text_structure.xml
28.8 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">W dniu 2 lutego br. Komisja Rolnictwa i Przemysłu Spożywczego, obradująca pod przewodnictwem posła Franciszka Gesinga (ZSL), rozpatrywała problem finansowania i kredytowania gospodarki chłopskiej.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli: przedstawiciele Ministerstwa Finansów z podsekretarzem stanu — Janem Duszą, dyrektor naczelny Banku Rolnego — Henryk Skałecki, dyrektor Zespołu NIK — Feliks Nowakowski oraz przedstawiciele Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Rolnictwa, Ministerstwa Przemysłu Spożywczego i Skupu.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wziął również zastępca przewodniczącego Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów — poseł Stanisław Cieślak (ZSL).</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Informację o finansowaniu i kredytowaniu gospodarki chłopskiej przedstawił podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów — Jan Dusza (Streszczenie informacji podajemy na kartkach z numeracją rzymską).</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Na pytania posłów: Jana Śliwy (ZSL), Szymona Dziedzica (ZSL), Franciszka Maja (ZSL), Ksawery Barańskiej (ZSL), Anny Soroko (PZPR), Stanisława Walendowskiego (PZPR), Józefa Łaciaka (ZSL), Władysława Gałki (ZSL), Stanisława Cieślaka (ZSL), Władysława Cabaja (ZSL), Bronisława Kałwaka (PZPR), Franciszka Gesinga (ZSL), Pelagii Pająk (bezp.), Jana Klechy (PZPR) i Michała Polnara (ZSL) odpowiedzi udzielili: podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów — Jan Dusza i dyrektor naczelny Banku Rolnego — Henryk Skałecki.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Pytania dotyczyły: stosunku wielkości udzielanych kredytów do dochodów ludności wiejskiej oraz zaopatrzenia wsi, zasad podziału kredytów między poszczególne województwa, stanu zadłużenia gospodarstw rolnych, oprocentowania kredytów, możliwości uzyskania kredytów na zakup ziemi w obrocie pomiędzy gospodarstwami indywidualnymi, rozszerzenia ulg inwestycyjnych na inne tereny kraju poza terenami północnymi i zachodnimi, opłat elektryfikacyjnych, sprzedaży ratalnej.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">(Dyskusja)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#WładysławCabaj">Interesujące jest prześledzenie udziału kredytów we wzroście przychodowości gospodarstw rolnych. W latach 1960–1964 planowane zadania wzrostu produkcji globalnej w rolnictwie nie zostały wykonane; wpływ na to miał szereg czynników, m.in. warunki atmosferyczne. Podstawowym składnikiem wzrostu przychodowości był w tych latach kredyt. I tak np. w 1964 r. z uzyskanego przez wieś wzrostu przychodowości wynoszącego ponad 4 mld zł, na kredyty przypadało 3 mld zł.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#WładysławCabaj">Obciążenie gospodarstw rolnych spłatą kredytów rośnie. Rosną równocześnie zobowiązania z tytułu spłat należności za elektryfikację i meliorację. Obciążenia te będą nadal wzrastać i mogą stać się w pewnym momencie hamulcem dalszego rozwoju produkcji rolnej. Stąd potrzeba starań i zabiegów zmierzających do tego, by dalsza intensyfikacja produkcji opierała się w większej niż dotąd mierze na własnych, wypracowanych w gospodarstwie środkach.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#WładysławCabaj">Jak wynika z analiz, z kredytów korzystały głównie gospodarstwa zasobniejsze, prowadzące intensywną gospodarkę, szeroko wykorzystujące przede wszystkim kredyty kontraktacyjne; w zbyt małym natomiast stopniu kredytuje się gospodarstwa prowadzące gospodarkę ekstensywną, słabsze ekonomicznie.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#WładysławCabaj">Należałoby rozważyć możliwość obniżenia oprocentowania kredytów krótkoterminowych, głównie pobieranych na zakup materiału siewnego i hodowlanego oraz obniżenia oprocentowania i przedłużenia okresu karencji kredytów inwestycyjnych pobieranych na budowanie niektórych szczególnie ważnych z punktu widzenia gospodarki urządzeń i obiektów.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#WładysławCabaj">Dążyć należy do usprawnienia obsługi kredytowej, jak również do ograniczenia formalności związanych z pobieraniem kredytu; dotyczyć to powinno przede wszystkim kredytów udzielanych na zakup nasion i nawozów w Gminnych Spółdzielniach. Należałoby rozważyć możliwość takiej organizacji tej sprzedaży, by rolnik mógł pobierać towar w GS na kredyt, bez uprzedniego załatwiania formalności w SOP.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#MichałPolnar">Tytułem eksperymentu wprowadzona została sprzedaż nawozów sztucznych przez kółka rolnicze. Celowość tej zasady została sprawdzona w praktyce. Wydaje się niezbędne, dla większego zainteresowania kółek rolniczych tego typu transakcjami i rozszerzenia ich na inne środki produkcji, dokonanie zmiany w proporcjach udziału w zyskach między kółkiem rolniczym a GS-em; przy sprzedaży nawozów z 10 proc. marży kółka rolnicze pobierają 4 proc., reszta przechodzi na GS; należałoby chyba odwrócić te proporcje.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#MichałPolnar">Nieuregulowana do końca jest sprawa spłaty przez kółka rolnicze kredytów pobranych na zagospodarowanie gruntów Państwowego Funduszu Ziemi, jeśli grunty te przechodzą w użytkowanie państwowych gospodarstw rolnych zanim nastąpi spłata kredytu. Kółko rolnicze przestaje użytkować ziemię, w dalszym jednak ciągu obciążone jest spłatą tego kredytu.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#MichałPolnar">W wypadku tworzenia przez kółko rolnicze ośrodka gospodarczego, w którym wspólnie pracują członkowie kółka, należałoby umożliwić otrzymywanie kredytów na inwestycje na tych samych warunkach, z jakich korzystają spółdzielnie produkcyjne. Taki ośrodek jest zalążkiem przyszłego wspólnego władania ziemią.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#FlorianPierański">W minionym 5-leciu wydatkowano 375 mln zł na akcję odgruźliczania bydła. Efekty osiągnięte na tej drodze staną się trwałymi jedynie wówczas, jeśli poprawi się stan higieniczny gospodarstw chłopskich objętych tą akcją. Dlatego też należałoby skoncentrować kredyty na taką działalność (zabezpieczenie ujęć wody, budowa obór itd.), nisko je oprocentować, co w konsekwencji umożliwiłoby kompleksowe rozwiązanie wszystkich problemów związanych z poziomem sanitarnym gospodarki.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#FranciszekMaj">Zasięg elektryfikacji wsi wzrasta z roku na rok. Warunki spłacania kosztów tych inwestycji są dogodne. W niekorzystnej sytuacji znajdują się jednak gospodarstwa oddalone od wsi, różnego rodzaju przysiółki, w których rolnicy, z uwagi na odległość, zmuszeni są często do instalowania sieci elektrycznej na własny koszt, uczestnicząc równocześnie w ogólnych kosztach elektryfikacji danej wsi.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#FranciszekMaj">Rolnicy nie mają możliwości zaciągania kredytów krótkoterminowych na pokrycie bieżących płatności, np. podatkowych; w wypadku zaistnienia takiej potrzeby, chłopi korzystają z prywatnych źródeł, co stwarza warunki rozwijania się na wsi lichwy. Należałoby rozważyć możliwość udzielania krótkoterminowych pożyczek na cele obrotowe.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#JózefŁaciak">Obecnie pierwszeństwo w uzyskiwaniu kredytów mają albo gospodarstwa, które prowadzą gospodarkę intensywną, albo gospodarstwa podupadłe. Bardzo trudno natomiast uzyskać pożyczkę gospodarstwu, które przeżywa okresowe trudności. Nieudzielenie w odpowiednim czasie pomocy takiemu gospodarstwu może doprowadzić do tego, że stanie się ono gospodarstwem podupadłym.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#JózefŁaciak">W związku z tym, że przewidujemy różne oprocentowanie kredytów obrotowych dla poszczególnych zakupów (od 3 do 6 proc.), należałoby rozbijać kredyt obrotowy z dokładnym wyszczególnieniem, na co był on pobierany. Ułatwiłoby to dokonywanie właściwego oprocentowywania tego kredytu. Obecnie cały kredyt dla gospodarstw ekstensywnych, które nie są związane umowami kontraktacyjnymi, oprocentowywany jest według najwyższych stawek.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#SzymonDziedzic">Od 1 stycznia bież. roku gromadzkim radom narodowym przekazano ściąganie podatków. Powiatowe rady narodowe nie uporządkowały i nie zbadały zaległości z okresu ubiegłego.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#SzymonDziedzic">Na spotkaniach z rolnikami słyszy się często opinie, że ustalona granica zadłużenia gospodarstwa na 50 proc. jego wartości, która decyduje o przejęciu przez państwo gospodarstwa uznanego za podupadłe, jest za wysoka. Dotyczy to zwłaszcza takich gospodarstw, gdzie zadłużenie jest następstwem złej pracy właściciela.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#JanKlecha">Przedstawione przez resort materiały potraktować trzeba jako informację wstępną, która stanie się podstawą do dyskusji nad całością polityki kredytowej dla wsi w czasie rozpatrywania projektu planu 5-letniego.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#JanKlecha">Stosujemy różne instrumenty ekonomicznego oddziaływania na rozwój produkcji rolnej. Cena to instrument oddziałujący nie tyle na wzrost produkcji rolnej, ile na zmianę jej proporcji w gospodarstwach. Na wzrost produkcji rolnej najskuteczniej oddziaływać możemy poprzez dotacje i kredyt państwowy. Oddziaływanie poprzez te dwa czynniki należy więc doskonalić. Trzeba np. uprościć formalności przy przyznawaniu kredytu obrotowego; w niektórych przypadkach pobranie niektórych towarów w GS i pokwitowanie jego odbioru powinno być dostateczną podstawą do uzyskania kredytu obrotowego w SOP. W większym stopniu należy rozwijać działanie kredytu docelowego, np. oddziaływanie poprzez kredyt na celowe i planowe zabudowywanie wsi.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#JanKlecha">Dodatkowych wyjaśnień udzielił podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów — Jan Dusza.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#AugustynPilch">Bank powinien kontrolować, by kredyt był wykorzystywany wyłącznie na ten cel, na który został zaciągnięty.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#AugustynPilch">Przewodniczący Komisji — poseł Franciszek Gesing (ZSL): Komisja podjęła rozpatrzenie problemu finansowania i kredytowania gospodarki chłopskiej w celu wstępnego zapoznania się z nim i pogłębienia znajomości przedmiotu przed debatą nad projektem bieżącego planu 5-letniego.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#AugustynPilch">Rośnie zasięg finansowania rolnictwa zarówno ze środków budżetowych, jak i poprzez kredyt. Zwrócić trzeba uwagę na to, że choć nakłady na meliorację, elektryfikację i zaopatrzenie wsi w wodę dostarczane są rolnictwu poprzez budżet, to jednak rolnictwo dokonuje spłat tych środków i sumy te na równi z kredytami obciążają gospodarkę chłopską. Zadłużenie wsi z tytułu pobranych kredytów, jak również z tytułu spłat należności za meliorację, elektryfikację, jest znaczne i nadal ma tendencje wzrostu, tym bardziej, że w perspektywie dojdą wpłaty wynikające z realizacji ustawy o zaopatrzeniu rolnictwa i wsi w wodę. W minionej 5-latce kredyt był jednym z głównych instrumentów zwiększania przychodowości gospodarstw rolnych.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#AugustynPilch">Charakterystycznym zjawiskiem jest, że przychody uzyskiwane z gospodarstw rolnych wzrastały wolniej niż rozchody na produkcję. Wyprzedzanie nakładów produkcyjnych ludności wiejskiej w stosunku do przychodów pieniężnych wsi jest zjawiskiem pozytywnym, świadczącym o zainteresowaniu wsi rozwojem produkcji i przeznaczaniem coraz to większych środków na rozwój tej produkcji.</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#AugustynPilch">W przychodach gospodarstw rolnych mieszczą się również rosnące kredyty udzielane wsi. Przy ogólnym wzroście przychodów o 21,5 proc. w 1964 r., wzrost przychodów z tytułu kredytów wynosił 82 proc. Wynika z tego, że nakłady produkcyjne pokrywane były w głównej mierze ze środków kredytowych.</u>
<u xml:id="u-9.5" who="#AugustynPilch">Z analizy stosunku kredytów do przychodów w poszczególnych grupach gospodarstw wynika, że system kredytowania ukierunkowany był przede wszystkim na gospodarstwa o bardziej intensywnej produkcji, gospodarstwa dobre, przychodowe. Gospodarstwa te nie miały trudności ze spłatą kredytów. W związku z dążeniem polityki rolnej do intensyfikacji większej ilości gospodarstw słabszych ekonomicznie, prowadzących gospodarkę ekstensywną, zwrócić trzeba uwagę na rozszerzenie działalności kredytowej na te właśnie gospodarstwa, dotychczas uczestniczące w zbyt małym stopniu w pożyczkach bankowych. Liczyć się należy w tej sytuacji z rosnącym ryzykiem wynikającym z trudności spłacania kredytów przez takie gospodarstwa. Wziąć trzeba też pod uwagę, że w tej grupie gospodarstw intensyfikowanie produkcji rolnej wymaga dużych nakładów, niezbędne są więc stosunkowo wysokie kredyty. Równocześnie powstają takie problemy, jak konieczność stosowania niskiej stopy procentowej, badanie opłacalności nakładów produkcyjnych oraz określenie stopnia, do jakiego można opierać intensyfikację produkcji na kredycie, a w jakim momencie należy położyć nacisk na własne środki gospodarstwa; chodzi bowiem o uchwycenie momentu, w którym kredyt, wobec rosnącego zadłużenia, stać się może hamulcem dalszej intensyfikacji.</u>
<u xml:id="u-9.6" who="#AugustynPilch">Szczególnie nabrzmiałe w terenie są dwa problemy związane z elektryfikacją wsi. Dotyczą one kosztów elektryfikacji przysiółków oraz nowych budynków stawianych w miejsce zużytych. Koszty elektryfikacji przysiółków są znacznie wyższe aniżeli przy zwartej zabudowie wsi. Mieszkańcy ich muszą zapłacić za doprowadzenie sieci do ich gospodarstw, a ponadto uczestniczą w opłatach elektryfikacyjnych wnoszonych przez całą wieś. Przy instalowaniu elektryczności w nowych budynkach właściciel płaci za tę instalację i obciąża go się jeszcze dodatkowymi kosztami, które raz już poniósł.</u>
<u xml:id="u-9.7" who="#AugustynPilch">Komisja na wniosek posła Kazimierza Barcikowskiego (PZPR) przekazała zbadanie tego problemu podkomisji budownictwa w celu opracowania projektu dezyderatów.</u>
<u xml:id="u-9.8" who="#AugustynPilch">W kolejnym punkcie porządku obrad Komisja rozpatrzyła odpowiedzi resortów na dezyderaty uchwalone przez Komisję III kadencji Sejmu oraz na dezyderaty Komisji IV kadencji. Sprawozdawcą był poseł Edmund Stuczyński (PZPR).</u>
<u xml:id="u-9.9" who="#AugustynPilch">Odpowiedzi na dezyderaty uchwalone w III kadencji.</u>
<u xml:id="u-9.10" who="#AugustynPilch">Ministrowie Rolnictwa oraz Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego udzielili szczegółowych odpowiedzi na dezyderat dotyczący poprawy gospodarki w lasach znajdujących się w gestii Ministerstwa Rolnictwa oraz zagospodarowanie użytków rolnych w państwowym gospodarstwie leśnym, przedstawiając konkretny program zamierzeń w interesujących ich dziedzinach.</u>
<u xml:id="u-9.11" who="#AugustynPilch">Jak wynika z odpowiedzi Pełnomocnika Rządu do spraw zabezpieczenia rolnictwa w maszyny i urządzenia rolnicze, realizując dezyderat Komisji, powołano specjalne zespoły robocze w celu opracowania kompleksowego zestawu maszyn i narzędzi rolniczych niezbędnych dla produkcji rolnej, jak również zabezpieczenie produkcji i dostaw części zamiennych do maszyn produkcji krajowej i z importu.</u>
<u xml:id="u-9.12" who="#AugustynPilch">Odpowiedzi na dezyderaty uchwalone przez Komisję IV kadencji.</u>
<u xml:id="u-9.13" who="#AugustynPilch">W odpowiedzi na dezyderat dotyczący zorganizowania w woj. białostockim, lubelskim i warszawskim zjednoczeń budownictwa rolniczego — Minister Rolnictwa zakomunikował, iż zjednoczenia takie od 1 stycznia 1966 r. działają już w Białymstoku i Lublinie. Zjednoczenie dla woj. warszawskiego jest w trakcie organizacji.</u>
<u xml:id="u-9.14" who="#AugustynPilch">Przewodniczący Komisji Planowania przy Radzie Ministrów w odpowiedzi na dezyderat dotyczący zaopatrzenia wsi w materiały budowlane z uwzględnieniem sezonowości budownictwa wiejskiego poinformował, że w planie na rok 1966 wzrosnąć mają dostawy cementu, materiałów ściennych, pokryciowych itd. oraz że przy ustalaniu operatywnych bilansów kwartalnych uwzględniać się będzie zasadę realizacji dostaw w okresie I półrocza.</u>
<u xml:id="u-9.15" who="#AugustynPilch">Wyczerpującą odpowiedź nadesłał Prezes Centralnego Związku Spółdzielczości Mleczarskiej na dezyderat dotyczący programu bezpośredniego odbioru mleka z gospodarstw rolnych oraz budowy i wyposażenia punktów skupu.</u>
<u xml:id="u-9.16" who="#AugustynPilch">Wszystkie te odpowiedzi Komisja przyjęła.</u>
<u xml:id="u-9.17" who="#AugustynPilch">Komisja postanowiła ponowić dezyderat dotyczący zabezpieczenia środków transportu dla melioracji wodnych. Z odpowiedzi Przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów wynika, że rozdział środków transportu znajduje się w gestii rad narodowych i przesunięcie przedsiębiorstw wodno-melioracyjnych z rozdzielników terenowych do centralnego nie byłoby właściwe. Komisja stanęła jednak na stanowisku, że uznając zasadę decentralizacji, należy jednak w specyficznych okolicznościach robić od niej wyjątki; zdaniem Komisji, zabezpieczenie przedsiębiorstwom melioracyjnym środków transportu jest rzeczą niezbędną dla wywiązywania się tych przedsiębiorstw z poważnych, rosnących stale zadań.</u>
<u xml:id="u-9.18" who="#AugustynPilch">Przyjmując do wiadomości odpowiedź Przewodniczącego Komisji Planowania na dezyderat dotyczący uruchomienia produkcji przyczep dostosowanych do potrzeb rolnictwa, w której stwierdza się, że prototypy takich przyczep uzyskały negatywną ocenę, w związku z czym w okresie przejściowym do opracowania nowej konstrukcji Ministerstwo Przemysłu Ciężkiego produkować będzie inne, lekkie przyczepy; Komisja zażądała jednakże dodatkowych informacji dotyczących przebiegu pracy nad opracowaniem odpowiednich prototypów i terminów jej zakończenia.</u>
<u xml:id="u-9.19" who="#AugustynPilch">Odpowiedź Ministra Finansów w sprawie zasad finansowania zespołów przysposobienia rolniczego stwierdza, że przeniesienie zapreliminowanych przez rady narodowe środków na przysposobienie rolnicze do Centralnego Związku Kółek Rolniczych jest w br. niemożliwe. Sprawa ta będzie rozpatrzona w toku prac nad projektem budżetu na rok 1967. Komisja przyjęła tę odpowiedź, postulując uwzględnienie w wytycznych do opracowania budżetów terenowych na 1967 r. przekazania środków na finansowanie zespołów przysposobienia rolniczego do budżetu centralnego.</u>
<u xml:id="u-9.20" who="#AugustynPilch">Odpowiedź Ministra Przemysłu Spożywczego i Skupu na dezyderat dotyczący przyspieszenia cyklu inwestycyjnego, rozbudowy i modernizacji punktów skupu, ulepszenia kontroli i nadzoru nad jakością produkowanych mieszanek paszowych Komisja uznała za niedostateczną. Przyjmując z zadowoleniem informację Ministra o podjęciu działalności w zakresie skrócenia cyklu budowy chłodni i innych zakładów, Komisja zwróciła się o bardziej szczegółowe informacje w sprawie ulepszenia kontroli nad produkcją mieszanek paszowych oraz w sprawie programu modernizacji punktów skupu.</u>
<u xml:id="u-9.21" who="#AugustynPilch">O FINANSOWANIU I KREDYTOWANIU GOSPODARKI CHŁOPSKIEJ</u>
<u xml:id="u-9.22" who="#AugustynPilch">Informacja złożona przez podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów — Jana Duszę na posiedzeniu Komisji Rolnictwa i Przemysłu Spożywczego w dniu 2 lutego 1966 r.</u>
<u xml:id="u-9.23" who="#AugustynPilch">W systemie polityki ekonomicznej wobec rolnictwa czynnikami aktywizującymi produkcję rolną są wydatki z budżetu oraz kredyty. Wydatki budżetowe w stosunku do gospodarki chłopskiej działają pośrednio, poprzez stwarzanie dogodniejszych warunków dla rozwoju produkcji ogółu gospodarstw, natomiast kredyt — działa bezpośrednio, pomagając konkretnemu gospodarstwu. Oba te instrumenty współdziałają z innymi formami polityki ekonomicznej jak: ceny, podatki i ubezpieczenia. Istota polityki finansowej tkwi w tym, aby wszystkie te instrumenty zazębiały się i uzupełniały, co zwiększa skuteczność oddziaływania państwa na procesy produkcyjne i inwestycyjne gospodarki chłopskiej.</u>
<u xml:id="u-9.24" who="#AugustynPilch">Wydatki z budżetu na rolnictwo w ubiegłym 5-leciu wzrosły o 65,5 proc., osiągając w 1965 r. kwotę 21,9 mld zł. Wydatki te mają charakter w części ogólnorolniczy; w części zaś dotyczą bezpośrednio gospodarki państwowej lub chłopskiej.</u>
<u xml:id="u-9.25" who="#AugustynPilch">Lata 1961–1965 charakteryzuje szczególnie wzrost wydatków inwestycyjnych, które w 1965 r. wyniosły 13,2 mld zł i wzrosły w stosunku do 1960 r. o 122,9 proc. Wzrost ten dotyczy głównie wydatków na melioracje — o 95,8 proc., elektryfikację — o 47,3 proc., przedsiębiorstw mechanizacji rolnictwa — o 243,5 proc. Wydatki bieżące wynosiły w 1965 r. ponad 4 mld zł, co oznacza wzrost w stosunku do 1960 r. o 53 proc.; z tej kwoty 36 proc. przeznaczone zostało na popieranie produkcji roślinnej i zwierzęcej, 18,9 proc. na konserwację melioracji, 14,8 proc. na urządzenia rolne itp. W ostatnich latach nastąpiła dalsza decentralizacja zadań i środków budżetowych; o ile w 1960 r. budżetem Ministerstwa Rolnictwa objęte było 41,9 proc. ogółu wydatków na rolnictwo, to w 1965 r. udział ten zmniejszył się do 25,9 proc.</u>
<u xml:id="u-9.26" who="#AugustynPilch">Równocześnie ze zwiększaniem wydatków budżetowych na rolnictwo następują zmiany w kierunkach ich wydatkowania. Niektóre formy popierania produkcji, po wyczerpaniu swej siły oddziaływania, tracą na znaczeniu, rozwijają się natomiast nowe, dostosowane odpowiednio do wymogów polityki rolnej.</u>
<u xml:id="u-9.27" who="#AugustynPilch">W obecnej 5-latce resort widzi potrzebę rozszerzenia rozmiaru i zakresu finansowania rolnictwa z budżetu, a zwłaszcza zapewnienia środków na zwiększony program inwestycyjny w rolnictwie państwowym i w zakresie nakładów o charakterze ogólnorolniczym (melioracja, elektryfikacja, zaopatrzenie wsi w wodę itd.); skoncentrować trzeba będzie pomoc budżetu na bezpośrednio produkcyjne potrzeby rolnictwa, głównie na program nasienny i ochrony roślin, na tworzenie warunków dalszego rozwoju hodowli oraz na zabezpieczenie niezbędnych kadr agro- i zootechnicznych.</u>
<u xml:id="u-9.28" who="#AugustynPilch">Główne cele polityki kredytowej w ubiegłym 5-leciu polegające na:</u>
<u xml:id="u-9.29" who="#AugustynPilch">- uruchamianiu rezerw produkcyjnych i podnoszeniu produkcji rolnej w gospodarce chłopskiej, powiązaniu produkcji i inwestycji w gospodarce chłopskiej z zadaniami ogólnogospodarczymi oraz - wpływaniu na kształtowanie się siły nabywczej ludności wiejskiej i przeciwdziałaniu spadkom inwestycji w latach nieurodzaju wymagały stosowania dużej elastyczności zarówno, jeśli idzie o rozmiary udzielanych kredytów, jak też i warunki stawiane przy poszczególnych celach i grupach kredytobiorców. Ogółem kredyty wypłacone gospodarce chłopskiej wzrosły z 9.258 mln zł w 1960 r. do 18.462 mln zł w 1965 r. Realizując cele polityki kredytowej kierowano się następującymi zasadami:</u>
<u xml:id="u-9.30" who="#AugustynPilch">- koncentracji kredytów w rejonach o znacznych możliwościach zwiększenia produkcji oraz na terenach słabo zagospodarowanych, - udzielania kredytów na cele gospodarcze zapewniające szybkie efekty produkcyjne (kontraktacja, hodowla), - kompleksowości kredytów dla osiągnięcia pełnych efektów, - kredytowania szczególnie ważnych dla rozwoju produkcji akcji, - popieraniu kredytem gospodarstw słabszych, mających warunki rozwoju produkcji, - pomoc kredytowa stanowić powinna uzupełnienie środków własnych wsi, - popierania kredytem działalności gospodarczej spółdzielni produkcyjnych i kółek rolniczych oraz wiązania pomocy kredytowej z realizacją Funduszu Rozwoju Rolnictwa.</u>
<u xml:id="u-9.31" who="#AugustynPilch">Zwiększony zakres pomocy kredytowej w znacznym stopniu osłabiał niekorzystny wpływ wahań w urodzajach i hodowli na rozmiary inwestycji rolnych; wyrazem tego jest m.in. fakt, że mimo trudności produkcji rolnej w latach 1962–1963 i związanego z tym zmniejszonego wzrostu dochodów rolnych wsi, nakłady inwestycyjne w gospodarce chłopskiej w całym ubiegłym 5-leciu są znacznie większe, niżby to wynikało z kształtowania się realnych dochodów gospodarki chłopskiej.</u>
<u xml:id="u-9.32" who="#AugustynPilch">Polityka kredytowa wspiera przede wszystkim budownictwo gospodarcze; na te cele kredyty długo- i średnioterminowe wykorzystywane były w ok. 2/3 ogólnych kwot.</u>
<u xml:id="u-9.33" who="#AugustynPilch">Wzrost pomocy kredytowej i nowe zadania wymagały zmian w systemie kredytowym. Przede wszystkim nastąpiła koncentracja pomocy kredytowej i obsługi finansowej wsi w aparacie bankowym. Obecnie jedynie przemysł cukrowniczy udziela jeszcze bezpośrednio zaliczek na kontraktację buraka cukrowego poza aparatem banku. Koncentracja obsługi kredytowej usprawniła dyspozycyjność aparatu kredytowego, stworzyła lepsze warunki dla oceny potrzeb kredytowych i możliwości płatniczych. Równolegle następowała też koncentracja w aparacie bankowym (SOP) wypłat należności za sprzedane jednostkom uspołecznionym produkty rolne, co pozwoliło na złagodzenie form zabezpieczenia kredytów oraz przyczyniło się do wzrostu wkładów oszczędnościowych w SOP i tym samym zwiększenia pomocy kredytowej dla wsi.</u>
<u xml:id="u-9.34" who="#AugustynPilch">Nastąpiła równocześnie decentralizacja metod planowania kredytów i zarządzania kredytem. Istotne zmiany zaszły w formach oddziaływania na produkcję rolną poprzez kredyt; i tak znaczne zróżnicowanie warunków udzielania kredytu (terminów spłat, okresów karencji, oprocentowania, zabezpieczeń itd.) umożliwia kredytobiorcom podejmowanie decyzji kredytowych najbardziej dla nich korzystnych z punktu widzenia gospodarstwa. Kredyty obrotowe udzielane są w zasadzie zgodnie z zaopatrzeniem produkcyjnym, natomiast przy udzielaniu kredytów inwestycyjnych — bierze się pod uwagę rozmiary zaopatrzenia w materiały budowlane i dochody wsi. Wykształtowały się nowe formy działania aparatu kredytowego, jak np. celowe oszczędzanie na budownictwo, poparcie kredytowe planowej odbudowy poszczególnych powiatów, uproszczenie obsługi przez spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe. Powstały także w minionym okresie nowe formy współdziałania kredytu z innymi formami pomocy finansowej jak na przykład pomoc kredytowa połączona z ulgami podatkowymi na ziemiach zachodnich i północnych, pomoc gospodarstwom podupadłym itd.</u>
<u xml:id="u-9.35" who="#AugustynPilch">Coraz silniejsze jest powiązanie kredytu bankowego z wydatkami dokonywanymi z Funduszu Rozwoju Rolnictwa oraz współdziałanie kredytu z działalnością PZU.</u>
<u xml:id="u-9.36" who="#AugustynPilch">Wzrost akcji kredytowej spowodował wzrost zadłużenia gospodarki chłopskiej z 10,214 mln zł w 1960 r. do 23,200 mln zł w 1965 r. Szczególnie wzrosło zadłużenie z tytułu zaciągniętych kredytów inwestycyjnych. Jednakże spłacalność kredytów jest zadowalająca.</u>
<u xml:id="u-9.37" who="#AugustynPilch">W bieżącym 5-leciu resort zamierza stosować w polityce kredytowej dotychczasowe zasady, dostosowując je do aktualnych zadań i sytuacji ekonomicznej wsi.</u>
<u xml:id="u-9.38" who="#AugustynPilch">Szczególną uwagę, w zakresie kredytów obrotowych, koncentrować się będzie na pomocy przy rozprowadzaniu zwiększających się środków produkcyjnych. Prowadzi się pracę nad dalszym uproszczeniem i udogodnieniem funkcjonowania kredytów obrotowych i kontraktacyjnych głównie na zakup nawozów i innych artykułów produkcyjnych.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>