text_structure.xml
33.8 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram wspólne posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych oraz senackiej Komisji Spraw Zagranicznych i Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych. Serdecznie witam naszego gościa - Prezydenta Republiki Turcji, pana Suleymana Demirela.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#AleksanderMałachowski">Dziękujemy za liczne wypowiedzi pana Prezydenta świadczące o życzliwym stosunku Republiki Tureckiej do naszego kraju. Obecne kontakty są kontynuacją przyjaznych gestów, które czyniła Turcja pod adresem Polski w ubiegłym wieku, przed odzyskaniem przez nasz kraj niepodległości. Liczymy na to, że stosunki między naszymi krajami będą się nadal dobrze układały.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę teraz o zabranie głosu pana Prezydenta Turcji.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#SuleymanDemirel">Szanowni marszałkowie, szanowni członkowie Komisji Spraw Zagranicznych Sejmu i Senatu, panie, panowie. Czuję się zaszczycony, że mogę przemawiać na forum połączonych Komisji Spraw Zagranicznych Sejmu i Senatu. Sam przez niemal 30 lat byłem członkiem tureckiego parlamentu. Dlatego jestem dziś szczególnie szczęśliwy przemawiając do państwa jako były parlamentarzysta.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#SuleymanDemirel">Moim podstawowym celem politycznym zawsze była obrona demokratycznych wartości i ideałów demokracji. Całe swoje życie poświęcałem na walkę o demokrację, ponieważ jestem głęboko przekonany, iż demokracja, pokój i trwały rozwój są ze sobą nierozerwalnie związane. Podstawowe prawa i wolność ludzi mogą być gwarantowane jedynie tam, gdzie panuje ustrój demokratyczny.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#SuleymanDemirel">Ostatnie wybory parlamentarne odbyły się w Turcji w 1995 r. Były to kolejne wolne wybory narodowe po 1946 r., kiedy przyjęliśmy system wielopartyjny. Wszystkie prawa i instytucje demokratyczne okrzepły i umocniły się w Turcji do dnia dzisiejszego. Dzięki temu Turcja okazała się być przykładem dla innych państw naszego regionu. Turcja dowiodła światu możliwość pogodzenia islamu, życia świeckiego i demokracji. Nasz kraj jest obecnie jedynym spośród 54 państw należących do Konferencji Islamskiej, przykładem kraju, w którym tak rozkwitły te dwa filary uniwersalnych wartości cywilizacyjnych.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#SuleymanDemirel">Na przykładzie Turcji widzimy jak państwo świeckie może funkcjonować jako gwarant wartości religijnych i swobód osobistych. Do naszych wyników doszliśmy poprzez lata wytężonej pracy, kierując się uznanymi, międzynarodowymi zasadami. Państwo tureckie potrafiło załagodzić konflikty sprzecznych ze sobą ideologii. Tureckie społeczeństwo mogło odłożyć na bok różnice i podziały i dzięki temu możemy dzisiaj dzielić marzenia o wolności i dobrobycie, które nikomu nie są obce, gdyż są wartościami ogólnymi.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#SuleymanDemirel">Uważamy, że obietnica wolności i dobrobytu jest dla nas wszystkich coraz bliższa spełnienia.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#SuleymanDemirel">Nowe zagrożenia i niebezpieczeństwa stają dziś przed demokratycznymi społeczeństwami. Wśród nich najniebezpieczniejsze są: terroryzm, ksenofobia, nacjonalizm, a także zorganizowana przestępczość, handel narkotykami i degradacja środowiska naturalnego. Zasięg tych zjawisk jest ogromny, granice nie stanowią dla ich bariery i żadne państwo nie jest przed nimi bezpieczne. Jedynym lekarstwem i środkiem zapobiegawczym jest prawdziwa współpraca międzynarodowa. W dzisiejszych czasach dopiero uczymy się jak stworzyć lepszy świat. Niestety niestabilność i niepewność są nadal dominującymi czynnikami na świecie, a w szczególności, w regionach sąsiadujących z Turcją.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#SuleymanDemirel">Boimy się takich zjawisk, jak wojna domowa w byłej Jugosławii. Nie chcemy, aby taka sytuacja powtórzyła się gdziekolwiek na świecie. Dlatego tak ważne jest, aby wszystkie strony były wierne porozumieniom z Dayton. Bałkany muszą uzyskać należne gwarancje bezpieczeństwa i rozwoju podobnie jak Azerbejdżan, gdzie trwa okupacja Armeńska. Musimy zagwarantować pokój na Kaukazie. Obawiamy się, że w przeciwnym razie, z powodu niepotrzebnego wzrostu napięć, szansa na pokój może zostać niewykorzystana.</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#SuleymanDemirel">Ponadto musi zostać ustabilizowana sytuacja w Iraku, a w szczególności w Iraku północnym. Irak powinien ponownie wejść do społeczności międzynarodowej i realizować swoje wcześniejsze zobowiązania.</u>
<u xml:id="u-2.8" who="#SuleymanDemirel">Chcemy także, aby jak najszybciej doszło do rozwiązania problemu Cypru. Pragniemy, by okazało się, iż można w tej sprawie osiągnąć porozumienie drogą negocjacji.</u>
<u xml:id="u-2.9" who="#SuleymanDemirel">Szanowni państwo. W przeszłości Turcja pełniła rolę kotwicy południowo-wschodniej flanki NATO. Była także mostem pomiędzy Europą a Bliskim Wschodem, Rosją, Kaukazem i Azją Centralną. Silna, świecka Turcja jest obecnie czynnikiem stabilizującym naszego regionu. Staramy się rozwijać stosunki dwustronne z naszymi sąsiadami.</u>
<u xml:id="u-2.10" who="#SuleymanDemirel">Uważamy, że wzrastająca zależność gospodarcza i rozwijające się stosunki handlowe pomiędzy państwami naszego regionu będą miały pozytywny wpływ nie tylko na lepszy przebieg demokratycznych przekształceń wśród naszych sąsiadów, ale także stworzą klimat sprzyjający rozwiązywaniu wielu lokalnych problemów.</u>
<u xml:id="u-2.11" who="#SuleymanDemirel">Postrzegamy również nasz kraj jako inicjatora i promotora systemu współpracy gospodarczej w basenie Morza Czarnego. Państwa tego obszaru, jak: Rosja, Ukraina, Gruzja, Azerbejdżan, Armenia to razem 400 mln ludzi i kolosalne bogactwa naturalne. Państwa te starają się współpracować w ramach sektora prywatnego. Współpraca w basenie Morza Czarnego staje się modelem dla innych międzynarodowych inicjatyw współpracy gospodarczej.</u>
<u xml:id="u-2.12" who="#SuleymanDemirel">Cieszymy się, że Polska uczestniczy we wspomnianej inicjatywie jako obserwator. Współpraca gospodarcza w basenie Morza Czarnego już dziś okazała się niezwykle wartościowa, gdyż udało się skontaktować ze sobą setki biznesmenów wspólnie poszukujących atrakcyjnych możliwości w naszym regionie. W chwili obecnej staramy się o współpracę z Mercosur, wciąż rozwijamy także współpracę z Unią Europejską.</u>
<u xml:id="u-2.13" who="#SuleymanDemirel">Kolejnym ważnym systemem gospodarczym, w którym Turcja stara się angażować, jest OECD. Spodziewamy się, że ta organizacja spełni dużą rolę w Centralnej Azji. Jest to bardzo bogaty region pod względem zasobów naturalnych. Dzięki temu możliwe jest umocnienie politycznej i gospodarczej niezależności. Uważamy, że budowa niezależności gospodarczej będzie miała kolosalne znaczenie tak w Turcji, jak i w innych republikach Azji Centralnej.</u>
<u xml:id="u-2.14" who="#SuleymanDemirel">Szanowni senatorowie i posłowie. Nasze związki z Unią Europejską rozwijają się bardzo dobrze. Obrany, prozachodni kierunek jest skutkiem długiego i owocnego procesu demokratyzacji w Turcji. Jest on także skutkiem członkostwa Turcji w NATO, Radzie Europy, OBWE. Nasz kraj dzieli z innymi odpowiedzialność za bezpieczeństwo i rozwijanie uniwersalnych wartości wspólnych dla wszystkich członków tych organizacji.</u>
<u xml:id="u-2.15" who="#SuleymanDemirel">Turcja wykazała swoje zainteresowanie gospodarczymi aspektami integracji europejskiej. Podpisaliśmy umowę o stowarzyszeniu z Europejską Wspólnotą Gospodarczą już w 1996 r. Od tamtej pory Turcji udało się osiągnąć znaczny rozwój łączących nas więzi gospodarczych. Członkostwo Turcji w Unii Europejskiej nie ograniczy się jednak tylko do sfery gospodarczej. Jesteśmy swego rodzaju „wyspą stabilizacji” w bardzo niespokojnym i zapalnym regionie świata. Członkostwo Turcji w UE przyczyni się, naszym zdaniem, do umacniania pokoju, bezpieczeństwa i stabilizacji.</u>
<u xml:id="u-2.16" who="#SuleymanDemirel">Pragnę podkreślić, że około 285 mld $ produktu krajowego brutto oparte jest w Turcji na parytecie siły nabywczej. Turcja ma w chwili obecnej jeden z najwyższych wskaźników rozwoju gospodarczego w regionie. Nasz eksport od 1990 r. wzrósł o 67% a import o 60%. Wymiana handlowa Turcji wynosi 63% produktu krajowego brutto. Turcja w ocenie Światowego Forum Gospodarczego znajduje się na 29 miejscu pod względem rozwoju gospodarczego. Turcja, podobnie jak Polska, jest postrzegana przez departament handlu USA jako jeden z 10 dużych, rozwojowych rynków świata. Są to wyraźne wskazówki mówiące o naszej konkurencyjności na światowych rynkach.</u>
<u xml:id="u-2.17" who="#SuleymanDemirel">Szanowni państwo, rola NATO w architekturze bezpieczeństwa w Europie jest wynikiem historycznych zmian, które nastąpiły po zniknięciu „żelaznej kurtyny” i odrodzeniu wolności i demokracji w krajach wschodniej i centralnej Europy. Mamy nadzieję, że przyjmiemy te kraje do rodziny demokratycznych państw Europy jako pełnoprawnych członków NATO.</u>
<u xml:id="u-2.18" who="#SuleymanDemirel">Turcja popiera rozszerzenie NATO. Postrzegamy rozszerzenie NATO jako integralną część procesu europejskiej restrukturyzacji. Jest to nieodłączny składnik integracji europejskiej. Pragniemy, aby wszystkie te procesy prowadzone były równolegle. Szanujemy dążenie Polski do członkostwa w NATO. Możecie być państwo pewni, że kiedy dojdzie do decyzji o rozszerzeniu NATO, Polska uzyska pełne poparcie Turcji. Turcja, przypominam, była pierwszym krajem, który zgłosił swoje poparcie w tej kwestii.</u>
<u xml:id="u-2.19" who="#SuleymanDemirel">Polska i Turcja mają podobny cel, którym jest zjednoczenie wokół wspólnych ideałów. Mamy także zbieżne interesy jeżeli chodzi o członkostwo w Unii Europejskiej. Jak już wspomniałem, nasz kontynent nie jest już podzielony granicami ideologicznymi. Dziś cała Europa, wszystkie jej kraje starają się działać zgodnie z zasadami demokracji i gospodarki wolnorynkowej. Pojęcie wolnego przepływu myśli, dóbr, kapitału i siły roboczej spowoduje z czasem zniesienie wszelkich granic. Stoimy obecnie przed ogromną szansą na zjednoczenie i integrację. Mam nadzieję, że przywódcy europejscy, mądrze patrzący w przyszłość, nie cofną się przed wykorzystaniem tej szansy.</u>
<u xml:id="u-2.20" who="#SuleymanDemirel">Jeżeli chodzi o stosunki bilateralne polsko-tureckie rozwijają się one bardzo dobrze. Pierwszy ambasador Polski przybył do Turcji w 1414 r. Pierwsza umowa handlowa pomiędzy naszymi krajami została zawarta w 1439 r. Od tamtej pory datuje się nasza współpraca i współistnienie, mimo iż często nasze kraje znajdowały się w przeciwnych obozach. Nasze społeczeństwa wzajemnie wiele czerpały z bogatej kultury obu naszych krajów. Dzisiaj dzielimy podobne przekonania i ideały demokracji, rządów prawa, poszanowaniu praw człowieka. Łączy nas także stosowanie zasad gospodarki wolnorynkowej. Jesteśmy świadomi, że tylko zachowanie tych wartości zapewni bezpieczeństwo i dobrobyt obu naszym narodom.</u>
<u xml:id="u-2.21" who="#SuleymanDemirel">Moja wizyta w Polsce jest okazją, która pozwala odświeżyć i umocnić historyczną i trwałą przyjaźń pomiędzy naszymi krajami. Możemy także zasiać ziarno strategicznego partnerstwa, które mogłoby zakiełkować w przyszłości.</u>
<u xml:id="u-2.22" who="#SuleymanDemirel">Powinniśmy zintensyfikować i rozszerzyć kontakty na wszystkich szczeblach, w tym na szczeblu rządowym i parlamentarnym. Musimy rozwijać nasze stosunki gospodarcze poprzez wykorzystanie wszystkich instytucji, którymi możemy się w tym celu posłużyć. Mam na myśli Radę Biznesu, wspólne komisje i centra handlowe oraz targi. W ten sposób możemy zachęcić sektory prywatne gospodarki naszych krajów do stopniowego przejmowania dynamiki rozwoju stosunków handlowych. Powinniśmy także wykorzystać wszelkie możliwości współpracy w krajach trzecich.</u>
<u xml:id="u-2.23" who="#SuleymanDemirel">Musimy rozwijać związki pomiędzy naszymi krajami i wyeliminować wszystkie czynniki hamujące ich rozwój, takie jak niepotrzebne formalności biurokratyczne. Dlatego też powinniśmy jak najszybciej podpisać umowę o wolnym handlu, która przysporzy nowych sił witalnych naszym stosunkom handlowym. Jeżeli mamy budować partnerstwo strategiczne musimy stworzyć mocną platformę, na której moglibyśmy się oprzeć.</u>
<u xml:id="u-2.24" who="#SuleymanDemirel">Polska ma szansę stać się mostem pomiędzy Europą atlantycką i wschodnią Turcją. Stoimy przed możliwością stworzenia modelowej współpracy korzystnej dla naszych narodów. Powinniśmy wspólnie pracować nad realizacją tych celów i umacnianiem wyznaczonych przez nas wartości.</u>
<u xml:id="u-2.25" who="#SuleymanDemirel">Dziękuję bardzo za możliwość wystąpienia. Życzę państwu sukcesów w pracy parlamentarnej.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu Prezydentowi Suleymanowi Demirelowi za wystąpienie. Otwieram dyskusję.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę posłów i senatorów o wypowiedzi i zadawanie pytań.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#IrenaLipowicz">Z wielką satysfakcją wysłuchaliśmy zarówno przypomnienia o historycznych więzach łączących Polskę i Turcję, jak i zapewnienia o zrozumieniu, iż powszechny konsens polskiego społeczeństwa dotyczący przystąpienia do NATO nie wynika z gry politycznej przeciwko komukolwiek, ale wynika z usprawiedliwionej i wolnej decyzji narodu. Decyzja ta to przede wszystkim dążenie do przystąpienia do związku wolnych i suwerennych państw strzegących swego bezpieczeństwa. Cieszy nas fakt, że znajdujemy się w ten sposób w jednym sojuszu z Turcją.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#IrenaLipowicz">Pragnę zapytać jakie elementy pan Prezydent Suleyman Demirel uważa za najważniejsze dla bezpieczeństwa Europy i które z nich powinny być zrealizowane w najbliższych latach.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#SuleymanDemirel">Jak państwo wiecie po upadku ZSRR powstała zupełnie nowa sytuacja gospodarcza. Od tamtej pory upłynęło zaledwie 7 lat. Nie sądzę, aby sytuacja była już w pełni ustalona.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#SuleymanDemirel">Zdarzyła się rzecz niespotykana, ponieważ dotychczas żadne imperium w historii nie rozpadło się bez przelewu krwi. Nowe warunki i powstała sytuacja muszą się skrystalizować. Jak już wspomniałem, stoimy w obliczu problemów zlokalizowanych na Kaukazie i w Azji Środkowej. Wiele republik środkowoazjatyckich, jak Tadżykistan, jest niestabilnych.</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#SuleymanDemirel">Jeżeli chodzi o Europę, restrukturyzacja naszego kontynentu niesie ze sobą pewne problemy. Państwa Europy środkowo-wschodniej, w tym Polska oraz państwa bałkańskie, potrzebują bezpieczeństwa. Na przestrzeni ostatnich lat było to wielokrotnie podkreślane.</u>
<u xml:id="u-5.3" who="#SuleymanDemirel">W pewnym momencie toczyła się na forum międzynarodowym dyskusja nad tym czy NATO nie zakończyło już swej dziejowej roli. Dziś poszerzenie NATO jest tematem dyskusji. Rada Bezpieczeństwa Europejskiego i OBWE nie gwarantują dostatecznego poczucia bezpieczeństwa narodom Europy. Europa nie była wystarczająco skuteczna i zdecydowana w zapobieżeniu rozlewowi krwi w byłej Jugosławii. Działania instytucji europejskich były niewystarczające dla potrzeb i wymagań bezpieczeństwa europejskiego i zachowania pokoju. Taka sytuacja nie może się powtórzyć. W państwach byłej Jugosławii to NATO powstrzymało rozlew krwi i doprowadziło do zakończenia wojny domowej.</u>
<u xml:id="u-5.4" who="#SuleymanDemirel">Dlatego uważamy, że NATO powinno się rozszerzyć i objąć większą ilość państw. Sądzę, że wszyscy zgadzają się z opinią, iż Rosja nadal stanowi ważny czynnik bezpieczeństwa europejskiego. Zdajemy sobie sprawę, że niemożliwe jest stworzenie bezpieczeństwa dla naszego kontynentu z pominięciem Rosji. Nie możemy tworzyć w Europie nowych podziałów. Z tego powodu rozszerzenie NATO musi być przeprowadzone w taki sposób, aby uniknąć zmarginalizowania udziału Rosji w sprawach Europy. Taka sytuacja zaszkodziłaby europejskiemu bezpieczeństwu. Sytuacja, w której Rosja będzie wroga wobec Europy oznacza problemy, których przecież chcemy uniknąć.</u>
<u xml:id="u-5.5" who="#SuleymanDemirel">Światowa dyplomacja poszukuje takich sposobów rozszerzenia NATO, które nie budziłyby wrogości Rosji. Pozostaje pytanie czy poszukiwanie tych sposobów zostanie uwieńczone sukcesem. Jeżeli tak, to mamy nadzieję, że pod koniec bieżącego miesiąca zostanie w Paryżu podpisany układ z Rosją. W konsekwencji w Madrycie będzie możliwe omówienie rozszerzenia NATO.</u>
<u xml:id="u-5.6" who="#SuleymanDemirel">Poszerzenie NATO jest w chwili obecnej zaakceptowane przez członków sojuszu i Turcja jako państwo członkowskie popiera ten proces. Rozszerzenie NATO musi się odbywać równolegle z rozszerzeniem Unii Europejskiej i Unii Zachodnio-Europejskiej. NATO nie jest organizacją jedynie europejską i restrukturyzacja musi być zharmonizowana z innymi procesami zachodzącymi w Europie i na świecie.</u>
<u xml:id="u-5.7" who="#SuleymanDemirel">Turcja uważa, że Polska powinna zająć należne jej, jako państwu europejskiemu, miejsce w Unii Europejskiej i w NATO. Mówiłem już o tym kilka lat temu, chociaż wówczas poszerzenie NATO nie było jeszcze przedmiotem dyskusji. Dlatego Turcja popiera rozszerzenie NATO i członkostwo Polski w tym sojuszu w pierwszej kolejności. Jestem przekonany, że Polska stanie się pełnoprawnym członkiem NATO, a nasze oba kraje staną się także członkami Unii Europejskiej. Wówczas nasze stosunki dwustronne staną się bardziej efektywne co przyczyni się do stabilizacji w całym regionie. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#WiesławGołębiewski">Turcja niewątpliwie w obecnych czasach końca XX w. pełni rolę pomostu łączącego dwa kontynenty, różne kultury i religie. Pragnę zapytać jak Turcja zamierza realizować proces łagodzenia konfliktów na obszarze granicznym po-między Europą a światem arabskim? Co należy czynić, aby zapewnić bezpieczeństwo i stabilność tych wielkich obszarów Europy i Azji?</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#SuleymanDemirel">Jak już powiedziałem wartości, które będą cenione w XXI w. to demokracja, praca człowieka, pokój i gospodarka rynkowa. Są to wartości uniwersalne ponad sprawami wiary, religii, kwestiami rasy i wyznania.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#SuleymanDemirel">Odrzucamy wszelkie przejawy ekstremizmu, ksenofobii, terroryzmu, a także fundamentalizmu religijnego. Opowiadamy się za pokojem. Deklaracja Praw Człowieka, odrzucająca wszelkie podziały ze względu na wyznanie, przekonanie i kolor skóry, jest dla nas wartością podstawową.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#SuleymanDemirel">Jeżeli chodzi o styl różnych kultur należy kierować się, tak jak na całym świecie, zasadą pokojowego współistnienia. Ideologie nie powinny stanowić źródła konfliktów.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#IreneuszSkubis">Panie prezydencie. Konflikty międzynarodowe mają często źródło wewnątrz jakiegoś państwa. Państwo próbujące rozwiązywać konflikty międzynarodowe musi mieć stabilną i uporządkowaną sytuację wewnętrzną. Z tej perspektywy chcę zapytać jak Turcja patrzy na problem Kurdów, który nie jest jedynie problemem Turcji lecz kilku państw? Czy w polityce międzynarodowej i wewnętrznej element kurdyjski jest uwzględniany? Jak problem ten może być rozwiązany?</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#SuleymanDemirel">Po upadku Imperium Otomańskiego i zakończeniu I Wojny Światowej Turcja zaistniała na arenie międzynarodowej jako jednolite państwo. Wówczas społeczność międzynarodowa postanowiła, że Turcja będzie według prawa i traktatów państwem jednolitym.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#SuleymanDemirel">W Turcji istnieją mniejszości narodowe, także mniejszości nieislamskie. Generalnie islam jest religią dominującą w naszym kraju. Ludzie, którzy nazywają się Kurdami, a mieszkają w Turcji, są pełnoprawnymi obywatelami naszego kraju. Mieszkają oni rozproszeni na terenie całej Turcji. Dysponują oni takimi samymi prawami jak inni obywatele, mogą awansować do bardzo wysokich stanowisk. W tureckim parlamencie są deputowani pochodzenia kurdyjskiego, w rządzie jest kilku ministrów Kurdów. Kurdowie mogą ubiegać się o stanowisko premiera czy prezydenta. Nie ma żadnego podziału pomiędzy ludnością kurdyjską i niekurdyjską.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#SuleymanDemirel">Turcja stoi na stanowisku, że Kurdowie tureccy mają pełnoprawne obywatelstwo naszego kraju. Nie chcą oni oddzielenia od Turcji. Ludzie ci, mieszkający na terenie całego kraju, są przemieszani z ludnością turecką i ulegli procesowi asymilacji. Ludzie, którzy określają się jako Kurdowie żyją w tym regionie od kilkuset lat. Kurdowie i Turcy walczyli ramię w ramię z okupantem naszych ziem, podczas wojny wyzwoleńczej.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#SuleymanDemirel">W Turcji istnieje problem terroryzmu, ale nie mamy problemu kurdyjskiego. Ludzie, którzy nazywają siebie Kurdami dokonują zamachów, zabijając ludność cywilną i żołnierzy.</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#SuleymanDemirel">Nie jest to ruch wyzwoleńczy. Ludzie ci to mordercy mający na sumieniu 5 tys. cywilów zabitych w ciągu ostatnich 10 lat, a także ponad 5 tys. żołnierzy.</u>
<u xml:id="u-9.5" who="#SuleymanDemirel">Są to rzeczywiście osoby pochodzenia kurdyjskiego lecz ponieważ panują u nas rządy prawa podlegają oni temu samemu prawu co inni obywatele.</u>
<u xml:id="u-9.6" who="#SuleymanDemirel">Słowa o problemie kurdyjskim odbieramy jako dążenie do podziału Turcji, do destabilizacji Turcji. Oznaczałoby to stworzenie bardzo wielu problemów, które nie powinny mieć miejsca.</u>
<u xml:id="u-9.7" who="#SuleymanDemirel">W Iranie, Iraku i w Syrii także mieszkają ludzie pochodzenia kurdyjskiego lecz nikt z nich nie uważa, że powinni oni otrzymać jakieś terytorium na własność. Zmiana granic w tym regionie pociągnęłaby za sobą wiele problemów i długo należałoby czekać na stabilność. Widzimy to chociażby na przykładzie Palestyny i Izraela. Turcja traktuje jednakowo wszystkich swoich obywateli bez względu na pochodzenie.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#ZofiaKuratowska">Panie prezydencie. Z ogromną radością i satysfakcją wysłuchałam pana wypowiedzi na temat przestrzegania praw człowieka w kraju, w którym ścierają się różne światopoglądy.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#ZofiaKuratowska">Turcja ma bardzo specjalną rolę do spełnienia w Europie i mogłaby wkrótce stać się modelowym krajem, gdzie mimo najrozmaitszych tendencji prawa człowieka są przestrzegane. Jest to kraj, w którym ludzie mimo wszystkich dzielących ich różnic, mogą współegzystować i pracować nad rozwojem swojego kraju. Nie byłoby źle, gdyby Europa dokładniej śledziła tureckie rozwiązania gdyż w różnych europejskich krajach notujemy ostatnio narastanie zjawisk terroryzmu, nacjonalizmu i ekstremizmu. Unikanie i eliminowanie takich zjawisk jest chyba najważniejsze tak dla naszego kontynentu, jak i dla świata.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#ZofiaKuratowska">Chociaż pan Prezydent Suleyman Demirel jest w Polsce niecałą dobę chciałabym zapytać czy na podstawie dotychczasowych rozmów przez pana prowadzonych i rozmów prowadzonych przez turecką delegację, zobaczył pan szansę na rozwój naszych stosunków gospodarczych? Istnieją najrozmaitsze inwestycje tureckie w naszym kraju. Czy na podstawie tego krótkiego pobytu może pan powiedzieć kilka słów o możliwościach rozwoju współpracy gospodarczej?</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#ZofiaKuratowska">Spotkałam się także z opiniami, iż pomimo niezwykłej atrakcyjności Turcji pod względem turystycznym, niewielu Polaków odwiedza Wasz kraj w celach turystycznych. Ja bardzo boleśnie odczuwam brak większej wymiany turystycznej z Turcją. Uważam, że Polska pod względem turystycznym, zważywszy na naszą historię i walory krajobrazowe, może być bardzo atrakcyjna dla obywateli tureckich. Byłoby dobrze, aby rozwijał się ruch turystyczny pomiędzy naszymi krajami.</u>
<u xml:id="u-10.4" who="#ZofiaKuratowska">Spotkania pomiędzy obywatelami różnych krajów są bardzo ważne dla rozwoju wzajemnych stosunków. Podobnie boleśnie odczuwam brak działań kulturalnych. Nie ma prób przybliżenia polskiemu społeczeństwu tak bogatej kultury jaką jest kultura turecka. Nie chodzi mi jedynie o wiadomości z zakresu historii czy sztuki ludowej, ale także o kulturę i sztukę współczesną, która burzliwie się ostatnio rozwija.</u>
<u xml:id="u-10.5" who="#ZofiaKuratowska">Wiąże się z tym także sprawa wymiany młodzieży. Wiem, że odbyły się rozmowy pomiędzy naszymi ministrami edukacji. Czy ocenia pan pozytywnie wynik tych rozmów? Czy doprowadzą one do zintensyfikowania naszych wzajemnych stosunków?</u>
<u xml:id="u-10.6" who="#ZofiaKuratowska">Na zakończenie pragnę powiedzieć, że uważam wizytę pana prezydenta i całej delegacji tureckiej za jedną z najważniejszych wizyt jakie ostatnio mieliśmy okazję gościć w Polsce.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#SuleymanDemirel">Dziękuję bardzo pani marszałek za ciepłe słowa. Przede wszystkim pragnę powiedzieć, że wszyscy powinniśmy realizować wspomniane uniwersalne wartości poszanowania praw człowieka. Jeżeli chodzi o terroryzm to nie można czekać, aż się on rozwinie i okrzepnie. Te problemy należy rozwiązywać zawczasu. W Europie prawa człowieka nie dają nikomu prawa do zabijania. Jeżeli terroryzm z jakiegoś powodu uzyskuje poparcie lub jeżeli pojawiają się ludzie sympatyzujący z terrorystami, oznacza to niebezpieczne ekstremistyczne tendencje. Ludzie tacy mogą doprowadzić do zniszczenia własnego kraju.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#SuleymanDemirel">Na płaszczyźnie międzynarodowej zostało postanowione, że terroryzm musi zostać potępiony, a walka z terroryzmem musi uzyskać jak największe poparcie.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#SuleymanDemirel">Grupy terrorystyczne są bardzo dobrze zorganizowane i wykorzystują wszelkie dostępne środki i platformy, zapewnione przez demokratyczne państwo, do głoszenia swojej ideologii.</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#SuleymanDemirel">Jeżeli mówimy o prawach człowieka musimy pamiętać o ofiarach terroryzmu. Ofiary mają przecież podstawowe prawo do życia.</u>
<u xml:id="u-11.4" who="#SuleymanDemirel">Podkreślam znaczenie walki z terroryzmem. Niestety niektórzy z naszych sąsiadów popierają terroryzm. Jest to problem, gdyż niełatwo zwalczyć ruch mający poparcie i zaplecze na terenie kraju sąsiadującego. Turcja ma zamiar położyć kres wszelkim formom terroryzmu. Jeżeli tego nie uczynimy może okazać się, że opanowuje on wszystkie dziedziny życia.</u>
<u xml:id="u-11.5" who="#SuleymanDemirel">Jak państwo doskonale wiecie tego rodzaju wizyty państwowe, jak moja wizyta w Polsce służą zazwyczaj stworzeniu odpowiedniej atmosfery, która później może być wykorzystana dla konkretnych działań. Niewiele jest działań konkretnych. Jest to raczej przygotowanie terenu. Jestem bardzo zadowolony, gdyż widzę ogromny potencjał rozwoju stosunków pomiędzy naszymi krajami. Dostrzegam również silną wolę i chęci ze strony polskiej. Wola polityczna będzie służyła rozwojowi naszych stosunków.</u>
<u xml:id="u-11.6" who="#SuleymanDemirel">Pragnę powiedzieć, że od 7 lat Polska jest w trakcie przekształceń. 7 lat to bardzo niewiele w historii kraju. Przechodzicie do zupełnie innej formy gospodarki, zmieniacie system administracyjny. Turcja także przechodzi okres zmian. Mamy obecnie gospodarkę mieszaną i staramy się przejść do systemu pełnej gospodarki rynkowej. Gospodarka rynkowa wymaga wsparcia takich instytucji, jak banki oraz powstania specyficznej kultury, w której będzie funkcjonowała.</u>
<u xml:id="u-11.7" who="#SuleymanDemirel">Konieczna jest współpraca międzynarodowa, ponieważ rodzące się organizacje i instytucje muszą spełniać warunki międzynarodowe - muszą być kompatybilne ze swoimi odpowiednikami w innych krajach. Odbyłem dziś rozmowy z przedstawicielami polskiego biznesu. W spotkaniu brali udział poważni przedsiębiorcy tureccy, którzy przybyli wraz ze mną do Polski. Oznacza to, że oprócz naszego rządu, także tureccy biznesmeni przywiązują ogromną wagę do kontaktów z Polską. Polska poczyniła znaczne postępy w wielu obszarach gospodarki. Uważam, że w najbliższych 10 latach będziemy świadkami rozwoju wzajemnych stosunków.</u>
<u xml:id="u-11.8" who="#SuleymanDemirel">W chwili obecnej przygotowujemy podstawy przyszłego wzrostu. Dysponujemy wszystkimi podstawami prawnymi, umowami. Wysokość obrotów handlowych wynosi ok. 400 mln $, myślę, iż wkrótce wartość ta osiągnie miliard dolarów. Mówiliśmy także o tym, że będziemy starali się dopasować wzajemnie do siebie nasze gospodarki. Uważam, że Polska i Turcja, stając się członkami Unii Europejskiej, powinny zawczasu dopasować do siebie nasze gospodarki.</u>
<u xml:id="u-11.9" who="#SuleymanDemirel">Zarówno Polska, jak i Turcja podpisały umowę o wolnym handlu z Rumunią. Po podpisania umowy o wolnym handlu pomiędzy Polską i Turcją powstanie swego rodzaju obszar handlowy. Polska potrzebuje obecnie infrastruktury. Obecna infrastruktura nie wystarczy Polsce do pełnego wykorzystania możliwości rozwoju. W Polsce jest ponad 7,5 mln samochodów, ale ruch handlowy do Azji Środkowej narasta. Wiem, że rozpoczęliście budowę autostrad.</u>
<u xml:id="u-11.10" who="#SuleymanDemirel">Turcja wybudowała 3 tys. km szybkich dróg i ma doświadczenie w tworzeniu od podstaw dużej infrastruktury. Bardzo chętnie służymy Polsce pomocą naszych fachowców i firm budowlanych w budowie autostrad. W tej dziedzinie możemy rozwijać współpracę w inwestycjach poza Polską. Widzę ogromne możliwości takiego współdziałania. Jestem przekonany, że w chwili gdy nasze wspólne działania zaowocują konkretnymi rezultatami będzie to z korzyścią nie tylko dla naszych dwóch państw.</u>
<u xml:id="u-11.11" who="#SuleymanDemirel">Turcja jest swego rodzaju kolebką cywilizacji. Posiadamy bardzo dużą ilość zabytków. Uważam, że przedstawiciele cywilizowanego świata powinni zobaczyć to co znajduje się na terenie naszego kraju, gdyż jest to dziedzictwo naszej cywilizacji. Ponadto dysponujemy ogromnymi walorami krajobrazowymi. Turcja położona jest w najczystszej części wybrzeża. Pragniemy zaprosić polskich przyjaciół do odwiedzin w Turcji i inwestycji w naszą turystykę. W zeszłym roku Turcję odwiedziło 7,5 mln turystów. W tym roku spodziewamy się 10 mln turystów. W ciągu następnych 5 lat oceniamy, że liczba ta osiągnie 25 mln. Jest to ogromna rzesza ludzi. Turystyka pomoże nam wzajemnie się poznać. Chociaż nasze kontakty trwają od 600 lat i znamy się z historii, nie możemy żyć przeszłością, musimy także patrzeć w przyszłość. Nasze narody powinny bliżej się poznać. Turystyka, z tego punktu widzenia, jest niezmiernie ważnym elementem wzajemnych stosunków.</u>
<u xml:id="u-11.12" who="#SuleymanDemirel">Bardzo doceniamy bogactwo kulturowe Polski. Przed moim przyjazdem byłem na koncercie polskiej orkiestry w Ankarze. Uważam, że powinniśmy stworzyć ośrodki kultury w Istambule, w Warszawie. Takich ośrodków powinno być jak najwięcej. Musimy podzielić się tym, co każdy z nas ma do zaoferowania. Dziękuję za uwagę.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie prezydencie. Z wielkim zainteresowaniem słuchamy pana wypowiedzi. Ma pan szczególny dar przedstawiania trudnych spraw w prostych słowach. Niestety wszystko co dobre musi się kiedyś skończyć. Pana prezydenta oczekuje już marszałek Sejmu. Dlatego pragnę przeprosić wszystkich posłów i senatorów, którzy nie mieli jeszcze okazji włączyć się do naszej dyskusji, ale musimy zakończyć dzisiejsze spotkanie.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo serdecznie za wszystkie wypowiedzi pana prezydenta Suleymana Demirela. Dziękuję za udział w naszym spotkaniu. Dziękuję posłom i senatorom oraz zaproszonym gościom. Zamykam posiedzenie połączonych Komisji Spraw Zagranicznych i senackiej Komisji Spraw Zagranicznych i Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>