text_structure.xml 669 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 05)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Maciej Płażyński oraz wicemarszałkowie Stanisław Zając, Marek Borowski, Jan Król i Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszałek">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panie posłanki Dorotę Arciszewską-Mielewczyk i Elżbietę Radziszewską oraz panów posłów Andrzeja Folwarcznego i Grzegorza Schreibera.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">W pierwszej części obrad sekretarzami będą pani posłanka Elżbieta Radziszewska i pan poseł Grzegorz Schreiber.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszałek">Protokół i listę mówców prowadzić będą pani posłanka Elżbieta Radziszewska i pan poseł Andrzej Folwarczny.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Marszałek">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Marszałek">Protokół 32 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty wobec niewniesienia zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Marszałek">Informuję, że w związku z wygaśnięciem mandatu posła Ryszarda Bondyry, na podstawie art. 132 ust. 1 ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu, postanowiłem o wstąpieniu na jego miejsce pana posła Ryszarda Stanibuły, który zgłosił się do ślubowania poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Marszałek">Proszę pana posła o zbliżenie się do stołu prezydialnego, a panie posłanki i panów posłów proszę o powstanie.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#komentarz">(Zebrani wstają)</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#Marszałek">Odczytam rotę ślubowania:</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Marszałek">„Uroczyście ślubuję rzetelnie i sumiennie wykonywać obowiązki wobec Narodu, strzec suwerenności i interesów Państwa, czynić wszystko dla pomyślności Ojczyzny i dobra obywateli, przestrzegać Konstytucji i innych praw Rzeczypospolitej Polskiej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełRyszardStanibuła">Ślubuję. Tak mi dopomóż Bóg.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#Marszałek">Stwierdzam, że pan poseł Ryszard Stanibuła złożył ślubowanie poselskie.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#Marszałek">Informuję, że Komisja Finansów Publicznych przedłożyła dodatkowe sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o finansach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#Marszałek">Sprawozdanie to zostało paniom posłankom i panom posłom doręczone w druku nr 637-A.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#Marszałek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący przeprowadzenie trzeciego czytania tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#Marszałek">Informuję, że Komisja Zdrowia przedłożyła sprawozdanie o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#Marszałek">Sprawozdanie komisji zostało paniom posłankom i panom posłom doręczone w druku nr 668.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#Marszałek">W związku z tym, na podstawie art. 56e regulaminu Sejmu, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#Marszałek">Informuję, że Komisja Finansów Publicznych przedłożyła sprawozdanie o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#Marszałek">Sprawozdanie komisji zostało paniom posłankom i panom posłom doręczone w druku nr 687.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#Marszałek">W związku z tym, na podstawie art. 56e regulaminu Sejmu, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#Marszałek">Komisja Finansów Publicznych przedłożyła sprawozdania o poselskich i rządowym projektach ustaw o zmianie ustaw o podatku dochodowym od osób fizycznych i od osób prawnych oraz o rządowym projekcie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#Marszałek">Sprawozdania komisji zostały paniom posłankom i panom posłom doręczone w drukach nr 681, 673 i 677.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#Marszałek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#Marszałek">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 47 pkt 3 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#Marszałek">Informuję, że Komisja Finansów Publicznych oraz Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej przedłożyły sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#Marszałek">Sprawozdanie to zostało paniom posłankom i panom posłom doręczone w druku nr 661.</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#Marszałek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#Marszałek">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 47 pkt 3 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#Marszałek">Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka przedłożyła sprawozdanie o rządowym i poselskim projektach ustaw dotyczących postępowania dyscyplinarnego wobec sędziów, którzy w latach 1944–1989 sprzeniewierzyli się obowiązkom płynącym z niezawisłości sędziowskiej.</u>
          <u xml:id="u-4.25" who="#Marszałek">Sprawozdanie komisji zostało paniom posłankom i panom posłom doręczone w druku nr 671.</u>
          <u xml:id="u-4.26" who="#Marszałek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-4.27" who="#Marszałek">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 47 pkt 3 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-4.28" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.29" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.30" who="#Marszałek">Rada Ministrów przedłożyła projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem reformy ustrojowej państwa.</u>
          <u xml:id="u-4.31" who="#Marszałek">Projekt ten został paniom posłankom i panom posłom doręczony w druku nr 678.</u>
          <u xml:id="u-4.32" who="#Marszałek">Komisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia projektów ustaw związanych z wdrożeniem reformy administracji publicznej przedłożyła projekt ustawy o zmianie ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych.</u>
          <u xml:id="u-4.33" who="#Marszałek">Projekt ten został paniom posłankom i panom posłom doręczony w druku nr 650.</u>
          <u xml:id="u-4.34" who="#Marszałek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący łączne rozpatrzenie tych projektów w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-4.35" who="#Marszałek">Proponuję, aby w odniesieniu do przedłożenia rządowego Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 47 pkt 1 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-4.36" who="#Marszałek">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm tę propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.37" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.38" who="#Marszałek">Informuję, że Rada Ministrów przedłożyła pilny projekt ustawy o zmianie ustawy o zasadach odpłatności za leki i artykuły sanitarne.</u>
          <u xml:id="u-4.39" who="#Marszałek">Projekt ten został paniom posłankom i panom posłom doręczony w druku nr 675.</u>
          <u xml:id="u-4.40" who="#Marszałek">W związku z tym, na podstawie art. 56 d regulaminu Sejmu, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący pierwsze czytanie tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-4.41" who="#Marszałek">Grupa posłów przedłożyła projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie województwa oraz ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw.</u>
          <u xml:id="u-4.42" who="#Marszałek">Projekt ten został paniom posłankom i panom posłom doręczony w druku nr 688.</u>
          <u xml:id="u-4.43" who="#Marszałek">Po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący pierwsze czytanie tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-4.44" who="#Marszałek">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 47 pkt 1 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-4.45" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.46" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.47" who="#Marszałek">Mając na względzie zapowiedź przedłożenia w najbliższym czasie rządowego projektu ustawy, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o skreśleniu z porządku dziennego dotychczasowego punktu 7 obejmującego pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustaw: Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Kodeks postępowania cywilnego oraz Prawo prywatne międzynarodowe.</u>
          <u xml:id="u-4.48" who="#Marszałek">Pierwsze czytanie tych projektów ustaw przeprowadzimy na jednym z najbliższych posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-4.49" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu, po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów, proponuje, aby Sejm przeprowadził debatę średnią nad sprawozdaniami komisji o projektach ustaw dotyczących podatków oraz debaty krótkie nad sprawozdaniami komisji o projektach ustaw: o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej oraz innych projektach ustaw, a także w łącznej debacie w pierwszym czytaniu projektów ustaw: o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem reformy ustrojowej państwa oraz o zmianie ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych.</u>
          <u xml:id="u-4.50" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje również, aby Sejm wysłuchał 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół w dyskusjach nad sprawozdaniami komisji o następujących projektach ustaw: o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, o odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów, którzy sprzeniewierzyli się niezawisłości sędziowskiej, o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej oraz w pierwszym czytaniu projektu ustawy o zmianie ustawy o zasadach odpłatności za leki i artykuły sanitarne, a także w dyskusji nad informacją rządu w sprawie aktualnej sytuacji przemysłu zbrojeniowego.</u>
          <u xml:id="u-4.51" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół w dyskusji nad pozostałymi punktami porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-4.52" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.53" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.54" who="#Marszałek">Za chwilę przystąpimy do rozpatrzenia sprawozdań komisji o projektach nowelizacji ustaw podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-4.55" who="#Marszałek">Następnie przystąpimy do rozpatrzenia sprawozdania komisji o projekcie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-4.56" who="#Marszałek">W dalszej kolejności rozpatrzymy sprawozdania komisji o projektach ustaw: o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej oraz innych projektach ustaw oraz o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-4.57" who="#Marszałek">Ostatnim punktem rozpatrywanym w dniu dzisiejszym będzie pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o samorządzie województwa oraz ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw.</u>
          <u xml:id="u-4.58" who="#Marszałek">Jutro rano, po ewentualnych głosowaniach nad punktami rozpatrywanymi dzisiaj, przeprowadzimy trzecie czytanie projektów ustaw: o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji oraz o finansach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-4.59" who="#Marszałek">Po głosowaniach rozpatrzymy sprawozdania komisji o pilnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, o projektach ustaw dotyczących odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów, którzy sprzeniewierzyli się niezawisłości sędziowskiej oraz o zmianie ustawy Kodeks pracy.</u>
          <u xml:id="u-4.60" who="#Marszałek">Rozpatrywanie pytań w sprawach bieżących i interpelacji rozpoczniemy bezpośrednio po przerwie, to jest o godzinie 16.</u>
          <u xml:id="u-4.61" who="#Marszałek">Następnie przeprowadzimy pierwsze czytanie projektów ustaw: o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem reformy ustrojowej państwa oraz o zmianie ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych.</u>
          <u xml:id="u-4.62" who="#Marszałek">W piątek rano po głosowaniach przeprowadzimy trzecie czytanie projektu ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego. Następnie wysłuchamy informacji rządu w sprawie aktualnej sytuacji przemysłu zbrojeniowego oraz przeprowadzimy w tej sprawie dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-4.63" who="#Marszałek">Rozpatrzymy też sprawozdanie komisji o pilnym rządowym projekcie nowelizacji ustawy o działalności ubezpieczeniowej. W dalszej kolejności przystąpimy do pierwszych czytań projektów nowelizacji ustaw: o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym oraz o zasadach odpłatności za leki i artykuły sanitarne.</u>
          <u xml:id="u-4.64" who="#Marszałek">Informuję, że Senat przyjął bez poprawek ustawę o przedłużeniu kadencji ławników ludowych i członków kolegiów do spraw wykroczeń.</u>
          <u xml:id="u-4.65" who="#Marszałek">Następne posiedzenie Sejmu odbędzie się w dniu 9 listopada i będzie poświęcone pierwszemu czytaniu projektu ustawy budżetowej na rok 1999.</u>
          <u xml:id="u-4.66" who="#Marszałek">Natomiast w dniu 10 listopada na wspólnym posiedzeniu Sejmu i Senatu uczcimy osiemdziesiątą rocznicę odzyskania niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-4.67" who="#Marszałek">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
          <u xml:id="u-4.68" who="#Marszałek">Proszę bardzo, ale w jakiej sprawie, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-4.69" who="#komentarz">(Poseł Jan Rokita: W sprawie porządku dziennego.)</u>
          <u xml:id="u-4.70" who="#Marszałek">Nie prowadzimy dyskusji w sprawie porządku.</u>
          <u xml:id="u-4.71" who="#komentarz">(Poseł Jan Rokita: Można jedną uwagę zgłosić?)</u>
          <u xml:id="u-4.72" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełJanRokita">Dziękuję, panie marszałku, za dopuszczenie do głosu.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełJanRokita">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 1 stycznia przyszłego roku obywatele polscy powinni wiedzieć, gdzie służy im prawo odwołania w drugiej instancji od decyzji administracyjnych. To już za 7 tygodni. Mając ten fakt na względzie, kierowana przeze mnie Komisja Nadzwyczajna ponad miesiąc temu przygotowała sprawozdanie o dostosowaniu do reformy administracyjnej państwa instytucji kolegiów odwoławczych - instytucji, z której korzysta 20 mln obywateli rocznie. Pan poseł Czepułkowski, sprawozdawca komisji, jest od kilku tygodni gotów do tego, żeby złożyć Izbie to sprawozdanie. Tam są czynności przewidziane dla rządu na listopad, które już oczywiście nie zostaną wykonane. Pal licho. Ale obywatel 1 stycznia musi wiedzieć, gdzie ma się odwołać.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PosełJanRokita">Chcę sformułować przestrogę, ponieważ rozmowy w tej materii z panem marszałkiem i z Prezydium Sejmu są nieskuteczne, więc formułuję ją z trybuny sejmowej: z powodu działalności Prezydium Sejmu i niezrozumiałej motywacji Prezydium Sejmu, nie wprowadzającego projektu tej ustawy do porządku dziennego, obywatel 1 stycznia nie będzie wiedział, gdzie się ma odwołać od decyzji administracyjnych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Panie pośle, jeśli pana komisja będzie pracowała równie skutecznie jak do tej pory, to przedłożenie rządowe, w którym jest to zawarte, znajdzie swoje miejsce oraz rozstrzygnięcie i zdążymy przed 1 stycznia. To, co pan poseł podnosi, jest po prostu częścią przedłożenia rządowego, na które czekaliśmy. Z tego powodu było przesunięcie. W związku z tym proszę nie obwiniać Prezydium Sejmu o niechęć do debatowania nad sprawą, o której pan mówił.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo. Również taki wniosek?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełJanŁopuszański">Panie marszałku, w związku z pańską zapowiedzią, że w poniedziałek 9 listopada odbędzie się pierwsze czytanie projektu budżetu, w imieniu grup posłów: Konfederacji Polski Niepodległej - Obóz Patriotyczny i „Naszego Koła” chciałbym z tego miejsca wyrazić zdziwienie i sprzeciw wobec takiego trybu pracy Sejmu. Przecież my dopiero wczoraj i dzisiaj otrzymaliśmy dwie grube książki zawierające projekt budżetu i jego uzasadnienie.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PosełJanŁopuszański"> Przecież to trzeba najpierw przeczytać, zastanowić się. To jest poważny dokument, jeden z najpoważniejszych dokumentów w ciągu rocznej pracy polskiego parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#PosełJanŁopuszański">Poza tym chciałem wyrazić zdziwienie i sprzeciw wobec zbyt częstej praktyki łamania ustalonego trybu posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#PosełJanŁopuszański"> Przecież wszyscy planujemy w jakiś sposób swoją pracę i chcielibyśmy, żeby miała ona sens w pełnym wymiarze naszego posłowania. Dziękuję za uwagę. </u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełMarekBorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W związku z tą dość dramatyczną interwencją pana posła Rokity przed chwilą i wypowiedzią pana marszałka Płażyńskiego w sprawie odpowiedzialności Prezydium Sejmu, chciałem powiedzieć, że oczywiście solidaryzuję się z wypowiedzią pana marszałka, ale ponieważ niektóre wątki jego wypowiedzi mogły nie być całkiem precyzyjne, więc chciałem uzupełnić, że odkładanie debaty nad tym projektem było spowodowane prośbami rządu, aby połączyć to z propozycją rządową. Sądzę, że te sprawy pan poseł Rokita powinien przede wszystkim uzgadniać z własnym rządem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Sprawozdania Komisji Finansów Publicznych...</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#komentarz">(Sekretarz Poseł Elżbieta Radziszewska: Jeszcze komunikaty.)</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#Marszałek">Komunikaty, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#SekretarzPosełElżbietaRadziszewska">W dniu dzisiejszym, tj. 4 listopada, w środę, za zgodą marszałka Sejmu odbędą się posiedzenia następujących Komisji:</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#SekretarzPosełElżbietaRadziszewska">- Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących ubezpieczeń społecznych - o godz. 10 w sali nr 12;</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#SekretarzPosełElżbietaRadziszewska">- Edukacji, Nauki i Młodzieży wspólnie z Komisją Rodziny - o godz. 12;</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#SekretarzPosełElżbietaRadziszewska">- Odpowiedzialności Konstytucyjnej - o godz. 12;</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#SekretarzPosełElżbietaRadziszewska">- Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących spółdzielczości mieszkaniowej - o godz. 12;</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#SekretarzPosełElżbietaRadziszewska">- Gospodarki - o godz. 14;</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#SekretarzPosełElżbietaRadziszewska">- Rolnictwa i Rozwoju Wsi - o godz. 14;</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#SekretarzPosełElżbietaRadziszewska">- Etyki Poselskiej - o godz. 16;</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#SekretarzPosełElżbietaRadziszewska">- Łączności z Polakami za Granicą - o godz. 17;</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#SekretarzPosełElżbietaRadziszewska">- Nadzwyczajnej do rozpatrzenia rządowych projektów ustaw o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej oraz do rozpatrzenia innych projektów ustaw związanych z wdrażaniem reformy administracji publicznej - o godz. 17.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#SekretarzPosełElżbietaRadziszewska">Również w dniu dzisiejszym, o godzinie 14 w sali klubowej nr 3 za restauracją w nowym Domu Poselskim, odbędzie się zebranie zarządu Polskiej Grupy Unii Międzyparlamentarnej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Sprawozdania Komisji Finansów Publicznych o:</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#Marszałek">1) poselskich i rządowym projektach ustaw o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druki nr 370, 517, 549, 625 i 681),</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#Marszałek">2) poselskich i rządowym projektach ustaw o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (druki nr 393, 442, 624 i 673),</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#Marszałek">3) rządowym projekcie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (druki nr 626 i 677).</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Helenę Góralską w celu przedstawienia sprawozdania z druku nr 681.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#Marszałek">Proszę o ciszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełHelenaGóralska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Nie, nie ma już pana premiera. W imieniu Komisji Finansów Publicznych chciałam przedstawić sprawozdanie o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PosełHelenaGóralska">Komisja rozpatrywała cztery projekty dotyczące podatku dochodowego od osób fizycznych: trzy projekty poselskie i jeden projekt rządowy. Propozycja rządowa, jak rozumieliśmy, była częścią szerszej propozycji zmian w systemie podatkowym, które miały w przyszłości doprowadzić do obniżenia stawek podatkowych. Ponieważ jednak ta propozycja nie była skonkretyzowana, sądzę zatem, że brak tej bardziej szczegółowej propozycji wpłynął na takie a nie inne stanowisko posłów, jeśli chodzi o projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Proszę o ciszę. Chwileczkę poczekajmy.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#Marszałek">Proszę państwa, dyskusje proszę prowadzić poza salą posiedzeń.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełHelenaGóralska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PosełHelenaGóralska">Jak już powiedziałam, propozycja rządowa była częścią szerszej propozycji, która miała w przyszłości doprowadzić do obniżenia stawek podatku dochodowego od osób fizycznych. Ponieważ jednak ta propozycja nie została złożona, sądzę, że wpłynęło to na takie a nie inne stanowisko posłów Komisji Finansów Publicznych wobec projektu propozycji złożonych już teraz w projekcie rządowym.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#PosełHelenaGóralska">Jedną z najważniejszych propozycji, jakie były złożone w projekcie rządowym, a także w dwóch projektach poselskich, była sprawa ulg rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#PosełHelenaGóralska">Propozycja rządowa zakładała, aby poczynając od trzeciego dziecka w rodzinie, zwiększać kwotę wolną od podatku.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#PosełHelenaGóralska">Propozycja poselska, zawarta w druku nr 517, miała bardzo podobną konstrukcję do propozycji rządowej, różniła się tylko tym, że posłowie proponowali, aby kwotę wolną od podatku zwiększać począwszy od pierwszego dziecka w rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#PosełHelenaGóralska">Trzecia propozycja, jaką rozpatrywaliśmy w bloku dotyczącym ulg rodzinnych, była propozycją poselską zawartą w druku nr 549. Zakładała ona zwiększanie kwot wolnych od podatku z uwzględnieniem wszystkich osób pozostających na utrzymaniu w rodzinie, czyli była to propozycja tzw. ilorazu.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#PosełHelenaGóralska">Posłowie, dyskutując nad tymi propozycjami w komisji, brali pod uwagę trzy czynniki.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#PosełHelenaGóralska">Po pierwsze, czy ulga podatkowa, czy w ogóle zachęty materialne mogą wpłynąć na zachowania prokreacyjne. Drugi czynnik, drugi element dyskusji dotyczył tego, czy ulga bądź zasiłek rodzinny ma stanowić element pomocy dla rodzin w wychowywaniu dzieci. Oczywiście trzecim czynnikiem, który musiał być brany pod uwagę, były koszty proponowanych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#PosełHelenaGóralska">Jeśli chodzi o sprawę pierwszą, tzn. czy ulga podatkowa, czy w ogóle zachęty materialne mogą wpływać na postawy prokreacyjne, wypowiadane były różne poglądy. Przeważył jednak pogląd, że sama ulga czy też zachęty materialne albo w ogóle nie mają wpływu na zachowania prokreacyjne, albo mają absolutnie niewielki. Natomiast posłowie w Komisji Finansów Publicznych generalnie podzielili pogląd, że polityka prorodzinna powinna polegać na pomocy materialnej w wychowywaniu dzieci.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#PosełHelenaGóralska">Trzeci element, o którym mówiłam, to była sprawa kosztów poszczególnych rozwiązań. Mieliśmy tu do czynienia z taką sytuacją, że propozycja rządowa kosztowała 190 mln zł, propozycja poselska z druku nr 517 — 1,5 mld zł i propozycja ilorazu rodzinnego to było 22 mld zł. W wyniku dyskusji propozycja z druku nr 549 została odrzucona. Natomiast posłowie zmodyfikowali propozycję z druku nr 517, a mianowicie postanowili te zmiany, które początkowo proponowali, wprowadzać stopniowo.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#PosełHelenaGóralska">Na posiedzeniu komisji pojawiła się również nowa propozycja, która odzwierciedlała fakt, iż posłowie zgodzili się, że państwo czy społeczeństwo powinno pomagać rodzinom, które wychowują dzieci. W związku z tym pojawiła się propozycja podwyższenia zasiłków rodzinnych, poczynając od trzeciego dziecka.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#PosełHelenaGóralska">Pojawiła się również jeszcze jedna propozycja, którą złożył jeden z kolegów posłów. Proponował on, żeby połączyć ulgę mieszkaniową z ulgą rodzinną, tzn. żeby przysługiwała tym większa ulga mieszkaniowa, im więcej jest dzieci w rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#PosełHelenaGóralska">Ostatecznie po dyskusji posłowie zdecydowali większością głosów, 17 - za, 9 - przeciw i 3 osoby wstrzymujące się, że najlepszą tutaj propozycją jest podwyższenie zasiłków rodzinnych. Tę propozycję co do podwyższenia zasiłków rodzinnych macie państwo zamieszczoną w art. 4 ustawy nowelizującej, gdzie zasiłek na trzecie dziecko podwyższa się z 36 zł na 46 zł, natomiast zasiłek na następne dzieci z 45 zł na 55 zł.</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#PosełHelenaGóralska">Do tej propozycji jest złożony wniosek mniejszości (to są łącznie wnioski mniejszości nr 5, 6 i 7), który to wniosek proponuje, aby wprowadzić w podatku dochodowym ulgę rodzinną, nie podwyższać zasiłków rodzinnych, natomiast dla tych osób, które nie płacą podatku rodzinnego, wprowadzić tzw. zasiłek prorodzinny.</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#PosełHelenaGóralska">Chciałabym tutaj powiedzieć, o czym zapomniałam powiedzieć wcześniej, że propozycja rezygnacji z ulgi i podwyższenia zasiłków rodzinnych związana była z tym, że znaczna część społeczeństwa nie płaci podatku dochodowego, np. rolnicy nie płacą podatków. Gdyby poprzestać wyłącznie na propozycji ulgi rodzinnej, to dzieci z rodzin rolniczych nie byłyby beneficjentami tego rozwiązania. Tak więc aby z tego rozwiązania prorodzinnego mogły skorzystać zarówno dzieci nierolników, czyli osób, które płacą podatek dochodowy, jak i rolników, którzy nie płacą podatku dochodowego, dokonany był wybór zasiłku rodzinnego.</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#PosełHelenaGóralska">Drugą sprawą, bardzo kontrowersyjną, która była zgłoszona w projekcie rządowym, była sprawa likwidacji ulg mieszkaniowych, przy czym było tam kilka propozycji. Niektóre z nich uzyskały akceptację komisji.</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#PosełHelenaGóralska">Pierwsza propozycja dotyczyła zniesienia ulgi w podatku dochodowym dla osób budujących na wynajem. Podobne rozwiązanie istnieje w podatku dochodowym od osób prawnych i do tej propozycji rządu komisja się przychyliła. Nie przychyliła się natomiast do innych propozycji rządu związanych z tym, aby znieść ulgę mieszkaniową i ulgi dla osób oszczędzających w kasach mieszkaniowych. Wraz z propozycją rządową rozpatrywaliśmy również projekt poselski (druk nr 370), który zawierał propozycję przywrócenia tzw. wielkiej ulgi mieszkaniowej, tzn. odpisywania wydatków na budowę własnego mieszkania od dochodu przed opodatkowaniem, a nie od podatku. Ta propozycja poselska nie uzyskała akceptacji komisji.</u>
          <u xml:id="u-15.17" who="#PosełHelenaGóralska">Rozważając sprawę ulg mieszkaniowych, posłowie zapoznali się z programem, który miałby zastąpić likwidowane ulgi mieszkaniowe. Muszę powiedzieć, że wiceminister, który reprezentował rząd na posiedzeniu komisji, mimo próśb posłów, że chcieliby oni uzyskać ostateczne stanowisko rządu, powiedział, iż rząd, niestety, ponownie sprawą programu mieszkaniowego się nie zajął. Nie został on nam przedstawiony i, jak sądzę, to również musiało wpłynąć na takie a nie inne decyzje posłów. W tej propozycji, jak gdyby autorskiej Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast oraz Ministerstwa Finansów, było przewidziane umorzenie części kredytu mieszkaniowego. Posłowie w tej sprawie zadawali pytanie, jak wysoki kredyt może zaciągnąć osoba, która zarabia, powiedzmy, 1,5 czy 2 tys. zł. Drugą taką propozycją była zamiana ulgi związanej z systematycznym oszczędzaniem w kasach mieszkaniowych na premie dla oszczędzających w kasach mieszkaniowych. Niestety, te propozycje nie były zawarte w przepisach ustawy i dlatego też, po zapoznaniu się z bardzo obfitym materiałem dotyczącym tego, kto dotychczas korzystał z wszelkiego rodzaju ulg związanych z mieszkaniem, tzn. i z ulgą na budowę, i z ulgą remontową, i z premiami, komisja zdecydowała, że pozostawia dotychczas obowiązujące rozwiązania poza tym jednym, o którym powiedziałam, mianowicie rezygnuje z ulgi dla osób budujących na wynajem. Posłowie zwrócili również uwagę, podzielając stanowisko rządu, że mamy w przypadku ulgi mieszkaniowej bardzo długotrwałe odliczanie, tzn. wykorzystywanie tej ulgi. Jeżeli ta możliwość odpisu z roku na rok jest waloryzowana, to jak gdyby ludzie przedłużają budowę. Jak mówię, ostateczna decyzja komisji była za pozostawieniem ulgi. Za odrzuceniem propozycji poselskiej o przywróceniu wielkiej ulgi głosowały 2 osoby, 24 były przeciw. Za propozycją jednego z posłów, żeby połączyć ulgę mieszkaniową i rodzinną, głosowała 1 osoba, 12 było przeciw, natomiast za tym, żeby pozostawić ulgi dla osób budujących własne mieszkania, a także oszczędzających w kasach mieszkaniowych, głosowało 20 osób i nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-15.18" who="#PosełHelenaGóralska">Inne zmiany, które zostały wprowadzone do projektu ustawy i o których teraz chciałam powiedzieć, miały na celu likwidację nieścisłości i nieprecyzyjności zapisów ustawy, co mogło powodować nadużycia bądź likwidację niepożądanych przepisów, które nie miały dobrego uzasadnienia społecznego.</u>
          <u xml:id="u-15.19" who="#PosełHelenaGóralska">Posłowie poparli wniosek rządu, żeby ograniczyć możliwość wspólnego opodatkowania się małżonków. Przy czym chciałam wyjaśnić, że to ograniczenie dotyczy takiej sytuacji, kiedy jeden ze współmałżonków ma dochody, które opodatkowane są w sposób zryczałtowany. W obecnym stanie prawnym jest tak, że przy łączeniu dochodów dochody tego współmałżonka, który jest opodatkowany podatkiem zryczałtowanym, dolicza się w wysokości zero, czyli niezależnie od tego, ile ta osoba zarabia i jakie ma faktycznie dochody, dolicza się je w wysokości zero. Posłowie podzielili stanowisko rządu, bo uznali, że to rozwiązanie nie jest dobre. Komisja proponuje wobec tego, żeby ograniczyć to wspólne opodatkowanie się małżonków.</u>
          <u xml:id="u-15.20" who="#PosełHelenaGóralska">Posłowie przyjęli również propozycję rządu, żeby zlikwidować zwolnienie od podatku rent. Jak mieliśmy ostatnio sygnały, to wprowadzone kilka lat temu uprawnienie było bardzo nadużywane.</u>
          <u xml:id="u-15.21" who="#PosełHelenaGóralska">Zlikwidowaliśmy również zwolnienie od podatku wygranych w grach losowych. Wprowadzenie tego zwolnienia nie wiązało się z żadnymi ważkimi względami społecznymi, tylko z tym że była kiedyś wątpliwość, jak technicznie można zrealizować pobór podatku przy grach losowych. Tym razem również to pytanie zostało postawione i komisja zgodziła się, że podatek ten będzie uiszczał płatnik, czyli organizator gry losowej.</u>
          <u xml:id="u-15.22" who="#PosełHelenaGóralska">To są ważne zmiany, które niejako uszczelniają system podatkowy.</u>
          <u xml:id="u-15.23" who="#PosełHelenaGóralska">Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera również rozwiązania dotyczące osób, które prowadzą działalność gospodarczą. Wprowadzono kilka korzystnych zmian dla tych osób. Przede wszystkim istnieje możliwość rozliczania strat przez 5 lat, a nie przez 3 lata, jak to jest w obecnie obowiązującym systemie. Zniesiono tzw. podwójną zaliczkę grudniową. Otóż w dotychczas obowiązującym stanie prawnym normalnie rozliczenie podatku następuje po zakończeniu miesiąca, którego dotyczy, a wyjątkiem jest właśnie to, że w grudniu każdego roku trzeba było wpłacać zaliczkę za ten miesiąc, a nie dopiero po jego upływie. Komisja podzieliła pogląd, że jest to wielka wygoda dla osób, które prowadzą działalność gospodarczą. Koledzy, którzy będą mówić o podatku od osób prawnych, niewątpliwie również o tym wspomną, bo bardzo żywo dyskutowano o tym, że podwójna zaliczka grudniowa nie została zlikwidowana w przypadku osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-15.24" who="#PosełHelenaGóralska">Co dalej? Ważną sprawą było, żeby nie ustalać dochodu - a więc skoro nie ma dochodu, to nie trzeba płacić podatku - od wartości remanentu na dzień likwidacji. Komisja podzieliła również propozycje rządu co do uproszczonego poboru zaliczek, które ma się płacić w stosunku do zaliczki bądź podatku płaconego za ten sam okres poprzedniego roku. Posłowie zwrócili jednak uwagę, że ten uproszczony pobór zaliczek wiąże się z ogromnym ryzykiem, dlatego że przez pierwszą część roku płaci się nowe zaliczki w stosunku do zaliczek z poprzedniego roku jeszcze zanim zostanie w pełni rozliczony rok podatkowy. Posłowie zwrócili uwagę, że nawet niewielki błąd popełniony w poprzednim roku, może to być błąd o złotówkę czy o 10 zł, może spowodować dla osób, które skorzystałyby z tej uproszczonej formy wpłaty zaliczki, bardzo nieprzyjemne konsekwencje, a mianowicie karne odsetki. Jest to więc propozycja interesująca, niemniej bardzo ryzykowna.</u>
          <u xml:id="u-15.25" who="#PosełHelenaGóralska">Rząd zaproponował również - była to propozycja i w podatku od osób prawnych, i od osób fizycznych - żeby zlikwidować ulgę inwestycyjną. Posłowie nie przychylili się do tego pomysłu i ulga inwestycyjna pozostała, ale w tej sprawie jest wniosek mniejszości nr 4.</u>
          <u xml:id="u-15.26" who="#PosełHelenaGóralska">Posłowie zrobili jeszcze jedną rzecz - szkoda, że nie było tego w propozycji rządowej, tylko była to inicjatywa poselska - a mianowicie dostosowali ustawę o podatku dochodowym do art. 217 konstytucji, który mówi, że ulgi i zwolnienia podatkowe mogą być udzielane wyłącznie na mocy ustawy. Tymczasem obecnie obowiązująca ustawa zawiera delegację dla ministra finansów do wydawania rozporządzeń zwalniających inne dochody niż wymienione w ustawie od podatku. Komisja zdecydowała, by wszystkie zwolnienia, które były zawarte w tym rozporządzeniu, przenieść do ustawy. Dlatego, jak państwo zobaczą, w zmianie 10 do art. 21 dochodzą nowe pkt. 62–108, czyli czterdzieści kilka zwolnień. Zwracam uwagę, że nie są to żadne nowe, dopiero wprowadzone zwolnienia, tylko zostały one przeniesione z obecnie obowiązującego rozporządzenia. Także w innym miejscu szeroko opisana ulga tzw. uczniowska to nie jest nowa ulga, tylko ulga, która znajdowała się w rozporządzeniu. Posłowie zdecydowali o wykreśleniu tej delegacji dla ministra finansów i w ten sposób wszystkie zwolnienia są umieszczone w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-15.27" who="#PosełHelenaGóralska">Do tekstu ustawy zostało zgłoszonych siedem wniosków mniejszości. Wnioski mniejszości nr 5 i 7, jak już mówiłam, są związane z propozycją rezygnacji z zasiłku rodzinnego, do którego przychyliła się komisja, i wprowadzenia ulgi rodzinnej, a także zasiłku prorodzinnego dla osób, które nie płacą podatku dochodowego.</u>
          <u xml:id="u-15.28" who="#PosełHelenaGóralska">Wniosek mniejszości nr 4, o którym też mówiłam, to wniosek o skreślenie ulgi inwestycyjnej. Jeżeli chodzi o pozostałe wnioski, to wniosek nr 1 odnoszący się do art. 21 dotyczy zwolnień od podatku niektórych świadczeń z pomocy społecznej. Może wyjaśnię, o co chodzi. W obecnie obowiązującym brzmieniu ustawy ten punkt mówi, że wolne od podatku są świadczenia z pomocy społecznej oraz zapomogi wypłacane ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz funduszów związków zawodowych w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci. Większość posłów zasiadających w komisji zdecydowała, żeby ten przepis zmienić i rozszerzyć zwolnienie podatkowe, objąć nim nie tylko wypłaty z funduszu związków zawodowych w przypadku zdarzeń losowych lub klęsk żywiołowych, ale wszelkie zapomogi wypłacane z tego funduszu. I to jest propozycja komisji. Część posłów natomiast złożyła wniosek mniejszości przywracający dotychczasowy zakres tego zwolnienia, ponieważ uznała, że wprowadzony przez komisję przepis mówiący o wszystkich wypłatach z funduszu związków zawodowych może powodować duże nadużycie. To jest wniosek mniejszości nr 1.</u>
          <u xml:id="u-15.29" who="#PosełHelenaGóralska">Wniosek mniejszości nr 2 zmierza do tego, żeby do kosztów uzyskania przychodu zaliczać składki na rzecz organizacji związków zawodowych do wysokości określonej przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia. Komisja nie przychyliła się do tego wniosku, ponieważ uznała, że obowiązuje generalna zasada, zgodnie z którą jak nie można czegoś dwa razy opodatkować, tak nie można czegoś dwa razy zwolnić z podatku. W obecnie obowiązującym stanie prawnym dotyczącym podatku dochodowego od osób prawnych w art. 17 przewiduje się, że dochody związków zawodowych i społeczno-zawodowych organizacji rolników w części przeznaczonej na cele statutowe są wolne od podatku. I dlatego większość komisji uznała, że to zwolnienie podatkowe już się pojawiło wcześniej, tylko w innym miejscu. Wniosek mniejszości jest taki, żeby składki na rzecz organizacji związków zawodowych uznać za koszt uzyskania przychodu w wysokości tam określonej.</u>
          <u xml:id="u-15.30" who="#PosełHelenaGóralska">Wniosek mniejszości nr 3 związany jest z możliwością odliczenia od podatku... Przepraszam. Przepis obecnie obowiązujący, którego komisja nie zmienia, mówi, że od podatku można odpisać darowizny przekazane na cele kultu religijnego, na działalność charytatywno-opiekuńczą, bezpieczeństwo publiczne itd. Posłowie nie proponują tutaj wprowadzenia żadnej zmiany, natomiast proponują dodanie przepisu, zgodnie z którym warunkiem odliczenia przekazanych w roku podatkowym darowizn na cele kultu religijnego byłoby zaliczenie przez obdarowanego otrzymanej darowizny do przychodów. Posłowie, którzy składali ten wniosek, wyjaśniali, że chodzi o to, by w sytuacji gdy ofiarodawca wpłaca 100, również po stronie przychodu pojawiała się kwota 100, a nie np. 10. Przedstawiłam już wszystkie wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-15.31" who="#PosełHelenaGóralska">Na zakończenie chciałam jeszcze powiedzieć, że jeżeli chodzi o ostateczne głosowanie nad ustawą w Komisji Finansów Publicznych, to sprawozdanie to komisja przyjęła jednogłośnie. 19 głosów było za, nikt nie był przeciw i nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-15.32" who="#PosełHelenaGóralska">W imieniu Komisji Finansów Publicznych proszę o przyjęcie ustawy w brzmieniu zaproponowanym przez komisję. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-15.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#Marszałek">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Stanisława Steca w celu przedstawienia sprawozdania z druku nr 673.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełStanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Komisji Finansów Publicznych przedstawić sprawozdanie o poselskich i rządowym projektach ustaw o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (druki nr 393, 442 i 624).</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PosełStanisławStec">Pozwolę sobie przypomnieć, że pierwsze czytanie tych projektów ustaw odbyło się na posiedzeniu plenarnym w dniu 13 października. Natomiast Komisja Finansów Publicznych rozpatrywała projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w dniach 14, 15 i 22 października. Ze względu na określony termin rozpatrywania projektów ograniczona była możliwość korzystania z opinii i ekspertyz oraz dokonywania przez posłów pogłębionych analiz własnych.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#PosełStanisławStec">Sprawozdanie z prac Komisji Finansów Publicznych zawarte jest w druku nr 673. Komisja Finansów Publicznych proponuje Wysokiej Izbie 21 zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych wraz z przepisami przejściowymi, które są ściśle związane z zaproponowanymi zmianami.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#PosełStanisławStec">Proponowane zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych dotyczą głównie następujących kwestii:</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#PosełStanisławStec">- dostosowania przepisów do wymogów wynikających z art. 217 Konstytucji RP oraz obowiązującej od 1 stycznia 1998 r. ustawy Ordynacja podatkowa,</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#PosełStanisławStec">- likwidacji niektórych preferencji podatkowych,</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#PosełStanisławStec">- zmniejszenia liczby deklaracji podatkowych składanych do urzędów skarbowych,</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#PosełStanisławStec">- wprowadzenia zmian o charakterze porządkowym, uściślających oraz łagodzących warunki nabywania lub utraty praw do podatkowych ulg inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#PosełStanisławStec">Komisja nie uwzględniła propozycji rządu, aby skreślić określone w art. 18a zasady odliczania od podstawy opodatkowania z tytułu poniesionych wydatków inwestycyjnych, gdyż ulgi z tego tytułu, zdaniem większości posłów członków Komisji Finansów Publicznych, mają stymulować rozwój gospodarczy, zachęcać inwestorów do inwestowania. Aby zwiększyć zainteresowanie ulgami, komisja podjęła decyzję o uzupełnieniu art. 18a przepisami łagodzącymi warunki uzyskania prawa do ulg inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#PosełStanisławStec">W związku z utrzymaniem ulg inwestycyjnych komisja postanowiła nie obniżać na rok 1999 stawki podatku dochodowego od osób prawnych z 34 na 32%. W związku z tym stawka 34% obowiązywać będzie z dniem 1 stycznia 1999 r., zgodnie z decyzjami podjętymi w 1996 r. Stawka 32% podatku dochodowego od osób prawnych, która będzie obowiązywała od 1 stycznia 2000 r., postawi nasz kraj w czołówce europejskiej, gdyż niższe stopy podatków dochodowych od osób prawnych będą miały tylko takie kraje, jak Finlandia, Norwegia, Szwecja, Węgry i Czechy. Przywrócenie propozycji rządowej dotyczącej skreślenia ulg inwestycyjnych i obniżenia na rok 1999 stawki podatku dochodowego od osób prawnych z 34 na 32% proponuje wniosek mniejszości nr 9.</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#PosełStanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym obecnie przedstawić poszczególne zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, zaproponowane przez Komisję Finansów Publicznych w oparciu o projekt rządowy oraz poselskie projekty ustaw o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#PosełStanisławStec">W art. 1a zmiana związana jest głównie z dostosowaniem przepisów ustawy do ustawy Ordynacja podatkowa, podobnie w art. 16 i 17.</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#PosełStanisławStec">W zmianie treści art. 5 dokonuje się uściślenia sposobu rozliczania kosztów uzyskania przychodów w spółkach nie będących osobą prawną ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy i praw majątkowych.</u>
          <u xml:id="u-17.13" who="#PosełStanisławStec">W art. 6 zmiana uwzględnia powołanie z dniem 1 stycznia 1999 r. samorządu powiatowego i wojewódzkiego. Podobna zmiana dotyczy art. 12, 17 i 28 odnośnie do samorządu wojewódzkiego.</u>
          <u xml:id="u-17.14" who="#PosełStanisławStec">W art. 7, dodając pkt. 4 i 5 w ust. 3, uszczelnia się przepisy przez uniemożliwienie odliczania strat przedsiębiorstw przekształcanych, przejmowanych lub dzielonych oraz przedsiębiorstw państwowych przejmowanych lub nabywanych na podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Ponadto bardzo ważną zmianą w art. 7 jest możliwość rozliczania strat przez okres najbliższych 5 kolejnych lat podatkowych, z tym że w każdym roku nie można rozliczyć więcej niż 50% straty. Oczywiście w sumie nie można rozliczyć więcej niż 100% straty. Wydłużenie okresu z 3 do 5 lat ważne jest ze względu na fakt, że w ciągu 3 lat mogła również wystąpić strata i przy dotychczasowej zasadzie odliczania 1/3 straty w danym roku podatnik mógł stracić możliwość odliczenia części strat.</u>
          <u xml:id="u-17.15" who="#PosełStanisławStec">W art. 8 zmiana dotyczy uściślenia pojęcia roku podatkowego. Zgodnie z projektem rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy, o ile w umowie spółki lub statucie nie postanowi się inaczej. Warunkiem jest, że rok podatkowy musi mieć kolejno 12 miesięcy. Natomiast dla podatników rozpoczynających działalność w drugim półroczu proponuje się, aby rokiem podatkowym był okres od rozpoczęcia działalności do końca roku kalendarzowego, następującego po roku rozpoczęcia działalności. Ta propozycja jest zgodna z zasadą ustaloną w ustawie o rachunkowości.</u>
          <u xml:id="u-17.16" who="#PosełStanisławStec">W art. 9 zmiana polega na dodaniu ust. 2a do 2c. Zmiana ta uściśla zasady szacunku dochodów podatników nie mających siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, gdy ustalenie dochodu jest niemożliwe ze względu na wadliwie prowadzoną ewidencję.</u>
          <u xml:id="u-17.17" who="#PosełStanisławStec">W art. 10 zmiana ma na celu uściślenie pojęcia dochodu z udziału w zyskach osób prawnych oraz określenie zasad opodatkowania w wypadku akcjonariuszy, udziałowców, dodatniej różnicy powstałej w wyniku łączenia spółek.</u>
          <u xml:id="u-17.18" who="#PosełStanisławStec">W art. 11 uściśla się pojęcie podatników mających siedzibę w kraju i biorących udział w zarządzaniu przedsiębiorstwem za granicą oraz odwrotnie, ustala się zasady postępowania w przypadkach, gdy w wyniku powiązań ustalono lub narzucono warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą podmioty niezależne. Ponadto uściśla się także zakres zdarzeń, które będą miały wpływ na określenie w drodze oszacowania dochodów podmiotów powiązanych. Zgodnie z propozycją za okoliczność dopuszczającą możliwość oszacowania dochodów podatników krajowych powiązanych między sobą będzie się uważać sytuację, gdy podmiot krajowy: po pierwsze będzie wykorzystywał swój związek z innym podmiotem krajowym, któremu nie przysługuje ulga w podatku dochodowym, po drugie - pozostawał będzie w związku z osobą fizyczną korzystającą ze zryczałtowanych form opodatkowania podatkiem dochodowym i po trzecie - powiązany jest kapitałowo lub pozostaje w związku gospodarczym. Jeżeli w przypadku zaistnienia takich powiązań lub związków podmiot krajowy będzie wykonywał na rzecz innych podmiotów krajowych świadczenia na warunkach korzystniejszych, odbiegających od warunków ogólnie stosowanych wobec innych świadczeniobiorców, nie powiązanych z tym podmiotem, w wyniku czego nie będzie wykazywał dochodów w ogóle lub będzie wykazywał je jako odpowiednio niższe od takich, jakich należałoby oczekiwać, gdyby takie związki i powiązania nie występowały, to wówczas organy podatkowe będą zobowiązane do oszacowania dochodów takiego podatnika. Jednocześnie w art. 11 dodaje się ust. 7a, w którym definiuje się pojęcie związku gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-17.19" who="#PosełStanisławStec">Zmiana w art. 12 dotyczy uściślenia pojęcia przychodów, które nie zalicza się do przychodów podlegających opodatkowaniu.</u>
          <u xml:id="u-17.20" who="#PosełStanisławStec">Zmiana w art. 14 dotyczy uściślenia zasad postępowania, w przypadku gdy przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości, praw majątkowych oraz innych rzeczy wyrażony w cenie umownej bez uzasadnionej przyczyny znacznie obiega od wartości rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-17.21" who="#PosełStanisławStec">W art. 16 oprócz uściślenia zapisów proponuje się dodać dwa nowe punkty w ust. 1oznaczone 60 i 61. Propozycja określona w tych punktach ma na celu ograniczenie tzw. cienkiej kapitalizacji spółek kapitałowych. Zjawisko tak określone polega na tworzeniu spółek kapitałowych o zaniżonym własnym kapitale w stosunku do zakresu prowadzonej działalności.</u>
          <u xml:id="u-17.22" who="#PosełStanisławStec">Rzeczywiste zaś dofinansowanie spółki dokonywane jest przez udziałowca w formie udzielanych pożyczek. W rezultacie często spółka mimo prowadzonej zyskowej działalności gospodarczej zysku nie wykazuje i nie płaci podatku dochodowego. Zysk ten przenoszony jest na udziałowca i u niego opodatkowany jest znacznie niższą stawką. Jednocześnie kapitał spółki w związku z niewielką jego wysokością nie spełnia funkcji zabezpieczenia ewentualnych roszczeń kontrahentów. Proponowany przepis sformułowano tak, aby nie stanowił on podatkowej bariery w przypadkach ekonomicznej potrzeby zaciągnięcia przez spółkę pożyczki lub kredytu, lecz aby dotyczył przypadków permanentnego finansowania działalności spółki przez udziałowca w formie pożyczki.</u>
          <u xml:id="u-17.23" who="#PosełStanisławStec">W art. 17 prócz pełnych uściśleń dochodów wolnych od podatku na wniosek posłów zwolniono z podatku dochody z działalności niezarobkowej spółdzielczych kas oszczędnościowych oraz Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej w części przeznaczonej na cele statutowe. Ponadto skreślono możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów składki na rzecz związku pracodawców. Tego zakresu dotyczy wniosek mniejszości nr 2.</u>
          <u xml:id="u-17.24" who="#PosełStanisławStec">W art. 18 skreślono możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania ulg z tytułu budowy domów mieszkalnych wielorodzinnych z przeznaczeniem znajdujących się w nim lokali mieszkalnych na wynajem. Udział tych ulg kształtował się na poziomie od 0,1% do 0,8%. Korzystanie z tych ulg nie miało wpływu na wysokość czynszu dla wynajmujących. Propozycja skreślenia wspomnianej ulgi będzie miała zastosowanie do podatników, którzy ponosić będą wydatki na budowę domów mieszkalnych po dniu 1 stycznia 1999 r. Natomiast podatnicy, którzy rozpoczęli wydatki na budowę domów mieszkalnych wielorodzinnych z przeznaczeniem na wynajem przed 1 stycznia 1999 r., będą mieli prawo zgodnie z art. 2 projektu ustawy do korzystania do czasu wyczerpania tych ulg, jednak nie dłużej, jest to uściślenie komisji, niż do 2001 r.</u>
          <u xml:id="u-17.25" who="#PosełStanisławStec">W art. 18 umożliwia się odliczenie od podstawy opodatkowania kwot wynagrodzeń przysługujących osobom pozbawionym wolności i zatrudnionym u podatnika innego niż przywięzienny zakład pracy. Jest to nowa ulga w stosunku do tych środowisk.</u>
          <u xml:id="u-17.26" who="#PosełStanisławStec">W art. 18a na wniosek posłów złagodzono warunek uzyskania do ulgi inwestycyjnej oraz jej utraty w przypadku wystąpienia zaległości podatkowych powyżej 3%. Jeżeli podatnik dokona korekty deklaracji i ureguluje należność wraz z odsetkami w terminie 14 dni lub w terminie 14 dni od otrzymania decyzji urzędu skarbowego określającej zobowiązanie podatkowe również ureguluje zaległość wraz z odsetkami, to nie będzie tracił prawa do ulgi inwestycyjnej. Dotychczas istniała taka sytuacja i utrata następowała. Jest to bardzo ważne rozstrzygnięcie, które zwiększy zakres korzystania z ulg oraz pomoże rozstrzygać występujące z tego tytułu problemy między podatnikami a urzędami skarbowymi odnośnie do wdrażania tego artykułu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-17.27" who="#PosełStanisławStec">W art. 21 i 26 uwzględniono zasady opodatkowania niektórych dochodów osób zagranicznych, wynikające z rozporządzenia ministra finansów z 3 kwietnia 1992 r. w sprawie podatku dochodowego od niektórych rodzajów dochodów zagranicznych osób fizycznych i osób prawnych, mających miejsce zamieszkania lub siedzibę za granicą, a dotyczących przychodów uzyskanych w Polsce z tytułu:</u>
          <u xml:id="u-17.28" who="#PosełStanisławStec">- opłat za wywóz ładunków i pasażerów przyjętych do przewozu w portach polskich,</u>
          <u xml:id="u-17.29" who="#PosełStanisławStec">- świadczenia usług żeglugi powietrznej,</u>
          <u xml:id="u-17.30" who="#PosełStanisławStec">- działalności widowiskowej, sportowej i rozrywkowej,</u>
          <u xml:id="u-17.31" who="#PosełStanisławStec">- działalności w zakresie handlu zagranicznego i działalności budowlano-montażowej.</u>
          <u xml:id="u-17.32" who="#PosełStanisławStec">Proponuje się utrzymanie stawek dotychczas obowiązujących w rozporządzeniu, tj. 10% albo 20% - w zależności od rodzaju uzyskiwanych przychodów lub dochodów.</u>
          <u xml:id="u-17.33" who="#PosełStanisławStec">W art. 25 przewiduje się dla podatników możliwość odstąpienia od składania miesięcznych deklaracji o wysokości uzyskanego od początku roku dochodu. Proponuje się, aby podatnicy za pierwsze 5 miesięcy roku podatkowego wpłacali za poszczególne miesiące zaliczki w wysokości 1/6 podatku należnego od podstawy opodatkowania, wynikającej z deklaracji za 6 miesięcy roku poprzedniego, natomiast za szósty miesiąc - w wysokości różnicy między zaliczką należną od dochodu osiągniętego od początku roku a sumą zapłaconych za 5 miesięcy zaliczek, a w drugiej połowie roku za każdy z kolejnych 6 miesięcy - w wysokości 1/6 kwoty zaliczek należnych za I półrocze, wynikających z deklaracji złożonych za miesiąc szósty.</u>
          <u xml:id="u-17.34" who="#PosełStanisławStec">Z tej możliwości byliby wyłączeni podatnicy, którzy rozpoczęli działalność w roku podatkowym, którzy w roku poprzednim ponieśli stratę lub odliczają stratę, którzy korzystają z ulg wynikających z art. 18 i 18a, czyli dokonują takich odliczeń w roku podatkowym lub dokonywali w roku poprzedzającym rok podatkowy.</u>
          <u xml:id="u-17.35" who="#PosełStanisławStec">O wyborze tej formy, czyli nieskładania deklaracji, decyduje podatnik. Jest to jego prawo, a nie obowiązek. Chciałbym tu podkreślić, że tę formę wybiorą ci podatnicy, którzy prawidłowo rozliczali się z budżetem, bo - podobnie jak przy osobach fizycznych, o których mówiła pani poseł Góralska - gdy ktoś nieprawidłowo sporządzał deklaracje, to lepiej niech tej formy nie wybiera, bo skutek będzie widoczny w latach następnych: trzeba będzie te deklaracje korygować, a z drugiej strony trzeba będzie dopłacać do wysokości zaliczek i ewentualnie płacić z tego tytułu odsetki. Tak więc jest to propozycja dla solidnych podatników.</u>
          <u xml:id="u-17.36" who="#PosełStanisławStec">W art. 27 dodaje się ust. 16, w którym zwalnia się podatników od składania zeznań o ostatecznej wysokości dochodów lub straty, jeżeli nie występują zmiany w stosunku do zeznania wstępnego. Po prostu zeznanie wstępne składa się do końca marca i jeżeli jest ono aktualne, to podatnik już nie musi robić zeznania ostatecznego. Jest to również premia dla solidnych podatników.</u>
          <u xml:id="u-17.37" who="#PosełStanisławStec">W art. 37 przedłużono do 31 grudnia 1999 r. zwolnienie z podatku dochodowego dochody podatników z tytułu nieodpłatnego otrzymania od Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa jednoosobowych spółek skarbu państwa, przedsiębiorstw komunalnych, zakładów budżetowych - zakładowych domów mieszkalnych i lokali mieszkalnych, hoteli pracowniczych, a także środków trwałych, służących działalności socjalno-kulturalnej, kulturze fizycznej, prowadzenia szkół i przedszkoli oraz zaliczonych do infrastruktury technicznej. Z przedłużenia, na wniosek posłów, wyłączono infrastrukturę związaną z sieciami energetycznymi.</u>
          <u xml:id="u-17.38" who="#PosełStanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Komisja nie zaakceptowała rządowej propozycji zwiększenia limitu kosztów na prezentację i reklamę niepubliczną oraz rozszerzenia zakresu zwolnienia narodowych funduszy inwestycyjnych przez objęcie nimi dochodów uzyskiwanych przez narodowe fundusze inwestycyjne ze sprzedaży udziałów albo akcji innych spółek mających siedzibę na terenie Polski, przez co nastąpi oszczędność w dochodach budżetowych na 55 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-17.39" who="#PosełStanisławStec">Chciałbym teraz przejść do omówienia wniosków mniejszości, których jest 10.</u>
          <u xml:id="u-17.40" who="#PosełStanisławStec">Wniosek mniejszości nr 1 zmierza do tego, aby za koszty uzyskania przychodów uznać składki na rzecz pracodawców oraz związków zawodowych - do wysokości określonej przez Radę Ministrów. Natomiast wniosek mniejszości nr 2 zmierza do tego, aby za koszty uzyskania przychodów uznać tylko składki na rzecz pracodawców. Trzeci wniosek mniejszości jest po prostu zapisem technicznym, aby równo traktować zasady odpisów amortyzacyjnych w art. 16 i w art. 18a. Ponieważ przy ulgach inwestycyjnych amortyzujemy środek dopiero od początku następnego roku po roku, w którym środek trwały podlegający odliczeniu został przyjęty do ewidencji, więc w art. 16, który mówi o kosztach uzyskania przychodu, trzeba dać to zastrzeżenie zawarte w art. 18a.</u>
          <u xml:id="u-17.41" who="#PosełStanisławStec">Natomiast czwarty wniosek mniejszości zmierza do ograniczenia stosowania tzw. cienkiej kapitalizacji. Nie stosuje się tych ograniczeń, jeżeli umowa pożyczki została zawarta na okres dłuższy niż 24 miesiące.</u>
          <u xml:id="u-17.42" who="#PosełStanisławStec">W piątym i szóstym wniosku mniejszości zmierza się do wyłączenia spółdzielni z ograniczenia związanego z udzielaniem pożyczek. Uzasadnienie tego wniosku mniejszości jest takie, że w spółdzielniach bardzo rzadko się zdarza, żeby udziałowiec dał tak wysoką pożyczkę, iż miałaby ona wpływ na rentowność spółdzielni i przenoszenie dochodów na rzecz pożyczkodawcy.</u>
          <u xml:id="u-17.43" who="#PosełStanisławStec">W siódmym wniosku mniejszości jest zawarta praktycznie propozycja z druku nr 442, czyli projektu ustawy poselskiej, aby również osobom prawnym dać możliwość odliczenia od podatku ulgi z tytułu kształcenia uczniów nabywających prawo do zawodu. Komisja nie podzieliła tego wniosku, uważając, że przy osobach prawnych rzadko uczniowie mogą się nauczyć zawodu.</u>
          <u xml:id="u-17.44" who="#PosełStanisławStec">Natomiast w ósmym wniosku mniejszości proponuje się polepszyć warunki uzyskania ulg inwestycyjnych i dla tych przedsiębiorstw, które zajmują się przemysłem rolno-spożywczym, zmniejszyć rentowność z 4% na 3%, a dla pozostałych - z 8% na 6%.</u>
          <u xml:id="u-17.45" who="#PosełStanisławStec">W dziewiątym wniosku mniejszości zakłada się przywrócenie propozycji rządowej zmierzającej do likwidacji ulg inwestycyjnych oraz stawki podatku dochodowego od osób prawnych w wysokości 32% od 1 stycznia 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-17.46" who="#PosełStanisławStec">Natomiast w dziesiątym wniosku mniejszości proponuje się zwolnić ze składania rocznych deklaracji o dochodach podmioty, które są zwolnione z podatku przedmiotowo na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 22. Tymi podmiotami są: Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, rzecznik ubezpieczonych, Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-17.47" who="#PosełStanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Finansów Publicznych wnoszę o uchwalenie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w wersji przyjętej przez komisję, zwartego w druku nr 673. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-17.48" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Henryka Dykty w celu przedstawienia sprawozdania z druku nr 677.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełHenrykDykty">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Komisji Finansów Publicznych przedłożyć sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (druk nr 626).</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PosełHenrykDykty">Sejm na 31 posiedzeniu w dniu 13 października 1998 r. skierował niniejszy projekt ustawy do Komisji Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia z udziałem przedstawicieli Komisji Małych i Średnich Przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#PosełHenrykDykty">Komisja Finansów Publicznych rozpatrywała ten projekt ustawy na posiedzeniach w dniach 21 i 27 października br. Projekt tej ustawy związany jest z wejściem w życie w dniu 17 października 1997 r. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej stanowi bowiem, że nakładanie podatków i innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych następuje w drodze ustawy. W związku z powyższym rozporządzenia ministra finansów: z dnia 17 grudnia 1996 r. w sprawie karty podatkowej, z dnia 14 grudnia 1995 r. w sprawie zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanych oraz od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz z dnia 20 grudnia 1991 r. w sprawie opodatkowania przychodów osób duchownych, mogą w praktyce funkcjonować jedynie do końca 1998 r., gdyż istnieje potrzeba urealnienia stawek.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#PosełHenrykDykty">Mając na uwadze przedstawione okoliczności, proponuje się uregulować od 1 stycznia 1990 r. problematykę zryczałtowanych form opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej i niektórych innych przychodów osób fizycznych, uregulowaną obecnie wymienionymi rozporządzeniami, przepisami rangi ustawowej.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#PosełHenrykDykty">W celu uproszczenia i ujednolicenia przepisów podatkowych w projekcie ustawy proponuje się zastąpić obecne regulacje dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanych oraz zryczałtowanego podatku dochodowego od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne jedną formą zryczałtowaną - ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, zachowując przy tym dotychczas funkcjonujące podstawowe zasady zryczałtowanego opodatkowania. Chciałbym podkreślić, iż Komisja Finansów Publicznych zaakceptowała w projekcie obniżenie stawek ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w odniesieniu do stawek ryczałtu obowiązujących w końcu 1998 r. Stawki te będą wynosić:</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#PosełHenrykDykty">- 8,5% od przychodów z działalności usługowej; do końca bieżącego roku stawka wynosiła 9,5%,</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#PosełHenrykDykty">- 5,5% przychodów z działalności wytwórczej, robót budowlanych lub działalności w zakresie przewozów ładunków taborem samochodowym o ładowności powyżej 2 ton; do końca bieżącego roku stawka ta wynosi 6%,</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#PosełHenrykDykty">- 3% przychodu z działalności usługowej w zakresie handlu i gastronomii, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%; do końca bieżącego roku stawka ta wynosi 3,3%,</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#PosełHenrykDykty">Z formy ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych korzystało w 1997 r. aż 854 tys. podatników. Jest to bardzo wysoka skala. W odniesieniu do opłacających ryczałt od przychodów ewidencjonowanych obowiązywać będzie nadal zasada, iż mogą korzystać z tej formy opodatkowania wszyscy rozpoczynający działalność gospodarczą. W 1999 r. prawo opodatkowania w tej formie będzie przysługiwało podatnikom, którzy uzyskali w 1998 r. z działalności gospodarczej prowadzonej wyłącznie samodzielnie dochody w wysokości nie przekraczającej 400 tys. zł. Także ci, którzy uzyskali w 1998 r. przychody wyłącznie z tytułu udziałów w spółce, a suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie przekroczyła 400 tys. zł. Przypomnę paniom posłankom i panom posłom, że dla 1998 r. limit ten wynosił 288 700 zł, a więc jest to znaczna zwyżka.</u>
          <u xml:id="u-19.9" who="#PosełHenrykDykty">Podobnie podwyższony został limit dla zajmujących się działalnością gospodarczą w zakresie wytwórczości ludowej i artystycznej. Wysokość tej kwoty w 1998 r. wynosi 40 tys. zł., a poprzednio wynosiła 28 600 zł.</u>
          <u xml:id="u-19.10" who="#PosełHenrykDykty">Zwracam uwagę na istotną, korzystną dla podatników zmianę polegającą na objęciu ryczałtem również przychodów z wynajmu, podnajmu, dzierżawy, podzierżawy składników majątkowych związanych z działalnością gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-19.11" who="#PosełHenrykDykty">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W tej części projektu ustawy Komisja Finansów Publicznych przyjęła 13 poprawek, które nie wpływają zasadniczo na wersję projektu rządowego.</u>
          <u xml:id="u-19.12" who="#PosełHenrykDykty">Panie i Panowie Posłowie! W sprawie karty podatkowej Komisja Finansów Publicznych generalnie popiera propozycję rządu utrzymania obowiązujących dotychczas zasad opodatkowania oraz zakresu ustalania i pobierania zryczałtowanego podatku dochodowego w formie karty podatkowej. Chciałbym podkreślić, iż z tej bardzo popularnej formy opodatkowania, czyli karty podatkowej, w 1997 r. korzystało prawie 235 tys. podatników. Zakłada się, że obowiązujący dziś zakres opodatkowania kartą, rodzaje działalności nią objęte, warunki korzystania z niej oraz zasady ustalania i poboru daniny w tej formie będą utrzymane.</u>
          <u xml:id="u-19.13" who="#PosełHenrykDykty">Proponuje się jednak pewne korzystne dla podatników zmiany. Do ustawy zostanie wprowadzony mechanizm waloryzacji obejmujący stawki karty. Poczynając od 2000 r. stawki te będą corocznie podwyższane w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu cen konsumpcyjnych towarów i usług w ciągu pierwszych trzech kwartałów roku poprzedzającego rok podatkowy w stosunku do tego samego okresu roku ubiegłego. Komisja Finansów Publicznych wprowadziła 7 poprawek, które mają raczej charakter legislacyjny niż merytoryczny.</u>
          <u xml:id="u-19.14" who="#PosełHenrykDykty">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Trzecia część projektu ustawy dotyczy zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów osób duchownych. Unormowania, jakie znalazły się w projekcie, niewiele różnią się od tych, które obowiązują dziś z mocy rozporządzenia. Nadal ten sposób opodatkowania będzie kwestią wyboru podatnika. Duchowny może zrzec się opłacania ryczałtu i płacić podatek od dochodów osobistych na ogólnych zasadach. Nie zmieni się sposób ustalania ani opłacania tego ryczałtu. Nadal będą to stawki kwartalne ustalane w zależności od liczby mieszkańców parafii, będzie też podział na proboszczów i wikariuszy. Wprowadzony też zostanie mechanizm waloryzacji zryczałtowanego podatku od przychodów osób duchownych, będzie on taki sam jak przy karcie podatkowej. Dotychczas go nie było, choć w praktyce, poza ostatnim rokiem, stawki były systematycznie podwyższane.</u>
          <u xml:id="u-19.15" who="#PosełHenrykDykty">Komisja Finansów Publicznych wniosła dwie redakcyjne poprawki do tej części ustawy. Do art. 43 ust. 1, załączniki nr 5 i 6, zgłoszono wniosek mniejszości sprowadzający się do utrzymania stawek ryczałtu na poziomie takim jak w 1998 r. Chciałbym Wysokiej Izbie przekazać, że za wnioskiem głosowało 7 osób, przeciw było 7 osób, 1 osoba wstrzymała się i dlatego został zgłoszony wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-19.16" who="#PosełHenrykDykty">W sumie Komisja Finansów Publicznych do tej ustawy, którą mam zaszczyt przedstawiać, wniosła około 30 poprawek, jak wcześniej już powiedziałem, raczej redakcyjnych, legislacyjnych niż merytorycznych.</u>
          <u xml:id="u-19.17" who="#PosełHenrykDykty">Chciałbym dodać, iż wpływy z karty podatkowej stanowią dochody gmin, a z pozostałych dwóch ryczałtów - dochód państwa.</u>
          <u xml:id="u-19.18" who="#PosełHenrykDykty">W głosowaniu końcowym za ustawą głosowało 15 posłów, tylko 1 osoba była przeciwna.</u>
          <u xml:id="u-19.19" who="#PosełHenrykDykty">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Finansów Publicznych wnoszę do Wysokiej Izby o uchwalenie przedstawianego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-19.20" who="#PosełHenrykDykty">Komisja przyjęła projekt ten prawie jednogłośnie, jak wcześniej już wspominałem. Komisja ma również świadomość, iż projekt ten wymaga dalszych prac, ale biorąc pod uwagę art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, krótki czas umożliwiający wprowadzenie tych przepisów ustawą i obowiązywanie od dnia 1 stycznia 1999 r., Komisja Finansów Publicznych, w poczuciu odpowiedzialności za ponad 1 mln podatników, przyjęła ten projekt. Wnoszenie dalszych poprawek przeciągnęłoby prace, co mogłoby uniemożliwić wprowadzenie tej ustawy w życie, a to naraziłoby ponad 1 mln podatników na wielkie, nieobliczalne skutki. Komisja stoi na stanowisku, iż do tego nie wolno dopuścić. Dlatego jeszcze raz w imieniu Komisji Finansów Publicznych zwracam się do Wysokiej Izby o uchwalenie projektu tej ustawy. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-19.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#Marszałek">Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 6 do 92 minut, to jest debatę średnią.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#Marszałek">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#Marszałek">Rozpoczynamy wystąpienia klubowe.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#Marszałek">O wystąpienie w imieniu klubu Akcji Wyborczej Solidarność proszę pana posła Zbigniewa Wawaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełZbigniewWawak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawiać stanowisko Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność w odniesieniu do tej bogatej merytorycznej treści, skupiającej się w trzech problemach: zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od osób prawnych i nowej ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym. Problemu tego dotyczyło aż 8 projektów ustaw, stąd taki rozmiar debaty. Na pewno ramy mojego wystąpienia nie zmieszczą tego, co trzeba by powiedzieć. Pozwolę sobie zatem tylko wyrazić stanowisko klubu w odniesieniu do poszczególnych projektów i zwrócić uwagę na najistotniejsze w naszym przekonaniu kwestie oraz złożyć dwie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PosełZbigniewWawak">Zacznę od tej ustawy, która wywołała największe kontrowersje, od projektu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Komisja przedstawia projekt, którego szkieletem jest projekt rządowy z druku nr 625.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#PosełZbigniewWawak">Jest jednak w tej ustawie kilka istotnych odstępstw od pierwotnego założenia, od przedłożenia rządowego. I tak na uwagę zasługuje zmiana 16. Tutaj wyrażam w imieniu Klubu Parlamentarnego AWS akceptację dla tego odstępstwa od przedłożenia rządowego. Zmiana ta sprowadza się do tego, że, poza pewnym uzupełnieniem przepisu art. 26a ustawy, nie skreślono wydatków inwestycyjnych, nie przekreślono możliwości odliczenia od podstawy opodatkowania wskazanych w tym przepisie wydatków.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#PosełZbigniewWawak">Mój klub akceptuje także następną zmianę 17 odnoszącą się do art. 27a, a dotyczącą odliczeń od podatków; w zmianie tej mieści się m.in. ulga budowlana. Inne odstępstwo - to odstępstwo w zmianie 23 dotyczącej art. 34. Komisja wykreśliła dyskusyjne prawo urzędu skarbowego do wydawania decyzji określającej podatek w innej wysokości niż obliczony podatek należny. Wydaje się, że tego rodzaju sformułowanie zawarte w ustawie było dość niebezpieczne dla podatnika i na pewno przez przeoczenie przy projekcie rządowym nie zwrócono na tę kwestię wystarczającej uwagi.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#PosełZbigniewWawak">Najistotniejsza sprawa, o której chciałbym powiedzieć w odniesieniu do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odnosi się do ulgi prorodzinnej - do tego tematu, który był najgłośniej dyskutowany, który wywołał największe emocje. Otóż w sprawozdaniu komisji ulga prorodzinna, nawet w formie uboższej niż w poselskich projektach - w formie proponowanej przez rząd - nie przeszła. Dlatego Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność będzie popierał wnioski mniejszości zmierzające do wprowadzenia jednak tej prorodzinnej ulgi - wnioski nr 5, 6 i 7, które poseł sprawozdawca pani poseł Góralska tutaj przedstawiała. Ta dodatkowa kwota wolna od podatku, w naszym przekonaniu, powinna znaleźć się w ustawie. Z analiz, również finansowych, wynika... Myślę, że dyskutanci, którzy wystąpią w ramach czasu Akcji Wyborczej Solidarność, rozwiną ten temat, ja na to nie mam czasu. Ogólnie trzeba zaznaczyć, że koszty proponowanego we wniosku mniejszości rozwiązania są do udźwignięcia przez nasz budżet. Nie są to te koszty, o których mówiła pani poseł sprawozdawca w odniesieniu do krytykowanych projektów ustaw poselskich, jest to już zmodyfikowana propozycja. Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność wyraża przekonanie, że to rozwiązanie znajdzie miejsce w uchwalonej przez Sejm ustawie.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#PosełZbigniewWawak">Jednocześnie w imieniu klubu chciałbym złożyć poprawkę do zmiany 12 dotyczącej art. 23 omawianego projektu ustawy. Chodzi tutaj o dodanie przepisu, który pozwoli osobie prowadzącej działalność gospodarczą zaliczyć w koszty uzyskania przychodu wynagrodzenie, które uzyskują w firmie jej najbliżsi, to znaczy małżonek, rodzeństwo, dzieci. Wydaje nam się, że... Przepraszam, rodzeństwo to za dużo, propozycja dotyczy małżonków i dzieci.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#komentarz">(Poseł Marek Wagner: Może chrzestnych?)</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#PosełZbigniewWawak">Wydaje nam się, że tego rodzaju brak w ustawie jest dyskryminacją członka rodziny zatrudnionego w przedsiębiorstwie podmiotu gospodarczego w stosunku do innych pracowników. Ta dyskryminacja, w naszym przekonaniu, nie ma żadnego uzasadnienia. Za chwilę tę poprawkę na piśmie przedłożę na ręce marszałka Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#PosełZbigniewWawak">Przechodzę do drugiego projektu - projektu ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Ten projekt wywołał chyba najmniej kontrowersji. Było już tutaj powiedziane, że konieczność jego uchwalenia wynika: po pierwsze, z konieczności zmiany stawek, po drugie, z nowej konstytucji, która tego rodzaju przepis przewiduje. Niezależne jest to jednak od konstytucji, która nie była popierana przez Akcję Wyborczą Solidarność - to referendum przegraliśmy - i uważamy, że szereg delegacji do wydania ustaw jest niepotrzebnych. Konstytucja mogła wyglądać inaczej. Nie jest to twór specjalnie udany, ale jest prawem rzeczywiście w Polsce obowiązującym i należy mu się szacunek. Myślę, że wszyscy spotkamy się z tym problemem na tej sali po tym pierwszym roku, który był rokiem wprowadzania przez koalicję AWS i Unii Wolności istotnych, fundamentalnych reform. Sądzę, że kolejny rok będzie rokiem, w którym Sejm będzie musiał wypełnić te delegacje ustawowe. Oblicza się, że to będzie kilkadziesiąt ustaw. To jest bardzo duża praca. Będziemy mieli na pewno co robić. Ale niezależnie od tego, czy to w konstytucji jest wpisane, czy nie, jesteśmy głęboko przekonani, że tak ważna kwestia, jak podatki, tak ważna kwestia, jak pobieranie daniny publicznej od obywateli, powinna być regulowana w ustawie, a nie w rozporządzeniu, i stąd nasze poparcie dla przedłożonego przez komisję projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#PosełZbigniewWawak">I na koniec projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Najistotniejszym, wydaje nam się, elementem w tym przedłożeniu komisji, które znowu jest oparte przede wszystkim na projekcie rządowym, jest odejście od przedłożenia rządowego, polegające na tym, że komisja jednak nie obniżyła stawki z 34 do 32% - w przyszłym roku będzie obowiązywała stawka 34-procentowa, jeżeli to się stanie prawem - a w zamian za to utrzymała podatkowe ulgi inwestycyjne.</u>
          <u xml:id="u-21.10" who="#PosełZbigniewWawak">Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność uważa, że tego rodzaju rozstrzygnięcie jest korzystniejsze dla Polski, dla polskiej gospodarki. Cieszymy się z tego, że tak właśnie się stało, mam nadzieję, że wyraża się w tym racjonalność i poczucie odpowiedzialności Komisji Finansów Publicznych. Klub, powtarzam, akceptuje to rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-21.11" who="#PosełZbigniewWawak">Na zakończenie do tej ustawy również zgłoszę poprawkę. Jestem przekonany, że ta poprawka wynika z pewnego przeoczenia, wydaje mi się, zarówno w przedłożeniach rządowych i poselskich, jak i w pracy komisji, a dotyczy ona narodowych funduszy inwestycyjnych. Tak się bowiem składa, że narodowe fundusze inwestycyjne w myśl ustawy o funduszach inwestycyjnych i powierniczych z 1997 r. są zwolnione z obowiązku płacenia podatku, ale jedynie od dochodów uzyskanych z tytułu sprzedaży akcji lub udziałów wniesionych przez skarb państwa. Natomiast wszystkie inne fundusze są zwolnione całkowicie z obowiązku płacenia podatku dochodowego od dochodów pochodzących ze sprzedaży wszystkich akcji i udziałów. To powoduje oczywistą dyskryminację i uprzywilejowanie innych funduszy niż narodowe fundusze inwestycyjne. Jest to przeoczenie zarówno w ustawie z 28 sierpnia 1997 r., jak i w naszej pracy sejmowej Komisji Finansów Publicznych. W związku z tym stosowną poprawkę, umożliwiającą usunięcie tej dyskryminacji przedkładam na ręce marszałka Sejmu. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#Marszałek">W imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej głos zabierze pan poseł Marek Wagner.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PosełMarekWagner">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Upłynęły 3 tygodnie od pierwszej debaty Wysokiej Izby nad ustawami podatkowymi. Czas ten został bardzo pracowicie wykorzystany przez Komisję Finansów Publicznych, na której spoczęło zadanie merytorycznego, a przede wszystkim odpowiedzialnego przeanalizowania projektów przedstawionych przez rząd oraz inicjatyw poselskich w zakresie zmiany prawa podatkowego.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#PosełMarekWagner">Prace w komisji jeszcze raz dobitnie potwierdziły ogromną nieodpowiedzialność gabinetu premiera Jerzego Buzka, który na łapu-capu, po osiągnięciu pozornego kompromisu wewnątrz rządu, przekazał Sejmowi nie tylko nie dopracowane projekty, ale zaproponował wiele rozwiązań psujących i komplikujących, a nie poprawiających i upraszczających system podatkowy. W ramach tego tzw. kompromisu wymuszono na ministrze finansów zgodę na wprowadzenie do projektu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ulgi prorodzinnej, eliminując z możliwości jej wykorzystania setki tysięcy rolników i bezrobotnych, w zamian za zgodę na likwidację ulgi inwestycyjnej i budowlanej. Tak na marginesie - cała ta dyskusja w rządzie i ostateczne projekty zgłoszone przez rząd obaliły moim zdaniem mit o tym, że pan premier Leszek Balcerowicz to człowiek bezkompromisowy, który pod żadnym pozorem nie zgodzi się na złe, psujące system podatkowy rozwiązania. Przecież dobrze wiedział, że wprowadzenie do systemu podatkowego ulgi prorodzinnej nie jest niczym innym, jak psuciem systemu podatkowego. Jak widać, gdy w grę wchodzi możliwość przeforsowania własnej doktryny, a w tym przypadku likwidacji ulgi inwestycyjnej i budowlanej, bezkompromisowość pana Balcerowicza topnieje.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#PosełMarekWagner">Pan premier Leszek Balcerowicz kilkakrotnie mówił o zawartym porozumieniu z AWS w sprawie zmian systemu podatkowego. Chciałbym doradzić liderom koalicji, by w sprawie zmian systemu podatkowego nie dogadywali się pomijając interes ogromnej rzeszy podatników, a jeśli chcą, by przyjmowane rozwiązania miały trwały charakter, brali również pod uwagę stanowisko opozycji. Niestety kolejny już raz jesteśmy zmuszeni powiedzieć wiele krytycznych słów o rządzie pana premiera Jerzego Buzka. W trakcie pierwszej debaty nad ustawami podatkowymi dosyć dokładnie przedstawiłem, jak rząd pisał komedię pt. „Duża ulga budowlana”. Panie i panowie posłowie, dalszy los tej ulgi to już nie komedia, lecz dramat. W ciągu trzech tygodni prac komisji rząd nie był w stanie ustalić i przekazać komisji swojego ostatecznego stanowiska. Członkowie komisji zostali zapoznani jedynie z propozycją wspólną Ministerstwa Finansów oraz Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, sprowadzającą się do zamiaru obdarowania osób budujących domy kwotą 14 tys. zł w formie częściowej spłaty kredytu po zakończeniu realizacji inwestycji mieszkaniowej. Mówiąc językiem prostym, zaproponowano pokrycie z budżetu kosztów 6 m2 mieszkania pod warunkiem, że ktoś sobie wybuduje pozostałe na przykład 94 m2. To jest właśnie swoista polityka prorodzinna tego rządu. A tak, panie i panowie, wygląda dokument przedstawiony przez ministra, który upoważniony był przez premiera do reprezentowania rządu w Sejmie - nie na papierze urzędowym, bez czyjegokolwiek podpisu. To jest, proszę państwa, dokument rządu Rzeczypospolitej Polskiej kierowanego przez pana premiera Jerzego Buzka. W żargonie urzędniczym o takich papierach mówi się, że są to kwity, a nie dokumenty. Na pytanie posłów, czy przedstawione w tym - będę nazywał ten papier tak, jak na to zasługuje - kwicie propozycje są równoznaczne z przyjętym przez rząd stanowiskiem, usłyszeliśmy odpowiedź, że rząd nie zajmował się problemem ulgi budowlanej.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#PosełMarekWagner">Szczególną uwagę Wysokiej Izby chcę zwrócić na brak - do czasu zakończenia prac komisji - jakiejkolwiek reakcji pana premiera Jerzego Buzka na skierowany do niego w dniu 21 października przez przewodniczącego SLD Leszka Millera list, w którym premier proszony jest o poinformowanie, czy pozyskane przez budżet środki w wyniku likwidacji dużej ulgi budowlanej zostaną przeznaczone przez rząd na budownictwo mieszkań na wynajem dla ludzi o skromnych dochodach. Chciałbym zwrócić uwagę, że przewodniczący Sojuszu Lewicy Demokratycznej nie występował do pana premiera w prywatnej sprawie, lecz w imieniu setek tysięcy rodzin, których nie urządza oferta rządu dotycząca sfinansowania 3 czy 6 m2 mieszkania, ponieważ nie mają środków na pokrycie kosztów pozostałych metrów. Panie Premierze! To nie pan Miller czekał tak długo na pańską odpowiedź. Pan po prostu nie odpowiadał właśnie tym setkom tysięcy rodzin. Myślę, że po roku działalności tego rządu możemy za pana premiera jasno odpowiedzieć. Rząd pana premiera Jerzego Buzka interesuje się wyłącznie rodzinami dynamicznymi, przedsiębiorczymi i zamożnymi. Dla pozostałych rodzin, tych, w których żona lub mąż nie mają pracy, dla emerytów i rencistów, młodych po studiach, ale bez pracy i tych rodzin, które często nie z własnej winy nic nie skorzystały na transformacji, pozostają tylko czcze deklaracje rządu i jak zwykle miły uśmiech pana premiera.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#PosełMarekWagner">Często w trakcie prac w komisji, proponując pełniejsze niż rządowe rozwiązania któregoś z problemów, słyszeliśmy odpowiedź przedstawiciela rządu, że nie jest to konieczne, ponieważ rząd przygotowuje nowe ustawy podatkowe. Pytanie więc samo się nasuwa: Co wobec tego skłoniło rząd i jego ministrów do spowodowania bałaganu podatkowego, wywołania niepewności podatników, rozregulowania rynku nieruchomości? Odpowiadam: polityka i wybory, panie i panowie posłowie. Niestety, wzięliście, panowie ministrowie, najniebezpieczniejszą z zabawek, jaką są podatki, i efekty tego są dziś widoczne gołym okiem.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#PosełMarekWagner">Było z tego bałaganu, rozpoczętego od „Białej księgi”, wyjście. Po prostu jeśli przedstawione przez ministra finansów koncepcje nie zyskały aplauzu w rządzie, a także napotkały opór podatników i opozycji, trzeba było przedłożyć Sejmowi projekty ustaw ograniczające się do, z jednej strony, uszczelnienia systemu podatkowego, z drugiej zaś - jego uproszczenia. Rząd nie wyciągnął żadnej nauki z totolotka samorządowego i zaproponował 24 mln podatników grę w ulgi podatkowe. Jak się to skończy, trudno powiedzieć, okaże się w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#PosełMarekWagner">Wysoki Sejmie! Trzy podstawowe problemy zdominowały pracę komisji, a mianowicie: duża ulga budowlana, ulgi prorodzinne i ulga inwestycyjna. To, co powiedziałem na temat dużej ulgi budowlanej, chcę uzupełnić tylko kilkoma zdaniami. Sojusz Lewicy Demokratycznej podziela jasne stwierdzenie ministra finansów zawarte w „Białej księdze”: „Mimo odliczenia w okresie obowiązywania ustawy kwoty 42 mld zł budownictwo mieszkaniowe od lat przeżywa regres. Przybywa domów jednorodzinnych, ale nadal niska jest liczba mieszkań oddanych w budynkach wielorodzinnych dla osób mniej zamożnych. Najubożsi zaś w ogóle z ulg nie korzystają, nawet tych na remont mieszkania. Nie są bowiem w stanie przekroczyć dolnego limitu sumy, którą trzeba wydać, aby móc dokonać odliczeń”. Wobec tego, czy właśnie ci najubożsi są w stanie do darowanych im przez pana premiera Buzka 3 m2 dokupić pozostałe metry domu lub mieszkania, albo czy są w stanie zrealizować inwestycję mieszkaniową, a po jej zakończeniu otrzymać dofinansowanie kredytu, co chce im ofiarować pan Leszek Balcerowicz? Sądzę, że nie.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#PosełMarekWagner">Sojusz Lewicy Demokratycznej wstrzymał się przy głosowaniu w komisji nad likwidacją dużej ulgi budowlanej, ponieważ oczekiwał, że rząd jednak zadeklaruje gotowość do wykorzystania tych środków na budownictwo komunalne o niskich regulowanych czynszach. Po otrzymaniu w dniu 30 października od pana ministra Walendziaka odpowiedzi na list pana przewodniczącego rozwiały się nasze nadzieje.</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#PosełMarekWagner">Panie i Panowie Posłowie! Pan Leszek Miller w swoim liście do pana premiera napisał: W związku z tym pragnę poinformować pana premiera, że klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej poprze zniesienie ulgi budowlanej jedynie wówczas, gdy rząd niedwuznacznie i publicznie zapewni, umieszczając stosowne zapisy i kwoty w projekcie ustawy budżetowej, że uzyskane środki przeznaczy na budownictwo mieszkań na wynajem dla ludzi o skromnych dochodach.</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#PosełMarekWagner">Pozwolę sobie, panie i panowie posłowie, odczytać teraz odpowiedź rządu (odpowiedź ta jest podpisana przez pana ministra Walendziaka): Szanowny Panie Przewodniczący! Odpowiadając z upoważnienia prezesa Rady Ministrów na pismo z dnia 21 października w sprawie stanowiska Klubu Parlamentarnego SLD wobec propozycji zniesienia tzw. dużej ulgi mieszkaniowej, pragnę zapewnić i jednocześnie przypomnieć, że sprawy budownictwa mieszkaniowego należą do priorytetów programu Rady Ministrów. Znajduje to między innymi wyraz w przyjętej kierunkowo przez Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów średniookresowej strategii sektorowej: gospodarka przestrzenna, nieruchomości, budownictwo mieszkaniowe. Urząd Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast w oparciu o ten dokument przygotowuje instrumenty wspierania budownictwa mieszkaniowego, w tym także budownictwa komunalnego. Jak można, panie i panowie posłowie, skomentować ten list, tę odpowiedź? Jaki rząd, taka odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-23.10" who="#PosełMarekWagner">Biorąc pod uwagę brak jakichkolwiek konkretów, a jedynie obiecywanie, że rząd przygotuje instrumenty wspierania budownictwa mieszkaniowego, w tym budownictwa komunalnego, Sojusz Lewicy Demokratycznej będzie głosował za utrzymaniem ulgi budowlanej. Jednocześnie jasno i wyraźnie chcemy stwierdzić, iż oczekujemy, że jeśli w nowym systemie podatkowym zostanie zlikwidowana ulga budowlana, to pozostałe środki będą przeznaczone na budownictwo komunalne.</u>
          <u xml:id="u-23.11" who="#PosełMarekWagner">Nie chcemy chełpić się tym, że zaproponowane przez nas rozwiązanie, by pomagać rodzinom wielodzietnym nie poprzez ulgi podatkowe, a przez zwiększenie zasiłków na trzecie i czwarte dziecko, zostało przyjęte przez komisję, ponieważ zwyciężył rozsądek sprowadzający się do tego, że po pierwsze, zasiłkami będą objęte rodziny rolników i bezrobotnych, po drugie, nie będą go otrzymywać rodziny o wysokich dochodach i wreszcie po trzecie, nie komplikuje to systemu podatkowego, a wykorzystuje się ustawę o zasiłkach pielęgnacyjnych i rodzinnych. Sądzę, że podczas głosowania propozycja przyjęta przez komisję zostanie zaakceptowana przez Wysoką Izbę. To rozwiązanie jest fragmentem projektu ustawy o świadczeniach na rzecz rodziny oraz o zmianie niektórych ustaw złożonego przez SLD do laski marszałkowskiego, który w imieniu naszego klubu rekomendowała pani poseł Jolanta Banach. Jest to nowy projekt, który pozwala w sposób dostosowany do europejskich standardów ująć całościowo politykę świadczeń socjalnych i politykę prorodzinną. Mamy nadzieję, że w pracach komisji temu projektowi zostanie poświęcona należyta uwaga.</u>
          <u xml:id="u-23.12" who="#PosełMarekWagner">Wyrażamy zadowolenie ze stanowiska komisji dotyczącego utrzymania ulgi inwestycyjnej. Przypomnę, że SLD stanowczo opowiadał się za zachowaniem tego, tak istotnego dla gospodarki w fazie transformacji, instrumentu. Pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby na zgłoszony przez SLD wniosek mniejszości, którego przyjęcie pozwoli na szersze wykorzystanie ulgi inwestycyjnej przez małe i średnie podmioty gospodarcze. Mam tu na myśli propozycję obniżenia wskaźnika rentowności stawianego przez ustawę jako warunek wykorzystywania tej ulgi.</u>
          <u xml:id="u-23.13" who="#PosełMarekWagner">Wysoki Sejmie! Chciałbym częściej z tej mównicy móc wyrażać zadowolenie z przyjmowanych rozwiązań, które byłyby rezultatem korzystnego dla ludzi i gospodarki kompromisu między koalicją a opozycją. Niestety ulga inwestycyjna oraz zwiększenie zasiłków rodzinnych są jaskółkami, które nie czynią wiosny. Chcę ponownie zacytować „Białą księgę” w zakresie darowizn: „niestety - jak informuje kontrola skarbowa - kwitnie handel poświadczeniami darowizn od przedstawicieli instytucji (np. kościołów), na rzecz których mogą być one odliczane”.</u>
          <u xml:id="u-23.14" who="#PosełMarekWagner">Na konieczność uszczelnienia przepisów i uniemożliwienia wycieku na tej drodze setek milionów złotych zwracałem uwagę podczas pierwszego czytania ustaw podatkowych. I co na to rząd? Ano nic. Może i wysłuchał, ale nie ma żadnej reakcji, żadnej propozycji. Zupełnie nie rozumiem, dlaczego człowiek tak oszczędny i tak dbały o finanse publiczne, za jakiego uchodzi pan premier Balcerowicz, nie reaguje, gdy w procederze oszukiwania fiskusa współuczestniczą przedstawiciele Kościoła. W związku z brakiem jakiejkolwiek reakcji ze strony rządu SLD zaproponował w komisji własne rozwiązanie uszczelniające system podatkowy w zakresie darowizn. Okazało się ono niestety wadliwe prawnie, na co nie zwrócono uwagi w komisji, ponieważ nad tą propozycją w ogóle nie podjęto merytorycznej dyskusji. SLD powróci do tej sprawy w trakcie dzisiejszej debaty, zgłaszając stosowną poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-23.15" who="#PosełMarekWagner">Jeśli, panie posłanki i panowie posłowie z AWS, sądzicie, że przymykając oczy na ten proceder, robicie przysługę Kościołowi, to się grubo mylicie. Kościołowi z pewnością nie jest potrzebne poparcie hochsztaplerów robiących kosztem podatnika interesy z nieuczciwymi proboszczami. Ale to już jest wasza sprawa, a nie SLD. Nam chodzi wyłącznie o to, że odbywa się to kosztem podatników.</u>
          <u xml:id="u-23.16" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-23.17" who="#PosełMarekWagner">Panie Marszałku! Któryś z posłów AWS chciał zabrać głos i nie wie, jak to zrobić. Może pan...</u>
          <u xml:id="u-23.18" who="#PosełMarekWagner">Panie i Panowie Posłowie! Na zakończenie chcę poinformować Wysoką Izbę, jak w tym całym chaosie zachowywał się Sojusz Lewicy Demokratycznej. Jestem całkowicie pewien, że ten, kto śledził prace Komisji Finansów Publicznych, nie podzieli wypowiadanej czasami przez naszych przeciwników opinii, że SLD jako opozycja hołduje zasadzie „nie, bo nie”. Nie chcę być źle zrozumiany, że chwalę posłów SLD za wypełnianie obowiązków poselskich i aktywny udział w pracach komisji, ale faktem było, że bez naszej obecności na posiedzeniach komisji nie mogłaby ona w ogóle pracować z uwagi na brak kworum, ponieważ zainteresowanie posłów koalicyjnych było znikome. Bardzo często posłów SLD było na posiedzeniu komisji więcej niż posłów koalicji.</u>
          <u xml:id="u-23.19" who="#PosełMarekWagner">Od pierwszego czytania projektów ustaw podatkowych poprzez prace w komisji byliśmy konsekwentni w prezentowaniu swego stanowiska, jednocześnie wychodząc z kompromisowymi rozwiązaniami. Zdecydowanie sprzeciwialiśmy się rozwiązaniom destabilizującym finanse publiczne. Tyle miejsca poświęcam odpowiedzialnemu zachowaniu SLD, bo oczywiście w tych warunkach bardzo łatwo było doprowadzić do przyjęcia rozwiązań kompromitujących rząd. Może debata budżetowa i prace komisji przekonają propagandystów, że poza linią podziału na prawicę i lewicę jest jeszcze linia podziału na siły, które czują się odpowiedzialne za państwo i jego finanse oraz siły z upodobaniem te finanse dezorganizujące. Szczególnie groźny jest przypadek, gdy ten nieodpowiedzialny żywioł ulokowany jest w większości rządowej, jak to ma obecnie miejsce.</u>
          <u xml:id="u-23.20" who="#PosełMarekWagner">W pracach Komisji Finansów Publicznych zwyciężył pogląd prezentowany przez SLD, że radykalne zmiany w systemie podatkowym nie są możliwe, że nie można poddawać się, zdawałoby się, prostym teoriom. Dalsze uproszczenie systemu podatkowego jest przed nami. Pozostaje pytanie: czy prace będą prowadzone przy udziale opozycji, czy też pozostawi się nam rolę pogotowia ratunkowego, tak jak to jest obecnie? Uważam, że w interesie stabilności systemu podatkowego jest, by jak najwięcej rozwiązań było uzgodnionych między koalicją a opozycją. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-23.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#Marszałek">W imieniu klubu Unii Wolności zabierze głos pan poseł Jerzy Osiatyński.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełJerzyOsiatyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mieliśmy okazję wysłuchać szczegółowych omówień sprawozdań komisji. I mam wrażenie, że w tych omówieniach być może trochę zatracił się sens fundamentalnych zmian, które z różnych względów musimy w Polsce możliwie jak najszybciej przeprowadzić, także w systemie podatkowym.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#PosełJerzyOsiatyński">Jakie są te szczególne uwarunkowania, które sprawiły, że rząd przedstawił propozycje, które stały się podstawą dzisiejszej debaty? Jest to splot czynników znanych i czynników nowych. Do czynników znanych należą: po pierwsze, wyż demograficzny i dodatkowy milion nowych miejsc pracy dla młodych ludzi kończących naukę, miejsc, które w Polsce trzeba będzie w najbliższym czasie zapewnić, po drugie, są to nie dokończone, nie przeprowadzone reformy z poprzednich lat. Za chwilę powiem o tym bliżej. Trzecim elementem, nowym, są zewnętrzne uwarunkowania, kryzys finansowy, mający miejsce nie tylko za wschodnią polską granicą, ale także w wielu innych centrach finansowych świata, który niewątpliwie będzie niedobrze wpływał na polską gospodarkę, nie tylko w następnym roku, ale także prawdopodobnie na przestrzeni dwóch czy trzech lat.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#PosełJerzyOsiatyński">To są te szczególne uwarunkowania, w rezultacie których musieliśmy rewidować nasze założenia i programy, dotyczące także polityki podatkowej.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#PosełJerzyOsiatyński">Rozumiemy dobrze, że debata parlamentarna ma swoje prawidła i w pewnym sensie swoją retorykę, ale przecież Sejm normalnie rozpatruje projekty podatkowe w drugiej połowie roku, zwykle jesienią. Tak się złożyło, że w tym roku jesienią była także kampania wyborcza przed wyborami samorządowymi. Czy rzeczywiście koledzy z lewej strony sali sugerują nam, że byłoby lepiej, korzystniej, gdybyśmy zachowali się w sposób oportunistyczny, nie podejmowali tych trudnych, także politycznie trudnych zmian, które były zawarte w pakiecie podatkowym? Przecież nie namawiacie nas do tego oportunizmu czy takiej polityki, w rezultacie której nie zostały przeprowadzone te zmiany w strukturze polskiej gospodarki i wskutek czego trudniej jest nam dzisiaj prowadzić politykę gospodarczą. Tak więc nie należy stawiać nam zarzutu, że w tych szczególnych warunkach podjęliśmy to wyzwanie. Jest tu oczywiście istotna różnica poglądów, o której trzeba uczciwie powiedzieć, i żałuję, że pan poseł Wagner o tym uczciwie nie powiedział.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#PosełJerzyOsiatyński">Mamy mianowicie taką sytuację, że są bardzo wysokie stawki podatkowe i że system charakteryzuje się bardzo wieloma ulgami. To jest czynnik sprawczy wielkiej zawiłości tego systemu podatkowego. Jednocześnie doskonale wiemy, że zwłaszcza jeśli chodzi o system opodatkowania przedsiębiorstw, w prawie wszystkich krajach odznaczających się wysoką dynamiką wzrostu, szczególnie w krajach uprzemysławiających się albo przechodzących proces transformacji, warunkiem sukcesu są niskie stopy opodatkowania zysku przedsiębiorstw, bo dzięki temu pozostają im środki na inwestycje, na tworzenie nowych miejsc pracy. Wydawało się, że w tych sprawach był konsensus w całej Izbie, ale okazuje się, że nie; że był także konsensus co do tego, że nasz system jest nadmiernie złożony i że wymaga radykalnych uproszczeń. To wszystko trzeba przeprowadzić. Próbowaliśmy to zrobić, i będziemy dalej próbowali robić, tak samo jak będziemy, nie patrząc na różne uwarunkowania polityczne albo inne, podejmować te reformy, które są zapowiedziane i realizowane przez rząd pana premiera Buzka, niezależnie od tego, że będą one pociągały za sobą różne polityczne wyzwania - i reformy w służbie zdrowia, i reformy w oświacie, i reformy rent i emerytur, i reformę samorządową, którą zaczęliśmy.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#PosełJerzyOsiatyński">Powstaje oczywiście pytanie, z kim te reformy mamy robić i w jaki sposób. Jest rzeczą niezwykle ważną, żeby w sprawie reform podatkowych osiągnąć porozumienie nie tylko w ramach koalicji - i to porozumienie jest w jakiś sposób osiągane. Możemy powiedzieć uczciwie, że droga do tego porozumienia nie była tylko drogą naszych sukcesów, że napotykaliśmy tu różne trudności i musieliśmy się też w wielu miejscach cofać w stosunku do tego, co zamierzaliśmy osiągnąć. Ale projekty przedstawione dzisiaj w Sejmie są rezultatem kompromisu nie tylko wewnątrz koalicji, lecz także kompromisu z opozycją. Jest także sprawą ważną - może nawet ważniejszą niż kompromis, który udało się osiągnąć w związku z tym pakietem w Sejmie - aby dla tych zmian uzyskać poparcie wszystkich podatników. Myślę, że w tej sprawie zrobiliśmy prawdopodobnie najwięcej błędów i będziemy wyciągali z tego wnioski, żeby o istocie tych zmian lepiej informować i żeby dla nich pozyskać możliwie najszersze poparcie społeczne, nie tylko polityczne. Jest ważne, by w ramach propozycji, które przedstawiamy w sprawozdaniach komisji, nie zamykać drogi dla znacznie głębszych zmian, dotyczących obniżenia stawek podatku i uproszczenia systemu podatkowego, żebyśmy mogli je wprowadzić od następnego roku. I tego właśnie dotyczy różnica pomiędzy naszym stanowiskiem - stanowiskiem Unii Wolności, podzielanym także przez znaczną część naszego koalicyjnego partnera - a stanowiskiem Sojuszu Lewicy Demokratycznej czy PSL.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#PosełJerzyOsiatyński">Otóż możemy mieć system oparty na wysokich stawkach podatkowych i bardzo dużych ulgach. To jest system - przykro mi o tym mówić, ale taka jest prawda - który naprawdę zaczęliśmy wprowadzać już w 1992 r., a także w 1993 r., który utrwalił się i wzmocnił w latach następnych. To jest system, który w gruncie rzeczy krępuje przedsiębiorczość, który na dłuższą metę się nie sprawdza. Dlatego opowiadamy się za systemem, w którym zakłada się niskie stawki podatkowe i brak ulg bądź możliwie najniższe ulgi, jakie są do pogodzenia w ramach równowagi budżetowej z niskimi stawkami podatków. To jest istota zmian w systemie podatkowym na przyszły rok, które chcemy osiągać i które będziemy starali się realizować wespół z naszym koalicjantem, pozyskując dla tych opinii, mamy nadzieję, także część koleżanek i kolegów z SLD.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#PosełJerzyOsiatyński">Teraz chciałbym powiedzieć o trzech sprawach odnośnie do przedstawionych propozycji.</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#PosełJerzyOsiatyński">Pierwsza sprawa dotyczy nowych miejsc pracy, opodatkowania sektora przedsiębiorstw. Unia Wolności udziela poparcia zmianom i uproszczeniom w podatku ryczałtowym, w jego ustawowym umocowaniu. To jest krok, który pozwoli rozwiązać jeden z fundamentalnych problemów, przed którymi stoimy. To jest także ułatwienie, jeśli chodzi o warunki uczciwej konkurencji, w ramach której wszyscy przedsiębiorcy są traktowani podobnie.</u>
          <u xml:id="u-25.9" who="#PosełJerzyOsiatyński">Element drugi dotyczy ulgi rodzinnej. Udzielamy poparcia rozwiązaniu, które zostało zawarte w sprawozdaniu komisji. Zwracamy się do kolegów z Akcji Wyborczej Solidarność i apelujemy: Jeżeli naprawdę chcemy pomóc rodzinom dotkniętym biedą, to trzeba zwrócić uwagę na to, że w Polsce bieda skoncentrowana jest przede wszystkim na wsi i wśród bezrobotnych, tam, gdzie jest wiele dzieci, a przecież żadna z tych grup podatkowych nie jest podatnikiem podatku dochodowego. Dlatego przychylcie się do naszego rozwiązania. Pan poseł Wagner powiada, że to jest rozwiązanie już projektowane i że to SLD jest autorem tego rozwiązania. Wydaje się, że sprawdza się tutaj powiedzenie, że sukces ma zawsze wielu ojców, natomiast porażki są sierotami. Nie spierajmy się o autorstwo. Chodzi o to, że to jest rozwiązanie, które daje szansę przezwyciężenia biedy, rozwiązania tego problemu, szansę, której nie zapewniały wnioski mniejszości nr 5, 6 i 7, zawarte w sprawozdaniu o podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-25.10" who="#PosełJerzyOsiatyński">Wreszcie sprawa ostatnia, o której chcę powiedzieć, dotycząca ulg mieszkaniowych. Dla Unii Wolności ulga mieszkaniowa zawsze była nierozerwalnie związana z dwoma elementami.</u>
          <u xml:id="u-25.11" who="#PosełJerzyOsiatyński">Pierwszy element. Zdajemy sobie sprawę z tego, że budownictwo mieszkaniowe jest niezwykle ważnym kołem zamachowym naszej gospodarki. To są miejsca pracy i źródło dochodów wielu przedsiębiorców. To jest bardzo ważny sektor zabezpieczający istotne potrzeby społeczne: potrzeby mieszkaniowe. To był ważny czynnik rozwoju polskiej gospodarki w ostatnich latach. Ale też zdajemy sobie sprawę z różnych wynaturzeń, ze złego wykorzystania ulgi mieszkaniowej w tym samym okresie. Dlatego uważaliśmy i dalej uważamy, że należy znaleźć inny system wspierania budownictwa mieszkaniowego, system, który jednocześnie będzie powiązany z radykalną obniżką stóp podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-25.12" who="#PosełJerzyOsiatyński">Niestety, w tym krótkim czasie rząd nie był w stanie przedstawić zadowalającego systemu wspierania budownictwa mieszkaniowego i nie udało się doprowadzić do znacznie głębszego obniżenia stawek podatkowych. W tej sytuacji oczywiście Unia Wolności będzie wspierała utrzymanie ulg mieszkaniowych w 1999 r. Pozostałe nasze uwagi przedstawią koledzy, którzy będą dalej zabierali głos w dyskusji. Dziękuję państwu za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-25.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-25.14" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Stanisław Zając)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi Jerzemu Osiatyńskiemu za wystąpienie w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Mirosława Pietrewicza w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełMirosławPietrewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W swoim bardzo efektownym wystąpieniu pan poseł Osiatyński nawiązał do filozofii propozycji przedłożonych przez rząd w postaci projektów nowelizacji ustaw podatkowych. Pozwolę sobie zatem też kilka słów w tym samym duchu wypowiedzieć, ale może najpierw zacznę od małego sprostowania błędu, który zakradł się zarówno do wypowiedzi pana prof. Osiatyńskiego, jak i pana posła Wagnera.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#PosełMirosławPietrewicz">Otóż system zasiłków rodzinnych niestety nie obejmuje rolników indywidualnych i nadal nie będzie ich obejmował. W związku z tym rozwiązania, które zostały przyjęte, które są akceptowane przez dwa duże ugrupowania polityczne, nie rozwiązują również tego problemu, czyli, inaczej mówiąc, czeka on nadal na swoje miejsce, na rozwiązanie. Natomiast od razu może powiem, że dotyczy on jednak nie tylko samych podatników podatku dochodowego, ale również i innych osób otrzymujących świadczenia i w związku z tym obejmuje, czy też może obejmować, szerszą grupę dzieci niż ta, która byłaby objęta tylko w wyniku zastosowania ulg rodzinnych, dlatego też Polskie Stronnictwo Ludowe, w imieniu którego mam zaszczyt przemawiać, popiera również to rozwiązanie jako korzystniejsze dla polskich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#PosełMirosławPietrewicz">Natomiast jeśli chodzi o wysoką ocenę rozwiązań stosowanych w niektórych krajach przebudowujących swój ustrój gospodarczy i polityczny, która została zawarta w przemówieniu pana posła Osiatyńskiego, to pozwolę sobie po prostu się z tym nie zgodzić przede wszystkim dlatego, że jest bardzo różnie. Są systemy czy rozwiązania właśnie takie, o jakich mówił pan poseł Osiatyński, to znaczy, że stosowane są niskie stawki podatkowe, ale są systemy, w których są nawet wyższe niż w Polsce stawki podatkowe. W związku z tym, na tej podstawie, tak jak i na przykładzie krajów Unii Europejskiej i Ameryki, trudno wyciągnąć jednoznaczne wnioski. Można by tutaj dodać do tego a contrario, że np. w latach pięćdziesiątych i jeszcze sześćdziesiątych w krajach Europy Zachodniej, bo jeszcze przed EWG, stosowane były bardzo wysokie stawki podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych przy jednocześnie wysokich ulgach. Podobnie było w przypadku podatku dochodowego od osób..., to znaczy od spółek - tam na ogół tak nazywanych. Stosowane były wysokie stawki przy bardzo istotnych ulgach i nie przeszkadzało to wówczas wysokiemu wzrostowi gospodarczemu. Można by wnioskować, panie profesorze, że raczej sprzyjało to właśnie temu wysokiemu wzrostowi, bo wtedy mieliśmy - statystyki to pokazują - wysoki wzrost w tych krajach.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Osiatyński: To jest co innego.)</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#PosełMirosławPietrewicz">Ostatnio prawdą jest to, co pan profesor mówił, że w niektórych krajach obniża się te ulgi, ale niestety tempo wzrostu gospodarczego jest - powiedziałbym - niewysokie, delikatnie mówiąc, niewysokie, w każdym razie znacznie niższe, niż było. Dlatego wydaje mi się, że w ten sposób nie możemy udowodnić tezy, którą pan profesor chciał udowodnić.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#PosełMirosławPietrewicz">Natomiast chciałem zwrócić uwagę - a nawet podam przykład - że w Polsce ulgi inwestycyjne są szczególnie ważne dla średnich i małych przedsiębiorstw. Spotkałem niedawno przedsiębiorcę, którego można nazwać średnim; przyszedł do mnie do biura poselskiego z pytaniem: Czy wreszcie rozstrzygnęliście kwestie ulg inwestycyjnych, bo stoję przed koniecznością pilnego podjęcia decyzji o inwestycji? Jeżeli zniesiecie tę ulgę, to oczywiście nie będę tej inwestycji robił, jeśli natomiast utrzymacie, to w tym tygodniu muszę podjąć taką decyzję, która będzie owocowała 27 dodatkowymi miejscami pracy. To tak a propos tezy rządowej, że dla rozwiązania problemu miejsc pracy w Polsce chcemy znieść ulgi inwestycyjne. To też nie jest, oczywiście, wystarczający dowód, ale jest to jeden z przykładów reagowania takich przedsiębiorców na tego typu rozwiązania systemowe.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#PosełMirosławPietrewicz">W związku z tym, że na poprzednim posiedzeniu Sejmu poświęconemu tym projektom ustaw szeroko ustosunkowałem się do tej problematyki, więc dzisiaj nie będę rozwijał tematu. Przejdę natomiast do sprawozdań Komisji Finansów Publicznych dotyczących projektów nowelizacji ustaw podatkowych, zaczynając od projektu ustawy - zarówno poselskiego, jak i rządowego - o podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#PosełMirosławPietrewicz">Chciałem wyrazić swoje zadowolenie: jestem przekonany, że słuszna jest propozycja Komisji Finansów Publicznych, która odstępując od treści przedłożenia rządowego, przede wszystkim utrzymała ulgi inwestycyjne w podatku dochodowym od osób prawnych, jak również tzw. dużą ulgę budowlaną czy mieszkaniową w podatku dochodowym od osób fizycznych. Jestem przekonany, że będzie to dobrze służyło polskiej gospodarce, a zwłaszcza mniejszym przedsiębiorstwom. Mówiąc o tym, chcę od razu powiedzieć, że popieramy wniosek mniejszości do podatku dochodowego od osób prawnych, który mówi o obniżeniu wskaźników rentowności upoważniających do skorzystania z ulgi inwestycyjnej z 4% do 3% i z 8% do 6%. To rozwiązanie jest wyjściem naprzeciw mniejszym przedsiębiorstwom, których rentowność - generalnie biorąc - spada. Dane statystyczne informują, że w ostatnim czasie obniżają się wskaźniki rentowności, a na rok 1999 rząd przyjmuje, iż ten wskaźnik średnioroczny zmniejszy się z 3,6% do 2,6%, więc bardzo istotnie. W ślad za tym powinno iść obniżenie wskaźników upoważniających do skorzystania z ulg inwestycyjnych. Odpowiadałoby to ogólnie kierunkowi osłabienia koniunktury, co niestety obserwujemy w naszej gospodarce. Myślę, że to oznaczałoby również możliwość objęcia szerszej niż do tego czasu grupy przedsiębiorstw tymi ulgami czy dałoby szansę skorzystania przez te przedsiębiorstwa z tych ulg, nawet jeśli nie wykazują odpowiednio wysokiej rentowności, zwłaszcza w przypadku, jeśli nie są eksporterami. Sądzę więc, że te ulgi wraz z propozycją mniejszości mogłyby wzmocnić tendencje proeksportowe w naszej gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-27.8" who="#PosełMirosławPietrewicz">Chciałbym też - przepraszam, mam mało czasu, będę musiał się skracać - odnieść się jeszcze do niektórych innych wniosków mniejszości, zwracając uwagę zwłaszcza na to, co tutaj zostało powiedziane, na wniosek mniejszości nr 3, o którym mówił pan poseł Wagner; chodzi o darowizny na cele kultu religijnego, które w tym wniosku proponuje się zaliczać u obdarowanych do podstawy opodatkowania, do przychodu. Otóż chciałbym powiedzieć, że ten wniosek w moim przekonaniu jest po prostu bezprzedmiotowy, bo duchowni, zgodnie z innym projektem ustawy o podatku zryczałtowanym, mają płacić podatek zryczałtowany, niezależny od wysokości rzeczywiście uzyskiwanego przychodu, w związku z tym nie wiem, co za sens miałoby zaliczanie u nich tych darowizn do przychodu, którego się nie oblicza. Uważamy, że nie można poprzeć tego wniosku z przyczyn absolutnie merytorycznych. Oczywiście jesteśmy też przeciwni wnioskowi mniejszości nr 4, który przewiduje skreślenie art. 26a, tzn. jesteśmy za utrzymaniem ulg inwestycyjnych, przeciwko którym ten wniosek występuje.</u>
          <u xml:id="u-27.9" who="#PosełMirosławPietrewicz">Jeśli chodzi o projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, to mój klub, w którego imieniu mam zaszczyt przemawiać, popiera treść projektu w przedłożeniu Komisji Finansów Publicznych, tzn. łącznie z wprowadzeniem wszelkich uproszczeń w tym podatku i udogodnień w jego stosowaniu. To zresztą było głównym celem nowelizacji zarówno w przedłożeniu poselskim, jak i rządowym. Jesteśmy oczywiście, biorąc pod uwagę fakt, że opowiadamy się przeciwko zniesieniu ulg inwestycyjnych, za obniżeniem stawki podatku z 36 do 34%, a nie do 32%, jak to było w przedłożeniu rządowym. Uważamy, że przyjęta jeszcze w 1996 r. ścieżka obniżania stawek tego podatku, ciężaru podatku, jest absolutnie wystarczająca i nie należy jej zmieniać.</u>
          <u xml:id="u-27.10" who="#PosełMirosławPietrewicz">Jeśli chodzi o wnioski mniejszości, to już wcześniej wspomniałem o wniosku nr 8, w którym proponuje się obniżenie kryteriów stosowania ulg inwestycyjnych. Popieramy ten wniosek. Natomiast jesteśmy przeciwko wnioskowi nr 9, który zmierza do zachowania istniejących obecnie kryteriów przyznawania ulg w powiązaniu z poziomem zaległości podatkowych czy pewnych zobowiązań w stosunku do budżetu państwa ze strony podatników. To bardzo restrykcyjne rozwiązanie powodowało często, że inwestorzy nie mogli skorzystać z ulgi z przyczyn nieistotnych, błahych, które w ogóle nie miały wpływu na sytuację budżetu państwa. W związku z tym propozycja zawarta w projekcie ustawy, polegająca na pewnym złagodzeniu kryterium dotyczącego zwiększenia granicy zaległości oraz czasu, w którym podatnik może się rozliczyć z tej zaległości, nie tracąc prawa do ulgi, jest moim zdaniem rozwiązaniem idącym w dobrym kierunku i nie zagrażającym w żaden sposób dochodom budżetowym.</u>
          <u xml:id="u-27.11" who="#PosełMirosławPietrewicz">Jeśli chodzi o sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, czyli ustawę, która ma zastąpić rozproszone przepisy rangi rozporządzenia czy zarządzenia ministra finansów, funkcjonujące dotychczas, to oczywiście popieramy je w całej rozciągłości. Uważamy, że to jest nowoczesna regulacja odpowiadająca wymogom Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, ułatwiająca posługiwanie się przepisami, albowiem w jednym akcie prawnym grupuje wszystkie najważniejsze dane, daty, których znajomość jest podatnikom niezbędna.</u>
          <u xml:id="u-27.12" who="#PosełMirosławPietrewicz">Natomiast do tego projektu odnosi się również wniosek mniejszości zmierzający do utrzymania zryczałtowanych, kwotowych stawek podatkowych płaconych przez duchownych wszystkich wyznań na poziomie bodajże 1996 r., tzn. sprzed dwóch lat. Projekt przedłożony przez Komisję Finansów Publicznych zakłada, zgodnie z przedłożeniem rządowym, podwyższenie tych stawek o wskaźnik wzrostu cen w tym okresie, pomniejszone jednocześnie o wielkość, która odpowiada zmniejszonym stawkom podatkowym w podatku dochodowym od osób fizycznych. A więc jest to po prostu założenie utrzymania realnego poziomu tych świadczeń, nawet nieco skorygowanego o obniżki podatków płaconych przez świeckie osoby fizyczne. Wydaje mi się, że ta idea przedłożenia rządowego jest słuszna, utrwala stan, przeciw któremu nie było protestów. Będąc współprzewodniczącym Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu Polski, nie spotykałem się ze strony duchownych z żądaniami obniżenia tych stawek bądź zmiany tego systemu podatkowego i w związku z tym czuję się upoważniony do tego, żeby powiedzieć, iż nie widzę potrzeby ani społecznej zasadności ich zmniejszenia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-27.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi Mirosławowi Pietrewiczowi za wystąpienie w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Pan poseł Jerzy Osiatyński w trybie sprostowania, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełJerzyOsiatyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kiedy mówiłem o środkach, jeśli chodzi o zwalczanie biedy na wsi, miałem na myśli art. 4 noweli ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który mówi, że w ustawie z dnia 1 grudnia 1994 r. o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych zwiększa się środki na te zasiłki odpowiednio z 36 do 46 zł i z 45 do 55 zł. Ta ustawa, panie pośle, nie stosuje rozróżnień pomiędzy rodzinami zamieszkującymi na wsi czy w mieście, nie różnicuje tych rodzin w jakikolwiek inny sposób. Rzeczywiście nie mówiłem o tym, że tworzone są specjalne instytucje dla wspomagania rodzin na wsi; one do tego nie są potrzebne, ta ustawa sprawy te załatwia.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#PosełJerzyOsiatyński">I sprostowanie drugie. Kiedy mówiłem o filozofii odnoszącej się do niskich stóp opodatkowania, miałem oczywiście na myśli warunki dzisiejszej gospodarki światowej, warunki dotyczące krajów Dalekiego Wschodu czy choćby republik bałtyckich, w których decyzje o możliwości przepływu kapitału i o miejscu inwestycji podejmuje się w ciągu godzin, a decyzje inwestycyjne w ciągu miesięcy. Nie chodziło o warunki gospodarki zachodnioeuropejskiej z lat pięćdziesiątych czy sześćdziesiątych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Zakończyliśmy wystąpienia w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Kontynuujemy dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Chrzanowskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po kilku czy nawet kilkunastu tygodniach dyskusji - a w mediach, niestety, monotematycznych monologów - na temat przyszłorocznej Ordynacji podatkowej wreszcie Komisja Finansów Publicznych w sposób zdecydowany opowiedziała się za rozwiązaniami, które może nie są najlepsze, ale, dzięki Bogu, nie są najgorsze.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Przedstawiciel SLD w debacie mówił głównie o rządzie, o panu premierze, myślę więc, że z związku z tym mogę się ograniczyć wyłącznie do spraw budownictwa mieszkaniowego. Proszę mi zatem wybaczyć, że wrócę znowu w tym miejscu do budownictwa, ale o budownictwie mieszkaniowym będą mówił tak często i tak długo, dopóki nie zostaną stworzone mechanizmy, które pozwolą temu budownictwu na wychodzenie z ogromnego kryzysu.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Przypominam, że w programie ZChN, a także w programie AWS pomoc dla tego budownictwa była mocno akcentowana. Dążyliśmy do przywrócenia pełnego wymiaru ulgi, tzw. dużej ulgi budowlanej, ponieważ wiemy, że na ciężką chorobę potrzebne jest silne leczenie. Komisja opowiedziała się za pozostawieniem dotychczasowego rozwiązania, czyli odpisów od podatku, choć z obliczeń wynika - szkoda, że tych obliczeń nie przeprowadzono powtórnie - że zmniejszenie wpływów do budżetu spowodowane przywróceniem odpisów od przychodów zostałoby zrekompensowane z nadwyżką wpływami z podatków ponad zakreślony ustawą limit odpisu, ze zwiększonej (tutaj czytaj: wygenerowanej pełnymi ulgami) liczby budów.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Jeden z posłów zapytał mnie, czy jestem zadowolony z tego, że aczkolwiek nie ma pełnego odpisu, to jednak ulga na razie została zachowana. Nie o moje zadowolenie tutaj chodzi, ale o sytuację w budownictwie mieszkaniowym. To, co w tej chwili pozostało, czyli te odpisy od podatków, nie jest właściwym leczeniem ciężkiej choroby, ale dobrze, że przynajmniej pozostało podtrzymanie budownictwa przy życiu. Ostrzegam, że nieprzywrócenie pełnego wymiaru ulgi budowlanej jest jedynie uchronieniem budownictwa mieszkaniowego przed zupełną klęską, ale nie jest metodą ożywiającą je.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Pozwolę sobie w tym miejscu przytoczyć króciutkie cytaty z pewnego czasopisma. Aby nie prowadzić kryptoreklamy, nie przytoczę nazwy: „Budownictwo mieszkaniowe w Polsce czeka los Titanica - za chwilę będzie na dnie. W 1996 roku przeprowadzono ankietę, 13 tysięcy odpowiedzi, a więc to jest już reprezentacja. Na pytanie dotyczące ulg podatkowych 95% respondentów opowiedziało się za utrzymaniem lub zwiększeniem ulg na budowę domu czy mieszkania”.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Kiedy dwa lata temu pisano w tymże piśmie, że zmniejszono ulgi budowlane: „prorokowaliśmy - piszą redaktorzy - że znacznie mniej osób będzie inwestować w budowę domu. I mieliśmy rację. Przypominam, 11 tysięcy rocznie. Przewidywaliśmy, że spadnie popyt na wiele materiałów budowlanych - też mieliśmy rację. Zapowiadaliśmy, że upadnie wiele małych firm - i tu się nie myliliśmy.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Jak więc planować życie osobiste: zostawać w kraju czy emigrować, szukać swego miejsca tam, gdzie dostęp do mieszkania jest normą, a nie luksusem?” Tak pisze jedna z gazet.</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Wysoki Sejmie! Wokół przedstawionych Wysokiej Izbie projektów ustaw o podatku dochodowym od osób fizycznych w odniesieniu do ulg narosło wiele nieprawdziwych opinii. Do nich zaliczyłbym twierdzenie, że zniesienie ulgi budowlanej spowoduje poprawienie sytuacji budżetowej. Ale przecież ci, którzy nabyli już prawo do ulgi, zachowują je. Gdyby zatem w 1999 r. została zlikwidowana ulga budowlana, to ci, którzy rozpoczęli budowę, nadbudowę, przebudowę itd., mieliby prawo dokonywania odpisów od podatku. I zaistniałaby taka sytuacja: odpisy nadal by istniały, ale instrument generujący, intensyfikujący budownictwo mieszkaniowe - przestałby istnieć.</u>
          <u xml:id="u-31.8" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Mówi się: polityka fiskalna - polityka, a więc oddziaływanie, kształtowanie, wywieranie określonego wpływu, a nie wyłącznie ściąganie podatków. Tutaj, w tym miejscu, chodzi o wyprowadzenie budownictwa mieszkaniowego z kryzysu. Szczegółowo mówiłem o tym w debacie sejmowej podczas pierwszego czytania projektów ustaw, a więc wielu tych argumentów przytaczać tutaj nie będę.</u>
          <u xml:id="u-31.9" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Bardzo często słyszałem wypowiedzi, także z tej trybuny, że ulga budowlana jest tylko dla ludzi bogatych. Otóż nie jest to prawdą. Większość korzystających z ulgi budowlanej mieści się w drugim, a także w pierwszym progu podatkowym. Wynika to m.in. z faktu, że ludzie o niższych dochodach decydują się na budowę systemem gospodarczym, czyli budują siłami własnej rodziny, ba, nawet sami wytwarzają często część materiałów budowlanych.</u>
          <u xml:id="u-31.10" who="#PosełAndrzejChrzanowski">W związku z różnymi głosami, które tutaj padały na temat przeznaczenia tych pieniędzy gdzie indziej, zwracam uwagę, że ulga to dodatek do zainwestowanych pieniędzy, samą ulgą budynku nie wybudujemy, natomiast wygenerujemy budowę. Zatem lepiej jest wygenerować budowę poprzez dodanie pieniędzy niż myśleć o tym, że ten niewielki odpis sam z siebie może spowodować powstanie nowego mieszkania, nowego budynku.</u>
          <u xml:id="u-31.11" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Gdybyśmy w tym przypadku odnieśli się do proponowanego przez Ministerstwo Finansów w czasie prac komisji dofinansowania budownictwa - była tam mowa o kwocie 6900 zł, a w drugim wariancie również w pewnym momencie pojawiła się kwota, o ile dobrze pamiętam (nie mam tu materiałów), 14 tys. zł - to przypominam, że dotyczyło to pomocy w częściowej spłacie kredytów, i to nie w czasie budowy, tylko po zakończeniu budowy. A więc byłoby to dofinansowanie, które dla ostatnio wspomnianej grupy, czyli tej budującej systemem gospodarczym, nie byłoby dostępne, bo oni po prostu nie decydują się na wysoko oprocentowane kredyty.</u>
          <u xml:id="u-31.12" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Wysoki Sejmie! Broniąc ulgi, chciałem wspomnieć o szarej strefie, która po wycofaniu ulgi pojawiłaby się natychmiast, i to zarówno w przypadku wykonawstwa, jak i produkcji, i sprzedaży materiałów budowlanych. Z obliczeń, bardzo prostych, wynika, że, skromnie licząc, straty skarbu państwa z tytułu nie odprowadzanych podatków wyniosłyby na każde 10 tys. budynków - w przeliczeniu na domy jednorodzinne, bo do czegoś trzeba to odnieść - ok. 440 mln zł. Dla przykładu „straty” z tytułu wprowadzenia pełnej ulgi budowlanej - pełnej, czyli tej, na którą nie zdecydowała się komisja, czyli odpisów od przychodów - na każde 10 tys. domów wyniosłyby ok. 300 mln zł. Skąd więc taka niechęć niektórych ludzi, niektórych ugrupowań do pomocy budownictwu?</u>
          <u xml:id="u-31.13" who="#PosełAndrzejChrzanowski">I jeszcze jedna, bardzo ważna sprawa. Mam nadzieję, że zachowana zostanie zasada art. 27 ust. 3 dotycząca zmian progów podatkowych i limitu odpisów podatkowych na ulgi. Mam tu na myśli wskaźnik inflacyjny, który powinien być w tych progach i w tych limitach uwzględniany. W przeciwnym razie, gdyby nie został uwzględniony, podatki, mimo że liczbowo pozostałyby na tym samym poziomie, to faktycznie wzrosłyby. A o ile wiem, w żadnym programie wyborczym żadne ugrupowanie wzrostu podatków nie miało. Duża ulga to tylko jeden aspekt sprawy zwanej budownictwo, choć najważniejszy, bo generujący rozwój także innych gałęzi.</u>
          <u xml:id="u-31.14" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Nie debatujemy dzisiaj o tym, ale chciałbym przypomnieć, że czekają na rozwiązania kasy budowlane; nie rozwiązana do końca i tak naprawdę jest sprawa książeczek mieszkaniowych; spółdzielnie... przepraszam, spółdzielcy czekają na zmianę ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. I wreszcie należy sobie zadać jeszcze pytanie, co z mieszkaniami socjalnymi. Tak że jest to tylko część sprawy, o której dyskutujemy, ale ponieważ o tym akurat dzisiaj dyskutujemy, dlatego musimy się do spraw ulgi w sposób właściwy odnieść.</u>
          <u xml:id="u-31.15" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Na samo zakończenie, proszę mi wybaczyć, ale chciałem się odnieść również do wypowiedzi przedstawiciela SLD, pana posła Wagnera, który tak zabiega o rozliczenie kościołów. Ja myślę, że moglibyśmy wrócić do tego tematu, kiedy państwo rozliczycie się z postpezetpeerowskiego długu, który na razie złożyliście na karb obciążeń podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-31.16" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Pan Wagner twierdzi, że SLD z wielką troską broni rodzin. To dlaczego w takim razie godzi się czy wręcz chce, jeżeli tak broni tych rodzin, zabijania najmniejszych, najbardziej bezbronnych członków, dzieci nie narodzonych? I ostatnia sprawa...</u>
          <u xml:id="u-31.17" who="#komentarz">(Głosy z sali: Co za bzdury! O co panu chodzi?)</u>
          <u xml:id="u-31.18" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-31.19" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Panie marszałku, mogę kontynuować?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PosełAndrzejChrzanowski">I ostatnia sprawa. Jeżeli państwo rodzin bronicie, to pamiętajcie, że kiedy w innych krajach rodziny budowały domy, kupowały mieszkania, w PRL rodziny stały nocą i dniem w kolejce po kilogram kości. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Co to ma wspólnego z podatkami?)</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zachowanie spokoju.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Franciszka Potulskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełFranciszekPotulski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Właściwie to w drodze z miejsca do tej mównicy pomyślałem sobie, że nie warto jednak odpowiadać na różnego typu zaczepki, bo rozumiem, że wtedy gdy rozmawiamy o pieniądzach, rozmawiamy poważnie. Ci, którzy odchodzą od tej poważnej rozmowy o pieniądzach, wystawiają świadectwo sami sobie i na tym to się po prostu kończy.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Są to mądre słowa.)</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#PosełFranciszekPotulski">Pozwolę sobie na dwie uwagi dotyczące omawianych dzisiaj zmian ustawowych. Ta pierwsza, niestety, dotyczy trybu pracy nad ważnymi w końcu sprawami podatkowymi. Pośpiech, zmiany stanowiska rządu, rozbieżności w wypowiedziach ministrów tego samego w końcu rządu, „autorskie” stanowisko ministra do spraw mieszkalnictwa powodowały chaos i bałagan w pracy komisji. Graniczy niemal z cudem sprawność przewodniczącego komisji, który ekwilibrystycznie utrzymywał pewną logikę w pracy komisji, borykając się dodatkowo z żenująco niskim zaangażowaniem posłów w pracę nad tymi ustawami, szczególnie posłów AWS, którzy unikali zresztą jak ognia głosowań, żeby nie obnażyć frekwencyjnej mizerii posłów koalicji na obradach.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#PosełFranciszekPotulski">Druga uwaga dotyczy propozycji podatkowych, tzw. ulg prorodzinnych, zawartych m.in. we wnioskach mniejszości nr 5 i 6. Podzielam pewien niepokój, jaki towarzyszy faktowi spadku liczby urodzeń w naszym kraju. Jestem przekonany o tym, że nie jest to dobre zjawisko dla ciągłości biologicznej narodu. Mam nieco więcej lat niż część posłów wnioskodawców poselskich projektów ustaw i pamiętam, kiedy po raz pierwszy nakreślono ten problem. Było to w pierwszej połowie lat siedemdziesiątych, lat znacznego otwarcia Polski na Zachód, i wtedy też zaczęto oficjalnie lansować model rodziny 2 + 3 jako wzorcowy. Osobiście, przepraszam, nie mieszczę się w nim (2 + 2), ale myślę, że moglibyśmy rozliczyć się po obu stronach tej sali, jak wówczas do tego podeszliśmy.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#PosełFranciszekPotulski">Jak się potem okazało, pewne procesy społeczne są nieuchronne i niewiele to dało. Nie pomogą żadne zaklęcia ani nakazy czy zakazy, czy nawet ulgi. Przez co w tym względzie musimy przejść, przez to przejdziemy. Nie oznacza to, że nie należy podejmować działań łagodzących społeczne skutki obniżania dzietności polskich rodzin. Niestety, muszę uznać, że oba poselskie projekty, co znalazło swój wyraz we wspomnianych wnioskach mniejszości, mają swoje zasadnicze wady. Przede wszystkim obarczono grzechem pierworodnym koncepcję oparcia prorodzinności na uldze podatkowej i to z dwóch powodów:</u>
          <u xml:id="u-35.6" who="#PosełFranciszekPotulski">Po pierwsze, o czym tu już mówiono, ulga podatkowa dotyczy tylko tych, którzy płacą podatki, a więc mają od czego odpisywać ulgę. Nie dotyczy to większości rodzin wiejskich i rodzin bezrobotnych, a przecież to właśnie tym rodzinom chcielibyśmy pomóc zarówno ze względu na niski poziom zaspokojenia w nich podstawowych potrzeb, jak i dlatego, że są to rodziny wielodzietne, a przynajmniej z większą niż średnia liczbą dzieci.</u>
          <u xml:id="u-35.7" who="#PosełFranciszekPotulski">Po drugie, 1% ulgi podatkowej w wypadku poselskiej pensji to dodatkowe 60 zł miesięcznie, ale ten sam procent dla osoby zarabiającej 700–800 zł to po prostu 7–8 zł, czyli - przepraszam za może niestosowność tego porównania - piwo w barze hotelu poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-35.8" who="#PosełFranciszekPotulski">Dlatego też uznaliśmy, że ulgi wprowadzać nie należy, bo doświadczenia innych krajów w tym względzie są zróżnicowane, a zaoszczędzone pieniądze budżetowe przeznaczyć na zwiększenie zasiłków rodzinnych wypłacanych na dotychczasowych zasadach, tzn. w zależności od kondycji finansowej rodziny i liczby dzieci.</u>
          <u xml:id="u-35.9" who="#PosełFranciszekPotulski">Osobiście uważam, że ze względu na zbyt częste przypadki patologii i nie zawsze zgodne z intencjami ustawodawcy wykorzystywanie środków rodzinnych należałoby pomyśleć o innym adresowaniu tych środków, bezpośrednio do dzieci, przede wszystkim za sprawą potanienia kosztów ich utrzymania i poprzez zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych młodych rodzin, czyli stworzenie warunków do rozwoju rodziny.</u>
          <u xml:id="u-35.10" who="#PosełFranciszekPotulski">Ubolewam nad tym, że tempo prac nad ustawą spowodowane wariackim terminem jej rozpatrywania nie pozwoliło na głębszą analizę tego problemu. Ubolewam też, że z tego samego powodu nie było czasu na analizę prawidłowości funkcjonowania innych ulg, w tym oświatowych. Aktualnie podatnik wysyłający dziecko do płatnej szkoły niepublicznej korzysta z ulgi podatkowej i, zupełnie niezależnie od tego, budżet państwa pomniejsza swoje zasoby, dopłacając do tego typu kształcenia kwotę odpowiadającą 50% kosztów kształcenia w odpowiednich szkołach publicznych. Załóżmy na chwilę, że wszystkie obecne szkoły publiczne zaczęłyby działać na tych samych zasadach - czy wtedy nakłady na edukację by wzrosły, czy nie? Czy gdyby dyrektorowi szkoły publicznej rodzice przynieśli kwotę odpowiadającą wysokości ulgi i dostałby też tę dopłatę w wysokości 50% kosztów, to miałby więcej pieniędzy, niż ma obecnie, czy nie? Albo - albo. Albo ulga i bez dopłaty, albo dopłata, a wtedy bez ulgi. Nawiasem mówiąc, to drugie rozwiązanie jest bliskie bonowi oświatowemu.</u>
          <u xml:id="u-35.11" who="#PosełFranciszekPotulski">Sprawa tego, na ile budżet ma dotować szkoły niepubliczne, wychodzi niejako poza zakres omawianych ustaw. Jest mitem teza, że odciążają one system oświatowy. Gdyby uczniów tych szkół od jutra odesłać do szkół publicznych, to szkoły te nawet nie zauważyłyby wzrostu liczby uczniów, bo byłoby o niespełna jednego ucznia więcej w każdej klasie, a w budżecie pozostałaby kwota odpisywana dotychczas jako ulga plus kwota dotacji, w sumie niemało pieniędzy. Z punktu widzenia budżetu szkoły niepubliczne się nie opłacają. Ich istnienie ma rację bytu z zupełnie innych względów niż względy finansowe. Są potrzebne przede wszystkim te z nich, które zajmują się dziećmi nie przystosowanymi do standardów szkolnych. Pełnią też ważną rolę wzorca odnośnie do warunków kształcenia, ale też jest arogancją przekonanie przedstawicieli tych szkół, że to one wprowadziły innowacje na polski rynek usług pedagogicznych. Daleko im niekiedy nie tylko do szkół z Towarzystwa Szkół Twórczych czy Towarzystwa Szkół Aktywnych, ale i do tych tysięcy szkół, które w całej Polsce wyrastają ponad przeciętność. Szkoda, że nie możemy podjąć rzetelnej rozmowy o tej uldze podatkowej, również z powodu doktrynalnych nastawień do tych szkół, zresztą po obu stronach.</u>
          <u xml:id="u-35.12" who="#PosełFranciszekPotulski">Ostatnia kwestia, do której chciałbym się ustosunkować, to sprawa rozszerzenia ulg na świadczenia z pomocy społecznej inne niż wypłacane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych i składki na rzecz różnych organizacji, do których przynależność nie jest obowiązkowa. Daruję sobie komentarz do argumentacji, jaka była przedstawiana w komisji - typu, gdzie jest uczciwie, a gdzie nie, czy w „Solidarności”, czy w OPZZ - bo to świadczy jedynie o miałkości intelektualnej tej argumentacji. Ale przeraża niefrasobliwość, z jaką wnioskodawcy chcą doprowadzić do powstania - świadomie czy nie - nowego zakresu szarej strefy. Pracodawca opłaci dużą składkę na rzecz organizacji działającej w zakładzie, organizacja rozda to w formie zapomóg i nawet jeśli ograniczymy wielkość składki, to i tak niemała kwota wycieknie z systemu podatkowego.</u>
          <u xml:id="u-35.13" who="#PosełFranciszekPotulski">Szczególnie w sprawach związanych z podatkami trzeba mieć wyobraźnię i umieć oderwać się od swojego partykularnego interesu. Rozwiązanie proponowane w zmianie 26 jest nie do przyjęcia - nawet jeśli w odniesieniu do jakiegoś zakresu jest uczciwe - i należy przywrócić dotychczasowy zapis.</u>
          <u xml:id="u-35.14" who="#PosełFranciszekPotulski">I jeszcze jedno. We wrześniu mijał konstytucyjny termin złożenia budżetu w Sejmie. W zamian rząd złożył projekty nowelizacji ustaw podatkowych, uzasadnione niekiedy, ale bez uzgodnienia z klubami koalicyjnymi. Teraz wypadnie zakazać Senatowi wnoszenia poprawek, bo ustawy muszą być podpisane przez prezydenta w odpowiednim czasie. Stąd pośpiech, bałagan i brak czasu na refleksję, chociażby na przeczytanie pakietu, sprawdzenie, czy tworzy spójną całość. Chcę wierzyć, że jest to ostatni rok takiej pracy nad ustawami podatkowymi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-35.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Henryka Wujca z Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PosełHenrykWujec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoim wystąpieniu chciałbym się skupić głównie na zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - inni członkowie klubu wypowiedzą się w pozostałych kwestiach. Rzeczywiście praca komisji była bardzo intensywna i trzeba tu wyrazić uznanie zarówno posłom koalicji, jak i opozycji, że rzetelnie pracowali nad tą ustawą. Trzeba też powiedzieć, że ta ustawa jest niezbędna, gdyż konieczne jest dostosowanie przepisów do wymogów konstytucji, w szczególności do jej art. 217. Jest też niezbędna harmonizacja przepisów ustawy z rozwiązaniami funkcjonującymi w zakresie opodatkowania dochodów od osób prawnych w krajach Unii Europejskiej. Konieczne jest również uproszczenie systemu podatkowego, deklaracji podatkowych, wprowadzenie zmian o charakterze porządkowym, uściślającym, wyjaśniającym, zmian rozszerzających zakres zwolnień od podatku oraz łagodzących warunki nabycia lub utraty prawa do podatkowych ulg inwestycyjnych. Konieczna jest też likwidacja niektórych preferencji podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#PosełHenrykWujec">Chciałbym się skupić w swoim wystąpieniu głównie na sprawach najbardziej kontrowersyjnych, a takich zwykle dotyczą wnioski mniejszości. Sprawą najważniejszą, nad która komisja debatowała i której chciałbym chwilę poświęcić, była likwidacja ulgi inwestycyjnej. Ostatecznie ta ulga pozostała, ale został zgłoszony wniosek mniejszości, który mówi, żeby art. 18a skreślić, a w konsekwencji tego przyjąć art. 19, w którym najważniejsze byłoby to, że podatek od osób prawnych w 1999 r. wynosiłby 32% podstawy opodatkowania. Ten podatek, mniejszy o 2% od planowanego, będzie korzystny dla wszystkich podmiotów prawnych, bo wszystkie podmioty prawne prowadzące działalność gospodarczą będą nim objęte. W przypadku utrzymania ulgi inwestycyjnej tylko 2500 podmiotów będzie tym objętych. Oczywiście, że dla tych podmiotów będzie to pewna niekorzyść, ale jeżeli cała gospodarka będzie objęta tym niższym podatkiem dochodowym, wówczas z pewnością będzie zapewniony ten warunek, który był podstawą uproszczenia systemu podatkowego, mianowicie zwiększenie dynamiki rozwoju gospodarczego i zapewnienie nowych miejsc pracy dla wchodzącego wyżu demograficznego. W związku z tym uważamy, że akurat ten wniosek mniejszości jest korzystny dla rozwoju gospodarczego i summa summarum okaże się korzystny dla wszystkich podmiotów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#PosełHenrykWujec">Jeszcze chciałbym zwrócić uwagę na wniosek mniejszości nr 2 dotyczący zmiany 12 do ust. 1 w art. 16. W tym miejscu w sprawozdaniu komisji mówi się, żeby w pkt. 37 art. 16 ust. 1 skreślić zapis zawarty pod lit. b, który mówi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów składek na rzecz związków pracodawców. Takie rozwiązanie obecnie funkcjonuje. Skreślenie tego zapisu doprowadziłoby do sytuacji, która nie zachęcałaby przedsiębiorców do tworzenia związków przedsiębiorców, a tworzenie wszelkiego rodzaju stowarzyszeń i związków jest korzystne dla rozwoju życia gospodarczego, dla procesu negocjowania. Naszym zdaniem ten zapis należy pozostawić i w związku z tym popieramy ten wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#PosełHenrykWujec">Chciałbym również poprzeć - i wyrażam tu satysfakcję - poprawkę uzupełniającą zgłoszoną w wystąpieniu posła koalicyjnego AWS, która polega na tym, żeby, tak jak było w propozycji rządowej, w art. 17 ust. 1 dodać pkt 20, który mówi, że dochody narodowych funduszy inwestycyjnych pochodzące ze sprzedaży udziałów lub akcji spółek mających siedzibę w Polsce byłyby wolne od podatku dochodowego, a nie tylko, tak jak jest teraz, pochodzące ze sprzedaży udziałów i akcji spółek wniesionych do tych funduszy przez skarb państwa. Chodzi o to, żeby była tutaj sytuacja równoprawna dla innych podmiotów gospodarczych. Sądzę, że właśnie to rozwiązanie będzie korzystne również dla funkcjonowania tych funduszy inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#PosełHenrykWujec">Jeśli chodzi o cały projekt komisyjny, popieramy go z uwzględnieniem tych dodatkowych uwag, które tutaj wniosłem. Sądzę, że ta praca rozpoczęta nad porządkowaniem ustaw podatkowych - słusznie się krytykuje, że zrobiono to za późno - powinna być kontynuowana, ponieważ ten system podatkowy niewątpliwie wymaga uściślenia, usunięcia różnych szarych stref. Wiele tu zostało zrobione, wiele rzeczy tu już było powiedziane, np. sprawa tzw. cienkiej kapitalizacji. Jesteśmy przeciwni tym wnioskom mniejszości, a jest ich kilka, które utrudniają wprowadzenie tej cienkiej kapitalizacji. Chodzi o to, żeby podatnicy mieli zaufanie do systemu podatkowego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Rulewskiego, nie zrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PosełJanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zanim rozpocznę swoje właściwe merytoryczne wystąpienie, chciałbym przypomnieć Wysokiej Izbie, że we wrześniu zdecydowana większość posłów, ze wszystkich klubów, opowiedziała się za przyjęciem uchwały Sejmu wzywającej rząd do opracowania projektów ustaw uwzględniających prorodzinny charakter naszych rozwiązań społecznych. Dotyczyło to oczywiście ustawy o podatku od osób fizycznych. Przypominam, że za projektem uchwały głosowali również posłowie SLD i zdziwienie budzi fakt, że poseł Wagner, występujący w imieniu SLD, zamiast wziąć się ochoczo za pisanie projektów ustaw, zaczął pisać listy do rządu. Tak się dzieje, że podstawowym obowiązkiem posła nie jest pisanie listów do rządu, ale pisanie projektów ustaw. Zamiast tego otrzymaliśmy zupełnie inne propozycje SLD, nie współgrające z przyjętym projektem przez Sejm w uchwale o prorodzinnych rozwiązaniach w systemie podatkowym. Uważam zatem, że posłowie SLD wyłamują się z tego ogólnego frontu walki z ubóstwem w naszym kraju przez to, że zgłaszają rozwiązania konkurencyjne. Może nawet dobre, ale jednakże nie rozwiązujące problemu ubóstwa w naszym kraju, na który zresztą problem przez 4 lata dość mocno pracowali. Myślę, że jednak ten błąd zostanie naprawiony przez poparcie trzech zaledwie drobnych propozycji, które mam zamiar Wysokiej Izbie przedstawić. Opowiadam się oczywiście za istnieniem ulg budowlanych z tej racji - tutaj zwracam się do posła Osiatyńskiego - że można już nas porównywać, jeśli chodzi o wiele wskaźników, do Europy Zachodniej, natomiast w sprawach mieszkaniowych zdecydowanie się różnimy. Ano dlatego m.in., że w Zachodniej Europie jest nadmiar mieszkań, ponieważ dość szybko po wojnie sytuacja mieszkaniowa została tam opanowana. Natomiast w Polsce ten problem będzie trwał przynajmniej 10–15 lat. Jeśli się mylę, to chętnie skorzystam z takiej propozycji. Dlatego większość ludzi, nawet o liberalnych poglądach w sprawach podatkowych, uważa, że przejściowo system ulg w budownictwie powinien być utrzymany. Jak ma być on generowany i komu może przysługiwać, to jest sprawa rzeczywiście do dyskusji. I właśnie w tej dyskusji, komu ma przysługiwać ulga, zgłaszam następującą propozycję, która wynika z ducha umowy koalicyjnej zapowiadającej zmiany w systemie podatków od osób fizycznych, zmiany prorodzinne.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#PosełJanRulewski">Otóż proponuję, aby utrzymując limit wielkiej ulgi budowlanej, stworzyć preferencje dla rodziny, przede wszystkim dla rodziny dzietnej. Proponowałbym, aby obecnie przyjęta kwota 200 mln zł była rozłożona czy też uwzględniała stan rodzinny. Propozycja zmierza do tego, żeby na każdego członka rodziny przysługiwało 6% odpisu od podatku. Oznaczałoby to preferencję w ten oto sposób, iż rodziny dzietne, model podstawowy 2 plus 2, otrzymywałyby większą kwotę na modernizację, budowę czy przekształcenie prawa własnościowego. Dotyczyłoby to również zakupu działki. Tak więc niszczyłoby te anomalie, które rzeczywiście są udziałem obecnego systemu podatkowego, że z ulg korzystają ludzie na ogół majętni i do tego jeszcze dostają bardzo duży podarunek na mocy ustawy od skarbu państwa. I jeśli to nawet nie kłóci się z zasadą jakichś preferencji, to jednak nie rozwiązuje wielu problemów. A przynajmniej dwa podstawowe problemy w naszym państwie to jest samo budownictwo i to, komu ono będzie służyło. Przypomnijmy w tym momencie dane, które wykazują - można prawie to udowodnić - że istnieje prosty związek, że wielka ulga budowlana - tak mówi Instytut Gospodarki Mieszkaniowej - służy przede wszystkim powiększaniu powierzchni mieszkaniowej inwestycji, na ogół domków, niektórzy mówią willi, choć może to za daleko, i zwiększaniu ich standardu w postaci wyposażenia. Ulgi te w żadnej mierze nie przyczyniają się do zwiększania np. metrażu zwykłych mieszkań, a więc takich, o które ubiegają się zwykli obywatele w spółdzielniach czy też prowadząc budowę na własną rękę. Zatem uważam, że w ten sposób spełnione zostałyby kryteria umowy koalicyjnej i chyba także zaspokojone potrzeby naszego kraju, który jeśli chodzi o rozwój rodziny, przechodzi bardzo ostry regres.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#PosełJanRulewski">Druga zmiana wynika z mojego dyżuru poselskiego, ale sądzę, że to jest udziałem wielu biur poselskich. Wszyscy się tutaj opowiadamy za tym, że demokracja to rzeczywiście wyrównywanie szans, to równy start, szczególnie dla młodzieży. Jednak okazuje się, że jeśli chodzi o dostęp do szkół wyższych dla pracujących, to te preferencje nie są jednakowo rozłożone. Wiemy dobrze, że czesne na tych studiach sięga od 700 zł do 12 000 za rok studiów. Wiemy również, że sesja egzaminacyjna przeciętnie kosztuje dojeżdżającego od 500 do 700 zł. A gdzie jeszcze pieniądze na pomoce naukowe? Obecny system podatkowy zawiera ulgę dla tej młodzieży, bądź rodziców utrzymujących tę młodzież, w postaci 450 zł. Jednak jest to kwota znikoma. Obserwujemy, że ze studiów korzystają przede wszystkim mieszkańcy większych miast. Tworzy się swoista cywilizacja większych miast. I dlatego proponuję zwiększenie tej ulgi o 100% dla młodzieży dojeżdżającej na studia wyższe w promieniu 100 km.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#PosełJanRulewski">Proszę Państwa! Jeśli chodzi o trzecią zmianę, bo słyszę, że czas mój się kończy, to Sejm poprzedniej kadencji uchwalił tzw. przewłaszczenie użytkowników wieczystych i nadał im formę własności bezwzględnej. Jednak poczynione w gminach obserwacje są dowodem na to, że proces ten jest spowolniony. Składa się na to wiele przyczyn. Wspomnę tylko o jednej, a mianowicie chodzi o brak środków od strony tych przewłaszczających się obecnych użytkowników wieczystych na pokrycie kosztów przewłaszczenia. Proponuję, aby koszty te, stanowiące przeciętnie od 700 do 1200 zł, były objęte ulgą budowlaną. Według opinii samorządów, zmniejszyłoby to w sposób kategoryczny ten system dwoistego prawa, polegający na tym, że gmina posiada w tej chwili i dzierżawy wieczyste, i własność notarialną. Co więcej, konieczność przewartościowywania tego majątku i działek, na których są postawione nieruchomości, wymaga zatrudnienia wielu firm, przeważnie prywatnych, i koszty tych ekspertyz są wysokie. Ulga miałaby oczywiście charakter epizodyczny. Trwałaby do 2002 r. i wyczyściłoby to tę pozostałość komunizmu, którą stanowiła dzierżawa wieczysta. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Zygmunta Berdychowskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Pan poseł się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu panią poseł Barbarę Blidę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PosełBarbaraBlida">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie chciałam wyrazić swoją radość i złożyć ukłon przed panem przewodniczącym i przed członkami Komisji Finansów Publicznych za ich zdecydowane stanowisko utrzymujące ulgę budowlaną w naszym systemie podatkowym przynajmniej na przyszły rok i przynajmniej do czasu, aż wspólnie nie zdecydujemy, że istnieje coś lepszego czym można tę ulgę budowlaną zastąpić.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#PosełBarbaraBlida">A teraz chciałam zgłosić poprawkę do art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Proponuję, ażeby w art. 14 dodać ust. 5 w brzmieniu: „Przepisów ust. 1 do 4 nie stosuje się do sprzedaży lokali mieszkalnych i budynków mieszkalnych na rzecz najemców lub członków ich rodzin, jeśli sprzedaż dokonywana jest przez podatników prowadzących działalność gospodarczą w zakresie usług mieszkaniowych”.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#PosełBarbaraBlida">Szanowni Państwo! Treść art. 14 ust. 1 do 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ma na celu zapobieżenie zaniżaniu ceny przez strony transakcji sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych oraz innych rzeczy. Przepisy te pozwalają urzędom skarbowym na podwyższenie wartości określonej w umowie sprzedaży, jeśli stwierdzą, że wartość ta znacznie odbiega od wartości rynkowej a brak jest ku temu uzasadnionej przyczyny. Jednak przepis ten moim zdaniem oraz na podstawie interwencji, jakie miały miejsce w moim biurze poselskim, nie powinien mieć zastosowania w przypadku sprzedaży zakładowych lokali mieszkalnych lub budynków mieszkalnych na rzecz ich najemców. Państwowe osoby prawne (przedsiębiorstwa państwowe, jednoosobowe spółki skarbu państwa) są właścicielami budynków mieszkalnych, których mieszkania są zasiedlone na podstawie umów najmu przez pracowników, byłych pracowników oraz inne osoby. Z reguły celem statutowym tych podmiotów jest działalność gospodarcza inna niż usługi mieszkaniowe - tj. wynajem mieszkań.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#PosełBarbaraBlida">Dalsze utrzymywanie przez państwowe osoby prawne zasobów mieszkaniowych, aktualnie przynoszących straty z uwagi na obowiązujące przepisy w zakresie wysokości opłat czynszowych, jest niecelowe. Jedynym wyjściem jest więc sprzedaż tych lokali dotychczasowym najemcom, bowiem nie ma żadnej prawnej możliwości - bez poniesienia dodatkowych nakładów finansowych - sprzedaży lokali po cenie rynkowej albo zapewnienia innych lokali mieszkalnych tym, którzy mieszkają dzisiaj w zasobach zakładowych. Z uwagi na to oraz uwzględniając fakt, że dotychczasowi najemcy, a zwłaszcza byli pracownicy, czyli emeryci, renciści i członkowie ich rodzin, często wdowy i dzieci, dysponują ograniczonymi możliwościami finansowymi na zakup zajmowanych lokali, ceny sprzedaży takich lokali, niezależnie nawet od stanu technicznego tak budynku mieszkalnego, jak i lokalu, państwowe osoby prawne zmuszone są ustalić na poziomie akceptowanym przez zakładowe organizacje związkowe oraz potencjalnych nabywców. Państwowe osoby prawne dochodzą do tych cen poprzez pomniejszenie wartości księgowej lokali szeregiem ulg i bonifikat, m.in. z tytułu stażu pracy i terminu zapłaty, czy to jednorazowo, czy na raty. Ustalona w ten sposób cena jednego metra kwadratowego powierzchni mieszkalnej nie jest ceną wygórowaną. Pomimo dużego zainteresowania zakupem dotychczasowa sprzedaż nie ma charakteru masowego. Na przykład w zasobach Huty Katowice SA, dysponującej kilkoma tysiącami mieszkań, cena sprzedaży metra kwadratowego powierzchni wynosi około 100 zł, a pomimo tego w 1997 r. sprzedano tylko 82 mieszkania.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#PosełBarbaraBlida">Sprzedaż tzw. mieszkań zakładowych napotyka aktualnie na trudności związane z treścią art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. I tak zgodnie z jego postanowieniami różnica między wartością określoną w umowie sprzedaży a wartością rynkową mieszkań ustaloną przez organy podatkowe stanowi dochód podlegający opodatkowaniu. Organy podatkowe z uwagi na brak definicji terminu użytego w art. 14 ust. 1 ustawy o treści: „jeśli jednak cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej rzeczy” generalnie przyjmują, że ceny sprzedaży lokali mieszkalnych są zaniżone, a więc zachodzą przesłanki do stosowania procedury określonej w tym artykule.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#PosełBarbaraBlida">Minister finansów uznając ważność problematyki wyzbywania się przez podmioty gospodarcze posiadanych domów i lokali mieszkalnych na rzecz dotychczasowych najemców w art. 9 ust. 1 pkt 38 rozporządzenia z marca 1995 r. zwolnił od podatku dochodowego od osób fizycznych dochody uzyskane z tytułu zakupu zakładowych budynków mieszkalnych lub lokali mieszkalnych w wysokości odpowiadającej różnicy między ceną rynkową tych budynków lub lokali, a ceną zakupu. W art. 67 ust. 1 pkt 5 ustalił zerową stawkę podatku VAT do sprzedaży lokali mieszkalnych przez podatników prowadzących działalność gospodarczą w zakresie budownictwa mieszkaniowego lub usług mieszkaniowych. Tym samym uwzględnił jedynie słuszne interesy nabywców lokali w zakładowych domach mieszkalnych. Brak tu natomiast jednoznacznego przepisu zwalniającego sprzedawców z opodatkowania różnicy pomiędzy wartością rynkową sprzedawanych lokali mieszkalnych a ceną sprzedaży wynikającą z aktu notarialnego. Powoduje to, iż urzędy skarbowe wszczynają postępowanie w trybie określonym przepisem art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Z uwagi na nieprecyzyjną treść tego artykułu organy podatkowe wzywają podatnika do podwyższenia uzyskanych przychodów ze sprzedaży mieszkań do poziomu cen rynkowych ustalonych przez siebie z możliwością powołania biegłego na koszt podatnika.</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#PosełBarbaraBlida">Nierespektowane jest przez urzędy skarbowe zalecenie ministra finansów wyrażone w piśmie z marca 1993 r., zgodnie z którym zakładowe mieszkania zajęte przez najemców mają znikomą wartość, zatem ustalanie ceny rynkowej stosownie do art. 14 ustawy jest niecelowe, a ich wartość należy ustalać na podstawie ceny określonej w umowie sprzedaży. Zalecenie to jednak nie ma waloru przepisu prawa, dlatego jednoznaczne uregulowanie tej materii w ustawie - zdaniem moim i tych przedsiębiorstw, których przedstawiciele zgłaszali te problemy w moim biurze poselskim - jest konieczne, stąd wnoszony przeze mnie projekt poprawki do uwzględnienia w zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-41.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Bardzo proszę panią poseł o przedłożenie poprawek.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Kracika z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PosełStanisławKracik">Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Ta dzisiejsza debata ciągle schodzi na tematy oboczne. Przy okazji omawiania kwestii podatkowej dyskutujemy o sytuacji mieszkalnictwa w Polsce, o sytuacji szkół niepublicznych, o przewłaszczeniach gruntów, o wszystkim. To zrozumiałe, dlatego że podatki w Polsce - a chcę się zająć ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych - w 1997 r. płaciło 23 485 tys. osób. W związku z tym kiedy poruszamy materię podatkową, to dotykamy najczulszych strun, również ludzkich emocji.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#PosełStanisławKracik">Ważne jest, żeby przy okazji tej debaty nie ograniczyć się do trzech nieustannie sygnalizowanych tutaj kwestii, czyli dużej ulgi mieszkaniowej, ulgi inwestycyjnej i ulgi prorodzinnej czy zasiłku prorodzinnego. Godzi się powiedzieć, że w sprawozdaniu Komisji Finansów Publicznych, której mam zaszczyt być członkiem, zachowane zostaje 110 rodzajów zwolnień przedmiotowych i sto kilkadziesiąt tytułów do uzyskiwania ulg. We wszystkich przypadkach istnieją limity dotyczące wielkości odpisów, ale przypomnę samą tzw. ulgę uczniowską, dającą prawo do odliczeń tym, którzy szkolą zatrudnianych przez siebie pracowników. Zachowane zwolnienia przedmiotowe, owe 110 rodzajów, uwzględniają właściwie cały wachlarz możliwości - i ludzkiej aktywności - wybierania kierunków działań gospodarczych i inwestowania tak, aby uzyskać, bądź nie, tytuł do odpisania czy uzyskania ulgi.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#PosełStanisławKracik">I jeszcze jedna kwestia, związana ze sprostowaniem. Otóż nie jest tak, że z ulg mieszkaniowych korzystali ci najbogatsi. W 1997 r. z tych ulg skorzystało 6660 tys. osób, ale w tym 5850 tys. to ci z pierwszej grupy podatkowej, z drugiej - jedynie 650 tys., a z trzeciej - 163 tys. Niech więc te fakty, te dane ustawią naszą debatę i osadzą ją w realiach. Niech będzie wiadomo, że kiedy mówimy o ulgach mieszkaniowych, to mówimy o emocjach, problemach prawie 6 mln podatników; jeżeli każdy z nich ma rodzinę, to trzeba to pomnożyć przez 3 i wtedy już wiadomo, dlaczego to jest taki czuły instrument. Nie chciałbym zatem ograniczyć się wyłącznie do rozmowy o tych trzech wspomnianych przeze mnie kwestiach. Jest jednak taka okoliczność, że będąc posłem ugrupowania koalicyjnego, musiałem głosować z opozycją w sprawie zasiłku rodzinnego, a nie ulgi prorodzinnej. Stało się tak z kilku powodów. Pierwszy był taki, że nie mieliśmy wyboru, mając na uwadze owe dzieci z rodzin wiejskich. To jest ułomność przedłożenia rządowego, no i jeśli chodzi o demolującą budżet propozycję poselską, musieliśmy rozstrzygnąć na korzyść tych, którzy wnosili o utrzymanie zasiłku rodzinnego. Jest bowiem pewne i gwarantowane, że te pieniądze do tych rodzin trafią. Natomiast co do spraw związanych z ulgą, tu już był podnoszony argument - kto płaci podatki i w jakim stopniu stanie się on beneficjentem, ile pieniędzy trafi do rodzin, tam, gdzie potrzeby są największe, jeżeli mówimy o uldze prorodzinnej. Nie chodzi o piękne słowa, o chowanie się za szlachetnymi sformułowaniami i odwoływanie się do wierności własnym deklaracjom przedwyborczym, które składane były wtedy, kiedy jeszcze nie ponosiło się odpowiedzialności za państwo, ale chodzi o to, by nie zapominać, że budżet jest w Sejmie. W związku z tymi wszystkimi rozstrzygnięciami przestawiającymi przyjęte, ustalone już i wynegocjowane jakoś wydatki - będące przecież przedłożeniem rządowym, musimy o tym pamiętać - taką prorodzinnością manifestowaną przez propozycję owej ulgi prorodzinnej - już nie wspomnę o ilorazie, o którym do tej pory na szczęście nikt nie mówił, ponieważ ten wniosek nie został umieszczony jako wniosek mniejszości - odpowiedzialność za budżet każe nam zachować się tak, jak się zachowujemy. Chcę powiedzieć, że nie jest to wyraz koalicyjnej nielojalności czy rozbieżności zdań. Jest to wzięcie na siebie odpowiedzialności za budżet i za państwo. Żartowałem w rozmowie z jednym z kolegów z AWS, że bywa i tak, że iluminacji może doznać też opozycja. Może ona zgłaszać dobre propozycje i wtedy trzeba je poprzeć. Tak zrobiliśmy tym razem.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#PosełStanisławKracik">Odnośnie do sprawy ulgi mieszkaniowej chciałbym powiedzieć, że miło mi, pani poseł, być wśród tych, którym pani składała podziękowania za głosowanie. Chcę powiedzieć też coś więcej. Zachowania wyborcze, wszystkie sondaże opinii publicznej i badania na ten temat wskazują, że Polacy chcą, by ta ulga została zachowana, dlatego nikt nie ma prawa łamać tej woli. To nie należy ani do żadnej partii, ani żadnego ugrupowania. Myślę, że trzeba mówić o utrzymaniu tego systemu nie tylko przez rok. Problem, moim zdaniem, polega na tym, że nie wystarczy używać kalkulatora, liczyć, jakie by były straty i jaki byłby zysk przy zachowaniu tej ulgi. Nie da się zmierzyć determinacji i motywacji ludzi świadomych tego, że mogą uzyskać ulgę. Są oni zdolni do wielkich wyrzeczeń, żeby uzyskać własne mieszkanie czy dom. Na marginesie chciałbym dodać taką uwagę: Myślę, że Polska nie będzie krajem ludziom przyjaznym, jeżeli będzie składała się z blokowisk. To, że ludzie wolą budownictwo jednorodzinne, jest szczęściem. Nad tym nie powinniśmy ubolewać. To jest szczęście, bo z wszelkimi blokowiskami związanych jest milion problemów od wychowawczych poczynając, a kończąc na innych. Jest sprawą do rozstrzygnięcia, kto powinien ponosić odpowiedzialność za budownictwo dla tych, którzy na pewno nigdy nie wybudują sami dla siebie. Różne kraje, różnie to rozwiązują. Wydaje się, że nie powinno się to odbywać z pominięciem lokalnego samorządu terytorialnego. Nie sztuka, że spółdzielnia wybuduje tanie mieszkanie, ale sztuka, żeby była w pobliżu też szkoła, przedszkole, miejsca pracy, by cały system był zaprojektowany w taki sposób, by ludzie mogli w nim żyć, pracować, uczyć się, żeby starsi mieli gdzie pójść po południu. Tego nie da się zrobić bez samorządu terytorialnego, dlatego wydaje się, że warto jest jeszcze raz poddać analizie i zweryfikować pewne, być może nawet doktrynalne opinie i poglądy, i ustalić, że jeżeli czegoś chce 6 milionów ludzi i ich rodziny, to należy to uszanować. Należy też pamiętać, że nie tylko kalkulator liczy się w społecznej polityce. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Woźnickiego z AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PosełAndrzejMaciejWoźnicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zgłosić dwie poprawki do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#PosełAndrzejMaciejWoźnicki">Pierwsza poprawka jest niemal identyczna z treścią wniosku mniejszości zawartego w sprawozdaniu komisji, z tym że, jeśli chodzi o rozwiązania i tempo ich wprowadzania, jest zgodna z przedłożeniem rządowym. Proponuje się w tej poprawce, aby w roku przyszłym kwota, którą można odpisać od podatku na trzecie i każde następne dziecko, była zgodna z przedłożeniem rządowym. Poprawka ta wychodzi naprzeciw oczekiwaniom tych dyskutantów, i w komisji, i tu w Wysokiej Izbie, którzy słusznie mówili, że nie można pozostawić bez tego wsparcia, bez zasiłku tych, którzy nie będą mogli skorzystać z takiej ulgi. I to rozwiązanie o tę część jest szersze.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#PosełAndrzejMaciejWoźnicki">Jeśli chodzi o kwoty, to z szacunku, który można przeprowadzić, wynika, że jest to dodatkowo w stosunku do tego, co rząd proponował, około sześćdziesięciu kilku milionów złotych. Tyle tylko, że ten szacunek trzeba jeszcze pomniejszyć o kwotę nie wypłaconych zasiłków z opieki społecznej, które w niektórych przypadkach dzięki temu będzie można wycofać.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#PosełAndrzejMaciejWoźnicki">Kilka tygodni temu, Wysoka Izbo, przyjęliśmy uchwałę, w której napisaliśmy, że wzywamy rząd do zagwarantowania w budżecie na rok 1999 środków finansowych w celu wprowadzenia do systemu podatku dochodowego od osób fizycznych odpisów i innych ulg z tytułu posiadania i utrzymywania dzieci. Cóż takiego stało się w ciągu ostatnich kilku tygodni, że ta deklaracja Sejmu dla niektórych posłów przestała być aktualna? Ja nie widzę takich argumentów, które by za wycofaniem się z własnego stanowiska przemawiały.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#PosełAndrzejMaciejWoźnicki">Druga poprawka, którą proponuję, dotyczy zapomóg wypłacanych z funduszu związków zawodowych, ale tylko z tej części, która pochodzi ze składek, dlatego że w przeciwnym wypadku takie zapomogi, nie losowe, lecz wypłacane tym związkowcom, którzy są w trudnej sytuacji - bardzo często z takimi sytuacjami w swojej komisji zakładowej miałem do czynienia - są opodatkowane dwukrotnie, bo najpierw płaci podatek ten, kto wnosi składkę, przed zapłaceniem składki, a potem opodatkowana składka jest opodatkowana jeszcze raz przy ewentualnie wypłacanym zasiłku. Jest to rozwiązanie wysoce niesprawiedliwe i nonsensowne.</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#PosełAndrzejMaciejWoźnicki">Te dwie poprawki pragnę złożyć panu marszałkowi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Steca z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PosełStanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W swoim wystąpieniu chciałbym się ustosunkować do niektórych rozwiązań w ustawach podatkowych. Trzeba podkreślić, że w sumie w Komisji Finansów Publicznych uzyskaliśmy rozwiązania nie wprowadzające rewolucyjnych zmian, których obawiali się podatnicy. Te rozwiązania, które przyjęliśmy, zabezpieczają preferencje dla podatników przeznaczających swoje dochody na inwestycje. Osobiście byłem za utrzymaniem ulg inwestycyjnych, które premiują podatników rozwijających działalność łącznie z tworzeniem nowych miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#PosełStanisławStec">Należy się uznanie komisji za przyjęcie jednej z propozycji łagodzących warunki uzyskania ulgi inwestycyjnej w przypadkach, kiedy okresowo podatnik znajduje się w trudnej sytuacji i wystąpiła zaległość podatkowa. Gdy tę zaległość podatkową ureguluje w ciągu 14 dni, nie traci prawa do ulgi.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#PosełStanisławStec">Pozostaje wnosić, aby Wysoka Izba przyjęła jeszcze drugą łagodzącą propozycję, czyli wniosek mniejszości nr 8 z druku nr 673. Jest to dostosowanie tego przepisu do zasad obowiązujących w art. 26a ust. 9 pkt 2 lit. b i c w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż w tej chwili jest tu rozbieżność. Według ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dla osób prowadzących działalność gospodarczą rentowność jest odpowiednio 3 i 6%, a według ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - 4 i 8%. Uważam więc, że to trzeba skorelować, i w związku z tym bardzo bym prosił o poparcie wniosku mniejszości nr 8 z druku nr 673, gdyż nie ma podstawy do tego, żeby różnicować podatników ze względu na formę prowadzonej działalności.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#PosełStanisławStec">Ważne jest również utrzymanie ulgi w budownictwie mieszkaniowym, gdy nie zaproponowano innych rozwiązań dotyczących pomocy z budżetu państwa dla gmin celem intensyfikacji zadań związanych z budownictwem mieszkaniowym i komunalnym w ramach gminy. Chodzi tu o rodziny najuboższe, które nie mogą korzystać z kredytu, gdyż nie posiadają zabezpieczenia jego spłaty lub nie posiadają własnych środków na realizację tego budownictwa. Ulga mieszkaniowa jest pomocą dla tych, którzy podejmują ambitne zadanie, nieraz decydując się na wiele wyrzeczeń, o których mówił pan poseł Kracik, aby mieć swój dom czy swój lokal mieszkalny, bez względu na to, czy budowa jest realizowana za pośrednictwem spółdzielni mieszkaniowej, przedsiębiorstw budujących mieszkania czy przez nich samych.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#PosełStanisławStec">Podzielam wypowiedziane z tej wysokiej trybuny zdanie, że utrzymanie ulg inwestycyjnych, budowlanych, w tym ulg z tytułu remontów mieszkań, ma wpływ na ograniczenie szarej strefy, gdyż podatnik, aby uzyskać te ulgi, musi mieć fakturę VAT, czyli pełne udokumentowanie wydatków inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#PosełStanisławStec">Chciałbym też wyrazić satysfakcję z faktu przyjęcia przez Komisję Finansów Publicznych w zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zmiany w ustawie o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych polegającej na podwyższeniu podstawy zasiłków rodzinnych na trzecie i następne dziecko o 10 zł. Rozwiązaniem tym objęte są osoby o najniższych dochodach oraz rodziny wiejskie, a także bezrobotni, którzy nie korzystają już z zasiłków dla bezrobotnych, którym okres pobierania zasiłku już się skończył. A zatem rozwiązanie to przyjęte zostało z myślą o właściwych adresatach. To rozwiązanie nie komplikuje systemu podatkowego i będą za to wdzięczni płatnicy, którzy mieliby poważne problemy w związku z zasadami obliczania ulg prorodzinnych. Rozwiązanie to nie premiuje osób o wysokich dochodach na jednego członka rodziny, gdyż odliczenia z tytułu posiadania dzieci w tym przypadku to sprawa marginalna i nie ma to wpływu na ich dochody.</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#PosełStanisławStec">Chciałbym wnieść jeszcze poprawkę do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Chodzi mi o to, żeby przyjąć taką zasadę jak w przypadku osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, że zaliczkę za grudzień płaci się jednocześnie ze złożeniem zeznania podatkowego, czyli nie do 20 grudnia danego roku, lecz do 31 marca następnego roku, to jest w okresie składania zeznania wstępnego o wysokości osiągalnych dochodów w roku podatkowym. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Wielowieyskiego z Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wypowiadam się w imieniu klubu Unii Wolności w sprawie projektu ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Ustawa jest niezbędna. Zgodnie z konstytucją trzeba było ustawowo uregulować zakres spraw dotyczących opodatkowania, uprościć, ułatwić rozwiązywanie problemów podatkowych. Tak więc mamy ustawę, którą popieramy.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Komisja pracowała nad tym, jak sądzę, rzetelnie. Wprowadziliśmy szereg uzupełnień, dokonaliśmy korektur. Wydaje się, że projekt ustawy jest dobry. Dobrze porządkuje problematykę zróżnicowania dochodów według sektorów, świadczonych usług, zwłaszcza według wielkości miast i osiedli, co różnicuje możliwości dochodowe podatników. Przyjmowane ustalenia w zakresie trybu, zaliczkowania itd. są chyba na korzyść podatników.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Mam dwie uwagi, z których jedną wspieram poprawką. Mianowicie napłynęły do nas propozycje, sugestie ze strony izb rzemieślniczych, by zbadać sprawę podnajmu, dzierżawy, wynajmu lokali bądź urządzeń posiadanych przez płatników, którzy z nich nie korzystają i udostępniają innym. Otóż rzecz znamienna, że w wypadku karty podatkowej w projekcie jest wyraźnie napisane, że jeżeli podatnik wynajmie komuś część kubatury bądź jakieś urządzenie, które wchodzi w zakres jego działalności gospodarczej, to nie pozbawia go to prawa do korzystania z karty podatkowej. Taka osoba oczywiście zapłaci z tego tytułu podatek, ale nadal może korzystać z karty podatkowej. Takie rozwiązanie nie zostało jednak przewidziane w wypadku ryczałtowców, chociaż jest przewidziane w ramach karty podatkowej.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Proponujemy w tym zakresie uzupełnić projekt ustawy, co wydaje się w pełni uzasadnione, zwłaszcza jeżeli sprawa dotyczy niewielkich kubatur lub na przykład jednego urządzenia, które stoi puste, nie wykorzystane. Dlaczegóż by utrudniać życie ludziom, komplikować sprawę sobie i innym i wyłączać ich z zakresu podatku?</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Przedkładam zatem następującą poprawkę. W art. 6 ustawy proponuję dodać dodatkowy ustęp, w którym stwierdza się, że nie wyłącza opodatkowania w formie ryczałtu od dochodów ewidencjonowanych osiąganie przychodów z tytułu najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy składników związanych z działalnością gospodarczą. Odpowiednią poprawkę należy także wprowadzić do załącznika nr 2 ustawy, w którym wymienia się to, co wyłącza z możliwości korzystania z podatku zryczałtowanego.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Druga uwaga dotyczy opodatkowania osób duchownych. Mianowicie został zgłoszony wniosek mniejszości, w którym proponuje się przyjęcie dla osób duchownych nieco niższych stawek - o parę punktów, tj. o ok. 8 punktów - w stosunku do przedłożenia rządowego. W tym zakresie, sprawdzałem to w terenie, rozmawiałem z duchownymi w biedniejszych parafiach i bogatszych, rozmówcy nie zgłaszali zastrzeżeń. Dotychczasowy system jest sensowny. Zróżnicowanie dochodów zwłaszcza na podstawie liczby ludności i liczby parafian jest chyba sensownie przyjęte. Natomiast zwracam uwagę na to, że wzrost dochodów z tego tytułu przewidziany jest w wysokości ok. 13%. W sytuacji inflacji na poziomie 8–9% jest to wzrost dochodów wyraźniejszy. Dlatego sądzę, że wniosek mniejszości jest uzasadniony, nawet jeżeli tam jest o 8 punktów lepiej. Wniosek mniejszości jest uzasadniony dlatego, że dochody z usług religijnych świadczonych przez księży ulegają ograniczeniom m.in. ze względów demograficznych; nie tylko ze względów organizacyjnych czy ideowych lub, że tak powiem, w związku z zakresem działania duszpasterskiego, ale również ze względów czysto demograficznych.</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#PosełAndrzejWielowieyski">W związku z tym obniżenie o 8 punktów proponowane we wniosku mniejszości, które spowoduje, że przyrost, zamiast około 4 mln, wyniesie 1,5 mln czy 2 mln, wydaje mi się uzasadnione. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-49.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Wojciecha Franka z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PosełWojciechFrank">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan poseł Kracik zaznaczył w swoim wystąpieniu, że debata na temat podatków wzbudza emocje i słuszne jest, że przy tej okazji omawiamy wiele spraw bezpośrednio ich nie dotyczących. Oczywiście jest to prawda. Dyskusja o podatkach zawsze wzbudza żywe zainteresowanie społeczeństwa. Myślę, że słusznie - nikt z nas nie lubi płacić wysokich podatków, każdy chciałby płacić jak najmniejsze. Sądzę, że będziemy w tym parlamencie do tego dążyć.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#PosełWojciechFrank">Chciałbym poruszyć dwie kwestie. Pierwsza kwestia, która była już przez przedmówców poruszana, więc chciałbym się na niej skupić w nieco mniejszym stopniu, dotyczy propozycji likwidacji dużej ulgi budowlanej. Jak wskazuje dotychczasowa praca parlamentu i wypowiedzi poszczególnych przedstawicieli klubów, na szczęście pozostanie duża ulga podatkowa. Wyrażam stanowisko, że ta ulga powinna zostać. Ten parlament zajmował się już problemem dużej ulgi podatkowej akurat przy okazji orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego niezgodności nowelizacji z zapisami konstytucji. Natomiast przeniesienie tej dyskusji o dużej uldze podatkowej czy w ogóle o ulgach podatkowych na sprawy socjalne, kondycji naszego społeczeństwa jest jak najbardziej uzasadnione. Jeśli państwo pozwolicie, kilka uwag do tego.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#PosełWojciechFrank">W latach ubiegłych państwo, rząd, poprzednia koalicja sformułowały pewne założenia polityki mieszkaniowej, gospodarki mieszkaniowej w Polsce. Wspomnę tutaj, że przynajmniej dokonano pewnego zasadniczego podziału, kto za co powinien odpowiadać i jak to powinno wyglądać. Oczywiście realizacja jest bardzo różna. Znając oficjalne szacunki braku mieszkań na poziomie 1, 3 mln, twierdzę, że te szacunki, ponieważ gospodarka wolnorynkowa w zakresie sprzedaży mieszkań, swobodnego obrotu nieruchomości nie zaistniała w Polsce w sposób zadowalający, są na dziś nieco zawyżone, ale pewnie niewiele. Przypomnę, że, mówiąc o zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, należy rozpatrywać kondycję naszego społeczeństwa w trzech kategoriach. Są to:</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#PosełWojciechFrank">Po pierwsze, ludzie najubożsi, żyjący na granicy minimum socjalnego - i do tych adresowane są rozstrzygnięcia ustaw mówiące o zaspokajaniu ich potrzeb w formie mieszkań socjalnych. Przypomnę również, że jest to obowiązkiem gminy. Różnie to w gminach wygląda. Mimo iż ustawa dopuszcza niższy standard mieszkań socjalnych, gminy tak czy owak borykają się z trudnościami finansowymi w realizacji tego budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#PosełWojciechFrank">Po drugie, sfera społeczeństwa tzw. średnio zamożnego. Myślę, że należy tu jeszcze wyodrębnić dwie podklasy: tych, którzy najczęściej korzystają z oferty spółdzielni mieszkaniowych i z oferty gmin dotyczących mieszkań komunalnych pełnostandardowych oraz sfery wyższej, która najczęściej buduje domy. Mówię to po to, że teza, iż dzisiejsza ulga podatkowa jest adresowana jedynie do krezusów, jest chyba chybiona. Znam osobiście osoby utrzymujące się jedynie z pracy najemnej, a ta praca dzisiaj nie jest kwalifikowana do źródeł utrzymania, które dają duże profity, które budują domy jednorodzinne. Oczywiście budowa trwa kilka lat, ponieważ budują to całe rodziny, a środki finansowe są zbyt małe. Ale ulga budowlana była znaczącą zachętą, aby te osoby podjęły decyzję o budowie. I jeszcze jedna uwaga - proszę pamiętać, że bez względu na to, czy to ktoś z grupy średnio zarabiających, czy też krezus finansowy buduje dzisiaj dom, najprawdopodobniej zwalnia jakieś mieszkanie. W ten sposób brak mieszkań, szacowany na około 1,3 mln, jest łagodzony w istniejących zasobach mieszkaniowych w Polsce. Nie jest to jedyna możliwość rozwiązywania problemów mieszkaniowych w Polsce w tej chwili, jest ich z pewnością dużo, dużo więcej, ale takie możliwości rzeczywiście istnieją.</u>
          <u xml:id="u-51.5" who="#PosełWojciechFrank">Po trzecie, grupa osób bogatych, dla których, jak słusznie zresztą zauważono, ulga jest dodatkowym przywilejem. Przecież zasobność ich kieszeni pozwala na pewno i bez ulgi budować samodzielnie budynki, mieszkania. I to jest prawda.</u>
          <u xml:id="u-51.6" who="#PosełWojciechFrank">Zdecydowanie powinniśmy pozostać przy uldze podatkowej. Natomiast ważną kwestię, sądzę, poruszył pan poseł Rulewski, chociaż z pierwszą częścią wypowiedzi się nie zgadzam. Chodzi o krytykę bogatych, którzy korzystają właśnie z ulgi. Natomiast ważne jest chyba to, abyśmy pomyśleli w przyszłości, jak tych ze stanów niższych klasy średniej, jak to określiłem, zachęcić do pozyskania czy umożliwić pozyskanie własnego lokum, obojętnie, czy będzie to mieszkanie, czy będzie to mały, skromny domek jednorodzinny. Myślę, że kontynuowanie i modyfikacja polityki rządu w zakresie gospodarki mieszkaniowej i mieszkalnictwa generalnie, w najbliższym czasie powinna być przedstawiona.</u>
          <u xml:id="u-51.7" who="#PosełWojciechFrank">Zresztą uważam, że aby dyskutować merytorycznie o likwidacji, rozszerzaniu ulgi budowlanej, należałoby najpierw pomyśleć o tym, aby sprecyzować jasno i wyraźnie cały pakiet polityki mieszkaniowej państwa.</u>
          <u xml:id="u-51.8" who="#PosełWojciechFrank">Nad drugim problemem, który chciałem poruszyć, pozwolicie państwo, zatrzymam się nieco dłużej, a to dlatego, że przynajmniej dotychczas występujący parlamentarzyści nie poruszali tej kwestii. Ona jest może o tyle mało istotna, że nie niesie za sobą żadnego bagażu emocji społecznych, a mimo wszystko, w moim przekonaniu, wypadałoby się nad nią zastanowić.</u>
          <u xml:id="u-51.9" who="#PosełWojciechFrank">Zgodnie z projektem ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw z druku, który rozpatrujemy, nr 625, Komisja Finansów Publicznych w zmianie 10 lit. a tiret pierwsze przyjęła propozycję rządu dotyczącą skreślenia w art. 21 ust. 1 pkt 6 zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych wygranych w grach losowych w zakładach wzajemnych urządzanych i prowadzonych na podstawie przepisów ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych przez uprawniony podmiot mający siedzibę w Polsce. Jest to przywołanie przepisów, które dzisiaj obowiązują i na podstawie których ta działalność jest prowadzona.</u>
          <u xml:id="u-51.10" who="#PosełWojciechFrank">Jak należy mniemać, u podstaw proponowanego rozwiązania normatywnego leży dążenie do maksymalizacji dochodów budżetowych i jako takie zasługuje na pełną aprobatę i nie podlega dyskusji. Zresztą wyliczone kwoty, jeśli państwo pamiętacie, w uzasadnieniu były dość imponujące dla budżetu państwa z tytułu opodatkowania tych gier. Niemniej jednak już pobieżna analiza zagadnienia wskazuje, iż obłożenie wygranych podatkiem dochodowym doprowadzi do odmiennego skutku finansowego. Zakładając dodatni skutek finansowy związany z wprowadzeniem podatku od wygranej, dokonano tu pewnego swoistego uproszczenia, biorąc za podstawę obecny poziom obrotów osiągany przez podmioty hazardowe.</u>
          <u xml:id="u-51.11" who="#PosełWojciechFrank">Historia lat poprzednich oraz doświadczenia państw zachodnich bowiem wskazują jednoznacznie na fakt, iż każde dodatkowe obciążenie pociąga za sobą odpływ części grających, a co za tym idzie - spadek obrotów. Stąd po wprowadzeniu podatku od wygranej należy spodziewać się zjawiska spadku obrotów. Analizując omawiane zagadnienie, nie można też abstrahować od tego zjawiska. Wbrew pozorom ma ono istotne znaczenie z punktu widzenia interesu budżetu państwa z uwagi na fakt, iż poziom wpływów do budżetu państwa z tytułu podatku od gier uwarunkowany jest właśnie wysokością obrotów. Prawdą jest, iż opodatkowanie wygranych będzie stanowić dodatkowy dochód budżetu, który jednak - co należy podkreślić - według szacunkowych danych nie zrekompensuje strat, jakich należy spodziewać się w związku z obniżeniem wpływów do budżetu z tytułu podatku od gier.</u>
          <u xml:id="u-51.12" who="#PosełWojciechFrank">Mając powyższe na uwadze, należy zadać sobie pytanie: Jaki jest sens wprowadzenia regulacji, która narazi państwo na straty finansowe?</u>
          <u xml:id="u-51.13" who="#PosełWojciechFrank">Oczywiście zaznaczyłem, że będę dłużej mówić. Zaraz podam dla wyjaśnienia państwu kilka cyfr, żeby nie być gołosłownym.</u>
          <u xml:id="u-51.14" who="#PosełWojciechFrank">Proszę państwa, w zakresie w ogóle gier liczbowych, w zakładach losowych, w grach losowych i w zakładach wzajemnych mamy do czynienia z dwoma sytuacjami: jedna jest objęta monopolem państwa i to ona właściwie budzi moją troskę. Natomiast druga sfera gier przede wszystkim hazardowych - kiedyś tutaj już chyba przy dyskusji na temat budżetu mówiono i wskazywano na to, że jest to szara strefa, z czym się absolutnie zgadzam - pozostaje poza moją optyką. Wytłumaczę, dlaczego. Dlatego że monopol państwa, który w zakładach wzajemnych obłożył 20% dodatkiem na rzecz Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki gry bodaj w roku 1995, wskazał jednoznacznie, że dołożenie tego swoistego podatku obniżyło liczbę grających, a więc nastąpił spadek obrotów.</u>
          <u xml:id="u-51.15" who="#PosełWojciechFrank">Dla przypomnienia powiem również, że taką decyzję, o podobnym skutku i charakterze w 1958 r., podjęło Biuro Polityczne, wprowadzając ograniczenie wysokości gier w popularnym wtedy totku, jak się to mówiło, do wysokości 1 mln zł. Również obroty z tego tytułu spadły i trzeba było 6 lat, żeby wrócić do poziomu sprzed tej decyzji. Te 20% odpisów, o których wspominam, to jest główna moja troska. Postawiłem tezę, iż skutki wprowadzenia tego podatku będą odwrotne, poprzez odejście niektórych grających od korzystania z tej formy, nazwijmy to dorabiania się czy łutu szczęścia, i podam państwu taką małą analizę, którą uzyskałem dzięki uprzejmości Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki, który to urząd - o czym za chwilę również powiem - jest zaniepokojony tą poprawką. To jest analiza z rekordowych obrotów dużego lotka z października tego roku, gdzie obroty w złotych wyniosły 29 901 850 zł. Podatek od gier w tej sytuacji wynosi 5 980 370 zł, dopłata na fundusz Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki - 5 980 370 zł, podatku w chwili obecnej nie ma, a więc podatek razem to jest 11 960 740 zł. Symulacja po wprowadzeniu 10-procentowego podatku: ten podatek w całości, a więc podatek od gier, dopłata na fundusz UKFiT i podatek od wygranych, to zamyka się kwotą 9 419 083 zł, a więc jest to spadek na poziomie do 21,3%. To pierwsza analiza.</u>
          <u xml:id="u-51.16" who="#PosełWojciechFrank">Druga, może bardziej przemawiająca do świadomości, jakie skutki może to wywołać. Pragnę państwu powiedzieć, że jeśli chodzi o te odpisy, które idą z gier losowych na rzecz Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki, przepis mówi, iż środki te mogą być przeznaczone jedynie na inwestycje, na remonty, na inwestycje w zakresie kultury fizycznej, są to obiekty sportowe, ale w tym - co podkreślam z całą mocą jako samorządowiec - była ogromna liczba sal gimnastycznych przy szkołach podstawowych. W wyniku tej symulacji, o której mówię, przy wprowadzonym 10-procentowym podatku w roku 1999 wpływy do Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki będą na poziomie 202 mln., natomiast gdyby nie było podatku i spadku liczby grających, spodziewane wpływy byłyby na poziomie 286 mln zł. Różnica 83 mln zł będzie skutkowała tym, że urząd nie zrealizuje zamierzonych inwestycji, a większość z nich to inwestycje rozpoczęte. Stąd też rodzi się pytanie: Czy jeśli wprowadzimy ten 10-procentowy podatek od gier i jeśli moje przewidywania się sprawdzą, to budżet państwa i Ministerstwo Finansów Urzędowi Kultury Fizycznej i Turystyki zrekompensuje te 83 mln? Z tego, co wiem, takiej kwoty w projekcie budżetu na dzień dzisiejszy nie ma.</u>
          <u xml:id="u-51.17" who="#PosełWojciechFrank">I teraz dalej. Jak należy przypuszczać, wprowadzenie podatku od wygranej znajdzie negatywne odbicie także w sferze działalności Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki. Otóż zgodnie z przepisem art. 47a i następnie ustawy z dnia 29 lipca 1992 r. o grach losowych i zakładach wzajemnych od gier liczbowych stanowiących monopol państwa na utworzony przez prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki odprowadzana jest 20-procentowa dopłata do stawek w grach liczbowych z przeznaczeniem na modernizację, remonty i dofinansowanie obiektów sportowych oraz rozwijanie sportu wśród dzieci, młodzieży i niepełnosprawnych. Nie wchodząc w meritum tego zagadnienia, należy zwrócić uwagę na występującą tu zależność między wysokością obrotów jednostki prowadzącej gry liczbowe a globalną wielkością uzyskiwaną z tytułu dopłaty do stawek w grach liczbowych oraz podkreślić, iż przewidywany spadek obrotów spowoduje automatycznie znaczne zmniejszenie dochodów Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki, przeznaczonych na kontynuację zaplanowanych inwestycji, a w wielu przypadkach inwestycji już realizowanych.</u>
          <u xml:id="u-51.18" who="#PosełWojciechFrank">Jestem zaniepokojony i pozwolę sobie podeprzeć się interpelacją złożoną przez pana posła Karola Łużniaka, który z ramienia komisji sejmowej uczestniczy w pracach Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki, konkretnie Rady Programowej ds. Inwestycji, w której sformułowano pytania podobne do moich: W opracowaniu przedłożonym przez zarząd spółki Totalizator Sportowy zwrócono uwagę na niebezpieczeństwo obniżenia wpływów do budżetu państwa na skutek wprowadzenia podatku od wygranej. Teza ta została wsparta szacunkowymi danymi liczbowymi. W korelacji z przytoczonym w uzasadnieniu projektu ustawy założeniem o dodatnim skutku finansowym związanym z opodatkowaniem w grach losowych i zakładach wzajemnych w wysokości 188 mln zł dostrzega się zasadnicze różnice pomiędzy obiema wyżej wymienionymi szacunkowymi wielkościami. W związku z tym proszę o udzielenie odpowiedzi na następujące pytanie: Czy powyższa kwestia była szczegółowo analizowana przez Departament Gier Losowych i Zakładów Wzajemnych Ministerstwa Finansów oraz jakie ewentualnie wysnuto wnioski? Proszę o udzielenie odpowiedzi, czy analizowano, jaki wpływ będzie miał spadek obrotów na strumień dochodów Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki przeznaczonych na kontynuację zaplanowanych inwestycji oraz czy ewentualne obniżenie wysokości tych kwot może zagrozić jego płynności. Te pytania postawiłem również i ja, rozszerzając o pytanie, czy budżet państwa będzie przygotowany na uzupełnienie brakujących środków dla Urzędu Kultury Fizycznej w przypadku, jeśli, jak mówię, szacunki, które przedstawiam, sprawdzą się.</u>
          <u xml:id="u-51.19" who="#PosełWojciechFrank">Przypomnę jeszcze państwu, że Sejm obecnej kadencji uchwalił również, że pewne środki z gier losowych mają być przeznaczane na pomoc osobom poszkodowanym w wyniku ubiegłorocznej i tegorocznej powodzi. Mówiący te słowa przygotowuje z grupą posłów projekt, który w sposób ustawowy ma to rozwiązać i na stałe przeznaczyć odpisy z gier losowych właśnie na cele likwidacji skutków powodzi. Przypuszczam, że przez najbliższe 10 lat będziemy musieli w Polsce te skutki usuwać.</u>
          <u xml:id="u-51.20" who="#PosełWojciechFrank">Podsumowując dotychczasowe rozważania, dodam, że nasuwa się pytanie: Czy propozycja wprowadzenia podatku od wygranych została poprzedzona szczegółowymi i kompleksowymi analizami przeprowadzonymi przez ministerstwo? Tutaj również na potwierdzenie swoich słów muszę powiedzieć, że podobne zaniepokojenie wyraziło Ministerstwo Skarbu Państwa, które, zwracając się do departamentu gier, zadawało podobne pytanie. Podkreślam jeszcze raz, że cały czas wymieniam te przedsiębiorstwa, które objęte są monopolem państwa, a więc właścicielem w przypadku jednej spółki jest minister skarbu państwa, a druga firma to jest przedsiębiorstwo państwowe, i na tych tylko się skupiam, nie zaś na kasynach i nie na tej całej nie unormowanej sferze działalności hazardowej, w odniesieniu do której, jak rząd zapowiada, przygotowywana jest ustawa, która kompleksowo ma te sprawy rozwiązać. Oby z pożytkiem właśnie dla budżetu państwa. Śmiem twierdzić, że z tej akurat sfery żadnych wpływów do budżetu... albo minimalne są na dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-51.21" who="#PosełWojciechFrank">Wydaje się, że odpowiedź na wyżej postawione pytanie będzie negatywna. Co więcej, można sądzić, że przedkładając propozycję obłożenia wygranych podatkiem dochodowym, niewiele czasu poświęcano na analizę tego zagadnienia. Poza przedłożonymi na wstępie argumentami, które wymagają pewnej inwencji, pojawia się jeszcze praktyczny aspekt wprowadzenia proponowanej regulacji w życie, którego nikt do tej pory nie przedstawił. Z faktem rezygnacji ze zwolnienia wygranych w grach losowych i zakładach wzajemnych z podatku dochodowego wiąże się również inny, niezwykle ważny problem, nie rozwiązany w projekcie zmian, a związany z obliczeniem i poborem podatku przez płatnika, którym jest podmiot organizujący grę, np. kasyno gry, salon gier na automatach itd. Płatnik, czyli na przykład kasyno gry, ma obliczyć podstawę opodatkowania i pobrać podatek od wygranej. Tymczasem w ustawie nie jest określony moment powstania przychodu z wygranej i wysokość tego przychodu. Nie wiadomo bowiem, czy przychodem ma być różnica między wartością na przykład zakupionych żetonów do gry a wartością żetonów zwracanych, odsprzedanych kasie, czy też wygrana na konkretnym stole, w konkretnym automacie czy w grze liczbowej. Jak zatem ustalić podstawę opodatkowania?</u>
          <u xml:id="u-51.22" who="#PosełWojciechFrank">Ponadto co się będzie działo, jeżeli gracz nie zwróci, nie odsprzeda żetonów kasie, pozostawiając je na gry w innych terminach, i nie nastąpi materializacja wygranej? Odpowiedź na to pytanie jest niezwykle istotna, gdyż płatnik odpowiada całym swoim majątkiem za pobranie podatku, ponosząc również odpowiedzialność karną skarbową. Ponadto art. 217 konstytucji wyraźnie nakazuje, by podstawa opodatkowania jakimkolwiek podatkiem była określona wyłącznie w ustawie. Brak zatem tych uregulowań w ustawie powoduje sprzeczność proponowanego zapisu z ustawą zasadniczą i uniemożliwia jego zastosowanie w praktyce.</u>
          <u xml:id="u-51.23" who="#PosełWojciechFrank">Ponadto rodzi się kontrowersja związana z samą ustawą o grach losowych i zakładach wzajemnych. Otóż w art. 11 ust. 6 tej ustawy ustawodawca wyraźnie powiedział, że wysokość wygranej bądź przegranej w grze losowej lub zakładzie wzajemnym stanowi tajemnicę uczestnika, której obowiązany jest przestrzegać podmiot urządzający gry losowe lub zakłady wzajemne. Informacje o wysokości wygranej bądź przegranej są ujawniane wyłącznie na żądanie ministra finansów oraz inspektora kontroli skarbowej, a także sądu i prokuratury w związku z toczącym się postępowaniem. W świetle powyższego wydaje mi się, że w momencie pobierania podatku od wygranych przez podmioty hazardowe będzie następowało naruszenie wyżej wymienionego przepisu. Każde zaś naruszenie ustawy o grach losowych powoduje, że minister finansów może cofnąć udzielone zezwolenie. Ponadto prowadzenie działalności w zakresie gier i zakładów niezgodne z ustawą o grach skutkuje odpowiedzialnością karną skarbową.</u>
          <u xml:id="u-51.24" who="#PosełWojciechFrank">I ostatnia teza, która często jest podnoszona, a mianowicie że opodatkowanie gier jest powszechne w wielu krajach. Otóż jest to również teza nie do końca prawdziwa. W Europie takie kraje, jak: Szwecja, Niemcy, Finlandia, Norwegia, Belgia, Irlandia, Turcja, Węgry, Estonia, Łotwa, Austria, Dania, Wielka Brytania, Hiszpania, Czechy, Litwa, Słowacja, nie wprowadziły do tej chwili podatku dochodowego od gier losowych. Powiem więcej: w wielu tych krajach tego typu monopol jest monopolem nowym, świeżym, dlatego też - z tego tytułu, aby osiągnąć pewien pułap obrotów - celowo nie wprowadza się podatku.</u>
          <u xml:id="u-51.25" who="#PosełWojciechFrank">W związku z tym pragnę złożyć poprawkę do przedstawionego sprawozdania Komisji Finansów, która brzmiałaby w ten sposób: w zmianie 10 lit. a pierwsze tiret do art. 21 ust. 1 pkt 6 otrzymuje brzmienie: „wygrane w grach losowych i zakładach wzajemnych urządzanych i prowadzonych przez przedsiębiorstwa i spółki, których działalność objęta jest monopolem państwa”. Chodzi o to, żeby zakładów objętych monopolem państwa nie objął ten podatek. Jeszcze raz podkreślam: moja wypowiedź nie zmierza do jakiejś obrony interesów firm, które prowadzą kasyna. One niech się martwią, bo - jak twierdzę - jest to w ogóle nie uregulowana sfera działalności gospodarczej w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-51.26" who="#PosełWojciechFrank">W zmianie 20 w lit. a do art. 30 ust. 1 proponuję też skreślić pierwsze tiret. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-51.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Romualda Ajchlera z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PosełRomualdAjchler">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Tempo prac nad projektami zmian w ustawach o podatku dochodowym od osób fizycznych i od osób prawnych to zapewne przyczyna pewnych potknięć legislacyjnych. Poza dwoma przypadkami nie będę zabierał głosu w sprawach merytorycznych, gdyż zrobili to już moi koledzy i zrobią to jeszcze koledzy, którzy będą występować po mnie. Pragnę zgłosić kilka uwag i propozycji zmian w projektach przyjętych przez Komisję Finansów Publicznych, wnosząc o ich rozpatrzenie w trakcie dalszych prac nad tymi projektami.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#PosełRomualdAjchler">Po pierwsze, komisja przyjęła zmiany w art. 16 ust. 1 pkt 4 i 49 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - są to zmiany w pkt. 12 w lit. a druku sejmowego - oraz takie same zmiany w art. 23 ust. 1 w pkt. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - tu również są to zmiany w pkt. 12 w lit. a druku sejmowego. Zmiany te odnoszą się do kursu walut obcych, stosowanego do przeliczenia na złote przy ustalaniu podstawy dokonywania odpisów amortyzacyjnych, uznawanych za koszt uzyskania przychodów, od wartości początkowej samochodów osobowych i składek na ubezpieczenie AC od tych samochodów. Aktualnie są to kursy sprzedaży walut. W wyniku poprawek wniesionych przez komisję mają to być średnie kursy sprzedaży walut obcych ogłaszane przez Narodowy Bank Polski.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#PosełRomualdAjchler">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Średnie kursy sprzedaży nie istnieją. Są albo kursy średnie, albo kursy sprzedaży. Stąd proponuję poprawić ten lapsus legislacyjny w ten sposób.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#PosełRomualdAjchler">W art. 1 w pkt. 12 w lit. a projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - w zakresie dotyczącym:</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#PosełRomualdAjchler">- art. 16 ust. 1 pkt 4 - drugie tiret otrzymuje brzmienie: w pkt. 4 wyrazy „według kursów walut obcych ogłaszanych przez Narodowy Bank Polski z dnia odprawy celnej lub z dnia zakupu w kraju albo z dnia przekazania samochodu do używania i mających zastosowanie przy sprzedaży walut” zastępuje się wyrazami „według kursu średniego ECU ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia przekazania samochodu do używania”,</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#PosełRomualdAjchler">- art. 16 ust. 1 pkt 49 - jedenaste tiret otrzymuje brzmienie: w pkt. 49 wyrazy „sprzedaży walut obcych” zastępuje się wyrazami „średniego ECU”.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#PosełRomualdAjchler">W art. 1 w pkt. 12 w lit. a projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - w zakresie dotyczącym art. 23 ust. 1 pkt 4 - drugiemu tiret należy nadać brzmienie, jak dla osób prawnych w zmianie art. 16 ust. 1 pkt 4.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#PosełRomualdAjchler">Po drugie, ze względów legislacyjnych w zmianie 17 lit. c w projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w części dotyczącej ust. 8 proponuję w pkt. 3 skreślić wyrazy „ustawy wymienionej w art. 1 w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 1999 r.”. Wyrazy te mogą być używane co najwyżej w przepisach przejściowych, a nie w podstawowym tekście ustawy. Ze względu na czas nie wykazuję innych błędów tego zapisu.</u>
          <u xml:id="u-53.8" who="#PosełRomualdAjchler">Po trzecie, zapewne pośpiech był przyczyną niezauważenia pewnej kwestii przez komisję i przyjęcia propozycji rządowej w zakresie dotyczącym zmiany 21 w projekcie ustawy zmieniającej ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zmiana dotyczy art. 32 ust. 1a ustawy podstawowej. Przepis ten w brzmieniu przyjętym przez komisję reguluje pobór zaliczek na podatek dochodowy tak, jakby w przyszłym roku miała obowiązywać zapowiadana przez premiera Balcerowicza skala podatkowa z dwoma, a nie z trzema przedziałami. Ponieważ jednak tak się nie stało, konieczne są poprawki w zmianie 21 projektu. Proponuję zatem w tej zmianie w ust. 1a:</u>
          <u xml:id="u-53.9" who="#PosełRomualdAjchler">- w pkt. 1 skreślić lit. b i oznaczenie lit. a, zaś w dotychczasowej lit. a, w projekcie przyjętym przez komisję, skreślić na końcu wyraz „albo”;</u>
          <u xml:id="u-53.10" who="#PosełRomualdAjchler">- w pkt. 2 wprowadzić dwie zmiany: w pierwszym zdaniu po wyrazie „pierwszego” należy dodać wyrazy „lub drugiego” (chodzi tu o przedziały skali podatkowej), natomiast w lit. b tego punktu wyrazy „w pierwszym przedziale skali podatkowej” należy zastąpić wyrazami „w niższych przedziałach skali podatkowej”.</u>
          <u xml:id="u-53.11" who="#PosełRomualdAjchler">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Niezależnie od zauważonych i zgłoszonych uwag o charakterze legislacyjnym pragnę zwrócić uwagę jeszcze na dwie kwestie.</u>
          <u xml:id="u-53.12" who="#PosełRomualdAjchler">Pierwsza z nich to nieprzyjęcie przez komisję propozycji zmian w art. 16 ust. 1 pkt 59 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i w art. 23 ust. 1 pkt 57 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wyjaśniam, że oba jednobrzmiące przepisy odnoszą się do zaliczanych do kosztów uzyskania przychodów opłacanych przez pracodawców składek z tytułu zawartych umów komercyjnego ubezpieczenia na rzecz pracowników.</u>
          <u xml:id="u-53.13" who="#PosełRomualdAjchler">Rząd zaproponował przez stosowny zapis skreślenie jednego z przecinków, mającego znaczenie prawne, a nie gramatyczne. Chodzi tu o przecinek występujący we wskazanych przepisach po nawiasie, w którym jest wymieniony stosowny Dziennik Ustaw zawierający ustawę o działalności ubezpieczeniowej. Istniejący aktualnie przecinek był już przedmiotem licznych dyskusji i prawniczych sporów w literaturze oraz publicystyce podatkowej. Powodem jest to, że następująca po nim część przepisu może być odczytywana jako warunek stosowania zasady, a nie wyjątku, co całkowicie zmieniałoby intencję przepisu. Zasadą jest to, że nie uważa się za koszt uzyskania przychodów przedmiotowych składek na ubezpieczenie; wyjątkiem zaś uznawanie tych składek za taki koszt, jeżeli są spełnione określone w przepisie warunki umowy ubezpieczenia odnoszące się m.in. do minimalnego okresu ubezpieczenia, osoby uprawnionej do otrzymania świadczenia, tj. pracownika, a nie pracodawcy. Taka była też intencja tego przepisu. Tymczasem sporny przecinek w opinii wielu prawników odwraca te intencje o 180 stopni. Kosztem podatkowym byłyby składki płacone przez pracodawcę, gdy jest on uprawniony do świadczenia z polisy, a umowa gwarantuje wypłatę świadczenia nawet po bardzo krótkim okresie, z czym oczywiście wiąże się wysokość składki. Dodam tylko, że w sytuacji, gdy opłacona przez pracodawcę składka stanowi opodatkowany przychód pracownika, projekt rządowy kwalifikuje się w pełni do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-53.14" who="#PosełRomualdAjchler">Zgłaszam zatem wniosek, aby zmienić wymienione przepisy w obu ustawach w ten sposób, że po wyrazach „(Dz.U. z 1996 r. Nr 11, poz. 62)” skreślić przecinek.</u>
          <u xml:id="u-53.15" who="#PosełRomualdAjchler">Druga kwestia wiąże się z propozycją komisji dotyczącą likwidacji zwolnienia od podatku wartości nieodpłatnie otrzymanych urządzeń, obiektów i sieci energetycznych i telekomunikacyjnych, podczas gdy w pozostałym zakresie zwolnienie jest przedłużone. Jest to zmiana 21 lit. a dotycząca art. 37 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Takie zróżnicowanie nie znajduje uzasadnienia prawnego i może przynieść więcej szkód niż pożytku. Jeżeli zakłady energetyczne lub telekomunikacyjne będą musiały najpierw zapłacić podatek, a dopiero w następnych latach amortyzować wartość majątku otrzymanego nieodpłatnie, to często nie będą one zainteresowane takimi inwestycjami, a zainteresowani przedsiębiorcy mogą mieć problem z przyłączeniem do sieci. Wypada dodać, że aktualnie zwolnienie jest tak naprawdę pozorne w ujęciu statycznym. Otrzymany majątek nie może być amortyzowany w ciężar kosztów uzyskania przychodów, co w istocie oznacza, że w normatywnym okresie amortyzacji zakład zwraca środki wynikające z tego zwolnienia. I dlatego wnoszę o skreślenie tej zmiany.</u>
          <u xml:id="u-53.16" who="#PosełRomualdAjchler">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam jeszcze pytanie, które chcę zadać panu ministrowi - kwestię tę podniósł pan poseł Frank - ale żeby nie zabierać czasu kolegom z klubu, pozwolę sobie zadać je w stosownym czasie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Adama Łozińskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Bardzo proszę o poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PosełAdamŁoziński">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych reguluje zasady i sposób poboru podatków. Od początku funkcjonowania systemu podatkowego ustawodawca postanowił tych, którzy uczciwie płacą podatki, promować poprzez różnego rodzaju ulgi. Są to np: wspólne opodatkowanie małżonków, ulgi z tytułu darowizn, oświatowe itp. Nie dotyczą one osób nie objętych podatkiem dochodowym. Przez kilka lat istnienia tych regulacji nikt przeciwko temu nie protestował i nie mówił, że to niesprawiedliwe. Teraz gdy posłowie AWS chcą do tego systemu wprowadzić elementy podatku prorodzinnego, zauważono ten problem. Postęp polega na tym, że zauważono tę niesprawiedliwość. Prawda jest taka, że ulgi wynikające z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie obejmują mieszkańców wsi utrzymujących się z pracy na roli.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#PosełAdamŁoziński">Pan poseł Wagner, przemawiając w imieniu klubu SLD i krytykując rząd, stwierdził, że podatki prorodzinne psują system podatkowy. Tak postawiony problem może wywołać pytanie, czy to oznacza, że dzieci psują życie dorosłym. Nie zgadzam się z wygłoszoną opinią, że przyjęty przez Komisję Finansów Publicznych wniosek o zwiększenie zasiłków w zamian za zaproponowany podatek prorodzinny był wynikiem działania rozsądku. Był raczej przejawem niedoceniania idei polityki prorodzinnej państwa opartej na zasadzie pomocniczości, która w odniesieniu do podatków najpierw powinna stwarzać warunki do uzyskania dochodów, a dopiero wtórnym działaniem winny być ulgi przyznawane w zależności od liczby dzieci posiadanych na utrzymaniu. Zasiłki socjalne nie stwarzają takiego mechanizmu. Jest wprost przeciwnie, ponieważ mogą one wywołać postawy oczekiwania na wsparcie finansowe z budżetu gminy czy państwa. Mogą obywateli zniechęcać do aktywności. Dziwię się kolegom z Unii Wolności tak bardzo przywiązanym do zasad gospodarki rynkowej, że w tym przypadku nie doceniają aktywności naszych obywateli. Popieram wnioski mniejszości zawarte w druku nr 681. Chodzi tu o wnioski nr 5, 6 i 7 dotyczące wprowadzenia podatków prorodzinnych. Propozycja ta jest modyfikacją rządowego projektu z uwzględnieniem trzech ważnych różnic. Podwaja się kwotę wyjściową, z ok. 190 zł do 380 zł w ciągu roku na jedno dziecko. Czas wdrożenia tego systemu wydłuża się na 3 lata i co jest ważne, i co zresztą zauważono na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych, obejmuje się nim również ludność wiejską, tzn. ludność wiejską utrzymującą się głównie z pracy w gospodarstwach rolnych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Mieczysława Jedonia z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PosełMieczysławJedoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę zgłosić uwagi i propozycje do przyjętego przez sejmową Komisję Finansów Publicznych rządowego projektu zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, w części dotyczącej tzw. TCR, czyli zasad ograniczania pozornej kapitalizacji spółek prawa handlowego i spółdzielni poprzez nieuznawanie odsetek od pożyczek udzielanych spółkom, spółdzielniom przez ich udziałowców, członków spółdzielni. W projekcie zmian ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych rząd zaproponował, a sejmowa Komisja Finansów Publicznych przyjęła, m.in. przez dodanie pkt. 60 i 61 w art. 16 ust. 1, zmiany zmierzające do tego, by od 1 stycznia 1999 r. nie były uznawane za koszt uzyskania przychodów odsetki od pożyczek udzielanych spółkom przez ich udziałowców. Proponowane zmiany odnoszą się do odsetek od pożyczek udzielanych danej spółce przez:</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#PosełMieczysławJedoń">1) jej udziałowca (akcjonariusza), posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) w jej kapitale zakładowym akcyjnym;</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#PosełMieczysławJedoń">2) tych jej udziałowców (akcjonariuszy), którzy posiadają łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) w jej kapitale zakładowym;</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#PosełMieczysławJedoń">3) inną spółkę, jeżeli w obu spółkach, biorącej i dającej pożyczkę, ten sam udziałowiec (akcjonariusz) posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji). Odsetki te od takich pożyczek nie byłyby kosztem uzyskania przychodów, jeżeli wartość zadłużenia spółki pożyczkobiorcy wobec podmiotów wymienionych w pkt. od 1 do 3 osiągnęłaby łącznie trzykrotność jej kapitału zakładowego akcyjnego.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#PosełMieczysławJedoń">Wysoka Izbo! Ze względu na wagę problemu podaży kapitału niezbędnego w polskiej gospodarce, przedstawiam propozycję zmian w zapisach przyjętych przez komisję, tym bardziej że dyskusja nad zmianami podatkowymi na przyszły rok koncentrowała się głównie na kwestiach ulg i stawek podatkowych. Niestety podczas dyskusji nie zwrócono uwagi na propozycje wprowadzenia, moim zdaniem, wielce ryzykownych dla gospodarki fiskalnych ograniczeń w razie korzystania z kapitału pożyczkowego. Nie trudno zauważyć, iż lokowanie kapitału w formie pożyczki w zależnej spółce, określane jako tzw. cienka, pozorna albo niedostateczna kapitalizacja, w porównaniu z lokatą w formie wpłat na kapitał zakładowy akcyjny poprzez zaliczanie do kosztów podatkowych odsetek od pożyczki powoduje zredukowanie podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym w spółce korzystającej z pożyczki. Problem ten został dostrzeżony przez władze fiskalne państw wysoko rozwiniętych, a także stosunkowo niedawno na Węgrzech i w Czechach. W wielu państwach wprowadzono ograniczenia korzyści fiskalnych w tym zakresie. Nie ma jednak takich ograniczeń na przykład we Włoszech, w Holandii, Szwecji czy Grecji. Zaś tam gdzie te ograniczenia są, zakres restrykcji fiskalnych jest znacznie zróżnicowany. Są one tym mniejsze, lub występuje ich brak, im większe jest zapotrzebowanie danego kraju na zagraniczny kapitał inwestycyjny.</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#PosełMieczysławJedoń">Wypada także zauważyć, że w żadnym ze znanych mi systemów podatkowych państw stosujących TCR, w przeciwieństwie do polskich propozycji, nie bierze się w ogóle pod uwagę zadłużenia spółki wobec udziałowców czy akcjonariuszy z tytułu pożyczek i innych tytułów w relacji do kapitału zakładowego akcyjnego, lecz bada się relację zadłużenia do kapitału, ale zadłużenia wyłącznie z tytułu pożyczek.</u>
          <u xml:id="u-57.6" who="#PosełMieczysławJedoń">Panie i Panowie Posłowie! Należy podkreślić, że tam gdzie stosuje się ograniczenia fiskalne dla cienkiej kapitalizacji, ograniczenia te dotyczą wyłącznie przypadków, gdy pożyczki udziela podmiot zagraniczny albo krajowy, ale tylko taki, w przypadku którego otrzymane odsetki nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowych lub są opodatkowane w sposób zryczałtowany, a stawka podatku jest niższa od stawki mającej zastosowanie u biorącego pożyczkę. Tymczasem w proponowanej zmianie w polskim systemie podatkowym nie uwzględnia się powyższych przesłanek, co wprost zmierza do podwójnego ekonomicznego opodatkowania, gdy stronami umowy pożyczki są podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych mający siedzibę w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-57.7" who="#PosełMieczysławJedoń">O ile bowiem w spółce wypłacającej odsetki zgodnie z rządowym projektem nie byłyby one kosztem podatkowym, przez co podwyższałyby podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym, o tyle w wypadku będącego osobą prawną udziałowca udzielającego pożyczki te same odsetki stanowiłyby przychód podlegający opodatkowaniu tym podatkiem. Z tej racji brak jest ekonomicznych przesłanek do objęcia proponowanymi restrykcjami fiskalnymi w przypadku, gdy pożyczkodawcą jest podatnik podatku dochodowego od osób prawnych mających siedzibę w Polsce. Inaczej jest, gdy pożyczki spółce udziela udziałowiec, osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania w Polsce. Odsetki od takiej pożyczki są w jego wypadku opodatkowane tak samo, jak dywidenda, 20-procentowym podatkiem zryczałtowanym. W tym wypadku w wyniku „cienkiej” kapitalizacji powstają korzyści podatkowe jako rezultat różnicy wysokości stawek podatku należnego od tego udziałowca i od spółki.</u>
          <u xml:id="u-57.8" who="#PosełMieczysławJedoń">Aby uniknąć nie stosowanych w innych państwach restrykcji wobec rodzimego kapitału pożyczkowego i równocześnie uwzględnić interes budżetu państwa, proponuję dodanie ust. 8 w art. 16 w następującym brzmieniu: „Przepisów ust. 1 pkt. 60 i 61 nie stosuje się, jeżeli pożyczki (kredyty) zostały udzielone przez udziałowców, akcjonariuszy albo spółkę, o których mowa w tych przepisach, mających siedzibę (miejsce zamieszkania) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i będących podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych albo od osób fizycznych, z wyjątkiem podatników korzystających ze zwolnienia od tego podatku odpowiednio na podstawie przepisów o spółkach z udziałem zagranicznym, o specjalnych strefach ekonomicznych, a także o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych”.</u>
          <u xml:id="u-57.9" who="#PosełMieczysławJedoń">W związku z powyższą propozycją - w celu zrównania prawno-podatkowej sytuacji osób prawnych i fizycznych mających w Polsce siedzibę lub miejsce zamieszkania - można przedmiotowe odsetki otrzymane przez udziałowców (osoby fizyczne) poddać opodatkowaniu zryczałtowanemu przy zastosowaniu stawki takiej samej, jak obowiązująca spółkę wypłacającą te odsetki, co zneutralizowałoby korzyści podatkowe wynikające z różnic stawek. W tym celu należałoby:</u>
          <u xml:id="u-57.10" who="#PosełMieczysławJedoń">- w art. 30 ust. 1 pkt 1 po wyrazach „z odsetek od pożyczek” dodać wyrazy „z zastrzeżeniem pkt. 1a”,</u>
          <u xml:id="u-57.11" who="#PosełMieczysławJedoń">- dodać pkt 1a w brzmieniu: „z odsetek od pożyczek, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, w wysokości stawki podatku obowiązującego spółkę w dniu wypłaty odsetek, mającej zastosowanie do opodatkowania dochodu”.</u>
          <u xml:id="u-57.12" who="#PosełMieczysławJedoń">Uwzględnienie powyższych uwag i propozycji stosownych zapisów ustawowych spowodowałoby, że polski system podatkowy w tej części nie byłby ewenementem na skalę światową i nie powodowałby podwójnego ekonomicznego opodatkowania polskiego kapitału. Należy przy tym nadmienić, że w obowiązujących już rozwiązaniach prawnych istnieją zabezpieczenia przed transferem dochodów w celu ograniczenia lub uniknięcia opodatkowania. To jest art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i art. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-57.13" who="#PosełMieczysławJedoń">Wysoka Izbo! Odrębną kwestią jest podatkowe traktowanie przedmiotowych odsetek zarówno w spółce wypłacającej je, jak i u ich odbiorcy, jeżeli udziałowiec czy akcjonariusz albo spółka udzielająca pożyczki mają siedzibę (miejsce zamieszkania) za granicą. W tej sytuacji polska spółka wypłacająca dziś odsetki całą ich kwotę zalicza do kosztów podatkowych, obniżając w ten sposób dochód do opodatkowania podatkiem dochodowym. Od wypłacanych odsetek polski budżet bądź nie otrzymuje podatku, bądź go otrzymuje w wysokości odpowiadającej 5–10% kwot wypłacanych, w zależności od postanowień konkretnych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, a w przypadku braku takich umów - w wysokości 20% kwoty wypłacanych odsetek. Te różnice w stawkach podatkowych i wynikające z nich korzyści fiskalne, występujące zresztą nie tylko w Polsce, niewątpliwie powodują, że z tego punktu widzenia Polska jest aktualnie bardziej atrakcyjna dla obcego kapitału niż na przykład Węgry czy Czechy. Proponowane zmiany w tym zakresie, o ile zostaną uchwalone, nie tylko zniosą tę atrakcyjność od nowego roku, ale stworzą znacznie gorsze warunki dla tego kapitału niż w wymienionych krajach. Wprawdzie dadzą Polsce pewien efekt fiskalny i ograniczą możliwość wypłat ukrytej dywidendy, jednak trudno wykluczyć osłabienie zainteresowania dopływem obcego kapitału do Polski.</u>
          <u xml:id="u-57.14" who="#PosełMieczysławJedoń">Nie jest dla mnie zrozumiałe proponowanie większych ograniczeń fiskalnych niż zastosowali to Węgrzy i Czesi. Oni bowiem wprowadzili takie ograniczenia, gdy wielkość pożyczki od zagranicznych udziałowców przekracza czterokrotność kapitałów własnych pożyczającej spółki, podczas gdy u nas proponuje się trzykrotność kapitału zakładowego czy akcyjnego, przy czym proponuje się ustalenie relacji nie tylko między kwotą pożyczki i kapitałem, jak w innych państwach, stosując ograniczenia fiskalne, lecz między wszelkiego rodzaju zadłużeniami spółki wobec udziałowców, akcjonariuszy a kapitałem. To podwójne i jakże istotne pogorszenie warunków fiskalnych w Polsce w stosunku do Węgier i Czech jest moim zdaniem zbyt ryzykowne i może spowodować negatywne skutki w dopływie obcego kapitału do Polski, większe niż doraźne korzyści fiskalne. Dlatego zwracam się o ponowne rozważenie poruszonej kwestii w kierunku bądź to rezygnacji z proponowanych zmian, bądź wprowadzenia ograniczeń nie większych niż na Węgrzech i w Czechach.</u>
          <u xml:id="u-57.15" who="#PosełMieczysławJedoń">Pragnę przy tym raz jeszcze podkreślić, że regulacje dotyczące fiskalnych ograniczeń zewnętrznego finansowania nie stanowią przedmiotu dostosowania do prawa Unii Europejskiej. Jak wskazałem w pkt. 1, wiele państw nie stosuje takich ograniczeń i nie posiada żadnych przepisów w tym zakresie. Wprowadzenie w Polsce ograniczeń fiskalnych dla zagranicznego kapitału pożyczkowego powinno uwzględniać obok aspektów fiskalnych i politycznych także aspekt inwestycyjny. Błędem byłoby ograniczenie finansowania inwestycji przez zbyt restrykcyjne przepisy podatkowe, zwłaszcza że władze podatkowe dysponują już określonymi narzędziami prawnymi do przeciwdziałania nadużyciom w zakresie rozliczeń m.in. z tytułu odsetek - ceny transferowe, warunki rynkowe.</u>
          <u xml:id="u-57.16" who="#PosełMieczysławJedoń">Gdyby jednak wolą polskiego rządu takie ograniczenia miały być wprowadzone do ustawy o podatku dochodowym, moim zdaniem należałoby nie tylko uwzględnić uwagi przedstawione w pkt. 2 dotyczącym polskiego kapitału i w pkt. 3 w zakresie niewprowadzania gorszych warunków niż mają zagraniczni inwestorzy, ale również wprowadzić stosowne regulacje w jasnej i nieskomplikowanej formie. Zaproponowana regulacja dotycząca „cienkiej” kapitalizacji jest bowiem wyjątkowo niejasna. Z analizy proponowanych przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 nie wynika, czy nie stanowi kosztu uzyskania przychodów tylko odpowiednia część odsetek obliczona od wielkości zadłużenia przekraczającego dopuszczalny poziom czy też całość odsetek od pożyczki nie jest kosztem podatkowym. Proponowane przepisy już przed ich uchwaleniem wymagają wykładni, co pozostawiam bez komentarza.</u>
          <u xml:id="u-57.17" who="#PosełMieczysławJedoń">Aby uniknąć tych istotnych wątpliwości, jak również uwzględniając uwagi dotyczące braku uzasadnienia do traktowania zagranicznych inwestorów gorzej, niż czynią to Węgrzy i Czesi, proponuję następujące zapisy ustawowe pkt. 60 i 61 w art. 16 ust. 1. Pkt 60: odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez ich udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo przez udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów akcji tej spółki, jeżeli ustalona na dzień zapłaty odsetek wartość zadłużenia spółki z tytułu tych pożyczek (kredytów) wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów łącznie posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego udziałowca (akcjonariusza) przekracza czterokrotność wartości jej kapitału udziałowego (akcyjnego). W tym przypadku odsetki nie stanowiące kosztu uzyskania przychodu ustala się w takiej proporcji, w jakiej pozostaje różnica pomiędzy wartością zadłużenia a czterokrotnością wartości kapitału udziałowego (akcyjnego) spółki w wartości zadłużenia. I pkt 61: odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez inną spółkę, gdy w obu tych spółkach ten sam udziałowiec (akcjonariusz) posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), jeżeli ustalona na dzień zapłaty odsetek wartość zadłużenia spółki z tytułu tych pożyczek (kredytów) wobec udziałowców akcjonariuszy tej spółki posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających łącznie co najmniej 25% udziałów w kapitale tych udziałowców (akcjonariuszy) oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) przekracza czterokrotność wartości jej kapitału udziałowego (akcyjnego) - w tym przypadku odsetki nie stanowiące kosztu uzyskania przychodu ustala się w sposób określony w pkt. 60 w zdaniu drugim.</u>
          <u xml:id="u-57.18" who="#PosełMieczysławJedoń">Biorąc pod uwagę zapotrzebowanie polskiej gospodarki na kapitał zagraniczny, a także brak przesłanek ekonomicznych do objęcia polskich podmiotów przepisami ograniczającymi „cienką” kapitalizację, najlepsze byłoby, moim zdaniem, odstąpienie od wprowadzenia regulacji podatkowych w tym zakresie do czasu zapowiadanej reformy systemu podatkowego. Jeżeli jednak te regulacje są konieczne ze względu na straty budżetowe, wyższe niż korzyści z napływającego do Polski zagranicznego kapitału, to proszę o wzięcie pod uwagę przedłożonych rozwiązań, gwarantujących zagranicznemu kapitałowi przynajmniej równoprawne warunki, takie jakie są na Węgrzech i w Czechach. Inne państwa naszego regionu ograniczeń nie stosują.</u>
          <u xml:id="u-57.19" who="#PosełMieczysławJedoń">Wysoka Izbo! Z uwagi na zgłoszone poprawki wycofuję wniosek mniejszości nr 4. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Kulasa z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PosełJanKulas">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Miałem zaszczyt pracować w Komisji Finansów Publicznych nad pakietem ustaw określających system podatkowy państwa i podjąłem ten trud. Praca rzeczywiście była żmudna i ciężka. Na naszej pracy zaważyło to, że czas, którym dysponowaliśmy, był niezwykle krótki - były to praktycznie dwa, najwyżej trzy tygodnie. Nie mam wątpliwości, że polski system podatkowy jest chory, że podatki są za wysokie, że system budżetu państwa jest mało szczelny, że są z niego wielkie wycieki, wypływy. Mówiąc krótko, potrzebna jest gruntowna, wielka reforma systemu podatkowego. Nie stawiam już pytań o to, co odziedziczyliśmy po ostatnich czterech latach, dlaczego nie reformowano systemu podatkowego. Dziś wiemy na pewno, że taka reforma jest potrzebna, ale trzeba ją starannie i uważnie przygotować. Dlatego dla wielu parlamentarzystów Akcji Wyborczej Solidarność propozycje zgłoszone przez Ministerstwo Finansów były nie do przyjęcia na tym etapie. Jest to jednak dobre z tego względu, że została zapoczątkowana dyskusja, która powinna odbyć się na początku przyszłego roku, w normalnym, dobrym terminie.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#PosełJanKulas">Panie i Panowie! Dyskutujemy o kwestii niewątpliwie najważniejszej z punktu widzenia podatnika, czyli naszych obywateli. Wydawałoby się, że pewne wątpliwości zostały rozwiane. Pragnę przypomnieć, że 20 września tego roku Sejm podjął uchwałę w sprawie prorodzinnego podatku dochodowego od osób fizycznych. Za tą uchwałą głosowała przemożna większość parlamentarzystów - 353 posłów. Nie byli to tylko posłowie AWS, aczkolwiek to przede wszystkim oni to uczynili i spowodowali. Za tą ustawą głosowało również 137 posłów SLD, co warto przypomnieć posłowi Wagnerowi. Za tą uchwałą głosowało też 13 posłów naszego czcigodnego koalicjanta, co również jest godne przypomnienia. Ta uchwała ma w jakimś sensie moc. W uchwale w sprawie prorodzinnego podatku dochodowego od osób fizycznych zobowiązaliśmy nasz rząd do zagwarantowania w ustawie budżetowej na 1999 r. odpowiednich środków finansowych, które umożliwią wdrożenie podatku dochodowego od osób fizycznych, uwzględniającego powszechne odpisy i ulgi z tytułu utrzymywania dzieci, oraz - proszę, aby posłowie SLD to zauważyli - do stopniowego podwyższania wysokości kwot zasiłków rodzinnych. W tej uchwale mówiliśmy również o przygotowaniu odpowiednich projektów ustaw dotyczących podatków, zwłaszcza jeśli chodzi o rodziny utrzymujące dzieci - nie tylko dzietność mamy tu na uwadze, a także uczącą się młodzież; chodzi tu o stopniowe podwyższanie wspomnianych zasiłków rodzinnych. Nie jest prawdą, że nie troszczyliśmy się o dzieci wiejskie. Przeciwnie. Właśnie w tej uchwale w pkt. 3 mówimy wyraźnie o pomocy materialnej dla rodzin, dzieci i uczącej się młodzieży zwłaszcza z rodzin wiejskich, które na ogół nie płacą podatku dochodowego od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#PosełJanKulas">Wydawałoby się, że ta uchwała w sprawie prorodzinnego podatku dochodowego od osób fizycznych powinna rozstrzygnąć o powodzeniu, o sukcesie tak pożądanego, tak postulowanego prorodzinnego systemu podatkowego. I tu z żalem stwierdzam, że w trakcie dzisiejszej debaty pojawiały się bardzo różne głosy. Dlatego przypomniałem tę uchwałę, dlatego przypomniałem te głosowania. Bo słowa słowami, ale nasza podstawowa wiarygodność realizuje się jednak poprzez czyny, poprzez konkretne głosowania.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#PosełJanKulas">W jakimś sensie rząd spełnił moje oczekiwania, to znaczy w znowelizowanej ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych zaproponowano art. 27c, który mówi o ulgach podatkowych na trzecie i każde następne dziecko. W tym zakresie rząd wykazał się elementarną konsekwencją, aczkolwiek trzeba powiedzieć, że na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych, gdzie wykonano wielką pracę, akurat te propozycje rządu nie znalazły uznania. W tej sytuacji parlamentarzyści AWS, którzy chcą być wierni swojemu programowi, którzy przykładają olbrzymią wagę do prorodzinnego systemu podatkowego, złożyli kilka projektów ustaw. Czasem jak jest za dużo, to nie znaczy, że to dobrze, ale była przynajmniej możliwość racjonalnego wyboru. I ostatecznie mamy wybór - wnioski mniejszości nr 5, 6, 7 dotyczą właśnie systemu prorodzinnego.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#PosełJanKulas">Nie jest też prawdą, że jest to jakieś wielkie czy szczególne obciążenie dla skarbu państwa - tego będzie dotyczyć kolejne pytanie do ministra finansów - jest za to prawdą, że system ten ma być wprowadzany ratalnie w ciągu trzech lat.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#PosełJanKulas">Dla nas wiąże się z tym pytanie, czy mamy prowadzić politykę socjalną poprzez rozbudowywanie dodatków, osłon socjalnych, czy rzeczywiście chcemy prowadzić nowoczesną politykę społeczną poprzez stymulacyjny rozwój rodzin. I tu jest potrzebny niewątpliwie nowoczesny system podatków prorodzinnych. Są dobre, sprawdzone doświadczenia państw zachodnich, także państw Unii Europejskiej, gdzie systemy prorodzinne całkiem dobrze przecież funkcjonują.</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#PosełJanKulas">Mój głos w tej dyskusji to jest apel do pań i panów posłów, z prawa i z lewa, o poparcie wniosków mniejszości nr 5, 6 i 7, bo te wnioski rozstrzygają niejako o powodzeniu systemu prorodzinnego.</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#PosełJanKulas">Panie ministrze - jest z nami wiceminister finansów - żeby przeciąć wątpliwości, prosiłbym o konkretną, rzeczową odpowiedź: Czy te wnioski mniejszości, nr 5–7, są jakimkolwiek zagrożeniem dla budżetu państwa? Czy można tu mówić o zapaści, o jakimkolwiek zagrożeniu? Proszę o cyfry, fakty, szczególnie dla przedstawicieli opozycji.</u>
          <u xml:id="u-59.8" who="#PosełJanKulas">Panie i Panowie! Kilka kwestii udało się pomyślnie rozwiązać. Była za tym zgodnie koalicja AWS-Unia Wolności, ale również, uczciwość nakazuje to przyznać, głosowali za tym posłowie opozycji - za ulgami inwestycyjnymi, ulgą budowlaną i ulgą remontową. To są niewątpliwie dokonania. Myślę, że warto też podkreślić, o czym może w tej debacie mniej mówiono, że pomimo pewnego kryzysu finansów publicznych, może nawet zapaści, Komisja Finansów Publicznych prawie jednogłośnie, solidarnie poparła bogaty katalog ulg dla obywateli. W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienia się blisko 100 różnorakich proobywatelskich zwolnień. Nie ma czasu, żeby cały ten katalog przeczytać. Dla zilustrowania posłużę się tylko kilkoma przykładami. Wolne od podatku są: zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne, zasiłki wychowawcze, inne świadczenia z pomocy społecznej, zapomogi wypłacane z funduszów związków zawodowych (uważamy, że ta nowelizacja leży w interesie nie tylko „Solidarności”, ale - to ma dla mnie znaczenie - wszystkich związków zawodowych), dochody uzyskiwane z tytułu sprzedaży akcji NFI, dotacje, subwencje i dopłaty otrzymywane z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przez zakłady pracy chronionej (ten system jest utrzymany), wreszcie wartość świadectw rekompensacyjnych otrzymanych, miejmy nadzieję, w przyszłym roku na podstawie przepisów ustawy o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent. Przewiduje się, że świadectwa rekompensacyjne zostaną wydane najdalej na początku przyszłego roku. Tu mają być dla obywateli konkretne ulgi. 4,5 mln Polaków oczekuje na te świadectwa. Będą one spóźnione, ale tym bardziej muszą być zwolnione od podatku. Dobra wiadomość dla studentów - świadczenia pomocy materialnej, szczególnie pożyczki i kredyty studenckie, są oczywiście również zwolnione od podatku.</u>
          <u xml:id="u-59.9" who="#PosełJanKulas">Tych przykładów, jak powiedziałem, można by podać jeszcze kilkadziesiąt. Wszystkie podstawowe, elementarne ulgi, zwolnienia są naprawdę utrzymane, więc co do tego należy uspokoić opinię publiczną, bo słuchając szanownego kolegi z opozycji, kolegi Wagnera, miałem wrażenie, że tutaj się straszy społeczeństwo. I to straszy się także własnym rządem czy własnym premierem. Padają sformułowania - trzeba to powiedzieć - jakoby ulga prorodzinna psuła system podatkowy. Jakoś nie psuje systemu podatkowego w państwach wysoko zorganizowanych, jakoś tam jest instrumentem, za pomocą którego dobrze realizuje się nowoczesną politykę społeczną. A takie słowa padają w imieniu wielkiego klubu opozycyjnego.</u>
          <u xml:id="u-59.10" who="#PosełJanKulas">Panie i Panowie! Odniosę się do tekstu ustawy raz jeszcze. W art. 4 jest propozycja podniesienia zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych. Proponuje się podwyżkę - niewielką, ale dobrze, że choć taką - z 36 zł do 46 zł miesięcznie na trzecie dziecko i z 45 zł do 55 zł na każde kolejne dziecko. Posłowie AWS oczywiście poprą te propozycje, ale jednocześnie zadaję pytanie: Co z rodziną lub z rodzinami z pierwszym i drugim dzieckiem? Niekiedy tam bieda naprawdę jest wielka, są różne sytuacje. W tym wypadku żadnej propozycji się nie wnosi.</u>
          <u xml:id="u-59.11" who="#PosełJanKulas">Panie i Panowie! Mam wrażenie, że dzisiejsza dyskusja rozstrzyga o kierunku naszej przyszłej dyskusji, o tym, jaka ma być polityka społeczna państwa, jaka ma być rola zasiłków, rola pomocy społecznej, wreszcie, w jaki sposób chcemy twórczo, kreatywnie tworzyć prorodzinny system podatkowy. Parlamentarzyści AWS przedłożyli dzisiaj stosowną propozycję. Chcę sprostować wystąpienie przedstawiciela opozycji. Nasze propozycje mają na uwadze wszystkie rodziny. Dobro każdej rodziny i jej rozwój naprawdę leży nam na sercu - także dobro tej rodziny, w której jest jedno lub dwoje dzieci; tym bardziej dobro rodziny wielodzietnej.</u>
          <u xml:id="u-59.12" who="#PosełJanKulas">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mimo że w przyszłym roku rozpoczniemy wprowadzanie czterech wielkich reform ustrojowych, o kapitalnym znaczeniu dla społeczeństwa, to jednak wszystkie podstawowe ulgi i zwolnienia, jeśli chodzi o podatki, zostały utrzymane. To jest niewątpliwie wielkie dokonanie, godne uwagi i podkreślenia. W niektórych wypadkach ulgi podatkowe wyraźnie określono, a nawet poszerzono. Nade wszystko uporządkowano - w formie ustawy - obszerny katalog ulg podatkowych, niewątpliwie uszczelniono system wpływów podatków do budżetu państwa. Z tej nowelizacji, z tych zmian, które przygotowaliśmy, można sądzić, że wpłynie to korzystnie na wzrost dochodów budżetu państwa. Poręczone ulgi inwestycyjne, bo tak trzeba powiedzieć, ulgi mieszkaniowe, duża ulga mieszkaniowa, ulga remontowa, i zwolnienia podatkowe na przykład od pożyczek i kredytów studenckich świadczą o tym, że koalicja Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności wyraźnie i konsekwentnie stawia na rozwój gospodarczy i społeczny.</u>
          <u xml:id="u-59.13" who="#PosełJanKulas">Panie i Panowie! Dyskutujemy w konkretnej sytuacji, w konkretnych realiach. Wpłynął projekt budżetu państwa, mamy przed sobą konkretne terminy konstytucyjne. To konstytucja zobowiązuje nas do sprawnej i rzetelnej pracy. Dlatego uważam, że te projekty ustaw, wraz z wnioskami mniejszości, o których wspomniałem, należy przyjąć i zakończyć proces legislacyjny, aby już w przyszłym tygodniu skupić się na największej pracy dla naszego Sejmu - pracy nad projektem budżetu państwa na 1999 r. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-59.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Sieńko z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PosełJanSieńko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa, która weszła w życie 1 stycznia 1992 r., jest mało stabilna. Poddawana była ona licznym modyfikacjom, nie zawsze zgodnym z oczekiwaniami społecznymi, a wręcz nastawionym na lobby finansowe, że wspomnę chociażby o darowiznach czy rentach. W okresie od dnia wejścia ustawy w życie Sejm wprowadził 23 zmiany i nowelizację. Ustawa o podatku dochodowym, jak wszyscy wiemy, przede wszystkim winna być czytelna dla każdego obywatela, zarówno samodzielnie uiszczającego należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych jak i poprzez płatnika.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#PosełJanSieńko">Kolejna zmiana ustawy, którą proponują posłowie, wprowadzi jeszcze mniejszą jej wyrazistość niż to jest obecnie. Co prawda ustawa wymaga zmian, lecz nie w takim kierunku, jaki proponują posłowie podpisani pod projektem (druk nr 549). Wskazuje się, że projekt - zgodnie z tym, jak nazywają go wnioskodawcy - jest projektem prorodzinnym, jednakże wprowadza on wiele zmian w odwrotnym kierunku, zarówno zmniejszając stabilność ustawy jak i ograniczając przywileje dla znacznej grupy podatników. Przykładów jest aż nadto.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#PosełJanSieńko">Zmiana zapisu w art. 6 w rozdziale 1 ustawy może spowodować istotne zmniejszenie wpływów do budżetu państwa, preferując rodziny o znacznej liczbie dzieci. Utraty tych wpływów nie zrekompensują dalsze zmiany, proponowane w projekcie, poprzez odebranie części znaczących odliczeń podatkowych. Wprowadzenie zasady tzw. wskaźnika ilorazu rodzinnego, o którym mowa w ust. 2 art. 6 ustawy, jeszcze bardziej - jak mi się wydaje - zaciemni obraz i przysporzy znacznej grupie podatników dodatkowych kłopotów przy rozliczaniu się z podatku dochodowego.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#PosełJanSieńko">Zmiana zapisu art. 21a, poprzez wprowadzenie kwoty wolnej od podatku dochodowego od osób fizycznych, o czym mowa w art. 3 ustawy, do kwoty 4,5 tys. zł rocznie, może spowodować jeszcze większe ograniczenie wpływów budżetowych. Zapis ten winien być bardziej precyzyjny - czy ma to odniesienie do wszystkich podatników, czy jedynie do tych, których dochody nie przekroczyły wskazanej w projekcie kwoty. W przypadku gdyby dotyczyło to wszystkich podatników, mogłoby spowodować ograniczenie wpływów budżetowych, bowiem spora część osób przeszłaby do niższego progu podatkowego.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#PosełJanSieńko">Zmiana art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy może spowodować również istotne zmniejszenie wpływów budżetowych, gdyż umożliwi fikcyjne zatrudnianie na umowę o pracę dzieci i małżonków podatnika i może wprowadzić kolejną lukę podatkową, powodującą naruszenie przepisów prawa w jego majestacie. Co prawda jest pewne ograniczenie: że wysokość wynagrodzenia ustalonego w umowie o pracę nie powinna odbiegać od wysokości wynagrodzenia obcego pracownika wykonującego taki sam lub podobny rodzaj pracy, jednakże zapis ten nie zmieni stanu, jaki może zaistnieć po wprowadzeniu tej zmiany.</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#PosełJanSieńko">Projekt zmian do ustawy, poprzez skreślenie zapisu w art. 27a ust. 1 w pkt. 3 lit. a, b, c, f, spowoduje, że podatnik nie będzie mógł zmniejszyć podatku dochodowego o koszty dojazdu dzieci własnych i przysposobionych do podstawowych, zawodowych i średnich szkół publicznych i niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych, położonych poza miejscem zamieszkania. Z tego odliczenia korzystali przede wszystkim rodzice dzieci dojeżdżających ze wsi do szkół w miastach. Podatnik nie będzie mógł również odliczyć wydatków poniesionych na zakup przyrządów i pomocy naukowych, programów komputerowych oraz wydawnictw fachowych, bezpośrednio związanych z wykonywanym zawodem lub wykonywaną pracą. W tym wypadku z tej ulgi korzystała znaczna część podatników, również mających ograniczone możliwości płatnicze, ale dokonując tych zakupów, osoby te były świadome, że poniesione wydatki zostaną im zwrócone w części przez państwo, a pogłębienie wiedzy - obsługa komputera czy zakup literatury fachowej - umożliwi im podwyższenie kwalifikacji da możliwość znalezienia lepszej pracy lub pracy w ogóle. Skreślenie zapisu w pkt. 27a ust. 1 pkt 3c oznacza, że podatnik nie będzie mógł odliczyć poniesionych wydatków na odpłatne dokształcanie dzieci własnych i przysposobionych w podstawowych, zawodowych i średnich szkołach niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych. Co prawda - jak należy sądzić - ustawodawca wprowadzając tę zmianę, uznaje, że z tego przywileju korzystają jedynie osoby osiągające wysokie dochody, jednakże jest to pewnego rodzaju dyskryminacja i może spowodować nieodwracalne skutki w postaci likwidacji części szkół niepublicznych. Należy również zauważyć, że z tego typu ulg korzysta całkiem spora rzesza ludzi o niższych dochodach, którzy niejednokrotnie odmawiając sobie podwyższenia standardu życia, starają się wyłożyć posiadane środki finansowe, aby wykształcić dzieci na miarę obecnych potrzeb. Również skreślenie zapisu o odliczaniu poniesionych wydatków na odpłatne kształcenie w szkołach wyższych może spowodować ograniczenie liczby studentów z uwagi na to, że część studentów wyższych szkół zaocznych pracuje, uzyskując niskie dochody. Zwroty z podatku dochodowego umożliwiały im egzystencję na znośnym poziomie. Sądzę, że projektując tę zmianę, autorzy projektu sugerowali się ustawą dotyczącą możliwości zaciągnięcia pożyczek na kształcenie w szkołach wyższych, jednak należy zauważyć, że ustawa ta dopiero wchodzi w życie - i to z kłopotami - i będzie dotyczyć ograniczonej liczby studentów.</u>
          <u xml:id="u-61.6" who="#PosełJanSieńko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Reasumując, ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, mająca istotne znaczenie dla wpływów budżetowych państwa, jak i wpływów na rzecz samorządu lokalnego, nie może być ciągle zmieniana. Ustawa ta powinna mieć większą stabilność, powinna być bardziej przejrzysta i czytelna dla każdego obywatela, zarówno tego, który prowadzi działalność gospodarczą, jak i tego, który uiszcza należne zaliczki poprzez płatników.</u>
          <u xml:id="u-61.7" who="#PosełJanSieńko">Obecnie brak jest możliwości dokonania rachunku strat i zysków, zarówno dla budżetu państwa, jak i przeciętnego podatnika. Przedstawiający ten projekt winni wykazać, w jaki sposób wpłynęłaby ta zmiana na poprawę sytuacji ekonomicznej. Nie sądzę, żeby zawarte w uzasadnieniu do projektu stwierdzenia znalazły odzwierciedlenie w codziennych troskach i w codziennym życiu społeczeństwa. Zmiana ta nie spowoduje, jak to się zapowiada, promocji chociażby przyrostu naturalnego. Potrzebne są inne rozwiązania umożliwiające właściwą egzystencję biednych i ubogich grup społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-61.8" who="#PosełJanSieńko">Projektodawca, mówiąc o zmniejszeniu rocznych wpływów do budżetu o około 1875 mln zł, mówi o tym, że środki, o które zmniejszy się budżet państwa, wpłyną na dalsze ograniczenie możliwości finansowania zadań, które oczywiście pozostają w gestii państwa czy samorządu terytorialnego. Chcę powiedzieć, że będzie to miało ogromny wpływ na zmniejszenie dotacji na cele oświatowe, na służbę zdrowia, ochronę środowiska. A w tych dziedzinach właśnie należy poszukiwać lepszych rozwiązań powodujących zwiększenie przyrostu naturalnego.</u>
          <u xml:id="u-61.9" who="#PosełJanSieńko">Ustawa według propozycji grupy posłów byłaby ewenementem na skalę europejską. Proponowane rozwiązania nie tylko nie tworzą realnego bodźca zachęcającego do podjęcia trudu narodzin oraz wychowania dziecka. Będzie ona natomiast ograniczała dostęp do szkolnictwa niepublicznego, jak i wyższego zaocznego. Będzie ograniczała dostęp do rzeczy, które niezbędne są w naszym coraz bardziej nowoczesnym życiu; m.in. dotyczy to zakupu komputerów, literatury fachowej. Ograniczy również dzieciom ze środowisk wiejskich dostęp do szkół publicznych lub też niepublicznych. Tak więc projekt zmian do ustawy o podatku dochodowym może przynieść negatywne skutki dla dużej części społeczeństwa, zarówno tego ubogiego osiągającego niskie dochody, jak i tego bogatszego, wywodzącego się z tworzonej obecnie tzw. średniej klasy.</u>
          <u xml:id="u-61.10" who="#PosełJanSieńko">Projekt tej ustawy ogranicza w znacznym stopniu dostęp do podstawowych dóbr materialnych i zmierza do tego, żeby społeczeństwo doprowadzić do zwiększonej prokreacji, zmniejszając świadomość w tym zakresie, ograniczając możliwość wykształcenia, tworząc bazę społeczną o niskim poziomie wiedzy i małych umiejętnościach manualnych, niezbędnych w dobie obecnego rozwoju techniki.</u>
          <u xml:id="u-61.11" who="#PosełJanSieńko">Należy wspomnieć jeszcze o jednej sprawie, to jest o kosztach związanych z wprowadzeniem zmian wskazanych przez projektodawców. Łączą się one z niezbędnym przeszkoleniem znacznej kadry pracującej w resorcie finansów, przygotowaniem niezbędnych druków, na których mieliby się rozliczać podatnicy, jak i wielu innymi czynnościami związanymi z nowelizacją prawa podatkowego. Ja osobiście jestem przeciwny temu, by działania w tak ważnym zakresie, jakim są zagadnienia związane z ustawą o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, były, niezależnie od opcji politycznej, obliczane na uzyskiwanie krótkoterminowego wsparcia politycznego. Stąd też opowiadam się przeciw projektowi zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, chociażby zawartych w druku nr 549. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-61.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Górnego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PosełJózefGórny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uczestniczymy w niezwykle ważnej debacie nad tym, jaki będzie obowiązywał w Polsce system podatkowy. Istnieje powszechne obywatelskie oczekiwanie na stabilny, trwały, prosty, ale szczelny system podatkowy.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#PosełJózefGórny">Taki system daje poczucie bezpieczeństwa i stabilności, a także stwarza rodzinom możliwość planowania swych wydatków, w tym też związanych z budową własnego domu, na wiele lat naprzód. Taka sytuacja możliwa jest w warunkach ustabilizowanej sytuacji gospodarczej, zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych oraz w miarę wyrównanego stanu wyposażenia kraju w infrastrukturę techniczną: drogi, sieci wodociągowe i kanalizacyjne, telekomunikacyjne czy inne. Jeżeli takiej sytuacji nie ma, a tak jest w przypadku naszego kraju, system podatkowy jako najważniejszy ekonomiczny instrument stymulujący może wyzwalać inicjatywy społeczne o ogromnych w dłuższej perspektywie czasu efektach ekonomicznych czy ekologicznych oraz sprzyjać tworzeniu nowych miejsc pracy. System ten może też mieć pewien wpływ na sytuację demograficzną kraju. Warto więc w określonych sytuacjach zdecydować się na doraźne zmniejszenie wpływów do budżetu państwa, aby w dłuższej perspektywie uzyskać wspomniane wyżej efekty.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#PosełJózefGórny">Dlatego też z zadowoleniem należy przyjąć stanowisko Komisji Finansów Publicznych, która proponuje utrzymanie tzw. dużej ulgi mieszkaniowej. Jest to szczególnie ważne w sytuacji, gdy - jak to można przeczytać w „Raporcie o sytuacji polskich rodzin”, nie tak dawno prezentowanym w Wysokiej Izbie przez pana ministra Kazimierza Kaperę - liczba mieszkań w Polsce jest mniejsza od liczby gospodarstw domowych aż o półtora miliona. Na utrzymanie dużej ulgi mieszkaniowej oczekuje zdecydowana większość naszego społeczeństwa, dostrzegająca w niej ważny czynnik prorodzinnej polityki państwa, a także siłę napędową - poprzez rozwój budownictwa mieszkaniowego - wielu gałęzi przemysłu i w efekcie sposób na tworzenie nowych miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#PosełJózefGórny">Z wielkim zadowoleniem przyjmuję też utrzymanie możliwości odliczania od dochodu wydatków związanych ze wspieraniem inicjatyw społecznych w zakresie budowy dróg, sieci telekomunikacyjnej oraz zaopatrzenia wsi w wodę. Jako samorządowiec wiem doskonale, jak bardzo przyczynia się to do podejmowania działań, których efektem jest zdecydowana poprawa stanu infrastruktury wiejskiej. Szkoda, iż ustawa nie wymienia tu działań związanych z odprowadzaniem ścieków, co przecież tak bardzo związane jest z zaopatrzeniem w wodę. Przyczyniłoby się to, jestem o tym głęboko przekonany, do rozwoju sieci kanalizacji sanitarnej, a tym samym zdecydowanej poprawy stanu środowiska naturalnego. Nie stawiam teraz formalnie takiego wniosku, aby nie uszczuplać dochodów budżetu państwa, ale uważam, iż należałoby to wprowadzić od 2000 r., i o to będę usilnie zabiegał w następnym roku, także w Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#PosełJózefGórny">Szkoda też, iż ustawa nie daje możliwości odliczania od dochodów wspomnianych wyżej wydatków związanych z budową dróg, sieci telekomunikacyjnej czy z zaopatrzeniem w wodę także mieszkańcom miast. Często bowiem w granicach miast znajdują się tereny czy dzielnice typowo wiejskie, pozbawione podstawowej sieci infrastrukturalnej, a więc dróg, sieci wodociągowej, kanalizacyjnej czy telekomunikacyjnej. Przykładami takich dzielnic w moim Rzeszowie są chociażby Staroniwa, Przybyszówka czy Wilkowyja - typowe dzielnice rolnicze, wsie przyłączone wcześniej do Rzeszowa. Sytuacja taka jest w większości naszych miast. Jest to wysoce krzywdzące dla mieszkańców tych dzielnic. Podejmują oni bowiem często wielkim wysiłkiem finansowym budowę sieci infrastrukturalnych, nie mając możliwości odliczania związanych z tym wydatków od dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania - w odróżnieniu od swych sąsiadów mieszkających poza granicami miasta, z którymi często budowę tych sieci infrastrukturalnych realizują wspólnie.</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#PosełJózefGórny">Dlatego pozwalam sobie zaproponować stosowne zmiany do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw. Polegają one na skreśleniu w art. 26 ust. 1 pkt 7 wyrazów „na wsi” po wyrazach „w zakresie budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej”, a także po wyrazach „oraz zaopatrzenia”. Propozycje tych zmian pozwolę sobie wręczyć panu marszałkowi.</u>
          <u xml:id="u-63.6" who="#PosełJózefGórny">Na zakończenie chciałbym zatrzymać się chwilę na problematyce prorodzinnej w proponowanej ustawie. Proszę pozwolić, iż przypomnę kilka danych ze wspomnianego już wcześniej „Raportu o sytuacji polskich rodzin”. Dane te trzeba przypominać. Otóż około 24% małżeństw w Polsce nie posiada w ogóle dzieci. Powtórzę: co czwarte małżeństwo w Polsce nie posiada dziecka. Aż około 43% małżeństw posiada tylko jedno dziecko. A więc aż 67% małżeństw w Polsce, czyli 2/3 małżeństw, ma najwyżej jedno dziecko. To powoduje, że wskaźnik dzietności obniżył się do katastrofalnego poziomu około 1,6. Strach pomyśleć, jaka byłaby w tym względzie sytuacja, gdyby nie rodziny wielodzietne, których jest jeszcze na szczęście sporo, szczególnie na wsi polskiej. To one decydują się wspaniałomyślnie na przyjęcie i wychowanie kolejnych dzieci. Z tego miejsca, z trybuny Wysokiego Sejmu, przed takimi rodzinami należy schylić czoło i wyrazić im najwyższe uznanie. Tym rodzinom należy okazać wszechstronną pomoc - nie troskę, lecz konkretną pomoc. Taką pomocą może być przyjęcie wniosków mniejszości nr 5, 6 i 7 zawartych w druku nr 681, dotyczących wprowadzenia odpisów z tytułu posiadania dzieci, a także wprowadzenia zasiłków prorodzinnych, co dotyczyć będzie głównie rodzin wielodzietnych na wsi.</u>
          <u xml:id="u-63.7" who="#PosełJózefGórny">Jestem realistą i zdaję sobie sprawę, że nie spowoduje to radykalnego wzrostu przyrostu naturalnego, ale będzie wyraźnym sygnałem, iż Wysoka Izba dostrzega problemy polskich rodzin i chce tym rodzinom pomóc. Przyjęcie tych poprawek będzie kolejnym elementem prorodzinnej polityki państwa, do której należy zaliczyć m.in.: ochronę życia od poczęcia do naturalnej śmierci, wydłużenie urlopów macierzyńskich, wprowadzenie kredytów dla studentów czy ustawy termomodernizacyjnej. Dlatego będę głosował, podobnie jak posłowie Zespołu Stowarzyszeń Rodzin Katolickich Akcji Wyborczej Solidarność, za przyjęciem tych poprawek. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-63.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Kozioła z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PosełAndrzejKozioł">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jako członek Komisji Rodziny chcę się skupić wyłącznie na możliwości wprowadzenia rozwiązań prorodzinnych w systemie podatku dochodowego od osób fizycznych. Dyskusja, którą dzisiaj prowadzimy, dotyczy rozwiązania, które jest nie tylko ważne dla polskich rodzin, ale które jest przez te rodziny rozwiązaniem oczekiwanym i pożądanym. Ta dyskusja, która w różnych gremiach sejmowych powracała kilkakrotnie z różnym nasileniem, a w Komisji Rodziny, której jestem członkiem, trwa już blisko rok, w tych dniach może wreszcie znaleźć w decyzji Wysokiej Izby oczekiwane przez społeczeństwo rozwiązanie. To prawda, że dyskusja w ciągu tych kilkunastu miesięcy nie była łatwa, bo i problem, z którym zmierzyliśmy się, jest z kilku względów poważny. Po pierwsze, rozwiązanie, nad którym dzisiaj dyskutujemy, jest elementem konstrukcji polityki prorodzinnej państwa i nowego do niej podejścia. Po drugie, daje się zauważyć pewne niezrozumienie treści, które to zadanie niesie. Często jest ona utożsamiana z pomocą socjalną, a w istocie rzeczy chodzi o całkiem inną płaszczyznę rozwiązania problemów polskich rodzin. Po trzecie, rozwiązanie to jest związane z konstrukcją budżetu.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#PosełAndrzejKozioł">Kiedy cofam się pamięcią, to przypominam sobie, że w toku dyskusji toczącej się w Komisji Rodziny, na której ze względów oczywistych spoczywał głównie ten obowiązek, rozpatrywaliśmy trzy opinie na temat możliwości i trudności wprowadzenia systemu prorodzinnego w systemie podatkowym. Były to opinie Ministerstwa Finansów i Rządowego Centrum Studiów Strategicznych. W swoich pracach posiłkowaliśmy się też opiniami niezależnych ekspertów. Najważniejszym problemem do rozwiązania, który pojawił się w toku prac, oczywiście poza możliwością wprowadzenia w życie podatku prorodzinnego, było to, w jaki sposób można by wkomponować w to rozwiązanie ludność wiejską, która nie jest objęta podatkiem dochodowym od osób fizycznych, i obywateli, którzy nie osiągają dochodów. Trzeba było również rozstrzygnąć, jakiej kwoty ma dotyczyć ta propozycja, oraz kwestię kryterium dzietności i czasu, w jakim mamy dojść do modelu optymalnego.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#PosełAndrzejKozioł">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jako poseł Akcji Wyborczej Solidarność pochodzący z województwa krośnieńskiego, od nowego roku województwa podkarpackiego, gdzie znaczna część rodzin ma poważne trudności ze zdobyciem środków potrzebnych na wychowanie dzieci, oraz ten, do którego kierowano w tej sprawie wiele postulatów i zapytań, apeluję do szanownych pań i panów posłów o przychylność w stosunku do proponowanych rozwiązań oraz przyjęcie ich w akcie głosowania. Propozycje tych rozwiązań są zawarte w druku nr 681 we wnioskach mniejszości nr 5, 6 i 7, a wyglądają one następująco.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#PosełAndrzejKozioł">Od przyszłego roku budżetowego, czyli od 1 stycznia 1999 r. należy wprowadzić kwotę odpisu od podatku w wysokości około 380 zł w stosunku rocznym dla osób, które objęte są podatkiem dochodowym od osób fizycznych, na trzecie dziecko i więcej. Osoby, które nie są objęte podatkiem dochodowym od osób fizycznych, czyli ludność wiejska, otrzymywałyby tzw. zasiłek prorodzinny w takiej samej wysokości na dziecko 3 i więcej dzieci.</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#PosełAndrzejKozioł">Pozostałe osoby, które spełniają kryteria, a nie osiągają dochodów, a które to przypadki są wymienione w poprawce mniejszości nr 5 w art. 15a ust. 2 w druku nr 681, otrzymywałyby również zasiłek prorodzinny w wysokości, jak poprzednie grupy obywateli. Natomiast w roku 2000 proponujemy włączyć w tę regulację drugie dziecko, a w roku 2001 - pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#PosełAndrzejKozioł">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie są to rozwiązania ani rewolucyjne, ani nowe na kontynencie europejskim. Ubiegając się o członkostwo w Unii Europejskiej, należy pamiętać, że w 14 krajach Unii istnieją różnego typu rozwiązania wchodzące w program polityki prorodzinnej tych państw wobec obywateli i rodzin. Mając na uwadze słuszne oczekiwania polskich rodzin, szanując ogrom pracy włożonej w możliwe do przyjęcia rozwiązania w tym zakresie, proszę o przyjęcie przez Wysoką Izbę rozwiązań zaproponowanych we wnioskach mniejszości nr 5, 6 i 7 z druku nr 681. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-65.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Zamiar zadania pytań zgłosili panowie posłowie: Romuald Ajchler, Tadeusz Tomaszewski, Mieczysław Jedoń, Roman Rutkowski.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#WicemarszałekStanisławZając">Czy ktoś z pań i panów posłów chciałby zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#WicemarszałekStanisławZając">Pan poseł Bogdan Lewandowski.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#WicemarszałekStanisławZając">Czy ktoś jeszcze zgłasza zamiar zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#WicemarszałekStanisławZając">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-66.7" who="#WicemarszałekStanisławZając">Lista została zamknięta.</u>
          <u xml:id="u-66.8" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę panów posłów o zadanie pytań.</u>
          <u xml:id="u-66.9" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę bardzo, pan poseł Romuald Ajchler.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PosełRomualdAjchler">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pan poseł Frank z Akcji Wyborczej Solidarność podniósł już temat opodatkowania gier losowych. Była też burzliwa dyskusja, o ile dobrze pamiętam, podczas pierwszego czytania ustawy podatkowej. Uważałem wówczas, że Komisja Finansów Publicznych rozwiąże problem naliczania i poboru podatku od wygrywających, stąd pytanie szczegółowe, a raczej, panie premierze, praktyczne. Zresztą pani poseł Góralska w swym wystąpieniu powiedziała, że nie wiedziano w przeszłości - nie cytuję tutaj, pani poseł, dokładnie ze stenogramu pani wypowiedzi, ale sens chcę oddać - jak ten proceder, myślę tu o grach, opodatkować i dlatego zwolniono z podatku wygrywających. W tym wypadku w moim przekonaniu nic się nie zmieniło. Stąd to pytanie szczegółowe i prosiłbym pana premiera i panią poseł o ustosunkowanie się do niego, a brzmi ono następująco: W jaki sposób płatnik ma pobierać zryczałtowany podatek od wygranych na przykład w kasynie gry, w grze w bingo pieniężne, w automatach losowych? Płatnik odpowiada za obliczenie, pobór i wypłatę podatku do urzędu skarbowego. Jak w wymienionych grach, jeśli chodzi o konkretnego podatnika, ma obliczyć i pobierać ten podatek? Zadaję to pytanie, gdyż nie znalazłem odpowiedzi w przedstawionym dzisiaj sprawozdaniu i w projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#PosełRomualdAjchler">Jeszcze jedna prośba. Panie marszałku, w związku z tym, iż o godz. 14 rozpoczyna pracę komisja rolnictwa, jestem zmuszony tam być, nie będę mógł słuchać tej odpowiedzi, ale zapoznam się szczegółowo ze stenogramem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zadanie pytania pana posła Tadeusza Tomaszewskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zadać pytanie panu ministrowi finansów, chodzi o kwestię opodatkowania podatkiem od osób fizycznych osób, które wygrały w grach losowych i zakładach wzajemnych prowadzonych przez przedsiębiorstwo Totalizator Sportowy oraz przedsiębiorstwo państwowe Polski Monopol Loteryjny. Czy znane są ministerstwu symulacje, z których wynika, że po wprowadzeniu tego opodatkowania zmniejszą się wpływy do budżetu państwa, zmniejszą się wpływy przeznaczane na modernizacje, remonty i budowę obiektów sportowych, sport dzieci i osób niepełnosprawnych? Czy nie ma możliwości wyjścia z tego, aby pozostawić nie opodatkowane wygrane pochodzące z państwowego monopolu loteryjnego, a wszystko pozostałe opodatkować? Podzielam taki pogląd.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Druga kwestia z tym związana. Proszę, aby pan minister potwierdził lub zaprzeczył, że w rządzie trwają prace z inicjatywy pana ministra Widzyka, aby z kwoty 20% dopłat do gier liczbowych przeznaczonych umownie na rachunek Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki w 1999 r. 30% skierować na usuwanie skutków powodzi. Takie rozwiązanie doprowadziłoby do sytuacji następującej. W roku 1999 prezesowi Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki, który podpisał umowy na inwestycje sportowe przede wszystkim z samorządami, bo one realizują te przedsięwzięcia, zabraknie na pokrycie tychże zobowiązań kwoty 154 mln. Gdyby wprowadzono 10-procentowy podatek od wygranych oraz to rozwiązanie, o którym mówiłem, jeśli chodzi o propozycje, nad którymi w rządzie według informacji trwają prace... ale może nie jest to ścisła informacja i pan minister ją zweryfikuje. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie pytania proszę pana posła Mieczysława Jedonia z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PosełMieczysławJedoń">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam jedno pytanie do pana ministra: Jakie będą skutki dla budżetu państwa zwiększenia kręgu podatników płacących zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów ewidencjonowanych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie pytania proszę pana posła Romana Rutkowskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PosełRomanRutkowski">Panie Marszałku! Moje pytanie dotyczy wniosku mniejszości nr 2. Przypomnę, że gdyby przeszedł, to wówczas w koszty uzyskania przychodu można byłoby zaliczyć składki na rzecz związków zawodowych, oczywiście do wysokości określonej przez Radę Ministrów. Chciałbym usłyszeć stanowisko rządu na ten temat. Czy nie uważa pan minister, że gdyby ten wniosek przeszedł, to wówczas rząd mógłby posiadać wiarygodne i niezależne dane na temat liczebności poszczególnych związków zawodowych, a ściślej - tych członków związków zawodowych, którzy płacą składki, czyli ogólnie mówiąc, pracowników. Obecnie podawane przez władze tychże związków liczby poszczególnych członków związków zawodowych przez inne związki są, mówiąc delikatnie, kwestionowane czy podawane w wątpliwość.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#PosełRomanRutkowski">Przypomnę tylko, że liczebność poszczególnych związków zawodowych jest jednym z podstawowych kryteriów ich reprezentatywności, a premier Buzek w swoim exposé mówił m.in. o tym, że sprawy te także powinien unormować obecny rząd. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zadanie pytania pana posła Bogdana Lewandowskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Panie premierze, mam dwa pytania. Jaki jest pana stosunek do ulgi inwestycyjnej i ulgi budowlanej w kontekście decyzji przyjętej przez komisję finansów? Jak wiemy, cała ta sprawa spowodowała ogromne zamieszanie wśród ludzi, którzy planują swoje wydatki, mają plany na przyszłość. Czy będziemy zaskakiwani takimi rozwiązaniami, które nie służą budowaniu racjonalnej Polski i czy kwestie, które dotyczą tak istotnych elementów, jak ulgi inwestycyjne czy ulgi budowlane, nie powinny być przedmiotem większego namysłu koalicji rządowej?</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#PosełBogdanLewandowski">I druga kwestia, która dotyczy zasiłków na trzecie i czwarte dziecko. Panie premierze, jak pan uważa, co jest w tej chwili bardziej potrzebne Polsce - czy polityka prorodzinna, czy prospołeczna? Czy automatyczne zrównanie, jeśli chodzi o dziecko w rodzinie o dochodzie 250 zł i w rodzinie o dochodzie 2500 zł na osobę jest w tej chwili najbardziej szczęśliwym rozwiązaniem? Czy problemu zasiłków nie należy widzieć w perspektywie występujących w Polsce ogromnych rozpiętości społecznych? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu w celu udzielenia odpowiedzi na zadane pytania wiceprezesa Rady Ministrów ministra finansów pana Leszka Balcerowicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Rozumiem, że korzystam już z czasu przewidzianego na przerwę, co narzuca oczywiste ograniczenia, jeśli chodzi o długość mojej odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#komentarz">(Poseł Mieczysław Jedoń: Konkretnie.)</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Szanowni Państwo! W debacie na temat podatków padło wiele słów; było tak przed dzisiejszą dyskusją, w jej trakcie, a będzie zapewne i potem. Nie jestem jednak pewien, czy przebiły się rzeczy zasadnicze, zasadnicze kryterium, które należy stosować przy ocenie jakiejkolwiek propozycji dotyczącej gospodarki - tego, z czego wszyscy czerpiemy wprost lub pośrednio środki do życia. To zasadnicze kryterium powinno brzmieć tak: Czy dana propozycja poprawia warunki realizacji tego, czego każdy w Polsce pragnie, a mianowicie szybkiego, systematycznego rozwoju gospodarki połączonego z szybszym niż do tej pory tworzeniem miejsc pracy, po to aby móc spojrzeć w oczy młodym ludziom? Mamy w Polsce wyż demograficzny; czy będziemy szybciej tworzyć miejsca pracy? Powiem wprost, że w tym całym zgiełku i, nie waham się tego powiedzieć, dezinformacji, jakie towarzyszyły debacie podatkowej, padło na ten temat za mało słów. Z tego punktu widzenia - myślę, że zasadniczego - pragnąłbym spojrzeć na propozycje pierwotne, ujęte w Białej księdze, na propozycje zredukowane i okrojone, będące wynikiem debaty rządowej, i wreszcie na propozycje, które dotarły na tę salę i były efektem posiedzenia komisji.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Na pytanie, czy to, co się przebiło, tworzy lepsze warunki do realizacji pewnych zasadniczych celów czy nie tworzy, moja odpowiedź generalna jest tylko częściowo pozytywna. Myślę, że nikt nie ma prawa do satysfakcji, że jest ona tylko częściowo pozytywna. Należałoby się zastanowić i może odłożyć na bok małe satysfakcje; część z nich nazywa się Schadenfreude.</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Otóż wszystkie propozycje rządowe, które mają na celu stworzenie uproszczonych, a przez to lepszych warunków działania dla przedsiębiorstw, szczególnie drobnych i średnich, rodzinnych firm, rzeczywiście zostały przez Komisję Finansów Publicznych zaakceptowane i za to wyrażam głęboką wdzięczność.</u>
          <u xml:id="u-77.6" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Co mam tu na myśli? Po pierwsze, ustawa o ryczałtach. Nie uważam ryczałtów za anachronizm, sądzę, że ryczałtowe formy opodatkowania są proste, stwarzają silną motywację do dobrego prowadzenia i powiększania przedsiębiorstwa, powinno być stałą częścią naszego systemu gospodarczego. Z satysfakcją stwierdzam, że wszystkie zasadnicze punkty ustawy o ryczałtach zostały przez komisję przyjęte i prosiłbym Wysoką Izbę o ostateczne zaakceptowanie tej ustawy. Rozszerzyliśmy w niej krąg obowiązywania uproszczonych form opodatkowania - to także uważam za istotne. Myślę - i naprawdę nie naginam tutaj języka polskiego - że to jest część szerzej pojmowanej, i może właściwie pojmowanej, polityki prorodzinnej: wspieranie rodzinnych firm po to, aby było więcej miejsc pracy w Polsce, po to, aby ludzie nie żyli z zasiłku. Odnotowujemy więc tutaj znaczny postęp.</u>
          <u xml:id="u-77.7" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Druga seria uproszczeń jest zawarta w ustawach o podatku od dochodów osobistych oraz o podatku od osób prawnych. Też stwierdzam tu z satysfakcją, że wszystkie właściwie propozycje rządowe zostały przez komisję zaakceptowane. Mam na myśli m.in. to, że straty poniesione w pierwszym okresie działalności nowej firmy będzie można rozliczać nie przez 3, a przez 5 lat, że częstotliwość składania deklaracji zmniejsza się radykalnie, że podwyższyliśmy pułap obowiązywania uproszczonych form rachunkowości z 400 do 800 tys. ECU (chodzi tu o odpowiednik o wyrażeniu złotowym). Myślę, że to są znaczące i bardzo ważne propozycje.</u>
          <u xml:id="u-77.8" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Dalej, komisja zaakceptowała także istotne propozycje dotyczące uściśleń, usuwania zaobserwowanych luk podatkowych, uszczelnienia systemu, co pomoże nam redukować naganne zjawisko różnorodnych interpretacji przepisów prawnych, bo te przepisy staną się jaśniejsze. Tu mam na myśli m.in. likwidację możliwości odliczania od dochodu rent i innych trwałych ciężarów, likwidację ulgi na budowę budynków z mieszkaniami na wynajem - co było w gruncie rzeczy luką podatkową - przepisy o tzw. niedostatecznej kapitalizacji spółek, co także dawało pole do rozmaitych manipulacji. I wreszcie pewien, nie zamierzony może poprzednio przez ustawodawcę, przywilej podatkowy dla osób, które korzystają z ryczałtowych form opodatkowania wtedy, kiedy rozliczają się wspólnie. Myślę, że to jest także bardzo ważne osiągnięcie komisji.</u>
          <u xml:id="u-77.9" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Natomiast chciałbym przypomnieć, że pierwotna koncepcja reformy szła znacznie dalej. Przewidywała ona mianowicie takie kroki, które by umożliwiły generalną obniżkę podatków od 2000 r., szczególnie od działalności gospodarczej, natomiast obniżkę podatków od dochodów osobistych - mówię o faktycznych obciążeniach - od 1999 r. I to miało dotyczyć osób o najniższych dochodach. Formą realizacji tej obniżki miało być podwojenie kwoty wolnej od podatku, co od razu odciążyłoby osoby biedniejsze i miałoby pewien dodatkowy walor, na który warto zwrócić uwagę w dalszej dyskusji, a mianowicie oznaczałoby uniknięcie tzw. pułapki bezrobocia. Polega ona na tym, że obecnie ktoś, kto korzysta z zasiłku, ma niewiele powodów do tego - bodźce są tu prawie żadne - żeby z niego zrezygnować i podjąć legalną pracę, bo wpada od razu w dochód opodatkowany (kwota wolna od podatku jest mała). Intencją pierwotnych propozycji było usunięcie czegoś, czego władza publiczna nie powinna tworzyć, mianowicie negatywnych bodźców do podejmowania pracy. Niestety, ten projekt na tę salę nie trafił. Wyrażam nadzieję, że ci, którzy rzeczywiście myślą o tym, żeby pomagać osobom biedniejszym, w dalszym toku prac wrócą do tego. Uważam to za rzecz bardzo zasadniczą.</u>
          <u xml:id="u-77.10" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Wreszcie w pierwotnym projekcie była mowa o tym, że jeżeli rzeczywiście, a nie deklaratywnie tylko, chcemy tworzyć miejsca pracy w Polsce - co, jak wiadomo, jest koniecznością - jeżeli chcemy uniknąć sytuacji, w której nastąpi stabilizacja stopy bezrobocia na zbyt wysokim poziomie, to trzeba odciążać tych, którzy tworzą miejsca pracy, czyli pracodawców. Stąd propozycja bardzo wyraźnej redukcji obciążeń działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-77.11" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Jaką mamy sytuację, jeżeli chodzi o te właśnie aspekty pierwotnej propozycji? Tak jak powiedziałem, już w projekcie rządowym były zauważalne bardzo wyraźne odstępstwa od pierwotnych założeń i w związku z tym Sejm nie mógł się nimi zająć. Jednocześnie w toku prac sejmowych, jak wiadomo, nie zaakceptowano kroków, których podjęcie, w moim przekonaniu, było pożądanym - a być może niezbędnym - warunkiem tego, aby od 2000 r. nastąpiła generalna obniżka podatków bezpośrednich, w tym szczególnie w odniesieniu do osób najbiedniejszych, po to m.in., żeby uniknąć pułapki bezrobocia. I wobec tego muszę stwierdzić, że nad tą częścią reformy, w wyniku tych dwóch kolejnych faz, zawisł znak zapytania. Mam nadzieję, że dalsze prace usuną ten znak zapytania i w jego miejsce wyłoni się odpowiedź pozytywna w związku z realizacją celu, który obchodzi nas wszystkich - systematyczny wzrost płac i tworzenie miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-77.12" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Szanowni Państwo! Chciałbym się jeszcze odnieść przynajmniej do niektórych wniosków mniejszości i niektórych pytań. Może zacznę od pytania: prospołeczność czy prorodzinność. Myślę, że powinniśmy w ogóle zejść z poziomu takich haseł, bo jeżeli będziemy toczyć bitwę na hasła, to do niczego dobrego nie dojdziemy. Musimy zacząć od poważnych pytań, na przykład: jak pomagać rodzinom w Polsce i od czego zależy pomyślność rodziny w Polsce, no i wtedy - gdzie są źródła biedy. Stosując taką metodę, dojdziemy oczywiście do głównych czynników i będziemy wiedzieć, na czym skupiać politykę gospodarczą, dojdziemy do tworzenia miejsc pracy, dojdziemy do pułapki bezrobocia i w toku rzetelnej dyskusji, przy założeniu, że rzeczywiście będzie rzetelna, powinniśmy dojść do pewnych koncepcji m.in. polityki podatkowej, które jak do tej pory się nie przebiły, mam nadzieję, że się przebiją. Tak więc proponuję nie zaczynać i nie kończyć na hasłach. Proponuję zacząć od bardzo poważnych pytań odnośnie do celów, które są wyrazem pragnień milionów ludzi. Oni mają prawo oczekiwać, że władza publiczna stworzy warunki do lepszego życia poprzez efektywną, skuteczną, wydajną, owocną pracę. Taka byłaby moja odpowiedź na pytanie, bardzo ważne, pana posła. Powiedzmy, co jest najważniejsze i skupmy w świetle dostępnej wiedzy nasze wysiłki, jeśli chodzi o politykę gospodarczą, na tym właśnie, co jest najważniejsze.</u>
          <u xml:id="u-77.13" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Przejdę teraz do niektórych wniosków mniejszości, zaczynając od wniosków dotyczących podatków od dochodów osobistych. Otóż kieruję się w swoich odpowiedziach przedłożeniem rządowym, które generalnie pokrywa się z moimi przekonaniami... Tak się szczęśliwie składa.</u>
          <u xml:id="u-77.14" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Proszę Państwa! Kierując się tymi kryteriami, chcę powiedzieć, że jestem zdecydowanie przeciwny, w imieniu rządu również, wnioskowi pierwszemu i drugiemu. To oznacza uprzywilejowanie, dawanie przywilejów prawnych.</u>
          <u xml:id="u-77.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Drugiemu.)</u>
          <u xml:id="u-77.16" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Przepraszam bardzo, tak jest.</u>
          <u xml:id="u-77.17" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Pierwszy wniosek oznacza przywrócenie wersji rządowej. Czy jesteśmy za tym, żeby przywrócić wersję rządową, albowiem wniosek, który przeszedł przez komisję, dawałby przywilej prawny organizacjom związkowym. Uważam, że w Polsce trzeba równo traktować rozmaite instytucje i nie ma powodu, żeby tu na tej sali, być może przy udziale samych zainteresowanych, tworzyć przywileje prawne. Dlatego jesteśmy za tym, żeby wniosek mniejszości był przyjęty i wobec tego, żeby przywrócono przedłożenie rządowe. To by nawet, proszę państwa, źle wyglądało, żeby przedstawiciele związków zawodowych, reprezentowanych w parlamencie, tworzyli dla swoich organizacji przywileje prawne. Wydaje mi się, że związki zawodowe mają aż nadto silną pozycję w polskim systemie politycznym.</u>
          <u xml:id="u-77.18" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Sprawa druga - to jest wniosek mniejszości nr 2, który z kolei przewiduje, jak rozumiem, faworyzowanie członków związków zawodowych w ten sposób, że można byłoby wliczać w koszty pozyskania przychodów składki na rzecz związków zawodowych. Nie widzę uzasadnienia dla faworyzowania jednego typu organizacji. Myślę, że autentyczny wyraz przywiązania do związków zawodowych powinien się przejawiać w tym, że dobrowolnie płaci się składki na rzecz tej organizacji, chodzi tu o jakiś test z przywiązania do organizacji.</u>
          <u xml:id="u-77.19" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Wniosek nr 3. Jak rozumiem, chodzi tutaj o wprowadzenie jednolitych warunków rozmaitego typu darowizn, również darowizn na cele kościelne. Odnosząc się do przedłożenia rządowego, muszę powiedzieć, że ta sprawa wymaga merytorycznej dyskusji. Myślę, że w toku dalszych debat, gdzie będziemy ujednolicać warunki prawne, to także będzie poddane merytorycznej dyskusji. Na razie w imieniu rządu jestem zobowiązany zgłosić problem formalny, tzn. problem prawny, bo to wedle zdania rządu wymagałoby zmian w innych ustawach.</u>
          <u xml:id="u-77.20" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Wniosek nr 4. Proszę państwa, chciałbym poprzeć w duchu porozumienia rządowego wniosek o to, żeby wyeliminować ulgi inwestycyjne. Dodam tylko jedno: taka sama debata, jaka toczy się w Polsce wokół ulg inwestycyjnych, toczyła się w innych krajach, w których także rozważano reformę podatków, m.in. w Stanach Zjednoczonych w 1986 r., gdzie szczęśliwie się udało uprościć przepisy podatkowe, obniżyć stawki. Tam się przebił głos ekspertów, że ulgi inwestycyjne nie są najlepszym sposobem na pobudzanie inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-77.21" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Wnioski nr 5, 6 i 7 dotyczą tzw. ulg prorodzinnych i wykraczają zdecydowanie poza przedłożenie rządowe. Realizacja jakiegokolwiek z nich byłaby sprzeczna z przedłożonym przez rząd projektem budżetu. Z punktu widzenia stabilności i rozwoju byłby to inny, gorszy budżet. W związku z tym w imieniu rządu chciałbym powiedzieć, że jesteśmy tym wnioskom przeciwni.</u>
          <u xml:id="u-77.22" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Przechodzę teraz do wniosków dotyczących podatku od osób prawnych. Powtarzają się tu podobne kwestie dotyczące m.in. możliwości wliczenia w koszty składek na rzecz związków zawodowych - konsekwentnie negatywna opinia. We wniosku nr 3 pojawia się propozycja podwójnej ulgi inwestycyjnej. Temu również jesteśmy przeciwni.</u>
          <u xml:id="u-77.23" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Dalej pojawia się propozycja zawarta we wniosku nr 4, aby usunąć przedłożenie rządowe zmierzające do tego, aby stworzyć przepisy przeciwdziałające nadużywaniu niedostatecznej kapitalizacji. W tej kwestii podtrzymuję propozycje rządowe.</u>
          <u xml:id="u-77.24" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Podtrzymujemy również propozycje rządowe, jeżeli chodzi o wniosek nr 7, który zmierza do tego, żeby stworzyć ekstra ulgę prawną związaną z kształceniem uczniów w ramach podatku od osób prawnych. Chciałem powiedzieć, że obecne przepisy przewidują możliwość wliczania tego do kosztów uzyskania przychodów. W toku dalszych prac nad docelowym systemem podatkowym będziemy zmierzać do ujednolicenia przepisów dotyczących tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-77.25" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Jeżeli chodzi o wniosek nr 8 zmierzający do tego, żeby obniżyć wymagania dotyczące ulg inwestycyjnych, to zajmujemy stanowisko negatywne. Bądźmy konsekwentni i tak jak proponował rząd, zamiast rozrzedzać te warunki nabywania prawa do uzyskiwania ulg, zróbmy jedną dużą ulgę, to znaczy obniżmy stawkę podatku od dochodów od osób prawnych z 34 - taka miała obowiązywać przy uldze - do 32. Wywód ten prowadzi mnie do poparcia wniosku mniejszości nr 9, który jest zgodny z przedłożeniem rządowym i ma na celu szybszą obniżkę stawek generalnych, czyli można powiedzieć - ulga dla każdego i usunięcie ulgi inwestycyjnej przy realizacji której mieliśmy dużo negatywnych doświadczeń.</u>
          <u xml:id="u-77.26" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Jeżeli chodzi o wniosek nr 10, który jest identyczny z przedłożeniem rządowym i ma na celu zwolnienie Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, rzecznika ubezpieczonych, Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych z obowiązku składania podatkowych zeznań o wysokości, to w duchu przedłożenia rządowego popieram go.</u>
          <u xml:id="u-77.27" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Kończąc, prosiłbym o przyjęcie tych części przedłożenia komisji, które są zgodne z przedłożeniem rządowym i o odrzucenie innych wniosków, które nie spełniają tego kryterium. Prosiłbym przede wszystkim o to, żeby nie były przyjmowane wnioski, które byłyby w kolizji ze złożonym przez rząd projektem budżetu. Chodzi tu o to, jaką będziemy mieli stabilność finansów publicznych. Sygnalizuję tu przede wszystkim problem niezgodności tych wniosków z konstytucją. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-77.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu premierowi.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Pan poseł Bogdan Lewandowski.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Panie premierze, gdy spytałem o pana stosunek do kwestii relacji między polityką prospołeczną a prorodzinną, uzyskałem odpowiedź, że są to hasła. Dla wielu ludzi, którzy borykają się z podstawowymi problemami, to nie są hasła. To jest dla nich kwestia egzystencjalna...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Panie pośle, nie prowadzimy polemiki. Czy pan poseł chce przypomnieć pytanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Zaraz sformułuję pytanie. To jest dla tych ludzi kwestia przeżycia. To jest być albo nie być milionów Polaków. Panie premierze, pytanie, na które nie uzyskałem odpowiedzi, to jest pytanie o pana stosunek do ulgi budowlanej. Bardzo prosiłbym o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Czy pan premier...?</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Jeżeli chodzi o pierwsze pytanie, to w związku z tym, że dotyczy ono bardzo poważnych problemów dotyczących sytuacji ludzi w Polsce, a zwłaszcza tych, którzy żyją jeszcze w niedostatku, uważam, że nie można poprzestać na hasłach. Rozumiem, że pan poseł też nie ma takiego zamiaru, ale wiem, że bardzo często toczymy pojedynki - prorodzinność czy prospołeczność. Jeszcze raz powtórzę, że za sensowne uważam podejście polegające na postawieniu pewnej diagnozy. Diagnoza, najprościej rzecz biorąc, wygląda tak. Jako całość jesteśmy krajem na dorobku. Do roku 1989 z powodów od nas niezależnych nie mogliśmy nadrabiać straconego czasu i narosło dużo opóźnień. Dopiero teraz możemy to robić. Otóż od 1989 r. tempo naszego rozwoju zależy od trzech grup czynników, z których tylko jeden jest - że tak powiem - w naszych rękach. Są to: warunki, jakie odziedziczyliśmy, czyli przeszłość, której nie możemy kontrolować; to, co się dzieje w gospodarce światowej - to należy przewidywać, ale tego nie jesteśmy w stanie kształtować; i wreszcie, polityka wobec gospodarki. A w zależności od tego, jak ją ukształtujemy, jako Polska będziemy wychodzić z tego zapóźnienia gospodarczego - ja uważam, że to jest polska racja stanu - albo będziemy wolno się rozwijać i chociaż będziemy wolni, będziemy powolni.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Tak więc ta debata o polityce gospodarczej w Polsce ma wymiar historyczny, bo zapóźnienie ma charakter historyczny. Dyskutujemy tutaj o podatkach, dyskutujemy też o niezwykle ważnym z historycznego punktu widzenia problemie, jak szybko Polska będzie się rozwijać. O to chodzi.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Ja uważam, że pana pytanie o prorodzinność czy prospołeczność trzeba odnieść do debaty o jakość polityki gospodarczej. Polityka rozwoju czy polityka kryzysu?</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">W Rosji mamy kryzys ze względu na politykę gospodarczą. W Polsce do tej pory mamy rozwój. No, to zastanówmy się, jak go umocnić. Sądzę, że to nie jest problem intelektualny, czyli mniej więcej znany na podstawie doświadczenia. Jest to problem woli politycznej i przebicia się w rządzie i na tej sali spraw, które nie szkodzą, a pomagają gospodarce. Chodzi tu między innymi o reformę podatków, zdrowe finanse, przyspieszenie prywatyzacji, odbiurokratyzowanie gospodarki. To są zasadnicze filary i prospołecznej, i prorodzinnej polityki - jeśli nie poprzestawać na hasłach. Oprócz tego mamy, jak wiemy, duże sfery niedostatku w Polsce. Trzeba wiedzieć, z czego się bierze ten niedostatek. Wedle mojej wiedzy, w bardzo dużym stopniu z braku miejsc pracy. I wobec tego polityka umożliwiania szybszego tworzenia miejsc pracy przez przedsiębiorstwa jest także polityką prospołeczną, w najgłębszym sensie tego słowa. Tej polityce rozwoju musi towarzyszyć bardziej skuteczny system osłon socjalnych. Ale co znaczy: bardziej skuteczny? Lepiej adresowany. Trzeba szybciej docierać do ludzi w potrzebie. Nie może to być tylko monopol władzy centralnej, to jest wielka rola samorządów - i mam nadzieję, że reforma samorządowa nam tu pomoże - ale także duża rola organizacji pozarządowych. Rzecz w tym, żeby to było lepiej adresowane. Mogę powiedzieć, że mamy do czynienia z dużym przyrostem wypłat w ramach finansów publicznych i z ich kiepskim adresowaniem. A jeżeli tak się dzieje, przyczynia się to do wzrostu podatków i w efekcie, pośrednio, wbrew intencjom, do wzrostu bezrobocia. Podsumowując: jeżeli traktujemy problem zapóźnienia gospodarczego i niedostatku w wielu częściach Polski jako zadanie do rozwiązania, to musimy wskazać, co trzeba robić. Przede wszystkim polityka rozwoju i tworzenia miejsc pracy oraz bardziej skuteczne, aktywizujące osłony socjalne.</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">A co do problemu ulg - nie chcę się koncentrować na jednej uldze, bo to jest problem całości - to propozycja zmierzała do tego, aby na wzór innych krajów, którym się udało generalnie obniżyć podatki bezpośrednie, dzięki uproszczeniu systemu podatkowego i dzięki usunięciu ulg umożliwić obniżenie tych stawek, czyli w miejsce ulg odcinkowych mieć ulgę generalną. Jak wiemy, w toku dyskusji i publicznych, i na tej sali, spotkało się to z przeciwnym zdaniem i z przeciwnymi głosami. W związku z tym możemy powiedzieć tylko tyle, że możliwości generalnej obniżki podatków bezpośrednich w Polsce, w tym zwłaszcza ich obniżki dla osób o niskich dochodach, zostały postawione pod znakiem zapytania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu premierowi.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Następni mówcy: pan minister Jan Rudowski, ewentualnie pani poseł i panowie posłowie sprawozdawcy, zabiorą głos po przerwie, którą zarządzam do godziny 16.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 14 min 35 do godz. 16 min 04)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Kontynuujemy rozpatrywanie sprawozdań komisji o projektach zmian w ustawach podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przed przerwą Sejm wysłuchał sprawozdań komisji przedstawionych przez: panią posłankę Helenę Góralską, która przedstawiła propozycje zmian do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych; pana posła Stanisława Steca, który przedstawił propozycje zmian do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych; pana posła Henryka Dykty, który przedstawił projekt ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Sejm przeprowadził dyskusję i wysłuchał wiceprezesa Rady Ministrów ministra finansów pana Leszka Balcerowicza.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Jana Rudowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJanRudowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan premier Balcerowicz odniósł się do najpoważniejszych kwestii, które były przedmiotem rozpatrywania przez Wysoką Izbę w pierwszym czytaniu przedłożeń rządowych, jak również przedmiotem rzeczywiście bardzo intensywnej pracy w Komisji Finansów Publicznych. Chciałbym wyłącznie uzupełnić informację o niektóre dane, co do których padały pytania w toku debaty.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJanRudowski">Pierwsza kwestia o istotnym i zasadniczym charakterze, mająca znaczenie dla dalszej pracy nad tymi ustawami, dotyczy skutków budżetowych związanych z wprowadzeniem rozwiązań prorodzinnych do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJanRudowski">W toku pracy Komisji Finansów Publicznych przedkładaliśmy odpowiednie wyliczenia, które w ocenie ministra finansów wskazywały, iż skutki wprowadzenia tych rozwiązań będą wysokie i skutki te nie były uwzględniane w projektowaniu ustawy budżetowej na 1999 r. Ponownie przypominam Wysokiej Izbie, iż rząd, już wprowadzając ulgę o charakterze prorodzinnym, zakładał w swoim przedłożeniu, że wydatki z tym związane będą wynosiły 191 mln zł. Propozycja poselska co do konstrukcji jest zbieżna z przedłożeniem rządowym, natomiast zakłada w pierwszym okresie obowiązywania 1999 r. podwojenie kwoty proponowanej przez rząd. Podwojenie kwoty oznacza zwiększenie skutków budżetowych do 382 mln zł. Zmodyfikowana w toku pracy komisji propozycja poselska również zakłada, iż rodzinom, które nie będą uprawnione do ulgi w podatku dochodowym, będzie można rekompensować brak takiej możliwości przez dostęp do systemu zasiłku, czyli wypłatę odpowiedniego zasiłku. Według naszej oceny te kwoty są równoważne, czyli również chodzi o 382 mln zł. Według naszych danych w rodzinach rolniczych, które nie uzyskują dochodów opodatkowanych podatkiem dochodowym, liczba dzieci wynosi 890 tys. i jest zbliżona do liczby dzieci w rodzinach miejskich, wynoszącej 971 tys. Są to oczywiście rodziny z trojgiem i większą liczbą dzieci. Można więc zakładać, iż kwota uszczuplająca dochody budżetu państwa wynosiłaby 382 mln zł po stronie zmniejszenia dochodów budżetowych w podatku dochodowym od osób fizycznych, a po stronie zwiększenia wydatków budżetowych również 382 mln zł, czyli 764 mln zł, wobec planowanej w ustawie budżetowej kwoty 191 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJanRudowski">Kolejne pytanie związane z przekazaniem informacji dotyczyło przewidywanych dochodów z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Kształtowanie tych dochodów uwarunkowane jest dwoma czynnikami.</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJanRudowski">Pierwszy czynnik wiąże się z tym, iż rząd zaproponował Wysokiej Izbie, aby stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na 1999 r. uległy obniżeniu. Obniżenie to dotyczy trzech podstawowych stawek w tym ryczałcie: z 9,5 do 8,5%, z 6 do 5,5%, z 3,3 do 3%. W efekcie oczywiście ulegną obniżeniu dochody realizowane z tego tytułu.</u>
          <u xml:id="u-86.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJanRudowski">Drugi istotny czynnik to zmiana po stronie podmiotowej, czyli uprawnienie większej liczby podatników do korzystania z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. To zwiększenie uprawnienia wiąże się z tym, iż podniesiona została kwota limitu, która uprawnia do zastosowania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.</u>
          <u xml:id="u-86.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJanRudowski">Jeżeli bralibyśmy pod uwagę te dwa czynniki, to według oceny ministra finansów dochody tego ryczałtu w 1999 r. kształtowałyby się na poziomie 1861 mln zł i takie dochody były przyjmowane do założeń ustawy budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-86.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJanRudowski">Jednocześnie również należy pamiętać, iż w konstrukcji opodatkowania podatkiem ryczałtowym przewidziano odliczenie z tytułu opłacania składki na kasę chorych. Również i ci podatnicy będą zobowiązani do opłacania tej składki, podobnie jak podatnicy podatku dochodowego opłacający podatek na zasadach ogólnych muszą mieć uprawnienie do tego, aby pomniejszyć należny podatek wyliczony w sposób ryczałtowy o przypadającą, czy zapłaconą składkę na ubezpieczenie zdrowotne. To pomniejszenie wg szacunków ministra finansów będzie wynosić 728 mln zł, czyli po takim pomniejszeniu do budżetu państwa trafiłaby kwota 1133 mln zł. Gdyby stawki ryczałtu, o czym pisaliśmy w uzasadnieniu do ustawy, nie były zmieniane, kwota dochodów z tytułu ryczałtu uległaby odpowiedniemu podwyższeniu i wynosiłaby 2054 mln zł i również podlegałaby obniżeniu o składkę na kasę chorych.</u>
          <u xml:id="u-86.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJanRudowski">Wyjaśniam również, iż na ogólną liczbę podatników prowadzących działalność gospodarczą - 2270 tys. osób fizycznych - z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w 1996 r. korzystało 843 tys., tj. 37% podatników. W 1997 r. liczba ta uległa zmniejszeniu, z formy opodatkowania ryczałtowo korzystało 36% ogólnej liczby podatników prowadzących działalność gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-86.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJanRudowski">Kolejna informacja dotyczy konsekwencji przyjęcia rozwiązań związanych z preferencjami dla podatników opłacających składki z tytułu przynależności do organizacji związkowych. Jeżeli chcielibyśmy oszacować ewentualne skutki budżetowe tych rozwiązań, gdyby Wysoka Izba je przyjęła, problem wiąże się z tym, iż nie dysponujemy dokładnymi danymi. Według danych, które uzyskaliśmy z dwóch głównych organizacji związkowych NSZZ „Solidarność” i OPZZ, możemy szacować, iż ogólna liczba członków wynosi ok. 7 mln zł. Nie ma żadnej sprawozdawczości na szczeblu Ministerstwa Finansów, która pozwalałaby na dokładne oszacowanie, jakie są wielkości opłacanych składek. Według Ministerstwa Finansów gdybyśmy przyjęli założenie, iż byłoby to 7 mln członków, to uprawnionych do zapomóg byłoby około 20% związkowców, czyli moglibyśmy przyjąć, że przy przeciętnej zapomodze około 200 zł ubytek dochodów budżetowych wynosiłby 53 mln zł. Szacunek ten ma oczywiście wiele wad.</u>
          <u xml:id="u-86.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJanRudowski">Natomiast jeśli chodzi o zwolnienia z opłacania składki, wówczas gdybyśmy przyjęli 1-procentową składkę od średniego wynagrodzenia - bo składki ustalane są suwerennymi decyzjami organizacji związkowych i kształtują się na poziomie od 0,5 do nawet 3% - to również przy tych 7 mln dojdziemy do wyliczenia, iż ubytek dochodów wynosiłby około 2 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-86.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJanRudowski">Czyli rozwiązania te bez wątpienia pociągnęłyby skutki budżetowe i byłyby na pewno kierowane do dużej grupy podatników, którą szacujemy na około 7 mln osób. Oczywiście tego typu rozwiązanie mogłoby, w ocenie rządu, spowodować powstanie luki, która zachęciłaby do tego, aby pracodawcy poprzez organizacje związkowe dokonywali wypłat wynagrodzeń w formie zapomóg, tylko nazywając je zapomogami, i unikaliby płacenia podatku dochodowego oraz składek na ubezpieczenia.</u>
          <u xml:id="u-86.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJanRudowski">Kolejna kwestia dotyczy zamierzeń związanych z wprowadzeniem opodatkowania wygranych w kasynach. Jest to oczywiście bardzo ważny problem, z którym mieliśmy do czynienia przy obecnie obowiązujących rozwiązaniach opodatkowania. Pragnę przypomnieć, że obecnie niektóre wygrane podlegają opodatkowaniu. Aby ujednolicić zasady, rząd zaproponował wprowadzenie rozwiązania, zgodnie z którym wygrane w grach losowych podlegają opodatkowaniu. Rząd zaproponował też, aby było to opodatkowanie zryczałtowane. Ryczałt ten oznacza, że dla podatnika jest to najbardziej dogodna forma opodatkowania. Podatnik nie ma żadnych dodatkowych obowiązków związanych z rozliczeniem w urzędzie skarbowym, nie składa dodatkowych informacji ani zeznań, które byłyby przedmiotem dalszego rozpatrywania przez urząd skarbowy. Dla podatnika taki pobór podatku definitywnie kończy rozliczenie podatkowe. Ta kwota dochodu nie podlega łączeniu z dochodami z innych źródeł, nie podlega również wykazaniu w zeznaniu podatkowym. Czyli rozwiązanie zaproponowane przez rząd jest najbardziej dogodne dla podatnika i nie komplikuje jego rozliczeń podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-86.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJanRudowski">Natomiast jeśli chodzi o płatnika, to gdyby Wysoka Izba zdecydowała przyjąć rozwiązanie, zgodnie z którym wygrane w kasynach podlegałyby opodatkowaniu, odpowiedniej zmianie powinny ulegać regulaminy, które są zatwierdzane przez ministra finansów przy organizacji gier w kasynach. Każde kasyno dla poszczególnych, organizowanych przez nie gier przygotowuje właściwy dla tego kasyna regulamin, który jest następnie zatwierdzany przez ministra finansów. W obecnych regulaminach nie ma oczywiście zapisów, które byłyby związane z koniecznością poboru podatku dochodowego zryczałtowanego. Gdyby takie rozwiązanie podatkowe zostało wprowadzone, wszystkie regulaminy musiałyby ulec zmianie. Obecnie działa 31 kasyn, średnio w jednym kasynie organizowanych jest 5–6 gier, czyli około 250 regulaminów wymagałoby zmiany i odpowiedniego zatwierdzenia. Również w sytuacji, gdyby takie regulaminy były kształtowane, pobór tego podatku powinien być związany z tym, że gracz rozlicza się saldem, czyli na wejściu pobiera, zakupuje, wymienia żetony i przy wyjściu rozlicza się z wygranej, czyli byłby to jednokrotny pobór - nie przy wykonywaniu każdej gry, tylko po zakończeniu gier. To musiałoby oczywiście wynikać z odpowiedniej regulacji związanej z organizacją gier w kasynach. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę obecnie o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Helenę Góralską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PosełHelenaGóralska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Do mnie było skierowane tylko jedno pytanie, dotyczące tego, czy komisja zajmowała się sprawą technicznej możliwości poboru podatku od gier. To wyjaśnił tutaj już pan minister Rudowski. Chciałam powiedzieć, że takie pytania, czy to jest technicznie wykonalne, posłowie stawiali, m.in. pan poseł Stec i ja, i odpowiedź, którą uzyskaliśmy z Ministerstwa Finansów, że płatnikiem podatku będzie organizator gry, plus wyjaśnienia, które jeszcze dzisiaj przedstawiał pan minister Rudowski, były dla posłów wystarczające, dlatego że nie kwestionowali tego rozwiązania, nikt nie podniósł problemu, że pobór podatków od gier będzie technicznie niewykonalny.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#PosełHelenaGóralska">Chciałam powiedzieć jeszcze jedno, mianowicie pan poseł Sieńko w swoim wystąpieniu bardzo krytykował projekt zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z druku nr 549, to znaczy ten projekt, który zawiera tzw. iloraz rodzinny. Otóż chciałam powiedzieć, że komisja nie przyjęła żadnej propozycji zawartej w tym projekcie, odbyło się nawet głosowanie nad całością projektu z druku nr 549 i za odrzuceniem było 8 osób, a 4 osoby były przeciwne. Zatem ten projekt w tej chwili nie istnieje. Z wypowiedzi posłów wynika, że tylko jedno jedyne rozwiązanie, które jest zawarte w tym projekcie, zostało zgłoszono jako poprawka, i komisja, jak rozumiem, będzie to jutro rozpatrywała. I to jedyne rozwiązanie z tego projektu, które zostało zgłoszone, dotyczy sprawy jak gdyby dla tego projektu bardziej marginalnej, mianowicie zaliczania do kosztów przychodów wynagrodzeń członków rodzin wspólnie pracujących. Powtarzam, ten projekt z druku nr 549 został odrzucony. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Stanisław Stec nie zgłaszał się do zabrania głosu, tak?</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Wobec tego zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#komentarz">(Poseł Mieczysław Jedoń: Jest pytanie, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Słucham, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-89.5" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Tomaszewski: Nie uzyskałam odpowiedzi od pana ministra.)</u>
          <u xml:id="u-89.6" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Od którego pana ministra?</u>
          <u xml:id="u-89.7" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Tomaszewski: Od pana ministra finansów, a mówił właśnie o sprawie opodatkowania wygranej.)</u>
          <u xml:id="u-89.8" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan minister wie, o jakie pytanie chodzi? Proszę je powtórzyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podzielam pogląd co do wprowadzenia podatku od wygranych w kasynach. Natomiast moje pytanie było następujące: Czy w Ministerstwie Finansów znane są symulacje mówiące o tym, że wprowadzenie zryczałtowanego podatku od wygranych w grach losowych i zakładach organizowanych przez przedsiębiorstwo Totalizator Sportowy i Polski Monopol Loteryjny wpłynie na obniżenie dochodów budżetu państwa, wpłynie na obniżenie wpłat przekazywanych do Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki?</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Drugie pytanie było następujące: Czy prowadzone są w rządzie z inicjatywy pana ministra Widzyka prace nad tym, aby z tych 20-procentowych dopłat do gier liczbowych 30% przeznaczyć na usuwanie skutków powodzi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJanRudowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zarząd polskiego totalizatora przedłożył Ministerstwu Finansów w ostatnich dniach szczegółowe wyliczenia, które w ocenie zarządu wskazują na to, że wprowadzenie od 1 stycznia 1999 r. rozwiązań związanych z opodatkowaniem wygranych w grach organizowanych m.in. przez totalizator może wpłynąć na zmniejszenie dochodów z tytułu organizowanych gier, a tym samym zmniejszy również dochody z tytułu podatku od gier. To wyliczenie, jak zaznaczyłem, zostało złożone w ostatnich dniach i aktualnie w Ministerstwie Finansów poddane jest szczegółowej analizie. Współpracujemy tu z zarządem totalizatora. Zamiarem ministra finansów absolutnie nie było doprowadzenie do tego, aby totalizator postawiony był w sytuacji, w której zakłócona jest płynność tego ważnego przedsiębiorstwa. Jest to zatem poddane szczegółowej analizie.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJanRudowski">Jeśli chodzi o drugą kwestię, dotyczącą częściowego korzystania ze środków, które powinny być przeznaczane na cele realizowane przez urząd kultury fizycznej dotyczące usuwania skutków powodzi, to to rozwiązanie zostało doraźnie zastosowane, część środków w roku poprzednim została przeznaczona na usuwanie skutków powodzi, i przynajmniej mnie nie jest znana propozycja ministra Widzyka, zgodnie z którą w dalszym ciągu znaczna część środków, ok. 30%, miałaby być przeznaczana na rzecz tego ministerstwa, aby mógł realizować programy związane z usuwaniem skutków powodzi. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono poprawki do wszystkich rozpatrywanych projektów ustaw, proponuję, aby Sejm ponownie skierował te projekty ustaw do Komisji Finansów Publicznych w celu przedstawienia dodatkowych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o rządowym projekcie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (druki nr 343, 343-A i 661).</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Marka Nawarę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PosełMarekNawara">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych i Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej dotyczące rządowego projektu ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#PosełMarekNawara">Na wstępie chcę powiedzieć, że praca nad tą ustawą trwała praktycznie od czerwca i koncentrowała się w sumie w podkomisji nadzwyczajnej, która została powołana przez obydwie połączone komisje. Podkomisja nadzwyczajna odbyła w sumie 10 posiedzeń. Pięć posiedzeń dotyczyło rządowego projektu zawartego w przedłożeniu, w druku nr 343, a kolejnych 5 - z druku nr 343-A.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#PosełMarekNawara">Stało się tak dlatego, że pierwotne przedłożenie, z druku nr 343, dotyczyło ustawy, której konstrukcja opierała się na tzw. dodatkach do podatku, dodatkach będących często przedmiotem wniosków i propozycji gremiów samorządowych, związków samorządowych, które dawały taką możliwość, by większość zadań finansowana była z dochodu własnego.</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#PosełMarekNawara">Niestety, w trakcie pracy nad tą ustawą - od czerwca do lipca praktycznie, bo wtedy podkomisja nadzwyczajna przerwała pracę z tego powodu, że minister finansów nie mógł przedstawić precyzyjniejszych wyliczeń dotyczących finansowania poszczególnych kompetencji, a związanych z konstrukcją ustawy, o której mowa - Sejm pracował nad ustawami kompetencyjnymi i praktycznie te ustawy kompetencyjne zostały uchwalone z końcem lipca. Ustawy te także przesądziły o sposobie finansowania niektórych zadań jednostek samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-94.4" who="#PosełMarekNawara">W związku z taką sytuacją, która nastąpiła po uchwaleniu ustaw kompetencyjnych, podkomisja we wrześniu rozpoczęła prace na tzw. druku roboczym, przedstawionym przez ministra finansów, na druku później oznaczonym jako druk nr 343, który wpłynął do laski marszałkowskiej, druku nr 343-A, który to druk powracał do pierwotnego kształtu, do konstrukcji ustawy opartej na udziałach w podatku dochodowym, w subwencjach i w dotacjach.</u>
          <u xml:id="u-94.5" who="#PosełMarekNawara">Chcę także powiedzieć, że najwyższy czas i cieszę się, że w końcu dzisiaj mogliśmy przystąpić do drugiego czytania, albowiem nowo wybrane władze jednostek samorządu terytorialnego - gmin, powiatów, województw - ze zniecierpliwieniem oczekują na ostateczny kształt ustawy o dochodach jednostek samorządu. Oczekują, bowiem tak naprawdę dzisiaj nie do końca mogą precyzyjnie konstruować projekty swoich budżetów. A chcę przypomnieć, że w terminie do 15 listopada gminy powinny takie projekty przedstawić nowo wybranym radom.</u>
          <u xml:id="u-94.6" who="#PosełMarekNawara">W trakcie prac w samej podkomisji udało się - tak mi się przynajmniej wydaje - tak skonstruować i tak doprecyzować niektóre pojęcia, uporządkować przedłożony projekt ustawy w taki sposób, by był bardzo czytelny, by niektóre z tych instrumentów finansowych były bardzo czytelnie zapisane, oddzielnie dla poszczególnych poziomów jednostek samorządu terytorialnego w poszczególnych działach tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-94.7" who="#PosełMarekNawara">W trakcie prac nad tym projektem uporządkowaliśmy też nazewnictwo, uporządkowaliśmy także pojęcia subwencji podstawowej, subwencji ogólnej dla gminy, podzieliliśmy tę subwencję ogólną na trzy części: podstawową, oświatową i rekompensującą. Część podstawowa subwencji została także rozdzielona na kwotę podstawową i kwotę wyrównawczą. Część rekompensująca także składa się z dwóch kwot, z kwot utraconych dochodów z tytułu podatku od środków transportowych, z tytułu likwidacji tego podatku, i z kwoty utraconych dochodów z tytułu stosownych ulg podatkowych w różnych ustawach. Subwencja ogólna dla powiatu także składa się w sumie z trzech części: podstawowej, drogowej i wyrównawczej; subwencja ogólna dla województw - także z trzech części: podstawowej, drogowej i wyrównawczej.</u>
          <u xml:id="u-94.8" who="#PosełMarekNawara">W związku z tym, że wiele kontrowersji dotyczyło samej konstrukcji ustawy, odejścia od tej pierwotnej wersji, odejścia w sumie i rządu, a także i posłów, w związku z tym, że brak było możliwości opracowania takiego systemu finansowego, który byłby oparty na finansowaniu większości zadań jednostek samorządu terytorialnego poprzez dochód własny, posłowie w trakcie pracy w podkomisji nadzwyczajnej, a także na ostatnich posiedzeniach obydwu połączonych komisji, postanowili, że ustawa będzie obowiązywać w dwóch najbliższych latach, czyli w latach 1999 i 2000. Postanowienie to związane było z tym, że w tych latach nastąpi weryfikacja, pewne monitorowanie tej ustawy. Będzie to związane na pewno z przemieszczaniem się jeszcze niektórych kompetencji od wojewodów do powiatów, z powiatów do gmin - tak, by można było w roku 2000, po analizie roku 1999, przystąpić do opracowania nowej ustawy, nie nowelizacji, ale nowej ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-94.9" who="#PosełMarekNawara">Wracając do meritum ustawy, chcę powiedzieć, że w poszczególnych działach ustawy rozdzielono dochody: dochody gminy są określone w rozdziale 1, dochody powiatu oddzielnie w rozdziale 2, w rozdziale 3 - dochody województwa. Następnie w dziale III określono zasady gromadzenia dochodów, w dziale IV - zasady ustalania subwencji ogólnych, w dziale V pojawiły się zasady ustalania subwencji ogólnych i udziałów we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz wpłat dla nowych jednostek samorządu terytorialnego, w dziale VI określono zasady i tryb przekazywania subwencji ogólnych, w dziale VII - zasady i tryb przekazywania dotacji, w dziale VIII są zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe. Tak wygląda konstrukcja ustawy.</u>
          <u xml:id="u-94.10" who="#PosełMarekNawara">Omawiając szczegółowo tekst tego projektu, chcę zwrócić uwagę na niektóre artykuły dotyczące sposobu finansowania jednostek samorządu terytorialnego. Otóż w art. 3 pkt. 3 lit. a przyjęto 26,7% wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na terenie gminy jako dochód gminy. Chcę powiedzieć, że obie połączone komisje podwyższyły ten udział o 0,2%, w podkomisji uzgodniono to na poziomie 26,5%. Przeliczenie tego podatku nastąpiło w związku ze zmianą sposobu finansowania służby zdrowia, czyli z uwzględnieniem kas chorych w podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-94.11" who="#PosełMarekNawara">Kolejna szczegółowa uwaga, informacja dotyczy dochodów powiatu. Otóż w kwestii dochodów powiatów komisje przyjęły stanowisko podkomisji nadzwyczajnej - udział w podatku dochodowym określono w wysokości 1%, chodzi o wpływy z tego podatku. Chcę przypomnieć, że minister finansów w swoim sprawozdaniu, informacji finansowej przedłożył połączonym komisjom informację, z której wynikało, że poziom ten powinien wynosić 0,74%.</u>
          <u xml:id="u-94.12" who="#PosełMarekNawara">Kolejna informacja: dochody województwa określono na poziomie 1,5% wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych - przy pierwszej, pierwotnej informacji ministra finansów mówiącej o poziomie 1,35% - i 0,5% wpływów z podatku dochodowego od osób prawnych - przy propozycji ministra finansów 0,38%. Chcę zwrócić uwagę na to, że obie połączone komisje przyjęły rozwiązanie, które zostało zaproponowane w pracach podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-94.13" who="#PosełMarekNawara">Następna sprawa, jak myślę, jest bardzo ciekawa, to może drobiazg, ale ważny dla gmin wiejskich, których siedziba znajduje się na terenie gminy miejskiej. Albo inaczej, dotyczy to przypadków, co do których doprecyzowaliśmy zapis w art. 16 ust. 1 pkt 2 w taki sposób, by dochód ze znaków opłaty skarbowej, które są sprzedawane w urzędzie gminy położonym na terenie innej gminy, był dochodem tej gminy, a nie dochodem gminy, na której terenie położony jest urząd gminy.</u>
          <u xml:id="u-94.14" who="#PosełMarekNawara">Kolejna rzecz, o której chcę powiedzieć, to zasady ustalania subwencji ogólnych. Otóż co do tych zasad, w przypadku gminy specjalnie nic się nie zmieniło. Pozostaje wskaźnik G jako wskaźnik podstawowych dochodów podatkowych na jednego mieszkańca, obliczony według odpowiednich wzorów, na poziomie 85%.</u>
          <u xml:id="u-94.15" who="#PosełMarekNawara">Art. 24 ustawy dotyczy części rekompensującej subwencji ogólnej dla gminy. Otóż ta część rekompensująca subwencji ogólnej składa się z dwóch kwot: z kwoty rekompensującej utracone dochody z podatku od środków transportowych oraz z kwoty rekompensującej dochody utracone bezpośrednio z tytułu ustawowych ulg i zwolnień określonych w różnych ustawach. Art. 25 precyzuje, że kwota rekompensująca utracone dochody z podatku od środków transportowych stanowi 10,5% planowanych w ustawie budżetowej wpływów z podatku akcyzowego.</u>
          <u xml:id="u-94.16" who="#PosełMarekNawara">W odniesieniu do obowiązującej ustawy o finansowaniu gmin, przy ustalaniu wielkości drugiej kwoty części rekompensującej subwencji, tj. kwoty rekompensującej dochody utracone z tytułu ulg i zwolnień - połączone komisje przyjęły tu rozwiązanie, które zostało zaproponowane w podkomisji nadzwyczajnej - uwzględnia się także utratę dochodów z tytułu ulg i zwolnień w związku z art. 18 ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych i w związku z art. 31 ust. 1 ustawy z 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Połączone komisje przyjęły także rozwiązanie, że przy ustalaniu wielkości tej kwoty powinno się również uwzględniać obniżenie opłaty eksploatacyjnej na podstawie art. 84 ustawy Prawo geologiczne i górnicze. Są to trzy nowe tytuły dotyczące ulg i zwolnień, które uwzględnione są w projekcie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-94.17" who="#PosełMarekNawara">Jeśli chodzi o subwencję ogólną dla powiatów, przyjęto wskaźnik Sw, podobnie jak wskaźnik G dla gminy, w wysokości 85%. Przypomnę, że minister finansów przedłożył... w przedłożeniu rządowym ten wskaźnik wynosił 70%.</u>
          <u xml:id="u-94.18" who="#PosełMarekNawara">Jeśli chodzi o subwencję ogólną dla województwa, przyjęto wskaźnik Ww, służący do naliczania części wyrównawczej subwencji ogólnej, na poziomie takim, jaki proponował minister finansów.</u>
          <u xml:id="u-94.19" who="#PosełMarekNawara">Przechodzę teraz do krótkiego omówienia zasad ustalania części oświatowej. Była bardzo długa dyskusja dotycząca części oświatowej subwencji ogólnej. Koncentrowała się ona jakby w dwóch fazach, dwóch częściach. Pierwsza jej część dotyczyła przyjęcia w ustawie takiej konstrukcji, by określana była jedna kwota subwencji oświatowej dla wszystkich poziomów jednostek samorządu terytorialnego. Podkomisja, a później obie połączone komisje uwzględniły przedstawione w trakcie tej dyskusji argumenty i przyjęły rozwiązanie polegające na tym, że w tej ustawie określamy jedną subwencję oświatową dla wszystkich trzech poziomów jednostek samorządu terytorialnego i że podział tej subwencji będzie dokonywany przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania czy ministra edukacji, po zasięgnięciu opinii reprezentacji jednostek samorządu, z taką dyrektywą, że będzie uwzględniał typy i rodzaje szkół prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz liczbę uczniów w tych szkołach.</u>
          <u xml:id="u-94.20" who="#PosełMarekNawara">Druga część tej dyskusji dotyczyła samego wskaźnika i poziomu określenia tej subwencji ogólnej. Otóż w trakcie tych debat mówiliśmy, po pierwsze, o zadłużeniu szkół i nieuwzględnieniu tego zadłużenia w naliczaniu subwencji w kolejnych latach finansowych, w roku bazowym. Mówiliśmy także o tym, że w roku 1999 przystępujemy do reformy oświaty. W związku z tym w odniesieniu do przedłożonej przez ministra finansów propozycji określenia tego wskaźnika jako 12,59% kwoty łącznych planowanych dochodów w budżecie państwa przyjęliśmy w podkomisji nadzwyczajnej rozwiązanie, by ustalić to na poziomie 13%. Nie było to wtedy jeszcze uwzględnienie decyzji Sejmu, która została podjęta przy uchwalaniu ustawy wprowadzającej ustawy o jednostkach samorządu terytorialnego, ustawy ustrojowe i ustawy kompetencyjne. Wtedy przyjęliśmy takie rozwiązanie, tzn. 13%, w uzgodnieniu z ministrem finansów, ale dotyczyło ono uwzględnienia finansowania szkół artystycznych - przypominam, że te szkoły artystyczne nie będą teraz finansowane przez samorząd terytorialny. Na posiedzeniu połączonych komisji minister finansów proponował, by zmniejszyć ten wskaźnik z 13% do 12,8% planowanych dochodów w budżecie państwa. Taki też poziom finansowania oświaty przyjęły obydwie połączone komisje. Poziom ten został określony w art. 34. W ust. 2 tego artykułu mówi się o tym, że od tej kwoty odlicza się 0,5% na tzw. rezerwę części oświatowej subwencji ogólnej - te 0,5% jest odliczane w ramach tych środków, które zostały przeznaczone na finansowanie oświaty.</u>
          <u xml:id="u-94.21" who="#PosełMarekNawara">W rozdział 5 tego działu ustawy jest mowa o zasadach ustalania części drogowej subwencji ogólnej dla powiatów i województw. W trakcie pracy w podkomisji nie było dla nas do końca jasne - a naglił nas termin - czy jest możliwość finansowania dróg poprzez subwencje. Na to pytanie Biuro Studiów i Ekspertyz Sejmu odpowiedziało pozytywnie wtedy, kiedy podkomisja już praktycznie zakończyła prace, więc z takim dezyderatem wystąpiliśmy na posiedzeniu połączonych komisji. Obydwie połączone komisje przyjęły rozwiązanie polegające na zmianie sposobu finansowania dróg samorządowych, na wprowadzeniu finansowania z części drogowej subwencji ogólnej zamiast finansowania z dotacji celowej. W rozdziale 5 określa się, w jaki sposób te drogi są finansowane. Otóż nastąpił podział kwoty, która jest przeznaczona na drogi w ustawie o finansowaniu dróg, w taki sposób, że 60% tej kwoty zostaje przeznaczone na finansowanie dróg publicznych, będących jakby drogami samorządowymi, a 40% pozostaje na finansowanie dróg krajowych, tzw. rządowych. Komisje przyjęły takie rozwiązanie, żeby od 60% kwoty odliczyć 10% na rezerwę części drogowej tej subwencji i te 10% ma być przeznaczone na finansowanie inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-94.22" who="#PosełMarekNawara">Przejście z dotacji celowej na subwencję drogową znacznie uelastycznia budżet powiatu. Daje także możliwość, że poprzez uelastycznienie - nie sądzę, żeby tak było, ale może się tak zdarzyć - część tych pieniędzy będzie przeznaczana, po pierwsze, na inne cele, bo stanowi o tym charakter subwencji jako instrumentu finansowego. Po drugie, daje to możliwość, szczególnie w odniesieniu do procesów inwestycyjnych, bardzo elastycznego finansowania, nieoddawania tych środków w przypadku, kiedy nie zostaną wydatkowane, a to musiałoby nastąpić w przypadku finansowania dróg poprzez dotacje celowe.</u>
          <u xml:id="u-94.23" who="#PosełMarekNawara">Dział VI mówi o zasadach i trybie przekazywania subwencji ogólnych. Otóż w rozwiązaniu przyjętym przez połączone komisje określono termin przekazywania przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych informacji o wysokości wpłaty - ma to nastąpić do 15 października. Jest to zawarte w art. 40 pkt 2, z tym że w powiązaniu z art. 63 daje on taką możliwość - ustawa jeszcze nie jest uchwalona przez Sejm - że minister finansów przedstawi ostatecznie te informacje gminom do 15 stycznia 1999 r. Art. 41 mówi o kwotach, w tym o kwocie rekompensującej, i terminach ich przekazywania. Pkt 3 w ust. 1 stanowi, że 60% rocznej kwoty rekompensującej będzie przekazywane w terminie do dnia 31 maja, a pozostała część kwoty do dnia 30 września. W projekcie rządowym, przypominam, termin ten określono na dzień 31 października.</u>
          <u xml:id="u-94.24" who="#PosełMarekNawara">Dział VII zatytułowany „Zasady i tryb przekazywania dotacji” zrodził wiele kontrowersji i dyskusji, dotyczy to zwłaszcza art. 43 i 44. Otóż dzisiaj nie mamy jeszcze ustawy o polityce regionalnej, a chcieliśmy w omawianej ustawie zawrzeć możliwość finansowania wieloletnich programów wojewódzkich - mówi o tym art. 43. Art. 43 w pierwotnej wersji był bardziej rozbudowany, w wyniku dyskusji ubyło parę ustępów, niemniej zawiera on taką właśnie możliwość, mimo że ustawa o polityce regionalnej jest jeszcze przedmiotem dyskusji rządu. Zgodnie z ust. 1 od 1 stycznia 1999 r. na realizację wieloletnich programów rozwoju województwa samorząd może otrzymać dotacje celowe z budżetu państwa. Z tym artykułem wiąże się jeszcze wniosek mniejszości, o którym będę za chwilę mówił.</u>
          <u xml:id="u-94.25" who="#PosełMarekNawara">Wiele dyskusji, wiele godzin zostało poświęconych art. 44. W ostatniej fazie pracy połączonych komisji przyjęto odmienny zapis ust. 2, inny od przedłożonego przez podkomisję. Kontrowersje dotyczyły przede wszystkim sposobu przekazywania dotacji na dofinansowanie inwestycji realizowanych jako zadanie własne. Zrodziły się te kontrowersje z tego m.in. powodu, że finansowanie zadań własnych powinno być właściwie procesem ciągłym, a więc, skoro zabrakło ujęcia tych zadań własnych w programach wojewódzkich, trzeba stworzyć taki instrument czy taką możliwość, by te zadania mogły być finansowane. Zostało to ujęte w tym artykule, czyli taka możliwość istnieje, a przecież taki okres przejściowy będzie musiał nastąpić. Dyskusja koncentrowała się też na tym, kto i w jaki sposób powinien przekazywać te dotacje, a także w oparciu o co.</u>
          <u xml:id="u-94.26" who="#PosełMarekNawara">W końcu obydwie połączone komisje przyjęły takie rozwiązanie ust. 2. Tu była kontrowersja, czy to będzie wojewoda, czy samorząd województwa, jakie relacje miałby wojewoda w odniesieniu do dofinansowywania zadań własnych od 1 stycznia 1999 r., biorąc pod uwagę to, jaki byłby duch ustaw ustrojowych, ustawy o rządowej administracji ogólnej w województwie, a także ustawy o samorządzie wojewódzkim. Były także podnoszone kwestie związane ze sformułowaniem takiego zapisu, który by nie rodził konfliktu w odniesieniu do jakiegokolwiek elementu podległości poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego. W związku z tym obydwie połączone komisje przyjęły taki zapis, że zasady i kryteria podziału tych środków z dotacji celowych na zadania własne inwestycyjne będą ustalane przez wojewodę po zasięgnięciu opinii samorządu województwa.</u>
          <u xml:id="u-94.27" who="#PosełMarekNawara">Chcę powiedzieć, że dyskusja nad ust. 2 pojawiała się wielokrotnie w pracach podkomisji, nie mogliśmy sformułować tego ustępu bardzo długo, praktycznie na ostatnim posiedzeniu podkomisji udało się uzgodnić tekst, który i tak uległ zmianie podczas dyskusji obu połączonych komisji, Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-94.28" who="#PosełMarekNawara">Rozdział 2 określa zasadę dotowania zadań realizowanych na drodze porozumień. Otóż ustawa przewiduje możliwość porozumiewania się jednostek samorządu terytorialnego wzajemnie. Regulują to art. 46, 47 i 48.</u>
          <u xml:id="u-94.29" who="#PosełMarekNawara">W związku z tym, że obydwie połączone komisje przyjęły rozwiązanie dotyczące finansowania dróg poprzez subwencję drogową, to z rozdziału 4 (w przedłożeniu podkomisji z rozdziału 5) zostały wycofane zapisy związane z finansowaniem tych zadań poprzez dotację celową. Pozostały w przypadku powiatu tylko dotacje na finansowanie zadań realizowanych przez powiatowe służby, inspekcje i straże, zadań z zakresu administracji rządowej wykonywanych przez powiat także na podstawie innych przepisów oraz zadań z zakresu pomocy społecznej. W trakcie posiedzeń podkomisji i obydwu połączonych komisji były zgłaszane tego rodzaju sugestie, by przeznaczać na pomoc społeczną środki nie z dotacji celowych dla powiatu czy też województwa, ale w formie subwencji, części subwencji ogólnej.</u>
          <u xml:id="u-94.30" who="#PosełMarekNawara">W związku z przyjęciem sposobu finansowania dróg poprzez subwencję drogową w zmianach w przepisach obowiązujących w tym dziale i przepisach przejściowych w art. 58 ujmuje się zmianę, która dotyczy ustawy o finansowaniu dróg publicznych. Otóż ta zmiana dotyczy art. 4 tej ustawy i mówi o tym, o czym powiedziałem wcześniej, że 40% środków pochodzących z akcyzy przekazuje się na zadania na finansowanie dróg rządowych, a 60% na zadania na finansowanie dróg, ogólnie mówiąc, samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-94.31" who="#PosełMarekNawara">Art. 59, w przepisach przejściowych, mówi o tym, że w budżecie państwa w roku 1999 ustala się rezerwę subwencji ogólnych w wysokości 1,5% sumy kwot części wyrównawczych. Ta rezerwa subwencji ogólnych w tej wysokości byłaby potrzebna na to, by finansować pewne nie dofinansowane zadania, bo może się tak zdarzyć, i na pewno się zdarzy, w przypadku wielu z tych zadań, szczególnie dotyczących powiatów. Przypominam, że cała nasza dyskusja - i podczas prac podkomisji, i połączonych komisji - koncentrowała się praktycznie na zadaniach powiatowych. Powiat to była taka nasza bolączka, z uwagi na to, że poziom dochodów własnych powiatu w początkowym okresie dyskusji nad tą ustawą nie był zachwycający, a myślę - to już moje osobiste zdanie - że w ostatecznej wersji też nie jest za wysoki.</u>
          <u xml:id="u-94.32" who="#PosełMarekNawara">Art. 61 mówi o tym, że w celu zapewnienia ciągłości finansowania zadań przekazanych powiatom i województwom minister finansów udziela zaliczki z budżetu państwa w wysokości 1/12 planowanych rocznych dochodów. Chcę przypomnieć, że w poprzednim rozwiązaniu, czyli w sprawozdaniu podkomisji nadzwyczajnej, znajdowało się inne sformułowanie: że nie będzie to zaliczka, tylko jednorazowa dotacja. Połączone komisje przyjęły natomiast takie rozwiązanie, że będzie to zaliczka i zaliczka ta będzie potrącana w 6 ratach, począwszy od drugiego półrocza roku 1999, czyli od 1 lipca.</u>
          <u xml:id="u-94.33" who="#PosełMarekNawara">Mówiłem już o art. 63, związanym z art. 40. Związanym dlatego, że dzisiaj dyskutujemy dopiero nad projektem tej ustawy, jest to drugie czytanie. Aby zatem gminy miały szczegółową informację, konieczne było zawarcie w przepisach końcowych artykułu mówiącego o tym, że dla określenia ostatecznych kwot minister finansów przekaże informacje dotyczące budżetów na rok 1999 do dnia 15 stycznia 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-94.34" who="#PosełMarekNawara">Przejdę teraz do omówienia wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-94.35" who="#PosełMarekNawara">Wniosek mniejszości nr 1, dotyczący art. 8, mówi o zmianie procentowej - z 1% na 2,5% - w udziale powiatu w podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-94.36" who="#PosełMarekNawara">Wniosek mniejszości nr 2, dotyczący art. 34, mówi o zmianie wysokości subwencji oświatowej - z 12,8% na 13% planowanych dochodów budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-94.37" who="#PosełMarekNawara">We wniosku mniejszości nr 3, dotyczącym art. 34, proponuje się, by wielkość subwencji oświatowej określona została nie jako 0,5% tej kwoty, tylko jako 1%.</u>
          <u xml:id="u-94.38" who="#PosełMarekNawara">We wniosku mniejszości nr 4 wnioskodawcy proponują nadanie nowego brzmienia art. 43 ust. 1. Brzmienie to różni się od przyjętego przez połączone komisje tym, że po pierwsze, zamienia fakultatywność proponowaną przez obydwie komisje na obligatoryjność: tam było napisane, że dotacja może być udzielona, natomiast we wniosku mniejszości proponuje się sformułowanie, że samorząd realizujący wieloletnie programy otrzymuje dotację. Druga różnica polega na tym, że zapis art. 43 ustawy przyjęty przez obydwie połączone komisje stwierdza, iż wieloletnie programy rozwoju województwa są powoływane czy opracowywane na podstawie odrębnych przepisów, wniosek mniejszości zaś ogranicza jak gdyby ten zapis: nie mówi się tu o odrębnych przepisach. Chcę przypomnieć, że możliwość finansowania tych zadań, tych wieloletnich programów, na podstawie innych przepisów, kiedy nie ma jeszcze ustawy o polityce regionalnej, wydaje się uzasadniona.</u>
          <u xml:id="u-94.39" who="#PosełMarekNawara">We wniosku mniejszości nr 5 wnioskodawcy proponują skreślenie w art. 44 ust. 2, o którym mówiłem, a który dotyczy sposobu przekazywania dotacji na finansowanie zadań własnych województwa, dotacji celowych na inwestycje przyznawanych przez wojewodę po zasięgnięciu opinii samorządu województwa.</u>
          <u xml:id="u-94.40" who="#PosełMarekNawara">Wniosek mniejszości nr 6 mówi o skreśleniu ust. 5 w art. 49, podobnie zresztą wnioski mniejszości nr 7 i nr 9. Wniosek nr 6 dotyczy gmin, 7 - powiatu, 9 - województwa, a wszystkie dotyczą skreślenia ustępu, który mówi o możliwości dochodzenia należnego świadczenia przez daną jednostkę samorządu terytorialnego przed sądem w przypadku niedotrzymania terminu, niedotrzymania ustaleń co do ilości i wielkości przekazywanych dotacji celowych na realizację zadań zleconych.</u>
          <u xml:id="u-94.41" who="#PosełMarekNawara">Wniosek mniejszości nr 8, podobnie zresztą jak wniosek mniejszości nr 10 - jeden dotyczy powiatu, drugi województwa - wnioskodawca proponuje, by istniała możliwość przeznaczenia dotacji na pomoc społeczną także na inne cele; jest to próba uelastycznienia tej dotacji. Proponuje się dodać art. 53a po art. 53 w przypadku powiatu, a w przypadku województwa dodać art. 56a, które mówiłyby o tym, że po pierwsze, istnieje możliwość przeznaczenia tej dotacji na inne cele, po drugie, dotacje te nie podlegałyby zwrotowi do budżetu państwa, i po trzecie: niewykorzystanie środków na konkretne zadania pomocy społecznej nie skutkowałoby w obliczaniu tej dotacji na kolejny rok budżetowy.</u>
          <u xml:id="u-94.42" who="#PosełMarekNawara">Wniosek mniejszości nr 11 mówi, żeby po art. 59 dodać kolejny artykuł. Artykuł ten był w sprawozdaniu podkomisji nadzwyczajnej przedłożony połączonym komisjom, ale nie przyjęły one tego rozwiązania. Wniosek mniejszości dotyczy utworzenia w budżecie państwa w latach 1999 i 2000 dodatkowej rezerwy celowej na dofinansowywanie zadań oświatowych realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego w wysokości 1% części oświatowej subwencji ogólnej.</u>
          <u xml:id="u-94.43" who="#PosełMarekNawara">Wnioskodawca uzasadnia ten wniosek tym, że istnieje permanentne niedofinansowanie oświaty, szczególnie tej, która przejdzie w zarząd powiatu, zwanej dzisiaj kuratoryjną, w związku z reformą oświaty nastąpi także bardzo znaczne przemieszczanie się uczniów, będą powstawały gimnazja, celowe byłoby więc utworzenie takiej rezerwy w tych dwóch latach w wysokości 1%, aby w trudnych przypadkach można było sfinansować naprawę niedomagań wynikających ze sposobu finansowania oświaty.</u>
          <u xml:id="u-94.44" who="#PosełMarekNawara">Tyle o wnioskach mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-94.45" who="#PosełMarekNawara">Kończąc to sprawozdanie, chcę serdecznie podziękować wszystkim pracującym w podkomisji nadzwyczajnej posłom i koalicji, i opozycji za konstruktywną pracę; chcę podziękować organizacjom samorządowym, wszystkim związkom, które zgłosiły wiele cennych uwag w trakcie pracy nad tą ustawą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 44 minut, to jest debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Marcinkiewicza z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PosełKazimierzMarcinkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Praca nad tą ustawą - bardzo istotną z punktu widzenia wdrażanej reformy samorządowej państwa - była trudna i długotrwała. Od pierwszego czytania do drugiego minęło wiele tygodni. W tym czasie zmieniane były ustawy kompetencyjne, ustawy które stanowiły podstawę do wskazania dochodów jednostek samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#PosełKazimierzMarcinkiewicz">Przemawiając w imieniu Akcji Wyborczej Solidarność, pragnę podziękować obu komisjom, a szczególnie podkomisji, za pracę włożoną w przygotowanie tego dokumentu. Warto powiedzieć, że przed przystąpieniem do pracy Akcja Wyborcza Solidarność starała się, by przyświecały temu dwie generalne zasady.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#PosełKazimierzMarcinkiewicz">Po pierwsze, by finanse gminy były w miarę stabilne; chodzi o to, by oprzeć się na tych gminach, które pracują już 9 rok i w związku z tym mogą wprowadzić do tej bardzo daleko idącej reformy pewną stabilizację.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#PosełKazimierzMarcinkiewicz">Po drugie, by bezpieczne były finanse tworzonych powiatów i województw, i to bezpieczne z różnych przyczyn. Bezpieczne zarówno co do wielkości - tu oczywiście bezpieczeństwo wyznacza także stan gospodarczy kraju, sytuacja budżetu państwa - jak i co do formy i metod rozdziału środków, co do terminów przekazywania tych środków.</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#PosełKazimierzMarcinkiewicz">Wydaje się, że te zasady zostały zagwarantowane w ustawie. Powiedziałbym nawet, że ta ustawa jest jak paliwo do silnika samochodu o nazwie samorząd. Samochód się sprawdził, jest dobry. Silnik, można powiedzieć, stworzyliśmy w ustawach ustrojowych i kompetencyjnych taki sobie. I teraz: jakie jest to paliwo? Woda to nie jest, na pewno, ale wydaje się, że nie jest to też wysokooktanowa, bezołowiowa benzyna. Raczej, myślę, jest to coś w rodzaju ropy, i to tej rolniczej, dotowanej przez budżet. Niemniej ten samochód-samorząd pojedzie, i to pojedzie dobrze.</u>
          <u xml:id="u-96.5" who="#PosełKazimierzMarcinkiewicz">Skupię się na zaletach tejże ustawy, bo jestem pewien, że opozycja - przerysowując i wyolbrzymiając - skupi się na jej wadach. A więc jeśli chodzi o zalety, myślę, że warto zwrócić uwagę na to, iż dochody będą się składały niejako z 3 części: z dochodów własnych, z subwencji i z dotacji celowych. Być może nie jest zachowana odpowiednia proporcja między tymi trzema źródłami, ale tak zadecydowaliśmy wcześniej w ustawach kompetencyjnych. To jeden aspekt sprawy. Z drugiej strony bezpieczeństwo pierwszego okresu reformy wymaga właśnie takiego podejścia. Zresztą i tu pojawiła się pewna trudność, bo przecież zmiany były dokonywane nawet w ostatniej chwili, jak chociażby odnośnie do kwestii przeniesienia szkół artystycznych, co spowodowało konieczność zmniejszenia środków na tę część oświatową subwencji ogólnych.</u>
          <u xml:id="u-96.6" who="#PosełKazimierzMarcinkiewicz">Jakie są najważniejsze zalety tej ustawy?</u>
          <u xml:id="u-96.7" who="#PosełKazimierzMarcinkiewicz">Po pierwsze, ważnym elementem, wydaje mi się, jest to, że podział tych dochodów od osób prawnych będzie następował odpowiednio do terenu, na którym dochód jest wytwarzany, o czym mówią zapisy art. 7, 10 i 14. To jest bardzo ważny element, bowiem zachęca do tego, by dobrze gospodarować na swoim obszarze.</u>
          <u xml:id="u-96.8" who="#PosełKazimierzMarcinkiewicz">Następna ważna sprawa to podział subwencji ogólnej w odniesieniu do powiatu i województwa na trzy ważne elementy: na subwencję oświatową, drogową i wyrównawczą. Jest to o tyle ważne, że właśnie oświata i drogownictwo to elementy drogie, a jednocześnie niezmiernie istotne z punktu widzenia funkcjonowania powiatu i województwa. Sama subwencja oświatowa to 12,8% dochodu budżetu państwa. Nie może to jeszcze zadowalać. To nie jest tak, że są to środki wystarczające na dobre funkcjonowanie oświaty, ale warto powiedzieć, że jest to dużo więcej niż w obecnym roku budżetowym. Jest to ponad 500 mln, a więc więcej o taką kwotę, na jaką oświata zadłużała się na przestrzeni ostatnich trzech lat, co być może pozwoli samorządom, zwłaszcza tym powiatowym, na spokojniejsze funkcjonowanie w latach 1999 i 2000. Chociaż warto tu zaznaczyć, że oczywiście to funkcjonowanie szkół zależy nie tylko od tego, ile będzie środków finansowych, ale także od tego, w jaki sposób będą one dzielone i dostarczane do szkół. Można bowiem założyć powrót do takiej sytuacji, że niezbyt efektywne niektóre szkoły zawodowe będą otrzymywały tak jak dotychczas dosyć duże dotacje, a szkoły licealne i te zawodowe będące u kuratora będą otrzymywały kilkakrotnie mniejsze dotacje. Mamy nadzieję, że do tego oczywiście nie dojdzie. Jeżeli do tego dodamy jeszcze art. 60 opisujący dotacje celowe przeznaczone na placówki nieszkolne, to z tego wyłania się dosyć bezpieczny obraz funkcjonowania oświaty pod rządami samorządów.</u>
          <u xml:id="u-96.9" who="#PosełKazimierzMarcinkiewicz">Kolejną istotną kwestią jest oczywiście sprawa drogownictwa. I tutaj znów wyznaczenie 60%, może ktoś zapytać, dlaczego nie 70%, środków z tzw. inwestycyjnej części akcyzy na paliwa, na drogi powiatowe i wojewódzkie, jeżeli do tego dołożymy z kolei zapis o 10,5% środków właśnie z tegoż samego podatku akcyzowego od paliw na drogi gminne - to jest to wielka szansa na poprawę stanu drogownictwa zarówno w odniesieniu do dróg krajowych jak i tych, które są i będą zarządzane przez samorządy terytorialne. Jest to wielka szansa i tego przecież wszyscy oczekujemy.</u>
          <u xml:id="u-96.10" who="#PosełKazimierzMarcinkiewicz">Bardzo ważną sprawą jest kwestia dotacji celowych na programy rozwoju regionalnego - dotacje celowe kierowane do nowych województw na długofalowe programy rozwoju regionalnego. Jest to sprawa niezmiernie ważna, choć równie ważną rzeczą jest to, jakie środki będą na to przeznaczone i w jaki sposób będzie można ubiegać się o te dotacje.</u>
          <u xml:id="u-96.11" who="#PosełKazimierzMarcinkiewicz">W moim przekonaniu z tej pozycji, jeśli wziąć pod uwagę zasadę bezpieczeństwa finansów samorządów terytorialnych, na uwagę zasługuje umieszczenie w tej ustawie pewnych rezerw, a więc jest to ta część wyrównawcza subwencji ogólnej, ale także rezerwa oświatowa, drogowa i inne, które powodują, że w trakcie roku budżetowego będzie można dokonać pewnych korekt, a w wypadku tak wielkiej reformy te korekty na pewno będą niezbędne.</u>
          <u xml:id="u-96.12" who="#PosełKazimierzMarcinkiewicz">Myślę, że warto tutaj powiedzieć: ważne jest, by w roku 1999, a być może także w roku 2000, prowadzić monitoring działania wszystkich tych ustaw, zarówno tej ustawy, którą omawiamy, jak i ustaw ustrojowych i kompetencyjnych, po to, by dokonać korekt tych ustaw, po to, by dokonać zmian, które umożliwią w gruncie rzeczy zwiększenie zakresu finansowania samorządów terytorialnych z dochodów własnych oraz subwencji, a zmniejszenie tego finansowania z dotacji z budżetu państwa. To jest kierunek, który już dziś, omawiając jeszcze projekt ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, warto wskazać i który w imieniu Akcji Wyborczej Solidarność wskazuję.</u>
          <u xml:id="u-96.13" who="#PosełKazimierzMarcinkiewicz">Jednocześnie apelujemy o szybkie, pilne przejście do trzeciego czytania, bo samorządy na tę ustawę już czekają. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-96.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Marcinkiewiczowi z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Pęczaka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#PosełAndrzejPęczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym powiedzieć, że bardzo dawno odbyło się pierwsze czytanie projektu ustawy, minęło sporo czasu, a tok prac nad ustawą o dochodach jednostek samorządu terytorialnego był według mojej oceny co najmniej dziwny. Tak naprawdę w dzisiejszej debacie poddajemy ocenie tekst, który ma niewiele wspólnego z projektem ustawy ocenianym w pierwszym czytaniu. Skala tych zmian jest tak duża, że uważam, iż powinno się odbyć pierwsze czytanie nowego projektu ustawy i dopiero po nim powinno się przystąpić do dalszych prac legislacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#PosełAndrzejPęczak">Można powiedzieć, że ocena rozwiązań prawnych zaproponowanych w przekazanej przez rząd od Sejmu autopoprawce do projektu ustawy jest w pewnym sensie także bezprzedmiotowa. Rozwiązania te zostały bowiem gruntownie zmienione w trakcie prac nadzwyczajnej podkomisji zajmującej się tymi problemami. Prace tej podkomisji z kolei wyprzedziły w pewnym momencie właściwy tok legislacyjny. Dyskutowaliśmy nad nieformalnie zgłoszoną autopoprawką, a więc według mojej oceny prace tej komisji miały w tym momencie charakter nieformalny. Tak więc w pewnym momencie w Sejmie mieliśmy poddane procedurze legislacyjnej trzy projekty: rządowy projekt ustawy, ten, który był poddany pierwszemu czytaniu, rządową autopoprawkę i nieformalną autopoprawkę, nad którą dyskutowaliśmy w podkomisji nadzwyczajnej. Uważam, że taki styl pracy narusza porządek i łamie przyjęte zasady legislacyjne, ale niestety większość sejmowa uznała ten bałagan za brak bałaganu, a panujący stan chaosu organizacyjnego za wyjątkowy porządek.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#PosełAndrzejPęczak">Teraz jeżeli chodzi o uwagi formalne. Projektodawcom nie udało się stworzyć stabilnego i docelowego systemu. Proponowane rozwiązania mają obowiązywać przez 2 lata, potem będziemy zmieniać lub przedłużać ich żywot, czyli znowuż chaos, ewentualnie zasada, że najtrwalsze są prowizorki. Nie udało się, a było to możliwe, ujednolicić rozproszonych w wielu aktach ustawowych wzajemnie nieskoordynowanych i dublujących się regulacji prawnych. Problematyka dochodów jednostek samorządu terytorialnego jest ujęta w kilku ustawach. Klasyfikację źródeł dochodów powtarza także wiele ustaw: ustawy ustrojowe, ustawa o samorządzie terytorialnym itp. Należy dołożyć do tego bałagan terminologiczny. Nie ma do końca pewnej jednoznaczności w sformułowaniach, nie ma jednoznaczności, jeśli chodzi o źródła i rodzaje dochodów wymienione w konstytucji. Chciałem ponadto podkreślić, iż „zmatematyzowany”, trudny nawet dla służb finansowych jednostek samorządu terytorialnego język projektu ustawy mógłby być, jak się wydaje, bardziej zrozumiały w zapisach algorytmicznych.</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#PosełAndrzejPęczak">Podstawowym zarzutem pod adresem projektu ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, który może podważyć sens i istotę reformy administracji publicznej, jest w rzeczywistości centralizacja jej systemu finansowego. W stosunku do gmin następuje ograniczenie zakresu samodzielności finansowej i przyznanie powiatom i województwom samorządowym niewielkiego jej zakresu. Zarzut centralizacji systemu, mimo stworzenia nowych szczebli administracji publicznej na terenie kraju, dotyczy zarówno strony dochodów, ich wielkości, zakresu udziału dochodów własnych i ich poboru, jak i strony wydatków.</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#PosełAndrzejPęczak">W zakresie dochodów po dokonaniu przeliczeń jesteśmy bardzo nieufni, jeśli chodzi o rzetelność przedstawionych danych i wyliczeń zaprezentowanych w ustawie. Szczególną nieufność wzbudza udział gmin w podatku dochodowym od osób fizycznych; zostało to określone przez ministra finansów we wstępnych dokumentach na 26,28%, a w przyjętym projekcie ustawy na 26,7%. W kolejnych przesyłanych do Sejmu dokumentach Ministerstwo Finansów podaje różne wielkości wpływów z podatku od osób fizycznych. Najwyższy poziom to 51 mld zł wraz z wpływami związanymi z poborem 7,5% składki na ubezpieczenia zdrowotne (pismo z 25 września). Z drugiej strony otrzymaliśmy dokumenty dotyczące projektu ustawy budżetowej i jeśli na tej podstawie wszystko to się przeliczy, to otrzymujemy zupełnie inne wielkości.</u>
          <u xml:id="u-98.5" who="#PosełAndrzejPęczak">Mogę się tu posłużyć przykładami. Mój kolega przedstawi pewne konkrety z dokumentów, jakie minister finansów rozesłał do gmin, i na podstawie których gminy mają formułować budżety na rok 1999. Pokażemy państwu dokument z gminy Lubraniec; tam bowiem okazało się, że jak się to przeliczy według parametrów otrzymanych od ministra finansów, to suma wpływów czy dochodów gminy z tytułu tego podatku zmniejszy się realnie o 10% w stosunku do tego, co było w roku 1998.</u>
          <u xml:id="u-98.6" who="#PosełAndrzejPęczak">Podobny problem powstaje zresztą wtedy, gdy się przeliczy 34,5 mld zapisane w ustawie budżetowej, uwzględniając wzrost realny dochodów w następnym roku o 10,5%; jeżeli się to odniesie do pewnych danych, to albo się okazuje, że jest wzrost ściągalności tych podatków na następny rok o ponad 16%, albo dochody zostały przeszacowane o 4,5 mld zł. Nasuwa się pytanie, czy przypadkiem nie z tych przeszacowanych dochodów wzięły się pieniądze na wszystkie te reformy. Dlatego, szanowni państwo, dokonaliśmy obliczeń, próbując dowiedzieć się, jaki udział gmin w podatku od dochodów od osób fizycznych musi być zagwarantowany, aby rzeczywiście gminy nie straciły. I wyszło nam, że parametr ten musi wynosić 27,9%, zamiast 26,7%.</u>
          <u xml:id="u-98.7" who="#PosełAndrzejPęczak">Mając na uwadze to, co powiedziałem, zgłaszam poprawkę: wnoszę o wykreślenie w art. 6 wielkości 0,267 i wpisanie wielkości 0,279, chyba że pan minister finansów w pracach podkomisji udowodni, że my nie mamy racji.</u>
          <u xml:id="u-98.8" who="#PosełAndrzejPęczak">Istotna centralizacja następuje również w zakresie władztwa po stronie wydatków, w redystrybucji środków pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego danego szczebla, gdyż większość strategicznych decyzji pozostaje w gestii administracji rządowej. Gmina mająca w dotychczasowym systemie dużą samodzielność - i pewność dochodów wynikającą z obiektywnego, ustawowo określonego systemu subwencji na zadania oświatowe - będzie ją miała ograniczoną. Ograniczenie to dotyczy proponowanego zglobalizowania tej subwencji dla wszystkich szczebli samorządowych, a następnie dzielenia pomiędzy trzech beneficjentów za pomocą nieznanego algorytmu. Moi koledzy przekażą państwu nasze obliczenia w tej sprawie i nasze sugestie.</u>
          <u xml:id="u-98.9" who="#PosełAndrzejPęczak">Mając także na uwadze wielką improwizację, jaka miała miejsce przy przesyłaniu na potrzeby podkomisji różnych materiałów analityczno-statystyczno-rachunkowych, zgłaszam nieufność do poprawności wyliczenia innych parametrów regulujących dochody budżetowe powiatów i województw. Dotyczy to w wypadku powiatów tego osławionego 1%, a w wypadku województw - 1,5% wpływów ze stanowiącego dochód budżetu państwa podatku dochodowego od osób fizycznych. W związku z tym proponuję, abyśmy w art. 8 zamiast pozycji 1% wpisali pozycję 1,5%.</u>
          <u xml:id="u-98.10" who="#PosełAndrzejPęczak">W trakcie prac legislacyjnych przedkładaliśmy wnioski zmierzające do zamiany formuły dotacji na formułę subwencji. Połączone komisje uwzględniły taki nasz jeden postulat, właściwie wniosek, w kontekście finansowania dróg. Rekomendujemy dokonanie analogicznej zmiany w dziedzinie pomocy społecznej. Naszym zdaniem nieelastyczny i nazbyt scentralizowany system zarządzania finansami samorządów może doprowadzić do ich paraliżu. To scentralizowanie dotyczy głównie, jak już mówiłem, powiatów i województw. W tym wypadku także wielkość dochodów własnych powiatów jest symboliczna, z dominacją dotacji celowych. I do tego na żaden parametr określający dochody tak naprawdę ani powiat, ani województwo nie ma wpływu, żadnego parametru nie mogą podwyższyć. Tymczasem dotacje celowe w wypadku powiatów przekraczają 50%, a w wypadku województw osiągają prawie 50%.</u>
          <u xml:id="u-98.11" who="#PosełAndrzejPęczak">Sytuacja ta sprowokowała nas także do zgłoszenia poprawki dotyczącej art. 34 i podwyższenia kwoty przeznaczonej na część oświatową subwencji ogólnej z wartości 12,8% do wartości 12,9%.</u>
          <u xml:id="u-98.12" who="#PosełAndrzejPęczak">Dalsze poprawki dotyczą art. 36 i art. 37 i odnoszą się do finansowania dróg oraz subwencji drogowej. W art. 36 ust. 1 przed wielkością 60% chcemy dodać słowa „co najmniej”, czyli byłoby: co najmniej 60% kwoty ustalonej. Dodajemy także ust. 1a, ponieważ uważamy, że dzięki niemu będzie to bardziej czytelne; ustęp ten informowałby, że kwotę, o której mowa w ust. 1, ustala się w ustawie budżetowej. Z zapisów bowiem nie wynikało, kto ją ustali.</u>
          <u xml:id="u-98.13" who="#PosełAndrzejPęczak">Dokonujemy również poprawek w art. 58, art. 37 i art. 59, a także w art. 63, ale pozwolę sobie tych poprawek już nie przedstawiać, zgłoszę je na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-98.14" who="#PosełAndrzejPęczak">Wyrażam nadzieję, że jeżeli Wysoka Izba skieruje projekt do dalszych prac legislacyjnych, to nie spotkamy się z taką, powiedziałbym, wyrafinowaną indolencją w zakresie przekazywania informacji, z jaką spotykaliśmy się w podkomisji nadzwyczajnej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-98.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Pęczakowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Włodzimierza Puzynę z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W istocie prace nad ustawą o dochodach jednostek samorządu terytorialnego były bardzo trudne, a momentami dramatyczne, tak jak to opisywał mój przedmówca. Sądzę jednak, że owoc tych prac wart jest szacunku. Mimo że ta ustawa w założeniach ma charakter doraźny, epizodyczny, będzie obowiązywała tylko w najbliższych dwóch latach, sądzę, że rozwiązania, do których udało się nam dojść wspólnym wysiłkiem, rozwiązania systemowe w niej zapisane, z całą pewnością będą stanowiły dobry fundament przyszłych docelowych ustaw regulujących sprawy finansów samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Wszyscy pracujący w tej Izbie nad ustawami określającymi kształt reformy administracji byli świadkami wielu zwrotów w pracach zarówno nad ustawami ustrojowymi, jak i ustawami kompetencyjnymi. Ustawę o finansach tworzyliśmy w warunkach zmieniających się założeń i to jest przyczyną zmian systemu, który ostatecznie docelowo zapisaliśmy w ustawie, w stosunku do prototypu. Przyczyną są zmiany zarówno w kompetencjach, jak i w rozkładzie obowiązków, polegające na delegowaniu konkretnych instytucji na kolejne szczeble samorządu, co także jest decyzją tej Izby. Dynamika pracy Izby wpływała więc na dynamikę pracy nad ustawą o dochodach jednostek. To było naturalne, że ustawa o finansach, jako pochodna ustaw kompetencyjnych i ustrojowych, musi się zmieniać w takt tych ustaw. Gdybyśmy bowiem tej synchronizacji nie starali się osiągnąć, to dzisiaj na pewno pan poseł Pęczak wytykałby to jako podstawowy błąd ustawy finansowej. Taka jest geneza autopoprawki rządu, autopoprawki de facto przygotowanej na życzenie członków podkomisji pracującej nad tą ustawą. Autopoprawka ta była więc realizacją postulatów m.in. pana posła Pęczaka, który dzisiaj tak się na tę autopoprawkę oburza.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Chciałbym przypomnieć także Wysokiej Izbie, że przedstawienie autopoprawki rządu w trakcie prac nad ustawą to nie jest jakiś ewenement. Takie sytuacje zdarzały się w poprzedniej kadencji nagminnie, żeby przypomnieć choćby sążnistą autopoprawkę rządu związaną z reformą centrum administracyjnego. Mógłbym wytknąć jeszcze 20 takich przykładów. Więc jeżeli pan poseł wytyka tego typu błąd, to trzeba także dostrzec belkę we własnym oku - wydaje mi się, że to byłby właściwszy sposób patrzenia na procedurę postępowania z tą ustawą. Jedno jest pewne, że było to zadanie szalenie trudne, zadanie, w którym trzeba było rozwiązać wiele problemów natury fundamentalnej, choćby pierwsza kwestia, która się pojawiła - kwestia doboru źródeł finansowania do zadań i kompetencji poszczególnych szczebli jednostek samorządu. Trzeba było tu przełamać pewne dogmatyczne spojrzenie, które zostało ukształtowane na podstawie doświadczeń z gminami - bo siłą rzeczy wracaliśmy bardzo często do przykładu gminnego - m. in. i ten dogmat, że prawdziwy samorząd używa wyłącznie dochodów, które pochodzą ze źródeł tzw. własnych, czyli ze źródeł podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Już sobie wyobrażam, co za chwilę powie pan poseł Kłopotek, bo znam jego punkt widzenia i chciałbym, żeby pan poseł Kłopotek zechciał się odnieść właśnie do sprawy charakteru źródeł, do charakteru kompetencji i relacji między tymi dwoma istotnymi mechanizmami: charakterem źródeł i charakterem kompetencji. Otóż ma sens wiązanie dochodów jednostek samorządu z ich aktywnością gospodarczą, jeśli one w swoim zakresie kompetencji mają jakiekolwiek kompetencje wpływające na aktywność gospodarczą. Wtedy to ma sens. Jeżeli aktywność opłaci się samorządowi ze względu na większe dochody, jeżeli jest taki mechanizm, to wtedy rzeczywiście wiązanie dochodów z aktywnością ma sens i tam źródła podatkowe są ważne. Jeżeli w zakresie kompetencji samorządu, na przykład powiatowego, nie ma działalności gospodarczej, to jaki ma sens domaganie się, żeby koniecznie podatki były jedynym źródłem dochodów jednostek samorządu na tym poziomie czy źródłem dominującym? To jest nielogiczne. Trzeba więc patrzeć na logikę funkcjonowania mechanizmu samorządowego, żeby odpowiednio dobrać dochody do zadań. Wydaje mi się, jeżeliby odwoływać się do analogii samochodowej, jaką przed chwilą przedstawił pan poseł Marcinkiewicz, że nie tylko jest ważna budowa silnika, nie tylko jest ważne paliwo, ale także ważne są mechanizmy regulacyjne, bo nie wystarczy włączyć silnik, wlać paliwo do baku i jechać. Trzeba jeszcze, po pierwsze, umieć jeździć, a po drugie, tak wyregulować ten silnik, żeby on tego paliwa zużywał możliwie najmniej, bo pieniędzy ciągle nam w budżecie i właściwie w naszym gospodarstwie brakuje. Pierwsza zasada to jest zasada oszczędności i gospodarności. Wydaje mi się, że w tej dyskusji, która przetoczyła się przez tę Izbę i przez salę, w której odbywały się posiedzenia komisji, udało nam się dużo takich mechanizmów znaleźć. I to jest wartość tej ustawy. Nie - dać więcej pieniędzy, podnieść procenty, podbić dotacje i wszystkiego zapewnić więcej, żeby uchodzić za dobrego wujka, ale właśnie stworzyć taki mechanizm, który pozwoli jechać i będzie w stanie pokonać góry przy małym zasilaniu paliwem, przy stosunkowo skromnych możliwościach, jeśli chodzi o budowę drogi, przy wąskiej drodze. To jest sztuka i wydaje mi się, że sporo elementów w tej sztuce udało nam się osiągnąć i o nich chciałbym mówić.</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Jak państwo wiedzą, główne kontrowersje w debacie nad dochodami jednostek samorządu dotyczyły poziomu powiatowego, bo on jest nietypowy. Ma nietypowy charakter, bo tam się koncentrują zadania usługodawcze - powiat nie będzie miał majątku, z którego mógłby ciągnąć zyski, a także nie będzie prowadził działalności gospodarczej, na której mógłby zarabiać i powiększać w ten sposób dochody. A więc istotą problemu, który stanął przed nami przy rozwiązywaniu kłopotów powiatowych, kłopotów budżetowych, było zapewnienie takich mechanizmów, które dawałyby powiatowi, po pierwsze, budżet zrównoważony, żeby tych pieniędzy wystarczało w stosunku do zadań, a po drugie, budżet elastyczny, to znaczy żeby opłacało się gospodarnie operować pieniędzmi, które znajdą się w budżecie powiatowym.</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Wydaje mi się, że rozwiązania, które w ślad za autopoprawką rządu zawarliśmy w tej ustawie, są właśnie rozwiązaniami tego typu, że pomogą zaoszczędzić paliwo i lepiej funkcjonować powiatowi. Jakie to są rozwiązania? Te, które wymieniał pan poseł Pęczak; to była nasza wspólna konkluzja, nasz wspólny wniosek, że należy ograniczyć do minimum dochody dotacyjne na rzecz takich dochodów, które zapewniają swobodę gospodarowania. Wydaje mi się, że dużym naszym osiągnięciem jest zawarcie czy zapisanie w tej ustawie mechanizmu do subwencyjnego finansowania dróg powiatowych i wojewódzkich. To zapewni swobodę gospodarowania tymi środkami i zapewni gospodarność.</u>
          <u xml:id="u-100.6" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Wydaje mi się, że ważnym mechanizmem właśnie uelastyczniającym budżet powiatu i umożliwiającym bezkolizyjne wprowadzenie rozwiązań reformy edukacji jest tworzenie wspólnej puli subwencji oświatowej dla trzech szczebli jednostek samorządu terytorialnego. W miarę wprowadzania reformy edukacji, gdy szkoły będą przechodziły z jednego poziomu na drugi, na przykład z poziomu powiatu na poziom gminny, gimnazja tam się znajdą - ten mechanizm, który zaplanowaliśmy w ustawie, daje na to szansę - nastąpi płynne przekazywanie przenoszenia pieniędzy w ślad za zadaniem.</u>
          <u xml:id="u-100.7" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Kolejny mechanizm regulacyjny, który został wprowadzony do rozwiązań ustrojowych, to jest mechanizm zastępowania tych wszystkich uznaniowych decyzji dotacyjnych, które znaliśmy z dotychczasowych rozwiązań, rozwiązaniami systemowymi, które są tworzone przy współudziale przedstawicieli samorządu terytorialnego. Ta zasada znalazła odzwierciedlenie we wszystkich elementach mechanizmu podziału pieniędzy, czy to dotacyjnych, czy to subwencyjnych. Wydaje mi się, że to jest bardzo ważne rozwiązanie, po raz pierwszy w zasadzie zastosowane we wszystkich mechanizmach podziału pieniędzy, zarówno techniką dotacyjną jak i subwencyjną.</u>
          <u xml:id="u-100.8" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Troszcząc się o zrównoważenie budżetu, podnieśliśmy w trakcie prac podkomisji współczynnik wyrównawczy, współczynnik określający subwencję, część wyrównawczą subwencji ogólnej w powiecie, z 70% do 85%. Wprowadziliśmy także, biorąc pod uwagę trudności finansowe w początkowym okresie działania nowych jednostek samorządu, mechanizm zaliczki na poczet dochodów podatkowych, które zaczną spływać dopiero od połowy lutego, a pieniądze są potrzebne od 1 stycznia.</u>
          <u xml:id="u-100.9" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Podniesione zostały także, o czym tu była mowa już poprzednio, parametry procentowe opisujące pulę subwencji oświatowych do poziomu 12,8%. Mam nadzieję, że wyliczenia, na których oparty był ten parametr, są rzetelne i właściwe. Wyliczając ten parametr, po raz pierwszy uwzględniono także zadłużenie i mechanizm niedofinansowania, który dotąd bardzo mocno doskwierał na poziomie finansów gminnych. Oczywiście te wszystkie rozwiązania na pewno nie zadowolą wszystkich. Na pewno jeszcze nie są idealne, na pewno jeszcze trzeba będzie nad nimi pracować, żeby je udoskonalić i doprowadzić do wersji, która będzie lepiej służyła rozwojowi systemu samorządowego. Ale w ocenie mojego klubu jest to dobry krok, który warto uznać za sukces, i jest to wejście na dobrą drogę, którą warto kontynuować.</u>
          <u xml:id="u-100.10" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Jest jeszcze jeden problem, który nie został, w opinii mojego klubu, do końca rozwiązany, mianowicie problem korekty budżetów powiatów i budżetów wojewódzkich, czyli nowych jednostek samorządu terytorialnego, w pierwszej fazie funkcjonowania roku budżetowego. Wiadomo, że te pierwsze budżety, zarówno powiatów, jak i województw, zostaną stworzone przez ministra finansów - na podstawie danych dostarczonych przez administrację rządową. Mając za sobą doświadczenie wprowadzania ustawy o wielkich miastach, można przewidzieć, że w pierwszej fazie realizacji tych stworzonych przez ministra finansów budżetów na pewno ci, którzy zostaną nimi obdarzeni i będą je realizowali, znajdą w nich sporo błędów, być może sporo pomyłek - bo tutaj skala przesunięć, zarówno jednostek, jak i pieniędzy, jest olbrzymia i błędy są w takim mechanizmie nie do uniknięcia. Przewidując więc, że te błędy, choćby nawet wszyscy dokonali maksimum wysiłku, żeby ich uniknąć, pojawić się muszą, bo taka jest istota złośliwości natury, powiem, że należałoby zaprogramować czy przewidzieć mechanizm korekty tych błędów. Jeden z elementów tego mechanizmu, w postaci rezerw, już jest. Ale wydaje się, że powinien być jeszcze dodatkowy element korygujący błędy budżetowe, w postaci możliwych przesunięć pomiędzy budżetami powiatowymi i wojewódzkimi a budżetem państwa. Takich rozwiązań ta ustawa nie przewiduje. Zresztą to nie jest miejsce, żeby tego typu rozwiązania w niej lokować, ale być może należałoby tego typu rozwiązanie przewidzieć w ustawie budżetowej, w jej części tekstowej, powołując odpowiedni mechanizm i odpowiednie instytucje, które tych korekt mogłyby dokonywać.</u>
          <u xml:id="u-100.11" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Oczywiście można jeszcze o różnych elementach i detalach tej ustawy mówić długo. Nie chciałbym nadużyć cierpliwości Wysokiej Izby. Zresztą ustawa ta nie tylko działa na rzecz nowych jednostek samorządu: powiatów i województw, ale także wnosi nowe pozytywne rozwiązania w gospodarce finansowej gmin, o których będzie mówił za chwilę mój kolega pan poseł Kracik.</u>
          <u xml:id="u-100.12" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Ja chciałbym również podziękować wszystkim, którzy nad tą ustawą pracowali, i sądzę, że w tym gronie warto byłoby prowadzić prace dalej, z założeniem osiągnięcia być może kiedyś w przyszłości systemu idealnego. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Puzynie z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Pęczak: Panie marszałku, czy można? Sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">W trybie sprostowania, proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PosełAndrzejPęczak">Chciałbym w trybie sprostowania zapewnić pana posła Puzynę, że nie mam pretensji o to, że rząd zgłosił autopoprawkę. A mam pretensję o to, że po tak gruntownym przebudowaniu ustawy nie wróciliśmy do pierwszego czytania. Powtórzę to, co mówiłem na posiedzeniu komisji, że w poprzednich okresach ustawy wracały do pierwszego czytania, a tym razem uznaliśmy, że nie należy tego czynić. Biuro Legislacyjne w poprzednim okresie mówiło, że należy, a teraz, że nie należy. I tylko o to mam pretensję, a nie o to, że rząd pracuje i zgłasza autopoprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dobrze. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Eugeniusza Kłopotka z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie chciałbym odnieść się do wypowiedzi pana posła Puzyny. Sprowokował mnie do tego. Otóż parę ładnych lat przepracowałem w administracji, i gminnej, i wojewódzkiej, ale przyznam się szczerze, że nie wpadłem jeszcze na taki pomysł, aby samorządy zaczęły prowadzić działalność gospodarczą po to, by pozyskiwane w ten sposób środki przeznaczać na realizację swoich zadań.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Jest to pomysł warty rozważenia, zwłaszcza kiedy zgłasza go przedstawiciel Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego pragnę odnieść się do rządowego - a tak naprawdę już komisyjnego - projektu ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Długo - aż za długo - czekaliśmy na tę ustawę, ustawę o fundamentalnym znaczeniu dla samorządu. I cóż w niej mamy? Niewątpliwie jedno, że z zapowiadanej, obiecanej przez rząd fury własnych złotówek dla samorządu pozostała zaledwie garść groszy. Reszta - co łaska pańska, a ta, jak uczy życie, często na pstrym koniu jeździ. Decentralizacja finansów publicznych w rządowym wykonaniu wywołuje zdziwienie i uzasadnioną krytykę. Aż ciśnie się na usta, by przypomnieć na okrągło powtarzane przez premiera hymny pochwalne pod adresem przyszłych samorządów.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Ten projekt świadczy o tym, że rząd i koalicja albo nie ufają samorządom, albo wcale nie chcą się podzielić kasą. Mało tego. Rząd jakby zapomniał o zapisach zawartych w konstytucji i w samorządowych ustawach ustrojowych. Przypomnę, iż w konstytucji w art. 167 ust. 2 jest zapisane, że dochodami jednostek samorządu terytorialnego są ich dochody własne oraz - podkreślam słowo „oraz” (a więc chodzi o uzupełnienie) - subwencje ogólne i dotacje celowe z budżetu państwa. Jeżeli ktoś miałby jeszcze jakieś wątpliwości co do intencji ustawodawcy w tym zakresie, to rozwiewa je między innymi zapis art. 67 ust. 1 ustawy o samorządzie województwa, stwierdzający: Dochody własne stanowią zasadnicze źródło finansowania zadań województwa. Zarówno w tej ustawie, jak i w ustawie o samorządzie powiatowym mówi się, że subwencje wyrównawcze i dotacje celowe mogą być dochodami tych jednostek, ale w tej sytuacji one po prostu muszą być, by cała ta zabawa w reformowanie administracji miała jakikolwiek sens. Chciałoby się za samorządowcami rzec: Po co nam to było, skoro zadania są własne, a pieniądze cudze?</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Nad projektem tej ustawy podkomisja męczyła się przez wiele miesięcy w sytuacji, gdy rząd nie potrafił, i nadal nie potrafi, przygotować w miarę dokładnej symulacji dochodów jednostek samorządu terytorialnego. Mówiąc szczerze, ta ustawa zrobiona jest na wyczucie. Potwierdza to jej epizodyczność, to jest jej obowiązywanie przewidziane na lata 1999–2000. Ponieważ rząd proponuje przyhamowanie tempa wzrostu produktu krajowego brutto - obniżenie z 6,1% do 5,1% - szacunek dochodów generalnie miałby się zmniejszyć. Dotyczyłoby to również gmin. Podczas prac połączonych komisji stała się rzecz zadziwiająca. Niektórzy posłowie Unii Wolności, która podobno tak bardzo kocha samorząd, chcieli, gdzie tylko było można, uszczuplić jego dochody, by więcej miał do rozdawnictwa minister finansów. W końcu zdenerwowało to nie tylko opozycję, ale i koalicjanta Unii, i zamiast obniżyć na przykład udział gmin w podatku dochodowym od osób fizycznych o 0,2%, komisja podwyższyła ten wskaźnik do 26,7%.</u>
          <u xml:id="u-104.5" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Chcę jeszcze raz wyraźnie podkreślić w imieniu mojego klubu: Będziemy popierać każdą propozycję zmierzającą do wzmocnienia finansowego gmin.</u>
          <u xml:id="u-104.6" who="#PosełEugeniuszKłopotek">O dochodach powiatów, i ich strukturze, lepiej byłoby nie wspominać, by nie zniechęcić dopiero co wybranych radnych. Niejednokrotnie z tej trybuny mówiliśmy o zbędności struktury powiatowej. Dzisiaj wychodzi szydło z worka. Wiele powiatów nie będzie zdolnych do wypełniania swoich funkcji bez prawie całkowitej pomocy państwa. Czas pokaże, kto miał rację. Oby znowu nie sprawdziło się porzekadło: Polak mądry po szkodzie. By chociaż trochę ratować samodzielność powiatów, poprzemy wniosek mniejszości dotyczący zwiększenia udziału powiatów w podatku dochodowym od osób fizycznych z 1%, jak proponuje rząd i komisja, do 2,5%.</u>
          <u xml:id="u-104.7" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Zabrakło również woli większego usamodzielnienia województw. Tylko jedno - mazowieckie - nie musi być na garnuszku budżetu państwa. W słabszych subwencja sięgać będzie 70% ogólnej wielkości ich dochodów, reszta to głównie dotacje celowe i niewielkie środki własne.</u>
          <u xml:id="u-104.8" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Na poparcie zasługuje stanowisko komisji, by finansowanie drogownictwa przez powiat odbywało się nie tak, jak chciał rząd, w ramach dotacji celowych, lecz poprzez naliczanie subwencji drogowej, co zapewni większą elastyczność dysponowania tak naliczonymi środkami.</u>
          <u xml:id="u-104.9" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Prawdziwa batalia z rządem rozegrała się o wysokość części oświatowej subwencji ogólnej. Stanęło na 12,8% planowanych dochodów budżetu państwa. Poprzemy wniosek mniejszości, w którym mówi się o 13%. Podobnie też będziemy głosować w wypadku kolejnego zapisu - za utworzeniem w budżecie państwa rezerwy celowej na dofinansowanie zadań oświatowych w wysokości 1% części oświatowej subwencji ogólnej. Opowiadamy się również za utrzymaniem proponowanej przez podkomisję rezerwy subwencji ogólnych w wysokości 2,5% sumy kwot wyrównawczych. Wprawdzie to niewielkie, ale dodatkowe pieniądze dla samorządu.</u>
          <u xml:id="u-104.10" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ponieważ według naszej oceny projekt ustawy jest sprzeczny z intencjami zawartymi w konstytucji i ustawach ustrojowych, mija się z obietnicami rządu, nie spełnia zasadnych oczekiwań samorządów, to tak naprawdę nadaje się do odrzucenia w całości. Jednak ze względu na dwuletni tylko okres obowiązywania zawartych w nim zapisów, a także z uwagi na zbliżający się termin inauguracji działalności drugiego i trzeciego szczebla samorządu, Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego takiego wniosku nie stawia. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-104.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Kłopotkowi z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przechodzimy do wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Mirosława Sekułę z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#PosełMirosławSekuła">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Samorząd terytorialny moim zdaniem opiera się na trzech filarach. Pierwszy to osobowość prawna jednostek samorządu terytorialnego, z wynikającymi z tego pozytywnymi konsekwencjami, drugi to samodzielność samorządów w wybieraniu swoich organów, a w szczególności organu wykonawczego, czyli zarządu gminy, miasta, powiatu i województwa, i jego przewodniczącego, czyli wójta, burmistrza, starosty i marszałka, trzeci to samodzielność finansowa. Osobowość prawną i samodzielność w wybieraniu władz zapewniają ustawy ustrojowe o samorządzie terytorialnym, o samorządzie powiatowym i o samorządzie województwa. Kwestia trzeciego filaru samorządności - samodzielności finansowej - ma być szczegółowo regulowana w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999 i 2000.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#PosełMirosławSekuła">W latach 1990–1998 mały udział dochodów własnych w budżetach gmin w znaczącym stopniu ograniczył ich samodzielność finansową. Nowa propozycja ustawowa posiada te same wady. Dlatego rozsądnym kompromisem jest proponowane uchwalenie tej ustawy na okres dwóch lat - 1999–2000 - przy założeniu oczywiście, że przyszły rok rząd Rzeczypospolitej Polskiej i Wysoki Sejm wykorzystają na opracowanie ustawy docelowej. Wpłynie to na stabilizację finansową samorządów oraz na możliwość prowadzenia wieloletniej polityki finansowej przez gminy, miasta, powiaty i województwa.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#PosełMirosławSekuła">Poszczególne zapisy w projekcie ustawy są efektem trudnych kompromisów. Pomimo to, mam nadzieję, znajdą one akceptację pań i panów posłów.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#PosełMirosławSekuła">Spośród spraw szczegółowych chciałbym zwrócić uwagę na zapis art. 41 ust. 1 pkt 3, który mówi, że kwotę rekompensującą dochody gmin utracone w związku z częściową likwidacją podatku od środków transportowych przekazuje się gminom w dwóch ratach: do 31 maja i do 30 września. Jest to uzasadnione historycznie, bo podatek od środków transportowych był wpłacany do kas gminnych w dwóch ratach: do 15 lutego i do 15 września. Podatek od środków transportowych częściowo zastąpiono akcyzą od paliw, która wpływa regularnie w ciągu całego roku. Dlatego uważam, że nie ma uzasadnienia przekazywanie gminom pieniędzy z tego tytułu dwa razy w roku. Proponuję więc poprawkę, by art. 41 ust. 1 pkt 3 brzmiał: kwotę rekompensującą, o której mowa w art. 24 pkt 1, w dwunastu równych ratach miesięcznych, w terminie do 25 dnia każdego miesiąca. Jednocześnie wyrażam nadzieję, że przyjęcie przez Wysoki Sejm omawianej ustawy nie zakończy dyskusji nad dochodami samorządów, lecz rozpocznie pracę nad rozwiązaniami docelowymi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Wystąpił pan poseł Mirosław Sekuła z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie zabierze głos pan poseł Stanisław Pawlak z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#PosełStanisławPawlak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sejm rozpatruje dziś sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o rządowym projekcie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, to jest gminy, powiatu i województwa samorządowego. Ustawa ta znosi dotychczas obowiązującą ustawę z dnia 10 grudnia 1993 r. o finansowaniu gmin. Będzie ona obowiązywać tylko przez dwa lata, to znaczy w roku 1999 i 2000, jest więc rozwiązaniem tymczasowym, a zatem eksperymentalnym.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#PosełStanisławPawlak">Jako członek nadzwyczajnej podkomisji do rozpatrzenia tego projektu utwierdziłem się w przekonaniu, że rząd od początku nie miał jasnej wizji co do finansów samorządów wszystkich szczebli i że w gruncie rzeczy chce je oprzeć na systemie dotacyjno-subwencyjnym, sprzecznym z istotą samorządności. System finansowania zadań samorządu powinien być oparty przede wszystkim na dochodach własnych, określonych udziałem w podatkach płaconych przez osoby fizyczne i prawne, oraz na subwencji wyrównawczej, przeznaczonej na utrzymanie dotychczasowego poziomu świadczonych usług publicznych w gminach, powiatach i województwach, w których dochody własne tego nie gwarantują. Wycofanie się rządu z idei samorządowych dodatków do podatku dochodowego od osób fizycznych i od osób prawnych jako głównego źródła dochodów powiatów i województw samorządowych wyraźnie świadczy o chęci centralizacji finansów publicznych, a nie ich decentralizacji. Projekt ustawy powraca więc do udziałów poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego w podatku dochodowym od osób fizycznych i w podatku dochodowym od osób prawnych. W przypadku gmin stanowi to powrót do aktualnie obowiązującego systemu ustalania i przekazywania udziału w podatkach państwowych. Gmina ma mieć udział w wysokości 26,7% wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na terenie gminy. Wskaźnik ten ma zagwarantować gminom dochód na dotychczasowym poziomie, naliczany według wskaźnika 17%, po odliczeniu 7,5% składki na ubezpieczenie zdrowotne od podatku dochodowego od osób fizycznych. Czy wskaźnik 26,7% rzeczywiście zapewnia gminom planowane udziały na dotychczasowym poziomie? Otóż z informacji uzyskanych z niektórych gmin z województwa włocławskiego wynika, że planowane udziały tych gmin w podatku dochodowym od osób fizycznych na 1999 r. będą realnie niższe od planowanych i wykonanych dochodów z roku bieżącego. Chcę podać przykład gminy i miasta Lubraniec, gdzie wykonuję obowiązki burmistrza. Planowane udziały w podatku dochodowym od osób fizycznych na rok 1999 są niższe o kwotę 104 523 zł, to jest o 10% wobec roku bieżącego. Dlaczego? A jeśli uwzględnić wskaźnik inflacji wynoszący 8,5%, wskaźnik wzrostu płac większy o 2%, to spadek realny jest jeszcze wyższy. Nie znajduje on uzasadnienia w zasadach określonych w art. 6 projektu, przewidującego obliczenie wskaźnika korygującego udział dochodów gminy. Dlatego podważa to wyliczenie ministra finansów i nakazuje mi zgłoszenie poprawki, która podwyższa ten udział do 29%.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#PosełStanisławPawlak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Na mocy art. 8 omawianego projektu jednym z dochodów powiatu ma być udział w wysokości 1% wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na terenie powiatu, co ma dać średnio około 4% dochodów powiatowych. Wnoszę o zwiększenie tego udziału do 2%. W art. 11 zostały określone dochody województwa. Jednym z nich jest udział w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa w wysokości 1,5% procent wpływu z podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na terenie województwa oraz 0,5% wpływów z podatku dochodowego od osób prawnych, jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, z siedzibą na terenie województwa. Są to wskaźniki ustalone przez ministra finansów szacunkowo, w oparciu o podatek PIT i CIT zbierany z woj. mazowieckiego. Członkowie Komisji Nadzwyczajnej nie otrzymali symulacji dochodów i wydatków, a więc obu stron projektowanych budżetów, np. 10 nowo tworzonych powiatów i 1 województwa. Prosiliśmy o to parokrotnie, szczególnie po wniesieniu autopoprawki rządu do jego projektu z druku nr 343-A. Nasze wnioski nie były bezpodstawne. Wynikały one z uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 kwietnia 1998 r. w sprawie trybu prac nad reformą administracji publicznej i zasad jej wdrażania. Stwierdzam więc, że rząd nie realizuje powyższej uchwały Sejmu. Nieprzekazanie tych podstawowych symulacji daje podstawę do obaw o zapewnienie koniecznych środków na realizację zadań samorządowych. Omawiany projekt daje do dyspozycji samorządu powiatu i województwa łącznie tylko 2,5% podatków stanowiących dochód budżetu państwa. Jeśli odliczymy 7,5% na składkę na ubezpieczenie zdrowotne, 26,5% na udział dla gmin, 1,5% na udział dla powiatu i 1% na udział dla województwa, to 63,5% jako pozostała część naszego podatku zostaje u ministra finansów. Czy na tym polega przekazanie władzy ludziom?</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#PosełStanisławPawlak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odbywamy dzisiaj, 4 listopada, drugie czytanie projektu ustawy, na który czekają nowo wybrane samorządy gmin, powiatów i województw. Ustawa ta jest konieczna do opracowania projektów budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Opóźnienie prac nad ustawą o finansowaniu jednostek samorządu terytorialnego budzi mój głęboki niepokój. Dziś przecież nie kończymy procesu legislacyjnego, on jeszcze potrwa. A przecież każdy zarząd gmin zgodnie z art. 52 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym jest zobowiązany w terminie do 15 listopada przedłożyć radzie gminy projekt budżetu wraz z informacją o stanie mienia komunalnego.</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#PosełStanisławPawlak">Minister finansów pismem z dnia 28 października poinformował wszystkie gminy o planowanej subwencji ogólnej na 1999 r. oraz o planowanych dochodach gmin z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych. Dane te ustalone zostały według zasad określonych w rządowym projekcie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, nad którym obecnie pracujemy. W najbliższych dniach rozpoczną prace rady powiatów i sejmiki wojewódzkie. Niestety, prace nowych szczebli samorządu rozpoczną się bez jasności co do źródeł dochodów i zasad finansowania działalności. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przemawiał pan poseł Stanisław Pawlak z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie zabierze głos pan poseł Stanisław Kracik z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pragnę poinformować pana posła, iż pozostały panu 2 minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#PosełStanisławKracik">Panie marszałku, tę informację przyjmuję z najwyższym smutkiem, myślałem bowiem, że mam 5.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#PosełStanisławKracik">Sądzę, że ta dyskusja, mimo iż odbywa się poza czasem telewizyjnej transmisji, opiera się jednak ciągle na bardzo teatralnych sformułowaniach i gestach. Chciałbym postawić taką tezę i równocześnie pewien zarzut: otóż trudno dzisiaj oskarżać rząd o to, że na symulacjach opiera swoje prognozy dotyczące kosztów funkcjonowania powiatu i województwa. A na czym ma opierać, skoro przez ostatnie 4 lata, kiedy znany był już też dokument o państwie przyjaznym i bezpiecznym, nikt w rządzie na zadał sobie trudu, by wycenić koszty funkcjonowania administracji publicznej, koszty poszczególnych zadań i procedur? Działamy otoczeni morzem znaków zapytania i w związku z tym poza symulacjami nie można było zrobić nic innego. To determinuje całą filozofię tej ustawy, nie tylko jej temporalny charakter, ale równocześnie rozstrzyga o tym, że musi to być po prostu pierwsze przybliżenie i nic więcej zrobić się nie da. Co się dało w tej ustawie uratować, co stanowi jej wartość, to na przykład stabilność znanych, sprawdzonych rozwiązań odnoszących się do gmin, to dotrzymanie słowa, że gminy przestaną płacić za oświetlenie dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych, to wreszcie stworzenie pewnych amortyzujących to, co jeszcze niewiadome, pól rezerwy, takich podwojonych, a niekiedy nawet trzykrotnie większych, jak dla edukacji czy też dla funkcjonowania powiatu.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#PosełStanisławKracik">Pan poseł Kłopotek zarzuca nam, Unii Wolności, miłość do samorządu. Otóż chcę panu posłowi powiedzieć, że bywają miłości bez wzajemności, ale miłość musi być mądra i odpowiedzialna i w związku z tym nie można było licytować się, kto bardziej kocha samorząd. Chciałbym tu panom z opozycji zarekomendować pewną refleksję. Otóż za tydzień, w najbliższy poniedziałek rozpoczniemy debatę na temat budżetu. Dzisiaj wy kochacie samorząd, dzisiaj licytujecie, kto da więcej: 13%, 30%, ale jak będziemy rozmawiać o inwestycjach centralnych, o agencji restrukturyzacji, o funduszu skupowym dla rolnictwa? Z czego będą te pieniądze? Kochajcie dziś samorząd, wszystkiego dobrego, do poniedziałku.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Stanisław Zając)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Wronę z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#PosełTadeuszWrona">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałem rozpocząć od pewnych merytorycznych uwag dotyczących przedłożonego nam przez połączone komisje projektu, jednakże nie można przejść do porządku dziennego nad pewnymi sformułowaniami, które były użyte tutaj na tej sali przez moich przedmówców, sformułowaniami, które zupełnie odbiegają od normalnego tonu dyskusji i zawierają nieprawdziwe informacje. Jak można przyjąć poważnie w wypowiedzi pana posła Pęczaka stwierdzenie o centralizacji systemu finansowego, kiedy z jednej strony ustanawia się pewien bezpieczny układ dotyczący finansów gminnych, a z drugiej strony faktycznie decentralizuje się finanse publiczne na poziomie powiatów i województw, których przecież dzisiaj nie ma i pieniądze na poziomie urzędów rejonowych i na poziomie urzędów wojewódzkich są właśnie rozdzielane centralnie? Jak można centralizować coś, czego po prostu nie ma i co jest oczywistą pomyłką? Pan poseł użył słów „wyrafinowana indolencja”- tego typu sformułowania chyba można określić jako cyniczne.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#PosełTadeuszWrona">Jeżeli chodzi o wypowiedzi panów posłów Kłopotka i Pawlaka i ciągłe mówienie o tym, że budżety samorządowe powinny składać się wyłącznie z dochodów własnych, to oczywiście tak, chcielibyśmy, żeby taka sytuacja występowała lub żeby przynajmniej proporcje pomiędzy dochodami własnymi i pozostałymi częściami dochodów były na korzyść tych pierwszych. Ale przypomnijmy sobie sytuację, kiedy koalicja SLD-PSL podejmowała najważniejsze decyzje w państwie. My wtedy jako środowiska samorządowe bardzo mocno akcentowaliśmy zmniejszanie się dochodów własnych i zwiększanie subwencji i dotacji w budżetach gminnych. Krzywa za tamten okres, którą możemy zaprezentować, wykazuje w sposób oczywisty, że właśnie w tamtych latach dochody własne gmin spadały bardzo wyraźnie. Jest to więc chyba również pewna forma hipokryzji.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#PosełTadeuszWrona">Proszę państwa, chyba wszyscy odpowiedzialni decydenci zgodzą się z tym, że w okresie przejściowym, który obejmuje najbliższe 2 lata, należy przyjąć taki system finansowy, który nie spowoduje destabilizacji w naszym kraju. Jeżeli panowie posłowie tak krytykują tego typu rozwiązania, to nic nie stało na przeszkodzie, aby złożyć własny projekt poselski, konkurencyjny zarówno dla przedłożenia rządowego, jak i dla przedłożenia komisji. W takim projekcie proporcje, o których państwo mówią, byłyby zupełnie inne. Jeżeli jednak takiego projektu nie było, to jest to rzeczywiście czysta demagogia.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#komentarz">(Poseł Eugeniusz Kłopotek: Ale to rząd zapowiadał.)</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#PosełTadeuszWrona">Poza tą salą sesyjną panowie również na pewno się zgadzają, że jest to rozwiązanie kompromisowe - może nie do końca dobre, może w wielu wypadkach dyskusyjne, ale na te 2 lata jedyne możliwe do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-112.5" who="#PosełTadeuszWrona">Sądzę, że trzeba by powiedzieć o tym, iż ten projekt ustawy rzeczywiście nie zadowala środowisk samorządowych, bo przecież chciałoby się mieć pewną docelową, systemową ustawę o finansach samorządowych. Wiemy jednak wszyscy, że w obecnej sytuacji zaproponowany przez podkomisję epizodyczny charakter ustawy na lata 1999–2000 jest jedynym możliwym do przyjęcia rozwiązaniem. Przecież na poziom powiatów przechodzi ponad 10% obecnych wydatków budżetu państwa, co stanowi ok. 15 mld zł, do województw ok. 3 mld, nie licząc tych znacznych środków z budżetu państwa, które trafią do województw na podstawie kontraktów regionalnych z rządem, oraz środków pozabudżetowych. Sądzę, że trzeba widzieć te wszystkie elementy jako pewną całość.</u>
          <u xml:id="u-112.6" who="#PosełTadeuszWrona">Trzeba tu również podkreślić, że poprzedniej koalicji nie przeszkadzała epizodyczność ustawy o finansowaniu gmin, która była ciągle nowelizowana, a środowiska samorządowe upominały się przecież z roku na rok o docelową ustawę o finansach gmin. Jestem przekonany, że po tych 2 latach dopracujemy się takiej docelowej ustawy o finansach samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-112.7" who="#PosełTadeuszWrona">Chciałbym też zasygnalizować pewne obawy związane z tą ustawą, w tym przede wszystkim jedną kwestię. Otóż w układzie gmin, które miały swój majątek, swoje dochody podatkowe, jakiekolwiek wahania finansowe mogły być amortyzowane całym budżetem. Tutaj przy dochodach powiatów i województw, które rozpoczynają swoją pracę, takich zabezpieczeń właściwie nie ma. Dlatego tak istotna jest dyskusja o udziale w podatkach powiatów i województw. Te zabezpieczenia powinny być większe.</u>
          <u xml:id="u-112.8" who="#PosełTadeuszWrona">Na pewno trzeba pozytywnie ocenić rozwiązanie przyjęte przez obie połączone komisje, a dotyczące zamiany dotacji drogowej na część drogową subwencji ogólnej. Podkreślali to zresztą wszyscy przedmówcy. Na pewno warto byłoby też wspomnieć o trzech elementach, wobec których można podnieść pewne zastrzeżenia. Pierwszy to art. 36, który mówi o przeznaczeniu 60% kwoty ustalonej na podstawie ustawy o finansowaniu dróg dla powiatów i województw. Jest to kwota umowna, więc ta kwestia powinna być dalej analizowana, również w przyszłym roku. Chodzi o to, czy ten podział pomiędzy części: krajową, powiatową i wojewódzką, jest tutaj w pełni precyzyjny. Mówię tutaj o pewnej możliwości powiększenia dla układu powiatowego i wojewódzkiego, biorąc pod uwagę pełną analizę kwot jednostkowych, przeznaczonych na finansowanie dróg na tych trzech poziomach.</u>
          <u xml:id="u-112.9" who="#PosełTadeuszWrona">Również dotyczy to art. 34, który mówi o udziale części oświatowej subwencji ogólnej w dochodach budżetu państwa. Tutaj na pewno należałoby się zastanowić, jak podejść do realnych wydatków. Czy są one dokładnie takie jak szacowane koszty i czy zobowiązania szkół są również ujęte w tym punkcie.</u>
          <u xml:id="u-112.10" who="#PosełTadeuszWrona">Bardzo dobrze, że się znalazł art. 24, dotyczący rekompensaty subwencji ogólnej dla gmin - z wielu powodów, między innym z powodu ustawowych ulg i zwolnień. Ale w tym punkcie nie ma tych wszystkich uszczupleń, które były dokonywane szczególnie w latach 1993–1997 i dzięki którym budżety gminne zostały zdecydowanie zmniejszone; nieraz było to nawet 10–30%. Do tej pory nie znaleziono precyzyjnego sposobu obliczenia tych uszczupleń, chociaż Ministerstwo Finansów zgadza się, że rzeczywiście one wystąpiły. Sądzę, iż ta kwestia powinna być w przyszłości rozważona.</u>
          <u xml:id="u-112.11" who="#PosełTadeuszWrona">Jeżeli chodzi o wnioski mniejszości, to sądzę, że należałoby się zastanowić nad poparciem wniosku trzeciego, który mówi o zwiększeniu rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej z 0,5% do 1%. Warto, by Wysoka Izba zastanowiła się nad tym.</u>
          <u xml:id="u-112.12" who="#PosełTadeuszWrona">Na pewno należałoby głosować przeciwko wnioskom mniejszości 6,7,9, które dotyczą artykułów 49,52,55, a które idą w kierunku ograniczenia możliwości dochodzenia praw przez gminy, powiaty i województwa w wypadku nieprawidłowego trybu przekazywania dotacji celowych na realizację zadań zleconych. Te wnioski mniejszości powinny być, w moim przekonaniu, odrzucone.</u>
          <u xml:id="u-112.13" who="#PosełTadeuszWrona">Chciałbym złożyć poprawkę do art. 59, który dotyczy tego, że w roku 1999 ustala się rezerwę subwencji ogólnej w wysokości 1,5% sumy kwot części wyrównawczych. Chodzi tutaj o samorządy powiatów i województw. Nie uwzględniono generalnie przy samorządach wojewódzkich elementu sprawowania funkcji właścicielskich przez publiczne zakłady opieki zdrowotnej i sądzę, że zwiększenie tej rezerwy z 1,5% do 2,5% może być jakimś rozwiązaniem tej kwestii. Sądzę, że w roku 1999 powinno się prowadzić pełny monitoring działalności powiatów i województw. Dane te powinny być punktem wyjścia do przyjęcia nowelizacji ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w ciągu roku 2000 na podstawie monitoringu z roku 1999. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Panie pośle, w jakiej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Pawlak: W trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#WicemarszałekStanisławZając">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PosełStanisławPawlak">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#PosełStanisławPawlak">Chciałbym się zwrócić do pana posła Wrony, który nie zrozumiał mojej wypowiedzi. Zacytuję ją: „System finansowania zadań samorządu powinien być oparty przede wszystkim na dochodach własnych, określonych udziałem w podatkach płaconych przez osoby fizyczne i prawne, oraz na subwencji wyrównawczej, przeznaczonej na utrzymanie dotychczasowego poziomu świadczonych usług publicznych w gminach, powiatach i województwach, których dochody własne tego nie gwarantują”. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Franciszka Potulskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#PosełFranciszekPotulski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam wrażenie, że czasu mam dosyć, w związku z tym mogę się odnieść przynajmniej do dwóch spraw.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#PosełFranciszekPotulski">Pan poseł Kracik był uprzejmy mówić, że tu sobie teatr robimy. Ale każdy teatr ma swoich amantów i ludzi mniej się do tego nadających. Myślę, że państwo rozstrzygną, kto z nas dwóch: pan poseł Kracik czy ja, bardziej się na amanta nadaje.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#PosełFranciszekPotulski">I druga uwaga, do pana posła Wrony. Mam wrażenie, że pan poseł wierzy w to, co mówi. Wobec tego na suchych liczbach tylko, bez komentarza. 15-procentowy udział gmin w podatku dochodowym od osób fizycznych został ustalony przy stopach podatkowych 20, 30 i 40%. Następnie na rok 1994 stopy te zostały zwiększone: 21, 33 i 45%, bez zmniejszania udziału gmin w podatku dochodowym od osób fizycznych. Wszyscy rozumieliśmy wówczas, że gminy dopłacają do realizowanych przez siebie zadań i że owo zwiększenie im to ułatwi. Nie była to mentalność Kalego, że jak wzrasta, to gminom ma też przyrosnąć, a jak maleje państwu, to gminom może też zmaleć, a niekoniecznie musi być zawsze tak samo. W 1997 r. nastąpił spadek stóp procentowych podatkowych z 21 na 20, z 33 na 32, 43. I jednocześnie, co było dosyć trudną operacją, zmieniły się zasady liczenia udziału gmin w podatku dochodowym od osób fizycznych - nie od średniej na głowę mieszkańca, tylko od dochodów. I w tym czasie zrobiliśmy następujące posunięcia: Po pierwsze, podnieśliśmy udział z 15% na 16% w 1997 r. i na 17% w 1998 r. Ten 17-procentowy udział jest tegoroczny. Poprzednio było mniej. Po drugie, dodaliśmy gminom 5-procentowy udział w podatku dochodowym od osób prawnych. I po trzecie, podnieśliśmy próg wskaźnika P, od którego gmina otrzymuje wyrównanie. Myślę, że nim - przynajmniej w oparciu o fakty - jakąś tezę się wypowie, to trzeba byłoby się z tymi faktami zapoznać.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#PosełFranciszekPotulski">Wracając do omawianej dzisiaj ustawy. Chciałbym przede wszystkim stwierdzić, że zastosowana przy pracy nad tą ustawą praktyka legislacyjna, moim zdaniem przynajmniej, wprowadziła wiele chaosu i najłagodniej rzecz ujmując, określę ją jako sprzeczną z konstytucją. Być może tu się z panem posłem Puzyną będziemy różnili. W maju posłowie otrzymali projekt ustawy i odbyli debatę nad zasadami finansowania zadań jednostek samorządu terytorialnego, przyjmując pewną filozofię naliczania tych dochodów zawartą w decentralizacji zarządzania środkami. To, nad czym dzisiaj debatujemy, to zupełnie inna ustawa. Komisje finansów i samorządu powołały podkomisję, ta rozpoczęła pracę i pomimo ciągłego braku symulacji rozdziału środków do wakacji opracowała trochę mniej może niż połowę, ale prawie połowę ustawy. Po wakacjach - być może z winy Sejmu, a raczej braku koordynacji działań między rządem a klubami koalicyjnymi - okazało się, że rząd wniesie autopoprawkę tak istotnie inną od tekstu pierwotnego, że prace trzeba było zacząć od nowa. Autopoprawka nie tylko że nie była przedmiotem debaty w Sejmie, ale nawet wcześniej trafiła do podkomisji niż do Sejmu. Jakkolwiek by to oceniać, podkomisja prowadziła w tym czasie pracę nielegalnie. To, nad czym Izba dzisiaj debatuje, ma niewiele wspólnego z tekstem pierwotnym, a w wielu wypadkach różni się zasadniczo od autopoprawki.</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#PosełFranciszekPotulski">I w tej sprawie jeszcze trzy uwagi natury ogólnej.</u>
          <u xml:id="u-116.5" who="#PosełFranciszekPotulski">Prace nad tą ustawą to dyskusje nad istotą samorządności, nad wzajemnymi relacjami między samorządem terytorialnym a państwem, dyskusja nad określeniem zasad ciągłości i spoistości państwa, współodpowiedzialności samorządu za całość państwa. Dyskusja nad tym, na ile lobby, jakiekolwiek - ale też i lobby samorządowe, lansujące rozwiązania gwarantujące interes jednostek samorządu terytorialnego - może być szkodliwe dla całości państwa. Ale też i na odwrót, na ile gorset interesu państwa i władz centralnych uniemożliwia działanie samorządu, uniemożliwia realizację idei samorządności. Moim zdaniem w przyjętych rozwiązaniach nie zawsze udało się zachować właściwą równowagę.</u>
          <u xml:id="u-116.6" who="#PosełFranciszekPotulski">Uwaga druga to stwierdzenie żenująco niskiego zaangażowania w pracę podkomisji i potem komisji posłów koalicji, przede wszystkim niestety posłów AWS. Komisje obradowały permanentnie przy braku kworum i tylko poczucie odpowiedzialności za państwo spowodowało, że opozycja wstrzymywała się od wniosków o jego sprawdzenie. Obrady zostały zerwane tylko raz, bo prowadzący je zaryzykował głosowanie. Ale wniosek o sprawdzenie kworum nie wyszedł od posła opozycji.</u>
          <u xml:id="u-116.7" who="#PosełFranciszekPotulski">Gdy połączone Komisje: Finansów Publicznych i Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej w zeszłą środę kończyły prace nad ustawą, to posłowie SLD musieli spośród siebie wyznaczyć dwie osoby, które miały głosować za, bo wniosek o uchwalenie projektu ustawy mógłby upaść i wtedy państwo musieliby... koalicja musiałaby całą ustawę zgłaszać jako wniosek mniejszości. Wynik: 15 - za, 9 - przeciw i 2 wstrzymujących się, po pierwsze, mówi sam za siebie, a po drugie, komisje nie miały w tym czasie kworum. Proszę policzyć: 15 - za, odejmijmy 2 osoby, dodajmy do tego głosujących przeciw i wynik zaczyna być wątpliwy. Po wielu pracach, po wielu miesiącach pracy nad ustawą okazuje się, że ją przegłosowujemy, bo nam się nie podoba; zresztą mamy do tego prawo. W końcu to rząd i posłowie koalicji odpowiadają za to, że tu i ówdzie są już starostowie i marszałkowie, a w dalszym ciągu nie wiadomo, jak będą finansowane ich zadania.</u>
          <u xml:id="u-116.8" who="#PosełFranciszekPotulski">Jak zatem wyglądają czerwcowe zapewnienia rządu, składane prezydentowi państwa, o dobrym przygotowaniu reformy, przy okazji przesuwania terminu wyborów samorządowych do gmin o trzy miesiące?</u>
          <u xml:id="u-116.9" who="#PosełFranciszekPotulski">I trzecia uwaga. W trakcie prac nad tą ustawą rząd wniósł do Sejmu projekty ustaw około podatkowych. Nigdy nie doczekaliśmy się namiastki oceny tego, jaki wpływ ma zachowanie lub niezachowanie na przykład ulgi budowlanej na dochody podatkowe z PIT i CIT, na których oparte są wszystkie wskaźniki zawarte w ustawie. W końcu może się to jeszcze zmienić - i w piątek podczas głosowań nad wnioskami mniejszości, sprzecznymi z intencjami rządu, i w dalszej pracy w Senacie, chyba że Senat otrzyma zakaz jakichkolwiek zmian ze względu na napięty termin wdrożenia ustaw, co już nieraz zresztą miało miejsce.</u>
          <u xml:id="u-116.10" who="#PosełFranciszekPotulski">Na tym tle podstawowym problemem jest wiarygodność rachunków przedstawionych przez rząd. Pominę tu tzw. kółka pana ministra Millera, które ukazały się w „Gazecie Wyborczej”, z których wynika, że z 4% środków własnych budżetu powiatu jako całości pokryje on 10% wydatków na zdrowie, administrację, kulturę, rolnictwo i inne, nawet jeśli część dotacji celowych będzie jednak na tę działalność przeznaczona. Chcę pominąć te „kółka”, bo pan minister stwierdził, że umie wyjaśnić, jak nieprawdopodobne jest jednak prawdopodobne, a poza tym wyparł się autorstwa tych szacunków. Oprę się na danych z pisma pana ministra do przewodniczącego podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-116.11" who="#PosełFranciszekPotulski">Pisze minister: „Planowana kwota wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych, ujęta w ustawie budżetowej na rok 1998, wynosi 43,7 mld zł, w związku z czym dochód gmin z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych został zaplanowany w wysokości 7,4 mld zł”. Tymczasem jest to nieprawda. W ustawie budżetowej jest inna kwota planowanych dochodów - 33 mld zł, a po dodaniu kwot pozostawionych w gminach w ramach 17-procentowego udziału mamy liczbę inną niż podane 43,7 mld zł, o prawie ponad 3 mld zł mniej. To skąd te 43,7 mld zł? I czy ustalone w ustawie procenty podziału wpływów nie są zatem za niskie? Bo co innego 13% z 40 mld zł, a co innego 13% z 43,7 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-116.12" who="#PosełFranciszekPotulski">Pisze minister dalej: „Na 1999 rok, według szacunków dokonanych w dniu 20 września 1998 r., planowana kwota wpływów z PIT wyniosłaby 51 mld zł”. Skąd ta kwota, jeśli wzrost wpływów z PIT projekt ustawy budżetowej szacuje na 10,8%? Jeśli nawet przyjąć tę kwotę poprzednią, czyli 43,7 mld zł, i zwaloryzować ją o 10,8%, to nie wychodzi 51 mld zł. Minister szacuje, że wpływy z PIT będą wyższe niż planowane - nie 33 mld zł, lecz 34 mld zł, co daje łącznie dochody w wysokości 41 mld zł. Ta kwota powiększona o 10,8% - z projektu ustawy budżetowej - daje kwotę 45,5 mld zł, a nie 51 mld zł. Te 51 mld zł to wzrost o ponad 16% w stosunku do tegorocznych wpływów. Na ile jest to uzasadniony wskaźnik?</u>
          <u xml:id="u-116.13" who="#PosełFranciszekPotulski">Przy okazji też uwaga następująca. W innym miejscu pisma jest zdanie: „Wskaźnik udziału gmin w podatku dochodowym od osób prawnych pozostaje na nie zmienionym poziomie”. Oznacza to, że cała wrzawa o obniżenie podatków CIT to tylko propaganda, bo dochody budżetu i tak się nic nie zmienią. To znaczy, że obciążenie podatników się nie zmieni, nastąpi jedynie przesunięcie z ulg na nieulgi. Obniżenie podatków obniżeniem, a budżet nic nie straci - teza przynajmniej na użytek gmin dochodzących swoich należności wynikających z 5-procentowego udziału gmin w tym podatku. Zresztą w notatce napisanej niecały miesiąc później podana jest inna kwota planowanych dochodów PIT - 50,3 mld. I jak tu wierzyć, a przede wszystkim w co? Która liczba jest właściwa, od czego będziemy liczyć 1% udziału powiatów w dochodach od osób fizycznych albo 12,8% dochodów państwa na subwencję oświatową?</u>
          <u xml:id="u-116.14" who="#PosełFranciszekPotulski">Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego nakazuje łączne traktowanie nakładów na oświatę podstawową i ponadpodstawową. To prawda, że wielkość zadań oświatowych się zmienia i w mechanizmach naliczania środków nie jest to uwzględnione. Dopóki gminy dużo dopłacały, dopóty nie było problemów, bo spadek liczby uczniów łagodził tylko niedobory. Dramatyczna jest sytuacja w nakładach w 1998 r. na oświatę kuratoryjną, właśnie ze względu na dotarcie wyżu do szkół średnich. No tak, ale poprawa tego stanu wymaga rzetelnej analizy, a poza tym w ustawie jest zapisane co najmniej 6,6% dochodów państwa na edukację podstawową. Można jedynie łączyć wszystkie środki na edukację, ograniczyć kwoty, które otrzymują gminy z 7,41% dochodów budżetu państwa w obecnym roku do 6,6% wskaźnika sprzed 3 lat. Tymczasem w Polsce gminy dalej dopłacają do zadań oświatowych co najmniej średnio 10% otrzymanych kwot, a poza tym nastąpiła i niestety dalej postępuje redukcja zadań oświatowych (chodzi o podziały na grupy, o zajęcia pozalekcyjne, o nagminne zwalnianie uczniów z lekcji z powodu nieobecności nauczyciela), a nawet redukcja zadań podstawowych zaplanowana w projekcie reformy. Poza tym relacja środków na płace i na wydatki rzeczowe jest niewłaściwa i majątek oświatowy jest w znacznym stopniu zdekapitalizowany; był zaniedbywany przez wiele lat. Chcę też zwrócić uwagę na jeszcze jedną kwestię, jaką są dopłaty rodziców do działalności szkół, do których już się przyzwyczailiśmy. A chodzi tu o środki przeznaczone nie do konsumpcji przez uczniów w ramach zajęć wychowawczych, lecz na podstawowe dla funkcjonowania szkoły problemy.</u>
          <u xml:id="u-116.15" who="#PosełFranciszekPotulski">Dlatego zgłoszę poprawkę do art. 34, polegającą na tym, by liczbę 12,8% zastąpić liczbą 12,9%. Biorę oczywiście pod uwagę to, że część szkół artystycznych pozostanie w ministerstwie i będę pamiętał o odjętej kwocie, gdy te szkoły przejdą do samorządów. Ale biorę też pod uwagę tegoroczny dług szkół ponadpodstawowych; i ten za 9 miesięcy, i ten, który będzie po zakończeniu roku.</u>
          <u xml:id="u-116.16" who="#PosełFranciszekPotulski">Zgłaszam też poprawkę do art. 8 ust. 1, polegającą na tym, by liczbę 1% zamienić na 2%, chociażby po to, aby najsłabszym powiatom starczyło na własną administrację. Koszt tej zamiany to niepodwojenie dochodów powiatu z tego tytułu, bo za to mniej będziemy dopłacać subwencji wyrównawczej. Mam nadzieję, że do czasu rozpatrywania przez komisję tej poprawki rząd dokona odpowiednich wyliczeń.</u>
          <u xml:id="u-116.17" who="#PosełFranciszekPotulski">W trakcie prac połączonych komisji zmieniliśmy dotację drogową na subwencję, co jest dobrym krokiem w kierunku samorządności. Pozostała dotacja na pomoc społeczną. I żeby gospodarkę tymi dochodami uelastycznić, tak by jednostki samorządu terytorialnego mogły racjonalnie nimi gospodarować, zgłosiliśmy odpowiednie propozycje, które nie znalazły uznania komisji i są zawarte we wnioskach mniejszości nr 8 i 10. Rekomenduję państwu te wnioski, bo w końcu co jak co, ale właśnie pomoc społeczna powinna być realizowana ze środków własnych i im mniej ich przeznaczymy na zapomogi, a więcej np. na tworzenie miejsc pracy, na likwidację przyczyn istnienia ludzkiej biedy, a nie tylko na łagodzenie jej skutków, tym lepiej. Środki na zadania z zakresu pomocy społecznej mają być finansowane w formie dotacji celowych. Jeśli już tak musi być, to zapis wniosków mniejszości nr 8 i 10 jest samorządowym kołem ratunkowym dla dotacyjnego gorsetu.</u>
          <u xml:id="u-116.18" who="#PosełFranciszekPotulski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 1 stycznia, czyli już za niecałe 2 miesiące, formalnie zaistnieją nowe jednostki samorządu terytorialnego. Będzie starosta, pewnie jego gabinet, adres nowej jednostki. Do końca listopada nowo wybrani radni otrzymają opracowane przez ministra finansów projekty budżetów powiatowych i wojewódzkich i przymierzą te środki do zadań, jakie przyjdzie im realizować. I wtedy się okaże, czy to, co skonstruowaliśmy z takim trudem, ma jakiś sens czy nie. Oczekuję, że rząd w czerwcu 1999 r. przedstawi Sejmowi informację o skutkach działania ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Zamiast symulacji na papierze, dotyczącej kwestii kto i ile otrzyma, pozostaje mi wiara i - jak chciał poseł Puzyna - nadzieja, jak zwykle zresztą, że jakoś to będzie. I nie sądzę, żeby był to najlepszy sposób wdrażania reformy samorządu terytorialnego. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Bardzo proszę o przedłożenie poprawek, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Rynasiewicza z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#PosełZbigniewRynasiewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Dwa zdania komentarza do wypowiedzi mojego poprzednika. Pan poseł Potulski stwierdził, że propagandą jest wprowadzanie przez koalicję Akcja Wyborcza Solidarność-Unia Wolności dobrych rozwiązań w ustawie o dochodach jednostek samorządowych. Według mnie propagandą było 4-letnie mówienie o reformie administracyjnej państwa przez poprzednią koalicję SLD-PSL i mamienie samorządów wizją przyszłej Polski samorządowej. Myślę, że nie są fatamorganą ustawy kompetencyjne, ustawy o samorządzie powiatowym, samorządzie wojewódzkim czy też nie jest przywidzeniem wysoka frekwencja wyborcza, ogromne zaangażowanie środowisk lokalnych w tworzenie nowych struktur administracyjnych państwa. I podobnie, jak po 8-letnich doświadczeniach w funkcjonowaniu gmin przekonaliśmy się że funkcjonują one bardzo dobrze, również teraz przekonamy się, że nowe struktury administracyjne, powiaty, województwa przyspieszą rozwój naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#PosełZbigniewRynasiewicz">W swoim wystąpieniu chciałbym zwrócić uwagę na jedną wydawałoby się drobną sprawę. Art. 3 ustawy o dochodach jednostek samorządowych w pkt. 1 lit. e mówi, że dochodami gminy są wpływy z ustalanych i pobieranych na podstawie odrębnych ustaw podatków od działalności gospodarczej osób fizycznych, opłacanej w formie karty podatkowej. W związku z reformą ubezpieczeń zdrowotnych proponuje się, aby podatek dochodowy w formie karty podatkowej, wynikający z decyzji, o której mowa w art. 30 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, podatnik obniżał o kwotę składek na powszechne ubezpieczenie zdrowotne. Wynika z tego, że proponowany wzrost stawek ustalonych przy uwzględnieniu dochodu za 1996 rok, zwaloryzowanego wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych w latach 1997–1998, wzrośnie średnio o około 10%. Jest rzeczą oczywistą, że nie zrekompensuje to strat, jakie poniosą gminy z tytułu wcześniejszego odprowadzenia przez podatnika składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#PosełZbigniewRynasiewicz">Szacuje się dodatnie skutki finansowe dla budżetu gmin z tytułu zmiany stawek karty podatkowej na około 41 mln zł, właśnie z tytułu wzrostu tychże stawek. Z kolei skutki te, ujemne dla gmin, związane z odliczaniem składek na ubezpieczenia zdrowotne, zgodnie z opisem, który rząd dostarczył przy ustawie o zryczałtowanym podatku, wyniosą około 180 mln zł. Według mnie brak jest rozwiązań, które by zrekompensowały gminom ubytek dochodów z tytułu karty podatkowej. W związku z czym chciałbym zgłosić poprawkę, która brzmi: W art. 24 pkt 2 dopisać ppkt c o następującej treści: obniżenia wysokości podatku dochodowego płaconego w formie karty podatkowej na podstawie art. 31 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. W ten sposób, zgodnie z zapisem tegoż artykułu, część rekompensująca subwencje ogólne dla gmin będzie mogła składać się również z kwot, które poprzez płacenie tychże stawek na ubezpieczenia zdrowotne przez podatników opłacających się podatkiem dochodowym w postaci karty podatkowej będą rekompensowane gminom. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Edwarda Maniurę z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PosełEdwardMakaryManiura">Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Z dużą satysfakcją przyjmuję sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o rządowym projekcie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (druki nr 343 i 343-A). Mam nadzieję, że proces legislacyjny w tej materii zakończy się do końca listopada, co umożliwi wejście w życie ustawy z dniem 1 stycznia 1999 r., czyli jednocześnie z rozpoczęciem funkcjonowania nowych podmiotów samorządu terytorialnego - powiatów i województw.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#PosełEdwardMakaryManiura">W ostatniej kampanii wyborczej opozycja bardzo mocno krytykowała rząd za brak nowego prawa regulującego finanse jednostek samorządu terytorialnego. Przypomnę jednak, że w latach 1993–1997 nie uchwalono nowej ustawy o finansach gmin, którą ówczesna koalicja rządowa wielokrotnie zapowiadała.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Pawlak: Jak to nie? 10 grudnia 1993 r.)</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#PosełEdwardMakaryManiura">Owszem, były oczywiście pewne nowelizacje, ale to były drobne nowelizacje, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#PosełEdwardMakaryManiura">Ale rozumiem tę krytykę - był to przecież czas wyborów samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#PosełEdwardMakaryManiura">Oceniając przedstawione sprawozdanie, pragnę odnieść się do kilku kwestii.</u>
          <u xml:id="u-120.6" who="#PosełEdwardMakaryManiura">Dobrze się stało, że rząd wycofał się z dodatków gminnych, powiatowych i wojewódzkich i zastąpił je udziałami poszczególnych podmiotów samorządu terytorialnego w podatku dochodowym od osób fizycznych i w podatku dochodowym od osób prawnych. Moim zdaniem jest to system bardziej przejrzysty i nie burzy aktualnego stanu, jeżeli chodzi o gminy.</u>
          <u xml:id="u-120.7" who="#PosełEdwardMakaryManiura">Dopisanie do nazwy ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego lat 1999 i 2000 jako czasu obowiązywania tego rozwiązania prawnego jest ze wszech miar uzasadnione. Szczególnie rok 1999 będzie okresem przejściowym. Dopiero analiza 1999 r. powinna być podstawą do przygotowania w roku 2000 nowej, docelowej ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-120.8" who="#PosełEdwardMakaryManiura">Jako samorządowiec pragnę również odnieść się do wniosków mniejszości. Popieram w pełni tylko nowy art. 59a dotyczący rezerwy subwencji oświatowej.</u>
          <u xml:id="u-120.9" who="#PosełEdwardMakaryManiura">Na koniec mam pytanie zarówno do pana posła sprawozdawcy, jak i ministra finansów. Chodzi o zapis w art. 2 pkt 10 projektu ustawy. Może przytoczę ten zapis: „ogólnej kwocie wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych - rozumie się przez to 100% wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych, pobieranego na zasadach ogólnych, przy czym przez wpływy rozumie się wpłaty pomniejszone o dokonane zwroty”. Mam pytanie, czy w pełni świadomie wpisano słowa: „pobieranego na zasadach ogólnych”, bo taki zapis, moim zdaniem, pomniejszy kwotę wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych o kwotę wpłacaną przez ryczałtowców. Jeżeli jestem w błędzie, to po prostu proszę mi to wytłumaczyć. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-120.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Jurgiela z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PosełKrzysztofJurgiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zgłosić trzy poprawki do omawianego dzisiaj druku nr 661.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#PosełKrzysztofJurgiel">Pierwsza poprawka dotyczy działu III omawianej ustawy, a mianowicie zasad gromadzenia dochodów. W art. 15 proponuję w miejsce wyrazów: „w terminie nie później niż 20 dni po dniu, w którym wpłynęły na rachunek urzędu skarbowego”, zapisać: „w terminie nie później niż 15 dni”. Chodzi o skrócenie czasu przepływu środków finansowych z rachunków urzędów skarbowych na rachunki jednostek samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#PosełKrzysztofJurgiel">Następne poprawki dotyczą działu V, w którym mówi się o zasadach i trybie ustalania subwencji ogólnych i udziałów we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz wpłat dla nowych jednostek samorządu terytorialnego. Proponuję, aby w art. 41, mówiącym o części oświatowej subwencji ogólnej, w miejsce wyrazów: „w terminie do 1 dnia każdego miesiąca” zapisać: „w terminie do 20 dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc wypłaty wynagrodzeń”. Chodzi o to, aby samorządy nie kredytowały państwa w tym zakresie przez konieczność wcześniejszego wypłacania wynagrodzeń w szkołach. Także poprawka do art. 41 ust. 1 pkt 3, gdzie mówi się o kwocie dotyczącej rekompensaty, w związku z likwidacją podatku od środków transportowych. Tutaj proponuję, żeby pierwsza rata była przekazywana nie do 31 maja roku podatkowego, tylko do 31 marca, ponieważ - jak wiemy - terminy wpłat podatków od środków transportowych to są daty 15 lutego i 15 września. Proponuję przyjęcie tych trzech poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Bardzo proszę o przedstawienie poprawek.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#WicemarszałekStanisławZając">Zamiar postawienia pytań zgłosili panowie posłowie Mieczysław Jedoń, Jan Kulas, Stanisław Pawlak.</u>
          <u xml:id="u-123.4" who="#WicemarszałekStanisławZając">Czy ktoś z pań i panów posłów zgłasza się jeszcze do zadania pytań? Nie.</u>
          <u xml:id="u-123.5" who="#WicemarszałekStanisławZając">W związku z tym listę mamy zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-123.6" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Mieczysława Jedonia z Sojuszu Lewicy Demokratycznej w celu przedstawienia pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PosełMieczysławJedoń">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pytanie do pana ministra. Panie ministrze, proszę o odpowiedź, co wchodzi w skład tzw. standardu oświatowego i czy w skład tego wchodzą remonty?</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#PosełMieczysławJedoń">Jeszcze jedno. Czy pan minister może podać algorytm podziału 12,8%? Dotyczy to części oświatowej subwencji ogólnej. Jak to zostało wyliczone lub skąd to się wzięło? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zadanie pytania pana posła Jana Kulasa z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PosełJanKulas">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Pierwsze pytanie dotyczy wątpliwości, które były artykułowane w tej debacie. Czy może nas pan rzeczywiście przekonać, przedstawić argumenty, jeżeli chodzi o poziom dochodów gminnych w przyszłym roku, szczególnie o udział gmin w podatku dochodowym od osób fizycznych? Niektórzy posłowie wyrażali tu obawy, niemalże rozpacz.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#PosełJanKulas">Pytanie drugie dotyczy wniosków mniejszości nr 2 i 3, odnoszących się do art. 34. Jeżeli chodzi o wniosek mniejszości nr 2, podzielam intencje tego wniosku. Czy nie jest możliwe, aby kwotę przeznaczoną na część subwencji ogólnej dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego, ustaloną w podstawowym tekście ustawy na 12,8% planowanych dochodów budżetu państwa, zwiększyć do 13%? Jakie to konkretnie pociąga skutki finansowe? W tym kontekście wniosek nr 3 jest jakby pochodny, bo tu chyba trudniej mówić o skutkach finansowych. Chodzi o zwiększenie rezerwy części oświatowej do 1%.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#PosełJanKulas">Trzecie pytanie. Często były artykułowane zarzuty, że w gminach, powiatach, województwach globalnie środki finansowe będą dużo mniejsze niż projektowane. Czy opierając się na projekcie budżetu państwa, który panu ministrowi jest doskonale znany - posłowie czytają, ja również czytam w tej chwili ten projekt - te obawy, lęki mają jakiekolwiek uzasadnienie? Jak się przedstawia globalna ilość środków w strukturach samorządu terytorialnego? Na ile obawy, lęki mają uzasadnienie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie pytania proszę pana posła Stanisława Pawlaka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PosełStanisławPawlak">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#PosełStanisławPawlak">Mam dwa pytania do pana ministra. Pierwsze dotyczy art. 41. W czasie prac podkomisji rozpatrywaliśmy możliwość przyśpieszenia przekazywania pierwszej raty kwoty rekompensującej gminom utratę dochodów z tytułu włączenia podatku od środków transportowych do ceny paliwa. Przegłosowany został zapis, że w terminie do 31 maja. Chciałbym zapytać, czy zdaniem pana ministra jest możliwe przyśpieszenie terminu przekazywania pierwszej raty?</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#PosełStanisławPawlak">Drugie pytanie dotyczy art. 59, który w ust. 1 ma następujący zapis, że ustala się rezerwę subwencji ogólnych w wysokości 1,5% sumy kwot części wyrównawczych. Oczywiście ta subwencja dotyczy powiatu i województw. Chciałbym zapytać, na jakie cele, zdaniem resortu, ta rezerwa będzie przeznaczona i kto będzie mógł się o nią ubiegać?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">O zadanie pytania proszę pana posła Stanisława Kracika z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#PosełStanisławKracik">Panie ministrze, chciałbym zadać pytanie w sprawie, która nie została precyzyjnie uregulowana w tej ustawie. Chodzi mi o to, czy Ministerstwo Finansów przewiduje opracowanie mechanizmu dotyczącego transferu środków pomiędzy powiatem a gminą, skoro rada gminy ma prawo wystąpić o przekazanie gminie części dróg obecnie nie będących drogami gminnymi w administrowanie i zarząd, a subwencja rekompensująca, subwencja drogowa jest kierowana stosownie do dzisiejszego status quo, w tym wykazu dróg gminnych. Natomiast co do dróg powiatowych... Chodzi o to, że istnieje możliwość przekazania dróg na wniosek rady gminy - właściwie nawet obowiązek, a nie możliwość ich przekazania. Jaki będzie wtedy mechanizm dotowania, czy wysokość dotacji będzie negocjowana co roku z powiatem, czy też po prostu po przejęciu administrowania będzie to inaczej, za pośrednictwem Ministerstwa Finansów, realizowane? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu, w tym również w celu udzielenia odpowiedzi na zadane pytania, sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Jerzego Millera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję przede wszystkim za pracę wszystkim paniom i panom posłom, którzy swój czas poświęcili projektowi ustawy, o którym dzisiaj mowa. Doceniam fakt, iż pracowali państwo w szczególnych warunkach, kiedy to zmieniały się okoliczności związane z tą ustawą, przez co niektóre elementy pracy poszły na marne. Mimo to państwo tę pracę kontynuowali, zdając sobie sprawę z okoliczności i z tego, że jest to swoisty wyścig z czasem. Na tę ustawę czekają przecież nowo wybrane władze samorządowe. Dziękuję również za dzisiejszą debatę, w której zwrócono uwagę na istotne elementy zawarte w tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Pozwolę sobie odnieść się na wstępie do kilku kwestii generalnych. Po pierwsze, epizodyczność ustawy. Szanowni państwo, chyba wszyscy mamy świadomość tego, iż rozpoczynamy pewien nowy etap dziejów samorządności w Polsce, etap, który nie jest do końca rozeznany. Przypomnijmy sobie rok 1990 i początki funkcjonowania gmin. Sytuacja była bardzo podobna. Przekazano znaczną część obowiązków administracji rządowej na rzecz samorządu gminnego i przez wiele miesięcy trwało dostosowywanie się i dostosowywanie prawa do nowych okoliczności. Mimo najlepszych chęci tych, którzy przygotowują aktualną reformę, jestem przekonany, że natkniemy się na niejedną niespodziankę w najbliższych miesiącach, w początku 1999 r. I myślę, że zgodnie z postulatem pana posła Puzyny trzeba szczególną uwagę zwrócić na nadzorowanie pierwszych kroków, na wyszukiwanie wszystkich słabych punktów całego mechanizmu przejęcia przez samorząd powiatowy i wojewódzki zadań administracji rządowej, w tym zasad finansowania. Zasady finansowania zawsze są wtórne, najważniejsze są zadania przekazane konkretnemu podmiotowi. Jak państwo pamiętają, zakończenie prac nad ustawą kompetencyjną to nie 14 maja, gdy projekt ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego został skierowany do laski marszałkowskiej. To środek wakacji. W związku z tym może ta epizodyczność jest zaletą, a nie wadą projektu, który państwo rozpatrują.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Kwestia druga dotyczy proporcji pomiędzy dochodami własnymi a subwencjami i dotacjami. Byłbym wdzięczny, gdyby państwo wykazali, które subwencje i dotacje mogą być dochodem własnym, ale tak, aby było to w zgodzie z ustawami kompetencyjnymi. Jeżeli państwo wykażą, że niektóre subwencje i dotacje można zamienić na dochody własne i nie naruszy się ustaw kompetencyjnych, będę pierwszy, który będzie również optował za stosownym dostosowaniem treści ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Ale państwo nie znajdą takiego przypadku. Najpierw podkomisja, później połączone komisje bardzo wnikliwie pracowały nad ustawą i nie znalazły tego typu przypadków, w związku z czym powiedzmy sobie, gdzie jest źródło takiego a nie innego rozstrzygnięcia. Źródło jest w państwa decyzji dotyczącej kompetencji, która mówi, iż jest to zadanie z zakresu administracji rządowej, a nie zadanie własne. Albo też znajdziemy i taki przypadek: jest to zadanie własne, ale w ustawie kompetencyjnej jest powiedziane, że źródłem finansowania tego zadania własnego jest budżet państwa, w związku z czym nie pozostaje nic innego, jak uszanować wolę polskiego parlamentu. Ze względu na tę epizodyczność mam wrażenie, że i ta kwestia będzie przedmiotem dalszych debat i gdy będziemy w roku 2000 zastanawiać się nad docelowym kształtem w finansowaniu i powiatów, i województw, to możliwe, że te proporcje będą mogły być zmienione po wcześniejszej nowelizacji ustawy kompetencyjnej.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Trzecia kwestia. Osobiście jestem wdzięczny podkomisji i połączonym komisjom za zmianę dotacji drogowej na subwencję drogową, ale wiązało się to ze zmianą ustawy kompetencyjnej. W tym przypadku członkowie komisji doszli do przekonania, że ważniejsze jest uelastycznienie dochodów powiatów i województw niż szanowanie swojej własnej decyzji sprzed kilku tygodni. Jestem wdzięczny. Jest to swoiste przyznanie się do błędu i trzeba było odwagi, żeby ten gest wykonać. I za to dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Proszę państwa, jeśli chodzi o uwagi szczegółowe, to, po pierwsze, nie zgadzam się z zarzutem, iż zaproponowane rozwiązanie ma charakter niestabilny. Dwa pierwsze lata pracy samorządu powiatowego i wojewódzkiego to jest cała epoka. To jest bardzo stabilny system na dwa pierwsze lata funkcjonowania. A że się nadarzy okazja, aby po dwóch latach to zweryfikować, jeszcze raz powtórzę: możliwe, że to jest zaleta tego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-132.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Czy mamy do czynienia z bałaganem terminologicznym? Drodzy państwo, uznaję, iż pomoc Biura Legislacyjnego ustrzegła rząd przed wprowadzeniem jakiegokolwiek bałaganu terminologicznego i projekt, który przez państwa dzisiaj jest rozpatrywany, na pewno ma spójną terminologię. Czy język jest niezrozumiały? Bardzo trudno jest w sposób precyzyjny, a równocześnie posługując się językiem popularnym, opisać to, co bardzo łatwo może stać się przedmiotem sporów, kończących się nawet w sądzie. W związku z tym język musi być dostosowany do materii, którą opisuje. Jeżeli jest hermetyczny, to może potrzebne jest większe natężenie szkoleń przy wprowadzaniu tej ustawy w życie.</u>
          <u xml:id="u-132.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Zupełnie się nie mogę zgodzić z zarzutem o centralizacji systemu finansowego.</u>
          <u xml:id="u-132.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Zapis ustawowy, że subwencja oświatowa jest procentem dochodu budżetu państwa, to wyjęcie spod kontroli administracji centralnej stosownej kwoty. To nieprawda, że minister finansów może w sposób dowolny - bo taki zarzut tutaj padł - dysponować tymi pieniędzmi. Dysponuje nimi zgodnie z przepisem prawa. Tu nie ma żadnej uznaniowości, nie ma żadnej dowolności. To nie jest centralizacja, to jest oddanie tych pieniędzy w ręce organów prowadzących szkoły.</u>
          <u xml:id="u-132.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Czy subwencja drogowa jest centralizacją? Nawiasem mówiąc, nie rozumiem poprawki pana posła Pęczaka, który z jednej strony chce na drogi krajowe dać nie mniej niż 40%, na drogi wojewódzkie zaś co najmniej 60%, a z drugiej strony krytykuje rozwiązanie przedstawione przez komisję, która mówi, że taki postulat równa się daniu dokładnie 40% na drogi krajowe i 60% na drogi wojewódzkie i powiatowe. Czytam tekst własnoręcznie podpisany przez pana posła Pęczaka.</u>
          <u xml:id="u-132.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Szanowni Państwo! W związku z tym nie zgadzam się z zarzutem, iż omawiany dzisiaj projekt jest przejawem centralizacji. Jest on przejawem poszanowania decyzji zawartych w ustawach kompetencyjnych i dostosowaniem możliwości wprowadzenia takiej elastyczności w rozwiązaniach finansowych, aby samorządy powiatowy i wojewódzki miały zapewnioną możliwie dużą swobodę.</u>
          <u xml:id="u-132.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Ustosunkuję się od razu do postulatu pana posła Potulskiego dotyczącego większego uelastycznienia dotacji celowej na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej. Nie mogę podzielić poglądu pana posła. Po pierwsze dlatego, że tak zdefiniowana dotacja celowa nie różniłaby się od subwencji i wtedy mielibyśmy rzeczywiście bałagan terminologiczny. Po drugie dlatego, że dotacja ta dotyczy materii, która ma swoją specyfikę w obecnej sytuacji, w chwili realizacji tego zadania, a mianowicie wśród pensjonariuszy domu pomocy społecznej, który będzie domem powiatowym, może nie być ani jednego mieszkańca tego powiatu, przecież pensjonariuszami są często mieszkańcy odległych miejscowości, i pojawiłaby się przed powiatem pokusa - mam nadzieję, że tylko pokusa - ograniczenia tej dotacji i przeznaczenia pieniędzy na przykład na szkołę, bo w końcu tam nie jego mieszkańcy korzystają z usługi publicznej. W związku z tym wydaje mi się, że akurat pieniądze przeznaczone na pomoc społeczną muszą być dostarczane w formie dotacji, aby można było tę pokusę wyeliminować.</u>
          <u xml:id="u-132.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Kilka słów o rzetelności danych. Zacznijmy, proszę państwa, od udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych dla gmin.</u>
          <u xml:id="u-132.12" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Pan poseł Pawlak powiedział, iż o 104 tys. zł mniej z tego podatku będzie udziałem konkretnej gminy. Przyjmuję to do wiadomości, ponieważ widocznie w tej gminie są mniejsze dochody niż w innych gminach, w związku z czym udział dochodów tejże gminy w całym podatku należnym gminom w Polsce spadł. A ponieważ dotyczy to gminy województwa włocławskiego, to mogę tylko potwierdzić, że ta hipoteza jest wielce prawdopodobna, ponieważ województwo włocławskie ma najmniejsze w tej części Polski dochody z podatku dochodowego od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-132.13" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Gdy swego czasu przedstawiałem mapy dochodowości czy wydajności tego źródła podatkowego, zastanawiające było właśnie to, jak małe dochody są w woj. włocławskim. Podszedł do mnie pan poseł Kracik i mi powiedział, że w gminie Niepołomice udziały wzrosły o 27% w ujęciu nominalnym w stosunku do roku 1998. Mechanizm jest ten sam, przelicznik jest identyczny, tylko że w gminie Niepołomice jest mniejsze bezrobocie i są wyższe wynagrodzenia, ponieważ gmina rozwinęła życie gospodarcze na swoim terenie.</u>
          <u xml:id="u-132.14" who="#komentarz">(Poseł Mieczysław Jedoń: To dlatego, że poseł Kracik tam jest.)</u>
          <u xml:id="u-132.15" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Nie, to nie dlatego, że jest tam poseł Kracik, tylko dlatego że jest Coca-Cola i kilka innych firm, które zatrudniają ludzi i pewnie płacą im lepiej niż pan burmistrz u siebie w urzędzie gminy. W związku z tym nie bierzmy pod uwagę oderwanego przypadku, tylko weźmy pod uwagę wyliczenie dla całej Polski. Okaże się wtedy, że nikt nie traci i również nikt nie zyskuje - jest to odwzorowanie stanu z roku 1998 w nowych warunkach, kiedy podatek dochodowy od osób fizycznych zostaje pomniejszony o składkę na kasę chorych. Od razu pozwolę sobie skomentować zarzut co do zmiany wartości liczbowych, które przedstawiałem komisji. Pan poseł Potulski zechciał odwołać się do dwóch dokumentów, ale nie powiedział, że jeden dokument jest z września, kiedy rząd przedstawił bardziej optymistyczne założenia do ustawy budżetowej na rok 1999, a drugi jest z końca października, kiedy skorygował te założenia i w związku z tym uznał, że nie tylko rząd będzie miał mniejsze dochody, ale również społeczeństwo będzie miało mniejsze dochody. Dochody z podatku dochodowego od osób fizycznych rzeczywiście spadną o 700 mln. W związku z tym nie jest to kwestia roztargnionego sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów. Jest to kwestia tylko i wyłącznie zmieniających się prognoz dochodów osób fizycznych w Polsce w roku 1999.</u>
          <u xml:id="u-132.16" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Jeśli chodzi o różnice pomiędzy danymi cytowanymi z pisma a danymi zapisanymi w ustawie budżetowej na rok 1998, to, proszę państwa, ustawa budżetowa podaje tylko tę część podatku, która jest dochodem budżetu państwa. Do wyliczenia właściwego wskaźnika należało wziąć sumaryczny podatek płacony w Polsce, ponieważ zmienia się nie tylko sytuacja gmin, ale również tzw. dużych miast, które przestaną dostawać tzw. współczynnik U. To też należałoby uwzględnić w tym szacunku. Tak że pozwolę sobie zwrócić uwagę, iż niektóre, zdawałoby się, niekonsekwencje są wynikiem zmieniających się szacunków, a niektóre rozbieżności liczb są wynikiem przeliczenia kilkudziesięciu procent na wartość stuprocentową.</u>
          <u xml:id="u-132.17" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Powrócę do szczegółowych zarzutów dotyczących niektórych rozwiązań. Zarzut wielkiej improwizacji co do materiałów przedstawianych podkomisji pozwolę sobie odeprzeć stwierdzeniem, że 13 października Sejm, przyjmując ustawę wprowadzającą reformę administracyjną, przeniósł kompetencje w zakresie prowadzenia szkół artystycznych. Wobec tego dopiero po 13 października została ustabilizowana sytuacja nie tylko przypisanych kompetencji, ale i jednostek realizujących te kompetencje. W związku z tym proszę wybaczyć, ale przy zmieniającej się liczbie województw, przy zmieniających się kompetencjach trudno było o ustabilizowanie symulacji skutków finansowych nowego systemu administracyjnego w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-132.18" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Proszę państwa, czy możemy zwiększać subwencję oświatową, a tak naprawdę część oświatowej subwencji ogólnej dla powiatów, gmin i województw? Pan poseł Marcinkiewicz w swoim wystąpieniu wspomniał, iż tak skalkulowana, na poziomie 12,8%, jest realnie wyższa od nakładów na szkoły w roku 1998 o 500 mln zł. Jest naprawdę bardzo dużym wysiłkiem uzupełnienie środków na zadania oświatowe aż o 500 mln zł, w związku z czym oczywiście jestem przeciwny dalszemu zwiększaniu, bo po prostu państwo nie znajdą na to środków w przedstawianym projekcie budżetu państwa. Od razu też odwołam się do strony 18 załącznika nr 2, gdzie w części: Ministerstwo Kultury i Sztuki w rozdziale dotyczącym szkół artystycznych jest wpisana kwota 282 019 tys. zł. To jest ta kwota, o którą pan poseł Potulski, jak rozumiem, będzie się upominał przy przejęciu szkół artystycznych z powrotem przez samorząd, co, mam nadzieję, niebawem nastąpi.</u>
          <u xml:id="u-132.19" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Osobiście podzielam pogląd pana posła Puzyny, iż należałoby zastanowić się nad wprowadzeniem mechanizmu, który umożliwi korektę budżetów powiatów i województw po pierwszym okresie ich funkcjonowania, ale w trakcie roku budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-132.20" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Szanowni Państwo! Muszę powiedzieć kilka słów o technice opracowywania projektów budżetów powiatów i województw. Jak państwo wiedzą, wszyscy dysponenci środków budżetowych w roku 1998 uzyskali odpowiednie limity środków na rok 1999 i analiza decyzji podejmowanych przez wojewodów, którzy swoje zadania przekazują i powiatom, i samorządowym województwom, wskazuje, iż nie wszyscy kierowali się tymi samymi kryteriami. W związku z czym dochodzi do nieuzasadnionych różnic w wyposażeniu w środki finansowe powiatów sąsiadujących przez miedzę, przez granicę województwa. Po głębszej analizie nie wykluczam, że minister finansów będzie wnosił o wprowadzenie stosownych poprawek, a gdyby przestawiona przez pana posła Puzynę propozycja została przyjęta, to byłaby możliwość dokonania dalszych korekt nawet w roku 1999.</u>
          <u xml:id="u-132.21" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Nie mogę się zgodzić z panem posłem Kłopotkiem, że przekazaliśmy zadania własne, a pieniądze cudze. Dokładnie jest inaczej - przekazaliśmy zadania cudze i pieniądze cudze, a bardzo mało przekazaliśmy zadań własnych, nad czym chyba wspólnie ubolewamy.</u>
          <u xml:id="u-132.22" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Czy rząd potrafi przedstawić symulację dochodów samorządów? Przedstawił zagregowane w tymże projekcie ustawy budżetowej. Tu są ujęte wszystkie dotacje i wszystkie subwencje - subwencje w części ogólnej, dotacje w częściach odpowiednich wojewodów. Minister finansów jest zobligowany przedstawić do 30 listopada projekty każdemu z powiatów z osobna i każdemu z województw z osobna i postara się tego terminu dochować.</u>
          <u xml:id="u-132.23" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Pan poseł Sekuła proponuje, aby kwotę rekompensującą utratę podatku od pojazdów mechanicznych rozbić na 12 rat. Pragnę przypomnieć, że jest to dochód rekompensujący nie dochody z akcyzy, tylko dochody, które wpływały dwa razy do roku od właścicieli pojazdów mechanicznych. W związku z tym bądźmy konsekwentni. Rekompensujemy dwa razy do roku dochody, które występowały dwa razy do roku. A że kompensujemy je z dochodów z akcyzy, to nie jest prawda. Odnosimy tę rekompensatę do dochodów z akcyzy, a rekompensujemy z tych dochodów, które akurat w danym terminie wpłynęły do budżetu państwa. W związku z czym uznaję, że argument, iż akcyza jest płacona w sposób ciągły, nie jest argumentem przekonywającym do przyjęcia takiego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-132.24" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Pan poseł Pawlak proponuje, aby udział w podatku dochodowym od osób fizycznych, będący udziałem powiatu, zwiększyć dwukrotnie. Panie pośle, pozwolę sobie w takim razie przypomnieć korespondencję, w której we wrześniu tego roku przedstawiłem wyliczenie, skąd się wziął 1-procentowy udział. Mianowicie wydatki finansowe powiatu warszawskiego wynoszą 25 512 tys. zł. Podatek dochodowy od osób fizycznych, płacony przez mieszkańców powiatu warszawskiego, to 3 422 627 tys. zł. W związku z tym aby powiat warszawski mógł na swoje zadania własne mieć dostateczną pulę dochodów własnych, powinien uzyskać udział w wysokości 0,74%. Myślę, że ten rachunek jest przekonywający, a w związku z tym sugerowanie, aby z 0,74% uczynić 2%, uznaję za nietrafne.</u>
          <u xml:id="u-132.25" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Od razu odniosę się również do stwierdzenia pana posła Potulskiego, że taki wzrost udziału zmniejszy część wyrównawczą subwencji ogólnej. Niestety, pan poseł jest w błędzie. Nie tylko nie zmniejszy, ale dwukrotnie zwiększy, jako że subwencja wyrównawcza nie wyrównuje do poziomu potrzeb, tylko wyrównuje do poziomu dochodów na jednego mieszkańca w najbogatszym powiecie. Jeżeli ten powiat uczynimy dwukrotnie bogatszym, to i wyrównanie będzie dwukrotnie większe.</u>
          <u xml:id="u-132.26" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Czy opóźnienie prac nad tą ustawą wywołuje niepokój? Przyznaję, że również i mój niepokój. Ale jeszcze raz odniosę się do 13 października. 13 października zapadła ostatnia decyzja, która ma wpływ na kształt tej ustawy. Od 13 października minęło 20 dni. I jeszcze raz dziękuję podkomisji i połączonym komisjom za tak szybki tryb prac nad tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-132.27" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Jeśli chodzi o pytania... Część oświatowa subwencji ogólnej, o której mowa bodajże w art. 34, odnosi tę kwotę do rozporządzenia ministra edukacji narodowej, które kształtuje algorytm podziału środków pomiędzy organy prowadzące szkoły, biorąc pod uwagę dwa czynniki: typ i rodzaj szkoły oraz liczbę uczniów. Ponieważ w dniu dzisiejszym trwało posiedzenie komisji wspólnej rząd - samorząd, w którego części dotyczącej tej subwencji nie uczestniczyłem, nie będę ryzykował bardzo szczegółowej odpowiedzi, jak ten algorytm wygląda, bo nie jestem pewien, czy byłbym jeszcze teraz w zgodzie z prawdą. W każdym razie te 12,8% jest dzielone pomiędzy wszystkie typy szkół, czyli podstawowe i ponadpodstawowe, i w ramach danego typu i rodzaju proporcjonalnie do liczby uczniów.</u>
          <u xml:id="u-132.28" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Co do poziomu udziału gminy we wpływach z PIT, to myślę, że już wytłumaczyłem, skąd ta wątpliwość, czy właściwie został oszacowany. Wynika stąd, że we wszystkich gminach nierównomiernie rosną dochody podatkowe. Porównywanie rok po roku pojedynczych gmin może prowadzić do opacznych wniosków.</u>
          <u xml:id="u-132.29" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Osobiście opowiadam się za zwiększeniem rezerwy oświatowej z 0,5% do 1%. Ten pierwszy okres będzie trudny dla nowych organów prowadzących szkoły. Moim zdaniem nie jest przesadą powiększenie tej rezerwy dwukrotnie. Może to ograniczyć trudności finansowe w niektórych szkołach wymagających głębszej restrukturyzacji.</u>
          <u xml:id="u-132.30" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Odnośnie do lęków wywołanych niepewnością co do globalnej wartości środków w budżetach powiatów i województw chcę powiedzieć, że - jak państwu przedstawiłem - każdy z dysponentów środków budżetowych indywidualnie dzielił środki na poszczególne powiaty i województwa w ramach swojego limitu. Reforma administracyjna nie prowadzi ani do zwiększenia wydatków, ani do zmniejszenia wydatków. Ta sama kwota pozostałaby w rękach tych jednostek budżetowych, gdyby nadal pozostały jednostkami administracji rządowej. Ta sama kwota przechodzi do powiatów i województw.</u>
          <u xml:id="u-132.31" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Pan poseł Pawlak zapytał o możliwość przyśpieszenia wpłaty pierwszej raty części rekompensującej subwencji ogólnej z tytułu utraty dochodów z podatku od pojazdów mechanicznych. Proszę państwa, co roku budżet państwa nie ma płynności w pierwszych miesiącach roku budżetowego. To nie jest żadne zaskoczenie dla tych, którzy pracują w samorządzie, ponieważ mają ten sam problem. Część podatków na początku roku płacimy w mniejszej wysokości, a w związku z tym, że budżet państwa w pierwszym okresie zwraca podatnikom podatku dochodowego od osób fizycznych nadpłacone podatki naprawdę nie jest możliwe, aby ta pierwsza rata była płacona wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-132.32" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Druga kwestia to specyficzna sytuacja roku 1999. Jak państwo wiedzą, budżet państwa wpłaca do kas chorych dotacje za pierwsze 4 tygodnie, bo kasa chorych też jeszcze nie ma swojej składki, pożycza na następne 2 tygodnie, aby kasa mogła spokojnie oczekiwać na pierwsze wpłaty składek. Budżet państwa zdecydował się pożyczyć samorządowi powiatowemu i wojewódzkiemu na pierwsze pół roku zaliczkę akonto przyszłych wpływów z udziałów w podatkach dochodowych. Budżet państwa wpłaca w grudniu samorządowi powiatowemu i wojewódzkiemu na rzecz wynagrodzenia dla nauczycieli. To są wydatki, które muszą nastąpić w styczniu, a w związku z tym naprawdę nie możemy zdecydować się na wcześniejsze płacenie raty z tytułu części rekompensującej subwencji ogólnej.</u>
          <u xml:id="u-132.33" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówJerzyMiller">Ostatnie pytanie, postawione przez pana posła Stanisława Kracika, dotyczyło transferu środków pomiędzy powiatem i gminą w przypadku, gdy drogę powiatową tak naprawdę utrzymuje, inwestuje w nią i eksploatuje gmina. Są tu dwa rozwiązania. Po pierwsze, porozumienie pomiędzy powiatem i gminą. W ślad za tym powiat przekazuje dotacje na rzecz gminy w formie, w trybie i w terminach ujętych w tymże porozumieniu. Drugie rozwiązanie, myślę, że bardziej praktyczne, to przekwalifikowanie tejże drogi z powiatowej na gminną, ale przy zapewnieniu, że powiat będzie rekompensował gminie w takiej lub innej formie to zadanie na stałe. To jest w mniejszym stopniu biurokratyczne, a bardziej jest oparte na idealistycznym zaufaniu do organu samorządowego innego stopnia. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-132.34" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Jan Król)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Kłopotek w jakiej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#WicemarszałekJanKról">Sprostowanie, proszę bardzo, bo pytania już zakończyliśmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pan nie zrozumiał mojej wypowiedzi. Nie mówiłem o przekazywaniu zadań własnych, tylko stwierdziłem, że - powtórzę dokładnie - po co nam to było, skoro zadania są własne, a pieniądze cudze. Mówiąc obrazowo, wyobrażałem sobie sytuację taką, że drugiego stycznia starosta przychodzi do pracy, siada za biurkiem i stwierdza: Tak, mamy zadania do wykonania, ale pieniądze są nie w naszej, a w cudzej kieszeni. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#WicemarszałekJanKról">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#WicemarszałekJanKról">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono poprawki do przedłożonego projektu ustawy, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#WicemarszałekJanKról">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-135.4" who="#WicemarszałekJanKról">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-135.5" who="#WicemarszałekJanKról">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Zdrowia o poselskich projektach ustaw o:</u>
          <u xml:id="u-135.6" who="#WicemarszałekJanKról">1) zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej,</u>
          <u xml:id="u-135.7" who="#WicemarszałekJanKról">2) zmianie ustaw o zawodzie lekarza i o zakładach opieki zdrowotnej,</u>
          <u xml:id="u-135.8" who="#WicemarszałekJanKról">3) zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej,</u>
          <u xml:id="u-135.9" who="#WicemarszałekJanKról">4) zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej oraz ustawy o szkolnictwie wyższym (druki nr 301, 426, 555, 580 i 665).</u>
          <u xml:id="u-135.10" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Barbarę Frączek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PosełBarbaraFrączek">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W imieniu Komisji Zdrowia mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie z prac komisji nad projektami ustaw:</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#PosełBarbaraFrączek">— o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej — druk nr 301,</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#PosełBarbaraFrączek">— o zmianie ustaw o zawodzie lekarza i o zakładach opieki zdrowotnej — druk nr 426,</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#PosełBarbaraFrączek">— o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej — druk nr 555,</u>
          <u xml:id="u-136.4" who="#PosełBarbaraFrączek">— o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej oraz o szkolnictwie wyższym — druk nr 580.</u>
          <u xml:id="u-136.5" who="#PosełBarbaraFrączek">Komisja Zdrowia jako wynik prac nad wyżej wymienionymi projektami ustaw przedstawia sprawozdanie w formie jednolitego tekstu — projektu ustawy o zmianie ustaw:</u>
          <u xml:id="u-136.6" who="#PosełBarbaraFrączek">— o zakładach opieki zdrowotnej,</u>
          <u xml:id="u-136.7" who="#PosełBarbaraFrączek">— o zawodzie lekarza,</u>
          <u xml:id="u-136.8" who="#PosełBarbaraFrączek">— o zawodach pielęgniarki i położnej</u>
          <u xml:id="u-136.9" who="#PosełBarbaraFrączek">— oraz o szkolnictwie wyższym — druk nr 665.</u>
          <u xml:id="u-136.10" who="#PosełBarbaraFrączek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przyjęcie w lipcu bieżącego roku ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym wprowadza od 1 stycznia 1999 r. możliwość realizacji świadczeń zdrowotnych głównie poprzez zawieranie kontraktu przez kasy chorych na usługi z samodzielnymi publicznymi zakładami opieki zdrowotnej oraz z sektorem prywatnym. Zmiany te stworzyły pilną potrzebę regulacji prawnych i były głównym powodem wniesienia wyżej wymienionych projektów poselskich do laski marszałkowskiej.</u>
          <u xml:id="u-136.11" who="#PosełBarbaraFrączek">Art. 1 przedkładanego Wysokiej Izbie w sprawozdaniu projektu ustawy dotyczy zmian w ustawie o zakładach opieki zdrowotnej. Pierwsza część tego artykułu realizuje głównie projekt z druku nr 580. Projekt ten wzbudził najwięcej kontrowersji tak w pracach podkomisji, jak i Komisji Zdrowia. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej regulowała sposoby przejęcia szpitali klinicznych przez akademie medyczne oraz określała termin tego procesu na 31 grudnia 1998 r. Wobec braku przygotowania przez większą część uczelni do przejęcia szpitali klinicznych, a równocześnie zważywszy na potrzeby usamodzielnienia się tych szpitali, aby mogły one od 1 stycznia 1999 r. zawierać umowy na świadczenia zdrowotne z kasami chorych, wynikła konieczność pilnej nowelizacji. Projekt z druku nr 580 w swoich zapisach proponował zmianę ustawy o zakładach opieki zdrowotnej polegającą na pozostawieniu szpitali klinicznych jako jednostek tworzonych przez ministra zdrowia. To rozwiązanie nie spotkało się jednak z akceptacją. Ostatecznie, po wysłuchaniu opinii rektorów akademii medycznych, przedstawicieli szpitali klinicznych, związków zawodowych i wnikliwej dyskusji, osiągnięto kompromis. W sprawozdaniu, zawartym w druku nr 665, Komisja Zdrowia proponuje następujące rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-136.12" who="#PosełBarbaraFrączek">Szpital kliniczny, który będzie samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej, tworzy, przekształca lub likwiduje minister zdrowia i opieki społecznej. Minister zdrowia nadaje też statut szpitalowi klinicznemu w porozumieniu z rektorem uczelni - zgodnie z art. 43a nowego rozdziału 2a zatytułowanego: Szpitale kliniczne. Na wniosek zainteresowanych i gotowych do tego akademii medycznych minister zdrowia może przekazać, w drodze zarządzenia, niektóre obowiązki i uprawnienia organu założycielskiego rektorowi właściwej akademii medycznej, o czym mowa w art. 43b, z wyjątkiem obowiązków i uprawnień określonych w artykułach, i tu szczegółowo to przedstawię, żeby była jasność tych kompetencji:</u>
          <u xml:id="u-136.13" who="#PosełBarbaraFrączek">- art. 36 dotyczącym tworzenia, przekształcenia i likwidacji publicznego zakładu opieki zdrowotnej;</u>
          <u xml:id="u-136.14" who="#PosełBarbaraFrączek">- art. 44c, nowo wprowadzonym w niniejszej ustawie, dotyczącym powołania społecznej rady szpitala;</u>
          <u xml:id="u-136.15" who="#PosełBarbaraFrączek">- art. 53 ust. 2 dotyczącym zbycia, wydzierżawienia lub wynajęcia majątku trwałego, samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej lub wniesienia tego majątku do spółek lub fundacji;</u>
          <u xml:id="u-136.16" who="#PosełBarbaraFrączek">- art. 53a dotyczącym w ust. 1 możliwości pozbawienia zakładu składników przydzielonego lub nabytego mienia w przypadku połączenia lub podziału albo przekształcenia zakładu i w ust. 2 w przypadku likwidacji publicznego zakładu opieki zdrowotnej podejmowania decyzji o jego przeznaczeniu, gdy staje się własnością skarbu państwa lub gminy;</u>
          <u xml:id="u-136.17" who="#PosełBarbaraFrączek">- art. 55 ust. 2 dotyczącym pokrycia kosztów kształcenia i podnoszenia kwalifikacji osób wykonujących zawody medyczne;</u>
          <u xml:id="u-136.18" who="#PosełBarbaraFrączek">- art. 60 ust. 3 dotyczącym wydania zarządzenia lub podjęcia uchwały o zmianie formy gospodarki finansowej zakładu lub jego likwidacji, jeżeli ujemny wynik finansowy nie może być pokryty we własnym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-136.19" who="#PosełBarbaraFrączek">W art. 43b ust. 2 ustawodawca zastrzega, że jeżeli szpital kliniczny zaprzestał lub znacznie ograniczył swoją działalność, do której realizacji został utworzony, lub nie może we własnym zakresie pokryć ujemnego wyniku finansowego, minister zdrowia i opieki społecznej może, w drodze zarządzenia, odebrać rektorowi przekazane obowiązki i uprawnienia.</u>
          <u xml:id="u-136.20" who="#PosełBarbaraFrączek">W art. 67 po ust. 3 dodaje się ust. 3a, w myśl którego rektor właściwej państwowej uczelni medycznej obowiązany jest do przekazania ministrowi zdrowia do dnia 31 stycznia i 31 lipca każdego roku informacji w zakresie: realizacji zadań statutowych, dostępności i poziomu udzielanych świadczeń, prawidłowości gospodarowania mieniem oraz gospodarki finansowej. W ten sposób będzie monitorowany stan budżetu szpitala klinicznego. Powołanie społecznej rady szpitala zapisem art. 44c, o czym wcześniej wspomniałam, będzie dodatkowym elementem kontroli społecznej nad budżetem szpitala klinicznego.</u>
          <u xml:id="u-136.21" who="#PosełBarbaraFrączek">Oprócz przekształcenia szpitala klinicznego w samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, które można określić jako podstawowe, państwowa uczelnia medyczna jako osoba prawna ma także możliwości utworzenia szpitala klinicznego będącego niepublicznym zakładem opieki zdrowotnej, o czym mówi art. 8 ust. 3a niniejszej ustawy, z zastrzeżeniem, że szpital ten nie może być utworzony z wykorzystaniem środków publicznych.</u>
          <u xml:id="u-136.22" who="#PosełBarbaraFrączek">Uwzględniając opinię rektorów akademii medycznych, Komisja Zdrowia rekomenduje jeszcze jedno rozwiązanie. Ordynatorem oddziału szpitala klinicznego byłby kierownik kliniki powołany w trybie art. 44a. Konkurs na stanowisko ordynatora kierownika kliniki ogłaszałby minister zdrowia bądź rektor akademii medycznej, jeżeli minister zdrowia przekazał mu kompetencje organu założycielskiego.</u>
          <u xml:id="u-136.23" who="#PosełBarbaraFrączek">W art. 2 projektowanej ustawy (druk nr 665) w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej oraz o zmianie niektórych innych ustaw w art. 14 dodaje się ust. 2, w którym obwarowuje się terminem do 15 grudnia 1998 r. przekształcenie szpitala klinicznego w samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej przez ministra zdrowia i opieki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-136.24" who="#PosełBarbaraFrączek">W drugiej części art. 1 rekomendowanego przez Komisję Zdrowia w ustawie o zakładach opieki zdrowotnej po dziale IV wprowadza się nowy dział V zatytułowany: Transport sanitarny. Dział IVa ustawy otrzymuje oznaczenie działu VI.</u>
          <u xml:id="u-136.25" who="#PosełBarbaraFrączek">Celem wprowadzenia przez wnioskodawców zapisów projektu w druku nr 301 było usamodzielnienie kolumn transportu sanitarnego i Centralnego Zespołu Lotnictwa Sanitarnego. Ponieważ kolumny transportu sanitarnego nie mogą być zakładami opieki zdrowotnej, gdyż wyklucza to ustawa o zakładach opieki zdrowotnej, realizacja tego poprzez zapisy w druku nr 301 była niemożliwa. Podkomisja, a następnie Komisja Zdrowia, wsparte propozycjami Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej, wprowadziły rozwiązania zaproponowane w sprawozdaniu w art. 70a-70h. Niewielkie różnice zdań wzbudziły zapisy art. 70a ust. 1, definiujące pojęcie transportu sanitarnego. Ostatecznie uzgodniono zapis przedkładany w sprawozdaniu w druku nr 665, w którym określa się, że transport sanitarny jest to przewóz osób albo materiałów biologicznych i materiałów wykorzystywanych do udzielania świadczeń zdrowotnych, a nie innych materiałów, jak proponowała podkomisja.</u>
          <u xml:id="u-136.26" who="#PosełBarbaraFrączek">Art. 70a ust. 3 stanowi, że transport sanitarny wykonują kolumny transportu sanitarnego, dla których organem założycielskim jest wojewoda, i Centralny Zespół Lotnictwa Sanitarnego, który tworzy, przekształca i likwiduje minister zdrowia i opieki społecznej. Ust. 6 tego artykułu zastrzega, że usługi transportu sanitarnego mogą wykonywać także inne podmioty. Wymagania fachowe, sanitarne i techniczne, jakie muszą spełniać specjalistyczne środki transportu sanitarnego, określi w drodze rozporządzenia minister zdrowia i opieki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-136.27" who="#PosełBarbaraFrączek">Zapisy art. 70b ust. 1 pkt 3 dają kolumnom transportu sanitarnego i Centralnemu Zespołowi Lotnictwa Sanitarnego możliwość uzyskania statusu państwowej jednostki organizacyjnej posiadającej osobowość prawną, która w myśl art. 70d ust. 1 pkt 1 może uzyskiwać środki finansowe w drodze zawierania z kasami chorych, zakładami opieki zdrowotnej i z innymi podmiotami umów o wykonywanie usług transportu sanitarnego. Nadzór i kontrolę nad kolumnami transportu sanitarnego i Centralnym Zespołem Lotnictwa Sanitarnego sprawują podmioty tworzące te zakłady, o czym mówią zapisy art. 70f i 70g.</u>
          <u xml:id="u-136.28" who="#PosełBarbaraFrączek">Art. 3 prezentowanego projektu dotyczy zmian w ustawie o zawodzie lekarza. Zmiany te, zaproponowane przez wnioskodawców w druku nr 426, wprowadzają nowe formy praktyk lekarskich. Projekt ten jest odpowiedzią na liczne głosy środowisk lekarskich, domagające się stworzenia wolnego rynku świadczeń medycznych, szczególnie po wprowadzeniu systemu ubezpieczeń zdrowotnych.</u>
          <u xml:id="u-136.29" who="#PosełBarbaraFrączek">Największe kontrowersje w pracach nad tym projektem wzbudziły zapisy dotyczące realizacji indywidualnych i grupowych praktyk lekarskich w zakładach opieki zdrowotnej na podstawie umów cywilnoprawnych. Uczestniczący w pracach podkomisji i komisji eksperci twierdzili, że rozwiązania te są sprzeczne z wprowadzonymi w znowelizowanym Kodeksie pracy zapisami dotyczącymi stosunku pracy. Bez względu bowiem na nazwę zawartej przez strony umowy - jeżeli umowa ta stanowi, że pracownik jest zobowiązany do wykonywania pracy na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy i praca ta jest wynagradzana przez pracodawcę - jest to zatrudnienie na podstawie stosunku pracy, a nie umowy cywilnoprawnej. Oznacza to, że o charakterze umowy decyduje jej treść, a nie nazwa. Ustanowienie takiego uregulowania doprowadziłoby do tego, że stosunki zobowiązaniowe o takiej samej treści byłyby różnie kwalifikowane prawnie, w zależności od tego, jaka jest wola stron konkretnego stosunku zobowiązaniowego. Takiej sytuacji żaden system prawny dopuścić nie może. Biorąc to pod uwagę, podkomisja w części, a Komisja Zdrowia w całości odstąpiły od tych zapisów.</u>
          <u xml:id="u-136.30" who="#PosełBarbaraFrączek">Zasadnicze zmiany ustawy o zawodzie lekarza zawiera w art. 50 nowy ust. 5a, który wprowadza indywidualną praktykę lekarską lub indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską wyłącznie w miejscu wezwania. Rejestracja takiej praktyki wymagałaby m.in. podania adresu siedziby, miejsca przyjmowania wezwań i miejsca przechowywania dokumentów medycznych. Nowy ust. 5b reguluje udzielanie przez lekarzy konsultacji, do których to świadczeń nie stosuje się tych przepisów co w przypadku wykonywania indywidualnych i grupowych praktyk lekarskich.</u>
          <u xml:id="u-136.31" who="#PosełBarbaraFrączek">Zapisy art. 50a ustawy wprowadzają grupowe praktyki lekarskie działające w formie spółki prawa cywilnego. Biuro ekspertyz sejmowych twierdziło, że spółkę prawa cywilnego mogą utworzyć wszystkie osoby fizyczne zdolne do czynności prawnych, w tym też lekarze. W związku z tym uważano, że zapisywanie tego w ustawie o zawodzie lekarza jest zbędne. Nie wzięto jednak pod uwagę tego, że grupowa praktyka lekarska, prowadzona w formie spółki cywilnej, może rozpocząć działalność, zgodnie z art. 50a ust. 3, dopiero po uzyskaniu zezwolenia i wpisu do rejestrów okręgowej rady lekarskiej. Stąd konieczność tych regulacji w ustawie o zawodzie lekarza. Wydaje się to zasadne.</u>
          <u xml:id="u-136.32" who="#PosełBarbaraFrączek">Pozostałe zapisy art. 50b, 52, 52a, 53–57 regulują sprawy dotyczące rejestracji praktyk lekarskich przez okręgowe rady lekarskie. Zapisy te w czasie prac komisji nie budziły żadnych zastrzeżeń, poza art. 51 z druku nr 426, dotyczącym sposobu ustalania opłat za wydawanie zezwoleń oraz dokumentów stwierdzających wpis do rejestrów. Trójstopniową delegację tej materii komisja uznała za zbędną, pozostawiając dotychczasowy zapis art. 51, w myśl którego opłaty ustala minister zdrowia w porozumieniu z Naczelną Radą Lekarską, a pobiera okręgowa rada lekarska. Tu pragnę dodać, że drugi wniosek mniejszości, dotyczący pozostawienia zapisu art. 51 z druku nr 426, został wycofany.</u>
          <u xml:id="u-136.33" who="#PosełBarbaraFrączek">Drobne regulacje dotyczące wykonywania zawodu lekarza przez cudzoziemców zostały wprowadzone w art. 7, zaś w art. 50 ust. 1 pkt 1 wprowadza się, poza posiadaniem prawa wykonywania zawodu, pojęcia zawieszenia w prawie wykonywania zawodu oraz ograniczenia w wykonywaniu określonych czynności medycznych.</u>
          <u xml:id="u-136.34" who="#PosełBarbaraFrączek">Dość istotne są jeszcze zmiany w art. 63 tej ustawy, przesuwające termin utraty ważności zaświadczeń o prawie wykonywania zawodu z 31 grudnia 1999 r. na 30 czerwca 2001 r., oraz w art. 65, przesuwające termin rejestracji prywatnych gabinetów lekarskich z 31 grudnia 1998 r. na 31 grudnia 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-136.35" who="#PosełBarbaraFrączek">Art. 4 projektu rekomendowanego Wysokiej Izbie przez Komisję Zdrowia dotyczy zmiany ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej i jest realizacją projektu zawartego w druku nr 555. Zmiany te wprowadzają nowe formy praktyk pielęgniarek i położnych. Ponieważ zapisy w druku nr 555 nie były pod względem legislacyjnym doskonałe, uległy generalnej przeróbce i zostały zapisane adekwatnie do podobnych uregulowań w ustawie o zawodzie lekarza.</u>
          <u xml:id="u-136.36" who="#PosełBarbaraFrączek">Art. 25 w nowym brzmieniu reguluje wykonywanie indywidualnej praktyki pielęgniarki i położnej. W ust. 8 tego artykułu wprowadza się indywidualną praktykę pielęgniarki i położnej w miejscu wezwania.</u>
          <u xml:id="u-136.37" who="#PosełBarbaraFrączek">Art. 25a wprowadza grupowe praktyki pielęgniarek i położnych, działające też w formie spółki prawa cywilnego. Na wykonywanie poszczególnych rodzajów praktyk pielęgniarki i położne otrzymują zezwolenia, które podlegają wpisom do odpowiednich rejestrów prowadzonych przez okręgowe rady pielęgniarek i położnych. Opłatę za wydanie zezwolenia ustala Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych, a pobiera właściwa okręgowa rada pielęgniarek i położnych.</u>
          <u xml:id="u-136.38" who="#PosełBarbaraFrączek">Art. 27a zezwala na pewną formę wykonywania praktyki pielęgniarskiej w zakładzie opieki zdrowotnej, która polega na opiece pielęgnacyjnej nad pacjentem na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej z pacjentem, członkiem jego rodziny lub też opiekunem prawnym. Zapis ten realizuje art. 19 ust. 3 pkt 1 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, mówiący o tym, że pacjent hospitalizowany ma prawo do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej, sprawowanej przez osobę bliską lub inną osobę przez niego wskazaną.</u>
          <u xml:id="u-136.39" who="#PosełBarbaraFrączek">W art. 37 ustawy przedłuża się termin wydawania pielęgniarkom i położnym nowych zaświadczeń o prawie wykonywania zawodu z 31 grudnia 1999 r. do 31 grudnia 2001 r. Art. 5 w proponowanym przez Komisję Zdrowia projekcie dotyczy zmian w ustawie o szkolnictwie wyższym i jest konsekwencją przyjętych zapisów w art. 1. Art. 100 tej ustawy, rozbity na ust. 1 i 1a, dotyczy warunków zatrudnienia nauczycieli akademickich. W art. 6 do 10 ustawodawca zapisuje konieczne regulacje będące konsekwencją wcześniej przyjętych zmian. Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-136.40" who="#PosełBarbaraFrączek">Komisja Zdrowia przedstawia jeszcze Wysokiej Izbie wniosek mniejszości, w art. 1 wprowadzający po art. 20 dodatkowy art. 20a w brzmieniu: „W szpitalu posiadającym więcej niż 150 łóżek tworzy się aptekę szpitalną”. Ten zapis umieściła w ustawie o zakładach opieki zdrowotnej podkomisja, zaś Komisja Zdrowia odstąpiła od tej zmiany. O zapis ten ubiegali się przedstawiciele Naczelnej Rady Aptekarskiej, twierdząc, że konieczność prowadzenia w zakładach opieki zdrowotnej apteki szpitalnej determinuje zapis w ustawie o zakładach opieki zdrowotnej, mówiący, że szpital zapewnia pacjentowi między innymi środki farmaceutyczne i materiały medyczne. Przeciwnicy tej regulacji twierdzą, że zapisy ustawy o zakładach opieki zdrowotnej i akty prawne regulujące obrót środkami farmaceutycznymi w sposób wystarczający zabezpieczają sprawne funkcjonowanie obsługi farmaceutycznej w zakładach opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-136.41" who="#PosełBarbaraFrączek">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Rekomendowany Wysokiej Izbie przez Komisję Zdrowia projekt ustawy o zmianie ustaw: o zakładach opieki zdrowotnej, o zawodzie lekarza, o zawodach pielęgniarki i położnej oraz o szkolnictwie wyższym wnosi bardzo cenne zapisy, pozwalające znaleźć się wielu podmiotom w nowej rzeczywistości po wejściu w życie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.</u>
          <u xml:id="u-136.42" who="#PosełBarbaraFrączek">Pozwólcie, państwo, że na koniec sprawozdania podziękuję paniom i panom posłom członkom Komisji Zdrowia za duże zaangażowanie i konstruktywną współpracę nad wyżej wymienionymi projektami.</u>
          <u xml:id="u-136.43" who="#PosełBarbaraFrączek">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W imieniu Komisji Zdrowia wnoszę o przyjęcie przez Wysoką Izbę ustawy o zmianie ustaw: o zakładach opieki zdrowotnej, o zawodzie lekarza, o zawodach pielęgniarki i położnej oraz o szkolnictwie wyższym, przedłożonej w druku nr 665. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#WicemarszałekJanKról">Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 44 minut, to jest debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#WicemarszałekJanKról">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego AWS pana posła Stanisława Grzonkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#PosełStanisławGrzonkowski">Panie Marszałku! Panie, Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność przedstawić stanowisko wobec poselskich projektów ustaw zmieniających ustawy: o zakładach opieki zdrowotnej, o zawodzie lekarza, o zawodach pielęgniarki i położnej, a także o zakładach opieki zdrowotnej i szkolnictwie wyższym.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#PosełStanisławGrzonkowski">Projekt ustawy rekomendowanej Wysokiej Izbie przez panią poseł Barbarę Frączek jako sprawozdawcę Komisji Zdrowia jest przykładem dobrej współpracy w Komisji Zdrowia, ponad podziałami politycznymi, w sprawach, które służą poprawie organizacji opieki medycznej w Polsce, a także przykładem uwzględniania postulatów zgłaszanych przez środowisko medyczne. Efektem prac Komisji Zdrowia jest jednolity tekst projektu ustawy o zmianie ustaw: o zakładach opieki zdrowotnej, o zawodzie lekarza, o zawodach pielęgniarki i położnej oraz o szkolnictwie wyższym. Każdy z 4 poselskich projektów ustaw - które zarówno z lewej, jak i z prawej strony Sejmu zostały zgłoszone - zmierzał do tego samego, mianowicie dostosowania różnych elementów prawa medycznego do zmieniającego się systemu ochrony zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#PosełStanisławGrzonkowski">System powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, system kas chorych, budowany od kilku lat, którego wprowadzenie zapowiadała w swoim programie Akcja Wyborcza Solidarność, już za dwa miesiące, od 1 stycznia, zacznie skutecznie funkcjonować. Organizacja powszechnego systemu ubezpieczenia zdrowotnego jest jednym z największych przedsięwzięć gospodarczych i organizacyjnych podejmowanych przez rząd pana premiera Buzka. Ten program, który zmieni wiele na lepsze w organizacji opieki medycznej, jest faktycznie budowaniem rozwiązań rynkowych w ochronie zdrowia. Temu ma służyć także dyskutowany dzisiaj projekt ustawy opracowany w Komisji Zdrowia. Większość z 1373 zakładów opieki zdrowotnej zmieniła lub zmienia swój status na zakłady samodzielne finansowo, które będą zdolne do zawierania umów z regionalnymi i branżowymi kasami chorych. Zakłady opieki zdrowotnej, których obecnym organem założycielskim jest wojewoda, powinny najpóźniej do końca listopada uzyskać samodzielność finansową. W ten sam sposób co szpitale przekształcą się w samodzielne zakłady wojewódzkie stacje pogotowia ratunkowego oraz wojewódzkie ośrodki medycyny pracy. W podobny sposób mogą uzyskać osobowość prawną i samodzielność finansową wojewódzkie stacje krwiodawstwa.</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#PosełStanisławGrzonkowski">Duża grupa zakładów opieki zdrowotnej została przejęta przez gminy jako zadania własne lub zlecone. Z tych 176 zakładów około 40 już się usamodzielniło. Pozostałe czekają na pilne decyzje nowych rad gmin, które powinny do połowy grudnia przygotować swoje zakłady do kontraktów z kasą chorych.</u>
          <u xml:id="u-138.4" who="#PosełStanisławGrzonkowski">Instytuty naukowo-badawcze prowadzące działalność w dziedzinie nauk medycznych, a jest ich w Polsce 11, także przygotowują się do zawierania umów z kasami chorych. Instytuty jako jednostki badawczo-rozwojowe już od kilku lat prowadzą samodzielną gospodarkę finansową, mają także osobowość prawną. Po uzyskaniu wpisu do rejestru ministra zdrowia szpitale kliniczne instytutów będą gotowe do negocjacji umów z kasami chorych.</u>
          <u xml:id="u-138.5" who="#PosełStanisławGrzonkowski">Dyskutowany dzisiaj projekt ustawy, rekomendowany przez Komisję Zdrowia, daje dobrą odpowiedź na pytanie o usytuowanie i możliwości działania w rynkowych warunkach systemu ubezpieczeniowego tak ważnych części systemu, jakimi będą szpitale kliniczne akademii medycznych oraz kolumny transportu sanitarnego.</u>
          <u xml:id="u-138.6" who="#PosełStanisławGrzonkowski">Jakie cele i zadania mają do spełnienia szpitale kliniczne w systemie ubezpieczeniowym w warunkach rynkowych? Krytykowane od lat usytuowanie prawne szpitali klinicznych działających przy akademiach medycznych znajduje teraz rozwiązanie zgodne z oczekiwaniami środowiska akademii medycznych i pracowników szpitali klinicznych. Potwierdzili to także rektorzy uczelni medycznych, którzy brali udział w pracach nad tą ustawą. Szpitale kliniczne będą mogły rozpocząć od 1 stycznia współpracę z kasami chorych, zawierając z nimi umowy jako samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej. Tak więc szpital kliniczny jako publiczny zakład opieki zdrowotnej będzie tworzony, przekształcany lub likwidowany przez ministra zdrowia i opieki społecznej, który nada tym szpitalom statut w porozumieniu z rektorem uczelni medycznej. Na wniosek rektora minister przekaże część swoich uprawnień i obowiązków organu założycielskiego rektorowi, który z upoważnienia ministra będzie sprawował zarząd nad szpitalem klinicznym. Wypracowano formułę, która daje dużą samodzielność i odpowiedzialność uczelni medycznej reprezentowanej przez rektora w zarządzaniu szpitalem klinicznym, a jednocześnie pozostawia pełną kontrolę ministra nad majątkiem państwowym. W sytuacji gdyby szpital kliniczny zaprzestał lub znacznie ograniczył działalność, do której został powołany lub utworzony, albo nie mógł we własnym zakresie pokryć deficytu finansowego, minister będzie mógł odebrać przekazane uprawnienia i obowiązki. Ustawa upoważnia ponadto ministra zdrowia do powołania dla dodatkowej kontroli rady społecznej szpitala klinicznego. W nowym systemie ochrony zdrowia miejsce szpitali klinicznych będzie więc wyraźnie określone i inne niż pozostałych szpitali. Nastąpi mianowicie ścisłe ich powiązanie z akademiami medycznymi przez udzielanie świadczeń zdrowotnych w powiązaniu z osiąganiem celów badawczych, nauczaniem studentów medycyny oraz z promocją zdrowia. Olbrzymi potencjał ekonomiczny i kadrowy będzie mógł być efektywnie wykorzystany. Szpitale kliniczne będą stanowiły tzw. trzeci poziom referencyjny leczenia szpitalnego, to znaczy będzie on obejmował wysoko specjalistyczne świadczenia medyczne oraz procedury medyczne.</u>
          <u xml:id="u-138.7" who="#PosełStanisławGrzonkowski">Regionalne oddziaływanie akademii medycznych i ich szpitali klinicznych na obszar nowych województw samorządowych oraz regionalnych kas chorych zapewni jednakową możliwość korzystania z najlepszej dostępnej w Polsce aparatury medycznej, diagnostyki i leczenia dla każdego ubezpieczonego w kasie chorych. 39 szpitali klinicznych w 11 akademiach medycznych będzie mogło być lepiej zorganizowanych, sprawniej kierowanych i skuteczniej nadzorowanych, także dzięki wprowadzeniu do tych szpitali rad społecznych.</u>
          <u xml:id="u-138.8" who="#PosełStanisławGrzonkowski">Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność popiera większą samodzielność szpitali klinicznych w formie wypracowanej w Komisji Zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-138.9" who="#PosełStanisławGrzonkowski">Ustawa usprawnia także transport sanitarny. Nikogo nie trzeba przekonywać, jak ważną rolę spełnia transport sanitarny w ratowaniu zdrowia i życia. Niedofinansowanie, brak konkurencji, fatalny często stan techniczny i niska jakość środków transportu sanitarnego to główne dolegliwości kolumn tego transportu. Sejmowa Komisja Zdrowia po długich dyskusjach, także z udziałem samych zainteresowanych - pracowników kolumn transportu sanitarnego, związków zawodowych, wypracowała nowe usytuowanie kolumn transportu sanitarnego w systemie ubezpieczeniowym. Uzyskują one osobowość prawną, samodzielność finansową i możliwość zawierania umów z kasami chorych oraz ze szpitalami poprzez procedurę konkursu ofert.</u>
          <u xml:id="u-138.10" who="#PosełStanisławGrzonkowski">Rozwiązanie to, wychodzące naprzeciw postulatom związków zawodowych, gwarantuje, że ten czuły element systemu lecznictwa będzie działał lepiej i sprawniej, z odczuwalną poprawą dla samych pacjentów, dla chorych, którzy potrzebują pomocy medycznej w nagłych wypadkach. Transport sanitarny mogą wykonywać kolumny transportu sanitarnego, Centralny Zespół Lotnictwa Sanitarnego, a także inne podmioty, pod warunkiem że spełniają wymagania fachowe, sanitarne i techniczne, określane przez ministra zdrowia w rozporządzeniu do tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-138.11" who="#PosełStanisławGrzonkowski">Kolumny transportu sanitarnego tworzy i likwiduje wojewoda. Mogą one działać w trzech różnych formach: jako jednostki budżetowe, jako zakład budżetowy i jako państwowa jednostka organizacyjna posiadająca osobowość prawną. Ta ostatnia forma będzie właśnie prowadzić gospodarkę finansową na podobnych zasadach jak zakłady opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-138.12" who="#PosełStanisławGrzonkowski">Kasy chorych i publiczne ZOZ, na przykład szpitale, będą zawierać umowy na korzystanie z usług transportu sanitarnego przez kolumny transportu lub inne podmioty po przeprowadzeniu konkursu ofert. Do przeprowadzenia konkursu ofert i zawierania umów będą stosowane przepisy o zamówieniach na świadczenia zdrowotne realizowane ze środków publicznych, określone w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-138.13" who="#PosełStanisławGrzonkowski">Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność popiera proponowane w projekcie ustawy rynkowe rozwiązania, zapewniające świadczenie usług transportu sanitarnego przez różne podmioty, z wyraźnym usamodzielnieniem kolumn transportu sanitarnego.</u>
          <u xml:id="u-138.14" who="#PosełStanisławGrzonkowski">Projekt ustawy zakłada także istotne zmiany w ustawie o zawodzie lekarza. Zgodnie z postanowieniami ustawy o zawodzie lekarza lekarz może wykonywać swój wolny zawód również poza zakładem opieki zdrowotnej, w ramach indywidualnej praktyki lekarskiej lub indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej, jeśli spełni warunki wymagane ustawą, to znaczy posiada odpowiedni gabinet, wyposażony w aparaturę i sprzęt medyczny, i spełnia warunki do udzielania świadczeń medycznych.</u>
          <u xml:id="u-138.15" who="#PosełStanisławGrzonkowski">Projekt rekomendowany przez Komisję Zdrowia przewiduje wprowadzenie nowej formy - grupowej praktyki lekarskiej, zorganizowanej w formie spółki cywilnej. Reguluje też sposoby wykonywania indywidualnej praktyki lekarskiej oraz udzielanie przez lekarzy konsultacji.</u>
          <u xml:id="u-138.16" who="#PosełStanisławGrzonkowski">Nowy system opieki medycznej - system solidarnościowych kas chorych - stanowi wielką szansę dla środowiska lekarskiego, dając większą możliwość samodzielnego praktykowania w zawodzie oraz znacznego zwiększenia honorariów za ofiarną i bezcenną sztukę ratowania zdrowia i życia człowieka. Większa różnorodność praktykowania w zawodzie lekarza jest odpowiedzią na oczekiwania samych lekarzy, którzy odbierają jako korzystne dla nich tworzenie wolnego rynku na świadczenia medyczne w systemie kas chorych.</u>
          <u xml:id="u-138.17" who="#PosełStanisławGrzonkowski">Na wniosek grupy posłów, zgodny z oczekiwaniami ponad 200-tysięcznej rzeszy pielęgniarek i położnych, wyrażonymi także przez ich organizację - Izbę Pielęgniarek i Położnych - Komisja Zdrowia uznała za korzystne dla ubezpieczonych i zgodne z przekształceniami w ochronie zdrowia wprowadzenie nowych form wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej w ramach grupowych praktyk, w tym na podstawie umowy o udzielanie zamówienia na świadczenia zdrowotne, a także wykonywanie świadczeń zdrowotnych w miejscu wezwania. Dopuszcza się także, zgodnie z prawem pacjenta, umożliwienie zawarcia umowy między pacjentem a pielęgniarką na opiekę pielęgnacyjną w zakładzie opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-138.18" who="#PosełStanisławGrzonkowski">Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność popiera projekt ustawy zmieniającej ustawę o zakładach opieki zdrowotnej, o zawodzie lekarza, o zawodach pielęgniarki i położnej i o szkolnictwie wyższym i będzie głosował za przyjęciem tej ustawy zgodnie ze sprawozdaniem Komisji Zdrowia. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-138.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę pana posła Władysława Szkopa o wystąpienie w imieniu Klubu Parlamentarnego SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PosełWładysławSzkop">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z wielką przyjemnością wysłuchałem merytorycznego wystąpienia posła sprawozdawcy, który niezwykle sprawiedliwie rozkładał akcenty, oceniając prace w komisji i podkomisji. Myślę, że jest to cecha, którą warto byłoby powielać. Trzeba zapamiętać raz na zawsze, że konstruując prawo, tworząc jakieś przepisy nie uzdrowimy żadnej sytuacji, jeśli w jednych zakładach naszymi dyrektorami będą stolarze, w innych zakładach dyrektorzy instytutów będą odwoływani tylko dlatego, że stawia się im zarzut korupcji, tak jakby 300-milionowe zadłużenie szpitali klinicznych, wielomiliardowe zadłużenie szpitali wojewódzkich, będących w dyspozycji lekarzy wojewódzkich, i innych zakładów opieki zdrowotnej nie mogło stanowić podstawy do takich decyzji.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#PosełWładysławSzkop">W czasie prac komisji i podkomisji komisja istotnie miała szansę wysłuchania rektorów i dyrektorów szpitali klinicznych, aby móc potem rozpatrzyć tę inicjatywę, którą złożyli posłowie. Myślę, że rzetelna byłaby informacja, iż tak naprawdę problem szpitali klinicznych i akademii medycznych to problem mieszania się i nakładania wzajemnych kompetencji, braku wyrazistej odpowiedzialności po stronie rektora i dyrektora szpitala klinicznego. Kiedy rektor akademii medycznej decyduje o 10% rzeczywistych wydatków szpitali klinicznych, to musi mieć świadomość, że kreowani przez niego kierownicy klinik powinni ponosić taką samą odpowiedzialność jak ordynatorzy oddziałów w samodzielnych zakładach publicznych. Stąd też inicjatywa posłów, która zmierzała do stworzenia czytelnych i jednoznacznych zasad tych zależności i panujących stosunków, wydaje się ze wszech miar zasadna.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#PosełWładysławSzkop">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej aprobuje większość rozwiązań, które zostały przyjęte i zapisane w nowelizowanych ustawach: o zakładach opieki zdrowotnej, o zawodzie lekarza, o zawodach pielęgniarki i położnej oraz o szkolnictwie wyższym. Należy jedynie żałować, że 700-tysięcznemu środowisku medyków nie dane było nie tylko usłyszeć prezentowanych w tej chwili wystąpień i stanowisk poszczególnych klubów parlamentarnych, ale także zapoznać się z projektowanymi niezwykle szerokimi zmianami prawa medycznego, które dotyczą przyszłego kształtu zatrudnienia w zakładach opieki zdrowotnej, określają stosunki pracodawców i pracowników. Dlatego też zwracam się do pana, panie marszałku, aby przy rozpatrywaniu sposobu kierowania do pierwszego czytania było brane pod uwagę to, jakich grup społecznych i jakiej rangi problemu dotyczy nowelizacja. Pierwsze czytanie tych ustaw powinno się było odbyć w świetle jupiterów i na sali sejmowej, aby wiedza o naszych zamierzeniach była dla wszystkich czytelna.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#PosełWładysławSzkop">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W wystąpieniach klubowych koledzy przedstawią szczegółowe opinie na temat działów tej nowelizacji. Ja zajmę się tylko jednym zagadnieniem - skoncentruję się głównie na szpitalach klinicznych. Państwowe uczelnie medyczne i uczelnie prowadzą działalność dydaktyczną i badawczą w dziedzinie nauk medycznych - a jest to ich pierwsze zadanie, na co chciałbym zwrócić uwagę wszystkich parlamentarzystów - w połączeniu ze świadczeniami zdrowotnymi. Nie z procedurami wysoko specjalistycznymi, tylko z operowanymi wyrostkami robaczkowymi, leczeniem zapalenia płuc, bo dramatem byłoby, gdyby uczelnie uczyły naszych następców w zawodzie na bypassach, przeszczepach serc, nerek, a nie nauczyły rozpoznawania zwykłej, codziennej choroby, zwykłej anginy. To jest pierwszoplanowe zajęcie. Specjalistyka, wysoka i wąska, to ostatnie z zajęć w akademiach medycznych, promocji nauki i wiedzy medycznej. Nowelizując w grudniu 1997 r. ustawę o zakładach opieki zdrowotnej, ostrzegaliśmy Wysoką Izbę, że pospieszna praca musi doprowadzić do ograniczenia możliwości przekształceń szpitali klinicznych, a z drugiej strony prostą konsekwencją tego przedłożenia w czasie będzie narastające błyskawicznie zadłużenie. Na koniec III kwartału mamy zadłużenie ok. 300 mln zł, tj. ponad 150-procentowy wzrost, 3 bln starych zł. Obecna nowelizacja może pozwolić szpitalom na udział w wolnym rynku usług i przy pewnym rygoryzmie organów założycielskich pozwoli na racjonalizację kosztów. Jednak jak w każdym wypracowanym w niezwykłym pośpiechu rozwiązaniu pozostają zarówno wątpliwości, jak i oczekiwanie, że niektóre przepisy prawne można było zaplanować inaczej, uzyskując ten sam stopień zadowolenia, a przyjęte normy prawne byłyby jaśniejsze i bardziej precyzyjne. Konstytucja, orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, posłowie i rządzący z tej trybuny oraz posłowie w programach wyborczych zapewniają o szacunku dla własności i o nienaruszalności tej własności. Jeśli ktokolwiek zaproponowałby dziś odebranie własności nabytej zgodnie z literą prawa osobie prawnej lub fizycznej, spotkałoby go powszechne potępienie i ostracyzm, niewątpliwie ostracyzm polityczny, a być może i towarzyski. Jeśli dziś zaproponujemy zmiany, które spowodują, że działające na rynku państwowe uczelnie będą miały różne warunki rozwoju, lepsze i gorsze, to spotka nas słuszna krytyka, a może również zarzut o dyletanctwo. Uwagi te odnoszą się do propozycji zawartej w art. 2 ustawy nowelizującej do zmiany 3. Komisja proponuje skreślenie art. 18, mówiącego o wejściu w nieodpłatne posiadanie lub wieczyste użytkowanie praw do nieruchomości, z których korzystają szpitale kliniczne, oraz art. 21, który mówi o sposobie i trybie takiego przejęcia. Już na początku bieżącego roku niektóre akademie medyczne występowały do ministra zdrowia z wnioskami o zmianę stanu prawnego i nie doczekały się odpowiedniego zarządzenia. Inne nie podjęły żadnych działań lub też te działania dopiero rozpoczynają. Usunięcie tych przepisów wprowadzi nierówne traktowanie uczelni, spowoduje, że możliwości rozwoju zależne tylko i wyłącznie od stanu majątkowego mogą być różne. Złośliwi zarzucą nam, że taką okrężną drogą próbujemy zmniejszyć liczbę kształconych lekarzy, zmniejszyć w perspektywie bezpieczeństwo zdrowotne, że chcemy zbudować wolny rynek świadczeń z małą ilością świadczeniodawców wg pełnych uroku wzorów z XIX w. Część postępowań zakończono wpisami do ksiąg wieczystych, gdzie indziej trwa wyjaśnianie niezwykle pogmatwanych stanów własnościowych, np. jedna z uczelni jest właścicielem znacznej części budynku szpitala klinicznego, do pozostałej zgłasza roszczenia inna osoba prawna. Usunięcie obu przepisów prowadzi do odebrania możliwości przejęcia majątku nieruchomego tym uczelniom, które nie wdrożyły procedury postępowania, zmierzającej do sformalizowania otrzymanego prawa. Przepis określał jedynie dzień rozpoczęcia, nie oznaczał terminu zakończenia i nie wyznaczał żadnych skutków wynikających z niepodejmowania działań zmierzających do formalnego potwierdzenia własności. Skreślenie tych przepisów jest swoistą sankcją, której żadna uczelnia nie mogła się nawet domyślać. Równocześnie liczne nowelizacje prawa medycznego na tyle gmatwają stan prawny, że pozostawienie tych artykułów spowoduje, że część szpitali klinicznych może utracić prawo do bycia zakładem opieki zdrowotnej, ponieważ nie wypełnią normy zawartej w art. 1 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej lub będą musiały tę bazę dzierżawić, ponosząc olbrzymie koszty stałe i obniżając tym samym środki na świadczenia zdrowotne.</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#PosełWładysławSzkop">Uwzględniając te zastrzeżenia przedkładam w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej poprawkę do art. 2. Celem tej poprawki jest umożliwienie wszystkim uczelniom, które podjęły kroki porządkujące stany własnościowe, ich zakończenie. Wszystkim tym uczelniom, w których nie było świadomości, że jest jakiś termin formalnego zakończenia tej procedury, umożliwi ona podjęcie takich kroków. Przedkładana poprawka, jak mnie się osobiście wydaje, spełnia zamiary wnioskodawców i wszystkim uczelniom zapewnia równe traktowanie.</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#PosełWładysławSzkop">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej przyjmuje tę nowelizację jako zapowiedź legislacji zmierzającej do porządkowania prawa, a nie dalszego jego gmatwania, do tworzenia warunków do dalszych kroków reformowania ochrony zdrowia, i opowiada się za przejściem do trzeciego czytania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę obecnie pana posła Tadeusza Jacka Zielińskiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PosełTadeuszJacekZieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Obok reformy modelu finansowania systemu ochrony zdrowia niezbędna jest też reforma ustroju jednostek świadczących usługi medyczne i to zarówno zakładów opieki zdrowotnej, jak i podmiotów, które świadczą indywidualnie te usługi.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#PosełTadeuszJacekZieliński">Projekt ustawy, którą zajmujemy się w chwili obecnej, jest formą reformowania ustroju podmiotów świadczących usługi medyczne i niewątpliwie tego rodzaju zmiany jeszcze będą miały miejsce. Ten aspekt bowiem będzie wymagał ciągłych korekt ze względu na wdrażanie systemu ubezpieczeń zdrowotnych. Tak że jest to niewątpliwie zapowiedź, tak jak powiedział mój przedmówca, że dalsze kroki będą przez Sejm w tym zakresie podejmowane.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#PosełTadeuszJacekZieliński">Ustawa, którą zajmujemy się w chwili obecnej, ma kilka źródeł w postaci czterech inicjatyw poselskich. Zajmuje się zwłaszcza statusem prawnym szpitali klinicznych, nowymi formami wykonywania zawodu lekarza, pielęgniarki, położnej, a także kwestią usytuowania prawnego kolumn transportu sanitarnego.</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#PosełTadeuszJacekZieliński">W swoim wystąpieniu ograniczę się do kwestii węzłowych, kluczowych, które mogą rodzić największe reperkusje czy kontrowersje w środowisku czy, szerzej, w społeczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#PosełTadeuszJacekZieliński">Podstawowe zagadnienie, którym zajmuje się ta wieloaspektowa nowelizacja, to kwestia usytuowania klinik. Wydaje się, że to rozwiązanie, które zostało przez Komisję Zdrowia przyjęte, jest rozwiązaniem korzystnym. Życie pokaże, czy jest to optymalne, ale wydaje się, że jest korzystne, mamy bowiem tutaj do czynienia z jednostkami, które są i zadłużone, i są w trakcie usamodzielniania, pozyskiwania osobowości prawnej, mają bowiem stać się stroną kontraktu z kasami chorych.</u>
          <u xml:id="u-142.5" who="#PosełTadeuszJacekZieliński">Rozpatrywano różne wersje załatwienia tego problemu. Jedna wersja przewidywała, iż to minister zdrowia stanie się organem założycielskim szpitali klinicznych, co z kolei spotykało się z oporem ze strony akademii medycznych, które w tym rozwiązaniu dopatrywały się sposobu odebrania im narzędzia spełniania ich zadań dydaktycznych i badawczych, tak że to rozwiązanie nie mogło być traktowane jako optymalne.</u>
          <u xml:id="u-142.6" who="#PosełTadeuszJacekZieliński">Drugie, alternatywne czy nawet skrajne, z kolei przewidywało, iż akademie staną się właścicielami szpitali klinicznych, że nastąpi uwłaszczenie tych podmiotów. Na to również nie było zgody środowisk politycznych, także niektórych akademii medycznych, a zwłaszcza menedżerów szpitali klinicznych, którzy uważali, że nie są w stanie we własnym zakresie stanąć na własnych nogach, oddłużyć się i usamodzielnić.</u>
          <u xml:id="u-142.7" who="#PosełTadeuszJacekZieliński">To, co proponuje Komisja Zdrowia, wydaje się rozwiązaniem, które zadawala obie strony i jest także zgodne z interesem publicznym. Mianowicie nowy rozdział ustawy o zakładach opieki zdrowotnej poświęcony szpitalom klinicznym przewiduje, że minister zdrowia staje się organem założycielskim szpitali klinicznych, przy czym rektorzy uczelni medycznych mają prawo złożenia stanowczego wniosku o przekazanie im uprawnień organu założycielskiego. A zatem te akademie, które są w stanie stać się dobrymi gospodarzami, dobrymi zarządcami szpitali klinicznych, będą mogły wystąpić do ministra zdrowia o przekazanie im tych jednostek, a minister zdrowia w myśl ustawy będzie zobowiązany tego rodzaju przekazania dokonać. To rozwiązanie zasługuje, jak powiedziałem, na aprobatę. Pewien znak zapytania pojawia się przy wyrażonej skrótowo, ale jednak wyrażonej w ustawie koncepcji tworzenia przez akademie medyczne nowych szpitali klinicznych, które w myśl ustawy mają uzyskiwać status niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej, co jest, jak się wydaje, rzeczą nie w pełni konsekwentną w stosunku do całego modelu zakładów opieki zdrowotnej, tworzonych przez jednostki publiczne. Akademia medyczna jest jednostką publiczną, a jej dzieckiem miałaby być jednostka niepubliczna. Postawmy ten znak zapytania i zobaczymy, czy w sytuacji, gdy akademia medyczna będzie powoływała od podstaw nowy szpital kliniczny, rozwiązanie to będzie się sprawdzało; być może powstanie konieczność skorygowania tej normy.</u>
          <u xml:id="u-142.8" who="#PosełTadeuszJacekZieliński">Druga kwestia, węzłowa, grupowej praktyki lekarskiej, a zwłaszcza - co jest szczególnie podnoszone przez środowisko lekarskie - obecności grupowej praktyki lekarskiej, ale także indywidualnej praktyki specjalistycznej w zakładach opieki zdrowotnej, czym zajmuje się w art. 3 zmiana 4 dotycząca nowego brzmienia art. 50a ust. 6. Wydaje mi się, że właśnie w kontekście drugiego czytania tego projektu konieczne jest pewne wyjaśnienie. Ustęp ten mówi, iż grupowa praktyka lekarska, indywidualna praktyka lekarska i indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska nie może być wykonywana w zakładzie opieki zdrowotnej na podstawie umowy cywilnoprawnej o udzielanie świadczeń zdrowotnych. Powiedzmy wyraźnie, wyjaśnijmy, jaki jest sens tego przepisu. Otóż zabrania on jedynie zawierania kontraktów z tymi świadczeniodawcami przez zakłady opieki zdrowotnej, nie zajmuje się natomiast kwestią obecności grupowych, indywidualnych praktyk lekarskich na terenie obiektów zajmowanych przez zakłady opieki zdrowotnej. Myślę, że wyjaśniając sens tego przepisu, usuwamy jakby grunt kontrowersji, która już się pojawiła wokół tej kwestii w środowisku lekarskim.</u>
          <u xml:id="u-142.9" who="#PosełTadeuszJacekZieliński">Zagadnienie trzecie, które ustawa przesądza: kwestia transportu sanitarnego. Pewne uzasadnione, jak sądzę, wątpliwości pojawiają się w związku z usytuowaniem tych przepisów w ramach ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, bo przecież kolumny transportu zakładami opieki zdrowotnej nie są i nie będą, ale zasadnicza tutaj kwestia uzdolnienia kolumn do stania się stroną wobec kas chorych i stworzenie możliwości podpisywania kontraktów z kasami chorych uzasadnia przesądzenie tej sprawy właśnie teraz, przed końcem roku, który poprzedza zafunkcjonowanie systemu ubezpieczeń zdrowotnych.</u>
          <u xml:id="u-142.10" who="#PosełTadeuszJacekZieliński">Ponieważ jeszcze mój kolega klubowy będzie się dokładnie zajmował kwestiami związanymi z tą ustawą, na koniec chciałbym się odnieść w kilku słowach do wniosku mniejszości nr 1, który dotyczy art. 1, zajmującego się kwestią obecności na terenie szpitali aptek szpitalnych. Wniosek mniejszości przewiduje, iż w jednostkach szpitalnych, gdzie jest co najmniej 150 łóżek, bezwzględnie powinna istnieć apteka szpitalna. Wydaje się, że wniosek ten nie jest zasadny, jeśli już weźmiemy pod uwagę ducha tej reformy. Otóż chcemy, aby jednostki ochrony zdrowia działały na zasadach rynkowych, żeby były samodzielne, żeby były menedżersko zarządzane, żeby się kierowały swoim interesem ekonomicznym. Wydaje się, że ingerencja ustawodawcy, polegająca na narzuceniu tym jednostkom konieczności wpisania w swój ustrój struktury - tutaj konkretnie aptecznej - nie ma oparcia w tej racjonalności ekonomicznej, która powinna przyświecać jednostkom świadczącym usługi medyczne. Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę pana posła Stanisława Masternaka o zabranie głosu w imieniu klubu PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PosełStanisławMasternak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Propozycje zmian zawarte w poselskich projektach ustaw o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej (w druku nr 301), o zmianie ustaw o zawodzie lekarza i o zakładach opieki zdrowotnej (w druku nr 426), o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej oraz ustawy o szkolnictwie wyższym posiadają jedną wspólną cechę: mają na celu dostosowanie zasad wykonywania zawodów medycznych do nowych warunków, jakie powstaną po wejściu w życie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#PosełStanisławMasternak">Sprawozdanie podkomisji nadzwyczajnej obejmuje wszystkie cztery projekty, które wnoszą znaczące zmiany. Zmiany te wychodzą naprzeciw potrzebom stworzenia rynku świadczeń zdrowotnych. Kolumnom transportu sanitarnego otwierają możliwości zawierania z kasami chorych, zakładami opieki zdrowotnej i z innymi podmiotami umów o wykonywanie transportu sanitarnego i określają zasady ich funkcjonowania. Tworzą warunki do otrzymywania przez osoby fizyczne wykonujące zawody medyczne lub przez grupową praktykę lekarską, grupową praktykę pielęgniarek oraz położnych zamówień na finansowane ze środków publicznych świadczenia zdrowotne udzielane w publicznych zakładach opieki zdrowotnej. Szpitale kliniczne wyłączone ze struktur uczelni otrzymują status samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, a proponowane zmiany precyzują zasady ich współdziałania z uczelniami w zakresie wykonywania zadań dydaktycznych i badawczych, także w powiązaniu z udzielaniem świadczeń zdrowotnych.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#PosełStanisławMasternak">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego zmiany te uważa za potrzebne i akceptuje je. W związku z tym głosować będziemy za ich przyjęciem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Adama Wędrychowicza w imieniu koła Ruchu Odbudowy Polski oraz „Naszego Koła”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PosełAdamWędrychowicz">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Obydwa koła, które reprezentuję, a sądzę, że również koło KPN-OP, będą popierać projekty przedstawionych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#PosełAdamWędrychowicz">W zasadzie najważniejsze w tej grupie przedstawionych nowelizacji są przede wszystkim regulacje związane ze szpitalami klinicznymi. Sądzę, że ta dziedzina była dobrze przygotowana, uwzględniała rzeczywiście projekty środowiska i również stanowisko wszystkich grup politycznych. Uważam, że sprawa jest bardzo ważna. Wymaga tu podkreślenia to, że minister zdrowia i opieki społecznej, który pełni funkcję właścicielską, ma tu większe uprawnienia. Myślę, że to porządkuje sprawę. Tak powinno być, dlatego że trudno sobie wyobrazić, żeby jedynym właścicielem był rektor. Natomiast został uwzględniony, jak mi się wydaje, duży wpływ tego profesjonalnego, naukowego środowiska na organizację, a również, co tu dużo mówić, nawet zabezpieczenie funkcjonowania czy finansowania zakładów ze strony władz centralnych. To w tej ustawie zostało przewidziane. Dlatego sądzę, że ta część ustawy ma największą wartość; ona przystosowuje system państwowych uczelni medycznych do nowo zreformowanego systemu ochrony zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#PosełAdamWędrychowicz">Widziałem, na przykładzie gliwickiego Centrum Onkologii, co się dzieje, jeśli pod względem prawnym nie dopracuje się pewnych elementów, jeśli następuje przekształcanie przy niepełnej świadomości tego, czy ma być to szpital kliniczny, szpital regionalny czy wojewódzki. Stwarza to olbrzymie problemy, nie tylko prawne, prowadzi do wielkiego marnotrawstwa środków finansowych, zmniejsza szanse na rozpoczęcie pracy w centrum, tej najdroższej inwestycji w regionie. Organizatorzy ciągle - myślę, że również ludzie odpowiedzialni za tę inwestycję - poruszają się na granicy prawa, a nie widać żadnych właściwie przyzwoitych efektów, jeśli chodzi o chorych. Tak że sądzę, jeszcze raz to podkreślam, że ta część chyba jest rzeczywiście dobrze, właściwie przygotowana, choć muszę tu podzielić wątpliwości, które pan poseł Zieliński wypowiedział, co do powoływania niepublicznych zakładów przez rektorów. Tu mam podobne wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#PosełAdamWędrychowicz">Natomiast jeżeli chodzi o inne części ustawy czy inne nowelizacje, to, wydaje mi się, dużo słabsza jest już niestety nowelizacja dotycząca transportu sanitarnego. Jest tu pełna dowolność, właściwie nie powiedziano do końca, co będzie w dalszej perspektywie: czy będzie to zakład budżetowy, czy jednostka budżetowa, czy samodzielny zakład państwowy. No, pewnie będzie to samodzielny zakład państwowy. W zasadzie ta nowelizacja jest potwierdzeniem status quo; dalej to już wojewoda będzie się martwił, co począć z tymi problemami. Trzeba tu natomiast - dotyczy to już kolejnej nowelizacji - podkreślić nowatorskie podejście do sprawy samodzielności zawodu pielęgniarskiego. Ustawa w tej części traktuje zawód pielęgniarski jako partnera zawodu lekarza, i taka też jest nowoczesna opieka, czego nam zresztą bardzo brakuje.</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#PosełAdamWędrychowicz">Wszystkie te nowelizacje były przygotowywane z dużym pośpiechem. Może dlatego są tu też minusy, których nie chciałbym jednak eksponować, gdyż czas nas goni i te zapisy muszą być wprowadzone jak najszybciej. Chciałbym wyrazić uznanie ich twórcom, także pani poseł referentce, podziękować za dopracowanie tych ustaw. Wydaje mi się, że one nie budzą kontrowersji także dlatego, że wykonana została wielka praca - choć tu może jest trochę samochwalstwa, bo też jestem członkiem tej komisji. Będziemy głosować za tymi ustawami. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-146.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#WicemarszałekJanKról">Przechodzimy do wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Szymańskiego z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PosełZbigniewSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W swoim wystąpieniu chciałbym skupić się na nowelizacji tych ustaw, które dotyczą wyższych uczelni medycznych i szpitali klinicznych oraz wzajemnych relacji pomiędzy tymi podmiotami.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#PosełZbigniewSzymański">Pewne nowe problemy wynikają z wdrażania ustawy o ubezpieczeniach zdrowotnych. Zgodnie z założeniami tej reformy kasy chorych będą mogły podpisywać umowy tylko z takimi zakładami opieki zdrowotnej, które uzyskają samodzielność. Działania zmierzające do usamodzielnienia i oddłużenia szpitali klinicznych rokują, że ich zakończenie nastąpi przed rozpoczęciem pracy przez kasy chorych. Usamodzielnione szpitale kliniczne będą przekazywane pod zwierzchność rektorów akademii medycznych. Minister zdrowia i opieki społecznej przekazuje w drodze zarządzenia rektorowi właściwej państwowej uczelni medycznej, państwowej uczelni prowadzącej działalność dydaktyczną i badawczą w dziedzinie nauk medycznych, na jego wniosek, obowiązki i uprawnienia wobec szpitala klinicznego prowadzonego w formie publicznego zakładu opieki zdrowotnej, z pewnymi wyjątkami. Otóż ministrowi zdrowia i opieki społecznej pozostają uprawnienia związane z tworzeniem, przekształcaniem i likwidacją publicznych szpitali klinicznych. Podległość szpitali klinicznych rektorowi wynika z podstawowej przesłanki, iż akademie medyczne nie mogą istnieć bez szpitali klinicznych, a te z kolei utraciłyby swój kliniczny charakter w przypadku zerwania swoich więzi z wyższą uczelnią medyczną.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#PosełZbigniewSzymański">Umowy z kasami chorych będą źródłem finansowania tylko części wydatków szpitali klinicznych, natomiast wysoko specjalistyczne usługi medyczne w szpitalach klinicznych nadal będą finansowane z budżetu państwa za pośrednictwem Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej, a zadania dydaktyczne i naukowe akademii medycznych, także te realizowane na terenie szpitali klinicznych - za pośrednictwem Ministerstwa Edukacji Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#PosełZbigniewSzymański">Delikatność problemu wzajemnych relacji pomiędzy akademiami medycznymi i szpitalami klinicznymi wynika przede wszystkim z ogromnego wieloletniego niedofinansowania, a także zadłużenia, aktualnego jeszcze zadłużenia szeregu tych jednostek.</u>
          <u xml:id="u-148.4" who="#PosełZbigniewSzymański">Proponowane art. 43c–43g rozstrzygają o warunkach podpisywania umów pomiędzy akademiami medycznymi i szpitalami klinicznymi o prowadzenie na ich terenie działalności naukowej i dydaktycznej. W warunkach podległości szpitali klinicznych rektorowi odpowiedniej akademii medycznej realizacja tych słusznych roszczeń szpitali nie przekroczy granic wypłacalności akademii medycznych.</u>
          <u xml:id="u-148.5" who="#PosełZbigniewSzymański">Minister zdrowia i opieki społecznej może w drodze zarządzenia odebrać właściwemu rektorowi przekazane obowiązki i uprawnienia, w sytuacji gdyby szpital kliniczny zaprzestał lub znacznie ograniczył działalność, do której został utworzony, lub gdyby nie mógł we własnym zakresie pokryć ujemnego bilansu finansowego. Odebranie obowiązków i uprawnień rektora wobec szpitala klinicznego może także nastąpić na jego uzasadniony wniosek.</u>
          <u xml:id="u-148.6" who="#PosełZbigniewSzymański">Rektor będzie dwa razy w ciągu roku przekazywać informacje o wynikach działalności finansowej szpitali klinicznych. Te wszystkie działania mają sprzyjać dyscyplinie wydatków realizowanych przez podległych rektorowi dyrektorów szpitali klinicznych, a także ordynatorów, którzy jednocześnie będą kierownikami klinik.</u>
          <u xml:id="u-148.7" who="#PosełZbigniewSzymański">Konkursy na ordynatorów i kierowników klinik będzie ogłaszał rektor, jako że on przejmuje uprawnienia organu założycielskiego w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-148.8" who="#PosełZbigniewSzymański">Wszystkie zapisy ustawowe były szeroko konsultowane, zarówno z rektorami uczelni medycznych, jak i z przedstawicielami szpitali klinicznych. Potrzeba wprowadzenia możliwości zakładania przez państwową uczelnię medyczną niepaństwowego szpitala klinicznego pojawiła się właśnie w trakcie tych dyskusji. Wszyscy się zgodzili - i taki jest zapis ustawowy - że szpital ten nie może być utworzony z wykorzystaniem środków publicznych. Przekonujących argumentów w tym zakresie dostarczył rektor Akademii Medycznej w Poznaniu, gdzie właśnie utworzenie z funduszy zagranicznych takiego szpitala klinicznego, zbudowanie go, umożliwiłoby kształcenie zagranicznych studentów na tych latach klinicznych.</u>
          <u xml:id="u-148.9" who="#PosełZbigniewSzymański">Chciałbym podkreślić, że wszystkie zapisy odnoszące się do akademii medycznych jednocześnie odnoszą się także do Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Powyższe propozycje nowelizacji ustaw są spójne, uwzględniają, w sposób wyważony, stanowiska zainteresowanych stron, a przede wszystkim interes publiczny. W pełni zasługują na poparcie.</u>
          <u xml:id="u-148.10" who="#PosełZbigniewSzymański">Jeśli chodzi o pozostałe projekty, odniosę się tylko do ustawy o zawodzie lekarza. Wnoszę o skreślenie ust. 6 w projektowanym w nowelizacji art. 50a. Odnosi się on do zakazu wykonywania grupowych oraz indywidualnych praktyk lekarskich w zakładach opieki zdrowotnej. Sądzę, iż lepiej jest nie wprowadzać niekoniecznych zakazów i rozstrzygnięć, które mogłyby utrudnić gospodarne dysponowanie pomieszczeniami i sprzętem w samodzielnych zakładach opieki zdrowotnej, zwłaszcza w przypadku stosowania nadinterpretacji tego zapisu. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Bogumiła Andrzeja Borowskiego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mając na uwadze trudną sytuację materialną osób wykonujących zawody pielęgniarki i położnej, liczne protesty tego środowiska wobec niskich wynagrodzeń, w tym także protesty przed gmachem Sejmu, postanowiłem przeanalizować sprawozdanie Komisji Zdrowia o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej w nadziei, że znajdę tam rozwiązania, które w istotny sposób mogłyby wpłynąć na poprawę statusu finansowego tej grupy zawodowej.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Porównanie tekstu ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej z zakresem proponowanych przez komisję zmian, zwłaszcza odnośnie do art. 25 i 27, wywołało u mnie wątpliwości, w związku z czym pragnę się z nimi podzielić.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Po pierwsze, w art. 25 zaproponowano nowy zapis ust. 4 pkt 2 w następującym brzmieniu: „Pielęgniarka, położna uzyskuje zezwolenie na wykonywanie indywidualnej praktyki, indywidualnej specjalistycznej praktyki po przedstawieniu właściwej okręgowej radzie pielęgniarek i położnych danych o: (...) 2) pomieszczeniu, w którym zamierza wykonywać praktykę oraz jego wyposażeniu w aparaturę i sprzęt medyczny, a także opinię organu sanitarnego o spełnieniu warunków umożliwiających udzielanie określonych świadczeń zdrowotnych, z zastrzeżeniem ust. 8 i art. 27”. A zatem dla uzyskania zezwolenia formalnie doszedł jeszcze jeden warunek, gdyż w wypadku poprzedniego rozwiązania nie był to warunek wstępny dla uzyskania zezwolenia.</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">W praktyce dwóch ostatnich lat zainteresowana osoba najpierw uzyskiwała pozwolenie na prowadzenie indywidualnej praktyki, a następnie poddawano kontroli ze strony okręgowej rady pomieszczenie, w którym ta praktyka była prowadzona, stosownie do postanowień obowiązującego jeszcze art. 26 ustawy. Teraz, jeśli starający się o zezwolenie nie ma na wstępie odpowiednich środków finansowych na wynajęcie pomieszczenia, jego wyposażenie i spełnienie różnych wymagań sanepidu, nie ma co myśleć o uzyskaniu zezwolenia na indywidualną praktykę.</u>
          <u xml:id="u-150.4" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Po drugie, nasuwa się też wątpliwość odnośnie do nowej propozycji ust. 8 w art. 25: „Pielęgniarka, położna w celu wykonywania indywidualnej praktyki lub indywidualnej specjalistycznej praktyki w miejscu wezwania uzyskuje zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, po przedstawieniu właściwej okręgowej radzie pielęgniarek i położnych danych o:</u>
          <u xml:id="u-150.5" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">1) spełnieniu warunków określonych w ust. 2, 3;</u>
          <u xml:id="u-150.6" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">2) adresach praktyki i przechowywania dokumentów medycznych;</u>
          <u xml:id="u-150.7" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">3) sprzęcie medycznym umożliwiającym udzielanie określonych świadczeń zdrowotnych w miejscu wezwania”.</u>
          <u xml:id="u-150.8" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Jeżeli zatem przed podjęciem indywidualnej praktyki pielęgniarka jest w stanie przewidzieć adresy praktyki realizowanej w miejscach wezwań, przewidzieć te wezwania i podać adresy z wyprzedzeniem okręgowej radzie pielęgniarek, to droga dodatkowego zarobku stoi otworem. Może jednak należałoby doprecyzować ten zapis.</u>
          <u xml:id="u-150.9" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Pozostawiając powyższe uwagi do przemyślenia wysokiej komisji, chciałbym wnieść poprawkę do proponowanego, rzetelnego i potrzebnego, zapisu w art. 27a ust. 2. Do obecnego brzmienia: „Pielęgniarka, położna może wykonywać w zakładzie opieki zdrowotnej opiekę pielęgnacyjną” proponuję dodać wyrazy: „oraz położniczą” - co wynika z istoty ustawy regulującej zadania nie tylko pielęgniarek, ale także położnych - i dalszy zapis pozostawić bez zmian. Taką poprawkę pragnę formalnie przekazać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Reasumując. Przy rozpatrywaniu ustawy budżetowej na 1999 r. pomyślmy po poprawie wynagrodzeń pielęgniarek i położnych, o co apeluję, mając na względzie to, że średnio nie otrzymują one nawet 50% średniego miesięcznego wynagrodzenia brutto, jakie ma teraz warszawiak. We wrześniu wynagrodzenie warszawiak wynosiło brutto średnio 1829 zł, a osoby wykonujące te zawody nie zarabiają nawet 50% tej kwoty. Trzeba bowiem pamiętać o tym, że efekty wprowadzenia omawianego projektu zmiany ustawy nastąpią, ale o wiele później. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Mariana Cyconia z klubu Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PosełMarianAdamCycoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zwrócić uwagę Wysokiej Izby na aspekt projektu ustawy o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, który dotyczy na pewno wiodących placówek tej branży, szpitali klinicznych. Nie sposób wyobrazić sobie pominięcia szpitali klinicznych w proponowanej reformie, jednak usytuowanie klinik na styku dwóch zjawisk, które można określić mianem nauki i życia, nakazuje dogłębne przemyślenie sytuacji tych jednostek i wpływu działań reformatorskich na efekty ich dokonań w obu tych obszarach.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#PosełMarianAdamCycoń">Wnioskodawcy projektu przyjęli za zasadę proponowanych zmian wydzielenie szpitala klinicznego ze struktury akademii medycznej jako zakładu opieki zdrowotnej, jednostki posiadającej osobowość prawną i samofinansującej się. Funkcje kliniczne byłyby realizowane poprzez zawarcie umowy o udostępnienie szpitala na potrzeby dydaktyczne i badawcze. Natomiast pracownicy naukowi uczelni byliby podmiotem umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych w szpitalach klinicznych.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#PosełMarianAdamCycoń">Należy zauważyć, że te główne tezy zmian napotkały pewien opór środowisk akademickich uczelni medycznych, które w wyrażanych opiniach czy uchwałach senatów prezentowały odmienny pogląd na usytuowanie szpitali klinicznych w strukturach szeroko rozumianej opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#PosełMarianAdamCycoń">Rozważając argumentację tych dwóch stanowisk, należy zwrócić uwagę na ogólną zasadę przyjętą w konstrukcji reformy służby zdrowia. Głównym celem tej reformy jest urynkowienie zasad i metod działania podmiotów. Zasada ta sytuuje również państwowe zakłady opieki zdrowotnej w obszarze, w którym reguły finansowe, konkurencji i organizacji instytucji i osób odpowiadają zasadom wolnej gry rynkowej. Należy jednak zauważyć, że reforma systemu oświatowego, w którym usytuowane są również wyższe uczelnie, w tym medyczne, oparta jest na nieco innej zasadzie i w założeniu tej reformy uznano, że nauka oraz kształcenie akademickie pozostanie generalnie w sektorze państwowych jednostek budżetowych, sprzedających jedynie swoje usługi w ramach działalności wspierającej finansowanie i nie stanowiącej jego głównego źródła. Rynkowym uzupełnieniem tego systemu jest powstawanie uczelni niepaństwowych, działających jednak na takich samych jak państwowe zasadach, z wyłączeniem źródeł finansowania. Pozostają zatem do oceny rola i znaczenie placówki medycznej nazwanej umownie kliniką dla procesu dydaktycznego i badawczego realizowanego przez uczelnie.</u>
          <u xml:id="u-154.4" who="#PosełMarianAdamCycoń">Nie sposób wyobrazić sobie, aby kształcenie ludzi odpowiedzialnych za ratowanie życia i zdrowia ludzkiego mogło być sprowadzone jedynie do teoretycznej płaszczyzny. Specyfiką wiedzy medycznej jest nabywanie doświadczenia poprzez obserwację przebiegu, objawów i skutków leczenia jednostek chorobowych, bez której absolwent studiów medycznych byłby jedynie bezradnym teoretykiem. Trudno zatem przecenić rolę, jaką pełni oddział kliniczny w strukturze akademii medycznej.</u>
          <u xml:id="u-154.5" who="#PosełMarianAdamCycoń">Jednocześnie działalność kliniki może być kultywowana jedynie w sytuacji, gdy na oddział są przyjęci pacjenci. Ze względu na fakt, że usługi medyczne na takich oddziałach świadczone są przez najwyżej kwalifikowane kadry medyczno-naukowe, trafiają na nie najczęściej chorzy, którzy wymagają wysoko kwalifikowanej opieki z uwagi na specyfikę i cechy jednostek chorobowych, którymi zostali dotknięci. Zjawisko to ma w konsekwencji oczywisty wpływ na proces dydaktyczny poprzez możliwość uczestnictwa studentów w procesie leczenia umownie nazwanych trudnych przypadków czy też w jednostkowych i nowatorskich zabiegach. Można zatem uznać, że szpitale kliniczne są zakładami opieki zdrowotnej o wyraźnej specyfice, zarówno co do zasad, jak i celów działania, oprócz oczywistego celu, jakim jest leczenie ludzi. Bliżej im do struktury placówki naukowo-badawczej i akademickiej niż do typowego zakładu świadczącego usługi zdrowotne. Stąd wątpliwość, czy próba usytuowania ich w masie tych placówek nie poluźni lub wręcz nie zerwie ich naturalnego związku z uczelniami, ze szkodą zarówno dla procesu kształcenia, jak i wysoko kwalifikowanego leczenia.</u>
          <u xml:id="u-154.6" who="#PosełMarianAdamCycoń">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Należy uznać słuszność stanowisk zawartych w uchwałach senatów i wystąpieniach rektorów akademii medycznych z przewodniczącym Konferencji Rektorów Akademii Medycznych w Polsce panem prof. Stanisławem Konturkiem na czele. Próby zrównania statusu szpitali klinicznych z innymi ZOZ, pozbawienia rektorów uczelni decydującego wpływu na profil działania, chodzi o rolę organu założycielskiego, może uczynić więcej złego niż przynieść korzyści, jeśli chodzi o działania reformatorskie. Zasada równości musi być zastosowana z uwzględnieniem specyfiki i zrozumieniem celów, które powinny być realizowane w tych placówkach, celów, które stoją na granicy pomiędzy dydaktyką a leczeniem. Usytuowanie tych placówek w mocnym powiązaniu z akademiami pozwoli oczekiwać, że świadczone tam usługi zdrowotne będą miały niezmiennie wysoki poziom, niejednokrotnie trudny do osiągnięcia w tzw. zwykłych szpitalach, a jednocześnie byłyby przedmiotem kontraktów zarówno z innymi ZOZ (konsultacje, badania specjalistyczne), jak i kasami chorych, łącznie z realizacją zasady, że pieniądze idą za pacjentem.</u>
          <u xml:id="u-154.7" who="#PosełMarianAdamCycoń">Nie możemy w ferworze reformowania nie oceniać, czy skądinąd słuszne i mogące przynieść pozytywne skutki reformy przystaną do wszystkich zjawisk i sytuacji, które chcemy reformować. Warto czasem posłuchać ludzi mądrych, bezpośrednio zainteresowanych problemem, formułujących zdanie w oparciu o najlepsze doświadczenie i wiedzę, a nie o partykularne interesy, jak niejednokrotnie w takich przypadkach bywa. Hipokratesowa zasada: primum non nocere, ma tu wielopłaszczyznowe znaczenie i oczekując tego od całej służby zdrowia, starajmy się sami tę zasadę realizować.</u>
          <u xml:id="u-154.8" who="#PosełMarianAdamCycoń">Wprowadzone w toku prac komisji poprawki do projektu wydają się spełniać wymienione wcześniej oczekiwania. Uwzględnia on zarówno możliwość utworzenia szpitala klinicznego o charakterze niepublicznego zakładu opieki zdrowotnej, jak i przekazanie rektorowi państwowej uczelni medycznej na jego wniosek obowiązków i uprawnień organu założycielskiego przez ministra zdrowia i opieki społecznej. W pierwszym przypadku klinika tworzona byłaby bez udziału środków publicznych, co stwarza możliwość powstania klinik działających na innych zasadach niż publiczne ZOZ. Jest to istotna, w swym działaniu przyszłościowa i alternatywna forma zorganizowania dydaktycznych i naukowych celów uczelni.</u>
          <u xml:id="u-154.9" who="#PosełMarianAdamCycoń">Reasumując powyższe, pragnę wyrazić nadzieję, że wypracowane w komisji modyfikacje projektu mogą stanowić bazę do sformułowania ostatecznej jego wersji. W wypadku tak szerokich reform systemowych, jakie obecnie są przedmiotem prac parlamentu, nie sposób przewidzieć wszystkich skutków działania nowych mechanizmów, przekształcających często zbyt przyzwyczajone do dotychczasowych metod działania struktury. Każde zmiany muszą oprzeć się, oprócz prawa, na ludziach, którzy będą je realizować. Wyrażam nadzieję, że w obszarze opieki zdrowotnej wszyscy realizatorzy reformy dobrze rozumieją cele i dołożą maksimum starań, aby niwelować jej ewentualne ułomności i negatywne skutki.</u>
          <u xml:id="u-154.10" who="#PosełMarianAdamCycoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wolą tak środowiska akademickiego, jak i pracowników szpitali klinicznych jest jak najszybsze uzyskanie przez ich szpitale statusu samodzielnych zakładów opieki zdrowotnej. Umożliwi to nadrobienie opóźnień w przygotowaniu do realizacji zadań przewidzianych w ustawie o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym i zakładach opieki zdrowotnej oraz równy z innymi jednostkami start na trudnym rynku świadczeń medycznych. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-154.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę panią poseł Ewę Sikorską-Trelę z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Panie i Panowie Posłowie! Reforma systemu opieki zdrowotnej w Polsce jest konieczna na każdym szczeblu. Potrzebne są zmiany kompleksowe i zmiany systemowe. Mamy już za sobą przyjętą w lipcu br. ustawę o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, która w sposób wręcz rewolucyjny zmienia zasady ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce. Do tej pory polski system opieki zdrowotnej finansowany był z budżetu centralnego, teraz, od 1 stycznia 1999 r., przechodzimy na finansowanie poprzez kasy chorych. Nowy system finansowania powinien zapewnić stały wzrost środków na opiekę zdrowotną wraz ze wzrostem zamożności społeczeństwa. O taki model nam chodziło, tym bardziej że polskie społeczeństwo się starzeje, a co za tym idzie, wzrastać będą koszty opieki zdrowotnej w Polsce. Należało zatem stworzyć taki system prawny, który zapewniłby stały i wzrastający dopływ środków finansowych na cele zdrowotne. Bez tego mechanizmu zabezpieczającego, który stworzyliśmy, uchwalając ustawę o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, coraz bardziej zadłużająca się służba zdrowia przestałaby w ogóle wypełniać swoje statutowe zadania, gdyż, jak widać, stawałaby się coraz bardziej finansowo niewydolna.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Oprócz nowego systemu finansowania służby zdrowia należy zmienić ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, o zawodzie lekarza, o zawodach pielęgniarki i położnej oraz o szkolnictwie wyższym, by dostosować dotychczasowe zapisy prawne do przyjętej już ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym i aby dać zarówno pacjentom, jak i pracownikom służby zdrowia czytelny i kompleksowy nowy system ubezpieczenia zdrowotnego.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Popierając ogólnie zaproponowane przez Komisję Zdrowia rozwiązania ustawowe, o których była mowa, nie mogę się zgodzić na wykreślenie z projektu ustawy o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej art. 20a, który miał brzmienie: „W szpitalu posiadającym więcej niż 150 łóżek tworzy się aptekę szpitalną”. Zgłosiłam na posiedzeniu Komisji Zdrowia wniosek mniejszości o przywrócenie tego zapisu. Nie mogę zgodzić się z argumentacją posła Zielińskiego, który uzasadniał nieekonomiczność istnienia apteki w szpitalu. W art. 20 obowiązującej ustawy o zakładach opieki zdrowotnej czytamy, że szpital zapewnia przyjętemu pacjentowi m.in. środki farmaceutyczne i materiały medyczne. Powstaje pytanie, w jaki inny niż poprzez aptekę sposób, i to w sposób bezpieczny, można zapewnić pacjentowi w szpitalu środki farmaceutyczne i materiały medyczne. Uważam, że nie ma innej drogi, jak utworzenie w szpitalu apteki, która przejmie na siebie całkowicie troskę o należytą gospodarkę lekową i troskę o pełne zaopatrzenie pacjenta leżącego w szpitalu w potrzebne leki. Apteka szpitalna powinna być integralną częścią systemu świadczeń zdrowotnych, które realizuje szpital, czyli musi ona wchodzić w strukturę szpitala.</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#PosełEwaSikorskaTrela">W opinii prawnej biura ekspertyz Kancelarii Sejmu czytamy, że zakład opieki zdrowotnej, przeznaczony dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych świadczeń zdrowotnych, chcąc prawidłowo realizować swoje ustawowe zadania, musi korzystać ze środków farmaceutycznych dostarczanych poprzez aptekę. Rezygnując z zapisu o konieczności tworzenia w szpitalu aptek szpitalnych, de facto skazujemy istniejące już apteki na możliwość zniknięcia ze szpitali lub przekształcenia w hurtownie leków, jak ma to miejsce wielokrotnie już dzisiaj. Na moje ręce wpływają pisma od Naczelnej Rady Aptekarskiej, czyli samorządu aptekarskiego, z protestami przeciwko wykreśleniu z projektu ustawy zapisu o konieczności tworzenia apteki szpitalnej, gdy szpital liczy powyżej 150 łóżek. Apteka spełnia w szpitalu rolę zasadniczą w zaopatrywaniu chorych w potrzebne leki, a każdy lek stosowany w szpitalu dla potrzeb diagnostycznych lub w leczeniu pacjentów musi być dostarczony przez farmaceutę. W zreformowanym systemie szpitalnictwa rola farmaceuty musi wzrosnąć z uwagi na położenie nacisku na racjonalną gospodarkę lekami i ekonomikę terapii. Zadaniem apteki będzie gromadzenie, rozpowszechnianie w sposób strukturalny niezbędnych informacji dotyczących leków stosowanych w szpitalu, a także udostępnianie ich personelowi medycznemu.</u>
          <u xml:id="u-156.4" who="#PosełEwaSikorskaTrela">W związku z powołaniem od nowego roku kas chorych sprawą priorytetową dla szpitala będzie oszczędne gospodarowanie lekami, racjonalne zarządzanie zapasami, właściwy wybór dostawców. Powstaje pytanie, czy funkcje apteki w szpitalu może przejąć hurtownia. A gdzie bezpieczeństwo pacjenta? Apteki szpitalne funkcjonowały sprawnie i powinny pozostać w szpitalach, ponadto powinny być one tworzone tam, gdzie ich nie ma, bo tego wymaga - raz jeszcze podkreślam - bezpieczeństwo pacjenta. Zwracam się do pań i panów posłów o pozostawienie art. 20a w projekcie nowelizowanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-156.5" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Projekt omawianej ustawy zawiera ponadto wiele nowatorskich i cennych zapisów. Na poparcie i uwagę zasługuje dodanie w znowelizowanej ustawie o zakładach opieki zdrowotnej całego nowego rozdziału 2a zatytułowanego: Szpitale kliniczne. Wpisanie tego rozdziału było niezbędne, aby wyraźnie określić prawa, a także obowiązki szpitali klinicznych w sytuacji, gdy w wyniku przekształcenia staną się one samodzielnymi zakładami opieki zdrowotnej, co stanie się z dniem 1 stycznia 1999 r. Posłom wnioskodawcom chodziło o taki zapis w ustawie, który dawałby szpitalom klinicznym dużą autonomię i samodzielność finansową, aby mogły one swobodnie podejmować niezależne decyzje w sprawach medycznych, administracyjnych i finansowych, tak jak ma to miejsce w krajach Europy Zachodniej czy Ameryki Północnej. Oczekiwania te spełnia art. 43b proponowanego projektu ustawy, w którym czytamy: minister zdrowia zdrowia i opieki społecznej przekazuje, w drodze zarządzenia, rektorowi właściwej państwowej uczelni medycznej, państwowej uczelni prowadzącej działalność dydaktyczną i badawczą w dziedzinie nauk medycznych, na jego wniosek, obowiązki i uprawnienia wobec szpitala klinicznego prowadzonego w formie samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej. Zapis ten jest zgodny z oczekiwaniami rektorów akademii medycznych i społeczności akademickich tych uczelni, o czym już wcześniej była mowa. Szpitale kliniczne powinny bowiem stanowić integralną część akademii medycznych, a akademie medyczne powinny być uczelniami podległymi ministrowi zdrowia i opieki społecznej. Utrzymanie szpitala klinicznego w gestii rektora zapewnia jednocześnie podstawowe funkcje, jakie szpital kliniczny powinien spełniać w uczelni medycznej - chodzi o pełnienie funkcji dydaktycznej, badawczej i leczniczej. Gdyby szpital kliniczny zaprzestał działalności, do której realizacji został utworzony, lub znacznie ją ograniczył, to minister zdrowia i opieki społecznej może w drodze zarządzenia odebrać właściwemu rektorowi przekazane obowiązki i uprawnienia. To zabezpieczenie daliśmy w art. 43b ust. 2 pkt 1.</u>
          <u xml:id="u-156.6" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Akceptując omówione powyżej uregulowania, nie jestem w stanie zaakceptować ust. 3a w art. 8 omawianego projektu ustawy, który brzmi: „Państwowa uczelnia medyczna albo państwowa uczelnia prowadząca działalność dydaktyczną i badawczą w dziedzinie nauk medycznych może utworzyć szpital kliniczny, będący niepublicznym zakładem opieki zdrowotnej. Szpital ten nie może być utworzony z wykorzystaniem środków publicznych”.</u>
          <u xml:id="u-156.7" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Uważam, że zapis ten idzie stanowczo za daleko i tworzy nieczytelny dualizm prawny.</u>
          <u xml:id="u-156.8" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Otóż w jednym, spójnym organizmie, jakim jest akademia medyczna, czyli państwowa uczelnia medyczna, tworzymy dwojakiego rodzaju szpitale kliniczne: jeden będący publicznym zakładem opieki zdrowotnej i drugi - niepubliczny zakład opieki zdrowotnej. Do tej pory państwowe szpitale kliniczne wspomagane były finansowo i aparaturowo przez różnego rodzaju fundacje i darowizny. W momencie powstania szpitali klinicznych finansowanych ze środków niepublicznych właśnie do nich w sposób naturalny kierowane będą wszelkie środki pozabudżetowe, a państwowe szpitale kliniczne zostaną pozbawione dodatkowego wspomagania finansowego, które stanowiło znaczną pomoc dla stale nie dofinansowanych i nie doinwestowanych szpitali klinicznych.</u>
          <u xml:id="u-156.9" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Uważam, że z państwowych szpitali klinicznych będzie wysysana wysoko specjalistyczna kadra i dodatkowe środki, głównie chodzi o aparaturę medyczną nie zakupioną ze środków publicznych, do szpitali klinicznych będących niepublicznymi zakładami opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-156.10" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Uważam ponadto, że wprowadzenie omawianego przepisu spowoduje powstanie w tej samej uczelni medycznej lepszych i gorszych klinik. Lepszych, czyli tworzonych ze środków niepublicznych, i gorszych - istniejących obecnie szpitali klinicznych, utrzymywanych ze środków publicznych, ale wyraźnie wspomaganych jeszcze dziś środkami niepublicznymi. Teraz kliniki te, co prawda nie ustawowo, ale w sposób naturalny zostaną pozbawione - powtarzam - tej dodatkowej ścieżki wspomagania. Fundacje i darczyńcy będą kierować swoją pomoc głównie do nowych, niepublicznych szpitali klinicznych.</u>
          <u xml:id="u-156.11" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Panie i Panowie Posłowie! W art. 1a uchwalonej w lipcu br. ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym zapisaliśmy, iż ubezpieczenie zdrowotne jest oparte w szczególności na zasadach solidarności społecznej oraz zapewnieniu równego dostępu do świadczeń. Stawiam więc pytanie: jak chcemy tę równość zapewnić, skoro tworzymy lepsze i gorsze kliniki? Tworząc dziś w Polsce nowy model opieki zdrowotnej, powinniśmy tworzyć system czytelny, przezroczysty, czysty legislacyjnie przede wszystkim w interesie pacjenta. I tego interesu powinniśmy bronić.</u>
          <u xml:id="u-156.12" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Pomimo uwag i zastrzeżeń, które zgłosiłam wcześniej, popieram projekt omawianej ustawy i głosować będę za jego przyjęciem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-156.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-156.14" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Alfreda Owoca z Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PosełAlfredOwoc">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uwzględniając fakt, że mamy debatę krótką, chciałbym się w swojej wypowiedzi ograniczyć do kilku generalnych uwag, identyfikując się w znacznym stopniu z wypowiedziami wcześniejszymi, a szczególnie z wypowiedziami poselskimi w ramach wystąpień klubowych. Mam nadzieję, że tych kilka uwag będzie sprzyjało jak najszybszemu i konstruktywnemu przyjęciu noweli stosownych ustaw, o których dzisiaj mówimy.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#PosełAlfredOwoc">Duże tempo naszych prac jest niewątpliwie konieczne, bo ogrom zmian w opiece zdrowotnej wymusza zmiany umożliwiające nowe zachowanie się zarówno pracowników medycznych, jak również jednostek medycznych, szczególnie szpitali klinicznych, w nowych, rynkowych warunkach.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#PosełAlfredOwoc">Po drugie, żałuję, że w komisji nie udało się wypracować dalej idących zmian, zgodnie z oczekiwaniami środowiska, ale należy z całą pewnością stwierdzić, że jest to kompromis...</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#PosełAlfredOwoc">Przepraszam najmocniej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Rozrusznik się panu odzywa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PosełAlfredOwoc">... To rozrusznik, panie marszałku, ale mam zdrowie, jeszcze kilka zdań sklecę. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">To niech pan się spieszy, bo lata lecą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#PosełAlfredOwoc">A ZUS nie wiadomo, czy wydoli.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#PosełAlfredOwoc">Z całą pewnością powtórzę, bo to jest ważne, że sprawozdanie komisji jest efektem konstruktywnego kompromisu, na pewno bezspornie nowatorskiego. Chcę podkreślić z całą odpowiedzialnością, że praca, zarówno podkomisji, jak i komisji, przebiegała w bardzo życzliwej atmosferze, pełnej troski i naprawdę dużego profesjonalizmu.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#PosełAlfredOwoc">W tym momencie, Wysoka Izbo, chciałbym złożyć wyrazy uznania zarówno pani przewodniczącej podkomisji, jak i panu przewodniczącemu, bo myślę, że mimo wszystko można mieć satysfakcję z efektów naszej pracy. Ponieważ obiecałem, że będzie krótko, chciałbym dalszą część ograniczyć do konkretnej już wypowiedzi, oczywiście do zgłoszenia konkretnych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#PosełAlfredOwoc">W zmianie 7 proponuję w art. 43b dodać ust. 1a, który brzmiałby: rektor państwowej uczelni medycznej, państwowej uczelni prowadzącej działalność dydaktyczną i badawczą z dziedziny nauk medycznych w uzgodnieniu z ministrem zdrowia i opieki społecznej może przekształcać szpital kliniczny, o którym mowa w ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-162.4" who="#PosełAlfredOwoc">Jest to być może zapis tego rodzaju, który nikomu nie wadzi. Proponując go, chcę podkreślić, że rektor również może być stroną aktywną, wnosi coś w sposób formalny podpierając się konkretnym zapisem ustawowym, a w niczym to oczywiście nie zmniejsza uprawnień ministra, choćby z uwagi na inne zapisy płynące z faktu, że jest organem założycielskim, a w proponowanym zapisie jest powiedziane wprost, że w uzgodnieniu z ministrem zdrowia. Myślę, że ta propozycja ma pewien walor praktyczny, bo czasami będzie dochodzić do drobnych zupełnie zmian typu utworzenie jakiejś kliniki, które chyba przekraczają zainteresowanie ministra, a wtedy ten cały ceremoniał wymusza to szerokie postępowanie, dlatego byłbym za tym i tak proponuję.</u>
          <u xml:id="u-162.5" who="#PosełAlfredOwoc">Kolejna propozycja poprawki: w zmianie 7 w art. 43b proponuję skreślić słowa „odebranie obowiązków i uprawnień” i zastąpić je słowami „ponowne przejęcie obowiązków i uprawnień przez ministra zdrowia i opieki społecznej”. Jest to tylko i wyłącznie poprawka stylistyczna. Sądzę, że po prostu słowo „odebrać” źle kojarzy.</u>
          <u xml:id="u-162.6" who="#PosełAlfredOwoc">Kolejna poprawka jest niezwykle istotna. W zmianie 2 w art. 20 dodałbym w ust. 5 zapis: zobowiązania szpitali klinicznych będących publicznymi zakładami opieki zdrowotnej powstałe do dnia 31 grudnia pozostają zobowiązaniami skarbu państwa. Ta propozycja zapisu w moim przekonaniu jest wręcz moralnym obowiązkiem i z uwagi na funkcjonujący do dzisiaj aktualny zapis art. 19, w którym jest mowa, że wszystkie te zobowiązania szpitali klinicznych do czasu przejęcia ich przez wyższe uczelnie są zobowiązaniami skarbu państwa. Obecnie z racji zmiany zapisu to się dezaktualizuje. Myślę, że należy to podtrzymać, nie ma żadnego powodu, żeby tego zapisu nie zmodyfikować, wychodzi on naprzeciw oczekiwaniom menedżerów szpitali klinicznych i rektorów akademii medycznych, bo mówiliśmy o tym wcześniej: zobowiązania są olbrzymie i jeśli skarb państwa nie przyjdzie tutaj z pomocą, a różnie to bywa (mówię o doświadczeniach, choćby o czasie trwania i doświadczeniach w usamodzielnianiu związanych z jednostkami terenowymi), sądzę, że mówiąc po prostu językiem sportowym, byłoby to bliskie sytuacji leżenia na łopatkach.</u>
          <u xml:id="u-162.7" who="#PosełAlfredOwoc">Uwzględniając fakt prostej sukcesji prawnej nowo powstałego szpitala do starego, myślę, że te zobowiązania w całym wymiarze można by podkreślić w słowach, które zacytowałem wcześniej. Taki zapis byłby po prostu jasny, jednoznaczny. W związku z tym sugeruję, że byłby konieczny.</u>
          <u xml:id="u-162.8" who="#PosełAlfredOwoc">Ostatnia poprawka w moim przekonaniu wynika z faktu, że wkradł się błąd maszynowy do naszego sprawozdania: zmiana 15, dział V Transport sanitarny, w art. 70 ust. 6 pkt 2 winno być w art. 70f ust. 2, a jest w art. 70g ust. 2. Nie wnikam w merytoryczną kwestię, bo to by znowu zabierało czas. Jest to naprawdę w moim przekonaniu błąd maszynowy. Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Krasicką-Domkę z Klubu Parlamentarnego AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PosełZofiaKrasickaDomka">Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Wysoki Sejmie! W swoim wystąpieniu pozwolę sobie odnieść się do dwóch problemów.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#PosełZofiaKrasickaDomka">W znowelizowanej ustawie z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej określa się w sposób jasny cel, jaki taki zakład spełnia. Jest to przede wszystkim udzielanie świadczeń zdrowotnych, pielęgnacja chorych, a także dostarczanie właściwych leków. Art. 20 ust. 1 brzmi: szpital zapewnia przyjętemu pacjentowi po pierwsze, świadczenia zdrowotne, po drugie, środki farmaceutyczne i materiały medyczne. Właśnie przy tym ostatnim problemie chciałabym się zatrzymać.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#PosełZofiaKrasickaDomka">Poparcia wymaga wniosek mniejszości zgłoszony przez panią poseł Ewę Sikorską-Trelę, zawierający propozycję przywrócenia art. 20a o utworzeniu apteki zakładowej (szpitalnej) o charakterze zamkniętym. Pozwolę sobie tutaj nie zgodzić się z panem posłem Zielińskim i spróbuję uzasadnić, dlaczego takie umocnienie prawne jest potrzebne. Szpital będący zakładem opieki zdrowotnej przeznaczony jest dla osób, których stan zdrowia wymaga opieki, całodobowych świadczeń zdrowotnych i zabezpieczenia pełnego zakresu usług farmaceutycznych przy zapewnieniu pacjentom bezpieczeństwa farmakoterapii. Sprawnie funkcjonująca apteka zakładowa ze specjalistycznym personelem spełnia te wymogi. Z całą mocą chcę podkreślić, na podstawie długoletniej pracy w szpitalu, iż apteka zakładowa jest niezwykle ważną jednostką organizacyjną, zapewniającą bezpieczeństwo w zakresie farmakoterapii, a także farmakoekonomii. Warunki, jakie spełnia kierownik apteki szpitalnej, specjalista farmaceuta, co zostało określone w załączniku do rozporządzenia ministerstwa zdrowia z 14 kwietnia 1992 r., czynią go partnerem kierownika zakładu opieki zdrowotnej, ordynatorów i lekarzy w zakresie fachowej informacji o lekach oraz rozliczania kosztów środków farmaceutycznych, prowadzenia racjonalnej gospodarki lekami. Należy nadmienić, że apteka zakładowa zaopatruje się w środki farmaceutyczne i materiały medyczne bezpośrednio w hurtowni, co w istotny sposób obniża koszty leczenia. Podkreślam, że funkcjonowanie aptek szpitalnych regulują następujące akty normatywne: ustawa z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich, przewidująca różne typy aptek, ustawa z dnia 10 października 1991 r. o środkach farmaceutycznych, materiałach medycznych, aptekach, hurtowniach i nadzorze farmaceutycznym, o dystrybucji środków farmaceutycznych wyłącznie do aptek oraz o podziale aptek na ogólnodostępne i zakładowe, ustawa z dnia 31 stycznia 1985 r. o zapobieganiu narkomanii, o środkach psychotropowych i odurzających.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#PosełZofiaKrasickaDomka">Konkludując, apteka zakładowa (szpitalna) jest integralną częścią systemu świadczeń zdrowotnych realizowanych przez szpital w zakresie od dawna przyjętych kompetencji i odpowiedzialności (w tym także odpowiedzialności dyscyplinarnej i karnej) aptek szpitalnych oraz funkcjonujących w nich farmaceutów.</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#PosełZofiaKrasickaDomka">Samorząd aptekarski jednoznacznie określa, że aptek zakładowych nie mogą zastąpić inne podmioty, a przywrócony zapis art. 20a jest zgodny z oczekiwaniem tegoż samorządu.</u>
          <u xml:id="u-164.5" who="#PosełZofiaKrasickaDomka">Następny problem, którym pozwolę sobie zająć uwagę pań i panów posłów, to nowelizowana dziś ustawa z 5 grudnia 1996 r. określająca zasady i warunki wykonywania zawodu lekarza w odniesieniu do aktualnej sytuacji młodych lekarzy kończących studia medyczne. Art. 50 ust. 3 określa indywidualną praktykę lekarską, indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską, a art. 50a grupową praktykę lekarską. Z wymienionymi podmiotami kasa chorych będzie zawierać umowy na wykonywanie świadczeń zdrowotnych. W tym miejscu nadmienię, że kasy chorych będą zawierać kontrakty z lekarzami o pewnym już doświadczeniu zawodowym, co najmniej w dwa lata po zakończeniu studiów. Art. 15 ust. 1 zapewnia odbycie stażu podyplomowego lekarza w wymiarze nie krótszym niż 12 miesięcy. Powszechnie wiadomo, że zawód lekarski wymaga ciągłego dokształcania się, aby nadążać za postępem medycznym. Jest to ujęte normą prawną w art. 18, który brzmi: Lekarz ma prawo i obowiązek, podkreślam - prawo i obowiązek - doskonalenia zawodowego, w szczególności w różnych formach kształcenia podyplomowego. Brzmi to bardzo krzepiąco, ale właśnie istnieje pewne ale... Mija roczny staż podyplomowy sfinansowany przez ministra zdrowia bądź przez samorząd, nawiasem mówiąc w granicach najniższego uposażenia. Podjęcie specjalizacji jest możliwe dla młodego lekarza tylko po uzyskaniu zatrudnienia. I tu zaczynają się problemy. Wprawdzie art. 53 zakłada, że lekarz wykonujący indywidualną praktykę lekarską lub indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską może zatrudnić lekarza w okresie niezbędnym do uzyskania przez niego uprawnień do wykonywania indywidualnej praktyki lekarskiej. Jest to jakieś wyjście, ale w Polsce to pewne nowum i potrzeba czasu, aby art. 53 był realizowany w życiu. Drugą możliwością jest zatrudnienie młodego lekarza w publicznym czy niepublicznym zakładzie opieki zdrowotnej. W ostatnich latach niestety obserwuje się mniejsze zainteresowanie w tej materii, spowodowane trudnościami finansowymi zakładów. Tymczasem bulwersuje fakt przechodzenia młodych lekarzy na zasiłek dla bezrobotnych. Jest to bardzo niepokojące zjawisko, wymagające pilnych uregulowań. Po ukończeniu naprawdę trudnych, długich studiów medycznych niekorzystna jest przerwa w kontynuowaniu dokształcania się zawodowego. Nie można pozwolić na marnowanie potencjału intelektualnego młodego pokolenia. Wiadomo, że przygotowane jest przedłożenie rządowe o nowej formie kształcenia się lekarzy młodych w tzw. systemie jednostopniowej specjalizacji, opartej na etatach rezydenckich. Pragnę wyrazić nadzieję na pilne rozwiązanie tej ważnej sprawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-164.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani posłance Krasickiej.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Krystynę Herman z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PosełKrystynaHerman">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Przedstawione Wysokiej Izbie sprawozdanie Komisji Zdrowia o poselskich projektach ustaw zawarte w druku nr 665 doskonale obrazuje stan przygotowania reformy służby zdrowia. Nowelizacja ustaw: o zakładach opieki zdrowotnej, o zawodzie lekarza, o zawodach pielęgniarki i położnej oraz o szkolnictwie wyższym ma na celu stworzenie podstaw prawnych do przekształcenia i funkcjonowania w nowym systemie ubezpieczeń zdrowotnych szpitali klinicznych, kolumn transportu sanitarnego oraz wykonywania zawodu lekarza, pielęgniarki i położnej w ramach indywidualnej i grupowej praktyki. Jak wynika z powyższego, krąg osób zainteresowanych przyjęciem projektu ustawy jest bardzo duży, a czasu pozostało niewiele. Dla wielu tysięcy pracowników ochrony zdrowia jest to być albo nie być od dnia 1 stycznia 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#PosełKrystynaHerman">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pierwszy projekt nowelizacji skierowany został do komisji 24 kwietnia br., a ostatni, czwarty, w dniu 31 sierpnia 1998 r. Dzisiaj, 4 listopada, odbywa się drugie czytanie. Nasuwa się więc pytanie, czy można było szybciej, czy można było wcześniej w toku prac nad nowelizacją ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym przyjąć stosowne zapisy i rozwiązania. Pytanie to kieruję do przedstawicieli rządu, do organizatorów opieki zdrowotnej. Warto się również zastanowić, czy przedstawiony w sprawozdaniu projekt ustawy reguluje wszystkie zagadnienia związane z reformą służby zdrowia. Mam wrażenie, że nie.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#PosełKrystynaHerman">W toku prac nad nowelizacją ustaw w podkomisji nadzwyczajnej okazało się, że służba zdrowia to nie tylko szpitale i przychodnie, to także inne podmioty funkcjonujące w systemie. Służba zdrowia to też nie tylko lekarze, to także inni członkowie zespołu terapeutycznego, czyli pielęgniarki, położne, rehabilitanci, fizjoterapeuci. Dobrze się więc stało, że te oczywiste prawdy zostały uwzględnione w toku prac podkomisji w przedstawionym sprawozdaniu. Zakres zaproponowanej nowelizacji zgodny jest z założeniami przekształceń w systemie ochrony zdrowia i należy mieć nadzieję, że szybko zostanie uchwalona. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani posłance Krystynie Herman.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Chmielewskiego z klubu Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#PosełJanChmielewski">Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Wiele spraw zostało podjętych, dlatego poruszę tylko dwa problemy. Pierwszy: środowisko naukowe Akademii Medycznej we Wrocławiu, analizując druk nr 580, wyraża niepokój, czy aby przyjęcie tego projektu ustawy nie spowoduje wielu negatywnych konsekwencji, z których jedną określa pytanie: Czy akademia medyczna miałaby rzeczywiście znikomy wpływ na szpitale kliniczne zarówno w sferze personalnej, jak i związanej z realizacją wszelkich zadań? Projekt przewiduje pośrednio w artykule 43a ust. 4 pkt 1 zawieranie umów cywilno-prawnych o udostępnienie szpitala klinicznego na potrzeby wykonywania zadań dydaktycznych i badawczych uczelni medycznych. Rodzi się pytanie, czy nie stawia to akademii medycznej w roli petenta ubiegającego się o zawarcie umowy, bez której zresztą, i to jest ważne, działalność statutowa akademii medycznej nie będzie możliwa.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#PosełJanChmielewski">Jest jeszcze pytanie, czy nie ulegnie poważnemu pogorszeniu pozycja akademii w porównaniu ze stanem dotychczasowym. Warto także podjąć refleksję, czy projekt ustawy poprzez uchylenie art. 18 i 19 nie spowoduje utraty praw majątkowych, które z mocy prawa nabyłaby akademia medyczna.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#PosełJanChmielewski">Chcę także powiedzieć, że Senat Akademii Medycznej we Wrocławiu w dniu 30 września podjął uchwałę, w której zwraca się do pana ministra zdrowia i opieki społecznej o wyrażenie zgody na utworzenie akademickiego szpitala klinicznego we Wrocławiu, w skład którego weszłyby cztery szpitale. Oczywiście utworzenie jednego szpitala podyktowane jest względami oszczędnościowymi, koniecznością dostosowania struktury szpitala do zmian, które nastąpią w wyniku reformy systemu opieki zdrowotnej oraz ubezpieczeń społecznych. Postulowana reorganizacja będzie korzystna dla rozwoju akademii medycznej i szpitala klinicznego. Myślę, że zyska to poparcie.</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#PosełJanChmielewski">Wyrażam również swoje pełne poparcie dla poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej. Mając doświadczenie radnego Rady Miejskiej Wrocławia, działającego w komisji zdrowia, jestem przekonany, że nowelizacja spełnia oczekiwania środowiska pielęgniarek i położnych i jest zgodna z założeniami przekształceń w systemie ochrony zdrowia. Warto podkreślić, że wprowadzenie proponowanych zmian do ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej umożliwi tym podmiotom na równi z innymi zawieranie umów na realizację świadczeń zdrowotnych ze środków publicznych. Ta też myśl jest zawarta w stanowisku rządu do omawianej nowelizacji, co cieszy mnie osobiście, ale myślę, że najbardziej zainteresowanych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi Chmielewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Misztala z klubu Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Ma pan 2 minuty i 18 sekund, 20 w zaokrągleniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#PosełStanisławMisztal">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Popieram w całej rozciągłości proponowane zmiany ustaw o zawodzie lekarza i o zakładach opieki zdrowotnej oraz ustawy o szkolnictwie wyższym.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#PosełStanisławMisztal">Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej dopuszcza powstawanie zakładów opieki zdrowotnej będących jednostkami organizacyjnymi, tworzonymi zarówno przez organy administracji państwowej, jak i przez inne podmioty nie mające przymiotu publiczności. Za słuszne uznaję głosy środowisk medycznych w sprawie stworzenia wolnego rynku pracy na świadczenia zdrowotne.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#PosełStanisławMisztal">Cenna wydaje się możliwość wykonywania zawodu lekarza w ramach indywidualnej lub specjalistycznej praktyki lekarskiej w zakładzie opieki zdrowotnej na podstawie umowy cywilnoprawnej. Według mnie i wielu kolegów lekarzy należy lepiej wykorzystać bazę szpitali i przychodni. Sale operacyjne, łóżka szpitalne, gabinety lekarskie, często, zwłaszcza po godzinie 15, są nie wykorzystane. Dlatego jestem za wynajmowaniem baz zakładów opieki zdrowotnej lekarzom w ramach praktyki prywatnej. Niezwykle ważny aspekt ekonomiczny takiego rozwiązania polega na korzyściach finansowych w postaci dodatkowych środków pozabudżetowych dla szpitala.</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#PosełStanisławMisztal">Zamożniejsi pacjenci korzystający z prywatnych usług medycznych odciążą budżet kas chorych, a jednocześnie zwiększą dostępność do usług medycznych dla innych pacjentów, w tym pacjentów o skromniejszych dochodach.</u>
          <u xml:id="u-170.4" who="#PosełStanisławMisztal">Umożliwienie wynajmu baz zakładów opieki zdrowotnej przez lekarzy wykonujących indywidualną praktykę prywatną zwiększy także wolny wybór lekarza. Na prośbę licznych środowisk lekarskich wnoszę do pana marszałka poprawkę, dzięki której lekarze będą mogli wykonywać indywidualną praktykę lekarską oraz indywidualną praktykę specjalistyczną w zakładach opieki zdrowotnej na podstawie umowy cywilno-prawnej o udzielanie świadczeń zdrowotnych na zasadzie pełnego zwrotu kosztów ponoszonych przez zakład na jej rzecz oraz odpłatności z tytułu korzystania z mienia znajdującego się w posiadaniu zakładu.</u>
          <u xml:id="u-170.5" who="#PosełStanisławMisztal">Daleki jestem przy tym od traktowania placówek służby zdrowia jako głównie jednostek usługowo-handlowych, co obecnie czyni się dość powszechnie. Placówki te i ludzie w nich pracujący mają przecież szczególną misję do spełnienia, misję ratowania życia i zdrowia, zarówno pojedynczego człowieka, jak też większych zbiorowości. Mówię to jako lekarz i uważam, że trzeba o tym pamiętać także przy rozpatrywaniu przedłożonej Wysokiej Izbie zmiany ustawy.</u>
          <u xml:id="u-170.6" who="#PosełStanisławMisztal">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W związku z kontynuowaną dyskusją nad projektem zmian do ustawy o zakładach opieki zdrowotnej w dalszym ciągu podtrzymuję stanowisko dotyczące usytuowania szpitali klinicznych jako publicznych zakładów opieki zdrowotnej podległych bezpośrednio rektorom akademii medycznych i przekazania uprawnień organu założycielskiego władzom uczelni bez proponowanych wyłączeń. Moim zdaniem przejęcie przez uczelnie roli organu założycielskiego dla szpitali klinicznych nie stanowi przeszkody w usamodzielnieniu się tych szpitali. Szpital kliniczny winien mieć osobowość prawną i finansową, a jego struktura powinna pokrywać się ze strukturą kliniczną uczelni. Konsekwencją tego jest prawo powoływania i odwoływania dyrektorów szpitali i ustalanie obsady ordynatorów, kierowników klinik zgodnie z ustawą o szkolnictwie wyższym.</u>
          <u xml:id="u-170.7" who="#PosełStanisławMisztal">Uważam, że tylko kierownik kliniki będący ordynatorem oddziału był i jest gwarantem rozwoju lecznictwa na poziomie uniwersyteckim. Zakłada ono nierozłączność procesu leczniczego, dydaktycznego i badań naukowych, do czego powołane są wyższe uczelnie medyczne. Uczelnie te winny zapewniać właściwą opiekę lekarską w zakresie wysoko specjalistycznych procedur medycznych w makroregionach, w powiązaniu z zadaniami dydaktycznymi i naukowymi, co możliwe jest wyłącznie przy sprawowaniu pełnego nadzoru nad szpitalami klinicznymi przez rektorów. Rektor winien mieć również prawo zawierania umów z kasami chorych w celu pozyskiwania środków finansowych na działalność szpitali klinicznych.</u>
          <u xml:id="u-170.8" who="#PosełStanisławMisztal">Zmiana ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej stwarza warunki prawno-organizacyjne umożliwiające udzielanie świadczeń zdrowotnych przez pielęgniarki i położne w nowych formach, w tym w ramach grupowej praktyki, oraz udzielanie świadczeń w miejscu wezwania.</u>
          <u xml:id="u-170.9" who="#PosełStanisławMisztal">Stosowne zmiany umożliwią tym podmiotom na równi z innymi podmiotami zawieranie umów o realizację świadczeń zdrowotnych opłacanych ze środków publicznych. Chciałbym podkreślić, że jakże ważny społecznie zawód pielęgniarki jest bardzo wysoko ceniony w krajach zachodnich i w USA. Najwyższy już czas, aby w naszym kraju pielęgniarki i położne otrzymywały godziwe zarobki. Pragnę także przypomnieć, iż obecny bardzo niekorzystny stan sektora ochrony zdrowia jest rezultatem zaniedbań w tej dziedzinie z całego okresu powojennego. Dopiero praca Sejmu III kadencji i rządu RP rokują pomyślnie dla służby zdrowia. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana. Z drugiej strony czas przeznaczony na dyskusję został...</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#komentarz">(Poseł Seweryn Jurgielaniec: Chciałbym jeszcze zabrać głos, króciutko.)</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, pan poseł Jurgielaniec, ponieważ SLD jeszcze ma czas na dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PosełSewerynJurgielaniec">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Nie będę powtarzał tego, co tutaj było mówione, nie będę mówił o tym, że środowisko lekarskie, w ogóle środowisko służby zdrowia oczekiwało tej nowelizacji, nad którą dzisiaj debatujemy i którą prawdopodobnie jeszcze w tym tygodniu uchwalimy. Chciałbym natomiast zwrócić jednak uwagę na pewien aspekt sprawy. Mianowicie wracam do szpitali klinicznych. Są one najbardziej kontrowersyjne i wywołują zawsze najwięcej emocji w dyskusjach, które prowadzimy nad tymi ustawami, o których jest dzisiaj mowa.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#PosełSewerynJurgielaniec">Kierownik kliniki, który jest ordynatorem oddziału, jest praktycznie gwarantem, bardzo istotną osobą, bowiem gwarantuje on rozwój lecznictwa na poziomie uniwersyteckim, tak by dorównywało ono oczywiście poziomem krajom zachodnim. Kierownik kliniki zakłada nierozłączność procesu leczniczego, dydaktycznego i badań naukowych.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#PosełSewerynJurgielaniec">Ta planowana ustawa, w obecnym kształcie, tym, który jeszcze jest na dzisiaj, dotyczy również trybu powoływania ordynatora oddziału klinicznego. Chciałbym zwrócić uwagę, iż może zaistnieć taka sytuacja, gdy wielkie indywidualności medyczne, takie jak prof. Religa, Noszczyk, Dziatkowiak i inni mogą być pozbawieni wpływu na poziom leczenia pacjentów. W związku z tym mam propozycję zapisu; w uzgodnieniu z rektorami akademii medycznych pozwolę sobie panu marszałkowi tę propozycję przedstawić. Mianowicie w art. 44 istnieje zapis o organizowaniu konkursu na stanowisko. Jest propozycja, ażeby po pkt. 3 dodać pkt 3a dotyczący ordynatora oddziału szpitala klinicznego, z wyjątkiem ordynatora oddziału klinicznego, i pkt 3b dotyczący tego, ażeby również organizować konkursy na stanowiska ordynatorów oddziałów klinicznych. Kierowników klinik powołuje i odwołuje rektor uczelni medycznej w trybie przedstawionym w ustawie o szkolnictwie wyższym, po zasięgnięciu opinii kierownika szpitala klinicznego. To jest właśnie ten aspekt sprawy, o którym mówiłem - aby nie wyłączać z decyzyjności, jeżeli chodzi o proces leczniczy, dydaktyczny i badań naukowych, największych osobistości medycyny polskiej. Bardzo bym prosił, panie marszałku, żeby te propozycje były rozpatrzone na posiedzeniu komisji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Stwierdzam, że lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana i czas przeznaczony na dyskusję został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę zatem o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią posłankę Barbarę Frączek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#PosełBarbaraFrączek">Panie Marszałku! Panie Posłanki, Panowie Posłowie! Na początku chciałbym bardzo serdecznie podziękować wszystkim paniom i panom posłom za generalnie pozytywny odbiór proponowanych zmian i za bardzo dużą troskę o to, jaki ma być ostateczny efekt podjętej przez nas pracy. Ponieważ złożyło się tak, że zgłosiliście państwo około 10 poprawek, nie wiem, czy mogę zwrócić się do pana marszałka o to, aby mimo tej liczby poprawek uwzględnić jutrzejsze spotkanie komisji, która będzie chciała opracować ostateczne stanowisko, i jeszcze na tym posiedzeniu Sejmu rozpatrzeć ten projekt w trzecim czytaniu. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">To będzie, pani poseł, zależało od dynamiki komisji.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan minister głosu nie zabiera. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Wobec tego zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Zdrowia w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-175.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-175.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Sprzeciwu nie słyszę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-175.7" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (druki nr 644 i 658).</u>
          <u xml:id="u-175.8" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Stefana Niesiołowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PosełStefanNiesiołowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym bardzo krótko, na ile można, ustosunkować się w imieniu Komisji Nadzwyczajnej do poprawek Senatu, w liczbie 70, które w znacznym stopniu mają charakter redakcyjny, stylistyczny bądź uściślający. Ogromną większość tego typu poprawek komisja zaakceptowała i nie będę ich omawiał. Przejdę do poprawek zasadniczych, merytorycznych.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#PosełStefanNiesiołowski">Na wstępie kilka zarysowujących się tutaj tendencji w działaniu Senatu - w jakim kierunku szło poprawianie czy zmienianie ustawy. A więc Senat, na wniosek ministra Kalisza z Kancelarii Prezydenta, wprowadził definicję funkcjonariusza komunistycznego w art. 2 - obok pojęcia zbrodni komunistycznej, które jest zawarte ustawie. Senat wprowadził także zmiany do trybu powoływania i odwoływania prezesa Instytutu Pamięci. Ogólnie biorąc, chodzi o to, żeby, tak jak w przypadku prezesa NIK czy rzecznika praw obywatelskich, uwzględnić również stanowisko Senatu przy powoływaniu prezesa Instytutu Pamięci. Wychodząc naprzeciw stanowisku Kancelarii Prezydenta, odnosząc się pozytywnie do zgłoszonych propozycji, Senat zgłosił też poprawkę nr 43, która precyzuje, że każdy obywatel ma prawo zwrócić się do Instytutu Pamięci Narodowej z zapytaniem, czy jest poszkodowany. (Te wszystkie poprawki komisja proponuje przyjąć, szczegółowo będę je omawiał w toku dalszego wywodu, na razie tylko sygnalizuję podstawowe kwestie.). Senat ponadto zmienił konstrukcję art. 25, wprowadzając termin 60 dni na przygotowanie akt w celu ich przekazania i pozostawiając do uznania prezesa Instytutu Pamięci konkretny termin przekazania akt. Bardzo istotna poprawka Senatu, poprawka nr 69, określa, że w działalności Instytutu Pamięci dozwolone jest przetwarzanie danych osobowych, o których mowa w art. 27 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Wiąże się to z kwestią ochrony danych osobowych. A więc Instytut Pamięci może przetwarzać te dane bez zgody osoby, której dotyczą. Chodzi o takie dane, jak rasa, wyznanie, stan zdrowia, narodowość. Bez możliwości przetwarzania tych danych w niektórych przypadkach w ogóle nie można ścigać przestępców.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#PosełStefanNiesiołowski">W tej chwili chciałbym przejść już do szczegółowego omawiania poprawek. Jeszcze raz zaznaczam - pomijam poprawki redakcyjne, stylistyczne bądź uściślające.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#PosełStefanNiesiołowski">I tak w poprawce nr 2 do art. 2 ustawy wyrazy „w związku ze stosowaniem represji lub innych form naruszania praw człowieka wobec jednostek lub grup ludności” zastępuje się wyrazami „polegające na stosowaniu represji lub innych form naruszania praw człowieka wobec jednostek lub grup ludności bądź w związku z ich stosowaniem”. Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-176.4" who="#PosełStefanNiesiołowski">Poprawka nr 4 Senatu wprowadza, jak już mówiłem, pojęcie funkcjonariusza państwa komunistycznego. Dotyczy ona art. 2. Dotychczasową treść tego artykułu oznacza się jako ust. 1 i dodaje się ust. 2 w brzmieniu następującym: „Funkcjonariuszem państwa komunistycznego w rozumieniu ustawy jest funkcjonariusz publiczny, a także osoba, która podlegała ochronie równej ochronie funkcjonariusza publicznego, w szczególności funkcjonariusz państwowy oraz osoba pełniąca funkcję kierowniczą w organie statutowym partii komunistycznych”. Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-176.5" who="#PosełStefanNiesiołowski">Poprawka nr 5 do art. 4 ust. 1: po wyrazie „ludzkości” dodaje się wyrazy „oraz przestępstw określonych w art. 105 § 2 Kodeksu karnego”. Ta poprawka znosi przedawnienie w stosunku do zabójstwa lub uszkodzenia ciała przez funkcjonariusza publicznego popełnionego w trakcie pełnienia służby. Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki Senatu.</u>
          <u xml:id="u-176.6" who="#PosełStefanNiesiołowski">Komisja wnosi też o odrzucenie poprawki nr 6. W art. 4 wyrazy „organów powołanych przez ustawę” zastępuje się wyrazami „jednostek organizacyjnych utworzonych ustawą”. Komisja stoi na stanowisku, że w imieniu państwa działają organy, a nie jednostki organizacyjne, i wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-176.7" who="#PosełStefanNiesiołowski">Poprawka nr 10: w art. 6 ust. 2 wyrazy „albo gdy ze względu na stan zdrowia nie jest on w stanie korzystać z przysługujących mu uprawnień wynikających z ustawy, uprawnienia te” - chodzi oczywiście o poszkodowanego - zastępuje się wyrazami „jego uprawienia wynikające z ustawy”. Poprawka ta stanowi przede wszystkim uproszczenie zapisu. Zdaniem komisji przepis ten działa na korzyść osób pokrzywdzonych.</u>
          <u xml:id="u-176.8" who="#PosełStefanNiesiołowski">Bardzo ważna jest poprawka nr 11, zgodnie z którą w art. 6 dodaje się ust. 3 w brzmieniu następującym: „Pokrzywdzonym nie jest osoba, która została następnie funkcjonariuszem, pracownikiem lub współpracownikiem organów bezpieczeństwa państwa”. Ze względu na kontrowersje wokół tej sprawy jest to, podkreślam, poprawka ważna, istotna. Komisja opowiada się zdecydowanie za przyjęciem tej uściślającej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-176.9" who="#PosełStefanNiesiołowski">Poprawka nr 14: w art. 8 ust. 3 otrzymuje brzmienie: „Szczegółową organizację Instytutu Pamięci określa statut”. Zdaniem komisji poprawka ta ogranicza kompetencje prezesa Instytutu Pamięci. Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, przepraszam, jeśli mogę. Zrobi pan poseł, jak pan będzie uważał, ale ponieważ panie i panowie posłowie mają wykaz poprawek i druk sprawozdania komisji, nie ma pan obowiązku omawiać szczegółowo tych poprawek, bo jest ich bardzo dużo. Ale to do pańskiego rozważenia. Jeżeli pan uważa, że to konieczne, to proszę bardzo, ja tylko zwracam uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PosełStefanNiesiołowski">Panie marszałku, wydaje mi się - żeby sytuacja była jasna: otrzymałem taki mandat od komisji - że i tak opuszczam szereg poprawek związanych z tymi sprawami. Myślę jednak, że w przypadku przynajmniej kilku poprawek...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Istotnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PosełStefanNiesiołowski">Jeżeli pan marszałek oczywiście pozwoli, chciałem je jednak przedstawić, żeby nie było...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Ja tylko dbam o pańskie zdrowie, żeby pan się nie przemęczył. Poza tym, jeżeli pan uważa, że to konieczne, to proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PosełStefanNiesiołowski">Bardzo panu dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#PosełStefanNiesiołowski">Bardzo dziękuję, ale myślę, że moje zdrowie nie ucierpi, jeżeli jeszcze panu marszałkowi i Wysokiej Izbie zajmę chwilę.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#PosełStefanNiesiołowski">Poprawka nr 20 dotyczy art. 11. Ust. 1 otrzymuje brzmienie: „Na stanowisko prezesa Instytutu Pamięci może być powołany obywatel polski wyróżniający się wysokimi walorami moralnymi oraz wiedzą przydatną w pracach Instytutu Pamięci”. I tu w ust. 2 dodaje się równie ważne sformułowanie: „Na stanowisko prezesa Instytutu Pamięci nie może być powołana osoba, która pełniła służbę, pracowała lub była współpracownikiem organów bezpieczeństwa państwa, ani też sędzia, który orzekając uchybił godności urzędu sprzeniewierzając się niezawisłości sędziowskiej”. Jest to oczywiste. Wypada tutaj sformułowanie „prokurator” - bo był także wymieniony prokurator - ponieważ prokurator nie brał, jak Senat trafnie zwrócił uwagę, udziału w wydawaniu orzeczenia. W związku z tym komisja jest za przyjęciem tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-182.4" who="#PosełStefanNiesiołowski">Komisja wnosi także, aby prezes Instytutu Pamięci - to jest poprawka do art. 22 - w szczególnie uzasadnionych wypadkach mógł „zezwolić na ujawnienie wiadomości stanowiącej tajemnicę państwową lub służbową oraz na udostępnienie dokumentów lub materiałów objętych tajemnicą państwową określonej osobie lub instytucji, jeżeli zachowanie tajemnicy uniemożliwiałoby wykonanie wskazanych w ustawie zadań Instytutu Pamięci”. W tej sytuacji - jest to także oczywiste - prezes instytutu miałby określać wykazy tajemnic państwowych. Zdaniem komisji instytut nie tworzy tajemnic, tylko reguluje dostęp do już istniejących i w związku z tym tę poprawkę proponujemy przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-182.5" who="#PosełStefanNiesiołowski">Istotna jest także poprawka do art. 25 - koncentruję się na najistotniejszych - ja ją już sygnalizowałem i jeszcze dwa słowa na jej temat. Jest tam takie sformułowanie, że nie później niż w terminie 60 dni od dnia utworzenia Instytutu Pamięci organy, o których mowa niżej, są obowiązane przygotować do przekazania do archiwum instytutu dokumenty, zbiory danych i tak dalej, które potrzebne są do pracy instytutu. Tworzy to korzystniejsze warunki do pracy - ten termin przygotowania, tam jest potem wykaz instytucji, o które chodzi, ja już ich wymieniać nie będę. Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-182.6" who="#PosełStefanNiesiołowski">Istotna jest też zmiana, którą Senat wprowadza do art. 56. To jest ten artykuł, który mówił o tak zwanym kłamstwie oświęcimskim, krótko mówiąc, artykuł, który stwierdzał, że kto publicznie i wbrew faktom rozpowszechnia informacje zaprzeczające zbrodniom komunistycznym lub nazistowskim, podlega karze do lat 3. Wyrok podaje się do publicznej wiadomości. Tu Senat wprowadził poprawkę, że kto publicznie i wbrew faktom, w zamiarze wprowadzenia w błąd. Zdaniem komisji jest to sformułowanie nieostre i sformułowanie, które pozwalać może - oczywiście nie takie były intencje Senatu - ludziom, którzy w złej wierze, świadomie kwestionują najbardziej podstawowe zbrodnie, jak na przykład zbrodnię katyńską czy inne tego rodzaju, zasłaniać się tym, że nie było ich zamiarem wprowadzenie w błąd, tylko kierowali się innymi zamiarami. Z tego też powodu komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki Senatu.</u>
          <u xml:id="u-182.7" who="#PosełStefanNiesiołowski">Pozwolę sobie jeszcze omówić dwie poprawki. Jeśli chodzi o poprawkę Senatu nr 65, to jest tu pewien problem. Ta poprawka brzmi tak: w art. 60 pkt 3 otrzymuje brzmienie: „w art. 23 w ust. 1 ustawy o prokuraturze wyrazy «delegowanych do Głównej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Instytutu Pamięci Narodowej» zastępuje się wyrazami «Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu»”. Przyjęcie poprawki Senatu sprawi, że w art. 23 ust. 1 ustawy o prokuraturze znajdzie się pełna nazwa zawarta w tytule ustawy. Niemniej jednak komisja głosowała za odrzuceniem poprawki, ponieważ wypadło tam słowo „delegowanych”. Była tu pewna kontrowersja, były wnioski. ... Muszę tu przedstawić w największym skrócie, na ile to możliwe, przebieg dyskusji na posiedzeniu komisji. Niemniej jednak ostatecznie nad wnioskiem o reasumpcję, który został zgłoszony, z powodów formalnych nie głosowano. Krótko mówiąc, ostateczna konkluzja jest taka, że podtrzymane zostało tutaj stanowisko, iż komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki, aczkolwiek były wokół tego, jak mówię, kontrowersje. Był nawet wniosek o reasumpcję głosowania, do której to reasumpcji nie doszło.</u>
          <u xml:id="u-182.8" who="#PosełStefanNiesiołowski">I ostatnia, panie marszałku, Wysoka Izbo, poprawka, jeszcze raz powtarzam, poprawka nr 69. Art. 72 otrzymuje nowe brzmienie - zezwala się, w działalności Instytutu Pamięci dozwolone jest przetwarzanie danych osobowych, o których mowa w art. 27 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych. Jest to istotna poprawka, która umożliwia w wielu przypadkach wypełnianie podstawowych zadań przez Instytut Pamięci Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-182.9" who="#PosełStefanNiesiołowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z tych wszystkich powodów - o których już kilkakrotnie była mowa i których powtarzać nie chcę, wymienię je tylko w największym skrócie - moralnych, politycznych, społecznych, z tych wszystkich względów komisja ostatecznie wnosi do Wysokiej Izby o uchwalenie przedstawionego projektu ustawy z rekomendowanymi przeze mnie poprawkami i zmianami. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-182.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Szkaradka w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PosełAndrzejSzkaradek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po raz drugi mam zaszczyt prezentować państwu stanowisko Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność w sprawie projektu ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej. Po raz drugi będę tego projektu bronił przed zarzutami ludzi, którzy z różnych powodów przedstawiali zamiar powołania instytutu jako realizację partykularnego interesu grupy politycznej.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#PosełAndrzejSzkaradek">W kontekście projektu tej ustawy wielokrotnie zarzucano nam upolitycznienie problemu. I byłoby to zgodne z prawdą, gdyby nasi adwersarze rozumieli znaczenie słowa „polityka” tak, jak my je rozumiemy.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#PosełAndrzejSzkaradek">Polityka bowiem to „działanie na rzecz dobra wspólnego”. A zatem polityka państwa winna być budowaniem dobra jego obywateli. W tym znaczeniu zbrodnie dokonane przeciwko nim przez funkcjonariuszy aparatu państwa jako kara za odmienność poglądów były zdecydowanie niepolityczne. Co więcej, polityka wewnętrzna realizowana przez państwo komunistyczne przy braku tolerancji, narzucaniu jedynie słusznych rozwiązań oraz fizycznym i psychicznym terrorze również była niepolityczna.</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#PosełAndrzejSzkaradek">Nasze zaś dzisiejsze zamiary, które znalazły wyraz w ustawie o Instytucie Pamięci Narodowej, są polityczne w ścisłym tego słowa znaczeniu.</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#PosełAndrzejSzkaradek">Nie należy się jednak dziwić, że słowo „polityka” utraciło dzisiaj swoje pierwotne znaczenie i bywa rozumiane jako dążenie do sprawowania władzy czy sposób na realizację osobistych ambicji. Jest to los wielu pojęć, które poprzedni system zubożył lub całkowicie wypaczył. Jako przykład, w kontekście omawianej ustawy, może posłużyć pojęcie „aparatu bezpieczeństwa państwa”, który to aparat w państwie komunistycznym stanowił paradoksalnie największe realne zagrożenie dla obywatela. O tym, jak realne, wielu Polaków boleśnie się przekonało. Także wielu z nas obecnych dzisiaj na tej sali. To nam wszystkim ma służyć Instytut Pamięci Narodowej ze swymi archiwami, prokuratorami, oddziałami terenowymi.</u>
          <u xml:id="u-184.5" who="#PosełAndrzejSzkaradek">Naszym zdaniem kontrowersje wokół ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej wynikają również z lęku, który zwykle towarzyszy końcowi pewnej epoki. Wprowadzenie tej ustawy oznacza bowiem, że odtąd pojęcie tajemnicy państwowej przestanie osłaniać działania katów i prześladowców. Zbrodnia zostanie nazwana zbrodnią niezależnie od tego, kto ją popełnił. Nareszcie wszyscy będą równi wobec prawa.</u>
          <u xml:id="u-184.6" who="#PosełAndrzejSzkaradek">Instytut Pamięci Narodowej będzie więc wypełnieniem istotnej luki w polskim prawodawstwie, a zarazem odpowiedzią na społeczne zapotrzebowanie, zadośćuczynieniem dla tych, którym nie możemy pomóc inaczej niż przez ujawnienie prawdy.</u>
          <u xml:id="u-184.7" who="#PosełAndrzejSzkaradek">Instytut Pamięci Narodowej w pewnym aspekcie swego działania jest również odpowiedzią na poczucie bezsilności względem zbrodni już dokonanych. Większości wyrządzonych krzywd nie da się bowiem naprawić. Można jednak zapobiegać ich powtarzaniu się przez analizę warunków, które im sprzyjały. Takie naukowe badania będzie prowadzić i upowszechniać w kraju i za granicą Instytut Pamięci Narodowej. Na ich podstawie będą również formułowane wnioski dotyczące edukacji historycznej. A tylko właściwa edukacja może wyswobodzić zniewolone umysły Polaków wychowanych w czasach totalitaryzmów.</u>
          <u xml:id="u-184.8" who="#PosełAndrzejSzkaradek">Z tych właśnie powodów Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność głosował będzie za zdecydowaną większością poprawek zgłoszonych przez Senat. W tym za przyjęciem poprawki nr 65, o czym wspomniał poseł sprawozdawca, oraz za poprawką nr 43, do której ustosunkuję się szerzej, dotyczącą art. 30, dodającą ust. 1a w brzmieniu: „Każdy ma prawo wystąpić z pytaniem do Instytutu Pamięci, czy jest pokrzywdzonym w rozumieniu ustawy”. Wyjaśniając to, Wysoka Izbo, chcę powiedzieć, że chodzi tu o przeciwstawienie się rozpowszechnianej tezie, że dostęp do archiwum Instytutu Pamięci winni mieć na równi pokrzywdzeni i byli pracownicy i współpracownicy aparatu bezprawia. Udostępnienie wszystkim pokrzywdzonym, a także pracownikom służb bezpieczeństwa na równych prawach akt zgromadzonych przez te służby nie może być akceptowane w państwie prawnym, gdyż zacierałoby różnice pomiędzy prawem pokrzywdzonych do poznania wyrządzonego im zła a bezprawiem zachowań sprawców tego zła. Umożliwienie dostępu pracownikom i współpracownikom do akt na tych samych zasadach co pokrzywdzonym nie może być legitymowane konstytucyjną zasadą równości wszystkich obywateli państwa prawnego, gdyż zasada ta nie może prowadzić do zrównania prawa z bezprawiem.</u>
          <u xml:id="u-184.9" who="#PosełAndrzejSzkaradek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Akcji Wyborczej Solidarność jest przekonany, że wprowadzenie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej będzie pierwszym po 1989 r., godnym wzmianki gestem parlamentu polskiego w stronę krzywdzonych przez lata obywateli. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-184.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Zbigniewa Siemiątkowskiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PosełZbigniewSiemiątkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak powiedział poseł sprawozdawca, większość poprawek, które zostały wniesione przez Senat do ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej, ma walor poprawek raczej formalnych niż merytorycznych, poza kilkoma, które zostały scharakteryzowane przez posła Niesiołowskiego, a które w jakimś sensie są twórczym wkładem Senatu do prac nad Instytutem Pamięci Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#PosełZbigniewSiemiątkowski">Z punktu widzenia debat, jakie były toczone w tej Izbie, z punktu widzenia stanowiska klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej nie nastąpiły istotne zmiany. Senat nie wniósł tych poprawek, które z naszego punktu widzenia mogłyby zmienić stanowisko Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Wprost przeciwnie, Senat podtrzymał wszystkie kontrowersyjne z punktu widzenia Sojuszu Lewicy Demokratycznej zapisy o Instytucie Pamięci Narodowej. Zapisy te były krytykowane przez SLD, były podnoszone w debacie tu i w tej Izbie oraz w debacie publicznej, były podnoszone w publicystyce i były kontestowane przez różne osoby, różne środowiska, w tym również osoby i środowiska wychodzące daleko poza sympatie na przykład do Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#PosełZbigniewSiemiątkowski">W szczególności Senat nie zmienił politycznego klucza, który ma obowiązywać i jest wpisany do ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej, klucza, według którego będą wybierane władze Instytutu Pamięci, w szczególności prezes instytutu, na długą, siedmioletnią kadencję, osoba, która w myśl tej ustawy, mając duże kompetencje, może być osobą absolutnie polityczną. Również dobór i sposób kreacji władz kolegium na długą, dziewięcioletnią kadencję jest w pełni wyborem politycznym.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#PosełZbigniewSiemiątkowski">Senat nie uściślił również definicji państwa komunistycznego, zbrodni komunistycznej. W swoich pracach nie wniósł nic nowego, co w jakimś sensie wyjaśniałoby wątpliwości, które były zgłaszane przez SLD, a także które były podnoszone w debacie publicznej w mediach.</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#PosełZbigniewSiemiątkowski">Senat nie wniósł także zmian, jeśli chodzi o pojęcie tzw. kłamstwa oświęcimskiego, które jest wpisane do ustawy, a kontestowane w różnych miejscach i przez różne osoby.</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#PosełZbigniewSiemiątkowski">Z tego punktu widzenia poprawki wniesione przez Senat mają w większości charakter, jak powiedziałem, redakcyjny. Nie wnoszą żadnych istotnych, nowych wartości, nowych treści, które by zmuszały Sojusz Lewicy Demokratycznej do rewizji stanowiska w trakcie głosowania nad poprawkami Senatu.</u>
          <u xml:id="u-186.6" who="#PosełZbigniewSiemiątkowski">Nad dwoma kwestiami chciałbym się zatrzymać. Nie chcę zajmować państwu czasu, ale ponieważ mówił o tym poseł sprawozdawca, w związku z tym ustosunkuję się do tego. Mianowicie tam, gdzie Senat wniósł własną inicjatywę, w moim przekonaniu i w przekonaniu klubu SLD w jakimś sensie tylko zaciemnił sprawę. Między innymi w artykule, w którym stwierdza się, iż poszkodowanym nie może być osoba, która była w przeszłości bądź później funkcjonariuszem lub współpracownikiem aparatu bezpieczeństwa. Na pierwszy rzut oka wydaje się to jasne, logiczne. Była to odpowiedź na podnoszone w prasie, w mediach zarzuty, że poszkodowanymi - w myśl tej ustawy - mogą być również funkcjonariusze państwa komunistycznego, którzy w latach czterdziestych na skutek toczonych procesów politycznych w pewnym okresie swojej politycznej biografii byli więźniami systemu. W związku z tym uznano, iż nikt nie zasługuje na miano osoby poszkodowanej przez system, jeżeli był funkcjonariuszem państwa itd.</u>
          <u xml:id="u-186.7" who="#PosełZbigniewSiemiątkowski">Ten zapis powoduje, że miana poszkodowanych pozbawia się również inne osoby. W historii PRL były takie przypadki, i to nie jednostkowe, kiedy funkcjonariusze tamtego systemu wypowiadali posłuszeństwo temu systemowi, tym sposobem nie chcąc współuczestniczyć w bezprawiu lat czterdziestych czy pięćdziesiątych. Ludzie, którzy badają i znają historię PRL, wczesnych lat czterdziestych i pięćdziesiątych, wiedzą, że przypadków takich było bardzo dużo. Nie chcę być tu chwycony przez panów za słowo, ale, jak panowie wiedzą, słynny „Ogień” przez bardzo krótki okres był funkcjonariuszem Urzędu Bezpieczeństwa w Nowym Targu, później z całą placówką Urzędu Bezpieczeństwa w Nowym Targu według prawa zdezerterował, poszedł w góry. Z tego punktu widzenia w tej ustawie pozbawiacie panowie jego i jego współtowarzyszy prawa do określenia: poszkodowany. To jest konsekwencja przyjęcia tego zapisu. Nie czepiam się, jest to pierwszy przykład, który mi przyszedł do głowy, kiedy patrzyłem na pana posła Szkaradka pochodzącego z tamtych terenów. Myślę, że gdyby było więcej czasu, znalazłbym więcej takich przypadków.</u>
          <u xml:id="u-186.8" who="#PosełZbigniewSiemiątkowski">W związku z tym uważam, że to, co Senat obecnie wniósł, zrobiło dużą krzywdę. Również rozciągnięcie pojęcia funkcjonariuszy państwa komunistycznego na członków władz partii komunistycznej jest w moim przekonaniu błędną interpretacją i błędną zasadą, która została przyjęta przez Senat. Temu damy wyraz w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-186.9" who="#PosełZbigniewSiemiątkowski">Reasumując, panie marszałku, z punktu widzenia klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej Senat nie wniósł żadnych istotnych nowych treści, które by zmieniły nasze negatywne stanowisko w sprawie projektu ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-186.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Tadeusza Gajdę o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PosełTadeuszGajda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Właściwie poprawki Senatu nie wniosły nic nowego, nie zmienia to sytuacji i stanowiska, żeby tę ustawę poprzeć. Chcę jednak przypomnieć, że występując trzykrotnie w Wysokiej Izbie wnosiłem dwie poprawki, które dawały szansę, żeby ta ustawa zaistniała, żeby weszła w życie. Jakby dziwnym zrządzeniem losu nie docierało to do tych, którzy decydują o większości w tym parlamencie. Pierwsza poprawka dotyczyła sposobu i wyboru głosami 2/3 władz instytutu, w tym prezesa. Uzasadniając to, mówiłem, że daje to rękojmię, iż o tym, kto będzie zarządzał tym ważnym instytutem, stanowić będzie nie tylko koalicja, ale także i część opozycji, co jest szalenie ważne. Druga poprawka, która także dawała pewną szansę na poparcie tej ustawy, mówiła o pewnych kwestiach jasno i wyraźnie. Dla mnie było i jest niezrozumiałe to, że nie może być prezesem instytutu osoba, która była współpracownikiem, pracownikiem, natomiast może być prezesem ten, który był agentem, był współpracownikiem, przeszedł do nowej służby, jest, pracuje; a zatem teraz może być. Budzi to wielkie wątpliwości, nie tylko moje, ale i mojego klubu - bo czymże się to różni? Ja postawiłbym w drugiej kategorii tego, który dał się przemalować.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#PosełTadeuszGajda">Wysoka Izbo! Panie Marszałku! Nie można zarzucić Polskiemu Stronnictwu Ludowemu złej woli w tej sprawie. Bo chcę przypomnieć, że w tamtej kadencji Sejmu nie kto inny jak Polskie Stronnictwo Ludowe, z przewodniczącym komisji Bogdanem Pękiem, doprowadziło w bardzo trudnych warunkach do tego, żeby polskie sprawy przeszłości, lustracji, doprowadzić do pewnego szczęśliwego końca. I trudno jest tu zarzucić nam złą wolę.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#PosełTadeuszGajda">Natomiast bardzo dziwię się tym, którzy w tej Izbie mają przewagę, którzy mogą stanowić prawo bez głosów opozycji. Panowie zachowujecie się tak, jakby wam zależało na tym, żeby ta ustawa nie weszła. Oczywiście jesteście w stanie przegłosować tę ustawę, jutro czy też w piątek, bez poparcia Polskiego Stronnictwa Ludowego. Tylko kiedy patrzę na tak wytrawnych polityków i posłów, jak poseł Niesiołowski, to dziwię się, panie pośle, że liczycie na cud. Przecież doskonale pan wie, i państwo wiecie, że jest instytucja weta prezydenckiego i niestety będziemy musieli takie weto poprzeć. Dlaczego? Żeby nie tworzyć nowej policji politycznej, która - być może nie, ale nikt nie da gwarancji na to - będzie gnębić opozycję. Przypomnę to, co powiedziałem w ostatnim wystąpieniu z tej trybuny: łaska pańska na pstrym koniu jeździ. Nie wiadomo, kogo dotkną działania tej policji politycznej, nie daj Boże, żeby taka była, ponieważ wybory parlamentarne mają to do siebie, że koalicje i opozycje się zmieniają. Może być tak, że ukręcimy bicz na własną skórę. Tego po prostu nie wolno zrobić. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę pana posła Stefana Niesiołowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PosełStefanNiesiołowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Muszę powiedzieć, że trudno się dyskutuje w sytuacji, kiedy ktoś udaje, że nie rozumie albo jest tak zmęczony, bo jest późno, że rzeczywiście nie rozumie. Ja nic na to nie poradzę. Pan poseł Siemiątkowski w imieniu klubu SLD powiedział, że Senat nie wniósł w gruncie rzeczy żadnych istotnych poprawek; oczywiście możemy różnie rozumieć wyraz „istotnych”. Ale przecież mówiłem, jeszcze raz powtarzam, że to na wniosek prawnika z Kancelarii Prezydenta Senat wniósł poprawkę nr 33. To był ten wniosek, żeby każdy - to było to wyjście naprzeciw - mógł zapytać, i panowie o to prosili w dyskusji, czy jest pokrzywdzony. Wychodząc naprzeciw temu rozumowaniu... tu były spory nawet po naszej, że tak powiem, koalicyjnej stronie komisji, że to nic nie da. Też byłem za tym: proszę bardzo, jeżeli są zarzuty, że ustawa ogranicza powszechność dostępu do teczek, do materiałów, wychodzimy naprzeciw i spotykamy się ze stwierdzeniem, że żadnego ustępstwa nie było. Prosiłbym jednak, jeżeli panowie to potrafią, o odrobinę rzetelności i uczciwości. Takim samym wyjściem naprzeciw było wprowadzenie na wniosek przedstawicieli Kancelarii Prezydenta... był wniosek o zdefiniowanie pojęcia funkcjonariusza państwa komunistycznego. Taką definicję komisja poparła, definicję Senatu. Zgadzam się, że można ją kwestionować. W dyskusji, na posiedzeniach komisji ona nie była kwestionowana, stanowisko komisji w tej sprawie było zgodne.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#PosełStefanNiesiołowski">Bardzo trudno jest dyskutować z określeniem, że coś się zaciemnia. Stwierdzono, że Senat zaciemnił funkcjonowanie czy wydźwięk ustawy, bo twierdzi, że prezesem Instytutu nie może być funkcjonariusz służb specjalnych, pozornie, jak pan był uprzejmy powiedzieć, pod jasnym sformułowaniem, bo to jest jasne sformułowanie, tu właśnie były zarzuty. Senat mówi tak: pracownik, funkcjonariusz służb specjalnych Polski komunistycznej nie może być prezesem Instytutu. To jest jasno sformułowane. Jeżeli to jest zaciemnianie... Tutaj podaje się przykład Ognia, który następnie został funkcjonariuszem, Ogień najpierw był funkcjonariuszem, pan sam sobie zaprzecza.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#PosełStefanNiesiołowski">Ogień najpierw był funkcjonariuszem Urzędu Bezpieczeństwa w Nowym Targu, a następnie przeszedł do opozycji. Już drugi raz do urzędu bezpieczeństwa nie wrócił, bo jak wiadomo został zakatowany. Zakatowany, zastrzelony, grobu nie ma - pan jako historyk to na pewno zna - na dziedzińcu Urzędu Bezpieczeństwa w Nowym Targu dobity ranny. Tak że nie wrócił już do urzędu. Czyli ten zapis jest jasny. Słowo „następnie”. Pan poseł Siemiątkowski był uprzejmy słowa „następnie” nie zauważyć. To w jedną stronę tylko działa. Przypadek Ognia jest złym przykładem, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#PosełStefanNiesiołowski">Następnie co do precyzacji, to już kwestia mniejszej może wagi, co do precyzacji pojęcia partii komunistycznej. No, po prostu oddaliśmy znaczenie tej formacji. Powinniście być z tego dumni. Wprowadzamy partię komunistyczną jako istotny czynnik represji państwa totalitarnego i despotycznego i dlatego ją wymieniamy specjalnie, żeby nie wymieniać tzw. stronnictw sojuszniczych, bo ich rola była na tyle mniejsza, że je po prostu pomijamy. Taka była intencja tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#PosełStefanNiesiołowski">Co do zapisu na temat kłamstwa oświęcimskiego, to Senat tutaj wyszedł naprzeciw. Ja bym także proponował, że jeżeli chcemy dyskutować poważnie, to dyskutujmy uczciwie. Senat wyszedł naprzeciw tym zastrzeżeniom, które panowie zgłaszali. Komisja tego nie poparła. Tu można mieć zastrzeżenia do komisji. Uważam, że to by pozwalało, krótko mówiąc, chronić się za tym niejasnym sformułowaniem, które już przytaczałem, nie chcę tego powtarzać. Tak więc po pierwsze - pretensja nie do Senatu, jeżeli już to do komisji, a po drugie - też nie rozumiem tego. Czy panowie chcą bronić kłamstwa? Przecież tam jest wyraźnie napisane: celowo rozpowszechnia nieprawdziwe informacje. Ten zapis o kłamstwie oświęcimskim chroni przed wyjątkową obrzydliwością, przed szarganiem pamięci ofiar, zmarłych, ludzi w okrutny sposób zamęczonych. Muszę powiedzieć, że nie rozumiem kwestionowania art. 56 ze strony SLD. Nie rozumiem, o co chodzi. To wywołuje jak najgorsze skojarzenia. Jeżeli tutaj widzicie, panowie... No co, że ktoś będzie niewinnie skazany w Polsce? Za co? Że powie, że Katyń to zrobili Niemcy? To chyba zasłuży na to, żeby go... Jeżeli powie, że w Oświęcimiu, jak niektórzy mówią, komory gazowe to jest inscenizacja, że tam nie mordowano Żydów...To chyba słusznie. To takich ludzi bronicie? Ja tego, muszę powiedzieć, panowie, nie rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-190.5" who="#PosełStefanNiesiołowski">Jeszcze krótko odnośnie do uwag pana posła Gajdy. Co do ich politycznej strony, to nie bardzo mi wypada jako posłowi sprawozdawcy dyskutować w wymiarze politycznym, ale jednak nie mogę jednej uwagi pozostawić bez odpowiedzi, zwłaszcza że mówię ostatni, nikt już po mnie tego nie powie. Panowie, my nie liczymy na cud. Pan mówi - liczycie na cud. Nie mamy złudzeń. I po waszych poprzednich głosowaniach, i po waszym zachowaniu teraz, obecnie, koalicji, tym wszystkim - nie mamy złudzeń. Tak że, panowie, przynajmniej ja nie mam złudzeń. Jeśli chodzi o wasze postępowanie w tej i w innych sprawach, to proponuję nie straszyć mnie wetem pana Kwaśniewskiego, bo ja złudzeń co do was nie miałem, nie mam i myślę, że mieć nie będę.</u>
          <u xml:id="u-190.6" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Lewandowski: Panie marszałku, proszę zwrócić uwagę panu posłowi Niesiołowskiemu, że mówi o prezydencie.)</u>
          <u xml:id="u-190.7" who="#PosełStefanNiesiołowski">Jeśli chodzi o to, że ta ustawa tworzy polityczną policję, która będzie gnębiła opozycję, to naprawdę byłbym ciekawy, gdyby ten wywód ktoś z panów zechciał przeprowadzić - no, jakiś cień dowodu. Przecież cały sens tej ustawy jest taki, że kto chce, to sobie idzie do jakiegoś pokoju, w miarę eleganckiego, i dostaje teczkę ze swoimi aktami. Kto chce. Nikomu tej teczki nie wciskamy. Nikt jej nie musi czytać. Jeżeli to ma być polityczna policja, to po prostu panowie w tej swojej bezrozumnej zajadłości tracicie kontakt z rzeczywistością.</u>
          <u xml:id="u-190.8" who="#PosełStefanNiesiołowski">Panie pośle, zgoda, pan ma tutaj rację, że jeśli chodzi o wybór 2/3 głosów, to pozostaje opozycja, i to jest słuszne. Tylko że pytaliśmy o to w komisji i panowie nie odpowiedzieli. Muszę powtórzyć jeszcze raz na sali: a co zrobić, kiedy 2/3 nie ma? A co zrobić w sytuacji, kiedy przy pewnej pluralizacji parlamentu, w wielu sprawach, a w tak delikatnej sprawie na pewno, nie znajdzie się tej większości 2/3? Z uwagi na to, że pański klub ani w komisji, ani w debacie plenarnej nie potrafił odpowiedzieć na to pytanie, byliśmy zmuszeni odrzucić tę poprawkę. W niej jest zawarta pewna intencja, ale przecież w każdym głosowaniu opozycja bierze udział. Myśmy się bali, że tak wysoko ustawiając poprzeczkę, ośmieszymy na samym początku tę ustawę, zwłaszcza że mamy bardzo złe przykłady z wejściem w życie ustawy lustracyjnej, kiedy, jak wiadomo, skompletowanie sądu lustracyjnego też zależało od pewnych głosowań. Czyli to był ten problem. Myśmy się tego bali. Chodzi wyłącznie o ten argument.</u>
          <u xml:id="u-190.9" who="#PosełStefanNiesiołowski">Natomiast co do kwestii dotyczącej prezesa, bo pan też podniósł ten problem, to jest trochę to samo, co mówił klub SLD, że nie może być prezesem agent, który przeszedł do... To znaczy pan argumentował tak, że nie może być prezesem agent, który był lojalny wobec służb komunistycznych, a agent, który przeszedł do nowej władzy, może być prezesem. No ale przecież tak nie jest. Art. 11 ust. 1 mówi, że kto był współpracownikiem służb specjalnych komunistycznego państwa, nie może być prezesem. Jest już obojętne, czy on potem przeszedł do nowej władzy, jak to pan elegancko określił, czy nie. Jeżeli był pracownikiem czy współpracownikiem służb komunistycznego państwa, nie może być prezesem instytutu. A zatem pan atakuje coś, czego pan po prostu do końca nie doczytał.</u>
          <u xml:id="u-190.10" who="#PosełStefanNiesiołowski">Panie marszałku, przepraszam, ale musiałem się do tego odnieść. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-190.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Natomiast pozwoliłbym sobie zwrócić uwagę, żeby w żadną stronę nie były kierowane słowa np. o bezrozumnej zajadłości.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Gajda: Panie marszałku, czy można?)</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">W jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-191.4" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Gajda: W trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-191.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">W trybie sprostowania, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PosełTadeuszGajda">W trybie sprostowania, panie marszałku. Wydaje mi się, że pan poseł sprawozdawca, pan poseł Niesiołowski, nie zrozumiał albo opacznie zrozumiał to, co chciałem powiedzieć, czy to, co powiedziałem.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#PosełTadeuszGajda">Otóż, panie pośle, doskonale pan wie, że współpracownik, który przeszedł do nowej władzy, jest chroniony i nikt nie wie, że był współpracownikiem. Pan doskonale o tym wie.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#komentarz">(Poseł Stefan Niesiołowski: No tak.)</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#PosełTadeuszGajda">Natomiast co do wyciągania tych historii i co do policji politycznej, to przecież Wysoka Izba słyszała tutaj, że ponoć i prawica też podchodziła w sprawach politycznych... Myślę, że wystarczy hasło: pan poseł Kaczyński. Powiedziałem to w dobrej wierze - nie daj Boże, żeby coś takiego nastąpiło. Nie wolno więc pozwalać na coś takiego.</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#komentarz">(Poseł Stefan Niesiołowski: Dobrze, ale to nie jest ta ustawa.)</u>
          <u xml:id="u-192.5" who="#PosełTadeuszGajda">Ta ustawa, panie pośle, wiąże się z wszystkimi ustawami, bo to jest także lustracja i pan doskonale o tym wie. Jest to jeden ze sposobów. Przecież to wszystko łączy się w całość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Do głosowania przystąpimy w piątek rano, w trzecim dniu posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o samorządzie województwa oraz ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (druk nr 688).</u>
          <u xml:id="u-193.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Chrzanowskiego w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PosełKazimierzChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu grupy posłów mam przyjemność przedstawić projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie województwa oraz ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, zawarty w druku nr 688.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#PosełKazimierzChrzanowski">Projekt, który Wysokiej Izbie przedstawiamy, zmierza do usunięcia dwóch istotnych, naszym zdaniem, różnic pomiędzy wykonywaniem mandatu radnego gminy i powiatu a wykonywaniem mandatu radnego do sejmiku województwa.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#PosełKazimierzChrzanowski">Ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym i samorządzie województwa (Dziennik Ustaw nr 91 z dnia 18 lipca) odmiennie określiły pozycję radnego powiatu i radnego województwa w zakresie ograniczenia prowadzenia przez nich działalności gospodarczej. W art. 21 ust. 6 ustawy o samorządzie powiatowym ustawodawca zapisał, że do radnego powiatu stosuje się odpowiednio przepisy art. 24e-24h ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym. Przepisy te, ogólnie rzecz biorąc, wprowadzają zakaz prowadzenia działalności gospodarczej przez radnego z wykorzystaniem mienia komunalnego oraz nakładają na radnych obowiązek składania oświadczeń majątkowych - i to nie budzi wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#PosełKazimierzChrzanowski">Natomiast art. 24 ust. 4 ustawy o samorządzie województwa nakazuje stosować do radnego sejmiku przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne. Jest to tzw. ustawa antykorupcyjna. Przepisy tej ustawy praktycznie zakazują osobom, do których ma ona zastosowanie, a więc również radnym województwa, prowadzenia jakiejkolwiek działalności gospodarczej poza działalnością rolniczą. Dlatego też proponujemy nowe brzmienie art. 24 ust. 4 ustawy o samorządzie województwa, tak aby był on zbieżny z zapisem zawartym w ustawie o samorządzie terytorialnym z marca 1990 r. Treść tego zapisu byłaby następująca: „Do radnego województwa stosuje się odpowiednio przepisy art. 24e, art. 24f ust. 1, 2, 4 i 5 oraz art. 24h ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym” - dalej jak w art. 1 projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#PosełKazimierzChrzanowski">Zmiana 2 zawarta w art. 2 projektu ustawy dotyczy ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, która nie uregulowała procedury uzupełniania składu sejmiku województwa w przypadku wygaśnięcia mandatu radnego w trakcie trwania kadencji. W przypadku wygaśnięcia mandatu radnego w gminie liczącej powyżej 20 tys. mieszkańców i radnego powiatu, a więc tam, gdzie wybory są proporcjonalne, na zwolnione miejsce w radzie wstępuje kandydat z tej samej listy, który w wyborach uzyskał kolejno najwyższą liczbę głosów i nie utracił prawa wybieralności. Mówi o tym art. 194 ust. 1 i 2 ustawy Ordynacja wyborcza. Natomiast art. 194 ust. 3 tej samej ustawy wprowadza dla wszystkich szczebli samorządu, w których obowiązują wybory proporcjonalne, zasadę, że jeżeli skład rady zmniejszył się wskutek wygaśnięcia mandatów o więcej niż 1/5, przeprowadza się wybory uzupełniające do danej rady, chyba że do zakończenia kadencji rady zostało mniej niż 6 miesięcy. Tak więc występuje brak przepisu obsadzania pojedynczych, zwolnionych mandatów w sejmikach województw. Ponieważ w przypadku sejmików województw obowiązuje również zasada wyborów proporcjonalnych, logiczne jest uzupełnienie jego składu w trybie przewidzianym dla rad powiatów i rad gmin powyżej 20 tys. mieszkańców. Wnioskodawcy proponują więc w ustawie Ordynacja wyborcza do rad gmin, powiatów i sejmików województw w art. 194 ust. 1 w pierwszym zdaniu wyrazy: „oraz powiecie” zastąpić wyrazami: „oraz mandatu radnego powiatu lub województwa”. Jest to w art. 2 proponowanego projektu.</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#PosełKazimierzChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zwracam się o pilne przesłanie projektu ustawy do Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, a także o zwrócenie się pana marszałka z prośbą do komisji, aby zechciała przedłożyć sprawozdanie w trybie umożliwiającym uchwalenie przez Wysoką Izbę ustawy jeszcze na obecnym posiedzeniu Izby. Sprawa jest bowiem niezwykle pilna. Na rozstrzygnięcie czeka wielu wybranych radnych do sejmików województw. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-194.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-195.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Grzegorza Walendzika w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PosełGrzegorzWalendzik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Akcji Wyborczej Solidarność w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o samorządzie województwa oraz ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#PosełGrzegorzWalendzik">Przedstawiony poselski projekt ustawy, do którego mam się ustosunkować, składa się z dwóch artykułów: dotyczącego ograniczenia działalności gospodarczej prowadzonej przez radnych województwa oraz dotyczącego sposobu uzupełniania składu samorządów wojewódzkich w przypadku wygaśnięcia mandatu. Chciałem przypomnieć odpowiedni zapis art. 24 ust. 4 ustawy o samorządzie województwa, który mówi, że do radnego województwa stosuje się przepisy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne. Podzielamy tu stanowisko wnioskodawców, mówiące o nierównym statusie radnych gmin, radnych powiatów, radnych województwa. Rzeczywiście nie ma merytorycznego uzasadnienia tego, aby w stosunku do radnego województwa zastosować przepisy ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, zwanej inaczej ustawą antykorupcyjną.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#PosełGrzegorzWalendzik">Jest tylko jedna wątpliwość co do tego wniosku, mam nadzieję, że będzie ona przedstawiona i wyjaśniona w komisjach. Dotyczy ona mianowicie tego, czy zmiana ustawy spowoduje, że będzie ona odnosić się do radnych wybranych obecnie, czy zacznie obowiązywać w stosunku do radnych następnej kadencji. Myślę, że będzie to mogło zostać wyjaśnione podczas prac komisji.</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#PosełGrzegorzWalendzik">Następna kwestia jest związana z rzeczywistym przeoczeniem w Ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików wojewódzkich. Przeoczono tam sprawę uzupełnienia składu rady wojewódzkiej sejmików w przypadku wygaśnięcia mandatu radnego wybranego w tym województwie. Jest to zupełnie uzasadniony wniosek uzupełniający lukę prawną, która w tym przypadku powstała, a która powodowałaby pewne perturbacje czy trudności w funkcjonowaniu sejmików wojewódzkich. Luka ta mogłaby doprowadzić do tego, że nie funkcjonowałyby one w pełnym składzie, co spowodowałoby trudności w ich funkcjonowaniu. Podzielamy to stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#PosełGrzegorzWalendzik">Mój klub proponuje przekazanie poselskiego projektu ustawy do Komisji Nadzwyczajnej zajmującej się sprawami reformy administracji publicznej, biorąc pod uwagę to, że w tej komisji będzie możliwość rozpatrzenia tego projektu i porównania go z innymi stojącymi jeszcze przed tą komisją projektami dotyczącymi zmian niektórych ustaw. Zostaną one w najbliższym czasie przez tę komisję rozpatrzone i być może poselski projekt ustawy mógłby być wkomponowany do tych przepisów, do tych zmian, które będą następowały w około trzydziestu projektach ustaw. A być może mógłby on być przedstawiany jako oddzielny projekt ustawy. Popieramy wniosek wnioskodawców dotyczący zmiany tych dwóch ustaw: o samorządzie województwa oraz ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, powiatów i sejmików województw - proponujemy też przekazanie go do Komisji Nadzwyczajnej zajmującej się sprawami reformy administracji publicznej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Czepułkowskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PosełJerzyCzepułkowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Mam zaszczyt przedstawić w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej opinię o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o samorządzie województwa oraz ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, zawartym w druku sejmowym nr 688. Opinia, którą przedstawię, jest krótka i jednoznaczna, podobnie jak krótki i oczywisty w treści jest tekst nowelizacji, której potrzeba wynikła z również krótkiej praktyki w stosowaniu nowelizowanych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#PosełJerzyCzepułkowski">Jak mówił w imieniu wnioskodawców poseł Kazimierz Chrzanowski, nowelizacja dotyczy zniwelowania istotnych różnic pomiędzy statusem radnego województwa, radnego powiatu i radnego gminy, a także różnic związanych z wykonywaniem mandatu w części dotyczącej ograniczeń prowadzenia przez nich działalności gospodarczej. Według zapisów ustawy o samorządzie województwa radni tego szczebla samorządu znajdują się w diametralnie różnej, niekorzystnej sytuacji w porównaniu z ich kolegami z rad gmin i powiatów. Sytuacja taka nie znajduje, zdaniem mojego klubu, merytorycznego uzasadnienia, dlatego też popieramy treść art. 1 proponowanej nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#PosełJerzyCzepułkowski">Podobnie treść art. 2, dotycząca zmiany w ustawie Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, uzyska pełną akceptację posłów klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#PosełJerzyCzepułkowski">W trakcie pracy nad wyżej wymienioną ustawą wielu moich klubowych kolegów, a także posłowie innych klubów, dostrzegło lukę polegającą na braku prawnej możliwości tzw. kooptacji radnego wojewódzkiego w celu uzupełnienia składu sejmiku do ustawowej liczby w sytuacji wygaśnięcia mandatu radnego z przyczyn określonych w art. 190 ust. 1 ustawy o samorządzie województwa.</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#PosełJerzyCzepułkowski">Pozostając w przekonaniu o istnieniu niezamierzonej luki prawnej, wspólnie z posłem Maciejem Porębą wystąpiliśmy do Biura Studiów i Ekspertyz Sejmu z zapytaniem, czy z zapisu art. 194 ust. 1 Ordynacji wyborczej do rad gmin, powiatów i sejmików województw wynika konieczność przeprowadzenia wyborów uzupełniających w wypadku wygaśnięcia mandatu radnego województwa z przyczyn wskazanych w art. 190 ust. 1, czy też skład sejmiku ulega zmniejszeniu. Pytanie w swej treści przewrotne, bo ustawa nie przewiduje takiej możliwości. Zależało nam jednakże na konstatacji biura, która miała zweryfikować postawioną przez nas tezę, iż w nowelizowanej ustawie występuje typowa luka prawna, którą wypełnić może tylko ustawodawca w drodze nowelizacji ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, powiatów i sejmików województw. Ekspertyza potwierdziła nasze przypuszczenia. Posiadam jej pełny tekst, bardzo obszerny. Nowelizacja będzie faktem; trwa proces legislacyjny. Jej tryb pilny cieszy mój klub, bo Wysoka Izba natychmiast reaguje na niezamierzoną wadę ustawy, która utrudnia działanie nowo wybranych, konstytuujących obecnie swoje władze samorządów województwa.</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#PosełJerzyCzepułkowski">Reasumując, klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej popiera projekt ustawy oraz wniosek występującego w imieniu wnioskodawców posła Chrzanowskiego o to, by drugie i trzecie czytanie projektu ustawy odbyło się jeszcze w trakcie obecnego posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-198.6" who="#PosełJerzyCzepułkowski">I tutaj kilka słów w odniesieniu do wystąpienia mojego przedmówcy z klubu Akcji Wyborczej Solidarność. Oczywiście propozycja przekazania tegoż projektu do Komisji Nadzwyczajnej i połączenia prac nad tym projektem z pracami nad całym pakietem ustaw związanych z wdrażaniem reformy administracji publicznej ma pewne uzasadnienie, bo jeden z artykułów również dotyczy tej ustawy. Chcę jednak zwrócić uwagę, że przyjęcie zaproponowanego przez kolegę posła z AWS rozwiązania uniemożliwi uchwalenie tejże nowelizacji podczas trwającego obecnie posiedzenia Sejmu, gdyż proces legislacyjny dotyczący ustawy, o której kolega mówił, a która polega na nowelizacji czy też zmianie szeregu innych ustaw, dopiero się rozpoczyna i należy się spodziewać, że potrwa, łącznie z pracami w Sejmie i Senacie - a ten proces legislacyjny kończy podpis prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej - około dwóch miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-198.7" who="#PosełJerzyCzepułkowski">Istnieje natomiast zagrożenie, niebezpieczeństwo polegające na tym, że w wypadku wygaśnięcia mandatu nie będzie możliwe uzupełnienie ustawowego składu samorządu sejmiku województwa. Jeśli sytuacja będzie miała miejsce w dwóch, trzech, czterech wypadkach w ramach jednego sejmiku, tam gdzie jest potrzebna odpowiednia większość, przy dokonywaniu wyboru do pełnienia w samorządzie województwa określonych funkcji publicznych, mogą powstać praktyczne trudności. Po prostu może powstać pewien pat uniemożliwiający ukonstytuowanie się władz samorządu województwa.</u>
          <u xml:id="u-198.8" who="#PosełJerzyCzepułkowski">W związku z tym gorąco popieram wniosek posła Chrzanowskiego o to, by drugie i trzecie czytanie projektu ustawy, o której mowa, odbyło się jeszcze w trakcie bieżącego posiedzenia Sejmu. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Włodzimierza Puzynę o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Unii Wolności podziela argumenty, które przedstawili wnioskodawcy moi przedmówcy i także popiera ideę tej nowelizacji dwóch ustaw. Pozostaje jedynie pytanie, czy przyczyny tych oczywistych błędów w systemie samorządowym można upatrywać w dużym tempie, w jakim Wysoka Izba nad nim pracowała, czy to są jedyne błędy tego typu i czy tak szybka nowelizacja wszystkie te błędy jest w stanie usunąć. Wsłuchując się w głosy moich przedmówców, zastanawiam się, czy nie należałoby dołączyć do tych dwóch artykułów także i trzeciego, związanego z ujednoliceniem relacji pomiędzy pozycją członka organu uchwałodawczego i członka zarządu. W tej chwili te relacje są niesymetryczne, bo mając mandat radnego gminnego nie można pełnić funkcji członka zarządu ani w organach wykonawczych powiatu, ani w organach wykonawczych województwa, natomiast mandat radnego województwa i mandat radnego powiatu można łączyć z funkcją członka zarządu gminy. Wydaje się, że jeżeli mówimy o symetrii czy jej braku, to jest to kwestia, która powinna być rozstrzygnięta i to rozwiązanie w tej dziedzinie również powinno być ujednolicone, tak żeby relacje pomiędzy poszczególnymi mandatami i funkcjami w zarządzie we wszystkich typach jednostek samorządu były jednolite.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Być może są jeszcze inne wymagające szybkiego poprawienia błędy w systemie, dlatego może warto byłoby, żeby ta ustawa została skierowana nie tyle do Komisji Nadzwyczajnej, która pracuje w sposób dość szczególny, ile do tych komisji, które pracowały nad tymi ustawami w pierwszej fazie reformy samorządowej, a więc do Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, bo w gronie osób, które szczegółowo się zajmowały rozwiązaniami w tych dziedzinach, łatwiej jest uzgodnić stanowisko i znaleźć rozwiązania być może pozbawione tych wad, których stwierdzenie powoduje, że musimy szybko tę ustawę nowelizować. Przyłączając się do głosów poparcia dla tego projektu, w imieniu klubu Unii Wolności proszę o skierowanie tej ustawy do Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Eugeniusza Kłopotka o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Powoli musimy przyzwyczajać się do tego, że to, co ledwie w takim pośpiechu zdążyliśmy uchwalić, trzeba będzie nowelizować i poprawiać. Odnosząc się do tego projektu ustawy, a zwłaszcza do jego art. 1, śmiem stwierdzić po analizie tego zapisu, jak również zapisów, na które ten artykuł się powołuje, że to rozwiązanie wcale nam nie wyczerpuje sprawy do końca, gdyż nadal nie zrównuje pozycji radnego województwa i radnego powiatowego, przynajmniej z dwóch powodów. Powód pierwszy: otóż jeżeli wczytamy się dokładnie w art. 21 ust. 6 - celowo wziąłem tutaj tekst ustawy, żeby powołać się na ten artykuł - ustawy o samorządzie powiatowym, to stwierdzimy, że tam jest wyraźnie powiedziane, iż do radnego powiatu stosuje się odpowiednio przepisy art. 24e-24h, czyli inaczej od e do h, natomiast, proszę zauważyć, w tej propozycji mówimy o art. 24e, o art. 24f bez ust. 3 i pomijamy art. 24g. Co to oznacza? Oznacza to, że radny powiatowy może być reprezentantem powiatu we władzach spółki prawa handlowego z udziałem mienia komunalnego, natomiast radny wojewódzki nie może, bo chcemy skreślić, pominąć ten zapis. Czyli tu już nie ma równości tych dwóch partnerów. To jest jedna uwaga.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#PosełEugeniuszKłopotek">I druga uwaga, która mi się tutaj nasuwa. Dotyczy to również ustawy o samorządzie powiatowym. Czy radny, który zostanie wybrany w skład zarządu województwa lub powiatu i z tego tytułu będzie otrzymywał wynagrodzenie, pensję - przypuszczam, że wcale niemałą - ma jednocześnie prawo prowadzić działalność gospodarczą? Otóż okazuje się, że przy tych aktualnych zapisach może prowadzić działalność gospodarczą. Nie może prowadzić działalności gospodarczej tylko wtedy, kiedy wykorzystuje się w niej mienie komunalne, bo wtedy następuje odesłanie do ustawy o samorządzie terytorialnym, do art. 24f ust. 1. I to jest, uważam, również problem do rozstrzygnięcia w dalszych naszych pracach. Jedyne, co w imieniu klubu mogę dzisiaj zrobić, to zaproponować komisji poprawki w dalszych pracach nad tą ustawą, sprowadzające się do tego, że to ulgowe potraktowanie będzie można zastosować do radnego województwa z wyłączeniem radnego wchodzącego w skład zarządu województwa. Natomiast do członków zarządu - tu województwa, a w domyśle również członków zarządu powiatu - powinniśmy stosować ustawę antykorupcyjną, tę, której my podlegamy.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Na koniec - klub nie wnosi absolutnie żadnych uwag do art. 2. Po prostu pośpiech, doszło do pominięcia i tu jesteśmy jak najbardziej za tym zapisem. Tak jak mój szanowny przedmówca pan poseł Puzyna z Unii Wolności sugerowałbym, żeby projekt tej ustawy trafił raczej do Komisji Samorządu Terytorialnego, bo w tej komisji pracowaliśmy nad tymi dwoma ustawami. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pana ministra Jerzego Stępnia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiJerzyStępień">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Co do art. 2, rzeczywiście nie może być żadnych wątpliwości. Jest to typowa luka prawna, która powinna być wypełniona właśnie w taki sposób, jaki został zaproponowany w projekcie ustawy. Natomiast co do art. 1, mogę powiedzieć tylko tyle - rząd nie ma stanowiska w tej sprawie, ale wydaje mi się, że powinniśmy przedyskutować jeszcze tę sprawę ponownie. W projekcie rządowym nie było takiego zapisu, nie było takiej właśnie regulacji, która by ograniczała w ten sposób uprawnienia radnych województwa. Sądzę, że nad tą kwestią trzeba się jeszcze spokojnie zastanowić w komisji, którą państwo wskażą. Tyle mam do powiedzenia w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">I proszę jeszcze o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Kazimierza Chrzanowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#PosełKazimierzChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wnioskodawcy, proponując art. 1 tego projektu, również rozważali ten problem, o którym mówił pan poseł Kłopotek. Zwyciężyła opinia, żeby wyłączyć ust. 3 w art. 24f, a tym samym art. 24g, jako że jest to jakby konsekwencja tego wyłączenia. Gdyby „wrócił” ten ustęp, to i wróciłby art. 24g. Przeważyła opinia, żeby radnych sejmików województw jak gdyby zrównać tutaj w prawach z parlamentarzystami, z posłami. I to była główna przesłanka rezygnacji z ust. 3. Uznaliśmy, że radny województwa nie powinien reprezentować województwa w spółkach z udziałem mienia komunalnego, mienia i gminy, i powiatu, i sejmiku, jeżeli będą takowe spółki, a na pewno będą.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#PosełKazimierzChrzanowski">Nasza propozycja była taka, żeby komisja możliwie szybko się nad tym zastanowiła, bo tu sprawa jest otwarta. Po dyskusji w komisji te szczegóły powinny zostać przedyskutowane, wyjaśnione, podobnie jak to, o czym mówił pan poseł Puzyna. Oczywiście może być więcej problemów, ale naszym zdaniem te dwa problemy przedstawione w projekcie są na tyle pilne, że wymagają uregulowania jak najszybciej, a procedura w Komisji Nadzwyczajnej trwa. Oczywiście w sprawie innych poprawek czy innych zagadnień, które są wątpliwe, może ona trwać.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#PosełKazimierzChrzanowski">Jeszcze raz proszę, żeby Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej mogła się tym projektem zająć jak najszybciej i jak najszybciej przedstawić Wysokiej Izbie swoją opinię. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Kłopotek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Czy mógłby pan poseł, jeśli można prosić pana posła, odnieść się w imieniu wnioskodawców do mojej drugiej uwagi: czy członek zarządu może prowadzić działalność gospodarczą. Czy byśmy nie wyłączyli z tego członków zarządu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#PosełKazimierzChrzanowski">Decyzja będzie należała do Wysokiej Izby. Myślę, że komisja też to przedyskutuje i też wyda opinię w tej sprawie. Myśmy tego problemu nie analizowali. Przyznam uczciwie, że nie analizowaliśmy go na tyle, żeby mieć w tej sprawie jednoznaczną opinię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie województwa oraz ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw do Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">W dyskusji zgłoszono wnioski o wyznaczenie komisji terminu przedstawienia sprawozdania na bieżącym posiedzeniu Sejmu oraz o skierowanie projektu ustawy do Komisji Nadzwyczajnej.</u>
          <u xml:id="u-210.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">I tu mam pytanie do wnioskodawcy, pana posła Walendzika, czy podtrzymuje wniosek o skierowanie projektu do Komisji Nadzwyczajnej.</u>
          <u xml:id="u-210.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Jest pan poseł Walendzik?</u>
          <u xml:id="u-210.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo. Myślałem, że to ktoś z lewej strony, bo...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#PosełGrzegorzWalendzik">Panie marszałku, wycofuję swój wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Słucham?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#PosełGrzegorzWalendzik">Panie marszałku, wycofuję swój wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">W związku z tym podzielam wniosek o wyznaczenie komisji terminu przedstawienia sprawozdania na bieżącym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Marszałek Sejmu zobowiązuje komisję do przedstawienia sprawozdania w trybie pilnym, tak żeby na bieżącym posiedzeniu Sejmu mogło być jeszcze drugie i trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Co do skierowania do Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Wobec tego uważam, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-214.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję za dobrą współpracę.</u>
          <u xml:id="u-214.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-214.7" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pozwolę sobie przedstawić komunikat, że zebranie Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej odbędzie się jutro, to jest w dniu 5 listopada, w czwartek, o godz. 8.30 w sali nr 118, co świadczy o tym, że posłowie z SLD będą musieli raniej wstać.</u>
          <u xml:id="u-214.8" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-214.9" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Czy oprócz pań posłanek i panów posłów, którzy się zgłosili, ktoś jeszcze pragnie się zgłosić do oświadczenia?</u>
          <u xml:id="u-214.10" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-214.11" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Wobec tego listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-214.12" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Annę Zalewską z Sojuszu Lewicy Demokratycznej w celu wygłoszenia oświadczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#PosełAnnaZalewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę wyrazić swoją dezaprobatę wobec decyzji rządu o wprowadzeniu w 2000 r. bonu oświatowego, jako obowiązującej zasady dystrybucji środków na realizację zadań oświatowych. Jestem głęboko zaniepokojona tym, że bon oświatowy, jak stwierdził rzecznik rządu, będzie pokrywał jedynie koszty zadań wynikających z podstaw programowych, czyli na poziomie minimum, a inne usługi edukacyjne będą odpłatne. Na takie rozwiązania przyzwolenia być nie może nie tylko wśród nauczycieli, ale również, a może przede wszystkim wśród rodziców, szczególnie gorzej sytuowanych, często bezrobotnych. Dzieciom tych rodziców należy w pierwszej kolejności zapewnić warunki do wszechstronnego rozwoju, a nie oferować programu minimum, bowiem ich rodzice nie wykupią dodatkowych usług edukacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#PosełAnnaZalewska">Bon oświatowy, jeśli przeanalizuje się dokładnie wartości, które ma wnosić, nie spełni oczekiwań. Nie obroni się teza, że bon spowoduje konkurencyjność szkół, bo jaką konkurencję może mieć jedyna na wsi szkoła. A i te miejskie, choćby najlepsze, mają przecież określoną pojemność. Bon będzie więc nadal sumą publicznych pieniędzy przeznaczonych na kształcenie, którymi pozornie dysponować będą rodzice ucznia, posyłając go do konkretnej szkoły. Bo przecież wielkiego wyboru mieć nie będą.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#PosełAnnaZalewska">Bon przydzielony uczniowi uprawnionemu z tytułu obowiązku szkolnego, idący za nim, spowoduje podwójne finansowanie szkół niepublicznych, znajdujących się głównie w miastach. Pragnę podkreślić, że nie jestem przeciwniczką szkół prywatnych i szkół społecznych. Mogą one funkcjonować; jeśli rodziców stać na płacenie wysokiego czesnego, niech tam swoje dzieci posyłają. Ale zawsze będę bronić szkoły publicznej, dobrze finansowanej, dobrze prowadzonej i dostępnej dla wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#PosełAnnaZalewska">Bon oświatowy dla szkoły niepublicznej plus wysokie czesne to najlepsza droga do wprowadzenia szkół elitarnych. Stuprocentowe finansowanie szkół niepublicznych pogorszy i tak trudną sytuację szkół publicznych, tak zwanych państwowych, prowadzonych przez gminy.</u>
          <u xml:id="u-215.4" who="#PosełAnnaZalewska">Bon nie zniweluje, a raczej pogłębi różnice w szansach edukacyjnych dzieci i młodzieży z różnych środowisk. Może być również antymotywacyjny w szkołach realizujących programy autorskie, w których autor określa warunki brzegowe swojego programu. Jeżeli wartość bonu edukacyjnego będzie obliczana według obowiązujących obecnie zasad przy naliczaniu subwencji, gdy nie bierze się pod uwagę rzeczywistych kosztów utrzymania szkół i placówek, a jedynie waloryzuje się budżet poprzedniego roku, to już dziś można stwierdzić, że wprowadzenie bonu będzie sztuką dla sztuki. Nie przyniesie oszczędności ekonomicznych, a raczej pociągnie dodatkowe koszty.</u>
          <u xml:id="u-215.5" who="#PosełAnnaZalewska">Pranę nadmienić, że bon oświatowy jako realizację idei Miltona i Friedmana próbowały wprowadzić dwa państwa - Stany Zjednoczone i Anglia. W Kalifornii eksperyment miał trwać przez 5 lat, ale po rocznej ocenie wycofano się z niego. W latach siedemdziesiątych w Anglii próbowano również wprowadzić bon edukacyjny. Po wstępnych symulacjach zaniechano wprowadzenia tej idei w życie.</u>
          <u xml:id="u-215.6" who="#PosełAnnaZalewska">Skoro bon nie sprawdził się w bogatych krajach, to czy sprawdzi się przy naszej mizerii budżetowej? Czy bon ma być lekarstwem dla polskiej oświaty, czy tylko kresem monopolu państwa w oświacie i wspomaganiem szkół niepublicznych? Jeśli to drugie, to na pewno rolę swoją spełni. Dezaprobatę dla bonu oświatowego wyrazili delegaci 37 Krajowego Zjazdu Związku Nauczycielstwa Polskiego. Wyrażam ubolewanie, że rząd nie raczył wziąć pod uwagę tych negatywnych opinii i że nie liczy się z opiniami tak licznego środowiska, które działa w ramach Związku Nauczycielstwa Polskiego. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Ewę Tomaszewską z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#PosełEwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wprowadzona w 1994 r. ustawa o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych, dopuszczająca eksmisję na bruk, jako ochronę ekonomiczną dla lokatora wprowadziła dodatki mieszkaniowe w miejsce sprawdzonych w 1993 r. zasiłków mieszkaniowych. Defektem tego rozwiązania jest wliczanie tego dodatku do dochodu, co oznacza ograniczenie praw osób i rodzin żyjących w niedostatku do korzystania z pomocy społecznej bądź też rezygnację z dodatku w celu uzyskania zasiłku socjalnego na podstawowe wydatki żywnościowe i zadłużanie się wobec braku środków na pokrycie czynszu. Ośrodki pomocy społecznej z braku możliwości finansowych, a czasem kompetencji pracowników, nie przyznają zasiłków specjalnych ubogim lokatorom nieznacznie przekraczającym limit dochodów, często wskutek otrzymywania dodatków. Dodatków nie przyznaje się ze względu na istniejące zadłużenie, choć to właśnie brak środków na opłacenie czynszu jest przyczyną zadłużenia. Obawy rodzin przed eksmisją są uzasadnione, a wpływają one istotnie na atmosferę w rodzinach zagrożonych i ich spójność. Rozdzielanie rodzin po eksmisji pomiędzy noclegownie dla mężczyzn, dla kobiet i domy dziecka nie jest rozwiązaniem problemu. Może dziwić, że konstytucyjne gwarancje zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych obywateli i przeciwdziałanie bezrobociu, i ustawę wprowadzającą prawo do eksmisji na bruk wprowadził parlament tej samej, poprzedniej kadencji. Trudno nie zauważyć sprzeczności między deklarowanymi w konstytucji zamiarami a eksmisyjną praktyką. Oczekuję, że praca nad skierowaną do podkomisji nowelizacją tej ustawy zapewni ochronę zagrożonym eksmisją lokatorom. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Bogdana Lewandowskiego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoim wystąpieniu chciałbym zwrócić uwagę Wysokiej Izby na nasilające się zjawisko napadów na taksówkarzy. Wykonujący ten zawód coraz częściej narażeni są na utratę zdrowia lub życia. Właściwie nie ma dnia, żeby środki masowego przekazu nie informowały o kolejnej ofierze. Powszechnemu potępieniu bandytów przez społeczeństwo nie towarzyszą odpowiednie działania ze strony Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Rząd bezradnie przygląda się tej przerażającej praktyce. Lista ofiar wydłuża się. W Polsce u schyłku XX wieku zawód taksówkarza należy do najbardziej niebezpiecznych, dlatego w pełni uzasadnione jest pytanie: jak długo trwać będzie ten swoisty stan bezradności? Ile jeszcze trzeba ofiar wśród taksówkarzy, tragedii wdów i dzieci, żeby zmusić ministra Tomaszewskiego do działania? Taksówkarze płacą podatki, są takimi samymi obywatelami jak na przykład urzędnicy i mają niezbywalne prawo do wykonywania pracy w poczuciu bezpieczeństwa. Oczekuję, że rząd, który z taką energią i determinacją ściga przeszłość, zajmie się wreszcie żywotnymi, w dosłownym tego słowa znaczeniu, sprawami obywateli, którym przyszło pracować tu i teraz. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do jutra, tj. 5 listopada 1998 r., do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję państwu za wytrwałość.</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 23)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>