text_structure.xml 589 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 04)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Maciej Płażyński oraz wicemarszałkowie Stanisław Zając, Franciszek Jerzy Stefaniuk, Marek Borowski i Jan Król)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Marszałek">Witam Pana Prezydenta Rzeczypospolitej, witam wszystkich państwa.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#komentarz">(Zebrani wstają, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">Na sekretarzy obrad powołuję panów posłów Mieczysława Jedonia oraz Ryszarda Wawryniewicza.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszałek">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pan poseł Mieczysław Jedoń.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Marszałek">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Marszałek">Protokół 1 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty wobec niewniesienia zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Marszałek">Informuję, że grupa posłów Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność przedłożyła projekt uchwały z okazji Święta 11 Listopada.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Marszałek">Po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów podjąłem decyzję o dodaniu do porządku dziennego nowego punktu 3 w brzmieniu: Pierwsze czytanie poselskiego projektu uchwały z okazji Święta 11 Listopada.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#Marszałek">Proponuję, aby w tym wypadku miał zastosowanie art. 47 pkt 1 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#Marszałek">Dodany punkt porządku dziennego zostanie rozpatrzony w dniu dzisiejszym po głosowaniu nad przedstawionym przez premiera wnioskiem o udzielenie wotum zaufania Radzie Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#Marszałek">Punkt 2 porządku dziennego: Wybór składów osobowych stałych komisji sejmowych, zostanie rozpatrzony bezpośrednio po wysłuchaniu exposé premiera.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#Marszałek">Wysoka Izbo! Informuję, że Konwent Seniorów zaopiniował tryb rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#Marszałek">Na posiedzeniu Konwentu zgłoszono zastrzeżenia dotyczące przeprowadzenia debaty nad exposé prezesa Rady Ministrów po 5-godzinnej przerwie w dniu dzisiejszym. Zaproponowano, aby debaty nad exposé premiera nie przeprowadzać w tym samym dniu, lecz w dniu 12 listopada.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#Marszałek">W związku z tym tryb rozpatrzenia punktu 1 rozstrzygniemy w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#Marszałek">Poddam pod głosowanie propozycję przeprowadzenia debaty nad exposé premiera w dniu dzisiejszym. Jej odrzucenie oznaczać będzie, że Sejm przeprowadzi debatę w dniu 12 listopada.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem propozycji przeprowadzenia debaty nad exposé premiera po 5 -godzinnej przerwie w dniu dzisiejszym, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (233)</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? (158)</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał? (3)</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu, po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów, proponuje, aby Sejm ustalił w debacie nad exposé premiera podział czasu pomiędzy kluby i koło, w zależności od ich wielkości, w granicach od 9 do 151 minut, tj. debatę długą, a w debacie nad projektem uchwały z okazji Święta 11 Listopada wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i koła.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#Marszałek">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#Marszałek">Informuję również, że wobec nieprzedłożenia pytań w sprawach bieżących na obecne posiedzenie dotychczasowy punkt 3 porządku dziennego nie zostanie zrealizowany.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Przedstawiony przez prezesa Rady Ministrów program działania Rady Ministrów wraz z wnioskiem o udzielenie jej wotum zaufania.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu prezesa Rady Ministrów pana Jerzego Buzka.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić program naprawy państwa, program nowego rządu, który utworzyły wspólnie Akcja Wyborcza Solidarności i Unia Wolności - ugrupowania wywodzące się z demokratycznej, antykomunistycznej opozycji. Po roku 1989 podzieliły nas poważne różnice programowe i odmienne wybory polityczne. Dzisiaj postanowiliśmy zespolić swe siły w jednej koalicji. Połączyło nas wspólne przekonanie, że Polskę trzeba i można zmienić. Naprawić to, co w niej złe. Musimy zrobić wszystko, by tej szansy nie zmarnować. To jest ważniejsze od różnic, które istniały i istnieją pomiędzy nami.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Ruch Solidarności ma swoją długą historię. To właśnie ludzie Solidarności rozpoczęli budowę wolnej i suwerennej Polski. To wielkie, przejmujące wydarzenie z polskiej drogi do demokracji - sierpień roku 1980 - zapoczątkowało zmiany w państwach komunistycznych. Dało to początek końca imperium zła.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">W roku 1989 Solidarność wygrała. Nie byliśmy wówczas przygotowani do takiego zwycięstwa. Sytuację utrudniał fakt, że zderzyliśmy się z największymi problemami, przed jakimi może stanąć demokratycznie wybrany rząd. Zadanie likwidacji struktur totalitarnego państwa okazało się trudniejsze, niż wcześniej sądziliśmy. Ówcześni przywódcy naszego obozu popełnili też błędy zaniechania dialogu w obrębie solidarnościowej wspólnoty partii i ugrupowań. W rezultacie w 1993 r. do władzy doszli nasi przeciwnicy polityczni.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Wyciągnęliśmy wnioski z przeszłości. Zapanowaliśmy nad konfliktami i emocjami. Zbudowaliśmy ponad dotychczasowymi podziałami nowy wspólny obóz polityczny - Akcję Wyborczą Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek"> Dziś, nauczeni bolesnymi doświadczeniami, chcemy nadrobić stracony czas, zrobić to, czego nie zrobiono zaraz po 1989 r.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Tamten rok był rokiem początku końca komunizmu w naszym kraju, komunizmu, który mimo prób reform pozostawał niezmiennie ustrojem totalitarnym i przestępczym, w którym nie były respektowane podstawowe prawa i wolności obywatelskie.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek"> Komunizmu, który doprowadził do gospodarczego i cywilizacyjnego upadku naszego kraju. Rok 1989 był, jak wspomniałem, początkiem końca komunizmu w Polsce. Zrobię wszystko, aby nasz rok 1997 był zapamiętany jako rok początku naprawy państwa, ostatecznego zerwania ze złą przeszłością.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">W maju Akcja Wyborcza Solidarność ogłosiła swój program. Przypomnę raz jeszcze jego słowa: „Stoimy przed wielką szansą, możemy stworzyć nowoczesne, sprawiedliwe państwo. Polskę silnych rodzin i solidarnych pokoleń. Kraj równych szans dla wszystkich rodzin. Polskę nowoczesnej gospodarki. Państwo budowane na patriotycznych i chrześcijańskich wartościach, na umiłowaniu wolności. Możemy zbudować Rzeczpospolitą, która będzie bezpieczna dzięki członkostwu w Pakcie Północnoatlantyckim”. Z taką wizją Polski szła do wyborów Akcja Wyborcza Solidarność. Taką wizję przyszłości poparły miliony ludzi, dając zwycięstwo programowi Akcji.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Przypomnę teraz inne, ważne słowa: „Wolność i niezależność państwowa odzyskana po roku 1989 dała nam szansę na swobodne kształtowanie przyszłości naszej ojczyzny. Musimy ochronić narodową tożsamość w warunkach otwarcia na świat. Musimy dokończyć budowę dobrego państwa. Stanie się to możliwe dzięki zaangażowaniu się każdego z nas, obywateli Rzeczypospolitej”. To fragment programu Unii Wolności - drugiego ugrupowania w kierowanym przeze mnie rządzie.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Wizja Polski przedstawiona w programie AWS i zawarta w naszym haśle „Zawsze Polska, zawsze wolność, zawsze rodzina” pozwoliła odnieść sukces memu ugrupowaniu - Akcji Wyborczej Solidarność. Plan Unii Wolności, podobny w wielu kwestiach do programu Akcji, również zyskał poparcie wielu Polaków. Ten sukces, sukces wszystkich ludzi Solidarności, ludzi, którym bliskie jest przesłanie Sierpnia roku '80, nałożył na nas, polityków, wielką odpowiedzialność za losy naszych rodaków, za państwo, za przyszłość narodu. Jestem pewien, że wielkie poczucie odpowiedzialności dzielą dziś z nami miliony Polaków pamiętających, że - jak mówił Ojciec Święty - ład wolności buduje się w trudzie, że prawdziwą wolność mierzy się stopniem gotowości do służby, do daru z siebie.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Dajmy wszyscy naszej ojczyźnie siebie. Przezwyciężmy swe słabości. Dajmy krajowi wszystko, co w nas najlepszego, by nasze pragnienia w końcu się urzeczywistniły, by Polska, by wszyscy Polacy wkroczyli godnie w nowe tysiąclecie.</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Wysoka Izbo! Przed nami - przed rządem, parlamentem, wszystkimi ludźmi dobrej woli - stoją cztery wielkie zadania.</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Nasze zadanie pierwsze i podstawowe to zapewnienie ludziom, polskim rodzinom, odpowiednich warunków życia, umożliwienie im samodzielnego kształtowania swoich losów. Aby tak się stało, państwo musi przekazać ludziom część władzy i własności. Tylko wtedy polskie rodziny będą naprawdę wolne, tylko po decentralizacji państwa i upowszechnieniu własności możliwe będzie stworzenie trwałego fundamentu przyszłej Polski - Polski XXI wieku. Możliwa będzie solidarność ludzi wolnych.</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">A zatem, po pierwsze, człowiek, człowiek w silnej, zdrowej rodzinie. Osiągnięcie tego celu będzie niemożliwe bez wielkiej reformy państwa, bez naprawy jego struktur. Musimy uczynić z Polski państwo uczciwe i sprawne. To nasze zadanie.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Państwo musi służyć społeczeństwu, tej wielkiej rodzinie rodzin. Liczne dziedziny życia publicznego muszą zostać oddzielone od partyjnych wpływów. Ten wielki cel Solidarności z roku 1980 i 1989 musi być wreszcie zrealizowany.</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Szliśmy po władzę dla ludzi, po to, by ją ludziom oddać, by obywatele i społeczności lokalne wzięły tę część władzy, którą potrafią wykorzystać lepiej od państwa. By państwo - ograniczone w swych wpływach - stało się silniejsze niż dziś w dziedzinach, w których nikt go nie zastąpi, choćby w kwestii gwarantowania bezpieczeństwa narodowi i przeciwdziałania kataklizmom.</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Upowszechnione musi być prawo do własności prywatnej. Polska klasa średnia musi się wzmocnić. Nie dopuścimy do uformowania się w Rzeczypospolitej ekonomicznych rządów wąskiej oligarchii. My chcemy wolnej gospodarki z szansami dla wszystkich, chcemy państwa dialogu społecznego między pracą a kapitałem. W tej sprawie mojemu rządowi nie zabraknie determinacji. Wypowiemy walkę patologiom naszego życia gospodarczego. Już na pierwszym posiedzeniu Rady Ministrów zdecydowałem o skontrolowaniu wielu kontrowersyjnych decyzji podjętych w ciągu ostatnich 4 lat. Nie chcemy zastępować jednych „swoich” innymi. Do kierowania gospodarką, do służby cywilnej będziemy powoływać ludzi dobrze wykształconych i profesjonalnych, także ludzi młodych.</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek"> Wstrzymaliśmy już powszechnie krytykowany przez opinię publiczną nabór do służby cywilnej, realizowany według złych, wypaczonych politycznym interesem, zasad. </u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Reforma samorządowa i towarzysząca jej naprawa finansów publicznych, prywatyzacja, reprywatyzacja i upowszechnienie własności stworzą fundament dla skutecznej realizacji reformy systemu edukacji, służby zdrowia, pomocy społecznej i systemu emerytalno-rentowego. Zmiany struktur państwa i instytucji sfery socjalnej pozwolą zbudować wydajną gospodarkę opartą na własności prywatnej, gospodarkę bez monopoli, nowoczesną strukturalnie, promującą aktywność obywateli, wspierającą również najsłabszych, nie potrafiących dać sobie rady samodzielnie.</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Tylko realizacja wszystkich tych reform zagwarantuje długotrwały wzrost gospodarczy, budowany w codziennym, dobrze zorganizowanym trudzie milionów ludzi. Pozwoli na trwałą poprawę poziomu życia oraz na poszerzenie samodzielności ekonomicznej rodzin.</u>
          <u xml:id="u-3.26" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Po pierwsze - wolni ludzie w silnych rodzinach. Po drugie - naprawa państwa. Oba te zadania wymagają zagwarantowania naszej Rzeczypospolitej bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego. Obywatele muszą czuć się bezpieczniej niż dziś. Wymaga to poprawy pracy Policji, innych służb stojących na straży porządku i bezpieczeństwa obywateli, organów ścigania i sądów.</u>
          <u xml:id="u-3.27" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Chcemy jak najszybciej stać się pełnoprawnym członkiem wspólnoty euroatlantyckiej, stanowiącej w dzisiejszym świecie najważniejszą gwarancję rozwoju cywilizacyjnego opartego na wolnym rynku i demokracji, na wolności jednostek i narodów. Nie ma lepszej gwarancji suwerenności Polski niż NATO. Chcę to powiedzieć właśnie dziś: w przeddzień rocznicy odzyskania przez Rzeczpospolitą niepodległości. Polska w Pakcie Północnoatlantyckim to Polska trwale bezpieczna, trwale niepodległa.</u>
          <u xml:id="u-3.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.29" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Wolni obywatele, naprawa państwa, bezpieczeństwo. To wszystko nie będzie możliwe bez umocnienia wartości moralnych stanowiących fundament naszej chrześcijańskiej cywilizacji: prawdy, dobra, miłości. Poszanowanie wartości moralnych będzie naszym wkładem do jednoczącej się Europy.</u>
          <u xml:id="u-3.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.31" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek"> Bez fundamentu wartości, bez poszanowania prawa do życia i godności każdego człowieka nie będzie silnych rodzin, nie będzie solidarności pokoleniowej, nie będzie mógł trwać godnie naród. Bez wartości moralnych nie będzie także i wolności. W tej dziedzinie znajduje się wielki obszar wspólnej troski państwa i kościołów, a w szczególności Kościoła katolickiego. Potrzebne jest ich współdziałanie z zachowaniem autonomii obu stron. </u>
          <u xml:id="u-3.32" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.33" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Pamiętajmy także, że bez zachowania powszechnie akceptowanych wartości moralnych nie będzie sprawnej gospodarki. Wspólna praca wymaga przecież przynajmniej minimum zaufania do partnerów i uznania wartości pracy ludzkiej. Masowe łamanie społecznych norm podnosi - jak mówią ekonomiści - koszty gospodarowania.</u>
          <u xml:id="u-3.34" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Cztery wielkie zadania dla Polski i Polaków, cztery zadania mego rządu, wiążą się ściśle ze sobą. Mamy pełną świadomość, że albo zrealizujemy je wszystkie, albo zaryzykujemy, że nie uda się nam osiągnąć w stopniu zadowalającym żadnego z nich. Dlatego rząd i również ja osobiście będziemy bardzo konsekwentni, będziemy twardzi. Ten program musi się udać. Czeka na niego Polska! Czekają wszyscy Polacy!</u>
          <u xml:id="u-3.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.36" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Wysoka Izbo! Rodzina jest fundamentem społeczeństwa, to w niej człowiek wychowuje się i rozwija. Jednym z najważniejszych zadań, jakie stawiam przed sobą i naszym rządem, jest wprowadzenie polityki prorodzinnej. Nie chodzi tylko o takie działania doraźne, jak zwiększenie zasiłków socjalnych, konieczne są zmiany systemowe; będą one wspierać rodzinę we wszystkim, co decyduje o jej trwałości i rozwoju, o poszanowaniu jej godności. Należy odbudować ekonomiczną samodzielność rodzin, szczególnie wielodzietnych i matek z dziećmi, czego ważnym elementem jest prawo podatkowe; chcemy rodzinie zapewnić niezależność, a rodzicom gwarancję wpływu na edukację i wychowanie dzieci. Będą mogli swobodnie wybierać dzieciom szkołę, decydować o nauczaniu prawnie uznanych religii w szkołach publicznych, zyskają realną możność przeciwdziałania negatywnym oddziaływaniom na dzieci środowisk przestępczych i sekt.</u>
          <u xml:id="u-3.37" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.38" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Wykształcenie jest inwestycją narodów i wolnych ludzi we własną przyszłość. To oświata i szkolnictwo wyższe zadecydują o pozycji Polski pośród innych państw. Wykształcenie określa dziś tożsamość narodu oraz rozwój jego kultury w warunkach otwarcia na świat. Edukacja jest też najlepszym sposobem wyrównywania szans życiowych. Dlatego za konieczne uznajemy przeprowadzenie radykalnej reformy systemu edukacji, dostosowującej ją do wymogów XXI wieku.</u>
          <u xml:id="u-3.39" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Szkoła winna pomagać rodzicom w wychowaniu, szkoła prowadzona przez gminę może przyczynić się do rozwoju środowiska lokalnego - z tych dwóch perspektyw chcemy patrzyć na przyszłość polskiej oświaty.</u>
          <u xml:id="u-3.40" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Szybko zdecentralizujemy system edukacyjny i wprowadzimy pełną reformę programową. Zastąpimy egzamin do szkół średnich egzaminem kończącym naukę w szkole podstawowej. Doprowadzimy do powszechności średniego wykształcenia. Wprowadzimy nowy egzamin maturalny. Radykalnie zreformujemy szkolnictwo zawodowe. Planujemy też, by co trzeci absolwent szkoły średniej kontynuował naukę na poziomie uniwersyteckim.</u>
          <u xml:id="u-3.41" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.42" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Konieczne jest stworzenie takiego systemu stypendialnego, który skutecznie, znacznie skuteczniej niż dziś, wyrównywałby szanse młodzieży wiejskiej na zdobycie solidnego wykształcenia średniego i wyższego. Niezależnie od tego systemu zamierzam - wraz z ministrami edukacji i rolnictwa - utworzyć specjalne stypendia dla najzdolniejszych uczniów i studentów z rodzin wielodzietnych ze wsi i małych miast.</u>
          <u xml:id="u-3.43" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.44" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Unowocześnimy system kształcenia nauczycieli. Odblokujemy ścieżki awansu dla dobrych, podnoszących swe kwalifikacje pedagogów, doprowadzimy do wzrostu płac nauczycieli. Mój rząd doprowadzi do faktycznego równouprawnienia szkolnictwa państwowego i niepublicznego.</u>
          <u xml:id="u-3.45" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.46" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Zwiększymy wydatki na szkolnictwo wyższe. Będziemy także wspierać rozwój nauki. Stanowi ona wraz z edukacją najważniejszą dziedzinę inwestowania w przyszłość narodu. Stworzymy równocześnie warunki do poprawy systemu rozdziału środków na naukę oraz do koniecznej restrukturyzacji istniejących instytucji naukowych. Realizacji wymienionych powyżej celów służyć będzie przyjęcie nowej ustawy o edukacji narodowej oraz nowelizacja ustawy o szkolnictwie wyższym, obejmująca także ustawę o wyższym szkolnictwie zawodowym.</u>
          <u xml:id="u-3.47" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wiemy dobrze, że sytuacja mieszkaniowa milionów Polaków jest zła. Wieloletnie zaniedbania w zakresie budownictwa mieszkaniowego nie są możliwe do odrobienia w ciągu krótkiego czasu. Podstawowym warunkiem skutecznych działań naprawczych w tej dziedzinie jest obniżanie inflacji i stały wzrost gospodarczy.</u>
          <u xml:id="u-3.48" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Rozpoczniemy realizację Narodowego Programu Budownictwa Mieszkaniowego. Oznacza to uruchamianie kas mieszkaniowych, zwiększenie inwestycji w zbrojenie terenów budowlanych, uproszczenie Prawa budowlanego i prawa o planowaniu przestrzennym, wspieranie modernizacji technologii oraz lepsze wydawanie środków z budżetu. Będziemy pozyskiwać środki pozabudżetowe na budownictwo. Zachęcimy samorządy do inwestowania w budownictwo mieszkaniowe. Przywrócimy systemy dużych ulg podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-3.49" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Mój rząd chce zdecydowanie rozszerzyć uprawnienia samorządu terytorialnego przy zachowaniu jednolitej struktury państwa. Oczywistą podstawą samorządu są gminy. Dlatego w pierwszej kolejności umocnimy ich pozycję. Zapewnimy gminom autonomię finansową, rozszerzymy ich kompetencje. Rozbudujemy system samorządów, tworząc samorządowe powiaty oraz województwa rządowo-samorządowe. Dostosujemy administrację państwową do nowej sytuacji, do współrządzenia z samorządami na różnych szczeblach.</u>
          <u xml:id="u-3.50" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.51" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Własność prywatna to podstawa nowoczesnego i silnego państwa, dlatego przyspieszymy prywatyzację i przeprowadzimy reprywatyzację, zrealizujemy także program powszechnego uwłaszczenia.</u>
          <u xml:id="u-3.52" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.53" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Mamy świadomość tego, że prywatyzację należy zakończyć do roku 2001, a więc do końca tej kadencji Sejmu. Roszczenia z tytułu reprywatyzacji trzeba niezwłocznie ustalić i przyjąć ustawę reprywatyzacyjną, gwarantującą zwrot mienia w naturze lub rekompensaty.</u>
          <u xml:id="u-3.54" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Zamierzamy zmienić niedawno uchwaloną przez parlament ustawę o narodowych funduszach przemysłowych. Przemiany własnościowe dotyczące przeważającej części majątku skarbu państwa będą zawierać uwłaszczenie rozumiane jako przekazanie bonów uwłaszczeniowych tym grupom społecznym, które dotąd nie uczestniczyły w owocach prywatyzacji (dotyczy to zwłaszcza pracowników sfery budżetowej, samorządowej oraz osób powyżej 50 roku życia). Przemiany te będą również służyły wspieraniu reformy systemu emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-3.55" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Niezwłocznie przystąpimy do inwentaryzacji i wyceny majątku skarbu państwa przez specjalnie do tego celu powołane służby. Opracowane zostaną także propozycje dalszego postępowania uwłaszczeniowego w stosunku do pozostałego mienia skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-3.56" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Będziemy przeciwdziałać bezrobociu, jego negatywnym skutkom. Najlepszym sposobem walki z tą plagą społeczną współczesnej Polski jest tworzenie nowych miejsc pracy i podnoszenie kwalifikacji osób bez pracy. Za szczególnie ważne uznajemy prowadzenie takiej polityki wobec ludzi młodych, aby nie zaczynali dorosłego życia od ustawiania się w kolejce po zasiłek dla bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-3.57" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.58" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Wśród wielkich reform sfery socjalnej, o których wspominałem na początku mego wystąpienia, za najważniejszą uznaję reformę systemu emerytalno-rentowego. System emerytalny, ku któremu będziemy zmierzać, ma dać emerytom gwarancje bezpiecznej starości, ma być jasny i zrozumiały dla wszystkich, ma uzależniać emeryturę od zapłaconych składek i nie uprzywilejowywać żadnych grup kosztem pozostałych. Aby zrealizować powyższe zadanie, koalicja szybko uchwali pakiet ustaw racjonalizujących obecny system.</u>
          <u xml:id="u-3.59" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Reforma ubezpieczeń społecznych rozpocznie się w 1999 r. w oparciu o ustawę o funduszach emerytalnych i ustawę o pracowniczych programach emerytalnych. Pragnę tu dodać, że reforma zostanie przeprowadzona z pełną gwarancją nieobniżania poziomu obecnych świadczeń, tak by emerytom zapewnić godziwy poziom życia. Przyszły system emerytalny poprzez kapitalizację składek będzie działać na rzecz rozwoju gospodarczego, co zaowocuje realnym wzrostem świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-3.60" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Wprowadzimy też system powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, co wymagać będzie głębokich zmian w zapisach ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym. Nowy system oparty będzie na funduszach ubezpieczeniowych niezależnych od administracji rządowej i samorządnych instytucjach zarządzających funduszami ubezpieczenia zdrowotnego. Dodam, że w ramach tej reformy przewidujemy miejsce dla rozwoju innych form ubezpieczeń zdrowotnych. Zasady korzystania ze świadczeń zdrowotnych, ze środków publicznych zostaną określone w zmienionej ustawie o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym i wprowadzone niezwłocznie w życie.</u>
          <u xml:id="u-3.61" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Reforma zaowocuje podniesieniem realnych wynagrodzeń pracowników ochrony zdrowia i obniżeniem kosztów funkcjonowania całej struktury.</u>
          <u xml:id="u-3.62" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Służba zdrowia winna służyć pacjentom - taki jest cel zmian, które chcemy wprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-3.63" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Równolegle z głębokimi reformami podejmiemy pilne działania naprawcze. W związku z tym przeprowadzona będzie ponowna dokładna analiza potrzeb dotyczących wyposażenia szpitali i pomocy doraźnej w sprzęt zwiększający bezpieczeństwo pacjentów. Na tej podstawie stworzony będzie harmonogram najpilniejszych zakupów, na które przeznaczy się środki w budżecie państwa. Duży nacisk położy się także na działania profilaktyczne, które będą koordynowane przez rząd, a prowadzone w ramach podstawowej opieki zdrowotnej, głównie przez lekarzy rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-3.64" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Pracownicy ochrony zdrowia przez ostatnie lata znaleźli się w sytuacji ekonomicznej nieadekwatnej do odpowiedzialnej roli, jaką odgrywają w społeczeństwie. Jest to źródłem uzasadnionej frustracji i niezadowolenia. Dzięki wprowadzeniu powszechnych ubezpieczeń zdrowotnych i innych zmian w systemie ochrony zdrowia przywrócona zostanie właściwa ranga zawodów medycznych. Większość lekarzy docelowo będzie mogła pełnić swoje powołanie, wykonując wolny zawód, a pielęgniarki, położne, technicy medyczni i inni pracownicy będą chronieni przez zbiorowe układy pracy.</u>
          <u xml:id="u-3.65" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Przeobrażenie gospodarcze Polski musi się odbywać we współdziałaniu z głównymi siłami społecznymi. Porozumienie pracowników i przedsiębiorców, zbudowanie spokoju społecznego w polskiej gospodarce to ważny warunek rozwoju kraju. Nasza koalicja przyjmie nowoczesne ustawodawstwo dotyczące stosunków pracy i dialogu partnerów społecznych, nawiązujące do idei solidarności. Przedstawimy parlamentowi projekt ustawy o Komisji Trójstronnej do Spraw Społeczno-Gospodarczych, wypracowującej niezależne opinie o polityce społeczno-gospodarczej państwa. W skład komisji wejdą również - po stronie pracodawców - przedstawiciele samorządów lokalnych.</u>
          <u xml:id="u-3.66" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Chcemy także, by na mocy nowych praw układy zbiorowe były zawierane tylko przez reprezentatywnych partnerów społecznych, by prawo doprecyzowało kryteria ustalania reprezentatywności.</u>
          <u xml:id="u-3.67" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ocena stanu gospodarki po czterech latach rządów koalicji SLD-PSL musi być krytyczna. Wprawdzie przez te lata trwał wzrost gospodarczy i spadała inflacja,...</u>
          <u xml:id="u-3.68" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.69" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">... ale równocześnie narastały problemy, a wśród nich deficyt handlowy i deficyt obrotów bieżących - prosta konsekwencja zaniechania reform.</u>
          <u xml:id="u-3.70" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.71" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek"> Inflacja spada za wolno, prywatyzacja rozciąga się w czasie, a gospodarkę polską krępują liczne biurokratyczne przepisy utrudniające życie przedsiębiorcom, restrukturyzacja wielu kluczowych dziedzin polskiej gospodarki jest odraczana z roku na rok.</u>
          <u xml:id="u-3.72" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Celem rządu jest szybka poprawa warunków życia polskich rodzin i uniknięcie grożącego nam kryzysu finansów publicznych państwa poprzez szybki wzrost gospodarczy - trzy razy szybszy niż w Europie Zachodniej - poprzez spadek inflacji oraz przyspieszenie powstawania nowych miejsc pracy. W tym celu przyspieszymy decentralizację finansów publicznych oraz prywatyzację, przeprowadzimy uwłaszczenie i reprywatyzację, przeprowadzimy likwidację monopoli i odbiurokratyzujemy gospodarkę przez wycofanie nadmiernie rozbudowanych koncesji i systemu reglamentacji, zbędnych lub szkodliwych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-3.73" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.74" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek"> Powołamy w tym celu rządową komisję z udziałem organizacji gospodarczych do spraw przeglądu przepisów.</u>
          <u xml:id="u-3.75" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Utrzymywaniu równowagi makroekonomicznej muszą towarzyszyć reformy instytucjonalne w odniesieniu do wydawania pieniędzy publicznych. Obok tego stopniowo będziemy rozwijali nowe elementy polityki gospodarczej - polityki rozwoju gospodarczego - przez zbudowanie systemu inwestycji infrastrukturalnych, powiązanie edukacji z gospodarką, zbudowanie nowego systemu wspierania małych firm, rozwój nowych instytucji i instrumentów finansowych, wreszcie politykę regionalną ściśle połączoną z restrukturyzacją niektórych branż.</u>
          <u xml:id="u-3.76" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Wzrost gospodarczy wspierać będą także polityka finansowa państwa i stabilna polityka podatkowa. Stopniowo - w miarę umacniania się wzrostu gospodarczego - będą zmniejszane obciążenia gospodarki podatkami, szczególnie bezpośrednimi. Mój rząd będzie przeciwdziałać inflacji przez kontrolę deficytu budżetowego i będzie stopniowo obniżać ten deficyt. Przygotujemy ustawę o odpowiedzialności finansowej państwa. Zwiększymy dyscyplinę monetarną dzięki silnej pozycji banku centralnego. Stworzymy łatwiejszy dostęp do kredytów dla średnich i małych przedsiębiorców, rzemieślników i kupców. Podtrzymamy uchwalone obniżki podatków dochodowych oraz uprościmy i ustabilizujemy system podatkowy, nowelizując ordynację podatkową.</u>
          <u xml:id="u-3.77" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.78" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Polska gospodarka musi sprostać wielkim wyzwaniom. Dlatego konieczne jest aktywne wsparcie konkurencyjności i nowoczesności krajowego przemysłu, jego proeksportowej orientacji. Stworzymy warunki do restrukturyzacji przedsiębiorstw kluczowych branż przemysłowych, umożliwiając przystosowanie ich do warunków rynkowych i do uzyskania trwałej rentowności. Będziemy usuwać bariery ograniczające inwestycje krajowe i zagraniczne. Ochronimy strategiczne interesy państwa w niektórych branżach poprzez specjalne rozwiązania prawne.</u>
          <u xml:id="u-3.79" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Wspomaganie finansowe procesów naprawczych może dotyczyć tych podmiotów gospodarczych, które mają szansę utrzymania się na rynku. Kluczowym zagadnieniem w przypadku utraty dotychczasowych miejsc pracy będzie określenie sposobu powstawania nowych. Dostępne środki należy kierować tak, by umożliwić przekwalifikowanie pracowników przedsiębiorstw upadających.</u>
          <u xml:id="u-3.80" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Problemy osłon i programów socjalnych restrukturyzowanych branż będą negocjowane ze związkami zawodowymi.</u>
          <u xml:id="u-3.81" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Mój rząd zdaje sobie sprawę ze szczególnej sytuacji górnictwa węgla kamiennego: skala wyzwań jest tam największa, produkcja zaś i ceny węgla mają kluczowe znaczenie dla rozwoju i konkurencyjności polskiej gospodarki. Dodatkowym problemem jest fakt, iż niemal wszystkie kopalnie węgla kamiennego oraz zakłady jego przetwórstwa zlokalizowane są w jednym regionie.</u>
          <u xml:id="u-3.82" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Przejrzymy i zaczniemy realizować program budowy autostrad. W tej dziedzinie przez cztery lata prawie nic nie zrobiono. Zaczniemy restrukturyzację PKP i przygotowania do ich prywatyzacji. Zaczniemy rozwijać infrastrukturę transportową, poprawimy stan bezpieczeństwa na drogach. Uchwalimy nowe prawo telekomunikacyjne zgodne z regulacjami obowiązującymi w Unii Europejskiej. Sprywatyzujemy Telekomunikację Polską SA. Utworzymy rynek usług telekomunikacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-3.83" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.84" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Dziś w Polsce bezrobocie to największy problem na wsi i w małych miastach. Polska sprawiedliwa, nie marnotrawiąca swoich możliwości, to Polska dająca szansę wszystkim ludziom, wszystkim społecznościom lokalnym. Wymaga to wsparcia rozwoju wsi i małych miast. Przyspieszymy procesy przemian na terenach szczególnie opóźnionych w rozwoju infrastruktury technicznej i socjalnej. Będziemy preferować stworzenie nowych miejsc pracy na obszarach wiejskich. Podniesiemy tam poziom edukacji.</u>
          <u xml:id="u-3.85" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Celem prowadzonej przez mój rząd polityki rolnej będzie wielofunkcyjny rozwój wsi i modernizacja rolnictwa, w tym zwłaszcza zagwarantowanie rozwoju nowoczesnych, stabilnych gospodarstw rodzinnych. Będziemy stabilizować rynek produktów rolnych w celu kształtowania dochodów rolników oraz ochrony interesów konsumenta. Mój rząd będzie prowadził skuteczną politykę zapobiegającą zakłóceniom na rynku produktów rolnych i spożywczych - szczególnie wywołanym importem dotowanej lub niepełnowartościowej żywności.</u>
          <u xml:id="u-3.86" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.87" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek"> Będziemy promować i wspierać eksport towarów rolnych. Włączymy polskich ekspertów do prac nad ostatecznym kształtem Europejskiej Karty Obszarów Wiejskich. Odpowiednio przygotujemy się do negocjacji w sprawie członkostwa w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-3.88" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Polityka ubezpieczeń społecznych w najbliższych latach będzie rozwijana w ramach Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, z tym że równolegle prowadzone będą prace nad powołaniem rolniczych funduszy emerytalnych, funkcjonujących na zasadach zbliżonych do systemów powstających dla pozostałych grup zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-3.89" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.90" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Jesteśmy zdecydowanymi zwolennikami zrównoważonego rozwoju kraju. Zapewnienie właściwej ochrony środowisku naturalnemu to jeden z podstawowych warunków godnego życia, a równocześnie dodatkowe koszty rozwoju gospodarczego. Koszty, które chcemy i powinniśmy ponieść. Nasza przyroda stanowi wszak część dziedzictwa narodowego.</u>
          <u xml:id="u-3.91" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Warunkiem zbudowania państwa uczciwego i sprawnego, zrywającego ostatecznie z komunistyczną przeszłością jest zapewnienie kompetentnej obsady personalnej w urzędach i całym sektorze publicznym oraz przeprowadzenie lustracji.</u>
          <u xml:id="u-3.92" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.93" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Oddzielimy działalność polityczną od pracy fachowego korpusu urzędniczego.</u>
          <u xml:id="u-3.94" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.95" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest!)</u>
          <u xml:id="u-3.96" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">W doborze pracowników służby cywilnej stosować będziemy zasadę konkursu, zachowując preferencje dla absolwentów Krajowej Szkoły Administracji Publicznej.</u>
          <u xml:id="u-3.97" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.98" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek"> Konieczna jest jednak zmiana obowiązującej ustawy w taki sposób, by przy doborze nie obowiązywał 7-letni okres pracy na stanowiskach kierowniczych, przepis sztucznie promujący kadry wychowane w okresie komunistycznym. </u>
          <u xml:id="u-3.99" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.100" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Cha, cha!)</u>
          <u xml:id="u-3.101" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Wprowadzimy przepisy zobowiązujące urzędników wysokiego szczebla do składania oświadczeń o swoim osobistym majątku.</u>
          <u xml:id="u-3.102" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.103" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek"> Złożymy Wysokiej Izbie projekt ustawy o jawności życia publicznego oraz o powszechnym dostępie obywateli do dotyczących ich akt komunistycznych służb specjalnych. </u>
          <u xml:id="u-3.104" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.105" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek"> Doprowadzimy do realizacji ustawy lustracyjnej, równocześnie będziemy zmierzali do jej koniecznej nowelizacji. </u>
          <u xml:id="u-3.106" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.107" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-3.108" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Pierwszoplanowym zadaniem koalicji i tworzonego przez nią rządu jest poprawa bezpieczeństwa każdego obywatela poprzez usprawnienie pracy policji, organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości. Temu celowi służyć będą sprawne, profesjonalne, zreorganizowane policja oraz służby specjalne. Trzeba zdecydowanie zwiększyć skuteczność egzekwowania prawa, aby nowe prawo karne nie było martwą literą.</u>
          <u xml:id="u-3.109" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Rząd podejmie szybkie działania obejmujące między innymi zmniejszenie zatrudnienia policjantów w administracji, dzięki czemu zwiększy się liczba patroli na ulicach miast. Stworzymy system kontaktów policji ze społecznościami lokalnymi i ich przedstawicielami tak, aby mobilizować obywateli do samoorganizacji i wspólnych działań profilaktycznych oraz wspierać pomoc sąsiedzką.</u>
          <u xml:id="u-3.110" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Przywrócimy apolityczność i ponadpartyjność służb specjalnych. Urząd Ochrony Państwa powinien znajdować się pod kontrolą rządową i parlamentarną. Rząd powinien wyznaczać zadania dla służb specjalnych i na podstawie efektów oceniać ich pracę. Niedopuszczalne jest, aby wywiad i kontrwywiad stawiał sobie zadania sam lub opowiadał się po którejś ze stron w politycznych rozgrywkach.</u>
          <u xml:id="u-3.111" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.112" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek"> Wymaga to bardzo głębokich zmian w służbach specjalnych, odbudowy ich struktur i kadr.</u>
          <u xml:id="u-3.113" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Wymiar sprawiedliwości to podstawa, na której oparte być musi silne państwo. Tymczasem znajduje się on w głębokim kryzysie. Aby dać ludziom prawo do ochrony prawnej, a państwu zapewnić ich szacunek, trzeba ułatwić obywatelom dostęp do sprawnego i szybko działającego wymiaru sprawiedliwości oraz zreformować prokuraturę.</u>
          <u xml:id="u-3.114" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Utworzymy sądy grodzkie w celu rozpatrywania prostych spraw cywilnych i karnych oraz wykroczeń, by przyspieszyć działania wymiaru sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-3.115" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.116" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek"> Zwiększymy wymagania w stosunku do osób pełniących stanowiska kierownicze w sądownictwie. Warunkiem zapewnienia sędziom rzeczywistego, niekwestionowanego prestiżu będzie odsunięcie od pracy w sądownictwie osób, które w latach PRL sprzeniewierzyły się sędziowskiej niezawisłości. </u>
          <u xml:id="u-3.117" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.118" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Podejmiemy działania zmierzające do reformy prokuratury. Musimy uniemożliwić polityczne wykorzystywanie funkcji prokuratora.</u>
          <u xml:id="u-3.119" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.120" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pierwszym wielkim sprawdzianem naszej skuteczności będzie likwidacja skutków kataklizmu powodzi, który latem tego roku dotknął Polskę, zwłaszcza jej regiony południowe. Tereny dotknięte powodzią pilnie oczekują realistycznego programu odbudowy. Taki plan już powstaje. Tworząc i realizując ten program, nie wolno dopuścić, by odbudowa oznaczała odtworzenie wczorajszych - w znacznej części przestarzałych - zasobów. Odbudowa obszarów popowodziowych winna przyczynić się do ich modernizacji. Aby zminimalizować skutki podobnych katastrof w przyszłości, musimy usprawnić funkcjonowanie państwa. Konieczne jest stworzenie nowoczesnego systemu koordynowania działań różnych służb w czasie klęsk żywiołowych i katastrof ekologicznych.</u>
          <u xml:id="u-3.121" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.122" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Na straży naszych granic musi stać apolityczna, kompetentnie kierowana armia poddana cywilnej kontroli. W tym celu stworzymy Narodowy System Obrony Państwa i zwiększymy nakłady na modernizację armii. Będziemy kontynuować i intensyfikować działania dostosowujące polskie siły zbrojne do wymogów uczestnictwa Polski w NATO.</u>
          <u xml:id="u-3.123" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Wprowadzimy czytelne zasady funkcjonowania państwa w stanach nadzwyczajnych i w sytuacji konfliktu zbrojnego. Zasadniczą częścią systemu obrony państwa będą siły zbrojne mniej liczne, o większej wartości bojowej. Będziemy systematycznie skracać czas obowiązkowej służby wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-3.124" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Zracjonalizujemy wydatki wojska, wyzbywając się balastu zbędnej infrastruktury. Wprowadzimy jasne i przejrzyste procedury na zakupy sprzętu i uzbrojenia dla wojska, ze szczególnym uwzględnieniem roli polskiego przemysłu zbrojeniowego.</u>
          <u xml:id="u-3.125" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.126" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Niepodległe państwo to znaczy suwerenna polityka zagraniczna. Przed ośmioma laty odzyskaliśmy możliwość jej prowadzenia. Można powiedzieć, iż główne kierunki polityki zagranicznej niepodległej Polski są niezmienne. Po prostu Polska jest i będzie w kręgu cywilizacji zachodniej i to wyznacza naszą politykę.</u>
          <u xml:id="u-3.127" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Priorytet pełnej wojskowo-politycznej integracji Rzeczypospolitej z NATO nie jest skutkiem naszych obaw przed kimkolwiek. Wynika on z konsekwentnej woli narodu, by nasza przynależność do świata euroatlantyckiego była pełna i niekwestionowana.</u>
          <u xml:id="u-3.128" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.129" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Wstępne rozmowy Polski z Sojuszem Atlantyckim zostały już z dobrym rezultatem zakończone. Rząd polski świadom ponoszonych kosztów i obowiązków, umacniany poparciem obywateli, liczy, że w 1999 r. Rzeczpospolita Polska stanie się pełnym członkiem NATO.</u>
          <u xml:id="u-3.130" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.131" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Narodowe bezpieczeństwo ma swój wymiar nie tylko militarny. Równie ważna jest stabilizacja ekonomiczna i społeczna oraz zakorzenienie naszej młodej demokracji w strukturach międzynarodowych. Dlatego priorytetem naszej polityki będzie na równi z NATO możliwie szybka integracja ze strukturami Unii Europejskiej. Zapowiedź rychłego rozpoczęcia negocjacji z wybranymi krajami i wymienianie w tej grupie Polski jest dla nas zobowiązaniem do koordynacji działań i przyspieszenia procesów dostosowawczych. W trakcie negocjacji zadbamy, by proces integracji ze strukturami europejskimi przebiegał z poszanowaniem polskiej tożsamości.</u>
          <u xml:id="u-3.132" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.133" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Bezpieczna, demokratyczna i zamożna Europa nie zamyka się w swoich ramach geograficznych. Jej elementem są również Stany Zjednoczone Ameryki Północnej. Uważamy, że interesem strategicznym zarówno Polski, jak i całej Europy jest utrzymanie amerykańskiej obecności wojskowej i politycznej na naszym kontynencie.</u>
          <u xml:id="u-3.134" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.135" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek"> Wolą mojego rządu jest podnoszenie na jak najwyższy poziom stosunków z partnerem amerykańskim.</u>
          <u xml:id="u-3.136" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Gdy na mapie Europy zaznaczymy linię łączącą Paryż z Berlinem i Warszawą, otrzymamy swego rodzaju obraz „kręgosłupa Europy”. Tłumaczy to wagę, jaką przywiązujemy do Trójkąta Weimarskiego, czyli do stosunków z Niemcami i Francją. A szerzej - stosunki dwustronne z państwami zachodnioeuropejskimi stanowią integralny składnik naszej strategii integracyjnej.</u>
          <u xml:id="u-3.137" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Podejmujemy także wysiłki integracyjne na skalę regionalną. Po pięciu latach istnienia środkowoeuropejskie porozumienie wolnego handlu CEFTA okazało się sukcesem zarówno w wymiarze ekonomicznym, jak i politycznym. Myślimy o jego pogłębianiu i rozszerzaniu. Głęboka wspólnota interesów łączy też kraje skupione w Radzie Państw Morza Bałtyckiego, organizacji o wielkich perspektywach na przyszłość. Swej pożyteczności dowiodła również Inicjatywa Środkowoeuropejska. Stosunki Polski i Ukrainy układają się lepiej niż ktokolwiek mógł przypuszczać jeszcze kilka lat temu. Wierzę, iż przytoczone tu przykłady pozwalają na uzasadnioną nadzieję, że Polska odegra znaczącą rolę w europejskich procesach integracyjnych.</u>
          <u xml:id="u-3.138" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Pozwolę sobie teraz na odwołanie się do osobistego doświadczenia. 16 lat temu na pierwszym zjeździe Solidarności uchwaliliśmy „Posłanie do narodów Europy Środkowej i Wschodniej”.</u>
          <u xml:id="u-3.139" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.140" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek"> Jego treść wydawała się wówczas wykraczać poza granice naszych realnych możliwości. Dziś sąsiadujemy z naszymi historycznymi partnerami - wolną Ukrainą i wolną Litwą. Poparcie dla reform demokratycznych i rynkowych w tych krajach jest dla nas zarówno obowiązkiem moralnym, jak i interesem politycznym. </u>
          <u xml:id="u-3.141" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.142" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Nie mogę w tym kontekście nie wyrazić zaniepokojenia sytuacją na Białorusi. Ten kraj, leżący w kluczowym miejscu obszaru między Bałtykiem i Morzem Czarnym, wydaje się ewoluować w innym kierunku niż reszta Europy. Pozostaję w przekonaniu, że jest to tendencja tymczasowa.</u>
          <u xml:id="u-3.143" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Nowy rząd pod moim kierownictwem szczególną wagę będzie przywiązywał do stosunków z Rosją. Nie obciążeni bagażem historycznych zaszłości obciążających poprzednią koalicję podejmiemy starania, by kontakty polsko-rosyjskie stały się partnerskie i tak dobre, jak dobra jest wzajemna znajomość Polaków i Rosjan.</u>
          <u xml:id="u-3.144" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.145" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek"> Mamy do zagospodarowania wielkie pole wspólnych interesów, zwłaszcza w dziedzinach gospodarki i kultury. Wola rządu Rzeczypospolitej jest w tej materii jak najlepsza.</u>
          <u xml:id="u-3.146" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Szczególne więzy łączą nas z Węgrami i Republiką Czeską. Wspólnota celów politycznych wiąże się z bliskością naszych narodów. Mam również nadzieję, iż Słowacja, naturalny partner naszych trzech krajów, będzie podzielała nasze cele i dążenia, a także sposób ich realizacji.</u>
          <u xml:id="u-3.147" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Koncentrując się na kwestiach sąsiedzkich, nie mogę nie wspomnieć o naszym szczerym poparciu dla procesów reform w Rumunii i w Bułgarii, które uległy widocznemu przyspieszeniu i zbliżają te państwa do struktur Zachodu.</u>
          <u xml:id="u-3.148" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Szczególnie bliskie stosunki łączą nas ze Stolicą Apostolską. Obecność papieża Polaka na Stolicy Piotrowej wzmacnia pozycję Polski w świecie i słusznie jest przedmiotem naszej narodowej dumy.</u>
          <u xml:id="u-3.149" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.150" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek"> Jednym z pierwszych posunięć nowego rządu było podjęcie decyzji o skierowaniu do Sejmu projektu ustawy ratyfikacyjnej w sprawie konkordatu pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Stolicą Apostolską.</u>
          <u xml:id="u-3.151" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">I wreszcie kwestia, do której rząd Rzeczypospolitej będzie przywiązywał ogromną wagę - Polacy za granicą.</u>
          <u xml:id="u-3.152" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo.)</u>
          <u xml:id="u-3.153" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Deklaruję politykę otwartych drzwi dla naszych rodaków z Zachodu i ze Wschodu. W najbliższym czasie ułatwimy procedurę uzyskiwania obywatelstwa Rzeczypospolitej przez naszych rodaków za granicą, szczególnie tą wschodnią. Polska o was nie zapomniała!</u>
          <u xml:id="u-3.154" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.155" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Polska polityka zagraniczna w wykonaniu mojego rządu będzie polityką suwerennej i zdecydowanej obrony polskich interesów, a także polityką, która przekroczy progi gabinetów. Chciałbym, by cele i zasady, o których mówiłem, były celami wszystkich obywateli. A politykę tę rząd będzie realizował z Polakami i dla Polaków.</u>
          <u xml:id="u-3.156" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.157" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Wysoka Izbo! Zbliżam się do końca mego wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-3.158" who="#komentarz">(Głosy z sali: O, o.)</u>
          <u xml:id="u-3.159" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Przedstawiłem państwu główne zamierzenia służące realizacji trzech pierwszych zadań mego gabinetu. Nie wspomniałem jedynie o środkach służących do wykonania zadania czwartego: wzmocnienia świata wartości. Tę kwestię, jak sądzę najważniejszą, pozostawiłem na koniec.</u>
          <u xml:id="u-3.160" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Pamiętajmy, panie i panowie, że tylko naród silny wspólnotą uznanych i szanowanych wartości kulturowych może sprostać wyzwaniom współczesnej cywilizacji. Nie będzie silnej Polski bez ładu moralnego.</u>
          <u xml:id="u-3.161" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.162" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek"> Bez uznania prawdy za fundament życia społecznego i publicznego, bez odwołania się do patriotyzmu, chrześcijańskich korzeni naszej cywilizacji i umiłowania wolności, bez poszanowania godności narodu.</u>
          <u xml:id="u-3.163" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">W tym miejscu chcę zwrócić się do twórców kultury i przypomnieć ich spotkanie z Marianem Krzaklewskim na Zamku Królewskim w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-3.164" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-3.165" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Przypomnę słowa przewodniczącego AWS: „Świat musi zbudować nową cywilizację. Cywilizację, w której ludzką wolność, ludzką autonomię równoważyć będą więzi rodzinne, więzi międzyludzkiej solidarności, nowoczesny patriotyzm, wiara. To zadanie dla was, dla ludzi kultury, polskiej kultury”.</u>
          <u xml:id="u-3.166" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.167" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Wysoka Izbo! Chcemy, by wartościami przesycone były wszelkie sfery życia społecznego. Myślę tu o edukacji, o kształcie prawa, o traktowaniu ludzi zgodnie z zasadą personalizmu. Tu wspomnę o sferze chyba najważniejszej: o kulturze. Mój rząd poprze wysiłki ludzi kultury. Będziemy chronić dziedzictwo narodowe, będziemy tworzyć lepsze niż dziś warunki do twórczości, sprzyjać szerokiej dostępności dóbr kultury. Doprowadzimy do realizacji programu edukacji kulturalnej w środkach społecznego przekazu.</u>
          <u xml:id="u-3.168" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Wysoka Izbo! Wynik wyborczy daje nam prawo do realizacji zapisów programowych. On nas do wykonania naszych zamierzeń zobowiązuje. Mój rząd podejmie szybkie, energiczne działania. Będzie podejmować wszystkie potrzebne decyzje - również te trudne, nie zawsze popularne, ale konieczne, przynoszące po krótkim czasie pozytywne społeczne efekty. Uczynię, co tylko możliwe, aby mój gabinet doprowadził do przełomu w myśleniu i działaniu. Aby nie zajmował się tylko bieżącym administrowaniem, ale realizował przemyślany plan działań najważniejszych, strategicznych, by potrafił wzmocnić autorytet państwa, naszej Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-3.169" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Ten rząd, rząd koalicyjny, będzie spójny. Będzie sprawny i skuteczny, bo tego wymagają zadania, które przed nim stoją. Bo takie jest oczekiwanie naszych wyborców.</u>
          <u xml:id="u-3.170" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgodnie z art. 154 konstytucji wnoszę o udzielenie wotum zaufania Radzie Ministrów w składzie powołanym przez pana prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-3.171" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Szanowni Państwo! Razem zbudujemy Polskę godną XXI wieku, kraj, z którego będziemy mogli być dumni. Chciałbym, żeby tę Polskę budowali nie tylko ci, którzy poparli AWS czy Unię Wolności. Aby była to Polska dla wszystkich ludzi dobrej woli, Polska budowana przez wszystkich ludzi dobrej woli. By naszą energię pochłaniały nie jałowe spory polityczne, lecz rozwiązywanie problemów, przed którymi stoi kraj, wielkich wyzwań przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-3.172" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Obiecuję wam, że mój rząd i ja osobiście będziemy starać się, by do tego doszło, by nasze dzieci i wnuki mogły żyć w kraju naszych marzeń. Zrobię wszystko, by tak się stało. Tak mi dopomóż Bóg.</u>
          <u xml:id="u-3.173" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo panu premierowi.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Wybór składów osobowych stałych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, przedstawia wniosek w sprawie składów osobowych stałych komisji sejmowych, doręczony paniom posłankom i panom posłom w druku nr 22.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#Marszałek">W doręczonym druku na str. 8 w poz. 9 należy wpisać przynależność klubową: AWS w miejsce: SLD, w Komisji Kultury i Środków Przekazu dodaje się nazwisko: Marcin Libicki, w Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka skreśla się nazwisko posła Artura Balazsa.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#Marszałek">Czy ktoś z pań i panów posłów chce zabrać głos w sprawie przedłożonego wniosku?</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełMirosławSekuła">Mirosław Sekuła, poseł AWS.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełMirosławSekuła">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Proszę o dokonanie jeszcze jednej poprawki w druku nr 22, polegającej na wykreśleniu mojego nazwiska ze składu Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełMariuszOlszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proszę jeszcze o uzupełnienie. Mianowicie, moje nazwisko jest umieszczone w komisji mniejszości narodowych. Proszę o wykreślenie. Mariusz Olszewski, AWS.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#komentarz">(Poseł Izabella Sierakowska: Panie Marszałku, co to za bałagan?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#Marszałek">Czy są inne zgłoszenia?</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#Marszałek">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełMarianJaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zaszła pomyłka. Jestem umieszczony w składzie trzech komisji. Jeżeli można, proszę o wykreślenie mojego nazwiska z komisji mniejszości narodowych.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Proszę o spokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełMarianJaszewski">Jeżeli można, proszę o wykreślenie z komisji mniejszości narodowych. Poseł Marian Jaszewski, AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#Marszałek">Proszę państwa, przystępujemy do głosowania zgodnie z tymi wnioskami, które posłowie zgłosili przed chwilą i wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#Marszałek">Jeszcze pan poseł, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełJózefLassota">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym prosić o wykreślenie mojego nazwiska z Komisji Rodziny, str. 20, pozycja 12, Lassota Józef. Kandydatura była zgłoszona bez mojej wiedzy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Prima.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Nie ma więcej wniosków.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania, uwzględniając zgłoszone poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#komentarz">(Poseł Marek Borowski: Panie marszałku, proszę powtórzyć to wszystko, my nie wiemy...)</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#Marszałek">Mogę odczytać zgłoszone poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#Marszałek">Ze składu Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych wykreślamy nazwiska pana posła Mariana Jaszewskiego oraz pana posła Mariusza Olszewskiego, ze składu Komisji Rodziny nazwisko pana posła Józefa Lassoty oraz ze składu Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi nazwisko pana posła Mirosława Sekuły.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze jest zmiana.)</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#Marszałek">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełWacławMartyniuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uprzejmie bym prosił, by ze składu Komisji Obrony Narodowej wykreślić nazwisko pana posła Jana Sieńki i na to miejsce wstawić nazwisko pani poseł Krystyny Łybackiej.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PosełWacławMartyniuk">Dziękuję bardzo. I przepraszam jednocześnie za utrudnienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#Marszałek">Proszę państwa, przystępujemy do głosowania, z uwzględnieniem poprawek, które przed chwilą odczytałem i które zgłosił pan poseł Martyniuk.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Prezydium Sejmu w sprawie wyboru składów osobowych stałych komisji sejmowych w brzmieniu proponowanym w druku nr 22 wraz z poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (423)</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? (2)</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał? (6)</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wybrał składy osobowe stałych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#Marszałek">Proszę o odczytanie komunikatów.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Przerwa!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#SekretarzPosełMieczysławJedoń">Zebranie Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej odbędzie się bezpośrednio po zarządzeniu przerwy w obradach Sejmu w sali nr 118.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#SekretarzPosełMieczysławJedoń">Zebranie Klubu Parlamentarnego PSL odbędzie się bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w sali nr 101.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#SekretarzPosełMieczysławJedoń">Posiedzenie prezydium klubu AWS odbędzie się w sali nr 102 o godz. 11.15.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#SekretarzPosełMieczysławJedoń">Posiedzenie klubu AWS odbędzie się w sali plenarnej obrad Sejmu o godz. 11.45.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#SekretarzPosełMieczysławJedoń">Posiedzenie Klubu Parlamentarnego Unii Wolności odbędzie się o godz. 12 w sali nr 106.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#SekretarzPosełMieczysławJedoń">Posiedzenie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich odbędzie się 10 listopada, tj. dziś, w budynku G w sali nr 14 o godz. 14.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#SekretarzPosełMieczysławJedoń">I posiedzenie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka odbędzie się o godz. 16 w sali nr 12 w budynku G.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#SekretarzPosełMieczysławJedoń">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#Marszałek">Zarządzam przerwę do godz. 15.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 04 do godz. 15 min 06)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Powracamy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Przedstawiony przez prezesa Rady Ministrów program działania Rady Ministrów wraz z wnioskiem o udzielenie jej wotum zaufania.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Przypominam, że Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koło, w zależności od ich wielkości, w granicach od 9 do 151 minut, to jest debatę długą.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#WicemarszałekStanisławZając">Przypominam także, że zgodnie z treścią art. 61a ust. 1 regulaminu Sejmu przewiduję możliwość zadawania pytań po wyczerpaniu listy mówców. Pytania mogą być skierowane tylko do prezesa Rady Ministrów. Regulamin nie przewiduje możliwości zadawania pytań dodatkowych po wysłuchaniu odpowiedzi premiera.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#WicemarszałekStanisławZając">W trakcie trwania dyskusji będzie sporządzana lista posłów zamierzających zadać pytania. Panie posłanki i panów posłów pragnących zadać pytania proszę o zapisywanie się na listę przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#WicemarszałekStanisławZając">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu w imieniu klubu Akcji Wyborczej Solidarność pana posła Mariana Krzaklewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PosełMarianKrzaklewski">Panie Prezydencie! Panie Premierze! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W przededniu rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, w 17 rocznicę rejestracji „Solidarności”, wdzięczny koleżankom i kolegom z Akcji Wyborczej Solidarność za powierzenie tak zaszczytnego zadania, chciałbym w wolnym parlamencie wolnej Rzeczypospolitej poprzeć w imieniu całego naszego klubu rząd kierowany przez naszego klubowego kolegę prof. Jerzego Buzka.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#PosełMarianKrzaklewski">Szanowne Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Niespełna 3 miesiące temu, 31 sierpnia, w czasie obchodów 17 rocznicy powstania „Solidarności”, Akcja Wyborcza Solidarność przedstawiła 21 zadań wprowadzających Polskę w XXI wiek. Powiedzieliśmy wtedy, że aby je zrealizować, musimy przekroczyć próg nadziei i naszych marzeń, że musimy być razem, by razem wygrać. Pod naszymi gdańskimi krzyżami prosiliśmy Stwórcę, aby dał siłę ludziom „Solidarności”, by ten próg mogli przekroczyć, by zachowali jedność. Pan dał siłę swemu ludowi!</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#PosełMarianKrzaklewski"> Pokonaliśmy barierę niemocy znaczoną porażkami wyborczymi z lat 1993 i 1995. Powstała Akcja Wyborcza Solidarność. Jesteśmy znowu razem. Wygraliśmy razem. Mogliśmy wygrać jeszcze wyraźniej, gdyby nasza jedność była pełna, gdyby wszystkie głosy oddane na ludzi wywodzących się z solidarnościowego pnia przełożyły się efektywnie na parlamentarne mandaty.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#PosełMarianKrzaklewski">Wygrywając dzięki milionom waszych głosów, kochani rodacy, znaleźliśmy się w sferze odpowiedzialności za Polskę, za rządzenie krajem. Nie byłoby Akcji Wyborczej Solidarność, nie byłoby dzisiejszej solidarnościowej koalicji, gdybyśmy my, ludzie polityki, nie zwrócili się w stronę zwykłych ludzi. Tylko pamiętając o tych ludziach, naszych suwerenach, utrzymamy i umocnimy tę koalicję.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#PosełMarianKrzaklewski">Będziemy zawsze pamiętać, dzięki komu tu jesteśmy. Nie zapomnimy nigdy o ludziach, którzy na nas głosowali, o zwykłych Polakach, o ludziach ciężkiej, uczciwej pracy, wielkiej wiary i wielkiej miłości do ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#PosełMarianKrzaklewski">By stworzyć rząd silny, mogący liczyć na poparcie stabilnej większości, weszliśmy w koalicję z Unią Wolności, ugrupowaniem skupiającym ludzi niegdyś nam bardzo bliskich, później oddzielonych od nas barierą decyzji politycznych, dziś zbliżających się ponownie do „Solidarności”. Podpisaliśmy dzisiaj rano z Unią Wolności umowę koalicyjną, regulującą szczegółowo zasady wzajemnej współpracy. Ta umowa pokazała, że obóz posierpniowy może osiągnąć konsens, gdy sięgnie do zasad „Solidarności”, gdy wróci do swych korzeni. Połączyło nas, jak słusznie powiedział premier Buzek, wspólne przekonanie, że Polskę trzeba i można zmienić, naprawić zło. Wobec tak wielkiej szansy dzielące nas z Unią różnice mają mniejsze znaczenie. Cieszę się bardzo, że podpisując naszą umowę udało się nam zrealizować plan zakopywania dzielących nas rowów, zbliżenia obozu posierpniowego. To solidarnościowy plan ratunkowy przed hegemonizmem SLD.</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-20.10" who="#PosełMarianKrzaklewski"> W chwili zwycięstwa zastaliśmy kraj osłabiony 4-letnią hegemonią SLD. </u>
          <u xml:id="u-20.11" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-20.12" who="#PosełMarianKrzaklewski"> Państwo jest nadal w wielu dziedzinach niewydolne, skorumpowane, niekiedy wręcz mafijne. </u>
          <u xml:id="u-20.13" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-20.14" who="#PosełMarianKrzaklewski"> Zastaliśmy zablokowane reformy samorządu terytorialnego, sfery socjalnej i finansów publicznych. Przez 4 lata nie przeprowadzono globalnej reformy w tych dziedzinach, nie zerwano także ostatecznie z komunistyczną przeszłością. Te wszystkie działania, niezbędne dla naprawy Polski, muszą być dziś podjęte. Jest to być albo nie być dla wszystkich polityków zasiadających w parlamencie bez względu na przynależność partyjną. Wymaga tego interes Polski, jej dobro. Trzeba w zasadniczy i szybki sposób przekształcić obecny system państwa, nadać jego strukturom i mechanizmom nową postać, odpowiadającą wyzwaniom przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-20.15" who="#PosełMarianKrzaklewski">Dlatego musimy postawić na umocnienie rodziny, wprowadzić - tak szybko, jak będzie to możliwe - prorodzinny system podatkowy. Odpolitycznimy gospodarkę i upowszechnimy własność. Mówił o tym szerzej premier Buzek. Zgodnie z zasadą państwa pomocniczego przekażemy władzę najbliżej ludzi. Ta wielka zmiana państwa to jakby zastąpienie starego silnika nowym, o znacznie większej sprawności.</u>
          <u xml:id="u-20.16" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-20.17" who="#PosełMarianKrzaklewski">Takie nowoczesne państwo musi zerwać z komunistyczną przeszłością.</u>
          <u xml:id="u-20.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-20.19" who="#PosełMarianKrzaklewski"> Wymaga to pilnego uruchomienia lustracji, stworzenia archiwum lustracyjnego na wzór Instytutu Gaucka. W tej kadencji parlamentu musi wreszcie nastąpić rozliczenie zbrodni na narodzie i przestępstw przeciwko prawu i majątkowi narodowemu, dokonanych w czasach PRL przez ówczesną totalitarną władzę. Jak długo jeszcze winni tych zbrodni i przestępstw będą wśród osób, które otrzymują najwyższe świadczenia emerytalne i rentowe w Polsce? </u>
          <u xml:id="u-20.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-20.21" who="#PosełMarianKrzaklewski">Partnerem parlamentu i rządu, czwartą władzą demokratycznego państwa, muszą być wolne i rzetelne media. Tylko takie media mogą zagwarantować trwały rozwój demokracji. Tylko media na wysokim poziomie etycznym, służące społeczeństwu i narodowi, mogą być fundamentem rozwoju społeczeństwa ludzi wolnych i solidarnych. Chcę z radością powiedzieć, że w zawartej dziś umowie koalicyjnej przyjęliśmy zgodne z solidarnościowymi postulatami zamierzenia, które będą sprzyjać kształtowaniu się takich właśnie mediów.</u>
          <u xml:id="u-20.22" who="#PosełMarianKrzaklewski">Powołana zostanie rządowa komisja badająca procesy własnościowe i koncentrację kapitału w środkach masowego przekazu. Wspierane będą inicjatywy środowisk dziennikarskich na rzecz umacniania kodeksu zawodowego i etycznego mediów. Przyjęte zostanie nowe Prawo prasowe. Zmieniona zostanie formuła Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Publiczne radio i telewizja zostaną przekształcone w instytucje prawdziwie publiczne i obiektywne. Koalicja przeprowadzi w związku z tym konieczną nowelizację ustawy o Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji. Media publiczne będą propagować wartości rodzinne i realizować na szeroką skalę programy edukacyjne. Prawo będzie przeciwdziałać upowszechnianiu przez media scen przemocy i pornografii.</u>
          <u xml:id="u-20.23" who="#PosełMarianKrzaklewski">Stosunek Akcji Wyborczej Solidarność do NATO jest tożsamy ze stanowiskiem premiera Buzka. To na radomskiej konwencji Akcji Wyborczej padły słowa, że Polska powinna jak najszybciej uzyskać pełnoprawne członkostwo w NATO. To ludzie „Solidarności” pierwsi wyznaczyli ten cel i dziś będą do niego konsekwentnie zmierzać.</u>
          <u xml:id="u-20.24" who="#PosełMarianKrzaklewski">Również na radomskiej konwencji sformułowaliśmy nasze stanowisko w sprawie jednoczącej się Europy. Jesteśmy Europą - ojczyzną wszystkich mieszkańców naszego kontynentu, Europą tworzoną przez państwa - ojczyzny swoich narodów. Tylko w takiej Europie będziemy się czuli jednocześnie i Polakami, i Europejczykami. My takiej Europy chcemy. My, Polacy, ludzie „Solidarności”, taką Europę od dawna tworzymy. Przypomnę słowa prezydenta Niemiec Romana Herzoga, który powiedział, że to dzięki Sierpniowi, dzięki polskiej „Solidarności”, Europa zyskała szansę na jedność. To Sierpień był początkiem końca wielkiego podziału naszego kontynentu na wolny Zachód i zniewolony Wschód.</u>
          <u xml:id="u-20.25" who="#PosełMarianKrzaklewski">Dzięki integracji z Unią Europejską Polska zyska szansę zdynamizowania wzrostu gospodarczego. Zyskamy też realną możliwość bezpośredniego wpływu na kształtowanie nowego porządku Europy. Będziemy współtworzyć jedność kontynentu, zachowując własną tożsamość. Utrwalimy naszą polskość. Budować ją będziemy dalej w nowych warunkach wyznaczonych przez nowe tysiąclecie.</u>
          <u xml:id="u-20.26" who="#PosełMarianKrzaklewski">Jedynym trwałym fundamentem takiej europejskiej wspólnoty jest chrześcijaństwo i nieodłączne od niego umiłowanie wolności, wolności odpowiedzialnej. To do chrześcijaństwa odwoływali się twórcy idei wspólnej Europy. To w Gnieźnie - mieście, w którym tysiąc lat temu spotkali się władcy Niemiec i Polski - w tym roku Ojciec Święty rozmawiał z prezydentami państw europejskich o konieczności zachowania chrześcijańskiego fundamentu Europy. Aby podołać tym zadaniom, częściej będziemy sięgać po najsilniejszy oręż narodu - zakorzenione w nim od wieków wartości moralne.</u>
          <u xml:id="u-20.27" who="#PosełMarianKrzaklewski">Aby umocnić Akcję Wyborczą Solidarność, by utrwalić sukces ludzi z obozu solidarnościowego, już jutro - w kolejną rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę - przedstawimy statut Ruchu Społecznego Akcji Wyborczej Solidarność. Zakończymy przygotowania do rejestracji tego ugrupowania. Ruch będzie współpracował ze związkiem „Solidarność”, środowiskami pracodawców i stowarzyszeniami rodzin katolickich. Będzie odpowiedzialnym i lojalnym partnerem innych nurtów politycznych wchodzących w skład szerokiego obozu solidarnościowego.</u>
          <u xml:id="u-20.28" who="#PosełMarianKrzaklewski">Rejestracja Ruchu Społecznego Akcji Wyborczej Solidarność zapoczątkuje końcowy etap procesu formowania się wielkiego, federacyjnego obozu Polski solidarnościowej, skupionego wokół Komitetu Wyborczego Akcji Wyborczej Solidarność. Jesteśmy razem, musimy nadal wygrywać razem. By naszego zwycięstwa nie zmarnować, musimy naszą wspólnotę umocnić przy poszanowaniu wzbogacających Akcję odrębności i aspiracji. Nie wolno nam się podzielić, gdy chcemy sprostać zadaniom, które powierzyli nam Polacy. Nie musimy się dzielić, bo wszystkie współtworzące akcję nurty łączy jeden program. Łączy je, co najważniejsze, uznanie tego samego, największego autorytetu i daru danego narodowi: Ojca Świętego Jana Pawła II.</u>
          <u xml:id="u-20.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-20.30" who="#PosełMarianKrzaklewski">Na koniec wrócę do sprawy pozornie szczegółowej. Z wielką radością przyjąłem deklarację premiera tworzenia specjalnych stypendiów dla najzdolniejszej młodzieży żyjącej, jak się powiada, „daleko od szosy”. Jestem pewien, że klub Akcji Wyborczej Solidarność i cały ruch solidarnościowy z radością przyłączą się do tej inicjatywy. Cieszyłbym się bardzo, gdyby do tej inicjatywy przyłączyli się wszyscy parlamentarzyści, a także ludzie biznesu i wszyscy ci, którym leży na sercu dobro tych młodych ludzi. To właśnie te dziewczęta i młodzieńcy stanowią sól tej ziemi. Jeśli damy im szansę, by również oni mogli w przyszłości wziąć odpowiedzialność za Polskę, będziemy mogli być o przyszłość Rzeczypospolitej spokojni.</u>
          <u xml:id="u-20.31" who="#PosełMarianKrzaklewski">Pan dał siłę swojemu ludowi! Jesteśmy znowu razem w obozie solidarnościowym. Razem podejmujemy trud wielkiej naprawy Polski. Trud ten - z poparciem Akcji Wyborczej Solidarność i koalicji AWS z Unią Wolności - podejmuje rząd. Popierając rząd i jego premiera, życzymy wam sukcesu. Na wasz sukces, na nasz wspólny sukces czekają ludzie Solidarności, czeka Polska. Szczęść wam Boże. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.32" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi Marianowi Krzaklewskiemu za wystąpienie w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej pana posła Leszka Millera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PosełLeszekMiller">Panie Prezydencie! Panie Premierze! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej dziękuje wszystkim Polkom i Polakom, którzy wzięli udział w tegorocznych wyborach. Gratulujemy Akcji Wyborczej Solidarność uzyskanego poparcia. Serdecznie dziękujemy kilku milionom obywateli, którzy obdarzyli zaufaniem SLD. Tym razem było nas więcej o prawie 800 tysięcy. W przypadku ugrupowania współrządzącego daje to niekłamaną satysfakcję.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PosełLeszekMiller">Jesteśmy parlamentem wybranym przez mniejszość obywateli. Ponad 52% Polaków nie poszło do urn, odmawiając swego poparcia komukolwiek. Na AWS głosowało niecałe 16% uprawnionych do głosowania, na SLD 13%. Nikt nie uzyskał prawa do przemawiania w imieniu całego narodu. Skłaniać to powinno do pokory i skromności, bez buty i samouwielbienia.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#PosełLeszekMiller">Polska zmienia rządy jako lider w całym regionie, jako kraj, który zadziwił świat rozwojem gospodarki i zdolnością do działania w warunkach demokracji. Nasza demokracja jest jednak wciąż młoda i nie pozbawiona zagrożeń. Widać je jak na dłoni.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#PosełLeszekMiller">Wydawało się, że przejmowanie władzy przez zwycięską koalicję będzie odbywać się zgodnie z zasadami kultury politycznej, że już tylko rękę, a nie nogę, będą chcieli podawać sobie zmieniający się u władzy. A ci, którzy są dziś u steru rządów, nie zapomną, że także przyjdzie im kiedyś odchodzić.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#PosełLeszekMiller">Niestety, następuje regres w demokratycznych obyczajach. Nowy sejmowy regulamin ograniczył prawa opozycji i utrudnił posłom wykonywanie ich podstawowych obowiązków.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#PosełLeszekMiller">Jawność życia publicznego oraz kontrolne funkcje parlamentu zostały poważnie ograniczone w rezultacie likwidacji spotkań ministrów w komisjach sejmowych przed głosowaniem nad wnioskiem o zaufanie dla rządu. Wybory członków Trybunału Stanu pokazały, że zwycięzcy chcą brać wszystko - wbrew dobrej tradycji, zapoczątkowanej w 1991 r. Wybory do Trybunału Konstytucyjnego i do Krajowej Rady Sądownictwa, początek czystek politycznych w ministerstwach i urzędach centralnych, wiele zapowiedzi w wystąpieniu Mariana Krzaklewskiego dowodzą, że w obozie koalicji dominuje mentalność zdobywcy. Pan premier powiedział, że szliście po władzę dla ludzi; trzeba dodać - dla własnych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#PosełLeszekMiller">Dzisiejszy dzień jest kolejnym przykładem w całym łańcuchu tych negatywnych zdarzeń. Koalicja AWS-UW miała 50 dni na sformowanie rządu i przygotowanie jego programu, opozycji dano 5 godzin na zajęcie stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#PosełLeszekMiller">Panie premierze, jest pan pierwszym szefem rządu od 7 lat, który zaproponował, aby wniosek o udzielenie rządowi wotum zaufania był głosowany w dniu pańskiego exposé - bez niezbędnej przerwy na konieczną refleksję. Pan marszałek Sejmu, zgadzając się z tą propozycją, nie stworzył warunków do właściwego przygotowania się posłów opozycji do tak ważnej przecież debaty. Posłowie SLD popierając wybór pana marszałka liczyli, że zechce pan stać na straży powagi Sejmu oraz praw i obowiązków wszystkich posłów. Swą decyzją dowiódł pan, że woli pan chronić interes rządu i własnej koalicji.</u>
          <u xml:id="u-22.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.11" who="#PosełLeszekMiller">Panie i Panowie Posłowie! Punkt startu gabinetu premiera Jerzego Buzka jest nieporównywalnie lepszy niż naszego pierwszego rządu przed czterema laty. Koalicja SLD-PSL oddaje kraj w dobrym stanie.</u>
          <u xml:id="u-22.12" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-22.13" who="#PosełLeszekMiller"> Polska jest dziś zasobniejsza i bardziej szanowana w świecie niż w 1993 r., silniejsze są gwarancje praw obywatelskich, głębiej zakorzenione instytucje demokratyczne. Mamy nowoczesną konstytucję - owoc współdziałania i współodpowiedzialności ugrupowań politycznych, które łącznie uzyskały poparcie ponad 50% obywateli biorących udział w wyborach. Zostaliśmy przyjęci do OECD, elitarnego klubu około 30 państw świata o najlepiej zorganizowanych systemach ekonomicznych i najsilniejszych instytucjach demokratycznych. Zostaliśmy zaproszeni do NATO. Znaleźliśmy się w pierwszej grupie 5 państw negocjujących warunki wstąpienia do Unii Europejskiej. Międzynarodowy autorytet Polski nigdy nie był tak wysoki. Mamy przyjazne otoczenie i ugruntowaną opinię solidnego i pożądanego partnera.</u>
          <u xml:id="u-22.14" who="#PosełLeszekMiller">Życzę obejmującym ster rządów, a zwłaszcza Marianowi Krzaklewskiemu, by podobną Polskę mogli przekazać swoim następcom.</u>
          <u xml:id="u-22.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.16" who="#PosełLeszekMiller"> Życzę nowej koalicji powiększenia o 25% dochodu narodowego, tak jak to się stało za naszych rządów. Życzę osiągnięcia ponad 33-procentowego wzrostu produkcji przemysłowej; życzę ograniczenia inflacji o 2/3, tak jak to zrobiły nasze rządy. Życzę ponad 50-procentowego wzrostu nakładów inwestycyjnych, jak w ostatnich 4 latach. Życzę wam, byście potrafili tak znacząco podnieść poziom płac, rent i emerytur, jak stało się to w wyniku naszej polityki społecznej i ekonomicznej. Życzę ograniczenia bezrobocia o co najmniej milion osób, jak za naszej kadencji. Życzę, byście zdołali przyciągnąć do Polski więcej niż 14 mld dolarów kapitału zagranicznego, bo tyle wpłynęło w poprzednich 4 latach. Życzę, aby wasza polityka gospodarcza i reformy społeczne, które będziecie kontynuować lub inicjować, były przeprowadzane w warunkach pokoju społecznego - jak za naszej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-22.17" who="#PosełLeszekMiller">Przekazujemy wam w dziedzictwie naszych rządów niekwestionowany sukces, którego zaczątki sami odziedziczyliśmy po poprzednikach i potrafiliśmy wielokrotnie pomnożyć. Będziemy twardo pilnować, żeby nie został on zmarnowany.</u>
          <u xml:id="u-22.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.19" who="#PosełLeszekMiller">Będziemy też wywierać nacisk, aby nie zostały zaprzepaszczone i były kontynuowane rozpoczęte przez nas reformy. Przede wszystkim te, które zainicjowały przełom w systemie emerytur i rent oraz w publicznej służbie zdrowia. W tych dziedzinach, jak i w wielu innych, pozostawiamy solidne ustawowe podstawy, toteż wbrew temu, co mówił pan premier, nie trzeba się poruszać po pustym polu.</u>
          <u xml:id="u-22.20" who="#PosełLeszekMiller">Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej jest silną opozycją. Będziemy tę siłę wykorzystywać dla dobra Polski. Najważniejsze dla kraju sprawy będziemy rozwiązywać wspólnie z rządem lub przeciw niemu, jeśli okaże się to niezbędne. Nie mamy zamiaru mówić automatycznie „nie” tylko dlatego, że jesteśmy w opozycji. Będziemy również mówić „tak” albo „tak, ale” - zawsze kiedy uznamy, że jest to zgodne z interesem kraju.</u>
          <u xml:id="u-22.21" who="#PosełLeszekMiller">Od rządu wymagamy realizmu, rzeczowości i sprawności. Dla nas polityka nie jest nieustającym wiecem. Uważamy, że sensem polityki jest budowa Polski silnej i ustabilizowanej, bogatej i szanowanej w świecie. Do tego zmierzał Sojusz Lewicy Demokratycznej, kiedy pozostawał u steru rządów, te same wartości będą kierować naszym postępowaniem także teraz. Jak byliśmy przewidywalni, współtworząc rząd, tak będziemy przewidywalną opozycją. Nasze postępowanie upewni Polaków, że mają lewicową alternatywę, że istnieje wybór między rządami prawicy i lewicy, między AWS i SLD.</u>
          <u xml:id="u-22.22" who="#PosełLeszekMiller">Sojusz Lewicy Demokratycznej jest jak zawsze do dyspozycji swoich wyborców i wszystkich obywateli. Biura naszych 164 posłów i 28 senatorów są dla was, szanowni państwo, zawsze otwarte. Przychodźcie do nas! Znajdziecie oparcie także w najtrudniejszych swoich sprawach i problemach.</u>
          <u xml:id="u-22.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.24" who="#PosełLeszekMiller">Wysoka Izbo! SLD jest za ugruntowaniem zasad gospodarki rynkowej i konsekwentnym doprowadzeniem reform rynkowych, w tym prywatyzacji, do końca. Uważamy, że nowoczesne społeczeństwo musi być zbudowane na gruncie rozsądnej równowagi pomiędzy nieskrępowaną konkurencją gospodarczą a stanowionymi przez państwo regułami i ramami tej konkurencji. Gospodarki rynkowej nie można i nie wolno popsuć próbami oszukiwania praw ekonomicznych, ale nie wolno też zapominać, że ma ona służyć ludziom. Dlatego jesteśmy zwolennikami aktywnej, skutecznej polityki społecznej, przede wszystkim w tych dziedzinach, w których rozstrzygane są najważniejsze kwestie dla obywateli - w dostępie do edukacji, lecznictwa, miejsc pracy, dostępie do mieszkań. Zdecydowanie opowiadamy się za silnymi gwarancjami dla praw i wolności obywatelskich. Mogą one być realizowane tylko w wolnym państwie. Rozumiemy przez nie państwo wolne nie tylko od presji zewnętrznej, ale też od nacisków wewnętrznych, zmierzających do jego jednostronnego kształtowania. Nowoczesne, przyjazne ludziom państwo europejskie nie jest uwikłane w spory światopoglądowe, nie jest w nich stroną. To państwo laickie, skutecznie gwarantujące wolności wszystkich swoich obywateli, państwo, w którym prawo nie jest wprzęgane w służbę jakiegokolwiek światopoglądu, jakichkolwiek partii czy norm wyznaniowych, państwo, w którym stosunek do religii nie stwarza ani przywilejów, ani dyskryminacji, państwo, w którym godność kobiety jest szanowana, a świadomemu macierzyństwu nie stawia się ustawowych przeszkód.</u>
          <u xml:id="u-22.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.26" who="#PosełLeszekMiller">W czasie kampanii wyborczej słyszeliśmy często zapowiedzi dokończenia polskiej rewolucji, budowania i pogłębiania podziałów społecznych wokół spraw już przez historię rozstrzygniętych.</u>
          <u xml:id="u-22.27" who="#PosełLeszekMiller">Jesteśmy zwolennikami zmiany ustrojowej, realizowanej ewolucyjnie i na podstawie możliwie jak najszerszego porozumienia, tak by przemiany jednoczyły, a nie dzieliły społeczeństwo. Taką drogę rozwoju zapoczątkowała historycznie sprawdzona w Polsce instytucja „okrągłego stołu”. Tej tradycji i tych zasad będziemy bronić. Jesteśmy przekonani, że odpowiadają one interesom większości polskiego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-22.28" who="#PosełLeszekMiller">Duże znaczenie przywiązujemy do kontynuacji polskiej polityki zagranicznej, w pierwszym rzędzie w sprawach NATO i Unii Europejskiej oraz międzynarodowej współpracy gospodarczej, bowiem tworzą one dobre warunki do zapewnienia bezpieczeństwa narodowego i rozwoju na wiele dziesięcioleci. Polska dotąd dobrze wykorzystywała swój czas, wyjątkową historyczną szansę. Mamy nadzieję, że tak będzie nadal, że eurosceptyczne, szkodliwe dla Polski tendencje, pobrzmiewające w wypowiedziach osób związanych z rządzącymi ugrupowaniami, nie zakłócą naszej dotychczasowej polityki zagranicznej, która przyniosła Polsce tyle sukcesów. Przyjęcie nas do NATO i Unii Europejskiej to nie tylko umocnienie bezpieczeństwa i gospodarki. To zaakceptowanie europejskich standardów ustrojowych. Nie będzie więc można dowolnie żonglować kryteriami demokracji, wolności, praw człowieka, cywilną kontrolą nad armią czy „przejrzystością” służb specjalnych. Te kryteria są bowiem zdefiniowane. My je akceptujemy. Świat o tym wie i to szanuje.</u>
          <u xml:id="u-22.29" who="#PosełLeszekMiller">Wysoka Izbo! Po exposé pana premiera rodzi się wiele wątpliwości i pytań o konkretne działania rządu; o to także, jak będą realizowane sztandarowe treści programów wyborczych AWS i Unii Wolności. Do tego powrócę. Chcę jednak zacząć od poinformowania pana premiera, że wiele zapowiadanych przedsięwzięć rządowych jest od dawna realizowanych. I tak: Nie trzeba uruchamiać kas mieszkaniowych. One działają. Nie trzeba inwentaryzować i wyceniać majątku skarbu państwa. To już jest zrobione. Nie trzeba realizować programu budowy autostrad od początku, w oparciu o wykonane prace organizacyjno-prawne trzeba po prostu budować autostrady. Nie trzeba wprowadzać przepisów zobowiązujących urzędników wysokiego szczebla do składania oświadczeń majątkowych. Ten obowiązek już istnieje. Należy, panie premierze, dopilnować, by pana ministrowie takie oświadczenia złożyli.</u>
          <u xml:id="u-22.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.31" who="#PosełLeszekMiller">Lista owych „nie trzeba” jest długa i będzie kontynuowana dzisiaj w wystąpieniach moich kolegów.</u>
          <u xml:id="u-22.32" who="#PosełLeszekMiller">W czasie formowania rządu codziennie słyszeliśmy, że najważniejszy jest program, a nie nominacje personalne, że lada dzień zostanie podpisana umowa koalicyjna. Stało się dokładnie odwrotnie. Najpierw powołano rząd, a potem podpisano umowę. Najpierw rozdzielono posady, gabinety i służbowe samochody, a teraz szuka się zadań dla członków nowej władzy.</u>
          <u xml:id="u-22.33" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.34" who="#PosełLeszekMiller">Pan premier zauważył, że w 1989 r. „Solidarność” nie była przygotowana do wyborczego zwycięstwa. To prawda. I dalej już tak pozostało.</u>
          <u xml:id="u-22.35" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.36" who="#PosełLeszekMiller"> Zaprezentowany dzisiaj program rządu to otwarcie nowej kampanii wyborczej. Bukiet obietnic jest zaiste imponujący. Niestety, pan premier nie powiedział, jakimi sposobami pragnie dokonać tylu naraz rzeczy dobrych, ale przecież często wzajemnie ze sobą sprzecznych. Zamiast przedstawienia polityki realnej, mieliśmy koncert życzeń, w którym każdy mógł znaleźć coś dla siebie miłego. Konkrety padły tylko w zapowiedziach gruntownych zmian kadrowych w administracji, sądownictwie i prokuraturze, służbie cywilnej, a gdy trzeba powiedzieć, jaki będzie los tysięcy polskich górników, jest informacja, że kopalnie są tam, gdzie jest węgiel.</u>
          <u xml:id="u-22.37" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.38" who="#PosełLeszekMiller">Zapowiadaliście państwo prorodzinną politykę podatkową, uzależnienie opodatkowania od dochodów na głowę w każdej z rodzin. W exposé mamy ogólnikowe deklaracje, a brakuje informacji, na czym konkretnie ma polegać ta prawdziwa rewolucja w systemie podatkowym. To zbyt ważna kwestia. Domagamy się zatem konkretów.</u>
          <u xml:id="u-22.39" who="#PosełLeszekMiller">W programie wyborczym zapowiadano ograniczenie wysokości podatków. W exposé mówi się już tylko o utrzymaniu przyszłorocznego ich poziomu.</u>
          <u xml:id="u-22.40" who="#PosełLeszekMiller">W programie wyborczym AWS padło solenne zapewnienie co do istotnego wzrostu wydatków budżetowych na oświatę. Zapowiadaliście państwo zwłaszcza wyraźne podwyższenie płac nauczycieli. Tymczasem w exposé usłyszeliśmy tylko do niczego nie zobowiązujące ogólniki.</u>
          <u xml:id="u-22.41" who="#PosełLeszekMiller">Zapowiedzieliście też wprowadzenie systemu, który pozwoli podejmować studia młodzieży z rodzin uboższych. Niestety, i ta ważna zapowiedź programowa nie znalazła konkretnego odzwierciedlenia w exposé.</u>
          <u xml:id="u-22.42" who="#PosełLeszekMiller">Nie usłyszeliśmy też żadnych konkretów, co zamierzacie zrobić, poza już realizowanymi mechanizmami ochronnymi, aby - jak powiedziano - zapewnić ochronę polskiego rolnictwa przed nieuczciwą konkurencją zagraniczną.</u>
          <u xml:id="u-22.43" who="#PosełLeszekMiller">Obiecaliście podjęcie takich inicjatyw, które polepszą prawo, aby skutecznie karać zło. To rzeczywiście fundamentalna zapowiedź, zwłaszcza na tle przyjętych niedawno, po wielu latach pracy, kodeksów związanych z prawem karnym. Nie usłyszeliśmy niestety, jakie to zmiany w prawie karnym proponujecie.</u>
          <u xml:id="u-22.44" who="#PosełLeszekMiller">Złożona została obietnica powszechnego uwłaszczenia - programu utopijnego, programu nie przygotowanego od strony ekonomicznej, ale nośnego w warstwie propagandowej, programu, który już dzisiaj jest krytykowany nawet przez niektórych ekspertów AWS.</u>
          <u xml:id="u-22.45" who="#PosełLeszekMiller">Idea narodowych funduszy uwłaszczeniowych jest przykładem niedoskonałego powtórzenia już istniejącego programu. Zamiast mądrej kontynuacji, nowa koalicja oferuje społeczeństwu mało czytelną, nie przemyślaną i nieodpowiedzialną ekonomicznie koncepcję, która może doprowadzić do opóźnienia prywatyzacji, a narodowe fundusze uwłaszczeniowe mogą się stać programem narodowych funduszy upadłościowych.</u>
          <u xml:id="u-22.46" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.47" who="#PosełLeszekMiller">Spodziewaliśmy się konkretów co do źródeł finansowania istniejącego już przecież programu odbudowy i modernizacji terenów objętych powodzią. Czy będą one pochodzić z budżetu, co oznaczałoby cięcia wydatków socjalnych? Czy będzie rozpisana pożyczka narodowa, o której głośno było kilka tygodni temu? A może zamierza się, jak słychać ostatnio, podwyższyć VAT, co przecież oznaczałoby podwyżkę cen.</u>
          <u xml:id="u-22.48" who="#PosełLeszekMiller">Budzi niepokój teza, że prywatyzacja zostanie zakończona w tej kadencji parlamentu, a więc w roku 2001. Oznacza to zamiar wydłużenia prywatyzacji w stosunku do programu przyjętego przez poprzedni rząd i parlament - datą graniczną był bowiem rok 2000. Co jest powodem opóźnienia prywatyzacji i czy to pozwoli utrzymać zapowiadaną dynamikę wzrostu?</u>
          <u xml:id="u-22.49" who="#PosełLeszekMiller">Takie pytania i wątpliwości można mnożyć. Programowe wystąpienie szefa rządu można scharakteryzować krótko: trzy razy B - banalne, bezbarwne i bezradne.</u>
          <u xml:id="u-22.50" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.51" who="#PosełLeszekMiller">Zapowiedzi ujęte w exposé wymagają pieniędzy. Projekt budżetu skierowaliście państwo do Sejmu, nie omawiając go na posiedzeniu rządu. Rozumiem dlaczego. Gdyby bowiem dyskusja nad projektem budżetu miała się odbyć, to umowa koalicyjna nie zostałaby podpisana. Już słyszeliśmy bowiem zapowiedzi ministrów, że dokonają wielkich reform, tylko potrzebują dodatkowych pieniędzy i zrozumienia ze strony kolegów w rządzie. Dlatego też koalicja nie skorzystała z przepisu konstytucji dającego możliwość późniejszego przesłania budżetu do Sejmu, zamiast tego sygnalizując autopoprawkę.</u>
          <u xml:id="u-22.52" who="#PosełLeszekMiller">Panie Premierze! To, co rząd uznał za swój program, jest tylko zbiorem haseł otwierających nową kampanię wyborczą. Rząd się z tym pospieszył, zakładając zapewne skrócenie kadencji parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-22.53" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.54" who="#PosełLeszekMiller">Usłyszeliśmy przemówienie ogólnikowe, bez konkretów, pozbawione kalendarza realizacji koalicyjnych planów i będące, na dobrą sprawę, pierwszą częścią odnoszącą się do rządowych zamiarów dotyczących wydatków państwa. Czekamy na część drugą, wskazującą źródła pokrycia tych wydatków.</u>
          <u xml:id="u-22.55" who="#PosełLeszekMiller">Pominięto trudną sytuację najuboższych. Nie wiemy, jak rząd chce im pomóc. Zapowiedziano za to dużą budowlaną ulgę podatkową, z której rodziny ubogie nie będą mogły skorzystać. Jesteśmy konsekwentnie za tym, aby pieniądze te przeznaczyć na wspomożenie budownictwa czynszowego.</u>
          <u xml:id="u-22.56" who="#PosełLeszekMiller">Nie padło także w exposé słowo: opozycja. Jak sądzę, jest to wyraz konsekwencji w próbach marginalizacji naszej roli.</u>
          <u xml:id="u-22.57" who="#PosełLeszekMiller">Ministrowie nowego rządu nie tylko sami się nam nie przedstawili, ale również pan premier nie zaprezentował ich w swoim przemówieniu.</u>
          <u xml:id="u-22.58" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.59" who="#PosełLeszekMiller">Panie Premierze! Z tych i wielu innych powodów Sojusz Lewicy Demokratycznej nie będzie głosował za wnioskiem o wotum zaufania dla rządu pana premiera.</u>
          <u xml:id="u-22.60" who="#PosełLeszekMiller">Wysoka Izbo! Przejście w XXI w. to dla Polski czas pełnego otwarcia na świat, wejścia do Europy. Wiele razy w naszych dziejach nasz kraj był terenem styku kultur i wartości, wiele razy też potrafiliśmy je przejmować, czyniąc społeczeństwo nowoczesnym, a państwo silnym. Niezmiennie wierzymy w dojrzałość i mądrość Polaków, w to, że i teraz przejmiemy od świata to, co oferuje on nam najlepszego, i damy mu od siebie to, co w nas najlepsze. Życzmy sobie tego wszyscy, bez względu na kolor sztandarów, pod którymi występujemy, bo to oznacza dobro i pomyślność Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-22.61" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi Leszkowi Millerowi za wystąpienie w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę pana posła Tadeusza Syryjczyka o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Unia Wolności przedstawiła wyborcom program budowy Polski bezpiecznej i dostatniej. Wskazywaliśmy też na potrzebę współdziałania sił politycznych wyrosłych z tradycji Sierpnia '80. Z tej tradycji wyrastamy. Wszystkim, którzy docenili nasze doświadczenie, poparli w minionych wyborach naszą politykę i program, dziękujemy. Doświadczenia minionych 4 lat pokazały, że po to, aby dokończyć konieczne przemiany ustroju państwa i gospodarki, a zwłaszcza umocnić samorząd terytorialny, zdecentralizować państwo, zreformować edukację, system emerytalny i opiekę zdrowotną, dokończyć prywatyzację i uwolnić przedsiębiorczość od zbędnych ograniczeń, konieczna jest zmiana koalicji rządzącej. Unia Wolności w poprzedniej kadencji podejmowała liczne próby przełamania zastoju. Jest oczywiste, że działanie z ław opozycji nie mogło przynieść znaczącego efektu.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Werdykt wyborców jest jednoznaczny w swej wymowie programowej i politycznej. Większość opowiedziała się za programem zmian, za odsunięciem od władzy koalicji SLD i PSL, która dla własnego spokoju i wygody opóźniła albo wręcz zaniechała działań potrzebnych nam wszystkim i Polsce. 45-letnie doświadczenie w rządzeniu nie było, jak widać, dobrą nauką, panie pośle, tak jak to pan przedstawia.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Współodpowiedzialność za państwo powinny przejąć siły gotowe nie tylko objąć władzę, ale też sprawować ją tak, aby w pełni wykorzystać szansę, jaką zyskał nasz kraj i jego obywatele w rezultacie upadku systemu komunistycznego, aby odpowiedzieć na wyzwania, przed którymi stoi Polska u progu kolejnego stulecia. Podstawowe zadania rządu powinny być podjęte niezwłocznie, gdyż to właśnie na progu aktywności rządowej najłatwiej mobilizować poparcie dla odważnych decyzji.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">W imię takiego przesłania Unia Wolności zawarła koalicję z Akcją Wyborczą Solidarność; po to właśnie jej politycy weszli w skład rządu Jerzego Buzka. Z nadzieją na zdecydowanie i stanowczość w realizacji wspólnych działań Klub Parlamentarny Unii Wolności zamierza udzielić temu rządowi wotum zaufania i wspierać jego pracę.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Unia Wolności będzie działać na rzecz realizacji swego programu, jest to zobowiązanie wobec wyborców. Koalicyjny charakter rządu czyni oczywistą konieczność poszukiwania porozumienia. Pożyteczne są jednak tylko takie uzgodnienia, które nie tylko zadowolą wyborców każdego z ugrupowań, ale nade wszystko będą służyć rozwiązaniu konkretnych problemów ludzi i kraju, naszemu wspólnemu dobru. Przedłożone Sejmowi exposé premiera Buzka wychodzi naprzeciw takim właśnie oczekiwaniom Unii Wolności. Umacnia ono nasze przekonanie, że Akcja Wyborcza Solidarność i Unia Wolności odnalazły w swych programach wiele wspólnego.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Unia Wolności wyraża nadzieję, że w przyszłości, zachowując swą polityczną odrębność i programową tożsamość, Akcja Wyborcza Solidarność i Unia Wolności zdołają uniknąć pułapki kompromisu opartego na bierności. Taki zły kompromis pozwala, kosztem licznych zaniechań i odroczeń, wskutek unikania odpowiedzialności za trudne decyzje, w istocie kosztem społeczeństwa, utrzymać koalicję i zachować stanowiska. Taki mechanizm polityczny był zmorą ostatniego czterolecia. Takiego sposobu uprawiania polityki Unia Wolności nie aprobowała i w przyszłości aprobować nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Rząd Jerzego Buzka podejmuje swą pracę w trudnej sytuacji wewnętrznej. Jak wiadomo, trwają konflikty w służbie zdrowia. To nie jest przypadek. Gospodarka rynkowa, konkurencja, lepsza jakość pracy w widoczny sposób zmieniły obraz polskiego życia gospodarczego, handlu i usług, dostępności towarów. Jednak podstawowe działy usług publicznych - zatrudniające ponad 2 miliony pracowników edukacja i opieka zdrowotna - nie zostały dostosowane do nowej sytuacji. Dopiero w ostatnim roku odchodząca koalicja i rząd przeprowadziły ustawę o ubezpieczeniach zdrowotnych, nie dającą zresztą odpowiedzi na wiele konkretnych kwestii. Zwlekano z reformą edukacji. Szpitale i pozostające w gestii administracji rządowej placówki oświatowe są zadłużone, a długi rosną. Wszyscy wiemy, że dostępność edukacji pozostawia wiele do życzenia, że liczba Polaków wykształconych wciąż jest zbyt niska, że wiedza wynoszona ze szkół nie zawsze przygotowuje do życia i pracy w nowych, stawiających wyższe wymagania warunkach konkurencji krajowej i międzynarodowej. Jednocześnie ograniczone są szanse awansu nauczyciela, który dobrze pracuje. Wielu nauczycieli skarży się, że w szkolnictwie zbyt często jeszcze - jak za socjalizmu - zwiększony wysiłek i poczucie powołania do wykonywania zawodu są raczej w konflikcie niż w zbieżności z interesem osobistym. Brak jest zachęty do dobrej pracy. Edukacja wymaga zarówno reformy programowej, jak i zdecydowanej poprawy systemu motywacji dla każdego nauczyciela i szkoły. Jest to ważny czynnik uwiarygodnienia wychowawczej funkcji szkoły. Konieczne też jest dokończenie procesu przekazywania szkół samorządowi terytorialnemu, co będzie możliwe po utworzeniu powiatów.</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Unia Wolności uważa zdecydowaną poprawę dostępności i jakości edukacji za konieczny warunek dobrego rozwoju każdego człowieka i kraju. Równość szansy startu życiowego kształtuje się poprzez edukację. Powszechność kształcenia średniego i możliwość dalszej nauki co trzeciego, a nie - jak jest obecnie - co szóstego ucznia jest naszym programem, jest zadeklarowanym celem działania rządu, do którego przywiązujemy najwyższą wagę.</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Sytuacja służby zdrowia pokazuje niemożność rozwiązania elementarnej kwestii dostosowania wynagrodzeń ludzi do ich kwalifikacji i charakteru wykonywanej pracy bez przeprowadzenia reformy sposobu zarządzania i finansowania służby zdrowia. Unia Wolności uważa, że uchwalona niedawno ustawa o ubezpieczeniach zdrowotnych zawiera wiele luk i jej wprowadzenie jest niemożliwe. Nasz program wskazywał na konieczność przeglądu sytuacji pod kątem praw pacjenta oraz respektowania funkcji samorządu terytorialnego. Analogiczne myślenie odnajdujemy w treści exposé.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Państwo polskie, aczkolwiek suwerenne i demokratyczne, wciąż jeszcze jest nadmiernie scentralizowane, nie dość sprawne. Wciąż obejmuje swym działaniem zbyt wiele spraw, zaniedbując te, które są jego niezbywalnym obowiązkiem. Dotyczy to zwłaszcza kwestii egzekucji prawa i bezpieczeństwa wewnętrznego. Mamy wiele do zrobienia w kwestii ograniczenia uznaniowości, zakresu różnych zezwoleń i koncesji, zmniejszenia pola możliwej korupcji. Ideę państwa uczciwego i sprawnego trzeba przełożyć zarówno na właściwy i oparty na kompetencji dobór kadr, jak i na rozwiązania prawne sprzyjające klarowności, jawności i przejrzystości działania administracji. Popieramy zapowiedź działania rządu w tym właśnie kierunku. Sytuacja nie jest dobra. Jak wiadomo, ustawa o państwowej służbie cywilnej przez kilka lat w ogóle nie była realizowana, sprawy szły ospale. Dopiero przed wyborami powstał gwałtowny ruch na rzecz umocnienia w administracji terenowej aktywistów partyjnych SLD i PSL, którzy jeszcze niedawno byli funkcjonariuszami wcześniejszych partii.</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#PosełTadeuszSyryjczyk"> W ten sposób idea politycznej służby cywilnej uległa u samego początku poważnemu wypaczeniu. To zły prognostyk.</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Rząd Jerzego Buzka podejmuje pracę po wejściu w życie nowej konstytucji. Jej uchwalenie było przedmiotem sporu, także między dzisiejszymi koalicjantami. Nawiasem mówiąc, przy całej zaciętości debaty, wiele konkretnych rozwiązań pozostawało poza sporem. Uchwalona konstytucja stała się najwyższym prawem, a rząd i parlament mają obowiązek wprowadzić szereg konkretnych rozwiązań ustawowych i instytucjonalnych. Dotyczy to zwłaszcza praw człowieka i obywatela w państwie, praw mniejszości narodowych, etnicznych i wyznaniowych, wprowadzenia zasady pomocniczości w kształtowaniu struktur rządowych oraz samorządowych w państwie, rozwoju sądownictwa administracyjnego, aby sprostać w pełni wymogom przestrzegania zasady dwuinstancyjności postępowania. Uważamy za konieczne podjęcie prac nad ich realizacją.</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Jednocześnie wyrażamy gotowość do współpracy ze wszystkimi ugrupowaniami w celu urzeczywistnienia naszego postulatu ograniczenia immunitetu parlamentarnego, tak aby nie był on wykorzystywany jako niesprawiedliwy przywilej ludzi władzy, jako osłona przed odpowiedzialnością za wykroczenia i nadużycia.</u>
          <u xml:id="u-24.16" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Nie może też dłużej czekać sprawa reprywatyzacji. Jak długo nie zostanie ona rozwiązana, tak długo konstytucyjne i ustawowe gwarancje prawa własności będą w moralnym sensie niepełne, a obrót gospodarczy będzie obciążony niepewnością.</u>
          <u xml:id="u-24.17" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! W ubiegłym roku przeprowadzona została reforma centrum. Niektóre jej aspekty uważaliśmy za właściwe, inne budziły kontrowersje. Niektóre sprawy są nie dokończone. Unia Wolności będzie pilnie zwracać uwagę na to, aby kształtowanie struktury samego rządu i jego obsługi sprzyjało nadaniu Radzie Ministrów jako całości kluczowej roli politycznej w państwie, aby nie odradzała się przewaga biurokracji, nie odradzały się wadliwe, zdaje się, że nie do końca przezwyciężone problemy strukturalne z czasów PRL, takie jak URM, wadliwe bez względu na opcję polityczną.</u>
          <u xml:id="u-24.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.19" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Odtworzenie samorządu terytorialnego, powstanie gmin, rozszerzenie ich samodzielności to jedna z najbardziej udanych i widocznych dla każdego człowieka zmian ustrojowych, dokonanych w 1990 r. przez rząd Tadeusza Mazowieckiego. Już w latach 1992 i 1993 rząd Hanny Suchockiej przygotował kolejny etap: utworzenie powiatów, zdecentralizowanie kompetencji i finansów publicznych. Kolejne rządy SLD i PSL strawiły ostatnie cztery lata na badaniu, liczeniu i analizowaniu spraw, których i tak w końcu nie załatwiły. Reforma samorządowa stanęła. Nadal rząd i jego agendy oraz scentralizowane fundusze dzielą ponad 80% publicznych pieniędzy, pozostawiając samorządowi wiele pracy i rzeczywistej odpowiedzialności przed ludźmi. Możliwości zwiększenia podmiotowości społeczności lokalnych, przeniesienia władzy i odpowiedzialności tak blisko ludzi oraz spraw, których dotyczy, jak to tylko możliwe, lepszego wydawania pieniędzy oraz lepszej kontroli sensowności i rzetelności gospodarki publicznej w ramach istniejących rozwiązań ulegają wyczerpaniu. Popieramy więc szybkie wprowadzenie samorządowych powiatów, a następnie zmiany struktury województw, tak aby mogły przejąć część zadań centrum. Nie wszystko musi być zarządzane z Warszawy, bynajmniej nie zagrozi to jednolitości naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-24.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.21" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Wskazaliśmy w naszym programie na niedowład sądownictwa. Jest on źródłem poczucia bezkarności kryminalistów, zagrożeniem prawa obywatela do sądu i osłabia pewność obrotu gospodarczego. Fakt, że pierwsza sprawa przeciw rządowi polskiemu przed Trybunałem Praw Człowieka jest o to, że aż 8 lat trwa zasądzenie trywialnego odszkodowania, nie jest niestety przypadkiem. Pokazuje, jak źle jest w Polsce z egzekucją prawa. Kondycja polskich sądów - moralna, organizacyjna i materialna - wymaga naprawy. Exposé przyjmuje znaczącą część programu Unii Wolności w dziedzinie poprawy pracy sądów i policji.</u>
          <u xml:id="u-24.22" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Reformy państwa są koniecznym warunkiem poprawy jakości życia jego obywateli. Zarówno ich przeprowadzenie, jak i poprawa poziomu życia ludzi są niemożliwe bez szybkiego wzrostu gospodarczego. Bez szybkiego wzrostu gospodarczego nie da się odrobić zapóźnień będących spuścizną PRL, nie zapewni się ludziom pracy i godziwej płacy, a Polsce - oczekiwanej pozycji w Europie i w świecie.</u>
          <u xml:id="u-24.23" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Trzeba uniknąć zagrożenia destabilizacją taką, jaką przeszły Czechy i Węgry. W Polsce recesja, będąca skutkiem załamania gospodarki PRL, była najpłytsza wśród krajów postkomunistycznych i trwała najkrócej. Równowaga rynkowa, silna złotówka, zmniejszająca się inflacja, malejące już bezrobocie, niezły wzrost gospodarczy - to plon zdecydowanych reform lat 1989–1993. Dobre wskaźniki wzrostu gospodarczego nie mogą jednak rozwiać rodzących się niepokojów. Przemiany polskiej gospodarki nie są dokończone, a bez zachowania konsekwencji nie da się ani utrzymać, ani tym bardziej umocnić i przyspieszyć wzrostu.</u>
          <u xml:id="u-24.24" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Wielokrotnie przypominaliśmy banalną prawdę, że nie da się nieustannie zbierać, zapominając o siewach. Ostrzegaliśmy, że koalicja SLD i PSL omal nie wprowadziła Polski w koleiny znane już od czasów gierkowskich. Rosną długi, rośnie import, słabnie dynamika eksportu, a więc grozi rozpoczęcie życia na kredyt, który ktoś kiedyś musi spłacić.</u>
          <u xml:id="u-24.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.26" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Proste rezerwy tkwiące w polskiej gospodarce i ujawnione wraz z zasadniczymi zmianami ustroju ekonomicznego już się wyczerpały. Równocześnie prywatyzacja ostatnio się spowolniła. Liczba koncesji, licencji, zezwoleń wzrosła. Zwłaszcza koniec II kadencji Sejmu obfitował w forsowane w bardzo szybkim tempie, bez jakiejś ożywionej troski o demokrację ze strony SLD i PSL, w krótkim czasie, bez dłuższej debaty uchwalane...</u>
          <u xml:id="u-24.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.28" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">... liche, słabe ustawy, które przyniosą więcej szkody niż pożytku. Wymagają one przeglądu, sprawdzenia, gdyż pod szczytnymi hasłami ochrony konsumenta kryły się często interesy wąskich grup gospodarczych, a nie gospodarki, konkretnych ludzi, zwłaszcza nowych przedsiębiorców, którzy chcą pracować, zarabiać, służyć ludziom.</u>
          <u xml:id="u-24.29" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Odrodziły się liczne fundusze pozabudżetowe, a nadal brakuje wystarczająco dyscyplinujących przepisów o ich funkcjonowaniu. Był to stały temat 4-letnich debat sejmowych, w tych sprawach nie znaleźliśmy nigdy odpowiedzi ze strony rządów. W ostatnim 4-leciu rządy biernie przyglądały się inicjatywom różnych grup nacisku i nie podejmowały prób porządkowania sytuacji ani w kwestii koncesji, ani w kwestii stworzenia specjalnych funduszy, ani w wielu innych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-24.30" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Warunkiem szybkiego wzrostu gospodarczego jest dokończenie prywatyzacji i demonopolizacja, zmniejszenie obciążeń podatkowych, ustabilizowanie prawa podatkowego i zagwarantowanie praw podatnika, zniesienie utrudnień administracyjnych dla przedsiębiorstw i przedsiębiorców, zmniejszenie inflacji i poprawa stanu finansów publicznych, zmniejszenie deficytu budżetowego. Wymaga rozwiązania problem nierównego traktowania przedsiębiorstw, wyraźne uprzywilejowanie wielkich firm państwowych, od których nie ściąga się składek ZUS i podatków. Koszty te ponosi często nowy, drobny przedsiębiorca, który płaci za wszystko i nie ma szans na tworzenie nowych, produktywnych miejsc pracy. Rozumiemy potrzebę restrukturyzacji wielkich przedsiębiorstw, jednak wszelka pomoc musi być zawsze powiązana z konkretnym zobowiązaniem naprawy stanu firmy.</u>
          <u xml:id="u-24.31" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! W strukturze Unii Wolności funkcjonuje forum ekologiczne. Idea zrównoważonego rozwoju jest naszym założeniem programowym, uwzględnionym w programie rządu. Uznając rynek jako regulator życia gospodarczego, zwracaliśmy zawsze uwagę na konieczność należytego odzwierciedlenia stanu środowiska w ocenie jakości życia ludzi, a skutków jego degradacji w wycenie rzeczywistych kosztów działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-24.32" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Zachowanie dziedzictwa narodowego to obok kultury także stan przyrody ojczystej. Uważamy, że w Polsce wypracowano dobry system opłat ekologicznych, natomiast wciąż jest za mało obszarów chronionych. Nie ma prawa wodnego, nie ma dobrej administracji dorzeczy, część tych spraw ujawniła się w sposób bardzo brutalny i stanowczy w okresie ostatniej powodzi.</u>
          <u xml:id="u-24.33" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Unia Wolności opowiada się za wypracowaniem takiej polityki wobec rolnictwa i obszarów wiejskich, która umożliwi poprawę poziomu życia na wsi, a jednocześnie stopniową poprawę efektywności naszego rolnictwa. Wielofunkcyjny rozwój wsi, wyrównanie szans oświatowych i zawodowych młodzieży, poprawa infrastruktury - to kierunki polityki, którym udzielamy poparcia. Wiemy, że kształtowanie polityki rolnej i wiejskiej wymaga porozumienia z siłami politycznymi funkcjonującymi na wsi i jesteśmy gotowi do takiej współpracy.</u>
          <u xml:id="u-24.34" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Tworzenie warunków do godnego życia, samodzielności ekonomicznej rodziny, równego startu dla ludzi młodych - to podstawa zdrowej sytuacji społecznej. Zasiłki i pomoc społeczna są uzupełnieniem koniecznym i powinny funkcjonować tak, aby, uwzględniając potrzeby ludzi słabych, zachęcać ich do uzyskiwania samodzielności, samodzielności swojej rodziny. Taką politykę społeczną będziemy popierać.</u>
          <u xml:id="u-24.35" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Na obecnym rządzie spoczywa odpowiedzialność za zapobieżenie destrukcji istniejącego systemu emerytalnego oraz stworzenie systemu nowego, gwarantującego należyte świadczenia nie tylko dziś, ale i w przyszłym stuleciu.</u>
          <u xml:id="u-24.36" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Niestety, pierwszej połowie kadencji poprzedniego Sejmu towarzyszyła raczej publikacja dokumentów propagandowych, a nie rzetelnych programów reform.</u>
          <u xml:id="u-24.37" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.38" who="#PosełTadeuszSyryjczyk"> Prace nad rzeczywistą reformą zostały podjęte dopiero w drugiej połowie kadencji Sejmu. Uchwalono tylko część ustaw; większość najtrudniejszej roboty stoi przed obecnym rządem i Sejmem.</u>
          <u xml:id="u-24.39" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Unia Wolności udziela poparcia budowie nowego, opartego na trzech filarach systemu emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-24.40" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! W zawartej umowie koalicyjnej zostały określone główne cele polskiej polityki zagranicznej: suwerenność, jak najlepsze warunki do utrzymania tożsamości narodowej, bezpieczeństwo zewnętrzne, dobre warunki rozwoju społeczno-gospodarczego. Realizacji tych celów będą służyły priorytety polskiej polityki zagranicznej - wejście do NATO i do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-24.41" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Przystąpienie do NATO i Unii zapewni Polsce bezpieczeństwo i rozwój, a zakończenie reform demokratycznych i rynkowych będzie umacniać naszą pozycję na arenie międzynarodowej, będzie sprzyjać stabilizacji i w Polsce, i w Europie Środkowej. Tworząc podstawy dla solidarnej współpracy wspólnoty europejskiej i euroatlantyckiej, Polska i świat będą mogły wkroczyć bezpiecznie w XXI wiek.</u>
          <u xml:id="u-24.42" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Unia Wolności dostrzega, że Europa to wspólna tradycja, wspólne korzenie, dobre i złe doświadczenie historyczne oraz wyrosłe na tym tle wartości. Polska ma dziś szanse, aby potwierdzić fakt swej obecności w Europie instytucjonalnie - poprzez wejście w skład Paktu Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej. Związane z tym są ważne procesy negocjacyjne, które rząd winien traktować z najwyższą uwagą. Warunkiem ich powodzenia jest zachowanie jak najlepszego wizerunku Polski. Działania na rzecz europejskiej i euroatlantyckiej integracji stwarzają najlepsze warunki dla zachowania i umocnienia polskiej niepodległości. Będziemy je wspierać, tak jak wspieramy działania na rzecz umacniania polskiej tożsamości narodowej w ramach zjednoczonej Europy.</u>
          <u xml:id="u-24.43" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Unia Wolności przyjmuje odpowiedzialność za rząd Jerzego Buzka. Jesteśmy gotowi zaangażować swoje poparcie społeczne, zaufanie naszych wyborców, doświadczenie polityków i ekspertów w pracę tego rządu i parlamentu, aby jego wyniki były jak najlepsze.</u>
          <u xml:id="u-24.44" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Premier Buzek i rząd uzyskają wotum zaufania posłów Unii Wolności. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-24.45" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi Tadeuszowi Syryjczykowi za wystąpienie w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę pana posła Jarosława Kalinowskiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PosełJarosławKalinowski">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Pomimo poważnych trudności z dotarciem do informacji o umowie koalicyjnej, która jest przecież polityczną podstawą programu rządu, niezrozumiałych dla nas ograniczeń czasu potrzebnego na przestudiowanie i przygotowanie się do dyskusji nad exposé, Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego podchodzi do dzisiejszej debaty z dużą odpowiedzialnością i powagą.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#PosełJarosławKalinowski">Nie można bowiem programu, który ma decydować o podstawowych reformach, o zmianach w Polsce w najbliższych latach, pozostawić bez krytycznej analizy i oceny. Jest to powinność wszystkich posłów, a posłów partii opozycyjnej w szczególności. Trzeba podkreślić, że ocena programu tej koalicji jest niezwykle trudna ze względu na zasadnicze sprzeczności programowe, jakie od początku istnieją między Akcją Wyborczą Solidarność i Unią Wolności.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#PosełJarosławKalinowski">Z tego punktu widzenia ciekawi nas na przykład, jak uzgodniono w koalicji sformułowane przez pana premiera nazwanie roku 1997 początkiem naprawy państwa. W każdym razie wśród moich kolegów wywołało to głęboką konsternację.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#PosełJarosławKalinowski">Nie możemy dać się uśpić retoryce obu koalicjantów, którzy w imię stworzenia rządu starają się ukryć głębokie rozbieżności w podejściu do wielu problemów. Stąd trudno jednoznacznie formułować poparcie czy sprzeciw wobec poszczególnych elementów bardzo ogólnie i życzeniowo przecież sformułowanego programu rządowego.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#PosełJarosławKalinowski">Wysoka Izbo! Z pełnym przekonaniem popieramy wyrażaną często przez pana premiera Buzka generalną dyrektywę mówiącą o potrzebie godzenia podejścia pragmatycznego w polityce ekonomicznej z podejściem społecznym. Jest to próba łączenia wzrostu efektywności gospodarki z dążeniem do uzyskania zrozumienia i zgody społecznej. Niestety, dzisiaj pan premier do tego nie nawiązał. Nasz klub stoi na stanowisku, że w długim okresie utrzymanie równowagi między rynkiem, który różnicuje ludzi, a mechanizmem demokracji, która daje ludziom równe polityczne prawa, wymaga odpowiednich działań osłonowych. Chodzi głównie o takie działania, które służą wyrównywaniu startu życiowego ludzi, a zwłaszcza startu młodzieży. Musi więc być zachowany niezbędny zakres wrażliwości społecznej w polityce gospodarczej. Niestety nie wiemy, czy w polityce rządu większy wpływ będzie miała w praktyce opcja społeczna AWS, czy opcja liberalna Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#PosełJarosławKalinowski">W pełni zgadzamy się z wysuwanym przez rząd na czoło zadaniem utrzymania wysokiej długofalowej dynamiki dochodu narodowego. Rok temu na kongresie Polskiego Stronnictwa Ludowego przyjęliśmy programowe zadanie dla Polski, które określiliśmy mianem 3x7. Zakłada ono potrzebę utrzymania w długim okresie 7-procentowego wzrostu produktu krajowego brutto. Wymaga to pilnego zwiększenia udziału w PKB oszczędności i inwestycji o 7 punktów procentowych. Zgadzamy się więc co do głównego celu, jakim jest wysoki wzrost gospodarczy, natomiast różnice dotyczą sposobu jego osiągnięcia. Przeciwstawiamy się myśleniu, zgodnie z którym będzie można osiągnąć 2,5–3-krotnie wyższe tempo wzrostu PKB niż średnio w Unii Europejskiej, stosując identyczną politykę gospodarczą jak w tamtych krajach. Uważamy, że kraj nadrabiający dystans, kraj, który chce podporządkować politykę gospodarczą strategii doganiania, musi mieć bardziej aktywną, bardziej prooszczędnościową, proinwestycyjną i proeksportową politykę ekonomiczną i odpowiednie do niej instrumenty i sposoby oddziaływania.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#PosełJarosławKalinowski">Zasadnicze nasze zastrzeżenie budzi bilans zamierzeń i skutków finansowych zaproponowanej polityki. Z jednej strony pan premier przedstawił całą listę bardzo zresztą słusznych zadań poważnie obciążających budżet, a z drugiej strony zaproponował w perspektywie obniżenie podatków i deficytu budżetowego. Zamierzeń tych nie da się pogodzić, gdyż w dużym stopniu wyrażają przeciwstawne i sprzeczne dążenia. Nie można ich również pogodzić z wyrażonym zamiarem szybkiej finalizacji reformy ubezpieczeń społecznych. Nie ulega przecież wątpliwości, że każda reforma ubezpieczeń, niezależnie od jej kształtu, będzie przez wiele lat zwiększała obciążenia budżetu.</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#PosełJarosławKalinowski">Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie popierał przedsięwzięcia rządu zmierzające do walki z narastającym deficytem handlowym. W poprzednim rządzie podejście do tej sprawy różniło nas z koalicjantem. Wysoka dynamika importu w porównaniu z eksportem jest wyrazem nienowoczesnej struktury gospodarki. Nie potrafi się ona elastycznie dostosować do rosnącego popytu wewnętrznego oraz kreowania odpowiedniego eksportu. Zjawisko to jest ważnym sygnałem alarmowym, wskazującym na naszą niedostateczną konkurencyjność. Rząd chce przeciwstawiać się temu głównie poprzez zaostrzanie polityki makroekonomicznej.</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#PosełJarosławKalinowski">Polskie Stronnictwo Ludowe uznaje takie podejście za niewystarczające i długofalowo nieskuteczne. Leczyć musimy nie tylko skutki, ale przede wszystkim przyczyny, które tkwią w przestarzałości aparatu wytwórczego i braku nowoczesnej infrastruktury eksportu. Proste dążenie do ograniczania popytu, w tym popytu inwestycyjnego, byłoby w części przysłowiowym wylewaniem dziecka z kąpielą. Uważamy, że politykę makroekonomiczną w tym zakresie należy uzupełnić polityką przemysłową o wyraźnej orientacji eksportowej. Stopień zagrożeń wymaga także pilnych doraźnych działań służących poprawie bilansu handlowego.</u>
          <u xml:id="u-26.10" who="#PosełJarosławKalinowski">Wysoka Izbo! Sztandarowym zadaniem rządu - jak zaakcentował to pan premier - jest przekazanie w niedalekiej perspektywie większości publicznych środków finansowych do władz samorządowych niższego szczebla.</u>
          <u xml:id="u-26.11" who="#PosełJarosławKalinowski">W pełni popieramy zamiar wzmocnienia finansowego gmin. Nie można natomiast hasła daleko idącej decentralizacji finansów publicznych pozostawić bez zastrzeżeń i uzupełnień. Decentralizacja ta nie może tworzyć warunków do emancypacji regionów silniejszych i osłabiania słabszych. Nie możemy zamykać oczu na groźne zjawisko różnicowania regionalnego w zakresie bezrobocia i szans rozwojowych. Zakładana decentralizacja finansów publicznych bez wmontowania mechanizmu redystrybucji prowadziłaby do pogłębiania istniejącego już - i tak dużego - zróżnicowania warunków pracy i życia Polaków.</u>
          <u xml:id="u-26.12" who="#PosełJarosławKalinowski">Polskie Stronnictwo Ludowe jest przeciw takiemu rozumieniu decentralizacji finansów publicznych. W swoim programie opowiadamy się nie tylko za wysokim wzrostem gospodarczym, ale też wzrostem intensywnym zatrudnieniowo i odpowiednio rozłożonym przestrzennie. Temu celowi powinna służyć polityka regionalna, której Polsce potrzeba bardziej niż wielu innym krajom, przede wszystkim dlatego, że mamy praktycznie sztywny rynek pracy. W exposé pana premiera znaczenie tego problemu nie zostało zauważone.</u>
          <u xml:id="u-26.13" who="#PosełJarosławKalinowski">W naszej ocenie polityka regionalna powinna kojarzyć pobudzanie konkurencyjności regionów ze stwarzaniem szans na rozwój regionom odstającym. Takie szanse daje tylko wzrost nakładów na oświatę i edukację oraz szeroko rozumiane inwestycje infrastrukturalne. Tylko w takim zakresie będziemy popierać działania pańskiego rządu skierowane do regionów. Dlatego też propozycje, które pan premier raczył przedstawić - o polityce wyrównywania szans - jawią się w świetle uwarunkowań, które podkreśliłem, jako wielce wątpliwe.</u>
          <u xml:id="u-26.14" who="#PosełJarosławKalinowski">Panie i Panowie Posłowie! Zdecydowanie przeciwstawiać się będziemy zaproponowanemu przez pana premiera modelowi tworzenia drugiego poziomu administracji samorządowej w postaci powiatów. Jeszcze raz oświadczamy, że rozwój samorządności w modelu gmina-powiat-duże województwo nie jest jedynym i najlepszym sposobem. Jeśli Wysoka Izba będzie w tej sprawie podejmowała - tak jak pan premier zapowiedział - w niedługim czasie decyzję, to Polskie Stronnictwo Ludowe już dzisiaj stawia pytanie: Jaki model organizacji terytorialnej kraju jest zgodny z polską racją stanu? Powtarzam: z polską racją stanu.</u>
          <u xml:id="u-26.15" who="#PosełJarosławKalinowski">Rząd pod pana kierownictwem zamierza powołać drugi poziom samorządów w jednostkach zamieszkanych średnio przez około 100 tys. obywateli, podczas gdy w krajach Unii Europejskiej w takiej jednostce zamieszkuje blisko sześciokrotnie więcej ludności. Kiedy świat walczy z przerostem biurokracji, pana rząd chce usankcjonować jej powiększenie o blisko 30 tys. urzędników! Kiedy świat rozwinięty kieruje się w tych reformach zasadą spłaszczania struktur administracyjnych, rząd proponuje ich rozbudowę! Zamiast zapobiegać i zmniejszać pola konfliktów kompetencyjnych - w pierwszym okresie związanych z likwidacją ośrodków wojewódzkich i lokalizacją powiatowych - program stwarza przesłanki do ich zwiększania. Tylko szacunek 20 pozycji tworzących koszty powiatowe (bez koniecznych inwestycji) z 50 pozycji niezbędnych do oszacowania wskazuje, że społeczeństwo, a ściśle biorąc podatnicy, w pierwszym roku funkcjonowania powiatów musi ponieść wydatek ok. 40 bln starych złotych. Trzeba dzisiaj społeczeństwu jasno powiedzieć, na jakie dziedziny w związku z tą reformą pieniędzy nie będzie, a następnie zapytać je o przyzwolenie.</u>
          <u xml:id="u-26.16" who="#PosełJarosławKalinowski">Dlatego też Polskie Stronnictwo Ludowe uważa, że drugi poziom samorządu terytorialnego należy oprzeć na strukturze obecnych województw. Jednostki te byłyby zbliżone pod względem liczby ludności do średnich w Unii Europejskiej, odpowiadałyby warunkom nowoczesnego zarządzania w perspektywie cywilizacji informatycznej oraz sprawności zarządzania. Koszty utworzenia i funkcjonowania byłyby minimalne, gdyż w odpowiedniej proporcji podzielono by zatrudnienie w obecnych województwach na realizujących zadania rządowe i samorządowe; podobnie majątek i obiekty.</u>
          <u xml:id="u-26.17" who="#PosełJarosławKalinowski">Na potrzeby polityki regionalnej proponowaliśmy i proponujemy związki województw. Jesteśmy przekonani, że taki model organizacji terytorialnej kraju jest w stanie odpowiedzieć na wyzwania cywilizacji informatycznej początku XXI wieku.</u>
          <u xml:id="u-26.18" who="#PosełJarosławKalinowski">Wysoka Izbo! Od początku Polskie Stronnictwo Ludowe traktuje prywatyzację i reprywatyzację pragmatycznie, a nie ideologicznie. Powinny one bowiem służyć zwiększaniu efektywności gospodarki, poprawie jej konkurencyjności, przyśpieszeniu modernizacji kraju, z której powinno korzystać całe społeczeństwo. Jeśli w tych kategoriach pana rząd będzie prowadził prywatyzację, może liczyć na wsparcie naszego klubu. Poparcia tego będziemy udzielać wówczas, kiedy prywatyzacja będzie przejrzysta i poddana kontroli powołanych do tego organów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-26.19" who="#PosełJarosławKalinowski">Nie popieramy radykalnych pomysłów prywatyzacji z wykorzystaniem form komplikujących proces i zdejmujących odpowiedzialność z organów rządowych. Prywatyzować należy bowiem tak, aby uzyskać jak najwyższy dochód dla państwa, jak najlepsze warunki rozwoju spółek i znaczącą poprawę warunków pracy zatrudnionych. Polityczny cel zakończenia prywatyzacji do końca obecnej kadencji Sejmu pozostaje w sprzeczności z tymi zasadami. Nie służy ich realizacji również koncepcja narodowych funduszy uwłaszczeniowych. Rozmywa ona także odpowiedzialność rządu - w osobie ministra skarbu - za prawidłowy przebieg prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-26.20" who="#PosełJarosławKalinowski">Nasze stronnictwo zdecydowanie twierdzi, że zakres reprywatyzacji należy ograniczyć do przypadków, w których przejęcie mienia nastąpiło z naruszeniem prawa. Zwrot mienia w naturze nie może bowiem wywoływać nowych krzywd. Zadośćuczynienie jednym nie może dokonywać się z krzywdą dla wielu innych. Dlatego nigdy nie zgodzimy się na podważanie skutków dekretu o reformie rolnej.</u>
          <u xml:id="u-26.21" who="#PosełJarosławKalinowski">Wysoka Izbo! Najbardziej nas niepokoi pozostawienie preferencji dla trudnych przekształceń wsi i rolnictwa jedynie na poziomie ogólnych zaklęć. Konkretnie zakładane przedsięwzięcia zaprzeczają jakimkolwiek preferencjom. Odstąpiono przecież od wzmocnienia pozycji ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej przez nadanie mu rangi wicepremiera. W programie zepchnięto na margines sprawy polityki regionalnej, mającej dla wsi i rolnictwa zasadnicze znaczenie. Pozostawiono jednocześnie - co, jak wiadomo, nie było konieczne - autorski budżet poprzedniego ministra finansów, który w sposób drastyczny ogranicza nakłady na rolnictwo: nakłady na ten dział w projekcie budżetu, który został przez rząd pana premiera Buzka przyjęty i skierowany do Sejmu, stanowią realnie tylko 75% poziomu z roku 1997. Przyjmując ten budżet, rząd nie zabezpieczył środków na dopłaty do nowych kredytów preferencyjnych dla rolnictwa, co oznaczałoby ich likwidację. Liczymy, że rząd to zmieni.</u>
          <u xml:id="u-26.22" who="#PosełJarosławKalinowski">Pozwolę sobie, panie premierze, za chwilę przekazać na pańskie ręce moje wystąpienia - i do ministra finansów wicepremiera Belki, i przygotowane pismo, które miało trafić do pańskich rąk, w sprawie zagrożeń dla rozwoju, dla dalszych reform rolnictwa, wynikających z projektu budżetu na 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-26.23" who="#PosełJarosławKalinowski">Odnosimy wrażenie, że jeden z najtrudniejszych problemów ekonomicznych i społecznych Polski i najtrudniejszy problem związany z dostosowaniem kraju do integracji z Unią Europejską przesuwany jest na boczny tor. Przypominam, że Polskie Stronnictwo Ludowe opowiada się za integracją z Unią Europejską, ale chcę przy tym zadać pytanie: Czy rząd z udziałem Unii Wolności będzie realizował podstawowe założenie Wspólnej Polityki Rolnej zawarte w traktacie z Maastricht o wyłączeniu rolnictwa i obrotu produktami rolnymi spod rygoru wolnego rynku i konkurencji?</u>
          <u xml:id="u-26.24" who="#PosełJarosławKalinowski">Utwierdza nas w obawach także trudność w uzyskaniu porozumienia między koalicjantami w sprawie rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-26.25" who="#komentarz">(Poseł Czesław Bielecki: Nie ma pojęcia podwójnej opozycji.)</u>
          <u xml:id="u-26.26" who="#PosełJarosławKalinowski">W tej dziedzinie obawiamy się drugiego planu Balcerowicza.</u>
          <u xml:id="u-26.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-26.28" who="#PosełJarosławKalinowski">Są to problemy nadzwyczaj trudne, ale nie można uznać, że sposobem na ich rozwiązanie jest strusia polityka chowania głowy w piasek. Tak więc pytamy, panie premierze: W czym się wyraża zapowiadana wcześniej pomoc dla rolników?</u>
          <u xml:id="u-26.29" who="#PosełJarosławKalinowski">Z uporem będziemy przeciwstawiać się upraszczaniu i zamazywaniu obrazu spraw wsi i rolnictwa. Wieś i rolnictwo to nie tylko produkcja rolna, ale i olbrzymie utajone bezrobocie i coraz boleśniejsze skutki całkowitego w istocie zaniku migracji ze wsi do miast. Rolnictwo i wieś ukrywa bezrobocie i odciąża budżet państwa od ponoszenia wysokich kosztów, łagodząc w ten sposób napięcia społeczne.</u>
          <u xml:id="u-26.30" who="#PosełJarosławKalinowski">Będziemy się jednoznacznie opowiadać za wyodrębnieniem i oddzieleniem polityki ekonomicznej służącej rekonstrukcji i unowocześnianiu gospodarstw rolnych, które będą musiały podjąć konkurencję na rynku międzynarodowym, od niezwykle potrzebnej polityki socjalnej, zatrudnieniowej i edukacyjnej na wsi. Przeciwstawiać się będziemy podejściu liberalnemu, przy którym nie dostrzega się lub lekceważy olbrzymie funkcje socjalne i osłonowe, jakie z konieczności wypełnia obecnie w kraju wieś. Traktuje się tu wieś jako wygodne miejsce ukrywania trudności zatrudnieniowych, mieszkaniowych i edukacyjnych kraju. Nasz klub takiemu traktowaniu wsi - jako przechowalni i swoistego przytułku, będzie się zdecydowanie przeciwstawiał. Jesteśmy przeciwni temu, by z nową siłą koszty dalszej transformacji dotknęły wieś i rolników.</u>
          <u xml:id="u-26.31" who="#PosełJarosławKalinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest naszą ludową tradycją, by każdą nową koalicję obdarowywać na początek kredytem zaufania. Stwierdzić jednak musimy, że mamy poważne wątpliwości i zastrzeżenia do wielu elementów programu. W istotnych częściach różni się on od naszego programu społeczno-gospodarczego. Mamy również zastrzeżenia, czy struktura tworzonego rządu odpowiada idei reformowania centrum administracyjno-gospodarczego. Pytamy: Czy istotne zwiększenie liczby ministrów ma służyć zmniejszeniu biurokracji w kraju? A może jest to sposób na znalezienie klucza do zwiększenia wydatków, a zmniejszenia podatków, o czym tak szeroko mówił pan premier w swoim wystąpieniu? Musimy również, podejmując decyzję o głosowaniu nad wotum zaufania dla rządu, uwzględnić nieobiektywną ocenę w exposé rozwoju Polski w okresie, kiedy byliśmy członkiem koalicji rządzącej.</u>
          <u xml:id="u-26.32" who="#PosełJarosławKalinowski">Biorąc pod uwagę wszystkie podniesione problemy i zastrzeżenia, Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego nie udzieli poparcia rządowi i będzie głosował przeciw udzieleniu wotum zaufania Radzie Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-26.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi Jarosławowi Kalinowskiemu za wystąpienie w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę pana posła Jana Olszewskiego o zabranie głosu w imieniu Koła Poselskiego Ruchu Odbudowy Polski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PosełJanOlszewski">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Zarysowany w exposé pana premiera plan szerokiej koalicji biorącej na siebie trud przebudowania państwa w okresie czterech lat pełnej kadencji Sejmu, III kadencji Sejmu Rzeczypospolitej, jest rzeczą na pewno i potrzebną, i pożyteczną, i nawet konieczną. Ale przy formułowaniu tej koncepcji, przy przedstawieniu tego niezbędnego dla Polski planu nie można nie brać pod uwagę pewnych realiów, które zostały stworzone w okresie poprzedniej kadencji Sejmu, stworzone z udziałem jednego z uczestników tej obecnie przyjmującej odpowiedzialność za tę wizję przyszłości koalicji, partii, która uczestniczy jako istotny partner w tej koalicji. Otóż taka wizja, taki plan, musi przede wszystkim dotyczyć podstaw konstytucyjnych państwa, a ta wizja, wizja konstytucyjnego porządku, na tej sali nie jest wspólna. Ona tę salę dzieli nie według kryteriów: postkomunistyczna czy postpeerelowska opozycja i solidarnościowa co do swych korzeni większość rządowa, ale według innego kryterium, według linii podziału biegnącej przez tę nową, biorącą na siebie wspólny trud stworzenia nowej wizji państwa koalicję.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#PosełJanOlszewski">Musimy postawić to pytanie, ponieważ w tym zakresie program, z którym szła do zwycięstwa Akcja Wyborcza Solidarność, był z naszym programem, programem Ruchu Odbudowy Polski, wspólny. I nie mogę nie podnieść, pozostawić jako pewne przemilczenie, problemu, czy taka wspólność między nami istnieje i czy istnieje taka wspólność wizji między obydwoma partnerami tej koalicji. To jest pierwsze pytanie, które się nasuwa, pytanie, na które nie znaleźliśmy dzisiaj, muszę przyznać, odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#PosełJanOlszewski">Problem drugi, może nie mniej ważny. Otóż tak się składa, że ten obraz przyszłości, ten obraz przyszłej polityki koalicyjnej, który pan, panie premierze, dzisiaj zarysował, jest nam na pewno bliski, i chciałbym zadeklarować jak najdalej idące wsparcie dla niego, ale też rząd, będący tej koalicji wyrazem, przed paroma dniami podjął decyzję skierowania do Sejmu projektu budżetu, przygotowanego przez rząd poprzedni, co jest całkowicie z tą wizją sprzeczne, by nie powiedzieć: wykluczające się wzajemnie. Nie byłoby w tym nic zaskakującego i nie podnosiłbym tej kwestii, ponieważ kiedyś rząd, którego ja byłem premierem, stanął wobec podobnego problemu i, niestety, musiał go rozwiązywać w granicach realiów, przy wszystkich trudnościach, jakie to stwarza. Problem ten jest więc dla nas zrozumiały i nie podnosiłbym tej kwestii, gdyby nie to, że ten projekt poprzedniego rządu, który został złożony, jak rozumiem, z założeniem, iż w krótkim czasie zostanie uzupełniony przez projekt jego generalnej zmiany, został w innych wypowiedziach, wprawdzie w wypowiedziach spoza sali sejmowej, ale przecież miarodajnych, w wypowiedziach pana wicepremiera Balcerowicza - oceniony pozytywnie. Rysuje się więc tutaj, na wstępie, pewna dwukierunkowość patrzenia na podstawowe zupełnie dokumenty dotyczące przyszłej polityki rządu. I to nie może nas nie niepokoić, musimy o ten problem pytać. Sprawy polityki gospodarczej, a są to kluczowe sprawy dla przyszłości Polski, dla przyszłości i powodzenia całej koncepcji rządu, całej koncepcji przedstawionej przez koalicję, również wymagają pewnej precyzji, pewnych pytań.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#PosełJanOlszewski">Panie Premierze! Ze względu na szczupłość koła poselskiego, które reprezentuję, mam tylko 10 minut.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#komentarz">(Poseł Izabella Sierakowska: No, niestety.)</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#PosełJanOlszewski">Proszę więc, aby sprawy, które podnoszę, potraktował pan jako pytania skierowane pod adresem pana jako szefa przyszłego rządu; jako pytania, które są dla nas ważne i które nie zmierzają do podważenia wiarygodności obrazu tej koncepcji, którą pan przedstawił, ale na które odpowiedź jest konieczna, aby przekonać może nawet nie tyle nas, ile te 50% wyborców, ponad 50% wyborców, którzy w ostatnich wyborach żadnej dla siebie opcji nie znaleźli. Bez ich poparcia niczego się w Polsce nie da zrealizować, a zwłaszcza nie da się zrealizować tej całościowej wizji przebudowy, odbudowy państwa, co do której chcemy, aby była wspólna.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#PosełJanOlszewski">Panie Premierze! W pana wystąpieniu brakuje nam, nie ukrywam, jasnych i jednoznacznych odniesień do tak ważnej kwestii, jak przebudowa albo raczej odbudowa, budowa od podstaw sektora bankowego, tej najsłabszej strony polskiej gospodarki, tego dzisiaj ciągle jeszcze rezerwatu działania starej, peerelowskiej nomenklatury. Bez zasadniczej rozprawy - powtarzam: rozprawy - z tym reliktem przeszłości nie ma mowy o żadnej nowej polityce, o odbudowie polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#PosełJanOlszewski">Druga kwestia i drugie pytanie - sprawa strategicznego sektora polskiego przemysłu, a szerzej - strategicznego sektora całej polskiej gospodarki, sektora energetycznego. Tak się składa, że w ostatnim okresie działania poprzedniego Sejmu została uchwalona ustawa energetyczna, którą oceniamy - nie tylko my ją tak oceniamy, tak ją oceniała też „Solidarność” - jako ustawę dla interesów polskiej gospodarki szkodliwą.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#PosełJanOlszewski"> W uchwalaniu tej ustawy swój udział miał jeden z klubów stanowiący dzisiaj podstawę rządzącej koalicji. Chcielibyśmy uzyskać odpowiedź, jak dalece (nie znamy umowy koalicyjnej) ta sprawa została uzgodniona, określona i ustalona.</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#PosełJanOlszewski">Wreszcie trzeci problem - problem rolnictwa. Chciałbym - niezależnie od tego, co zostało tutaj powiedziane przez przedstawiciela Polskiego Stronnictwa Ludowego - powiedzieć, że w tym zakresie nie da się już operować samymi podniosłymi określeniami celu. Istota tkwi tutaj w sposobie dojścia do tego celu. W tym zakresie również, w tym, co deklarują obydwa ugrupowania w tej koalicji, rysuje się przecież wyraźna sprzeczność. Bez odpowiedzi na te trzy pytania będzie nam bardzo trudno zająć stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-28.12" who="#PosełJanOlszewski">Mój czas mija, ale chciałbym, panie marszałku, prosząc o chwilę tolerancji, powiedzieć o jeszcze jednym ważnym aspekcie działania przyszłego rządu.</u>
          <u xml:id="u-28.13" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-28.14" who="#PosełJanOlszewski"> Jego czas będzie czasem wprowadzenia Polski do Unii i do Paktu Północnoatlantyckiego. Sprawa wejścia Polski do Paktu na pewno powinna być i jest dla nas wszystkich sprawą priorytetową, dla mnie szczególnie ważną i może szczególnie dzisiaj satysfakcjonującą. Kiedy przed 4 laty mówiłem po raz pierwszy w tej sali o tej koncepcji, entuzjazm dla niej, po lewej stronie zwłaszcza, nie był tak duży jak dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-28.15" who="#komentarz">(Poseł Danuta Waniek: Przemyśleliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-28.16" who="#PosełJanOlszewski">Cieszę się z tej zmiany i mam nadzieję, że jest ona zmianą rzeczywistą. Przy tej okazji nie można nie podnieść jednak dwóch spraw. Pierwsza dotyczy tego, że ciągle jesteśmy obciążeni problemem działania służb specjalnych, których peerelowski rodowód ciąży nie tylko - podkreślam: nie tylko - na zadaniach, które te służby normalnie w państwie spełniają. Ciąży to na całym życiu politycznym, one utrzymują dawny styl działania. Z tym stylem trzeba definitywnie i ostatecznie skończyć. Cieszę się, panie premierze, że w tym zakresie proponuje pan środki, które proponowane przez nas 4 lata temu spotkały się z wielkim oporem na tej sali, ze stanowczym sprzeciwem wielu osób, które dzisiaj stanowią także zaplecze pańskiego rządu. Przypominam to nie dlatego, żeby komukolwiek coś wypominać, tylko dlatego, żebyśmy mieli świadomość konieczności wyciągania wszystkich wniosków z doświadczeń przeszłości.</u>
          <u xml:id="u-28.17" who="#PosełJanOlszewski">Sprawa druga. Jeżeli mówimy o bezpieczeństwie międzynarodowym państwa w wieku XX i XXI, to chodzi może nie tylko i nie tyle o bezpieczeństwo militarne i polityczne. Chodzi także o bezpieczeństwo gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-28.18" who="#komentarz">(Poseł Izabella Sierakowska: O tym się mówiło dawno.)</u>
          <u xml:id="u-28.19" who="#PosełJanOlszewski">W związku z tym nie mogę nie podnieść sprawy zasadniczej: chciałbym, żeby rząd, na czele którego pan stoi, panie premierze, zechciał pamiętać o tzw. kontrakcie stulecia podpisanym z Rosją na dostawy podstawowego surowca strategicznego dla Polski - umowy, która uzależnia polską gospodarkę od jednostronnych dostaw. To naraża polski interes gospodarczy i zagraża bezpieczeństwu gospodarczemu Polski.</u>
          <u xml:id="u-28.20" who="#PosełJanOlszewski">Wreszcie trzecia, ostatnia sprawa. Słusznie mówił pan, panie premierze, o tym, że przede wszystkim konieczny jest nowy ład moralny w Polsce. My się z tym w pełni zgadzamy. Bliskie i wspólne są nam te wartości, o których pan mówił. Słowa, które pan powiedział na ten temat, są dla nas, ludzi „Solidarności”- dla pana, dla mnie, dla nas wszystkich - najpiękniejszymi słowami naszego życia. Ale nawet najpiękniejsze słowa w ciągu tych 8 lat dla wielu naszych współobywateli się zużyły. Tym ponad 50% Polaków, którzy do tych wyborów, rozstrzygających przecież o przyszłym losie Polski, nie poszli - te słowa nie wystarczą. Trzeba je uwiarygodnić czynami. Jeśli chodzi o tę wiarygodność, to nie mogę na koniec nie podnieść jednej sprawy, która powinna być dla nas wszystkich sprawą honoru...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Panie premierze, proszę kończyć, bo czas już minął; już minęło 7 minut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PosełJanOlszewski">...dlatego że nie byłoby nas na tej sali, gdyby kiedyś, przed kilkunastoma laty, w Stoczni Gdańskiej nie było załogi robotniczej, która wzięła na siebie w tamtych warunkach ryzyko podjęcia samotnej z początku walki o nową Polskę.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#PosełJanOlszewski">Nie wolno o tej sprawie zapomnieć. Apeluję do państwa: Nie dopuśćcie do zniszczenia tego nie tylko symbolu walki i zwycięstwa „Solidarności”, ale także jednej z najlepszych i najbardziej obiecujących placówek polskiego przemysłu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję panu posłowi Janowi Olszewskiemu za wystąpienie w imieniu Koła Poselskiego Ruchu Odbudowy Polski.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Zakończyliśmy wystąpienia w imieniu klubów i koła poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#WicemarszałekStanisławZając">Kontynuujemy dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu panią poseł Ewę Tomaszewską, Akcja Wyborcza Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PosełEwaTomaszewska">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#komentarz">(Poseł Izabella Sierakowska: Jest jeszcze prezydent.)</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#PosełEwaTomaszewska">Waga, jaką pan premier w swym exposé nadał problemom integracji ze strukturami europejskimi, skłania mnie do odniesienia się do problemów społecznych, do których struktury te przywiązują znacznie większe znaczenie, niż dotychczas czyniły to władze naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#PosełEwaTomaszewska">Forum Polityki Socjalnej zorganizowane w roku ubiegłym przez Komisję Europejską w Brukseli odnosiło się do problemów ubóstwa i bezrobocia w całej Europie, wraz ze skutkami transferu ubóstwa z Europy Środkowej i Wschodniej do zamożniejszych krajów Europy Zachodniej, a także do dumpingu socjalnego wywołanego przez ten transfer.</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#komentarz">(Prezydent Aleksander Kwaśniewski opuszcza lożę prezydencką)</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-32.6" who="#PosełEwaTomaszewska">Należy się spodziewać, że zdecydowanie gorsze warunki bytu polskich rodzin będą istotną przeszkodą w negocjacjach dotyczących przyjęcia Polski do Unii Europejskiej. Ostatnie lata, mimo wzrostu gospodarczego i wzrostu dochodów ludności, ze względu na znaczne rozwarstwienie tych dochodów doprowadziły do rozszerzenia sfery ubóstwa w Polsce. Wśród korzystających z pomocy społecznej tylko 5% to są rodziny dotknięte patologią. Zdecydowaną większość stanowią rodziny, których ubóstwo wynika z bezrobocia i prowadzenia polityki niskich płac, a więc ze sposobu funkcjonowania państwa. Nie jest to tylko problem ekonomiczny. Jest to naruszenie prawa tych rodzin do życia godnego. Nasi wyborcy, ludzie pracy najemnej, drobni przedsiębiorcy, emeryci i renciści, bezrobotni, oczekują istotnej zmiany warunków bytowych. Ratyfikowanie ostatnio przez Polskę Europejskiej Karty Socjalnej nie gwarantuje zmian w tym kierunku. Pominięto w niej ust. 1 w art. 4, zapewniający godziwe wynagrodzenie za pracę, i ust. 1 w art. 13, zapewniający odpowiednie świadczenia z systemu zabezpieczenia socjalnego.</u>
          <u xml:id="u-32.7" who="#PosełEwaTomaszewska">Parlament poprzedniej kadencji w czerwcu ub.r. drastycznie ograniczył kryterium dochodowe, uprawniające do starań o pomoc społeczną. Nałożył jednakże na rząd obowiązek wypracowania w terminie 2 lat kryterium opartego o minimum socjalne. Minęło półtora roku, a negocjacje z partnerami społecznymi jeszcze się nie rozpoczęły. Mam nadzieję, że rząd pana premiera Buzka, któremu na spełnienie rygorów ustawowych pozostało niewiele ponad pół roku, wypracuje korzystniejszy model pomocy społecznej, oparty o instytucję minimalnego dochodu gwarantowanego. Niestety, działaniom takim nie sprzyja pozostawiony nam budżet podrzutek, realnie obniżający środki na pomoc społeczną, co ma swój szczególny wymiar wobec potrzeb powodzian. Budżet ten, swoisty testament poprzedniego rządu, jest rzeczywistą informacją o stanie finansów państwa po czteroletnich rządach koalicji SLD-PSL. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-32.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#WicemarszałekStanisławZając">Dziękuję pani poseł Ewie Tomaszewskiej.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#WicemarszałekStanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Oleksego, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PosełJózefOleksy">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! To exposé było istotnie bardzo oczekiwane, w kampanii wyborczej słyszeliśmy bowiem wiele zapewnień o perfekcyjnym przygotowaniu AWS i Unii Wolności do startu po wygranych wyborach do rządzenia, do określenia się programowego. Jednak to exposé rozczarowuje i to rozczarowanie nie jest spowodowane tym, że opozycja z zasady krytykuje; ono rozczarowuje z wielu innych powodów.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#PosełJózefOleksy">W pańskim, panie premierze, przemówieniu są sprawy, których słuszność uznajemy. Jakże bowiem nie zgodzić się z celami, które brzmią szlachetnie i słusznie: wysoki poziom wzrostu gospodarczego, poprawa warunków życia ludzi i dawanie im szansy decydowania o własnych sprawach, azymut na człowieka w zdrowej i silnej ekonomicznie rodzinie, państwo uczciwe i sprawne; my dodajemy: i przyjazne obywatelowi, decentralizacja władzy i rozwój samorządu, umacnianie i rozwój klasy średniej, bezpieczeństwo ludzi, członkostwo w Unii Europejskiej i NATO. Są to jednak tylko cele. Nietrudno je formułować. Są one znane, były głoszone w kampanii wyborczej. Sojusz Lewicy Demokratycznej i Socjaldemokracja Rzeczypospolitej Polskiej od dawna budują swój program wokół człowieka jako głównego adresata wszelkich działań. Cele te na dodatek zostały przez pana premiera zaprezentowane w tonacji walki z przeszłością, w tonacji głoszenia przestępczego charakteru Polski Ludowej, w atmosferze jakiegoś ostatecznego zrywania ze złą przeszłością, tak jakby ktoś czyhał na możliwość przywrócenia tej złej przeszłości. Wszystko to pan premier nazwał programem naprawy państwa polskiego, nie dostrzegając 4 lat rządów ustępującej koalicji, ogłaszając prawie nową epokę dla Polski. Zabrakło chyba tylko stwierdzenia, że ciągłość reform w Polsce będzie od dziś przez AWS i UW liczona z pominięciem lat 1993–1997, bo jak sam pan nie tak dawno stwierdził: żal bezpowrotnie straconych 4 lat. Jeśli pan premier uważa te lata za stracone bezpowrotnie, to zapewne zgodnie z własną zapowiedzią przedstawi własny „raport otwarcia” o stanie państwa i wykaże podstawy dla tej swoistej opcji zerowej w rozwoju Polski. Powstaje tylko pytanie: Komu i czemu to będzie służyć i jaką orientację w sprawach Polski uzyskają w związku z tym obywatele?</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#PosełJózefOleksy">Sojusz Lewicy Demokratycznej potrafi być samokrytyczny i nie głosi, że poprzednia koalicja rozwiązała wszystkie problemy w Polsce. Sami wskazywaliśmy, co uważamy za osiągnięcie minionych 4 lat, co jest w toku, co ledwie udało się rozpocząć. Bilans pozytywny dla Polski nie jest sprawą przetargu politycznego czy łaskawości zwycięzców. Znacznie lepiej brzmiałoby w exposé odniesienie się nowego rządu do bilansu pozostawionego także jako dokument przez rząd premiera Cimoszewicza. Społeczeństwo ma wszak prawo do obiektywnej informacji o stanie spraw polskich, bo jest to element ludzkiego i obywatelskiego samopoczucia. Może lepiej więc skończyć z retoryką kolejnego „przełomu dziejów”, naprawiania państwa rzekomo zrujnowanego przez poprzedników, zamazywania czy negowania rzeczywistych dokonań Polski. Dla naszego wspólnego budowania przyszłości nie da się uniknąć uznania odrębności wizji kraju. Nie jest niczym uprawniona teza, iż tylko obóz posierpniowy, dziś przecież dalece inny niż kilkanaście lat temu, ma receptę na szczęśliwość Polaków i dobre państwo.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#PosełJózefOleksy">Pan premier Buzek warunkuje wolność wartościami moralnymi, głosząc program ich umocnienia. Brzmi to wcale nie nowatorsko. Czy jednak takie podejście nie grozi umoralnianiem społeczeństwa na siłę i tylko wedle jednego wzorca? Czy na pewno zadaniem państwa jest realizowanie programu moralnego uzdrawiania narodu? Zgoda, że dobro, prawda i miłość to wartości, do których dążyć powinien każdy uczciwy człowiek. Jest to zadanie religii, szkoły i rodziny. Ale stąd bliska jest droga do wplątywania państwa, być może, w orzekanie, co jest dobrem, prawdą i miłością w każdym konkretnym przypadku. Kondycja moralna społeczeństwa nie może być zadaniem do wykonania w jakimś konkretnym okresie, jest ona obrazem i wynikiem całego procesu rozwoju. Łatwo z dążenia do ładu moralnego uczynić natrętne moralizatorstwo, a to nie mieści się w modelu nowoczesnego europejskiego państwa. Dlatego też muszę prosić o wyjaśnienie, co pan premier przez to rozumie, mówiąc w swoim programie ładu moralnego: „będziemy bardzo konsekwentni, będziemy twardzi. Ten program musi się udać”. A może chodzi o taką metodę, którą przedstawił pan przewodniczący Marian Krzaklewski: Media mają być wolne, ale powie się im wyraźnie, co mają pisać i mówić?</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#PosełJózefOleksy">Z zainteresowaniem wysłuchałem tej części exposé, w której jest mowa o wsi polskiej. Wiem już, że nowy rząd „przyspieszy procesy przemian”, że będą tworzone nowe miejsca pracy na wsi w ramach, jak się domyślam, wielofunkcyjnego rozwoju wsi, że przewiduje się stabilizację rynku rolnego i jakąś ochronę rodzimych producentów, że podpisana będzie Europejska Karta Obszarów Wiejskich, że rolnicze fundusze emerytalne będą zbliżone do systemu emerytur pracowniczych. Jest to dokładnie to, co koalicja PSL-SLD starała się realizować wobec wsi polskiej.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#komentarz">(Poseł Romuald Szeremietiew: Nie udało się!)</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#PosełJózefOleksy">Z jedną różnicą: Wskazywaliśmy dokładnie, jakie środki zostaną przeznaczone z roku na rok na rolnictwo, i były to wielkości radykalnie rosnące.</u>
          <u xml:id="u-34.8" who="#PosełJózefOleksy">Tak samo enigmatycznie brzmi zapowiedź polityki tworzenia nowych miejsc pracy w mieście i na wsi. Tylko przyklasnąć. To właśnie robiliśmy. Ale z exposé żaden młody bezrobotny w Polsce nie dowie się dziś, jakimi metodami rząd chce osiągnąć ten słuszny cel, tak samo jak żaden rolnik nie dowiedział się, czy i kiedy będzie mu lepiej, czy też może jeszcze gorzej. Ludzie biedni, których jest w Polsce bardzo wiele, nie dowiedzieli się, czy, jak i kiedy rząd przyjdzie im z pomocą. Słyszeliśmy o pomocy dla klasy średniej; pan premier nie dostrzegł jednak robotników polskich wszystkich sektorów.</u>
          <u xml:id="u-34.9" who="#PosełJózefOleksy">Myślę, że podstawową słabością oświadczenia pana premiera jest to, że zostało ono pozbawione wszelkich zapowiedzi co do metod i środków realizacji. Można oczywiście uznać trudności w dokonaniu takich wyliczeń, ale skierowanie autorskiej propozycji budżetu prof. Belki jako własnego budżetu każe tam poszukiwać podstaw finansowych do realizacji zapowiadanych celów. Dopiero więc debata budżetowa pokaże, na ile jest realny pański program.</u>
          <u xml:id="u-34.10" who="#PosełJózefOleksy">Pan premier Buzek wymienił kilka inicjatyw legislacyjnych, które jego rząd, jak rozumiem, podejmie w pierwszej kolejności. Jeśli np. spojrzeć na propozycję w sektorze edukacji, to znowu mamy tu powtórzenie zapowiedzi SLD, i to w ograniczonym wymiarze w stosunku do naszej oferty. Reforma programowa, rozwój szkolnictwa zawodowego, matura europejska, system pożyczek edukacyjnych, komputery w szkołach i nauka języków obcych - oto co zapowiadaliśmy w naszym programie. Po co więc nazywać przełomem coś, co się robi, uznając słuszność cudzych propozycji?</u>
          <u xml:id="u-34.11" who="#PosełJózefOleksy">Pragnę wyrazić przekonanie, że to, co zostało zrobione w poprzednim okresie nie zostanie zaprzepaszczone, a to, co państwo zrobicie sami będzie służyć wszystkim obywatelom.</u>
          <u xml:id="u-34.12" who="#PosełJózefOleksy">Ta koalicja będzie nieraz musiała odpowiadać na oczekiwania, do których wyolbrzymienia przyczyniła się walnie obietnicami przedwyborczymi. Rzecz przecież idzie o wiarygodność składanych obietnic.</u>
          <u xml:id="u-34.13" who="#PosełJózefOleksy">Budowa społecznej gospodarki rynkowej i systemu demokracji jest szansą dla wszystkich, jest szansą dla kraju. Nie ma więc większego sensu próba przypisywania sobie przez obecną większość rządową prawa do uniwersalnych i jedynie słusznych recept dla Polski. Tak samo jak i wszyscy musimy uważać, by w społeczeństwie utrwalało się - a nie było ludziom odbierane - poczucie sensu dokonujących się przemian. Za co najmniej nietrafne chcę uznać to stwierdzenie, w którym pan premier deklaruje: „Nie chcemy zastępować jednych swoich innymi”. Przecież wiadomo, że o to właśnie chodzi. I nie ma co zwodzić ludzi deklaracjami intencji rozbieżnymi z faktami.</u>
          <u xml:id="u-34.14" who="#PosełJózefOleksy">Jako były premier, także rządu koalicyjnego, także trudnej koalicji, muszę zapytać wprost: Jaka jest relacja między programem rządu a treścią programową porozumienia koalicyjnego? Kiedy ja byłem powoływany na stanowisko premiera, zwrócił na to uwagę pan premier Tadeusz Mazowiecki, obawiając się sytuacji rządu nierzeczywistego, za którym stoi jakieś biuro polityczne dyrygujące de facto rządzeniem. Panie premierze, proszę nam przybliżyć te relacje! Wówczas treść umowy koalicyjnej PSL-SLD była publicznie znana na długo przed exposé.</u>
          <u xml:id="u-34.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-34.16" who="#PosełJózefOleksy"> Dziś jest inaczej, i jest to niezrozumiałe. Na dodatek, słuchając przemówienia pana posła Mariana Krzaklewskiego, przez chwilę nie wiedziałem, czy był to suplement i udział w dyskusji, czy exposé bis. </u>
          <u xml:id="u-34.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-34.18" who="#PosełJózefOleksy">Wszystkich nas, proszę państwa, musi obchodzić, czy mechanizmy demokratyczne służą usuwaniu napięć politycznych, kiedy muszą być podejmowane decyzje ważne dla rozwoju struktury państwa i gospodarki. Nakazuje to, by w walkach politycznych nie tylko w słowach, ale i w praktyce utrzymywać się w pewnych ramach tak, by nie zaprzepaszczać możliwości mówienia o wspólnym dobru kraju i narodu. Mam nadzieję, że większość posłów AWS i UW, którzy okazują triumfalizm powyborczy, również zrozumie funkcję opozycji w demokratycznym państwie i zechce się w tym triumfalizmie samoograniczyć.</u>
          <u xml:id="u-34.19" who="#PosełJózefOleksy">Panie premierze, nie może pan liczyć na poparcie pańskiego rządu przez Sojusz Lewicy Demokratycznej, ale życzę panu jako osobie publicznej, która wzięła na siebie ciężar prowadzenia spraw kraju, by udało się panu zrobić dużo dobrego dla Polski. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-34.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-34.21" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi Józefowi Oleksemu za zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Grażynę Staniszewską z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PosełGrażynaStaniszewska">Wysoki Sejmie! Klub Unii Wolności z radością wita zawartą w exposé premiera Jerzego Buzka zapowiedź zdecydowanych zmian w dziedzinie edukacji - zapowiedź stypendiów dla zdolnej młodzieży z uboższych rodzin, zapowiedź podniesienia prestiżu nauczyciela, zapowiedź działania na rzecz dalszej decentralizacji zarządzania oświatą.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#PosełGrażynaStaniszewska">Będziemy pilnowali, aby te zapowiedzi wypełniły się treścią. 3 lata temu udało się parlamentarzystom klubu Unii Wolności - wraz z pozaparlamentarnymi środowiskami tworzącymi dzisiaj Akcję Wyborczą Solidarność - nie dopuścić do ponownego podporządkowania nauczycieli urzędnikom z Warszawy, do cofnięcia edukacji do czasów sprzed 1989 r. Sądzę, że teraz uda się nam wspólnie zrealizować pozostałe sprawy.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#PosełGrażynaStaniszewska">Będziemy zabiegać, aby wreszcie nakłady na edukację zaczęły nadążać za wzrostem gospodarczym; aby dobry nauczyciel mógł być dobrze wynagradzany; aby jakość edukacji, która opiera się na dobrym, nowoczesnym i użytecznym programie oraz dobrze przygotowanym nauczycielu, stała się celem pierwszoplanowym. Chcę państwu powiedzieć, że umowa koalicyjna zawiera właśnie zapis o prawie nauczyciela do bezpłatnego doskonalenia umiejętności. Będziemy dążyć do konsekwentnej realizacji tego zapisu.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#PosełGrażynaStaniszewska">Wysoka jakość edukacji to również wspomagające rodzinę działania opiekuńczo-wychowawcze szkoły, to szeroka oferta zajęć pozalekcyjnych. Dzięki nim szkoła może się stać pierwszym ogniwem programów skierowanych przeciw patologiom i przemocy wśród młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#PosełGrażynaStaniszewska">Uczestnicząc w koalicji, będziemy o to zdecydowanie zabiegać, tak jak zdecydowanie będziemy pilnować, aby oferta wychowawcza szkoły odpowiadała zróżnicowaniu w światopoglądach rodziców i uczniów.</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#PosełGrażynaStaniszewska">Wysoki Sejmie! Przemiany w gospodarce nie zostały dokończone, ale zasadnicze reformy w edukacji nawet się nie rozpoczęły. Tworząc koalicję, zamierzamy podjąć się tego zadania, i to podjąć się nie pod koniec czteroletniej kadencji - jak to zrobiła SLD i PSL, składając mnóstwo obietnic o reformie edukacji dosłownie na parę dni przed wyborami - ale tu i teraz, w tym roku i w roku następnym. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję za zabranie głosu pani posłance Grażynie Staniszewskiej z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Janusza Dobrosza z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PosełJanuszDobrosz">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoki Sejmie! Nikt nie może kwestionować roli „Solidarności” w zmianie ustroju państwa w roku 1989. Słuszne cele, idee oraz walka społeczeństwa spowodowały, że już od tego momentu mogliśmy, jako naród i państwo, decydować o własnym losie.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#PosełJanuszDobrosz">Nie znaczy to jednak, że wszystko, co działo się w okresie ograniczonej suwerenności, było złe. Nie znaczy to, że tylko „Solidarność” walczyła o niepodległość. Przypominam, że w czasie największego stalinowskiego terroru jako pierwsi podjęli tę walkę, okupioną setkami zamordowanych w latach 1944–1948, ludowcy z PSL. W okresie PRL miliony naszych rodaków działało i pracowało na rzecz naszej ojczyzny, często nawet wbrew oficjalnej władzy. Czy ich również mamy potępić?</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#PosełJanuszDobrosz">Państwo polskie należy reformować, ale potrzeba jego naprawy nie wynika tylko ze spuścizny PRL, a tym bardziej rządów ostatnich czterech lat. Naprawy wymaga również to, co wynika z decyzji podjętych przez rządy tworzone przez ugrupowania wywodzące się z „Solidarności”. Przypominam, że to w ich wyniku nastąpiła gwałtowna degradacja polskiej wsi, załamanie produkcji rolnej i bezrobocie. To wtedy powstawały podstawy do późniejszych afer gospodarczych i wynaturzeń; dzisiaj musimy wspólnie podejmować walkę z nimi. Bez prawdy, przy pomijaniu znaczących faktów ostatnich lat, nie jest możliwy tak słuszny, wysuwany przez pana premiera postulat prawdziwego przełomu w myśleniu i działaniu.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#PosełJanuszDobrosz">Do realizacji słusznych niejednokrotnie celów, jakie zostały przedstawione w exposé, potrzebne jest solidne instrumentarium, potrzebne są mechanizmy, które pozwolą na to - inaczej będziemy się poruszać w sferze marzeń i oczekiwań. Zwłaszcza w rozwiązywaniu problemów gospodarczych i społecznych nie możemy się poruszać w takim obszarze. Kiedyś Melchior Wańkowicz nazwał taką postawę chciejstwem.</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#PosełJanuszDobrosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Im mocniej rząd akcentuje w stosunkach międzynarodowych aspiracje Polski do szybkiej integracji z Unią Europejską, tym bardziej logika nakazuje, by właśnie teraz nowy, powołujący się na narodowe wartości rząd przedstawił narodową ideologię gospodarczą i społeczną. Są to zagadnienia ważniejsze i bardziej skomplikowane niż to, co przedstawia Narodowa Strategia Integracji Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#PosełJanuszDobrosz">W samej Unii Europejskiej, która z racji swojej statutowej istoty wprowadziła tzw. politykę wspólnotową, są założenia pomocniczości w zakresie polityki rolnej, polityki energetycznej czy walutowej. Trzeba również pamiętać, że politykę wspólnotową determinują przede wszystkim interesy narodowe wielkich mocarstw zachodnioeuropejskich, na przykład w dziedzinie kompleksu węglowo-stalowego lub przemysłu tekstylnego.</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#PosełJanuszDobrosz">Klub Parlamentarny PSL popiera priorytety polskiej polityki zagranicznej, które zaprezentował pan premier Jerzy Buzek. Nie znaczy to, że nie zauważamy zagrożeń i trudności, jakie może napotkać polska dyplomacja w realizacji naszych integracyjnych aspiracji. Uważamy, że dążenie do członkostwa w Unii Europejskiej i NATO nie może być celem samym w sobie. Musi być na bieżąco korygowane w związku z zachodzącymi globalnymi procesami zmian i światowymi tendencjami, które będą wymagały z naszej strony zupełnie innych form działania negocjacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-38.7" who="#PosełJanuszDobrosz">Rynek Europy dla polskich towarów nie jest, wbrew układowi stowarzyszeniowemu, otwarty szerzej, musimy zatem uaktywnić naszą dyplomację wobec państw i nawet całych obszarów, gdzie istnieje szansa na eksport. Dziś, mimo chwilowych załamań, rozwijają się dynamicznie kraje Dalekiego Wschodu, zwłaszcza Chińska Republika Ludowa, Korea, Malezja, a także kraje arabskie i tam szukajmy również naszej szansy. Zgadzamy się również z tezą premiera Buzka, że stosunki Polski ze Stanami Zjednoczonymi mają dla naszego państwa kapitalnego znaczenie. W naszym interesie jest stała obecność militarna Ameryki w Europie i dlatego musimy robić wszystko, by właśnie Polska, również na forum organizacji międzynarodowych, europejskich, o tym mówiła, co przecież nie będzie takie łatwe.</u>
          <u xml:id="u-38.8" who="#PosełJanuszDobrosz">Za słuszne uważamy również dążenie do zintensyfikowania współpracy Polski z Rosją. Nie możemy się jednak zgodzić z wygłoszoną tezą, że w latach 1993–1997 to m.in. PSL źle służył normalizacji tych stosunków. Zawsze opowiadaliśmy się za utrzymywaniem kontaktów polsko-rosyjskich i oparciem ich na współpracy gospodarczej, za co obrywaliśmy i z prawa, i z lewa.</u>
          <u xml:id="u-38.9" who="#PosełJanuszDobrosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z dużą uwagą odnosimy się do tych sformułowań, które wyznaczają ład moralny i określają system wartości, na których naród polski powinien tworzyć porządek społeczny. Szczególnie są nam bliskie wartości narodowe i chrześcijańskie, w nich upatrujemy również szansy na odbudowę siły rodziny i bezpieczeństwo obywateli. Jednocześnie dostrzegamy niestety próby zawłaszczania tych wartości na użytek jednego ugrupowania, gdy tymczasem są to dobra ogólnonarodowe i od ponad stu lat są realizowane przez ruch ludowy.</u>
          <u xml:id="u-38.10" who="#PosełJanuszDobrosz">Za poważny brak exposé uważamy nieodniesienie się do problemów oraz roli nauki i techniki. Są to pochodne, ale odmienne zagadnienia od spraw samej edukacji. W dzisiejszym świecie postęp naukowo-techniczny, konkurencja w sferze badań stanowią kamienie węgielne rozwoju gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-38.11" who="#PosełJanuszDobrosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jak mawia ostatnio przewodniczący Unii Wolności wicepremier prof. Leszek Balcerowicz, program realizują ludzie (tzw. żywy program). Gdy Polskie Stronnictwo Ludowe dyskutowało na temat obsadzenia ministerstw w poprzednich układach rządowych, to była to według polityków Unii Wolności walka o stołki. Mimo wielu zbieżności i sympatii wobec pewnych rozwiązań postulowanych przez pana premiera Buzka i Akcję Wyborczą Solidarność po raz drugi, jak to było w roku 1989, kredytu zaufania nie możemy dać wicepremierowi rządu Leszkowi Balcerowiczowi, tym samym nie możemy udzielić kredytu zaufania całemu rządowi.</u>
          <u xml:id="u-38.12" who="#PosełJanuszDobrosz">Na koniec chciałbym wyjaśnić jeszcze raz, że kwestia budżetu, który został przedstawiony przez poprzedni gabinet, była oprotestowana przez wszystkich ministrów z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Zawsze można było do tego budżetu wnieść poprawki, a przecież bez tych poprawek rząd obecny ten budżet przyjął. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-38.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję za zabranie głosu panu posłowi Januszowi Dobroszowi z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu posła nie zrzeszonego pana Henryka Krolla, reprezentującego mniejszość niemiecką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PosełHenrykKroll">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Mniejszość niemiecka zawsze będzie pamiętała o tym, że to dzięki ruchowi „Solidarność” mogła zaistnieć.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#PosełHenrykKroll">Panie Premierze! Każde wystąpienie programowe, każde exposé to dobry materiał dla opozycji, takie exposé można krytykować w każdą stronę, zarzucając mu zbyt lakoniczne przedstawianie spraw, nieobszerność itd. Zdaniem posłów mniejszości niemieckiej ten program jest po prostu dobry.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#PosełHenrykKroll"> Chciałbym jednak zwrócić uwagę na to, czego naszym zdaniem zabrakło w tym programie. Być może jest to spowodowane właśnie tym, że dokument taki powinien być krótki. Otóż nie znaleźliśmy zdania o mniejszościach.</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#PosełHenrykKroll">Ale myślę, że pan premier, jako należący do mniejszości wyznaniowej, o mniejszościach będzie pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-40.7" who="#PosełHenrykKroll">Panie Premierze! W pana wystąpieniu zabrakło również jednego z ważnych sąsiadów - zabrakło Niemiec. Niemcy w ostatnim czasie są, że tak powiem, adwokatem Polski w sprawie wejścia do struktur euroatlantyckich, i o tym powinniśmy pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-40.8" who="#PosełHenrykKroll">Panie Premierze! Słuchając pana wystąpienia, odniosłem również wrażenie, iż więcej nacisku położył pan na wejście do struktur NATO aniżeli do Unii Europejskiej. Myślę, że należy jedno i drugie z dużym naciskiem podkreślać. Często bywamy pytani o to, na czym Polsce bardziej zależy - czy na jednym, czy na drugim. Myślę, że tu nie powinno być żadnych wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-40.9" who="#PosełHenrykKroll">Panie Premierze! Odnosiłem wrażenie, że jakby wracamy do historii. To troszkę ponad cztery lata temu mniejszość niemiecka, znacznie silniejsza, wspierała koalicję, w której obecnie znajduje się wielu posłów. I panu potrzebna jest ta siła. Oby ta koalicja trwała w takiej sile. Ta siła panu jest potrzebna na cztery lata. Myśmy wtedy, przed czterema laty, trwali przy tej solidarnościowej koalicji do końca. Teraz też to będziemy czynić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-40.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi Henrykowi Krollowi za zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Zająca z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PosełStanisławZając">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Wrześniowe wybory odsunęły od władzy siły polityczne wywodzące się z okresu niesławnej pamięci PRL, który pan premier w swym exposé sprawiedliwie nazwał okresem przestępczym. Dziś mamy zadecydować o zagospodarowaniu tego osiągnięcia wyborczego, o utworzeniu rządu na okres całej kadencji obecnego parlamentu, tylko bowiem trwały rząd ma szansę dokonania istotnej przebudowy naszego państwa, skutecznego realizowania wyborczych zapowiedzi. Pojawiające się wypowiedzi, że może na dziś ten rząd należy zaakceptować, ale w perspektywie należy liczyć się z jego zmianą, świadczą o braku politycznego rozeznania bądź politycznej odpowiedzialności ich autorów. Dobro państwa, dobro będące naszym wspólnym celem, wymaga trwałości rządu, i to szczególnie w polskich warunkach, gdy nie ukształtowała się jeszcze profesjonalnie dojrzała, apartyjna służba cywilna.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#PosełStanisławZając">Z woli wyborców skład Sejmu umożliwia sformowanie rządu z pominięciem obozu postpezetpeerowskiego tylko w jednej postaci: koalicji AWS-Unia Wolności, a co najmniej trzonem muszą być te ugrupowania. Każda koalicja dla formacji o wyraźnym profilu ideowo-programowym jest sprawą trudną. Ale takie są reguły demokracji. Rząd musi być powołany. Znamy z historii tragiczne następstwa hasła: „Polska nierządem stoi”. Głosy mówiące, że przecież możliwa byłaby koalicja wokół SLD i Unii Wolności, określić można jedynie jako błędne. I to nie tylko dlatego, że co najmniej znaczna część posłów Unii Wolności byłaby temu przeciwna, ale samo spychanie Unii w stronę SLD zakwalifikować trzeba by było jako politycznie szkodliwe.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#PosełStanisławZając">Rzecz jasna, że program koalicji, a także skład personalny rządu powinny odzwierciedlać stosunek potencjałów obu ugrupowań. Zresztą nasz AWS-owski potencjał to nie tylko liczba, ale i spójność, i wewnętrzna dyscyplina. Nie chodzi mi tu tylko o dyscyplinę formalną. Mimo to koalicja nieodłącznie związana jest z kompromisem i to budzi obawy. Warto więc zastanowić się, czym może być kompromis, jakie są jego granice. Kompromis nie może stanowić odstępstwa od zasad, od celów podstawowych. Polega natomiast na odpowiednim rozłożeniu realizacji tych celów w czasie, ustaleniu kolejności ich realizacji na miarę możliwości. Przypomnę wskazanie dla polityków św. Tomasza z Akwinu: non subbitum sed gradatim, co znaczy: nie od razu, lecz stopniowo. Zadaniem polityka jest kształtowanie rzeczywistości choćby w ograniczonym zakresie, nie zaś upajanie się pustą retoryką. Jeśli ugrupowanie, jego członkowie mają ugruntowane oblicze, szanują autorytety w swoim środowisku, to nie zagraża im uczestniczenie w koalicjach nawet z ugrupowaniami o odmiennym profilu. Mówię o tym, gdyż wielu nas z AWS ma istotne zastrzeżenia, nawet urazy do założeń i działań Unii Wolności, choćby do jej licznych koalicji z SLD na płaszczyźnie samorządowej. Podzielił nas stosunek do nowej konstytucji. Niebezpieczeństwa, jakie mogą wynikać z tej konstytucji, wiążą się z jej stosowaniem na przykład w odniesieniu do rodziny, wychowania dzieci. I dlatego tak zasadnicze znaczenie ma to, kto ją będzie stosował. Złe prawo może być nieszkodliwe przy jego roztropnym stosowaniu, natomiast najlepsze może pozostawać tylko dekoracją w rękach nieudolnej bądź niechętnej mu władzy. W sprawach, w których wynikłby spór zasadniczy - ufam, że do tego nie dojdzie - każdy z koalicjantów mógłby co najmniej wstrzymać przyjęcie nieakceptowalnego rozwiązania. Nacisk kłaść trzeba jednak na te dziedziny, w których zasadnicze cele są wspólne, a różnice co do metod realizacyjnych mają znaczenie nie tyle polityczne, co profesjonalne. Niech specjaliści poszukują optymalnych rozwiązań. Myślę tu o reformie służby zdrowia, systemu emerytalnego, decentralizacji państwa, z wyraźnym zaznaczeniem, że czuwać będziemy nad tym, by nie wiązała się ona z utratą przez Polskę charakteru unitarnego. Groźne by to było dla integralności Polski - w tym zakresie zgłosilibyśmy nasze non possumus. A dalej reprywatyzacja i prywatyzacja, rekonstrukcja kilku gałęzi gospodarki itd., nie mówiąc już o drodze do NATO i poszukiwaniu właściwej formuły udziału w integracji europejskiej. O tym ostatnim problemie mówił pan premier zdecydowanie, ale zarazem z dużą ostrożnością. To jest dla nas cenne.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#PosełStanisławZając">Program AWS kładzie nacisk na problematykę społeczną. Dla Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego jako stronnictwa, dla którego wytyczną są zasady nauki społecznej Kościoła, sprawy te mają szczególne znaczenie. Z tych przyczyn właśnie przedstawiciele AWS podjęli się kierowania resortami związanymi z problematyką społeczną. Są to zadania niezwykle trudne, szczególnie odpowiedzialne, których rozwiązywanie może okresowo budzić niezadowolenie, nawet protesty. Podjęcie się tych zadań wskazuje jednak na poczucie odpowiedzialności wobec naszych wyborców. Nie będziemy chować się za cudze plecy. Prosić będziemy jedynie o unikanie przedwczesnych osądów. Natomiast ten wybór oznacza, że głoszony program traktujemy jako zobowiązanie.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#PosełStanisławZając">I tu sprawa szczególnej wagi. Wspomniałem przed chwilą osobę pana premiera. Jego rolę prawnie umocowaną, jego osobowość, zaufanie, jakie do niego żywimy, traktujemy jako gwarancję, że istotne założenia programowe AWS w działaniach rządu będą stale obecne. Jego zdolności nawiązywania międzyludzkich kontaktów - żywimy nadzieję - uczynią z rządu jednolite ciało, nie zaś zespół ścierających się elementów. Wotum zaufania, jakie udzielimy rządowi - mam nadzieję w sposób jednoznaczny - będzie skierowane przede wszystkim pod adresem pana premiera i rządu. Będzie ono także zaproszeniem koalicjanta do bliższego poznania się, przełamywania urazów, budowania atmosfery wzajemnego szacunku. Taka atmosfera będzie miała istotny wpływ na wypełnienie przez rząd jego zadań. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję za zabranie głosu panu posłowi Stanisławowi Zającowi z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Wiadernego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PosełJózefWiaderny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić poglądy zespołu posłów związkowych Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych Klubu Parlamentarnego SLD. Dla nas, lewicy związkowej, istotne w exposé pana premiera są te elementy, które wskazują, jaka będzie strategia nowego rządu wobec świata pracy, wobec ruchu związkowego, wobec rodzin pracowniczych. Dlatego też ograniczę się do kilku najważniejszych kwestii, które budzą nasze obawy i wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#PosełJózefWiaderny">Wysoka Izbo! Posłowie związkowi OPZZ niezwykle dużą wagę przywiązują do kształtowania i rozwoju form dialogu społecznego, dlatego też z dużym niepokojem przyjmujemy słowa premiera o tym, iż Komisja Trójstronna będzie instytucją wyłącznie wypracowującą opinie o polityce społeczno-gospodarczej państwa. Oczekiwaliśmy, że wraz z ustawowym umocowaniem działalności komisji - co Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych postulowało od dawna - nastąpi wzmocnienie jej kompetencji stanowiących w kreowaniu niektórych elementów polityki państwa, w tym wzrostu płac w sferze budżetowej czy też określaniu zasad minimalnego poziomu dochodu gwarantowanego. Chciałbym zwrócić uwagę, że samo wzmocnienie statusu prawnego Komisji nie jest tutaj najważniejsze, bo - co potwierdził już Trybunał Konstytucyjny - działa ona zgodnie z obowiązującym prawem.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#PosełJózefWiaderny">Problemów społecznych nie da się rozwiązać bez uzgodnień, bez porozumienia z partnerami społecznymi, a przecież czekają nas niezwykle istotne działania wynikające z już przyjętych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#PosełJózefWiaderny">We wrześniu 1996 r. Sejm zobowiązał Radę Ministrów do przyjęcia kryterium pomocy społecznej opartego na realnych kosztach utrzymania, na minimum socjalnym. Rozwiązanie to, które powinno zostać wdrożone od września 1998 r., spowoduje prawdziwy przełom, jeśli chodzi o określanie systemu bezpieczeństwa socjalnego obywateli, przełom skutkujący w reformie emerytalnej, w systemie świadczeń na wypadek bezrobocia i pomocy społecznej. Niestety, nie usłyszeliśmy o tym ani słowa. Polityce bezpieczeństwa socjalnego - określonej lekceważąco jako incydentalne zwiększanie zasiłków socjalnych - przeciwstawiono „systemową” politykę wobec rodzin, która, najogólniej mówiąc, sprowadza się do tak zwanego prorodzinnego systemu podatkowego i innych bliżej nie określonych dzisiaj rozwiązań. Stanowisko to ma zasadnicze znaczenie przy określaniu stosunku posłów związkowych OPZZ do nowego rządu.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#PosełJózefWiaderny">Po pierwsze, stwierdzenie, iż rodzina powinna być silna ekonomicznie, nie budzi oczywiście żadnych wątpliwości. Powstaje pytanie, w jaki sposób to osiągnąć. Posłowie związkowi OPZZ nie opierali swoich działań na wierze w moralne zobowiązania pracodawcy, ale na jasno zdefiniowanych gwarancjach prawnych. Dlatego też w uchwalonej w 1996 r. konstytucji pracodawców i pracobiorców - Kodeksie pracy - znalazł się art. 13 stwierdzający, iż: „Pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę. Warunki realizacji tego prawa określają przepisy prawa pracy oraz polityka państwa w dziedzinie płac, w szczególności poprzez ustalanie najniższego wynagrodzenia za pracę”. Jest to klarowne odniesienie do art. 4 Europejskiej Karty Społecznej, którego realizacja powinna spowodować poprawę bytu rodzin pracowniczych. Dlatego też będziemy pilnie oczekiwać na inicjatywę rządową, która wypełni zobowiązanie art. 65 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej - na projekt ustawy o zasadach ustalania najniższego wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#PosełJózefWiaderny">Po drugie, posłowie związkowi OPZZ uważają, że musi funkcjonować klarowny i szeroki system wsparcia dla rodzin o najniższych dochodach, znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji ekonomicznej. Nie rozwiąże tego żaden „prorodzinny system podatkowy”. Chyba że celem nowej koalicji jest wspieranie rodzin o wysokich dochodach, ponieważ - wynika to z logiki systemu ulg podatkowych - tam będą kumulowały się największe środki. Podtrzymujemy postulat zbudowania systemu świadczeń na rzecz rodziny, stopniowego zwiększania zasiłków rodzinnych i różnicowania ich wysokości nie tylko ze względu na liczbę dzieci, ale również wiek dziecka.</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#PosełJózefWiaderny">Świadczenia na rzecz rodziny wraz z systemem minimalnego dochodu gwarantowanego mogłyby stworzyć logiczny system wsparcia rodzin najuboższych, w tym rodzin wielodzietnych i samotnych matek z dziećmi, które - mamy nadzieję - mieszczą się również w definicji rodziny według systemu wartości AWS. Dlatego też oczekujemy na zapowiadane w kampanii wyborczej projekty ustaw o minimalnym dochodzie gwarantowanym oraz o świadczeniach na rzecz rodziny.</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#PosełJózefWiaderny">Panie i Panowie Posłowie! W trakcie kampanii wyborczej kandydaci związkowi AWS w ramach nowej polityki prorodzinnej mówili: „sobota jest dla rodziny”, dlatego też czołowym postulatem jest 40-godzinny, 5-dniowy tydzień pracy. Postulat ten od dawna zgłaszany był również przez Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych. Niestety, w trakcie prac nad Kodeksem pracy nie udało się go zrealizować. Dzisiaj w umowie koalicyjnej AWS-Unia Wolności z dużym zaskoczeniem czytamy: „Określona zostanie zasada 5-dniowego tygodnia pracy, przy zachowaniu obowiązującego tygodniowego wymiaru czasu pracy”. Będziemy mieli zatem sobotę dla rodziny, ale znacznie mniej czasu dla rodziny w tygodniu, bo trzeba będzie dłużej pracować.</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#PosełJózefWiaderny">W ocenie posłów związkowych jest to dalekie odstępstwo od propozycji skrócenia wymiaru tygodniowego czasu pracy - w myśl postulatów Sierpnia '80 - do 40 godzin tygodniowo. Hasło to okazało się obietnicą bez pokrycia, bo przecież nie ma już dziś żadnych przeszkód prawnych, aby zakłady pracy stosowały zasadę 5-dniowego tygodnia pracy, i wiele z nich tę zasadę stosuje. Zarówno SLD, jak i posłowie związkowi OPZZ wprowadzili te zasady do Kodeksu pracy już w 1994 r. Dzisiaj spodziewamy się dalszych konkretnych działań, zbieżnych z tendencjami realizowanymi przez rządy Francji, Włoch i inne kraje Unii Europejskiej. Dlatego też czekamy na zapowiadany w kampanii projekt nowelizacji Kodeksu pracy wprowadzający 40-godzinny tydzień pracy. Będziemy natomiast z całą mocą przeciwstawiać się projektom zmian kodeksowych, które zgodnie z umową koalicyjną mają zachęcać pracodawców do preferowania legalnych form zatrudnienia. Oznaczać to może tylko odejście od wywalczonych przez ruch związkowy - zarówno OPZZ, jak i NSZZ „Solidarność” - praw pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#PosełJózefWiaderny">Wysoka Izbo! Z exposé pana premiera wiemy, że głoszony w trakcie kampanii wyborczej system rynkowo-solidarnościowy oznacza wartości moralne plus prywatyzację. Wśród ogólnikowych haseł: prawdy, dobra, miłości, widzimy jednak realne zagrożenie dla praw pracowniczych i socjalnych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-44.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję za zabranie głosu panu posłowi Józefowi Wiadernemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Kracika z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PosełStanisławKracik">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Chciałbym się odnieść do obszernego exposé pana premiera, szczególnie do kwestii samorządu terytorialnego, do tych zagadnień, które, jak się wydaje, wymagałyby dopowiedzenia. Myślę, że exposé nie jest instrukcją działania rządu, jest jakimś wyborem, pan premier tego wyboru dokonał. Mamy więc prawo i obowiązek dokonywać pewnych rozwinięć i uzupełnień.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#PosełStanisławKracik">Wydaje się, że jednym z wyznaczników i mierników systemu demokracji w państwie jest sytuacja samorządu terytorialnego. Gminy są konstytucyjnym fundamentem państwa, a ten fundament w ciągu ostatnich 4 lat kruszał, nakładano na niego ciężary, nie dawano mu spoiwa, jakim są pieniądze. W związku z tym jest ważne, aby - co jest zgodną wolą AWS i Unii Wolności - dokończyć reformę administracyjną systemu państwa, czyli wprowadzić powiat i województwo samorządowe, zdolne do podejmowania rządowych zadań zleconych. Myślę, że nie mniej ważny jest język, jakim mówimy o kwestii powiatowej. Muszę powiedzieć, że zainspirował mnie duchowo pan poseł Kalinowski dzisiejszym wywodem dotyczącym powiatów. My 4 lata się spieramy i się nie przekonamy. PSL złożyło ustawę o języku polskim. Mówimy językiem polskim, a rozumiemy zupełnie co innego, mówiąc powiat, koszty administracji, mówiąc, czemu to będzie służyć.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#PosełStanisławKracik">Naprawdę trudno jest poważnie traktować kwotę (w starych złotych) 40 bln zł czy 30 tys. etatów, tak jakby nie było 230 urzędów rejonowych w Polsce, tak jakby nie było niewydolnej w tej chwili administracji rejonowej. W ogóle jest to ciekawa, historycznie ewolucyjna kwestia. W 1992 r. PSL był za powiatami. Jak posiadł 100 stanowisk (taka liczba padła przy jakimś tam sporze koalicyjnym, zresztą nie wiem, padały różne liczby), to zmienił zdanie. Jestem ciekaw, co będzie mówił PSL, kiedy na przykład zrealizuje się operacja zerowania według posła Balazsa. Co PSL powie wtedy w sprawie powiatów? Bo ja przestaję cokolwiek tu rozumieć.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#PosełStanisławKracik">Myślę, że ważne jest, aby spróbować dzisiaj również SLD postawić pytanie: Czy po wyborach też będzie prosamorządowy? Czy porozumiemy się w sprawie reformy systemu finansów publicznych, bo inaczej muszą być wydawane pieniądze na poziomie gminy, powiatu, województwa i centrum? Czy będziemy zdolni do tego, żeby autentycznie podzielić się władzą? Tu trzeba dopowiedzieć cytat z dzisiejszego exposé pana premiera, pochodzący od pana posła Krzaklewskiego, że mianowicie bierzemy czy dostaliśmy władzę, aby ją oddać ludziom. Ale władza to są kompetencje i pieniądze. Czy będziemy zdolni do oddania pieniędzy? To jest dla mnie najistotniejsze pytanie o naszą prosamorządową uczciwość. Powiat powinien pozwolić nam widzieć i rozwiązywać międzygminne problemy. Województwo powinno nam pozwolić na mądrą politykę regionalną, ale musimy się wszyscy wyzbyć fobii wynikających z obaw o to, że regiony spowodują utratę unitarnego charakteru państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#PosełStanisławKracik">Chciałbym zostawić koleżance Lipowicz czas na komentarz i zakończę nową wykładnią 3 B. Poświęcam to panu premierowi. Biadolenie, czyli malkontenctwo, odnoszę do wystąpienia pana Millera. Zamieniam 3 B na 3 M - chcę zrobić taką operację matematyczną, ale mi do końca nie wychodzi, powiem potem dlaczego - butę, czyli megalomanię, i biurowy, czyli arcywyborczy, charakter wystąpienia pana Millera. Myśmy naprawdę nie mówili tutaj o 260 biurach poselskich z otwartymi drzwiami dla wyborców. Nie możemy przyjmować zarzutu, że i exposé, i wystąpienia po nim, a przed wystąpieniem posła Millera, mają arcywyborczy charakter. Tą nową zamianą matematyczną 3 B na 3 M chciałbym zakończyć. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję za zabranie głosu panu posłowi Stanisławowi Kracikowi z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jarosława Kaczyńskiego, nie zrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PosełJarosławKaczyński">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Przemówienie pana premiera Buzka zawierało wiele słów, na które czekaliśmy, a przynajmniej czekała ta opcja polityczna, którą reprezentuję od 8 lat. Od 8 lat czekaliśmy na takie słowa wypowiedziane przez człowieka sprawującego tak wysoką, rozstrzygającą funkcję. Wiele bardzo słusznych słów, które można by określić jako uzupełnienie, padło tutaj w wystąpieniu pana przewodniczącego Krzaklewskiego, a także pana posła Syryjczyka, przemawiającego w imieniu Unii Wolności. Ku mojemu zdumieniu, nie ukrywam, niektóre sprawy poruszał on nawet głębiej niż dwaj mówcy, o których mówiłem przed chwilą. Niemniej sprawa powodzenia zarysowanego tutaj przedsięwzięcia wydaje się niepewna. O tej niepewności - mam nadzieję, że pan premier mi to wybaczy - chciałbym tutaj kilka słów powiedzieć. Z czego ta niepewność wynika? Oczywiście można by tutaj mówić bardzo długo. Z braku czasu chcę skoncentrować się na paru tylko sprawach. Pierwsza z nich dotyczy pewnych pominięć czy niekonsekwencji, które znalazły się już w tekście przemówienia. Inne sprawy dotyczą stosunku między tekstem przemówienia z zarysowanymi tutaj tezami a podjętymi już decyzjami. Ale najpierw o pierwszej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#PosełJarosławKaczyński">Była tutaj mowa, i jest to stwierdzenie w najwyższym stopniu słuszne i godne poparcia, iż wielką potrzebą naszego czasu, która warunkuje sukces przebudowy, odnowy państwa czy też może budowy nowego państwa w sensie nowego aparatu państwowego, jest moralny przełom, można nawet określić - moralna rewolucja. Otóż moralne rewolucje, bo takiego określenia używają dla tego rodzaju wydarzeń polscy historycy, przychodzą i odchodzą. Władza ma na to wpływ tylko pośredni. Ale dzisiaj w Polsce mamy do czynienia z sytuacją szczególną. Zamieszanie, jeżeli chodzi o kryteria dobra i zła, zamieszanie dotyczące tego, co wolno, a czego nie wolno, jest tak wielkie, iż władza może tutaj naprawdę uczynić bardzo dużo, może w jakimś sensie rozstrzygać. A przedsięwzięcia, o których tutaj mowa - o których mówił pan premier, o których mówił pan przewodniczący Krzaklewski - acz z całą pewnością słuszne, są jednak tylko częściowe. W pewnych wypadkach padły hasła, ale nie padły odpowiedzi, jak te hasła zrealizować.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#PosełJarosławKaczyński">Przewodniczący Krzaklewski mówił o konieczności ukarania zbrodniarzy okresu PRL-owskiego. Całkowicie słusznie. Ale nie było w przemówieniu pana premiera zapowiedzi wniesienia ustaw, które zmieniłyby procedury uniemożliwiające - praktycznie rzecz biorąc - przeprowadzenie tego zabiegu, koniecznego dla zdrowia moralnego narodu, nie dla zemsty, a właśnie dla moralnego zdrowia, dla uporządkowania spraw.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#PosełJarosławKaczyński">Nie padły tutaj także zapowiedzi dotyczące przedsięwzięć koniecznych dla uporządkowania wielu spraw, które wynikły już w ciągu ostatnich lat. Nie padła zapowiedź jednoznacznego i ostatecznego wyjaśnienia wszystkich wielkich afer, które wstrząsały naszym krajem - afer gospodarczych i afer politycznych. One w imię czystości polskiego życia muszą być wyjaśnione, niezależnie od tego, chciałbym to bardzo mocno podkreślić, w kogo to wyjaśnienie uderzy - w jedną czy w drugą stronę.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#PosełJarosławKaczyński">Tutaj mówiono o tych przeszło 50% Polaków, którzy nie głosowali. Sądzę, że część z nich nie głosowało dlatego, że nie wierzy, by w polskim życiu publicznym mogła pojawić się uczciwość. Wymogi tej uczciwości wymagają wyjaśnień i decyzji, także trudnych dla naszego obozu. Takiej deklaracji, że te trudne decyzje będą także podejmowane, tutaj nie usłyszałem.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#PosełJarosławKaczyński">Sprawa walki z przestępczością, fundamentalna dla przyszłości Polski, została tutaj poruszona w sposób dalece niewystarczający. Tak, trzeba zreorganizować Policję, trzeba zreorganizować wymiar sprawiedliwości. Cieszę się, że była tutaj mowa, także w przemówieniu pana posła Syryjczyka, o kryzysie moralnym wymiaru sprawiedliwości. Ten kryzys jest faktem i czas już w końcu zacząć o tym głośno mówić. Ale to nie wystarczy, dalece nie wystarczy. W Polsce musi być w tej dziedzinie dokonany przełom, a może być on dokonany tylko w jeden sposób - poprzez zdecydowane, oczywiście oparte na odpowiednim prawie, działania sprowadzające się do radykalnego zaostrzenia walki z przestępczością, zaostrzenia kar, sposobu ich wykonywania, wreszcie przywrócenia najwyższego wymiaru kary - kary śmierci. Kto się tego obawia, ten dokonuje swego rodzaju uzurpacji. Ogromna większość Polaków domaga się przywrócenia tej kary. Jest uzurpacją elit politycznych jej likwidacja. Ta uzurpacja nie może być podtrzymywana przez obóz polityczny, który zrodził się z wielkiego społecznego buntu - zrodził się przed 17 laty z buntu „Solidarności”. To był bunt w interesie zwykłych Polaków, to był bunt w interesie zwykłego człowieka, a nie bunt w interesie przestępców i tych wszystkich, którzy chcą zrobić z przestępcy centralną postać wymiaru sprawiedliwości i ochronę jego interesów uczynić właśnie problemem centralnym. Powtarzam, ta sprawa musi być podjęta, jeżeli program ma się powieść. Patologizacja naszego życia jest tak wielka, iż przestępczość jest dzisiaj zagrożeniem narodowym. Nie ma takiego procesu społecznego w Polsce, który nie jest dzisiaj, użyję jeszcze raz tego słowa, patologizowany właśnie przez działanie środowisk przestępczych - od procesów wychowawczych zaczynając, a na gospodarczych kończąc.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#PosełJarosławKaczyński">Wreszcie, proszę państwa, sprawa kolejna, choć te, o których dotąd mówiłem, można by mnożyć. Chodzi o kwestię podjętych już decyzji, w tym także decyzji dotyczących składu rządu i złożonych tutaj bardzo ważnych, bardzo potrzebnych deklaracji co do przebudowy pewnej części naszego aparatu państwowego, tej najtwardszej, szczególnej części służb specjalnych - prokuratury. Otóż tak, padły tutaj słuszne słowa, słuszne deklaracje, ale podjęto jednocześnie decyzje - mowa o obsadzie Ministerstwa Sprawiedliwości - o tymczasowej co prawda, mam nadzieję, że tymczasowej, obsadzie Urzędu Ochrony Państwa, które są z tymi deklaracjami całkowicie sprzeczne, które są w istocie, zwłaszcza jeżeli chodzi o tę pierwszą decyzję, swego rodzaju kpiną ze standardów państwa demokratycznego i praworządnego, a w szczególności praworządnego. I dlatego, Wysoka Izbo, i dlatego, panie premierze, w imię osobistej uczciwości, na którą może sobie pozwolić poseł nie zrzeszony - choć wiem, że posłowie zrzeszeni w klubie muszą się tutaj kierować innymi kryteriami - będę zmuszony, choć bardzo tego nie chcę, wstrzymać się od głosu w trakcie tego głosowania. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję za zabranie głosu panu posłowi Jarosławowi Kaczyńskiemu.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Mirosława Andrzeja Stycznia z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Pan premier przedstawił program naprawy państwa polskiego, program oczekiwanej przez większość społeczeństwa sanacji. W tym kontekście mowa była o celach polskiej polityki zagranicznej, wśród których zdobycie narodowego bezpieczeństwa dzięki strukturom euroatlantyckim jest jednym z zadań pierwszoplanowych.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Panie Premierze! Wysoka Izbo! Czas starań o członkostwo w NATO i Unii Europejskiej wypełnił się. Stoimy w przededniu historycznych dla Polski decyzji, dla których najlepszym komentarzem są słowa pana premiera z dzisiejszego exposé - Polska w Pakcie Północnoatlantyckim to Polska trwale bezpieczna, trwale niepodległa. Pozwolę sobie sformułować opinię, że nastał czas definiowania w polityce zagranicznej nowej roli dla Polski, określającej jej miejsce i znaczenie w NATO i w Unii Europejskiej. Naturalnym zadaniem Polski staje się zaproponowanie krajom Unii nowej polityki wschodniej, z jasno określoną wiodącą rolą przewidzianą dla polskiej polityki zagranicznej, polityki rozumianej szeroko, śmiało posługującej się instrumentem aktywności gospodarczej i kulturalnej. Pamiętajmy, że nie ma trwalszych fundamentów pokojowej współpracy nad dobrze zaprojektowane, zbudowane i utrzymywane szlaki drogowe i kolejowe, śródlądowe drogi wodne, lotniska i porty. Nakreślenie takiej polityki zagranicznej to wielkie zadanie i wielkie cele dla naszego rządu, pańskiego rządu, panie premierze.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Panie i Panowie Posłowie! Jestem pewien, że cele te osiągniemy, ponieważ personalna odpowiedzialność za ich realizację spoczęła w rękach ludzi wiarygodnych. Dzięki premierowi Buzkowi wolne od koniunkturalnych kaprysów wróciły dziś do Sejmu słowa takie, jak służba, dobro, rodzina, Bóg. Polskiej polityce i Polsce potrzebni są politycy, którzy służą swemu narodowi, którzy pojmują znaczenie słowa honor. Nazbyt bowiem często w poprzednim parlamencie rządząca koalicja zapominała, że słowo takie żyje w polskim słowniku, w polskich rodzinach, w polskiej tradycji. Pora, abyśmy je zaczęli właściwie rozumieć i „praktykować” każdego dnia, o każdej godzinie dla dobra ojczyzny, dla przyszłości Polaków.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Chciałbym się jeszcze odnieść do wystąpienia pana posła Millera. Wprawdzie pan poseł Kracik w sposób efektowny zamienił tu już pana millerowskie 3B na 3M, ja jednak pozwolę sobie dokończyć swoją kwestię i zamienię to 3B na POP. To przemówienie było próżne, obłudne i propagandowe. Czas przetrzeć oczy i zdjąć z nich już nie różowe, lecz czerwone okulary.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń"> Kiedy słuchałem pana posła Millera, to na chwilę zapomniałem, że nie ma tych autostrad, po których mógłbym śmiało jeździć. Nie ma tych domów czynszowych, które ponoć zbudowano. Nie ma wreszcie zbudowanych arterii komunikacyjnych, kolejowych, nowych dworców lotniczych, portów... Nie ma. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Jest natomiast piękne propagandowe zadęcie, pomawia się pana premiera o rozpoczęcie kampanii wyborczej. Sądzę, że to rozpoczęcie kampanii nastąpiło właśnie po lewej stronie.</u>
          <u xml:id="u-50.8" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję za zabranie głosu panu posłowi Mirosławowi Styczniowi z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Danutę Waniek z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PosełDanutaWaniek">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! W swojej wieloletniej pracy parlamentarnej jako posłanka Sojuszu Lewicy Demokratycznej miałam już okazję wysłuchać wystąpień kilku premierów, otwierających pracę nowego rządu. Dla niektórych z nich nie miałam sympatii w ogóle, innych popierałam, sekundując im w ich pracy dla kraju. Ot, jak to w życiu politycznym bywa. Ale niezależnie od sympatii politycznych bądź ich braku uważam, że zawsze warto, nawet z ust przeciwnika, wysłuchać interesującego pomysłu na rozwiązanie palących problemów społecznych.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#PosełDanutaWaniek">Uczciwie przyznam, że po gromkich zapowiedziach różnych polityków nowej koalicji spodziewałam się tego dziś po premierze Jerzym Buzku. Po wysłuchaniu dzisiejszego exposé stwierdzam z niejakim zdziwieniem, że góra urodziła mysz. A po wystąpieniu Mariana Krzaklewskiego zadaję sobie również pytanie, kto dzisiaj tak naprawdę to exposé wygłosił.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#PosełDanutaWaniek"> Jerzy Buzek czy Marian Krzaklewski? Jedno w obu wystąpieniach było jasne: przesłanie ideowe, które ja określiłabym mianem chrześcijaństwa politycznego, ponieważ przywoływane często wartości moralne służą wyraźnie osiąganiu charakterystycznych dla AWS celów politycznych, a nawet - jak się okazało - również gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#PosełDanutaWaniek">To wewnątrz kraju, ale to jeszcze nie wszystko, ponieważ mówi pan, panie premierze, że poszanowanie wartości moralnych będzie polskim wkładem do jednoczącej się Europy. Wyznam, że jest to dla mnie deklaracja zdumiewająca. Chciałabym więc w tym miejscu zapytać, czy ta jednocząca się z nami Europa już o tym wie. Czy ma na to ochotę i czy wyraziła na to zgodę. Wyznam, że od lat śledzę różne dyskusje na ten temat i nie zauważyłam, aby państwa europejskie obdarzyły nas w procesie włączania Polski do struktur europejskich misją polegającą na krzewieniu jednego systemu moralnego. Wręcz przeciwnie, swój powojenny ład demokratyczny Europa oparła na tolerancji, wielości i współistnieniu różnych systemów moralnych, na wolnej grze sił politycznych i gospodarce rynkowej. Z tych to właśnie powodów Europa Zachodnia stała się atrakcją i obiektem tęsknot tych narodów i społeczeństw, które na skutek decyzji wielkich mocarstw nie otrzymały przed 1989 r. szansy na korzystanie z pożytków demokracji pluralistycznej. Dziś, zwłaszcza po przemówieniu Mariana Krzaklewskiego, odnoszę wrażenie, że historia w sferze ideologicznej zatacza koło, że znów słyszymy w Polsce wskazania na temat jedności moralnej narodu, którą AWS zamierza zaszczepiać również poza granicami naszego kraju. Tylko co pan zrobi, panie premierze, jeżeli Europa powie: nie o to chodzi.</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#PosełDanutaWaniek">Mnie się też wydaje, że nie o to. Nas będą pytać o nasz wkład gospodarczy, o nowoczesne prawo, kompatybilną armię, o respektowanie konstytucji i procedur demokratycznych. A z drugiej strony, jeśli my mielibyśmy wnieść do Europy wartości moralne, to czy ta zapowiedź oznacza, że Europa jest niemoralna, popsuta i potrzebuje z naszej strony umoralniania bądź moralizatorstwa?</u>
          <u xml:id="u-52.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-52.7" who="#PosełDanutaWaniek"> Czy nie jest to, panie i panowie, przejaw swoistego zadufania?</u>
          <u xml:id="u-52.8" who="#PosełDanutaWaniek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jestem Polką, mieszkanką Europy.</u>
          <u xml:id="u-52.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-52.10" who="#PosełDanutaWaniek"> I chcę jako obywatelka Rzeczypospolitej pod każdym rządem i w każdej sytuacji politycznej czerpać z całego humanistycznego dorobku Europy łacińskiej, na który składają się: starożytna filozofia, prawo, kultura wielu narodów i religii, słowiańszczyzny, prawosławia, judaizmu, nurtów reformatorskich w chrześcijaństwie. Chcę czerpać z tego dorobku, a nie pouczać innych, bo Europa Zachodnia bez nas dawała sobie radę, również w sferze wartości moralnych. Dziękuję za uwagę. </u>
          <u xml:id="u-52.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję za zabranie głosu pani posłance Danucie Waniek z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Janusza Lewandowskiego z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PosełJanuszLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziękujemy pani poseł Waniek za przypomnienie wszystkich tych wartości europejskich, które przez 45 lat budowały tożsamość jej organizacji politycznej.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#PosełJanuszLewandowski">Panie Premierze! Wśród istotnych wątków tej pracy ustrojowej, która była podjęta na progu lat dziewięćdziesiątych, a która może być przez pańską ekipę dokończona, jest oczywiście również kwestia zmiany własności, czyli przemiana strukturalna polskiej gospodarki. 4 lata to akurat tyle, ile trzeba - biorąc pod uwagę wszystkie zaniechania i opóźnienia lat ostatnich - by ukształtować polską gospodarkę w sposób porównywalny do tych gospodarek zachodniej Europy, z którymi przyjdzie nam się integrować w XXI w. Zanim jednak do tego przystąpimy, trzeba wyrównać pewną zaległość, która jest w tej chwili rażącą zaległością III Rzeczypospolitej, a mianowicie brak ustawy reprywatyzacyjnej. Dotyczy to w tej chwili właściwie spadkobierców dawnych właścicieli, a nie samych właścicieli, których pozbawiono majątku w okresie rządów komunistycznych. I o tym trzeba mówić w parlamencie, bo chcę państwu przypomnieć, że właśnie w parlamencie załamywały się i nie kończyły prace nad kolejnymi projektami ustawy reprywatyzacyjnej. W tej chwili mamy pewien atut w postaci gotowego projektu z 1993 r., który jest najkrótszą drogą do rozwiązania tego problemu. Jest on wielostronnie uzgodniony - w tym ze stowarzyszeniami dawnych właścicieli, uwzględniono możliwości budżetu, i, jak sądzę, powinien być właśnie podstawą szybkiej inicjatywy rządowej, a jeżeli nie - to inicjatywy poselskiej. To jest nie tylko kwestia zadośćuczynienia za przeszłość, to jest probierz czy miara naszego szacunku do praw własności jako konstytucji gospodarki rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#PosełJanuszLewandowski">Panie i Panowie! A teraz jeśli chodzi o wizję zmian własnościowych w przyszłości: otóż z uwagi na oczekiwania i potrzeby polskiej gospodarki nie może to być proste przyspieszenie na dotychczas wydeptanych ścieżkach. Obie partie poczyniły obietnice. Po stronie AWS - obietnice uwłaszczeniowe, po stronie Unii Wolności - obietnice programu adresowanego do sfery budżetowej, naszym zdaniem poszkodowanej w toku rozdziału dotychczasowych przywilejów prywatyzacyjnych. Jest to w tej chwili wspólne dążenie koalicjantów, by sprostać tym oczekiwaniom. Droga wiedzie, jak sądzę, przez nowe zagospodarowanie ustawy o funduszach przemysłowych i takie jej rozszerzenie, takie uwzględnienie tego aspektu, który nazywany jest uwłaszczeniowym, by zasługiwały na miano funduszy uwłaszczeniowych. W tym kierunku zdąża, jak sądzę, a nawet biegnie w ostatnich dniach minister Wąsacz. Ale prawdziwa sztuka prywatyzacji polegać będzie na mądrym ulokowaniu tych nowych funduszy na dotychczasowej mapie polskiej prywatyzacji. Bo trzeba liczyć się z realiami. Realia to nie więcej niż 1,5 tys. przedsiębiorstw, które się nadają do prywatyzacji z prawie 3 tys. będących w rejestrze państwowym. Realia to przypadki naglące, takie jak Romet Bydgoszcz, gdzie po prostu jest to wyścig z czasem: jeżeli nie prywatyzacja, to upadłość. Realia to również szczególne przypadki, które wymagają indywidualnego podejścia - od PKP po inne. Realiami są również roszczenia, które już istnieją: od reprywatyzacyjnych, po roszczenia budżetówki oraz rencistów i emerytów. Wreszcie drobnica prywatyzacyjna, która powinna iść własnymi ścieżkami, czy takie sektory, jak na przykład przemysł stoczniowy, które właściwie zasługują na rozwiązania holdingowe, a niekoniecznie na rozwiązania funduszowe. Sztuka prywatyzacji w najbliższym okresie będzie więc polegała na znalezieniu nowej jakości, ale tak ulokowanej na mapie prywatyzacyjnej, by nie zaszkodzić temu, co dotąd wypracowano i co się sprawdziło w dotychczasowej praktyce.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#PosełJanuszLewandowski">Jeżeli miałbym na zakończenie przekazać coś ze swoich doświadczeń nowemu ministrowi, to chyba świadomość, iż minister skarbu państwa, reprezentant skarbu państwa, nie tylko zajmuje się poszczególnymi przypadkami czy uruchamia takie lub inne programy, ale również kształtuje na lata to, co nazywamy strukturą podmiotową polskiej gospodarki, czyli ma moc kształtowania tej gospodarki w okresie, kiedy jest ona bardzo plastyczna - moc obniżania lub podwyższania jej zdolności konkurencyjnej. I to jest odpowiedzialność strategiczna skarbu państwa, od której ani fundusze, ani jakkolwiek inne patenty nie uwolnią ani rządu, ani reprezentanta skarbu państwa. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję za zabranie głosu panu posłowi Januszowi Lewandowskiemu z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Adama Bielę z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PosełAdamBiela">Panie Marszałku! Panie Premierze! Chciałbym się ustosunkować do jednego z podstawowych filarów konstrukcyjnych programu zaprezentowanego w exposé pana premiera - do reprywatyzacji oraz prywatyzacji poprzez powszechne uwłaszczenie. Jeśli chcemy budować bardziej sprawiedliwy ustrój społeczny, należy rozpocząć od oddania obywatelom tego, co zostało im w niesprawiedliwy sposób zabrane. Stąd też reprywatyzacja będzie stanowiła moralne, cywilnoprawne i ekonomiczne rozliczenie się z minionym okresem jako okresem totalitarnego braku poszanowania dla własności prywatnej.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#PosełAdamBiela">Jeśli chcemy zbudować państwo oparte na fundamentach demokracji, musimy dać każdemu obywatelowi demokratyczną szansę rzeczywistego uczestniczenia w samych przekształceniach własnościowych oraz w życiu gospodarczym. Nie ma demokratycznego państwa bez demokracji gospodarczej dla wszystkich obywateli, a nie tylko dla jakichś wybranych elit czy grup, nawet jeśli to są grupy pracownicze. Upowszechnieniu i rozszerzeniu własności prywatnej służy program prywatyzacji na drodze powszechnego uwłaszczenia.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#PosełAdamBiela">Jestem głęboko przekonany, że program ten zjednoczy nie tylko posłów siedzących w różnych częściach sali sejmowej, lecz również naszych rodaków oczekujących na rozumiane i akceptowane przez siebie programy zmian gospodarczych. Na realizację tych programów oczekują nie tylko wyborcy AWS, lecz wszyscy nasi rodacy, którzy do tej pory jeszcze niczego nie uzyskali w rezultacie przekształceń własnościowych. Wielu z nich, w liczbie ponad 9 mln, uczestniczyło w referendum uwłaszczeniowym, w którym opowiedzieli się jednoznacznie za programem uwłaszczenia. Tym wszystkim chciałbym dzisiaj wyraźnie powiedzieć, powołując się na słowa pana premiera oraz na cały program koalicyjny, że prywatyzacja poprzez powszechne uwłaszczenie będzie w czasie III kadencji Sejmu wykonana.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#PosełAdamBiela">Program uwłaszczeniowy składa się z dwóch integralnie związanych ze sobą części. Oprócz uwłaszczenia bezpośredniego, polegającego na przekazaniu obywatelom imiennych bonów uwłaszczeniowych, istnieje jeszcze program uwłaszczenia pośredniego obywateli, polegającego na utworzeniu funduszy celowych, takich jak fundusz emerytalny, fundusz inwestycyjno-restrukturyzacyjny oraz fundusz nauki i technologii. Ten ostatni fundusz traktuje naukę jako istotny element strategii gospodarczej państwa.</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#PosełAdamBiela">Celem ekonomicznym programu uwłaszczenia jest pobudzenie przedsiębiorczości oraz inicjatyw gospodarczych w środowiskach lokalnych, inspirowanie restrukturyzacji przedsiębiorstw, powstanie lokalnej i regionalnej infrastruktury rynku kapitałowego jako wymiar ekonomiczny decentralizacji państwa, i wreszcie podwyższenie standardu materialnego polskich rodzin poprzez ich uczestnictwo w rynku kapitałowym. Program ten będzie wykonany tylko wówczas, gdy jego nieodzownym elementem będzie zakrojona na szeroką skalę edukacja ekonomiczna obywateli przy udziale szkół, środków społecznego przekazu, samorządów terytorialnych i organizacji pozarządowych, w tym zwłaszcza stowarzyszeń uwłaszczeniowych, które stawiają sobie bezpośrednio cele związane z przygotowaniem do uwłaszczenia w społecznościach lokalnych.</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#PosełAdamBiela">Wspólnym wysiłkiem zrealizujemy program prywatyzacji i uwłaszczenia oraz zbudujemy rynek kapitałowy w naszych regionach. Nasz kraj będzie wówczas bardziej sprawiedliwy i stabilny gospodarczo, a jednocześnie będzie postrzegany jako obszar mniejszego ryzyka inwestycyjnego. Polak będzie się wówczas bardziej czuł gospodarzem w swoim własnym kraju. Zróbmy wszystko, żeby udało się nam osiągnąć to w tej kadencji Sejmu, przy współudziale zarówno posłów, jak i wyborców. Życzę rządowi: szczęść Boże w realizacji tak ambitnego i potrzebnego Polsce programu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-56.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję za zabranie głosu panu posłowi Adamowi Bieli z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Annę Bańkowską z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PosełAnnaBańkowska">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Koalicja słowami pana premiera zapowiada szybką i gruntowną reformę ubezpieczeń społecznych. Jest to moim zdaniem właściwy moment, w ciągu ostatnich 4 lat dotacja uzupełniająca z budżetu państwa do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zmalała bowiem 4-krotnie i wynosi obecnie 5,3% wszystkich wydatków przewidzianych do finansowania z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Ściągalność składek wynosi ponad 98%. Daje to naszym zdaniem bardzo dobrą sytuację i możliwość przeprowadzenia reformy bezpiecznej - chcę to podkreślić - dla obecnych świadczeniobiorców. Koalicja w kampanii wyborczej ubolewała nad niezbyt dobrą sytuacją ekonomiczną emerytów i rencistów, zapowiadając jej poprawę. Napawa to optymizmem, gdyż mimo że realnie za rządów poprzedniej koalicji SLD-PSL świadczenia co roku wzrastały, w przeciwieństwie do tego, co się działo w roku 1992 i w roku 1993, bo np. w 1994 r. realnie świadczenia emerytalne wzrosły o 3,6%, w 1995 r. - o 3,2%, w 1996 r. nastąpił realny wzrost świadczeń o 2,5%, a w bieżącym roku będzie to ponad 4%, nie licząc wszystkich wyrównań, to i tak wielu emerytom żyje się ciężko. Dlatego cieszyłam się z tej zapowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#PosełAnnaBańkowska">Chciałabym móc ocenić kierunek reform i szansę na poprawę życia emerytów i rencistów, którą zapowiada ta koalicja, bo jest to, jakkolwiek by na to patrzeć, jeden z najpoważniejszych problemów społecznych, ale cóż, nie mogę tego uczynić na podstawie dzisiejszego wystąpienia pana premiera Jerzego Buzka. Stwierdza pan premier, że uznaje reformę systemu emerytalno-rentowego za najważniejszą. Ma ona dać emerytom bezpieczną starość, ma ona uzależnić emeryturę od zapłaconych składek i nie uprzywilejowywać jednych grup kosztem pozostałych. Stwierdza również pan premier, że daje się gwarancję nieobniżania poziomu obecnych świadczeń, tak by emerytom zapewnić godziwy poziom życia. Mam zatem pytanie - bo emerytury biorą, chcę podkreślić, nie tylko zwolennicy AWS i UW, ale również zwolennicy SLD, a ponieważ zapowiadacie państwo, że to ta koalicja szybko uchwali pakiet ustaw racjonalizujących obecny system, i wbrew temu, co się mówiło, że reforma ubezpieczeń społecznych powinna się odbywać ponad podziałami, premier w swoim exposé zaznacza, że ta koalicja uchwali szybko pakiet ustaw, myślę, że mam jedyną okazję do zadania pytań - co ta gwarancja nieobniżania świadczeń oznacza dla 9 mln emerytów i rencistów. Czy należy rozumieć, że jeśli utrzymany zostanie dzisiejszy poziom świadczeń, to ich życie - zdaniem AWS i UW - już będzie godne, a dziś nie jest? Czy to wszystko, co dla obecnych emerytów proponuje koalicja? Czy w ramach reformy zachowane zostaną dla obecnych i przyszłych świadczeniobiorców obowiązujące dzisiaj przywileje w prawie do świadczeń i w ich wymiarze, które posiada wiele grup zawodowych, jak np. górnicy, nauczyciele, matki wychowujące niepełnosprawne dzieci? Chcę podkreślić, że pod pojęciem przyszłych emerytów rozumiem tych, którzy mają już kilkunastoletni staż pracy. Jaka zasada waloryzacji świadczeń ma obowiązywać w czasie kadencji AWS i UW i po wejściu w życie reformy?</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#PosełAnnaBańkowska">Jest to tak kluczowa sprawa, że moim zdaniem powinna być uwzględniona w exposé. Jaki realny średnioroczny wzrost świadczeń będzie gwarantowany już od 1998 r.? Czy utrzymane będą dziś obowiązujące, odmienne od powszechnych, zasady ustalania świadczeń i waloryzacji dla tzw. służb mundurowych, dla sędziów i prokuratorów? Czy reformą będą objęte świadczenia rolnicze i czy nadal będzie utrzymywana dotychczasowa dotacja z budżetu państwa na system ubezpieczeń dla rolników? Czy obecni 50-latkowie, którzy nie będą objęci II filarem reformy z racji wieku, będą mieć prawo do naliczania świadczeń według obecnych zasad, jeśli te przyszłe, po reformie, okażą się dla nich mniej korzystne, czyli czy będzie im dane prawo wyboru zasady ustalania świadczenia? Poświęcacie państwo bardzo dużo uwagi rodzinie i problemom jej dochodów, więc zapytuję, czy przyszła emerytura, co kłóci się z zasadą zawartą w exposé, będzie zawierała część socjalną - umownie powiem - tzw. 24% kwoty bazowej; część socjalną, która dzisiaj stanowi ponad 30% średniego świadczenia, co chroni szczególnie tych, którzy mają niskie dochody. Czy będziecie gwarantować poziom świadczeń najniższych, co jest fundamentem tego, żeby ludzi o niskich dochodach nie pozbawiać środków do życia. Od kiedy w końcu te nowe zasady i nowe formuły ustalania świadczeń będą obowiązywać? W porozumieniu koalicyjnym, o czym informują nas od kilku dni środki przekazu, również zawarty jest postulat czy program obniżenia składki na ubezpieczenia społeczne. Zapytuję: O ile i od kiedy ta składka ulegać będzie zmniejszeniu? I proszę o podanie mi danych w warunkach porównywalnych, a nie fikcyjnych, tzn. takich, kiedy obarczymy pracownika częścią składki. Czy po obniżeniu tej składki - bo państwo z własnej nieprzymuszonej woli to zapowiadacie - przewiduje się wzrost dotacji uzupełniającej do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, czy może obniżenie poziomu świadczeń z powodu mniejszej kwoty pieniędzy, którymi ZUS będzie dysponował? Czy w końcu może utrudnicie dostęp do prawa do emerytury lub renty?</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#PosełAnnaBańkowska">Problem ostatni. Czy koalicja ma koncepcję dotyczącą zlikwidowania zadłużenia względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, które lawinowo, podkreślam: lawinowo, od 1990 r. wzrastało?</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#PosełAnnaBańkowska">Wysoka Izbo! Przedstawiłam tylko niektóre, ale podkreślam: fundamentalne, problemy związane z reformą ubezpieczeń społecznych, które decydować będą o poziomie życia nie tylko dzisiejszych 9 mln emerytów i rencistów, ale i milionów osób, które niebawem emerytami i rencistami się staną, a które na żadne korzyści z ubezpieczeń kapitałowych liczyć nie mogą. Obarczam tymi problemami pana premiera, jako że ta koalicja zadecydowała o tym, że nie mogliśmy tych pytań zadać podczas przesłuchań na posiedzeniach komisji. A zatem oczekuję od pana premiera odpowiedzi na te pytania. Nie są to pytania przedwczesne, bowiem każdy, kto zapowiada szybką, gruntowną reformę, na te pytania, wierzcie mi, państwo, musiał już sobie dawno, dawno odpowiedzieć. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję za zabranie głosu pani posłance Annie Bańkowskiej.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Irenę Lipowicz z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PosełIrenaLipowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Nasze społeczeństwo, ciężko doświadczone w przeszłości, zasługuje na bezpieczeństwo i dobrobyt. Drogą do bezpieczeństwa Polski jest NATO, drogą do dobrobytu - pełne i równoprawne członkostwo w Unii Europejskiej, o które będziemy zabiegać. Duchowo zawsze byliśmy i jesteśmy w Europie. Politycznie i strukturalnie oddzielały nas od niej przez długie lata kordony. W tym drugim znaczeniu nasz powrót był długi i trudny. Jego początkiem był historyczny i odważny list biskupów polskich do biskupów niemieckich, zryw „Solidarności”, który zjednał nam sympatię wolnych narodów, spotkanie Helmuta Kohla i Tadeusza Mazowieckiego w Krzyżowej, przyjęcie Polski do Rady Europy, a wreszcie stowarzyszenie z Unią Europejską. Takim kamieniem węgielnym stały się traktaty o przyjaznych stosunkach ze wszystkimi sąsiadami. Finałem będzie jednak dopiero obopólnie korzystne członkostwo w Unii po długich i trudnych, jak wiemy, negocjacjach, które nas obecnie czekają. Chcemy się do nich, również w ramach naszej koalicji, dobrze przygotować. Cele Unii Europejskiej, takie jak: pomocniczość, poszanowanie tożsamości narodowej i kulturowej, prawa człowieka, są też naszymi zasadami i celami. Szczególnie istotna jest zbieżność obecnego poszukiwania przez państwa Unii Europejskiej trwałych wartości i rosnącej świadomości, że do utrzymania pozycji Europy w świecie globalnych zmian nie wystarcza prosta integracja gospodarcza. Chcemy wnieść do tej Europy nasz dynamizm i entuzjazm, dostosowując jednocześnie nasz system prawny do wspólnych, sprawdzonych wzorów europejskich.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#PosełIrenaLipowicz">Sądzę, że nie trzeba tu szydzić z wartości wnoszonych przez nasz kraj do Unii Europejskiej. Mamy takie wartości. Są również kwestie, które odróżniają nas na tle innych państw europejskich. Są takie, których się wstydzimy i chcemy je naprawić, ale są i takie, jak: pozycja rodziny, umiłowanie wolności, indywidualizm czy zdolność przystosowywania się do zmieniających się warunków bez łamania podstaw swojej tożsamości, które na pewno możemy wnieść do Europy i które spotykają się tam z szacunkiem i zainteresowaniem.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#PosełIrenaLipowicz">Wejście do Unii Europejskiej jest procesem społecznym. Polacy nigdy się nie bali i nie boją trudnych decyzji. Muszą mieć tylko wystarczającą, pełną informację o szansach i zagrożeniach. Zaniedbana w ostatnich latach edukacja europejska, w tym edukacja szkolna, da nam podstawę do takiej dojrzałej decyzji. Jestem przekonana, że będzie to decyzja pozytywna. Chcemy wykorzystać w tym procesie doświadczenie innych krajów, na przykład Szwecji i Austrii.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#PosełIrenaLipowicz">Zarówno ratyfikację Układu Północnoatlantyckiego, jak i nasze członkostwo w Unii będziemy zawdzięczać wielu krajom, z wieloma też będziemy współpracować. W exposé pana premiera wspomniano o krajach, do współpracy z którymi przywiązujemy taką wagę. Pamiętamy jednak także o innych krajach, odnosząc się z serdecznymi uczuciami do Włoch, Wielkiej Brytanii, Grecji, Hiszpanii, Portugalii, Irlandii, Belgii, Holandii, Luksemburga. Z każdym z nich łączą nas głębokie więzi.</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#PosełIrenaLipowicz">Rada Państw Morza Bałtyckiego jest z kolei przykładem doniosłości nie tylko współdziałania rządów i parlamentów, ale i współdziałania na co dzień. Współdziałanie gmin, organizacji pozarządowych, uniwersytetów i szkół, izb rolniczych i gospodarczych, parafii i organizacji charytatywnych, buduje od lat, za pośrednictwem zwykłych obywateli, warunki naszego ostatecznego powrotu do struktur europejskich. Tylko taka integracja może okazać się sukcesem i tylko taka będzie naprawdę trwała.</u>
          <u xml:id="u-60.5" who="#PosełIrenaLipowicz">Nasza jednoznaczna opcja na rzecz członkostwa w NATO i w Unii Europejskiej nie oznacza wykluczenia współpracy w innych ważnych strukturach. Potrafiliśmy tego dowieść poprzez udział Polski w wielu inicjatywach pokojowych. Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, w której w tym roku przejmujemy przewodnictwo, jest przykładem takiego użytecznego forum. W tej sali latem tego roku odbyło się Zgromadzenie Parlamentarne OBWE. Jest wyróżnieniem dla Polski fakt, że biuro do spraw praw człowieka ma swoją siedzibę w Warszawie; należy dążyć do utrzymania tego wyróżnienia.</u>
          <u xml:id="u-60.6" who="#PosełIrenaLipowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Podczas prac nad stowarzyszeniem, a następnie nad integracją europejską trzeba wykorzystywać istniejący już dorobek krajów Unii. Można w ten sposób usunąć wiele lęków i nieuzasadnionych obaw. Przykładem takiego rozwiązania, które może usunąć lęk przed zdominowaniem w obszarach przygranicznych, jeśli chodzi o nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców, jest akceptowana w Unii na podstawie rozwiązań holenderskich czy austriackich ustawa, która pozwala gminom przygranicznym określić procent ziemi, która na danym terenie może być sprzedana cudzoziemcom. Wiemy, że są wyjątkowe uregulowania celne i regulacje dotyczące towarów wrażliwych. Pozwala to wyjść naprzeciw, odpowiedzieć na obawy i często wątpliwości krajów członkowskich. Będzie również, o czym wiemy, potrzebny okres dostosowywania po wstąpieniu do Unii Europejskiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-60.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję za zabranie głosu pani posłance Irenie Lipowicz z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Mariana Piłkę z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PosełMarianPiłka">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Podobnie jak cała Akcja Wyborcza Solidarność Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe, które jest częścią AWS, udziela swojego poparcia gabinetowi premiera Buzka. Deklarujemy swoje poparcie i gotowość pomocy rządowi z nadzieją, że - mimo iż jest on owocem trudnego kompromisu - stawi czoło naszym zasadniczym narodowym wyzwaniom. Wyzwaniom takim, jak konieczność budowy podstaw niepodległego państwa, które musi być kontynuacją II Rzeczypospolitej i narodowego oporu wobec narzuconych przez Sowiety komunistycznych rządów, państwa, które zapewni życiowe szanse tym wszystkim, których komunizm zepchnął na margines życia społecznego. Wyzwaniom takim, jak konieczność takiego udziału w budowie jedności europejskiej, który jednocześnie umocni naszą niezależność narodową, nie naruszy naszych interesów gospodarczych, nie podda nas rządom praw, których przyjąć nie chcielibyśmy. Takim też wyzwaniom, jak obrona pokoju społecznego, jak przeciwstawienie się obłąkańczej teorii, że demokracja zamiast rządów narodu, które przeciwdziałają patologiom społecznym, oznaczać ma wzrost przestępczości i innych patologii społecznych. Popieramy ten rząd i oczekujemy, że będzie rządem, który rządzi, a nie tylko administruje, że będzie rządem, który będzie rozwiązywał problemy społeczne, a nie jedynie je komentował.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#PosełMarianPiłka">Państwo polskie nie może zachowywać neutralności na przykład wobec sytuacji polskich rodzin i kryzysu kultury życia rodzinnego. Kryzys rodziny rodzi kryzys społeczny, odbija się on potem na osamotnieniu porzuconych dzieci, rzutuje na problemy w życiu rodzinnym powtarzające się w kolejnym pokoleniu, prowadzi do wychowania dzieci w niepełnych rodzinach, przemocy w szkołach, wzrostu przestępczości wśród nieletnich. Kryzys rodziny ma przede wszystkim charakter społeczny, ale potęguje się, gdy państwo nie stawia mu oporu. Udział rządów ostatnich lat w tym kryzysie widać gołym okiem, choćby na płaszczyźnie najbardziej podstawowej - budowy mieszkań. Pora powiedzieć, że trwałość polskich rodzin, gotowość do przyjmowania przez nie przychodzącego na świat potomstwa, szacunek dla wartości moralnych chroniących życie rodzinne, powstrzymanie przemysłowej wręcz demoralizacji - to zadania państwa i nasza narodowa racja stanu. Ten rząd powinien, zgodnie ze swoim programem, dążyć do tego, aby każda rodzina znalazła środki na opiekę nad swoimi dziećmi, aby skończyło się upośledzenie najsłabszej materialnie grupy społecznej - młodych rodzin wychowujących dzieci. Podatek prorodzinny, który wprowadzi ten rząd, to nic innego, jak po prostu uznanie przez Rzeczpospolitą oczywistego faktu, że rodziny wychowujące dzieci wypełniają ważną funkcję społeczną, a więc nie wolno nakładać na nie ciężarów z tytułu tego, co robią również dla społeczeństwa. Prawdziwe wychowanie jest bowiem zawsze wychowaniem dla społeczeństwa. Rodzina ma prawo zachowywać w pełni podstawowe środki, minimum wychowawcze konieczne do opieki nad swoimi dziećmi.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#PosełMarianPiłka">Ten rząd zapowiada ostateczne zerwanie z dziedzictwem komunizmu. Pora więc, by ci, którzy działali na szkodę niepodległości państwa polskiego, którzy zwalczali narodowe dążenia Polaków, ponieśli konieczną odpowiedzialność cywilną i karną, tym zaś, którym komunizm przetrącił życie tylko dlatego, że walczyli o Polskę, czekali na Polskę, pora oddać honor należny obrońcom niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#PosełMarianPiłka">Oczekujemy zerwania z polityką pobłażania wobec świata przestępczego. Przywrócenie kary śmierci dla sprawców najgroźniejszych przestępstw oraz zaostrzenie kar i warunków wykonywania kary będzie zasadniczym czynnikiem przywracającym bezpieczeństwo obywateli.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#PosełMarianPiłka">Polska jest częścią Zachodu, zawsze nią była. Nasz udział w integracji europejskiej jest naturalną konsekwencją naszej cywilizacyjnej tożsamości. Jednak budując jedność Europy ojczyzn, dbać musimy o nasze narodowe interesy. W tej Izbie wielokrotnie zapewniano nas - mówił o tym wiele razy minister Skubiszewski - że jedność europejska oznacza umocnienie niepodległości tworzących ją państw, a nie jej zniesienie. Tą zasadą trzeba się dziś kierować.</u>
          <u xml:id="u-62.5" who="#PosełMarianPiłka">Wchodząc do struktur europejskich, nie możemy się wstydzić naszej struktury społecznej. Przecież to ona, oparta przede wszystkim na znaczącym udziale rodzinnych gospodarstw chłopskich, zapewniła nam zdolność do narodowego oporu wobec komunizmu. Wiemy o tym, że trzeba stawić czoło wymogom współczesności. Polscy rolnicy też o tym wiedzą. Ale zmiany na polskiej wsi muszą następować stopniowo, muszą być dostosowane do tempa przemian w otoczeniu rolnictwa. W zachodniej Europie jest dziś północ i południe. Musi więc w niej być również miejsce dla Polski takiej, jaka jest.</u>
          <u xml:id="u-62.6" who="#PosełMarianPiłka">Rzeczpospolita Polska jest państwem narodu polskiego, także tej jego części, która żyje poza granicami naszego państwa. Ochrona i pomoc w utrzymaniu rozwoju narodowego polskiej mniejszości powinna być zasadniczym wyznacznikiem naszej polityki zagranicznej wobec państw jej osiedlenia.</u>
          <u xml:id="u-62.7" who="#PosełMarianPiłka">Oczekujemy prowadzenia takiej polityki gospodarczej, która poprzez obniżenie podatków, zmniejszenie koncesji i ochronę rynku krajowego zapewni warunki trwałego i dynamicznego rozwoju, a także stworzy szansę rozwoju dla polskiej wsi i małych miasteczek.</u>
          <u xml:id="u-62.8" who="#PosełMarianPiłka">Pragnę podkreślić, iż o miejscu Polski we współczesnym świecie zadecydują nie tylko sojusze i międzynarodowe układy, choć są one podstawowym elementem naszego bezpieczeństwa, ale przede wszystkim wysiłek naszego narodu. W exposé odnajduję idee zmierzające do budowy silnej Polski - silnej nie tylko potencjałem gospodarczym, ale także silnej siłą polskich rodzin, polskiej kultury i wartości moralnych. Nie można zbudować silnej Polski bez odwołania się do prawdy, wartości moralnych i przezwyciężenia kryzysu polskiego patriotyzmu.</u>
          <u xml:id="u-62.9" who="#PosełMarianPiłka">Wierzymy, że rząd Jerzego Buzka sprosta wyzwaniom, jakie niesie zbliżający się wiek XXI.</u>
          <u xml:id="u-62.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję za zabranie głosu panu posłowi Marianowi Piłce z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Urbańczyka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Słowa oddają świat wyobrażeń, który kształtuje myślenie, także o polityce. Kiedy słuchałem, panie premierze, niektórych pańskich zdań, zastanawiałem się, jaki kraj pan opisuje i jaki świat. Na samym początku wystąpienia mówił pan, że czas zrobić to, czego nie zrobiono w 1989 r. Powiedział pan to tuż po wyrażeniu myśli, że najważniejszym ówczesnym zadaniem była likwidacja struktur totalitarnego państwa. A więc dzisiaj trzeba nadal likwidować struktury totalitarnego państwa. A gdzie ma je pan w polskiej rzeczywistości? Może w demokracji, która wyniosła pana na fotel premiera? Może w wolnej prasie? Może w podziale władz zgodnym z republikańskim standardem?</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Może widzi pan ten totalitaryzm i jego struktury w gospodarce rynkowej? Może w Konstytucji Rzeczypospolitej, na wierność której pan przysięgał i w której jednoznacznie zapisano także ład moralny, o który się pan tak uporczywie upomina? Może widzi pan ten totalitaryzm końca lat dziewięćdziesiątych w coraz szerszej władzy samorządów i praktyce tolerancji, którą od siedmiu lat staramy się obronić i krzewić? Może w wolnościach kościołów, które mają pełną swobodę misyjnego działania? Tę listę można mnożyć. Mam wrażenie, że widzi pan świat, którego tak naprawdę już nie ma.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Był pan łaskaw nazwać pokaźny fragment dziejów polskich do 1989 r. komunizmem. Twierdzi pan, że do 1989 r. Polacy żyli w ustroju niezmiennie totalitarnym i przestępczym.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Nie znajdą państwo we mnie ani w nas obrońców zbrodni i zła,...</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-64.6" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">... ale wymagać by wypadało od elit politycznych intelektualnej dyscypliny. Także takiej, która każe przypomnieć, że pewne pojęcia ze słownika politycznego mają swoje rzetelne definicje, że toczy się o nie spór i nawet w tych najbardziej spornych definicjach komunizmu czy totalitaryzmu polska rzeczywistość od 1956 r. nie mieści się w żaden sposób! A tymi pojęciami w odniesieniu do okresu sprzed 1989 r. tak lekko się szafuje.</u>
          <u xml:id="u-64.7" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Gdyby był w naszym kraju i komunizm, i totalitaryzm w swoich klasycznych, okrutnych wydaniach, to nie byłoby ani solidarnościowych pięknych zrywów, ani „okrągłego stołu”, ani reformatorskich dążeń ludzi włączonych w ówczesną polską władzę.</u>
          <u xml:id="u-64.8" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-64.9" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Obawiam się, panie premierze, że myślicie państwo bardzo prosto, chwilami za prosto. Teza o konieczności - dziś, w 1997 r. - zerwania ze strukturami totalitarnymi, gdy dawno już to zostało zrobione, tak naprawdę kryje w sobie żal i pretensje do części Polaków. O to, że żyją, że są aktywni, że służą demokracji i, jak potrafią najlepiej, krajowi, ludzie urodzeni i pracujący w Polsce, jaka była i, jak można sądzić po zachowaniach wielkich mocarstw, jedyna jaka mogła być.</u>
          <u xml:id="u-64.10" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Nie mówię i nigdy nie powiem, że była demokracja i wolność. Ale wystarczy zapytać każdego, kto żył w prawdziwie totalitarnym kraju lub pod totalitarną okupacją, by dowiedzieć się, jaka była różnica między Polską czterdziestu kilku trudnych lat a eksterminacją całych narodów i społeczeństw.</u>
          <u xml:id="u-64.11" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Jeśli dziś mówi pan o pozostałościach totalitarnych struktur, to mówi pan, panie premierze, o świecie nie istniejącym.</u>
          <u xml:id="u-64.12" who="#komentarz">(Poseł Czesław Bielecki: Rozumiem, że pana posła nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-64.13" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">I można zadać pytanie: dlaczego? Po co komuś potrzebny taki nie istniejący świat? Czy po to, żeby podkreślić własną ważność, której nikt nie neguje? A może dlatego, że potrzebny jest nie polityczny przeciwnik, tylko wróg?</u>
          <u xml:id="u-64.14" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Chcę powiedzieć, że koalicja rządząca nie znajdzie w nas wroga.</u>
          <u xml:id="u-64.15" who="#komentarz">(Głosy z sali: Dziękujemy, dziękujemy!)</u>
          <u xml:id="u-64.16" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Znajdzie pan w ideowym przeciwniku - bo dzielimy się na lewicę i prawicę, i nie tylko tak - oponenta, nie wroga, który myśli w kategoriach ostatecznych i myśli o niszczeniu.</u>
          <u xml:id="u-64.17" who="#komentarz">(Poseł Stefan Niesiołowski: Wy jesteście lepsi!)</u>
          <u xml:id="u-64.18" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">I to, że można wreszcie w Polsce w ten sposób myśleć o polityce i tak ją uprawiać, dowodzi, iż naprawdę dzisiejsza Polska nie jest tą, którą pan opisał, idąc najłatwiejszym tropem stereotypów i myślenia ułatwionego.</u>
          <u xml:id="u-64.19" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Oby było myślenia ułatwionego w Polsce jak najmniej! Gdy wróci to myślenie, nietolerancja, stereotyp, dominacja ideologiczna - wtedy zgodzę się z panem.</u>
          <u xml:id="u-64.20" who="#komentarz">(Poseł Romuald Szeremietiew: To dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-64.21" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Będziemy mogli mówić o strukturach totalitarnych. Na szczęście tak nie jest i, mam nadzieję, że długo nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-64.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję za zabranie głosu panu posłowi Andrzejowi Urbańczykowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana Tomasza Wójcika z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PosełTomaszFeliksWójcik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Powiało chłodem na tej sali, kiedy usłyszałem, że za fakt, iż mamy możliwość przeżyć i dożyć tej chwili, ci, którzy nas nie wykończyli, powinni zostać obdarzeni nagrodą.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#PosełTomaszFeliksWójcik"> Zaiste przewrotna to logika.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#PosełTomaszFeliksWójcik">Wysoka Izbo! Z ogromnym zainteresowaniem wysłuchałem exposé pana premiera. Jest ono, obok programów ugrupowań tworzących Sejm, najważniejszym dokumentem programu społecznego i gospodarczego na najbliższe 4 lata. Znakomita część polskiego społeczeństwa od 7 lat przeżywa głębokie frustracje i zawiedzione nadzieje. Spodziewano się sprawiedliwego osądu systemu komunistycznego i pozbawienia animatorów i współkreatorów tego systemu możliwości decydowania o dalszych losach naszej ojczyzny. Świadome pomieszanie pojęć sprawiedliwości i zemsty doprowadziło do tego, że nie tylko nie nazwano systemu komunistycznego systemem przestępczym, ale prominenci komunistyczni otrzymali oprócz władzy ogromną gratyfikację w postaci majątku. Łagodność Polaków udowodniona na przestrzeni dziejów nie oznacza bynajmniej ich zgody, aby zło nazywać dobrem, przestępstwo cnotą, a złodziejstwo uczciwością.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#PosełTomaszFeliksWójcik"> Stąd tak silne oczekiwania, że obecny rząd będzie rządem przełomu pod każdym względem. Dlatego bardzo się cieszę, że w przemówieniu panu premiera usłyszałem wielorakie zapowiedzi tego przełomu. Niech mi będzie wolno wyrazić nadzieję, że większość posłów obecnego Sejmu solidaryzuje się z tym przełomem.</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#PosełTomaszFeliksWójcik">Wysoka Izbo! W raporcie z dnia 7 maja 1993 r. złożonym w UNCTAD przez Ministerstwo Przekształceń Własnościowych w kilku zdaniach zawarto prawdę o przekształceniach własnościowych w Polsce w latach osiemdziesiątych i na początku lat dziewięćdziesiątych. Prawda ta jest jednym z ważniejszych kluczy do zrozumienia sytuacji w Polsce, a zwłaszcza poczucia głębokiej frustracji milionów Polaków. Proszę pozwolić zacytować z pamięci te zdania: Prywatyzacja na dużą skalę - podkreślam: na dużą skalę - została przeprowadzona w Polsce w latach 1987, 1988 i 1989 i była przeprowadzona w nie uregulowany sposób; prywatyzacja na małą skalę rozpoczęła się w 1990 r. i przebiegała w 1991 i 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-66.7" who="#PosełTomaszFeliksWójcik">Raport ten oficjalnie przyznaje, że majątek państwowy w nie uregulowany sposób przejęła po prostu komunistyczna nomenklatura. Dlatego też wszelkie dotychczasowe projekty uwłaszczenia obywateli spotykały się z ogromną kampanią sprzeciwu i ośmieszania, prowadzoną na wszystkich możliwych polach przez tych, którzy ten wspólny majątek przejęli i nie mają zamiaru go oddać. Wyjątkowo obłudnie zabrzmiały dziś słowa troski o Polaków wypowiadane przez tych, którzy Polskę zdewastowali i demoralizowali.</u>
          <u xml:id="u-66.8" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Zbrzyzny: Jeszcze będziesz uwłaszczał.)</u>
          <u xml:id="u-66.9" who="#PosełTomaszFeliksWójcik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nawet gdyby ten rząd przeprowadził jedynie uwłaszczenie, uzyska moje poparcie. A przecież w exposé pana premiera było dużo więcej pozytywów, dla których warto udzielić wotum zaufania przedstawionemu rządowi. Nie bez znaczenia jest również osoba pana premiera. W nowym układzie konstytucyjnym premier jest głównym architektem prac rządu, ma on większe uprawnienia i kompetencje. I dlatego że premierem jest właśnie pan Jerzy Buzek, człowiek wyjątkowo uczciwy - powtarzam: uczciwy - i kompetentny, z tym większym zaufaniem poprę jego rząd oraz zachęcam panie posłanki i posłów do uczynienia tego samego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-66.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję za zabranie głosu panu posłowi Tomaszowi Wójcikowi z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Barbarę Blidę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PosełBarbaraBlida">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Realizując tak szeroko politykę prorodzinną, jak przedstawił to w swoim exposé pan premier, nie sposób pominąć tego, co jest podstawą bytu i rozwoju rodziny: własnego dachu nad głową, własnego mieszkania.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#PosełBarbaraBlida">Koalicja SLD-PSL w październiku 1993 r. zastała budownictwo mieszkaniowe w wymiarze rzeczowym w stanie głębokiego kryzysu, a ustawodawstwo regulujące proces inwestycyjny na placu budowy, rynek mieszkaniowy i gospodarkę komunalną nie uwzględniało zmian ustrojowych, o których społeczeństwo polskie zdecydowało jeszcze w 1989 r. Od 1990 r. nie istniał w Polsce żaden wspierany przez państwo system oszczędzania na mieszkanie.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#PosełBarbaraBlida">W czasie od 1994 do 1997 r. dzięki determinacji rządu i ogromnemu wysiłkowi posłów Sejmu II kadencji został wylany solidny fundament pod rozwój budownictwa mieszkaniowego. Opracowane i uchwalone w tym czasie ustawy usunęły wieloletnie zaniedbania. Bez tego nie byłyby możliwe dalsze kroki w kierunku rozwoju tego sektora w warunkach gospodarki rynkowej. Zostały stworzone możliwości oszczędzania na mieszkanie w kasach mieszkaniowych oraz zaciągania preferencyjnie oprocentowanego kredytu kontraktowego. Dzięki wspieranym przez budżet preferencyjnym kredytom z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego budowane są - wbrew temu, co sugerował pan poseł Styczeń - przez Towarzystwa Budownictwa Społecznego mieszkania na wynajem o umiarkowanych czynszach.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#PosełBarbaraBlida">Te systemy zostały już wdrożone. W kasach mieszkaniowych oszczędza już ponad 30 tys. rodzin, a TBS z przeważającym udziałem gmin oddały pierwsze mieszkania w Śremie, Elblągu, Bytowie. W organizacji i w trakcie budowy jest ponad 100 kolejnych TBS. Budownictwo mieszkaniowe funkcjonuje dzisiaj z powodzeniem w warunkach gospodarki rynkowej, a cały sektor budowlany jest prężnie rozwijającą się gałęzią polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#PosełBarbaraBlida">Rok 1997 jest pierwszym od wielu lat, w którym w każdym jego miesiącu jest rejestrowany wzrost liczby nowo oddawanych mieszkań. Są większe, komfortowe, o ciekawszej architekturze. W tym roku, trzecim z kolei, rejestrowany jest również wzrost produkcji budowlanej, bijący rekord 10-lecia. Ten wzrost wynosi blisko 22% w stosunku do ubiegłego roku.</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#PosełBarbaraBlida">Nie oznacza to oczywiście, że został rozwiązany problem mieszkaniowy wszystkich polskich rodzin. Mieszkanie w warunkach gospodarki rynkowej jest towarem i mimo że jest to towar pierwszej potrzeby, jest towarem bardzo drogim, zarówno w budowie, jak i w utrzymaniu. Dlatego problem jest zarazem tak ważny i tak trudny do rozwiązania. Nowe systemy finansowania i kredytowania budownictwa mieszkaniowego wymagają szerokiej promocji. Pozwolę sobie wyrazić osobistą satysfakcję ze złożonej przez pana premiera deklaracji o rozwijaniu kas mieszkaniowych oraz o zachęcaniu samorządów do inwestowania w budownictwo mieszkaniowe. Tu również pierwszy krok został już uczyniony. Wspierano gminy dotacjami, m.in. na przygotowanie terenów pod budownictwo mieszkaniowe w oparciu o specustawę jeszcze pana ministra Glapińskiego. Zgromadzono środki finansowe na koncie Krajowego Funduszu Mieszkaniowego w oparciu o uchwaloną przez poprzedni parlament ustawę o popieraniu budownictwa mieszkaniowego. Przekazano gminom kierunki tworzenia lokalnych strategii mieszkaniowych. Zostały też uproszczone procedury Prawa budowlanego.</u>
          <u xml:id="u-68.6" who="#PosełBarbaraBlida">Panie Premierze! Mam nadzieję, że - mimo iż nie znalazło się to w pańskim exposé - w trosce o godne życie polskich rodzin zostanie utrzymana instytucja dodatków mieszkaniowych. Wierzę również, że pana rząd nie pozostawi - bez zapewnienia rzeczywistej osłony socjalnej - rodzin, które od 1 stycznia 1998 r. będą musiały ponieść skutki urynkowienia cen centralnego ogrzewania i centralnej ciepłej wody. Mam również nadzieję, że zostanie utrzymana preferencyjna stawka podatku VAT na materiały i usługi budowlane. Rządy PSL-SLD deklarowały utrzymanie tej preferencji do 2000 r. SLD będzie wspierał te inicjatywy, które skrócą polskim rodzinom drogę do ładnego domu, do wygodnego mieszkania i pomogą je utrzymać, szczególnie rodzinom, które cierpią niedostatek. Jeżeli tych inicjatyw nie będzie, to w interesie polskich rodzin będziemy zmuszeni zdecydowanie się ich domagać.</u>
          <u xml:id="u-68.7" who="#PosełBarbaraBlida">Rozwiązywanie problemów mieszkaniowych wymaga pieniędzy i odwagi. Rządy SLD-PSL miały odwagę przeprowadzić reformy w budownictwie mieszkaniowym i zapewniały w miarę możliwości budżetowych pieniądze na realizację wielu celów związanych z budownictwem mieszkaniowym. Życzę panu premierowi dużej odwagi w rozwiązywaniu problemów mieszkaniowych polskich rodzin, szczególnie tych, które nie są i długo jeszcze nie będą w stanie skorzystać z żadnego, nawet najbardziej preferencyjnego kredytu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-68.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję za zabranie głosu pani posłance Barbarze Blidzie z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Lityńskiego z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PosełJanLityński">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Pani poseł Bańkowska zadała kilka pytań dotyczących reformy systemu emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie ma głosu! Mikrofony!)</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#PosełJanLityński">Rozumiem, że - według państwa - ja nie mam głosu.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#PosełJanLityński"> Państwo przed chwilą mówili o tym, jaka jest tu demokracja. Jaką wy wprowadzacie demokrację?</u>
          <u xml:id="u-70.5" who="#komentarz">(Głosy z sali: Mikrofony! Mikrofony!)</u>
          <u xml:id="u-70.6" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-70.7" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Osiatyński: Mikrofony opuść!)</u>
          <u xml:id="u-70.8" who="#PosełJanLityński">To mogę odpowiadać?</u>
          <u xml:id="u-70.9" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-70.10" who="#PosełJanLityński"> Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-70.11" who="#PosełJanLityński">Otóż wydaje mi się, że są to - szczególnie gdy mówi o tym pani poseł Bańkowska w dużej mierze pytania retoryczne. Pani poseł Bańkowska jest wieloletnim prezesem ZUS, była wieloletnią przewodniczącą Komisji Polityki Społecznej, a przedtem wiceprzewodniczącą. Jest więc osobą doskonale zorientowaną i doskonale zna odpowiedzi na pytania, które zadała panu premierowi. Otóż pani poseł Bańkowska doskonale wie, że my uznajemy, koalicja uznaje te 3 ustawy, które zostały przyjęte pod koniec zeszłej kadencji Sejmu, za ustawy obowiązujące. Trzeba podkreślić, że zostały one przyjęte ponad podziałami. Zostały one przyjęte przez ogromną większość wszystkich klubów poselskich, przez ogromną większość posłów, bo na te ustawy właśnie czekaliśmy. Podobnie uznajemy za obowiązujący i będziemy podtrzymywać sposób waloryzacji przyjęty przez Sejm poprzedniej kadencji. Chciałem przypomnieć, że myśmy głosowali za tym sposobem waloryzacji. Otóż z tego sposobu waloryzacji wynika odpowiedź na pierwsze pytanie pani poseł: obecne emerytury nie ulegną zmniejszeniu. Mogą ulec zwiększeniu, na co liczymy, w wypadku, kiedy nastąpi wzrost gospodarczy. A możemy oczekiwać, że dzięki polityce gospodarczej obecnego rządu, a także dzięki przeprowadzonej reformie nastąpi wzrost gospodarczy - i wzrost poziomu obecnych emerytur.</u>
          <u xml:id="u-70.12" who="#PosełJanLityński">Pani poseł mówiła o podnoszeniu emerytur w latach 1993–1995. Jest to prawda, aczkolwiek można dyskutować co do cyfr, dlatego że można dyskutować, czy to poszczególne emerytury zostały tak podniesione, czy przeciętna emerytura. Przeciętna emerytura rzeczywiście, ale poszczególne emerytury w mniejszym stopniu, gdyż ludzie, którzy przechodzili na emerytury, mieli je większe, ale pani posłanka nie dodała, i szkoda, że nie dodała, gwoli obiektywizmu, że to właśnie emeryci w latach 1989–1990, w okresie szalejącej inflacji, którą dostaliśmy od poprzednich rządów, od rządów komunistycznych, byli jedyną grupą społeczną w pełni chronioną przed inflacją, grupą, w której waloryzacja była wyprzedzająca.</u>
          <u xml:id="u-70.13" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Jeszcze ustawa o waloryzacji, ścięcia świadczeń socjalnych.)</u>
          <u xml:id="u-70.14" who="#PosełJanLityński">Następnie emeryci byli jedyną grupą, w której waloryzacja była przeprowadzona w pełni. Oczywiście zgadzam się, że w pewnym momencie emerytury zostały obniżone w wyniku zmniejszenia waloryzacji. Chciałem jednak przypomnieć, że przez 4 lata obecnych rządów ta waloryzacja nie została podniesiona, została podniesiona o dwa oczka, a w rezultacie i tak została obcięta realistyczną ustawą o waloryzacji - o waloryzacji cenowej, a nie płacowej. Oczywiście nie mamy pretensji o realistyczną propozycję w roku 1997, może z jednym wyjątkiem: koalicja w pośpiechu uchwalała specjalne emerytury dla sędziów i prokuratorów, które objęły sędziów i prokuratorów stalinowskich. Tym można tłumaczyć ten pośpiech. Niemniej jednak ostatni krok został zrobiony. Poza tym ostatnim rokiem, który rzeczywiście był dla emerytów obiecujący i owocny, zostały jednak zmarnowane 3 lata. Trzy lata, których symbolem może być radosna twórczość występującego tutaj w imieniu klubu SLD ministra Millera, który coś mówił o tym, co mężczyzna ma robić, jak zaczynać i jak kończyć. Otóż minister Miller bardzo źle zaczął i tego, co zaczął, nie dokończył.</u>
          <u xml:id="u-70.15" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-70.16" who="#PosełJanLityński">Minister Miller obiecywał złote góry emerytom. Tymczasem zostawił propozycję, którą niestety ówczesny Sejm przyjął, którą niestety ówczesna koalicja przyjęła, a w której obiecywano podwyżkę emerytur w systemie obecnym i jeszcze dodatkowe emerytury. Otóż ten system upadł w obliczu tej decyzji koalicji, że przyjmuje się system bardziej realistyczny. Wbrew temu, co tutaj mówią niektórzy panowie z SLD, bardzo liczę na to, że w sprawie emerytur staniemy ponad podziałami politycznymi, tak jak to zrobiła opozycja w roku 1997, i w latach następnych przyjmiemy dobrą reformę rent i emerytur. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-70.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję za zabranie głosu panu posłowi Janowi Lityńskiemu z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Ad vocem, można?)</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Czy pani posłanka w trybie sprostowania, bo instytucji ad vocem nie ma w tej chwili w regulaminie?</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">W trybie sprostowania, proszę bardzo, ale proszę sprostować rzeczowo, żeby nie było wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PosełAnnaBańkowska">Oczywiście nie będę się odnosić do całej wypowiedzi pana posła Lityńskiego, bo nie czas na to.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie słychać!)</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#PosełAnnaBańkowska">To jest tak, jak wyższy po niższym przemawia.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#PosełAnnaBańkowska">Panie pośle Lityński, nie będę z panem polemizować, bo sukces tej koalicji to emeryci dobrze w kieszeniach poczuli. Zabolało mnie natomiast to, że w exposé... O to apelowałam... Pomijam waloryzację mundurówki, sędziów, bo na to trzeba odpowiedzieć, ale chodzi o to właśnie, że premier powiedział zdanie następujące (pan zapewne nie słyszał mojej wypowiedzi): aby zrealizować powyższe zadania, koalicja szybko uchwali pakiet ustaw racjonalizujących system. Zatem nie chcecie państwo naszego wsparcia i nie chcecie ponad podziałami tworzyć systemu reform, bo tak jest to sformułowane. To tak, jakby emeryci i renciści w przyszłości mieli się wywodzić tylko z grona osób popierających AWS i Unię Wolności.</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Stefana Niesiołowskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę państwa, proszę umożliwić panu posłowi zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PosełStefanNiesiołowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie chciałem króciutko odnieść się do interesujących dywagacji posła Urbańczyka o totalitaryzmie. Ja je rozumiem tak. Panowie, pozwólcie, że was na wstępie zacytuję, rzadko to robię: kultura, panowie, kultura.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#PosełStefanNiesiołowski"> Poseł Urbańczyk powiedział mniej więcej coś takiego: byli od nas gorsi. To prawda, panowie, to święta prawda. Można powiedzieć tak: mogliście poderżnąć gardło, a obcięliście rękę. I na pewno Pol Pot był od was gorszy.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#komentarz">(Głos z sali: A gdzie jest ta ręka?)</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#PosełStefanNiesiołowski">Za ten cenny wkład do rozważań o totalitaryzmie bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-74.6" who="#PosełStefanNiesiołowski">Przechodząc do rzeczy, będę głosował za rządem pana premiera, dlatego że ten rząd wyraża dziś oczekiwania, nadzieje i zaufanie większości polskich wyborców, a także dlatego, że ten rząd kończy w Polsce falę arogancji, niekompetencji, korupcji i kumoterstwa.</u>
          <u xml:id="u-74.7" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-74.8" who="#PosełStefanNiesiołowski"> Jeżeli panowie tutaj się skarżyliście, że 5 godzin to dla was za mało do przygotowania odpowiedzi, to także to rozumiem. Jeżeli ktoś jest wychowany na niekończących się akademiach pierwszomajowych, to rzeczywiście 5 godzin to jest dla niego za mało na przygotowanie odpowiedzi. Bardzo wam, panowie postkomuniści, współczuję.</u>
          <u xml:id="u-74.9" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-74.10" who="#PosełStefanNiesiołowski">Panie pośle Miller! Jest pan niewątpliwie tym, co najpiękniejszego wydała polska demokracja,...</u>
          <u xml:id="u-74.11" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-74.12" who="#PosełStefanNiesiołowski">... ale to przecież pan robił karierę w przestępczej partii, pan te ruble woził w jedną czy w drugą stronę i dlatego mam jedną prośbę: żeby pan o demokracji ludziom, którzy za demokrację siedzieli w więzieniach, ludziom, którzy demokrację odbudowali, i ludziom, którzy naprawdę wiedzą, czym jest demokracja, mówił troszeczkę krócej.</u>
          <u xml:id="u-74.13" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-74.14" who="#komentarz">(Poseł Marian Marczewski: Co na to mówią wyborcy w Łodzi?)</u>
          <u xml:id="u-74.15" who="#PosełStefanNiesiołowski">Przechodząc do treści exposé, bardzo wiele zostało... Przepraszam, albo niech pan mówi głośniej, albo niech pan nie mruczy pod nosem, bo tak to po pierwsze nie mogę panu odpowiedzieć, a po drugie nie słyszę. Więc taka drobna prośba, jeżeli...</u>
          <u xml:id="u-74.16" who="#komentarz">(Poseł Marian Marczewski: Co na to mówią wyborcy w Łodzi?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przepraszam bardzo. Proszę umożliwić wystąpienie panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#komentarz">(Głos z sali: No właśnie!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PosełStefanNiesiołowski">Przechodząc do... Panowie, troszeczkę kultury.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#PosełStefanNiesiołowski">Przechodząc do treści exposé, bardzo się cieszę - to jest oczywiście jeden z wielu powodów - że znajdują się tam sformułowania o walce z patologiami gospodarczymi i na rzecz bezpieczeństwa obywateli rozumianego jako bezpieczne ulice, jako bezpieczne domy, jako walka - najogólniej mówiąc - z przestępczością. Jest to także przeciw takiemu rozumieniu bezpieczeństwa, które do skarbnicy myśli komunistów czy postkomunistów, do złotej myśli, że rząd się wyżywi, dodano rozumienie bezpieczeństwa przez SLD: że rząd się obroni.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Czego my słuchamy?)</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#PosełStefanNiesiołowski">Chodzi o specjalne strefy chronione w miastach. Otóż takie rozumienie bezpieczeństwa my w AWS odrzucamy.</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#PosełStefanNiesiołowski">Dzisiejsza rocznica jest rocznicą szczególną z powodu Święta 11 Listopada. O tym będziemy mówili w uchwale. Ale jest to też rocznica przerażająca, osiemdziesiąta rocznica bolszewickiego puczu, zamachu stanu, niesłusznie nazywanego rewolucją październikową. Niech mi wolno będzie z tej okazji powiedzieć dwa słowa o komunizmie. To jest, myślę, dobra okazja. Otóż komunizm ma różne oblicza. Komunizm to nie tylko terror, ludobójstwo, Kołyma i Wronki. To nie tylko sądy specjalne i procesy polityczne, i bataliony ZOMO, za którymi się w swoich gabinetach panowie często i zbyt długo chowaliście. Komunizm to jest także pewne rozumienie państwa jako własności partii politycznej, jako partyjnego łupu. Bolszewizm to traktowanie państwa jako narzędzia, jako instrumentu działania partii politycznej.</u>
          <u xml:id="u-76.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-76.7" who="#PosełStefanNiesiołowski"> Przeciwko takiemu rozumieniu państwa występujemy, będziemy występować...</u>
          <u xml:id="u-76.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Tymi samymi metodami.)</u>
          <u xml:id="u-76.9" who="#PosełStefanNiesiołowski">... i rozumiem, że tym państwem, które było traktowane jako łup partyjny, nie będzie już więcej państwo polskie.</u>
          <u xml:id="u-76.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-76.11" who="#PosełStefanNiesiołowski"> Dlatego temu rządowi udzielam poparcia.</u>
          <u xml:id="u-76.12" who="#PosełStefanNiesiołowski">Na koniec dwie uwagi. Pani posłanka Waniek...</u>
          <u xml:id="u-76.13" who="#komentarz">(Poseł Danuta Waniek: Wiedziałam, że pan mnie nie oszczędzi.)</u>
          <u xml:id="u-76.14" who="#PosełStefanNiesiołowski">... była uprzejma tutaj powiedzieć coś takiego, że Europa się na to zgodzi. No, bardzo się cieszę, jest to ogromny postęp, bo do tej pory interesowało was tylko, czy Moskwa się na to zgodzi.</u>
          <u xml:id="u-76.15" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-76.16" who="#PosełStefanNiesiołowski"> A więc serdecznie wam tej pokojowej ewolucji poglądów gratuluję i z tego się cieszę.</u>
          <u xml:id="u-76.17" who="#PosełStefanNiesiołowski">Nie mam żadnych złudzeń, należę do tych osób na tej sali, które nie miały złudzeń co do wystąpienia PSL. Niestety, po raz kolejny okazuje się, że PSL jest niezdolny wyjść poza swoje peerelowskie, komunistyczne konotacje i uwarunkowania.</u>
          <u xml:id="u-76.18" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-76.19" who="#PosełStefanNiesiołowski">Ale, proszę panów z tej ludowej, dość mocno osadzonej zresztą na wsi i w elektoracie wiejskim partii - tak dzisiaj krytykujecie, sytuację na wsi przedstawiacie w tak czarnych barwach, a przecież od mniej więcej 50 lat z małymi przerwami nieprzerwanie tą wsią polską rządzicie. Więc naprawdę spójrzcie odrobinę w lustro.</u>
          <u xml:id="u-76.20" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-76.21" who="#PosełStefanNiesiołowski">I rzecz ostatnia.</u>
          <u xml:id="u-76.22" who="#PosełStefanNiesiołowski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Komuniści mają wielkie doświadczenia w tym kraju - w niszczeniu Polski, w korumpowaniu Polski, a także w obalaniu gabinetów III Rzeczypospolitej. Ufam, że gabinetu pana premiera komuniści obalić nie potrafią. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-76.23" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję za zabranie głosu panu posłowi Stefanowi Niesiołowskiemu z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Longina Pastusiaka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PosełLonginPastusiak">Panie Marszałku! Panie Premierze! Mamy za sobą zaledwie pierwsze posiedzenie Sejmu, a już z tej trybuny padały słowa choćby takie, jakich użył mój przedmówca pan poseł Niesiołowski, słowa wskazujące na pogłębianie się podziałów między różnymi ugrupowaniami politycznymi. I to nie Sojusz Lewicy Demokratycznej przyczynia się do konfrontacyjnej i zagęszczającej się atmosfery na tej sali. To radykalizm właśnie nowej większości, nierespektowanie ustalonych już w kilkuletniej praktyce norm kultury i demokracji parlamentarnej powoduje narastanie coraz to nowych konfliktów. W tej sytuacji rodzi się pytanie i, muszę powiedzieć, ogromna moja troska o to, czy ta konfrontacyjna postawa nie zagrozi consensusowi w sprawie polskiej racji stanu i w sprawie polskiej polityki zagranicznej. Byłoby wysoce niefortunne i szkodliwe - zdaniem mojego klubu - dla interesów Polski, gdyby polityka zagraniczna stała się przedmiotem gier politycznych, rozgrywek partyjnych czy wręcz demagogii. W wielu krajach polityka zagraniczna jest przedmiotem współpracy, a nie przedmiotem konfrontacji partyjnej. Consensus w sferze polityki zagranicznej jest nam nie tylko potrzebny, ale także konieczny i możliwy.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#PosełLonginPastusiak">Z wielką uwagą wysłuchałem dzisiejszego exposé pana premiera. Dostrzegam w nim pewną stabilność polskiej polityki zagranicznej. Również z zadowoleniem odnotowuję stwierdzenie pana premiera, że główne kierunki polityki zagranicznej Polski są niezmienne. Natomiast mój niepokój budzą pewne sprawy z obszaru polityki zagranicznej, które ujawniły się już obecnie i są swego rodzaju falstartem obecnego rządu koalicyjnego.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#PosełLonginPastusiak">Każda polityka zagraniczna zaczyna się od uporządkowania spraw we własnym domu. Nieporadność w sformułowaniu koalicji, rozbieżność zdań między koalicjantami, w tym także w sprawach dotyczących polityki zagranicznej, radykalizm działania, brak poszanowania dla pluralizmu polskiej sceny politycznej nie służą umocnieniu pozycji Polski na arenie międzynarodowej. Nie można przedstawiać się na arenie międzynarodowej jako ugrupowanie respektujące powszechnie przyjęte normy kultury parlamentarnej i politycznej i równocześnie naruszać zasady tej kultury wewnątrz kraju. Obawiam się, że politykę zagraniczną osłabiać będą braki koordynacyjne oraz sprzeczności w jej prezentowaniu przez poszczególne człony koalicji rządzącej. Widzę zagrożenie, że polski rząd nie będzie przemawiał jednym głosem w kwestiach dotyczących ważnych interesów Polski za granicą.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#PosełLonginPastusiak">W Europie trwa spór o to, kiedy Unia Europejska powinna się rozszerzyć i kiedy powinna objąć Polskę. Państwa i politycy życzliwie nastawieni do Polski mówią o roku 2000, mniej życzliwi odkładają ten termin na lata dalsze. Kanclerz Helmut Kohl oraz prezydent Francji Jacques Chirac zapewniali nas z tej trybuny, że Polska powinna być w Unii Europejskiej w roku 2000. Powtarzali tezę, że nie tylko Polska potrzebuje Europy, ale również Europa potrzebuje Polski. Również szef dyplomacji francuskiej pan Hubert Vedrine kilka dni temu potwierdził, że rok 2000 jest „celem politycznym”. Ale oto przewodniczący Komitetu Integracji Europejskiej, pod którego auspicjami powinny toczyć się intensywne przygotowania do wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, w wywiadzie prasowym opublikowanym w „Gazecie Wyborczej” 3 listopada br., a więc przed tygodniem, jako datę tę wymienia rok 2004, 2005.</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#PosełLonginPastusiak">Ja czegoś tutaj nie rozumiem. Oto za kilka miesięcy rozpoczniemy długie, trudne negocjacje z Unią Europejską i data przystąpienia do tej struktury będzie jednym z ważnych problemów w tych przetargach. Dlaczego przedstawiciel rządu polskiego jeszcze przed rozpoczęciem rozmów stawia Polskę i nasze członkostwo w Unii Europejskiej w odleglejszej perspektywie czasowej, aniżeli czynią to mężowie stanu najważniejszych państw Unii, mianowicie Niemiec i Francji? Chciałbym, panie premierze, aby zechciał pan wyjaśnić mi tę zagadkę. Tym bardziej, że pan w dzisiejszym exposé mówił o - cytuję pana słowa - „możliwie szybkiej integracji ze strukturami Unii Europejskiej”. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-78.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-78.6" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Pastusiakowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Chcę przypomnieć państwu, iż pan Czarnecki jest członkiem gabinetu i w związku z tym może zabrać głos w każdej chwili.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#PrzewodniczącyKomitetuIntegracjiEuropejskiejRyszardCzarnecki">Panie Marszałku! Panie Premierze! Szanowni Państwo! Pan poseł Pastusiak w imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej przedstawił tutaj tezę, jakoby szef Komitetu Integracji Europejskiej przesuwał datę wstąpienia Polski do Unii Europejskiej o lat parę. Otóż, panie pośle, jeśli pan cytuje, to bardzo proszę, żeby pan cytował dokładnie. Powiedziałem w tym cytowanym przez pana wywiadzie, że obawiam się, iż wstąpimy do Unii Europejskiej później. Cytowałem polityków zachodnich, takich jak choćby wiceprzewodniczącą Parlamentu Europejskiego panią Magdalenę Hoff, która 14 października tego roku właśnie tę datę, rok 2004, 2005 wymieniła.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#PrzewodniczącyKomitetuIntegracjiEuropejskiejRyszardCzarnecki">Parę dni później pan Michael Spicer, przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Parlamentu Europejskiego, ocenił, że ta data to rok 2002. Jest rzeczą realizmu z jednej strony, aby Polska domagała się wejścia do Unii Europejskiej w roku 2000, ale jest także rzeczą realizmu, abyśmy dostrzegali wypowiedzi tych polityków zachodniej Europy, którzy tę datę chcą przesunąć o lat parę.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#PrzewodniczącyKomitetuIntegracjiEuropejskiejRyszardCzarnecki">Sądzę, że rząd premiera Buzka, kierując się właśnie realizmem, będzie zabiegał o to, żeby Polska weszła do Unii Europejskiej jak najszybciej i na jak najlepszych warunkach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#komentarz">(Poseł Longin Pastusiak: Panie marszałku, czy mogę sprostować?)</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">W trybie sprostowania? Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#PosełLonginPastusiak">Panie Ministrze! Pan niedokładnie zacytował samego siebie. Ja mam ten wywiad przed sobą i chciałbym przeczytać to zdanie, które bez żadnego powoływania się na kogokolwiek - oczywiście są na Zachodzie różne głosy, i o późniejszej, i o wcześniejszej dacie itd. - brzmiało tak: „Ostatecznie będą to okolice roku 2004, 2005. Mam nadzieję, że nie później. „To jest dosłowny cytat.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Grzonkowskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#PosełStanisławMarianGrzonkowski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie i Panowie Posłowie! Z wielkim zadowoleniem i uznaniem przyjąłem w wystąpieniu pana premiera zapowiedź radykalnych i głębokich zmian, które mają przynieść poprawę opieki medycznej nad pacjentami, a ponad 600 tys. pracownikom lecznictwa także poprawę warunków pracy i wynagrodzeń. Jest to wielkie zadanie o znaczeniu cywilizacyjnym. Poprawa stanu zdrowia społeczeństwa jest warunkiem koniecznym trwałego i stabilnego rozwoju polskiej gospodarki. Niewymierny kapitał, jakim jest zdrowie dzieci i młodzieży, matek, pracowników, rencistów, przedsiębiorców, to bezpośrednia inwestycja w rozwój ekonomiczny, społeczny i pozycję Polski w świecie. Niedorozwój społeczny, w jaki polski naród został wpędzony przez totalitarny system komunistyczny po II wojnie światowej, jest nadal wyzwaniem nie tylko dla polityków, ale dla całego pokolenia wkraczającego w XXI wiek. Dlatego zbudowanie systemu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, który będzie gwarantował bezpieczeństwo zdrowotne, powinno być zgodnie z zapowiedzią pana premiera jednym z głównych celów polityki społecznej rządu. Jest to zadanie trudne, a jednocześnie pilne, gdyż obecny system opieki zdrowotnej załamał się i nie spełnia już swojej podstawowej funkcji, tzn. nie stanowi wiarygodnego zabezpieczenia na wypadek choroby dla milionów potrzebujących.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#PosełStanisławMarianGrzonkowski">W wyniku niedofinansowania w ostatnich latach rządów koalicji lewicowej pacjenci muszą płacić coraz więcej za leczenie i leki, zubożeli pracownicy służby zdrowia, a państwowe szpitale i przychodnie są zadłużone, niewydolne i słabo wyposażone. Rządy koalicji SLD-PSL doprowadziły do masowych protestów, konfliktów z lekarzami i innymi grupami zawodowymi oraz powszechnego niezadowolenia pacjentów. Budowanie nowego systemu ochrony zdrowia powinno się odbywać z uwzględnieniem opinii samych zainteresowanych i w atmosferze przyzwolenia społecznego. Jest to warunek skutecznego wprowadzenia zmian korzystnych dla pacjentów i pracowników lecznictwa. Konieczne jest także wyraźne zwiększenie nakładów finansowych na ochronę zdrowia już w 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#PosełStanisławMarianGrzonkowski">System ochrony zdrowia jest jednym z najbardziej skomplikowanych systemów gospodarczych, zarówno co do skali, jak i złożoności zadań do rozwiązania. Dlatego też na jego głębszą reformę złożyć się powinno: stworzenie kilkunastu samorządnych instytucji ubezpieczeniowych - kas chorych - co pozwoli na stabilny i stały wzrost finansowania opieki medycznej bez zbytniego obciążania pacjentów, zmiana ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, co pozwoli bezpiecznie usamodzielnić ponad 600 szpitali, określić ich właściciela i sprawny zarząd, wreszcie wynegocjowanie kilkuset zakładowych układów zbiorowych pracy, tak aby określić sprawiedliwe wynagrodzenia i warunki pracy dla pracowników służby zdrowia. To tylko niektóre z planowanych w umowie koalicyjnej zmian oczekiwanych przez miliony pacjentów leczonych każdego roku w szpitalach oraz tych, którzy z niepokojem oczekują na sytuację, kiedy zachorują.</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#PosełStanisławMarianGrzonkowski">Mam głęboką nadzieję, że trudności, jakie może napotkać pan premier oraz odpowiedzialni za reformę ministrowie - myślę o potrzebie zwiększenia nakładów na ochronę zdrowia już w 1998 r., będących kołem zamachowym reformy - będą pokonane z determinacją, którą pan premier prezentuje od pierwszego dnia swojej służby państwowej. Dlatego poprę rząd pana premiera Jerzego Buzka, który ma szansę wpisać się do historii dzięki odważnym i korzystnym społecznie reformom państwa oraz programowi naprawy Polski. Szczęść Boże, panie premierze, w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Grzonkowskiemu z AWS.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Piotra Ikonowicza z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#PosełPiotrIkonowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Akcja Wyborcza Solidarność była w czasie kampanii wyborczej oskarżana o to, iż idzie do wyborów z jednym zasadniczym hasłem: Teraz... my.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#PosełPiotrIkonowicz"> I miałem nadzieję - mówię to szczerze - że ktoś taki jak premier Jerzy Buzek stanie w tym miejscu i powie cokolwiek, co zaprzeczy temu twierdzeniu. Nie chcę powiedzieć, że nie było intencją premiera Buzka przedstawienie jakiegoś programu...</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Cha, cha.)</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#PosełPiotrIkonowicz">... ale pan premier nie spełnił swojego zamiaru. Pan premier Buzek i wszyscy państwo tak bardzo śpieszyliście się do tego wotum zaufania, jak kiedyś wyśmiewane przez was władze komunistyczne śpieszyły się do przecięcia wstęgi na nowym moście czy nowej drodze przed 22 lipca,...</u>
          <u xml:id="u-86.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-86.6" who="#PosełPiotrIkonowicz">... tylko że dzisiaj nie jest to 22 lipca, ale 11 listopada, i nie jest to jakaś droga czy most, lecz rząd Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-86.7" who="#PosełPiotrIkonowicz">Proszę państwa, przeciętny wyborca, czy to SLD, czy Akcji Wyborczej Solidarność, chciałby się dowiedzieć z exposé, który właściwie program społeczno-gospodarczy będzie realizował rząd premiera Buzka. Czy program bezwzględnego neomonetarystycznego liberalizmu, nie liczącego się z kosztami społecznymi, którego próbki dał nam już premier Balcerowicz - zapowiadany jako „program Balcerowicza” bis - czy wszystkie szlachetne i wspaniałe obietnice, które przedstawiali działacze związkowi podczas kampanii wyborczej? Czy wyznacznikiem interesów reprezentowanych przez ten rząd okaże się kapitał, który reprezentuje przede wszystkim Unia Wolności, czy świat pracy, który w dużej części reprezentuje AWS, reprezentując wielki związek zawodowy? Otóż w exposé premiera Buzka nie było odpowiedzi nie tylko na to - tego pewnie próżno by się było spodziewać - ale nie określono poziomu kompromisu między dwoma często przeciwstawnymi, a na pewno bardzo różnymi pomysłami na Polskę, na rozwiązywanie problemu podstawowych reform. Od premiera Balcerowicza słyszeliśmy przecież bardzo często, że wzrost gospodarczy, że przegrzana koniunktura, że za dużo pieniędzy na rynku; od premiera Buzka usłyszeliśmy, że należy utrzymywać wzrost gospodarczy na dotychczasowym poziomie, a więc na poziomie trzykrotnie wyższym niż w Europie Zachodniej. To jest jeden dylemat.</u>
          <u xml:id="u-86.8" who="#PosełPiotrIkonowicz">Drugi dylemat odnosi się do powszechnie krytykowanej przez polityków Unii Wolności roli związków zawodowych, powszechnie krytykowanego pomysłu wprowadzenia do konstytucji zapisu dotyczącego Komisji Trójstronnej, a z drugiej strony chodzi o tenże sam pogląd Akcji Wyborczej Solidarność i „Solidarności” na rolę związków zawodowych. Takich dylematów jest więcej, ponieważ nie wątpi tylko ten, kto mało wie. Przeprowadzając reformy, przez ostatnie 4 lata politycy koalicji mieli wiele wątpliwości i stawali wobec bardzo licznych trudności, bo każda decyzja dotycząca reformy systemu emerytalnego, służby zdrowia czy restrukturyzacji górnictwa wiąże się z poważnymi kosztami społecznymi i z dramatycznym wyborem.</u>
          <u xml:id="u-86.9" who="#PosełPiotrIkonowicz">Nie oczekiwałem w exposé premiera Buzka gotowych odpowiedzi, ale oczekiwałem, że będzie ono zawierało chociaż pytania, że będą postawione problemy, że dzisiaj na tej sali będziemy rozmawiali o tym, jak dalej reformować Polskę, jak ją prowadzić do przodu. Ale ponieważ zabrakło tych odpowiedzi, to państwo poszliście na łatwiznę; nie mogliście spełnić tych wielkich oczekiwań społecznych, w związku z tym postanowiliście dać ludziom igrzyska polegające na dalszej lustracji, dekomunizacji, spychaniu przeciwnika politycznego i opozycji ze sceny politycznej.</u>
          <u xml:id="u-86.10" who="#PosełPiotrIkonowicz">Uważam, że jest to nie tylko niegodne, ale i nierozsądne. Zdaję sobie sprawę, że sytuacja premiera Buzka i jego rządu jest trudna, ponieważ przejmuje on kraj w dobrym stanie.</u>
          <u xml:id="u-86.11" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-86.12" who="#PosełPiotrIkonowicz"> Przejmuje on kraj w sytuacji, gdy większość wskaźników gospodarczych jest tak wyśrubowana, że trudno je poprawić.</u>
          <u xml:id="u-86.13" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ooo...)</u>
          <u xml:id="u-86.14" who="#PosełPiotrIkonowicz">Dzisiaj ten rząd stoi wobec możliwości oczywistych porażek, ponieważ bardzo trudno będzie prześcignąć dokonania poprzedniego rządu.</u>
          <u xml:id="u-86.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-86.16" who="#PosełPiotrIkonowicz">Ale przecież wszyscy zadajemy sobie pytania, w jaki sposób uczynić Polskę nie tylko krajem szybciej i dynamiczniej się rozwijającym, ale krajem równych szans, krajem sprawiedliwszego podziału dochodu narodowego. Na ten temat ani ja, ani wyborcy nie usłyszeliśmy ani słowa, a są to pytania wciąż otwarte. Myślę, że zmarnowaliśmy kilka godzin...</u>
          <u xml:id="u-86.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Jak pan będzie głosował?)</u>
          <u xml:id="u-86.18" who="#PosełPiotrIkonowicz">... na połajanki, na wzajemne oskarżenia, na szyderstwa, zamiast poważnie dyskutować o przyszłości Rzeczypospolitej. Bardzo z tego powodu boleję. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-86.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Piotrowi Ikonowiczowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jacka Rybickiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PosełJacekRybicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozumiem, że pan Piotr Ikonowicz zabiega już o miejsce na listach SLD w następnej kadencji i stąd charakter tej wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Na liście krajowej.)</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#PosełJacekRybicki">Ale myślę, że trochę się pospieszył, bo przez 4 lata panowie z SLD zapomną, co mówił.</u>
          <u xml:id="u-88.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-88.5" who="#PosełJacekRybicki">Proszę państwa, tak jak się spodziewałem, 5 godzin przerwy aż nadto wystarczyło posłom Sojuszu Lewicy Demokratycznej do „wnikliwej” oceny exposé premiera Jerzego Buzka,...</u>
          <u xml:id="u-88.6" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-88.7" who="#PosełJacekRybicki">... oceny i krytyki, retorycznych wystąpień skierowanych bardziej do telewidzów i radiosłuchaczy niż do Wysokiej Izby. Wydaje się też oczywiste, że w wyniku tej „wnikliwej” analizy posłowie SLD będą głosowali przeciw.</u>
          <u xml:id="u-88.8" who="#PosełJacekRybicki">Ja będę głosował za udzieleniem wotum zaufania temu gabinetowi. Poprę rząd premiera Jerzego Buzka, nasz rząd, ponieważ wierzę, że będzie to rzeczywiście rząd przełomu. Poprę go, ponieważ ma on szansę, przy stabilnej parlamentarnej większości, zrealizować to, czego nie udało się zrealizować rządom poprzednim, i naprawić to, co przez ostatnie 4 lata popsuto.</u>
          <u xml:id="u-88.9" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Ale co popsuto, co?)</u>
          <u xml:id="u-88.10" who="#PosełJacekRybicki">Wreszcie poprę ten rząd, bo po raz pierwszy tak mocno i jednoznacznie na tej sali podkreślono, że obowiązkiem rządu, rolą państwa jest służba człowiekowi, że to właśnie człowiek i rodzina powinny być celem i zarazem podmiotem polskiej reformy, tak w jej wymiarze ekonomicznym, jak i społecznym czy moralnym.</u>
          <u xml:id="u-88.11" who="#PosełJacekRybicki">Panie premierze, podkreślił pan w swoim wystąpieniu konieczność dialogu w ramach obozu solidarnościowego. Podtrzymując tę w świetle wyborczego wyniku oczywistą tezę, chcę jeszcze mocniej zaakcentować konieczność dialogu władzy ze społeczeństwem, tylko wtedy bowiem zbudujemy państwo rzeczywiście obywatelskie, silne odpowiedzialnością, mądrością i aktywnością pojedynczych obywateli. Aby tak się stało, państwo musi przekazać ludziom część władzy i część własności. Te słowa pana premiera Buzka zapowiadają, w jaki sposób ów dialog będzie przebiegał. W tym kontekście, Wysoka Izbo, potrzebą chwili staje się wzmocnienie samorządności w jej wielu wymiarach - samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych, związków zawodowych. Potrzebne jest wsparcie dla różnych inicjatyw obywatelskich służących dobru wspólnemu.</u>
          <u xml:id="u-88.12" who="#PosełJacekRybicki">Wysoki Sejmie! Jednym z zasadniczych priorytetów przywołanych w exposé było działanie na rzecz polskiej rodziny, rodziny silnej, to znaczy - w moim przekonaniu i w myśl programu AWS - rodziny samodzielnej ekonomicznie. Stąd właśnie konieczność utrwalenia i zdynamizowania wzrostu gospodarczego, stąd zapowiadane w exposé uwłaszczenie, reprywatyzacja, decentralizacja publicznych finansów, stabilny system podatkowy czy walka z monopolami i koncesyjną biurokracją. A więc nie oświecony centralizm, nie swoi w radach nadzorczych, ale stwarzanie przez państwo możliwości rozwoju gospodarczego. Na takie możliwości czeka cała polska gospodarka, czeka też gospodarka morska, polskie stocznie i porty. Poprzednia koalicja - a mówię to z pełną świadomością - „stała tyłem do morza”, tracąc ogromne możliwości rozwoju całego kraju.</u>
          <u xml:id="u-88.13" who="#PosełJacekRybicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie mniej ważne dla budowy demokratycznego, obywatelskiego państwa prawa jest zamknięcie drzwi za PRL, rozliczenie przeszłości nie z woli odwetu, ale społecznej sprawiedliwości. Dzisiaj przedstawiciele postkomunistycznej lewicy rozrywają szaty nad łamaną demokracją. Pan marszałek Borowski stwierdził w jednym z programów, że ci, którzy łamią reguły demokracji, muszą ponieść tego konsekwencje. Mam nadzieję, Wysoka Izbo, że rzeczywiście tak się stanie i że w tej kadencji ci, którzy doprowadzali przez dziesięciolecia do dramatycznego zubożenia społeczeństwa, do ruiny polskiej gospodarki, do złamania wszystkich reguł demokracji - poniosą wreszcie konsekwencje.</u>
          <u xml:id="u-88.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-88.15" who="#PosełJacekRybicki">Charakter wystąpień publicznych i tej dzisiejszej debaty wskazuje niestety, że Sojusz Lewicy Demokratycznej dąży do konfrontacji i będzie robił wszystko, aby zakłócić tryb pracy rządu i parlamentu. W tym kontekście szczególnie obłudnie brzmią zapewnienia o konstruktywnej opozycji. Mówię to z przykrością, ponieważ jest to zapowiedź pogłębienia polaryzacji polskiej sceny politycznej i - co za tym idzie - polskiego społeczeństwa. Komu na tym zależy? Kto przygotowuje sobie grunt wyborczy? Na pewno nie AWS i nie rządząca koalicja.</u>
          <u xml:id="u-88.16" who="#PosełJacekRybicki">Exposé premiera Jerzego Buzka wyznacza zupełnie inne myślenie o państwie niż do tej pory. Chodzi o państwo przyjazne człowiekowi, oparte na zasadzie subsydiarności, silne w tych sferach, w których jest to konieczne z punktu widzenia obywatela płacącego podatki. Chodzi o państwo, w którym władza służy, a nie tylko rządzi. Trzeba, panie i panowie posłowie, wiele złej woli, aby tego nie dostrzec. Mam nadzieję, że skuteczne działania rządu przez najbliższe 4 lata udowodnią nawet najbardziej zagorzałym przeciwnikom, że można skutecznie uprawiać politykę w imię wspólnego, a nie wyłącznie własnego interesu. Tego panu, panie premierze, i wam, panie i panowie z opozycji, szczerze życzę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-88.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Rybickiemu z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu panią poseł Danutę Grabowską z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PosełDanutaGrabowska">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Są takie dziedziny naszego życia, które rzeczywiście powinny konsolidować ludzi wokół spraw i problemów. Niewątpliwie kwestią bardzo ważną, bardzo istotną, która znalazła swoje odzwierciedlenie, i to kilkakrotnie, w wystąpieniu pana premiera, była kwestia edukacji narodowej. Zarówno w wystąpieniu pana premiera, jak i w tekście umowy koalicyjnej, zawartej pomiędzy Akcją Wyborczą Solidarność a Unią Wolności, w sprawach dotyczących edukacji czytamy, iż konieczne jest przeprowadzenie radykalnej - podkreślam: radykalnej - reformy systemu, dostosowującej ją do wymogów XXI wieku. Myśl absolutnie słuszna. Warto się więc zastanowić, co to oznacza. Dalej wymienione są zadania koalicji i rządu w sferze edukacji. Z zapisów tych wynika, z jednej strony, dążność do szybkiego i skutecznego reformowania całości systemu, co generalnie należy uznać za słuszne, z drugiej zaś strony, nieznajomość tego, co od 1990 r. do chwili obecnej zostało zrobione i na jakim etapie jesteśmy dziś jako kraj, przyjęty już przecież do struktur OECD. Dlatego warto mówić o bilansie spraw zamkniętych oraz tych, które w moim przekonaniu warto kontynuować, a przynajmniej rozważyć sens tej kontynuacji. Tak się bowiem składa, że po wyborach w 1989 r., kiedy większość dzisiejszej koalicji przejęła rządy, rozpoczęto oczywiście - tak jak i w innych sektorach życia społecznego, gospodarczego, politycznego - również pewne działania, głównie działania dotyczące stymulowania przemian ilościowych oraz wprowadzania nowych mechanizmów zarządzania do systemu edukacji.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#PosełDanutaGrabowska">Było także szereg, i to bardzo ważnych, norm prawnych. Etap ten do 1993 r. przyniósł kolejne ustawy, które pozwolę sobie przypomnieć: zupełnie nową ustawę o systemie oświaty, o szkolnictwie wyższym, o tytule naukowym, o stopniach naukowych oraz o utworzeniu Komitetu Badań Naukowych. Tak się składa, że wiele osób siedzących dziś na tej sali i rozmawiającym o edukacji - ja również do nich należę - brało udział w pracach Komisji Edukacji Narodowej tamtego czasu. Wiemy, jak niełatwe to było, a jednak w końcu udawało się pewne sprawy domówić.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#PosełDanutaGrabowska">Wartości osiąganych wtedy wskaźników edukacyjnych plasowały Polskę bardzo daleko, to prawda. Taka była spuścizna, o niej trzeba bardzo uczciwie powiedzieć. Dlatego trzeba było dosyć szybko i energicznie przystąpić do działania. W związku z tym priorytety, które wówczas ustalano, nie były rzeczywiście wysublimowane ponad miarę. Chodziło o uzupełnienie tych wszystkich kwestii, o to, co po prostu należało wtedy zrobić, a więc o stopniowe odchodzenie w średnich szkołach zawodowych od bardzo wąskiego kształcenia na rzecz szerokoprofilowego, powiększenie odsetka osób kształconych na poziomie wyższym, przywrócenie w uczelniach kształcenia wielopoziomowego, racjonalizację wydatków budżetowych przeznaczonych na potrzeby edukacji itd. Można by mnożyć te wszystkie sprawy, które zajęły czołowe miejsca w tych wszystkich działaniach.</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#PosełDanutaGrabowska">Natomiast klęską tamtego okresu, i to też trzeba bardzo uczciwie powiedzieć, było załamanie pierwszego, bardzo ważnego etapu kształcenia, od którego często zależą potem dalsze edukacyjne losy dziecka - wszyscy badacze, którzy zajmują się pedagogiką, wiedzą o tym doskonale - a mam tu na uwadze wychowanie przedszkolne. To, co się stało w tamtym czasie z wychowaniem przedszkolnym, jest dużą klęską, do tej pory nie zostało to odrobione.</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#PosełDanutaGrabowska">Mimo to ekipa, która przyszła w 1993 r. do Ministerstwa Edukacji Narodowej, jak również ludzie, którzy przyszli z Sojuszu Lewicy Demokratycznej, z PSL do sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego umieli wszystkie te sprawy, które zostały systemowo zapoczątkowane i były rozwiązywane, docenić.</u>
          <u xml:id="u-90.5" who="#PosełDanutaGrabowska">Natomiast w kadencji Sejmu 1993–1997 sprawę posunięto ogromnie do przodu. Byłam zaskoczona niewiedzą na ten temat. Dwóch wypowiadających się w sprawach merytorycznych posłów z Unii Wolności również jak gdyby chciało zdeprecjonować to, co działo się w tym czasie, bo przecież, szanowna pani poseł, tak się składa, że i w 1989 r. byłyśmy w tej komisji, i w 1990 r. również itd. Też były cztery lata na to, żeby wprowadzić szereg rozwiązań. Udało się tyle, ile się udało. I chwała za to, co się udało. Szereg rzeczy się nie udało, bo edukacja to bardzo skomplikowana działalność, nie prosta. A przecież w momencie, kiedy przyszliśmy do tego Sejmu i trzeba było przekazywać zgodnie z ustawą szkoły gminom, to co się stało? 14% gmin chciało przejąć szkoły, reszta nie chciała. W ustawie było zapisane - i nie ma co o tym dyskutować - że jeżeli chcą, to mogą je przejmować od pierwszego dnia. Przejęło 14%. Jeśli tak, to znaczy, że pozostałe nie chciały. I trzeba było przynajmniej w części szkoły oddłużyć, bo zastaliśmy je ogromnie zadłużone po tych czterech latach. Nie urządzaliśmy z tego tytułu takich filipik. Trzeba wreszcie samorządom przekazać szkoły, niezupełnie oddłużone - to prawda - ale częściowo, sukcesywnie oddłużane. Bo nie dzieje się tak, że wszystkie polskie gminy popadają euforię, kiedy trzeba coś przejąć; one liczą budżet. A gminy w Polsce są różne: są bogate, ale są i takie, gdzie przysłowiowe laski, piaski i karaski, gdzie nie ma budżetu albo gdzie budżet jest bardzo skromny, gdzie bez wsparcia ze strony innych, gmina po prostu nie może sobie poradzić. Znam i takie gminy, w których na pensję wójta nie bardzo wystarcza z podatków. Trzeba mieć tego świadomość i po prostu chodzić mocno po ziemi.</u>
          <u xml:id="u-90.6" who="#PosełDanutaGrabowska">W związku z tym trzeba sobie wreszcie powiedzieć, że w czasie tej kadencji zostały dokonane rzeczy ważne, bo podstawę tych dyskusji stanowiły kolejne dwa opracowania: Główne kierunki doskonalenia systemu edukacji w Polsce (z 9 czerwca 1994 r.) oraz Szkolnictwo wyższe i nauka: stan, perspektywy i zamierzenia (był to materiał z 12 października 1995 r.). Te dwie poważne debaty na temat spraw edukacyjnych odbyły się - że przy pustej sali, to już inna sprawa - i mimo takich czy innych wątpliwości (bo one były, wątków było bardzo wiele) Wysoka Izba przyjęła oba te materiały i to było clou do opracowywania innych dokumentów.</u>
          <u xml:id="u-90.7" who="#PosełDanutaGrabowska">W związku z tym trzeba jeszcze powiedzieć o działaniach międzynarodowych, o tym, że wizytatorzy OECD mieli, oczywiście, także krytyczne uwagi, ale i bardzo wiele generalnie pozytywnych o polskiej edukacji - dzięki temu tam zresztą jesteśmy. Podpisaliśmy w tym czasie z Republiką Federalną Niemiec oraz z Republiką Austrii bardzo ważne umowy międzynarodowe o uznawalności dyplomów. To rzecz ważna. Podpisaliśmy z Radą Europy oraz UNESCO nową konwencję o wzajemnym uznawaniu dyplomów. Są to więc dokonania, powiedziałabym, bardzo pozytywne. Nie będę już mówić - a mam tu cały enumeratywnie wypisany indeks - tego, jakie bardzo konkretne rozwiązania dotyczące najważniejszych spraw w oświacie po prostu wprowadzono, chodzi o takie jak np. nowa matura, jak podstawy programowe obowiązkowych przedmiotów ogólnokształcących dla szkół podstawowych i ponadpodstawowych, bardzo pozytywnie przecież ocenione, jak prace nad standardami osiągnięć uczniów stanowiącymi podstawę do określenia standardów wymagań i standardów egzaminacyjnych. Jest tego bardzo dużo.</u>
          <u xml:id="u-90.8" who="#PosełDanutaGrabowska">Ponieważ czas się kończy, chcę powiedzieć tylko, że nie zaczynamy od niczego: polska edukacja ma swoje wieloletnie doskonałe osiągnięcia. Nie ma się czego wstydzić, choć, oczywiście, zawsze dobre jest wrogiem lepszego i można pracować skuteczniej.</u>
          <u xml:id="u-90.9" who="#PosełDanutaGrabowska">Natomiast nie rozumiem czegoś, chciałabym usłyszeć wyjaśnienia i bardzo o to proszę, panie premierze, bo jest to sprawa kluczowa. Nie tylko przeczytałam porozumienie koalicyjne, ale również programy ugrupowań, które aktualnie tworzą rząd, i interesuje mnie sprawa bonu edukacyjnego, która jest w programie AWS. Co to znaczy? Ja tego do końca nie jestem w stanie zrozumieć. Bo co znaczy bon edukacyjny dla rodziny, gdy we wsi jest jedna szkoła? Jaki to wybór, jeżeli następna szkoła jest ileś tam kilometrów dalej? Co to znaczy - czy to dotyczy tylko szkół ponadpodstawowych, czy to dotyczy kierunków kształcenia? Jak to się będzie miało do obowiązku szkolnego, bo przecież konstytucja pewne rzeczy na nas nakłada? Państwo przy różnych dyskusjach regulaminowych chętnie odnosicie się do konstytucji, do konstytucji więc trzeba odnosić się globalnie, również w tych kwestiach, kiedy się mówi o obowiązku szkolnym do 18 roku życia. Jak to rozwiązać? Warto się nad tym wspólnie i mądrze zastanowić, bo jest to poważny dylemat, który po prostu wymaga rozwiązań organizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-90.10" who="#PosełDanutaGrabowska">W moim przekonaniu bon edukacyjny - w naszych warunkach demograficznych, a są, jakie są: rozproszenie na przysiółki, małe wioski, miasteczka - nie zda egzaminu. Nie zdał wszędzie tam, gdzie go do tej pory wprowadzono. Nie wiem, dlaczego miałby zdać egzamin u nas, ale spróbujmy o tym rzeczowo, spokojnie porozmawiać i w komisji edukacji, i w ramach tego programu.</u>
          <u xml:id="u-90.11" who="#PosełDanutaGrabowska">Kolejna sprawa: naprawdę nie jestem tutaj złośliwa, ale jak może być tak, że minister edukacji narodowej, konstytucyjny minister, do którego jako profesora wyższej uczelni i rektora renomowanej uczelni mam ogromny szacunek, mówi oto w mediach - być może media przekłamały to, z tym się mogę zgodzić - że nie będzie realizował zadań ustawowych, a w związku z tym nie będzie realizowany przedmiot wychowanie seksualne? Przyznam szczerze: nie byłam tego akurat przedmiotu entuzjastką i trochę się o ten przedmiot wykłócałam - wtedy kiedy jeszcze nie było rozwiązań ustawowych. Ale one w tej chwili są. Ministra konstytucyjnego obowiązuje realizowanie ustawy. Chodzi o to, jak zamierza to robić, bo by zupełnie tego nie robić, to po prostu trudno sobie wyobrazić.</u>
          <u xml:id="u-90.12" who="#PosełDanutaGrabowska">Co znaczy słowo „radykalna”? Otóż w moim przekonaniu reforma musi być robiona ewolucyjnie, spokojnie. Z doświadczeń wszystkich krajów, które dokonywały reformy edukacji, wynika jednoznacznie: edukacja rewolucji nie znosi. Chodzi o spokojne ewolucyjne zmiany dokonujące się z udziałem nauczycieli, bo to oni zamykając drzwi klasy albo tę reformę będą robić, albo nie. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-90.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przemawiała pani poseł Danuta Grabowska z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Henryka Wujca z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#PosełHenrykWujec">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Nie tak dawno poseł Ikonowicz straszył tutaj państwa monetarystyczną Unią Wolności. Chciałem więc przypomnieć posłowi Ikonowiczowi, że to właśnie ta monetarystyczna Unia - wtedy jeszcze Demokratyczna - z monetarystycznym rządem Hanny Suchockiej zaproponowała program paktu o przedsiębiorstwie właśnie tej Komisji Trójstronnej jako instytucji dialogu społecznego; czego jak czego, ale dialogu z działaczami Solidarności to my się nie boimy, bo znamy ich od dawna i ten dialog od dawna prowadzimy.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#PosełHenrykWujec">Panie Premierze! Chciałem w tej chwili zwrócić się do pana bezpośrednio po to, by przypomnieć pewne wydarzenie historyczne, w którym brał pan udział, w którym brała udział także część osób zgromadzonych na tej sali. To był pierwszy zjazd „Solidarności”. Był pan jednym z prowadzących zjazd „Solidarności”. Dzisiaj pan wygłosił exposé. Wydaje mi się, że te dwa wydarzenia są ważne nie tylko dla pana osobiście, są one ważne z punktu widzenia historii Polski.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#PosełHenrykWujec">Na pierwszym zjeździe „Solidarności” przyjęto jako najważniejszy dokument program: Rzeczpospolita samorządna. Można powiedzieć, że dziś realizujemy to przesłanie, że koalicja AWS i Unii Wolności realizuje przesłanie Rzeczypospolitej samorządnej. To rządy solidarnościowe - począwszy od 1989 r. - doprowadziły do tego, że dziś żyjemy w Polsce niepodległej, że możemy realizować program Rzeczypospolitej samorządnej. W tym programie zawarte są wszystkie ważne idee, które wymienił pan w swoim przemówieniu, dotyczące decentralizacji państwa, dotyczące zasady pomocniczości. Jest jednak jeszcze coś bardzo ważnego, na co chciałem zwrócić uwagę. Jest to zawarte w porozumieniu koalicyjnym - nie znalazło to miejsca, być może z powodu braku czasu, w wystąpieniu pana premiera - chodzi o rolę organizacji pozarządowych. Zostało to wymienione w umowie koalicyjnej w rozdziale 23, w którym się mówi o reformie samorządu terytorialnego i o organizacjach pozarządowych. Mówi się o tym, że Akcja Wyborcza Solidarność i Unia Wolności chcą zbudować państwo skuteczne, co wymaga jego reformy i stosowania zasady pomocniczości. Mówi się o decentralizacji państwa przy zachowaniu jego jednolitej struktury oraz o umocnieniu samorządu terytorialnego, a także o współpracy z organizacjami pozarządowymi. Jest to taka dziedzina, w której potrzebne są działania bardzo wielu osób. Są to przeważnie ludzie, którzy zachęceni przez „Solidarność” podjęli działania społeczne. Zwykle się tego nie dostrzega i nie wymienia w wystąpieniach rządowych, a przecież nie tak dawno, podczas katastrofy powodzi to właśnie organizacje pozarządowe pierwsze przystąpiły do akcji niesienia pomocy poszkodowanym - struktury państwowe zaś wykazały zupełną indolencję. To organizacje pozarządowe zbierały pieniądze i były tam, na miejscu. W związku z tym rola organizacji pozarządowych powinna być uwzględniona również w działaniach koalicji poprzez odpowiednie zmiany prawne, które ułatwiłyby działalność tych organizacji, umożliwiłyby delegowanie działań instytucji państwowych dla tych organizacji, oczywiście z odpowiednimi funduszami, bo nie tylko chodzi o zadania, ale i o fundusze. Wydaje mi się, że w ten sposób można by zrealizować przesłanie Solidarności, w którym była mowa o tym, żeby dać szansę działania społecznego, mądrego i dobrego działania społecznego maksymalnie wielu ludziom. Trzeba dać tę szansę właśnie, jeśli chodzi o organizacje pozarządowe.</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#PosełHenrykWujec">Zwrócę jeszcze uwagę na sprawę, która też została uwzględniona w wystąpieniu pana premiera, ale chciałbym to jeszcze rozwinąć. Chodzi mi o konieczność zrównoważonego rozwoju kraju. Warunkiem intensywnego rozwoju kraju jest jego zrównoważony rozwój. Niestety w tej chwili Polska nadal dzieli się na Polskę lepiej rozwiniętą i gorzej rozwiniętą, na ścianę wschodnią i na Polskę centralną. Koalicja PSL-SLD nic nie zrobiła, ażeby te dysproporcje zmniejszyć. Te dysproporcje są nadal duże, jeśli nie większe, niż były wcześniej. Te 4 lata to okres przespany. Od rządu koalicji AWS-Unii Wolności zależy teraz, czy to zostanie wreszcie przełamane.</u>
          <u xml:id="u-92.5" who="#PosełHenrykWujec">Chciałbym zwrócić uwagę, że za kilka lat wschodnia granica Polski będzie granicą Unii Europejskiej, przez którą będzie przepływał strumień wymiany handlowej, strumień ludzi i towarów. I tylko wtedy, gdy będzie to sprawna wymiana handlowa, skorzysta z tego zarówno ściana wschodnia, ludzie tam mieszkający, jak i cała Polska oraz cała Europa. Dlatego też w tym programie szczególnie należy zwrócić uwagę na sprawy zrównoważonego rozwoju, na zapewnienie rozwoju ściany wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-92.6" who="#PosełHenrykWujec">Ważne jest w tym wszystkim również to, żeby na terenach wschodnich wykorzystać szanse rozwoju rolnictwa. SLD i PSL wiele mówiły o tych szansach, łudziły rolników tym, że nastąpi szybki rozwój. Łatwo teraz sprawdzić, czym się to skończyło. Nie dokonano tych koniecznych reform. Przed chwilą premier Kalinowski obawiał się strusiej polityki - chowania głowy w piasek - koalicji AWS-Unii Wolności. A czym innym niż strusią polityką była polityka koalicji SLD-PSL w rolnictwie? Nie dokonano istotnych reform i nie widać tego rozwoju. Chciałbym, żeby koalicja AWS-Unia Wolności tego przełomu dokonała. Trzeba jednak zwracać uwagę na spuściznę, jaka pozostała po koalicji SLD i PSL, w szczególności na projekt budżetu, który został skierowany do Sejmu. Zauważyłem jedną istotną rzecz. Jeśli chodzi o Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, która jest podstawowym narzędziem dokonywania przełomu czy przemian na wsi, to w jej budżecie zaprojektowanym przez tamtą koalicję ma ona 40% środków, które były przewidziane na ten rok. Panie premierze, proszę uważnie przeczytać projekt budżetu, zanim pan prześle poprawkę do Sejmu, dlatego że ten budżet będzie potem warunkiem realizacji exposé, z którym pan tutaj wystąpił. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-92.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Wujcowi z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Oksiutę z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PosełKrzysztofOksiuta">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Pragnę odnieść się do kilku kwestii związanych z ochroną środowiska, poruszonych przez pana premiera w exposé. Pan premier zapewnił nas, że rząd będzie właściwie chronił środowisko naturalne. Jest to ważne stwierdzenie dla tych Polaków, którzy w wyniku błędnych decyzji kolejnych ministrów ochrony środowiska, związanych z tworzeniem i funkcjonowaniem parków narodowych, nie mają - jak pan premier powiedział - podstawowych warunków godnego życia. Przykładem może być tu Kampinowski Park Narodowy. Decyzja o utworzeniu Kampinowskiego Parku Narodowego oznaczała dla setek rodzin wywłaszczenie i brak perspektywy godnego życia. Kolejne rządy nie wywiązały się z obowiązku wykupu przejętych przez park gruntów. Dziś te rodziny za moim pośrednictwem proszą pana premiera o rozwiązanie tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#PosełKrzysztofOksiuta">Następne problemy to brak gruntów pod lokalizację zakładów utylizacji i składowisk odpadów stałych, a także udział gmin w procesie decyzyjnym w sprawie środków na ochronę środowiska. Za priorytet w dziedzinie ochrony środowiska należy uznać politykę tworzenia sprzyjających warunków prawno-finansowych budowy zakładów utylizacji i składowisk odpadów. Coraz częściej spotykamy się z protestami mieszkańców terenów zagrożonych bliską lokalizacją wysypisk, zakładów utylizacji. Sprawy te wymagają interwencji ze strony państwa. Większe aglomeracje nie są w stanie w sposób bezkonfliktowy ustalić położenia szkodliwych dla mieszkańców inwestycji. Można znaleźć rozwiązanie, lokalizując je - z zachowaniem wymaganych stref ochronnych - na terenach Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Zwiększone w ostatnim czasie tempo sprzedaży ziemi przez agencję wymusza szybkie podjęcie decyzji w tej kwestii. Zniknęłyby wówczas problemy takie, jak w Łubnej w woj. warszawskim.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#PosełKrzysztofOksiuta">Gminy powinny mieć większy wpływ niż obecnie na sposób rozdzielania środków oraz w znacznie większym stopniu uczestniczyć w tym procesie. Konieczne jest przemodelowanie narodowego funduszu ochrony środowiska, tak aby finansował on jedynie zadania o charakterze ponadgminnym, pozostałe zaś środki powinny być kierowane bezpośrednio do gmin. Proporcje podziału środków pomiędzy narodowy fundusz i gminy powinny być wynikiem przyjętego przez rząd i parlament narodowego programu ochrony środowiska, wdrażanego w najbliższych latach.</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#PosełKrzysztofOksiuta">Ponieważ padały tu różne stwierdzenia na temat niemożności uczestniczenia opozycji w życiu parlamentarnym, chciałem przypomnieć końcową część exposé pana premiera, gdzie padła deklaracja o chęci współpracy rządu ze wszystkimi ludźmi dobrej woli, pragnącymi rozwiązać problemy, przed którymi stoi Polska. Jest to w zasadzie ręka wyciągnięta do opozycji. I tutaj chciałbym powiedzieć państwu, że zadałem sobie trud zapoznania się z programem Sojuszu Lewicy Demokratycznej „Dobre dziś - lepsze jutro”. W programie tym obiecywaliście państwo swoim wyborcom realizację wielu ważnych rzeczy. Myślę, że ta deklaracja, która padła ze strony premiera, daje wam taką możliwość i mówienie o tym, że jej nie macie, jest po prostu nieuczciwe. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-94.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przemawiał pan poseł Krzysztof Oksiuta z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie zabierze głos pan poseł Maciej Manicki z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z należytą uwagą wysłuchałem wystąpienia prezesa Rady Ministrów, starając się odnaleźć w słowach pana premiera istotne - istotne dla mnie, posła lewicy, posła związkowego - merytoryczne treści. Pełen niedosytu wczytałem się następnie w tekst umowy koalicyjnej AWS-UW, poszukując tam tych treści. Znalazłem hasła, slogany, ogólniki i nie zawsze udolne powtórzenie rozwiązań już przyjętych i wdrożonych w poprzedniej kadencji. Pomijam oczywiście wątki o dekomunizacji, lustracji, sprawach konkordatu i antyaborcji w szczególności, czy o moralności w ogólności, którymi oba wspomniane teksty zostały wręcz nasączone, do których wrócę jeszcze na koniec swojej wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#PosełMaciejManicki">Na tle tej ogólnej refleksji mój głos w paru sprawach.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#PosełMaciejManicki">Po pierwsze, w umowie koalicyjnej pojawiają się hasła dotyczące reformy systemu ubezpieczeń społecznych i zarzuty wobec poprzedniej koalicji, że zmarnowała 4 lata. Autorzy tego tekstu skrzętnie pomijają informację, że po głębokim spadku realnej wartości emerytur i rent (w latach 1992–1993, przypomnę, był to okres rządów pana Olszewskiego i pani Suchockiej, realna wartość emerytur i rent obniżyła się o ponad 9%), już w latach 1994–1997 przeciętna emerytura i renta pracownicza, wypłacana, dodaję, na bieżąco, bez wyrównań i odsetek, wzrosła realnie o ponad 11%, przekraczając poziom z 1991 r. A warto również zauważyć, że jednocześnie SLD potrafiło doprowadzić do znacznego, bo blisko o 2/3, zmniejszenia dotacji z budżetu do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - w 1993 r. dotacje wyniosły 26% ogółu dochodów tego funduszu, natomiast w 1997 r. wyniosą tylko około 9,5% jego dochodów. I te fakty zadają kłam twierdzeniu o rzekomo straconych 4 latach.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#PosełMaciejManicki">Po drugie, w umowie koalicyjnej znajdujemy hasło: „Łatwiejszy dostęp do kredytów dla średnich i małych przedsiębiorców, rzemieślników i kupców”. Ponieważ brak jakichkolwiek konkretów, zachęcamy koalicję AWS i UW do kontynuacji programu w tym zakresie realizowanego przez ministra pracy i polityki socjalnej w latach 1994–1997. Jego realizacja przyniosła powstanie ponad 130 instytucji wspierających small biznes, ośrodków wspierania przedsiębiorczości, funduszy rozwoju przedsiębiorczości i inkubatorów przedsiębiorczości. Ponadto przyjęty w czerwcu 1997 r. przez rząd z udziałem SLD „Program promowania produktywnego zatrudnienia i zmniejszenia bezrobocia” przewiduje utworzenie regionalnych funduszy poręczeniowych, ukierunkowanych właśnie na sektor małych i średnich przedsiębiorstw. Tak więc SLD wykonało tu najtrudniejszą część zadania. Oby tylko była wola pójścia tą drogą.</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#PosełMaciejManicki">Trzecia kwestia. Autorom zapisów w umowie koalicyjnej dotyczących rynku pracy i bezrobocia - notabene bardzo, można powiedzieć, szczupłych, skromnych wręcz zapisów, jak na wagę tego problemu w życiu społeczno-gospodarczym naszego kraju - dedykujemy uważną lekturę przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu przyjętych w latach 1994–1996. Znajdziecie tam, szanowni państwo, praktycznie wszystko to, co zapisaliście jako wasze propozycje: ścisłą definicję bezrobotnego, przeniesienie świadczeń socjalnych do systemu pomocy społecznej, uzależnienie wysokości zasiłków od stażu pracy i wysokości zarobków oraz - co ważne, a o czym zapomnieliście - od sytuacji na lokalnym rynku pracy i od formy rozwiązania stosunku pracy.</u>
          <u xml:id="u-96.5" who="#PosełMaciejManicki">Warto przy okazji zwrócić uwagę, że liczba bezrobotnych objętych aktywnymi formami przeciwdziałania bezrobociu została w poprzedniej kadencji podwojona - z 215 tys. osób średniorocznie w latach 1990–1993 do 428 tys. osób średniorocznie w latach 1994–1997. Dodam, że w 1993 r. na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu wydano 354,5 mln zł, podczas gdy w 1997 r. przeznaczono na ten cel 3,5 raza więcej, bo ponad 1200 mln zł, i to w sytuacji, gdy liczba bezrobotnych obniżyła się o milion osób. Mówiąc o zmniejszeniu liczby zarejestrowanych bezrobotnych o milion osób - co często było, niezgodnie z prawdą, ukazywane przez członków obecnej koalicji jako wynik manipulacji statystyką i restrykcji wobec bezrobotnych - przyłączam się do życzeń pana posła Leszka Millera, przewodniczącego Sojuszu Lewicy Demokratycznej. I życzę wam, obecna koalicjo, zwiększenia liczby pracujących tak, jak dokonał tego Sojusz Lewicy Demokratycznej na przykład w roku 1996, gdy liczba pracujących wzrosła o 519,5 tys. osób, w tym zatrudnionych w ramach umowy o pracę o ponad 235 tys. Tu możemy apelować: Nie zepsujcie państwo tego, i obiecać, że będziemy tego pilnować.</u>
          <u xml:id="u-96.6" who="#PosełMaciejManicki">W umowie koalicyjnej pisze się również o podnoszeniu jakości działania biur pracy i kwalifikacji ich pracowników. Przypomnę, że gdybyście państwo nie zmarnowali lat 1991–1993, to wprowadzany za pomocą pożyczki z Banku Światowego program promocji zatrudnienia i rozwoju służb zatrudnienia dawno byłby zrealizowany. Ten program dopiero my, w latach 1994–1997, potrafiliśmy wdrożyć i rozwinąć, tak że praktycznie podaliśmy go wam jak na talerzu. Mam nadzieję, że ten wysiłek nie zostanie zmarnowany.</u>
          <u xml:id="u-96.7" who="#PosełMaciejManicki">Będąc przy rynku pracy, mam pytanie do pana premiera. Czy pan premier potwierdza, że zostanie zrealizowane postanowienie - zawarte we wspomnianym przeze mnie programie promowania produktywnego zatrudnienia i zmniejszania bezrobocia - iż w uzasadnieniu do projektu każdego aktu rozpatrywanego przez Radę Ministrów będą musiały być ujawnione jego skutki dla rynku pracy, bo taki obowiązek spoczywa na Radzie Ministrów po przyjęciu tego programu.</u>
          <u xml:id="u-96.8" who="#PosełMaciejManicki">I ostatnia sprawa, o której mówił już zresztą przewodniczący OPZZ poseł Józef Wiaderny. Umowa koalicyjna zapowiada ustawowe uregulowanie funkcjonowania Trójstronnej Komisji do spraw Społeczno-Gospodarczych. Przypominając, że ta ważna w życiu społecznym Polski instytucja została powołana - zgodnie z obowiązującym prawem, co potwierdził Trybunał Konstytucyjny - przez naszą koalicję, pozwolę sobie na stwierdzenie, że nie przepisy są tu najważniejsze, lecz obyczaje i kultura polityczna; to, by jej posiedzenia nie były sabotowane, jak to ostatnio uczyniła Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-96.9" who="#PosełMaciejManicki">Ze względu na ograniczony czas poprzestanę na tych kwestiach, powracając jeszcze do poruszonych na wstępie: dekomunizacji, antyaborcji i tego, co tak bardzo lubicie, panie i panowie posłowie koalicji, w szczególności z AWS - wspomniał już zresztą o tym pan poseł Ikonowicz. Muszę przyznać, że w tych i podobnych sprawach możecie być państwo groźni, bo jak już prysną wasze mrzonki, jak legnie w gruzach wasz program i wasze dobre samopoczucie, a będziecie chcieli trwać przy władzy, to macie gotowe wzorce. Gdy nie ma chleba, muszą wystarczyć igrzyska. Nieważne, że nie są to wzorce z kultury chrześcijańskiej. Są one tak samo bliskie chrześcijaństwu, jak - co dedykuję panu posłowi Niesiołowskiemu - niektóre partie z tym słowem w nazwie. I przed tym uchowaj nas, Boże.</u>
          <u xml:id="u-96.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Wystąpił pan poseł Maciej Manicki z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Antoniego Szymańskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#PosełAntoniSzymański">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Ze znakomitego i przez lata oczekiwanego takiego właśnie exposé premiera polskiego rządu chciałbym podkreślić wątek dotyczący rodziny. Zapowiedź pana premiera dotycząca prowadzenia polityki sprzyjającej funkcjonowaniu i rozwojowi rodzin jest szczególnie ważna po doświadczeniach ostatnich lat, w których dominowała obojętność lub nawet wrogość w stosunku do tej podstawowej wspólnoty.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#PosełAntoniSzymański">Objawiało się to m.in.:</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#PosełAntoniSzymański">- nieuwzględnianiem wielkości rodziny w wymiarze płaconych podatków;</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#PosełAntoniSzymański">- drastycznym ograniczeniem pomocy kobietom ciężarnym i matkom wychowującym dzieci, co nie znajdowało uzasadnienia w sytuacji budżetowej państwa;</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#PosełAntoniSzymański">- relatywnym obniżeniem zasiłków rodzinnych i innych świadczeń rodzinnych;</u>
          <u xml:id="u-98.5" who="#PosełAntoniSzymański">- przedmiotowym traktowaniem najmłodszych dzieci, poczętych, lecz jeszcze nie urodzonych, które stały się obiektem działań podważających ich prawo do życia i rozwoju;</u>
          <u xml:id="u-98.6" who="#PosełAntoniSzymański">- znowelizowaniem ustawy o pomocy społecznej w sposób, który pozbawił kilkanaście procent rodzin ubogich, szczególnie wielodzietnych, i osób samotnie wychowujących dzieci, materialnego wsparcia;</u>
          <u xml:id="u-98.7" who="#PosełAntoniSzymański">- zalegalizowaniem pornografii godzącej w wartości życia rodzinnego i sprzyjającej seksualnemu wykorzystywaniu;</u>
          <u xml:id="u-98.8" who="#PosełAntoniSzymański">- zaangażowaniem ministra edukacji w eliminowanie wychowania prorodzinnego na rzecz permisywnej edukacji seksualnej oraz podważaniem możliwości wpływu rodziców na proces edukacji i wychowania w szkołach, a także brakiem działania na rzecz stworzenia warunków wyboru szkoły przez rodziców.</u>
          <u xml:id="u-98.9" who="#PosełAntoniSzymański">Z niektórych dokumentów poprzedniego rządu dotyczących problematyki rodzinnej wyłania się obraz rodziny jako środowiska z natury opresyjnego, ograniczającego jej członków, zagrażającego szczególnie dzieciom i kobietom poprzez przemoc różnego rodzaju. Zgodnie z taką konwencją postrzegania rodziny pojawiły się projekty przyspieszenia procedury rozwodowej, by umożliwić szybkie rozwody na żądanie, czy wprowadzenia tzw. ustawy równościowej antagonizującej kobiety i mężczyzn. Takie widzenie rodziny, poprzez pryzmat patologii, było jednym z powodów powołania pełnomocnika rządu do spraw dzieci. Tymczasem u podstaw autentycznej polityki prorodzinnej musi leżeć przekonanie, że rodzina jest wspólnotą podstawową, a do tworzących ją rodziców mamy zaufanie i oczekujemy od nich odpowiedzialności.</u>
          <u xml:id="u-98.10" who="#PosełAntoniSzymański">Proces transformacji nie może dalej przebiegać bez polityki prorodzinnej nastawionej na inwestycję w przyszłe pokolenie. Trudno nie dostrzec, jak zaniedbania w tej sferze odbijają się na przykład pogorszeniem stanu zdrowia i wzrostem umieralności młodych ludzi, spadkiem liczby zawieranych małżeństw i urodzeń czy pogorszeniem publicznych usług edukacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-98.11" who="#PosełAntoniSzymański">Najświeższa decyzja rządu o powierzeniu kierowania urzędem pełnomocnika rządu do spraw rodziny przedstawicielowi organizacji prorodzinnej oznacza docenienie znaczenia sektora pozarządowego; jest to zwracanie się do osób związanych autentycznie z problematyką rodzinną. Zmianę dotychczasowej nazwy urzędu do spraw rodziny i kobiet - na urząd do spraw rodziny - odbieram jako sygnał, że rodzina w pracach tego urzędu traktowana będzie integralnie, a jego działania będą sprzyjać współpracy, nie zaś konkurencji czy wręcz skrajnie feministycznemu ukazywaniu rodziny jako miejsca szczególnie groźnego dla dzieci i kobiet.</u>
          <u xml:id="u-98.12" who="#PosełAntoniSzymański">Organizacje prorodzinne, z którymi jestem związany, takie jak Polska Federacja Stowarzyszeń Rodzin Katolickich, Polska Federacja Ruchu Obrony Życia, które poparły Akcję Wyborczą Solidarność, m.in. ze względu na program polityki prorodzinnej, z wielką nadzieją oczekują jego realizacji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-98.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Szymańskiemu z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu panią poseł Izabellę Sierakowską z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#PosełIzabellaSierakowska">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie i Panowie Posłowie! Oczekiwałam nie propagandowego, ideologicznego wystąpienia, ale konkretów; sposobu, w jaki rząd zamierza zrealizować wszystko to, co obaj koalicjanci obiecywali społeczeństwu podczas kampanii wyborczej. Usłyszałam w pana wystąpieniu, panie premierze, tylko hasła wyborcze o budowie krainy szczęśliwości pod rządami Solidarności. A więc przyspieszymy, zlustrujemy...</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#PosełIzabellaSierakowska">Za 4 lata będziecie się rozliczać z tego wszystkiego.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#PosełIzabellaSierakowska">... zdekomunizujemy, wszystko dofinansujemy, wszystko zreformujemy, wszystkich uszczęśliwimy, sprywatyzujemy, zreprywatyzujemy, uwłaszczymy, obniżymy podatki, wszystkich zatrudnimy, dla szczęśliwości oczywiście wieloletniej rodziny utrzymywanej z budżetu państwa - od mojej rodziny w każdym razie z daleka - a wartości moralne będą wkładem do zjednoczonej Europy; oczywiście z konkordatem i z radykalnym ograniczeniem praw kobiet. Europa oniemieje z zachwytu.</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#PosełIzabellaSierakowska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Exposé premiera miało na celu wywołanie wrażenia, że oto z tą chwilą zacznie się prawdziwy proces reformowania gospodarki i sfery społecznej, a przecież system emerytalny, kasy ubezpieczeń zdrowotnych, decentralizacja struktur państwa - wszystko to było realizowane w działalności poprzedniej koalicji rządowej oraz zawarte w programie Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Po wysłuchaniu tej części exposé można powiedzieć, że stało się ono wielkim unikiem. Jak koalicja SLD i PSL miała odwagę powiedzieć w roku 1993 o kontynuacji tego, co dobre, tak obecnie pan Jerzy Buzek w czterech ostatnich latach dostrzegł jedynie zło, wbrew oczywistym faktom, tj. wzrostowi gospodarczemu, spadkowi inflacji, opanowaniu zadłużenia wewnętrznego, rozpoczęciu systemowych reform czy ograniczeniu bezrobocia. A może pan, panie premierze, dostrzega jednak coś, co godne jest uznania w dorobku poprzedniej ekipy rządowej, a służyć będzie rozwojowi państwa w przyszłości?</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#PosełIzabellaSierakowska">Pytań jest wiele. Jak pan wyobraża sobie łączenie sił społecznych wokół programu rządowego, skoro w swoim exposé zapowiedział pan działania, które spowodują akurat coś odwrotnego, co wywoła radykalny podział w społeczeństwie według kryterium ideologicznego i historycznego?</u>
          <u xml:id="u-100.6" who="#PosełIzabellaSierakowska">W jakim stopniu wiarygodny jest postulat rozszerzenia demokracji w państwie, skoro pierwsze po wyborach decyzje zwycięskiego obozu podjęte na forum najwyższego organu władzy państwowej, parlamentu, świadczą o czymś zgoła innym?</u>
          <u xml:id="u-100.7" who="#PosełIzabellaSierakowska">Jak pogodzić deklarację o przestrzeganiu praw i wolności obywatelskich z jednoczesnym podziałem ludzi na tych ze słusznym i tych z niesłusznym rodowodem?</u>
          <u xml:id="u-100.8" who="#PosełIzabellaSierakowska">Panie Premierze! Lat, w których pan widzi tylko totalitaryzm, o których pan mówi, że były przestępcze, nie można mierzyć jedną miarą. W rzeczywistości przez wiele lat byliśmy krajem, w którym idee lepszego, sprawiedliwszego społeczeństwa ścierały się z doktrynalną utopią ekonomiczną - to prawda - i autorytarnym systemem politycznym, dogmatyzm przeplatał się z pragmatyzmem,...</u>
          <u xml:id="u-100.9" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-100.10" who="#PosełIzabellaSierakowska">... zacofanie z postępem...</u>
          <u xml:id="u-100.11" who="#PosełIzabellaSierakowska">Z czego wy się śmiejecie? Sami z siebie?</u>
          <u xml:id="u-100.12" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-100.13" who="#PosełIzabellaSierakowska">... a wszechwładza biurokratycznego aparatu ze stopniowo poszerzanym zakresem swobód i zrębami pluralizmu. Urodziliście się, panowie, wychowaliście i wykształcili w tamtych czasach, tak jak większość naszego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-100.14" who="#komentarz">(Poseł Henryk Wujec: Niestety, niestety.)</u>
          <u xml:id="u-100.15" who="#PosełIzabellaSierakowska">Nie rozumiem tego prawicowego zacietrzewienia, wręcz nienawiści. Jak można mówić o uczciwości, jak można mówić o godności, poniżając miliony? Jak w praktyce, szanowni państwo, ma wyglądać budowanie państwa dialogu społecznego, skoro z góry odmawia się części społeczeństwa udziału w tym dialogu?</u>
          <u xml:id="u-100.16" who="#PosełIzabellaSierakowska">My z szacunkiem i z uznaniem odnosimy się do tych wszystkich ludzi, którzy budowali kraj po zniszczeniach wojennych, zagospodarowywali ziemie odzyskane, przeprowadzali reformę rolną, tworzyli miliony miejsc pracy dla mieszkańców przeludnionych wsi, likwidowali analfabetyzm, dokonywali prawdziwej oświatowej rewolucji - słowem, uczciwie pracowali dla Polski. Tych życiorysów bronimy. Bronimy życiorysów milionów ludzi, ich prawa do zachowania godności dzisiaj i dobrego imienia w przyszłości. Tego szacunku dla starszej generacji, a nie upokorzenia dla wielu milionów Polaków oczekuję od całego rządu i jego premiera. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-100.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przemawiała pani poseł Izabella Sierakowska z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Łopuszańskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PosełJanŁopuszański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Chciałbym przedstawić stanowisko grupy 30 posłów Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#PosełJanŁopuszański">Przepraszam kolegów, którzy upoważnili mnie do tego, żebym reprezentował tutaj ich zdanie, iż zabieram głos dopiero w tak zaawansowanym stadium tej dyskusji. Jest dobrym obyczajem parlamentarnym, żeby przedstawiciele dużych zespołów parlamentarnych zabierali głos na wstępie, ale myślę, że jest tu jeszcze wiele młodzieży parlamentarnej. Jak upłynie trochę czasu, to obyczaje wrócą do tradycji.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#PosełJanŁopuszański">Panie Premierze! Wraz z szerokimi kręgami społecznymi oczekujemy rządu, który pozbawi władzy środowiska odpowiedzialne za niszczenie Polski w ostatnich dziesięcioleciach i w ostatnich latach, rządu, który umocni suwerenną Polskę i otworzy perspektywy jej wszechstronnego rozwoju. Pańskie exposé, panie premierze, budzi w nas nadzieję spełnienia tych oczekiwań. Podobnie jak wielu Polaków, zdajemy sobie sprawę, że nieuzyskanie przez pański rząd wotum zaufania stworzyłoby sytuację groźną dla naszej narodowej przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#PosełJanŁopuszański">Pozwolę sobie tutaj odejść od słów stanowiska. Kiedy słucham słów dialogu w wydaniu posłów SLD, kiedy słyszę przypomnienie pani poseł Izabelli Sierakowskiej, że za 4 lata będziemy się rozliczać - tak, oczywiście. Po drodze, mam nadzieję, będzie jeszcze trochę innych rozliczeń. Inaczej będzie źle.</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#PosełJanŁopuszański"> Kolegom parlamentarzystom z SLD chciałem natomiast powiedzieć, że kiedy zabierają głos w poszukiwaniu godności, to powinniśmy pamiętać o tym, iż w nawróceniu też jest odrobina ludzkiej godności. Jakbyśmy chcieli patrzeć na was jak na ludzi godnych, to musielibyśmy najpierw zobaczyć, że się nawracacie...</u>
          <u xml:id="u-102.6" who="#komentarz">(Poseł Danuta Waniek: Nie ma mowy!)</u>
          <u xml:id="u-102.7" who="#PosełJanŁopuszański">... za to wszystko, coście przez całe dziesięciolecia Polsce czynili.</u>
          <u xml:id="u-102.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-102.9" who="#PosełJanŁopuszański">Wracając do stanowiska kolegów posłów: właśnie ze względu na to, co stwierdziliśmy tutaj wspólnie, w poczuciu odpowiedzialności za Polskę czujemy się zobowiązani do poparcia Rady Ministrów. Jednak, panie premierze, konstrukcja polityczna rządu oraz skład personalny Rady Ministrów budzą nasze obawy. Nie dają one bowiem gwarancji, że pański gabinet będzie tak oczekiwanym przez wielu Polaków rządem przełomu.</u>
          <u xml:id="u-102.10" who="#PosełJanŁopuszański">Dlatego nasze głosowanie za wotum zaufania dla rządu nie oznacza automatycznego poparcia wszelkich inicjatyw rządowych. Każdą propozycję Rady Ministrów będziemy uważnie badać i ustosunkujemy się do niej, oceniając jej pożyteczność dla Polski.</u>
          <u xml:id="u-102.11" who="#PosełJanŁopuszański">Pragniemy jednocześnie panu i wszystkim pańskim współpracownikom życzyć sukcesów w pracy dla ojczyzny. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-102.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Łopuszańskiemu z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Zbyszka Zaborowskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#PosełZbyszekZaborowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Odnosząc się do ostatniej wypowiedzi, chciałbym powiedzieć, że współczuję panu premierowi Buzkowi, iż część jego bazy politycznej i bazy politycznej jego rządu wygląda tak, jak to przedstawia pan poseł Łopuszański, i prezentuje takie poglądy.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#PosełZbyszekZaborowski"> Ale do rzeczy. Pan premier Buzek zapowiedział w swoim exposé rozszerzenie uprawnień samorządu terytorialnego, umocnienie pozycji gmin, zapewnienie im autonomii finansowej, powołanie samorządowych powiatów oraz rządowo-samorządowych województw. Te zapowiedzi przyjmujemy z uznaniem. Myślę, że warto też odnotować zbieżności programowe trzech czołowych ugrupowań parlamentarnych w sprawie decentralizacji państwa i umocnienia pozycji samorządu terytorialnego. Diabeł tkwi jednak w szczegółach i dlatego proszę pana premiera o przedstawienie sposobu realizacji przez rząd tych zamierzeń. Brak spotkań ministrów z odpowiednimi komisjami sejmowymi zmusza do stawiania tych pytań właśnie prezesowi Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#PosełZbyszekZaborowski">Chciałbym wiedzieć, jakie powiaty pan premier miał na myśli i ile ich ma być. Czy mają to być małe, cherlawe jednostki, które proponował profesor Michał Kulesza, czy też silne jednostki samorządu z jasno określonym systemem finansowania? Kiedy zostaną wprowadzone? W czerwcu przyszłego roku powinny odbyć się wybory samorządowe. Czy wybory powiatowe miałyby się odbyć razem z wyborami do rad gmin, czy w późniejszym terminie? A może rząd pragnie przesunąć wybory w czasie. Bo i takie sygnały docierają z kręgów koalicji rządowej. Myślę, że opinia publiczna i działacze samorządowi powinni znać zamiary rządu już teraz; w końcu nie tak wiele czasu do czerwca.</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#PosełZbyszekZaborowski">Pan premier Buzek mówił o rządowo-samorządowym województwie. Co to ma oznaczać w praktyce? Jaka będzie pozycja ustrojowa wojewody? Jakie relacje między administracją rządową i samorządową? Ile województw i według jakich kryteriów ukształtowanych?</u>
          <u xml:id="u-104.5" who="#PosełZbyszekZaborowski">Posłowie SLD z województwa katowickiego opowiadali się i konsekwentnie opowiadają się nadal za dużymi województwami z sejmikiem pochodzącym z bezpośrednich wyborów, z własnym budżetem kształtowanym zgodnie z priorytetami rozwojowymi danego regionu.</u>
          <u xml:id="u-104.6" who="#PosełZbyszekZaborowski">Pan premier wspomniał również w swoim wystąpieniu o szczególnej sytuacji górnictwa węgla kamiennego i kluczowym znaczeniu produkcji i cen węgla dla rozwoju konkurencyjności polskiej gospodarki. Sądzę, że społeczeństwo naszego regionu bardziej jednak interesują zamierzenia rządu wobec tej najważniejszej w dalszym ciągu branży w gospodarce województwa katowickiego. Interesuje nas, czy rząd zamierza w tej sprawie realizować radykalny program AWS uzdrowienia tej branży, czy może zapowiedzi profesora Balcerowicza o konieczności szybkiej likwidacji 21 kopalń? Z wystąpienia dowiedzieliśmy się, że kopalnie i zakłady związane z górnictwem są zlokalizowane w jednym regionie. Czyżby remedium było przeniesienie kopalń w inne regiony? Sojusz Lewicy Demokratycznej opowiada się za restrukturyzacją górnictwa węgla kamiennego, ale zmiany w górnictwie i w całym przemyśle ciężkim w naszym regionie muszą być dokonywane równolegle z tworzeniem nowych miejsc pracy w nowoczesnych gałęziach przemysłu. Katowicka rozproszona specjalna strefa ekonomiczna utworzona przed dwoma laty zaczyna przynosić rezultaty. Za Oplem idą inni poważni inwestorzy. Nie tylko z przemysłu samochodowego. To zwiększa szansę przyspieszenia zmian już w najbliższej przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-104.7" who="#PosełZbyszekZaborowski">Istotną rolę w utrzymaniu spokoju społecznego niezbędnego dla głębokich przeobrażeń w gospodarce spełniał do tej pory kontrakt regionalny ułatwiający porozumiewanie się ponad podziałami politycznymi na rzecz rozwoju naszego regionu. Pytam pana premiera, czy ta instytucja zostanie utrzymana w nowych warunkach politycznych, czy też kontrakt był potrzebny tylko wtedy, gdy „Solidarność” była w opozycji? Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-104.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Zaborowskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Chrzanowskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#PosełZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Mamy nowy rząd. Rząd, w którym społeczeństwo pokłada bardzo duże nadzieje. Rząd, który powstał na bazie koalicji ugrupowań posierpniowych. Tak zdecydowały wybory.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#PosełZbigniewChrzanowski">Zarzucają nam niektórzy, że długo negocjowaliśmy umowę koalicyjną i że długo tworzyliśmy rząd. Pragnę przypomnieć państwu, że jeszcze nie tak dawno koalicja SLD-PSL negocjowała umowę przez cztery lata. Spektakularne wojny wśród koalicjantów, trzaskanie drzwiami przez ostatniego wicepremiera i wreszcie wydarzenie bez precedensu: próba obalenia swego rządu przez jednego z koalicjantów.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Wszystko przed wami!)</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#PosełZbigniewChrzanowski">Tak państwem rządzić nie można.</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#PosełZbigniewChrzanowski">Wysoka Izbo! Jako poseł ziemi ostrołęckiej reprezentuję mieszkańców małych miast i wsi. Są to tereny rolnicze, tereny małych i średnich gospodarstw rolnych. Rozwój naszego terenu zależy w dużej mierze od rozwoju rolnictwa. Rolnictwo to jedna z ważniejszych dziedzin naszej gospodarki. Myślę, że w obliczu integracji z Unią Europejską należy traktować tę dziedzinę jako strategiczną. Dlatego też z zadowoleniem witam deklarację pana premiera o zmianach w polityce rolnej. Zdecydowanie opowiadam się za stworzeniem warunków do unowocześnienia naszych gospodarstw rolnych. Uważam, że nasi rolnicy mogą wejść z podniesionym czołem do Unii Europejskiej. W tym celu należy prowadzić politykę obniżenia kosztów produkcji z jednoczesnym stabilizowaniem rynku zbytu. Interwencjonizm i protekcjonizm państwowy powinien być tak stosowany, aby nasz rynek był właściwie chroniony. Potrzebna jest poprawa infrastruktury wsi. Należy zapewnić równy dostęp do szkolnictwa. Dziś tylko 4% młodzieży wiejskiej trafia do szkół wyższych.</u>
          <u xml:id="u-106.5" who="#PosełZbigniewChrzanowski">W celu zapewnienia bezpieczeństwa należy zreformować służbę zdrowia i aparat bezpieczeństwa. Mieszkańcy małych miast i wsi z niecierpliwością oczekują reformy powiatowej, widząc w niej rozwiązanie wielu problemów nękających ich na co dzień.</u>
          <u xml:id="u-106.6" who="#PosełZbigniewChrzanowski">Wysoka Izbo! Z zadowoleniem przyjmuję fakt, że zmiany, o których wspomniałem, znajdują się w programie rządu pana premiera Buzka. Są to zmiany na miarę nowych czasów i wyzwań, przed którymi stoi nasz kraj, a nie powrót do tzw. przymusowego nawożenia, jakie serwowali rolnikom decydenci PRL. Będę głosował za naszym rządem. Wierzę mocno, iż nasz rząd wprowadzi Polskę w XXI w. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-106.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przemawiał pan poseł Zbigniew Chrzanowski z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie zabierze głos pani poseł Jolanta Banach z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#PosełJolantaBanach">Panie Marszałku! Panie Premierze! Szanowni Państwo! Z badań przeprowadzonych w 1996 r. przez CBOS, a ujętych w raporcie „Rodzina w dobie przemian - zagrożenia i szanse” wynika, że dla Polaków rodzina jest wartością raczej postulowaną niż praktykowaną. Brak instrumentalizacji polityki rodzinnej w wystąpieniu pana premiera Buzka oraz wypowiedzi, które usłyszeliśmy na tej sali, wskazują, że nowy rząd ograniczy się do wiedzy, że rodzina jest wartością. Ale co wolno wyborcom, to niekoniecznie wolno rządom. Rząd musi wiedzieć, że nie wprowadza od nowa polityki rodzinnej, że nie porusza się na ugorze, może ją zmieniać i modyfikować. W 1993 r., kiedy koalicja SLD-PSL obejmowała rządy, nie kwestionowaliśmy istnienia mechanizmów wspierania rodzin, a przecież gasiliśmy niekiedy pożar. Spadek dochodów realnych o 30%, zamrożenie zasiłków rodzinnych, spadek nakładów na sferę usług społecznych, odebranie dodatków mieszkaniowych, osłabienie ochrony stosunku pracy z pracownicą w ciąży i wychowującą dziecko, głodne dzieci w szkołach, wzrost bezrobocia, likwidacja miejsc w przedszkolach o 25%, w żłobkach o 50% itd. itd. Przywracaliśmy darmowe przejazdy dla opiekunów dzieci niepełnosprawnych i dodatki mieszkaniowe. Podwyższaliśmy realne dochody rodzin, zasiłki rodzinne, wprowadzając powtórnie ich waloryzację. Wprowadziliśmy wykup odsetek od kredytów mieszkaniowych, aby zahamować dramatyczny stan zadłużenia użytkowników mieszkań spółdzielczych. Od 1996 r. ustanowiliśmy rezerwę celową na dożywianie uczniów, a od 1997 r. - na likwidację skutków ubóstwa wśród dzieci. Przykłady można mnożyć. O jakiej więc nowej systemowej polityce prorodzinnej mówi pan premier? O jakiej naprawie? Jeśli nie wie pan, że zasiłki - jak pan je nazywa - socjalne (chociaż mamy przecież i świadczenia z ubezpieczenia społecznego) nie są związane z działaniami doraźnymi, ale mogą być świadomie wybranym modelem zasilania i wspierania zewnętrznego rodzin, który - jak twierdzi wielu znanych mi wybitnych polskich polityków społecznych - jest bardziej racjonalny w państwie o wciąż jeszcze niskich dochodach niż przekształcenie systemu podatkowego w instrument polityki socjalnej. Polskim problemem są wciąż jeszcze niskie dochody, a nie brak daleko idących preferencji podatkowych, które zawsze mają - co widać na przykładzie państw zachodnich - charakter regresywny dla bogatych, nie dla biednych. Dla biednych mają mniejsze znaczenie. Nie dziwi więc, że w ankiecie przeprowadzonej przez Instytut Finansów w 1996 r. za wprowadzeniem prorodzinnych rozwiązań w podatku wypowiedziały się „osoby znajdujące się w lepszej sytuacji materialnej, którym zapewne nie tyle chodziło o pomoc rodzinie, ile o zmniejszenie wysokiego obciążenia podatkowego”.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#PosełJolantaBanach">Jeśli w tak ważnym wystąpieniu, jakim jest exposé premiera, utożsamia się politykę rodzinną z polityką podatkową, to należy choćby w przybliżeniu podać propozycje rozwiązań, aby rozwiać budzące się wątpliwości. Czy ułatwienia podatkowe mają mieć charakter powszechny, to znaczy wspierać także rodziny bogate, czy socjalny, a więc wspierać rodziny biedne? Jeśli socjalny, to czy racjonalne jest stosowanie rozwiązania, które łatwo można zastąpić podwyższeniem zasiłku? A może zasiłki zostaną zniesione? Jaki charakter będą miały prorodzinne rozwiązania podatkowe? Taki, jaki zapisano w programie AWS, w którym podstawą opodatkowania jest dochód na jedną osobę (tak jest tylko we Francji, gdzie 50% społeczeństwa nie płaci podatku i gdzie podatek dochodowy ma wyraźnie pronatalistyczny charakter), czy będą to ulgi, odpisy, zwolnienia od podatku, a więc jednym słowem propozycje już obowiązujące (w ustawie i rozporządzeniu o podatku dochodowym zwolniono 32 kwoty mające charakter rodzinny).</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#PosełJolantaBanach">Nie pytam tu o szczegóły, pytam o realność cudu, jakim w umowie koalicyjnej jest obniżenie dochodów z podatków i wzrost nakładów na sferę usług społecznych. Pan nam tego rachunku niestety nie przedstawił, nie ma więc powodu, aby rzecz traktować poważnie. Koszt szacunkowy ulgi na każde dziecko poniżej 18 roku życia w wysokości tylko 20 zł miesięcznie przy 8058 tys. dzieci wynosiłby 1092 mln zł. Jeśli do tego doda pan ulgę na uczącą się młodzież do 25 roku życia, to otrzymamy kwotę 2008 mln zł, która nie wpłynie do budżetu państwa. To więcej niż budżet szpitali klinicznych na ten rok i niewiele mniej niż nakłady na szkolnictwo wyższe. Pytam więc, czy poszerzenie rozwiązań rodzinnych w systemie podatkowym oznaczać będzie dla milionów Polaków ponowny, jak po 1989 r., regres sfery usług społecznych? Bo przecież dochody z monopolu loteryjnego ich nie uzupełnią, a jest to jedyne źródło finansowania publicznych wydatków społecznych, na jakie wskazuje program AWS.</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#PosełJolantaBanach">I ostatnia sprawa, niezwykle ważna. Płatnikami podatku dochodowego nie są rolnicy, zatem ukierunkowanie systemu podatkowego jako istotnego elementu polityki rodzinnej, być może najważniejszego, byłoby wobec tej grupy niesprawiedliwe. Czy więc rolnicy mają się w najbliższym czasie spodziewać upowszechnienia podatku dochodowego, czy też jakiejś formy rekompensaty?</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#PosełJolantaBanach">Panie Marszałku! Panie Premierze! Niestety, nie dowiedzieliśmy się, jak nowy rząd rozumie politykę rodzinną, jakimi instrumentami będzie ją realizował, jak - obok mglistych zapowiedzi zmiany prawa podatkowego - sytuuje w systemie wsparcia tak podstawowe środki dla owej polityki, jak świadczenia pieniężne, świadczenia w naturze, instytucje opieki nad dzieckiem, instytucje wspierające funkcje wychowawcze rodziny, systemy prawa rodzinnego, cywilnego, mieszkaniowego. Nie dowiedzieliśmy się, a przecież odpowiedź istnieje. Zawarta jest ona mianowicie, panie premierze, w rządowym programie polityki rodzinnej państwa, w jego dwóch tomach, którymi służę, gdyby tylko zechciał pan uznać, że Polska istnieje nie od 10 listopada 1997 r. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-108.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przemawiała pani poseł Jolanta Banach z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie zabierze głos pan poseł Jan Maria Jackowski z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Przysłuchując się tej debacie, odnoszę wrażenie, że mamy do czynienia ze zderzeniem różnych wizji rządzenia Polską - starej wizji z wizją nową. Otóż w tej starej wizji wszystko jest dobre, co jest podporządkowane partykularnemu interesowi władzy. W tej wizji partia chciała przemienić naród w społeczność niewolników całkowicie uzależnionych od państwa.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Moja przedmówczyni, zalewając nas informacjami technicznymi, nie powiedziała o jednej rzeczy,...</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#PosełJanMariaJackowski">... mianowicie o tym, że podatek uwzględniający liczbę osób pozostających na wychowaniu płacącego podatki jest standardem większości krajów europejskich. W tej chwili odchodzi się od skompromitowanej idei państwa opiekuńczego, które jest bardzo wygodne dla administracji, urzędników i partii, dlatego że to partia i centra władzy zarządzają kryzysami i ludzkim losem i dzielą środki, pozostawiając lwią ich część na wyżywienie samych siebie. I o tym nie zapominajmy.</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#PosełJanMariaJackowski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Wyrażam radość, że rząd pana premiera Buzka deklaruje takie, a nie inne pryncypia w swojej polityce, stawia na człowieka i stawia na rodzinę. Chce przywrócić własność polskim rodzinom, bo bez własności nie ma wolności. Myślę, że ci, którzy zabierali polskim rodzinom ich własność przed laty, zdają sobie z tego doskonale sprawę.</u>
          <u xml:id="u-110.5" who="#PosełJanMariaJackowski">Cieszę się, że mowa jest o odnowie moralnej w życiu publicznym. Tak, potrzebna jest ta odnowa, żeby nie było takich sytuacji, że nienormalność jest przedstawiana jako normalność. Jest to również bardzo wygodne dla niektórych, bo wtedy normalność staje się nienormalnością. Cieszę się też bardzo, że zostały zarysowane śmiałe myśli o zabezpieczeniu naszej przyszłości, przyszłości naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-110.6" who="#PosełJanMariaJackowski">Obok tych spraw, które cieszą, pojawiają się także problemy. Jeden z tych istotnych chciałbym tutaj poruszyć. Rząd rozpoczyna pracę w warunkach obowiązywania nowej konstytucji. Konstytucja ta zawiera wiele rozwiązań zdumiewających, m.in. art. 90, który umożliwia przeniesienie części kompetencji organów państwa polskiego na organy i organizacje międzynarodowe.</u>
          <u xml:id="u-110.7" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-110.8" who="#PosełJanMariaJackowski"> Art. 90 może otworzyć drogę do likwidacji suwerenności państwa. Tak się składa, że część sił politycznych, które dziś popierają pański rząd, była aktywnie zaangażowana w promowanie takich rozwiązań wspólnie z dzisiejszą opozycją. Pragnę podkreślić, że art. 90 otwiera tylko możliwość likwidacji suwerenności. Konstytucja, póki co, nie tworzy takiego obowiązku. Wyrażam głębokie przekonanie, że rząd pod pańskim kierownictwem nie wkroczy na drogę wykorzystywania postanowień art. 90 konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-110.9" who="#PosełJanMariaJackowski">Życzę panu, panie premierze, aby naprawa i rozwój zadeklarowane w exposé stały się faktem, aby pański gabinet pracował dla dobra Polski i pomyślności Polaków. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-110.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przemawiał pan poseł Jan Maria Jackowski z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie zabierze głos pani poseł Ewa Freyberg z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#PosełEwaFreyberg">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Odniosę się do tej części wystąpienia pana premiera, która dotyczy prywatyzacji, reformy systemu ubezpieczeń społecznych i związków między tymi procesami. Pan premier zapowiedział dzisiaj w swoim wystąpieniu potrzebę zmiany niedawno uchwalonej ustawy o narodowych funduszach przemysłowych, przekazanie bonów uwłaszczeniowych tym grupom społecznym, które dotąd nie korzystały z owoców prywatyzacji - i wymienił pan premier pracowników sfery budżetowej, samorządowej oraz osoby powyżej 50 roku życia. Zawarte zostało również stwierdzenie o potrzebie wykorzystania przemian własnościowych do wspierania reformy systemu ubezpieczeń społecznych. Ten krótki fragment wystąpienia wymaga dwóch sprostowań.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#PosełEwaFreyberg">Warto zwrócić uwagę, że ustawa, której zmianę się zapowiada, nosi inną nazwę: jest to ustawa o funduszach przemysłowych i związku ich prywatyzacji z reformą systemu ubezpieczeń społecznych, a więc wykorzystaniu wpływów z prywatyzacji na rzecz reformy. Ten drugi człon jest dość istotny, zwłaszcza w zestawieniu z zapowiedzią wykorzystania wpływów z prywatyzacji na potrzeby reformy.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#PosełEwaFreyberg">Sprostowania wymaga również inna część tego akapitu, a mianowicie wymienienie wśród tych, którzy nie korzystali dotychczas z owoców prywatyzacji, osób powyżej 50 roku życia. Istniejąca regulacja nie wprowadza kryterium wieku jako kryterium uczestniczenia czy korzystania z akcji pracowniczych udostępnianych nieodpłatnie lub na zasadach preferencyjnych. Tak że wymaga to zmiany. Wydaje się, że to stwierdzenie jest wynikiem przesunięcia fragmentu z ustawy właśnie o funduszach przemysłowych i związku ich prywatyzacji z reformą systemu ubezpieczeń, tam bowiem poprzedni rząd i parlament przewidziały preferencje dla osób powyżej 50 roku życia w postaci zwiększonej liczby świadectw udziałowych, w związku z tym, że osoby te nie będą w stanie skorzystać w takim samym stopniu jak osoby młodsze z reformy systemu ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#PosełEwaFreyberg">Po wprowadzeniu tych sprostowań wydaje mi się, że jedyną zmianą, jaka jest zapowiadana w stosunku do ustawy o funduszach przemysłowych i związku ich prywatyzacji z reformą systemu ubezpieczeń, jest zmiana nazwy funduszy przemysłowych na fundusze uwłaszczeniowe, a świadectw udziałowych tych funduszy na bony uwłaszczeniowe.</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#PosełEwaFreyberg">Fragment wystąpienia pana premiera dotyczący reformy systemu ubezpieczeń społecznych doskonale pokazuje raczej niełatwą sytuację obecnej koalicji. To poprzedni rząd przygotował, a poprzedni parlament uchwalił, cztery ustawy z tzw. pakietu ustaw emerytalnych. Dwie z tych ustaw dotyczą funduszy emerytalnych i pracowniczych programów emerytalnych, dwie zaś wspierania reformy systemu ubezpieczeń wpływami z prywatyzacji. Obie ustawy, ustawa o funduszach przemysłowych i związku ich prywatyzacji z reformą systemu ubezpieczeń i ustawa o wykorzystaniu wpływów z prywatyzacji na ten cel, w sposób rozsądny a nie demagogiczny realizują ideę uwłaszczenia rozumianą jako przeznaczenie majątku publicznego na cele ważne dla każdego z nas. Cele te zostały wymienione w przygotowanym przez poprzedni rząd i przyjętym przez poprzedni parlament programie prywatyzacji do roku 2000. Program ten zawierał oszacowanie wartości majątku znajdującego się w rękach skarbu państwa, oszacowanie wysokości roszczeń wynikających z orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, oszacowanie roszczeń reprywatyzacyjnych, wreszcie oszacowanie przewidywanych kosztów reformy systemu ubezpieczeń. Program ten przewidywał, że finansowanie reformy systemu ubezpieczeń powinno być priorytetem przy wykorzystaniu wpływów z prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-112.5" who="#PosełEwaFreyberg">Ustawa o funduszach przemysłowych i związku ich prywatyzacji z reformą systemu ubezpieczeń społecznych zawiera również inny ważny element, na który zwrócił uwagę pan premier w swoim dzisiejszym wystąpieniu, a mianowicie potrzebę restrukturyzacji przemysłu i łączenia prywatyzacji z restrukturyzacją. Dlatego zapowiedź zmiany tej ustawy, nie poparta żadnym ekonomicznym uzasadnieniem, budzi poważny niepokój. Ten niepokój rośnie po wysłuchaniu wystąpienia pana posła Adama Bieli. Wykorzystywał bowiem pan poseł dzisiaj argumenty sprzeczne z faktami. Nieprawdą jest, że nie było programu prywatyzacyjnego, który dawałby możliwość korzystania z prywatyzacji wszystkim grupom społecznym. W programie narodowych funduszy inwestycyjnych wzięło udział prawie 27 mln Polaków i wszyscy oni skorzystali z tego programu. Nieprawdą jest również, że powinniśmy rozpocząć budowę rynku kapitałowego w Polsce. Polski rynek kapitałowy należy do rynków stosunkowo dobrze rozwiniętych, dobrze uregulowanych i bezpiecznych dla drobnych inwestorów.</u>
          <u xml:id="u-112.6" who="#PosełEwaFreyberg">W swoim dzisiejszym wystąpieniu mówił również pan premier o konieczności przyspieszenia prywatyzacji. Taką opinię wyrazili również pan poseł Tadeusz Syryjczyk i pan poseł Janusz Lewandowski. Warto zwrócić uwagę na to, że manewr przyspieszenia też wymaga czasu, a 4 lata, proszę mi wierzyć, tylko dzisiaj wydają się dostatecznie długim okresem. Dlatego nie wolno tracić czasu na dyskusję nad nie sprawdzonymi koncepcjami, kiedy gotowe są rozwiązania oparte na dobrych doświadczeniach polskiej prywatyzacji. Nie warto tracić czasu na rewizję programów, których jedyną wadą jest to, że zostały przygotowane przez poprzedni rząd. Warto natomiast starannie i dokładnie, bez politycznych emocji, zapoznać się z tym, czego już dokonano.</u>
          <u xml:id="u-112.7" who="#PosełEwaFreyberg">Na zakończenie jedna, raczej osobista refleksja. W sprawach ekonomicznych, w sprawach gospodarczych staram się odwoływać do rozsądku i racjonalnego myślenia, a nie do Boga, dlatego głęboko wierzę, że zwycięży rozsądek i możliwa będzie współpraca ponad podziałami politycznymi w ważnych dla Polski kwestiach. W dzisiejszym wystąpieniu pana premiera woli takiego porozumienia nie dostrzegłam. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-112.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przemawiała pani poseł Ewa Freyberg z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Teraz głos zabierze pan poseł Marek Kaczyński z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PosełMarekKaczyński">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Na wstępie chciałbym ustosunkować się do ostatniej wypowiedzi pani poseł Freyberg. Trudno jest się odwoływać do Boga, jeżeli się w Boga nie wierzy - to właśnie jako sprostowanie do tej wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#PosełMarekKaczyński">Oto dzisiaj, w przededniu 79 rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, dane jest nam uczestniczyć w historycznym wydarzeniu. Exposé pana premiera jasno i wyraźnie nakreśla politykę rządu Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności na najbliższe lata. Dlatego poprę ten rząd. Jestem rolnikiem i mam zaszczyt być posłem Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#PosełMarekKaczyński">Pragnę skupić się nad częścią exposé dotyczącą wsi i rolnictwa. Dziwi mnie bardzo wypowiedź pana posła Kalinowskiego, który najlepiej zna sytuację polskiego rolnictwa i powinien wiedzieć, kto za nią ponosi odpowiedzialność. Obecna sytuacja polskiej wsi i rolnictwa po czterech latach rządów poprzedniej koalicji w wielu dziedzinach, aspektach i płaszczyznach przedstawia się wręcz tragicznie. Wymienię tylko część problemów i trudności, z jakimi boryka się polska wieś.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#PosełMarekKaczyński">Pierwszy i najważniejszy jest brak polityki wobec wsi i rolnictwa oraz brak rozeznania na rynku rolnym ze strony poprzedniej koalicji. Doprowadziło to do nie kontrolowanego zasypania rynku polskiego wieloma produktami rolnymi z Zachodu, takimi jak: zboże, skrobia ziemniaczana, cukier, mięso i wiele innych; spowodowało też spadek dochodów rolników, bardzo trudną sytuację w wielu zakładach przetwórczych, a w konsekwencji ubożenie społeczeństwa. Systematyczny spadek realnych wydatków na szkolnictwo i edukację na wsi doprowadził do obniżenia poziomu wykształcenia i do zapaści kulturalnej i kulturowej wsi polskiej. Niedostrzeganie i marginalizowanie problemu bezrobocia na wsi przez ostatnie cztery lata stawia rząd pana premiera Jerzego Buzka przed bardzo trudnym zadaniem.</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#PosełMarekKaczyński">Wprowadzenie w 1996 r. ustawy o izbach rolniczych doprowadziło do powstania fasadowego tworu i zablokowało rozwój autentycznego samorządu rolniczego. Niedostrzeganie innych grup zawodowych żyjących na wsi i antagonizowanie mieszkańców miast i wsi stworzyło bardzo zły klimat do współpracy.</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#PosełMarekKaczyński">Powyższe fakty dobitnie wskazują, jak wiele trudnych problemów i spraw staje przed naszym rządem. Mimo to rząd pragnie podjąć wielką pracę na rzecz modernizacji wsi i polepszania poziomu życia jej mieszkańców, pracę opartą na konkretnym programie i ukierunkowanej polityce.</u>
          <u xml:id="u-114.6" who="#PosełMarekKaczyński">Nas, rolników, cieszy fakt, iż pan premier widzi potrzebę wielofunkcyjnego rozwoju i modernizacji wsi w oparciu o nowoczesne, stabilne gospodarstwa rodzinne. Bardzo istotnym celem rządu pana premiera Jerzego Buzka jest przeciwdziałanie zakłóceniom i zagrożeniom na rynku rolnym poprzez stosowanie odpowiedniej i odpowiedzialnej polityki celnej - czego nie można powiedzieć o poprzednim rządzie. Nieodzownym aspektem jest też dobre przygotowanie wsi do członkostwa we Wspólnocie Europejskiej. Służyć temu będzie podnoszenie poziomu edukacji wszystkich grup wiekowych zamieszkujących polską wieś.</u>
          <u xml:id="u-114.7" who="#PosełMarekKaczyński">Czas też najwyższy, aby uporządkować sprawę ubezpieczeń społecznych i system podatkowy rolnictwa - ma to odzwierciedlenie w programie i umowie koalicyjnej AWS i Unii Wolności. Przyśpieszenie rozwoju infrastruktury technicznej i socjalnej oraz szczególne preferencje dla rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości powinny rozwiązać problem bezrobocia i dać szansę rozwoju wsi, uczynić wieś silną i bogatą.</u>
          <u xml:id="u-114.8" who="#PosełMarekKaczyński">Akcja Wyborcza Solidarność wraz z Unią Wolności stawia na pierwszym miejscu człowieka. I nie mamy wątpliwości, iż to człowiek i rodzina będzie podmiotem. Dlatego niezaprzeczalne jest, iż ludzie na wsi są, będą i tam pozostaną jako ostoja patriotyzmu i chrześcijaństwa w Polsce. Dlatego wieś polska jest bardzo ważna. Bardzo ważne jest również, aby okres przejściowy dla wsi polskiej był jak najmniej bolesny, z ciągłym stawianiem na pierwszym miejscu człowieka. Człowiek w exposé pana premiera Jerzego Buzka jest dobrem najwyższym. Wyrażam głęboką wiarę i przekonanie, że tak będzie zawsze. Dlatego będę głosował za udzieleniem wotum zaufania dla naszego rządu i całą Wysoką Izbę proszę o poparcie. Szczęść Boże w pracy dla ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-114.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Kaczyńskiemu z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Szarawarskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę bardzo, jeszcze pani poseł Freyberg w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#PosełEwaFreyberg">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę jeszcze raz przytoczyć fragment mojej wypowiedzi, bo pan poseł Kaczyński, mój przedmówca, chyba niedobrze zrozumiał to, co chciałam powiedzieć. Powiedziałam: w sprawach ekonomicznych, w sprawach gospodarczych staram się odwoływać do rozsądku i racjonalnego myślenia, a nie do Boga. Jeżeli pan poseł na podstawie tego sformułowania wyciągnął wniosek co do tego, w co ja wierzę, to wydaje mi się, że racjonalne myślenie jest mu raczej obce. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę, pan poseł Andrzej Szarawarski, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Panie pośle, pozostało panu jeszcze 2,5 minuty, nie będę nadmiernie rygorystyczny, ale prosiłbym o skondensowanie wystąpienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zabieram głos dlatego, że zaniepokoił mnie w exposé premiera pewien bardzo uproszczony pogląd na sprawy związane z transportem, z infrastrukturą, pogląd wręcz nieprawdziwy: „Przejrzymy i zaczniemy realizować program budowy autostrad. W tej dziedzinie przez 4 lata prawie nic nie zrobiono”. Nie wiem, kto panu premierowi włożył takie słowa w usta, ale 500 mln dolarów wydanych już na budowę autostrad w Polsce i przez takie instytucje jak Bank Światowy, Europejski Bank Inwestycyjny, EBOR, fundusz PHARE zaprzecza temu twierdzeniu.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdzie te autostrady?)</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Czy pan premier wie, że oddano już 62 km autostrady Katowice-Kraków w lipcu tego roku? Czy pan premier wie, że rozpoczęto prace na 135-kilometrowym odcinku autostrady Gliwice-Wrocław? Czy pan premier wie, że zakończono proces wyłaniania koncesjonariuszy, już podpisano umowę koncesyjną na budowę 370 km autostrady Świecko-Łódź? Mógłbym takich przykładów podawać bardzo wiele. W proces budowy autostrad w Polsce już zaangażowały się wielkie instytucje finansowe tego świata, wielkie firmy o światowej renomie, np. Bechtel, która będzie budować wspólnie z Gdańskim Przedsiębiorstwem Robót Drogowych odcinek autostrady A1 z Gdańska do Torunia? Czy w związku z tym wypada premierowi mówić w taki sposób o budowie autostrad w Polsce? Przecież to już jest problem światowy. Uważam, że premier nie został po prostu dobrze poinformowany - tylko takie może być wytłumaczenie tego stanu rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Podobnie jest z PKP. Użyto sformułowania, że trzeba rozpocząć proces restrukturyzacji PKP. Przecież on się już rozpoczął, trwa od lutego i ma się zakończyć w 1998 r. Było to wydyskutowane w przedsiębiorstwie ze związkami zawodowymi, także z „Solidarnością”. Pytanie więc: O jaką restrukturyzację tutaj chodzi? Czy pan premier wie, że za 5 dni wchodzi w życie ustawa o wykonywaniu transportu kolejowego, która pozwala na powstawanie prywatnych przedsiębiorstw kolejowych w Polsce, także na prywatyzację PKP? W związku z tym niewiele tu już zostało do wymyślania. Po prostu pewne procesy trzeba kontynuować.</u>
          <u xml:id="u-118.5" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Mówiąc o infrastrukturze, o konieczności jej budowy, chciałem zwrócić uwagę również na fakt, iż zrobiono bardzo wiele w zakresie rozbudowy lotnisk w Polsce, terminali pasażerskich, w zakresie dostępności do portów morskich, jest specjalny kredyt Banku Światowego i ten program jest obecnie realizowany. Istnieje wiele innych pozytywnych przykładów w tym względzie.</u>
          <u xml:id="u-118.6" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Popieram stanowisko pana premiera wygłoszone w exposé, że trzeba bardzo dużo uwagi poświęcić rozwojowi polskiej infrastruktury, ale przecież nie jest tak, że nic się nie robi. W przyszłym roku kończymy największą w latach dziewięćdziesiątych inwestycję kolejową - trasę E-20 między Kunowicami a Warszawą, łączącą Berlin z Warszawą, z możliwością jazdy pociągów powyżej 160 km/godz. A więc w każdej dziedzinie można znaleźć pozytywne przykłady.</u>
          <u xml:id="u-118.7" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Życzę panom kontynuowania tych dobrych rozpoczętych działań i ich intensyfikacji. I myślę, że budowanie zaufania między opozycją a koalicją rządzącą powinno wynikać przede wszystkim z dobrej oceny punktu startu, z dobrej diagnozy tego, co zostało zrobione, co zostało zaniedbane, a co trzeba zrobić. Na pewno w tych sprawach, które przyczyniać się będą do rozwoju infrastruktury transportowej, będziemy państwu pomagać. Taki jest interes Polski. Taki jest cykl realizacji inwestycji, że to, co my zaczęliśmy, wy będziecie kończyć, a to, co wy zaczęliście, prawdopodobnie kończyć będą inni. To są te inwestycje bardzo kosztowne, o wieloletnim cyklu realizacji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-118.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Szarawarskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Wronę z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PosełTadeuszWrona">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Chciałbym odnieść się krótko do fragmentu exposé pana premiera dotyczącego reformy państwa, której nieodłączną, najważniejszą częścią jest reforma samorządowa.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#PosełTadeuszWrona">Polska jest nadal zorganizowana etatystycznie i resortowo. To nie jest tak, że nastąpiła przebudowa struktur państwa, o czym była mowa wcześniej w wystąpieniu jednego z mówców. Istniejący stan rzeczy umożliwia centralnej biurokracji oraz aktualnie znajdującym się u władzy grupom politycznym podejmowanie decyzji ignorujących zdanie i interesy większości społeczeństwa. Jest to ustrój, w którym większość środków publicznych trafia do budżetu centralnego, by następnie ponownie w niewielkiej tylko części trafić do lokalnych czy regionalnych społeczności. Rodzi to olbrzymią niegospodarność i marnotrawstwo grosza publicznego. W systemie tym bowiem nie istnieją mechanizmy skłaniające do oszczędnego wydawania pieniędzy podatnika. Rozmiary budżetu i decydowanie z centrali o sprawach należących do interesu lokalnego oraz regionalnego czynią pozorną władzę sprawowaną w państwie przez struktury przedstawicielskie. W tych warunkach bowiem procedury przygotowania i uchwalania budżetu preferują układ urzędniczy i sprawiają, że podział pieniędzy publicznych staje się nieczytelny. Ciągłą praktyką jest przekazywanie gminom coraz większego zakresu kompetencji bez odpowiednich środków finansowych oraz uszczuplanie dochodów gmin poprzez zmiany aktów prawnych wprowadzanych na szczeblu centralnym. Taki system jest zaprzeczeniem zasady pomocniczości państwa sformułowanej w społecznej nauce Kościoła i prowadzi do tłumienia inicjatywy osób i grup społecznych przez aparat państwowy.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#PosełTadeuszWrona">Opowiadamy się za takim modelem życia publicznego, który - zgodnie z zasadą pomocniczości - wypełnia przestrzeń między obywatelem a rządem odpowiedzialnością za sprawy publiczne ze strony jednostki, rodziny, wspólnoty lokalnej i regionalnej. Realizacja tego założenia wymaga popularyzowania wartości i stylu życia zgodnego z polską tradycją historyczną, kulturową i obyczajową, w oparciu o system finansów publicznych i ustrój publicznoprawny Polski dostosowany do potrzeb rodziny, gminy, miasta i powiatu, a wreszcie wspólnoty regionalnej.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#PosełTadeuszWrona">Decentralizacja funkcji publicznych państwa, polegająca na przekazaniu spraw regionalnych i lokalnych na odpowiednie szczeble administracji publicznej, spowoduje wzmocnienie centrum, poprzez zdjęcie z organów i instytucji centralnych zbędnego balastu spraw lokalnych, oraz przekazanie zadań regionalnych i lokalnych w ręce społeczności lokalnych, co spowoduje praktyczne wprowadzenie państwa obywatelskiego.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#PosełTadeuszWrona">Decentralizacja administracji publicznej należy do najbardziej palących problemów reformy ustrojowej, w istotny sposób warunkujących inne reformy, między innymi ubezpieczeń społecznych, zdrowotnych, oświaty ponadpodstawowej, bezpieczeństwa i porządku publicznego, zapobiegania klęskom żywiołowym i usuwania ich skutków.</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#PosełTadeuszWrona">W poprzedniej kadencji parlament, jak również rząd wprowadziły tylko niewielką część regulacji prawnych, które postulowane były przez środowiska samorządowe. Przekazywano gminom kolejne zadania, często bez odpowiednich środków finansowych. Stopniowo zastępowano dochody własne dotacjami celowymi, następowała wasalizacja gmin. Państwo nie jest przygotowane do stanu klęski: jest scentralizowane w normalnym czasie, w czasie pokoju, ale zdecentralizowane w czasie klęski.</u>
          <u xml:id="u-120.6" who="#PosełTadeuszWrona">Jako przedstawiciel środowisk samorządowych w Akcji Wyborczej Solidarność chcę oświadczyć, że gorąco popieramy nasz rząd i będziemy głosować za naszym rządem - rządem pana premiera Jerzego Buzka.</u>
          <u xml:id="u-120.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przemawiał pan poseł Tadeusz Wrona z AWS.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie zabierze głos pan poseł Karol Łużniak, Akcja Wyborcza Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PosełKarolŁużniak">Panie Marszałku! Panie Premierze! Szanowni Państwo! Mam zaszczyt mianować się obywatelem tego kraju, który - wychowany na pewnych wartościach w rodzinie - niektóre słowa traktuje jednoznacznie. Takie słowa, jak ojczyzna, patriotyzm, demokracja - dla mnie znaczą właśnie to, co mają znaczyć. Jeżeli w związku z tym zarzucają państwo łamanie demokracji, a tą demokracją według was są ostatnie decyzje gospodarcze pana ministra Kaczmarka, jeżeli tą demokracją jest nominowanie urzędników przez pana Millera, jeżeli tą demokracją jest na przykład próba przekupienia czy może, innego słowa użyję, przekonania związkowca, by był przeciwko swojemu związkowi, przez podanie alkoholu, czym mnie uraczył pan minister Miller - to ja państwa zapewniam, że ja z taką demokracją będę walczył tak długo, aż ją zniszczę. Ja przynajmniej.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#PosełKarolŁużniak">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#PosełKarolŁużniak"> Taka demokracja mnie osobiście nie odpowiada.</u>
          <u xml:id="u-122.5" who="#PosełKarolŁużniak">Jest oczywiście, proszę państwa, dziwne to, jakim samozadowoleniem się tutaj państwo kierują. Ja w związku „Solidarność” zajmuję się opieką nad branżami, wszystkimi branżami...</u>
          <u xml:id="u-122.6" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Zbrzyzny: Jeszcze są?)</u>
          <u xml:id="u-122.7" who="#PosełKarolŁużniak">Właśnie, jeszcze są, ale doprowadzone przez waszą koalicję do takiego stanu, że właściwie można by o wszystkich mówić bardzo źle, ale jestem górnikiem, więc pozwolą państwo, że powiem coś o górnictwie. Tu zwrócę się do pana posła Zaborowskiego, jeżeli można. Panie pośle, pan doskonale wie, że Akcja Wyborcza Solidarność przygotowała program restrukturyzacji górnictwa. Wie pan również doskonale, w jakim stanie jest ta branża.</u>
          <u xml:id="u-122.8" who="#PosełKarolŁużniak">Tutaj dla pana premiera kilka danych i faktów, które powinny pana przestrzec przed sytuacją panującą w górnictwie. Rząd poprzedniej koalicji przez brak działań w zakresie restrukturyzacji górnictwa doprowadził tę branżę na skraj bankructwa. Główną odpowiedzialność, osobistą ponosi za to, jak sądzę, pan minister Markowski, który miał odpowiednie polecenia, jeśli chodzi o wykonywanie tych rzeczy. Pozwolę sobie zwrócić państwa uwagę na trzy rzeczy, które według mnie są istotne. Pogorszenie się wyników finansowych podmiotów gospodarczych w górnictwie w latach 1995–1997: w 1994 r. strata finansowa wyniosła około 2 bln, w roku 1995 - już 8 bln, w 1996 r. - 16 bln. Za 8 miesięcy bieżącego roku strata ta wynosi około 12 bln. Według naszych obliczeń, strata może osiągnąć wielkość 20 bln. To są tak zwane osiągnięcia tej koalicji. Wzrost zadłużenia podmiotów gospodarczych w okresie od 1 stycznia 1995 r. do końca sierpnia br. wyniósł 45,5 bln starych złotych. Na koniec tego roku osiągnie, proszę państwa, kwotę 113 bln zł. Dobrze, że państwo tę wielkość poznali.</u>
          <u xml:id="u-122.9" who="#PosełKarolŁużniak">Otóż jest to około 70% wartości rocznej produkcji całego polskiego górnictwa, jak również około 12% całego budżetu państwa - ta wielkość też chyba do panów posłów i pań posłanek powinna dotrzeć. Zapewniam państwa, że przyjęty przez poprzednią koalicję program restrukturyzacji górnictwa nie był w ogóle realizowany, w wyniku czego doprowadzono tę branżę do takiego stanu, w jakim się dzisiaj znajduje.</u>
          <u xml:id="u-122.10" who="#PosełKarolŁużniak">Wynika z tego kilka rzeczy, o których chciałbym z tej trybuny powiedzieć państwu posłom, a również, przede wszystkim, górnikom. W przyszłym miesiącu możemy mieć problemy z zebraniem środków na wypłaty, ponieważ już nie ma żadnej możliwości...</u>
          <u xml:id="u-122.11" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Zbrzyzny: Jak rządzicie?)</u>
          <u xml:id="u-122.12" who="#PosełKarolŁużniak">... zaciągnięcia odpowiednich kredytów.</u>
          <u xml:id="u-122.13" who="#PosełKarolŁużniak">My będziemy tak rządzić, żeby panu udowodnić, panie pośle, że pan rządził źle.</u>
          <u xml:id="u-122.14" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Zbrzyzny: Zapłaćcie! My płaciliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-122.15" who="#PosełKarolŁużniak">Wy płaciliście, właśnie - 113 bln to są te wasze wypłaty.</u>
          <u xml:id="u-122.16" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Zbrzyzny: Ale są.)</u>
          <u xml:id="u-122.17" who="#PosełKarolŁużniak">Proszę państwa, myślę, że istotna jest jeszcze jedna rzecz, o której warto, żebyście państwo wiedzieli. Otóż przez ostatnie 2 lata wpajano środowisku górniczemu bzdury na temat sytuacji górnictwa. Ostatnie osiągnięcie pana ministra Markowskiego polegało na tym, że mówił, iż w górnictwie jest świetnie i będzie jeszcze lepiej. Sytuacja, jaka się wytworzyła w społeczności górniczej, jest bardzo niebezpieczna. Każdy ruch wykonywany w celu poprawienia stanu tej branży będzie natychmiast odbierany jako zamach na prawa i przyszłość polskiego górnictwa.</u>
          <u xml:id="u-122.18" who="#PosełKarolŁużniak">Myślę, że warto by jeszcze na koniec powiedzieć o dwóch sprawach, które w ostatnim czasie miały miejsce w górnictwie. Otóż 3 miesiące temu w kopalni Antracyt w Wałbrzychu przyjęto 150 górników. Mieli oni znaleźć tam pracę, do kopalni tej mieli być jeszcze dodatkowo przyjmowani górnicy. Na dzień dzisiejszy ogłoszono upadłość tej kopalni; zgodnie z kodeksem handlowym grozi ona wszystkim spółkom górniczym i właściwie wszystkim innym przedsiębiorstwom pracującym w branży górniczej.</u>
          <u xml:id="u-122.19" who="#PosełKarolŁużniak">Ja, proszę panów posłów i pań posłanek, chciałbym powiedzieć tak: nie oczekujcie za to medali. W odpowiednim czasie postawię wniosek o postawienie przed Trybunałem Stanu ludzi, którzy doprowadzili polskie górnictwo do tego stanu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-122.20" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przemawiał pan poseł Karol Łużniak z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie zabierze głos pan poseł Romuald Szeremietiew, również z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#komentarz">(Poseł Zbyszek Zaborowski: Panie marszałku, sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-123.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan będzie prostował, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-123.5" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Jeśli można, panie pośle Szeremietiew, proszę poczekać chwilę.</u>
          <u xml:id="u-123.6" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Zaborowski w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PosełZbyszekZaborowski">Panu posłowi Łużniakowi chciałbym powiedzieć, że znam program Akcji Wyborczej Solidarność. Dziwię się, że pan premier się dzisiaj na niego nie powołał. Właśnie martwi mnie...</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Sprostowanie!)</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#PosełZbyszekZaborowski">... że nie przedstawił, co chce zrobić z górnictwem. Martwię się też dlatego, że - znam również program Unii Wolności - chciałbym wiedzieć, który program będzie realizowany.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#komentarz">(Poseł Czesław Bielecki: Trzeba się krótko martwić.)</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#PosełZbyszekZaborowski">Natomiast pan poseł mówił o obecnym zadłużeniu górnictwa. Chciałbym więc przypomnieć panu posłowi, skąd się ono wzięło i w jakim czasie górnictwo, będąc kotwicą antyinflacyjną, zaczęło popadać w długi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Panie pośle Zaborowski, panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PosełZbyszekZaborowski">Efekty polityki poprzednich gabinetów są widoczne...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Panie pośle Zaborowski, proszę słuchać, jak marszałek mówi.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Prosiłem, żeby to było wyłącznie sprostowanie.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski"> Pan poseł wdał się w polemikę. Tego proszę nie robić. </u>
          <u xml:id="u-127.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-127.5" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę bardzo, pan poseł Szeremietiew.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PosełRomualdSzeremietiew">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Panie Marszałku! Nawiązując do tego, co mówił pan premier w swoim exposé, myślę, że warto zwrócić uwagę na zagadnienie, które dla nas, jako dla państwa polskiego, może być ważne. Otóż pan premier mówił, w jaki sposób Polska powinna funkcjonować w sprawach zagranicznych, mówił o naszej polityce zagranicznej. Myślę, że przy tej właśnie okazji trzeba wyraźnie powiedzieć w polskim Sejmie o znaczeniu stosunków polsko-litewskich.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#PosełRomualdSzeremietiew">Litwa, jakkolwiek jest małym krajem i jakkolwiek to mały naród liczebnie, jest to naród wielki w sensie ducha, patriotyzmu i dążenia do niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#PosełRomualdSzeremietiew"> Warto o tym powiedzieć również dlatego, że nasze stosunki były czasem powikłane i trudne, ale były również takie, z których jesteśmy dumni, bo były między Polską a Litwą rzeczy wielkie i wspaniałe. Dobrze jest o tym powiedzieć teraz, kiedy zbliżamy się do święta polskiej niepodległości, bo tak się składa, że w tym samym czasie również Litwa odzyskiwała swoją niepodległość.</u>
          <u xml:id="u-128.4" who="#PosełRomualdSzeremietiew">Mówili nam litewscy politycy, że Polska jest dla Litwy strategicznym partnerem. Również Litwa musi być i będzie strategicznym partnerem dla Polski - i taki powinien być punkt widzenia naszego rządu, naszej polityki zagranicznej, również w sensie obronnym. Skoro więc już istnieją pewne instytucje współpracy między Polską a Litwą, również na szczeblu parlamentarnym, to byłoby dobrze, aby tę współpracę pogłębiać i umacniać. Byłoby dobrze, aby rząd Rzeczypospolitej Polskiej, który, mam nadzieję, dzisiaj powołamy, obdarzając go swoim zaufaniem, uznał tę kwestię za jedno z najważniejszych zadań, które powinniśmy zrealizować. Zdaję sobie sprawę, że istnieją tu pewne sprawy emocjonalne. Wiem, że na Wileńszczyźnie jest ogromna rzesza Polaków, którzy nie zapomnieli polskości, którzy się do polskości przyzwyczaili, którzy się do polskości przyznają. Chodzi więc o to, proszę państwa, żebyśmy, budując naszą politykę zagraniczną, uwzględnili tę polską ludność, która jest na Wileńszczyźnie, aby stała się ona pomostem do jak najlepszych stosunków między Polską a Litwą. O to się upominam przy okazji wystąpienia pana premiera. Sądzę, że jest to dla nas ważne. Chciałbym bardzo, abyśmy o tym pamiętali wtedy, kiedy będziemy się zajmowali sprawami zagranicznymi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-128.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Szeremietiewowi.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Michała Kamińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Premierze! Z całą pewnością ten rząd zasługuje na poparcie parlamentarne i jestem przekonany, że takie poparcie w dzisiejszym głosowaniu uzyska. O sukcesie rządu, dla którego nad wotum zaufania dziś będziemy głosowali, zadecyduje jednak także to, czy rząd ten ze swoim poparciem będzie w stanie wyjść poza granice parlamentu, inaczej mówiąc, czy uzyska poparcie znaczących grup społecznych. Z całą pewnością jedną z takich znaczących grup społecznych jest polska młodzież, która w obecnej rzeczywistości czuje się często niedowartościowana, czasami nawet Polsce niepotrzebna. A przecież to właśnie z młodych ludzi, młodych Polaków powinniśmy rekrutować patriotów III Rzeczypospolitej, którzy będą dumni z własnej tradycji i będą czerpali siłę z własnej wiary, ale swą narodową tożsamość będą budowali także na poczuciu dumy z osiągnięć III Rzeczypospolitej. Rolą tego rządu będzie, moim zdaniem, doprowadzenie do tego, by młodzi Polacy mogli być dumni ze swojej III Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Jako młody człowiek ze szczególną wdzięcznością przyjmuję słowa pana premiera wypowiedziane w dzisiejszym exposé, które oznaczają zerwanie przez nową Polskę z tradycją PRL. Słusznie przypomniała nam pani Sierakowska, że także my, młodzi Polacy, urodziliśmy się w PRL. Owszem, 18 lat mojego młodego życia przypadło na czasy PRL. Doskonale pamiętam, komu zawdzięczam to, że puszka coca coli dla mnie i dla moich rówieśników była rarytasem. Doskonale również pamiętam, komu zawdzięczam to, że żyłem w kraju biednym, kraju zacofanym, że ja i moi rówieśnicy na życie zachodnich rówieśników patrzyliśmy jak na bajkę o żelaznym wilku. Wiem także, drodzy państwo posłowie z SLD, że - jak słusznie powiedziała pani Sierakowska - PRL nie można mierzyć równą miarą, bo oczywiście różna była miara robotnika w PRL i różna była miara sekretarza komitetu wojewódzkiego. Na tej sali po lewej stronie reprezentowani są głównie ci ostatni.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#komentarz">(Poseł Marian Krzaklewski: Kilku jest powiatowych.)</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Ja także wiem...</u>
          <u xml:id="u-130.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Gardło zedrzesz...)</u>
          <u xml:id="u-130.6" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Dziękuję za troskę o moje zdrowie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-130.7" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Chciałem powiedzieć, że jednym z podstawowych fałszów polskiej polityki po 1989 r. było to, że Sojusz Lewicy Demokratycznej przedstawiał się jako obrońca ludzi prostych, a przecież, proszę państwa, PZPR i aparatczycy PZPR z życiem ludzi prostych w PRL nie mieli nic wspólnego. Oni wtedy nas, naszych rodziców i dziadków stojących w kolejkach oglądali zza szyb czajek i wołg. Dzisiaj życie prostego człowieka oglądają zza szyb volv, mercedesów i lancii; z tych ostatnich pora się już przesiadać.</u>
          <u xml:id="u-130.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-130.9" who="#PosełMichałTomaszKamiński"> Ten fałsz, że jesteście państwo obrońcami ludzi prostych, legł u podstaw waszego sukcesu wyborczego, ale z tym fałszem naród polski skończył w tych wyborach, i bardzo dobrze. Dziękuję bardzo panu premierowi także za te słowa, które oznaczają, że kierowany przez niego rząd będzie rządem Polski chrześcijańskiej i Polski wiernej swojej narodowej tradycji.</u>
          <u xml:id="u-130.10" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Pierwsze tygodnie pracy nowego parlamentu pokazują, że pan premier w tej pracy będzie się spotykał z zajadłą opozycją ze strony SLD, opozycją - trzeba przyznać - wyjątkowo niekonstruktywną. Panom i paniom z SLD przeszkadza w tym parlamencie wszystko, co robimy, pokazują, że nienawidzą wszystkiego i wszystkich, którzy nie nosili bądź nie noszą w kieszeni czerwonej legitymacji.</u>
          <u xml:id="u-130.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-130.12" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Podejrzewam, że kierując się tą logiką walki ze wszystkim, co ten parlament robi, na następnym posiedzeniu Sejmu SLD zaprotestuje przeciwko temu, że windy w nowej kadencji bardziej skrzypią niż w poprzedniej.</u>
          <u xml:id="u-130.13" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-130.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Gówno skrzypi.)</u>
          <u xml:id="u-130.15" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Gdyby pan był łaskaw wyrażać się w parlamencie bardziej parlamentarnie, to bylibyśmy panu wdzięczni, bo jest to parlament, a nie zebranie partyjne.</u>
          <u xml:id="u-130.16" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-130.17" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Zwracam się do pana premiera z wyrazami szczerej wdzięczności za dzisiejsze exposé, także za to, że, jak powiedziałem, zabrzmiał w nim głos Polski nowoczesnej, ale Polski wiernej tradycji.</u>
          <u xml:id="u-130.18" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Panie Premierze! Członkowie Rządu! W tej trudnej...</u>
          <u xml:id="u-130.19" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-130.20" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Widzę, że nie ma; są inni premierzy.</u>
          <u xml:id="u-130.21" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-130.22" who="#PosełMichałTomaszKamiński"> Nie wiem, czy państwo mogliby się trochę uspokoić, bo jesteśmy w parlamencie, o czym przypominam.</u>
          <u xml:id="u-130.23" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Jan Król)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę nie przeszkadzać panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#WicemarszałekJanKról">A pana posła proszę, żeby przeszedł do rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Chciałbym podziękować za te słowa w exposé, które napawają nas otuchą, i powiedzieć, że ten rząd będzie musiał cieszyć się naszym poparciem przecież nie tylko w tym głosowaniu, lecz także w późniejszych, które, jak wykazuje praktyka działań posłów z SLD, będą działaniami trudnymi. A do państwa apeluję, byście się postarali mieć coś więcej do powiedzenia Polakom niż to, że wam przeszkadza krzyż w polskim parlamencie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#WicemarszałekJanKról">Następny zabierze głos pan poseł Ludwik Dorn.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#PosełLudwikDorn">Panie Marszałku! Panie Wicepremierze! Wysoka Izbo! Chciałbym na wstępie podziękować mojemu do dziś klubowi Akcji Wyborczej Solidarność za to, że posłowi, który od 2 tygodni niezmiennie deklaruje, że rządu w głosowaniu nie poprze, umożliwił zabranie głosu z tej trybuny w ramach czasu klubowego. Sądzę, że pani posłanka Sierakowska, pan poseł Miller, pan poseł Urbańczyk z SLD, którzy tak bardzo boleją nad zagrożeniami dla demokracji, tolerancji i pluralizmu, mogliby się udać do kierownictwa klubu Akcji Wyborczej Solidarność i długo - myślę, że bardzo długo - tam poterminować, jeśli chodzi o ochronę tych wartości.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#PosełLudwikDorn">Rządu w głosowaniu poprzeć nie mogę i chciałbym bardzo wyraźnie zaznaczyć, że jest to moja decyzja indywidualna, a nie decyzja mojej partii, Porozumienia Centrum. Oto krótkie uzasadnienie tej decyzji:</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#PosełLudwikDorn">Moim zdaniem, istnieje zasadnicza sprzeczność między deklaracjami pana premiera, który - i można być mu za to wdzięcznym - ogłosił swój rząd rządem naprawy Rzeczypospolitej, a konkretnymi decyzjami. Decyzjami o obsadzie stanowisk ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego przez osobę osobiście zaangażowaną, zainteresowaną, jeśli chodzi o przebieg śledztw toczących się w sprawie ciężkich naruszeń praworządności przez służby specjalne.</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#komentarz">(Poseł Edward Wende: Bzdura.)</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#PosełLudwikDorn">Decyzją o mianowaniu na pełniącego obowiązki szefa Urzędu Ochrony Państwa osoby z istniejącego od lat w urzędzie układu, który, można powiedzieć, niejako symbolizuje te ciężkie naruszenia praworządności i aktywną ingerencję służb specjalnych w życie polityczne. I ja sądzę, że jeśli w tej drugiej sprawie nominacja pana premiera spotkała się z tak pochlebną, wręcz entuzjastyczną oceną byłego funkcjonariusza służby bezpieczeństwa i funkcjonariusza Sojuszu Lewicy Demokratycznej oddelegowanego niejako do współpracy z UOP, powinno to panu premierowi i mojemu klubowi dać wiele do myślenia.</u>
          <u xml:id="u-134.6" who="#PosełLudwikDorn">Jest w rządzie pana premiera Jerzego Buzka bardzo wiele osób uczciwych, kompetentnych, sprawnych, osób, z którymi można wiązać nadzieje. W exposé postawiono wiele celów, które godne są najgorętszego i najżywszego poparcia. I ja, nie głosując za tym rządem, będę takiego poparcia udzielał. Jednakże najistotniejszy polityczny mechanizm i najistotniejsza zasada tego rządu jest, moim zdaniem, zła i skażona. Nominacje na stanowiska, o których wspomniałem, symbolizują niejako to zepsucie, którego pan premier w żadnej mierze nie wprowadził, ale je zaakceptował; a jest ono pewną kontynuacją złych praktyk wszystkich czy prawie wszystkich rządów po 1989 r.</u>
          <u xml:id="u-134.7" who="#PosełLudwikDorn">Odwołam się tu do autora, który powinien być szczególnie bliski sercom oraz umysłom członków klubów tworzących koalicję rządową, mianowicie do Monteskiusza. Rozważając podstawowe mechanizmy polityczne, pisał on: „Skoro zasady rządu są raz skażone, najlepsze prawa są złe i obracają się przeciw państwu. Kiedy zasady są zdrowe, złe prawa działają tak jak dobre. Siła samej zasady przeważa wszystko”. Nie powiem, że jestem najgłębiej przekonany, ale żywię bardzo głęboką obawę, iż zasada tego rządu, zasada niejako konstrukcyjna, sięgająca fundamentów, jest zła i skażona i stanowi kontynuację tych praktyk, które konstrukcję rządu, niejako jego mechanizm napędowy - bo w żadnym razie wszystkich ludzi władzy - opierały na wstydzie, strachu i oportunizmie. I że ten rząd z tą zasadą, która, niestety, królowała w niepodległej Rzeczypospolitej, nie zerwał.</u>
          <u xml:id="u-134.8" who="#PosełLudwikDorn">Z tych powodów sądzę też, że ten rząd jest raczej rządem kontynuacji i adaptacji, a nie głębokiej moralnej i politycznej przemiany.</u>
          <u xml:id="u-134.9" who="#PosełLudwikDorn">Można się tu odwołać do sfery, by tak rzec, spoza działania służb specjalnych, do pewnego konkretu - niech on będzie tutaj tylko symbolem - do walki z przestępczością. Z jednej strony cel jest jak najbardziej słuszny, szlachetny i potrzebny. Z drugiej strony w exposé pana premiera znalazło się zatwierdzenie, niejako akceptacja tego stanu prawnego, który pan premier i ten Sejm odziedziczył po Sejmie poprzedniej kadencji - skrajnie liberalnego, można powiedzieć: proprzestępczego prawa karnego. Jest tu wewnętrzna sprzeczność i ona sprawia, że te deklaracje są niewiarygodne.</u>
          <u xml:id="u-134.10" who="#PosełLudwikDorn">Proszę Państwa! Wysoki Sejmie! Chciałbym powiedzieć, że dziś rozchodzą się drogi moje i klubu Akcji Wyborczej Solidarność. Myślę, że kiedyś będziemy się mogli jeszcze spotkać. Będziemy się mogli spotkać w sytuacji, kiedy klub Akcji Wyborczej Solidarność, dominujący klub tego Sejmu, odkryje swą siłę. A siłę można odkryć przez odsłonięcie i przezwyciężenie własnych słabości. Sądzę, że AWS jest wielką siłą, tylko jeszcze nie ujawnioną, jeszcze nie w tym momencie. I sądzę, że będziemy mogli znowu się spotkać w chwili, gdy AWS wspólnie z koalicjantem, i może nie jednym koalicjantem, będzie powoływał rząd prawdziwego przełomu, rząd naprawdę godny Polski i rząd naprawdę godny AWS-u.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi za zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zabranie głosu proszę pana posła Marcina Libickiego z AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PosełMarcinLibicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Trudno bez wzruszenia przemawiać z tej najważniejszej trybuny w kraju, szczególnie kiedy przemawia się reprezentując najliczniejszy w dziejach III Rzeczypospolitej klub, liczący ponad 200 posłów. Dokładnie 201. Trudno bez wzruszenia przemawiać, kiedy mówi się na temat exposé premiera właśnie przez ten klub wysuniętego. Trudno przemawiać bez wielkiej satysfakcji, kiedy mówi się na temat exposé, w którym premier podkreśla, że fundamentem państwa musi być cywilizacja chrześcijańska, kiedy premier expressis verbis stwierdza, że chodzi mu o takie wartości, jak prawda, dobro i miłość. Trudno bez satysfakcji przemawiać tu na temat tego exposé, kiedy te wartości są przełożone na konkretne tematy, na sprawy rodziny, która w tym exposé jest przedstawiona jako jego główny cel; na inną sprawę, związaną najściślej właśnie z porządkiem chrześcijańskim - sprawę własności. Wielką satysfakcją napawa to, że premier zapowiedział radykalną prywatyzację, dlatego że jest ileś tysięcy przedsiębiorstw państwowych, nawet trudnych do obliczenia, gdyż istnieją takie specyficzne twory jak spółki akcyjne, w których jedynym akcjonariuszem jest państwo, czy jednoosobowe spółki skarbu państwa zaliczane do sprywatyzowanych, które też de facto są państwowe. To, że również w tym exposé jest przewidziana szybka reprywatyzacja, o którą walczyliśmy w Sejmie I kadencji i której nie udało nam się z powodu rozwiązania tego Sejmu przeprowadzić, jest istotnym elementem moralnym tego exposé.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#PosełMarcinLibicki">Trudno bez wielkiej satysfakcji nie odnosić się do tego exposé, kiedy czytamy o tym, jakie miejsce przewiduje premier dla kultury w życiu narodu, kiedy w kontekście właśnie dziedzictwa narodowego, a także spraw, ogólnie rzecz biorąc, europejskich i naszej przyszłej współpracy z Europą pisze dosłownie: „Będziemy chronić dziedzictwo narodowe. Będziemy tworzyć lepsze niż dziś warunki dla twórczości, sprzyjać szerokiej dostępności dóbr kultury. Doprowadzimy do realizacji programu edukacji kulturalnej w środkach społecznego przekazu”. Bo, proszę państwa, kultura to nie jest tylko ta kultura wysoka, która musi mieć stworzone odpowiednie warunki, aby powstawały wielkie dzieła, ale to jest przede wszystkim upowszechnienie owoców i dzieł kultury masowej. Jest jeszcze jedno zagadnienie, na ogół nie dostrzegane - masowa kultura, to znaczy ta kultura, która zwykłego człowieka otacza na co dzień, jego krajobraz architektoniczny i urbanistyczny. Do tego, żeby poprawić ten krajobraz zwykłego człowieka na co dzień, nie trzeba pieniędzy. Trzeba tylko użyć w odpowiedni sposób tych narzędzi, które rząd ma do swojej dyspozycji. Rząd, nawet ogromnie ograniczony w swoich kompetencjach, nawet taki rząd, który nie zajmuje się nadmierną liczbą zagadnień, z mecenatu nad kulturą zrezygnować nie może. Do tego celu istnieją narzędzia tak istotne, jak publiczna telewizja, jak publiczne radio. Tu właśnie rola rządu oddziaływającego przez odpowiednie narzędzia jest ogromna. My dobrze wiemy, że to jest właśnie ta kultura, z którą zwykły człowiek styka się na co dzień. To jest właśnie ta masowa kultura i to jest to, co najbardziej szwankuje.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#PosełMarcinLibicki">Obowiązkiem rządu jest mecenat nad kulturą w kraju, ale właśnie - to zostało wyraźnie podkreślone - nad dziedzictwem kulturalnym. To jest również w dużym stopniu zagadnienie masowej kultury, dlatego że tragiczny stan polskich zabytków, które należą do dziedziny tej kultury, z którą każdy człowiek się styka na co dzień i w mieście, i na wsi, wymaga tego, aby rząd użył istniejących środków prawnych lub stworzył nowe prawa bez konieczności sięgania do pustej kieszeni. Zwracam uwagę na to, że można bardzo dużo zrobić w tej dziedzinie na podstawie istniejącego prawa, bez dodatkowych środków.</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#PosełMarcinLibicki">Proszę Państwa! Słyszeliśmy tutaj - były tu zdania polemiczne - wypowiedzi na temat tego, czego od nas oczekuje Europa, tzw. Europa, w której przecież jesteśmy, ale tak się często mówi. Myślę, że to nie jest tylko problem tego, czego od nas oczekuje Europa, lecz jest też problem tego, czego my oczekujemy od Europy. Słyszymy różne zapewnienia na temat tego, czego Europa od nas oczekuje. Ks. bp Pieronek niedawno powiedział - tak twierdził - że Europa od nas oczekuje właśnie tego, co wnosi Kościół. Pani Waniek, jak zrozumiałem, stwierdziła coś zupełnie przeciwnego. Byłoby dobrze wiedzieć, kto ma precyzyjniejsze informacje, czego od nas oczekuje Europa, zanim decyzję o przystąpieniu do tej Europy podejmiemy.</u>
          <u xml:id="u-136.4" who="#PosełMarcinLibicki">Proszę Państwa! Nie chcę się wdawać w polemiki z tymi z lewej strony, którzy głos zabrali, a którzy już więcej głosu zabrać dzisiaj nie mogą. Pierwsi mówcy z SLD, że tak powiem, wystrzelali już amunicję, armaty zagwożdżone. Będę rycerski, nie będę atakował państwa, którzy nie mogą się, niestety, już bronić. Ale powiem, że doskonale rozumiem - rozumiem i aprobuję - to, że państwo bardzo często mówią, iż odcinają się od tej złej przeszłości, że mówią o różnych miarach, które trzeba stosować do różnych epok władzy komunistycznej. To jest absolutnie prawda. Zgadzam się również z tym, co wielu z państwa przyznaje, że nawet - powiedzmy sobie tak - najłagodniejszy okres władzy komunistycznej we wszystkich istotnych dziedzinach zaprowadził nas w ślepą uliczkę. Z tym się państwo zawsze zgadzają. Przecież państwo to sami mówią: że koncepcje gospodarcze były fałszywe, polityczne - fałszywe, ideowe - fałszywe. Państwo to przyznają.</u>
          <u xml:id="u-136.5" who="#PosełMarcinLibicki">Zgadzam się, że upływ czasu od tego przełomowego roku 1989 będzie w sposób naturalny uwiarygodniał tę nową formację. Jeżeli jednak państwo chcą się odciąć od tego w sposób wiarygodny - a on będzie coraz wiarygodniejszy - to trzeba się odciąć od tych, którzy właśnie nie chcą się odciąć i to deklarują. Usłyszeliśmy tu dzisiaj, że trzeba by obchodzić rocznicę równorzędną z 11 listopada, mianowicie święto 22 lipca.</u>
          <u xml:id="u-136.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Nikt tego nie powiedział.)</u>
          <u xml:id="u-136.7" who="#PosełMarcinLibicki">Nie, ale było powołanie się, że obecne obchody 11 listopada to jest coś podobnego jak dawniej 22 lipca.</u>
          <u xml:id="u-136.8" who="#PosełMarcinLibicki">Krótko mówiąc, proszę państwa, stwierdzam tylko, że mam wielką satysfakcję z tego, iż kiedy opuszczaliśmy Sejm w roku 1993 na cztery lata, nasze poglądy i nasz program - jako fundament - uznawało 49 posłów. Dzisiaj uznaje je 201 posłów. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-136.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Ujazdowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#PosełKazimierzMichałUjazdowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debata nad kwestią zaufania dla rządu jest w każdych warunkach czymś na kształt raportu o stanie państwa. Rozumiem, że raport szczegółowy będzie przygotowany przez rząd. Niemniej dziś jesteśmy zobowiązani powiedzieć kilka słów o tym, jak wygląda państwo - to państwo przekazywane dzisiaj rządowi Jerzego Buzka.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#PosełKazimierzMichałUjazdowski">Pan poseł Leszek Miller użył słowa „dziedzictwo”. Dziedzictwo kojarzy się pozytywnie. My możemy raczej mówić o obciążeniu, o balaście. Otrzymujemy państwo scentralizowane, państwo, w którym samorząd terytorialny wydaje dwukrotnie mniej środków publicznych, państwo upartyjnione. Symbolem sprawowanej przez odchodzącą ekipę władzy było utyskiwanie jednego z posłów Polskiego Stronnictwa Ludowego, że SLD przejął już wszystkie zarządy terenowe firmy Polmos. To był symbol waszej władzy. Ta władza odchodzi.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#PosełKazimierzMichałUjazdowski">To państwo było bezradne, ze zdegradowanymi sądami, ze słabą policją, bezradne wobec wzrastającej fali przestępczości. Jak wielki był to balast i jak wielkie jest to obciążenie, pokazała klęska powodzi. Wtedy scentralizowane państwo nie potrafiło ograniczyć skutków klęski żywiołowej, wtedy rząd Włodzimierza Cimoszewicza debatował na temat zakupu kaloszy, wtedy nie potrafiliście państwo pokazać swojej siły i determinacji. Mówię o tym nie po to, by kontynuować polemiki wyborcze, ale dlatego, żeby potwierdzić i wzmocnić główne przesłanie wypowiedziane dziś w exposé pana premiera Buzka. Celem tego rządu jest naprawa państwa. My udzielamy mu kredytu po to, by zbudował państwo sprawiedliwe, wolne od balastu PRL i wolne od patologii ostatnich lat. Chcemy, żeby ten rząd miał silne poparcie, żeby premier miał silny mandat usuwający obawy przed utratą większości parlamentarnej. Obawy, które istniały na początku lat dziewięćdziesiątych, wtedy, kiedy pierwszym rządom solidarnościowym przyszło sprawować władzę. Teraz te obawy powinny ustać i wierzę, że premier Jerzy Buzek osiągnie na tej drodze sukces. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-138.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Markiewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PosełMarekMarkiewicz">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Parlament, jak sama nazwa wskazuje, to miejsce, gdzie się mówi, gdzie padają słowa. Padły tu niedobre słowa. Państwo powiedzieli, a zwracam się do koleżanek i kolegów z SLD, że nie poprą rządu wyłonionego z woli wyborców. Wolno państwu. Ale zakazu poparcia takiego rządu, który jest emanacją woli wyborców, nie ma. Państwo powiedzieli wiele słów, które wykopują między nami przepaść.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#PosełMarekMarkiewicz">Pan premier Oleksy zechciał powiedzieć, że w exposé pana premiera Buzka pojawiło się wiele tez powielających tezy poprzedniej koalicji, co koresponduje ze sformułowaniem pana posła Millera, że to exposé jest banalne.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#PosełMarekMarkiewicz">Czytamy zatem, że dla państwa banalne jest powtarzanie tezy, że trzeba przeprowadzić prywatyzację. Tyle razy to słowo było powtarzane, że nie zdążono jej przeprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#PosełMarekMarkiewicz">Banalne jest słowo, że trzeba przeprowadzić reprywatyzację,...</u>
          <u xml:id="u-140.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-140.7" who="#PosełMarekMarkiewicz">... bo nie zdążono jej zacząć. Banalne jest słowo o reformie ustroju samorządowego, bo słowa tylko, papiery zostały. Reformy nie ma. Mówią państwo do nas, że bezbarwne było to exposé.</u>
          <u xml:id="u-140.8" who="#PosełMarekMarkiewicz">Pan poseł Wiaderny, nawiązując do tej części exposé, gdzie premier opierał się na wartościach moralnych, na dobru i prawdzie, powiedział, że to wartości ogólne. A jakie mają być? Szczególne?</u>
          <u xml:id="u-140.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-140.10" who="#PosełMarekMarkiewicz"> Bezbarwne są wartości, a my mówimy i chcemy wierzyć, mając do dyspozycji na razie tylko słowa, bo w exposé można tylko słowa oceniać, nie czyny, że chcemy wprowadzić prawdę. Po prostu prawdę, być może po raz pierwszy od kilku lat.</u>
          <u xml:id="u-140.11" who="#PosełMarekMarkiewicz">Pani poseł Waniek troszczy się o Europę, strasząc ją konkordatem, choć sądzę, że Europa zna to pojęcie.</u>
          <u xml:id="u-140.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-140.13" who="#PosełMarekMarkiewicz">Ale z tej trybuny padła także zapowiedź wprowadzenia prawa prasowego, do której się już nikt nie odniósł. A na tej sali dwukrotnie odpadł projekt prawa prasowego z pierwszym artykułem: „Prasa jest wolna”. To znaczy Europa boi się zapowiedzi wprowadzenia prawa prasowego? Sądzę, że nie. To znaczy, że słowa wypowiedziane z tej trybuny przez premiera, że trzeba usunąć sędziów, którzy sprzeniewierzyli się swemu posłannictwu w stanie wojennym, to są słowa, które straszą Europę? Czy może Europa właśnie czeka na wolne media i sprawiedliwych sędziów, którzy się nie sprzeniewierzają?</u>
          <u xml:id="u-140.14" who="#PosełMarekMarkiewicz">Pan poseł Kalinowski troszczył się o to, że ma powstać rząd naprawy Rzeczypospolitej. To znaczy, że nie ma co naprawiać? Wszystko jest świetnie? To dowodem będzie budżet, o który państwo się troszczyli i który na tej sali my będziemy poprawiać, a państwo będą głosować, to będzie dowód potęgi gospodarczej ostatnich lat.</u>
          <u xml:id="u-140.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-140.16" who="#komentarz">(Głos z sali: To zróbcie to.)</u>
          <u xml:id="u-140.17" who="#PosełMarekMarkiewicz">Zrobimy to.</u>
          <u xml:id="u-140.18" who="#PosełMarekMarkiewicz">Ale skoro pan poseł Miller przekazuje nam Rzeczpospolitą w najlepszym stanie, to trzeba powiedzieć, że nie jest to Rzeczpospolita taka jak Stany Zjednoczone, ale taka, która za kilkanaście lat ma doścignąć Grecję. Chcemy to zrobić wspólnym wysiłkiem. Państwo mówią „nie” temu rządowi i „nie” słowom, które padły na tej sali. Przyjmujemy to z bólem.</u>
          <u xml:id="u-140.19" who="#PosełMarekMarkiewicz">Powinienem teraz konfrontacyjnie mówić: widzicie państwo, a ja mówię: zastanówcie się państwo, czy warto występować przeciwko woli wyborców, czy warto występować przeciw słowom, które tu padły z ust premiera, bo słowa rodzą pułapkę. Pani poseł Waniek chciała zdyskredytować exposé, nazywając tezy tam zawarte myszą, ale za cenę nazwania pana premiera górą.</u>
          <u xml:id="u-140.20" who="#komentarz">(Poseł Danuta Waniek: Górą, która urodziła mysz...)</u>
          <u xml:id="u-140.21" who="#PosełMarekMarkiewicz">To nas cieszy.</u>
          <u xml:id="u-140.22" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-140.23" who="#PosełMarekMarkiewicz"> Przyjmujemy i poprzemy pana premiera Buzka, bo starczy nam głosów, starczy nam większości, którą dali nam wyborcy. Ale w dniu, który poprzedza rocznicę święta niepodległości, jeszcze raz pytam, czy państwo rzeczywiście są przeciwko rządowi, którego chcą wyborcy, i przeciwko słowom, które tu padły. Pan prezydent Rzeczypospolitej nie jest zainteresowany słowami, które tu padają, ale jutro wygłosi przemówienie. Faktem jest, że jutro naród będzie miał rząd i przekonanie, że w tej sali jest spór o słowa, takie bardzo podstawowe słowa. Państwo są przeciw. Jeszcze raz pytam: czy warto?</u>
          <u xml:id="u-140.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Marię Rokitę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PosełJanRokita">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przychodzi mi kończyć tę debatę - tak wynika z informacji na tablicy - nad dzisiejszym exposé pana premiera Buzka. Chcę więc na koniec sformułować, jeśli państwo pozwolą, cztery lekko przynajmniej polemiczne uwagi i pewną konkluzję.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#PosełJanRokita">Uwaga pierwsza. Pan przewodniczący Leszek Miller najwyraźniej obraził się na premiera Jerzego Buzka o to, że premier w exposé źle ocenił 4 lata rządów koalicji SLD-PSL. Pan Leszek Miller zrobił nawet takie zestawienie słów: z jednej strony pokora i skromność, które powinny towarzyszyć rządowi, a z drugiej strony buta i samozadowolenie, które, zdaniem pana Leszka Millera, mu towarzyszą. Pani Sierakowska nawet postawę prezentowaną przez premiera i obóz rządowy nazwała w dzisiejszej debacie postawą nienawiści.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Święte słowa.)</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#PosełJanRokita">A wszystko idzie o to, że padły ostre, stanowcze słowa pod adresem rządów państwa w ciągu ostatnich 4 lat, rządów sprawowanych w tak przygniatającej większości. Wziąłem do ręki, tak dla pewnego porównania, to, co 4 lata temu, w 1993 r., w analogicznym manifeście programowym nowo tworzącej się wtedy koalicji SLD-PSL mówiono o tym pierwszym, heroicznym, z naszego punktu widzenia, i pełnym błędów, jak z perspektywy czasu sądzimy, okresie „Solidarności” - po wielkiej rewolucji 1989 r. Chcę państwu przypomnieć tylko parę sformułowań z tamtego czasu. Posłuchajcie, co mówiliście o tamtym naszym heroicznym okresie: załamanie się bezpieczeństwa obywateli, pogłębiający się kryzys oświaty, ochrony zdrowia, nauki, kultury, zakłócenie prawidłowego funkcjonowania instytucji państwowych, w tym wymiaru sprawiedliwości, w wyniku politycznych ingerencji, narastanie obszarów nędzy i pogłębiający się kryzys, okres, w którym rząd był świetny i mądry, a społeczeństwo nie nadążało, nie ma szans na powtórzenie się pod naszymi rządami... itd.</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Sama prawda.)</u>
          <u xml:id="u-142.5" who="#PosełJanRokita">Dziś pan premier Oleksy powołuje się na ciągłość reform od 1989 r.</u>
          <u xml:id="u-142.6" who="#komentarz">(Oklaski, wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-142.7" who="#PosełJanRokita">Proszę Państwa! Chcę wam dać pewną radę, ponieważ pani poseł Waniek mówi, że warto czasem wysłuchiwać rad od przeciwników politycznych...</u>
          <u xml:id="u-142.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale nie od Rokity.)</u>
          <u xml:id="u-142.9" who="#PosełJanRokita">... a ja jestem waszym przeciwnikiem politycznym bez wątpienia.</u>
          <u xml:id="u-142.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Niemożliwe.)</u>
          <u xml:id="u-142.11" who="#PosełJanRokita">Nie mówcie o regresie obyczajów demokratycznych wprowadzanych przez AWS. Nie uczcie demokracji AWS i Unii Wolności, i „Solidarności”. Ilekroć bowiem to czynicie, ludzie naprawdę posądzają was wyłącznie o cynizm, nawet gdybyście czynili to w dobrej wierze. Bo przecież na tę demokrację wy jesteście świeżo nawróceni.</u>
          <u xml:id="u-142.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-142.13" who="#PosełJanRokita">Uwaga druga. Państwo dramatycznie poszukują - to widać było w tych wystąpieniach - po paru dniach funkcjonowania gabinetu Jerzego Buzka jakichś strasznych rozbieżności i kolizji wewnątrz rodzącej się koalicji. Z jaką nerwowością ich szukacie. Poseł Pastusiak już dziś poszukuje dramatycznych rozbieżności między MSZ a Komitetem Integracji Europejskiej. Poseł Ikonowicz tak bardzo martwi się o to, że między NSZZ „Solidarność” a Unią Wolności nie da się wypracować w ogóle wspólnego programu.</u>
          <u xml:id="u-142.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Sama prawda...)</u>
          <u xml:id="u-142.15" who="#PosełJanRokita">Pan poseł Miller... pan przewodniczący Miller puentuje to taką oto nadzieją, że prędko będą tu kolizje, konflikty...</u>
          <u xml:id="u-142.16" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Będą. Przez 4 lata będą.)</u>
          <u xml:id="u-142.17" who="#PosełJanRokita">... i tak naprawdę po chwili nastąpią szybkie wybory. Pan poseł Miller wprost to dzisiaj powiedział: Czy już przygotowujecie się do szybkich wyborów?</u>
          <u xml:id="u-142.18" who="#PosełJanRokita">Chcę panom dać drugą radę.</u>
          <u xml:id="u-142.19" who="#komentarz">(Głosy z sali: Rokita, do domu! Sobie rady dawaj!)</u>
          <u xml:id="u-142.20" who="#PosełJanRokita">Nie szukajcie rozbieżności w tym rządzie. Nie powtórzy się taka sytuacja jak ta, gdy premier Cimoszewicz przed kamerami telewizyjnymi musiał malować matematyczne wykresy, aby udowodnić, że Pawlak nie ma racji.</u>
          <u xml:id="u-142.21" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-142.22" who="#PosełJanRokita"> Ale mówiąc zupełnie serio: Czy wyobrażacie sobie Jerzego Buzka malującego przed kamerami wykresy udowadniające, że Balcerowicz nie ma racji? Przecież to nonsens. </u>
          <u xml:id="u-142.23" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-142.24" who="#PosełJanRokita">Nie liczcie na skonfliktowanie rządu. I co więcej, proszę państwa, nie grajcie na to w waszej strategii politycznej, bo popełnicie zasadniczy, historyczny błąd. Jeśli pani poseł Waniek namawia do tego, ażeby przeciwnicy w tym parlamencie dawali sobie rady, to i taką radę wam daję. Nie grajcie na rozbieżności w tym rządzie i nie grajcie na to, żeby były prędko wybory.</u>
          <u xml:id="u-142.25" who="#komentarz">(Głos z sali: Gramy na nerwach.)</u>
          <u xml:id="u-142.26" who="#PosełJanRokita">Uwaga trzecia będzie bardzo serio. Pan poseł Oleksy, komentując wystąpienie premiera - o tym, że pewien świat wartości, pewne przekonanie o bezwzględności wartości my naprawdę traktujemy jako nasz wkład w jedność Europy; nie jedyny, ale jako jeden z ważnych elementów tego wkładu - nazywa to „natrętnym moralizatorstwem”.</u>
          <u xml:id="u-142.27" who="#komentarz">(Poseł Danuta Waniek: Ja też.)</u>
          <u xml:id="u-142.28" who="#PosełJanRokita">Pani poseł Waniek zadaje pytanie, czy Europa wyraziła na to zgodę.</u>
          <u xml:id="u-142.29" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-142.30" who="#PosełJanRokita"> To dygresja. Pan prezydent Kwaśniewski kiedyś powiedział taki zły dowcip - zgodzicie się państwo, że zły - a propos Unii Europejskiej: myśmy już kiedyś byli w Układzie Warszawskim w Moskwie, potrafimy się więc przyzwyczaić także do NATO w Brukseli; my wiemy, jak to się robi.</u>
          <u xml:id="u-142.31" who="#PosełJanRokita">To jest problem. Bo ja bym chciał, żebyście wy, państwo, nie traktowali naszej postawy w tej sprawie z perspektywy tego dowcipu prezydenta Kwaśniewskiego. Otóż jeśli Jerzy Buzek mówi tu, że wierzymy w bezwzględność dobra, prawdy, wierzymy w różnicę między uczciwym i nieuczciwym państwem i wierzymy w to, że ten obóz polityczny jest w stanie uczynić Polskę bardziej sprawiedliwą, to my naprawdę w to wierzymy. Ale nie tylko naprawdę w to wierzymy - chcemy, żebyście wy wierzyli, że my w to wierzymy.</u>
          <u xml:id="u-142.32" who="#komentarz">(Oklaski, wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-142.33" who="#PosełJanRokita">Dlatego chciałbym, abyście państwo na to nie reagowali śmiechem. Po prostu jest tak, że są jeszcze na tym świecie ludzie, a nawet są politycy...</u>
          <u xml:id="u-142.34" who="#komentarz">(Głos z sali: Na przykład Rokita.)</u>
          <u xml:id="u-142.35" who="#PosełJanRokita">... i tu na przykład jeden siedzi, nazywa się Jerzy Buzek, który wypowiada pewne twierdzenia natury wartościującej, wierząc w nie, a nie po to, żeby coś zinstrumentalizować, załatwić jakiś interes. On to naprawdę tak robi. I uwierzcie w to.</u>
          <u xml:id="u-142.36" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-142.37" who="#PosełJanRokita">Wreszcie uwaga czwarta i dobra rada czwarta; nie wiem, czy dobra, może zła.</u>
          <u xml:id="u-142.38" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-142.39" who="#PosełJanRokita"> Nie stosujcie kłamstwa w walce przeciwko obozowi rządzącemu. Pan premier Oleksy był łaskaw powiedzieć tak: Wolność mediów będzie wyglądać tak, jak w wypowiedzi Mariana Krzaklewskiego, który powiedział (cytuję za premierem Oleksym, a nie za Krzaklewskim) - media mają być wolne, ale powie im się, co mają robić i mówić.</u>
          <u xml:id="u-142.40" who="#komentarz">(Głos z sali: To Krzaklewski taki mądry?)</u>
          <u xml:id="u-142.41" who="#PosełJanRokita">Wiadomo, to jest wypowiedź, która ma na celu zdyskredytowanie lidera AWS. Co powiedział Krzaklewski w swoim wystąpieniu? Ja to notowałem. Krzaklewski powiedział: media publiczne winny wspierać rodzinę, patriotyzm, nie propagować gwałtu, coś tam jeszcze. Czy jest zasadnicza różnica między tym, co powiedział Krzaklewski, a tym, co powiedział Oleksy o Krzaklewskim? Nie stosujcie kłamstwa w walce politycznej z AWS, dlatego że to kłamstwo ostatecznie obróci się przeciwko wam. Ono jest zbyt widoczne.</u>
          <u xml:id="u-142.42" who="#PosełJanRokita">A więc, drodzy państwo, jeśli chcecie mimo wszystko od przeciwnika politycznego tych czterech rad wysłuchać, to przypomnę wam je raz jeszcze:</u>
          <u xml:id="u-142.43" who="#komentarz">(Wesołość, poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-142.44" who="#PosełJanRokita">— Nie pouczajcie nas w sprawach demokracji, bo ludzie wtedy uważają, że jesteście cyniczni.</u>
          <u xml:id="u-142.45" who="#komentarz">(Głos z sali: Jesteście najmądrzejsi.)</u>
          <u xml:id="u-142.46" who="#PosełJanRokita">— Nie liczcie na skonfliktowanie rządu, bo prędkich wyborów nie będzie, a rząd się nie skonfliktuje.</u>
          <u xml:id="u-142.47" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Kaniewski: Sami się skonfliktujecie.)</u>
          <u xml:id="u-142.48" who="#PosełJanRokita">— Traktujcie z powagą to, co my mówimy w sprawach ideowych, bo my w to naprawdę wierzymy.</u>
          <u xml:id="u-142.49" who="#PosełJanRokita">— I nie kłamcie na nasz temat,...</u>
          <u xml:id="u-142.50" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-142.51" who="#PosełJanRokita">... dlatego że kłamstwo obróci się przeciwko wam.</u>
          <u xml:id="u-142.52" who="#PosełJanRokita">Natomiast, i tu chcę powiedzieć coś bardzo pozytywnego, owszem, jesteście dzisiaj potężną opozycją - patrzcie nam na ręce, wytykajcie błędy, oferujcie pomoc tam, gdzie uważacie, że to jest możliwe (są takie pola z pewnością), jeśli będziecie uważać to za potrzebne i sensowne dla was i dla państwa. My uważamy, że takie pola są.</u>
          <u xml:id="u-142.53" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdzie?)</u>
          <u xml:id="u-142.54" who="#PosełJanRokita">I wbrew temu, co powiedział pan Leszek Miller, nie sądźcie, że tak jak w 1989 r. my znowu nie umiemy rządzić. My umiemy rządzić. To wy teraz, po raz pierwszy w swojej historii, macie się sprawdzić jako poważna opozycja. I to będzie chyba dla was trudniejszy egzamin niż dla nas egzamin z rządzenia. Stoi bowiem przed wami bardzo niebezpieczna iluzja, mianowicie iluzja taka, że waszym sukcesem jest cokolwiek, co popsujecie.</u>
          <u xml:id="u-142.55" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-142.56" who="#PosełJanRokita">Pamiętajcie państwo o tym, że mądry Jerzy Lec kiedyś sformułował taką przestrogę, iż można być wirtuozem fałszywej gry. Wy jesteście dobrzy w opozycji, my to wiemy i wy to wiecie. Wy jesteście dobrzy w opozycji, wy możecie zostać wirtuozami opozycji. Problem tylko polega na tym, ażebyście nie zagrali fałszywej gry - gry, która będzie grą przeciwko państwu, a w efekcie przeciwko wam samym. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-142.57" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski, poruszenie na sali.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#WicemarszałekJanKról">W jakim trybie, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#WicemarszałekJanKról">Zgodnie z regulaminem pan poseł Oleksy ma prawo do sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PosełJózefOleksy">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Najpierw chciałbym zapytać, czy czas wykorzystany przez pana posła Rokitę był kontrolowany, biorąc pod uwagę limit przypadający dla klubu AWS, bo mamy inne wrażenie.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#komentarz">(Poseł Marian Krzaklewski: Mamy jeszcze godzinę.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#WicemarszałekJanKról">Klub jeszcze nie wykorzystał całego czasu, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PosełJózefOleksy">W trybie sprostowania chcę powiedzieć, iż pan poseł Rokita... Ja wierzę, że pan premier Buzek wierzy rzeczywiście w wartości, o których tu dzisiaj mówił, ale nie wierzę w to, że pan poseł Rokita wierzy, że my uwierzymy w to, co mówi pan poseł Rokita.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#PosełJózefOleksy"> Otóż przytaczając moją wypowiedź, pan poseł Rokita pozwolił sobie na bardzo dowolne jej strawestowanie. Protestuję przeciwko temu. Moja wypowiedź jest w stenogramie i łatwo można odczytać - jeżeli nie chce się zrobić z tego użytku w tendencyjny sposób - iż nie mówiłem, że świat wartości, o które chodzi AWS, to natrętne moralizatorstwo. Mówiłem tylko, że jeżeli z umoralniania państwa i społeczeństwa uczyni się cel i zadanie państwa, to wówczas można popaść w natrętne moralizatorstwo, które nie mieści się już w modelu otwartego państwa europejskiego. Jeżeli pan poseł Rokita tak nas chce pouczać, żebyśmy nie kłamali, żebyśmy byli wiarygodni, to musi czynić tak samo, bo na tym tu, w tej Izbie, powinno to polegać. To samo odnosi się do kwestii zarzutu dotyczącego pana przewodniczącego Krzaklewskiego. Przypominając moją wypowiedź, pan poseł Rokita nie dodał, iż cytując, nie przytaczałem wypowiedzi pana przewodniczącego Krzaklewskiego, lecz przedstawiłem jedynie moje rozumienie jego myśli.</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#PosełJózefOleksy">Mogę to czynić i nie należy zaraz posądzać kogoś o chęć dezawuowania liderstwa, bo to najskuteczniej każdy z nas czyni sam wobec siebie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-146.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#WicemarszałekJanKról">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#WicemarszałekJanKról">Informuję, że do zadania pytań zgłosiło się 36 posłów.</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę panie posłanki i panów posłów, którzy dotychczas nie zgłosili zamiaru zadania pytania, o dopisywanie się do listy, bo głos będzie udzielany w tym trybie.</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#WicemarszałekJanKról">Proponuję również, przez analogię do punktu regulaminu mówiącego o zasadach zadawania pytań w sprawach bieżących, aby wprowadzić dobry obyczaj i żeby pytanie trwało nie dłużej niż 1 minutę. O tym będziemy przypominali paniom posłankom i panom posłom. Myślę, że w tym rytmie... Mówię o obyczaju, nie mówię o regulaminie, ale myślę, że w ten sposób sprawniej przeprowadzimy dzisiejsze obrady.</u>
          <u xml:id="u-147.5" who="#WicemarszałekJanKról">Przystępujemy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-147.6" who="#WicemarszałekJanKról">Pierwsza zgłosiła się pani posłanka Anna Filek z SLD.</u>
          <u xml:id="u-147.7" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PosełAnnaFilek">Panie Marszałku! Szanowna Wysoka Izbo! Niezależnie od tego, co mówił poseł Lityński na temat wzrostu emerytur i rent, bezsporny jest fakt, że w ciągu 4 lat emerytury i renty...</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Pytanie, pytanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o nieprzeszkadzanie.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#WicemarszałekJanKról">Rozumiem, że pani poseł zmierza do zadania pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PosełAnnaFilek">Tak.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#PosełAnnaFilek">Renty i emerytury wzrosły o 12%, czyli tylko o 1% mniej, niż wzrosły płace w tym czasie. Stąd moje pytanie do pana premiera: Czy pan premier uważa, że wzrost, przyznaję znaczny, realnych emerytur i rent w ciągu ostatniego czterolecia jest na tyle wysoki, iż pan premier proponuje jedynie niepomniejszanie emerytur i rent w następnym czteroleciu? Czy uważa pan, że przeszło jedna trzecia dorosłego społeczeństwa polskiego ma nie korzystać z ewentualnego wzrostu gospodarczego, który, mam nadzieję, pod pana kierownictwem Polska osiągnie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zadanie pytania panią poseł Irenę Nowacką z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PosełIrenaMariaNowacka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Po bardzo wnikliwej lekturze jednej strony z exposé dotyczącej służby zdrowia chciałabym zapytać, czy pan premier nie wie, że jest już zrobiona analiza potrzeb wyposażenia szpitali w sprzęt i wszystkie zakupy centralne, które były robione, były robione w oparciu o tę analizę. Czy pan premier nie wie, że został uruchomiony kredyt K200, którego poprzednie rządy uruchomić nie mogły? Myślę, że doskonale o tym wie moja koleżanka z Komisji Zdrowia w I kadencji Sejmu pani Frączek, wie o tym także siedzący na tej sali były minister zdrowia pan Wojtyła.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#PosełIrenaMariaNowacka">Chcę także zapytać, czy pan premier nie wie, bo wynika to z tych materiałów, że jest prowadzony Narodowy Program Walki z Rakiem, Narodowy Program Ochrony Serca, Narodowy Program Zapobiegania Zakażeniom Wirusem HIV.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#PosełIrenaMariaNowacka">Chciałabym również zapytać, czy pan premier nie wie, że Sejm poprzedniej kadencji przyjął ustawy o zawodzie lekarza oraz o zawodzie pielęgniarki i położnej, które mówią o randze tych zawodów.</u>
          <u xml:id="u-152.3" who="#PosełIrenaMariaNowacka">A jeżeli pan premier to wszystko wie, to chciałabym w takim razie zapytać, czego dotyczą te informacje, które są w exposé przedłożone. Prosiłabym o ukonkretnienie tego wszystkiego.</u>
          <u xml:id="u-152.4" who="#PosełIrenaMariaNowacka">Chciałabym zapytać jeszcze o jedną sprawę. Otóż w informacjach dotyczących bezpieczeństwa mówi się o policji, mówi się o sądach i prokuraturze, natomiast nie ma ani jednego słowa dotyczącego polskiego więziennictwa. Czy nowy rząd widzi, że jest to problem? Czy nowy rząd zamierza kontynuować to, co zaczął rząd poprzedni i Sejm poprzedni? Przyjęliśmy bowiem ustawę o służbie więziennej, o zatrudnieniu skazanych, ale to nie jest jeszcze koniec. Czy nowy rząd będzie to kontynuował, czy też uważa, że problemu nie ma?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#WicemarszałekJanKról">Jako następna zada pytanie pani posłanka Regina Pawłowska z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PosełReginaPawłowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Pozwolę sobie zadać panu premierowi następujące pytanie. W jaki sposób pan, panie premierze, ma zamiar rządzić państwem dla dobra całego narodu, skoro już w swym exposé dzieli pan naród na swoich i resztę, a za główne zadanie uznaje, co wynika z pana wypowiedzi, umocnienie partii pana posła Krzaklewskiego?</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#PosełReginaPawłowska">Drugie pytanie kieruję do pana premiera jako działaczka związkowa z Radomia, z miasta, z którego posłem jest pan Szeremietiew. Jak się ma planowane mianowanie tego pana na eksponowane stanowisko w MON do faktu, że za jego rządów jako wiceministra zbrojeniówka padła?</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#PosełReginaPawłowska">Pytanie dotyczy również zapowiedzianych restrykcji w karaniu i odbywaniu kary więzienia. Kto za panem marszałkiem Stelmachowskim doprowadził do sytuacji, że stawka żywieniowa w więzieniu jest większa niż w szpitalu?</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#PosełReginaPawłowska">I na koniec humorystyczne pytanie. Jak się ma prorodzinna polityka AWS do nocnych godzin obrad Sejmu?</u>
          <u xml:id="u-154.4" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Borusewicz: Stanowimy przecież jedną rodzinę...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zadanie pytania pana posła Stanisława Kopcia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PosełStanisławKopeć">Panie Marszałku! Panie Premierze! Mam tylko jedno pytanie. Zapowiedź w exposé kontynuacji polityki ubezpieczeń społecznych poprzez KRUS, czyli Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, w najbliższych 4 latach oznacza corocznie ponad 100-bilionowe dopłaty z budżetu. Czy pan premier potwierdza ten kierunek, skoro równocześnie zapowiada w exposé prace nad powołaniem rolniczych funduszy emerytalnych na zasadach, jakie obowiązują w innych grupach zawodowych, co również oznacza znaczne zwiększenie udziału własnego rolników, który dziś - przypominam - wynosi od 4 do 5%?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zadanie pytania pana posła Władysława Adamskiego z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PosełWładysławAdamski">Panie Premierze! Mówił pan o wartościach chrześcijańskich, o jakichś korzeniach, o konkordacie. Czy dla nowego rządu, tak pilnie zajmującego się konkordatem - była to jedna z pierwszych decyzji, jak podawały środki masowego przekazu - konkordat to jest właśnie sprawa priorytetowa? Chciałbym zapytać pana premiera, czy aż tak priorytetowa, że ważniejsza od problemów służby zdrowia, oświaty i w ogóle od codziennych spraw, którymi żyją ludzie? Konkordat, szanowni państwo, nakłada zobowiązania jednostronne tylko na stronę polską. Czy nowy rząd stać jest zatem na taki gest w świetle tak rozbudowanego programu przedwyborczego i obowiązku wywiązania się z tych licznych obietnic, które pan premier akcentował w swoim exposé?</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#PosełWładysławAdamski">A skoro mówimy o tych licznych obietnicach, chciałbym też zapytać o inne cele i ich realizację. Chciałbym zapytać o to, o czym była mowa w exposé: o pieniądze na wsparcie funkcjonowania sądów, reformę policji i reprywatyzację. Jak pan premier wyobraża sobie osiąganie tych celów, jeżeli - jak pamiętam - w 1992 r. koszty reprywatyzacji w samym tylko mieście stołecznym Warszawa szacowano na 180 bln starych zł? Czy liczą państwo... no, nie wiem, na cuda i opatrzność? Pan poseł Rokita mówił tutaj co prawda o wierze. Choć może wiara w cuda nie jest sprzeczna z charakterem „Solidarności” - wolałbym usłyszeć więcej konkretów. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zadanie pytania panią posłankę Jolantę Banach z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PosełJolantaBanach">Panie Marszałku! Szanowny Panie Premierze! Z przekazów prasowych dowiadujemy się, że prezes Rady Ministrów powołał pełnomocnika ds. rodziny, a więc, jak można się domyślać, przestaje istnieć urząd zajmujący się problematyką statusu kobiet. W związku z tym chciałabym pana zapytać, po pierwsze, czy w ogóle, a jeśli tak, to w jakim stopniu, nowy pełnomocnik przejmie problematykę związaną z promocją i koordynacją polityki równego statusu. Po drugie, kto będzie realizował i sprawozdawał sekretarzowi generalnemu ONZ konwencję o eliminacji wszelkich form dyskryminacji kobiet? Po trzecie, czy wiadomo panu, że Polska przyjmując bez zastrzeżeń dokument końcowy Międzynarodowej Konferencji ONZ w sprawach kobiet zobowiązała się do jego implementacji? W wykonaniu tej dyspozycji powstał Krajowy Program Działań na rzecz Kobiet, przedstawiony sekretarzowi generalnemu ONZ. Jaki podmiot na poziomie władzy wykonawczej będzie w nowym rządzie odpowiedzialny za wdrażanie tego programu? Czy rząd w ogóle przewiduje jego realizację?</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#PosełJolantaBanach">Po czwarte, czy brak krajowego mechanizmu działającego na rzecz kobiet spowoduje wycofanie się Polski z członkostwa w Komisji Statusu Kobiet Rady Gospodarczej i Społecznej ONZ, prac w Komitecie Zarządzającym ds. Równości Kobiet i Mężczyzn w Radzie Europy? Jeśli nie, to kto nas będzie reprezentował w tych strukturach? Komisja Europejska zapowiada, że jednym z elementów branych pod uwagę przy ocenie stanu przygotowania krajów ubiegających się o członkostwo w Unii będzie istnienie krajowego mechanizmu odpowiedzialnego za promocję i realizację praw kobiet. Jak pan odpowie na ten postulat?</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#PosełJolantaBanach">I na końcu: dlaczego jest tak, że mężczyźni z prawicy legitymują swoje pojmowanie demokracji walką z urzędami zajmującymi się problematyką kobiet? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę pana posła Kałamagę o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#PosełZdzisławKałamaga">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! W exposé powiedział pan, panie premierze, że pański rząd chce „zdecydowanie rozszerzyć uprawnienia samorządu terytorialnego przy zachowaniu jednolitej struktury państwa”. Rozumiem więc, że dalsza centralizacja spraw publicznych w państwie jest wolą pańskiego rządu. Czy zgodnie z tą wolą, oprócz wspaniałomyślnego dania kolejnych, nowych uprawnień, czyli de facto obowiązków, rząd przekaże wystarczające do ich wykonania, logicznie określone środki finansowe? Czy taka sama zasada będzie dotyczyć powiatów samorządowych i województw rządowo-samorządowych? My, tak licznie reprezentowani w Sejmie samorządowcy, nie chcemy wyłącznie deklaratywnego, werbalnego niby-umocnienia pozycji samorządu.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#PosełZdzisławKałamaga">Nie chcemy też znanych działań polegających na tzw. równoważeniu budżetu państwa kosztem budżetów gmin. Samorządowcy oczekują, że wprowadzanie dalszych niezbędnych etapów decentralizacji spraw publicznych i finansów publicznych musi być połączone z ostatecznym uporządkowaniem zakresu zadań łącznie z systemem finansów komunalnych. Czy tak będzie, panie premierze? Jako prezydent sporego miasta w Polsce oczekuję konkretnej odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zadanie pytania pana posła Michała Kaczmarka z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PosełMichałKaczmarek">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Mam dwa pytania do pana premiera. Panie premierze, w umowie koalicyjnej znajduje się zapis o zmniejszeniu liczby województw. Mam pytanie: Do jakiego wariantu skłania się pan premier: czy ma być 9, 12, 17 czy 25 województw?</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#PosełMichałKaczmarek">I pytanie drugie. W części wystąpienia pana premiera dotyczącej samorządu terytorialnego jest zdanie: „Rozbudujemy system samorządów, tworząc samorządowe powiaty oraz województwa rządowo-samorządowe”. Co należy rozumieć przez sformułowanie: województwo rządowo-samorządowe?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zadanie pytania pana posła Andrzeja Pęczaka z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PosełAndrzejPęczak">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! W wypowiedzi pana premiera, a także w dyskusji wielokrotnie dzisiaj został użyty termin „uwłaszczenie”, stąd kilka moich pytań.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#PosełAndrzejPęczak">Jaki mechanizm uwłaszczenia zostanie zastosowany w praktyce? Jaka będzie relacja pomiędzy uwłaszczeniem a prywatyzacją, w tym szczególnie prywatyzacją kapitałową? W jakim stopniu i w jaki sposób uwłaszczenie wpłynie na prywatyzację kapitałową w takich przedsiębiorstwach, jak Telekomunikacja Polska SA, Bank Pekao SA i PZU? Jaki jest harmonogram realizacji uwłaszczenia i kiedy ten program zostanie udostępniony nam wszystkim i zrealizowany, a także kiedy rząd ogłosi obowiązujący program prywatyzacji?</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#PosełAndrzejPęczak">W exposé zostało także powiedziane, że gospodarka polska w roku 2001 będzie kompletnie sprywatyzowana. Mam w związku z tym pytanie: Jaki wówczas będzie zakres władztwa skarbu państwa? W jakich sektorach gospodarki będzie zachowany dominujący wpływ skarbu państwa? Jakie dziedziny, jaki majątek trwały, a także jakie bogactwa naturalne i zasoby nie będą prywatyzowane? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zadanie pytania pana posła Henryka Długosza z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#PosełHenrykDługosz">Panie Marszałku! Panie, Panowie Posłowie! Panie premierze, w swoim exposé, oceniając stan gospodarki, postawił pan tezę, że jej stan jest krytyczny. Dowodem tego krytycznego stanu jest deficyt handlowy i deficyt obrotów bieżących. W związku z tym, panie premierze, mam pytanie. Czy orientuje się pan, ile w tym imporcie przypada na import konsumpcyjny, a ile na import technologiczny, inwestycyjny, tak bardzo temu krajowi potrzebny, i kiedy, panie premierze, od pana lub pańskiego rządu wyjdzie sygnał do świata, do światowego kapitału, że tu w Polsce dalej temu kapitałowi są tworzone odpowiednie warunki, bo ten kapitał naszej gospodarce jest bardzo potrzebny? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zadanie pytania pana posła Czesława Pogodę z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#PosełCzesławPogoda">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie premierze, w swoim exposé mówił pan, że rząd stworzy łatwiejszy dostęp do kredytów dla średnich i małych przedsiębiorstw, a jednocześnie mówił pan o tym, że zwiększy się dyscyplinę monetarną dzięki silnej pozycji banku centralnego, czyli, inaczej mówiąc, dzięki silnej złotówce. Jak rząd chce pogodzić te kwestie, bo, panie premierze, jeśli chodzi o dostęp do kredytów w tej chwili, to małe i średnie przedsiębiorstwa nie mają z tym żadnych problemów, natomiast mają problem, jeśli chodzi o dostęp do kredytów tanich; czy w takim układzie rząd zamierza dopłacać z budżetu do oprocentowania kredytów, których chcecie ewentualnie udzielać?</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#PosełCzesławPogoda">Drugie pytanie. Panie premierze, pochodzę z woj. wałbrzyskiego, mieszkam w Kłodzku. Tam się wszystko zaczęło 7 lipca - ten straszny kataklizm, który nas dotknął w rejonie woj. wałbrzyskiego i nie tylko. Pan premier w swoim exposé mówił o tym, że rząd zamierza stworzyć plan odbudowy po powodzi. Mam pytanie: Czy w ślad za tym, co już uczynił rząd Włodzimierza Cimoszewicza, zamierzacie również wybudować następnych tysiąc mieszkań, a może dwa tysiące mieszkań, które dla rodzin w tym regionie byłyby niezbędne?</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#PosełCzesławPogoda">Jeszcze jedno pytanie. Gminy ze swoich tegorocznych budżetów wydały olbrzymie środki finansowe na likwidację skutków powodzi. Czy rząd zamierza w jakiś sposób zrekompensować gminom wydatki, które zostały poniesione na likwidację skutków powodzi? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę pana posła Piotra Gadzinowskiego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PosełPiotrGadzinowski">Panie Marszałku! Panie, Panowie Posłowie! Szanowny Panie Premierze!</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#PosełPiotrGadzinowski"> Szanowny Panie Premierze! Czy rząd zamierza utrzymać zerową stawkę VAT na wydawnictwa prasowe, podobnie jak na wydawnictwa książkowe?</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#PosełPiotrGadzinowski">Czy rząd zamierza podwyższyć o 1 pkt podstawową stawkę VAT?</u>
          <u xml:id="u-172.5" who="#komentarz">(Głos z sali: O dwa.)</u>
          <u xml:id="u-172.6" who="#PosełPiotrGadzinowski">Na jakie cele rząd zamierza przeznaczyć pieniądze z tej ewentualnej podwyżki? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-172.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę pana posła Jana Byrę z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#PosełJanByra">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Pan premier w swoim wystąpieniu zadeklarował realizację programu edukacji kulturalnej w środkach społecznego przekazu. Rad bym usłyszeć, panie premierze, w jaki to sposób rząd chce dochodzić do tego słusznego celu, skoro wcześniej pani minister kultury ogłosiła zamiar wstrzymania dotacji z budżetu państwa dla „Wiadomości Kulturalnych”. Bez pieniędzy wspólnych pismo upadnie, straci na tym kultura polska, ale także rząd straci instrument realizacji swojego programu wyborczego. Chciałbym prosić pana premiera o wyjaśnienie tej oczywistej dla mnie sprzeczności.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#PosełJanByra">Drugie pytanie. W swoim wystąpieniu mówił pan, że warunkiem zbudowania państwa uczciwego i sprawnego jest zapewnienie kompetentnej obsady personalnej w urzędach i całym sektorze publicznym. Co do tego nie ma żadnych wątpliwości. Moje pytanie brzmi: Czy w chwili konstruowania składu swojego gabinetu pan premier znał raport Najwyższej Izby Kontroli dotyczący Telewizji Polskiej, w którym w ostatnim zdaniu stwierdza się: „W związku ze skalą stwierdzonych nieprawidłowości w gospodarowaniu środkami publicznymi Najwyższa Izba Kontroli postanowiła skierować do prokuratury zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przez niektórych pracowników spółki przestępstwa niegospodarności oraz działalności na szkodę spółki”? Chciałbym przypomnieć, że szefem telewizji w latach 1994–1996 był obecny minister pan Wiesław Walendziak. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę panią posłankę Alicję Murynowicz z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! W swoim wystąpieniu poświęcił pan kilka akapitów polityce społecznej. Ograniczyły się one do sformułowania ogólników co do polityki prorodzinnej i reformy systemu ubezpieczeń społecznych. Ich wartość merytoryczną wykazała w swoim wystąpieniu m.in. pani poseł Banach. Chciałabym zapytać: Czy wie pan, że w Polsce jest około 4,5 mln osób niepełnosprawnych? Być może pańskim zdaniem ta grupa nie jest warta nawet jednego zdania w exposé, ale czy będzie jakaś, jakakolwiek, polityka w stosunku do osób niepełnosprawnych? Nie chodzi mi o odpowiedź „tak” lub o odpowiedź „nie”. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zadanie pytania pana posła Marka Dyducha z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PosełMarekDyduch">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! W swoim exposé w jednym z fragmentów wystąpienia troszczy się pan o wymiar sprawiedliwości, i słusznie, twierdząc, że obywatelom należy się dostęp do sprawnego i szybko działającego wymiaru sprawiedliwości. Jednak nie wspomina pan o znacznym zwiększeniu nakładów finansowych na sądownictwo, prokuraturę, więziennictwo, co z pewnością istotnie usprawniłoby pracę wymienionych struktur. W zamian stwierdza pan, że zreformuje prokuraturę, która według pana jest nadmiernie upolityczniona. Także zapowiada pan jako antidotum umożliwiające lepsze funkcjonowanie sądów - oraz poprawę autorytetu sędziów - usunięcie z nich sędziów, którzy mieliby naruszyć w przeszłości sędziowską niezawisłość. Pytam zatem: proszę mi powiedzieć, czy czystka i weryfikacja prokuratorów dokonana na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych nie wystarczą pańskiemu rządowi? Przecież dokonał tego zaufany poseł AWS pan Iwanicki, który był wtedy zastępcą prokuratora generalnego, a dzisiaj jest przewodniczącym komisji sprawiedliwości. Jakie kryteria zostaną zastosowane i kto dokona oceny sędziów, jaki organ, skoro sądy i sędziowie są niezawiśli, sędziów mianuje prezydent, a sądownictwo organizacyjnie działa przy silnym i mocno prawnie usytuowanym samorządzie sędziowskim?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę pana posła Longina Pastusiaka z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PosełLonginPastusiak">Panie Premierze! W sobotnio-niedzielnym wydaniu „Gazety Wyborczej” ukazał się wywiad z panem, w którym znalazło się następujące stwierdzenie: „Złym skutkiem umów „okrągłego stołu” jest także zachowanie struktur państwa odziedziczonych po PRL. Nasz rząd to zmieni”. W dzisiejszym exposé również nawiązał pan do tej sprawy, w nieco łagodniejszej formie: mówi pan o naprawie struktur państwa w ramach wielkiej reformy państwa. Po południu natomiast wysłuchałem fragmentu pańskiej wypowiedzi w radio, w której pan mówi, że struktury państwa w Polsce funkcjonują dobrze. Moje pytanie: Co pan miał na myśli, mówiąc o zmianie struktur państwa? Czy pan miał na myśli zmianę... no, nie wiem, jakiej struktury: urzędu prezydenta, parlamentu, sądów? Nie sądzę, żeby pan miał na myśli powiaty, bo one przecież istniały przez 30 lat po II wojnie światowej. Prosiłbym o rozwinięcie tezy o zmianie struktur państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę panią posłankę Annę Zalewską z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PosełAnnaZalewska">Panie Premierze! Na czym ma polegać radykalizm w reformowaniu oświaty? Czy zamierzacie państwo przedstawić zmodyfikowaną strategię edukacyjną do 2010 r.? Jeśli tak, to kiedy i jakie będą jej główne założenia? Ile w programie rządu w kwestii reformy jest rozwiązań nowatorskich, a ile zwykłej kontynuacji? Kwestie bowiem, które dzisiaj były zgłaszane, w Sejmie poprzedniej kadencji komisja edukacji rozważała, przyjęła i zaakceptowała, zarówno koalicja, jak i opozycja. Pytam więc: Co nowego zamierzacie państwo jeszcze wprowadzić?</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#PosełAnnaZalewska">Następne pytanie: Czy podwyżka płac nauczycielskich nie odbędzie się kosztem redukcji zatrudnienia? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę pana posła Seweryna Jurgielańca z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PosełSewerynJurgielaniec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! W pańskim exposé czytamy: „Zasady korzystania ze świadczeń zdrowotnych ze środków publicznych zostaną określone w zmienionej ustawie o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym i wprowadzone niezwłocznie w życie. Reforma zaowocuje podniesieniem realnych wynagrodzeń pracowników ochrony zdrowia i obniżeniem kosztów funkcjonowania całej struktury”. Chciałbym zapytać pana premiera, czy z tej wypowiedzi wynika, że poprawa realnych wynagrodzeń pracowników ochrony zdrowia będzie mogła się dokonać po - w najlepszym przypadku - roku 1999 r., jeżeli zostanie dotrzymany termin wprowadzenia reformy w życie: 1 stycznia 1999 r.? Czy pański rząd ewentualnie będzie realizował dotychczasową metodę przemian w służbie zdrowia, nie czekając na wejście w życie ww. ustawy, a mianowicie w dalszym ciągu wprowadzał samodzielność placówek służby zdrowia, kontynuował umowy cywilnoprawne, które już dzisiaj spowodowały poprawę uposażenia niektórych grup zawodowych, tych które weszły w nowy system - chociażby w województwie koszalińskim, gdzie jest już zawartych ponad 450 umów cywilnoprawnych, a wszystkie jednostki służby zdrowia są samodzielne?</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#PosełSewerynJurgielaniec">Czy będzie kontynuowane, panie premierze, wprowadzanie instrumentu reformy służby zdrowia, jakim jest rejestr usług medycznych?</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#PosełSewerynJurgielaniec">I trzecie pytanie. Proszę mianowicie o wyjaśnienie - ponieważ z tym się nie spotkałem - czy pana rząd zamierza kontynuować Narodowy Program Ochrony Zdrowia, przygotowany przecież do roku 2006? Efekty tego programu to m.in.: wprowadzenie ustaw profilaktycznych, takich jak chociażby ustawa o szkodliwości używania tytoniu, która w ciągu ostatnich dwóch lat dała efekty zdrowotne wyrażające się w zmniejszeniu umieralności ogólnej, wydłużeniu średniego czasu życia o ponad rok, zwolnieniu się tempa zachorowalności na nowotwory i systematycznym spadku współczynnika umieralności niemowląt.</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#PosełSewerynJurgielaniec">Bardzo proszę o odpowiedzi na te pytania. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę pana posła Jacka Kasprzyka o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PosełJacekKasprzyk">Panie Marszałku! Panie Premierze! Pan w swoim wystąpieniu, jak również koalicja, częstokroć odnosicie się bardzo ciepło do związków zawodowych, do świata pracy. Wobec powyższego chciałbym zadać pytanie: czy w priorytetach działań pana rządu większe znaczenie będzie miał kapitał czy też praca? Jak w tym kontekście rozumieć zapowiedzi zmian w Kodeksie pracy i czego będą one dotyczyły?</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#PosełJacekKasprzyk">Chciałbym również uzyskać odpowiedź na pytanie: Jakie przepisy dotychczasowego Kodeksu pracy rząd uznaje za zniechęcające pracodawców do zwiększania legalnego zatrudnienia? Być może priorytetem powinno być raczej tworzenie prawa zmuszającego pracodawców do legalnego zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#PosełJacekKasprzyk">Pan premier był uprzejmy stwierdzić w swoim wystąpieniu, że będziemy usuwać bariery ograniczające inwestycje krajowe i zagraniczne, ochronimy strategiczne interesy państwa w niektórych branżach poprzez specjalne rozwiązania prawne.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#PosełJacekKasprzyk">Chciałbym prosić, aby pan premier był uprzejmy sprecyzować, co rozumie poprzez specjalne rozwiązania prawne i jakich to branż będzie dotyczyć?</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#PosełJacekKasprzyk">Pan premier był również uprzejmy powiedzieć, że stworzymy warunki do restrukturyzacji przedsiębiorstw kluczowych branż przemysłowych, umożliwiając przystosowanie ich do warunków rynkowych i uzyskanie trwałej rentowności. Wiele z tych przedsiębiorstw, głównie na przykład hutnictwo, przeszło bardzo kosztowny proces restrukturyzacji technologicznej i dzisiaj w wielu przypadkach staje przed problemem redukcji zatrudnienia. Podejmuje również działania w drugą stronę, nie zmierzające do zwalniania ludzi, ale do tworzenia nowych miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#PosełJacekKasprzyk">Czy pański rząd przewiduje w swoich rozwiązaniach również pomoc dla przedsiębiorstw, które nie zwalniają pracowników, a zechcą utrzymać pewien poziom zatrudnienia i stworzyć miejsca pracy dla osób ewentualnie zwalnianych w innych zakładach pracy?</u>
          <u xml:id="u-186.6" who="#PosełJacekKasprzyk">I ostatnie pytanie, również bardzo dla mnie istotne, dotyczy zapowiadanej odbudowy ruchu spółdzielczego, co podnosiła również koalicja. Gdybym mógł poprosić o bliższe sprecyzowanie tej idei, bardzo byłbym zobowiązany. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę panią posłankę Katarzynę Marię Piekarską z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PosełKatarzynaMariaPiekarska">Panie Marszałku! Koleżanki i Koledzy Posłowie! Panie Premierze! Powiedział pan, że zrobi wszystko, aby rok 1997 był zapamiętany jako rok początku naprawy państwa. Czy zatem, panie premierze, uważa pan, że poprzednie rządy nic nie zrobiły? A jeżeli tak, to dlaczego pan toleruje w swoim rządzie ludzi, którzy w poprzednich rządach marnowali czas? To pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#PosełKatarzynaMariaPiekarska">Następne. W pana exposé nie pada praktycznie słowo „opozycja”. Chciałabym się dowiedzieć, jak pan widzi współpracę z opozycją. A może pana zdaniem taka konstruktywna krytyka w ogóle pana rządowi nie jest potrzebna, bo pana ministrowie są świetni? Może tak jest - nie mieliśmy okazji się o tym przekonać - ale chciałabym, żeby pan określił, jak pan widzi współpracę z nami.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#PosełKatarzynaMariaPiekarska">I jeszcze jedna kwestia. Czy nowy rząd może zadeklarować wolę równego traktowania wszystkich obywateli i obywatelek, niezależnie od preferencji ideowych i wyborczych?</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#PosełKatarzynaMariaPiekarska">Kolejna sprawa. Co pana rząd zrobi na rzecz dzieci niepełnosprawnych, na rzecz dzieci zagrożonych patologią społeczną, na rzecz ograniczenia prostytucji nieletnich, na rzecz przyspieszenia adopcji? Dlaczego jednym pociągnięciem ręki, bez głębszego zastanowienia, zdecydował się pan zlikwidować instytucję rzecznika - pełnomocnika rządu do spraw dzieci?</u>
          <u xml:id="u-188.4" who="#PosełKatarzynaMariaPiekarska">Chciałabym wreszcie zapytać o pana politykę wobec mniejszości narodowych. Czy wzorem pana poprzednika premiera Włodzimierza Cimoszewicza zamierza pan powołać pełnomocnika rządu do spraw mniejszości narodowych? Pytam o to szczególnie w kontekście pana wypowiedzi dotyczącej rządu z Polakami i dla Polaków.</u>
          <u xml:id="u-188.5" who="#PosełKatarzynaMariaPiekarska">I ostatnia kwestia. Chciałabym, panie premierze, aby określił pan czas, w którym zamierza pan to wszystko zrealizować. Jeżeli nie może pan odpowiedzieć w taki sposób, to chciałabym uzyskać tylko jakieś ogólne wskazanie co do terminów; chodzi na przykład o określenie: do przyszłego roku, w ciągu 10 lat. Chciałabym bowiem zapytać: Czy spełnienia tych obietnic mogą się doczekać, jak pan mówił, tylko nasze dzieci i wnukowie, czy my także możemy na coś liczyć? Dziękuję panu bardzo.</u>
          <u xml:id="u-188.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę pana posła Bogdana Lewandowskiego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam dwa pytania. Pierwsze łączy się z dosyć dziwnym, nietypowym zjawiskiem. Na sali wysłuchaliśmy dwóch rodzajów exposé. Pierwsze exposé to był zestaw pięknych ogólników, które można było ująć hasłem „wezwij nas w świetlistą dal”; było ono wygłoszone przez pana premiera Buzka. Drugie exposé wygłosił pan przewodniczący Marian Krzaklewski i był to zestaw groźnych dla demokracji prognoz.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#PosełBogdanLewandowski">Panowie, zaraz będzie duża przerwa, chwileczkę. Jak już powiedziałem, był to zestaw zapowiedzi groźnych dla demokracji, coś w rodzaju karnawału politycznego, chociaż jest to pora adwentu.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Adwent? Nie.)</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#komentarz">(Poseł Marian Krzaklewski: Adwent będzie za dwa tygodnie.)</u>
          <u xml:id="u-190.5" who="#PosełBogdanLewandowski">I teraz, panie premierze, bardzo proszę o odpowiedź na pytanie, jaka jest ustrojowa i faktyczna pozycja w rządzie pana posła Mariana Krzaklewskiego. Czy oprócz kierowanego przez pana rządu istnieje jakiś inny rząd, nie znany opinii publicznej, na którego czele stoi pan Marian Krzaklewski?</u>
          <u xml:id="u-190.6" who="#PosełBogdanLewandowski">I drugie pytanie. W swoim exposé zapowiada pan odsunięcie od pracy w sądownictwie osób, które w latach PRL sprzeniewierzyły się zasadzie sędziowskiej niezawisłości. A jeżeli takie przypadki będą miały miejsce w III Rzeczypospolitej, to co, nie będzie już pan takich ludzi odsuwał? Czy powyższe słowa oznaczają, że władza sądownicza ma zostać podporządkowana władzy wykonawczej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zadanie pytania pana posła Eugeniusza Kłopotka z PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! W znowelizowanej w 1994 r. ustawie o grach losowych i zakładach wzajemnych w art. 47b jest zapis, który mówi o 20-procentowych dopłatach do stawek określonych w danej grze. Jest tam również mowa o tym, że środki te gromadzone są na wyodrębnionym rachunku prowadzonym przez prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki, z wyłącznym, podkreślam: wyłącznym, przeznaczeniem na inwestycje, modernizację, jeśli chodzi o sport, oraz na sport dzieci i młodzieży. W uzasadnieniu do projektu ustawy budżetowej na rok 1998 także mówi się o tym, że programy inwestycyjne dotyczące rozwoju bazy sportowej nadal będą wspierane środkami pochodzącymi z dopłat do gier liczbowych. Pragnę zapytać pana premiera, czy obecny rząd jest za utrzymaniem tego typu rozwiązań w tym zakresie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zadanie pytania panią posłankę Aleksandrę Jakubowską z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PosełAleksandraJakubowska">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Premierze! W exposé pana premiera Buzka nie znalazło się nic, co by dotyczyło działań informacyjnych rządu i jego stosunku do mediów. Wystąpienie pana przewodniczącego Krzaklewskiego przyniosło informację o zamiarze powołania rządowej komisji mającej zbadać koncentrację kapitału w mediach. W związku z tym chcę zapytać pana premiera, czy oznacza to zamysł nowelizacji ustawy Prawo prasowe w kierunku ograniczenia kapitału zagranicznego w mediach, albowiem ok. 70% nakładu prasy polskiej jest wydawanych przez zagraniczne koncerny prasowe.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#PosełAleksandraJakubowska">I drugie pytanie. Czy rząd zamierza zmienić formułę działania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji? O tym zamiarze również mogliśmy się dowiedzieć z wystąpień klubowych. Chciałabym wiedzieć, czy taka inicjatywa rządu będzie miała miejsce, a jeżeli tak, to jak to będzie wyglądało; czy będzie to inicjatywa klubów? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę pana posła Zbigniewa Kaniewskiego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PosełZbigniewKaniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem zapytać pana premiera: Jakie są rzeczywiste powody osłabienia pozycji Komisji Trójstronnej rząd-związki zawodowe i pracodawcy? Czy państwo obawiają się tego, że „Solidarność” pod swoimi sztandarami będzie kreowała postulaty, które mogłyby doprowadzić do zbankrutowania naszego państwa? Czy państwo chcą dialogu społecznego w ramach Komisji Trójstronnej, gdzie realnie możemy uzgadniać wskaźniki kształtowania wynagrodzeń?</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#PosełZbigniewKaniewski">Sprawa druga. W kontekście uwag, które kierowane są pod adresem Sojuszu Lewicy Demokratycznej, pod naszym adresem, jakoby SLD zależało na rozbijaniu koalicji AWS i Unii Wolności, chciałem zapytać pana premiera: Czy pan wie, że projekty czterech ustaw około celnych, które z inicjatywy Sojuszu Lewicy Demokratycznej i w trybie pilnym zadecydowanym przez rząd zostały skierowane do Sejmu, wywołują właśnie wśród członków Akcji Wyborczej Solidarność uwagi, że pan być może w sposób pochopny podpisał się pod tymi rozwiązaniami?</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#PosełZbigniewKaniewski">Chcę zatem zapytać pana premiera: Czy pod tak ważnymi ustawami, które mają ogromne znaczenie z punktu widzenia dostosowania wymogów formalnoprawnych Polski do Unii Europejskiej, pan się podpisuje, czy nie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę panią posłankę Marię Gajecką-Bożek z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Proszę wyjaśnić, na czym polega idea uwłaszczenia szpitali, przedstawiona w wywiadzie udzielonym „Gazecie Wyborczej” 6 listopada przez pana ministra Maksymowicza?</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Jakie skutki dla dostępu do świadczeń zdrowotnych przyniesie takie postępowanie prywatyzacyjne? Kto będzie rzeczywistym właścicielem tych szpitali i jaki wpływ na sposób ich funkcjonowania będą miały władze publiczne, które są zobowiązane do zapewnienia dostępu do opieki medycznej?</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Panie Premierze! W pańskim exposé nie znalazła się zapowiedź podwyższenia wydatków na ochronę zdrowia do poziomu 6% produktu krajowego brutto. Proszę uprzejmie wyjaśnić, czy pominął pan tę sprawę przypadkowo, czy też pański rząd nie zamierza dotrzymać przedwyborczych obietnic.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę pana posła Józefa Gruszkę z PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PosełJózefGruszka">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Chciałem zadać dwa krótkie pytania.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#PosełJózefGruszka">Pierwsze pytanie w związku z tym, że w exposé przedstawił pan, panie premierze, drogę Polski do struktur Unii Europejskiej: Jakie priorytety będzie stawiał rząd, podejmując negocjacje z Unią Europejską w sprawie członkostwa Polski?</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#PosełJózefGruszka">I drugie pytanie. Zgodnie z tym, co zawarł pan, panie premierze, w akapicie dotyczącym polityki ubezpieczeń społecznych, gdzie mówi pan, że w najbliższych latach będzie rozwijana w ramach Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego - z tym że równolegle prowadzone będą prace nad powołaniem rolniczych funduszy emerytalnych, funkcjonujących na zasadzie zbliżonej do systemu w pozostałych grupach zawodowych - chciałbym zapytać, panie premierze: Co w tym momencie miał pan na myśli? Czego po tym może oczekiwać polska wieś? Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę pana posła Jana Sieńko z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PosełJanSieńko">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Pierwszy solidarnościowy rząd poprzez swoją politykę rolną - kierując się czysto ideologicznymi przesłankami - doprowadził do pełnego upadku i zniszczenia sektora państwowego w rolnictwie, tak przecież znaczącego, chociażby w pasie północno-zachodniej Polski.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#PosełJanSieńko">Potencjał produkcyjny, w tym ziemia, budynki inwentarskie, bazy magazynowe, warsztaty itp. uległy znacznej, a najczęściej nieodwracalnej degradacji. Następstwem tego jest drastyczny spadek produkcji, głębokie strukturalne bezrobocie i frustracja ludności. Czy zatem obecny rząd postsolidarnościowy potrafi dziś wyciągnąć z tego konstruktywne wnioski? Jak zamierza uruchomić produkcję rolną, zagospodarować ziemię oraz obiekty produkcji rolnej po byłych PGR? Jakie podejmie przedsięwzięcia, by wyrównać szanse startu rodzimych producentów rolnych wobec dzierżawców zachodnich, których, jak się oblicza, jest już dzisiaj ponad 30%? I wreszcie jak zamierza zabezpieczyć pracę i stworzyć szanse na godne życie byłym pracownikom rolnym i ich rodzinom?</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#PosełJanSieńko">Na te i inne pytania nie ma nawet próby odpowiedzi w exposé pana premiera. W nim zaś opowiedział się pan premier za wielofunkcyjnym rozwojem wsi, a zwłaszcza zagwarantowaniem rozwoju nowoczesnych, stabilnych gospodarstw rodzinnych. Zatem następne pytanie: Czy powołanie na ministra rolnictwa człowieka, który w tak znaczący sposób przyczynił się do zapaści i nędzy na wsi postpegeerowskiej, później, o ironio, pracownika Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, pochodzącego nomen omen z województwa, którego mieszkańcy najgłębiej doświadczyli i doświadczają skutków poprzednich rządów solidarnościowych w tym zakresie, zagwarantuje dziś ten wielofunkcyjny rozwój wsi i modernizację rolnictwa? Żywię głęboką obawę, że tak nie będzie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę pana posła Wiesława Ciesielskiego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PosełWiesławCiesielski">Panie Premierze! Pański rząd zapowiedział trzy razy szybszy niż w Europie Zachodniej wzrost gospodarczy. Czy jest panu wiadomo, że od 4 lat polska gospodarka rozwija się w tempie 5–7% rocznie, a obecnie odnotowuje wzrost rzędu 6%? Jeśli wziąć pod uwagę, że wzrost gospodarczy w Europie Zachodniej wynosi około lub niewiele ponad 2%, to nie ulega wątpliwości, że pański rząd w gospodarce nic nie chce zmienić, że chce kontynuować politykę SLD-PSL - z zawłaszczeniem wszakże praw autorskich. Dlaczego nie mówi pan o tym wprost? Co będzie, jeśli Europa Zachodnia zacznie się rozwijać szybciej, na przykład w tempie 6% rocznie? W jaki sposób chce pan zapewnić 18-procentowy wzrost polskiej gospodarce? Jakimi instrumentami chce pan to osiągnąć? A co będzie, jeśli Europa Zachodnia wykaże wzrost gospodarczy zerowy? Jaki będzie wtedy wzrost gospodarczy w Polsce? Też zero czy więcej niż zero? Jak pan chce wtedy zrealizować cel szybkiej poprawy warunków życia polskich rodzin? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę pana posła Jana Zaciurę z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#PosełJanZaciura">Panie Marszałku! Panie Premierze!</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#PosełJanZaciura">Po pierwsze, w pana exposé na str. 7 są następujące zdania: „Stworzymy równocześnie warunki do poprawy systemu rozdziału środków na naukę oraz do koniecznej restrukturyzacji istniejących instytucji naukowych. Realizacji wymienionych powyżej celów służyć będzie przyjęcie nowej ustawy o edukacji narodowej oraz nowelizacja ustawy o szkolnictwie wyższym, obejmująca także ustawę o wyższym szkolnictwie zawodowym”. Panie premierze, czy nie ma tu błędu? Czy rząd nie ma tu na myśli ustawy o Komitecie Badań Naukowych? To tak ewentualnie dla sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#PosełJanZaciura">Po drugie, obecny pan minister Longin Komołowski, główny negocjator strony solidarnościowej w Komisji Trójstronnej, który z ważnych powodów nie uczestniczył ostatnio w negocjacjach nad wskaźnikiem płac w sferze budżetowej, w telewizji publicznej oświadczył, że z partnerami społecznymi należałoby renegocjować wskaźnik wzrostu płac sfery budżetowej na 1998 r. Pytanie: Czy przed uchwaleniem przez Sejm budżetu na 1998 r. będzie możliwe podjęcie tych renegocjacji oraz czy jest możliwość ustalenia wskaźnika wzrostu płac realnych w sferze budżetowej na poziomie postulowanym przez NSZZ „Solidarność”?</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#PosełJanZaciura">Po trzecie, czy poseł Syryjczyk w swoim wystąpieniu miał rację, mówiąc o tym, że obecny wskaźnik tzw. scholaryzacji, czyli objęcia rocznika 19-latków, wynosi... że co szósty uczeń ma szanse studiować? Czy to jest informacja prawdziwa? Według danych w 1990 r. mieliśmy wskaźnik 12%, obecnie 20%. 20% to jednak nie jest co szósty. Dziękuję serdecznie za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę pana posła Krzysztofa Baszczyńskiego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#PosełKrzysztofBaszczyński">Panie Marszałku! Panie Premierze! Mam jedno pytanie. Podczas exposé powiedział pan: „Nie chcemy zastępować jednych «swoich» innymi”. Jak więc pan skomentuje wypowiedź członka swojego rządu, ministra edukacji narodowej, który w wywiadzie dla „Rzeczypospolitej” z dnia 8 listopada powiedział między innymi: „Zamierzam zaangażować w Ministerstwie Edukacji Narodowej ludzi związanych z oświatową «Solidarnością»”? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę pana posła Kazimierza Działochę z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#PosełKazimierzDziałocha">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Premierze! Chciałbym zapytać pana premiera o stosunek pana oraz rządu, którym ma pan kierować, do nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, która tylko co weszła w życie. Myślałem, że nie będę musiał postawić tego pytania po wysłuchaniu pańskiego exposé, chociaż tylko w jednym przypadku, jeden jedyny raz pan powołał się na konstytucję - wtedy, gdy wnosił pan o udzielenie swojemu rządowi wotum zaufania w trybie art. 154. Zdanie jednak zmieniłem po wysłuchaniu kilku głosów posłów AWS w dyskusji nad pańskim exposé. Pytam zatem pana premiera, czy pan premier i jego rząd chcą przestrzegać nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, wykonywać ją, kierować się nią w swojej działalności, w szczególności czy rząd zamierza wykonać normy art. 236 ust. 1, w którym postanawia się: W okresie 2 lat od dnia wejścia w życie konstytucji Rada Ministrów przedstawi Sejmowi projekty ustaw niezbędnych do stosowania konstytucji. Pan w swoim exposé wymienił - policzyłem dobrze - pięć zaledwie ustaw, które mogłyby być przyporządkowane temu obowiązkowi wynikającemu z art. 236 ust. 1. Ten przepis jednak jest znacznie szerszy, gdy idzie o zakres obowiązku, który z niego wynika. Jest to poza tym obowiązek sformułowany bardzo precyzyjnie, bardzo konkretnie. I ma być wykonany w ściśle określonym czasie.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#PosełKazimierzDziałocha">Nie będę mówił o konsekwencjach ewentualnego niewykonania tego obowiązku - nie tylko dla konstytucji, ale dla oceny rządu i w ogóle kondycji naszego państwa. Proszę mi jednak odpowiedzieć, panie premierze, jako posłowi, byłemu sędziemu Trybunału Konstytucyjnego, nauczycielowi akademickiemu, który 42 lata w uniwersytetach wykłada prawo konstytucyjne, prezesowi Polskiego Towarzystwa Prawa Konstytucyjnego: Czy rząd przez pana kierowany - nie śmiem przypuszczać, że pan ma pod tym względem wątpliwości - ma zamiar przestrzegać tej konstytucji, czy też, kierując się głosami, które tutaj z tej trybuny dzisiaj padały, pomijać tę konstytucję, postponować, a może wręcz gwałcić?</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#PosełKazimierzDziałocha">Jeżeli w tej sprawie usłyszę deklarację z pańskich ust - jasną, jednoznaczną - będę mógł powiedzieć, że żyjemy w demokratycznym państwie prawnym, takim, jakiego chce ta nowa konstytucja. Jeżeli nie, będę się czuł bardzo źle, także jako konstytucjonalista. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę pana posła Czesława Cieślaka z PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#PosełCzesławCieślak">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie premierze, w swym exposé powiedział pan: „Będziemy promować i wspierać eksport towarów rolnych”. Jest to chwalebne, wieś tego oczekuje. W związku z tym pytanie: Jak zamierza pan realizować ten program w sytuacji, gdy Unia Europejska, borykająca się ze swą nadprodukcją, zaskakuje polskich eksporterów coraz to nowymi ograniczeniami i zakazami eksportu, a gdy Polska uzyska członkostwo w Unii, zostanie zmuszona do ograniczenia poziomu produkcji, często poniżej poziomu pokrycia potrzeb naszego społeczeństwa? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę pana posła Witolda Firaka z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#PosełWitoldFirak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Konkretne dwa pytania. Czy pan premier uważa, że nowa, zapowiadana przez pana w dzisiejszym exposé polityka informacyjna polega na tym, iż w dniu dzisiejszym w programie II Telewizji Polskiej pańskie exposé nadane zostało w godzinach porannych, następnie były bajki dla dzieci, a dopiero o godz. 21.07 - zanotowałem to dokładnie - w programie tym podano, iż o godz. 21.15 zostanie wznowiona transmisja z obrad Sejmu, kiedy to już czas miał tylko AWS i były prezes Telewizji Polskiej Walendziak? Czy warto było, panie premierze, po opowiadaniu o wielkiej roli kultury ściągać z anteny II programu telewizji cykliczny program „Ogród sztuk” - a dzisiejsze wydanie o godz. 21.20 miało być zatytułowane „Na wolności” - by pokazać pana Walendziaka i pana Rokitę, bo teraz już ta transmisja się skończyła.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#PosełWitoldFirak">I drugie pytanie, panie premierze. Czy młodzi Polacy mogliby coś od pana premiera w dniu dzisiejszym usłyszeć? Ja już się postarzałem, być może niedługo wyłysieję, ale młodzi ludzie czekają na konkrety od pana premiera, nie tylko obietnice, że może coś kiedyś dostaną, jakieś stypendia i wykształcenie. Młodzi ludzie dzisiaj żądają konkretów, nie takich konkretów, jakie były przedstawiane podczas kampanii Akcji Wyborczej Solidarność, tzn. grup rockowych, podstarzałych liderów, komisarzy telewizyjnych itd. Młodzi ludzie dzisiaj już w tych ludzi nie wierzą. To my możemy wierzyć w Perfect i Budkę Suflera, młodzi ludzie czekają na pana, panie premierze, i pańskie konkrety.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#PosełWitoldFirak"> Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Wełnicki: Walendziak siedzi tam. Pan zapomniał o pytaniu, proszę wrócić jeszcze.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zadanie pytania pana posła Aleksandra Bentkowskiego z PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#PosełAleksanderBentkowski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Pan premier zapowiedział powołanie sądów grodzkich. Jest to niezwykle ważna deklaracja. Rzeczywiście, powołanie sądów grodzkich może w dużej mierze przyczynić się do poprawienia sytuacji wymiaru sprawiedliwości. Ta idea była znana wszystkim kolejnym ministrom, którzy pełnili swoje obowiązki od 1989 r. Na przeszkodzie stały kwestie finansowe. Powołanie sądów grodzkich wiąże się z zapewnieniem co najmniej 1200 etatów sędziowskich i co najmniej 3 tys. etatów administracyjnych. Chciałbym pana zapytać, kiedy i w jakim terminie zamierza pan zrealizować tę bardzo ważną deklarację. Czy można się spodziewać, że stanie się to w ciągu 2, 3 czy 4 lat, ponieważ im wcześniej, tym lepiej?</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#PosełAleksanderBentkowski">I drugie pytanie, już chyba bardziej poważne, dotyczące sędziów. Zapowiedział pan, że dokonana zostanie weryfikacja sędziów i zostaną odsunięci od pracy sędziowie, którzy w latach peerelowskich sprzeniewierzyli się sędziowskiej niezawisłości. Jedną z gwarancji niezawisłości sędziowskiej jest ich nieusuwalność. Ta gwarancja jest zapisana w konstytucji, zresztą taka sama gwarancja była zapisana w projekcie konstytucji przedstawionym przez AWS. Czy można tego dokonać tylko ustawą epizodyczną, która będzie jednocześnie zmieniać konstytucję? W jakim terminie można spodziewać się zrealizowania tej zapowiedzi? W jakim terminie sędziowie mogą spodziewać się weryfikacji? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę pana posła Romana Jagielińskiego z PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#PosełRomanJagieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Czy dobrze się stało, że nie mamy możliwości spotkania się z panami ministrami? Dla mnie ta sytuacja wymaga pewnej refleksji, bo nie jestem w stanie pojąć, że pan zna wszystkie definicje. W związku z tym chciałbym panu zadać dwa pytania. Po pierwsze: Czy potrafi pan zdefiniować nowoczesne stabilne gospodarstwo rodzinne? Jest nam to szczególnie potrzebne, żeby prowadzić określoną politykę rolną.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#PosełRomanJagieliński">Druga sprawa, która bardzo mnie interesuje, też w nawiązaniu do cytatu z pańskiego wystąpienia: „Będziemy stabilizować rynek produktów rolnych w celu kształtowania dochodów rolników oraz ochrony interesów konsumenta”. W związku z tym pytam, panie premierze, po której stronie będą subwencje: po stronie producenta, czy po stronie konsumenta? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę pana posła Ryszarda Ulickiego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#PosełRyszardUlicki">Panie Marszałku! Panie Premierze! Chciałem pana premiera zapytać, jakie grupy rencistów i emerytów uważa pan premier za szczególnie uprzywilejowane obecnie i co z tymi rzekomymi przywilejami zamierza uczynić nowy rząd?</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie słychać, do mikrofonu!)</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#PosełRyszardUlicki">Staram się mówić do mikrofonu, ale boję się, że mnie prąd uderzy, taki przypadek już był w poprzedniej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#PosełRyszardUlicki"> Powtórzę więc pytanie. Jakie grupy rencistów i emerytów uważa pan premier za uprzywilejowane i co z tymi rzekomymi przywilejami zamierza uczynić nowy rząd?</u>
          <u xml:id="u-220.5" who="#PosełRyszardUlicki">Drugie pytanie: Co w praktyce oznaczać będzie twierdzenie, że system emerytalny zaowocuje realnym wzrostem? Jakie będą źródła tego wzrostu i w jakim czasie ten wzrost się dokona, jaki osiągnie pułap w dającym się przewidzieć czasie?</u>
          <u xml:id="u-220.6" who="#PosełRyszardUlicki">Nie wszyscy będą także beneficjantami zapowiadanych sukcesów nowego rządu. W jakim więc stopniu skorzystają z nich bezrobotni, bezdomni, ofiary moralnych konsekwencji budowania wilczego kapitalizmu, coraz liczniejsi narkomani, ludzie przewlekle chorzy, niepełnosprawni? Ci najsłabsi, najbardziej niezaradni, którzy zawsze w Polsce byli, ale których lawinowo przybyło nie za sprawą lewicy i nie za sprawą koalicji PSL-SLD w ostatnich latach.</u>
          <u xml:id="u-220.7" who="#PosełRyszardUlicki">Pytanie czwarte. Była już o tym mowa, ale interesuje mnie szczególny aspekt problemu, który pan podjął: polityka rolna ma gwarantować wielofunkcyjny rozwój wsi, modernizacji rolnictwa, w tym zwłaszcza rozwój nowoczesnych, stabilnych gospodarstw rodzinnych, które wpisano do konstytucji, co chciałem przypomnieć. Chciałem jednak zapytać, co z resztą tego rolnictwa, które też jest rodzinne, ale nie jest ani nowoczesne, ani stabilne, ani towarowe. W Polsce jest takich gospodarstw około miliona. Co z tym, co pozostało po tym rolnictwie, co pozostało po pegeerach? Chciałem przypomnieć, że zostali po nich straszliwie skrzywdzeni ludzie, skazani na wegetację i regres cywilizacyjny. Czy zwłaszcza wobec tej grupy ludzi jest jakiś pomysł na zabezpieczenie ich podstawowych potrzeb, na które dzisiaj nie mają grosza, i od 5–6 lat są po prostu bez pieniędzy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę pana posła Andrzeja Olszewskiego z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#PosełAndrzejOlszewski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Chodzi o taką sprawę, że 30 km od Warszawy zaczyna się województwo skierniewickie, niedaleko. Czy pan premier wie, że w latach 1993–1995 w województwie liczącym 460 tys. mieszkańców wybudowano w 6 miastach 2 nowe szpitale. Jeden w Sochaczewie na 300 łóżek, w tymże Sochaczewie jest szpital psychiatryczny na 150 łóżek. W przyszłym roku w Brzezinach kończymy trzeci szpital na 300 łóżek, też nowy, budowany prawie od podstaw. Czy jest panu wiadomo, że w województwie skierniewickim, gdzie jest tylko 6 szpitali, każdy szpital w tym roku dostał nowy aparat rentgenowski, a jeden szpital nowy rentgenowski aparat cyfrowy? To jest celowe pytanie. Czy jest też wiadome, że w mieście Żyrardów wybudowaliśmy...</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#PosełAndrzejOlszewski">To jest pytanie, czy pan premier wie.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#PosełAndrzejOlszewski">... szkołę dla 1200 dzieci i drugą 10 kilometrów dalej, dla 750 dzieci. I teraz jest pytanie: Ile wybudowano w Polsce szkół i szpitali w latach 1993–1995? Czy też pan...</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-222.5" who="#PosełAndrzejOlszewski">Premier powinien mieć wiadomości, by wiedzieć, jak planować na przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-222.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-222.7" who="#PosełAndrzejOlszewski">Następna rzecz jest taka. Czy jest panu wiadomo, że w woj. skierniewickim wybudowaliśmy kilometry gazociągów, wodociągów, dziesiątki oczyszczalni ścieków itd., i czy pan wie, ile ich wybudowano w kraju w tych latach?</u>
          <u xml:id="u-222.8" who="#PosełAndrzejOlszewski">Mam jeszcze jedno, ostatnie pytanie. Mianowicie, panie premierze, w poprzedniej kadencji, drugiej, było pięciu parlamentarzystów z PSL i ja jeden z SLD - i myśmy tego wszystkiego pilnowali. Teraz, w tej kadencji...</u>
          <u xml:id="u-222.9" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-222.10" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Wełnicki: Dacie sobie radę.)</u>
          <u xml:id="u-222.11" who="#PosełAndrzejOlszewski">... panie premierze, jest tylko jeden poseł z PSL, poseł Gajda, i ja z SLD. Reszta...</u>
          <u xml:id="u-222.12" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-222.13" who="#PosełAndrzejOlszewski"> Jest pytanie, zobaczy pan, że jest pytanie. Jest dwóch posłów z AWS i dwóch senatorów - i do dzisiaj nikt ich nie widział na terenie województwa. I to jest pytanie: Co oni mają tam do roboty?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę pana posła Jana Kisielińskiego z SLD o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#PosełJanKisieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Czy byłby pan łaskaw odpowiedzieć nam na następujące pytania: W jaki sposób rząd ma zamiar przeprowadzić restrukturyzację górnictwa? Jak będzie wyglądała restrukturyzacja finansowa górnictwa? Ile kopalń będzie zlikwidowanych - i w jaki sposób - w ciągu najbliższych czterech lat? Ile osób będzie zwolnionych z polskiego górnictwa i co będzie z tymi ludźmi? Tylko mam prośbę, żeby pan premier nie powiedział, że ci ludzie będą przekwalifikowani, gdyż górnika z kilkunastoletnim stażem nikt nie zatrudni. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę panią posłankę Krystynę Łybacką z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#PosełKrystynaŁybacka">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Panie premierze, przepraszam, ale zapytam wprost: Kto pisał exposé premiera? Albowiem nie wierzę, że pan jako człowiek nauki poświęciłby tej problematyce zaledwie dwa zdania. Skąpość pańskiej wypowiedzi na ten temat zmusza mnie do zadania kilku kolejnych pytań.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#PosełKrystynaŁybacka">Czy pan, panie premierze, jako człowiek nauki wie, że w latach 1993–1996 uruchomiono system zachęt do inwestowania w naukę przez podmioty pozabudżetowe, co przyniosło w tych latach wzrost wydatków na naukę ze strony tych podmiotów o ponad 170%?</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#PosełKrystynaŁybacka">Czy pan jako człowiek nauki wie, że zwiększono efektywność ekonomiczną badań tak, że w latach 1994–1996 zysk przyniosło 3/4 wdrożeń i że miały na to m.in. wpływ ulgi podatkowe dla podmiotów inwestujących w nowe rozwiązania i w nową myśl techniczną - polską, rodzimą?</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#PosełKrystynaŁybacka">Czy pan jako człowiek nauki wie, że powołano Agencję Techniki i Technologii, której celem było i jest promowanie polskiej myśli technicznej?</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#PosełKrystynaŁybacka">Czy pan jako człowiek nauki wie, że przyjęto ustawę o Polskiej Akademii Nauk, zezwalającą na wykorzystanie potencjału tej korporacji także do zadań edukacyjnych?</u>
          <u xml:id="u-226.5" who="#PosełKrystynaŁybacka">Czy wreszcie pan jako człowiek nauki podziela pogląd, że dla człowieka nauki warunkiem niezbędnym powodzenia wszelkich przedsięwzięć jest dokonanie rzetelnej oceny stanu faktycznego? I dlaczego panu, panie premierze, jako reprezentantowi tej sfery, którą cechuje odwaga badawcza, zabrakło odwagi, żeby takiej rzetelnej oceny dokonać?</u>
          <u xml:id="u-226.6" who="#PosełKrystynaŁybacka">I ostatnie pytanie, które panu jako do niedawna pracownikowi sfery budżetowej powinno być szczególnie bliskie. Otóż pan Longin Komołowski, główny negocjator ze strony „Solidarności” w Komisji Trójstronnej, domagał się 10-procentowej realnej zwyżki płac w sferze budżetowej. Ponieważ w pańskim exposé nie było na ten temat wzmianki, jakiej zwyżki płac - ile procent - możemy oczekiwać, pytam: Czy pan minister Longin Komołowski, z urzędu przewodniczący Komisji Trójstronnej, zrealizuje swój postulat? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę pana posła Jerzego Zakrzewskiego z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#PosełJerzyZakrzewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Z uwagą wysłuchałem pańskiego exposé. Niestety, z ogromną przykrością zauważyłem, że zapomniał pan lub nie zauważył, iż Polska, kraj, którym przyjdzie panu rządzić, ma ponad 500 km granicy morskiej. Granicy, przy której znajdują się stocznie, porty, morskie przedsiębiorstwa transportowe, cała ogromna infrastruktura portowa i gospodarka morska. Pytam pana premiera: czy rzeczywiście nie dostrzega pan ogromnych problemów związanych z gospodarką morską, problemów złożonych, wymagających natychmiastowego rozwiązania? A jeżeli pan te problemy dostrzega, to w jaki sposób i w jakim terminie zamierza pan przystąpić do ich rozwiązywania? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę pana posła Ryszarda Zbrzyznego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#PosełRyszardZbrzyzny">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Panie premierze, posłużę się tekstem wystąpienia z godzin porannych, a konkretnie dwoma cytatami. Pierwszy z nich brzmi: „Mamy świadomość tego, że prywatyzację należy zakończyć do roku 2001, a więc do końca tej kadencji Sejmu”. W tym momencie, panie premierze, mam takie dwa pytania. Jak głęboko chce pan sprywatyzować polską gospodarkę? Dzisiaj prywatnego jest 60%. Ile będzie w roku 2001? Czy ma pan zamiar uzyskać przyzwolenie społeczne na to przedsięwzięcie, a jeśli tak, to w jaki sposób?</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#PosełRyszardZbrzyzny">I drugi cytat: „Zamierzamy zmienić niedawno uchwaloną przez parlament ustawę o narodowych funduszach przemysłowych. Przemiany własnościowe dotyczące przeważającej części majątku skarbu państwa będą zawierać uwłaszczenie rozumiane jako przekazanie bonów uwłaszczeniowych tym grupom społecznym, które dotąd nie uczestniczyły w owocach prywatyzacji (dotyczy to zwłaszcza pracowników sfery budżetowej, samorządowej oraz osób powyżej 50 roku życia). Przemiany te będą również służyły wspieraniu reformy systemu emerytalnego”. Panie premierze, dokładnie te elementy, dokładnie te rozwiązania zawarte są w ustawie o funduszach przemysłowych. Czyżby zmiana tytułu ustawy na „fundusze uwłaszczeniowe” miała załatwić problem powszechnego uwłaszczenia? Czy to jest w porządku w stosunku do własnych wyborców? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę pana posła Władysława Stępnia z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#PosełWładysławStępień">Panie Marszałku! Panie Premierze! Dziś z tej trybuny, oceniając rządy SLD-PSL, wyraził pan troskę o bardzo zły wynik w tzw. handlu zagranicznym. Ponieważ w 1995 r. prezes Narodowego Banku Polskiego bez jakichkolwiek konsultacji z parlamentem podjęła decyzję o aprecjacji złotego, co spowodowało ogromne straty przedsiębiorstw, które eksportują, i ta formuła, ta filozofia do dziś przynosi straty, jest to jeden z elementów tej pana troski, którą pan wyraził, o handel zagraniczny... Chciałem zapytać, czy pański rząd ma konkretny i sensowny program poprawy sytuacji finansowej eksporterów, szczególnie tych, którzy w ogromnej ilości eksportują surowce.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#PosełWładysławStępień">Pytanie drugie. Wysłał pan dzisiaj bardzo niebezpieczny sygnał do szerokiej rzeszy robotników pracujących w wielkim przemyśle Polski mówiąc o tym, że w pana programie utrzymają się tylko te przedsiębiorstwa, które będą się mogły w pełni zmieścić w grze rynkowej. To jest sygnał do całego przemysłu zbrojeniowego, do całego przemysłu hutniczego, do całego górnictwa - i mam do pana pytanie. Czy w pańskim programie jest jakiś element, który mógłby kontynuować restrukturyzację tego przemysłu po to, żeby w przyszłości ten przemysł brał udział w grze rynkowej? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę pana posła Jerzego Wenderlicha z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#PosełJerzyWenderlich">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Premierze! Nie będzie to jedno pytanie, lecz trzy.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#PosełJerzyWenderlich">Kiedy pan premier Włodzimierz Cimoszewicz wygłaszał exposé w lutym 1996 r., przygotowując je, wykorzystywał opinie wybitnych postaci ówczesnej opozycji, m.in. pana profesora, dziś ministra Bronisława Geremka, jako przewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych, również przewodniczącego Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych pana Bujaka. Chciałbym zapytać, czy pan premier, przygotowując to exposé, również odwoływał się do mądrości dzisiejszej opozycji i czy zwracał się z prośbą o opinię w jakiejś sferze do kogoś z Sojuszu Lewicy Demokratycznej czy Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#PosełJerzyWenderlich">Drugie pytanie. W projekcie budżetu na rok 1998, przygotowanym jeszcze przez poprzedni rząd, jest zapis o obniżeniu podatków, a z drugiej strony pojawia się już teraz wątek, nagłaśniany w mediach, o tym, że zwiększone zostają stawki VAT. Czy obniżenie podatków nie będzie więc jedynie iluzją?</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#PosełJerzyWenderlich">I trzecie, ostatnie pytanie. Nie rozsądkiem, lecz siłą głosów zadecydowano o tym, że ministrowie nie będą przesłuchiwani w komisjach sejmowych. Również w dzisiejszym exposé pan premier nie zaprezentował ministrów swojego rządu. Chciałbym zapytać, czy taka postawa jest zwiastunem tego, że wszelkie kontakty i wszelka współpraca ministrów tego rządu z posłami Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej będą zakazane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zadanie pytania proszę pana posła Grzegorza Gruszkę z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#PosełGrzegorzGruszka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Kiedy trwała kampania wyborcza, strajkujący lekarze anestezjolodzy otrzymywali szerokie poparcie od AWS, obietnice, że jak tylko wygra AWS, problemy tej grupy lekarzy natychmiast zostaną rozwiązane. Dziś odniósł pan, pana rząd, pierwszą poważną porażkę, panie premierze. Nie potrafił pan - czy nie chciał pan - porozumieć się ze strajkującymi lekarzami.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#PosełGrzegorzGruszka">Czy tak powinno się rozwiązywać konflikty społeczne? Strajk lekarzy anestezjologów poważnie zaostrzył się po zerwanych rozmowach ze strajkującymi lekarzami przez pański rząd, panie premierze.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-236.3" who="#PosełGrzegorzGruszka"> To jest prawda, szanowni państwo. Posłuchajcie komunikatów o strajkujących lekarzach - chyba że już ich nie chcecie słuchać. Czy tak ma wyglądać rozwiązywanie problemów społecznych w Polsce?</u>
          <u xml:id="u-236.4" who="#PosełGrzegorzGruszka">Drugie pytanie, panie premierze. Dziś na tej sali grupa posłów z pańskiego klubu AWS sformułowała publicznie zarzut, że skład personalny Rady Ministrów „budzi nasze poważne obawy”. To jest pismo tej grupy posłów. To koledzy z pańskiego klubu kwestionują obecny skład Rady Ministrów. Poseł Jan Byra przypomniał tu o zarzutach NIK i skierowaniu do prokuratury sprawy w związku z niegospodarnością w telewizji publicznej, którą kierował dzisiejszy pana minister, pan Walendziak. Wcześniej, jak wiemy, pojawiały się zarzuty wobec pani Suchockiej, obecnej minister sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-236.5" who="#PosełGrzegorzGruszka">Czy w związku z tymi obawami pańskich kolegów z klubu AWS, zarzutami NIK wobec ministra Walendziaka i innych wobec pani minister Suchockiej zamierza pan wystąpić o zmianę na niektórych stanowiskach ministerialnych i kiedy pan to zrobi? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-236.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Oglądamy to od miesiąca!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#WicemarszałekJanKról">Lista posłów, którzy zapisali się do zadania pytań, została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#WicemarszałekJanKról">Rozumiem więc, że wszystkie panie posłanki i wszyscy panowie posłowie pragnący zadać pytanie zrealizowali swój zamiar.</u>
          <u xml:id="u-237.4" who="#WicemarszałekJanKról">Wysoka Izbo! Na prośbę pana premiera dalszy ciąg rozpatrywania tego punktu nastąpi za trzy kwadranse.</u>
          <u xml:id="u-237.5" who="#WicemarszałekJanKról">W tym czasie proponuję rozpatrzyć trzeci punkt porządku dziennego, mianowicie pierwsze czytanie projektu uchwały z okazji Święta 11 Listopada. W ten sposób będziemy mogli bardziej efektywnie procedować.</u>
          <u xml:id="u-237.6" who="#WicemarszałekJanKról">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-237.7" who="#WicemarszałekJanKról">Sprzeciwu nie słyszę i nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-237.8" who="#WicemarszałekJanKról">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu uchwały z okazji Święta 11 Listopada (druk nr 23).</u>
          <u xml:id="u-237.9" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Aleksandra Halla w celu przedstawienia uzasadnienia projektu uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#PosełAleksanderHall">Wysoka Izbo! Jest oczywiste, że w przeddzień rocznicy 11 listopada - który to dzień został przywrócony w III Rzeczypospolitej jako święto państwowe - klub Akcji Wyborczej Solidarność, która wyrasta z tradycji walki o niepodległą i demokratyczną Polskę, zwraca się do Wysokiej Izby o uchwalenie stosownej rocznicowej uchwały.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#PosełAleksanderHall">Święto 11 Listopada, święto niepodległości, powinno nas łączyć. To nie jest jedynie święto Akcji Wyborczej Solidarność. To jest święto ogólnopaństwowe, narodowe. Przedkładając tę uchwałę, chcemy dokonać pewnego aktu, który byłby aktem uznania tego, co nas - mimo wszystkich podziałów występujących na tej sali - łączy, a w każdym razie powinno łączyć. Wymaga to oddania hołdu tym wszystkim Polakom, z różnych obozów politycznych, różnych organizacji, którzy dla niepodległej Polski pracowali, walczyli i ginęli. W szczególności tym, którzy idee, instytucje niepodległego państwa przenieśli ku nowym czasom w latach najtrudniejszych, w latach, kiedy opowiedzenie się za tymi wartościami groziło także śmiercią albo skazywało na poniewierkę.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#PosełAleksanderHall">Chcemy to uczynić w prawdzie. Dlatego pozwalamy sobie przypomnieć również o tym okresie, w którym to święto było zakazane. Kiedy niepodległościowe, demokratyczne dążenia Polaków były dławione - najpierw przez okupantów sowieckich i niemieckich, później, niestety, przez narzuconą i obcą naszej tradycji władzę. Dzisiaj żyjemy w wolnym państwie, w państwie demokratycznym, i mam nadzieję, że ta uchwała połączy nas ponad podziałami.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#PosełAleksanderHall">Panie Marszałku! Wnoszę o to, aby projekt uchwały został skierowany natychmiast do drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#WicemarszałekJanKról">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i koła.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#WicemarszałekJanKról">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#WicemarszałekJanKról">Głos ma pan poseł Stefan Niesiołowski z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#PosełStefanNiesiołowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym bardzo krótko, bo sprawa wydaje się oczywista i chyba jest bezkonfliktowa.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#PosełStefanNiesiołowski">Chciałem poprzeć w imieniu klubu Akcji Wyborczej Solidarność, w którego imieniu mam zaszczyt przemawiać, tę uchwałę bez żadnych zmian i poprawek. Przede wszystkim dlatego, że o tej porze redagowanie takiego tekstu jest sprawą bardzo trudną, a po drugie - z powodów merytorycznych. Wydaje mi się, że proponowany tekst trafnie obejmuje i zwraca uwagę na wszystkie kwestie, na które w tym uroczystym momencie warto zwrócić uwagę.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#PosełStefanNiesiołowski">Chciałem powiedzieć, że ta rocznica to jest pewnego rodzaju cud, polegający na tym, że przecież biorąc na zdrowy rozum, kiedy zaczynała się I wojna, nikt nie potrafił przewidzieć - bo było to prawie niemożliwe - że powstanie Polska. Wydawało się, że co najwyżej mogą się zmienić granice zaborów. I tak też ówcześni politycy przewidywali. Cud 11 listopada to cud jednoczesnej klęski wszystkich trzech mocarstw zaborczych. I jest on porównywalny, przy wszystkich zmianach, analogiach czy modyfikacjach - ja oczywiście nie chcę prowadzić tej debaty, nie czas i miejsce na to - do cudu odrodzenia Polski w roku 1989. To jest pierwszy powód, dla którego ta rocznica - obok tych wszystkich względów, na które zwraca uwagę poseł Aleksander Hall - jest nieśmiertelna.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#PosełStefanNiesiołowski">Powodem drugim jest to, że tego dnia spełniały się aspiracje naszego narodu i państwa polskiego, o którym warto pamiętać, którego imię w ogóle w zbrodniczych traktatach rozbiorowych miało być wykreślone i zapomniane. Polska miała w ogóle zostać wykreślona, nawet jako nazwa, z mapy świata i z historii ludzkości. Była to walka nie tylko z wrogiem zewnętrznym czy z wrogami zewnętrznymi, ale także z wrogiem wewnętrznym, z naszymi słabościami, wadami narodowymi, z tym wszystkim, co w tym tragicznym XVIII w., symbolizowanym przez czasy saskie, składało się najpierw na rozkład, a potem upadek państwa polskiego. I to jest powód drugi.</u>
          <u xml:id="u-240.4" who="#PosełStefanNiesiołowski">Jest jeszcze powód trzeci, dla którego szczególnie chciałbym prosić o uszanowanie tej rocznicy, to jest zamknięcie pewnych sporów historycznych i pewnych debat, symbolizowanych przez nazwiska liderów dwóch największych ówczesnych obozów politycznych: Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego. Obozy skłócone wtedy wzajemnie oskarżały się o bardzo wiele brzydkich rzeczy, a dziś, po latach, widać, że były to obozy, które właściwie równolegle walczyły o tę samą sprawę i które nie mogły chyba działać na korzyść Polski lepiej, niż gdyby nawet te role były rozdane. Okazuje się, że w pewnych sprawach i w pewnych kwestiach Polacy mogą i potrafią działać wspólnie.</u>
          <u xml:id="u-240.5" who="#PosełStefanNiesiołowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z tych powodów chciałbym w imieniu klubu AWS prosić o przegłosowanie uchwały zawartej w druku sejmowym nr 23. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-240.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zabranie głosu proszę panią poseł Olgę Krzyżanowską z Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypadł mi zaszczyt w imieniu posłów klubu Unii Wolności przedstawić stanowisko w sprawie uchwały Sejmu w związku ze Świętem 11 Listopada.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Dzisiejsza, ważna debata nad exposé pana premiera przebiegała w gorącej atmosferze politycznych sporów. Tak się jednak złożyło, że działo się to w przeddzień narodowego Święta 11 Listopada. Ale może to i dobrze, może w tej, zrozumiałej zresztą, gorączce politycznej i ścieraniu się różnych, jakże odmiennych ocen nas samych i historii ostatnich lat, potrzebna jest mała chwila zatrzymania się nad tym, co powinno być dla nas, wszystkich Polaków, wartością nadrzędną. Tą wartością jest niepodległość państwa polskiego. Właśnie 11 listopada jest datą, która już trzem pokoleniom Polaków kojarzy się z odzyskaniem niepodległości przez Polskę.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Po latach odrzucania tej części naszych dziejów w okresie PRL, po latach kłamstw i przeinaczeń naszej historii, wróciliśmy do tego, że jest to nasze święto narodowe. 11 listopada 1918 r. odzyskaliśmy wolność; jest to data powstania wolnego państwa polskiego po 123 latach niewoli. Państwa, które mimo dramatycznych problemów ekonomicznych, mimo ostrych sporów politycznych potrafiło już w dwa lata po powstaniu stawić zwycięsko czoło agresji sowieckiej. Państwa, które potrafiło wychować wspaniałe pokolenie - pokolenie, które walczyło bohatersko w 1939 r., które potrafiło stworzyć największy w Europie ruch oporu, które walczyło na tylu polach bitew II wojny światowej, w powstaniu warszawskim - nie mamy czasu na wymienienie wspaniałych dowodów świadczących, jak to pokolenie ceniło wolność.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Polacy wychowali się na tradycji 11 Listopada, na tradycji, że niepodległość kraju jest sprawą najważniejszą i dla tej idei potrafili poświęcać swoją wolność, a często i życie. Uczcijmy ten dzień!</u>
          <u xml:id="u-242.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję bardzo pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Bogdana Pęka z Klubu Parlamentarnego PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#PosełBogdanPęk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z wielką radością w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego pragnę powiedzieć parę słów na temat tej inicjatywy, która w przeddzień rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę jest jak najbardziej na miejscu, jest potrzebna i ważna. Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował za przyjęciem tego projektu uchwały w wersji przedstawionej przez wnioskodawcę. Uważamy, i chciałbym to powiedzieć wobec Wysokiej Izby w tej chwili uroczystej - po tak ostrej dyskusji, gdzie rodziły się pytania, co jest, a co nie jest patriotyzmem i na czym polega polska racja stanu w czasach dzisiejszych - że przedstawiciele ludowców, chłopów polskich, których mam zaszczyt tutaj reprezentować, wnieśli również wielki wkład w odzyskanie niepodległości przez państwo polskie - wtedy, gdy współtworzyli legiony Piłsudskiego, gdy walczyli w obronie Warszawy w 1920 r., a także wtedy, kiedy walczyli przeciwko wyzyskowi ówczesnej władzy, ale przede wszystkim wtedy, gdy tworzyli 150-tysięczną armię Batalionów Chłopskich, walczącą o niepodległość z okupantem hitlerowskim. I także wtedy, kiedy komunistyczna władza pochodząca z sowieckiego nadania rozbijała potężny ruch ludowy - partię Mikołajczyka, kiedy płacili krwią, więzieniem za oddanie ideałom polskości, suwerenności.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#PosełBogdanPęk">Chciałbym także powiedzieć, że wówczas, gdy w Polsce panował system totalitarny, chłopi polscy, także ci w Zjednoczonym Stronnictwie Ludowym, budowali wodociągi i gazociągi, tworzyli na wsi zręby tego, z czego dzisiaj korzysta polskie społeczeństwo. Jeżeli panu posłowi Niesiołowskiemu jest do śmiechu...</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#komentarz">(Poseł Stefan Niesiołowski: Ja nic nie mówiłem, odczep się pan.)</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#PosełBogdanPęk">... to przyzwoitość, panie pośle, a także umiłowanie chrześcijańskich zasad etyczno-moralnych nakazuje...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o nieprzeszkadzanie panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#komentarz">(Poseł Stefan Niesiołowski: To on mnie przeszkadza.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#PosełBogdanPęk">... żeby w tej chwili uroczystej wykazać odrobinę pokory. Bo chłopi polscy byli zawsze tymi, którzy strzegli ziemi, wiary i suwerenności. W ich imieniu proszę Wysoką Izbę o uchwalenie tego projektu. Z dumą myślę o chwili, kiedy jutro będę uczestniczył w uroczystej mszy świętej w katedrze wawelskiej, gdzie każdy kamień jest Polską, a gdzie niedawno wmurowano tablicę Wincentego Witosa, jednego z największych patriotów polskich, docenionego dopiero po wielu latach.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#PosełBogdanPęk">Myślę, że Polskie Stronnictwo Ludowe, któremu dzisiaj przypadła skromna opozycyjna rola, będzie pamiętać o tym, że dzisiaj, kiedy patriotyzm wpisuje się w suwerenność gospodarczą, trzeba nam również pamiętać, że uzależnienie od kogokolwiek to samo ma imię. Deklarujemy z pokorą, ale i z dumą, że będziemy w tym roku, w następnym i w całej tej kadencji strzec tych ideałów, które wskazali nam wielcy przywódcy ludowi.</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zabranie głosu proszę pana posła Wojciecha Włodarczyka z koła Ruchu Odbudowy Polski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Koło Parlamentarne Ruchu Odbudowy Polski z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę bardzo szerokiej grupy posłów klubu Akcji Wyborczej Solidarność w sprawie uczczenia Święta 11 Listopada - Święta Niepodległości. Wydaje się słuszne i godne, aby nowy Sejm, Sejm o nowym obliczu politycznym, taką uchwałę dziś właśnie podjął. Jutrzejsze święto, nasze tegoroczne walki prowadzone o obywatelski projekt konstytucji, walki zarówno Akcji Wyborczej Solidarność, jak i Ruchu Odbudowy Polski, dzisiejsze exposé premiera Buzka, wielokrotne, i także dzisiejsze, wystąpienia przewodniczącego największego klubu parlamentarnego, klubu AWS, pana Mariana Krzaklewskiego skłaniają nas jednak do zaproponowania nowej redakcji projektu uchwały. Proponujemy, aby w ostatnim zdaniu projektu po słowie „Polski” dodać „i nawiązując do tysiącletniej tradycji niezawisłej polskiej państwowości, Sejm polski - to nawiązuje do wcześniejszego fragmentu - deklaruje wolę potwierdzenia ciągłości polityczno-prawnej z II Rzecząpospolitą”.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Jeżeli mówimy o systemie peerelowskim jako systemie przestępczym - i słusznie tak mówimy, i tak można zrozumieć część przemówień posłów AWS - to czas najwyższy wyciągnąć z tego wnioski. Albo miniony okres traktujemy jako element ciągłości w kategoriach polityczno-historyczno-prawnych III Rzeczypospolitej, albo się od niego zdecydowanie odcinamy. Propozycja grupy posłów AWS jest w tej materii nie do końca jasna. O nawiązywaniu do „patriotycznych i państwowych tradycji Pierwszej i Drugiej Rzeczypospolitej” - to cytat z projektu uchwały - mówi akapit, na który zgadzają się, nawet bardzo chętnie, także posłowie SLD.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Jeżeli nie chcemy kontynuować tej niezrozumiałej dla nas niejasności, jeżeli chcemy, jak mówił w dzisiejszym przemówieniu Jan Olszewski, rzeczywiście rozpocząć dzieło odbudowy Polski, jeżeli chcemy nawiązać do zapisu z obywatelskiego projektu konstytucji, to trzeba ten symboliczny przecież akt „deklaracji woli potwierdzenia ciągłości polityczno-prawnej z II Rzecząpospolitą” przyjąć. Taki jest nasz wniosek. I dopiero wówczas apel i podziękowanie dla rzesz polskiego wychodźstwa będą wiarygodne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#WicemarszałekJanKról">Jeżeli chodzi o wniosek pana posła, to będzie mógł być zgłoszony w drugim czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#WicemarszałekJanKról">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#WicemarszałekJanKról">Wnioskodawcy wnoszą o niezwłoczne przystąpienie do drugiego czytania projektu uchwały z okazji Święta 11 Listopada.</u>
          <u xml:id="u-249.4" who="#WicemarszałekJanKról">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-249.5" who="#WicemarszałekJanKról">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-249.6" who="#WicemarszałekJanKról">Przystępujemy zatem do drugiego czytania projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-249.7" who="#WicemarszałekJanKról">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-249.8" who="#WicemarszałekJanKról">Do głosu zapisał się pan poseł Krzysztof Janik z SLD.</u>
          <u xml:id="u-249.9" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#PosełKrzysztofJanik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nikt z nas nie kwestionuje wagi i znaczenia tej daty, 11 listopada, w historii Polski. Po 11 listopada 1918 r. nasze dzieje toczyły się różnie, ale Święto Niepodległości było czymś, co łączyło wszystkich obywateli Rzeczypospolitej, co było symbolem łączącym wielu uczciwych Polaków.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#PosełKrzysztofJanik">Klub SLD bardzo uważnie zapoznał się z projektem uchwały klubu Akcji Wyborczej Solidarność w sprawie 79 rocznicy odzyskania niepodległości. Stoimy na stanowisku, że nie można przy tej okazji dokonywać skróconych ocen historycznych. Nie można rozstrzygać o kwestiach należących do historii i do ludzi, którzy tą historią zajmują się profesjonalnie. Stąd też uważamy, że uchwała z okazji 79 rocznicy to nie okazja do politycznych rozrachunków, do tego, żeby mówić obywatelom, którzy z nich są lepsi, a którzy gorsi. Wręcz przeciwnie, powinna to być okazja do tego, żeby łączyć nasze społeczeństwo, żeby razem próbować realizować wspólne narodowe cele. I apeluję do Wysokiej Izby o to, żeby tak tekst tej uchwały zrozumieć.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#PosełKrzysztofJanik">W tej sytuacji, kierując się naczelną ideą wspólnego dobra naszego narodu, potrzebą wspólnego działania, proponuję, aby uchwale Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej nadać treść następującą:</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#PosełKrzysztofJanik">„Uchwała Sejmu RP z okazji 11 listopada. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, zebrany w przeddzień 79 rocznicy odzyskania przez nasz naród niepodległości i suwerennego państwa, składa hołd wszystkim naszym Rodakom, którzy dla wolnej Polski pracowali, walczyli i ginęli.</u>
          <u xml:id="u-250.4" who="#PosełKrzysztofJanik">Rocznica ta skłania do refleksji nad trudnymi dziejami Polski w XX wieku, nad niezłomnym dążeniem narodu do niepodległości i suwerenności.</u>
          <u xml:id="u-250.5" who="#PosełKrzysztofJanik">Sejm wyraża szczególną wdzięczność tym Polakom, którzy w najtrudniejszych warunkach w kraju i na uchodźstwie przenosili ku nowym czasom idee wolności, postępu, sprawiedliwości społecznej oraz swobód demokratycznych.</u>
          <u xml:id="u-250.6" who="#PosełKrzysztofJanik">Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, działając na rzecz umocnienia fundamentów niepodległej Polski, pragnie nawiązywać do patriotycznych i wolnościowych tradycji państwa polskiego”.</u>
          <u xml:id="u-250.7" who="#PosełKrzysztofJanik">Tekst tego projektu przekazuję panu marszałkowi.</u>
          <u xml:id="u-250.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Wojciecha Włodarczyka z koła Ruchu Odbudowy Polski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#PosełWojciechWłodarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wnoszę o przyjęcie poprawki, w wyniku której ostatnie zdanie projektu zgłoszonego przez grupę posłów (druk nr 23) brzmiałoby następująco:</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#PosełWojciechWłodarczyk">„Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, działając na rzecz umocnienia niepodległej Polski, nawiązując do tysiącletniej tradycji niezawisłej polskiej państwowości, deklaruje wolę potwierdzenia ciągłości polityczno-prawnej z Drugą Rzecząpospolitą”. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#WicemarszałekJanKról">O zabranie głosu proszę pana posła Dariusza Wójcika z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#PosełDariuszWójcik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z przykrością muszę stwierdzić, że była pewna tradycja w Sejmie, do której raczej staraliśmy się stosować, żeby wcześniej uzgodnić pewne teksty, przygotować i przyjąć je bez poprawek, zwłaszcza gdy chodziło o najważniejsze rocznicowe sprawy dotyczące państwa i narodu polskiego.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#PosełDariuszWójcik">Zwracam się do pana posła Janika z SLD: jeżeli pan poseł twierdzi, że ten projekt dzieli Polaków na gorszych i lepszych obywateli, chcę zauważyć, że to pan poseł to zauważył i chyba odnosi do swojego klubu, ponieważ w tym tekście nie ma jakiegokolwiek podziału na lepszych i gorszych obywateli.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#PosełDariuszWójcik">Panie pośle, jeżeli w tym tekście jest mowa, że składa się hołd pamięci wszystkich naszych rodaków, którzy dla wolnej Polski walczyli i ginęli, i pan uważa, że to jest hołd dla tych lepszych, gdzie pan waszej opcji politycznej nie widzi, to pan to zauważył, nie ma tego w tekście uchwały. Jeżeli pan zauważył, że są i hitlerowcy, i sowieccy okupanci, to także pan zauważył, że zdradzali po jednej i po drugiej stronie i że pewna tradycja była podtrzymywana przez 45 lat. To nie ten tekst, to pan w imieniu klubu SLD to zauważył, my w tej debacie i przy tej uchwale niczego takiego nie chcieliśmy robić.</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#PosełDariuszWójcik">Jeżeli pan poseł zauważył, że Sejm wyraża szczególną wdzięczność tym Polakom, którzy w najtrudniejszych warunkach w kraju i na uchodźstwie przenosili ku nowym czasom idee i instytucje niepodległej Polski, i pan widzi w tym podział na gorszych i lepszych obywateli, bo nie widzi pan w swojej opcji tych ludzi, to także pan poseł to zauważył.</u>
          <u xml:id="u-254.4" who="#PosełDariuszWójcik">Stąd widzę, że poprawka, którą zgłosił SLD, naprawdę przy sprawie odzyskania przez Polskę niepodległości... Jest to sprawa niepodległego bytu państwowego. Demokracja, to, co państwo proponujecie zapisać, walka o demokrację, właściwe stosunki społeczne itp. rzeczy, to jest naprawdę inna wartość i inna hierarchia wartości.</u>
          <u xml:id="u-254.5" who="#PosełDariuszWójcik">11 listopada wiąże się z innym wymiarem podejścia do tej sprawy. To jest sprawa niepodległości państwa. Demokracja, społeczna sprawiedliwość są następnymi elementami, które tę niepodległość mogą wypełnić. Jest mi naprawdę przykro z tego powodu, że ten tekst uchwały staje się przedmiotem dyskusji. Miałem nadzieję, że będzie inaczej.</u>
          <u xml:id="u-254.6" who="#PosełDariuszWójcik">Jeszcze jedno. Otóż retoryka stosowana ze strony państwa w trakcie debaty nad exposé premiera w sprawie uzyskania wotum zaufania przez nowy rząd, duch czy ekspresja większości wystąpień państwa z tej trybuny na temat zajęcia stanowiska wobec tej uchwały pokazuje jak naprawdę myślicie, co sądzicie, jak podchodzicie do spraw, które wymagają jedności i dokonania wspólnego dzieła w naszej Izbie, w Sejmie. Tych kilka godzin wobec kilku minut, w ciągu których to wszystko w tej chwili zostało zaprezentowane, pokazuje całość waszego myślenia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-254.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł w jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Janik: Sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#PosełKrzysztofJanik">Panie marszałku, w trybie sprostowania. Rozumiem, że pan poseł Wójcik jest zmęczony, bo to trochę trwa. Chciałem pana poinformować, panie pośle, że po pierwsze, były próby negocjacji między klubami. Zarzut, że nie podjęliśmy takich prób, jest więc fałszywy i pan się mija z prawdą. Po drugie, pan polemizuje z tekstem, który akurat jest w poprawce SLD i ubolewam, że pan nie słuchał dokładnie tego tekstu, bowiem wtedy bardzo obszerna część pańskiego wystąpienia byłaby zupełnie niepotrzebna. Wreszcie, po trzecie, istotą naszej poprawki jest chęć uniknięcia ocen historycznych, które tu są skrojone pod zapotrzebowanie polityczne. Otóż, panie pośle, my się nie domagamy, broń Boże, żeby dokonywać tych ocen, nigdzie nie chcemy wymieniać różnych przypadłości np. II Rzeczypospolitej, bo nie o to chodzi w tej uchwale. Chodzi o to, żeby to była uchwała, która nikogo z nas nie urazi ani sformułowaniem tekstu, ani fałszywą intencją, która się pod tym tekstem może kryć. Chodzi o to, żeby powiedzieć, że ta Rzeczpospolita jest naszą wspólną dumą i jesteśmy z niej z okazji 79 rocznicy dumni. Tyle i tylko tyle.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#WicemarszałekJanKról">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#WicemarszałekJanKról">W imieniu wnioskodawców proszę o zabranie głosu pana posła Aleksandra Halla.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#PosełAleksanderHall">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rzeczywiście były podejmowane próby uzgodnienia pomiędzy wszystkimi klubami wspólnego stanowiska, przygotowania wspólnego tekstu deklaracji. Niestety, zakończyły się one niepowodzeniem. Trzy kluby, klub Akcji Wyborczej Solidarność, klub Unii Wolności i klub PSL zajęły w tej sprawie jednolite stanowisko. Klub SLD poczuł się dotknięty wytknięciem okresu komunistycznej przeszłości, ale naszą intencją naprawdę nie było i nie jest w tej chwili dokonywanie podziałów na tej sali z okazji tego uroczystego dnia. Prawdzie historycznej musi się jednak stać zadość. Dzisiaj nie ma takiego podręcznika najnowszej historii Polski, który próbowałby pomijać okres okupacji sowieckiej i nie nazywał po imieniu jednego z najbardziej ponurych okresów naszej historii, jakim były lata 1945–1956, kiedy najlepsi polscy patrioci byli więzieni i mordowani. Owszem, PRL ewoluował, ale niestety do 1989 r. zachował strukturę państwa totalitarnego, nie był państwem suwerennym. Napisaliśmy tyle, i tylko tyle, nie w imię rozrachunków politycznych na tej sali, ale w imię prawdy historycznej. Dlatego proszę Wysoką Izbę o odrzucenie poprawki proponowanej przez klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#PosełAleksanderHall">A teraz odniesienie się do poprawki proponowanej przez koło Ruchu Odbudowy Polski. Zawarta jest tu pewna idea nawiązania prawnego do II Rzeczypospolitej. My wszyscy czujemy związek z II Rzeczpospolitą. Motywacje patriotyczne skłaniały nas w czasach dyktatury peerelowskiej do przypominania o tym związku. Na pewno znajdzie się okazja w tym Sejmie do debaty w tej sprawie i być może zajęcia stanowiska. Ale wydaje się, że dzisiaj, kiedy zegar już wskazuje, że zbliża się ta rocznica, nie jest to chyba najlepszy moment na wdawanie się w analizę prawną, która rodzi także skutki na przyszłość. Apelowałbym do kolegów z ROP do przyłączenia się do zdania trzech klubów: Akcji Wyborczej Solidarność, Unii Wolności i Polskiego Stronnictwa Ludowego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#WicemarszałekJanKról">W jakim trybie, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Janik: Sprostowanie jeszcze raz, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-259.3" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę bardzo, tylko proszę o sprostowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#PosełKrzysztofJanik">Przepraszam pana marszałka i Wysoką Izbę oraz panie i panów zaniepokojonych tym przedłużaniem się debaty, natomiast przestrzegam przed nadmiernie ochoczym ferowaniem sądów historycznych, na co pozwolił sobie pan poseł sprawozdawca. Gdyby iść w tę stronę, to w imię prawdy historycznej trzeba by przypomnieć i zamach majowy, i wybory brzeskie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#WicemarszałekJanKról">Panie pośle, proszę w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#PosełKrzysztofJanik">Tak jest, panie marszałku. Ja prostuję opinię pana posła sprawozdawcy co do tego, iż nasz tekst uchwały nie ucieka od tego typu ocen. Jeśli natomiast mamy przyjąć takie rozumowanie, jakie zaprezentował pan poseł sprawozdawca, to nieprawdą jest, że on ucieka od ocen historycznych. Moim zdaniem nawet nadużywa historii do celów propagandowych. I to chciałem powiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#WicemarszałekJanKról">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#WicemarszałekJanKról">W związku ze zgłoszonymi poprawkami nad projektem uchwały i tymi poprawkami głosować będziemy po głosowaniu nad wotum zaufania dla rządu.</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#WicemarszałekJanKról">W tej chwili zarządzam 10-minutową przerwę do godz. 23.50.</u>
          <u xml:id="u-263.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 23 min 38 do godz. 23 min 55)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#Marszałek">Szanowni Państwo! Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Przedstawiony przez prezesa Rady Ministrów program działania Rady Ministrów wraz z wnioskiem o udzielenie jej wotum zaufania.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu prezesa Rady Ministrów pana Jerzego Buzka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z wielką uwagą wysłuchałem toczącej się dzisiaj przez wiele godzin na tej sali debaty. Dziękuję za szereg bardzo konkretnych uwag, które niewątpliwie wpłyną na działalność rządu. Były to często uwagi, które dotyczyły tego, co moglibyśmy zrobić i jak.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Różnice, które wystąpiły na tej sali, nie są niczym nadzwyczajnym. Dzieje się tak zawsze w debatach parlamentarnych krajów demokratycznych. Uważam, że mieliśmy w pełni demokratyczną dyskusję. Różnie oceniamy rzeczywistość, w której się znaleźliśmy. To też jest normalne. O tym, kto z nas jest bliżej społecznej oceny tej rzeczywistości, zadecydowali wyborcy w swoim głosowaniu. Gorąca atmosfera nie służy takiej pełnej merytorycznej wymianie myśli.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Padały tutaj uwagi, że za dużo było szczegółów, ale wiele osób uważało, że za mało. Padały pytania dotyczące bardzo szczegółowych kwestii. Były też pytania, które miały charakter czysto retoryczny. Ja chciałbym państwu przedstawić odpowiedzi, które mają charakter bardziej ogólny, bardziej polityczny, dlatego że rząd, którym kieruję, ma właśnie taki charakter. Składa się z ludzi kompetentnych, ale powstał na podstawie politycznego sojuszu dwóch ugrupowań.</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Zacznijmy od pytań dotyczących przebiegu dzisiejszej debaty i jej formy. Otóż po raz pierwszy w Polsce po 1989 r. rząd powoływany jest na mocy nowej konstytucji, która weszła w życie w ubiegłym miesiącu. I po raz pierwszy mamy taką procedurę, jaką dzisiaj obserwujemy. Zgodnie z tą procedurą, po pierwsze, debata odbywa się w ciągu jednego dnia, po drugie, nie ma przesłuchań w komisjach, a równocześnie, proszę państwa, rząd został wcześniej zaprzysiężony przez pana prezydenta, toteż znany jest powszechnie opinii publicznej i posłom od wielu dni. Zgodnie z tą procedurą dzisiaj postępowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-265.4" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Teraz odniosę się do drugiej, dosyć ważnej kwestii poruszanej w czasie dyskusji, mianowicie dotyczącej startu obecnego rządu do rozwiązywania problemów kraju. Porównywano ten start ze startem sprzed 4 lat. Chciałbym powiedzieć, że istotnie niektóre wskaźniki makroekonomiczne dotyczące naszego kraju są dość pozytywne, aczkolwiek na przykład wzrost gospodarczy, który jest nadal spory, spada od 3 lat. Było to bowiem powyżej 7% i spadało w kolejnych latach - do 6% i powyżej 5%. Są to spadki niewielkie, ale taka jest ostatnio tendencja. Opieram się na liczbach i lepiej byłoby na temat liczb nie dyskutować.</u>
          <u xml:id="u-265.5" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Są jednak pewne wyraźnie jednoznaczne niedomagania sytuacji, którą odziedziczamy. Są to niedomagania i wady w niektórych przypadkach bardzo poważne. Zacznę od niezwykle istotnej sprawy gospodarczej: spowolnienie prywatyzacji, które obserwujemy od kilku lat, spowodowało, że część gospodarki, która funkcjonuje jeszcze na starych zasadach, jest stosunkowo mało wydajna. Jest to wielkie obciążenie dla gospodarki. Równocześnie brak decentralizacji państwa powoduje, że szereg podstawowych usług społecznych z pakietu społecznych działań państwa jest wykonywanych w sposób mało efektywny. Państwo z pozycji centralnego sterowania zarządza szeregiem spraw znacznie gorzej, niż można by było zarządzać na niższym szczeblu. Ta decentralizacja państwa i związane z nią reformy zostały przez 4 lata wstrzymane. Co do tego nikt nie może mieć wątpliwości. Uwagi na temat tego, że nasze propozycje programowe przystają do propozycji ugrupowań dzisiaj opozycyjnych, świadczą tylko o tym, że ostatnio nic w tej materii nie robiono, brakowało woli politycznej, żeby dokonywać reform. Są jeszcze inne czynniki świadczące o tym, że gospodarka nie jest w najlepszym stanie. Brak reformy ubezpieczeń społecznych powoduje, że olbrzymie są koszty pracy w naszym kraju, a duże koszty pracy to jednak hamowanie przyrostu gospodarczego, hamowanie przyrostu nowych miejsc pracy. Gospodarka jest przeregulowana, jak to się mówi, niepotrzebnymi przepisami, a przede wszystkim ogromną liczbą reglamentacji, zezwoleń. To również jest czynnik pewnego politycznego sterowania gospodarką, bo przecież zezwolenia i kontyngenty przydzielają urzędnicy. Wreszcie nasza gospodarka nie jest zdemonopolizowana w wielu miejscach, w wielu sprawach.</u>
          <u xml:id="u-265.6" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Te wszystkie problemy, o których mówię, ześrodkowują się na jednym bardzo groźnym zjawisku w gospodarce, mianowicie na deficycie, jeśli chodzi o bilans handlowy naszego kraju. Jest to bardzo groźna sytuacja. Nasi południowi sąsiedzi nie uniknęli bardzo poważnego kryzysu na tym tle. Jesteśmy w pewnym sensie w przededniu tego kryzysu, jeśli nie będziemy odpowiednio działać, żeby się ewentualnie przed nim zabezpieczyć.</u>
          <u xml:id="u-265.7" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Rośnie również zadłużenie sektora publicznego, w stopniu ogromnym od 3 lat, głównie chodzi tutaj o pewne działy gospodarki, o służbę zdrowia. Sytuacja na rynku kapitałowym jest taka, że trudno dzisiaj zbyć, upłynnić obligacje. To również komplikuje działalność finansową państwa. Stoimy więc przed poważnymi zagrożeniami i nowy rząd będzie musiał sobie z nimi poradzić.</u>
          <u xml:id="u-265.8" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Na temat naszego startu do rzeczywistości gospodarczej powiem, opierając się na konkretnym przykładzie. Jest to przemysł węglowy, górnictwo węgla kamiennego. Proszę państwa, skala zadłużeń tego sektora gospodarki jest ogromna. Wiemy o tym wszyscy, wiedzą o tym również górnicy. Jest to wielkie obciążenie dla zakładów wydobywczych, a także dla ludzi, którzy w nich pracują, bo oni mają świadomość tego. Przygotowaliśmy program naprawy tego sektora gospodarki. Kilka posłanek i kilku posłów pytało o ten program. Tak się akurat składa, że jestem z tego regionu i w jakiś sposób współuczestniczyłem w tworzeniu tego programu. Jest to program kompletny, który ma uzdrowić polskie górnictwo, będące 4 lata temu w znacznie lepszej kondycji niż obecnie. Według tego programu sposób finansowania restrukturyzacji górnictwa określi specjalna ustawa o restrukturyzacji górnictwa. Tempo redukcji zatrudnienia - przy czym nie zamierzamy wprowadzać zwolnień grupowych, żeby sprawa była jasna - będzie funkcją atrakcyjności osłon socjalnych. Likwidowane będą wyłącznie te kopalnie, które mają kończące się złoża, które są trwale nierentowne. Dla każdej z kopalń, które ewentualnie mogą być przewidziane do likwidacji, będzie wykonane specjalne studium, w ramach którego określi się, czy ta kopalnia ma szanse czy nie. Takich kopalń w Polsce jest naprawdę niewiele. Podkreślić przy tym trzeba fakt, że perspektywy w świecie przed przemysłem węglowym i przed górnictwem węgla kamiennego są dobre, jeśli uwzględnić informacje Międzynarodowej Agencji Energii w Paryżu, która bada ten problem i przewiduje, że w ciągu najbliższych 7–8 lat nastąpi 30-procentowy wzrost zapotrzebowania na węgiel, głównie w Europie. Jest to bardzo ważna informacja przy podejmowaniu decyzji w sprawie naszego górnictwa.</u>
          <u xml:id="u-265.9" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Ważnym elementem reformy, o której mówię, będzie górniczy pakiet socjalny, który jest integralną częścią programu restrukturyzacji. Można jeszcze zapytać, jakie będą rozwiązania prawne. Tak więc przede wszystkim ustawa, o której mówię, powinna zagwarantować trzy podstawowe elementy związane z restrukturyzacją górnictwa. Po pierwsze, sposób likwidowania nierentownych kopalń, tych kilku, bo będzie ich naprawdę niewiele, ale ocenić musimy, ile. I to pokrywane będzie z budżetu państwa. Jeśli zrobimy to szybko - a powinniśmy to zrobić szybko, bo koszty szybkiego likwidowania kopalni mogą być kilkakrotnie mniejsze niż koszty likwidowania jej wolniej, np. przez dwa lata - te koszty nie powinny być za duże i nie powinny zbytnio obciążać budżetu państwa. Z kolei jest problem osłon socjalnych. Osłony socjalne będą wypłacane z dwóch źródeł: z budżetu państwa i z tzw. opłaty węglowej, którą obciążony będzie koszt węgla. Wreszcie tworzenie nowych miejsc pracy również pokrywane będzie z tych funduszy. Pomysł na tworzenie nowych miejsc pracy to przede wszystkim uruchomienie tzw. otoczenia górnictwa. Jest tam wiele zakładów, które mogą samodzielnie pracować. Trzeba uruchomić w nich samodzielną produkcję. Jest to jeden z pomysłów na załatwienie tej sprawy. Chciałbym przy tym powiedzieć, że jest to jeden z najważniejszych w tej chwili problemów w kraju, jeśli chodzi o restrukturyzację przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-265.10" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">To samo dotyczy innych branż przemysłu - również dla nich muszą być sporządzone odpowiednie programy restrukturyzacyjne. Chodzi o programy, które pozwolą uratować przedsiębiorstwa albo uzdrowić sytuację w tych przedsiębiorstwach, gdzie mamy dobre perspektywy. Te perspektywy musimy zbadać i przystąpić do działania.</u>
          <u xml:id="u-265.11" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Kolejna poruszana tu sprawa to sprawa budżetu, który rząd koalicyjny w dniu 31 października przekazał do Sejmu. Padały tutaj różne uwagi, na przykład że nie przepracowaliśmy tego budżetu, przekazaliśmy go właściwie nie zaglądając do niego. Tak, to prawda. Nie mieliśmy żadnych szans, żeby cokolwiek w nim poprawić. Pierwsze posiedzenie rządu odbyło się o godz. 19 wieczorem w dniu 31 października i w tym dniu upływał konstytucyjny termin,...</u>
          <u xml:id="u-265.12" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie, nie...)</u>
          <u xml:id="u-265.13" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">... przepraszam, termin związany z Prawem budżetowym. Proszę państwa, konstytucja weszła w życie w październiku, a według konstytucji termin oddania budżetu upływa pod koniec września. Ten termin upłynął, zanim konstytucja weszła w życie. Wobec tego nie może obowiązywać konstytucyjny termin, tylko termin zgodny ze starą ustawą, który właśnie upływa 31 października. Nie mieliśmy żadnych innych możliwości, możemy państwu przedstawić bardzo wyczerpujące ekspertyzy prawne na ten temat. Do tego budżetu będziemy proponować odpowiednie autopoprawki. Ta sytuacja jest jednoznaczna, tu nie mieliśmy żadnych innych możliwości działania.</u>
          <u xml:id="u-265.14" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Kolejna sprawa poruszana przez szereg osób to sprawa wsi. Pytano, co to jest wielofunkcyjny rozwój wsi. Proszę państwa, chcemy, aby wydatki na wieś - bo każdy budżet na świecie, również nasz, w naszym kraju, jest w jakiś sposób obciążony wydatkami na wieś - były wykorzystywane jak najlepiej. Postulujemy, aby przede wszystkim inwestować w infrastrukturę wsi, co pozwoli lepiej działać, produkować, rozwijać produkcję rolną - również lepiej żyć mieszkańcom wsi. Chcemy, w celu wyrównania szans życiowych, rozwijać bardzo silnie oświatę na wsi i szkolnictwo zawodowe, w tym uwzględniające te zawody, które na wsi są najbardziej potrzebne. Chcemy również uruchomić małe przetwórnie, punkty usługowe, które w wielu miejscach na polskiej wsi są w tej chwili nieczynne, i udostępnić je ludziom.</u>
          <u xml:id="u-265.15" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Kolejna sprawa to zapewnienie swobodnej sprzedaży na polskim rynku towarów produkowanych przez polską wieś. Otóż jednym z pierwszych działań rządu, właśnie kilka dni temu, było przekazanie do Sejmu 5 projektów ustaw około celnych. Nie wiem, jak to się stało, że nie zostały one uchwalone wcześniej przez ustępującą koalicję, bo są to ustawy bardzo ważne, muszą one wejść w życie od 1 stycznia, trzeba się więc z nimi bardzo spieszyć. Została teraz powołana w Sejmie specjalna komisja w celu załatwienia tej sprawy. I m.in. te właśnie ustawy, tak spóźnione, pozwalają uporać się z problemem. Na przykład są tam regulacje dotyczące ceł antydumpingowych, przeciwdziałania wprowadzaniu na polski rynek towarów spożywczych dotowanych w innych krajach. Jest to w sumie 5 ustaw i jest to bardzo ważne.</u>
          <u xml:id="u-265.16" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Kolejny problem - jaka będzie sytuacja polskiego rolnictwa w kontekście integracji z Unią Europejską. Jesteśmy przekonani, że w tej sprawie nasze negocjacje z Unią Europejską muszą być szczególnie twarde, i przygotowujemy się do takich negocjacji. Jest to konieczne dla zapewnienia ochrony ogromnej części potencjału ludnościowego w naszym kraju. Uważamy, że polskie rolnictwo będzie miało szanse w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-265.17" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Wreszcie ostatnia kwestia, o której powiem, to jest kwestia stabilizacji w handlu. Chodzi o takie sprawy, jak na przykład giełdy towarowe. Rolnicy mają możliwości handlowe, związane z przepływem towarów, bardzo ograniczone, jeśli ten właśnie problem nie jest odpowiednio rozwiązany.</u>
          <u xml:id="u-265.18" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Na koniec omawiania sprawy wsi chciałbym podkreślić jedną niezwykle ważną rzecz. Mianowicie pan poseł Kalinowski, który zresztą niezwykle szeroko przedstawił bardzo zły stan polskiej wsi po czterech latach rządów koalicji PSL-SLD,...</u>
          <u xml:id="u-265.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-265.20" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">... zarzucił nam, że chcemy w jakiś sposób zaatakować osoby, które skorzystały kiedyś z reformy rolnej. Chciałbym na ten temat jednoznacznie się wypowiedzieć (prawie dokładnie takie słowa są również w naszym zapisie programowym): Konieczne jest rozwiązanie problemu reprywatyzacji i zaspokojenia roszczeń dotyczących mienia przejętego zgodnie i niezgodnie z dekretem o reformie rolnej, jak też mienia zabużańskiego, po uprzednim zbilansowaniu roszczeń i możliwości ich zaspokojenia; roszczenia nie mogą dotyczyć gruntów przekazanych rolnikom w ramach reformy rolnej oraz pozyskanych na podstawie umów cywilnoprawnych. Nigdy nie mówiliśmy nic innego.</u>
          <u xml:id="u-265.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-265.22" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Były również pytania o to, skąd weźmiemy na to pieniądze. Proszę państwa, my nie składaliśmy tutaj pustych obietnic; państwo z trudem moglibyście znaleźć takie miejsca, gdzie wprost piszemy o tego typu obietnicach. Uważamy, że nasza strategia rozwoju gospodarczego to jest pierwsza sprawa, która pozwala zwiększyć nakłady, i to w każdej dziedzinie. Uważamy, że nasza strategia wydawania pieniędzy tam, gdzie są one wydawane bardziej efektywnie, bo decydują o tym ludzie, którzy niejako bezpośrednio z tych wspólnych wydatków korzystają - ta strategia, w sposób nieco automatyczny, przynosi oszczędności.</u>
          <u xml:id="u-265.23" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Kolejna ważna sprawa - była tutaj wypowiedź dotycząca mniejszości narodowych. Istotnie, w naszym programie nie znalazła się informacja na ten temat. Ale słusznie pan poseł Kroll zauważył, że to właśnie nadejście „Solidarności” zwróciło rangę mniejszościom narodowym. Tutaj jeszcze raz pozwolę sobie odwołać się do osobistego wspomnienia. Gdy kończył się I zjazd „Solidarności” w Gdańsku w 1981 r., mieliśmy na stole stos uchwał i wiadomo było, że musimy ten zjazd skończyć w ciągu kilkunastu, kilkudziesięciu minut. Przeszukaliśmy tę wielką stertę uchwał, żeby jeszcze jedną przyjąć, jedną jedyną - i to była uchwała o mniejszościach narodowych, o ich pełnym dostępie do wszystkich możliwości działania w naszym kraju. I myślę, że „Solidarność”, a przede wszystkim ugrupowania polityczne, które wyrosły z ruchu „Solidarności”, tej sprawy nigdy nie pominą.</u>
          <u xml:id="u-265.24" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Chciałbym również zaznaczyć, że w programie działania rządu, który czytałem dzisiaj rano, był bardzo ważny ustęp o Niemczech, o Trójkącie Weimarskim, i to na bardzo wysokiej pozycji. Tak że zapewne pan poseł tego nie zauważył. Uważamy tę sprawę w naszej polityce zagranicznej za niezwykle ważną.</u>
          <u xml:id="u-265.25" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Kolejna sprawa to decentralizacja państwa. Nie muszę państwa zapewniać, bo jest to w każdym z programów wyborczych obu ugrupowań i w umowie koalicyjnej - akurat w tej kwestii nasze ugrupowania naprawdę się nie różnią - że ta decentralizacja będzie się łączyła z decentralizacją finansów publicznych. Jeśli więc mówimy o decentralizacji państwa i przekazywaniu zadań w dół, do szczebli samorządowych, to zawsze mamy na myśli przekazywanie tych zadań razem z pieniędzmi. W ogóle żadnej innej możliwości nie ma.</u>
          <u xml:id="u-265.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-265.27" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Było tu wiele pytań odnoszących się do szczegółów tej wielkiej operacji. Chcę państwu powiedzieć, że te szczegóły są opracowane w dużym stopniu od 4 lat i czekają na wdrożenie. Od tego czasu sporo mogło się zmienić, zapewne narzucimy pewne poprawki, ale w tej chwili nie są to sprawy nam obce; możemy je wdrażać od zaraz. Do reformy samorządu terytorialnego należy dodać reformę wielkich publicznych usług socjalnych - służby zdrowia, oświaty. I to jest właśnie powód, dla którego tak a nie inaczej organizowania jest kancelaria premiera. Pytacie państwo o to, czy jeden, czy drugi minister więcej w tym rządzie świadczy o tym, że jest rozrost administracji publicznej. Proszę państwa, mamy program reform, i to reform systemowych, o których państwo w wystąpieniach jakoś mało mówiliście, tak jakby w tym programie, który prezentujemy, nie było żadnych propozycji. Otóż takie reformy systemowe są i do ich realizacji, a przede wszystkim do ich koordynacji w skali kraju potrzebni są ludzie, którzy patrzą na to z góry i potrafią ten proces skoordynować. Dlatego tak a nie inaczej organizujemy prace rządu.</u>
          <u xml:id="u-265.28" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Pytaliście państwo również o termin realizacji. Zmiany proponowane przez nas w tych zasadniczych pakietach, które chcemy reformować - łącznie ze zmianami w policji, sądownictwie, bo wszystko to będzie miało wymiar terytorialny, będzie zależało od tego, gdzie będą umocowane sądy grodzkie, komendy policji - to jest olbrzymia reforma. Chcemy wszystko to robić jak najszybciej. Co to znaczy? Konkretne sprawy, które były zaplanowane, powinniśmy mieć w przyszłym roku; niektóre rozwiązania wejdą w życie może na początku przyszłego roku, niektóre pod koniec. Tyle mamy czasu. Uważamy, że te programy należy uruchomić do końca przyszłego roku. Jest to olbrzymia praca legislacyjna i mogę powiedzieć, że w tej pracy rząd liczy na całą salę.</u>
          <u xml:id="u-265.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-265.30" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Kolejna kwestia to sprawa mediów. Proszę państwa, trochę się dziwię tym pytaniom. Po to robiliśmy zmiany w zakresie funkcjonowania mediów, żeby nikt nie pytał o to, co rząd zamierza, jeśli o nie chodzi. Media są niezależne i nic rządowi do mediów - taka jest moja odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-265.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-265.32" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Było wiele pytań dotyczących sprawy nauki. Na skierowane do mnie pytania o to, czy wiem, odpowiadam - wiem.</u>
          <u xml:id="u-265.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-265.34" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek"> I wiem także, jak wiele trzeba zrobić w nauce, żeby naprawdę zaczęła ona spełniać naczelne zadanie - które każde państwo powinno widzieć, jeśli chodzi o naukę - być motorem postępu, być szansą na przyszłość. W naszym programie nauka jest tak ustawiona. To, że jest o niej niewiele zdań, nie znaczy, że nie doceniamy jej roli.</u>
          <u xml:id="u-265.35" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Przejdę wreszcie do sprawy, która jest nieco drażliwa, ale trzeba ją poruszyć. Proszę państwa, na tej sali siedzą osoby, które bardzo wiele wycierpiały w czasach stanu wojennego, i są również w naszej pamięci ofiary stanu wojennego. To jest bardzo wielki cień w naszej historii, którego jednak nie możemy zamazywać, o którym nie możemy nie mówić, dlatego w naszym programie znalazły się takie, a nie inne sformułowania.</u>
          <u xml:id="u-265.36" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Chciałbym jeszcze dodać, że wolą rządu nie jest i nie będzie odpychanie obywateli Rzeczypospolitej, którzy rzetelnie i uczciwie pracowali nad odbudową i budową kraju. Ale wolą rządu jest rozliczenie tych, którzy wysiłek obywateli marnotrawili...</u>
          <u xml:id="u-265.37" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-265.38" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">... czy to przez wysyłkę darmowego węgla, czy też zwłaszcza przez motywowane ideologicznie zarządzanie lub niesprawne i nieefektywne zarządzanie. Rozliczenie przeszłości w naszym programie to między innymi docenienie wysiłku uczciwych obywateli, a nie zachowanie preferencji emerytalnych dla funkcjonariuszy służby bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-265.39" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-265.40" who="#PrezesRadyMinistrówJerzyBuzek">Proszę Państwa! Myślę - i to jest rzeczywiście rzecz dość niesłychana - że w wyniku tej demokratycznej i pełnej dyskusji, która tu się toczyła, padło bowiem wiele głosów zarówno ze strony opozycji, jak i ze strony ugrupowań koalicyjnych, doszło do sytuacji, za którą właściwie rząd powinien być państwu bardzo wdzięczny - że głosowanie nad udzieleniem wotum zaufania rządowi będzie przeprowadzone w dniu 11 listopada. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-265.41" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu premierowi.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#Marszałek">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-266.3" who="#Marszałek">Przypominam, że zgodnie z art. 154 ust. 2 konstytucji wotum zaufania Sejm uchwala bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-266.4" who="#Marszałek">Głosować będziemy nad wnioskiem o udzielenie wotum zaufania Radzie Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-266.5" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-266.6" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za udzieleniem wotum zaufania Radzie Ministrów, zgodnie z wnioskiem przedstawionym przez prezesa Rady Ministrów pana Jerzego Buzka, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-266.7" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-266.8" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-266.9" who="#Marszałek">Za - 260, przeciw - 173, wstrzymało się - 2.</u>
          <u xml:id="u-266.10" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm bezwzględną większością głosów udzielił wotum zaufania Radzie Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-266.11" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-266.12" who="#Marszałek">Gratuluję panu premierowi, Radzie Ministrów uzyskania wotum zaufania w dniu Święta Niepodległości. Niech to będzie znak dobry dla nas wszystkich i dla Polski.</u>
          <u xml:id="u-266.13" who="#komentarz">(Zebrani wstają, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-266.14" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu uchwały z okazji Święta 11 Listopada.</u>
          <u xml:id="u-266.15" who="#Marszałek">W drugim czytaniu zgłoszono do przedłożonego projektu uchwały poprawki, które obecnie przedstawię i podam kolejno pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-266.16" who="#Marszałek">Zestawienie poprawek zostało posłom doręczone.</u>
          <u xml:id="u-266.17" who="#Marszałek">W poprawce nr 1 wnioskodawca proponuje, aby projektowi uchwały nadać nowe brzmienie.</u>
          <u xml:id="u-266.18" who="#Marszałek">Przyjęcie tej poprawki oznaczać będzie, że Sejm podjął uchwałę z okazji Święta 11 Listopada.</u>
          <u xml:id="u-266.19" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-266.20" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (155)</u>
          <u xml:id="u-266.21" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? (284)</u>
          <u xml:id="u-266.22" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał? (1)</u>
          <u xml:id="u-266.23" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-266.24" who="#Marszałek">W poprawce nr 2 wnioskodawca proponuje, aby nadać nową treść ostatniemu akapitowi projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-266.25" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-266.26" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-266.27" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-266.28" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-266.29" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-266.30" who="#komentarz">(Głosy z sali: Wyniki!)</u>
          <u xml:id="u-266.31" who="#Marszałek">Za - 35, przeciw - 356, wstrzymało się 43 posłów.</u>
          <u xml:id="u-266.32" who="#Marszałek">Przystępujemy zatem do głosowania nad całością projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-266.33" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu uchwały z okazji Święta 11 Listopada, zawartego w druku nr 23, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-266.34" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-266.35" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-266.36" who="#Marszałek">Za - 290, przeciw - 144, wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-266.37" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-266.38" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę z okazji Święta 11 Listopada.</u>
          <u xml:id="u-266.39" who="#Marszałek">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny 2 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-266.40" who="#Marszałek">Proszę o odczytanie komunikatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#SekretarzPosełMieczysławJedoń">Posiedzenie klubu Unii Wolności odbędzie się zaraz po zakończeniu posiedzenia Sejmu w sali nr 106.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#Marszałek">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#komentarz">(Posłowie wstają i śpiewają hymn narodowy)</u>
          <u xml:id="u-268.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-268.4" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 0 min 35)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>