text_structure.xml
36 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#MarekAst">Otwieram posiedzenie Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Bardzo serdecznie witam przybyłych na dzisiejsze posiedzenie gości. Witam panią wiceminister edukacji narodowej Krystynę Szumilas. Witam państwa posłów.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#MarekAst">Porządek posiedzenia mają państwo przed sobą. Jeżeli nie usłyszę głosu sprzeciwu, to uznam, że porządek dzienny został przyjęty. Głosu sprzeciwu nie słyszę, a zatem przyjęliśmy porządek dzienny.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#MarekAst">W pierwszym punkcie mamy rozpatrzenia informacji ministra edukacji narodowej na temat edukacji wielokulturowej i międzykulturowej skierowanej do społeczności większościowej oraz do mniejszości narodowych i etnicznych. Pani minister, oddaję pani głos.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#KrystynaSzumilas">Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, przedstawiliśmy dość obszerny materiał opisujący działania ministra edukacji narodowej w zakresie edukacji wielokulturowej i międzykulturowej skierowane do społeczności większościowej oraz do mniejszości narodowych i etnicznych. Można powiedzieć, że we wszystkich działaniach ministra edukacji narodowej wielokulturowość jest ważnym elementem myślenia o edukacji. Wszystkie te działania ministra edukacji narodowej, które – jak wydawałoby się – są działaniami najbardziej ogólnymi, w swoim wnętrzu zawierają działania związane z edukacją wielokulturową.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#KrystynaSzumilas">Jednym z priorytetów czy głównych celów aktualnych zmian w systemie oświaty jest upowszechnienie wychowania przedszkolnego dla dzieci w wieku 3–5 lat, w tym obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego dla dzieci 5-letnich, zakończonego diagnozą gotowości szkolnej. Temat jest bardzo ogólny, dotyczący całej populacji, ale w swoim wnętrzu zawiera również skierowane do najmłodszych dzieci działania łączące się z myśleniem o edukacji nie tylko grupy większościowej, ale też grup dzieci mniejszości narodowych i etnicznych. Zapewnienie lepszego dostępu do edukacji najmłodszym dzieciom również sprzyja realizacji celu, o którym mówimy.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#KrystynaSzumilas">Ważnym elementem edukacji wielokulturowej jest chyba reforma programowa wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego. Głównym celem przy pisaniu tej podstawy było precyzyjne opisanie efektów kształcenia na każdym etapie edukacyjnym. Ważnym elementem jest też zawartość treści, która sprzyja edukacji wielokulturowej. W materiale przedstawionym państwu posłom szczegółowo opisujemy, jakie zapisy podstawy programowej sprzyjają edukacji wielokulturowej. Podstawa programowa oprócz precyzyjnego opisu efektów kształcenia stawia bardzo mocny akcent na indywidualizację kształcenia. Owa indywidualizacja kształcenia to jest przede wszystkim skierowanie uwagi szkoły na uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Mówimy o uczniach zdolnych. Mówimy o uczniach, którzy wymagają dodatkowej oferty edukacyjnej. W całym tym katalogu mieszczą się również działania związane z wielokulturowością – działania, które są nakierowane również do mniejszości narodowych i etnicznych oraz do dzieci z innych grup nie tylko społecznych, ale również kulturowych i narodowościowych.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#KrystynaSzumilas">Poprawa jakości kształcenia zawodowego i otwartość na kształcenie w różnych systemach edukacji to też ważne elementy zmian edukacyjnych wprowadzonych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. W materiale bardzo szeroko opisujemy konkretne działania MEN.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#KrystynaSzumilas">Chciałam zwrócić uwagę państwa posłów na podstawowe zagadnienia zauważane w polityce edukacyjnej państwa. Należy do nich edukacja globalna. Warto tu powiedzieć o tym, że oprócz tego, że te wszystkie treści znajdują się w podstawie programowej, ministerstwo prowadzi czy wspiera różne inicjatywy, również organizacji pozarządowych, dotyczące tego tematu. Warto podkreślić, że w 2009 r. MEN wspólnie z Ministerstwem Spraw Zagranicznych koordynowało partnerski przegląd edukacji globalnej w Polsce. W wyniku przeglądu został sporządzony raport, którego wnioski mówią o tym, że jeśli chodzi o edukację globalną, to w ciągu ostatnich 5 lat Polska rzeczywiście zrobiła znaczny postęp. Chodzi nie tylko o system edukacji, ale również o współdziałanie różnych podmiotów, które do tego się przyczyniły, co jest godne uwagi. W przekazanym materiale mają państwo pozostałe wnioski i rekomendacje wynikające z tego raportu.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#KrystynaSzumilas">Warto również zwrócić uwagę na pewien element edukacji wielokulturowej, jakim jest edukacja dzieci cudzoziemców w polskim systemie edukacji. Zmiana ustawy o systemie oświaty, dokonana w 2009 r., wprowadziła przepisy, które obowiązują od 1 stycznia 2010 r. Przepisy te dotyczą edukacji uczniów niebędących obywatelami polskimi. Zniesiona została odpłatność za naukę uczniów niebędących obywatelami polskimi na poziomie szkół ponadgimnazjalnych. Szkoła organizuje dodatkowe wsparcie dla uczniów, dla których język polski nie jest językiem ojczystym. Wszystkie te zmiany zostały wprowadzone w ustawie o systemie oświaty. Również w budżetach subwencja oświatowa została zwiększona o środki na to, aby szkoły mogły te działania prowadzić. Te zmiany zostały później poparte rozporządzeniem ministra edukacji narodowej z dnia 1 kwietnia 2010 r., gdzie już szczegółowo opisano, w jaki sposób te dodatkowe zajęcia są organizowane i finansowanie. Państwo posłowie mogą poznać szczegóły tego rozporządzenia, bo przedstawiono je w materiale. Myślę, że warto tutaj podkreślić to, że rozporządzenie zobowiązuje szkoły do organizowania zajęć w wymiarze 5 godzin tygodniowo. W tym jest bezpłatna nauka języka polskiego w wymiarze co najmniej 2 godzin tygodniowo. Mówię tutaj o dzieciach cudzoziemców, które rozpoczynają czy kontynuują naukę w polskim systemie edukacji.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#KrystynaSzumilas">Oczywiście, jako ministerstwo uczestniczymy w pracach międzyresortowych zespołów i grup roboczych zajmujących się diagnozowaniem zmian w obszarze migracji ludności oraz wypracowaniem rozwiązań dotyczących tego zjawiska. Również ten obszar działalności MEN jest opisany w materiale przedstawionym państwu posłom.</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#KrystynaSzumilas">Współpracujemy również z Radą Europy. Podejmujemy działania w celu realizacji idei dialogu międzykulturowego w sferze praktycznej. Wiadomo, że teoria jest bardzo ważna i istotna, ale w wychowaniu i kształceniu najmłodszego pokolenia najważniejsza jest możliwość praktycznego wykorzystania tej wiedzy, bo tak naprawdę wiedza najbardziej wchłaniana jest przez praktyczne działania. Jest to więc wymiana międzynarodowa. Są to warsztaty dla nauczycieli. Są to więc poradniki i kursy dla nauczycieli, na których mogą rozwijać swoje umiejętności. Letnia akademia poświęcona tematowi „Demokracja w szkole” organizowana jest przez ministerstwo we współpracy z Radą Europy i Ośrodkiem Rozwoju Edukacji.</u>
<u xml:id="u-2.8" who="#KrystynaSzumilas">Bardzo istotnym działaniem jest współpraca z Izraelem, realizowana na podstawie umowy między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a rządem państwa Izrael o współpracy kulturalnej, naukowej i oświatowej. W ostatnich dniach miało miejsce bardzo ważne wydarzenie związane z tą umową. W materiale opisano działania, które są podejmowane w ramach współpracy z Izraelem.</u>
<u xml:id="u-2.9" who="#KrystynaSzumilas">Jak już wspomniałam, podstawa programowa zawiera treści związane z wielokulturowością. Ważnym obszarem działań, o którym z państwem posłami bardzo często możemy tutaj rozmawiać, jest edukacja mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym. Aspekt wielokulturowości jest tu też bardzo ważny i istotny. Ważna jest świadomość własnej odrębności językowej i kulturowej, ale poza znajomością kultury i tradycji mniejszości ważne jest też poznanie kultury i tradycji kraju, w którym mniejszość funkcjonuje, jak również otwartość na inne kraje. Ważne jest poznawanie kultury, poznawanie języka, wymiana kulturowa. Te wszystkie działania organizowane są w wielu projektach.</u>
<u xml:id="u-2.10" who="#KrystynaSzumilas">Prosiłabym o zwrócenie uwagi na działalność Ośrodka Rozwoju Edukacji na rzecz rozwoju systemu edukacji w obszarze pracy z uczniami odmiennymi rasowo i kulturowo, bo to też bardzo ważny obszar wielokulturowości. Wiele działań realizowanych wcześniej przez Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, przekształcony w Ośrodek Rozwoju Edukacji, zostało opisanych w materiale. W sposób bardzo skrótowy przedstawię tylko niektóre z tych działań. Po pierwsze, prowadzone są badania sytuacji dzieci obcokrajowców w polskich placówkach oświatowych. Po drugie, powołano sieć ekspertów-koordynatorów wojewódzkich, których zadaniem jest udzielanie wszechstronnej pomocy szkołom, w których uczą się dzieci obcokrajowców i obywateli polskich powracających z imigracji. Stale rozwijane są kompetencje koordynatorów, a przez tych koordynatorów kompetencje nauczycieli w polskich szkołach. Po trzecie, organizowana jest corocznie konferencja „Budowanie koalicji na rzecz odmiennej kulturowo społeczności szkolnej”. Na konferencji omawiane są role i zadania szkół, poradni psychologiczno-pedagogicznych i placówek doskonalenia nauczycieli w budowaniu tej koalicji. Po czwarte, tłumaczone są poradniki edukacyjne, m.in. poradnik Rady Europy „Autobiografia spotkań międzykulturowych”. To są pozycje dla nauczycieli, które mogą służyć jako pomoc metodyczna w nauczaniu, a także podczas prowadzenia zajęć grupowych lub indywidualnych z uczniami. Po piąte, prowadzimy szkolenia kaskadowe, które pozwalają na dotarcie do większej liczby nauczycieli z wiedzą, z umiejętnościami i z pomocą w realizowaniu zadań związanych z wielokulturowością. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#MarekAst">Dziękuję bardzo, pani minister, za przedstawienie w wyczerpujący sposób informacji. Dziękuję za materiały, które otrzymaliśmy. Otwieram dyskusję. Proszę bardzo, pan przewodniczący Kutz.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#KazimierzKutzniez">Pani minister, bardzo mnie cieszy pani obecność i pani mowa, bo słyszę po jej melodii, że pani chyba do 18 roku życia mówiła gwarą. Cały czas czuję tamten śpiew. Patrząc z perspektywy śląskich widoków, zrobiła pani wielką karierę, ja również i jesteśmy w tym miejscu. Dlatego tym bardziej chcę pani zadać pytanie – pytanie do oficjela śląskiego pochodzenia. Cóż to się stało, że od 90 lat, to znaczy od momentu, kiedy Śląsk z własnej woli przyłączył się do Polski, aż do dzisiaj nie uznaje się etniczności, inności Śląska, jego języka, jego pamięci, itd.? Mówi pani w skali globalnej o tym, jakie to mamy wspaniałe ustawodawstwo, jak to mamy kochać i pielęgnować inność. Co to się dzieje w państwie polskim, że tak wielka grupa etniczna – oblicza się, że w obszarze Polski jest to milion osób, nie więcej – ciągle nie może doczekać się naturalnego zaadoptowania do tego, o czym pani mówiła? Myślę o polskim prawie i o świetlanej demokracji polskiej. Przypuszczam, że pani jako Ślązaczka i jako minister musi mieć też ten dylemat, który ja mam. Niech pani mi szczerze powie o tym, jak pani to łączy. Jak pani łączy ministerium z polonocentryzmem wobec Śląska i Ślązaków? Moim zdaniem, ten nieustanny polonocentryzm jest haniebny. Jak pani to znosi?</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#KazimierzKutzniez">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Czy jeszcze ktoś z państwa chce zabrać głos? Proszę, pan przewodniczący Miron Sycz.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#MironSycz">Panie przewodniczący, pani minister, szanowni państwo, wydaje się, że bardzo interesującym rozwiązaniem jest wprowadzenie bezpłatnej nauki dla dzieci obcokrajowców – dla młodzieży szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. To sprawia, że język polski staje się coraz bardziej popularny w krajach wschodniej Europy. Sam osobiście znam wiele takich przypadków. Natomiast w którymś momencie, krótko mówiąc, po zakończeniu szkoły średniej, ta młodzież ma problem z tym, jak potem dalej kontynuować naukę czy studiować w Polsce. Oczywiście, problem jest finansowy. Zdaję sobie sprawę z tego, że to nie dotyczy akurat pani resortu. Czy nie warto by jednak było pomyśleć o tym, w jaki sposób wesprzeć finansowo, stypendialnie właśnie tę młodzież, która kończy szkołę średnią i nie bardzo wie, co potem z sobą zrobić? Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#MarekAst">Dziękuję, panie przewodniczący. Proszę, pan przewodniczący Galla.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#RyszardGallaniez">Panie przewodniczący, pani minister, szanowni państwo, materiał MEN jest bardzo ciekawy. Myślę, że ciekawe są także działania, które są podejmowane w celu przygotowania przede wszystkim kadry do prowadzenia zajęć w zakresie przybliżania kwestii związanych z mniejszościami narodowymi. To jest bardzo właściwe. Natomiast powtórzę tu może słowa, które pojawiały się także na posiedzeniach Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Przedstawiciele mniejszości często dopytują się o to, jak cele w tym obszarze realizuje szkolnictwo wyższe, którego celem jest właśnie przygotowywanie kadr nauczycieli. Mogę jednak tutaj z całą odpowiedzialnością powiedzieć, że w większości przypadków rzeczywiście mamy bardzo dobrze przygotowanych nauczycieli, ale ci nauczyciele są przygotowani do nauczania języka raczej jako języka obcego, a rzadko jako języka mniejszości. Jeśli dobrze pamiętam, chyba nie ma odpowiednich kierunków studiów, chyba że w przypadku mniejszości łemkowskiej, bo pani Duć-Fajfer na krakowskiej uczelni prowadzi taki kierunek.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#RyszardGallaniez">Natomiast pozostaje jeszcze obszar poznawania mniejszości przez większość, czyli element nauczania o mniejszościach. Ostatnio spotkałem się z tematem, który pojawił się na poziomie ośrodków metodycznych. Wiem, że ta kwestia była potraktowana centralnie przez MEN. Rzeczywiście zostały podjęte takie inicjatywy w zakresie doskonalenia, ale jakby nie widać tutaj pewnych kierunków. Nie uczestniczyłem w ostatnim posiedzeniu KWRiMNiE, ale opieram się na projekcie protokołu, który gdzieś tam się pojawił. Wiem, że ten problem został bardzo wyraźnie przedstawiony. Rozumiem, że nie jest skierowany do pani minister i do MEN. Wydaje mi się jednak, że jest czymś bardzo istotnym, żeby w obszarze edukacyjnym od przedszkola poprzez etap zajęć wczesnoszkolnych ta kwestia rzeczywiście była podejmowana. Za materiał serdecznie dziękuję, bo jest on bardzo pouczający, ale myślę, że jako Komisja moglibyśmy zdecydować się na podjęcie pewnych działań. Wiem, że uczelnie mają charakter autonomiczny. To jest bardzo trudne zadanie. W województwie opolskim mamy przykład Wyższej Szkoły Zawodowej w Nysie, która podjęła ten temat. Nie mam wiedzy, czy od tego semestru odbywają się zajęcia i czy jest nabór, ale wiem, że ta uczelnia podjęła trud, złożyła wniosek do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji i jakieś tam dofinansowanie do tych studiów dostała. Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#RyszardGallaniez">Dziękuję bardzo. Bardzo proszę, pani doktor.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#UrszulaMarkowskaManista">Dzień dobry. Dziękuję za zaproszenie. Nazywam się Urszula Markowska-Manista i reprezentuję zespół badawczy do spraw edukacji międzykulturowej przy Katedrze UNESCO Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Panie przewodniczący, pani minister, szanowni państwo, mam trzy pytania. Pierwsze pytanie dotyczy stanu edukacji wielokulturowej i międzykulturowej na obszarze ściany wschodniej i na południu Polski, czyli tam, gdzie mieszczą się również ośrodki dla uchodźców i gdzie nakładają się na siebie te zróżnicowania kulturowe. Praktyki, które tutaj zostały przedstawione, są bardzo cenne i różnorodne, natomiast dotyczą przede wszystkim województwa mazowieckiego i miasta stołecznego Warszawy.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#UrszulaMarkowskaManista">Drugie pytanie dotyczy kształcenia i doskonalenia nauczycieli oraz kandydatów na nauczycieli w zakresie edukacji wielokulturowej i międzykulturowej. Z materiału wynika, że nauczyciele mają narzędzia do pracy w tematyce wielokulturowości i międzykulturowości oraz możliwości uczestniczenia w projektach czy realizacji różnorodnych programów. Natomiast chciałabym zapytać, czy pozostałe elementy kompetencji międzykulturowych również są im w jakiś sposób przekazywane. Czy nauczyciele w Polsce są przygotowywani w zakresie kompetencji wielokulturowych i międzykulturowych do tego, aby móc tego typu działania realizować i aby móc wykorzystywać narzędzia, które tutaj zostały przedstawione w kontekście podręczników?</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#UrszulaMarkowskaManista">Trzecie pytanie wiąże się z następującą kwestią. Czy ministerstwo posiada diagnozy w odniesieniu do edukacji międzykulturowej? Czy były przeprowadzane badania w zakresie potrzeb oraz wiedzy polskich nauczycieli? Mam tutaj dwie płaszczyzny – płaszczyznę narzędzi, które nauczyciele już otrzymali oraz płaszczyznę, w której funkcjonują, realizując projekty. Mnie interesuje jednak to, czy oni zdają sobie sprawę z potrzeby realizacji tego typu praktyk oraz to, jaka jest ich wiedza w zakresie możliwości realizowania takowych działań. Czy są już ewaluacje tych projektów? Chodzi mi zarówno o projekty poświęcone współpracy polsko-żydowskiej, jak i nowe projekty oferowane przez Ośrodek Rozwoju Edukacji. Czy te rzeczy został zewaluowane? Jeśli tak, to czy odnoszą się również do komponentów edukacji międzykulturowej? Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#MarekAst">Dziękuję bardzo. Jeżeli nie ma więcej głosów w dyskusji, to bardzo proszę panią minister o udzielenie odpowiedzi na pytania.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#KrystynaSzumilas">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, odniosę się do pewnych kwestii, które państwo podnieśli i odpowiem na ogólne pytania, a na szczegółowe pytania odpowie pani Grażyna Płoszajska, która w Departamencie Kształcenia Ogólnego i Wychowania merytorycznie tym tematem się zajmuje. Jeżeli chodzi o sprawę styku szkolnictwa ogólnego i uczelni wyższych, to – jak słusznie państwo zauważyli – wiele z zadanych pytań tak naprawdę skierowanych jest do ministra nauki i szkolnictwa wyższego. Bowiem to minister nauki i szkolnictwa wyższego ma w swoim ręku narzędzia związane z udzielaniem stypendiów czy dokonywaniem ułatwień, a także kontakt z wyższymi uczelniami w zakresie rekrutacji na studia wyższe. Trudno mi odnieść się do tych szczegółów. Dobrze byłoby, żeby minister nauki i szkolnictwa wyższego w sposób wyczerpujący na te pytania państwa posłów odpowiedział.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#KrystynaSzumilas">To, co jest dla nas niezwykle istotne, to sprawa kształcenia nauczycieli, również przez państwa podniesiona. Znowu jestem w trochę trudnej sytuacji, ponieważ to uczelnie wyższe kształcą nauczycieli. Uczelnie są autonomiczne w zakresie kształcenia nauczycieli, opracowują programy studiów i tak naprawdę, prowadząc te studia, biorą również odpowiedzialność za jakość kształcenia i za umiejętności nauczycieli, którzy potem w systemie edukacji pracują. Natomiast nie chcieliśmy się pozbawić instrumentu wpływania na kształcenie nauczycieli, dlatego zadbaliśmy o to, aby w nowelizowanej ustawie o szkolnictwie wyższym znalazł się zapis, że minister nauki i szkolnictwa wyższego określa standardy kształcenia nauczycieli w porozumieniu z ministrem edukacji narodowej. To powoduje, że w tej chwili uczestniczymy w dyskusji z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Radą Główną Szkolnictwa Wyższego na temat właśnie nowych standardów kształcenia nauczycieli. Te tematy, o których państwo posłowie mówią, poruszamy w dyskusji, aby standardy kształcenia nauczycieli były tak skonstruowane, żeby w jakiś sposób wymuszały na uczelni kształcenie zgodne z wymaganiami, również z tymi wymaganiami, które są związane z tematami, o których rozmawiamy. W naszym ręku jest doskonalenie nauczycieli, czyli system szkolenia nauczycieli. Pani Płoszajska powie o ewaluacji programów i szczegółowo odpowie na państwa pytania związane z programami.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#KrystynaSzumilas">Jeżeli chodzi o temat, o który pytał pan poseł Kutz, to tak naprawdę właścicielem ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym jest Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. To resort spraw wewnętrznych jest „właścicielem” tej ustawy i pan poseł na pewno zna stanowisko ministra w tej sprawie. Oczywiście, wskazaliśmy działania, które musimy wykonać, jeżeli taka decyzja zapadnie, bo to MEN w przypadku podjęcia tej decyzji będzie odpowiedzialne za przygotowanie systemu do wprowadzenia nowej jakości, jeżeli chodzi o obecnie obowiązujący stan prawny oraz za określenie standardów kształcenia nauczycieli, co musimy zorganizować wspólnie z uczelniami wyższymi. Co jest istotne dla mnie jako Ślązaczki? Urodziłam się na Śląsku i dumna jestem z tego, że to nadal słychać w mojej mowie. Słychać głównie melodię, bo jednak rodzaj pracy zobowiązuje mnie do tego, żeby komunikować się z państwem w języku urzędowym. Powiem państwu, że jeżdżę po śląskich szkołach i widzę coś, co bardzo mnie cieszy. Jestem bardzo zadowolona z tego, że kultywuje się tradycje Śląska w polskiej szkole. Odbywają się turnieje regionalne i różne uroczystości, kultywuje się chociażby tradycje kuchni śląskiej i stroju śląskiego, organizuje się konkursy. To wszystko powoduje, że mowa dzieciństwa jest kontynuowana. Też czasami odważę się stanąć przez młodzieżą i godać, jak to się u nas na Śląsku mówi. Myślę, że to jest niezwykle istotne. Bowiem ważne jest to, żeby te tradycje kontynuować bez względu na to, czy one mają jakieś umocowanie w prawie, czy nie. Najważniejsze jest to, żeby młodzież znała swoje korzenie i do tych korzeni potrafiła wrócić albo po prostu wiedziała, że na tych korzeniach buduje się swoje dalsze życie. Poproszę panią Grażynę Płoszajską o szczegółowe odpowiedzi na niektóre pytania.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#GrażynaPłoszajska">Witam serdecznie. Odniosę się do pytania, które zadał pan poseł Ryszard Galla. Jak mianowicie nauczać o mniejszościach na poziomie kształcenia nauczycieli? Sprawa jest trudna, bo wymaga właściwie przeorganizowania zakresu kształcenia na poziomie wyższym. Pojawiło się jednak coś, co zawdzięczamy KWRiMNiE. Problem tzw. filologii mniejszościowych był podnoszony od dłuższego czasu. Sprawa dotyczyła filologii łemkowskiej na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie i kaszubistyki, która tak długo nie mogła wystartować na Uniwersytecie Gdańskim, ale nie tylko. Ten problem pojawił się również przy okazji rozmów związanych z rocznicą traktatu polsko-niemieckiego. Można powiedzieć, że język niemiecki występuje w szkole występuje w podwójnym charakterze – jako język obcy i jako język mniejszości narodowej. Przy nauczaniu tego języka jest ważne, żeby zachować odpowiednie elementy, które są ważne dla tożsamości i samego przedmiotu nauczania.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#GrażynaPłoszajska">W ramach komisji wspólnej została powołana niewielka grupa robocza, która właśnie ma się zająć przygotowaniem pewnej bazy czy też wytycznych do stworzenia tzw. filologii mniejszościowych. W grupie roboczej uczestniczą przedstawiciele trzech resortów – nauki i szkolnictwa wyższego, spraw wewnętrznych i edukacji, przy czym można powiedzieć, że gospodarzem grupy jest MNiSW. Wspólnie rozważamy, w jaki sposób w kształceniu studentów wprowadzić elementy dotyczące wielokulturowości, jak przygotować absolwentów i przyszłych nauczycieli do wprowadzenia takiej praktyki na terenie placówek oświatowych. Powstał pomysł, żeby uruchomić kierunki filologiczne, które nie byłyby ściśle filologiami mniejszościowymi. Dotyczyć by to miało w tej chwili języka łemkowskiego i języka kaszubskiego, jak również języka niemieckiego, bo to jest bardzo poważny problem całego szkolnictwa dla mniejszości niemieckiej na Śląsku, Opolszczyźnie, Warmii i Mazurach. Ten problem dotyczy i innych języków. Pracujący w zespole roboczym, a związani z uczelniami przedstawiciele kierunków filologicznych opracowali w zarysach model studiów i model absolwenta. Chodziłoby o to, żeby osoba studiująca na takim kierunku filologicznym poza znajomością języka miał również szeroką wiedzę z zakresu kultury danego kraju, ale także w ogóle – jeśli można tak powiedzieć – z zakresu międzykulturowego, edukacji kulturalnej czy wiedzy o kulturze. Absolwenci takiego kierunku mogliby pracować jako nauczyciele języków mniejszości, ale również np. jako pracownicy socjalni, animatorzy kultury, pracownicy administracji rządowej i samorządowej na tych obszarach, które zamieszkuje mniejszość. Prace jeszcze trwają. Wiem, że kolejny etap założeń ma być opracowany w kwietniu przez tę część pracowników, która bezpośrednio jest związana z uczelniami. Powstał pomysł, żeby zawiązać porozumienie resortów na poziomie organizacyjnym, a być może częściowo finansowym. Kiedy pomysł już nabierze rumieńców, na pewno będzie zaprezentowany komisji wspólnej, a przez nią szerzej, bo tak to sobie wyobrażam. Pomysł jest taki, żeby trzy ministerstwa – MNiSW i MSWiA jako resort zajmujący się problematyką mniejszości oraz MEN w takim zakresie, w jakim dotyczy to szkół i placówek oświatowych – wspólnie ustaliły pewne dążenia i zastanowiły się może nad sposobem wspomagania tych kierunków, które są nazywane kierunkami niszowymi. Nie wiadomo jeszcze, czy chodziłoby o rodzaj stypendiów. W tej chwili specjaliści znający dokładnie funkcjonowanie uczelni zastanawiają się, jak to opracować. W każdym razie coś się dobrego dzieje. Zaczęło się myślenie o rozwiązaniu tego problemu. Cieszę się również z tego, że w prace włączył się przedstawiciel mniejszości niemieckiej, bo może uda się wreszcie osiągnąć to, co zostało zapisane w „Strategii rozwoju oświaty mniejszości niemieckiej”, wspólnym dokumencie przygotowanym przez MEN i MSWiA, gdzie były postulaty dotyczące uruchomienia tego rodzaju kursów czy innych form kształcenia i doskonalenia nauczycieli. Na Uniwersytecie Opolskim to się nie udało. W Wyższej Szkole Zawodowej w Nysie to też się nie udało. Projekt był bardzo piękny, ale podobno zabrakło chętnych. Gdyby było jednak jakieś wspomaganie finansowe czy stypendia dla tych osób, to być może wtedy zainteresowanie byłoby większe. Poza tym sprawa rzeczywiście wymaga rozwiązania z uwagi na samo środowisko nauczycieli języka mniejszości niemieckiej w województwie opolskim. Myślę, że przy okazji prac grupy zajmującej się filologiami mniejszościowymi i ta sprawa zostanie w jakiś sposób uregulowana. Na ostatnim posiedzeniu KWRiMNiE odbyła się bardzo ważna prezentacja tego, do jakich wniosków i jakich założeń ta grupa doszła. Myślę, że jest ona dostępna i że można by ją pokazać.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#GrażynaPłoszajska">Jak wygląda sprawa wielokulturowości w odniesieniu do dzieci cudzoziemców? W naszym materiale przedstawiliśmy działania, które zostały podjęte wspólnie przez MEN i Ośrodek Rozwoju Edukacji oraz pełnomocnika rządu do spraw równego traktowania. Istnieje zespół zajmujący się sprawami wielokulturowości. W ramach prac tego zespołu Ośrodek Rozwoju Edukacji opracował ankietę, którą rozesłano do dyrektorów tych szkół, gdzie uczą się cudzoziemscy uczniowie, np. szkół usytuowanych w pobliżu ośrodków dla uchodźców albo szkół, gdzie są duże skupiska dzieci pochodzenia wietnamskiego czy chińskiego. Chodzi nie tylko o ścianę wschodnią, o województwa podlaskie i lubelskie, ale również o województwo mazowieckie, bo nawet w okolicach samej Warszawy mamy przecież kilka ośrodków dla uchodźców i duże skupiska cudzoziemców. Jest to problem również Góry Kalwarii czy Podkowy Leśnej, prawda? W ubiegłym roku powstał taki raport. Można powiedzieć, że wnioski, które nasuwały się z lektury tego raportu, były dosyć smutne. Wynikało z niego, że nauczyciele, a często i dyrektorzy szkół, nie są przygotowani, szczególnie wtedy, kiedy przyjeżdża duża grupa dzieci uchodźców i nagle okazuje się, że te dzieci są w różnych klasach. Jest to bardzo duże wyzwanie dla nauczycieli, którzy muszą realizować program, kontynuując naukę z dziećmi dotychczas uczęszczającymi do szkoły, a mając nowych uczniów, którzy trafiają z innego systemu oświaty, nie znają języka polskiego i mają bardzo duże zaległości z różnych przedmiotów. Wiem, że wnioski były opracowywane. Na bazie tego raportu powstał wielokomponentowy program „Edukacja wobec wyzwań imigracyjnych”. Piszemy o tym też w materiale, w jego końcowej części.</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#GrażynaPłoszajska">Rozpoczęto szkolenia i inne formy przygotowania nauczycieli do pracy w środowisku wielokulturowym. W pierwszym etapie powołano sieć ekspertów. Chciałam zwrócić uwagę na to, co podajemy w materiale, że jest sieć koordynatorów wojewódzkich. Lista koordynatorów jest dostępna na stronie internetowej Ośrodka Rozwoju Edukacji. Wiem, że sieć działa, ponieważ sama próbowałam dotrzeć do takich osób przez ciekawość w różnych województwach. Trzeba przyznać, że koordynatorów nie ma jeszcze w trzech województwach, ale myślę, że to jest kwestia czasu. Natomiast rzeczywiście są wskazane kontakty z osobami przygotowanymi do pomocy dyrektorom szkół i nauczycielom w sytuacji, kiedy do szkoły np. trafi spora grupa dzieci, dla których konieczne jest podjęcie dodatkowych zadań edukacyjnych. Można powiedzieć, że w tej chwili jest już sieć koordynatorów w województwach z wyjątkiem tych trzech, o których wspomniałam. Pomoc tych osób można uzyskać nawiązać kontakt internetowy. W dalszych planach, o czym wspomniała pani minister, są konferencje i szkolenia z wykorzystaniem poradnika edukacyjnego Rady Europy „Autobiografia spotkań międzykulturowych”. Na stronie internetowej Ośrodka Rozwoju Edukacji w tej chwili jest dostępne tłumaczenie tego poradnika. Będzie on jeszcze uzupełniany poprzez efekty dobrych praktyk, scenariusze lekcji czy jakieś inne materiały przekazywane przez nauczycieli. Są też planowane szkolenia kaskadowe. W tym roku od marca do października odbędzie się szereg takich szkoleń dla nauczycieli w całej Polsce. To nie jest więc tylko sprawa województwa mazowieckiego. Szkoleniami będą objęci nauczyciele z całej Polski.</u>
<u xml:id="u-11.4" who="#GrażynaPłoszajska">Z obowiązku wspomnę jeszcze o tym, że nie tak dawno były zorganizowane specjalne studia dla nauczycieli pracujących w środowiskach wielokulturowych. Studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie były finansowane ze środków MEN i przeznaczone głównie dla tych nauczycieli, którzy mają w swoich klasach dzieci cudzoziemców. Chcę też tutaj zwrócić uwagę na dostępne od dłuższego czasu studia z zakresu romologii na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie. Te działania są realizowane w ramach rządowego Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce. Kiedyś studia były finansowane przez ministerstwo, ale z chwilą, kiedy się rozdzieliły resorty i ministerstwo straciło – można tak powiedzieć – podstawę prawną na mocy ustawy o szkolnictwie wyższym, finansowaniem zajęło się MSWiA. Co roku duża grupa nauczycieli korzysta z tych studiów. Wprawdzie są to głównie studia z zakresu wiedzy o Romach, ale program jest dużo szerszy i na pewno pomaga nauczycielom w pracy w środowisku wielokulturowym, nie tylko romskim, ale i wśród dzieci pochodzących z innych krajów czy z innych systemów edukacyjnych. Myślę, że coś się tutaj dzieje. Myślę również, że prace zespołu do spraw filologii mniejszościowych, działającego w ramach KWRiMNiE, o którym tutaj wspomniałam, również przyniosą jakieś dobre efekty. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#MarekAst">Dziękuję bardzo. Jeżeli nie ma więcej zgłoszeń w dyskusji, to – oczywiście – aby stało się zadość regulaminowi, muszę zadać państwu to pytanie. Czy Komisja przyjmuje informację ministra edukacji narodowej na temat edukacji wielokulturowej i międzykulturowej? Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że informacja została przyjęta.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#MarekAst">Głosu sprzeciwu nie słyszę. Pani minister, przyjęliśmy informację MEN.</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#MarekAst">Przechodzimy do punktu drugiego i rozpatrzenia projektu dezyderatu w sprawie zwiększenia dostępu dzieci romskich do praktyk zawodowych. To chyba jest ostatni z dezyderatów będących pokłosiem naszej wizytacji w województwie małopolskim. Przypomnę, że jednym z problemów zgłaszanych przez przedstawicieli mniejszości romskiej był trudny dostęp romskiej młodzieży do praktyk zawodowych, objawiający się właśnie w takich sytuacjach, kiedy to na telefon praktyka po prostu była, natomiast potem już nie. Kiedy młody Rom trafiał już do zakładu pracy, do jakiejś firmy, to w tym momencie okazywało się, że dla Roma, niestety, praktyki nie ma. W dezyderacie ten problem sygnalizujemy. Nie wiemy, jaka jest skala zjawiska i jak to wygląda w kraju. Ten problem był zgłaszany w województwie małopolskim. Państwo posłowie projekt tego dezyderatu mają przed sobą. Czy są uwagi do treści tego dezyderatu? Jeżeli nie ma uwag, to w takim razie zadam pytanie. Kto z państwa jest za przyjęciem dezyderatu nr 23? Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-12.3" who="#MarekAst">Zatem dezyderat został przyjęty jednogłośnie.</u>
<u xml:id="u-12.4" who="#MarekAst">Czy w sprawach bieżących są jakieś zgłoszenia? Nie ma. Jedno z ostatnich posiedzeń Komisji było poświęcone omówieniu tych incydentów, do których dochodziło w Poznaniu w lokalu „Cuba Libre”. Mamy informację od pana ministra Siemoniaka, że Komisariat Policji Poznań Stare Miasto skierował wniosek do Sądu Rejonowego w Poznaniu o podjęcie postępowania z art. 138 Kodeksu wykroczeń przeciwko osobom podejrzanym o te zachowania. O efekcie postępowania poinformujemy, gdy zostanie ono zakończone. Wobec powyższego dziękuję państwu serdecznie. Dziękuję pani minister. Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>