text_structure.xml
19.2 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 16 września 1974 r. Komisja Budownictwa i Gospodarki Komunalnej, obradująca pod kolejnym przewodnictwem posłów: Jerzego Majewskiego (PZPR) i Janusza Biernackiego (ZSL), rozpatrywała problemy zaopatrzenia ludności miast w wodę.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele: Ministerstwa Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z wiceministrem - Zdzisławem Drozdem, Ministerstwa Rolnictwa z wiceministrem - Alfredem Jaśkowiakiem, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Przemysłu Ciężkiego, Ministerstwa Przemysłu Maszynowego, Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej oraz wicedyrektor Zespołu NIK - Wacław Wysocki.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Podstawą dyskusji były doręczone uprzednio posłom materiały informacyjne opracowane przez Ministerstwo Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska oraz Najwyższą Izbę Kontroli.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Sprawozdawcą był poseł Henryk Stawski (SD).</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Polska jest krajem ubogim w zasoby wody. W przeliczeniu na 1 mieszkańca zasoby te wynoszą niewiele ponad 1/3 średniej europejskiej; 2/3 produkcji wody zużywa przemysł, 1/3 - rolnictwo i gospodarka komunalna.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Zaopatrzenie ludności miast w wodę było przedmiotem obrad Komisji w 1970 r. Realizacja uchwalonych wówczas dezyderatów pozwoliła na złagodzenie dysproporcji między zapotrzebowaniem ludności miast na wodę a możliwościami jego pokrycia.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Nakłady inwestycyjne na ten cel wzrosły 3-krotnie w bieżącym 5-leciu w stosunku do ubiegłej 5-latki. Zrealizowane w latach 1971-1973 inwestycje wodociągowe umożliwiły wzrost produkcji wody o 22 proc. w stosunku do r. 1970. Mimo to w wielu miastach, zwłaszcza małych, nadal występują trudności w pokryciu zapotrzebowania na wodę gospodarstw domowych. Zdaniem Najwyższej Izby Kontroli, trudności te łagodzić można nie tylko w drodze inwestycji, lecz również poprzez sprawną koordynację poczynań poszczególnych producentów wody, oszczędne gospodarowanie zasobami wody, zwłaszcza przez jednostki gospodarcze posiadające własne ujęcia wody.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Niedostateczne zasoby wody wskazują na konieczność zwrócenia szczególnej uwagi na jej ochronę przed zanieczyszczeniami.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Jak wykazują przedstawione Komisji materiały Najwyższej Izby Kontroli obecnie ponad 1000 większych zakładów przemysłowych odprowadza ścieki poprodukcyjne w całości, a 380 częściowo do kanalizacji miejskiej. Niektóre zakłady przemysłowe wydalają więcej ścieków niż cała gospodarka komunalna miasta, z którego urządzeń korzystają. Stopień zanieczyszczenia ścieków przemysłowych przekracza zdolności przepustowe i redukcyjne oczyszczalni komunalnych. Znaczna część miast skanalizowanych nie ma oczyszczalni i dlatego niekontrolowane ścieki przemysłowe stanowią poważne źródło zanieczyszczenia wód powierzchniowych.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">W bieżącym 5-leciu nakłady na budowę nowych oczyszczalni ścieków znacznie wzrosły; przewiduje się budowę około 1000 oczyszczalni ścieków; budowę ich prowadzi blisko 40 przedsiębiorstw, z czego tylko 5 - to przedsiębiorstwa mające doświadczenie w tym zakresie. Niezbędne jest przyśpieszenie rozwoju wyspecjalizowanych w tej dziedzinie przedsiębiorstw.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">W okresie 2,5 lat obecnej 5-latki wykorzystano tylko 36,5 proc. nakładów na budowę oczyszczalni ścieków; stopień wykorzystania tych nakładów przez poszczególne gałęzie przemysłu jest bardzo zróżnicowany i wynosi np. 22 proc. w przemyśle chemicznym, 53 proc. w górnictwie i energetyce. Przepustowość oddanych do użytku urządzeń do redukcji zanieczyszczeń przemysłowych i komunalnych była niższa od planowanej. W 1973 r. sytuacja nie uległa wydatniejszej poprawie, zwłaszcza w zakresie budowy oczyszczalni komunalnych.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Szybki rozwój miast jest ściśle uwarunkowany sprawnym działaniem urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych i ściekowych. Badania wykazują, że stan fizyko-chemiczny i bakteriologiczny wód pitnych ciągle pogarsza się. Zachodzi zatem potrzeba stosowania bardziej skutecznych form uzdatniania dostarczanej odbiorcom wody. Zaczynamy stosować złożone i trudne technologie uzdatniania wody oparte nie tylko na procesach mechanicznych, lecz także chemicznych, z zastosowaniem najnowszych środków utleniających. Coraz częściej duże aglomeracje miejskie korzystać muszą z odległych ujęć wody.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Modernizacji i rozbudowie sieci wodno-kanalizacyjnej towarzyszyć musi sprawniejsza organizacja służb eksploatacyjno-remontowych. Obecna jest bowiem przestarzała i mało efektywna.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Jak wynika z przedstawionych Komisji materiałów 615 jednostek resortu gospodarki terenowej i ochrony środowiska zajmuje się dostarczaniem wody dla potrzeb ludności i gospodarki miejskiej. Z tej liczby 65 wyspecjalizowanych przedsiębiorstw dostarcza około 75 proc. całej uzyskanej wody. Pozostałe 25 proc. produkuje 550 małych zakładów. W tych właśnie małych zakładach trudno mówić o wprowadzaniu nowoczesności i postępu technicznego. Istnieje potrzeba powołania dużych rejonowych przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych wyposażonych w odpowiednie zaplecze techniczne i laboratoryjne oraz nowoczesny sprzęt i wysokokwalifikowaną kadrę. Niektóre województwa, jak np. katowickie i kieleckie podejmują już próby organizowania takich przedsiębiorstw.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Dla zapewnienia prawidłowej rozbudowy i eksploatacji urządzeń wodnych i oczyszczających niezbędne jest systematyczne prowadzenie prac naukowo-badawczych; prowadzi je obecnie 56 placówek zatrudniających 782 pracowników naukowych. Ilość laboratoriów hydrobiologicznych, technologicznych i terenowych stacji doświadczalnych jest nadal niewystarczająca. Zagadnienia gospodarki wodnej i ściekowej rozwiązywane powinny być w powiązaniu z całokształtem zagadnień ochrony środowiska naturalnego człowieka.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Należałoby rozważyć możliwość powierzenia jednemu resortowi całokształtu polityki i prawa podejmowania decyzji w sprawach dotyczących ochrony wód, ich eksploatacji i oczyszczania.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#JanGarlicki">Zaopatrzenie ludności w wodę było przedmiotem badań zespołu na terenie województw: wrocławskiego, opolskiego, rzeszowskiego i lubelskiego. Uwaga koncentrowała się głównie na małych miasteczkach zaniedbania w rozbudowie sieci wodociągowej w małych miasteczkach województwa lubelskiego są staraniem władz intensywnie nadrabiane. Zwłaszcza w ostatnich latach zrobiono na tym odcinku bardzo wiele, przy niemałym współudziale ludności, która aktywnie włącza się do budowy miejscowych wodociągów czynami społecznymi. Nadal jednak tylko około 30 proc. mieszkańców korzysta tu z sieci wodociągowej. Podobna jest sytuacja w woj. rzeszowskim, gdzie np. na 40 miast, tylko 28 dysponuje miejskimi wodociągami. Deficyt wody odczuwa się w Rzeszowie, Sanoku, Krośnie, Iwoniczu itp. Na przeszkodzie szybszej rozbudowie sieci wodno-kanalizacyjnej stoi brak wyspecjalizowanych przedsiębiorstw wykonawczych.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#JanGarlicki">W woj. wrocławskim i opolskim, sieć wodno-kanalizacyjna jest daleko bardziej rozbudowana. W woj. opolskim np. 83 proc. mieszkańców korzysta z wodociągów komunalnych. Ale na terenie tych województw coraz ostrzej występują trudności spowodowane intensywną rozbudową miast, której istniejąca sieć wodociągowo-kanalizacyjna nie jest w stanie sprostać, jak również dekapitalizacją urządzeń wodociągowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#GabrielGórtowski">Wstępne założenia planu na przyszłe 5-lecia przewidują znaczny wzrost środków na rozbudowę sieci wodociągowo-kanalizacyjnej. Zbadać trzeba jednak, czy wysokość tych środków pozwoli na pełne zaspokojenie zapotrzebowania na wodę nowopowstających osiedli, czy wpłynie na poprawę sytuacji w starym budownictwie. Np. ujęcie wody w Sulejowie poprawia wprawdzie zaopatrzenie w wodę Łodzi, ale w perspektywie - problemu tego nie rozwiązuje. Trzeba wybudować jeszcze jedną „nitkę” wodną. Podobnie bilansować należy nakłady na odprowadzanie ścieków.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#GabrielGórtowski">Sprawą niezmiernie pilną staje się obecnie uruchomienie w kraju produkcji nowoczesnych urządzeń do uzdatniania wody. Już dziś bowiem część ujęć wodnych dostarcza wodę nieodpowiadającą ustalanym normom.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#GabrielGórtowski">Zaopatrzenie ludności miast w wodę uległo by szybkiej poprawie, gdyby skłonić zakłady pracy, zwłaszcza większe, do budowy własnych ujęć wodnych. Kierownictwa zakładów potrzebę korzystania z wodociągowej sieci komunalnej wyjaśniają trudnościami z uzyskaniem pomp i innych urządzeń niezbędnych do pobierania wody ze studni głębinowych.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#GabrielGórtowski">Znaczna ilość miast powiatowych i mniejszych miasteczek ma dogodne warunki, by instalować sieć wodociągową w oparciu o własne ujęcia wody. W wielu miastach wysiłki władz miejskich i ofiarność mieszkańców doprowadziły do korzystnych efektów w tym zakresie. Czynom społecznym trzeba jednak przyjść z pomocą zapewniając dostawę odpowiednich urządzeń oraz fachowe wykonawstwo.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#JózefMarchewka">W woj. koszalińskim przedsiębiorstwa instalacyjne budujące sieć wodociągową mają wiele trudności z uzyskaniem niezbędnych urządzeń. Wiercenia muszą być dokonywane na coraz większych głębokościach, trzeba też często przechodzić na ujęcia wody ze zbiorników odkrytych, co stwarza konieczność instalowania urządzeń oczyszczających i uzdatniających wodę.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#JózefMarchewka">Coraz dotkliwszy deficyt wody pogłębia zjawisko nieoszczędnego nią gospodarowania. Szczególne marnotrawstwo wody i to wody czerpanej z sieci komunalnej, przejawiają zakłady przemysłowe. Rozważyć należy możliwość oddziaływania na zakłady przemysłowe środkami ekonomicznymi np. polityką cen na wodę i tą drogą skłaniać je do budowy własnych ujęć wody.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#WładysławJanik">Na pozytywną ocenę zasługuje opracowanie programu zaopatrzenia ludności miast w wodę do 1990 r. Program ten przewiduje poważny wzrost nakładów na ten cel. Trzeba mieć na uwadze, że zapotrzebowanie na wodę rośnie i rosnąć będzie bardzo szybko. Zużycie wody przez mieszkańców nowych osiedli jest nieporównanie większej aniżeli przez mieszkańców starych domów. Nadal niezadowalające jest gospodarowanie zasobami wody. Zdarzają się przypadki likwidowania przez zakłady przemysłowe własnych ujęć wodnych i przechodzenie na pobór wody z sieci wodociągów miejskich. Takim zjawiskom należy zdecydowanie przeciwdziałać. Niezbędne jest wydanie odpowiednich przepisów i ścisłe ich respektowanie.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#WładysławJanik">Wody pokopalniane przekazywane do powierzchniowych ścieków wodnych wpływają na ich zasolenie. Temu zjawisku trudno przeciwdziałać. Nauka nie opracowała jeszcze do końca skutecznych metod odsalania wód.</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#WładysławJanik">Otwartą sprawą jest przyśpieszenie budowy zbiorników retencyjnych gromadzących nadmiar wód z górskich potoków. Są to wody o wyjątkowej czystości. Obecnie marnują się one, a nawet powodują okresowe powodzie. Na pokrycie szkód powodziowych znajdujemy środki; czy nie bardziej ekonomiczne byłoby budowanie zbiorników retencyjnych.</u>
<u xml:id="u-5.3" who="#WładysławJanik">Zakłady przemysłowe nie respektują zarządzeń w sprawie stosowania zamkniętego obiegu wody.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#JerzyLorens">Gospodarkę ściekową traktować należy jako nie mniej ważny problem od gospodarki wodnej. Mamy do czynienia z szeroko pojętym obiegiem zamkniętym wody, wpuszczamy bowiem ścieki do tych zbiorników wodnych, z których czerpiemy wodę do ujęć wodociągowych.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#JerzyLorens">Coraz pilniejszą potrzebą staje się wprowadzenie w dużych aglomeracjach miejskich zasady oddzielnego instalowania ujęć dla wodociągów komunalnych i dla przemysłu. Potrzebę taką dyktują względy ekonomiczne. Przemysł nie potrzebuje tak czystej wody jak gospodarka komunalna, a z drugiej strony niektóre zakłady przemysłowe muszą wtórnie oczyszczać wodę chlorowaną, która nie jest dla nich przydatna. Odciążenie wodociągów komunalnych od zaopatrywania w wodę przemysłu uzyska się nie na drodze restrykcji ekonomicznych, ale przez z góry zaplanowane wyodrębnienie obu sieci wodnych.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#JerzyLorens">Lepiej musimy zagospodarowywać istniejące zasoby wodne. Dotyczy to zarówno kumulowania w zbiornikach retencyjnych wiosennych wód niesionych przez potoki górskie, jak również gromadzenia w specjalnych zbiornikach wyjątkowo czystych wód uzyskiwanych przy budowie wielkich kopalni odkrywkowych. Obecnie wody takie spuszczane są do okolicznych strumyków. Stanowić one jednak mogą wielką rezerwę bardzo czystej wódy dla okolicznych miasteczek, Np. w rejonie bełchatowskim oblicza się, że przynajmniej w okresie najbliższych 30 lat wód takich nie zabraknie.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#JerzyLorens">Wody powierzchniowe wymacają lepszej ochrony. W myśl obowiązujących przepisów nadzór nad zbiornikami otwartymi sprawuje Ministerstwo Rolnictwa. Większość otwartych zbiorników wodnych, z których korzysta gospodarka komunalna otoczona jest polami uprawnymi, których uprawa wymaga coraz większych ilości środków chemicznych. Środki te powodują zanieczyszczenie wody. Trudno by Ministerstwo Rolnictwa, którego główną troską jest wzrost produkcji rolnej hamowało stosowanie środków chemicznych. Nadzór nad takimi zbiornikami powinien więc należeć do Ministerstwa Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#ZbigniewNadratowski">Problem zaopatrzenia miast w wodę powinien być rozpatrywany łącznie z problematyką wody dla wsi. Umożliwiłoby to bardziej kompleksowe spojrzenie na całość zagadnienia.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#ZbigniewNadratowski">Słusznie w dyskusji podkreślono potrzebę szybkiej rozbudowy zbiorników retencyjnych, które instalować należy jak najwyżej, gdyż to jest jedną z gwarancji zabezpieczenia nagromadzonych wód.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#ZbigniewNadratowski">Pogarsza się stan czystości wód komunalnych. Sprawcami zanieczyszczeń są jednak nie tylko wielkie zakłady przemysłowe, lecz również a nawet przede wszystkim drobni użytkownicy wód, gospodarstwa wiejskie i domowe itp.</u>
<u xml:id="u-7.3" who="#ZbigniewNadratowski">Przy projektowania dużych inwestycji więcej uwagi zwracać należy na zaopatrzenie w wodę. Dążyć trzeba do wydzielenia wodnego układu przemysłowego od komunalnego. Żelazną zasadą powinno stać się instalowanie w dużych zakładach zamkniętych obiegów wody.</u>
<u xml:id="u-7.4" who="#ZbigniewNadratowski">Postulat przekazania nadzoru nad zbiornikami wodnymi z Ministerstwa Rolnictwa do Ministerstwa Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska jest dyskusyjny. Niezbędne natomiast jest zapewnienie ścisłej współpracy obu resortów w tej dziedzinie.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#MarianMatera">Znaczne ilości wody są marnotrawione wskutek nieszczelności urządzeń wodociągowych. Poprawę tego stanu utrudnia niedostateczna rozbudowa służb konserwatorskich. Spontanicznemu ruchowi czynów społecznych na rzecz budowy wodociągów dla małych miast w woj. lubelskim, przyjść trzeba z pomocą; niezbędne jest skierowanie tam odpowiednich fachowców i zabezpieczenie sprzętu.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#JózefRospęk">Społeczna krytyka podnosi nie tylko sprawę deficytu wody, lecz również nierytmiczności jej dostaw. Uciążliwe dla mieszkańców korzystających z miejskiej sieci wodociągowej jest niedocieranie wody na wyższe piętra, jak również długotrwałe okresy wyłączeń wody spowodowane awariami sieci wodociągowej.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#JózefRospęk">Dodatkowych wyjaśnień udzielili: wiceminister gospodarki terenowej i ochrony środowiska - Zdzisław Drozd oraz wiceminister rolnictwa - Alfred Jaśkowiak.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#JózefRospęk">Z wyjaśnień tych wynika m.in., że przedłożony Sejmowi projekt ustawy - prawo wodne uwzględnia wiele wysuniętych w dyskusji wniosków, przede wszystkim dotyczących prawidłowego gospodarowania zasobami wody oraz ochrony wód przed zanieczyszczeniem. Przewodniczący obradom poseł Janusz Biernacki (ZSL): Postulaty wysunięte w toku dyskusji dotyczyły przede wszystkim:</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#JózefRospęk">- zapewnienia prawidłowego gospodarowania zasobami wodnym (prawidłowa konserwacje sieci wodno-kanalizacyjnej, budowa zbiorników wyrównawczych i sieci przemysłowej, przeciwdziałanie przeciekom wody itp.);</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#JózefRospęk">- zabezpieczenia pełnej realizacji planowanych inwestycji wodnych i oczyszczalni ścieków; tworzyć trzeba specjalistyczne przedsiębiorstwa wykonawcze, zaopatrzyć je w sprzęt i materiały;</u>
<u xml:id="u-9.5" who="#JózefRospęk">- poprawy jakości wody poprzez usprawnianie gospodarki ściekowej, rozwijanie wspólnych inwestycji w zakresie oczyszczania ścieków i skuteczniejszą ochronę wód powierzchniowych;</u>
<u xml:id="u-9.6" who="#JózefRospęk">- uzdatniania wody pitnej poprzez opracowanie szerokiego programu działania w tym zakresie oraz zapewnienie niezbędnej kadry fachowców dla eksploatacji urządzeń wodnych i ściekowych;</u>
<u xml:id="u-9.7" who="#JózefRospęk">- rozwoju prac naukowo-badawczych, mających na celu m.in. daleko idącą modernizację urządzeń wodnych i ściekowych.</u>
<u xml:id="u-9.8" who="#JózefRospęk">Komisja zleciła podkomisji opracowanie dezyderatów w oparciu o przebieg posiedzenia.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>