text_structure.xml
15.5 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamSzejnfeld">Otwieram posiedzenie Komisji. Witam państwa serdecznie. Nasze posiedzenie poświęcone jest rozpatrzeniu wniosku w sprawie nowelizacji ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz innych ustaw, znak NRA/A-353.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczącyposełAdamSzejnfeld">Jest to projekt, który przewiduje zmiany w Kodeksie spółek handlowych w zakresie spraw ważnych, powracających w dyskusji publicznej w przypadkach kontrowersyjnych sytuacji, podejrzeń, a wręcz oskarżeń władz spółek działających na ich niekorzyść. Niekiedy wynika to nie tyle z nieprawidłowości oceny faktów, ile z nieprecyzyjności prawa w tym zakresie. Ten problem istnieje od lat, od lat też słyszymy deklaracje dotyczące zmiany stanu prawnego, ale do tej pory nie podjęto ich skutecznie. Stąd Komisja „Przyjazne Państwo” postanowiła zająć się tym tematem.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczącyposełAdamSzejnfeld">Mieliśmy ostatnio głośny przypadek oskarżeń czy podejrzenia pod adresem prezesa Krauze. Nie chodzi oczywiście o ten przypadek, choć przypomniał on opinii publicznej i parlamentarzystom, że sprawa powinna być uregulowana. Nie możemy funkcjonować od przypadku do przypadku w stanie niepewności prawnej. Mówię tu o przedsiębiorcach funkcjonujących na podstawie Kodeksu spółek handlowych.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczącyposełAdamSzejnfeld">Projekt zmian został przygotowany przez Naczelną Radę Adwokacką. Jej przedstawiciele są na sali. Zgodnie z naszym zwyczajem proszę reprezentanta Rady o zaprezentowanie projektu. Projekt na piśmie mamy przed sobą, jest do niego dołączone obszerne uzasadnienie, więc proponuję, aby ograniczył się pan do genezy, głównego celu i przedstawienia zaproponowanego mechanizmu prawnego. Potem otworzę dyskusję i podejmiemy stosowne decyzje, co będzie dalej z projektem.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#JacekGiezek">Rozumiem, że wszyscy państwo dysponują przygotowanym przez Naczelną Radę Adwokacją projektem z dość obszernym uzasadnieniem. Wobec tego postaram się, zgodnie z prośbą pana przewodniczącego, ograniczyć do najważniejszych kwestii.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#JacekGiezek">Pan przewodniczący wspomniał o genezie propozycji, które znalazły się w projekcie. Ma ona już swoją historię. Wspólnie z prof. Kardasem, który przewodniczy komisji ustawodawczej Naczelnej Rady Adwokackiej, przygotowaliśmy projekt nowelizacji art. 585 oraz innych przepisów Tytułu 5 Kodeksu spółek handlowych już w 2004 r. Wówczas na łamach „Przeglądu Legislacyjnego” tę propozycję opublikowaliśmy. Wspominam o tym głównie z tego względu, aby nie odnieśli państwo wrażenia, że ten projekt jest przejawem np. nadchodzącej koniunktury dla dokonywania zmian w tej materii. Jest to raczej rezultat naszych przemyśleń od szeregu lat, dostrzegając potrzebę zmian w tym obszarze.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#JacekGiezek">Chciałbym zwrócić uwagę, iż art. 585 Kodeksu spółek handlowych, obecnie określany jako przestępstwo działania na szkodę spółki, nie jest jedynym typem czynu zabronionego, który odnosi się do tej materii. Zakładam, że obecni na sali są przygotowani do skrótowego i syntetycznego omawiania tej kwestii. Wspomnę zatem tylko krótko, że typem czynu zabronionego, który dotyczy obszaru bardzo zbliżonego, jest typ przestępstwa nadużycia zaufania, stypizowany w art. 296 Kodeksu karnego. Proszę zwrócić uwagę na fakt, że art. 296 k.k. kryminalizuje tego rodzaju zachowania, które polegają na wyrządzeniu podmiotowi zarządzanemu przez określoną osobę, potencjalnego sprawcę tego przestępstwa, znacznej szkody majątkowej. Polega więc na naruszeniu dobra prawnego. Natomiast art. 585 k.s.h. kryminalizuje coś, co w dogmatyce prawa karnego określane jest jako przedpole. Chroni on pewne dobra prawne na przedpolu przed narażeniem ich na niebezpieczeństwo.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#JacekGiezek">Od dłuższego czasu towarzyszyła nam świadomość potrzeby zmian tego przepisu, również ze względu na to, że dyspozycja art. 585 ujęta jest w sposób tak kauczukowy, że mogłaby się pojawić wątpliwość co do konstytucyjności tej dyspozycji. Proszę zauważyć, że na kanwie zupełnie innego przepisu, a mam na myśli art. 231, Trybunał Konstytucyjny zajmował się jego zgodnością z konstytucją. W tamtych rozważaniach Trybunał doszedł do przekonania, które nie w pełni podzielamy, że przepis ten jest zgodny z konstytucją, ale dyspozycja art. 231 k.k. jest sformułowana jednak w sposób o wiele bardziej konkretny, niż dyspozycja przepisu, którego zmianę proponujemy.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#JacekGiezek">Nie chcąc wypowiadać się językiem hermetycznym, powiem od razu, czego miałyby dotyczyć podstawowe zmiany. Przedstawię je w innej chronologii, niż są one ujęte w uzasadnieniu do projektu. Zacznę od końca. Wydaje się, że jedną ze zmian podstawowych i bardzo istotnych dla obrotu gospodarczego oraz osób uczestniczących w tym obrocie i życiu gospodarczym, jest zmiana charakteru przestępstwa w art. 585 i uczynienie z niego przestępstwa wnioskowego. Uważamy bowiem, że mamy w tym przypadku do czynienia z tego rodzaju dobrami prawnymi, których narażenie na niebezpieczeństwo powinno być ścigane przez prokuratora pod tym warunkiem, że sam narażony jest tym zainteresowany. Mówiąc inaczej, jest tym zainteresowana spółka handlowa, wspólnik spółki handlowej bądź wierzyciel spółki. Te trzy grupy podmiotów mogą, naszym zdaniem, mieć interes w tym, aby zachowania, które narażają interes spółki na szkodę, były ścigane karnie. Sensowne zdaje się więc być uczynienie z tego przestępstwa o charakterze wnioskowym, a przestępstwo aby było przedmiotem prawno-karnego ścigania wówczas, gdy pojawi się wniosek uprawnionego w tym zakresie podmiotu.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#JacekGiezek">To pierwsza zmiana, która przemawia najbardziej do wyobraźni. Można ją oczywiście uzasadniać w o wiele bardziej pogłębiony sposób od strony dogmatycznej, a także kryminalno-politycznej. Naszkicowaliśmy takie uzasadnienie w materiale i nie mamy potrzeby przedstawiać go w tej chwili szerzej.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#JacekGiezek">Druga zmiana dotyczy uczynienia z przestępstwa z art. 585 przestępstwa ewidentnie, w sposób niebudzący wątpliwości, skutkowego. Skutkiem miałoby być w tym przypadku narażenie spółki na znaczną szkodę o charakterze majątkowym. Dlaczego szkoda miałaby być szkodą kwantyfikowaną jako znaczna? Z prostego powodu – nawiązując do tego, co powiedziałem przed chwilą, mamy tu do czynienia z kryminalizacją przedpola i jeśli wyrządzenie spółce szkody jest kryminalizowane w art. 296, to jeśli szkoda osiągnie znaczne rozmiary, jak to jest określone w art. 115 k.k., tym bardziej jeśli kryminalizujemy przedpole i ścigać mamy zachowanie, które wyraża się w narażeniu interesu spółki na szkodę, to sama szkoda powinna oczywiście być także kwantyfikowana jako znaczna. W przeciwnym razie moglibyśmy dojść do absurdalnego rozwiązania, że narażenie na jakąkolwiek szkodę jest przestępstwem natomiast wyrządzenie szkody dopiero znacznej szkody jest kryminalizowane w tym typie czynu zabronionego, o którym wspomniałem, a więc w art. 296.</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#JacekGiezek">Jesteśmy przekonani, że zsynchronizowanie tych przepisów wymaga takiej kwantyfikacji. Dlaczego to przestępstwo powinno być skutkowe? Jeśli nie byłoby ono przestępstwem skutkowym, to zbyt restryktywne odwoływanie się do tego przepisu grozi paraliżem obrotu gospodarczego, mówiąc plastycznie. Jeśli to przestępstwo nie miałoby mieć charakteru przestępstwa skutkowego, a skutkiem miałoby być narażenie interesu spółki na szkodę, to oznaczałoby to w istocie, że podjęcie jakiejkolwiek ryzykownej decyzji gospodarczej wymykającej się pewnym powszechnie obowiązującym standardom, a wiadomo, że jeśli działalność gospodarcza ma się rozwijać, to siłą rzeczy w naturalny sposób sięga się w razie potrzeby do decyzji nieco bardziej ryzykownej niż powszechnie podejmowane, oznaczałoby realizację znamion art. 585, gdyby miał być on interpretowany jako przestępstwo formalne. Myślę, że nie ma niczego gorszego dla obrotu gospodarczego niż nakładanie mu tego rodzaju gorsetu.</u>
<u xml:id="u-2.8" who="#JacekGiezek">Jeśli jeszcze powiążemy to z wcześniejszym wnioskowym charakterem przestępstwa, z łatwością zdamy sobie sprawę, że jeśli sam właściciel spółki handlowej zechce swoim własnym majątkiem ryzykować nieco bardziej, niż to byśmy byli skłonni zaakceptować w standardach, to jego sprawa i jego ewentualna strata. Jeśli w ten sposób naraża on na niebezpieczeństwo interesy potencjalnych wierzycieli spółki, to są oni uprawnieni do złożenia wniosku o ściganie tego rodzaju przestępstwa.</u>
<u xml:id="u-2.9" who="#JacekGiezek">Wydaje się nam także, że w tym projekcie należałoby dookreślić znamiona strony przedmiotowej, zwłaszcza zaś znamię czasownikowe, które obecnie jest ujęte tylko jako „działa na szkodę”. Trudno o bardziej kauczukowy zapis. Naszym zdaniem należałoby tutaj sięgnąć również do wzorca z art. 296 k.k., wobec faktu, iż mamy do czynienia m.in. z kryminalizacją przedpola. Dookreślenie znamienia czasownikowego powinno polegać na tym, że włączymy do dyspozycji art. 585 k.s.h. nadużycie uprawnień i niedopełnienie obowiązków. Tylko taka decyzja podmiotu zdolnego do popełnienia tego przestępstwa może oznaczać realizację jego znamion, która łączy się jednocześnie z niedopełnieniem obowiązku lub nadużyciem uprawnień temu podmiotowi przysługujących.</u>
<u xml:id="u-2.10" who="#JacekGiezek">Na koniec jeszcze jedna kwestia. Projekt nie sprowadza się jedynie do ograniczenia pola kryminalizacji. Projekt racjonalizuje to pole kryminalizacji, a również rozszerza. Chciałbym to mocno podkreślić. Obecnie przepisy Tytułu 5 ustawy – Kodeks spółek handlowych, a zwłaszcza art. 585 stosowany w praktyce najczęściej, mimo iż z dyspozycji tego przepisu wynika, że odnosi się on do wszystkich spółek handlowych, a zatem do spółek kapitałowych oraz osobowych, to ujęty jest niestety w taki sposób, że wcale tak nie jest. W istocie jest tak, że spółki osobowe nie są chronione na etapie ich normalnego funkcjonowania, a tylko na etapie ich tworzenia i na etapie ich likwidowania. Natomiast na etapie normalnego funkcjonowania spółki osobowej takiej ochrony nie ma, podczas gdy występuje ona w przypadku spółek kapitałowych, ponieważ tam podmioty wskazane w art. 585, a więc zarząd, rada nadzorcza i komisja rewizyjna, występują. W obecnej dyspozycji art. 585 nie ma odniesienia do tych podmiotów, które prowadzą sprawy spółki na etapie jej normalnego funkcjonowania, jeśli mamy do czynienia ze spółką osobową.</u>
<u xml:id="u-2.11" who="#JacekGiezek">Zmiana dyspozycji art. 585 w tym zakresie racjonalizuje kryminalizację tego typu czynu zabronionego, obejmując jednolitą prawno-karną ochroną wszystkie spółki handlowe, a nie tylko te, które zwykliśmy nazywać kapitałowymi.</u>
<u xml:id="u-2.12" who="#JacekGiezek">Nie chcąc przedłużać, sądzę, że tytułem wstępu takie wprowadzenie jest wystarczające.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamSzejnfeld">Dziękuję. Zapewniam pana profesora, że tak. Gdybym wcześniej nie był przekonany, teraz już byłbym przekonany, że takiej nowelizacji trzeba dokonać.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#PrzewodniczącyposełAdamSzejnfeld">Otwieram dyskusję. Czy ktoś chciałby zabrać głos?</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuLegislacyjnoPrawnegoMinisterstwaSprawiedliwościDorotaKramarczyk">Chcę przekazać wstępną opinię Ministerstwa Sprawiedliwości w tej kwestii.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuLegislacyjnoPrawnegoMinisterstwaSprawiedliwościDorotaKramarczyk">Minister sprawiedliwości również dostrzega potrzebę zmiany przepisów art. 585 Kodeksu spółek handlowych i poprawy pozostałych przepisów ustawy, które proponuje znowelizować w swoim projekcie Naczelna Rada Adwokacka. Te zmiany są potrzebne z powodów, które tak dokładnie przedstawił pan profesor.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuLegislacyjnoPrawnegoMinisterstwaSprawiedliwościDorotaKramarczyk">Popieramy także stanowisko, iż podstawą dalszych prac nad nowelizacją będzie przedłożony projekt Naczelnej Rady Adwokackiej. Przemyślenia wymaga kwestia ujęcia typów przestępstw i kwestia ewentualnej rezygnacji z niektórych typów przestępstw. Od pewnego czasu w Ministerstwie Sprawiedliwości trwają prace koncepcyjne w tym obszarze. Minister zwrócił się do komisji kodyfikacyjnej prawa karnego o opinię. Wkrótce spodziewamy się również ukonstytuowania nowej komisji kodyfikacyjnej prawa cywilnego. Wtedy minister sprawiedliwości zwróci się także do tej komisji o zajęcie stanowiska w tej kwestii. Mam nadzieję, że nastąpi to w niedługim czasie.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuLegislacyjnoPrawnegoMinisterstwaSprawiedliwościDorotaKramarczyk">Będziemy angażować się w prace nad nowelizacją na dalszych etapach. W tej chwili mamy tylko decyzję pana ministra Kwiatkowskiego o kierunkowym zaakceptowaniu przedłożenia.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamSzejnfeld">Dziękuję. To konstruktywne stanowisko resortu, z którego się cieszę. Czy ktoś chce jeszcze zabrać głos w sprawie propozycji nowelizacji ustawy – Kodeks spółek handlowych? Nie słyszę.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#PrzewodniczącyposełAdamSzejnfeld">Zgodnie z naszą zasadą, powiadamiam, że projekt skierujemy do zaopiniowania do Biura Legislacyjnego, Biura Analiz Sejmowych, a także formalnie skierujemy go do ministra sprawiedliwości z prośbą o wyrażenie poglądu. Nie jest to tożsame ze stanowiskiem rządu, ale chodzi nam o opinię resortu właściwego w danej sprawie, wówczas łatwiej nam pracować nad projektem. Informuję też, że przyjąłem zasadę, iż projekty, które do nas trafiają, kierujemy też do zaopiniowania partnerom społecznym, czynimy to na początku prac nad projektem, a nie – jak to niekiedy bywa – na końcu prac lub wcale. Dlatego projekt wyślemy również do zaopiniowania przez partnerów społecznych, w tym przypadku organizacjom przedsiębiorców, pracodawców.</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#PrzewodniczącyposełAdamSzejnfeld">Czy są inne wnioski lub propozycje? Nie słyszę.</u>
<u xml:id="u-5.3" who="#PrzewodniczącyposełAdamSzejnfeld">Dziękuję Naczelnej Radzie Adwokackiej za przygotowanie i prezentację projektu. Dziękuję państwu za udział w posiedzeniu.</u>
<u xml:id="u-5.4" who="#PrzewodniczącyposełAdamSzejnfeld">Wyczerpaliśmy porządek obrad. Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>