text_structure.xml 42.3 KB
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#RyszardGrodzicki">Otwieram posiedzenie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich poświęcone przyjęciu opinii, dotyczących budżetu państwa, w częściach dotyczących: Kancelarii Prezydenta RP, Kancelarii Senatu RP, Kancelarii Sejmu RP i Krajowego Biura Wyborczego. Muszę państwa przeprosić, ale równolegle trwają posiedzenia innych Komisji, w których uczestniczą członkowie naszej Komisji, więc frekwencja będzie „rotacyjna”. Oczywiście, w momentach głosowań, odpowiednią ilość osób na sali będziemy mieli. Obecnie przystąpimy do rozpatrywania sprawozdań. Pierwszym posłem sprawozdawcą jest pani poseł Danuta Ciborowska. Bardzo proszę o zarekomendowanie nam projektu opinii w sprawie budżetu Kancelarii Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#DanutaCiborowska">Przedstawiam państwu projekt opinii Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich, która zostanie uchwalona, mam nadzieję, w dniu dzisiejszym a przeznaczona jest dla Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów. Komisja nasza, na swych posiedzeniach w dniach 27, 29 listopada i w dniu dzisiejszym, rozpatrzyła projekt budżetu Kancelarii Sejmu na rok 1996, część dziesiąta. Komisja pozytywnie opiniuje ten projekt. Komisja proponuje równocześnie wprowadzenie następujących poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#RyszardGrodzicki">Pani poseł, wszyscy mają przed sobą ten tekst tak, że go nie trzeba odczytywać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#DanutaCiborowska">Jeżeli wszyscy państwo macie tekst, to tylko uwagi ogólne. Zmniejszenia, w 11 - wynagrodzenia osobowe, wynikają z tytułu korekty naliczeń wynagrodzeń pracowników Kancelarii Sejmu i wyrażają się kwotą 179 tys. zł. Plan, po zmianie, wyglądać będzie następująco: 41.831 tys. zł, w tym wynagrodzenia 27.255 tys. zł. Proszę państwa, w wyniku dyskusji i ustaleń, na posiedzeniu Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich w dniu wczorajszym, zmniejsza się, zgłoszone przez Kancelarię Sejmu, zapotrzebowanie na środki z rezerwy celowej, część 83 budżetu państwa, związane z wprowadzeniem ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora. Jest to kwota zmniejszenia 4.938 tys. zł. Zmniejszenie to wynika z późniejszego wprowadzenia ustawy, najwcześniej w drugim kwartale przyszłego roku. Zawarliśmy, równocześnie, w opinii wyjaśnienia i informacje dotyczące, poszczególnych paragrafów projektu budżetu Kancelarii Sejmu. Mimo zmniejszeń, wskaźnik jest, jeszcze ciągle, wyższy niż wskazuje Ministerstwo Finansów. W przedłożonej opinii macie państwo pełne wyjaśnienie tych spraw. Kończąc, proszę Wysoką Komisję o zaakceptowanie niniejszej opinii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#RyszardGrodzicki">Dziękuję bardzo. Czy ktoś z państwa chciałby zadać jakieś pytania albo zgłosić uwagi? Pani poseł, ja mam jedno pytanie. Mówiliśmy wielokrotnie o potrzebie zmiany przelicznika przy projektowaniu środków na biura klubów i biura poselskie, z racji tego, że w pulę tych środków wchodzi, również fundusz płac dla zatrudnionych pracowników, a przeliczane one są tak, jak wydatki na środki rzeczowe. W Kancelarii Senatu dokonano takiego przeszacowania i zwiększenia; czy i tutaj rozważała pani takie przesunięcie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#DanutaCiborowska">Tak, panie przewodniczący, rozważaliśmy to i mam przygotowaną notatkę w tej sprawie, w dwóch wariantach. Pierwszy wariant, pozostawia bez zmian dotychczasową sytuację, naliczenia dokonywane są wskaźnikiem inflacyjnym 1,198. W tym pierwszym wariancie istnieje możliwość zwiększenia zarówno ryczałtów na biura poselskie, jak i zwiększenie kwot dla klubów i kół poselskich. Będzie to możliwe od 1 kwietnia 1996 roku, natomiast nie w pierwszym kwartale. Drugi wariant zakłada przelicznik wyższy od wskaźnika inflacji, wynoszący 1,251, i wtedy jest, oczywiście, możliwy wzrost od 1 stycznia 1996 roku. Biorąc to wszystko pod uwagę, w momencie kiedy staramy się w budżecie Kancelarii Sejmu oszczędzić wszędzie tam, gdzie tylko możemy, myślę, a jest to moje własne zdanie i osobista refleksja, że najrozsądniejszym wyjściem byłoby pozostanie przy planowanej na rok 1996 wielkości, z możliwością, jak podkreślam, wzrostu od 1 kwietnia 1996 roku. Szczególnie chcę tutaj zwrócić uwagę, a i pan poseł Andrzej Wielowieyski zgłaszał tę sprawę, by kwota zwiększenia ryczałtów na biura była przeznaczona, przede wszystkim, na zwiększenie wynagrodzeń ich pracowników. W dniu wczorajszym zapoznałam się i przeanalizowałam, dość dokładnie, najnowsze dane, które ma Biuro Obsługi Posłów i wynika z nich, że sprawa przedstawia się bardzo różnie. Kwoty te są bardzo różnie dzielone i bardzo różnie są zatrudniani pracownicy. W związku z tym myślę, że powinniśmy pozostać przy dotychczasowym projekcie, z możliwością zwiększenia od 1 kwietnia 1996 roku i to w wystarczających kwotach. Szczegóły mam tutaj przed sobą i, jeżeli państwo będziecie chcieli, mogę je za chwilę przedstawić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#RyszardGrodzicki">Dziękuję. Czy ktoś chciałby zabrać głos w tej sprawie? Pan minister Wojciech Sawicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#WojciechSawicki">Przepraszam, że się wypowiadam w sprawach dotyczących Sejmu a nie Senatu, ale tutaj z treści opinii, na stronie trzeciej, w części dotyczącej rezerwy celowej, państwo pamiętacie tam były te zmniejszenia i przesunięcia uwzględniające, w trochę większym wymiarze, Senat. Myślę, że zapis - „kwota ta będzie rozliczana w środkach przeznaczanych dla Kancelarii Sejmu” - nie jest dobry, tak to być nie powinno. Powinno być tak, że to my zwiększamy swoją rezerwę celową o odpowiednią kwotę, a kwota rezerwy celowej dla Sejmu jest odpowiednio zmniejszana. Nie można pozostawić zapisu „kwota ta będzie rozliczana w środkach przeznaczanych dla Kancelarii Sejmu”. Nie może być tego zdania, bo to wprowadza niejasności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#RyszardGrodzicki">Rozumiem, że tutaj nie chodzi o meritum, ale o poprawki stylistyczne. Wyklarujemy to tak, żeby nie wywoływało wątpliwości. Czy jeszcze jakieś uwagi do tego projektu opinii? Panie ministrze, będę miał do pana pytanie. W sprawie biur klubów i biur poselskich, jak tutaj postąpić? Czy to, co zostaje w Kancelarii Sejmu, pozwala na takie ewentualne przesunięcia, aby w ramach środków, którymi dysponują te biura, zapewnić odpowiedni wzrost płac ich pracownikom?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#MaciejGraniecki">Myśmy to wczoraj konsultowali z panem posłem Andrzejem Wielowieyskim i panią poseł Danutą Ciborowską. Miałem okazję, mówię to nieformalnie, przekazać owe sugestie Prezydium, nie było tylko jeszcze rozmowy przedstawicieli Komisji z Prezydium. My popieramy takie rozwiązanie i takie ustalenie, aby Prezydium mogło od 1 kwietnia 1996 roku, w planowanej kwocie, podnieść środki na biura klubów i biura poselskie. Oznacza to, po pierwsze, że wtedy będzie możliwość podniesienia pensji pracownikom, a po drugie, zaoszczędzony pierwszy kwartał pozwoli na pewien manewr: albo na jeszcze większe, niż planowane od 1 stycznia, podniesienie kwot, czyli o więcej niż 20%; albo też, od 1 kwietnia, planowane 20%, a na początku drugiego półrocza odpowiedni dalszy wzrost o sumy zaoszczędzone w 1 kwartale. Wydaje się, że jest to racjonalne i jeżeli przyjąć by, przy aprobacie Prezydium, taką umowę, to zabezpieczałoby to, w wystarczającym stopniu, środki dla biur poselskich i dla klubów. Chciałbym tu potwierdzić tylko to, co znane jest jak sądzę Komisji, że po pierwszym półroczu, badania statystyczne wykazują, że średnio 25,4% środków idzie na płace w biurach poselskich. Przy czym nie może powiedzieć, że wskaźnik ten odzwierciedla rzeczywistość w 100%, ponieważ posłowie, jak wiemy, w dużym stopniu wykorzystują formułę prac zleconych i innych postaci zatrudnienia asystentów, aniżeli tylko umowa o pracę. Stąd, nie do końca ten wskaźnik jest reprezentatywny. Niemniej jednak, to rozwiązanie z niekorygowaniem budżetu w tej chwili, zaoszczędzenie w pierwszym kwartale a podwyższenie, w przewidywanej kwocie, od kwietnia, powinno zaspokoić potrzeby w tej mierze. W przeciwnym razie, tak jak pani poseł referowała, należałoby się zastanowić nad skorygowaniem kwot na biura poselskie i biura klubów, przy czym powstaje trudność, jak spowodować, aby ten dodatkowy wzrost ryczałtów przeznaczony został tylko na płace, skoro każdy poseł sam dysponuje całą kwotą, na wszystkie możliwe wydatki w ramach swojej działalności w terenie. Brak tej gwarancji sprawia, że chyba lepsze jest pierwsze rozwiązanie. Możliwości finansowe, przy takim ujęciu, naszym zdaniem, istnieją i są możliwe do realizacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#RyszardGrodzicki">Dziękuje. W przyszłości trzeba będzie pomyśleć nad wydzieleniem takiego odrębnego rozdziału i wtedy będzie można bardziej precyzyjnie to adresować. W tej chwili mam problem metodologiczny związany z proponowaną zmianą w budżecie Kancelarii Senatu, gdzie współczynnik zwiększa się do 1,25, kiedy w Sejmie zostajemy przy 1,19. Z różnych powodów byłoby lepiej, żebyśmy przyszli do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów z jednym przelicznikiem. Czyli rozumiem, że będzie korekta w Senacie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WojciechSawicki">Po prostu musi być tak samo, w Sejmie i w Senacie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#RyszardGrodzicki">W tym wypadku Senat uznaje wyższość Sejmu. Czy jeszcze jakieś uwagi do tej opinii?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#MaciejGraniecki">Na stronie czwartej, w pierwszym wierszu na górze, jest, jak sądzę, błąd literowy, otóż wzrost wydatków jest „ściśle związany”, a nie „nieściśle związany”. To jest istotne sformułowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#RyszardGrodzicki">Dziękuję bardzo. Proponowałbym przyjęcie takiego założenia w stosunku do wszystkich opinii, które tutaj rozpatrujemy, że akceptujemy, przede wszystkim, dane liczbowe, które są tam zawarte, natomiast stylistykę pozostawiamy Prezydium Komisji do dopracowania. Wtedy osiągniemy wszystkie możliwe efekty z tych opinii, w tym również i efekt estetycznego oddziaływania na Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#RyszardGrodzicki">Kto z państwa jest za przyjęciem projektu opinii w sprawie budżetu Kancelarii Sejmu na rok 1996? Proszę o podniesienie ręki. Opinia została uchwalona jednogłośnie. Czy ktoś z państwa chciałby do tej opinii zgłosić zdanie odrębne? Może, ubiegając pana posła Bugaja, żeby był w pełni usatysfakcjonowany, to to ogrodzenie mu tam umieścimy. Będziemy w tym momencie uprzedzali atak, żeby nie było wątpliwości i tak byśmy tę sprawę załatwili jednym odrębnym zdaniem i rzecz by przeszła.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#RyszardGrodzicki">Przechodzimy teraz do zaopiniowania budżetu Kancelarii Senatu, ponieważ tutaj związek merytoryczny jest oczywisty. Proszę o zabranie głosu pana posła Ludwika Turko, a później pana posła Zygmunta Jakubczyka, w części dotyczącej opieki nad Polonią i Polakami za granicą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#LudwikTurko">Opinia, którą przedstawię Komisji, we wszystkich pozycjach, z wyjątkiem jednej, pokrywa się z tymi wnioskami, które dyskutowaliśmy na poprzednim posiedzeniu. Różnica dotyczy tylko paragrafu 84, na stronie 2, gdzie od razu dokonałbym autopoprawki, wynikającej z wprowadzenia przeze mnie, po ustaleniach z panem posłem Andrzejem Wielowieyskim, pewnych korekt, związanych z przyjęciem metodologii takiej samej jak w Sejmie. Autopoprawka polega na tym, że w 84, zwiększenie o kwotę 212 tys. zł, należy zastąpić kwotą 66 tys. zł, a wynikające z tego zmiany w podliczeniu będą brzmiały: ogółem część 11, zmniejszenie o 507 tys. zł. do kwoty 52.681 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#LudwikTurko">Przechodząc do sprawozdania. Na początku są wyliczone wszystkie zmniejszenia. Nie będę ich czytał, zakładam, że państwo macie to przed oczami. Wszystkie te pozycje były dyskutowane na posiedzeniu Komisji, w nawiasie umieściłem krótkie opisy i krótkie uzasadnienia obniżek z rozdziału 9911, razem te wszystkie zmniejszenia dotyczą kwoty 873 tys. zł. Pozycje te były dyskutowane i uzgodnione na posiedzeniu Komisji. Następnie dochodzą dwa zwiększenia, w tym jedno nie dyskutowane uprzednio na posiedzeniu Komisji i tu stawiam wniosek o jego przyjęcie. W 84 - biura senatorskie, z powodów dokładnie tych samych, jakie były omówione przed chwilą, przy zastosowaniu dokładnie tych samych liczb, tzn. 100 biur x 3.000 x współczynnik 1,251 i odejmując od tego sumę przeznaczoną na biura w projekcie, otrzymuje się podwyżkę o 66 tys zł. W 73 jest kolejne zwiększenie o 300 tys zł. właściwie to jest przesunięcie, a nie zwiększenia kosztów ogólnych, przeznaczone na budowę w Kazachstanie, ku czci deportowanych tam Polaków, pomnika-ośrodka szkolenia zawodowego. Jest to wykonanie uchwały Sejmu z lipca 1995 roku. Komisja proponuje ogólne zmniejszenie budżetu Kancelarii Senatu RP o kwotę 507 tys zł. W przeciwieństwie do Kancelarii Sejmu, z Kancelarii Senatu wpłynął wniosek o zwiększenie rezerwy budżetowej o kwotę 1.420 tys. zł. Wynika to z zastosowania jednolitej metodologii naliczania skutków, projektowanej ustawy o mandacie posła i senatora. W ten sposób obie Kancelarie przyjęły ten sam algorytm naliczania, co powoduje, że ta kwota w przypadku senatorów jest wyższa, aniżeli przedtem naliczona przez Kancelarię Senatu. Przypominam, raz jeszcze, że jest to w ramach rezerwy budżetowej, w dyspozycji Rady Ministrów. Ma to trochę inny statut, niż te kwoty w preliminarzu Kancelarii. To jest zresztą zupełnie inny rozdział, nr 9717.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#LudwikTurko">Jeżeli chodzi o część opisową, to jak państwo widzą, potraktowałem to bardzo krótko, ponieważ uważam, że w sytuacji kiedy Komisja nie miała tu specjalnych uwag, to akceptuje to, co będzie prezentowane, na posiedzeniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, przez Kancelarię Senatu. Dziękuję bardzo i proszę o przyjęcie tej opinii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#ZygmuntJakubczyk">Muszę powiedzieć, że chyba jestem w najlepszej sytuacji, bo w tej części, którą ja referowałem, nic nie obcięto a jeszcze dodano 300 tys. zł. Myślę, że to co było przedstawiane na posiedzeniu Komisji w dniu 29 listopada br. niewiele się zmieniło. Komisja uznała, że kwota 17.780 tys. zł, choć nie jest to kwota potrzeb a tylko możliwości budżetu państwa, jest do przyjęcia. W tej sytuacji, ta część projektu budżetu Kancelarii Senatu została zaopiniowana pozytywnie. Jest to zwiększenie o 42,3%, w stosunku do roku ubiegłego. Zwróciliśmy uwagę na część drugą, związaną z opinią Komisji Łączności z Polakami za Granicą, chodzi o inicjatywę budowy pomnika-centrum szkolenia zawodowego, na podstawie uchwały Sejmu z dnia 21 lipca 1995, mającej na celu upamiętnienie 60 rocznicy deportacji Polaków do Kazachstanu. Komisja uznała, że ta inicjatywa jest warta poparcia i zaproponowała przesunięcie, z oszczędności Kancelarii Senatu, kwoty 300 tys. zł. na ten cel. Ja, w projekcie opinii, który jest przedstawiony, opisałem tę sprawę nieco szerzej, dlatego że w dniu dzisiejszym otrzymałem pismo z Ambasady RP w Ałma Ata. Jest w nim potwierdzenie inicjatywy budowy pomnika i dużego zainteresowania tą sprawą, Polonii w Kazachstanie, jak również, potwierdzone opinią ambasadora, zainteresowanie organizacyjne i, w pewnej części, finansowe. W tej sytuacji, nie pozostaje mi nic innego, jak tylko prosić o podtrzymanie pozytywnej opinii. Na tym zakończę swoją część.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#RyszardGrodzicki">Czy ktoś z państwa chciałby zgłosić uwagi do budżetu Kancelarii Senatu, sensu largo, czyli zarówno do rozdziału - opieka nad Polonią, jak i do rozdziału - Kancelaria Senatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#WojciechSawicki">Przepraszam, może wbrew sobie, ale muszę przyznać, że jest chyba jakieś nieporozumienie co do tego zwiększenia w 84. Dlatego, że o ile dobrze zrozumiałem, w odniesieniu do Kancelarii Sejmu przyjęliście państwo to, co już wcześniej było w projekcie jej budżetu przyjęte, tzn. środki na biura poselskie wynikają z kwoty 3.400 zł. miesięcznie, czyli obecnego poziomu ryczałtu, który dajemy na biura poselskie, plus 19,8% od tej kwoty. Jeśliby tak było, a tak rozumiem zostało przyjęte w odniesieniu do Sejmu, to to samo musi być przyjęte dla Senatu, czyli pozostawienie 84 bez zmian, bo dokładnie taki klucz był przyjęty w naszym projekcie budżetu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#RyszardGrodzicki">Przepraszam, że panu przerywam ale mam pytanie pomocnicze do pani poseł Danuty Ciborowskiej. Jeśli pani weźmie materiał, który przedłożył pan poseł Andrzej Wielowieyski, to tam na drugiej stronie, w budżecie Kancelarii Sejmu jest przelicznik dotyczący biur poselskich i biur klubów parlamentarnych wynoszący 1,25. Ale rozumiem, że myśmy tę koncepcję odrzucili i pozostali przy przeliczniku 1,9.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#DanutaCiborowska">Koncepcja zwiększenia pojawiła się w dniu wczorajszym. Dyskutowaliśmy ją wspólnie z panem posłem Andrzejem Wielowieyskim bardzo długo. Ostateczną decyzję może podjąć tutaj Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich i dlatego przedstawiłam państwu możliwość działania w dwóch wariantach. Sugerując, że istnieje możliwość podwyższenia ryczałtów od 1 kwietnia w ramach kwoty, którą zaplanowała Kancelaria Sejmu i uważam, że to samo dotyczy Senatu. Nie mówiliśmy o Senacie, ale powinno to być i jest równoznaczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#RyszardGrodzicki">Można pozostać przy przeliczniku 1,198, czyli tak, jak to jest tutaj liczone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#LudwikTurko">W przypadku Sejmu liczenie jest jeszcze bardziej skomplikowane, bo dochodzą jeszcze biura klubów. Różnica bierze się z tego, że w projekcie budżetu Kancelarii Senatu jest stosowany współczynnik 19,8%, ale od pozycji wyjściowej 3.400 zł, i w Sejmie było tak samo, i tutaj żadnej zmiany by nie było. Natomiast, po dyskusji z posłem Wielowieyskim, użyłem wskaźnika 1,251, ale od pozycji wyjściowej 3.300 zł, i to zrobiło różnicę 66 tys. zł. To nie jest duża różnica, ale jeżeli uważa pan, że należy to zmienić, to proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#WojciechSawicki">Panie pośle, ja chętnie wezmę więcej, ale to byłaby nierówność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#RyszardGrodzicki">Dobrze. Czy są zgłaszane inne uwagi do budżetu Kancelarii Senatu? Jeśli nie, to przystępujemy do głosowania. Ze względu na specyfikę sprawy rozpoczniemy od rozdziału - Opieka nad Polonią i Polakami za granicą. Kto z państwa jest za zatwierdzeniem tego budżetu zgodnie z przedłożonym, odrębnym sprawozdaniem? Proszę o podniesienie ręki. Kto jest przeciwny? Kto się wstrzymał? Zostało przyjęte jednogłośnie. Czy ktoś chce zgłosić zdanie odrębne, do tego rozdziału? Nie widzę. Przystępujemy do głosowania nad budżetem Kancelarii Senatu. Kto z państwa jest za przyjęciem opinii, przedstawionej przez pana posła Ludwika Turko, w sprawie budżetu Kancelarii Senatu? Proszę podnieść rękę. Oczywiście głosujemy projekt wraz z korektami. Dziękuję. Kto z państwa jest przeciwny? Kto się wstrzymał? Przyjęte jednogłośnie. Czy ktoś chce zgłosić zdanie odrębne? Nie widzę. Zamykam prace nad projektem budżetu Kancelarii Senatu. Dziękuję państwu.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#RyszardGrodzicki">Przystępujemy do analizy budżetu Krajowego Biura Wyborczego. Proszę pana posła Andrzeja Żelazowskiego o zarekomendowanie opinii Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#AndrzejŻelazowski">Szanowni Państwo. Dwa lata z rzędu było łatwo referować projekt budżetu Krajowego Biura Wyborczego, tym razem jednak wnoszę o dokonanie istotnych zmian w zapisach projektu budżetu państwa w części szesnastej, czyli dotyczącej Krajowego Biura Wyborczego. Przyczyna jest dość prosta. W dniu dzisiejszym weszła w życie ustawa, nad którą nasza Komisja także swego czasu obradowała. Ustawa o zmianie ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu RP oraz niektórych innych ustaw, która wprowadza nowe rozstrzygnięcia w organizacji Krajowego Biura Wyborczego. Jego częściami stały się delegatury wojewódzkie, czyli Wojewódzkie Biura Wyborcze. Wszystko co w tej sprawie mam do powiedzenia napisałem na tej jednej kartce. Ten projekt opinii jest zbieżny z ekspertyzą Wydziału Studiów Budżetowych, Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu. Zachodzi zatem potrzeba istotnych zmian, ale są to zmiany, które w bilansie budżetowym wychodzą na zero, ponieważ jest to przeniesienie pomiędzy poszczególnymi rozdziałami. To jest, niekiedy, wyjęcie pieniędzy przeznaczonych, przez wojewodów na działalność dotychczasowych Wojewódzkich Biur Wyborczych, które były im podporządkowane. Zostaje to przeniesione do swoistego „resortu wyborczego”, którym staje się Krajowe Biuro Wyborcze. Konkluzją mojej opinii jest, że najlepszym wyjściem z tej sytuacji byłaby autopoprawka, która nie mogła być, z racji stanu prawnego, zgłoszona do tej pory, a dzisiaj istnieją już odpowiednie uprawnienia. Trzeba by było do tego zgodnych opinii Ministerstwa Finansów i Krajowego Biura Wyborczego; trzeba to ustalić na drodze wzajemnych uzgodnień i o to wnoszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#KrystynaZawiska">Proszę państwa, chciałabym państwu uświadomić podstawową kwestię. Budżety wojewodów, to są budżety 49 samodzielnych, autonomicznych podmiotów i Minister Finansów nie ma tutaj żadnej gestii, może tu działać wyłącznie komisja sejmowa. A jeśli miałaby być poprawka rządowa, to praktycznie musiałoby to być tak, jak robi się to w tej chwili z ustawą o dużych miastach. Mianowicie, Minister-Szef URM-u, z upoważnienia Rządu, zwrócił się do 49 wojewodów o złożenie stosownych dokumentów - korekt, a w szczególności druków planistycznych. Rząd w tej chwili te wszystkie druki analizuje, zestawia i opracowuje. Rada Ministrów przyjmie to w postaci szczegółowego rozliczenia tych dokumentów i, dopiero w tym momencie, Rząd zgłosi autopoprawkę. Przekazałam państwu pewne szczegółowe materiały, ponieważ rozumiem, że był problem z posługiwaniem się szczegółowym projektem budżetu, przekazanym wcześniej Sejmowi przez Rząd. W projekcie budżetu założono tezę, słuszną zresztą, że to co jest wypłatą z zakładowego funduszu nagród, tzw. trzynastka, musi zostać wypłacone przez dotychczasowego pracodawcę, którym do końca roku jest wojewoda. Tutaj pokazaliśmy tylko, jakie sumy powinny zostać w gestii wojewody, natomiast w tej sprawie, Minister Finansów nic nie może zrobić. Już nie istnieje, proszę państwa, zbiorczy budżet wojewodów, do którego, do ubiegłego roku, w ramach nadzoru administracji państwowej, miał pewną gestię Minister-Szef Urzędu Rady Ministrów. Jest to, w myśl prawa budżetowego, które uchwalił Parlament, czterdzieści dziewięć samodzielnych budżetów. Jeszcze raz powtarzam, że tylko komisja sejmowa, a więc Sejm może powiedzieć - proszę zabrać. Rząd to wykona, ale sam Minister Finansów absolutnie nic nie może zrobić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#RyszardGrodzicki">Dziękuję bardzo. Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zabrać głos w tej sprawie? Jestem winien państwu pewne informacje. Po naszych dwóch posiedzeniach w sprawie Krajowego Biura Wyborczego, wystąpiłem, w odstępie dwóch dni, z dwoma pismami. W pierwszym prosiłem ministra Marka Borowskiego, o dostarczenie szczegółowych danych dotyczących 49 województw. Nie zostało to jeszcze spełnione i do tej pory ich nie mamy. W drugim piśmie wystąpiłem o dokonanie odpowiednich przeksięgowań w budżecie, tak aby można było dokonać korekt. Komisja nie dysponuje szczegółowymi danymi, a okazuje się, że zebranie ich naszymi metodami jest niemożliwe. W dniu dzisiejszym rozmawiałem z panem ministrem Markiem Borowskim, który stwierdził, że przekazał sprawę do Ministerstwa Finansów i tam, wedle jego wiedzy, pracuje się nad dokonaniem odpowiednich obliczeń. Teraz powstaje problem w jaki sposób to zrobić, ponieważ Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów planuje rozpatrzenie tych części, które obecnie opiniujemy, w środę wieczorem albo w czwartek rano. Jest to informacja dla wszystkich opiniujących, że muszą zarezerwować wtedy czas i być tutaj obecni. W związku z tym proponowałbym przyjęcie tej opinii tak jak jest, aby zachować główną myśl, wyrażoną w niej przez pana posła Andrzeja Żelazowskiego. Natomiast w momencie kiedy będziemy mieli potwierdzone i zweryfikowane dane, zaproponujemy zmiany. Rozumiem, że one są zawarte w tym piśmie, przygotowanym przez pana Zawadzkiego, ale tu, np. uciekł gdzieś fundusz płac dla wojewódzkich komisarzy wyborczych. Chyba nie został tutaj ujęty. Pozostaje jeszcze problem przeksięgowań z odpowiednich kont, bo oni nie byli ujęci w budżecie Wojewódzkich Biur Wyborczych, bo była inna podstawa prawna naliczania ich wynagrodzeń, byli umieszczeni w innej części budżetu wojewody. To trzeba wyjaśnić.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#RyszardGrodzicki">Proponowałbym, aby upoważnić Prezydium Komisji do wprowadzenia do tej opinii, wszystkich danych liczbowych, jakie uda się uzyskać przed godziną 15,00 w środę, czyli przed momentem, kiedy będziemy oficjalnie wchodzili na posiedzenie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów. Rzecz polega na tym, że my nie zwiększamy, w żaden sposób, wydatków budżetowych, to jest tylko problem rzetelnego przeksięgowania. Z różnych opinii wynika, że byłoby lepiej gdybyśmy to zrobili my, bez czekania na autopoprawkę Rady Ministrów. Ta autopoprawka mogłaby polegać tylko i wyłącznie, na tym, że skreśla się z budżetu wojewodów odpowiednie środki. Ponieważ budżet Krajowego Biura Wyborczego też jest autonomiczny w stosunku do Rady Ministrów, i to dużo mocniej niż budżety wojewodów, należałoby z jego strony oczekiwać kolejnej autopoprawki z propozycją zwiększenia środków. Byłoby to przesunięcie z części dotyczącej szeroko rozumianej administracji rządowej, do części autonomicznej w jakiej znajduje się Krajowe Biuro Wyborcze. Stąd też, ze względu na metodologię pracy, lepiej jest to zrobić w sejmowej Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich i wszystkie środki zgromadzić w naszej opinii. Panie pośle, ponieważ słyszałem taką opinię od pana posła Andrzeja Wielowieyskiego, że w związku z tym, iż Krajowe Biuro Wyborcze w pierwszej notatce zaproponowało, przerzucenie pewnych środków z rezerwy celowej przeznaczonej na referendum czy wybory uzupełniające, to rodzi się podejrzenie, że jest to część przeszacowana. Należy przygotować, na Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, jedno-dwa zdania, które będą argumentować propozycję wyjęcia środków z tamtej części i określenie takiej wysokości rezerwy. Jej wysokość nie była, w trakcie obrad Komisji, kwestionowana, więc nie mamy tutaj powodu aby do tego powracać. Natomiast takie pozytywne uzasadnienie będzie się musiało w opinii znaleźć. Proponowałbym, żebyśmy przyjęli opinię według tezy, która została przedstawiona na piśmie, upoważniając jednocześnie Prezydium do nadania jej ostatecznej formy stylistycznej oraz uzupełnienia jej danymi liczbowymi, które wynikną z ostatecznych przeliczeń, tak aby uniknąć popełnienia błędu. Proszę państwa, czy jest na to zgoda? Jeśli tak, to przystępujemy do głosowania. Kto z państwa jest za pozytywnym zaopiniowaniem tez do projektu opinii, a tym samym i opinii w sprawie budżetu Krajowego Biura Wyborczego, wraz z rezerwami celowymi, które na fundusze wyborcze są przeznaczone, proszę o podniesienie ręki? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał od głosu? Uchwalone jednogłośnie. Czy ktoś z państwa chciałby zgłosić zdanie odrębne do tej części budżetu państwa, wraz z rezerwami? Nie widzę. Rozumiem, że zaopiniowaliśmy ten budżet i czeka nas jeszcze pewna praca. Mam nadzieję, że pan minister Czaplicki nie odmówi współpracy, gdy będziemy robić ostateczne przeliczenia.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#RyszardGrodzicki">W związku z Krajowym Biurem Wyborczym, mam jeszcze pytanie do pani dyrektor Krystyny Zawiski. Czy ten materiał Wydziału Studiów Budżetowych, opracowany przez pana Zawadzkiego, jest pani znany?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#KrystynaZawiska">To jest nasz dokument, który ja dzisiaj przekazałam panu Zawadzkiemu, ja jestem pod nim podpisana. To jest komputerowy wydruk wszystkich danych, wszystkich wielkości, które mają pozostać. Jest tylko jedna mała wątpliwość. Rzeczywiście w projektach budżetów złożonych przez wojewodów, wydatki biur wyborczych tak zostały ujęte. Natomiast są tam niewielkie wydatki inwestycyjne i zastanawiam się, czy wojewodowie wiedząc, że te biura od nich odejdą, zaplanowaliby te pieniądze. Często tak bywa, że oni stanowią te pieniądze w swojej puli Urzędów Wojewódzkich, a potem kupują środki inwestycyjne i przekazują Wojewódzkim Biurom Wyborczym do użytkowania. W trzech przypadkach wojewodowie dali po 40 tys. zł, ale to już pan minister Marek Borowski będzie musiał zdecydować, bo to on ma tutaj nadzór. Ja tutaj pokazałam wszystko to, co zostało przekazane przez wojewodów w rozdziale - Wojewódzkie Biura Wyborcze, minus tylko środki do zakładowego funduszu nagród, które muszą być wypłacone przez wojewodę jako trzynastki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#RyszardGrodzicki">Dziękuję bardzo. Rozumiem, że w poniedziałek i wtorek czeka nas wyjaśnienie, jeszcze i tego niuansu. Proszę państwa, zamykam prace nad budżetem Krajowego Biura Wyborczego.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#RyszardGrodzicki">Przystępujemy do analizy, opinii budżetu Kancelarii Prezydenta RP na rok 1996. W tej sprawie to ja jestem referentem i sprawozdawcą.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#RyszardGrodzicki">Zgodnie z naszą dyskusją w sprawie budżetu Kancelarii Prezydenta RP, jak państwo pamiętają, postulowaliśmy, by Kancelaria poczyniła pewne oszczędności w inwestycjach, takie propozycje zostały nam przekazane. Stąd też pochodzi propozycja zmniejszenia kwoty na remont Pałacu Prezydenckiego o 1.560 tys. zł. Oznacza to, że w roku 1996, nie będzie zakupywane, zgodnie z wytycznymi Konserwatora Zabytków, wyposażenie do pomieszczeń w południowym skrzydle. W czasie naszej wizytacji pałacu była na ten temat dyskusja i oponowaliśmy przeciwko takiemu wyglądowi mebli. Był tylko problem czy to mają być meble zabrane zamkowi wawelskiemu, czy też pochodzące z innych źródeł. W efekcie, w opinii proponujemy zmniejszenie nakładów na remont pałacu o taką kwotą.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#RyszardGrodzicki">Drugi problem, który był dyskutowany, dotyczył funduszu płac w ramach Kancelarii Prezydenta RP. W związku ze zmianą gospodarza głównego, zachodzi potrzeba zaplanowania środków na ewentualne ruchy kadrowe, związane ze zmianą oblicza politycznego, tych działów, które w Kancelarii mają taki charakter. Tego pierwotnie w ogóle nie planowano, w zasadzie poza ER-kami i dwunastoma etatami pracowników mianowanych. Później doszły jeszcze uwagi pana posła Wielowieyskiego, co do metodologii liczenia funduszu wynagrodzeń. W efekcie, Kancelaria Prezydenta przedstawiła nam, skorygowany sposób obliczania wysokości funduszu płac. Uwzględniał on uwagi pana posła Wielowieyskiego, a więc metodologię przyjętą dla tych czterech części, które opiniujemy. Nastąpiło tam, rzeczywiście, obniżenie funduszu płac o pewną kwotę. Ze względu jednak, że trzeba zaplanować nieco większą rezerwę, niż tylko te dwanaście etatów mianowanych, proponujemy aby ją pozostawić w funduszu płac. Pobieżny przegląd struktury Kancelarii Prezydenta RP wykazuje, że jest tam 5–6 komórek ewidentnie politycznych i prawdopodobnie, dla zdecydowanej większości pracowników, będzie trzeba uruchomić fundusze na odprawy w związku z odejściem z pracy. Proponuje się więc, aby tę różnicę pozostawić w funduszu płac i, świadomie, przeznaczyć na wypłatę odpraw, w przypadku gdyby pracownicy odchodzili. Nie jesteśmy w stanie w chwili obecnej nawet oszacować wielkości tych ruchów. Jest 112 pracowników mianowanych, ilu z nich przestanie pracować lub nie będzie chciało pracować, tego nikt nie jest w stanie określić w tej chwili.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#RyszardGrodzicki">Druga sprawa, z tym związana, polega na tym, że ta kwota różnicy wynosząca 425 tys. zł może być, zgodnie z szacunkami, sumą niewystarczającą, gdyby wszystkie 112 osób odeszło z pracy. Może być tego mało, aby pokryć wszystkie roszczenia powstałe z tego tytułu. W związku z tym, jest propozycja zwrócenia uwagi Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, by z części 83, która mówi o rezerwach celowych budżetu państwa, w rozdziale 9718, w pozycji 59, zabezpieczyć kwoty na dofinansowanie Kancelarii Prezydenta RP w tym względzie. Ta pozycja to są - zobowiązania skarbu państwa i inne cele - taki ma tytuł i taką treść. Jest to jedna z największych pozycji w budżecie i tam te środki się zmieszczą. Taką propozycję chcemy, w tej sprawie, przedstawić.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#RyszardGrodzicki">Druga sprawa, która się pojawiła w trakcie dyskusji, to problem, ewentualnego obniżenia funduszy na remonty obiektów, pozostających w dyspozycji Kancelarii Prezydenta RP poza terenem Warszawy. Dotyczy to, przede wszystkim, ośrodków wypoczynkowych. W czasie naszych, wielokrotnych kontaktów z panem ministrem Kociszewskim, mieliśmy sygnały, że zgodnie z opiniami, bądź to nadzoru architektonicznego, bądź konserwatorów zabytków, bo jest różny status tych obiektów, wszystkie one w zasadzie kwalifikują się do większych lub mniejszych, a ciągle odkładanych, remontów. To co działo się w latach poprzednich, może doprowadzić do takiej dekapitalizacji tych obiektów, że koszty remontu będą przekraczały koszty budowy nowego obiektu. Stąd taka propozycja, aby w tych działach, nic nie zmniejszać. Ewentualnie Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów dokona tych cięć, choć trudno powiedzieć jakimi kierując się kryteriami. Jeżeli okaże się, że osoba, która będzie pełniła funkcje Prezydenta, czy też Szef Kancelarii mianowany przez tę osobę, w roku przyszłym uzna, że pozostawienie niektórych obiektów w zarządzie Kancelarii Prezydenta RP jest zbyteczne, to te obiekty zostaną przekazane, najprawdopodobniej w zarząd Urzędu Rady Ministrów, ale tam też pojawi się problem remontowania. Więc może przekazane zostaną razem z tymi środkami. Ponieważ zlecenia na remonty będą się odbywały w trybie zamówień publicznych, to jest pod kontrolą społeczną, to niewykorzystane środki i tak wrócą do budżetu państwa. Nie będą więc to wydatki zmarnowane.</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#RyszardGrodzicki">I tyle uwag było zgłoszonych do budżetu Kancelarii Prezydenta, sensu stricte. Jak państwo pamiętają, przyjęliśmy tutaj, z założenia, zasadę nie ingerowania w inne części zaprojektowane w budżecie tej Kancelarii, ze względu na to, że nie wiemy jak temperament nowego gospodarza będzie wpływał na rozłożenie się wydatków w jej ramach. Z tego powodu, ten pierwszy rok byłby potraktowany troszeczkę ulgowo, w zakresie naszych, zazwyczaj restrykcyjnych, poczynań. W paragrafach budżetowych tniemy, jak wszyscy wiedzą, poczynając od Kancelarii Sejmu. Tutaj, pewne większe nakłady są jak gdyby kosztami wprowadzenia się nowej głowy państwa.</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#RyszardGrodzicki">Odnośnie tych części, które są pomieszczone w budżecie Kancelarii Prezydenta RP, a które dotyczą innego fragmentu działalności finansowej, bo nawet nie merytorycznej. Tak działa Biuro Bezpieczeństwa Narodowego. Komisja Obrony Narodowej nie zgłosiła tutaj żadnych uwag. Również tu może wystąpić problem pewnych ruchów personalnych. Zatrudnionych jest 62 pracowników, w tym dwie ER-ki i niewielka ilość pracowników mianowanych, a więc nie jest to kwota, która by rzutowała, w sposób istotny na budżet Biura Bezpieczeństwa Narodowego. Nie ma więc potrzeby tworzenia jakiejś specjalnej rezerwy w tym względzie. W stosunku do ER-ek zostały one, przez Kancelarię Prezydenta RP, już zaplanowane.</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#RyszardGrodzicki">W stosunku do projektu budżetu Krajowej Rady Sądownictwa, Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka nie zgłosiła żadnych uwag. Jak państwo pamiętają, na obradach Komisji spór dotyczył wydatkowania środków w roku bieżącym. Nawet dziś dostałem w tej sprawie kartkę od pana sędziego Kasperczaka. Proponuje on dokonanie w roku przyszłym drobnych przesunięć pomiędzy paragrafami. Ponieważ klasyfikacja budżetowa, którą opiniujemy, nie obejmuje tak szczegółowych przesunięć, więc nie powoduje to zmian. Takimi sprawami może się zająć w roku przyszłym w ramach swoich uprawnień Szef Kancelarii Prezydenta. Są to zresztą przesunięcia rzędu 20 tys. zł, czyli, z punktu widzenia budżetowego, żadne. Proponuję również, abyśmy wystąpili do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka z opinią „zobowiązującą” ją do wykonania inicjatywy ustawodawczej, do której zobowiązał się wczoraj pan poseł Bentkowski, tak aby usunąć formalno-prawne przesłanki do kwestionowania możliwości finansowania Krajowej Rady Sądowniczej przez Kancelarię Prezydenta. To są drobne sprawy dotyczące diet wypłacanych członkom Krajowej Rady Sądowniczej, w trakcie ich przyjazdów na posiedzenia. Nie ma jasności prawnej, czy istnieje obowiązek ponoszenia takich kosztów. Jest to, w zasadzie, stylistyczna zmiana przepisu, ale dla czystości legislacyjnej należy ją przeprowadzić. Z taką opinią wystąpimy do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, bo ona ma, w tej chwili, około 30 ustaw i taki drobiazg może umknąć jej uwadze. A ta sprawa wywołuje zgrzyty w funkcjonowaniu tego ważnego organu.</u>
          <u xml:id="u-30.9" who="#RyszardGrodzicki">Ostatni problem, jaki mamy do rozpatrzenia, to finansowanie Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa. Jest to znowu problem formalno-prawny. Ponieważ żaden z podmiotów obecnych na posiedzeniu w środę, nie zgłosił zastrzeżeń, co do finansowania remontu w Wieliczce, to i my również proponujemy pozytywne zaopiniowanie tej sprawy. Wymaga to wykonania, i do tego zobowiązała się Komisja Kultury i Środków Przekazu, inicjatywy ustawodawczej, polegającej na zmianie art.3. ustawy o Narodowym Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa, tak aby można było jego środkami objąć obiekty położone poza Krakowem a cenne dla kultury światowej. I tak musimy to zaopiniować. Na tym kończę.</u>
          <u xml:id="u-30.10" who="#RyszardGrodzicki">Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos? Jeśli nie, to przystępujemy do głosowania. Mamy tutaj wydzielone, jako odrębne rozdziały, te dwa fundusze, więc będziemy je głosować osobno. Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, Narodowy Fundusz Rewaloryzacji Zabytków Krakowa i budżet, „klasycznej”, Kancelarii Prezydenta RP.</u>
          <u xml:id="u-30.11" who="#RyszardGrodzicki">Kto z państwa jest za przyjęciem pozytywnej opinii, w sprawie budżetu Biura Bezpieczeństwa Narodowego? Proszę o podniesienie ręki. Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Zaaprobowane jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-30.12" who="#RyszardGrodzicki">Kto z państwa jest za przyjęciem budżetu Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Budżet został zaaprobowany jednogłośnie, oczywiście z zastrzeżeniami, o których była mowa.</u>
          <u xml:id="u-30.13" who="#RyszardGrodzicki">Kto z państwa jest za przyjęciem opinii w sprawie budżetu Kancelarii Prezydenta RP? Proszę podnieść rękę. Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Opinia została przyjęta jednogłośnie. Czy w stosunku do tych trzech fragmentów budżetu ktoś z państwa chciałby zgłosić zdanie odrębne? Nie widzę. Rozumiem więc, że budżet Kancelarii Prezydenta RP został zaopiniowany pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-30.14" who="#RyszardGrodzicki">Dziękuję państwu bardzo. Rozumiem, że jest upoważnienie generalne dla Prezydium Komisji do ostatecznej redakcji stylistycznej tekstów opinii.</u>
          <u xml:id="u-30.15" who="#RyszardGrodzicki">Zamykam posiedzenie.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>