text_structure.xml 124 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#LeszekKorzeniowski">Otwieram posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Witam gości obecnych na dzisiejszym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#LeszekKorzeniowski">Porządek dzisiejszego posiedzenia przewiduje rozpatrzenie poprawek zgłoszonych w drugim czytaniu poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (druk nr 2819) oraz rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk nr 2849) – druk nr 4576.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#LeszekKorzeniowski">Czy są jakieś uwagi do porządku dziennego? Nie słyszę uwag.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#LeszekKorzeniowski">Stwierdzam, że Komisja przyjęła porządek dzienny.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#LeszekKorzeniowski">Przystępujemy do realizacji porządku dziennego. W drugim czytaniu projektu ustawy zostały zgłoszone 24 poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#KlaudiuszBalcerzak">Przepraszam, mam jedno pytanie. Czy w sprawach bieżących będzie można poruszyć jedną sprawę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#LeszekKorzeniowski">Już nie, bo….</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#KlaudiuszBalcerzak">Już nie?! A czy teraz można?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#LeszekKorzeniowski">Nie, teraz też nie można.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#KlaudiuszBalcerzak">No, szkoda, odbywają się targi POLAGRA. Myślałem, że jest jakieś zainteresowanie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#LeszekKorzeniowski">Panie pośle, pytałem, czy są jakieś uwagi do porządku dziennego. Nikt się nie zgłaszał, więc przyjęliśmy porządek w brzmieniu zaproponowanym w zawiadomieniu. … Zobaczymy, w jakim tempie uda nam się rozpatrzyć poprawki.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#LeszekKorzeniowski">Przystępujemy do realizacji porządku dziennego. W drugim czytaniu zostały zgłoszone 24 poprawki autorstwa Klubu Poselskiego Sojusz Lewicy Demokratycznej oraz Klubu Poselskiego Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#LeszekKorzeniowski">Przystępujemy do rozpatrywania poprawki nr 1. Bardzo proszę przedstawiciela wnioskodawców o omówienie poprawki. … Czy przedstawiciel wnioskodawców chce przedstawić uzasadnienie poprawki nr 1?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#ZbigniewBabalski">Ale która poprawka jest pierwsza?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#LeszekKorzeniowski">Ja nie zgłaszałem tych poprawek. Nie ma chętnych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#ZbigniewBabalski">Panie przewodniczący, …</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#komentarz">(Głos z sali: A głos przeciw?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#LeszekKorzeniowski">A to za chwilę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#ZbigniewBabalski">Panie przewodniczący, czy mogę zabrać głos? … Bardzo pana przewodniczącego proszę o jedno. Zwracam uwagę na to, że bardzo długo pracujemy nad tym projektem ustawy. Wczoraj zgłoszono liczne poprawki, więc bardzo proszę, żeby autor każdej poprawki wyjaśnił, o co w tej poprawce chodzi. Tyle żeśmy się napracowali nad tym projektem ustawy, że możemy chyba poświęcić jeszcze trochę czasu na wysłuchanie choćby krótkiego uzasadnienia każdej poprawki. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#LeszekKorzeniowski">Czytam:</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#LeszekKorzeniowski">„1) w art. 1 w pkt 1) skreślić pkt 10), 11) i 12)”.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#LeszekKorzeniowski">Chyba nie ma potrzeby, żeby odczytywać brzmienie tych punktów?</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Czego dotyczy ta poprawka?)</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#LeszekKorzeniowski">Pan poseł Łukasz Tusk, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#ŁukaszTusk">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, ta poprawka ma charakter … W związku z tym, że określone działania zostały już wpisane w dwuletni program wsparcia dla środowisk popegeerowskich, zmiana ma na celu skreślenie przepisu, zgodnie z którym do zadań Agencji Nieruchomości Rolnych będzie należało wspieranie działań mających na celu pomoc byłym pracownikom gospodarstw rolnych i członkom ich rodzin. Ta poprawka była wielokrotnie omawiana na posiedzeniach podkomisji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze. Nie ma co dyskutować. Możemy ograniczyć dyskusję do głosu za i głosu przeciw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#StanisławStec">Panie przewodniczący, trzeba dyskutować, bo to jest skandal, że taka poprawka została zgłoszona! W sytuacji …</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#LeszekKorzeniowski">Panie pośle, każdy ma prawo składać poprawki. Ja nie oceniam, czy to jest skandal, czy to nie jest skandal. To jest pana prywatna opinia, z którą nie musi się pan tak obnosić. … Dobrze, pan poseł Stanisław Stec jest przeciwny przyjęciu tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#StanisławStec">Tak, absolutnie!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#LeszekKorzeniowski">Zacznijmy rozpatrywać poprawkę nr 1 w taki sposób, w jaki należy rozpatrywać poprawki. Chcę zapytać przedstawicieli rządu o stanowisko w sprawie poprawki nr 1.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#KazimierzPlocke">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, opowiadamy się za przyjęciem tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#LeszekKorzeniowski">Rozumiem, dziękuję. Biuro Legislacyjne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#DariuszDąbkowski">Biuro Legislacyjne nie zgłasza uwag.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#LeszekKorzeniowski">Biuro Legislacyjne nie zgłasza uwag. Teraz udzielę głosu panom posłom, ale proszę o krótkie wypowiedzi i proszę nie wszczynać żadnych długich dyskusji, bo inaczej nie wyjdziemy stąd nigdy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#StanisławStec">Panie przewodniczący, ja zawsze mówię krótko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze, wiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#StanisławStec">Problem jest tego rodzaju, że program, o którym mówi pan poseł Łukasz Tusk, kończy się, a pomoc dla tych rodzin jest wciąż potrzebna, ponieważ ceny żywności i ceny mieszkań poszły w górę. Tym ludziom potrzebna jest pomoc w dostępie do nauki oraz pomoc polegająca na tworzeniu infrastruktury. Skreślenie tych punktów jest po prostu niegodziwe. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze. Proszę państwa, … Będziemy głosować!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#RomualdAjchler">Nie, panie przewodniczący. To jest bardzo poważna poprawka. Na posiedzeniu podkomisji i na posiedzeniu Komisji dyskutowaliśmy na ten temat. Byliśmy przekonani, że Komisja przyjęła argumenty przemawiające za odrzuceniem tej poprawki. Ba, członkowie Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska głosowali za przyjęciem innego rozwiązania. Nie rozumiem więc, co się takiego stało, że taka poprawka została zgłoszona. Poprawka została zgłoszona. Nie będę dyskutował na ten temat. Program, o którym mówił pan poseł Łukasz Tusk, jest programem realizowanym przez Agencję Nieruchomości Rolnych, tymczasem ja chcę, żeby to było zapisane w ustawie, i proszę, żeby Komisja poparła to rozwiązanie. Jeżeli tak się stanie, to pomoc nie będzie zależała od chciejstwa albo niechciejstwa urzędników. Jeżeli odpowiedni przepis znajdzie się w ustawie, to trzeba będzie zabezpieczyć odpowiednie wydatki w budżecie państwa, ustalone na podstawie stosownych wyliczeń. Co mamy dzisiaj? Dzisiaj udajemy, że mamy program pomocowy. Chcemy więc, żeby pomoc była realizowana na podstawie przepisów ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze, dziękuję bardzo. Czy ktoś z państwa posłów chce jeszcze zabrać głos? Pan przewodniczący Józef Klim, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#JózefKlim">Króciutko, panie przewodniczący. To nie prawda, panie pośle Ajchler, że członkowie Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska …</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#LeszekKorzeniowski">Przynajmniej nie wszyscy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#JózefKlim">Tak. … Chwileczkę! W związku z tym, że w przedłożeniu rządowym nie było pewnych zapisów. Musimy uważać, żeby z Agencji Nieruchomości Rolnych nie uczynić jednostki zajmującej się niesieniem pomocy społecznej albo jednostki realizującej politykę społeczną. Agencja tak naprawdę ma bardzo dobrze gospodarować nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Taka jest rola Agencji Nieruchomości Rolnych. Kilka lat temu Sejm poprzedniej kadencji doszedł do takiego wniosku. Teraz próbuje się to zmienić. Uważam, że brakuje ku temu odpowiednich przesłanek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze… Proszę państwa, przystępujemy do głosowania. Kto z państwa posłów jest za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 1 zgłoszonej przez pana posła Łukasza Tuska, proszę o podniesienie ręki. Kto jest przeciwny? Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#LeszekKorzeniowski">Za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 1 głosowało 9 posłów, przeciw – 15 posłów, od głosu wstrzymał się 1 poseł. Stwierdzam, że Komisja negatywnie zaopiniowała poprawkę nr 1.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#LeszekKorzeniowski">Przechodzimy do rozpatrywania poprawki nr 2.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#LeszekKorzeniowski">„2) W art. 1 skreślić pkt 3–10 oraz pkt 10)”.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#LeszekKorzeniowski">Poprawkę zgłosił Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej. Pan poseł Romuald Ajchler, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#RomualdAjchler">Poprawka to jest sprawa być albo nie być dla rady nadzorczej Agencji Nieruchomości Rolnych. Proszę państwa, jeżeli ma nastąpić wzmożona sprzedaż gruntów i inne działania wynikające z tej ustawy, to ktoś powinien czuwać nad majątkiem Skarbu Państwa i nad racjonalnością sprzedaży gruntów. Jeżeli skreślimy ten artykuł, to okaże się, że prezes Agencji jest poza kontrolą, wyjąwszy kontrolę Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Dlatego uważamy, że takie ciało jak rada nadzorcza, powinno funkcjonować. Zwracam również uwagę na to, że rząd również mógłby sprawować kontrolę, ponieważ ma swoich przedstawicieli w radzie nadzorczej, ponieważ rząd desygnuje do rady nadzorczej poszczególnych ministrów. Zwracam również uwagę na to, że w radzie nadzorczej Agencji są reprezentanci samorządu rolniczego. W związku z tym uważamy, że taka kontrola jeszcze przez okres dwóch albo trzech lat, czyli w okresie, w którym będzie wzmożona sprzedaż gruntów, powinna być realizowana. To wszystko, dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#LeszekKorzeniowski">Jakie jest stanowisko rządu w sprawie tej poprawki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#KazimierzPlocke">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, jesteśmy przeciwni przyjęciu tej poprawki. W przedłożeniu rządowym był zapis, który mówił o likwidacji rady nadzorczej. Tak naprawdę nie ma potrzeby mnożyć bytów zajmujących się nadzorem tym bardziej, że Departament Gospodarki Ziemią w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi również pełni funkcję nadzorczą wobec Agencji Nieruchomości Rolnych. Nie ma żadnych obaw, że Agencja nie będzie dobrze i prawidłowo nadzorowana. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dziękuję. Czy Biuro Legislacyjne chce zgłosić jakieś uwagi do poprawki nr 2?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#DariuszDąbkowski">Nie, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#LeszekKorzeniowski">Czy państwo posłowie chcą jeszcze przedstawić jakieś uwagi? Rozumiem, dziękuję. Przystępujemy do głosowania. Kto z państwa posłów jest za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 2 zgłoszonej przez pana posła Romualda Ajchlera, proszę o podniesienie ręki. Kto jest przeciwny? Kto się wstrzymał od głosu? Dziękuję. Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#LeszekKorzeniowski">Za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 2 głosowało 5 posłów, przeciw – 17 posłów, od głosu wstrzymało się 2 posłów. Stwierdzam, że Komisja negatywnie zaopiniowała poprawkę nr 2.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#LeszekKorzeniowski">Przechodzimy do rozpatrywania poprawki nr 3.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#LeszekKorzeniowski">„3) W art. 1 pkt 16) nadać brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#LeszekKorzeniowski">„16) uchyla się art. 28a;”.</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#LeszekKorzeniowski">Poprawka została zgłoszona przez Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej. Bardzo proszę posła wnioskodawcę o omówienie poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#RomualdAjchler">Proszę państwa, dyskutowaliśmy na ten temat, ale być może użyłem nieodpowiednich argumentów, próbując przekonać członków Komisji. Proszę państwa, dzisiaj mamy taką sytuację, że gospodarstwo liczy 1,5 tys. ha. Wykupiło 500 ha. Jest więc w takiej sytuacji, że właściwie więcej gruntów nie może mieć. Oznacza to, że 1 tys. ha temu gospodarstwu trzeba będzie odebrać. Może się natomiast okazać, że te grunty nabędzie właściciel gospodarstwa liczącego 2 tys. ha, ponieważ nie nabył tych gruntów od Skarbu Państwa lecz w drodze umów cywilno-prawnych. Taki właściciel będzie mógł stanąć do przetargu. Uważam, że należy tę barierę 500 ha znieść, ponieważ ona niczemu nie służy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze. Jakie jest stanowisko rządu w sprawie poprawki nr 3?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#KazimierzPlocke">Rząd jest przeciwny przyjęciu tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#LeszekKorzeniowski">Rząd jest przeciwny przyjęciu tej poprawki. Czy Biuro Legislacyjne chce zabrać głos? Bardzo proszę, panie mecenasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#DariuszDąbkowski">Biuro Legislacyjne w zestawieniu poprawek przygotowanym dla Wysokiej Komisji zwróciło uwagę na to, że przyjęcie poprawki nr 3 spowoduje, że poprawka nr 19 stanie się bezprzedmiotowa. Z jakiego powodu? W poprawce nr 19 znajduje się odesłanie do uchylanego art. 28a. W takiej sytuacji Wysoka Komisja i Wysoki Sejm nie mogą przyjąć obu tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#DariuszDąbkowski">Chcę jeszcze zwrócić uwagę Wysokiej Komisji na drugą sprawę. Do art. 28a znajdują się również odesłania w projekcie ustawy. Oznacza to, że autorzy poprawki nie wskazali konsekwencji przyjęcia poprawki. Przyjęcie tej poprawki powinno wiązać się ze skreśleniem również odesłań do skreślanego przepisu. Jako przykład wskażę, że odesłanie do art. 28a znajduje się w zmianie nr 17 dotyczącej art. 29 w dodawanym ust. 3g, gdzie w pkt 3 czytamy między innymi „uczestnikowi przetargu, jeżeli z przyczyn leżących po jego stronie, w szczególności niespełniania wymagania określonego w art. 28a ust. 1, zawarcie umowy stało się niemożliwe”. To jest uwaga legislacyjna, którą chciałem przedstawić. Jeżeli Wysoki Sejm przyjmie poprawkę nr 3, to Wysoki Senat będzie musiał dokonać niezbędnych poprawek. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#RomualdAjchler">Panie mecenasie, jeżeli nie będzie art. 28a, to odesłanie będzie niepotrzebne. To jest sprawa niemerytoryczna. Merytoryczna jest poprawka, którą zgłosiłem. Senat będzie musiał uchwalić poprawki o charakterze legislacyjnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#DariuszDąbkowski">Tak, poprawki o charakterze legislacyjnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze. Czy nie ma innych uwag? Przystępujemy do głosowania. Kto z państwa posłów jest za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 3 zgłoszonej przez pana posła Romualda Ajchlera, proszę o podniesienie ręki. Kto jest przeciwny? Kto się wstrzymał? Dziękuję. Poproszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#LeszekKorzeniowski">Za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 3 głosowało 4 posłów, przeciw – 20 posłów, nikt się nie wstrzymał od głosu. Stwierdzam, że Komisja negatywnie zaopiniowała poprawkę nr 3.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#LeszekKorzeniowski">Przystępujemy do rozpatrywania poprawki nr 4.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#LeszekKorzeniowski">„4) w art. 1 w pkt 17) przed lit. a) dodać lit. … w brzmieniu:”.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#LeszekKorzeniowski">Nie będę czytał, ponieważ to jest napisane. Poprawka została zgłoszona przez Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej. Bardzo proszę przedstawiciela wnioskodawców o omówienie poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#RomualdAjchler">Proszę państwa, chcę powiedzieć, że celem tej poprawki było umożliwienie rolnikom, którym Agencja Nieruchomości Rolnych wycenia nieruchomości rolne, zgłaszania konkurencyjnej opinii biegłego. Zdarza się tak, że Agencja Nieruchomości Rolnych wyłania biegłych w drodze konkursu. To jest środowisko trochę zamknięte, dlatego biegli wyceniając nieruchomości rolne, starają się przede wszystkim zadowolić zleceniodawcę. Mechanizm jest bardzo … Przepraszam, proszę o sekundę cierpliwości! Chodzi o to, żeby rolnik lub dzierżawca, który ma zapłacić za dany grunt, miał możliwość skorzystania z takiej możliwości, jaką ma urząd skarbowy czy izba skarbowa, która nie zgadzając się z wyceną jakiejś nieruchomości dokonaną przez biegłego na potrzeby podatkowe, może zamówić konkurencyjną wycenę. Jeżeli inny biegły uznałby, że wycena jest zawyżona o 33% lub więcej, to koszty tej wyceny pokrywałaby Agencja Nieruchomości Rolnych. To jest przepis, który obowiązuje w prawie podatkowym. W związku z tym należałoby również w tej ustawie zastosować przepis, który obowiązuje w prawie podatkowym. To tyle. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze. Jakie jest stanowisko rządu w sprawie poprawki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#KazimierzPlocke">Jesteśmy przeciwni przyjęciu tej poprawki. Od samego początku prac Komisji ocenialiśmy negatywnie tę poprawkę. Sprawa, o której powiedział pan poseł, jest regulowana w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami Skarbu Państwa, w której wyraźnie określono, jakie należy stosować procedury dotyczące wyceny nieruchomości przez biegłego rzeczoznawcę. To w zasadzie wszystko. Sądzę, że nie ma potrzeby jeszcze raz te wszystkie argumenty powtarzać. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#LeszekKorzeniowski">Biuro Legislacyjne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#DariuszDąbkowski">Nie mamy uwag, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze, głosujemy! Kto z państwa posłów jest za przyjęciem poprawki nr 4, proszę o podniesienie ręki. Kto jest przeciwny? Kto się wstrzymał od głosu? Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#LeszekKorzeniowski">Za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 4 głosowało 13 posłów, przeciw – 11 posłów, nikt się nie wstrzymał od głosu. Stwierdzam, że Komisja zaopiniowała negatywnie poprawkę nr 4.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Pozytywnie, panie przewodniczący!)</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#LeszekKorzeniowski">Przepraszam, Komisja pozytywnie zaopiniowała poprawkę nr 4. Przechodzimy do rozpatrywania poprawki nr 5.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#LeszekKorzeniowski">„5) w art. 1 w pkt 17) w lit. b) w ust. 3b po pkt 4) dodać pkt 4a) w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#LeszekKorzeniowski">„4a) członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych zamierzający wnieść nabywane nieruchomości do tych spółdzielni jako wkład gruntowy, lub”.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#LeszekKorzeniowski">Proszę przedstawiciela wnioskodawców o omówienie tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#RomualdAjchler">Proszę państwa, to jest poprawka, która była już omawiana, dlatego nie chcę jej szczegółowo omawiać. Powiem tylko o jednym. Chodzi o to w tej poprawce, żeby członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych chcący powiększyć swój wkład gruntowy mogli na równych prawach z rolnikami indywidualnymi mieć możliwość kupienia 3, 4 albo 5 ha na wypadek, gdyby z różnych powodów przyszło im w przyszłości gospodarować indywidualnie. Jeżeli jest dobry klimat dla spółdzielczości, to dobrze, chociaż dzisiaj zaczynamy zauważać, że po nieuchwaleniu nowelizacji ustawy – Prawo spółdzielcze, coś może się poprawić. W związku z tym chcę, żeby członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych mieli takie same prawa jak rolnicy indywidualni, którymi w istocie są, bo przecież posiadają grunty, i żeby mogli nabywać grunty. To tyle, dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#LeszekKorzeniowski">Jakie jest stanowisko rządu w sprawie poprawki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#KazimierzPlocke">Jesteśmy przeciwni przyjęciu poprawki nr 5.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#LeszekKorzeniowski">Biuro Legislacyjne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#DariuszDąbkowski">Nie mamy uwag, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#LeszekKorzeniowski">W takim razie głosujemy. Kto z państwa posłów jest za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 5, proszę o podniesienie ręki. Kto jest przeciwny? Kto się wstrzymał od głosu? Proszę o podanie wyniku.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#LeszekKorzeniowski">Za pozytywny zaopiniowaniem poprawki nr 5 głosowało 13 posłów, przeciw – 13 posłów, nikt się nie wstrzymał od głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#RomualdAjchler">Przepraszam, ile? … Nie, nie, nie! Proszę jeszcze raz przeliczyć głosy, bo pan poseł Stanisław Stec za nisko rękę podniósł. … Nie, ja miałem inne wyliczenia. … Proszę jeszcze raz przeliczyć głosy. Przecież każdy może się pomylić. Mógł zdarzyć się błąd w rachunkach. Proszę o powtórzenie głosowania! Chodzi mi tylko o powtórzenie głosowania, a nie o reasumpcję głosowania. … No, nie! … Wystarczy, panie przewodniczący, że jeden poseł podniósłby rękę o tak, i już jego głos mógł zostać niepoliczony. No, nie! To nie jest łamanie, to jest powtórzenie. Przecież zdarza się, że Marszałek Sejmu powtarza głosowania. Maszyna do liczenia głosów się zatnie, i wtedy się powtarza głosowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#DariuszDąbkowski">Czy mogę zabrać głos, panie przewodniczący?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#RomualdAjchler">… Maszyna też się może zaciąć, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#DariuszDąbkowski">Czy mam odpowiedzieć na zadane pytanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#LeszekKorzeniowski">Tak, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#DariuszDąbkowski">Szanowni państwo, regulamin Sejmu przewiduje instytucję reasumpcji głosowania na posiedzeniu plenarnym Sejmu. Stanowi o tym art. 189 regulaminu Sejmu. Możecie państwo, wzorując się na tym rozwiązaniu, spróbować ewentualnie rozwiązać ten problem. Jest tam mowa o tym, że w razie, gdy wynik głosowania budzi uzasadnione wątpliwości Sejm może dokonać reasumpcji głosowania. Później są przepisy szczególne określające, w jaki sposób się to robi. W związku z tym tego przepisu nie można stosować do sytuacji na posiedzeniu Komisji…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#RomualdAjchler">Nie, panie mecenasie, przepraszam bardzo…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#DariuszDąbkowski">Ja jeszcze nie skończyłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#LeszekKorzeniowski">Panie pośle, nie udzieliłem panu głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#DariuszDąbkowski">Zwyczajowo przyjęte jest, że w takiej sytuacji, w której państwo posłowie rozstrzygnęliście w ten lub inny sposób dany problem, możecie państwo przegłosować powrót do już rozpatrzonej kwestii. Jeżeli Komisja uzna w głosowaniu za stosowne powrócić do już rozpatrzonej kwestii, pan przewodniczący może powtórzyć to głosowanie. Taka jest ocena Biura Legislacyjnego. W taki sposób Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi nierzadko postępowała w przypadku pojawienia się takich wątpliwości. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dziękuję. Ponieważ, jak sądzę, pan poseł Romuald Ajchler zgłasza wniosek o powrót do rozpatrywania poprawki nr 5, więc poddam pod głosowanie ten wniosek. Komisja zadecyduje w głosowaniu, czy powrócić do rozpatrywania poprawki nr 5.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#RomualdAjchler">Panie przewodniczący, proponuję następujące rozwiązanie. Przecież istnieje taka możliwość, z jakiej korzysta się na sali plenarnej Sejmu. Przecież, panie mecenasie, …</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WojciechMojzesowicz">Ale po co komplikujesz?!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#RomualdAjchler">Dobrze, zgłaszam wniosek o powtórzenie głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#LeszekKorzeniowski">Panie pośle, przecież słyszał pan wyraźnie!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#RomualdAjchler">Dobrze, zgłosiłem wniosek o reasumpcję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#LeszekKorzeniowski">Poddaję pod głosowanie wniosek. Kto z państwa posłów jest za przyjęciem wniosku zgłoszonego przez pana posła Romualda Ajchlera o powrót do rozpatrywania poprawki nr 5, proszę o podniesienie ręki. Kto jest przeciwny? Kto się wstrzymał od głosu? Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#LeszekKorzeniowski">Za przyjęciem wniosku głosowało 20 posłów, przeciw – 9 posłów, od głosu wstrzymał się 1 poseł. Powracamy do rozpatrywania poprawki nr 5 zgłoszonej przez pana posła Romualda Ajchlera.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#LeszekKorzeniowski">Poddaję pod głosowanie poprawkę nr 5. Kto z państwa posłów jest za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 5, proszę o podniesienie ręki. Kto jest przeciwny? Kto się wstrzymał od głosu? Poproszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#LeszekKorzeniowski">Za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 5 głosowało 15 posłów, przeciw – 14 posłów, nikt się nie wstrzymał od głosu. Stwierdzam, że Komisja pozytywnie zaopiniowała poprawkę nr 5.</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#LeszekKorzeniowski">Przechodzimy do rozpatrywania poprawki nr 6.</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#LeszekKorzeniowski">„6) w art. 1 w pkt 18) w lit. a) ust. 4 nadać brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-76.6" who="#LeszekKorzeniowski">„4. Cenę sprzedaży nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków obniża się nie więcej niż o 50%, jeżeli nabywca zobowiąże się do dokonania na tej nieruchomości, w terminie określonym w umowie sprzedaży, nie dłuższym jednak niż 10 lat od dnia jej zawarcia, nakładów w wysokości co najmniej uzyskanego obniżenia ceny sprzedaży tej nieruchomości”.</u>
          <u xml:id="u-76.7" who="#LeszekKorzeniowski">Czy pan poseł wnioskodawca chce omówić tę poprawkę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#RomualdAjchler">Tak. Panie przewodniczący, w projekcie ustawy mowa jest o 5 latach, ale proszę zwrócić uwagę na to, w jakich okolicznościach. Otóż, dzisiaj obniżamy cenę nieruchomości o 50%, jeżeli nabywca zobowiąże się, że w ciągu 5 lat zainwestuje. Do tego dochodzi zakup nieruchomości, czyli gruntów. Nabywca będzie musiał zapłacić za grunty i spłacać co miesiąc raty, ale oprócz tego jest zobowiązany do zrealizowania w terminie 5 lat remontu na przykład pałacu czy chlewni, która jest zabytkiem, bo takie też się zdarzają. Skąd na to wziąć pieniądze? Ta poprawka ma na celu wydłużenie tego okresu z 5 lat do 10 lat. Chodzi o to, żeby nabywca miał realne szanse na wywiązanie się z obowiązku wyremontowania zabytkowej nieruchomości. To tyle, dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dziękuję. Jakie jest stanowisko rządu w sprawie poprawki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#KazimierzPlocke">Jesteśmy przeciwni przyjęciu poprawki nr 6.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#LeszekKorzeniowski">Biuro Legislacyjne nie zgłasza żadnych uwag. Czy państwo posłowie mają jakieś uwagi do poprawki nr 6? Nie słyszę zgłoszeń. Przystępujemy do głosowania. Kto z państwa posłów jest za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 6, proszę o podniesienie ręki. Kto jest przeciwny? Kto się wstrzymał od głosu? Poproszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#LeszekKorzeniowski">Za pozytywny zaopiniowaniem poprawki nr 6 głosowało 9 posłów, przeciw – 15 posłów, od głosu wstrzymał się 1 poseł. Stwierdzam, że Komisja negatywnie zaopiniowała poprawkę nr 6.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#LeszekKorzeniowski">Przechodzimy, proszę państwa, do rozpatrywania poprawki nr 7.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#LeszekKorzeniowski">„7) w art. 1 w pkt 19 w art. 31 ust. 2 nadać brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#LeszekKorzeniowski">„2. Agencja może rozłożyć spłatę należności na roczne lub półroczne raty na okres nie dłuższy niż 25 lat, jeżeli przed zawarciem umowy sprzedaży nieruchomości nabywca nieruchomości wpłacił co najmniej 5% i przedłożył zabezpieczenie spłaty kwoty należności rozłożonej na raty, a jego sytuacja finansowa pozwala na spłatę tej należności”.</u>
          <u xml:id="u-80.5" who="#LeszekKorzeniowski">Nie chcę komentować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#RomualdAjchler">Panie przewodniczący, poprawka jest jasna. Poprawka polega na wydłużeniu okresu spłaty należności. Chodzi o to, żeby dać oddech rolnikom, którzy muszą inwestować w unowocześnianie gospodarstwa rolnego, które powiększają. Przecież nie można doprowadzić do takiej sytuacji, że rolnik będzie jedynie w stanie spłacać należności wobec Agencji Nieruchomości Rolnych i nie będzie miał środków na inwestowania w unowocześnianie gospodarstwa rolnego. Ta poprawka wydłuża okres spłaty, dając w ten sposób rolnikom złapać oddech.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#RomualdAjchler">Skoro jestem przy głosie, chcę zapytać pana ministra, czy w dalszym ciągu jest możliwość rozłożenia na raty spłaty należności wyrażonej w mierniku naturalnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#LeszekKorzeniowski">Proszę o przedstawienie stanowiska w sprawie poprawki nr 7.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#KazimierzPlocke">Jeżeli chodzi o omawianą poprawkę, to jesteśmy przeciwni jej przyjęciu. Jeżeli natomiast chodzi o pytanie pana posła Romualda Ajchlera, to bardzo proszę pana prezesa o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#TomaszNawrocki">Rządowy projekt ustawy, który Sejm przyjął w drugim czytaniu, stanowi, że miernik naturalny nie będzie stosowany przy sprzedaży, a jedynie przy dzierżawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#LeszekKorzeniowski">Miernik naturalny nie będzie stosowany przy sprzedaży. Jedną chwilę! W pierwszej kolejności chcę zapytać, czy Biuro Legislacyjne ma jakieś uwagi do poprawki nr 7.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#DariuszDąbkowski">Nie, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#LeszekKorzeniowski">Proszę państwa, rozpoczynamy dyskusję. Czy pan poseł Romuald Ajchler chce jeszcze zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#RomualdAjchler">Tak, panie przewodniczący,</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#LeszekKorzeniowski">To proszę mówić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#RomualdAjchler">Panie ministrze, w takim razie nie będę miał innej możliwości i będę musiał zaapelować do Senatu. Z tego miejsca apeluję do senatorów, żeby przywrócili miernik naturalny. Proszę państwa, do tej pory było tak, że zadłużenie można było przeliczyć na przykład na wartość pszenicy. W takim przypadku nie stosowało się odsetek od zobowiązania, ponieważ miernik naturalny wyrównywał relacje ekonomiczne w rolnictwie, które aktualnie w rolnictwie występowały. To, że likwidujecie państwo miernik naturalny, oznacza że liczą się tylko pieniądze. Liczy się tylko mamona, a nie ten, kto będzie uprawiał tę ziemię. Nie ma żadnej pomocy dla rolnika. Dzięki zastosowaniu miernika naturalnego rolnik miał możliwość wyboru. Rolnik mógł wybrać miernik naturalny, ale nie musiał. Będę namawiał senatorów na to, żeby zgłosili taką poprawkę. Takie rozwiązanie obowiązywało w nowelizowanej ustawie. Po cichutku wykreślacie wszystkie te rozwiązania, dzięki którym rolnik był traktowany po partnersku i miał możliwość wyboru. Nic nie dajecie rolnikowi!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#WojciechMojzesowicz">Czy mogę zabrać głos, panie przewodniczący?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#LeszekKorzeniowski">Pan przewodniczący Wojciech Mojzesowicz, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#WojciechMojzesowicz">Myślę, że ustawy powinny być spójne. Ta ustawa nie gwarantuje równości traktowania podmiotów, bo jeżeli przyjmujemy, że spółka może mieć do 500 ha i osoba fizyczna może mieć do 500 ha, i chcemy, żeby to zostało określone w przepisach ustawy, to powinniśmy stworzyć te same warunki zakupu, powtarzam, te same warunki zakupu. Jeżeli nie będzie miernika naturalnego, to dlaczego spółka, która ma na przykład 325 ha będzie musiała zaciągnąć kredyt komercyjny, a osoba fizyczna, która ma 299 ha, będzie mogła kupić za pieniądze z kredytu udzielonego na preferencyjnych warunkach? Bardzo proszę, żeby to wyjaśnić. Jeżeli ustalamy limit 500 ha dla spółki i 300 ha dla osoby fizycznej, to mam pytanie o finansowanie zakupu. Od dawna zwracałem uwagę na ten problem. Panowie posłowie, jeżeli nie zostanie zagwarantowane równe traktowanie podmiotów, to ustawa będzie ułomna, bo jeżeli ograniczamy spółce górny limit do 500 ha, to znaczy, że akceptujemy i dajemy jej preferencje przy zakupie. Jeżeli odchodzimy od zakupu z uwzględnieniem miernika naturalnego, to rozumiem, że musi nastąpić zmiana. Mam w związku z tym pytanie do pana ministra. Zwracam uwagę na to, że to Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa dopłaca do kredytów zaciągniętych na preferencyjnych warunkach. Czy spółka, która wystąpi z wnioskiem o udzielenie kredytu na preferencyjnych warunkach na zakup gruntów rolnych do 500 ha też otrzyma taki kredyt? Powinniśmy patrzeć, jakie są dodatkowe efekty tego, co robimy. Jeżeli coś akceptujemy, to akceptujemy to od początku do końca ze wszystkimi tego konsekwencjami. Dlatego bardzo proszę, żeby pan minister odpowiedział precyzyjnie na to pytanie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#RomualdAjchler">Chcę dopowiedzieć jeszcze jedno zdanie pokazujące, jak duża jest waga tego problemu. Proszę państwa, do tej pory obowiązywał miernik naturalny. Jeżeli rolnik tę należność, która pozostała mu do spłaty, wyrażałby za pomocą miernika naturalnego, to Skarb Państwa byłby zwolniony z dopłat do odsetek. Innymi słowy, być może ustałoby to zagrożenie, o którym mowa w opinii Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Jeżeliby przyjąć, że niespłacona należność jest wyrażana w kwintalach żyta czy, jak do tej pory, kwintalach pszenicy, to nie będą występować odsetki, powtarzam, nie będą występować odsetki. Nie będzie w związku z tym zagrożenia, że Unia Europejska zarzucać będzie, że Polska podejmuje jakieś działania niezgodne z dyrektywą. Wykreślacie i macie, proszę państwa, tę możliwość. To jest nieodpowiedzialne. To jest nieodpowiedzialne również punktu widzenia budżetu państwa, bo przecież do tych odsetek, które staną się w perspektywie zadłużeniem, budżet państwa będzie musiał dopłacić. Nie byłoby tych problemów, gdyby miernik naturalny obowiązywał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#LeszekKorzeniowski">Czy są jeszcze jakieś inne uwagi? Nie słyszę zgłoszeń. W takim razie będziemy głosować nad poprawką nr 7. Kto z państwa posłów jest za przyjęciem poprawki nr 7, proszę o podniesienie ręki. Kto jest przeciwny? Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#LeszekKorzeniowski">Za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 7 głosowało 16 posłów, przeciw – 9 posłów, od głosu wstrzymał się 1 poseł. Stwierdzam, że Komisja pozytywnie zaopiniowała poprawkę nr 7.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#LeszekKorzeniowski">Przechodzimy do rozpatrywania poprawki nr 8 zgłoszonej przez Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej. Bardzo proszę pana posła o omówienie poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#RomualdAjchler">Proponuję, żeby wyłączenie z dzierżawy obejmowało nie 30% lecz 20%.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#LeszekKorzeniowski">Pan poseł Romuald Ajchler proponuje, żeby wyłączenie z dzierżawy obejmowało nie więcej niż 20% powierzchni użytków rolnych będących przedmiotem dzierżawy. Proszę jeszcze dodać, że to obejmuje również historyczne wyłączenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#RomualdAjchler">Tak, panie przewodniczący, jak brzmi poprawka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#LeszekKorzeniowski">Za chwilę udzielę panu posłowi głosu. W pierwszej kolejności zapoznamy się ze stanowiskiem rządu. Panie ministrze, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#KazimierzPlocke">Jesteśmy przeciwni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#LeszekKorzeniowski">Biuro Legislacyjne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#DariuszDąbkowski">Biuro Legislacyjne chce jedynie zwrócić uwagę na to, że przyjęcie poprawki nr 8 spowoduje, że bezprzedmiotowa stanie się poprawka nr 9. Ponadto w ocenie Biura Legislacyjnego tę poprawkę należy rozpatrywać łącznie z poprawką nr 17 zgłoszoną również przez Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej. Zwróćcie państwo uwagę na to, że poprawka nr 17 dotyczy właśnie art. 4 ust. 1, który jest przepisem przejściowym związanym właśnie z regulacją zawartą w ust. 1a art. 38. Dlatego Biuro Legislacyjne pozwoliło sobie zamieścić tę uwagę w zestawieniu poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#RomualdAjchler">Panie przewodniczący, wszędzie 30% zastępujemy 20%. To jest proste.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze. Pan poseł Krzysztof Tołwiński, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#KrzysztofTołwiński">Panie przewodniczący, szanowni państwo, mam pytanie do pana ministra. Panie ministrze, czy w świetle ustawy z 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego oraz zapisu z 1997 r. art. 23 Konstytucji RP, który mówi, że podstawą ustroju rolnego jest gospodarstwo rodzinne, wszelkie akty prawne, które naruszają status gospodarstw rodzinnych, są konstytucyjne? Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego wyraźnie mówi, że gospodarstwo rodzinne ma powierzchnię do 300 ha. Mam poważne wątpliwości. Jeżeli ustawa zostanie uchwalona w tym kształcie, skierujemy ją do Trybunału Konstytucyjnego. Mówię to w imieniu związków zawodowych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dziękuję. Pan poseł Henryk Kowalczyk, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#HenrykKowalczyk">Panie przewodniczący, tak naprawdę chcę się wypowiedź w sprawie dwóch poprawek, ponieważ one dotyczą tego samego zagadnienia. Mam na myśli poprawkę nr 8 i 9. W trakcie posiedzenia Komisji wypracowaliśmy konsensus, który mówił, że wyłącza się 30%, ale z uwzględnieniem wyłączeń historycznych. Jedna poprawka polega na wyłączeniu 20%, a druga poprawka – na utrzymaniu wyłączenia 30% gruntów rolnych i zlikwidowaniu wyłączeń historycznych. Odrzućmy więc …</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#LeszekKorzeniowski">Panie pośle, niech pan zwróci uwagę na to, kto zgłaszał te poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#HenrykKowalczyk">Dlatego apeluję, żeby odrzucić obie poprawki i zostać przy kompromisie, który został wypracowany w trakcie posiedzenia podkomisji. Taki jest mój apel. Nie wiem, czy wnioskodawcy mogą na tym etapie wycofać zgłoszone poprawki. To byłoby najrozsądniejsze rozwiązanie. Mamy tutaj do czynienia z dwiema skrajnościami. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#LeszekKorzeniowski">Tak, Biuro Legislacyjne chce przedstawić jakieś uwagi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#DariuszDąbkowski">Szanowni państwo, Biuro Legislacyjne wskazało na to, że przyjęcie poprawki nr 8 spowoduje, że bezprzedmiotowa stanie się poprawka nr 9, ale robocza analiza zgłoszonych poprawek wskazuje na pewne komplikacje. Zwróćcie państwo uwagę na to, że łącznie z poprawką nr 8 Komisja rozpatruje poprawkę nr 17. Jeżeli poprawka nr 8 i 17 zostanie przyjęta, to w art. 4 w ust. 1 wyrazy „do 30%” zastąpione zostaną wyrazami „do 20%”. To w opinii Biura Legislacyjnego oznacza, że również poprawki nr 16 i 18 staną się bezprzedmiotowe, bo Sejm nie może uchwalić dwóch poprawek, które będą zmieniać ten sam artykuł. To jest po prostu niemożliwe. W związku z tym Biuro Legislacyjne rekomenduje Wysokiej Komisji, żeby w związku z uwagą Biura Legislacyjnego mówiącą, że przyjęcie poprawki nr 8 spowoduje, że poprawka nr 9 stanie się bezprzedmiotowa, upoważnić Biuro Legislacyjne do dalszego rozwinięcia tej uwagi, że przyjęcie poprawki nr 8 i 17 …</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#RomualdAjchler">Panie mecenasie, szkoda czasu, wycofuję tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#DariuszDąbkowski">Chcę zwrócić uwagę na jeszcze jedną sprawę, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#LeszekKorzeniowski">Tak, sekundę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#RomualdAjchler">W odpowiedzi na apel pana posła Henryka Kowalczyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#DariuszDąbkowski">Chodzi o poprawkę nr 8 i 17.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#LeszekKorzeniowski">Rozumiem, że chodzi o poprawkę nr 8 i 17, czy tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#KrzysztofTołwiński">Panie przewodniczący, proszę, żeby pan minister odpowiedział na pytanie o konstytucyjność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#LeszekKorzeniowski">Sekundę, panie pośle! Zróbmy najpierw porządek, a dopiero później pan minister odpowie na pytanie. Poprawki nr 8 i 17 zostały wycofane. Zdaje się, że zostało zadane pytanie pod adresem pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#KazimierzPlocke">Tak. Jeżeli chodzi o art. 23 Konstytucji RP, który mówi, że podstawą ustroju rolnego jest gospodarstwo rodzinne, to w projekcie ustawy wyłączenia dotyczą gospodarstw powyżej 300 ha, a więc nie dotyczą tej sprawy, o którą pan poseł pyta. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dziękuję. Przechodzimy do rozpatrywania poprawki nr 9, która został zgłoszona w imieniu Klubu Poselskiego Polskie Stronnictwo Ludowe. Proszę, żeby przedstawiciel wnioskodawców omówił poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#StanisławKalemba">Bardzo dziękuję. W opinii prawnej ten dotychczasowy zapis w art. 38 ust. 1a jest nieczytelny, budzi wątpliwości interpretacyjne i na pewno skomplikuje stosowanie tego przepisu w praktyce. Taka jest opinia prawników. Proszę prawników Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi o bardziej szczegółowe wyjaśnienie. Prawda jest również taka, że celem tego projektu ustawy jest również przeznaczenie gruntów na powiększenie gospodarstw rodzinnych, które mają powierzchnię kilkunastu czy kilkudziesięciu hektarów. Przyjęcie poprawki zgłoszonej przez Klub Poselski Polskie Stronnictwo Ludowe daje szanse na to, że większa liczba gospodarstw rolnych będzie w stanie skorzystać z rozwiązań zawartych w tym projekcie ustawy. Klub Poselski Polskie Stronnictwo Ludowe, mając do tego prawo, zgłasza tę poprawkę. Takie rozwiązanie było w rządowym projekcie ustawy. Widzę, że w przypadku niektórych poprawek przedstawiane są takie zarzuty, że rozwiązanie zostało wypracowane w konsensusie. Przypomnę, że inne rozwiązania też były wypracowane w konsensusie, ale to nie przeszkodziło, że zostały zmienione. Proszę w związku z tym, żeby nie używać tego argumentu. Proszę o poddanie tej poprawki pod głosowanie. Chcę przypomnieć tylko, że ta propozycja daje szanse na zagospodarowanie większej ilości gruntów na powiększanie gospodarstw rodzinnych, których powierzchnia wynosi kilkanaście czy kilkadziesiąt hektarów, które obroniły prywatną własność. Dzisiaj te gospodarstwa rolne są dyskryminowane, ponieważ nie stwarza się im warunków do powiększania. Zgłaszam w związku z tym poprawkę. Mamy do tego prawo. Prosimy o poddanie pod głosowanie tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#LeszekKorzeniowski">Tak, za chwilę. Jakie jest stanowisko rządu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#KazimierzPlocke">Opowiadamy się za przyjęciem tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#LeszekKorzeniowski">Biuro Legislacyjne? Zdaje się, że pan poseł Romuald Ajchler chce zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#RomualdAjchler">Chcę powiedzieć, że nie jestem aż tak przywiązany do tej poprawki, ale jeżeli dobrze pamiętam, to autorem tej poprawki był pan poseł Zbigniew Babalski. Ta poprawka miała na celu przede wszystkim uwzględnić również zaszłości historyczne. Innymi słowy, jeżeli w przeszłości dzierżawca oddał 20% czy więcej powierzchni gruntów rolnych, to nie można teraz na podstawie nowelizowanej ustawy zabierać mu kolejnych 20% czy nawet 30%. No, proszę państwa, to się przecież kupy nie trzyma. Każdy ma prawo składać poprawki. Nikomu tego prawa nie odbieram. Uważam jednak, że przedyskutowaliśmy tak szczegółowo to zagadnienie, że Wysoka Komisja poparła tę poprawkę. Proszę, żeby pozostawić rozwiązanie, które Komisja wypracowała przed drugim czytaniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#LeszekKorzeniowski">Czy ktoś z państwa posłów chce jeszcze zabrać głos? Chcę również wyrazić opinię w tej sprawie. Zgadzam się z tym, co powiedział pan poseł Romuald Ajchler. Wycofaliśmy propozycję mówiącą o 20% i przyjęliśmy 30% z uwzględnieniem historycznych wyłączeń. Uważam, że powinniśmy się tego trzymać, ponieważ to było rozwiązanie, które przyjęliśmy w konsensusie. Jak powiedział pan poseł Stanisław Kalemba, każdy ma prawo zgłaszać poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#StanisławKalemba">A co ze stanowiskiem rządu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#KazimierzPlocke">To dotyczyło nowo …</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dzisiaj rano też było stanowisko rządu. Przystępujemy, proszę państwa, do głosowania. Kto z państwa posłów jest za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 9 zgłoszonej przez pana posła Stanisława Kalembę, proszę o podniesienie ręki. Kto jest przeciwny? Kto się wstrzymał od głosu? Proszę o podanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#LeszekKorzeniowski">Za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 9 głosowało 2 posłów, przeciw – 13 posłów, od głosu wstrzymało się 7 posłów. Stwierdzam, że Komisja negatywnie zaopiniowała poprawkę nr 9.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#LeszekKorzeniowski">Przechodzimy do rozpatrywania poprawki nr 10 zgłoszonej przez Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#LeszekKorzeniowski">„10) w art. 1 skreślić pkt 24)”.</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#LeszekKorzeniowski">Proszę przedstawiciela wnioskodawców o omówienie tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#RomualdAjchler">Proszę państwa, przede wszystkim chodzi tutaj o tę pięciokrotność czynszu dzierżawnego. Tak się składa, że te zagadnienia są regulowane również w ustawie – Kodeks cywilny. Agencja może wykorzystywać przepisy ustawy – Kodeks cywilny w charakterze broni. Powinna korzystać z tych właśnie przepisów. Uważam, że nie ma konieczności ustalania dodatkowych przepisów w projekcie ustawy. Uważam, że tego rodzaju sankcje za bezumowne korzystanie nie powinny znaleźć się w projekcie ustawy. Uważam, że nie należy dopuszczać do tego, żeby dochodziło do bezumownego korzystania, a jeżeli już do tego doszło, to są instytucje, które są uzbrojone w stosowne przepisy. Nie potrzebujemy w tym przypadku przepisów o charakterze specjalnym. Stąd poprawka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dziękuję. Jakie jest stanowisko rządu w sprawie poprawki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#KazimierzPlocke">Jesteśmy przeciwni przyjęciu tej poprawki. Uważamy, że zapisy, które znalazły się w sprawozdaniu Komisji były wielokrotnie dyskutowane, w pełni wyczerpują problem i dają Agencji Nieruchomości Rolnych szansę na uporządkowanie spraw związanych z bezumownym korzystaniu z gruntów. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dziękuję. Czy Biuro Legislacyjne chce zgłosić jakieś uwagi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#DariuszDąbkowski">Chcę tylko przypomnieć uwagi, które przedstawiłem wcześniej. Biuro Legislacyjne w trakcie prac podkomisji zgłaszało wątpliwości dotyczące tego przepisu, jednak ten zapis znalazł się ostatecznie w sprawozdaniu Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze. Pan poseł Stanisław Kalemba, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#StanisławKalemba">To jest bardzo poważny problem. Proszę, żeby pan minister, ewentualnie prezes Agencji Nieruchomości Rolnych, powiedział, ile tysięcy hektarów jest użytkowanych bezumownie po wyrokach sądowych. Jaka jest skala tego zjawiska? To również było dyskutowane i przegłosowane. Dzisiaj jest taka sytuacja, że są wyroki sądowe, a dzierżawca zupełnie nie zamierza ich respektować, użytkując bezumownie grunty przez całe lata. Uważam, że egzekwowanie tych przepisów uporządkowałoby problem. To pozwoliłoby sprzedać lub wydzierżawić te grunty gospodarstwom rodzinnym. To jest logiczne. Proszę przedstawić te informacje. Jeżeli dobrze pamiętam, to było około 26 tys. ha. Proszę sobie wyobrazić, jak duży obszar gruntów rolnych jest użytkowany bezumownie, czyli bezpodstawnie. Rolnicy tymczasem za miedzą czekają na to, żeby kupić te grunty za 30 tys. – 40 tys. zł za jeden hektar. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#LeszekKorzeniowski">Pan poseł Wojciech Mojzesowicz, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#WojciechMojzesowicz">Ja również jestem za tym, żeby podnosić kary i żeby egzekwować prawo, i zgadzam się z tym. Proszę natomiast zwrócić uwagę na to, że niezapłacone należności i zobowiązania na rzecz Agencji Nieruchomości Rolnych wynoszą około 1.000.000 tys. zł. Może się mylę, ale nawet jeżeli te należności będą wynosić 5.000.000 tys. zł, to te firmy i tak już od dawna nie istnieją. To jest kwestia skuteczności egzekwowania prawa. Możemy uchwalić, że to będzie pięciokrotność czynszu dzierżawnego, bo jestem za tym, ale czy to poprawi skuteczność egzekwowania prawa? W tej chwili należności na rzecz Agencji wynoszą 1.000.000 tys. zł, a za chwilę będą wynosić 5.000.000 tys. zł, ale to nie przyspieszy procedury odzyskania gruntów od firmy krzak, która dzierżawi grunty, bo pan poseł Stanisław Kalemba ma rację. Kto tutaj najwięcej ryzykuje? Ryzykuje ten, kto i tak nie zamierza zapłacić. Możemy oczywiście takie rozwiązanie wprowadzić, ale wiem, ile sporów Agencja Nieruchomości Rolnych prowadzi z nieuczciwymi dzierżawcami, którzy nie chcą płacić czynszu dzierżawnego. W sądach – przepraszam, powiem brzydko – sprawy bujają się na lewo i prawo. Opowiadam się za przyjęciem takiego rozwiązania, ale my musimy zastanowić się, w jaki sposób pomóc Agencji Nieruchomości Rolnych, żeby mogła ona skutecznie usunąć nieuczciwych dzierżawców, którzy nie płacą czynszów dzierżawnych, albo tych właścicieli, którzy przestali spłacać raty. Możemy wprowadzić takie rozwiązanie, ale wyrok i tak zapadnie za 100 lat, a ten nieuczciwy dzierżawca przecież nie będzie żył 100 lat. Jeżeli chodzi o te spółki, które dzierżawią te grunty, to powtarzam, że większość z nich i tak nie ma żadnych pieniędzy. Te spółki oddają grunty i powstają należności, które już wynoszą około 1.000.000 tys. zł. To wszystko, dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#LeszekKorzeniowski">Nie chcę być uszczypliwy, ale dyskusję w tej sprawie już odbyliśmy. Proszę państwa, nie słyszę innych zgłoszeń, więc przystępujemy do głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#StanisławKalemba">A odpowiedź na pytanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#LeszekKorzeniowski">Jest jakaś odpowiedź na pytanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#KazimierzPlocke">Tak, oczywiście. Problem dotyczy gruntów rolnych o łącznej powierzchni około 25 tys. ha. Można powiedzieć, że od 2004 r. powierzchnia tych gruntów rolnych utrzymuje się na mniej więcej niezmienionym poziomie z uwagi na wprowadzenie płatności bezpośrednich. To jest rzeczywiście problem, który chcemy rozwiązywać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze. Przystępujemy do głosowania. Kto z państwa posłów jest za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 10 zgłoszonej przez pana posła Romualda Ajchlera, proszę o podniesienie ręki. Kto jest przeciwny? Kto się wstrzymał od głosu? Poproszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#LeszekKorzeniowski">Za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 10 głosowało 3 posłów, przeciw – 19 posłów, nikt się nie wstrzymał od głosu. Stwierdzam, że Komisja negatywnie zaopiniowała poprawkę nr 10.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#LeszekKorzeniowski">Przechodzimy do rozpatrywania poprawki nr 11 zgłoszonej przez Klub Poselski …</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#RomualdAjchler">Wycofuję tę poprawkę, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dziękuję. Przechodzimy do rozpatrywania poprawki nr 12 zgłoszonej przez Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#LeszekKorzeniowski">„12) w art. 3 w pkt 1) w lit. a) w ust. 5 skreślić pkt 2)”.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#LeszekKorzeniowski">Kto jest przedstawicielem wnioskodawców?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#RomualdAjchler">Ja, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#LeszekKorzeniowski">Pod poprawką napisane jest, że została zgłoszona przez Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#RomualdAjchler">Panie przewodniczący, idzie o to, że poprawkę zgłosił Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska, ale to ja przekonałem Wysoką Komisję, że taki zapis należy utrzymać. Ten zapis został przyjęty do projektu ustawy na posiedzeniu Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#LeszekKorzeniowski">Panie pośle, wierzę w pana siłę przekonywania. Wiem, że pan poseł potrafi być skuteczny. Czy jest poseł wnioskodawca?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#ŁukaszTusk">Tak, jest, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#LeszekKorzeniowski">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#ŁukaszTusk">Jak już wcześniej zostało to powiedziane, poprawka ma na celu skreślenie zapisu mówiącego, że Agencji Nieruchomości Rolnych nie przysługuje prawo pierwokupu w przypadku sprzedaży przez spółdzielnie na rzecz jej członka nieruchomości rolnej w celu utworzenia lub powiększenia jego wkładu gruntowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze, dziękuję. Sekundę! Jakie jest stanowisko rządu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#KazimierzPlocke">Opowiadamy się za przyjęciem tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#LeszekKorzeniowski">Czy Biuro Legislacyjne chce zgłosić jakieś uwagi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#DariuszDąbkowski">Nie, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#LeszekKorzeniowski">Widzę, że pan poseł Romuald Ajchler ma uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#RomualdAjchler">No, to teraz, panie ministrze, nie chciałbym, żeby pan kiedykolwiek powiedział, że koalicja jest za rozwojem spółdzielczości w Polsce i za tym zwłaszcza, żeby spółdzielczość rolnicza, o której mówimy, miała szanse na rozwój. Nie mówcie tego, bo robicie wszystko na odwrót. Niszczycie tę spółdzielczość! Zacznę o tym oficjalnie mówić na wsi, bo do tej pory miałem jeszcze nadzieję, że się zreflektujecie. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi niszczy spółdzielczość rolniczą. Reszta to jest tylko wasze gadulstwo.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#RomualdAjchler">Teraz przystąpię do rzeczy i wytłumaczę jeszcze raz, o co w tym wszystkim chodzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#LeszekKorzeniowski">Ale, panie pośle, czy pan …</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#RomualdAjchler">Nie, nie, panie przewodniczący, to jest najważniejsza sprawa …</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#LeszekKorzeniowski">Panie pośle, czy pan poseł wypowiada się w sprawie poprawki nr 12 czy w sprawie poprawki nr 13?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#RomualdAjchler">Nie, wypowiadam się w sprawie poprawki nr 12, …</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze, rozumiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#RomualdAjchler">… bo o tej poprawce mówił przecież przedstawiciel wnioskodawców. Skreślenie tego zapisu spowoduje, że rolnicza spółdzielnia produkcyjna nie będzie mogła sprzedać swojemu członkowi gruntów. Jeżeli spółdzielnia chciałaby sprzedać swojemu członkowi różnych powodów taniej grunty, to prawo pierwokupu przysługiwałoby Agencji Nieruchomości Rolnych. Spółdzielnia mogłaby zechcieć taniej sprzedać grunty członkowi, ponieważ między spółdzielcami są różne rozliczenia. W spółdzielni są wkłady zwrotne, wkłady nadobowiązkowe i szereg …. Panie pośle Dunin, niech pan nie kiwa ręką, albo niech pan nie słucha i niech pan robi coś innego. Niech mnie pan nie …</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#LeszekKorzeniowski">… nie wybija z transu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#ArturDunin">Przecież ja się nie odzywam. Mam po prostu inne zdanie na ten temat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#RomualdAjchler">Pan poseł może mieć inne zdanie. … To w praktyce wygląda tak, że jeżeli spółdzielnia chciałaby sprzedać członkowi spółdzielni grunty, to Agencja Nieruchomości Rolnych miałaby prawo pierwokupu i prawo sprzedać grunt rolnikowi indywidualnemu. Ba, Agencja Nieruchomości Rolnych będzie mogła ogłosić przetarg, w którym członek spółdzielni nie będzie mógł wziąć udziału. Taką właśnie poprawkę żeście zgłosili. Innymi słowy, rolnicza spółdzielnia chce z różnych powodów sprzedać grunty, jak choćby po to, żeby zdobyć środki finansowe na inwestycje, ba, nawet po to, żeby zakupić 100 ha albo 50 ha od Agencji Nieruchomości Rolnych, bo członek spółdzielni nie może tego zrobić, i wy państwo, zgłaszając tę poprawkę, uniemożliwiacie to. Poprzednio na posiedzeniu Komisji, panie pośle Dunin, chciałem panu przypomnieć, że pan poparł argumenty, które przedstawiłem, i głosował pan za, więc jeżeli w ciągu dwóch czy trzech dni …</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#ArturDunin">Wstrzymałem się od głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#RomualdAjchler">Nie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#ArturDunin">Wstrzymałem się od głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#RomualdAjchler">Panie pośle, jeżeli w ciągu dwóch albo trzech dni pan poseł zmienił zdanie, to chciałbym chociaż poznać te ważne powody, pod wpływem których pan poseł zmienił zdanie. To, po pierwsze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#ArturDunin">Wstrzymałem się od głosu, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#RomualdAjchler">Pan poseł rzadko się wstrzymuje od głosu. Ostatnio zgłasza pan raczej wnioski. Nie chcę przypominać ustawy o …</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#LeszekKorzeniowski">Ale proszę, panie pośle! …</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#RomualdAjchler">Pan poseł Artur Dunin prowokuje mnie!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#LeszekKorzeniowski">Panie pośle, zauważam, że pan jest nadwrażliwy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#RomualdAjchler">To jest, panie przewodniczący, … Mówimy o tym …</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#LeszekKorzeniowski">Panie pośle, poprawka została zgłoszona przez Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#RomualdAjchler">Panie przewodniczący, ale ja zgłaszam wniosek przeciwny i uzasadniam go.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#LeszekKorzeniowski">Proszę w takim razie przedstawić uzasadnienie, ale krótko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#RomualdAjchler">Proszę państwa, jeżeli mówiliśmy, że spółdzielczość, jak niektórzy posłowie mawiają, ma swoje prawa, ustawę – Prawo spółdzielcze, i że spółdzielcy powinni rządzić się własnymi prawami, to teraz mówimy, że zabieramy im to prawo. Agencja Nieruchomości Rolnych mówi: „nie, my tu wchodzimy i będziemy zabierać te grunty, żeby je dać rolnikom indywidualnym”. Tak nie można robić. Tak nie można robić, żeby wtrącać się w spółdzielcze sprawy. W rozmowie z prezesem można usłyszeć: „panie pośle, my rzadko korzystamy z tego prawa pierwokupu w przypadku transakcji pomiędzy spółdzielnią a członkiem spółdzielni”. Stąd pytam, panie ministrze i panie prezesie, ile razy Agencja Nieruchomości Rolnych skorzystała z prawa pierwokupu w przypadku transakcji pomiędzy spółdzielnią a członkiem spółdzielni? Jeżeli nie skorzystaliście z tego prawa pierwokupu, bo nie znam takiego przypadku, to dlaczego nie chcecie zagwarantować spółdzielcom w ustawie, że prawo pierwokupu nie obowiązuje w przypadku transakcji zawieranych między spółdzielnią a członkami spółdzielni?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze, dziękuję. Pan minister Kazimierz Plocke, prosi o głos. Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#KazimierzPlocke">Dziękuję bardzo. Chcę tylko wyjaśnić panu posłowi Romualdowi Ajchlerowi, że sprawa, o której dyskutujemy, dotyczy nie tego, czy minister popiera albo nie popiera spółdzielczości, ale tego, czy istnieje możliwość prawna przekazania nieruchomości na rzecz członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej. Nie ma takiej możliwości w przepisach ustawy – Kodeks cywilny. Wyjaśniam, że nie ma takiej kategorii prawnej, która pozwalałaby przekazać nieruchomość pod warunkiem. Tylko o to chodzi i o nic więcej. Dlatego jesteśmy przeciwni wnioskowi zgłoszonemu przez pana posła Romualda Ajchlera. Opowiadamy się za przyjęciem poprawki nr 12, która została zgłoszona przez Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze, zakończyliśmy dyskusję w sprawie poprawki nr 12. Przystępujemy do głosowania. Kto z państwa posłów jest za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 12 zgłoszonej przez pana posła Łukasza Tuska, proszę o podniesienie ręki. Kto jest przeciwny? Kto się wstrzymał od głosu? Proszę o podanie wyniku.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#LeszekKorzeniowski">Za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 12 głosowało 10 posłów, przeciw – 10 posłów, od głosu wstrzymał się 1 poseł. Stwierdzam, że Komisja zaopiniowała negatywnie poprawkę nr 12.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#LeszekKorzeniowski">Proszę państwa, przechodzimy do rozpatrywania poprawki nr 13.</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#LeszekKorzeniowski">„13) w art. 3 po pkt 3) dodać pkt 3a) w brzmieniu: …”.</u>
          <u xml:id="u-185.4" who="#LeszekKorzeniowski">Poprawka została zgłoszona przez Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej. Proszę przedstawiciela wnioskodawców o omówienie poprawki. Rozpatrujemy poprawkę nr 13, która mówi, że w art. 3 po pkt 3) …</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#RomualdAjchler">Panie przewodniczący, niech się pan nie zdziwi, bo po odrzuceniu tej poprawki trochę sobie odetchnąłem, więc …</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#LeszekKorzeniowski">Znam pana sposób oddychania. Musiałbym zarządzić przerwę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#RomualdAjchler">Tak, czy mogę prosić o zarządzenie pięciominutowej przerwy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#LeszekKorzeniowski">Tak, proszę bardzo. Zarządzam pięciominutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#komentarz">(Po przerwie)</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#LeszekKorzeniowski">Czy pan poseł Romuald Ajchler na pewno ochłonął? … Dobrze, widzę, że pan poseł jest już w formie. Przystępujemy do rozpatrywania poprawki nr 13.</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#LeszekKorzeniowski">„13) w art. 3 po pkt 3) dodać pkt 3a) w brzmieniu: …”.</u>
          <u xml:id="u-189.4" who="#LeszekKorzeniowski">Nie będę dalej czytał, zostawię pole do popisu panu posłowi Romualdowi Ajchlerowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#RomualdAjchler">Tu nie ma pola do popisu. Prosiłbym jedynie, żebyście państwo uznali, że spółdzielnia jest gospodarstwem wielorodzinnym. Dlaczego? Dlatego, że składa się z wielu rolników. Dlaczego więc nie nazwać jej gospodarstwem wielorodzinnym, skoro wiele rodzin zakłada spółdzielnie? Tylko o to chodzi w poprawce nr 13. Byłbym oczywiście nieuczciwy, gdybym nie powiedział, że jeżeli poprawka zostanie przyjęta, to spółdzielnie uzyskają inny status. O to jednak chodzi, żeby w Polsce wszystkie podmioty, które działają w tych samych obszarach, miały równe warunki do gospodarowania niezależnie od ich formy organizacyjnej. Jeżeli ktoś przyjął formę indywidualnego gospodarstwa, a przecież w Polsce jest około 2000 tys. gospodarstw rolnych – nie będę się kłócił, bo niektórzy mówią, że jest ich 1860 tys., niektórzy, że jest ich 2400 tys., ale tak naprawdę jest ich w Polsce około 2300 tys., to dlaczego do tych 2000 tys. gospodarstw nie mogą się zaliczać spółdzielnie będące de facto gospodarstwami wielorodzinnymi, których jest w Polsce 700? Jeżeli z tego robi się problem, żeby uznać spółdzielnię, czyli de facto gospodarstwo prowadzone przez wiele rodzin, za gospodarstwo wielorodzinne, to tyle mam do powiedzenia w tej sprawie. Dalej to są oczywiście konsekwencje. Chodzi o to, żeby jedna rodzina nie posiadała gruntów o powierzchni przekraczającej 300 ha, jak w przypadku gospodarstw rodzinnych, i to wszystko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#LeszekKorzeniowski">To tyle, jeżeli chodzi o uzasadnienie poprawki, a jakie jest stanowisko rządu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#KazimierzPlocke">Jesteśmy przeciwni przyjęciu tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#LeszekKorzeniowski">Biuro Legislacyjne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#DariuszDąbkowski">Biuro Legislacyjne chce, po pierwsze, zwrócić uwagę na to, że tę poprawkę należy rozpatrywać łącznie z poprawką nr 15, ponieważ w tej poprawce zawarte jest odesłanie do dodawanego art. 5a. Po drugie, Biuro Legislacyjne chce przypomnieć to, co zostało powiedziane na posiedzeniu Wysokiej Komisji, że pojawiły się uwagi dotyczące gospodarstwa rodzinnego oraz Konstytucji RP. Przypominam również, że to nie były jakieś zasadnicze uwagi, ponieważ sprowadzały się do wskazania braku konsekwencji terminologicznej między rozpatrywanymi wówczas propozycjami a zgłoszoną obecnie poprawką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dziękuję bardzo, panie mecenasie. Pan przewodniczący Józef Klim, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#JózefKlim">Chcę przedstawić głos przeciw przyjęciu tej poprawki. Definicja gospodarstwa wielorodzinnego, proszę zwrócić uwagę, mówi, że są to osoby fizyczne w formie spółdzielni produkcji rolnej na podstawie prawa spółdzielczego. Naprawdę to jest jakaś, że tak powiem, kuriozalna konstrukcja, której ja być może do końca nie rozumiem. Ta definicja jest naprawdę kuriozalna. Uważam, że powinniśmy tę poprawkę odrzucić, ponieważ uchwalenie tego rodzaju przepisów w tej kadencji Sejmu chyba nie jest dobrym pomysłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#LeszekKorzeniowski">Czy ktoś z państwa posłów chce jeszcze zabrać głos w sprawie poprawki nr 13?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#RomualdAjchler">Głosujemy, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#LeszekKorzeniowski">Bardzo proszę, będziemy głosować. Kto z państwa posłów jest za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 13 zgłoszonej przez pana posła …</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#RomualdAjchler">… i nr 15, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#LeszekKorzeniowski">… przepraszam, poprawek nr 13 i 15 zgłoszonych przez pana posła Romualda Ajchlera, proszę o podniesienie ręki. Kto jest przeciwny? Kto się wstrzymał od głosu? Proszę o podanie wyniku.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#LeszekKorzeniowski">Za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki głosowało 5 posłów, przeciw – 9 posłów, nikt się nie wstrzymał od głosu. Stwierdzam, że Komisja negatywnie zaopiniowała poprawki nr 13 i 15.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#LeszekKorzeniowski">Przechodzimy do rozpatrywania poprawkę nr 14.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#RomualdAjchler">Ta poprawka właściwie straciła znaczenie, dlatego wycofuję ją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#LeszekKorzeniowski">Czy pan poseł wycofuje poprawkę nr 14?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#RomualdAjchler">Tak, panie przewodniczący, wycofuję tę poprawkę. Tutaj chodziło o kwalifikacje rolnicze. Gdyby poprzednie poprawki zostały przyjęte, to członkowi rolniczej spółdzielni produkcyjnej do stażu pracy w rolnictwie liczyłby się okres członkostwa w spółdzielni. Dzisiaj jest tak, że na przykład rolnikowi indywidualnemu, który orze i sieje, daje się uprawnienia, a członkowi rolniczej spółdzielni produkcyjnej, który również orze i sieje, tych uprawnień się nie daje. Nie rozumiem, dlaczego tak się dzieje, ale cóż?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#WojciechMojzesowicz">Czy pan poseł Romuald Ajchler wycofuje tę poprawkę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#RomualdAjchler">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze. Poprawka nr 14 została wycofana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#RomualdAjchler">Mam jednak jeszcze jedno pytanie. Być może jednak nie wycofam tej poprawki, bo mam mieszane uczucia. Jeżeli członek, wychodząc z rolniczej spółdzielni produkcyjnej, bo na przykład chce zacząć gospodarować indywidualnie, więc składa rezygnację z członkostwa, to może nastąpić taka sytuacja, o której mówiłem przed chwilą, że chciałby przystąpić jako rolnik indywidualny do przetargu. Problem jednak polega na tym, że okres członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej nie będzie zliczał się temu rolnikowi, jeżeli poprawka nie zostanie przyjęta. W takim razie, panie przewodniczący, podtrzymuję tę poprawkę. … To nie chodzi o to, żeby dawać jakieś prawa członkowi spółdzielni. Chodzi o to, że jeżeli spółdzielnia upadnie i nie będzie tego przepisu w ustawie, to chcąc przystąpić do przetargu, nie będzie mógł zaliczyć do kwalifikacji okresu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, a przecież orał i siał tak samo, jak rolnik indywidualny. Mając na uwadze te argumenty, podtrzymuję tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#LeszekKorzeniowski">No, nie wiem. Wydaje mi się, że okres pracy w rolniczej spółdzielni produkcyjnej zalicza się do okresu pracy w rolnictwie pozwalającego nabyć uprawnienia. Tak mi się wydaje, … No, właśnie nie wiemy, czy zalicza się, czy nie. … Uważam, że powinien się zaliczać, bo trudno, żeby...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#WojciechMojzesowicz">Głosujmy!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#RomualdAjchler">Panie przewodniczący, to jest tak, jak było. Do tego stażu zalicza się bezpośrednio spółdzielczą umowę o pracę, ale nie zalicza się członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej. W rolniczych spółdzielniach produkcyjnych nie stosuje się jakichś umów dla członków spółdzielni. Tak to wygląda. Z członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych nie podpisuje się również umów o pracę. Podtrzymuję w związku z tym tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze, wracamy do poprawki nr 14.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#RomualdAjchler">Głosujemy!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#LeszekKorzeniowski">Jakie jest stanowisko rządu w sprawie poprawki nr 14?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#KazimierzPlocke">Jesteśmy przeciwni przyjęciu tej poprawki. Proszę, żeby uzasadnienie przedstawił pan mecenas Grzegorz Wykowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#LeszekKorzeniowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#GrzegorzWykowski">Wysoka Komisjo, poprawka wzbudza wątpliwości formalno-prawne, ponieważ nie bardzo wiemy, na podstawie jakiego stosunku prawnego miałaby być wykonywana praca związana z prowadzeniem działalności rolniczej w charakterze członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej. Czy z samego członkostwa wynikałaby taka praca? Na podstawie jakich dokumentów będzie można ustalić, że rzeczywiście taka praca była wykonywana przez członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej. Te dokumenty należy przecież szczegółowo określić w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Naszym zdaniem delegacja do wydania tego rozporządzenia będzie niemożliwa do zrealizowania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#RomualdAjchler">Ale jak?!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#LeszekKorzeniowski">Chcę tylko przypomnieć, że kiedyś moglibyśmy mieć jakieś wątpliwości, bo rolnicze spółdzielnie produkcyjne prowadziły również działalność budowlaną i inną, ale nie słyszałem, żeby teraz jakaś rolnicza spółdzielnia produkcyjna prowadziła działalność budowlaną. Dobrze, będziemy dyskutować. W pierwszej kolejności głos zabierze pan poseł Zbigniew Babalski, później pan poseł Wojciech Mojzesowicz, a na końcu, za karę, pan poseł Romuald Ajchler.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#ZbigniewBabalski">Chcę zadać pytanie panu mecenasowi, ponieważ w ust. 3 czytamy: „za staż pracy, o którym mowa w ust. 2, uznaje się okres, w którym osoba fizyczna:”, i dalej w pkt 3) czytamy: „była zatrudniona w gospodarstwie rolnym na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę, wykonując pracę związaną z prowadzeniem działalności rolniczej”. Czy to jest zaliczane do stażu, czy nie jest?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#GrzegorzWykowski">Tak, oczywiście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#ZbigniewBabalski">A więc wydaje mi się, że … Panie pośle, zadał pan pytanie, czy to się będzie zaliczało do tego stażu. Wygląda na to, że to będzie zaliczane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#RomualdAjchler">No więc właśnie, proszę państwa, to trzeba … Mogę to wytłumaczyć, bo nawet pan dyrektor nie orientuje się, co się dzieje w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych. Otóż, proszę państwa, żadna z tych umów nie występuje w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych. Żadna! Powtarzam, żadna! W spółdzielniach mamy do czynienia jedynie ze stosunkiem wynikającym z członkostwa. Proszę państwa, jakie to ma konsekwencje? Jeżeli ktoś jest zatrudniony w rolniczej spółdzielni produkcyjnej na umowę o pracę, ale jest pracownikiem najemnym, a nie członkiem spółdzielni, to zgodnie z ustawą okres zatrudnienia zaliczany jest do stażu. Jeżeli jednak ktoś jest członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i nie jest zatrudniony na umowę o pracę, bo przecież czegoś takiego się nie praktykuje, to nie będzie mógł powiększać powierzchni gruntów rolnych, które posiada. … No, nie, proszę państwa! Chodzi o kwalifikacje, które są wymagane od tych, którzy chcą powiększać swoje gospodarstwa rolne. Pan dyrektor pyta… Sekundę! Pan dyrektor pyta … Czy mogę prosić o chwilę ciszy!? Pan dyrektor pyta, na jakiej podstawie mamy uznawać te kwalifikacje. Na podstawie zaświadczenia wydanego przez spółdzielnię, że dany członek spółdzielni był traktorzystą, pracownikiem produkcji polowej albo pracownikiem produkcji zwierzęcej. Spółdzielnia takie zaświadczenia może wydawać. Państwo natomiast zapisaliście, że tylko ci mają kwalifikacje, którzy mają spółdzielczą umowę o pracę, i ci, którzy mają umowę o pracę. Jeżeli chodzi o tych, którzy mają spółdzielczą umowę o pracę, to zgoda, chociaż ta forma występuje przede wszystkim w spółdzielniach pracy. Chcę jednak powiedzieć, że umowa o pracę nigdy nie występowała w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych. W rolniczych spółdzielniach produkcyjnych nie praktykuje się również umów członkostwa, lecz deklaracje członkostwa, na podstawie których przyjmuje się nowych członków spółdzielni, którzy rozpoczynają pracę w spółdzielni w charakterze jej współwłaścicieli. Brak tego zapisu powoduje, że ci członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych są pozbawiania kwalifikacji, czy może raczej stażu pracy, którym muszą się wykazać, chcąc powiększyć swoje gospodarstwa rolne w przypadku likwidacji spółdzielni. To jest dziwne. To się może wydawać dziwne zwłaszcza tym państwu, którzy nie znają specyfiki rolniczych spółdzielni produkcyjnych, ale tak faktycznie jest. Jeżeli odrzucicie państwo tę poprawkę, to zabierzecie uprawnienia tym członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych. Dojdzie do paradoksu: miałeś umowę o pracę podpisaną ze spółdzielnią, to masz kwalifikacje. A przecież i jedni i drudzy wykonywali tę samą pracę! Ten był traktorzystą i ten był traktorzystą, ale jeden miał podpisaną umowę o pracę a drugi był członkiem spółdzielni i nie miał podpisanej umowy o pracę. Przypuszczam, że przedstawiłem ten problem w sposób tak czytelny, że nie ma potrzeby mówić więcej na ten temat. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze, czy Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi chce zmienić swoje stanowisko?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#KazimierzPlocke">Nie, nie zmieniamy stanowiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#RomualdAjchler">Panie ministrze, to oznacza, że jesteście … Nie chcę powiedzieć, jacy jesteście, bo musiałbym pana obrazić. Nie wiem, jak można tego nie rozumieć.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie pośle, to my głosujemy, a nie minister.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#LeszekKorzeniowski">Tak jest, zgadza się. Zdaje się, że Biuro Legislacyjne chce jeszcze zabrać głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#DariuszDąbkowski">Rozumiem, że problem dotyczy konsekwencji przyjęcia tej poprawki, czyli wydania aktu wykonawczego, jeżeli dobrze zrozumiałem tok dyskusji. Tak na dobrą sprawę w przyszłości będzie istotne określenie, w jakiej formie udokumentować, że ktoś był członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej. Być może to właśnie w tym tkwi problem, na który zwrócił uwagę pan dyrektor Grzegorz Wykowski. To tyle z mojej strony, szanowni państwo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#RomualdAjchler">Proszę państwa, takie zaświadczenia, o czym już wcześniej informowałem, przedstawia się dla potrzeb Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Gdyby takie zaświadczenia nie były wydawane członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych, to nie otrzymywaliby oni nawet emerytury. Przecież to funkcjonuje w innych obszarach, więc … Słucham? … A co pan myśli? … No, panie dyrektorze, ja panu coś powiem. Jeżeli pan nie wie, z czego członek rolniczej spółdzielni produkcyjnej ma emeryturę i czy w ogóle ma emeryturę … No, przecież nie ma spółdzielczej umowy o pracę! Na litość boską! Pracujecie w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, podejmujecie decyzje w tych sprawach i nie wiecie podstawowych informacji? Nie chciałem was obrażać, ale to jest skandal!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#LeszekKorzeniowski">Panie pośle, powoli! Niech się pan tak nie irytuje, bo to grozi panu zawałem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#RomualdAjchler">Jeżeli urzędnik państwowy pyta się, z czego członek rolniczej spółdzielni produkcyjnej otrzymuje emeryturę, to niech się zapozna z problematyką i niech wtedy przyjdzie na posiedzenie Komisji. Dosyć tego!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze, przechodzimy do głosowania. Przypominam brzmienie poprawki nr 14.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#LeszekKorzeniowski">„14) w art. 3w pkt 4) w ust. 3 dodać pkt 3a) w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#LeszekKorzeniowski">„3a) wykonywała pracę związaną z prowadzeniem działalności rolniczej w charakterze członka spółdzielni produkcji rolnej, lub”.</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#LeszekKorzeniowski">Poddaję tę poprawkę pod głosowanie. Kto z państwa posłów jest za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 14 zgłoszonej przez pana posła Romualda Ajchlera, proszę o podniesienie ręki. Kto jest przeciwny? Kto się wstrzymał od głosu? Poproszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-232.4" who="#LeszekKorzeniowski">Za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 14 głosowało 6 posłów, przeciw – 5 posłów, od głosu wstrzymał się 1 poseł. Stwierdzam, że Komisja pozytywnie zaopiniowała poprawkę nr 14.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#RomualdAjchler">Czegoś podobnego jeszcze nie słyszałem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#LeszekKorzeniowski">Panie pośle Ajchler, spokojnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#RomualdAjchler">Tak, ale jeżeli urzędnik państwowy pyta, za co członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych otrzymują emerytury, to ja przepraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#LeszekKorzeniowski">Poprawkę nr 16 już rozpatrzyliśmy. Nie, przepraszam, teraz Komisja powinna rozpatrzyć poprawkę nr 16. Przechodzimy więc do rozpatrywania poprawki nr 16 zgłoszonej przez Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej. Poprawka brzmi następująco:</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#LeszekKorzeniowski">„16) skreślić art. 4, 5 i 6”.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#LeszekKorzeniowski">Z poprawką łączy się...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#RomualdAjchler">Tutaj chodzi o procedurę zabierania. Nie mam nic więcej do powiedzenia w sprawie tej poprawki, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#LeszekKorzeniowski">Co w takim razie, panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#RomualdAjchler">Tutaj mowa jest o procedurze zabierania. Rozumiem, że pan przewodniczący udzielił mi głosu, żebym uzasadnił poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#LeszekKorzeniowski">Tak, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#RomualdAjchler">Poprawka polegająca na skreśleniu art. 4, 5 i 6 była rozpatrywana na ostatnim posiedzeniu Komisji. Chodzi o procedurę zabierania gruntów. Nie chcę więcej w tej sprawie mówić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#LeszekKorzeniowski">Jakie jest stanowisko rządu w sprawie tej poprawki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#KazimierzPlocke">Jesteśmy przeciwni przyjęciu tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#LeszekKorzeniowski">Biuro Legislacyjne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#DariuszDąbkowski">To jest bardzo daleko idąca poprawka. Jeżeli Komisja pozytywnie zaopiniuje tę poprawkę, to pozostałe od nr 17 do nr 23 należałoby uznać za bezprzedmiotowe, ponieważ de facto tamte poprawki adresowane byłyby w próżnię, ponieważ artykuły, do których się odnoszą projektowane normy prawne, zostałyby wykreślone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze. Nie słyszę innych uwag państwa posłów. Przystępujemy w związku z tym do głosowania. Kto z państwa posłów jest za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 16 zgłoszonej przez pana posła Romualda Ajchlera, proszę o podniesienie ręki. Kto jest przeciwny? Kto się wstrzymał od głosu? Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#LeszekKorzeniowski">Za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 16 głosowało 2 posłów, przeciw – 13 posłów, od głosu wstrzymał się 1 poseł. Stwierdzam, że Komisja negatywnie zaopiniowała poprawkę nr 16.</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#LeszekKorzeniowski">Przechodzimy do rozpatrywania poprawki nr 18. … Poprawka nr 17 została wycofana. Poprawka nr 18 zgłoszona przez Klub Poselski Polskie Stronnictwo Ludowe polega na nadaniu ust. 1 i 2 w art. 4 nowego brzmienia. Bardzo proszę o przedstawienie uzasadnienia poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#StanisławKalemba">Problem był przedmiotem dyskusji na posiedzeniu podkomisji oraz posiedzeniu Komisji. Proponowany w projekcie ustawy zapis mówi, że Agencja Nieruchomości Rolnych w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy przedstawi dzierżawcom w formie pisemnego zawiadomienia propozycję uzgodnioną z dzierżawcą dokonania zmian tej umowy w zakresie wyłączenia z dzierżaw do 30% i tak dalej. Proszę natomiast zwrócić uwagę na to, że my proponujemy, że Agencja Nieruchomości Rolnych przedstawi w tym samym czasie dzierżawcom w formie pisemnego zawiadomienia propozycję dokonania zmian tej umowy. Chodzi o to, że Agencja Nieruchomości Rolnych jest przedstawicielem Skarbu Państwa, który jest właścicielem. To Skarb Państwa decyduje o kształcie propozycji, której treść nie powinna być uzgadniana z dzierżawcą, który nie jest właścicielem. Uważam, że należy przyjąć zapis, który proponujemy, że to Agencja po uwzględnieniu różnych warunków przedstawia dzierżawcy propozycję. Na tym polega różnica. Naszym zdaniem nie może być tak, że w zasadzie dzierżawca będzie dyktował warunki w sprawie wyłączenia gruntów z przetargów ograniczonych. Decyzję w tej sprawie należy pozostawić Agencji Nieruchomości Rolnych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#LeszekKorzeniowski">Jakie jest stanowisko rządu, panie ministrze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#RomualdAjchler">Popieramy!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#KazimierzPlocke">To jest poprawka, która doprecyzowuje przepis. W związku z tym tak, popieramy tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#LeszekKorzeniowski">Biuro Legislacyjne? … Czy Biuro Legislacyjne ma jakieś uwagi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#DariuszDąbkowski">Nie, panie przewodniczący, nie mamy uwag.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#LeszekKorzeniowski">Pan poseł Romuald Ajchler ma uwagi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#RomualdAjchler">No, tak. To jest poprawka, która dotyczy rozwiązania, w sprawie którego udało nam się uzyskać konsensus. To rozwiązanie w pewnym stopniu dowartościowuje dotychczasowych dzierżawców, którzy, pracując przez 20 lat na tej ziemi, doprowadzili ją do takiego stanu, że można ją dzisiaj sprzedać za jakieś pieniądze. Te uzgodnienia z dzierżawcą są po to potrzebne, żeby nie było jednostronnego agencyjnego dyktatu. Agencja Nieruchomości Rolnych, mając takie prawo, będzie wskazywała najlepsze kawałki ziemi, bo przecież właściciel będzie chciał uzyskać jak najwyższą cenę, ba, najlepiej jeszcze przy drodze, i to twardej, asfaltowej, a dzierżawców zostawi z tymi gruntami rolnymi, których tak naprawdę nikt nie chce i na które trudno znaleźć nabywców, którzy dobrze zapłacą. Chcemy tutaj zadbać o to, żeby ten interes dzierżawcy również był uwzględniony i żeby strony uwzględniły pomiędzy sobą, które działki należy zaliczyć do tych 30% wyłączanych gruntów rolnych, o których mówimy. Jeżeli na przykład gospodarstwo ma łąki o powierzchni 200 ha i 100 ha gruntów ornych, to nie może być tak, że Agencja Nieruchomości Rolnych zadecyduje o wyłączeniu tych 100 ha gruntów ornych, co będzie stanowić właśnie te 30%, pozostawiając gospodarstwu 200 ha łąk. Efekt będzie taki, że jeżeli będzie brakowało zapisu zabezpieczającego w pewnym sensie interes dzierżawcy, to dzierżawca w ogóle może zrezygnować z dzierżawy. A może to o to właśnie chodzi, żeby to wszystko poszatkować, podzielić po dwa hektary i dać każdemu po trochę, bo wszyscy wtedy będą zadowoleni? Chcę również powiedzieć, że ta poprawka jest ważna z jeszcze jednego powodu. No, szkoda, że nikt nie zgłosił poprawki mówiącej o możliwości wyłączenia z dzierżawy 30% budynków. O tym się nie mówi. Niech dzierżawca się martwi, co z tym dalej zrobić. Myślałem, że koledzy z Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska zgłoszą taką poprawkę, bo przewodniczący do takiego rozwiązania w projekcie ustawy był, powiedzmy sobie, przygotowany. Zgłaszam wniosek przeciwny o odrzucenie tej poprawki. Myślę, że trzeba zachować relacje pomiędzy dzierżawcą a Agencją. Ponieważ dzierżawca przez 20 lat pracował, trzeba brać pod uwagę jego wolę. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dziękuję panu posłowi. Pan poseł Wojciech Mojzesowicz, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#WojciechMojzesowicz">Chcę powiedzieć, że część z nas jednak bezpośrednio zajmuje się gospodarowaniem na roli i ma kontakt z tymi zagadnieniami od lat. Znam przypadek, że Agencja Nieruchomości Rolnych wyłączyła 15 ha gruntów z dzierżawy, tworząc granicę na długości 1300m między nabywcą gruntów a dotychczasowym dzierżawcą. Proszę sobie wyobrazić, że nowy nabywca wypasał tam bydło i postawił płot długości 1300 m. Nie zawsze, ale niekiedy zdarza się, że urzędnicy Agencji Nieruchomości Rolnych nie podejmują rozsądnych decyzji. Zdarza się jednak również, że dzierżawcy nie mają woli współpracy. Jeżeli zostanie przyjęty zapis, który jest w projekcie ustawy, to będzie tak, że tak naprawdę urzędnik będzie podejmował decyzję. Gdybyście państwo zobaczyli tę granicę, jaka jest ona długa i jakie grunty rolne wyłączono z dzierżawy, to ogarnąłby was śmiech. Jeżeli chodzi o gospodarowanie na gruntach, które zostały w dzierżawie, to można określić je mianem katastrofy. Jak to wygląda nie będę mówił. Było zapisane, że trzeba wyłączyć, więc wyłączono te grunty z dzierżawy. Bardzo ważną więc sprawą jest, żeby nie było tak, że dzierżawca zostawi sobie najlepsze grunty, na przykład przy szosie, albo tak, że Agencja Nieruchomości Rolnych wyłączy z dzierżawy te najlepsze grunty. Ci, którzy się znają na rolnictwie, wiedzą, że jeżeli gospodarstwo ma powierzchnię 400 ha, to na te 400 ha może się składać 280 ha piasków i 120 ha gruntów w dobrej klasie. Jeżeli wyłączy się z dzierżawy 80 ha gruntów w dobrej klasie, to gospodarstwo rolne przestaje istnieć, powtarzam, przestaje istnieć. My nie jesteśmy w stanie zapisać tego w ustawie, bo zawsze będzie tak, że o wyłączeniu z dzierżawy decydował będzie urzędnik, którego decyzje nie muszą być rozsądne. To jest poważny problem. Mam jednak nadzieję, że te decyzje będą rozsądne. Mam jednak wrażenie, że uchwalamy przepis, który w przyszłości może powodować liczne spory. Ten przepis nie zawsze może wychodzić naprzeciw oczekiwaniom producentów rolnych. Tak to wygląda. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#LeszekKorzeniowski">Czy są jeszcze jakieś inne uwagi państwa posłów? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#StanisławKalemba">Powiem tak: są takie i takie przykłady. Odnosząc się do sytuacji, o której rozmawiamy, mogę powiedzieć, że konkretny rolnik z powiatu grodziskiego wskazuje, że jest dzierżawca, który bardzo słabo gospodaruje na dzierżawionych gruntach, bo niektóre z nich są w ogóle nieuprawiane. … No, właśnie na tym polega problem, panie pośle, że nie można wyłączyć tych gruntów z dzierżawy, bo gospodarują na nich nawet bezumownie nawet po wyrokach sądów. Ten rolnik pyta się mnie tak: panie pośle, czy to będzie tak, że dzierżawca wskaże te najgorsze niezagospodarowane grunty do wyłączenia z dzierżawy i tylko on będzie o tym decydował? Zwracam uwagę na to, że bez zgody dzierżawcy Agencja Nieruchomości Rolnych nie będzie mogła dokonać żadnych zmian w umowie. Czy to jest prawidłowe rozwiązanie? Uważam, że po jednej stronie jest Agencja Nieruchomości Rolnych a po drugiej rolnicy. Nie kryję, że również samorząd rolniczy nie popisał się w tej sprawie, bo do konsultacji mogły włączyć się izby rolnicze. Niechby decydowała w stosownym terminie Agencja Nieruchomości Rolnych w porozumieniu z izbą rolniczą i z dzierżawcą. A jeżeli nie, to decyzję powinna podejmować Agencja. W związku z tym my proponujemy taką poprawkę. Mimo wszystko uważam, że w praktyce Agencja Nieruchomości Rolnych częściej będzie stała po stronie dzierżawcy niż po stronie tych rolników, którzy będą mieli możliwość w jakiś sposób nabyć te grunty, które będą wyłączane z dzierżawy. Uważam, że z tego względu ten zapis, który proponujemy jest bardziej uczciwy, sprawiedliwy i praktyczny. Gdybym zadał pytanie, kto ma podejmować decyzję w sprawie gruntów rolnych właściciela, powtarzam, właściciela, wszyscy powiedzieliby, że to właściciel powinien podejmować decyzję. Czy Skarb Państwa i reprezentująca go Agencja Nieruchomości Rolnych ma być gorszym właścicielem od prywatnego właściciela? Proszę wziąć to pod uwagę. Proszę o poważne rozważenie, bo uważam, że oddanie … Proszę zwrócić uwagę na to, że jeżeli poprawka nie zostanie przyjęta, to dzierżawca będzie tak naprawdę decydował, bo jeżeli nie wyrazi zgody, to nie ma możliwości dokonania zmian w umowie. W jaki sposób chcemy realizować tę ustawę? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze, dziękuję. Jedną chwilę. Proszę państwa, wysłuchaliśmy skrajnych argumentów przedstawionych przez dwie strony. Ja wcale się nie dziwię stronie rządowej, że popiera tę poprawkę, ponieważ jest to dodatkowe narzędzie dla Agencji Nieruchomości Rolnych. Powtarzam, że to jest dodatkowe narzędzie dla Agencji, dzięki któremu będzie mogła podejmować decyzje w sprawie wyłączenia gruntów z dzierżawy. Znam takie przypadki, o których nie będę tutaj mówił, bo skłaniam się raczej do rozwiązania zaproponowanego przez pana posła Romualda Ajchlera. Znam takie przypadki, i jeżeli ktoś będzie chciał wyłączyć grunty z dzierżawy, to i tak wyłączy te najlepsze grunty. A dlaczego ma wyłączać z dzierżawy najlepsze grunty rolne? Ani jedno, ani drugie rozwiązanie nie jest idealne, ale nie może być tak, że Agencja wskazuje grunty rolne, które podlegają wyłączeniu, i tylko ona ma rację. Takie jest moje zdanie w tej sprawie. Takiego zdania będę bronił. Pan poseł Zbigniew Babalski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#ZbigniewBabalski">Chcę powiedzieć tylko jedno zdanie. Chcę powiedzieć, że bezsporne jest to, że Agencja Nieruchomości Rolnych jest właścicielem, ale panie pośle Kalemba, chcę zwrócić uwagę na jedną sprawę, mianowicie są dzierżawcy, którzy dzierżawią grunty rolne już od ponad 20 lat. Można powiedzieć, że od początku istnienia Agencji Nieruchomości Rolnych pojawili się pierwsi dzierżawcy, którzy nierzadko ponieśli bardzo duże nakłady związane z uprawą ziemi. Jestem w związku z tym przekonany, znam to z własnego doświadczenia, że Agencja Nieruchomości Rolnych wspólnie z dzierżawcą są w stanie ustalić, które działki mogą zostać wyłączone z dzierżawy. Przeżyłem to kilkakrotnie, pracując w Agencji Nieruchomości Rolnych. Udało się dojść z dzierżawcami i rolnikami do porozumienia w sprawie wyłączenia z dzierżawy pewnych działek. Wszystko zależy od dobrej dyskusji, w trakcie której przedstawiane są rzetelne argumenty. Proszę uwzględnić to, że jeżeli od początku istnienia Agencji Nieruchomości Rolnych pojawili się dzierżawcy, to ponieśli ogromne nakłady i chcą w dalszym ciągu gospodarować na tych gruntach rolnych.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#ZbigniewBabalski">Kończąc, wypowiedź, panie przewodniczący, chcę powiedzieć, że nie ma tutaj doskonałego rozwiązania. Myślę jednak, że mądrość pracowników Agencji oraz dzierżawców, którym nie zależy na tym, żeby popaść w konflikt z rolnikami gospodarującymi w okolicy, pozwala na osiągnięcie ugody i prowadzi do tego, że wyłączenie z dzierżawy pewnych działek jest możliwe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#LeszekKorzeniowski">Pan poseł Romuald Ajchler, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#RomualdAjchler">Chcę jeszcze zwrócić uwagę na to, że ta poprawka likwiduje również te zaszłości historyczne, bo nie uwzględnia już wcześniej wyłączonych z dzierżawy gruntów rolnych. To jest bardzo istotna sprawa. Chcę, żebyście państwo posłowie zwrócili przede wszystkim na to uwagę. Może się okazać, że dzierżawcy, który w przeszłości wyłączył z dzierżawy 20% powierzchni dzierżawionych gruntów, wyłączy się jeszcze kolejne 30% powierzchni gruntów rolnych. Wyłączenie prawie 50% powierzchni gospodarstwa z dzierżawy oznacza właściwie rozkład gospodarstwa. Proszę jeszcze wziąć pod uwagę, jakie grunty zostaną wyłączone z dzierżawy. To przecież jest jasne, że pracownicy Agencji Nieruchomości Rolnych wskażą grunty, które bez kłopotu sprzedadzą za wysoką cenę, a nie łąki czy inne słabsze grunty. To oczywiste, że mogą się pojawić spory, ale od tego w Polsce są rozmowy albo sądy, które rozstrzygają takie spory. W takich przypadkach, które przecież nie będą liczne, bo przecież nikt z Agencją Nieruchomości Rolnych nie będzie darł kotów, będzie dochodzić do rozstrzygnięć sądów. Chcę, żeby obowiązywało w tej materii partnerstwo. Tylko w taki sposób to partnerstwo można zapisać w ustawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dziękuję, panie pośle. Chcę przypomnieć, że ten temat był omawiany na posiedzeniu Komisji, w trakcie którego rozpatrywane było sprawozdanie podkomisji. Wypracowaliśmy jakieś stanowisko, które, uważam, powinniśmy respektować. Przystępujemy do głosowania. Kto z państwa posłów jest za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 18 zgłoszonej przez pana posła Stanisława Kalembę, proszę o podniesienie ręki. Kto jest przeciwny? Kto się wstrzymał od głosu? Proszę o podanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#LeszekKorzeniowski">Za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki głosowało 6 posłów, przeciw – 7 posłów, od głosu wstrzymało się 2 posłów. Stwierdzam, że Komisja negatywnie zaopiniowała poprawkę nr 18.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#LeszekKorzeniowski">Przechodzimy do rozpatrywania poprawki nr 19.</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#LeszekKorzeniowski">„19) w art. 4 ust. 7 nadać brzmienie:”</u>
          <u xml:id="u-263.4" who="#LeszekKorzeniowski">Czy przedstawiciel wnioskodawców chce omówić poprawkę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#RomualdAjchler">Powiem dwa słowa na temat poprawki. W ustawie mowa jest o tym, że spółki mogą mieć 500 ha, ale proszę zwrócić uwagę na to, że przepis art. 28a stoi z tym w sprzeczności. To wszystko, co mogę na ten temat powiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#LeszekKorzeniowski">Jakie jest stanowisko rządu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#KazimierzPlocke">Jesteśmy przeciwni przyjęciu tej poprawki. Chcę natomiast wrócić jeszcze do poprawki nr 18. Uświadomiliśmy sobie, że jeżeli ta poprawka zostanie przyjęta, to Agencja Nieruchomości Rolnych nie będzie miała tak naprawdę możliwości dokonywania jakichkolwiek wyłączeń i sprzedaży. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze. Przypominam, że omawiamy poprawkę nr 19. Biuro Legislacyjne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#DariuszDąbkowski">Nie mamy uwag.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#RomualdAjchler">Wiem, że Agencja działa tylko na zasadzie dawaj albo bierz, i koniec!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#LeszekKorzeniowski">Czy ktoś jeszcze chce zabrać głos w sprawie poprawki nr 19? Przystępujemy do głosowania. Kto z państwa posłów jest za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 19, proszę o podniesienie ręki. Kto jest przeciwny? Kto się wstrzymał od głosu? Proszę o podanie wyniku.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#LeszekKorzeniowski">Za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 19 głosowało 3 posłów, przeciw 12 posłów, od głosu wstrzymał się 1 poseł. Stwierdzam, że Komisja negatywnie zaopiniowała poprawkę nr 19.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#LeszekKorzeniowski">Przechodzimy do rozpatrywania poprawki nr 20 zgłoszonej przez Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#LeszekKorzeniowski">„20) w art. 4 ust. 10 nadać brzmienie:”.</u>
          <u xml:id="u-270.4" who="#LeszekKorzeniowski">Proszę przedstawiciela wnioskodawców o omówienie poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#StanisławStec">Proponuję, żeby poprawki nr 20 i 21 rozpatrywać łącznie. Poprawka daje szansę na sprzedaż w drodze przetargu ograniczonego gruntów rolnych wyłączonych z dzierżawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#LeszekKorzeniowski">To wszystko, tak? … Dobrze. Jakie jest stanowisko rządu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#KazimierzPlocke">Jesteśmy przeciwni przyjęciu tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#LeszekKorzeniowski">Biuro Legislacyjne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#DariuszDąbkowski">Dziękuję panu posłowi za tę informację, bo jak rozumiem chodzi tutaj o meritum sprawy i dlatego Biuro Legislacyjne nie zawarło w zestawieniu poprawek stosownej uwagi. Zgodnie z wolą pana posła Stanisława Steca reprezentującego Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej Biuro Legislacyjne dokona właściwej adnotacji, która będzie mówić, że poprawkę nr 20 należy rozpatrywać łącznie z...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#RomualdAjchler">Głośniej, panie mecenasie!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#DariuszDąbkowski">… że należy poprawkę nr 20 rozpatrywać łącznie z poprawką nr 21.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze. Czy są jakieś uwagi państwa posłów dotyczące poprawek nr 20 i 21?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#ZbigniewBabalski">Chcę zadać pytanie. Mówię w swoim imieniu, ale uważam, że poprawka nr 20 jest nie do przyjęcia, ponieważ niekiedy procedury trwają długo nie z winy Agencji Nieruchomości Rolnych, która przygotowuje te grunty do sprzedaży. Rok czasu to za krótko. Jeżeli chodzi o poprawkę nr 21, to chcę usłyszeć opinię pana ministra albo pana prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych, bo czasami jest tak, że wykonuje się kolejne wyceny w tych przetargach na sprzedaż tych gruntów, ale i tak nikt tych gruntów nie kupuje. Dzierżawca tymczasem byłby zainteresowany gospodarowaniem na tych gruntach mimo tego, że zostały one wyłączone z dzierżawy. Chcę usłyszeć opinię w tej sprawie. Bywa tak, że grunty sprzedawane są, jak to się mówi, na pniu, i nikt nie liczy się z ceną, ale bywa również tak, że przetargi są nieskuteczne. Wykonuję się pracę, ponosi się koszty, a w dalszym ciągu nie ma nabywców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze, jeszcze raz. Panie ministrze, zdaje się, że stanowisko rządu w sprawie poprawek nr 20 i 21 jest negatywne, czy tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#KazimierzPlocke">Tak, oczywiście nasze stanowisko jest negatywne, bo jeżeli chodzi o poprawkę nr 21, to opisana jest procedura postępowania w przypadku nieskutecznych przetargów. W pierwszej kolejności składa się propozycję byłemu właścicielowi, w drugiej kolejności – dzierżawcy, a w trzeciej kolejności – na wolnym rynku. Dlatego jesteśmy przeciwni przyjęciu tych poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze, przystępujemy do głosowania, bo nie ma potrzeby dłużej na ten temat dyskutować. Kto z państwa posłów jest za pozytywnym zaopiniowaniem poprawek nr 20 i 21, proszę o podniesienie ręki. Kto jest przeciwny? Kto się wstrzymał od głosu? Proszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#LeszekKorzeniowski">Za pozytywnym zaopiniowaniem poprawek nr 20 i 21 głosowało 3 posłów, przeciw – 13 posłów, nikt się nie wstrzymał od głosu. Stwierdzam, że Wysoka Komisja negatywnie zaopiniowała te poprawki.</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#LeszekKorzeniowski">Przechodzimy do rozpatrywania poprawki nr 22 zgłoszonej przez Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-282.3" who="#LeszekKorzeniowski">„22) w art. 4 skreślić ust. 11”.</u>
          <u xml:id="u-282.4" who="#LeszekKorzeniowski">Bardzo proszę przedstawiciela wnioskodawców o omówienie poprawki nr 22.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#StanisławStec">Proponujemy skreślić w art. 4 ust. 1, ponieważ przepis ma charakter sankcji w stosunku do dzierżawców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze, czy to całe uzasadnienie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#StanisławStec">Tak, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#LeszekKorzeniowski">Jakie jest stanowisko rządu w sprawie poprawki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#KazimierzPlocke">Jesteśmy przeciwni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#LeszekKorzeniowski">Czy Biuro Legislacyjne ma jakieś uwagi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#DariuszDąbkowski">Nie, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#LeszekKorzeniowski">Czy ktoś z państwa posłów chce przedstawić jakieś uwagi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#RomualdAjchler">Chcę powiedzieć, że ta poprawka zmierza do tego, że jeżeli dzierżawca nie zgodzi się na wyłączenie, a umowa dzierżawy skończy się, to nie ma nic. Kończy się umowa i skończy się jego gospodarowanie na dzierżawionych gruntach. Zostanie z traktorem C-330 i nie wiadomo, co będzie mógł dalej z nim i może kilkoma świnkami zrobić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#LeszekKorzeniowski">Przystępujemy, proszę państwa, do głosowania. Kto z państwa posłów jest za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 22, proszę o podniesienie ręki. Kto jest przeciwny? Kto się wstrzymał od głosu? Poproszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#LeszekKorzeniowski">Za pozytywny zaopiniowaniem poprawki nr 22 głosowało 3 posłów, przeciw – 22 posłów, nikt się nie wstrzymał od głosu. Stwierdzam, że Komisja negatywnie zaopiniowała poprawkę nr 22.</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#LeszekKorzeniowski">Przechodzimy do rozpatrywania poprawki nr 23.</u>
          <u xml:id="u-292.3" who="#LeszekKorzeniowski">„23) w art. 5 ust. 1 skreślić pkt 2)”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#StanisławStec">Wycofuję tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dziękuję, panie pośle. Przechodzimy do rozpatrywania ostatniej poprawki nr 24 zgłoszonej przez Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#LeszekKorzeniowski">„24) art. 12 nadać brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#LeszekKorzeniowski">„Art. 12. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2012 r.”.</u>
          <u xml:id="u-294.3" who="#LeszekKorzeniowski">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#RomualdAjchler">Tej poprawki, panie przewodniczący, uzasadniać chyba nie będę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#LeszekKorzeniowski">Chyba rzeczywiście nie ma takiej potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Czemu tak szybko?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#RomualdAjchler">Dyskutowaliśmy w tej sprawie na poprzednim posiedzeniu Komisji. Przypominam, że wcześniej chciałem, żeby ustawa weszła w życie rok później, czyli w dniu 1 stycznia 2013 r. Ponieważ jednak zostałem przytłoczony pilnością nowelizacji ustawy, zaproponowałem, żeby ustawa weszła w życie z dniem ogłoszenia. Okazało się, że to za szybko. Teraz więc wyważyłem propozycję. Proponuję, żeby ustawa weszła w życie z dniem 1 stycznia 2012 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#LeszekKorzeniowski">Jakie jest stanowisko rządu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#KazimierzPlocke">Proponujemy pozostać przy zapisie przedłożenia rządowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#LeszekKorzeniowski">Biuro Legislacyjne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#DariuszDąbkowski">Nie mamy żadnych uwag, ponieważ to jest sprawa długotrwałości procesu legislacyjnego. Innymi słowy, 30 dni od dnia ogłoszenia może wypaść w dniu 1 stycznia 2012. To zależy od tego, jak potoczą się dalsze losy ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#WojciechMojzesowicz">Termin 1 stycznia 2012 r. jest bezpiecznym terminem, bo na pewno zdążymy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dobrze, chyba będziemy głosować. Kto z państwa posłów jest za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki nr 24 zgłoszonej przez pana posła Romualda Ajchlera, proszę o podniesienie ręki. Kto jest przeciwny? Kto się wstrzymał od głosu? Poproszę o wynik.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#LeszekKorzeniowski">Za pozytywnym zaopiniowaniem poprawki głosowało 5 posłów, przeciw – 8 posłów, nikt się nie wstrzymał od głosu. Stwierdzam, że Komisja negatywnie zaopiniowała poprawkę nr 24.</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#LeszekKorzeniowski">Proszę państwa tym samym rozpatrzyliśmy poprawki zgłoszone w drugim czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-303.3" who="#LeszekKorzeniowski">Proszę poczekać jeszcze sekundę. Chcę przypomnieć, że na poprzednich etapach procesu legislacyjnego funkcję sprawozdawcy Komisji pełnił pan poseł Adam Krupa. Czy ktoś zgłasza jakieś inne kandydatury? Nie słyszę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-303.4" who="#LeszekKorzeniowski">Wyznaczam do dnia 31 sierpnia 2011 r. do godziny 9.00 termin dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych na przedstawienie opinii w sprawie zgodności poprawek z prawem Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-303.5" who="#LeszekKorzeniowski">Informuję, że porządek dzisiejszego posiedzenia został wyczerpany. Protokół z dzisiejszego posiedzenia zostanie wyłożony do przejrzenia w sekretariacie Komisji w Kancelarii Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-303.6" who="#LeszekKorzeniowski">Dziękuję bardzo. Zamykam posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>