text_structure.xml 497 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godzinie 10 minut 03)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Posiedzeniu przewodniczą: wicemarszałkowie Tadeusz Rzemykowski i Donald Tusk, marszałek Alicja Grześkowiak oraz wicemarszałek Marcin Tyrna)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#TadeuszRzemykowski">Minęła godzina 10.00.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#TadeuszRzemykowski">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę o zajmowanie miejsc na sali obrad.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#TadeuszRzemykowski">Na początek komunikat organizacyjny. Obrady będą przebiegały następująco: teraz omówimy punkty dziesiąty i jedenasty porządku obrad, później będzie około półtorej godziny przerwy na posiedzenia komisji, po przerwie będziemy kontynuować obrady, do końca, później będzie przerwa do 19.00, o 19.00 będą głosowania - wszystkie, jakie będą możliwe - resztę głosowań przeprowadzimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#TadeuszRzemykowski">Jest zgoda? Jest.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#TadeuszRzemykowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu dziesiątego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#TadeuszRzemykowski">Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na sto drugim posiedzeniu w dniu 1 marca 2001 r. Do Senatu została przekazana w dniu 2 marca 2001 r. Marszałek Senatu w dniu 6 marca 2001 r., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu oraz Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#TadeuszRzemykowski">Przypominam ponadto, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 585, natomiast sprawozdania komisji w drukach nr 585A i 585B.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę sprawozdawcę Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu senatora Andrzeja Krzaka o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#AndrzejKrzak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#AndrzejKrzak">Z upoważnienia Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie z jej posiedzenia, na którym rozpatrywała uchwaloną przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej na sto drugim posiedzeniu w dniu 1 marca 2001 r. ustawę o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#AndrzejKrzak">Ustawa była projektem poselskim. Łączy ona w sobie uregulowania dotyczące wykonywania zawodu psychologa oraz organizacji i działania samorządu zawodowego psychologów, ustanawiając kolejną grupę zawodową objętą przymusowym samorządem. Zgodnie z uchwaloną przez Sejm ustawą niezbędnym warunkiem wykonywania zawodu psychologa jest wpis na listę prowadzoną przez samorząd zawodowy, czyli przez izbę psychologów. Osoba, która zamierza praktykować jako psycholog bez takiego wpisu, musi liczyć się z karą ograniczenia wolności albo grzywną.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#AndrzejKrzak">Komitet organizacyjny izby psychologów powoła minister właściwy do spraw zdrowia, według poprawki komisji senackiej, albo minister właściwy do spraw pracy, według ustawy uchwalonej przez Sejm, w porozumieniu z ogólnopolskimi towarzystwami zrzeszającymi psychologów i związkami zawodowymi psychologów. Ma na to trzydzieści dni od daty ogłoszenia ustawy.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#AndrzejKrzak">Wykonywanie zawodu psychologa polega na sporządzaniu diagnozy psychologicznej, opiniowaniu, orzekaniu na podstawie odrębnych przepisów, psychoterapii oraz udzielaniu pomocy psychologicznej. Wykonywać zawód mogą zaś osoby, które: mają dyplom magistra psychologii lub wykształcenie równorzędne uzyskane za granicą, posiadają pełną zdolność do czynności prawnych, biegle posługują się językiem polskim w mowie i piśmie oraz odbyły roczny staż podyplomowy. Odbycie stażu nie będzie wymagane, jeżeli tak stanowią umowy międzynarodowe. Na listę psychologów będzie można wpisać cudzoziemca, jeżeli przewidują to umowy międzynarodowe oraz jeżeli wylegitymuje się prawem wykonywania zawodu psychologa w państwie jego pochodzenia. Tak będzie po wejściu w życie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#AndrzejKrzak">Psychologowie, którzy już teraz mają dyplom magistra psychologii, a także magistra filozofii chrześcijańskiej ze specjalizacją filozoficzno-psychologiczną, uzyskany na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim do 1 września 1981 r., oraz magistra filozofii chrześcijańskiej w zakresie psychologii, uzyskany na Akademii Teologii Katolickiej do końca 1992 r., a ponadto wykonują swój zawód od co najmniej dwóch lat, zostaną bez dodatkowych warunków wpisani na listę członków tymczasowej izby psychologów, na terenie której wykonują zawód. Osoby praktykujące jako psychologowie, ale nie legitymujące się takim dyplomem, aby dalej trudnić się dotychczasowym zajęciem, powinny w ciągu roku od wejścia w życie ustawy wystąpić do Krajowej Rady Psychologów z wnioskiem o przyznanie im prawa wykonywania zawodu, który będzie rozpatrzony w ciągu trzech miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#AndrzejKrzak">Do prowadzenia prywatnej praktyki psychologicznej wymagany jest, oprócz prawa wykonywania zawodu, wpis do rejestru prywatnych praktyk prowadzonego w regionalnej izbie psychologów.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#AndrzejKrzak">W trakcie odbywania stażu podyplomowego osoby, które świeżo ukończyły studia, będą miały tak zwane ograniczone prawo wykonywania zawodu. Każdy, kto powróci do wykonywania zawodu po co najmniej pięcioletniej przerwie lub zgłosi taką chęć dopiero pięć lat po ukończeniu studiów lub później, będzie musiał odbyć specjalne przeszkolenie według zasad i programu określonego przez regionalną izbę psychologów. Koszty takiego szkolenia pokryje zainteresowany.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#AndrzejKrzak">Izba psychologów bierze na siebie obowiązek weryfikacji osób wykonujących zawód także wtedy, gdy w grę wchodzi podejrzenie o niezdolność do wykonywania zawodu ze względu na stan zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#AndrzejKrzak">Ustawa określa także zasady i sposób wykonywania zawodu w ten sposób, że podjęcie usług psychologicznych wymaga zgody klienta, którego psycholog musi poinformować o celu postępowania, jego przebiegu i rezultatach. Psycholog powinien uzyskać też akceptację dla podejmowanych czynności. Ma on obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#AndrzejKrzak">Istnieje możliwość uzyskania przez psychologa tytułu specjalisty w określonej dziedzinie psychologii. Powołana zostanie komisja ekspertów, która ustali i będzie aktualizować listę metod i narzędzi psychologicznych zastrzeżonych wyłącznie dla psychologów oraz w porozumieniu z izbą psychologów określi standardy kształcenia podyplomowego.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#AndrzejKrzak">Każdy psycholog podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej, określonej w ustawie, przed regionalną komisją dyscyplinarną. Drugą instancją jest krajowa komisja dyscyplinarna.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#AndrzejKrzak">Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu przychyliła się do poprawek uściślających i redakcyjnych zaproponowanych przez Biuro Legislacyjne Senatu.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#AndrzejKrzak">Ponadto postanowiła wnieść poprawki merytoryczne. Oto najważniejsze z nich.</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#AndrzejKrzak">Powierzenie nadzoru nad wykonywaniem ustawy ministrowi właściwemu do spraw zdrowia zamiast ministrowi właściwemu do spraw pracy. Wszędzie tam, gdzie była mowa o ministrze właściwym do spraw pracy, wprowadzono w ustawie zapis „minister właściwy do spraw zdrowia”. Przy założeniu, że usługi psychologiczne dotyczą psychiki, części zdrowia psychicznego, punktem wyjścia stała się bowiem definicja zdrowia określona przez Światową Organizację Zdrowia, w skład której wchodzi także dobrostan psychiczny.</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#AndrzejKrzak">Psychologa zobowiązano do prowadzenia indywidualnej dokumentacji osoby będącej przedmiotem usługi psychologicznej, ministra zdrowia zaś do określenia rodzaju tej dokumentacji oraz warunków jej udostępniania.</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#AndrzejKrzak">Komisję ekspertów uzupełniono o przedstawiciela ministra właściwego do spraw wymiaru sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#AndrzejKrzak">W imieniu komisji proszę Wysoki Senat o przyjęcie poprawek przedstawionych w druku senackim nr 585A.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#AndrzejKrzak">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę teraz senator Elżbietę Płonkę o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania Komisji Rodziny i Polityki Społecznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#ElżbietaPłonka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#ElżbietaPłonka">W imieniu Komisji Rodziny i Polityki Społecznej mam zaszczyt przedstawić państwu sprawozdanie z prac komisji, które odbyły się w dniu 6 marca, nad ustawą o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#ElżbietaPłonka">Założenia ustawy i przyjęte przez Sejm rozwiązania dotyczące samorządu psychologów na posiedzeniu komisji przedstawiła pani poseł Ewa Mańkowska, która była sprawozdawcą tej ustawy. Określiła ją jako oczekiwaną przez środowisko psychologów, które nad projektem poselskim pracowało od około dwóch lat. Wszystkie towarzystwa wspólnie reprezentowały interes zawodu, troskę o jego rzetelne i etyczne wykonywanie, czyli staranie się o wysoką jakość proponowanych usług.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#ElżbietaPłonka">Usługi psychologiczne świadczone są coraz szerszej grupie społecznej. Zapisy tej ustawy - mówił o tym również pan senator - wyraźnie mówią o prawach klienta, któremu świadczone są te usługi.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#ElżbietaPłonka">Środowisko psychologiczne na posiedzeniu komisji reprezentowane było przez kilkuosobową grupę z dwóch ogólnopolskich towarzystw: Polskiego Towarzystwa Psychologicznego i Polskiego Towarzystwa Psychologów Sądowych, oraz związki zawodowe resortu transportu. Środowisko to zgodnie opowiedziało się za zapisami przyjętymi przez Sejm, a także za tym, aby nadzór nad ustawą, ze względu na różnorodność środowisk, do których w tej chwili dociera psycholog z usługami, sprawował minister właściwy do spraw pracy. W ustawie jest zapis przewidujący współdziałanie kilku ministrów, w tym ministra edukacji, bo psycholog zdobywa wykształcenie na uniwersytecie, a także ministra zdrowia, ponieważ około 20% usług, jak mówią sami psycholodzy, świadczonych jest w zakładach opieki zdrowotnej i dotyczą one zdrowia, psychoterapii.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#ElżbietaPłonka">Ze względu na częstą konieczność współpracy lekarza i psychologa na posiedzeniu komisji obecny był pan profesor Purzyński reprezentujący Instytut Psychiatrii i Neurologii. Zaakceptował on projekt ustawy, zwłaszcza że w rozdziale 1 art. 4 ust. 4 jest konkretny zapis dotyczący współpracy i jakby konieczności poddania lekarzowi psychiatrze decyzji psychologa.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#ElżbietaPłonka">Ze względu na zgłaszane przez ministra zdrowia uwagi, który reprezentował stanowisko, że materia ustawy oraz to, że usługi psychologiczne dotykają psychiki człowieka, która jest integralną częścią zdrowia, wymagają, aby nadzór nad ustawą sprawował minister zdrowia, proponowano komisji przyjęcie takiego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#ElżbietaPłonka">Minister zdrowia prezentował wątpliwości związane z kilkoma zapisami, szczególnie z ust. 1 pkt 3 w art. 8, gdzie jest mowa o tym, że wpis na listę psychologów wymaga posługiwania się biegle językiem polskim w mowie i piśmie. Uwagi, dotyczące nierówność obywateli w Unii Europejskiej, były również zgłaszane przez Komitet Integracji Europejskiej. W związku z tym w trakcie swoich prac komisja przyjęła poprawkę - i to jest jedna z ważniejszych poprawek merytorycznych przyjętych przez Komisję Rodziny i Polityki Społecznej - mówiącą o wykreśleniu zapisu o konieczności posługiwania się językiem polskim biegle w mowie i w piśmie. Ten problem komisja oddaje jednak pod rozwagę Wysokiej Izby z prośbą o doprecyzowanie bądź rozważenia go jeszcze raz.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#ElżbietaPłonka">Komisja przyjęła także poprawki do art. 8, które dotyczą stażu zawodowego i określenia - oczywiście merytorycznie nadzór sprawuje izba psychologów - kto naprawdę wytycza standardy stażu. Komisja przyjęła rozwiązanie, w którym decyzję tę podejmuje minister właściwy do spraw pracy w porozumieniu z ministrem zdrowia i ministrem edukacji. On określa warunki odbywania stażu podyplomowego.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#ElżbietaPłonka">Komisja przyjęła wszystkie poprawki Biura Legislacyjnego, które mają różny ciężar gatunkowy: od poprawek uściślających do poprawek precyzujących, odnoszące się na przykład do wielu zapisów dotyczących dyscyplinowania i odpowiedzialności zawodowej psychologa w przypadku niespełniania warunków czy wykazywania uchybień w wykonywaniu swojego zawodu.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#ElżbietaPłonka">Dlatego też komisja przedstawia Wysokiej Izbie dwadzieścia sześć poprawek, z których najważniejsze, merytoryczne już omówiłam. Te które dotyczą trybu odwoławczego do odpowiednich instancji, zarówno w samorządzie, jak i ministerstwie, w przypadku uchybień w wykonywaniu zawodu i zastrzeżeń, zostały sprecyzowane także w ostatniej części poprawek przedstawionych przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#ElżbietaPłonka">W imieniu Komisji Rodziny i Polityki Społecznej proszę Wysoką Izbę o przyjęcie ustawy wraz z przyjętymi przez komisję poprawkami. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękuję bardzo, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#TadeuszRzemykowski">Zgodnie z art. 44 ust. 5 Regulaminu Senatu przed przystąpieniem do dyskusji chciałbym zapytać, czy ktoś z państwa senatorów chce zgłosić z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do senatorów sprawozdawców.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Cieślak, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#JerzyCieślak">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#JerzyCieślak">Mam pytanie do pani senator Płonki jako do sprawozdawcy Komisji Rodziny i Polityki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#JerzyCieślak">Pani Senator, w art. 63 ust. 1 podane są określone warunki, jakie spełniać powinna osoba, która chce być wpisana na listę psychologów. Ale sformułowanie tego ustępu jest niefortunne, ponieważ zapisano w nim, że osoba, która spełni wcześniej wymienione warunki, będzie wpisana na listę członków tymczasowej regionalnej izby psychologów, podczas gdy z zapisów art. 55, 57, 58 i 62 wynika, że w tej ustawie w ogóle nie ma pojęcia tymczasowej regionalnej izby psychologów i że tymczasowe mogą być tylko organy tej izby, a więc rada regionalna izby psychologów, regionalna komisja rewizyjna, regionalna komisja dyscyplinarna, regionalny rzecznik odpowiedzialności zawodowej. Osobiście uważam, że jest to błąd legislacyjny, który nieszczęśliwie przeoczyły obydwie komisje senackie. Pytam panią senator, czy zgadza się pani z moją opinią w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#ElżbietaPłonka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#ElżbietaPłonka">Rzeczywiście komisja przeoczyła sprawy związane z tymczasowością regionalnej izby psychologów. Niemniej jednak, gdy patrzę się na przepisy przejściowe, wydaje mi się, że jest tu mowa o wszystkich tymczasowych organach, łącznie z pierwszymi regionalnymi organami. No, ale może się mylę. Bardzo dziękuję za tę uwagę, będziemy musieli się nad tym zastanowić.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#komentarz">(Senator Jerzy Cieślak: Dziękuję bardzo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Wiesław Pietrzak, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WiesławPietrzak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WiesławPietrzak">Mam pytanie do pana senatora Krzaka w związku z art. 63 ustawy. Pan senator był uprzejmy w swoim sprawozdaniu powiedzieć, że tylko absolwenci dwóch uczelni są w tym zapisie preferowani. Proszę o uzasadnienie, dlaczego tylko absolwenci tych dwóch uczelni są preferowani, a nie są preferowani absolwenci innych uczelni wyższych spełniający pozostałe warunki, o których mowa w art. 63. Czy przypadkiem nie będzie to podstawa do tego, żeby potraktować to jako nierówność konstytucyjną?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#AndrzejKrzak">Panie Senatorze, rzeczywiście pytaliśmy o to w czasie posiedzenia komisji. Można odpowiedzieć w ten sposób: dlatego że do pewnego momentu nie było tam wydziałów psychologii - stąd właśnie biorą się daty 1981 r. i 1992 r. - a od tego czasu już one były. Był za to na jednej i na drugiej uczelni wydział filozofii chrześcijańskiej, ale ze specjalizacją w zakresie psychologii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Jolanta Danielak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#JolantaDanielak">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#JolantaDanielak">Mam pytanie do obu sprawozdawców. Czy komisje nie zastanawiały się, że art. 10 wprowadzający powołanie komisji specjalistycznej narusza pewne zasady funkcjonowania dotychczasowego sądu koleżeńskiego, który powiela te same zadania? W związku z tym mam pytanie: czy nie nastąpi komplikacja co do tego, które z zadań będą podlegały orzeczeniom komisji specjalistycznej, a które orzeczeniom sądu koleżeńskiego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#AndrzejKrzak">Nie widzę tutaj sprzeczności, ponieważ art. 10 mówi o specjalistycznej komisji do spraw orzeczenia o stanie zdrowia psychologa, który to stan zdrowia będzie decydował o tym, czy może on wykonywać zawód, czy nie. Komisja ta składać się będzie z lekarzy odpowiednich specjalności. Jeżeli organa izby zostaną zawiadomione, że zachowanie czy stan zdrowia psychologa wykonującego zawód są podejrzane, a dotyczy to takiej czy innej dziedziny medycyny, to wtedy powołuje się specjalną komisję, która ma specjalne uprawnienia i musi zachowywać specjalne rygory tajemnicy lekarskiej dotyczącej przedmiotu badania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Krzysztof Kozłowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#KrzysztofKozłowski">Chciałbym zapytać o art. 19 ustawy. Komisja ekspertów ustala i aktualizuje listę metod i narzędzi psychologicznych, a Krajowa Izba Psychologów sprawuje nadzór nad warunkami stosowania tych metod i narzędzi. Wydaje mi się to troszkę dziwne, że komisja ekspertów bez porozumienia z Krajową Izbą Psychologów ustala tę listę, a Krajowa Izba Psychologów tylko sprawuje nadzór nad wykonywaniem tych postanowień. Czy nie lepiej byłoby jednak stworzyć taką sytuację, by komisja ekspertów działała w porozumieniu z Krajową Izbą Psychologów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Płonka, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#ElżbietaPłonka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#ElżbietaPłonka">Wprawdzie pan senator mnie nie wywołał, ale zgłaszam się. Patrzę na skład komisji ekspertów i widzę, że jest w jej składzie również dwóch przedstawicieli Krajowej Rady Psychologów. Jest zgoda ze strony środowiska psychologów na to, aby eksperci byli niezależni, by nie uczestniczyli, a nawet by nie mieli prawa do uczestniczenia w pracach organów samorządu psychologów, a także by reprezentowali nadzór jako narzędzie rządu, który w końcu sprawuje kontrolę nad tym szczególnym zawodem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#TadeuszRzemykowski">Nie widzę więcej zgłoszeń do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#TadeuszRzemykowski">Przypominam, że rozpatrywana ustawa była poselskim projektem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#TadeuszRzemykowski">Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu chciałbym zapytać obecnego na posiedzeniu przedstawiciela rządu, a jest nim podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia pan Andrzej Ryś, czy chce zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#AndrzejRyś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#AndrzejRyś">Chciałbym tylko zwrócić uwagę na parę punktów. Dziękuję bardzo za wniesienie poprawek legislacyjnych, ponieważ chodziło o jeden ze zgłaszanych w trakcie pracach sejmowych problemów, a wprowadzenie tych poprawek na pewno w znacznym stopniu udoskonala tę ustawę.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#AndrzejRyś">Druga istotna kwestia odnosi się do proponowanej przez obie komisje poprawki dotyczącej wprowadzenia dokumentacji praktyki psychologa. Sprawa ta była podnoszona także przez rzecznika praw obywatelskich, który zwrócił uwagę na to, że przy ewentualnych badaniach roszczeń ze strony konsumentów sytuacja ta ułatwi postępowanie zarówno przed sądem dyscyplinarnym, jak i przed sądami powszechnymi.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#AndrzejRyś">Kolejne wnoszone przez Komisję Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu poprawki dotyczą przekazania ministrowi zdrowia funkcji sprawowania nadzoru nad ustawą, a w konsekwencji także wydawania większości rozporządzeń. W pracach komisji zwracano na to uwagę. Z naszej strony jest istotna uwaga: problem zdrowia psychicznego jest podejmowany nawet w tak ważnych definicjach jak te wydane przez Światową Organizację Zdrowia, a dotyczące zdrowia. Istotnym problemem, jaki należy brać pod uwagę przy ocenie zdrowia populacji oraz pojedynczego człowieka, jest między innymi dobrostan psychiczny. Wprowadzenie jednolitego nadzoru, wydawanie rozporządzeń przez jednego ministra, pozwala na to, by nie dochodziło do powoływania stosownych komórek organizacyjnych lub stanowisk w poszczególnych ministerstwach. Propozycja Sejmu prowadzi do sytuacji, w której stanowiska pracy dla psychologów, ludzi zajmujących się problemem psychoterapii czy współpracujących z psychiatrami, powinien stworzyć zarówno minister zdrowia, jak i minister edukacji, który miałby wydawać zezwolenia w określonym rozporządzeniu, a także minister pracy nadzorujący wykonanie całej ustawy. W konsekwencji wymagałoby to dodatkowych środków finansowych. Poprawka proponowana przez Komisję Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu porządkuje tę sytuację, a jednocześnie jest w tej kwestii zgodna z filozofią Światowej Organizacji Zdrowia. Środowisko psychologów zwraca uwagę na fakt, że tylko 20% spośród nich praktykuje w ochronie zdrowia, a z kompetencji ministra zdrowia wynika, że nie zajmuje się on tylko problemami zdrowia, ale nadzorem nad całym systemem ochrony zdrowia. Przypomnę, że minister zdrowia wydawał już rozporządzenia wspólnie z ministrem transportu, na przykład, gdy chodziło o badania kierowców, a także z ministrem spraw wewnętrznych i administracji w kwestii zezwoleń na broń.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#AndrzejRyś">Sprawa, na którą także zwracaliśmy uwagę, a podnosił ją również Komitet Integracji Europejskiej, dotyczyła praktyki psychologów z państw członkowskich Unii Europejskiej. Według nas można by zastosować tu identyczne zapisy jak te, które wprowadzono i uchwalono w ustawie o zawodzie pielęgniarki i położnej, ustawie dostosowującej nasze prawo do Unii Europejskiej. Doprecyzowano tam, że chodzi o pielęgniarki i położne z państw członkowskich Unii Europejskiej, które władają językiem polskim w mowie i w piśmie w zakresie koniecznym do wykonywania zawodu. Jednocześnie minister zdrowia został zobowiązany do określenia szczegółowych zasad. Wydaje się więc, że zapis, który jest w uchwalonej ustawie o pielęgniarkach i położnych, mógłby zostać przeniesiony do ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#AndrzejRyś">I ostatnia sprawa, na którą zwracałem uwagę podczas prac komisji, to problem wynagradzania komisji ekspertów. W dyskusjach w Sejmie zwracaliśmy uwagę na to, że powinno się określać maksymalne stawki wynagrodzeń tej komisji. Proponowaliśmy więc zapis, który także został wprowadzony do ustawy o zawodzie pielęgniarki i położnej, określający wynagrodzenia maksymalne członków rady akredytacyjnej, zgodnie z przyjętymi zasadami dotyczącymi tak zwanych ustaw kominowych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękuję. Zgodnie z art. 44 ust. 6 Regulaminu Senatu jest możliwość zadawania panu ministrowi pytań.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, senator Zdzisław Jarmużek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#ZdzisławJarmużek">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#ZdzisławJarmużek">Panie Ministrze, Komisja Rodziny i Polityki Społecznej proponuje skreślenie w art. 8 pktu 3, który wymaga od psychologów biegłej znajomości języka polskiego. Czy pan minister sądzi, iż ta poprawka jest właściwa. Czy nie jest ona może błędem? Wiadomo bowiem, że obok testów to rozmowa, po prostu rozmowa jest dla psychologa - głównie psychologa pracującego w opiece zdrowotnej, szkolnictwie, w zakładach medycyny pracy, może i w więziennictwie - głównym sposobem prowadzenia badań i podstawą do stawiania diagnozy. Powtarzam, podstawową metodą badawczą jest przede wszystkim rozmowa z pacjentem, czy, jak on tutaj jest nieładnie nazywany, obiektem badania, klientem. W jaki sposób więc będzie mógł przeprowadzić to badanie ktoś, kto nie zna biegle języka polskiego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#AndrzejRyś">Ja w swojej wypowiedzi proponowałem przeniesienie zapisów dotyczących zawodów medycznych, które to zapisy są zgodne z logiką wypracowaną przez nas wspólnie z Komitetem Integracji Europejskiej. Chodzi tu dokładnie o zapis podobny do tego, jaki jest w ustawie o pielęgniarkach i położnych - przy okazji tej ustawy sprawa ta była dyskutowana. Mowa tam o pielęgniarce lub położnej, która włada biegle językiem polskim w mowie i w piśmie w zakresie koniecznym do wykonywania zawodu - dotyczy to osób z państw Unii Europejskiej. Taki obowiązek nakłada na nas regulamin przyjęty w związku z dostosowaniem naszego prawa do prawa unijnego. Według tamtej ustawy minister zdrowia ma szczegółowo określić te zasady. Myślę, że tamte zapisy, które były przez kilka miesięcy dyskutowane na różnych etapach legislacji, warto przenieść. Podobne zapisy stosujemy również w tej chwili, dostosowując ustawę o zawodzie lekarza do dyrektyw europejskich. I ten zapis jest także przyjmowany przez państwa członkowskie Unii Europejskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Wiesław Pietrzak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#WiesławPietrzak">Panie Ministrze, ja mam następujące pytanie. Wiadomo, że istnieje duża grupa psychologów wojskowych, pracujących, służących w wojsku. Czy to środowisko nie ubiegało się o to, by została powołana również wojskowa izba psychologów? A jeżeli ta grupa ubiegała się o to, to proszę uzasadnić, dlaczego w ustawie nie znalazło to odzwierciedlenia. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#AndrzejRyś">Z tego, co wiem, środowisko psychologów wojskowych nie ubiegało się o wydzielenie takiej osobnej izby, nie było takich wniosków. Rozumiem, że chodzi panu o to, że miałoby to być zrobione na wzór wojskowej izby lekarskiej. Wydaje się, że obecne zapisy gwarantują równość w dostępie do samorządu zawodowego także psychologom wojskowym i, jak powiedziałem, nie dotarły do mnie sygnały, żeby to środowisko dążyło do stworzenia jakiejś osobnej izby.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Dorota Czudowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#DorotaCzudowska">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#DorotaCzudowska">Panie Ministrze, w jednej z poprawek Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu senatorowie zaproponowali, aby w art. 16 do składu rady ekspertów dodać jeszcze przedstawiciela ministra właściwego do spraw sprawiedliwości. Mnie nie przekonuje poprawka kolegów senatorów. Co pan minister sądzi na ten temat? Chodzi w tej poprawce o to, że w art. 16 ust. 3 dodaje się pkt 3a i po przedstawicielu ministra zdrowia pojawia się jeszcze przedstawiciel ministra właściwego do spraw sprawiedliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#AndrzejRyś">Z tego, co rozumiem, celem utworzenia komisji ekspertów było stworzenie różnym ministrom możliwości delegowania swoich ekspertów, ludzi pracujących w danym obszarze. Niewątpliwie prawdą jest, że część psychologów pracuje w obszarze działalności Ministerstwa Sprawiedliwości - chodzi tu głównie o więzienia, bo w tej chwili więzienna służba zdrowia podlega nadzorowi ministra sprawiedliwości. Zgodnie z tą logiką, z tą prawidłowością można by oczywiście dopatrzyć się słuszności w takim rozwiązaniu. Ale jest i druga strona tej sprawy. Tydzień temu chociażby odbyło się w Ministerstwie Zdrowia spotkanie, podczas którego stan zdrowia więźniów przedstawiało właśnie Ministerstwo Sprawiedliwości. Jeżeli na więźniów patrzymy jako na członków społeczeństwa, którzy w jakimś tam okresie swojego życia, a czasem przez całe życie, są w innym miejscu, to oczywiście ta grupa też powinna podlegać ekspertowi, który powoływany będzie przez ministra zdrowia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę, ponownie senator Czudowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#DorotaCzudowska">Czyli mam rozumieć, że jest pan za taką osobą w składzie rady ekspertów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#AndrzejRyś">Myślę, że na pewno nie wpłynie to na pogorszenie jakości pracy tej rady, ale wpłynie oczywiście na jej koszty.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#komentarz">(Senator Dorota Czudowska: Mogę zadać jeszcze jedno pytanie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, oczywiście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#DorotaCzudowska">Moje obawy wynikają z czegoś trochę innego. Może sięgam za daleko, ale gdy więzień jest chory, gdy wymaga pomocy, jest także pacjentem, a pacjent powinien być zawsze podmiotem działań służby zdrowia, nigdy zaś wymiaru sprawiedliwości czy służb więziennych. Nasza naczelna zasada jest taka: nas nie interesuje interes lekarzy, interes ministra sprawiedliwości, kierownika więzienia, my mamy człowieka chorego, który wymaga pomocy. Czy nie będzie jakiegoś nacisku - bo czasy się zmieniają, a ludzie są różni - na osoby wydające ekspertyzy czy badające chorego tak, że nie będzie to obiektywna lekarska, humanitarna opinia? Takie mam wątpliwości. Co pan minister sądzi na ten temat?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#AndrzejRyś">Rozumiem, że pani senator wraca do czasów może nie tak odległych, ale bardzo złych, kiedy psychologia, psychiatria była używana niekoniecznie do leczenia. Raczej do ubezwłasnowolniania obywateli, do pozbawiania ich swobód obywatelskich. Myślę, że w naszym kraju to miało bardzo małe zastosowanie. Jest oczywiście problem relacji między obszarem działania ministra zdrowia i ministra sprawiedliwości, a także innych ministrów. I dlatego w naszej opinii, w opinii ministra zdrowia, choć reprezentuję tutaj także rząd, podporządkowanie całego obszaru tej ustawy jednemu ministrowi, ministrowi zdrowia, daje szansę, że z jednego miejsca będzie można pokierować - myślę, że w dobrym kierunku - rozwojem i tego środowiska, i obszaru profesjonalnego, jakim ministrowi przyjdzie się zajmować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, senator Zdzisław Jarmużek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#ZdzisławJarmużek">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#ZdzisławJarmużek">Panie Ministrze, pragnę coś sprostować. Polska psychiatria nigdy nie była wykorzystywana do celów politycznych. Ta sprawa była już dawno rozpatrywana, występował przeciwko temu, przeciwko wykorzystywaniu psychiatrii do celów politycznych, dyrektor naszego instytutu. I zdecydowanie stwierdzono, iż polska psychiatria nigdy nie była wykorzystywana do takich celów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#AndrzejRyś">Tak, Panie Senatorze, przepraszam. Oczywiście zgadzam się z tym, taka jest opinia psychiatrów, polskich psychologów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Czudowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#DorotaCzudowska">Chciałabym tylko dodać, może uzmysłowić, że my nie rozmawiamy tutaj o psychiatrach, tylko o psychologach, a więc jest to zupełnie inna jakość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#TadeuszRzemykowski">Czy senator Jarmużek chce coś jeszcze dodać w tym zakresie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#ZdzisławJarmużek">Ja myślę, że pani senator Czudowska nie mówiła tego do mnie, bo to pan minister mówił o psychiatrii, a ja tylko o psychologii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Zbigniew Kruszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#ZbigniewKruszewski">Panie Marszałku, w zasadzie powinienem tylko podziękować, bo już znalazłem poprawkę komisji, która zmienia art. 6 mówiący o nadzorze nad wykonywaniem ustawy. Może tylko wyjaśnię, że minister właściwy do spraw pracy jest tam zamieniony na ministra do spraw zdrowia. Już to zostało wyjaśnione. Rozumiem, że była tu potrzeba zmiany resortu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Jolanta Danielak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#JolantaDanielak">Panie Ministrze, chciałabym poznać pana stanowisko co do tego artykułu, który wskazuje ministra właściwego do spraw zdrowia jako ministra określającego standardy stosowane przez psychologów. Czy w pana odczuciu wskazanie tylko i wyłącznie Ministerstwa Zdrowia nie jest znacznym ograniczeniem? Czy nie sądzi pan, że w sferze działań psychologów pewne kompetencje powinien mieć również czy to minister transportu, czy minister edukacji? Chodzi przede wszystkim o te dwa resorty, bo one są jak gdyby podstawowymi, poza Ministerstwem Zdrowia, resortami, które powinny opracowywać takie standardy. Jakie jest pana stanowisko w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#AndrzejRyś">Pani Senator, myślę - zwracając uwagę na poprawkę proponowaną przez Komisję Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu - że można patrzeć na tę ustawę w ten sposób. Otóż minister, administracja rządowa tworzy jakby pewne ramy organizacyjno-administracyjne. Cała ustawa jest jednak tak skonstruowana, że bardzo dużo praktycznych rozwiązań, tych, które decydują o jakości praktyki psychologa, zależy od ciała samorządowego i od komisji ekspertów. Komisja ekspertów, a przede wszystkim krajowa izba, mają duże uprawnienia w rozumieniu tej ustawy. I to powoduje, że minister, niezależnie od tego, czy to będzie minister pracy, czy też minister zdrowia, przy tworzeniu rozporządzeń musi brać pod uwagę właśnie opinie tych ciał.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#AndrzejRyś">Minister zdrowia w czasie prac w Sejmie miał tylko jedyną wątpliwość, którą zgłaszało także środowisko psychiatrów. Chodzi o to, że doprecyzowania wymaga jeszcze kwestia współpracy między tymi dwoma środowiskami zawodowymi w obszarze psychoterapii, który jest jednym z najczęściej regulowanych obszarów, na przykład w krajach Unii Europejskiej. Zostało to jednak ograniczone do chorób, które są wymienione według klasyfikacji Światowej Organizacji Zdrowia. Tak więc jest to faktycznie taka bardzo precyzyjna interwencja ministra zdrowia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Elżbieta Płonka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#ElżbietaPłonka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#ElżbietaPłonka">Panie Ministrze, pytanie dotyczy art. 33 ust. 1 pkt 6. Zadaniem samorządu psychologów jest w szczególności opiniowania aktów prawnych dotyczących zawodu psychologa. Mam więc takie pytanie. Tutaj, analogicznie do zapisu o izbie lekarskiej, o samorządzie zawodowym lekarzy, nie został określony czas, jaki ma ciało samorządowe na wypowiedzenie się na temat propozycji aktu prawnego. Wiem, że są takie sytuacje, że izba w ogóle się nie wypowiada, nie wyraża swojego zdania i nie ma tej opinii. Ogólnie rzecz biorąc, oceniam ten akt prawny lepiej niż obecnie funkcjonujące akty o samorządzie zawodowym lekarzy i pielęgniarek i myślę, że będzie on stymulować zmianę tych dwóch ustaw. Jednak czy to prawo opiniowania aktów prawnych bez precyzyjnego określenia, jaki jest na to czas, nie jest problemem, który potem wyjdzie w praktyce? To jest jedna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#ElżbietaPłonka">Druga sprawa dotyczy art. 18 ust. 2. Prywatna praktyka psychologiczna może być wykonywana albo jako indywidualna działalność gospodarcza, albo w formie spółki partnerskiej, po uzyskaniu zezwolenia właściwego wojewody. Mam tutaj wątpliwości. Czy może to być tylko spółka partnerska? Bo przecież nie ma jeszcze aktów wykonawczych odnoszących się do takiej działalności. Czy ta spółka partnerska ma być rejestrowana przez wojewodę? Myślę, że jest to jakby zastosowanie obecnych rozwiązań, że niepubliczne zakłady są rejestrowane przez wojewodę. A więc czy ta spółka musiałaby działać w formie niepublicznego zakładu? I czy nie byłoby to niezgodne z tą możliwością prowadzenia działalności gospodarczej? Czy nie jest to jakieś nieprecyzyjne określenie? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#AndrzejRyś">Może najpierw odniosę się do pierwszej uwagi, czyli wydawania opinii przez izby. Samorządy zawodowe biorą udział w opiniowaniu również na obszarze uzgodnień międzydziałowych i mają maksymalnie tyle czasu, co inne organy biorące udział w opiniowaniu czy we wprowadzaniu zmian, a więc trzydzieści dni. I w tej chwili jest przyjęta taka zasada, że jeżeli do trzydziestu dni taka opinia się nie pojawia, to oczywiście można domniemywać, że samorząd nie zamierza zająć stanowiska, ale to się w chwili raczej rzadko zdarza. Pracuję z samorządami i otrzymuję wszystkie opinie zazwyczaj w terminie do trzydziestu dni.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#AndrzejRyś">Kolejny problem, na który pani senator zwróciła uwagę, związany jest z prowadzeniem rejestru przez wojewodę. W ustawie o działalności gospodarczej jest taka możliwość, że inne ustawy stanowią czy też jakby doprecyzowują to jako formę licencji. Jest to podobna formuła jak w przypadku zakładów opieki zdrowotnej, praktyk lekarskich, gdzie tę działalność licencjonuje wojewoda. I propozycje, jakie wprowadzili legislatorzy w Sejmie - bo były różne fazy tej ustawy - zbiegły się ze zmianami prawa, z wprowadzeniem nowego prawa spółek, co w konsekwencji pozwoliło na zapis dotyczący właśnie indywidualnej działalności i tej drugiej. Ustawodawca jakby tu zdefiniował, że dla tego typu zawodu formuła spółki partnerskiej byłaby optymalna. Znalazło to duże poparcie także w środowisku psychologów. Ale na pewno, jak pani senator powiedziała, jeżeli chodzi o spółki partnerskie, brakuje jeszcze praktyki ich stosowania. Notabene w środowisku lekarskim też w tej chwili sporo się dyskutuje o tym, jak spółka partnerska mogłaby być wykorzystana w praktyce lekarskiej, szczególnie w obszarze dzisiejszego rozumienia praktyki grupowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, ponownie senator Płonka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#ElżbietaPłonka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#ElżbietaPłonka">Chcę jeszcze zwrócić uwagę na to, że w kodeksie handlowym spółka partnerska jest spółką, która musi być zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym. W związku z tym jest to spółka o szczególnych uwarunkowaniach i nie tak łatwa do utworzenia jak cywilna. Ta spółka będzie miała dwa rejestry - nie wiem, czy psycholodzy zdają sobie z tego sprawę - rejestr sądowy po notarialnej umowie i jeszcze zezwolenie właściwego wojewody. Myślę, że jest to jeszcze nieprecyzyjne; przyszłość pokaże, jak to powinno wyglądać. W każdym razie mowa tu o dwóch miejscach. Licencja u wojewody, a najpierw zarejestrowanie działalności gospodarczej w sądzie, w Krajowym Rejestrze Sądowym. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Krzak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#AndrzejKrzak">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#AndrzejKrzak">Panie Ministrze, w swoim pytaniu chcę jeszcze raz wrócić do nadzoru nad ustawą. Proszę powiedzieć, jak jest w innych krajach, jaki minister sprawuje tam nadzór nad psychologami, nad samorządem psychologów i nad wykonywaniem tego zawodu. Może pan minister przywołałby przykład rządu Norwegii, który zwracał się do nas o zatrudnienie u siebie lekarzy, pielęgniarek, wymieniając także psychologów. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#AndrzejRyś">W innych krajach zawód ten jest słabo regulowany przez prawo. Nie ma dyrektyw europejskich, uzgodnionych zasad regulacji tego zawodu w Unii Europejskiej, na co zwracaliśmy uwagę w pracach sejmowych. Częściej poddawana jest regulacji psychoterapia, jako ta, która wymaga baczniejszego nadzoru sprawowanego przez państwo, przez regulatora. W związku z tym trudno powiedzieć, jakie ministerstwa odpowiadają za to w innych krajach, ponieważ jest to, jak mówię, słabo regulowane. Jeżeli chodzi o psychoterapię, to zazwyczaj znajduje się to w obszarze ministra zdrowia, ze względu na to, że wykonujący oba te zawody, i psycholodzy, i psychiatrzy, zajmują się właśnie psychoterapią.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Kruszewski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#ZbigniewKruszewski">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#ZbigniewKruszewski">Panie Ministrze, w art. 51 jest zapisane, że psychologowie i psychologowie stażyści zamieszkali na terenie danego województwa tworzą regionalną izbę psychologów. A więc to miejsce zamieszkania decyduje o tym, do jakiej izby ktoś przynależy. Z kolei w art. 63 wymienia się psychologów, którzy w dniu wejścia w życie ustawy posiadali dyplomy itd., ale końcówka jest taka: „wpisuje się na listę członków tymczasowej regionalnej izby psychologów, na której obszarze wykonują zawód”. A więc tam decydowało miejsce zamieszkania, a tutaj miejsce wykonywania zawodu. Czy jest to celowe, czy to jakieś zakłócenie i należałoby na tym etapie to wyprostować? Może połączyć te miejsca? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#AndrzejRyś">Myślę, że legislacyjnie powinno to być poprawione, ponieważ to tworzy pewną dwoistość wykonywania zawodu i zamieszkania w danym miejscu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Płonka, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#ElżbietaPłonka">Panie Ministrze, zadaję to pytanie, ponieważ wątpliwości ma tu również Biuro Legislacyjne i nie znaleźliśmy tu odpowiedzi na posiedzeniu komisji. Są wątpliwości dotyczące art. 2: „psycholog wykonuje swój zawód samodzielnie”. Powstaje pytanie, jaki ma być rzeczywisty charakter tego zapisu, tej samodzielności, gdyż wiadomo, że wykonuje on również swój zawód jako pracownik, czyli jest podległy pracodawcy. W związku z tym może wrócić do zapisu projektu sejmowego, zgodnie z którym zawód psychologa jest zawodem samodzielnym, którego wykonywanie jest oparte na psychologicznej wiedzy teoretycznej i praktycznej? Bądź ująć to inaczej: psycholog wykonuje swój zawód osobiście. Bo nie bardzo rozumiem, po co ten art. 2 mówi o samodzielności. A więc była tu wątpliwość, jaki charakter ma ten przepis. Nie rozstrzygnęło tego Biuro Legislacyjne. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#AndrzejRyś">Pani Senator, ja mogę tylko wrócić do dyskusji, jaka miała miejsce w komisjach i podkomisjach, ponieważ zapis art. 2 ewoluował. On pierwotnie był artykułem, który środowiska psychologów wprowadziło między innymi po to, żeby zaakcentować, że ten zawód nie podlega nadzorowi innego zawodu. Taka była pierwotna intencja. Chodziło o to, żeby na przykład lekarz nie nadzorował pracy psychologa. Może trzeba prześledzić, patrząc z legislacyjnego punktu widzenia, czy ta pierwotna propozycja ma prawidłowe odzwierciedlenie w ostatecznym zapisie. Na kolejnych etapach legislacji ten artykuł uległ zmianom. W tej chwili ma pięć słów. Może warto to doprecyzować, ale, jak mówię, idea była taka, żeby ten zawód nie podlegał nadzorowi innego zawodu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#TadeuszRzemykowski">Nie widzę więcej zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Andrzej Ryś: Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#TadeuszRzemykowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#TadeuszRzemykowski">Przypominam o wymogach regulaminowych dotyczących czasu przemówienia senatorów, o konieczności zapisywania do głosu u senatora prowadzącego listę mówców, a przede wszystkim o obowiązku składania podpisanych wniosków o charakterze legislacyjnym do marszałka Senatu do zamknięcia dyskusji nad tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę o zabranie głosu senatora Andrzeja Krzaka. Następna będzie senator Jolanta Danielak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#AndrzejKrzak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#AndrzejKrzak">Środowisko psychologów długo oczekiwało na ustawę o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów. Psychologowie od około trzydziestu lat upominali się o prawne uregulowanie statusu swojego zawodu. Przemiany społeczno-gospodarcze w naszym kraju spowodowały, że psychologia wkracza w coraz więcej dziedzin życia. W ciągu ostatnich trzydziestu lat liczba psychologów wzrosła ponad dziesięciokrotnie. Szacuje się, że usługi psychologiczne świadczy obecnie ponad dziesięć tysięcy psychologów, a w bieżącym roku akademickim studia psychologiczne odbywa dwanaście tysięcy trzystu studentów.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#AndrzejKrzak">Niepokoje środowiska psychologów od lat budził fakt, że właściwie każdy, kto ogłosił, że jest psychologiem i podjął pracę z klientem, nie ponosił za nią żadnej odpowiedzialności. Psychoterapię i diagnostykę psychologiczną prowadzą teraz ludzie bez przygotowania. Mnożą się przypadki nieodpowiedzialnego zachowania samych psychologów - tak twierdzą psychologowie. Zwierzchnicy psychologów niebędący psychologami niejednokrotnie wydają polecenia administracyjne sprzeczne ze standardami zawodowymi psychologa.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#AndrzejKrzak">Z zadowoleniem przyjmuje się fakt, że ustawa traktuje nie tylko o zawodzie psychologa. Na jej mocy powołany zostaje także samorząd zawodowy psychologów, co gwarantuje, że świadczenie usług psychologicznych przebiegać będzie zgodnie z prawem i na odpowiednio wysokim poziomie. Psychologowie zyskują możliwość - po lekarzach i innych profesjach medycznych, adwokatach oraz przedstawicielach zawodów zaufania publicznego - samorządzenia się, tworzenia organów sprawujących pieczę nad etyką zawodu, nad standardem usług, a także dopuszczających do wykonywania zawodu psychologa.</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#AndrzejKrzak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Po wnikliwej analizie tekstu ustawy przyjętej przez Sejm, już po posiedzeniu komisji, zauważyłem w tekście drobne błędy oraz pewną niespójność przy terminie wdrażania ustawy. Przedstawiam swoje poprawki. Jedna z nich dotyczy niewłaściwego przypadku, druga użycia liczby mnogiej zamiast pojedynczej, a następna terminu wejścia w życie ustawy, takiego terminu, aby umożliwił powołanie komitetu organizacyjnego izby psychologów. Poprawki przedstawiam panu marszałkowi. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#TadeuszRzemykowski">Głos ma senator Jolanta Danielak. Następnym mówcą będzie senator Jerzy Cieślak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#JolantaDanielak">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#JolantaDanielak">Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#JolantaDanielak">Mam ogromną satysfakcję, że w parlamencie, w którym udało mi się być i działać, doczekałam się ustawy o zawodzie psychologa, czyli o zawodzie, który od ponad dwudziestu lat wykonuję. To ogromna satysfakcja, bo w końcu, po trzydziestu latach starań, ten zawód doczekał się regulacji prawnej.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#JolantaDanielak">Ale nie jest tak, proszę państwa, że rozwiązania, które zostały zawarte w tej ustawie, są do końca akceptowane przez całe środowisko psychologów. Zdajemy sobie sprawę z tego, że pierwsze rozwiązanie ustawowe nie zadowoli wszystkich psychologów. Trzydziestoletni i dłuższy okres funkcjonowania tego zawodu na rynku doprowadził do tego, że dzisiaj psycholodzy są zatrudnieni w różnych strukturach, resortach, w różny sposób uzyskują specjalizację.</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#JolantaDanielak">Kiedy rozpoczynałam pracę, dane mi było pracować właściwie w każdym z resortów, bo w resorcie sprawiedliwości, edukacji i zdrowia. Dlatego doskonale zdaję sobie sprawę z tego, jaka specyfika pracy psychologa wiąże się z jego miejscem zatrudnienia, jakie zadania są przypisywane psychologom.</u>
          <u xml:id="u-67.5" who="#JolantaDanielak">W tej ustawie bardzo wyraźnie, czytelnie widać silny lobbing psychologów klinicznych. Jestem psychologiem klinicznym i dlatego łatwiej mi czytać tę ustawę. Wszelkie jednoznaczne podporządkowania strukturom resortu zdrowia wywołują ogromny niepokój tych psychologów, którzy związali się z psychologią pracy, czy z Ministerstwem Edukacji Narodowej. Także tych, którzy w swej pracy realizują zadania związane z psychoterapią. Ale jest to zupełnie inna psychoterapia aniżeli ta, która wiąże się z pracą psychologa działającego w strukturach służby zdrowia czy klinicysty.</u>
          <u xml:id="u-67.6" who="#JolantaDanielak">Zdaję sobie sprawę z tego, że na tę ustawę miało też bardzo silny wpływ całe środowisko lekarzy, które bardzo wyraźnie zabiega o to, żeby określić bardzo szczegółowo, gdzie kończy się rola psychologa. To jest ten wieloletni spór o to, co może psycholog, a co lekarz. Czy psycholog może pracować samodzielnie, czy też głównym dysponentem zadań kierowanych do psychologa jest lekarz? To są spory, które toczą się w poradniach zdrowia psychicznego i nie tylko.</u>
          <u xml:id="u-67.7" who="#JolantaDanielak">Środowisko psychologów zwraca uwagę na to, że zapis art. 4 może nie do końca, chociaż nie musi, spełnić te oczekiwania, które mają psycholodzy. Dlatego też złożę poprawkę do art. 4 ppkt 4, tak aby nie minister właściwy do spraw zdrowia, ale minister właściwy dla danego resortu określał, w drodze rozporządzenia, standardy obowiązujące w danym resorcie, oczywiście po zasięgnięciu opinii Krajowej Izby Psychologów.</u>
          <u xml:id="u-67.8" who="#JolantaDanielak">Duży niepokój w środowisku psychologów wywołuje również art. 10, który mówi - proszę na to zwrócić uwagę - że tylko lekarze będą decydowali o stanie zdrowia psychologa. Przypomnę państwu, że zwłaszcza w orzekaniu o stanie zdrowia psychicznego, to psycholodzy przygotowują często podstawę orzeczenia lekarskiego. To psycholog dysponuje takimi metodami, technikami, które pozwalają określić, czy dana osoba funkcjonuje zgodnie z normą psychiczną. Dopiero wtedy, kiedy wykluczamy tę zgodność, wchodzi psychiatra. Dlatego też do art. 10 będę wnosiła taką poprawkę, która umożliwi działanie w specjalistycznej komisji i lekarzy, i psychologów. Wydaje mi się to niezmiernie potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-67.9" who="#JolantaDanielak">Mam również uwagi do art. 8, dotyczące zapisu, że psycholog ma biegle posługiwać się językiem polskim w mowie i piśmie. Czy tym zapisem nie stosujemy pewnych ograniczeń dla tych psychologów, którzy uzyskali dyplom psychologa w krajach Unii Europejskiej? Kto będzie określał tę biegłość w piśmie i mowie? Czy wymogiem wykonywania zawodu przez osobę, która ukończyła studia poza granicami kraju, będzie egzamin państwowy z języka polskiego? Jeżeli nie określamy tych kryteriów, to nie może być to takie sztywne. Taki zapis daje możliwość wyłączenia z pracy w zawodzie psychologa wielu znakomitych ludzi, którzy doskonale radzą sobie w zawodzie. W pracy zawodowej psychologa komunikacja werbalna jest ogromnie ważna, ale przecież psycholodzy pracują również z ludźmi głuchymi. Komunikacja werbalna nie jest podstawą i jedynym wymogiem i nie musi mieć takiego zastrzeżenia, jakie zostało zapisane w art. 8.</u>
          <u xml:id="u-67.10" who="#JolantaDanielak">Największy niepokój w środowisku psychologów wywołuje art. 16, w którym powołuje się komisję ekspertów. Gdyby podejść do tego przepisu literalnie, tak jak to zostało zapisane, to może zdarzyć się, że w komisji ekspertów znajdzie się dwóch przedstawicieli tego zawodu. A ta komisja będzie decydowała o metodach, technikach stosowanych w zawodzie psychologa. Nie mam pewności, czy przedstawiciel ministra właściwego do spraw pracy, edukacji czy zdrowia będzie rozumiał, na czym polega praca psychologa i która z metod jest słuszna bądź nie. Jaką gwarancję będzie miało środowisko psychologów, że metody psychologiczne będą chronione? Oczywiście tym samym wątpliwości budzi art. 19. Jeżeli komisja ekspertów nie jest określona personalnie, jeżeli nie jest określone, kto ma być reprezentantem ministra właściwego do spraw pracy, edukacji czy zdrowia, to przecież mogą to być osoby, które w ogóle nie znają specyfiki tej pracy. Nie wiem, czy jest to organ, który będzie wypełniał te zadania do końca w sposób właściwy.</u>
          <u xml:id="u-67.11" who="#JolantaDanielak">Mam również drobniejsze uwagi. Myślę, że będą one jeszcze przedmiotem pracy komisji. Wydaje mi się, że najistotniejsze rozstrzygnięcie, które powinno tutaj nastąpić, dotyczy bardziej precyzyjnego określenia w art. 16, kto ma być przedstawicielem ministra właściwego dla danego resortu, aby nie stało się tak, że komisja ekspertów, której przypisuje się tak duże możliwości, tak naprawdę będzie sądem kapturowym, jak niektórzy nawet już w tej chwili ją określają. Osoby niewywodzące się ze środowiska, nieznające specyfiki tej pracy, będą podejmowały bardzo ważne dla tego środowiska decyzje, nawet takie, które skażą grupę zawodową na stosowanie określonej metodologii, nie dając jej możliwości większego wpływu na to, jakie to będą metody.</u>
          <u xml:id="u-67.12" who="#JolantaDanielak">To tyle moich uwag. Złożę stosowne poprawki. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękują bardzo.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, głos ma senator Jerzy Cieślak. Następnym mówcą będzie senator Wiesław Pietrzak.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#TadeuszRzemykowski">Chciałbym przypomnieć, czy wyjaśnić, że połączone komisje będą pracowały nad tą ustawą tylko w zakresie wniesionych przez państwa senatorów poprawek, już nic innego samodzielnie nie będą rozpatrywać.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#JerzyCieślak">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Chcę zgłosić dwie poprawki do ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#JerzyCieślak">Pierwsza ma na celu usunięcie błędu legislacyjnego, o którym mówiłem, kierując pytanie do pani senator sprawozdawcy Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Jak sądzę, ten błąd został przeoczony na etapie prac nad tą ustawą w Sejmie. Pozostaje mi tylko prosić połączone komisje o udzielenie poparcia dla tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#JerzyCieślak">Druga poprawka wymaga nieco dokładniejszego omówienia. Otóż ust. 1 w art. 63 określa warunki, jakie powinien spełnić kandydat ubiegający się o prawo wykonywania zawodu psychologa na mocy tej ustawy. W celu praktycznego zilustrowania skutków ust. 1 w art. 63 posłużę się przykładem magistra socjologii, który ukończył studium podyplomowe w instytucie psychologii, odbył staż w wojskowych pracowniach psychologicznych i złożył egzamin w Wojskowej Akademii Medycznej, zakończony wydaniem stosownego zaświadczenia. Wymagania takie były sformułowane między innymi w zarządzeniu ministra obrony narodowej nr 5 MON z dnia 9 lutego 1985 r. oraz wytycznych szefa służby zdrowia, zastępcy głównego kwatermistrza Wojska Polskiego z 6 maja 1985 r. Kandydat do wpisania na listę psychologów spełnił wszystkie formalne warunki określone w tych przepisach. Następnie ukończył Studium Pomocy Psychologicznej Instytutu Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego w Warszawie oraz Podyplomowe Studium Psychologii i Zarządzania w Gospodarce w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Odbył wszystkie wymagane staże w wojskowych pracowniach psychologicznych, zaliczył kolokwium i zdał egzamin w Wojskowej Akademii Medycznej, uzyskując uprawnienia do prowadzenia badań psychologicznych. Od dwunastu lat etatowo wykonuje zawód psychologia i kierownika wojskowej pracowni psychologicznej.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#JerzyCieślak">Panie i Panowie Senatorowie! Subiektywnie kwalifikacje osoby, którą tutaj scharakteryzowałem, do wykonywania zawodu psychologa oceniam bardzo wysoko. A jednak ten magister socjologii, wykonujący zawód psychologa, na mocy ust. 1 art. 63 ustawy, nie będzie mógł być wpisany na listę psychologów uprawnionych do wykonywania zawodu. Może skorzystać z zapisu ust. 2 tego samego artykułu mówiącego, że osoby zatrudnione na stanowiskach psychologów, które nie spełniają warunków określonych w ust. 1, mogą w okresie jednego roku od wejścia w życie ustawy wystąpić do Krajowej Rady Psychologów z wnioskiem o przyznanie prawa wykonywania zawodu, który zostanie rozpatrzony w terminie trzech miesięcy od dnia jego wpłynięcia. Jest to jednak zapis wyraźnie fakultatywny, a nie obligatoryjny. Kandydat do wpisania na listę psychologów z prawem wykonywania zawodu, który skorzysta z zapisu ust. 2 w art. 63, nie ma żadnej gwarancji pozytywnego rozpatrzenia jego wniosku. Nie ma więc również poczucia pewności, że będzie mógł kontynuować wykonywanie zawodu, nie ma pewności, że będzie mógł wykorzystać swoje kwalifikacje i doświadczenie zawodowe, nie ma wreszcie pewności, że nie straci pracy, podstawy bytu swojej rodziny.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#JerzyCieślak">Wydaje mi się, że osoby o tak wysokich kwalifikacjach jak scharakteryzowana przed chwilą na mocy ustawy powinny mieć prawo do wykonywania zawodu psychologa. W przeciwnym bowiem razie pozbawiamy człowieka praw wcześniej słusznie nabytych.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#JerzyCieślak">Dlatego proszę panie i panów senatorów o przyjęcie następującej poprawki. W art. 63 dodaje się ust. 1a w brzmieniu: „Osoby, które do dnia wejścia w życie ustawy wykonywały, zgodnie z obowiązującymi przepisami, zawód psychologa przez okres co najmniej dziesięciu lat i mają ukończone podyplomowe lub doktoranckie studia psychologiczne, wpisuje się na listę psychologów regionalnej izby psychologów, na obszarze której wykonują zawód”.</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#JerzyCieślak">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękuję bardzo panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, głos ma senator Wiesław Pietrzak. Następną mówczynią będzie senator Elżbieta Płonka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#WiesławPietrzak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#WiesławPietrzak">W ostatnim czasie również w wojsku zawód psychologa odgrywa ogromną rolę i to od dnia poboru do końca służby, nawet żołnierzy zawodowych. Środowisko psychologów wojskowych, ze względu na przynależność służbową do instytucji tak hermetycznej jak wojsko, nieprzystającej do innych instytucji i środowisk społecznych, stanowi w środowisku psychologów odrębną grupę, na dzień dzisiejszy liczącą czterysta osób. Organizowane są światowe zjazdy psychologów wojskowych, gdzie środowisko psychologów Wojska Polskiego również powinno być reprezentowane. Psychologowie wojskowi, wykorzystując światowy dorobek psychologii, wypracowali własną dyscyplinę z takimi działami, jak: psychologia wojsk lotniczych, psychologia marynarki wojennej, psychologia dowodzenia, psychologia walki zbrojnej czy też obrona psychologiczna, walka psychologiczna, a nawet - to od dawna znane pojęcie - wojna psychologiczna. Są to dziedziny psychologii nieobjęte programem nauczania w uczelniach cywilnych i nieznane psychologom w środowisku cywilnym. W tych dziedzinach przygotowano z udziałem psychologów wojskowych odpowiedni warsztat badań i usług, również nieznany w środowisku cywilnym.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#WiesławPietrzak">Powołanie, jak stanowi przedłożona ustawa, wyłącznie Krajowej Izby Psychologów oraz regionalnych izb psychologów postawi organa tych izb w sytuacji niemożliwości wykonania niektórych zadań, szczególnie właśnie w wojsku. Po pierwsze, całkiem niemożliwe okaże się sprawowanie nadzoru przez regionalną radę psychologów nad wykonywaniem zawodu przez psychologów zatrudnionych w wojsku - mówi o tym art. 55. Po drugie, regionalna rada psychologów nie będzie mieć możliwości organizowania doskonalenia zawodowego psychologów wojskowych w najważniejszym dla nich zakresie, czyli psychologii służby wojskowej i poszczególnych jej działów, a art. 55 nakłada na radę taki obowiązek.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#WiesławPietrzak">Po trzecie, co najmniej problematycznie przedstawia się nadzór nad przebiegiem podyplomowego stażu zawodowego psychologa stażysty w wojsku, przewidziany w zakresie działania regionalnej rady psychologów.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#WiesławPietrzak">W sumie proponuję uznać za uzasadniony postulat powołania tą ustawą Wojskowej Izby Psychologów, która działałaby na prawach regionalnej izby psychologów. Rozwiązanie to zapewni psychologom zatrudnionym w wojsku samorząd zdolny do wykonywania wszelkich zadań nałożonych na tę instytucję przez ustawę o zawodzie psychologia i samorządzie zawodowym psychologów.</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#WiesławPietrzak">Należy dodać, że funkcjonuje przecież Wojskowa Izba Lekarska i Wojskowa Izba Lekarzy Weterynarii, a jest ich w wojsku mniej niż zatrudnionych tam psychologów. Szkoda, że ta grupa społeczna nie dotarła wcześniej do inicjatorów i twórców tej ustawy. Do mnie dotarła już po przyjęciu ustawy przez Sejm i ukazaniu się w Internecie.</u>
          <u xml:id="u-71.6" who="#WiesławPietrzak">Dlatego składam odpowiednie poprawki Wysokiej Izbie i w imieniu tej grupy wyrażam nadzieję, że zostaną one zaakceptowane przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-71.7" who="#WiesławPietrzak">Proponuję w moich poprawkach, po pierwsze, aby określanie w drodze rozporządzenia warunków odbywania stażu zawodowego odbywało się w porozumieniu nie tylko z ministrem właściwym do spraw zdrowia i ministrem edukacji narodowej, ale i z ministrami obrony narodowej i spraw wewnętrznych. Jeżeli osobą wydającą to rozporządzenie nie będzie minister pracy, bo jest w tej sprawie poprawka komisji, która może to zmienić, to upoważniam członków komisji do odpowiedniej zmiany treści tej mojej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-71.8" who="#WiesławPietrzak">Po drugie proponuję, aby zgoda na przeprowadzenie badań nie była wymagana w wypadku poborowych kierowanych na przeszkolenie w specjalnościach, przy których zgodnie z kryteriami doboru poborowych do poszczególnych specjalności wojskowych przeprowadza się takie badania z urzędu, oraz tych wszystkich, którzy ubiegają się o przyjęcie do zawodowej służby wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-71.9" who="#WiesławPietrzak">Po trzecie proponuję, aby w komisji ekspertów był również przedstawiciel ministra właściwego do spraw obrony narodowej oraz przedstawiciel ministra właściwego do spraw wewnętrznych, a także, tak jak w poprawce komisji, minister właściwy do spraw sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-71.10" who="#WiesławPietrzak">Składam również poprawkę dotyczącą tej samej materii, o której mówił pan senator Cieślak, do art. 63, polegającą na uogólnieniu tych warunków, o które pytałem.</u>
          <u xml:id="u-71.11" who="#WiesławPietrzak">Składam poprawki na ręce pana marszałka. Proszę bardzo. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#TadeuszRzemykowski">Ciągle są problemy z podpisywaniem poprawek, no ale... Przepraszam, pierwsza strona nie była podpisana, ale druga tak.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, senator Elżbieta Płonka ma głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#ElżbietaPłonka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#ElżbietaPłonka">Art. 17 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej dopuszcza tworzenie w drodze ustawy samorządu zawodowego reprezentującego osoby wykonujące zawód zaufania społecznego. Zawód psychologa należy niewątpliwie do tej grupy zawodów. Podobne regulacje prawne istnieją w takich krajach Unii Europejskiej jak Niemcy, Francja, Hiszpania, Austria.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#ElżbietaPłonka">Bardzo cieszy nas, to znaczy parlament, fakt, że pojawiła się nowoczesna ustawa o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów, tym bardziej że związane z przemianami społeczno-gospodarczymi w naszym kraju zapotrzebowanie na usługi psychologiczne spowodowało, że liczba psychologów w ciągu ostatnich trzydziestu lat wzrosła ponad dziesięciokrotnie. Usługi psychologiczne świadczy obecnie ponad dziesięć tysięcy psychologów, a w bieżącym roku akademickim dwanaście tysięcy trzystu studentów odbywa studia psychologiczne. Przed kilkunastu laty była to liczba trzycyfrowa. Ponieważ ten zawód jest bardzo ważny, bardzo ważne jest również uregulowanie wykonywania go po to, by pokazać, kto tego zawodu nie wykonuje i kto ten zawód próbuje wykonywać przy pomocy różnych mechanizmów, używając technik psychologicznych.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#ElżbietaPłonka">Brak regulacji prawnej dotyczącej zawodu psychologa spowodował, że te usługi świadczą osoby przypadkowe, bez przygotowania zawodowego, wyrządzające w wyniku braku kwalifikacji szkodę osobom zwracającym się o pomoc psychologiczną, wtórnie kompromitujące ten zawód. Szczególnie w ostatnich latach wzrosła grupa osób, które przypadkowo, bez przygotowania, świadczą tę pomoc. Mnożą się przypadki nieodpowiedzialnego zachowania samych psychologów, także ze względu na to, że zwłaszcza w psychoterapii wchodzenie w relację z psychiką człowieka jest bardzo obciążającym zadaniem.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#ElżbietaPłonka">Zwierzchnicy psychologów niebędący psychologami często wydają administracyjne polecenia sprzeczne ze standardami zawodowymi psychologa. Wreszcie, weszły w życie różne akty prawne, jak ustawa o ochronie zdrowia psychicznego, o zakładach opieki zdrowotnej, o ochronie osób i mienia, o broni i amunicji, gdzie nie zawsze spójnie są sprecyzowane zadania i uprawnienia psychologa. I w związku z tym ustawa jest konieczna.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#ElżbietaPłonka">Ja pozwalam sobie wnieść poprawkę do art. 2, która przywraca pierwotne brzmienie projektu poselskiego - być może zmienię to na posiedzeniu komisji i skrócę w autopoprawce - poprawkę o następującej treści: zawód psychologa jest wykonywany samodzielnie, z dodaniem... Złożyłam już projekt poprawki do Biura Legislacyjnego, więc nie pamiętam dokładnie tych dodanych umiejętności, jakie muszą towarzyszyć wykonywaniu zawodu psychologa. Złożyłam także poprawkę do art. 8, który mówi o konieczności biegłego posługiwania się językiem polskim w mowie i piśmie. Proponuję, aby zmienić zapis w ust. 3 na podobny jak w ustawie o zawodzie pielęgniarki, dodając także pkt 1a precyzujący uprawnienia ministra zdrowia do wydania odpowiedniego rozporządzenia w sprawie oceny posługiwania się tym językiem.</u>
          <u xml:id="u-73.6" who="#ElżbietaPłonka">Popieram również poprawki zgłoszone przez państwa senatorów, dotyczące przepisu karnego, chociaż ja nie umiem go w tej chwili sprecyzować, ponieważ dosyć trudno mi ocenić, czy lepiej zapisać „wykonywanie zawodu bez wpisu na listę”, czy po prostu „świadczenie usług psychologicznych, które nie są wykonywaniem zawodu”. Mam nadzieję, że komisji uda się na podstawie złożonych poprawek przyjąć najlepsze rozwiązanie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#TadeuszRzemykowski">Głos ma senator Zbigniew Kruszewski.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#ZbigniewKruszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#ZbigniewKruszewski">Ja w sprawie poprawki, o której mówiłem już przy pytaniu skierowanym do pana ministra. Dotyczy ona art. 51 i art. 63. Uważam, że zawężanie przynależności do określonej regionalnej izby psychologów miejscem zamieszkania byłoby niewskazane. Niewskazane byłoby też przywiązywanie do izby usytuowanej tam, gdzie się wykonuje zawód. Może to zwłaszcza dotyczyć osób pracujących czy mieszkających na granicy dwóch województw. Stąd moja poprawka, aby zmienić treść art. 51 na następującą: „Psychologowie i psychologowie stażyści zamieszkali lub wykonujący zawód na terenie danego województwa tworzą regionalną izbę psychologów”. Uważam tę poprawkę za ze wszech miar uzasadnioną i składam ją na ręce pana marszałka. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#TadeuszRzemykowski">Czy ktoś z państwa senatorów chce jeszcze zabrać głos w dyskusji? Nie widzę chętnych.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#TadeuszRzemykowski">Informuję więc, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#TadeuszRzemykowski">Dla porządku informuję, że senatorowie: Andrzej Krzak, Jerzy Cieślak, Jolanta Danielak, Wiesław Pietrzak, Elżbieta Płonka, Zbigniew Kruszewski, Anna Bogucka-Skowrońska i Dariusz Kłeczek, złożyli podczas dyskusji wnioski o charakterze legislacyjnym na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#TadeuszRzemykowski">Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#TadeuszRzemykowski">Czy pan minister Andrzej Ryś chciałby się odnieść do poprawek? Rozumiem, że na razie nie.</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#TadeuszRzemykowski">Ponieważ w trakcie dyskusji zostały zgłoszone wnioski o charakterze legislacyjnym, zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu, proszę Komisję Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu oraz Komisję Rodziny i Polityki Społecznej o ustosunkowanie się do przedstawionych w toku debaty nad tym punktem wniosków i przygotowanie wspólnego sprawozdania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-76.6" who="#TadeuszRzemykowski">Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów zostanie przeprowadzone w dniu jutrzejszym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#TadeuszRzemykowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu jedenastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz ustawy o opłacie skarbowej.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#TadeuszRzemykowski">Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona na sto drugim posiedzeniu Sejmu w dniu 1 marca bieżącego roku, a do Senatu została przekazana w dniu 5 marca 2001 r. Marszałek Senatu, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją w dniu 6 marca 2001 r. do Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu oraz Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, a w dniu 13 marca dodatkowo do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#TadeuszRzemykowski">Przypominam ponadto, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 586, natomiast sprawozdania komisji w drukach nr 586A, 586B i 586C.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę sprawozdawcę Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu senatora przewodniczącego Macieja Świątkowskiego o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#MaciejŚwiątkowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#MaciejŚwiątkowski">W imieniu Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie z posiedzenia komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz ustawy o opłacie skarbowej, uchwalonej przez Sejm w dniu 1 marca bieżącego roku.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#MaciejŚwiątkowski">Przedmiotowy akt prawny wprowadza szereg istotnych zmian w zapisach dotychczasowej ustawy, które to zmiany dotyczą definicji używanych określeń, takich jak „promocja napojów alkoholowych”, „reklama napojów alkoholowych” i innych. Przyznaje on również Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i zarządom gmin prawo podejmowania interwencji w przypadku naruszenia przepisów o reklamie i promocji napojów alkoholowych i prawo występowania przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego. Daje on również zarządom gmin kompetencje do powoływania komisji rozwiązywania problemów alkoholowych; decentralizuje obrót hurtowy napojami alkoholowymi i określa jego szczegółowe zasady; reguluje wysokość opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych z uwzględnieniem wartości sprzedaży w roku poprzednim, reklamy i promocji napojów alkoholowych; poszerza katalog miejsc, w których zabrania się podawania i spożywania napojów alkoholowych; uprawnia sprzedającego i podającego napoje alkoholowe do sprawdzania dokumentu stwierdzającego wiek nabywcy; zobowiązuje pracownika do poddawania się badaniu stanu trzeźwości za pomocą alkomatu; cywilizuje pobyt osoby w stanie nietrzeźwym w izbie wytrzeźwień, w jednostce Policji czy też w zakładach opieki zdrowotnej; reguluje system kar w przypadku sprzedaży i podawania alkoholu, kiedy jest to zabronione, w przypadku prowadzenia reklamy i promocji wbrew postanowieniom zawartym w ustawie i w przypadku prowadzenia bez wymagalnego zezwolenia obrotu hurtowego. Akt ten określa również definicję napoju alkoholowego na potrzeby niniejszej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#MaciejŚwiątkowski">Członkowie komisji, którzy w większości są lekarzami medycyny, wyrazili zadowolenie z wielu zapisów ustawy. Znane nam są bowiem zdrowotne skutki somatyczne i psychiczne nadużywania alkoholu dotyczące pojedynczych osób. Zdajemy sobie również sprawę z obciążenia budżetów poszczególnych rodzin i budżetu państwa, ze skutków społecznych i gospodarczych wynikających z obecności ośmiuset tysięcy chorych na chorobę alkoholową i około dwóch milionów Polaków, którzy się codziennie upijają.</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#MaciejŚwiątkowski">To poprawianie prawa ma na celu ograniczenie liczby osób nadużywających alkohol, ochronę małoletnich przed wczesną inicjacją, jeśli chodzi o stosowania tej używki, oraz przed spożywaniem alkoholu. Celem jest także lepsze wykorzystanie środków budżetowych oraz środków będących w dyspozycji władz samorządowych do rozwiązywania szerokiej gamy problemów związanych ze spożywaniem alkoholu.</u>
          <u xml:id="u-78.5" who="#MaciejŚwiątkowski">Jako przedstawiciele medycyny opartej na badaniach naukowych zgadzamy się z opinią, że reklama napojów alkoholowych oraz duża liczba punktów, w których można nabyć te napoje i w których są one podawane, sprzyja wzrostowi spożycia tej używki i obniża wiek inicjacji jej stosowania. Jednak dzięki między innymi reklamie, sponsoringowi oraz promocji wyrobów alkoholowych o małej i średniej zawartości tej używki uzyskujemy cele, jakie zakładano przy wprowadzeniu ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w 1982 r. Jest to zmniejszenie ilości spożytego alkoholu na głowę mieszkańca w Polsce aż o 30%. Zmienia się również korzystnie struktura spożywanych napojów alkoholowych w kierunku alkoholi o niskiej i średniej zawartości alkoholu, głównie piwa i wina.</u>
          <u xml:id="u-78.6" who="#MaciejŚwiątkowski">Członkowie komisji w obecnej kadencji, przy nowelizacji ustawy o radiofonii i telewizji głosowali za wprowadzeniem zakazu reklamy i promocji napojów alkoholowych. Na posiedzeniu w dniu 13 marca członkowie komisji, po zapoznaniu się z zapisami ustawy oraz opiniami ekspertów, uczestniczyli w kilkugodzinnej debacie, w której poza senatorami brali udział również zaproszeni goście reprezentujący rząd i Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Byli też obecni prezesi browarów, przedstawiciele związków zawodowych funkcjonujących w browarach, przedstawiciele związków sportowych w dziedzinie koszykówki, sportów motorowych oraz piłki nożnej. Obecny był również prezes Polskiego Komitetu Olimpijskiego, pan poseł Stefan Paszczyk, prezes Polskiego Komitetu Paraolimpijskiego pan Dłużniak, przedstawiciele publicznych i niepublicznych telewizji, radia oraz Izby Gospodarczej Reklamy Zewnętrznej.</u>
          <u xml:id="u-78.7" who="#MaciejŚwiątkowski">Dyskusja dowiodła, że w Polce nie respektuje się prawa wynikającego z zapisów przedmiotowej ustawy w zakresie przepisów karnych dotyczących sprzedaży i podawania alkoholu, w tym podawania ich niepełnoletnim. Brak jest możliwości zastosowania sankcji w postaci utraty koncesji czy też wyższej karze niż grzywna wobec osób, które łamią to prawo. Komisja nie jest jednak kompetentna w tej dziedzinie, liczy więc na głosy w dyskusji i propozycje senatorów specjalistów od prawa, w tym prawa karnego.</u>
          <u xml:id="u-78.8" who="#MaciejŚwiątkowski">Dotychczasowe doświadczenia związane z ustawowym zakazem reklamy napojów alkoholowych w krajach europejskich, a także w Polsce, wykazują, że ta droga jest mało skuteczna, jeżeli chodzi o ograniczanie spożycia napojów alkoholowych, w tym również spożywania ich przez małoletnich.</u>
          <u xml:id="u-78.9" who="#MaciejŚwiątkowski">W toku dyskusji krytycznie odnoszono się głównie do zapisu art. 13¹ ustawy, dotyczącego reklamy i promocji napojów alkoholowych. Chociaż wyłączono z całkowitego zakazu reklamę piwa, to jednak takie ograniczenia czasowe emisji reklamy w telewizji, radio, kinie i teatrze jak te, które uchwalono, nie są spotykane w żadnym kraju europejskim. Nieprecyzyjne i ośmieszające parlament są także zapisy, że reklama nie może kojarzyć się z sukcesem zawodowym, wypoczynkiem, seksem, sportem, zdrowiem, czyli praktycznie nie może ona budzić żadnego pozytywnego skojarzenia. Nie będzie można reklamować piwa na okładkach czasopism, billboardach i w żadnej innej formie reklamy zewnętrznej. Nie wykluczono jednak możliwości reklamy w codziennej prasie, a tłumaczenie, że dzieci i młodzież nie czytają codziennej prasy, nie przekonało senatorów i wydawało się pokrętne. Czyżby zapomniano o tym podstawowym nośniku reklamy, czy też może zaistniały inne okoliczności, ze względu na które go ominięto?</u>
          <u xml:id="u-78.10" who="#MaciejŚwiątkowski">W Polsce mamy cztery miliony domów, w których jest dostęp do telewizji satelitarnej i kablowej. W Polsce jest dziesięć milionów połączeń internetowych. W związku z powyższym reklama i promocja piwa jest dostępna, w tym dla dzieci i młodzieży, które chętnie oglądają programy MTV i Eurosport. Programy te, jak i szereg programów z innych stacji telewizyjnych, nadawane są w języku polskim, jednak stacje je emitujące mają siedziby poza Polską i nie podlegają polskiej jurysdykcji. W ten sposób miliony Polaków będą informowane o wyrobach piwowarskich innych marek niż polskie. To właśnie reklama - której głównym celem jest informacja, kto jakie piwo produkuje, jakie browary funkcjonują w Polsce - pozwala na wypromowanie marki produktu, wprowadzenie go na rynek i utrzymanie. W Polsce największe spożycie alkoholu w przeliczeniu na jednego mieszkańca było na początku lat osiemdziesiątych, kiedy w ogóle nie było reklamy, a alkohol był na kartki, sprzedawany po godzinie 13.00.</u>
          <u xml:id="u-78.11" who="#MaciejŚwiątkowski">Przedstawiciele browarów polskich deklarowali i deklarują współpracę na polu zwalczania nadużywania alkoholu z agendami rządowymi i samorządowymi. Chcą przeznaczyć na ten cel znaczne środki, wzorem chociażby Stanów Zjednoczonych, gdzie taka akcja zmniejszyła o 50% liczbę wypadków samochodowych spowodowanych przez młodych ludzi, którzy byli pod wpływem alkoholu.</u>
          <u xml:id="u-78.12" who="#MaciejŚwiątkowski">Komisja proponuje również możliwość reklamy zewnętrznej piwa. Ta reklama byłaby jednak zaopatrzona - poprzez swoistą antyreklamę w postaci treści przygotowanej przez ministra zdrowia - w informację o szkodliwości spożywania alkoholu, szczególnie przez małoletnich. Ta treść mogłaby być powtarzana w każdym miejscu, gdzie alkohol się podaje i sprzedaje. Byłaby to dobra edukacyjna komunikacja ze społeczeństwem za pieniądze przedsiębiorstw piwowarskich.</u>
          <u xml:id="u-78.13" who="#MaciejŚwiątkowski">Przyjęcie ustawy w wersji sejmowej naraziłoby państwo również na spadek rozwoju gospodarczego w tej dziedzinie i pochodnych oraz dalszy wzrost bezrobocia, o czym zapewne dowiemy się szerzej ze sprawozdania Komisji Gospodarki Narodowej. Zakaz reklamy może uruchomić, i uruchomi, inną drogę informowania społeczeństwa o napojach alkoholowych, co obecnie obserwujemy chociażby w kontekście reklamy piwa bezalkoholowego.</u>
          <u xml:id="u-78.14" who="#MaciejŚwiątkowski">Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu znalazła się w szczególnej sytuacji przy ocenie tej ustawy, ponieważ musiała również odnieść się do sprawy sportu, szczególnie sportu wyczynowego. Podstawowymi źródłami finansowania sportu wyczynowego są umowy, w tym umowy z telewizją o przeprowadzaniu transmisji telewizyjnych, ale również umowy sponsorskie ze stacjami, które między innymi reklamują i promują różnego rodzaju wyroby, w tym wyroby piwowarskie. Dochody z biletów, karnetów oraz składek stanowią tylko znikomą część dochodów klubów sportowych, związków sportowych czy też reprezentacji narodowej.</u>
          <u xml:id="u-78.15" who="#MaciejŚwiątkowski">Browary funkcjonujące w Polsce należą do podstawowych podmiotów finansujących polski sport, co nie odbiega od modelu w całej Europie. Bez tego finansowania narodowa kadra olimpijska miałaby trudności z wyjazdem do Sydney. Podobnie jest z kadrą sportowców niepełnosprawnych - dla tych ludzi kupuje się wózki inwalidzkie, protezy i inne urządzenia usprawniające właśnie za pieniądze browarów. Gdyby nie te podmioty, w Polsce byłyby trudności ze zorganizowaniem jakiejkolwiek imprezy o randze mistrzostw Europy czy mistrzostw świata. Istnieje nawet przypuszczenie, że międzypaństwowe mecze reprezentacji w grach zespołowych trzeba byłoby przenosić poza granice kraju.</u>
          <u xml:id="u-78.16" who="#MaciejŚwiątkowski">Browary są strategicznym sponsorem wielu drużyn lig polskich oraz poszczególnych wybitnych polskich sportowców. Istnieje obawa, że ograniczenie środków finansowych z tych źródeł spowoduje konieczność szukania innych źródeł, w tym środków, które przeznaczone są na sport wyczynowy w budżecie państwa, budżetach samorządowych oraz środków specjalnych od gier liczbowych. Browary funkcjonujące w Polsce przeznaczają bezpośrednio na sport około 20 milionów dolarów rocznie. Browary sponsorują również inne dziedziny życia - życie kulturalne czy też ochronę zdrowia. Jedna z korporacji piwnych przeznaczyła na zakup sprzętu medycznego dla Polski północnej 12 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-78.17" who="#MaciejŚwiątkowski">Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu wprowadza do art. 13¹ szereg poprawek. Utrzymują one zakaz reklamy i promocji napojów alkoholowych z wyjątkiem piwa, poprawiają jednak zapisy w ust. 1, wykorzystując konwencję Rady Europy o telewizji ponadgranicznej z 1989 r., która została ratyfikowana przez Polskę, oraz dyrektywę Rady Europy o prowadzeniu działalności telewizyjnej. Zapis jest bardziej jednoznaczny, nie budzi problemów interpretacyjnych ani w przypadku firm, które chcą się reklamować, ani w przypadku ewentualnych procesów sądowych.</u>
          <u xml:id="u-78.18" who="#MaciejŚwiątkowski">W jednej z poprawek proponujemy, aby zastąpić godzinę dwudziestą trzecią, od której można reklamować piwo, godziną dwudziestą, ponieważ w żadnym kraju europejskim nie istnieją tak duże ograniczenia czasowe. Ograniczenia najczęściej kończą się o godzinie dwudziestej pierwszej.</u>
          <u xml:id="u-78.19" who="#MaciejŚwiątkowski">Proponujemy również w ust. 2 pkt 2 tej ustawy wykreślenie słów „i innych nośnikach” i zastąpienie ich słowami „na kasetach audio i płytach CD”. Sformułowanie „i inne nośniki”, zawarte w tekście przyjętym przez Sejm, jest bowiem nieprecyzyjne i może być podstawą do kwestionowania prawa umieszczania reklamy w Internecie, co byłoby krokiem, na który nie zdecydował się żaden kraj. Dlatego proponujemy uściślenie, o jakie nośniki chodzi.</u>
          <u xml:id="u-78.20" who="#MaciejŚwiątkowski">Jak już wspomniałem, proponujemy, aby na 20% powierzchni reklamy zewnętrznej był napis informujący o zakazie sprzedaży alkoholu małoletnim. Leżałoby to w kompetencji ministra, który przygotowałby specjalny zapis. Zresztą podobne zapisy istnieją w ustawie antytytoniowej. Zakładamy przy takiej konstrukcji, że za pieniądze producentów będzie się realizować kampanię edukacyjną społeczeństwa. Jest to szczególnie istotne w sytuacji, kiedy ponad 85% sprzedawców w Polsce łamie zakaz podawania i sprzedaży alkoholu osobom poniżej osiemnastego roku życia. Tak sformułowany zapis pozwala na zachowanie prawa komunikowania się z konsumentem, a jednocześnie pozwala dotrzeć do niego z informacją dodatkową. W tej części ustawy proponujemy, aby zawsze był zapis dotyczący reklamy i promocji, ponieważ niektóre miejsca są z tego wyłączone.</u>
          <u xml:id="u-78.21" who="#MaciejŚwiątkowski">Jeśli chodzi o punkty hurtowe, proponujemy wykreślić w ust. 6 słowo „wyłącznie”, bo pozostawienie go oznaczałoby, że zapis ten będzie martwy, gdyż nie ma w Polsce hurtowni ani sklepu, gdzie handlowano by wyłącznie alkoholem. Zawsze w ofercie znajdują się też inne produkty, takie jak papierosy, gumy do żucia, napoje chłodzące. Stąd pozostawienie słowa „wyłącznie” oznacza pogodzenie się z tym, że ustawodawca niejako z góry kreuje martwy zapis.</u>
          <u xml:id="u-78.22" who="#MaciejŚwiątkowski">Proponujemy również, aby wydłużyć czas vacatio legis. Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu wnosi, aby zapis dotyczący art. 13¹ obowiązywał od 1 stycznia 2002 r.</u>
          <u xml:id="u-78.23" who="#MaciejŚwiątkowski">Komisja przyjęła szereg poprawek proponowanych przez Biuro Legislacyjne Senatu, które poprawiają jakość zapisów ustawy, usuwają oczywiste błędy, poprawiają nazewnictwo oraz zmieniają datę wejścia ustawy w życie w części dotyczącej reklamy i promocji.</u>
          <u xml:id="u-78.24" who="#MaciejŚwiątkowski">Komisja wnosi o przyjęcie przedmiotowej ustawy wraz z poprawkami. Wynik głosowania Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu był jednogłośny: za przyjęciem tych poprawek. Dziękuję, Panie Marszałku, za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę teraz sprawozdawcę Komisji Rodziny i Polityki Społecznej pana senatora Dariusza Kłeczka o przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#DariuszKłeczek">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#DariuszKłeczek">Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie Komisji Rodziny i Polityki Społecznej z prac nad uchwaloną przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustawą o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz ustawy o opłacie skarbowej.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#DariuszKłeczek">Ustawa obejmuje kilka istotnych zagadnień. Znaczące zmiany dotyczą reklamy napojów alkoholowych. Zgodnie z obecnie obowiązującą ustawą zabroniona jest reklama napojów alkoholowych, jednak, w ocenie wnioskodawców nowelizacji, praktyka gospodarcza odbiega od zamierzeń ustawodawcy. Nowelizacja definiuje pojęcia promocji napojów alkoholowych oraz reklamy napojów alkoholowych. Z jej przepisów wynika szereg rozwiązań, między innymi generalny zakaz reklamy i promocji napojów alkoholowych, dopuszczalność reklamy piwa, ale tylko w ograniczonym zakresie, zakaz reklamy i promocji produktów, których oznaczenie jest tożsame z oznaczeniem napoju alkoholowego, zakaz reklamy i promocji przedsiębiorców, którzy w swoim wizerunku reklamowym wykorzystują oznaczenie napojów alkoholowych.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#DariuszKłeczek">Nowelizacja przewiduje, że zarówno gminy, jak i Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych uprawnione będą do występowania w charakterze oskarżyciela publicznego w sprawach związanych z naruszeniem zakazu reklamy alkoholu. Ponadto ustawa wprowadza regulację, zgodnie z którą pracownik, co do którego zachodzi podejrzenie, że stawił się do pracy po spożyciu alkoholu lub spożywał alkohol w pracy, ma obowiązek poddać się przeprowadzanemu przez pracodawcę badaniu trzeźwości.</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#DariuszKłeczek">Znowelizowana przez Sejm 1 marca ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi wprowadza szereg istotnych zmian w wielu obszarach życia zarówno społecznego, jak i gospodarczego. Największe emocje związane są oczywiście z nowo uchwalonymi przez Sejm regulacjami dotyczącymi reklamy i promocji napojów alkoholowych. Tej sprawie chciałbym poświęcić pierwszą część mojego wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-80.5" who="#DariuszKłeczek">W ciągu ostatnich pięciu, sześciu lat byliśmy świadkami paradoksalnej, a dla wielu osób bardzo bulwersującej sytuacji. Mimo obowiązującego w naszym kraju bezwzględnego zakazu reklamowania napojów alkoholowych, jednoznacznie określonego we wspomnianej ustawie, na ulicach polskich miast, w prasie, radiu i telewizji niemal codziennie możemy oglądać plakaty, spoty telewizyjne z zabronioną przez prawo reklamą. Co więcej, żaden z podmiotów, który dopuścił się naruszenia tego prawa, nie został pociągnięty do odpowiedzialności karnej.</u>
          <u xml:id="u-80.6" who="#DariuszKłeczek">Uznając absurdalność tej sytuacji i jej szkodliwość dla całego systemu prawnego w Polsce, Sejm przed kilkoma tygodniami zdecydował się na wprowadzenie nowych zapisów, które z jednej strony dopuszczają możliwość legalnego reklamowania piwa w prasie, radiu i telewizji, z drugiej zaś szczegółowo określają różne formy ograniczeń obowiązujących w tym zakresie. Zasadniczym powodem, dla którego wprowadzono te zmiany jest przekonanie, że reklama alkoholu ma istotny wpływ na wzrost jego spożycia przez młodzież, co zauważyła również Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu. Związek ten podkreślają zarówno eksperci zajmujący się szeroko rozumianym zdrowiem publicznym, jak i opinia publiczna.</u>
          <u xml:id="u-80.7" who="#DariuszKłeczek">Badania OBOP przeprowadzone pod koniec 1999 r. informują, że niemal 2/3 ankietowanych przyznało, że reklamy piwa obecne na wielkich plakatach ulicznych, w prasie, radiu i telewizji tak naprawdę zachęcają do zakupu piwa alkoholowego. Przeciwnego zdania jest jedynie 16% badanych. W tym kontekście warto również zwrócić uwagę na jeszcze jedno z pytań postawionych we wspomnianym badaniu. Ponad 72% badanych Polaków uważa, że reklamy te mają wpływ na spożycie alkoholu przez młodych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-80.8" who="#DariuszKłeczek">Bardzo interesujące są również prowadzone w ostatnich latach w Nowej Zelandii prace, których przedmiotem był związek między zapamiętywaniem reklam alkoholu przez młodzież w wieku od trzynastu do piętnastu lat a poziomem spożycia alkoholu przez tę samą młodzież w wieku osiemnastu lat. Analizy wykazały istotny związek między przypominaniem sobie reklamy przez młodych chłopców a ilością wypijanego przez nich piwa.</u>
          <u xml:id="u-80.9" who="#DariuszKłeczek">Wyniki innych badań, opublikowane w prestiżowym brytyjskim czasopiśmie naukowym „Addiction” nr 5 z maja 1998 r., potwierdzają również istotnie statystyczne korelacje między telewizyjną reklamą piwa a wzrostem spożycia alkoholu oraz nasileniem się problemów związanym z piciem w populacji młodych konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-80.10" who="#DariuszKłeczek">Wstępne wyniki najnowszych badań przeprowadzonych w tej dziedzinie przedstawiła przed miesiącem podczas swojego wystąpienia otwierającego w Sztokholmie europejską konferencję ministrów zdrowia pod tytułem „Młodzież i alkohol” dyrektor generalna Światowej Organizacji Zdrowia, pani doktor Brundtland. Stwierdziła ona między innymi, że ograniczenia dotyczące reklamy obniżają spożycie alkoholu. Kraje OECD, w których przestrzegany jest całkowity zakaz reklamy alkoholu, notują spożycie niższe o 16%, a liczba wypadków drogowych jest w nich mniejsza nawet o 23%. Jak pokazują najnowsze badania, zwiększenie o pięć minut dziennie nadawania reklamy alkoholu w telewizji powoduje, że młody konsument wypija o 5 g czystego alkoholu więcej. W dalszej części swojego wystąpienia pani Brundtland powiedziała również, że w ciągu ostatnich dziesięciu, piętnastu lat nasza młodzież stała się głównym celem działań marketingowych przemysłu alkoholowego. Od kiedy szerokie zasoby umiejętności marketingowych zostały zaangażowane w wywieranie wpływu na zachowania młodzieży, kreowanie zdrowej i zrównoważonej postawy wobec alkoholu okazuje się znacznie trudniejsze. Dramatyczny wzrost konsumpcji alkoholu wśród młodzieży stał się jednym z najważniejszych problemów społecznych współczesnej Europy.</u>
          <u xml:id="u-80.11" who="#DariuszKłeczek">Ministrowie zdrowia z pięćdziesięciu jeden krajów Europy spotkali się przed miesiącem na konferencji w Sztokholmie, aby uzgodnić nowe metody i strategię działania w tym zakresie. Wiele miejsca podczas tego spotkania poświęcono dyskusji na temat skutecznego egzekwowania istniejących w większości państw europejskich zakazów i ograniczeń w sferze promocji i reklamy napojów alkoholowych. Podczas konferencji przedstawiono również wyniki badań porównawczych z kilkudziesięciu krajów europejskich, pokazujące zmiany w zakresie poziomu konsumpcji alkoholu przez piętnastolatków w ciągu ostatnich czterech lat.</u>
          <u xml:id="u-80.12" who="#DariuszKłeczek">Jednym z kluczowych wskaźników obrazujących zakres problemu, jakim jest picie i upijanie się polskiej młodzieży, jest odsetek piętnastolatków, którzy często się upijają, to znaczy co najmniej raz w miesiącu. Dynamika tego wzrostu na przestrzeni ostatnich czterech lat, w latach 1995–1999, jest w naszym kraju najwyższa w Europie. Nie ma oczywiście prostej odpowiedzi na pytanie, dlaczego tak się stało, ale zdaniem wielu specjalistów jednym z najistotniejszych powodów takiej sytuacji jest agresywna reklama i promocja alkoholu, głównie piwa, które stało się nie przez przypadek, ale w wyniku świadomych działań marketingowych producentów i form reklamowych elementem kultury młodzieżowej, trochę takim jak dżinsy lub adidasy. W wielu obiegowych opiniach i komentarzach pojawiających się w prasie oraz innych mediach podkreśla się fakt zmniejszenia średniego spożycia alkoholu przez Polaków - dodajmy: dorosłych Polaków. To prawda, z której wszyscy możemy być zadowoleni, ale bardzo często dziennikarze i komentatorzy tego faktu zapominają dodać, że w tym samym okresie, w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych, pojawiły się w Polsce dwa równoległe zjawiska. Oprócz spadku średniego spożycia napojów alkoholowych wśród dorosłych Polaków nastąpił bardzo dynamiczny wzrost konsumpcji alkoholu wśród nieletniej młodzieży, o czym zapomniał wspomnieć pan senator Świątkowski w sprawozdaniu Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu.</u>
          <u xml:id="u-80.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-80.14" who="#DariuszKłeczek">Wyniki wielkich międzynarodowych badań, w których uczestniczyła również Polska, realizowanych w latach 1995–1999, wskazują, że we wspomnianym okresie o ponad 20% zwiększył się odsetek piętnastolatków często sięgających po alkohol. Często to znaczy przynajmniej raz w miesiącu. Dynamika wzrostu konsumpcji alkoholu jest jeszcze większa w populacji siedemnastoletnich dziewcząt. Wzrost wynosi 30%. W tej grupie nastolatków w ciągu ostatniego miesiąca alkohol piło ponad 4/5 chłopców, to jest 82,5%, oraz ponad 2/3 dziewcząt, to jest 74,3%. Do upicia się w ciągu ostatniego roku przyznaje się niemal 60% piętnastolatków i ponad 3/4 siedemnastolatków.</u>
          <u xml:id="u-80.15" who="#DariuszKłeczek">W toczącej się w ostatnich dniach dyskusji nad reklamą i promocją alkoholu, a także nad sponsorowaniem polskiego sportu przez producentów napojów alkoholowych pojawiło się wiele manipulacji i niedomówień.</u>
          <u xml:id="u-80.16" who="#DariuszKłeczek">Pragnę wyraźnie podkreślić, iż Komisja Rodziny i Polityki Społecznej przyjęła w swej uchwale poprawki pozwalające na sponsorowanie i informowanie o sponsorowaniu imprez sportowych przez producentów napojów alkoholowych. Poprawki te zostały pozytywnie ocenione przez przedstawicieli środowisk sportowych uczestniczących w pracach komisji oraz zaakceptowane przez ministra zdrowia. Nie ma żadnych wątpliwości, że polski sport, tak hojnie sponsorowany dotychczas przez browary, nie ucierpi na wprowadzeniu nowych regulacji prawnych. Zgodnie z tymi poprawkami informacja o sponsorze, jego nazwa i znak towarowy będą mogły znaleźć się w radiu i telewizji, a także na biletach, plakatach i tablicach umieszczonych w halach sportowych oraz na stadionach.</u>
          <u xml:id="u-80.17" who="#DariuszKłeczek">Komisja wprowadza definicję sponsorowania i informowania o sponsorowaniu, przewidując jednocześnie zakaz informowania o sponsorowaniu przez producentów i dystrybutorów napojów zawierających powyżej 18% alkoholu. Należy jednak rozróżnić informację o sponsorowaniu jakieś konkretnej imprezy sportowej od reklamy towaru, jakim jest piwo. Reklamy, w której znani i uwielbiani przez tysiące nastolatków sportowcy mieliby wznosić kufle z piwem na część i chwałę swojej drużyny lub jej sympatyków. Taka sytuacja, że polski sport znalazł się w rękach, a raczej w kieszeniach branży piwowarskiej, jest faktem, z którym trudno dziś polemizować, choć opinie na temat korzyści z tym związanych są mocno podzielone.</u>
          <u xml:id="u-80.18" who="#DariuszKłeczek">Zdecydowana większość pozostałych poprawek przyjętych przez Komisję Rodziny i Polityki Społecznej ma na celu doprecyzowanie zapisów uchwalonych przez Sejm. Na przykład definicja sponsorowania opracowana we współpracy z Krajową Radą Radiofonii i Telewizji ściśle koresponduje z podobną definicją, jaką zawiera ustawa o radiofonii i telewizji. Wprowadziliśmy też definicję informowania o sponsorowaniu, która wydaje się równie istotna z punktu widzenia oceny prawnej tego działania.</u>
          <u xml:id="u-80.19" who="#DariuszKłeczek">Komisja Rodziny i Polityki Społecznej przyjęła również niezwykle istotną poprawkę rozszerzającą kompetencje gmin w zakresie ograniczenia sprzedaży napojów alkoholowych nieletnim. W ustawie uchwalonej przez Sejm przyjęto dobre i społecznie oczekiwane rozwiązanie, jakim jest zmiana kwalifikacji prawnej czynu polegającego na sprzedaży i podawaniu alkoholu nieletnim. Obecnie takie działanie stało się przestępstwem.</u>
          <u xml:id="u-80.20" who="#DariuszKłeczek">Zgodnie z inną poprawką komisji gminie będzie przysługiwało prawo do występowania w charakterze oskarżyciela publicznego nie tylko w sprawach związanych z naruszeniem zakazu reklamy napojów alkoholowych, ale także w sprawach związanych z naruszeniem zakazu sprzedaży alkoholu małoletnim, osobom nietrzeźwym oraz na kredyt i pod zastaw.</u>
          <u xml:id="u-80.21" who="#DariuszKłeczek">Inną poprawką, istotną z punktu widzenia małych przedsiębiorców, właścicieli wiejskich lub osiedlowych sklepów jest ta, która modyfikuje definicję wydzielonego stoiska, wykreślając obowiązek używania w tych sklepach specjalnej kasy fiskalnej, przeznaczonej tylko do sprzedaży napojów alkoholowych.</u>
          <u xml:id="u-80.22" who="#DariuszKłeczek">W kolejnej poprawce, dotyczącej reklamy alkoholu, mało precyzyjne z punktu widzenia prawa pojęcie „młodzież” zastąpiono bardziej jednoznacznym terminem „małoletni”.</u>
          <u xml:id="u-80.23" who="#DariuszKłeczek">Warto również podkreślić, iż Komisja Rodziny i Polityki Społecznej uchwaliła poprawki dotyczące przepisów przejściowych wynikających ze zmiany dotychczasowej formuły działania gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych. Zgodnie z ustawą uchwaloną przez Sejm organem powołującym wspomniane komisje będą zarządy gmin, a nie - jak dotychczas - rady gmin. Takie rozwiązanie, popierane przez wiele środowisk lokalnych działających w sferze profilaktyki problemów alkoholowych, wymaga przyjęcia przepisów przejściowych, które umożliwią sprawną i efektywną zmianę trybu działania tych komisji.</u>
          <u xml:id="u-80.24" who="#DariuszKłeczek">Komisja Rodziny i Polityki Społecznej proponuje, aby z katalogu działań dopuszczonych w ramach promocji napojów alkoholowych wyłączyć konkursy oparte na zakupie napojów alkoholowych. Komisja proponuje zakazać reklamy piwa także na okładkach dzienników, na wszelkich stałych i ruchomych powierzchniach wykorzystywanych do reklamy, a także reklamy prowadzonej przy udziale małoletnich.</u>
          <u xml:id="u-80.25" who="#DariuszKłeczek">W zakresie przepisów regulujących wejście w życie ustawy komisja proponuje, aby 1 stycznia 2002 r. wszedł w życie przepis zakazujący reklamy i promocji przedsiębiorców, którzy w swoim wizerunku reklamowym wykorzystują oznaczenie napojów alkoholowych, a po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy weszły w życie pozostałe przepisy dotyczące zakazu reklamy i promocji napojów alkoholowych.</u>
          <u xml:id="u-80.26" who="#DariuszKłeczek">Komisja proponuje też skreślenie przepisu przewidującego, że pracownik, co do którego zachodzi podejrzenie, iż spożywał alkohol, ma obowiązek poddać się przeprowadzanemu przez pracodawcę badaniu trzeźwości.</u>
          <u xml:id="u-80.27" who="#DariuszKłeczek">Na zakończenie chciałbym odnieść się do fragmentu wypowiedzi ministra zdrowia. Pozwolę sobie na niekomentowanie tego, co zrobiła komisja zdrowia, tylko posłużę się cytatem z pisma skierowanego do nas przez ministra zdrowia. Dokładnie ten sam fragment pan minister wypowiedział na posiedzeniu komisji, a więc wiąże się to w sposób bezpośredni ze sprawozdaniem z prac komisji. „W tej sytuacji jako lekarz i jednocześnie minister zdrowia ze zdumieniem przyjąłem uchwałę senackiej Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu, która wprowadziła do ustawy szereg poprawek likwidujących uchwalone przez Sejm ograniczenia dotyczące reklamy i promocji. Są one sprzeczne z interesami zdrowia publicznego, za to w pełni pokrywają się z oczekiwaniami producentów piwa i branży reklamowej. Ich przyjęcie przez Senat w praktyce będzie oznaczać, iż Polska stanie się jednym z najbardziej liberalnych w tym zakresie krajów w Europie. Czy w obecnej sytuacji społeczno-ekonomicznej Polacy rzeczywiście tego właśnie oczekują od parlamentu?” Oto pytał na posiedzeniu komisji pan minister, zwracając do wszystkich senatorów.</u>
          <u xml:id="u-80.28" who="#DariuszKłeczek">A komentując część wypowiedzi dotyczącej zakazu reklamy - o czym również była mowa na posiedzeniu komisji, ponieważ sprawozdanie komisji zdrowia zostało przyjęte tydzień wcześniej i, niestety, znaczną część czasu poświęciliśmy na odnoszenie się do jej poprawek, jako że browary i firmy reklamowe zwróciły się do nas z prośbą o przyjęcie takich samych poprawek, a w związku z tym poddaliśmy je surowej i krytycznej ocenie - trzeba powiedzieć, że w wielu krajach, w tym w Francji, Danii, Norwegii i Szwecji, jest całkowity zakaz reklamy alkoholu w telewizji, a sport ma się tam dobrze. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-80.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-80.30" who="#komentarz">(Senator Maciej Świątkowski: Czy mogę zabrać głos w ramach sprostowania?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, pan senator Maciej Świątkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#MaciejŚwiątkowski">Chciałbym powiedzieć, że w moim wystąpieniu była mowa o tym - odczytam może ten fragment, bo niektórzy mówią, że to pominąłem - iż jako przedstawiciele medycyny opartej na badaniach naukowych zgadzamy się z opinią, że reklama napojów alkoholowych oraz liczba punktów nabywania i podawania tych napojów - o czym pan senator Kłeczek nie powiedział - sprzyja wzrostowi spożycia tej używki i obniża wiek inicjacji jej stosowania.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#MaciejŚwiątkowski">Prosiłbym o niemanipulowanie, bo nasza komisja nazywa się Komisją Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu, a nie tylko komisją zdrowia. Musimy więc mówić o tej sprawie szerzej niż tylko w kontekście zdrowia. Odnoszenie się do nas tylko jako do komisji zdrowia jest pewną manipulacją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dobrze, zostało to już sprostowane.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#komentarz">(Senator Grzegorz Lipowski: Czy można, Panie Marszałku?)</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, senator Grzegorz Lipowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#GrzegorzLipowski">Wczoraj zwracano uwagę na reakcje osób siedzących na galerii. Chciałbym zapytać, jak regulamin odnosi się do tej kwestii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#TadeuszRzemykowski">Panowie posłowie siedzący na galerii zachowywali się kulturalnie, klaskali panu senatorowi sprawozdawcy. W ich zachowaniu nie widzę niczego zdrożnego.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#TadeuszRzemykowski">Panie Senatorze, nie możemy być tak sterylni, że goście nie mogą niczego robić. Ale jeżeli będą głośno rozmawiać, to oczywiście będziemy ich uciszać.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, głos ma sprawozdawca i jednocześnie przewodniczący Komisji Gospodarki Narodowej senator Kazimierz Kleina. Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#KazimierzKleina">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#KazimierzKleina">Komisja Gospodarki Narodowej w dniu 21 marca bieżącego roku zapoznała się z uchwaloną przez Sejm w dniu 1 marca 2001 r. ustawą o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz ustawy o opłacie skarbowej. Komisja w toku pracy nad tą ustawą przygotowała sprawozdanie, które zostało zawarte w druku nr 586C. Komisja Gospodarki Narodowej przyjęła dwadzieścia sześć poprawek, które rekomenduje, uważając, że w sposób istotny poprawiają one ustawę.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#KazimierzKleina">Podczas prac komisji został także zgłoszony jeden wniosek mniejszości, który zostanie przedstawiony przez pana senatora Suchańskiego.</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#KazimierzKleina">Sprawozdawcy komisji zdrowia oraz komisji rodziny dokonali bardzo dokładnej i wnikliwej analizy ustawy, a także przedstawili poprawki, które przez te komisje zostały zaakceptowane. W związku z tym nie będę już dokładnie i wnikliwie omawiał tych ustaw oraz naszych poprawek. Znaczna część tych poprawek bowiem pokrywa się z propozycjami komisji rodziny, a zdecydowana większość z poprawkami Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu. Komisja Gospodarki Narodowej miała też okazję zapoznać się z podobnymi opiniami do tych, o których mówili przedstawiciele komisji w sprawozdaniach. Znamy więc szerokie uwarunkowania i kontekst tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#KazimierzKleina">Na swoim posiedzeniu zwróciliśmy natomiast uwagę na trochę inne elementy związane z tą ustawą. A mianowicie te, które mają wymiar gospodarczy i na które spojrzeć można z punktu widzenia pracownika. Przypomnieliśmy także fakt, że do tej pory głównym problemem, który był najgoręcej dyskutowany podczas prac komisji, była kwestia związana z reklamami. Inne elementy przyjęte w naszej uchwale, dzisiaj też mniej eksponowane, nie wzbudziły tylu emocji.</u>
          <u xml:id="u-86.5" who="#KazimierzKleina">Na przykład dokonaliśmy w tej ustawie pewnej nowelizacji, która dotyczy tego, aby zezwolenie na obrót hurtowy napojami alkoholowymi o zawartości alkoholu do 18% wydawali starostowie, a nie - jak przewiduje przedłożenie sejmowe - marszałkowie województw. To oczywiście nie jest najistotniejsza sprawa, ale stanowisko Komisji Gospodarki Narodowej było takie, że problematyka ta może być rozpatrywana na niższym poziomie, niż przewidziany w rozwiązaniu sejmowym.</u>
          <u xml:id="u-86.6" who="#KazimierzKleina">Komisja proponuje ponadto utrzymanie dotychczasowej definicji napojów alkoholowych jako produktów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%. Chodzi o to słynne piwo bezalkoholowe, dzięki któremu do tej pory praktycznie bez ograniczeń bezprawnie reklamowano piwo.</u>
          <u xml:id="u-86.7" who="#KazimierzKleina">Większą uwagę zwróciliśmy właśnie na problem gospodarczy, na skutki dla producentów piwa, a także na to, że do tej pory, mimo pełnego zakazu, w praktyce reklama piwa była wszechobecna. To, co dzisiaj przyjmujemy, jest więc prawnym ograniczeniem w stosunku do dotychczasowej praktyki nierespektowania prawa. Wydaje nam się, że te rozwiązania powinny ograniczyć pozaprawne stosowanie reklam alkoholu, w tym także wódki. Jednocześnie uważamy, że między innymi dzięki temu, że reklamowano piwo, udało się wykreować polskie marki tego napoju, co jest, jak wiemy, bardzo trudne. Do tej pory bowiem większość polskich produktów ma kłopoty z przebiciem się na rynek, ma trudności z pokazaniem swojej marki. Boimy się więc, że jeżeli wprowadzilibyśmy dużo większe ograniczenia niż proponowane w tym rozwiązaniu, to ta promocja zostałaby skoncentrowana, zwłaszcza poprzez media satelitarne, na produktach zagranicznych. Ten wymiar gospodarczy był dla nas bardzo istotny. Na to zwróciliśmy uwagę, przyjmując, jak mówiłem, zdecydowaną większość poprawek przygotowanych przez Komisję Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu. Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę sprawozdawcę mniejszości Komisji Gospodarki Narodowej senatora Jerzego Suchańskiego o zabranie głosu i przedstawienie wniosku mniejszości tej komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#JerzySuchański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#JerzySuchański">W imieniu mniejszości Komisji Gospodarki Narodowej pozwolę sobie prosić Wysoką Izbę o poparcie poprawki, która zmierza do wyeliminowania zapisu o pozbawieniu praw do znaku towarowego tych wszystkich, którzy już takie prawa nabyli. Jest ona identyczna z poprawką dwudziestą piątą Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#JerzySuchański">W przypadku nieprzyjęcia poprawki, o której mówię, należy liczyć się z możliwością prowadzenia przez niektóre browary, przez producentów dążących do dużych odszkodowań, procesów sądowych z państwem. Działania, które zostały określone przepisami prezentowanej ustawy, są sprzeczne z ogólnie przyjętymi normami dotyczącymi stałości prawa. Znak towarowy, zwłaszcza w przypadku browarów, w niezwykle istotny sposób wpływa na wartość produktu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#TadeuszRzemykowski">Przedstawiono cztery sprawozdania, a teraz, przed przystąpieniem do dyskusji, zgodnie z art. 44 ust. 5 Regulaminu Senatu, jest możliwość zadawania czterem senatorom sprawozdawcom krótkich pytań z miejsca.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, senator Adam Struzik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#AdamStruzik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#AdamStruzik">Mam pytania do sprawozdawcy Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Czy komisja posiadała informacje o zmianie modelu spożycia alkoholu w Polsce, polegające na odejściu od alkoholi mocnych na rzecz alkoholi słabych, i czy się nad tym zastanawiała? Jak proponowane rozwiązania Sejmu wpłyną na zmianę tego modelu? Czy będą miały wpływ, czy też nie? To było pytanie pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#AdamStruzik">Pytanie drugie: czy komisja zastanawiała się, jak w praktyce będzie można realizować zapisy zawarte w art. 13¹? Chodzi mi zwłaszcza o to, jak można interpretować - komisja ma bowiem na ten temat swój pogląd - zakaz reklamy skojarzonej na przykład z atrakcyjnością seksualną, zdrowiem lub sukcesem życiowym? Co według komisji jest atrybutem tej atrakcyjności seksualnej?</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#AdamStruzik">I pytanie trzecie. Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu w swoich decyzjach starała się podejść do tego problemu pragmatycznie. Usłyszeliśmy z pańskich ust bardzo krytyczne oceny naszych propozycji. Chciałbym wiedzieć, na czym ma polegać ta omnipotencja Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, na czym opiera pan te stwierdzenia. Chodzi mi zwłaszcza o zdanie, przytoczone ponoć za ministrem zdrowia, że te poprawki są wbrew zdrowiu publicznemu. Jeżeli bowiem mówimy o modelu spożycia, to przyznajmy, że akurat dążymy do tego, by spożycie alkoholi lekkich było większe, a spożycie alkoholi mocnych mniejsze.</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#AdamStruzik">I ostatnie pytanie: czy na przykład możliwość reklamy piwa w teatrze po godzinie dwudziestej trzeciej jest rozwiązaniem logicznym? Czy tu w ogóle jest sens i logika? Kto zamierza w Polsce reklamować piwo w teatrze po tej godzinie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#DariuszKłeczek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#DariuszKłeczek">Odpowiedź na pierwsze pytanie: tak, komisja posiadała te dane i w sprawozdaniu zaznaczyłem, że jest zmiana struktury picia, bo wzrosło spożycie alkoholi wśród młodzieży i dzieci. Nie zaznaczałem tego, ale na posiedzeniu komisji o tym mówiono, że inicjacja alkoholowa zaczyna się, niestety, już w wieku dziewięciu lat. W poprawkach Komisji Rodziny i Polityki Społecznej jest jednak zapis, który mówi o możliwości sponsorowania i informowania o sponsorowaniu również przez producentów alkoholi do 18%. Ta poprawka zmierza do tego, aby utrwalać taką tendencję, że jeżeli już dorośli sięgają po alkohol, to rzadziej po mocny, a częściej po słaby.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#DariuszKłeczek">W swoim komentarzu, odnosząc się do tej części pracy Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu, specjalnie posłużyłem się cytatem z wypowiedzi - która zarówno padła podczas prac komisji, jak i była nam przedstawiona przez ministra zdrowia - ponieważ trudno powiązać działania promocji sportu przez browary z korzystnym wpływem sportu na zdrowie. Na pewno jednak łatwo zauważyć negatywny wpływ na społeczeństwo, jeżeli spożycie alkoholu wśród dzieci i młodzieży tak drastycznie rośnie. Nie wiem, czy to były działania uprawnione. Starałem się unikać osobistego stosunku do sprawozdania Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu, dlatego jak najdalej odchodziłem od swojej subiektywnej oceny, starałem się przedstawić to jako fragment dyskusji na posiedzeniu komisji.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#DariuszKłeczek">Zapisy art. 13¹ były szeroko dyskutowane, ponieważ komisja miała pewne wątpliwości i starała się je jak najlepiej wyjaśnić. Stanęło na tym, że skoro znany w psychologii aspekt budowania skojarzeń bazujących na seksie, sporcie, wypoczynku, sukcesie, wykorzystywany w działaniach marketingowych i w reklamie, był szeroko omawiany, to tego zapisu nie będziemy zmieniać. Chociaż proponowano nam, według nas najbardziej liberalne, rozwiązania z umowy o telewizji transgranicznej, które zostały sporządzone w taki sposób, aby nikogo z nadawców nie urazić.</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#DariuszKłeczek">Pytanie czwarte, dotyczące reklamy emitowanej po dwudziestej trzeciej w kinie, radiu, telewizji i teatrze, odnosi się do reklamy we wszystkich tych miejscach, a więc nie tylko w teatrze. Wypowiedzi i żarty na temat pracy teatru po dwudziestej trzeciej słyszeliśmy też na posiedzeniu komisji. Tak więc nie odnosi się to li tylko do teatru, mimo że bywają spektakle, wielkie spektakle całonocne, ale to jest margines działalności teatru, z tego sobie zdajemy sprawę. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#TadeuszRzemykowski">Zaraz będziemy kontynuowali pytania. A na razie powrócę do wniosku formalnego senatora Grzegorza Lipowskiego.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę państwa marszałek Senatu wydała 22 grudnia ubiegłego roku zarządzenie nr 10 w sprawie wstępu publiczności i dziennikarzy do kuluarów i na salę posiedzeń Senatu podczas obrad Senatu oraz zakazu używania środków łączności radiowej. Zarządzenie to weszło w życie z dniem 1 stycznia bieżącego roku i stwierdzam uczciwie, że nie znałem go dokładnie. W świetle tego zarządzenia pan senator Grzegorz Lipowski miał rację, a zachowanie się panów klaszczących na galerii nie było właściwe.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#TadeuszRzemykowski">Przeczytam §12 pkt 1 tego zarządzenia: „W loży dziennikarskiej należy zachować ciszę i powagę, a w szczególności wstrzymywać się od wyrażania poparcia lub dezaprobaty przez oklaski lub w jakikolwiek inny sposób”. I pkt 2, bardzo groźny: „Marszałek Senatu może zarządzić opuszczenie loży dziennikarskiej przez osoby naruszające przestrzeganie ciszy, powagi, bezpieczeństwa lub porządku”. A więc nawet bardzo sympatyczne oklaski z loży dziennikarskiej są zakazane.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański:...przeprosić, były słuszne, ale nielegalne.)</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#komentarz">(Senator Grzegorz Lipowski: Reakcja była niesłuszna.)</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#TadeuszRzemykowski">No, taki właśnie problem jest przy rozpatrywanej ustawie: jedni mówią, że coś jest słuszne, drudzy, że nielegalne czy legalne. Ale ta sprawa jest już wyjaśniona.</u>
          <u xml:id="u-93.7" who="#TadeuszRzemykowski">Pan senator Grzegorz Lipowski chce zabrać głos...</u>
          <u xml:id="u-93.8" who="#komentarz">(Senator Grzegorz Lipowski: Ja dziękuję, Panie Marszałku, za wyjaśnienia. Reakcja też była niesłuszna.)</u>
          <u xml:id="u-93.9" who="#TadeuszRzemykowski">Przy okazji zwracam się z prośbą do wszystkich, łącznie ze mną, żeby to zarządzenie jeszcze raz dokładnie przeczytać. Bo od czasu do czasu odzywają się na sali posiedzeń sygnały telefonów, a to jest temat także rozstrzygnięty w tym zarządzeniu.</u>
          <u xml:id="u-93.10" who="#TadeuszRzemykowski">Wracamy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-93.11" who="#TadeuszRzemykowski">Następnym pytającym jest senator Zbigniew Kulak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#ZbigniewKulak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#ZbigniewKulak">Ja miałbym pytanie do sprawozdawców komisji zdrowia i komisji rodziny. Obaj panowie reprezentujecie tę samą opcję polityczną, obaj panowie reprezentujecie ten sam zawód - jesteście lekarzami. Jak każdy z panów, jednym zdaniem, syntetycznie, przekonałby trzeciego lekarza do swojego punktu widzenia? Do tego, że właśnie relacja komisji, którą każdy z panów reprezentuje, jest słuszna i lepsza.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#komentarz">(Senator Dariusz Kłeczek: Jeżeli można, Panie Marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#ZbigniewKulak">Proszę bardzo, senator Kłeczek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#DariuszKłeczek">Bardzo chętnie i nie tylko w jednym zdaniu przy okazji najbliższej przerwy lub wspólnego posiedzenia, ponieważ nie mieści się to w formule odpowiedzi sprawozdawcy komisji na pytania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#TadeuszRzemykowski">Czy senator Świątkowski? Nie.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Andrzej Mazurkiewicz, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#AndrzejMazurkiewicz">Panie Marszałku, pytanie do trzech senatorów sprawozdawców.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#AndrzejMazurkiewicz">Zapis art. 13¹ ust. 3 mówi o tym, że zabrania się reklamy i promocji produktów itd., itd. i kończy się sformułowaniem: „lub innym symbolem obiektywnie odnoszącym się do napoju alkoholowego”. Jest to dość szerokie pojęcie. Ja pamiętam, że kiedy niedawno nowelizowaliśmy ustawę o radiofonii i telewizji, pojawił się zapis „akcesoria alkoholowe”, który nie był zdefiniowany, nie posiadał słowniczka. To określenie „innym symbolem obiektywnie odnoszącym się do napoju alkoholowego” przypomina mi tamte „akcesoria alkoholowe”.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#AndrzejMazurkiewicz">Czy komisje na swoich posiedzeniach zastanawiały się nad tym, w jaki sposób można zdefiniować obiektywne odnoszenie się do napoju alkoholowego? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#TadeuszRzemykowski">Zaczniemy od senatora Kleiny.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, sprawa gospodarcza więc...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#KazimierzKleina">Tak.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#KazimierzKleina">Panie Marszałku, Wysoka Izbo, oczywiście nasza komisja się nad tym artykułem zastanawiała. Wnieśliśmy stosowną poprawkę i my także mieliśmy poważne kłopoty z doprecyzowaniem tych wszystkich atrybutów związanych z alkoholem.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#KazimierzKleina">Wydaje się, że rozwiązanie, jakie zaproponowaliśmy, jakie jest też w tej ustawie... no, inaczej nie potrafiliśmy rozwiązać tego problemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Świątkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#MaciejŚwiątkowski">Komisja się do tego odnosiła, bo weźmy chociażby problem wyrobów typu karafka, kieliszek. Czy to można w ogóle reklamować jako na przykład produkt do sprzedaży, czy też nawet zwykłe śledzie mogą się kojarzyć z zachętą do tego, żeby pić alkohol. Ale może w toku dyskusji znajdzie się jakieś rozwiązanie, które to lepiej sprecyzuje. My też uważamy, że jest to bardzo nieprecyzyjne sformułowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Kłeczek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#DariuszKłeczek">Zmieniliśmy całkowicie brzmienie ust. 3 w art. 13¹, w taki sposób, aby ten inny symbol obiektywnie odnoszący się do napoju alkoholowego był tylko uzupełnieniem logicznej całości, która uściślałaby, o jaki zakaz chodzi. Ujęliśmy to w tym nowym zapisie w ten sposób: „Zabrania się reklamy, promocji produktów i usług, których nazwa, znak towarowy, kształt graficzny lub opakowanie wykorzystuje podobieństwo lub jest tożsame z oznaczeniem napoju alkoholowego”. I dopiero to uzupełniliśmy: „lub innym symbolem obiektywnie odnoszącym się do napoju alkoholowego”. Po to, aby uniknąć następnych kampanii reklamowych związanych z łódką Bols, WTK „Soplica” itd. itd. Mam nadzieję, że będzie to zapis, który zapewni respektowanie prawa w tym zakresie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Jan Chojnowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#JanChojnowski">Do pana senatora Kłeczka.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#JanChojnowski">Panie Senatorze, rozróżnienie pojęć „informacja o sponsoringu” i „reklama”. Czy nie uważa pan, czy komisja nie miała obaw, że w formule „informacja o sponsoringu” mogą być zawarte treści zdecydowanie reklamowe? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#DariuszKłeczek">Można, panie Marszałku?</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#DariuszKłeczek">Panie Marszałku, Panie i Panowie Senatorowie, jednym z największych problemów było to, żeby nie zamienić sponsoringu w kryptoreklamę. To co się stało w Sejmie, czyli wykreślenie wszystkich określeń odnoszących się do sponsoringu i informacji o sponsoringu, uznaliśmy albo za zbyt daleko idące i omyłkowe, albo wręcz za świadome i celowe, zrobione po to, aby sponsoring i informacja o sponsoringu zastąpiła nam reklamę wszędzie, i na billboardach, i w radiu, i w telewizji.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#DariuszKłeczek">Dlatego staraliśmy się zapisać definicję sponsorowania bardzo precyzyjnie, w taki sposób, aby dokładnie określić, tak jak tu się pisze, nie tylko bezpośrednie i pośrednie finansowanie, ale również współfinansowanie ze strony osób fizycznych, prawnych i innych jednostek organizacyjnych, które nie posiadają osobowości prawnej itd. itd. Sama definicja informacji o sponsorowaniu, odnosi się natomiast do prezentowania informacji zawierającej nazwę sponsora lub jego znak towarowy, ale w związku ze sponsorowaniem.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#DariuszKłeczek">I te dwa zapisy poczynione wspólnie z prawnikami Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, z prawnikami i prezesami PARPA, uznaliśmy za bardzo konkretne, bardzo szczegółowe. Jest to uściślenie, które podobnie jak przy ustawie o Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji nie pozwoli się przemknąć treściom, które byłyby reklamą lub kryptoreklamą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Jerzy Suchański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#JerzySuchański">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#JerzySuchański">Mam pytanie do pana senatora Kłeczka. Czy komisji było znane stanowisko europejskiego sądu, który rozpatrywał regulacje prawne dotyczące zakazu reklamy alkoholu w Szwecji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#DariuszKłeczek">Ponieważ Unia Europejska nie reguluje tych przepisów i zostawia swobodę poszczególnym krajom, uznaliśmy, że nam to całkowicie wystarczy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Kruszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#ZbigniewKruszewski">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#ZbigniewKruszewski">Ja do sprawozdawcy Komisji Gospodarki Narodowej. W art. 4¹ omawianej ustawy czytamy, że zarządy gmin powołują gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych. Zarazem w pkcie 5 pisze się o zasadach wynagradzania członków gminnych komisji rozwiązujących te problemy. Gminy będą to pokrywały ze swoich zasobów. Czy komisja analizowała, jakie to mogą być koszty? Bo jest to kolejne narzucenie gminom obowiązków, za które będą musiały płacić.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#ZbigniewKruszewski">Następne moje pytanie, Panie Senatorze, odnosi się do art. 9 tejże ustawy, który mówi o wydawanych zezwoleniach. I tak dla zezwoleń, o których mowa w ust. 6 pkt 3, określa się limit w wysokości minimum 500 tysięcy l stuprocentowego alkoholu rocznie. Jeżeli dotyczy to statków, określa się maksymalny limit dla tych przedsiębiorstw 2 tysiące l. Z czego się to wzięło, że tu się określa minimalną wartość 500 tysięcy l, a w tym drugim zapisie jest jakby ograniczenie od góry, dlatego że się mówi o maksymalnie 2 tysiącach l?</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#ZbigniewKruszewski">I trzecie pytanie. Trzeba spełnić szereg warunków, żeby móc się ubiegać o otrzymanie uprawnienia do prowadzenia hurtowni. Uprawnienie to jest wydawane na nie dłużej niż rok, a jednym z wymogów, kryteriów, które trzeba spełnić, jest na przykład posiadanie tytułu prawnego do korzystania ze stacjonarnego magazynu dostosowanego do przechowywania napojów alkoholowych. Wiem, co to jest tytuł prawny, można to tylko wydzierżawiać, ale jeżeli ktoś chce tego rodzaju przedsięwzięcie traktować poważnie, jako pewnego rodzaju biznes, to musi sobie wybudować pawilon. I teraz dostaje koncesję, a ta koncesja jest ważna maksymalnie na rok. Czy nie jest to zbyt krótki okres? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#KazimierzKleina">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#KazimierzKleina">Pierwsze pytanie dotyczyło komisji rozwiązywania problemów alkoholowych. Takie komisje w gminach istniały, były powoływane przez radę gminy i w zasadzie miały bardzo duże kompetencje związane z rozdysponowaniem środków pochodzących z opłat za zezwolenie na sprzedaż alkoholu. Obecne rozwiązanie jest lepsze, ponieważ odpowiedzialny za budżet gminy jest zarząd gminy. A więc nastąpiło tutaj podporządkowanie w jakimś sensie właśnie zarządom tych gmin, które są odpowiedzialne za wykonywanie budżetu. To jest tego typu rozwiązanie. A problem kosztów? No, są to środki, które pochodzą z wpłat za otrzymanie koncesji, a więc w zasadzie niewiele się w tej sprawie zmienia. To byłaby odpowiedź na pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#KazimierzKleina">Jeśli chodzi o drugie pytanie, dotyczące maksymalnych i minimalnych stawek, to komisja się tymi sprawami bliżej nie zajmowała. Nikt nie podniósł tego problemu jako budzącego wątpliwości, a więc zaakceptowaliśmy rozwiązanie, które zostało nam przekazane w przedłożeniu sejmowym.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#KazimierzKleina">Trzecie pytanie dotyczyło czasu, na jaki udziela się koncesji. Przy tej sprawie trzeba pozostawić margines niepewności, przekonanie, że te koncesje mogą zostać odebrane lub nie zostaną przedłużone, jeżeli nie spełni się określonych warunków. Ale my ciągle wychodzimy z założenia, że alkohol jest szczególnym rodzajem towaru, nie jest to taki sam produkt jak inne i ciągle, w każdym miejscu, są tu szczególne uwarunkowania. W związku z tym nie próbowaliśmy dokonywać zmian w tej materii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Adam Struzik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#AdamStruzik">Jeszcze dwa pytania do pana senatora Kłeczka.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#AdamStruzik">Pierwsza sprawa. W tej chwili dozwolona jest reklama tytoniu na plakatach, według standardów medycznych formalnie uznanego za truciznę i narkotyk, oczywiście pod warunkiem istnienia napisu ostrzegającego o konsekwencjach. Z kolei w świetle przyjętej ustawy zakaz taki będzie dotyczył nawet piwa bezalkoholowego, a piwo w ogóle nie jest uznawane przez nikogo za truciznę czy za narkotyk. Jak się to ma chociażby do równości podmiotów, które zajmują się reklamą czy produkcją tych towarów, wobec prawa? To pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#AdamStruzik">Drugie pytanie. Zaproponowali państwo tutaj, by zabronić informowania o sponsorowaniu imprez przez producentów i dystrybutorów napojów zawierających powyżej 18% alkoholu. Co wynika z tego zapisu? Czy producent wina, który jest jednocześnie producentem koniaku, będzie mógł, czy nie będzie mógł sponsorować imprezy? Bo można sobie wyobrazić podobną markę wina i na przykład koniaku, który ma powyżej 18%. Jak to wyegzekwować w świetle takich zapisów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, odpowiada senator Kłeczek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#DariuszKłeczek">Reklama tytoniu była omawiana szeroko i jest uregulowana inną ustawą. Są tam zapisy dotyczące czasu trwania reklam w mediach i tych na planszach.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#DariuszKłeczek">Jeżeli zaś chodzi o reklamę piwa bezalkoholowego, to Sejm zmienił definicję napoju alkoholowego, obniżył tę zawartość alkoholu do 0,5%. Bo bardzo łatwo sobie wyobrazić taką sytuację, i na posiedzeniu komisji było to omawiane, że kierowca wprowadzony w błąd twierdzeniem, że piwo bezalkoholowe alkoholu nie zawiera, po wypiciu czterech butelek takiego piwa ma we krwi około 0,2 promila alkoholu. Może spowodować wypadek, tragedię wielu osób, nie będąc świadomym swego stanu. Bo można domniemywać, że nie pił tego piwa bezalkoholowego w złej wierze, tylko zasugerowany reklamą.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#DariuszKłeczek">A więc wydaje mi się, że w przypadku reklamy piwa bezalkoholowego jest to troszeczkę większe zagrożenie, niż nam się wydaje. Przy zawartości alkoholu określonej na 0,5% cała ustawa będzie się odnosiła także do tych napojów, a więc również do dzisiejszego tak zwanego piwa bezalkoholowego. Bo łatwo sobie wyobrazić, że piwa typu „Okocim Mocny” i „Warka Strong”, mocne z nazwy, będą jako bezalkoholowe zjawiskiem co najmniej dziwnym i dość dziwnie omijanym przez polski wymiar sprawiedliwości. Ja już nie mówię o tym, jak bardzo zastanawiające jest to, że urzędy skarbowe nie dociekają przyczyn pewnego zjawiska: oto producenci piw bezalkoholowych więcej wydają na reklamę piwa bezalkoholowego, niż mają dochodów z tego piwa. Bardzo to niezwykłe i trzeba by się temu dobrze przyjrzeć i proponowałbym to zrobić. Może komisja zwróci się do ministra finansów, żeby się przyjrzał temu zjawisku? Bo może się okazać, że z tym piwem bezalkoholowym jest trochę większa afera, niż próbujemy sobie wyobrazić i niż dzisiaj mówimy.</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#DariuszKłeczek">Uprzejmie proszę o przypomnienie mi drugiego pytania, bo go nie zanotowałem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#AdamStruzik">Mogę, Panie Marszałku? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#AdamStruzik">Zaproponowali państwo rozwiązania wykluczające możliwość informowania o sponsorowaniu przez producentów mocnego alkoholu. W pkcie 4c piszecie, że zabrania się informowania o sponsorowaniu przez producentów i dystrybutorów napojów zawierających powyżej 18% alkoholu. I proste pytanie. Jest producent dobrego wina, nie jakiegoś tam pershinga czy arizony itd. - no, ten pershing może się kojarzyć też z uzbrojeniem - ale producent dobrego wina, który produkuje koniak tej samej marki. I czy on będzie mógł na przykład używać marki swojego wina w informacji o sponsorowaniu, czy nie będzie mógł?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#DariuszKłeczek">Jest to poprawka, za którą w niektórych kręgach nasza komisja uznawana jest za bardzo liberalną. Do tej pory nie było możliwości sponsorowania ani reklamy alkoholu powyżej pewnej granicy, a my tę granicę podnosimy aż do 18%. Ale w polskich słownikach słowo „wino” nie zawsze znaczy wino, ponieważ tak naprawdę wino jest napojem alkoholowym z winogron. I praktycznie rzecz biorąc nie znam producenta win, który używałby nazwy swojego wina przy produkcji napoju alkoholowego innego typu, takiego na przykład jak koniak. Koniak też może się nam różnie kojarzyć, ale jest to przecież napój alkoholowy produkowany w jednej tylko prowincji Francji itd., itd. Te nazwy są więc po prostu nadużywane.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#DariuszKłeczek">Ale rozumiem intencję pytania i powiem, że ta sytuacja będzie bardzo prosta. Jeżeli dany producent produkuje napoje zawierające do 18% alkoholu i powyżej 18%, to nie będzie mógł sponsorować. Wydaje mi się to bardzo logiczne.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#DariuszKłeczek">I powtórzę jeszcze raz, w Polsce są mylone definicje pewnych napojów alkoholowych, ale to jest już osobne zagadnienie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Grzegorz Lipowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#GrzegorzLipowski">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#GrzegorzLipowski">Mam dwa pytania skierowane do trzech sprawozdawców. Twierdzę, że wpływ na strukturę spożycia alkoholi nisko- i wysokoprocentowych ma na pewno akcyza, bo decyduje ona o cenie. Chciałbym więc zapytać, czy analizowano zależność spożycia alkoholi nisko- i wysokoprocentowych od akcyzy, która była zmieniana na przestrzeni kilku lat. Jak to wygląda?</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#GrzegorzLipowski">Drugie pytanie. Czy komisje zastanawiały się nad wprowadzeniem sprzedaży piwa na receptę? Bo mało tego, że piwo nie jest narkotykiem ani trucizną, to jest lekarstwem zalecanym na kamienie nerkowe czy układ trawienny. A po wyjściu z sauny równowagę soli w organizmie najlepiej przywraca wypity kufel czy butelka piwa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Dariusz Kłeczek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#DariuszKłeczek">Komisja nie analizowała struktury spożycia alkoholu i wpływu akcyzy.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#DariuszKłeczek">Ale słuchając przedstawicieli branży piwowarskiej, mogliśmy odnieść wrażenie, że cała Polska zależy od browarów. Uznaliśmy, że jest to przesada. A nie tylko rzecznik branży piwowarskiej, ale i kilka innych osób w tym przesadzało.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#DariuszKłeczek">Dyskutowaliśmy również o tym, że jeżeli ten sport miałby tak bardzo stracić, to mógłby może dostać pewną część akcyzy, co można by było zaproponować w ustawie. Ale nie zdecydowaliśmy się na takie rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#DariuszKłeczek">No, ale pan senator mógłby zgłosić bardzo ciekawą poprawkę - sprzedaż piwa na receptę. Tyle tylko, że musiałby się pan senator najpierw zastanowić nad powagą tej poprawki i ewentualnymi konsekwencjami, jak na przykład ośmieszenie przed swoim elektoratem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-123.4" who="#komentarz">(Senator Adam Struzik: Panie Marszałku, sprostowanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, senator Adam Struzik w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#AdamStruzik">Panie Marszałku, w świetle tej ustawy niektóre nalewki ziołowe - nie będę tu wymieniał nazw, żeby nie być posądzonym o kryptoreklamę - mają znacznie większą zawartość alkoholu niż 18% i są reklamowane jako środki lecznicze. Tak więc radziłbym panu senatorowi Kłeczkowi uważać z tymi pojęciami lekarstwa i nielekarstwa.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#komentarz">(Senator Dariusz Kłeczek: Może jeszcze na to odpowiem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, senator Dariusz Kłeczek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#DariuszKłeczek">To będzie tylko takie małe dopowiedzenie do sprostowania. Te specyfiki też nie są na receptę i pije się je po łyżeczce, Panie Senatorze. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#komentarz">(Senator Grzegorz Lipowski: Panie Marszałku, czy można w sprawie odpowiedzi na moje pytanie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Grzegorz Lipowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#GrzegorzLipowski">Nawiązałem do odpowiedzi pana senatora Kłeczka, bo właśnie dbając o powagę Senatu i poprawek, nie zgłosiłem tej poprawki. Ale chodzi tu też o powagę poprawek, które proponuje komisja.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#komentarz">(Senator Jerzy Pieniążek: Panie Marszałku!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#TadeuszRzemykowski">Chwileczkę, chwileczkę.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#TadeuszRzemykowski">Jedno pytanie, a tyle replik.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Jerzy Pieniążek, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#komentarz">(Senator Grzegorz Lipowski: Były trzy odpowiedzi.)</u>
          <u xml:id="u-130.5" who="#TadeuszRzemykowski">Tak, tak.</u>
          <u xml:id="u-130.6" who="#komentarz">(Senator Jerzy Pieniążek: W ramach repliki.)</u>
          <u xml:id="u-130.7" who="#TadeuszRzemykowski">A odpowiedź wzbudza jeszcze tyle głosów.</u>
          <u xml:id="u-130.8" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, senator Pieniążek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#JerzyPieniążek">W ramach repliki, bo senator Kłeczek mówił, że nalewki są stosowane po łyżeczce, jako lekarstwo. Gdyby pan zechciał przekroczyć południową granicę, to by zobaczył, że najlepsze słowackie piwa są reklamowane przez smednych mnichów. Bo kiedyś to piwo warzyli mnisi, uważając, że piwo w małych ilościach jest właśnie lekiem i napojem, który wywołuje lepsze samopoczucie. Sugerowałbym więc, aby wszystkie pana wypowiedzi zahaczały nie tylko o własne emocje, ale również o uwarunkowania zewnętrzne. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#komentarz">(Senator Dariusz Kłeczek: Jeżeli można, to też w ramach odpowiedzi na pytanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, senator Dariusz Kłeczek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#DariuszKłeczek">Jak dotychczas ani w ustawie, ani w złożonych poprawkach - bez względu na stopień rozluźnienia przepisów tej ustawy - żadna z komisji nie pozwoliła sobie zawrzeć myśli, że w reklamie alkoholu można by podnosić aspekt zdrowotny. To jest tylko taka mała uwaga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#TadeuszRzemykowski">O odpowiedź na pytanie senatora Grzegorza Lipowskiego proszę senatora Macieja Świątkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#MaciejŚwiątkowski">Komisja nie badała wpływu wysokości akcyzy na strukturę spożycia alkoholu w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#MaciejŚwiątkowski">Co do sprzedaży na receptę, to ja jako lekarz, przepisując pacjentowi lek, w którego składzie jest alkohol, zawsze go o tym uprzedzam, bo to jest bardzo ważne.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#MaciejŚwiątkowski">A tak z innej strony, to chcę powiedzieć, że prowadzę też badania naukowe nad alkoholem... W ogóle, Pani Senator, takie badania naukowe są prowadzone w poważnych ośrodkach na całym świecie, są sponsorowane między innymi przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. I, proszę państwa, wykazano, że w przypadku głównego zabójcy człowieka, jakim jest miażdżyca, jeżeli ktoś nie pije alkoholu przez całe życie, to choruje na miażdżycę równie często jak ten, kto pije w nadmiarze. A w przypadku osób, które piją alkohol codziennie, ale w umiarkowanej ilości, to ma to nawet działanie ochronne. To są wyniki badań naukowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Kazimierz Kleina.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#KazimierzKleina">Panie Marszałku, Wysoka Izbo, komisja nie rozpatrywała na swoim posiedzeniu problemu recept i wpływu akcyzy na strukturę spożycia alkoholu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Jerzy Pieniążek zgłasza się do zadania pytania.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#JerzyPieniążek">Mam pytanie do senatora Kłeczka.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#JerzyPieniążek">Argumentował pan, że zakazy ograniczające reklamę napojów alkoholowych doprowadzą do zmniejszenia jego spożycia. Proszę jednak pamiętać, że polski naród ma specyficzną naturę. Zakazy mieliśmy na początku lat osiemdziesiątych, o czym mówił pan senator Świątkowski, a okazuje się, że czystego alkoholu najwięcej piliśmy właśnie wtedy, kiedy można było go kupować dopiero po godzinie trzynastej, w niewielu punktach sprzedaży. A ponadto w tym czasie alkohol był na kartki. To jest jedna kwestia.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#JerzyPieniążek">Drugie pytanie mam takie. Proponujecie, Panie Senatorze i Szanowni Państwo, wprowadzić ten zakaz dla naszych polskich telewizji i dla tych, które nadają z polskiego obszaru. Jak w takim razie zamierzacie państwo powstrzymać nadawanie tych reklam via satelita, bowiem okaże się, że to inni nadawcy będą czerpać określone korzyści z reklam choćby polskiego piwa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#DariuszKłeczek">Ja w swej wypowiedzi odnosiłem się tylko do związku reklamy ze wzrostem spożycia napojów alkoholowych przez dzieci i młodzież. Nie odnosiłem się już do żadnych innych ograniczeń związanych zarówno z czasem zakupu, jak i ilością. Przewodniczący Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu w sprawozdaniu zaznaczył, że komisja zauważa wpływ reklamy na wzrost spożycia alkoholi niskoprocentowych przez dzieci i młodzież. Ja to tylko podtrzymałem. Może bardziej dobitnie to podkreśliłem i więcej już tego nie komentowałem.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#DariuszKłeczek">Dalej, telewizje satelitarne nadające programy w języku polskim, które docierają również do dzieci i młodzieży. No, jest to niewielka część programów oglądanych przez polską młodzież i mają one niewielki wpływ. Bez względu jednak na popularność niektórych stacji, niestety nie będą one objęte tą ustawą. Ale komisja zdaje sobie z tego sprawę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Zdzisław Jarmużek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#ZdzisławJarmużek">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#ZdzisławJarmużek">Mam pytanie do wszystkich sprawozdawców. Wiadomo, że reklama każdego produktu w jakimś stopniu ułatwia jego zbyt. Ale ważna jest także, szczególnie w tym przypadku, przyczyna wzrostu spożycia alkoholu. No, narkomania, zachowania patologiczne, które leżą u podstaw nadużywania tego alkoholu. Czy komisje rozważały, jaka jest rola innych czynników w zapobieganiu szerzeniu się tych zjawisk? Mam na myśli rodzinę, szkołę, kościół i inne instytucje powołane do wychowania i zapobiegania wszelkim patologiom społecznym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Dariusz Kłeczek jako pierwszy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#DariuszKłeczek">Praktycznie rzecz biorąc, występują dwa zjawiska, o których tutaj nie mówimy. Nastąpił kres możliwości wzrostu produkcji piwa i jego spożycia. Branża piwowarska wykorzystuje tę nowelizację, podobnie jak to czyniła z każdą poprzednią, stwierdzając, że oto nastąpi wzrost bezrobocia. Rozważaliśmy to. Ale bez względu na wprowadzenie tej ustawy czy na jej niewprowadzenie, pewne zjawiska i tak wystąpią. Obecnie nastąpił chyba też kres możliwości reklamy zewnętrznej czy w ogóle reklamy w całości, w tym również reklamy napojów alkoholowych. Tak więc i branża piwowarska, i reklamowa, wykorzystują każdą sposobność do tego, żeby podkreślić negatywny wpływ regulacji ustawowych na narastające bezrobocie, czemu komisja poświęciła zupełnie osobne spotkanie, na które wszyscy państwo senatorowie byli zaproszeni. My zauważamy pewne negatywne zjawiska związane ze spożyciem alkoholu, wynikające nie tylko reklamy, i debatujemy nad tym nie tylko przy okazji regulacji związanych z ustawą o wychowaniu w trzeźwości.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#DariuszKłeczek">Zdecydowanie zgadzam się z tym, że różne organizacje, stowarzyszenia, organizacje pozarządowe powinny odgrywać większą rolę. A może pan senator zechciałby uczestniczyć 4 kwietnia w konferencji, która będzie w Senacie? Będzie na niej mowa między innymi o współpracy samorządu z organizacjami pozarządowymi. Poza tym najprawdopodobniej w tydzień po tej konferencji komisja podejmie inicjatywę ustawodawczą dotyczącą organizacji pozarządowych. Tak więc tam również poświęci się dużo miejsca walce z pewnym zjawiskiem patologii, w tym również bezpośredniemu związkowi z alkoholem, narkotykami czy w ogóle zachowaniom dzieci i młodzieży, a nawet całych rodzin. Komisja zajmuje się tym już od dłuższego czasu. Pewne rozwiązania prawne chcielibyśmy wprowadzić jeszcze w tej kadencji, a jeżeli to się nie uda, to chcielibyśmy chociaż zasygnalizować taką potrzebę, żeby choć częściowo, w minimalnym stopniu ograniczyć pewne zjawiska. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Maciej Świątkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#MaciejŚwiątkowski">Niektóre osoby na pewno mają pewne predyspozycje genetyczne do tego, żeby spożywać alkohol czy raczej by uzależnić się od niego. Czynniki środowiskowe, te zewnętrzne - również reklama czy liczba punktów sprzedaży alkoholu - sprzyjają ujawnieniu się ludzkich słabości do alkoholu. Zatem nie powinno się zachęcać do tego, ponieważ nie wiadomo, który człowiek ma predyspozycje do uzależnień, kto może się uzależnić. A to przecież nie zależy od wieku. Ale w ogóle to wydaje mi się, że liczba osób uzależnionych od alkoholu jest w danych populacjach podobna na całym świecie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Kazimierz Kleina.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#KazimierzKleina">Komisja Gospodarki Narodowej dyskutowała na ten temat, czyli jaki wpływ ma reklama na postawy młodych ludzi. Nasze propozycje poprawek są wyważone, chodzi nam o to, aby szczególnie reklamy w telewizji nie były skierowane do młodego i najmłodszego pokolenia. I dlatego nie wprowadzaliśmy poprawek, które mogłyby liberalizować w pełni prawo do reklam alkoholu. Równocześnie zwróciliśmy uwagę, że wychowanie w rodzinie, w szkole i w organizacjach, w których funkcjonuje człowiek, ma duży wpływ na to, jaki ma on stosunek do alkoholu. Według naszej komisji większy wpływ ma tu środowisko rodzinne czy szkolne niż reklamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Tadeusz Kopacz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#TadeuszKopacz">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#TadeuszKopacz">Mam pytanie do sprawozdawców. W zasadzie powinno ono odnosić się do ustawodawcy czy wnioskodawców tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#TadeuszKopacz">Ustawa wchodzi w życie po czternastu dniach od jej ogłoszenia - jest to bardzo krótkie vacatio legis. Poprawka trzydziesta pierwsza przedłożenia sejmowego, dotycząca art. 46 ust. 1, zmienia definicję napoju alkoholowego. W dotychczasowym brzmieniu napojem alkoholowym był produkt, który zawierał alkohol etylowy w stężeniu przekraczającym 1,5%. Obecne brzmienie mówi, że napojem alkoholowym w rozumieniu niniejszej ustawy jest produkt przeznaczony do spożycia, zawierający alkohol etylowy w stężeniu przekraczającym 0,5%.</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#TadeuszKopacz">Stąd moje pytanie: czy na wszystkich posiedzeniach komisji rozważaliście państwo ewentualną zmianę terminu wejścia ustawy w życie? Bo wyprodukowanie produktu zawierającego 0,5% alkoholu, podczas gdy dotychczas zawierał 1,5%, wymaga przezbrojenia całych ciągów technologicznych w browarach i opracowania nowych receptur. Z tym wiążą się również pewne koszty, które będą musiały ponieść te zakłady. A zatem czy nie byłoby uzasadnione wprowadzenie dalszego terminu wejścia w życie tej ustawy, tak aby poszczególne browary mogły przygotować się do tych radykalnych zmian, jeśli chodzi o specyfikę produkcji?</u>
          <u xml:id="u-151.4" who="#TadeuszKopacz">Kolejne moje pytanie dotyczy kwestii reklam. Jesteśmy bowiem w roku budżetowym i zarówno browary, jak i firmy reklamowe, mają podpisane umowy na reklamę. Niektóre z tych umów czy kontraktów są wieloletnie. I teraz, termin wejścia w życie tej ustawy powoduje również to, że w ciągu roku budżetowego zmieniamy zasady obrotu gospodarczego. Wydaje się, że należałoby się zastanowić nad zmianą tego terminu, gdyż te umowy są obwarowane jakimiś karami z tytułu niedotrzymania warunków. Chodzi o to, żeby ci, którzy już podpisali umowy, nie musieli ponosić kosztów z tym związanych. To jest pytanie do wszystkich sprawozdawców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#TadeuszRzemykowski">To zaczniemy od Komisji Gospodarki Narodowej. Głos ma senator Kazimierz Kleina.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#KazimierzKleina">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#KazimierzKleina">Komisja Gospodarki Narodowej zwróciła uwagę na te problemy, o których mówił pan senator Kopacz. W związku z tym zgłosiliśmy stosowne poprawki, informowałem o nich w trakcie mojego sprawozdania. Tak więc proponujemy, aby ustawa weszła w życie po upływie dwunastu miesięcy od dnia ogłoszenia, zdając sobie sprawę właśnie z tych uwarunkowań, o których mówił pan senator Kopacz. Proponujemy także kolejną poprawkę, która dotyczy definicji napojów alkoholowych jako produktów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%. Zatem te poprawki komisji są zgodne z intencją pana senatora Kopacza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Maciej Świątkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#MaciejŚwiątkowski">Komisja nie rozważała tego problemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Dariusz Kłeczek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#DariuszKłeczek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#DariuszKłeczek">W sprawozdaniu i w druku, który przedstawiła komisja, przesuwamy termin wejścia w życie całej ustawy na 1 stycznia 2002 r. Po upływie trzech miesięcy od dnia jej ogłoszenia chcemy, żeby weszły w życie pozostałe przepisy dotyczące zakazu reklamy i promocji napojów alkoholowych.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#DariuszKłeczek">Jest tylko taka jedna generalna uwaga, którą chciałbym zgłosić, do tego pytania, a także do kilku innych pytań, które się tutaj przewijały. W tych pytaniach widać było troskę o producentów napojów alkoholowych, firmy reklamowe i wszystkie umowy związane z alkoholem, które zostały zawarte. Chciałbym jeszcze raz pokreślić to, o czym mówiłem już w sprawozdaniu: dzisiaj obowiązująca ustawa zakazuje reklamy napojów alkoholowych całkowicie i bezwzględnie. To, że na co dzień spotykamy się z mruganiem okiem, z uciekaniem się firm reklamowych i browarów do różnych sztuczek, nie upoważnia nas do tego, żebyśmy jako ustawodawca akceptowali łamanie prawa nagminne, codzienne, co kilkanaście minut. Praktycznie rzecz biorąc, ta nowelizacja liberalizuje dotychczasową ustawę, ponieważ zezwala na reklamę napojów alkoholowych między 23.00 a 6.00. Dzisiaj obowiązuje zakaz reklamy całkowity, bezwzględny. W związku z tym tak naprawdę moglibyśmy nie troszczyć się o umowy, które oparte są na łamaniu prawa, ale rozumiejąc wszystko, co się z tym wiąże, rozumiejąc i firmy reklamowe, i firmy browarskie, a także rozumiejąc potrzeby polskiego sportu, przesuwamy wejście w życie ustawy na 1 stycznia 2002 r.</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#DariuszKłeczek">Chciałbym jednak, żeby wszyscy państwo obecni na tej sali mieli świadomość, że dzisiaj obowiązująca ustawa bezwzględnie zakazuje reklamy i promocji napojów alkoholowych, ale minister sprawiedliwości pozwala na to, żeby cały resort sprawiedliwości w ogóle się tym problemem nie zajmował. W państwie prawa codziennie mamy łamanie prawa. Ta ustawa mówi o tym, że skoro wymyślono tyle sposobów obejścia prawa, to prawo to będzie teraz jednoznaczne i czytelne. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Dariusz Kłeczek ma pytanie.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#DariuszKłeczek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#DariuszKłeczek">Ponieważ senator Kleina poruszył wątek związany z troską o polską młodzież i polskie społeczeństwo, to chciałbym zapytać, czy komisja zauważyła, że możliwość reklamy alkoholu w telewizji od 20.00 ułatwia młodzieży dostęp do tej promocji i to sięgnięcie. Bo wszystkie komisje zgodziły się z tym, że promocja wpływa na to, że młodzież chętniej sięga po alkohol. Drugie pytanie, ale z tym związane: czy reklama zewnętrzna, nawet z napisami ostrzegawczymi, nie wiąże się z tym samym? Czy jest to świadome działanie komisji? Bo pan senator mówi o swoich odczuciach, czyli ubolewaniu, że komisja przyjęła takie rozwiązanie. Komisja przyjęła możliwość reklamy od 20.00 i możliwość reklamy zewnętrznej. A pan senator mówi, że w trosce o polską młodzież dostęp do reklamy i promocji powinien być ograniczony. Ja po prostu chciałbym prosić tylko o wyjaśnienie, bo nie rozumiem tych zdarzeń. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#KazimierzKleina">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#KazimierzKleina">Tak, ta ustawa i nasze poprawki mówią o ograniczeniu reklamy. Zgodnie z tą ustawą nie ma swobody w reklamowaniu, ona mówi o ograniczeniach w reklamie. Taka jest intencja tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, ponownie senator Dariusz Kłeczek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#DariuszKłeczek">Czy wobec tego pan senator, a może cała Komisja Gospodarki Narodowej, wycofuje się z tych poprawek, z tego, że reklama będzie dozwolona od 20.00 i że będzie dozwolona reklama na billboardach? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Kazimierz Kleina.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#KazimierzKleina">Stanowisko komisji w tej sprawie jest jasne i ja tutaj w tym momencie niczego nie mogę zmienić ani z niczego się wycofywać. Rozpocznie się dyskusja, senatorowie się wypowiedzą, jeszcze raz, już wówczas połączone, komisje będą rozpatrywały poprawki i pewnie będziemy przyjmowali jeszcze inne wnioski. Dzisiaj jednak komisja ma takie stanowisko, jakie przedstawiam. I nie mówię tutaj o swoich poglądach w tej materii, jestem sprawozdawcą Komisji Gospodarki Narodowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Dariusz Kłeczek ponownie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#DariuszKłeczek">Mam nadzieję, że zmieszczę się w limicie czasu, zadając jeszcze kilka pytań.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#DariuszKłeczek">Czy w takim razie pan senator zauważa sprzeczność między sprawozdaniem a tym, co mówi? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#KazimierzKleina">Nie ma tu sprzeczności. Przecież ustawa mówi o ograniczeniu reklamy alkoholu i napojów alkoholowych różnego rodzaju, tylko każdy mówi o innym stopniu tego ograniczenia. Bo jeżeli Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu mówi, że nie można reklamować do 23.00, to też mógłbym zadać pytanie: dlaczego nie od 24.00 i do 5.00 rano? Mógłbym zadać takie samo pytanie, to jest kwestia pewnego wyboru. Komisja Gospodarki Narodowej uważa, bo tę sprawę omówiliśmy, że dzieci o 20.00 już nie oglądają telewizji - taka jest zasada. Ja pamiętam, że moje oglądanie telewizji, kiedy byłem dzieckiem, kończyło się na dobranocce, i koniec. Tak w domu mnie nauczono i staram się też próbować to robić. No więc jeżeli w niektórych domach dzieci mogą oglądać telewizję po 21.00, 22.00 czy nawet 23.00, to już jest kwestia wyboru rodziców. My nie chcemy przejmować w ustawach obowiązków rodziców. Nad tą sprawą już dyskutowaliśmy. Rozumiem, że może 21.00 jest lepszym rozwiązaniem. Jeżeli się przyjmuje zasadę, że dzieci do 21.00 mogą oglądać telewizję, to może trzeba zrobić taką poprawkę. Jednak jest to już kwestia debaty w Senacie. Mogą być różne propozycje. Może właśnie należałoby przeprowadzić analizę, do której godziny dzieci w domach oglądają telewizję - rodzice mają prawo pozwalać oglądać - bo może się okazać, że część rodziców powie, że 23.00 to też jest za wcześnie, ponieważ ich dzieci jeszcze oglądają o 23.00, gdyż jest interesujący program dla dzieci.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#KazimierzKleina">Tak więc to jest naprawdę, autentycznie kwestia wyboru i dyskusji może właśnie w szerszym gronie niż to, które było w Komisji Gospodarki Narodowej. Nie chcę jednak zabierać głosu w imieniu wszystkich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#TadeuszRzemykowski">Jeszcze jest parę sekund, więc senator Dariusz Kłeczek, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#DariuszKłeczek">Tym razem skorzystam z pytania, które zadał senator Kleina i udzielę odpowiedzi. Ponieważ w odpowiedzi na moje pytanie padło pytanie - nie, chwileczkę - padło pytanie, dlaczego od 23.00 do 6.00, a nie od 24.00 do 5.00...</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#komentarz">(Senator Genowefa Ferenc: Ale to nie było pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#DariuszKłeczek">Ale chciałbym odpowiedzieć na pytanie.</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#DariuszKłeczek">Panie Marszałku, jeżeli można...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#TadeuszRzemykowski">Ale to pytanie pan do siebie kieruje?</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#komentarz">(Senator Dariusz Kłeczek: Nie, pan senator Kleina zapytał, dlaczego od 23.00 do 6.00, i chciałbym panu senatorowi odpowiedzieć.)</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#TadeuszRzemykowski">Nie, pan senator Kazimierz Kleina nie zadawał pytań, tylko odpowiadał w formie...</u>
          <u xml:id="u-171.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Retorycznej.)</u>
          <u xml:id="u-171.5" who="#TadeuszRzemykowski">...retorycznej.</u>
          <u xml:id="u-171.6" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Dariusz Kłeczek wyczerpał już limit czasu przeznaczony na pytania.</u>
          <u xml:id="u-171.7" who="#TadeuszRzemykowski">Teraz głos ma senator Krzysztof Majka, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#KrzysztofMajka">Chciałem panów pogodzić i zadać pytanie skierowane do wszystkich sprawozdawców komisji.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#KrzysztofMajka">Otóż ustawa zamierza wzmocnić pozycję Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych poprzez zwiększenie jej uprawnień do podejmowania interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 13 ustawy między innymi o możliwość występowania przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego. Chciałbym ustalić wiarygodność tej agencji jako rozwiązującej problemy alkoholowe i, szerzej, związane z uzależnieniami. Otóż pamiętamy atmosferę skandalu, która otaczała ostatnią akcję PARPA „Nie truj się”. Wszystkie gimnazja w Polsce otrzymały pakiety materiałów do prowadzenia tej akcji. Były tam między innymi ilustracje upodabniające głowę z papierosem do męskiej części ciała służącej prokreacji i tym podobne, reprezentujące bardzo nowatorskie spojrzenie. Wszystko to było okraszone nieprzebierającym w słowach slangiem młodzieżowym. Protestowali nauczyciele, pedagodzy... Chciałbym wiedzieć, ile kosztowała ta akcja. Czy komisja zastanawiała się, jakie przyniosła ona efekty i kto jest za nią odpowiedzialny? Wydaje mi się, że jest to istotne pytanie, które powinniśmy sobie zadać, zanim nałożymy na tę agencję większe obowiązki. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Dariusz Kłeczek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#DariuszKłeczek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#DariuszKłeczek">Nowelizacja przewiduje, że zarówno gminy, jak i Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych będą uprawnione do występowania w charakterze oskarżyciela publicznego w sprawach związanych z naruszeniem zakazu reklamy alkoholu. Co do kwestii kosztów reklamy, która - zgadzam się z tym, ale to już jest moje zdanie, a nie komisji - zdecydowanie odbiegała od oczekiwań wielu nauczycieli... Nie wiem, czy pan minister zdrowia będzie potrafił odpowiedzieć na pytanie dotyczące kosztów i efektów, ale jest blisko przedstawiciel państwowej agencji. A więc jeżeli pan marszałek wyrazi na to zgodę, to może on odpowie na to pytanie. Ja nie znam na nie odpowiedzi. Komisja nie rozważyła tego konkretnego problemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Maciej Świątkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#MaciejŚwiątkowski">Komisja tego szczegółowego problemu nie rozważała, ale rozważała w ogóle zasadność i celowość wydawania środków publicznych na zwalczanie problemów alkoholowych. Widzimy wielkie nieprawidłowości zarówno w programach gmin, jak i tych prowadzonych przez Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Wydawane są broszury, organizowane pogadanki, a nie ma innych propozycji dla dzieci i młodzieży, chociażby takich jak sponsorowanie czy pomoc przy organizowaniu obozów sportowych, zajęć pozalekcyjnych. Tego nie ma. Niekiedy da się jakieś pieniądze, ktoś zarabia, czasami nauczyciel za pogadanki. Nie ma żadnych możliwości albo jest mała gama możliwości wydawania tych publicznych pieniędzy. Komisja postanowiła zwrócić na to szczególną uwagę. I to jest też alternatywa dla dzieci: albo piwo, albo sport, albo inne zajęcia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Kazimierz Kleina.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#KazimierzKleina">Komisja Gospodarki Narodowej też zwróciła uwagę na ten problem i także pojawiały się głosy, zresztą potwierdzone, że mamy do czynienia z wielkim marnotrawstwem pieniędzy przeznaczonych na walkę między innymi z alkoholizmem, szczególnie w gminach. Tam ze środków przeznaczonych na przeciwdziałanie alkoholizmowi i innym uzależnieniom funduje się, pod płaszczykiem szkoleń, dla członków komisji zagranicznej wyjazdy. I takie przykłady poszczególni członkowie komisji mogą podać: atrakcyjne wyjazdy zagraniczne do różnych krajów, a nie oddziałuje się faktycznie na tych ludzi, nie rozwiązuje się tych problemów, którymi komisje powinny się zajmować. Szczególnie odnosi się to do gmin.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#KazimierzKleina">Problem agencji. Komisja nie zwracała na niego uwagi, ale głos, który został tutaj przez pana senatora przytoczony, też do nas dotarł z takimi właśnie pomysłami na rozwiązywanie problemów społecznych za pośrednictwem agencji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#TadeuszRzemykowski">Pan senator Krzysztof Majka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#KrzysztofMajka">Chciałbym jeszcze zapytać, czy komisje zastanawiały się, dlaczego PARPA właśnie teraz przedstawiła sprawozdanie z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i dlaczego przedstawiła to sprawozdanie z rocznym opóźnieniem, to znaczy w roku 2001 przedstawiła sprawozdanie za rok 1999. Bo jeśli w 1999 r. popełniono błędy, to znaczy, że je powielono również w roku 2000, a parlament nie miał możliwości zapobieżenia temu. Czy te sprawy były rozważane przez komisje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#TadeuszRzemykowski">Zaczniemy w odwrotnej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Kazimierz Kleina.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#KazimierzKleina">Komisja nie rozpatrywała tego problemu, nie znała go.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Maciej Świątkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#MaciejŚwiątkowski">Nasza komisja też tego problemu nie rozpatrywała.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Dariusz Kłeczek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#DariuszKłeczek">Przepraszam, nie odpowiem, bo byłem czym innym zajęty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Krzysztof Majka, proszę powtórzyć pytanie.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#komentarz">(Senator Kazimierz Kleina: Nie, oni się tym nie zajmowali.)</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#TadeuszRzemykowski">Nie wiadomo, skoro pan senator nie słyszał pytania, to nie może odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#KrzysztofMajka">Moje pytanie dotyczyło tego, czy komisja zastanawiała się, dlaczego zaszły tak duże opóźnienia w przedstawieniu sprawozdania z działalności Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#DariuszKłeczek">Jest na sali wicedyrektor PARPA. Najprawdopodobniej, jeżeli pan marszałek pozwoli, udzieli odpowiedzi. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Anna Bogucka-Skowrońska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Ja mam pytanie do kolegi Kłeczka. Czy jakakolwiek ocena działalności Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych miałaby wpływ na stanowisko komisji w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#DariuszKłeczek">Nie, nie miałaby wpływu na nasze stanowisko w sprawie tej ustawy, ponieważ prawo do występowania w charakterze oskarżyciela publicznego państwowa agencja dostaje razem z gminą. Jeżeli chodziłoby o pewne oceny działania Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, to współpraca komisji z nią od początku kadencji jest bardzo dobra i moje doświadczenia sięgające jeszcze przynajmniej dziesięciu lat wstecz są bardzo pozytywne, ponieważ niejednokrotnie współpracowałem z Państwową Agencją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. W związku z tym moja ocena jest pozytywna i komisji też, zarówno ta dotycząca współpracy, jak i działania. Pewne potknięcia też zauważamy. Ale nawet gdyby przy tej ustawie była ocena działalności Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, to i tak nie miałoby to wpływu na poprawki, które zaproponowała komisja. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Krzysztof Majka, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#KrzysztofMajka">Ja mam pytanie do senatora Kłeczka. Czy akcja „Nie truj się” też była efektem współpracy z komisją?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#DariuszKłeczek">Nie, ta akcja nie była efektem współpracy z komisją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#TadeuszRzemykowski">Nie widzę więcej chętnych do zadawania pytań senatorom sprawozdawcom. A więc zakończyliśmy ten punkt pracy nad ustawą.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#TadeuszRzemykowski">Przypominam, że rozpatrywana ustawa była poselskim i rządowym projektem ustawy. Do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#TadeuszRzemykowski">Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu głos zabierze pan minister Edward Edmund Nowak, podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#TadeuszRzemykowski">Chciałbym państwu powiedzieć, że pan minister musi z powodu bardzo ważnej sprawy opuścić obrady. W związku z tym pytania będą zadawane panu ministrowi Tronczyńskiemu, podsekretarzowi stanu w Ministerstwie Zdrowia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#EdwardNowak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#EdwardNowak">Ustawa, która jest dzisiaj przedmiotem obrad Wysokiej Izby, składa się właściwie z trzech części: przedłożenia rządowego oraz dwóch projektów poselskich.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#EdwardNowak">Przedłożenie rządowe dotyczy głównie nowelizacji przepisów regulujących obrót hurtowy, w szczególności zaś powierzenia kompetencji do wydawania zezwoleń na obrót hurtowy winem i piwem organom samorządowym oraz ustalenia w ustawie warunków prowadzenia tej działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#EdwardNowak">Ponadto w projekcie ustawy wprowadzono upoważnienia dla ministra gospodarki do wydania rozporządzenia ustalającego rodzaje dokumentów wymaganych przy składaniu wniosku o zezwolenie, wzory wniosków, wzory informacji o wielkości sprzedaży napojów alkoholowych.</u>
          <u xml:id="u-199.4" who="#EdwardNowak">Wprowadzono także opłatę za zezwolenie w miejsce dotychczas obowiązującej opłaty skarbowej. Byłaby ona wnoszona na rachunek organu zezwalającego. Wysokość opłaty wyrażona jest w euro, żeby odejść od ostatniej już chyba ceny urzędowej 1 l spirytusu luksusowego.</u>
          <u xml:id="u-199.5" who="#EdwardNowak">Skorygowano w oparciu o kilkuletnie doświadczenia niektóre dotychczasowe regulacje, jak na przykład możliwość udzielenia zezwolenia na wyprzedaż posiadanych zapasów napojów alkoholowych.</u>
          <u xml:id="u-199.6" who="#EdwardNowak">W trakcie prac nad projektem ustawy początkowo zaproponowano, by zgodnie z zasadą subsydiarności, stosowaną powszechnie w krajach demokratycznych, przekazać uprawnienia do wydawania zezwoleń na obrót hurtowy gminom. Rozwiązanie takie miało cały szereg zalet: doświadczenia gmin w wydawaniu zezwoleń na obrót detaliczny napojami alkoholowymi, ułatwienia dla przedsiębiorców, którzy nie musieliby dodatkowo uzyskiwać z gminy żadnych zaświadczeń, następnie przedkładanych na wyższych szczeblach, bliskość przedsiębiorcy i urzędu. Dalsze rozważania doprowadziły jednak do zmiany stanowiska i w konsekwencji zaproponowano, by uprawnienie do wydawania zezwoleń przenieść na poziom samorządu wojewódzkiego.</u>
          <u xml:id="u-199.7" who="#EdwardNowak">Głównym powodem takiej decyzji był fakt, że ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi obowiązek profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych nakłada na samorząd wojewódzki oraz na gminy. Gminy posiadają już takie środki, województwa nie. W ustawie nie przewiduje się dla samorządów powiatowych żadnych konkretnych zadań związanych z profilaktyką. Żeby umożliwić województwom realizację ich ustawowych obowiązków, zdecydowano się również na zmianę systemu opłat za zezwolenia na obrót hurtowy napojami alkoholowymi. Dotychczas za zezwolenie ponosiło się opłatę skarbową, która notabene wpływa do gminy Warszawa Centrum. W omawianej ustawie wprowadzono opłatę za zezwolenie płatną na rachunek organu zezwalającego, wprowadzono obowiązek wykorzystania przez samorząd wojewódzki uzyskanych środków wyłącznie na profilaktykę antyalkoholową, stworzono też możliwość przekazania części zadań starostwom. Wraz z zadaniami przekazane byłyby także środki finansowe, które popłyną jakby z góry w dół, a nie z dołu do góry, co może wydawałoby się trudne. Podnoszę ten aspekt, gdyż komisja proponuje, niestety, przeniesienie tych środków i prawa wydawania zezwoleń na poziom powiatu. Chcę także zwrócić uwagę na to, że ustalenia komisji rządu i samorządu zmierzają w kierunku przekazania tych uprawnień na poziom województw.</u>
          <u xml:id="u-199.8" who="#EdwardNowak">Z omawianych powodów bardzo proszę Wysoką Izbę o odrzucenie wniosku Komisji Gospodarki Narodowej, który sugeruje przeniesienie uprawnień do wydawania zezwoleń na obrót hurtowy napojami alkoholowymi na poziom powiatu. Pozostałe zmiany wnoszone do przedłożenia rządowego przez trzy komisje senackie nie budzą zastrzeżeń rządu. Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#TadeuszRzemykowski">Zgodnie z art. 44 ust. 6 Regulaminu Senatu chciałbym zapytać, czy ktoś z państwa senatorów chce zgłosić z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do obecnych na posiedzeniu przedstawicieli rządu.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#TadeuszRzemykowski">Na sali są obecnie: podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki pan Edward Edmund Nowak, podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia pan Krzysztof Tronczyński i zastępca dyrektora Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych pan Bogusław Prajsner. Można więc do każdego z tych panów kierować pytania. Dopóki na sali jest pan minister Nowak, będzie odpowiadał na pytania.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Tadeusz Kopacz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#TadeuszKopacz">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#TadeuszKopacz">Mam pytanie do pana ministra Nowaka. W zmianie ósmej dotyczącej art. 9 w ust. 5 mówi się, że minister właściwy do spraw gospodarki określi, w drodze rozporządzenia, rodzaj dokumentów wymaganych przy składaniu wniosków o wydanie zezwoleń na obrót hurtowy napojami alkoholowymi, wzory wniosków oraz wzory informacji o sprzedaży napojów alkoholowych. W tym samym artykule ust. 2 mówi natomiast, że obrót hurtowy w kraju napojami alkoholowymi o zawartości do 18% alkoholu może być prowadzony tylko na podstawie zezwolenia wydanego przez marszałka województwa.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#TadeuszKopacz">Ustawa wchodzi w życie czternaście dni od dnia ogłoszeniu. Czy w ciągu tych czternastu dni ministerstwo będzie w stanie wydać takie rozporządzenie, na podstawie którego marszałkowie mogliby realizować zadania przypisane im w tej ustawie? Czy nie ma potrzeby zastosowania dłuższego vacatio legis?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#EdwardNowak">Panie Marszałku! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#EdwardNowak">Rozporządzenie jest gotowe, zostało uzgodnione międzyresortowo. Czekamy tylko na ustawę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Krystyna Czuba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#KrystynaCzuba">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#KrystynaCzuba">Chciałam do pana ministra zdrowia skierować następujące pytanie: czy pan minister sądzi, że poprawki zaproponowane przez komisję zdrowia mogą rzeczywiście służyć zdrowiu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#KrzysztofTronczyński">Minister zdrowia popiera stanowisko komisji rodziny, a nie komisji zdrowia. Naszym zdaniem propozycje przedłożone przez komisję rodziny służą zdrowiu. Te wszystkie propozycje, które przedstawiła komisja zdrowia, nie są popierane przez ministra zdrowia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Lech Feszler.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#LechFeszler">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#LechFeszler">Mam pytanie do pana ministra Nowaka. Ustawa rozszerza listę limitowanych przez radę gminy punktów sprzedaży o punkty, gdzie w miejscu sprzedaży spożywa się alkohol, czyli tak zwane punkty gastronomiczne. Ustawa wchodzi w życie czternaście dni od dnia ogłoszenia. Liczbę punktów ustala rada gminy w drodze uchwały. Zanim to zostanie ustalone, liczba punktów może znacznie się rozmnożyć. Jaką więc podstawę należy zgodnie z ustawą przyjąć do ustalenia liczby wyjściowej? I czy jest przewidziany taki zapis? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#EdwardNowak">Odpowiedź jest w sumie bardzo prosta: obecną liczbę.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek Tadeusz Rzemykowski: Senator Lech Feszler pyta się, do którego dnia odnosi się ta obecna liczba.)</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#EdwardNowak">Do aktualnego, oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#komentarz">(Senator Lech Feszler: Panie Ministrze, do dnia aktualnego, czyli do dnia wejścia w życie ustawy, czy do dnia podjęcia uchwały przez radę gminy?)</u>
          <u xml:id="u-209.4" who="#EdwardNowak">Nie widzę w tej sprawie jakichś perturbacji. Nic tu się nie zmienia, ciągle sytuacja jest aktualna. Kiedy ustawa wejdzie w życie i zacznie obowiązywać, zaczną obowiązywać nowe regulacje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, senator Lech Feszler.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#LechFeszler">Panie Ministrze, w tej chwili punkty sprzedaży gastronomicznej powstają jedynie po zarejestrowaniu działalności gospodarczej, a nie po uzyskaniu zezwolenia na sprzedaż alkoholu. Ich obecność nie wynika z programów profilaktyki i nie powstają one w drodze uchwały. W związku z tym jest pewna różnica polegająca na tym, że nawet w momencie, kiedy ustawa zostanie przyjęta i wejdzie w życie, liczba tych punktów może znacznie się zwiększyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#EdwardNowak">Jest tu pewne nieporozumienie, proszę państwa, dlatego że minister gospodarki starał się uregulować problem obrotu hurtowego, ale w ogóle nie zajmował się problematyką obrotu detalicznego. Rozumiem, że jeżeli ustawa wejdzie w życie, rady gmin będą musiały dokonać jakiejś reasumpcji swoich działań. Ale może prosiłbym o odpowiedź jeszcze ministra zdrowia, który w sprawach detalu jest bardziej kompetentny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#KrzysztofTronczyński">W chwili obecnej, zgodnie z obowiązującą ustawą, rady gmin określają w drodze uchwały liczbę punktów sprzedaży detalicznej. Uchwała rady gminy będzie obowiązywała do momentu, kiedy rada gminy nie podejmie nowej uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, senator Feszler.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#LechFeszler">Chciałbym coś uzupełnić. Ustawa rozszerza zakres poprzez dopisanie w art. 12 w ust. 1 słów „jak i w miejscu sprzedaży”. Nie tylko więc dotyczy to handlu detalicznego, ale i handlu w gastronomii. Na te zezwolenia rada gminy nie ustala limitu, uzyskuje się je poza limitem i ich liczba może być nieograniczona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, pan minister Tronczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#KrzysztofTronczyński">Oczywiście, Panie Senatorze. W chwili obecnej jest właśnie tak, jak pan senator mówi. Absolutnie ma pan słuszność.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#KrzysztofTronczyński">Ustawa z woli posłów - przypominam, że to nie jest przedłożenie rządowe, tylko poselskie - w tym brzmieniu, jakie zostało zaproponowane, nakłada również ograniczenie na punkty sprzedaży alkoholu w gastronomii. Do tej pory chodziło tylko o sprzedaż na wynos, głównie w sklepach. Z woli projektodawców tej ustawy jest tak, że gmina będzie mogła w drodze uchwały ograniczyć również liczbę punktów, w których będzie sprzedawany alkohol w gastronomii, określając maksymalną liczbę tych punktów na terenie swojej gminy. To jest rzeczywiście nowość. Rząd nie był temu przeciwny. Ale jeszcze raz mówię, że zapis ten nie pochodzi z przedłożenia rządowego, tylko z przedłożenia poselskiego. Rząd popiera projekt, według którego gmina mogłaby na swoim terenie regulować wszystkie sprawy związane ze sprzedażą alkoholu zarówno na wynos, jak i w sklepach oraz w gastronomii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#TadeuszRzemykowski">Jeszcze senator Lech Feszler.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Kulak: Panie Marszałku, ja w kwestii formalnej. To już jest dialog i piąte pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#komentarz">(Senator Lech Feszler: Nie dostałem po prostu, Panie Senatorze Kułak, odpowiedzi.)</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Kulak: Nazwisko mam inne.)</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#komentarz">(Senator Lech Feszler: Chodzi mi o ustalenie dnia, w którym wchodzi to w życie.)</u>
          <u xml:id="u-218.5" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Kulak: Dobrze, ale to pytanie należy zadać na posiedzeniu komisji albo w innej rozmowie, bo senatorowie nie mogą zadawać pytań. Pani marszałek inaczej prowadzi obrady.)</u>
          <u xml:id="u-218.6" who="#TadeuszRzemykowski">Przepraszam bardzo, przyjmuję ostrą krytykę pod swoim adresem. Chcę powiedzieć, że nie jest powiedziane, jak ma brzmieć pytanie. Senator Lech Feszler zadaje ciągle pytanie o datę. Sądzę więc, że zbliżamy się do końca odpowiedzi na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-218.7" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, który z panów ministrów chce zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#KrzysztofTronczyński">Jeśli można, chciałbym powiedzieć, że to pytanie należałoby skierować raczej do biura prawnego, a nie do mnie. Ale jeżeli dobrze rozumiem zapisy tej ustawy i jej intencje, to jest tak, że w momencie, w którym wchodzi w życie ustawa, obliguje ona rady gmin do rozpatrzenia tej kwestii i podjęcia uchwały w tej sprawie. Jak rozumiem, maksymalna liczba punktów sprzedaży alkoholu w gastronomii zostanie określona w dniu wejścia w życie uchwały rady gminy. Tak ja rozumiem tę kwestię prawną, ale wolałbym jednak poprzeć to opinią prawną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#TadeuszRzemykowski">Rozumiem, że pytania i odpowiedzi na tym poziomie zostały już wyczerpane i nie ma możliwości udzielenia precyzyjniejszej odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, senator Krystyna Czuba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#KrystynaCzuba">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#KrystynaCzuba">Swoje pytanie kieruję do pana ministra zdrowia. Chciałam zapytać, Panie Ministrze, czy nakłady na sprzęt medyczny, które ponoszą browary, w jakiś sposób równoważą koszty alkoholizmu czy też koszty ofiar wypadków związanych z prowadzeniem pojazdów przez nietrzeźwych kierowców. Bo wiadomo, że chodzi tu o około osiemset ofiar wypadków spowodowanych prowadzeniem pojazdów mechanicznych w stanie nietrzeźwym. Chciałam zapytać, czy jest to w jakiś sposób porównywalne, czy ministerstwo coś o tym wie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#komentarz">(Senator Zdzisław Jarmużek: Mam pytanie uzupełniające.)</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, senator Jarmużek, pytanie uzupełniające.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#ZdzisławJarmużek">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#ZdzisławJarmużek">Chciałbym może rozszerzyć pytanie pani senator i zapytać, czy dochody państwa ze sprzedaży alkoholu wpływają w sposób istotny na działalność tego państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#TadeuszRzemykowski">To są inne kwestie. Odpowiadamy na pytanie senator Krystyny Czuby.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#komentarz">(Senator Krystyna Czuba: Ja o tę odpowiedź poproszę. Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#KrzysztofTronczyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#KrzysztofTronczyński">Mówiąc zupełnie szczerze: w ogóle nie znam wielkości kwot przeznaczanych przez przemysł piwowarski na zakup jakiegokolwiek sprzętu rehabilitacyjnego. Generalnie rzecz biorąc, w masie zakupów związanych z osobami niepełnosprawnymi i środków finansowych, które przeznacza na ten cel państwo, kasy chorych i różne instytucje charytatywne, są to, tak naprawdę, ułamki, znikome procenty. Nie chcę tych działań dyskredytować, bo bardzo za nie dziękujemy i cieszymy się, że nawet producenci piwa sponsorują wózki dla sportowców niepełnosprawnych. To jest oczywiście chlubne. Ale odpowiadając zupełnie wprost na tak przez panią senator postawione pytanie, muszę stwierdzić, że to są po prostu nieporównywalne dane. Nie ma to tak naprawdę wpływu na sport i ochronę osób niepełnosprawnych w Polsce. To są, jak mówię, bardzo znikome środki w porównaniu z tym, ile wydaje minister zdrowia i ile wydają kasy chorych.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#KrzysztofTronczyński">Jeśli zaś chodzi o wpływy do budżetu państwa z tytułu alkoholu, to jest to raptem 7%. To nie są tak wielkie wpływy. Chcę jednak powiedzieć, że straty spowodowane przez alkohol i alkoholizm, w szerokim rozumieniu, łącznie z wypadkami, szacuje się na 25–30 miliardów zł. Takie są straty, które powoduje nadużywanie i spożywanie alkoholu, w tym są również straty spowodowane wypadkami samochodowymi. Oczywiście te wszystkie szacunki są prowadzone metodami, powiedzmy, statystyki przybliżonej, ale mniej więcej tak to wygląda. Nie ma tu więc, tak naprawdę, czego z czym porównywać. Jest to próba porównywania zupełnie innych wielkości finansowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Krzysztof Majka,</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#KrzysztofMajka">Czy prawdą jest, że w połowie ubiegłego roku Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych rozesłała pisma do placówek lecznictwa odwykowego, w których wypowiedziała się przeciwko ich prywatyzacji? Jeśli tak, to dlaczego, skoro reforma służby zdrowia właśnie na tym polega? Czy minister zdrowia, któremu PARPA podlega i który wdraża reformę służby zdrowia, był o tych zaleceniach poinformowany?</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#KrzysztofMajka">Drugie pytanie dotyczy pewnych danych statystycznych. Otóż w oficjalnych wypowiedziach PARPA często posługuje się porównywaniem wielkości spożycia alkoholu na głowę w Polsce i w krajach Zachodu. Według tych porównań Polska nie wypada tak źle. Tymczasem w Polsce spożycie per cápita liczy się w stosunku do całej populacji, od niemowlęcia do starca, a na Zachodzie w stosunku do populacji powyżej piętnastego roku życia. Czy PARPA, publikując te dane, uwzględnia różnice w metodzie obliczania spożycia:i per cápita? Wydaje mi się, że jest to istotne przy ocenianiu rzeczywistego zagrożenia tym problemem w Polsce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#KrzysztofTronczyński">Jeśli chodzi o sprawę pierwszą, to konsultowałem to z dyrektorem PARPA. Zapytałem, czy było pismo dotyczące przeciwdziałania prywatyzacji w placówkach lecznictwa odwykowego. Takiego pisma nie było. Skoro więc pan senator jest w posiadaniu jakiegoś pisma, które wyszło z PARPA, to chciałbym oczywiście je obejrzeć. Generalnie rzecz biorąc, PARPA w tym zakresie realizuje politykę ministra, a absolutnie nie jest on przeciwny prywatyzacji tych placówek. Prawdą jest natomiast, że PARPA kilkakrotnie czy też kilkunastokrotnie - trzeba by to policzyć, w tej chwili nie pamiętam, więc nie chcę precyzować - pomagała placówkom lecznictwa odwykowego, również poprzez dofinansowanie ich działalności. W sytuacji, kiedy kontrakty z kasami chorych były na stosunkowo niskim poziomie, rzeczywiście przekazała część środków finansowych. Prawdą jest oczywiście też to, że wielokrotnie były pisma do dyrektorów kas chorych w sprawie podwyższenia kontraktów. Tyle jeśli chodzi o pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#KrzysztofTronczyński">Jeśli chodzi o drugie pytanie, to przepraszam pana senatora, ale, o ile wiem, zarówno w Polsce, jak i na Zachodzie spożycie alkoholu liczy się dokładnie tak samo, czyli na całą populację. Nie znam takich badań, które mówiłyby o liczeniu spożycia na populację od piętnastego roku życia. Jeśli gdzieś się tak liczy, to jest to dla mnie nowość. Wytyczne WHO wyraźnie mówią, że spożycie alkoholu liczy się na cała populację, od niemowlęcia począwszy. Tak to się robi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#TadeuszRzemykowski">Senator Jerzy Pieniążek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#JerzyPieniążek">Mam pytanie do ministra zdrowia. Panie Ministrze, zmieniamy dzisiaj ustawę o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi i, niestety, w projekcie zgłoszonym do Senatu przez Sejm nie ma poprawki dotyczącej możliwości wykorzystania na inne uzależnienia funduszy zebranych przez gminy z tytułu zezwoleń. Jak pan wie, taki pomysł został ostatnio, po akcjach w wielu miastach Polski, zgłoszony przez organizacje walczące z narkomanią. A kasy chorych i budżet państwa mają w tym roku mniejsze pieniądze na walkę z narkomanią. W związku z tym mam pytanie: dlaczego rząd nie zgłosił w Sejmie tego typu poprawek? Bo my, niestety, na tym etapie już takiej poprawki zgłosić w Senacie nie możemy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#KrzysztofTronczyński">Rzeczywiście rząd nie zgłosił takiej poprawki, ponieważ przedłożenie rządowe było zgłoszone przez ministra gospodarki i tak naprawdę dotyczyło zupełnie innej materii. Prawda i rzeczywistość są jednak takie, że generalnie środki, które wydaje się na profilaktykę, mimo że pochodzą z funduszu wynikającego z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, mogą być wykorzystywane na profilaktykę szeroko rozumianych uzależnień, ponieważ na poziomie podstawowym profilaktyka uzależnień - czy chodzi tutaj o tytoń, alkohol czy narkotyk - nie różni się, jeśli chodzi o zakres nowoczesnych działań profilaktycznych. Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych została zobowiązana do poinformowania wszystkich gmin i marszałków województw, gdyby ta ustawa została uchwalona, że środki na tę profilaktykę mogą być wykorzystane również na profilaktykę narkomanii, palenia tytoniu oraz innych uzależnień wśród dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#KrzysztofTronczyński">Pytanie jest słuszne, bo rząd rzeczywiście nie zgłosił tej poprawki. Boleję nad tym, że dziś, na etapie prac senackich, nie można już tego zrobić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#TadeuszRzemykowski">Nie widzę więcej chętnych do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#TadeuszRzemykowski">Czy panowie chcieliby ustosunkować się do niektórych pytań zadanych podczas pytań do senatorów sprawozdawców? Były dwa pytania do Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych - pierwsze, dlaczego tak późno zostało złożone sprawozdanie za 1999 r., i drugie, o koszty i efekty tej reklamy, o czym mówił senator Krzysztof Majka.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, pan dyrektor Prajsner.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#BogusławPrajsner">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#BogusławPrajsner">Jeśli chodzi o termin, to wynikał on z dwóch rzeczy. Po pierwsze, tak naprawdę, po raz pierwszy zwróciliśmy się do wszystkich samorządów lokalnych w Polsce. Informacje o sposobach wydatkowania tych pieniędzy uzyskaliśmy jedynie z 2/3 gmin. Trwało to kilka miesięcy, informacje były niespójne i niepełne. Uznaliśmy, że należy podjąć jednak jakieś dodatkowe działanie. Zwróciliśmy się więc z tym do regionalnych izb obrachunkowych. Regionalne izby obrachunkowe również przygotowywały sprawozdanie dla Sejmu i materiał, jaki uzyskaliśmy z izb obrachunkowych, mógł dotrzeć dopiero pod sam koniec wakacji. Ten czas okazał się niezbędny, żeby można było tę kluczową informację o tym, ile tak naprawdę jest pieniędzy w samorządach gminnych i jak są one wydawane, przedstawić parlamentowi. Opóźnienie jest więc pochodną napływania informacji z różnych instytucji samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#BogusławPrajsner">Jeśli chodzi o drugie pytanie, to dotyczyło ono, jak rozumiem, kampanii po hasłem „nie truj się”, która rzeczywiście wywoływała różne kontrowersje. W tej sprawie jest ostateczne stanowisko ministra zdrowia i ministra edukacji narodowej, w którym oparto się na opiniach dotyczących materiałów wykorzystywanych w tej kampanii. Te opinie podkreślają ich bardzo wysoki poziom, ich użyteczność i przydatność zarówno dla nauczycieli jak i rodziców. Wskazują przy tym na pewną wątpliwość, jaką mogą budzić niektóre materiały przygotowane dla młodych ludzi. Ostatecznie obaj ministrowie, i minister edukacji, i minister zdrowia, uznali, że o sposobie wykorzystania tych materiałów mają zdecydować dyrektorzy gimnazjów, do których te pakiety dotrą. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękuję. Nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#TadeuszRzemykowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#TadeuszRzemykowski">Przypominam o wymogach regulaminowych dotyczących czasu przemówienia senatorów, o konieczności zapisywania się do głosu u senatora prowadzącego listę mówców, a przede wszystkim o obowiązku składania podpisanych wniosków o charakterze legislacyjnym do marszałka Senatu. Wnioski te muszą być złożone na piśmie do zamknięcia dyskusji nad tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#TadeuszRzemykowski">Ponieważ do dyskusji zapisało się jak na razie osiemnaście osób, będę bardzo rygorystycznie przestrzegał limitu czasu.</u>
          <u xml:id="u-235.4" who="#TadeuszRzemykowski">Głos ma senator Ryszard Sławiński. Następnym mówcą będzie senator Józef Kuczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#RyszardSławiński">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#RyszardSławiński">Nowelizacja ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, nad którą dziś procedujemy, wywołuje niesłychanie wiele emocji, ale tylko, a może głównie, w części dotyczącej zakazów bądź ograniczenia reklamy, promocji i sponsoringu marek i wyrobów alkoholowych, w szczególności, a właściwie tak naprawdę to wyłącznie piwa. Tymczasem ta nowelizacja zawiera bardzo głębokie i surowe zmiany dotyczące wydawania zezwoleń na obrót hurtowy napojami alkoholowymi. Wprowadza regulację kompetencji przynależnych poszczególnym szczeblom samorządu terytorialnego w zakresie wydawania zezwoleń oraz pobierania opłat za nieegzekwowanie dodatkowych opłat za przekroczenia w obrocie ilości określonych w zezwoleniach, a także wysokości kar i restrykcji administracyjnych za nieprawidłowe korzystanie z zezwoleń i koncesji.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#RyszardSławiński">Art. 9, bo o nim mowa, przy konsekwentnym stosowaniu i egzekwowaniu, przyniesie spore, większe niż do tej pory, wpływy budżetowi centralnemu oraz budżetom lokalnym. Wydaje się, że te rozwiązania warte są poparcia, choć przez hurtowników będą kontestowane.</u>
          <u xml:id="u-236.3" who="#RyszardSławiński">Większe wpływy do budżetów gmin za wydawane zezwolenia powinny poprawić skuteczność działania gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych. Sądzę, że większy niż do tej pory zakres pomocy gminnym komisjom oraz pozarządowym organizacjom, coraz chętniej zajmującym się walką z alkoholizmem i patologiami, powinna oferować Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.</u>
          <u xml:id="u-236.4" who="#RyszardSławiński">Wysoki Senacie, emocje towarzyszące art. 13 uchwalonemu przez Sejm oraz artykułom ograniczającym czy zakazującym reklamy, promocji i sponsoringu sięgają zenitu. Polaryzacja stanowisk jest bardzo wyraźna.</u>
          <u xml:id="u-236.5" who="#RyszardSławiński">Ja i większość senatorów SLD będziemy głosować za poprawkami uchwalonymi przez Komisję Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu oraz Komisję Gospodarki Narodowej. Jesteśmy przekonani, że zmiana zapisów sejmowych nie spowoduje pogorszenia sytuacji, a nadmiar zakazów, jak pokazuje doświadczenie, nie jest w pełni skuteczny.</u>
          <u xml:id="u-236.6" who="#RyszardSławiński">I na zakończenie dwie refleksje. Proszę państwa, jak to jest, że narkotyków się nie reklamuje, a one są i jest ich coraz więcej? Więc tutaj te związki z reklamą mogą być co najmniej dyskusyjne. Poza tym odebrałem w moim biurze parę telefonów, przywiozłem też zresztą z sobą jeden list od niepełnosprawnej pracownicy firmy reklamowej. Pisze ona, że jest pracownikiem firmy reklamowej. Pracuje jako inspektor w systemie jakości nośników reklamowych. Jest inwalidą III grupy, a praca ta daje jej możliwość dorobienia kilkuset złotych, to jest najniższej płacy krajowej. Pozwala jej to na załatwienie najpotrzebniejszych spraw życiowych, takich jak wykupienie leków, zapłacenie czynszu itd. Jest też dla niej bardzo ważna w aspekcie społecznym i rehabilitacyjnym. Pracując, może się czuć potrzebna w naszym społeczeństwie, zauważona w pracy. Podnosi to jej poczucie wartości osobistej. Osoba ta wyraża niepokój, że zrealizowanie zakazów zawartych w ustawie sejmowej pozbawi ją pracy. Podzielam jej niepokój, tym bardziej że sytuacja na rynku pracy ani na jotę się nie poprawia. Co więcej każdego dnia się pogarsza, a wśród niepełnosprawnych zjawisko to jest szczególnie bolesne.</u>
          <u xml:id="u-236.7" who="#RyszardSławiński">Panie Marszałku, pozwolę sobie złożyć poprawkę dotyczącą trzech kwestii. Czynię to w imieniu sklepów wiejskich, które tak naprawdę nie są specjalnie bogate i prosiły, żeby w art. 1 w pkcie 10, gdzie są wymienione kwoty w euro, między innymi 125 euro, 125 i 500, zmniejszyć je do 100 i 400.</u>
          <u xml:id="u-236.8" who="#RyszardSławiński">Moja kolejna poprawka zmierza do tego, żeby opłaty, o których mowa w ust. 1, mogły być przez te małe podmioty handlu wnoszone w równych ratach kwartalnych do końca miesiąca rozpoczynającego dany kwartał wraz z pisemnym oświadczeniem o wartości sprzedanych napojów alkoholowych w roku poprzednim.</u>
          <u xml:id="u-236.9" who="#RyszardSławiński">Dziękuję za uwagę. Będę prosił o poparcie tych poprawek. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, głos ma senator Józef Kuczyński. Następnym mówcą będzie senator Jerzy Suchański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#JózefKuczyński">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#JózefKuczyński">Dziesiąty już rok zasiadam w tej izbie, i mówię to nie dla jakiejś chwalby, ale by podkreślić czas, w trakcie którego można dobrze poznać człowieka, jego charakter i osobowość, jego słabostki i przywary. I wiem, że tak do mojej osoby, jak i do każdego z nas, odnoszą się różne, często nawet kontrowersyjne opinie i oceny. Jestem jednak przekonany, że w ciągu tych prawie dziesięciu lat zarobiłem sobie u wszystkich na jednoznaczną ocenę w dwóch sprawach. Po pierwsze, jako czasem może nawet zbyt przesadny przeciwnik alkoholizmu - sam, jak wszyscy dobrze wiedzą, prawie w ogóle nie piję. Po drugie, jako zdecydowany wróg wszelkich form kumoterstwa, protekcjonizmu czy nieuczciwego lobbingu, nie mówiąc już o korupcji czy łapownictwie.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#JózefKuczyński">Nikt więc nie może mi zarzucić, że występując przeciwko zbyt daleko idącym ograniczeniom reklamy piwa, wprowadzonych ustawą przyjętą przez Sejm w dniu 1 marca bieżącego roku, czynię to z racji osobistych skłonności do tego rodzaju napojów, czy też powodowany względami kumoterskimi albo finansowymi.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#JózefKuczyński">Na pewno trzeba walczyć z alkoholizmem szczególnie wśród młodzieży. Ale naprawdę nie wiem, czy reklama piwa na billboardach rzeczywiście sprzyja pogłębianiu alkoholizmu, czy bardziej jedynie przywiązaniu do określonej marki. Są w tej sprawie krańcowo różne argumenty, oceny i opinie i nie mam zamiaru tego rozsądzać.</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#JózefKuczyński">Wiem natomiast, bo złożyło w moim biurze wizyty wielu zaniepokojonych tym ludzi, że gdy zakazana zostanie reklama na billboardach i w innych podobnych formach, nastąpi istotne ograniczenie w przerobie firm zajmujących się tego rodzaju reklamą. Mówi się nawet, że w 30–40%, co może spowodować w samym Elblągu stratę pracy przez kilkanaście osób. W całej Polsce mogą to być setki, a może i więcej. Czy w obecnej sytuacji, gdy w Polsce tragicznie wzrasta bezrobocie i sięga ono już blisko trzech milionów, wolno na to pozwolić? Nie, nie wolno. Czy w obecnej sytuacji, w warunkach olbrzymiej konkurencji firm browarskich i marek piwa zachodniego, możemy sobie pozwolić na otwarcie jeszcze szerszego pola dla konkurencji przez wprowadzenie tak daleko idących ograniczeń reklamy naszego piwa, jak to uczynił Sejm? Czy możemy sobie pozwolić w efekcie na pogorszenie sytuacji polskiego przemysłu piwowarskiego, czego konsekwencją będzie ograniczenie produkcji i spadek zatrudnienia w tej branży, a także spadek wpływów do budżetów lokalnych samorządów tam, gdzie są browary? Nie mówię już o sponsorowaniu przez te branże wielu form działalności sportowej, kulturalnej itp., a także licznych akcji społecznych i charytatywnych. To, że takie konsekwencje i zagrożenia nie są tylko teoretycznym wymysłem, wiem dobrze z przykładu naszego elbląskiego browaru, który w ostatnim roku zwolnił blisko dwieście osób. Dlatego po prostu głośno krzyczę: nie stać nas obecnie na takie konsekwencje!</u>
          <u xml:id="u-238.5" who="#JózefKuczyński">Z tych względów ja, taki zdecydowany przeciwnik picia i gorący zwolennik zwalczania alkoholizmu, będę głosował za racjonalnymi modyfikacjami zbyt restrykcyjnych ograniczeń przyjętych przez Sejm, a konkretnie za przyjęciem zgłoszonych w tym względzie przez Komisję Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu propozycji zawartych w druku nr 586A. Gorąco też apeluję do każdego z państwa o podobne głosowanie, a więc o poparcie propozycji poprawek zgłoszonych przez tę komisję. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę o zabranie głosu senatora Jerzego Suchańskiego. Następnym mówcą będzie senator Andrzej Mazurkiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#JerzySuchański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#JerzySuchański">Pozwolę sobie omówić i zapoznać Wysoką Izbę z artykułem, jaki ukazał się 9 marca tego roku w szwedzkim czasopiśmie „Financial Times”, o szwedzkich regulacjach prawnych dotyczących zakazu reklamy alkoholu, które - zdaniem europejskiego sądu - łamią umowę z Unią Europejską. Wnioski wynikające z tego artykułu być może pozwolą Wysokiej Izbie sprawniej, łatwiej, lepiej i pewniej podejmować odpowiednie decyzje.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#JerzySuchański">8 marca europejski sąd rozpatrywał sprawę szwedzkiego zakazu reklamy alkoholu, która utrudniała budowę i kreację europejskiego rynku usług. Sprawa szwedzkich regulacji prawnych dotyczących zakazu reklamy wódki, wina i mocnego piwa została poruszona przez magazyn „Gourmet”. Sąd podtrzymuje zdanie, że zakaz reklamy alkoholi jest przeszkodą w prowadzeniu swobodnego rynku usług wewnątrz Unii Europejskiej oraz narusza jej przepisy. Mike Pullen, prawnik firmy DLA w Brukseli, który prezentował ten problem, powiedział, że jest to bardzo ważne ustalenie Unii Europejskiej. Oznacza ono, że wszystkie tego typu restrykcje nałożone przez inne kraje są niezgodne z prawem europejskim. Komisja Europejska proponuje, by zredukować wprowadzone restrykcje. Na przykład w Niemczech zakazana jest reklama długoterminowych gwarancji. Według komisji dobrze się stało, że sprawa trafiła do sądu, ponieważ reklama została potraktowana jako usługa. Jest to także broń w walce przeciw narodowym przeszkodom w prowadzeniu swobodnych usług. Komisja może użyć sądu do ataku na inne narodowe zakazy reklamy czy promocji sprzedaży. Pullen wytoczył sprawę wewnętrznym narodowym przepisom, zgodnie z którymi taka firma jak American Express została powstrzymana od obdarowywania dodatkowymi przelotami klientów w Niemczech. Pozwał także greckie prawo zakazujące reklamy zabawek dla dzieci w telewizji w określonych godzinach. Francja także wprowadziła restrykcje dotyczące reklamy alkoholu w telewizji. Poprzednie przepisy jasno określały, że kraje nie mogą stosować zapisów, które ograniczają swobodne prowadzenie usług. 8 marca sąd poszedł o krok dalej, ustalając, że także praktyki ograniczające swobodny przepływ usług nie mogą mieć miejsca. Szwecja ogranicza reklamę alkoholu ze względu na zdrowie społeczne. Sąd zaproponował, by Sztokholm spróbował osiągnąć ten cel stosując łagodniejsze restrykcje, oraz wezwał sąd szwedzki do określenia, czy ich zakaz daje pożądane efekty. Komisja stwierdziła, że przepisy te są bardzo ważne, by rozwijać i utrzymywać rynek usług. W styczniu komisja brukselska ustaliła dwuletnią strategię usunięcia biurokratycznych przeszkód i barier powstrzymujących firmy usługowe od funkcjonowania zgodnie z europejskim prawem. Decyzja ta powstrzymuje kraje nordyckie od stosowania restrykcji w stosunku do konsumpcji alkoholu.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#JerzySuchański">Pozwoliłem sobie zapoznać Wysoką Izbę z orzeczeniem, ze stanowiskiem europejskiego sądu i z wnioskami, jakie z tego wynikają, gdyż uważam, że tak samo, jak nie można wyraźnie powiedzieć, jakie skutki przynosi reklama piwa dla młodzieży, dla niepełnoletnich, tak samo nie można powiedzieć, czy pokazywanie tak zwanej wojny proszkowej w telewizji spowodowało, że w Polsce zużycie proszku w rodzinach wzrosło i czy pokazywanie reklamy mydła sprawiło, że Polacy używają go więcej. Uważam, że nie powinniśmy przez stosowanie ostrych przepisów wylewać dziecka z kąpielą.</u>
          <u xml:id="u-240.4" who="#JerzySuchański">Pozwolę sobie również przedstawić poprawkę do omawianej ustawy, gdyż poprawka Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu oraz mniejszości komisji szła w takim kierunku, że praktycznie za dwa tygodnie od uchwalenia ustawa ta powinna już obowiązywać. Są jednak również poprawki, które mówią o przesunięciu terminu wprowadzenia tej ustawy. A jeżeli tak, to proponuję, aby przepis art. 13¹ ust. 3 i 4 ustawy, o której mowa w art. 1, nie dotyczył praw do znaku towarowego powstałych przed dniem 1 marca 2001 r. Chodzi o to, aby nie dawać możliwości tworzenia nowych znaków towarowych w momencie, kiedy będzie już wiadomo od kiedy ta ustawa formalnie zacznie obowiązywać. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę bardzo, głos ma senator Andrzej Mazurkiewicz. Następną mówczynią będzie senator Krystyna Czuba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#AndrzejMazurkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#AndrzejMazurkiewicz">W zeszłym roku Senat zajmował się nowelizacją ustawy o radiofonii i telewizji, która również swoim zakresem obejmowała kwestie reklamy napojów alkoholowych. Ta burza, która przetoczyła się zarówno przez Sejm, jak i przez Senat, była odzwierciedleniem pojawienia się na ekranie telewizyjnym reklamy, powiedziałbym, chrząkająco-mrugającej, która podnosiła ciśnienie parlamentarzystom i rządowi. Nikt bowiem nie chce wychodzić na człowieka niepoważnego, z którego wszyscy się śmieją. Powodem tego śmiechu jest okienko telewizyjne i obejście prawa, którego świadkami są wszyscy rodacy.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#AndrzejMazurkiewicz">Mieliśmy wówczas do czynienia z ostrą debatą. Posłowie zaproponowali wówczas wprowadzenie nowej terminologii, rozciągając zakaz reklamy na akcesoria alkoholowe. Tak zostało to wówczas zapisane. Odnoszono się wtedy do ustawy o szkodliwych skutkach palenia tytoniu, gdzie również zapisano podobne słowa, a więc zakaz reklamy wyrobów tytoniowych i akcesoriów tytoniowych. Przy czym w tamtej ustawie, kiedy mówiono o akcesoriach tytoniowych, stworzono słowniczek i w tym słowniczku określono co to są te akcesoria tytoniowe: zapalniczka, popielniczka, cygaretka, cygarniczka etc., etc.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#AndrzejMazurkiewicz">W ustawie, którą dzisiaj rozpatrujemy, znowu pojawia się pojęcie, które można uznać za nieostre, pojęcie, które może być różnie interpretowane. Otóż w art. 13 ust. 3, na którego temat tak dużo dyskutujemy, pojawia się zapis, iż zabrania się reklamy i promocji produktów, których nazwa, kształt towarowy, kształt graficzny lub opakowanie jest tożsame z oznaczeniem napoju alkoholowego lub innym symbolem obiektywnie odnoszącym się do napoju alkoholowego. Co to znaczy „inny symbol obiektywnie odnoszący się do napoju alkoholowego”? Jest to pojęcie na tyle nieostre i wymagające wykładni, iż lepiej zrezygnować z takiego zapisu na rzecz zapisów, które będą bardziej jednoznaczne i być może pozwolą uniknąć toczących się w nieskończoność procesów. Jeżeli popatrzymy na to bardzo wnikliwie, to możemy dojść do wniosku, iż ów zapis „symbol obiektywnie odnoszący się do napoju alkoholowego” będzie na przykład dotyczył wszystkich produktów huty szkła, a więc butelek, szklanek, karafek etc., etc. Jeden z kolegów senatorów powiedział - zapewne żartem, ale chyba nie do końca to był żart - że również tak zwany śledzik może być uznany za symbol obiektywnie odnoszący się do napoju alkoholowego. Po co więc stwarzać sytuację, w której Wysoka Izba przyjmie niefortunny zapis mogący powodować dużo tematów do żartów na temat parlamentu?</u>
          <u xml:id="u-242.4" who="#AndrzejMazurkiewicz">Kolejny dylemat, na który pragnę zwrócić uwagę. Również w art. 13 ust. 3 mamy wpisany zakaz reklamy i promocji produktów. Otóż nie ma dobrej definicji ustawowej, która by jednoznacznie stwierdzała, co to jest produkt. O wiele lepiej zdefiniowane jest pojęcie „towar”. Proponuję zatem, abyśmy zaostrzyli to kryterium, zamieniając słowo „produkt” na „towar”, gdyż będzie to bardziej jednoznaczne.</u>
          <u xml:id="u-242.5" who="#AndrzejMazurkiewicz">W ust. 4 jest mowa o tym, iż zabrania się reklamy i promocji przedsiębiorców oraz innych osób prawnych, które swoim wizerunkiem reklamowym wykorzystują nazwę, znak towarowy, kształt graficzny lub opakowanie związane z napojem alkoholowym, jego producentem lub dystrybutorem. Co to znaczy „przedsiębiorców lub innych osób prawnych”? Chodzi mi o to, żebyśmy nie wylewali dziecka z kąpielą, nie doprowadzali do sytuacji, w których pewne nieostre i szerokie pojęcia będą mogły prowadzić do tego, że ta ustawa albo nie zostanie podpisana, albo nie będzie spełniała swojej roli. Czy hotel „Sobieski” będzie utożsamiany z produktem alkoholowym? Nie, ale czytając tę ustawę i ten zapis, można by dojść do takich wniosków. Proponuję więc, aby odnieść zakazy dotyczące reklamy i promocji do towarów określonych w ust. 3 niniejszego artykułu, gdyż będzie to bardziej czytelne.</u>
          <u xml:id="u-242.6" who="#AndrzejMazurkiewicz">I kolejna sprawa. W ust. 6 mówi się o zakazach określonych w ust. 1–5, że nie obejmują one reklamy napojów alkoholowych. No, ale oprócz reklamy mamy także pojęcie promocji, być może często nadużywane. Czy pod pojęciem promocji nie może kryć się reklama czy kryptoreklama? Może, oczywiście, że może. W związku z tym proponuję, aby po słowie „reklamy” dopisać „oraz promocji napojów alkoholowych”.</u>
          <u xml:id="u-242.7" who="#AndrzejMazurkiewicz">Proszę państwa, kończąc, chciałbym stwierdzić, że ta nowelizacja ustawy jest konieczna z wielu względów: ze względów społecznych i ze względu na czystą przyzwoitość. Nikt nie chce bowiem, aby polska młodzież była rozpijana. Ale z drugiej strony widzimy działania, które podejmują, chociażby producenci piwa, wspierając sport, i nikt nie chce, aby sport w Polsce upadł. A kluby sportowe siłą rzeczy - czy nam się to podoba, czy nie - są wspierane przez niektóre firmy. Tak więc zapisy, które mówią o zakazie reklamy w telewizji i radiu, zezwalając na nią w godzinach od 23.00 do 6.00 rano, wraz z zapisami dopuszczającymi możliwość sponsorowania klubów sportowych są do przyjęcia na zasadzie kompromisu.</u>
          <u xml:id="u-242.8" who="#AndrzejMazurkiewicz">Panie Marszałku, składam na pana ręce poprawki. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękuję bardzo panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę o zabranie głosu senator Krystynę Czubę. Następnym mówcą będzie senator Paweł Abramski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#KrystynaCzuba">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#KrystynaCzuba">Picie i upijanie się przez dzieci i młodzież jest jednym z największych problemów we współczesnej Polsce. Sądzę, że można i należy przeciwstawić się temu z całym zdecydowaniem i zaangażowaniem.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#KrystynaCzuba">Osobiście widzę konieczność całkowitego zakazu reklamy alkoholu przede wszystkim ze względu na zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży, a w konsekwencji - na zdrowie przyszłych pokoleń Polaków. Tę konieczność uzasadniam w następujący sposób.</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#KrystynaCzuba">Z badań rynku wynika, że nawet gdy reklama jest skierowana do dorosłych, to dzieci i młodzież bardzo często współdecydują o tym, co rodzice kupują. Na rynku to dzieci są rodzicami swoich rodziców. Jest to udowodnione na podstawie eksperymentów. Wynika z tego, że reklama ma wyjątkowo przemożny wpływ na młodych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#KrystynaCzuba">Jedną z najczęściej stosowanych metod oddziaływania jest odpowiednie dobranie komunikatu reklamowego i wprowadzenie do reklam tak zwanych osób publicznych, a więc modelek, aktorów, piosenkarzy czy też sportowców. W reklamie istnieje też generalna zasada, że piękne jest dobre. To jest wzięte z bajek, ale jednocześnie jest to działanie podprogowe. Dlatego osoby biorące udział w reklamie powinny wywoływać pozytywny efekt, a swymi działaniami, przede wszystkim przez seks i erotyzm, przyciągać uwagę. Do reklamy wykorzystuje się też, rzeczywiste czy wątpliwe, tak zwane autorytety. Warto zauważyć, że reklama jest bardziej skuteczna, gdy przekaz jest emocjonalny, a nie racjonalny. Emocje służą reklamie, również w tworzeniu marki. Te wszystkie metody i uwarunkowania są brane pod uwagę w reklamie napojów alkoholowych. Widać to, nawet jeżeli nie jest się ekspertem czy też bardzo wnikliwym obserwatorem.</u>
          <u xml:id="u-244.5" who="#KrystynaCzuba">Reklama jest w sposób szczególny skierowana do ludzi młodych, bo dorośli mają wykrystalizowany własny świat potrzeb i przyzwyczajeń. To młodzież szuka wyrazu swojej osobowości, chce być, najczęściej za sprawą reklamy, człowiekiem sukcesu, mediów, reklam. I bardzo często przez to właśnie sięga po alkohol.</u>
          <u xml:id="u-244.6" who="#KrystynaCzuba">Pragnę przypomnieć Wysokiemu Senatowi, że w dniu 18 lutego 2000 r., ze względu na wzrost spożycia alkoholu przez polską młodzież, która jest poddawana przez biznes alkoholowy agresywnym i planowym działaniom promującym picie, Sejm podjął uchwałę, w której czytamy między innymi.</u>
          <u xml:id="u-244.7" who="#KrystynaCzuba">My, posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, u progu 2000 r. zobowiązujemy się sami oraz wzywamy wszystkich, którzy czują się odpowiedzialni za zdrowie i przyszłość młodego pokolenia Polaków, do postępowania zgodnie z przedstawionymi w deklaracji zasadami etycznymi i sposobami działania. Wszystkie dzieci i młodzież mają prawo do życia w środowisku rodzinnym, szkolnym i lokalnym wolnym od zagrożeń związanych z piciem alkoholu, a obowiązkiem dorosłych jest im to zapewnić.</u>
          <u xml:id="u-244.8" who="#KrystynaCzuba">Sejm dalej pisze tak: Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ocenia jako wysoce naganny i szkodliwy społecznie udział osób publicznych, instytucji, mediów cieszących się popularnością wśród młodego pokolenia w komercyjnych akcjach reklamujących i promujących spożycie alkoholu. To tyle w sprawie uchwały Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-244.9" who="#KrystynaCzuba">Wielu z nas z aprobatą przyjęło tę uchwałę. Dziś pytam, czy prawdą jest - po dyskusji można już sobie odpowiedzieć na to pytanie - że wśród nas są parlamentarzyści, którzy, wierzą w to, jak wczoraj podawały i dziś podają media, że polski sport bez reklamy piwa wspomaganej między innymi przez tak zwaną atrakcyjność seksualną upadnie już jutro. Aż trudno w to uwierzyć, ale to fakt.</u>
          <u xml:id="u-244.10" who="#KrystynaCzuba">Panie i Panowie Senatorowie! Apeluję do waszych sumień, aby głosować za zakazem przynajmniej w wersji, jaką przedstawiła senacka Komisja Rodziny i Polityki Społecznej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#TadeuszRzemykowski">Głos ma senator Paweł Abramski. Następnym mówcą będzie senator Stanisław Cieśla.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#PawełAbramski">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#PawełAbramski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#PawełAbramski">Ustawa uchwalona przez Sejm w dniu 1 marca 2001 r. w sposób kompleksowy reguluje kwestie dotyczące reklamy i promocji napojów alkoholowych oraz produktów i podmiotów, które w założeniu ustawodawcy w sposób bezpośredni mogą przyczyniać się do reklamy lub promocji napojów alkoholowych. W porównaniu z obecnie obowiązującymi uregulowaniami art. 13¹ noweli z jednej strony łagodzi bezwzględny zakaz reklamy napojów alkoholowych, bo pod pewnymi warunkami dozwolona jest reklama piwa, jednak z drugiej strony zabrania reklamy i promocji produktów, które napojami alkoholowymi nie są, ale ich nazwa, znak towarowy, kształt graficzny lub opakowanie jest tożsame z oznaczeniem napoju alkoholowego lub innym symbolem obiektywnie odnoszącym się do napoju alkoholowego. Dopuszczalna reklama i promocja piwa nie może być prowadzona na słupach i tablicach reklamowych, co uniemożliwia działalność gospodarczą podmiotów w tym zakresie. Jednocześnie obecnie dozwolona promocja i reklama niektórych napojów niezawierających alkoholu, w świetle postanowień art. 13¹ nie będzie dozwolona.</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#PawełAbramski">Proponowane w noweli rozwiązania dotyczące zasad reklamy i promocji piwa budzą duże wątpliwości co do ich zgodności z normami konstytucyjnymi, a więc normami hierarchicznie najwyższego rzędu. Z jednej strony w sposób nieuzasadniony różnicują one sytuację prawną podmiotów prowadzących działalność reklamową i promocyjną ze względu na rodzaj medium, za pomocą którego prowadzą ową działalność. Z drugiej strony data wejścia w życie noweli, określona na czternaście dni od dnia ogłoszenia, powoduje natychmiastową zmianę warunków prowadzonej działalności gospodarczej, pozbawiając w istotny sposób podmioty działające na rynku reklamy praw majątkowych.</u>
          <u xml:id="u-246.4" who="#PawełAbramski">Zakaz reklamy i promocji piwa jako napoju alkoholowego ma charakter względny. Stosownie do postanowień art. 13¹ ust. 1 ustawy reklama i promocja jest dopuszczalna, o ile nie jest kierowana do młodzieży lub prowadzona przez budowanie skojarzeń. O skojarzeniach była tutaj już mowa, nie będę tego powtarzał.</u>
          <u xml:id="u-246.5" who="#PawełAbramski">Zgodnie z art. 32 ust. 1 i 2 konstytucji wszyscy są równi wobec prawa, wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Ponadto nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. Nakaz jednakowego traktowania podmiotów znajdujących się w podobnej sytuacji wynika także z zasady demokratycznego państwa prawa sformułowanej w art. 2 konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-246.6" who="#PawełAbramski">Różnicowanie podmiotów prowadzących działalność reklamową dokonane w noweli wydaje się stanowić niedopuszczalną na gruncie konstytucji dyskryminację w życiu gospodarczym. Już wspomniałem, że w art. 4 określa się czternastodniowy termin wejścia w życie ustawy. W praktyce obrotu gospodarczego produkty niezawierające alkoholu lub niebędące napojami alkoholowymi, zgodnie z dotychczas obowiązującymi przepisami, są opatrzone znakami towarowymi, którymi producenci posługują się również w promowaniu produktów, na przykład piwa, będącymi w rozumieniu ustawy napojami alkoholowymi. Treści reklamowe obejmujące tego rodzaju produkty niezawierające alkoholu są eksponowane między innymi na nośnikach reklamy zewnętrznej. Na gruncie obowiązującego prawa działanie takie jest w pełni dozwolone. Zatem postanowienia art. 13¹ ust. 3, 4 zabraniające reklamy i promocji produktów, których „nazwa, znak towarowy, kształt graficzny lub opakowanie jest tożsame z oznaczeniem napoju alkoholowego lub innym symbolem obiektywnie odnoszącym się do napoju alkoholowego”, jak również przedsiębiorców oraz innych osób prawnych, które „w swoim wizerunku reklamowym wykorzystują nazwę, znak towarowy, kształt graficzny lub opakowanie związane z napojem alkoholowym, jego producentem lub dystrybutorem” są istotnym ograniczeniem dotychczasowej swobody w tym zakresie. Specyfika działalności w zakresie reklamy, szczególnie reklamy zewnętrznej, powoduje, że kontrakty reklamowe zawierane są na okresy wielomiesięczne lub dłuższe. Zwykle są planowane i realizowane w cyklach rocznych, nierzadko jednak przekraczają ten czas. Ze względu na wejście w życie w terminie czternastu dni od dnia ogłoszenia noweli zakazu prowadzenia działalności obecnie dozwolonej narusza się w istotny sposób interesy podmiotów działających w branży reklamy zewnętrznej. A przecież ochronę tych interesów zapewniają normy rangi konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-246.7" who="#PawełAbramski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo wiele powiedziano tu na temat sponsorowania przez kampanie piwowarskie sportu, niektórych imprez kulturalnych, oświatowych. Nie będę się powtarzał. Można powiedzieć, że w tej chwili racje podzielone są równo. Myślę, że jest sporo hipokryzji w wystąpieniach zarówno osób, które biorą w obronę koncerny piwowarskie, bo do tego w zasadzie zaczyna sprowadzać się ta dyskusja w Senacie, jak i tych, którzy przeciwko tym koncernom protestują.</u>
          <u xml:id="u-246.8" who="#PawełAbramski">Aby nie zachowywać się podobnie jak osoby, które w tej chwili wielokrotnie są pomawiane przez parlamentarzystów o to, że tworzą lobby piwowarskie - mówi się, że ktoś ma w tym określony interes - proponuję Wysokiej Izbie dwie poprawki. Pierwsza poprawka w sposób zdecydowany porządkuje w sensie prawnym zapisy ustawy, która trafiła do nas z Sejmu. W drugiej, alternatywnej poprawce proponuję powrót do poprzednich bardzo ostrych i radykalnych zapisów.</u>
          <u xml:id="u-246.9" who="#PawełAbramski">Wysoka Izba wybierze sposób procedowania. Muszę powiedzieć, że jest mi to obojętne. Chciałbym, aby polski sport był mocny, był sponsorowany i miał się jak najlepiej. Ale chciałbym również, żeby ta wąska granica sponsoringu nie została przekroczona. Te dwie poprawki pokazują mój stosunek do tej ustawy. Wydaje mi się, że Wysoka Izba w swojej mądrości o tym zadecyduje. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękuję bardzo, Panu Senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę o zabranie głosu senatora Stanisława Cieślę. Następnym mówcą będzie senator Wiesław Chrzanowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#StanisławCieśla">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#StanisławCieśla">Jeszcze kilka dni temu nie zamierzałem zabierać głosu w debacie nad ustawą o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Kiedyś już wyrażałem z tej trybuny moje stanowisko w tej sprawie. Nadal jestem zdecydowanie przeciwny reklamie wszelkich napoi alkoholowych. Do zabrania głosu dzisiaj skłoniła mnie obfitość materiałów, które napłynęły do państwa senatorów. Pochodzą one głównie od przedstawicieli firm zajmujących się reklamą. Widać, komu i o jakie pieniądze chodzi. Natarczywość świadczących usługi reklamowe jest po prostu obrzydliwa. Jeszcze bardziej bulwersuje mnie stanowisko senackiej Komisji Gospodarki Narodowej, a przede wszystkim Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu. Obie te komisje, poprzez zgłoszone przez siebie poprawki, chcą zliberalizować przepisy, które przyjął Sejm.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#StanisławCieśla">Nie dziwię się, że swoich interesów bronią producenci piwa, a także ci, którzy zajmują się reklamą. Mają oni w tym swój interes finansowy. Szczególnie sektor reklamy nie baczy na to, co jest dobre, pożyteczne, etyczne i zdrowe, ale dba o swoje pieniądze. Takie jest zajęcie tych ludzi i z tego żyją. Trudno wymagać i oczekiwać od osób zatrudnionych w reklamie nadzwyczajnej troski o kształtowanie właściwych postaw u współobywateli. Zawsze znajdzie się jakaś grupa ludzi, dla których mamona jest ważniejsza niż prawda i dobro.</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#StanisławCieśla">Czegoś innego należy jednak oczekiwać od senatorów, a szczególnie członków Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu. Czy ci, którzy głosowali za takim stanowiskiem, jakie mamy w sprawozdaniu komisji, są w stanie udowodnić, że im więcej będzie reklamy nawet słabych napojów alkoholowych, tym zdrowsze będziemy mieli społeczeństwo? Albo że im więcej się wypije, tym większe będą osiągnięcia w dziedzinie sportu?</u>
          <u xml:id="u-248.4" who="#StanisławCieśla">Reklama napojów alkoholowych ma szczególnie zgubne następstwa w odniesieniu do ludzi młodych, oni bowiem są bardzo podatni na działanie wszelkich reklam. W ostatnich latach spadło, i to dosyć znacznie, spożycie alkoholu w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Wzrosło ono jednak w sposób zatrważający wśród najmłodszych, o przyszłość których parlament Rzeczypospolitej powinien się szczególnie troszczyć.</u>
          <u xml:id="u-248.5" who="#StanisławCieśla">19 lutego bieżącego roku na konferencji na temat „Młodzież i alkohol”, która odbyła się w Sztokholmie, dyrektor generalny Światowej Organizacji Zdrowia, pani Gro Harlem Brundtland, była premier rządu Królestwa Norwegii poinformowała w swoim wystąpieniu, że co czwarty młody Europejczyk w wieku od piętnastu do dwudziestu dziewięciu lat umiera z powodów związanych z piciem alkoholu, zaś w Europie Wschodniej alkohol powoduje zgony trzeciej części młodych mężczyzn. W roku 1999 alkohol zabił pięćdziesiąt pięć tysięcy młodych Europejczyków. Dalej pani Brundtland stwierdziła, że zwiększenie o pięć minut dziennie reklamy alkoholu w telewizji spowoduje, iż młody konsument wypije o 5 g czystego alkoholu dziennie więcej.</u>
          <u xml:id="u-248.6" who="#StanisławCieśla">Serdecznie polecam paniom i panom senatorom wnikliwą lekturę tego nader ciekawego wystąpienia pani dyrektor WHO. Mam nadzieję, że Wysoki Senat, miast dawać posłuch szkodliwej i bzdurnej agitacji lobbystów z branży alkoholowej i reklamowej, posłucha rozsądnego i pełnego troski ministra zdrowia pana profesora Grzegorza Opali. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#TadeuszRzemykowski">Głos ma senator Wiesław Chrzanowski. Następna będzie senator Anna Bogucka-Skowrońska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#WiesławChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#WiesławChrzanowski">Zabieram głos w sprawie ustawy o wychowaniu w trzeźwości nie po to, by zgłaszać jakieś poprawki, ale po to, by bronić tej ustawy przed poprawkami, w wyniku których jej treść przestałaby odpowiadać tytułowi. Zazwyczaj uczestniczę w posiedzeniach, w dyskusjach senackich, broniąc pewnych racji prawniczych, zgodnie z zawodowym nachyleniem - a może odchyleniem? Racje ideowe, choć bardzo dla mnie ważne, rażą mnie wtedy, gdy mają charakter deklaratywny.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#WiesławChrzanowski">W tym wypadku chodzi jednak o takie właśnie racje. Dla ugrupowania, z którym jestem związany - a działam w tym kierunku już ponad sześćdziesiąt lat - sprawa zdrowia, szczególnie młodzieży, zdrowia fizycznego i moralnego, spoistości rodziny, społecznego pokoju, walki z patologiami społecznymi grożącymi bytowi narodu jest szczególnie ważna. Jestem przekonany, że te same racje, te same wartości, choć z innej może inspiracji, są ważne i dla innych nurtów, tych z prawa i z lewa, ponad podziałami. Mam nadzieję, że się nie łudzę. A tym wartościom zagraża właśnie alkoholizm, którego rozprzestrzenianiu sprzyjały warunki, w jakich Polska znajdowała się przez kilkadziesiąt ostatnich lat od wybuchu II wojny światowej. Pamiętam jeszcze z okresu okupacji niemieckiej, jak Niemcy za tak zwane przymusowe kontyngenty płacili rolnikom wódką. Był to bardzo określony cel - osłabianie oporu narodowego. I dlatego właśnie zwalczanie takich patologii to szczególny obowiązek.</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#WiesławChrzanowski">Tymczasem w moim przekonaniu wiele poprawek zgłoszonych przez komisję, której nazwa brzmi Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu, idzie w przeciwnym kierunku, ku tak zwanemu zliberalizowaniu. Nie identyfikuję tego pojęcia z liberalizmem jako takim, to jest trochę inny problem. Myślę, że chodzi tutaj o granice dopuszczalności reklamy alkoholu, w szczególności reklamy, która jest skierowana na młodzież, może do niej docierać.</u>
          <u xml:id="u-250.4" who="#WiesławChrzanowski">A w myśl jakich racji ma następować ta liberalizacja? Nie przemawiają za tym tak zwane racje europejskie. W wielu państwach europejskich była o tym mowa; wspominał o tym pan senator Kłeczek. We Francji, Szwajcarii, Norwegii, Szwecji, Słowenii reklama jakichkolwiek alkoholi w telewizji, w tym i piwa, jest całkowicie zabroniona. Podobnie jest z opinią publiczną, ludzie patrzą na tę sprawę z poczuciem odpowiedzialności. Pewne opinie w tym zakresie cytował już pan poseł sprawozdawca Komisji Rodziny. Ja powołam się jeszcze na opinię Pracowni Badań Społecznych, tak zwanej sopockiej, opinię z końca zeszłego roku, na wyniki ogólnopolskich badań dorosłych Polaków. Pytano, jaki jest ich zdaniem największy problem społeczny wymagający rozwiązania w ich mieście, miasteczku, wsi itd. Okazało się, że na pierwszym miejscu najczęściej wymieniano bezrobocie, na drugim - spadek stopy życiowej, a na trzecim - picie alkoholu przez młodzież. Na czwartym miejscu wśród najważniejszych problemów społecznych widzianych z perspektywy miejsca zamieszkania znajduje się alkoholizm. Ciekawe, że problem picia alkoholu przez młodzież nie jest utożsamiany z problemem alkoholizmu, są to dwa zagadnienia. Polacy boją się pijących nastolatków, boją się o swoje upijające się dzieci.</u>
          <u xml:id="u-250.5" who="#WiesławChrzanowski">Podobne stanowisko zajmuje w świecie wiele liczących się osobistości. Kilkakrotnie była już tutaj wspominana pani dyrektor generalny Światowej Organizacji Zdrowia pani Brundtland. Powiedziała ona tak na wspominanej tutaj konferencji europejskich ministrów zdrowia: nie dość, że dzieci są bombardowane atrakcyjnymi wizerunkami alkoholu, to jeszcze w ciągu ostatnich dziesięciu, piętnastu lat nasza młodzież stała się głównym celem działań marketingowych przemysłu alkoholowego.</u>
          <u xml:id="u-250.6" who="#WiesławChrzanowski">Tymczasem, jak słyszeliśmy tutaj, wzrost alkoholizmu następuje właśnie w tej grupie wiekowej, co szczególnie niepokojące - wśród dziewcząt. A na to właśnie szczególny wpływ ma reklama telewizyjna i na billboardach. Dlatego właśnie, zdając sobie z tego sprawę, potężny finansowo piwowarski przemysł alkoholowy tak zabiega o liberalizację tej reklamy.</u>
          <u xml:id="u-250.7" who="#WiesławChrzanowski">Jeżeli chodzi o poprawki, które moim zdaniem zwiększają dostępność tej reklamy, to jest to w szczególności poprawka dwudziesta piąta Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu. Poprawka ta dodaje art. 3a, zgodnie z którym zakazy co do tej reklamy nie dotyczą praw do znaków towarowych, które powstały przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Czyli te firmy, które już obchodzą pewne przepisy, aby ominąć zakaz reklamy, w praktyce będą tworzyły taką sferę kryptoreklamy i będą mogły kontynuować tę działalność w dalszym ciągu. Komu i dlaczego zależy na tym, aby producenci wódek i innych mocnych alkoholi mogli nadal prowadzić tego rodzaju działalność?</u>
          <u xml:id="u-250.8" who="#WiesławChrzanowski">Gros tych poprawek dotyczących reklamy wiąże się z art. 13¹ ustawy. Pierwsza sprawa to przesunięcie dopuszczalności godzin, których reklama piwa może być nadawana, z godziny 23.00 na 20.00. Pan senator Kleina mówił, że on oglądał dobranockę i na tym kończył. Ale, proszę państwa, przecież ta reklama nie jest niebezpieczna dla dzieci pięcio-, sześcioletnich. To jest niebezpieczne dla tych dzieci, które mają po kilkanaście lat i które uczestniczą w oglądaniu telewizji najwięcej właśnie między godziną 20.00–22.00 czy nieraz 23.00, bo dzisiaj młodzież w tym wieku później chodzi spać. Zresztą ta godzina 23.00 jest w ustawie o radiofonii i telewizji, do tej godziny pewne programy szkodliwe dla młodzieży nie powinny być nadawane. I dlatego nie należy tu tworzyć sztucznych zróżnicowań. Oczywiście ta poprawka spotka się z aplauzem producentów alkoholu, ale wątpię, czy się spotka z aplauzem zwykłych, przejętych sprawami swych dzieci i wnuków obywateli. Wątpię, czy jej przyjęcie podbudowałoby autorytet Senatu, który, jak powtarzamy, rzekomo jest izbą refleksji.</u>
          <u xml:id="u-250.9" who="#WiesławChrzanowski">Są jeszcze inne wątpliwe zabiegi naprawy tego art. 13¹. W ust. 1 tej nowelizacji, dotyczącym warunków dopuszczalności reklamy piwa, względnie wyraźne - choć nie do końca, bo nie jest to możliwe - kryteria zawarte w ustawie sejmowej zastępuje się szeregiem rażąco nieostrych określeń. Na przykład takim, że reklama nie zachęca do nieumiarkowanego picia, spożycia alkoholu - nie chodzi w tym wypadku o piwo, a o alkohol w ogóle - lub nie kładzie przesadnego nacisku na zawartość alkoholu. Takimi sformułowaniami można się posługiwać w publicystyce, w deklaracjach, ale nie w prawie, bo wtedy prawo jest nie do wykonania i nie do realizacji.</u>
          <u xml:id="u-250.10" who="#WiesławChrzanowski">Jeszcze jedna sprawa. W ust. 6 omawianego artykułu jest jedna niby drobna poprawka. Skreśla się tu słowo „wyłącznie”. Chodzi o to, że według brzmienia ustawy sejmowej reklamę alkoholu można stosować w hurtowniach i punktach, gdzie sprzedaje się wyłącznie alkohol. Jeśli skreślimy słowo „wyłącznie”, to w wielkich supermarketach itd., gdzie jest jedno stoisko z alkoholem, będzie można prowadzić szeroką akcję propagandową. Konkludując apeluję o bardzo wnikliwe rozważenie poprawek Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu.</u>
          <u xml:id="u-250.11" who="#WiesławChrzanowski">Tyle się mówi o sporcie, tyle się tutaj mówiło o tym, jak sport bywa sponsorowany przez ten przemysł piwowarski i jakie to daje efekty. Ale daje to też inne efekty. Widzimy, jak się często zachowują kibice, jak kompromitują nie tylko sport, ale nieraz i Polskę.</u>
          <u xml:id="u-250.12" who="#WiesławChrzanowski">Jeszcze jedna uwaga. Ze względu na wiek mam skłonność do wspomnień. W roku 1992 udało się przeprowadzić w Sejmie ustawę dotyczącą wówczas tytoniu. Wspominał to tutaj pan senator Mazurkiewicz. Zainicjował to mój klub Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego, ale udało nam się to przeprowadzić także dzięki głosom pewnej grupy posłów SLD, PSL i kilku innych klubów, z wyjątkiem klubu Unii Demokratycznej, Kongresu Liberalno-Demokratycznego. Wyjątkiem były tam chyba trzy osoby, które później ten klub opuściły. I cóż się wtedy okazało? Niestety, ten zakaz Senat uchylił w poprawce i już się tego nie udało odrzucić bezwzględną liczbą głosów. Mówię o tym, dlatego że Senat ma wielkie osiągnięcia w tamtej kadencji, na przykład jeśli chodzi o samorząd gminny itd., ale wszędzie są blaski i cienie. A ja, ze względu na funkcję, jaką wówczas zajmowałem, wiem, co się działo w kuluarach, jakie były naciski, jakie były akcje itd.</u>
          <u xml:id="u-250.13" who="#WiesławChrzanowski">Dzisiaj przeczytałem artykuł „Piwo to sport, a sport to zdrowie”, o tym, co się dzieje w tej chwili w Senacie na tym odcinku w związku z lobbingiem. Ja nie wiem, na ile te fakty odpowiadają rzeczywistości, należałoby to chyba zbadać. Oby się okazało, że tak nie jest.</u>
          <u xml:id="u-250.14" who="#WiesławChrzanowski">Dlatego jeszcze raz apeluję o wielką wnikliwość i odpowiedzialność przy głosowaniu nad tymi poprawkami. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-250.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#TadeuszRzemykowski">Proszę o zabranie głosu senator Annę Bogucką-Skowrońską. Następnym mówcą będzie senator Grzegorz Lipowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">W dniu dzisiejszym bardziej niż kiedykolwiek indziej myślę o godności drugiej izby parlamentu, jaką jest Senat, zwany zawsze izbą refleksji. Bo oto w dzisiejszej „Rzeczpospolitej” ukazał się artykuł „Piwo to sport, a sport to zdrowie”. I treść tego artykułu jest porażająca.</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Chcę poinformować koleżanki i kolegów, że grupa senatorów już złożyła do Prezydium Senatu wniosek o skierowanie tej sprawy do Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich, aby w przypadku potwierdzenia zachowania niegodnego z godnością senatora osoby tam wymienione zostały pociągnięte do odpowiedzialności regulaminowej. Nie może bowiem tak być, aby w polskim Senacie na stanowisku zajmowanym przez senatorów ważyły racje, które są po prostu interesem określonych grup, a nie są racjami całego społeczeństwa i aby sposób przekazywania tych racji był protekcjonistyczny. Od tego już tylko krok do korupcji. Czy wówczas mielibyśmy, jako parlamentarzyści, jakiekolwiek moralne prawo do podnoszenia larum, że korupcja niszczy nasze państwo, jeżeli korzenie tego zła wyrastałyby właśnie tu, w parlamencie?</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Ale nie o tym chciałam mówić. Otóż to chyba zakrawa na ponury żart, bo dowiedziałam się dzisiaj, że ja i inne osoby, które bardzo rzadko sięgają po alkohol, są zagrożone miażdżycą. Dowiedziałam się również tego, że właśnie dzięki browarom i firmom reklamowym kwitnie sport w Polsce. Dzięki nim dbamy o nasz narodowy interes i to, żeby nie wyparł nas obcy kapitalizm. Dowiedziałam się również, że inwalidzi mają wózki dzięki tym bogatym sponsorom.</u>
          <u xml:id="u-252.4" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Wobec tego pytam: po co jakiekolwiek ograniczenia? No po co? Otwórzmy szeroko wolny rynek dla kwestii alkoholowej. Jeśli reklama na nic nie wpływa, a dostępności alkoholu na rynku nie możemy zahamować, to w końcu będą z tego, jak mówił kolega Cieśla, same dobrodziejstwa. To dom będzie wychowywał, szkoła, instytucje kościelne, jak kolega podpowiadał w trakcie pytań. Po co mamy tworzyć jakiekolwiek prawo, które tylko ogranicza te szlachetne instytucje w możliwości jakże szlachetnego sponsoringu.</u>
          <u xml:id="u-252.5" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Dowiedziałam się także, że nie trzeba badać racji, bo jeżeli ktoś jest ładny, to ma krzywe nogi - argumenty tego typu w logice są zwane argumentami ad personam, jeśli wypowiada je osoba. Bo Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, która walczy bezinteresownie o swoje racje, bo nie stać jej na inny sponsoring, która jak Rejtan jeszcze od czasów PRL - kiedy to hektolitry alkoholu wlewały się do Polski w imię wolnego rynku i rozbudzenia przedsiębiorczości... I jest nowa klasa przedsiębiorców sponsorujących szlachetne imprezy, ale nikt się nie zastanowił, jakie szkody społeczne powstały wskutek zakwestionowania wartości pracy w społeczeństwie kształconym jak na elementarzu na encyklice o godności pracy - „Laborem exercens”. Nikt się nie zastanowił, jakie szkody poniosła młodzież, która w tej chwili kołacze do drzwi. Jest bezrobotna, gdyż nie zdobyła wykształcenia, bo się po prostu rozpiła. I co z tego? Może zatrudnienie da jej browar?</u>
          <u xml:id="u-252.6" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Proszę Państwa, używanie tego typu argumentów poniża godność polskiego Senatu.</u>
          <u xml:id="u-252.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-252.8" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Nie ma dyskusji z faktami i nie ma dyskusji co do wartości, jeżeli są zapisane konstytucyjnie. A o faktach koledzy już mówili. Fakty są takie, że alkoholizm jest złem i nigdy nie może być dobrem. Nie po to zaostrzaliśmy odpowiedzialność za przestępstwa komunikacyjne i przekazaliśmy do sądów jako przestępstwo jazdę pod wpływem alkoholu, żeby uważać, że nie ma problemu alkoholizmu i że zmniejsza się struktura spożycia alkoholu. Nadal setki ludzi padają na naszych drogach, nadal na skutek przemocy rośnie patologia w rodzinach. Przecież to są fakty. Nadal rośnie przestępczość młodych ludzi - myślimy o odpowiednich zmianach w kodeksie - a przestępstwa dokonywane są pod wpływem alkoholu. To też są fakty.</u>
          <u xml:id="u-252.9" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Problem picia alkoholu to nie tylko problem reklamy. I myślę, że obraża nasz zdrowy rozsądek również ten, kto próbuje nam przypisać to, że tego nie widzimy. Widzimy, ale to jest problem złożony, nie tylko genetyczny. Jest to problem społeczny, problem rozwiązywania frustracji, problem czasu wolnego, jest to jeden z wielu problemów społecznych. A reklama, która zachęca i jest rodzajem perswazji, ma na to wpływ. Gdyby nie miała wpływu na spożycie, po prostu by jej nie było. Ogromne pieniądze wkłada się w reklamy dlatego, że są spodziewane zyski, a nie dlatego, żeby tylko szpecić nasze miasta reklamami alkoholu, prawda? Wszystkich przybyszy z Europy witają reklamy alkoholu na wielkich billboardach, bo to jest nasza droga do standardów europejskich - jak któryś z kolegów powiedział. Ale ktoś inny mówił o zupełnie innych standardach...</u>
          <u xml:id="u-252.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-252.11" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">...i to w krajach bardziej rozwiniętych niż nasz, o bardziej dojrzałej demokracji. Nie próbujmy w Senacie przekonywać się takimi argumentami. Do wystąpienia skłoniło mnie to - bo ja po prostu nie mogę już tego znieść - że niektórzy uważają nas po prostu za upośledzonych umysłowo, rzeczywiście dotkniętych miażdżycą. Niektórzy uważają, że wystarczy pokusa lobbingu, być może finansowego, być może na tych billboardach, jak sugeruje „Rzeczypospolita”, żeby w polskim Senacie używano tak żenujących argumentów i uzasadniano je jakże szlachetnymi racjami.</u>
          <u xml:id="u-252.12" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Polska będzie taka, jaka będzie młodzież. To doskonale wiemy. Mówimy, że chcemy to wielkie dziedzictwo przekazać młodzieży. A jaka ona będzie? Będzie taka, jaką ją wychowamy, oczywiście, w rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-252.13" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Każdy wie z doświadczenia, także jeśli chodzi o inne reklamy, jak to wpływa nie tylko na wybór rodzaju środka, ale także po prostu na zakup konkretnego towaru, który jest reklamowany. I to też jest fakt, nad którym nie można przejść do porządku dziennego. Nie chrońmy więc interesu narodowego i naszych browarów w tak żenujący sposób. Bo jeżeli chcą sponsorować imprezy, to oczywiście mogą mieć z tego tytułu preferencje podatkowe i inne, ale nie kosztem tego, że społeczeństwo będzie skarlałe, że młodzież będzie rzeczywiście kołatać do drzwi urzędów pracy, bo nie stać jej będzie na awans w Europie. I rzeczywiście dojdzie do tego, że browary w atmosferze pełnej wolności będą sponsorować wózki inwalidzkie dla reprezentacji Polski w piłce nożnej. A dojdzie do tego, jeżeli nie położy się temu tamy. Dlatego właśnie popieram wnioski Komisji Rodziny i Polityki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-252.14" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Dlatego zwracam się do kolegów i koleżanek senatorów - choć tych, do których najbardziej chciałabym się zwrócić, nie ma na sali - żeby przypomnieli sobie o naszej misji. Niech niektórzy przypomną sobie rok 1989, kiedy to w polskim Senacie mieliśmy poczucie, że jesteśmy w kościele. Wtedy nikt nawet nie śmiał pomyśleć, a co dopiero wypowiedzieć, czegoś, co obrażałoby innego senatora w sensie werbalnym lub co dotykałoby jego poczucia wartości, rozum, duszę, serce. Bo to wszystko naprawdę naraża na szwank godność Izby, której jesteśmy reprezentantami. I taką właśnie refleksję kieruję do koleżanek i kolegów senatorów.</u>
          <u xml:id="u-252.15" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Wnoszę też o to, abyśmy szanowali wartości konstytucyjne i zdrowie, o którym pan minister zdrowia znów mówi... Niech wskazuje na fakty, a nie próbuje nas w inny sposób lobbować, łapiąc nas tutaj, przed drzwiami, czy na ulicy, czy gdzieś indziej. Niech mówi uczciwie, prosto, tak jak przystoi komuś, kto ma siłę racji, a nie rację siły. Jeśli racją siły jest siła pieniądza, to nie zasługuje ona na szacunek naszej Izby. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-252.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#TadeuszRzemykowski">Głos ma senator Grzegorz Lipowski. Następnym mówcą będzie senator Adam Struzik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#GrzegorzLipowski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#GrzegorzLipowski">Po analizie uchwalonej przez Sejm ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz ustawy o opłacie skarbowej, a także po dotychczasowej dyskusji można powiedzieć, że jeśli chodzi o ustawę piwną oraz dotyczące jej sprawozdania senackich komisji: Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu, Komisji Gospodarki Narodowej, Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, warto zwrócić uwagę na kilka kwestii. Chciałem także zgłosić jedną poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#GrzegorzLipowski">Po pierwsze, proponowane zmiany typu legislacyjnego, takie jak wyodrębnienie słownika czy też podzielenie na sześć artykułów obecnego art. 9, art. 1 pkt 8 ustawy, składającego się z dwudziestu czterech ustępów, uważam za jak najbardziej celowe.</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#GrzegorzLipowski">Po drugie, w dobie narastającego bezrobocia nawet w przypadku konieczności wprowadzenia różnych ograniczeń w prowadzeniu działalności gospodarczej ograniczenia te powinny być sprowadzone do niezbędnego minimum. Dlatego też uważam za celowe przyjęcie w stosunku do reklamy napojów alkoholowych rozwiązań proponowanych przez Komisję Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu oraz Komisję Gospodarki Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-254.4" who="#GrzegorzLipowski">Po trzecie, wnoszę o utrzymanie w ustawie art. 1 pkt 19, umożliwiającego legalne działanie - oczywiście po uzyskaniu właściwych zezwoleń i wniesieniu opłat - firmom zawodowo organizującym przyjęcia rodzinne i okolicznościowe. Uniemożliwienie im legalnego działania nie zmieni dostępności do alkoholu, co jest intencją ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.</u>
          <u xml:id="u-254.5" who="#GrzegorzLipowski">Panie Marszałku, zgłaszam poprawkę, która jest zbieżna ze stanowiskiem rządu wygłoszonym przez ministra Nowaka, a dotyczy powierzenia kompetencji do wydawania zezwoleń na hurt piwa i wina. Proponuję przeniesienie tych kompetencji na szczebel gminny.</u>
          <u xml:id="u-254.6" who="#GrzegorzLipowski">Argumenty, jakie przemawiają za przyjęciem tej poprawki, są następujące: po pierwsze, wszystkie dokumenty, jakie trzeba dołączyć do wniosku o wydanie zezwolenia na hurt piwa i wina, starający się uzyskuje właśnie w gminie; po drugie, zarząd gminy najlepiej orientuje się, czy zostały spełnione niezbędne warunki i czy wydanie takiego zezwolenia jest potrzebne; po trzecie, w dziedzinie profilaktyki antyalkoholowej powiat nie ma żadnych zadań, a cały obieg dokumentów odbywa się w gminie. Uważam, że Senat postąpi właściwie przyjmując tę poprawkę, spowoduje ona bowiem, że pewne wpływy z tytułu wydawania tych zezwoleń pozostaną na szczeblu gminy. Z pewnością procedura ta nie powinna jednak być przenoszona na szczebel wojewódzki.</u>
          <u xml:id="u-254.7" who="#GrzegorzLipowski">Nie będę omawiał tej poprawki, bowiem w poszczególnych ustępach sformułowanie „marszałka województwa” zastępuje się słowami „wójta lub burmistrza” czy „prezydenta miasta”, a wyraz „województwa” zastępuje się wyrazem „gminy” itd. Poprawkę za chwilę przekażę.</u>
          <u xml:id="u-254.8" who="#GrzegorzLipowski">Co się tyczy reklamy, to w naszym kraju skutecznie funkcjonuje stara zasada, że najlepiej smakuje owoc zakazany. Pamiętamy, że nie tak dawno negatywnie oceniano fakt spożywania przez nasze społeczeństwo mocnych alkoholi i sugerowano, żeby na rynku było więcej alkoholi niskoprocentowych. Kiedyś, gdy na rynku brakowało masła, twierdzono, że najzdrowsza jest margaryna. Być może najlepiej będzie zakazać produkcji piwa, a wtedy z Czech, Słowacji i Niemiec trafi na nasz rynek piwo kosztujące 1/3 ceny naszego piwa, co zresztą i tak się stanie z chwilą wejścia naszego kraju do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-254.9" who="#GrzegorzLipowski">To, co teraz powiem, kieruję szczególnie do tych, którzy dzisiaj, na tej sali twierdzili, że na Zachodzie reklamy nie ma, a sport istnieje, czym wywołali aplauz na galerii, naruszający zasady obowiązujące w Senacie. Chcę powiedzieć, że się mylą i zapytać, czy wiedzą, że Polski Komitet Olimpijski, jako stowarzyszenie pozarządowe, nie otrzymuje ani złotówki dotacji z budżetu. Przy Polskim Komitecie Olimpijskim istnieje Polska Fundacja Olimpijska, w której, obok innych firm, jest też browar Lech. Komu przeszkadza pojawiający się co jakiś czas w telewizji napis: Lech Premium Sport? Dzięki tej fundacji Polski Komitet Olimpijski pokrywa wszystkie koszty związane z wyjazdem na olimpiadę całej naszej ekipy, od ślubowania do powrotu. Na to nie ma ani złotówki z budżetu. To wszystko jest dziełem Polskiej Fundacji Olimpijskiej, która płaci za przejazdy, ubiory, sprzęt, dopłaca do trenerów zagranicznych. Płaci także stypendia. Ostatnio otrzymały je trzy osoby, z którymi wiążemy nadzieje na sukces na olimpiadzie w Sydney, oraz sześć osób przygotowujących się do Atlanty. Przez dwa i pół roku fundacja wypłaca tym stypendystom po 1 tysiąc 200 dolarów miesięcznie. Po olimpiadzie, przyznawane są nagrody pieniężne zawodnikom - do ósmego miejsca - oraz trenerom i związkom sportowym, które tych olimpijczyków wychowały. Zakupiono także samochody dla złotych medalistów. W sumie wydano 4 miliony zł. Chcielibyśmy mieć wielu Małyszów, ale dusimy wszystko, co jakoś funkcjonuje i przynosi korzyści, również jeśli chodzi o sport.</u>
          <u xml:id="u-254.10" who="#GrzegorzLipowski">Co do ostatniej wypowiedzi, to chciałbym przytoczyć słowa wypowiedziane kiedyś przez Bernarda Shaw. Powiedział on mianowicie, że gdy spotkają się dwie osoby, a każda z nich będzie miała po jabłku i wymienią te jabłka między sobą, to kiedy się rozejdą, też będą miały po jabłku. Tu spotyka się sto osób i jeśli wymienią one swoje myśli, to każda z nich wyjdzie wzbogacona o myśl wypowiedzianą przez partnera. Dlatego my na sali Senatu też się dokształcamy. Wydaje mi się, że dobrze jest, iż mówimy o tym, do czego jesteśmy przygotowani, i to, co możemy głosić z przekonaniem.</u>
          <u xml:id="u-254.11" who="#GrzegorzLipowski">Nie mogę się ustosunkować do wypowiedzi dotyczącej cenzurowania senatorów i straszenia ich za wypowiedzi na posiedzeniach komisji, bowiem nie mam zwyczaju czytania gazety podczas debaty. Ale będę chciał ją przeczytać, żeby wypracować sobie zdanie na ten temat. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#TadeuszRzemykowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#TadeuszRzemykowski">Teraz trzy kolejne wystąpienia senatorów lekarzy. Senator Adam Struzik. Następnym mówcą będzie senator Zbigniew Kulak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#AdamStruzik">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#AdamStruzik">Zanim przejdę do meritum sprawy, chciałbym odnieść się do tego, co się tutaj stało przed kilkoma minutami. Otóż pod hasłem obrony prestiżu i pozycji Senatu, jedna z naszych koleżanek zapowiedziała z tej wysokiej trybuny, że na podstawie artykułu prasowego do Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich zostanie skierowana sprawa senatorów, których nazwiska zostały w nim wymienione. Ja też nie znałem tego artykułu, ale postarałem się szybko go przeczytać. I dowiedziałem się z niego, między innymi, że być może powodem zgłaszania w komisjach senackich takich, a nie innych poprawek była złożona senatorom obietnica udostępnienia im podczas kampanii wyborczej billboardów za niewielką sumę czy nawet bezpłatnie.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#AdamStruzik">Proszę państwa, dochodzimy już chyba do szczytu paranoi. Ten artykuł atakuje niby-lobbystyczne działania różnych grup tutaj, jak również wymienia senatorów z imienia i nazwiska, sugerując, że tak działają i w ogóle mówi o jakichś potencjalnych zachowaniach i potencjalnej korupcji, która jakoby ma miejsce. To jest przekroczenie wszelkich granic prawa do wolności poglądów i prawa do przedstawiania swojego punktu widzenia.</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#AdamStruzik">Przede wszystkim to gazetom i dziennikarzom zależy na tym, żeby ta ustawa przeszła w takiej formie, ponieważ wtedy możliwa będzie reklama piwa właśnie w czasopismach i w gazetach i tam trafi ten olbrzymi strumień pieniędzy, który dotychczas był kierowany na reklamę na billboardach. Można zatem powiedzieć, że ci, którzy piszą takie artykuły, też lobbują na czyjąś rzecz, i to właśnie na swoją. Jeżeli więc zaczyna się odsądzać od czci i wiary ludzi, którzy mają swoje poglądy, to jesteśmy, proszę państwa, o krok od rozwiązań dalekich od demokracji.</u>
          <u xml:id="u-256.4" who="#AdamStruzik">Wysoka Izba zdecyduje o rozwiązaniach większością głosów w głosowaniu jawnym, którego wydruk można dostać.</u>
          <u xml:id="u-256.5" who="#AdamStruzik">Na posiedzeniu Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu - a uczestniczyłem w tym posiedzeniu - kierowaliśmy się przede wszystkim interesem publicznym, interesem gospodarczym Polski, również interesem polskiego sportu, ale przede wszystkim zdrowym rozsądkiem. Niektórym się wydaje, że metodą zapisów kodeksowych, metodą zakazów, nakazów i regulaminów potrafią uszczęśliwić całe społeczeństwo, potrafią zbudować idealny i piękny świat, w którym nie będzie nieszczęścia, patologii, krzywdy ani nałogów.</u>
          <u xml:id="u-256.6" who="#AdamStruzik">No i cóż, do jakiego stopnia absurdalności można posunąć się w takiej wierze? Do jakiego stopnia? Do takiego, że wierzy się w to, że jeżeli zakaże się reklamy, obwaruje ją odpowiednimi przepisami, to nie znajdą się fachowcy od public relations, od promocji, którzy znajdą na to swoje sposoby.</u>
          <u xml:id="u-256.7" who="#AdamStruzik">Proszę Państwa, wiara, że można zbudować taki system zakazów i nakazów, który rozwiąże problem, jest złudna. Poza tym często ci sami ludzie tutaj, podczas głosowań, nie są wcale za tym, żeby poprawić byt wielu milionów polskich obywateli, żeby ochronić polski rynek, żeby ochronić polskich producentów. Głosują wręcz odwrotnie. I to jest dla mnie właśnie życzeniowe myślenie. Kiedyś Wańkowicz określił to jako chciejstwo. A więc chcemy, żeby wszyscy byli trzeźwi, szczęśliwi. No dobrze, nawet jeżeli tak chcemy, to jaką metodą to zrobić? Czy taką, jaką proponuje Sejm? Jak mówimy o tej reklamie... Ja już zwracałem na to uwagę, bo tutaj pan senator i marszałek Chrzanowski mówili o nieprecyzyjnych, nieostrych sformułowaniach, jakie zaproponowała Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu. No, a czymże jest pojęcie atrakcyjności seksualnej? Dla jednego jest to piękne, kobiece ciało, dla innego - nie wiem, na przykład Japończyka - stopy kobiety, dla jeszcze innego wiolonczela. Pisał o tym Freud. A więc, proszę państwa, jeżeli to ma być jakieś ostre sformułowanie, jeżeli te rozwiązania, które przyjął Sejm mają rzeczywiście służyć temu celowi, to one muszą być rozsądne i racjonalne, a nie posunięte do granic absurdu.</u>
          <u xml:id="u-256.8" who="#AdamStruzik">A jeśli rzeczywiście decydujemy się na dopuszczenie reklamy piwa - co jest niegodne z przywoływaną przez pana senatora Chrzanowskiego ustawą o radiofonii i telewizji, która kompletnie tego zakazuje - to jaka jest, proszę państwa, różnica między godziną 23.00 a 20.00? Czy to znaczy, że na przykład spektakl pod tytułem „Przygody dzielnego wojaka Szwejka” nie może być wystawiany w teatrze przed 23.00, bo w sztuce tej zwykle występuje piwo? No naprawdę dochodzimy do absurdalnych wniosków. Wydaje nam się, że metodą życzeniową uszczęśliwimy świat i ludzi.</u>
          <u xml:id="u-256.9" who="#AdamStruzik">Ale tu gdzieś w tle bez przerwy toczy się jakaś dyskusja, która tutaj nigdy się nie ujawniła. I dopiero w tym artykule ujawniło się, że tak naprawdę być może chodzi o to, że niektórzy z posłów podejrzewają, iż za tymi reklamowymi instytucjami stoją politycy, którzy będą mogli wykorzystywać billboardy i inne metody reklamy do swej kampanii wyborczej. No to, proszę państwa, już dochodzimy do clou całej tej sprawy, do tego, że nie chodzi tak naprawdę o zdrowie społeczeństwa, o zdrowie publiczne, o dobro publiczne, tylko o jakąś walkę polityczną. I ponownie dochodzimy do absurdu. To dzisiaj jest napisane w gazecie. Ja mogę powiedzieć to z całą odpowiedzialnością, bo mój wizerunek nigdy nie znalazł się na billboardzie, a - daj Boże - w życiu wygrałem wiele wyborów, w tym trzy razy do Senatu i raz do samorządu wojewódzkiego. I z billboardów nie korzystałem. Byłem zawsze przeciwny reklamie tytoniu, bo uważam go za truciznę i narkotyk. Ale wydaje mi się, że pewien rozsądek w reklamie, w promocji marki, w tym, co nazywamy sponsorowaniem, musi być zachowany. Nie będę już przytaczał tych wszystkich argumentów, które przedstawiali tutaj moi koledzy, ale wydaje się, że Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu naprawdę wszystko wyważyła, a mówienie teraz, że są tam jacyś lobbyści na rzecz spożycia alkoholu, czy też mówienie, że my jesteśmy za tym, by polska młodzież się rozpijała, jest grubym nadużyciem i nieporozumieniem.</u>
          <u xml:id="u-256.10" who="#AdamStruzik">Ja mogę nie zgadzać się z panami senatorami Świątkowskim i Kleiną w wielu sprawach, ale akurat podczas tej pracy doszliśmy do sensownego porozumienia. I teraz szarganie godności tych ludzi w gazetach i przez niektórych mówców na tej sali jest po prostu niedopuszczalne. To się kwalifikuje do Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich!</u>
          <u xml:id="u-256.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-256.12" who="#AdamStruzik">Proszę państwa, przejdę teraz do meritum. Uważam, że poprawki zaproponowane przez Komisję Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu wychodzą naprzeciw rozsądkowi, w niczym nie zmniejszają wpływu zakazów i ograniczeń na zdrowie publiczne. Uważam, że w interesie zdrowia publicznego w Polsce jest to, aby Polacy spożywali napoje o niskiej zawartości alkoholu, w tym właśnie piwo - oczywiście by spożywali je ci, którzy je lubią i chcą spożywać, i to w odpowiednich ilościach, a nie nadmiernych. Proszę państwa, czy ktoś reklamuje wino marki wino, „Arizona” czy jakieś inne pershingi? Nie ma reklam tego towaru. A zobaczmy, jakie jest ich spożycie. Ono wcale nie wynika z reklam na billboardach czy w telewizji, lecz często po prostu z bariery finansowej, z nędzy, z poczucia beznadziejności w wielu środowiskach. Dlaczego dzisiaj w Polsce ludzie umierają z powodu spożycia alkoholu metylowego? Czy dlatego, że reklamowane jest piwo? W moim odczuciu naprawdę nie możemy przekroczyć granicy śmieszności, a rozwiązania zaproponowane przez Sejm w wielu punktach tę granicę śmieszności przekraczają.</u>
          <u xml:id="u-256.13" who="#AdamStruzik">Opowiadam się więc w pełni za przyjęciem poprawek zaproponowanych przez Komisję Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu, bo łączą one ograniczenia, uniemożliwiają cyniczne łamanie prawa czy też omijanie go poprzez różnego rodzaju dawanie do zrozumienia, że mówimy nie o piwie bezalkoholowym, lecz alkoholowym. Poprawki te w pełni zabezpieczają zjawisko, które jest i niezależnie od tego, czy go chcemy, czy nie, to nie jesteśmy go w stanie wyeliminować - chodzi mi o sponsoring i dofinansowywanie sportu. No bo jeśli tych pieniędzy nie ma, to postawmy sprawę inaczej: weźmy odpis od podatku akcyzowego w takiej kwocie, jaka wynika z finansowania sportu przez te browary, przekażmy ją w budżecie państwa Urzędowi Kultury Fizycznej i Sportu i rozdzielmy te pieniądze na te wszystkie instytucje sportowe. Bo może to jest rozwiązanie. Ale jeżeli tego nie oferujemy, jeżeli tniemy wydatki na kulturę fizyczną, jeżeli grupa senatorów zgłasza na przykład propozycję nowelizowania ustawy o kulturze fizycznej i odchodzenia od czwartej i piątej godziny wychowania fizycznego, no to dajmy jakąś szansę tej bardzo ważnej dziedzinie życia społecznego, funkcjonowania, trwania, egzystencji.</u>
          <u xml:id="u-256.14" who="#AdamStruzik">Można powiedzieć tak: paradoksalnie reklamowanie telefonów komórkowych też może być niedługo zakazane, bo niektóre środowiska naukowe twierdzą, że w wyniku zbyt długiego korzystania mamy do czynienia z nowotworami mózgu. No i co? Wprowadzimy od jutra we wszystkich gazetach zakaz reklamy telefonii komórkowej?</u>
          <u xml:id="u-256.15" who="#AdamStruzik">Proszę państwa, no naprawdę, nie dajmy się zwariować. Kierujmy się rozsądkiem, dobrem publicznym i głębokim przeświadczeniem, że robimy to naprawdę w Izbie refleksji. Tak, Pani Senator, w Izbie refleksji, a nie w takiej, która pod presją innych lobbystów będzie ulegała i będzie przyjmowała rozwiązania zupełnie nieracjonalne, niepraktyczne, które ponadto, proszę państwa, będą łamane. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-256.16" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Donald Tusk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#DonaldTusk">Proszę o zabranie głosu pana senatora Zbigniewa Kulaka. Przygotowuje się pani senator Czudowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#ZbigniewKulak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#ZbigniewKulak">Jesteśmy od kilku lat świadkami ośmieszania i braku szacunku dla prawa. Wyspecjalizowane firmy reklamowe podpowiadają koncernom produkującym wyroby alkoholowe zręczne, a niekiedy nawet dowcipne koncepcje prowadzenia kampanii promocyjnych na pograniczu prawa. Dysponują one olbrzymim zapleczem intelektualnym, specjalistami z dziedziny mediów, często wykształconymi na Zachodzie, i bazują na tamtejszych wieloletnich doświadczeniach reklamowych. Dysponują też sztabami prawników, którzy, korzystając ze swojej wiedzy, podpowiadają furtki, ścieżki, przesmyki służące omijaniu prawa. Nasze wysiłki będą więc zawsze spóźnione, powierzchowne i chwilowe, tak jak chwilowo tylko myśli strażnik o strzeżeniu więźnia, podczas gdy więzień poświęca dwadzieścia cztery godziny na dobę na rozważania o tym, jak strażnika wyprowadzić w pole lub chociażby wprowadzić w błąd.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#ZbigniewKulak">W ostatnich latach po kilku nowelizacjach udało się stworzyć dość czytelne prawo ograniczające możliwości reklamowania papierosów. Reklama tych wyrobów nie jest całkowicie zabroniona, ale skutecznie ograniczone zostało manipulowanie podtekstami, skojarzeniami i miejscami prezentowania reklam. Uważam, że w podobnym kierunku należy nowelizować prawo dotyczące reklam wyrobów alkoholowych.</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#ZbigniewKulak">Mam świadomość, że to zwłaszcza producenci piwa w znaczącym stopniu wspierają kluby sportowe, a radykalne przecięcie tej możliwości sponsoringu może uderzyć nokautująco zwłaszcza w sport masowy. Przy okazji powstaje jednak szereg problemów szczegółowych, które w kolejnych nowelizacjach kolejnych ustaw i w kolejnych kadencjach także będziemy musieli unormować. Chodzi na przykład o określenie zasad i norm reklam porównawczych, porównywanie cech istotnych, charakterystycznych i sprawdzalnych oraz cech obiektywnych, dyskredytowanie towarów konkurencyjnych, manipulowanie znakiem, symbolem firmowym, wykorzystywanie przesądów, stanowiące nieuczciwe oddziaływanie na adresata reklam, nadużywanie w reklamie tytułów: doktor, lekarz, profesor, adwokat czy mecenas, prowadzenie drużyny sportowej lub fundacji o nazwie zbieżnej z nazwą przedsiębiorstwa lub produktu, odwoływanie się do symboli religijnych, co budzi zastrzeżenia kościoła we Francji.</u>
          <u xml:id="u-258.4" who="#ZbigniewKulak">Według CBOS i jego wyników badań opinii publicznej, większość Polaków reklamy drażnią - jest to 74% społeczeństwa - a 73% społeczeństwa uważa, że powinien istnieć prawny zakaz reklamowania wysokoprocentowego alkoholu. Jeśli chodzi o piwo, to społeczeństwo jest dokładnie podzielone - według badań z ubiegłego roku połowa Polaków akceptuje reklamę piwa, a połowa jest jej przeciwna.</u>
          <u xml:id="u-258.5" who="#ZbigniewKulak">Myślę, że rozpatrując ten temat zastępczy wobec tematu sytuacji gospodarczej, bezrobocia, nastrojów społecznych, także i nasza sala podzieli się nieomal po połowie, a rozstrzygnięcia w poszczególnych głosowaniach będą w dużej mierze przypadkowe. Tak się dzieje w sytuacji, gdy tak naprawdę każde rozwiązanie jest złe, a poszukuje się tylko mniejszego zła. Dla mnie większym złem jest propagowanie spożycia napoju piwnego przez wieloletniego idola młodzieży, wybitnego piłkarza i obecnie działacza sportowego, jakim jest Zbigniew Boniek.</u>
          <u xml:id="u-258.6" who="#ZbigniewKulak">Będę głosował za takimi poprawkami, które taką reklamę uniemożliwią. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#DonaldTusk">Proszę o zabranie głosu panią senator Dorotę Czudowską. Nie widzę pani senator. Głos zabierze więc pani senator Ligia Urniaż-Grabowska. Nie ma... A, czy pani senator Czudowska jest już gotowa?</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#komentarz">(Senator Dorota Czudowska: Tak. Dziękuję. Miałam być siedemnasta, ale może źle obliczyłam. Czy jestem siedemnasta?)</u>
          <u xml:id="u-259.3" who="#DonaldTusk">Tak, pani senator. Miała pani być siedemnasta i jest pani siedemnasta. Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#DorotaCzudowska">Przepraszam, Wysoka Izbo.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#DorotaCzudowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#DorotaCzudowska">Trzydzieści srebrników Judaszowi szczęścia nie przyniosło - to na okoliczność Wielkiego Postu, kiedy tysiące ludzi podejmuje czyny pokutne i modli się w intencji trzeźwości narodu polskiego, a w polskim parlamencie wielu posłów i senatorów ulega lobbingowi i chce utrzymać lub liberalizować ustawowe zapisy o reklamie alkoholu, czyli wspierać osoby lub instytucje, które bogacą się na wzroście sprzedaży alkoholu, a zwłaszcza piwa...</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#DorotaCzudowska">Przepraszam, ale się zasapałam, biegłam tak szybko. Może następny mówca, Panie Marszałku, bardzo przepraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#DonaldTusk">Oczywiście, Pani Senator, nie ma problemu.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#DonaldTusk">Pan senator Krzysztof Majka... Nie ma pana senatora Majki. Pani senator Elżbieta Płonka. Ale nie widzę pani senator. Pan senator Kopacz - jego też nie ma na sali.</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#DonaldTusk">Pan senator Krzak. Po panu senatorze Krzaku będzie występowała pani senator Czudowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#AndrzejKrzak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#AndrzejKrzak">Komisja Europejska bije na alarm. Spożycie alkoholu przez młodych ludzi wzrasta w prawie wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej. Smutnym przodownikiem w spożyciu piwa jest Irlandia, w której połowa piętnastolatków regularnie sięga po ten napój.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#AndrzejKrzak">Ograniczenia w reklamie alkoholu są jak najbardziej na miejscu. Picie alkoholu jest zjawiskiem społecznym i trzeba zastanowić się, jak w tej sytuacji chronić najmłodszych i najbardziej zagrożonych.</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#AndrzejKrzak">W Sztokholmie w dniach od 19 do 21 lutego 2001 r. odbyła się pod auspicjami WHO europejska konferencja ministrów zdrowia, poświęcona alkoholizmowi wśród młodzieży. Sekretarz generalny WHO, była premier Norwegii, pani Gro Brundtland, wezwała do wprowadzenia ostrej kontroli przestrzegania zasad reklamowania napojów alkoholowych. Oskarżyła przemysł produkujący napoje alkoholowe o to, że w kampaniach reklamowych adresowanych do młodzieży posługuje się manipulacją, kusząc ją młodzieńczym stylem życia, seksem, sportem i zabawą. Z przedstawionych na konferencji badań WHO wynika, że w 1999 r. w Europie pięćdziesiąt pięć tysięcy osób w wieku od piętnastu do dwudziestu dziewięciu lat zmarło z przyczyn związanych z piciem alkoholu. Alkohol jest głównym zabójcą wśród młodych mężczyzn, będąc przyczyną 1/4 zgonów. W całej Europie nasila się zjawisko picia na umór, picia agresywnego, z którym łączy się użycie przemocy, przypadkowe kontakty seksualne, wypadki drogowe.</u>
          <u xml:id="u-262.4" who="#AndrzejKrzak">Zdaniem pani Brundtland zakaz reklamy wyrobów alkoholowych obowiązujący w krajach skandynawskich wpłynął na zmniejszenie spożycia alkoholu. W krajach OECD, w których obowiązuje zakaz spożycia alkoholu, jest ono niższe o 16%, a liczba wypadków drogowych jest o 23% niższa niż w krajach, gdzie taki zakaz nie obowiązuje.</u>
          <u xml:id="u-262.5" who="#AndrzejKrzak">Przenosząc powyższe na grunt Polski i na zakres rozpatrywanej ustawy, pragnę zwrócić uwagę na manipulacyjne wypowiedzi przedstawicieli branży reklamowej. Przytaczam tutaj przykład Ostrowa Wielkopolskiego, miasta, w którym mieszkam, a w którym w ostatnich dniach Kompania Piwowarska SA podjęła decyzję o zamknięciu browaru, podając przez swojego rzecznika uzasadnienie, że jedną z przyczyn tej decyzji jest uchwalona przez Sejm ustawa, która ogranicza możliwości komunikowania się z klientem. A przecież wydaje się - i zgadzam się w tym względzie ze stanowiskiem ministra zdrowia - że zapowiedź wzrostu bezrobocia w sektorze piwowarskim jest przede wszystkim konsekwencją zahamowania ogromnej dynamiki rozwoju tego przemysłu w ostatnich latach i nie ma nic wspólnego z uchwaloną przez Sejm ustawą.</u>
          <u xml:id="u-262.6" who="#AndrzejKrzak">Chcę ponadto podzielić się swoimi spostrzeżeniami z posiedzenia Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu Senatu RP. Otóż obecny na posiedzeniu szef Polskiego Komitetu Olimpijskiego, poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, który poparł w Sejmie ustawę, podczas obrad senackiej komisji pokazał się z zupełnie innej strony. Jako lekarz uważam, że straty, jakie może ponieść ten sektor, są całkowicie nieporównywalne z problemami i szkodami, jakie przynosi picie i upijanie się nastolatków.</u>
          <u xml:id="u-262.7" who="#AndrzejKrzak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Na zakończenie chcę podkreślić, że w wielu krajach europejskich funkcjonują obecnie ograniczenia bardzo podobne do tych, jakie przyjęto w ustawie uchwalonej przez Sejm Rzeczypospolitej. A co do poprawek komisji senackich do tej ustawy, to wypowiedzą się państwo senatorowie w głosowaniu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#DonaldTusk">Proszę o zabranie głosu panią senator Czudowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#DorotaCzudowska">Czy mogę jeszcze raz od początku, czy od miejsca, na którym skończyłam?</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek Donald Tusk: Wedle pani woli, Pani Senator.)</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#DorotaCzudowska">To od początku, będzie mi łatwiej.</u>
          <u xml:id="u-264.3" who="#DorotaCzudowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-264.4" who="#DorotaCzudowska">Trzydzieści srebrników Judaszowi szczęścia nie przyniosło - to na okoliczność Wielkiego Postu, kiedy tysiące ludzi podejmuje czyny pokutne i modli się w intencji trzeźwości narodu polskiego, a w polskim parlamencie wielu posłów i senatorów ulega lobbingowi i chce utrzymać lub liberalizować ustawowe zapisy o reklamie alkoholu, czyli wspierać osoby lub instytucje, które bogacą się na wzroście sprzedaży alkoholu, a zwłaszcza piwa.</u>
          <u xml:id="u-264.5" who="#DorotaCzudowska">Badania społeczne wykazują, że dorośli piją mniej niż w poprzednich latach. Odpowiedź zatem, kto wypija tę wciąż wzrastającą liczbę butelek alkoholu, jest prosta - młodzież i, niestety, dzieci.</u>
          <u xml:id="u-264.6" who="#DorotaCzudowska">Przecież w to, że reklamy nie oddziaływają na świadomość, zwłaszcza osób niedojrzałych emocjonalnie, a takimi są dzieci i młodzież, nikt myślący nie wierzy. To prawda, w telewizyjnych reklamach i na billboardach nie zachęca się wprost dzieci ani młodzieży do picia. Osoby z plakatów są dorosłe, modnie ubrane, o zdrowym wyglądzie; są to ludzie sukcesu, zdobywają szczyty gór, piją tylko po pracy, zwykle atrakcyjnej. Nad wszystko - nawet nad oglądanie meczu - cenią sobie przyjaźń, oczywiście przy piwie. A czego pragnie bardziej dziecko, czy nastolatek? Oczywiście być dorosłym i korzystać z życia, pragnie atrakcyjnych form wypoczynku, modnych ubrań, przyjaciół, ciekawej pracy. Na razie jeszcze nie może tego mieć, ale może mieć namiastkę tych marzeń - butelkę piwa.</u>
          <u xml:id="u-264.7" who="#DorotaCzudowska">Wysoka Izbo! Wyniki badań są przerażające, reklama alkoholu skutkuje, 90% nastolatków sięga po alkohol, od 16 do 30% raz w miesiącu się upija, od 10 do 15% codziennie pije piwo. A my się dziwimy, że młodzież ma trudności w nauce, że wzrasta przestępczość, że tylu młodych ludzi traci zdrowie lub życie w bójkach, wypadkach samochodowych, brawurowych zachowaniach.</u>
          <u xml:id="u-264.8" who="#DorotaCzudowska">Jaka będzie Polska, kiedy odpowiedzialność za losy polskich rodzin i kraju spocznie na młodzieży wychowanej na tak uproszczonych reklamą receptach na szczęście i pomyślność? Strach pomyśleć. Wobec takiego zagrożenia niczym są argumenty o miejscach pracy w browarach czy reklamie, a już żadnym argumentem nie jest rzekomy rozwój sportu. Cenię sukcesy sportowców, sekunduję rekordowym wynikom, jak zapewne wszyscy wzruszam się, gdy polscy sportowcy otrzymują medale. Ale jeśli te medale, te chwile wzruszeń mają być za cenę szczęścia milionów młodych Polaków, którzy cynicznie są zachęcani do picia i piją, to ja się tych pięknych chwil wyrzekam.</u>
          <u xml:id="u-264.9" who="#DorotaCzudowska">Może warto by przeanalizować, komu tak naprawdę służą zyski z reklam na sportowych obiektach? Sportowcom, sportowi czy raczej ludziom zajmującym się organizacją imprez sportowych, którzy wykorzystują je również w działalności politycznej? A może zacząć zabiegać o sponsoring u producentów soków, wody mineralnej czy czekolady? Wzrośnie ich produkcja, powstaną nowe zakłady pracy, reklamodawcy utrzymają swoje miejsca pracy, będą pieniądze na zawody sportowe, a pieniądze wydawane nawet na piwo zaczną być wydawane bez szkody dla organizmu. Naiwne? Uważam, że nie. Trzeba tylko wybrać dobro.</u>
          <u xml:id="u-264.10" who="#DorotaCzudowska">Jako lekarz wiem, jak picie alkoholu w młodym wieku zaprzepaszcza szansę na prawidłowy rozwój fizyczny, duchowy i emocjonalny, jak degradująco wpływa na możliwości intelektualne. Jako obywatel zbyt często muszę się bać na widok pijanej grupy młodzieży, której nie brakuje nigdzie i o każdej porze. Można by mnożyć też przykłady dewastacji społecznego mienia, którego koszty utrzymania i naprawy pokrywane są z naszych podatków, a nie dochodów reklamodawców alkoholu. O tym, jaka jest różnica między rzeczywistymi kosztami leczenia i częścią tych kosztów wyrównywaną przez browary, mówił przedstawiciel ministerstwa.</u>
          <u xml:id="u-264.11" who="#DorotaCzudowska">Wysoka Izbo! Wszyscy tutaj mamy świadomość, nad czym dyskutujemy. Ta ustawa nie zabrania produkcji alkoholu, jego sprzedaży, spożywania. To jest ustawa o wychowaniu w trzeźwości i zapobieganiu alkoholizmowi. Pseudonaukowe argumenty na temat leczniczego wpływu alkoholu na organizm ośmieszają naszą debatę i rozmywają główny problem, jakim jest na dzisiaj reklama alkoholu nakierowana na odbiór przez ludzi młodych i wpływ tej reklamy na wzrastające spożycie napojów alkoholowych.</u>
          <u xml:id="u-264.12" who="#DorotaCzudowska">Argumentów, że tak jest istotnie, nie brakuje zwłaszcza w sprawozdaniu Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Ja jestem z Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu, ale byłam przeciwko większości poprawek naszej komisji. Wszystkim parlamentarzystom dobrej woli, odpowiedzialnym za Polskę, te argumenty wystarczą, by zakazać reklamy i promocji napojów alkoholowych. Dziękuję bardzo i jeszcze raz przepraszam za zamieszanie.</u>
          <u xml:id="u-264.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#DonaldTusk">Proszę o zabranie głosu panią senator Ligię Urniaż-Grabowską. Przygotowuje się senator Majka, a jeśli nie zjawi się na sali, to senator Kopacz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#LigiaUrniażGrabowska">Właściwie zdecydowałam się na zabranie głosu dlatego, że jestem lekarzem, podobnie jak koleżanka, i obserwuję, że tak naprawdę problem alkoholizmu, uzależnienia wśród nastolatków, a nawet dzieci, pojawił się na przestrzeni dziesięciu ostatnich lat. Mówię to z pełną odpowiedzialnością, po przepracowaniu całych lat w jednym mieście, właściwie od początku zarządzania tym miastem przez samorząd. Już w 1990 r. zajęliśmy się całą oświatą, łącznie ze średnimi szkołami, byliśmy w grupie dziesięciu gmin, które chyba po dwóch latach samorządności zaczęły przeprowadzać badania przygotowane za opłatą przez konkretną firmę i co trzy lata je powtarzamy. Na podstawie anonimowych ankiet, przeprowadzanych profesjonalnie w szkołach, już po dwóch badaniach doszliśmy do wstrząsających wniosków, jak bardzo szybko obniża się wiek dzieci sięgających po alkohol, najczęściej po piwo, i jak zwiększa się ich liczba. A wydawało nam się, że robimy wszystko, żeby zapewnić im godziwe warunki w szkole, dodatkowe zajęcia, obiekty sportowe. To jednak nas nie uchroniło. Takie są moje doświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#LigiaUrniażGrabowska">Żyjemy w czasach cywilizacji obrazkowej, z pilotem w ręku, jak to określam, pilotem przełączającym kanały. I tak właśnie żyją dzieci w rodzinach. Za pomocą pilota, mówiąc w przenośni, przełączamy się i uciekamy od sytuacji, których nie lubimy i w których moglibyśmy zetknąć się z krzywdą i ze złem. Uważamy, że można budować piękny świat - no właśnie - opierając się na osaczających nas ze wszystkich stron reklamach. Dotyka to przede wszystkim dzieci i młodzież.</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#LigiaUrniażGrabowska">Teraz chciałabym przejść do konkretów. Spośród wielu poprawek zgłoszonych przez Komisję Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu trzy poprawki wymagają jednak analizy. Pierwsza z nich dotyczy zmiany godziny, do której dozwolona byłaby reklama piwa w telewizji.</u>
          <u xml:id="u-266.3" who="#LigiaUrniażGrabowska">W sprawozdaniu komisji zdrowia pojawiło się, jak sądzę przypadkowo, kilka istotnych nieścisłości. Po pierwsze, co chcę podkreślić, w ośmiu krajach Europy: w Francji, Szwajcarii, Szwecji, Norwegii, Danii, Islandii, Słowenii reklama piwa oraz innych napojów alkoholowych jest całkowicie zabroniona, a w czternastu innych państwach europejskich jest dozwolona z pewnymi ograniczeniami, na przykład po godzinie 22.00. Propozycja, aby w Polsce była ona dozwolona dopiero po godzinie 23.00, wydaje się logicznie uzasadniona, ponieważ jest to graniczna strefa czasowa, określana również w ustawie o radiofonii i telewizji jako pora ochronna, przede wszystkim w kontekście małoletnich widzów. Przesunięcie możliwości emitowania reklamy telewizyjnej piwa na godzinę 20.00 wydaje się głębokim nieporozumieniem i z całą pewnością nie służy ochronie młodzieży, lecz interesów telewizji, która w czasie zwanym prime time's na reklamach zarabia najwięcej.</u>
          <u xml:id="u-266.4" who="#LigiaUrniażGrabowska">Drugą ważną sprawą jest kwestia tak zwanej reklamy zewnętrznej, czyli reklamy na billboardach, autobusach, tramwajach i innych powierzchniach reklamowych. Po latach cynicznej kryptoreklamy pod hasłem tak zwanego piwa bezalkoholowego - przykładem może być też słynna Bols vodka - Sejm zabronił reklamowania alkoholu na ulicach. To jest ważny komunikat dla wszystkich Polaków, ponieważ reklama uliczna ma charakter pewnego symbolu we współczesnym marketingu. To ona właśnie pokazuje pewien kontekst, w jakim producenci chcieliby umieścić swój towar, aby jak najlepiej sprzedać go na rynku.</u>
          <u xml:id="u-266.5" who="#LigiaUrniażGrabowska">Odwoływanie się do seksu, sportu, wypoczynku stało się w przypadku piwa pewnym standardem. Szkoda tylko, iż wykreowany przez reklamy świat w rzeczywistości nie istnieje. Tysiące nastolatków, patrząc na uliczne reklamy, marzy, aby w takim świecie się znaleźć. Marzy daremnie, bo ten świat został stworzony najczęściej nie dla nich, lecz po to, aby kupili kolejne piwo, które jednak nie jest przepustką do lepszej rzeczywistości. Co gorsza, wielu z nich właśnie po tym piwie ma poważne problemy zarówno w szkole, jak i w swojej grupie rówieśniczej. Piwo, które producenci uczynili jakimś fragmentem młodzieżowego stylu życia, jest dla wielu z nich przyczyną osobistych dramatów. Żadne napisy, nawet o najbardziej słusznej treści, nie wpłyną na zmianę odbioru reklam piwa oraz przekonania, że skoro można je wszędzie reklamować, to znaczy, że wszyscy mogą z niego czerpać jedynie same przyjemności.</u>
          <u xml:id="u-266.6" who="#LigiaUrniażGrabowska">Byłoby oczywiście wielkim uproszczeniem obarczanie winą za obniżanie się wieku i wzrost liczby dzieci i nastolatków sięgających po alkohol - najczęściej po piwo, bo przecież piwo to nie wódka - wyłącznie osaczających je reklam. Nie. Jest to problem bardziej złożony, związany z czasem, w którym przyszło im żyć, czasem zamętu, relatywizmu moralnego, zagubienia i niszczenia autorytetów, zerwanych więzi międzyludzkich. Świat, który je otacza i w którym nie mogą się odnaleźć, jest pełen przemocy, oferowanej na przykład przez media. Gdy dzieci nie znajdują oparcia w rodzinie, szukają ucieczki w używkach. Co gorsza, mogą nawet wchodzić w swoją pełnoletność z zaczątkami uzależnienia i stać się przyszłymi stałymi nabywcami piwa i innych alkoholi.</u>
          <u xml:id="u-266.7" who="#LigiaUrniażGrabowska">Chciałabym dać to państwu pod rozwagę. Mówię to z odpowiedzialnością lekarza i człowieka, który codziennie styka się z takimi problemami. Są to problemy, z którymi nie mogę sobie poradzić, bo wstrząsający jest widok pijanych dzieci na ulicy, a to już zaczyna być widoczne.</u>
          <u xml:id="u-266.8" who="#LigiaUrniażGrabowska">Jeszcze tylko wspomnę o tym, że ta ankieta pomogła nam odkryć sklepy, które były dosyć blisko, mimo że spełniały warunek tej granicy. Wynikł mianowicie problem upijania się dzieci w szkołach podstawowych na przerwach. Oczywiście jest to również problem sprzedawania tego piwa, ale dzieci sobie z tym radziły. Odkryliśmy to nie dzięki interwencji rodziców i nauczycieli, lecz przy pomocy tych właśnie ankiet. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-266.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję bardzo, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#DonaldTusk">Senator Krzysztof Majka nie pojawił się, przekazujemy więc jego przemówienie do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#DonaldTusk">Proszę o zabranie głosu pana senatora Kopacza. Przygotowuje się senator Kozłowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#TadeuszKopacz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#TadeuszKopacz">W dzisiejszej dyskusji nad ustawą o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz ustawy o opłacie skarbowej moi przedmówcy powiedzieli - jak mi się wydaje - prawie wszystko, co można powiedzieć na temat tej ustawy. Na pewno jest to jeden z największych problemów - nie tylko w Polsce, ale również w wielu innych krajach - który dotyka społeczeństwa. Jest to jeden z największych problemów, którym zajmują się różne organizacje, jeśli chodzi o młodzież. Ten problem dotyczy Polski, ale również wielu innych państw.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#TadeuszKopacz">Chciałbym przywołać tu fragment „Monitora Problemów Alkoholowych” dotyczący II Europejskiej Ministerialnej Konferencji VHO pod tytułem „Młodzież i alkohol”, która odbyła się w Sztokholmie.</u>
          <u xml:id="u-268.3" who="#TadeuszKopacz">W większości krajów rozpowszechnia się zjawisko picia alkoholu przez młodzież. Największe rozmiary zjawisko to osiąga w Danii, Wielkiej Brytanii i Grecji. Polska zajmuje tu dziesiąte miejsce. Podobnie jest pod względem upijania się młodzieży. Tu także Polska plasuje się na dziesiątym miejscu, a przodują Dania, Wielka Brytania oraz Irlandia. Co dziesiąty polski nastolatek przyznał się, że w miesiącu poprzedzającym badanie upił się przynajmniej trzy razy. W Danii przyznaje się do tego 30% uczniów.</u>
          <u xml:id="u-268.4" who="#TadeuszKopacz">Jest to zatem problem, powiedziałbym, prawie ogólnoświatowy. Myślę, że trudno kwestionować tutaj wszelkie argumenty podawane przez moich przedmówców, dotyczące tego problemu i walki z nim. Jednakże rozwiązując ten problem, trzeba również brać pod uwagę wszelkie aspekty obecnej sytuacji gospodarczej i związanych z nią możliwości przemysłu, czyli w tym przypadku browarów, bo o nich chciałbym mówić.</u>
          <u xml:id="u-268.5" who="#TadeuszKopacz">W przedłożeniu sejmowym w art. 1 jest zmiana trzydziesta pierwsza, która inaczej definiuje pojęcie napoju alkoholowego. Dotychczas napojem alkoholowym był produkt przeznaczony do spożycia, który zawierał alkohol etylowy w stężeniu 1,5%. Zmiana sejmowa obniża ten próg do 0,5%. Ustawa wchodzi w życie w ciągu czternastu dni od dnia ogłoszenia. Wydaje się, że jest niemożliwe, aby browary, które produkują taki alkohol, były w stanie w tak krótkim czasie przezbroić swoje ciągi technologiczne, opracować nowe receptury i wypuścić na rynek produkt, który odpowiadałby tej definicji.</u>
          <u xml:id="u-268.6" who="#TadeuszKopacz">Dlatego też składam w tej sprawie poprawkę do art. 4 ustawy. Poprawka ta polega na tym, że po wyrazach „od dnia ogłoszenia” - bo ta ustawa zgodnie z przedłożeniem sejmowym wchodzi w życie w ciągu czternastu dni - dodaje się wyrazy „z wyjątkiem art. 1 pkt 13, 29 i 31, które wchodzą w życie po upływie dwunastu miesięcy od dnia ogłoszenia”.</u>
          <u xml:id="u-268.7" who="#TadeuszKopacz">Wydaje mi się, że trzeba dać czas producentom i że to vacatio legis powinno być na tyle długie, żeby mogli oni przezbroić swoje ciągi produkcyjne i opracować nowe receptury. Chodzi również o to, żeby w tym czasie wydatki, jakie ponoszą browary, mogły być jakoś skalkulowane w ciągu roku, ponieważ browary już w tej chwili zwalniają dziesiątki, a nawet setki pracowników. Ja pochodzę z województwa warmińsko-mazurskiego, a dokładniej z byłego województwa elbląskiego, gdzie funkcjonują dwa browary produkujące słynne piwo EB. W ostatnich dwóch latach z tych dwóch browarów zwolniono prawie trzysta osób. Tak więc te zwolnienia mają miejsce. Przezbrojenie produkcji również będzie wymagało poniesienia określonych kosztów. Trzeba więc dać czas na to, aby browary mogły się przystosować do wejścia w życie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-268.8" who="#TadeuszKopacz">Dlatego też wnoszę poprawkę, aby w tym zakresie ustawa wchodziła w życie po upływie dwunastu miesięcy od dnia ogłoszenia. I nie kwestionuję oczywiście tych wszystkich spraw, o których mówili moi przedmówcy, bo rzeczywiście jest to ogromny problem i musimy się w jakiś sposób z nim uporać. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#DonaldTusk">Pan senator Kulak w jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Kulak: W trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#DonaldTusk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#ZbigniewKulak">Pan senator prawdopodobnie się przejęzyczył, użył bowiem skrótu, który powinien brzmieć „WHO”, czyli Światowa Organizacja Zdrowia. To przede wszystkim informacja dla redakcji stenogramów.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#komentarz">(Senator Tadeusz Kopacz: Tak, Panie Senatorze, przepraszam. Przejęzyczyłem się.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#DonaldTusk">Proszę o zabranie głosu pana senatora Krzysztofa Kozłowskiego. Przygotowuje się senator Chojnowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#KrzysztofKozłowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#KrzysztofKozłowski">Była tu już mowa o zmianie definicji napoju alkoholowego. Schodzimy do 0,5%, bo takie są zalecenia Unii Europejskiej i nie zamierzam tego kwestionować. Zachodzi jednak pewna obawa, że mimo bardzo szlachetnych intencji możemy zlikwidować piwa niskoprocentowe. Nie mówię „bezalkoholowe”, bo mówienie o piwie bezalkoholowym nie jest poważne. Chodzi o piwa o zawartości alkoholu około 1–1,2%, a więc poniżej 1,5%. Otóż jeżeli zakwalifikujemy je mechanicznie do napojów alkoholowych, to obciążymy je akcyzą. A przez to wyrówna się cena piwa mocnego i piwa zawierającego 1,2–1,5% alkoholu. Obawiam się, że większość konsumentów sięgnie raczej po mocniejsze piwo, mając do wyboru różne gatunki w tej samej cenie.</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#KrzysztofKozłowski">Chciałbym uchronić piwa niskoprocentowe, nie bezalkoholowe, no bo przy zawartości 0,5 promila one są już alkoholowe, od wyparcia z rynku. Wydaje mi się, że drogą do tego prowadzącą, jest zróżnicowanie akcyzy. Za nieporozumienie uważam to, że taką samą stawką podatkową obłożone są piwa mocne i piwa niskoprocentowe. Sądzę, że można i należy wyróżnić piwa o wysokim relatywnie stopniu stężenia alkoholu i piwa w przedziale 0,5–1,5 promila, i raczej namawiać ludność, jeżeli już ma pić piwo, lepiej niech pije to słabsze niż mocniejsze. Sądzę, że jest to kierunek właściwy. Dlatego obawiam się, że przy rozwiązaniach zawartych w tej ustawie możemy wylać przysłowiowe dziecko z kąpielą, czyli ograniczyć i tak bardzo niewielkie spożycie piw niskoalkoholowych. Polak wybiera piwo mocniejsze, a nie słabsze, w odróżnieniu od mieszkańców wielu innych krajów europejskich.</u>
          <u xml:id="u-272.3" who="#KrzysztofKozłowski">I dlatego apelowałbym do nieobecnego tu ministra finansów, bo to nie jest problem ministra zdrowia, tylko przede wszystkim ministra finansów, o uwzględnienie takiego rozróżnienia podatku akcyzowego w zależności od ilości alkoholu zawartego w napoju. Traktowanie na równi wszystkich napojów alkoholowych prowadzi donikąd i wydaje mi się nieporozumieniem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#DonaldTusk">Proszę o zabranie głosu pana senatora Chojnowskiego. Przygotowuje się senator Bielawski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#JanChojnowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#JanChojnowski">Umieć słuchać, umieć wsłuchać się, to wielka zaleta każdego człowieka. Umieć słuchać racji różnych stron, to dla parlamentu wręcz imperatyw. Nie jestem członkiem komisji, które opiniowały projekt ustawy, ale znając autorów tych opinii, kolegów senatorów, nie sądzę, aby tak łatwo poddali się lobbingowi. Pewnie słuchali racji, pewnie nastawiali ucha. Ale czy aż tak, z wysokiego C, zasługują na słowa krytyki i dezaprobaty? Chociaż z uwagi na naganne, powiedziałbym, doświadczenia naszego parlamentu, zaraz o nich wspomnę, zainteresowanie się tym problemem przez Komisję Regulaminową być może byłoby rzeczą słuszną, po to przynajmniej, aby uniknąć jakichkolwiek nieporozumień i półsłówek.</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#JanChojnowski">Bo były w naszym parlamencie, przypomnę, inne sprawy, także w tej kadencji, ja już raz o tym mówiłem. Sprawa ustawy o grach losowych - prawie na dwa lata utknął projekt rządowy bardzo silnie antylobbowany, bo bardzo istotne interesy w grę wchodziły, a Sejm nie zareagował - czy ustawa o zwrocie podatku VAT cudzoziemcom. Dlatego, Drodzy Państwo, jeżeli taki krok właśnie u nas zostanie uczyniony, o czym mówiła pani senator Bogucka-Skowrońska, to tylko dla zdrowia, dla image'u, dla prestiżu, dla powagi drugiej izby parlamentu, izby refleksji.</u>
          <u xml:id="u-274.3" who="#JanChojnowski">Ale, Drodzy Producenci, tak mocno tutaj propagujący zalety reklamy, chcę wam powiedzieć, że ta reklama nie ma takiego prostego przełożenia na wasze dochody. Z jednej strony ma, ale z drugiej strony była, jak sobie przypominam, taka sytuacja, na początku lat dziewięćdziesiątych, kiedy reklama była jeszcze w powijakach, a dochody polskich producentów alkoholi były niewielkie, bo poluzowany został rynek, monopol państwa został uchylony. Wiązało się to z tak zwaną aferą alkoholową, kiedy to polskie wytwórnie stały nieczynne, gorzelnie i inne, a tysiące hektolitrów alkoholu wpływało z zagranicy. I do kasy państwowej nic nie wpływało. Wskazuję przez to też na inne mechanizmy, które mają wpływ na produkcję krajową, na dochody itd.</u>
          <u xml:id="u-274.4" who="#JanChojnowski">Wysoki Senacie! Truizmem jest mówić o szkodliwości nadużywania alkoholu. Dorośli wiedzą już, są jakieś standardy określonych środowisk, domów, rodzin, ale pozostaje troska o młodzież. I rzeczywiście agresywna reklama spożycia alkoholu, szczególnie piwa, Strong Mocne, Strong Man, Stron Boy itd., jest adresowana do młodych ludzi z ledwie pojawiającym się zarostem. Taki wzorzec już się ukształtował i on się pogłębia.</u>
          <u xml:id="u-274.5" who="#JanChojnowski">Nadużywanie alkoholu powoduje bardzo negatywne zjawiska, szczególnie na płaszczyźnie prawnokarnej. Już nie mówię o zwykłym odnoszeniu się do siebie nawzajem, zwykłym codziennym postępowaniu, kulturze. Statystyki alarmują, są wielkie tragedie, akty spraw sądowych to obrazują, wokandy w kolegiach do spraw wykroczeń. Naprawdę jesteśmy bliscy kryzysu, jakiego nie było od lat.</u>
          <u xml:id="u-274.6" who="#JanChojnowski">Dlatego też uważając, że stanowiska wszystkich komisji zostały wypracowane z należytą rozwagą, opowiadam się za stanowiskiem Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Wydaje mi się, że ona wychodzi naprzeciw pewnym niedomówieniom w dotychczasowej ustawie, lepiej precyzuje jej przepisy, a jednocześnie zachowuje istotę i wolę inicjatorów tej nowelizacji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#komentarz">(Senator Zdzisław Jarmużek: Panie Marszałku, czy ja mogę w sprawie formalnej?)</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#DonaldTusk">W jakim trybie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#ZdzisławJarmużek">Ja chciałem, Panie Marszałku, poprosić następnych mówców, żeby już nie mówili o szkodliwości alkoholu, bo my wszyscy o tym wiemy.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest apel?)</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#DonaldTusk">Nie możemy, Panie Senatorze, wpływać na treść wypowiedzi senatorów. Nie jest pewne, że każdy wie o tym, że alkohol jest szkodliwy.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#DonaldTusk">Pan senator Bielawski. Przygotowuje się senator Feszler.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#JanuszBielawski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#JanuszBielawski">Z tej trybuny padły dzisiaj gromkie słowa, wypowiedzi miały często bardzo emocjonalny charakter, żeby nie powiedzieć, że były demagogiczne. Często argumenty były używane tak, że człowiek się zastanawiał, czy to jest uprawianie sofistyki, czy rzeczywiście zostały one przytoczone na poparcie swoich racji.</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#JanuszBielawski">Sprawa dotyczy reklamy. Ja pozwolę sobie odejść na chwilę od tego problemu piwnego i zwrócić uwagę na to, że ostatnio nasiliła się reklama leków, które można nabyć bez recepty. Więc jeżeli masz trudności w dotarciu do lekarza, idź kup sobie lek i lecz się sam. To dowodzi, z jednej strony, niewydolności systemu ochrony zdrowia, która trzeci rok pałęta się w tej reformie, a z drugiej - dążenia przemysłu farmaceutycznego, aptekarzy do nabicia sobie kabzy. W końcu wszystkie reklamy temu właśnie służą.</u>
          <u xml:id="u-278.3" who="#JanuszBielawski">Bardzo szczegółowo był tutaj omawiany problem alkoholizmu wśród młodzieży. Rzeczywiście są to fakty, temu nikt chyba nie zaprzeczy. Ale proszę łaskawie zwrócić uwagę na to, że wpłynęła na nie tylko reklama piwa, ale również fakt, że zredukowano bądź zlikwidowano zajęcia pozalekcyjne w szkołach. Młody człowiek ma czas, jeżeli go rodzice nie przypilnują, to go koledzy bez reklamy wprowadzą w picie piwa i w różne inne, znacznie gorsze rzeczy. Jakie perspektywy ma absolwent szkoły średniej, jeżeli chodzi o zatrudnienie? Praktycznie żadne. A jakie perspektywy zatrudnienia ma absolwent wyższej uczelni? No, może trochę większe, ale też niekoniecznie dobre.</u>
          <u xml:id="u-278.4" who="#JanuszBielawski">Proszę państwa, jeżeli w diagnozowaniu alkoholizmu wśród młodzieży nie uwzględnimy tych elementów, to rzeczywiście nie wiemy, o czym mówimy. A z tych wypowiedzi wynika, że jeżeli ustawa, nad którą dzisiaj debatujemy, zostanie uchwalona w kształcie proponowanym przez Komisję Rodziny i Polityki Społecznej, to będziemy mieli lekarstwo, będziemy mieli lekarstwo na te bolączki. Zlikwidujemy reklamę, wobec tego będzie wieczna szczęśliwość, młodzi się nawrócą i przestaną sięgać po alkohol. Złudna nadzieja, to nie jest lekarstwo.</u>
          <u xml:id="u-278.5" who="#JanuszBielawski">A jakie mogą być skutki uboczne? Ponieważ jestem lekarzem, to najłatwiej mi sięgnąć po przykłady z medycyny. Znakomity antybiotyk gentamycyna, skuteczny w wielu chorobach, ma tę brzydką wadę, że jest nefrotoksyczny i może uszkadzać słuch. I delikwent, dziecko, któremu zaordynowano ten lek, może stać się głuche. Te przypadki na szczęście nie są bardzo liczne, ale się je obserwuje. I tak samo ustawa, którą mamy zamiar uchwalić, pociągnie za sobą skutki uboczne. Ja nie twierdzę, że pomiędzy reklamowaniem piwa a rozwojem sportu masowego itd. można postawić znak równości, bo nie da się go postawić. Ale nie możemy, proszę państwa, traktować uchwalenia tej ustawy w kształcie proponowanym przez Komisję Rodziny i Polityki Społecznej jako panaceum, leku na wszystkie dolegliwości związane z problemami wychowawczymi młodzieży. Proszę nie wierzyć w coś takiego, w funkcję sprawczą takiego sposobu rozwiązania problemu.</u>
          <u xml:id="u-278.6" who="#JanuszBielawski">Ja sądzę, Panie i Panowie Senatorowie, że głosując nad poprawkami do tej ustawy należy wziąć pod uwagę wszystkie skutki, jakie ta ustawa może za sobą pociągnąć, a więc między innymi zwolnienia z pracy w branży reklamowej i w branży piwowarskiej. Nie wiem więc, czy, jak się to przysłowiowo mówi, opłaci się skórka za wyprawkę.</u>
          <u xml:id="u-278.7" who="#JanuszBielawski">Tyle refleksji, proszę państwa, które mnie naszły, kiedy słuchałem tej toczącej się z takimi emocjami debaty. Myślę, że należy podejść do głosowania nad poprawkami z dużą rozwagą, żeby rzeczywiście osiągnąć dobry skutek, a czegoś kolejnego nie popsuć. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#DonaldTusk">Pan senator Lech Feszler. Przygotowuje się senator Żenkiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#LechFeszler">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#LechFeszler">Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi jest ustawą potrzebną, lecz często nie zabezpiecza - na co wskazuje praktyka i doświadczenie - skutecznych działań podejmowanych przez organizacje państwowe czy społeczne. Ta nieskuteczność nie wynika z restrykcyjności ustawy, jak to próbują niektórzy udowadniać. Brak skuteczności wynika często z ułomności niektórych zapisów ustawy i jej błędów, a także z naszej narodowej skłonności do szukania możliwości obejścia każdej ustawy. Zapewne tę skłonność wynieśliśmy z naszej trudnej historii, w której musieliśmy borykać się z zaborcami, ale wynika ona także z naszej wrodzonej przekory. Często podziwiamy i stawiamy za przykład kraje, gdzie społeczeństwo szanuje prawo i wartości, na których to prawo zostało zbudowane. My takim krajem, niestety, nie jesteśmy i przy okazji tej ustawy możemy wskazać liczne przykłady omijania prawa. Codziennie widzimy to na szklanym ekranie w reklamach napojów alkoholowych.</u>
          <u xml:id="u-280.2" who="#LechFeszler">W odpowiedzi na apel pana senatora Jarmużka nie będę podawał kolejny raz przykładów skutków reklamy, bo mówili już o tym moi liczni przedmówcy. Powiem tylko, że podzielam opinię, iż należy podjąć skuteczne działania zapobiegające stałemu wzrostowi spożycia alkoholu wśród młodzieży, bowiem spożycie to osiągnęło obecnie nieprawdopodobne rozmiary. I dlatego popieram poprawki senackiej Komisji Rodziny i Polityki Społecznej wprowadzające rozsądne ograniczenia tejże reklamy.</u>
          <u xml:id="u-280.3" who="#LechFeszler">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Pragnę również zwrócić uwagę na konieczność wprowadzenia innego zapisu uszczelniającego ustawę. Dotyczy to art. 12 ustawy o wychowaniu w trzeźwości. Chodzi o rozszerzenie limitowania punktów sprzedaży alkoholu przeznaczonego do spożycia w miejscu sprzedaży, czyli tak zwanych punktów gastronomicznych. Limitowanie to uważam za uzasadnione, ponieważ przez ostatnie lata, kiedy tego ograniczenia nie było, znacznie wzrosła liczba punktów sprzedaży gastronomicznej. Często powstają one w różny dziwny sposób i zwykle nastawione są na liczną, nie zawsze trzeźwą klientelę. Z moich doświadczeń burmistrza wiem, jak trudno później pozbawić te punkty zezwolenia, później, to znaczy wtedy, kiedy stają się one uciążliwe dla mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-280.4" who="#LechFeszler">Zgadzam się więc z wprowadzonym ograniczeniem, lecz wiem, że przy braku zapisu mówiącego o wyjściowej liczbie tych punktów, jaką może przyjąć rada gminy w swojej uchwale, znając naszą zapobiegliwość, iż do czasu wejścia w życie ustawy, do czasu uchwalenia programu profilaktyki i stosownej uchwały rady, obecna ich liczba znacznie się rozmnoży. Dlatego też proponuję, żeby jako liczbę wyjściową punktów sprzedaży alkoholu przyjąć ich liczbę z dnia opublikowania ustawy.</u>
          <u xml:id="u-280.5" who="#LechFeszler">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Korzystając z obecności ministra zdrowia, a także prezesa Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych pragnę te wysokie urzędy zainteresować również problemami związanymi z realizacją tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-280.6" who="#LechFeszler">Takim problemem jest obserwowane często sabotowanie ustawy przez niektóre organy państwowe. Przykładem może być oficjalna i jawna sprzedaż alkoholu na bazarach i rynkach rolnych, handel alkoholem pochodzącym z nielegalnych źródeł czy też sprzedaż alkoholu osobom nieletnim i nietrzeźwym. Nie wszystko da się zapisać w ustawach, a i przyjęte zapisy mogą być realizowane tylko wtedy, gdy rzetelnie stosują je organy do tego powołane, a często tak nie jest. Bo jak wytłumaczyć brak skutecznej kontroli przestrzegania prawa ze strony policji czy też organów skarbowych, które nie mogą wykryć przypadków sprzedaży alkoholu pochodzącego z nielegalnych źródeł w sklepach i w innych punktach sprzedaży? Wszyscy wokół o tym wiedzą, z wyjątkiem oczywiście policji, PIH i innych organów. Bo jak rozumieć brak skutecznej kontroli punktów sprzedających alkohol nieletnim? Po prostu z pobłażaniem podchodzi do tego i policja, i aparat sprawiedliwość. Znam przykłady umarzania dochodzenia w potwierdzonych przypadkach sprzedaży alkoholu nieletnim. Takich przykładów jest wiele.</u>
          <u xml:id="u-280.7" who="#LechFeszler">Być może nadal ustawa jest mało rygorystyczna, bo brakuje w niej narzędzi do stosowania wobec tych, którzy świadomie łamią jej zapisy. Być może brakuje w niej takich narzędzi, jakie stosowane są na przykład w Stanach Zjednoczonych, czyli w kraju uważanym za liberalny, w którym sprzedaż alkoholu nieletniemu lub alkoholu pochodzącego z nielegalnych źródeł karana jest zagrożona zabraniem koncesji na zawsze.</u>
          <u xml:id="u-280.8" who="#LechFeszler">Zwracam się więc do przedstawicieli rządu o zastanowienie się nad takimi narzędziami i taką nowelizacją ustawy, która przypomni handlarzom o obowiązującym prawie i zapobiegnie katastrofie, jaką może być pijana młodzież czy nietrzeźwa Polska. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#DonaldTusk">Pan senator Żenkiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#MarianŻenkiewicz">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#MarianŻenkiewicz">Na początku dwie uwagi natury osobistej. Po pierwsze, nie zamierzałem zabierać głosu w tej dyskusji, ale gorąca atmosfera na sali w pewnym momencie zdopingowała mnie do tego. Po drugie, żeby po dalszej mojej wypowiedzi nie być uznanym za hipokrytę, pragnę powiedzieć, że piję i piwo, i wódkę, i wino, oczywiście w ilościach, które osobiście uznaję - to jest mój pogląd - za dopuszczalne.</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#MarianŻenkiewicz">A teraz ad rem. W trakcie tej dyskusji w pewnym momencie chyba wszyscy zrezygnowaliśmy ze zwykłej logiki, która nakazuje nam wszystkim wnioskować na podstawie faktów. Jeśli zaś faktem jest, że alkohol jest złem, jeśli faktem jest, że najbardziej zagraża młodzieży, i jeśli faktem jest, że to młodzież jest najbardziej podatna na reklamę, to wniosek jest jeden: wszystko, co wiąże się z reklamą alkoholu, jest szkodliwe. W tym momencie, przy całym szacunku dla tych wszystkich, którzy mówili o tym, jaką stratę poniesie polski sport, jak się wydaje, mam prawo powiedzieć - akurat ja, który kiedyś nosiłem na piersi orzełek naszej reprezentacji - że naprawdę, proszę państwa, nie ma najmniejszego znaczenia, czy tak ubóstwiany przez nas Małysz skoczy 125 m, czy 150 m na którejś ze skoczni. Poza naszym dobrym samopoczuciem, nie ma to żadnego znaczenia. Bo każdy ciągnący się latami dramat w rodzinie alkoholika, nawet tylko jeden, jeśli jest spowodowany przez działania związane z reklamą, nadaje sprawie zupełnie inny wymiar.</u>
          <u xml:id="u-282.3" who="#MarianŻenkiewicz">Podobnie rzecz ma się z dyskusją na temat utraty pracy. Jeśli przedmiot naszych działań zawodowych jest rzeczą szkodliwą, to dlaczego, przepraszam bardzo, ubolewać, że tę działalność przerwiemy, nawet jeśli miało by to pociągnąć za sobą utratę pracy przez niektórych ludzi?</u>
          <u xml:id="u-282.4" who="#MarianŻenkiewicz">Przypomnę jeszcze rzecz wszystkim znaną, szczególnie tym koleżankom i kolegom, którzy dłużej zajmują się polityką. Otóż bardzo często mówiliśmy, że to polityka okupanta prowadziła do rozpijania naszego narodu. Tak, polityka okupanta, który za pracę płacił alkoholem bądź też nadmiernie ten alkohol reklamował.</u>
          <u xml:id="u-282.5" who="#MarianŻenkiewicz">Zatem wszystko, co prowadzi do zwiększenia spożycia alkoholu, nawet jeżeli ubocznym skutkiem tego jest wyjazd polskiej reprezentacji na igrzyska olimpijskie, jest złem i trzeba to jasno powiedzieć. W tym momencie wszystko, co wiąże się z reklamą, jest w moim przekonaniu rzeczą szkodliwą.</u>
          <u xml:id="u-282.6" who="#MarianŻenkiewicz">Będę głosował przeciwko wszelkim zmianom ułatwiającym reklamę alkoholu, aczkolwiek, proszę państwa, absolutnie nie jestem na tyle naiwny, żeby sądzić, iż to jest dobra recepta na alkohol. Nie, alkohol będzie pity, nawet gdybyśmy w ogóle wyeliminowali reklamę. Jeżeli jednak wskutek wyeliminowania tejże reklamy choćby kilku naszych obywateli, kilku młodych ludzi uchronimy od tego zgubnego nałogu, to już to się opłaci, bez względu na wszystkie inne pozorne zyski, o których na tej sali tak długo mówiliśmy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-282.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#komentarz">(Senator Grzegorz Lipowski: Czy mogę dopowiedzieć jedno zdanie?)</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#DonaldTusk">Dodatkowe wystąpienie, tak?</u>
          <u xml:id="u-283.3" who="#komentarz">(Senator Grzegorz Lipowski: Może nie wystąpienie, chcę zabrać głos z miejsca.)</u>
          <u xml:id="u-283.4" who="#DonaldTusk">Można z miejsca, ale rozumiem, że w trybie dodatkowego wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-283.5" who="#komentarz">(Senator Grzegorz Lipowski: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-283.6" who="#DonaldTusk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#GrzegorzLipowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#GrzegorzLipowski">Nie miałem bowiem jeszcze zdobytej pewnej informacji, kiedy zabierałem głos. Chcę nawiązać do kierowanych pod adresem przedstawicieli rządu pytań. Padła tutaj odpowiedź, że te pieniądze, które trafiają z browarów na reklamy, kwoty na wspieranie sportu są drobne, są drobnymi procentami. Chciałbym powiedzieć, że w roku 2000 z browarów poprzez te reklamy sport dostał 200 milionów zł. Jeżeli to jest dla pana ministra niewielka kwota...</u>
          <u xml:id="u-284.2" who="#GrzegorzLipowski">Z kolei kolegę, który przed chwilą skończył wypowiedź, chciałbym zapytać, czy zostały udowodnione określone przypadki, że rodziny stały się patologiczne właśnie przez reklamę piwa. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#DonaldTusk">Pan senator w jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#komentarz">(Senator Marian Żenkiewicz: W trybie ad vocem.)</u>
          <u xml:id="u-285.3" who="#DonaldTusk">Nie ma takiego trybu w regulaminie.</u>
          <u xml:id="u-285.4" who="#komentarz">(Senator Marian Żenkiewicz: To w trybie drugiego wystąpienia.)</u>
          <u xml:id="u-285.5" who="#DonaldTusk">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#MarianŻenkiewicz">Jeżeli reklama alkoholu nie ma żadnego wpływu na wielkość jego spożycia, to po co koncerny wydają na nią tak duże pieniądze?</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Żeby wyeliminować inne.)</u>
          <u xml:id="u-286.2" who="#MarianŻenkiewicz">To jest moja odpowiedź dla szanownego kolegi senatora, który przed chwilą zadał takie pytanie. Sprawa jest zupełnie oczywista: dla wielu młodych ludzi alkohol jest przepustką do dorosłego życia, alkohol imponuje. Jeżeli tego typu nastroje podsycamy jeszcze poprzez reklamę tego alkoholu, to na pewno przyczyniamy się między innymi do tego, że pewna część - nikt dzisiaj nie odpowie na pytanie, jaki procent - młodych ludzi kieruje swoje kroki do sklepu z alkoholem, właśnie pod wpływem reklam. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#DonaldTusk">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#DonaldTusk">Dla porządku informuję, że swoje przemówienia do protokołu złożyli senator Litwiniec i senator Majka.</u>
          <u xml:id="u-287.3" who="#DonaldTusk">Wnioski o charakterze legislacyjnym w trakcie dyskusji złożyli senatorowie: Sławiński, Suchański, Mazurkiewicz, Abramski, Lipowski, Drożdż, Andrzejewski, Majka, oraz pani senator Płonka, senator Kopacz, senator Feszler, senator Maszkiewicz i senator Kłeczek.</u>
          <u xml:id="u-287.4" who="#DonaldTusk">Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-287.5" who="#DonaldTusk">Czy przedstawiciele rządu chcą zabrać głos w odniesieniu do poprawek? W związku z dużą liczbą poprawek sugerowałbym, aby komentować te poprawki w trakcie prac komisji. Jeśli jednak istnieje potrzeba ustosunkowania się do nich tu, na sali, to proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-287.6" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Krzysztof Tronczyński: Nie, dziękuję bardzo, Panie Marszałku. Zgodnie z pańską sugestią zajmiemy się tym w czasie prac komisji.)</u>
          <u xml:id="u-287.7" who="#DonaldTusk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-287.8" who="#DonaldTusk">Ponieważ w trakcie dyskusji zostały zgłoszone wnioski o charakterze legislacyjnym, zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu proszę Komisję Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu, Komisję Rodziny i Polityki Społecznej oraz Komisję Gospodarki Narodowej o ustosunkowanie się do przedstawionych w toku debaty nad tym punktem wniosków i przygotowanie wspólnego sprawozdania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-287.9" who="#DonaldTusk">Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz ustawy o opłacie skarbowej zostanie przeprowadzone wraz z innymi głosowaniami prawdopodobnie w dniu jutrzejszym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu dwunastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#DonaldTusk">Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na sto czwartym posiedzeniu w dniu 16 marca 2001 r. Do Senatu została przekazana w dniu 20 marca 2001 r. Marszałek Senatu w dniu 20 marca 2001 r. skierowała ją do Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-288.2" who="#DonaldTusk">Przypominam ponadto, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 600, natomiast sprawozdania komisji w drukach nr 600A i 600B.</u>
          <u xml:id="u-288.3" who="#DonaldTusk">Proszę sprawozdawcę Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej pana senatora Andrzeja Mazurkiewicza o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#AndrzejMazurkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#AndrzejMazurkiewicz">Mam zaszczyt w imieniu Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej przedstawić sprawozdanie w sprawie ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#AndrzejMazurkiewicz">Nowelizacja ustawy z dnia 25 czerwca 1997 r. unowocześnia polskie prawo i wprowadza wiele nowych instrumentów nieobecnych w nim do tej pory. Jest to wymóg czasu, chwili. Rozwój cywilizacyjny, rozwój kontaktów międzynarodowych, przepływ ludności, nowe zjawiska, które pojawiły się na granicach polskich oraz wewnątrz naszego kraju, wymusiły nowelizację tej ustawy. Nowelizacja wiąże się również ze zobowiązaniami strony polskiej, gdyż podczas przeglądu prawa polskiego w Brukseli rząd Rzeczypospolitej Polskiej w marcu 1999 r. potwierdził w stanowisku negocjacyjnym, iż dokona zmian w obszarze wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Rząd Rzeczypospolitej Polskiej stwierdził również, że w tym przypadku nie będzie ubiegał się o okresy przejściowe. Stąd nowelizacja tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-289.3" who="#AndrzejMazurkiewicz">Nowelizacja w pełni dostosowuje pojęcia używane w naszym prawie do terminologii unijnej. Na nowo zostały zdefiniowane między innymi pojęcia bezpiecznego kraju trzeciego, bezpiecznego kraju pochodzenia, dokumentu podróży, strefy tranzytowej lotniska międzynarodowego.</u>
          <u xml:id="u-289.4" who="#AndrzejMazurkiewicz">Zmienione zostały również przepisy dotyczące wiz. Dostosowano je do regulacji konwencji z Schengen. Wprowadzono dwukrotną wizę tranzytową i tranzytową wizę lotniskową. Ustawa uzupełnia regulacje dotyczące opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej po okresie ważności wizy i uszczegóławia katalog przesłanek odmowy wydania wizy. Zmiany dotyczą również wydawania zezwoleń na pobyt na czas określony i osiedlenie. Pozwalają one dostosować w tym zakresie przepisy polskie do art. 3 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Wiele norm zawartych w nowelizacji ma również przeciwdziałać nadużyciom dotyczącym procedur legalizacji pobytu cudzoziemców w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-289.5" who="#AndrzejMazurkiewicz">Wprowadzamy w nowelizacji wykaz cudzoziemców niepożądanych, zwiększając zwłaszcza zakres gwarancji i uprawnień cudzoziemców do złożenia wniosku o korektę zapisów w tym wykazie. Nowelizacja wprowadza europejskie standardy opieki nad małoletnimi, a także w pełni implementuje gwarancje dla osób ubiegających się o status uchodźcy, zgodnie z rezolucją Rady Unii Europejskiej z 20 czerwca 1995 r. Projekt wprowadza również europejską koncepcję wniosku bezzasadnego.</u>
          <u xml:id="u-289.6" who="#AndrzejMazurkiewicz">Warto podkreślić, że projekt zawiera przesłanki wygaśnięcia statusu uchodźcy, zgodnie z konwencją genewską, a także wprowadza wiele regulacji porządkujących postępowanie w sprawach o nadanie statusu uchodźcy.</u>
          <u xml:id="u-289.7" who="#AndrzejMazurkiewicz">Zmiany przewidują powołanie Urzędu do spraw Repatriacji i Cudzoziemców. Naszym zdaniem odpowiada to potrzebie lepszej koordynacji działań administracyjnych w zakresie emigracji. Kompetencje te będą zbliżone do kompetencji odpowiednich urzędów europejskich.</u>
          <u xml:id="u-289.8" who="#AndrzejMazurkiewicz">Istotnym elementem są kwestie związane z działaniem systemów informacyjnych. Polska musi podjąć działania, aby dostosować je do modułu systemu informacyjnego z Schengen. Krajowy system informacyjny umożliwi sprawne, szybkie i bardzo mobilne działania służb krajowych.</u>
          <u xml:id="u-289.9" who="#AndrzejMazurkiewicz">Projekt ustawy powinien także pozwolić na bardziej efektywną pracę Rady do spraw Uchodźców.</u>
          <u xml:id="u-289.10" who="#AndrzejMazurkiewicz">W toku prac Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej zapoznała się z opinią eksperta, doktora habilitowanego Zbigniewa Hołdy. Komisja omówiła trzy sprawy, które zostały podniesione w ekspertyzie. Sprawa pierwsza dotyczyła nadania dziecku statusu uchodźcy: czy nadanie dziecku takiego statusu jest równoznaczne z nadaniem statusu uchodźcy jego rodzicom? Uzyskaliśmy informację, że nie jest to obligatoryjne.</u>
          <u xml:id="u-289.11" who="#AndrzejMazurkiewicz">Komisja zastanawiała się również nad brzmieniem art. 53 ustawy o cudzoziemcach. Czy przepisy, które zostały w nim zawarte, dotyczące europejskiej konwencji praw człowieka, są wystarczającym umocowaniem, czy też nie? Na podstawie wyjaśnień strony rządowej doszliśmy do wniosku, iż nie ma potrzeby mocniejszego zakotwiczenia tych przepisów, niż to ma miejsce w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-289.12" who="#AndrzejMazurkiewicz">Również nieostre pojęcie „niewątpliwości” zawarte w przepisie art. 61 ustawy o cudzoziemcach zostało wyjaśnione: jest to zapis przeniesiony wprost z kodeksu postępowania karnego.</u>
          <u xml:id="u-289.13" who="#AndrzejMazurkiewicz">Po wyjaśnieniach strony rządowej Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej podjęła jednogłośnie decyzję, aby przyjąć projekt bez poprawek. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-289.14" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje marszałek Alicja Grześkowiak)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#AlicjaGrześkowiak">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#AlicjaGrześkowiak">Proszę sprawozdawcę Komisji Praw Człowieka i Praworządności panią senator Annę Bogucką-Skowrońską o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-290.2" who="#AlicjaGrześkowiak">Bardzo proszę, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Pani Marszałek! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Komisja Praw Człowieka i Praworządności obradowała na posiedzeniach 22 i 27 marca tego roku i wnosi, aby Wysoki Senat przyjął trzydzieści trzy poprawki, które zostały zaproponowane przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Trzeba zaznaczyć, że ustawa nie jest nowa. Jest to tylko nowelizacja ustawy z 1997 r. Nie narusza jej filozofii, ale znacznie ją rozszerza. Jest to proces dostosowywania, choć jeszcze nie pełnego, prawa polskiego do prawa Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-291.3" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Należy też powiedzieć, że prace nad ustawą trwały w Sejmie około roku, a mimo to przepisy tej ustawy są skomplikowane, trudne, mało czytelne. W wielu przypadkach są odniesienia do innych przepisów. Ustawa jest więc mało przejrzysta. Przedłużyło to prace nad tą ustawą w Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Opóźnienie złożenia sprawozdania zostało wytknięte w pierwszym dniu obrad. Może ogłoszenie jednolitego tekstu, do którego minister jest zobowiązany, nieco rozjaśni materię ustawy.</u>
          <u xml:id="u-291.4" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Spuszczając już zasłonę miłosierdzia na tę sprawę, należy zaznaczyć, że ustawa, oprócz kwestii już podniesionych przez kolegę referującego w imieniu Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, wprowadza dodatkowe instytucje: łączenia rodzin i ciekawą instytucję tak zwanej ochrony czasowej cudzoziemców, którzy przybywają do Polski z powodu inwazji, wojny, konfliktów etnicznych na okres czasowy bez zamiaru stałego pobytu. Wprowadza też - tylko uzupełniam wypowiedź kolegi z uwagi na oszczędność czasu - instytucję zobowiązania do opuszczenia terytorium przez cudzoziemców oraz wyodrębniony z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji i podlegający mu urząd centralny do spraw repatriacji i cudzoziemców. Urząd ten będzie się zajmował wszystkimi sprawami związanymi z wjazdem, przejazdem, pobytem uchodźców i azylem oraz repatriantami. Wydaje się, że przesunie to repatriację w tym roku o co najmniej pół roku, do czasu ukonstytuowania się tego urzędu. A także realizację przyjętej przez sąd ustawy o repatriacji, która tą ustawą została zmieniona. Obecna ustawa odwołuje się do starej ustawy o obywatelstwie. Bez rozwiązania w Sejmie problemu ustawy o obywatelstwie, która z inicjatywy Senatu.</u>
          <u xml:id="u-291.5" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">To są te mankamenty, które świadczą o tym, że praca Senatu jest lekceważona. Jednak Senat z uwagi na poparcie dla rządu musi przyjmować ustawy, które są naglące, bo przygotowują one nasze wejście do Europy, ale są przedstawiane zbyt późno, żeby móc nad nimi obradować w sposób sensowny.</u>
          <u xml:id="u-291.6" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Generalnie powiem, że poprawki Komisji Praw Człowieka i Praworządności polepszają sytuację cudzoziemców, rozszerzają ich prawa, zwłaszcza jeśli chodzi o postępowanie o nadanie statusu uchodźcy. W praktyce zauważamy jeszcze tak wiele mankamentów, że po prostu szkoda dłużej mówić o takich oczywistościach. Poprawki wprowadzają także - i to jest wbrew stanowisku sądu - ważną instancję odwoławczą od decyzji o odmowie wydania wizy i odmowie wjazdu. Do tej pory nie było takiej możliwości, a strona rządowa tłumaczyła, że jest to suwerenna decyzja państwa. Jednak prawa obywateli mają charakter bardziej generalny niż suwerenne decyzje państwa. Ale muszę dokładnie zreferować te poprawki.</u>
          <u xml:id="u-291.7" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">W poprawce pierwszej rozszerza się zakres pojęciowy bezpiecznego kraju pochodzenia, przyjmując, że waloru bezpiecznego nie ma kraj, którego poszczególne rejony objęte są konfliktami na tle rasowym, religijnym, narodowościowym, w lub którym dyskryminuje się określone grupy społecznych czy polityczne.</u>
          <u xml:id="u-291.8" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Poprawka druga ma charakter logiczny, bowiem wiza może być wydana na okres do trzech miesięcy. Jeżeli jej okres ważności trwa parę lat, to ten okres - a nie trzy miesiące - odnosi się do każdego roku ważności.</u>
          <u xml:id="u-291.9" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Poprawka trzecia dotyczy odmowy wizy lub odmowy wjazdu, jeżeli pobyt lub wjazd są niepożądane ze względu na zobowiązania Polski wynikające z postanowień umów, ale nie każdych. Komisja Praw Człowieka i Praworządności dodała słowo „ratyfikowanych” i odniosła to sformułowanie do art. 13.</u>
          <u xml:id="u-291.10" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Poprawka czwarta ma charakter prawny. Eliminuje porozumienie jako podstawę uprawnienia do wjazdu na teren Rzeczypospolitej Polskiej przy ocenie kryteriów legalizacji wjazdu do Polski. Chodzi tutaj akurat o przepis, który dotyczy legalizacji wjazdu małoletnich cudzoziemców.</u>
          <u xml:id="u-291.11" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">W poprawce piątej poszerza się zakres okoliczności, które uzasadniają zamieszkanie na czas dłuższy niż sześć miesięcy, o udział w stażach naukowych. Uważamy, że udział w stażach naukowych jest także ważną okolicznością, która to uzasadnia.</u>
          <u xml:id="u-291.12" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Poprawka szósta polega na wykreśleniu zapisu, że do pięcioletniego okresu przebywania na terytorium Polski, wymaganego do uzyskania zezwolenia na osiedlenie się, nie zalicza się okresu pobytu związanego z odbywaniem studiów w Polsce. Uważamy bowiem, że młodzi ludzie, którzy kształcą się w Polsce, powinni mieć możliwości naturalizacji i ten okres powinien się liczyć.</u>
          <u xml:id="u-291.13" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Chyba państwo zauważyliście, że nawet samo referowanie tych poprawek jest trudne, bo nawiązują one do redakcji przepisów, które są bardzo zagmatwane.</u>
          <u xml:id="u-291.14" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">W poprawce siódmej dodaje się pkt 22a, dotyczący odmowy udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, jeżeli zachodzą okoliczności z art. 13 ust. 1, czyli nastąpiło wydalenie nie dawniej niż przed dwoma laty, wydana została ostateczna decyzja o oddaleniu żądania wizy lub decyzja o zobowiązaniu do opuszczenia naszego terytorium. Te dwie ostatnie decyzje wprowadza ta ustawa. Komisja proponuje, by wyłączyć z tego zezwolenie, o którym mowa w art. 17 ust. 2 pkt 7 - takie jest brzmienie tej poprawki. Chodzi o konieczność przebywania na terytorium Polski, gdyż realizacja wydalenia spowodowałaby naruszenie postanowień konwencji europejskiej lub zachodzi niemożność wykonania decyzji z przyczyn niezależnych.</u>
          <u xml:id="u-291.15" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">W poprawce ósmej uzupełniono, że pouczenie cudzoziemca o zasadach i trybie postępowania oraz przysługujących mu prawach i ciążących obowiązkach ma mieć formę pisemną i być napisane w języku dla niego zrozumiałym. Dotyczy to starań o wydanie wizy, udzielenie lub przedłużenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, lub zezwolenia na osiedlenie. Chodzi po prostu o to, żeby cudzoziemiec znał swoje prawa.</u>
          <u xml:id="u-291.16" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Poprawka dziewiąta jest poprawką legislacyjną, ponieważ dotyczy przedłużenia ważności wizy. Nie ma instytucji, która by to robiła, trzeba wydać kolejną wizę, a więc poprawka to koryguje. Zresztą jest to poprawka na wniosek strony rządowej. W lit. b też chodzi o poprawkę prawną, bowiem organ pierwszej instancji obowiązany jest wydać decyzję wizową lub zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony czy osiedlenie przed upływem nie terminu ważności wizy, lecz okresu pobytu na podstawie wizy. Poza tym chodzi nie o brak decyzji w tym terminie, lecz o niemożność wydania decyzji, co powoduje, że na okres niezbędny do zakończenia postępowania organ wydaje wizę.</u>
          <u xml:id="u-291.17" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">W poprawce dziesiątej uzupełnia się katalog okoliczności, które zezwalają na pobyt cudzoziemca w Polsce bez wizy, o jednostronne zniesienie obowiązku wizowego, ponieważ tak przewiduje art. 98 ust. 2 tejże ustawy.</u>
          <u xml:id="u-291.18" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Poprawka jedenasta dotyczy procedury nadania statusu uchodźcy. Uzupełnienia ona przepis o możliwość przeprowadzania badań medycznych cudzoziemca, mających na celu ustalenie jego wieku. Chodzi o taką sytuację, kiedy małoletni mogą uzyskać ten status. Dlatego dopuszczalne są badania, żeby po prostu wykluczyć możliwość oszustwa. Dodaliśmy zapis, który chroni prawa tych uchodźców, że wyniki badań poza określeniem wieku cudzoziemca zawierają określenie dopuszczalnych granic błędu, żeby błąd w tych wynikach nie zaważył i nie spowodował przekroczenia zagwarantowanych praw małoletniego cudzoziemca.</u>
          <u xml:id="u-291.19" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">W poprawce dwunastej poszerza się zakres pomocy udzielanej cudzoziemcowi oczekującemu na nadanie statusu uchodźcy o podstawową naukę języka polskiego i naukę w szkole. Ustawa w podstawowych punktach gwarantowała zakwaterowanie, wyżywienie, pomoc rzeczową, pieniężną i dojazd. Podstawowa znajomość języka polskiego jest konieczna, żeby ludzie, którzy oczekują na status uchodźcy, nie przebywali w odosobnieniu, jakimś psychologicznym getcie, żeby ich dzieci mogły się rozwijać i być objęte obowiązkiem szkolnym.</u>
          <u xml:id="u-291.20" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">W poprawce trzynastej skreśla się jeden punkt. Jest on zbędny, bo został zapisany bezpośrednio w konwencji genewskiej, do której się odwołuje.</u>
          <u xml:id="u-291.21" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Poprawka czternasta precyzuje zapis o tym, że zapewnienie opieki rodziców i innych osób czy instytucji opiekuńczych w kraju pochodzenia małoletniego cudzoziemca pozwala na wydalenie go z Polski przez określenie, że chodzi o opiekę „zgodną ze standardami określonymi przez Konwencję o Prawach Dziecka”. Ta poprawka doprecyzowuje, jaki charakter ma ta opieka.</u>
          <u xml:id="u-291.22" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Poprawka piętnasta uzupełnia przepis dotyczący egzekucji środków pieniężnych, znajdujących się w depozytach, od cudzoziemców. Uprawnia do tego również Straż Graniczną, ponieważ nie tylko Policja, lecz także Straż Graniczna może posiadać takie depozyty.</u>
          <u xml:id="u-291.23" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Poprawka szesnasta zmienia art. 65. Chodzi o udostępnienie danych z tego rejestru, o którym mówił kolega, dotyczącym niepożądanych cudzoziemców. Poszerza się katalog osób, którym można je udostępnić, o ministra obrony narodowej i ministra właściwego do spraw finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-291.24" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Poprawka siedemnasta ma charakter legislacyjny. Chodzi o koszty pobytu cudzoziemca, które pokrywa przewoźnik, jeżeli nie spełnia on warunków wjazdu. Jest tu odniesienie do art. 5, a tak naprawdę ten przepis reguluje art. 5 ust. 1. Tak więc ta poprawka tylko doprecyzowuje przepis i w ustawie niczego nie zmienia.</u>
          <u xml:id="u-291.25" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">W poprawce osiemnastej rozszerza się zakres działań prezesa Urzędu do spraw Repatriacji Cudzoziemców, w tekście ustawy jest on potem nazywany prezesem, o kontrolowanie wykonywania przez wojewodów zadań wynikających z ustawy. Określa się też, że w rozumieniu kodeksu postępowania administracyjnego prezes jest organem wyższego stopnia w stosunku do wojewodów w sprawach określonych w niniejszej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-291.26" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Poprawka dziewiętnasta również dotyczy zakresu działań prezesa i polega na wprowadzeniu możliwości powierzenia przez niego prowadzenia ośrodków dla cudzoziemców ubiegających się o status uchodźców pozarządowym organizacjom społecznym.</u>
          <u xml:id="u-291.27" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Dzięki poprawce dwudziestej dostęp do danych z Krajowego Systemu Informatycznego dotyczących osób poszukiwanych, co do których są wnioski o ekstradycję, czyli poszukiwanych przez prokuraturę, będzie miał również minister właściwy do spraw administracji oraz sąd. Do tej pory dostęp miał prokurator, ale nie sąd. Dodany został także ust. 6, poddający przetwarzanie danych osobowych w Krajowym Systemie Informatycznym kontroli generalnego inspektora ochrony danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-291.28" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Poprawka dwudziesta pierwsza poszerza kompetencje prezesa o możliwość zwracania się po informacje niezbędne w prowadzonych postępowaniach do Policji i Straży Granicznej.</u>
          <u xml:id="u-291.29" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">W poprawce dwudziestej drugiej, jednej z ważnych poprawek, wprowadza się możliwość odwołania od decyzji konsula lub komendanta Straży Granicznej - komendanta wydaje odmowę wjazdu, a konsul odmowę wizy - do prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców.</u>
          <u xml:id="u-291.30" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Poprawka dwudziesta trzecia ma charakter legislacyjny.</u>
          <u xml:id="u-291.31" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Poprawka dwudziesta czwarta ma charakter doprecyzowujący, ponieważ mówi o tym, że wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę zapraszającego nie tylko rejestruje w ewidencji zaproszeń decyzje o zaproszeniach i o odmowie wpisu, ale też o jego unieważnieniu.</u>
          <u xml:id="u-291.32" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Poprawka dwudziesta piąta też ma charakter legislacyjny i precyzuje zapis.</u>
          <u xml:id="u-291.33" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Poprawka dwudziesta szósta dotyczy udzielania świadczeń ubiegającym się o status uchodźcy i zawiera delegację dla ministra właściwego do spraw wewnętrznych do określenia warunków przyznania tych świadczeń, o jakich już mówiłam - to znaczy zakwaterowania, wyżywienia, opieki medycznej, rzeczowej, pieniężnej, pomocy w nauce i pomocy przy dobrowolnym wyjeździe z kraju. W związku z uzupełnieniem o te dwa punkty katalogu pomocy dla cudzoziemców ubiegających się o status uchodźcy dodaliśmy ust. 3, zawierający delegację dla ministra do spraw wewnętrznych, który w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw oświaty i wychowania określi sposób organizacji nauki języka polskiego oraz nauki w szkołach dla dzieci, w szczególności możliwość zawierania porozumień z placówkami oświatowymi oraz zakres kształcenia uzależniony od wieku cudzoziemca.</u>
          <u xml:id="u-291.34" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Poprawka dwudziesta siódma też ma charakter legislacyjny. Skreśla ona zbędny ustęp, ponieważ jego materia znajduje się gdzie indziej w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-291.35" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Poprawka dwudziesta ósma dodaje pkt 95a, dotyczący skreślenia art. 100 - z tego samego powodu.</u>
          <u xml:id="u-291.36" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">W poprawce dwudziestej dziewiątej też poszerza się zakres podmiotów uprawnionych do informacji w sprawach objętych ordynacją podatkową. Oprócz wojewody, który prowadzi procesy legalizacji pobytu cudzoziemców, uprawnienie to będzie miał również prezes Urzędu do Spraw Repatriacji Cudzoziemców.</u>
          <u xml:id="u-291.37" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Poprawka trzydziesta zmienia art. 8 w ten sposób, że powołanie pełnomocnika do spraw organizacji urzędu - tego nowego, który powstaje - nastąpić winno w terminie czternastu dni od dnia wejście w życie ustawy, a nie czternastu dni od dnia jej ogłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-291.38" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Poprawka trzydziesta pierwsza mówi, że dokumenty podróży wydane przed dniem wejścia w życie ustawy mogą być wydane na blankietach dotychczasowego wzoru przez okres nie dłuższy niż dwanaście miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-291.39" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Poprawka trzydziesta druga zobowiązuje marszałka Sejmu do ogłoszenia tekstu jednolitego ustawy w terminie sześciu miesięcy od dnia jej wejścia w życie.</u>
          <u xml:id="u-291.40" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Poprawka trzydziesta trzecia zawiera zmiany dotyczące terminu wejścia w życie niektórych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-291.41" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Tak wyglądają te poprawki. Zreferowałam je, taki był mój obowiązek. Większość z nich ma charakter prawny, doprecyzowujący. Ich redakcja może być mało czytelna, bo nawiązuje do stylu utworzenia całej ustawy. W każdym razie te najważniejsze poprawki polepszają sytuację uchodźców. Stwarzają instytucję odwołania od decyzji przy wjeździe do Polski i możliwość uzyskania wizy, czego do tej pory nie było.</u>
          <u xml:id="u-291.42" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Tak więc wnoszę o przyjęcie tej ustawy bez poprawek i jednocześnie zwracam się do koleżanek i kolegów senatorów...</u>
          <u xml:id="u-291.43" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Romaszewski: Bez poprawek?)</u>
          <u xml:id="u-291.44" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Z poprawkami, przepraszam bardzo. Moja myśl wyprzedziła słowa. Zwracam się do kolegów i koleżanek z propozycją, aby w sprawach rozwiązań dotyczących poszczególnych instytucji, które znalazły się w tej ustawie - a są one bardzo ciekawe i dyskusja nad każdą z nich i wyjaśniania mogą trwać bardzo długo - zwracali się bezpośrednio do obecnego ministra, bo był on przy tworzeniu tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-291.45" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Nie jest to ustawa zupełnie nowa, w związku z tym zreferowałam ją tylko, jeśli chodzi o poprawki Komisji Praw Człowieka i Praworządności.</u>
          <u xml:id="u-291.46" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Jeszcze raz przepraszam, Pani Marszałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#AlicjaGrześkowiak">Dziękuje bardzo pani senator za przedstawienie sprawozdania Komisji Praw Człowieka i Praworządności.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#AlicjaGrześkowiak">Czy ktoś z państwa senatorów chce zgłosić z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do państwa senatorów sprawozdawców?</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#AlicjaGrześkowiak">Bardzo proszę, Panie Senatorze, o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#ZbyszkoPiwoński">Do pana senatora Mazurkiewicza, sprawozdawcy Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#ZbyszkoPiwoński">Nie po raz pierwszy dość sceptycznie odnoszę się do inicjatywy tworzenia nowego urzędu centralnego, stąd i teraz pytanie moje dotyczy takiej kwestii. Czy ten organ, który dzisiaj powołujemy, jest naszą własną inicjatywą, czy wynika to ze standardów europejskich, do których chcemy dostosować nasze ustawodawstwo?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#AlicjaGrześkowiak">Dziękuję bardzo za pytanie.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#AlicjaGrześkowiak">Bardzo proszę, Panie Senatorze, o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#AndrzejMazurkiewicz">Otóż, Panie Senatorze, komisja nie zastanawiała się nad tym. Ale z uzgodnień, które zapadły w Brukseli, a które dotyczyły obszaru „wymiar sprawiedliwości i spraw wewnętrznych”, wynika, iż takie urzędy istnieją w krajach Unii Europejskiej. W związku z tym należy sądzić, że jest to dostosowanie do tej struktury, która jest w tej chwili w krajach Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#AndrzejMazurkiewicz">Sądzę jednak, że pan minister będzie bardziej władny i więcej na ten temat będzie mógł odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#AlicjaGrześkowiak">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze, za odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#AlicjaGrześkowiak">Pan senator Żenkiewicz, proszę o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#MarianŻenkiewicz">Mam pytanie do pana senatora Mazurkiewicza. Czy w świetle art. 69, który reguluje kwestie rady do spraw uchodźców, należy rozumieć, że decyzje tej rady w przypadku odwołań są decyzjami wyższego rzędu niż decyzja ministra konstytucyjnego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#AlicjaGrześkowiak">Dziękuję bardzo za pytanie i proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#AndrzejMazurkiewicz">Panie Senatorze, komisja nie zajmowała się tym tematem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#AlicjaGrześkowiak">Dziękuję bardzo za odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#AlicjaGrześkowiak">Czy ktoś z państwa senatorów chciałby jeszcze zadać pytanie sprawozdawcom? Nie widzę chętnych.</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#AlicjaGrześkowiak">Wysoki Senacie, przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem ustawy. Do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister spraw wewnętrznych i administracji.</u>
          <u xml:id="u-300.3" who="#AlicjaGrześkowiak">Na posiedzeniu Senatu jest obecny pan minister Piotr Stachańczyk. Witam pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-300.4" who="#AlicjaGrześkowiak">Chciałabym zapytać pana ministra, czy zechce zabrać głos i przedstawić stanowisko rządu w sprawie rozpatrywanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-300.5" who="#AlicjaGrześkowiak">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#PiotrStachańczyk">Pani Marszałek! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#PiotrStachańczyk">Chciałbym w imieniu Rady Ministrów przedstawić w kilku słowach najważniejsze zmiany i przyczyny zmian wprowadzonych w rozpatrywanej obecnie przez państwa nowelizacji ustawy z 1997 r. o cudzoziemcach. Te zmiany można zasadniczo podzielić na trzy grupy.</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#PiotrStachańczyk">Do pierwszej grupy można zaliczyć te zmiany w ustawie, które wynikają z dostosowania prawa polskiego do prawa Unii Europejskiej i do których zobowiązaliśmy się, przyjmując stanowisko negocjacyjne w obszarze „wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne” w części dotyczącej spraw wewnętrznych. Jest to dostosowanie zarówno do prawa stricte unijnego, jak i do rozwiązań układu z Schengen, które zostały przyjęte do prawa unijnego po traktacie w Amsterdamie.</u>
          <u xml:id="u-301.3" who="#PiotrStachańczyk">Do najbardziej znaczących zmian, które wprowadza ta ustawa z tych właśnie przyczyn, należą, po pierwsze, rozwiązania dotyczące wizy, okresu pobytu, jednolitości wizy, określania jej nie poprzez nazewnictwo czy rodzaje, tylko przez cel przyjazdu, a wreszcie zasady wydawania wiz. Po drugie, są to zmiany dotyczące niektórych elementów wydawania zezwoleń na zamieszkanie na czas oznaczony, w tym zwłaszcza wprowadzenie instytucji małżeństwa zawartego wyłącznie w celu uzyskania zezwolenia. Po trzecie, jednolita karta pobytu i wprowadzenie w całej ustawie pojęcia jednolitego dokumentu podróży. Po czwarte, instytucja łączenia rodzin i cały rozdział tego dotyczący, dotyczący praw osób przebywających w Polsce legalnie do sprowadzenia członków rodziny do kraju. Ponadto jest szereg rozwiązań dotyczących statusu uchodźców, w tym wprowadzenie unijnych definicji bezpiecznego kraju pochodzenia i bezpiecznego kraju trzeciego, szczególnych rozwiązań, których nie było, dotyczących opieki nad małoletnimi kandydatami na uchodźców czy też nad kobietami starającymi się o nadanie statusu uchodźcy, a wreszcie wprowadzenie, według wzoru unijnego, instytucji tak zwanego wniosku oczywiście bezzasadnego, w przypadku którego ma być stosowana przyśpieszona procedura. Zwracam jednak uwagę, że będzie to procedura pełna i gwarantująca wszystkie możliwości odwoławcze, ze skargą do Naczelnego Sądu Administracyjnego włącznie. To są najważniejsze zmiany dotyczące czy wynikające z prawa Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-301.4" who="#PiotrStachańczyk">Druga grupa to zmiany wynikające z naszych własnych ocen i doświadczeń, z orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego z ostatnich trzech lat, z opracowań doktryny, w których pewne problemy były sygnalizowane i gdzie były wskazywane pewne nowe możliwości, potrzeby nowych rozwiązań. I tutaj przede wszystkim doszło do doprecyzowania terminów, do wprowadzenia nowych i bardziej szczegółowo określonych pojęć, a w zasadzie także, z materialnego punktu widzenia, do wprowadzenia dwóch instytucji: instytucji zobowiązania do opuszczenia terytorium RP i instytucji ochrony czasowej cudzoziemca, której potrzeba istnienia tak bardzo się objawiła, kiedy Polska przyjmowała uciekinierów z Kosowa.</u>
          <u xml:id="u-301.5" who="#PiotrStachańczyk">Trzecią grupą zmian w tej ustawie są zmiany dotyczące utworzenia urzędu. Może od razu odpowiem na pytanie. Tworzenie urzędu nie jest związane z dostosowaniem prawa do prawa unijnego, nie ma bowiem w tym prawie zapisów wymagających utworzenia urzędu, ale tego typu urzędy są praktycznie we wszystkich krajach Unii. Z tym, że w większości krajów jest więcej niż jeden, dlatego że urzędy do spraw uchodźców są oddzielone i samodzielne, a urzędy zajmujące się pozostałymi cudzoziemcami istnieją osobno. W krajach takich jak Niemcy, prowadzących akcję repatriacyjną, jest jeszcze osobny urząd zajmujący się repatriacją.</u>
          <u xml:id="u-301.6" who="#PiotrStachańczyk">Chciałbym w tym miejscu powiedzieć również parę słów na temat przyczyn tworzenia tego urzędu. Otóż, proszę państwa, w naszej ocenie dotychczasowe struktury zajmujące się problematyką cudzoziemców po prostu nie są już w stanie dalej wydolnie pracować. Chcę powiedzieć, że liczba kandydatów na uchodźców w latach 1997–2000 wzrosła o 1/3. To znaczy, zaczynaliśmy z poziomu około trzech tysięcy czterystu, w zeszłym roku mieliśmy ponad cztery tysiące sześciuset, w tym roku prawdopodobnie będziemy mieć powyżej sześciu tysięcy kandydatów na uchodźców. Ponadto prowadzimy i będziemy prowadzić - chciałem zapewnić, że powoływanie urzędu na to nie wpłynie - akcję mającą na celu repatriację Polaków z Kazachstanu. W tej chwili, zgodnie z moimi informacjami z placówki, z Ałma-Aty, zamiar repatriacji - jeszcze nie wnioski, ale zamiar - wstępnie zgłosiło około dziesięciu tysięcy ludzi. Taką liczbę ludzi trzeba będzie sprowadzić do Polski w niezbyt odległej perspektywie czasowej i również temu ma służyć zmiana ustawy o repatriacji.</u>
          <u xml:id="u-301.7" who="#PiotrStachańczyk">Ta zmiana, gdy ją dokładnie prześledzić, mimo pewnych błędów, które jednak zostały wyłapane, ma poprawić sytuację gmin. Chodzi zwłaszcza o możliwość uzyskiwania środków finansowych przez gminy, które zobowiążą się przekazać mieszkania na pomoc dla repatriantów. Po przyjęciu tych poprawek ta kwota wzrośnie z wielkości 20–50 tysięcy zł na rodzinę, w zależności od rodziny, do 103 tysięcy zł za każde mieszkanie, które gmina zobowiąże się przekazać repatriantom, nie wskazując osób mających w nim zamieszkać. Czyli udostępni je ona państwu na użytek tych wszystkich potrzebujących.</u>
          <u xml:id="u-301.8" who="#PiotrStachańczyk">Utworzenie jednolitego urzędu z punktu widzenia repatriacji zgromadzi w jednym ręku sprawy małżonków repatriantów niebędących osobami polskiego pochodzenia, którzy uzyskują karty czasowego pobytu i w związku z tym są traktowani jako cudzoziemcy, a także sprawy repatriantów, którzy są Polakami i jedyne, na co oczekują, to uzyskanie możliwie szybko polskiego obywatelstwa. Przeprowadziliśmy ponadto kontrolę urzędów wojewódzkich. Pokazała ona, że zdecydowanie potrzebny jest organ, który w sposób jednolity będzie sprawował pełną i stałą kontrolę właśnie w tym bardzo trudnym zakresie. Jednym z zaleceń wynikających z przeprowadzonej kontroli jest właśnie zamknięcie tego w rękach jednego organu, który będzie kontrolował zarówno część działalności urzędów wojewódzkich, jak i działalność konsulów w tym samym zakresie, aby polityka państwa była tutaj jednolita.</u>
          <u xml:id="u-301.9" who="#PiotrStachańczyk">Wydaje się także - i taki mamy zamiar - że utworzenie urzędu da możliwość lepszego wykorzystania kadr, które zajmują się problematyką cudzoziemców i repatriacji tak, aby możliwie w największym zakresie skupić siły tego urzędu na dwóch podstawowych w dniu dzisiejszym zadaniach, to znaczy na sprawach repatriacji i sprawach uchodźców. Bo tutaj absolutnie nie powinny się już powiększać istniejące zaległości. Dlatego potrzebne są przesunięcia kadrowe, które w ramach takiego urzędu wydają się zdecydowanie łatwiejsze do przeprowadzenia. W zasadzie będziemy mieli w jednej komórce wszystkie osoby zatrudnione w administracji na szczeblu centralnym i kompetentne w tych sprawach. Oczywiście utworzenie urzędu spowoduje całkowitą likwidację właściwych departamentów i komórek ministerstwa. W związku z tym nie jest przewidywany wzrost liczby etatów, to znaczy urząd otrzyma etaty tylko tych komórek, które obecnie zajmują się w ministerstwie tą problematyką, a więc departamentu migracji, obywatelstwa, Centralnego Ośrodka Recepcyjnego dla Uchodźców w Dębaku i naliczone proporcjonalnie do wielkości tych etatów etaty komórek obsługi ministerstwa, takich jak biuro kadr, biuro finansów czy biuro administracyjne. Również stanowisko prezesa zostanie obsadzone z puli stanowisk tak zwanej erki, która jest w dyspozycji ministra spraw wewnętrznych i administracji. A więc nie ma obaw, że powołanie urzędu spowoduje wzrost liczby stanowisk etatowych w resorcie.</u>
          <u xml:id="u-301.10" who="#PiotrStachańczyk">Ponieważ przejście zajęć ma tu nastąpić w sposób absolutnie płynny, nie powinno również nastąpić żadne zahamowanie w toczących się procedurach. Na przykład, jeśli idzie o repatriację, istnieje zatwierdzony przez ministra plan działań na pierwsze półrocze tego roku, mający na celu pełne wdrożenie ustawy o repatriacji. Plan ten jest na dzień dzisiejszy w pełni realizowany i nie spodziewamy się, aby utworzenie urzędu czy zmiany organizacyjne mogły zachwiać jego wykonywaniem.</u>
          <u xml:id="u-301.11" who="#PiotrStachańczyk">Jeśli idzie o koszty, to w związku z tak przyjętą filozofią tworzenia urzędu nie przewidujemy takich, które nie mogłyby być pokryte ze środków bieżących Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, czy też mówiąc inaczej, innych niż te, które musielibyśmy ponieść na działalność już istniejących komórek. Wprost przeciwnie, myślę, że zwłaszcza jeśli chodzi o ośrodki dla uchodźców, to po włączeniu ośrodka w Dębaku w skład powstającego urzędu uda nam się zlikwidować część komórek obsługujących ten ośrodek, co z kolei pozwoli wykorzystać te etaty na utworzenie dwóch nowych ośrodków dla uchodźców. Jeden z tych ośrodków planujemy w koszarach Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych, a drugi w jednym z ośrodków wczasowych ministerstwa od dłuższego czasu niewykorzystywanym, który zamierzamy przekształcić. Tak więc etaty, które oszczędzimy w Dębaku w wyniku tych przekształceń, powinny pozwolić na otwarcie dwóch nowych ośrodków na co najmniej kilkaset osób, co przy wzrastającej liczbie kandydatów na uchodźców ma duże znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-301.12" who="#PiotrStachańczyk">Myślę, że to rozwiązanie da także pewien efekt psychologiczny, ponieważ mieliśmy sygnały, również ze strony samych zainteresowanych, że wizyty czy rozmowy w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji kandydatów na uchodźców czy kandydatów do legalizacji pobytu nie miały... No po prostu ci ludzie nie najchętniej przychodzili do instytucji pod tym szyldem. I taki efekt czysto psychologiczny, ułatwiający kontakt zainteresowanych z urzędnikami, również powinniśmy osiągnąć.</u>
          <u xml:id="u-301.13" who="#PiotrStachańczyk">Chcę powiedzieć, że ustawa była przygotowywana wyjątkowo dokładnie jeśli chodzi o zasięganie opinii. Po pierwsze, w pracach, we wszystkich posiedzeniach podkomisji i komisji sejmowych, a także komisji senackich uczestniczyli przedstawicieli fundacji helsińskiej i Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców. W komisji sejmowej przy podejmowaniu decyzji co do kształtu ustawy byli również obecni przedstawiciele Biura Rzecznika Praw Obywatelskich. I wreszcie cała ustawa była oceniana przez ekspertów unijnych w ramach tak zwanego programu horyzontalnego Phare w sprawach azylu i uchodźstwa. Te rozdziały były przedmiotem oceny ekspertów i oceny te były we wszystkich przypadkach pozytywne.</u>
          <u xml:id="u-301.14" who="#PiotrStachańczyk">W związku z powyższym, zwracam się do Wysokiej Izby o przyjęcie przedłożonej przez Sejm ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-301.15" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Marcin Tyrna)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#MarcinTyrna">Proszę o pozostanie na miejscu, bowiem zgodnie z art. 44 ust. 6 Regulaminu Senatu chciałem zapytać, czy ktoś z państwa chce zgłosić z miejsca trwające nie dłużej niż jedną minutę zapytania do obecnego na posiedzeniu przedstawiciela rządu, związane z omawianą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-302.2" who="#MarcinTyrna">Pan senator Żenkiewicz, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#MarianŻenkiewicz">Panie Ministrze, czy mógłby pan nam podać, jakie są w tej chwili szacunki ministerstwa co do liczby osób przebywających na terenie Rzeczypospolitej, które nie mają uregulowanej sytuacji prawnej, oczywiście w sensie pobytu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#MarcinTyrna">Proszę o udzielenie odpowiedzi, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#PiotrStachańczyk">Proszę państwa, szacunki te są tylko przybliżone. Generalnie można powiedzieć, że szacujemy, iż jest to grupa licząca od kilku do kilkunastu tysięcy ludzi. Z tym, że należy przyjąć, iż są to przede wszystkim osoby, które przyjeżdżają z terenów Rosji, Białorusi i Ukrainy w ramach ruchu bezwizowego i przedłużają pobyt na terenie naszego kraju bez zamiaru stałego pobytu, a najczęściej z zamiarem podjęcia pracy na naszym terytorium i kontynuują tę pracę. Z reguły jest to, powiedziałbym, ruch stały, to znaczy część z tych ludzi po kilku miesiącach pracy wyjeżdża, wraca do siebie, aby wykorzystać uzyskane w ten sposób środki, ale przyjeżdżają nowi. Więc nie są to jakby ci sami ludzie, ale ta wielkość się generalnie utrzymuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#MarcinTyrna">Pani marszałek Alicja Grześkowiak, proszę o pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#AlicjaGrześkowiak">Panie Ministrze, z ustawy, którą otrzymaliśmy z Sejmu, wynika, że państwo, czyli rząd, proponujecie przedłużenie o trzy miesiące okresu wydawania decyzji w sprawie uzyskania statusu uchodźcy, z dotychczasowych trzech miesięcy do sześciu miesięcy. W czasie wizytowania przeze mnie ośrodków uchodźców rozmawiałam z osobami, które już pięć lat starają się o status uchodźcy. Starają się pięć, cztery, trzy, dwa lata, rok itd. Proszę powiedzieć, co jest przyczyną takiej patologii? Czy te sześć miesięcy to jest jakaś gwarancja, że rzeczywiście te osoby po tych sześciu miesiącach otrzymają lub nie otrzymają - nie przesądzam tu treści merytorycznej decyzji - statusu uchodźcy, ale w każdym razie starający się otrzymają jakąś odpowiedź? To jest moje pierwsze pytanie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#MarcinTyrna">Proszę, Panie Ministrze, o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#PiotrStachańczyk">Pani Marszałek, chcę powiedzieć, że rzeczywiście jest pewna grupa, pewna liczba osób, których sprawy trwają zdecydowanie za długo. Ja mógłbym powiedzieć tak: chcielibyśmy, żeby w tych sprawach zostały podjęte decyzje. Oczywiście nie mogę powiedzieć, że we wszystkich sprawach uchodźców decyzje na pewno będą podejmowane w ciągu sześciu miesięcy, ale powinna być to reguła, od której wyjątki powinny być rzadkie. A cudzoziemcy, których te wyjątki dotykają, powinni być szczegółowo informowani o przyczynach, dla których postępowanie się przedłuża. No bo niestety, w przypadku niektórych osób rzeczywiście niekiedy będzie się ono przedłużać.</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#PiotrStachańczyk">My uważamy, że sześć miesięcy to jest taki okres, którego przyjęcie, po pierwsze, zobliguje urząd do załatwiania spraw w tym terminie, a po drugie, jeżeli w wyniku tych zmian, które planujemy, nastąpi pewne przemieszczenie etatów, to ten termin jest, powiedziałbym, realny do dotrzymania.</u>
          <u xml:id="u-309.2" who="#PiotrStachańczyk">Chcę powiedzieć, że niestety prawdą jest, że w ciągu ostatnich trzech lat liczba wniosków, tak jak mówiłem, wzrosła o 1/3, czyli pojawiło się prawie półtora tysiąca nowych wniosków, a liczba ludzi, którzy się nimi zajmują, wzrosła o dwie osoby. I to jest sytuacja, która nie może mieć dalej miejsca. Ta liczba ludzi powinna być zdecydowanie zwiększona, zwłaszcza gdy chodzi o załatwianie wniosków niebudzących wątpliwości językowych. Tutaj w ogóle nie powinno być opóźnień. Bo niekiedy rzeczywiście zdarzają się opóźnienia ze względów językowych, po prostu brak jest tłumaczy. Ale to są sytuacje jednostkowe.</u>
          <u xml:id="u-309.3" who="#PiotrStachańczyk">Tak więc uważam i mogę zapewnić, że - jak mówiłem już na posiedzeniu komisji - te sześć miesięcy powinno być terminem, z którym zapoznaje się uchodźcę czy kandydata na uchodźcę, i odpowiedni organ ma obowiązek jego dotrzymania. Ewidentnym wyjątkiem powinno być jego niedotrzymanie, ale wtedy trzeba by poinformować zainteresowanego, dlaczego tak się dzieje. Chcę jednak powiedzieć z całą otwartością, że przy obecnych możliwościach, nawet gdybyśmy dokonali pełnej restrukturyzacji i przesunięć etatowych, to w ciągu trzech miesięcy nie zakończymy większości postępowań, bo jest to, przy tej ilości ludzi, którymi dzisiaj dysponujemy, po prostu niemożliwe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#MarcinTyrna">Pani marszałek chciała jeszcze zadać pytanie uzupełniające, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#AlicjaGrześkowiak">To było pierwsze pytanie, a teraz drugie. Panie Ministrze, rząd zaproponował wprowadzenie instytucji ochrony czasowej cudzoziemców. Wiemy, co ta instytucja oznaczać w myśl przepisów: z powodu wojny domowej, rażących naruszeń itd. można udzielić ochrony czasowej. Proszę odpowiedzieć na takie pytanie. Czy ta instytucja obejmie Czeczenów starających się o status uchodźcy? Czy ona zastąpi status uchodźcy? Ponieważ właśnie co do osób z tej grupy narodowościowej starających się o status uchodźcy bardzo wolno podejmowane są decyzje w MSWiA, a przynajmniej istnieje takie przekonanie, ja też je podzielam i stąd moje pytanie: czy nie jest tak, że w sytuacji, kiedy z różnych powodów, czasem politycznych, jest niewygodnie państwu polskiemu przyznawać status uchodźcy mimo konwencji ONZ, Polska wymyśliła sobie właśnie taką instytucję, której powstanie będzie może trochę lepiej widziane na zewnątrz niż przyznawanie statusu uchodźcy osobom, które opuszczają swój kraj, bo są prześladowane, na przykład ze względów narodowościowych czy innych - nie chciałabym już mówić o konkretach. Podałam przykład Czeczenów, ponieważ pan minister wie, jaki to problem, jak wielu spośród nich stara się o status uchodźcy i jak mało otrzymuje ten status.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#MarcinTyrna">Proszę o udzielenie odpowiedzi, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#PiotrStachańczyk">Najpierw odpowiedź bardzo krótka: nie. Ochrona czasowa nie obejmie żadnych cudzoziemców znajdujących się obecnie na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, nie dotknie także żadnych cudzoziemców, którzy w przyszłości będą indywidualnie - nawet w przypadku konfliktów - przybywać na teren państwa polskiego. Ochrona czasowa to instytucja, która ma być stosowana tylko wówczas, gdy Polska będzie uczestniczyć w zorganizowanych akcjach społeczności międzynarodowej dotyczących ochrony czasowej pewnej grupy ludności na jakimś terytorium, a w zasadzie w ewakuacji tej grupy ludności po to, aby zapewnić spokój na danym terytorium czy też zaprowadzić tam porządek. Klasycznym przykładem tego typu jest przyjęcie przez Polskę dwa lata temu, o ile dobrze pamiętam, grupy uchodźców z Kosowa, która wyjeżdżając do Polski była informowana - taki jest warunek - że wyjeżdża do Polski na pewien czas, aż do wyjaśnienia sytuacji na ich terytorium. Polska była więc krajem, który zapewniał im bezpieczeństwo przez pewien czas, po czym mieli oni do siebie wrócić. Taka jest istota tej instytucji.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#PiotrStachańczyk">Ochrony czasowej nie da się wprowadzić w sposób niezauważony, bo jak mówi się w dodawanym art. 86a, ochronę czasową za każdym razem wprowadza Rada Ministrów w drodze rozporządzenia, określając, jakiego kraju obywateli ma to dotyczyć, ilu tych ludzi może przyjechać do Polski, jak mają być finansowani, a także, na czym ma polegać ta ochrona. Bo oczywiście inną ochronę będziemy stosować wtedy, kiedy będziemy sprowadzać z Kosowa rodziny, które przywozimy po prostu do Polski, a inną wówczas, gdy powtórzy się druga sytuacja - bo w najnowszej historii polskiej były dwa przypadki ochrony czasowej - to znaczy przewiezienie dzieci z Bośni na początku lat dziewięćdziesiątych. Inny zakres ochrony jest stosowany wtedy, kiedy wymagani są nauczyciele, szkoły, opiekunki itd., a inny w przypadku, gdy sprowadzamy rodziny, które sobie poradzą, trzeba im tylko zapewnić jakieś warunki życia i dostarczyć środków higienicznych oraz żywności.</u>
          <u xml:id="u-313.2" who="#PiotrStachańczyk">Chciałbym również powiedzieć, że o wprowadzenie instytucji ochrony czasowej, właśnie w związku z Kosowem, bardzo mocno apelował rzecznik praw obywatelskich, wskazując, że nie ma tytułu prawnego do takiej ochrony, bo ci ludzie nie przyjeżdżają tu na stałe. Oni nie chcą tu zostać, przyjeżdżają bowiem dlatego, że z jakiegoś powodu nie mogą być u siebie. Ale chcą wrócić do swojego kraju, a społeczność międzynarodowa obiecuje im: tak, wrócicie, tylko musi się tam coś zmienić. Jest to więc dla nich, że tak powiem, krótkoterminowe schronienie. Tylko taka ma być rola ochrony czasowej i tylko na tych zasadach oraz w tym zakresie ma ona być stosowana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#MarcinTyrna">Pan senator Litwiniec, proszę o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#BogusławLitwiniec">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#BogusławLitwiniec">Panie Ministrze, powiedział pan, że zmiany ustawowe, nad którymi dyskutujemy, mają na celu dostosowanie prawa do wymogów Unii Europejskiej. Mając na uwadze rozdział 4 ustawy, stanowiący prawa i obowiązki cudzoziemców - mam zwłaszcza na myśli cudzoziemców posiadających zezwolenie na długoletnie osiedlenie w Polsce - pragnę zapytać, czy rząd Rzeczpospolitej przygotowuje jakieś zmiany, poprawki ustawowe, w których wśród praw dla cudzoziemców będzie zawarte prawo wyborcze, zarówno bierne, jak i czynne, do samorządu lokalnego. Nadmieniam - choć zapewne wie pan o tym lepiej ode mnie - że prawa te przewiduje traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. Pozwolę sobie powołać się na jego fragment, w którym mówi się, że każdy obywatel Unii zamieszkały na terenie państwa członkowskiego, którego nie jest obywatelem, posiada prawo głosowania i kandydowania w wyborach samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-315.2" who="#BogusławLitwiniec">Zmierzam, Panie Ministrze, do pytania, czy w tym roku parlament wróci raz jeszcze do ustawy o cudzoziemcach, co będzie zapewne koniecznością.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#MarcinTyrna">Proszę o udzielenie odpowiedzi, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#PiotrStachańczyk">Sądzę, Panie Senatorze, że parlament nie wróci do ustawy o cudzoziemcach, dlatego że tego typu zmiana w świetle systematyki prawa polskiego winna być wprowadzona w ordynacjach wyborczych do odpowiednich władz samorządowych. Tam jest miejsce na tego typu zapisy.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#PiotrStachańczyk">Ten problem nie jest jednak taki prosty. Jest on jeszcze analizowany, bo obecnie są rozbieżne opinie co do tego, czy obecny kształt Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zezwala na wprowadzenie biernego i czynnego prawa wyborczego do samorządu dla cudzoziemców. Nie będę już rozwijał tego wątku, w każdym razie są tu pewne wątpliwości. Według opinii poważnych konstytucjonalistów ustawa zasadnicza na to nie zezwala, w związku z czym należałoby dokonać jej zmiany. Ale to już jakby wykracza poza możliwości inicjatywy rządu, bo jak wiadomo, konstytucja ze swojej istoty wyklucza zmienianie jej z inicjatywy rządu. Jest w niej wyraźnie powiedziane, kto może wystąpić z tego typu inicjatywą i na tej liście nie ma rządu. Dlatego też zależy to od wyników tych ekspertyz. Sprawa nie jest aż tak pilna, bo należy zakładać, że przed kolejnymi wyborami samorządowymi w tej lub w następnej kadencji Sejmu i tak będzie dokonywana zmiana ordynacji wyborczej, dostosowująca ją do tego, co się w tym czasie zmieni, bo przecież zawsze tak się dzieje. To będzie ten moment, kiedy będzie można dokonać stosownych zmian. Bo właśnie tam - to nie budzi wątpliwości ekspertów - jest miejsce na tego typu zapisy, które rzeczywiście funkcjonują w prawie Unii, jak pan senator słusznie zauważył.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#MarcinTyrna">Pani senator Bogucka-Skowrońska. Proszę o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#AnnaBoguckaSkowrońska">Ja jeszcze o instytucji ochrony czasowej. Ponieważ ta instytucja powoduje zawieszenie na rok wszczętych na wniosek cudzoziemca procedur dotyczących statusu uchodźcy, co ogranicza możliwości uzyskania przez cudzoziemca tego statusu, to jakie kryterium masowości należy przyjąć? Kiedy ta masowość występuje? Czy będzie to polegało na dowolnym uznaniu i wtedy nastąpi to ograniczenie praw potencjalnego uchodźcy, czy też będzie, że tak powiem, ad hoc wydawane rozporządzenie, w którym będzie określana ta cecha masowości?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#MarcinTyrna">Proszę o udzielenie odpowiedzi, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#PiotrStachańczyk">Nie, Panie Senator, nie będziemy mieli do czynienia z wydawaniem rozporządzenia ad hoc. Jeszcze raz powtarzam: ochrona czasowa nie jest remedium na rozwiązanie problemu nagłego zwiększenia w Polsce liczby uchodźców. Ochrona czasowa musi być uchwalona przed jej rozpoczęciem. Inaczej mówiąc, zainteresowani przyjeżdżający do Polski w ramach ochrony czasowej, stanowiący zwartą, jednolitą grupę, pochodzącą w zasadzie z tego samego kraju i w związku z tym samym wydarzeniem, muszą przed przyjazdem do Polski wiedzieć, że wjeżdżają tu na pewien czas po to, żeby przeczekać złą sytuację na swoim terytorium. Dlatego nie jest możliwa sytuacja, w której mamy grupę cudzoziemców, jak pani senator domniemywa, albo wiemy, że taka grupa się pojawi, w związku z czym wydajemy rozporządzenie, aby nie mieć problemów. Nie, ochrona czasowa jest wprowadzana dla konkretnej grupy, która ma tu przyjechać. Osoby objęte ochroną czasową są przed przyjazdem do Polski informowane, na jaki okres, na jakich warunkach i gdzie przyjeżdżają. Tak więc nikt nie będzie zaskakiwany tym, że przyjechał tu prywatnie czy dotarł do Polski przed prześladowaniami, a my chcemy go objąć ochroną czasową. Chodzi tylko o osoby przyjeżdżające w wyniku zobowiązań rządu polskiego o charakterze międzynarodowym, no, chyba że powstanie taka sytuacja, że rząd polski będzie samodzielnie prowadził akcję przywozu do Polski ludzi na jakimś terytorium, dlatego że tam się coś dzieje. Dzisiaj można powiedzieć, że byłby to wyjątek, bowiem tego typu akcje związane z ochroną czasową są co do zasady i praktycznie prowadzone w różnych układach przez społeczność międzynarodową.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#MarcinTyrna">Proszę o zadanie pytania panią senator Sagatowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#JaninaSagatowska">Panie Ministrze, jedną z obaw związanych z uchwaleniem ustawy o repatriacji i odkładaniem tego w czasie przez kolejne lata była między innymi sprawa zalewu naszej granicy przez Polaków z Kazachstanu. W szacunkach dotyczących ich liczby i kwestii kosztów podawano często niebotyczne wielkości i kwoty. Chciałam zapytać, jak ta sprawa przedstawia się dzisiaj? Mamy koniec marca, a ustawa obowiązuje od 1 stycznia. Ile osób ewentualnie skorzystało z dobrodziejstwa tej ustawy, jeżeli chodzi o repatriację i jak ocenia się pomoc udzielaną gminom? Jaka jest, według szacunków ministerstwa w prowadzonych rejestrach, liczba oczekujących na repatriację? Bo wiem z trafiających do mnie listów, że wielu Polaków stara się o to na własną rękę i poprzez gminy, poprzez rodziny, szuka różnych dróg możliwości powrotu do ojczyzny. Czy taką liczbę, przynajmniej szacunkową, ministerstwo może podać? Prosiłabym o podanie tych liczb i wysokości kwot dotyczących pomocy. Oczywiście w budżecie jest określona kwota przewidziana na repatriację, ale czy będzie ona wystarczająca, żeby pokryć koszty repatriacji w tym roku? Myślę że później ten urząd będzie się szykował do szacunków co do budżetu i tej kwoty na przyszły rok. O ile w związku z tym ma wzrosnąć repatriacja?</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#JaninaSagatowska">Przy okazji miałam zadać parę innych pytań, ale pan minister w swoim wystąpieniu jakby mnie uprzedził, przynajmniej co do kosztów nowo powoływanego urzędu. Miałam o to zapytać i dobrze, że pan rozwiał moje obawy. Martwiłam się, że ten urząd będzie finansowany z pieniędzy przeznaczonych na pokrycie kosztów repatriacji, przynajmniej po części, a nie ze środków posiadanych przez ministerstwo.</u>
          <u xml:id="u-323.2" who="#JaninaSagatowska">Prosiłabym o uzupełnienie pańskiej wypowiedzi. Na uzasadnienie tezy, iż repatriacja nie powinna się znaleźć, na wzór Niemiec, w oddzielnym urzędzie i że połączenie jej z cudzoziemcami i z uchodźstwem będzie korzystniejsze, podał pan między innymi taki argument, że chodzi tu o małżonków i że będziecie wiedzieć jeszcze coś bliżej o cudzoziemcach, a także o Polakach. Czy to jest rozwiązanie lepsze niż to w Niemczech? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję, Pani Senator. Trochę przydługie pytania.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#MarcinTyrna">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#PiotrStachańczyk">Zacznę od końca. Jeśli chodzi o urząd, to naszym zdaniem niewątpliwie bardzo korzystne jest to, że sprawy całych rodzin będą załatwiane w jednym urzędzie. To znaczy, że sprawy małżonków ubiegających się o zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony, niebędących polskiego pochodzenia i małżonków polskiego pochodzenia, ubiegających się o status repatrianta, będą prowadzone w tym samym urzędzie. Ponadto, Pani Senator, być może kiedyś będzie kiedyś inaczej, ale muszę z całą szczerością powiedzieć, że na to, aby tworzyć odrębne urzędy dla każdego zjawiska, nawet gdybyśmy chcieli, naprawdę nas nie stać. Uważamy, że model, który przyjęliśmy, pozwoli nam, przy minimalnych kosztach, zdecydowanie lepiej wykonywać zadania. Przy pieniądzach, którymi dzisiaj dysponujemy, jest to jedyny możliwy model. Niektórzy mówią, żebyśmy utworzyli osobny urząd dla uchodźców, osobny dla repatriacji i osobny dla pozostałych cudzoziemców, ale przy dzisiejszych możliwościach jest to po prostu nierealne.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#PiotrStachańczyk">A teraz gminy. Te gminy, które udzieliły już wsparcia repatriantom w latach poprzednich, jak do tej pory uzyskiwały pomoc z art. 42. Jeśli zaś chodzi o te, które chciałyby udzielić mieszkania, to powiem szczerze, że oczekiwały one na obecnie wprowadzaną zmianę ustawy i na jasne kryterium dotyczące pieniędzy. Poprzednie stwierdzenie zawarte w ustawie, że wielkość tej sumy zwiększa się proporcjonalnie do liczby członków rodziny, nic nie oznaczało i ani wojewodowie, którzy powinni te środki dystrybuować, ani gminy, ani regionalne izby obrachunkowe, pytane przez gminy o interpretację, nie były w stanie go zinterpretować. A więc zasadnicza pomoc dla gmin zostanie do nich skierowana po przyjęciu tej nowelizacji. Jeszcze raz zwracam uwagę, że zapisy te wchodzą w życie w czternaście dni od dnia ich ogłoszenia tak, żeby pomoc dotarła do gmin możliwie szybko.</u>
          <u xml:id="u-325.2" who="#PiotrStachańczyk">Jeśli chodzi o repatriantów, to mówiąc szczerze, w tej chwili urzędy pracują ciągle nad sprawami z poprzedniego roku. Jest jeszcze około tysiąca wniosków, na początku roku było tysiąc czterysta. Część załatwiliśmy i wysłaliśmy, część jeszcze została. Jednocześnie ambasada w Ałma-Acie prowadzi rozpoznanie co do liczby osób zainteresowanych repatriacją na nowych zasadach, która nabierze kształtu, czyli zacznie być realizowana wtedy, kiedy gminy zaoferują nam mieszkania. Rzeczywiście część ludzi stara się przyjechać wprost, ale grupa ta, jeśli chodzi o Kazachstan, nie jest zbyt wielka.</u>
          <u xml:id="u-325.3" who="#PiotrStachańczyk">Ilu jest chętnych? Nie uwzględniając środowisk polskich na północy, w okolicach Karagandy i Akmoły, według informacji, które uzyskałem od konsula zajmującego się tą problematyką, dotyczących okolic Ałma-Aty i południa, w połowie marca na listach, na razie wstępnych, było około dziesięciu tysięcy ludzi zainteresowanych wyjazdem do Polski. Ale repatriacja według tego klucza będzie się mogła zacząć dopiero wtedy, kiedy gminy, skuszone - nie bójmy się użyć tego słowa - ofertą finansową, będą zgłaszać mieszkania do dyspozycji władz, a nie wskazywać wprost repatriantów, których chcą przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-325.4" who="#PiotrStachańczyk">Tegoroczne środki budżetowe, przeznaczone zarówno na zasiłki dla repatriantów, jak i na pomoc dla gmin, to kwota około 39 milionów zł. W zakresie, który przewidujemy, powinno to wystarczyć. Planujemy już środki na rok następny i wtedy na pewno będą to wyższe kwoty, bo jak mówiliśmy w toku prac nad ustawą o repatriacji, ta ustawa będzie się rozpędzać, co do tego nie ma wątpliwości. Myślę, że rok przyszły, a zwłaszcza jeszcze następny, to będą lata najsilniejszej repatriacji do Polski z Kazachstanu. Należy pamiętać również to, co było mówione w toku prac, że repatriacja z Kazachstanu określona została jako zadanie w pewnym sensie ograniczone czasowo. Chodzi o to, by zostało ono zrealizowane w ciągu kilku lat, co umożliwi Radzie Ministrów otworzenie nowych terenów dla repatriacji do Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#MarcinTyrna">Pan senator Żenkiewicz. Proszę o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#MarianŻenkiewicz">Panie Ministrze, ponieważ tę ustawę należy rozpatrywać w dwóch płaszczyznach, w płaszczyźnie interesu narodowego i w płaszczyźnie interesu poszczególnych obywateli, chciałem pana zapytać o tą drugą sprawę. Jakie szanse, w świetle całego kompleksu zmian związanych ze statusem uchodźcy, mają na uzyskanie tego statusu ci, którzy jako powód podadzą, że walczą przeciwko władzy legalnie istniejącej na ich terytorium zamieszkania i udowodnią, że z tego powodu są prześladowani? Myślę tu o takich przypadkach, jak na przykład Kurdystan, Czeczenia czy też ta część społeczności arabskiej, która zamieszkuje na terenach należących do Izraela, gdzie takie przypadki rzeczywiście mają miejsce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#MarcinTyrna">Proszę o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#PiotrStachańczyk">Panie Senatorze, ja bym powiedział tak: w zakresie nadawania statusu uchodźcy, o którym pan mówi, ta ustawa nic nie zmienia w stosunku do ustawy przyjętej w 1997 r. Zmiany dotyczące rozdziału o uchodźcach pozwalają w miarę sprawnie pozbywać się na mocy procedury ludzi, którzy tej procedury nadużywają i wykorzystują ją do legalizacji swojego pobytu w Polsce, nie mając do tego żadnych przesłanek. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#PiotrStachańczyk">Po drugie, status uchodźcy nadawany jest zgodnie z art. 1a konwencji genewskiej, której Polska jest stroną. Jest tam powiedziane wyraźnie, jakie prześladowania i z czyjej strony upoważniają do tego, aby być uznanym przez społeczność międzynarodową za uchodźcę. Nie przez polski rząd, lecz przez społeczność międzynarodową, bo status uchodźcy nie jest sprawą tylko polskiego rządu i nie może być tak, że rząd polski powie tak, rząd niemiecki - nie, rząd holenderski - tak itd. To jest uznanie kogoś za uchodźcę przez społeczność międzynarodową, w imieniu której w tym konkretnym przypadku występuje rząd polski. Do tego są odpowiednie dyrektywy czy wytyczne, tworzone regularnie przez Urząd Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców, jest praktyka wielu krajów, istnieje współpraca międzynarodowa mająca na celu jednolitą politykę w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-329.2" who="#PiotrStachańczyk">I jest jeszcze jedna rzecz, o której należy pamiętać przy omawianiu spraw dotyczących uchodźców. W żadnym wypadku nie da się powiedzieć, że jakaś grupa ludzi dostanie status uchodźcy albo go nie dostanie. Sprawy dotyczące uchodźców mają jedną podstawową cechę: są indywidualnymi sprawami i zawsze są tak traktowane, niezależnie od tego, w jakim kraju. Nie da się powiedzieć, że ktoś, kto przyjechał stąd czy stąd, brał udział w takich działaniach czy w innych, dostanie taki status, a ktoś inny go nie dostanie. Wszystkie tego typu sprawy są w Polsce załatwiane. Wracając do tych przypadków, o których pan mówi, ja mogę powiedzieć tak - bo różne są sprawy, różni ludzie i różne powody pchnęły ich do ucieczki z innych krajów - w Polsce niektórzy Czeczeni dostają status uchodźcy, a inni go nie dostają, niektórzy gdzieś znikają, w ogóle ich nie ma, wchodzą w procedurę, a potem usiłują gdzieś się przedostać; tacy też są. Na podstawie danych statystycznych można wykazać, że jest grupa ludzi, którzy dostali taki status i całkiem spora tych, którzy go nie dostali. Jeśli chodzi o ludzi, którzy przybywają z Iraku, to również są tacy, którzy dostali status uchodźcy i są tacy, którzy go nie dostali, choć przyjechali z tego samego obszaru. Problem Palestyńczyków od jakiegoś czasu w Polsce nie jest zbyt duży, bo po utworzeniu Autonomii Palestyńskiej proces przemieszczania się Palestyńczyków raczej nie istnieje. Jeśli chodzi o Palestyńczyków, to jest dodatkowa kwestia opieki nad nimi ze strony innych niż UNHCR organów ONZ, czyli chodzi o wymogi art. 1d konwencji genewskiej, ale to jest kwestia szczegółowa.</u>
          <u xml:id="u-329.3" who="#PiotrStachańczyk">Tak więc proszę nie oczekiwać, że oświadczę tutaj, iż jakaś grupa ludzi dostanie status uchodźcy, a inna go nie dostanie, bo ci przyjechali z Kurdystanu, ci z Czeczenii, ci z jednej części Iraku, a tamci z Palestyny. Mówię wyraźnie, że każdy przypadek badamy indywidualnie, każdy jest weryfikowany przez Radę do spraw Uchodźców, każdy wreszcie, gdy nie ma zgody, jest weryfikowany przez Naczelny Sąd Administracyjny. Gdyby pan senator był zainteresowany bliżej danymi, jeśli chodzi o te grupy, o których pan mówił, to jestem w stanie dostarczyć na piśmie dane liczbowe dotyczące osób z tych krajów, które pana senatora interesują. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#MarcinTyrna">Pan senator Pieniążek. Proszę o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#JerzyPieniążek">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#JerzyPieniążek">Panie Ministrze, za pomocą tej ustawy zmieniamy jednocześnie kilka innych ustaw, między innymi ustawę o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej. W art. 23 zmieniamy zapis, iż konsul udziela wiz pobytowych z prawem do pracy, repatriacyjnych i tranzytowych cudzoziemcom, którzy zamierzają udać się do Rzeczypospolitej Polskiej, na krótki zapis, iż konsul udziela wiz. Dlaczego?</u>
          <u xml:id="u-331.2" who="#JerzyPieniążek">I drugie pytanie. Zmieniamy również w wielu kwestiach ustawę z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim. Czy to znaczy, że nowelizację tej ustawy odkładamy do lamusa, zmieniając tylko rozdziały, które w tej chwili są najbardziej istotne? Co zatem z projektem ustawy o obywatelstwie, który był w Sejmie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#MarcinTyrna">Panie Ministrze, proszę o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#PiotrStachańczyk">Jeśli chodzi o pytanie pierwsze, Panie Senatorze, to informuję, że uznaliśmy, iż obecnie, po wprowadzeniu tej nowelizacji, liczba rodzajów wiz, których udziela konsul, byłaby jeszcze większa. Konsul udziela bowiem wszystkich wiz, nie ma takiej wizy, której nie można dostać u konsula. Tak więc, gdyby kontynuować dotychczasową praktykę, to trzeba by zmienić nazewnictwo - bo my odchodzimy, jak mówię, od nazywania wiz wizą pobytową, wizą z prawem do pracy na rzecz nazywania ich wizą w celu pobytu, w celu zatrudnienia - i dodać jeszcze dwa nowe rodzaje. Czyli to wyliczenie wiz byłoby coraz dłuższe. W związku z tym uznano, i zgodzono się z tym w Sejmie, że prościej jest zamienić to na „udziela wiz”, ponieważ nie ma takiego rodzaju wizy, której konsul nie daje. Są wizy, których nie można dostać w kraju, ale nie ma takiej, której nie można dostać poza granicami.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#PiotrStachańczyk">Jeśli chodzi o drugie pytanie, to mogę odpowiedzieć na nie tylko częściowo, bo ono przekracza zakres moich kompetencji. Mogę powiedzieć, że ustawa o zmianie ustawy o cudzoziemcach wpłynęła do Sejmu w kwietniu zeszłego roku i w zasadzie do końca czerwca prace nad nią zostały skończone. Czekała w podkomisji, aż zostaną przyjęte nowe ustawy o obywatelstwie i o repatriacji, po to, aby nie była z nimi sprzeczna. Ale ponieważ do końca roku została przyjęta ustawa o repatriacji i ten problem zniknął, a nowa ustawa o obywatelstwie nie została przez Sejm przyjęta, jako przedstawiciel strony rządowej na posiedzeniu podkomisji zmuszony byłem zaproponować dokonanie zmian w obowiązującej ustawie, ponieważ zawiera ona błędy, które po prostu uniemożliwiają prawidłowe jej funkcjonowanie i są uciążliwe dla obywateli. Mimo że te zmiany są tak długie, to tak naprawdę dotyczą trzech rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-333.2" who="#PiotrStachańczyk">Po pierwsze, przenoszą kompetencje w sprawach obywatelskich, jeśli chodzi o organy administracji, ze starosty na wojewodę. To jest wynik oceny pracy urzędów starostów. Wprawdzie w zasadzie spełniają one rolę przekaźnika, ale w taki sposób udzielają informacji, przyjmują i realizują wnioski, że lepiej będzie, gdy obywatele będą mieli kompetentnych urzędników w województwach, którzy będą dobrze prowadzili sprawy, niż niekompetentnych urzędników w starostwach. A obecnie, niestety, tacy urzędnicy decydują w sprawach obywatelskich.</u>
          <u xml:id="u-333.3" who="#PiotrStachańczyk">Po drugie, usuwa się art. 12, który dotyczy repatriacji, bo jest ustawa o repatriacji i w ogóle jest inna procedura. Ten artykuł powoduje wątpliwości, ile jest procedur repatriacyjnych. Jest jedna: z ustawy o repatriacji. Istnienie tego artykułu w ustawie o obywatelstwie jest od 1 stycznia zbędne.</u>
          <u xml:id="u-333.4" who="#PiotrStachańczyk">I po trzecie, jest cały rozdział, co prawda długi, ale dotyczy on jednej rzeczy, a mianowicie spełnienia oczekiwań generalnego inspektora ochrony danych osobowych, że rejestry prowadzone w sprawach obywatelskich, a takie są prowadzone przez różne organy, będą miały oparcie ustawowe, bo do tej pory go nie miały. Generalny inspektor sygnalizował to wyraźnie ministrowi spraw wewnętrznych i administracji.</u>
          <u xml:id="u-333.5" who="#PiotrStachańczyk">Co z ustawą o obywatelstwie, która jest w Sejmie? Odbyła się debata nad poprawkami Senatu, ale nie było głosowania. Tyle wiem na ten temat. Dysponuję opiniami prawnymi, że uchwalenie tej ustawy obecnie może spowodować poważne perturbacje prawne i zarzut niekonstytucyjności, bo termin wejścia jej w życie minął 1 stycznia 2001 r. Zatem niewątpliwie mielibyśmy do czynienia z działaniem prawa wstecz, bo nie mamy w tej ustawie przepisów przejściowych dotyczących stanów między datą jej wejścia w życie a datą jej ogłoszenia, czyli tym momentem, kiedy obowiązywały de facto dwie ustawy różniące się między sobą. Ale to są tylko opinie ekspertów prawnych, które ministerstwo zamówiło. Nie jestem w stanie odpowiedzieć na pytanie, co marszałek Sejmu robi czy też zamierza zrobić z tą ustawą. Mogę jedynie powiedzieć, że jeżeli nowa ustawa wejdzie w życie, to ta poprawka, jako odnosząca się do ustawy już nieobowiązującej, ze względów legislacyjnych po prostu nie wejdzie w życie. Zatem jeżeli pojawi się nowa ustawa, to nowelizacja ustawy, która zostanie uchylona, po prostu nie wejdzie w życie. Tak więc nie wystąpi żaden problem legislacyjny związany z przyjęciem zmian korzystnych dla obywateli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#MarcinTyrna">Pan senator Sławiński. Proszę bardzo o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#RyszardSławiński">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-335.1" who="#RyszardSławiński">Panie Ministrze, dwie małe sprawy. Art. 17a mówi, że o zawarciu małżeństwa wyłącznie w celu uzyskania zezwolenia, o którym mowa w art. 16, może świadczyć w szczególności - i to jest w pkcie 3 - brak wspólnego zamieszkiwania małżonków. Czy to jest wystarczający powód? Bo osobiście znam kilka małżeństw, w których małżonkowie nie zamieszkują ze sobą, co więcej, małżeństwem zostali, gdy nie zamieszkiwali ze sobą, i ta sytuacja trwa nadal.</u>
          <u xml:id="u-335.2" who="#RyszardSławiński">Druga sprawa, ale to już jest tylko wątpliwość: małżonkowie nie mówią językiem zrozumiałem dla obojga. Może zdarzyć się na początku, że z językiem jest nie za bardzo, ale przecież sobie jakoś radzą. Takie przypadki są dosyć często spotykane.</u>
          <u xml:id="u-335.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-335.4" who="#RyszardSławiński">I to jest druga moja wątpliwość.</u>
          <u xml:id="u-335.5" who="#RyszardSławiński">Z kolei w art. 19 lit. c ustępowi 2 nadaje się brzmienie: „cudzoziemcowi można odmówić udzielenia zezwolenia na osiedlenie się pomimo spełnienia przez niego warunków określonych w ust. 1, jeżeli okaże się, że ma on zobowiązania wobec kraju pochodzenia lub osób w nim zamieszkałych”. Mam pytanie: jak to się ma okazać? Czy istnieje procedura urzędnicza, która to sprawdza, czy wystarczy jego oświadczenie, czy też istnieje wymaganie, żeby ktoś o tym poinformował? Jeżeli bowiem cudzoziemiec taki ma wobec kraju swojego pochodzenia zobowiązania, to niekoniecznie musi się z tym od razu w nowym kraju afiszować. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-336.1" who="#MarcinTyrna">Proszę o udzielenie odpowiedzi, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#PiotrStachańczyk">Odpowiadając od końca, chcę powiedzieć, że procedura udzielenia zezwolenia na osiedlenie się jest normalną procedurą administracyjną, w której zbiera się wszelkiego rodzaju dowody dostępne dla organu. W ostateczności można też - tu nie ma mowy o statusie uchodźcy, czyli o tej sytuacji, kiedy wykluczony jest kontakt z władzami kraju pochodzenia - kontaktować się z tymi władzami, jeżeli zachodzi podejrzenie, że ktoś po prostu zamierza zamieszkać w Polsce celem ucieczki od jakieś odpowiedzialności czy też na przykład od obowiązku alimentacyjnego na terenie swojego kraju. Nie można powiedzieć, w jaki sposób organ może o tym się dowiedzieć. Może dowiedzieć się w każdy sposób, który w postępowaniu administracyjnym jest dopuszczalny. Gama możliwości, jeśli weźmie się pod uwagę bardzo liberalne w tym zakresie, jeżeli idzie o dopuszczalne dowody, zapisy kpa, jest nieograniczona.</u>
          <u xml:id="u-337.1" who="#PiotrStachańczyk">Jeżeli chodzi o to pierwsze pytanie, to najpierw chciałbym wyjaśnić to od strony formalnej. Jest to dostosowanie wprost do prawa Unii i do rezolucji dotyczącej właśnie małżeństw zawieranych wyłącznie w celu uzyskania zezwoleń. W omawianym artykule jest powiedziane, że o zawarciu takiego małżeństwa może świadczyć w szczególności... I dalej są wymienione przykłady, które mogą o czymś takim świadczyć czy wzbudzać tego typu podejrzenia. Żeby tego typu decyzja została wydana, nie może być powołania na jeden z tych przykładów. Ma być wykazane, że małżeństwo zostało zawarte w celu uzyskania zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony. Powtarzam, to ma być wykazane. To są tylko pewne przykładowe elementy, które organ powinien uwzględniać, bo należy w tym miejscu brać pod uwagę to, że jest to instytucja całkowicie nowa. Nowa w praktyce organu, ale - żebyśmy dobrze się zrozumieli - nie nowa w praktyce działania kandydatów do zamieszkiwania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Kiedy obowiązywało stare brzmienie ustawy o obywatelstwie, pozwalało ono małżonce obywatela polskiego w ciągu trzech miesięcy na mocy własnego oświadczenia nabyć obywatelstwo polskie. Prasa nawet opisywała wielkie liczby zawieranych małżeństw polegających wyłącznie na wspólnym udaniu się do urzędu stanu cywilnego. Wtedy nie groziło to żadnymi konsekwencjami. Zresztą osoby te w prasie wyraźnie mówiły, kto i ile pieniędzy otrzymał za to, aby do tej ceremonii doszło, a ile ma obiecane za to, że rozwód będzie przeprowadzony w miarę szybko, w sytuacji kiedy małżonka ma już polskie obywatelstwo i mąż do niczego już jej nie jest potrzebny. To nie jest więc tak, że wprowadzamy instytucję, która nie została już gdzieś w Polsce wypracowana jako droga do uzyskiwania zezwoleń, czy wcześniej obywatelstwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-337.2" who="#PiotrStachańczyk">Jeszcze raz podkreślam, że organ, który korzysta z tej instytucji, ma obowiązek wykazać cudzoziemcowi ten fakt. Nie może się tylko powołać na to, że zaszła któraś z tych przesłanek, bo one są wskazane przykładowo z uwagi na fakt, że jest to instytucja nowa i dlatego pewien kierunek działania tych organów powinien zostać wskazany. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#MarcinTyrna">Pan senator Pietrzak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#WiesławPietrzak">Panie Ministrze, na terenie obwodu kaliningradzkiego w pobliżu granicy z Polską osiedliło się kilkadziesiąt rodzin polskich z Kazachstanu, zresztą - jak sami mówią - po to, żeby być bliżej ojczyzny. Mam w związku z tym następujące pytanie: czy rząd zna sytuację i oczekiwania tych rodzin i co zamierza uczynić, aby te oczekiwania spełnić? Jednym z ich oczekiwań jest - oprócz oczywiście powrotu i uzyskania obywatelstwa polskiego - nauka języka polskiego i kształcenie się w szkołach, a szczególnie na studiach w Polsce. Czy tej sytuacji rząd wychodzi naprzeciw? W jakich dokumentach i na jakich zasadach?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#MarcinTyrna">Proszę o udzielenie odpowiedzi, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#PiotrStachańczyk">Jeśli chodzi o sytuację Polaków z Kazachstanu zamieszkujących na terytorium obwodu kaliningradzkiego, to jest ona nam znana. Polacy ci przede wszystkim, ponieważ zamieszkiwali na terenie Kazachstanu, mają pełne prawo do repatriacji. Mimo że obecnie zamieszkują na terenie obwodu kaliningradzkiego, mogą przyjechać do Polski zgodnie z zeszłoroczną ustawą o repatriacji jako repatrianci, albowiem ustawa ta nie mówi o tym, że trzeba w chwili obecnej mieszkać w Kazachstanie, tylko mówi, że dotyczy to wszystkich, którzy kiedykolwiek mieszkali w Kazachstanie.</u>
          <u xml:id="u-341.1" who="#PiotrStachańczyk">Ta ustawa także mówi, że dla Polaków nieznających języka polskiego konsulowie mogą organizować kursy języka polskiego. W tej chwili przygotowywane są stosowne akty wykonawcze, które przewidują szczegółowy tryb organizowania tych kursów. W budżecie państwa są zabezpieczone na ten cel w roku bieżącym pieniądze, a ci Polacy pochodzący z Kazachstanu mają pod ręką człowieka, który powinien się tymi sprawami zająć. Jeżeli mają takie zapotrzebowanie, powinni to zasygnalizować, albowiem dysponujemy w Kaliningradzie konsulatem generalnym. Pracuje tam parę osób i zupełnie spokojnie powinni ci Polacy, jeżeli chcą mieć prowadzoną naukę języka polskiego, zgłosić się do tegoż konsulatu, aby z kolei konsul zgłosił w Warszawie, że jest zapotrzebowanie na naukę języka. Są w Ministerstwie Edukacji Narodowej stosowne tryby przygotowania nauczycieli i ich wysyłania. Tak właśnie jest to organizowane dla wszystkich Polaków zamieszkujących na Wschodzie: dobiera się nauczycieli i wysyła się ich. W tym roku o tyle powinno to być łatwiejsze, że są na to pieniądze. Ponieważ ma to być prowadzone w ramach przygotowania Polaków do akcji repatriacyjnej, a w tym przypadku niewątpliwie ma to być przygotowanie, są na to przeznaczone dodatkowo większe środki i łatwiej można by było je uzyskać.</u>
          <u xml:id="u-341.2" who="#PiotrStachańczyk">Jeśli chodzi zaś o naukę w szkołach w Polsce, zwłaszcza w szkołach wyższych, to przede wszystkim wymaga ona ukończenia stosownych szkół niższych na terenie obwodu kaliningradzkiego. Potem jest cały tryb, z którego korzystają Polacy w zasadzie z całego obszaru byłego Związku Radzieckiego: występuje się o stypendium ministra edukacji narodowej, są stosowne egzaminy, komisje kwalifikacyjne, a zdecydowana większość osób, które uzyskają maturę, kwalifikowana jest na studia w Polsce. Ci, którzy nie znają dostatecznie języka, są kierowani do Łodzi na roczne kursy języka, a potem na studia jako stypendyści strony polskiej. Można dodać, że ustawa o repatriacji przewiduje, że gdy oni tutaj te studia skończą, będą mogli zostać i otrzymać status repatrianta, już nie wracać do Kaliningradu.</u>
          <u xml:id="u-341.3" who="#PiotrStachańczyk">Reasumując, sytuacja jest znana. Wszelkie możliwości, jeśli chodzi o ich dalsze działania, przyjazd itd., powinny być przez nich omawiane z konsulem generalnym w Kaliningradzie, a podstawą prawną wszelkich działań pomocowych dla tej grupy powinna być ustawa o repatriacji, bo jest to grupa, która ma prawo do repatriacji na teren Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#MarcinTyrna">Pan senator Żenkiewicz, proszę bardzo o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#MarianŻenkiewicz">Panie Ministrze, chciałbym zapytać o treść art. 77a ust. 2, w którym wymienia się, jakie dodatkowe dane osobowe cudzoziemca mogą być przetwarzane. Chciałbym zapytać, po pierwsze, w jakim celu ten ustęp jest wprowadzony. Po drugie, jakie będzie kryterium klasyfikowania rasowego, bo tu się wyraźnie mówi o przetwarzaniu według rasy? W związku z tym trzeba sklasyfikować, do jakiej rasy dany obywatel należy. I po trzecie, czemu ma służyć przetwarzanie informacji o poglądach filozoficznych i co będzie podstawą do określenia tych poglądów filozoficznych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#MarcinTyrna">Proszę bardzo o udzielenie odpowiedzi, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#PiotrStachańczyk">Panie Senatorze, nie mam niestety tego materiału, bo bym go przeczytał. Dlaczego te dane są tu wyszczególnione? Dlatego, że są to tak zwane dane wrażliwe, których nie można przetwarzać. Generalna zasada zawarta w ustawie o ochronie danych osobowych mówi, że danych tego typu nie można przetwarzać. Zatem nie można ich zbierać, gromadzić, przetwarzać w sensie technicznym itd. Ale rzecz w tym, że to są dane, które cudzoziemiec ubiegający się o status uchodźcy musi podać. Musi wykazać zgodnie z art. 1a konwencji genewskiej, że był prześladowany z uwagi na pochodzenie rasowe, etniczne, przekonania polityczne, narodowość, przekonania religijne, filozoficzne, przynależność wyznaniową. Gdyby tego zapisu nie było, cudzoziemiec mógłby nam powiedzieć... Bo skąd będziemy wiedzieć, jaka to rasa? My go nie będziemy pytać, jakiej jest rasy. Ten cudzoziemiec przyjdzie i powie: nas prześladowano z powodów rasowych, bo w jakimś kraju uznano nas za rasę niższą. No to te przepisy są po to, żebyśmy to mogli zapisać, wprowadzić do akt i przeprowadzić postępowanie. Inaczej takich danych nie możemy zbierać. On może mówić, że go prześladowano z przyczyn rasowych, a my możemy powiedzieć: no dobrze, ale tych danych o panu my, niestety, nie możemy gromadzić, bo nie mamy odpowiedniego przepisu, który na to pozwala.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#PiotrStachańczyk">Jak będziemy te dane gromadzić? Będziemy gromadzić tylko te dane, które zainteresowany poda nam w postępowaniu uchodźczym, określając przesłanki, z powodu jakich był prześladowany. Są ludzie prześladowani za poglądy filozoficzne i są w związku z tym kandydaci na uchodźców, którzy mówią: jestem prześladowany za moje poglądy filozoficzne. Jest tu interpretacja, są wykładnie, są przepisy, konwencja genewska obowiązuje od początku lat pięćdziesiątych, a więc trudno mówić, że nie wykształciła się praktyka uznawania, jakie poglądy do czego kwalifikują, bo ona jest dość powszechna i jednolita na świecie. Po prostu powie, zapiszemy, przeprowadzimy postępowanie. Bez tego przepisu my musielibyśmy powiedzieć: no niestety, ustawa o ochronie danych osobowych nie pozwala nam tych danych przyjąć, przetworzyć i wykorzystać w postępowaniu. Czyli nici z postępowania, czyli cała procedura uchodźcza w zasadzie się rozpadnie, bo innych przesłanek zostania uchodźcą nie ma. Trzeba jakieś prześladowanie wykazać, żeby można było zakwalifikować do kategorii uchodźców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#MarcinTyrna">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#MarianŻenkiewicz">Panie Ministrze, pan nie odpowiedział wprost na pytanie, ale zrozumiałem z pana wypowiedzi, że polski urzędnik nie będzie dokonywał klasyfikacji, o którą pytałem, tylko zapisze dokładnie to, co poda cudzoziemiec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#PiotrStachańczyk">Mogę nawet powiedzieć więcej: zapisze tylko wtedy, gdy cudzoziemiec to poda. Jeżeli cudzoziemiec powie, że był prześladowany z uwagi na przekonania polityczne, to nikt nie będzie się go dopytywał o rasę, bo ona w tym przypadku nie ma nic do rzeczy. Jeżeli powie, że był prześladowany z uwagi na pochodzenie rasowe, no to się zapisze, że był prześladowany z uwagi na pochodzenie rasowe i że polegało to na tym, na tym, na tym. Urzędnik będzie dopytywał się tylko o to, co sam cudzoziemiec zgłosi jako przesłankę uzyskania statusu uchodźcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#MarcinTyrna">Czy są jeszcze jakieś pytania? Nie.</u>
          <u xml:id="u-349.2" who="#MarcinTyrna">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-349.3" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Piotr Stachańczyk: Dziękuję, Panie Marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-349.4" who="#MarcinTyrna">Dość długo te pytania trwały, ale myślę, że było to potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-349.5" who="#MarcinTyrna">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-349.6" who="#MarcinTyrna">Przypominam o wymogach regulaminowych dotyczących czasu przemówienia senatorów i konieczności zapisywania się do głosu oraz o obowiązku składania podpisanych wniosków do marszałka Senatu. Przypominam, że połączone komisje będą rozpatrywać tylko te wnioski, które zostaną złożone do zamknięcia dyskusji na piśmie do marszałka Senatu.</u>
          <u xml:id="u-349.7" who="#MarcinTyrna">Do głosu zapisany jest pan senator Zbigniew Romaszewski.</u>
          <u xml:id="u-349.8" who="#MarcinTyrna">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-350.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Pani senator Skowrońska, prezentując poglądy komisji, była bardzo powściągliwa w swoich uwagach. Na mnie ten obowiązek nie ciąży i ja pozwolę sobie na dużo ostrzejsze sformułowanie.</u>
          <u xml:id="u-350.2" who="#ZbigniewRomaszewski">Może jednak zacznę od wyjaśnienia pewnej wątpliwości. Otóż pan marszałek Tyrna, otwierając posiedzenie, powiedział: „Chciałbym zaapelować do Komisji Praw Człowieka i Praworządności, aby... Rzeczywiście, co stwierdzamy nie po raz pierwszy, ta komisja z opóźnieniem przygotowuje swoje sprawozdania. Mówię to jako marszałek Senatu. To nie jest pierwszy taki przypadek”. Otóż, Panie Marszałku, chciałem przypomnieć o tym, że obowiązuje art. 68 ust. 2 Regulaminu Senatu. Artykuł ten stwierdza jednoznacznie: komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowują w terminie nie dłuższym niż osiemnaście dni, a w przypadku ustawy wniesionej jako projekt pilny, w terminie wyznaczonym przez marszałka Senatu, projekt uchwały w sprawie ustawy itd., itd.</u>
          <u xml:id="u-350.3" who="#ZbigniewRomaszewski">Wysoka Izbo! Ustawa ustawie nie jest równa i fatyga, jaką moja komisja włożyła w uchwalenie tej ustawy, z całą pewnością nie uprawnia pana marszałka do formułowania tego rodzaju wniosków. Tym bardziej chciałbym z tego miejsca podziękować zarówno personelowi Biura Legislacyjnego, jak i personelowi komisji, a także przedstawicielom rządu uczestniczącym w posiedzeniach, które trwały, trwały bez przerwy, ażeby tę ustawę rozpatrzyć. Poprawianie ustawy nie jest tak proste jak jej odrzucenie bądź przyjęcie bez poprawek. I to należałoby brać pod uwagę, tym bardziej że naszym zadaniem, zadaniem Senatu, jest jednak doskonalenie aktów legislacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-350.4" who="#ZbigniewRomaszewski">A teraz, żeby się skupić na ustawie, chciałem powiedzieć, że wprowadza ona sto trzydzieści trzy zmiany do ustawy, która liczyła sto trzynaście artykułów. I taką praktykę uważam w ogóle, z natury rzeczy, za całkowicie naganną, ponieważ prowadzi ona w konsekwencji do tego rodzaju sformułowań, które polecam państwa uwadze. Na przykład art. 31b: „Okresu pobytu cudzoziemca, o którym mowa w art. 31a na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie zalicza się do okresu pobytu, o którym mowa w art. 17 ust. 1 i w art. 19b”. No więc proszę państwa, jeżeli się zamierza coś takiego zrozumieć i odnieść do tego merytorycznie, to to po prostu wymaga naprawdę czasu.</u>
          <u xml:id="u-350.5" who="#ZbigniewRomaszewski">Muszę powiedzieć, że niezależnie od naszego wysiłku, ustawa dotarła do nas 20 marca, spotkaliśmy się na pierwszym posiedzeniu 22 marca i spędziliśmy na pracy nad ustawą trzy godziny. Tego samego dnia zgłosiłem pani marszałek problemy, jakie mamy z tą ustawą. Następne nasze posiedzenie odbyło się 27 marca i trwało cztery godziny. Rezultatem, Wysoka Izbo, jest coś, czegośmy w ogóle nie potrafili pokonać i co powoduje, że ustawa może budzić konstytucyjne wątpliwości. Wprowadza ona bowiem takie pojęcia, jak ośrodek strzeżony, jak areszt deportacyjny, ograniczające prawa człowieka. A jak ustaliła konstytucja, wszelkie tego rodzaju ograniczenia zgodnie z art. 31 ust. 3 muszą być regulowane w aktach rangi ustawowej. Nie zostało to w tej ustawie dokonane. I będziemy w tej chwili przyjmowali ustawę, nie powiem że niezgodną z konstytucją, ale taką, która nie wypełnia wymogów konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-350.6" who="#ZbigniewRomaszewski">W tej sytuacji trudno mi, ale czuję się w obowiązku jako przewodniczący Komisji Praw Człowieka i Praworządności złożyć wniosek o odrzucenie ustawy. Po to, żeby Wysoka Izba miała możliwość rozważenia, czy tak przygotowane ustawy powinny funkcjonować, czy też może należy je odrzucić i czekać aż powstaną ustawy lepsze. Ja muszę powiedzieć od siebie, że ja tego wniosku popierać nie będę, ja się od głosowania wstrzymam, albowiem za dużo pracy kosztowały nas zmiany, które wprowadzaliśmy do tej ustawy. Niemniej jednak taki wniosek na tej sali paść musi.</u>
          <u xml:id="u-350.7" who="#ZbigniewRomaszewski">I tak wygląda sytuacja tej ustawy. Ustawa to niezwykle zawiła, niezwykle skomplikowana, ustawa, która w ogóle wyszła od, powiedziałbym, złej ustawy, źle skonstruowanej. I to powoduje tak ogromne trudności. Rzutuje na to również ten problem, że zarówno rząd, jak i Komisja Integracji Europejskiej skoncentrowały się na problemie, po pierwsze, zgodności z aktami w Schengen, a po drugie, na stworzeniu urzędu, natomiast w gruncie rzeczy poza obszarem zainteresowania tej ustawy pozostała realna sytuacja uchodźców. W ich sytuacji nic się nie zmienia, a przy okazji zmiany tej ustawy być może warto byłoby coś zrobić. Skoro tworzymy urząd centralny, będziemy mieli prezesa urzędu do spraw cudzoziemców i repatriacji, to może należałoby zastanowić się, jak on powinien funkcjonować.</u>
          <u xml:id="u-350.8" who="#ZbigniewRomaszewski">Rozwiązania, które funkcjonują w tej chwili, są bardzo niedoskonałe. W szczególności chciałem zwrócić uwagę na to, że opieka nad cudzoziemcami, którzy uzyskali status uchodźcy, w wyniku ustawy o pomocy społecznej przeszła do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. To się stało chyba w roku 1999, a do października 2000 r. ministerstwo nie miało jeszcze opracowanych przepisów wykonawczych, które by się tym zajmowały. Efekt jest taki, że z budżetu na rok 2000 na ten cel było przyznanych 450 tysięcy zł. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej jakoś te pieniądze wykorzystało, ale generalnie były mu one niepotrzebne. Teraz przewidziało, że na ten rok potrzebuje na ten cel tylko 250 tysięcy zł, czyli mniej niż 1 tysiąc zł na gminę. A więc myślę, że po prostu Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej jest generalnie do tego nieprzygotowane. Wmawianie sobie, że ono się tym będzie zajmowało, jest całkowicie fałszywe, bo ono się tym zajmować nie będzie, bo nie ma do tego ludzi i nie jest zainteresowane tym problemem. A problem rzeczywiście istnieje, jest realny.</u>
          <u xml:id="u-350.9" who="#ZbigniewRomaszewski">W związku z tym moja propozycja zmierza w tym kierunku, ażeby opieka nad cudzoziemcami przynajmniej przez najbliższe dwa lata skoncentrowała się jednak w urzędzie prezesa do spraw cudzoziemców. Proponuję poprawkę, zgodnie z którą prezes koordynowałby również działania integracyjne, działalność integracyjną i pomocową wobec cudzoziemców, którzy uzyskali w Polsce status uchodźcy itd. Jest tam również kwestia omówienia współpracy z gminami, współpracy z organizacjami pozarządowymi.</u>
          <u xml:id="u-350.10" who="#ZbigniewRomaszewski">Podobnie jak panią marszałek, niepokoi mnie ochrona czasowa, a właściwie możliwość użycia pojęcia ochrony czasowej do zastąpienia instytucji uchodźstwa. Pan minister mnie o tym przekonywał i właściwie to on mnie przekonał, ale dla pewności chciałbym to mieć na piśmie. W związku z tym proponuję w art. 51a dodanie ust. 3: ochrona czasowa może być przyznana wyłącznie w oparciu o uprzednie rozporządzenie przewidziane w art. 86a. W tym momencie to pojęcie zostanie do końca wyjaśnione. Konstrukcja, w której przepisy materialne ustawy zostały całkowicie oddzielone od przepisów proceduralnych - a przepisy proceduralne są niezwykle skomplikowane - powoduje, że ustawa ta jest wyjątkowo mało czytelna.</u>
          <u xml:id="u-350.11" who="#ZbigniewRomaszewski">Przedstawiłem więc problemy, z którymi się zetknęliśmy i którymi się zajęliśmy, i proszę państwa o poparcie przedłożonych poprawek. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#MarcinTyrna">Przyjmuję do wiadomości pana uwagi, Panie Przewodniczący, Panie Senatorze. Moja uwaga miała tylko charakter porządkowy, bez żadnych innych podtekstów. Szkoda, Panie Senatorze, że nie był pan obecny w tym momencie na początku posiedzenia. Zwracam na to uwagę, bo są tam pewne perturbacje, które prowadzący obrady marszałek ma przy tej okazji z porządkiem. Myślę, że to są już szczegóły, które wymagają... Prosiłbym o te poprawki, Panie Senatorze, ponieważ jeszcze ich nie otrzymałem, a nie ma chętnych do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-351.2" who="#MarcinTyrna">Czy jeszcze ktoś z państwa senatorów chciałby zabrać głos w dyskusji?</u>
          <u xml:id="u-351.3" who="#MarcinTyrna">Rozumiem, że pan senator składa już w tej chwili podpis pod poprawkami, czyli przyjmuję je do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-351.4" who="#MarcinTyrna">Informuję Wysoki Senat, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-351.5" who="#MarcinTyrna">Informuję też, że w dyskusji wnioski o charakterze legislacyjnym na piśmie złożył pan senator Zbigniew Romaszewski.</u>
          <u xml:id="u-351.6" who="#MarcinTyrna">Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-351.7" who="#MarcinTyrna">Czy pan minister chciałby jeszcze ustosunkować się do przedstawionych wniosków?</u>
          <u xml:id="u-351.8" who="#MarcinTyrna">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#PiotrStachańczyk">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#PiotrStachańczyk">Powiem tylko jedną rzecz, bo wypłynęła tutaj kwestia niekonstytucyjności. Rzeczywiście jeden z ekspertów wskazał, iż jeden z artykułów ustawy o cudzoziemcach w obecnym brzmieniu może być uznawany za sprzeczny z konstytucją, ale nie jest to artykuł zmieniany. Inaczej mówiąc, nie jest niekonstytucyjna nowela, nad którą państwo pracujecie, natomiast z zarzutem niekonstytucyjności może się spotkać jeden z przepisów ustawy, który nie był w tej noweli zmieniany czy też wprowadzany. Chciałem to wyjaśnić. Ustawy, nad którą państwo debatujecie, w żadnym punkcie nie dotknął zarzut niekonstytucyjności. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#MarcinTyrna">Dla porządku chciałem poinformować, że pan senator Romaszewski zgłosił dwa wnioski na piśmie, jeden o odrzucenie, a drugi z poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-353.2" who="#MarcinTyrna">Ponieważ w trakcie dyskusji zostały zgłoszone wnioski o charakterze legislacyjnym, zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu proszę Komisję Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisję Praw Człowieka i Praworządności o ustosunkowanie się do przedstawionych w toku debaty nad tym punktem wniosków i przygotowanie wspólnego sprawozdania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-353.3" who="#MarcinTyrna">Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz o zmianie niektórych ustaw zostanie przeprowadzone po przedstawieniu przez komisje stosownych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-353.4" who="#MarcinTyrna">Wysoki Senacie, chciałbym zarządzić w tej chwili przerwę do godziny 19.00, ponieważ dwie komisje senackie są zaproszone w tej chwili na spotkanie z szefem NATO, panem Robertsonem. Być może zakłada się tu ewentualne głosowanie, ale jeszcze nie jest to do końca ustalone...</u>
          <u xml:id="u-353.5" who="#MarcinTyrna">Tak, Pani Marszałek?</u>
          <u xml:id="u-353.6" who="#komentarz">(Senator Alicja Grześkowiak: Myślę, że można by kontynuować posiedzenie i zacząć następny punkt, jeśli są sprawozdawcy.)</u>
          <u xml:id="u-353.7" who="#MarcinTyrna">Chciałem o coś zapytać, Wysoki Senacie, bo jest pewna kontrowersja. Akurat teraz, w tej chwili, o godzinie 18.00, będzie to spotkanie w Sejmie, to posiedzenie komisji sejmowych i dwóch komisji senackich, Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisji Obrony Narodowej, z szefem NATO, który przyjechał do Polski. Pani marszałek sugeruje, aby kontynuować obrady, nawet jeżeli równolegle trwa to spotkanie. Po prostu członkowie tych komisji nie będą obecni.</u>
          <u xml:id="u-353.8" who="#MarcinTyrna">Chciałem zapytać, czy ktoś z państwa jest temu przeciwny? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-353.9" who="#MarcinTyrna">Kontynuujemy obrady. Głosowania w dniu jutrzejszym.</u>
          <u xml:id="u-353.10" who="#MarcinTyrna">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu trzynastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Straży Granicznej oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-353.11" who="#MarcinTyrna">Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na sto drugim posiedzeniu w dniu 2 marca 2001 r. Do Senatu została przekazana w dniu 6 marca 2001 r. Marszałek Senatu w dniu 6 marca 2001 r., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdanie.</u>
          <u xml:id="u-353.12" who="#MarcinTyrna">Przypominam ponadto, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 589, natomiast sprawozdania komisji w drukach nr 589A i 589B.</u>
          <u xml:id="u-353.13" who="#MarcinTyrna">Proszę sprawozdawcę Komisji Praw Człowieka i Praworządności senatora Pawła Abramskiego o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#PawełAbramski">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#PawełAbramski">Pragnę Wysoką Izbę zapoznać ze sprawozdaniem dotyczącym ustawy o zmianie ustawy o Straży Granicznej oraz o zmianie niektórych innych ustaw, które jest zawarte w druku nr 589A.</u>
          <u xml:id="u-354.2" who="#PawełAbramski">Dwa słowa komentarza do wypowiedzi mojego przedmówcy. Chcę powiedzieć, że z punktu widzenia legislatora, a także osoby zawodowo zajmującej się prawem, nastąpiły dwa paradoksalne spiętrzenia związane z ustawą, którą referowano przed chwilą, a ustawą, którą mam przyjemność obecnie przedstawiać. Jak w ludowym przysłowiu: raz na wozie, raz w nawozie. O tamtej ustawie powiedziano wiele złego. Myślę, że jest to odczucie prawie wszystkich członków komisji. O tej zaś ustawie możemy powiedzieć tylko wiele dobrego, możemy o niej mówić w samych superlatywach. Myślę, że pod koniec swojego wystąpienia będę miał okazję podziękować panu ministrowi i osobom, które tę ustawę przygotowały.</u>
          <u xml:id="u-354.3" who="#PawełAbramski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Celem niniejszego projektu ustawy o zmianie ustawy o Straży Granicznej jest wprowadzenie nowych rozwiązań prawnych, umożliwiających prowadzenie przez Straż Graniczną skutecznych działań w zakresie ochrony granicy państwowej oraz kontroli ruchu granicznego, a także wprowadzenie nowej regulacji w zakresie przebiegu służby funkcjonariuszy Straży Granicznej oraz jej organizacji.</u>
          <u xml:id="u-354.4" who="#PawełAbramski">W konsekwencji przedmiotowy projekt ustawy, łącznie z proponowanymi zmianami, pozwoli na dostosowanie ustawy o Straży Granicznej do standardów konstytucyjnych.</u>
          <u xml:id="u-354.5" who="#PawełAbramski">Proponowane zmiany ustawodawcze przygotowują Straż Graniczną do realizacji zadań, jakie będzie ona wykonywać po przystąpieniu Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej. Zgodnie z Narodowym Programem Przygotowania do Członkostwa w Unii Europejskiej, przyjętym przez Radę Ministrów w dniu 4 maja 1999 r., jednym z priorytetów w sferze spraw wewnętrznych jest dostosowanie systemu obrony granicy państwowej do wymogów prawa wspólnotowego.</u>
          <u xml:id="u-354.6" who="#PawełAbramski">W obecnym stanie prawnym Straż Graniczna pozbawiona jest możliwości stosowania środków technicznych przyznanych innym formacjom, Policji, UOP, na przykład w zakresie kontroli korespondencji oraz zakupu kontrolowanego. Konsekwencją tego stanu prawnego są ograniczone możliwości prowadzenia skoordynowanych czynności operacyjnych w zwalczaniu najgroźniejszych rodzajów przestępstw.</u>
          <u xml:id="u-354.7" who="#PawełAbramski">Zasadniczym celem nowelizacji jest usprawnienie działań Straży Granicznej w zakresie ochrony granicy państwowej oraz kontroli ruchu granicznego.</u>
          <u xml:id="u-354.8" who="#PawełAbramski">Projektowana ustawa określa zadania Straży Granicznej w zakresie zwalczania przestępstw i wykroczeń. Nadanie nowego brzmienia przepisowi, który określa właściwość Straży Granicznej w ściganiu przestępstw i wykroczeń, jest uzasadnione tym, że w ustawie o ochronie granicy państwowej, do której odsyła dotychczasowy przepis, nie są wskazane przestępstwa i wykroczenia, jakie ma zwalczać Straż Graniczna. Nie czynią tego również inne ustawy. Wyjątkiem jest kodeks karny skarbowy, który wszedł w życie 17 października 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-354.9" who="#PawełAbramski">Proponowana regulacja wypełnia odesłania zawarte w art. 312 kodeksu postępowania karnego, przyznając Straży Granicznej uprawnienia Policji w zakresie prowadzonego postępowania przygotowawczego. Generalnie odsyła do przepisów odrębnych, określających właściwość Straży Granicznej. Inną konstrukcję w zakresie właściwości Straży Granicznej przyjęto w ust. 2a w art. 1. Jest to konsekwencja regulacji zawartej w art. 309 §1 pkt 4 kodeksu postępowania karnego, zgodnie z którą jeśli podejrzanym jest funkcjonariusz Straży Granicznej, to obligatoryjnie śledztwo prowadzone jest przez prokuratora. Nie jest więc dopuszczalne prowadzenie postępowania karnego przez organ Straży Granicznej.</u>
          <u xml:id="u-354.10" who="#PawełAbramski">Ze względu na tę okoliczność właściwość Straży Granicznej ograniczona jest do rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestępstw bez ich ścigania. Z tą regulacją łączy się przepis art. 91a, który nakłada na funkcjonariuszy obowiązek składania oświadczeń majątkowych, a także art. 147 wprowadzający odpowiedzialność karną za składane sprzeczne z prawdą oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-354.11" who="#PawełAbramski">Zatrzymam się chwilę przy tym zapisie, gdyż obecnie w prasie, radiu i telewizji odnotowujemy bardzo wiele informacji, a także enuncjacji, o formach bezpodstawnego wzbogacenia, co występuje w kodeksie cywilnym w części dotyczącej zobowiązań funkcjonariuszy, którzy w krótkim okresie pracy nabywają dobra majątkowe niewspółmierne do zarobków.</u>
          <u xml:id="u-354.12" who="#PawełAbramski">Projekt, nad którym pracowaliśmy i pracujemy przewiduje przyznanie Straży Granicznej uprawnienia o charakterze operacyjno-rozpoznawczym na zasadach przyjętych w odpowiednim projekcie ustawy o zmianie ustawy z dnia 6 kwietnia.</u>
          <u xml:id="u-354.13" who="#PawełAbramski">Przyjęta w projekcie regulacja dotycząca kontroli operacyjnej opiera się na następujących założeniach. Warunkiem podjęcia kontroli operacyjnej jest zgoda właściwego sądu okręgowego. Kontrola operacyjna może być podjęta w przypadku przestępstw określonych w art. 9 ust. 1. Należy zaznaczyć, iż katalog ten jest ograniczony w stosunku do Straży Granicznej. Celem prowadzenia kontroli operacyjnej jest wykrycie przestępstwa. Organem właściwym do zarządzenia czynności operacyjnych jest sąd okręgowy. W szczególnych sytuacjach dopuszczalne jest zarządzenie kontroli operacyjnej, ale tylko po uzyskaniu zgody właściwego prokuratora. Bezpośrednio w ustawie określa się obowiązki operatorów telekomunikacyjnych w zakresie zapewnienia Straży Granicznej niezbędnych warunków technicznych. Ograniczono zakres prowadzonej kontroli operacyjnej. Nadzór sprawuje właściwy sąd okręgowy.</u>
          <u xml:id="u-354.14" who="#PawełAbramski">Projekt przewiduje przyznanie Straży Granicznej uprawnienia do prowadzenia tak zwanego zakupu kontrolowanego, a także dostosowanie instytucji tak zwanej przesyłki kontrolowanej do standardów przyjętych w projekcie ustawy o Policji. Instytucja zakupu kontrolowanego byłaby dopuszczalna wyłącznie w przypadku przestępstw, organizowania innym osobom przekraczania granicy państwowej oraz w sprawach przeciwko działalności instytucji publicznej - łapownictwo bierne i czynne. Krótko mówiąc, jest to zrównanie działań Straży Granicznej i Policji, chociaż ograniczone do zapisów, o których mówiłem na wstępie.</u>
          <u xml:id="u-354.15" who="#PawełAbramski">Wysoki Senacie! Posiedzenie komisji poświęcone było przede wszystkim pracy nad projektem, który wpłynął do nas z Sejmu i był zawarty w druku nr 589. Komisja Praw Człowieka i Praworządności odniosła się z dużym zrozumieniem do tego dokumentu, traktując jego zapisy jako dobre i bardzo dobre. Dlatego wnieśliśmy niewiele poprawek - jest ich zaledwie jedenaście - co się rzadko zdarza w dość precyzyjnej pracy Komisji Praw Człowieka i Praworządności.</u>
          <u xml:id="u-354.16" who="#PawełAbramski">Odniosę się tylko do dwóch najważniejszych poprawek, gdyż dziewięć poprawek ma charakter redakcyjny lub zmienia numerację poszczególnych artykułów.</u>
          <u xml:id="u-354.17" who="#PawełAbramski">W poprawce trzeciej mówimy o tym, co, jak myślę, umknęło uwadze Sejmu. Chodzi o zapis, według którego funkcjonariusz może być oddelegowany na okres niezbędny, za jego pisemną zgodą, do pełnienia służby poza granicami państwa w ramach wykonywanych zadań określonych w umowach międzynarodowych wiążących Rzeczpospolitą Polską. Dotyczy to służby funkcjonariuszy Straży Granicznej, którzy wypełniają mandat Wspólnot Europejskich poza granicami Rzeczypospolitej. Do tej pory nie było to unormowane.</u>
          <u xml:id="u-354.18" who="#PawełAbramski">Kolejna poprawka wprowadza przepis dość nowy, mówiący że w przypadku gdy funkcjonariusz dwukrotnie nieusprawiedliwiony nie stawia się na badania lub obserwacje w zakładzie opieki zdrowotnej, można mu takie badania nakazać.</u>
          <u xml:id="u-354.19" who="#PawełAbramski">Panie Marszałku, Wysoka Izbo. Do tego, co powiedziałem na wstępie, w imieniu Komisji Praw Człowieka i Praworządności chciałbym prosić, żeby Wysoka Izba przychyliła się do poprawek wniesionych przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-354.20" who="#PawełAbramski">Z tego miejsca chciałbym też podziękować panu ministrowi Stachańczykowi za przygotowanie projektu, o którym mówimy, że jest projektem dobrym, żeby nie powiedzieć bardzo dobrym. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#MarcinTyrna">Proszę sprawozdawcę Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej senatora Jerzego Chróścikowskiego o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#JerzyChróścikowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#JerzyChróścikowski">Pragnę w imieniu komisji złożyć sprawozdanie do ustawy o zmianie ustawy o Straży Granicznej oraz o zmianie niektórych innych ustaw, druk senacki nr 589B.</u>
          <u xml:id="u-356.2" who="#JerzyChróścikowski">Mój przedmówca, senator sprawozdawca, bardzo obszernie omówił już całą ustawę, ja postaram się tylko odnieść do poprawek, które komisja zgłosiła w druku nr 589B.</u>
          <u xml:id="u-356.3" who="#JerzyChróścikowski">Poprawka pierwsza ma na celu uregulowanie działalności duszpasterskiej w Straży Granicznej.</u>
          <u xml:id="u-356.4" who="#JerzyChróścikowski">Poprawka trzecia ma na celu doprecyzowanie przepisów.</u>
          <u xml:id="u-356.5" who="#JerzyChróścikowski">Poprawka czwarta też ma na celu doprecyzowanie przepisu.</u>
          <u xml:id="u-356.6" who="#JerzyChróścikowski">Poprawka piąta usuwa błędne odesłanie.</u>
          <u xml:id="u-356.7" who="#JerzyChróścikowski">Poprawki szósta i siódma przesądzają, że nagrody mają charakter obligatoryjny.</u>
          <u xml:id="u-356.8" who="#JerzyChróścikowski">Jeśli chodzi o poprawkę ósmą, to jest ona konsekwencją zmian wprowadzonych przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-356.9" who="#JerzyChróścikowski">Poprawka dziewiąta ma na celu wprowadzenie prawidłowego odesłania do nowego art. 136b ust. 1, określa krąg podmiotów uprawnionych do wszczynania postępowania dyscyplinarnego i wymierzania kar dyscyplinarnych.</u>
          <u xml:id="u-356.10" who="#JerzyChróścikowski">Poprawka dziesiąta ma charakter porządkujący zakres objęty regulacją. Art. 141 został przeniesiony w części do art. 91 ust. 2, a w części do art. 136b i art. 137b. Jeśli chodzi o poprawkę dziesiątą, jest ona konsekwencją zmian do art. 9e.</u>
          <u xml:id="u-356.11" who="#JerzyChróścikowski">Komisja przyjęła je jednomyślnie, bez wielkich uwag. Oceniła, że ustawa jest dobra i że należy przyjąć ją z wcześniej wymienionymi poprawkami. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze. Proszę o pozostanie, chyba że z miejsca, bo jest dwóch sprawozdawców.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#MarcinTyrna">Zgodnie z art. 44 ust. 5 Regulaminu Senatu przed przystąpieniem do dyskusji chciałbym zapytać, czy ktoś z państwa senatorów chce zgłosić z miejsca trwające nie dłużej niż jedną minutę zapytanie do senatorów sprawozdawców.</u>
          <u xml:id="u-357.2" who="#MarcinTyrna">Nie ma pytań. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-357.3" who="#MarcinTyrna">Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem ustawy. Do reprezentowania rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister spraw wewnętrznych i administracji.</u>
          <u xml:id="u-357.4" who="#MarcinTyrna">Jest z nami podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, pan Piotr Stachańczyk.</u>
          <u xml:id="u-357.5" who="#MarcinTyrna">Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu proszę pana ministra o zabranie głosu i przedstawienie stanowiska rządu w sprawie rozpatrywanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-357.6" who="#MarcinTyrna">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#PiotrStachańczyk">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#PiotrStachańczyk">Chciałbym w krótkich słowach przedstawić projekt ustawy o zmianie ustawy o Straży Granicznej. Chcę od razu zaznaczyć, że ten projekt ma dwie zasadnicze części.</u>
          <u xml:id="u-358.2" who="#PiotrStachańczyk">Pierwszą część stanowią zmiany generalnie dotyczące filozofii działania Straży Granicznej, zakresu jej działania I to jest podstawowa zmiana wprowadzana tą ustawą. Mianowicie Straż Graniczna będąca dotychczas organem, który w zasadzie zajmował się do tej pory liniową ochroną granicy, z niewielkimi możliwościami działania na terenie kraju, staje się organem zwalczającym przede wszystkim przestępstwa wymierzone w naruszanie granicy - a wiec przede wszystkim przestępstwo nielegalnej migracji i organizowania nielegalnej migracji na terenie całego kraju. Zakres terytorialny działania Straży Granicznej rozszerza się, a więc konsekwentnie - ponieważ staje się ona w zasadzie policją w tych sprawach - wyposaża się ją we wszystkie uprawnienia, jakimi dysponują funkcjonariusze Policji przy zwalczaniu przestępczości. I to jest zmiana podstawowa, znajdująca się w pierwszej części tej ustawy. Przy czym ta pierwsza część, również jeśli chodzi o możliwości działań operacyjnych, jest wynikiem pewnej nowej filozofii. Wprowadza się tam - tak jak już mówili panowie senatorowie - sądową kontrolę działań operacyjnych. To rozwiązanie znajduje się także w nierozpatrywanej jeszcze przez Senat, ale znajdującej się w ostatnim etapie prac sejmowych ustawie o zmianie ustawy o Policji. Ponadto w tej pierwszej części ustawy upraszcza się niektóre rozwiązania dotyczące działania i organizacji straży tak, aby zwiększyć uprawnienia komendanta głównego, chociażby jeśli chodzi o kształtowanie siedzib strażnic Straży Granicznej czy innych jednostek niższych od oddziałów Straży Granicznej.</u>
          <u xml:id="u-358.3" who="#PiotrStachańczyk">Proszę państwa, cała obszerna zmiana drugiej części i pragmatyki jest wynikiem oceny dotychczasowych regulacji - mających już praktycznie dziesięć lat - wyrażonej zarówno przez rząd, jak i przez związki zawodowe działające w Straży Granicznej. Jest to również wynik szeregu orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego, orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, który na przykład wskazał na to, iż w postępowaniu dyscyplinarnym musi być, zgodnie z konstytucją, zachowana możliwość kontroli sądowej. Wreszcie mamy tu do czynienia z dostosowaniem przepisów, które zawierają upoważnienia do wydania aktów wykonawczych do art. 92 konstytucji. Inaczej mówiąc, wszystkie te przepisy wyposażane są w wytyczne co do treści aktu.</u>
          <u xml:id="u-358.4" who="#PiotrStachańczyk">To było nawet w innym projekcie ustawy, ale w toku prac sejmowych dwa projekty ustaw zostały połączone, tak aby ta nowelizacja dotycząca Straży Granicznej była pełna. Stąd między innymi obszerność tej noweli, bo ilość aktów, które by wymagały albo zmiany organu wydającego z komendanta na ministra, albo zmiany formy z zarządzenia na rozporządzenie, albo też dodania wytycznych, była naprawdę w starej ustawie bardzo duża.</u>
          <u xml:id="u-358.5" who="#PiotrStachańczyk">Tak więc to nie jest aż tak wielka nowela, jak by się wydawało po ilości zmienianych przepisów, jest to za to nowela znacząca. Jeszcze raz podkreślam, że tworzy ona nowy model, nową filozofię działania, oczywiście nie zdejmując ze Straży Granicznej dotychczasowych zadań ochrony granicy państwowej. Powtarzam, żadne z dotychczasowych zadań ze Straży Granicznej nie zostało zdjęte. I to może tyle tytułem wprowadzenia do ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#MarcinTyrna">Zgodnie z art. 44 ust. 6 Regulaminu Senatu chciałbym zapytać państwa senatorów, czy ktoś chciałby zadać pytanie obecnemu na posiedzeniu przedstawicielowi rządu w sprawie związanej z omawianą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-359.2" who="#MarcinTyrna">Pan senator Krzysztof Kozłowski.</u>
          <u xml:id="u-359.3" who="#MarcinTyrna">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#KrzysztofKozłowski">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#KrzysztofKozłowski">Panie Ministrze, czy w świetle ustawy - a szczególnie noweli do tej ustawy przyznającej prawo do prowadzenia w ograniczony sposób, ale jednak prowadzenia działań operacyjnych - dopuszcza się możliwość bezpośredniej współpracy z placówkami straży granicznej sąsiadów? A jeżeli tak, to czy powinno to być opisane w ustawie, czy nie? Czy tego rodzaju współpraca, nie na szczeblu komendanta oddziału, komendanta strażnicy czy punktu granicznego, jest dopuszczalna, czy nie? I czy istnieją jakiekolwiek zasady porozumiewania się - czasem, w sprawach nagłych - z placówką po drugiej stronie linii granicznej?</u>
          <u xml:id="u-360.2" who="#KrzysztofKozłowski">I drugie pytanie. Czy w ramach prawa do zbierania, przetwarzania, gromadzenia i przetwarzania danych w czasie działań operacyjnych dopuszcza się, Panie Ministrze, możliwość zbierania danych o faktach czy osobach pozostających po drugiej stronie granicy? Myślę, że wyraziłem się dostatecznie jasno, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-361.1" who="#MarcinTyrna">Proszę o udzielenie odpowiedzi, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#PiotrStachańczyk">Jeśli chodzi o pytanie drugie, to dodawany art. 10a, mówiący o uzyskiwaniu informacji przez Straż Graniczną, w żadnym wypadku nie mówi, że informacje te mają dotyczyć obywateli polskich albo osób znajdujących się po polskiej stronie granicy. W związku z tym Straż Graniczna w zakresie swoich właściwości może uzyskiwać informacje dotyczące osób, które nie znajdują się na terytorium państwa polskiego. Mogę nawet powiedzieć, że w niektórych przypadkach powinna uzyskiwać takie informacje, bo popełnianych jest szereg przestępstw związanych z nielegalnym przekraczaniem granicy przez takie osoby. Wiedza Straży Granicznej o tych osobach, płynąca choćby z przesłuchań osób zatrzymanych na naszym terytorium, powinna być jak najpełniejsza i ciągle rozbudowywana.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#PiotrStachańczyk">Jeśli chodzi o współpracę operacyjną, to ta współpraca z różnymi krajami przebiega różnie. Wynika to jednak nie z ustawy o Straży Granicznej - chociaż oczywiście dopuszcza ona utrzymywanie kontaktów komendanta głównego z organami innych krajów właściwymi w sprawach ochrony granicy - lecz z szeregu porozumień i umów międzynarodowych o współpracy policyjnej. Mamy na przykład umowę z Niemcami o współpracy policyjnej w rejonach przygranicznych, mamy też różne porozumienia zawierane w różnych okresach z innymi sąsiadami. Tam właśnie są regulowane te sprawy.</u>
          <u xml:id="u-362.2" who="#PiotrStachańczyk">Ale żeby na przykład przekazywać dane, bo do tego zmierzało pytanie pana senatora, musi być zawarte porozumienie międzynarodowe - o ile dobrze pamiętam, w związku z art. 47 ustawy o ochronie danych osobowych - i gwarancja, że druga strona, która uzyska przekazywane dane, będzie chronić je tak, jak są one chronione u nas. Z częścią krajów mamy już zawarte tego typu porozumienia, a z częścią je obecnie negocjujemy. Nie jest jednak możliwe przekazywanie danych osobowych, jeżeli nie ma porozumienia, które by to regulowało.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#MarcinTyrna">Pan senator Zbyszko Piwoński. Proszę o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#ZbyszkoPiwoński">Nawiązując do słów pana ministra o zmianie filozofii i powiększeniu zakresu działań, które wynikają z tejże ustawy, chciałbym zadać pytanie, czy Straż Graniczna jest obecnie wystarczająco liczna w świetle zadań, które przewiduje ta ustawa.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#ZbyszkoPiwoński">Ja pochodzę z województwa przygranicznego i obserwuję pracę Oddziału Lubuskiego Straży Granicznej, który notabene cieszy się dużym uznaniem społecznym. Do odpowiedzi dla pana senatora Kozłowskiego chciałbym jeszcze dodać, że wiele sukcesów tego oddziału Straży Granicznej wynika stąd, iż doskonale współpracuje on z sąsiadami z tamtej strony granicy. Myślę, że takie bilateralne kontakty, rozmowy i uzgodnienia doskonale temu służą i jest niezmiernie ważne, żeby do nich doprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-364.2" who="#ZbyszkoPiwoński">Ale wracam do pytania, przepraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#PiotrStachańczyk">Odpowiadam na pytanie: tak, komendant główny Straży Granicznej przygotował szczegółowy plan działania tej straży i wykorzystywania tej formacji.</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#PiotrStachańczyk">Zwracam uwagę, że zjawisko takiej przestępczości nie jest jeszcze bardzo rozpowszechnione. Trzeba oczywiście mieć możliwość działania na terenie całego kraju, ale to nie oznacza, że Straż Graniczna od razu pojawi się we wszystkich miastach i miasteczkach całego kraju. Przestępczość, która dotyczy nielegalnego przekraczania granicy i organizowania tego nielegalnego przekraczania granicy, ma dwa aspekty. Skupia się co prawda wzdłuż granicy, gdzie są dokonywane przestępstwa, ale ponieważ trzeba też ścigać ich organizatorów, trzeba przyznać Straży Granicznej takie uprawnienia, aby mogła ona ich ścigać na terenie całego kraju. Siły i środki Straży Granicznej są do tego całkowicie wystarczające. Zresztą, jeśli chodzi o rozpoczęcie działań operacyjnych, to ustawa przewiduje dość długie, bo sześciomiesięczne vacatio legis, które powinno jeszcze lepiej dostosować organizację straży do tych zadań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#MarcinTyrna">Czy ktoś z państwa senatorów chciałby jeszcze zapytać o coś pana ministra? Pan senator Pieniążek, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#JerzyPieniążek">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-367.1" who="#JerzyPieniążek">Przed chwilą powiedział pan, że jest przewidziany półroczny okres na wejście w życie niektórych przepisów, a co do niektórych mamy wręcz czas do 1 stycznia 2002 r. Mnie interesuje jednak, w związku ze znacznym poszerzeniem zakresu działania tejże służby, problem związany z możliwością zapewnienia odpowiedniego wyposażenia finansowego i logistycznego dla tych działań. Dlatego też pytam, czy w tegorocznym budżecie są już na to odpowiednie środki? Rozumiem, że te środki należy też zaplanować, w związku z vacatio legis, na rok następny. O ile większe procentowo środki są konieczne, aby ta ustawa została wdrożona? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#MarcinTyrna">Proszę o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#PiotrStachańczyk">Jeśli chodzi o tegoroczny budżet, to całkowicie zaspokaja on w tym zakresie potrzeby ustawowych działań Straży Granicznej. Jeśli ponadto założymy, że ustawa wejdzie w życie sześć miesięcy od dnia ogłoszenia, co nastąpi prawdopodobnie w maju, to niektóre przepisy wejdą w życie gdzieś w listopadzie. Pozostałe przepisy znajdują pokrycie w tegorocznym budżecie Straży Granicznej.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#PiotrStachańczyk">Jeśli chodzi o wyposażenie techniczne, zwłaszcza w zakresie działań operacyjnych, to po pierwsze, mamy możliwość uzyskania środków z funduszu Phare i będziemy je uzyskiwać. Po drugie, część tych działań, co zostało już ustalone, Straż Graniczna będzie prowadziła - w związku z tym, że tych działań będzie naprawdę niewiele w skali kraju - przy pomocy środków wypożyczonych w drodze porozumień z komend Policji, bo takie możliwości też istnieją.</u>
          <u xml:id="u-369.2" who="#PiotrStachańczyk">W tej chwili, z uwagi na to, że jeszcze nie rozpoczęto żadnych prac nad budżetem, nie jestem w stanie odpowiedzieć panu senatorowi na pytanie, o ile procent i w której pozycji powinien być zwiększony budżet Straży Granicznej na przyszły rok.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#MarcinTyrna">Jeszcze raz pan senator Pieniążek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#JerzyPieniążek">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#JerzyPieniążek">Mam jeszcze jedno pytanie. Czytam te przepisy, ale nie do końca je rozumiem. Proszę więc nam wyjaśnić, jak będzie wyglądał nabór do tej służby, bo mamy doświadczenia tego typu, że poborowi przechodzili dłuższą drogę ubiegania się o możliwość służenia w straży. Tutaj widzimy art. 153, który tę drogę upraszcza. Czy może nam pan to wyjaśnić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#PiotrStachańczyk">Art. 153 jest konsekwencją wprowadzenia zapisu, który utrzymuje służbę kandydacką jeszcze do końca 2005 r. W art. 153 mówi się, że poborowego mianuje się funkcjonariuszem w służbie kandydackiej na okres równy okresowi zasadniczej służby wojskowej. Mamy bowiem trzy rodzaje służby: służbę kandydacką, przygotowawczą i normalną służbę w Straży Granicznej. To jest mniej więcej tak, że jak ktoś idzie do straży nie w ramach służby wojskowej, tylko jakby od razu chce się dostać do straży, to pierwszym etapem jest dla niego służba przygotowawcza, po której jest mianowany na stałe funkcjonariuszem. W przypadku gdy poborowy zgodzi się odsłużyć wojsko, jak to się popularnie mówi, w Straży Granicznej i w trakcie tej służby zdecyduje się w niej pozostać, to w zamian za służbę wojskową jego służba kandydacka może zostać skrócona o jedną trzecią. Wtedy taki funkcjonariusz od razu przechodzi do służby przygotowawczej, czyli do etapu, na którym jest szkolony na zawodowego funkcjonariusza straży. Należy się bowiem zgodzić z tym, że poborowi wykonują głównie funkcje zabezpieczające, funkcje patrolowe, wartownicze itp.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#MarcinTyrna">Czy ktoś z państwa chce jeszcze zadać pytanie panu ministrowi? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-373.2" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-373.3" who="#MarcinTyrna">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-373.4" who="#MarcinTyrna">Przypominam o wymogach regulaminowych dotyczących czasu przemówień senatorów, o konieczności zapisywania się do głosu u senatora prowadzącego listę mówców, a przede wszystkim o obowiązku składania podpisanych wniosków do marszałka Senatu.</u>
          <u xml:id="u-373.5" who="#MarcinTyrna">Przypominam, że połączone komisje będą rozpatrywać tylko te wnioski, które zostaną złożone do zamknięcia dyskusji na piśmie do marszałka Senatu.</u>
          <u xml:id="u-373.6" who="#MarcinTyrna">Proszę o zabranie głosu pana senatora Mieczysława Janowskiego.</u>
          <u xml:id="u-373.7" who="#MarcinTyrna">Dla porządku informuję, że do protokołu złożył swoje przemówienie pan senator Ireneusz Michaś.</u>
          <u xml:id="u-373.8" who="#MarcinTyrna">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#MieczysławJanowski">Panie Marszałku! Panowie Senatorowie! Panie Ministrze!</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#MieczysławJanowski">Ustawa, o której mówimy, stawia sobie za cel wprowadzenie rozwiązań prawnych umożliwiających wykonywanie przez formację, jaką jest Straż Graniczna, skutecznych działań w zakresie ochrony granicy państwowej oraz kontroli ruchu granicznego. Nadto wprowadza ona regulacje w zakresie przebiegu służby funkcjonariuszy Straży Granicznej oraz jej organizacji. Komisja, której jestem członkiem i której pracami kierowałem, zwróciła uwagę na to, że ustawa kompleksowo rozwiązuje te dwa problemy. Z tego miejsca chciałbym więc wyrazić uznanie za pracę nad projektem rządowym.</u>
          <u xml:id="u-374.2" who="#MieczysławJanowski">Jednakże podczas obrad komisji dyskutowane były także pewne kwestie dotyczące ustawy, która w tym samym czasie znajdowała się w końcowej fazie procesu legislacyjnego. Okazało się, że przed dwoma dniami prezydent Rzeczypospolitej podpisał ustawę o Biurze Ochrony Rządu.</u>
          <u xml:id="u-374.3" who="#MieczysławJanowski">Dlatego też, Panie Marszałku, chciałbym wprowadzić stosowne poprawki do art. 1 pkt 55 tej ustawy. Chodzi o uzupełnienie listy wymienionych tam formacji o Biuro Ochrony Rządu, a także o to, że w związku z podpisaną przez prezydenta ustawą straci aktualność przepis art. 3. Te poprawki chciałbym złożyć na pańskie ręce, Panie Marszałku. Tylko złożę jeszcze podpis. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-375.1" who="#MarcinTyrna">Czy ktoś z państwa senatorów chciałby jeszcze zabrać głos w dyskusji? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-375.2" who="#MarcinTyrna">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-375.3" who="#MarcinTyrna">Informuję, że w dyskusji wnioski o charakterze legislacyjnym na piśmie złożył pan senator Mieczysław Janowski.</u>
          <u xml:id="u-375.4" who="#MarcinTyrna">Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-375.5" who="#MarcinTyrna">Czy przedstawiciel rządu chciałby ustosunkować się do przedstawionych wniosków? Nie.</u>
          <u xml:id="u-375.6" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-375.7" who="#MarcinTyrna">Ponieważ w trakcie dyskusji zostały zgłoszone wnioski o charakterze legislacyjnym, zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu proszę Komisję Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, o ustosunkowanie się do przedstawionych w toku debaty nad tym punktem wniosków i o przygotowanie wspólnego sprawozdania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-375.8" who="#MarcinTyrna">Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Straży Granicznej oraz o zmianie niektórych innych ustaw zostanie przeprowadzone po przedłożeniu przez komisję stosownego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-375.9" who="#MarcinTyrna">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu czternastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zasadach uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych.</u>
          <u xml:id="u-375.10" who="#MarcinTyrna">Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na sto czwartym posiedzeniu w dniu 15 marca 2001 r. Do Senatu została przekazana w dniu 15 marca 2001 r. Marszałek Senatu w dniu 16 marca 2001 r., zgodnie z art. 62 ust. 2 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-375.11" who="#MarcinTyrna">Przypominam ponadto, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 595, natomiast sprawozdanie komisji w druku nr 595A.</u>
          <u xml:id="u-375.12" who="#MarcinTyrna">Obecnie proszę sprawozdawcę Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej pana senatora Wiesława Chrzanowskiego o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-375.13" who="#MarcinTyrna">Proszę bardzo, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#WiesławChrzanowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#WiesławChrzanowski">Komisja Nadzwyczajna Legislacji Europejskiej powierzyła mi zadanie przedstawienia stanowiska komisji w sprawie ustawy z dnia 15 marca tego roku o zasadach uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych. Komisja rozpatrzyła tę ustawę na posiedzeniu w dniu 21 marca i wnosi o przyjęcie tej ustawy wraz z jedenastoma poprawkami, które zawarte są w projekcie uchwały oznaczonej jako druk senacki nr 595A.</u>
          <u xml:id="u-376.2" who="#WiesławChrzanowski">Ustawa dostosowuje prawo polskie do dyrektyw rady Unii Europejskiej nr 89/48 z 1988 r. i 92/51 z 1992 r. Ma ona na celu umożliwienie swobodnego przepływu osób między Polską a państwami członkowskimi Unii poprzez stworzenie warunków do wykonywania przez obywateli państw Unii zawodów regulowanych. Takie uprawnienia będą przysługiwały, naturalnie nie na mocy tej ustawy, naszym obywatelom w państwach Unii. Z tego względu art. 23 przewiduje, że ustawa wejdzie w życie z chwilą uzyskania przez Polskę członkostwa w Unii.</u>
          <u xml:id="u-376.3" who="#WiesławChrzanowski">Chodzi tu o sposób uznawania w Polsce kwalifikacji do wykonywania określonych zawodów, których wykonywanie uzależnione jest od spełnienia wymagań kwalifikacyjnych i warunków określonych w odrębnych przepisach. Takie właśnie zawody nazywane są zawodami regulowanymi. W istocie chodzi o uznawanie dyplomów wydanych w innych państwach Unii Europejskiej za równoważne dyplomom krajowym, nawet wtedy gdy wykształcenie nie jest w pełni zharmonizowane. W takich sytuacjach Polska będzie mogła wymagać na przykład wykazania przez imigranta odpowiedniego doświadczenia zawodowego, odbycia stażu lub złożenia egzaminu sprawdzającego, zdania testu. Uznawanie to ma na celu jedynie wykonywanie zawodu, nie oznacza jednak uznawania tego wykształcenia w celach akademickich, na przykład w celu kontynuowania nauki, studiów.</u>
          <u xml:id="u-376.4" who="#WiesławChrzanowski">Przepisy tej ustawy są w zasadzie dokładnym powtórzeniem odpowiednich szczegółowych postanowień dyrektyw, nieraz nawet zbyt dokładnym, bo polegającym wręcz na ich przetłumaczeniu na język polski, choć my zobowiązani jesteśmy wprowadzać merytoryczną treść dyrektyw Unii jedynie w ustawach dostosowujących, stosując własne reguły tworzenia prawa. To zapewnia później trafniejsze stosowanie prawa.</u>
          <u xml:id="u-376.5" who="#WiesławChrzanowski">Właśnie z tego względu komisja zgłosiła pewne poprawki, postulując na przykład uproszczenie definicji zawodu regulowanego zawartej w art. 1 ust. 2, z pominięciem pewnych nieostrych, nieznajdujących uzasadnienia w dalszych przepisach ustawy określeń, w istocie zbędnych, gdyż i tak określenie takiego zawodu ma następować w innych, odrębnych przepisach.</u>
          <u xml:id="u-376.6" who="#WiesławChrzanowski">Ustawa ma charakter, rzec można, techniczny, taki też jest charakter poprawek. Są one więc językowe, legislacyjne, w istocie porządkowe. Podam przykład: w załączniku nr 2 na nowo przetłumaczono tytuł międzynarodowej konwencji ratyfikowanej wiele lat temu przez Polskę, ogłoszonej w „Dzienniku Ustaw”, ale ten tytuł jest inny niż w tłumaczeniu ogłoszonym w „Dzienniku Ustaw”. To są drobne poprawki i dlatego sądzę, że ich odczytywanie nie byłoby celowe - zawarte są one w druku senackim nr 595A. W razie wątpliwości mogę próbować odpowiedzieć na pytania. Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#MarcinTyrna">Proszę o pozostanie jeszcze chwilę, albowiem zgodnie z art. 44 ust. 5 Regulamin Senatu chciałem zapytać, czy ktoś chciałby zgłosić z miejsca trwające nie dłużej niż jedną minutę zapytania do pana senatora sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-377.2" who="#MarcinTyrna">Dziękuję, nie ma chętnych.</u>
          <u xml:id="u-377.3" who="#MarcinTyrna">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-377.4" who="#MarcinTyrna">Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem ustawy. Do reprezentowania rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister edukacji narodowej.</u>
          <u xml:id="u-377.5" who="#MarcinTyrna">Witam na naszym posiedzeniu podsekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej, pana Jerzego Zdradę. Rozumiem, że pan minister - zapraszam na mównicę - chciałby przedstawić stanowisko rządu w sprawie rozpatrywanej ustawy. Czy tak? Rozumiem, że...</u>
          <u xml:id="u-377.6" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Jerzy Zdrada: Czy można stąd?)</u>
          <u xml:id="u-377.7" who="#MarcinTyrna">Zapraszam tutaj, jest nas tak mało, że to już...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#JerzyZdrada">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#JerzyZdrada">Ja mogę tylko potwierdzić to, co pan senator sprawozdawca przedstawił. Ustawa ma określić procedury umożliwiające uznanie prawa do wykonywania zawodu na obszarze Rzeczypospolitej analogiczne do tych, jakie obowiązują w krajach Unii Europejskiej i jakie będą obowiązywać również w stosunku do naszych obywateli, którzy po wprowadzeniu tych regulacji, na zasadzie wzajemności, będą korzystać z rozwiązań stosowanych w krajach Unii Europejskiej. Akceptujemy w pełni zgłoszone przez komisję poprawki, uznając ich zasadność formalną i merytoryczną.</u>
          <u xml:id="u-378.2" who="#JerzyZdrada">Zwracam się do Wysokiej Izby z prośbą o przyjęcie proponowanej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze. Jeszcze moment.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#MarcinTyrna">Chciałem zapytać państwa senatorów, czy mają jakieś pytania.</u>
          <u xml:id="u-379.2" who="#MarcinTyrna">Proszę bardzo, pan senator Zbyszko Piwoński. Zgodnie z regulaminem... już nie będę przypominał tej znanej wszystkim klauzuli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#ZbyszkoPiwoński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-380.1" who="#ZbyszkoPiwoński">Panie Ministrze, chciałbym się dowiedzieć, jaka jest relacja tej ustawy do umów zawieranych przez nasz rząd z innymi państwami w sprawie uznawania kwalifikacji. Ostatnio byliśmy z rewizytą w Hiszpanii - patrzę na pana senatora Janowskiego - gdzie spotkaliśmy się z przebywającymi tam naszymi nauczycielkami, które żaliły się, że mają kłopot z uznaniem ich kwalifikacji pedagogicznych. Nie wiem, czy to ustawowe rozwiązanie wyczerpuje kwestię, czy niezależnie od tego będą jednak musiały następować porozumienia wzajemne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#JerzyZdrada">Porozumienia dotyczą innego obszaru. Ta ustawa wyczerpuje dwie dyrektywy Unii Europejskiej, które mówią wyraźnie o stworzeniu systemu uznawania dyplomów i świadectw potwierdzających uprawnienia do wykonywania zawodów regulowanych. Systemu, a więc zasad, na jakich będą działały polskie instytucje, które będą sprawdzać od strony formalnej, czy osoba ubiegająca się na przykład o pracę na terenie Rzeczypospolitej na danym stanowisku rzeczywiście ma odpowiednie dokumenty poświadczające jej kwalifikacje. Taki jest obszar działania tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#MarcinTyrna">Pan senator Mieczysław Janowski chciał zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-382.2" who="#MarcinTyrna">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#MieczysławJanowski">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-383.1" who="#MieczysławJanowski">Mam pytanie do pana, Panie Ministrze. Jak rozumiem, ta ustawa wprowadza pewien porządek w kwestii wzajemnego uznawania kwalifikacji, stopni, tytułów. Czy pan minister mógłby króciutko odpowiedzieć...</u>
          <u xml:id="u-383.2" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Jerzy Zdrada: Nie stopni i tytułów...)</u>
          <u xml:id="u-383.3" who="#MieczysławJanowski">Ja wiem, ja wiem, ale ten ład, który ma dotyczyć...</u>
          <u xml:id="u-383.4" who="#komentarz">(Senator Andrzej Krzak: Tylko zawodów.)</u>
          <u xml:id="u-383.5" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Jerzy Zdrada:... tylko zawodów. Tak, tak, oczywiście.)</u>
          <u xml:id="u-383.6" who="#MieczysławJanowski">Ale proszę pozwolić mi skończyć pytanie.</u>
          <u xml:id="u-383.7" who="#MieczysławJanowski">Proszę, jeśli pan minister może, odpowiedzieć, jak wyglądają te pozostałe kwestie? Czy jesteśmy zaawansowani w kwestiach dotyczących właśnie stopni naukowych, wzajemnego ich uznawania itd., itd., bo to jest cały pakiet.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-384.1" who="#MarcinTyrna">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#JerzyZdrada">Ta ustawa nie dotyczy tego obszaru.</u>
          <u xml:id="u-385.1" who="#komentarz">(Senator Jerzy Pieniążek: Tak, ale jaki jest stopień zaawansowania?)</u>
          <u xml:id="u-385.2" who="#JerzyZdrada">Sprawy związane z karierą naukową są regulowane na innych zasadach, a nie w tej ustawie. Ja rozumiem, że pan senator pyta, jak z tym jest. Przygotowywane są odpowiednie ustawy, one w najbliższym czasie, to znaczy w ciągu miesiąca trafią, jak myślę, pod obrady Izby. Będzie specjalna ustawa właśnie w tej sprawie. Ta dotyczy innej procedury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#MarcinTyrna">Czy są jeszcze jakieś pytania, Szanowni Państwo?</u>
          <u xml:id="u-386.2" who="#MarcinTyrna">Pan senator Jerzy Pieniążek, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#JerzyPieniążek">Panie Ministrze, mnie intryguje ta sama kwestia, tylko dokładniej. Ustawa wchodzi w życie z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii z wyjątkiem jednego z artykułów. Załącznikiem do niej jest wykaz kursów potwierdzających ukończenie kształcenia regulowanego, uznawanych jako kwalifikacje na poziomie drugim I tu jest między innymi taki zapis: „Władze niemieckie przekażą komisji i państwom członkowskim listę kursów szkolenia wskazanych w niniejszym załączniku”. I to samo uczynią władze austriackie. Mnie interesuje, czy my również przygotowujemy odpowiednią listę, która trafi do państw członkowskich i będzie uznana po wejściu Polski do Unii?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#JerzyZdrada">Nie, to są jedyne listy, które zostały zgłoszone w taki sposób do tych wykazów stowarzyszeń, organizacji zawodowych i wykazu kursów specjalistycznych, o których pan senator mówi. Inne kraje nie zgłosiły tego rodzaju list.</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#JerzyZdrada">U nas będzie funkcjonowała i będzie dostępna pełna informacja, zgodnie zresztą z przepisami tej ustawy, na temat stosowanych wykazów zawodów. Ponieważ jednak taki dokument ma charakter wykazu, który może się zmieniać w miarę rozwoju systemu gospodarczego, zakresu kształcenia, nie dołączamy go do ustawy. On będzie powszechnie znany. Zgodnie z przepisami tej ustawy zostanie powołana komórka, zajmująca się tego rodzaju informacją. Do momentu utworzenia tej komórki, do trzech lat, te obowiązki przejmie Biuro Uznawalności Wykształcenia nadzorowane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. W przyszłości będzie to specjalna placówka. Art. 19 ustawy mówi, że minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego oraz minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, w naszym wypadku jest to minister edukacji narodowej, określą w drodze rozporządzenia ośrodek informacji właściwy dla informowania o zawodach regulowanych itd. Ten artykuł stanowi, że będzie to ośrodek utworzony specjalnie albo któraś z instytucji wskazana do pełnienia tej funkcji.</u>
          <u xml:id="u-388.2" who="#komentarz">(Senator Jerzy Pieniążek: Ja mam jeszcze pytanie uzupełniające, Panie Marszałku.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#MarcinTyrna">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#JerzyPieniążek">Panie Ministrze, ja pytałem w drugiej części, czy my również przygotujemy, rozumiem, że ten ośrodek przygotuje, wykaz zawodów regulowanych i kursów specjalistycznych, który zgłosimy do Unii, po to aby gotowe były odpowiednie przepisy uznające nasze kwalifikacje z dniem wejścia do Unii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#JerzyZdrada">Tak, ten ośrodek będzie miał pełny wykaz tego, czego się w naszym kraju można spodziewać i czego się w naszym kraju będzie wymagać.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#komentarz">(Senator Jerzy Pieniążek: Ale ja pytam o sytuację odwrotną. Panie Ministrze, jeżeli pan mnie nie rozumie...)</u>
          <u xml:id="u-391.2" who="#JerzyZdrada">Ja rozumiem...</u>
          <u xml:id="u-391.3" who="#komentarz">(Senator Jerzy Pieniążek: Cały czas senatorom na tej sali chodzi o jedno. Ja również pytałem...)</u>
          <u xml:id="u-391.4" who="#JerzyZdrada">Czy Unii Europejskiej zgłosimy? Nie mamy takiego obowiązku. Jak powiedziałem, ten wykaz, który jest tutaj dołączony...</u>
          <u xml:id="u-391.5" who="#komentarz">(Senator Jerzy Pieniążek: Ale czy mamy taką wolę i pragnienie?)</u>
          <u xml:id="u-391.6" who="#JerzyZdrada">A to będzie zależało... W tym momencie, jak pan senator widzi, do projektu ustawy nie zostało to dołączone. A zatem nie jest to niezbędne wymaganie legislacyjne. W przyszłości, jeżeli uznamy za zasadne, to zawsze możemy ogłosić poprzez ten ośrodek informacji czy przez krajowego koordynatora, który będzie współpracował z odpowiednimi koordynatorami krajów Unii Europejskiej. Bo będzie powołany krajowy koordynator, ta ustawa o tym wyraźnie mówi, który będzie współpracował z analogicznymi koordynatorami Unii Europejskiej. I zawsze będziemy w stanie zaproponować czy przedstawić zainteresowanym stronom odpowiednie wykazy czy dodatkowe wymagania. O tych dodatkowych wymaganiach również pan senator sprawozdawca wspominał w swoim sprawozdaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#MarcinTyrna">Czy jeszcze są jakieś pytania do pana ministra? Nie ma. Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-392.2" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Jerzy Zdrada: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-392.3" who="#MarcinTyrna">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-392.4" who="#MarcinTyrna">Przypominam o wymogach regulaminowych, o obowiązku składania podpisanych wniosków do marszałka Senatu.</u>
          <u xml:id="u-392.5" who="#MarcinTyrna">Przypominam, że komisja będzie rozpatrywać tylko te wnioski, które zostaną złożone do zamknięcia dyskusji na piśmie do marszałka Senatu.</u>
          <u xml:id="u-392.6" who="#MarcinTyrna">Szanowni Państwo, w tej chwili nie mamy żadnego kandydata do zabierania głosu, w związku z tym chciałem zapytać, czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zabrać głos w dyskusji. Nie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-392.7" who="#MarcinTyrna">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-392.8" who="#MarcinTyrna">Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-392.9" who="#MarcinTyrna">Rozumiem, że pan minister nie ma się do czego ustosunkowywać, dlatego nie pytam w tym momencie.</u>
          <u xml:id="u-392.10" who="#MarcinTyrna">Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o zasadach uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych zostanie przeprowadzone wraz z innymi głosowaniami w dniu jutrzejszym.</u>
          <u xml:id="u-392.11" who="#MarcinTyrna">Proszę pana senatora sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#TomaszMichałowski">Marszałek Senatu zwołuje posiedzenie Konwentu Seniorów w dniu jutrzejszym, to jest 30 marca 2001 r., bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w obradach.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#TomaszMichałowski">Wspólne posiedzenie trzech komisji: Komisji Gospodarki Narodowej, Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu odbędzie się o 21.30, w sali nr 217.</u>
          <u xml:id="u-393.2" who="#TomaszMichałowski">Wspólne posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności odbędzie się w dniu dzisiejszym o 20.00, w sali nr 182.</u>
          <u xml:id="u-393.3" who="#TomaszMichałowski">Komisja Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisja Samorządu Terytorialnego zbiorą się na wspólne posiedzenie o godzinie 20.00 w dniu dzisiejszym, w sali nr 217.</u>
          <u xml:id="u-393.4" who="#TomaszMichałowski">Posiedzenie połączonych komisji: Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności w sprawie rozpatrzenia poprawek do ustawy o zmianie ustawy o Straży Granicznej oraz o zmianie niektórych innych ustaw odbędzie się godzinę po ogłoszeniu przerwy, w sali nr 176.</u>
          <u xml:id="u-393.5" who="#TomaszMichałowski">Posiedzenie połączonych komisji: Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Ochrony Środowiska w sprawie rozpatrzenia poprawek do ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych oraz ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej odbędzie się bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy, w sali nr 176.</u>
          <u xml:id="u-393.6" who="#TomaszMichałowski">Posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi odbędzie się jutro tuż po głosowaniach, w sali nr 217.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#MarcinTyrna">Wysoki Senacie, informuję, że w dniu jutrzejszym na samym początku przystąpimy do rozpatrywania punktu szesnastego porządku, czyli trzeciego czytania ustawy o utworzeniu Krajowej Rady do spraw Bioetyki. Praktycznie będzie to informacja i głosowanie, a następnie przewidywane są pozostałe głosowania.</u>
          <u xml:id="u-394.2" who="#MarcinTyrna">Zarządzam przerwę do jutra do godziny 9.30.</u>
          <u xml:id="u-394.3" who="#MarcinTyrna">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-394.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godzinie 18 minut 54)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>