłączamy się do wszystkich uwag, które zgłosili posłowie z SLD, iż nie nastąpiła waloryzacja progów wolnych od opodatkowania, dochodzi do takich absurdów, że podatki płacą ludzie, którym nie wystarcza na zapewnienie minimum biologicznego. I właśnie potrzeba korekty tego progu bynajmniej nie powinna być wyznaczona przez fiskalizm, ale chodzi o taki element polityki społecznej, jak przestrzeganie konieczności zachowania minimum biologicznego. Drogą ku temu będzie właśnie waloryzacja progu wolnego od opodatkowania.</u>
          <u xml:id="u-247.6" who="#PosełJanRulewski">Jeszcze raz przypominamy, że byliśmy inicjatorami i podtrzymujemy stanowisko co do konieczności przywrócenia czwartego progu podatkowego określonego na poziomie 50%. Jeśli Wysoka Izba nie zaakceptuje tego, przychylimy się do rozwiązania stwarzającego pewien rodzaj piramidy podatkowej, czyli dodatku 6-procentowego. Tutaj posługujemy się logiką naszych naturalnych przeciwników - godnych, ale naturalnych przeciwników - jakimi są przedstawiciele biznesu i liberałowie. Panowie, przecież sami oferowaliście rodzaj pomocy na rzecz ojczyzny - wykup deficytu budżetowego w wysokości 81 bln zł. Czyli - jak powiadali czołowi liderzy waszego ruchu - każdy z biznesmenów jest w stanie wpłacić na rzecz tego państwa - zresztą jako cenę za pokój społeczny w tym państwie - 2 tys. dolarów. Zatem ta skromna darowizna - w postaci 6% - miałaby charakter zaledwie symboliczny i nie powinna, naszym zdaniem, być przedmiotem dyskusji, ale powinna zostać przyjęta przez aklamację.</u>
          <u xml:id="u-247.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">W imieniu Parlamentarnego Klubu Porozumienia Centrum wystąpi pan poseł Czesław Sobierajski. Jako następny zabierze głos pan poseł Przemysław Sytek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#PosełCzesławSobierajski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kiedy trzy tygodnie temu uchwalaliśmy ustawę o zmianie ustawy o zasadach opodatkowania oraz niektórych innych ustaw, Porozumienie Centrum było przeciwne uchwaleniu ustawy w tej formie. Otóż wyraźnie mówiliśmy wtedy, że nie zostały zastosowane mechanizmy antyrecesyjne, progospodarcze. Ustawa nie zawierała również tego, co Senat przywrócił: opodatkowania łącznego, zwolnień na rzecz szkół niepublicznych o charakterze publicznym - później powiem o jeszcze kilku przykładach - niemniej została uchwalona. A więc koalicja rządząca, mimo że doskonale zdawała sobie sprawę z zasadniczych mankamentów, ustawę uchwaliła. Dzisiaj występujący przedstawiciele koalicji rządowej wyrażają zdziwienie, jakby pierwszy raz zabierali głos, jakby nie wiedzieli, że wcześniej głosowali za tym. Chcę, żeby nie uprawiano takiej rzeczywiście może nawet i hipokryzji, że tak się wyrażę. Pamięć mają wszyscy doskonałą.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#PosełCzesławSobierajski">ZChN nie jest jedynym obrońcą Kościoła, bo mówiłem tu, z tego miejsca, że opodatkowujemy tacę Kościoła, żebyśmy mieli tę świadomość. Zwracałem się do kolegów po prawej stronie sali - dokładnie tak to było. Oczywiście wtedy wszyscy w tym momencie byliśmy jakby głusi. Dobrze, że przynajmniej Senat zreflektował się i ponownie poddał nam pod rozwagę ten problem.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#PosełCzesławSobierajski">Jeśli chodzi o to, o czym mówił poseł Wielowieyski, notabene człowiek KIK: Próbował on udowodnić, iż równość polega na tym również, by wiedzieć: ile z tacy, na całkowitej kontroli. Z jednej strony to ugrupowanie proponuje wybudować mur, oddzielić Kościół, ograniczyć absolutnie tylko do ambony i tacy, a tymczasem z drugiej strony, drugą ręką poprzez mur sięga się do kieszeni. W ten sposób nie wolno uprawiać rzeczywiście marnej polityki - tak to, niestety, brzmi, dokładnie tak jest. Dlatego oczywiście opowiadamy się za tym, żeby przywrócić zapis art. 42 ust. 2, który został skreślony, aby Kościół był rzeczywiście suwerenny w stosunku do państwa, a nie tylko iluzorycznie czy pozornie.</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#PosełCzesławSobierajski">Następna sprawa. Pod adresem klubu liberałów, proszę panów, również z tego miejsca zwracałem się do was mówiąc, że głosując kasujecie wszystkie ulgi inwestycyjne. Normalnie nigdzie na świecie żaden szanujący się biznesmen - chyba że chodzi o szarą strefę - nie głosuje przeciw ulgom inwestycyjnym. Jest to kompletna paranoja ze względów gospodarczych, antyrecesyjnych i innych. I oczywiście, niestety, również na nic się to zdało w głosowaniu ostatecznym - mimo że wiedzieliście, iż wszystko odrzuciliśmy, każdą ulgę inwestycyjną, głosowaliście za. Natychmiast, tego samego dnia zorganizowaliście lobby na rzecz zmniejszenia podatku, tzw. antyrecesyjne. Panowie, myślę, że wyborcy doskonale wiedzą o tym, bo to moment głosowania jest najważniejszy, a nie to, co potem się robi, nie szum prasowy wokół sprawy, tylko moment podniesienia ręki i naciśnięcie przycisku. To przemawia za tym, czy ktoś jest antyrecesyjny i się nastawia progospodarczo, czy ma inne nastawienie.</u>
          <u xml:id="u-249.4" who="#PosełCzesławSobierajski">Oczywiście, tak jak Senat, opowiadamy się za przywróceniem łącznego opodatkowania. Rzeczywiście dotknęło to średnio, i nie tylko średnio, ale nawet i mniej zarabiających. Był to absurd.</u>
          <u xml:id="u-249.5" who="#PosełCzesławSobierajski">Popieramy też przywrócenie tabeli z ubiegłego roku, ale wtedy postulowaliśmy również waloryzację progów, to, o czym mówił przed chwilą poseł Rulewski - rzeczywiście, jako że dotyka to także ludzi średnio zarabiających. Ten stan rzeczy jest nie do zaakceptowania.</u>
          <u xml:id="u-249.6" who="#PosełCzesławSobierajski">Szkoły niepubliczne o charakterze publicznym - dobrze, że Senat przywrócił tę poprawkę. Jeżeli chcemy pluralizmu gospodarczego, społecznego, politycznego, to również musimy stworzyć możliwość kreowania innych szkół - katolickich, wyznaniowych, wszystko jedno jakich, różnego rodzaju. Aby tak się stało, skoro budżet nie ma pieniędzy - co z tego, że zapisujemy w ustawie, iż można ewentualnie do 50% dać, zwolnić itd., przecież w budżecie nie ma na to pieniędzy - musimy dać możliwość tym, którzy mają pieniądze, by te szkoły właściwie sfinansowali, by mogli posłać dzieci do różnych szkół, o wartościach chrześcijańskich czy innych, by rzeczywiście i rodzice, i dzieci mogli mieć prawo wyboru kształcenia.</u>
          <u xml:id="u-249.7" who="#PosełCzesławSobierajski">I myślę, że to są najważniejsze kwestie, jako że czas się kończy. Mam nadzieję, że te poprawki Senatu, ze wszech miar słuszne, przyjmiemy. Szkoda tylko, że nie przywrócono - jak mówiłem wcześniej - ulg inwestycyjnych, które by zdecydowanie pobudziły gospodarkę.</u>
          <u xml:id="u-249.8" who="#PosełCzesławSobierajski">Porozumienie Centrum jeszcze w ubiegłym roku, jeżeli weźmie się program krótkotrwałego rządu - to jest fakt - zapisało 40% podatku dochodowego, a liberałowie zostawili nam w spadku 50%; obroniliśmy 40% wspólnie, jako większość sejmowa, a zapisano, że od 1 stycznia 1993 r. będzie 35%. Można się śmiać, można nie wierzyć, ale tak było zapisane w programie. A w 1994 — 30%. Taki miał być podatek dochodowy, ulgi inwestycyjne itd. Można się śmiać z tego lub nie. De facto ten dokument był dokumentem rządowym. I gdyby rząd trwał, zobaczylibyśmy, czybyśmy to zrealizowali. Przypominam to wszystkim, i liberałom, i innym, którzy mówią o gospodarce. Kiedy zaś przychodzi moment próby - głosowanie - niestety zaprzeczają temu, zaprzeczają sobie. A więc Porozumienie Centrum popiera te poprawki, o których mówiłem wcześniej. Mam nadzieję, że Wysoka Izba je przyjmie.</u>
          <u xml:id="u-249.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">W imieniu Konfederacji Polski Niepodległej głos zabierze pan poseł Przemysław Sytek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#PosełPrzemysławSytek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o wspólne opodatkowanie małżonków, to Konfederacja Polski Niepodległej jako jedyny klub głosowała za takim opodatkowaniem, za umożliwieniem wspólnego opodatkowania - oczywiście jako jedyny klub w całości. Dlatego w tym wypadku nie będziemy zmieniać stanowiska. Przy czym jeśli chodzi o rodziny niepełne, to uważamy za troszkę niesprawiedliwe, iż dochód na jedną osobę nie może przekraczać 2,5 mln zł miesięcznie, ale nic więcej w tej chwili zrobić nie możemy. Możemy tylko się zgodzić na poprawkę Senatu.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#PosełPrzemysławSytek">Jeśli chodzi o szkoły niepubliczne, to mamy dylemat. Głosowaliśmy przedtem przeciw tej poprawce, dlatego że pomoc tym szkołom w pewien sposób może utrzymać sytuację, którą mamy obecnie, tzn. margines - szkoły niepubliczne, a pozostałe szkoły to szkoły publiczne. Sprawdzaliśmy to w terenie i ta pomoc spowoduje jakby wystarczające nasycenie szkół niepublicznych. Tak więc presja ze strony szkół niepublicznych w kierunku wyważenia systemu nauczania, który nie jest najlepszy, właściwie jest zły, nie będzie właściwa. Bylibyśmy także za wprowadzeniem bonifikat, które poprzez rodziców powodowałyby zmianę systemu nauczania w naszym kraju. Dzisiaj jednak te szkoły odczuwają pewien niedostatek pieniędzy, tym bardziej że dofinansowanie z kuratorium pokrywa tylko 50% bieżących wydatków, nie ma środków na inwestycje. W związku z tym dylematem w tym wypadku wstrzymamy się tym razem od głosu, co praktycznie będzie równoznaczne z głosowaniem za.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#PosełPrzemysławSytek">Jeśli chodzi o przywrócenie skali podatkowej w wymiarze zeszłorocznym, tzn. przedziały dochodów takie same i odpisy też takie same, to jesteśmy jednoznacznie przeciw temu. Uważamy, że jest to - przy założonej inflacji - realne podwyższenie podatków dla społeczeństwa, które i tak jest już wyniszczone. Przy czym trzeba tu przyznać, że przy wersji, którą przegłosowaliśmy w Sejmie, przy założeniu 6-procentowego wzrostu podatku pobranego, jeżeli się na to nałoży inflacja, to nawet tym najbiedniejszym nie pomogliśmy. W sumie bowiem w wypadku dochodów do 3,5 mln zł jest niby przewidywany nominalny spadek wielkości podatku, ale w realnym przeliczeniu jest to wzrost.</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#PosełPrzemysławSytek">I tu stajemy przed dylematem. Otóż w opracowaniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, w uwagach dotyczących pkt. 3 twierdzi się, że należy łącznie głosować nad nową tabelą podatkową, czyli chodzi o przywrócenie starej tabeli, i pozostałymi punktami 7–11 i nad pkt. 5 oraz pkt. 13, który mówi właśnie o 6-proc. wzroście podatku pobranego, czyli o dodaniu art. 53a. Otóż o ile pkt. 5 i 7–11 są połączone, chodzi o wspólny sposób przeliczania, o tyle w ten sposób nie jest z tym połączony pkt 13. Uważamy zatem, że w tym wypadku powinno się nad tym głosować rozdzielnie. I taki wniosek tutaj zgłaszamy, ponieważ jest to decyzja w rzeczywistości podnosząca podatek. I tak jak tłumaczyłem na samym początku omawiając ten punkt, mimo pozornie mniejszego wymiaru podatku, praktycznie będzie on większy, realnie będzie większy niż w zeszłym roku, nawet dla tych najgorzej uposażonych.</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#PosełPrzemysławSytek">Chcę jeszcze zgłosić do sprawozdania komisji budżetowej dwie uwagi. Otóż w uwagach (druk nr 789) występuje pewne niedopracowanie. Mianowicie część III, która przywraca nierównouprawnienie banków w ściąganiu wierzytelności na niekorzyść banków prywatnych, jest konsekwentnie połączona z częścią V. Powinno się więc nad obydwiema częściami głosować wspólnie, ponieważ przyjęcie części III oznacza zmianę numeracji artykułów. Tego w uwagach nie ma. Dlatego wnosimy o głosowanie nad częścią V i III razem.</u>
          <u xml:id="u-251.5" who="#PosełPrzemysławSytek">Z kolei w uwadze czwartej występuje nieścisłość, ponieważ proponuje się w części II głosowania nad pkt. 2 i 4, które dotyczą zwolnienia dla osób prawnych prowadzących gospodarstwa rolne. Tego zwolnienia dotyczy także poprawka trzecia w części II. I to powinno być poddane łącznemu głosowaniu, o co także wnosimy.</u>
          <u xml:id="u-251.6" who="#PosełPrzemysławSytek">Oczywiście będziemy głosować przeciw wprowadzeniu poprawki Senatu, powodującej nierównouprawnienie banków w ściąganiu swoich wierzytelności. I to w zasadzie byłoby wszystko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Udzielam głosu panu posłowi Aleksandrowi Małachowskiemu, który wystąpi w imieniu Koła Parlamentarnego Unii Pracy. Przygotuje się pan poseł Stanisław Węgłowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#PosełAleksanderMałachowski">Panie Marszałku! Izbo Poselska! Mówię: Izbo Poselska, a nie Wysoka Izbo, ponieważ należałoby ustalić, od ilu osób na sali Izba jest Wysoka, a do ilu jest tylko Izbą Poselską. A może powyżej 400 osób to już byłaby - mówiąc językiem posła Korwin-Mikke - Wielce Czcigodna Izba Poselska? Faktem jest, że ta pusta sala wieczorami - przemawia się do pustej sali - nie budzi szacunku w społeczeństwie dla naszej Izby.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#PosełAleksanderMałachowski">Chciałbym w imieniu Koła Poselskiego Unii Pracy przedstawić nasz stosunek do poprawek. Najważniejszą oczywiście sprawą jest art. 6, bo Senat zdecydował się wreszcie przyznać jakieś ulgi osobom samotnie wychowującym dzieci. Proszę państwa, otrzymałem jednak niedawno list od jednej z moich wyborczyń, która ma dwie córki - obie pracują w aptece, obie zarabiają tyle samo pieniędzy. Jedna z nich jest wdową, druga ma męża inwalidę. W obu wypadkach renty są takie same: renta na dziecko i renta tego męża inwalidy. Mężatka otrzymałaby - zgodnie z tym, co było proponowane - o 4 mln więcej. Tak więc ten przepis - niezależnie od tego, czy istnieje ten przywilej czy nie - jest rodzajem podatku od wdowieństwa. Trzeba sobie z tego zdawać sprawę. I poprzemy wszelkie wnioski, które będą zmierzały do likwidacji dyskryminacji samotnych kobiet: owdowiałych, porzuconych, czy też mężczyzn samotnie wychowujących dzieci. Stowarzyszenie mężczyzn wychowujących samotnie dzieci liczy już ponad 150 tys. osób, jest to więc pokaźna liczba. Wydaje się nam, że - chociaż nie mamy innego wyboru, jak przyjąć tę poprawkę Senatu i głosować za nią - generalnie jest to ciągle utrzymywanie zasady podatku od wdowieństwa, bo to tak trzeba nazwać - podatek za samotność, podatek od wdowieństwa.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#PosełAleksanderMałachowski">Druga sprawa, która budzi nasz niepokój, to sprawa wydatków na kształcenie dzieci. Panie marszałku, wydaje mi się, że Prezydium Sejmu powinno na to zwrócić uwagę. Otóż kiedy się krzywdziło kobiety, to się przeprowadzało niesłychanie szczegółowe kalkulacje, ile to budżet będzie musiał zapłacić, jeśli kobiety nie zapłacą podatku od wdowieństwa. Tu natomiast Senat przedkłada nam taką poprawkę i nie ma do tego żadnej kalkulacji ekonomicznej. Nie wiemy, kogo to dotyczy i jakiej liczby dzieci czy rodziców będzie dotyczyło to zwolnienie.</u>
          <u xml:id="u-253.3" who="#PosełAleksanderMałachowski">Wydaje mi się, że jeśli mamy stosować się do przyjętych w Europie zasad, to musimy jednak przestrzegać, żeby żadne zmiany tego typu, zmiany bądź co bądź w ustawie budżetowej, nie były proponowane ot tak sobie, na ślepo, bez bardzo szczegółowego uzasadnienia i porządnie wykonanej kalkulacji, bo to można oszacować. To nie jest łatwe, ale sadzę, że senacka komisja powinna była postarać się o ekspertów, którzy oszacowaliby, ile będzie wynosiła ta zniżka.</u>
          <u xml:id="u-253.4" who="#PosełAleksanderMałachowski">W naszym klubie zdania są podzielone, nie mamy jednolitego stanowiska w tej sprawie. Wielu z nas uważa, że skoro już budżet państwa łoży na te dzieci, to łożenie dodatkowe, przez ulgi podatkowe, może być pewnym uprzywilejowaniem ludzi, których w ogóle stać na to, w przeciwieństwie do takich osób, które nie mogą sobie pozwolić na luksus.</u>
          <u xml:id="u-253.5" who="#PosełAleksanderMałachowski">Trzecia sprawa to sprawa tej tabeli. Wydaje się nam, że ta tabela, która tu została uchwalona przez Wysoką Izbę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę kończyć, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#PosełAleksanderMałachowski">Już kończę, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#PosełAleksanderMałachowski">... jest tabelą bardziej sprawiedliwą i wypowiemy się za utrzymaniem tabeli sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#PosełAleksanderMałachowski">I wreszcie ostatnia ważna sprawa to jest kwestia podatków parafialnych. Uważamy, że nie warto z tego powodu wchodzić w nowy konflikt czy tworzyć nowego pola konfliktu z Kościołem, ale trzeba sobie zdawać sprawę, że jeżeli tego nie uchwalimy, to też nie unikniemy konfliktu, bo znajdzie się spora część ludzi, która będzie miała za złe fakt, że dochody kościelne nie podlegają upublicznieniu, nie podlegają kontroli.</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#PosełAleksanderMałachowski">To nie jest jednoznaczny problem. Tu trzeba bardzo rozważnie postępować, ponieważ oczywiście to nie jest tak, że to będzie wojna tylko z jednej strony. Ta wojna, niestety, przy tym napięciu społecznym, które w Polsce w tej chwili wokół tych spraw panuje, może odwrócić się także w drugą stronę.</u>
          <u xml:id="u-255.4" who="#PosełAleksanderMałachowski">Dziękuję. Przepraszam, panie marszałku, za przedłużenie wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-255.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Czuję się zmuszony zwrócić uwagę, z całym należnym szacunkiem dla pana posła, że godność Wysokiej Izby nie zmniejsza się ani nie zwiększa zależnie od tego, czy na sali jest obecnych 460 czy 46 posłów.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Oddaję głos panu posłowi Stanisławowi Węgłowskiemu, który wystąpi w imieniu Klubu Parlamentarnego Ruch dla Rzeczypospolitej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#PosełStanisławWęgłowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Debatujemy o zmianach do jednej z najbardziej kontrowersyjnych ustaw w obecnej kadencji Sejmu i to nie dlatego, że jest to ustawa podatkowa, ale dlatego, że jest to ustawa decydująca o wpływach budżetowych. Kontrowersyjność wynika stąd, że na dostawcę wpływów budżetowych wyznaczono najuboższe grupy społeczne. W ten sposób funkcje opiekuńcze państwa w skrajnych przypadkach zastąpione zostały lichwą państwa.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#PosełStanisławWęgłowski">Państwo z własnej woli zrezygnowało z systemu monopoli, które zawsze były głównym dostawcą wpływów do budżetu, i nie chce lub nie może odzyskać tych wpływów od nowo wykreowanych monopolistów niepaństwowych. W ten sposób Sejm przyjął nowelę ustawy podatkowej, która jest świadectwem bezradności rządu i słabości merytorycznej Sejmu. Senat wprowadzając poprawki złagodził nieco wersję sejmową, ale nadmierna spolegliwość wobec rządu uczyniła ten zabieg niewystarczającym. Dziś mamy rozstrzygnąć o przyjęciu lub odrzuceniu poprawek Senatu.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#PosełStanisławWęgłowski">Znamy już reakcje społeczne na niektóre postanowienia Sejmu. W szczególności odnosi się to do łączenia dochodów małżonków oraz dzielenia dochodów osób samotnie wychowujących dzieci. Senat okazał się w tej kwestii bardziej ludzki niż Sejm.</u>
          <u xml:id="u-257.3" who="#PosełStanisławWęgłowski">Jednocześnie ani Sejm, ani Senat nie zdecydowały się na podniesienie progu podatkowego do 50%. Kreowanie kapitalistów okazało się ważniejsze niż biologiczne przetrwanie najuboższych.</u>
          <u xml:id="u-257.4" who="#PosełStanisławWęgłowski">W poprawce szóstej do art. 1 Senat proponuje uwzględnić część wydatków ponoszonych na kształcenie dzieci i młodzieży w szkołach niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych. Nie chodzi tu tylko o szkoły elitarne dla zamożnych. Nie ma powodów, aby wszystkie obciążenia zostały przeniesione na rodziców.</u>
          <u xml:id="u-257.5" who="#PosełStanisławWęgłowski">W poprawce trzynastej Senat proponuje uchwalenie podatku od podatku i jest to propozycja umożliwiająca Sejmowi wycofanie się z niefortunnej decyzji, co mam nadzieję nastąpi.</u>
          <u xml:id="u-257.6" who="#PosełStanisławWęgłowski">Szczególne znaczenie ma poprawka szósta Senatu do art. 2 pkt 18, dotycząca opodatkowania niegospodarczej działalności kościołów. Pan poseł sprawozdawca wyjaśnił, że istota sprawy polega na chęci objęcia kościołów swoistym nadzorem urzędów skarbowych. Jest to określona wola polityczna burząca dotychczasowy układ stosunków państwo-Kościół. Jest to stanowisko burzące dotychczasowy dorobek komisji wspólnej Episkopatu i rządu, chociażby przez pominięcie tej komisji przy podejmowaniu przez rząd decyzji. Jest to odsłonięcie prawdziwego oblicza obecnego obozu władzy, tak skutecznie zasilanego przez Sojusz Lewicy Demokratycznej. Dlatego też Ruch dla Rzeczypospolitej będzie głosował za przyjęciem poprawki Senatu wbrew stanowisku dwóch komisji.</u>
          <u xml:id="u-257.7" who="#PosełStanisławWęgłowski">W ustawach decydujących o zobowiązaniach podatkowych zawarte zostały liczne instytucje zwolnień, a także ulgi podmiotowe i przedmiotowe. To one powodują, że wpływy do budżetu z sektora prywatnego, obejmującego połowę gospodarki, wynoszą około 3%. Dotyczy to jednak jednostek nie będących kościołami i dlatego nie były i nie są one przedmiotem troski o jednolity system ewidencjonowania dochodów.</u>
          <u xml:id="u-257.8" who="#PosełStanisławWęgłowski">Pozwolę sobie wyrazić odmienny pogląd od moich przedmówców w sprawie skreślenia art. 9, na mocy którego, niejako przy okazji, dokonana została zmiana w ustawie Prawo bankowe. Zmiana ta polega na tym, że dokumenty wszystkich banków stają się tytułami wykonawczymi, na podstawie których może być prowadzona egzekucja w trybie administracyjnym. Dotychczas prawo takie posiadały wyłącznie banki państwowe oraz te, które korzystały z uprawnień banków państwowych. Jest to zmiana precedensowa i rewolucyjna w sferze dochodzenia roszczeń. Nie chodzi tylko o wyposażenie instytucji prywatnych w funkcje władcze zastrzeżone dla państwa. Chodzi o złamanie zasady równych praw stron zawierających umowę cywilnoprawną, o wkroczenie w sferę stanowiącą domenę działań sądowych, o stworzenie warunków dla powstawania patologii gospodarczej. To ten zapis otwiera możliwość programowania złych kredytów, spłacanych przez poręczycieli, a nie przez kredytobiorców, a także umożliwia obrót długami przedsiębiorstw państwowych tworząc nieoficjalną ścieżkę prywatyzacyjną.</u>
          <u xml:id="u-257.9" who="#PosełStanisławWęgłowski">Sądzę, że zapowiedź odrzucenia tej poprawki wynika z tzw. dobrej woli, a nie ze znajomości skutków tego, co chcemy uchwalić. Ruch dla Rzeczypospolitej będzie głosował za przyjęciem tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-257.10" who="#PosełStanisławWęgłowski">Omawiana ustawa jest przykładem poszukiwania rozwiązań przez eksperymentowanie na żywym organizmie narodu. Jest to najgorsza z form samokształcenia. Potrzebujemy jeszcze wielu zmian, aby system podatkowy mógł zbliżyć się do stanu optymalnego. Dzięki Senatowi robimy mały kroczek we właściwym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-257.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">W imieniu Koła Poselskiego Unii Polityki Realnej głos zabierze pan poseł Janusz Korwin-Mikke.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wyrażam żal, że wyczerpującego sprawozdania Wielce Czcigodnego Posła Wielowieyskiego słuchało 20 posłów, a jutro głosować będzie 360 nie wysłuchawszy tego sprawozdania. Tak nawiasem mówiąc, panie pośle, celem systemu podatkowego nie jest to, żeby w skarbie państwa było jak najwięcej pieniędzy, tylko żebyśmy wszyscy byli, teraz i w przyszłości, najbogatsi. Dostrzeganie tylko i wyłącznie budżetu państwa jest zawężeniem problemu.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Otóż dla mnie to są kwestie w ogóle absurdalne, to jest tak jakby towarzysz Janosik zastanawiał się, czy obrabować tę zagrodę czy tamtą, wszystkie dochody oczywiście przeznaczając na utrzymanie swojej bandy.</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Jak to jest możliwe, żeby człowiek nie wiedział, na jakich warunkach pracuje co roku? Jak można zaplanować cokolwiek w tych warunkach?</u>
          <u xml:id="u-259.3" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Dopóki nie wprowadzimy postulowanej przez UPR zasady, że nowe podatki wejdą w życie w sześć lat od chwili ich uchwalenia, dopóty będziemy żyli na wulkanie, a towarzysz Janosik będzie skłócał społeczeństwo, matki samotne z pełnymi rodzinami. Każdy z każdym się kłóci. To jest świadoma działalność, zmierzająca do zniszczenia społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-259.4" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Podatek dochodowy jest złym podatkiem. Podatek progresywny jest absurdem, który spowodował zahamowanie rozwoju Europy i Ameryki. Rozłożenie podatku na małżonków to próba naprawienia lewą ręką tego, co się zepsuło prawą. Będziemy oczywiście głosowali za tym, gdyż byłoby niesprawiedliwe, gdyby prywatny przedsiębiorca mógł mniej lub bardziej fikcyjnie zatrudnić u siebie żonę, i w ten sposób te podatki rozłożyć, a pracownik najemny tego zrobić nie mógł. Jest to skandal, że podatnicy muszą strajkować, by przywrócić rozsądek. W śląskiej dzielnicy zachowały się zdrowe obyczaje, iż mężczyzna utrzymuje dom - mam nadzieję, że gdy te obyczaje przywrócone zostaną w całym kraju, to ludzie wreszcie spojrzą rozsądnie na system podatkowy. Na razie ten system w sposób sztuczny skłania do zatrudniania kobiet i zmusza je do pracy na dwóch etatach. Kobiety powinny mieć wolny wybór.</u>
          <u xml:id="u-259.5" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Co do szkół. Wszystkie powinny być prywatne po to, żeby umożliwić również ludziom uboższym i całkiem ubogim posyłanie dzieci do szkół prywatnych. Przypominam socjalistom książkę znanego socjalisty Stefana Żeromskiego pt. „Ludzie bezdomni”, gdzie czytamy, że najuboższe rodziny posyłały jednak dzieci do płatnych gimnazjów. To było możliwe wtedy, kiedy była bieda, i oczywiście możliwe jest i teraz - pod warunkiem, że towarzysz Janosik nie obrabuje przedtem rodziny, zabierając podatek do budżetu.</u>
          <u xml:id="u-259.6" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Co do Kościoła. Jesteśmy przeciwko jakimkolwiek zwolnieniom podatkowym dla kogokolwiek, w tym i dla Kościoła, ale oczywiście jesteśmy przeciwko opodatkowaniu tacy kościelnej - jest to absurd. Mogłoby dojść do tego, że opodatkowane już pieniądze trafiają na tacę, Kościół daje te pieniądze rodzinie potrzebującej pomocy, zostają one opodatkowane, potem ta rodzina daje je na tacę kościelną w niedzielę i będą one opodatkowane po raz czwarty. To oczywiście wszystko wynika z iluzorycznej zasady podatku dochodowego zamiast normalnego podatku pogłównego.</u>
          <u xml:id="u-259.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Głos ma pan poseł Adam Łukomski, Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#PosełAdamŁukomski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie ukrywam zarówno naszej klubowej, jak i własnej, osobistej satysfakcji z faktu rekomendowania Wysokiej Izbie przez komisje sejmowe senackiej poprawki zmieniającej art. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Bierze się ona z faktu, że w dniu 30 lipca 1992 r. podczas 22 posiedzenia Sejmu zgłosiłem poprawkę do dyskutowanego wówczas projektu zmiany art. 6 o niemalże identycznej treści z treścią obecnej poprawki. Różnica między tymi poprawkami sprowadzała się tylko do wymienionej tam kwoty. Proponowałem wówczas 2 mln zł, w chwili obecnej przyjmuje się 2,5 mln zł, co ze względu na upływ czasu i postępującą inflację jest rzeczą zupełnie naturalną.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#PosełAdamŁukomski">Propozycja moja została wówczas odrzucona przez Sejm, głównie głosami posłów z Sojuszu Lewicy Demokratycznej, Unii Pracy i KPN. Ponieważ ówczesny projekt zmiany zdecydowanie preferował osoby o wysokich dochodach, jego konsekwencje rykoszetem uderzałyby także, a raczej przede wszystkim, w te rodziny i osoby, które osiągały dochody niskie. Oznaczało to, że jedną ręką państwo dałoby tym rodzinom niewielką ulgę finansową, by drugą zabrać ją z naddatkiem - chociażby wskutek większej inflacji i wiążących się z nią podwyżek cen np. przejazdów komunikacyjnych, cen energii itd. Per saldo skorzystałyby na tym tylko osoby o dużych dochodach samotnie wychowujące dzieci. Tej kryjącej się w tym projekcie zawoalowanej niesprawiedliwości, niesprawiedliwości, której nie chcieli dostrzec nie tylko niektórzy posłowie na tej sali, ale także pewna grupa dziennikarzy, z dziennikarzami z „Gazety Wyborczej” na czele, nie mogliśmy zaakceptować. I dlatego posłowie Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego, mimo świadomości, że w środkach przekazu, opanowanych przez niechętne nam opcje polityczne, podniesie się wrzawa, że ZChN jest rzekomo przeciwny rozwiązaniom prorodzinnym, zdecydowali się głosować przeciwko całości tego projektu. Jak wiadomo, ostatecznie został on odrzucony przez Senat, a Sejm nie zdołał przełamać senackiego weta.</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#PosełAdamŁukomski">Obecnie, nie uprzedzajmy faktów, wszystko zdaje się wskazywać na to, że ostateczna racja przyznana będzie nam, bowiem w komisjach przeważył pogląd o zasadności tej propozycji i poprawka Senatu do art. 6 zgłoszona z naszej inicjatywy, przez senatorów z naszego klubu, najprawdopodobniej zostanie przyjęta. Odrzucenie jej bowiem oznaczałoby powrót do krytykowanego - a krytyka ta przybierała nawet drastyczną formę strajków górników - rozwiązania polegającego na skreśleniu art. 6 w całości. Rozwiązaniu temu klub nasz sprzeciwiał się podczas ostatniego głosowania i również jutro będzie głosował za przyjęciem poprawki senackiej, przywracającej także możliwość wspólnego opodatkowania małżonków.</u>
          <u xml:id="u-261.3" who="#PosełAdamŁukomski">Nie mamy nic przeciwko temu, aby taka zasada, z której mogą korzystać małżonkowie i osoby o niskich dochodach samotnie wychowujące dzieci, obowiązywała wszystkich bez wyjątku, a więc aby de facto podatki były niższe. Trzeba jednak pamiętać, w jakiej sytuacji gospodarczej i finansowej znajduje się nasze państwo. Trzeba pamiętać, w jakiej dramatycznej sytuacji znajdują się ci najubożsi. Nie można żądać, aby w imię demagogicznie formułowanej zasady, że sprawiedliwie to znaczy równo, ciężary tego trudnego okresu, który przeżywamy, w równych idealnie częściach ponosili wszyscy.</u>
          <u xml:id="u-261.4" who="#PosełAdamŁukomski">Zgodnie ze społeczną nauką Kościoła, która jest immanentną częścią programu naszego stronnictwa, szczególną opieką powinno się otoczyć tych, którzy jej najbardziej potrzebują. Trzeba zatem, aby tam, gdzie jest to możliwe, bogatsi w większym stopniu ponosili ciężary tej sytuacji aniżeli ci najubożsi. I to właśnie jest sprawiedliwe.</u>
          <u xml:id="u-261.5" who="#PosełAdamŁukomski">Będziemy głosować za poprawką senacką także z tego względu, że oddala ona realne - na co wskazują nasze całkiem niedawne doświadczenia związane chociażby z praktyką omijania zakazu posiadania dwóch mieszkań - niebezpieczeństwo fikcyjnych rozwodów, fikcyjnych - być może niezadługo także - separacji oraz niebezpieczeństwo powstawania tych wszystkich sytuacji, które powodować mogą, choćby w nie zamierzony sposób, osłabienie trwałości naszych rodzin i małżeństw. Polityka ZChN zawsze była, jest i będzie polityką prorodzinną. Była taka zawsze, mimo jej zniekształconego obrazu w środkach przekazu, i cieszymy się, że przy okazji głosowania nad tą poprawką mamy dzisiaj okazję publicznie to podkreślić.</u>
          <u xml:id="u-261.6" who="#PosełAdamŁukomski">I na koniec chciałbym odpowiedzieć dwom panom posłom - jednego nie ma w tej chwili na sali, może to więc niezbyt elegancko mówić pod jego nieobecność, ale trudno, nie moja to wina. Rozumiem konsekwentną od początku prac tego Sejmu propagandę uprawianą z mównicy sejmowej przez posłów KPN, ale wszystko zdaje się mieć swoją granicę. Taką granicą czasami jest zwykła przyzwoitość, a tej właśnie brakło panu posłowi Sytkowi, gdy twierdził przed chwilą, że tylko KPN głosowała przeciwko zniesieniu wspólnego opodatkowania małżonków. Jest to także, mówiąc eufemistycznie, mijanie się z prawdą. Natomiast pan poseł Małachowski wprowadził w swoim wystąpieniu - wielokrotnie go zresztą używał - pojęcie podatku od wdowieństwa. Wobec prawa pojęcie podatku od wdowieństwa oczywiście nie istnieje, rozumiem jednak, że wielokrotne powtarzanie tego określenia zdaje się wskazywać, że pan poseł Małachowski w jakiś sposób uznał je za szczególnie trafne. Określenie to było używane również w argumentacji za równością wobec prawa. Pan poseł jednak zapomniał, że wdowa to jest nie tylko ta kobieta, która utraciła męża i wychowuje samotnie dzieci, ale także ta, która utraciła męża i pozostała samotna. I o takiej wdowie pan poseł w swych zapowiedziach inicjatyw ustawodawczych już zapomniał. Gdzież jest ta równość wszystkich wobec prawa?</u>
          <u xml:id="u-261.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Głos ma pan poseł Janusz Piechociński, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#komentarz">(Poseł Aleksander Małachowski: Ja chcę sprostować, bo to jest jakieś nieporozumienie.)</u>
          <u xml:id="u-262.4" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Pan poseł Aleksander Małachowski, proszę bardzo, sprostowanie błędnie lub niewłaściwie przytoczonej wypowiedzi pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#PosełAleksanderMałachowski">Panie pośle, myśmy się chyba nie zrozumieli, przecież ja mówiłem tutaj symbolicznie o podatku od wdowieństwa. To jest podatek od samotności, od porzucenia, od tego, że nie wyszła za mąż mimo obietnicy porzucona narzeczona w ciąży, to jest podatek od nieszczęścia, krótko mówiąc. Dlatego też każda forma takiego podatku, niezależnie od tego, czy to nazwiemy podatkiem od wdowieństwa, czy podatkiem od nieszczęścia, jest niesprawiedliwa. Tak więc o to mi chodziło, a nie o to, że jedną wdowę popieramy, a drugą nie.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#PosełAleksanderMałachowski">Sam fakt, że kobieta samotna, mająca obowiązki wobec swoich dzieci jest w gorszej sytuacji niż kobieta mająca męża, wydaje mi się generalnie niesprawiedliwy. Taką inicjatywę, która będzie zmierzać do usunięcia tej dysproporcji, będziemy popierać. Tyle na ten temat powiedziałem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Ponieważ nie ma pana posła Janusza Piechocińskiego, udzielam głosu panu posłowi Maciejowi Manickiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Do ponownego wejścia na tę mównicę skłonił mnie atak pod adresem Sojuszu Lewicy Demokratycznej zawarty w wypowiedzi pani posłanki z ZChN, oskarżenie Sojuszu Lewicy Demokratycznej niemalże o krucjatę antykościelną, robione to jest rzekomo zza węgła.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#PosełMaciejManicki">Chciałem właśnie na ten temat powiedzieć parę słów. Nie będę korzystał z prawa do sprostowania, ponieważ memu klubowi zostało jeszcze trochę czasu. Zgłosiliśmy ten wniosek całkowicie otwarcie. Mało tego, prowadząc prace podkomisji (gdy mimo tego, że jest członkiem tej podkomisji, pani posłanki ze Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego nie było na posiedzeniu), zasygnalizowałem, że zgłoszę ten problem, a publicznie, oficjalnie zgłosiłem go ponad 2 miesiące temu na posiedzeniu komisji. Nie podjęto żadnej dyskusji w tej sprawie. Można zapytać, dlaczego ZChN nie podniósł tej sprawy w czasie drugiego czytania ustawy. Dlaczego nie zgłosił już wówczas wniosku, aby tę propozycję odrzucić? Byłby czas na to, aby zastanowić się również nad tymi reperkusjami, które wywołałoby całkowite skreślenie tego przepisu.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#PosełMaciejManicki">Nam zaś, wyjaśniam to tutaj jednoznacznie, absolutnie nie chodzi o atak na Kościół. Jesteśmy świadomi tego, o czym mówił pan poseł sprawozdawca, że w art. 17 ustawy o opodatkowaniu osób prawnych, a więc i osób kościelnych, podatkiem dochodowym, jest zapisane: wolne od podatku są dochody podatników, których celem statutowym jest działalność w zakresie kultu religijnego - a więc wszelkich kościołów i związków wyznaniowych - w części wydatkowanej w roku podatkowym lub w roku po nim następującym na te cele. Tak więc nikt nie ma tutaj zamiaru dyskryminowania Kościoła, tak jak żadnych innych organizacji, których celem statutowym jest prowadzenie różnego rodzaju działalności wymienionej w tymże przepisie, w tym również w zakresie kultu religijnego. Natomiast naszym celem jest, tak jak powiedziałem poprzednio, jedno - ucywilizowanie stosunków w tej materii. Chodzi, krótko mówiąc, o to, aby działo się to wszystko na zasadach równych w wypadku Kościoła i instytucji kościelnych, na takich samych zasadach jak w wypadku innych podatników. Nie znajdujemy bowiem uzasadnienia dla tego, by instytucje kościelne były zwolnione z obowiązku ewidencjonowania przychodów i rozchodów. Powoduje to bowiem, mamy na to przykłady, również określone wynaturzenia, których, moim zdaniem, właśnie w interesie Kościoła powinno się unikać.</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#PosełMaciejManicki">Rozumiem, co nie znaczy, że przyłączam się do tego, lament, jaki podnosiło Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe choćby w czasie ostatnich konferencji i wywiadów. Tylko że problem polega na tym, że obrona nie dotyczy Kościoła, lecz jego urzędników i profitów, jakie oni niejednokrotnie czerpią ze swojej działalności. Skonfrontujmy wysokość podatku dochodowego od osób fizycznych urzędników Pana Boga ze statusem materialnym, jaki przynajmniej niektórzy z nich rzeczywiście mają. Jest tam wielu ludzi uczciwych, tego nie negujemy, ale nie wszyscy tacy są.</u>
          <u xml:id="u-265.4" who="#PosełMaciejManicki">Jeśli zaś chodzi o to, że można by było podważać ewentualnie sens prowadzenia tej ewidencji, to pytam: W jaki sposób? Czy proboszcz bądź inny funkcjonariusz Kościoła będzie podawał w tych zeznaniach nieprawdę? Ja tak w każdym razie nie przypuszczam i nie śmiem tego domniemywać.</u>
          <u xml:id="u-265.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-265.6" who="#komentarz">(Poseł Jadwiga Berak: W trybie art. 109. Sprostowanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Pani poseł, sprostowanie niewłaściwie przytoczonej, błędnie zrozumianej wypowiedzi, tak?</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę bardzo, sprostowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#PosełJadwigaBerak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Otóż, panie pośle, chcę panu powiedzieć, że jestem również członkiem Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej i moja nieobecność na posiedzeniu podkomisji i na posiedzeniu komisji budżetowej jest zawsze usprawiedliwiona i wynika właśnie z tego faktu. Dziwię się panu posłowi, że niejako nie miał odwagi wystąpić ze swoim wnioskiem - mam prawo tak domniemywać - gdy byłam obecna, ponieważ to ja pilotuję te wszystkie sprawy.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: Sprostowanie błędnie zrozumianej wypowiedzi.)</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#PosełJadwigaBerak">W związku z tym chciałam panu powiedzieć, że zupełnie nie rozumiem pana wypowiedzi, ponieważ de facto tak nie było.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Pani poseł, proszę przystąpić do rzeczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#PosełJadwigaBerak">Chcę przypomnieć panu jeszcze tylko jedno. Jakie larum panowie podnosiliście, gdy chciano wam odebrać te majątki, które, że tak powiem, w ciągu 45 lat zagrabialiście.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: Chciałbym złożyć sprostowanie odnoszące się do tej wypowiedzi.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Pan poseł Stanisław Kalemba, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#PosełStanisławKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W omawianym stanowisku Senatu na stronie 4 w poprawce do art. 2, poz. 2, w pkt. 11 lit. a, w trzecim tiret proponuje się skreślić pkt 19 ustawy, który dotyczy zwolnienia od podatku dochodów z działalności pozarolniczej, jeżeli jednostka przeznaczy je na cele związane z prowadzoną produkcją rolną.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#PosełStanisławKalemba">Senat, skreślając to, uzasadnia to tym, że jest to uprzywilejowanie osób prawnych, zapominając, że rozporządzeniem ministra finansów z 26 czerwca 1992 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzono zwolnienie od podatku dla osób fizycznych zajmujących się produkcją rolną w przypadku przerobu produktów roślinnych, przetwórstwa mleka oraz uboju zwierząt. Dotyczy to produkcji własnej rolników. Takiego zwolnienia dotychczas nie było w przypadku osób prawnych. W związku z tym uzupełnia to wprowadzona przez Ministerstwo Finansów i przyjęta przez Sejm poprawka do ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania. Dotyczy to osób prawnych; chodzi o zwolnienia od podatku dochodów podatników prowadzących działalność rolniczą i leśną uzyskanych z produkcji pozarolniczej w części wydatkowanej na cele produkcji rolnej.</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#PosełStanisławKalemba">Opowiadam się za pierwotnym stanowiskiem Ministerstwa Finansów uchwalonym przez Sejm, a przeciwko poprawce Senatu, który, jak się okazuje, jest tak antyrolniczy. Jest to szczególny przypadek - Senat proponuje gorsze rozwiązania w stosunku do rolnictwa aniżeli Ministerstwo Finansów. W celu częściowej poprawy katastrofalnej sytuacji w rolnictwie opowiadam się za odrzuceniem omawianej poprawki Senatu.</u>
          <u xml:id="u-271.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Udzielam głosu panu podsekretarzowi stanu w Ministerstwie Finansów Waldemarowi Manugiewiczowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówWaldemarManugiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem króciutko odnieść się do trzech spraw. W zasadzie zostałem sprowokowany do wystąpienia trzema wypowiedziami.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówWaldemarManugiewicz">Pierwsza sprawa jest związana z wystąpieniem pana posła Sytka, który proponuje inny sposób głosowania w sprawie zmian odnoszących się do skali podatkowej przedstawionych w uchwale Senatu.</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówWaldemarManugiewicz">Chcę zwrócić uwagę, że rząd, przedkładając określone propozycje: zamrożenia progów podatkowych, zamrożenia kwoty kosztów uzyskania przychodów przy wynagrodzeniach oraz kwoty, jaką odlicza się od podatku, kierował się tylko i wyłącznie względami fiskalnymi i tego nie ukrywał. Po prostu zamrożenie skali podatkowej i wszystkich kwot powiązanych z tą skalą pociągało za sobą dodatkowe wpływy do budżetu rzędu około 8 bln zł. Natomiast propozycja, jaka została zgłoszona w czasie pracy nad projektem ustawy w komisjach sejmowych i w czasie głosowania na plenarnym posiedzeniu, zmieniła dosyć istotnie to rozwiązanie, ale żeby nie powodować negatywnych skutków dla budżetu w następstwie przyjęcia propozycji waloryzacji kosztów uzyskania przychodów i kwoty odliczanej od podatku, został przyjęty ten dodatkowy 6-procentowy podatek.</u>
          <u xml:id="u-273.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówWaldemarManugiewicz">W związku z tym nad wszystkimi poprawkami Senatu, które wiążą się ze skalą podatkową, Wysoka Izba musi głosować łącznie. Ustawa budżetowa została już uchwalona przez Wysoką Izbę i podpisana przez prezydenta, a w tej ustawie zapisano określone wpływy m.in. z podatku dochodowego od osób fizycznych. Gdyby zmiany dotyczące skali podatkowej były przegłosowywane odrębnie i - przyjmijmy takie założenie - gdyby wariant przyjęty przez Senat został odrzucony, a Wysoka Izba zdecydowałaby się na przyjęcie tego rozwiązania, które rekomendowała w czasie wspomnianego głosowania, i gdyby został odrzucony próg 6%, to w tym momencie od razu powstaje wyższy deficyt w budżecie, bo nie ma dodatkowych wpływów z podatku dochodowego rzędu 7 bln zł. To jest jedna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-273.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówWaldemarManugiewicz">Druga sprawa wiąże się z wystąpieniem pana posła Kalemby i z regulacją, jaka została zaproponowana w projekcie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Chodzi o przepis, który daje możliwość zwolnienia od podatku dochodów pochodzących z działalności pozarolniczej, jeżeli dochody z tego tytułu zostaną przeznaczone na działalność rolną lub leśną.</u>
          <u xml:id="u-273.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówWaldemarManugiewicz">Faktycznie minister finansów, na podstawie delegacji, jaka została zawarta w art. 53 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wydał rozporządzenie, w którym zwolnił od podatku dochodowego m.in. dochody rolników z tytułu sprzedaży pewnych produktów rolnych - chodzi o przetwory mięsne, mleczarskie i pewne inne artykuły żywnościowe. Jest jednak bardzo istotne zastrzeżenie: dotyczy to tylko i wyłącznie tych produktów, których nie przerabia się na skalę przemysłową. Chodzi o drobną działalność w ramach gospodarstwa rolnego: pewna nadwyżka tych produktów - ta, której nie przeznacza się na potrzeby własne gospodarstwa rolnego - jest sprzedawana przez rolnika na rynku. To są niewielkie dochody, które praktycznie na nic nie rzutują i nie decydują o niczym.</u>
          <u xml:id="u-273.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówWaldemarManugiewicz">Natomiast ta zmiana, która dotyczy osób prawnych, jest zmianą nieporównywalną. Jej przyjęcie wprowadzałoby faktycznie bardzo wysokie zróżnicowanie uprawnień osoby fizycznej, która prowadzi działalność rolną, a niezależnie od tego uzyskuje niewielkie dochody z tytułu sprzedaży nadwyżki swoich produktów, w stosunku do uprawnień osoby prawnej, która uzyskuje bardzo wysokie dochody z działalności pozarolniczej i miałaby prawo przeznaczyć je na działalność rolną lub leśną.</u>
          <u xml:id="u-273.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówWaldemarManugiewicz">W związku z tym wydaje mi się, że Senat w sposób właściwy ocenił tę nieprawidłowość, dyskryminację podatników, i dlatego zaproponował skreślenie pkt. 19. Rząd w pełni aprobuje tę zmianę, zresztą została ona zaakceptowana, przynajmniej wstępnie, przez dwie wysokie komisje sejmowe.</u>
          <u xml:id="u-273.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówWaldemarManugiewicz">Ostatnia sprawa odnosi się do art. 9, a artykuł dotyczy równouprawnienia banków - wszystkich banków, bez względu na to, czy są to banki państwowe, quasi-państwowe czy banki prywatne - w kwestii dochodzenia zobowiązań dłużników.</u>
          <u xml:id="u-273.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówWaldemarManugiewicz">Muszę tutaj szczerze przyznać, że w trakcie posiedzenia komisji i podkomisji sejmowych, gdy była prowadzona dosyć długa dyskusja na temat złych długów w systemie bankowym, strat związanych z kredytami i możliwości właściwych uregulowań, rząd zgodził się na wprowadzenie jednolitej zasady, która wszystkim bankom, bez względu na formę organizacyjną, dawała możliwość dochodzenia swoich długów od wszystkich wierzycieli. W wyniku równie długotrwałych dyskusji prowadzonych w czasie posiedzeń komisji senackich i później, w czasie plenarnego posiedzenia Senatu, rząd przychylił się do stanowiska Senatu. Tu w pełni się zgadzam z argumentami, które przedstawił pan poseł Węgłowski. Chciałbym jeszcze dodać, że ta zasada, która dotyczyła i w dalszym ciągu dotyczy banków państwowych i quasi-państwowych, dająca im możliwość korzystania z „krótkiej ścieżki” egzekwowania swoich należności od dłużników, wynika z tego, że w przypadku banków państwowych skarb państwa jest gwarantem depozytów ludności i odpowiada za pieniądze, które ludność gromadzi w banku w formie lokat i różnych form oszczędności. Wprowadzenie takiej jednolitej zasady jest słuszne, natomiast nie powinno to być robione w proponowany sposób, bo szereg banków, które mają takie uprawnienia, nadużywa tej formy. Po prostu wystawia się wiele tytułów egzekucyjnych w stosunku do tego samego dłużnika. Takie przykłady padały w czasie posiedzenia komisji senackich i to przeważyło, spowodowało, że Senat zajął takie a nie inne stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-273.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówWaldemarManugiewicz">Rząd w pełni akceptuje tę zmianę, jaka została zaproponowana przez Senat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Pan podsekretarz stanu przemawiał, po wyczerpaniu listy mówców, jako przedstawiciel wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła sprawozdawcę Andrzeja Wielowieyskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W odniesieniu do tej rzeczowej i bardzo sensownej wymiany poglądów tylko w kilku miejscach można poczynić pewne adnotacje, korekty, które wydają mi się niezbędne.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Wysoka Izbo, prezentowałem tutaj złożoną argumentację różnych, co najmniej dwóch, stron przy pewnych sprawach spornych, usilnie starając się nie prezentować swojego poglądu. Równocześnie chcę jednak podkreślić, że mam swoje poglądy w tej sprawie i choć nie zamierzam ich zbytnio eksponować, pragnę powiedzieć w tym kontekście, że na przykład w argumentacji pani poseł Berak znalazły się elementy niezmiernie istotne dla potraktowania problemu tych rzekomych zwolnień, sytuacji podatkowej kościołów i kościelnych osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Wprawdzie nie cała jeszcze Izba, nie wszyscy uczestnicy tej debaty zostali przekonani, że nie ma tutaj problemu finansowego, problemu podatkowego, jest natomiast problem dokumentacji, problem relacji pomiędzy władzą państwową a gminami wyznaniowymi, kościelnymi osobami prawnymi - ten problem istnieje, czyli istnieje jakaś płaszczyzna społeczna i psychologiczna, sam mówiłem tutaj o pewnych aspektach historycznych i urazach, które powstały - to stwierdzenie pani poseł Berak, że te ustawy z 1989 r., które Sejm chce skorygować, były przecież wynegocjowane z kościołami, a teraz podejmujemy decyzję, która jakby pomija fakt tych negocjacji, odzwierciedla pewien społeczny problem. Po prostu podkreślam, że w prezentowanej motywacji i w obliczu dylematów, przed którymi stoimy, ten problem powinien być wzięty pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-275.3" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Przypominając raz jeszcze, że nie ma tutaj żadnego zagrożenia dla działalności religijnej i społecznej ośrodków kościelnych, religijnych, gmin wyznaniowych, zwracam przy tym uwagę właśnie pani poseł Berak i niektórym innym dyskutantom, że równocześnie w pełni są utrzymane w mocy postanowienia uzgodnień sprzed 3–4 lat dotyczące spadkobrania. Było to tutaj poruszane i wzbudzało pewien niepokój. Otóż w tej kwestii nic nie zostało zmienione, w dalszym ciągu kościoły mogą otrzymywać spadek bez opodatkowania. Podobnie jest w wypadku innych problemów gmin wyznaniowych - podatku od nieruchomości itd.</u>
          <u xml:id="u-275.4" who="#PosełAndrzejWielowieyski">I jeszcze raz powtarzam pod adresem nieobecnego pana posła Sobierajskiego, który mówił o tym, że nie ma takiego układu ani takiej możliwości, by tylnymi drzwiami czy też przez okno, od tyłu, zabrać z tacki pieniądze kościelne. Nie ma takich możliwości prawnych, nie ma takiej podstawy ani w istniejącym ustawodawstwie, ani w tym, nad którym w tej chwili dyskutujemy. I odnotowuję, że z wyjątkiem propozycji, o której mówił pan minister Manugiewicz, dotyczącej dylematów związanych z progami podatkowymi i tabelą podatkową oraz z tymi 6%, gdzie nie można nad tym głosować rozłącznie, pozostałe propozycje formalne dotyczące scenariusza głosowania złożone przez posła Sytka - stwierdzam to osobiście - są uzasadnione i powinniśmy połączyć kilka punktów w jedną całość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Do podjęcia decyzji w sprawie stanowiska Senatu przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-276.3" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Na tym kończymy rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-276.4" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Komunikatów nie ma.</u>
          <u xml:id="u-276.5" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu złożenia oświadczeń.</u>
          <u xml:id="u-276.6" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę o złożenie oświadczenia poselskiego pana posła Piotra Barcińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#PosełPiotrBarciński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z wydruku wyników głosowania nad wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu pana Leszka Balcerowicza wynika, że głosowałem przeciw. W związku z powyższym pragnę oświadczyć, że moją intencją było głosować za postawieniem pana Leszka Balcerowicza przed Trybunałem Stanu. Dałem temu wyraz w głosowaniu nad tą sprawą w Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej. Uczestnicząc w pracach tej komisji miałem możliwość przekonania się, że pierwszą osobą, która winna być pociągnięta do odpowiedzialności, jest minister finansów w rządzie pana Tadeusza Mazowieckiego Leszek Balcerowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Jako następny złoży oświadczenie pan poseł Wojciech Mojzesowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#PosełWojciechMojzesowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uważam, że obowiązkiem posłów - niezależnie od tego, z którego są klubu - jest zwracanie uwagi rządowi na to, co się dzieje w Polsce. Około 3–4 miesięcy temu rolnicy zaczęli mówić o trudnej sytuacji na wsi, o spadku rentowności produkcji rolnej. Chciałbym prosić rząd, by zwrócił uwagę na to, co dzieje się w przemyśle.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#PosełWojciechMojzesowicz">Niedaleko - bo w Ursusie - jeszcze w listopadzie rolnicy na bieżąco kupowali sprzęt, jak również była możliwość opłacenia pracowników. Zakłady Mechaniczne „Ursus” borykały się z problemami, ale jakoś „posuwały się” do przodu. Dzisiaj sprzęt rolniczy, między innymi produkowane tam ciągniki, „wypycha” już siatkę, a rolnicy nie mają za co tego kupić. Praktycznie następuje zastój w gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#PosełWojciechMojzesowicz">Wiem, że jest już późna pora, ale bardzo bym prosił, aby czynniki rządowe, a szczególnie koalicja rządowa, nie czekały, aż 7 czy 8 tysięcy pracowników „Ursusa” zacznie strajkować, aż przyjdą oni pod parlament. Funkcjonowanie gospodarki jest bardzo ważne i widać, że nie tylko wieś traci. To nie tylko błędna polityka rolna, to nie tylko bezsilność ministra rolnictwa - bo uważam, że chęci ma szczere, ale jest całkowicie bezsilny - prowadzi w ciągu 3–4 miesięcy do blokady zakładów przemysłowych. Wiąże się z tym brak możliwości wypłacania pensji, upadek przemysłu, całkowita destabilizacja gospodarki. Chciałbym, aby rząd zwrócił na to uwagę, bo skutki tego mogą być naprawdę tragiczne.</u>
          <u xml:id="u-279.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Zwracam jednak uwagę, że przedmiotem oświadczenia poselskiego nie może być sprawa, której merytoryczna treść może stanowić przedmiot interpelacji lub zapytania poselskiego. Prosiłbym, aby Wysoka Izba pamiętała o tym przepisie.</u>
          <u xml:id="u-280.2" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Jako następny i ostatni zgłosił się do złożenia oświadczenia pan poseł Tadeusz Wójcik, Porozumienie Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-280.3" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#PosełTadeuszWójcik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przyszedł czas prawdy, odpowiedzialności i sprawiedliwości. Prawdą jest, że odpowiedzialność powinna spotkać się ze sprawiedliwą oceną. Ze zdumieniem przyjęliśmy dzisiejsze wyniki głosowania dotyczące pociągnięcia do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu osób podejrzanych w tzw. aferze alkoholowej. Dyskusja poprzedzająca głosowanie wykazała, że w dalszym ciągu nie ma winnych. Winien jest ktoś inny. Naród polski od wielu lat oczekuje mądrych rządów i sprawiedliwego ich rozliczenia. Nie można było na to liczyć do 1989 r., bo jedynie słuszna siła zawsze miała rację, a naród nie miał prawa oceniać władców. Ten czas jednak już minął. Z nastaniem nowych rządów nadeszła nadzieja na właściwy dobór rządzących i sprawiedliwą ocenę ich pracy, kiedy Sejm będzie zbiorową mądrością narodu, kiedy naród uwierzy w sprawiedliwość Sejmu, kiedy przestanie obowiązywać zasada dogadywania się w układzikach, w salonach i w salonikach, kiedy słowo „poseł” zabrzmi dumnie, kiedy odpowiedzialność za demontaż państwa polskiego zostanie osądzona. Tymczasem w ocenie rządzących w dalszym ciągu stosuje się miarę polityczną, a nie merytoryczną.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Zarządzam przerwę do jutra, tj. 6 marca 1993 r., do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 22 min 17)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>