text_structure.xml 21.4 KB
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczącyposełTadeuszTomaszewski">Otwieram posiedzenie Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki. Szanowni państwo, porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia przewiduje zapoznanie się z informacją ministra sportu i turystyki na temat dotychczasowej współpracy międzynarodowej w zakresie sportu dzieci i młodzieży ze szczególnym uwzględnieniem współpracy polsko-niemieckiej oraz pozostałymi krajami sąsiedzkimi. Czy są uwagi do porządku obrad? Nie ma. Stwierdzam, że porządek posiedzenia został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczącyposełTadeuszTomaszewski">Witam serdecznie panią minister Katarzynę Sobierajską wraz ze współpracownikami z Ministerstwa Sportu i Turystyki.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczącyposełTadeuszTomaszewski">Bardzo proszę panią minister Katarzynę Sobierajską o przedstawienie informacji na ten temat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiKatarzynaSobierajska">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Wysoka Komisjo. Szanowni państwo.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiKatarzynaSobierajska">Mam przyjemność zaprezentować materiał Ministerstwa Sportu i Turystyki na temat dotychczasowej współpracy międzynarodowej w zakresie sportu dzieci i młodzieży ze szczególnym uwzględnieniem współpracy polsko-niemieckiej oraz pozostałymi krajami sąsiedzkimi. Otrzymaliście państwo bardzo szczegółowy materiał, zatem uważam, że nie ma potrzeby, aby szczegółowo go omawiać, natomiast chcę zwrócić jedynie uwagę na pewne obszary.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiKatarzynaSobierajska">Generalnie, współpraca międzynarodowa w sporcie jest tworzona na bazie umów bilateralnych. W dużej mierze jest także kreowana lokalnie, na szczeblu samorządów, stowarzyszeń i związków sportowych. Z pewnością jednak umowy na szczeblu rządowym stanowią pewną podstawę. W materiale, który został państwu dostarczony, zwróciliśmy uwagę przede wszystkim na dwie główne inicjatywy. Jedną z nich jest Turniej Nadziei Olimpijskich. Jest realizowany od połowy lat 90. w ramach państw Grupy Wyszehradzkiej. Przewiduje on także rozszerzanie grona uczestników na państwa spoza grupy. Dla młodzieży jest to okazja poznania i otarcia się o współzawodnictwo sportowe. Turniej rozgrywany jest naprzemiennie w ramach grupy. W roku 2010 gospodarzem Komitetu Sterującego Turnieju Nadziei Olimpijskich i koordynatorem jest nasze ministerstwo i Polska. Spotkanie odbyło się w zeszłym tygodniu.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiKatarzynaSobierajska">O zasadach turnieju nie będę teraz państwu opowiadać. Wszystkie informacje znajdują się w materiale, który państwo otrzymaliście.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiKatarzynaSobierajska">Drugi ważny obszar, na który chcę zwrócić uwagę, to „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą”. Jest to niezwykle ważny obszar współpracy. Wpisuje się w „Rządowy Program Współpracy z Polonią i Polakami za granicą”. W dużej mierze opiera się na współfinansowaniu i dofinansowaniu zadań zgłaszanych w ramach konkursu do resortu przez jednostki spoza sektora finansów publicznych. Niewątpliwie największym partnerem i inicjatorem działań jest Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”. Chcę wspomnieć o dwóch najważniejszych wydarzeniach, a mianowicie o „Światowych Zimowych Igrzyskach Polonijnych” oraz o „Polonijnych Igrzyskach Młodzieży Szkolnej im. Jana Stypuły w Łomży”. Igrzyska Młodzieży Szkolnej są imprezą coroczną, natomiast Światowe Igrzyska Olimpijskie rozgrywane są w cyklu dwuletnim, naprzemiennie igrzyska letnie i zimowe. Jak państwo możecie zobaczyć w materiale, staramy się, aby odbywały się w różnych miejscach w Polsce. Zależy nam na tym, aby uczestnicy mieli możliwość zapoznać się zarówno z infrastrukturą sportową jak i atrakcjami turystycznymi poszczególnych regionów.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiKatarzynaSobierajska">Podczas ostatniego spotkania zespołu międzyresortowego do spraw Polonii i Polaków prowadzonego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych, przedstawialiśmy informację na temat realizacji tych zadań.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiKatarzynaSobierajska">W ramach współpracy Polskiego Komitetu Olimpijskiego został zorganizowany w ubiegłym roku, w 2009 r., XX Jubileuszowy Światowy Polonijny Sejmik Olimpijski w Ciechocinku.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiKatarzynaSobierajska">W ramach programu „Sport wszystkich dzieci” dofinansowywane są zadania o charakterze międzynarodowym realizowane przez poszczególne stowarzyszenia. Warto zwrócić uwagę na dwie sprawy; tj. na Gimnazjadę Międzynarodową organizowaną pod patronatem Międzynarodowej Federacji Sportu Szkolnego i na „Finały XXII Międzynarodowej Parafiady Dzieci i Młodzieży”. Obie imprezy mają charakter międzynarodowy, w których bierze udział duża liczba uczestników z innych krajów. Są to dwa sztandarowe wydarzenia realizowane w ramach programu.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiKatarzynaSobierajska">Przejdę teraz do omówienia współpracy z Niemcami. Nie ma umowy rządowej, która odnosiłaby się do tej współpracy i regulowała pewne kwestie. Zostało natomiast, w lutym bieżącego roku, podpisane porozumienie Polskiego Związku Piłki Nożnej oraz Niemieckiego Związku Piłki Nożnej. Przede wszystkim porozumienie odnosi się do programu kształcenia trenerów i instruktorów dla młodzieży i dzieci. Naszym celem jest wykorzystanie doświadczenia drużyn niemieckich i stworzenie efektywnego modelu szkolenia piłkarskiego przy wykorzystaniu infrastruktury pojawiającej się w ramach programu „Moje Boisko – ORLIK 2012”.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiKatarzynaSobierajska">Odrębnym przykładem współpracy dwustronnej jest działalność realizowana przez Polsko-Niemiecką Współpracę Młodzieży. Ta forma współpracy jest realizowana na podstawie odrębnej umowy międzynarodowej pomiędzy rządem Polski i Niemiec. Na ten cel co roku przeznaczane są specjalne środki. W ramach szerokiego kalendarza spotkań, również odbywają się imprezy sportowe.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiKatarzynaSobierajska">W materiale, który państwo otrzymaliście, umieściliśmy również informacje na temat współpracy na szczeblu Unii Europejskiej. Chcę zaznaczyć, że po wejściu w życie Traktatu z Lizbony, sytuacja nabrała nieco innego wymiaru. Myślę, że będziemy jeszcze o tym rozmawiać podczas posiedzenia Komisji poświęconego prezydencji. Chcemy pokazać, jakie nowe propozycje się pojawiają, zwłaszcza dla stowarzyszeń i organizacji pozarządowych. Jest to realizowane w trybie zaproszenia do składania wniosków. Komisja niejako kreuje inicjatywy, w ramach których można składać projekty. Te najlepsze, po dokonaniu oceny, mają szansę na realizację i znaczne dofinansowanie z funduszy europejskich. Przykłady mają państwo w materiale. Z takiej transgranicznej współpracy sportowej dzieci i młodzieży ostatnio skorzystało miasto Stuttgard oraz Niemiecki Komitet Olimpijski. Myślę, że tym śladem należy podążać i jak najszerzej korzystać z funduszy europejskich. Tym bardziej, że Nowa Perspektywa Finansowa UE może być trudna, również dla sportu. Należy korzystać z tego, co jest nam proponowane. To tyle tytułem wprowadzenia. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczącyposełTadeuszTomaszewski">Dziękuję bardzo, pani minister. Bardzo proszę panie i panów posłów o zadawanie pytań i wypowiedzi. Proszę, pan poseł Ziemniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełWojciechZiemniak">Pani minister. Panie przewodniczący. To nie będzie pytanie. Chciałbym jedynie coś dodać. W materiale jest napisane „(...) Sport szkolny organizowany przez Szkolny Związek Sportowy są to zawody międzynarodowe organizowane pod auspicjami Międzynarodowej Federacji Sportu Szkolnego.(...)”. Znajduje się tu też wykaz. Zabrakło mi tu Gimnazjady w Doha w ubiegłym roku, gdzie reprezentacja Polski zajęła pierwsze miejsce w pływaniu. Wyniki naszej młodzieży wcale nie odstają od wyników osiąganych przez światową młodzież. Miałem przyjemność być w ubiegłym roku z naszą młodzieżą w Katarze, na Gimnazjadzie w Doha. Zajęliśmy tam pierwsze miejsce w pływaniu. W wykazie tego nie ma. Warto podkreślać takie nasze sukcesy na arenie międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełWojciechZiemniak">Ponadto chcę powiedzieć, że w przyszłym roku, w Bydgoszczy, Szkolny Związek Sportowy, Polska, będzie gospodarzem Światowych Zawodów w Lekkoatletyce. Jest to turniej imienia Jeana Humbert’a. Do Bydgoszczy przyjedzie młodzież z całego świata. Będziemy organizatorami tego wydarzenia.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PosełWojciechZiemniak">Szanowni państwo, wiele akcji sportowych jest realizowanych również z udziałem „Wspólnoty Polskiej” jak również finansowanych z budżetu Senatu. Chcę także wspomnieć o fundacji „Semper Polonia”, która się aktywnie udziela sportowo i dofinansowuje pewne działania. Mam na myśli zwłaszcza program „Szkolno-Polonijny Klub Olimpijczyka”. Corocznie, w Sztutowie organizowany jest zlot młodzieżowych animatorów sportu. W zlocie bierze udział młodzież z Ukrainy, Białorusi, Litwy, Łotwy i Czech. Chciałem jedynie zaznaczyć, że są również pewne inne formy, gdzie na niwie sportowej Szkolny Związek Sportowy się aktywnie włącza, organizuje zajęcia sportowe, pozyskuje środki finansowe.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PosełWojciechZiemniak">Kończąc, pozwolę sobie na jeszcze jedną osobistą uwagę. Powiem o tym z pewną satysfakcją. Mówimy o polsko-niemieckiej współpracy młodzieży. W ubiegłym roku minęło dwadzieścia lat od podpisania umowy rządowej. Nasza szkoła, jako jedna z pierwszych, podpisała umowę ze szkołą w Duisburgu. Była to wymiana dydaktyczno-sportowa. Było to finansowane ze środków polsko-niemieckiej współpracy młodzieży. W 1994 roku, w związku z wyjazdem na Igrzyska Olimpijskie do Lillehammer, to my zabraliśmy młodzież ze szkoły niemieckiej na Igrzyska. Można zatem powiedzieć, że ze środków z programu rządowego, także realizowane są zajęcia sportowe. Tylko te kwestie chciałem poruszyć. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczącyposełTadeuszTomaszewski">Dziękuję, panie pośle. Pan poseł Bogusław Wontor. Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełBogusławWontor">Dziękuję, panie przewodniczący. Wysoka Komisjo. Pani minister. Pan poseł Ziemniak znakomicie dokonał autoprezentacji, zarówno swojej jak i Szkolnego Związku Sportowego. Pokazał, że istotnie sport dzieci i młodzieży istnieje na arenie międzynarodowej. Ministerstwo Sportu i Turystyki jednak wprost się tym nie zajmuje i nie ma na ten cel wydzielonych środków, które mogłyby wspierać realizację tego typu celów.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PosełBogusławWontor">Chcę wyrazić słowa uznania dla pani minister. Przygotować, stworzyć taką informację wcale nie jest łatwo. Jest to pewna trudność. Ministerstwo przecież pewnych rzeczy nie realizuje i stąd ta trudność. Mówiliśmy o przedsięwzięciach państw Grupy Wyszehradzkiej. Można też wspomnieć o krajach nadbałtyckich. Nie jest to co prawda finansowane ze szczebla centralnego, ale przez samorządy województwa. Taka współpraca też się odbywa. Z podobną współpracą mamy również do czynienia zarówno na ścianie wschodniej jak i ścianie zachodniej. Wracając do kwestii wydzielonych środków, przychodzi mi na myśl Jugendwerk. Tam są środki na ogólną współpracę młodzieży, wymianę szkolną. Sport jest uprzywilejowany.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PosełBogusławWontor">Igrzyska Polonijne, Parafiady, to o czym mówił pan poseł Ziemniak, to wszystko są to imprezy, które mają nieco innych charakter, a sport dzieci i młodzieży jest dodatkowym elementem.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#PosełBogusławWontor">Jeżeli bowiem chodzi np. o Igrzyska Polonijne, to dotyczą one wszystkich, a nie tylko dzieci i młodzieży. Igrzyska dzieci i młodzieży są jedynie pewnym elementem tego cyklicznego przedsięwzięcia.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#PosełBogusławWontor">Pani minister wspomniała, że nie ma polsko-niemieckiej umowy rządowej. Jednak, gdybyśmy przyjrzeli się umowie z Jugendwerkiem, zobaczylibyśmy, że współpraca sportowa; kultura fizyczna, sport są wyszczególnione. Mamy zatem de facto pewną płaszczyznę odniesienia.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#PosełBogusławWontor">Godne podkreślenia jest to, że wszystkie województwa na ścianie zachodniej, począwszy od dolnośląskiego, przez lubuskie, na zachodniopomorskim kończąc, prowadzą współpracę nadgraniczną z poszczególnymi landami, federacjami poszczególnych landów. Różnie się to nazywa. Współpraca przybiera formę: wymiany, kontaktów, szkoleń, zawodów itp. Te działania stale są rozszerzane. Należy przyznać, że w dużej mierze ma to związek ze środkami unijnymi oraz ze współpracą nadgraniczną. Współpraca nadgraniczna jest bardzo dobra. Ważne jest też to, co robi pan poseł Ziemniak. Mam na myśli upowszechnianie sportu kwalifikowanego. Warto jest zastanowić się nad zdynamizowaniem działań w tym obszarze. Może warto też zastanowić się, aczkolwiek zastrzegam, że nie wiem, czy to jest konieczne i poddaję jedynie pomysł, nad wydzieleniem w Ministerstwie Sportu i Turystyki, w Departamencie Sportu Powszechnego, środków na tego typu działania i pobudzenie współpracy międzynarodowej. Nie wiem, czy to jest potrzebne, ale może warto się nad tym zastanowić, dlatego o tym mówię. Ponieważ Komisja o to prosiła, w materiale współpraca polsko-niemiecka została potraktowana priorytetowo, ale w ramach współpracy międzynarodowej mogą być przecież realizowane również i inne przedsięwzięcia. Wtedy tytuł musiałby być już inny, aby móc pozyskać na to środki. Poddaję tę kwestię pod dyskusję. Może warto by to było rozszerzyć.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#PosełBogusławWontor">Uważam, że przede wszystkim trzeba odróżnić dwie rzeczy; sport wyczynowy dzieci i młodzieży, który się bardzo dobrze rozwija i wyniki na arenie międzynarodowej również są bardzo dobre, oraz upowszechnianie sportu, o czym mówił i czym się zajmuje pan poseł Ziemniak. Tu jest potrzebne wsparcie. Nie chodzi przecież o to, abyśmy „się sami we własnym sosie dusili”. Trzeba mieć szersze spojrzenie. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczącyposełTadeuszTomaszewski">Dziękuję uprzejmie. Czy pani minister chciałaby się odnieść do tych wypowiedzi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PodsekretarzstanuwMSiTKatarzynaSobierajska">Tak. Króciutko. Mówiąc o tym, że nie mamy dwustronnej umowy polsko-niemieckiej, miałam na myśli to, że nie mamy typowej umowy rządowej dotyczącej obszaru sportu. Chcę jednak faktycznie potwierdzić to, na co zwrócił uwagę poseł, że element sportowy znajduje się w umowie dotyczącej współpracy młodzieży. W ramach tego programu powala to zatem kreować imprezy sportowe. Mamy ze sobą szczegółowe dane dotyczące współpracy w zakresie tego komponentu. Jeżeli państwo zechcą i pan przewodniczący pozwoli, możemy je bardzo szczegółowo przedstawić i podzielić się wiedzą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczącyposełTadeuszTomaszewski">Uprzejmie bym prosił o przesłanie tego materiału do Komisji w formie pisemnej, aby każdy z posłów mógł się z tym dokładnie zapoznać. To się przyda.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PodsekretarzstanuwMSiTKatarzynaSobierajska">Dobrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczącyposełTadeuszTomaszewski">Dziękuję. Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos w tej sprawie? Jeżeli nie, to...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PosełBogusławWontor">Przepraszam, ale jeszcze ja nie uzyskałem odpowiedzi. Pani minister, czy sądzi pani, że zasadnym byłoby wydzielenie środków na ten cel? Skoro już wywołaliśmy dyskusję na ten temat na forum Komisji, to ciekaw jestem pani zdania. W Ministerstwie Edukacji Narodowej i Ministerstwie Szkolnictwa Wyższego tak jest. Tam są wydzielone środki na współpracę. Czy resort coś planuje w tym zakresie? Czy byłoby to zasadne? Czy może bezcelowe?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PodsekretarzstanuwMSiTKatarzynaSobierajska">Już się do tego odnoszę. Powiem tak, faktycznie do tej pory w budżecie resortu nie było odrębnej „działki” przeznaczonej na rozwój współpracy międzynarodowej w obszarze sportu, realizacji tego typu przedsięwzięć i programów. Zanotowałam to jako wniosek. Zastanowimy się nad tego typu koniecznością. Department Sportu Powszechnego realizuje i dofinansowuje szereg programów i w ramach tych działań środki są niejako zabezpieczane. Jest to możliwe. Nie ma jednak wydzielonej wprost...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PosełBogusławWontor">To nie jest teraz możliwe, ponieważ jak nie ma odpowiedniego tytułu, to się nie da. Trzeba by było „dorobić” odpowiedni tytuł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PodsekretarzstanuwMSiTKatarzynaSobierajska">Jeżeli można, to oddam głos przedstawicielowi Departamentu Sportu Powszechnego, ale wydaje mi się, że jest taka możliwość, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PrzedstawicielDepartamentuSportuPowszechnegowMSiTTadeuszRożej">Dziękuję bardzo. Dzień dobry państwu. Tadeusz Rożej, Departament Sportu Powszechnego. W ramach ogłaszanych konkursów realizowanych na podstawie dotacji budżetowej możemy realizować tego typu zadania. Podobna sytuacja była przed wprowadzeniem odrębnego programu dla Polonii i Polaków za granicą. Pojawiały się takie wnioski. Chodziło o realizowanie programów dla Polonii z krajów ościennych. Mając świadomość, że takie wnioski wpływają i zadania tego typu są realizowane, wydzielony został program skierowany do środowisk polonijnych.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PrzedstawicielDepartamentuSportuPowszechnegowMSiTTadeuszRożej">Chcę powiedzieć, że do tej pory nie mieliśmy szczegółowych wniosków dotyczących współpracy polsko-niemieckiej w zakresie sportu dzieci i młodzieży. Dlatego też realizacja takiego programu jak dotąd nie była planowana. Tego typu zadania mogą być realizowane, jeżeli wpłyną odpowiednie wnioski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczącyposełTadeuszTomaszewski">Dziękuję. Bardzo proszę, aby jako konkluzja dzisiejszego posiedzenia naszej Komisji, w formie pisemnej, w odpowiednim trybie, rozważona została możliwość stworzenia rozdziału z budżetu państwa dotyczącego zabezpieczenia środków na sportową współpracę międzynarodową dzieci i młodzieży. To taki wniosek. Proszę o ustosunkowanie się w odpowiednim trybie. Dziękuję uprzejmie. Wobec tego, że wyczerpaliśmy porządek dzienny dzisiejszych obrad... Jeszcze pan poseł Gut-Mostowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PosełAndrzejGutMostowy">Panie przewodniczący. Pani minister. Na zakończenie, mam jeszcze jedną, niezwykle ważną sprawę... Pani minister, w dniu imienin, w imieniu całej Komisji, chcę pani złożyć życzenia wszystkiego co najlepsze. Pani minister, wszelkiej pomyślności w życiu zawodowym i osobistym. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczącyposełTadeuszTomaszewski">To prawda. Dzisiaj imieniny Katarzyny...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PodsekretarzstanuwMSiTKatarzynaSobierajska">Bardzo dziękuję. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczącyposełTadeuszTomaszewski">Tak, to bardzo ważna sprawa. Wszystkiego najlepszego. Miłego dnia. Zamykam posiedzenie.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>