text_structure.xml
63.6 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PoselJanBorkowski">Dzisiejsze posiedzenie poświęcone jest wstępnemu rozpatrzeniu Raportu Urzędu Rady Ministrów z wykonania programu działań dostosowujących polską gospodarkę oraz system prawny do wymagań Układu Europejskiego w roku 1994, oraz Harmonogramu działań dostosowujących polską gospodarkę oraz system prawny do wymagań Układu Europejskiego w latach 1995-1996.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#PoselJanBorkowski">Myślę, że powinniśmy zwrócić uwagę na te kwestie, które wymagają szczególnego zainteresowania naszej Komisji.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#PoselJanBorkowski">Uważam, iż podejmiemy także dyskusję na temat, w jakim trybie powinniśmy przystąpić do szczegółowej analizy Raportu.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#PoselJanBorkowski">Głos oddaję ministrowi J. Saryuszowi-Wolskiemu.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">Obydwa dokumenty, przedłożone Sejmowi przez Radę Ministrów, są dokumentami nader obszernymi.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">Na wstępie chciałbym podkreślić, iż dokumenty te sytuują się w logice uchwały Sejmu, która wyraziła aprobatę dla ratyfikacji Układu o stowarzyszeniu Rzeczypospolitej Polskiej ze Wspólnotami Europejskimi i krajami członkowskimi. Uchwała w tej sprawie, podjęta w lipcu 1992 r., narzuciła rytm prac, a zarazem oczekiwań względem rządu.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">Jest to kolejny raport i zarazem kolejny program działań, ponieważ poprzednio złożyliśmy sam raport.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">Były już rozpatrywane dwa raporty dotyczące dostosowywania przepisów prawnych oraz rozwiązań gospodarczych za rok 1993. Obecnie przedłożony raport dotyczy roku 1994 oraz I kwartału roku 1995. Ze względu na rytm prac rządowych czas przygotowywania raportu został nieco wydłużony.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">Drugi dokument, Harmonogram, dotyczy dwuletniego planu prac. Ma on w założeniu stanowić rodzaj kroczącego planu pracy w latach 1995-1996. Program ten jest wdrażany przez rząd RP od początku roku 1993.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">Programy te zawierają i zarazem spełniają wymóg stałego monitorowania procesu dostosowawczego. Wyrazem tego jest pierwszy raport. W jakiejś mierze stanowią również realizację opinii nr 3, uchwalonej 6 lipca 1994 r. przez Komisję ds. Układu Europejskiego.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">W myśl tej opinii publikowany co roku raport powinien stać się jednym z ważniejszych dokumentów przedkładanych izbie z najbliższych latach. O randze tychże dokumentów świadczy także skierowanie ich oceny pod plenarne obrady Sejmu.</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">Raport jest wynikiem prac nad dostosowaniem polskiej gospodarki i polskiego systemu prawnego do wymagań Układu Europejskiego, będących przedmiotem działań wszystkich struktur rządowych, w poszczególnych dziedzinach, odpowiadających kompetencjom konkretnych ministerstw i urzędów centralnych.</u>
<u xml:id="u-2.8" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">W Raporcie znalazły odzwierciedlenie prace prowadzone przez 28 ministerstw i urzędów centralnych, w tym organu koordynacyjnego, jakim jest Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Integracji Europejskiej oraz Pomocy Zagranicznej.</u>
<u xml:id="u-2.9" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">Raport zawiera wykaz prac legislacyjnych, zakończonych w roku 1994 oraz w I kwartale 1995 r, a także prac legislacyjnych będących w toku. Przedstawiono w nim również wykorzystanie bezzwrotnej pomocy Unii Europejskiej dla Polski - PHARE, która jest wykorzystana na wsparcie procesu integracji Polski z Unią Europejską.</u>
<u xml:id="u-2.10" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">Łącznie Raport wymienia ponad 300 różnego rodzaju przedsięwzięć, podjętych w związku z procesem dostosowawczym do integracji z Unią Europejską.</u>
<u xml:id="u-2.11" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">Wśród prac legislacyjnych na uwagę zasługuje objęcie sprawozdawczością Raportu 32 ustaw, 28 projektów ustaw, 6 nowelizacji, 30 rozporządzeń oraz sporej liczby innych aktów prawnych niższej rangi, takich jak zarządzenia, akty wykonawcze, uchwały i przepisy.</u>
<u xml:id="u-2.12" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">Chociaż bardzo trudno klasyfikować działania, które są przedmiotem raportu, można powiedzieć, że dotyczą one wszystkich dziedzin w obszarze dostosowania struktur rządowych i różnego rodzaju aktów prawnych, od aktów najwyższej rangi typu ustawowego, po rozporządzenia, zarządzenia, uchwały, raporty, programy i założenia programów - do wymogów, jakie narzuca proces integracyjny.</u>
<u xml:id="u-2.13" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">Tego typu działań, w przypadku systemu finansowego jest 14, w odniesieniu do systemu bankowego - 8, do przemysłu i handlu wewnętrznego - 5, do restrukturyzacji i modernizacji rolnictwa - 71, do interwencji na rynku rolnym - 8, w przypadku gospodarki przestrzennej i budownictwa - 29, w zakresie transportu i gospodarki morskiej - 21, w dziedzinie łączności - 9, w zakresie programów rozwoju regionalnego - 7, w dziedzinie prywatyzacji - 3, zamówień publicznych - 8, ochrony i promowania konkurencji - 2, edukacji narodowej - 14, rynku pracy i polityki socjalnej - 10, turystyki - 2, w zakresie ochrony środowiska i leśnictwa - 63, ochrony własności - 5, normalizacji - 4, w zakresie metrologii są to 3 projekty ustaw i 442 dokumenty szczegółowe, w dziedzinie badania jakości i certyfikacji - 9, w dziedzinie przepisów technicznych - 6, statystyki - 2, innych działań dostosowawczych, takich jak np. atomistyka - 4, w dziedzinie nabywania nieruchomości przez cudzoziemców - 5, w przypadku działania ministra sprawiedliwości, w obszarze dostosowań - 6.</u>
<u xml:id="u-2.14" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">W sumie jest to 300 przedsięwzięć, w tym 102 akty prawne, a wśród nich 32 ustawy. Pozostałe te akty prawne niższej rangi - zarządzenia, przepisy, projekty, nowelizacja, akty wykonawcze, uchwały i raporty.</u>
<u xml:id="u-2.15" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">Przedłużeniem logiki oraz idei Raportu jest Harmonogram, czyli kroczący plan pracy, dotyczący lat 1995-1996. Jest to program o znamionach konkretności, który powierza konkretne zadania konkretnym też resortom, a nawet wręcz poszczególnym osobom i ustala formę finału prac oraz odpowiedzialność personalną. Jest zatem rozpisany na poszczególne organa administracji centralnej. Nawiązuje on również do programu uzupełniającego, czyli do Strategii dla Polski.</u>
<u xml:id="u-2.16" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">W tej chwili, po zaakceptowaniu przez rząd, Harmonogram stał się podstawą działania ministerstw i urzędów centralnych, które mają służyć prawidłowemu wdrażaniu Układu o stowarzyszeniu oraz przygotowaniu Polski do członkostwa w Unii Europejskiej.</u>
<u xml:id="u-2.17" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">Zgodnie z zapowiedzią, przedstawioną Sejmowi RP przez ministra spraw zagranicznych, opracowana zostanie strategia integracji Polski z Unią Europejską. Punktem wyjścia do opracowania tej strategii będzie już realizowany Harmonogram działań dostosowawczych, wymogi wynikające z przygotowań do członkostwa w Unii Europejskiej, a także wskazania najnowszego dokumentu Unii Europejskiej, przyjętego podczas szczytu Unii w Cannes, to jest Białej Księgi w sprawie dostosowania prawa do obszaru jednolitego rynku.</u>
<u xml:id="u-2.18" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">Przedsięwzięcia zawarte w Harmonogramie dotyczą 198 działań, w tym 90 aktów prawnych różnego rodzaju, wśród nich są 52 ustawy i nowelizacje. W Harmonogramie zawarte zostały także akty prawne niższej rangi, to jest rozporządzenia i akty wykonawcze, oraz instrukcje, zasady działania, raporty, informacje i opracowania.</u>
<u xml:id="u-2.19" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">Aktualizacja dokumentów została zlecona Biuru Pełnomocnika przez Radę Ministrów w momencie, gdy Raport i Harmonogram zostały przyjęte, gdyż jest to nowa jakość w naszych stosunkach z Unią Europejską. Aktualizacja ta będzie miała miejsce do końca roku 1995. W tej chwili toczą się prace nad analizą zawartości Białej Księgi Unii Europejskiej na temat jednolitego rynku. Zależnie od tego, co zostanie uznane za możliwe i wskazane w pierwszym etapie działań, zostaną dodane pewne treści do przedłożonego Sejmowi Harmonogramu działań. Jak już wspomniałem, zostanie to zrealizowane do końca roku 1995, co może być interesujące, z uwagi na rytm pracy Komisji ds. Układu Europejskiego.</u>
<u xml:id="u-2.20" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">Tłem do pracy, głównie w aspekcie legislacyjnym, są pogłębione studia diagnostyczne na temat stanu polskiego prawa, a także na temat prawa Unii Europejskiej i dzielącego nas w tym zakresie dystansu oraz możliwych ścieżek harmonizacyjnych.</u>
<u xml:id="u-2.21" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">Mamy przed sobą Białą Księgę Polska - Unia Europejska, w zakresie prawa. Podobną księgę przekazywaliśmy Komisji ds. Układu Europejskiego przed rokiem, ale tamta dotyczyła ekonomii. Nie należy mylić tych dwóch dokumentów.</u>
<u xml:id="u-2.22" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">To raczej strona unijna użyła naszej nazwy, ponieważ Biała Księga Polska - Unia Europejska jest opracowywana przez stronę rządową, a dokładniej przez Biuro Pełnomocnika, już od roku 1991.</u>
<u xml:id="u-2.23" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">Ocena dokumentów przedłożonych posłom należy do Komisji ds. Układu Europejskiego i do Sejmu. Trudno wymieniać wszystkie przewidziane działania. Wobec tego podam kilka przykładów działań zaplanowanych na przyszłość spośród tych, które zostały zawarte w Harmonogramie.</u>
<u xml:id="u-2.24" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">W zakresie finansów przewidziano np. nowelizację ustawy - Prawo bankowe, a także wprowadzenie nowych norm w zakresie kapitału własnego w nowo tworzonych bankach, nowelizację ustawy o działalności ubezpieczeniowej.</u>
<u xml:id="u-2.25" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">W zakresie współpracy gospodarczej z zagranicą będą to, przede wszystkim, działania wynikające z tworzenia strefy wolnego handlu dla artykułów przemysłowych między nami a Wspólnotami Europejskimi.</u>
<u xml:id="u-2.26" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">W dziedzinie przemysłu i handlu są to działania w zakresie polityki technicznej, a przede wszystkim adaptacji norm i standardów systemów jakości do wymogów Unii Europejskiej, czy też działania w obszarze ochrony własności intelektualnej, a także polityka w dziedzinie ochrony konsumenta.</u>
<u xml:id="u-2.27" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">W zakresie rolnictwa i gospodarki żywnościowej są to przede wszystkim działania, mające na celu harmonizację naszych rozwiązań i polityki z wynikami rundy urugwajskiej i GATT oraz przeniesienie tych rozwiązań na grunt Układu Europejskiego, co zresztą było przewidziane w samym Układzie Europejskim.</u>
<u xml:id="u-2.28" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">Również w zakresie rolnictwa i gospodarki żywnościowej podjęte zostaną działania zmierzające do zbliżenia przepisów w takich dziedzinach, jak ustawa o nasiennictwie czy ustawa o ochronie roślin uprawnych.</u>
<u xml:id="u-2.29" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">Szalenie istotny, z punktu widzenia integracji, jest transport oraz gospodarka morska. W tym przypadku chodzi o dostosowanie infrastruktury i taboru do wymogów norm i standardów Unii Europejskiej, o programy modernizacji kolei i budowy autostrad, a także o modernizację portów lotniczych oraz działania prawne w dziedzinie transportu kolejowego, drogowego i lotniczego, w tym o ustawę o budowie i eksploatacji autostrad, co z kolei wiąże się z programem Unii Europejskiej tworzenia transportowych sieci transeuropejskich.</u>
<u xml:id="u-2.30" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">W dziedzinie łączności są to prace nad nową ustawą o łączności, a także działania zmierzające do modernizacji polskiej sieci łączności oraz włączenia jej do sieci europejskiej. Działania te wiążą się z prowadzonymi przez Unię Europejską pracami nad programem Społeczeństwo informatyczne.</u>
<u xml:id="u-2.31" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">W dziedzinie prac związanych z konkurencją i prawem antymonopolowym jest to nowelizacja prawa o promocji i ochronie konkurencji, a także działania harmonizacyjne.</u>
<u xml:id="u-2.32" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">W dziedzinie edukacji są to bardzo ważne działania o charakterze konwencyjnym, polegające na zawarciu umów dwustronnych z różnymi krajami. Niektóre z nich już zostały zrealizowane, inne natomiast są w toku. Mam na myśli np. umowę o ekwiwalencji dyplomów w szkolnictwie wyższym, która będzie fundamentem pod tworzenie swobodnego przepływu siły roboczej. W zakresie edukacji przewidziana jest także nowelizacja ustawy o szkolnictwie wyższym, w tym tworzenie w Polsce filii uczelni zagranicznych.</u>
<u xml:id="u-2.33" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">W dziedzinie pracy i polityki socjalnej są to przede wszystkim działania mające na celu nowelizację działu X Kodeksu pracy.</u>
<u xml:id="u-2.34" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">W zakresie działania Ministerstwa Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa jest to przede wszystkim współpraca i działania związane z uczestnictwem Polski w pracach Europejskiej Agencji Ochrony Środowiska oraz z wdrożeniem w Polsce systemu informacji w zakresie ochrony środowiska, kompatybilnego z tymi, które funkcjonują w Unii Europejskiej. Będzie to także szereg prac legislacyjnych, np. praca nad projektem ustawy o prawie wodnym.</u>
<u xml:id="u-2.35" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">W zakresie dostosowań w dziedzinie patentów będzie to dostosowanie przepisów prawa patentowego do Konwencji Monachijskiej o udzielaniu patentów europejskich, przy jednoczesnej modyfikacji ustawy o nieuczciwej konkurencji.</u>
<u xml:id="u-2.36" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">W zakresie kultury i sztuki będzie to utworzenie biura praw autorskich i praw pokrewnych oraz prace nad doprecyzowaniem środków zapobiegających naruszaniu praw autorskich i pokrewnych, będą to też prace prowadzone w zakresie ochrony własności intelektualnej.</u>
<u xml:id="u-2.37" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">W zakresie normalizacji będą to wręcz tysiące szczegółowych działań, mających na celu harmonizację ok. 2 tys. norm polskich z normami europejskimi, czy też wprowadzenie do polskich norm znowelizowanego systemu norm z serii EN 29 000.</u>
<u xml:id="u-2.38" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">W zakresie metrologii jest to wprowadzenie ok. 300 nowych przepisów metrologicznych.</u>
<u xml:id="u-2.39" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">W dziedzinie badań i certyfikacji przewiduje się prace nad dyrektywami harmonizacji technicznej oraz doprowadzenie do zawarcia umów o wzajemnym uznawaniu certyfikatów pomiędzy Polską a Unią Europejską oraz przystąpienie do Europejskiej Organizacji Jakości i Certyfikacji, a także wprowadzenie zharmonizowanego systemu szkolenia personelu specjalizującego się w jakości.</u>
<u xml:id="u-2.40" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">W dziedzinie atomistyki jest to dostosowanie do wymogów Unii Europejskiej przepisów ochrony radiologicznej.</u>
<u xml:id="u-2.41" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">W statystyce - zintegrowanie polskiego systemu informacji statystycznej z systemem europejskim oraz wprowadzenie krajowego rejestru podmiotów gospodarki kampatybilnego z regulacjami prawnymi Unii Europejskiej.</u>
<u xml:id="u-2.42" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">W dziedzinie sprawiedliwości jest to nowelizacja prawa spółek i ustawy o wydawaniu monitora sądowego, zmiana ustawy Kodeks handlowy, kwestia uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych i przystąpienie przez Polskę do Konwencji z Lugano.</u>
<u xml:id="u-2.43" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSaryuszWolski">Tytułem przykładów podałem tylko niektóre działania będące już w toku bądź te, które zostały ujęte w harmonogramie prac rządowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PoselJanBorkowski">Zanim przejdziemy do dyskusji, chcę zwrócić uwagę na kilka kwestii.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#PoselJanBorkowski">Wobec tego, że kalendarz Układu Europejskiego osiągnął półmetek, zbliżają się lata, w których mogą być powzięte istotne decyzje dotyczące procesu integracji Polski z Unią Europejską, nie tylko w odniesieniu do samego stowarzyszenia, ale także w odniesieniu do członkostwa.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#PoselJanBorkowski">Przed nami są przyszłoroczne rozstrzygnięcia konferencji międzyrządowej i negocjacje, jakie powinny nieuchronnie nastąpić w kolejnych latach, a także moment, gdy w wyniku działania Układu Europejskiego nastąpi liberalizacja handlu w takim stopniu, który jednoznacznie skłoni nas do myślenia, że nadszedł czas na członkostwo Polski w Unii Europejskiej.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#PoselJanBorkowski">Mówiąc o tym chcę wskazać, że jest niezwykle mało czasu i że nasze przygotowanie do realizacji polityki integracyjnej, a także do oceny i kontroli tego procesu musi być coraz lepsze. W związku z tym dzisiejsze i kolejne posiedzenia Komisji ds. Układu Europejskiego, podobnie jak i ubiegłoroczne obrady poświęcone ocenie raportu rocznego, kształtują model, w jakim Sejm RP odnosi się do polityki integracyjnej i w jaki sposób polityka ta jest oceniana oraz kontrolowana przez parlament.</u>
<u xml:id="u-3.4" who="#PoselJanBorkowski">W Europie w tym względzie istnieją różne modele, od dość luźnych relacji pomiędzy rządem a parlamentem, aż po bardzo ścisłe zależności, czyli wręcz limitowanie działań rządu przez parlament.</u>
<u xml:id="u-3.5" who="#PoselJanBorkowski">Mając to na uwadze musimy postępować bardzo rozważnie, tak aby czynić postępy i jednocześnie nie przesądzać jednoznacznie o tym już dziś, jaki model jest najlepszy, gdyż takiej wiedzy jeszcze nie ma. Ważne natomiast jest to, abyśmy mogli, stosownie do upływu czasu, przygotowywać się na te okoliczności, które postawią dużo większe wymagania także przed parlamentem.</u>
<u xml:id="u-3.6" who="#PoselJanBorkowski">Przechodzę do drugiej kwestii. Na posiedzeniu, które odbyło się w dniu 12 września tego roku, Komisja ds. Układu Europejskiego przyjęła dezyderat, dotyczący terminu przekazywania Raportu do Sejmu. Dnia 13 października mija termin, w którym powinna wpłynąć odpowiedź od rządu.</u>
<u xml:id="u-3.7" who="#PoselJanBorkowski">Zwracaliśmy uwagę, że najlepiej byłoby, gdyby raport roczny mógł być rozpatrywany jak najwcześniej, gdyż wówczas jest znaczna możliwość oddziaływania na to, co dzieje się w kolejnym roku. Weszliśmy w IV kwartał br., a więc w wyniku swoich uwag niewiele już możemy wnieść do samych procesów dostosowawczych. Natomiast do następnego raportu, bez wątpienia, możemy wnieść dużo.</u>
<u xml:id="u-3.8" who="#PoselJanBorkowski">Poruszę teraz zasadniczą kwestię, wynikającą z treści dzisiejszego posiedzenia. Dysponujemy dwoma dokumentami - Raportem i Harmonogramem.</u>
<u xml:id="u-3.9" who="#PoselJanBorkowski">Dokumenty te rozpatrywane łącznie, pozwalają na stwierdzenie dystansu pomiędzy wykonanymi i zamierzonymi działaniami. Jest to niezwykle pomocne w pracy. Jednak analiza tych dokumentów musi być różna, gdyż różny jest ich charakter i odmienna czytelność.</u>
<u xml:id="u-3.10" who="#PoselJanBorkowski">Ponieważ Harmonogram, zgodnie z tym, co powiedział minister Saryusz-Wolski, ma być uzupełniony o wskazania Białej Księgi w sprawie jednolitego rynku, co rząd przygotuje do końca roku, do parlamentu może to trafić w pierwszych miesiącach roku przyszłego.</u>
<u xml:id="u-3.11" who="#PoselJanBorkowski">Wobec tego chciałbym zapytać ministra Saryusza-Wolskiego, kiedy Komisja ds. Układu Europejskiego może otrzymać Harmonogram uzupełniony o wskazania Białej Księgi.</u>
<u xml:id="u-3.12" who="#PoselJanBorkowski">W dalszej części swojego wystąpienia skoncentruję się na Raporcie.</u>
<u xml:id="u-3.13" who="#PoselJanBorkowski">Od Prezydium Sejmu otrzymaliśmy wskazanie, by wyniki pracy Komisji Stały się podstawą debaty plenarnej Sejmu. Wobec tego, w zakresie trybu rozpatrywania Raportu, istnieją dwa możliwe warianty. Zgodnie z pierwszym, podobnie jak było to w roku ubiegłym, Komisja wybierze określone części Raportu, po czym wspólnie z innymi merytorycznymi komisjami, względnie tylko zapraszając je do ewentualnego obserwowania naszych obrad, dokona oceny. W obradach uczestniczyliby przedstawiciele zainteresowanych resortów.</u>
<u xml:id="u-3.14" who="#PoselJanBorkowski">Ponieważ będzie to cały ciąg posiedzeń, myślę, że istnieje potrzeba powołania podkomisji, która by przygotowała kompletny materiał, będący podstawą do podjęcia uchwały Komisji. Następnie uchwała ta zostałaby przedłożona na posiedzeniu plenarnym Sejmu i poddana debacie.</u>
<u xml:id="u-3.15" who="#PoselJanBorkowski">W myśl drugiego wariantu zwrócilibyśmy się do Prezydium Sejmu o zobowiązanie poszczególnych merytorycznych komisji do rozpatrzenia wybranych części Raportu, a następnie do przedłożenia odpowiednich sprawozdań Komisji ds. Układu Europejskiego celem sformułowania ostatecznej uchwały. Są to kwestie organizacyjne, które powinny stać się przedmiotem naszej dzisiejszej dyskusji.</u>
<u xml:id="u-3.16" who="#PoselJanBorkowski">Chciałem też przekazać informację, iż prezydium Komisji ds. Układu Europejskiego wystąpiło do Biura Studiów i Ekspertyz z prośbą o dokonanie ekspertyzy Raportu, podobnie jak to było w roku ubiegłym, celem stwierdzenia stopnia realizacji zadań, jakie były przyjęte przez rząd, a także stopnia realizacji programu dostosowawczego, zarówno w zakresie gospodarki, jak i prawa. Ekspertyza ta ma również zawierać ocenę metodologii oraz formy opracowania. Istotne jest bowiem stwierdzenie, na ile Raport jest skutecznym narzędziem do oceny procesów dostosowawczych.</u>
<u xml:id="u-3.17" who="#PoselJanBorkowski">Ekspertyza ta obecnie jest przygotowywana, a prezydium Komisji ds. Układu Europejskiego oczekuje na nią do dnia 3 listopada. Z pewnością takie opracowanie będzie pomocne podczas dyskusji na kolejnych posiedzeniach Sejmu.</u>
<u xml:id="u-3.18" who="#PoselJanBorkowski">Otwieram dyskusję.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#PoselPiotrNowinaKonopka">Sądzę, iż Komisja ds. Układu Europejskiego staje przed zadaniem, do którego w gruncie rzeczy została powołana przed czterema laty.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#PoselPiotrNowinaKonopka">Mamy do dyspozycji cztery dokumenty. Są nimi: Układ Europejski, Program Przygotowawczy, liczący sobie 3 lata, mamy Raport z wykonania tego programu w roku 1994 i mamy czwarty dokument, czyli projekt na lata 1995-1996, przy czym dość kuriozalne jest to, iż dzisiaj będziemy się zastanawiali nad tym, czy rząd dobrze zaprojektował działania na rok 1995. Uważam, iż należy z tego wyciągnąć wnioski.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#PoselPiotrNowinaKonopka">Muszę jeszcze powtórzyć to, co mówiliśmy na poprzednim posiedzeniu przy redagowaniu dezyderatu, iż w momencie gdy otrzymujemy tekst, uświadamiamy sobie, w jak absurdalnej sytuacji zostaliśmy postawieni.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#PoselPiotrNowinaKonopka">Sądzę, że Komisja powołana została właśnie do tego, aby śledzić rozwój wydarzeń i stopień przystosowywania polskiej gospodarki, a także polskiego prawa do wymogów Układu Europejskiego i do całego wyzwania, jakie stawia integracja europejska.</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#PoselPiotrNowinaKonopka">Wobec tego jednoznacznie opowiadam się za tym, aby nie przerzucać odpowiedzialności na inne komisje. Jest to obowiązek Komisji ds. Układu Europejskiego. Inne komisje mają swoje zadania bieżące, natomiast my mamy szczególny obowiązek patrzenia na całość zjawisk pod kątem integracji europejskiej, pod kątem wywiązywania się Polski z zadań wynikających z Układu Europejskiego, a także wychodzenia naprzeciw szansom, które stwarza integracja.</u>
<u xml:id="u-4.5" who="#PoselPiotrNowinaKonopka">Wobec przedstawionych racji wspieram ideę zaprezentowaną przez posła Borkowskiego, w myśl której powołana zostałaby podkomisja.</u>
<u xml:id="u-4.6" who="#PoselPiotrNowinaKonopka">Cztery wymienione przeze mnie dokumenty wymagają narzucenia sobie przez posłów pracy wytężonej i zdyscyplinowanej, tym bardziej, że Prezydium Sejmu życzy sobie, aby do końca roku przedstawić ocenę dokumentu. Mam wątpliwości co do tego, czy nawet przy bardzo znacznym wysiłku posłów termin ten zostanie dotrzymany. Sporządzenie oceny wymaga nie tylko podstawowej ekspertyzy, o której mówił poseł Borkowski, ale także szeregu ekspertyz sektorowych, o sporządzenie których dopiero trzeba będzie zabiegać. Należy też brać pod uwagę ewentualne problemy, jakie mogą wyniknąć podczas rozmów z przedstawicielami poszczególnych resortów.</u>
<u xml:id="u-4.7" who="#PoselPiotrNowinaKonopka">Wywody moje prowadzą do wniosku, aby powołać niewielką podkomisję o nieparzystej liczbie członków, co jest dobrym obyczajem przy powoływaniu wszelkich tego rodzaju ciał, może to być np. 9 osób. Podkomisja to, przy założeniu, iż będzie próbowała dotrzymać terminu do końca roku, przedstawi Komisji projekt sprawozdania z dwóch dokumentów, to jest Raportu oraz Harmonogramu.</u>
<u xml:id="u-4.8" who="#PoselPiotrNowinaKonopka">Myślę, że w połowie grudnia, choć jest to karkołomny termin, Komisja mogłaby rozpatrzyć propozycje sformułowane przez podkomisję i po naniesieniu poprawek, które by wynikły z przebiegu debaty, przedłożyłaby materiał Prezydium Sejmu.</u>
<u xml:id="u-4.9" who="#PoselPiotrNowinaKonopka">To zadanie, które nas czeka, wymaga bardzo szczególnych kwalifikacji, polegających na umiejętności patrzenia z dystansu na to, co zostało już zrobione w zakresie integracji, a także w aspekcie perspektywy, w której rząd polski powinien działać.</u>
<u xml:id="u-4.10" who="#PoselPiotrNowinaKonopka">W związku z tym apeluję, aby w skład podkomisji weszli posłowie, którzy "czują" tę problematykę i którzy wiedzą, że przed nimi będzie kilka tygodni bardzo intensywnej pracy.</u>
<u xml:id="u-4.11" who="#PoselPiotrNowinaKonopka">Myślę, że należy też zawiadomić ogół posłów o harmonogramie pracy podkomisji, ponieważ każdy poseł ma prawo uczestniczyć w posiedzeniu wybranej przez siebie komisji lub podkomisji, nawet tej, której nie jest formalnym członkiem. Natomiast uważam, iż nie należy zadania tego przerzucać na inne komisje, gdyż byłoby to wyzbywaniem się odpowiedzialności i uprawnienia, które przysługuje Komisji ds. Układu Europejskiego.</u>
<u xml:id="u-4.12" who="#PoselPiotrNowinaKonopka">Zarówno Raport, jak i Harmonogram nie precyzują terminów wywiązywania się z tego, co było założone w programie na rok 1993. Myślę, że jest to jeden z wątków analizy, którą powinniśmy przeprowadzić.</u>
<u xml:id="u-4.13" who="#PoselPiotrNowinaKonopka">Mam głębokie wrażenie, iż nastąpiło pewne osłabienie tempa działań, co jest moją uwagą osobistą i partykularną. Od aktywności Komisji, jak i podkomisji, jeżeli zostanie powołana, zależy danie nowego impulsu rządowi Rzeczypospolitej.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#DyrektorwMinisterstwieSprawZagranicznychStanislawStybelski">Po wystąpieniu posła Nowiny-Konopki mam pewne wątpliwości dotyczące poszerzenia zakresu tematów, którymi Komisja powinna się zająć.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#DyrektorwMinisterstwieSprawZagranicznychStanislawStybelski">Poseł Nowina-Konopka słusznie stwierdził, iż Komisja staje przed zadaniem, do którego została powołana, wobec czego otrzymała Raport na podstawie uchwały Sejmu. Natomiast minister Saryusz-Wolski podkreślił, iż uwarunkowania procesu integracji Polski z Unią Europejską są znacznie szersze niż Układ Europejski.</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#DyrektorwMinisterstwieSprawZagranicznychStanislawStybelski">Układ Europejski jest zasadniczą i najszerszą podstawą naszych traktatowych stosunków, formalnie nie z Unią Europejską, ale ze Wspólnotami Europejskimi i państwami członkowskimi, ale przyjmijmy, iż jest to układ z Unią. Natomiast mamy do czynienia z wydarzeniami, czy może raczej ze skutkami wydarzeń, które nastąpiły już po podpisaniu Układu Europejskiego. Te właśnie wydarzenia praktycznie kształtują obecną rzeczywistość i do nich powinniśmy "przymierzać" zadania obecnie przed nami stojące.</u>
<u xml:id="u-5.3" who="#DyrektorwMinisterstwieSprawZagranicznychStanislawStybelski">Poseł Borkowski powiedział, iż kalendarz Układu Europejskiego jest już na półmetku, wobec czego zbliża się czas podejmowania zasadniczych decyzji. Chcę zatem powiedzieć, że moim zdaniem zasadnicze decyzje dotyczące Polski już zostały podjęte.</u>
<u xml:id="u-5.4" who="#DyrektorwMinisterstwieSprawZagranicznychStanislawStybelski">Rok temu rząd podjął decyzję o złożeniu wniosku o członkostwo w Unii Europejskiej. Sejm udzielił jednomyślnego poparcia temu wnioskowi.</u>
<u xml:id="u-5.5" who="#DyrektorwMinisterstwieSprawZagranicznychStanislawStybelski">Natomiast Układ Europejski nie jest ukierunkowany na członkostwo w Unii Europejskiej. Układ Europejski, z uwagi na ówczesne stanowisko partnera, nie traktował członkostwa jako działania docelowego. Sądzę, że ocena Raportu i Harmonogramu jest tylko wycinkiem spraw, które Komisja musi podjąć przed debatą sejmową.</u>
<u xml:id="u-5.6" who="#DyrektorwMinisterstwieSprawZagranicznychStanislawStybelski">Jeżeli ma się odbyć debata sejmowa w tej sprawie, to nie powinna ona dotyczyć oceny realizacji programu dostosowawczego i harmonogramu działań na lata 1995-1996, czy tylko wówczas już na rok 1996, ale powinna dotyczyć oceny stopnia przygotowania Polski do członkostwa i zadań, jakie nas jeszcze w tym zakresie czekają.</u>
<u xml:id="u-5.7" who="#DyrektorwMinisterstwieSprawZagranicznychStanislawStybelski">Obok Układu Europejskiego mamy jeszcze zarówno Strategię Esseńską i Białą Księgę w sprawie dostosowania prawa do jednolitego rynku, bowiem nie to, co zostało zawarte w Układzie Europejskim, ale właśnie ta Biała Księga, cały dorobek prawny dotyczący jednolitego rynku, wyznacza nam cel, który musimy osiągnąć.</u>
<u xml:id="u-5.8" who="#DyrektorwMinisterstwieSprawZagranicznychStanislawStybelski">Do instrumentów, jakimi będziemy dysponować, należy też Biała Księga dotycząca rolnictwa, która powinna się pojawić w niedługim czasie, mamy też dialog strukturalny, który wymaga podjęcia określonych działań, a także w perspektywie rysuje się przed nami konferencja międzyrządowa.</u>
<u xml:id="u-5.9" who="#DyrektorwMinisterstwieSprawZagranicznychStanislawStybelski">Jeżeli Sejm ma zamiar zorganizować debatę plenarną poświęconą stosunkom z Unią Europejską, to należałoby ją osadzić w kontekście narodowej strategii dochodzenia do członkostwa Polski w Unii Europejskiej.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PoselTadeuszGawin">Sam fakt, iż tak późno oceniamy Raport i Harmonogram stawia nas w dwuznacznej sytuacji. Jest to pierwsza z moich uwag.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#PoselTadeuszGawin">Poza tym opowiadam się za stwierdzeniem posła Nowiny-Konopki, że dla przygotowania właściwej oceny Raportu konieczne jest powołanie podkomisji i nieobligowanie innych komisji do przedstawiania nam wycinkowych raportów. Do oceny naszego sprawozdania będzie miał prawo Sejm, czyli każdy poseł.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#PoselTadeuszGawin">Moim zdaniem, rozpoczęcie prac nad Raportem i Harmonogramem powinno poprzedzić powołanie podkomisji. Sądzę, iż z góry nie powinniśmy określać liczby jej członków. Liczebność zależałaby od posłów, którzy zgłoszą akces do pracy. Bywało już tak w przeszłości, że po powołaniu bardzo licznej podkomisji w istocie pracowała tylko część jej członków.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#PoselTadeuszGawin">W pracy podkomisji powinny się znaleźć założenia do Harmonogramu wynikające z Białej Księgi, abyśmy mogli przedstawić Sejmowi komplementarną informację. Nie byłoby dobrze, gdybyśmy, jako Komisja, złożyli sprawozdanie tylko z tej części Raportu i Harmonogramu, która nie obejmuje Białej Księgi.</u>
<u xml:id="u-6.4" who="#PoselTadeuszGawin">Z uwagi na rozmiar prac uważam, iż sprawozdanie Komisji może być najwcześniej sporządzone na koniec stycznia roku 1996. Dopiero później Sejm może podjąć decyzję o terminie wprowadzenia tej sprawy na posiedzenie plenarne.</u>
<u xml:id="u-6.5" who="#PoselTadeuszGawin">Wysłuchałem wystąpienia ministra Saryusza-Wolskiego oraz wypowiedzi posła Borkowskiego i doszedłem do wniosku, że niezbędne byłoby powołanie w Sejmie Biura Legislacyjnego, które będzie zajmowało się wyłącznie sprawą dostosowania naszego prawa do prawa europejskiego. Już o tym mówiłem, iż nie wydaje mi się wystarczającym, że Pełnomocnik Rządu ds. Układu Europejskiego ma w swoim urzędzie specjalistów zajmujących się tymi sprawami. Rząd i tak jest zobowiązany wykonywać wszelkie inne projekty i ma swoje Biuro Legislacyjne, zajmujące się naszym prawem.</u>
<u xml:id="u-6.6" who="#PoselTadeuszGawin">Również Sejm ma swoje Biuro Legislacyjne. Jest zatem potrzeba powołania Biura Legislacyjnego, specjalizującego się tylko w prawie europejskim. Nowe prawo, które stanowimy, rzeczywiście musi być dostosowane do wymogów integracyjnych.</u>
<u xml:id="u-6.7" who="#PoselTadeuszGawin">Kiedyś już prowadziłem polemikę wynikającą z okoliczności, w których pełnomocnik rządu sporządził opinię, iż ustawa nie podlega prawu europejskiemu, gdyż jest to domena krajowa, podczas gdy było 4 lub 5 dyrektyw w Unii Europejskiej na ten właśnie temat. Komisje, które pracowały nad tą problematyką uwzględniły następnie dyrektywy Unii.</u>
<u xml:id="u-6.8" who="#PoselTadeuszGawin">Choćby ten przykład wskazuje, iż powinno zostać powołane w Sejmie Biuro Legislacyjne, specjalizujące się w prawie europejskim, gdyż mamy tworzyć prawo dostosowane do regulacji europejskich. Przed nami jest stworzenie bardzo wielu aktów prawnych i to właśnie ogniwo, jakim byłoby Biuro Legislacyjne określonego typu, pozwoliłoby na tworzenie prawa zgodnego z wymogami integracyjnymi.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PoselKrzysztofWiechec">W związku z omawianymi dzisiaj materiałami mam kilka refleksji, którymi chciałem podzielić się z zebranymi. Czytając w porządku obrad, iż posiedzenie poświęcone będzie wstępnemu rozpatrzeniu raportu, początkowo zastanawiałem się co to oznacza, ale dotychczasowa dyskusja już to wyjaśniła. Tak bogaty materiał, jaki otrzymaliśmy, każe pochylić czoła przed zespołem, który go przygotował. Materiał ten został ukończony 5 września, następnie na posiedzeniu Rady Ministrów został rozpatrzony i przyjęty. Od tego momentu upłynęło już trochę czasu i nieco spraw uległo zmianie.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#PoselKrzysztofWiechec">Zapoznając się z materiałem starałem się zatrzymać na tych elementach, które w moim odczuciu są ważne. Materiał ten jednak spowodował, iż mam różnorakie wątpliwości, które chcę zaprezentować.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#PoselKrzysztofWiechec">Każdy z resortów starał się przedstawić swoje informacje w maksymalnie skondensowany i jednocześnie w miarę czytelny sposób. Mimo tych starań mam kilkanaście pytań.</u>
<u xml:id="u-7.3" who="#PoselKrzysztofWiechec">W dziale "Przemysł i handel", w kontekście programu EUREKA /s. 25/, mówi się o uczestnictwie Polski w tym programie.</u>
<u xml:id="u-7.4" who="#PoselKrzysztofWiechec">Mam zatem pytanie, czy informacje zawarte w tym dziale są aktualne i czy Polska nadal jest jedynie afiliowanym członkiem tegoż programu. Sprawa ta w materiale została sformułowana w sposób niejasny.</u>
<u xml:id="u-7.5" who="#PoselKrzysztofWiechec">Przechodzę teraz do działu "Transport i gospodarka morska", w którym na s. 45 mówi się o przejściach granicznych. Zostały tam podane określone rozwiązania, jednak z codziennych informacji wynika, iż nie są one wdrażane.</u>
<u xml:id="u-7.6" who="#PoselKrzysztofWiechec">Natomiast w dziale "Edukacja narodowa" na s. 57 czytamy o czteroletnich liceach technicznych. Mam wobec tego pytanie, czy projekt zorganizowania takich szkół rzeczywiście doczekał się realizacji. W materiale bowiem zamieszczona została informacja o uruchomieniu 100 liceów technicznych, kształcących młodzież w 14 profilach zawodowych. Licea te, zgodnie z zapowiedzią, miały rozpocząć funkcjonowanie już od dnia 1 września 1995 r.</u>
<u xml:id="u-7.7" who="#PoselKrzysztofWiechec">Przechodzę do działu "Turystyka" /s. 65/. Dział ten został zaprezentowany skromnie, bez podania konkretów, poza ciekawostką, iż został otwarty kolejny polski Ośrodek Informacji Turystycznej z siedzibą w Londynie.</u>
<u xml:id="u-7.8" who="#PoselKrzysztofWiechec">Niedawno, przy okazji omawiania budżetu poszczególnych resortów, podany został przykład podobnego ośrodka w Nowym Jorku, w którym płace szefostwa są niewspółmiernie wysokie w stosunku do zadań.</u>
<u xml:id="u-7.9" who="#PoselKrzysztofWiechec">Mam też uwagę do działu "Ochrona środowiska, leśnictwo" /s. 66/. Czytamy tam, iż zgłoszona przez Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, w maju 1994 r., propozycja włączenia do sieci Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska /PIOŚ/, w charakterze obserwatora, została odrzucona przez Komisję Europejską. Według informacji, które posiadam, sprawa ta przedstawia się nieco inaczej. Nie zostaliśmy bowiem odrzuceni, tylko sprawa ta nie została rozpatrzona.</u>
<u xml:id="u-7.10" who="#PoselKrzysztofWiechec">Reasumując muszę stwierdzić, iż informacje zawarte w przedstawionym nam materiale, nie zawsze w pełni odzwierciedlają stan faktyczny. Niedomoga ta byłaby szczególnie dotkliwa przy założeniu, iż powołamy podkomisję, która miałaby do dyspozycji ten właśnie materiał. Podkomisja miałaby trudności ze zweryfikowaniem merytorycznym informacji zawartych w omawianym dokumencie.</u>
<u xml:id="u-7.11" who="#PoselKrzysztofWiechec">Z racji szczupłości czasu i bardzo krótkich terminów mam wątpliwości, czy uda nam się dokonać tego, co zakładamy.</u>
<u xml:id="u-7.12" who="#PoselKrzysztofWiechec">Wobec przedstawionych wątpliwości uważam, iż konieczne jest ewentualne rozpatrzenie również drugiego z wariantów, podanych przez posła Borkowskiego, w myśl którego poszczególne części raportu zostałyby przekazane merytorycznym komisjom. Pozwoliłoby to na zweryfikowanie informacji zawartych w dokumencie. Zdaję sobie sprawę, że mamy bardzo mało czasu, z drugiej jednak strony uważam, że powinniśmy jak najrychlej przystąpić na forum plenarnej sejmowej debaty do dyskusji dotyczącej stanu, w którym się aktualnie znajdujemy.</u>
<u xml:id="u-7.13" who="#PoselKrzysztofWiechec">Dzielę się swoimi przemyśleniami z tej racji, iż dane z wykonania programu działań dostosowujących polską gospodarkę i system prawny do wymagań Układu Europejskiego zawarte w Raporcie budzą moje wątpliwości.</u>
<u xml:id="u-7.14" who="#PoselKrzysztofWiechec">Musimy pamiętać, że na bardzo napięte terminy nakłada się jeszcze dodatkowo kalendarz reorganizacji centrum. Ma powstać Komitet Integracji Europejskiej. Zespół, który w tej chwili pracuje nad sprawami związanymi z dostosowaniem do prawa europejskiego, zostanie poszerzony. Już są zapisy w tej sprawie. O ile dobrze pamiętam zespół ten będzie liczył 180 osób.</u>
<u xml:id="u-7.15" who="#PoselKrzysztofWiechec">Ponieważ harmonogram zakłada, iż reorganizacja centrum rozpocznie się już od stycznia roku przyszłego, mam szereg wątpliwości, które rodzi szybko umykający czas. W związku z przedstawionymi uwarunkowaniami chciałbym, aby przy szybkim działaniu, mimo wszystko, raczej w strukturze podkomisji, dojść do wypracowania naszego stanowiska.</u>
<u xml:id="u-7.16" who="#PoselKrzysztofWiechec">Przy okazji deklaruję chęć pracy w podkomisji.</u>
<u xml:id="u-7.17" who="#PoselKrzysztofWiechec">W drugim dokumencie, który został dołączony do Raportu, czyli w Harmonogramie, obejmującym takie pozycje jak: "zadania", organ realizujący zadania-resorty i instytucje współpracujące, "odpowiedzialny członek kierownictwa resortu", "termin zakończenia prac", "wynik końcowy" oraz "organ zatwierdzający", nie została ujęta reorganizacja centrum, a działanie to również musimy przewidzieć.</u>
<u xml:id="u-7.18" who="#PoselKrzysztofWiechec">Mam też uwagi dotyczące Harmonogramu, który przed chwilą prezentowałem. W Harmonogramie działań dostosowującym polską gospodarkę oraz system prawny do wymagań Układu Europejskiego w latach 1995-1996 /taka jest pełna nazwa dokumentu/, na s. 5 dostrzegłem lukę, gdyż w rubryce "zadania" znajduje się zapis "Prowadzenie prac Międzyresortowego Zespołu ds. Układu Europejskiego", natomiast w rubrykach "organ realizujący zadania" oraz "odpowiedzialny członek kierownictwa resortu", miejsca pozostają puste.</u>
<u xml:id="u-7.19" who="#PoselKrzysztofWiechec">Być może jest to tylko kwestia techniczna, ale sprawa wrażenie braku konsekwencji wobec zasady przyjętej przy redagowaniu dokumentu.</u>
<u xml:id="u-7.20" who="#PoselKrzysztofWiechec">Niebezpieczne są też dla mnie zapisy typu "praca ciągła", gdyż później trudno jest je rozliczyć i wyegzekwować. Jestem zwolennikiem konkretnych dat i ściśle określonych terminów, gdyż tylko one pozwalają na rozliczenie zadań przyjętych do realizacji.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#PoselJanBorkowski">Rozumiem, że część uwag posła Wiechcia była raczej skierowana do podkomisji, którą niebawem powołamy. Myślę, że tak właśnie należałoby je adresować.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PoselMarekMazurkiewicz">Jako członek Komisji ds. Układu Europejskiego i reprezentant Komisji Ustawodawczej, która wstępnie odniosła się do omawianej tu materii w trybie proceduralnym, chciałbym zwrócić uwagę na kilka kwestii.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#PoselMarekMazurkiewicz">Na ręce Pełnomocnika ds. Integracji Europejskiej oraz Pomocy Zagranicznej przekazuję wyrazy uznania Urzędowi Rady Ministrów za ten dokument, który jest rzetelnie opracowany, mimo że z uwagi na obszar materii, niektóre sprawy zostały potraktowane skrótowo. Jest to na pewno dokument lepszy niż ubiegłoroczny raport.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#PoselMarekMazurkiewicz">Chciałbym też zwrócić uwagę, o czym już tutaj była mowa, że Raport dotyczy wykonania programu działań dostosowawczych, wynikających z Układu Europejskiego.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#PoselMarekMazurkiewicz">Zatem nie jest to dokument, który wprost odnosiłby się do naszych działań i raportował poczynania związane z aplikacją o pełne członkostwo w Unii Europejskiej. Pośrednio jednak dotyczy on i tego obszaru, zwłaszcza w części diagnostycznej oraz w drugiej części, przedstawiającej zamierzenia na lata 1995 i 1996.</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#PoselMarekMazurkiewicz">Jest to jednak niejako na drugim planie. Studiując materiał trzeba to również dostrzegać w aspekcie przedmiotowego widzenia dokumentu, ale równocześnie w kontekście jego subsydialności dla pilotowania procesu aplikacji. Jest to istotne zwłaszcza dla Komisji Ustawodawczej, która rozpatruje działania z długofalowego punktu widzenia dostosowywania systemu prawnego do standardów europejskich, a nie tylko z punktu widzenia celów krótkookresowych.</u>
<u xml:id="u-9.5" who="#PoselMarekMazurkiewicz">Chciałbym teraz nawiązać do wcześniejszych wystąpień. Odbyły się już wspólne posiedzenia z udziałem przedstawicieli Kancelarii Sejmu, Prezydium Komisji ds. Układu Europejskiego i Komisji Ustawodawczej w sprawie wniosków dotyczących regulaminu Sejmu. W myśl tych wniosków należałoby w sposób bardziej precyzyjny niż dotychczas, uwzględnić obok badania projektów z punktu widzenia lub zgodności z konstytucją, a także obok pracy Biura Legislacyjnego Sejmu, opiniującego projekty zarówno rządowe, jak i poselskie, z punktu widzenia poprawności techniki legislacyjnej i koherencji z całym systemem naszego prawa pozytywnego /zdarzały się tutaj próby dezintegracyjne/ zwłaszcza na tle przygotowywanej nowej konstytucji, która bardzo wysoko stawia zgodność ustaw z umowami międzynarodowymi, ratyfikowanymi przez Sejm, a taką umową jest zarówno Układ Europejski, jak i przyszła umowa integrująca nas w strukturach europejskich, stworzenie efektywnego systemu współdziałania i opiniowania projektów w aspekcie ich zgodności ze standardami europejskimi. Odnosiłoby się to nie tylko do projektów rządowych, ale także i poselskich. Sprawa ta jest daleko zaawansowana. Wiadomo nam jest, iż prace te już faktycznie trwają, choć legislacja w zakresie prawa sejmowego nie jest jeszcze zakończona. Mówię o tym z punktu widzenia Komisji Ustawodawczej, która by chciała tutaj widzieć pełniejsze związanie jej prac nad projektami ze współdziałaniem zarówno z Komisją ds. Układu Europejskiego, jak i z wyspecjalizowanymi służbami, czy to ze zmodyfikowaną strukturą Biura Legislacyjnego Kancelarii Sejmu, czy też wobec szczupłości kadry tego biura ze strukturą sejmowo-rządową, której stworzenie byłoby wielką pomocą w prowadzeniu prac.</u>
<u xml:id="u-9.6" who="#PoselMarekMazurkiewicz">Warto zwrócić uwagę na ten praktyczny wymiar procesów dwustosowawczych przy rozpatrywaniu tego Raportu.</u>
<u xml:id="u-9.7" who="#PoselMarekMazurkiewicz">Raport ten w rozdziale oceny dotychczasowych procesów dostosowawczych systemu prawa, a także w części dotyczącej harmonogramu prac legislacyjnych na lata 1995-1996, będzie przedmiotem odrębnego posiedzenia Komisji Ustawodawczej i wówczas porozumiemy się z Prezydium Komisji ds. Układu Europejskiego, by prace te mogłyby być zharmonizowane.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PoselJanBorkowski">Ponieważ nie ma już zgłoszeń do dyskusji proponuję, abyśmy przeszli do powołania podkomisji.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#PoselJanBorkowski">Chcę poinformować, iż ponieważ przedmiot pracy podkomisji znajduje się w zasadniczym nurcie pracy całej Komisji, wszyscy członkowie prezydium Komisji zadeklarowali chęć podjęcia pracy w podkomisji.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#PoselJanBorkowski">Deklarował też zamiar podjęcia pracy w podkomisji poseł Wiecheć.</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#PoselJanBorkowski">W składzie Komisji ds. Układu Europejskiego są przedstawiciele pięciu klubów: SLD, PSL, UW, UP i KPN oraz trzech kół poselskich to jest PPS, Mniejszości Niemieckiej oraz koła Republikanie.</u>
<u xml:id="u-10.4" who="#PoselJanBorkowski">Dążąc do tego, aby podkomisja była reprezentatywna, można uwzględnić fakt, iż w składzie Komisji są przedstawiciele pięciu klubów i trzech kół, choć koła nie są reprezentowane na dzisiejszym posiedzeniu.</u>
<u xml:id="u-10.5" who="#PoselJanBorkowski">Padł wcześniej wniosek, aby podkomisja składała się z 9 osób. Zanim o tym ostatecznie przesądzimy, proszę o zgłoszenia zainteresowanych pracą w tej podkomisji. Wobec faktu, że nie ma na dzisiejszym posiedzeniu przedstawicieli kół poselskich, rodzi się problem, czy możemy przesądzać o ich pracy w podkomisji, bez akceptacji samych zainteresowanych.</u>
<u xml:id="u-10.6" who="#PoselJanBorkowski">Proszę uwagi na ten temat.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PoselTadeuszGawin">Myślę, że każdy, kto zdecydował się na pracę w Komisji ds. Układu Europejskiego, weźmie na siebie każde zadanie wynikające z harmonogramu pracy tejże Komisji.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#PoselTadeuszGawin">Jeżeli prezydium Komisji zadecyduje o dziewięcioosobowym składzie podkomisji, myślę, że padną propozycje zróżnicowanego jej składu. Uważam, iż nie będzie to sprzeczne z regulaminem pracy sejmowej.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#PoselJanBorkowski">Do chwili obecnej zaproponowano do podkomisji następujących posłów: Zygmunta Cybulskiego /SLD/, Tadeusza Gawina /SLD/, Piotra Nowinę-Konopkę /UW/, Kazimierza Wiechcia /UP/, Jana Borkowskiego /PSL/, Adama Słomkę /KPN/, Andrzeja Lipskiego /PPS/, Marię Nowakowską /UP/, Małgorzatę Ostrowską /SLD/.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#PoselJanBorkowski">Co prawda poseł Słomka jest dzisiaj nieobecny, ale zaproponujemy mu pracę w podkomisji, ze względu na dotychczasową aktywność złożymy tę samą propozycję posłowi Lipskiemu.</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#PoselJanBorkowski">Czy możemy już zamknąć listę posłów, którzy ewentualnie byliby członkami podkomisji?</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PoselTadeuszGawin">Myślę, że listę możemy już zamknąć, tym bardziej, że nie padł wniosek o powołaniu podkomisji liczniejszej niż dziewięcioosobowa. Uważam, że 9 posłów jest liczbą wystarczającą. Poza tym każdy poseł może brać udział w pracach podkomisji.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#PoselTadeuszGawin">Wobec tego proponuję przejście do głosowania nad składem podkomisji, odczytanym przez posła Borkowskiego.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#PoselJanBorkowski">Skoro nie ma dalszych uwag dotyczących składu podkomisji, zamykamy listę zgłoszeń i przechodzimy do głosowania. Jeżeli nie ma sprzeciwów, przyjmujemy zaproponowany skład podkomisji.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#PoselJanBorkowski">Proszę o zgłaszanie uwag na temat wyboru przewodniczącego podkomisji.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PoselTadeuszGawin">Skoro w podkomisji jest przewodniczący Komisji ds. Układu Europejskiego, to powinien również objąć przewodnictwo podkomisji.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#PoselMarekMazurkiewicz">Rozumiem, że tak właśnie postąpimy, ale nie łammy dobrego obyczaju i pozwólmy podkomisji na ukonstytuowanie się, a następnie na wybór przewodniczącego. Nie mam wątpliwości, że najbardziej kompetentnym będzie właśnie poseł Borkowski.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#PoselJanBorkowski">Przechodzimy do kontynuowania dyskusji. Dzisiejsze posiedzenie miało na celu przygotowanie do dalszej pracy, wobec czego proszę ministra Saryusza-Wolskiego o ustosunkowanie się do wygłoszonych tutaj opinii.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSeryuszWolski">To nie strona rządowa powinna oceniać, czy Raport jest dobry, czy też nie. Muszę jednak powiedzieć, że jesteśmy z niego niezadowoleni, ponieważ niezadowolenie motywuje do pracy.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSeryuszWolski">Chciałem podziękować posłom Komisji ds. Układu Europejskiego za uwagi zgłoszone w trakcie dzisiejszej, wstępnej debaty.</u>
<u xml:id="u-18.2" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSeryuszWolski">Chciałem też w imieniu Urzędu Pełnomocnika podziękować wszystkim, obecnym i nieobecnym, przedstawicielom resortów oraz urzędów centralnych, ponieważ Raport ten obrazuje pracę setek osób zatrudnionych w administracji centralnej.</u>
<u xml:id="u-18.3" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSeryuszWolski">Dziękuję też za uwagi krytyczne, oraz za pozytywne oceny przedstawione przez posła Mazurkiewicza, gdyż jest to zachętą do dalszej pracy.</u>
<u xml:id="u-18.4" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSeryuszWolski">Ocena taka zawsze jest relatywna. Dokument, którym dysponują posłowie, jest obszerny i szczegółowy. Muszę powiedzieć, iż nawet pobieżne spojrzenie na ten dokument pozwala stwierdzić, że rysuje się postęp względem pierwszego programu i Raportu za rok 1993.</u>
<u xml:id="u-18.5" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSeryuszWolski">Muszę też powiedzieć, niejako w przypisie, że już dzisiaj zgłaszają się do nas ambasadorowie państw Europy Środkowo-Wschodniej, którzy chcą mieć ten dokument, aby zapoznać się z metodologią pracy.</u>
<u xml:id="u-18.6" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSeryuszWolski">Myślę, że jest logiczne spojrzenie zarówno do tyłu, jak i wybiegnięcie do przodu, czyli sporządzenie zarówno raportu, jak i harmonogramu.</u>
<u xml:id="u-18.7" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSeryuszWolski">Nie jest ważne, czy ostatecznym terminem oceny tego dokumentu będzie 1 stycznia, czy też 30 marca przyszłego roku. Jeżeli nie chcemy uwłaczyć powadze Komisji i przedstawić dokument absolutnie pewny, sprawdzony i głęboki, to prace nad takim dokumentem sprawozdawczym muszą trwać do sześciu miesięcy.</u>
<u xml:id="u-18.8" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSeryuszWolski">Poszczególne resorty muszą zebrać dokumenty, musi też zostać przeprowadzony wynikający z regulaminu pracy rządu proces uzgodnieniowy, potem dopiero może zostać zatwierdzony.</u>
<u xml:id="u-18.9" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSeryuszWolski">Dokument ten ma bowiem rangę dokumentu akceptowanego przez Radę Ministrów i jest brzemienny w konsekwencje. Jego specyfiką jest fakt, iż rządzi się logiką procesu ciągłego i zawiera ustalenia dotyczące działań długookresowych. To nic szczególnie dramatycznego, lub nowego, nie stanie się z kwartału na kwartał.</u>
<u xml:id="u-18.10" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSeryuszWolski">Chciałem też poinformować posła Wiechcia, że w EURECE jesteśmy od lipca, lub sierpnia, tego roku.</u>
<u xml:id="u-18.11" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSeryuszWolski">Właściwie Raport ma błąd w tytule. Raczej powinien to być Raport za rok 1994/1995, ponieważ, jak już zaznaczyłem na wstępie, dotyczy pierwszego kwartału roku 1995. Nastąpiło tu nieuniknione półroczne opóźnienie, w którym udało nam się zmieścić. Szereg spraw przesądza o tym, że taki okres jest konieczny. Należy do nich chociażby ocena efektów makroekonomicznych. Raporty na temat głównych parametrów makroekonomicznych, przygotowywane przez Narodowy Bank Polski czy Centralny Urząd Planowania, a także Główny Urząd Planowania, mają taki właśnie, naturalny okres poślizgu.</u>
<u xml:id="u-18.12" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSeryuszWolski">Jeżeli dokument ten jest lepszy i obrazuje postęp w pracach, który nas jeszcze w pełni nie satysfakcjonuje i jest to efektem, m.in. interakcji strony rządowej z Komisją ds. Układu Europejskiego, a także skutkiem debaty, która miała charakter debaty ciągłej, na temat tego programu oraz szczegółowych zagadnień, które pojawiały się w tzw. międzyczasie.</u>
<u xml:id="u-18.13" who="#IntegracjiEuropejskiejorazPomocyZagranicznejministerJacekSeryuszWolski">Płynący czas powoduje, iż program ten jest coraz bardziej rozbudowany, działają organy stowarzyszenia, a kontekst ten wpływa na rozszerzenie pola obserwacji i programu działań. Strona rządowa bardzo liczy na twórczą interakcję pomiędzy wszystkimi elementami struktury rządowej a pracami nad dostosowaniem do wymogów Układu Europejskiego i przygotowaniem do członkostwa, gdzie szczególna rola przypada Komisji ds. Układu Europejskiego.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#PoselJanBorkowski">Chcę podkreślić, że w procesie oceny działań dostosowawczych rząd i parlament są partnerami, gdyż jesteśmy na etapie poszukiwania najlepszej drogi do znalezienia sposobu na ocenę tego procesu.</u>
<u xml:id="u-19.1" who="#PoselJanBorkowski">W związku z tym chciałem wyrazić zadowolenie, że ten Raport już na pierwszy rzut oka jest lepszy od poprzedniego. Gdy się wgłębić w dokument, wówczas jego zawartość pokazuje, jak szeroki zasięg działań obejmuje i jak wielu dziedzin i resortów dotyczy.</u>
<u xml:id="u-19.2" who="#PoselJanBorkowski">Tym bardziej cieszy mnie obecność przedstawicieli poszczególnych resortów. Myślę, że jeżeli w poszczególnych ministerstwach mają funkcjonować komórki odpowiedzialne za sprawy integracji, to obecność przedstawicieli tych resortów na naszych posiedzeniach pozwala na wymianę szczegółowych uwag i na lepszy przepływ informacji.</u>
<u xml:id="u-19.3" who="#PoselJanBorkowski">Mam jeszcze sprawę porządkową. Od następnego posiedzenia raczej będziemy spotykać się we wtorki o godz. 9. Wobec tego, że we wtorki odbywają się posiedzenia Rady Ministrów, a my będziemy zmuszeni sięgać po opinie poszczególnych ministrów, posiedzenia będziemy rozpoczynali w godzinach rannych.</u>
<u xml:id="u-19.4" who="#PoselJanBorkowski">Odnosząc się do uwag zaprezentowanych przez dyrektora Stybelskiego można powiedzieć, że z polskiej strony zostały podjęte pewne węzłowe decyzje, że strony Unii Europejskiej złożone zostały natomiast ogólne deklaracje.</u>
<u xml:id="u-19.5" who="#PoselJanBorkowski">Nastąpiło określenie się dotyczące kierunku, natomiast niewątpliwie istotne są również daty, ze względu na to, jak bardzo musimy się mobilizować i w jakim momencie członkostwo Polski w Unii Europejskiej stanie się faktem. Nie jest to sprawa obojętna. Myślę, że strona polska coraz bardziej precyzuje optymalną datę.</u>
<u xml:id="u-19.6" who="#PoselJanBorkowski">Faktem jest też, iż Komisja ds. Układu Europejskiego swoimi działaniami wychodzi poza ramy tego Układu. W projekcie zmian regulaminu Sejmu przewiduje się zmianę dotychczasowej nazwy komisji na Komisję Integracji Europejskiej. Taka nazwa jest komunikatywna i odpowiada faktom, z jakimi mamy do czynienia, a także odpowiada temu, co robi Komisja, bez potrzeby sięgania po dodatkowe kompetencje. Kompetencje te są wystarczająco duże; aby je podźwignąć, trzeba włożyć niemało pracy.</u>
<u xml:id="u-19.7" who="#PoselJanBorkowski">Chcę na koniec odnieść się do uwagi przedstawionej przez posła Gawina, dotyczącej powołania Biura Legislacyjnego. W sprawie tej już przeprowadziliśmy rozmowy z ministrem-szefem Kancelarii Sejmu i Biurem Legislacyjnym Kancelarii Sejmu, a także z Biurem Studiów i Ekspertyz. Jest faktem, że liczba ekspertów prawnych, pracujących nad tymi kwestiami, jest ciągle niewielka.</u>
<u xml:id="u-19.8" who="#PoselJanBorkowski">W związku z tym, że opinie prawne z samej swej natury są obiektywne, gdyż to nie są opinie ministra-pełnomocnika rządu, a ekspertów prawnych, które minister po prostu zleca, a następnie je prezentuje, nie jest przedmiotem kontrowersji, gdzie opinie te powstają.</u>
<u xml:id="u-19.9" who="#PoselJanBorkowski">Może dojść bowiem do takiej sytuacji, w której funkcjonować będą dwa ciała legislacyjne - rządowe i parlamentarne, a opiniować będzie ta sama osoba, czyli ekspert z danej dziedziny, który jest jedynym lub jednym z niewielu. Myślę, że nie trzeba przesądzać tej sprawy, gdyż cały czas jesteśmy na etapie poszukiwania modus vivendi.</u>
<u xml:id="u-19.10" who="#PoselJanBorkowski">Informuję także, że podczas najbliższego posiedzenia Sejmu zbierze się podkomisja. Na tym kończymy punkt pierwszy porządku dziennego.</u>
<u xml:id="u-19.11" who="#PoselJanBorkowski">Czy w sprawach różnych są jakieś propozycje? Ponieważ nie ma żadnych uwag, zamykam posiedzenie Komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>