text_structure.xml 976 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 04)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Marek Borowski oraz wicemarszałkowie Donald Tusk, Janusz Wojciechowski i Tomasz Nałęcz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszalek">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Marszalek">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panie posłanki Irenę Marię Nowacką i Anitę Błochowiak oraz panów posłów Mieczysława Jedonia i Zbigniewa Sosnowskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Marszalek">W pierwszej części obrad sekretarzami będą panowie posłowie Mieczysław Jedoń i Zbigniew Sosnowski.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszalek">Protokół i listę mówców prowadzić będą pan poseł Zbigniew Sosnowski i pani poseł Anita Błochowiak.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszalek">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszalek">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#SekretarzPoselZbigniewSosnowski">Informuję, że ze względu na wagę rozpatrywanych spraw i ich pilność, za zgodą marszałka Sejmu w dniu dzisiejszym odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#SekretarzPoselZbigniewSosnowski">- Finansów Publicznych - o godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#SekretarzPoselZbigniewSosnowski">- Sprawiedliwości i Praw Człowieka wspólnie z Komisją Ustawodawczą - o godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#SekretarzPoselZbigniewSosnowski">- Europejskiej - o godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#SekretarzPoselZbigniewSosnowski">- Odpowiedzialności Konstytucyjnej - o godz. 18.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#Marszalek">Komisja Europejska przedłożyła dodatkowe sprawozdania o projektach ustaw: o systemie oceny zgodności, o produktach biobójczych oraz o zmianie ustawy o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#Marszalek">Sprawozdania te zostały paniom i panom posłom doręczone w drukach nr 686-A, 676-A i 675-A.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#Marszalek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące przeprowadzenie trzecich czytań tych projektów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#Marszalek">Dodane punkty rozpatrzymy w jutrzejszym bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#Marszalek">Komisja Europejska przedłożyła sprawozdanie o projekcie ustawy o organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#Marszalek">Sprawozdanie to zostało paniom i panom posłom doręczone w druku nr 728.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#Marszalek">W związku z tym, na podstawie art. 103 ust. 1 regulaminu Sejmu, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#Marszalek">Proponuję, aby w dyskusji nad dodanym punktem Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#Marszalek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#Marszalek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#Marszalek">Dodany punkt rozpatrzymy w dniu dzisiejszym po zakończeniu dyskusji nad sprawozdaniem komisji o projekcie ustawy o napojach spirytusowych.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#Marszalek">Komisja Nadzwyczajna przedłożyła sprawozdania o stanowiskach Senatu w sprawie nowelizacji ustaw: o podatku dochodowym od osób fizycznych, o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#Marszalek">Sprawozdania te zostały paniom i panom posłom doręczone odpowiednio w drukach nr 729, 730 i 731.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#Marszalek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#Marszalek">Proponuję, aby w tych przypadkach Sejm wyraził zgodę na zastosowanie klauzuli z art. 54 ust. 5 regulaminu Sejmu oraz aby w dyskusjach nad dodanymi punktami Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#Marszalek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#Marszalek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#Marszalek">Dodane punkty rozpatrzymy kolejno w piątek w godzinach popołudniowych.</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#Marszalek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6. porządku dziennego: Informacja o dotychczasowych pracach Konwentu Europejskiego (druki nr 704 i 748).</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#Marszalek">Proszę o zabranie głosu przewodniczącego Komisji Europejskiej, pana posła Józefa Oleksego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PoselJozefOleksy">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Stoimy przed debatą o Konwencie, który ma określić charakter i zakres zmian w Unii Europejskiej. Są to zmiany konieczne. Bez ich przeprowadzenia nie odzyskamy wizerunku Unii jako wspólnoty osadzonej na trwałych fundamentach, przejrzystej, skutecznej w działaniu i bliskiej obywatelom. Stajemy przed tym zadaniem tu, w polskim Sejmie, gdyż reformy Wspólnoty Europejskiej nie będą już lada moment dotyczyć tylko obecnej ˝piętnastki˝. Oto po pozytywnej decyzji polskiego społeczeństwa w referendum będziemy członkiem Unii Europejskiej wraz z pozostałymi krajami kandydującymi. Czyż nie należy już dziś odpowiadać na pytania: W jakiej Unii chcemy być w przyszłości? Czego od niej oczekujmy? Co akceptujemy, a co nam nie odpowiada? Jakie dostosowania nas czekają i w jakim tempie potrafimy je przeprowadzić? Czy dobrze identyfikujemy rodzime interesy Polski i czy podnosimy zdolność osiągania własnych celów? Staje pytanie: Czy Polacy mają się czego bać, czy właśnie jest się z czego cieszyć i warto ponieść wysiłki dla pomnożenia własnych szans w przyszłości? Te i wiele innych pytań będzie powracać nie tylko do czasu referendum. Właśnie po wejściu do Unii będziemy musieli wiedzieć, jak się poruszać, jak zapewnić Polsce pozycję na jej miarę, od czego będzie zależeć samopoczucie naszych obywateli stykających się z innymi społeczeństwami Wspólnoty. Jak pokazują badania, większość Polaków jest już przekonana, że Wspólnota daje Polsce nowe szanse.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PoselJozefOleksy">Ostatnie lata to dyskusje o procesie akcesji, o negocjacjach, rygorach, finansach, o bilansie krótko- i długotrwałych korzyści. Przez Polskę przetoczył się niejeden spór, niejeden powróci. Gdzieś na boku zostało pytanie: Czy znany jest nam system polityczny Unii Europejskiej? Czy jest on zrozumiały dla ludzi? Czy wiedzą oni, dlaczego Unia powstała i jak się rozwija, ku czemu zmierza i co jest zdolna osiągać?</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PoselJozefOleksy">Stan wiedzy w Polsce o Unii jest przecież wciąż bardzo nikły. Niewiele w Polsce wiemy o słabościach, które trzeba usunąć. Tak samo w społeczeństwach ˝piętnastki˝ obywatele z czasem coraz mniej wiedzieli, co dzieje się w Unii, w czym ich to dotyczy. Instytucje i procedury unijne zaczęły oddalać się od obywateli. Zanikał gdzieś człowiek, dla którego to wszystko było tworzone, rozwijała się biurokracja, mnożyły się instytucje, rozrastało się nieprzejrzyste i mało zrozumiałe prawo wspólne.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#PoselJozefOleksy">Wielka myśl polityczna o rozszerzeniu Unii na Wschód zbliża się do realizacji. Jest interesem zarówno Unii, jak i krajów kandydujących, jest też wyzwaniem dla obu stron. Kraje kandydujące muszą spełnić wiele wymogów dostosowawczych. Unia Europejska musi się sama zreformować, by podołać wymogom skuteczności w poszerzonym składzie.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#PoselJozefOleksy">Po latach funkcjonowania, w przededniu przyjęcia nowych państw powstało pytanie, czy demokracja w Europie jest dostatecznie silna. Czy silna jest jej legitymizacja? Wielu dostrzegło swoisty kryzys legitymizacji obywatelskiej, bowiem europejskie elity zaczęły uznawać własne dzieła za obowiązkowo atrakcyjne dla obywateli. Zobaczyliśmy w Europie nawet nacjonalistyczny sentyment. Część Europejczyków przestała czuć się współtwórcami rzeczywistości i przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#PoselJozefOleksy">Jak kiedyś, tak i dziś zadaniem pozostaje osiąganie spójnego i wyraźnego politycznego układu w Europie. Polska nieodwracalnie przecież wybrała euroatlantycki kontekst swojej przyszłości. Od tej więc pory musi nas obchodzić wszystko, co ma miejsce w Europie. Co więcej, winniśmy wiedzieć, co wnosimy do Wspólnoty, jako własny dorobek. Liczę bardzo na to wraz z innymi kolegami, że dzisiejsze obrady Sejmu pozwolą określić, bardziej czy mniej dokładnie, ale wspólnie i ponad politycznym sporem, kłótnią, co chcemy Polakom powiedzieć o naszych własnych wyobrażeniach o wspólnym życiu w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#PoselJozefOleksy">Poszerzenie Unii zmieni oblicze Europy XXI wieku. Dla nas najważniejsze jest, by Polacy odczuli, że Unia Europejska zmieni ich życie na lepsze. Chyba wszyscy chcemy, by utrwalała się podstawa sukcesu Unii Europejskiej, jaką jest oparcie jej na uniwersalnych prawach człowieka i wartościach stanowiących część naszego europejskiego dziedzictwa. Unia to system wszechstronny i skuteczny, system, który znosi nierówności, bo jest solidarny, zapobiega konfliktom i napięciom, gdyż potrafi wypełniać lukę zamożności pomiędzy Wschodem i Zachodem Europy. Unia to globalny podmiot zdolny do czegoś więcej niż tylko do obrony swoich własnych interesów. Unia jest zdolna do tworzenia europejskiej przestrzeni politycznej i gospodarczej, do utrwalania pokoju, stabilizacji i dobrobytu.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#PoselJozefOleksy">Kiedy w Polsce spieramy się o różne rozwiązania i okoliczności integracji, nie wiemy być może, że tam w obecnej Unii także się spierają, ale nie czynią tego przeciwko samej istocie Unii, lecz na rzecz jej większych szans i możliwości dla ludzi. Dziś pora mówić bardziej stanowczo, czego chcemy jako Polacy, jakiej chcemy przyszłości Unii, co jesteśmy w stanie sami tam wnieść. Tym, którzy nie wiedzą, trzeba objaśnić i udostępnić informacje. Tych, którzy się boją, trzeba wiarygodnie uspokoić. Tym, którzy dla własnej gry politycznej straszą innych, trzeba się przeciwstawić.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#PoselJozefOleksy">Wysoka Izbo! Szczyt w Laeken, podejmując decyzję o powołaniu Konwentu, czynił to z chęcią upublicznienia dyskusji o reformach instytucjonalnych. Przydał reprezentacji obywatelskiej, zrównał de facto kraje kandydujące z członkowskimi. Jest to krok do przodu. Przestaliśmy być nieobecni przy ważnych wspólnych sprawach. Polityczno-instytucjonalny kształt przyszłej Unii nie zostanie tym razem przesądzony za zamkniętymi drzwiami negocjacji międzynarodowych państw ˝piętnastki˝.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#PoselJozefOleksy">W końcu lutego odbyło się inauguracyjne posiedzenie Konwentu Europejskiego, inicjujące dyskusję o przyszłym kształcie Unii. W szerszym kontekście będzie to miało znaczące konsekwencje dla całej Europy i świata. W pracach Konwentu uczestniczymy na równych prawach z państwami członkowskimi. Polski rząd i parlament mają tylu przedstawicieli, co np. Francja czy Niemcy. Kandydaci nie mają jedynie prawa weta wobec wspólnej decyzji przedstawicieli państw członkowskich, we wszystkich innych sprawach status jest równy.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#PoselJozefOleksy">Przed Konwentem postawiono zadanie przygotowania propozycji zmian w istniejących traktatach w formie bądź jednolitej propozycji nowego traktatu, bądź w przypadku braku zgody wśród jego członków w formie przedstawienia konkretnych opcji. Propozycja wypracowana przez 105 członków Konwentu stanowić będzie podstawę dla obrad Konferencji Międzyrządowej w 2004 r. mającej przyjąć nowy traktat o Unii Europejskiej. Zadanie stojące przed Konwentem jest tyleż doniosłe, co niezmiernie trudne. Uczestnictwo w pracach Konwentu to udział w bezprecedensowym wydarzeniu w historii integracji europejskiej. Po raz pierwszy bowiem w tak szerokim zakresie o reformach Unii decyduje kolegialny, demokratyczny organ, reprezentujący rządy i parlamenty państw członkowskich i kandydujących. Biorąc pod uwagę fakt rozszerzenia dyskusji o organizacje pozarządowe i ludzi młodych, mamy pewność, że został zapewniony głos wszystkim tym, którzy pragną wyrazić swoje opinie i przekonania o przyszłości zjednoczonej Europy, której nie można traktować jako odległego od życia bytu politycznego, lecz jako rzeczywistość mającą wpływ na codzienne życie i przyszłość wszystkich obywateli Unii.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#PoselJozefOleksy">Ostatnia lipcowa sesja Konwentu była sesją konkludującą tzw. fazę słuchania. Jak dotąd, problematyka omawiana w ramach prac Konwentu obejmowała następujące generalne kwestie. Po pierwsze, oczekiwania i wizje wobec przyszłej Europy w społeczeństwach europejskich. Po drugie, potrzebny nowy podział kompetencji i władzy w Unii Europejskiej pomiędzy szczebel ponadnarodowy, narodowy i regionalny. Po trzecie, określenie nowej roli parlamentów narodowych i Parlamentu Europejskiego. Po czwarte, sprawy wymiaru sprawiedliwości i bezpieczeństwa wewnętrznego i po piąte, zewnętrzną reprezentację Unii zarówno w wymiarze ekonomicznym, jak i polityki bezpieczeństwa i obrony. Po przerwie wakacyjnej prace skoncentrują się już na dobre w grupach roboczych. Po zakończeniu tzw. fazy słuchania naczelnym celem będzie opracowanie konkretnych rekomendacji i propozycji. Znajdą one swoje odzwierciedlenie w projekcie traktatu konstytucyjnego, przedłożonego przez Konwent wobec Konferencji Międzyrządowej. Z całą pewnością - liczymy na to - zarys tego traktatu konstytucyjnego będzie także przedmiotem być może niejednej debaty w polskim parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#PoselJozefOleksy">Jest dla mnie osobiście zaszczytem, że reprezentuję w Konwencie Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Sam fakt, że 2/3 delegatów do Konwentu to parlamentarzyści, stanowi dowód na to, jaką wagę Unia Europejska przywiązuje do obecnego głosu i przyszłej roli tych właśnie ogniw demokracji w konstrukcji europejskiej. To właśnie włączeniu parlamentów narodowych bezpośrednio w decyzję Unii jest poświęcony jeden z najważniejszych punktów reformy. W dalszej części wystąpienia odniosę się jeszcze do tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#PoselJozefOleksy">Poglądy reprezentowane w Konwencie cechują się, zważywszy na intelektualny potencjał i aktywność delegatów, dużą różnorodnością. Oprócz koncepcji ostrożnych i zasadniczo nieprzewidujących wielu modyfikacji w obecnym kształcie Unii pojawiają się opinie odważne i pełne rozmachu. Można zaznaczyć tutaj swoiste odrębności koncepcyjne artykułowane przez państwa duże i małe, instytucje wspólnotowe oraz państwa kandydujące. Różnice te nie mają, jak dotąd, charakteru całościowego i nie wpływają na całokształt toczącej się debaty.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#PoselJozefOleksy">Pojawia się pytanie, czy Konwent zdołał wykształcić dotychczas własną, odrębną jakość myślenia. Czy partykularne opinie reprezentowanych państw i instytucji ustępują wspólnemu duchowi tego zgromadzenia? Z pewnością można stwierdzić, że powstanie Konwentu stało się dobrą okazją do rozwinięcia szerokiej dyskusji. Panuje w nim wspólne przekonanie, że nie da się rozszerzyć i pogłębić integracji bez reform wewnętrznych. To przekonanie pomaga nam dochodzić do wspólnych konkluzji.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#PoselJozefOleksy">O reformie dyskutują nie tylko organizacje i podmioty działające w Unii Europejskiej, ale również zwykli obywatele. O znaczeniu, jakie Konwent przywiązuje do głosu obywateli, najlepiej świadczy udział w nim organizacji i instytucji społecznych. 24 i 25 lipca odbyła się sesja Konwentu z udziałem przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego ze wszystkich krajów. Delegaci omówili w grupach tematycznych sprawy socjalne Europy, ochronę jej środowiska naturalnego, prawa człowieka w Europie, pomoc Wspólnoty w walce z ubóstwem i wykluczeniem społecznym oraz współpracę kulturalną i regionalną. Zaakcentowali zwłaszcza rolę Unii w walce z bezrobociem, proponując wpisanie do traktatu dążenie do pełnego zatrudnienia. My w Polsce borykamy się z rosnącym, wielkim bezrobociem. W Unii bezrobocie także istnieje. W dzisiejszej Unii Europejskiej jest 20 mln bezrobotnych. Wskaźnik bezrobocia wynosi 8,5%. I dlatego warto, być może - sam to tam głoszę - uznać, że walka z bezrobociem i walka o nowe miejsca pracy to zadanie wspólnotowe, bo problem ten wykroczył poza granice pojedynczych państw, a filozofia rozwoju w Europie powinna być wspólna także w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#PoselJozefOleksy">Miejsce w dyskusji o przyszłości Europy zapewniono także młodym Europejczykom. W ramach tzw. dorosłego Konwentu zainicjowano Konwent Młodych, skupiający młodych ludzi w wieku 18-25 lat i działający w taki sam sposób jak jego dorosły odpowiednik. Celem tego przedsięwzięcia było włączenie młodego pokolenia do dyskusji o przyszłości Unii. Konwent Młodych przedstawił swoje tezy podczas sesji 12 lipca. Opowiedział się w nich m.in. za wzmocnieniem społecznej i kulturowej roli Unii Europejskiej, większą troską o edukację, dostęp do edukacji i rozwój młodzieży oraz tolerancją i poszanowaniem praw wszystkich obywateli. Młodzi delegaci zgłosili również nam, członkom Konwentu, wyraźny postulat, by ich opinie i poglądy były szerzej uwzględniane w europejskim życiu politycznym. Co charakterystyczne, Wysoka Izbo, młodzi przedstawiciele Europy znacznie mniej mówili o ekonomii, o rynku, o koncernach, o rygorach konkurencyjności, a znacznie więcej - o Europie społecznej, o wartościach duchowych, o tradycyjnych wartościach Europy. To cenne, że młode pokolenie nie patrzy tylko przez pryzmat portfeli, kont, marek samochodów, dostatku i dobrobytu, ale także przez pryzmat własnej duchowości i własnego wewnętrznego rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#PoselJozefOleksy">Na przebieg prac Konwentu wpływ ma również tocząca się równolegle debata polityczna. Opiera się ona na dyskusjach w łonie głównych europejskich sił politycznych: europejskich chadeków, socjaldemokratów czy liberałów. Osobiście uczestniczę w pracach frakcji socjaldemokratycznej, która pod koniec sierpnia przedstawi swój własny wkład w debatę o przyszłości Unii Europejskiej; stanie się on pewnie podstawą dyskusji wśród innych frakcji. Stanowisko to jest obecnie wypracowywane także w ramach grup roboczych. Grupa, w której pracach biorę udział, przedstawiła już swój dokument programowy. Postuluje w nim, by Unia wykształciła i promowała model socjalny, oparty na zrównoważonym rozwoju, pełnym zatrudnieniu, stosowaniu innowacji i społecznej spójności. Europejscy socjaldemokraci opowiadają się za tym, by wspólna Unia stała się rzeczywistym obszarem wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, by była obszarem, w którym pielęgnowane są wartości podstawowe, a troska o wymiar duchowy nie ustępuje zabiegom o efektywność gospodarczą i postęp.</u>
          <u xml:id="u-5.18" who="#PoselJozefOleksy">We wszystkich krajach uczestniczących w Konwencie rozpoczęły się debaty narodowe, konferencje, spotkania, mityngi europejskie oraz tworzenie systemów powszechnej informacji. Podobne działania zostały podjęte również w Polsce. Chodzi o to, aby włączyć do dyskusji o przyszłości zjednoczonej Europy jak najwięcej Europejczyków, zarówno z krajów, które już korzystają z korzyści jej integracji, jak i państw, które w bliskiej perspektywie staną się jej częścią.</u>
          <u xml:id="u-5.19" who="#PoselJozefOleksy">Bez wątpienia można stwierdzić generalną zgodę co do kierunku koniecznych zmian, jakie Konwent powinien zaproponować. W tym kontekście słuszne wydaje się stwierdzenie, że wspomniana faza słuchania spełniła swoją misję. Jest dziś jasne, że Unia powinna być organizacją bardziej przejrzystą, z czym wiąże się jasny i otwarty podział kompetencji, uproszczenie procedur legislacyjnych oraz stosowanie zasady subsydiarności i proporcjonalności. Unia powinna również zapewnić swym członkom szeroko rozumiane bezpieczeństwo. Oznaczałoby to wzmocnienie polityki zagranicznej, zwalczanie terroryzmu, przestępczości i nielegalnej migracji. We wspólnej polityce zagranicznej Unia w przyszłości powinna bez wątpienia prowadzić silne i skuteczne działania gospodarcze i polityczne, wspomagać państwa najbiedniejsze oraz utrwalać strefę pokoju i stabilności na kontynencie i w innych regionach świata.</u>
          <u xml:id="u-5.20" who="#PoselJozefOleksy">Przedstawiciele krajów członkowskich i kandydujących potwierdzili, że wszyscy pragniemy Unii opartej na wartościach zakorzenionych w myśli europejskiej. Nikt już dzisiaj w Europie nie zrezygnuje z fundamentalnych zasad humanizmu, równości, demokracji, niedyskryminacji, tolerancji, poszanowania prawa, solidarności i rozwoju. W Konwencie zasiadamy po to, aby wartości te umocnić, urzeczywistnić i promować. To przecież fundamenty, na których zasadza się cywilizacja Europy: helleńska kultura, rzymskie prawo i chrześcijańskie wartości. Dodajmy, że cywilizacja ta może podpowiadać światu w XXI w., jak winien wyglądać humanitaryzm i troska o wszechstronny rozwój człowieka.</u>
          <u xml:id="u-5.21" who="#PoselJozefOleksy">Wysoka Izbo! Wraz z rozpoczęciem pracy pierwszych sześciu grup roboczych Konwent wkroczył w kolejny etap. Etap ten ma polegać na identyfikacji obecnego stanu prawnego w poszczególnych obszarach oraz próbie wypracowania elementów odpowiedzi na postawione pytania. Myślę, że na uwagę zasługuje tryb powoływania grup roboczych. Decyzja o powołaniu konkretnej grupy wynika zawsze z dyskusji podczas sesji plenarnej. Jeśli ta dyskusja wykazuje konieczność zgłębienia danego obszaru, czego nie jest w stanie uczynić Konwent in pleno, to wtedy ta misja jest powierzana grupie roboczej. Dotychczasowa debata doprowadziła do powstania sześciu grup roboczych, zajmujących się następującymi sprawami: stosowaniem i monitorowaniem zasady subsydiarności, włączeniem Karty Praw Podstawowych do traktatu i przystąpieniem Unii do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, osobowością prawną Unii Europejskiej, rolą parlamentów narodowych, tzw. kompetencjami uzupełniającymi, wzmocnieniem współpracy gospodarczej i finansowej w ramach Unii Europejskiej. Począwszy od września rozpoczynają pracę kolejne grupy robocze: w sprawie obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, w sprawie uproszczenia procedur legislacyjnych, w sprawie polityki zagranicznej i obronnej Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-5.22" who="#PoselJozefOleksy">Istniejący system podziału kompetencji obejmuje instytucje oraz procedury i mechanizmy decyzyjne. Został on ustanowiony zgodnie z celami, jakie stoją przed Unią. System dąży do pogodzenia potrzeby precyzji w podziale kompetencji z potrzebą elastyczności, celem umożliwienia Unii przystosowania się do nowych wyzwań i lepszego odpowiadania na oczekiwania obywateli. Podstawy tego systemu są szeroko znane, a większość głosów krytyki odnosi się raczej do przypadków incydentalnych. Problem podziału kompetencji i władzy pomiędzy Unię Europejską i państwa członkowskie został umieszczony w centrum debaty politycznej w rezultacie twierdzeń, że podział nie jest wystarczająco precyzyjny oraz że Unia ma tendencję do wydawania aktów prawnych w obszarach, w których nie posiada kompetencji, a więc wkracza w kompetencje państw członkowskich.</u>
          <u xml:id="u-5.23" who="#PoselJozefOleksy">Na poziomie Unii winny być ujednolicone warunki i zasady konkurencji. Ważny krok na tej drodze został już wykonany - wprowadzono euro. Zlikwidowano w ten sposób zniekształcenie konkurencji przy pomocy narodowych polityk pieniężnych. Dalsze kroki, jak się mówi, powinny dotyczyć ujednolicenia systemu podatkowego - VAT i akcyzy. Jeżeli bowiem euro ma być silne, musi istnieć efektywne zarządzanie gospodarką unijną i koordynacja polityk budżetowych i podatkowych. Unijny rząd gospodarczy to pojęcie reprezentowane głównie przez Francję, lecz niepopierane przez Niemcy.</u>
          <u xml:id="u-5.24" who="#PoselJozefOleksy">Unia nie może być tylko wspólnym rynkiem we władaniu koncernów ponadnarodowych. Trzeba zagwarantować sprawy socjalne, przeciwdziałać społecznemu wykluczeniu, postawić na innowacyjność, edukację i naukę. Na wyrównane zasady konkurencji nałożyć trzeba pomoc bogatszych dla biedniejszych, aby ci ostatni szybciej odrabiali dystans. Tego wymaga zasada solidarności, stanowiąca podstawę ideową Unii Europejskiej. Do tego wszystkiego konieczne są decyzje na szczeblu europejskim, ale w zasadzie, poza utworzonym już Europejskim Bankiem Centralnym, nie ma potrzeby tworzenia nowych instytucji. Dopiero synergia działań w sferze gospodarczej oraz w dziedzinie polityki zagranicznej, bezpieczeństwa i obronnej jest w stanie zapewnić Unii efekt stabilności i silnej pozycji w układzie światowym.</u>
          <u xml:id="u-5.25" who="#PoselJozefOleksy">Dylematy, które stanęły przed Konwentem, dotyczą kwestii, które niejako tematycznie się o siebie ocierają. Gdy mówimy bowiem o podziale kompetencji, to w sposób naturalny wkraczamy w debatę toczoną między zwolennikami umocnienia wspólnotowości a tymi, którzy przyszłość Unii Europejskiej widzą w wymiarze głównie międzyrządowym. W tym dyskursie z kolei centralną rolę odgrywają instytucje unijne z ich kompetencjami i skomplikowaną siatką współzależności w ramach instytucjonalnego trójkąta decyzyjnego: Rada - Komisja - Parlament Europejski.</u>
          <u xml:id="u-5.26" who="#PoselJozefOleksy">Najtrudniejsze do ustalenia w tej dziedzinie kwestie dotyczą zakresu decyzji podejmowanych kwalifikowaną większością głosów, kształtu Komisji Europejskiej, Rady i Parlamentu Europejskiego oraz sporu o reprezentację Unii w stosunkach zewnętrznych. Istotnym głosem w tej dyskusji były propozycje przedstawione przez Komisją Europejską, przez prezydenta Francji oraz premierów Hiszpanii i Wielkiej Brytanii.</u>
          <u xml:id="u-5.27" who="#PoselJozefOleksy">Propozycje Romano Prodiego dotyczą zwiększenia roli Komisji Europejskiej w obszarach polityki zagranicznej, spraw wewnętrznych i polityki obronnej, wprowadzenia bezpośredniego podatku europejskiego oraz objęcia polityki społecznej i podatkowej procedurą głosowania większościowego. Komisja chciałaby tym samym stać się prawdziwą władzą wykonawczą w Europie.</u>
          <u xml:id="u-5.28" who="#PoselJozefOleksy">Z kolei Francja oraz premierzy Hiszpanii i Wielkiej Brytanii skłaniają się raczej ku współpracy międzyrządowej. Według Chiraca, przywództwo w Unii Europejskiej powinno pozostać przy Radzie Europejskiej, a więc przy organie międzyrządowym. To Rada Europejska jako zgromadzenie szefów rządów powinna utrzymać całkowitą odpowiedzialność za kurs międzynarodowy Unii, stojący na jej czele prezydent reprezentowałby Unię wobec reszty świata. Odpowiadałby on nie przed Parlamentem Europejskim, a przed rządami państw członkowskich. W zasadzie chodzi o to, skąd Unia w przyszłości będzie wyprowadzać swoją legitymację. Francja, Hiszpania i Wielka Brytania chcą demokracji, w której to rządy narodowe określają kurs polityki i wybierają wspólnego przywódcę, zaś delegaci niemieccy twierdzą, że Unią nie da się rządzić metodą prostej współpracy rządów narodowych i nie można akceptować dotychczasowej praktyki, gdzie jedno państwo może sparaliżować całkowicie prace Unii. Ich zdaniem, we wszystkich obszarach, wyjąwszy zmiany traktatów i kwestie polityki obronnej, decyzje powinny być podejmowane większością głosów. Nowa architektura Unii musiałaby się oprzeć o zasadę podziału władzy, przy czym egzekutywa należałaby do Komisji i Rady. Legislatywa pozostałaby w ręku współdecydujących Parlamentu i Rady. O zmianach traktatowych decydowałaby nadal Rada Europejska. Parlament Europejski otrzymałby za to kompetencje w takich dziedzinach, jak ustawodawstwo, budżet oraz tworzenie i kontrola Komisji. Unia mogłaby być wówczas finansowana z podatku europejskiego, np. z części podatku VAT i akcyzy, w wysokości ustalanej jednomyślnie przez Radę. Decyzje Rada podejmowałaby podwójną większością głosów - większością głosów państw reprezentujących większość obywateli.</u>
          <u xml:id="u-5.29" who="#PoselJozefOleksy">Kolejną reprezentatywną dla prac Konwentu koncepcję przedstawił Guliano Amato. Zakłada ona wybór prezydenta Rady Europejskiej przez rządy państw członkowskich na okres 2,5 roku, czyli na połowę czasu trwania 5-letniej kadencji Parlamentu i Komisji. Rada złożona z przedstawicieli rządów miałaby sprawować te same funkcje o charakterze strategicznym i zajmować się polityką zagraniczną oraz obronną, zaś Komisja, działając w zgodzie z Parlamentem Europejskim, miałaby być odpowiedzialna za kierowanie unijnymi politykami wspólnymi. Komisarze przewodniczyliby pracom rad sektorowych. U podstawy tego projektu reform leży tęsknota za wyraźnym rozdziałem władzy legislacyjnej od wykonawczej. Działalnością legislacyjną powinny wspólnie kierować Rada Ministrów oraz posiadający demokratyczną legitymację Parlament Europejski, zaś działalność wykonawcza pozostawały w gestii Komisji i ewentualnie sektorowej Rady Ministrów pod przewodnictwem komisarza. W ten sposób można byłoby odejść od 6-miesięcznego przewodnictwa, które okazało się nieskuteczne z powodu braku zachowania ciągłości w kierowaniu sprawami Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-5.30" who="#PoselJozefOleksy">Socjaldemokrata Klaus Haensch, reprezentujący w Prezydium Konwentu Parlament Europejski, już w ubiegłym roku przedstawił tekst, w którym zaproponował podwójne przywództwo: swoistego premiera dla Komisji i swoistego prezydenta dla Rady. Nie jest jednak jasne, jak dalece miałaby sięgać władza Komisji w sprawach polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Komisja zażądała niedawno, by wyznaczony przez rządy wysoki przedstawiciel do spraw współpracy i reprezentacji zagranicznej był włączony w jej struktury, tym samym centrum inicjatywy politycznej leżałoby w przyszłości w Brukseli.</u>
          <u xml:id="u-5.31" who="#PoselJozefOleksy">Jako możliwe rozwiązanie kompromisowe pojawiła się koncepcja tzw. podwójnego kapelusza. Jest to idea ułożenia się obu metod - międzyrządowej i wspólnotowej - w oparciu o doświadczenia takich państw narodowych, jak Francja lub Niemcy. Staje się ona coraz bardziej realną podstawą przyszłego ustroju Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-5.32" who="#PoselJozefOleksy">Wysoka Izbo! Pomysł wypracowania przyszłych rozwiązań przez Konwent narodził się z potrzeby większej demokratyzacji i legitymizacji poczynań Unii. Nie dziwi więc, iż jedną z kluczowych spraw, jakimi zajmuje się Konwent, jest rola parlamentów narodowych w europejskiej architekturze instytucjonalnej. Kwestia wzmocnienia roli parlamentów wiąże się z legitymacją demokratyczną Unii Europejskiej i z zapewnieniem jak największego wpływu obywateli na decyzje podejmowane na szczeblu Wspólnoty. Udział parlamentów państw członkowskich ma zapewnić obywatelom tych państw bliższy kontakt z polityką kształtowaną na poziomie Unii. Z tego powodu podjąłem decyzję o uczestnictwie w grupie roboczej zajmującej się właśnie rolą parlamentów narodowych. Zastanawiamy się, jak włączyć np. Sejm i Senat Rzeczypospolitej w decyzje na poziomie wspólnotowym, mając świadomość konieczności zachowania spójności całego systemu instytucjonalnego. W obecnej fazie dyskusji w zasadzie wydaje się przesądzone, że parlamentarzyści narodowi powinni uzyskać szybszy i pełniejszy dostęp do projektów legislacyjnych Komisji Europejskiej na zasadzie systemu wczesnego ostrzegania, czyli wstępnej kontroli parlamentarnej.</u>
          <u xml:id="u-5.33" who="#PoselJozefOleksy">Wyjaśnić trzeba efektywność takiej operacji, gdyż istnieje ryzyko nadmiaru dokumentacji wspólnotowej, wobec której parlamenty narodowe będą chciały zajmować stanowisko. Pozycja parlamentów narodowych wzmocni się, jeśli będą miały wpływ na własny rząd w jego działaniach europejskich. W tej kwestii rola polskiego parlamentu wymagałaby znaczącej zmiany jakościowej po akcesji, obecnie bowiem koncentrujemy się na procesie dostosowawczym, w którym margines swobody jest ograniczony w zasadzie do wyników negocjacji. Po wejściu do Unii Europejskiej polski parlament powinien zyskać wpływ na to, co dopiero ma się stać prawem wspólnotowym. Szeroko dyskutuje się nad rolą parlamentów narodowych w kontroli przestrzegania zasady subsydiarności. Toczą się konsultacje z Komisją Europejską i Sekretariatem Rady co do stosowania przez te instytucje zasady subsydiarności w praktyce.</u>
          <u xml:id="u-5.34" who="#PoselJozefOleksy">Ostatnie posiedzenie grupy roboczej było posiedzeniem wspólnym z grupą do spraw subsydiarności. Poszukiwana jest możliwość skutecznej kontroli przestrzegania zasady subsydiarności zarówno przez czynnik sądowy - Europejski Trybunał Sprawiedliwości, jak i polityczny - poprzez parlamentarzystów narodowych.</u>
          <u xml:id="u-5.35" who="#PoselJozefOleksy">Wydawało się na początku, iż wymiaru wspólnotowego najszybciej nabierze Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej. Chodzi o wyzwania stojące przed Unią w sferze zewnętrznej i wewnętrznej. Unia Europejska musi posiadać instrumenty umożliwiające jej odgrywanie skutecznej roli jako znaczącego podmiotu w skali międzynarodowej. Jest to wyzwanie globalne. To właśnie słabość polityczna dzisiejszej Unii Europejskiej była rezultatem niepowodzeń w zażegnywaniu konfliktów na Bałkanach i Bliskim Wschodzie. Przez to powstało wrażenie, że Europa nie jest w stanie radzić sobie z wyzwaniem utrzymania pokoju światowego. Unia musi przestać być karłem politycznym, będąc potęgą gospodarczą w świecie. Jest zgoda co do takiego rozumienia sprawy.</u>
          <u xml:id="u-5.36" who="#PoselJozefOleksy">Obecne kompetencje w ramach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa posiada tzw. trójka, a więc wysoki przedstawiciel Unii do spraw Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, minister spraw zagranicznych państwa sprawującego aktualnie prezydencję oraz komisarz odpowiedzialny za stosunki zewnętrzne. Nie jest to struktura mogąca zapewnić Unii odgrywanie spójnej i zdecydowanej roli w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-5.37" who="#PoselJozefOleksy">Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa Unii cieszy się szerokim poparciem obywateli Europy. W ostatnim badaniu Eurobarometru 3/4 Europejczyków poparło przekazanie kompetencji w tym obszarze na szczebel wspólnotowy. Propozycje artykułowane przez Konwent przewidują tutaj kilka rozwiązań. Silnie zaznaczająca się koncepcja zakłada połączenie funkcji wysokiego przedstawiciela Unii i komisarza do spraw stosunków zagranicznych, jak również zastosowanie głosowania większościowego do kwestii objętych Wspólną Polityką Zagraniczną i Obrony. Unii należy zapewnić bowiem jednolitą reprezentację zewnętrzną, co mogłoby się przełożyć na jej uczestnictwo w najważniejszych organizacjach międzynarodowych, takich jak ONZ, G-8 czy Międzynarodowy Fundusz Walutowy. Wszystkie sprawy dotyczące stosunków Unii ze światem powinny być bowiem zebrane pod jednym instytucjonalnym dachem. Zasadniczą rolę przewiduje się dla Rady Ministrów do Spraw Polityki Zagranicznej Unii, której kompetencje powinny obejmować handel, pomoc dla krajów najbiedniejszych, migrację, rozwiązywanie sytuacji kryzysowych oraz inne tradycyjne kwestie polityki zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-5.38" who="#PoselJozefOleksy">Wśród konkretnych propozycji reform pojawił się pomysł utworzenia wspólnych służb dyplomatycznych ˝piętnastki˝ oraz zagwarantowania europejskiemu przedstawicielowi do spraw polityki zagranicznej osobnego budżetu i wykorzystywania unijnych przedstawicielstw dyplomatycznych.</u>
          <u xml:id="u-5.39" who="#PoselJozefOleksy">Co się tyczy wspólnej polityki obronnej, obecny wysoki przedstawiciel Javier Solana stwierdził, że Europa nie chce wojny, lecz pokoju. Oznacza to jednak konieczność dysponowania skutecznymi siłami zbrojnymi, których można bezzwłocznie użyć w sytuacjach, gdy następuje zagrożenie dla pokoju lub wybuch kryzysu międzynarodowego. Większość delegatów już dzisiaj popiera propozycję utworzenia wspólnego europejskiego przemysłu obronnego, opowiada się za powołaniem nowoczesnych sił szybkiego reagowania.</u>
          <u xml:id="u-5.40" who="#PoselJozefOleksy">Konwent nie może się ograniczać jedynie do identyfikacji istniejących problemów. Musi wskazać możliwości ich rozwiązania, dlatego na każdej z problemowych sesji zabierałem głos, wskazując m.in. na potrzebę wypośrodkowania między precyzją a otwartością przy formułowaniu podziału kompetencji czy też na potrzebę nowego postrzegania relacji między wspólnotowością a czynnikiem międzyrządowym. Podkreślałem także specyfikę postrzegania niektórych zagadnień z punktu widzenia państwa kandydującego. Myślę tu np. o dyskusji nad zasadą wzmocnionej współpracy, która w naszym rozumieniu nie może prowadzić do tworzenia nowych podziałów. Polska pragnie także odegrać znaczącą rolę w precyzowaniu i umacnianiu wschodniego wymiaru europejskiego, oferując krajom Unii swoje doświadczenia okresu transformacji. Opowiedziałem się też za koniecznością takiego zreformowania funkcjonowania Rady, który zapewniłby większą skuteczność jej działania. Można to osiągnąć m.in. zwiększając liczbę obszarów, w których decyzje podejmuje się kwalifikowaną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-5.41" who="#PoselJozefOleksy">Mając z kolei na uwadze konieczność wzmocnienia demokratycznej legitymizacji Komisji Europejskiej, opowiedziałem się także za wyborem przewodniczącego Komisji przez Parlament Europejski. Oczywiście tylko dogłębna analiza tych kwestii w ramach ostatniej transzy grup roboczych pozwoli na wypracowanie spójnych rozwiązań, które zapewnią utworzenie zrównoważonego zbilansowanego systemu instytucjonalnego.</u>
          <u xml:id="u-5.42" who="#PoselJozefOleksy">Wysoka Izbo! Podsumowując poruszone kwestie, należy zadać sobie pytanie o dalszą perspektywę działań i debat Konwentu oraz o cel, jaki może on osiągnąć. Każdy inny wynik poza opracowaniem nowego jednolitego tekstu traktatu będzie można uznać za niepowodzenie. Przy czym zapanował już niemal powszechny konsensus co do prawnej podstawy takiego tekstu. Usprawiedliwione wydaje się przypuszczenie, że nowy traktat przybierze formę traktatu konstytucyjnego. Idea ta cieszy się wielką sympatią opinii publicznej w państwach ˝piętnastki˝. Jak wskazują sondaże, ponad 2/3 Europejczyków opowiada się za ukonstytuowaniem Europy jako organizacji demokratycznej, która zachowa w pełni różnorodność i cechy państw narodowych.</u>
          <u xml:id="u-5.43" who="#PoselJozefOleksy">Traktat o nowej Unii Europejskiej powinien przede wszystkim odzwierciedlić europejską jedność i porządek, definiując w zrozumiałej formie wspólne wartości, prawa i obowiązki. Konkretne przepisy powinny regulować role i kompetencje europejskich instytucji, ich współpracę oraz sposób demokratycznej kontroli. Nie ma w Konwencie zgody na dyskusje i myślenie o przyszłym superpaństwie europejskim. Nie ma też potrzeby przesądzania dzisiaj o docelowym kształcie Unii Europejskiej. Unia Europejska jest organizacją sui generis, która ma swoją procesowość, która nie miała pierwowzoru i nie ma wzoru, do którego by się mogła dostosowywać. Trzeba tę procesowość uszanować i poczekać, aż ostateczny jej kształt za kilkadziesiąt lat wyłoni się z szeregu decyzji i etapów, które będziemy współkształtować.</u>
          <u xml:id="u-5.44" who="#PoselJozefOleksy">Zjednoczona Europa potrzebuje również wsparcia swoich obywateli. Tylko dzięki takiej powszechnej legitymacji demokratycznej będzie w stanie skutecznie działań w sferze wewnętrznej i zewnętrznej. Dlatego tak istotny jest głos mieszkańców państw członkowskich i kandydujących, i należy go z uwagą wysłuchać. Stawiając przed sobą wizję europejską w dalszej perspektywie 15-20 lat powinniśmy dołożyć, jako Polacy, wszelkich starań, aby obraz ten był jak najbardziej korzystny i stał się cenną wartością dla naszych przyszłych pokoleń, aby był wynikiem naszych zgodnych dyskusji o tym, co wspólnie dobre dla Polaków.</u>
          <u xml:id="u-5.45" who="#PoselJozefOleksy">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejsza sesja nie dotyczy paragrafów tekstów, projektów ustaw, nie dotyczy dyskusji o interpretacjach prawnych, nie dotyczy także, sądzę, bezpośrednio tego, co wiemy o akcesji, o negocjacjach, o wszystkich sporach ideowych, o lękach i stereotypach, które wiążą się z polskim myśleniem o przyszłej Europie. Na pewno nie da się uniknąć tych wątków, które zawsze przychodzą na myśl, kiedy pada hasło Unia Europejska, Polska w Unii i Unia przyszłości. Ale starajmy się z racji specyfiki tej debaty właśnie powiedzieć, co myślimy o przyszłych rozwiązaniach, znając Europę i dzisiejszą Unię Europejską, mając wobec niej i wielkie nadzieje, i także niejedno zastrzeżenie, niejedną obawę.</u>
          <u xml:id="u-5.46" who="#PoselJozefOleksy">Kojarząc te dwa podejścia, postarajmy się powiedzieć głosem Polski z sali polskiego parlamentu, że mamy poglądy na ten temat, jaka ma być według nas przyszła Unia Europejska, że je Europie będziemy przedstawiać i że liczymy na to, iż głos Polski będzie równie ważny jak głos innych wielkich krajów obecnej Europy. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-5.47" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszalek">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#Marszalek">Proszę teraz o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych i sekretarza Komitetu Integracji Europejskiej panią Danutę Hübner.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Myślę, że jest to bardzo ważny fakt, iż Sejm Rzeczypospolitej Polskiej poświęca debatę plenarną sprawie przyszłego kształtu Unii Europejskiej. Pięć miesięcy po rozpoczęciu obrad Konwentu w sprawie przyszłości Unii głos parlamentu Polski, największego państwa kandydującego do członkostwa w Unii Europejskiej, będzie słuchany bardzo uważnie w całej Polsce i w całej Europie. Świadczy to bowiem o poczuciu odpowiedzialności za wspólny los i chęci współkształtowania instytucji i polityk poszerzonej Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">W dzisiejszej debacie pojawi się z pewnością wiele opinii, często wzajemnie się uzupełniających, często na pewno przeciwstawnych. Dyskusja ta odzwierciedlać będzie istniejącą różnorodność stanowisk i recept na niezbędne reformy Unii, różnorodność zrozumiałą i pożądaną, nieobcą także obywatelom dzisiejszych państw członkowskich. Z publicznej debaty - klasycznego elementu metody wspólnotowej - wyłoni się, mam nadzieję, najbardziej pożądany z naszego punktu widzenia kierunek zmian funkcjonowania Unii, kształtu jej instytucji, formuły traktatów. Dla nas wszystkich ważne jest, by większa Unia była Unią sprawną, silną gospodarczo, dobrze zarządzaną, otwartą na obywateli, słowem: silnym podmiotem światowej polityki i rdzeniem tożsamości kulturowej, instytucjonalnej i politycznej. Silna Unia Europejska wyposażona w efektywne instrumenty polityczne i administracyjne, oparta na uporządkowanych, przejrzystych zasadach traktatowych, zrozumiała i przystępna dla obywateli Europy, wreszcie skutecznie broniąca swych interesów na scenie globalnej - to Unia, która może nas wesprzeć w naszych dążeniach do lepszej przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Konwent Europejski w sprawie przyszłości Unii Europejskiej powołany został na mocy decyzji Rady Europejskiej w Laeken 14-15 grudnia ub.r. Zadaniem Konwentu jest przygotowanie kompleksowej reformy funkcjonowania Unii Europejskiej w perspektywie jej rozszerzenia. Zakres prac Konwentu został w sposób ogólny określony w Deklaracji w sprawie przyszłości Unii Europejskiej. Wyszczególniono w niej cztery zasadnicze grupy zagadnień, którymi powinien on się zająć: po pierwsze, podział kompetencji pomiędzy szczebel wspólnotowy, narodowy i regionalny; po drugie, uproszczenie instrumentów prawnych Unii; po trzecie, zwiększenie legitymizacji, przejrzystości i skuteczności działań unijnych; po czwarte, wypracowanie konstytucji europejskiej i kwestia uproszczenia i reorganizacji traktatów. Ta ostatnia grupa zagadnień obejmuje również sprawę włączenia Karty Praw Podstawowych do traktatu konstytucyjnego. Agenda prac Konwentu została więc określona w sposób ramowy i zasadniczo, jak widzimy to dzisiaj, pozostaje otwarta.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Rada Europejska powołała byłego prezydenta Francji Valéry'ego Giscarda d'Estaing na stanowisko przewodniczącego Konwentu oraz byłych premierów Włoch i Belgii Giuliana Amato i Jean-Luca Dehaene'a na stanowisko wiceprzewodniczących. W skład Konwentu, który liczy 105 członków i tyluż zastępców, wchodzą zarówno przedstawiciele rządów i parlamentów państw członkowskich, jak i krajów kandydujących. Ze składu Konwentu i z praktyki jego obrad po pięciu miesiącach widać już dzisiaj, że głos krajów kandydujących liczy się tak samo jak głos państw członkowskich. Jest to pierwszy tak ważny polityczny i praktyczny wyraz bliskiego rozszerzenia Unii Europejskiej. Jako delegat rządu Rzeczypospolitej mam zaszczyt reprezentować Polskę w Konwencie Europejskim. Moim zastępcą jest prof. Janusz Trzciński, przewodniczący Rady Legislacyjnej przy Prezesie Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">W kontekście wyzwań, przed którymi stoi obecnie Unia Europejska, należy podkreślić, że formuła Konwentu jako ciała, którego zadaniem jest wypracowanie propozycji reform funkcjonowania Unii, wydaje się właściwsza od dotychczasowych metod przygotowywania konferencji międzyrządowych. Powołanie Konwentu w obecnym kształcie jest rzeczywiście wydarzeniem bez precedensu w dotychczasowej historii procesu integracji europejskiej. Poprzedni Konwent, który służył wypracowaniu Karty Praw Podstawowych, deklaracji politycznej obowiązującej do dzisiaj, odbył się bez naszego udziału. Zadania postawione przed Konwentem daleko wykraczają poza wąskie, aczkolwiek niezwykle istotne i, trzeba przyznać, politycznie wrażliwe kwestie instytucjonalne, którymi zajmowano się podczas konferencji międzyrządowych poprzedzających zarówno przyjęcie traktatu amsterdamskiego, jak i przyjęcie traktatu nicejskiego. To szersze dzisiejsze spojrzenie na problemy związane z funkcjonowaniem Unii w obecnym kształcie i w perspektywie rozszerzenia może przyczynić się, moim zdaniem, do wypracowania lepszych jakościowo i trwalszych rozwiązań. Nie sposób również przecenić roli, jaką odgrywa Konwent i pośrednio z nim związane debaty toczące się w poszczególnych państwach, zarówno członkowskich, jak i kandydujących, w przybliżaniu problematyki unijnej obywatelom. Wreszcie szeroki skład Konwentu, a więc zarówno obecność - dominująca - parlamentów narodowych, jak i Parlamentu Europejskiego, również usuwa pojawiający się wcześniej zarzut, że reformy traktatów unijnych wypracowywane są za zamkniętymi drzwiami, w wąskim gronie polityków i ekspertów. Dlatego wartość Konwentu tkwi, moim zdaniem, nie tylko w jego ważnej misji do zrealizowania, w celu końcowym Konwentu, ale również w samym procesie prac Konwentu.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Obecnie, jak mówił pan przewodniczący Józef Oleksy, dobiegła końca pierwsza faza prac Konwentu, którą nazwano fazą słuchania. Odbyło się siedem sesji plenarnych poświęconych wizjom i oczekiwaniom wobec przyszłej Unii, problematyce jej zadań i podziału kompetencji, sposobom realizacji tych zadań i uproszczenia instrumentów prawnych, współpracy w ramach wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, roli parlamentów narodowych, roli społeczeństwa obywatelskiego oraz stosunkom zewnętrznym Unii, w tym w szczególności problematyce wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Mimo faktu, że delegaci do Konwentu reprezentują różne instytucje, różne środowiska, wywodzą się ze skrajnie różnych ugrupowań politycznych, dotychczasowa dyskusja wydaje się wskazywać, że wielu członków Konwentu postrzega istotną część kwestii będących przedmiotem jego obrad w sposób bardzo zbliżony. Daleko idącą zbieżność poglądów można odnotować zwłaszcza, jeśli chodzi o wskazywanie na istniejące problemy i niedostatki funkcjonowania Unii. W moim przekonaniu pierwsza faza prac Konwentu spełniła swoje zadanie, pozwalając na nieskrępowaną wymianę poglądów, sformułowanie wielu śmiałych pomysłów i przyczyniając się także do ukierunkowania dyskusji. Ze swej istoty nie sprzyjała ona na pewno rozważaniu kwestii szczegółowych. To będzie możliwe podczas prac w grupach roboczych, które w czerwcu rozpoczęły swoją działalność. Mam na myśli sześć obecnie jeszcze funkcjonujących grup roboczych: w sprawie stosowania zasady subsydiarności, w sprawie włączenia Karty Praw Podstawowych do traktatu i przystąpienia Unii do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, w sprawie osobowości prawnej Unii, w sprawie roli parlamentów narodowych, w sprawie tzw. kompetencji uzupełniających oraz w sprawie wzmocnienia współpracy gospodarczej i finansowej w ramach Unii Europejskiej. Wkrótce rozpoczną działalność kolejne cztery grupy robocze, w których również będziemy wszyscy, cała szóstka przedstawicieli Polski, zasiadać, zajmujące się następującymi kwestiami: bezpieczeństwem wewnętrznym i wymiarem sprawiedliwości, uproszczeniem procedur legislacyjnych, stosunkami zewnętrznymi oraz polityką obronną. Grupy robocze przedstawią rezultaty swoich prac we wrześniu i październiku tego roku, wtedy też będzie można oczekiwać włączenia kwestii, którymi zajmują się obecnie grupy robocze, do agendy kolejnych sesji plenarnych. Pierwsze projekty zapisów do dokumentu końcowego Konwentu powinny pojawić się już pod koniec tego roku.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Efekt prac Konwentu - dokument końcowy i ewentualny tekst traktatu konstytucyjnego, będący również wyrazem uproszczenia dotychczasowych traktatów unijnych - będzie podstawą obrad konferencji międzyrządowej w 2003 lub 2004 r. Na obecnym etapie prac Konwentu jest jeszcze za wcześnie, by podjąć próby naszkicowania prawdopodobnych efektów końcowych jego prac. Spróbuję jednak wskazać najistotniejsze tendencje występujące w debacie. Wydaje się, że dominująca jest wola, by dyskutowana i proponowana w przyszłości reforma Unii nie miała charakteru rewolucji, by budowała zdecydowanie na tym, co zostało osiągnięte w ciągu ostatnich 50 lat. Wydaje się również, że większość delegatów opowiada się za konsekwentnym stosowaniem zasady subsydiarności i proporcjonalności jako kryteriów, którymi należy się kierować przy wyborze zadań realizowanych na szczeblu unijnym. Dostrzegana jest konieczność doprecyzowania i uproszczenia istniejącego podziału kompetencji oraz wsparcia elastycznego systemu podziału uprawnień pomiędzy Unię i państwa członkowskie, tak by możliwe było jego dostosowywanie do nowych wyzwań i do oczekiwań obywateli. Podział kompetencji powinien podlegać kontroli zgodności z zasadą subsydiarności, co do tego nikt nie ma wątpliwości. Zdaniem większości członków Konwentu do tego procesu należy włączyć parlamenty narodowe. Trzeba pamiętać, że również w tej chwili zasada subsydiarności jest kontrolowana przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości, jest to jednak zadanie realizowane ex post, natomiast dyskusja obejmuje również testowanie tej zasady, zanim zostaną wprowadzone w życie poszczególne instrumenty prawne. Postuluje się ponadto konieczność uproszczenia istniejącego katalogu instrumentów prawnych stosowanych w praktyce wspólnotowej, wychodząc z założenia, że jest to niezbędne dla lepszego zrozumienia zasad funkcjonowania Unii przez obywateli, oraz zwiększenie roli parlamentów narodowych.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Zdecydowana większość delegatów do Konwentu dostrzega ponadto konieczność wzmocnienia roli Unii w dwóch obszarach, w tzw. drugim filarze - wspólnej polityki zagranicznej (w szczególności, ale nie tylko, w dziedzinie zarządzania kryzysami) oraz tzw. trzecim filarze, który obejmuje wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne (szczególnie w odniesieniu do zwalczania terroryzmu, przestępczości zorganizowanej, nielegalnej imigracji, handlu narkotykami i przemytu ludzi). Dla realizacji skutecznej polityki w tych obszarach należy wyposażyć Unię w odpowiednie kompetencje.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Przekonanie o konieczności zwiększenia roli Unii w drugim i trzecim filarze znajduje swoje uzasadnienie w badaniach opinii publicznej. Większość obywateli dostrzega konieczność skuteczniejszych działań Unii w tej dziedzinie. Z sondaży Eurobarometru wynika, że walka ze zorganizowaną przestępczością, z handlem narkotykami występuje na trzecim miejscu na liście priorytetów społecznych i otrzymała poparcie 9 na 10 badanych obywateli.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Dotychczasowa dyskusja wskazuje ewidentnie, że Konwent nie zaproponuje, tak jak powiedziałam, zmian rewolucyjnych w funkcjonowaniu Unii, a jego propozycje będą oparte na formule szerokiej akceptacji. Przebieg dyskusji wskazuje również, że wszelkie propozycje rozwiązań oceniane będą pod kątem ich wpływu na efektywność procesu decyzyjnego. Z tego względu nie znajdują szerokiego poparcia propozycje zmierzające do tworzenia nowych instytucji bądź dodatkowego komplikowania procedur podejmowania decyzji.</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Dokument końcowy z prac Konwentu zawierał będzie bądź opcje rozwiązań, wybory, różne rozwiązania, warianty dla poszczególnych kwestii wraz ze wskazaniem poziomu poparcia w ramach Konwentu, jakie te propozycje uzyskają, bądź, w przypadku osiągnięcia konsensu, konkretne zalecenia i projekt nowego traktatu konstytucyjnego. Istnieje jednak świadomość, że aby Konwent spełnił pokładane w nim nadzieje, powinien zaproponować zwarty, jednolity tekst, który byłby czytelny dla obywateli i który stanowiłby podstawę decyzji konferencji międzyrządowej. Wydaje się, że istnieje duże prawdopodobieństwo, że Konwent dokona uproszczenia i konsolidacji istniejących traktatów, nawet jeśli zachowana zostanie filarowa struktura Unii i odrębność procedur i instrumentów prawnych dla działań w ramach poszczególnych filarów. Rezultaty prac zostaną przedstawione konferencji międzyrządowej, czyli przedstawicielom państw członkowskich, do których należeć będzie ostateczna decyzja w sprawie przyjęcia zmian o charakterze traktatowym.</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Nie jest znany obecnie termin zwołania konferencji międzyrządowej. Ja wspominałam o roku 2003 lub 2004. Prawdą jest, że niektóre państwa opowiadają się za zwołaniem konferencji bezpośrednio po zakończeniu prac Konwentu, a więc najprawdopodobniej na początku prezydencji włoskiej, która będzie miała miejsce w drugiej połowie 2003 r., inne uważają, że po zakończeniu prac Konwentu niezbędny będzie czas na refleksję, przeanalizowanie rezultatów jego prac, a konferencja międzyrządowa powinna zostać zwołana na początku roku 2004. Z polskiego punktu widzenia termin rozpoczęcia kolejnej konferencji międzyrządowej powinien pozwolić obecnym państwo kandydującym brać w niej udział na zasadach pełnoprawnych członków. Pełne uczestnictwo w pracach konferencji międzyrządowej stanowiłoby logiczną konsekwencję udziału państw kandydujących w pracach Konwentu. Pamiętajmy, że konferencja międzyrządowa jest tym ciałem, które jest uprawnione do przyjęcia zmian traktatowych wypracowanych na forum Konwentu. Zgodnie z postanowieniami Rady Europejskiej w Nicei nowa konferencja międzyrządowa nie może stanowić przeszkody ani warunkować przebiegu procesu rozszerzenia, a państwa kandydujące, które zakończą negocjacje akcesyjne, zostaną zaproszone do udziału w konferencji. Nie wyobrażamy sobie konferencji międzyrządowej bez naszego w niej udziału.</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Głos Polski na forum Konwentu Europejskiego jest dobrze słyszany. Polscy delegaci aktywnie uczestniczą w dotychczasowych pracach Konwentu, zarówno jeśli chodzi o ocenę i identyfikację istniejących problemów, jak i o poszukiwanie możliwych sposobów ich rozwiązania. Uczestniczymy w debacie poprzez przedstawianie materiałów w formie pisemnej, również poprzez uczestniczenie w wypracowywaniu wspólnych stanowisk w różnych grupach państw członkowskich i krajów kandydujących, zabieramy także głos we wszystkich dyskusjach, które toczą się oficjalnie w Konwencie.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Punktem wyjścia dla stanowiska reprezentowanego przeze mnie na forum Konwentu jest założenie, że konstrukcja integracji europejskiej, oparta tylko na fundamencie ekonomicznym, jest niewystarczająca, aczkolwiek jest oczywiste, że obywatele najczęściej mierzą swój sukces w kategoriach sukcesu ekonomicznego i wzrostu dobrobytu. Jednym z podstawowych celów i wynikiem debaty w sprawie przyszłości Unii powinno więc być zwiększenie efektywności działania wszystkich instytucji oraz legitymacji demokratycznej dla szeroko rozumianego procesu integracji europejskiej. Taki właśnie cel powinien przyświecać w szczególności w dyskusji w sprawie podziału kompetencji i roli parlamentów narodowych. Dyskusja ta nie powinna prowadzić do zakwestionowania metody wspólnotowej, która na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci była katalizatorem procesu integracyjnego i gwarantem dobra wspólnego. Polska opowiada się za wzmocnieniem zasady subsydiarności, uważając jednocześnie, że określenie katalogu kompetencji na szczeblu wspólnotowym, narodowym i regionalnym nie może oznaczać renacjonalizacji polityk wspólnotowych, co stanowiłoby niewątpliwie regres integracji europejskiej. W swoich wystąpieniach zwracałam ponadto uwagę na konieczność uproszczenia i doprecyzowania obecnego podziału kompetencji między Unię Europejską i państwa członkowskie, tak aby stał się on bardziej zrozumiały dla obywatela, wyrażając jednocześnie przekonanie, że szczegółowe i trwałe określenie podziału kompetencji nie jest ani pożądane, ani możliwe. Skuteczniejsze i bardziej korzystne dla rozwoju procesu integracyjnego w dłuższym okresie byłoby natomiast określenie kryteriów, którymi należałoby się kierować przy podejmowaniu decyzji co do szczebla realizacji kompetencji. Decyzja taka powinna każdorazowo uwzględniać oczekiwania obywateli, którzy z jednej strony nie chcą, by decyzje dotyczące ich codziennego życia podejmowane były w odległej Brukseli, z drugiej jednak oczekują działań unijnych w tych obszarach, w których Unia może skuteczniej niż władze gminy, regionu czy państwa sprostać wyzwaniom współczesności. Wartość dodana decyzji podejmowanych na danym szczeblu powinna więc stanowić kolejne kryterium podziału kompetencji, podobnie jak efektywność procesu decyzyjnego i implementacji podjętych decyzji. Część z tych kryteriów wynika z samej istoty zasady subsydiarności.</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Ponadto na forum Konwentu Europejskiego opowiadałam się za zachowaniem zasady domniemania kompetencji państw członkowskich, nie uważając za wskazane sporządzania enumeratywnej listy ich kompetencji wyłącznych. Należy pamiętać, że w praktyce wspólnotowej kluczowe znaczenie mają tzw. kompetencje mieszane, a więc wykonywane wspólnie przez wspólnoty i przez państwa członkowskie. W zdecydowanej większości obszarów skuteczna realizacja wyznaczonych celów wymaga więc ścisłego współdziałania instytucji wspólnotowych, władz krajowych, regionalnych i lokalnych.</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">W kwestii zwiększenia legitymizacji działań unijnych i uproszczenia procesu decyzyjnego wskazywałam na konieczność większego włączenia obywateli do procesu podejmowania decyzji przez szeroki zasięg konsultacji w procesie przyjmowania aktu prawnego i wykraczający poza środowiska branżowe bezpośrednio danym aktem zainteresowania. Zwiększeniu legitymizacji służyć może ponadto zwiększenie przejrzystości tzw. procedury komitologii, w ramach której państwa członkowskie sprawują nadzór nad wykonywaniem uprawnień wykonawczych przez Komisję Europejską, oraz zmniejszenie liczby funkcjonujących w ramach tej procedury komitetów. Zwiększeniu efektywności służyć może także szersze stosowanie dyrektyw jako instrumentu najbardziej elastycznego i uwzględniającego różnice istniejące w poszczególnych państwach członkowskich w zakresie sposobów implementacji prawa wspólnotowego. Dyrektywa jako instrument prawny pozwala najpełniej uwzględnić specyfikę rozwiązań krajowych i lokalnych.</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Podczas czerwcowej sesji Konwentu wskazywałam na konieczność dalszego rozwoju współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych i tworzenia obszarów wolności, bezpieczeństwa i współpracy. Postęp w tej dziedzinie jest jednak uwarunkowany włączeniem obywateli do tego procesu i zapewnieniem właściwej relacji pomiędzy wymogami bezpieczeństwa i wolnościami obywatelskimi.</u>
          <u xml:id="u-7.18" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Równolegle do prac Konwentu Europejskiego toczy się nasza wewnętrzna, krajowa, polska debata dotycząca przyszłości rozszerzonej Unii. Warunkiem powodzenia Konwentu jest bowiem uważne wsłuchiwanie się w oczekiwania obywateli. Ogromne znaczenie ma również przybliżenie naszym obywatelom tematyki debaty w sprawie przyszłości Unii Europejskiej. Z tego względu zainicjowaliśmy spotkania w ramach Forum ˝Wspólnie o przyszłości Europy˝, które stanowi otwartą platformę dla wyrażania opinii i propozycji przez obywateli i przez organizacje reprezentujące społeczeństwo obywatelskie. Ważnym wyznacznikiem formuły forum jest to, że wykracza ona z jednej strony poza środowiska czysto polityczne i naukowe, eksperckie, w których gronie do tej pory toczyła się w większości dyskusja na temat ogólnie pojętej przyszłości Europy, a z drugiej strony istotą forum jest wyjście poza stolicę i poza jej elity, co pozwala wykorzystać również potencjał miejscowych elit społecznych w dyskusji, jednocześnie je aktywizując i wypełniając w większym stopniu duchem europejskim, a także wspierając je w roli i odpowiedzialności, jaką pełnią w środowiskach lokalnych. Jest to także sposobność do uwrażliwienia na sprawy europejskie lokalnych organów władzy publicznej - rządowej i samorządowej. Ogólnonarodowy charakter forum przejawia się w zaproszeniu do dyskusji przedstawicieli możliwie licznych, bardzo aktywnych dzisiaj w Polsce środowisk społeczeństwa obywatelskiego i objęciu czymś na kształt patronatu forum innych inicjatyw o podobnej tematyce, podejmowanych przez różne środowiska w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-7.19" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">W ramach forum w dyskusji uczestniczą przedstawiciele samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych, środowisk akademickich, Kościoła, mediów, ugrupowań politycznych. Dzięki tak szerokiej formule w pracach forum reprezentowane są szerokie kręgi aktywnych środowisk społeczeństwa obywatelskiego, w tym szczególnie zainteresowanych sprawami integracji europejskiej, od wyspecjalizowanych naukowców począwszy, a na szkolnych klubach europejskich skończywszy. Dotychczas spotkania forum odbyły się w Warszawie, Gdańsku, w Częstochowie i w Poznaniu, po wakacjach forum będą gościć Wrocław, Siedlce i Kraków. O wadze, jaką Konwent przywiązuje do jak najszerszego włączenia środowisk pozarządowych w swoje prace, świadczy również fakt, że czerwcowe posiedzenie Konwentu było w całości poświęcone wymianie poglądów z przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego, a dwa tygodnie temu odbył się Konwent Młodzieży, którego skład i formuła obrad odzwierciedlała formułę konwentu właściwego, konwentu dorosłych. W tym Konwencie Młodzieży wzięli także udział przedstawiciele Polski, wybrani przez delegatów do konwentu dorosłego i przez ich zastępców. Czerpiąc inspirację z tego wydarzenia, chcielibyśmy po wakacjach również w Polsce zorganizować w ramach Forum ˝Wspólnie o przyszłości Europy˝ debatę z udziałem młodych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-7.20" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Udział Polski w Konwencie stwarza nam wyjątkową możliwość wypowiadania się w sprawie przyszłego kształtu Unii Europejskiej jeszcze na etapie przedczłonkowskim. Rząd zamierza w pełni skorzystać z tej możliwości, wychodząc z założenia, że jako przyszłe państwo członkowskie mamy nie tylko prawo, ale i obowiązek zabierana głosu we wszystkich debatach wewnątrzunijnych, które mają wpływ na kształt ugrupowania, do którego aspirujemy. Mam nadzieję, że dzisiejsza debata stanowić będzie kolejny ważny element naszej dyskusji wewnątrzkrajowej na temat przyszłości Unii Europejskiej. Mam nadzieję również, że wyrażone podczas debaty opinie będą stanowić istotną inspirację do dalszej debaty o przyszłości Unii Europejskiej, która odbywa się w Europie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-7.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszalek">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#Marszalek">Sejm ustalił w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 5 do 94 minut, to jest debatę średnią.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#Marszalek">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#Marszalek">Jako pierwszy zabierze głos w imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej pan poseł Jerzy Jaskiernia.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#Marszalek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PoselJerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej bardzo wnikliwie wysłuchał wystąpień przewodniczącego Komisji Europejskiej pana posła Józefa Oleksego, sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych pani prof. Danuty Hübner, jak i przeanalizował dokumenty przygotowane przed dzisiejszą debatą. Niewątpliwie jest to debata o historycznym wymiarze. Oto polski parlament mówi o przyszłości Unii Europejskiej. Nie jesteśmy jeszcze członkami Unii, ale aspirujemy do uzyskania członkostwa. Rok 2004 może się okazać i chcielibyśmy, aby się okazał, przełomowym dla polskiej historii. Oto Polska po latach podziałów, po latach zimnej wojny, żelaznej kurtyny, w sposób ostateczny wkracza do Europy, gdzie przecież zawsze miała miejsce geograficzne, historyczne, kulturowe, choć nie zawsze polityczne. Sojusz Lewicy Demokratycznej wysoko ocenia działalność naszych przedstawicieli w Konwencie Europejskim, zarówno tych ze strony parlamentarnej, jak i rządowej. Akcentujemy to, że jest tam delegacja pluralistyczna, są przedstawiciele koalicji rządzącej, są przedstawiciele opozycji. To ważne, ponieważ sprawa przyszłości Europy, kształtu Unii Europejskiej nie jest zagadnieniem, które może ktoś zawłaszczyć, albo przesądzić metodą prostej większości. Tu muszą być wysłuchane wszelkie argumenty za i przeciw, tu muszą być sformułowane wszelkie zastrzeżenia. W obliczu przygotowań do referendum europejskiego nie możemy niczego ukrywać przed społeczeństwem, musimy mówić ze społeczeństwem językiem prawdy i faktów, całej prawdy o tym, czym jest Unia Europejska i czym jest integracja europejska i dlaczego warto, aby Polska znalazła się w rodzinie państw członkowskich Unii Europejskiej. To dobrze, Wysoka Izbo, że debata ma miejsce obecnie. Oto w Konwencie Europejskim kończy się faza słuchania i zaczyna faza decydowania. A więc nasza debata jest pomiędzy fazą słuchania a pomiędzy fazą decydowania, kiedy musimy już określić, w którym kierunku zmierzamy, i przesądzić określone rozwiązania instytucjonalne.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PoselJerzyJaskiernia">Sojusz Lewicy Demokratycznej wielokrotnie formułował swój stosunek do integracji europejskiej, przypomnę go i w dniu dzisiejszym. SLD popiera proces integracji europejskiej na korzystnych dla Polski warunkach i wszystko to, co wiąże się z tymi dwoma pojęciami: poparcie tego procesu jednoznaczne, niekoniunkturalne, nie dlatego, że tak wypada, jest to jednoznaczna linia polityczna SLD od chwili powstania, ale jednocześnie troska o to, aby była to integracja na korzystnych dla Polski warunkach. Integracja nie może być celem samym w sobie, nie może być narzucona, nie może być wmówiona, integracja musi wynikać z rozeznania szans i zagrożeń, bo integracja europejska do szanse i integracja europejska to również zagrożenia. Szans nie można przeceniać, zagrożeń nie można nie doceniać, ale też nie można operować tylko zagrożeniami. Ci, którzy tak postępują, muszą odpowiedzieć na pytanie: co, jeśli nie? Bo jest koszt członkostwa w Unii, ale jest również koszt potencjalnego braku członkostwa w Unii.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PoselJerzyJaskiernia">Wysoka Izbo! Jakie zagadnienia podejmuje Konwent Europejski? Nieprzypadkowo traktat w Nicei nie zakończył dialogu europejskiego w kilku obszarach i jest rzeczą charakterystyczną, że są to w szczególności obszary dotyczące mechanizmów demokratycznych. A więc rola Parlamentu Europejskiego, rola parlamentów narodowych, zasada subsydiarności, karta praw podstawowych, uproszczenie procesów decyzyjnych. Na tle tych dylematów chcemy jednoznacznie powiedzieć: Sojusz Lewicy Demokratycznej opowiada się za Europą demokratyczną. My wiemy, że w Unii Europejskiej jest deficyt demokracji, i nie tylko teoretyczny, ale faktyczny. Unia Europejska w dniu dzisiejszym jest w sposób znaczący zdominowana przez rządy, przez władzę wykonawczą. Pozycja Parlamentu Europejskiego wzrasta, ale w dalszym ciągu jest relatywnie słaba na tle tego, z czym kojarzy się pojęcie parlament. Rola parlamentów narodowych nie jest czytelna. To prawda, działa Konferencja COSAC, spotyka się dwa razy do roku, jest dyskusja, ale w istocie jest to dyskusja o charakterze symbolicznym. W porównaniu z tym, co dzieje się po stronie rządowej, oddziaływanie parlamentu narodowego nie jest jednak znaczące. Ale, Wysoka Izbo, ten realny problem, który przed nami staje, nie dotyczy tylko przeszłości. On dotyczy przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PoselJerzyJaskiernia">W wystąpieniach inauguracyjnych wiele mówiono o metodzie wspólnotowej, o tym, co ona oznacza z punktu widzenia naszego parlamentu. Otóż oznacza bardzo poważną konsekwencję. Po przystąpieniu do Unii parlamenty narodowe, a więc również polski Sejm, stracą około 66% swoich kompetencji ustawodawczych na rzecz organów wspólnotowych. Zasadnicze pytanie się sprowadza do tego, czy oznacza to, że parlament nie będzie mógł oddziaływać, że zostawimy wszystko władzy wykonawczej, że ministrowie w Brukseli będą decydowali, bo z metody wspólnotowej wynika domniemanie, że rząd będzie reprezentował państwo tak długo, jak to państwo jest demokratyczne, czy też oznacza to potrzebę zastanowienia się, jak ukształtować funkcję parlamentu narodowego w zakresie kontroli nad procesem decyzyjnym w Unii Europejskiej. I to jest zasadniczy problem. W sposób ewidentny zmienią się bowiem funkcje naszego Sejmu, ale to nie oznacza, że nasz Sejm ma, może, powinien, utracić wpływ na to, co się dzieje w procesie decyzyjnym Unii Europejskiej, co się dzieje w Radzie Unii Europejskiej, co się dzieje w Radzie Europejskiej, co się dzieje w Komisji. Są jednak pewne warunki i chcielibyśmy je w dniu dzisiejszym w sposób bardzo wyraźny sformułować. Kiedy parlament narodowy może rzeczywiście oddziaływać? Wtedy, kiedy propozycje Komisji Europejskiej są nadsyłane odpowiednio wcześniej, kiedy rząd daje parlamentowi wystarczający czas na wypracowanie stanowiska, na zasięgnięcie ekspertyz, na sformułowanie alternatywnego punktu widzenia, bo wówczas oddziaływanie parlamentu nie jest fikcyjne czy też symboliczne, a staje się realnym procesem decyzyjnym redukującym deficyt demokracji. Dlatego też chcielibyśmy, aby nasi przedstawiciele w Konwencie Europejskim niezwykle silnie akcentowali rolę parlamentu narodowego nie tylko w sensie konstrukcji formalnej, teoretycznej, ale w sensie szukania takiego mechanizmu, by nasz Sejm po wejściu Polski do Unii Europejskiej nie utracił kontroli nad tym, co się dzieje w obszarze decyzyjnym Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#PoselJerzyJaskiernia">Są tutaj różne doświadczenia - od państw, gdzie Komisja Europejska, tak jak w Danii, praktycznie kontroluje cały proces decyzyjny i żaden minister nie pojedzie do Brukseli bez zgody parlamentu i bez jednoznaczności w tym zakresie, po państwa, gdzie (nie będę ich wymieniał z nazwy) rola parlamentu jest symboliczna, momentami nawet fasadowa.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#PoselJerzyJaskiernia">Dlaczego ten problem, Wysoka Izbo, jest tak istotny. Zdajemy sobie sprawę, że wśród eurosceptyków, tych, którzy w sposób uczciwy deklarują swoje intencje, problem suwerenności państwa polskiego i jej ograniczenia w kontekście integracji europejskiej ma znaczenie zasadnicze. Oczywiście Unia Europejska musi wiązać się z ograniczeniem suwerenności. Byłoby fikcją, mitem twierdzenie, że można wejść do tak znaczącej organizacji, gdzie jest Parlament Europejski, Komisja Europejska, Rada Unii Europejskiej, i niczego nie uszczknąć z obszaru suwerenności. Eksponujemy jednak dwie wartości. Przede wszystkim jest to ograniczenie suwerenności na rzecz organów wspólnych, gdzie głos Polski będzie czytelny. Będziemy mieli 50 członków Parlamentu Europejskiego, komisarza w Komisji Europejskiej, sędziego w Europejskim Trybunale Sprawiedliwości, znaczący udział głosów w Radzie Unii Europejskiej. Tak więc to nie jest tak, że tracimy na rzecz obcego. Tracimy na rzecz wspólnego. My wedle nowej formuły pojawiamy się tam w procesie decyzyjnym. Ale z tym również wiąże się kwestia roli parlamentu narodowego. Być może koncepcja tworzenia drugiej izby Parlamentu Europejskiego jest zbyt daleko idąca. Szansa na taką konstrukcję jest niewielka, aczkolwiek nie należy w tej fazie tej propozycji eliminować.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#PoselJerzyJaskiernia">Zasadniczą sprawą będzie stworzenie mechanizmów wewnętrznych. I wydaje się, panie marszałku, że już dzisiaj, nie czekając na formalne członkostwo, Sejm powinien się przygotować do tego momentu. Trzeba zasadniczo wzmocnić organ, jakim jest dzisiaj Komisja Europejska, konieczne jest oprzyrządowanie w postaci biura studiów i ekspertyz, tworzenie alternatywności myślenia, potrzebna jest umiejętność szybkiego wypracowywania stanowiska wobec procesów decyzyjnych. Jeśli to wszystko nastąpi, to wydaje się, że to, z czym dzisiaj się kojarzy deficyt demokratyczny, będzie ograniczone. Z tym wiąże się proces legitymizacji. Unia nie może być tworem oderwanym od obywateli, od społeczeństw. Unia będzie miała swoją szansę wtedy, kiedy będzie wyrazem myślenia obywateli europejskich. Jeśli się odrywa, jeśli się alienuje, jeśli ludzie nie rozumieją, co to jest Parlament Europejski, jeśli ich nie obchodzi Parlament Europejski - a to jest dzisiaj w dużym stopniu zjawisko realne - wówczas istnieje ryzyko, że ten proces przebiega w próżni, jest oderwany od myślenia ludzi, a w związku z tym nie spotyka się z ich poparciem.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#PoselJerzyJaskiernia">Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej opowiada się za Europą chroniącą prawa człowieka. Polska ma w tym zakresie znaczący dorobek. Nasza konstytucja jest wzorcowa w sensie ochrony praw politycznych i społecznych. Uważamy, że powstaje potrzeba poważnego zastanowienia się nad tym, czy bez przystąpienia Unii Europejskiej do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka nie dojdzie do kolizji dwóch systemów: systemu Rady Europy i systemu Unii Europejskiej. Przecież mamy Europejską Konwencję Praw Człowieka, mamy Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu. Rodzi się nawet pytanie: Dlaczego kraje Unii Europejskiej tworzące szereg nowych instytucji tak skąpo obdarzają środkami finansowymi Radę Europy i Europejski Trybunał Praw Człowieka? Czym ma być Rada Europy w przyszłości? Z jednej strony formalne poparcie, komplementy, a, z drugiej strony, jak gdyby spychanie Rady Europy na margines, poszerzanie obszarów kompetencyjnych Unii Europejskiej. Być może Unia Europejska chce być wszystkim i wszędzie, chociaż potrzeba wykorzystania dorobku Rady Europy, Europejskiej Konwencji Praw Człowieka jest tutaj niezwykle istotna. Oceniamy, że Karta Praw Podstawowych może być dodatkowym czynnikiem gwarancyjnym. Nigdy nie za wiele gwarancji dla ochrony praw obywatelskich. Ale też eksponujemy element Europy społecznej, Europy socjalnej. Dla naszego środowiska sprawiedliwość społeczna, budowanie Europy wokół wartości, ochrona człowieka pracy, uboższego, ochrona bezrobotnego to są wartości, które mają szczególne znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#PoselJerzyJaskiernia">Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej opowiada się za Europą solidarną. Słowo ˝solidarność˝ ma w Polsce niezwykle ważne znaczenie. Chodzi o to, żeby słabsi odrabiali dystans. Chcielibyśmy, żeby sprawiedliwość miała miejsce również na obecnym etapie. Nieraz gdy rozpatruje się pewne uwarunkowania Agendy 2000, jest się świadkiem pewnego targowiska wokół dopłat bezpośrednich - czy 25%, a może 1 procent więcej, a ile lat - takiego aptekarskiego wymierzania, żeby przypadkiem kraj kandydacki nie otrzymał czegoś więcej, to chciałoby się, żeby Unia Europejska patrzyła również wstecz, na punkt wyjściowy, na układ o stowarzyszeniu, w którym mówiło się, że będzie asymetria na rzecz Polski i innych krajów kandydujących w stosunkach bilateralnych, w handlu zagranicznym. Kiedy ówczesny rząd promował to w parlamencie, pojawiała się taka teza, taka optymistyczna wizja. Stało się inaczej z bardzo wielu przyczyn. Nie czas na analizę. Chciałoby się jednak, aby Unia Europejska w sprawiedliwym podchodzeniu do kandydatów momentami odrywała się od tej buchalterii kolejnych agend i patrzyła nieco szerzej - również na to, ile zyskała Europa Zachodnia dzięki przemianom po 1989 r., dzięki temu, że nie płaci tak wiele na zbrojenia, jak płaciła w podzielonym świecie. Ten rachunek jest duży i on powinien tu być całościowo uwzględniany.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#PoselJerzyJaskiernia">Sojusz Lewicy Demokratycznej opowiada się za Europą regionalną. To dla nas bardzo ważna idea. W związku ze zbliżającymi się wyborami samorządowymi w Polsce jeszcze raz podkreślamy rolę województw, miast, gmin, wspólnot, rolę euroregionów. To jest olbrzymia rezerwa współpracy, aktywności. Integracja nie może być tylko sterowana centralnie przez państwo z Warszawy. Musi wyrastać ze środowisk lokalnych. Integracja musi być powiązana z potrzebami społeczno-ekonomicznymi tych regionów. Wydaje się, że po to tworzyliśmy te większe województwa, aby miały partnerów w landach, w regionach francuskich, w innych jednostkach, które mogą spożytkować to wszystko, z czym się wiąże samorządność i regionalizm.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#PoselJerzyJaskiernia">Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej opowiada się za Europą subsydiarną. Zasada subsydiarności i proporcjonalności jest bliska naszemu myśleniu, chociaż podzielamy to, co jest zawarte w informacji rządu - nie może dojść do renacjonalizacji polityk wspólnotowych. To byłby błąd. Oczywiście spór między wariantem francuskim - Europa ojczyzn i niemieckim - federacja europejska jest otwarty, bierzemy udział w tym sporze, wsłuchujemy się w argumenty, ale byłoby błędem, gdyby dzisiaj ta renacjonalizacja polityk wspólnotowych miała oznaczać regres w tym, czym jest Unia. Przecież w istocie po to wchodzimy do Unii, żeby coś z tego wynikało, żeby te wspólne polityki dawały szanse i nam, i naszym obywatelom, i naszym społecznościom. Stąd chcielibyśmy, aby nasi delegaci do Konwentu, rozważając kwestię relacji między metodą wspólnotową a międzyrządową, między subsydiarnością opartą na domniemaniu kompetencji państw a określaniem polityki Wspólnot, brali to pod uwagę. Takim obszarem, w odniesieniu do którego w szczególności uważamy, że Wspólnoty powinny być aktywne, jest obszar bezpieczeństwa - wspólna polityka obronna i bezpieczeństwo, wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne. Tu nie powinno być zahamowań. Jest coraz więcej wyzwań o charakterze ponadgranicznym, wiele przestępstw ma źródła poza granicami Polski, ale i w Polsce rodzą się zagrożenia dla innych państw. Wydaje się, że w tym obszarze musimy jednoznacznie opowiedzieć się za umocnieniem tej polityki.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#PoselJerzyJaskiernia">Chciałbym wreszcie, Wysoka Izbo, wyraźnie powiedzieć, że Sojusz Lewicy Demokratycznej opowiada się za Europą, która chroni tożsamość narodową. To nie jest tak, że w tym zakresie jest podział między lewicą a prawicą. My zdajemy sobie sprawę z tego, że ograniczenie suwerenności jest naturalną konsekwencją, ale ograniczenie suwerenności na rzecz organów wspólnych nie może, nie powinno i nie będzie oznaczało ograniczenia tożsamości narodowej, polskiej kultury, polskiego języka, polskiej tradycji historycznej. Wręcz przeciwnie - Polska jest krajem bogatym w tym zakresie, Polska jest krajem, który powinien zmieniać Unię, Polska jest krajem, w którym tradycja demokratyczna jest dłuższa niż w wielu dzisiaj członkowskich krajach Unii Europejskiej. Polska jest też krajem, którego dziedzictwo narodowe, dziedzictwo kulturowe może w znacznie większym stopniu kształtować tożsamość europejską wywodzącą się również z tradycji słowiańskiej, z tradycji Europy Środkowej i Europy Wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#PoselJerzyJaskiernia">Wreszcie, Wysoka Izbo, Sojusz Lewicy Demokratycznej opowiada się za Europą efektywną. To wszystko, co obaj mówcy dzisiaj prezentowali w zakresie uproszczenia struktur decyzyjnych, w zakresie uproszczenia traktatów, będzie przedmiotem konferencji międzyrządowych. Nieco nas niepokoi fakt pewnego odkładania decyzji w tym zakresie. Zdajemy sobie sprawę, że faza myślenia i faza mówienia musiała trwać. Oczekujemy, że obecnie nasi przedstawiciele w Konwencie - i jest to propozycja, panie marszałku, naszego klubu - będą mogli przyjść do parlamentu, nie tylko na forum Komisji Europejskiej, ale również na forum Wysokiej Izby, wówczas, kiedy efekty prac Konwentu doprowadzą do realnych propozycji decyzyjnych. Dzisiejsza dyskusja jest bowiem w istocie generalna, ale przecież przyjdzie moment, kiedy trzeba decydować. Klarowność mandatu naszych przedstawicieli nie jest tutaj jasna. Nie wiem, czy Izba będzie chciała wypowiedzieć się w formie uchwały, czy w formie rezolucji, czy zostawimy to Komisji Europejskiej, czy zostawimy to rządowi, czy będziemy chcieli się porozumieć w Izbie, osiągnąć konsens, czy jedynie sformułujemy tutaj alternatywne sposoby myślenia. Jedno jest pewne - sądzę, że nasi delegaci do Konwentu oczekują, aby w pewnym momencie, może jeszcze nie dzisiaj, ale wtedy, kiedy zostaną zdefiniowane zasadnicze pola decyzyjne i jasna oferta rozwiązań, doszło do zajęcia tego typu stanowiska przez Izbę.</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#PoselJerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej jest przekonany, że dzisiejsza debata jest ważnym elementem przygotowań do referendum europejskiego. Jeszcze nie wiemy, kiedy ono będzie. Być może za rok, na jesieni 2003 r., ale Sejm już dzisiaj rozpoczyna przygotowania do referendum, rozpoczyna wielki dialog ze społeczeństwem, i to dialog niezawężony do spraw ekonomicznych, gospodarczych, niezawężony do Wspólnej Polityki Rolnej, dopłat bezpośrednich, chociaż one wzbudzają najwięcej emocji. Rozpoczyna dialog, gdy mówimy o tym, czym Europa ma być, a więc o tym, czym ma być również Polska, o tym, kim mają być nasi obywatele. Stąd jesteśmy do tego dialogu gotowi. Posłowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej dzisiaj w swoich wystąpieniach zaprezentują szereg szczegółowych rozwiązań na poszczególnych odcinkach. Jestem przekonany, Wysoka Izbo, że ten dialog będzie sprzyjał temu, aby społeczeństwo w sposób dojrzały, klarowny, jednoznaczny opowiedziało się za tą wielką szansą dla Polski, którą jest integracja europejska, i za tym nowym wielkim miejscem dla Polski w Unii Europejskiej, w tym bogatym klubie państw demokratycznych kształtujących oblicze przyszłości. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#Marszalek">Dziękuję panu posłowi Jerzemu Jaskierni, który wystąpił w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#Marszalek">Teraz zabierze głos pani poseł Marta Fogler w imieniu Platformy Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PoselMartaFogler">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Poprzez uczestnictwo w obradach Konwentu Europejskiego Polska ma po raz pierwszy szanse na wyrażenie swojego zdania na temat przyszłości reformy Unii Europejskiej na równych prawach z obecnymi jej członkami. Co ważne, pomimo że kraje kandydujące nie mogą zapobiec sformułowaniu pewnego stanowiska, jeśli pomiędzy ˝piętnastką˝ zaistnieje konsensus, to praktyka Konwentu pokazuje, że mamy takie samo prawo głosu, jak obecne państwa członkowskie, a podział nie przebiega raczej na linii członkowie Unii-kandydaci.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PoselMartaFogler">Na forum Konwentu podczas fazy słuchania, która właśnie się zakończyła, przedstawiane były wizje misji i zadań, jakie powinna wypełniać Unia, a także to, czego oczekują od Unii obywatele. Poruszane były kwestie podziału kompetencji pomiędzy Unię a państwa członkowskie i narzędzi legislacyjnych, jakie posiada Wspólnota do wypełniania tych zadań. Mówiliśmy o roli parlamentów narodowych w procesie decyzyjnym Unii, problemach związanych z bezpieczeństwem i stabilnością, a także wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa. Odbyła się również sesja poświęcona społeczeństwu obywatelskiemu, gdzie mieliśmy okazję rozmawiać z przedstawicielami różnych organizacji pozarządowych, a także Konwentu Młodych, w którym Polska miała 6 przedstawicieli i obserwatora ze strony Kościoła katolickiego.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PoselMartaFogler">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chociaż Konwent obraduje już od kilku miesięcy, trzeba zauważyć, że nie było do tej pory w Polsce szerszej dyskusji nad modelem Europy, jaki pragniemy przedstawić. Co do pewnych zasad jest zgoda. Unia Europejska musi kierować się zasadą solidarności, spójności społecznej i wyrównywania poziomu rozwoju poszczególnych państw i regionów. Jeśli definiujemy podział kompetencji, musi on uwzględniać zasadę subsydiarności, tak aby decyzje podejmowane były na najniższym możliwym poziomie przy uwzględnieniu zasady ich efektywności. Zgadzamy się również co do tego, że Unia Europejska powinna być oparta na katalogu uniwersalnych wartości, ukształtowanych przez wspólną historię, kulturę i religię. Dziedzictwo moralne, duchowe, polityczne i kulturalne jest naszą bazą, na której chcemy budować Unię. Dlatego uważamy za potrzebne i wskazane, aby przyszły traktat konstytucyjny Unii Europejskiej zawierał w swojej preambule odniesienie do Boga, religii i wspólnych wartości. Nie można uciekać od tego, co miało ogromny wpływ na naszą historię i ukształtowało nasz sposób myślenia. I nie jest to wcale, jak sądzą niektórzy publicyści, projekt skazany na porażkę. Wystarczy przypomnieć, jaka debata przetoczyła się na forum Unii Europejskiej, kiedy ustanawiano Kartę Praw Podstawowych. Ostatecznie przecież przedstawiono różne wersje w tłumaczeniach niemieckim i francuskim (w tym pierwszym, wspominając o dziedzictwie duchowo-religijnym i moralnym). Dlaczego mamy redukować Unię Europejską wyłącznie do ekonomii? Przekazując taki sygnał naszemu społeczeństwu, zaprzeczamy tezie, jakoby Unia była naszym wyborem cywilizacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PoselMartaFogler">Przykładem rozwiązania tego sporu może być preambuła polskiej konstytucji z 1997 r. Była ona pogodzeniem różnych punktów widzenia. Przedstawiając propozycję odwołania się do Boga i religii w preambule nowego traktatu konstytucyjnego Unii, polscy delegaci do Konwentu nie będą odosobnioną w tym sposobie myślenia grupą. Pogląd taki podziela wielu członków Konwentu. Chcemy pokazać, że Unia Europejska jest dla nas czymś więcej niż tylko ugrupowaniem ekonomicznym. Potrzeba tego spoiwa, które nada Unii wyrazistość, przy jednoczesnym poszanowaniu i promocji jej różnorodności. To naprawdę zadecyduje o tym, czy Unia będzie bliższa swym obywatelom. Przykładem w tym wypadku mogą być Stany Zjednoczone, które nie są państwem wyznaniowym, a Invocatio Dei jest wpisane w preambułę ich konstytucji. Amerykanie są dumni z tego, a przy tym bardzo przestrzegają zasady niedyskryminacji z powodów religijnych.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#PoselMartaFogler">Europa poza tym powinna być obszarem wolności, ochrony praw człowieka i zasady rządów prawa, tolerancji i demokracji. Naczelnym hasłem powinna być jedność w różnorodności. Tutaj niestety polska wizja się urywa. Konwent Europejski wyszedł już z fazy słuchania, zostały powołane grupy robocze, które dotykają spraw bardzo szczegółowych. A to właśnie na poziomie szczegółów rozstrzygnie się, jaka będzie Unia Europejska. W Polce niestety cała dyskusja skupia się wokół negocjacji akcesyjnych, gdy tymczasem najważniejsze dla nas będą pierwsze lata po wejściu do Unii. To one zdecydują tak naprawdę o pozycji naszego kraju w zjednoczonej Europie. Czy mamy wizję Wspólnoty, w jakiej chcemy być? Dlaczego ograniczamy się do ogólnych stwierdzeń, a nie prowadzimy otwartej debaty nad przyszłością Polski w rozszerzonej Unii - i to nie tylko w kręgach specjalistów? Czas najwyższy przejść do konkretów. Polska musi odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób uczynić Unię sprawniejszą w swym działaniu, bardziej demokratyczną, bliższą swym obywatelom. W jaki sposób Unia może odgrywać znaczącą rolę w zglobalizowanym świecie? Jakie ma być instytucjonalne umocowanie i udział parlamentów narodowych oraz Parlamentu Europejskiego w architektrurze Unii i jakie rozwiązania trzeba przedstawić w zakresie Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa? Czy obecna struktura trzech filarów Unii Europejskiej powinna być ujednolicona? I wreszcie, jaka powinna być koncepcja nowego traktatu konstytucyjnego Unii Europejskiej? Poza tym, co ważne, w Polsce nie dyskutowano do tej pory nad tym, jaki wymiar wspólnotowości jest dla nas korzystny. A odpowiadając na to pytanie, powinniśmy jasno powiedzieć, że Polska będzie silna, jeśli będzie działała w silnej Unii. Jak pokazuje praktyka, Wspólnota odgrywa znaczącą rolę w świecie tylko w tych dziedzinach, które są objęte reżimem wspólnotowym. Dlatego powinniśmy możliwie szeroko zwiększyć zakres polityk objętych głosowaniem za pomocą systemu większości kwalifikowanej. To znacznie usprawni podejmowanie decyzji w Radzie Ministrów Unii. Jeśli mówimy o Radzie, to trzeba rozstrzygnąć dylemat, który jest sprawą kluczową dla przyszłego kształtu instytucjonalnego Unii. Czy poprzeć propozycję reformy Rady idącej w kierunku stworzenia pozycji prezydenta Rady? Jest to propozycja bardzo odważna i obszernie dyskutowana w Europie, ale musimy zdawać sobie sprawę z tego, że znacznie przesuwa akcent w trójkącie instytucjonalnym z Komisji Europejskiej do Rady. Bez wątpienia system przewodnictwa w Radzie, tzw. prezydencja, musi być usprawniony poprzez wydłużenie obecnej półrocznej kadencji. Pytanie tylko: Czy prezydencja powinna być sprawowana przez jeden kraj, czy przez grupę krajów jednocześnie? Czy nie spowoduje to zbyt dużego zamieszania?</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#PoselMartaFogler">Nie dyskutowano dotychczas w Polsce nad tym, w jaki sposób wybierać Komisję Europejską. Według mnie jej przewodniczący powinien być wybierany przez Parlament Europejski, który powinien też posiąść prawo do wyrażania wotum nieufności wobec poszczególnych komisarzy. Sam Parlament Europejski powinien mieć możliwość współdecydowania w zakresie wszystkich polityk, a w szczególności w sprawach budżetu Unii Europejskiej. Potrzebne jest też jednolite prawo wyborcze do Parlamentu Europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#PoselMartaFogler">W nowym traktacie konstytucyjnym trzeba wkalkulować jasny, ale nie sztywny podział kompetencji pomiędzy Unię a państwa członkowskie, który określi kompetencje wyłączne Wspólnoty, kompetencje dzielone i uzupełniające. Powinien też istnieć zapis, że wszystkie niewymienione w traktacie kompetencje przynależą do państw członkowskich. Co ważne, taki katalog kompetencji nie może być określony raz na zawsze. Unia powinna mieć możliwość dostosowywania się do zmieniającego się świata, dlatego też co jakiś czas powinien być dokonywany przegląd kompetencji.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#PoselMartaFogler">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Celowo mówię tu o traktacie konstytucyjnym. Chcę wyjaśnić jedno: w Polsce mamy tendencję do mieszania pojęć. Mówimy często o Konstytucji Europy, a tymczasem traktat konstytucyjny nie jest tym samym co konstytucja i ma mniejsze znaczenie. Na forum Konwentu opcją maksymalną jest traktat konstytucyjny. Nikt nie zamierza tworzyć superpaństwa. Dziedziną, która jest kluczowa dla znaczenia Unii w świecie, będzie silna Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa. Tu musimy wyraźnie powiedzieć, że decyzje powinny być podejmowane za pomocą systemu większości kwalifikowanej. Trzeba odejść wreszcie od stereotypów związanych z utratą suwerenności narodowej. Nikt chyba nie chce powtórzenia wydarzeń z Kosowa i Bośni? A to może się stać przez utrzymywanie obecnego systemu Unii w zakresie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, który prowadzi do całkowitego braku efektywności. Unia potrzebuje armii europejskiej i własnej tożsamości w dziedzinie bezpieczeństwa; wszystko to przy założeniu kompatybilności i ścisłej współpracy z NATO. Przy podejmowaniu działań nie ma jednak przymusu, nawet jeśli jakaś decyzja zostanie przegłosowana. Jeśli dany kraj jest przeciwko, zawsze może skorzystać z opcji opt out, która pozwala na odmowę udziału w danych akcjach, nie blokując przy tym działań całej Wspólnoty. Unia musi mówić też jednym głosem. Dlatego pozycja wysokiego komisarza do spraw polityki zagranicznej powinna być zunifikowana z komisarzem europejskim do spraw relacji zewnętrznych. Najistotniejsze pytanie brzmi tylko: Gdzie? W Radzie czy też w Komisji? Uważam, że powinna to być Komisja Europejska. Trzeba też w tym aspekcie zastanowić się nad sprawami bezpieczeństwa i obrony. Czy pozostawić tę dziedzinę w systemie międzyrządowym, jak dotychczas? Sprawy tu wymienione są tylko przykładem wielu dylematów, które musimy rozstrzygnąć. Bardzo źle, że taka dyskusja toczy się w Sejmie po raz pierwszy i tak późno. Nie możemy rozmawiać o tak ważnych sprawach od czasu do czasu.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#PoselMartaFogler">Jak już mówiłam, Konwent Europejski zakończył fazę słuchania i teraz zaczynamy rozmowę o konkretach. Potrzebny jest ogromny wysiłek zarówno z naszej strony - członków Konwentu, jak i sejmowej Komisji Europejskiej, która musi częściej poruszać takie sprawy. Najwięcej aktywności muszą wykazać przede wszystkim sami posłowie, i to z różnych ugrupowań. Aby jednak dyskutować o Konwencie, potrzebna jest pewna podstawowa wiedza. Jeśli wielu posłów widzi tylko przyszłość Unii poprzez pryzmat rolnictwa i aborcji, to chcę powiedzieć bardzo wyraźnie: rolnictwo jest sprawą bardzo ważną dla Polski, ale to nie jest temat obrad Konwentu, tak samo jak sprawy aborcji. Kwestia aborcji jest wyłączną domeną prawa krajowego, o czym mówi przecież traktat o Wspólnocie Europejskiej, i żadna rezolucja, nawet Parlamentu Europejskiego, tego nie zmieni. Jest wiele innych kwestii, o których musimy dyskutować, a które mają ogromne znaczenie dla przyszłości naszego kraju w rozszerzonej Unii. Ale trzeba widzieć coś więcej, działać w interesie Polski, a nie tylko przekrzykiwać innych, aby pokazywać się w mediach. Nie będziemy skolonizowani i nie stracimy naszej suwerenności, wchodząc do Unii. Bądźmy poważni, przejdźmy do konkretów.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#PoselMartaFogler">Kończąc, trzeba sobie jasno powiedzieć: Unia Europejska nie rozwiąże za nas wszystkich naszych problemów. Bardzo ważne jest to, jacy wejdziemy do Unii Europejskiej, ale jeszcze ważniejsze, jaką mamy wizję funkcjonowania w Unii. Jakość państwa nie poprawi się od kwoty dopłat bezpośrednich. Nie liczmy na świętego Mikołaja czy złotą rybkę. Unia jest dla nas szansą, ale to, jak ją wykorzystamy, zależy od nas wszystkich, od prawej strony do lewej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#Marszalek">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#Marszalek">To była pani poseł Marta Fogler z Platformy Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#Marszalek">Teraz zabierze głos pan poseł Jerzy Michalski w imieniu Samoobrony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PoselJerzyMichalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Przewodniczący Komisji Europejskiej! Unia Europejska stoi obecnie przed jedną z najważniejszych decyzji w historii Europy. Dzisiaj raz na zawsze mamy szansę zapewnić pokój i stabilność przyszłym pokoleniom, mamy możliwość pozostawić za sobą wojny i konflikty przeszłości. To jest właśnie istota rozszerzenia Unii. Proces rozszerzenia to na najbliższe 6 miesięcy priorytet dla Unii Europejskiej, w którym mój kraj, Polska, będzie aktywnie uczestniczyć. Proces rozszerzenia Unii trwa od ponad 10 lat. Zburzenie muru berlińskiego oraz koniec zimnej wojny otworzyły drogę do objęcia procesem rozszerzenia Unii krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Cel jest blisko.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PoselJerzyMichalski">Przez wieki narody i państwa wywoływały wojny przeciwko sobie celem zdobycia kontroli nad kontynentem europejskim. Dwie wojny światowe ubiegłego stulecia osłabiły pozycję Europy w świecie, ale przyniosły przekonanie, że tylko pokój i skoncentrowane działania mogą urzeczywistnić marzenia o silnej, zjednoczonej Europie. W celu wykorzenienia na dobre demonów przeszłości zainicjowano Wspólnotę Węgla i Stali, włączając następnie inne formy aktywności gospodarczej, takie jak rolnictwo. W dalszej kolejności powstał jednolity rynek dla towarów, osób, usług i kapitału, a w 1999 r. dodano wspólną walutę, która 1 stycznia 2002 r. stała się rzeczywistością. Unia Europejska powstała tak właśnie, stopniowo. Na wstępie była to bardziej współpraca ekonomiczna i techniczna. Pomyślne zakończenie negocjacji akcesyjnych przyczyni się do stworzenia zjednoczonej Europy bez podziałów. Unia Europejska musi się wykazać osiągnięciami w wielu ważnych dziedzinach, których problemy najłatwiej rozwiązuje się wspólnie. Ponadto Unia Europejska musi wywiązać się z globalnych zobowiązań oraz uczestniczyć w poszukiwaniu wspólnych rozwiązań dla problemów międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PoselJerzyMichalski">Podział, który panował w Europie Środkowowschodniej przez ponad 40 lat, otworzył drogę do zjednoczenia Europy. Teraz nadszedł czas, aby tę szansę wykorzystać i dotrzymać obietnic, które Europejczycy sobie złożyli. Polska jest świadoma historycznej wagi rozszerzenia i będzie postępować zgodnie z jej duchem. Rozszerzenie Unii Europejskiej nie jest podarunkiem Zachodu dla Wschodu. Rozszerzenie leży bowiem w interesie całej Europy. Wspólnie możemy zbudować stabilną i bezpieczną przyszłość. Wspólnie możemy stworzyć odpowiednie warunki dla rozwoju gospodarki oraz zapewnić dobrobyt wszystkim Europejczykom. Rozszerzenie przyniesienie korzyści wszystkim obywatelom Europy. Każdy ma prawo do wolności, bezpieczeństwa, sprawiedliwości na co dzień. Dlatego musimy wspólnie walczyć z brakiem bezpieczeństwa związanym z przestępczością. Przestępczość przybiera różne formy: terroryzmu, nielegalnej imigracji, handlu narkotykami, pornografii. Często ma wymiar międzynarodowy, dlatego trzeba ją zwalczać na szczeblu europejskim i ogólnoświatowym.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#PoselJerzyMichalski">W dniu 11 września 2001 r. stanęliśmy przed nowymi wyzwaniami, dlatego najważniejszym celem zjednoczonej Europy będzie walka z międzynarodowym terroryzmem oraz podejmowanie wspólnych inicjatyw w dziedzinie współpracy organów policyjnych i wymiaru sprawiedliwości. Silna i konkurencyjna gospodarka europejska musi być niezbędnym warunkiem stałego wzrostu dobrej koniunktury i dobrobytu w naszym państwie. Rozwój musi następować w sposób zrównoważony, aby obywatele mieli poczucie bezpieczeństwa, że porozumienia zawierane są poza nimi, a mogą stanowić zagrożenie dla własnej tożsamości. Są to ważne zadania dla wszystkich rządów europejskich, a także zadania, które wymagają wspólnych działań w Unii Europejskiej. Musimy skoncentrować się na zapewnieniu jak największej liczby miejsc pracy i utrzymaniu stabilnej gospodarki, unikając jednocześnie szkodliwej rywalizacji podatkowej oraz uchylania się przed płaceniem podatków, aby stać nas było na finansowanie systemu opieki społecznej, zwłaszcza w kontekście starzejącego się społeczeństwa. Musimy popierać konkurencję i wolny wybór jednostki pomiędzy liberalizacją a spójnym wdrażaniem zasad jednolitego rynku. Dlatego musimy realizować cele zrównoważonego rozwoju w praktyce, zarówno w Unii Europejskiej, jak i na całym świecie.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#PoselJerzyMichalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Przewodniczący! Wydarzenia, które miały miejsce na przestrzeni ostatnich lat, uwidoczniły zapotrzebowanie na zdrową i bezpieczną żywność. Jako konsumenci musimy mieć pewność, że żywność, która jest produkowana w Unii Europejskiej i którą kupujemy w sklepach, spełnia najwyższe standardy. Wspólne problemy wymagają wspólnych rozwiązań. Osiągnięcie bezpieczeństwa żywności, poczynając od gospodarstwa rolnego, a kończąc na konsumencie, jest zatem kluczowym zadaniem dla Unii Europejskiej. Równocześnie należy podobnie przeanalizować założenia polityki rolnej tak, abyśmy mogli nadal rozwijać ją w sposób ekologiczny i ukierunkowany na rynek. Potrzebna nam jest również nowa polityka rybółówstwa, która w niezbędnym zakresie uwzględni interesy rybaków. Dlatego też żywność, rolnictwo i rybołówstwo są niezmiernie istotnymi tematami.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#PoselJerzyMichalski">W świecie, w którym wszystko jest coraz bardziej ze sobą powiązane, fanatyzm i bieda stanowią największe zagrożenie dla globalnego społeczeństwa. Europa z jej silną tradycją demokracji i poszanowania praw człowieka dąży w naturalny sposób do utrzymania pokoju i wzrostu gospodarczego. Ścisłe więzy transatlantyckie muszą opierać się na wspólnych wartościach i interesach. Polska dołoży wszelkich starań, aby zagwarantować, że Europa w ścisłej współpracy z tymi, którzy wyznają podobne zasady, będzie odgrywać aktywną rolę na arenie światowej, szczególnie w walce z terroryzmem.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#PoselJerzyMichalski">Cechą charakterystyczną w strukturach zjednoczonej Europy będzie jej przejrzystość. Obywatele polscy oraz media muszą być w stanie z bliska śledzić, co się dzieje w Unii Europejskiej. Wiedza na temat działalności ustawodawczej w Unii Europejskiej musi być jak najbardziej dostępna społeczeństwu.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#PoselJerzyMichalski">Rada Europejska w Brukseli musi się bardziej skupiać na osiąganiu konkretnych wyników oraz wyznaczeniu politycznych kierunków rozwoju Unii Europejskiej. Decyzja ta musi oznaczać większą otwartość procesu ustawodawczego Unii Europejskiej. Ponadto trzeba nadać dyskusji o przyszłości europejskiej niezbędną dynamikę. Takie musi być zadanie Konwentu. Inne cele to jaśniejsze określenie zadań Unii Europejskiej, osiągnięcie większej przejrzystości i demokracji. Dlatego parlamenty narodowe i Parlament Europejski muszą odgrywać ważną rolę w procesie przybliżenia Unii Europejskiej do obywateli.</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#PoselJerzyMichalski">Poparcie społeczeństwa ma kluczowe znaczenie dla procesu rozszerzenia. Po zakończeniu negocjacji akcesyjnych w kilku krajach kandydujących odbędzie się referendum dotyczące członkowstwa w Unii Europejskiej. Równolegle z rozszerzeniem Unia musi wzmocnić swoje stosunki z Rosją oraz państwami, które staną się nowymi sąsiadami Unii Europejskiej na wschodzie: z Ukrainą, Białorusią i Mołdawią. Rozszerzenie nie może stworzyć nowych podziałów w Europie, a musi zagwarantować maksymalne wykorzystanie wszelkich możliwości, jakie stworzy rozszerzenie Unii Europejskiej. Jeszcze nie osiągnęliśmy tego celu. Przed nami stoją trudne decyzje w sprawie przygotowania do członkostwa. Negocjacje będą zakończone wtedy, kiedy będziemy już gotowi i pewni, że nikt nas nie oszuka. Zważywszy na to co już zostało dokonane, jestem przekonany, iż ostateczne przygotowania zostaną zakończone we właściwym czasie. Negocjacje akcesyjne to najbardziej obszerne i złożone negocjacje, jakie miały miejsce. Nie powinny mieć miejsca rozwiązania przejściowe, które zostały lub zostaną ustalone dla tych obszarów, w których nowe kraje członkowskie nie będą w stanie sprostać wymaganiom.</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#PoselJerzyMichalski">Unia Europejska od pierwszego dnia członkostwa przyjęła takie rozwiązania w wielu obszarach, np. w zakresie ochrony środowiska, podatków, wolnego przepływu kapitału oraz rolnictwa. W Unii nie może być członkostwa drugiej kategorii. Kraje kandydujące muszą zostać pełnoprawnymi członkami Unii ze wszelkimi wynikającymi z tego prawami i obowiązkami i takimi właśnie członkami zostaną. Dla Europy Polska jest bardzo ważnym krajem kandydującym. Europa potrzebuje Polski w Unii Europejskiej. Jesteśmy pod wrażeniem wszystkich trudnych, istotnych zmian, które zaszły w polskim społeczeństwie. Polska wciąż stawia czoła poważnym wyzwaniom. Jestem optymistą i wierzę, że ambitne zamierzenia Polski zostaną zrealizowane.</u>
          <u xml:id="u-13.10" who="#PoselJerzyMichalski">Nadchodzi chwila prawdy czy będziemy w stanie znaleźć rozwiązania, które pomyślnie zakończą proces rozszerzenia Unii. Moja odpowiedź brzmi: musimy i znajdziemy. Europa straciłaby zbyt wiele, nie wykorzystując raz jeszcze takiej szansy. Wreszcie będziemy mogli zakończyć splamiony krwią XX wiek, który rozpoczął się w sierpniu 1914 r. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-13.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Donald Tusk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Jarosław Kaczyński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselJaroslawKaczynski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie wiem, czy tak łatwo zakończymy krwawy XX wiek. Ja oczywiście nie mówię w sensie kalendarzowym, bo już się skończył, ale z całą pewnością stoją przed nami obecnie bardzo trudne problemy.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PoselJaroslawKaczynski">Jeśli odnieść się do materii dzisiejszej dyskusji, to można powiedzieć tak: można i trzeba mówić o samej instytucji Konwentu, trzeba mówić o tym, czym Konwent się zajmuje, o przebiegu dyskusji na posiedzeniach Konwentu, o kierunku tych dyskusji, ewentualnych konkluzjach, choć trzeba pamiętać, że to dopiero koniec fazy wstępnej jego pracy. I wreszcie trzeba mówić o polskiej delegacji w Konwencie, bo to jest sprawa niezwykle ważna.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#PoselJaroslawKaczynski">Tu dla nas najważniejsze są sprawy Polski - my mamy wchodzić do Unii Europejskiej dla Polski. To trzeba bardzo mocno podkreślić z tego względu, że w szczególności w polskiej publicystyce często można znaleźć taką oto tezę, która przedstawiona w skrócie, może w pewnym uproszczeniu, ale uprawnionym, jak sądzę, sprowadza się do tego, iż wejście do Unii ma być swego rodzaju ucieczką przed polskością. Ma być zrzuceniem tego zbyt ciężkiego dla niektórych bagażu, którym jest polska historia, polska tożsamość, polska obecność w Europie. Otóż ten sposób myślenia, mam nadzieję, że nieprzenikający do tej Izby, ale dla ostrożności trzeba o tym jednak mówić, w żadnym razie nie może współdecydować, w jakikolwiek sposób oddziaływać na nasze myślenie i nasze postępowanie w Konwencie, ale także we wszystkich innych przedsięwzięciach, które są z wejściem do Unii związane.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#PoselJaroslawKaczynski">Przechodząc do rzeczy - Unia Europejska w jakieś mierze wypełniła zadania, które zostały postawione przez ojców założycieli. Została dokonana integracja gospodarcza. Wraz z wprowadzeniem euro została zakończona integracja i stanęło pytanie, co dalej? Powstał pewnego rodzaju impas. Powołanie Konwentu jest z całą pewnością próbą wyjścia z tego impasu, ale jest jednocześnie, i to bardzo charakterystyczne, tego impasu także swego rodzaju ilustracją. Jest faktem wskazującym na to, że ten impas trwa.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#PoselJaroslawKaczynski">Konwent jest bowiem ciałem dość nieokreślonym, jest zgromadzeniem mędrców, ma słabą legitymację, obciążony jest także, można powiedzieć, do pewnego stopnia emeryckim składem. Proszę zwrócić uwagę, że jego przewodniczący przestał oddziaływać bezpośrednio na politykę europejską przed przeszło 20 laty, w 1981 r. Krótko mówiąc, jest to decyzja - mówię o decyzji o powołaniu Konwentu - która wskazuje na to, jak trudno w Europie dzisiaj podejmować jest decyzje co do przyszłości. Ta trudność ma nie tylko charakter polityczny. Ona ma także charakter intelektualny. Nowy kształt Europy nie tylko nie istnieje jako jakiś konkretny plan, ale on nawet nie jest do końca pomyślany. Nie jest nigdzie wyłożony w sposób, który mógłby być traktowany jako obowiązujący, w każdym razie uzyskujący powszechne poparcie. To sytuacja trudna i obawiam się, że Konwent Europejski, przynajmniej w swoich dotychczasowych pracach, nie potrafił z niej wyjść. Co więcej, obawiam się, że to wyjście będzie bardzo trudne właśnie ze względu na charakter Konwentu, ze względu na ten zasadniczy brak odpowiedniej legitymacji.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#PoselJaroslawKaczynski">Ale weżmy pod uwagę dyskusję, która toczy się w Konwencie. Można z niej już niejedno odczytać. Można ją już zrozumieć, zobaczyć jej kierunek, jej sens. Otóż sens jest najwyraźniej taki, iż sądzę, że nie przekroczę tutaj granic dopuszczalnego ryzyka, jeśli powiem, że w Konwencie będzie triumfowała konstruktywistyczna pasja europejskich elit zmierzająca do stworzenia czegoś z niczego - stworzenia federacji europejskiej bez jakichkolwiek realnych przesłanek dla tej federacji. Konstruktywizm nie zawsze jest zły. Nie przemawiam tutaj z punktu widzenia skrajnych konserwatystów, którzy odrzucają konstruktywizm, zasadniczo, bez jakiejkolwiek dyskusji. Ale powtarzam, konstruktywizm, który nie odnosi się do faktów, nie odnosi się do żadnych przesłanek, które muszą zaistnieć, żeby stworzyć coś tak nowego i tak przełomowego, jak federacja europejska, musi być szkodliwy. Jego realnym psychologicznym uzasadnieniem może być tylko przekonanie grupy ludzi o tym, że musimy przejść do historii, musimy dokonać aktów historycznych. A to naprawdę o wiele za mało. Nie ma tutaj miejsca na długi wywód, ale odwołam się do jednego faktu, w którym, można powiedzieć, skupiają się te wszystkie sprawy składające się na ów brak przesłanek. To kwestie finansowe.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#PoselJaroslawKaczynski">Zwróćcie państwo uwagę, że Unia Europejska dysponuje obecnie 1,27 dochodu narodowego państw europejskich. I nikt nie chce dać więcej. Proszę zwrócić uwagę, że chodzi tu nie tylko o to, że to jest suma zdecydowanie zbyt mała, żeby tworzyć jakąś federację. To: nie dam, które słychać ze wszystkich europejskich stolic, ma swoje głębokie osadzenie w istniejącej strukturze interesów, ale także głębokie osadzenie w istniejącej strukturze kulturowej. I to jest ta zasadnicza przeszkoda, której przełamać łatwo się nie da. Rzeczywistością dzisiejszej Unii są państwa narodowe. Unia Europejska składa się po prostu z państw narodowych. I kto chce ten fakt podważać, ten działa przeciwko interesom Europy, przeciwko realnym interesom Europy.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#PoselJaroslawKaczynski"> Działa także przeciwko interesom Polski. Bo w tym kontekście trzeba zwrócić uwagę na coś, o czym trzeba by tu mówić najwięcej - o postawie polskiej delegacji w Konwencie. Czy w ogóle można mówić o jednej postawie?</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#PoselJaroslawKaczynski">Mamy w Polsce tradycje kół polskich w Petersburgu, w Wiedniu, w Berlinie. To były koła różniące się wewnętrznie politycznie, ale w sprawach zasadniczych działały wspólnie. Czy nasza trójka działa wspólnie? Otóż nie działa. Weźmy choćby pod uwagę taki fakt, jak podpisanie przez dwóch członków naszej delegacji w Konwencie postulatu, by swego rodzaju premier europejski był powoływany przez Parlament Europejski. Przecież to jest dzisiaj najskrajniejszy praktyczny wyraz tendencji federalistycznej. Gdzie jakiekolwiek upoważnienie do tego, żeby podejmować tego rodzaju działania?</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.11" who="#PoselJaroslawKaczynski"> Pani minister Hübner tego nie podpisała, i Bogu Najwyższemu dzięki, wygłosiła także jedno dobre przemówienie o legislacji unijnej i o konieczności jej ograniczenia. To dobrze, ale to naprawdę o wiele za mało. Europa, ale także Polska, bo tutaj nie ma sprzeczności, potrzebuje takiego kształtu Unii Europejskiej, który zapewniłby sprawną ochronę interesów zewnętrznych, to znaczy interesów w sferze bezpieczeństwa międzynarodowego, ale także tego typu bezpieczeństwa, które związane jest ze zjawiskiem terroryzmu. I tu potrzebuje nowych instytucji, dokładnie przeciwnie niż to jest w dotychczasowej dyskusji, potrzebuje sprawniejszych niż obecnie mechanizmów, które wprowadzałyby zasady solidarności, czyli w istocie dawały szanse biedniejszym państwo europejskim, w tym Polsce oczywiście, na zrównanie poziomów. I potrzebuje bardzo wyraźnego, bardzo klarownego podziału między tym, co europejskie, a tym, co narodowe z domniemaniem, że kompetencja, która nie jest wyraźnie określona jako europejska, jest kompetencją narodową. Niestety, wszelkie usiłowania w tym kierunku, bo takie były podejmowane w trakcie prac Konwentu, co prawda w nieco innej konwencji, ale były, zostały, jak wiemy ze sprawozdań, odrzucone. To bardzo niedobry objaw, to właśnie świadectwo owej konstruktywistycznej pasji. Ale jeszcze raz powtarzam, obowiązkiem naszej delegacji jest wnoszenie do Unii Europejskiej elementu rozsądku, który jest potrzebny i tym, którzy mają znaleźć się w Unii Europejskiej dopiero za jakiś czas, choć czas to już niedługi, i tym, którzy w Unii Europejskiej już dawno są. Tak samo rozsądek jest potrzebny po to, żeby ograniczyć legislacyjne szaleństwo obecnej administracji unijnej. </u>
          <u xml:id="u-16.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.13" who="#PoselJaroslawKaczynski"> Powtarzam, pani Hübner już o tym mówiła, i dobrze, że mówiła, to musi być stały kierunek działania naszej delegacji. Unia poprzez tę chorobliwą legislację się kompromituje, dzięki temu podlega łatwym atakom, może być łatwo wyśmiewana. Słynna koncepcja kształtu ogórka, który jest w Unii legalny, i ogórków nielegalnych itd., spór o oscypka, o śliwowicę etc., trzeba z tym zdecydowanie skończyć.</u>
          <u xml:id="u-16.14" who="#PoselJaroslawKaczynski">Trzeba jeszcze, Wysoka Izbo, bardzo wyraźnie podkreślić jeden aspekt, który dotyczy zarówno Europy, jak i Polski, o czym ostatnio szczególnie mocno i pozytywnie przekonaliśmy się, to jest aspekt euroatlantycki. W dokumentach tej pierwszej fazy jest tylko tyle, że kraje aspirujące do Unii tę sprawę podnosiły, to naprawdę bardzo niewiele. Musimy z całą energią dbać o to, by Europa nie była konstruowana na zasadzie antyamerykańskiego kompleksu</u>
          <u xml:id="u-16.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.16" who="#PoselJaroslawKaczynski">, by paliwem w tym piecu, który podgrzewa Europę, nie był właśnie antyamerykanizm. To jest w interesie naszym, o który musimy dbać przede wszystkim, i Europy. Ale jest jeszcze jedna bardzo trudna sprawa. Europa, Unia Europejska ma przed sobą wielkie rozszerzenie na Wschód. I powstaje pytanie: czy to jest koniec rozszerzenia? Otóż w najgłębszym polskim interesie leży odważne stawianie sprawy, że to nie jest koniec rozszerzenia </u>
          <u xml:id="u-16.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.18" who="#PoselJaroslawKaczynski">. Jest przynajmniej jeszcze jedno wielkie europejskie państwo, które powinno znaleźć się w Unii Europejskiej, a tym państwem jest Ukraina. </u>
          <u xml:id="u-16.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.20" who="#PoselJaroslawKaczynski"> Nie odwracajmy się tyłem do Ukrainy, bo niszczymy w ten sposób jeden z najbardziej elementarnych strategicznych interesów naszego kraju, ale, ośmielę się powiedzieć, szkodzimy także Europie, bo wiem o tym, że w Europie mało kto w tej chwili chce o tym mówić. Wiem także o tym, bo znam historię, że Europa skonstruowana w ten sposób, iż jej granica będzie na wschodniej granicy Polski, będzie podlegała różnego rodzaju naciskom. I znając Europę, w szczególności niektórych europejskich polityków, znając tradycje poszczególnych państw europejskich, doskonale wiem, i wszyscy, którzy znają historię, muszą to wiedzieć, że to będą naciski wysoce skuteczne. Ostatnio mieliśmy drobny, ale jakże charakterystyczny przykład tego rodzaju sytuacji. Dlatego, powtarzam, odważne, bo wiem, że jest to niepopularne, stawianie tej sprawy to także obowiązek naszej delegacji w Konwencie Europejskim.</u>
          <u xml:id="u-16.21" who="#PoselJaroslawKaczynski">Sprawy są w toku, decyzje są przed nami. Musimy pamiętać o tym, że wejście do Unii to wielka szansa historyczna, wielka szansa na wyrwanie się Polski z tego skrajnie niekorzystnego, można powiedzieć, okrążającego Polskę układu geopolitycznego, który determinował naszą historię w ciągu ostatnich trzech stuleci. Za objęcie Polski solidarnością zachodnią, zachodnią, a nie tylko europejską, którą objęci jesteśmy w tej chwili częściowo poprzez NATO, warto zapłacić wysoką cenę. Ale proszę pamiętać, że może być taka cena, której nie sposób zapłacić. Ci, którzy kierują się ową wspominaną już dwukrotnie konstruktywistyczną pasją, mogą tak skonstruować Europę, że cena będzie nie do zapłacenia. Proszę o tym pamiętać. To jest apel do członków Konwentu Europejskiego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-16.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Andrzej Grzyb, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselAndrzejGrzyb">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polska ze względu na swoje historyczne doświadczenia, na obecność w Europie Środkowej, tu i teraz, jak również ze względu na to, co wnosi do wspólnej europejskiej przestrzeni zasługuje na to, żeby uczestniczyła w wymianie poglądów, jaka ma być przyszłość Europy. Oto silne państwa, które utworzyły Wspólnoty, rozpoczęły integrację i teraz szukają sposobu na dynamikę i kontynuację procesu po przyjęciu kolejnych 12 państw. I w tym dialogu nie może zabraknąć właśnie głosu polskiego. Podstawą do powstania Wspólnot przez poszczególne ich wcielenia aż po obecną Unię Europejską były wysiłki na rzecz pokoju, a właściwie prawa człowieka do życia w pokoju, które dalej wyrażały się w dążeniu państw członkowskich do podniesienia warunków życia, pracy, do swobody przemieszczania, do równości i niedyskryminacji. U podstaw znajduje się zasada solidarności, która wyraża się w solidaryzowaniu się z państwami, które są gorzej sytuowane czy rozwinięte, z regionami, które mają problemy w rozwoju, z tymi obszarami, gdzie istnieją pewne problemy. Również u podstaw jest zasada subsydiarności. Traktat z Amsterdamu stwierdza, że Unia to obszar wolności, sprawiedliwości i bezpieczeństwa. To zadanie postawione w Laeken ma doprowadzić w konsekwencji do określenia czy podania przez Konwent, jak ma wyglądać ten obszar wolności, sprawiedliwości i bezpieczeństwa. Do tej pory w Polsce brak było większego zainteresowania pracami Konwentu i dziwić się temu nie należy. Nastąpiło zmęczenie oczekiwaniem na decyzję w sprawie przyjęcia do Unii Europejskiej, powstało poczucie niezrozumiałości procesu, funkcjonuje hermetyczny język dyskusji. Deklaruje się wolny mandat delegatów do Konwentu; dotyczy to również polskich przedstawicieli. Stąd też powstaje pytanie, skąd się biorą myśli, propozycje naszych przedstawicieli.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#PoselAndrzejGrzyb">Dyskusja o przyszłości Wspólnot, obecnie Unii Europejskiej, nie jest czymś nowym i nadzwyczajnym. Okresy intensywnych zmian i stagnacji są znane w historii. Czy Konwent spełni oczekiwania z nim związane? - bo z jednej strony mamy entuzjastyczne oczekiwania, a z drugiej strony sceptyczne przewidywania co do potencjalnych efektów. Przyjęcie nowych 12 państw wymusza dyskusję o nowej roli Unii Europejskiej, o jej ukształtowaniu wewnętrznym, instytucjach i organach, o podziale na to, co narodowe, międzyrządowe, a co wspólnotowe, o ograniczeniu deficytu demokracji, o roli parlamentów, w szczególności narodowych, oraz roli mniejszych jednostek samorządowych w poszczególnych państwach członkowskich. Nie brak przewidywań, że efektem Konwentu będzie tylko sprowadzenie jego wyników do spraw technicznych, bez wizji; bo niektórzy twierdzą, że w Europie zwiędły koncepcje i wielkie wizje już nie wywołują zainteresowania. Również przed dzisiejszą debatą w tej Izbie pojawiły się oceny, że oto debatę tę zdominuje ją polityka rolna, dopłaty, kwoty produkcyjne. Myślę, że tak nie jest. Takie są jednak często oczekiwania tych, którzy mówią o języku konkretów, o Europie bliskiej, o sprawach zrozumiałych, którzy mówią, że nie interesują ich koncepcje, że politycy są od tego, żeby te koncepcje w ich imieniu realizować. A może to jest również czasami pośrednio wyrażana obawa, czy władza publiczna robi to właśnie w interesie tych, którzy mają być beneficjentami tej dyskusji? Wydaje się, że wszyscy zajmujący się tematem dzisiejszej dyskusji, jaka jest Unia i czego jej brakuje, co należy w niej zmienić, pochylają się właśnie nad tym problemem. Ale jednocześnie powstaje pytanie, czy więcej Europy dla nas, Polaków, to jest tylko Europa ok. 400 mln, czy może to jest Europa 800 mln, gdzie tylko połowa, składająca się docelowo z 27 krajów, może stać się członkami Unii Europejskiej. A co z resztą? Mówił o tym również pan poseł Kaczyński.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#GlosZSali">(Właśnie, co?)</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#PoselAndrzejGrzyb">Jaka Unia jest potrzebna nam, Polakom, i co chcielibyśmy w niej zachować? Niewątpliwie chcielibyśmy, aby była to Unia działająca na rzecz państw członkowskich i wspierająca te państwa.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#PoselAndrzejGrzyb">Mówimy o koniecznych zmianach w Unii, a jak te zmiany powinny następować? Niektórzy mówią, że szybko, aby nie było stagnacji, aby odpowiadać na wyzwania pojawiające się przed światem i odpowiadające świadomości elit. Ale czy tylko? A może na tyle wolno, aby nie zgubić społeczeństwa, aby społeczeństwo miało poczucie, że współuczestniczy w tym procesie i że akceptuje zmiany? Taki proces jest możliwy przez zwiększenie obszarów zgody, przez unikanie prestiżowej konfrontacji, co jest zgodne z ideą ojców integracji - stopniowego budowania integracji europejskiej. Do tego potrzeba społecznej dyskusji, potrzeba sporu, intelektualnej burzy, a nade wszystko potrzeba otwartości. I tak się zastananawiamy, czy dobrze się stało, że dopiero teraz mówimy o oczekiwaniach i możliwych efektach Konwentu. A może należało rozpocząć rozmowę w momencie desygnowania polskich przedstawicieli do Konwentu; tu, w polskim parlamencie? Nie kwestionując ani składu, ani prawa poszczególnych organów do desygnowania przedstawicieli do Konwentu, należało jednak, wydaje się, publicznie się zastanowić i tę kwestię przedstawić. W chwili obecnej nie ma powodu, żeby się zżymać, że w Polsce nie istnieje dyskusja o przyszłości Unii, a życie publiczne determinuje dyskusja o dopłatach, o ziemi, o limitach produkcyjnych, gdzie Unia chce robić oszczędności, mając przed sobą historyczne rozszerzenie. Być może fazę słuchania w Konwencie należało rozpocząć od fazy słuchania w polskim parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#PoselAndrzejGrzyb"> A potem polscy przedstawiciele mieliby podstawy do prezentowania poglądów wyrażonych publicznie, choć zróżnicowanych, nierzadko sprzecznych, jednak toczyłby się już publiczny spór wykraczający poza typowy panel dyskusyjny. Podobnie rzecz dotyczy ułożenia składu np. do Konwentu Młodych. Bo prawie nikt w społeczeństwie nie wie, że prawo zgłoszenia mieli przedstawiciele do ˝dorosłego˝ Konwentu. I dobrze, że mieli to prawo, że polscy młodzi przedstawiciele są obecni w tej dyskusji, że są obecni również przedstawiciele sektora pozarządowego. Ale jednak można było to wcześniej publicznie objawić. ˝Sukcesem˝ zostały uwieńczone jedynie starania Episkopatu, którego przedstawiciel jest obserwatorem przebiegu Konwentu Młodych. Dlaczego podnoszę tę kwestię? Bo jestem pytany o klucz doboru składu i nie mam w tej sprawie dobrej odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#PoselAndrzejGrzyb">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego i Stronnictwo jako całość są przekonani o konieczności takiej dyskusji jak dzisiejsza. Jednocześnie jesteśmy podczas tej dyskusji przekonani, że w przyszłości w Unii Europejskiej konieczne jest utrzymanie pozycji państw narodowych. Nie są wystarczające w tym zakresie ani zasada subsydiarności, ani wybierany bezpośrednio przewodniczący Komisji Europejskiej, ani wybrana przez Parlament Europejski sama komisja. Nie znalazłoby to zrozumienia społeczeństwa, podobnie jak nie znalazłby zrozumienia argument, że rzekoma słabość państwa powinna być tylko podstawą do wspólnotowości. O tym, że brak zrozumienia jest realny, świadczy poparcie w poszczególnych sprawach społeczeństw obecnych państw członkowskich Unii Europejskiej. Niespełna 51% Francuzów popierało traktat z Maastricht. W pierwszym referendum Duńczycy wypowiedzieli się przeciw temu traktatowi, dopiero pewne koncesje na ich rzecz sprawiły, że go zaakceptowali. Irlandczycy wypowiedzieli się przeciw traktatowi z Nicei i w chwili obecnej prezydent Irlandii zabiega o to, żeby jasne stało się to, że neutralność Irlandii nie będzie kwestionowana. Z tych też powodów powinniśmy rozumieć, że nie możemy kwestionować pozycji państw narodowych. Całe pokolenia wzrastały w poczuciu wartości, czym jest państwo narodowe, i nie możemy tego poczucia odbierać.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#PoselAndrzejGrzyb">Po drugie, niewątpliwie konieczne jest scalenie czterech traktatów, co nie oznacza wcale zgody na konstytucję europejską. Proces scalania miałby spowodować jasność i przejrzystość prawa pierwotnego. Mógłby mieć charakter aktu konstytutywnego dla samej Unii, ale nie charakter konstytucji europejskiej. Konieczne natomiast wydaje się nam odniesienie do wartości, które są ponadczasowe, ważne dla nas, państwa polskiego, dla narodu polskiego, a wynikające z naszej tysiącletniej chrześcijańskiej tradycji.</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-18.10" who="#PoselAndrzejGrzyb"> Istnienie tych korzeni powinno być podkreślane; są one istotne, niezbywalne, zawierają wartości, łączą również tkankę społeczną naszego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-18.11" who="#PoselZygmuntWrzodak">(Zapisane...)</u>
          <u xml:id="u-18.12" who="#PoselAndrzejGrzyb">Proces scalania dałby jasność i przejrzystość prawa pierwotnego, stworzyłby możliwość łatwiejszego korzystania.</u>
          <u xml:id="u-18.13" who="#PoselAndrzejGrzyb">Konieczne jest w naszym pojęciu również uproszczenie procedur w politykach Unii Europejskiej, tak aby stały się one przejrzyste, aby nie obowiązywały różne sposoby kreowania tych polityk, a z drugiej strony również sposoby korzystania z rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-18.14" who="#PoselAndrzejGrzyb">Uważamy również za niezbędne rozstrzygnięcie dylematu co do sposobu podejmowania decyzji - kwalifikowana większość czy jednomyślność. I tu pozwalamy sobie jako Polskie Stronnictwo Ludowe na stwierdzenie, że w kwestiach najważniejszych, takich jak zmiana traktatów, zmiana najważniejszych polityk, konieczne jest utrzymanie zasady jednomyślności. Nie może być podważana zasada jednomyślności wszystkich państw narodowych tworzących Unię.</u>
          <u xml:id="u-18.15" who="#PoselAndrzejGrzyb">Sprawa kolejna - demokratyzacja Unii Europejskiej. Konieczne jest wzmocnienie roli parlamentów narodowych w procesie integracji. Niewątpliwie tę rolę można wzmóc poprzez przyjęcie takiego modelu, jaki jest znany w krajach skandynawskich, gdzie oto Komisja Wielka w parlamencie Finlandii czy Komisja Europejska w duńskim Volketingu udzielają rządowi mandatu w sprawach integracji. Na pewno przeniesienie tej roli na inne organy nie daje takiej możliwości. Model skandynawski wzmacnia nie tylko konieczność profesjonalnej pracy izby parlamentu, profesjonalnej pracy posłów, ale wzmacnia również rolę rządu w negocjacjach, w rozstrzyganiu problemów w bieżącej pracy organów. Przeniesienie tej roli na forum COSAC, a więc na forum instytucji stałej Unii Europejskiej, na pewno nie stanowi spełnienia tego postulatu. W chwili obecnej za mało znana jest funkcja tego forum i wydaje się, że ta instytucja nie uzyska takiego mandatu, jaki chcielibyśmy.</u>
          <u xml:id="u-18.16" who="#PoselAndrzejGrzyb">Rozważana jest koncepcja drugiej Izby Parlamentu Europejskiego w postaci, być może, pośrednio wybranych przedstawicieli parlamentów narodowych, ale, po pierwsze, wydaje się, że instytucji jest zbyt wiele i trudno jest zrozumieć, jakie są ich wzajemne relacje, a po drugie, nasuwa się pytanie, czy zbytnia odległość od wyborców nie będzie powodem alienacji, pewnego wyobcowania, i niezrozumiałości decyzji przez tych, którzy decydują o daniu mandatu.</u>
          <u xml:id="u-18.17" who="#PoselAndrzejGrzyb">Uznajemy, iż konieczny jest wzrost roli Parlamentu Europejskiego w zakresie stanowienia prawa, jak również ze względu na uczestnictwo wybranych przedstawicieli w procesie decyzyjnym, w procesie kontroli. Natomiast wydaje się, że nieporozumieniem jest, iżby Parlament Europejski wykazywał aktywność, co zamierzam tutaj szczególnie podkreślić, w forsowaniu idei, które są sprzeczne z powszechnie przyjmowanym systemem wartości.</u>
          <u xml:id="u-18.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-18.19" who="#PoselAndrzejGrzyb"> Takie poczynania sprawiają wrażenie wyalienowania Parlamentu Europejskiego wobec spraw, którymi żyją społeczeństwa państw członkowskich.</u>
          <u xml:id="u-18.20" who="#PoselAndrzejGrzyb">Uznajemy, iż konieczne jest zwiększenie skuteczności organów Unii Europejskiej oraz zapewnienie koordynacji w procesie podejmowania decyzji. Nie jest dla nas zrozumiałe, że w sprawach polityki zagranicznej decyzje podejmują trzy różne osoby. Uznajemy, iż właściwy jest kierunek skoordynowania współdziałania w zakresie polityki zagranicznej i obronnej, choć podkreślamy, że europejski filar obronny nie powinien być przedmiotem konfrontacji z systemem bezpieczeństwa północnoatlantyckiego.</u>
          <u xml:id="u-18.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-18.22" who="#PoselAndrzejGrzyb">Czy ilość polityk jest wystarczająca? Niewątpliwie interesująca jest polityka wobec bezrobocia, stymulowania rozwoju gospodarczego, tworzenia miejsc pracy. Jesteśmy jednak przeciwni, iżby w ramach tej dyskusji następowała renacjonalizacja polityk, które dały podstawy do rozwoju dobrobytu obecnych państw członkowskich, a więc polityki rolnej czy polityki regionalnej.</u>
          <u xml:id="u-18.23" who="#PoselAndrzejGrzyb">Wreszcie kwestia wymiaru wschodniego Europy. To już podkreśliłem: Czy to ma być Europa 400 tys., czy Europa jako całość 800 tys.?</u>
          <u xml:id="u-18.24" who="#GlosZSali">(Milionów.)</u>
          <u xml:id="u-18.25" who="#PoselAndrzejGrzyb">800 mln. Wydaje się, że nie powinniśmy o tym zapominać, żeby nie nastąpił w XXI wieku wtórny, nowoczesny podział Europy. Jesteśmy również za to odpowiedzialni.</u>
          <u xml:id="u-18.26" who="#PoselAndrzejGrzyb">Proces poszerzenia Unii, przybliżenie Unii do obywateli i rozwój polityk, walka z zagrożeniami to problemy niewątpliwie do rozwiązania. W deklaracji z Laeken wskazano, że Wspólnota potrzebuje bardziej przejrzystych zasad działania, zrozumiałych dla obywateli, jednak nie określono metod osiągania tego celu. Została podkreślona konieczność lepszego zdefiniowania kompetencji instytucji, ale takiego zdefiniowania, aby nie naruszało to uprawnień rządów narodowych. Jest to proces poszukiwania kompromisów i konsensusu tak, aby nie trzeba było pokonywać granic, które uznawane są przez państwa narodowe za nieprzekraczalne. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-18.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-18.28" who="#GlosZSali">(Ooo... Brawo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Roman Giertych, Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PoselRomanGiertych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wysłuchaliśmy głosów przedstawiciela marszałka Sejmu i rządu w Konwencie Europejskim. Dowiedzieliśmy się z tych wypowiedzi o kilku faktach powszechnie znanych, takich jak ten, że Konwent ma przygotować strukturę superpaństwa europejskiego, oraz wysłuchaliśmy bełkotu europejskiego. Dobrze, że naród mógł wysłuchać poprzez telewizję publiczną tej nowomowy, którą nas na posiedzeniach Komisji Europejskiej rząd raczy od 9 miesięcy. Cytuję fragmenty wypowiedzi pani minister Hübner: ˝implementacja decyzji˝, ˝enumeratywna lista kompetencji˝, ˝legitymizacja działań unijnych˝, ˝procedury komitetologii˝, ˝wykorzystanie potencjału lokalnych struktur w celu aktywizacji ducha europejskiego˝, ˝istotna inspiracja do zwiększania legitymacji poprzedzona szerokim zakresem konsultacji˝. To tylko niektóre, wcale nie enumeratywnie wyliczone, nowopotwory językowe pani minister. Oderwanie od rzeczywistości naszego kraju ze strony przedstawicieli rządu jest jeszcze większe niż oderwanie od języka polskiego i tego, co się powszechnie rozumie. Wzięłem słownik wyrazów obcych i nie znalazłem w nim słowa ˝komitetologia˝.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#PoselTadeuszIwinski">(Wziąłem, a nie ˝wzięłem˝.)</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#PoselMarekBorowski">(Wziąłem, panie pośle. Może tak lepiej.)</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#PoselRomanGiertych">Konwent Europejski jest ciałem, w którym Polska nie ma żadnego przedstawiciela. Reprezentanci rządu i marszałka są tam jedynie obserwatorami, a decyzje będą podejmowane w piętnastce. Jaki jest cel Konwentu? Zreformować Unię tak, aby po wejściu 10 krajów kandydujących - taki jest zamysł - zachować dotychczasowy układ władzy w Unii, czyli dominującą pozycję Niemiec i Francji z udziałem Wielkiej Brytanii. W związku z tym państwa kandydujące nie mają prawa głosu w Konwencie, co nie było dzisiaj przez przedstawicieli marszałka i rządu powiedziane, a nawet nie mogą wypowiadać się w języku ojczystym. Nie mają prawa głosować, czyli nie mają prawa głosu.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#PoselRomanGiertych">Przedstawiciel Platformy Obywatelskiej mówił - w sposób napuszony - że Polska nareszcie ma równe prawo głosu w Unii Europejskiej. Jakie to jest równe prawo, jeżeli nie można decydować, współdecydować. To nie jest żadne równe prawo. Wszystko to oczywiście jest podlane napuszonymi słowami o przyszłości Europy, potrzebie zjednoczenia itd., a naprawdę chodzi o to, aby zdobyć rynki Europy Środkowej, a nie oddać nawet rombka władzy politycznej. Taki jest cel Konwentu. Z tym wiążą się koncepcje ograniczenia przewodnictwa rotacyjnego, zastąpienia przewodnictwa rotacyjnego dwu-, trzyletnim okresem przewodnictwa, które by się rozpoczynało od przewodnictwa takich krajów jak Francja, Niemcy, Holandia. A za 20 lat pomyślimy. Z tego wynika koncepcja ograniczenia zasady jednomyślności, przegłosowywania większością - ukierunkowaną odpowiednio - koncepcje dotyczące powołania prezydenta itd. Chce się stworzyć sytuację, w której centrum rozwinięte gospodarczo będzie w Europie Zachodniej oraz będą peryferia, gdzie będzie się sprzedawało produkty wytwarzane w centrum.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#PoselRomanGiertych"> Kraje ubogie mają być rynkiem zbytu, ale w zamian za to otrzymają prawo, tak jak dzisiaj, uczestniczenia w Konwencie - wprawdzie bez prawa głosu, ale na równych prawach, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#PoselRomanGiertych">Taką relację między krajami kiedyś - 30 lat temu - nazywano kolonializmem. Dzisiaj mówimy: integracja europejska. Zbyt mocne słowa? Pamiętajmy, że 30 lat temu takie kraje Unii Europejskiej jak Francja, Wielka Brytania, a jeszcze wcześniej Włochy, Niemcy, posiadały kolonie i są dobrze przygotowane do współorganizowania współuczestnictwa kolonii w życiu metropolii.</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#PoselRomanGiertych"> I to jest właśnie dzisiaj. Dzisiaj jesteśmy dyskutantami jednego z takich ciał współdecydujących. Przyjrzyjmy się faktom. Jakie są fakty dotyczące współpracy metropolii z potencjalną kolonią? Na koniec czerwca tego roku Polska uzyskała różnicę w bilansie handlowym w handlu z krajami Unii wynoszącą prawie 70 mld dolarów. O tyle więcej kupiliśmy towarów z Unii Europejskiej niż Unia kupiła u nas. To daje półtora miliona miejsc pracy, które tracimy co roku z tego powodu, że podpisaliśmy kiedyś układ stowarzyszeniowy i nie zmieniamy kierunku co do wchodzenia do tzw. Europy.</u>
          <u xml:id="u-20.10" who="#PoselRomanGiertych">Dalsze sprawy. Kwestia przemysłu, który został w dużej mierze zlikwidowany albo przejęty, po pierwsze, z powodu złodziejskiej prywatyzacji, a po drugie, z powodu działalności banków. Ostatnio mieliśmy z tym do czynienia w przypadku Stoczni Szczecińskiej. O przyszłości polskich przedsiębiorstw decyduje możliwość finansowa polskich banków, a dzisiaj polskie banki w wyniku prywatyzacji w 80% mają kapitał obcy. Wiadomo dzisiaj - jest to tajemnica poliszynela - że kierowane są instrukcje od zagranicznych central tych banków do ich filii w Polsce, aby nie udzielały kredytów albo by z wielką ostrożnością udzielały kredytów polskim przedsiębiorcom. Wiadomo dlaczego: jeśli nie ma kredytu, to nie ma działalności i rośnie wtedy obcy kapitał. Hipermarkety obecnie tworzy się na potęgę. Pod Warszawą tworzy się kilkanaście nowych inwestycji supermarketowych. Spieszą się, bo wiedzą, że za moment będą wybory samorządowe, wiedzą, że Liga Polskich Rodzin może te wybory w części powiatów wygrać i wtedy będzie koniec jakichkolwiek działań, które miałyby ułatwić supermarketom i hipermarketom tworzenie nowych powierzchni handlowych. Nawet w Wilanowie, w królewskiej rezydencji, tworzy się trzy nowe super- i hipermarkety wokół siedziby króla Jana Sobieskiego. Tak będzie wyglądała Polska za moment.</u>
          <u xml:id="u-20.11" who="#PoselRomanGiertych">A co będzie, jak wejdziemy do Unii Europejskiej? Już wiemy dzisiaj z tych negocjacji, które są nam przedstawiane, że będzie to koniec wielu branż polskiego przemysłu; będzie koniec rybołówstwa, statki unijne wejdą na polskie wody, potężne statki, które wyłowią większość ryb. Już dzisiaj przewiduje się, że 80% polskich rybaków będzie musiało złomować swoje kutry.</u>
          <u xml:id="u-20.12" who="#PoselRomanGiertych">Co będzie z rolnictwem, kiedy przez 10 lat będziemy w nierównoprawnej konkurencji z Zachodem? Jeżeli przez 10 lat kraje Unii Europejskiej będą miały dopłaty bezpośrednie w wysokości 100%, a w Polsce - 25%, masło polskie w polskich sklepach będzie kosztowało 3 zł, a niemieckie 2 zł, to kto kupi polskie? Jak będzie wyglądała przyszłość rolnictwa? 25% społeczeństwa, nawet więcej, żyje z rolnictwa. Jak będzie wyglądała przyszłość tych ludzi? Gdzie im damy pracę, jeśli polskich przedsiębiorstw nie ma, upadają, jeśli nie będzie polskiego rolnictwa, nie będzie polskiego rybołówstwa? Gdzie zagospodarujemy 40-milionowy rynek? Gdzie damy możliwość pracy dwudziestu kilku milionom ludzi?</u>
          <u xml:id="u-20.13" who="#PoselRomanGiertych">Wejście do Unii Europejskiej będzie oznaczać utrwalenie braku możliwości rozwoju polskiego kapitału. Przedsiębiorstwa bez finansowania to brak możliwości rozwoju. Będzie to oznaczało również utrwalenie złodziejskiej prywatyzacji. Te procesy, jakie nastąpiły w ciągu ostatnich kilkunastu lat, gdy olbrzymi majątek narodowy został przejęty przez wąską grupę, zostaną utrwalone, już być może na zawsze.</u>
          <u xml:id="u-20.14" who="#PoselRomanGiertych">Z Polski wyjadą najaktywniejsi. Widzimy, co się dzieje w ostatnim przyłączonym do Unii regionie Europy, może przedostatnim. Mówię o republice wschodnioniemieckiej. Widzimy, jak miasta pustoszeją. Z niektórych miast 1/3 mieszkańców wyjechała; najaktywniejsi; zostali ludzie starsi, ludzie ubodzy. To będzie przyszłość Polski. Najaktywniejsi wyjadą, a zostaniemy ze swoimi problemami sami.</u>
          <u xml:id="u-20.15" who="#PoselRomanGiertych">W chwili wejścia Polski do Unii wejdą w życie przepisy, które obecnie uchwalamy, a które całkowicie zmienią system gospodarczy. W Polsce obywatele Unii będą mogli inwestować bez żadnych ograniczeń. Będą mogły powstawać spółki prawnicze, będą mogli działać tutaj lekarze, aptekarze. Wszystkie zawody będą dostępne, a my nie będziemy dysponowali kapitałem do rozwoju gospodarczego. Nam zostanie praca w supermarketach, może jakieś usługi. Na pewno już nie zostanie nam ziemia, bo tę rząd zgodził się oddać już po trzech latach dzierżawy w obce ręce. Polacy będą mogli w zamian kupować akcje w Londynie i nieruchomości w Niemczech i we Francji. Tylko kogo będzie na to stać?</u>
          <u xml:id="u-20.16" who="#PoselRomanGiertych">Jaka jest alternatywa dla Polski w obecnie zmieniającym się świecie? I dla Europy. Alternatywą dla Polski jest suwerenność. Odejście od tego owczego pędu do Europy; związanie gospodarki bardziej ze Stanami Zjednoczonymi. Mają one dużą mniejszość polską, która jest tam bardzo aktywna i może być naszym wielkim sojusznikiem. (A co robi prezydent Kwaśniewski? Przyjeżdżając do Stanów Zjednoczonych, nawet nie spotkał się z przedstawicielem tej mniejszości, prezydentem Edwardem Moskalem). Związanie się ze Stanami Zjednoczonymi jest przyszłością dla polskiej gospodarki, a nie powoduje konsekwencji politycznych, gdyż USA nie ma takich interesów w Polsce jak na przykład Niemcy.</u>
          <u xml:id="u-20.17" who="#PoselRomanGiertych">Chcemy współpracować z Unią Europejską. Chcemy współpracować z krajami Unii Europejskiej, ale przy zachowaniu suwerenności. I, panie pośle Oleksy, bez żadnego prezydenta i bez żadnego superpaństwa.</u>
          <u xml:id="u-20.18" who="#PoselRomanGiertych">Rząd polski musi zacząć stosować kryterium obywatelskie, to, o czym zapomnieliśmy: że należy popierać produkcję, zakłady, działania przede wszystkim naszych obywateli. Nie wstydźmy się tego. Wszyscy to na świecie robią, popierają swoich.</u>
          <u xml:id="u-20.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-20.20" who="#PoselRomanGiertych">W was jakby zanikł instynkt narodowy. Zanikło podstawowe poczucie obywatelstwa, tego, że my w Polsce musimy się trzymać razem i nie możemy dawać takich samych praw, a nawet większych, obcym, jak naszym obywatelom. Nie możemy naszym zakazywać, naszych karać.</u>
          <u xml:id="u-20.21" who="#PoselRomanGiertych">Tak było, gdy wczoraj na posiedzeniu Komisji Europejskiej dyskutowaliśmy nad kwestią nowej ustawy o rybołówstwie, która ma wejść w życie nawet wcześniej, niż Polska ma wejść do Unii Europejskiej. Podam to jako przykład. Proponuje się, aby na łowienie ryb i na skup ryb zgodę wydawał minister, a osoby, które nie będą czytelnie wypełniały faktury za zakup ryb, będą karane karą w wysokości 40 tys. zł. To jest to, co się proponuje naszym obywatelom już obecnie.</u>
          <u xml:id="u-20.22" who="#PoselRomanGiertych">Brak poczucia odpowiedzialności za państwo, za własnych obywateli. Nie można ciągle jeździć do Unii Europejskiej, spotykać się z kolegami z socjaldemokracji, panie premierze Oleksy, i tam na tej podstawie wyrabiać sobie poglądu co do przyszłości naszego kraju. Trzeba dbać o naszych obywateli. To jest pierwsze, podstawowe zadanie i posłów, i rządu.</u>
          <u xml:id="u-20.23" who="#PoselRomanGiertych">Przyszłość Europy. Europa to kultura grecka, prawo rzymskie i etyka chrześcijańska. To był fundament, na którym zbudowano wielkość Europy. Na tym fundamencie Europa rozwinęła swoje działania. Objęła swoją kulturą i cywilizacją prawie cały świat. Na tym fundamencie była zbudowana wielkość Europy.</u>
          <u xml:id="u-20.24" who="#PoselBronislawaKowalska">(I buduje się Świątynię Opatrzności.)</u>
          <u xml:id="u-20.25" who="#PoselRomanGiertych">Kultura to piękno, a dzisiaj chwali się brzydotę i skandale. W Brukseli prezentuje się bluźniercze wystawy. Fragment tej wystawy pokazany był w Polsce i nawet przez naszą prokuraturę, która nie należy do specjalnie rygorystycznych, został skierowany do sądu akt oskarżenia przeciwko osobom, które taką wystawę zaprezentowały.</u>
          <u xml:id="u-20.26" who="#PoselRomanGiertych">Prawo rzymskie. Jeżeli mówiłem przed chwilą o tym, że minister ma wydawać zgodę na zakup ryb, to postawmy sobie pytanie: Do czego my dążymy? Przecież i w Związku Radzieckim takich przepisów nie było. To jest czysty bizantynizm.</u>
          <u xml:id="u-20.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-20.28" who="#PoselRomanGiertych">A w rolnictwie? Wyliczanie liczby krów, świń, hektarów rzepaku i innych. Wszystko musi być dokładnie wyliczone, policzone i ustalone przez urzędnika w Brukseli. Do kogo my zmierzamy? W którą stronę? Prawo rzymskie zakładało oparcie na prawie naturalnym, na podstawowych zasadach logiki, racjonalności, a nie drobiazgowość, a przy tym olbrzymie luki w prawie... Całe tiry wjeżdżają bez żadnego problemu.</u>
          <u xml:id="u-20.29" who="#PoselRomanGiertych">Etyka chrześcijańska. Uchwały Parlamentu Europejskiego w sprawie zalecenia dla krajów członkowskich małżeństw homoseksualnych, również dla krajów kandydujących, aby wprowadziły prawo zabijania dzieci nienarodzonych, zalecenia, aby wprowadziły seksedukację. To wszystko nie ma nic wspólnego z etyką chrześcijańską. Jest to antychrześcijańskie i antyludzkie. Dzisiaj, myśląc o przyszłości Europy, musimy myśleć o przywróceniu Europie jej korzeni, musimy myśleć o przywróceniu zasad kultury greckiej, prawa rzymskiego i etyki chrześcijańskiej. Europa oparta na takich fundamentach będzie Europą przyszłości, będzie kontynentem, który będzie się rozwijał w harmonijnej współpracy wolnych i niezależnych narodów i państw. To jest przyszłość Europy, a nie kolejny Związek Radziecki, budowany tym razem nie od wschodu, ale od zachodu.</u>
          <u xml:id="u-20.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-20.31" who="#PoselRomanGiertych">Ponadto - to było tutaj już przez kilku przedstawicieli podkreślone - dyskusja o przyszłości Europy nie może zamknąć się na przyszłości Unii Europejskiej. Unia Europejska to 15 krajów, nie wiadomo, czy będzie więcej, teraz jest to 15 krajów, a Europa to o wiele większa liczba państw i narodów. Dzisiaj w Radzie Europy jest 45 państw...</u>
          <u xml:id="u-20.32" who="#PoselTadeuszIwinski">(44 dokładnie.)</u>
          <u xml:id="u-20.33" who="#PoselRomanGiertych">...i te 45 państw stanowi dzisiaj całość Europy. Budujmy przyszłość Europy w oparciu o rozwijanie struktur Rady Europy. Potrzebujemy układu handlowego w Europie, który ustawiłby relacje ekonomiczne między krajami środkowej Europy, krajami wschodniej Europy a krajami zachodniej Europy. Potrzebujemy związków Europy Środkowej z największą gospodarką dzisiejszego świata - z gospodarką Stanów Zjednoczonych.</u>
          <u xml:id="u-20.34" who="#PoselRomanGiertych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Tak jak nie było w Sejmie w dyskusji nad powołaniem przedstawicieli Polski w Konwencie... Bo opinia publiczna być może nie wie, ale ci przedstawiciele byli desygnowani z jednej strony przez rząd, a z drugiej strony decyzją pana marszałka, nie było żadnej uchwały Sejmu, mimo że były takie propozycje w tej sprawie, w związku z tym nasze przedstawicielstwo jest niereprezentatywne dla Wysokiej Izby. Liga Polskich Rodzin jest przekonana, że prace Konwentu Europejskiego mają na celu zamydlenie oczu, stąd uważamy, że debata, prawdziwie europejska debata, powinna odbyć się przed zbliżającym się referendum w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Jestem przekonany, że taka debata, która będzie debatą o przyszłości Europy i przyszłości Polski, pozwoli wyważyć argumenty i przekonać społeczeństwo do pójścia inną drogą, niż w tej chwili proponuje Unia Europejska. Jestem głęboko przekonany, że wyłożenie wszystkich argumentów, pokazanie faktów, które dzisiaj być może są znane tylko w niektórych komisjach Wysokiej Izby, pozwoli społeczeństwu podjąć odpowiedzialną, mądrą decyzję. I jestem głęboko przekonany, że nasz naród, naród polski, w tym referendum na pytanie o przystąpienie do Unii Europejskiej odpowie: nie. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-20.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Tomasz Nałęcz, Unia Pracy.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Proszę bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PoselTomaszNalecz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Są takie chwile w tej Izbie, kiedy wyraźnie słychać nad salą szum skrzydeł historii. Debata o Unii Europejskiej jest właśnie takim momentem. Myślę, że wyraźniej byłoby ten szum skrzydeł historii słychać, gdyby nie zgiełk partyjny, który w niektórych wystąpieniach nastąpił i ten wielki moment dziejowy swoim zgrzytem partyjnym zakłócił.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PoselTomaszNalecz">Przemawiam w imieniu lewicowej Unii Pracy, ale chciałbym tym samym głosem podziękować wszystkim przedstawicielom polskiego parlamentu i polskiego rządu w Konwencie - panu posłowi Oleksemu, pani posłance Fogler, panu senatorowi Wittbrodtowi, pani senator Grabowskiej, pani minister Hübner i panu prof. Trzcińskiemu. Choć marzyłoby mi się, żeby wszyscy delegaci do Konwentu przemawiali głosem polskiej lewicy, chciałbym bronić, w opozycji do wystąpienia pana posła Kaczyńskiego, prawa członków Konwentu do przemawiania też i swoim głosem. Polscy delegaci w Konwencie bronią tam racji Polski, ale poza tym mają swoje przekonania. Sądzę, że pan poseł Kaczyński byłby niezadowolony, gdyby obecna większość rządowa, mająca też i większość parlamentarną, uchwaliła instrukcje obowiązujące delegatów polskich w Konwencie, ponieważ siłą rzeczy byłyby to instrukcje reprezentujące poglądy rządowej większości. A myślę, że w tej debacie, która się toczy w Konwencie, nie powinno się mówić tylko językiem socjaldemokracji, ale niezbędny tam jest też i język liberałów polskich i europejskich, konserwatystów polskich i europejskich, bo tylko z naszej wspólnej różnorodności może powstać nowy kształt Europy.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#PoselTomaszNalecz">Chciałbym też nie zgodzić się z tym porównaniem pana posła Kaczyńskiego, który za ideał naszej wspólnej reprezentacji w Konwencie i potem w Europie uznał koła polskie w państwach zaborczych.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#PoselMarekJurek">(Austria.)</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#PoselTomaszNalecz">Panie pośle, to jest gruntowne nieporozumienie. Tam reprezentacja Polski walczyła kłami i pazurami z wrogą strukturą, chcącą Polskę zniszczyć. Tam solidarność była niezbędna, tam taki odruch narodowej solidarności był zrozumiały. A panu posłowi Jurkowi, który krzyczy mi z sali - gdzie trzeba było w Austrii bronić polskości, już odpowiadam. Panie pośle Jurek, bardzo proszę o korepetycje dla pana posła Kaczyńskiego, nie dla mnie, ponieważ solidarności narodowej w kole polskim w parlamencie wiedeńskim, o czym pan świetnie wie, było tyle co kot napłakał.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#PoselMarekJurek">(Socjalistami, socjalistami, panie pośle.)</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#PoselTomaszNalecz">Oczywiście, panie pośle Jurek, konserwatyści, jak rozumiem, z którymi pan się utożsamia, inaczej niż socjaliści, mówili wielkim głosem: Przy tobie, najjaśniejszy panie, stoimy i stać chcemy. Ale chyba nie do takiej solidarności chciałby pan polskich socjalistów namówić.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#PoselTomaszNalecz">Odłóżmy jednak na bok te historyczne dywagacje, bo one przecież nie zastąpią debaty o obecnym kształcie Europy i o przyszłym kształcie Europy. Myślę, że jeśli się odwołujemy do historii, jeśli chcemy przywoływać ją jako matkę dobrych przykładów, to lepiej jest starannie się do tej debaty przygotować, bo historia źle ściągnięta nie zasługuje na dobrą ocenę.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#PoselTomaszNalecz">Pragnę raz jeszcze wszystkim członkom Konwentu w imieniu lewicowej Unii Pracy podziękować i chciałbym nie zgodzić się z panem posłem Giertychem, który tutaj konsekwentnie usiłował wmówić nie parlamentowi, bo parlament przecież świetnie wie, kogo reprezentują przedstawiciele w Konwencie, tylko opinii publicznej, że ci dwaj posłowie czy dwaj senatorowie to są przedstawiciele marszałka Sejmu. Przedstawiciele Sejmu do Konwentu byli wybierani w identyczny sposób jak przedstawiciele tego Sejmu do wszystkich innych ciał i organizacji międzynarodowych. O ile mnie pamięć nie myli, panie pośle Giertych, to pan jest członkiem Zgromadzenia Parlamentarnego OBWE i myślę, że czuje się pan tam reprezentantem polskiego Sejmu, a nie marszałka Sejmu. Bo jeśliby zastosować retorykę pańskiej wypowiedzi, to byłby pan w Zgromadzeniu Parlamentarnym OBWE nie przedstawicielem polskiego Sejmu, tylko marszałka Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#PoselMarekJurek">(Ale tamte delegacje mają charakter...)</u>
          <u xml:id="u-22.10" who="#PoselTomaszNalecz">Ta też ma charakter międzypartyjny.</u>
          <u xml:id="u-22.11" who="#PoselTomaszNalecz">Ale wracam do przerwanego wątku wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-22.12" who="#PoselTomaszNalecz">Chciałbym też nie zgodzić się z panem posłem Kaczyńskim, który ubolewał nad tym, że delegacja polska do Konwentu nie miała jakiejś instrukcji, jak głosować w sprawie sposobu wyłaniania przewodniczącego Komisji Europejskiej w przyszłości. To jest właśnie efekt owej naszej różnorodności. Mnie osobiście nie zdziwiło, że pani minister Hübner głosowała przeciwko temu, żeby to Parlament Europejski wyłaniał przewodniczącego Komisji. To pani minister Hübner zgodnie z tym zróżnicowanym interesem przedstawicieli w Konwencie reprezentuje interes władzy wykonawczej i ja bym się nawet zdziwił, gdyby pani minister była za tym, żeby to parlament wyłaniał przewodniczącego Komisji, a nie rząd, bo to by uszczupliło proregatywy rządu, w skład którego wchodzi. Byłem jednak przekonany, że pan poseł Kaczyński, reprezentujący ruch bardzo przywiązany do parlamentaryzmu, będzie zwolennikiem tego, żeby to parlament wyłaniał władzę wykonawczą, a nie jedna władza wykonawcza wyłaniała drugą władzą wykonawczą.</u>
          <u xml:id="u-22.13" who="#PoselMarekJurek">(Polski, Polski.)</u>
          <u xml:id="u-22.14" who="#PoselTomaszNalecz">Ale każdemu z reprezentantów w Konwencie, uważam, powinniśmy przyznać prawo bronienia jego wartości, byleby tylko wyszedł na tę trybunę i powiedział, że zgodnie z takim a takim katalogiem swoich przekonań takie a takie zdanie w Konwencie reprezentował. I, jak mówię, w lewicowej Unii Pracy jesteśmy przeciwnikami jakichkolwiek instrukcji sejmowych dla tych reprezentantów. Niech przemawiają językiem Polski - wielobarwnej, zróżnicowanej politycznie Polski, która może wnieść do dyskusji europejskiej jakąś inną opinię.</u>
          <u xml:id="u-22.15" who="#PoselTomaszNalecz">Wysoki Sejmie! Dyskutujemy dzisiaj raczej o integracji europejskiej niż o konkretnych pracach Konwentu. Warto więc w tym miejscu powiedzieć, że idea integracji europejskiej, Wspólnoty Europejskiej jest bardzo stara, liczy ponad 1000 lat. I myślę, że od 1000 lat padają podobne argumenty. Niech pan poseł Giertych, człowiek o głębokiej kulturze historycznej, pozwoli mi raz jeszcze przywołać swoją wypowiedź dla uzmysłowienia pewnego wątku, który koniecznie należy zaakcentować. Pan poseł mówił o bełkocie europejskim. Panie pośle, przecież gdy pogańscy kapłani u schyłku X wieku mówili do swoich pogańskich wyznawców o wystąpieniach bp. Jordana, abp. Gaudentego czy bp. Wojciecha, potem św. Wojciecha, to - pan sobie zdaje sprawę - używali dokładnie tego samego języka...</u>
          <u xml:id="u-22.16" who="#PoselRomanGiertych">(Ale on nie ma święceń...)</u>
          <u xml:id="u-22.17" who="#PoselTomaszNalecz">Mówili o bełkocie europejskim, bo oczywiście trudno było Polanom zrozumieć łacinę, w której tamci przemawiali.</u>
          <u xml:id="u-22.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.19" who="#PoselGabrielJanowski">(To jest nadużycie.)</u>
          <u xml:id="u-22.20" who="#PoselTomaszNalecz">Nie, panie pośle Janowski, to nie jest nadużycie. To jest tylko zwrócenie uwagi, że w toczącej się od ponad 1000 lat dyskusji o Wspólnocie Europejskiej zawsze zderza się to, co ogólne, europejskie i w naturalny sposób obce dla lokalnej wspólnoty, z tym, co swoje, przyjazne, zadawnione. Nie chcę kontynuować tego porównania z tym, co miało miejsce przed 1000 lat, ale muszę powiedzieć, że gdy słucham skrajnie antyunijnych wypowiedzi części polityków, to nawet nie żałuję, że nie ma zapisanych śladów ówczesnego pogańskiego oporu przeciwko chrześcijaństwu, bo argumentacja, moim zdaniem, była podobna, gdyż te dwie sytuacje życiowe były podobne. Ja wiem, że państwu z Ligi Polskich Rodzin trudno jest oswoić się z tym faktem, bo to brzmi dla was jak świętokradztwo, ale przemyślcie to, zastanówcie się, komu, jakiej idei była bliższa wielka historyczna uroczystość w Gnieźnie i Poznaniu przed dwoma laty związana ze zjazdem gnieźnieńskim. Czy to była argumentacja bliższa polskim przedstawicielom w Konwencie, czy waszej zażartej obronie polskości?</u>
          <u xml:id="u-22.21" who="#GlosZSali">(Ooo...)</u>
          <u xml:id="u-22.22" who="#PoselTomaszNalecz">Zgódźmy się, proszę państwa, co do tego, że wszyscy chcemy bronić polskości, tylko mamy różne wizje tej obrony. My, zwolennicy integracji Polski z Europą, widzimy największą szansę na obronę polskiego interesu narodowego w jednoczącej się Europie.</u>
          <u xml:id="u-22.23" who="#PoselBogdanPek">(To lepiej z Unią?)</u>
          <u xml:id="u-22.24" who="#PoselTomaszNalecz">Widzimy taką szansę, bo wierzymy w siły witalne narodu polskiego. Ten naród zmagał się z presją różnych struktur zewnętrznych co najmniej paręset lat. Nie było takich struktur, których by nie oswoił, nie zaadaptował do swoich narodowych celów. Co dopiero można powiedzieć o Unii Europejskiej, która nie jest strukturą wrogą narodom? Popatrzcie, państwo przeciwnicy integracji, np. na Francję, Niemcy, Hiszpanię, Grecję - czy w wyniku integracji w najmniejszym stopniu uszczupliła się kultura, tożsamość narodowa tych społeczeństw? Przecież sądy trzeba budować na faktach i na doświadczeniach, a nie tylko na swoich urazach i fobiach.</u>
          <u xml:id="u-22.25" who="#PoselTomaszNalecz">Unia Europejska to wspólny organizm społeczeństw europejskich, zapewniający im bezpieczeństwo, pomyślny byt i egzystencję. Zgadzam się z panem posłem Giertychem - przywołam go po raz trzeci i ostatni - że pewną naszą specjalnością w jednoczącej się Europie powinno być zwracanie uwagi na ścisłe związki ze Stanami Zjednoczonymi. My jesteśmy tym narodem, tym społeczeństwem, które z obecności amerykańskiej w Europie czerpie gwarancję swego bezpieczeństwa. Pamiętamy o różnych cieniach przeszłości, o różnych zmorach, dzisiaj oddalonych, daj Boże, na zawsze. Obecność amerykańska jest gwarancją, że te zmory nie odżyją. Ale, panie pośle Giertych, nie miejmy pretensji do polskiego prezydenta, który zachowywał się w Stanach Zjednoczonych zgodnie z dyrektywą, jaką pan sformułował z tej trybuny. Nie dezawuujmy prezydenta Kwaśniewskiego, że nie zaprosił prezesa Moskala do Białego Domu, bo gospodarzem Białego Domu jest prezydent Bush i to on nie zaprosił prezesa Moskala na uroczystość, na której się zmieściło 2 tys. osób. Państwo z Ligi Polskich Rodzin, chcąc się wiązać ze Stanami Zjednoczonymi, muszą rozważyć w swoim sumieniu, dlaczego prezydent Bush nie zaprosił prezesa Moskala do Białego Domu.</u>
          <u xml:id="u-22.26" who="#PoselGabrielJanowski">(Ale pan Kwaśniewski nie protestował.)</u>
          <u xml:id="u-22.27" who="#PoselTomaszNalecz">Panie pośle Janowski, przecież pan jest znany ze swojej elegancji, szarmanckości, pan wie, że gość zaproszony do kogoś nie dobiera innych gości. To gospodarz formułuje listę gości.</u>
          <u xml:id="u-22.28" who="#PoselGabrielJanowski">(Ale wcześniej...)</u>
          <u xml:id="u-22.29" who="#PoselTomaszNalecz">Szanowni państwo, myślę, że właśnie wspomnienie o osobie prezesa Moskala przywołuje różne demony publicznych zachowań, które, uruchomione, mogą skłócać ludzi między sobą, mogą zakłócać też stosunki polsko-amerykańskie. Myślę, że w zjednoczonej Europie będziemy bliżsi Stanom Zjednoczonym, tak jak sobie życzył przedstawiciel Ligi Polskich Rodzin, jeśli sposobem myślenia, sposobem zachowania będziemy kopiowali Aleksandra Kwaśniewskiego, a nie Edwarda Moskala.</u>
          <u xml:id="u-22.30" who="#PoselTomaszNalecz">Chciałoby się z tej trybuny poruszyć jeszcze wiele spraw. Pragnę jednak tylko, mówiąc o zasadności postawy europejskiej, zwrócić się z tej trybuny do zwolenników Unii Pracy i utwierdzić ich w przekonaniu, że jeśli chcą Polski sprawiedliwej, Polski bezpiecznej, Polski godnego ustawodawstwa socjalnego, to taką Polskę mogą odnaleźć właśnie w Unii Europejskiej. Chciałoby się, żeby standardy socjalne, troska o zwykłego człowieka, troska o słabszego, o potrzebującego pomocy jak najszybciej zyskała w Polsce wymiar europejski.</u>
          <u xml:id="u-22.31" who="#PoselTomaszNalecz">Zakończę tę wypowiedź nawiązaniem do wątku interesu narodowego. Dzisiaj, po kilkudziesięciu latach funkcjonowania w różnych formach jednoczącej się Europy - bo ten proces trwa już kilkadziesiąt lat - możemy być spokojni o przyszłość państwa narodowego w Unii Europejskiej. Można powtórzyć za panem posłem Kaczyńskim: tak, dzisiaj rzeczywistością Unii są państwa narodowe. I dzisiaj, wbrew zakusom niektórych biurokratów, a biurokraci i w Europie, i w Polsce są tacy sami... Jeśli nie będziemy patrzeć biurokratom na ręce, jeśli nie będziemy bić ich po łapach, to oni nam zafundują biurokratyczne potworki, zarówno w skali europejskiej, jak i w skali Polski. Odgrodzenie się kolczastym drutem od Europy nie impregnuje nas na hydrę biurokracji. Ale dzisiaj można być spokojnym o byt państwa narodowego w Europie, bo to jest największe doświadczenie Unii Europejskiej, że jeśli ma to być to organizm rozwijający się, atrakcyjny dla nowych partnerów - a Unia Europejska już przekracza granice kontynentu, aspirują do niej przecież kraje spoza kontynentu europejskiego - to musi on szanować interesy narodowe, tożsamość narodową. Wielkiego superpaństwa europejskiego na pewno nie zbudujemy, bo nawet gdybyśmy zbudowali taki twór, to on się wewnętrzne rozsypie jak biblijna Wieża Babel. Tylko Europa szanująca narodowe podmiotowości ma szansę przetrwania i rozwoju. Nie próbujmy więc tej Europy dezawuować, tak jak to miało miejsce w dyskusji, poprzez różnego rodzaju porównania nawiązujące do czasów kolonialnych. No gdzież nowe państwa są koloniami europejskich metropolii? Naprawdę, aż wstyd się znęcać nad takim porównaniem, jeśli ktoś nie widzi różnicy między kolonią a dzisiejszym podmiotowym członem Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-22.32" who="#PoselTomaszNalecz">Panie pośle Giertych, jeśli dobiera się taką argumentację, to w gruncie rzeczy daje się dowód całkowitej bezsilności. Jeśli bowiem już tak naciągane, tak fałszywe porównanie ma być głównym argumentem obrony, to znaczy, że poziom tej obrony jest żenujący. Zresztą do czego mamy wracać, broniąc się przed wspólną, działającą zgodnie z sumą narodowych interesów Europą? Mamy wracać do Polski otoczonej drutem kolczastym, oddzielonej od świata zewnętrznego, mającej cła na granicach? Panie Pośle! Gdyby nie to, że sam czynię bolesny rachunek sumienia w stosunku do tamtych lat, to bym powiedział, że taką Polskę już mieliśmy - w czasach RWPG. Były cła, był zwarty rynek wewnętrzny i co było? Dzisiaj, w epoce globalizującego się świata nie da się żadnego terenu ogrodzić i skazać na autarkię, a już na pewno nie da się ogrodzić i skazać na autarkię Polski zawsze związanej z Europą, zawsze do Europy przynależnej, ze wszystkimi zaletami tego procesu, a także jego ceną. Nie ma w życiu takich wartości, nie jest tak, żeby można było tylko brać, ale braniu zawsze towarzyszy dawanie. Chodzi tylko o to, żeby między braniem i dawaniem była stosowna proporcja, a nam Polakom chodzi o to, żeby więcej brać niż dawać w gospodarce, w dotacjach, bo jeśli chodzi o nasz potencjał kulturowy, cywilizacyjny, to możemy dawać bardzo dużo, np. - i to już ostatnie odwołanie do historii - tradycje Polski Jagiellońskiej, państwa wielonarodowego, w gruncie rzeczy będącego kopią tego, do czego dzisiaj Europa dąży. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-22.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Pan poseł Roman Giertych w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PoselRomanGiertych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rzczywiście było kilka wypowiedzi pana marszałka Nałęcza, które muszę sprostować.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#PoselRomanGiertych">Po pierwsze, panie marszałku, kiedy mówiłem o Konwencie Europejskim, powiedziałem, że marszałek delegował pana Oleksego do tego Konwentu i podtrzymuję to, że to jest delegat marszałka. Jeśli chodzi o sprawę OBWE i inne delegacje do instytucji międzynarodowych, odbywały się one w Sejmie na zasadzie proporcjonalności, a tu ta zasada w żaden sposób nie została zachowana.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#PoselMarekBorowski">(Były tylko dwa miejsca.)</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#PoselRomanGiertych">Po drugie, jeżeli chodzi o porównanie nowomowy pani Hübner do łaciny bp. Jordana, wybaczy pan, ale łacina z natury rzeczy jest to język, którym trzeba się posługiwać w sposób logiczny, zwięzły i który coś wnosi, a ta nowomowa jest po prostu bełkotem, który niczego nie przynosi.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#PoselRomanGiertych">Trzecia pańska uwaga. Nie mówiłem i nie twierdzę, że Polskę powinno się otaczać drutem kolczastym. Wręcz przeciwnie, powinniśmy być otwarci na świat, jak najbardziej otwarci, a wchodzenie do Unii jest otaczaniem nas drutem kolczastym ze strony wschodniej. Przecież my tworzymy teraz na wschodzie cały system strażnic.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#PoselRomanGiertych">Jeśli chodzi o RWPG, to jest dobre porównanie. Byliśmy w RWPG i to też była grupa kilkunastu współpracujących krajów, tak jak Unia. I to był jeden obóz otoczony drutem kolczastym, taki sam, jakim będzie Unia ze swoim całym bogactwem.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#PoselRomanGiertych">Wybaczy pan, ale porównywanie chrześcijańskiej Polski, nawrócenia się Mieszka I do tego, co w tej chwili robicie, jest chybione z kilku względów, nie tylko politycznych, ale z zasadniczego punktu widzenia. Kościół, który wówczas nawracał Polskę, trwa do dziś, istnieje i on właśnie mówi o tym, że uchwały Parlamentu Europejskiego, które nakazują zabijać nienarodzone dzieci, które legalizują małżeństwa homoseksualne, są sprzeczne z podstawowym prawem Bożym.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#PoselRomanGiertych"> I ten Kościół, na który pan się powołuje, Unia Pracy, lewica, dzisiaj pod sutanną, powołuje się na Kościół, który was wcale nie popiera. Dziękuję uprzejmie. </u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Panie Pośle! Proszą o nienadużywanie trybu sprostowania do kontynuowania polemiki i debaty. Tytułem informacji - polski Sejm mógł skierować tylko dwóch kandydatów do Konwentu, mamy siedem klubów i dwa koła, zatem reprezentatywność siłą rzeczy musiała być ograniczona.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#GlosZSali">(I dobrze, jeden z lewa, drugi z prawa, środek bez znaczenia.)</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#PoselGabrielJanowski">(Jesteście chyba po naszej stronie.)</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Proszę bardzo, pan poseł Zbigniew Chrzanowski, Stronnictwo Konserwatywno-Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos ma pan poseł Zbigniew Chrzanowski, Stronnictwo Konserwatywno-Ludowe,</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu członków Koła Parlamentarnego Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego mam zaszczyt przedstawić opinię do informacji na temat dotychczasowego przebiegu obrad Konwentu na temat przyszłości Europy.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Konwent został powołany w wyniku ustaleń Konferencji Międzyrządowej z Laeken. Zadaniem Konwentu jest rozwiązanie czterech zasadniczych problemów pozostawionych po szczycie w Nicei, są to mianowicie: kształt przyszłego jednolitego traktatu, podział kompetencji pomiędzy Unię a państwa członkowskie, miejsce Karty Praw Podstawowych, rola parlamentów narodowych.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Ze strony Polski w Konwencie biorą udział Józef Oleksy i Marta Fogler reprezentujący Sejm, Edmund Wittbrodt i Genowefa Grabowska ze strony Senatu oraz Danuta Hübner i Janusz Trzciński reprezentujący rząd Rzeczypospolitej Polskiej. Należy docenić fakt, że delegacja Polski została wybrana w sposób pluralistyczny. Polska jest reprezentowana zarówno przez przedstawicieli koalicji rządzącej, jak i opozycji. Niestety, brakuje przedstawiciela Polski w Prezydium Konwentu. Uważamy, że zabrakło tu skutecznych działań ze strony polskiej dyplomacji, by przedstawiciel Polski zasiadł w Prezydium Konwentu. Wszak Polska to największy spośród krajów kandydujących do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Z informacji przedstawionej Wysokiej Izbie wynika, że w toku prac Konwentu nie podjęto żadnych wiążących decyzji. Konwent jest na razie w ˝fazie słuchania˝, to znaczy toczy się debata nad aktualnym funkcjonowaniem Unii, jednocześnie przyjmowane są różnego rodzaju postulaty próbujące odpowiedzieć na pytania postawione w deklaracji z Laeken. Uważamy, że jest to dobra formuła, jednakże dotychczasowa praca Konwentu sprawia wrażenie pewnej ślamazarności. Myślę, że taka jest właśnie intencja Prezydium Konwentu, aby zbadać nastroje poszczególnych państw lub partii tak, ażeby późniejsze propozycje stanowisk wzbudzały jak najmniej kontrowersji.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dobrze się dzieje, że debata dotycząca prac Konwentu, a co za tym idzie przyszłego kształtu Europy, rozpoczyna się dziś w polskim parlamencie. Polacy często odnoszą wrażenie, że integracja z Unią Europejską ma jedynie wymiar czysto ekonomiczny, a przecież tak nie jest. Dla członków Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego zasadnicze znaczenie ma to, do jakiej Unii Europejskiej Polska będzie przystępować. Czy będzie to federacja państw, czy też konfederacja, słowem, czy zmierzamy do Europy Ojczyzn, czy też do Stanów Zjednoczonych Europy?</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Członkom Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego niewątpliwie bliższa jest koncepcja pierwsza, tzn. Wspólnota Państw Narodowych. Znamy poglądy wielu prominentnych polityków europejskich, którym bliska jest wizja państwa federalnego. W naszym przekonaniu jednak integracja europejska jest w zbyt początkowej fazie, aby koncepcje tego typu miały szanse powodzenia. W pierwszym rzędzie powinniśmy dążyć do maksymalnego poszerzenia Unii Europejskiej. Przecież Unia złożona z 15 czy 25 państw to jeszcze nie cała Europa. W dzisiejszej Europie bardzo ważne jest poczucie tożsamości narodowej. Społeczeństwa identyfikują się poprzez państwa. Formuła identyfikacji poprzez jedną wspólną Europę nie jest w pełni zrozumiała czy akceptowana w państwach członkowskich, a tym bardziej w państwach kandydujących do Unii Europejskiej, które przecież tak niedawno odzyskały niepodległość, wyzwalając się spod reżimu komunistycznego. Forsowanie Unii Europejskiej jako jednego superpaństwa mogłoby zaważyć na rozszerzeniu Unii, a także na przyszłej integracji Europy.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Stronnictwo Konserwatywno-Ludowe, opowiadając się za koncepcją Europy Ojczyzn, widzi zarazem konieczność zmian w funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Podejmowanie decyzji w ramach 15 państw członkowskich i przy dzisiejszej strukturze jest ogromnie utrudnione. W naszym przekonaniu w gronie 25 państw może to okazać się zupełnie niemożliwe, dlatego też należy uprościć traktaty, w oparciu o które funkcjonuje Unia Europejska. Dobrą propozycją wydaje się przygotowanie jednego traktatu. Na podstawie dyskusji prowadzonych w ramach prac Konwentu widać, że odstąpiono już od tworzenia konstytucji Unii Europejskiej, co świadczy o malejącej sile federalistów. Zgodzić się należy na to, żeby podział kompetencji pomiędzy państwa członkowskie a Unię Europejską był jasno określony. Uważamy, że szczególnie ważne jest określenie obszarów, które pozostaną w wyłącznej gestii państw członkowskich.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Stronnictwo Konserwatywno-Ludowe zgadza się, że konieczne jest zwiększenie kompetencji Unii w obszarach polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, wymiaru sprawiedliwości, ochrony środowiska, ochrony konsumenta czy walki z bezrobociem. Są to obszary, w których rozwiązywanie problemów w naszym kraju napotyka na wiele trudności. Przeniesienie kompetencji w tych obszarach na poziom europejski prawdopodobnie usprawniłoby wiele instytucji działających w Polsce, jak chociażby sądownictwo.</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Uważamy, że w przyszłym traktacie szczegółowo winna być określona zasada subsydiarności, która powinna być poddana ścisłej kontroli. Co do podejmowania decyzji zdajemy sobie sprawę, że należy odejść od zasady jednomyślności, jednak nie we wszystkich sprawach. Zasada ta powinna obowiązywać chociażby w tak ważnej kwestii, jak przyjmowanie traktatów. Bardzo interesująca jest natomiast propozycja podejmowania decyzji większością państw i jednocześnie większością ludności zamieszkujących w tych państwach. Takie rozwiązanie wyraźnie wzmacniałoby pozycję naszego kraju jako dużego państwa.</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W opinii posłów Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego bardzo ważną sprawą dla Polski jest odwołanie się do wartości chrześcijańskich. Pragnę tu przytoczyć deklarację ogłoszoną 4 maja 2001 r. w Atenach przez papieża Jana Pawła II i zwierzchnika Kościoła prawosławnego w Grecji arcybiskupa Christodoulosa, która w szóstym punkcie zawiera takie słowa: ˝Cieszymy się z sukcesu i postępu Unii Europejskiej. Intencją jej pionierów była jedność kontynentu europejskiego w jednym obywatelskim organizmie bez utraty przez narody ich samoświadomości, tradycji i tożsamości. Jednakże wyłaniająca się tendencja do przekształcenia niektórych krajów europejskich w państwa zsekularyzowane, bez jakiegokolwiek odwołania się do religii - to regres i zaprzeczenie ich duchowego dziedzictwa. Jesteśmy wezwani do wzmożenia własnych wysiłków, aby mogło nastąpić zjednoczenie Europy. Uczynimy wszystko, co w naszej mocy, aby chrześcijańskie korzenie Europy i jej chrześcijańska dusza zachowały się nienaruszone˝.</u>
          <u xml:id="u-26.10" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Ma to dla nas, Polaków, szczególne znaczenie, ponieważ jesteśmy narodem chrześcijańskim, który dał światu wybitnego papieża. Papież od dawna wspiera integrację Polski z Unią Europejską i dał temu wyraz chociażby tu, w tej Izbie. Jest to także ważne, ponieważ wiele środowisk przeciwnych Unii Europejskiej opiera swoje argumenty na tym, że w niektórych państwach Unii Europejskiej obowiązują bardzo liberalne zasady dotyczące eutanazji, aborcji czy pornografii. Istnieją niewątpliwie tendencje, aby te negatywne zjawiska przenieść na forum całej Europy. Przykładem tego może być ostatnia próba przeprowadzenia uchwały w sprawie liberalizacji przepisów dotyczących aborcji przez Parlament Europejski. Tym tendencjom należy się sprzeciwić. Polska ma obowiązek pracować nad zachowaniem wartości duchowych w Europie. Troska o duchowy wymiar i rzeczywistą wierność wartościom, które legły u podstaw Europy, jest i powinna być naszym celem. Pokonanie tego, co w Unii Europejskiej nazywa się deficytem obywatelskim, zależy bowiem od wierności tym wartościom.</u>
          <u xml:id="u-26.11" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! My, Polacy, a zarazem Europejczycy, nie możemy dopuścić, aby w nowym traktacie nie znalazło się odwołanie do Boga, tak jak to było w Karcie Praw Podstawowych. Weźmy przykład chociażby ze Stanów Zjednoczonych Ameryki, kraju o wiele krótszej historii niż Europa. Nikt nie dziwi się w Stanach, że obrady Kongresu rozpoczynają się modlitwą. Wszyscy znamy słynne powiedzenie: God bless America. Ostatnio przytoczył je prezydent Kwaśniewski podczas wizyty w Białym Domu. Nie oznacza to braku szacunku dla ludzi niewierzących, wręcz przeciwnie - oznacza to przywiązanie do wartości moralnych, tradycji, a także poszanowanie godności człowieka.</u>
          <u xml:id="u-26.12" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Stronnictwo Konserwatywno-Ludowe oczekuje jednoznacznej deklaracji od członków delegacji Polski do Konwentu Europejskiego. Czy będą państwo walczyli o to, aby invocatio Dei znalazło się w zapisach preambuły do traktatu europejskiego? Ta walka może się okazać niezbyt trudna, ponieważ to partie prawicowe przejmują władzę w coraz większej liczbie państw Unii Europejskiej. Dziwne zatem byłoby, gdyby to nie Polska, ale inne państwa opowiadały się za odwołaniem do wartości chrześcijańskich w przyszłym traktacie.</u>
          <u xml:id="u-26.13" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozostaje kwestia roli parlamentów narodowych w przyszłej Unii Europejskiej. Stronnictwo Konserwatywno-Ludowe zdecydowanie opowiada się za ich silną pozycją. Musi zostać wypracowany mechanizm większego wpływu na decyzje Rady Unii Europejskiej przez parlamenty narodowe. Mechanizm ten powinien być taki sam we wszystkich państwach członkowskich. Dobrym przykładem może być Dania, gdzie każda decyzja przedstawicieli do Rady Unii musi być kierunkowo zaakceptowana przez komisję europejską parlamentu duńskiego. Takie rozwiązanie daje większe poczucie obywateli, że mają wpływ na decyzje podejmowane przez Unię Europejską. Dziś społeczeństwa mają wrażenie, jakoby decyzje były podejmowane ponad ich głowami. Należy jednak sprecyzować stosunek parlamentów narodowych do Parlamentu Europejskiego. W naszym przekonaniu powinno być więcej współpracy, szczególnie w sprawach dotyczących sektorów, które objęte są wspólną polityką Unii Europejskiej. Konieczna jest także współpraca w ramach legislacji europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-26.14" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Ciekawa wydaje się propozycja wyboru przewodniczącego Komisji Europejskiej przez Parlament Europejski. Propozycja ta, zgłoszona podczas zjazdu Europejskiej Partii Ludowej przez Johna Burtona, byłego premiera Irlandii, zakłada zwiększenie roli zarówno Komisji, jak i Parlamentu Europejskiego, jednakże nie wybiega tak daleko jak chociażby propozycja premiera rządu Belgii, która zakłada powszechne wybory na prezydenta Europy. Propozycja Johna Burtona może być odebrana jako próba utworzenia federacji z rządem wyłonionym przez Parlament Europejski. Zmierza ona jednak do wzmocnienia roli Parlamentu, który jest wybierany w bezpośrednich wyborach, a jednocześnie do umożliwienia szybszego i bardziej przejrzystego podejmowania decyzji przez Komisję Europejską, co w Unii złożonej z 25 państw nie będzie bez znaczenia.</u>
          <u xml:id="u-26.15" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Panie i Panowie Posłowie! Bardzo ważną... Jeszcze minuta, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-26.16" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Bardzo ważną sprawą jest, aby nowy traktat i reformy opracowane przez Konwent były przyjęte już w poszerzonej Unii Europejskiej. Założenie prezydium Konwentu, że prace zakończą się w marcu 2003 r., a traktat zostanie przyjęty przed poszerzeniem Unii, jest nie do przyjęcia. W naszym przekonaniu tylko wtedy, kiedy traktat będzie przyjęty przez wszystkie kraje członkowskie poszerzonej Unii, nowe kraje będą się czuły pełnoprawnymi członkami Unii. Uważamy, że taktyka działań polskiej delegacji powinna zmierzać w tym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-26.17" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Członkowie Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego uważają, że należy wypracować formułę konsultacji naszej delegacji do Konwentu Europejskiego z Wysoką Izbą. Zasady przygotowane przez Konwent będą miały ogromne znaczenie dla naszego kraju, Europy i świata. Wysoka Izba powinna być informowana tak często, jak jest to tylko możliwe, o pracach Konwentu, a stanowiska prezentowane przez naszych przedstawicieli powinny być przez Wysoką Izbę wcześniej przyjmowane.</u>
          <u xml:id="u-26.18" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Jesteśmy zadowoleni, że powstał Konwent. Dobrze, że kraje kandydujące biorą w nim udział. Chcielibyśmy bardzo, aby decyzje zapadały według zasady: nic o nas bez nas. Myślę, że nikt dzisiaj nie może sobie wyobrazić, jak będzie funkcjonowała Unia Europejska złożona z 25 państw. Prawdopodobnie pojawią się wtedy nowe problemy, a Polska będzie już pełnoprawnym członkiem i na równi z innymi państwami członkowskimi będzie podejmowała decyzje dotyczące przyszłego kształtu Europy, naszej wspólnej Europy. Zapewne chcemy Europy pokoju, o jak najmniejszych różnicach cywilizacyjnych i ekonomicznych. Chcemy Europy, w której państwa bogate będą pomagały krajom biedniejszym. Chcemy, żeby Europa stawiała czoła zagrożeniom takim jak terroryzm, żeby była silnym i sprawnie zarządzanym organizmem międzynarodowym. Chcemy wreszcie, aby w Europie nie zapomniano o wartościach chrześcijańskich, o godności człowieka, tradycji i moralności. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-26.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Roman Jagieliński, Partia Ludowo-Demokratyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PoselRomanJagielinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę zaprezentować stanowisko Partii Ludowo-Demokratycznej w kontekście oceny naszych przedstawicieli, także parlamentarnych, do Konwentu Europejskiego i pracy tego Konwentu. Przede wszystkim wyrażam zadowolenie, że Unia Europejska, myśląc o poszerzeniu, zdecydowanie pamiętała także o tych krajach, które tam aplikują, aby też mogły wyrazić swoją opinię na temat przyszłości Europy. Myślę, że to dobrze, iż dzisiaj nad tym debatujemy, dlatego że jest to w pewnym sensie upełnomocnienie naszych przedstawicieli. Ci, którzy nas tam reprezentują - a przede mną niejednokrotnie z tej mównicy mówiono, że reprezentują też nas, nie tylko siebie - mogą to traktować jako konsultację, jako ocenę nie tylko tych, których reprezentują w układzie politycznym, ale całego parlamentu, i wyciągnąć wnioski, że jesteśmy różni. Są tacy, którzy są za pełną integracją z Unią Europejską, są tacy, którzy są za poszerzeniem Europy, pamięcią o tym, że to nie jest ostatnie poszerzenie, że w następnym poszerzeniu, jeśli się dobrze ułoży, dojdzie jeszcze Rumunia i Bułgaria, że są kraje bałkańskie, które podpisały nie tak dawno porozumienie o nieużywaniu siły w przyszłości, i że są też kraje, które będą graniczyły z nami na Wschodzie.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#PoselRomanJagielinski">Oczywiście problemem dla Polski jest bardzo długa granica, którą będziemy musieli dla Unii Europejskiej zabezpieczać. Ale problemem dla Polski jest też to, z kim mamy w przyszłości większą, podkreślam: większą wspólnotę interesów. Słyszałem tę polemikę na temat tego, co nam daje Europa i jakie to rozpustne ustawy będzie na nas nakładać, żebyśmy je respektowali. To zresztą oprotestowuję, bo pewne zasady, przede wszystkim zasady moralne, należą tylko do polityk narodowych; żadna uchwała Rady Europy nie zobowiąże naszego parlamentu, żebyśmy takie decyzje podejmowali. Ale też chciałbym zwrócić uwagę, przede wszystkim przedstawicieli Ligi Polskich Rodzin, na nie tak dawną informację, gdzie - jeśli mówimy o aborcji - jest z tą aborcją gorzej. Przypominam dane z Białorusi, publikowane w ostatnich dniach: więcej zabiegów aborcyjnych niż urodzeń, mimo że jest to kraj niewielki, mimo że jest to kraj nieliczny narodowo i mimo że jest to kraj, który ma w tej chwili zdecydowanie ujemny przyrost naturalny. Oczywiście o tych Słowianach zza wschodniej granicy nie możemy zapomnieć, ale na pewno interesów, nawet w tym obszarze, dzisiaj nie powinniśmy robić.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#PoselRomanJagielinski">Mnie bardzo interesuje, jakimi politykami wspólna Europa będzie się zajmować. Przypominam, że upłynął czas rozwiązania traktatu, który powołał Europejską Wspólnotę Węgla i Stali, i że problem węgla w większości krajów został już pewnie rozwiązany. My stoimy jeszcze przed trudnościami z zakresu polityki wobec górnictwa węgla kamiennego, ale zaczyna się już regulować rynek stali, myślę więc, że jest to ten obszar, którym wspólna Europa jako wspólną polityką w przyszłości nie będzie się zajmować. Jest na pewno Wspólna Polityka Rolna, są przymiarki do jej reformy, jej renacjonalizacji. Czyli tu, podkreślam, jest ten aspekt, który nas akurat bardzo interesuje: że jednak Europa będzie Europą ojczyzn. To nawet ten przykład może nas przekonać, że narody w dalszym ciągu będą stanowić o sobie i parlamenty też. Dlatego jeśli mówimy o renacjonalizacji Wspólnej Polityki Rolnej to świadczy to o tym, że podmiotowość każdego państwa jest. Tylko czy to jest korzystne dla Polski? Ja natomiast jeśli chodzi o ten obszar, kiedy mamy problemy z finansami publicznymi, nie mamy takich dochodów budżetowych, nie mamy takiego tempa rozwoju, które mogłoby stworzyć szanse alokowania środków w obszarze rolnictwa i rozwoju wsi, nie do końca byłbym przekonany, że będzie to akurat najlepszy kierunek reformy Wspólnej Polityki Rolnej. Ale na pewno naszych przedstawicieli w Konwencie musimy upoważnić do tego, żeby reprezentowali ważne dla nas stanowisko, że ta Wspólna Polityka Rolna winna być jednak domeną Komisji Europejskiej. Oczywiście z pewnymi akcentami, na ile poszczególne kraje członkowskie będą mogły na to oddziaływać.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#PoselRomanJagielinski">Uważam, że akcenty wspólnych polityk powinny być teraz przesunięte zdecydowanie gdzie indziej. Myślę tutaj o potrzebie zajęcia stanowiska europejskiego w sprawie edukacji, żeby wyrównać poziom edukacyjny poszczególnych narodów, bo ci, którzy są bardzo bogaci, już tę szansę mają, ale żeby nie ograniczać szans tym, którzy nie są tak bogaci.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#PoselRomanJagielinski">Myślę też o potrzebie wspólnej polityki w zakresie ograniczenia bezrobocia. To jest bardzo dokuczliwe w wielu regionach dzisiejszej Unii Europejskiej, a będzie jeszcze bardziej dokuczliwe tam, gdzie dzisiaj jest bezrobocie prawie 20-procentowe. Jeśli mówimy o przyspieszeniu tempa rozwoju i o zrównoważonym rozwoju, to na pewno jest potrzebna wspólna polityka w zakresie innowacyjności, która będzie wprowadzać nowe technologie. Tutaj chcę podać przykład Polski - chociaż w tym zakresie mamy pewne osiągnięcia, ale nie jesteśmy na tyle zasobni, nie mamy tak zasobnych laboratoriów naukowych, żeby tę innowacyjność w każdym zakresie wprowadzać. Sądzę, że na zasadzie solidaryzmu europejskiego, który jest podstawą funkcjonowania Unii Europejskiej, można byłoby wprowadzić tę wspólną politykę co do innowacyjności produkcji, innowacyjności technologii, żeby dać szanse nie tylko krajom bogatym, ale także tym, które do Unii przystępują i które będą przystępować.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#PoselRomanJagielinski">Kończąc, panie marszałku, Wysoka Izbo, stwierdzam, że Partia Ludowo-Demokratyczna i jej przedstawiciele w tym parlamencie dołożą wszelkich działań, żeby jak najszybciej Polska na pełnych, partnerskich prawach znalazła się w Unii Europejskiej i żeby także miała zdecydowany wpływ na przyszły kształt Unii Europejskiej. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Tadeusz Iwiński, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PoselTadeuszIwinski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! To bez wątpienia ważna debata. Toczy się po prawie 5 miesiącach działalności Konwentu i siłą rzeczy, nieuchronnie - można by rzec - musi się przerodzić, przynajmniej w części, w debatę o integracji Polski z Unią Europejską, o samym sensie tego, co się obecnie dzieje na starym kontynencie. I może to jest dobrze, bo, jak mawiał pewien klasyk, jeśli się przystępuje do rozważania spraw szczegółowych bez zdania sobie sprawy z kwestii generalnych, to siłą rzeczy człowiek musi natykać się na owe sprawy generalne, nawet jeżeli sobie z tego nie zdaje sprawy. A zatem wyjaśnianie generaliów jest ważne. Sądzę też, że ta dyskusja może nam pomóc w wyjaśnieniu tego, co dla wielu obywateli naszego kraju jest hermetyczne, w poszukiwaniu nowego języka, w łączeniu pierwiastka międzynarodowego z odnoszeniem się do spraw wewnętrznych. Sytuacja jest bowiem rzeczywiście nowa - ona jest nowa, jeżeli chodzi o Unię Europejską, dlatego że proste możliwości Unii ulegają wyczerpaniu, stare, tradycyjne, zewnętrzne i wewnętrzne zagrożenia odchodzą, rodzą się nowe i to wszystko wymaga innowacyjnego podejścia. Także perspektywa poszerzenia tego pierwszego, tych następnych sprawia, że siłą rzeczy polaryzują się stanowiska i poszczególnych krajów, i w obrębie różnych państw i że jedni chcieliby uciekać do przodu, a drudzy woleliby okopać się na dotychczasowych pozycjach czy też liczą, że akcesja nowych krajów osłabi pewne tendencje integracyjne.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#PoselTadeuszIwinski">Myślę, że od momentu przyjęcia traktatu w Nicei nastąpiła jedna bardzo pozytywna rzecz, mianowicie z jednej strony został utrzymany pewien kierunek elastycznej integracji, nowej jakościowo, a z drugiej strony odeszły w przeszłość jeszcze nie tak dawno formułowane poglądy, że może pojawić się taki twardy rdzeń krajów, największych, najbardziej rozwiniętych, które będą przesądzały o wszystkim, nie pytając krajów małych. Ta debata w poważnym stopniu dotyka sprawy patriotyzmu i tego, co jest dzisiaj dla Polski najważniejsze. Otóż, jak mówił lord Acton, patriotyzm dla polityki jest tym, czym wiara dla religii. To jest sprawa najważniejsza. Polska dzisiaj stoi wobec trzech wielkich wyzwań. Ktoś może bowiem powiedzieć, po co my rozmawiamy o Unii Europejskiej - jest bieda, 52% ludzi żyje poniżej minimum socjalnego, jest ogromne rozwarstwienie społeczne, u mnie na Warmii i Mazurach jest bezrobocie 30-procentowe itd. Otóż to jest właśnie pierwsze wyzwanie: jak z jednej strony zmiany rozpoczęte 13 lat temu kontynuować i z drugiej strony nieuchronnie dokonywać ich korekt. Po drugie, to są te proste wyzwania integracyjne i po trzecie - różne wyzwania globalizacyjne. Wydaje się, że integracja z Unią nie jest celem samym w sobie, ona jest sposobem na unowocześnienie Polski, ona ma sprawić, żeby Polak w okolicach Ełku, Szczecinka czy na wsi podkarpackiej żył znacznie lepiej niż do tej pory, żeby dystans między nim a przeciętnym - nie mówię już Holendrem, Szwedem czy Niemcem, ale Portugalczykiem czy Grekiem, żeby wymienić dwa najbiedniejsze kraje Unii, stale się zmniejszał, aż w perspektywie za jedno pokolenie czy dwa zupełnie zniknął.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#PoselTadeuszIwinski">Otóż integracja Polski z Unią jest sposobem na szybsze, bardziej efektywne realizowanie tych trzech wyzwań. A więc nie ma sprzeczności między tym, co mówił Cyceron: ˝primum vivere, deinde philosophari˝ (˝najpierw trzeba żyć, a później filozofować˝), bo i trzeba żyć, i trzeba rozważać to, co nas czeka. Z tego punktu widzenia, ponieważ polskim problemem nr 1 jest względne zacofanie w stosunku do państw najwyżej rozwiniętych, a patriotyzm to jest realizacja tego, co jest najważniejsze dla ojczyzny, można powiedzieć, że integracja korzystna dla naszego kraju jest zadaniem patriotycznym, tak jak kiedyś tym zadaniem było bronienie niepodległości itd.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#PoselTadeuszIwinski">Otóż w tej dyskusji wypowiedziano sporo nieprawd i przykro mi to powiedzieć, ale pan poseł Giertych w imieniu Ligi Polskich Rodzin przedstawił wizję kraju, w którym ciesząca się 8-procentowym poparciem Liga Polskich Rodzin walczy ze smokiem, którym jest Unia Europejska, a ten smok chce nas pożreć, i tylko ta formacja wie, jak fechtować, jak zabić itd.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#PoselTadeuszIwinski">Otóż, proszę państwa, przede wszystkim dżentelmeni nie mówią o faktach, dżentelmeni je znają, odróżniają poszczególne kategorie. Deficyt handlowy to nie jest element kolonizacji. Gdyby było tak, jak tu mówiono, to Polska, która ma prawie 4 mld dolarów rocznie deficytu w handlu z Rosją czy ponad 1,5 mld z Chinami, byłaby skolonizowana przez te państwa, a my z kolei skolonizowalibyśmy niektóre inne kraje, np. leżące od nas na południe, bo one mają deficyt w handlu z nami. Jeżeli mówi się rzeczy kompletnie nieprawdziwe - bo przecież ustawa o rybołówstwie, której projekt został przyjęty przez rząd, ma właśnie na celu specjalne dostosowanie i wprowadzenie specjalnych regulacji do czasu, aż Polska znajdzie się w Unii, bo później będzie jedna dyrektywa - to może pan poseł Giertych słabo odrobił lekcje, może nie był na posiedzeniu Komisji Integracji Europejskiej, gdy to przyjmowano, a w każdym razie, używając języka młodzieżowego, stara się robić wodę z mózgu przynajmniej pewnej części społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#PoselTadeuszIwinski">Po trzecie, przecież takie czy inne uchwały Parlamentu Europejskiego - można się do nich różnie odnosić - nie mają mocy obowiązującej i w takich kwestiach jak aborcja, jak małżeństwa homoseksualne i wiele innych natury obyczajowo-etycznej, to jest sprawa ustawodawstwa wewnętrznego poszczególnych krajów i one decydują, a nie żaden Strasburg, żadna Bruksela.</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#PoselTadeuszIwinski">I wreszcie, jeżeli mówi się, że Polsce oddaje się ziemię po trzech latach, to zapomina się, że to rząd polski, nieważne który, akurat ten, wynegocjował najlepsze warunki, jeżeli chodzi o sprzedaż ziemi cudzoziemcom, zróżnicowane w zależności od tego, czy są to ziemie zachodnie i północne, gdzie jest szczególna wrażliwość na ten wątek, czy jest to sprawa dzierżawy, która odnosi się do bardzo niewielkiego areału, chodzi głównie o Holendrów, którzy już uprawiają tutaj ziemię, nie podkupieni, tylko fizycznie pracują, uczą się polskiego.</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#PoselTadeuszIwinski">Panie Marszałku! Ważne hasło jest takie, jaka jest jego treść: więcej Europy. Za prezydencji hiszpańskiej uznano, że w ogóle ono powinno być mottem najbliższych działań. Co to znaczy, bo przecież nie chodzi tu o sens sam w sobie, o jakąś magiczną formułę. Według mnie powinniśmy odróżniać kilka poziomów tożsamości. Po pierwsze, jest na pewno poziom tożsamości narodowej, który dla nas jest podstawowy i który powinien pozostać. Po drugie, jest poziom tożsamości europejskiej - można być Polakiem, można być Europejczykiem - i jest poziom trzeci, tożsamości ogólnoludzkiej, genus unum sumus, jesteśmy jednym rodzajem ludzkim, jest nas ponad 6 miliardów i nie ma alternatywy w ramach tych trzech poziomów tożsamości. Uważam zresztą, że pewna współpraca i rywalizacja tylko z dwoma centrami ekonomicznymi i cywilizacyjnymi - z centrum azjatyckim, skupionym wokół APEC, z centrum amerykańskim, skupionym wokół NAFTA - ułatwi nam, pomoże zdefiniować to, czym jest tożsamość europejska, ale to nie Kierkegaardowskie albo-albo, to powinno być: to i to. Absolutnie nie grozi nam, jak mówił pan poseł Jarosław Kaczyński, ucieczka przed polskością. Nie. Przecież, proszę państwa, Polska i inne kraje kandydackie doprowadzą do tego, co jest straszne ekonomicznie, a co będzie za chwilę w Unii, że każdy będzie mówił w swoim języku. Dzisiaj przy 15 państwach członkowskich używa się 11 języków, to jest 110 kombinacji, a najlepiej zarabiającą grupą jest 4 tys. tłumaczy w Unii Europejskiej. Gdy kraje kandydackie wejdą do Unii, każdy będzie mówił w swoim języku. Języków będzie 19, co daje 342 kombinacje. Ubolewam, że np. nie jest tak, jak jest w Radzie Europy, że są tylko dwa języki oficjalne: angielski i francuski. Można byłoby też to zrobić, pod warunkiem że Belgowie i Francuzi mówiliby po angielsku, a Irlandczycy i Anglicy po francusku; to jest nierealne. To zostało wywalczone, publikacja dokumentów. Polska będzie miała 50 miejsc w Parlamencie Europejskim, może okresowo dwa, trzy więcej, zanim Bułgaria i Rumunia wejdą do Unii, tyle samo głosów ważonych co Hiszpania, a więc, wydaje mi się, dba się tutaj należycie o interes narodowy.</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#PoselTadeuszIwinski">Kilka uwag na temat instytucji. Otóż, wszyscy chyba się zgadzamy, że istnieje potrzeba wzrostu roli parlamentów narodowych. Wypowiem tu swój własny pogląd: uważam, że za wcześnie jest grzebać pomysł, który wysunął kiedyś Gerhard Schroeder, a później, w Warszawie, powtarzał to w zmienionej formule Tony Blair, żeby rezygnować z wizji drugiej izby Parlamentu Europejskiego. Mogłaby być to np. reprezentacja parlamentów narodowych. To byłoby lepsze aniżeli wizja rady legislacyjnej złożonej np. z ministrów do spraw europejskich mających mandat parlamentów narodowych. Dobre funkcjonowanie Rady Europy w tej mierze jest ważne, ale prawdą jest też, że w tym trójkącie władzy brukselskiej: Rada Ministrów, Komisja i Parlament Europejski trzeba znaleźć miejsce dla parlamentów narodowych. Trzeba sprawić, żeby w poszczególnych krajach miały one większy udział w podejmowaniu decyzji dotyczących spraw europejskich.</u>
          <u xml:id="u-30.9" who="#PoselTadeuszIwinski">Kwestia trzeciego filaru. Unia Europejska składa się z trzech filarów i tak naprawdę wymiar gospodarczy, filar pierwszy, po wprowadzeniu euro jest już wyczerpany. Filar polityki zagranicznej, obronnej po rozstrzygnięciu kwestii relacji między komisarzem reprezentującym politykę zewnętrzną a specjalnym reprezentantem Unii też zbliży się do punktu nasycenia. Rośnie rola - uważam, że to będzie największa rola w Unii - filaru trzeciego, który obejmuje kwestie sprawiedliwości i polityki wewnętrznej, dlatego że walka z przestępczością, jak tu wspominano, kwestie migracji, azylu politycznego, to są problemy dzisiaj niesłychanie ważne. Starzejąca się Europa, tak jak Polska się starzeje, ze względów ekonomicznych nie może być fortecą, ale z drugiej strony, chyba istnieje potrzeba np. wypracowania reguł nie tylko wspólnej ochrony granic, ale reguł azylowych. Z drugiej strony musi być tu też pewna elastyczność, bo inna jest sytuacja chociażby na rynku pracy, czyli musi być pewna swoboda w odrębnym traktowaniu kwestii migracji.</u>
          <u xml:id="u-30.10" who="#PoselTadeuszIwinski">Zbliżając się do końca, panie marszałku, chciałem powiedzieć, że mówiono tu o wielu sprawach, także delikatnych. Poseł Chrzanowski poruszył kwestię invocatio Dei. To jest rzecz, o której się zdecyduje. Chcę tylko zwrócić uwagę i zburzyć mit, który pokutuje w bardzo wielu kręgach i także tutaj on znalazł miejsce, to, że jakoby prawica wygrywa, to prawica nie będzie się temu sprzeciwiać, odwrotnie, chętnie poprze. We Francji rządzi dzisiaj prawica. Gdyby lewica nie wystawiła 8 kandydatów, to pewnie mielibyśmy dzisiaj innego prezydenta, ale dzisiaj jest prezydent prawicowy, większość parlamentarna prawicowa. Francja jest zdecydowanym przeciwnikiem i będzie do końca głosować przeciwko wprowadzeniu invocatio Dei. Chodzi więc o to, ja tego nie przesądzam, żeby na tym etapie dyskusji raczej kłaść akcent na to, co łączy, a nie na to, co dzieli.</u>
          <u xml:id="u-30.11" who="#PoselTadeuszIwinski">Pan poseł Kaczyński wypowiedział się tutaj o Konwencie jako zgromadzeniu emerytów. Otóż nie jest tak, że Valery Giscard d,Estaing skończył karierę 20 lat temu, bo on jeszcze niedawno był przewodniczącym Komisji Spraw Zagranicznych Zgromadzenia Narodowego Francji. Przy okazji chciałbym życzyć panu Kaczyńskiemu, że gdy dożyje tych lat, które dzisiaj ma Valery Giscard d,Estaing, żeby prezentował taką jak on żywotność, innowacyjność i żeby tak się po prostu dobrze trzymał. Myślę, że to jest dobry wzór. Młodość to jest stan ducha, który osiąga się dopiero w późniejszym wieku, jak mówią niektórzy.</u>
          <u xml:id="u-30.12" who="#PoselTadeuszIwinski">Wreszcie, i to jest moja ostatnia uwaga w tej sprawie, nie można zarzucać, że prezentuje się różne pomysły na tym etapie pracy Konwentu, ponieważ to jest to miejsce. Mnie osobiście brakuje np. takich wielkich wizji, które były przedstawione przez Joschkę Fischera. Dominuje poprawność polityczna, dominuje to, co Włosi nazywają: Chi va piano, va sano e va lontano, e chi va forte va a la morte, czyli jak człowiek porusza się wolno i spokojnie, to dochodzi do celu, jak nie, to do śmierci. Taka wizja dominuje. Szkoda. A więc nikt tu się nie musi obawiać rewolucyjności.</u>
          <u xml:id="u-30.13" who="#PoselTadeuszIwinski">Ponieważ koledzy dają mi znać, że już czas kończyć, to naprawdę zmierzam do finału.</u>
          <u xml:id="u-30.14" who="#PoselTadeuszIwinski">Otóż, prace nad reformą Unii postępują, na pewno musi być to Unia, która się nie będzie zamykała na Wschód. Polska popiera zdecydowanie przyznanie Ukrainie statusu członka stowarzyszonego w Unii. Unia się nie może kończyć ani na tych 375 mln, ani na 75 mln więcej, ani nawet, jeżeli wejdzie Turcja, Bułgaria, Rumunia, jeszcze na 100 mln. To powinna być Europa 800 mln i w ramach dyskusji mogą być stawiane różne pomysły. Mnie się bardzo podoba formuła użyta nie tak dawno przez premiera Finlandii Pavo Lipponena, który powiedział tak: Unia jest niczym pociąg, czasami tkwi na stacji, innym razem, dojechawszy do skrzyżowania, nie wie, w którą skręcić stronę. Teraz unijny pociąg posunął się nieco do przodu. Chodzi o to, żeby Polska w tym posuwaniu się do pociągu miała swój udział, pomogła. Myślę, że lepiej byłoby, aby niektóre ugrupowania, że przez grzeczność ich tu nie wymienię, czy ich przedstawiciele, starali się także ten pociąg w dobrym kierunku napędzać, aniżeli próbować go rozmontować i wstawić do muzeum. Lepiej być racjonalnym dróżnikiem, aniżeli strażnikiem skansenu. Ważne jest też to, żeby ten pociąg był pociągiem nowoczesnym, skomputeryzowanym i żeby jechał w takim kierunku, w jakim będą chciały decydować poszczególne narody, w tym społeczeństwo polskie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-30.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Bogdan Klich, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PoselBogdanKlich">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Środowisko Platformy Obywatelskiej patrzy, wbrew temu, co twierdzą przedstawiciele innych środowisk, na Unię Europejską bez lęku, za to z nadzieją, dostrzegając koszty procesu akcesji Polski do Unii Europejskiej, ale też wiążąc z tym przystąpieniem duże oczekiwania. Ta nadzieja dotyczy impulsów do rozwoju naszego kraju oraz przekonania, że Unia pomoże nam. Nie załatwi za nas niczego, ale pomoże nam rozwiązać wiele stojących przed nami problemów. Nasze przystąpienie do Unii Europejskiej nie może jednak zaprzątać całkowicie naszej uwagi.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#PoselBogdanKlich">W trakcie tej dyskusji polemika, która się wywiązała między posłem Nałęczem a posłem Giertychem, pokazała, że jesteśmy zanadto skoncentrowani na sobie. To nie jest tak, że zgodnie z powiedzeniem: słoń a sprawa polska, wszystko dotyczy samej Polski. Wchodząc do Unii Europejskiej, musimy zacząć też myśleć o przyszłości tego tworu, w którym się znajdziemy. Będziemy w nim uczestniczyć, będziemy go zatem modelować. To poczucie odpowiedzialności nakazuje, aby rzeczywiście tę Unię współtworzyć w poczuciu zgodności z polskim interesem narodowym. No i teraz jest pytanie: Jaka Unia leży w naszym polskim interesie narodowym? To prawda, że Unia jest jak pociąg, ale ona nie ruszyła z miejsca, tylko pędzi. My wsiadamy do niej w biegu, i to akurat w momencie, kiedy pasażerowie i motorniczy zastanawiają się nad tym, jaka będzie stacja docelowa, w którym kierunku Unia ma zmierzać? Tym bardziej trzeba odpowiedzieć sobie na pytanie: Jakiej Unii Polacy potrzebują?</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#PoselBogdanKlich">W naszym przekonaniu, w przekonaniu środowiska Platformy Obywatelskiej, potrzebują Unii silnej, Unii spójnej wewnętrznie, takiej mianowicie, która będzie w stanie odpowiadać na tradycyjne i zupełnie nowe wyzwania środowiska międzynarodowego, na wyzwania stojące przed wszystkimi krajami świata i specyficzne wyzwania stojące przed krajami europejskimi, zwłaszcza po 11 września ubiegłego roku.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#PoselBogdanKlich">Odpowiedź na pytanie, jaka Unia, także koncentruje się na określeniu jej pozycji i jej spójności wewnętrznej. Oznacza to, że Unia powinna wzmocnić metodę wspólnotową jako metodę podejmowania decyzji we Wspólnocie Europejskiej i położyć nacisk na zwiększenie zakresu podejmowania decyzji metodą głosowania większościowego, większością kwalifikowaną w Radzie, rozszerzenie zakresu stosowania procedury współdecydowania, w której Parlament Europejski odgrywa istotną rolę. Oznacza to tak naprawdę wzmocnienie instytucji wspólnotowych, przede wszystkim Komisji oraz Parlamentu Europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#PoselBogdanKlich">Mówię o tym wszystkim, pamiętając, że ten klasyczny trójkąt: Rada-Komisja-Parlament Europejski jest trójkątem, jak się wydaje, trwałym i że przy zwiększaniu znaczenia metody wspólnotowej winno się równocześnie dbać o zachowanie dotychczasowego kształtu instytucjonalnego Unii Europejskiej. Takie podejście, akcentujące metodę wspólnotową, tak naprawdę wyprowadza nas poza akademicki dylemat: federacja z jednej strony,unia gospodarcza i walutowa z drugiej strony.</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#PoselBogdanKlich">Ponadto wydaje się, że Polacy potrzebują Unii demokratycznej, Unii bardziej demokratycznej - to nie jest tylko oczekiwanie ze strony naszych obywateli, ale i obywateli wszystkich krajów i członkowskich, i kandydackich Unii Europejskiej - a zatem takiej Unii, która będzie zmniejszała dystans pomiędzy obywatelem a Brukselą. Oznacza to wzmocnienie roli parlamentów narodowych, ponieważ parlamentarzyści, my wszyscy, są i będą osobami pierwszego kontaktu dla obywatela w kwestiach europejskich. W moim przekonaniu oznacza to wzmocnienie roli parlamentów narodowych na poziomie narodowym, a nie na poziomie europejskim. Proces decyzyjny w Unii Europejskiej jest i tak już wystarczająco skomplikowany, a tworzenie dodatkowych ciał, dodatkowych instytucji czy nadmierne wprowadzenie parlamentów narodowych na poziom europejski groziłoby jego dodatkowym skomplikowaniem i odbijałoby się na przejrzystości struktur. Wydaje się, że rola parlamentów narodowych to funkcjonowanie tutaj, na poziomie narodowym, i sprawowanie przede wszystkim funkcji kontrolnych wobec własnego rządu. Oznacza to też wzmocnienie roli Parlamentu Europejskiego, a zatem to, o czym była mowa, czyli rozszerzenie zakresu stosowania procedury współdecydowania, oraz, co należy poważnie rozważyć, wybór przewodniczącego Komisji Europejskiej przez Parlament Europejski. Oznacza to także zmniejszenie deficytu demokracji, ponieważ tym większy jest deficyt demokracji, im mniejsze jest znaczenie Parlamentu Europejskiego w podejmowaniu decyzji przez Unię Europejską.</u>
          <u xml:id="u-32.6" who="#PoselBogdanKlich">Na pytanie, jakiej Unii potrzebują Polacy, odpowiadam: także Unii przejrzystej, to znaczy takiej, która będzie potrafiła obywatelowi jaśniej pokazać, jakie są mechanizmy podejmowania przez nią decyzji, jaki jest w niej układ instytucji, kto za co odpowiada. Oznacza to uproszczenie traktatów - tego wątku nie ma chyba sensu rozwijać, dlatego że był szeroko omówiony w wystąpieniach wstępnych - oraz nadanie Unii Europejskiej osobowości prawnej. Ten wątek został pominięty w pierwszych wystąpieniach. Oznacza to też dążenie pomimo wszelkich trudności do likwidacji trójfilarowej struktury Unii Europejskiej, tak aby uczynić ją bardziej zrozumiałą, aby uczynić ją bardziej czytelną.</u>
          <u xml:id="u-32.7" who="#PoselBogdanKlich">Na pytanie, jakiej Unii potrzebują Polacy, odpowiadam: także Unii solidarnej, to znaczy takiej, która nie będzie próbowała renacjonalizować Wspólnej Polityki Rolnej, która nie będzie ograniczała świadczeń z funduszy strukturalnych i w której rdzeń współodpowiedzialności za kraje o niższym poziomie rozwoju i obywateli, którym przyszło żyć w tych krajach, będzie w dalszym ciągu obowiązywać. Otóż zasada solidarności była, jest i powinna być w dalszym ciągu odpowiedzią na zróżnicowane poziomy życia, na to np., że w Polsce PKB per capita to około 40% średniego produktu krajowego brutto w krajach Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-32.8" who="#PoselBogdanKlich">Na pytanie, jakiej Unii potrzebują Polacy, moje środowisko polityczne odpowiada: Unii o spójnej, sprawnej i skutecznej dyplomacji, a zatem o spójnej i skutecznej polityce zagranicznej i polityce bezpieczeństwa. Tak się akurat składa, że to tutaj, w Polsce, problemy bezpieczeństwa są traktowane jako podstawowe we wszelkich rozmowach na temat współpracy międzynarodowej. Wspólna polityka zagraniczna i polityka bezpieczeństwa ma w tej chwili głównie charakter międzyrządowy. Jeśli chcemy osiągnąć jej większą efektywność, należy rozwijać wymiar wspólnotowy także w tej polityce. Wydaje się, że ten wymiar wspólnotowy powinien być jednakże ograniczony do aspektów cywilnych tej polityki i nie powinien dotyczyć europejskiej polityki bezpieczeństwa i obrony, ponieważ kwestie obronności są papierkiem lakmusowym tego, o czym mówi się symbolicznie: prerogatywy państwa narodowego. Na to zdaje się kraje Unii Europejskiej, w tym także Polska, jeszcze nie są przygotowane.</u>
          <u xml:id="u-32.9" who="#PoselBogdanKlich">Europejska polityka bezpieczeństwa i obrony powinna być komplementarna, a nie konkurencyjna w stosunku do polityki obronnej Paktu Północnoatlantyckiego. Jeżeli tylko zostanie zachowany jej charakter i zostanie zachowana jej definicja mówiąca o tym, że oto się prowadzi przygotowania do stworzenia europejskich sił antykryzysowych, sił ekspedycyjnych, a Europejczycy pozostawiają wspólną obronę w domenie Paktu Północnoatlantyckiego, to wydaje się, że takie oczekiwanie zostanie spełnione. Warto o tym pamiętać, ponieważ w interesie Polski leżą z kolei dobre stosunki transatlantyckie, obecność Stanów Zjednoczonych w Europie oraz dobra współpraca wojskowa pomiędzy Polską a Stanami Zjednoczonymi.</u>
          <u xml:id="u-32.10" who="#PoselBogdanKlich">Kończąc, chciałbym powiedzieć, że przystąpienie Polski do Unii Europejskiej jako jedno z najważniejszych wydarzeń historycznych w życiu naszego narodu może być porównywane z tym, co wydarzyło się w X w., a zatem z przyjęciem chrześcijaństwa, z unią lubelską - wydarzeniem, które zdeterminowało na co najmniej 300 -lecie nasze myślenie o Rzeczypospolitej - z odzyskaniem niepodległości w 1918 r. i z powtórnym odzyskaniem niepodległości i demokratyzacją Polski w 1989 r. Jeżeli przyjmiemy, że ta data, która jest przed nami, jest datą równie ważną jak te przeze mnie wymienione, to oznacza to, że w poczuciu odpowiedzialności winniśmy rozmawiać o przyszłości Unii Europejskiej, a na pewno przez to nie stracimy, tylko zyskamy. Zyskamy wiarygodność jako odpowiedzialny członek tej wspólnoty. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-32.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Zdzisław Jankowski, Samoobrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PoselZdzislawJankowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To, co zostało powiedziane przez pana posła i przewodniczącego Komisji Europejskiej Józefa Oleksego, budzi pewną wątpliwość. Jest sprawą oczywistą, że we współczesnym świecie poszczególne narody i państwa nie mogą pozostawać we wzajemnej izolacji gospodarczej i politycznej, że powiązania międzynarodowe stają się coraz szersze i ściślejsze, jednak nie może oznaczać to stosunku podporządkowania wobec najsilniejszych krajów Europy i świata i ich dominacji.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#PoselZdzislawJankowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polacy stanowią naród o 1000-letniej tradycji państwowej, który ma swój model kulturowy. Taki naród ma naturalne prawo do suwerennej egzystencji, samodzielnego decydowania o swym losie i prawo do godnego życia w ramach Europy ojczyzn. Ale zadajmy pytanie, do czego ma służyć państwo. No właśnie, celem nowoczesnego państwa jest organizowanie społeczeństwa dla dobra wspólnego oraz stworzenie warunków dla dobra indywidualnego. Wszystkie zadania państwa mają charakter służebny, a osoby pełniące funkcje w państwie pełnią służbę w stosunku do narodu. A jaka jest obecna rzeczywistość? Naród nasz został poddany wpływom międzynarodowych układów sił ekonomiczno-politycznych Unii Europejskiej i nie tylko, dążących do panowania nad światem i Europą i podporządkowania sobie ich mieszkańców. Polskę potraktowano jako łup wojenny, jesteśmy rozbrajani moralnie, politycznie, ekonomicznie i militarnie. Szczególnie daleko został posunięty ekonomiczny rozbiór Polski. Postępuje wywłaszczanie Polaków z ich narodowego majątku. Dzieje się tak dlatego, że w tym dziele podboju uczestniczą nasi rodzimi udziałowcy, czerpiąc z tego osobiste korzyści, uzyskując koncesje od międzynarodowych sponsorów na określony zakres działania w Polsce, w tym na sprawowanie władzy. Tworzą oni układ polityczny zainteresowany bezpośrednio podporządkowaniem w obcym interesie. Działające w tym układzie partie i ugrupowania polityczne żadnych zmian nie chcą i mimo pozoru zróżnicowania stanowią wspólną formację o jednakowych celach. Celem ich jest zniszczenie narodowego państwa Polaków i likwidacja materialnych podstaw jego egzystencji. Myślę, że nadszedł czas, byśmy wyciągnęli wnioski tak z przeszłości, jak i z obecnej rzeczywistości. W ramach prawa i demokracji musimy dokonać odpowiednich zmian politycznych i podjąć temat Unii, w kontekście której powinna odbyć się ogólnonarodowa debata w publicznych środkach przekazu, a potem powinno być referendum, w którym przygotowani i świadomi obywatele polscy będą decydować o losach Polski.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#PoselZdzislawJankowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Celem polityki gospodarczej każdego rządu winno być dążenie do poprawy poziomu życia narodu polskiego. Od 12 lat budowany jest w Polsce południowoamerykański kapitalizm. Skutki takiego kapitalizmu już widać u nas - są żywcem przeniesione z Argentyny. Rozwój sektora prywatnego według narzuconych nam wzorców przez Unię Europejską odbywa się na fundamentach sektora państwowego.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#PoselZdzislawJankowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proszę pokazać mi drugi kraj, kraj Europy Zachodniej, gdzie najpierw się niszczy wszystkie gałęzie gospodarki, a następnie buduje się dobrobyt społeczny.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#PoselZdzislawJankowski">Panie pośle Oleksy, jakie są wymierne korzyści dotychczasowego dostosowywania się do wymogów Unii Europejskiej? Czy to jest kwota powyżej 20 mld dolarów, które zapłaciła polska gospodarka? Dlaczego w krajach Unii Europejskiej popiera się w różny sposób poszczególne sektory, od rolnictwa do przemysłu stoczniowego, natomiast nasz rząd sprawuje od 10 miesięcy funkcję masowego syndyka dla gospodarki? Jakie działania zamierza dalej podejmować rząd w sektorze bankowym, skoro w krajach Unii Europejskiej sektor bankowy jest nieprywatny, a u nas pozostało jedynie 20% państwowych banków - 80% należy do podmiotów zagranicznych? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Janusz Wojciechowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Marcina Libickiego z klubu Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PoselMarcinLibicki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie i Panowie Ministrowie! Musimy sobie zdać sprawę, że ta debata dzisiejsza jest naprawdę wielką debatą - albo powinna być wielką debatą. Przecież ta debata dotyczy najważniejszego wyzwania, jakie stoi przed Polską od roku 1989 r., od tego roku, kiedy odzyskaliśmy niepodległość, kiedy powstała III Rzeczpospolita.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#PoselBogdanPek">(Zgadza się.)</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#PoselMarcinLibicki">I wiele porównań historycznych przeprowadzanych tutaj jest na pewno trafnych, trafnych przynajmniej co do wagi tego zdarzenia, aczkolwiek mogą być różne interpretacje wagi moralnej tych zdarzeń, które tu były przytaczane jako zdarzenia poprzedzające dzisiejszą debatę.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#PoselMarcinLibicki">Polska stanęła przed wyborem politycznym. Polska dokonała takiego wyboru politycznego już raz w ostatnich latach, w roku 1989, kiedy opowiedziała się za wolnością. Dzisiaj stoimy wobec sprawy, która dla każdego narodu, dla każdego państwa jest zawsze najważniejsza - wobec problemu zachowania suwerenności. I nasz wybór polityczny to jest wybór polityczny co do tego, gdzie, w jakich warunkach nasza suwerenność będzie bezpieczniejsza. Nasza suwerenność właśnie, która ma służyć zarówno naszemu bezpieczeństwu, jak i naszej zamożności oraz zachowaniu naszych najważniejszych wartości moralnych. I dzisiaj musimy sobie zdać sprawę, że nasza suwerenność nigdzie nie jest na 100% bezpieczna, bo tego nie ma, nikt nam nie dał gwarancji, także w roku 966, w czasie chrztu Polski, że nasza suwerenność jest dana nam raz na zawsze. Ona nie jest nam dana raz na zawsze, będziemy musieli w każdej sytuacji jej bronić. Ale właśnie pytanie, które dzisiaj staje przed nami, to pytanie, gdzie ta suwerenność jest bezpieczniejsza. I wielu z nas, większość sił politycznych w Polsce mówi: nasza suwerenność będzie lepiej zabezpieczona w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#PoselMarcinLibicki">Czy ona tam będzie dana nam znowu raz na zawsze? Nie, na pewno nie. Tam też będziemy musieli znowu o nią walczyć, ale warunki, w jakich znajdziemy się, będąc w Unii, lub warunki, w jakich znajdziemy się, będąc poza Unią - warunki naszego bezpieczeństwa - są właśnie tymi warunkami, które mają państwa w Unii, lub tymi warunkami, które mają państwa na wschód od Unii. Nasze bezpieczeństwo poza Unią to jest bezpieczeństwo takie, jakie ma Czeczenia, nasza zamożność i nasza gospodarka poza Unią to jest taka gospodarka, jaką ma Białoruś. A jeśli chodzi o wartości moralne, to, jak słusznie pan poseł, jeden z moich przedmówców, powiedział, na Wschodzie, o którym nam się mówi, że to jest również dla nas wybór, co do ich zachowania możemy mieć bardzo daleko posunięte wątpliwości, delikatnie mówiąc. Natomiast jeżeli ktoś mówi, że nie musimy dokonywać jakiegoś wyboru, to musi powiedzieć, jaka jest alternatywa, bo nie ma w polityce takiej sytuacji, że można powiedzieć: odmawiam zrobienia tego, bez zapytania, a co w takim razie? A więc, powtarzam, alternatywa to jest bezpieczeństwo Czeczenii, zamożność Białorusi i moralność nie lepsza ani tu, ani tam.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#PoselMarcinLibicki">Proszę państwa, bardzo się cieszę, że nasza dyskusja nie była zdominowana przez sprawy gospodarcze, które są bardzo ważne, ale, jak słusznie powiedział generał de Gaulle, są tabory i są wielkie bitwy. I na pewno, żeby wygrać wielką bitwę, tabory muszą funkcjonować, ale dobrze, że dzisiaj mówimy o tej wielkiej strategii i wielkiej bitwie, a nie o taborach.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#PoselMarcinLibicki">Proszę państwa, jeżeli mówimy o tym, jaka ma być ta przyszła Europa, jeżeli mówimy, iż nam jest potrzebna ta wielka debata, to musimy sobie zdać sprawę, że jeśli chcemy być Europejczykami - uważamy, iż wszyscy nimi jesteśmy - to najpierw trzeba być Polakiem, Niemcem, Anglikiem, Francuzem.</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-37.8" who="#PoselMarcinLibicki"> Nie można być Europejczykiem znikąd. Taka rzecz w ogóle nie istnieje. Ludzie mogą się utożsamiać z cywilizacją zachodnią, cokolwiek by to dzisiaj znaczyło - bo do tej cywilizacji zachodniej dopisuje się Rosję i Japonię często, a więc można się utożsamiać z cywilizacją autostrad i supermarketów, to prawda - ale nie ma czegoś takiego, jak Europejczyk znikąd. Powtarzam, Europejczykiem się jest, jeśli się jest właśnie Anglikiem, Francuzem, Polakiem.</u>
          <u xml:id="u-37.9" who="#PoselAndrzejAumiller">(I Marokańczykiem.)</u>
          <u xml:id="u-37.10" who="#PoselMarcinLibicki">Ten wybór pozostawiam już panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-37.11" who="#PoselMarcinLibicki">Proszę państwa, zadano tu pytanie: Czy Konwent ma się zajmować sprawami moralnymi? Proszę państwa, Konwent, kiedy był powołany, kiedy zasiadał do obrad, to rozumiem, że miał dyskutować o wielkiej sprawie Europy, a myślę, że te sprawy moralne, to są wielkie sprawy Europy. Dlatego też Konwent nie może się wyłączać z jakiś zagadnień i ograniczać do ściśle technicznych ról, które tu nam pan przewodniczący komisji wyczerpująco przedstawił. Ale myślę, że bez wielkiej wizji nie będzie też rezultatów w tych drobnych sprawach. Proszę państwa, wiele różni w podejściu do Unii przeciwników i zwolenników wejścia do Unii. Jest jednak - paradoksalnie - jedno, co powinno łączyć wszystkich zainteresowanych poparciem dla wejścia do Unii oraz tych, którzy wskazują na zagrożenia tożsamości Polski i nawołują, by głosować przeciwko wejściu do Unii. Jest to bezpieczeństwo moralne, jakie Polska musi uzyskać w procesie wchodzenia do Unii i po wejściu do Unii.</u>
          <u xml:id="u-37.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-37.13" who="#PoselMarcinLibicki">Bezpieczeństwo moralne to gwarancje prawne nieingerowania żadnej instytucji Unii Europejskiej w sprawy, które są przedmiotem bardzo delikatnej i trudnej debaty w Polsce. Mam tu na myśli ochronę życia dzieci nienarodzonych, w przypadku których grozi upowszechnienie aborcji; ochronę życia osób starych i chorych, którym grozi eutanazja; ochronę praw rodziny zagrożonej wskutek bardzo różnych, delikatnie mówiąc, obyczajowych eksperymentów wspieranych przez skrajne grupy nacisku także w Unii Europejskiej. Ustaleniu tych gwarancji ma służyć zgłoszona przez klub Prawa i Sprawiedliwości uchwała o suwerenności w sprawach kultury i moralności, nad którą będziemy mieli jeszcze okazję głosować, mimo że niestety nie mieliśmy okazji na plenarnym posiedzeniu Sejmu poważnie o niej dyskutować.</u>
          <u xml:id="u-37.14" who="#PoselMarcinLibicki">Nie jest prawdą, że w ślad za zapisami prawa europejskiego, traktatów Unia jest neutralna w tym wypadku. Dowodem tego niech będzie ostatnio przyjęty bezprecedensowy raport, który zaowocował uchwałą Parlamentu Europejskiego, dotyczący właśnie tych spraw moralnych, które nie powinny być w obszarze zainteresowania Unii. Ten raport został przyjęty, uchwała - zgadzam się, że nieobowiązująca prawnie - została przyjęta przez Parlament Europejski. Nie mydlmy sobie oczu jednak, że taka uchwała nie ma dalszego ciągu w postaci próby zobowiązania krajów członkowskich do jej stosowania, ponieważ normalnym trybem debaty politycznej i jej owoców jest zawsze: najpierw debata w prasie, potem uchwała, potem obowiązujące prawo. Nie miejmy złudzeń co do tego, że nie będzie prób wprowadzenia tego jako obowiązującego prawa.</u>
          <u xml:id="u-37.15" who="#PoselMarcinLibicki">Należy zaznaczyć, że Komisja Europejska Sejmu - i to jest znamienne, i to powinni zrozumieć ci, którzy popierali tę uchwałę Komisji Europejskiej Sejmu, i ci którzy byli jej przeciwni - podjęła uchwałę krytyczną wobec tej uchwały Parlamentu Europejskiego. To jest wielki argument wszystkich, którzy chcą wejścia do Unii, podkreślając konieczność zachowania tych gwarancji moralnych, a nawet tych, którzy tych gwarancji zachowania specjalnie nie chcą, ale chcą wejścia do Unii. Jest to dla wszystkich, którzy akceptują wejście do Unii, wielki argument w tej debacie, że Komisja Europejska Sejmu RP przygniatającą większością głosów potrafiła wydać z siebie głos, że tak powiem, w obronie moralności i w obronie polskiej suwerenności w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-37.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-37.17" who="#PoselMarcinLibicki">Proszę państwa, przygotowywane są dzisiaj w Parlamencie Europejskim kolejne rezolucje pod presją skrajnych grup nacisku tym razem, zainteresowanych radykalnym osłabieniem podmiotowości prawnej, jaką Kościół cieszy się w każdym cywilizowanym kraju; już są na ten temat enuncjacje. Nie można zatem dziwić się temu, że mimo tylko politycznej wartości takich kroków u wielu katolików, także w Polsce, budzi się obawa, czy uczestnicząc w budowie europejskiej, nie wprowadzamy naszego kraju do organizmu podatnego na skrajności i naciski grup antyklerykalnych czy skrajnie feministycznych. Temu się musimy przeciwstawiać: i na etapie pracy Konwentu, i na etapie przygotowywania zapisów traktatu, który nas wprowadzi do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-37.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-37.19" who="#PoselMarcinLibicki">Siły w Polsce, którym zależy na pomyślnym przebiegu referendum, powinny zabiegać zatem o wszelkie środki bezpieczeństwa moralnego dla Polski w Europie; wszystkie siły, które są za wejściem Polski do Unii, niezależnie od zabarwienia. Tym bardziej siły, które deklarują przywiązanie do chrześcijaństwa i z tych powodów opowiadają się przeciwko Unii, powinny w jednej sprawie się zgodzić: potrzebujemy instrumentów, które w przypadku wejścia Polski do Unii zapewnią nam tyle, ile to możliwe, suwerenności w sprawach tak ważnych, jak prawne gwarancje dla życia i status społeczny rodziny. Z pewnością znaczącą gwarancją i deklaracją moralnego bezpieczeństwa w Europie byłoby odwołanie się do Boga w Karcie Praw Podstawowych, o które tak często upomina się Jan Paweł II.</u>
          <u xml:id="u-37.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-37.21" who="#PoselMarcinLibicki">Odniosę się tu polemicznie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Panie pośle, trudno będzie się odnieść polemicznie, bo czas klubowy został już wyczerpany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PoselMarcinLibicki">Proszę jeszcze o możliwość dokończenia. Dobrze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dosłownie trzy zdania, panie pośle, i raczej krótkie, niezbyt rozbudowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PoselMarcinLibicki">Gwarancją zachowania suwerenności ma być zastosowanie zasady subsydiarności, czyli pomocniczości. Ta zasada nie mówi wcale, że organizacja, instytucja wyższego rzędu ma wyręczać instytucję niższego rzędu we wszystkim, co może zrobić lepiej. Nie. Każdej instytucji niższego rzędu przysługuje prawo i obowiązek zajmowania się sprawami naturalnie jej przynależnymi. I nie wolno mówić, że cokolwiek możemy z naszej suwerenności zdjąć, bo Unia wykona to za nas lepiej. Zasada subsydiarności wymaga, żebyśmy pewne prawa, pewne przywileje mieli zachowane w trakcie wchodzenia do Unii i po wejściu do Unii.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Bogdana Pęka z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PoselBogdanPek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! To prawda, że to jest chyba jedna z najważniejszych debat, jaka odbywa się w parlamencie tej kadencji. Mam nadzieję, że ta debata narzuci potrzebę częstszego rozmawiania na ten temat w Wysokiej Izbie, w okresie przedreferendalnym bowiem jesteśmy w wielkim niedoczasie, jeśli chodzi o rzetelną informację, którą przekazujemy polskiemu społeczeństwu. Nie ma decyzji racjonalnych bez wystarczającej informacji: informacji prawdziwej, rzetelnej i obiektywnej. Co daje się zauważyć, gdy przyglądamy się dzisiaj polskiej rzeczywistości? Nachalną kampanię propagandową, która pokazuje obraz wspaniałej Unii Europejskiej nie tylko jako raju, który rozwiąże wszystkie polskie problemy wynikające z naszych zaniedbań albo błędów politycznych, ale jako obszaru wielkiego dobrobytu, który zaraz po wejściu napełni nam kieszenie, politykom umożliwi zajęcie kilku tysięcy stanowisk w wysoko płatnej administracji i biurokracji brukselskiej; i w ogóle będzie to obraz wielkiej szczęśliwości i maksymalnego postępu.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#PoselAndrzejGrzesik">(Raj na ziemi.)</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#PoselBogdanPek">Słowem, prawie raj na ziemi.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#PoselBogdanPek">Wysoka Izbo! Nie należę do ludzi, którzy a priori są przeciwnikami formalnego wejścia do struktur europejskich. Mówię jednak: prawda o tym, co podaje oficjalna propaganda za pieniądze podatnika, a prawda rzeczywista to są dwie różne kwestie. Nie ma ani jednej informacji o tym, jakie warunki Unia Europejska nam dzisiaj postawiła, a zaiste są to warunki nieuczciwe, niegodne, zaprzeczające temu, co jest fundamentem powstania Unii Europejskiej, a mianowicie równości szans rozwoju w obszarze jednolitych układów rynkowych. Nie tylko tego nie ma, ale można powiedzieć z pełną odpowiedzialnością, że w obszarze: Rolnictwo... W tym przypadku pan komisarz Verheugen miał przyjemność powiedzieć, że rolnicy będą jedyną grupą zawodową, która skorzysta od razu po wejściu do Unii Europejskiej. Trzeba przynajmniej częściowo panu komisarzowi wierzyć, ale to oznaczałoby, że pozostałe grupy stracą albo nie skorzystają; co jest oczywiście zgodne z prawdą. Natomiast jeżeli rolnicy skorzystają, to spróbujmy przeprowadzić krótki dowód matematyczny. Mamy oto gospodarstwo rolne po niemieckiej stronie Odry i gospodarstwo rolne po polskiej stronie Odry. Mają po 100 hektarów, produkują we wspólnej technologii zboże jako podstawę gospodarki rolnej. Gospodarstwo po stronie niemieckiej ma plon referencyjny, czyli plon, do którego liczy się dopłata - 60 kwintali z hektara - i dostaje 100% subwencji. Gospodarstwo po stronie polskiej ma plon 60 kwintali z hektara, ale plon referencyjny 29,6, czyli mimo że będzie produkować 60 kwintali dostanie dofinansowanie tylko do 29, ale nie 100%, tylko 25%. To oznacza, że do realnego plonu, 65 q z hektara, gospodarstwo otrzyma 12,5-procentową dopłatę.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#PoselBogdanPek"> Następnie na wspaniałym wspólnym rynku europejskim, jednolitym, który wszyscy będziemy kochać, będą dwa zboża, jedno polskie drugie niemieckie, tylko że polskie będzie droższe i nikt go nie kupi. A polska ziemia, bo te gospodarstwa zbankrutują, masowo przejdzie w obce ręce i nie pomogą żadne zabezpieczenia ustawowe, okresy przejściowe itd. To jest nieuczciwość wobec polskiego społeczeństwa i wielkie oszustwo. Są tacy, którzy dzisiaj mówią: wy, ludowcy, i inni, mówicie polskiemu społeczeństwu tylko o rolnictwie, a nie jest ono najważniejsze - mogę się z tym zgodzić, ale trzeba przypomnieć, że ponad połowa wspólnego budżetu Unii Europejskiej to pieniądze dla rolnictwa. Jeżeli przegrywamy ten obszar, to przegrywamy całość. </u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-43.7" who="#PoselBogdanPek">Co dalej mówi nam ta Unia Europejska? Co nam mówi dalej ta nasza Unia Europejska? Ano mówi nam, że będziemy dochodzić do jednolitego finansowania przez okres 10 lat, a być może wyjdą nam naprzeciw albo pójdą nam na rękę, jak to mówią, ale chyba nogą - 7 lat. Dwa lata takiej polityki wystarczą w wypadku tych najlepszych polskich gospodarstw produkcyjnych - jeżeli ktoś temu zaprzeczy, to kłamie - żeby te gospodarstwa upadły. Co będzie dalej? Można się tylko domyślić. Staną się własnością banków finansujących, z których 80% nie należy już do Polski. To jest kwestia nie do przyjęcia, i my nie mówimy o wielkich sprawach, o ideologii, tylko mówimy o czystej pragmatyce, o tym, co 40-milionowemu narodowi dają takie warunki wejścia.</u>
          <u xml:id="u-43.8" who="#PoselBogdanPek">Przejdźmy do innych kwestii, zostawmy już to rolnictwo. 22-procentowy VAT. Rząd podpisuje, ideologia, dlaczego to zrobił - żeby zamknąć, przyspieszyć - jest tak mglista, że w ogóle niezrozumiała. 22-procentowy VAT w budownictwie, na materiały budowlane oznacza, że na jednolitym rynku europejskim ta maszyna napędowa każdej gospodarki po prostu zdechnie, padnie. Nie będzie do utrzymania potencjał polskich firm budowlanych, a konsekwencja tego będzie taka, że nastąpi dalsze załamanie popytu wewnętrznego i zwijanie polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-43.9" who="#PoselBogdanPek">Pieniądze z Unii Europejskiej - strukturalne, przedakcesyjne - są mitem. Są tak trudne do zdobycia, że nie mają istotnego wpływu na stan polskich finansów ani na rozwój polskiej gospodarki. Pieniądze poakcesyjne będą również trudne do uzyskania i będą stanowić w stosunku do polskiego budżetu niewielki procent. Tak że gdybyśmy nawet byli zdolni do absorpcji dużych kwot, dużych, bliskich 100% tego, co jest do uzyskania, co oczywiście jest niemożliwe... Doświadczenie innych państw uczy, że to jest kilkanaście procent, nie będzie to miało żadnego wpływu na politykę państwa polskiego i na rozwój gospodarczy.</u>
          <u xml:id="u-43.10" who="#PoselBogdanPek">Kwestia, o której muszę powiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Panie pośle, czas, niestety, został wyczerpany. Proszę o skracanie wypowiedzi. Mam już reklamacje z sali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PoselBogdanPek">Panie Marszałku! Nie dziwię, że oni reklamują, bo uznają, jako socjaldemokraci wierzący w swoją prawdę, tylko jedną prawdę.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#PoselMarianMarczewski">(Nie opowiadaj głupot, tylko kończ.)</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#PoselBogdanPek">Tylko jedną prawdę uznajecie od lat, tak jak dawniej uznawaliście</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#PoselBogdanPek">, prowadząc naród polski w jedną tylko stronę, promoskiewską, jako układ bezalternatywny. Teraz tak samo prowadzicie w drugą. Mówcie narodowi prawdę, a okaże się, że ten naród nie jest tak durny, żeby pójść na takie rozwiązania. </u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#GlosZSali">(Nie mądrzyj się!)</u>
          <u xml:id="u-45.7" who="#PoselZygmuntWrzodak">(Wy ten naród prowadzicie do zguby.)</u>
          <u xml:id="u-45.8" who="#PoselBogdanPek">Nie jest kwestią wejście do Unii Europejskiej, tylko warunki tego wejścia. Jeśli będą uczciwe, wtedy my, posłowie reprezentujący ten naród, będziemy mogli powiedzieć: tak, na tych warunkach tracimy część suwerenności, ale zyskujemy poprawę bytu polskiego narodu. A na tych warunkach to tylko wy zyskacie 2,5 tys. stanowisk. Jedyną barierą otrzeźwiającą dla polskiej klasy politycznej jest - i muszę to powiedzieć - ustawowy zakaz zajmowania później, po ewentualnym wejściu Polski do Unii Europejskiej, stanowisk w brukselskiej administracji, wysoko płatnej, przez byłych posłów</u>
          <u xml:id="u-45.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-45.10" who="#PoselBogdanPek">, senatorów, członków rządu i różnych instytucji, które dzisiaj znakomicie żyją z uprawiania propagandy, a nie informacji prounijnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PoselBogdanPek">Polska jest wielka i winna trwać wiecznie - jak mówił Witos. Myślę, że naród polski nie jest tak durny, żeby dać się zrobić na takie... Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#GlosZSali">(No dobrze, nie męcz się.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Kalisza z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PoselRyszardKalisz">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#GlosZSali">(To wy ten naród do zguby prowadzicie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Przemawia pan poseł Kalisz i proszę mu nie przeszkadzać.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PoselRyszardKalisz">Polska jest wielka. Polska jest wielka mądrością swoich polityków.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#GlosZSali">(Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#PoselRyszardKalisz">Polska jest wielka mądrością tych polityków, którzy potrafią spojrzeć na trzy kroki naprzód, a nie tylko mamią społeczeństwo dzisiejszymi problemami. Jak będziemy patrzyli na wszystko to, co dzisiaj w Polsce się dzieje, przez pryzmat bieżących, własnych interesów, to Polska zawsze będzie taka.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#PoselRyszardKalisz"> Powinniśmy dzisiaj, na początku XXI wieku, w końcu spojrzeć, jaka Polska będzie w roku 2030 czy 2050. To jesteśmy winni naszym dzieciom, które w tej chwili się wychowują, naszej młodzieży, która dorasta.</u>
          <u xml:id="u-51.5" who="#PoselZygmuntWrzodak">(Wtedy Polski już nie będzie, o czym pan mówi?)</u>
          <u xml:id="u-51.6" who="#PoselRyszardKalisz">Jestem Polakiem. Jestem Polakiem, jestem Europejczykiem, jestem warszawiakiem i te wszystkie trzy tożsamości mogą być we mnie w jednej osobie, panie pośle Libicki. To niczemu nie przeczy. Pan mówił co innego. Pan mówił, że najpierw trzeba być Polakiem, żeby być Europejczykiem. A ja mówię, że jednocześnie można być Polakiem, jednocześnie można być Europejczykiem, dlatego że Polska jest w Europie. Polska jest w Europie, ale Polska w wyniku swojej historii, różnych sytuacji, na które nie miała wpływu, ma dzisiaj wobec młodych pokoleń obowiązek zrobić wszystko, aby Polska w tej Europie miała jak największe znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-51.7" who="#PoselRyszardKalisz">Czy państwo widzicie, jak mądra polityka przez ostatnie kilka lat doprowadziła do tego, że Polska stała się już liderem Europy Środkowowschodniej? Na Polskę orientują się kraje przybałtyckie, Słowacja, orientują się Węgry i Czechy. To do Polski przyjeżdżają przywódcy tych krajów i w Polsce znajdują wskazówkę, w jaki sposób postępować. Polska również w kategoriach moralnych jest inicjatorem wielu działań w Europie Środkowowschodniej. Polska musi dbać o swój interes. Polska musi w sposób stanowczy, zapobiegliwy i mądry dbać o swój interes. Politycy polscy mają taki obowiązek. Jednak musimy pamiętać, że ta dbałość jest dbałością o to, żeby Polska wśród narodów Europy miała jak najwyższą pozycję. Wśród narodów Europy, dlatego że nasza kultura łacińska od tysiąca lat powoduje, że w tej Europie jesteśmy, i musimy być, również we wspólnocie moralnej, politycznej i gospodarczej, bo to jest w interesie przyszłych polskich pokoleń.</u>
          <u xml:id="u-51.8" who="#PoselRyszardKalisz">W tej chwili trwają prace Konwentu Europejskiego. Przecież ten Konwent powstał z jakiś przyczyn. To nie tylko ot tak sobie, że w Laeken postanowiono, że trzeba stworzyć grono ludzi, którzy zastanowią się nad przyszłością Unii Europejskiej, ergo - nad przyszłością Europy. Dlaczego? Dlatego, że wiele spraw Unii Europejskiej trzeba ułożyć inaczej. To jest również kwestia demokracji w Unii Europejskiej. To jest kwestia roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej, to jest również kwestia - i to bardzo wyraźnie podkreślam - odpowiedzialności politycznej, chociażby komisarzy przed Parlamentem Europejskim. To jest kwestia kompetencji Rady Europejskiej. Przecież to wszystko robimy nie po to, żeby stworzyć jakiś wyimaginowany twór, który będzie sobie a muzom, tylko po to, żeby Europa była taką Europą, taką Unią Europejską, gdzie każdy mieszkaniec, ten, który mieszka koło Białegostoku, miał równe prawa z tym, który mieszka koło Hamburga, mieszka koło Marbelli w Hiszpanii czy koło Lizbony. I w jaki sposób teraz zadbamy o to, aby tę równość zapewnić również w kategoriach formalnych, tak nasze dzieci będą nas rozliczać.</u>
          <u xml:id="u-51.9" who="#PoselAndrzejGrzesik">(I dać tę równość także w dopłatach.)</u>
          <u xml:id="u-51.10" who="#PoselRyszardKalisz">Właśnie. Chcę powiedzieć o jednej rzeczy, że obecnie, w roku 2002 średnie wynagrodzenie w Polsce jest 6-krotnie mniejsze niż w Niemczech, 5-krotnie mniejsze niż we Francji. Musimy doprowadzić wewnątrz Unii Europejskiej do tego, żeby w dającym się przewidzieć czasie wykorzystać doświadczenie i struktury europejskie do tego, żeby tak nie było, żeby średnie wynagrodzenie w Polsce było równe wynagrodzeniu w Niemczech, w Hiszpanii. I również żeby polscy rolnicy mieli takie same warunki funkcjonowania jak w Hiszpanii, Francji czy gdzie indziej. I to właśnie ma spowodować mądra polityka naszych przedstawicieli.</u>
          <u xml:id="u-51.11" who="#PoselAndrzejGrzesik">(Ale jej nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-51.12" who="#PoselRyszardKalisz">Chcemy, żeby tak było. Jeszcze raz powtórzę: jeżeli będziemy na wszystko patrzyli z punktu widzenia wycinkowych informacji, dzisiejszych informacji, a nie będziemy mieli strategii, to wtedy niczego nie rozwiążemy. Panowie tak dbający o interesy rolników, panowie...</u>
          <u xml:id="u-51.13" who="#PoselBogdanPek">(Negocjować trzeba...)</u>
          <u xml:id="u-51.14" who="#PoselRyszardKalisz">Panie pośle Pęk, ja chcę, żeby pan odpowiedział polskim rolnikom, jaka jest wizja polskiego rolnictwa według pana i pańskiej partii w roku 2010, w roku 2020. A tej wizji nie macie i to jest wasz problem. To jest wasz problem, podobnie jak problem Samoobrony. Wasz problem jest na dzisiaj, a ja chcę, żebyście zastanowili się, co będzie w Polsce z rolnictwem za 10 lat. Żebyśmy się zastanowili, co będzie za 10 lat, żeby dzisiaj ci młodzi rolnicy polscy, którzy podejmują decyzję o pozostaniu na gospodarstwie rolnym, wiedzieli, że jak pozostaną, to za 10 lat będą ludźmi sukcesu. I to trzeba zrobić. To jest obowiązek polskich polityków. To jest obowiązek nas wszystkich. Nasi przedstawiciele muszą to zrobić w ramach Wspólnej Polityki Rolnej, żeby polscy rolnicy za 10 lat byli ludźmi sukcesu w odniesieniu do wszystkich struktur Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-51.15" who="#PoselRyszardKalisz">Wysoki Sejmie! Jest problem moralny, jak mówił pan poseł Libicki, ja się zgadzam. To jest problem, który zawsze we wszelkich demokracjach będzie dyskutowany. Bo to wynika z tego, że możemy mówić ideologicznie i wtedy trudna jest dyskusja, a możemy mówić ideowo - i wtedy dyskusja jest naturalna. Wydaje mi się, że my, którzy reprezentujemy w parlamencie polskim polskie społeczeństwo, mamy obowiązek dyskutować o wartościach, mamy obowiązek dyskutować o wartościach z szacunkiem dla innych, z szacunkiem dla wszystkich innych Polaków i posłów mających inne zdanie. To dotyczy również szacunku dla wszystkich innych ludzi w Unii Europejskiej mających inne zdanie.</u>
          <u xml:id="u-51.16" who="#PoselRyszardKalisz">I tak naprawdę wielką wartością każdej społeczności, w tym społeczności europejskiej, nie jest totalne zawłaszczenie wartości, nie jest totalne zawłaszczenie idei - jest stworzenie takiego mechanizmu, gdzie te wszystkie idee normalnie obok siebie funkcjonują, gdzie ludzie mający inne poglądy normalnie ze sobą współżyją. I takie społeczeństwo europejskie jest celem, który Unia Europejska chce zbudować. Społeczeństwo, które w swojej różnorodności będzie respektowało jedność, ale i odrębności.</u>
          <u xml:id="u-51.17" who="#PoselRyszardKalisz">I dlatego na szczycie w Nicei, kiedy przyjmowano Kartę Praw Podstawowych UE, która dotyczy praw człowieka, wolności obywatelskich, praw obywatelskich - jeden przepis nie mieści się w tej konwencji, tj. przepis, który dotyczy tożsamości narodu - przywódcy Unii Europejskiej zagwarantowali, że: Unia Europejska szanuje tożsamość, odrębność narodową każdego z członków. I to jest niezwykle istotne, że my będąc członkiem Unii, o czym jestem przekonany, i wiem, że to już za niecałe dwa lata, zachowamy wszystko to co jest nasze, a wzbogacimy się we wszystko to co jest europejskie.</u>
          <u xml:id="u-51.18" who="#PoselRyszardKalisz">I dlatego myślę, że polskie społeczeństwo doskonale wyczuwa, że tak naprawdę jesteśmy w historycznym momencie, że nie możemy tylko kierować się bieżącymi sprawami, musimy się wznieść ponad to, bo miarą wielkości polityka, panie pośle Pęk, miarą wielkości nas wszystkich jest umiejętność spojrzenia w przyszłość i umiejętność doprowadzenia do tego, żeby w przyszłości wszystkim naszym rodakom żyło się jak najlepiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-51.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pan poseł Bogdan Pęk w jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#PoselBogdanPek">(Sprostowania)</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">W trybie sprostowania. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PoselBogdanPek">Panie pośle Kalisz, co do koncepcji, której nie słuchał pan pewnie, gdy mówiłem, że problem nie polega na tym, czy wchodzimy, czy nie wchodzimy, tylko polega na tym, na jakich wchodzimy warunkach. I naprawdę, z pokorą to mówię, nie utrzymamy ziemi, powtarzam, nie utrzymamy ziemi, jeżeli wejdziemy na takich warunkach, które wy zdajecie się akceptować. Tak więc to jest różnica zasadnicza. Nie chcę tego tematu rozwijać, ale w historii różnie bywało. Nie chcę panu przypinać łatek pańskich poprzedników ideowych, ale było wtedy o kolektywizacji bezwzględnej... A teraz chcecie oddać ziemię, no na Boga, nie może istnieć naród bez ziemi.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#PoselJerzyCzepulkowski">(Panie marszałku, co to jest?)</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#PoselBogdanPek">I druga kwestia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Panie pośle, tylko proszę o trzymanie się konwencji sprostowania. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PoselBogdanPek">Panie marszałku, trzymam się zdecydowanie, chodzi przecież o meritum kwestii.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#PoselBogdanPek">Druga kwestia. Mowa jest tu o szumie skrzydeł historii. Zaiste to wystąpienie to nie były skrzydła orle. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pan poseł Marcin Libicki w trybie sprostowania, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PoselMarcinLibicki">Źle przytoczonych moich słów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">W trybie sprostowania, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PoselMarcinLibicki">Pan poseł Kalisz był łaskaw, jak zrozumiałem z jego wypowiedzi, sugerować, że ja mówiłem, że się jest albo Polakiem, albo Europejczykiem.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#GlosZSali">(Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#PoselMarcinLibicki">Proszę pana, być może można to określić, że powiedziałem dosłownie: najpierw się jest Polakiem. Mam na myśli to, że nie można być Europejczykiem bez przynależności do narodu. To jest moja myśl. I to jest obserwacja oczywista. Jeśli ludzie dziś na świecie powiedzą: jesteśmy Europejczykami, to raczej może powinni powiedzieć: jesteśmy obywatelami świata. To może w tym sensie. Natomiast jeżeli ktoś mówi o sobie: jestem Europejczykiem, to zawsze musi być w tle to, jakiego narodu czy jakiego państwa jest obywatelem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jacka Protasiewicza z Platformy Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PoselJacekProtasiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debatujemy dzisiaj nad informacją o pracach Konwentu Europejskiego, a w tym kontekście nad przyszłością Unii Europejskiej oraz, co nas szczególnie absorbuje, a nawet emocjonuje, naszą polską oceną planowanych reform Unii Europejskiej. Bardzo dobrze, że taka debata się odbywa tuż po zakończeniu pierwszej części obrad Konwentu, w tzw. fazie słuchania, aczkolwiek podzielam opinię już tu wyrażoną, że źle się stało, że nie odbyliśmy podobnej debaty przed rozpoczęciem prac Konwentu.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#PoselJacekProtasiewicz">Przyszłość Unii Europejskiej i miejsce Polski w zmieniającej się Europie to bardzo ważny temat do dyskusji. W wielu wypowiedziach, których tu wysłuchaliśmy z należytą powagą, podejmowano tę tematykę. Niektórzy, do tego powoli zresztą przywykamy, traktują Unię Europejską i jej bliskie przeobrażenia niemal jak diabelski spisek Zachodu, mający na celu zniszczenie lub przynajmniej skolonizowanie Polski.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#PoselJacekProtasiewicz">Padło tu stwierdzenie, że słuchaliśmy europejskiego bełkotu. Bez wątpienia słuchaliśmy również bełkotu antyeuropejskiego. Jak inaczej bowiem nazwać argumenty przedstawiciela Ligi Polskich Rodzin o tym, że po wejściu Polski do Unii Europejskiej wyludnią się nasze miasta i wioski, rodacy masowo wyjadą na Zachód, a Polska zostanie skolonizowana. Czy jest poważny głos polityka uważającego się za patriotę, przekonanego o sile polskiej tradycji, ale i ogromnej przedsiębiorczości współczesnych Polaków? Przyjmuję, że to był argument użyty bez należytego przemyślenia, inaczej musiałbym przyjąć, że Liga Polskich Rodzin nie wierzy w Polaków i moc naszej tożsamości ukształtowanej w wielowiekowej historii, bogatej także w tragiczne dowody przywiązania Polaków do ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#PoselAntoniStanislawStryjewski">(Już dawno panu mówiłem, żeby się pan przeprowadził, dołożę do biletu, idź pan tam.)</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#PoselJacekProtasiewicz">Jak można, argumentując przeciwko Unii Europejskiej, straszyć utratą suwerenności w dziedzinie moralności i kultury, skoro te obszary znajdują się w wyłącznej kompetencji państw narodowych i Konwent to potwierdza. No chyba, że chodzi panu posłowi Giertychowi o autentyczną dominację w Unii Europejskiej wzorców antycznej kultury greckiej. Zapytam: czy także ze swobodą obyczajową typową dla starożytnych?</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-61.6" who="#PoselJacekProtasiewicz">Jak można wreszcie, argumentując przeciwko Unii Europejskiej, opierać się wyłącznie na deficycie w handlu zagranicznym? A ponad 50 mld dolarów inwestycji zagranicznych, które wpłynęły do Polski w ostatnim dziesięcioleciu, w większości z obszaru Unii Europejskiej, to już nie jest argument? Ten argument się pomija?</u>
          <u xml:id="u-61.7" who="#PoselJacekProtasiewicz">I wreszcie jak można straszyć superpaństwem, jako przedmiotem prac i zainteresowania Konwentu, skoro w podstawowym dla Konwentu dokumencie o przyszłości Unii Europejskiej, jest to deklaracja podjęta przez Radę Europejską w Laeken, w rozdziale dotyczącym oczekiwań obywateli Europy wyraźnie się stwierdza: Dobre rządzenie to otwieranie nowych możliwości, a nie narzucanie kolejnych ograniczeń. Obywatele chcą rezultatów, lepszych odpowiedzi na praktyczne wymagania, a nie europejskiego superpaństwa.</u>
          <u xml:id="u-61.8" who="#PoselJacekProtasiewicz">I na koniec pozwólcie państwo, że zacytuję jednego ze znaczących hierarchów Kościoła katolickiego, który bardzo często cytowany jest w jednej z telewizji dostępnej również w hotelu sejmowym: Jeśli nie Unia, to co? Władywostok? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-61.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Włodzimierza Czechowskiego z Klubu Parlamentarnego Samoobrony.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Bardzo proszę o ściszenie rozmów na sali, przemawia pan poseł Czechowski, proszę mu to umożliwić.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PoselWlodzimierzCzechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na spotkaniach z wyborcami padały pytania, na które moje odpowiedzi, wyjaśnienia nie zawsze były zadowalające. To był mniej więcej taki wątek. Kraje Europy, mając nadwyżki produkcyjne we wszystkich asortymentach, zaplanowały zdobycie nowych rynków zbytu. Planiści Unii Europejskiej podzielili pomiędzy siebie rynki zbytu planowanych do przyjęcia nowych członków. Prawdą jest, że otrzymamy pomoc finansową, ale - i tu jest ta obawa - pod warunkiem, że wcześniej osiągniemy wyznaczony nam przez Unię Europejską poziom produkcji, np. produkcja stali wyniesie 7,8 mln ton, jak podała niedawno ˝Rzeczpospolita˝, że będziemy wydobywać ok. 60 mln ton węgla, że produkcja mleka wyniesie 9 mld litrów.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#PoselWlodzimierzCzechowski">Wysoki Sejmie! Według mojej wiedzy to nie są liczby, które mobilizują naszą gospodarkę do zwiększenia produkcji i tego obawiają się moi wyborcy ze Śląska, bo podejrzewają, że nastąpi dalsze drastyczne ograniczenie produkcji do poziomu określonego w dyrektywach Unii Europejskiej i utrata dalszych miejsc pracy. Obawy te są uzasadnione tym, że mieszkańcom Śląska nie przedstawia się programów, gdzie będą tworzone nowe miejsca pracy, w których znajdą zatrudnienie zwalniani dzisiaj pracownicy. Obawy te są duże dlatego, że nasze członkostwo, według informacji prasowych, będzie ograniczone długoletnimi okresami przejściowymi. Według mnie nasuwa się taka refleksja. Wykorzystajmy ten czas, który jeszcze pozostał, na uporządkowanie własnego podwórka. Stwórzmy prawo, które będzie nam służyło w Unii Europejskiej długie lata, wypełnijmy luki, dzięki którym dzisiaj wypływają z naszego kraju olbrzymie pieniądze. Wprowadźmy odpowiedzialność personalną za powierzony odcinek czy zakład. Poprawmy poziom edukacji i sytuację polskich emerytów, choćby poprzez zlikwidowanie różnic wynikających ze starego i nowego portfela, który jest wynikiem dotychczasowej restrykcyjnej polityki kolejnych rządów. Ale ponad podziałami powinniśmy również bronić swoich interesów, tak jak bronią swoich interesów poszczególne państwa dzisiaj w Unii. Te gałęzie gospodarki, które w poszczególnych państwach są wiodące i kwitnące, są chronione najwyższymi ustawami rządowymi. Powinniśmy się tego uczyć i to osiągnąć również w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#PoselWlodzimierzCzechowski">Wysoki Sejmie! Teraz przedstawię inicjatywę Samoobrony o ograniczeniu działalności zarobkowej w instytucjach Unii Europejskiej przez niektóre osoby pełniące funkcje publiczne dzisiaj w strukturach państwa. Jest to ustawa porządkująca bardzo ważny odcinek, powinna być uchwalona przed naszym wejściem do Unii, ponad podziałami partyjnymi, ponieważ usuwa w cień wszelkie osoby, na których mogłoby ciążyć podejrzenie, że dzisiaj działając na niekorzyść narodu polskiego chcą sobie znaleźć odpowiednie miejsca w Unii. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Bogusława Liberadzkiego z Sojuszu Lewicy Demokratyczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PoselBoguslawLiberadzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#PoselBoguslawLiberadzki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nasza dzisiejsza dyskusja w zasadzie wykracza poza stricte określony temat, to jest informację o funkcjonowaniu Konwentu, wynikach dotychczasowych prac i zamiarach dalszych. De facto nasza debata w dużej mierze jest odpowiedzią na sprawy postawione przez pana przewodniczącego Komisji Europejskiej Józefa Oleksego, a mianowicie: czego oczekiwać, z czym Polacy mają wiązać nadzieje w tym związku z Unią Europejską? Otóż chciałbym się skoncentrować głównie na sprawach gospodarczych, pozostawiając nieco z boku kwestie ideowe, ideologiczne, jako że sama istota Unii Europejskiej opiera się na zasadzie solidarności ekonomicznej. Solidarność ekonomiczna to znaczy wyrównywanie poziomów, wyrównywanie poziomów to znaczy pomaganie biedniejszym. Ci biedniejsi to mogą być kraje, to mogą być regiony gospodarcze w poszczególnych krajach. Do takich względnie biedniejszych należeć będzie niewątpliwie Polska, jeżeli staniemy się członkiem Unii Europejskiej, a na terenie Polski do takich biedniejszych obszarów zaliczać się będzie na pewno region świętokrzyski i mój, zachodniopomorski. Te poziomy, kwestia wyrównywania poziomów i sposób podejścia, to są z jednej strony niejako standardy cywilizacyjne, począwszy od rzeczy tak prostych, zdawałoby się, typu czyste mleko, a z drugiej strony jest to też zamożność społeczeństwa, czyli produkt krajowy brutto na jednego mieszkańca danego regionu czy kraju. Biedniejsi uzyskują środki z tej wspólnej puli, bogatsi z reguły więcej wkładają, niż zyskują. I nie jest to tylko kwestia jakiejś charytatywności, jest to tez kwestia dobrze pojętej kontynentalnej solidarności, chęci budowania tego lepszego jutra. Myślę, że z naszego punktu widzenia, chciałbym to bardzo wyraźnie podkreślić, chodzi o to, żebyśmy jak najszybciej jako kraj członek Unii Europejskiej byli per saldo więcej płacącymi do budżetu niż pobierającymi, dlatego że będzie nam się bardzo dobrze żyć, że będziemy mieć wysoki produkt krajowy, że będzie dobrobyt. Ale na razie, w najbliższych latach na pewno tak nie będzie, a więc do tego budżetu każdy z nas będzie musiał wnosić składkę, słabsi natomiast będą korzystać, czyli więcej otrzymywać, niż wkładać. Jak zatem wygląda ten nasz bilans korzystania dotychczas na współpracy, o czym panowie posłowie byli uprzejmi mówić w wielu wystąpieniach, bilans w sensie korzyści, a także naszego wkładu. Otóż od 1990 r. w zasadzie z roku na rok coraz bardziej intensywnie Polska współpracuje gospodarczo z Unią Europejską. Wtedy, po słynnych przemianach w 1989 r., jako naród, jako społeczeństwo, zadeklarowaliśmy, że nasz kierunek to rozwój gospodarczy, to demokracja, to Europa, politycznie, militarnie - NATO, to rozwój cywilizacyjny; zadeklarowaliśmy, że nasz kierunek, także gospodarczy, to otwartość. I otwieraliśmy coraz bardziej polski rynek dla produktów z Unii Europejskiej. Otworzyliśmy w takim stopniu, że teraz często padają oceny, iż może za daleko, za szeroko był otwarty, że za szybko. Ale też trzeba sobie wyraźnie powiedzieć, iż to społeczeństwo chciało kupować unijne produkty. Te produkty znajdowały rynek, stanowiły swego rodzaju wzorzec, za tymi produktami szła także produkcja w Polsce. I bardzo popieram wyrażony tutaj pogląd, że to były dziesiątki miliardów dolarów zainwestowanych w polską gospodarkę.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#PoselBoguslawLiberadzki">Przez 12 lat, jak pan poseł Giertych był uprzejmy mówić, mieliśmy ok. 60 mld ujemnego bilansu handlowego z Unią Europejską, ale w roku ubiegłym tylko z Rosją było to ok. 4 mld dolarów. To nie jest cecha immanentna; to, że mamy ujemny bilans w handlu zagranicznym, nie wynika ze stosunków Polska - Unia Gospodarcza. To jest stan naszej gospodarki, to sposób zarządzania i sposób rządzenia. Unia Europejska nie sformułowała takiego warunku, iż przedsiębiorstwa polskie mają być źle zarządzane. Upadek Stoczni Szczecińskiej nie jest wynikiem dyrektywy Unii Europejskiej w odniesieniu do tej stoczni. Co więcej, jeślibyśmy źle stanowili prawa, to też jest nasza własna ˝zasługa˝. Tego, żebyśmy źle rządzili naszym krajem, Unia Europejska też od nas nie wymaga.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#PoselBoguslawLiberadzki">Jest także faktem, i to trzeba podkreślić, iż to nasze otwarcie na Unię Europejską sprzyjało koniunkturze gospodarczej w krajach ˝piętnastki˝. Polska była i nadal jest atrakcyjnym rynkiem zbytu, w którym 40-milionowe społeczeństwo konsumentów, może dotychczas zbyt często konsumentów, a za rzadko producentów, odwiedzane jest przez kolejne dziesiątki milionów naszych sąsiadów ze Wschodu. I oby dalej nas odwiedzali; to byłby też rynek zbytu dla produktów unijnych. Chcemy mieć tego świadomość; Komisja Europejska ma świadomość - i to także chcemy tu podkreślać.</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#PoselBoguslawLiberadzki">Wysoka Izbo! Padł apel, że rząd ma dbać o swoich obywateli. Tak, ale i my sami mamy też o siebie dbać. Polska firma ma także wspierać polską firmę. W związku z tym na czym ma także polegać ta ochrona polskiego rynku, o której mówił mój szanowny przedmówca? Ano między innymi na przyjęciu norm ochrony rynku europejskiego, które się stosuje w krajach Unii Europejskiej. Jeśli te normy zaaplikujemy, przyjmiemy w odniesieniu do polskiej gospodarki, to będziemy ją chronić, w taki sam sposób, jak Unia Europejska chroni swoją gospodarkę. A zatem nie miejmy o to pretensji; uczmy się, przyjmujmy to i wprowadzajmy.</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#PoselBoguslawLiberadzki">Także inaczej patrzyłbym na protesty w stosunku do idei w ogóle, do istoty kwot produkcji itd. To jest mechanizm pomagający uniknąć nadprodukcji. Inna sprawa to wynegocjowane poziomy tych kwot. Oczywiście poziom wynegocjowany jest to rzecz bardzo ważna. Ale patrząc na stan negocjacji, można zauważyć, że wśród krajów dziesiątki kandydującej negocjatorzy polscy zapewnili przyzwoite miejsce naszemu krajowi. Chodzi o to, że 51% spodziewanych funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności, czyli prawdopodobnie 13-14 mld euro, to będą pieniądze, które z budżetu europejskiego Polska będzie uzyskiwać w latach 2004-2006. Oprócz tego mamy do dyspozycji fundusz PHARE, który od 1998 r. jest wykorzystywany w coraz mniejszym stopniu, a w ostatnich dwóch latach na poziomie wstydliwie niskim - to ponad 1 mld euro. Mamy też fundusz ISPA, rok 2000 - niewykorzystane 800 mln euro; ISPA 2001 - niewykorzystane 1,3 mld. Jest też SAPARD - niewykorzystane 500 mln euro. Czyli ponad 3 mld euro to pieniądze, które dla Polski są dostępne.</u>
          <u xml:id="u-65.6" who="#PoselBoguslawLiberadzki">Oprócz tych przyszłych 13 czy 14 mld kolejna pozycja, która będzie się liczyć w bilansie: co my z Unii, co my do Unii, jeśli chodzi o sektor rolnictwa, to dotacje bezpośrednie. Ich poziom, forma naliczania mają być jeszcze wynegocjowane. Do tego budżetu unijnego będziemy płacić, wszystko wskazuje na to, że 2-2,5 mld euro rocznie. W jakim trybie, zgodnie z jakim harmonogramem rocznym, tego nie wiemy, to jest do wynegocjowania. W każdym razie ten wstępny obraz się pojawia: ok. 2 mld wpłat, a możemy uzyskiwać łącznie z funduszami preakcesyjnymi nawet więcej niż 4 mld rocznie. Możemy; ale pod jednym warunkiem - że przedłożymy projekty inwestycyjne. Pieniędzy się nie daje ot, tak sobie, po prostu finansuje się projekty inwestycyjne, które są potrzebne, które są ważne. A zatem w przypadku naszego kraju są to projekty inwestycyjne infrastrukturalne, projekty inwestycyjne w zakresie ochrony środowiska, projekty inwestycyjne służące lokalnym społeczeństwom, najsłabszym regionom, wreszcie projekty inwestycyjne, które pozwolą włączyć nasz kraj w normalny cykl życia i obrotu towarowego Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-65.7" who="#PoselBoguslawLiberadzki">Dla młodych ludzi, zresztą także dla nas, dla mojegol, średniego, pokolenia, w dużej mierze ważna jest przyszłość; to, czym będzie Polska w latach 2015, 2020, 2030. Polska w dużej mierze będzie tym, czym będzie Europa w tym czasie. Jeżeli będziemy częścią składową dużego organizmu, który będzie miał szansę konkurować w świecie, będzie nam także znacznie lepiej. Świat to rywalizacja kontynentów, świat to rywalizacja wielkich bloków. Mamy taką szansę. W dużej mierze od nas zależy to, jak ją wykorzystamy. A Konwent jest tą metodą, jest miejscem, gdzie możemy wypowiadać się o tej przyszłej Europie w podstawowych dla nas, życiowo ważnych sprawach. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-65.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Gorczycę z klubu Platformy Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PoselStanislawGorczyca">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Niewielu ludziom w Polsce data: luty 1386 r. zapisała się w pamięci; dużo więcej mówi data: styczeń 1797 r. Między tymi datami upłynął ogromny kawał czasu, 411 lat, bez jednego miesiąca. Ta pierwsza data to data zawiązania Unii Lubelskiej, dobrowolnego - zaznaczam: dobrowolnego - traktatu zawartego pomiędzy Polską i Litwą, traktatu potwierdzonego niespełna 200 lat później w tym samym mieście. Ten traktat stworzył podwaliny, jeśli chodzi o powstawanie niezwykłego tworu politycznego w dziejach Europy, Rzeczypospolitej Obojga Narodów, w rzeczywistości trojga, a dla ścisłości - wielu narodów. Ten traktat, oparty na zasadzie: do, ut des (daję, abyś dał), którą szczególnie gorąco polecam uwadze Wysokiej Izby, zapoczątkował okres pomyślnego rozwoju Rzeczypospolitej. Ta druga data to data upadku tego niezwykłego tworu; data podpisania ostatecznego traktatu rozbiorowego Rzeczypospolitej, zniszczenie wszystkiego, ˝co mogłoby zachować pamięć istnienia Królestwa Polskiego˝. Jeszcze na koniec Rzeczpospolita zostawiła w spadku kolejny niezwykły akt polityczny, pierwszą w Europie nowoczesną konstytucję, Konstytucję 3 Maja.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#PoselStanislawGorczyca">W tym samym mniej więcej czasie, kiedy czterowiekowy dorobek polityczny wielu narodów ulegał zagładzie, gdzieś na drugim końcu ówczesnego świata powstał podobny twór polityczny, United States of America, Unia Stanów Ameryki. Dlaczego sięgam do tak odległej historii? Po raz kolejny chcemy być, i gorąco ufam, że tak się stanie, członkiem podobnego tworu politycznego, członkiem Unii Europejskiej. Co możemy dać współczesnej Europie? Co możemy wnieść do Unii Europejskiej? Przepraszam, myślę, że już wnieśliśmy. Nie tylko my, Polacy, ale również - w równym stopniu - Białorusini, Litwini, Rusini czy - jeśli ktoś woli współczesne określenie - Ukraińcy, daliśmy Zachodniej Europie 400 lat doświadczeń i dorobek wynikający z tych doświadczeń. Przecież proces powstania Unii Europejskiej jest współczesnym i przyspieszonym powieleniem procesu powstania Rzeczypospolitej. Unia, rozwiązując społeczne i polityczne problemy, czerpie pełnymi garściami z naszego dorobku, zarówno stosując dobre rozwiązania, jak i powielając te same błędy. Chcecie, abym podał przykłady? Bardzo proszę. Czym jest zasada jednomyślności w podejmowaniu najważniejszych decyzji, jeśli nie współczesną wersją liberum veto? A czy skrupulatnie przestrzegana przez wiele wieków zasada odrębności państwowej Polski i Litwy nie jest przypadkiem tym, czym jest współczesna zasada Europy ojczyzn? A zasada tolerancji religijnej? Przypomnę, że wszystkie odłamy chrześcijaństwa, wyznawcy judaizmu i islamu żyli zgodnie, uwzględniając oczywiście ówczesne warunki, inkwizycję, burzliwe religijne ruchy reformatorskie. W Rzeczypospolitej nie było nocy św. Bartłomieja ani wypędzenia Morysków.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#GlosZSali">(Mniej historii. Chodzi o to, co jest tu i teraz.)</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#PoselStanislawGorczyca">A czyż nie jest powszechnie obecnie stosowana - bezcenna nie tylko w skali europejskiej - wielokulturowość Rzeczypospolitej, czyż nie jest bezdyskusyjne poszanowanie jej wielokulturowości? Obecny Konwent Europejski łudząco przypomina nasze pacta conventa, czyli zbiór warunków i żądań stawianych przez społeczeństwo nowo wybranej władzy, ówczesnemu wybranemu królowi.</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#PoselStanislawGorczyca">Skoro było tak dobrze, to dlaczego Rzeczpospolita upadła? Powiem zatem o błędach. Wspomnijmy tu chociażby o warcholstwie politycznym. Jest to temat bardzo na czasie, temat rzeka, dotyczący 4 wieków naszej historii. Czy w Unii Europejskiej tego nie ma? Oczywiście, że jest. Mieliśmy ostatnio spektakularny przykład, kiedy to znany polityk europejski wbrew wspólnemu stanowisku państw Unii obiecywał to, czego nie powinien obiecywać. A czy krótkowzroczne i szkodliwe przedkładanie narodowego interesu Polski i narodowego interesu Litwy nad interes wspólny nie jest przypadkiem tym samym, czym jest powszechna praktyka w Unii Europejskiej? A czy nie ma analogii, jeśli chodzi o wewnętrzną słabość struktur państwowych Polski i Litwy, która nie pozwala rozwiązywać wewnętrznych problemów? Przecież Unia, żeby rozwiązać problemy wewnątrzeuropejskie, musi korzystać z pomocy Stanów Zjednoczonych.</u>
          <u xml:id="u-67.5" who="#PoselStanislawGorczyca">Otóż nie siła gospodarcza, bo przecież jeszcze jej nie mamy, nie organizacja społeczeństwa, bo jest jeszcze w powijakach, ale właśnie te cztery wieki doświadczeń stanowią nasz największy kapitał. Mamy pełne prawo mówić innym europejskim narodom, nawet z pewną nutką zarozumiałości, że jesteśmy narodem, który wspólnie z innymi narodami przez cztery wieki doświadczył tego wszystkiego, co oni z takim mozołem budują. Możemy także mówić: tak, to trzeba zrobić, to się u nas sprawdziło, albo: nie, nie róbmy tego, to przyniosło same nieszczęścia. Dla dobra własnego i dla dobra wszystkich narodów europejskich stosujmy - i żądajmy stosowania - starą polityczną zasadę: do ut des (daję, abyś dawał). Te skromne myśli nasuwa mi lektura esejów Pawła Jasienicy. Nam wszystkim, a szczególnie przeciwnikom przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, tę lekturę gorąco polecam. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-67.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Duliasa z klubu Samoobrony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PoselStanislawDulias">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Wczorajsze spotkanie z prezesem Narodowego Banku Polskiego nasunęło mi refleksję, że kiedy mówi się o Narodowym Banku Polskim, mówi się także o Banku Światowym, Unii Europejskiej, Brukseli. Dzisiaj w czasie spotkania z wicepremierem na pytanie, jak widzi polską gospodarkę w świetle dalszego ograniczenia naszej produkcji, padła odpowiedź, iż wprowadzimy w Polsce euro. To sprowokowało mnie do zabrania głosu, a zatem korzystam z tego, że mam do dyspozycji jeszcze kilka minut.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#PoselStanislawDulias">Polska ma i powinna mieć swoje miejsce w Europie, natomiast wejście do Unii powinno nastąpić na partnerskich zasadach, a nie za wszelką cenę, o czym już wielokrotnie tu mówiliśmy. Nasze stanowisko jest efektem i odzwierciedleniem przebytej drogi przystosowawczej. Mówię ˝nasze˝ w odniesieniu do Samoobrony, ale nie tylko. Stanowisko jest co najmniej wątpliwe. Nasze wejście do struktur europejskich nie może jednak nastąpić w wyniku złudzeń i ciągłych ustępstw zmierzających do ograniczenia przyszłej naszej roli w potencjale produkcyjnym i gospodarczym Unii.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#PoselStanislawDulias">Dotychczasowe doświadczenia pokazują, że nasze zmagania najczęściej kończą się przegranymi. Mamy świadomość, że od wynegocjowania mniej lub bardziej korzystnych warunków zależeć będzie pozycja wyjściowa Polski w Unii. Ten stan stanowi poważne zagrożenie. Powinniśmy być świadomi, że w kapitalizmie decydują twarde reguły konkurencji i walki o rynki zbytu. W tej walce bezskutecznie liczyliśmy na zrozumienie i dobroduszność piętnastki oraz wielkich polityków unijnych. Manewry propagandowe są bardzo ciekawe, a wypowiedzi redaktora Jędrzeja Bieleckiego szczególnie. W zależności od atmosfery w Polsce unijnej od razu można odpowiednio odczytać interpretację.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#PoselStanislawDulias">Nasz kraj jest w bardzo trudnej sytuacji, na co składa się: 1) tragizm kolejno upadających przedsiębiorstw przemysłowych - od największych do najmniejszych, nie mówię już o zadłużeniu zakładów, sięgającym powyżej 200 mld, 2) sytuacja rolnictwa, wobec którego prowadzi się od 10 lat drenaż i nadal będzie się prowadziło w myśl wytycznych i cyfr, które są podawane i wskazywane przez Unię, 3) zaślepienie albo też świadome niedoinformowanie co do zobowiązań wynikających z umów międzynarodowych, szczególnie z Unią Europejską, które były podpisywane przez różne ekipy. Komuś musiało zależeć na tych, wydaje mi się, tajnych uzgodnieniach. Nikt dotychczas nie odpowiedział na wiele moich pytań. W odpowiedzi na jedno z nich - dotyczące tego, gdzie jest światło w tunelu, jeżeli chodzi o nasze wejście do Unii Europejskiej, kiedy to nastąpi, jako że warunki przystosowawcze wskazują na różne terminy - padł dzisiaj termin 2027 r. Wydaje mi się, że to nie jest tak. Twierdzenie, że nie ma innego wyjścia, jest objawem znieczulicy i braku odpowiedzialności. Trzeba chcieć, a chcieć, to móc. Padło również dzisiaj z tej mównicy stwierdzenie, że nie ma innego wyjścia niż Władywostok. Wydaje mi się, że jest to tylko propagandowe hasło, wyrażone niestety wcześniej przez dostojnika Kościoła.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#PoselStanislawDulias">Wykorzystując niedoinformowanie, tworzyliśmy atmosferę bezmyślnego i naiwnego parcia do Unii. Doprowadziło to do tego, że kolejne ekipy rządowe, licząc na mannę z nieba, sprzedawały po kawałku naszą gospodarkę i kraj. Kto sporządził symulację strat i zysków? Wydaje mi się, że nikt.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#GlosZSali">(Potrzebny jest traktat.)</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#PoselStanislawDulias">Traktat, tak. I na dziś, i na najbliższą przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-69.7" who="#PoselStanislawDulias">Niestety, mrzonki się kończą i zaczyna dochodzić do uzgodnień. Tu rozmowy są twarde i bezwzględne. Wizja sielankowej przyszłości Polski w Unii zaczyna przygasać niezależnie od tego, czy panie i panowie ministrowie i posłowie będą mówić, że tak nie jest. Niezależnie od tego, jaka będzie propaganda, stan naszej gospodarki jest dla wszystkich oczywisty. Panowie z Unii nie mają żadnych skrupułów, kwalifikując Polskę raz w czołówce, tak jak trzeba, a raz w końcówce, a często na ostatnim miejscu wśród krajów kandydujących. To ostatnie miejsce się zgadza, jest adekwatne do aktualnej sytuacji naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-69.8" who="#PoselStanislawDulias">Niewiele się mówi o tym, dlaczego i w wyniku jakich procesów ten stan zaistniał, jakie to przyniosło spustoszenie, a przede wszystkim jak w tym stanie Polska ma dostosować się do warunków unijnych, kiedy w okresie przystosowawczym nasze możliwości finansowe będą mniejsze. Pomijany jest fakt, że nie ma możliwości skorzystania z pomocy bez wcześniejszego własnego finansowego wkładu, czyli że nasze szanse są marne, że Polska nie ma na to środków finansowych, nie mówi się o tym, skąd ewentualnie je weźmie. Unia twierdzi, że udzieli pomocy, nie wiadomo jednak, na jakie przedsięwzięcia i na jakich zasadach. Nadal improwizujemy. Mówimy o SAPARD...</u>
          <u xml:id="u-69.9" who="#GlosZSali">(Czytać trzeba. Wiedza przyjdzie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Panowie posłowie, proszę umożliwić panu posłowi Duliasowi wypowiedzenie się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PoselStanislawDulias">Nie zawsze otrzymujemy taką pomoc, jaka jest nam potrzebna, lecz taką, jaką uznają za stosowną unijni eksperci, często zgodnie z tym, jak jest im wygodniej, jak wygodniej jest dotychczasowej piętnastce. Tak jesteśmy ustawiani na najbliższe lata. Można by wymieniać dalsze skojarzenia i wątpliwości. Ciekawe jest stanowisko polskiej strony, to, jak na to reagujemy. Nie protestujemy, a nawet nie próbujemy przedstawiać naszego jednoznacznego twardego stanowiska. Podejmujemy działania pozorne, nie szukamy przyczyn i nie wyciągamy wniosków. Gdy jednak od czasu do czasu pozwala się nam wyrazić słowa weta - było tak w wypadku dwóch panów wicepremierów - to tylko tak dla formy, względnie dla propagandy. W następnym podejściu wyrażamy zrozumienie i zgodę na proponowane warunki i tłumaczymy społeczeństwu, że jednak tak będzie najlepiej, jak powiedzieli panowie z Unii. Może warto w tym względzie dokonać jednak pewnych przemyśleń.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#PoselStanislawDulias">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Dotychczasowe uzgodnienia wskazują, że ze strony Brukseli ustępstw w wypadku wymyślonych tam stanowisk nie będzie. A jak już będą, to nie w sprawach finansowych, decydujących o stanie naszej gospodarki. Tak jakoś się składa, że prasa milczy o limitach w rolnictwie. Nie mówi się o zakładanych wielkościach, o tym już się zapomina. Mówiło się o pomocy w wysokości 40 mld euro, potem się mówiło o dwudziestu paru, teraz mówi się o 14 mld euro i mówi się teraz o 2-3 mld euro. I tak to będzie, aż w końcu wykażemy pełne zrozumienie wobec tego, że ani grosz do polskiej kasy nie będzie wpływał.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#PoselStanislawDulias">Przykłady naszego dojścia podał tu na konkretnym przykładzie pan poseł Pęk. Wydaje mi się, że dotyczy to również obszarów i zakresu wielkości pomocy, jak również terminów naszego wejścia do Unii.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#PoselStanislawDulias">Nie wiem, czy nie warto, byśmy wszyscy, panie i panowie posłowie, zastanowili się nad tym, żeby z góry przedstawić z naszej strony inny termin wejścia Polski do Unii Europejskiej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu panią poseł Grażynę Ciemniak z Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PoselGrazynaCiemniak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Myślę, że dużo dzisiaj już padło słów, nie zawsze prawdziwych. Chciałabym tylko podkreślić, że rozmawiamy dzisiaj niewątpliwie zarówno o przyszłym kształcie Unii Europejskiej, jak i przede wszystkim o miejscu Polski w przyszłej rozszerzonej Unii Europejskiej, o strukturach, instytucjach, procedurach. Nie można jednak zapomnieć o tym, że nadal będzie zawsze aktualne stwierdzenie jednego z ojców integracji europejskiej Jeana Monneta: ˝My nie tworzymy koalicji państw, my jednoczymy ludzi˝. I to jest ta wielka wartość.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#PoselGrazynaCiemniak">Natomiast tego, co komisarz Günter Verheugen w ubiegłym tygodniu na spotkaniu z członkami Komisji Europejskiej powiedział, iż Polska po kilku miesiącach nadrobiła zaległości i jest dzisiaj na czele krajów kandydujących, wysłuchałam z wielką satysfakcją. Myślę, że wszyscy członkowie Komisji Europejskiej mieli to samo odczucie, jako że jest to wielki wysiłek i parlamentu, i rządu polskiego.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#PoselGrazynaCiemniak">W traktacie o Wspólnocie Europejskiej jest zapis dotyczący obywatelstwa Unii Europejskiej, zgodnie z którym obywatele państw członkowskich stali się automatycznie obywatelami Unii Europejskiej, z zachowaniem obywatelstwa kraju członkowskiego. Każdy obywatel Unii ma prawo między innymi do swobodnego poruszania się i przebywania na obszarze państw członkowskich, podjęcia pracy w każdym państwie członkowskim, ochrony dyplomatycznej i konsularnej, przedkładania petycji do Parlamentu Europejskiego, zwrócenia się ze skargą do rzecznika praw obywatelskich Unii Europejskiej. Zadajmy sobie pytanie: Czy nie chcą tego Polacy? Nie chcą w tym uczestniczyć? Myślę, że chcą.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#PoselGrazynaCiemniak">Każdy obywatel Unii niemający obywatelstwa państwa członkowskiego, w którym mieszka, może w nim głosować i kandydować w wyborach samorządowych. Dotyczy to również wyborów do Parlamentu Europejskiego. Unia Europejska zajmuje się przecież tylko tymi sprawami, które zdaniem państw członkowskich będą rozwiązywane lepiej we współpracy międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#PoselGrazynaCiemniak">Unia niewątpliwie musi znaleźć najskuteczniejszą drogę do realizacji najważniejszych celów, jakimi są: zapewnienie bezpieczeństwa, postęp gospodarczy i społeczny oraz ochrona wolności, praw i interesów obywateli. Unia Europejska respektuje tożsamość narodową państw członkowskich, ich historię, tradycję i kulturę, i taka powinna pozostać w przyszłości. Nieprawdą jest to, co wypowiadano kilkakrotnie w dzisiejszej debacie o braku respektowania tożsamości narodowej.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#PoselGrazynaCiemniak">Pytanie: Co po rozszerzeniu Unii będzie gwarancją przestrzegania tych praw i wartości? Ma nią być Karta Podstawowych Praw Unii Europejskiej, która moim zdaniem powinna zostać włączona do traktatu nicejskiego. Nad statusem tej karty praw podstawowych pracuje jedna z grup roboczych konwentu i Polska będzie miała możliwość zabrać w tej sprawie głos. Tekst karty formalnie został zatwierdzony przez konwencję 2 października 2000 r., a jej ogłoszenie nastąpiło podczas szczytu europejskiego w Nicei 8 grudnia 2000 r. Karta zawiera katalog podstawowych praw cywilnych i politycznych oraz społecznych, gospodarczych i kulturalnych. Potwierdza też znaczenie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Europejskiej Karty Społecznej Rady Europy, której Polska od 11 lat jest członkiem wśród obecnych 44 krajów europejskich, a polscy parlamentarzyści aktywnie uczestniczą w pracach Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. Konieczne jest i możliwe wykorzystanie tych doświadczeń.</u>
          <u xml:id="u-73.6" who="#PoselGrazynaCiemniak">W preambule karty stwierdza się - chcę tu przytoczyć, bo wiele mówimy o karcie, być może nie zawsze ją znając - że narody Europy w procesie tworzenia między sobą coraz ściślejszej unii zdecydowane są dzielić pokojową przyszłość opartą na wspólnych wartościach. Czerpiąc inspiracje ze swego duchowego i moralnego dziedzictwa, Unia jest zbudowana na nierozerwalnych, powszechnych zasadach ludzkiej godności, wolności, równości i solidarności. Jej podstawą są zasady demokracji i rządów prawa. Unia przyczynia się do zachowania i rozwoju tych wspólnych wartości z poszanowaniem różnorodności kultur i tradycji narodów Europy, jak również tożsamości narodowych państw członkowskich oraz organizacji ich władz publicznych na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym. Dąży do pobudzenia zrównoważonego i stałego rozwoju oraz zapewnia swobodny przepływ osób, dóbr, kapitału i usług oraz wolność przedsiębiorczości. To jedynie część zapisów z preambuły.</u>
          <u xml:id="u-73.7" who="#PoselGrazynaCiemniak">Pozwolę sobie przytoczyć niektóre zapisy Karty Podstawowych Praw Unii Europejskiej:</u>
          <u xml:id="u-73.8" who="#PoselGrazynaCiemniak">Godność człowieka jest nienaruszalna. Należy ją szanować i chronić.</u>
          <u xml:id="u-73.9" who="#PoselGrazynaCiemniak">Każdy ma prawo do życia. Nikt nie może być skazany na karę śmierci ani nie może nastąpić jej wykonanie.</u>
          <u xml:id="u-73.10" who="#PoselGrazynaCiemniak">Każdy ma prawo do poszanowania swojej integralności fizycznej i psychicznej, a w dziedzinie medycyny w szczególności muszą być szanowane: zakaz wykorzystywania ludzkiego ciała jako źródła korzyści finansowych, zakaz reproduktywnego klonowania ludzi.</u>
          <u xml:id="u-73.11" who="#PoselGrazynaCiemniak">Gwarantuje się prawo do zawarcia małżeństwa i prawo do założenia rodziny zgodnie z ustawami krajowymi, regulującymi korzystanie z tych praw.</u>
          <u xml:id="u-73.12" who="#PoselGrazynaCiemniak">Uznaje się swobodę prowadzenia działalności gospodarczej zgodnie z prawem wspólnotowym oraz prawem i praktyką krajową.</u>
          <u xml:id="u-73.13" who="#PoselGrazynaCiemniak">Każdy jest równy wobec prawa. Zakazuje się jakiejkolwiek dyskryminacji z takich powodów, jak płeć, rasa, kolor skóry, pochodzenie społeczne i pochodzenie etniczne, ze względu na język, religię lub przekonania, opinie polityczne lub wszelkie inne czy też przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną.</u>
          <u xml:id="u-73.14" who="#PoselGrazynaCiemniak">Unia szanuje zróżnicowanie kulturowe, religijne i językowe.</u>
          <u xml:id="u-73.15" who="#PoselGrazynaCiemniak">Każda osoba zamieszkała i poruszająca się legalnie na terytorium Unii Europejskiej ma prawo do świadczeń z zabezpieczenia społecznego i korzyści socjalnych, zgodnie z prawem wspólnotowym oraz ustawami i praktyką krajową. Wysoki poziom ochrony środowiska i poprawa jego jakości muszą stać się częścią składową polityki Unii i muszą zostać zapewnione zgodnie z zasadą zrównoważonego, stałego rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-73.16" who="#PoselGrazynaCiemniak">Ze względu na ograniczony czas nie sposób przytoczyć wszystkich zapisów Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Ale jest to dokument, który prawdopodobnie będzie jedną z podstaw funkcjonowania przyszłej już, rozszerzonej Unii - takiej, w której, jestem przekonana, z woli Polaków znajdzie się właściwe miejsce dla Polski.</u>
          <u xml:id="u-73.17" who="#PoselGrazynaCiemniak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Unia Europejska to dzisiaj polityczne ugrupowanie 15 państw, które postanowiły ze sobą współpracować, budując dobrobyt i bezpieczeństwo, z woli społeczeństw, nie rezygnując z własnej niepodległości i odrębności narodowej. Udział Polski we Wspólnocie jest szansą na przyspieszenie rozwoju społecznego-gospodarczego, umocnienie tożsamości kulturowej, pielęgnowanie własnych tradycji i języka, i z tej szansy powinniśmy skorzystać, uczestnicząc w podejmowaniu wspólnych, korzystnych dla Polski decyzji. To jest nasz interes narodowy. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-73.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję pani poseł za wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Widucha z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PoselMarekWiduch">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Konwent Unii Europejskiej, który obraduje nad przyszłym kształtem instytucjonalnym i politycznym Unii, ma za zadanie wypracować rozwiązania dla poszerzonej Unii. Unii bardziej efektywnej, przejrzystej, czytelnej i przyjaznej dla wszystkich swoich obywateli. Dzięki Konwentowi po raz pierwszy również Polska decyduje o przyszłości Unii Europejskiej na równych prawach z jej obecnymi członkami.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#PoselMarekWiduch">Szczególnego podkreślenia wymaga fakt, iż również po raz pierwszy młodzi Polacy mieli możliwość bezpośredniego uczestnictwa w pracach Konwentu Młodych. Był on jednym ze zgromadzeń towarzyszących, które wnoszą wkład do prac Konwentu Unii Europejskiej. Młode osoby nie mają historycznych obciążeń, pozbawione są przesądów i zafałszowanych ocen. Charakteryzuje nas entuzjazm, odwaga w realizowaniu śmiałych wizji oraz otwartość na nowe pomysły. Przebieg Konwentu Młodych rządził się tymi samymi zasadami co Konwent Unii Europejskiej, tzn. dyskutowano w czasie posiedzenia plenarnego i debat w ramach poszczególnych grup roboczych. W pracach Konwentu Młodych uczestniczyło 210 przedstawicieli młodzieży europejskiej w wieku 18-25 lat, zarówno z państw członkowskich, jak i państw kandydujących do Unii.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#PoselMarekWiduch">Polska delegacja liczyła sześcioro delegatów oficjalnie nominowanych przez polskich członków ˝dorosłego˝ Konwentu i ich zastępców, a także obserwatora z Episkopatu oraz podopieczną profesora w Instytucie Europejskim we Florencji Giuliano Amato, tj. byłego premiera Włoch. Polscy przedstawiciele w Konwencie Młodych aktywnie włączyli się do dyskusji o kształcie zjednoczonej Europy. Pojechali do Brukseli, aby zaprezentować obraz Polski wyzbyty fałszywych stereotypów. Chcą oni brać czynny udział w debacie o przyszłej Europie, w której nam wszystkim przyjdzie żyć. Jest to istotne, ponieważ to obecnie są stawiane fundamenty nowej zjednoczonej Europy, opartej na wspólnych, uniwersalnych wartościach, otwartej na inne kultury i osadzonej w przejrzystych, demokratycznych i efektywnych strukturach.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#PoselMarekWiduch">W ramach prac Konwentu Młodych omawiano tematy związane z zadaniami i celami Unii Europejskiej. Omówiono, jakie ramy instytucjonalne i zakres odpowiedzialności powinna mieć Unia bliska jej obywatelom. Zastanawiano się nad miejscem Europy w zglobalizowanym świecie i nad tym, w jaki sposób Unia Europejska powinna przyczyniać się do zapewnienia pokoju, bezpieczeństwa oraz zrównoważonego rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#PoselMarekWiduch">Warto podkreślić, iż dla polskich delegatów udział w pracach Konwentu Młodych był nauką tego, jak działają instytucje Unii Europejskiej i jak uprawia się politykę w Unii Europejskiej. Konwent pokazał, iż polskie organizacje i stowarzyszenia pozarządowe nie tkwią zbyt silnie w europejskich strukturach organizacji pozarządowych. Dopiero kilka dni temu utworzono Europejską Radę Młodzieżową, która będzie reprezentować polską młodzież na zewnątrz, w tym z Europejskim Forum Młodych, zrzeszającym organizacje młodzieżowe z krajów Unii Europejskiej i większości krajów kandydujących do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#PoselMarekWiduch">Reasumując, można stwierdzić: Bardzo dobrze się stało, iż pojawiła się inicjatywa powołania Konwentu Młodych, w pracach którego mogli wziąć udział młodzi Polacy. Dzięki temu mogliśmy wziąć udział w toczącej się dyskusji na temat przyszłości Unii Europejskiej. Była to niepowtarzalna szansa na wniesienie wkładu do procesu integracji i kształtowania wspólnej Europy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Kolejne wystąpienie przedstawiciela klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej - pani poseł Sylwia Pusz, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PoselSylwiaPusz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nasza dzisiejsza debata jest poszukiwaniem odpowiedzi na szereg pytań, m.in.: Czy Europa przyszłości powinna zmierzać w kierunku zbliżenia naszych stylów życia, czy też może powinna utrzymywać istniejące różnorodności? Czy jest naszą szansą cywilizacyjną, ogólnonarodowym celem, czy też może, jak niektórzy dzisiaj tu złowieszczo twierdzili, będzie to zagrożenie kolonializmem? Chcę na paru przykładach dotyczących transportu i usług telekomunikacyjnych wykazać, że dla Polski członkostwo w Unii Europejskiej oznacza postęp technologiczny, postęp cywilizacyjny i warto zbliżać nasze style życia, warto zmieniać Polskę na lepsze.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#PoselSylwiaPusz">Do tej pory w dziedzinie telekomunikacji, zarówno pod względem jakości usług telekomunikacyjnych, jak i ilości użytkowników telefonii komórkowej i Internetu, pozostajemy w Europie daleko w tyle. Pozytywnym i niezwykle odczuwalnym dla obywateli efektem liberalizacji tych usług będzie oczywiście spadek cen. Jeśli popatrzeć tylko na przykład Niemiec, to ceny oferowane przez nowych operatorów są w przypadku rozmów międzymiastowych aż o 79% tańsze, a w przypadku rozmów lokalnych - aż o 29%. O tym, że już dzisiaj bardziej opłaca się Polakom korzystać z usług niemieckich operatorów, świadczyć może chociażby fakt, że studenci filii poznańskiego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza z Viadriny we Frankfurcie nad Odrą esemesują w niemieckiej sieci, a nie w polskiej, chociaż ta ostatnia jest oczywiście dostępna.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#PoselSylwiaPusz">Podobna sytuacja cenowa, jeśli chodzi o rynek niemiecki, występuje w innych państwach ˝piętnastki˝. W warunkach zdrowej konkurencji nowi operatorzy są średnio o połowę tańsi. To zmusiło wszystkich głównych operatorów do wprowadzenia konkurencyjnej polityki cenowej.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#PoselSylwiaPusz">Nareszcie będzie też realny szeroki wybór między ofertami operatorów międzynarodowych i międzymiastowych. Wycena kosztów umożliwi Polakom wybór najbardziej atrakcyjnej dla nich oferty. Także na najlepiej rozwijającym się w naszym kraju rynku telefonii komórkowej powinniśmy oczekiwać wykluczenia niekorzystnych praktyk. Chodzi głównie o obniżenie stawek z tytułu połączeń sieci stacjonarnej do komórkowej oraz korzystania z telefonu komórkowego za granicą. Problemem tym zajęła się już w ramach Unii Komisja Europejska.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#PoselSylwiaPusz">Każdego roku wzrasta też zatrudnienie w sektorze telekomunikacji - zarówno w produkcji, jak i w usługach - następuje przepływ osób z rynku wydawniczego do wymiany informacji online. Rośnie popularność telepracy, a więc wykonywania części lub całości pracy poza normalnym miejscem aktywności zawodowej, najczęściej w domu.</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#PoselSylwiaPusz">Rozwój Internetu w Europie jest już przesądzony. Rada Europejska obradująca w Lizbonie już w listopadzie 2000 r. postawiła jako strategiczny cel przekształcenie Unii w najbardziej konkurencyjną i dynamiczną gospodarkę opartą na bogatych zasobach wiedzy. Inicjatywa ˝E-Europa - społeczeństwo informacyjne dla wszystkich˝ ma na celu przyspieszenie upowszechnienia technologii cyfrowych i zagwarantowanie, że wszyscy obywatele będą mogli się nimi posługiwać i będą potrafili je obsługiwać. Wyznaczono daty i konkretne cele. Zinformatyzowane zostaną wszystkie szkoły. Każdego roku w Unii Europejskiej błyskawicznie wzrasta liczba użytkowników, obserwuje się też spadek cen. A co mamy w Polsce? Ilu z nas serfuje po Internecie i korzysta z poczty elektronicznej?</u>
          <u xml:id="u-77.6" who="#GlosZSali">(Ja.)</u>
          <u xml:id="u-77.7" who="#PoselSylwiaPusz">To bardzo się cieszę.</u>
          <u xml:id="u-77.8" who="#PoselSylwiaPusz">W Internecie jest też coraz bezpieczniej. Chodzi zarówno o dokonywane zakupy, jak i podpisywane umowy. Podpis elektroniczny stanie się w kolejnych państwach legalnym instrumentem. Chodzi też o samą treść stron internetowych www, których monitorowaniem zajęła się Komisja Europejska.</u>
          <u xml:id="u-77.9" who="#PoselSylwiaPusz">O polskich drogach natomiast niestety krążą już dowcipy nawet w Europie. Nie mamy się czym chwalić. Stan dróg doskonale wszyscy znamy. Ich jakość, często brawura kierowców prowadzi do tragicznych statystyk. Czy mamy szanse na jakiekolwiek zmiany w tej dziedzinie? Liczba kilometrów autostrad w Polsce jest śmiesznie mała, wynosi obecnie ok. 400 km. O te liczby zapytano nawet ostatnio jednego z uczestników kanadyjskiej wersji programu ˝Milionerzy˝. Pytany nie odpowiedział prawidłowo, nie był bowiem świadom, że w 40-milionowym kraju w środku Europy może być tylko 400 km autostrad. Czy jest szansa na to, aby to zmienić? Tak, Unia Europejska daje nam szansę poprawy tej sytuacji. Dzięki możliwości korzystnia ze środków funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności wejście Polski do Unii Europejskiej da nam dużą szansę na poprawę tych statystyk. Oczywiście nie o statystyki tylko chodzi, ale o nasze bezpieczeństwo, komfort jazdy. Usprawnienie jazdy, zwiększenie niezawodności i regularności przewozów, wzrost jakości usług transportowych, skrócenie czasu przejazdu i zmniejszenie kosztów transportu, to wszystko jest możliwe. Wystarczy spojrzeć na Hiszpanię, w której dzięki wykorzystaniu środków budżetowych Wspólnoty wybudowano 3,5 tys. km autostrad.</u>
          <u xml:id="u-77.10" who="#PoselSylwiaPusz">Polska już dzisiaj w ramach programu PHARE, ISPA, a także SAPARD, ma możliwość budowania dróg. Można się przekonać, że w wielu województwach w ciągu ostatnich 10 lat wybudowano już drogi ze środków unijnych, w Wielkopolsce m.in. obwodnicę wokół Pniew, zmodernizowano drogę na odcinku Pniewy-Skwierzyna, zatwierdzono projekt modernizujący węzeł kolejowy w Poznaniu. Najbardziej chyba znanym przykładem inwestycji unijnej jest budowa autostrady A-4 na odcinku Katowice-Gliwice czy budowa obiektów mostowych na obwodnicy Poznania w ciągu autostrady A-2 ze środków PHARE.</u>
          <u xml:id="u-77.11" who="#PoselSylwiaPusz">Kolejną poważną korzyścią, jaką odczują polscy obywatele, będzie z pewnością liberalizacja dotycząca transportu lotniczego między naszym krajem a Unią Europejską. Przede wszystkim powinniśmy spodziewać się tańszych biletów, bogatszej oferty połączeń, większej roli polskich portów lotniczych. Porozumienie o otworzeniu Europejskiego Obszaru Swobodnego Nieba stanie się wkrótce faktem. Umowa, która obejmie łącznie 29 krajów, zmieni fundamentalnie sytuację na rynku lotniczym. Z umów dwustronnych dalece ograniczających konkurencję, bo pozostawiających dostęp do rynku tylko jednemu flagowemu przewoźnikowi każdej ze stron i określających liczbę połączeń tych przewoźników, przejdziemy do zupełnie nowej sytuacji na rynku. Dowolne trasy, nawet wewnątrz poszczególnych państw stron układu, będą mogły być obsługiwane przez dowolnych przewoźników. Nie jest więc wykluczone, że na trasie między Warszawą a Brukselą pojawi się hiszpańska Iberia, a z Poznania do Warszawy latać będziemy liniami British Airways. Także polski LOT będzie mógł konkurować na trasach np. wewnątrz Niemiec.</u>
          <u xml:id="u-77.12" who="#PoselSylwiaPusz">Co to oznacza? Szansę na rozwój tanich linii lotniczych. Z taką sytuacją mamy już przecież do czynienia wewnątrz Unii Europejskiej. Od początku lat 90. 1/3 lotów przejęły tanie linie i spowodowało to także obniżenie stawek przez pozostałych przewoźników. Dziś połączenie między Madrytem a Brukselą liniami Virgin Express jest dwa razy tańsze od połączenia między Brukselą a Warszawą. Być może Polacy już za kilka lat będą mogli korzystać z samolotów częściej niż obecnie.</u>
          <u xml:id="u-77.13" who="#PoselSylwiaPusz">Myślę więc, że wyczerpujące i rzetelne informacje o integracji Polski z Unią Europejską pozwolą nam zmniejszać rolę stereotypów i mitów w myśleniu na temat wejścia Polski do Unii Europejskiej, bo tylko tą drogą możemy lepiej zrozumieć ten proces i jego skutki dla każdego z nas. Nawet jeśli tylko przewiduje się, że Polska zmodernizuje do 2015 r. ok. 5,5 tys. km linii kolejowych, 4700 km dróg i autostrad, mogłabym pewnie jeszcze dłużej wymieniać, to jest to zaledwie kilka z niezwykle długiej listy powodów przemawiających za naszym członkostwem w Unii Europejskiej. Sami bez środków unijnych nie dalibyśmy sobie rady z poprawą stanu naszej infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-77.14" who="#PoselSylwiaPusz">Osiągnęliśmy w procesie negocjacji już tyle, że nie powinno nam brakować powodów do dumy. Niestety, w pogoni za sensacją wielu woli raczej totalnie krytykować niż wnosić konstruktywne propozycje i szukać pozytywnych elementów integracji, a powinniśmy myśleć o jutrze, o przyszłym pokoleniach, o tym, co będzie za lat 10 i 20, zamiast ciągle złowieszczo wróżyć. Dajmy więc sobie, Polakom i Polsce to, na co zasługujemy - rozwój, bezpieczeństwo i pomyślność, wstępując do Unii Europejskiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-77.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Kolejnym mówcą będzie pan poseł Wojciech Olejniczak, również z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PoselWojciechOlejniczak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wszelkie sądy polubowne, a więc i orzekające w sprawach, w których strony pochodzą z różnych państw, są powoływane zgodną wolą zainteresowanych rozstrzygnięciem. Podobnie jest z naszym wejściem do Unii Europejskiej. Gdy będzie zgodna wola wszystkich zainteresowanych stron, znajdziemy się tam, gdy tej woli nie będzie, to staniemy się np. enklawą, której obywatele podróżujący niezależnie od kierunku geograficznego będą musieli stać w kolejce do odpraw celnych.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#PoselWojciechOlejniczak">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Ja i moje pokolenie wiążemy swoją przyszłość z Unią Europejską. Mówię tu o wyborze, który dotknie nie tylko nasze pokolenie, ale także następne. To historyczny moment dla naszego kraju i co do tego chyba nikt nie ma wątpliwości. Jest to wybór polityczny, który zadecyduje o kierunkach rozwoju naszej gospodarki oraz kształcie i poziomie naszego życia. Widząc dotychczasowe dokonania Unii Europejskiej, w szczególności w wymiarze pokoju, wspólnego rynku, wprowadzenia wspólnej waluty euro, dostrzegam pozytywne strony wstąpienia do Unii. Jednocześnie, obserwując kraje ˝piętnastki˝ nękane przez kolejne afery związane z żywnością, kraje stojące przed kluczową decyzją dotyczącą tego, jak zreformować własne rolnictwo, nie dziwię się, iż w niektórych środowiskach są wątpliwości czy wręcz niechęć do koncepcji zjednoczenia Europy. Nie dziwię się, co nie oznacza, iż zgadzam się z takimi postawami. Obserwuję naszych negocjatorów i widzę, że dzięki ich pracy i zdecydowanej postawie nie będziemy Kopciuszkiem w zjednoczonej Europie. I o tym musimy głośno mówić. Mamy atuty i musimy je wykorzystać, mamy też swoje słabości, a te dzięki wejściu do Unii możemy zlikwidować.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#PoselWojciechOlejniczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pod względem wielkości użytków rolnych Polska zajmuje trzecie miejsce w Europie, po Francji i Hiszpanii. Mamy znaczące zasoby ziemi rolniczej, której powierzchnia odpowiada 1/5 powierzchni rolniczej Unii Europejskiej. Niski poziom stosowania nawozów sztucznych i środków ochrony roślin wpływa pozytywnie na jakość gleby, a co za tym idzie na jakość płodów rolnych. To jest nasz atut. Klienci na całym świecie domagają się natychmiast lepszej jakości produktów żywnościowych i gwarancji ich bezpieczeństwa dla zdrowia. Dziś kraje ˝piętnastki˝ nie są w stanie sprostać tym wymaganiom, natomiast Polska ze swym 10-krotnie niższym zużyciem pestycydów i brakiem wielkoobszarowych gospodarstw sprzyjających sztucznemu zwiększaniu produkcji ma ogromne szanse na sprostanie tym oczekiwaniom. Fakt ten winien stać się jednym z argumentów naszych negocjatorów. Jest to o tyle ważne, iż przedstawiony właśnie przez Komisję Europejską projekt reformy Wspólnej Polityki Rolnej zakłada wspieranie tych form rolnictwa, które gwarantują bezpieczeństwo produkcji rolnej. Tak, panie posłanki i panowie posłowie, mamy rolnictwo takie, jakie Unia chce mieć, bez pestycydów, bez ulepszaczy przyspieszających produkcję i bez potężnych gospodarstw, które nie tylko zagarniają olbrzymie dopłaty bezpośrednie, ale głównie uprzemysławiają produkcję żywności. Mamy szansę, by już dziś starać się o dodatkowe fundusze wspierające produkcję ekologiczną. Fakty są po naszej stronie.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#PoselWojciechOlejniczak">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Elementy, które wymieniłem wcześniej, a także fakt, iż w naszym kraju ceny ziemi rolniczej są niskie, może budzić obawy wykupu jej przez zachodnich inwestorów. Musimy ten problem dostrzegać, gdyż może powstać zjawisko wykupu gruntów w celach spekulacyjnych lub w nawet celach prania brudnych pieniędzy czy lokowania w Polsce produkcji przynoszącej szkodę środowisku naturalnemu. Musimy dostrzegać ten problem i podjąć działania, by tego rodzaju procedery wyeliminować, a jednocześnie stworzyć odpowiednie warunki do inwestowania naszym rodzimym producentom rolnym.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#PoselWojciechOlejniczak">Pewne działania już podjęto, inne trzeba będzie podjąć w najbliższym czasie. Wśród państw kandydujących mamy najdłuższy okres przejściowy na zakup ziemi przez cudzoziemców. Ponadto rząd polski zdecydował, iż okres przejściowy na zakup ziemi przez rolników dzierżawców z Unii Europejskiej będzie uzależniony od regionu kraju i np. w części zachodniej, atrakcyjniejszej dla potencjalnych inwestorów, będzie wynosił 7 lat. Wspólnotowa zasada swobodnego zakupu nieruchomości, w tym także ziemi rolniczej, przez obywatela kraju członkowskiego nie oznacza, iż stosowanie ochronnych regulacji prawnych na szczeblu krajowym jest zabronione. W wielu krajach Unii Europejskiej stosuje się mechanizmy ograniczające pełną swobodę obrotu ziemią rolniczą. W różnych państwach jest to w różny sposób uregulowane. Nie czas i miejsce, bym takie przykłady podawał. Są to jednak gotowe rozwiązania, z których z pewnością możemy skorzystać, powinniśmy skorzystać. Podczas prac Konwentu musimy zadbać, aby pozostawić poszczególnym krajom członkowskim prawo do stanowienia wewnętrznych przepisów regulujących jakże ważną dla mieszkańców Polski sprawę.</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#PoselWojciechOlejniczak">Panie i Panowie Posłowie! Ogromne społeczne emocje, i słusznie, ciągle budzi sprawa dopłat bezpośrednich w rolnictwie. Podobnie dzieje się w krajach ˝piętnastki˝, gdzie od kilku miesięcy trwa ostra debata na ten temat. Są tacy, którzy chcą utrzymać dotacje bezpośrednie w niezmienionej formie, są także tacy, którzy żądają głębokiej reformy tego systemu. Jednym z pomysłów na zmianę jest stopniowe pomniejszanie płatności bezpośrednich na rzecz zwiększenia pomocy strukturalnej dla obszarów wiejskich. Dla Polski jest to interesujący pomysł. Mamy bardzo zaniedbaną infrastrukturę - o tym mówili moi przedmówcy - brakuje wielu rzeczy, jak przykładowo dróg, kanalizacji, często jeszcze wodociągów. Takich inwestycji nasz budżetu nie jest w stanie samodzielnie udźwignąć. Przy wsparciu funduszy unijnych mamy szansę znacznie szybciej odrobić zaniedbania. W pracach nad przyszłością Unii Europejskiej powinniśmy poczynić wszelkie starania, aby finansowanie rolnictwa pozostało w gestii Unii Europejskiej, gdyż jest to gwarancja równomiernego rozwoju rolnictwa we wszystkich krajach, w tym oczywiście w Polsce. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu panią poseł Bronisławę Kowalską, również z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Informuję panią poseł, że zostało jeszcze 5 minut czasu klubowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PoselBronislawaKowalska">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#PoselBronislawaKowalska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Na wszystkich spotkaniach z młodymi ludźmi pada zawsze jedno pytanie: Czy Unia Europejska jest szansą na lepszą edukację? Odpowiadam: Tak, Unia Europejska jest szansą na lepszą edukację. Formułując taką tezę, należy pamiętać, że edukacja nie podlega procesom integracji rozumianej jako ujednolicenie uregulowań prawnych oraz rozwiązań systemowych obowiązujących we wszystkich państwach członkowskich. Nie oznacza to jednak, iż nie ma wspólnej polityki edukacyjnej w obszarze Unii Europejskiej - wręcz przeciwnie, edukacja postrzegana jest jako kluczowy element decydujący o powodzeniu integrowania się Europy.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#PoselBronislawaKowalska">Dorobek prawny Unii Europejskiej w obszarze edukacji nie narzuca wspólnych norm, stanowi jednak podstawę do formułowania wspólnej polityki w tej dziedzinie. Główne jej kierunki określa traktat o utworzeniu Wspólnoty Europejskiej w art. 149 i 150.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#PoselBronislawaKowalska">Podstawowym instrumentem realizacji tej polityki są edukacyjne programy wspólnotowe Socrates, Leonardo da Vinci i Młodzież. Zadania tych programów przewidują współpracę między uczelniami państw członkowskich, w tym wymianę studentów i nauczycieli, budowanie form partnerstwa między ośrodkami szkolnictwa wyższego, współpracę uniwersytetów z przedsiębiorcami, wypracowywanie wspólnych projektów edukacyjnych dotyczących m.in. nauki języków obcych oraz wykorzystywania w nauczaniu nowoczesnych technologii informacyjnych. Bliższe informacje o możliwościach, jakie stwarzają te programy, można znaleźć na stronach internetowych i w narodowych agencjach tych programów.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#PoselBronislawaKowalska">Polska aktywnie uczystniczy w ww. programach już od roku 1998. Korzyści z udziału Polski w programach są bezsprzeczne. Uczestnictwo polskiej młodzieży w projektach potwierdza aktywność środowisk oświatowych i akademickich, która owocuje rozszerzeniem współpracy z krajami Unii Europejskiej, dla której stajemy się wiarygodnym, równoprawnym i interesującym partnerem w sferze kontaktów edukacyjnych i naukowych. Realizacja wizyt studyjnych i projektów jest zarazem gwarantem realizacji wspólnotowej polityki edukacyjnej. Aktywne włączenie się Polski w realizację programów wspólnotowych odzwierciedla również stanowisko negocjacyjne w obszarze: Edukacja, kształcenie i młodzież (obszar tymczasowo zamknięty). Aktywny udział młodzieży w ww. programach obok wartości edukacyjnych, poznawczych, inspirujących do nauki języków obcych buduje więzi między młodym pokoleniem w różnych krajach, stając się trwałym fundamentem przyszłej zjednoczonej Europy.</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#PoselBronislawaKowalska">W sferze edukacji uzyskanie przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej oznacza korzyści wynikające ze stosowania zasady swobodnego przepływu osób, a co za tym idzie - otwarcia ogólnoeuropejskiej oferty edukacyjnej dla polskich studentów i uczniów, przy jednoczesnym podejmowaniu przez młodzież z krajów Unii Europejskiej nauki w Polsce. Nie należy jednak upatrywać w dacie wejścia do Unii Europejskiej radykalnych zmian w tym zakresie, albowiem mobilność akademicka realizowana jest już od wielu lat, począwszy od roku 1990, od chwili objęcia Polski programem Tempus, i aktywnie kontynuowana w obecnych trzech programach. Polska podpisała również dwa istotne dokumenty: Konwencję lizbońską i Deklarację bolońską. W celu realizacji podjętych zobowiązań wynikających z tych dokumentów strona polska podjęła następujące działania:</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#PoselBronislawaKowalska">Zbudowanie struktur informacyjnych na temat uznawalności wykształcenia. Istniejące od 1999 r. Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej zajmuje się m.in. prowadzeniem współpracy w zakresie uznawalności wykształcenia. Pełni ono rolę krajowego ośrodka informacji oraz współpracuje ściśle z ośrodkami programu Socrates.</u>
          <u xml:id="u-81.7" who="#PoselBronislawaKowalska">Upowszechnienie suplementu do dyplomu. W roku akademickim 2000/2001 rozpoczął się pilotaż suplementu do dyplomu prowadzony przez Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej we współpracy z Departamentem Nauki i Szkolnictwa Wyższego Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz Radą Główną Szkolnictwa Wyższego.</u>
          <u xml:id="u-81.8" who="#PoselBronislawaKowalska">Wprowadzenie systemu European Credit Transfer System. Poszczególne uczelnie przystąpiły do wypracowania systemu kredytów w oparciu o European Credit Transfer System dla różnych kierunków studiów. Odbywa się to m.in. w ramach projektu Tempus/PHARE oraz Socrates/Erasmus. W roku akademickim 1998/1999 r. brało w nich udział 13 polskich uczelni, które wyprowadziły European Credit Transfer System łącznie na 217 kierunków studiów. Działania te skutkują upraszczaniem procedur uznawalności matur i dyplomów dla celów akademickich, czyli dla kontynuowania nauki.</u>
          <u xml:id="u-81.9" who="#PoselBronislawaKowalska">Z chwilą uzyskania członkostwa przez Polskę w Unii Europejskiej pewne grupy zawodów będą miały zapewnione automatyczne uznawanie dyplomów: lekarze, pielęgniarki, weterynarze itp. Dla pozostałej grupy zawodów prawo wspólnotowe przewiduje ułatwione mechanizmy uznawania: test lub staż. Odchodzi się od żmudnej, klasycznej procedury nostryfikacji.</u>
          <u xml:id="u-81.10" who="#PoselBronislawaKowalska">Z chwilą uzyskania członkostwa polscy urzędnicy i eksperci będą mieli prawo zasiadania w określonych edukacyjnych instytucjach działających w strukturze Unii Europejskiej, takich jak Rada Edukacyjna, organ doradczy i przygotowujący posiedzenia ministrów edukacji oraz wytyczający główne priorytety polityki edukacyjnej. Zasiadanie w tych instytucjach na zasadach pełnoprawnego członkostwa z prawem do głosowania stworzy realne możliwości wpływu na kreowanie polityki edukacyjnej przy uwzględnieniu polskich priorytetów i poszukiwaniu wspólnych rozwiązań. W efekcie tych działań skorzysta całe społeczeństwo, którego poszczególni obywatele uzyskają wykształcenie przygotowujące ich do wyzwań europejskiego rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-81.11" who="#PoselBronislawaKowalska">W celu rozwiania obaw utraty tożsamości należy podkreślić, iż ogólnym przesłaniem wspólnotowej polityki edukacyjnej jest poszukiwanie najlepszych wzorców przy zachowaniu suwerennych narodowych tradycji w zakresie kultury i języka. Przykładowo, jednym z priorytetów tej polityki...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pani poseł, przepraszam, ale muszę reagować na przekroczenie czasu. Bardzo proszę o kończenie wypowiedzi. Proszę kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PoselBronislawaKowalska">Mam tylko dwa zdania, panie marszałku, już kończę.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#PoselBronislawaKowalska">Przykładowo, jednym z priorytetów tej polityki jest wspieranie działań w zakresie promowania języków tzw. mniej używanych, regionalnych i lokalnych.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#PoselBronislawaKowalska">Jestem głęboko przekonana, że działania podejmowane przez młodych ludzi w ramach inicjatyw Unii Europejskiej tworzą trwały fundament w przyszłej wspólnej Europie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Wyczerpany został już czas na dyskusję dla wszystkich klubów.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Jeszcze Liga Polskich Rodzin, tak? Zgłosił się ktoś?</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Nie ma więcej zgłoszeń do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Są natomiast zgłoszenia posłów chętnych do zadania pytań. W tej chwili na liście pytających mam 35 osób.</u>
          <u xml:id="u-84.5" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Czy chciałby się jeszcze dopisać ktoś, kto nie jest na liście?</u>
          <u xml:id="u-84.6" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Nie ma dalszych zgłoszeń, więc zamykam listę zgłaszających się do zadania pytań.</u>
          <u xml:id="u-84.7" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Osobom tu wymienionym będę udzielał głosu według kolejności zgłoszeń, z tym że proszę o koncentrowanie pytań z uwagi na liczbę pytających. Będę reagował na pytania trwające dłużej niż minutę. Bardzo proszę o koncentrację.</u>
          <u xml:id="u-84.8" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę bardzo, jako pierwszy pan poseł Jan Rzymełka z Platformy Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PoselJanRzymelka">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#PoselJanRzymelka">Pani minister, panie pośle sprawozdawco, dwa krótkie pytania. Czy przedmiotem obrad Konwentu lub dyskusji w kuluarach jest następująca sprawa: gdyby w drugim referendum dotyczącym Nicei Irlandia opowiedziała się na nie, Grecja w wyniku konfliktu cypryjskiego również powiedziała nie, to czy jest szansa na zmianę zasad rozszerzenia Unii? Dotychczasowy proces jest procesem powszechnego konsensusu, gdyż wszyscy zgadzamy się na rozszerzenie. Czy na przyszłość, po ewentualnej drugiej wpadce irlandzkiej, jest jakiś model rozwiązujący tę sprawę?</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#PoselJanRzymelka">Druga sprawa to problem sankcji finansowych za nieterminowe realizowanie dyrektyw unijnych wdrożonych do prawa narodowego. Otóż tak bogate państwa jak Niemcy, nie mówiąc już o Grecji, miały problemy z terminowym wdrożeniem dyrektyw ekologicznych. Przypuszczamy, że Polska będzie miała również problem z wdrożeniem wielu dyrektyw: ściekowej, ptasiej czy innych, ze względu właśnie na to, że jesteśmy trochę biedniejsi od Republiki Federalnej Niemiec. Czy problem zróżnicowania sankcji lub przesunięcia sankcji finansowych, które są bardzo dotkliwe, jest lub będzie przedmiotem debaty? To bardzo ważne dla Polski, ponieważ przyjęliśmy wszystkie dyrektywy w zakresie ochrony środowiska i dzisiaj już przypuszczamy, że niektórych nie będziemy w stanie zrealizować. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pan poseł Stanisław Kalemba z PSL jako drugi.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PoselStanislawKalemba">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#PoselStanislawKalemba">Pani minister, mam pytania. Czy jest oficjalne stanowisko rządu co do przyszłego kształtu Unii Europejskiej? Było takie zalecenie z Nicei, żeby na nowo rozpocząć tę dyskusję, jeżeli chodzi o rządy, parlamenty i organizacje pozarządowe. To pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#PoselStanislawKalemba">Drugie pytanie: jak w tym momencie rząd podchodzi do tego, żeby w konstytucji nawiązać jednak do korzeni europejskich - tradycji kultury chrześcijańskiej? Chodzi o ducha przyszłej Wspólnoty Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#PoselStanislawKalemba">I pytanie do pana przewodniczącego Józefa Oleksego. W marcu, dokładnie 21 i 22 marca, na posiedzeniu Konwentu Europejskiego wypowiedział się pan w ten sposób: odpowiada nam idea federacji państw narodowych z silną pozycją kompetentnych instytucji wspólnotowych oraz bogactwem różnorodności kultur itd. I teraz mam pytanie. Spór zasadniczy: czy przyszła wspólnota to ma być Unia? Dzisiaj mówimy o Unii Europejskiej, ale czy to ma być federacja? Bo tutaj się mówi o silnej instytucji czy instytucjach wspólnotowych, a nie mówi się o tym, żeby były silne instytucje, jeżeli chodzi o Polskę. A przypomnę, że Ojciec Święty, kiedy był u nas w Sejmie w czerwcu 1999 r., mówił właśnie o tym, żeby jednak pamiętać o człowieku, a szczególnie o całej wspólnocie, której na imię naród. Proszę, żeby pan przewodniczący odniósł się do tego, jak rozumie federację europejską. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pan poseł Marian Piłka.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PoselMarianPilka">Panie Marszałku! Mam kilka pytań zarówno do pana posła referenta, jak i do rządu. Mianowicie mamy do czynienia, zwłaszcza w ostatnim okresie, z postępującym procesem degradacji pozycji Europy w sferze ekonomicznej. W latach 90. dochód narodowy Europy wzrósł o 17%, Azji - o 72%. Europa przoduje w tych gałęziach przemysłu, które były nowoczesne, przodujące pod koniec XIX i na początku XX w., jak przemysł maszynowy, samochodowy, chemiczny. Czy ta postępująca, można powiedzieć - co prawda przemysł ten stoi jeszcze na bardzo wysokim poziomie - degradacja pozycji Europy nie zaciąży w przyszłości również na pozycji Polski w świecie? To pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#PoselMarianPilka">Drugie pytanie dotyczy sytuacji demograficznej. Jak wiadomo, cała Europa przeżywa kryzys demograficzny. W przyszłości spowoduje to niewątpliwie kryzys finansów publicznych, kryzys systemu emerytalnego. W Europie wierzy się, że ten problem zostanie jakoś załatany przez napływ imigrantów. Do Europy napływają przede wszystkim imigranci muzułmańscy. Czy nie doprowadzi to w przyszłości do swego rodzaju bałkanizacji Europy, a zatem nie stworzy również bardzo trudnej sytuacji dla naszego kraju?</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#PoselMarianPilka">Pytanie trzecie dotyczy stworzenia w opracowywanej przez Konwent strukturze przyszłej Unii Europejskiej mechanizmów, które będą chroniły nasz kraj przed różnymi zbrodniczymi eksperymentami, jakie w niektórych krajach mają miejsce. Jest to na przykład kwestia eutanazji, mordowania ludzi starych i chorych, kwestia legalizacji pornografii, narkomanii, co ma miejsce także w Holandii, aborcji i tym podobnych barbarzyństw. Czy ta struktura, którą opracowuje Konwent, stworzy rzeczywiste dla Polski bezpieczeństwo moralne, a także mechanizmy wymuszające ograniczenie czy likwidację tego barbarzyństwa? Wiele tu mówiono w tej kwestii - mówił o tym zwłaszcza pan poseł referent - o wspólnych korzeniach ideowych, wartościach humanizmu. Te rzeczy nie mają nic wspólnego z humanizmem.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#PoselMarianPilka">Kwestia następna...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Panie pośle, przepraszam bardzo...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PoselMarianPilka">Już jedna tylko....</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Nie, nie, przepraszam, ale szanujmy naszą procedurę. Zadał pan już trzy pytania. Jeżeli każdy z 35 posłów zada trzy pytania, będzie i tak ponad 100 odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#PoselAntoniStanislawStryjewski">(To jest ważna debata.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PoselMarianPilka">Był pan bardzo łaskawy w stosunku do SLD...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">O, panie pośle, przepraszam bardzo, byłem dokładnie tak samo łaskawy dla SLD, jak dla PiS. Takie samo przekroczenie czasu tolerowałem w jednym i w drugim przypadku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PoselMarianPilka">Ale to bardzo ważne pytanie, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Panie pośle, nie. Naprawdę nie chcę tutaj stosować jakichś bardziej stanowczych wezwań, ale proszę, uszanujmy się nawzajem.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Bardzo proszę, pan poseł Gabriel Janowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PoselGabrielJanowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Instytucje i procedury unijne zaczęły oddalać się od obywateli. Zanikał gdzieś człowiek, dla którego to wszystko było tworzone. Rozwijała się biurokracja, mnożyły się instytucje, rozrastało się nieprzejrzyste i mało zrozumiałe prawo wspólne. Deficyt demokracji jest przerażający. Są to słowa wypowiedziane przez pana przewodniczącego Józefa Oleksego. Myślę, że jest to w miarę trafna choć niepełna jeszcze ocena Unii Europejskiej. Posiadając jednak tę ocenę, pytam pana, czy wierzy pan, że jest możliwe zbudowanie Unii Europejskiej, tej, o której pan i szczególnie lewa strona mówiła, krajów o pełnoprawnym statusie, o nie pół- czy kolonialnym statusie? Bo przecież widać gołym okiem, że od pewnego czasu następuje olbrzymia degradacja instytucji pod nazwą Unia Europejska. A zatem też pytam: czy Europie nie jest potrzebne inne myślenie o jej przyszłości? Czy Europie nie jest potrzebny nowy ład europejski, w którym to ładzie europejskim Polska będzie miała inną rolę niż tę, którą w tej chwili jej się wyznacza? Bo czyż przyjęcie wszelkich praw, regulacji nie jest niczym innym jak pozbawianiem Polski jej możliwości rozwojowych, choćby w zakresie rolnictwa, o którym tutaj mówił pan Kalisz. Przecież przyjęcie norm, standardów unijnych oznaczać będzie w niedługim czasie podobną degradację polskiego rolnictwa jak to ma miejsce na Zachodzie. Dlaczego tak mało pan i jego koledzy mówicie o tych sprawach, z góry niejako akceptując porządek brukselski, który jest porządkiem zniewalającym narody i ludzi, a propozycja powołania armii czyż nie jest po prostu... Czym jest? Czy ta armia nie będzie uśmierzać buntów narodowych w tej Unii, bo do innej roli na pewno nie będzie się nadawała.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Panie pośle, dziękuję bardzo, bo czas...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PoselGabrielJanowski">To są moje wątpliwości i pytania pod adresem pana przewodniczącego. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę panią poseł Halinę Szustak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PoselHalinaSzustak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam dwa pytania. Parlament Europejski wezwał państwa członkowskie Unii Europejskiej, aby zabijanie dzieci poczętych stało się dostępnym prawem dla wszystkich obecnych, jak i przyszłych członków. Według raportu w sprawie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego zaleca się, że aborcja powinna być legalna i dostępna, a stosowanie środków wczesnoporonnych przy dostępnych cenach. Wobec tego pytam: czy rząd polski zamierza wbrew polskiemu narodowi przyjąć ten nacisk i podporządkować się, jak to miało miejsce w wielu innych, ważnych sprawach? Pytanie drugie. Rząd, który akceptuje aborcję, występuje przeciwko niewinnym i bezbronnym. Z początku eliminuje się nienarodzonych, potem niepełnosprawnych i upośledzonych, a w końcu dlaczego by nie starych, którzy są chorzy i przeszkadzają? Musimy zdecydować, czy chcemy żyć w społeczeństwie, które respektuje boskie przykazanie: nie zabijaj, czy nie. Jeżeli nie, to jest to barbarzyństwo. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę panią poseł Gabrielę Masłowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PoselGabrielaMaslowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Najważniejszymi fundamentami współczesnego państwa są: własne terytorium, własna ziemia i własna waluta. Czynnik ziemi słusznie został zauważony jako ważna determinanta utrzymania podmiotowości naszego narodu. W dyskusjach publicznych o integracji z Unią Europejską zapomina się o równie ważnym czynniku państwowotwórczym, kształtującym suwerenność Polski, mianowicie o polskiej złotówce. Z drugiej strony kierownictwo NBP na ślepo dąży do wejścia w struktury europejskiego systemu banków centralnych. Czy rząd polski zdaje sobie sprawę z wagi kapitulanckich i zdradzieckich działań związanych z przyjęciem wspólnej waluty? Mam wątpliwości. Znane są opinie na przykładzie gospodarki Włoch i Niemiec, że w przypadku znacznych różnic między poszczególnymi częściami tego samego obszaru wspólna polityka pieniężna sprzyja bardziej ich pogłębianiu niż eliminacji i wskutek niedopasowania do realiów biedniejszych regionów gospodarczych hamuje ich rozwój. Pytanie: czy Polska będzie domagała się wywalczenia sobie statusu członka z derogacją, m.in. w kwestii niezależności polskiej władzy monetarnej od Europejskiego Banku Centralnego, korzystając z doświadczeń innych państw, które nie przyjęły euro - Dania, Szwecja, Wielka Brytania? Czy Polska, nawet jeżeli nie będzie miała ochoty przyjmować euro i likwidować złotego, będzie do tego zmuszana nakładaniem kar finansowych i nacisków organów ponadnarodowych? A gdzie są nasi negocjatorzy? Komu ma służyć tak szybka i nieodwracalna likwidacja złotego? Państwo na dłuższą metę, w długim horyzoncie czasowym nie może istnieć bez własnej waluty. Utrata własnej waluty to powolne utracenie tożsamości narodowej, osłabienie aparatu państwowego, a w konsekwencji zupełna utrata bytu państwowego Polski. A swoją drogą, słuchając dzisiaj większości wystąpień, odnosiłam wrażenie, że znalazłam się, jak wówczas, jako kilkuletnie dziecko, wśród dzieci spędzanych na wiece w latach 50., w czasach głębokiego komunizmu. Ten sam entuzjazm, to samo słownictwo i mowa o raju powszechnej szczęśliwości społecznej. Pytanie: skąd ta zbieżność? Odpowiedź jest prosta - liberalizm i marksizm posiadają wspólną ideologię walki i eliminacji czy procesu selekcji, jak kto woli. W marksizmie nie liczył się człowiek, liczyła się partia i Polska...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pani poseł, ale bardzo proszę o pytanie, bo...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PoselGabrielaMaslowska">...w ideologii liberalnej mamy do czynienia z eliminacją słabszych, tym razem poprzez rynek. I mówienie, że ludzie i narody będą jednakowo traktowane, jest po prostu obłudą, jest iluzją. Iluzją jest, że wszystkie kraje będą miały identyczne interesy polityczne i gospodarcze w ramach Unii Europejskiej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję pani poseł, ale bardzo proszę, aby formuły pytań nie wykorzystywać do wygłaszania oświadczeń. Nie jest to właściwa formuła. Jesteśmy w fazie pytań i bardzo proszę o pytania.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pani poseł Murias prosiła, żeby później dopuścić ją do głosu.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">W takim razie pan poseł Jerzy Czerwiński.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PoselJerzyCzerwinski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Czy w świetle ostatnich wypowiedzi polityków niemieckich nie należy traktować Unii Europejskiej jako narzędzia do utwierdzenia hegemonii Niemiec, a w przypadku Polski do stopniowego wchłaniania naszych ziem zachodnich i północnych? Tym bardziej że to właśnie Niemcy opowiadają się za Unią Europejską jako państwem federalistycznym i to delegaci Niemiec - jak słyszeliśmy - chcą większości a nie jednomyślności przy podejmowaniu decyzji w organach unijnych. Pytam: co państwo powiecie społeczeństwu, Polakom, jeśli Niemcy i ich sojusznicy w Unii Europejskiej przegłosują większością kwalifikowaną, przy bezskutecznym proteście Polski, powstanie korytarza nie Berlin - Prusy Wschodnie, a tym razem Mińsk - Kaliningrad?</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#PoselJerzyCzerwinski">Pytanie drugie. Usłyszliśmy tu, wypowiedziane przez przedstawiciela SLD, twierdzenie, że 2/3 swoich kompetencji ustawowych Sejm Rzeczypospolitej Polskiej straci na rzecz Unii Europejskiej. Dodajmy do tego: unijny traktat konstytucyjny, wspólna polityka obrony i bezpieczeństwa wewnętrznego, armia europejska, wspólna polityka zagraniczna, wspólna waluta, wymiar sprawiedliwości, obywatelstwo Unii, wspólny obszar celny i wspólny rynek. Co tak naprawdę zostaje dla państwa narodowego? Czy ten unijny raj, do którego rząd i jego zaplecze chce nas wprowadzić, to nie będzie zespół regionów, landów czy województw zarządzanych przez centralę brukselską, zaś państwo narodowe co prawda będzie trwało, ale jako atrapa bez kompetencji i pieniędzy?</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#PoselJerzyCzerwinski">Pytanie trzecie, być może najważniejsze. Jeśli nie Unia, to co? To pytanie do was, tzw. euroentuzjastów, koalicji rządzącej i delegatów do Konwentu - i jak na razie tylko do was. Jak można prowadzić rokowania akcesyjne, nie mając alternatywy na wypadek ich niepowodzenia? Chyba że nie są to negocjacje, ale kapitulacja. Pytam rządzących: jak widzicie przyszłość Polski klęczącej przed unijnymi drzwiami, jeśli pomimo natrętnego pukania te drzwi się nie otworzą i nie zostaniemy wpuszczeni do tzw. unijnego domu? Co proponujecie Polakom na wypadek, gdy któreś z państw, obecnych członków Unii Europejskiej, nie zaakceptuje rozszerzenia Unii o Polskę albo wydłuży proces akcesyjny w bliżej nieokreśloną przyszłość? Jeśli nie macie scenariusza na taką ewentualność, to po prostu podajcie się do dymisji już teraz, żeby więcej nie szkodzić.</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#PoselJerzyCzerwinski">Pytanie ostatnie. Kto wymusił taki model powoływania i funkcjonowania polskich delegatów do Konwentu? Możliwości są bowiem dwie - albo wskazanie danej osoby przez odpowiedni organ, instrukcje tego organu, wytyczne dla tej osoby - tak, jak rozumiem, funkcjonuje minister Hübner - albo też wybór osoby, bezpośredni lub pośredni, np. przez Sejm, i wtedy tzw. wolny mandat, czyli decyzja w konkretnych sprawach zależna od woli osoby wybranej. Ale tutaj mamy do czynienia z hybrydą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Panie pośle, ale pytanie już padło.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PoselJerzyCzerwinski">Już kończę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">To uzasadnienie jest zbyt długie, naprawdę. Przestrzegajmy formuły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PoselJerzyCzerwinski">Jeśli chodzi o wskazanie osoby delegata do konwentu i jej wolny mandat, to tak kiedyś działali dziedziczni monarchowie.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#PoselJerzyCzerwinski">Panie Marszałku Nałęcz! Musicie więc zdecydować, czy chcecie mieć Józefa Oleksego królewicza, czy, w nawiązaniu do pańskich słów, Józefa Oleksego świętego. Oczywiście świętego w waszej religii...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Panie pośle, przepraszam, nie ze względu na treść, ale na przedłużanie wypowiedzi muszę panu przerwać.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę bardzo, pan poseł Marek Kuchciński następny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PoselMarekKuchcinski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#PoselMarekKuchcinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pani minister jako przedstawiciela rządu i do posła referenta. Ponieważ Sojusz Lewicy Demokratycznej opowiedział się, jak wynika ze słów m.in. posła Jaskierni, za Europą regionalną i pan poseł sprawozdawca w kwietniu poparł też, jak wynika ze sprawozdania, ten kierunek, to dlaczego rząd dzisiaj osłabia w Polsce politykę regionalną, której podstawową misją, zadaniem jest wsparcie województw i obszarów słabszych, m.in. Polski wschodniej? Polityka wsparcia słabszych części naszego kraju potrzebna jest po to, by wyrównać szanse rozwoju i podnieść poziom życia ludzi tam, gdzie jest gorzej, a więc umożliwiać województwom przygotowanie się do przerabiania darmowych pieniędzy, które otrzymujemy. Dziś, mówił o tym poseł Liberadzki, są to dwa miliardy rocznie, za lat parę będzie to kilkanaście miliardów dolarów rocznie. A będzie to możliwe, gdy województwa będą miały własne środki na dopłaty do inwestycji wspólnie finansowanych - mam tutaj na myśli zasadę montażu finansowego - bo same gminy tego nie udźwigną, chociaż te funkcje teraz pełnią. Czy rząd zdaje sobie sprawę z tego, że jest całkiem prawdopodobne, że bez zmiany obecnych zasad podziału pieniędzy na rozwój województw, bez wsparcia województw najsłabszych integracja Polski z Unią Europejską będzie pogłębiać nierównowagę w rozwoju, a że jeszcze bardziej prawdopodobne są negatywne skutki przestrzenne integracji dla województw najuboższych? Tak więc coraz bardziej dramatyczne staje się pytanie, jak przygotować się do tak pesymistycznego scenariusza rozwoju wypadków. Czy rząd nie widzi tych zagrożeń? Poseł referent dopominał się o politykę rozwoju regionalnego, więc prosiłbym także o odpowiedź posła referenta na pytanie: Co przedstawiciele Polski członkowie Konwetu w tej sprawie czynią?</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#PoselMarekKuchcinski">Panie marszałku, zadaję to pytanie chyba po raz trzeci przed Wysoką Izbą i ani razu nie otrzymałem na nie odpowiedzi. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Kolejne pytanie zada pan poseł Antoni Macierewicz.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytania do pana przewodniczącego Oleksego.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#PoselAntoniMacierewicz">Panie Przewodniczący, Panie Pośle! Czy nie sądzi pan, że Konwent i pana w nim udział jest dobrym obrazem stosunku Unii Europejskiej do demokracji i tego, czym jest Unia Europejska? Pan uczestniczy w Konwencie jako reprezentant Polski, ale Polski pan nie reprezentuje, bo nie został pan przez nikogo wybrany. Został pan wyznaczony dosyć autorytarną decyzją pana współpartnera, współtowarzysza partyjnego. Uczestniczy pan w tym Konwencie i twierdzi się, że współdziała pan w ukształtowaniu przyszłej konstytucji europejskiej, ale nie ma pan tam głosu i nie może pan nawet w ojczystym języku zgłaszać w tej sprawie jakichkolwiek żądań. W związku z tym nikt nie czuje się w żaden sposób związany pana opinią, ale wszyscy twierdzą, że pan tę opinię wyraził. Ustalać ma pan konstytucję europejską dotyczącą ciała, które jako państwo podobno ma w ogóle nie istnieć. W tym państwie mają istnieć państwa narodowe, które będą, jak udowodnił to pan poseł Czerwiński, pozbawione jakichkolwiek kompetencji. Czy nie ma pan wrażenia, że uczestniczy w budowaniu atrapy, która ma Polakom i innym narodom po prostu zamydlać oczy? To ważne pytanie, bo mam wrażenie, że narzekanie na brak przejrzystości jest w istocie udawaniem, bo tak naprawdę budujecie państwo następną fikcję, za którą mają się kryć tylko wasze interesy. To jest pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#PoselAntoniMacierewicz">Drugie pytanie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Panie pośle, pierwsze i ostatnie pytanie. Dziękuję bardzo. Nie, nie, nie, nie. Już koniec, mówił pan około 2 minut. Umówiliśmy się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Ale niech pan pozwoli, tylko jedno krótkie pytania, bez rozwinięcia, dobrze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Panie pośle, nie, szanujmy się nawzajem, naprawdę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Ale ja bardzo...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Któryś z pańskich kolegów może zadać to pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Chciałbym wiedzieć, panie marszałku, czy wedle przyszłej konstytucji europejskiej państwa, które wejdą do Unii Europejskiej, będą miały prawo wyjść z niej czy będzie taki dyktat jak dotychczas?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dobrze. Zadał pan to pytanie i dziękuję. Proszę o zakończenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Dziękuję najmocniej.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#PoselAntoniMacierewicz">Gdyby pan przewodniczący mógł odpowiedzieć także na to drugie pytanie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę, pani poseł Gertruda Szumska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PoselGertrudaSzumska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Przewodniczący! Związana z pana rządem ˝Trybuna˝ parokrotnie ostatnio piętnowała Unię Europejską za traktowanie Polski w niezwykle krzywdzący sposób. W ˝Trybunie˝ z czerwca br. Mieczysław Wodzicki napisał, że autorzy raportu Komisji Europejskiej: ˝traktują nasz kraj jako terytorium Buszmenów˝. 10 czerwca br. Wojciech Kubicki pisał w tejże ˝Trybunie˝, że: ˝kraje Wspólnoty Europejskiej w pojedynkę i razem traktują nas jako półkolonie˝. Co pan przewodniczący i tak bliski panu obecny rząd Rzeczypospolitej chcą zrobić, by uwolnić nas od tej tak upokarzającej półkolonialnej zależności?</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#PoselGertrudaSzumska">Pytanie drugie. Panie przewodniczący, parę miesięcy temu w ˝Linii specjalnej˝ zapewniał pan, że Polska wcale nie będzie musiała od razu płacić całego naszego wpisowego, tak wysokiej składki rocznej wynoszącej 2-2,5 mld euro, a w ostatnim czasie słyszeliśmy stanowcze zapewnienia wysokich komisarzy Unii, m.in. Schreyera, że Polska będzie musiała od początku płacić pełną składkę roczną bez żadnej ulgi. Jak w świetle tego wyglądają pana obietnice złożone wobec słuchaczy ˝Linii specjalnej˝?</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#PoselGertrudaSzumska">Pytanie trzecie. Dlaczego obecni negocjatorzy polscy rozmawiający z Unią Europejską godzą się wciąż na pospieszne ustępstwa, kapitulacje w negocjacjach z Unią, tak jak się stało w sprawie rybołówstwa, gdzie w tak niebezpieczny dla polskich rybaków sposób zrezygnowano z postulowanego dotąd przez Polskę 5-letniego okresu przejściowego dla ochrony polskich łowisk, czy tak jak się stało w sprawie transportu, gdzie kapitulując przed Unią Europejską, zrezygnowano z postulowanego przedtem 10-letniego okresu przejściowego poprzedzającego wpuszczenie na nasze i tak zdewastowane drogi ogromnych ciężarówek z Unii Europejskiej ważących do 44 ton?</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#PoselGertrudaSzumska">I ostatnie pytanie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pani poseł, przepraszam, muszę interweniować kolejny raz.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Mam prośbę do państwa posłów z Ligi Polskich Rodzin. Nie chodzi o to, żeby państwa nie dopuszczać do głosu, ale przekraczacie ponad rozsądną granicę ten czas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PoselGertrudaSzumska">Już kończę. Jeżeli można, skończę.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#PoselGertrudaSzumska">Dlaczego zamiast stosowania tak bardzo kosztownej propagandy i informowania o korzyściach z wejścia do Unii Europejskiej nie przedstawia rząd bilansu zysków i strat z 11-letniego okresu przystosowania do wejścia do Unii Europejskiej, jak również tego, jakie byłyby koszty po wejściu do Unii Europejskiej? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę pana posła Artura Zawiszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PoselArturZawisza">Panie Marszałku! Chciałbym zapytać w obliczu Wysokiej Izby polskich uczestników Konwentu Europejskiego, czy gotowi są złożyć deklarację woli co do obrony konstytucyjnej zasady mówiącej o hierarchii źródeł prawa, wedle której to hierarchii wszelkie prawa międzynarodowe, w tym prawa traktatowe, a także prawa pochodne Unii Europejskiej, podlegają Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i winny być w tym aspekcie oceniane przez Trybunał Konstytucyjny Rzeczypospolitej Polskiej. Czy ta sprawa jest poruszana w debacie podczas posiedzeń Konwentu? Czy państwo są gotowi bronić zasad konstytucyjnych czy też chcecie o tej sprawie milczeć?</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#PoselArturZawisza">I drugie, ostatnie, idąc tym tropem, pytanie bezpośrednio do pana przewodniczącego Oleksego: Czy jest pan zwolennikiem zachowania suwerenności przez państwo polskie, w szczególności w dziedzinach moralności i kultury? Bo gdy ta kwestia była dyskutowana podczas posiedzenia połączonych komisji, w tym tej, którą pan kieruje, milczał pan w sposób wymowny i wstydliwy, dając tym samym pole najbardziej skrajnym przedstawicielom swojego ugrupowania, którzy twierdzili, że moralność jest rzeczą, której nie da się zdefiniować, a tak w ogóle trzeba troszczyć się o bazę, a nie o nadbudowę. Pytam wobec tego pana podczas debaty plenarnej, czy będzie pan bronił polskiej suwerenności w dziedzinach moralności i kultury? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Teraz pani poseł Halina Murias.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PoselHalinaMurias">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wciąż istnieją bardzo poważne zagrożenia w kwestii ziem zachodnich. Spośród licznych artykułów alarmujących na temat groźby niemieckich roszczeń w tej sprawie przytoczę fragment tekstu Mariana Miszalskiego, publicysty ˝Niedzieli˝ - z 28 października 2001 r.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#PoselMartaFogler">(Pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#PoselHalinaMurias">˝Przypomnijmy więc, bo to ważne, że nadal nie jest uregulowana prawnie między Polską a Niemcami sprawa własności i odszkodowań za mienie pozostawione przez Niemców na polskich ziemiach zachodnich. Tej regulacji nie ma w traktatach polsko-niemieckich. Zważmy natomiast, że według konstytucji niemieckiej Rzesza Niemiecka istnieje w granicach z 1937 r. Można zasadnie obawiać się, że po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej roszczenia niemieckie w tej materii rozstrzygane będą przez sądy zgodnie z interesem niemieckim. Trzeba także przypomnieć, że po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej orzeczenia sądów wydawane w dowolnym kraju Unii Europejskiej, także w Niemczech, będą miały moc wiążącą w każdym innym kraju Unii Europejskiej.˝</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#PoselHalinaMurias">I pytam: jeśli nawet polskie sądy rozstrzygać będą te sprawy zgodnie z interesami polskimi, to kto ostatecznie będzie podejmował decyzje? I czy rząd dzisiaj zapewni naród o utrzymaniu tych ziem w granicach Polski po wejściu Polski do Unii Europejskiej? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę pana posła Ryszarda Stanibułę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PoselRyszardStanibula">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę zadać dwa pytania pani minister Danucie Hübner i dwa pytania panu przewodniczącemu Józefowi Oleksemu.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#PoselRyszardStanibula">Pytania do pani minister. Szczyt Unii Europejskiej w Nicei pozostawił do rozwiązania cztery zasadnicze problemy. Dlatego pytam, czy w chwili obecnej dokonano już podziału zadań i kompetencji - chodzi o te problemy, które występują pomiędzy Unią a państwami członkowskimi? Jaka będzie rola parlamentów narodowych? Czy w tej sytuacji nie grozi nam ograniczenie roli i znaczenia parlamentów narodowych?</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#PoselRyszardStanibula">Czy w kontekście zamknięcia rozdziału: Sprawy wewnętrzne i wymiar sprawiedliwości poruszony został problem zwalczania przepływu narkotyków i ludzi? Czy zostały uwzględnione w tym obszarze rola i zasady działania Europolu i Centralnego Biura Śledczego?</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#PoselRyszardStanibula">I dwa pytania do pana przewodniczącego Oleksego. Panie przewodniczący, czy znane są panu przewodniczącemu konkretne przykłady prac Konwentu mających na celu intensyfikację współpracy w obszarze polityki społecznej, środowiska, zdrowia, bezpieczeństwa i żywności zgodnie z zasadami subsydiarności?</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#PoselRyszardStanibula">I, panie przewodniczący, czy i jakie konkretne działania podejmie Konwent, aby po akcesji nie doszło do dalszej dyskryminacji obszarów wsi i rolnictwa, z zamrożeniem produkcji krajowej, a w konsekwencji do dalszego otwarcia na import towarów rolnych i przetworzonych z obszarów Unii? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Kolejne pytanie zada pan poseł Stanisław Gudzowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PoselStanislawGudzowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Przewodniczący! Integracyjnym hasłem, które dobrze pamiętamy, były słowa ˝Proletariusze wszystkich krajów, łączcie się!˝ Chciałbym wiedzieć, i takie mam pytanie do pana przewodniczącego, jakie są różnice pomiędzy integracją krajów tzw. socjalistycznych, która ze względu na budowę w formie kolosa na glinianych nogach musiała runąć, i propozycją aktualnej wizji supermocarstwa europejskiego? Czy pan przewodniczący mógłby, oprócz swoistej toporności tamtego systemu, wskazać na inne różnice ideologiczne w Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#PoselStanislawGudzowski">I pytanie do pana jako człowieka, który podkreśla zawsze idee wolnościowe i jest zwolennikiem promocji różnorodności. Jak się pan będzie czuł w takim tworze, a raczej potworze, jaki jest nam szykowany, kiedy to wszystko, co nas otacza, i każdy nasz krok będą uzależnione od zapisów w prawie unijnym? Czy wolność nadana zapisem i wynikająca z niewoli biurokratycznej Brukseli jest szczytem marzeń Polaków i czy należy do naszej tradycji narodowej prawodawstwo talmudyczne, czy też zupełnie inne, zgodne z naszą cywilizacją i tradycją historyczną Polski? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pan poseł Zbyszek Zaborowski jako kolejny.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PoselZbyszekZaborowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam dwa pytania, jedno natury ogólnej i drugie - szczegółowej. Dzisiaj trwa debata o przyszłości Unii Europejskiej, na tej sali przeważa opinia o potrzebie kontynuowania idei związku suwerennych państw. Jak rozumiem, również większość krajów członkowskich Unii Europejskiej prezentuje ten pogląd. Ale jednocześnie pogłębia się integracja gospodarcza, przede wszystkim wprowadzono wspólną walutę, mówi się o ujednoliceniu systemu podatkowego w krajach Unii Europejskiej. I stąd moje pytanie do pani minister: Czy ta postępująca integracja gospodarcza nie będzie jednak powodować stopniowego pogłębiania się również integracji politycznej, zbliżenia politycznego? I czy ta dyskusja, która dzisiaj się toczy, nie pójdzie o krok dalej za kilka lat? Czy to nie jest przypadkiem naturalny proces integracji nie tylko gospodarczej, ale również politycznej w Europie?</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#PoselZbyszekZaborowski">Drugie pytanie dotyczy stanowiska Irlandii w tej debacie. Irlandia jest tym krajem, który w referendum zablokował ratyfikację traktatu nicejskiego, istotnego dla procesu rozszerzenia Unii. Jak Irlandia - to jest pytanie dla członków Konwentu z naszej strony - zachowuje się w tej debacie w Konwencie i jakiej Unii Europejskiej pragnie ten kraj czy też jego reprezentanci? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pan poseł Stanisław Zadora.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PoselStanislawZadora">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poseł Rzeczypospolitej, jakim jestem, winien się wypowiadać w interesie narodowym. I, pani minister, nie wiem, do kogo mówię, jeśli pani w ten sposób wyznaje w informacji: ˝Opowiadałam się za zachowaniem zasady domniemania kompetencji państw członkowskich, nie uważając za wskazane sporządzanie enumeratywnej listy ich kompetencji wyłącznych˝. I teraz, zanim zadam zasadnicze pytanie, przywołam zdanie jednego z przedstawicieli właśnie lewicy, bo takie wzloty historyczne na tej sali są dokonywane, że doprawdy trudno zrozumieć.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#PoselStanislawZadora">I dlatego, zanim skieruję, panie marszałku, ostatnie pytanie do przedstawiciela delegatów do Konwentu Europejskiego, skorzystam ze zdania wypowiedzianego przez marszałka, pana posła Nałęcza ˝o szumie skrzydeł historii˝. Były w naszej historii okresy mocnego szumu skrzydeł historii i wtedy my, Polacy, byliśmy przygotowani na ten szum historii, odpowiadając rodzimym szumem skrzydeł - skrzydeł husarii. Nasze skrzydła prócz szumu miały bardzo praktyczny cel, tym celem było zabezpieczenie głowy jeźdźca przed tatarskim arkanem. Pytam teraz przedstawicieli Konwentu, którzy głowią się nad traktatem konstytucyjnym Unii Europejskiej: Czy wy, którzy wypowiadacie się tam w imieniu Polski, optujecie za prawem do weta narodowego, które zabezpieczyłoby nasze wartości duchowe i narodowe i pozwoliłoby wycofać się z Unii Europejskiej suwerennym narodom? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pan poseł Grzegorz Górniak.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PoselGrzegorzGorniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam trzy pytania. Czy to prawda, że według rządu, jak czytamy w państwa materiałach informacyjnych, wejście Polski do Unii Europejskiej zapewni, cytuję: wielu sektorom gospodarki transze kierunkowych subwencji, partykularnie wspierających restrukturyzację określonych aspektów jej wielobranżowej transformacji, a tym samym rząd będzie partycypował w subwencjonowaniu projektów infrastrukturalnych? Co to znaczy? I kolejne pytanie: Czy integracja z Unią Europejską nie utrwala procesów złodziejskiej prywatyzacji, przekazywania za bezcen polskiego majątku w obce ręce? Już dziś większość narodowego majątku jest albo zdewastowana, albo przejęta przez zagraniczne podmioty. Świadczy o tym przykład polskich cukrowni; Ministerstwo Skarbu Państwa za wszelką cenę - za przysłowiową złotówkę - chce sprzedać Śląską Spółkę Cukrową i inne spółki cukrowe Niemcom. Nędza w Polsce bezpośrednio wynika z działań integracyjnych kolejnych rządów. Kolejne pytanie: Czy integracja Polski z Unią Europejską musi odbywać się na kolanach? Czy zawsze musimy przyjmować bezkrytycznie i całkowicie zalecenia Unii Europejskiej, nawet gdy godzą one bezpośrednio w polską suwerenność i integralność terytorialną? Przykładem niech będzie korytarz łączący Królewiec z resztą Rosji. Dlaczego interesy Polski muszą być poświęcone na ołtarzu dobrych stosunków Niemiec i Francji z Rosją? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę, pan poseł Leszek Murzyn.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PoselLeszekMurzyn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam trzy pytania. Dwa do pana przewodniczącego i jedno do pani minister. Pierwsze pytanie: Czy prawdą jest, że w przyszłej konstytucji Unii Europejskiej podstawowymi jednostkami administracyjnymi oprócz Brukseli będą tzw. euroregiony? Gdzie w tym modelu jest miejsce na państwo narodowe? Czy regionalizacja Europy nie spowoduje zaniku wspólnot narodowych oraz likwidacji struktur państwowych, w tym państwa polskiego? Pytanie drugie: Czy nie jest tak, że tworzenie ponadnarodowych struktur w celu polepszenia tzw. ekonomicznej konkurencyjności okazuje się nieefektywne? Przykład państw azjatyckich - Japonia, Korea - czy USA i Norwegii chociażby w Europie pokazuje przecież, że skutecznymi podmiotami międzynarodowej gospodarki nadal pozostają państwa narodowe.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#PoselLeszekMurzyn">Pytanie do pani minister. Proszę podać konkretnie: Ile pieniędzy każdy polski rolnik, autentyczny polski rolnik, a nie wyselekcjonowany przez eurourzędników, dostanie - bo do tej pory się mówi, że może dostać - z unijnych funduszy na swoje gospodarstwo? Czy może pani zagwarantować, że w ogóle będą jakieś pieniądze? Czy pani jest aż tak naiwna, by wierzyć w to, że Niemcy, Francja lub Anglia mogą nam dać cokolwiek za darmo? Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pan poseł Antoni Stryjewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PoselAntoniStanislawStryjewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zwracam się do państwa, którzy nas reprezentują w Konwencie, a także do tych, którzy reprezentują nasz rząd w stosunkach z Unią Europejską. Wpierw jednak mam taką uwagę, panie marszałku: to jest zbyt ważna debata, by można było tak łatwo nas ograniczać. Pan marszałek tak zadecydował, licząc się z pewnymi trudnościami czasowymi. Gdzie jednak mamy wyrażać swoje opinie, skoro nie mamy wolnych mediów, skoro wezbrała potężna fala propagandowa, skoro rząd polski, polskie władze nie zadekretowały, nie udostępniły chociażby jednego programu telewizyjnego, jednego programu radiowego na opcję inną aniżeli Unia Europejska? W związku z tym - oczywiście pan marszałek jest w miarę wyrozumiały - te ograniczenia czasowe są zbyt uciążliwe, by tak łatwo je przyjąć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Panie pośle, jest wielu posłów, którzy chcą zadać pytania; jeśli będziemy dyskutować w nieograniczonym czasie, to nic z tego nie wyjdzie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PoselAntoniStanislawStryjewski">Panie marszałku, jesteśmy reprezentantami narodu. Gdzie ta reprezentacja narodu ma przedstawić swoje racje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Ta reprezentacja musi się jednak nawzajem szanować. W Sejmie jest 460 posłów; nie znaczy to, że każdy może mówić tyle, ile chciałby, może mówić tylko tyle, na ile zezwala regulamin. Proszę, panie pośle, o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PoselAntoniStanislawStryjewski">Panie Marszałku! Jakie wolności religijne, jakie poszanowanie wiary, szczególnie wiary katolickiej, mogą zagwarantować w ośrodkach kreowania nowego superpaństwa europejskiego jego tzw. ojcowie i mędrcy zrzeszeni m.in. w Konwencie, którzy przynależą do związków masońskich, zapiekle walczących od wieków z wiarą chrystusową i z Kościołem katolickim? Jaką tradycję historyczną i kulturową będą chronić i przenosić w przyszłość dla nowych pokoleń i narodów Europy ludzie z kierownictwa politycznego Unii Europejskiej, którzy narodowościowo nie przynależą do wspólnoty narodowościowej Europy albo którzy nie rozliczyli się z ludobójstwa wojennego, z totalitaryzmu państwowego lub ze zdradzonych sojuszy? Jaki ład gospodarczy wprowadzą elity Unii Europejskiej skorumpowane do cna przez finansjerę światową i ponadnarodowe koncerny? Czy rozliczyli się z defraudacji wspólnego mienia i czy oczyścili się z zarzutów o korupcję najwyżsi komisarze Unii Europejskiej? Jaka to jest solidarność w Unii Europejskiej, o której tak dużo się mówi, i jaka będzie jutro, skoro już dziś w Unii Europejskiej kraje największe oszukują czy też - lepiej powiedzieć - kantują kraje małe, skoro już dziś kraje członkowskie Unii Europejskiej oszukały kraje kandydackie w trakcie tzw. procesu integracyjnego? Czy to w ramach solidarności z Polską Niemcy podważają ład terytorialny w Europie, stawiając żądania Czechom i Polakom? Czy to w ramach solidarności z Polską francuski prezydent żąda od Polski korytarza dla Rosji? Jak pan poseł Oleksy tłumaczy swoim partnerom w Unii Europejskiej agresję medialną rządu względem całego narodu odnośnie do integracji z Unią Europejską? Czy tak wygląda równość obywateli w dostępie do informacji w wykonaniu koalicji zwolenników integracji z Unią Europejską? Dziękuję pięknie, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję, panie pośle. Przekroczył pan niestety czas.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę o zadanie pytania panią poseł Urszulę Krupę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PoselUrszulaKrupa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałam zadać pytania: Ile będzie zarabiał członek Konwentu i jakie będzie miał przywileje? Ile będzie zarabiał parlamentarzysta w Parlamencie Europejskim, a ile urzędnicy? Ile jest stanowisk dla Polaków w Unii Europejskiej i ile takich stanowisk będzie w Polsce? Kolejne pytania: Dlaczego prace Konwentu nie są tłumaczone na język polski, czy z chęci przemilczenia czegoś? Czy brak odniesienia do Pana Boga w preambule Unii Europejskiej wiąże się z negacją Boga, chęcią zastąpienia Pana Boga? Czy brak odniesienia do Boga jest wyrazem jakiejś wyższej inteligencji, wyższego stanu świadomości lub jakichś innych zdolności ludzi Parlamentu Europejskiego i negocjatorów? Brak przestrzegania przykazań jest powodem zabijania dzieci nienarodzonych, szkodzenia zdrowiu przez aborcję i chociażby narkomanię czy zabijania ludzi chorych, tak jak to się dzieje w Holandii, w której już proponuje się pigułkę uśmiercającą nie tylko chorych i niepełnosprawnych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pani poseł idealnie zmieściła się w jednej minucie. Okazuje się, że można kilka ważnych, istotnych kwestii poruszyć, nie przekraczając czasu i szanując regulamin.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę bardzo, pan poseł Andrzej Fedorowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PoselAndrzejFedorowicz">Krócej też można.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#PoselAndrzejFedorowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Cały unijny obóz stale mówi nam o wprowadzeniu Polski do jakiejś nowej cywilizacji. Na razie przypominam, że mamy do czynienia z cywilizacją, w której żyjemy, przynależymy do cywilizacji, która ukształtowała nas i całą Europę, jest to oczywiście cywilizacja łacińska. Czy cywilizacja, o której mówicie, jest cywilizacją postkomunistów, trockistów, korowców, wolnomularzy i tzw. bezpaństwowców, którzy nigdy nie mieli i nie chcą mieć państwa? Czy kiedy premier Miller w swoim exposé, odpowiadając jednemu z posłów, mówił, że ani nie zaczyna nowej, ani nie zaczyna starej rewolucji, to znaczy, że kontynuuje, czyli uczestniczy w kontynuacji zbrodniczej rewolucji francuskiej? To jest pierwsze pytanie. I drugie pytanie: Czy to prawda, że według rządu - jak czytamy w oficjalnych materiałach informacyjnych - wejście Polski do Unii Europejskiej zapewni: wielu sektorom gospodarki - jak Gomułka czytam - transze kierunkowych subwencji, partykularnie wspierających restrukturyzację określonych aspektów jej wielobranżowej transformacji, a tym samym paralelnie rząd będzie partycypował w subwencjonowaniu multiindustrialnych projektów infrastrukturalnych? Co oznacza ta nowomowa? Czy można to przetłumaczyć na język polski?</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę pana posła Krzysztofa Zarembę. Nie ma pana posła Zaremby? W takim razie proszę panią poseł Marię Nowak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PoselMariaNowak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#PoselMariaNowak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Kraje europejskie łączą chrześcijańskie korzenie oraz kultura i tradycja z nich wyrosła. Jednak Unia Europejska nie buduje wspólnoty na tym fundamencie. Chrześcijańskie wartości moralne nie stanowią pewnego rodzaju środowiska naturalnego dla wszystkiego, co dzieje się w Unii Europejskiej. Dlatego mam pytania do przedstawicieli rządu oraz delegatów polskiego Sejmu do Konwentu. Jakie są mechanizmy i jakimi instrumentami będziemy się posługiwać, aby zabezpieczyć naszą tradycję, normy moralne, narodową kulturę? Czy opracowana jest strategia, która pozwoli zabezpieczyć się przed spadkiem autorytetu rodziny, szerzeniu się różnych dewiacji oraz podporządkowaniu wszystkich dziedzin życia komercji? Bo że są zakusy Unii Europejskiej na te płaszczyzny naszego życia, temu nikt zaprzeczyć nie może. Czy polscy delegaci będą z pełną determinacją zabiegać o umieszczenie w Konstytucji Unii Europejskiej invocatio Dei, w myśl zasady, że jeżeli Bóg na pierwszym miejscu, to wszystko inne na właściwym miejscu?</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#PoselMariaNowak">Jeszcze jedno pytanie, które nawiązuje do ostatnich wydarzeń, a chciałabym zapoznać się z opinią w tej sprawie pana przewodniczącego delegacji. Media donoszą, że przedstawiciele Rady Europy Danii, która przewodniczy Unii Europejskiej, oraz rządu rosyjskiego dyskutują na temat statusu obwodu królewieckiego, oczywiście bez przedstawicieli Polski i Litwy. Jaka jest opinia pana przewodniczącego, czy nie ma pan uczucia, że dzieje się coś poza naszymi plecami? Czy nie zaburza to poczucia ważności naszej delegacji, ważności Polski w Unii Europejskiej, jaką posłowie SLD starali się nam wszystkim wmówić? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pan poseł Stanisław Papież jako następny, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PoselStanislawPapiez">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#PoselStanislawPapiez">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do przedstawicieli Polski w Konwencie Europejskim. Dlaczego przedstawiciele reprezentujący Polskę w Konwencie Europejskim świadomie stali się częścią gry zmierzającej do wciągnięcia polskiego Kościoła w tryby prounijnej machiny propagandowej czy też naiwnie dali się do tego wykorzystać? Polska reprezentacja w Konwencie zapowiedziała, że wystąpi o wpisanie do preambuły powstającej Konstytucji Unii Europejskiej odwołanie się do Boga i wartości chrześcijańskich. Nie chodzi tu rzecz jasna o takie invocatio Dei, jakie powinna umieścić w swoim najważniejszym dokumencie instytucja aspirująca do miana spadkobiercy po cywilizacji chrześcijańskiej, ale o odwołanie się do Boga osobowego, niekoniecznie rozumianego tak, jak pojmują go katolicy czy, szerzej ujmując, wszyscy chrześcijanie. Członkowie polskiej delegacji powołali się przy tym na deklarację innych polityków państw ˝piętnastki˝, którzy oświadczyli, że mogliby poprzeć taką deklarację, jeśli zawierałaby, podobnie jak obecnie obowiązująca konstytucja, niejako alternatywę dla Boga w postaci zapisu o własnym sumieniu, czy też dla tych, którzy w Boga nie wierzą. Dlaczego zapomnieli dodać, że znane jest im niezmienne od wielu lat stanowisko rządu francuskiego, który dwa lata temu zmusił wszystkich przedstawicieli państw ˝piętnastki˝ do porzucenia podobnego zapisu w Karcie Podstawowych Praw Unii, mającej stać się podstawą przyszłej unijnej konstytucji? Rzecznik francuskiej delegacji do Konwentu natychmiast zresztą potwierdził, że Francja nigdy nie zaakceptuje takiego zapisu, a stanowczy sprzeciw jednego z najważniejszych krajów ˝piętnastki˝ jest w stanie zablokować dyskusję na te temat. Czy wobec tego buńczuczne deklaracje polskich członków delegacji mają tylko ten jeden cel - stworzenie wrażenia, że polskie władze, niezależnie od opcji politycznej, z której się wywodzą, będą w Unii mocno bronić chrześcijańskiej wizji Europy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję, panie pośle. Proszę kończyć wypowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PoselStanislawPapiez">Jeszcze chciałbym skończyć pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Jedno zdanie, ostatnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PoselStanislawPapiez">Czy zachowanie członków Konwentu wobec polskiego Episkopatu w sprawie konstrukcji polskiej reprezentacji w Konwencie Młodych nie wskazuje jasno na prawdziwe intencje rzekomych obrońców wartości chrześcijańskich? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pan poseł Tadeusz Kędziak, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PoselTadeuszKedziak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W trakcie dzisiejszej debaty nad informacją o pracach Konwentu Europejskiego w wystąpieniach zwolenników przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, m.in. posła pana marszałka Tomasza Nałęcza, był przytaczany argument, że przystąpienie Polski do Unii Europejskiej jest jedyną szansą na ochronę naszych interesów, rozumiem, że chodzi tutaj o polskie interesy. Chcę zapytać pana posła Józefa Oleksego, czy w pana przekonaniu jest to zasadny argument? Pytam o to dlatego, że jeżeli argument ten jest zasadny, to istotne jest, jakie zagrożenia pozwalają na formułowanie takich argumentów i gdzie te zagrożenia są umiejscowione. Chcę także zapytać, czy skala, a także rodzaj tych zagrożeń są takie, że jedyną reakcją na ich istnienie jest ideologiczne dążenie do członkostwa Polski w Unii Europejskiej? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pan poseł Danuta Polak, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PoselDanutaPolak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pani minister Hübner. Czy w ramach wyrównywania szans w unijnych programach pomocowych są przewidywane środki na dożywianie dzieci na terenach popegeerowskich, np. na odtwarzanie gabinetów stomatologicznych w szkołach czy ewentualnie na budowanie sal gimnastycznych, żeby nasze dzieci miały zdrowe zęby i proste kręgosłupy? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pan poseł Mirosław Pawlak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PoselMiroslawPawlak">Panie Marszałku! Mam dwa pytania do pana premiera Oleksego. Jakie stanowiska prezentują przedstawiciele państw członkowskich w Konwencie, dotyczące wyboru przewodniczącego Komisji Europejskiej? To jest jedno pytanie. Drugie pytanie. Jaki jest stosunek przedstawicieli Konwentu do ścisłego podziału pomiędzy państwa narodowe a kompetencje Unii Europejskiej? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pan poseł Stanisław Łyżwiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PoselStanislawLyzwinski">Od którego momentu, panie marszałku, liczy się czas? Jak się wstaje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Jak pan szedł, już od drzwi.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę bardzo, pana czas zaczyna się w tej chwili.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#PoselStanislawLyzwinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie wiem, czy padło to pytanie, ale mam pytanie do rządu. Jeżeli w referendum odrzucimy wejście do Unii Europejskiej, jaką alternatywą przewiduje rząd? Sprawa następna. Będę szybko mówił, bo pytań jest kilka. Polska była producentem lnu, kiedyś miała pierwsze miejsce na świecie. Dzisiaj nie negocjuje się tej kwoty. Dlaczego? Sprawa następna. Skąd się biorą pieniądze w Unii? My wiemy, że to cło, VAT, akcyza. Wiemy też, że Szwecja w ubiegłym roku wpłaciła 23 mld koron, uzyskała tylko 10 mld. Sprawa następna. Czy rząd wierzy w to, że nasza młodzież znajdzie w Unii pracę, skoro bezrobocie w Niemczech wynosi 4 mln, 20 lat temu we Francji było 700 tys. bezrobotnych, dzisiaj jest ich ponad 7 mln, Anglia miała 3 mln, dzisiaj ma 12? Prosiłbym o wyjaśnienie. Jak zabezpieczyć sprzedaż polskiej ziemi, skoro są różne poziomy życia? Zakładamy, że Niemiec, Francuz czy Anglik wykupi gospodarstwo za 3, 4 pensje. Na pewno ustawą nie da się tego zrobić. Co w tej sytuacji planujecie? Ostatnia sprawa. Dlaczego dopuszcza się do negocjacji ludzi, którzy do 1989 r. chwalili ten system, który był, sowiecki? Jeździli do Moskwy, do końca byli przekonani że tylko ten system, a nie inny. Teraz, po zmianie systemu, ci ludzie jeżdżą do Brukseli. Jak to wątroba może wytrzymać, że ci sami ludzie tak skrajnie do tego podchodzili? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pan poseł Andrzej Grzesik.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#PoselStanislawLyzwinski">(Nie zabierze głosu, bo ja już wyczerpałem czas.)</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pan poseł Zbigniew Witaszek w takim razie, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-172.5" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Też nie ma.</u>
          <u xml:id="u-172.6" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">W takim razie pan poseł Paweł Poncyljusz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#PoselPawelPoncyljusz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Trzy rzeczy. Po pierwsze, spotkać można taką opinię na temat Konwentu, że jest to piaskownica z foremkami, na której koncentrują swoją uwagę media, społeczeństwo, a z drugiej strony gdzie indziej podejmuje się decyzje. Chciałbym, aby państwo przedstawiciele w Konwencie odnieśli się do tej opinii, która się coraz częściej pojawia, tym bardziej że toczy się dyskusja o problemach, które są o wiele łatwiejsze niż wyzwania, w moim przekonaniu, o wiele bardziej istotne niż kwestia dogonienia gospodarczego Stanów Zjednoczonych. No, agenda lizbońska mówi jasno, że potrzebne jest gonienie Stanów Zjednoczonych gospodarczo. Jak państwo się do tego odnoszą? Wiemy o tym, że przewiduje się co najmniej 10-letni okres doganiania Stanów Zjednoczonych. Czy państwu się wydaje, że to jest, po pierwsze, realne? Może tak.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#PoselPawelPoncyljusz">Po drugie, pytanie moje jest takie. Toczy się dyskusja na temat tego, że instytucje Unii Europejskiej są zbyt dalekie od obywateli, że obywatele reprezentują nikły stopień zainteresowania pracami instytucji europejskich. Jakie są państwa pomysły i w ogóle refleksje na temat tego, aby przeciętny obywatel Unii Europejskiej był naprawdę zainteresowany tym, co dzieje się w Brukseli czy w kilku innych miastach, gdzie mieszczą się siedziby różnych instytucji europejskich, żeby ci ludzie po prostu byli tym zainteresowani.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#PoselPawelPoncyljusz">I trzecie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Czas minął już, tak że proszę poprzestać na tym.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pan poseł Witold Hatka, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#PoselWitoldHatka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pytanie do pana przewodniczącego. Czy nie dojdzie wkrótce na tej sali, tu właśnie w Sejmie, do takiej komicznej tragedii: ktoś wpadnie może przez te drzwi otwarte i zawoła: Panowie, nie jest tak źle, nie sprzedali nas, oddali za darmo.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#PoselWitoldHatka">Pytanie do osób, które zadawały pytania, w kontekście powołując się na osoby znakomite, m.in. św. Wojciecha, ale pokrętnie. A czy zdewaluowały się słowa wielkiego prymasa Wyszyńskiego, że nie wolno wchodzić w takie układy i przyjmować takich zamówień międzynarodowych, które byłyby krzywdą dla kultury narodowej i suwerennej gospodarki?</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#PoselWitoldHatka">Na zakończenie zadam pytanie, cytując za Thomasem Carlyle: Ja osobiście nie wierzę, by utrzymało się takie państwo, takie europejskie również, w którym Jezus i Judasz mają równą wagę w spawach publicznych. A w kontekście budowania tego nowego państwa czyż utracił sens, że mały naród, który jest wolny, jest większym niż wielki naród w niewoli? Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pan poseł Tomasz Markowski:</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#PoselTomaszMarkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam dwa pytania. Mówiono tutaj o dużym sukcesie powołania takiej instytucji jak Konwent Młodych. Ale nie wiem, czy wiadomo państwu, że obradujący członkowie Konwentu Młodych na swoim pierwszym i jedynym jak do tej pory spotkaniu wypracowywali swoje poglądy przy zdecydowanym sprzeciwie części jego uczestników. Krótko mówiąc, toczyło się to w aurze, delikatnie mówiąc, lekkiej awantury. Czy nie jest to zły prognostyk? Czy podobnymi konfliktami w różnych dziedzinach nie jest rozdzierany także Konwent Europejski? Bo z tego co wiem toczą się na tym forum spory natury zasadniczej.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#PoselTomaszMarkowski">I drugie pytanie. Z tego co wiem informacja o pracach Konwentu była tylko dwa razy przedmiotem obrad Komisji Europejskiej. Czy nie byłoby zasadne, żeby oprócz posłów Komisji Europejskiej pisemne sprawozdania z sesji plenarnych Konwentu otrzymywali wszyscy posłowie, szczególnie że Konwent zajmuje się sprawami fundamentalnymi, takimi jak wypracowanie propozycji reform funkcjonowania Unii, choć zdaję sobie sprawę z tego, że tam decyzje podejmowane ostatecznie nie są. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">I ostatnie już pytanie.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pan poseł Marcin Libicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#PoselMarcinLibicki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Przewodniczący! Bardzo często w debacie pada takie sformułowanie, że jeśli chodzi o te postulaty, które wysuwa prawa strona, które wysuwa przede wszystkim PiS, postulaty, najogólniej rzecz biorąc, moralne, to nie mamy sojuszników na Zachodzie. Tu padło w debacie takie sformułowanie, że o invocatio Dei w ogóle nikt tam nie wspomina. Otóż chciałem spytać, czy pan przewodniczący podziela te opinie, bo ja jestem innego zdania. Uważam, że mamy sojuszników w tych sprawach. Poucza mnie o tym moje doświadczenie ze Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. Ale chciałem też pana przewodniczącego spytać: czy pan już otrzymał sprawozdanie z wizyty, którą delegacja naszej komisji złożyła we Francji przed dziesięcioma dniami? W czasie tej wizyty spotkaliśmy się z przewodniczącym delegacji Senatu francuskiego do spraw Unii Europejskiej senatorem Haenelem i z przewodniczącym komisji analogicznej, jakiej pan przewodniczy tutaj w Sejmie, w Zgromadzeniu Narodowym francuskim, posłem Lequillierem. Oni obaj świeżo objęli swoje urzędy teraz po wyborach i oni obaj mają bardzo podobne, żeby nie powiedzieć identyczne poglądy na temat tego, na jakich wartościach powinna być oparta Europa. Chodzi o wartości, które głosimy my, które głosi Prawo i Sprawiedliwość, o chrześcijaństwo, a z wielkim ubolewaniem, szczególnie przewodniczący Lequillier wyrażał się o tym, że na skutek nacisków Jospina z Karty Praw Podstawowych usunięto odwołanie się do wartości chrześcijańskich. Myślę, że dobrze by było, żeby pan przewodniczący, a także inni byli zorientowani, że nasze głosy to nie są w Unii Europejskiej głosami wołających na puszczy. I my chcemy wejść do Unii Europejskiej - do unii narodów opartych na tych właśnie zasadach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Wysoka Izbo! Nie rozpoczniemy już udzielania odpowiedzi na pytania, bo zabraknie na to czasu przed głosowaniami, w związku z czym ogłaszam krótką przerwę do godz. 16.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 15 min 57 do godz. 16 min 05)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#Marszalek">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#Marszalek">Proszę o odczytanie komunikatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#SekretarzPoselAnitaBlochowiak">Komunikat: Wspólne posiedzenie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Zdrowia odbędzie się w dniu dzisiejszym w sali kolumnowej bezpośrednio po zakończeniu głosowań około godz. 17. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#Marszalek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#Marszalek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o współpracy przy dokonywaniu kontroli osób, towarów i środków transportu przekraczających polsko-ukraińską granicę państwową (druki nr 527 i 650) - trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#Marszalek">Na poprzednim posiedzeniu Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez panią poseł Annę Górną-Kubacką oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#Marszalek">W dyskusji nie zgłoszono poprawek.</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#Marszalek">Proszę państwa, proszę o zajmowanie miejsc, bo już przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-184.5" who="#Marszalek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-184.6" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy w brzmieniu przedłożenia zawartego w druku nr 527.</u>
          <u xml:id="u-184.7" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-184.8" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o współpracy przy dokonywaniu kontroli osób, towarów i środków transportu przekraczających polsko-ukraińską granicę państwową, w brzmieniu przedłożenia z druku nr 527, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-184.9" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-184.10" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-184.11" who="#Marszalek">Głosowało 411 posłów. Za opowiedziało się 405, nikt nie był przeciw, wstrzymało się 6.</u>
          <u xml:id="u-184.12" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o współpracy przy dokonywaniu kontroli osób, towarów i środków transportu przekraczających polsko-ukraińską granicę państwową.</u>
          <u xml:id="u-184.13" who="#Marszalek">Musimy chwilkę poczekać, bo jeszcze trwa wyrabianie karty.</u>
          <u xml:id="u-184.14" who="#Marszalek">Czy już możemy? Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-184.15" who="#Marszalek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Europejską Agencją Kosmiczną o współpracy w dziedzinie badania i użytkowania przestrzeni kosmicznej do celów pokojowych, podpisanego w Warszawie dnia 24 stycznia 2002 r. ( druki nr 532 i 691) - trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-184.16" who="#Marszalek">Na poprzednim posiedzeniu Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Bogusława Wontora oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-184.17" who="#Marszalek">W dyskusji nie zgłoszono poprawek.</u>
          <u xml:id="u-184.18" who="#Marszalek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-184.19" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy w brzmieniu przedłożenia zawartego w druku nr 532.</u>
          <u xml:id="u-184.20" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-184.21" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o ratyfikacji Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Europejską Agencją Kosmiczną o współpracy w dziedzinie badania i użytkowania przestrzeni kosmicznej do celów pokojowych, podpisanego w Warszawie dnia 24 stycznia 2002 r., w brzmieniu przedłożenia z druku nr 532, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-184.22" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-184.23" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-184.24" who="#Marszalek">Głosowało 417 posłów. Za opowiedziało się 403, przeciwnych głosów nie było, wstrzymało się 14 posłów.</u>
          <u xml:id="u-184.25" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o ratyfikacji Porozumienia między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Europejską Agencją Kosmiczną o współpracy w dziedzinie badania i użytkowania przestrzeni kosmicznej do celów pokojowych, podpisanego w Warszawie dnia 24 stycznia 2002 r.</u>
          <u xml:id="u-184.26" who="#Marszalek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 4. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.</u>
          <u xml:id="u-184.27" who="#Marszalek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Adama Stanisława Szejnfelda i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-184.28" who="#Marszalek">W dyskusji nie zgłoszono poprawek.</u>
          <u xml:id="u-184.29" who="#Marszalek">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-184.30" who="#Marszalek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-184.31" who="#Marszalek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 713.</u>
          <u xml:id="u-184.32" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-184.33" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Nadzwyczajną, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-184.34" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-184.35" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-184.36" who="#Marszalek">Głosowało 414 posłów. Za opowiedziało się 404, przeciw - 1, wstrzymało się 9 posłów.</u>
          <u xml:id="u-184.37" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.</u>
          <u xml:id="u-184.38" who="#Marszalek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 5. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o służbie cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-184.39" who="#Marszalek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Wiesława Wodę oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-184.40" who="#Marszalek">W dyskusji nie zgłoszono poprawek.</u>
          <u xml:id="u-184.41" who="#Marszalek">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-184.42" who="#Marszalek">Proszę bardzo, pan poseł Giertych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#PoselRomanGiertych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam pytanie do posła sprawozdawcy: Czy przedstawiona nowelizacja ustawy ma opinię Rady Służby Cywilnej? Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#Marszalek">Proszę bardzo, pan poseł Wiesław Woda.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#PoselWieslawWoda">Panie Marszałku! Wiesław Woda. Projekt ustawy ma opinię Rady Służby Cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#Marszalek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#Marszalek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy w brzmieniu przedłożenia zawartego w druku nr 626.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o służbie cywilnej, w brzmieniu przedłożenia zawartego w druku nr 626, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-188.4" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-188.5" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-188.6" who="#Marszalek">Głosowało 415 posłów. Za opowiedziało się 374, przeciw - 37, wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-188.7" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o służbie cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-188.8" who="#Marszalek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7. porządku dziennego: Głosowanie nad wnioskiem o odrzucenie informacji rządu o sytuacji demograficznej kraju.</u>
          <u xml:id="u-188.9" who="#Marszalek">Na poprzednim posiedzeniu Sejm wysłuchał informacji przedstawionej przez wiceprezesa Rządowego Centrum Studiów Strategicznych Zbigniewa Strzeleckiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-188.10" who="#Marszalek">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie przedstawionej informacji.</u>
          <u xml:id="u-188.11" who="#Marszalek">Poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-188.12" who="#Marszalek">Odrzucenie wniosku będzie oznaczało, że Sejm przyjął informację do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-188.13" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-188.14" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie informacji rządu o sytuacji demograficznej kraju, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-188.15" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-188.16" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-188.17" who="#Marszalek">Głosowało 418 posłów. Za opowiedziało się 87, przeciw - 323, wstrzymało się 8 posłów.</u>
          <u xml:id="u-188.18" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił, a tym samym przyjął informację do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-188.19" who="#Marszalek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 1. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o sprawozdaniu z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2001 r. wraz z przedstawioną przez Najwyższą Izbę Kontroli analizą wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 2001 r. oraz komisyjnym projektem uchwały w przedmiocie absolutorium.</u>
          <u xml:id="u-188.20" who="#Marszalek">Sejm wysłuchał pana posła Mieczysława Czerniawskiego, który przedstawił sprawozdanie komisji oraz projekt uchwały w sprawie absolutorium dla Rady Ministrów, a także wysłuchał wiceprezesa Najwyższej Izby Kontroli pana Jacka Jezierskiego, który przedstawił analizę wykonania budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-188.21" who="#Marszalek">Sejm przeprowadził nad tymi przedłożeniami dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-188.22" who="#Marszalek">W dyskusji zgłoszono poprawki do projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-188.23" who="#Marszalek">Sejm skierował projekt uchwały do komisji w celu przedstawienia sprawozdania o zgłoszonych poprawkach.</u>
          <u xml:id="u-188.24" who="#Marszalek">Dodatkowe sprawozdanie komisji zostało paniom i panom posłom doręczone w druku nr 688-A.</u>
          <u xml:id="u-188.25" who="#Marszalek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Mieczysława Czerniawskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#PoselSprawozdawcaMieczyslawCzerniawski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Finansów Publicznych rozpatrzyła w dniu dzisiejszym na swoim posiedzeniu dwie poprawki, które zostały zgłoszone w trakcie wczorajszej debaty. Poprawka 1. dotyczyła kwestii, aby do pkt. III projektu uchwały, gdzie są wymienione instytucje, które decyzją komisji otrzymały negatywną ocenę... Przypomnę, że dotyczy to pięciu podmiotów. Informowałem Wysoką Izbę, że Komisja Finansów Publicznych przy rozpatrywaniu sprawozdania i w ostatecznym głosowaniu, ponieważ był na forum komisji wniosek o negatywną ocenę, jeżeli chodzi o poprawkę 1., zajęła wówczas negatywne stanowisko. Komisja kierowała się przede wszystkim tym, iż biorąc pod uwagę Najwyższą Izbę Kontroli oraz wyjaśnienia od strony realizacji budżetu, jak również działalności merytorycznej, nie nastąpiły jakieś istotne zmiany, istotne nieprawidłowości; chociaż w analizie dotyczącej rzecznika praw dziecka, dokonanej przez Najwyższą Izbę Kontroli, stwierdzono kilka bardzo istotnych nieprawidłowości.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#PoselSprawozdawcaMieczyslawCzerniawski">W dniu dzisiejszym komisja rozpatrywała ponownie ten temat, prowadząc dyskusję, jednak pierwotna decyzja komisji została podtrzymana. Stąd, panie marszałku i Wysoka Izbo, komisja proponuje odrzucić tę poprawkę. Podkreślam, poprawkę 1., która brzmi: w pkt. III przed pierwszym tiret dodać nowe tiret w brzmieniu: ˝ - części 14 - Rzecznik praw dziecka˝, Komisja Finansów Publicznych proponuje odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#GlosZSali">(A dlaczego?)</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#PoselSprawozdawcaMieczyslawCzerniawski">Wysoka Izbo! W dniu wczorajszym został zgłoszony wniosek, aby projekt uchwały uzupełnić o pkt IV. Treść tego punktu została paniom i panom posłom doręczona. Informuję tylko, że w stosunku do pierwotnej treści, która została przedłożona jako poprawka w dniu wczorajszym, nastąpiła bardzo istotna autopoprawka. Ta autopoprawka przede wszystkim dotyczy kwestii, iż: Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, udzielając absolutorium Radzie Ministrów, oświadcza, że dochody budżetowe na rok 2001 zostały zaplanowane na zbyt wysokim poziomie, w wyniku czego nastąpiło znaczne zaniżenie deficytu budżetu państwa. Efekty nietrafnej konstrukcji budżetu państwa na rok 2001 są odczuwane przez państwo polskie do chwili obecnej.</u>
          <u xml:id="u-189.4" who="#PoselSprawozdawcaMieczyslawCzerniawski">Wysoka Izbo! Wczoraj w Sejmie odbyła się szeroka dyskusja nad tą poprawką. Dyskusja dotyczyła nie tyle samej poprawki, ile problemu, którego ona dotyczy. Najwyższa Izba Kontroli w swojej analizie, jak również Komisja Finansów Publicznych, w imieniu której miałem zaszczyt wczoraj przemawiać, informowały Wysoką Izbę i jednoznacznie stwierdziły, że dochody w budżecie uchwalonym w dniu 31 marca zostały zaprojektowane wręcz nierealistycznie. Wynikiem tego były późniejsze perturbacje i nowelizacje ustawy budżetowej w trakcie roku. Przypomnę, że w lipcu rząd podjął decyzje dotyczące blokady wydatków we wrześniu, potem były kolejne decyzje, a następnie decyzja pana premiera Leszka Millera o nowelizacji. Komisja po przeanalizowaniu wszystkich elementów uważa, że jest to zjawisko negatywne. Od dawna nie było takiego zjawiska w przypadku żadnego z projektów. Należy dokonać jego negatywnej oceny. W związku z tym poprawka rozszerza treść projektu tej uchwały. Komisja wnosi o przyjęcie poprawki. Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#Marszalek">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#Marszalek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#Marszalek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu uchwały zawartego w sprawozdaniu w druku nr 688.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#Marszalek">Komisja przedstawia również wniosek mniejszości oraz poprawki, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#Marszalek">We wniosku mniejszości wnioskodawca proponuje, aby Sejm podjął uchwałę w sprawie nieprzyjęcia sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2001 r. oraz w sprawie nieudzielenia absolutorium Radzie Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-190.5" who="#Marszalek">Przyjęcie tego wniosku spowoduje bezprzedmiotowość pozostałych propozycji.</u>
          <u xml:id="u-190.6" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-190.7" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości, a zatem za przyjęciem projektu uchwały w sprawie nieprzyjęcia sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2001 r. oraz w sprawie nieudzielenia absolutorium Radzie Ministrów, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-190.8" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-190.9" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-190.10" who="#Marszalek">Głosowało 419 posłów. Za opowiedziało się 82, przeciw - 332, wstrzymało się 5.</u>
          <u xml:id="u-190.11" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-190.12" who="#Marszalek">W 1. poprawce do pkt. III wnioskodawca proponuje, aby dodać tiret stanowiące, że Sejm Rzeczypospolitej Polskiej zwraca uwagę na istotne nieprawidłowości w wykonaniu budżetu państwa również w części 14.: Rzecznik praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-190.13" who="#Marszalek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-190.14" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-190.15" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 1. poprawki do punktu III, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-190.16" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-190.17" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-190.18" who="#Marszalek">Głosowało 420 posłów. Za opowiedziało się 271, przeciw - 123, wstrzymało się 26.</u>
          <u xml:id="u-190.19" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-190.20" who="#Marszalek">W poprawce 2. wnioskodawca proponuje, aby po pkt. III dodać pkt IV w brzmieniu: ˝Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, udzielając absolutorium Radzie Ministrów, oświadcza, że dochody budżetowe na rok 2001 zostały zaplanowane na zbyt wysokim poziomie, w wyniku czego nastąpiło znaczne zaniżenie deficytu budżetu państwa. Efekty nietrafnej konstrukcji budżetu państwa na rok 2001 są odczuwane przez społeczeństwo polskie do chwili obecnej˝.</u>
          <u xml:id="u-190.21" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-190.22" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-190.23" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 2. poprawki, polegającej na dodaniu po pkt. III pkt. IV, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-190.24" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-190.25" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-190.26" who="#Marszalek">Głosowało 420 posłów. Za opowiedziało 269, przeciw - 127, wstrzymało się 24.</u>
          <u xml:id="u-190.27" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-190.28" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-190.29" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu uchwały w sprawie przyjęcia sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2001 r. oraz w sprawie absolutorium dla Rady Ministrów, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Finansów Publicznych, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-190.30" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-190.31" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-190.32" who="#Marszalek">Głosowało 421 posłów. Za opowiedziało się 339, przeciw - 75, wstrzymało się 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-190.33" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie przyjęcia sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2001 r. oraz w sprawie absolutorium dla Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-190.34" who="#Marszalek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 3. porządku dziennego: Sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 2001 r. wraz z opinią Komisji do Spraw Kontroli Państwowej.</u>
          <u xml:id="u-190.35" who="#Marszalek">Sejm wysłuchał prezesa Najwyższej Izby Kontroli pana Mirosława Sekuły, który przedstawił sprawozdanie, oraz przewodniczącego Komisji do Spraw Kontroli Państwowej pana posła Andrzeja Pęczaka, który przedstawił opinię komisji.</u>
          <u xml:id="u-190.36" who="#Marszalek">Sejm przeprowadził nad tymi przedłożeniami dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-190.37" who="#Marszalek">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-190.38" who="#Marszalek">Wysoka Izbo! Informuję, że Prezydium Sejmu rozpatrzyło w trybie art. 126 ust. 4 regulaminu Sejmu sprawozdanie z rocznej działalności Najwyższej Izby Kontroli oraz opinię Komisji do Spraw Kontroli Państwowej w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-190.39" who="#Marszalek">Prezydium Sejmu nie miało uwag do sprawozdania Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-190.40" who="#Marszalek">Komisja do Spraw Kontroli Państwowej wnosi o przyjęcie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-190.41" who="#Marszalek">Pod głosowanie poddam wniosek o odrzucenie sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-190.42" who="#Marszalek">Jego odrzucenie będzie oznaczało, że Sejm sprawozdanie przyjął.</u>
          <u xml:id="u-190.43" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-190.44" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie sprawozdania z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 2001 r., zawartego w druku nr 611, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-190.45" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-190.46" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-190.47" who="#Marszalek">Głosowało 422 posłów. Za opowiedziało się 36, przeciw - 381, wstrzymało się 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-190.48" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił, a tym samym przyjął sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 2001 r.</u>
          <u xml:id="u-190.49" who="#Marszalek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10. porządku dziennego: Głosowania nad poprawkami Senatu do ustawy o zmianie ustawy o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia oraz innych ustaw (druki nr 669 i 685).</u>
          <u xml:id="u-190.50" who="#Marszalek">Na poprzednim posiedzeniu Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Andrzeja Grzyba oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-190.51" who="#Marszalek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-190.52" who="#Marszalek">Przypominam, że Sejm odrzuca poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-190.53" who="#Marszalek">Jeżeli Sejm nie odrzuci poprawki Senatu bezwzględną większością głosów, uważa się ją za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-190.54" who="#Marszalek">Głosować będziemy nad wnioskami o odrzucenie poprawek Senatu.</u>
          <u xml:id="u-190.55" who="#Marszalek">W 1. poprawce do art. 1 zmiana 3 lit. a tiret 16 ustawy nowelizującej Senat proponuje zmianę redakcyjną.</u>
          <u xml:id="u-190.56" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-190.57" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-190.58" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 1. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-190.59" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-190.60" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-190.61" who="#Marszalek">Głosowało 422 posłów. Większość bezwzględna wynosi 212. Za opowiedziało się 4 posłów, przeciw - 418, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-190.62" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-190.63" who="#Marszalek">W 2. poprawce do art. 1 zmiana 5 oraz w 5. poprawce do art. 1 zmiana 20 Senat proponuje zmiany redakcyjne.</u>
          <u xml:id="u-190.64" who="#Marszalek">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-190.65" who="#Marszalek">Komisja wnosi o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-190.66" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-190.67" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu 2. i 5., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-190.68" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-190.69" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-190.70" who="#Marszalek">Głosowało 423 posłów. Większość bezwzględna wynosi 212. Za opowiedziało się 3 posłów, przeciw - 420, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-190.71" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawki Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-190.72" who="#Marszalek">W 3. poprawce do art. 1 Senat proponuje, aby dodać zmianę 14a stanowiącą, że przepisy rozporządzenia, o którym mowa w art. 32 ustawy nowelizowanej, nie dotyczą zakładów produkujących lub wprowadzających do obrotu materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością.</u>
          <u xml:id="u-190.73" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-190.74" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-190.75" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 3. poprawki Senatu do art. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-190.76" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-190.77" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-190.78" who="#Marszalek">Głosowało 423 posłów. Większość bezwzględna wynosi 212. Wszystkie głosy były przeciw odrzuceniu poprawki senackiej.</u>
          <u xml:id="u-190.79" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-190.80" who="#Marszalek">W 4. poprawce do art. 1 zmiana 18. Senat proponuje, aby w przypadku konieczności wykonania badań laboratoryjnych artykułów, o których mowa w art. 41 ust. 1 ustawy nowelizowanej, o ich składowaniu albo skierowaniu do miejsca przeznaczenia decydował organ Inspekcji Sanitarnej bez zgody organu celnego określonej w decyzji.</u>
          <u xml:id="u-190.81" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-190.82" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-190.83" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 4. poprawki Senatu do art. 1 zmiana 18, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-190.84" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-190.85" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-190.86" who="#Marszalek">Głosowało 424 posłów. Większość bezwzględna wynosi 213. Wszystkie głosy były przeciw odrzuceniu poprawki senackiej.</u>
          <u xml:id="u-190.87" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-190.88" who="#Marszalek">Poprawkę 5. Senatu już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-190.89" who="#Marszalek">W 6. poprawce do art. 1 zmiana 21 lit. b tiret 1 Senat proponuje zmianę powołania w tym przepisie.</u>
          <u xml:id="u-190.90" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-190.91" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-190.92" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 6. poprawki Senatu do art. 1 zmiana 21 lit. b tiret 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-190.93" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-190.94" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-190.95" who="#Marszalek">Głosowało 423 posłów. Większość bezwzględna wynosi 212. Głosów za nie było, przeciwnych - 422, wstrzymujący się - 1.</u>
          <u xml:id="u-190.96" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-190.97" who="#Marszalek">W 7. poprawce do art. 8 zawierającego zmiany do ustawy o działach administracji rządowej Senat proponuje, aby dział: Zdrowie obejmował między innymi sprawy warunków sanitarnych i nadzoru sanitarnego, z wyłączeniem nadzoru nad żywnością objętego działem: Rolnictwo, a nie, jak uchwalił Sejm, z wyłączeniem żywności pochodzenia zwierzęcego.</u>
          <u xml:id="u-190.98" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-190.99" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-190.100" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 7. poprawki Senatu do art. 8, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-190.101" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-190.102" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-190.103" who="#Marszalek">Głosowało 421 posłów. Większość bezwzględna wynosi 211. Za opowiedziało się 2 posłów, przeciw - 419, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-190.104" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-190.105" who="#Marszalek">W 8. poprawce do art. 11 zmiana 2. Senat proponuje, aby rozporządzenie, o którym mowa w tym przepisie, określało także zakres znakowania środków spożywczych.</u>
          <u xml:id="u-190.106" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-190.107" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-190.108" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 8. poprawki Senatu do art. 11 zmiana 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-190.109" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-190.110" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-190.111" who="#Marszalek">Głosowało 424 posłów. Większość bezwzględna wynosi 213. Za opowiedziała się 1 osoba, przeciw - 423, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-190.112" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-190.113" who="#Marszalek">W 9. poprawce do art. 14 ust. 1 i polegającej na dodaniu ust. 1a Senat proponuje, aby decyzje zezwalające wydane na podstawie ustawy z dnia 25 listopada 1970 r. o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia zachowywały ważność na okres, na jaki zostały wydane, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2002 r.</u>
          <u xml:id="u-190.114" who="#Marszalek">Pani poseł Radziszewska, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#PoselElzbietaRadziszewska">Panie Marszałku! Mam pytanie do przedstawiciela rządu. W tej poprawce Senat proponuje, by nasi producenci żywności, którzy uzyskali zezwolenia omawiane w tym artykule, musieli się ubiegać o nowe zezwolenia po grudniu 2002 r. W kontekście tej poprawki nasi producenci żywności stają się z automatu gorszymi producentami w wymiarze finansowym niż producenci firm, które funkcjonują poza granicami Polski, dlatego że w tym zapisie nie ma wymogu co do importerów.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#PoselElzbietaRadziszewska">Chcę zapytać przedstawiciela rządu: Jak to się odbije na kosztach produkcji żywności w Polsce?</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#PoselElzbietaRadziszewska">Jeśli poprawka Senatu zostanie przyjęta, nasi producenci żywności będą postawieni wobec dużo gorszych warunków, ponieważ urzędy będą musiały wydać kilkanaście tysięcy nowych pozwoleń, mimo że pozwolenia, które producenci obecnie posiadają, będą jeszcze obowiązywały na przykład 5 lat czy 4 lata. Mimo to muszą oni się starać o nowe decyzje, ponosząc dodatkowe koszty. To dyskredytuje naszych producentów żywności. Czy przyjęcie tej poprawki nie odbije się na kosztach produkcji żywności dla polskich producentów żywności? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#Marszalek">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#Marszalek">Widzę, że pan minister Łapiński zmierza ku mównicy, więc odpowie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#MinisterZdrowiaMariuszLapinski">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Według naszej oceny nie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#Marszalek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 9. poprawki Senatu do art. 14 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-194.6" who="#Marszalek">Głosowało 421 posłów. Większość bezwzględna wynosi 211. Za opowiedziało się 187 posłów, przeciw - 229, wstrzymało się 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-194.7" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-194.8" who="#Marszalek">W 10. poprawce do art. 15 Senat proponuje, aby dodać pkt 3 stanowiący, że art. 1 pkt 14 lit. a wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2004 r.</u>
          <u xml:id="u-194.9" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-194.10" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-194.11" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 10. poprawki Senatu do art. 15, polegającej na dodaniu pkt 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-194.12" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-194.13" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-194.14" who="#Marszalek">Głosowało 418 posłów. Większość bezwzględna wynosi 210. Za opowiedział się 1 poseł, przeciw - 417, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-194.15" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-194.16" who="#Marszalek">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o zmianie ustawy o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia oraz innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-194.17" who="#Marszalek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 11. porządku dziennego: Głosowania nad poprawkami Senatu do ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne (druki nr 668 i 684).</u>
          <u xml:id="u-194.18" who="#Marszalek">Na poprzednim posiedzeniu Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Bogusława Liberadzkiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-194.19" who="#Marszalek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-194.20" who="#Marszalek">Głosować będziemy zgodnie z zasadami stosowanymi w poprzednim punkcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-194.21" who="#Marszalek">Poprawki od 1. do 9. Senat zgłosił do art. 1 ustawy nowelizującej.</u>
          <u xml:id="u-194.22" who="#Marszalek">W poprawce 1. do art. 4 ust. 4 Senat proponuje po wyrazie ˝przedsiębiorstwa˝ dodać wyraz ˝energetyczne˝.</u>
          <u xml:id="u-194.23" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-194.24" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-194.25" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 1. poprawki Senatu do art. 4 ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-194.26" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-194.27" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-194.28" who="#Marszalek">Głosowało 422 posłów. Większość bezwzględna wynosi 212. Za opowiedziało się 40 posłów, przeciw - 381, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-194.29" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-194.30" who="#Marszalek">W 2. poprawce do art. 6 ust. 3a Senat proponuje, aby przedsiębiorstwa energetyczne, o których mowa w ust. 1, mogły wstrzymać dostarczanie paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła w przypadku, gdy odbiorca zwleka z zapłatą za pobrane paliwo gazowe, energię elektryczną lub ciepło albo świadczone usługi co najmniej miesiąc po upływie terminu płatności, pomimo uprzedniego powiadomienia na piśmie o zamiarze wypowiedzenia umowy i wyznaczenia dodatkowego, dwutygodniowego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności.</u>
          <u xml:id="u-194.31" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-194.32" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-194.33" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem 2. poprawki Senatu do art. 6 ust. 3a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-194.34" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-194.35" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-194.36" who="#Marszalek">Głosowało 419 posłów. Większość bezwzględna wynosi 210. Za opowiedziało się 35 posłów, przeciw - 376, wstrzymało się 8 posłów.</u>
          <u xml:id="u-194.37" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-194.38" who="#Marszalek">W 3. poprawce do art. 6a ust. 1 pkt 1 Senat proponuje, aby przedsiębiorstwo energetyczne mogło zainstalować przedpłatowy układ pomiarowo-rozliczeniowy służący do rozliczeń za dostarczane paliwa gazowe, energię elektryczną lub ciepło, jeżeli odbiorca co najmniej dwukrotnie w ciągu kolejnych 12 miesięcy zwlekał z zapłatą za pobrane paliwo gazowe, energię elektryczną lub ciepło albo świadczone usługi przez okres co najmniej jednego miesiąca.</u>
          <u xml:id="u-194.39" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-194.40" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-194.41" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 3. poprawki Senatu do art. 6a ust. 1 pkt 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-194.42" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-194.43" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-194.44" who="#Marszalek">Głosowało 424 posłów. Większość bezwzględna wynosi 213. Za opowiedziało się 7 posłów, przeciw - 414, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-194.45" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-194.46" who="#Marszalek">W 4. poprawce do art. 11 ust. 1 pkt 3 Senat proponuje, aby w przypadku zagrożenia wystąpienia znacznych strat materialnych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części mogły być wprowadzone na czas oznaczony ograniczenia w sprzedaży paliw stałych lub ciekłych oraz w dostarczaniu i poborze paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła.</u>
          <u xml:id="u-194.47" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-194.48" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-194.49" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem 4. poprawki Senatu do art. 11 ust. 1 pkt 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-194.50" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-194.51" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-194.52" who="#Marszalek">Głosowało 421 posłów. Większość bezwzględna wynosi 211. Głosów za nie było, przeciwnych było 419, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-194.53" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-194.54" who="#Marszalek">W 5. poprawce Senat proponuje, aby art. 21a stanowił, że organami właściwymi w sprawach regulacji gospodarki paliwami i energią dla jednostek organizacyjnych podległych ministrowi obrony narodowej, jednostek organizacyjnych Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu oraz jednostek organizacyjnych więziennictwa podległych ministrowi sprawiedliwości są inspekcje gospodarki energetycznej, powoływane przez właściwych ministrów, a w stosunku do jednostek organizacyjnych wymienionych agencji - szefowie tych agencji, w uzgodnieniu z prezesem Urzędu Regulacji Energetyki.</u>
          <u xml:id="u-194.55" who="#Marszalek">Z tą poprawką łączy się poprawka 9. polegająca na nadaniu nowego brzmienia pkt. 2 w ust. 3 w art. 54.</u>
          <u xml:id="u-194.56" who="#Marszalek">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-194.57" who="#Marszalek">Komisja wnosi o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-194.58" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-194.59" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu: 5. i 9., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-194.60" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-194.61" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-194.62" who="#Marszalek">Głosowało 424 posłów. Większość bezwzględna wynosi 213. Za opowiedziało się 2 posłów, przeciw - 419, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-194.63" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawki Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-194.64" who="#Marszalek">W 6. poprawce do art. 1 zmiana 20. dotyczącej art. 31 ust. 3 pkt 2 Senat proponuje zmianę redakcyjną.</u>
          <u xml:id="u-194.65" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-194.66" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-194.67" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem 6. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-194.68" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-194.69" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-194.70" who="#Marszalek">Głosowało 424 posłów. Większość bezwzględna wynosi 213. Za opowiedziało się 31 posłów, przeciw - 390, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-194.71" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-194.72" who="#Marszalek">W poprawce 7. do art. 1 przez nadanie nowego brzmienia zmianie 28. Senat proponuje skreślić dotychczasowy art. 45b stanowiący, że zmiany opłat za ciepło dostarczane odbiorcom nie mogą następować częściej niż raz na 12 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-194.73" who="#Marszalek">Pan poseł w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-194.74" who="#Marszalek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#PoselRomanGiertych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam pytanie: Czy zmiana proponowana w tej poprawce oznacza, że będą mogły być częściej niż raz na 12 miesięcy zmieniane ceny ciepła? Czy np. może to oznaczać, że ceny energii będą się zmieniały co miesiąc? Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#PoselBogdanPek">(Tak jest, albo co dwa tygodnie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#Marszalek">Pan poseł Liberadzki jest sprawozdawcą, zdaje się, tak?</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#Marszalek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#PoselBoguslawLiberadzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#PoselBoguslawLiberadzki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Tak, częściej niż raz na 12 miesięcy. Niekoniecznie co miesiąc, ale to może być kilka razy w roku też. Odpowiedź brzmi: tak. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#PoselBogdanPek">(Kosztem ludu, kosztem odbiorcy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 7. poprawki Senatu do art. 1 zmiana 28., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#Marszalek">Głosowało 422 posłów. Większość bezwzględna wynosi 212. Za opowiedziało się 369 posłów, przeciw - 50, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-198.6" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-198.7" who="#Marszalek">W poprawce 8. do art. 1 Senat proponuje skreślić zmianę 29. dotyczącą art. 45c stanowiącego m.in., że zmniejszenie wielkości zamówionej mocy cieplnej wymaga pisemnego wniosku odbiorcy złożonego u dostawcy.</u>
          <u xml:id="u-198.8" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-198.9" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-198.10" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 8. poprawki Senatu polegającej na skreśleniu zmiany 29. w art. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-198.11" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-198.12" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-198.13" who="#Marszalek">Głosowało 421 posłów. Większość bezwzględna wynosi 211. Za opowiedziało się 85 posłów, przeciw - 335, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-198.14" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-198.15" who="#Marszalek">Poprawkę 9. rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-198.16" who="#Marszalek">W poprawce 10. do art. 7 ust. 1 pkt 1 Senat proponuje, aby również przepis ust. 4 w art. 4 stosować od dnia uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-198.17" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-198.18" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-198.19" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 10. poprawki Senatu do art. 7 ust. 1 pkt 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-198.20" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-198.21" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-198.22" who="#Marszalek">Głosowało 420 posłów. Większość bezwzględna wynosi 211 głosów. Za opowiedziało się 26, przeciw - 391, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-198.23" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-198.24" who="#Marszalek">W poprawce 11. do art. 7 ust. 1 pkt 6 Senat proponuje zmianę redakcyjną.</u>
          <u xml:id="u-198.25" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-198.26" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-198.27" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 11. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-198.28" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-198.29" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-198.30" who="#Marszalek">Głosowało 421 posłów. Większość bezwzględna wynosi 211 głosów. Za opowiedział się 1 poseł, przeciw - 418, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-198.31" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-198.32" who="#Marszalek">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne.</u>
          <u xml:id="u-198.33" who="#Marszalek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 12. porządku dziennego: Głosowania nad poprawkami Senatu do ustawy o zmianie ustawy o opłacie skarbowej (druki nr 655 i 690).</u>
          <u xml:id="u-198.34" who="#Marszalek">Na poprzednim posiedzeniu Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Jana Kubika i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-198.35" who="#Marszalek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-198.36" who="#Marszalek">Głosować będziemy zgodnie z zasadami stosowanymi w poprzednim punkcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-198.37" who="#Marszalek">W poprawce 1. do zmiany 2. w art. 1, dotyczącej pkt. 9 w art. 2 ust. 1 ustawy nowelizowanej, Senat proponuje zmianę redakcyjną.</u>
          <u xml:id="u-198.38" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-198.39" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-198.40" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 1. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-198.41" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-198.42" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-198.43" who="#Marszalek">Głosowało 425 posłów. Większość bezwzględna wynosi 213 głosów. Za opowiedział się 1 poseł, przeciw - 423, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-198.44" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-198.45" who="#Marszalek">W poprawce 2. do załącznika do ustawy część IV ust. 6 pkt. 1 i 2 kol. 3 oraz pkt 3 kol. 3 Senat proponuje, aby stawka opłaty skarbowej od zezwoleń wydawanych na podstawie przepisów o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców na nabycie przez cudzoziemca nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego oraz na nabycie lub objęcie przez cudzoziemca udziałów lub akcji w spółce handlowej z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będącej właścicielem lub wieczystym użytkownikiem nieruchomości wynosiła 1400 zł, a nie 11 400 zł, jak uchwalił Sejm, a na nabywanie lub obejmowanie przez cudzoziemców udziałów lub akcji w spółce handlowej z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będącej właścicielem lub wieczystym użytkownikiem nieruchomości wydanych na wniosek tej spółki wynosiła 2082 zł, a nie 20 tys. zł, jak uchwalił Sejm.</u>
          <u xml:id="u-198.46" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-198.47" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-198.48" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 2. poprawki Senatu do załącznika do ustawy, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-198.49" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-198.50" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-198.51" who="#Marszalek">Głosowało 423 posłów. Większość bezwzględna wynosi 212 głosów. Za opowiedziało się 178, przeciw - 237, wstrzymało się 8 posłów.</u>
          <u xml:id="u-198.52" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-198.53" who="#Marszalek">W poprawce 3. Senat przez skreślenie ust. 7, 21 i 38 w załączniku do ustawy część IV proponuje dostosować przepisy niniejszej ustawy do przepisów uchwalonej przez Sejm 3 lipca 2002 r. ustawy Prawo lotnicze.</u>
          <u xml:id="u-198.54" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-198.55" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-198.56" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 3. poprawki Senatu polegającej na skreśleniu ust. 7, 21 i 38 w załączniku do ustawy część IV, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-198.57" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-198.58" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-198.59" who="#Marszalek">Głosowało 421 posłów. Większość bezwzględna wynosi 211 głosów. Za opowiedziało się 132 posłów, przeciw - 253, wstrzymało się 36 posłów.</u>
          <u xml:id="u-198.60" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-198.61" who="#Marszalek">W poprawce 4. do załącznika do ustawy część IV Senat w nowym brzmieniu kol. 2 w ust. 14 proponuje zmianę polegającą na dostosowaniu niniejszego przepisu do przepisów ustawy o wyrobie spirytusu, wyrobie i rozlewie wyrobów spirytusowych oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych.</u>
          <u xml:id="u-198.62" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-198.63" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-198.64" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 4. poprawki Senatu do załącznika do ustawy część IV ust. 14 kol. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-198.65" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-198.66" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-198.67" who="#Marszalek">Głosowało 420 posłów. Większość bezwzględna wynosi 211 głosów. Za opowiedziało się 43 posłów, przeciw - 344, wstrzymało się 33 posłów.</u>
          <u xml:id="u-198.68" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-198.69" who="#Marszalek">W poprawce 5. do załącznika do ustawy część IV Senat w nowym brzmieniu ust. 32 proponuje zmianę polegającą na dostosowaniu niniejszego przepisu do przepisów uchwalonej przez Sejm 20 czerwca 2002 r. ustawy Prawo dewizowe.</u>
          <u xml:id="u-198.70" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-198.71" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-198.72" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 5. poprawki Senatu do załącznika do ustawy część IV ust. 32, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-198.73" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-198.74" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-198.75" who="#Marszalek">Głosowało 423 posłów. Większość bezwzględna wynosi 212 głosów. Za opowiedziało się 39, przeciw - 348, wstrzymało się 36 posłów.</u>
          <u xml:id="u-198.76" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-198.77" who="#Marszalek">W poprawce 6. do załącznika do ustawy część IV ust. 39 kol. 2 Senat proponuje zmianę polegającą na dostosowaniu niniejszego przepisu do przepisów ustawy Prawo farmaceutyczne.</u>
          <u xml:id="u-198.78" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-198.79" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-198.80" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 6. poprawki Senatu do załącznika do ustawy część IV ust. 39 kol. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-198.81" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-198.82" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-198.83" who="#Marszalek">Głosowało 424 posłów. Większość bezwzględna wynosi 213 głosów. Za opowiedziało się 38, przeciw - 349, wstrzymało się 37 posłów.</u>
          <u xml:id="u-198.84" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-198.85" who="#Marszalek">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o zmianie ustawy o opłacie skarbowej.</u>
          <u xml:id="u-198.86" who="#Marszalek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 13. porządku dziennego: Głosowania nad poprawkami Senatu do ustawy o uznaniu części Półwyspu Helskiego za obszar szczególnie ważny dla obrony kraju (druki nr 654 i 699).</u>
          <u xml:id="u-198.87" who="#Marszalek">Na poprzednim posiedzeniu Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Andrzeja Różańskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-198.88" who="#Marszalek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-198.89" who="#Marszalek">Głosować będziemy zgodnie z zasadami stosowanymi w poprzednim punkcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-198.90" who="#Marszalek">W 1. poprawce do art. 3 ust. 1 Senat proponuje zmianę redakcyjną.</u>
          <u xml:id="u-198.91" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o przyjącie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-198.92" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-198.93" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 1. poprawki Senatu do art. 3 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-198.94" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-198.95" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-198.96" who="#Marszalek">Głosowało 418 posłów. Większość bezwzględna wynosi 210. Za opowiedziało się 2 posłów, przeciw - 415, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-198.97" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-198.98" who="#Marszalek">W 2. poprawce do art. 3 ust. 1 pkt 4 Senat proponuje, aby na obszarze szczególnie ważnym dla obrony kraju wprowadzić ograniczenia polegające na obowiązku uzyskiwania przez władającego nieruchomością zezwolenia na najem lub dzierżawę nieruchomości przez czas przekraczający 6 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-198.99" who="#Marszalek">Natomiast Sejm uchwalił, że ograniczenia te wprowadza się z wyjątkiem najmu samodzielnych lokali mieszkalnych, które stanowią odrębną nieruchomość.</u>
          <u xml:id="u-198.100" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-198.101" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-198.102" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 2. poprawki Senatu do art. 3 ust. 1 pkt 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-198.103" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-198.104" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-198.105" who="#Marszalek">Głosowało 419 posłów. Większość bezwzględna wynosi 210. Za opowiedział się 1 poseł, przeciw - 418, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-198.106" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-198.107" who="#Marszalek">W 3. poprawce do art. 6 ust. 1 Senat proponuje zmianę redakcyjną.</u>
          <u xml:id="u-198.108" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-198.109" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-198.110" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 3. poprawki Senatu do art. 6 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-198.111" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-198.112" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-198.113" who="#Marszalek">Głosowało 419 posłów. Większość bezwzględna wynosi 210. Za opowiedziało się 2 posłów, przeciw - 417, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-198.114" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-198.115" who="#Marszalek">W 4. poprawce do art. 7 ust. 2 Senat proponuje, aby wyrazy: ˝Od decyzji wydanej w pierwszej instancji˝ zastąpić wyrazami: ˝Od decyzji, o których mowa w art. 5 ust. 4 i art. 6 ust. 1˝.</u>
          <u xml:id="u-198.116" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-198.117" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-198.118" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 4. poprawki Senatu do art. 7 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-198.119" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-198.120" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-198.121" who="#Marszalek">Głosowało 421 posłów. Większość bezwzględna wynosi 211. Za opowiedziało się 340, przeciw - 47, wstrzymało się 34 posłów.</u>
          <u xml:id="u-198.122" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-198.123" who="#Marszalek">W 5. poprawce do art. 8 ust. 1 Senat proponuje, aby każdemu, kto poniósł szkodę powstałą w następstwie wydania decyzji, o których mowa w art. 5 ust. 4 i art. 6 ust. 1 - a nie, jak uchwalił Sejm, w następstwie czynności, o których mowa w art. 3 ust. 1 - przysługiwało odszkodowanie.</u>
          <u xml:id="u-198.124" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-198.125" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-198.126" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 5. poprawki Senatu do art. 8 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-198.127" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-198.128" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-198.129" who="#Marszalek">Głosowało 413 posłów. Większość bezwzględna wynosi 207. Za opowiedziało się 368 posłów, przeciw - 45, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-198.130" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-198.131" who="#Marszalek">W 6. poprawce do art. 10 ust. 2 Senat proponuje, aby do odwołania, o którym mowa w tym przepisie, stosować odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-198.132" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-198.133" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-198.134" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 6. poprawki Senatu do art. 10 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-198.135" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-198.136" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-198.137" who="#Marszalek">Głosowało 418 posłów. Większość bezwzględna wynosi 210. Za opowiedziało się 410 posłów, przeciw - 6, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-198.138" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-198.139" who="#Marszalek">W 7. poprawce do art. 12 Senat proponuje zmianę powołania w tym przepisie.</u>
          <u xml:id="u-198.140" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-198.141" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-198.142" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 7. poprawki Senatu do art. 12, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-198.143" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-198.144" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-198.145" who="#Marszalek">Głosowało 423 posłów. Większość bezwzględna wynosi 212. Za opowiedziało się 2 posłów, przeciw - 421, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-198.146" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-198.147" who="#Marszalek">W 8. poprawce do art. 14 Senat proponuje zmianę redakcyjną.</u>
          <u xml:id="u-198.148" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-198.149" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-198.150" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 8. poprawki Senatu do art. 14, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-198.151" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-198.152" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-198.153" who="#Marszalek">Głosowało 418 posłów. Większość bezwzględna wynosi 210. Za opowiedziało się 2 posłów, przeciw - 414, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-198.154" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-198.155" who="#Marszalek">W 9. poprawce Senat proponuje skreślić art. 16 stanowiący, że do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy niniejszej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-198.156" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-198.157" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-198.158" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 9. poprawki Senatu polegającej na skreśleniu art. 16, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-198.159" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-198.160" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-198.161" who="#Marszalek">Głosowało 420 posłów. Większość bezwzględna wynosi 211. Za opowiedziało się 375 posłów, przeciw - 43, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-198.162" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-198.163" who="#Marszalek">W 10. poprawce do art. 18 Senat proponuje, aby ustawa weszła w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-198.164" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-198.165" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-198.166" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 10. poprawki Senatu do art. 18, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-198.167" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-198.168" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-198.169" who="#Marszalek">Głosowało 417 posłów. Większość bezwzględna wynosi 209. Za opowiedziało się 7 posłów, przeciw - 409, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-198.170" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-198.171" who="#Marszalek">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o uznaniu części Półwyspu Helskiego za obszar szczególnie ważny dla obrony kraju.</u>
          <u xml:id="u-198.172" who="#Marszalek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 14. porządku dziennego: Głosowanie nad uchwałą Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zwierząt (druki nr 667 i 683).</u>
          <u xml:id="u-198.173" who="#Marszalek">Na poprzednim posiedzeniu Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Jerzego Czepułkowskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-198.174" who="#Marszalek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-198.175" who="#Marszalek">Przypominam, że Sejm odrzuca uchwałę Senatu odrzucającą ustawę bezwzględną większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-198.176" who="#Marszalek">Senat podjął uchwałę odrzucającą w całości ustawę o zmianie ustawy o ochronie zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-198.177" who="#Marszalek">Komisja wnosi o odrzucenie tej uchwały.</u>
          <u xml:id="u-198.178" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-198.179" who="#Marszalek">Kto z pań i panów jest za odrzuceniem uchwały Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zwierząt, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-198.180" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-198.181" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-198.182" who="#Marszalek">Głosowało 416 posłów. Większość bezwzględna wynosi 209. Za opowiedziało się 343 posłów, przeciw - 59, wstrzymało się 14 posłów.</u>
          <u xml:id="u-198.183" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił uchwałę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-198.184" who="#Marszalek">Wysoka Izbo! Rada Ministrów przedłożyła projekty ustaw:</u>
          <u xml:id="u-198.185" who="#Marszalek">- o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne...</u>
          <u xml:id="u-198.186" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-198.187" who="#Marszalek">Proszę jeszcze pozostać na miejscach.</u>
          <u xml:id="u-198.188" who="#Marszalek">- o restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych od przedsiębiorców oraz o zmianie ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy oraz</u>
          <u xml:id="u-198.189" who="#Marszalek">- o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-198.190" who="#Marszalek">Jednocześnie grupa posłów przedłożyła projekt ustawy o zmianie ustawy o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-198.191" who="#Marszalek">Projekty te zostały paniom i panom posłom doręczone odpowiednio w drukach nr 757, 758, 759 i 747.</u>
          <u xml:id="u-198.192" who="#Marszalek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące pierwsze czytania tych projektów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-198.193" who="#Marszalek">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 1 regulaminu Sejmu oraz aby w dyskusji nad dodanymi punktami Sejm wysłuchał 15-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-198.194" who="#Marszalek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-198.195" who="#Marszalek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-198.196" who="#Marszalek">Dodane punkty rozpatrzymy w piątek rano.</u>
          <u xml:id="u-198.197" who="#Marszalek">Proszę państwa, w związku z tym, że debata europejska się przedłużyła ponad założenia i pozostały jeszcze odpowiedzi na pytania, ale to spowodowało pewne perturbacje, więc muszę tu ustalić pewne kwestie i ustalimy, jaka będzie kolejność.</u>
          <u xml:id="u-198.198" who="#Marszalek">Proszę państwa, przerwa do godz. 18. O godz. 18 przejdziemy do odpowiedzi na pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 17 min 14 do godz. 18 min 02)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Powracamy do rozpatrzenia punktu 6. porządku dziennego: Informacja o dotychczasowych pracach Konwentu Europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Sejm wysłuchał informacji o dotychczasowych pracach Konwentu Europejskiego przedstawionych przez przewodniczącego Komisji Europejskiej pana posła Józefa Oleksego oraz sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych i sekretarza Komitetu Integracji Europejskiej panią Danutę Hübner, przeprowadził dyskusję, a także wszyscy zapisani na listę posłowie zadali pytania.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w w Ministerstwie Spraw Zagranicznych i sekretarza Komitetu Integracji Europejskiej panią minister Danutę Hübner. Proszę bardzo, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Chciałabym ustosunkować się do niektórych wypowiedzi i pytań państwa posłów, które zostały do mnie skierowane.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Po pierwsze, chcę nawiązać do wypowiedzi pana Romana Giertycha w sprawie euromowy, jak to zostało określone. Otóż pojęcie legitymizacji władzy ma niewiele wspólnego z euromową, zaś słowo, którego pan poseł był łaskaw użyć: ˝komitetologia˝, nie wyszło nigdy z moich ust ani nie znalazło się w moich materiałach pisemnych. Natomiast istnieje pojęcie komitologii, jest ono zamieszczone w materiale pisemnym, którym się posługiwałam. Mówię tam o tzw. procedurze komitologii, wyjaśniając w drugiej części zdania, że jest to system komitetu, którym posługują się państwa członkowskie przy sprawowaniu kontroli nad funkcjonowaniem ciała wykonawczego, jakim jest Komisja Europejska. Niestety, mam wrażenie, że będziemy się musieli tego słowa nauczyć. Ono praktycznie we wszystkich oficjalnych językach unijnych pozostaje bez prób tłumaczenia go na języki narodowe, tak to zostało przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Zwracam uwagę pana posła, że sam w swoim wystąpieniu również posługiwał się słowami, które mogą być zastąpione innymi: metropolia, hipermarket, supermarket, kolonializm, rotacyjne, przewodnictwo, integracja. To wszystko są słowa, które przywędrowały do naszego języka wraz z rozwojem i z postępem cywilizacji, wraz ze zwiększeniem się otwartości naszej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-201.4" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Chcę się również odnieść do pewnego nadużycia, które znalazło się w wypowiedzi pana posła. Pan poseł zadał pytanie: Po co liczymy te kozy, krowy, świnie i tony zboża? Czy chcemy pieniędzy z kieszeni podatników, w tej chwili jeszcze z innych państw, a w przyszłości również z Polski? Te wszystkie rzeczy muszą być dokładnie policzone, bo chcemy wydawać bardzo efektywnie wszystkie pieniądze. Poza tym, jeżeli w przyszłym roku zapytają nas Włosi, skąd pochodzą krowy eksportowane przez nas do Włoch, a my nie będziemy w stanie powiedzieć, z której rzeźni czy obory, to Włosi zaczną importować krowy z innego kraju. Dlatego też między innymi musimy to wszystko policzyć. System IACS musi znaleźć się... musi zostać zorganizowany.</u>
          <u xml:id="u-201.5" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Było pytanie o referendum irlandzkie, o ewentualność niezaakceptowania procesu rozszerzania przez jeden z krajów, z państw członkowskich obecnych w ramach tego całego procesu. To są właściwie dwie oddzielne sprawy. Jedna to kwestia referendum irlandzkiego, w tej chwili drugiego referendum związanego z akceptacją traktatu w Nicei, druga zaś to konieczność przyjęcia przez wszystkie państwa członkowskie traktatów członkowskich nowych państw kandydujących do Unii. Na gruncie dzisiejszego prawa, dzisiejszych rozwiązań prawnych nie ma możliwości dokonania rozszerzenia Unii bez akceptacji wszystkich obecnych państw członkowskich, więc na pewno jest potrzeba ratyfikacji traktatu przez wszystkie państwa Unii. Natomiast referendum, do którego pan poseł również się odnosił, to zupełnie inna sprawa. Irlandia jest jedynym państwem, które nie ratyfikowało traktatu nicejskiego i robi to akurat poprzez referendum, co jest rzadkością.</u>
          <u xml:id="u-201.6" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Jeżeli chodzi o sankcje za niewdrażanie dyrektyw, to musimy pamiętać, że jest bardzo złożona, długa procedura, która rozpoczyna się dyskusją między państwem członkowskim, które nie wdraża tych dyrektyw, a Komisją Europejską. Ta procedura jest trzystopniowa, trwa, w zależności od ciężkości przypadku, od roku do dwóch lat i dopiero potem następuje faza, w której Europejski Trybunał Sprawiedliwości wydaje orzeczenie. I rzeczywiście wtedy pojawiają się sankcje finansowej. Niestety, będzie to również przypadek Polski, jeżeli pojawią się takie sytuacje, że będziemy podlegać tym sankcjom.</u>
          <u xml:id="u-201.7" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Druga sprawa, o której chciałam powiedzieć, dotyczy pytania pana posła Piłki. Było pytanie o słabość ekonomiczną Europy, w szczególności w porównaniu z gospodarkami Azji. Jak się domyślam, chodziło o Azję Południowo-Wschodnią. Pan poseł pytał, czy słabość ekonomiczna Europy nie jest pewnym zagrożeniem również dla nas, dla naszego członkostwa, w tym sensie, że Polska znajdzie się - jak rozumiem - w towarzystwie nie najbardziej dynamicznie rozwijających się krajów. Chcę zwrócić uwagę pana posła na dwie rzeczy. Jedna z nich to cykliczność koniunkturalna. Rzeczywiście, Europa znajdowała się w ostatnim czasie i znajduje się obecnie w fazie cyklu koniunkturalnego, który, w zależności od kraju, może trudno nazwać recesją, ale na pewno jest to okres niskiego wzrostu. Ten element koniunkturalności jest przejściowy, jednak faktycznie istotna jest słabość strukturalna Europy, europejskiej gospodarki. Dlatego dwa lata temu państwa członkowskie, w pełni zdając sobie sprawę z tego, że trzeba podjąć bardzo szybko i dynamicznie działania, które umożliwią zwiększenie konkurencyjności gospodarki europejskiej, przyjęły na szczycie w Lizbonie w Portugalii tak zwaną agendę lizbońską czy strategię lizbońską. Celem strategii jest budowa do 2010 r. gospodarki europejskiej konkurencyjnej na rynkach światowych, w szczególności w relacji do Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, a jednocześnie gospodarki czy też systemu gospodarczego, który, dysponując czynnikami dynamicznego wzrostu, jest również systemem wrażliwym społecznie. Agenda lizbońska adresuje problemy konkurencyjności i problemy odpowiedzialności społecznej państw europejskich.</u>
          <u xml:id="u-201.8" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Kolejne pytanie. Czy rząd przyjmie nacisk Parlamentu Europejskiego, jeśli chodzi o tę rezolucję, którą przyjął Parlament? Mnie się wydaje, że to pytanie powtarzało się wielokrotnie w bardzo różnych wersjach. Jedyne, co mogę w tej chwili zrobić, to przypomnieć nam wszystkim, że Polska nie jest państwem członkowskim Unii Europejskiej, a nawet gdyby była, tego rodzaju rezolucja parlamentarna Parlamentu Europejskiego nie jest instrumentem prawnie obowiązującym. Rezolucji przyjmowanych przez Parlament Europejski jest bardzo dużo. Myślę, że gdy nasi parlamentarzyści, w liczbie co najmniej 50, znajdą się w gronie parlamentarzystów europejskich w Parlamencie Europejskim, będą również współtworzyć różnego typu rezolucje. I one, jeżeli nie mają poparcia państw członkowskich, nie przekładają się dalej na prawnie obowiązujące instrumenty. Więc myślę, że tego zagrożenia nie ma.</u>
          <u xml:id="u-201.9" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Pani posłanka Masłowska pytała o kwestię Unii Gospodarczej i Walutowej. Pytała o polską walutę, którą nazwała złotówką, ale to jest jednak polski złoty. Myślę, że musimy o tym pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-201.10" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Chciałam to wyraźnie podkreślić, że Polska, przystępując do Unii Europejskiej, będzie rzeczywiście państwem członkowskim z derogacją, tak jak w tej chwili trzy kraje Unii, i będzie miała, tak samo jak obecnie te państwa, możliwość wyboru momentu, w którym wstąpi do Unii Gospodarczej i Walutowej. Jak zapewne państwo wiedzą, konieczne jest spełnienie kryteriów oraz zaistnienie rzeczywistej konwergencji. Znowu używam obcego słowa, ale określenie ˝zbieżność˝ czy ˝dostosowanie˝ nie w pełni oddaje tę, jak wspomniałam, konieczność spełnienia kryteriów ustalonych w Maastricht. Do tej pory trwają w gronie ekspertów, w gronie polityków oraz w strukturach rządu dyskusje na temat wyboru dla Polski najlepszego momentu pełnego przystąpienia do Unii Gospodarczej i Walutowej.</u>
          <u xml:id="u-201.11" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Jeżeli chodzi o pytanie dotyczące hegemonii - czy rzeczywiści Unia utrwala hegemonię Niemiec - akurat moja osobista opinia w tej sprawie jest dokładnie przeciwna. Wydaje mi się, że Niemcy w Unii Europejskiej są państwem, w którym nie odrodzi się hegemonia, jaką znamy z przeszłości i właśnie ich członkostwo w Unii Europejskiej jest gwarantem tego.</u>
          <u xml:id="u-201.12" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Pamiętajmy, że sprawy własności nie są w ogóle regulowane przez prawo wspólnotowe, że te kwestie reguluje prawo narodowe, konkretnie zaś prawo polskie. Na gruncie prawa wspólnotowego nie ma możliwości ani powrotu do tego typu debaty, ani kwestionowania rozwiązań już przyjętych. Jest to po prostu nieprawdopodobne, czy wręcz niemożliwe. Unię interesuje obecny stan oraz przyszłość tego typu instrumentów, które umożliwiłyby rewizję postanowień z przeszłości, szczególnie właśnie w takim obszarze, jak kwestie własnościowe, których prawo wspólnotowe w ogóle nie reguluje.</u>
          <u xml:id="u-201.13" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Było pytanie o politykę regionalną. Pan poseł Kuchciński mówił, że właściwie od dawna nikt nie odpowiedział na to pytanie, czy też nie rozwiał jego wątpliwości. Ja również nie jestem pewna, że odpowiem, ale być może rozwieję przynajmniej część tych wątpliwości pana posła. Otóż chciałam zwrócić uwagę, że rząd, przygotowując się do absorpcji funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, stworzył narodowy plan rozwoju. W ramach tego planu istnieją sektorowe programy operacyjne, a także zintegrowany program rozwoju regionalnego. Jego celem jest tworzenie warunków do podniesienia konkurencyjności regionów oraz warunków umożliwiających przeciwdziałanie - znowu obce słowo - marginalizacji niektórych obszarów, w taki sposób, żeby sprzyjać zarówno ich rozwojowi, jak i w ogóle długofalowemu gospodarczemu rozwojowi Polski, spójności ekonomicznej, społecznej, terytorialnej i integracji z Unią Europejską. Według mnie, ważne jest, że podstawą do określenia kryteriów uruchamiania środków w ramach polityki rozwoju regionalnego państwa są zasady, które zostały sformułowane jeszcze w grudniu 2000 r., gdy była przyjmowana narodowa strategia rozwoju regionalnego na lata 2001-2006. Kryteria te mówią, że wielkość alokacji na realizacje programów wojewódzkich jest obliczana na podstawie dwóch podstawowych wskaźników: poziomu produktu krajowego brutto w danym regionie, województwie, przypadającego konkretnie na mieszkańca oraz stopy bezrobocia. Rozkład tych środków przewidziany w zintegrowanym programie operacyjnym rozwoju regionalnego obejmuje właśnie środki z funduszy strukturalnych, wskazuje na koncentrację pomocy w obszarach, gdzie jest najniższy poziom produktu krajowego brutto na mieszkańca. Miejmy więc nadzieję, że proces wyrównywania poziomów rozwoju i zwiększania spójności regionalnej będzie w Polsce postępować.</u>
          <u xml:id="u-201.14" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Jeżeli chodzi o pytania dotyczące konstytucji, relacji między konstytucją i prawem wspólnotowym, chciałam powiedzieć, że w praktyce ewentualna niezgodność może wystąpić tylko w odniesieniu do traktatu, dlatego że prawo wtórne wspólnotowe dotyczy spraw szczegółowych, których nie obejmuje konstytucja. Traktaty są jednomyślnie uzgadniane i akceptowane przez suwerenne państwa, które akceptują poszczególne rozwiązania i zapewniają ich zgodność z konstytucją właśnie w trakcie tego procesu uzgadniania. Nie ma więc obawy, że wystąpią takie sprzeczności. Natomiast w przypadku różnic, jakie mogą się pojawiać, ta zgodność jest zapewniana w różny sposób. Jako przykład można tu podać Irlandię - jest to akurat dość rzadki przypadek - gdzie zdarzało się, że praktycznie po każdym nowym traktacie wydawanym przez Unię wybierano takie rozwiązanie, iż uzupełniano zapisy irlandzkiej konstytucji. Jest to jednak, rzeczywiście, dość szczególny przypadek.</u>
          <u xml:id="u-201.15" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Było także pytanie dotyczące roli parlamentów narodowych - według mnie, pan przewodniczący Oleksy może jeszcze uzupełnić to, co już na ten temat powiedział - czy nie ma groźby zmniejszenia ich roli. Wydaje mi się, że w trakcie prac konwentu sporo uwagi poświęca się właśnie sprawie zwiększenia roli parlamentów narodowych, zarówno w procesie podejmowania decyzji, jak i wprowadzania ich w życie. Myślę, że prowadzone są w tej chwili dalsze prace nad tym zagadnieniem. Jak wynika z mojej własnej oceny tego, co dzieje się w konwencie, nie ma tu żadnego zagrożenia, wręcz przeciwnie, jest jak gdyby ogromne parcie w tym kierunku, praktycznie z każdej strony czuć presję, aby właściwe określić rolę parlamentów narodowych w funkcjonowaniu Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-201.16" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Czy wzrost integracji gospodarczej nie będzie prowadzić do wzrostu integracji politycznej? Te obydwa procesy są ze sobą oczywiście bardzo silnie powiązane. W momencie, kiedy Unia Europejska podjęła decyzję o utworzeniu Unii Gospodarczej i Walutowej, która oznacza właściwie stosowanie jednej polityki monetarnej, pieniężnej, zrodziło się i stawiane jest co rusz pytanie o konieczność koordynacji innych polityk, w szczególności zaś polityki fiskalnej, w związku z tym, że polityka monetarna jest w Unii właściwie jedna. Ta koordynacja w odniesieniu do polityki fiskalnej wcale nie oznacza konieczności jej ujednolicenia. Wręcz przeciwnie, ze względu na różnorodność państw europejskich - obecne i przyszłe państwa członkowskie są różne, mają bardzo różne struktury gospodarcze, różny poziom rozwoju - przy stosowaniu jednej polityki monetarnej koordynacja polityki fiskalnej oznacza właśnie wielkie jej zróżnicowanie, tak aby można było osiągnąć cel stabilizacji i rozwoju poprzez właściwą kombinację polityki monetarnej oraz zróżnicowanej polityki fiskalnej, w zależności od specyfiki danego kraju. Natomiast wyraźnia integracja polityczna sensu stricto wydaje się postępować w sferze zewnętrznych działań Unii, w szczególności jeśli chodzi o politykę zagraniczną, o czym dzisiaj bardzo dużo mówiliśmy.</u>
          <u xml:id="u-201.17" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Mówiłam również o zachowaniu domniemanej kompetencji państw członkowskich. Mam wrażenie, że zostałam przez pana posła Zadorę chyba jakoś źle zrozumiana, dlatego że popieram zasadę zachowania domniemanej kompetencji państw członkowskich. Użyte przez mnie sformułowanie oznacza, że wszędzie tam, gdzie te kompetencje nie są przypisane, gdzie w procesie rozwoju w Europie pojawiają nowe kompetencje, są one poprzez to domniemanie jak gdyby z definicji przypisywane państwom członkowskim. Dzisiaj te kompetencje ewidentnie na poziomie państw członkowskich istnieją w sferze polityki zagranicznej, oczywiście także w sferze traktatów oraz polityki fiskalnej. To wszystko może być przedmiotem pewnej ewolucji, pojawiają się nowe kompetencje, ale chodzi o to, żeby punktem wyjścia było myślenie, iż jeśli nie wiadomo, kto za co jest w Unii odpowiedzialny, to pierwszym wyborem są zawsze państwa członkowskie, a nie poziom unijny.</u>
          <u xml:id="u-201.18" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Była chyba jeszcze jedna sprawa, czy też dwie, do których chciałabym się odnieść. Padło mianowicie pytanie dotyczące pracy w instytucjach unijnych. Chdziło o liczbę stanowisk w Unii, o które będą mogli ubiegać się Polacy. Były też pytania o pensje. W tej chwili mogę jedynie powiedzieć, że obecnie przewiduje się i ocenia - bardzo trudno jest podać dokładne liczby, co wynika z faktu, iż to jest żywy organizm i żywy proces - że w ciągu 5 lat, począwszy od 2004 r., łącznie od 3,5 do 4 tys. polskich obywateli będzie mogło podjąć pracę w instytucjach Unii Europejskiej, z czego 1200-1800 osób - w Komisji Europejskiej. To wynika z rachunków, z oceny potencjału, w szczególności zaś wiąże się z liczbą ludności Polski. Liczba zatrudnionych wzrośnie więc, wraz z rozszerzeniem komisji w Sekretariacie Generalnym Unii, wzrośnie zatrudnienie w Parlamencie Europejskim, w unijnym wymiarze sprawiedliwości, w trybunale obrachunkowym, w komitecie ekonomiczno-społecznym i komitecie regionów. Będą tworzone nowe stanowiska, z drugiej strony będą również stopniowo powstawały stanowiska wakujące, na które będą również wchodzili przedstawiciele nowych państw członkowskich, będą się odbywały konkursy na te stanowiska, organizowane przez Komisję Europejską; będą się odbywały w Warszawie i prowadzone będą w języku polskim. Jest już jest od dawna pełna informacja o tym, jak to będzie wyglądać, na naszej stronie internetowej, ale wszystkim zainteresowanym służymy indywidualną informacją. Natomiast jeśli chodzi o to, jak dużo będą zarabiać pracownicy, bo będą pracownikami instytucji europejskich, czyli nie będą reprezentować Polski, tylko będą zatrudnieni w instytucjach Unii Europejskiej, to płace w zależności od pozycji, od stanowiska będą się wahały od 2,5 tys. euro na niższych stanowiskach, tzw. kategorii D, do ok. prawdopodobnie 8-10 tys. euro na stanowiskach dyrektorów dyrekcji generalnych.</u>
          <u xml:id="u-201.19" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Było również pytanie o to, ile będzie zarabiał członek Konwentu. To jest bardzo dobre pytanie, dlatego że wykorzystam tę okazję i powiem, że Konwent jest procesem ograniczonym w czasie i przewidziano, że jego prace zakończą się mniej więcej w marcu przyszłego roku. Z naszych ocen w tej chwili wynika, że on może trwać do lata przyszłego roku. Oczywiście nikt nie dostaje pieniędzy za prace w Konwencie, jeżeli mówimy o zwykłych członkach Konwentu. Jest to praca niepłatna czy bezpłatna. Ważne, żebyśmy również o tym wiedzieli.</u>
          <u xml:id="u-201.20" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Czy w środkach pomocowych, którymi dysponujemy w tej chwili, znajdują się również środki na dożywianie dzieci czy na wyposażanie gabinetów stomatologicznych? Nie wiem, czy pani poseł miała na myśli jakieś konkretne potrzeby w tej dziedzinie, czy też chciała generalnie wiedzieć, czy są tego typu środki. Chciałam powiedzieć, że w zasadzie, jeżeli mogę tak powiedzieć, zaraz wyjaśnię dlaczego, tego typu środków nie ma wśród środków pomocowych. Natomiast w środkach bilateralnych, nie wiem, czy one już są wydatkowane do końca, były środki np. szwajcarskie, które były wykorzystywane na południu Polski właśnie w ochronie zdrowia, przy wyposażaniu szpitali. Patrząc na to w tych kategoriach, mogę tylko powiedzieć, że zawsze, kiedy mieliśmy jakiś kataklizm, jak dwukrotnie powódź, znajdowały się środki wspólnotowe na to, żeby Polskę wesprzeć. Środki PHARE mają obecnie głównie charakter inwestycyjny i na dożywianie dzieci nie mogą być, mogę to powiedzieć z prawie 100-procentową pewnością, wykorzystywane. Natomiast być może jeszcze w środkach bilateralnych można poszukać jakiegoś typu pomocy dla tej części inwestycyjnej, jak gabinety stomatologiczne, tam można ją znaleźć.</u>
          <u xml:id="u-201.21" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Ostatnia sprawa, o której chciałam jeszcze kilka słów powiedzieć, to są kwestie, które podniósł pan poseł Poncyljusz, że Konwent sobie debatuje, a z drugiej strony gdzieś zapadają decyzje. Takie wrażenie może wynikać z faktu, że równolegle do prac Konwentu, z uwagi na pilność reform związanych głównie z poszerzeniem Unii Europejskiej, to musimy sobie powiedzieć, zostały przygotowane materiały i nawet po części podjęto w Sewilli na posiedzeniu Rady Europejskiej decyzje dotyczące reformy funkcjonowania Rady, zarówno Rady Europejskiej, czyli tej, gdzie zasiadają szefowie państw i rządów, jak i Rady Unii Europejskiej, czyli tej, gdzie zasiadają ministrowie z różnych sektorów, a więc część reformy, która nie wymaga zmian traktatowych, została przeprowadzona w Sewilli. Równolegle powstał również w Komisji Europejskiej dokument, który ma na celu usprawnienie prac komisji. Spotkał się on z bardzo różnym odbiorem wśród państw członkowskich. To sprawia wrażenie, że gdzieś coś się dzieje poza Konwentem, natomiast to są działania mające na celu usprawnienie funkcjonowania tych instytucji, których sprawność jest niezwykle ważna dla poszerzenia Unii Europejskiej i które nie wymagają zmian traktatów, bo w sprawie zmian traktatowych debatuje Konwent.</u>
          <u xml:id="u-201.22" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Czy realne jest doganianie przez Unię Europejską Stanów Zjednoczonych. Wspominałam już o agendzie lizbońskiej. Polska wykazała od początku, zresztą spora część państwa parlamentarzystów wie o tym, bo z niektórymi również współpracujemy w tej sprawie, duże zainteresowanie agendą lizbońską, dlatego że jest to pierwszy bardzo poważny program rzeczywistych reform ekonomicznych i społecznych w Unii Europejskiej. Jest bardzo ciekawie przeprowadzany, ponieważ nie wymaga na początku zmiany w prawnych instrumentach unijnych, a wprowadza nowy system koordynacji polityki, a mianowicie tzw. otwartą metodę koordynacji, gdzie wywierana jest presja przez pozostałych uczestników całego procesu, gdzie są ustalane pewne wskaźniki, potem następuje monitorowanie tych wskaźników. Jest to metoda, która na tym etapie, w przypadku tego typu reform jest metodą relatywnie skuteczną. Mam więc nadzieję, że to realne doganianie będzie miało miejsce, ale pamiętajmy, że to jest też ważna lekcja dla nas, że tak naprawdę te wszystkie instrumenty unijne i sama Unia nie zastępuje wysiłku i odpowiedzialności samych państw, a w szczególności władz rządów, premierów, prezydentów, parlamentów narodowych, za realizowanie tego wszystkiego, co się składa na ewentualny potem postęp, rozwój całej Unii Europejskiej, jeżeli chodzi o zbliżenie instytucji do obywateli. Myślę, że instrumentem najważniejszym, który jest dyskutowany, jest właśnie rola parlamentów narodowych. Wydaje się, że zbliżenie do obywateli nigdy nie nastąpi przez to, że na szczycie władzy będzie się częściej występowało w telewizji czy że będą rozsyłane jakieś materiały, że zbliżenie do obywateli może nastąpić tylko wtedy, jeżeli na poziomie lokalnym ci, do których obywatele mają zaufanie, są w stanie pojawić się z informacją w dobrym, zrozumiałym języku, co łatwiej osiągnąć na tym poziomie. Dlatego cała masa reform, które w krajach kandydujących mają miejsce, które ogólnie nazywamy decentralizacją państwa, służą temu, tworzą potencjał do zbliżenia wszystkich instytucji władzy, nie tylko instytucji europejskiej, bo nie tylko instytucje europejskie cierpią, myślę, na tę przypadłość: zbliżenie do obywateli. W Polsce dodatkowo mamy forum, o którym wspominaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-201.23" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychSekretarzKomitetuIntegracjiEuropejskiejDanutaHübner">Sprawą forum chciałam zakończyć i powiedzieć również tym wszystkim państwu posłom, którzy mówili o tym, że do tej pory w Polsce nie było debaty, że to nie jest tak, rzeczywiście nie wszyscy w niej uczestniczymy, ale że tej debaty jest bardzo dużo, że ona w tej chwili jest właściwie zorganizowana w taki sposób, że praktycznie co miesiąc gdzieś w Polsce na wybrany przez dane środowisko temat mamy debatę na temat przyszłości Unii Europejskiej. Uczestniczą w niej, o tym mówiłam w swojej wypowiedzi wstępnej, właściwie wszyscy przedstawiciele różnych środowisk danej miejscowości czy danego regionu. Chodzi o to, żeby tej debaty było więcej i żeby ona trafiała do zwykłych ludzi. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-201.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję bardzo pani minister.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Proszę o zabranie głosu przewodniczącego Komisji Europejskiej pana posła Józefa Oleksego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#PoselJozefOleksy">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie wiem, jaka jest reguła regulaminowa, ale mam takie odczucie, że niekoniecznie muszę odpowiadać na pytania posłów, których nie ma na sali. Zadali pytanie i są nieobecni</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#PoselJozefOleksy">, więc myślę, że...</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#PoselPawelPoncyljusz">(To na pozostałe pan przewodniczący może odpowiedzieć szerzej.)</u>
          <u xml:id="u-203.4" who="#PoselJozefOleksy">... jest to logiczna zasada. Pewnie będę więc mówił krócej...</u>
          <u xml:id="u-203.5" who="#PoselMarcinLibicki">(Dłużej tym, co są obecni.)</u>
          <u xml:id="u-203.6" who="#PoselJozefOleksy">...albo dłużej. O, na cześć pana posła Libickiego mogę nawet mówić dłużej.</u>
          <u xml:id="u-203.7" who="#PoselJozefOleksy">Najpierw kilka uwag o konkretnych sprawach, o których nadmieniła już pani minister. Pani poseł Krupa mówiła o wynagrodzeniu przedstawicieli w Konwencie. Odpowiadam: działamy całkowicie społecznie, ubolewam nad tym oczywiście. Marszałek nie reaguje na specyfikę pracy w Konwencie Europejskim, w związku z tym mamy te same reguły, które państwo posłowie tu pracujący...</u>
          <u xml:id="u-203.8" who="#PoselPawelPoncyliusz">(Może jakieś składki?)</u>
          <u xml:id="u-203.9" who="#PoselMarcinLibicki">(Jest rzecznik praw obywatelskich.)</u>
          <u xml:id="u-203.10" who="#PoselJozefOleksy">... ale nas nie obroni przed marszałkiem Borowskim, to jest niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-203.11" who="#PoselJozefOleksy">Natomiast jeśli chodzi o pytania o dokumenty, to nie są one rzeczywiście tłumaczone na język polski, co uważam za nieprawidłowość i uważam to za powinność Sejmu i Kancelarii Sejmu, żeby ważniejsze dokumenty, raporty, bardzo ciekawe opracowania wizyjne były tłumaczone w Polsce. Konwent ich nie będzie tłumaczył, bo się trzyma zasady, że jest 11 języków i koniec.</u>
          <u xml:id="u-203.12" who="#PoselJozefOleksy">Od razu odpowiem w sprawie języka. Byłem tego inicjatorem, marszałek Borowski to podjął i rozesłał nawet do innych parlamentów europejskich postulat, żeby polski język był uwzględniany na posiedzeniach Konwentu, i kierownictwo Konwentu się zgodziło na to, ustalając tylko, że kraj dostarcza tłumacza, który w jednej kabinie otrzymuje to i tłumaczy na język angielski, a z języka angielskiego wszyscy pozostali tłumaczą to na pozostałe języki. Informuję państwa, że przedstawiciele Litwy, Łotwy, Estonii i Słowenii mówią w swoich językach. Ich języki narodowe rozbrzmiewają na sali Konwentu, nasz nie. Nie mamy takiego problemu, ale oni też nie mają. Świetnie władający angielskim Litwin mówi po litewsku właśnie po to, żeby zaznaczyć, że kiedyś już, za niedługo, ten język będzie językiem oficjalnym Unii Europejskiej, a posiedzenie Konwentu jest okazją, żeby to przećwiczyć. Warto więc do tego wrócić, ale dziś w ogóle w debacie nie słyszałem, żeby się ktoś odniósł do moich konkretnych wywodów w wystąpieniu porannym...</u>
          <u xml:id="u-203.13" who="#PoselPawelPoncyljusz">(A szkoda.)</u>
          <u xml:id="u-203.14" who="#PoselJozefOleksy">...i żeby ktoś zaproponował coś konkretnego, co by warto było zrobić, uznając istnienie Konwentu, instytucji europejskich, a nie walcząc z nimi. Mam więc nadzieję, że w przyszłości będziemy prowadzić dyskusję, zmierzając ku postępowi. To musi być bowiem postulat Sejmu, nie może to być mój wymysł czy pani minister Hübner, czy kogoś innego. Będę zabiegał o to, żeby przynajmniej dla Komisji Europejskiej Sejmu były tłumaczone ważniejsze dokumenty i by były one dostępne w polskim parlamencie w polskim języku.</u>
          <u xml:id="u-203.15" who="#PoselJozefOleksy">Chciałbym ponadto odpowiedzieć na pytanie dotyczące wystąpienia z Unii Europejskiej. Jest na ten temat opracowanie, z którym każdy może się zapoznać w Komisji Europejskiej kierowanej przeze mnie. Ono nie przesądza sprawy ostatecznie, ale nie wyklucza możliwości wystąpienia. Nie jest bowiem traktat akcesyjny traktatem wiekuistym - takich formuł się używa - czy traktatem po wsze czasy. Tak więc pozostawia się możliwość różnej interpretacji wiedeńskiej konwencji traktatowej, nawet takiej, która pozwala widzieć taką ewentualność, ale jest to traktat akcesyjny zawierany na daleką przyszłość, a więc jest zrozumiałe, że strony nie wpisują klauzul o wystąpieniu z traktatu, bo nie w tym celu go zawierają, żeby go zrywać. Odpowiadam, było takie pytanie, nie wiem, czy autor pytania jest obecny czy nie. Bardzo szczegółowy materiał jest dostępny w sekretariacie komisji.</u>
          <u xml:id="u-203.16" who="#PoselJozefOleksy">Króciutko jeszcze odniosę się do spraw doraźnych, mianowicie do sprawy Irlandii, wpływu referendum w Irlandii. Konwent nie będzie się zajmował skutkami referendum w Irlandii. Niepozytywne referendum w Irlandii to jest komplikacja. Jest przygotowany wariant postępowania, który pozwoli wyjść z tej skomplikowanej sytuacji, ponownie negatywny wynik referendum w Irlandii mógłby bowiem dla niektórych oznaczać zablokowanie w ogóle możliwości rozszerzenia Unii. Powiadam jednak, że rozwiązanie tej sprawy jest już opracowywane.</u>
          <u xml:id="u-203.17" who="#PoselJozefOleksy">Następnie było pytanie o hierarchię prawa, relację konstytucyjną, jeśli chodzi o obowiązywanie prawa europejskiego. Otóż kraj przystępujący do Unii Europejskiej przyjmuje zasadę bezpośredniego obowiązywania jej prawa. Nawet rozporządzenia Unii Europejskiej obowiązują bezpośrednio w prawie polskim i się ich nie przepisuje. Nie wolno ich inkorporować do swojego aktu prawnego w momencie, kiedy się jest członkiem Unii. Z tego więc względu - dokładnie to przeczytam, żeby to było jasna odpowiedź - jest prymat prawa wspólnotowego, ale tylko wtedy, gdy jest kolizja pomiędzy prawem wspólnotowym a prawem krajowym. Wówczas istotnie konstytucja krajowa nie jest właściwa, chodzi bowiem o hierarchię prawa. Kiedy jest kolizja i prawo europejskie reguluje kwestię, której dotyczy polska konstytucja, wówczas i tylko wówczas prawo wspólnotowe jest nadrzędne. O to pytał pan poseł Zawisza.</u>
          <u xml:id="u-203.18" who="#PoselJozefOleksy">Pan poseł Zaborowski pytał o negatywny wynik referendum w Irlandii i o to, jak to wpływa na zachowania przedstawicieli Irlandii w Konwencie. Nijak nie wpływa. Nie demonstrują wyrzutów sumienia, bo sprawa w ogóle na posiedzeniu Konwentu nie jest przedstawiana.</u>
          <u xml:id="u-203.19" who="#PoselJozefOleksy">Jeśli chodzi o drobniejsze kwestie, to pan poseł Piłka bardzo wiele mówił o barbarzyństwach, z którymi trzeba walczyć. Chcę nieobecnego pana posła Piłkę poinformować, że te barbarzyństwa, o których mówił, wynikają z prawa krajowego, a nie wspólnotowego. Do wspólnej walki się dołączam. Niech pan poseł Piłka ją rozpocznie, bo warto zwalczać te barbarzyństwa, ale nie należy ich łączyć z prawem wspólnotowym, bo one mają związek z prawem krajowym.</u>
          <u xml:id="u-203.20" who="#PoselJozefOleksy">Pan poseł Janowski mówił o nowym ładzie europejskim. Tak, zaprojektowanie nowego ładu europejskiego, nowego układu politycznego, nowego systemu politycznego jest zadaniem Konwentu. Tak, to ma być dzieło Konwentu. Mówił on też o możliwościach rozwojowych, o tym, że rolnictwo się w tym może nie zmieścić. Rolnictwo się może w tym nie zmieścić, jeśli mówimy ogólnie o możliwościach rozwojowych kraju. Jeśli mówimy o rozwoju rolnictwa, to jest to inna sprawa. Ale jeżeli mówimy o wkładzie rolnictwa w rozwój i postęp ekonomiczny w kraju, to pamiętajmy, że rolnictwo polskie, absorbując 28% ludności, daje bodajże 6% produktu krajowego brutto. I tak jest również w innych krajach. A mimo to, jak poseł Kalemba słusznie mówił, Unia poświęcała prawie 50% budżetu na rolnictwo, bo postanowiła wyrównać parytet dochodów rolników i zabezpieczyć te dochody. Robiła to przez 40 lat konsekwentnie. Mam nadzieję, że jeżeli poruszany jest temat, jak pan poseł Janowski mówi, rozwoju, nowego ładu, to możliwości rozwojowe raczej są do odkrycia poza rolnictwem, jeśli chodzi o całość rozwoju kraju. Poza tym dzięki Unii - dodam może trochę żartobliwie - nikt już nie będzie skazany na bycie rolnikiem od urodzenia, dlatego że i środki unijne, i nowa struktura agrarna, i różne programy pomocowe, regionalne i inne sprawią, że łatwiej będzie zmienić zawód i znaleźć pracę gdzie indziej oraz zmienić swoje miejsce i rolę w samym rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-203.21" who="#PoselJozefOleksy">Jeśli chodzi o wypowiedź pani Gertrudy Szumskiej, to chcę tylko sprostować, że Michaele Schreyer to jest kobieta, a nie mężczyzna, choć zielona. Tak, to prawda.</u>
          <u xml:id="u-203.22" who="#PoselJozefOleksy">Poseł Guzowski nazwał acquis communautaire prawem talmudycznym. Nie wiem, o co mu chodziło. Czasem używa się tego określenia, kiedy chodzi o wskazanie stopnia komplikacji. Talmud jest bowiem tajemną, sekretną wiedzą z regułami, które wymagają interpretacji. W tym sensie...</u>
          <u xml:id="u-203.23" who="#PoselPawelPoncyljusz">(Cadyk by się przydał.)</u>
          <u xml:id="u-203.24" who="#PoselJozefOleksy">Zgadzam się, że w tym sensie niejeden cadyk by się przydał. To prawo jest rzeczywiście niesłychanie skomplikowane, co członkowie Komisji Europejskiej Sejmu wiedzą, bo się zajmują dostosowywaniem prawa polskiego do prawa europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-203.25" who="#PoselJozefOleksy">Chcę też zwrócić uwagę panu posłowi Guzowskiemu, że staropolskiej tradycji prawnej bliższa była doktryna prawa oparta na precedensach niż na prawie rzymskim, mimo że mówimy jednym tchem, że Europa to prawo rzymskie, etyka chrześcijańska i kultura helleńska. W polskiej tradycji prawu najpierw było bliżej do prawa precedensowego, a potem do germańskiego, bo tak to się u nas ułożyło. Tradycje prawa germańskiego są w polskim prawie bardzo widoczne. Zresztą prawo rzymskie w wieku złotym nazywano w Polsce prawem cesarskim. Był także taki czas.</u>
          <u xml:id="u-203.26" who="#PoselJozefOleksy">Pana posła Murzyna informuję, że Unia Europejska nie dzieli się na euroregiony ani się z nich nie składa. Nie mylmy sprawy euroregionów jako jednej z wprowadzanych form pobudzania życia regionalnego z problemem regionalizacji w Europie, polityki regionalnej i funduszy regionalnych, bo to są zupełnie różne sprawy.</u>
          <u xml:id="u-203.27" who="#PoselJozefOleksy">Jeśli chodzi o wypowiedź pana posła Marcina Libickiego, to jedną z kwestii w niej poruszonych była sprawa sprawozdania z delegacji komisji do Francji. Za to sprawozdanie odpowiedzialny jest wicedyrektor BSM Dobromir Dziewulak i powinien był to przygotować.</u>
          <u xml:id="u-203.28" who="#PoselMarcinLibicki">(Pytałem, czy pan przewodniczący już zna...)</u>
          <u xml:id="u-203.29" who="#PoselJozefOleksy">Nie, jeszcze nie znam. Myślałem, że pan pyta, dlaczego go nie ma.</u>
          <u xml:id="u-203.30" who="#PoselMarcinLibicki">(Nie, nie...)</u>
          <u xml:id="u-203.31" who="#PoselJozefOleksy">To mnie zaniepokoiło.</u>
          <u xml:id="u-203.32" who="#PoselMarcinLibicki">(Nie, ja pytałem, gdzie co się wydarzyło.)</u>
          <u xml:id="u-203.33" who="#PoselJozefOleksy">Nie znam jeszcze tego sprawozdania, ale zachęca mnie pan do zapoznania się z nim.</u>
          <u xml:id="u-203.34" who="#PoselJozefOleksy">I od razu chcę panu dopowiedzieć, że jeżeli ktoś przed 1989 r. - pan to musi pamiętać jako przedstawiciel opozycji demokratycznej - chciał publicznie i głośno dać do zrozumienia, że pragnie, aby Polska była krajem niepodległym i demokratycznym, to ogłaszał, że jest Europejczykiem, a dziś ta samoidentyfikacja jakby zblakła, a warto do tego właśnie powrócić, bo wtedy taka była konotacja.</u>
          <u xml:id="u-203.35" who="#PoselMarcinLibicki">(Ale ja temu nie zaprzeczam, panie przewodniczący.)</u>
          <u xml:id="u-203.36" who="#PoselJozefOleksy">Dobrze, bardzo się z tego cieszę.</u>
          <u xml:id="u-203.37" who="#PoselJozefOleksy">Teraz króciutko o innych sprawach. Mianowicie mówił pan o nacisku Jospina - tak, Jospin wtedy przechylił sprawę invocatio Dei. Przy wielu dyskusjach i skłonnościach w sposób bardzo stanowczy socjalistyczny premier Francji oświadczył, iż Francja jest republiką i zawsze taką pozostanie - niezależnie, kto by rządził, nie będzie zgody na invocatio Dei. Jest to związane z jego socjalistycznym rodowodem. Prawdą natomiast jest, że i Barnier, i Haenel, i inni dzisiejsi przedstawiciele Francji deklarują gotowość walki o invocatio Dei. Wiążą to z własnym światopoglądem religijnym i zapowiadają stanowczy upór w tej kwestii. Ale będzie z tym różnie w Europie, bo te tematy przewijały się w Europie i bez Konwentu, i bez Unii Europejskiej. Zresztą po ostatnich spornych rezolucjach Parlamentu Europejskiego, które wywołały w Polsce taki rezonans, każda następna rezolucja tego typu będzie nasilać spór ideowy oraz spór o rolę ogniw ponadnarodowych czy międzynarodowych w Europie w stosunku do fundamentalnych wartości, interpretacji tych wartości, tradycji narodowych itd. Widać po reakcji na rezolucję Parlamentu Europejskiego, że wrażliwość i drażliwość co do tego typu przyjmowanych na siebie nieuprawnionych ról jest duża w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-203.38" who="#PoselJozefOleksy">Jeśli chodzi o to, że za rzadko - pani minister się do tego odniosła, a więc nie muszę, ale powiem, że rzadkość udzielania informacji o Konwencie nie jest zawiniona przez przedstawicieli Konwentu. Ja zawsze byłem gotów - a w Senacie pan senator Wittbrodt i pani Grabowska także - służyć informacją i nawet żal nam było, że w innych europejskich parlamentach de facto po każdym posiedzeniu Konwentu jest w porządku obrad, relatywnie nie tak wielka jak dziś, ale jest krótka, sygnalna informacja, o czym dyskutowano, jakie sprawy omawiano wprost, w którą stronę idzie myślenie itd. Nie wiem, co by szkodziło naszej Izbie, gdyby też tak było, a nie raz na pół roku czy raz na rok wielka zbiorcza debata, która kończy się niczym w sensie konkluzji i zaleceń dla tych delegatów.</u>
          <u xml:id="u-203.39" who="#PoselJozefOleksy">Sprawozdania - zawsze Komisja Europejska takie materiały szerzej otrzymuje.</u>
          <u xml:id="u-203.40" who="#PoselJozefOleksy">Pan poseł Hatka czy pani Hatka, tego nie wiem...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Pan poseł Hatka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#PoselJozefOleksy">... wyrażał obawy, czy ktoś nie wpadnie do naszej sali z zawołaniem: ˝Nie sprzedali nas, ale oddali za darmo!˝ Zostawiam to bez komentarza, bo to są emocjonalne wypowiedzi, zgadzając się jednocześnie z przypomnianą tezą prymasa Wyszyńskiego, iż nie można wchodzić w takie układy i przyjmować takich zobowiązań, które uwłaczają narodowi. Ale żadne takie skojarzenie nie występuje. Unia Europejska w żadnym calu nie zamierza uwłaczać ani narodowi polskiemu, ani państwu polskiemu, a wręcz nieustannie podkreśla, że nie ma żadnego przymusu we wstępowaniu do Unii Europejskiej. Polacy nie słyszą tych wypowiedzi, słyszą tylko o rygorach, które trzeba spełnić, żeby się tam dostać. Jest tu pewne zachwianie w tym rozumowaniu.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#PoselJozefOleksy">Pan poseł Poncyljusz mówił o sprawie, do której odniosła się pani minister, gospodarczego doganiania Stanów Zjednoczonych. Jest to program lizboński, on jest atrakcyjny moim zdaniem, ale - też moim zdaniem - mało realny, dlatego że Unia Europejska, w Polsce nawet tego się nie wie, bardzo odstaje. Mimo że sama jest grupą krajów wysoko rozwiniętych, o których poziomie marzą inne narody, to jednak jest bardzo w tyle za Stanami Zjednoczonymi. Ja powiem tylko, że produkt krajowy brutto Unii Europejskiej wynosi 8,5 bln dolarów, a Stanów Zjednoczonych 10,5 bln. Jeśli chodzi o wartość handlu elektronicznego, Stany Zjednoczone są w przodzie, wyprzedzają Unię mniej więcej o roczną wartość w handlu elektronicznym, o ponad 300 mld dolarów, to jest bardzo ciężko nadgonić. Jeśli chodzi o wskaźnik dostępu codziennego do Internetu, to jest także niebotyczna różnica między społeczeństwami europejskimi a amerykańskim. To samo dotyczy wynalazków, nowych generacji produktów, technologii najwyższego sortu, korporacji transnarodowych, które np. obejmują 50% korporacji europejskich - a więc nawet ten układ firm nie jest czysto europejski. Ale uważam, że tego typu postanowienia, które zawierają też w sobie program budowy społeczeństwa informacyjnego, budowy gospodarki opartej na wiedzy, dozie postępu technicznego i wiedzy w przypadku każdego produktu, rozszerzania systemów oświatowych i edukacyjnych, permanentnego nauczania, powinności państwa i Wspólnoty w tej dziedzinie, są korzystne. Jeżeli to jest wpisane do tego programu doganiania, to jestem jak najbardziej za. Ale z całą pewnością to się nie skończy na 10 latach.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#PoselJozefOleksy">Instytucje europejskie oddalają się od obywateli, mówi pan poseł Poncyljusz, i pyta, co uczynić, aby było inaczej. To jest jedno z wielkich zadań Konwentu. Co uczynić, żeby to obiektywnie zaistniałe zjawisko narastającego dystansu pomiędzy obywatelem, jego myśleniem i odczuwaniem a Wspólnotami, ich instytucjami i prawem powstrzymać, żeby to zmienić, bo inaczej Unia przestanie mieć sens, jeśli stanie się tylko korporacją ekonomiczną, wspólnym rynkiem, na dodatek wolnym od wrażliwości narodowych i tożsamości kulturowej narodów, i oczywiście nie będzie wspólnotą pociągającą obywateli. Jeśli obywatele, Europejczycy, nie będą znać prawa, nie będzie ono dla nich przejrzyste, nie będą widzieć sensu tworzenia nowych regulacji, sensu działania instytucji, które mają transnarodowy charakter, to... No właśnie, społeczeństwa Europy doszły do wniosku, że nie jest dobrze, i reformy Unii zbliżające ją do obywatela nastąpiłyby niezależnie od tego, czy byłoby rozszerzenie, czy nie. A rozszerzenie na Wschód jeszcze bardziej pogłębia ten problem, bo te nowe społeczeństwa są jednak innymi społeczeństwami niż te, które już długo żyją w Unii. Jest to więc ewidentny problem, ewidentny powód podjęcia konwentowych zamierzeń i niełatwe zadanie do wykonania.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#PoselJozefOleksy">Pan Łyżwiński jest nieobecny, jeśli się nie mylę, a więc nie będę odpowiadał. Zresztą i tak kierował większość pytań do pani minister Pawlak.</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#PoselJozefOleksy">Pan poseł Pawlak pytał, co mówią państwa członkowskie na temat wyborów przewodniczącego komisji. Ja to podpisałem i nie przyjmuję żadnej krytyki, żadnej zdrady nie dokonałem, ponieważ mam mandat wolny, a Sejm mało się interesował moją misją. Dziś jeszcze posłowie kwestionowali moją obecność w Konwencie, a więc mógłbym z tego wyciągnąć wolnomyślicielski argument, że nie muszę zdawać sprawy ani pytać o wytyczne. Ale będę to oczywiście czynił, bo jestem poważnym człowiekiem, wyznaczonym przez Prezydium Sejmu. Dopóki będę delegatem do Konwentu, będą gotów na spełnianie wszystkich wynikających z tego obowiązków. Natomiast jeśli ktoś mówi, jak pan poseł Macierewicz - w sumie mu współczuję, bo przez to, co tu powiedział, został biedak pozbawiony reprezentacji w Europie... Gdyby nie zakwestionował mojego mandatu, to bym go także reprezentował, z całym uznaniem dla autonomii jego poglądów, ale zakwestionował, a więc jest osamotniony, jeśli chodzi o reprezentowanie go w Konwencie. Nie chciałbym już powracać do kwestii mandatu. Zakończę to jednym stwierdzeniem: uważałem, że byłoby nieźle, gdyby Sejm odbył debatę i wybrał w głosowaniu swojego delegata do Konwentu i jego zastępcę, ale w wielu krajach tak nie czyniono. W wielu krajach także kierownictwa parlamentów podejmowały tego typu decyzje i przystępowano do pracy. Dlatego nie uważam, że musiało tak być, jak sam chciałem i jak niektórzy posłowie to dziś zbyt stanowczo, moim zdaniem, stawiali.</u>
          <u xml:id="u-205.5" who="#PoselJozefOleksy">Pan poseł Kędziak pyta: Czy zasadne jest mówienie, że Unia Europejska jest szansą, jakie są zagrożenia? Zagrożenia są oczywiście rozliczne, bo jedna grupa z nich jest ulokowana po stronie Unii Europejskiej, która nie jest wszechmocna i która, proszę państwa, nie jest cudowną receptą na polskie sprawy. Uważam, że w Polsce są dwie skrajności: jedna to jest nabożna adoracja Unii Europejskiej jako cudownego lekarstwa na wszystko, z zaniedbaniem własnych powinności i tego, co w Polsce trzeba zrobić, żeby Unia była pomocnym instrumentem, a druga to totalna negacja, zagrożenie, strach o tożsamość, suwerenność i lamenty, które - nikogo nie dotykając - są powtarzane z dnia na dzień bez pogłębienia tej interpretacji. Odkładam lamenty i strachy, bo kto się boi, ten przegrywa. Kto nie podejmuje wyzwań, ten stoi w miejscu, inni idą do przodu, ale to nie znaczy, że można mówić, że nie ma zagrożeń. Oczywiście są. Druga grupa zagrożeń jest po naszej stronie w kraju. Otóż Unia nie jest cudowną receptą. Unia wtedy będzie pomocna, kiedy tu będziemy mieli zgodę, kiedy będziemy mieli pomysły, kiedy będziemy mieli wzrost gospodarczy, kiedy będziemy mieli prawne, zmodernizowane państwo, przyjazne obywatelowi, z dobrym wymiarem sprawiedliwości, ochroną praw obywatelskich, kiedy będziemy mieli dochód i produkt krajowy brutto rosnący, z koniunkturą kilku procent rocznie, i odpowiedzi na pytania, które nas trapią we własnej społeczności - wtedy Unia Europejska jest świetną szansą, żeby te możliwości jeszcze bardziej spotęgować. Natomiast jeżeli będziemy mieli w Polsce bałagan, brak zgody społecznej, swary i kłótnie, konflikty, brak uzgodnień społecznych, zerowe czy dwuprocentowe tempo wzrostu dochodu narodowego, nieuładzone problemy infrastruktury, brak środków na edukację, kulturę i ochronę ludzi, to oczywiście taka Polska nie uzdrowi się zbawiennie przez sam fakt, że wejdzie do Unii Europejskiej. Wejdzie, korzyści pewne nadal będą, ale nie zajmiemy tej pozycji i nie będziemy mieli tych wpływów, które mielibyśmy jako kraj sprawny, efektywny, wiedzący, czego chce, dobrze rządzony i mający społeczne uzgodnienia w najważniejszych kwestiach.</u>
          <u xml:id="u-205.6" who="#PoselJozefOleksy">Muszę zmierzać do końca, żeby to za długo nie trwało. Pan poseł Papież mówił o wciąganiu Kościoła w tryby propagandowej machiny prounijnej. Nie wiem, gdzie widzi takie mechanizmy. Zarzuca delegatom do Konwentu buńczuczne wypowiedzi w przypadku członków polskiej delegacji, że stali się rzekomymi obrońcami, zachowanie wobec Episkopatu i postulatu, by młody przedstawiciel Episkopatu był w gronie młodych. Na Konwencie nic takiego nie miało miejsca. Osobiście żadnych zobowiązań nie przyjmowałem, nie miałem nic przeciwko temu, żeby osoba młoda wskazana przez Episkopat była uczestnikiem Konwentu Młodych, z tym że ksiądz prymas przysłał mi listę po wysłaniu terminowym przeze mnie i przez innych delegatów do Konwentu kandydatur. Potem się znalazło już uboczne rozwiązanie, ale w głównym nurcie typowania lista niestety przyszła dzień po terminie. To nie jest usprawiedliwienie, chcieliśmy spełnić tę prośbę, ale to nie jest sytuacja, w której jest przedstawiciel Episkopatu z młodego pokolenia. Mój delegat, którego wytypowałem spośród kilkunastu, jest wierzącym człowiekiem. I co - on nie był przedstawicielem kół kościelnych, a inny młody wytypowany miał być tym przedstawicielem kół kościelnych? Niepotrzebnie powstał z tego jakiś konflikt, jakiś problem. Drobna sprawa, formalnie niedopilnowana i tyle. A dziś, potem już załatwiłem, i zresztą życzliwie.</u>
          <u xml:id="u-205.7" who="#PoselJozefOleksy">Jeśli chodzi o Invocatio Dei, to nie będę się wypowiadał, bo już wielokrotnie mówiłem na ten temat. Uważam, że przesadzamy w Polsce z eksponowaniem dziś tego tematu. Tematu nie ma w Europie. Konwent nie ma w Agendzie żadnej kwestii związanej z konstytucyjną Invocatio Dei. Jeśli więc, mając tyle spraw na głowie i interesów, będziemy wyłącznie sygnalizować Europie, że dla Polski najważniejszą dziś i w ogóle sprawą jest Invocatio Dei, będziemy dziwni. Nie dlatego, żeby to nie było ważne, nie dlatego, żeby ktoś nie chciał uszanować wagi tego typu artykulacji w ważnym dokumencie, tylko dlatego, że nie wiadomo jeszcze co będzie z konstytucją europejską, że wiadomo, jakie były dyskusje wcześniej w Europie. Jeżeli Polska będzie się tylko tym zajmowała, to z całą pewnością wypadniemy z rytmu dyskusji o innych ważnych dziś stojących na warsztacie sprawach. Natomiast jest poza dyskusją - wielokrotnie to oświadczałem - że jestem tym delegatem, który będzie pilnował w dyskusjach europejskich, by właśnie to była Europa wymiaru duchowego, pielęgnowania warunków rozwoju duchowego człowieka w bardzo szerokim tego rozumieniu, niesprowadzanym tylko do religii i wyznania, bo wymiar duchowy życia ludzkiego nie jest tylko religijną sprawą, ale także. I wiem dobrze z mojego doświadczenia, kiedy coś jest skuteczne w bojach i dyskusjach europejskich, a kiedy wywołuje wzruszenie ramion i zdziwienie, a także pytania egzotyczne. Uważam, że mam więcej wyczucia niż niektórzy w Polsce, którzy przyjmowanie deklaracji, że będzie się walczyć, i stawianie tego natychmiast w Brukseli uważają za metodę najtrafniejszą.</u>
          <u xml:id="u-205.8" who="#PoselJozefOleksy">Pani poseł Maria Nowak - jeśli dobrze zanotowałem - pytała o budowę Unii na fundamencie wartości chrześcijańskich. Nikt nie jest przeciwko temu. Jak zabezpieczymy naszą tradycję i jak chronić będziemy się przed komercjalizacją i dewiacjami? Mówiłem o tym już przy okazji pana posła Piłki. Dewiacje rodzą się wszędzie, a zło także nie jest ulokowane w jednym miejscu. Dobrze byłoby, żeby Polacy nie tworzyli sobie takiego czarno-białego obrazu, że oto wszelkie skrzywienia i zagrożenia moralne są tylko ulokowane gdzieś tam, a tu jesteśmy czyści, anielscy i tylko z zewnątrz może nam coś zagrozić, bo to jest pokrętne rozumowanie i nie oddaje tego, jak społecznie sprawy się przedstawiają.</u>
          <u xml:id="u-205.9" who="#PoselJozefOleksy">Pytanie o status obwodu królewieckiego. Dlaczego dyskusja jest bez Polski i Litwy? Tak, ja także się temu sprzeciwiam i jestem za tym, żeby rozmowy były czterostronne - Unia Europejska, Rosja, Polska i Litwa, bo nas to dotyczy. Nie zgadza się na to Unia Europejska, twierdząc, że nie ma podstaw prawnych, traktatowych, żeby włączyć do dyskusji Unii Europejskiej kraje, które nie są jej członkami. Nie podzielam tej opinii, bo sprawa nas żywo dotyczy.</u>
          <u xml:id="u-205.10" who="#PoselJozefOleksy">Przechodzę do pytań pana Fedorowicza. Unijny obóz mówi o wprowadzaniu nas do jakieś nowej cywilizacji. Jaka ona ma być: postkomunistyczna, masońska czy jeszcze jakaś? Nie będę na to pytanie odpowiadał, bo ono świadczy o braku wiedzy, jeśli chodzi o złożoność Europy i świata współczesnego, a także jego tendencje, które się w przyszłości przesądzą. Jest to pytanie zawierające bardzo dużo formalnych fobii, z którymi dyskusja byłaby trudna publicznie.</u>
          <u xml:id="u-205.11" who="#PoselJozefOleksy">Nowomowa - język Unii. Mnie także zaczyna ciążyć język unijny, który jest językiem naprawdę trudnym, skomplikowanym, suchym, niezachęcającym. Bierze się to - długo się nad tym zastanawiałem, proszę państwa - z wielokrotnych tłumaczeń wszystkiego na wszystko. Wtedy te dokumenty, te deklaracje, te papery różnego typu - one stają się fachowe i kompletnie suche. Nie możemy tak mówić, o czym nieraz rozmawialiśmy w swoim gronie. Musimy mówić do Polaków językiem ludzkim, normalnymi słowami, a nie zdaniami czterokrotnie podrzędnie złożonymi, naszpikowanymi różnego typu neologizmami. Tłumacze tak postępują, bo są tak szkoleni na potrzeby dokumentacji i języka europejskiego. Zresztą powiem państwu, że w samej Unii Europejskiej ukuto określenie - nowomowa - na to samo, co krytykujemy także w naszym wydaniu. Czyli jeśli się mówi o tym, żeby być bliżej obywateli, to trzeba będzie mówić, uczyć się może od nowa mówić, do obywateli ich językiem, posługiwać się ich pojęciami.</u>
          <u xml:id="u-205.12" who="#PoselJozefOleksy">Już mało zostało.</u>
          <u xml:id="u-205.13" who="#PoselJozefOleksy">Pana posła Stryjewskiego nie ma. Pytanie było rozległe, więc je pomijam.</u>
          <u xml:id="u-205.14" who="#PoselJozefOleksy">Pani czy pan poseł Górniak, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Tomasz Nałęcz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Pan poseł Górniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#PoselJozefOleksy">Pan poseł Górniak, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#PoselJozefOleksy">Nędza w Polsce wynika z działań integracyjnych kolejnych rządów. Czy negocjacje muszą być prowadzone na kolanach? Proszę państwa, proszę mi powiedzieć, co mam odpowiadać na tak postawione kwestie? Czy ktoś, kto stawia kwestię, że nędza w Polsce wynika z procesu integracji europejskiej, naprawdę logicznie i fachowo myśli? Jeśli myśli, to nie może tak postawić sprawy, bo mógłbym stoczyć wielki publiczny spór, z czego wynika nędza w Polsce; na szarym końcu, jeżeli w ogóle, jest spowodowana przez Unię Europejską. Jeśli widzimy na horyzoncie szansę podnoszenia poziomu życia - to w Unii. Choćby ktoś głośno krzyczał o eksploatatorskim charakterze Unii, o zdominowaniu naszego rynku, o wyzysku, o złodziejskiej prywatyzacji, bo tym językiem niektórzy w Polsce mówią, to jednak jeśli spojrzymy spokojnie na sprawę, bez uprzedzeń i strachów, a należy patrzeć na Unię nie przez pryzmat: obce ciało i Polska przed nim, to musimy dostrzec, że 15 krajów na tej Unii już skorzystało i jakoś nikt nie stał się wyeksploatowanym biedakiem i nędzarzem, tylko wszyscy podnieśli poziom życia. Czasem się dziwię, rozumiejąc wszystkie zaszłości, nasze lęki narodowe, że tak bardzo jednostronnie patrzymy na to i z takim strachem, a inni wzięli byka za rogi i mają z tego korzyści, a dziś niektórzy, część społeczeństwa, robią nam łaskę, że w ogóle będą za przyjęciem Polaków do Unii Europejskiej, bo uważają, że to zagrozi osiągniętemu przez nich dobrobytowi. Takie stawianie sprawy mnie nie odpowiada i nie mogę do tego szerzej się odnieść.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#PoselJozefOleksy">O Irlandii była mowa. O związku suwerennych państw. Proszę państwa, Unia Europejska jest związkiem suwerennych państw. Udzielamy cząstki suwerenności, udzielamy dobrowolnie instytucji międzynarodowej, nie wrogowi, tylko wspólnym ogniwom, które są przecież potem pod kontrolą państwa-członka Unii Europejskiej. To jest przekazanie części suwerenności, nie tak wielkiej zresztą, ale przekazanie do ogniw, które są pod kontrolą tegoż państwa narodowego. Nie wiem, skąd się wziął zarzut, że w Unii się wypracowuje koncepcję superpaństwa europejskiego. O niczym takim mi nie wiadomo. W Konwencie już dawno zniknął temat dążenia do jednego, zorganizowanego państwa europejskiego. Państwa narodowe są na najbliższe 20, 30 lat trwałym składnikiem struktury politycznej Europy i nie ma co dalej, jeśli chodzi o tę kwetię, rozdzierać szat, bo po prostu nie ma powodu.</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#PoselJozefOleksy">Nie wiem, czy jest pan poseł Gudzowski? Nie ma go, więc pomijam z racji czasu.</u>
          <u xml:id="u-208.4" who="#PoselJozefOleksy">Czy jest pan poseł Stanibuła? Też nie ma, więc zostanie pominięty.</u>
          <u xml:id="u-208.5" who="#PoselJozefOleksy">Pani poseł Munas?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Pani posłanka Murias.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#PoselJozefOleksy">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#PoselJozefOleksy">O zagrożeniach ziem zachodnich. Proszę państwa, było to wielokrotnie w tej Izbie wyjaśniane i nie ma o czym mówić. Trzeba czytać dokumenty i nie przywoływać nieustannie tego samego przykładu niemieckiego. Sprawa jest zamknięta, choć lepiej, żeby było prawo własności zamiast wieczystej dzierżawy.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#PoselJozefOleksy">Czy jestem, było to pytanie do mnie, zwolennikiem suwerenności w dziedzinie moralnej, bo wstydliwie milczałem na posiedzeniu komisji? Nie milczałem wstydliwie, jestem z natury bezwstydny i w związku z tym żeby nikt nie myślał, że wstydliwie się przed czymś chowałem.</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-210.4" who="#PoselJozefOleksy"> Oczywiście kraj narodowy ma całkowitą suwerenność w dziedzinie moralności. Już raz moglibyśmy sobie to w Polsce wyjaśnić i nie powracać do tych pompatycznych gróźb, co to się stanie z polską moralnością i tożsamością, dlatego że to jest tylko w naszych rękach, wyłącznie w naszych rękach, proszę państwa, a Unii nic do tego. Unii nic do wewnętrznego ładu moralnego Polski. Inną sprawą jest to, na ile otwarcie się kraju, na ile wchodzenie do Wspólnoty czyni go bardziej podatnym np. na subkulturę amerykańską, która się robi wszechobecna w Polsce, na te dewiacje, których kiedyś było mniej, bo kraj był zamknięty. Część zjawisk, które nas niepokoją, bierze się po prostu z większego kontaktu z innymi krajami i społeczeństwami, z naturalnego przepływu, od dekadencji i sekt religijnych poczynając, na pornografii i innych sprawach kończąc. To jest element zjawiska otwartości kraju i kontaktu z innymi.</u>
          <u xml:id="u-210.5" who="#PoselJozefOleksy">Proszę państwa, pan poseł Kuchciński. Nie opowiadamy się za Europą regionalną. Przypomnę, Europa regionalna to był jeden z pomysłów podzielenia Europy na 100 regionów zarządzanych z Brukseli. Sprawa dawno przeminęła. Co innego polityka regionalna, to jest inna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-210.6" who="#PoselJozefOleksy">Wreszcie pan poseł Czerwiński - jest nieobecny.</u>
          <u xml:id="u-210.7" who="#PoselJozefOleksy">Pani poseł Masłowska - jest nieobecna.</u>
          <u xml:id="u-210.8" who="#PoselJozefOleksy">Panu posłowi Piłce odpowiedziałem.</u>
          <u xml:id="u-210.9" who="#PoselJozefOleksy">Panu posłowie Rzymełce - Irlandia, referendum i Grecja. Mówiłem już o Irlandii i komplikacji związanej z referendum. Sankcje finansowe - pani minister Hübner mówiła na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-210.10" who="#PoselJozefOleksy">Pan poseł Kalemba pytał, czy jest oficjalne stanowisko rządu w sprawie przyszłości Europy i invocatio Dei. Ale to były pytania do rządu. Do mnie natomiast była skierowana kwestia koncepcji federacji państw narodowych. Rozumiemy ją wyłącznie jako jedyną możliwą formułę, z wieloma zastrzeżeniami, unię państw narodowych, to na dzisiaj. Będzie tylko dyskusja o dawce wspólnotowości wobec dawki międzyrządowego mechanizmu. O tym, że państwo narodowe długo będzie dla jednostek odniesieniem identyfikującym, to jest teza poza dyskusją i ja ją wyznaję. Dlatego trzeba poszukiwać takich form wzmacniania wspólnotowości w Europie, żeby nie wywoływały one sporów odnośnie do roli państwa narodowego.</u>
          <u xml:id="u-210.11" who="#PoselJozefOleksy">Czy ma być unia czy silna federacja? Instytucje muszą być silne, jeśli wspólnota ma mieć sens. Czy da się to łączyć? W tej chwili w Konwencie są spory na te tematy.</u>
          <u xml:id="u-210.12" who="#PoselJozefOleksy">Pan poseł Giertych,muszę już kończyć, bo pora najwyższa, nie mówił prawdy o 1,5 mln miejsc pracy rocznie, które Polska utrzymuje dla krajów Unii Europejskiej. Dodam, 70 mld deficytu to nie nasz dług, ale wartość nabytych przez nas dóbr, w większości inwestycyjnych, w krajach Unii Europejskiej. Można nad tym ubolewać, ale to jest element nowej sytuacji, po zmianie ustroju stosunków gospodarczych. Polscy rybacy i tak wiele kutrów musieliby złomować. Powiem panu posłowi Giertychowi: dzięki Unii otrzymają rekompensaty w postaci 230 tys. euro, to nie jest wcale tak mało, za co i tak nie kupią nowych kutrów, a nawet jak kupią, to muszą to robić w grupie.</u>
          <u xml:id="u-210.13" who="#PoselJozefOleksy">Nawet za największe pieniądze nie da się zmienić mentalności i postaw wobec życia, przykład NRD jest tu najlepszy. W samym Konwencie panuje przekonanie, że idea europejskiego państwa sfederowanego jest martwa. To jeszcze do pana posła Kalemby. Pan poseł Giertych bardzo często mówi o NAFTA, że gdybyśmy byli w stosunkach z USA członkiem NAFTA... Odpowiadam panu posłowi Giertychowi: mielibyśmy mniej więcej status Meksyku. Przytoczę. Otóż prezydent Meksyku oświadczył właśnie, że długoterminowym celem Meksyku w jego relacjach z partnerami północnoamerykańskiej strefy wolnego handlu NAFTA powinno stać się stworzenie instytucji na wzór Unii Europejskiej, które będą działać na rzecz rozwoju Ameryki Północnej i będą polegać na swobodnym przepływie kapitału, usług i osób. To może nastąpić nawet w horyzoncie kolejnych 25 lat. Tenże prezydent Fox wyjaśnił, że choć nie chodzi o dokładne kopiowanie rozwiązań Unii Europejskiej, to chodzi o oparcie się na unijnych doświadczeniach, tak by przezwyciężyć asymetrię w rozwoju pomiędzy Meksykiem a pozostałymi partnerami z NAFTA. Tak więc nawet na Dzikim Zachodzie docenia się solidarność, proszę państwa, która w Unii od dawna jest zasadą fundamentalną.</u>
          <u xml:id="u-210.14" who="#PoselJozefOleksy">Wreszcie chodzi o to, żeby nie szydzić. Bo część wypowiedzi pana posła Giertycha jest tradycyjna i bardzo agresywna, także personalnie. Każdy pogląd ma prawo zaistnieć. Uważam, że każdy powinien przestrzegać kultury słowa i kontaktowania się wzajemnego, bowiem pokrzykiwanie na siebie, nasilanie głosu i determinacja w groźnych hasłach niczego nie posuwa do przodu. Gdybyśmy się tego zawsze trzymali, to pewnie wiele z tematów, które dziś stanęły, by nie stanęło. Ale chcę na koniec z satysfakcją powiedzieć, że jako uczestnik wielu dyskusji europejskich w krajach członkowskich, na uniwersytetach europejskich - bo jak czas pozwala, nie stronię także i od tego, gdyż czuję, że to też jest moją powinnością - jako uczestnik wielu polskich sporów dziejowych, dyskusji przez ostatnie lata transformacji, uważam, że dziś zdołaliśmy pójść dalej, niż zwykle szliśmy w sporach europejskich. Dziś wszyscy, i ci przeciw, i ci co są za, podejmowali tematy, które związane są z kształtowaniem polskiego poglądu na temat przyszłej Unii Europejskiej, w której pewnie będziemy, jeśli naród w referendum tak przesądzi. I bardzo chciałbym, żeby następne dyskusje miały także ten walor, bo dziś, od sporu nie stroniąc, tematy merytoryczne posuwaliśmy do przodu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-210.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Pan poseł Kuchciński, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#PoselMarekKuchcinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W trybie sprostowania o dwóch kwestiach chciałem powiedzieć. Otóż pan poseł referent przed chwilą raczył powiedzieć, że: my nie opowiadamy się za Europą regionalną. Rozumiem, że Wysoka Izba. Ja zacytowałem wystąpienie, część, fragment zdania posła Jaskierni, który występował w imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Cytuję: ˝Sojusz Lewicy Demokratycznej opowiada się za Europą regionalną˝. Być może, że było to przejęzyczenie. Nie miałem tutaj złych intencji.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#PoselMarekKuchcinski">Natomiast drugie sprostowanie jest bardzo ważne, panie marszałku. Może to być pewne nieporozumienie, bo nie przypuszczam, że dezinformacja. Otóż pytałem o wsparcie dla województw słabszych, ponieważ jeżeli cała Polska ma korzystać z Unii Europejskiej, z wielkiego wsparcia także finansowego Unii Europejskiej, jeżeli mówimy o polityce regionalnej w odniesieniu do Europy regionów, do regionalizacji polityki europejskiej, bo w takim kierunku także Europa zmierza, to misją polityki regionalnej jest wsparcie najsłabszych województw, tj. mniej więcej 5-6 województw, głównie Polska wschodnia plus woj. lubuskie. I jaką mamy sytuację? Program wsparcia, który jest elementem czy częścią narodowego planu rozwoju po nowelizacjach, przez obecną Wysoką Izbę jest w gruncie rzeczy niezmieniony. Polega na tym, że według wskaźników 80% pieniędzy województwa otrzymują proporcjonalnie do liczby mieszkańców, 20% jest dzielone - 10% PKB na 1 mieszkańca i 10% stopa bezrobocia. Tylko że jest sytuacja taka: wszystkie województwa otrzymują tak samo, według takich samych wskaźników, tzn. słabe według takiego samego wskaźnika, mocne według tego samego wskaźnika. I jaka jest sytuacja, panie marszałku? Podaję wyliczenia następujące. Z programu wsparcia woj. mazowieckie otrzymało 11,5%, śląskie 10%, podkarpackie 7%, podlaskie, najsłabsze gospodarczo, oprócz lubelskiego i podkarpackiego, 4%, tzn. najsłabsze województwa otrzymują najmniej pieniędzy. To jest zaprzeczenie podstawowej misji polityki regionalnej. W takim razie w jaki sposób te słabe województwa mają przygotować się do mocnej konkurencji, by być dobrym partnerem i konkurentem nie tylko w Europie, ale także i w Polsce, względem tych najmocniejszych. Woj. mazowieckie poziom 75% średniej Unii Europejskiej już najprawdopodobniej przekroczy w 2004 r., śląskie - bodajże w 2012 r., podkarpackie gdzieś za 20 lat, a podlaskie za 40 lat. Ja tylko chcę powiedzieć, bo jest pani minister gospodarki, żeby rząd wziął tę sprawę pod uwagę. Być może że i poprzez inne ustawy, np. ustawę o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, będzie można znaleźć jakieś mechanizmy. Jeżeli my tego nie przypilnujemy, część czy połowa Polski, szczególnie po prawej stronie Wisły, to będzie dziura cywilizacyjna. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#PoselZdzislawJankowski">(Panie marszałku, w ogóle nie dostałem odpowiedzi.)</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">W jakim trybie, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#PoselZdzislawJankowski">(Dlatego że pan przewodniczący w ogóle mi nie odpowiedział.)</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Ale, panie pośle, jeszcze ministrowie odpowiadają. Proszę poczekać cierpliwie, może pan uzyska odpowiedź na swoje pytanie.</u>
          <u xml:id="u-213.5" who="#PoselZdzislawJankowski">(Ale ja chcę uzyskać odpowiedź od posła przewodniczącego.)</u>
          <u xml:id="u-213.6" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Panie pośle, bardzo proszę zająć miejsce, jeszcze jest dwóch panów ministrów zapisanych do głosu. Może pan uzyska odpowiedź na swoje pytanie.</u>
          <u xml:id="u-213.7" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych pełnomocnika rządu do spraw negocjacji o członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej pana Jana Truszczyńskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychPelnomocnikRzaduDoSprawNegocjacjiOCzlonkostwoRzeczypospolitejPolskiejWUniiEuropejskiejJanTruszczynski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja wynotowałem sobie tylko kilka pytań kilkorga pań posłanek i panów posłów dotyczących bezpośrednio toku rokowań akcesyjnych i na te chcę odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychPelnomocnikRzaduDoSprawNegocjacjiOCzlonkostwoRzeczypospolitejPolskiejWUniiEuropejskiejJanTruszczynski">Pytanie pana posła Stanibuły, jedno z pytań pana posła Stanibuły dotyczące bezpośrednio negocjacji, czy w negocjacjach rozdziału: Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne uwzględniono sprawy związane z Europolem, z Centralnym Biurem Śledczym, ze zwalczaniem narkotyków. Odpowiadam: tak, oczywiście tak. Jeśli chodzi o Europol, w projekcie wspólnego stanowiska negocjacyjnego 15 krajów członkowskich znajdują się odniesienia do Europolu w formie konstatacji. Konstatacji, iż Polska była pierwszym z krajów kandydujących do Unii, który podpisał umowę o współpracy z Europolem 1 października ub.r. Polska wdrożyła procedurę legislacyjną dotyczącą ustawy ratyfikacyjnej ratyfikującej naszą umowę z Europolem. Do końca sierpnia proces ratyfikacyjny powinien zostać zakończony. Jednocześnie od listopada ub.r. w Policji państwowej istnieje jednostka zajmująca się współpracą z Europolem. Centralne Biuro Śledcze znajduje jedno tylko odniesienie w projekcie wspólnego stanowiska. Jedno, ponieważ już wcześniej wielokrotnie udzielając informacji dodatkowych, przekazywali dane dotyczące funkcji Centralnego Biura Śledczego, szkolenia funkcjonariuszy, którzy pracują w Centralnym Biurze Śledczym oraz oczywiście składu kadrowego, a raczej wielkości liczbowej personelu zatrudnionego w Centralnym Biurze Śledczym. Odniesienie do tego ostatniego elementu znajduje się w projekcie wspólnego stanowiska Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychPelnomocnikRzaduDoSprawNegocjacjiOCzlonkostwoRzeczypospolitejPolskiejWUniiEuropejskiejJanTruszczynski">I wreszcie jeśli chodzi o zwalczanie narkotyków, odnotowuje się, iż w Polsce ta problematyka zajmuje należyte, właściwe miejsce: w formie instytucjonalnej m.in. - istnieje u nas Rada do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii, w formie praktycznej - jest przygotowany i ma wkrótce zostać przyjęty przez Radę Ministrów krajowy program przeciwdziałania narkomanii na lata 2002-2004. Rozwija się wreszcie nasza współpraca w tym obszarze z krajami członkowskimi Unii Europejskiej. Jesteśmy w trakcie ustanawiania punktu kontaktowego w Ministerstwie Zdrowia zajmującego się współpracą z innymi krajami członkowskimi w tej dziedzinie. I jesteśmy w trakcie negocjowania porozumienia dotyczącego naszego uczestnictwa w Europejskim Centrum Monitoringu i Zwalczania Narkotyków znajdującym się w Lizbonie. To jest jedna z agencji wspólnotowych. Potwierdzam doniesienia prasowe przy tej okazji, z których wynika, iż w przyszłym tygodniu tymczasowo zamkniemy rozdział: Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne. Jak wynika z informacji płynących z Brukseli w dniu dzisiejszym Komitet Stałych Przedstawicieli zaaprobował projekt dokumentu, który ma stać się podstawą zamknięcia negocjacji w tym obszarze.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychPelnomocnikRzaduDoSprawNegocjacjiOCzlonkostwoRzeczypospolitejPolskiejWUniiEuropejskiejJanTruszczynski">Chciałem odpowiedzieć również na pytanie pani poseł Murias dotyczące naszych ziem zachodnich, ale słuchając odpowiedzi pana premiera Oleksego,doszedłem do wniosku, że nie muszę już się ustosunkowywać do tej kwestii, ponieważ pan poseł Oleksy wyjaśnił tę sprawę w stopniu całkowicie wystarczającym.</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychPelnomocnikRzaduDoSprawNegocjacjiOCzlonkostwoRzeczypospolitejPolskiejWUniiEuropejskiejJanTruszczynski">I wreszcie chciałbym zareagować na pytanie pani poseł Szumskiej, które brzmiało następująco: Dlaczego w negocjacjach skapitulowano w rozdziale: Rybołówstwo, jak również w rozdziale: Polityka transportowa. Słowo ˝skapitulowano˝ jest oczywiście słowem kwalifikującym, oceniającym, jest słowem, które nie jest, i nie może być, podzielane w najmniejszym stopniu przez rząd. Tu nie ma i nie może być mowy o żadnej kapitulacji. Ostatecznie w rozdziale: Rybołówstwo wchodzimy do Unii Europejskiej na warunkach, które obejmują: primo, wyłączność w 12-milowej strefie morza terytorialnego, tylko dla jednostek zarejestrowanych w Polsce; secundo, dzielenie się strefą rybołówczą na Bałtyku przez wszystkie kraje członkowskie Unii Europejskiej, a więc również przez Polskę, to znaczy, że nasi rybacy będą mogli łowić, a wiadomo, że ich to interesuje, również w akwenach, do których do tej pory nie mieli dostępu, np. Głębia Gotlandzka, ale nie tylko; tertio, zamykamy ten rozdział na zasadach gwarantujących utrzymanie tzw. względnej stabilności, a to w praktyce oznacza, że to, co historycznie odławiało się w Polsce, będzie odławiać się nadal, oczywiście z uwzględnieniem stanu zasobów biologicznych. Jak wiadomo bowiem roczne dopuszczalne kwoty odłowu poszczególnych gatunków ryb, dzielone według tradycyjnych zasad między kraje operujące na danym akwenie, na danym morzu, dostosowywane są do stanu zasobów biologicznych. Jeśli mówić o zagrożeniach dla przyszłości, to leżą one przede wszystkim w stanie zasobów biologicznych, w fakcie, iż wszędzie nad Bałtykiem, Polska, niestety, nie jest tu wyjątkiem, tzw. nakład połowowy, czyli to, co jednostki mogą łącznie odłowić w ciągu roku, jest znacznie większy niż kwoty, które są przydzielane poszczególnym krajom. I to jest problem, z którym będziemy mieli do czynienia niezależnie od tego, czy będziemy państwem członkowskim, czy nie będziemy.</u>
          <u xml:id="u-214.5" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychPelnomocnikRzaduDoSprawNegocjacjiOCzlonkostwoRzeczypospolitejPolskiejWUniiEuropejskiejJanTruszczynski">Wreszcie czwarta rzecz. Integralnym elementem - odnosił się do tego pan premier Oleksy - naszego udziału w Unii Europejskiej w tym obszarze jest dostęp i możliwość korzystania ze wsparcia strukturalnego na rozmaite cele, nie tylko na złomowanie floty, ale również na dofinansowywanie tych rybaków, którzy przerywają na pewien okres działalność, na modernizację floty i przetwórstwa rybnego, na przekwalifikowywanie się tych rybaków, którzy będą chcieli się przekwalifikować, oraz na inne cele. To nie są kwoty, którymi należałoby pogardzać, wręcz odwrotnie - są to kwoty bardzo istotne, na które wielu naszych rybaków czeka, a wręcz, można powiedzieć, niektórzy z nich nie mogą się tego doczekać. Ważne jest, abyśmy już w 2004 r. - jeżeli będzie to rok naszego przystąpienia do Unii - mogli efektywnie zacząć wykorzystywać te środki. I dopiero kiedy uwzględnimy te wszystkie elementy, możemy ocenić efekt negocjacji w rozdziale: Rybołówstwo.</u>
          <u xml:id="u-214.6" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychPelnomocnikRzaduDoSprawNegocjacjiOCzlonkostwoRzeczypospolitejPolskiejWUniiEuropejskiejJanTruszczynski">Jeśli chodzi o politykę transportową, nie będę omawiał oczywiście całości tego obszaru, wielokrotnie wyniki negocjacyjne były już prezentowane między innymi w Komisji Europejskiej Sejmu. Chcę powiedzieć jedynie tyle, że przecież Polska ma okres przejściowy, i to dość długi, dłuższy niż jakikolwiek inny kraj kandydujący obecnie do członkostwa, okres, w trakcie którego samochody ciężarowe, korzystając z sieci naszych dróg, na odcinkach tych dróg, których wytrzymałość jest poniżej nacisku na oś owych ciężarówek, i w zależności od długości odcinka, który będą pokonywały, będą uiszczały opłatę. Opłata, innymi słowy, proporcjonalna do różnicy między naciskiem na oś a wytrzymałością drogi i proporcjonalna do długości, do dystansu, jaki po takiej drodze o niskiej wytrzymałości pokona ciężarówka. I to jest do roku 2010, dla niektórych rodzajów samochodów ciężarowych do roku 2009. Jak zatem można tutaj mówić o kapitulacji? To słowo jest całkowicie nie na miejscu, odwrotnie - Polska uzyskała rozwiązanie przejściowe akceptowalne, interesujące ekonomicznie, wspomagające kraj w procesie modernizacji i adaptacji głównej sieci drogowej do rosnącego ruchu transportowego, ruchu pojazdów osobowych i pojazdów ciężarowych po tych drogach.</u>
          <u xml:id="u-214.7" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychPelnomocnikRzaduDoSprawNegocjacjiOCzlonkostwoRzeczypospolitejPolskiejWUniiEuropejskiejJanTruszczynski">Powiem szczerze, że więcej pytań dotyczących negocjacji nie zarejestrowałem poza jednym jedynym pytaniem dotyczącym sektora rolnego, negocjacji w rolnictwie. To pytanie ma charakter techniczny, w związku z tym pozwolę sobie nie udzielić na nie odpowiedzi. Rozumiem, że inny pan minister odpowie na to pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">I proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pana ministra Jerzego Plewę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiJerzyPlewa">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym się odnieść do dwóch szczegółowych pytań dotyczących właśnie problematyki rolnej.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiJerzyPlewa">Pierwsze, które zadał pan poseł Murzyn, brzmiało mniej więcej następująco: Ile pieniędzy będzie otrzymywał każdy rolnik polski po przystąpieniu do Unii Europejskiej? Otóż gdyby postawić takie pytanie, ile pieniądzy otrzymuje każdy rolnik z obecnych państw członkowskich Unii Europejskiej, również nie można byłoby znaleźć odpowiedzi, ponieważ takie pytanie należałoby doprecyzować: jakie gospodarstwo posiada ten rolnik, jaką ma produkcję, czy uczestniczy w różnych programach unijnych. Również w taki sposób można określić, jak będzie wyglądała sytuacja, jeśli chodzi o przychody gospodarstw rolnych polskich rolników po przystąpieniu do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiJerzyPlewa">Chciałbym zwrócić uwagę na zróżnicowane organizacje rynkowe i na fakt, że rolnicy przede wszystkim uzyskują środki pieniężne ze sprzedaży swoich towarów, a więc duży wpływ na przychody rolników będzie miał poziom cen, który jest zróżnicowany. Są takie towary, których ceny w Unii są znacznie wyższe niż w Polsce, a więc można się spodziewać, że po przystąpieniu do Unii polscy rolnicy będą uzyskiwali wyższe ceny np. na owoce, warzywa, mleko, mięso wołowe - ten poziom cen jest wyższy. Niektóre ceny są zbliżone do cen polskich, czy polskie zbliżone do cen unijnych, wyrażone w tej samej walucie, jak np. mięso drobiowe czy wieprzowe. Ale tutaj z kolei jest taka sytuacja, że ceny pasz w Unii Europejskiej są znacznie niższe, a w związku z tym koszty produkcji powinny się obniżyć, mimo że sam poziom przychodów liczony na podstawie cen się nie zmieni. Są również takie sytuacje, że pewne ceny w Polsce są obecnie wyższe niż w Unii Europejskiej, ale w Unii są stosowane inne instrumenty. Mam tu na myśli dopłaty bezpośrednie, generalnie dotyczy to sektora zbożowego.</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiJerzyPlewa">Jeśli chodzi o sprawę dopłat bezpośrednich, ta kwestia nie jest rozstrzygnięta, nie ma formalnego stanowiska Unii Europejskiej, jest natomiast deklaracja Komisji Europejskiej mówiąca o stopniowym obejmowaniu rolników państw kandydujących tym właśnie instrumentem. Chciałbym jednak zwrócić również uwagę na jeszcze jeden ważny segment, w którym rolnicy będą mogli uzyskać znaczne przychody, a który na obecnym etapie w Polsce jest mało dostępny. Mam tu na myśli tzw. drugi filar Wspólnej Polityki Rolnej, czyli rozwój obszarów wiejskich. W tym obszarze sytuacja wygląda następująco. Otóż działania, które teraz są finansowane w Polsce, jeśli chodzi np. o wcześniejsze emerytury czy zalesianie, będą finansowane ze wspólnotowego budżetu w znacznie większym zakresie niż ma to miejsce obecnie. W tym obszarze jest także wspieranie gospodarowania, prowadzenia działalności rolniczej na obszarach o trudnych warunkach gospodarowania. Taki instrument obecnie w Polsce jest niedostępny, będzie mógł być dostępny po akcesji. Również uczestnictwo w tzw. programach rolno-środowiskowych to szansa na zwiększenie przychodów z działalności związanej z rolnictwem. Warto również wspomnieć przy tej okazji o specjalnej propozycji dla rolników z państw kandydujących, skierowanej do rolników z gospodarstw o mniejszych powierzchniach. Mam tu na myśli propozycję możliwości uzyskania przez gospodarstwa niskotowarowe 750 euro rocznie, na podstawie biznesplanu przez 5 lat, z kontrolą realizacji tego biznesplanu po 3 latach.</u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiJerzyPlewa">Podsumowując, można powiedzieć tak. Nawet na tym etapie negocjacji można stwierdzić, że dla aktywnych rolników, którzy będą zainteresowani wykorzystaniem istniejących możliwości, będzie znacznie więcej szans na zwiększenie przychodów niż obecnie. Jeśli liczba rolników, odpowiednio do tego przygotowanych, którzy będą zainteresowani udziałem w rozlicznych programach oferowanych przez Wspólną Politykę Rolną, będzie wystarczająco duża, to można na tym etapie powiedzieć, że na wieś i do rolnictwa w Polsce trafi po akcesji znacznie więcej środków finansowych niż trafia obecnie. Chcę również podkreślić, że pewne działania związane z rolnictwem, chociażby np. kredyty modernizacyjne, które zostały już udzielone, będą kontynuowane. To też jest ważny element wsparcia rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-216.5" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiJerzyPlewa">Drugie pytanie, pana posła Łyżwińskiego, dotyczyło negocjacji w obszarze: len i konopie. Pan poseł wyraził troskę o to, czy ten sektor nie został zapomniany w negocjacjach, ponieważ niewiele na ten temat się mówi. Otóż chciałbym powiedzieć, że ten sektor, chociaż w Polsce znacznie mniejszy niż kilkanaście lat temu, jest bardzo szczegółowo analizowany i dyskutowany w negocjacjach; jest również przedmiotem naszego stanowiska negocjacyjnego. Mówiąc krótko, występujemy o uznanie polskich odmian, które są w polskim rejestrze odmian. Ta sprawa została w zasadzie już z Unią Europejską uzgodniona. Wszystkie odmiany zarówno lnu, jak i konopi, które znajdują się w polskim rejestrze odmian, będą uznane po przystąpieniu do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-216.6" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiJerzyPlewa">Druga kwestia to wsparcie dla tego sektora. To wsparcie jest realizowane w dwojaki sposób. Po pierwsze, jest to wsparcie do produkcji lnu i konopi na takich samych zasadach jak w przypadku producentów zbóż, a więc na podstawie powierzchni bazowej są dopłaty w takich samych wysokościach jak do rynku zbóż, czyli 63 euro do tony plonu referencyjnego. Jeśli chodzi o powierzchnię bazową, o którą się ubiegamy, zgodnie z odpowiednimi rozporządzeniami Unii Europejskiej, to występujemy o powierzchnię bazową z lat 1989-1991. Ten rynek był reformowany w Unii Europejskiej, nowe organizacje rynkowe obowiązują od niedawna i również w Unii taki okres referencyjny obowiązuje. Tak wyliczona powierzchnia bazowa, o którą się ubiegamy, wynosi 25,5 tys. hektarów.</u>
          <u xml:id="u-216.7" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiJerzyPlewa">Jeśli chodzi o następny instrument wspierający ten rynek, to są dopłaty dla przetwórców, którzy podpisali kontrakt, czyli umowę kontraktacyjną z dostawcą. Te dopłaty są zarówno dla producentów włókna lnianego długiego, jak i dla włókna krótkiego lnianego oraz konopi. Występujemy o maksymalne gwarantowane ilości; w przypadku włókna lnianego długiego - 8,8 tys. ton, w przypadku krótkiego włókna lnu i konopi - 5,5 tys ton. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Pan poseł Jankowski.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Panie pośle, jeśli można wyjaśnić. Zapoznałem się ze stenogramem pańskiej wypowiedzi. Jeśli chodzi o pytania, które pan sformułował, były to albo pytania retoryczne, albo pytania skierowane do rządu, a nie do posła Oleksego. Ale bardzo proszę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#PoselZdzislawJankowski">Panie Marszałku! W związku z tym, że nie dostałem odpowiedzi na moje pytania, a nie ma pana posła Oleksego, proszę to przekazać, panie marszałku, panu Oleksemu, że proszę o odpowiedź na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Przekażę to, panie pośle. Natomiast raz jeszcze stwierdzam, że do pana posła Oleksego pan sformułował tylko jedno pytanie, dotyczące kwestii, jakie są wymierne korzyści dotychczasowego dostosowywania się do wymogów Unii Europejskiej. Wszystkie pozostałe pytania, choć były adresowane do posła Oleksego, dotyczyły rządu. Poseł Oleksy nie występował tu jako przedstawiciel rządu. Ale stenogram debaty jest przekazywany wszystkim jej uczestnikom, w tym i rządowi, tak że rozumiem, że pan poseł otrzyma stosowne wyjaśnienia. A jeśliby to nie nastąpiło, to proszę w trybie regulaminowym prosić o nie odpowiednich adresatów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Wysoki Sejmie! Proponuję, aby Sejm...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#PoselBogdanDerwich">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Powołana 50 lat temu do życia Europejska Wspólnota Gospodarcza miała na celu stworzenie obszaru gospodarczego, który mógłby konkurować z rozwijającym się gospodarczo światem. Dla państw członkowskich integracja europejska była i jest źródłem dobrobytu i rozwoju społeczno-gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#PoselBogdanDerwich">Po pięćdziesięciu latach zjednoczona Europa stanęła przed nowymi wyzwaniami. Nowe wyzwania związane są z globalizacją i rosnącą konkurencyjnością innych gospodarek światowych. Ale nowym wyzwaniem dla Europy jest taka sytuacja, kiedy po wiekach krwawych wojen i po półwieczu podziału żelazną kurtyną pojawia się szansa na to, by cały kontynent korzystał z pokoju i dobrobytu. Dzisiejsza jedność Europy opiera się na wspólnej polityce i solidnych podwalinach jednolitego rynku i jednolitej waluty.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#PoselBogdanDerwich">Wysoka Izbo! Zbliżające się rozszerzenie Unii Europejskiej ma dla Polski szczególne znaczenie. Polska jest największym krajem regionu, jest również potencjalnie wielkim rynkiem rozszerzonej Unii i bramą między zachodnią i wschodnią Europą. Żeby móc wykorzystać swoje położenie geopolityczne oraz możliwości gospodarcze, powinna stworzyć warunki przyspieszonego rozwoju kraju. Perspektywa członkowstwa w Unii Europejskiej ma znaczenie dla oceny wiarygodności inwestycyjnej kraju. Przekonują o tym badania prowadzone wśród międzynarodowych korporacji. Polska - w perspektywie członek Unii - jako miejsce inwestowania oceniana jest na poziomie niewiele niższym niż Hiszpania. Takie zachowanie inwestorów ma duże znaczenie dla przyszłego rozwoju kraju, a w ślad za tym i dla handlu między Polską a pozostałymi krajami Wspólnoty i nie tylko. Można zaryzykować twierdzenie, analizując procesy rozwojowe państw Półwyspu Iberyjskiego, że w perspektywie 10-15 lat korzyści gospodarcze płynące z integracji z Unią osiągną dla Polski podobną skalę, jaką rejestrujemy w Hiszpanii czy Portugalii.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#PoselBogdanDerwich">Panie i Panowie Posłowie! Korzyści gospodarcze z rozszerzenia, jakie będą możliwe do osiągnięcia, nie ograniczą się tylko do handlu i powiększenia rynku. Przesunięcie części pracochłonnej produkcji i związane z tym tworzenie miejsc pracy wymuszone będzie zaostrzającą się ogólnoświatową konkurencją. Firmy europejskie, operując na większym rynku i wykorzystując szansę ograniczenia kosztów produkcji, zwłaszcza w dziedzinach pracochłonnych, będą w skali światowej bardziej konkurencyjne.</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#PoselBogdanDerwich">Na dłuższą metę integracja krajów kandydackich z Unią, zharmonizowane prawa, zniesienie przeszkód współpracy otworzyć mogą małym i średnim firmom drogę do prawdziwej ekspansji rynkowej. O skali możliwości niech świadczą następujące liczby:</u>
          <u xml:id="u-220.5" who="#PoselBogdanDerwich">- Unia Europejska ma zarejestrowanych ok. 19 mln przedsiębiorstw dających zatrudnienie 117 mln obywateli;</u>
          <u xml:id="u-220.6" who="#PoselBogdanDerwich">- Polska ma 2,3 mln przedsiębiorstw i zatrudnienie w wysokości ok. 6 mln.</u>
          <u xml:id="u-220.7" who="#PoselBogdanDerwich">Wzrost inwestycji w obszarach związanych z ochroną środowiska oraz rozbudową i modernizacją infrastruktury drogowej i komunalnej zwiększy wprawdzie zapotrzebowanie na kapitał i technologie zachodnioeuropejskie, ale ponieważ są to przedsięwzięcia długookresowe, należy przypuszczać, że z upływem czasu na bazie tych przedsięwzięć będzie się rozwijało coraz więcej polskiej technologii i polskich firm.</u>
          <u xml:id="u-220.8" who="#PoselBogdanDerwich">Wykorzystanie tranzytowego położenia Polski, tranzytu szeroko rozumianego, ale szczególnie dróg samochodowych i kolejowych, rurociągów gazowych i transportu ropy naftowej. Po raz pierwszy mamy szansę żyć z tego, jakie miejsca na mapie Europy dała nam historia. W infrastrukturę tranzytową zainwestują zainteresowani - czytaj Europa Zachodnia i Rosja. My jesteśmy na styku wielkiej wymiany surowców z jednej strony oraz produktów konsumpcyjnych i technologii z drugiej. Zjednoczona Europa będzie inwestowała jak u siebie, czyli bezpiecznie i na długie lata.</u>
          <u xml:id="u-220.9" who="#PoselBogdanDerwich">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie można oczywiście nie dostrzegać różnego rodzaju zagrożeń i niedogodności związanych z naszym członkowstwem w Unii. Na pewno w pierwszym okresie będziemy w roli biedniejszego kuzyna, będziemy płacili daninę za brak własnych kapitałów, za brak umiejętności operowania na dobrze zorganizowanym rynku, za nadmiar biedy i bylejakości odziedziczonej z poprzednich okresów. Ale mamy również atuty! Mamy młode, uczące się już nowego świata pokolenie. To my będziemy mieli najdłuższą zewnętrzną granicę zjednoczonej Europy. To my mamy szansę czerpać korzyści z najbliższych stosunków zintegrowanego kontynentu z sąsiadami, z krajami Europy Wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-220.10" who="#PoselBogdanDerwich">Panie i Panowie Posłowie! Uważam, że biorąc przykład z państw, które w okresie pięćdziesięciu lat przystępowały do jednoczącej się Europy i osiągnęły sukces, czego efektem jest osiągnięty poziom rozwoju tej części Europy oraz zamożność ich obywateli, powinniśmy zrobić wszystko w interesie naszych obywateli, żeby 1 stycznia 2004 r. był datą naszego członkowstwa w Unii. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#PoselAndrzejNamyslo">Polityka regionalna UE szansą dla Polski.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#PoselAndrzejNamyslo">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polska, deklarując zamiar przystąpienia do struktur wspólnotowych i rozpoczynając proces negocjacyjny z Unią Europejską, zobowiązała się do przyjęcia jej dorobku w zakresie polityki regionalnej. Obecnie wchodzimy w końcową fazę negocjacji w tym obszarze. Jest to niezmiernie ważny, o ile nie najważniejszy obszar negocjacyjny. Koncentrując uwagę na bezpośrednich dopłatach do rolnictwa, tracimy z pola widzenia to, co moim zdaniem jest największym dorobkiem Unii, a mianowicie sukces jej polityki regionalnej.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#PoselAndrzejNamyslo">Jak wiadomo, celem polityki regionalnej w Unii Europejskiej było i jest zmniejszenie nierówności gospodarczych i społecznych pomiędzy najbiedniejszymi a najbogatszymi regionami, a przez to zwiększenie społecznej i gospodarczej zwartości (spójności) całości Unii. Polityka regionalna w Unii opiera się na zasadzie solidarności i subsydiarności (pomocniczości). Zasada solidarności oznacza, że bogaty rezygnuje z części swojego bogactwa na rzecz biedniejszego. Zaś z zasady pomocniczości wynika, że Unia wyznacza jedynie ramy polityki regionalnej (strukturalnej), a w gestii państw członkowskich leży ich wdrożenie zgodnie z własnymi potrzebami, systemami instytucjonalnymi, prawnymi i finansowymi. Istotnym elementem subsydiarności jest współfinansowanie projektów regionalnych oraz ukierunkowanie ich działania na rzecz harmonijnej integracji z korzyścią dla całej organizacji.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#PoselAndrzejNamyslo">Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Instrumentami polityki regionalnej Unii Europejskiej są fundusze strukturalne, Fundusz Spójności (Kohezyjny) i kredyty inwestycyjne. Wielkość funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności na lata 2000-2006 wynosi 213 mld euro, czyli jedną trzecią budżetu Unii.</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#PoselAndrzejNamyslo">Nie wiadomo, jak te fundusze zostaną rozdysponowane po poszerzeniu Unii Europejskiej. Zależy to od wyniku negocjacji w obszarze polityki regionalnej, których finał jest przed nami. Mam nadzieję, że stanowisko negocjacyjne Polski w tym obszarze nie ulegnie zmianie, że od momentu akcesji będzie ona uczestniczyć w polityce spójności społeczno-gospodarczej Wspólnoty i będzie w pełni korzystać z funduszy strukturalnych oraz z Funduszu Spójności na takich samych zasadach jak inne kraje członkowskie.</u>
          <u xml:id="u-221.5" who="#PoselAndrzejNamyslo">A jest o co zabiegać. Polska ma do odrobienia duży dystans do krajów tzw. ˝piętnastki˝. Możemy go zmniejszyć, wykorzystując fundusze unijne. Z dostępnych danych wynika, że po poszerzeniu Unii Europejskiej do 25 krajów wszystkie nasze województwa będą spełniały kryteria uprawniające je do objęcia pomocą finansową Unii w ramach wspierania rozwoju i dostosowania strukturalnego regionów słabo rozwiniętych. Warto także odnotować, że wśród 10 najbiedniejszych regionów Wspólnoty 6 będzie znajdowało się w Polsce. Są to: Lubelskie (na samym końcu listy), Podlaskie, Podkarpackie, Warmińsko-Mazurskie, Świętokrzyskie i Opolskie. Dane te adresuję do tych polityków, którzy dla swych własnych celów politycznych mącą w głowach mieszkańcom Polski i straszą ich Unią Europejską. Paradoks całej sytuacji polega na tym, że największy posłuch mają oni wśród mieszkańców tzw. ściany wschodniej naszego kraju, który to rejon, biorąc pod uwagą kryteria Wspólnoty Europejskiej (dochód na głowę poniżej 75% średniej w Unii i w kraju), może najwięcej zyskać po wejściu do Unii Europejskiej. Przewiduje się, że po naszym wejściu do Unii możemy w latach 2004-2006 uzyskać prawie 13 mld euro na rozwój polskich regionów. Może to mieć istotne znaczenie dla przyszłości Polski.</u>
          <u xml:id="u-221.6" who="#PoselAndrzejNamyslo">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polityka regionalna Wspólnoty Europejskiej okazała się bez wątpienia sukcesem. Wystarczy spojrzeć na Irlandię, początkowo jeden z najuboższych krajów Unii Europejskiej, w którym średni dochód osoby utrzymującej rodzinę wynosił 64% średniej unijnej. Obecnie średnia ta wynosi 119%, co oznacza, że w ramach obowiązującej w Unii zasady solidarności Irlandia stanie się płatnikiem netto do budżetu Unii Europejskiej. Beneficjentem polityki regionalnej są także Hiszpania, Portugalia i Grecja. Tylko w ostatnich 10 latach ta trójka państw zmniejszyła średni dystans do przeciętnej rozwoju Wspólnoty, osiągając z 68% poziom 79%.</u>
          <u xml:id="u-221.7" who="#PoselAndrzejNamyslo">Pozostaje pytanie, czy Unia pozostanie tak szczodra po przystąpieniu do niej 10 nowych, wyraźnie biedniejszych krajów członkowskich. Należy żywić nadzieję, że tak, że liczne zapewnienia czołowych polityków unijnych, którzy ostatnio byli gośćmi Komisji Europejskiej Sejmu RP, o tym, że zasada solidarności będzie nadal obowiązywać w zreformowanej Unii Europejskiej, nie są gołosłowne i że główną dźwignią rozwoju zjednoczonej Europy będzie w dalszym ciągu polityka regionalna. Leży to w głęboko pojętym interesie Polski. Dobrze więc, że przedstawiciele naszego kraju, biorący udział w negocjacjach na temat przyszłości poszerzonej Unii, sprzeciwiają się próbom renacjonalizacji wspólnych polityk rozwojowych.</u>
          <u xml:id="u-221.8" who="#PoselAndrzejNamyslo">Regiony nie mogą być jednak postrzegane jako alternatywa dla państw, lecz jako pośrednie ogniwo w ich organizacji terytorialnej. Pozwalają one zachować europejską różnorodność kulturową i umożliwiają zmobilizowanie zasobów ludzkich w stopniu nieosiągalnym przez państwo. Regiony i państwa mają więc do odegrania komplementarne role w procesie integracji i dlatego zarówno jedne, jak i drugie mają swoją rację bytu w zjednoczonej Europie. Ponadto istnienie silnych państw narodowych jest wręcz niezbędne dla procesów integracji, ponieważ Unia Europejska może wymagać respektowania swoich aktów prawnych jedynie za ich pośrednictwem. Praktyka zaś dowodzi, że im słabsze państwo, tym mniej są respektowane przepisy prawa wspólnotowego i tym gorzej są wykorzystywane finansowe środki wspólnotowe.</u>
          <u xml:id="u-221.9" who="#PoselAndrzejNamyslo">Przytoczone argumenty przemawiają za wizją ˝Europy z regionami˝, w której będą istnieć zarówno państwa, jak i regiony. Regiony mogą i powinny stanowić trwałe spoiwo konstrukcji europejskiej i dzięki współdziałaniu z instytucjami państwowymi oraz wspólnotowymi powinny przyczyniać się do zwiększenia dobrobytu mieszkańców Europy, w tym Polski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Zamykam dyskusję przede wszystkim, żeby formalności stało się zadość.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proponuję, aby Sejm przyjął informacje o dotychczasowych pracach Konwentu Europejskiego, zawarte w drukach nr 704 i 748, do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 15. porządku dziennego: Informacja o działalności rzecznika praw obywatelskich za 2001 r. z uwagami o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela (druk nr 470) wraz ze stanowiskiem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka (druk nr 708).</u>
          <u xml:id="u-222.5" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu rzecznika praw obywatelskich pana profesora Andrzeja Zolla. Bardzo proszę, panie profesorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po raz trzeci jest mi dane przybliżyć Wysokiej Izbie zasadnicze elementy informacji rzecznika praw obywatelskich, tym razem odnoszące się do działalności tego urzędu w 2001 r. Godzi się przypomnieć, iż moje wystąpienie ma miejsce niemalże dokładnie w 15. rocznicę uchwalenia ustawy o rzeczniku praw obywatelskich. Skłania to do pewnej refleksji podsumowującej działania urzędu polskiego ombudsmana w szerszym niż tylko zakreślony w informacji wymiarze czasowym. Polski model ombudsmana sprawdził się w praktyce działania i jest interesujący dla innych państw, i to także tych, których tradycje demokratyczne są znacznie głębsze od naszych. Wielka w tym zasługa polskiego parlamentu, który stworzył mocne podstawy ustrojowe tej instytucji, znajdującej dobitny wyraz w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i doskonalonej m.in. w wyniku istotnych nowelizacji macierzystej ustawy, przeprowadzonych w latach 1991 oraz 2000.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Realizując zamierzenia, z jakimi objąłem w 2000 r. urząd rzecznika praw obywatelskich, w pełni korzystam z ustawowo mi danych instrumentów umożliwiających działalność w kierunku czuwania nad przestrzeganiem przez władze publiczne podstawowych wolności i praw człowieka i obywatela. Z satysfakcją mogę stwierdzić, że instrumenty te są skonstruowane użytecznie i szeroko, w sposób porównywalny na gruncie europejskim z kompetencjami ombudsmana Finlandii, uważanego powszechnie za dysponującego najszerszym arsenałem środków prawnych dla ochrony obywateli.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Dla zilustrowania przypomnę, że polski rzecznik praw obywatelskich może zaskarżyć ustawę do Trybunału Konstytucyjnego, wnosić kasacje i rewizje nadzwyczajne od orzeczeń sądowych, przyłączyć się do każdego postępowania. Piastowany przeze mnie urząd znajduje się więc w lepszej sytuacji niż urzędy piastowane przez wielu innych ombudsmanów. Niedawno miałem okazję zaktualizować te porównania, albowiem w maju tego roku byłem organizatorem i gospodarzem VI Europejskiej Konferencji Ombudsmanów, po raz pierwszy odbywającej się w Polsce. Podczas obrad, które otworzył prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, zajęliśmy się m.in. tematem skuteczności działań ombudsmana, skuteczności sprawowania urzędu, który - jak to pan prezydent określił w swoim wystąpieniu - jest w Polsce trwałym elementem gmachu państwowego, wpisanym w ład konstytucyjny, cieszącym się w społeczeństwie uznaniem i prestiżem.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Nie inaczej niż w latach ubiegłych przedłożony obu izbom parlamentu dokument ma postać wielostronicowego i wielowątkowego opracowania. Nie da się bowiem, bez uszczerbku dla obrazu sprawy, przedstawić w formie krótkiego komunikatu stanu przestrzegania w Polsce wolności i praw człowieka i obywatela, gdy do rzecznika wpływa w jednym tylko roku ponad 55 tys. spraw wymagających zbadania i oceny pod kątem zagrożeń obywatelskich interesów, poszanowania ludzkiej godności, równego traktowania w tej samej sytuacji prawnej.</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Nie chciałbym, aby przytoczona liczba sprawiała wrażenie, iż urząd rzecznika praw obywatelskich to swoista skrzynka skarg i listów, a rzecznik reaguje tylko i wyłącznie wtedy, gdy problem został już podniesiony przez obywatela. Dla mnie istotniejsze jest zapobieganie złym zjawiskom. Zapowiadałem to już w sejmowym wystąpieniu inaugurującym moją kadencję jako rzecznika praw obywatelskich. Swoje relacje widzę szerzej - jako rzecznika i jednego z wielu realizatorów idei społeczeństwa obywatelskiego, współbrzmiącej z zawartą w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej normą określającą nasz kraj jako demokratyczne państwo prawa.</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Konstatacja ta nie oznacza bagatelizowania sygnalizowanych spraw indywidualnych, które, jak dowodzi odzwierciedlona w informacji praktyka, nieprzerwanym potokiem płyną od obywateli, z reguły bezradnych i zagubionych w gąszczu niezrozumiałych, często sprzecznych przepisów, których dostępność w dodatku pozostawia wiele do życzenia. Rzecz tkwi jednak w tym, że załatwienie z korzyścią dla żalących się jednostkowych spraw nie likwiduje całości zagadnień negatywnie wpływających na kontakty ludzi z szeroko pojmowaną ˝władzą˝. Jest ona niekiedy wręcz postrzegana przez żalących się jako siła groźna, lekceważąca społeczne potrzeby, niesprawna w egzekucji prawa i wyzwalająca tym samym chęć jego obchodzenia, niereagująca dostatecznie skutecznie na różnego rodzaju patologie. Gdyby się oprzeć wyłącznie na subiektywnych obserwacjach osób zawiedzionych swoimi kontaktami z władzą, jej wizerunek musiałby być jednoznacznie negatywny.</u>
          <u xml:id="u-223.6" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Na naszych oczach ulega zmianie rola i miejsce państwa. Poprzednio to państwo było głównym źródłem zagrożeń dla praw człowieka poprzez nadużywanie władzy. Teraz to państwo staje się obrońcą praw, chociaż wciąż nie dość skutecznym. Zagrożenia najczęściej leżą dzisiaj gdzie indziej. Ich źródłem są różnego rodzaju podmioty gospodarcze, dyktujące obywatelowi warunki zawieranej umowy, ich źródłem jest indywidualna osoba, która nadużywa wolności ze szkodą dla wolności i praw podstawowych drugiego człowieka. Bezrobocie prowokuje na rynku pracy do wykorzystywania dominującej pozycji pracodawców wobec pracowników. Normy dotyczące czasu pracy oraz warunków pracy i płacy często nie są przestrzegane. Dochodzi do przypadków dyskryminacji kobiet, osób starszych i niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-223.7" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Podstawowego zagrożenia dla realizacji praw człowieka dopatrywać się należy w sytuacji występującej na rynku pracy. Poziom bezrobocia i utrzymująca się od kilku lat tendencja do szybkiego podnoszenia się jego stopy stawia problem bezrobocia w rzędzie najważniejszych problemów społeczno-ekonomicznych. Bezrobocie generuje ludzką biedę, wyzwala stan apatii, przenoszonej na byt całej rodziny, silnie dotyczy zwłaszcza dorastającej młodzieży i niejednokrotnie pozostających w skrajnym ubóstwie dzieci. W finansowej zapaści znajduje się pomoc społeczna, szerzy się bezdomność i żebractwo. Wszystko to wymaga skoordynowanego przeciwdziałania władz publicznych, organizacji samorządowych i obywatelskich, mediów, pracodawców, instytucji naukowych, doradczych i charytatywnych oraz poszczególnych osób świadomych skutków ekonomicznych, kulturowych i intelektualnych wytworzonego stanu rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-223.8" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Zwróciłem się 31 stycznia 2002 r. do ministra pracy i polityki społecznej o informacje na temat realizacji programów rządowych mających na celu powstrzymanie tego zjawiska, a także o informacje o zamierzeniach rządu dotyczących realizacji kolejnych etapów ˝Narodowej strategii wzrostu zatrudnienia i rozwoju zasobów ludzkich w latach 2002-2006˝.</u>
          <u xml:id="u-223.9" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Na spotkaniu z ministrem pracy i polityki społecznej w dniu 3 stycznia 2002 r. wyraziłem negatywną ocenę braku stabilności prawa, wywołaną częstymi zmianami przepisów ustaw, które regulują uprawnienia obywateli. Chodzi na przykład o zmiany przepisów Kodeksu pracy w zakresie urlopów wychowawczych oraz zmiany w ustawie o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu. Zmiany te polegają najczęściej na zaostrzaniu kryteriów dotyczących uzyskiwania przewidzianych świadczeń, a nadto są wprowadzane bez wymaganego vacatio legis. Podważa to zaufanie obywateli do państwa. Z punktu widzenia walki z bezrobociem istotne jest także prawidłowo ukierunkowane szkolenie osób poszukujących pracy. Zagadnieniu temu poświęciłem odrębne wystąpienie z lipca ubiegłego roku.</u>
          <u xml:id="u-223.10" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Z kolei we wspomnianym styczniowym piśmie zwróciłem się o informacje o spodziewanym terminie zakończenia prac legislacyjnych nad rozporządzeniem ministra pracy i polityki społecznej, w którym byłyby określone standardy realizacji ustawowych zadań, w szczególności w zakresie pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego i innych działań ustalonych w art. 4 ust. 7 ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu.</u>
          <u xml:id="u-223.11" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">W obszernym wystąpieniu z 7 marca 2002 r. przedstawiłem swoje spostrzeżenia i uwagi do projektu ustawy zmieniającej Kodeks pracy, czyniąc m.in. zastrzeżenie, iż uzasadnienie projektowanych zmian w wielu przypadkach nie zawiera informacji na temat tego, dlaczego projektodawca uznał za celowe wprowadzenie określonej modyfikacji do istniejącego stanu prawnego.</u>
          <u xml:id="u-223.12" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Trudności bytowe odnoszą się w dużej mierze także do sytuacji tych osób, które zakończyły aktywność zawodową lub zamierzają albo z różnych względów są zmuszone ją zakończyć. Czyni to szczególnie wrażliwym obszar zabezpieczenia społecznego, materię nader często krytykowaną w wystąpieniach kierowanych do rzecznika praw obywatelskich.</u>
          <u xml:id="u-223.13" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">We wnioskach zawartych w informacji podkreślam, że w zakresie zabezpieczenia społecznego niezbędne jest zakończenie prac nad ustawami, których brak jest jedną z przyczyn wadliwego systemu ubezpieczeń społecznych. Dotyczy to takich problemów jak określenie wysokości świadczeń pieniężnych przysługujących z ubezpieczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych i warunków nabywania prawa do nich, a także uregulowanie zasad przyznawania i finansowania emerytur pomostowych dla ubezpieczonych z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W rozwiązaniach reformy potrzebny jest powrót do dyskusji nad wprowadzeniem elastycznej regulacji odnoszącej się do wieku emerytalnego. Obecne zróżnicowanie wieku emerytalnego narusza konstytucyjną zasadę równego prawa kobiet i mężczyzn do zabezpieczenia społecznego i zasadę sprawiedliwości społecznej.</u>
          <u xml:id="u-223.14" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Powracając do zagrożeń ze strony państwa, chcę powiedzieć, że polegają one dziś głównie na niskiej sprawności jego organów, szczególnie gdy chodzi o władzę sądowniczą. Prawo obywatela do sądu nadal pozostawia wiele do życzenia. Na rozstrzygnięcia sądowe czeka się wiele lat, a egzekucja tych rozstrzygnięć jest także wielce problematyczna. Z ubolewaniem wypada mi stwierdzić, że w obszarze wymiaru sprawiedliwości trudno zaobserwować postulowany przez wielu przełom. Jeszcze w październiku 2000 r. zorganizowałem konferencję, w której wzięli udział szefowie organów państwa związanych z wymiarem sprawiedliwości oraz zaangażowani w tę problematykę politycy. Miałem nadzieję, że uda się poprawić funkcjonowanie sądownictwa. Jest jednak inaczej. Zapaść finansowa sądownictwa i zła organizacja pracy, przy znacznym zwiększeniu obowiązków, czego przykładem może być przejęcie od 17 października 2001 r. orzecznictwa w sprawach wykroczeń, nie wróży dobrze na przyszłość. Niestety nadal wymiar sprawiedliwości jest zmurszałym filarem nawy państwowej. Jego niedowład, w tym brak gwarancji rozpatrywania spraw w rozsądnym terminie, jest wytykany władzom polskim również przez różnego rodzaju instytucje krajowe i międzynarodowe.</u>
          <u xml:id="u-223.15" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Życzę nowemu ministrowi sprawiedliwości panu Grzegorzowi Kurczukowi dokonania tego przełomu. W dążeniach do tego znajdzie w mojej osobie zawsze sprzymierzeńca.</u>
          <u xml:id="u-223.16" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Dobrze funkcjonujący wymiar sprawiedliwości jest nie tylko podstawowym prawem obywatelskim, ale także warunkiem realizacji szeregu praw szczegółowych. Jest więc zrozumiałe, że musi być w centrum zainteresowania rzecznika.</u>
          <u xml:id="u-223.17" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Niedawno Helsińska Fundacja Praw Człowieka przedstawiła raport o dostępie do pomocy prawnej w Polsce. Wynika z niego szereg istotnych wniosków, między innymi to, iż dzisiejszy system wyznaczania obrońców i pełnomocników z urzędu działa źle. Sądy nie mają pieniędzy, żeby płacić za obrońców z urzędu, a ludzie nie mają pieniędzy na adwokatów. Dodam od siebie, że większości obywateli brakuje podstawowych informacji: jak wnieść sprawę do sądu, czy w ogóle przysługuje im droga sądowa, a jeśli nie, to co mogą zrobić, do kogo i w jakim terminie się zwrócić, czy w tym zakresie mogą oczekiwać pomocy w nieodpłatnej formie. Często jest to wiedza, którą powinni dostać w urzędzie. Nie dostają.</u>
          <u xml:id="u-223.18" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">W tej sytuacji bardzo ważne są działania społeczne: kliniki prawa, które powstają przy ośrodkach akademickich i z którymi blisko współpracuję, a także rozmaite biura porad obywatelskich. Podejmuję obecnie starania o zaktywizowanie do akcji poradnictwa obywatelskiego osób starszych, emerytów, którzy mogą zyskać satysfakcję w pracy na rzecz innych i przynieść znaczącą pomoc obywatelom. Niestety nie rozwiązuje to sprawy pomocy prawnej w sądzie, bo tego działalność społeczna nie załatwi.</u>
          <u xml:id="u-223.19" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Na marginesie tego problemu muszę podnieść kwestię niezrozumiałego dla mnie wyeliminowania możliwości pomocy prawnej świadczonej społecznie, najczęściej przez studentów działających w klinikach prawa, w postępowaniu w sprawach o wykroczenia. Należy w ramach reformy postępowania karnego do tego problemu powrócić. Nie da się nie podzielić opinii, że wiele opłat sądowych, przy zubożeniu społeczeństwa, stanowi poważną przeszkodę w dostępności do sądu.</u>
          <u xml:id="u-223.20" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">W informacji staram się przypominać - bo taka jest przecież rola rzecznika - przedstawicielom władz państwowych o ich służebnych funkcjach w stosunku do obywateli. Organy państwa nie zawsze funkcjonują w sposób sprawny. Rzecznik ma więc wyrównywać tę dysproporcję między państwem, jego aparatem a bardzo osamotnionym obywatelem, który często wobec tego aparatu czuje się zupełnie zagubiony. Piszę o tym już we wstępnej części informacji, piętnując częstą jeszcze urzędniczą bezduszność i niekompetencję. Wzywam zarazem do upowszechnienia na gruncie polskim przyjętego we wrześniu 2001 r. przez Parlament Europejski, zalecanego do stosowania w państwach unijnych, Kodeksu Dobrej Administracji, ustalającego standardy właściwego postępowania w urzędach administracji publicznej. Mogą one poprawić także sytuację polskiego petenta. Mój zastępca, pan dr Jerzy Świątkiewicz, jest autorem wydanego nakładem Biura Rzecznika Praw Obywatelskich w maju br. tłumaczenia tego kodeksu i komentarza do niego, przedstawiającego zastosowanie w warunkach polskich procedur administracyjnych.</u>
          <u xml:id="u-223.21" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Jedną z powinności rzecznika jest ustawowo zadekretowane współdziałanie z organizacjami i ruchami obywatelskimi. Ten istotny element artykułuję już obecnie, ponieważ do roli organizacji obywatelskich będę odwoływał się wielokrotnie.</u>
          <u xml:id="u-223.22" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">W dniu 3 maja 2002 r. miałem zaszczyt ogłosić już czwartą edycję konkursu na najlepszą inicjatywę obywatelską Pro Publico Bono. Wydarzenie to było dla mnie jako rzecznika praw obywatelskich powodem szczególnej satysfakcji. Konkurs Pro Publico Bono oraz towarzyszące mu inicjatywy i działania obywatelskie spełniają bardzo istotną rolę w realizacji zadań rzecznika praw obywatelskich. Stanowią one unikalne źródło obserwacji kondycji społeczeństwa obywatelskiego, obszarów aktywności i zakresu bezradności społecznej. W dotychczas przeprowadzonych trzech edycjach ponad 700 organizacji samorządowych zaprezentowało różnorodne przedsięwzięcia i zadania podejmowane na wszystkich płaszczyznach życia społecznego, od edukacji, kultury poczynając, poprzez akcje charytatywne, inicjatywy na rzecz rozwoju społeczności lokalnych oraz współpracy międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-223.23" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Zeszłoroczny konkurs pokazał olbrzymi potencjał tkwiący w organizacjach obywatelskich. To powód do optymizmu. Mimo wszystkich trudności jest w Polsce wielu ludzi, którym chce się działać dla wspólnego dobra, na rzecz innych. Musi niepokoić niechęć środków masowego przekazu, szczególnie telewizji publicznej, do prezentacji pozytywnych wzorców obywatelskiego działania.</u>
          <u xml:id="u-223.24" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Myślę, że przygotowany z inicjatywy Rady Ministrów projekt ustawy o działalności organizacji pożytku publicznego i wolontariacie, po niezbędnych udoskonaleniach i poprawkach, wesprze organizacje w przejmowaniu wielu zadań publicznych. Organizacje działające na zasadzie non profit mogą wykonać te zadania znacznie lepiej i taniej. Do projektu tego zgłosiłem pakiet uwag wypracowanych podczas spotkań z przedstawicielami organizacji społecznych.</u>
          <u xml:id="u-223.25" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Wspomniałem przed chwilą o ludzkiej bezradności. Problem ten przewija się w większości kierowanych do mnie spraw. Jest to zjawisko szczególnie groźne dla życia społecznego, dla demokracji w Polsce. Wspólnie z przewodniczącym Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej i z przewodniczącym Związku Powiatów Polskich podpisaliśmy deklarację o zwalczaniu bezradności społecznej, chcąc w ten sposób stworzyć bodziec dla ruchu organizacji obywatelskich i władz samorządu lokalnego. Nie da się bowiem przezwyciężyć tego zjawiska bez ich ścisłej współpracy.</u>
          <u xml:id="u-223.26" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Sytuacja jest szczególnie niepokojąca, gdy się zważy, że bezradni, pozbawieni nadziei na normalne, spokojne i bezpieczne, godne życie czują się nie tylko pojedynczy ludzie czy rodziny, lecz także całe grupy zawodowe i regiony. Z zadowoleniem przyjąłem ostatnią inicjatywę ministra pracy i polityki społecznej opracowania rządowych projektów zwalczania społecznego odrzucenia. Myślę, że ruch obywatelski znajdzie w aktywności rządu znaczne poparcie.</u>
          <u xml:id="u-223.27" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Od dawna znaczącą rolę w przezwyciężaniu niekorzystnych zjawisk upatruję w intensyfikowaniu procesów edukacji obywatelskiej, pojmowanej nie tylko jako problem przekazywania wiedzy, ale także kształtowania właściwych postaw. Prawo do edukacji jest jednym z podstawowych praw człowieka, warunkującym korzystanie z innych uprawnień i możliwości, w szczególności prawa do świadomego, aktywnego uczestniczenia w życiu społecznym. Czuwanie nad wykonywaniem tego prawa należy więc niewątpliwie do obowiązków rzecznika praw obywatelskich. Wielokrotnie stwierdzałem - i czynię to również w informacji - że edukacja musi mieć priorytet w działaniach władz publicznych, że powinna zostać oderwana od gry wyborczej, podejrzeń o polityczne wyrachowanie.</u>
          <u xml:id="u-223.28" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">W ubiegłym roku źle się stało, że do kampanii wyborczej wprzęgnięto kwestię nowej matury. Doprowadziłem jeszcze przed wyborami do spotkania ministra edukacji narodowej z politykami, aby porozmawiać o tym problemie. Zaapelowaliśmy o to, aby przestać mówić o maturze w kontekście polityki. Chodziło przecież o dobro młodzieży poddawanej dodatkowym, całkowicie zbędnym, stresom. Działaniem tym nie udało się niestety usunąć skutków wadliwych rozwiązań. Młodzieży szkolnej u progu szczególnie doniosłego zdarzenia dla wejścia w dorosłe życie boleśnie narzucono demoralizujące przekonanie, iż wybór łatwiejszej drogi się opłaca. Jaki będzie tego efekt, niestety można przewidzieć.</u>
          <u xml:id="u-223.29" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Podobny w istocie problem, tym razem dotyczący tzw. czerwonych pasków na świadectwach szkolnych wystąpił w bieżącym roku. Wprowadzona w toku roku szkolnego, a nawet po tym, gdy szóstoklasiści napisali ogólnopolski sprawdzian, na kilka dni przed egzaminem gimnazjalistów, zmiana zasad przyznawania tego świadectwa, traktowanego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu w kategoriach wyróżnienia, zaskoczyła młodzież i nie dała jej możliwości uwzględnienia nowych wymagań kwalifikacyjnych. Tym samym złamano wobec osób rozpoczynających swój bezpośredni kontakt z żywym prawem zasadę, że prawo nie może działać wstecz.</u>
          <u xml:id="u-223.30" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">W tej sprawie zwróciłem się więc do prezesa Rady Ministrów o uchylenie rozporządzenia ministra edukacji i sportu z dnia 24 kwietnia 2002 r. Przyznaję, że mógłbym w tej sprawie skierować stosowny wniosek do Trybunału Konstytucyjnego, ale byłby to gest symboliczny, ponieważ ze względów proceduralnych Trybunał Konstytucyjny nie byłby w stanie rozpoznać sprawy do czasu zakończenia roku szkolnego i rozdania świadectw. Argumentacja użyta w wystąpieniu do premiera odniosła skutek. Omawiane rozporządzenie wejdzie w życie nie w tym roku szkolnym, lecz z początkiem roku szkolnego 2002/2003. Fakt ten nie niweluje jednak całości efektów zdarzenia, wielce podobnych do znanych z ubiegłorocznych matur.</u>
          <u xml:id="u-223.31" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Turbulencje wstrząsające prawem oświatowym źle służą reformie edukacji. Najbardziej negatywnie jednak uderzają - jak podkreśliłem - w psychikę młodych ludzi, co będzie szczególnie trudno odwrócić. Przyjęte w tym roku procedury przyjęć do szkół pogłębiają wrażenie braku spójnych koncepcji i dokładniejszych refleksji co do konsekwencji przyjętych rozwiązań u osób odpowiedzialnych za politykę edukacyjną. Szkoła jest w dalszym ciągu spostrzegana przede wszystkim jako miejsce pracy nauczycieli, a nie jako miejsce przekazywania wiedzy, kształcenia charakterów i postaw młodego pokolenia.</u>
          <u xml:id="u-223.32" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Jesteśmy społeczeństwem ludzi źle wykształconych. Ten brak można i należy nadrobić zdecydowaną ofensywą edukacyjną. Konieczna jest poprawa samego kształcenia w szkole, przy czym nie chodzi już o kolejną reformę programu, lecz bardziej o sposób jego realizowania.</u>
          <u xml:id="u-223.33" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Brak jest ciągle wizji programu edukacji młodego pokolenia nie na następny rok szkolny, ale w dystansie przynajmniej 20-letnim. Dzieci podejmujące dziś naukę będą za kilkanaście lat zdawały egzamin praktyczny ze zdobytej wiedzy. Nasze pokolenie jest zobowiązane dać im dzisiaj materiał służący do zdania tego egzaminu. Nie może to być wąskie specjalistyczne kształcenie, gdyż nie wiemy, czy za 20 lat dana specjalizacja w ogóle będzie poszukiwana na rynku. Dlatego powstaje konieczność kształcenia ogólnego, dającego młodzieży znaczną możliwość mobilności w dostosowaniu się do potrzeb rynku.</u>
          <u xml:id="u-223.34" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Szkoła, szczególnie w małych miejscowościach, powinna być centrum cywilizacyjnym, i to nie tylko dla uczniów, ale i dla rodziców, którzy powinni uzupełniać swoje wykształcenie i współdziałać ze szkołą w procesie edukacji i wychowania ich dzieci. Nie działają rady rodziców w szkołach ani związane z samorządami terytorialnymi rady oświatowe.</u>
          <u xml:id="u-223.35" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Nie jest przypadkiem, że jednym z laureatów ubiegłorocznej edycji konkursu ˝Pro publico bono˝ została Federacja Inicjatyw Oświatowych, organizacja zajmująca się ratowaniem małych wiejskich szkół. Dlatego, jak mówiliśmy podczas konwencji tego konkursu, 3 maja br., należy zacząć od wsi polskiej. Nie można utrzymywać stanu, gdzie tylko niespełna 2% mieszkańców wsi ma wyższe wykształcenie, a 10% - średnie. Połowa polskich dzieci mieszkająca dziś na wsi ma utrudniony dostęp do edukacji. Wadliwy jest system stypendialny. Mimo mojej przegranej przed Trybunałem Konstytucyjnym dalej uważam, że nie ma żadnych podstaw do pominięcia młodzieży studiującej ˝wieczorowo˝ przy udzielaniu pomocy stypendialnej. Często właśnie ta młodzież rekrutuje się z ośrodków zaniedbanych i potrzebujących wsparcia.</u>
          <u xml:id="u-223.36" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Niezbędne jest wyrównanie szans tym, którzy zostali zepchnięci w ostatnich latach na margines, przede wszystkim dzieciom z terenów zwiększonego bezrobocia, z rodzin, w których nie ma dążności do kształcenia się, a wręcz przeciwnie, często występuje zagrożenie demoralizacją.</u>
          <u xml:id="u-223.37" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">O poziomie polskiego społeczeństwa nie decyduje wykształcenie elity, lecz robotnika, sprzedawcy, rolnika. Ich zdolność do konkurencji na europejskim rynku pracy rozstrzygnie o tym, czy będziemy na salonach, czy w przedpokoju Europy. Konieczne jest więc wykorzystanie potencjału nauczycielskiego, odciążanego nadchodzącym niżem demograficznym, do intensywnego kształcenia dorosłych, których poziom przygotowania do tej konkurencji jest zastraszająco niski.</u>
          <u xml:id="u-223.38" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Obawiam się, że przy rozwiązywaniu niektórych kwestii popełniamy stare błędy. Jesteśmy dumni z tego, że stosunkowo szybko wielokrotnie zwiększyliśmy liczbę studiującej młodzieży. Jest to jednak sukces w dużej mierze pozorny, jeśli się zważy, że wiele z tych osób uczy się w słabych szkołach lub filiach. Zwiększamy liczbę osób z dyplomami studiów wyższych, ale to ciągle nie znaczy, że przybywa osób dobrze przygotowanych do wykonywania zawodów wymagających wykształcenia na poziomie wyższym. Prywatne szkoły wyższe nie mają nadal własnej kadry. Nie prowadzą własnych badań naukowych. Są często jedynie szansą na podreperowanie budżetów domowych pracowników naukowych państwowych szkół wyższych kosztem studentów oraz pracy naukowej i dydaktycznej na macierzystej uczelni.</u>
          <u xml:id="u-223.39" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Imponujący pod względem liczbowym i wskaźnikowym - cytuję tutaj ostatni raport Najwyższej Izby Kontroli - wskaźnik scholaryzacji osiągnął poziom najbardziej rozwiniętych krajów świata, rozwój studiów wyższych miał bowiem charakter żywiołowy, oderwany coraz bardziej od realnych możliwości kadrowych, lokalowych i organizacyjnych. W uczelniach państwowych podporządkowany był głównie interesom finansowym tych uczelni i ich pracowników naukowo-dydaktycznych. Sprawy jakości kształcenia przesuwane były na dalszy plan. Rosnące wpływy z opłat pozwalały na dofinansowanie bieżących kosztów działalności uczelni, w tym wyższych wynagrodzeń kadry nauczycielskiej. Podkreślić przy tym należy fakt, że dotacja budżetowa na działalność dydaktyczną nie pokrywała kosztów tej działalności, a w tym zwłaszcza płac. W sytuacji tej kandydatom zainteresowanym podjęciem studiów w formach odpłatnych zapewniano praktycznie bezproblemowy, w odróżnieniu od studiów dziennych, dostęp do indeksu, jednakże bez gwarancji równych szans uzyskania porównywalnego do studentów studiów dziennych poziomu wykształcenia. Tyle Najwyższa Izba Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-223.40" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Skoro mowa o nauce i badaniach naukowych, to nie sposób pominąć ich zasilania finansowego ze strony fundacji. Dla tworzenia pożądanych relacji między tymi podmiotami szczególne znaczenie ma uchwała siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 12 marca 2002 r., stanowiąca, że dochód fundacji, której cel statutowy stanowi wspieranie działalności naukowej, jest w części wykorzystanej na lokatę kapitału przez nabycie papierów wartościowych wolny od podatku dochodowego. Słowem, w takiej sytuacji fundacja jest zwolniona z tego podatku.</u>
          <u xml:id="u-223.41" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Mam pewną satysfakcję, bo przyczyniłem się do tego rozstrzygnięcia, skarżąc w drodze rewizji nadzwyczajnej oparty na odmiennym założeniu wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawie dotyczącej Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Sprawa nie była bagatelna, bo w rachubę wchodziło, razem z zapłaconymi odsetkami, ok. 100 mln zł. Uchwała powiększonego składu Sądu Najwyższego ma precedensowe znaczenie dla wszystkich innych fundacji, które w podobny sposób chciałyby lokować dochody przeznaczone na działalność statutową. Orzeczenie Sądu Najwyższego przecina różnego rodzaju interpretacje i arbitralne decyzje urzędów skarbowych, pozwalając fundacjom na uczciwe pomnażanie inwestowanych w naukę pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-223.42" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Realizacja prawa do edukacji bezpośrednio koresponduje z sytuacją rodzinną obywateli, z których wielu - jak już wspomniałem - dotknęło bezrobocie. Edukacja dzieci, przekwalifikowanie się dorosłych stanowi szansę na zmianę statusu, odbicie się od przysłowiowego dna, powrót do godnego życia. Rzecz jednak w tym, że wiele rodzin, w tym w regionach wiejskich, po prostu nie stać, z przyczyn zarówno natury ekonomicznej, jak i wolicjonalnej, na inwestowanie w siebie - z konieczności długotrwałe i niegwarantujące oczekiwanego skutku.</u>
          <u xml:id="u-223.43" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Jesteśmy krajem ludzi biednych, niemal że w 1/5 pozbawionych pracy, z niepokojem myślących o przyszłości swojej i najbliższych. Cierpi na tym rodzina. Na początku maja w dyskusji na konferencji zorganizowanej przez Instytut Praw Człowieka w Oświęcimiu usiłowaliśmy zdiagnozować biedę, traktowaną jako problem konstytucyjny. To sprawa wielkiej wagi, zwłaszcza gdy odnieść ją do sytuacji konkretnej rodziny. Na jej kondycji odbijają się bowiem ze zdwojoną siłą wszelkie kryzysy i trudności społeczne.</u>
          <u xml:id="u-223.44" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Stwierdzenie to nawiązuje do jednej z tez wniosków stanowiących integralną część informacji, eksponujących los dzieci, zwłaszcza w pewnym sensie w sytuacjach ekstremalnych. Dotyczy to zarówno tych, które przebywają w rodzinach i odczuwają pogorszenie warunków życiowych, a także często związane z tym konsekwencje przemocy, wzrostu agresji, alkoholizmu i narkomanii, wykorzystywania do żebractwa i osłabiania domowych więzi, jak i wychowanków różnego typu instytucji opiekuńczych, których działalność pozostawia wiele do życzenia. Doświadczenia roku 2001 przekonują, że praca nad zapobieganiem, a co najmniej umniejszaniem zjawisk naruszających prawa dzieci i rodziny, może i powinna być prowadzona w oparciu o samorządy, zwłaszcza te, które potrafią efektywnie współpracować z organizacjami obywatelskimi. To założenie legło u podstaw wielowątkowego programu, który w biurze rzecznika nazywamy od jego inicjatorów i miejsca, w którym powstał, eksperymentem wrocławskim. Jego podstawową ideą jest współdziałanie wielu podmiotów, w których polu zainteresowań znajduje się, a przynajmniej powinno, dobro dziecka. Jest to więc współdziałanie rodziców, rodzin zastępczych, rodzinnych lub tradycyjnych domów dziecka z placówkami pomocy społecznej, kuratorium, a także z sądem rodzinnym. Udział w tym przedsięwzięciu sędziów sądu rodzinnego wydaje się ciekawy i godny upowszechnienia.</u>
          <u xml:id="u-223.45" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">To, co jest obserwowane w makroskali i ma w jakiejś mierze anonimowy wyraz, w odniesieniu do poszczególnych rodzin przybiera niejednokrotnie postać dramatu, szczególnie boleśnie uderzającego w dobro dzieci. Z obserwacji rzecznika widać to jak na dłoni. Wspierając tę tezę przykładami, wskażę tylko, że w specjalizującym się w tych sprawach zespole prawa rodzinnego podległego mi biura badaliśmy m.in. sprawy zagwarantowania rodzicom wpływu na świadczenia usług edukacyjnych, przemocy w rodzinie i wykorzystywania dzieci do żebractwa, systemowego wspierania rodziny, przestrzegania praw dzieci - mieszkańców domów opieki społecznej, likwidacji i przekształceń placówek społeczno-wychowawczych, praw dzieci - pacjentów, w tym w szpitalach i oddziałach psychiatrycznych, statusu dzieci niepełnosprawnych, postępowań w sprawach nieletnich, leczenia odwykowego. Wyliczenie to z konieczności, jak wspomniałem, przykładowe uzmysławia wyjątkowo szeroki zakres problemów, z którymi boryka się wiele polskich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-223.46" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Jeśli tak, to powstaje pytanie, czy nie należałoby rozważyć utworzenia w składzie rządu ministerstwa ds. rodziny, które na szczeblu rządowym mogłoby monitorować problemy i w sposób całościowy przygotowywać rozwiązania w interesie rodzin i tym samym społeczeństwa. Z natury rzeczy jestem bardzo ostrożny w promowaniu projektów zakładających tworzenie nowych organów w sferze administracji publicznej. Tu chodzi jednak o skupienie rozproszonych sił i środków dla ochrony bytu polskiej rodziny, dla umocnienia której warto, jak się wydaje, co najmniej przestudiować i przedyskutować tę zgłoszoną do dalszych przemyśleń propozycję. Próba ta uwzględnia także stan, w jakim znajduje się pomoc społeczna, która przeżywa głębokie trudności z powodu braku odpowiednich do potrzeb środków finansowych. Zdarza się, że powoduje to nawet okresowe wstrzymywanie wypłat i świadczeń bądź też wypłacanie ich w formie zaliczkowej. Oczywiście chodzi tu o świadczenia obowiązkowe.</u>
          <u xml:id="u-223.47" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Bacznie śledzę nie tylko praktykę udzielania świadczeń socjalnych, ale także zmiany dotyczące tych mających tak wielki rezonans społeczny przepisów. Przykładem może być tu moja reakcja na brak okresu dostosowawczego przy wejściu w życie ustawy z dnia 17 grudnia 2001 r. zmieniającej przepisy o Funduszu Alimentacyjnym, zasiłkach rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych, świadczeniach z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, o pomocy społecznej i innych.</u>
          <u xml:id="u-223.48" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Nagła i zasadnicza w swoich rozwiązaniach zmiana przepisów, z którymi obywatele nie mają w praktyce szans się zapoznać, z tej przyczyny godzi bezpośrednio w ich prawa i wolności obywatelskie. Problem ten sygnalizowałem 15 stycznia 2002 r. prezesowi Rady Ministrów. Dostęp do informacji prawnej stanowi jedno z podstawowych praw obywatelskich. Stan, w którym dany akt normatywny formalnie obowiązuje, lecz jego treść nie jest powszechnie dostępna, nie powinien w ogóle mieć miejsca. Możność efektywnego pozyskiwania wiedzy o prawie wpisuje się w treść obywatelskiego prawa do informacji publicznej, zapisanego w art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i rozwiniętego w treści ustawy z 6 września 2001 r. Długo czekaliśmy na tę ustawę, która weszła w życie 1 stycznia br., stając się jedną z gwarancji funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego. Także bardzo długo czekaliśmy i czekamy nadal na wydanie koniecznych aktów wykonawczych. Uchwalenie ustawy i obudowanie jej pakietem rozporządzeń, chociaż oczywiście niezbędne, nie gwarantuje sukcesu. Powtarzałem i powtarzam, że obywatele muszą się nauczyć z tej ustawy korzystać, a władze zrozumieć, że dla prawidłowego działania organizacji państwowej dostęp obywatela do informacji publicznej jest konieczny.</u>
          <u xml:id="u-223.49" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Zważmy zalety tego przedsięwzięcia. Przejrzystość, transparentność rozwiązań systemowych jest ważna przede wszystkim ze względu na to, że ułatwia kontrolę oraz zapobiega nadużyciom władzy. Spojrzenie z zewnątrz mobilizuje nadzór i kontrolę wewnętrzną oraz utrudnia ukrywanie faktów świadczących o nadużyciach w administracji. Przejrzystość przeciwdziała również korupcji urzędników. Wreszcie nieoficjalny udział zainteresowanych obywateli i dziennikarzy w procesach kontroli podnosi skuteczność kwalifikowanych, profesjonalnych sprawdzeń prowadzonych przez organy do nich specjalnie powołane. Ponadto przejrzystość sprzyja poprawie jakości pracy administracji. Urzędnik pracuje lepiej, gdy czuje nad sobą nadzór obywateli.</u>
          <u xml:id="u-223.50" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Waga tych zagadnień jest przyczyną tego, że w kierowanym przeze mnie urzędzie czuwanie nad wdrażaniem ustawy o dostępie do informacji publicznej wyodrębnia się w oddzielny program porównywalny w swym znaczeniu z wcześniej już relacjonowanymi. W myśl przyjętych założeń z uwagą będę też śledził dalsze prace nad rządowym projektem ustawy o dostępie do informacji gospodarczych. To delikatna materia, cel regulacji jest generalnie słuszny, pozwoli to bowiem, przynajmniej w części, ograniczyć oszustwa i wyłudzenia w przypadkach ubiegania się o kredyt czy zakup ratalny. Będzie służyć ochronie wierzycieli, a pośrednio również całemu systemowi finansowemu państwa. Między tymi obostrzeniami a prawami konsumentów trzeba będzie jednak zachować właściwe proporcje, może bowiem dochodzić tu do nieprawidłowości, jak w przypadkach nielegalnych list dłużników, które pojawiły się w Internecie.</u>
          <u xml:id="u-223.51" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Realizacja prawa dostępu do informacji publicznej wiąże się z rolą mediów. Muszę w tym miejscu podkreślić tradycyjnie dobrą współpracę rzecznika praw obywatelskich ze środkami masowego przekazu. Daję temu z wielką satysfakcją wyraz w końcowej części wniosków informacji, podsumowując wiele przedsięwzięć, które w 2001 r. zrealizowałem we współdziałaniu ze środowiskiem mediów. Mam więc dobrą okazję do podziękowania dziennikarzom za rzetelne, a nawet niepozbawione pewnej życzliwości przedstawianie działalności rzecznika. Współpraca z mediami stanowi dla mnie istotny kanał informacyjny. Pozyskiwana w tym trybie wiedza w wielu przypadkach jest dla mnie inspiracją do podejmowania nie tylko konkretnych interwencji, ale również działań o charakterze systemowym. Na tle tak generalnie korzystnych doświadczeń zdziwiła mnie zatem powściągliwość mediów, a w szczególności publicznej telewizji, dla której wydarzeniem nie dość ważnym było przynajmniej do odnotowania w głównym wydaniu ˝Wiadomości˝ otwarcia przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej VI Europejskiej Konferencji Ombudsmanów i wygłoszenie z tej okazji przez prezydenta istotnego przesłania. Na ten temat nie było słowa w telewizji publicznej w głównym wydaniu ˝Wiadomości˝. Muszę powtórnie podkreślić, że obecność prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego - i to nie tylko protokolarna - została znakomicie odebrana przez uczestników kongresu, w tym zagranicznych, jako wyraz znaczenia, jakie prezydent nadaje ochronie praw człowieka.</u>
          <u xml:id="u-223.52" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Ta swoista cisza informacyjna, z której wyłamała się tylko ˝Rzeczpospolita˝, obliguje mnie zatem do skorzystania z dzisiejszej okazji dla przypomnienia, że jednym z trzech głównych tematów kongresu były działania ombudsmana w sytuacjach ekstremalnych. Dyskusja nie ograniczyła się tylko do tak wyjątkowych sytuacji, z jakimi stykamy się np. w Kosowie czy Czeczenii, ale objęła także, angażując myśli i działania ombudsmanów, problemy terroryzmu i konieczności jego zwalczania. Przestępczość zorganizowana, a w szczególności brutalizacja działań przestępców, skłania do istotnego zaostrzenia metod walki. To zaostrzenie polega jednak na znacznym ograniczeniu wolności praw każdego obywatela, na ingerencji w sferę życia prywatnego, nie tylko osób podejrzanych o przestępczą działalność, ale praktycznie każdego.</u>
          <u xml:id="u-223.53" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Problemem dla ombudsmanów jest wyznaczenie granicy, której w imię ochrony społeczeństwa przed terroryzmem lub zorganizowaną przestępczością przekraczać nie wolno. Są wolności i prawa obywatelskie, a przede wszystkim prawa i wolności człowieka, których - powtórzę - nie wolno ograniczać czy znosić w żadnym wypadku, nawet w stanach wyjątkowych lub wojennych. Wynikają one wprost z przyrodzonej godności człowieka. Do takich praw zaliczyć też trzeba prawo do uczciwego, niezawisłego sądu. Ombudsman musi baczyć, aby pod pretekstem walki z terroryzmem lub zorganizowaną przestępczością władza, nawet z demokratyczną legitymacją, godności ludzkiej i praw podstawowych nie deptała.</u>
          <u xml:id="u-223.54" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Nawiązanie do przebiegu kongresu wymaga podkreślenia znaczenia wizyty jego uczestników w Oświęcimiu. Wielu z nich po raz pierwszy było w miejscu, gdzie w sposób najbardziej brutalny deptano prawa i godność człowieka. W moim przekonaniu dla każdego ombudsmana wizyta w takim miejscu powinna być obowiązkowa. Po złożeniu hołdu pamięci ofiar uczestnicy kongresu wzięli udział w seminarium w oświęcimskim Instytucie Praw Człowieka. Mogli tam wysłuchać wykładu na temat filozoficznych uwarunkowań praw człowieka. Przedstawiono też uczestnikom kongresu przesłanie zachęcające do działań na rzecz uczynienia z Oświęcimia europejskiego, a być może i światowego centrum dialogu o prawach człowieka. Uważam, że ta idea powinna przede wszystkim być rozpowszechniona w Polsce. Obóz Auschwitz-Birkenau musi pozostać w pamięci ludzkości jako wielka blizna cywilizacji. Oświęcim jest dzisiaj żywym miejscem, w którym mieszkają ludzie z ich radościami i smutkami, planami i marzeniami. Przede wszystkim z myślą o ich, ale nie tylko, powołano fundację Oświęcimskie Centrum Praw Człowieka. Działa już w ramach tej fundacji Instytut Praw Człowieka. W dniach 7 i 8 czerwca br. odbyły się pierwsze Oświęcimskie Dni Praw Człowieka, z wieloma imprezami przeznaczonymi dla miejscowej ludności. Powołano do życia w Oświęcimiu Biuro Porad Obywatelskich. Oświęcim pokazuje, że współdziałanie władzy samorządowej z organizacjami obywatelskimi może dać bardzo wiele i jest, co wielokrotnie powtarzam, konieczne przy budowie społeczeństwa obywatelskiego. A to jest przecież nasz cel podstawowy. Ostatnim akordem kongresu było - to pewna ciekawostka - otwarcie w Towarzystwie Sztuk Pięknych w Krakowie wystawy sztychów Goi pokazujących okropności wojny, ale też rysunków dzieci przedstawiających ich pragnienie pokoju.</u>
          <u xml:id="u-223.55" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Jak zawsze w informacji znaczące miejsce znajdują sprawy ochrony zdrowia. Prawa pacjenta pozostają w centrum zainteresowania i pracy rzecznika, ponieważ prawo do ochrony zdrowia jest zagwarantowane konstytucją i przypadki jego naruszania, tak jak innych praw konstytucyjnych, wymagają interwencji rzecznika. To są obowiązki związane ze sprawowaną przeze mnie funkcją. Utworzyłem specjalne stanowisko pełnomocnika rzecznika praw obywatelskich ds. praw pacjentów i osób niepełnosprawnych. Osoba, która je zajmuje, przede wszystkim sprawdza, w jakim stopniu prawa pacjenta są naruszane. W tym celu współpracuje z licznymi organizacjami pozarządowymi. Spraw tego rodzaju jest rzeczywiście dużo i są one różnej natury, poczynając od skarg dotyczących działalności sądów lekarskich, oceniających tzw. błędy w sztuce, a skończywszy na problemach wynikających z obecnego stanu służby zdrowia po reformie całego systemu, takich jak sprawa dostępności lekarzy, zwłaszcza specjalistów, czy problem zaopatrzenia w leki i ich refundacji.</u>
          <u xml:id="u-223.56" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Szczególnym piętnem na obrazie służby zdrowia odcisnęła się bulwersująca opinię publiczną sprawa powiadamiania, z naruszeniem wszelkich zasad i przepisów, przez część personelu łódzkiego pogotowia ratunkowego zakładów pogrzebowych o zgonach pacjentów, w celu uzyskiwania korzyści majątkowych. W związku z ujawnionymi przez media, wstępnie potwierdzonymi przez organy ścigania przypadkami takich działań o znamionach przestępczych bezzwłocznie wystąpiłem do ministra sprawiedliwości, prokuratora generalnego o poinformowanie o skali problemu, a w szczególności o postępowaniach karnych prowadzonych w sprawach analogicznych do opisanych w prasie oraz o sposobie ich merytorycznego zakończenia, a także ewentualnie o dokonanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości ocenach zasadności rozstrzygnięć organów prokuratury.</u>
          <u xml:id="u-223.57" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Nadal w opinii publicznej wątpliwości budzi bezstronność sądownictwa lekarskiego w sprawach odpowiedzialności zawodowej. To ważna sprawa. Na jej tle upomniałem się o ustawowe gwarancje jawności postępowania przed sądem lekarskim. W piśmie do sekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia zwróciłem uwagę, że projekt nowelizacji ustawy o izbach lekarskich przekreśla możliwość obecności na rozprawie osób opowiadających się po stronie krzywdzonego. Wątpliwości budzi także wyłączenie jawności uzasadnienia orzeczenia tego sądu ze względu na tajemnicę służbową i zawodową. Wydaje się też pożądane wydłużenie, na przykład do 5 lat, okresu przedawnienia odpowiedzialności zawodowej. Chcę w tym miejscu podkreślić bardzo dobrą współpracę mojego urzędu z organami samorządu lekarskiego.</u>
          <u xml:id="u-223.58" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Sądzę, że tak ważny dla obywateli standard rzeczywistej realizacji praw pacjenta zależy przede wszystkim od sytuacji budżetowej i od systemu ubezpieczeń. Współczesna ochrona zdrowia jest coraz droższa. To prawda, że jest ona coraz lepiej rozwinięta. Lekarze są w stanie ratować zdrowie i życie w sytuacjach, w których przed kilku jeszcze laty było to wykluczone. To się odbywa olbrzymim kosztem finansowym. I teraz jest problem wyważenia, szczególnie trudny z pozycji zadań rzecznika, w jakim zakresie mamy finansować kosztowne, ale ratujące ludzkie życie i zdrowie procedury lecznicze. To jest podstawowy dylemat. Niestety do dzisiaj nie ma zrealizowanego nakazu z art. 68 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, aby określić koszyk gwarantowanych świadczeń medycznych - takich świadczeń, które na mocy konstytucji są obligatoryjnie gwarantowane każdemu ubezpieczonemu ze środków publicznych. Jako rzecznik praw obywatelskich domagam się zrealizowania tego artykułu konstytucji. Istnieje natomiast problem finansowania tego, co jest ponad to minimum, bowiem w grę zdaje się wchodzić tylko prywatne ubezpieczenie ryzyka chorobowego. Takie rozwiązanie spowoduje więc uzależnienie standardu opieki zdrowotnej od sytuacji finansowej konkretnej osoby. Będzie to trudne do przyjęcia dla znaczącej części obywateli, przeświadczonych o pełnej bezpłatności usług zdrowotnych. Trzeba sobie zdać sprawę z tego, że to przeświadczenie oparte jest na nieuzasadnionych podstawach.</u>
          <u xml:id="u-223.59" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Z tą świadomością kosztów ochrony zdrowia wiąże się jeszcze jeden trudny problem. Co robić w sytuacji, kiedy człowiek swoim zachowaniem świadomie naraża się na niebezpieczeństwo? Kiedy jest osobą, która na przykład nałogowo pali papierosy? Już teraz sytuacja ta wymusza trudne wybory. Znam jednego z bardzo wybitnych kardiologów, który mówi: nie będę w ogóle przyjmował osób, które palą i nie chcą przestać palić, bo to jest bez sensu. Czy jest sens robić operację za publiczne, ogromne pieniądze, jeżeli z góry wiadomo, że jej rezultat jest bardzo wątpliwy, bo pacjent nie jest w stanie zerwać z nałogiem? Wynika z tego, że podjęcie decyzji w tych sprawach musi być poprzedzone dużą akcją edukacyjną, która uświadamiałaby społeczeństwu, że bezpłatny dostęp do świadczeń lekarskich może być tylko na pewnym poziomie i pod pewnymi warunkami.</u>
          <u xml:id="u-223.60" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Nie można pominąć kwestii dostępności usług medycznych dla tych grup obywateli, którzy wymagają szczególnej pieczy państwa. Są przecież dla nich w tym zakresie gwarancje konstytucyjne. Starsi, dzieci, kobiety ciężarne, upośledzeni mają być otoczeni szczególną troską, jeżeli chodzi o ochronę ich zdrowia. Z realizacją tego prawa bywa różnie. Na przykład wizytacje zakładów dla upośledzonych dzieci wykazują, że w zakładach tych występują bardzo duże trudności z uzyskaniem pomocy lekarskiej. Obecnie trochę się to poprawia; mniemam, że także w wyniku moich interwencji. Na tym polu jest jeszcze sporo do zrobienia. Bardzo dużo jest kłopotów z zapewnieniem elementarnej pomocy lekarskiej osobom niezameldowanym i bezdomnym.</u>
          <u xml:id="u-223.61" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Wspomniałem przed chwilą o osobach, które nie mogą się wylegitymować tzw. meldunkiem. Był to w przeszłości - po orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego taką mam nadzieję - problem o bardziej ogólnym charakterze, dotyczącym nie tylko sfery spraw zdrowotnych. Do rzecznika praw obywatelskich wpływały liczne skargi wskazujące, że osoby nigdzie niezameldowane mają kłopoty z załatwieniem zarówno najprostszych spraw, jak zarejestrowanie samochodu, uzyskanie paszportu, otwarcie rachunku bankowego, jak i tych, od których zależy ich egzystencja, na przykład przyjęcie do pracy czy uzyskanie mieszkania komunalnego. Negatywne konsekwencje dla obywateli, którzy nie uzyskali meldunku bądź go utracili, występują także w innych dziedzinach o dużej doniosłości społecznej, takich jak zapewnienie prawa do nauki czy pomocy społecznej. Prawa osób bez meldunku były uboższe od praw tych, którzy mają wpis w dowodzie. Z tych względów w ubiegłym roku skierowałem do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o stwierdzenie, że art. 9 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych jest sprzeczny z szeregiem przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a w szczególności, że narusza on zasady równości wobec prawa, wolności wyboru miejsca zamieszkania i pobytu, demokratycznego państwa prawa oraz obowiązku przestrzegania prawa przez organy władzy i przez obywateli. Miałem bowiem na uwadze, że zaskarżony przepis narusza istotę ewidencji ludności. Ugruntowuje przekonanie, że zameldowanie rodzi prawo do lokalu. A tak nie jest. Błędem ustawodawcy było przyjęcie, że każdy obywatel ma jakieś uprawnienia do mieszkania. Na skutek istnienia zaskarżonego przepisu część lokali pozostaje poza ewidencją, a rezultatem tego jest ułomność obowiązujących norm meldunkowych.</u>
          <u xml:id="u-223.62" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Trybunał Konstytucyjny uznał rację rzecznika i w wyroku z dnia 27 maja 2002 r. stwierdził, że uzależnienie zameldowania w lokalu na pobyt stały lub czasowy dłuższy niż 2 miesiące od posiadania uprawnień do przebywania w nim jest sprzeczne z konstytucją. Trybunał Konstytucyjny nie podważał prawa państwa do utrzymywania instytucji meldunku.</u>
          <u xml:id="u-223.63" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Do przykładu tego sięgnąłem nie bez przyczyny. Rzecznicy praw obywatelskich od 1996 r. toczyli boje z kolejnymi ministrami spraw wewnętrznych i administracji w sprawach związanych z przepisami meldunkowymi. Interwencje i sygnalizacje spotykały się zwykle z przychylnością resortu. Jednak po wymianie pism następowała cisza i wszystko kończyło się na obietnicach. Fikcyjność meldunków trwała, będąc źródłem życiowych kłopotów dla tysięcy osób, a wadliwie stosując przepisy o ewidencji ludności, gwałcono przy okazji prawa obywatelskie. Trzeba było aż wyroku Trybunału Konstytucyjnego, aby przerwać ciąg tych nieprawidłowości.</u>
          <u xml:id="u-223.64" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Na marginesie, nie był to oczywiście jedyny wniosek, który w 2001 r. skierowałem do Trybunału Konstytucyjnego w celu kontroli konstytucyjności przepisów. Wniosków takich było 21, czyli dwukrotnie więcej niż w roku 2000. Dotyczyły one bardzo zróżnicowanej problematyki, podobnie jak większość wystąpień legislacyjnych o charakterze generalnym, adresowanych do różnych organów władzy publicznej. Dlatego do oceny procesu prawotwórczego i jego wyników nawiążę dopiero w podsumowaniu tego dzisiejszego wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-223.65" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">W tym miejscu chcę jednak po raz kolejny podkreślić, że działalność Trybunału Konstytucyjnego była zawsze bardzo ściśle związana z urzędem rzecznika praw obywatelskich. To od niego pochodziło najwięcej wniosków o zbadanie zgodności aktów normatywnych z aktami wyższego rzędu, w szczególności z konstytucją. Rzecznik kierował najczęściej wnioski o ustalenie powszechnie obowiązującej wykładni ustaw, do czasu gdy nieszczęśliwie konstytucja z 1997 r. pozbawiła Trybunał tej kompetencji.</u>
          <u xml:id="u-223.66" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Obecnie, jak już wspomniałem, liczba złożonych przeze mnie wniosków uległa podwojeniu. Jeden z nich odnosił się bezpośrednio do zagadnień parlamentarnych (immunitetu parlamentarnego) i, jak wiadomo, zmaterializował się wyrokiem z 28 listopada 2001 r., w którym Trybunał Konstytucyjny wyeliminował z porządku prawnego art. 8 ust. 1 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, uznając, że przepis ten jest niezgodny z art. 32 ust. 1 i art. 105 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-223.67" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Przełomowe znaczenie miał też wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 grudnia 2001 r., stwierdzający, że art. 418 Kodeksu cywilnego przestaje istnieć, bo jest niezgodny z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej. Wyrok ten pozwala na całkowitą zmianę podejścia do odpowiedzialności państwa za szkody wyrządzone przez jego funkcjonariuszy. Trybunał uznał, że do przyjęcia takiej odpowiedzialności nie jest niezbędne stwierdzenie winy funkcjonariusza za wyrządzoną szkodę. Filozofia tego rozumowania wynika wprost z art. 77 ust. 1 konstytucji, który gwarantuje, że ˝każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie władzy publicznej˝.</u>
          <u xml:id="u-223.68" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Trybunał Konstytucyjny rozpatrzy także mój wniosek kwestionujący zgodność z konstytucją art. 160 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego oraz art. 260 Ordynacji podatkowej w zakresie, w jakim ograniczają one wyłącznie do rzeczywistej szkody odszkodowanie za niezgodne z prawem działanie władz. Nie dopatrzył się natomiast Trybunał Konstytucyjny naruszenia konstytucji w tym, że w odniesieniu aż do 18 różnych grup zawodowych został w ustawach zawarty zakaz przynależności do partii politycznych (wyrok z dnia 10 kwietnia 2002 r.).</u>
          <u xml:id="u-223.69" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Wysoki Sejmie! Nie siląc się na wartościowanie wagi poszczególnych zagadnień, wymaga uwypuklenia problem bardzo licznych skarg w sprawach mieszkaniowych. Nie trzeba uzasadniać, czym jest prawo do mieszkania, zwłaszcza w Polsce, gdzie nadal istnieje głód mieszkań, a wiele osób z utęsknieniem oczekuje na uzyskanie samodzielnego lokalu. Sytuacja ta jest dodatkowo skomplikowana nieuregulowanym stanem prawnym wielu nieruchomości, konfliktami między właścicielami budynków, którzy niejednokrotnie po wielu latach starań odzyskali prawo władania nimi, a lokatorami, nierzetelnością niektórych firm budujących mieszkania, wreszcie niespójnymi, budzącymi liczne wątpliwości interpretacyjne przepisami ulegającymi w dodatku częstym zmianom.</u>
          <u xml:id="u-223.70" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">W zawartych w informacji wnioskach wskazuję, że w dalszym ciągu wiele spraw kierowanych do rzecznika dotyczy problematyki eksmisji, podwyższania czynszów najmu lokali mieszkalnych, ochrony praw właścicielskich. Nie istnieje system prawny sprzyjający rozwojowi budownictwa socjalnego oraz przeciwdziałający bezdomności. Zwraca uwagę przewlekłość postępowania w sprawach nacjonalizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-223.71" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">W 2001 r. weszła w życie ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy oraz o zmianie Kodeksu cywilnego. Na tle przepisów tej ustawy po raz kolejny szczególnego znaczenia nabrał problem zachowania przez ustawodawcę równowagi pomiędzy ochroną praw lokatorów oraz ochroną praw właścicieli. Do rzecznika praw obywatelskich wpływały zatem skargi zarówno od właścicieli budynków i lokali mieszkalnych, jak i od najemców takich budynków i lokali. Rzecznik podejmował działania na rzecz ochrony praw jednej i drugiej grupy obywateli.</u>
          <u xml:id="u-223.72" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">W części spraw, co było czasem przedmiotem krytyki ze strony lobby lokatorskiego, podzieliłem niektóre z zarzutów podnoszonych przez właścicieli. W wystąpieniu do prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast z 14 sierpnia 2001 r. wskazałem, że przepisy ustawy o ochronie lokatorów w istotny sposób ograniczyły swobodę zawierania umów najmu, gdyż przewidują, że umowa o odpłatne korzystanie z lokalu (z wyjątkiem lokalu socjalnego) może być zawarta na czas oznaczony nie krótszy niż 3 lata. Taka ingerencja ustawodawcy w treść umów osłabia pozycję prawną właścicieli lokali, tworząc stan nierówności stron umowy, a ponadto prowadzi do obchodzenia prawa. Wpływające do rzecznika skargi wskazują, iż wspomniane ograniczenia stanowią istotny hamulec rozwoju rynku mieszkaniowego w Polsce, a zwłaszcza tego jego segmentu, który dotyczy wynajmowania lokali za zapłatą wolnych stawek czynszu. Aktualnie na rozpatrzenie przez Trybunał Konstytucyjny oczekuje wniosek rzecznika kwestionujący mechanizmy podwyższania czynszu przyjęte w ustawie o ochronie praw lokatorów. Tym samym wnioskiem z 11 grudnia 2001 r. zakwestionowałem, że przedmiotowa ustawa nie do końca rozwiązała problem osób eksmitowanych bez prawa do lokalu socjalnego przed dniem jej wejścia w życie, tj. 10 lipca 2001 r. Postawiłem zarzut, iż przepis przejściowy omawianej ustawy w zakresie, w jakim on wyłącza uprawnienie do lokalu socjalnego (między innymi kobiet w ciąży, bezrobotnych, niepełnosprawnych), jest niezgodny z zasadą równości i sprawiedliwości społecznej.</u>
          <u xml:id="u-223.73" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Rzecznik podjął także bardzo istotny z punktu widzenia obrony praw obywateli problem braku zewnętrznej kontroli działań gmin w zakresie wyłaniania kandydatów do zawarcia umowy najmu lokalu mieszkalnego. Zdaniem rzecznika sytuacja, w której nie istnieją mechanizmy takiej kontroli w zakresie rozdziału dóbr rzadkich, a takimi w warunkach polskich są mieszkania, musi budzić niepokój. Może się bowiem okazać, że te dobra nie są wcale dostarczane najbardziej potrzebującym.</u>
          <u xml:id="u-223.74" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Kwestia zakresu ochrony prawa własności była także przedmiotem wniosku rzecznika do Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego art. 3 ustawy o zmianie ustawy o zasadach przekazywania zakładowych budynków mieszkalnych przez przedsiębiorstwa państwowe, nakładającego na właścicieli tych lokali nabytych przed dniem wejścia w życie ustawy na wniosek lokatora obowiązek przeniesienia na rzecz tego lokatora własności mieszkania w cenie nabycia, z uwzględnieniem jedynie wartości zwiększonej o poniesione nakłady. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 30 października 2001 r. stwierdził, że zakwestionowany przepis narusza konstytucyjne zasady ochrony prawa własności.</u>
          <u xml:id="u-223.75" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">W 2001 r. weszła również w życie ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych i do rzecznika wpłynęły bardzo liczne skargi od członków spółdzielni kwestionujących poszczególne rozwiązania zawarte w tej ustawie. Rzecznik podzielił część zarzutów stawianych przez skarżących i zwrócił się w tej sprawie ze stosownym wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego, który połączył jego rozpoznanie z tematycznie zbliżonym wnioskiem grupy posłów. Trybunał w wyroku z 29 maja 2001 r. stwierdził, iż tylko niektóre zakwestionowane przepisy są niezgodne z konstytucją. W szczególności Trybunał uznał, iż do naruszenia konstytucyjnych gwarancji ochrony praw własności doszło poprzez przyznanie roszczenia o nabycie pracowni tym ich najemcom, którzy nie ponieśli kosztów budowy tych pomieszczeń bądź też ponieśli je jedynie w ograniczonym rozmiarze.</u>
          <u xml:id="u-223.76" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Trybunał Konstytucyjny rozstrzygnął również wniosek rzecznika dotyczący własnościowego prawa do lokalu. W wyroku z dnia 29 czerwca 2001 r. Trybunał zgodził się z zarzutami rzecznika, iż regulacja, według której spółdzielcze prawo do lokalu może należeć tylko do jednej osoby albo do małżonków, narusza zasadę równości wobec prawa oraz zasadę ochrony praw majątkowych. Trybunał uznał także za niekonstytucyjny przepis prawa spółdzielczego nakładający na rozwiedzionych małżonków obowiązek dokonywania tzw. czynności zachowawczych pod rygorem wygaśnięcia przysługującego im prawa majątkowego. Trybunał stwierdził również, że zakwestionowane przepisy Prawa spółdzielczego, zgodnie z którymi wynajmowanie lub oddawanie w bezpłatne używanie części lub całości lokalu mieszkalnego wymaga zgody spółdzielni, są niezgodne z konstytucyjną zasadą równej ochrony praw majątkowych.</u>
          <u xml:id="u-223.77" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Tematyczne powiązania ze sferą spraw mieszkaniowych wykazuje problematyka Prawa budowlanego. Jednym z najbardziej znanych przepisów w tej dziedzinie stał się art. 48 Prawa budowlanego, który został poddany kontroli konstytucyjnej w marcu bieżącego roku. Przypomnę, że norma ta dotyczy tzw. samowoli budowlanej, której konsekwencją jest nakaz bezwzględnej rozbiórki wzniesionego niezgodnie z prawem obiektu. Przepis ten ma kontrowersyjny charakter i jest od lat kwestionowany, zdarza się bowiem, że jest interpretowany rozszerzająco i zawiera sankcje często nieadekwatne do winy tych, którzy w zróżnicowanym zakresie naruszyli porządek prawny. W tym duchu wypowiadał się mój przedstawiciel na rozprawie przed Trybunałem Konstytucyjnym, który w pełnym składzie rozpatrzył sprawę rozbudowy hotelu w Białymstoku. Jej rozstrzygnięcie ma istotne znaczenie dla innych sporów, w tym dla sprawy mieszkańców jednego z nowych osiedli we Wrocławiu. Trybunał Konstytucyjny uznał, iż zaskarżony przepis nie jest niezgodny z konstytucją mimo swego skrajnego rygoryzmu. Liczyć się jednak można z nowelizacją obowiązującego unormowania, która pozwoli na bardziej elastyczne, w interesie społecznym, stosowanie prawa w przypadkach samowoli budowlanej. Przygotowywana nowelizacja Prawa budowlanego ma także ograniczyć obowiązek sporządzania planów bezpieczeństwa i ochrony na budowach. Będą one konieczne na większych budowach oraz na tych, na których występują zagrożenia - tak poinformował mnie minister infrastruktury. Sygnalizowałem bowiem, że inwestorzy i kierownicy budów nie są w stanie spełnić wymagań określonych w zmienionych 13 lutego 2002 r. przepisach Prawa budowlanego.</u>
          <u xml:id="u-223.78" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">W kontekście tej tematyki zmuszony jestem poruszyć jeszcze jeden problem. Niedawno wystąpiłem do głównego inspektora nadzoru budowlanego o podjęcie działań, aby skargi nie czekały wiele miesięcy na odpowiedź i nie wędrowały w dół do urzędów, których dotyczą zarzuty. Problem właściwej reakcji urzędów na skargi istniał od zawsze i nie dotyczy tylko wspomnianego urzędu. Ostatnio jednak sytuacja zdecydowanie się pogorszyła. Skarg w sprawach budowlanych jest coraz więcej, w zeszłym roku było ich ok. 400, w ciągu pierwszych 3 miesięcy tego roku nadeszło ich już 80. Przyczyniają się do tego: nadmierna rotacja urzędników, wady Prawa budowlanego, dualizm organów administracji w sprawach budownictwa i brak współpracy między nimi. Uogólniając ten problem - bowiem, jak podkreśliłem, jest on charakterystyczny także dla kontaktów z innymi instytucjami - zauważyć należy, iż oczekujemy od nich działań wyjaśniających, informacji, czy ich zdaniem zarzuty są zasadne i jakie podjęto kroki. Tymczasem skargi przekazuje się nierzadko dalej, do tych, których bezpośrednio zarzuty dotyczą. Urzędy nieraz milczą przez wiele miesięcy, a kiedy wreszcie nadejdzie odpowiedź, często nie zawiera informacji, o którą chodzi. Nie twierdzę, że jest to zjawisko powszechne, ale odsetek wadliwych działań stanowi dodatkowe utrudnienie, gdyż jeśli nie ma decyzji, nie można wnieść odwołania ani skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Obywatele oczekujący zbadania ich sprawy piszą więc ponownie.</u>
          <u xml:id="u-223.79" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Taki właśnie charakter posiadają sprawy dotyczące mienia zabużańskiego. Prasa alarmuje, że ok. 90 tys. zabużan i ich spadkobierców ma zaświadczenia lub decyzje potwierdzające prawo do rekompensaty za majątki pozostawione za obecnymi granicami Rzeczypospolitej, lecz są to praktycznie czeki bez pokrycia. W istocie bowiem ekwiwalentem za to mienie mogą być teraz tylko nieruchomości stanowiące własność skarbu państwa, znajdujące się w gestii starosty, a nie gminy. A takich praktycznie nie ma. Co prawda w zmienionym 21 sierpnia 2001 r. rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie sposobu zaliczania wartości nieruchomości pozostawionych za granicą na pokrycie ceny sprzedaży nieruchomości znalazła się również norma, że obok starostów powiatowych także inne podmioty z mocy odrębnych przepisów dysponujące nieruchomościami publicznymi mają być uprawnione do rozporządzania mieniem nieruchomym skarbu państwa i zapewnić bardziej efektywną realizację ekwiwalentów za mienie zabużańskie, w praktyce tak się nie stało, gdyż - jak wynika z analizy przeprowadzonej w biurze rzecznika praw obywatelskich, potwierdzonej przez podmioty dysponujące mieniem publicznym - aby zamysł autorów nowelizacji rozporządzenia mógł się ziścić, konieczne są zmiany w przepisach ustawowych. Bez nich ani Agencja Mienia Wojskowego, ani Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa nie mogą zbywać nieruchomości w zamian za ekwiwalent.</u>
          <u xml:id="u-223.80" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Sprawa ta ma także bardziej ogólne znaczenie, postrzegana jest w kategoriach zaufania do państwa. Jest ona bowiem przykładem nierzetelnego postępowania państwa wobec obywateli i fikcyjnego prawa niepozwalającego na skuteczne dochodzenie wynikających z ustawy roszczeń. Dlatego też w sprawie zabużan skierowałem wniosek do Trybunału Konstytucyjnego, kwestionując zgodność z konstytucją tych przepisów, które uniemożliwiają zaspokojenie uzasadnionych roszczeń.</u>
          <u xml:id="u-223.81" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Nadal znacząca liczba spraw dotyczy obszaru prawa gospodarczego, zagadnień danin publicznych i ochrony praw konsumenta. Przedstawiając z konieczności jedynie syntezę moich działań w tych dziedzinach, chcę podkreślić utrzymujące się skomplikowanie prawa podatkowego i niejednolitą jego wykładnię dokonywaną przez urzędy skarbowe, co utrudnia osobom zainteresowanym prawidłowe wykonywanie ich obowiązków wobec skarbu państwa. Wnioski te korespondują ze stanowiskiem zajętym przez Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu z dnia 14 marca 2002 r., eksponującym, że odpowiedź udzielana przez odpowiedni organ podatkowy w trybie przewidzianym w Ordynacji podatkowej na pytanie prawne zadane przez podatnika ma być wyczerpująca i konkretna. Obywatel ma bowiem prawo oczekiwać, że da mu ona poczucie pewności, jak w jego indywidualnej sprawie są i będą rozumiane i stosowane przepisy podatkowe.</u>
          <u xml:id="u-223.82" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">W zakresie problematyki celnej występowała zmienność kierunków decyzji organów celnych, istotnie wpływająca na sytuację całych grup społecznych. Postępowanie takie skutkowało protestami osób dotkniętych nowymi, niekorzystnymi z ich punktu widzenia rozstrzygnięciami oraz zróżnicowanymi relacjami w mediach. Przykładem mogą być sprawy importu odzieży używanej oraz sprowadzania z zagranicy części służących do montowania samochodów, tzw. składaków, a także zaostrzenia przepisów wobec tzw. mrówek granicznych. Nie jest należycie wykonywany obowiązek chronienia konsumentów w sytuacji, w której cywilnoprawna ochrona z tytułu gwarancji, rękojmi lub odpowiedzialności za produkt okazuje się nieskuteczna. Bezkarnie działają różni nierzetelni przedsiębiorcy, którzy wypracowanymi metodami doprowadzają licznych, często niezamożnych obywateli do niekorzystnego rozporządzenia ich mieniem. Dotyczy to w szczególności firm udzielających pożyczek lub sprzedających samochody w tzw. systemie argentyńskim, które nakłaniają klientów do podpisania umowy bez zapoznania się z jej warunkami, fałszywie informując o warunkach transakcji, a nadto pobierają różnego rodzaju opłaty wstępne, manipulacyjne. Poszkodowanych taką działalnością jest bardzo wielu, dlatego też na uwagę zasługuje inicjatywa podjęta przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w celu opracowania ustawy o konsorcjach konsumenckich, która miałaby ukrócić nieuczciwe praktyki handlowe.</u>
          <u xml:id="u-223.83" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Nadal występowały liczne skargi związane z prywatyzacją zakładów, w tym roszczenia byłych pracowników chcących uzyskać akcje na zasadach preferencyjnych. Powtarzającą się z roku na rok niezałatwioną sprawą jest niepodjęcie obsługi przedwojennych papierów wartościowych i depozytów. W tej sprawie 5 kwietnia 2001 r. skierowałem wystąpienie do przewodniczącego sejmowej Komisji Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji oraz w dniu 11 lipca 2001 r. wystąpienie do prezydenta Rzeczypospolitej, podkreślając m.in., że zobowiązania z tytułu posiadanych obligacji winny być traktowane na równi z problemami znacjonalizowanego mienia. Krytykę budziły nowe, nie zawsze dostatecznie przemyślane wymogi koncesyjne, którym część osób prowadzących działalność gospodarczą nie była w stanie sprostać. Mnożyły się skargi na banki, które coraz częściej, w coraz szerszym zakresie i coraz większej wysokości pobierają różnego rodzaju marże i opłaty przy prowadzeniu rachunku bankowego, nawet za nadesłanie salda. Skarżono się na operatorów sieci telekomunikacyjnych, że nieprawidłowo naliczają opłaty za rozmowy. Pragnę podkreślić nie tylko życiowe dla obywateli znaczenie tych spraw, wymienionych przykładowo w blokach tematycznych, ale także ich częstą zawiłość prawną i ponadprzeciętne skomplikowanie. Ich sfinalizowanie wymaga niejednokrotnie dochodzenia roszczeń na drodze sądowej. Spory kończą się w wielu przypadkach wyrokami Sądu Najwyższego oraz wyrokami Trybunału Konstytucyjnego, m.in. na skutek wnoszonych przez rzecznika kasacji i wniosków.</u>
          <u xml:id="u-223.84" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Nawiązanie do sądowego trybu rozstrzygania spraw raz jeszcze obliguje mnie do zwrócenia uwagi Wysokiej Izby na potrzebę zapewnienia obywatelom gwarancji prawa do sądu, do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie, przez bezstronny i niezawisły sąd, w możliwie prostym, czytelnym postępowaniu. Nie zawsze jednak odpowiada ono takiej charakterystyce. Wystarczy tu przytoczyć przykład wątpliwego w skutkach usprawnienia, w postaci wprowadzenia formularzy sądowych składanych w postępowaniu cywilnym. Zaczęto je stosować w sądach 1 października 2000 r. Od tego czasu, chcąc czy nie chcąc, tysiące ludzi zmuszonych było je wypełniać w postępowaniu noszącym - jak na ironię - nazwę uproszczonego. Tymczasem skomplikowanie druku o 7-stronicowej objętości powodowało, że klienci sądów, a także adwokaci, radcowie prawni i sędziowie zgodnie twierdzili, iż formularze są nieużyteczne, a nawet absurdalne.</u>
          <u xml:id="u-223.85" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 12 marca 2002 r. przerwał te syzyfowe zmagania stron ze źle opracowanymi drukami. Trybunał uznał, że kontrowersyjny przepis z art. 130</u>
          <u xml:id="u-223.86" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Wysoka Izbo! Nie inaczej, niż w ubiegłych latach, znacząca część informacji odnosi się do problematyki bezpieczeństwa obywateli, ochrony ofiar przestępstw, zagadnień prawa karnego materialnego i procedury karnej, sytuacji panującej w aresztach śledczych oraz zakładach karnych. Stan bezpieczeństwa obywateli uznać należy za niewystarczający, pomimo działań podejmowanych przez publiczne władze dla jego poprawy. Niewątpliwe osiągnięcia organów ścigania w wykrywaniu wielu przestępstw i ustalaniu ich sprawców nie mogą przysłonić aktów terroru kryminalnego ze strony zorganizowanych grup przestępczych, a także eskalacji agresywnych ekscesów i przestępstw w miejscach publicznych: bankach, środkach komunikacji itp. W newralgicznym - z punktu widzenia ochrony praw obywateli - obszarze prawa karnego obok konieczności likwidacji przewlekłości postępowań istnieje, co piszę we wnioskach informacji, pilna potrzeba wzmocnienia pozycji osób pokrzywdzonych oraz ich rodzin, zwłaszcza pod kątem restytucji szkód od sprawcy, a gdy to niemożliwe, ich kompensacji od państwa.</u>
          <u xml:id="u-223.87" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Doskonalenia wymaga mediacja, jako skuteczna forma łagodzenia konfliktów między pokrzywdzonym, a sprawcą przestępstwa, która może ograniczyć obciążenie sądownictwa. Należy również kontynuować prace legislacyjne w celu dostosowania istniejących instytucji i rozwiązań prawa karnego do wymogów określonych w ratyfikowanych przez Polskę aktach normatywnych oraz do zaleceń Komitetu Praw Człowieka sformułowanych pod adresem rządu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-223.88" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Przedmiotem szczególnej uwagi społeczeństwa oraz mediów, nie mówiąc już o środowisku prawniczym, jest aktualny temat zaostrzenia sankcji w prawie karnym. Wielokrotnie wypowiadałem się w tej sprawie i, nie ukrywam, często byłem opacznie rozumiany. Nie od dzisiaj uważam, że nie poprzez surowość przepisów Kodeksu karnego będzie można zmniejszyć przestępczość, lecz że będzie się tu liczyć przede wszystkim skuteczność, nieuchronność ścigania, nieuchronność odpowiedzialności karnej. Jeżeli nawet zbudujemy więcej więzień, będziemy w nich zamykać więcej ludzi i na dłuższy okres, ale nie będą oni mieli tam pracy, nie będziemy mogli oddziaływać na nich wychowawczo, to wtedy więcej osób będzie przechodziło proces demoralizacji. Interesujące jest, na ile taka polityka karna zwiększyłaby zjawisko recydywy. Może warto zbadać efekty obłędnej polityki karnej lat 80.</u>
          <u xml:id="u-223.89" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Wysokie przeludnienie aresztów śledczych i zakładów karnych wpływa w istotny sposób zarówno na pogorszenie się warunków zdrowotnych, sanitarnych, bytowych w czasie pozbawienia wolności, jak i na panujące wśród osądzonych nastroje. Jednocześnie znacznemu ograniczeniu uległy możliwości prowadzenia przez służbę więzienną resocjalizacyjnego oddziaływania na skazanych. W dotychczasowej praktyce wykonywania kary ograniczenia wolności oraz przy zamianie nieściągalnej grzywny na pracę społecznie użyteczną największe problemy realizacyjne sprawia znalezienie skazanemu właściwie zorganizowanego zatrudnienia. Nasila się problem wzrastającej liczby odroczeń wykonania kar pozbawienia wolności, co powoduje, że w społeczeństwie narasta przekonanie o bezkarności licznej grupy sprawców przestępstw, których wina już została dowiedziona przed sądem.</u>
          <u xml:id="u-223.90" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Chcę w tym miejscu ponownie podkreślić, że skuteczna walka z drobną i średnią przestępczością wymaga rozbudowania systemu probacyjnego, stosowania kar surowych, ale nie łączących się z pozbawieniem wolności, pracy resocjalizacyjnej nad przestępcami pozostającymi na wolności. Nie dotyczy to oczywiście sprawców przestępstw niebezpiecznych, sprawców zdemoralizowanych, w szczególności działających w zorganizowanych grupach. Tych trzeba izolować i należy to robić konsekwentnie. Twierdzę, że w więzieniach umieszczeni są w dużej mierze niewłaściwi sprawcy.</u>
          <u xml:id="u-223.91" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Przestrzeganie praw człowieka w wojsku kojarzy się najczęściej z tzw. ˝falą˝, którą potocznie określa się wynaturzone praktyki i zachowania młodych ludzi w mundurach wobec żołnierzy o krótszym stażu służby wojskowej, uderzające w ludzką godność, a niejednokrotnie noszące znamiona działań przestępczych. Skargi dotyczące tego niepokojącego, od lat piętnowanego w informacjach zjawiska również w ubiegłym roku były przedmiotem moich badań i interwencji. Wojsko ma jednak obecnie wiele innych problemów, o których mówi się znacznie rzadziej, chociaż wymagają szybkiej reakcji władz. Minister obrony narodowej jest bardzo częstym adresatem moich wystąpień.</u>
          <u xml:id="u-223.92" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">W kwietniu br. złożyłem wizytę w dowództwie 2. Korpusu Zmechanizowanego i w 16. Batalionie Powietrzno-Desantowym. Wizyta w krakowskich jednostkach była okazją do osobistej rozmowy z kadrą, do poznania warunków szkolenia, zakwaterowania żołnierzy oraz problemów, które ich nurtują. Wśród poruszanych zagadnień dominowały sprawy związane z trwającą restrukturyzacją i redukcją sił zbrojnych, dzielone razem z uogólnionymi obawami o obecny kształt i kondycję polskiej armii oraz o osobistą i rodzinną sytuację samych żołnierzy, uzasadnianą z reguły niepewnością co do ich dalszych szans na pozostanie w służbie zawodowej. W rozmowach podnoszono deprecjację finansową rodziny wojskowej. Dla wielu osób zaskakująca może być informacja, że w odwiedzanym przeze mnie korpusie aż 30% kadry żyje na poziomie minimum socjalnego, tzn. z zarobkami do 500 zł na osobę w rodzinie. Na pierwsze mieszkanie oczekuje ponad 2 tys. żołnierzy, w samym Krakowie - ponad 800 osób. Prawie 1800 żołnierzy zawodowych mieszka w internatach o bardzo niskim standardzie. Na mieszkanie czeka się ok. 15 lat. Trzeba pamiętać, że w większości dotyczy to młodych ludzi, posiadających rodziny, często zmuszonych do przebywania poza domem, do prowadzenia dwóch gospodarstw. O tej grupie zawodowej jak gdyby zapomniano, a trzeba jej szybko pomóc. Konieczne jest opracowanie programu budowy mieszkań dla kadry wojskowej. Wojskowa Agencja Mieszkaniowa, która ma zapewnić żołnierzom zawodowym odpowiednie warunki zakwaterowania, nie wykonuje tego zadania. Na marginesie dodam, że jakość prawa, którym posługuje się ta agencja, pozostawia wiele do życzenia, jest przedmiotem wielu moich interwencji, nie wyłączając wniosków kierowanych do Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-223.93" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">W czasie spotkania oficerowie zwracali uwagę na niewłaściwe traktowanie żołnierzy, którzy ze względu na restrukturyzację armii muszą albo przejść na niższe stanowisko, albo odejść do cywila. Przedstawiono mi sprawę 17 oficerów, do których przyjechał z Warszawy oficer nie najwyższy rangą i miał dla każdego 3 minuty. Oficer ten proponował im stanowisko wiążące się z koniecznością przeniesienia się do innego garnizonu. Zainteresowana osoba miała natychmiast udzielić odpowiedzi, czy propozycję przyjmuje. Alternatywnym rozwiązaniem było przejście do cywila. Okazało się zresztą, że proponowane stanowiska były już dawno obsadzone. Trudno się dziwić oburzeniu oficerów, którzy po wieloletniej ofiarnej służbie zostali potraktowani w taki sposób.</u>
          <u xml:id="u-223.94" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Restrukturyzacja wojska, polegająca na znacznym zmniejszeniu jego stanu etatowego, każe zwalniać do rezerwy również osoby, które nie osiągnęły wieku uprawniającego do pełnej emerytury. Zwalniane są na ogół osoby w sile wieku, ale praktycznie z małą szansą na znalezienie pracy. Zbyt mało zrobiono dotychczas, aby przedstawić im sensowną ofertę, która umożliwiłaby dalsze aktywne życie oraz uzyskanie zatrudnienia, umożliwiającego godny byt ich rodzinom, w których często są jeszcze dzieci uczące się.</u>
          <u xml:id="u-223.95" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Proponowałem kiedyś, aby byłych żołnierzy zawodowych, po odpowiednim przeszkoleniu, zatrudniać jako kuratorów zawodowych. Żołnierze ci mają bogate doświadczenie z pracy z młodzieżą, często bardzo trudną, i to doświadczenie mogliby z wielką korzyścią dla społeczeństwa spożytkować po zakończeniu czynnej służby. Dawałoby to szansę na zbudowanie dobrze rozwiniętej służby probacyjnej i prowadzenie programów postępowania ze sprawcami przestępstw pozostającymi na wolności. Każdy zajmujący się problemem walki z przestępczością wie, że praca kuratora ze sprawcą drobnego lub o średnim kalibrze przestępstwa, który pozostaje na wolności, daje znacznie lepsze efekty resocjalizacyjne niż izolacja za kratami. Jest poza tym kilkakrotnie tańsza. Niestety dotychczas nie zrobiono nic, aby ten pomysł wprowadzić w życie. Nie słyszałem także argumentów przemawiających przeciwko niemu.</u>
          <u xml:id="u-223.96" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Stworzenie miejsc pracy dla wojskowych emerytów wymaga szybkiego załatwienia, ale nie wyczerpuje katalogu problemów wojska.Występują poważne problemy w zakresie opieki zdrowotnej. Wymaga też rozstrzygnięcia, jak zostanie ona zorganizowana po likwidacji kas chorych, w tym kasy branżowej. Środowisko wojskowe z niepokojem obserwuje zapowiedzi zmian w systemie emerytalnym. Stałego zainteresowania wymagają warunki służby poza granicami kraju. Odnosi się to też do policjantów skierowanych do wykonywania zadań za granicą.</u>
          <u xml:id="u-223.97" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Jak zawsze, przedstawiam też w informacji obserwacje odnoszone do sytuacji osób repatriowanych, mniejszości narodowych, a także cudzoziemców. Zmiany w ustawie o repatriacji spotykają się z krytycznymi ocenami. Dotyczy to zwłaszcza przepisu art. 9 ust. 1 ustawy, ograniczającego zakres podmiotowy uprawnień wynikających z ustawy oraz sposobu rozwiązania kwestii uznania za repatrianta osób polskiej narodowości lub pochodzenia, które w okresie przed dniem wejścia w życie ustawy przybyły do Polski z zamiarem osiedlenia się na zaproszenie organów administracji samorządowej, organizacji pozarządowych lub osób prywatnych. Części z tych osób nadano obywatelstwo polskie w normalnym trybie przewidzianym dla cudzoziemców, część uzyskała prawo do osiedlenia się ( pobytu stałego), zaś wybór w tym względzie był najczęściej dziełem przypadku. Także z krytycznym przyjęciem spotkało się unormowanie dotyczące statusu cudzoziemskich współmałżonków osób polskiej narodowości lub pochodzenia, przybyłych do Polski wraz z rodzinami w ramach repatriacji. Cudzoziemskiemu małżonkowi repatrianta udziela się zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony. Najbardziej dokuczliwymi konsekwencjami tego rozwiązania jest konieczność uzyskania w skomplikowanej procedurze zezwolenia na podjęcie pracy, a także brak możliwości zaliczenia okresu zatrudnienia do celów emerytalno-rentowych, o ile umowy dwustronne z krajami pochodzenia nie stanowią inaczej. Dostrzec też należy istotną rozbieżność między oczekiwaniami Polaków z terenów byłego Związku Radzieckiego, rozbudzonymi wskutek bardzo pozytywnego nastawienia opinii publicznej oraz organizacji społecznych w Polsce wobec ich repatriacji do kraju, a prawnymi i ekonomicznymi możliwościami spełnienia tych oczekiwań.</u>
          <u xml:id="u-223.98" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Nie stwierdziłem, by organy administracji państwowej i samorządowej dopuszczały się celowej dyskryminacji mniejszości narodowych i etnicznych. Obserwacja ta w pełni koresponduje z ocenami z lat ubiegłych. Jednakże sytuacja niektórych grup mniejszości jest ciężka. W najgorszej znajdują się Romowie, co sygnalizowałem już wielokrotnie. Bez systemowych, długofalowych rozwiązań i wyłożenia odpowiednich środków grozi im zapaść cywilizacyjna. Obecny system edukacji nie daje szans wielu dzieciom romskim na ukończenie szkoły. Nie ma nauczycieli, którzy znaliby język romski, co jest warunkiem skutecznego nauczenia małych Romów, zarówno języka polskiego, jak i ojczystego. Uważałem i nadal uważam, że tworzenie specjalnych klas romskich może być jedynie rozwiązaniem tymczasowym. Nie likwidują one bowiem przyczyn niepowodzeń szkolnych Romów i nie torują im drogi do szkolnictwa powszechnego.</u>
          <u xml:id="u-223.99" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">W sprawach oświatowych interweniowałem też na rzecz dwóch innych mniejszości. Zagrożona była bowiem egzystencja ponadregionalnego Zespołu Szkół z Ukraińskim Językiem Wykładowym w Górowie Iławieckim (warmińsko-mazurskie), a także podobnego zespołu w Białym Borze (zachodniopomorskie). Zaproponowałem, by opiekę nad tymi szkołami przejęły samorządy wojewódzkie. Z kolei z braku funduszy w gimnazjum w Sejnach zmniejszono zakres nauczania języka litewskiego i w języku litewskim. W proteście część uczniów nie podjęła nauki w Sejnach, lecz w Puńsku, gdzie Litwini są w większości. Po mojej interwencji konflikt został rozwiązany.</u>
          <u xml:id="u-223.100" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Jeszcze jedna refleksja. W marcu br. z grupą współpracowników przez trzy dni przebywałem na Podlasiu. Jadąc na Podlasie zdawałem sobie sprawę ze złożoności występujących tam problemów narodowościowych. W żadnym innym bowiem województwie nie ma takiej jak tam mozaiki narodowościowej. Ku mojemu zaskoczeniu żaden z naszych początkowych rozmówców nie podniósł tych zagadnień. Sprawy te wypłynęły dopiero w czasie spotkań z organizacjami mniejszości narodowych. Charakterystyczne jednak, że nie dotyczyły stosunków między ludnością polską i mniejszości narodowych. Różnice narodowościowe nie stanowią żadnego problemu we współżyciu sąsiedzkim. To musi budzić satysfakcję. Problemy powstają natomiast w stosunkach między reprezentacją mniejszości a miejscowymi władzami. Skarżono się na niedostateczne dofinansowanie działalności kulturalnej, wskazywano na biurokratyczne bariery niepozwalające na finansowe wspieranie organizacji reprezentującej mniejszość, lecz jedynie na pomoc w wykonywaniu konkretnego projektu. Organizacje białoruskie przypominały niezałatwione wciąż problemy związane z tragicznymi wydarzeniami z lat 40., obecnymi do dzisiaj w zbiorowej pamięci.</u>
          <u xml:id="u-223.101" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Dystans, który dzieli władzę samorządową od obywatela jest zjawiskiem niepokojącym. Trzeba bardzo dokładnie zbadać jego przyczyny. Ich likwidacja będzie służyć doskonaleniu działalności organów samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-223.102" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">O kwestiach współpracy mówiłem wielokrotnie, przede wszystkim w aspekcie współdziałania z organizacjami obywatelskimi i przedstawicielami mediów. Nie mogę jednak nie odnieść się do równie istotnej współpracy rzecznika z organami władz publicznych. Generalnie uważam ją za dobrą, także w części dotyczącej kontaktów z parlamentem, komisjami Sejmu i Senatu. Rzecznik znajduje tu zrozumienie dla swych inicjatyw, dla społecznej roli, jaka została mu przypisana. Podobnie oceniam relacje łączące mnie poprzez konkretne przedsięwzięcia z wieloma innymi organami, w tym z Najwyższą Izbą Kontroli, rzecznikiem praw dziecka czy też z polskimi służbami konsularnymi, zwłaszcza w sferze ochrony praw dzieci.</u>
          <u xml:id="u-223.103" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Korzystnie układają się moje kontakty międzynarodowe. Podejmuję liczne przedsięwzięcia wspólnie z innymi ombudsmanami, zwłaszcza piastującymi swoje funkcje w państwach ościennych i tych krajach, które po przekształceniach ustrojowych dopiero poszukują swojego miejsca we współczesnej Europie. Staram się wspierać naszego rodaka, Marka Antoniego Nowickiego (ombudsmana Kosowa), w jego trudnych, podejmowanych w ekstremalnych warunkach działaniach.</u>
          <u xml:id="u-223.104" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Jak już poprzednio nadmieniłem, Polska po raz pierwszy była organizatorem Europejskiej Konferencji Ombudsmanów. Na zakończenie jej obrad zostałem wybrany zastępcą przewodniczącego Europejskiego Instytutu Ombudsmana, co traktuję przede wszystkim jako wyraz uznania dla polskich dokonań w dziedzinie ochrony wolności, praw człowieka i obywatela.</u>
          <u xml:id="u-223.105" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Panie Marszałku! Szanowni Państwo Posłowie! Wystąpienie swoje zamykam uwagami odnoszącymi się do problematyki tworzenia prawa. Zagadnieniom tym poświęciliśmy konferencję naukową ˝Legislacja w praktyce˝, którą pod patronatem merytorycznym marszałka Sejmu, prezesa Rady Ministrów i szefa Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zorganizowałem 21 lutego br. w Warszawie. Wnioski sformułowane w wyniku dyskusji na tej sesji reprezentatywnego grona polityków, wyższych urzędników służby cywilnej, naukowców, prawników, w tym zwłaszcza praktyków-legislatorów, nie pozwalają uznać stanu polskiego prawodawstwa za zadowalający. Pokrywają się one z moimi ocenami przedstawionymi parlamentowi także w latach ubiegłych i odwzorowanymi w aktualnej informacji.</u>
          <u xml:id="u-223.106" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Polskie prawodawstwo jest dalekie od wzorca dobrej legislacji. Diagnozę taką stawiają nie tylko osoby profesjonalnie zaangażowane w procesie tworzenia prawa, ale również zwykli obywatele będący najsurowszymi recenzentami dotyczących ich norm prawnych. Z podobnie ostrą krytyką występują środowiska opiniotwórcze, zwłaszcza przedstawiciele mediów. ˝Ustawa ma odejść w niesławie˝, ˝pisane na kolanie˝, ˝legislatora nie zawsze się słucha˝, ˝rozmijanie się z życiem˝ - to tylko niektóre, i to stosunkowo łagodne, z etykiet, które dziennikarze przyporządkowują dopiero co wydanym aktom prawnym.</u>
          <u xml:id="u-223.107" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Co więc robić, by stan ten uległ poprawie?</u>
          <u xml:id="u-223.108" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Wymaga przede wszystkim podkreślenia, że nawet najbardziej racjonalna regulacja procedury legislacyjnej nie przyniesie zamierzonego efektu, jeżeli nie zostaną równocześnie spełnione inne wymogi z zakresu poprawności procedury prawodawczej, w tym nie ulegnie poprawie poziom kultury prawnej i politycznej. Racjonalnego prawodawcę powinna cechować powściągliwość w podejmowaniu inicjatyw legislacyjnych, a każda z nich wymaga rozważań co do możliwości dalszego stosowania dotychczasowych instytucji i środków prawnych oraz potrzeby zharmonizowania zamierzenia prawotwórczego z istniejącymi rozwiązaniami systemowymi.</u>
          <u xml:id="u-223.109" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">W konsekwencji projektowanie rozwiązań prawnych powinno być podejmowane w sposób planowy i wyważony, przy wykorzystaniu wiedzy ekspertów, respektujący potrzeby konsultacji, a przede wszystkim uwzględniający rzetelną analizę zamiarów normotwórczych. Konsekwentnie powinna być przestrzegana zasada konfrontowania projektu na każdym etapie jego opracowania z postanowieniami konstytucji. Należy doprowadzić do jednoczesnego opracowywania aktów wykonawczych lub co najmniej szczegółowych ich założeń już na etapie przygotowywania konkretnej ustawy. Gwarancją poprawy sytuacji powinno stać się egzekwowanie odpowiedzialności politycznej za brak terminowości w przygotowywaniu przepisów wykonawczych. Chciałbym dodać, że około 500 aktów wykonawczych do tej pory nie zostało przygotowanych i wprowadzonych w życie. Doskonalenia wymaga formułowanie upoważnień w ustawach do wydawania aktów wykonawczych w sposób zgodny z wzorcem zadekretowanym w art. 92 konstytucji i rozwiniętym w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, zwłaszcza w zakresie dotyczącym treści aktu. Szczególną uwagą należy objąć redagowanie przepisów przejściowych i końcowych oraz kwalifikowanie przepisów do uchylenia. Język aktów prawnych powinien być precyzyjny i komunikatywny, co stanowi warunek należytego porozumiewania się prawodawcy z odbiorcami prawa. Ściśle przestrzeganą regułą musi być oddzielanie terminów wejścia w życie aktu normatywnego od daty jego ogłoszenia stosownym okresem dostosowawczym. Wymagają usprawnienia procedury doprowadzania norm prawnych do ich adresata. Liczne nowelizacje wymuszają konieczność wzmożenia prac nad ogłaszaniem tekstów jednolitych aktów prawnych, zwłaszcza tych o dużej nośności społecznej i najczęściej stosowanych w praktyce. Proces tworzenia prawa powinien w szerokim zakresie uwzględniać orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego i innych sądów, wystąpienia i opinie rzecznika prac obywatelskich, Najwyższej Izby Kontroli, wyniki konsultacji społecznych z innymi specjalistycznymi gremiami, wśród których szczególne znaczenie powinno mieć korzystanie z profesjonalnych stanowisk Rady Legislacyjnej, a także poglądów wypracowanych w środowiskach akademickich i przez teoretyków prawa oraz opinii prezentowanych przez media. Stałe wsparcie eksperckie w wypadku procedur legislacyjnych w warunkach polskich niestety instytucjonalnie jest rozproszone. Jest ono wartością, której znaczenie trudno jest przecenić. Jednocześnie proces legislacyjny powinien być chroniony przed naciskami o charakterze politycznym, a na jego realizację, na treść i formę prawa, podstawowy wpływ powinni uzyskać przede wszystkim prawnicy wyspecjalizowani w tworzeniu aktów prawnych.</u>
          <u xml:id="u-223.110" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Na tle tych przemyśleń dostrzegam podobnie jak większość uczestników lutowej konferencji legislacyjnej potrzebę utworzenia państwowej rady legislacyjnej jako wiodącego organu eksperckiego, który będzie działał na rzecz poprawy stanu prawodawstwa. Rada ta powinna składać się z przedstawicieli powoływanych przez prezydenta Rzeczypospolitej, marszałka Sejmu, marszałka Senatu oraz prezesa Rady Ministrów. Państwowej radzie legislacyjnej można by powierzyć opracowanie wdrożenia zinstytucjonalizowanego systemu tworzenia prawa, badanie jego jakości, spójności i skuteczności, a także opracowanie projektu generalnego uporządkowania systemu prawa. Najistotniejsze obszary prawotwórcze powinny być objęte obowiązkiem opiniowania projektów aktów prawnych przez radę i poddawane kontroli rady na każdym etapie prac legislacyjnych. Utworzenie państwowej rady legislacyjnej pozwoliłoby na ograniczenie instytucji i organów zajmujących się obecnie legislacją na rzecz oparcia pracy rady na pracy ekspertów. Umożliwiłoby to znacznie lepsze wykorzystanie ogromnego potencjału wiedzy, doświadczenia i dorobku naukowego wielu fachowców z dziedziny legislacji, którzy wspólnym działaniem mogą przyczynić się do zastosowania środków zaradczych wobec nieprawidłowych rozwiązań systemowych i praktyki prawotwórczej.</u>
          <u xml:id="u-223.111" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Pokaźna więc jest lista legislacyjnych życzeń, które pozwalam sobie przedstawić Wysokiej Izbie wraz z propozycją wdrażania ich w pracach parlamentarnych i przekonywania do nich innych organów, w tym zwłaszcza kierujących przedłożenia prawne. Usprawnienie i unowocześnienie procesu tworzenia prawa musi być jednak wsparte konsekwencją w jego egzekwowaniu oraz systematycznym pogłębianiem świadomości prawnej całego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-223.112" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proszę mi pozwolić na koniec wyrazić pewne zakłopotanie. Zwróciłem się, obejmując urząd rzecznika praw obywatelskich, do marszałka Sejmu poprzedniej kadencji, a także powtórnie uczyniłem to w tej kadencji, proponując, ażeby wypełnienie przez rzecznika praw obywatelskich wynikającego z konstytucji i z ustawy obowiązku składania informacji o stanie przestrzegania praw człowieka w państwie i działalności rzecznika było aspektem debaty parlamentarnej na temat stanu przestrzegania praw człowieka. Trudno uznać, ażeby dzisiejsze spotkanie i moja informacja były takim powodem do debaty z uwagi na frekwencję na sali. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-223.113" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu profesorowi.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Bożenę Kizińską w celu przedstawienia stanowiska komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#PoselSprawozdawcaBozenaKizinska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpatrujemy dzisiaj złożoną w trybie art. 212 konstytucji informację rzecznika praw obywatelskich o jego działalności oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela za rok 2001. W okresie objętym informacją wpłynęło ponad 55 tys. spraw, to jest o ponad 10% więcej niż w roku 2000. Wzrosła o około 15% liczba przyjętych w biurze rzecznika interesantów. Zarejestrowano ponad 12 tys. rozmów telefonicznych mających na celu udzielanie różnego rodzaju informacji, porad i wyjaśnień. W 2001 r. rzecznik praw obywatelskich skierował 287 wystąpień problemowych, w tym 123 o podjęcie inicjatywy prawodawczej, 21 wniosków do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności przepisów z aktem wyższego rzędu, 2 pytania prawne do sądu administracyjnego, 9 skarg do Naczelnego Sądu Administracyjnego, 10 zawiadomień do Trybunału Konstytucyjnego o przystąpieniu do postępowania ze skargi konstytucyjnej, 18 rewizji nadzwyczajnych oraz 54 kasacje.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#PoselSprawozdawcaBozenaKizinska">Obecny rzecznik tak jak jego poprzednicy zmuszony był do wielokrotnego sygnalizowania nieprawidłowości w procesie tworzenia prawa. Dochodziło bowiem do konstruowania przepisów zgoła niepotrzebnych, merytorycznie błędnych i niespójnych prawnie. W rezultacie poziom ustawodawstwa odbiega od reguł przyzwoitej legislacji. Nadmiar przepisów, często ze sobą sprzecznych, powoduje rozchwianie systemowe rozwiązań prawnych, wyzwala inflację przepisów tworzonych przez wiele ośrodków decyzyjnych przy pomieszaniu ról uczestników procesu legislacyjnego i odstąpieniu od elementów planowego postępowania prawotwórczego.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#PoselSprawozdawcaBozenaKizinska">Upowszechnia się przekonanie, że wystarczy zmienić przepis, a nieprawidłowości same zostaną usunięte. W wielu natomiast przypadkach to nie brak właściwych przepisów jest przyczyną nie najlepszego funkcjonowania państwa, lecz brak sprawnej egzekucji prawa i sprawnego wymiaru sprawiedliwości. Ponadto wciąż dzieje się tak, że część obywateli, zaskakiwanych nowymi przepisami, nie jest w stanie zapoznać się z odpowiednim wyprzedzeniem z konkretnymi uregulowaniami, przede wszystkim ustawami i rozporządzeniami niejednokrotnie mającymi dla nich duże znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#PoselSprawozdawcaBozenaKizinska">W zakresie prawa do sądu rzecznik sygnalizuje, że mimo zagwarantowania w konstytucji i w ustawodawstwie zwykłym prawa do sądu na poziomie standardów międzynarodowych jego realizacja ma w pewnych przypadkach charakter pozorny. Korzystanie z tego prawa jest znacznie utrudnione, a nawet staje się fikcją, przede wszystkim ze względu na przewlekłość postępowania sądowego, a w dalszej kolejności nieskuteczność postępowania egzekucyjnego. W związku z powyższym sygnalizuje on potrzebę wprowadzenia do polskiego systemu prawnego środka odwoławczego na przewlekłe postępowanie przed sądem.</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#PoselSprawozdawcaBozenaKizinska">Rzecznik zwraca także uwagę na brak w polskim systemie prawnym uregulowań dotyczących wyrównywania szkód i zadośćuczynienia krzywdom ofiar przestępstw. Tu dostrzega konieczność pilnego podjęcia działań zmierzających do wzmocnienia pozycji osób pokrzywdzonych oraz utworzenia ogólnokrajowej organizacji pomocy ofiarom przestępstw wszystkich kategorii.</u>
          <u xml:id="u-225.5" who="#PoselSprawozdawcaBozenaKizinska">W zakresie prawa do informacji rzecznik wskazuje, że ustawa z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, służąc zapewnieniu jawności i przejrzystości decyzji podejmowanych w życiu publicznym, ma ułatwić kontrolę i zapobieganie nadużyciom władzy, w tym zwłaszcza korupcji i innym nadużyciom w pracy administracji. Stanowi ona konkretyzację zapisanego w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej obywatelskiego prawa do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Jednakże w dalszym ciągu występuje wiele problemów z uzyskaniem informacji o działalności organów władzy publicznej.</u>
          <u xml:id="u-225.6" who="#PoselSprawozdawcaBozenaKizinska">Rzecznik zwraca ponadto uwagę na stan polskiego więziennictwa. Według danych na 31 grudnia 2001 r. liczba osadzonych w jednostkach penitencjarnych wyniosła około 79,5 tys. osób, a ustalona na blisko 69 tys. osadzonych pojemność została przekroczona o 15,7%. Przeludnienie aresztów śledczych i zakładów karnych wpływa w istotny sposób zarówno na pogorszenie się warunków zdrowotnych, sanitarnych i bytowych w przypadku osadzonych, jak i na możliwości resocjalizacyjnego oddziaływania wobec tych osób. Według stanu na koniec grudnia tylko 11% osadzonych było zatrudnionych odpłatnie. W związku z tym pozostają oni bez możliwości spłaty zasądzonych zobowiązań alimentacyjnych, świadczenia pomocy rodzinie, a także nie mają możliwości odłożenia kwot potrzebnych po zwolnieniu z zakładu karnego.</u>
          <u xml:id="u-225.7" who="#PoselSprawozdawcaBozenaKizinska">Podejmowane przez rzecznika w 2001 r. sprawy z zakresu prawa pracy wskazują, że w kwestii przestrzegania zasad tego prawa przez pracodawców nie nastąpiła poprawa. W dalszym ciągu dochodzi do rażących naruszeń przepisów prawa pracy, zwłaszcza przez pracodawców prywatnych. W szczególności chodzi tu o nieprzestrzeganie norm pracy, nieterminowe wypłacanie wynagrodzeń za pracę, udzielanie urlopu wypoczynkowego, wypłaty gratyfikacji jubileuszowych oraz gospodarowanie zakładowym funduszem świadczeń socjalnych. Podstawowym jednak problemem pozostaje sytuacja, jaka wytworzyła się na rynku pracy, a mianowicie olbrzymie bezrobocie.</u>
          <u xml:id="u-225.8" who="#PoselSprawozdawcaBozenaKizinska">W zakresie prawa do zabezpieczenia społecznego rzecznik wskazuje na duże ilości skarg otrzymywanych od członków otwartych funduszy emerytalnych, na których konta, pomimo wielomiesięcznego członkostwa w funduszu, nie wpłynęły dotychczas składki, chociaż posiadane przez ZUS dokumenty ubezpieczeniowe tych osób zawierają prawidłowe dane.</u>
          <u xml:id="u-225.9" who="#PoselSprawozdawcaBozenaKizinska">Nadal występują problemy w zakresie realizacji konstytucyjnego prawa do ochrony zdrowia. Pacjenci ponoszą konsekwencje niewypełniania przez władzę publiczną obowiązku zapewnienia równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej. Rzecznik zwraca uwagę, że mimo wielu jego interwencji nie udało się zaspokoić oczekiwań odnośnie do usprawnienia organizacji opieki zdrowotnej i zapewnienia ubezpieczonym swobodnego dostępu do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej oraz lekarza specjalisty. Nie zapewniono powszechnego dostępu do podstawowych świadczeń poza godzinami pracy lekarzy rodzinnych i przychodni, ograniczając jednocześnie zakres świadczeń pogotowia ratunkowego do sytuacji zagrożenia życia i zdrowia. Ograniczony jest również dostęp do lekarzy specjalistów oraz badań diagnostycznych. Utrudniony pozostaje dostęp ubezpieczonych do rehabilitacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej, głównie neurologicznej i kardiologicznej.</u>
          <u xml:id="u-225.10" who="#PoselSprawozdawcaBozenaKizinska">W zakresie ochrony praw dzieci i rodziny rzecznik wskazał na szereg barier występujących w prawie polskim w realizacji normy art. 72 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, nakładającej obowiązek ochrony dziecka przed przemocą i okrucieństwem, wyzyskiwaniem i demoralizacją na organy władzy publicznej. Według rzecznika polski system pomocy dziecku i rodzinie nie jest zgodny ze standardami europejskimi, zwłaszcza w zakresie prawa dziecka do wychowania w rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-225.11" who="#PoselSprawozdawcaBozenaKizinska">W zakresie przestrzegania praw obywateli w sprawach mieszkaniowych rzecznik podjął działania mające na celu zasygnalizowanie braku systemu prawnego sprzyjającego rozwojowi budownictwa socjalnego oraz przeciwdziałającego bezdomności. W wystąpieniu do ministra infrastruktury rzecznik zwrócił uwagę, że w myśl przepisów o ochronie praw lokatorów tworzenie warunków do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej należy do gminy. Gmina na zasadach określonych w tej ustawie ma zapewnić lokale socjalne i zamienne, a także zaspokajać potrzeby mieszkaniowe gospodarstw domowych o niskich dochodach. Jednocześnie przepisy ustawy o ochronie praw lokatorów wprowadziły szeroką ochronę osób zobowiązanych wyrokiem sądowym do opuszczenia zajmowanego lokalu, znacznie poszerzając krąg uprawnionych w takim przypadku do lokalu socjalnego. Gminy nie posiadają zaś stosownych zasobów mieszkaniowych, stąd też powstaje uzasadniona wątpliwość, czy stworzone w ustawie o ochronie praw lokatorów mechanizmy zapobiegania bezdomności osób znajdujących się w trudnej sytuacji rodzinnej, finansowej i zdrowotnej należycie spełniają swoją funkcję.</u>
          <u xml:id="u-225.12" who="#PoselSprawozdawcaBozenaKizinska">W zakresie problematyki finansowej i prawa daninowego rzecznik wskazuje, że stałe zmiany ustaw podatkowych oraz rozporządzeń wydawanych przez ministra finansów utrudniają podatnikom prawidłowe wykonywanie ich obowiązków podatkowych. Wskazuje także na niejednolitą wykładnię prawa podatkowego dokonywaną przez urzędy podatkowe i ministra finansów. Nie jest także wykonywany należycie obowiązek chronienia przez władzę publiczną interesów konsumentów w sytuacji, gdy cywilnoprawna ochrona z tytułu gwarancji, rękojmi lub odpowiedzialności za produkt niebezpieczny jest nieskuteczna. Bezkarnie działają różne spółki, które wypracowanymi metodami socjotechnicznymi doprowadzają licznych, często ubogich obywateli poszukujących pracy bądź pieniędzy do niekorzystnych rozporządzeń swoim mieniem.</u>
          <u xml:id="u-225.13" who="#PoselSprawozdawcaBozenaKizinska">W zakresie ochrony praw obywateli w stosunkach z administracją lokalną rzecznik wskazuje na wiele nieprawidłowości, takich jak brak informacji lub odmowa jej udzielenia, zaniechanie działania, celowe opóźnianie działań, odstępstwa od przepisów i nierzetelność. Większość kierowanych do rzecznika listów wskazuje na bezradność obywateli wobec działań administracji publicznej i procedur stosowanych przez jej pracowników. Z informacji wynika, iż administracje lokalne nie ustrzegły się naruszeń przy tworzeniu prawa miejscowego. Szczególnie duża ilość skarg dotyczy płatnego parkowania na drogach publicznych. Rzecznik powziął wątpliwości co do zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej niektórych przepisów rozporządzenia z dnia 27 czerwca 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad wprowadzenia opłat za parkowanie pojazdów samochodowych na drogach publicznych. Rozporządzenie to przewiduje upoważnienie dla rady miasta do wprowadzenia opłat oraz ich ustalenia i pobierania, a także określenia stawek opłat. Stosownie natomiast do art. 94 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przepisy prawa miejscowego mogą być stanowione wyłącznie na podstawie i w granicach upoważnień określonych w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-225.14" who="#PoselSprawozdawcaBozenaKizinska">Rzecznik praw obywatelskich generalnie pozytywnie ocenia politykę państwa i działalność organów władz publicznych wobec mniejszości narodowych i etnicznych. Nie zmienia to jednak faktu, że sytuacja niektórych mniejszości jest bardzo trudna. Dotyczy to w szczególności Romów. Doskonalenia wymagają tu przede wszystkim rozwiązania edukacyjne i pomocowe.</u>
          <u xml:id="u-225.15" who="#PoselSprawozdawcaBozenaKizinska">Działalność rzecznika w okresie objętym informacją spowodowała wysunięcie następujących wniosków: problem ludzkiej bezradności wynikający ze stale rosnącego bezrobocia generującego ludzką biedę wymaga energicznego przeciwdziałania podjętego przez władze publiczne, organizacje samorządowe i obywatelskie, pracodawców, instytucje charytatywne i poszczególne osoby; niewłaściwe działania aparatu urzędniczego wynikające z braku zrozumienia swojej służebnej roli wobec obywatela; polskie prawodawstwo jest dalekie od wzorca dobrej legislacji; niewydolność w zakresie egzekucji prawa i sprawnego wymiaru sprawiedliwości; realizacja prawa do sądu w polskich warunkach może niestety świadczyć o pewnej pozorności praw, jakie obywatelowi w tym względzie gwarantuje konstytucja; stan bezpieczeństwa obywateli należy uznać za niewystarczający oprócz likwidacji przewlekłości postępowań istnieje pilna potrzeba wzmocnienia pozycji osób pokrzywdzonych i ich rodzin; pomoc społeczna przeżywa głębokie trudności z powodu braku odpowiednich do potrzeb środków finansowych; występują problemy w zakresie realizacji konstytucyjnego prawa do ochrony zdrowia, pacjenci ponoszą konsekwencje niezapewnienia przez władze publiczne dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej; skomplikowanie prawa podatkowego i niejednolita wykładnia dokonana przez organy podatkowe utrudniają zainteresowanym osobom prawidłowe wykonywanie obowiązków podatkowych; nienależycie wykonywany jest obowiązek ochrony konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-225.16" who="#PoselSprawozdawcaBozenaKizinska">Wysoka Izbo! Są to najważniejsze zagadnienia poruszone w informacji. Przedkładając powyższe uwagi do sprawozdania komisji, chcę podkreślić, iż zadania rzecznik wykonywał profesjonalnie, z pożytkiem dla obywateli. W związku z tym mam przyjemność wysoką Izbę poinformować, iż Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka wyraziła pozytywną opinię o działalności rzecznika praw obywatelskich, jeśli chodzi o informację o jego działalności za rok 2001. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Wikińskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#PoselMarekWikinski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#PoselMarekWikinski">Panie Marszałku! Przypadł mi w udziale zaszczyt przedstawienia stanowiska Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Zanim jednak do tego przejdę, chciałbym odnieść się do sprawozdania, które pan minister przedstawił w formie ustnej. Otóż 19 razy w sprawozdaniu przedstawionym w wysokiej Izbie usłyszałem o działaniach podejmowanych przez rzecznika praw obywatelskich w roku bieżącym, tj. w roku 2002. To jest tyle samo, ile razy usłyszałem o działaniach rzecznika podjętych w roku 2001, tj. w okresie sprawozdawczym.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#PoselMarekWikinski">Przedstawiając propozycję stanowiska na posiedzeniu Klubu Parlamentarnego SLD, odnosiłem się wyłącznie do informacji zawartej w druku nr 470. Nie sposób jednak nie odnieść się do jednej, najważniejszej kwestii podniesionej w wystąpieniu w wysokiej Izbie: ˝W ubiegłym roku źle się stało, że do kampanii wyborczej wprzęgnięto kwestię nowej matury. Doprowadziłem - mówił pan minister Zoll - jeszcze przed wyborami, do spotkania przedstawicieli Ministerstwa Edukacji Narodowej i polityków, aby porozmawiać o tym problemie. Zaapelowaliśmy, aby przestać mówić o maturze w kontekście polityki. Chodziło przecież o dobro młodzieży, poddawanej dodatkowym, całkowicie zbędnym stresom. Działaniem tym nie udało się niestety usunąć skutków wadliwych rozwiązań. Młodzieży szkolnej, u progu szczególnie doniosłego zdarzenia dla wejścia w dorosłe życie, boleśnie narzucono demoralizujące przekonanie, iż wybór łatwiejszej drogi się opłaca. Jaki będzie tego efekt, niestety można przewidzieć˝.</u>
          <u xml:id="u-227.3" who="#PoselMarekWikinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Otóż stoję na stanowisku, że gdyby nowa matura - była ona tragicznie przygotowana, brak było środków finansowych na jej wprowadzenie - została wprowadzona w trybie i w formie, jak to proponował rząd pana premiera Jerzego Buzka, to dopiero wtedy byłyby tysiące dramatów maturzystów. Ponadto uczelnie wyższe w zdecydowanej większości nie planowały przyjmowania na studia młodzieży po nowej maturze. Dziwi mnie brak obiektywizmu, o który nie podejrzewałbym pana rzecznika akurat w tej konkretnie sprawie.</u>
          <u xml:id="u-227.4" who="#PoselMarekWikinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Przedstawię teraz główną część stanowiska Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Lektura sprawozdania, które przedstawił pan rzecznik, nasuwa wiele refleksji. Daje obraz społeczeństwa i patologii życia społecznego, lęku i trosk ludzi, ich bezradności oraz obraz skuteczności tego, co sami w tej Izbie ustanawiamy. Na wstępie chcę wyrazić opinię, że w Sojuszu Lewicy Demokratycznej uważamy to sprawozdanie za niezwykle rzetelne, koncentrujące się właściwie na wszystkich objawach zagrożeń i niedostatków życia obywatelskiego, na sytuacjach, w których obywatel jest bezradny i potrzebuje szczególnie przyjaznej pomocy. Chcę też powiedzieć, że zgadzamy się z większością wniosków, które formułuje pan rzecznik na końcu w 17 punktach. Zgadzamy się z jego krytyką rzeczywistości dotyczącą stanu prawa, tworzenia prawa i egzekucji tego prawa, krytyką formułowaną w trosce o kondycję państwa prawnego. Podzielamy też przewijające się w tych wywodach wątpliwości i obawę o to, jak dalece jeszcze Polsce nie dostaje standardów ustabilizowanego państwa prawnego, w którym prawo jest przejrzyste, klarowne i zrozumiałe dla każdego obywatela.</u>
          <u xml:id="u-227.5" who="#PoselMarekWikinski">Dobrze jest - pragnę to pozytywnie skwitować - że pan rzecznik Andrzej Zoll nie chce widzieć roli swojego urzędu tylko jako biura skarg i zażaleń. Stworzony przez rzecznika praw obywatelskich program ˝Edukacja dla rozwoju˝ buduje front obywatelskiej edukacji i front obywatelskiej odpowiedzialności za wspólną sprawę. Możemy tylko zachęcać pana rzecznika, by tą drogą kroczył. W świetle stanu znajomości prawa wśród obywateli, mizernej edukacji prawnej społeczeństwa trzeba pozytywnie ocenić inicjatywę rozwijania sieci bezpłatnego poradnictwa obywatelskiego poprzez ciekawe i wartościowe umowy z wydziałami prawa uniwersytetów polskich. Oby sieć ta była jak najszersza, albowiem bezradność obywateli wobec nieznanego im prawa, złożoność tego prawa to zjawisko obiektywne. W dodatku wskutek nieżyczliwości urzędniczej i biurokratycznej, z którą wciąż w Polsce mamy do czynienia, obywatel nie usłyszy interpretacji i porady prawnej od urzędnika, w wielu przypadkach nie wszędzie - rzecz jasna.</u>
          <u xml:id="u-227.6" who="#PoselMarekWikinski">Tutaj prośba, panie ministrze: jeśli już ukaże się publikacja poświęcona kodeksowi dobrego urzędnika, o której mowa w informacji, to prosiłbym o kilkadziesiąt egzemplarzy; chciałbym upowszechnić to w swoim okręgu wyborczym na ziemi radomskiej zarówno wśród petentów, obywateli, jak też wśród urzędników.</u>
          <u xml:id="u-227.7" who="#PoselMarekWikinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozumiejąc obiektywne przyczyny złożoności prawa, nie możemy stać bezradnie. Słusznie rzecznik tak właśnie to ujmuje: wobec słabej orientacji obywateli w przysługujących im prawach i drodze dochodzenia do tych praw, wobec zagubienia wielu obywateli w formalnych wymogach stawianych im przez urzędy, na skutek niezrozumienia pouczeń urzędów czy nawet pisemnych instrukcji postępowania, niejasnych formularzy i różnego typu pism, także pism procesowych. Ci z państwa posłów, którzy przyjmują wielu obywateli na swoich dyżurach poselskich, wiedzą, ile spraw wynika z bezradności obywateli, poczucia krzywdy, której naprawienia i uznania poszukują, a nie są w stanie sami sprecyzować formalnej strony takiego postępowania. Sieć bezpłatnego poradnictwa obywatelskiego jest inicjatywą właściwą.</u>
          <u xml:id="u-227.8" who="#PoselMarekWikinski">Pozytywnie oceniamy prerogatywę funkcji rzecznika, która nakłada na niego obowiązek ścisłej współpracy z organizacjami pozarządowymi. Ponadto za najważniejsze uważamy dwie dziedziny, w których działa rzecznik. Chodzi mianowicie o przestrzeganie wolności praw człowieka i obywatela. I w tym wypadku liczba spraw, listów, wniosków i wystąpień jest imponująca. Na pewno w ich treści są jakieś wyraźne zmiany, choć z drugiej strony trzeba się zgodzić z tym, że trzon obywatelskich wystąpień jest w swojej strukturze w każdym roku podobny, co potwierdza tylko, że zmiany rzeczywistości z punktu widzenia dolegliwości dla przeciętnego obywatela utrzymują się. Są to te uwagi pana rzecznika - i je podzielam - dotyczące przesuwania się źródeł zagrożeń dla praw obywatelskich, które już w mniejszym stopniu tkwią w organach władzy państwowej, jak to miało miejsce kiedyś, w przeszłości, a teraz głównie w organizacjach gospodarczych i innych osobach w społeczeństwie. Bardzo trafna jest uwaga pana rzecznika o tym, że dziś edukacja społeczna, także w systemie szkolnym, powinna obejmować wszystkie sprawy, które wiążą się z uzmysłowieniem ludziom obowiązku wobec innego człowieka. Te refleksje, od systemu szkolnego poczynając, powinny być coraz żywsze, nie budujemy bowiem systemu bezdusznego dla samej jego istoty i natury, ale budujemy go dla dobra ludzi, by oni się w nim czuli szczęśliwi i pomyślności swojej upatrywali właśnie w opanowanej i monitorowanej naturze tego systemu. Dobrym sygnałem jest to, że znacznie mniej niż w 2000 r., bo 20,5% - w ubiegłym roku było to ponad 25% - wystąpień i wniosków dotyczy zabezpieczenia społecznego i pomocy społecznej. Wiemy na podstawie innych spostrzeżeń, jak zaniedbana jest to dziedzina i jak pogarsza się jej stan. To samo dotyczy struktury spraw cywilnych - 9,8%, gospodarczych - 9,7%, administracyjnych i mieszkaniowych - 16%, a także prawa pracy - 8,5% Za bardzo doniosłe trzeba uznać uwagi rzecznika o złym prawie, o szkodliwej liczbie nieustannych nowelizacji, o nie tylko złym prawie, ale i złym jego stosowaniu, co ma bezpośrednie przełożenie zarówno na kondycję psychiczną i samopoczucie obywateli w związku z ich prawami, jak i na działanie państwa i wiarę społeczeństwa w skuteczność tego państwa.</u>
          <u xml:id="u-227.9" who="#PoselMarekWikinski">Kończąc, chcę powiedzieć raz jeszcze - tak jak w ubiegłym roku w takiej samej dyskusji to podnosiliśmy - że wciąż aktualne są te same uwagi, a nawet ich liczba się zwiększa, co do złego prawa i sprzeczności z konstytucją prawa uchwalanego także w tej Izbie. Mam nadzieję, że w kolejnym sprawozdaniu zmniejszy się liczba przypadków złego prawa, w tej kadencji Sejm powołał bowiem Komisję Ustawodawczą po to, abyśmy sami doskonalili prawo.</u>
          <u xml:id="u-227.10" who="#PoselMarekWikinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Sojusz Lewicy Demokratycznej pozytywnie ocenia zawartą w druku nr 470 informację z działalności rzecznika praw obywatelskich, z uwagami o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Maćkałę występującego w imieniu Klubu Poselskiego Platformy Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#PoselTadeuszMackala">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Platformy Obywatelskiej mam zaszczyt przedstawić uwagi o informacji rzecznika praw obywatelskich o jego działalności oraz stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela za rok 2001. Należy skonstatować, iż instytucja rzecznika praw obywatelskich w sposób trwały i głęboki wpisała się w porządek prawny III Rzeczypospolitej. Świadczy o tym choćby liczba spraw, które rokrocznie przewijają się przez biuro rzecznika. W roku 2001 było ich zresztą więcej niż w roku ubiegłym. Szczególnie istotne jest to, że zostały wniesione przez rzecznika aż 123 inicjatywy prawodawcze, aż 21 wniosków o stwierdzenie niezgodności przepisów z aktem wyższego rzędu do Trybunału Konstytucyjnego i, co szczególnie warte podkreślenia, aż 54 kasacje, co potwierdza diagnozę o złej jakości tworzonego prawa, a także wiele, wiele innych działań składających się na ogromną i różnorodną aktywność rzecznika praw obywatelskich.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#PoselTadeuszMackala">Wśród wielu problemów i zagadnień poruszanych przez rzecznika w informacji, wszystkich bardzo ważnych, na szczególną uwagę zasługują następujące zagadnienia.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#PoselTadeuszMackala">Problem bezradności obywateli wobec dużej ilości przepisów, ich inflacji, biurokratycznego i nieuprzejmego traktowania obywatela przez urzędników, pomimo prawa do rozsądnego i bez zbędnej zwłoki rozpatrzenia jego sprawy przez właściwe instytucje i organy. Gąszcz i nadmiar przepisów powoduje, iż w ocenie rzecznika mamy do czynienia ze zjawiskiem, z którym nie radzą sobie nawet zawodowi prawnicy, a cóż dopiero obywatel.</u>
          <u xml:id="u-229.3" who="#PoselTadeuszMackala">Rzecznik na podstawie swojej działalności negatywnie ocenia polskie prawodawstwo, co częściowo dotyczy też Wysokiej Izby. Oprócz niekonsekwentnych rozwiązań systemowych, wielości interpretacji i podmiotów tworzących prawo dominują przepisy podejmowane doraźnie, pod wpływem politycznej koniunktury, nawet w przekonaniu, że za chwilę się je poprawi, bo i tak będzie kolejna, któraś z kolei nowelizacja. Aż prosiłoby się podnieść do rangi normy prawnej, najlepiej ustawowej, zasady tworzenia prawa czy normy prawotwórstwa, tym bardziej że nie obowiązuje już uchwała Rady Ministrów w sprawie zasad techniki prawodawczej, ciągle bowiem zdarzają się rzeczy niedopuszczalne, jak np. tworzenie prawa, które działa wstecz.</u>
          <u xml:id="u-229.4" who="#PoselTadeuszMackala">Szalenie negatywnym zjawiskiem jest nieskuteczność polskiego państwa przy egzekwowaniu prawa i brak sprawnego wymiaru sprawiedliwości, czego nie można tłumaczyć wyłącznie kryzysem finansów publicznych. Należy zgodzić się z tezą zawartą w informacji, iż prawo obywatela do sądu jest w Polsce pozorne, jeżeli na wyrok czeka on 2, 3 lata i więcej. Trzeba poprawić prawo i dofinansować sądy, a na pewno będzie w tej mierze poprawa. Pojawiła się też próba stworzenia przez obywateli z instytucji rzecznika praw obywatelskich jakby dodatkowej instancji. Obywatel, nie wierząc w wymiar sprawiedliwości, wierzy, że rzecznik dopatrzy się w jego sprawie korzystnych dla niego okoliczności i, wnosząc do Sądu Najwyższego kasację lub rewizję nadzwyczajną, doprowadzi do pozytywnego rozstrzygnięcia. Przewlekłość postępowań rodzi refleksję, czy nie stworzyć jakiegoś rodzaju skargi na przedłużający się ponad wszelką miarę proces. Myślę, że ta kwestia wymaga poważnej refleksji. Pomocne także byłoby pełniejsze i bardziej kompleksowe unormowanie kwestii polubownego rozstrzygania sporów.</u>
          <u xml:id="u-229.5" who="#PoselTadeuszMackala">Niezbędne jest przemodelowanie przepisów, w tym także kodeksowych, w celu zwiększenia bezpieczeństwa obywateli. Prowadzić do tego będzie oczywiście skrócenie postępowania, ale także zwiększenie uprawnień ofiar przestępstw do naprawienia szkody czy też zadośćuczynienia przez sprawcę i, co ważne, na co szczególnie zwraca uwagę rzecznik, jeśli to nie jest możliwe, to przez państwo. Rzecznik proponuje też wprowadzenie mediacji jako alternatywy dla postępowania karnego i zwiększenie ochrony dziecka jako pokrzywdzonego. Jego sugestia utworzenia ogólnokrajowej organizacji zajmującej się pomocą ofiarom przestępstw zasługuje na pełną realizację, pomimo trudności finansowych państwa. Pozytywnie należy ocenić powołanie pełnomocnika rzecznika praw obywatelskich do spraw ochrony ofiar przestępstw.</u>
          <u xml:id="u-229.6" who="#PoselTadeuszMackala">Odrębnym zagadnieniem jest ponad 4-tysięczna liczba skarg, które wpłynęły w związku z odbywaniem kary pozbawienia wolności, dotyczących głównie złej opieki medycznej, złego traktowania czy złych warunków bytowych.</u>
          <u xml:id="u-229.7" who="#PoselTadeuszMackala">Zjawiskiem rzutującym na wiele innych zjawisk, o których wspomniałem, i przede wszystkim na skuteczność resocjalizacji, jest ogromne przeludnienie zakładów karnych, prawie o 16% ponad normę. W 35 jednostkach przekroczenie liczby normatywnej wynosi aż 30%. To przeludnienie powoduje też wzrost przestępstw popełnianych na współwięźniach, rozwój grypsery. Bezrobocie wśród więźniów jest bardzo duże, a przecież to właśnie praca jest jednym z głównym elementów resocjalizacji. Można to zmienić, ale tylko system ulg finansowych może wyrównać szanse podmiotów gospodarczych działających w zakładach karnych z podmiotami gospodarczymi działającymi na rynku. W ostatnich latach robiliśmy dokładnie odwrotnie: likwidowaliśmy wszystkie ulgi, które posiadały przedsiębiorstwa działające w zakładach karnych. Nowa ustawa o kuratorach sądowych na pewno usprawni pracę kuratorów i umożliwi pełniejsze stosowanie kary ograniczenia wolności. Można tylko ubolewać, iż w całości będzie obowiązywać od 1 stycznia 2003 r.</u>
          <u xml:id="u-229.8" who="#PoselTadeuszMackala">Ogromna plaga, jaką jest bezrobocie, owocuje bardzo liczną i rażącą liczbą naruszeń prawa pracy, jak choćby przekraczanie norm czasu pracy, nieterminowe wypłacanie pensji i nieudzielanie urlopu wypoczynkowego. Można to skonstatować tak, iż to nie jest już w Polsce rynek pracy, a rynek pracodawcy. Godne uznania jest to, że rzecznik praw obywatelskich zorganizował w listopadzie ub.r. konferencję dla przedstawicieli sieci supermarketów celem zlikwidowania wymienionych negatywnych zjawisk, a było to przedmiotem publicznej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-229.9" who="#PoselTadeuszMackala">Trudności finansowe państwa powodują, że źle są realizowane zadania z zakresu opieki społecznej. Zasiłki płacone są w zaniżonych kwotach, w formie zaliczkowej i z dużym opóźnieniem, co jest niezgodne z ustawą o pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-229.10" who="#PoselTadeuszMackala">Naruszanie prawa do ochrony zdrowia jest polem dużej aktywności rzecznika praw obywatelskich. Ciągle brak katalogu usług gwarantowanych. Nie nastąpiła też poprawa jakości tych usług i wciąż istnieje szara strefa w tej dziedzinie, a obywatel płaci dwa razy za to samo.</u>
          <u xml:id="u-229.11" who="#PoselTadeuszMackala">Na szczególną uwagę zasługuje bardzo dobra współpraca z rzecznikiem praw dziecka panem Pawłem Jarosem, co często zwiększa możliwości działania rzecznika praw dziecka, albowiem jest on za słabo umocowany ustawowo w stosunku do pokładanych w tym urzędzie i osobie nadziei, w stosunku do istniejących zagrożeń. Trzeba to zmienić i poszerzyć uprawnienia rzecznika praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-229.12" who="#PoselTadeuszMackala">Przebudowa armii i redukcja jednostek wojskowych spowodowała zwolnienie dużej liczby żołnierzy służby zawodowej, którzy mają ogromne problemy ze znalezieniem pracy. I tu należy wskazać brak istotnych, skutecznych programów osłonowych ze strony rządu. Powraca u żołnierzy z poboru zjawisko ˝fali˝. Jednak najgorsza jest kwestia braku finansów w wojsku i braku prawie wszystkiego, od żywności, umundurowania, po wymagane uzbrojenie i sprzęt, z wyjątkiem jednostek, które chcemy pokazać służbom NATO; te są dobrze wyposażone.</u>
          <u xml:id="u-229.13" who="#PoselTadeuszMackala">Powyższe i wiele innych dziedzin aktywności rzecznika praw obywatelskich prowadzi do stwierdzenia, iż pan profesor Andrzej Zoll bardzo dobrze wywiązuje się z powierzonych mu obowiązków, angażując się w ideę ombudsmana bez reszty, za co serdecznie w imieniu klubu Platformy Obywatelskiej dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-229.14" who="#PoselTadeuszMackala">Aktywność rzecznika praw obywatelskich w terenie, za granicą, w kraju oraz jego obiektywizm budzi podziw i uznanie, a szereg niekonwencjonalnych, wręcz nowatorskich form działania, wdrażanie szeregu programów edukacyjno-promocyjnych prowadzi do konstatacji, że mamy w Polsce bardzo dobrego, w pełni apolitycznego rzecznika praw obywatelskich.</u>
          <u xml:id="u-229.15" who="#PoselTadeuszMackala">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Poselski Platformy Obywatelskiej pozytywnie ocenia przedłożoną informację i działalność rzecznika praw obywatelskich w roku 2001. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Danutę Hojarską występującą w imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#PoselDanutaHojarska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Rzeczniku! Jest zwyczaj w tym Sejmie, że o ważnych sprawach dyskutuje się późno i przy prawie pustej sali. W imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie informacji rzecznika praw obywatelskich za 2001 rok z uwagami o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#PoselDanutaHojarska">Upłynęło 15 lat od uchwalenia ustawy o rzeczniku praw obywatelskich. Rzecznik jest już trwałą instytucją w Polsce. Z przedstawionej Wysokiej Izbie informacji rzecznika wyłaniają się liczone w dziesiątkach tysiący ogromnie ważne sprawy, z którymi ludzie mierzą się codziennie, a nie znajdują zrozumienia we władzach i w urzędach. Bardzo często w rozpaczy i desperacji kierują je do rzecznika praw obywatelskich, poszukując ochrony i wsparcia.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#PoselDanutaHojarska">Reagowanie na skargi, wnioski i opinie to jeden z najbardziej istotnych elementów utrzymywania więzi przez rzecznika ze społeczeństwem, wydobywania niezbędnych norm z gąszczu przepisów, wskazywania sposobów właściwego postępowania, gdy prawo jest naruszone lub obchodzone, przeciwdziałanie urzędniczej bezduszności.</u>
          <u xml:id="u-231.3" who="#PoselDanutaHojarska">Obszerna informacja rzecznika zawiera liczne przykłady ułomności praktyki stosowania prawa oraz ewidentne przykłady naruszania praw człowieka i obywatela w Polsce. Już na wstępie informacji rzecznik formułuje uwagi o systemowym rozchwianiu rozwiązań prawnych i nadmiarze przepisów tworzonych przez wiele ośrodków decyzyjnych. Stan taki jest nieczytelny dla obywatela, pozwalający na różnorodną interpretację przepisów i utrudniający ich egzekucję. Nic więc dziwnego, że rzecznik w 2001 r. skierował 287 wystąpień generalnych, spośród których aż 123 wnioski o podjęcie inicjatywy prawodawczej, a w 21 sprawach przedstawił problemy do rozstrzygnięcia Trybunałowi Konstytucyjnemu.</u>
          <u xml:id="u-231.4" who="#PoselDanutaHojarska">Przeciwdziałania wymaga zjawisko dekompozycji instytucji prawnych. Obywatele, nie posiadając w większości wykształcenia prawniczego, muszą być systematycznie informowani o normach prawa i praktyce ich stosowania. Dotyczy to zwłaszcza osób niezaradnych, znajdujących się w niedostatku, niemających ekonomicznych szans na pozyskanie adwokata czy radcy prawnego z wyboru. Bogaci dają sobie radę w różnych skomplikowanych sytuacjach. Dla biednych najczęściej nie sposób jest uporać się ze sprawą, nawet jeżeli ma ona życiowe znaczenie. Biurokratyczny opór zniechęca, władze lokalne często nie załatwiają spraw zgodnie z oczekiwaniami obywateli.</u>
          <u xml:id="u-231.5" who="#PoselDanutaHojarska">Ogromną ilość błędów noszą w sobie działania podejmowane przez aparat urzędniczy administracji lokalnej. Charakterystyczne dla nich jest brak informacji albo odmowa jej udzielania, zaniechanie działania lub jego celowe opóźnianie, odstępstwa i dowolność w stosowaniu przepisów, nierzetelność i lekceważenie petenta. Niemal powszechnie występuje brak świadomości wypełnienia funkcji służebnych wobec obywatela, chęci udzielania mu pomocy i kompetentnego załatwienia sprawy. Jest to jedna z przyczyn wzrostu ilości spraw kierowanych do rzecznika praw obywatelskich. W 2001 roku wpłynęło 55 tys. spraw, a 3610 osób zostało przyjętych bezpośrednio w biurze rzecznika praw obywatelskich.</u>
          <u xml:id="u-231.6" who="#PoselDanutaHojarska">Dużo zastrzeżeń rzecznik formułuje w stosunku do spraw załatwianych przez sądy. Realizacja prawa do sądu w polskich warunkach jest bardzo często pozorna. Kryzys, jaki przeżywa polskie sądownictwo, nie wynika jedynie z przyczyn materialnych. Niedoinwestowanie sądów nie może być powodem ograniczonego do nich dostępu ludzi niezamożnych. Sprzeniewierzanie się etyce zawodowej i przedkładanie często korzyści osobistych nad niezawisłość i sprawiedliwość wyroków są bardziej dotkliwe dla społeczeństwa niż tak zwana nieruchliwość. Sama się o tym przekonałam, jak działają sądy.</u>
          <u xml:id="u-231.7" who="#PoselDanutaHojarska">W informacji rzecznik praw obywatelskich zwrócił także uwagę na strukturę spraw, jakie wpływają do jego biura. Ponad 20% spraw mieści się w obszarze zabezpieczenia społecznego i pomocy społecznej. Powiększa się strefa ubóstwa. Pomoc społeczna jest finansowo niewydolna i nie jest w stanie sprostać społecznym oczekiwaniom. Na wszystkich działaniach ogromnym ciężarem kładzie się bezrobocie, godzące w byt polskiej rodziny, redukujące życiowe plany młodych ludzi, generujące ludzką biedę, tworzące klimat bezwolności i apatii. Stosunki między pracownikami a pracodawcami nie są prawidłowe. Zbyt często dochodzi do przedmiotowego traktowania ludzi w procesie zatrudnienia, protekcji i korupcji. W kontekście rozszerzającej się biedy rzecznik zwraca uwagę na problemy dzieci i młodzieży, którym brak perspektyw, a często gorącego posiłku, przysłowiowego kawałka chleba.</u>
          <u xml:id="u-231.8" who="#PoselDanutaHojarska">I tu muszę się chwilę zatrzymać, bo rzecznik w swoim sprawozdaniu mówi o dobrej współpracy z rzecznikiem praw dziecka, a ostatnio na tej sali nie zostawiono suchej nitki na rzeczniku praw dziecka. A jednak jest ta współpraca, choć mówiono, że jej nie ma.</u>
          <u xml:id="u-231.9" who="#PoselDanutaHojarska">Wiele miejsca rzecznik praw obywatelskich poświęca zagadnieniom konstytucyjnie określonego prawa do ochrony zdrowia. Jak te konstytucyjne uprawnienia są realizowane, każdy widzi. Nie udało się osiągnąć powszechnej poprawy usług medycznych, zaspokoić oczekiwań w zakresie zaopatrzenia w leki, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze. Niepokojąco rośnie liczba błędów w sztuce lekarskiej. Problem ten wymaga instytucjonalnej ochrony praw pacjenta. Konieczne jest zdecydowane przeciwdziałanie patologiom w służbie zdrowia. Konieczne jest także większe zainteresowanie problemami ludzi niepełnosprawnych, uciążliwościami, jakie napotykają w życiu codziennym.</u>
          <u xml:id="u-231.10" who="#PoselDanutaHojarska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 16% spraw kierowanych do rzecznika dotyczy problemów mieszkaniowych. Jesteśmy społeczeństwem biednym o niezaspokojonych potrzebach socjalnych. Na to nakłada się trudna sytuacja mieszkaniowa, często dramatyczne sytuacje eksmisyjne, podwyżki czynszów, brak stabilności stanu prawnego lokatorów, wykupywanie za grosze budynków z lokatorami po to tylko, aby szybko ich się pozbyć. Brak jest mechanizmów sprzyjających rozwojowi budownictwa socjalnego i komunalnego. A przecież budownictwo powinno być kołem zamachowym polskiej gospodarki. Natomiast system prawny odnoszący się do lokatorów, spółdzielców i właścicieli musi być przejrzysty, spójny i stabilny, likwidujący konflikty i gwarantujący własny kąt, niezbędny dla każdej rodziny.</u>
          <u xml:id="u-231.11" who="#PoselDanutaHojarska">Z informacji rzecznika wynika także, że 10% spraw dotyczy sfery prawa podatkowego. Niejednoznaczna interpretacja prawa podatkowego dokonywana przez urzędy skarbowe powoduje liczne skargi, w tym do rzecznika. Rzecznik był zmuszony także interweniować wobec niektórych wymogów koncesyjnych, stanowiących zbyt wysoki próg dla osób prowadzących różnego rodzaju przedsięwzięcia lub podejmujących nową działalność.</u>
          <u xml:id="u-231.12" who="#PoselDanutaHojarska">Rzecznik interweniował także w sprawie działalności niektórych banków nakładających na swoich klientów dodatkowe niezgodne z prawem marże i opłaty.</u>
          <u xml:id="u-231.13" who="#PoselDanutaHojarska">Z informacji rzecznika praw obywatelskich wynika, że w Polsce nasiliły się zjawiska niekorzystnego rozporządzania mieniem przez obywateli. Różnego rodzaju przedsiębiorstwa stosują oszukańcze praktyki, oferując różnego rodzaju towary i usługi. Dotyczy to szczególnie tzw. systemu argentyńskiego.</u>
          <u xml:id="u-231.14" who="#PoselDanutaHojarska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Niepokojące informacje przedstawione przez rzecznika obejmują sprawy dotyczące wojska i tzw. służb mundurowych. Dotychczas najwięcej skarg dotyczyło tzw. fali w wojsku, obecnie dotyczą one głównie spraw bytowych wynikających z systematycznie redukowanej armii. Okazuje się, że stabilność wiązana jeszcze niedawno w sposób trwały z zawodem wojskowym odeszła do przeszłości. Znaczną część byłych żołnierzy pozostawiono samym sobie, bez perspektyw na aktywne życie w cywilu, a przede wszystkim na pracę. Informacja rzecznika praw obywatelskich jest opisem problemów, z którymi społeczeństwo musi się borykać na co dzień. Problemy te nie są zawinione przez zwykłych obywateli, jednak muszą oni ponosić konsekwencje rozregulowanego systemu prawnego, społecznego i gospodarczego w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-231.15" who="#PoselDanutaHojarska">Posłowie Klubu Parlamentarnego Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej z większością spraw przedstawionych w informacji spotykają się na co dzień, w codziennej pracy z wyborcami i podczas pełnienia dyżurów poselskich. Uważamy, że przedstawioną informację Wysoka Izba powinna przyjąć i skierować ją do merytorycznej analizy w odpowiednich agendach rządowych celem wykorzystania do eliminacji przedstawionych nieprawidłowości. Klub Samoobrona otwarty jest na współpracę z rzecznikiem praw obywatelskich. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-231.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Ujazdowskiego występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Panie Marszałku! Panie Profesorze! Wysoka Izbo! Gdy zastanawiamy się nad sensem istnienia instytucji rzecznika praw obywatelskich, w polu naszego widzenia znajdujemy kryzys współczesnej demokracji nie tylko w Polsce, ale w Europie, na świecie. Kryzys ten polega na swoistej ekonomizacji czy partykularyzacji instytucji państwowych, na tym, że w niemałym stopniu odrywają się one od swojej podstawowej misji, jaką jest działanie na rzecz dobra wspólnego, ochrona praw jednostki, praw rodziny, praw wspólnot. W jednej z najważniejszych encyklik papieskich Centesimus Annus, poświęconej zagadnieniom społecznym i państwowym, papież mówi o kryzysie współczesnych systemów demokratycznych, w których postulaty społeczeństwa rozpatruje się nie przy użyciu kryteriów sprawiedliwości i moralności, ale raczej biorąc pod uwagę siłę wyborczą i finansową stojących za nimi grup. I rzeczywiście, gdy widzi się objawy kryzysu współczesnej demokracji, powtarzam raz jeszcze: nie tylko polskiej, ale i europejskiej demokracji, widać racje przemawiające za istnieniem organu o wysokiej pozycji konstytucyjnej - rzecznika praw obywatelskich, organu niezależnego, odrębnego, niepodatnego na te partykularne wpływy, organu nastawionego na egzekwowanie, na troskę o ochronę praw jednostki, wolności jednostki. Taki jest, w moim przekonaniu, sens istnienia tej instytucji, a w warunkach polskich powodów dla jej istnienia i podtrzymywania silnej pozycji rzecznika praw obywatelskich jest więcej. W Polsce mamy do czynienia z ostrzejszym kryzysem państwa niż innych krajach europejskich. Mamy właściwie do czynienia częstokroć z rozproszeniem instytucji państwowych, z upadkiem etosu urzędniczego, właściwie mamy do czynienia z administracjami, a nie z administracją. Częstokroć dobro wspólne, prawa obywatelskie to są wartości, o których nie pamięta się w pracy administracyjnej. Mamy wreszcie do czynienia z bardzo silnymi interesami korporacji, które przeczą dobru wspólnemu, które częstokroć działają kosztem instytucji państwowych, różnorakich korporacji, korporacji zawodowych, wpływów lobbystycznych, ale także korporacji, które właściwie istnieją w samym jądrze instytucji państwowych, np. korporacji zawodowej sędziów, o których będę mówił. Mamy też do czynienia w Polsce z daleko idącą redukcją praw i wolności. Pan profesor mówił wiele o polskiej biedzie, o polskim bezrobociu. Trzeba wspomnieć, że w grudniu bez specjalnego namysłu dokonano radykalnego wycofania się z socjalnych zobowiązań państwa. Oczywiście każdy rząd ma prawo korygować politykę socjalną, ale to wycofanie się ze społecznych zobowiązań państwa nie było zbyt przemyślane, a w niektórych swoich przejawach na pewno nie ma umocowania konstytucyjnego. Redukcja urlopów macierzyńskich, uprawnienia, które nie tylko powiązane jest z prawem pracy, ale ma ważny aspekt społeczny, ma oparcie konstytucyjne, jest na pewno przejawem kryzysu prawa.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Dobrze, że sprawozdanie nie ogranicza się do zdania sprawy z aktywności w poszczególnych dziedzinach i dobrze, że określa kontekst kryzysu egzekwowania prawa w Polsce. Rzecznik powiada, iż właściwie mamy do czynienia z brakiem zrozumienia przez aparat urzędniczy jego służebnej roli wobec obywatela, to jest główna teza. Rzecznik pisze, iż normą jest ukrywanie częstej jeszcze niekompetencji i zwykłego niedbalstwa za bezmiarem przepisów postrzeganych wyłącznie jako instrument do zachowania własnych uprawnień władczych. To jest rzeczywiście prawdziwy objaw słabości instytucji państwowych, ale źródło kryzysu państwa jest znacznie poważniejsze, mówiłem o tym przed paroma minutami. Zauważamy także, i bardzo pozytywnie to przyjmujemy, rozszerzenie zainteresowań rzecznika na kwestie, które niegdyś jeszcze były objęte polityczną poprawnością. Poprzednicy rzecznika nie zajmowali się prawami rodziców w szkole, naruszaniem prawa przez agencje towarzyskie czy też naruszaniem prawa pracy w supermarketach. Te kwestie nie po raz pierwszy pojawiają się w sprawozdaniu pana profesora, ale to jest nowa praktyka, nowa tendencja w prawie, w działalności rzecznika, która wychodzi na obszary, które do tej pory były zakazane właśnie z punktu widzenia pewnej politycznej poprawności. Stąd nasza opinia o sprawozdaniu jest pozytywna. Nasze uwagi, a wśród nich uwagi krytyczne, wynikają z ostrzejszego widzenia źródeł kryzysu egzekucji prawa i postulatu pilniejszego śledzenia nowych obszarów łamania prawa. Powiem o pięciu kwestiach.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Prawo do sądu. Rzecznik praw obywatelskich twierdzi, że kryzys wymiaru sprawiedliwości to jest przede wszystkim kryzys wydolności, efektywności. Powiada, iż potrzebne są przede wszystkim nakłady, potrzebne jest usprawnienie. W naszym przekonaniu jest jeszcze inne źródło kryzysu wymiaru sprawiedliwości, które, ku mojemu zaskoczeniu, zostało zdefiniowane w Progress Report Unii Europejskiej za rok ubiegły. Rzadko się powołuję na regulacje Unii Europejskiej, bo służą one różnym celom, ale ponieważ pan profesor częstokroć na wskazania europejskie się powołuje, ja też powiem o tym, co Progress Report mówi o polskim wymiarze sprawiedliwości. Otóż główną przyczyną kryzysu wymiaru sprawiedliwości w Polsce, jak wynika z tego dokumentu, są nadmierne przywileje sędziów i nadmierne wpływy korporacji zawodowej sędziów. Tak definiuje ten dokument źródła kryzysu wymiaru sprawiedliwości w Polsce. Warto pamiętać o tym dokumencie i o tych wskazaniach.</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Kwestia druga to prawa ofiar. Dobrze się stało, że znajdują się one w polu zainteresowania rzecznika praw obywatelskich. Nie będzie dla nikogo zaskoczeniem, iż Prawo i Sprawiedliwość uważa, podtrzymujemy tę tezę bardzo silnie, iż jedną z przyczyn, nie jedyną, braku poczucia bezpieczeństwa, pewnej słabości państwa jest przyjęcie eksperymentalnego, nadmiernie pobłażliwego wobec świata przestępczego modelu polityki karnej, który zrodził bezkarność i radykalnie ograniczył poczucie bezpieczeństwa. W tym kontekście jeszcze jedna uwaga. Pan profesor mówił o tej aktywności rzeczników na polu międzynarodowym, zaniepokojonych ewentualnym naruszaniem praw człowieka przy okazji walki z terroryzmem. Nasuwa się pytanie, o co tutaj chodzi; czy o prawa ludzi cywilnych, czy o prawa terrorystów. Terroryści znajdują się po prostu w stanie wojny z państwami demokratycznymi. Nie będą w takich samych warunkach penitencjarnych jak przestępcy kryminalni, nie będą wobec nich stosowane takie same prawa. To są ludzie, z którymi państwa toczą wojnę, i mam nadzieję, że nie chodzi tu o postulat traktowania terrorystów jak zwykłych przestępców.</u>
          <u xml:id="u-233.4" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Prawo pracy. Supermarkety. Tu chyba ocena jest nadmiernie pobłażliwa. W tej dziedzinie polskiego życia gospodarczego prawo pracy w ogóle nie obowiązuje. I taka powinna być konkluzja, i coś rzeczywiście z tym trzeba zrobić. Tam nie ma prawa pracy. Tam jest dyktat pracodawcy, upokorzenia, brak realnych praw pracowniczych, nieobecność związków zawodowych. Nie jestem entuzjastów silnych związków zawodowych, ale tam, w supermarketach, widziałbym takie związki.</u>
          <u xml:id="u-233.5" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Dalej - prawo do informacji. Problem w moim przekonaniu wykracza i poza zakres ustawy o dostępie do informacji, i poza zagadnienie dostępu partii do mediów publicznych; bo pan profesor porusza w sprawozdaniu kwestię owego rozporządzenia Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji o dyskryminacji partii pozaparlamentarnych. Chcę powiedzieć, że w moim przekonaniu telewizja publiczna roli społecznej nie spełnia. I nie chodzi tutaj nawet o pluralizm polityczny, o dostęp do telewizji publicznej partii znajdującej się w opozycji do obecnej koalicji rządowej. Chodzi po prostu o nową cenzurę. Pan profesor mówił o tym, że bardzo ważne wydarzenie, międzynarodowa konferencja z udziałem prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego nie została ujęta w mediach publicznych. Chcę powiedzieć, że w każdym miesiącu mamy do czynienia z cenzurą w stosunku do ważnych inicjatyw parlamentarnych. W grudniu cztery ważne inicjatywy Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość, w tym takie, które dotyczyły edukacji i nauki, objęte zostały cenzurą, tzn. były to inicjatywy publiczne, których telewizja publiczna celowo nie pokazała. I trzeba postawić pytanie, jak to się ma do prawa obywatela do informacji o parlamencie, o organie władzy publicznej.</u>
          <u xml:id="u-233.6" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">I wreszcie dobre ujęcie praw rodziny i praw dziecka. Chcemy to podkreślić. Mowa o prawach rodziców w szkole. Trzeba powiedzieć właśnie w tym kontekście o wychowawczej roli telewizji. Ten skandal, który miał miejsce w programie przeznaczonym dla dzieci, w ˝Teleranku˝, ten akt demoralizacji w telewizji publicznej powinien spotkać się z odpowiednią reakcją także ze strony pana profesora; mowa przecież o telewizji spełniającej funkcję społeczną.</u>
          <u xml:id="u-233.7" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Zwracamy też uwagę na redukcję prawa do urlopu macierzyńskiego, wbrew zaleceniom regulacji europejskich, a to prawo ma umocowanie konstytucyjne, choćby w art. 18 konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-233.8" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Konkludując. To dobre sprawozdanie, to niemało bardzo dobrej pracy. Apelujemy o to i mamy nadzieję, że ta praca będzie kontynuowana i że będzie ona respektowała taką pełnowymiarowość i w zakresie tematyki - również tej, która obecnym rządzącym wydaje się nieznośna, czy takiej, którą polityczna poprawność dotychczas wykluczała z obszaru debaty publicznej - i co do zakresu współpracy ze stowarzyszeniami i organizacjami nonprofit. Mam nadzieję, że pan profesor będzie miał w polu widzenia nie tylko te najbardziej znane inicjatywy społeczne; padły tu nazwy: Fundacja Nauki Polskiej, Forum na Rzecz Demokracji Lokalnej. Mam wrażenie, to nie jest zarzut, że są jednak w Polsce setki inicjatyw obywatelskich, może mniej znaczących, mniej ważnych, i sądzę, że znajdą w panu profesorze partnera i opiekuna. To jedno z największych zaniedbań III Rzeczypospolitej - słabość społeczeństwa cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-233.9" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Z tymi uwagami krytycznymi oceniamy sprawozdanie pozytywnie i apelujemy o taką pełnozakresowość w dalszej pracy rzecznika praw obywatelskich. Myślę, że będzie się to odbywać z pożytkiem dla polskiego prawa, polskiego społeczeństwa, z pożytkiem dla III Rzeczypospolitej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Zycha występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#PoselJozefZych">Panie Marszałku! Panie Profesorze! Wysoki Sejmie! Czerwiec i lipiec to w bieżącym roku miesiące jednej wielkiej debaty w Sejmie nad tworzeniem i stosowaniem prawa. Przypomnę: informacja rzecznika praw dziecka, informacja Trybunału Konstytucyjnego, informacja Najwyższej Izby Kontroli, dzisiaj informacja rzecznika praw obywatelskich, a wkrótce informacja, którą już mamy na piśmie, głównego inspektora pracy. To w sumie ponad 2 tys. stron materiału niezwykle ważnego. I w tym momencie należy zastanowić się nad jedną kwestią: czy Sejm Rzeczypospolitej i władze państwowe właściwie korzystają z tego materiału, czy jest to po prostu tylko rutynowe sprawozdanie.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#PoselJozefZych">Gdyby porównać to, co na stronach 112 i 113 rzecznik praw obywatelskich mówi na temat nieprzestrzegania przepisów prawa pracy, głównie dotyczących urlopów wypoczynkowych, wynagrodzeń za pracę, i to, co mówi główny inspektor pracy w tym zakresie, na którego zresztą pan profesor się powołuje, to trzeba by dojść do przekonania, że jutro w drugim czytaniu będziemy mieć do czynienia z Kodeksem pracy ze zmianami idącymi kompletnie w innym kierunku. Chodzi tutaj o planowanie urlopów wypoczynkowych, o wykorzystywanie itd. Zastanawiam się zatem, biorąc pod uwagę nasz regulamin, nad tym, czy właściwie komisje sejmowe rozumieją, o co tu chodzi.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#PoselJozefZych">Istotą opinii komisji powinno być na tle informacji czy sprawozdania przedłożenie odpowiednich wniosków. Proszę zauważyć: informacja rzecznika praw dziecka, brak uchwały Sejmu; informacja prezesa Trybunału Konstytucyjnego, brak uchwały Sejmu; informacja prezesa Najwyższej Izby Kontroli, brak uchwały Sejmu. W jakiej sprawie? Wskazującej na kierunki, które powinny być podejmowane.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#PoselJozefZych">Jeżeli teraz porównamy - tego tematu już próbował dotknąć pan poseł z Sojuszu Lewicy Demokratycznej - te sprawozdania z poszczególnych lat, to zauważymy, że niektóre kwestie się powtarzają. I gdyby przeanalizować te 2 tys. stron, to można dojść do wniosku, że tam połowa jest o bezsilności, o naruszeniu prawa i o tym, że ono nie jest stosowane. A w konstytucji jest zapis: Polska jest państwem prawa. A zatem jeżeli nie doprowadzimy do tego, żeby były brane pod uwagę te uwagi organów, które podejmują, tak jak pan profesor, rzecznik praw obywatelskich, tak szerokie działania, to nic z tego nie wyjdzie, bo będą dalsze lata dyskusji o tym, że prawo szybkie, niespójne, często zmieniane, naruszane i nieprzestrzegane. Czas najwyższy, aby Sejm rozważył na tle tych wszystkich kwestii problem podjęcia debaty o tym, jak prawo tworzyć, a przede wszystkim jak zmuszać do jego stosowania. Trafnie tu już podnoszono, że samo tworzenie prawa nie rozwiązuje jeszcze sprawy, bo do tego potrzebna jest także świadomość prawna. W tym zakresie zarówno rzecznik, jak i główny inspektor pracy podejmują szerokie działania.</u>
          <u xml:id="u-235.4" who="#PoselJozefZych">Rzecznik praw obywatelskich, Trybunał Konstytucyjny, Naczelny Sąd Administracyjny w ostatnim okresie podejmują problem równego dostępu do wykonywania zawodu na tle zawodów prawniczych. Chodzi tu o aplikacje radcowską, adwokacką, notarialną. Rzecz sprowadza się do tego, iż ukształtowała się pewna praktyka i samorządy te ustalały limity przyjęć na aplikację. Dzisiaj sprawa została zakwestionowana. Pan rzecznik stwierdził, że trzykrotnie zwracał się do ministra sprawiedliwości, który w ogóle nie reagował, a minister ma przecież uprawnienia, i to dość istotne, w stosunku do samorządów. Samorządy oczywiście bronią się, jak mogą, i powstaje problem. Co z tego wszystkiego wynika? Wynika jedno, że w przypadku kluczowych zawodów prawniczych, jak adwokat, radca i notariusz, poza wymiarem sprawiedliwości, nie ma koncepcji przygotowania do zawodu. Na przykład samorząd radcowski przez 20 ostatnich lat sam, we własnym zakresie, przy pomocy własnych środków społecznych, ukształtował pewną praktykę. Jeżeli dzisiaj podnosi się, i słusznie, kwestię dostępu, to trzeba zaznaczyć, że przede wszystkim państwo powinno wziąć odpowiedzialność za ukształtowanie pewnego modelu aplikacji. Jeżeli ma to być dostęp szeroki czy wręcz nieograniczony, to państwo musi wziąć za to odpowiedzialność, a nie przerzucać odpowiedzialność tylko i wyłącznie na samorządy. Czas najwyższy, aby problem został wspólnie podjęty przez samorządy i przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Nie może być tak, że Naczelny Sąd Administracyjny uchyla decyzję w jednostkowej sprawie, sprawa zaczyna wędrować, a mianowicie samorządy zastanawiają się, jak zareagować. Ktoś musi przejąć inicjatywę w zakresie koordynacji.</u>
          <u xml:id="u-235.5" who="#PoselJozefZych">Innym problemem, bardzo istotnym, zdaniem Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, podniesionym zarówno przez rzecznika praw obywatelskich, jak i przez głównego inspektora pracy, jest problem rozstrzygania spraw ze stosunku pracy. Pan rzecznik powołuje się na ustalenia głównego inspektora pracy, a ze sprawozdania głównego inspektora pracy wynika, że w roku 2003 ze spraw ze stosunku pracy, które zostały skierowane do sądów, rozpatrzonych zostało zaledwie 13%, natomiast jeśli chodzi o skierowane do prokuratur sprawy o naruszenie prawa pracy, to w 22% przypadków prokuratury w ogóle nie reagowały, a nawet nie raczyły udzielić odpowiedzi głównemu inspektorowi pracy, zaś 22% spraw zostało umorzonych. Pojawia się bardzo niebezpieczne zjawisko, a mianowicie takie, że wszycy mówią, iż należy przeciwdziałać bezrobociu, stwarzać różnego rodzaju zachęty, likwidować bezrobocie, a z drugiej strony tam, gdzie następuje rażące łamanie prawa w stosunkach pracy, nikt się specjalnie nie przejmuje, ponieważ najłatwiej jest nie rozpatrywać sprawy, umorzyć ją z powodu znikomej szkodliwości itd.</u>
          <u xml:id="u-235.6" who="#PoselJozefZych">Wysoki Sejmie! Problem sądownictwa we wszystkich dziedzinach, począwszy od spraw karnych, cywilnych, ze stosunku pracy, dziś jest już problemem bardzo niebezpiecznym i wymaga szybkiej reakcji. Podejmowane były próby dokonania różnego rodzaju nowelizacji. W naszym kraju stale mówimy o tym, by prawo było apolityczne, żeby nie mieszać polityki i prawa. I co się dzieje? Jedna opcja uchwala zaostrzenie Kodeksu pracy, dodatkowe uprawnienia dla kobiet, a po kolejnych wyborach wszystko zaczyna się od nowa. W państwie demokratycznym tak być nie powinno. Polityka winna być długofalowa, pewne zagadnienia powinny być wspólne i istotne dla państwa.</u>
          <u xml:id="u-235.7" who="#PoselJozefZych">Rzecznik praw obywatelskich podniósł bardzo istotny problem mienia zabużańskiego. Ta sprawa została podniesiona w ubiegłym roku, kiedy w Sejmie zgłoszony został projekt uchwały w sprawie przeprowadzenia referendum dotyczącego reprywatyzacji. Dyskutowano wówczas, czy reprywatyzacją powinno być objęte mienie zabużańskie, czy nie. Dzisiaj trzeba podejść do tego zagadnienia nie tylko z punktu widzenia niemożliwości, ale przede wszystkim niechęci do załatwienia tej sprawy. Kwestii mienia zabużańskiego nie można wiązać z ogólną problematyką reprywatyzacji. To zagadnienie niestety nie zostało podniesione w odpowiednim czasie przez Polskę w relacji z sąsiadami i dziś są tego konsekwencje. Skoro były przepisy, które stwarzały nie tylko możliwość, ale i nadzieję, i część roszczeń zaspokojono, a część nie, to trzeba znaleźć dzisiaj wyjście, aby ci, którzy nie mogli otrzymać rekompensaty w postaci naturalnej, a więc domów bądź ziemi, mogli otrzymać tę rekompensatę obliczoną w inny sposób, ale bezsporną.</u>
          <u xml:id="u-235.8" who="#PoselJozefZych">Wysoki Sejmie! Wielokrotnie rzecznicy praw obywatelskich w tej Izbie wskazywali na potrzebę tworzenia prawa jasnego, trwałego i jednocześnie skutecznego. Niestety, ciągle pozostaje to jedynie w płaszczyźnie życzeń, bo jeden Sejm likwiduje Komisję Ustawodawczą, a drugi powołuje.</u>
          <u xml:id="u-235.9" who="#PoselJozefZych">Chciałbym zwrócić uwagę na jeszcze jedno istotne zagadnienie, które występowało w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego i o którym mówi pan rzecznik praw obywatelskich, a mianowicie na kwestię prawa do szkolnictwa. Jako twórcy zapisu konstytucyjnego mówiącego o szkolnictwie bezpłatnym - mam na myśli inicjatywę Polskiego Stronnictwa Ludowego - mamy dzisiaj prawo mieć wątpliwości co do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, które dopuszcza częściową odpłatność. Jest to, jak wiemy, przewrotnie interpretowane. Jeżeli podnosi się dzisiaj to - uczyniła to Najwyższa Izba Kontroli w odniesieniu do wielu szkół wyższych - że została zachwiana proporcja liczby studentów studiów stacjonarnych do liczby studentów tzw. studiów płatnych, to trzeba zapytać, czy to zjawisko pojawiło się wczoraj, przed rokiem czy przed dwoma laty i czy nie było możliwości, żeby kolejni ministrowie zwrócili na to uwagę. Problem jest znany od wielu lat. Okazuje się, że takie działanie, które ma na celu przede wszystkim ułatwienie dostępu młodzieży do szkolnictwa wyższego, w wielu przypadkach, jeśli chodzi o młodzież wiejską, biedną, małomiasteczkową, było często zaprzeczeniem tego, bo młody człowiek, który nie dostał się na studia stacjonarne (często liczba miejsc jest limitowana), nie poszedł również na studia płatne, bo rodziców nie było na to stać. A zatem, jeżeli mówimy o równości w dostępie na studia, to albo państwo weźmie pełną odpowiedzialność w ramach swoich możliwości, albo też wprowadzi się, być może za kilka lat, stosowne zasady; dzisiaj niestety nie przynoszą one ani chluby, ani chwały nie tylko państwu, ale również niektórym uczelniom, które wyraźnie naruszają przepisy.</u>
          <u xml:id="u-235.10" who="#PoselJozefZych">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego zawsze dogłębnie analizował wszystkie wypowiedzi i wystąpienia rzecznika praw obywatelskich i uważa, że instytucja rzecznika praw obywatelskich - jak tu już podkreślano - w Polsce w pełni zdała egzamin. Obecny rzecznik kontynuuje wspaniałą tradycję jego poprzedników, którzy kładli podwaliny pod tę instytucję. Uznajemy, że podejmował on wielorakie działania, które często nie przynosiły efektów tylko ze względu na to, że nie zostały właściwie wykorzystane wnioski. Mając tę świadomość, chcemy w imieniu naszego klubu podziękować rzecznikowi i zachęcić go do dalszej wytrwałej pracy, przede wszystkim gdy chodzi o uparte dążenie do tego, żeby te wnioski były realizowane. A nasze komisje sejmowe, które tak często wyrażają opinie, powinny zastanowić się nad tym, jaki jest sens i jaki był sens wprowadzenia w Sejmie tak szerokich informacji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Krystynę Grabicką, występującą w imieniu Klubu Parlamentarnego Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#PoselKrystynaGrabicka">Panie Marszałku! Panie Profesorze! Wysoka Izbo! Pan rzecznik praw obywatelskich był łaskaw przedstawić Sejmowi informację ze swej działalności na ponad 400 stronach. Wynika z niej, że w porównaniu z rokiem 2000 znacząco wzrosła liczba spraw kierowanych do rzecznika. Ze skarg przebija bezradność obywateli wobec ogromu przepisów, którymi zasłania się władza, szeroko rozumiana, czyniąca z tych przepisów instrument gwarantujący zachowanie imperium.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#PoselKrystynaGrabicka">Z przedstawionej informacji wynika, że o 12% w porównaniu z rokiem poprzednim wzrosła liczba spraw wpływających do rzecznika. To świadczy o tym, jak bardzo jest ta instytucja potrzebna, a jednocześnie o tym, jak źle społeczeństwo jest traktowane. Największa liczba, bo aż 24%, spraw wpływających do rzecznika praw obywatelskich dotyczyła kwestii socjalnych. Na skutek rządów ostatnich lat Polacy zubożeli tak bardzo, że wiele rodzin jest zupełnie pozbawionych wszelkich środków utrzymania. To dobrze, że pan profesor zajmuje się tą problematyką, choć mamy świadomość, że na skutek złej polityki rządzących niewiele pan może zrobić. Wprawdzie przepisy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej oraz przepisy ustawy z 1 grudnia 1994 r. o zasiłkach rolniczych, pielęgnacyjnych i wychowawczych oparte są na zasadzie, zgodnie z którą prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej oraz zasiłku rodzinnego uzależnione jest od dochodu na osobę w rodzinie, jednak wszyscy wiemy, że te przepisy są nagminnie łamane. Rodziny kilkuosobowe, w których oboje rodzice nie pracują, są bezrobotni, i które mają na utrzymaniu kilkoro dzieci, otrzymują sporadycznie po 20-30 zł zasiłku, nie otrzymują więcej, bo opieka społeczna na to nie ma. Mnóstwo takich rodziców przychodzi do nas na dyżury poselskie. Co mamy im powiedzieć? Jak im pomóc?</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#PoselKrystynaGrabicka">Z informacji rzecznika wynika, że przepisy Kodeksu pracy są nagminnie łamane, że ludzie są wyzyskiwani, szczególnie w supermarketach. Nie ma praktycznie żadnego zabezpieczenia przed zwalnianiem pracowników z pracy. Dochodzi do rażących naruszeń przepisów prawa pracy, zwłaszcza przez pracodawców prywatnych. Naruszenia prawa pracy dotyczą zwłaszcza nieprzestrzegania norm czasu pracy, nieterminowego wypłacania wynagrodzenia za pracę, udzielania urlopów wypoczynkowych.</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#PoselKrystynaGrabicka">Są łamane prawa katolików poprzez zmuszanie ich do pracy w niedziele i święta. Wierzącego Izraelity nikt nie próbowałby zmusić do pracy w jego święto, w trosce o to, aby nie być posądzonym o antysemityzm. Ustawa o gwarancjach wolności sumienia i wyznania zobowiązuje pracodawców do organizowania czasu pracy w taki sposób, aby pracownicy innych wyznań mieli zagwarantowany czas wolny od pracy w ich dni świąteczne; tylko nam, katolikom, których podobno jest ponad 90%, nikt takiego prawa nie zapewnia.</u>
          <u xml:id="u-237.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-237.5" who="#PoselKrystynaGrabicka"> W Polsce mniejszości mają o wiele więcej praw niż Polacy, i o to wszyscy, nie tylko pan rzecznik, musimy się upominać. </u>
          <u xml:id="u-237.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-237.7" who="#PoselKrystynaGrabicka">Na szczególną uwagę Ligi Polskich Rodzin zasługuje propozycja pana profesora, aby w rządzie utworzyć resort rodziny, tak aby problemy rodziny były w centrum jednego resortu, a nie na marginesach różnych resortów, bo wtedy tak naprawdę nikt się rodziną nie zajmuje.</u>
          <u xml:id="u-237.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-237.9" who="#PoselKrystynaGrabicka"> Nie jest nam potrzebny żaden urząd do spraw równouprawnienia mężczyzn i kobiet. Dla niektórych Pan Bóg, a dla innych natura stworzyli nas tak, że takiego równouprawnienia nie było, nie ma i nigdy być nie może. </u>
          <u xml:id="u-237.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-237.11" who="#PoselKrystynaGrabicka"> Potrzebny jest natomiast minister do spraw rodziny.</u>
          <u xml:id="u-237.12" who="#PoselKrystynaGrabicka">Zgodnie z art. 71 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej państwo w swej polityce społecznej i gospodarczej uwzględnia dobro rodziny. Mając na uwadze ten zapis, powinniśmy zrobić wszystko, aby resort rodziny powstał. Rodzina powinna być w centrum zainteresowania polskiego rządu, bo to w niej wychowują się członkowie naszego narodu i to ona ma największy wpływ na wychowanie przyszłych Polaków. Za tę cenną inicjatywę dziękujemy panu rzecznikowi.</u>
          <u xml:id="u-237.13" who="#PoselKrystynaGrabicka">Z załączonej informacji wynika również troska pana profesora o więźniów i skazanych przebywających w zakładach karnych. W ubiegłym roku 15% działalności rzecznika stanowiły sprawy karne, w tym wnioski o wniesienie kasacji. Na 2 tys. złożonych wniosków o kasację wyroków rzecznik wniósł 80. Rzecznik interweniował też w sprawach problemów związanych z wykonywaniem kary pozbawienia wolności i tymczasowego aresztu w sytuacji dużego przeludnienia jednostek penitencjarnych. Rzecznik zwraca też uwagę, że więzienia są przeludnione, a na 69 tys. miejsc w zakładach karnych przebywa 80 tys. osadzonych. To dobrze, że troszczymy się o prawa więźniów, są jednak jeszcze inne sprawy, zwykłych, szarych, przeciętnych Polaków, w tym także katolików.</u>
          <u xml:id="u-237.14" who="#PoselKrystynaGrabicka">Ze sprawozdania wynika, że brak jest spraw z zakresu dyskryminacji człowieka, wolności i wyznania. To stwierdzenie budzi głębokie zaniepokojenie posłów Ligi Polskich Rodzin. Dlatego chcę zadać panu profesorowi kilka pytań.</u>
          <u xml:id="u-237.15" who="#PoselKrystynaGrabicka">Po pierwsze. Czy w kręgu działania rzecznika praw obywatelskich znajdzie się obrona godności Polaków? Jak pan wie, IPN pod wodzą pana Kieresa, fałszując historię, oskarżył bezpodstawnie i bez żadnego uzasadnienia naszych rodziców lub dziadków, a pośrednio nas, wszystkich Polaków, o zbrodnię ludobójstwa. My, członkowie LPR, reprezentujący tysiące Polaków, zwracamy się do pana o niezwłoczne podjęcie wszelkich stosownych kroków dla obrony honoru i godności narodu polskiego. Działania IPN doprowadziły bowiem do obarczenia Polaków winą za mord w Jedwabnem - jeszcze przed zakończeniem śledztwa - a więc do złamania zasady bezstronności prowadzonego postępowania.</u>
          <u xml:id="u-237.16" who="#PoselKrystynaGrabicka">Wypowiedzi prof. Kieresa dowodzą, że celem śledztwa było udowodnienie prawdziwości tez Jana Grossa, zrzucenie winy na Polaków i wybielenie zbrodni okupanta niemieckiego. IPN prowadził śledztwo w sposób eliminujący dowody i świadectwa zadające kłam tezie o polskim sprawstwie mordu, w tym rozstrzygał wszelkie wątpliwości na niekorzyść oskarżonego narodu polskiego. Świadkowie mówili o działaniach Niemców i strzałach karabinów, IPN twierdzi, że strzałów nie było, a mordowali Polacy. Nie uwzględnił niemieckich relacji, według których oddział hauptsturmfürera Hermana Schapera dokonał w Łomżyńskiem wszystkich egzekucji na ludności żydowskiej między czerwcem a wrześniem 1941 r. Nie doprowadził do końca przesłuchania żyjącego Hermana Schapera, dowódcy grupy odpowiadającej za egzekucje Żydów.</u>
          <u xml:id="u-237.17" who="#PoselKrystynaGrabicka">IPN kończy śledztwo bez wypełnienia treści art. 209 K.p.k., stanowiącego, że w przypadku stwierdzenia podejrzenia przestępnego spowodowania śmierci należy przeprowadzić oględziny zwłok. Wszczęta ekshumacja została w wyniku żądań strony żydowskiej przerwana z przyczyn religijnych, gdy okazało się, że podważa ona główną tezę oskarżenia Polaków. W jakim państwie grupa wyznaniowa mogłaby żądać przerwania śledztwa z przyczyn religijnych? Czy panu Kieresowi nie chodzi o przyłożenie ręki do realizacji celu antypolskich środowisk żydowskich?</u>
          <u xml:id="u-237.18" who="#PoselKrystynaGrabicka">Po drugie. Czy w kręgu działalności rzecznika znajdzie się obrona praw polskich katolików? W tzw. życiu artystycznym i publicznym symbolika katolicka jest coraz częściej zniesławiana i opluwana. Drwina z naszej wiary jest takim samym przejawem antypolonizmu, jak przypisywanie nam współuczestnictwa w niemieckim ludobójstwie. Przykładem takich drwin jest słynna wystawa w Zachęcie ˝Irreligia˝, przygotowana przez Andę Rottenberg, a ostatnio plakat w warszawskim Muzeum Plakatu, eksponujący świętokradczą parodię Jezusa ukrzyżowanego z szyderczym napisem ˝Henri˝.</u>
          <u xml:id="u-237.19" who="#PoselKrystynaGrabicka">Po trzecie. Czy pan profesor będzie działał przeciwko deprawacji polskich dzieci i młodzieży? Raz po raz telewizja publiczna pokazuje programy, które nie powinny znaleźć się w jej ramówce. Po aferze z ˝Telerankiem˝, gdzie student pedagogiki pokazywał dzieciom strony internetowe promujące homoseksualizm, dwa tygodnie później w samo południe w telewizji publicznej w Programie 2 można było podziwiać program pokazujący pracę prostytutki. Ze szczegółami opowiadała o swej pracy. Mówiła tuż po filmie dla młodzieży i przed programem dla dzieci. Można było dowiedzieć się, jacy klienci do niej przychodzą, jakie mają wymagania i co ona im robi. I to wszystko w środku dnia, w czasie wakacji, kiedy dzieci głównie oglądają telewizję.</u>
          <u xml:id="u-237.20" who="#PoselKrystynaGrabicka">Po czwarte. Czy pan profesor podejmie działania w sprawie dyskryminacji opozycji, jeśli chodzi o prawo do przedstawiania stanowiska w węzłowych sprawach publicznych w telewizji publicznej? Czy złoży pan wniosek do Trybunału Konstytucyjnego? Jak pamiętamy, nawet sama Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji zwróciła uwagę, iż telewizja i Polskie Radio lekceważą opozycję, a w swych relacjach najwięcej miejsca poświęcają eseldowskiemu rządowi.</u>
          <u xml:id="u-237.21" who="#PoselKrystynaGrabicka">Od treści odpowiedzi na te pytania uzależniamy ocenę działalności rzecznika praw obywatelskich w 2001 r. przez klub Ligi Polskich Rodzin. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-237.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">To było ostatnie z oświadczeń wygłoszonych w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Wysoki Sejmie! Informuję, że chęć zadania pytania wyrazili panowie posłowie Antoni Stryjewski i Wiesław Okoński.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Chciałbym zapytać, czy ktoś z pań posłanek i panów posłów pragnie jeszcze zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-238.5" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Zamykam listę posłów zapisanych do zadania pytania.</u>
          <u xml:id="u-238.6" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu pana posła Antoniego Stryjewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#PoselAntoniStanislawStryjewski">Panie Marszałku! Panie Rzeczniku! Panie Profesorze! Wysoka Izbo! Panie profesorze, czy pan zwrócił uwagę na to, że gros obywateli, gros Polaków odczuwa niesprawiedliwe traktowanie ich w wielu przestrzeniach życia społecznego? Np. odczuwają utratę suwerennego państwa polskiego w procesie tzw. integracji z Unią Europejską. Są bombardowani propagandą Unii Europejskiej bez rzetelnej informacji i bez umożliwienia swobodnego przedstawienia przeciwnych argumentów. W rezultacie nie będą mieli możliwości rzetelnego wyboru. Czy pan zwrócił uwagę, że są pozbawiani tradycji historycznej i kulturowej? Wszak programy informacyjne, publicystyczne, podręczniki, prasa są od wielu lat systematycznie zubażane o te właśnie wartości narodowe, o te informacje historyczne. Proszę zwrócić uwagę, że dostęp do kultury jest zdecydowanie ograniczony, już nie tylko dla mieszkańca wsi, ale i dużego miasta.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#PoselAntoniStanislawStryjewski">Czy pan zwrócił uwagę, panie profesorze, że Polacy są poddani oszczerczym oskarżeniom i antypolonizmom przez wewnętrzne i zewnętrzne środowiska wrogie Polsce? Dzisiaj jest to sprawa Jedwabnego, tzw. wypędzonych, ale przecież nie umilkły sprawy, oskarżenia marca 68', Kielc 46', sprawa akcji ˝Wisła˝, sprawa polskich obozów koncentracyjnych. To są te wszystkie oszczercze oskarżenia.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#PoselAntoniStanislawStryjewski">Czy pan zwrócił uwagę na to, że poddani jesteśmy jako naród presji roszczeń ze strony różnych grup narodowościowych i etnicznych w Polsce i za granicą? Trzeba wymienić żądania niemieckie, żydowskie, ukraińskie. Polacy odczuwają w związku z tym niepewność swego bytu, zwłaszcza że spora grupa Polaków nie ma praw własności do ziemi i do nieruchomości, a nawet jeśli je ma, to jest co chwila oskarżana o złą wolę co do posiadania tych nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#PoselAntoniStanislawStryjewski">Czy pan zwrócił uwagę na to, że Polacy są poddani medialnej agresji przemocy, pornografii, wulgarności i prostactwa, przy dużej bierności, a nawet przy przyzwoleniu najwyższych władz państwowych na ten proceder?</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#PoselAntoniStanislawStryjewski">Czy pan zwrócił uwagę, że proces edukacyjny i wychowawczych polskich dzieci i młodzieży w szkołach ciągle jeszcze odbywa się poza wiedzą i wolą rodziców? Szkoły są nadal nieprzychylne katolickim wartościom i tradycji kulturowej.</u>
          <u xml:id="u-239.5" who="#PoselAntoniStanislawStryjewski">Czy pan zwrócił uwagę, że Polacy są poddani głębokiemu lękowi z powodu prowadzonej złej, antyludzkiej i antynarodowej polityki gospodarczej, nastawionej na niszczenie zakładów produkcyjnych i gospodarstw rolnych, co doprowadziło do dramatycznego zubożenia wielkich części społeczeństwa i do głodu, nędzy i bezdomności? Doszło do tego, że całe rodziny niepatologiczne stały się bezdomne. Doszło do tego, że łamane są prawa dziecka. Dzieci rodziców bezdomnych pozbawiane są tychże rodziców. Zwracam uwagę, że mówiono w roku 1989, że istotą zmian miała być poprawa warunków życia, że usprawnimy produkcję i dystrybucję dóbr. Dziś większość społeczeństwa odczuwa tamte deklaracje jako polityczne kłamstwo. Czy pan na to zwrócił uwagę?</u>
          <u xml:id="u-239.6" who="#PoselAntoniStanislawStryjewski">Czy pan, panie rzeczniku, zwrócił uwagę, że Polacy są poddani niebywałemu wyzyskowi w zakładach pracy mimo obowiązywania Kodeksu pracy i innych ustaw regulujących stosunki pracy? Sprawa hipermarketów to jedynie szczyt góry lodowej tego bezprawia i tego wyzysku.</u>
          <u xml:id="u-239.7" who="#PoselAntoniStanislawStryjewski">Czy pan, panie profesorze, zwrócił uwagę na poczucie niemocy i lęku związanego z arogancją władzy zarówno państwowej, jak i samorządowej? Efektem jest rozwój przestępczości władzy z jednej strony, z drugiej - tzw. deficyt demokracji, czyli ucieczka obywateli z życia społecznego.</u>
          <u xml:id="u-239.8" who="#PoselAntoniStanislawStryjewski">I chyba jedno z najbardziej dramatycznych pytań do pana: Czy pan zwrócił uwagę na ucieczkę z Polski po raz kolejny młodego pokolenia Polaków z powodów ekonomicznych, co tak naprawdę...</u>
          <u xml:id="u-239.9" who="#PoselMarcinLibicki">(Nieprawda, więcej ich przyjeżdża, niż wyjeżdża.)</u>
          <u xml:id="u-239.10" who="#PoselAntoniStanislawStryjewski">...pozbawia ich ojczyzny, a Polskę jej obywateli, co spowoduje w konsekwencji brak ciągłości pokoleniowej w gospodarce, kulturze, demografii? Dziękuję pięknie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Chciałbym zapytać, czy pan poseł zwrócił uwagę, że pan wygłosił właściwie normalne wystąpienie poselskie w formie pytania.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#PoselAntoniMacierewicz">(Ale jakie ciekawe.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#PoselAntoniStanislawStryjewski">Panie Marszałku! Każdy próbuje, jak może.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Bardzo proszę o zadanie pytania pana posła Wiesława Okońskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#PoselWieslawOkonski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W Polsce teoretycznie obowiązuje dla wszystkich jednakowy wiek emerytalny, tj. 65 i 60 lat dla kobiet. Tymczasem otrzymałem z Biura Studiów i Ekspertyz informację, według której aż 12 grup zawodowych korzysta z dobrodziejstw możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę. Są to nie tylko inwalidzi wojenni i wojskowi, kombatanci, ale także pracownicy urzędów państwowych, pracownicy samorządowi, żołnierze, żołnierze zastępczej służby wojskowej, nauczyciele i wychowawcy, funkcjonariusze Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Celnej, Służby Więziennej, Państwowej Straży Pożarnej, pracownicy jednostek ochrony przeciwpożarowej, pracownicy górnicy, pracownicy kolejowi, a także nauczyciele akademiccy. Pracownicy z tychże czy z niektórych z tych grup zawodowych przechodzą na wcześniejsze emerytury, pomimo że wielu z tych pracodawców nie płaci składek ZUS-owskich. Dochodzi też do tego, że z lekarzy czy kierowców zatrudnionych w różnych przedsiębiorstwach jeden musi pracować 50 lat, a drugi 65.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#PoselWieslawOkonski">W związku z tym pozwolę sobie zadać, panie profesorze, następujące pytania: Czy pana zdaniem nie dochodzi do nadużyć w korzystaniu z dobrodziejstw ustaw pozwalających na wcześniejsze przejście na emeryturę? I czy nie powinno nastąpić ujednolicenie wieku emerytalnego dla całej społeczności polskiej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu rzecznika praw obywatelskich pana profesora Andrzeja Zolla.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym przede wszystkim bardzo serdecznie podziękować za wszystkie uwagi, szczególnie uwagi krytyczne, za ocenę pracy rzecznika praw obywatelskich. To podziękowanie szczególnie należy się moim współpracownikom, którzy do tej pory bardzo licznie są tu na sali, na galerii sejmowej. Przechodzę jednak do odpowiedzi na pytania, które się pojawiły.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Przede wszystkim chciałbym zwrócić uwagę na treść mojego wystąpienia, która - jak słusznie pan poseł Wikiński zauważył - w dużej części dotyczyła spraw aktualnych. Proszę zwrócić uwagę, że występuję w lipcu i jeżeli mam przedstawić Wysokiej Izbie materiał do debaty nad stanem przestrzegania praw człowieka w państwie, to nie byłoby dobrze, gdybym się ograniczał do przedstawienia stanu z okresu do 31 grudnia 2001 r. Data ta ograniczała pisemną informację przedłożoną Wysokiej Izbie na początku kwietnia, ale w tej debacie - zresztą tak samo robili moi poprzednicy, tak i ja robiłem już dwukrotnie - mówimy o sprawach aktualnych.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Jeżeli chodzi o problem matury, to chciałbym przypomnieć, że tylko dzięki mojej interwencji młodzież w ogóle mogła wybrać w tym roku nową maturę, dlatego że pierwotna treść rozporządzenia ministra edukacji narodowej i sportu takiej możliwości nie przewidywała. Rozporządzenie to było zresztą, moim zdaniem, sprzeczne z podstawowymi zasadami konstytucji. To, czy matura była dobrze przygotowana, to jest inna sprawa. I słusznie pan poseł Wikiński zauważył, że szkodliwe stało się stałe nowelizowanie obowiązujących przepisów. Szkodliwe było nowelizowanie przepisów właśnie dotyczących matury. Trzeba było ewentualnie przygotować je lepiej i naprawić to, czego poprzedni rząd nie zrobił, jeżeli chodzi o wdrożenie nowego systemu maturalnego. Niewątpliwie natomiast ważna w nowym systemie jest zewnętrzna ocena obiektywna, która daje lepsze szanse sprawdzenia przygotowania młodzieży. Zdaję sobie sprawę, że są problemy z oceną nauczycieli, którzy przy tej okazji też byliby poddani egzaminowi dojrzałości. Myślę, że ten egzamin nie wszędzie był dobrze przeprowadzony. Jeżeli można było nową maturę przeprowadzić nawet dla 2% młodzieży, to można ją było przeprowadzić w znacznie szerszym zakresie. Nie było tu żadnych przeszkód.</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Jeżeli chodzi natomiast o pytanie pana posła Wikińskiego dotyczące Kodeksu dobrej administracji, to chciałbym Wysoką Izbę poinformować, że kodeks ten jest już gotowy i posłowie komisji, przed którą składałem sprawozdanie, ten kodeks otrzymali. Prześlemy dużą ilość egzemplarzy do Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-245.4" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Chciałbym poinformować pana posła Maćkałę, że wielokrotnie występowałem do ministra sprawiedliwości w sprawie skargi na przewlekłość postępowania i wprowadzenia do polskiego porządku prawnego takiej skargi. Jest to zresztą konsekwencja orzeczenia Międzynarodowego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, który zarzuca polskiemu systemowi brak takiego instrumentu. Otrzymaliśmy projekt ustawy, która zdaniem naszego biura była wysoce niedoskonała. Chodzi przede wszystkim o to, ażeby taka skarga znalazła się w poszczególnych procedurach. To nie może być jedna ustawa, to powinna być nowelizacja wszystkich procedur, w których występować może przewlekłość postępowania.</u>
          <u xml:id="u-245.5" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Pan poseł Maćkała zwrócił uwagę na problem przeludnienia zakładów karnych. Ja na tę kwestię - było o tym jeszcze w innych wystąpieniach - kładę szczególny nacisk.</u>
          <u xml:id="u-245.6" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Wysoka Izbo! 69 tys. miejsc w zakładach karnych to jest stan po dokonaniu w nich wielu przeróbek, po likwidacji świetlic, po likwidacji bibliotek i korytarzy. Standardowo było 63 tys. miejsc, ale zwiększono ich liczbę właśnie po takich przeróbkach. Dzisiaj w zakładach karnych przebywa 81 tys. osób. Ponad 20 tys. osób z prawomocnymi wyrokami pozbawienia wolności oczekuje na wykonanie kary i nie może zacząć jej wykonywać ze względu na przeludnienie w zakładach karnych. Wielu z nich po prostu się śmieje z niewydolności wymiaru sprawiedliwości i niemożliwości wykonania kary. Ja jednak twierdzę, że mamy tu do czynienia z naruszeniem prawa do wykonania kary i do rozliczenia się ze społeczeństwem. Ci ludzie też chcą mieć za sobą pewne rzeczy i to jest prawo człowieka, ażeby była wykonana kara, która została orzeczona i żeby człowiek mógł rozpocząć życie rozliczony ze społeczeństwem. Tego prawa wielu odmawiamy.</u>
          <u xml:id="u-245.7" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Myślę, że położenie nacisku na probację jest ratunkiem, działaniem prowadzacym do polepszenia bezpieczeństwa i zahamowania produkcji recydywy. Nie mamy możliwości oddziaływania na więźniów, oni nie pracują, demoralizują się w więzieniach i w ogóle nie mamy zorganizowanej służby postpenitencjarnej. Ludzie wychodzą z więzień, nie mają pracy, mają zerwane stosunki rodzinne, zostają na dworcach i jedynym środkiem jest powrót do więzienia. Jest to błędne koło, z którego trzeba wyjść poprzez uruchomienie na szeroką skalę służb probacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-245.8" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Rzeczywiście - tu nawiązuję też do wystąpień pana posła Ujazdowskiego i pana posła Zycha - bardzo poważnym problemem, którym ostatnio dosyć intensywnie się zajmowałem, jest sprawa zawodów zaufania publicznego. Jedna sprawa jest taka, że w coraz większym zakresie budujemy te zawody zaufania publicznego i następuje pewna deprecjacja charakteru tego zawodu. Ale co tu jest najgorsze? Zawody te nie powstają ze względu na interes publiczny, na przekazanie przez państwo pewnych zadań publicznych korporacji zawodowej, lecz ze względu na ochronę interesu tego zawodu. To jest pewne nieporozumienie. Są zawody, które muszą być wykonywane w ramach korporacyjnych. Trudno sobie wyobrazić lekarzy poza korporacją, trudno sobie wyobrazić adwokatów, notariuszy, radców prawnych, sędziów. Korporacja ma jednak działać na rzecz interesu publicznego, ażeby eliminować z zawodu, nie dopuszczać do zawodu osób, które nie dają gwarancji prawidłowego, zgodnego ze sztuką wykonania tego zadania publicznego, które korporacji zostało narzucone. Nie może to natomiast służyć ograniczaniu konkurencji, a my dzisiaj mamy tego typu zjawisko - zawody te się zamykają, nie dopuszczając młodych ludzi. Kształcimy dzisiaj znacznie więcej, kilkakrotnie więcej prawników niż 10 lat temu i ci ludzie mają zamkniętą drogę do klasycznych zawodów prawniczych. Trzeba to przerwać.</u>
          <u xml:id="u-245.9" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Słusznie pan poseł Zych zwrócił uwagę na to, że państwo musi przejąć pewną odpowiedzialność za wykształcenie ludzi, którzy mają prawo wykonywać zawód. Oczywiście, korporacja musi decydować o tym, kto będzie, ale co do warunków, myślę, że jeżeli chodzi o zawody prawnicze, konieczne jest wprowadzenie jednego egzaminu państwowego, który dopuszczałby do wszystkich aplikacji, jakie są prowadzone, a najlepiej by było, gdyby prowadzona była jedna aplikacja.</u>
          <u xml:id="u-245.10" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Jeżeli chodzi o krytykę, którą przedstawił pan poseł Ujazdowski, bardzo za nią dziękuję. Wiele z tych kwestii wymaga jednak pewnego wyjaśnienia. Zgadzam się, że jednym z powodów kryzysu naszego wymiaru sprawiedliwości są nadmierne przywileje sędziów. Muszę powiedzieć, że w wielu państwach sędzia nie korzysta z immunitetu sądowego i może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej, oczywiście nie za czynności związane z jego orzekaniem, chyba że tu popełnił przestępstwo. Ale nikt nie ma żadnej wątpliwości, że za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości sędzia bez zbędnych procedur, bez orzekania komisji dyscyplinarnych, sądów dyscyplinarnych może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej. Wydaje mi się, że również my, łącznie z posłami, za bardzo korzystamy z immunitetów wyłączających czy ograniczających odpowiedzialność. Dotyczy to również immunitetu, z którego korzysta rzecznik praw obywatelskich. Uważam, że ten immunitet zupełnie nie jest mi potrzebny. Immunitetem powinna być objęta ewentualnie moja odpowiedzialność za podejmowanie takich czy innych interwencji w ramach wykonywania obowiązków, natomiast nie za moje zachowanie poza urzędem.</u>
          <u xml:id="u-245.11" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Bardzo ważną sprawą jest ochrona ofiar przestępstw. Myślę, że państwo jest zobowiązane do zapewnienia bezpieczeństwa obywatelom. Jeżeli mamy do czynienia z naruszeniem prawa obywatela, naruszeniem jego bezpieczeństwa, pewna część odpowiedzialności spoczywa na państwie, które nie potrafiło tego człowieka zabezpieczyć. Oczywiście w pierwszej kolejności szkodę powinien wyrównać sprawca tej szkody; mam na myśli egzekucję od sprawcy przestępstwa. Jeżeli to jest niemożliwe, to państwo jest zobowiązane do wyrównania szkody, a w każdym razie do opieki nad ofiarą przestępstwa. Powołałem pełnomocnika do spraw ofiar przestępstw, a przede wszystkim próbujemy organizować sieć wolontariatu, który by tą drogą wspomagał ofiary przestępstw. To dużo efektywniejsze niż uruchamianie do tego celu służb państwowych, co, wydaje mi się, nie byłoby efektywne.</u>
          <u xml:id="u-245.12" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Jest dla mnie zupełnie zrozumiałe, że społeczeństwa muszą się bronić przed terroryzmem, muszą się bronić przed przestępczością, szczególnie przestępczością zorganizowaną. Ale to nie oznacza, że sprawcy tych przestępstw tracą swoją godność. Dobrze to oddaje art. 30 konstytucji: godność człowieka jest niezbywalna. W każdej sytuacji jest niezbywalna, również sprawca przestępstwa jest człowiekiem, który ma przyrodzoną godność. Nie znaczy to, że nie ma być ukarany, i to bardzo surowo ukarany, ale są pewne prawa człowieka, których go pozbawić nie można. Ja to podkreśliłem. Takim prawem jest na przykład prawo do sądu, uczciwego sądu. Ma z niego korzystać również terrorysta czy sprawca każdego innego przestępstwa. Proszę zwrócić uwagę, że jeżeli ograniczamy tutaj prawa, ograniczamy wolności obywatelskie, to ograniczamy je w stosunku do wszystkich obywateli, także tych uczciwych, bo dopóki nie mamy udowodnionej winy, to bardzo łatwo możemy uderzyć w człowieka uczciwego. I to jest ten bardzo delikatny punkt, na który ombudsmani muszą zwracać uwagę.</u>
          <u xml:id="u-245.13" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Zgadzam się z panem posłem Stryjewskim, że sprawa naruszania prawa pracy, wyzysku dotyczy nie tylko supermarketów. Supermarkety stały się pewnym hasłem. Myślę, że wiele w supermarketach się dzisiaj poprawiło, również dzięki tym akcjom, które przede wszystkim Państwowa Inspekcja Pracy, ale także i moje biuro podjęły. Problem jest generalny.</u>
          <u xml:id="u-245.14" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Wysoka Izbo! Można tu dyskutować nad Kodeksem pracy, ale w wielu przedsiębiorstwach Kodeks pracy w ogóle nie obowiązuje. Nie ma prawa pracy w tych przedsiębiorstwach, na terenie budów, gdzie przyjmuje się ludzi do pracy za każdą cenę, bo tam człowiek w każdych warunkach podejmie pracę, jeżeli jest długotrwale bezrobotny. On w każdych warunkach podejmie pracę i na wszystko się zgodzi. Tam nie ma żadnego prawa pracy, to jest rzeczywiście czysty wyzysk. I temu musimy się przeciwstawiać. To nie jest tylko problem supermarketów, jest to wyjątkowo drażliwa sprawa.</u>
          <u xml:id="u-245.15" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Prawo do informacji i rola telewizji publicznej. Muszę powiedzieć, że bardzo krytycznie oceniam telewizję publiczną, wyjątkowo krytycznie. Pytano mnie, co robię, jeżeli chodzi o przemoc, demoralizację w telewizji. No cóż, robiłem dosyć dużo. Jest kilka moich wystąpień w tej sprawie do Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Zorganizowaliśmy wspólnie z panem prezesem Braunem i z panem Jarosem, rzecznikiem praw dziecka, dużą konferencję na temat przemocy w środkach masowego przekazu. Materiały z tej konferencji zostały opublikowane. Otrzymuję często odpowiedź: telewizja publiczna jest komercyjna i ma sprzedawać towar, a towar dobrze się sprzedaje w opakowaniu pornografii, przemocy itd. Jeżeli takie będziemy mieć podejście do misji, którą ma spełnić telewizja publiczna, to oczywiście musimy przegrać. Uważam, że trzeba zrobić wszystko, ażeby zmusić telewizję publiczną do wykonywania właśnie misji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-245.16" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Kończyłem swoje wystąpienie przed chwilą pewnym niewątpliwie gorzkim stwierdzeniem, że nie ma warunków do debaty na temat przestrzegania praw człowieka. Zwrócił na to uwagę pan poseł Zych. Chciałbym powiedzieć, że zwróciłem się do pana marszałka Borowskiego o to, ażeby połączyć na jednym posiedzeniu Sejmu wystąpienia prezesa Trybunału Konstytucyjnego, rzecznika praw dziecka, prezesa Najwyższej Izby Kontroli, rzecznika praw obywatelskich, żeby to była jedna, w jednym ciągu trwająca debata na temat stanu prawa, a stanu praw człowieka w szczególności. Do tego nie doszło. Myślę, że jest to ze stratą dla nas wszystkich. Tu powinni być przedstawiciele rządu, bo przecież mówiąc o naruszeniu praw, bardzo często mówimy o naruszeniu praw przez władzę administracyjną. Przedstawiciele rządu powinni chyba brać udział w takiej debacie. I bardzo namawiam Wysoką Izbę, ażeby w przyszłym roku inaczej przebiegały te sprawozdania, tak aby rzeczywiście można było na jednym posiedzeniu Sejmu poświęcić znacznie więcej uwagi tym sprawom i wyciągnąć z tego konkretne, określone wnioski.</u>
          <u xml:id="u-245.17" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Sprawa mienia zabużańskiego była już tutaj omawiana. Powiedziałem, że wystąpiłem do Trybunału Konstytucyjnego. Mamy tutaj do czynienia z wyjątkowo nieuczciwym postępowaniem wobec tej grupy osób, i to od 1946 r.</u>
          <u xml:id="u-245.18" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Wysoka Izbo! W Kodeksie karnym mamy przepis mówiący o odpowiedzialności karnej dłużnika, który pozbywa się swojego majątku, ażeby nie zaspokoić wierzyciela. W sprawach zabużańskich dokładnie to robi państwo. Państwo pozbawiało się i pozbawia dalej - ostatnia ustawa jest z 2001 r. - możliwości wyrównania swojego długu wobec Zabużan. Jest to wysoce niemoralne działanie ze strony państwa i mam nadzieję, że Trybunał Konstytucyjny postawi temu tamę.</u>
          <u xml:id="u-245.19" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Pani posłanka Grabicka zadała mi pytanie, czy rzecznik może dużo zrobić w walce z bezradnością czy z biedą. Oczywiście ja nie dysponuję żadnym aparatem wykonawczym, przede wszystkim nie jestem organem władzy. Natomiast to, co robimy - wracam do tego programu walki z bezradnością społeczną, który jest realizowany przy moim udziale, z mojej inicjatywy - to jest budowa spoełczeństwa obywatelskiego, to jest w praktyce realizowanie zasady pomocniczości. Chodzi o to, żeby te same osoby, które dotknięte są biedą i bezrobociem, zaktywizować. Bo problem ten nie jest tylko problemem ekonomicznym. Dzisiaj bieda staje się w dużym stopniu problemem psychicznym, humanitarnym. Te osoby przestają być aktywne. Są sytuacje, w których znajdują się miejsca pracy. Przypominam sobie taki wypadek, kiedy to zimą prezydent wezwał bezrobotnych do odśnieżania, ażeby oczyścić miasto, i na 90 miejsc pracy zgłosiły się 4 osoby. Nie było w tym mieście od wielu lat szansy na nowe miejsca pracy. Nie przyszli. Nie dlatego, że im się nie chce przyjść - oni już nie potrafią. Trzeba z tymi osobami pracować, aby je ponownie aktywizować. Może to zrobić najlepiej - znów do tego wracam - samo społeczeństwo, organizacje obywatelskie, razem z samorządami. W ten sposób należy samemu się ratować. I w tym kierunku działamy.</u>
          <u xml:id="u-245.20" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Tu od razu odpowiem panu posłowi Ujazdowskiemu: nie pracuję tylko z dużymi organizacjami obywatelskimi, ale z wieloma, z setkami. W moim biurze prawie co tydzień odbywają się takie czy inne konferencje, w których biorą udział organizacje obywatelskie z całej Polski.</u>
          <u xml:id="u-245.21" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Problem Instytutu Pamięci Narodowej - zdaję sobie sprawę, że nie będzie pani poseł zadowolona z tego, co powiem, ale moim zdaniem - a mam prawo do swojego zdania - pan prezes Kieres ratuje honor Polaków. I taka jest moja odpowiedź na to, co w tej sprawie tutaj usłyszałem.</u>
          <u xml:id="u-245.22" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Rzeczywiście, może to dziwić, ale w moim biurze nie miałem spraw związanych z naruszeniem wolności sumienia i wyznania - nie tylko dotyczących katolików, ale i innych wyznań. Jest problem, czy to jest wynik tego, że zainteresowane osoby nie zwracają się do rzecznika w tych sprawach czy że jest tak dobrze. Myślę, że prawda leży gdzieś pośrodku, tak dobrze pewnie też nie jest. Miałem pewne interwencje ze strony Kościoła prawosławnego, szczególnie podczas mojego pobytu na Podlasiu, w czasie którego złożyłem wizytę hierarchom Kościoła i katolickiego, i prawosławnego i innym mniejszościom, kościołom, które tam są aktywne. Hierarcha Kościoła prawosławnego skarżył się na pewne kwestie, podkreślając zresztą bardzo dobre stosunki z katolickim biskupem, który objął niedawno rządy w tej diecezji, ale jakieś sprawy incydentalne tam występowały. Natomiast to nie jest jakiś zasadniczy problem.</u>
          <u xml:id="u-245.23" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Zastanawiałem się nad sprawą pracy w niedzielę. Oczywiście ta sprawa była widoczna w biurze rzecznika, tylko uważam, że w tej sprawie głos należy do parlamentu. To parlament musi zdecydować się, a rzecznik może ewentualnie analizować zgodność takiego rozstrzygnięcia z konstytucją i wystąpić do Trybunału. Wielu obywateli polskich domaga się wręcz otwarcia sklepów w niedzielę. Jest problem pracy dla tych osób, które w wypadku ograniczenia godzin pracy sklepu tę pracę by straciły. Ja nie dokonuję zakupów w niedzielę. Myślę, że to może też być metoda na ograniczenie tego zjawiska. Ale to jest chyba sprawa indywidualnych decyzji.</u>
          <u xml:id="u-245.24" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Jeżeli chodzi o działania w sprawie dyskryminacji partii, a takie działania podjąłem, to rzeczywiście rozporządzenie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w tym zakresie jest niezgodne z konstytucją. Po prostu jest to materia ustawowa i nie powinna być regulowana przez rozporządzenie. Nie wystąpiłem do Trybunału Konstytucyjnego po rozmowie z panem prezesem Braunem, który zapewnił mnie, że w projekcie ustawy, która wpłynęła do parlamentu, ta sprawa będzie regulowana. Zdając sobie sprawę z czasu trwania postępowania przed Trybunałem, sądziłem, że sprawa będzie szybciej rozstrzygnięta tutaj. Okazuje się, że niezupełnie, i niezupełnie zresztą zgodnie z konstytucją jest ta kwestia regulowana w projekcie. Rozważę więc, i to w najbliższym czasie, czy nie wystąpić w tej sprawie do Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-245.25" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Jeżeli chodzi o pytania zadane przez pana posła Stryjewskiego - panie pośle, w pierwszej kwestii, dotyczącej integracji europejskiej, bardzo trudno mi jest odpowiedzieć. Ja oczywiście widzę problemy, nie patrzę bezkrytycznie na problem integracji europejskiej, jednak muszę powiedzieć, że z wielkim niepokojem oczekuję przyszłorocznego referendum i będę się czuł bardzo zagrożony jako Polak, jeżeli to referendum przyniesie wynik negatywny. Myślę, że szansa Polski jest w tym, byśmy byli członkami Unii Europejskiej. Oczywiście nie wypowiadam tego jako rzecznik praw obywatelskich, w pytaniu chodziło raczej o moją opinię w tej sprawie - i to jest moja opinia. Jako obywatel uważam, że członkostwo w Unii Europejskiej jest szansą dla Polski.</u>
          <u xml:id="u-245.26" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Czy mamy ograniczony dostęp do kultury? Ten dostęp do kultury jest ograniczany niewątpliwie wskutek pewnych zjawisk niedziałających wprost. Nikt nam nie zamyka dostępu do kultury. Ona jest niedostępna dla wielu naszych obywateli ze względu na biedę, na nędzę. Człowieka nie stać na to, żeby kupić bilet do kina, do muzeum, już nie mówię - do teatru. Nie stać go na to, żeby wsiadł w autobus i pojechał do odległego miasta i poszedł na przedstawienie.</u>
          <u xml:id="u-245.27" who="#PoselAntoniStanislawStryjewski">(Panie profesorze, niech pan zwróci uwagę na podręczniki.)</u>
          <u xml:id="u-245.28" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Zanika taka potrzeba, to jest niebezpieczne zjawisko. W dużej mierze to są sprawy finansowe, ale to jest też sprawa edukacji. I tu się zgadzam, tu jest sprawa podręczników, ale i poziomu nauczania. To jest problem szerszy.</u>
          <u xml:id="u-245.29" who="#PoselAntoniStanislawStryjewski">(To jest uregulowane ustawą.)</u>
          <u xml:id="u-245.30" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Też.</u>
          <u xml:id="u-245.31" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Jeżeli chodzi o kwestię roszczeń niemieckich, żydowskich, ukraińskich. One są regulowane stanem prawa, stanowionego przez polski parlament. Jeśli te roszczenia są oparte na polskim prawie, wtedy powinny być realizowane. A jeżeli chodzi tylko o roszczenia, które wysuwane są za granicami państwa polskiego, to jako rzecznik nie mam tutaj żadnych instrumentów, ażeby im się przeciwstawiać. Polskie prawo to reguluje i ono powinno tu być w pełni wykonywane.</u>
          <u xml:id="u-245.32" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Jeżeli zaś chodzi o kwestię zasadniczą, była ona dzisiaj poruszana , zresztą także w debacie poprzedzającej ten punkt obrad Sejmu. To jest sprawa własności polskiej na ziemiach zachodnich. Jest bardzo niedobrze, że do tej pory ta kwestia nie jest uregulowana, że mamy wieczyste użytkowanie, a nie mamy własności.</u>
          <u xml:id="u-245.33" who="#PoselAntoniStanislawStryjewski">(W ustawie.)</u>
          <u xml:id="u-245.34" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Tam nie ma... Sprawa powinna być generalnie załatwiona. Była o niej mowa w ustawie, która została zawetowana, nie weszła w życie. Bardzo przepraszam, ale jak najszybsze uregulowanie tej kwestii to jest zadanie dla parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-245.35" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Jeżeli pan poseł pyta o moje stanowisko co do edukacji i roli rodziców w szkole, to chciałbym, odsyłając do mojej informacji, zwrócić uwagę, że właśnie w tej sprawie robiliśmy bardzo dużo. I znów parlament - w zeszłej kadencji - odrzucił regulację, która z moim poparciem została tutaj przedłożona, a zgodnie z którą w każdej szkole wprowadzono by rady rodziców jako obowiązkowe ciało szkoły. Uważam również, iż należy uruchomić to, co jest zawarte w ustawie o oświacie, ale w ogóle nie funkcjonuje - rady oświatowe związane z poszczególnymi szczeblami samorządów terytorialnych. To zupełnie nie funkcjonuje.</u>
          <u xml:id="u-245.36" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">W sprawie wyzysku i bezdomności już się wypowiadałem - to jest ten program wychodzenia z bezradności. W tym kierunku chyba dosyć dużo zostało zrobione. A jeżeli chodzi o arogancję władzy - walczę z nią. Cała moja działalność polega na tym, że piszę do władzy, walcząc z jej arogancją. Nie zawsze się z nią spotykam, nie przesadzajmy. Władza, również urzędnik polski, jest coraz lepsza. I proszę pamiętać, że tym urzędnikiem jest obywatel, którego często nie potrafiliśmy właściwie wychować.</u>
          <u xml:id="u-245.37" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Nie mam danych na temat ucieczki z Polski młodego pokolenia. Dane były raczej odwrotne, mówiły, że zwiększył się powrót do Polski.</u>
          <u xml:id="u-245.38" who="#PoselMarcinLibicki">(Informacja, która jest fałszywa.)</u>
          <u xml:id="u-245.39" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Tak, to jest po prostu informacja, która jest fałszywa. Zaś co do pytania pana posła Okońskiego, to bardzo przepraszam, ale to, o czym powiedział pan poseł, to jest zadanie dla posła koalicji rządzącej. Chodzi o ewentualną zmianę przepisów dotyczących przechodzenia na emeryturę - to nie jest zadanie dla rzecznika praw obywatelskich, ażeby występować o likwidowanie, dzisiaj już iluzorycznych, przywilejów. Przecież wcześniejsze przechodzenie na emeryturę przy tym systemie emerytalnym, jaki jest, oznacza tylko tyle, że się będzie otrzymywało tę emeryturę znacznie niższą. I problem jest zupełnie odwrotny: Co zrobić z oficerem, który kończy 60 lat? I to musi być generał, żeby przechodził na emeryturę jako 60-latek. Co zrobić z oficerem, który przechodzi na emeryturę znacznie wcześniej od innych, którego emerytura będzie niższa, a on by chciał jeszcze pracować, być aktywny. Nie mówię już o 45- czy 50-latkach w wojsku. A proszę zwrócić uwagę, że 50-letni kapral czy sierżant nie będzie biegał po poligonie z żołnierzami, bo na to go już może nie stać. W związku z tym inne zasady przechodzenia na emeryturę w pewnych grupach zawodowych są oczywiste. Pomijam już sprawę baletu, gdzie, jak myślę, też muszą być inne reguły przechodzenia na emeryturę. Ale to jest sprawa dla ustawodawcy.</u>
          <u xml:id="u-245.40" who="#RzecznikPrawObywatelskichAndrzejZoll">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-245.41" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Donald Tusk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie rzeczniku.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">W jakiej sprawie, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#GlosZSali">(Ad vocem.)</u>
          <u xml:id="u-247.3" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Nie ma takiego trybu.</u>
          <u xml:id="u-247.4" who="#GlosZSali">(Ad vocem.)</u>
          <u xml:id="u-247.5" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Nie ma takiego trybu, panie pośle. W tej chwili mógłby pan tylko sprostować źle zrozumianą pańską wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-247.6" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze sprawozdawca komisji, jeśli jest taka potrzeba. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-247.7" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-247.8" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-247.9" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm wysłuchał przedstawionej przez rzecznika praw obywatelskich informacji z działalności za 2001 r. oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela.</u>
          <u xml:id="u-247.10" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję bardzo, panie profesorze.</u>
          <u xml:id="u-247.11" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 16. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów udzielanych lekarzom, lekarzom stomatologom, pielęgniarkom, położnym i technikom medycznym oraz o umarzaniu tych kredytów (druki nr 528 i 694).</u>
          <u xml:id="u-247.12" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji, pana posła Władysława Szkopa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#PoselSprawozdawcaWladyslawSzkop">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu połączonych Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Zdrowia przedstawiam sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów udzielanych lekarzom, lekarzom stomatologom, pielęgniarkom, położnym i technikom medycznym oraz o umarzaniu tych kredytów, zawartym w druku nr 528. Sprawozdanie zawarte jest w druku nr 694. Połączone komisje po przeprowadzeniu pierwszego czytania, po rozpatrzeniu projektu na posiedzeniach w dniu 19 czerwca i 16 lipca 2002 r. oraz po wysłuchaniu stanowiska przedstawicieli Komitetu Integracji Europejskiej przedstawiają Sejmowi projekt ustawy i wnoszą o jego uchwalenie.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#PoselSprawozdawcaWladyslawSzkop">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa o dopłatach do oprocentowania kredytów została uchwalona 24 sierpnia 2001 r. i do chwili obecnej nie była konsumowana. Z tego powodu rząd przedstawia nowelizację, która po opracowaniu w komisjach sprowadza się do następujących zmian.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#PoselSprawozdawcaWladyslawSzkop">Tytuł ustawy ulega zmianie poprzez usunięcie z niego nazwy grupy osób, które wykonują czynności techników medycznych. Są to różne czynności wykonywane w różnych zawodach. Komisje podzieliły stanowisko rządu, gdyż zawód ten nie istnieje w formie uregulowanej przepisami. Komisje uznały tę regulację za właściwą i zmieniły tytuł ustawy.</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#PoselSprawozdawcaWladyslawSzkop">Komisje z przedłożenia rządowego zmieniły termin, w którym osoby opuszczające pracę w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej na własny wniosek lub w związku z reorganizacją mogą być objęte działaniem ustawy, na dzień po 1 stycznia 2000 r., a wówczas, kiedy stało się to z przyczyn pracodawcy i kiedy w związku z własną decyzją, na własne oświadczenie, został postawiony warunek, aby osoby te w dniu 1 stycznia 2002 r. były jeszcze pracownikami. Chodzi o to, by nie tworzyć sytuacji, w której będziemy mieli do czynienia z tzw. skoczkami przechodzącymi z niepublicznych do publicznych zakładów po to, żeby móc z tego kredytu skorzystać.</u>
          <u xml:id="u-248.4" who="#PoselSprawozdawcaWladyslawSzkop">Komisja z własnej inicjatywy wprowadziła do przedłożenia rządowego zmianę w art. 4 ustawy, wychodząc z założenia, że umorzenie kredytu w części do 20% nie może być stosowane na takich samych zasadach wobec zawodu lekarza i zawodu pielęgniarki. Jednym z kryteriów, który był opisany w tym artykule, był obowiązek zatrudnienia pracownika umożliwiający skorzystanie z tego drugiego bonusu, jakim jest obok niższego oprocentowania również możliwość 20-procentowego umorzenia. Komisje uznały, że w lekarskiej praktyce indywidualnej będzie obowiązek zatrudnienia co najmniej jednego pracownika, zaś w praktyce indywidualnej pielęgniarek i położnych takie zatrudnienie nie powinno przekraczać pół etatu. Komisje powiększyły również karę nakładaną na nierzetelnego kredytobiorcę. Rząd przedłożył propozycję kary wynoszącej 10%, komisje podniosły ją do 15%, w sytuacji, jeżeli kredyt nie był wykorzystywany zgodnie z założeniami.</u>
          <u xml:id="u-248.5" who="#PoselSprawozdawcaWladyslawSzkop">Panie Marszałku! To są wszystkie zmiany wprowadzone przez komisje. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Informuję, że przedstawiciele Komisji Ustawodawczej nie przedłożyli Prezydium Komisji Ustawodawczej nieuwzględnionych przez Komisję Finansów Publicznych oraz Komisję Zdrowia propozycji poprawek.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-249.4" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Ryszard Maraszek - Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#PoselRyszardMaraszek">Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie stanowisko Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów udzielanych lekarzom, lekarzom stomatologom, pielęgniarkom, położnym i technikom medycznym oraz o umarzaniu tych kredytów. Ustawa ta jest bardzo potrzebna z następujących przyczyn:</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#PoselRyszardMaraszek">Po pierwsze, ponieważ uchwalona w poprzedniej kadencji Sejmu, w sierpniu ubiegłego roku ustawa nie została wprowadzona w życie. Przy jej uchwalaniu popełniono kilka błędów. Przede wszystkim niedokładnie określono listę osób, do których miały być adresowane dopłaty do kredytów. Użyte w tamtej ustawie sformułowanie ˝technik medyczny˝ nie znajduje się w spisie około 50 zawodów i specjalności z zakresu służby zdrowia. Jak mówił przed chwilą poseł sprawozdawca Władysław Szkop, ten zawód po prostu nie istnieje. Rozpatrywany dziś projekt eliminuje tę niedoskonałość.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#PoselRyszardMaraszek">Po drugie, od 1999 r. w ramach działań restrukturyzacyjnych zwolniono prawie 90 tys. pracowników ochrony zdrowia i zwolnienia te trwają nadal. Żaden z tych pracowników nie otrzymał dotychczas pomocy finansowej, jaką otrzymali pracownicy niektórych gałęzi przemysłu, istnieje więc szansa udzielenia przynajmniej częściowej pomocy zwalnianym z pracy lekarzom, stomatologom, pielęgniarkom i położnym. Wielu z nich już od dawna pyta o taką pomoc, a pytania te nasilają się.</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#PoselRyszardMaraszek">Po trzecie, wydaje się, że nie było ani determinacji, ani chociażby woli politycznej, aby wdrożyć tę ustawę, bowiem w momencie jej uchwalania ówczesny minister finansów ujawnił słynną już wtedy dziurę budżetową. W związku z tym ta ustawa, jak wiele innych ustaw uchwalonych w tamtym czasie, okazała się ˝papierowa˝.</u>
          <u xml:id="u-250.4" who="#PoselRyszardMaraszek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawiany dziś rządowy projekt ustawy ułatwi podjęcie własnej działalności gospodarczej pracownikom zwalnianym z publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Lekarz i lekarz stomatolog może otrzymać kredyt w wysokości do 70 tys. zł, a pielęgniarka i położna - do 40 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-250.5" who="#PoselPawelPoncyljusz">(Kto będzie żyrował?)</u>
          <u xml:id="u-250.6" who="#PoselRyszardMaraszek">Są to bardzo korzystne kredyty. Mogą one ulec umorzeniu w 1/5 wysokości, oprócz tego można też skorzystać z rocznej karencji, jeśli chodzi o ich spłatę. Najważniejsze jest jednak to, że większość odsetek od kredytu będzie spłacana z budżetu państwa, na przykład - przy obecnej stopie oprocentowania kredytu - lekarz, który otrzyma na 6 lat kredyt w wysokości 70 tys. zł, spłaci sam 12 tys. zł, a państwo dopłaci mu ponad 19 tys. zł. W przypadku pielęgniarek i położnych, przy 6-letnim kredycie i rocznej karencji zapłacą one same ok. 7 tys. zł, państwo zaś dopłaci im ponad 11 tys. zł. Aby dopłaty te znowu nie były ˝papierowe˝, w budżecie państwa, w rezerwie celowej ministra zdrowia, powinno być przeznaczonych kilkadziesiąt milionów złotych na ten cel. W przypadku, gdy z kredytu skorzysta 1000 lekarzy oraz 500 pielęgniarek i położnych, gdy wezmą oni na 6 lat kredyt z roczną karencją, to przy obecnej stopie oprocentowania kredytu w budżecie państwa ma być dla nich zapewnione ok. 42 mln zł. Jeżeli zwiększy się liczba osób korzystających z kredytu, to ta kwota powinna odpowiednio wzrosnąć. Podkreślenia wymaga fakt, że już w tym roku w budżecie państwa zapewnione są środki na pierwsze kredyty, w wysokości 5 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-250.7" who="#PoselRyszardMaraszek">Sprawa ta jest pilna, dlatego też, Wysoka Izbo, proponuję poprawkę skracającą termin wejścia w życie ustawy z 30 na 14 dni od momentu jej ogłoszenia. Środowiska medyczne już od kilku lat czekają na tę ustawę, nie ma więc powodu, aby zwlekać z jej wejściem w życie.</u>
          <u xml:id="u-250.8" who="#PoselRyszardMaraszek">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej opowiada się za przyjęciem rozpatrywanego dziś projektu ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów udzielanych lekarzom, lekarzom stomatologom, pielęgniarkom, położnym i technikom medycznym oraz o umarzaniu tych kredytów. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-250.9" who="#PoselRyszardMaraszek">Panie Marszałku! Proszę o przyjęcie poprawki do projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-250.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pani poseł Krystyna Skowrońska - Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#PoselKrystynaSkowronska">Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Pani Minister! W imieniu Klubu Poselskiego Platforma Obywatelska, mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie projektu nowelizacji ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów udzielanych lekarzom, lekarzom stomatologom, pielęgniarkom, położnym i technikom medycznym oraz o umarzaniu tych kredytów - druk nr 528 - oraz do sprawozdania komisji w tejże sprawie - druk nr 694. Przypomnę, że pierwsze czytanie projektu nowelizacji odbyło się na posiedzeniach Komisji Finansów Publicznych i Komisji Zdrowia 19 czerwca 2002 r. oraz 16 lipca 2002 r.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#PoselKrystynaSkowronska">Restrukturyzacja służby zdrowia prowadzona od 1998 r. była koniecznym działaniem zmierzającym do uzdrowienia chorych zakładów opieki zdrowotnej, była także walką o poprawienie jakości wykonywania usług medycznych i ich dostępności, ale wielokrotnie powodowała duże konflikty społeczne oraz niezadowolenie pracowników służby zdrowia, którzy byli i w dalszym ciągu są zwalniani z pracy z przyczyn wynikających z sytuacji zakładu pracy, gdyż proces restrukturyzacji jeszcze się nie zakończył.</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#PoselKrystynaSkowronska">Należy uznać, że proces restrukturyzacji był potrzebny, jednakże taka przebudowa modelu służby zdrowia, poza odprawami dla zwalnianych pracowników, nie była dotychczas wsparta żadnymi środkami z budżetu państwa. Ustawa z 24 sierpnia 2001 r., zwana w języku potocznym ustawą o kredytach preferencyjnych dla lekarzy, pielęgniarek, położnych i techników, w praktyce nie była realizowana, gdyż na ten cel nie przeznaczono w przeszłości żadnych środków.</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#PoselKrystynaSkowronska">Proponowana nowelizacja ustawy oraz środki przeznaczone z budżetu na dopłaty do kredytów preferencyjnych będą stanowić gwarancję, że ustawa zacznie funkcjonować, a uprawnionymi do zaciągania kredytów będą osoby wykonujące zawody medyczne, które utraciły pracę w publicznych zakładach opieki zdrowotnej po dniu 1 stycznia 2000 r., z przyczyn wynikających z sytuacji pracodawcy, a także osoby, które deklarują gotowość rozwiązania umowy z publicznym ZOZ.</u>
          <u xml:id="u-252.4" who="#PoselKrystynaSkowronska">Za dobre i precyzyjne w nowelizacji ustawy należy uznać zapisy, które mówią o dacie rozwiązania stosunku pracy z publicznym ZOZ. Datę 1 stycznia 2002 z pierwotnej wersji zastąpiono datą 1 stycznia 2000 r., co wpłynie na rozszerzenie kręgu beneficjentów pomocy publicznej również o te osoby, które odeszły z zakładów opieki zdrowotnej po tym okresie, a potrzebne są im środki na rozwój nowo założonych firm. Zgodnie z dobrym obyczajem legislacyjnym w sposób poprawny zapisano: górne granice kredytów udzielanych poszczególnym podmiotom, procedurę udzielania kredytu z określeniem wymaganych dokumentów, określeniem wysokości oprocentowania kredytu, w tym części dla kredytobiorcy (konstrukcja stopy procentowej oparta na stopie redyskonta weksli w Narodowym Banku Polskim mówi o jego zmienności; na dzisiaj oprocentowanie dla kredytobiorcy wynosiłoby 5% w stosunku rocznym) oraz sposób wyliczania odsetek karnych, to jest podwyższonego oprocentowania dla nierzetelnych kredytobiorców, wzajemne regulacje pomiędzy ministrem zdrowia a bankiem, który ma zapewnić prawidłowość udzielania i monitorowania spłaty udzielanego kredytu.</u>
          <u xml:id="u-252.5" who="#PoselKrystynaSkowronska">Uważamy jednak, że z kręgu podmiotów uprawnionych do korzystania z dobrodziejstwa ustawy nie powinno się wykluczać techników medycznych, a argument, według którego jest to zawód nieokreślony w ustawie, niedający możliwości samodzielnego wykonywania zawodu, jest nieprawdziwy, gdyż świadectwo ukończenia szkoły jest jednocześnie prawem wykonywania zawodu. Wykreślenie z kręgu osób uprawnionych techników medycznych krzywdzi tę grupę zawodową.</u>
          <u xml:id="u-252.6" who="#PoselKrystynaSkowronska">Platforma Obywatelska uważa również, iż złym rozwiązaniem prawnym jest pozbawienie możliwości zaciągnięcia kredytów preferencyjnych przez pielęgniarki, które chciałyby otworzyć indywidualną praktykę lekarską.</u>
          <u xml:id="u-252.7" who="#PoselKrystynaSkowronska">Klub Poselski Platformy Obywatelskiej chciałby, aby nowelizacja ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów udzielanych lekarzom stomatologom, pielęgniarkom, położnym i technikom medycznym oraz o umarzaniu tych kredytów była pełna, dlatego przedkłada poprawki, a od ich przyjęcia uzależnia poparcie projektu.</u>
          <u xml:id="u-252.8" who="#PoselKrystynaSkowronska">Panie marszałku, przedkładam poprawki. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-252.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze poseł Jerzy Michalski, Samoobrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#PoselJerzyMichalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić państwu stanowisko Klubu Parlamentarnego Samoobrony dotyczące projektu ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów udzielanych lekarzom, lekarzom stomatologom, pielęgniarkom, położnym i technikom medycznym oraz o umarzaniu tych kredytów, zaprezentowanego w drukach nr 528 i 694.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#PoselJerzyMichalski">Nowelizacja tej ustawa ma na celu korektę przepisów ustawy, których redakcja uniemożliwiła zrealizowanie założeń, dla których ta ustawa została wydana. Przepisy ustawy w swoim pierwotnym brzmieniu nie były realizowane. Nowelizowana ustawa jako pierwsza umożliwia osobom wykonującym zawody medyczne objęcie indywidualnej praktyki przy wsparciu środków pochodzących ze źródeł publicznych. Skierowano ją do osób wykonujących zawody medyczne, które utraciły pracę w publicznych zakładach opieki zdrowotnej z przyczyn dotyczących pracodawcy, bądź zadeklarowały gotowość rozwiązania umowy o pracę z publicznym zakładem opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#PoselJerzyMichalski">Pierwotna redakcja przepisów ustawy nieprecyzyjnie określała listę adresatów oraz wymogi formalne związane z otrzymaniem kredytu, co utrudniało realizację ustawy.</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#PoselJerzyMichalski">Proponowane zmiany minimalizują przeszkody, równocześnie zachowują warunki kontrolowania środków publicznych. Do ustawy wprowadzono następujące zmiany:</u>
          <u xml:id="u-254.4" who="#PoselJerzyMichalski">1) na nowo określono podmiot ustawy, elimininując kategorię termin medyczny, niemającą uregulowania w obowiązujących przepisach tego zawodu;</u>
          <u xml:id="u-254.5" who="#PoselJerzyMichalski">2) umożliwiono osobom, z którymi publiczne zakłady opieki zdrowotnej rozwiązały umowy o pracę z przyczyn leżących po stronie pracodawcy oraz osobom gotowym do rozwiązania umowy po 1 stycznia 2001 r., ubieganie się o kredyt na podjęcie własnej działalności. Zmiana ta wpływa pozytywnie na sytuację na rynku pracy, umożliwiając osobom pozostającym bez zatrudnienia podjęcie samodzielnej działalności gospodarczej;</u>
          <u xml:id="u-254.6" who="#PoselJerzyMichalski">3) określono górną granicę oprocentowania kredytów udzielonych zgodnie z ustawą, tworząc w ten sposób korzystną sytuację dla kredytobiorców i mniejsze obciążenia dla budżetu państwa z tytułu dopłat;</u>
          <u xml:id="u-254.7" who="#PoselJerzyMichalski">4) uporządkowano w niezbędnym zakresie projekcję treści umowy między ministrem ds. zdrowia a bankiem oraz składniki wniosku kredytowego;</u>
          <u xml:id="u-254.8" who="#PoselJerzyMichalski">5) zwiększono oprocentowanie dla nierzetelnych kredytobiorców;</u>
          <u xml:id="u-254.9" who="#PoselJerzyMichalski">6) nałożono na banki obowiązek kontroli przeznaczenia kredytu na cele zgodne z ustawą, określone w umowie kredytowej.</u>
          <u xml:id="u-254.10" who="#PoselJerzyMichalski">Proponowana nowelizacja ustawy nie powoduje ujemnych skutków dla budżetu państwa. Środki na nowelizację ustawy będą pochodzić z rezerwy celowej ujętej w ustawie budżetowej na rok 2002, część 83, poz. 29 o programie działań osłonowych i restrukturyzacji w ochronie zdrowia. Zmienione przepisy mają na celu umożliwienie szerszego dostępu do świadczeń zdrowotnych wykonywanych przez niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej w formie indywidualnej czy też grupowej praktyki. Przepisy te przyczynią się również do zmniejszenia bezrobocia wśród osób wykonujących zawody medyczne.</u>
          <u xml:id="u-254.11" who="#PoselJerzyMichalski">Przedstawiony projekt ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów udzielanych lekarzom, lekarzom stomatologom, pielęgniarkom, położnym i technikom medycznym oraz o umarzaniu tych kredytów jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-254.12" who="#PoselJerzyMichalski">Klub Parlamentarny Samoobrona opowiada się za przyjęciem tego projektu, szczególnie że jednym z jego podstawowych celów jest zmniejszenie bezrobocia w środowisku medycznym. Nie powoduje on też nowych wydatków z budżetu państwa. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-254.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Bolesław Piecha, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#PoselBoleslawPiecha">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawić stanowisko w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów udzielanych lekarzom stomatologom, pielęgniarkom, położnym i technikom medycznym oraz o umarzaniu tych kredytów.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#PoselBoleslawPiecha">Jest to jedna z ustaw przyjętych przez Sejm ubiegłej kadencji, której przepisy nie były realizowane. Nie były realizowane, jak czytamy w uzasadnieniu, z powodu przeszkód formalnych, których spełnienie było wymagane do uzyskania kredytu. Z informacji Naczelnej Rady Lekarskiej wynika, że kredyty nie cieszyły się zbyt wielkim zainteresowaniem wśród beneficjentów. Mało tego, z posiadanych przeze mnie informacji wynika, że takie kredyty nie były w ogóle zaciągane. Mam nadzieję, że nowelizacja ustawy przyczyni się do spopularyzowania możliwości, a tym samym do korzystania z kredytów na preferencyjnych warunkach.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#PoselBoleslawPiecha">Niestety, restrukturyzacja ochrony zdrowia w Polsce od ostatnich wyborów została de facto zahamowana. Wynika to głównie z niesamowitego zamieszania oraz nie do końca sprecyzowanej strategii reformowania służby zdrowia w Polsce. Rząd, a w jego imieniu minister zdrowia, nie przedstawił do dzisiaj strategii działania i kierunku, w którym podąża polska służba zdrowia. Za taki nie można bowiem uznać przedstawionego do dyskusji publicznej dokumentu pod nazwą: projekt ustawy o Narodowym Funduszu Zdrowia. Nie można uznać, bo jest to dokument słaby merytorycznie i do końca, poza aspektami zarysu finansowania świadczeń medycznych, niczego do modelu organizacji ochrony zdrowia w Polsce nie wnosi.</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#PoselBoleslawPiecha">Mam uzasadnione obawy, że proponowane, wątpliwie korzystne warunki kredytowe dla pracowników ochrony zdrowia i tym razem nie będą miały odpowiedniego odzewu ze strony zainteresowanych. Warunkiem koniecznym do podjęcia działalności gospodarczej w ochronie zdrowia jest zdecydowane nakreślenie priorytetów i kierunków organizacji ochrony zdrowia. Potrzebne jest wyraźne stwierdzenie rządu Rzeczypospolitej Polskiej, że prywatyzacja usług medycznych, chociażby w ograniczonym zakresie, jakim jest zakres usług ambulatoryjnych, jest kardynalną zasadą i strategicznym kierunkiem restrukturyzacji ochrony zdrowia. Dla prowadzących lub zamierzających prowadzić działalność gospodarczą podstawowym problemem jest możliwość istnienia na rynku. W ochronie zdrowia konieczne jest jednoznaczne potwierdzenie, że prywatyzacja świadczeń medycznych na poziomie usług ambulatoryjnych jest kierunkiem priorytetowym. Takie oświadczenie poparte stosownymi aktami legislacyjnymi jest oczekiwane przez pracowników ochrony zdrowia. Takie oświadczenie powinien w imieniu rządu złożyć prezes Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-256.4" who="#PoselBoleslawPiecha">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W projekcie ustawy znalazły się zapisy eliminujące z proponowanych preferencji szeroko rozumiane zawody medyczne określane jako technicy medyczni. Uważamy, że jest to kolejne nieporozumienie. Nie można bowiem z dobrodziejstw ustawy wykluczyć zawodów zaufania publicznego, jakimi są chociażby analitycy medyczni, psycholodzy kliniczni czy wreszcie rehabilitanci. Stworzenie miejsc pracy w tych zawodach medycznych wiąże się niewątpliwie z zaangażowaniem znacznych środków finansowych i możliwość skorzystania z preferencyjnego kredytu jest w tym przypadku absolutnie konieczna.</u>
          <u xml:id="u-256.5" who="#PoselBoleslawPiecha">Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość opowiada się jednoznacznie za uwzględnieniem w ustawie zawodów medycznych określanych mianem techników medycznych.</u>
          <u xml:id="u-256.6" who="#PoselBoleslawPiecha">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Inne rozwiązanie proponowane w ustawie zawierają zapisy mówiące o karach za wykorzystanie kredytu niezgodnie z przeznaczeniem. Proponowane przez projektodawców zapisy o wysokości kary za wykorzystanie kredytu w całości lub w części niezgodnie z przeznaczeniem są sensowne, aczkolwiek proponujemy poprawkę, która zwiększy możliwość stosowania kar umownych w przypadku wykorzystania kredytów na cele inne niż wymienione w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-256.7" who="#PoselBoleslawPiecha">Konkludując, nowelizacja ustawy o dopłatach do kredytów udzielanych pracownikom służby zdrowia oraz warunkach ich umarzania jest potrzebna. Mamy nadzieję, że tym razem służyć ona będzie tym przedstawicielom zawodów medycznych, którzy zdecydują się na stworzenie warsztatów pracy sobie i innym pracownikom. Mamy nadzieję, że kierunek decentralizacji, a tym samym prywatyzacji usług medycznych zostanie potwierdzony przez rząd, tak aby nowe podmioty otrzymały minimum gwarancji dla swojego rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-256.8" who="#PoselBoleslawPiecha">Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość, w którego imieniu mam zaszczyt przemawiać, uzależnia jednak poparcie projektu rządowego od przyjęcia poprawek, które składam na ręce pana marszałka. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Leszek Świętochowski, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#PoselLeszekSwietochowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Źle świadczy o ustawodawcy oraz resorcie, którego ustawa dotyczy, to, że nie może być ona realizowana z przyczyny błędów formalnych czy redakcyjnych, a taką sytuację mamy w omawianym przypadku. Projekt ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów udzielanych lekarzom, lekarzom stomatologom, pielęgniarkom, położnym i technikom medycznym oraz o umarzaniu tych kredytów dotyczy ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r., a więc ustawy bardzo młodej, jeśli tak można ją określić.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#PoselLeszekSwietochowski">Głównym celem nowelizacji jest korekta przepisów ustawy umożliwiająca realizację założeń, dla których ustawa została wydana, czyli udzielenie pomocy osobom wykonującym zawody medyczne, które w wyniku realizacji reformy restrukturyzacyjnej służby zdrowia utraciły pracę w publicznych zakładach opieki zdrowotnej z przyczyn dotyczących pracodawcy bądź też zadeklarowały gotowość rozwiązania umowy o pracę z publicznym zakładem opieki zdrowotnej. Pomoc jest udzielana ze środków publicznych po spełnieniu przez ubiegającego się określonych szczególnych warunków ujętych w ustawie szczegółowo omówionych przez posła sprawozdawcę. Zawsze, gdy mamy do czynienia ze środkami publicznymi, należy zachować szczególną staranność i ostrożność, gdyż są to środki nas wszystkich i niestety są to środki ograniczone, szczególnie przy obecnym stanie finansów publicznych. Rąk wyciągniętych po nie przybywa i dlatego muszą być wydawane bardzo ostrożnie i rozważnie. Nie widać również zbyt wielu realnych źródeł i ich zwiększania poza wskazanymi w populistycznych hasłach głoszonych przez niektóre osoby czy partie polityczne.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#PoselLeszekSwietochowski">Odnosząc się do aktualnego projektu ustawy, należy stwierdzić, że nowelizacja wprowadza uproszczenie toku postępowania m.in. poprzez ograniczenie podmiotów kontrolujących do banku. Ustawa w art. 3 ust. 2a określa również górną granicę oprocentowania na 3 punkty procentowe ponad wysokość stopy redyskontowej weksli przyjmowanej do redyskonta przez Narodowy Bank Polski. Wykreśla się ponadto z katalogu podmiotowego ustawy kategorię osób określanych w ustawie jako technicy medyczni. Trudno tutaj jednoznacznie zaakceptować argumentację wnioskodawcy w tym zakresie i należy się przychylić do stwierdzenia o nierównym traktowaniu w dostępie do kredytów różnych grup zawodowych pracowników ochrony zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#PoselLeszekSwietochowski">Na podkreślenie zasługuje określenie już w ustawie podstawowej, że środki z budżetu państwa przeznaczone na dopłaty do oprocentowania kredytów rozdzielane są przez Bank Gospodarstwa Krajowego, a więc jeden z nielicznych banków z polskim kapitałem, w wyniku czego koszty, czyli zyski dla banku z tytułu obsługi, zwiększą polski kapitał.</u>
          <u xml:id="u-258.4" who="#PoselLeszekSwietochowski">Omawiana nowelizacja jest tylko korektą ustawy pierwotnej, ustawą incydentalną, ale brzemienną w skutki dla niektórych adresatów, szczególnie techników medycznych czy osób, które odeszły i podjęły działalność w niepublicznej służbie zdrowia w okresie nieobjętym regulacjami o pomocy przewidzianej w ustawie. A głównym założeniem inicjatywy ustawodawczej było wsparcie finansowe pracowników ochrony zdrowia w tym trudnym dla nich okresie przekształceń.</u>
          <u xml:id="u-258.5" who="#PoselLeszekSwietochowski">Mając na uwadze to, że w budżecie państwa na rok 2002 w części 83 poz. 29: Program działań osłonowych i restrukturyzacji w ochronie zdrowia jest zagwarantowana kwota 5 mln zł, co wystarczy w pierwszym roku na udzielenie około 1500 preferencyjnych kredytów, Polskie Stronnictwo Ludowe, które mam zaszczyt reprezentować, popiera projekt omawianej ustawy. Jeśli zmienione przepisy ustawy umożliwią zwiększenie dostępności świadczeń zdrowotnych o właściwym standardzie dla mieszkańców naszego kraju oraz ułatwią stworzenie miejsc pracy w służbie zdrowia, szczególnie w małych środowiskach, ustawa spełni swój cel. Oby jak najszybciej weszła w życie. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-258.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Leszek Murzyn, Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#PoselLeszekMurzyn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! W imieniu Klubu Parlamentarnego Ligi Polskich Rodzin mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów udzielanych lekarzom, lekarzom stomatologom, pielęgniarkom, położnym i technikom medycznym oraz o umarzaniu tych kredytów przedłożonego przez Komisję Zdrowia w drukach nr 528 i 694.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#PoselLeszekMurzyn">Panie i Panowie Posłowie! Ustawa, nad której zmianą debatujemy, została uchwalona w dniu 24 sierpnia 2001 r. przez parlament III kadencji, a jej zapisy zostały poparte przez partnerów społecznych działających w służbie zdrowia, to znaczy przez reprezentatywne związki zawodowe oraz samorządy zawodów medycznych. Ustawa miała być odrębnym programem osłonowym kierowanym do pracowników zwalnianych w wyniku restrukturyzacji z zakładów opieki zdrowotnej pragnących podjąć lub rozwijać indywidualną działalność w sferze usług zdrowotnych. Poprzez stworzenie osobnego kanału dopływu środków pieniężnych miała umocnić finansowo indywidualne podmioty działające w służbie zdrowia. Adresowana była do lekarzy prowadzących indywidualne gabinety, pielęgniarek i położnych prowadzących własne praktyki oraz techników medycznych, np. techników analityki prowadzących laboratoria diagnostyczne lub techników dentystycznych posiadających własne gabinety protetyczne. Dotyczyła również osób będących właścicielami lub współwłaścicielami niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej, w tym wspomnianych techników medycznych, którym ustawa o zakładach opieki zdrowotnej umożliwia tworzenie takich zakładów. Jedynym kryterium przyznania preferencyjnie oprocentowanego kredytu przez Bank Gospodarstwa Krajowego i inne banki była utrata pracy w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej. Ponadto osoby te mogły liczyć na umorzenie części kredytu, jeżeli utworzą w prowadzonym przez siebie podmiocie nowe miejsca pracy. Niestety na mocy tej ustawy banki nie przyznały żadnego kredytu. Powodem było obcięcie wydatków budżetowych w ostatnim kwartale ubiegłego roku na program restrukturyzacji w ochronie zdrowia, z którego finansowane miały być kredyty.</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#PoselLeszekMurzyn">Wysoka Izbo! Lewicowy rząd znalazł jednak własnego winnego tego stanu rzeczy, a więc techników medycznych, i konsekwentnie proponował, a wraz z nim koalicyjna większość Komisji Zdrowia, wariant pierwszy rozwiązania w postaci wykreślenia zapisu o tej grupie zawodowej z tytułu oraz dalszych artykułów ustawy. Powodem według rządu jest brak odrębnej ustawy dla tej grupy zawodowej, w której zapisano by uprawnienie do prowadzenia indywidualnych gabinetów i udzielania świadczeń zdrowotnych. Autor projektu, Ministerstwo Zdrowia, zapomina jednak, że np. technicy dentystyczni prowadzą prywatne pracownie, gdzie wykonują protezy, a technicy analityki medycznej prowadzą pracownie diagnostyki laboratoryjnej, co niewątpliwie jest udzielaniem świadczeń zdrowotnych. Technicy medyczni stanowią ponadto grupę zawodową wyodrębnioną w rozporządzeniach w sprawie kwalifikacji wydanych przez Ministerstwo Zdrowia oraz rozporządzeniach w sprawie kwalifikacji zawodowych wydanych przez ministra pracy, obejmującą np. techników elektroradiologii (nr klasyfikacji zawodu 32/21/001 według ostatniego cytowanego rozporządzenia), techników analityki medycznej (nr zawodu 32/20/902), techników radioterapii i techników fizykoterapii oraz techników dentystycznych.</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#PoselLeszekMurzyn">Liga Polskich Rodzin opowiada się przeciw zmianom w ustawie. Jesteśmy za utrzymaniem uprawnień techników medycznych do otrzymywania dopłat i do umorzeń kredytów. Zgłaszamy poprawki przywracające poprzednie zapisy ustawowe.</u>
          <u xml:id="u-260.4" who="#PoselLeszekMurzyn">Szanowne Panie Posłanki i Szanowni Panowie Posłowie! Opowiadamy się równocześnie przeciw zapisowi projektu o przyznaniu dopłat po podjęciu działalności przez kredytobiorcę po dniu 1 stycznia 2002 r., bowiem oznacza to wykluczenie z kręgu uprawnionych tych kredytobiorców, którzy prowadzili działalność przed 1 stycznia br. Byłoby to naruszenie ratio legis ustawy, które zakładało wspomożenie finansowe również niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej lub prywatnych praktyk działających nawet od 1997 r., kiedy to nastąpiło ˝pilotażowe˝ usamodzielnienie publicznych zakładów opieki zdrowotnej - art. 2 pkt 1 zmienianej ustawy. Nowym zapisem naruszono by zasadę konkurencyjności, preferując osoby prowadzące podmioty powstałe po 1 stycznia br., pomimo że w obu przypadkach potencjalni kredytobiorcy musieli zostać zwolnieni z przyczyn ekonomicznych leżących po stronie pracodawców.</u>
          <u xml:id="u-260.5" who="#PoselLeszekMurzyn">Już, panie marszałku, kończę.</u>
          <u xml:id="u-260.6" who="#PoselLeszekMurzyn">Klub Parlamentarny Ligi Polskich Rodzin nie dostrzega także konieczności wprowadzenia zmiany 7a polegającej na nakładaniu dodatkowej kary 15% odsetek za wykorzystanie kredytu niezgodnie z przeznaczeniem, bowiem rejestr środków dyscyplinujących spłatę oraz kar umownych, którymi dysponują banki w umowach w stosunku do niesolidnych wierzycieli, jest i tak rozbudowany, a kara naliczana od samych odsetek, a nie od kredytu, jest niska.</u>
          <u xml:id="u-260.7" who="#PoselLeszekMurzyn">Nasz klub opowiada się za przyjęciem pozostałych zmian w projekcie ustawy. Pozwolę sobie na ręce pana marszałka złożyć poprawki. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-260.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pani poseł Barbara Błońska-Fajfrowska, Unia Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#PoselBarbaraBlonskaFajfrowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt zaprezentować dzisiaj Wysokiej Izbie stanowisko Klubu Parlamentarnego Unii Pracy w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów udzielanych lekarzom, lekarzom stomatologom, pielęgniarkom, położnym i technikom medycznym oraz o umarzaniu tych kredytów. Projekt rządowy zawiera przede wszystkim propozycję uporządkowania problemu, aby zapis w ogóle mógł być zrealizowany. Dotychczas ustawa ze względu na wadliwe zapisy nie mogła być wdrożona. Ustawa umożliwia podjęcie działalności w formie praktyki lub niepublicznego zakładu opieki zdrowotnej przy udziale finansowania ze środków publicznych. Jest ona adresowana do osób, które przy okazji restrukturyzacji w ochronie zdrowia utraciły pracę w publicznych zakładach opieki zdrowotnej bądź postanowiły podjąć działalność na własną rękę. Uruchomienie nowych praktyk lekarskich i pielęgniarskich poprawi dostępność do usług medycznych.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#PoselBarbaraBlonskaFajfrowska">Klub Parlamentarny Unii Pracy wyraża zadowolenie, że rząd podjął ten trudny temat. Proponowany projekt zapewnia łatwiejszy dostęp do kredytów, a jednocześnie pozwala na kontrolowanie prawidłowości wykorzystania kredytu oraz promuje rzetelność w jego spłacaniu. Zaproponowane przez rząd wyłączenie techników medycznych z możliwości dostępu do kredytu podyktowane jest aktualnym stanem prawnym. Kredyt przeznaczony jest dla pracowników ochrony zdrowia posiadających prawo samodzielnego wykonywania zawodu, którzy mogą stworzyć miejsca pracy m.in. dla techników medycznych nieposiadających uprawnień do samodzielnego wykonywania zawodu.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#PoselBarbaraBlonskaFajfrowska">Klub Parlamentarny Unii Pracy poprze przedłożenie rządowe ze zmianami wniesionymi przez połączone Komisje: Finansów Publicznych i Zdrowia. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję bardzo pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Andrzej Wojtyła, Stronnictwo Konserwatywno-Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#PoselAndrzejWojtyla">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#PoselAndrzejWojtyla">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Koła Parlamentarnego SKL chciałbym przedstawić nasze stanowisko w sprawie projektu nowelizacji ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów udzielanych niektórym pracownikom ochrony zdrowia oraz o umarzaniu tych kredytów. Ta ustawa, uchwalona w poprzedniej kadencji, w sierpniu 2001 r., miała na celu umożliwienie podjęcia działalności w formie praktyki czy niepublicznego ZOZ pracownikom ochrony zdrowia celem zachęcenia ich do pracy na własny rachunek. Było to związane z procesem restrukturyzacji, jak również planowanej prywatyzacji w ochronie zdrowia. My, posłowie SKL, staliśmy i stoimy na stanowisku, że proponowane w tej ustawie rozwiązania winny służyć prawdziwej restrukturyzacji placówek ochrony zdrowia, a nie podejmowaniu pracy przez personel zwalniany z restrukturyzowanych placówek. Restrukturyzacja nie powinna polegać na zwolnieniach, a to dlatego, że Polska obecnie posiada wskaźniki dotyczące bazy materialnej i ludzkiej porównywalne z krajami Unii Europejskiej, a nawet często niższe aniżeli występujące w tych krajach czy innych krajach rozwiniętych. Wskaźniki globalne łóżek szpitalnych, lekarzy, pielęgniarek, położnych czy innych pracowników medycznych przypadających na 10 tys. mieszkańców, bo takie wskaźniki się stosuje, są więc porównywalne z tymi krajami, a restrukturyzacja polegać winna np. na zmianie profilu łóżek szpitalnych. Mamy porównywalną z krajami Europy Zachodniej ilość łóżek szpitalnych, ale jeżeli chodzi o ilość łóżek ostrych, to jest ich za dużo. Należy podwoić ilość łóżek przewlekłych, psychiatrycznych i rehabilitacyjnych, i rzeczywiście zmniejszyć ilość łóżek ostrych, ale globalna ilość łóżek powinna pozostać na tym samym poziomie. I uważamy, że błędem było to - tak jak tutaj powiedział pan poseł - iż 90 tys. pracowników ochrony zdrowia zostało w ostatnich latach zwolnionych z pracy w placówkach ochrony zdrowia - nadal są oni zwalniani w związku z restrukturyzacją. Sądzimy, że może to spowodować zagrożenie bezpieczeństwa zdrowotnego naszych obywateli i jest niebezpieczne u progu naszego wejścia do Unii Europejskiej. Jest to sytuacja zła. Obecnie również w dokumencie ˝Narodowa ochrona zdrowia˝ mówi się o likwidacji dalszych 30 tys. łóżek szpitalnych. Uważamy, że jest to złe pojmowanie, opaczne pojmowanie procesu restrukturyzacji, bo proces restrukturyzacji, jak już powiedziałem, nie powinien polegać na zwalnianiu pracowników.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#PoselAndrzejWojtyla">SKL stał na stanowisku, że procesy reform w ochronie zdrowia winny być wcześniej przygotowane celem wyrównania dostępu do usług zdrowotnych w skali całego kraju. W 1993 r. np. został wdrożony obiektywny sposób podziału środków budżetowych na ochronę zdrowia na poszczególne województwa, co miało w okresie 5-6 lat doprowadzić do wyrównania, jeśli chodzi o rozmieszczenie zarówno bazy materialnej, jak i ludzkiej w skali całego kraju. Nie było to kontynuowane, a często nierówności pogłębiały się. Działania miały polegać również na wprowadzeniu limitu przyjęć na studia medyczne. Tymczasem zaczęto organizować płatne studia medyczne i ilość lekarzy przypadających na 10 tys. mieszkańców zwiększa się. Produkujemy personel medyczny, który jest bezrobotny. Dlatego będziemy popierali obecne rozwiązania, bo one łagodzą problem takiej właśnie restrukturyzacji. Mamy jednak wątpliwości, czy w Polsce pracownicy ochrony zdrowia w ogóle z tych ułatwień skorzystają. Środki na restrukturyzację w ochronie zdrowia, przyznane czy obiecane w ramach wojewódzkich programów, nie są przekazywane. Obecne dokumenty Ministerstwa Zdrowia też z pewną rezerwą podchodzą do procesu prywatyzacji i restrukturyzacji. Zapowiedź wprowadzenia rozwiązań likwidujących konkurencję w systemie, o czym mówi się w dokumencie ˝Narodowa ochrona zdrowia˝, stawia pod znakiem zapytania sens rozwiązań, o których dzisiaj dyskutujemy. Mam wrażenie, że proponowane dziś słuszne rozwiązania pozostaną nadal rozwiązaniami na papierze. Podkreślam, że są to przypuszczenia i wątpliwości oparte na wypowiedziach i dokumentach pochodzących z Ministerstwa Zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-264.3" who="#PoselAndrzejWojtyla">Popieramy propozycję, aby z tych ułatwień finansowych mogli skorzystać wszyscy pracownicy, którzy pragną pracować na własny rachunek, również technicy dentystyczni, rehabilitanci, technicy EKG. Działalność na własny rachunek w ramach tych zawodów medycznych jest bardzo wskazana już obecnie, z korzyścią dla ochrony zdrowia. Ludzie pracujący w tych zawodach funkcjonują na rynku samodzielnie. Dlatego też popieramy w tym zakresie rozwiązania dotychczasowej ustawy. Pozostałe zapisy poprzemy, mając nadzieję, że będą one w praktyce użyteczne i przyczynią się do złagodzenia zjawisk patologicznych, m.in. bezrobocia w ochronie zdrowia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-264.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#WicemarszalekDonaldTusk">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono poprawki do przedłożonego projektu ustawy, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt ustawy do Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Zdrowia w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-265.4" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będą uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-265.5" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-265.6" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 17. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Europejskiej o rządowym projekcie ustawy o napojach spirytusowych (druki nr 656 i 715).</u>
          <u xml:id="u-265.7" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Romana Jagielińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#PoselSprawozdawcaRomanJagielinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Europejskiej przedstawiam wysokiej Izbie kolejną propozycję rządową w ramach dostosowywania prawa polskiego do prawa europejskiego, a dotyczącą ustawy o napojach spirytusowych wraz z projektem podstawowych aktów wykonawczych. Związane jest to z drukiem nr 656 i sprawozdaniem komisji w druku nr 715. Ta ustawa ma zakres terminowy, działania do momentu akcesji z Unią Europejską. Dostosowuje ona produkty i nazewnictwo produktów spirytusowych w tym okresie, a zarazem oddziaływuje w ten sposób, że wszystkie firmy funkcjonujące w obrocie artykułami spirytusowymi, a także przygotowujące te artykuły spirytusowe mają szansę dostosować się do standardów Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#PoselSprawozdawcaRomanJagielinski">Wysoka Izbo! Przede wszystkim jest tutaj odniesienie do definicji poszczególnych działań w zakresie produkcji alkoholu etylowego. Myślę także o tym procesie technologicznym, w ramach którego powstaje spirytus. Prawdą jest, że wysoka Komisja Europejska w trakcie pierwszego czytania projektu często podnosiła problem, czy powinniśmy wprowadzać tutaj odniesienie tylko do napojów spirytusowych, czy także określać to według nazewnictwa polskiego, a przede wszystkim chodziło o określenie wódki polskiej. W nazewnictwie polskim napój spirytusowy - spirytus - odnosi się przede wszystkim do napoju o bardzo wysokiej zawartości alkoholu; zwyczajowo możemy to określić, że o zawartości powyżej 80% To nazewnictwo absolutnie nie przystaje do określeń stosowanych w prawie europejskim. Tam spirytusowy napój alkoholowy to napój, który zawiera co najmniej 15% alkoholu. Jest jeden wyjątek, że napój alkoholowy, zwany inaczej likierem jajecznym albo adwokatem, może zawierać tylko 14% alkoholu. W tej ustawie określa się także nazwy, jakimi możemy się posługiwać. I na pewno nie dotyczy to li tylko prawa, jakie stosujemy zwyczajowo, ale także musi się odnosić do tzw. prawa własności przemysłowej, czyli prawa autorskiego. Na pewno sytuacja została w polskim prawie uporządkowana na przełomie lat 2000/2001, po częściowej prywatyzacji naszego przemysłu spirytusowego i przypisaniu znaków do poszczególnych zakładów. One też zarazem wpływają na określone zapisy w ustawie, że tych znaków, które są już chronione patentem, ta ustawa nie rozstrzyga.</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#PoselSprawozdawcaRomanJagielinski">Podczas dyskusji w wysokiej komisji odnosiliśmy się do czasu zastosowania, czyli implementacji tej ustawy. W zasadzie proces uchwalania może trwać najbliższe dwa tygodnie. Później będzie proces podpisywania przez prezydenta, czyli ustawa może wejść w życie w tym roku i w zasadzie będzie ona funkcjonować, jeśli proces akcesji Polski do Unii Europejskiej będzie zgodny z założonym kalendarzem, do 1 stycznia 2004 r. Później, Wysoka Izbo, będą już obowiązywać stosowne zapisy związane z prawem europejskim. Jednakże zakres rozstrzygania w tej ustawie, potrzeby przystosowania tego prawa i przystosowania się przemysłu przetwórczego artykułów spirytusowych, wymaga jej wprowadzenia i w związku z tym rekomenduję Wysokiej Izbie możliwie szybkie uchwalenie tego projektu, tak żeby projekt przyjęty przez Wysoką Izbę przekazać do Senatu i możliwie szybko skierować do podpisania przez prezydenta i implementować w układzie praktycznym. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Informuję, że przedstawiciele Komisji Ustawodawczej nie przedłożyli Prezydium Komisji Ustawodawczej nieuwzględnionych przez Komisję Europejską propozycji poprawek.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-267.3" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-267.4" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze poseł Michał Turkiewicz, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#PoselMichalTurkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej w sprawie rządowego projektu ustawy o napojach spirytusowych. Proponowana ustawa wraz z aktem wykonawczym ma na celu dostosowanie polskiego ustawodawstwa do prawa Unii Europejskiej w zakresie napojów spirytusowych. Projekt ustawy, harmonizując polskie przepisy w zakresie problematyki napojów spirytusowych z przepisami Unii Europejskiej, określa, po pierwsze, podstawowe pojęcia używanie w Unii Europejskiej, jak definicja destylatu rolniczego, alkoholu etylowego rolniczego, napoju spirytusowego, definicję takich procesów technologicznych, jak słodzenie, zestawianie, kupażowanie, dodawanie alkoholu, dojrzewanie, aromatyzowanie czy leżakowanie. Projekt wprowadza wspólnotową definicję napoju spirytusowego, zgodnie z którą obniżono dolną granicę zawartości alkoholu etylowego z 18 do 15%, a dla adwocata do 14%. Projekt, aby przygotować producentów, handlowców i konsumentów do nazewnictwa Unii Europejskiej, podaje w nawiasach terminologię dotychczas używaną w Polsce. Po drugie, projekt ustawy wprowadza podział napojów spirytusowych na poszczególne kategorie napojów spirytusowych, zgodnie z rozporządzeniem Rady EWG z 1989 r. Są to takie kategorie, jak np.: rum, whisky, spirytus, brandy, napój spirytusowy, wódka, likier. Napoje spirytusowe, które nie będą spełniać w całości definicji żadnej z kategorii, nie będą mogły nosić nazwy żadnej z tych kategorii, będą mogły być wytwarzane jako napoje spirytusowe i tak być nazywane</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#PoselMichalTurkiewicz">Projekt ustawy obok wprowadzonej terminologii podaje w nawiasach terminologię używaną dotychczas w Polsce. Jednak określenie: spirytus, czyli wódka naturalna, jest zupełnie niezrozumiałe, ponieważ w języku polskim słowa te nie są synominami, dlatego też wydaje się konieczne użycie takiego określenia, by wódka nie kojarzyła się ze spirytusem. Takim określeniem ma być brantówka. Określenie to, podobnie jak okowita, wywodzi się z nazw używanych pod koniec XVIII w. Nazwy tej używano dla destylatów otrzymanych w wyniku destylacji przeferementowanych zacierów żyta, pszenicy, śliw czy ziemniaków.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#PoselMichalTurkiewicz">Projekt zawiera również definicje kategorii napojów spirytusowych, które są polskimi specjalnościami, takimi jak wódka zbożowa aromatyzowana z ekstraktem trawy żubrowej czy polish cherry.</u>
          <u xml:id="u-268.3" who="#PoselMichalTurkiewicz">Projekt wprowadza zakaz uzupełnienia nazw napojów spirytusowych określeniami: podobny, typu, rodzaju, o smaku czy w stylu sugerującymi podobieństwo do napojów wymienionych w projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-268.4" who="#PoselMichalTurkiewicz">Niemniej jednak uważamy, że w przypadku wódki produkowanej na terenie Polski i z polskich surowców powinien być znak zastrzeżony i napoje te winny być dodatkowo określone jako polska wódka, czyli polish vodka.</u>
          <u xml:id="u-268.5" who="#PoselMichalTurkiewicz">Wiadomo, że Polska czyni starania w negocjacjach przedakcesyjnych z Unią Europejską, by polska wódka wytworzona z polskich surowców na terytorium Polski była objęta ochroną geograficzną i miała zastrzeżoną nazwę Polska wódka. Zapewniałoby to wykorzystanie polskich surowców do produkcji wódek tradycyjnie związanych z polską technologią. Ma to oczywiście ogromne znaczenie gospodarcze, wiąże się to bowiem z potężnym polskim przemysłem spirytusowym, który trzeba chronić i stwarzać mu warunki do dalszego rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-268.6" who="#PoselMichalTurkiewicz">Po trzecie, w projekcie ustawy określono technologię wyrobu napojów spirytusowych oraz parametry jakościowe. Jest tu zawarty wykaz substancji słodzących dozwolonych do użycia oraz substancji aromatyzowanych, jak również dopuszczalne zawartości alkoholu metylowego w niektórych wyrobach spirytusowych, a ponadto zasady używania wody przy wyrobie napojów spirytusowych.</u>
          <u xml:id="u-268.7" who="#PoselMichalTurkiewicz">Po czwarte, projekt ustawy określa zasady uzyskania zezwolenia na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie wyrobu i rozlewu napojów spirytusowych oraz zasady obrotu tymi napojami. Wiązać się to będzie m. in. z wymogiem uzyskania zezwoleń przez przedsiębiorców wytwarzających lub rozlewających napój spirytusowy powyżej 15% zawartości alkoholu etylowego, a w przypadku advocaata 14%, a nie jak dotychczas w wysokości powyżej 18%.</u>
          <u xml:id="u-268.8" who="#PoselMichalTurkiewicz">Po piąte, projekt ustawy określa sankcje karne za naruszenie zasad określonych w ustawie - karę grzywny lub pozbawienia wolności nawet do lat trzech.</u>
          <u xml:id="u-268.9" who="#PoselMichalTurkiewicz">Po szóste, projekt ustawy zakłada 6-miesięczny okres vacatio legis ze względu na różnice w technologiach wyrobów poszczególnych kategorii napojów spirytusowych, stosowanych w Polsce i w Unii Europejskiej, co wymaga dostosowania się producentów i dystrybutorów i delegację upoważniającą ministra do spraw rynków rolnych do określenia, w drodze rozporządzenia, metodyki analiz alkoholu rolniczego.</u>
          <u xml:id="u-268.10" who="#PoselMichalTurkiewicz">Wysoka Izbo! Kończąc, chciałbym podkreślić, że powyższy projekt ustawy, chociaż będzie miał charakter przejściowy, tzn. do czasu wejścia Polski do Unii Europejskiej, ponieważ powyższa problematyka jest regulowana w drodze istniejących rozporządzeń w prawie wspólnotowym, to jest on jednak niezbędny, gdyż regulacje zawarte w tym projekcie pozwolą przygotować się producentom i dystrybutorom polskim do wymagań obowiązujących w Unii Europejskiej, a tym samym pozwolą polskim przedsiębiorcom na efektywną działalność w zjednoczonej Europie.</u>
          <u xml:id="u-268.11" who="#PoselMichalTurkiewicz">Wejście w życie niniejszej ustawy spowoduje obciążenia dla budżetu państwa szacowane w wysokości blisko 4 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-268.12" who="#PoselMichalTurkiewicz">Projekt omawianej ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-268.13" who="#PoselMichalTurkiewicz">Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie głosował za uchwaleniem przez Wysoką Izbę rządowego projektu ustawy o napojach spirytusowych łącznie z omawianymi poprawkami. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze poseł Jan Tomaka, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#PoselJanTomaka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Poselskiego Platforma Obywatelska mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie projektu ustawy o napojach spirytusowych.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#PoselJanTomaka">Istotną cechą tego projektu jest dostosowanie Polskich Norm do obowiązujących w Unii Europejskiej, przy czym projekt ustawy zawiera też szereg przepisów, które będą obowiązywać tylko do momentu uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#PoselJanTomaka">Ustawa jest ważna z punktu widzenia polskiej gospodarki. Dotyczy rolników, gorzelników, producentów i dystrybutorów wódek. Polska wódka była i jest jednym z bardziej rozpoznawalnych towarów na świecie, towarem o polskim rodowodzie. Stąd niezwykle ważna jest kwestia zabezpieczenia znaków firmowych oraz ochrona interesów polskich producentów. Niestety, w zakresie ochrony polskich znaków towarowych czas zrobił już swoje i pewnie już niewiele w tym zakresie uda się uzyskać w negocjacjach z Unią Europejską. Oczywiście nie znaczy to, że negocjując należy zaniedbać interesy polskich producentów. Ustawa dotyczy napojów spirytusowych, potocznie mówiąc wódek. Mówiąc o kategorii napojów spirytusowych, trudno zgodzić się, że jest nim także spirytus tożsamy z wódką naturalną. Spirytus jest słowem kojarzonym powszechnie, nie tylko w Polsce, jako napój o zawartości alkoholu powyżej 70% i będący mieszaniną czystego alkoholu etylowego i wody. Spirytus w butelkach był i jest produkowany i sprzedawany na eksport jako spirytus rektyfikowany do wielu krajów świata, m.in. do Stanów Zjednoczonych, Japonii. Czy nie warto więc zadbać o ten znak jako odpowiadający faktycznemu i powszechnie rozumianemu określeniu?</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#PoselJanTomaka">Ważnym zapisem w projekcie ustawy jest stwierdzenie, że produkowane w Polsce alkohole mogą być wytwarzane wyłącznie z surowców krajowych. Fakt ten winien być także podkreślony poprzez wprowadzenie zastrzeżenia geograficznego dotyczącego określenia ˝polska wódka˝, ˝polish vodka˝. Miałoby to na celu objęcie ochroną geograficzną na terytorium Unii Europejskiej wódek wytwarzanych na terytorium Polski z polskich surowców. Zapewni to wykorzystanie polskich surowców do produkcji wódek tradycyjnie związanych z polską technologią, wykluczy też stosowanie surowców spoza Polski, w tym dotowanych, tanich zbóż i spirytusów z Unii Europejskiej. Należy zaznaczyć, że takie rozwiązania są praktykowane w Unii Europejskiej, tego typu ochronę na obszarze Unii uzyskała chociażby wódka szwedzka czy fińska.</u>
          <u xml:id="u-270.4" who="#PoselJanTomaka">Wprowadzenie w życie tej ustawy wiąże się, niestety, z kosztami, jakie będą musieli ponieść budżet państwa i producenci napojów alkoholowych. Ocenia się, że koszty te zarówno dla budżetu, jak i producentów wyniosą po ok. 4 mln zł. Koszty, jakie poniosą producenci, związane są z różnicami w technologiach wyrobu poszczególnych kategorii napojów spirytusowych stosowanych w Polsce i w Unii Europejskiej i koniecznością dostosowania się producentów do wymogów Unii Europejskiej, ze zmianami w zakresie zasad wykonywania kontroli jakości alkoholu etylowego rolniczego. Aby zminimalizować te koszty, związane chociażby z wykorzystaniem posiadanych zapasów, konieczny jest dłuższy okres przejściowy niż proponowane 6 miesięcy. Znana jest przecież, niestety dość mizerna, kondycja finansowa polskich zakładów spirytusowych, stąd trzeba im dać szansę na zmniejszenie tych strat.</u>
          <u xml:id="u-270.5" who="#PoselJanTomaka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska będzie proponował szereg poprawek związanych głównie z poruszonymi wyżej kwestiami. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Jan Łączny, Samoobrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#PoselJanLaczny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona Rzeczypospolitej odnoszę się do projektu ustawy o napojach spirytusowych (druk nr 656). Nowe przepisy mają dostosować nasz rynek do przepisów obowiązujących w Unii Europejskiej. Zasadniczym elementem tej ustawy jest obowiązek wytwarzania wyrobów spirytusowych wyłącznie z surowców krajowych. Jest to korzystne, ponieważ przy rygorystycznym przestrzeganiu tego warunku zwiększy się przerób naszych krajowych surowców. Jednak przy otwartym rynku na obszarze Unii Europejskiej może się nagle okazać, że poważna część wytwórni spirytusu i wódek zechce pozornie produkować na eksport, stwarzając sobie możliwość sprowadzania taniego, dotowanego surowca z państw Unii Europejskiej. Jest to bardzo realne zagrożenie, biorąc pod uwagę dotychczasowy przebieg negocjacji z Unią Europejską, które nie gwarantują równych dopłat polskim rolnikom w stosunku do rolników Unii Europejskiej. Wdrożenie tej ustawy spowoduje powiększenie kosztów związanych m.in. ze zmianą etykiet, wypromowaniem nowych marek trunków, które były produkowane z niekrajowych surowców. Wielu producentów, którzy będą chcieli nadal produkować alkohole o nazwie: rum, będzie zmuszonych do zmiany nazw tych trunków.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#PoselJanLaczny">Przy omawianiu tej ustawy należy zastanowić się nad kondycją naszego przemysłu spirytusowego. Trudna sytuacja tego sektora, spowodowana przez nałożenie wysokiej akcyzy na wyroby spirytusowe i niekontrolowany napływ tanich wyrobów alkoholowych pochodzących spoza granic naszego kraju, może doprowadzić w najbliższym czasie do upadku znacznej ilości wytwórni wyrobów spirytusowych. Takie zagrożenie staje się realne i doprowadzi do nieodwracalnych skutków dla sektora rolnego, do załamania finansów państwa, co w konsekwencji spowoduje dalsze pogarszanie się stanu gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#PoselJanLaczny">Biorąc pod uwagę wymienione okoliczności, Klub Parlamentarny Samoobrona warunkowo poprze omawiany projekt ustawy o napojach spirytusowych (druk nr 656). Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-272.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Paweł Poncyljusz, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#PoselPawelPoncyljusz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec rządowego projektu ustawy o napojach spirytusowych z druku nr 656.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#PoselPawelPoncyljusz">Po pierwsze, kilka godzin temu toczyła się tu debata na temat Konwentu Europejskiego. Odniosę się na wstępie do tego, co też padło z tego miejsca. Chodzi o zmorę biurokracji wewnątrz struktur europejskich, która jest bardzo dobrą pożywką dla eurosceptyków. To właśnie rozbuchana biurokracja powoduje kpiny, żarty ze strony przeciwników funkcjonowania w ogóle czegoś takiego, jak Unia Europejska, również ze strony przeciwników przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. I w tym przypadku, w przypadku problemu dotyczącego napojów spirytusowych, w moim przekonaniu mamy właśnie przykład takiej rozbuchanej biurokratyzacji. Różnego rodzaju przepisy stanowią, jaki proces musi być przeprowadzony, żeby dany alkohol mógł być nazwany napojem spirytusowym, jakie są to procenty, jakie zasady produkcji. Jak się wydaje, jest to właśnie to, o czym kilka godzin temu mówiliśmy; mam na myśli te żarty z kąta zagięcia banana, z odpowiedniej długości ogórka - to kolejny dowód na coś dokładnie takiego. I nie mówię tego z pozycji eurosceptyka, tylko z pozycji kogoś, kto uważa, że w którymś momencie trzeba sobie powiedzieć: dość. Dość biurokracji w każdym delikatnym szczególe naszego życia społecznego.</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#PoselPawelPoncyljusz">Po drugie, cały ten projekt jest bardzo wątpliwy, szczególnie że argumentacja, uzasadnienie tej ustawy jest takie, że jest to właśnie dostosowanie polskiego prawa do prawa Unii Europejskiej. Jeżeli w uzasadnieniu czytamy, że podstawą prawa europejskiego są dwa rozporządzenia, jedno Rady, drugie Komisji, to każdy, kto cokolwiek wie na temat Unii Europejskiej, wie również dobrze, że rozporządzenia obowiązują wprost od pierwszego dnia polskiej akcesji do Unii Europejskiej, tak jak dzisiaj obowiązują 15 państw członkowskich. A zatem przepisywanie teraz tych samych zapisów z rozporządzeń do specjalnej ustawy, która - nikt tutaj też nie pozostawia co do tego wątpliwości - będzie obowiązywała prawdopodobnie tylko rok z okładem, jeżeli Polska przystąpi do Unii Europejskiej, budzi pewne wątpliwości. Ta proponowana ustawa jest w większości tymczasowa, o czym mówi klauzula derogacyjna w art. 38; od 1 stycznia 2004 r. 3/4 tej ustawy prawdopodobnie w ogóle nie będzie obowiązywało. Zostają tak naprawdę dwie grupy problemów.</u>
          <u xml:id="u-274.3" who="#PoselPawelPoncyljusz">Jedna grupa problemów dotyczy sankcji za nieprzestrzeganie wymienionych przepisów, nieprzestrzeganie określonych sposobów produkcji napojów spirytusowych, a druga grupa problemów dotyczy trybu wydawania zezwoleń na obrót i na produkcję. Nie jest tak, że nie ma innej ustawy, która reguluje te sprawy. Jest ustawa z dnia 2 marca 2001 r. o wyrobie spirytusu, wyrobie i rozlewie wyrobów spirytusowych oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych. W tej ustawie określony jest tryb wydawania zezwoleń. Jeżeli trzeba coś zmienić, to zmieniajmy. Jeżeli trzeba dodać określone sankcje, to je dodajmy, ale nie twórzmy dodatkowego prawa, które daje podstawy do różnego rodzaju kpin ze strony przeciwników Unii Europejskiej i przeciwników pewnych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-274.4" who="#PoselPawelPoncyljusz">Nasuwa się pytanie: W jakim celu zmuszamy polskich producentów do przyspieszonego dostosowania ich produkcji do wymogów Unii Europejskiej? Jest odpowiedź na to pytanie KIE, załączona do projektu ustawy: Sytuacja procesu dostosowawczego w państwach ubiegających się o członkostwo w Unii Europejskiej może wyjątkowo uzasadniać implementację przepisów rozporządzeń, która ma na celu budowę w okresie przedakcesyjnym struktur i mechanizmów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania przepisów prawa wspólnotowego po przystąpieniu do Unii Europejskiej. Jednak to nam niczego nie tłumaczy.</u>
          <u xml:id="u-274.5" who="#PoselPawelPoncyljusz">Już kończę, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-274.6" who="#PoselPawelPoncyljusz">W moim przekonaniu chodzi o Inspekcję Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Jest o tym mowa w uzasadnieniu, ale też nie ma nigdzie zapisu wewnątrz tej ustawy, a wiem, że ustawa o inspekcji jakości handlowej do dnia dzisiejszego nie została wprowadzona w życie.</u>
          <u xml:id="u-274.7" who="#PoselPawelPoncyljusz">Jeszcze muszę odnieść się do wypowiedzi pana posła z SLD odnośnie do art. 28 tej ustawy. Pan poseł nie zauważył, że jest tam bardzo oględnie określone dodawanie do nazw napojów spirytusowych określeń: ˝podobny˝, ˝typu˝, ˝rodzaju˝, o smaku. W artykule tym jest napisane, panie pośle: ˝nie powinny być uzupełniane˝. Co to znaczy ˝nie powinny być˝? Czy to znaczy, że mogą być, czy nie mogą być? Czy są określone jakieś sankcje? Ja sankcji nie zauważyłem. W związku z tym niedopatrzeniem proponuję poprawkę. Może jest to złe przetłumaczenie rozporządzenia. Mam wrażenie, że to jest wynik tłumaczenia.</u>
          <u xml:id="u-274.8" who="#PoselPawelPoncyljusz">Na koniec chcę powiedzieć, że klub PiS zazwyczaj popiera ustawy implementujące prawo europejskie do ustawodawstwa polskiego. Natomiast tym razem klub ma poważne wątpliwości co do poparcia ustawy trochę wyssanej z palca, trochę zrobionej na skróty. Najłatwiej jest bowiem przepisać rozporządzenia Unii Europejskiej i powiedzieć, że to jest prawo obowiązujące przez rok, zanim przystąpimy do Unii. W związku z tym składamy kilka poprawek czyszczących. Z drugiej strony składamy propozycję, ażeby rząd spróbował jednak pomyśleć o tym problemie w kategoriach: odłóżmy to do dnia akcesji. Nasi producenci po tym dniu sami do tego się dostosują. Po co rok wcześniej doprowadzać do takiego zamieszania na rynku. To tyle. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-274.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-274.10" who="#PoselPawelPoncyljusz">Składam, panie marszałku, na pana ręce poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Zwracam się do państwa posłów o przestrzeganie wyznaczonego limitu czasu.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Poseł Stanisław Kalemba, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#PoselStanislawKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam przyjemność w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego ustosunkować się do projektu rządowego z druku nr 656 oraz sprawozdania zawartego w druku nr 715. Mówimy o branży, która ma w Polsce tradycje. Są bardzo duże możliwości, jeżeli chodzi o surowce do tego przemysłu, a także moc przetwórczą gorzelni itd. Nasuwają się następujące wątpliwości. Proszę zobaczyć, projekt skierowany 5 lipca, dzisiaj w zasadzie już rozpatrujemy sprawozdanie, jeżeli chodzi o napoje spirytusowe. Natomiast w bardzo podobnej dziedzinie, ekopaliwa, oczekiwanie jest już od ponad roku, a projekt nie może nawet wpłynąć do Sejmu, żeby jeszcze przed wakacjami można go było rozpatrywać.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#PoselPawelPoncyljusz">(Bo Orlen jeszcze nie produkuje wódki.)</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#PoselStanislawKalemba">Może to, co rozpatrujemy, jest ważne, ale bardziej oczekiwany jest inny projekt, który dotyczy dużych możliwości, a jednak zwlekamy z pracą nad tym projektem, na który czekają rolnicy, przetwórcy, ekolodzy, ochrona środowiska itd. To jest dla naszego klubu niezrozumiałe, tym bardziej że oczekiwaliśmy na prace nad rządowym projektem o ekopaliwach na tym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-276.3" who="#PoselStanislawKalemba">Ale do sprawozdania. Oczywiście cele są jasno postawione, ustawa określa kategorie i zasady wyrobu napojów spirytusowych oraz zasady wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wyrobu lub rozlewu napojów spirytusowych oraz obrotu tymi napojami. Ustawa generalnie będzie obowiązywała do dnia akcesji. Przypomnę, że kilka lat temu tu w Sejmie uchwaliliśmy ustawę o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich. Sądzę, że to stanowi uzupełnienie tamtej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-276.4" who="#PoselStanislawKalemba">Jasno w art. 3 jest określone, co jest napojem spirytusowym. Nie będę tego powtarzał, moi przedmówcy kilka razy o tym mówili. Wymienione są kategorie napojów spirytusowych, szeroka gama, nie ma jednak tutaj wymienionych typowo polskich marek wyrobów alkoholowych, ale zwracamy uwagę na to, że jednak jest to dosyć szczegółowo doprecyzowane, jeżeli chodzi o poszczególne pozycje tych wyrobów.</u>
          <u xml:id="u-276.5" who="#PoselStanislawKalemba">W art. 21 wyraźnie jest określone, że wykonywanie tej działalności gospodarczej, jeżeli chodzi o wyrób i rozlew, wymaga uzyskania zezwolenia wydanego przez ministra właściwego do spraw rynków rolnych. To samo dotyczy zezwoleń na wyrób napojów, jak i na rozlew tych napojów.</u>
          <u xml:id="u-276.6" who="#PoselStanislawKalemba">Chciałbym jednak zwrócić uwagę na te elementy, które nie zostały podniesione w dyskusji, a szczególnie dotyczące art. 30. Zastanawia nas to, czy nieprzestrzeganie tej ustawy... Chociażby zapis mówiący o tym, że kto wyrabia napoje spirytusowe niezgodnie z zasadami i wprowadza je do obrotu albo wprowadza do obrotu napój spirytusowy niespełniający warunków itd., podlega karze ograniczenia wolności do 1 roku. Jednak w art. 31 mówi się o tym, że o ile bez zezwolenia wyrabia lub rozlewa napoje spirytusowe, to podlega karze grzywny i karze ograniczenia wolności do 1 roku, a jeżeli dotyczy to napojów spirytusowych znacznej wartości, to podlega karze pozbawienia wolności do lat 2. Nasuwają się tu wątpliwości: Czy przy takiej przestępczości, jaka w Polsce ma miejsce, gdy chodzi o przemyt na rynku wyrobów spirytusowych, wódek itd., są to kary adekwatne do popełnianych przewinień czy przestępstw?</u>
          <u xml:id="u-276.7" who="#PoselStanislawKalemba">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego poprze ten projekt. Niemniej mamy kilka zastrzeżeń, nad którymi rząd, tak uważam, musi popracować. Może w rozporządzeniach doprecyzować, uregulować. Na podkreślenie zasługuje fakt, że projekt z tego sprawozdania jest zgodny z prawodawstwem Unii Europejskiej. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-276.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pani poseł Halina Murias, Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#PoselHalinaMurias">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt zaprezentować stanowisko klubu Ligi Polskich Rodzin wobec rządowego projektu ustawy o napojach spirytusowych (druki nr 656 i 715).</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#PoselHalinaMurias">Proponowana ustawa określa kategorie i zasady wyrobu napojów spirytusowych oraz obrotu tymi napojami.</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#PoselHalinaMurias">Rada Ministrów zadeklarowała, że przedkładany projekt ustawy ma na celu dostosowanie polskiego ustawodawstwa do prawa Unii Europejskiej. Liga Polskich Rodzin wielokrotnie głośno wyrażała sprzeciw wobec wysiłku podejmowanego przez polski parlament w imię dostosowywania polskiego prawa do ustawodawstwa Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-278.3" who="#PoselHalinaMurias">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wyżej wymieniony projekt ustawy mówiący o napojach spirytusowych posiada swoistą subtelność, ponieważ gdy się mówi o alkoholu, występuje problem trzeźwości narodu, za którą to trzeźwością umysłów Polaków Liga Polskich Rodzin zawsze opowiada się, a także popiera działania idące w kierunku nierozpijania społeczeństwa. Jesteśmy za tym, aby konsumpcja alkoholu w naszym kraju nie wzrastała, lecz malała.</u>
          <u xml:id="u-278.4" who="#PoselHalinaMurias">Jednak żyjąc w dzisiejszych realiach, zdajemy sobie sprawę, że w każdym narodzie, także i polskim, istnieje określone zapotrzebowanie na tego rodzaju wyroby - i są one wytwarzane. Opowiadamy się za tym, aby większość produkcji, która jest przeznaczona na rynek polski, odbywała się w naszych zakładach przemysłu spirytusowego, gdyż ma to ogromne znaczenie ze względu na wpływy do budżetu państwa oraz utrzymanie miejsc pracy. Liga Polskich Rodzin jest za tym, aby działania legislacyjne były skierowane na ochronę naszych producentów, w tym również na uszczelnianie granic Polski przed zalewem nielegalnie sprowadzanymi do Polski tysiącami hektolitrów alkoholu.</u>
          <u xml:id="u-278.5" who="#PoselHalinaMurias">Opowiadalibyśmy się za wprowadzeniem takiej ustawy, która miałaby służyć Polsce, a nie narzucałaby bałwochwalczego pędu w kierunku Unii Europejskiej. Jeżeli przez tyle lat można się było obyć bez proponowanych w tej ustawie zapisów i polski przemysł spirytusowy funkcjonował, to czy teraz musimy bezdyskusyjnie przyjmować obce nazwy, zmieniać to, co już od wielu lat zostało uhonorowane i przyjęte w naszej tradycji? To od czasu przystosowania prawodawstwa polskiego do prawodawstwa Unii Europejskiej nasze polskie zakłady przemysłu spirytusowego zaczęły tracić swoje wysokie pozycje na rynku polskim i światowym. Tak jak w wielu dziedzinach, tak i w tej nie potrafiono czy nie chciano chronić polskiego przemysłu i wieloletniej tradycji. Teraz, kiedy część zakładów już upadła, wiele z nich funkcjonuje w bardzo złej kondycji ekonomicznej, a część została sprzedana w obce ręce, próbuje się dokonać swoistej manipulacji, udając niby to zatroskanie o branżę spirytusową, a faktycznie zaproponowana ustawa rządowa prowadzi w kierunku dalszego upadku rdzennego polskiego przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-278.6" who="#PoselHalinaMurias">Jak zauważamy, w projekcie ustawy korzystne dla polskich producentów wyróżnienie wódki ziołowej aromatyzowanej ekstraktem z trawy żubrowej i polish cherry jako kategorii specyficznych polskich, produkowanych z polskich produktów, tak nie wliczono do kategorii napojów spirytusowych żadnej wódki czystej - luksusowej czy wyborowej. A zatem lista kategorii jest niepełna.</u>
          <u xml:id="u-278.7" who="#PoselHalinaMurias">Producenci wódek w ponad 90% wytwarzają wódki czyste. Wyroby znają konsumenci i handlowcy, np. fabryka w Łańcucie znana jest z wódek czystych luksusowych i wyborowych. W Polsce wódki czyste mają wielowiekową tradycję. Z uwagi na to istnieje potrzeba wprowadzenia kategorii wódki czystej luksusowej i wyborowej. W ustawie wprowadzić należy również zapis, że wódka wyborowa i luksusowa produkowane są z polskich surowców. Niewprowadzenie przedstawionej poprawki spowoduje, iż wódka wyborowa będzie mogła być produkowana w każdym kraju, a my będziemy ją importować - polską wódkę wyborową. Jak widać, ustawa już w tym przypadku nie służy polskiemu interesowi. Liga Polskich Rodzin proponuje wprowadzenie poprawki do art. 4 w pkt. 11, która chociaż częściowo będzie miała wpływ na ochronę rodzimej produkcji. Poprawkę przedkładam panu marszałkowi na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-278.8" who="#PoselHalinaMurias">Wątpliwości budzą art. 30, 31, 32.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Proszę zmierzać do finału, pani poseł. Czas minął.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#PoselHalinaMurias">To przepisy karne dotyczące nielegalnej produkcji i obrotu napojami spirytusowymi. Czy nie są one zbyt łagodne? Z wypowiedzi przedstawicieli Komendy Głównej Policji wynika, że: ˝Podstawą bogacenia się najpoważniejszych gangów jest alkohol. Przemyt, produkcja, dystrybucja lub wszystko to razem.˝ Prowadzi to do zmniejszenia legalnej produkcji napojów spirytusowych w sytuacji wzrostu ich konsumpcji.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#PoselHalinaMurias">Pragnę również zwrócić uwagę na to, iż w uzasadnieniu do projektu ustawy podaje się, że wejście w życie ustawy spowoduje dodatkowe obciążenia dla budżetu państwa szacowane na kwotę 3949 tys. zł. Ciekawe jest, jakim posłużono się wzorcem czy też programem informatycznym, który tak precyzyjnie ustalił wyliczenie kosztów wprowadzenia tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-280.2" who="#PoselHalinaMurias">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Liga Polskich Rodzin poparcie dla tego projektu uzależniać będzie od przyjęcia proponowanej poprawki. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-280.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Jan Sztwiertnia, Unia Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#PoselJanSztwiertnia">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy mam zaszczyt przedstawić opinię o rządowym projekcie ustawy o napojach spirytusowych zawartym w druku sejmowym nr 656.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#PoselJanSztwiertnia">Projekt przedstawiony Wysokiej Izbie przez rząd harmonizuje polskie przepisy w zakresie problematyki napojów spirytusowych z przepisami Unii Europejskiej - rozporządzeniem Rady 1567/89/EWG z 29 maja 1989 r. wraz z późniejszymi nowelami rozporządzenia oraz rozporządzeniem Komisji 1014/90/EWG z 24 kwietnia 1990 r. Uchwalenie ustawy o napojach spirytusowych ma na celu stopniowe przystosowanie się producentów, handlowców i konsumentów do nazewnictwa implementowanego z prawem Unii Europejskiej. Rozwiązanie takie jest konieczne z uwagi na to, że implementacja nowych, często znacznie odmiennych, zasad nazewnictwa bez ich dodatkowego wyjaśnienia mogłaby wprowadzić w błąd, w szczególności handlowców i konsumentów. Dotyczy to przede wszystkim kategorii napojów spirytusowych, określonych jako spirytus lub spirytusowy. W Polsce spirytus to spirytus rektyfikowany lub surowy, w Unii Europejskiej zaś spirytus to alkohol etylowy rolniczy lub destylat rolniczy.</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#PoselJanSztwiertnia">W art. 1 projektu ustawy został określony zakres przedmiotowy ustawy, tj. kategorie i zasady wyrobu napojów spirytusowych oraz zasady wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wyrobu lub rozlewu napojów spirytusowych oraz obrotu tymi napojami.</u>
          <u xml:id="u-282.3" who="#PoselJanSztwiertnia">Art. 2 zawiera definicje używanych pojęć w ustawie, m.in. takich jak: destylat rolniczy, alkohol etylowy rolniczy, napój spirytusowy, oraz definicje procesów technologicznych, np. słodzenia, kupażowania, dodawania alkoholu, dojrzewania i aromatyzowania.</u>
          <u xml:id="u-282.4" who="#PoselJanSztwiertnia">Projekt ustawy wprowadza podział napojów spirytusowych na kategorie napojów spirytusowych oraz określa wymogi dla poszczególnych kategorii. Zawiera on również definicje kategorii napojów spirytusowych będących polskimi specjalnościami, takich jak wódka ziołowa aromatyzowana ekstraktem z trawy żubrowej oraz polish cherry. Podstawową zmianą w definicji napojów alkoholowych spirytusowych jest zmiana dolnej granicy zawartości alkoholu etylowego z 18% na 15% objętościowych, a w przypadku advocaata jest to 14%.</u>
          <u xml:id="u-282.5" who="#PoselJanSztwiertnia">Projekt ustawy zawiera również szereg istotnych określeń dotyczących technologii wyrobu napojów spirytusowych oraz ich parametrów jakościowych. Technologia w niektórych kategoriach produkowanych u nas napojów alkoholowych różni się od stosowanej w Unii Europejskiej, co stanowi zasadniczy problem w dostosowaniu producentów i dystrybutorów do przepisów unijnych. Uwzględniając potrzeby dostosowawcze, projekt ustawy zakłada 6-miesięczny okres vacatio legis. Z uwagi na to, że projekt ustawy o napojach spirytusowych pozwala na dostosowanie się polskich producentów do prawa unijnego do momentu wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, a ponadto jest zgodny ze stanowiskiem negocjacyjnym w dziale: Rolnictwo, Klub Parlamentarny Unii Pracy będzie za przyjęciem ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Roman Jagieliński, Partia Ludowo-Demokratyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#PoselRomanJagielinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ˝Narodowym programie przygotowania do członkostwa˝ Polska zapowiedziała potrzebę przystosowania prawa w zakresie produkcji napojów spirytusowych do prawa europejskiego. To przedłożenie rządowe akurat wyczerpuje to zobowiązanie Rzeczypospolitej wobec Unii Europejskiej. Trzeba stwierdzić, że projekt rządowy został właściwie przygotowany, chociaż długo na to czekaliśmy. Z tego też względu okres, który będzie obowiązywał, jeśli tę ustawę uchwalimy, jest bardzo krótki. W zasadzie opiewa on tylko na czas pozostający do przyjęcia Polski w poczet członków Unii Europejskiej, czyli prawdopodobnie do 1 stycznia 2004 r. W związku z tym bardzo często nasuwają się pytania - moi przedmówcy też to podnosili - czy jest sens, żeby ten zapis wprowadzać, żeby zobowiązywać nasz przemysł spirytusowy, a także tych, którzy funkcjonują w obrocie napojami alkoholowymi, do spełnienia tych standardów. Na pewno pojawia się też pytanie, czy ta ustawa wyczerpuje wszystko, co z branżą spirytusową jest związane. Jedna z moich przedmówczyń stwierdziła zresztą, że życzyłaby sobie, żeby produktów spirytusowych wytwarzano w Polsce jak najmniej. Nie chciałbym tutaj dyskutować ten temat, bo problem nie jest w ilości wytwarzanych produktów spirytusowych, tylko raczej w ilości spożywanych produktów spirytusowych. Ta ustawa na pewno nie wyczerpuje tej kwestii, gdyż spożycie produktów branży spirytusowej nie zależy akurat od tej materii, tylko od stosowania podatku akcyzowego. Problem, który przeżywa branża spirytusowa, polega na tym, że w drugiej połowie lat 90., a szczególnie w latach 1997-1998 rządy wprowadziły bardzo wysoki podatek akcyzowy, w związku z czym obniżono konkurencyjność naszych alkoholi. W to miejsce weszła, wspomniana już zresztą przez panią poseł, branża, która zajmowała się i zajmuje w dalszym ciągu przemytem alkoholu na rynek wewnętrzny. W związku z tym można wnioskować, że spożycie alkoholu naszej produkcji zdecydowanie spadło. I tak jak kiedyś notowaliśmy, że spożywamy ok. 150 mln litrów czystego spirytusu, co dawało nam co najmniej ok. 300 mln litrów alkoholu w postaci napojów spirytusowych, tak dzisiaj to spożycie jest na poziomie 60 mln litrów czystego spirytusu, choć w tej chwili przeciętny Polak zapewne dużo mniej niż w latach 80. tego spirytusu nie spożywa.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#PoselRomanJagielinski">Drugi obszar, który na pewno dotyczy branży spirytusowej, to - podniósł tę kwestię pan poseł Kalemba - możliwość stosowania spirytusu jako paliwa. Ja oczywiście stwierdzam tu jednoznacznie, że te zasady, które dzisiaj stwarzają warunki do stosowania spirytusu odwodnionego lub jego produktu w postaci estru do paliw benzynowych, nie są satysfakcjonujące dla producentów rolnych i dla przetwórców; doprowadzają zresztą do wyniszczenia tej branży. Ale, jak wspomniałem, ta ustawa tego nie rozwiązuje. Winno to być rozwiązane w tak oczekiwanej przez Wysoki Sejm ustawie o biopaliwach. Myślę, że niebawem rząd przedłoży tę ustawę, która nie tylko będzie dotyczyć branży spirytusowej, ale także produkcji biodiesla na bazie rzepaku.</u>
          <u xml:id="u-284.2" who="#PoselRomanJagielinski">Wysoki Sejmie! Ze względu na to, że podczas debaty w Komisji Europejskiej, także podczas debaty po przyjęciu tego sprawozdania przez Komisję Europejską, przedsiębiorcy, którzy związani są z produkcją napojów alkoholowych i obrotem nimi, zgłaszali konkretne propozycje pewnych regulacji, powiedziałbym, że raczej kosmetycznych, które zresztą były także zgłoszane przez moich przedmówców, pozwolę sobie w imieniu grupy posłów i także jako przedstawiciel Partii Ludowo-Demokratycznej te poprawki zgłosić do laski marszałkowskiej celem uzupełnienia tej ustawy. Oświadczam też, że Koło Poselskie Partii Ludowo-Demokratycznej będzie głosować za przyjęciem tej ustawy. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Czy będzie pan zabierał głos jeszcze jako sprawozdawca?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#PoselRomanJagielinski">Jako sprawozdawca, panie marszałku, już nie wnoszę żadnych uwag. Myślę, że jeśli ktoś ma uwagi lub propozycje, to pan minister Czesław Siekierski. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Pan minister także nie widzi potrzeby zabierania głosu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-287.3" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-287.4" who="#WicemarszalekDonaldTusk">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Europejskiej w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-287.5" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-287.6" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-287.7" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Informuję także państwa posłów, że rządowy projekt dotyczący biopaliw jest już w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-287.8" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 18. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Europejskiej o rządowym projekcie ustawy o organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych (druki nr 658 i 728).</u>
          <u xml:id="u-287.9" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Zofię Grzebisz-Nowicką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#PoselSprawozdawcaZofiaGrzebiszNowicka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Europejskiej mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie z prac nad rządowym projektem ustawy o organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#PoselSprawozdawcaZofiaGrzebiszNowicka">Pierwsze czytanie tego projektu ustawy odbyło się na posiedzeniu naszej komisji w dniu 18 lipca 2002 r. Wskutek podniesienia w dyskusji kilku kontrowersyjnych kwestii projekt skierowano do dalszej pracy w podkomisji nadzwyczajnej, której miałam przyjemność przewodniczyć.</u>
          <u xml:id="u-288.2" who="#PoselSprawozdawcaZofiaGrzebiszNowicka">Z udziałem przedstawicieli Biura Legislacyjnego oraz Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu RP, przedstawicieli Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej oraz zainteresowanych posłów z Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi bardzo dokładnie przeanalizowaliśmy wszystkie regulacje prawne zawarte w rządowym projekcie ustawy o organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych, a w szczególności te, które budziły wątpliwości i kontrowersje prawno-legislacyjne i merytoryczne.</u>
          <u xml:id="u-288.3" who="#PoselSprawozdawcaZofiaGrzebiszNowicka">W wyniku wnikliwej analizy i dyskusji skreślone zostały w art. 1 projektowanej ustawy wyszczególnione w pkt. 1 i 2 rozporządzenia Rady Wspólnoty Europejskiej i w pkt. 3 i 4 rozporządzenia Komisji Wspólnoty Europejskiej, do których dostosowywane jest prawo polskie.</u>
          <u xml:id="u-288.4" who="#PoselSprawozdawcaZofiaGrzebiszNowicka">Skreślono także w art. 5 ust. 3 upoważniający ministra właściwego do spraw rynków rolnych do określenia w drodze rozporządzenia przypadków, w których następuje skreślenie z rejestru, lub okresu, po jakim przetwórca i grupa producentów mogą ponownie wystąpić z wnioskiem do rejestru, kierując się obowiązującymi w tym zakresie przepisami Unii Europejskiej. Uznano bowiem, że jest to komeptencja ustawy, a nie aktu wykonawczego do ustawy, jakim jest rozporządzenie.</u>
          <u xml:id="u-288.5" who="#PoselSprawozdawcaZofiaGrzebiszNowicka">Wprowadzono natomiast do projektowanych regulacji prawnych kilka uściśleń i poprawek porządkowych, redakcyjnych, co czyni ten projekt bardziej przejrzystym i niebudzącym wątpliwości interpretacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-288.6" who="#PoselSprawozdawcaZofiaGrzebiszNowicka">Sprawozdanie z pracy podkomisji przyjęła Komisja Europejska na posiedzeniu w dniu 23 lipca br. Wysłuchała też oświadczenia przedstawiciela Komitetu Integracji Europejskiej, że projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-288.7" who="#PoselSprawozdawcaZofiaGrzebiszNowicka">Rekomendowany dziś Wysokiej Izbie do uchwalenia rządowy projekt ustawy o organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych jest projektem udoskonalonym w wyniku prac komisji pod względem prawno-legislacyjnym i merytorycznym. Ma on na celu dostosowanie polskiego ustawodawstwa do prawa Unii Europejskiej, w szczególności do przepisów zawartych: po pierwsze, w rozporządzeniu Rady nr 2201/96/WE z dnia 28 października 1996 r. w sprawie wspólnej organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych; po drugie, w rozporządzeniu Rady nr 2699/2000/WE z dnia 4 grudnia 2001 r. zmieniającym rozporządzenie Rady nr 2201/96/WE w sprawie wspólnej organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych; po trzecie, w rozporządzeniu Komisji nr 449/2001/WE z dnia 2 marca 2001 r. ustanawiającym zasady stosowania rozporządzenia Rady nr 2201/96/WE w zakresie pomocy dla przetworów owocowo-warzywnych; po czwarte, w rozporządzeniu Komisji nr 1343/2001/WE z dnia 3 lipca 2001 r. zmieniającym cytowane wyżej rozporządzenie Komisji nr 449 ustanawiające zasady stosowania rozporządzenia Rady nr 2201/96/WE w zakresie pomocy dla przetworów owocowo-warzywnych.</u>
          <u xml:id="u-288.8" who="#PoselSprawozdawcaZofiaGrzebiszNowicka">Czy omawiany projekt ustawy spełnia wymogi wynikające z tych dyrektyw i rozporządzeń Unii Europejskiej? Tak, spełnia. Wprowadza rozwiązania prawno-organizacyjne stosowane w Unii Europejskiej na rynku owoców i warzyw przeznaczonych do przetwórstwa. Tworzy ramy prawno-organizacyjne niezbędne do wdrożenia w Polsce systemu płatności stosowanego w Unii Europejskiej w stosunku do przetwórców i producentów owoców i warzyw przeznaczonych do przetwórstwa. Określone w przepisach Unii Europejskiej zadania agencji płatniczych projektowana ustawa w art. 2 wyznacza Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Zobowiązuje ją: po pierwsze, do prowadzenia rejestru przetwórców, którymi są przedsiębiorcy wytwarzający przetwory owocowe i warzywne, grup producentów owoców lub warzyw wpisanych do rejestru grup uznanych lub wstępnie uznanych, wytwarzających przetwory; po drugie, do przyjmowania i dokonywania weryfikacji wniosków o wypłacanie pomocy finansowej oraz realizację wypłat środków finansowych w ramach tej pomocy; po trzecie, do przeprowadzania kontroli w zakresie zasadności wypłacania środków w ramach pomocy finansowej, o której mowa w pkt. 2, oraz w zakresie zasadności wpisu do rejestru przetworów - reguluje to art. 6 omawianej ustawy; po czwarte, do podejmowania działań w celu uzyskania zwrotu nienależnie wypłaconych środków w ramach pomocy finansowej.</u>
          <u xml:id="u-288.9" who="#PoselSprawozdawcaZofiaGrzebiszNowicka">Art. 7 projektowanej ustawy nakłada na Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa obowiązek pozyskiwania, gromadzenia i opracowywania danych oraz sporządzania na ich podstawie informacji w zakresie rynku przetworów, informacji określonych w przepisach Unii Europejskiej, i przekazywania ich ministrowi właściwemu do spraw rynków rolnych, który z kolei przekazuje je Komisji Europejskiej. Art. 8 stanowi, że wszystkie przepisy dotyczące prowadzenia rejestru przetworów wchodzą w życie przed akcesją, natomiast przepisy związane z jego funkcjonowaniem, jak też przepisy dotyczące przyznawania i wypłacania środków w ramach pomocy finansowej - dopiero po uzyskaniu przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej. Jest to rozwiązanie korzystne dla polskich przetwórców owoców i warzyw oraz dla producentów owoców i warzyw produkujących je na przetworzenie, gdyż stwarza możliwość dobrego przygotowania się w okresie przedakcesyjnym do korzystania z pomocy finansowej Unii Europejskiej od pierwszego roku członkostwa w Unii.</u>
          <u xml:id="u-288.10" who="#PoselSprawozdawcaZofiaGrzebiszNowicka">Panie i Panowie Posłowie! Przedkładany rządowy projekt ustawy o organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych powoduje, niestety, skutki finansowe dla budżetu państwa. Wynikają one: po pierwsze, z wypłat pomocy finansowej dla producentów owoców i warzyw, która będzie realizowana po uzyskaniu członkostwa w Unii, po drugie, z przygotowania Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa do wdrożenia systemu płatności i jego realizacji. Szacuje się, że wydatki z budżetu państwa wyniosą w 2003 r. ok. 300 tys. zł, w tym 200 tys. z tytułu zatrudnienia w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa 5 pracowników, zaś 100 tys. z tytułu szkolenia producentów, przetwórców i pracowników zatrudnionych w tejże agencji. W 2004 r.- ok. 10 460 tys. zł, w tym z tytułu kosztów zatrudnienia pracowników i funkcjonowania tej instytucji - 800 tys. zł. Przy tym trzeba podkreślić, że środki przeznaczone na wypłatę pomocy finansowej dla producentów owoców i warzyw wyniosą ok. 9 660 tys. zł i podlegać będą refundacji z budżetu Unii Europejskiej. Są to jednak tylko szacunki wydatków przyjęte na podstawie ekspertyzy Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. Uzależnione one będą od wyników negocjacji z Unią Europejską w sektorze przetwórstwa owocowo-warzywnego. Mamy jednak nadzieję, że polskie stanowisko negocjacyjne zostanie uwzględnione przez Unię Europejską, co oznaczać będzie, że pomocą finansową zostanie objęte ok. 10% docelowej ilości surowców, tj. 19 tys. ton pomidorów, 9800 ton truskawek, 2600 ton malin, 2500 ton czarnych porzeczek, 1100 ton czerwonych porzeczek, 5700 ton wiśni, 94 000 ton jabłek. Tak więc stanowisko negocjacyjne przedstawione przez Polskę obejmuje w sektorze przetwórstwa owocowo-warzywnego produkty o znaczeniu strategicznym dla naszego kraju, tj. truskawki mrożone bez cukru, maliny mrożone bez cukru, czarne i czerwone porzeczki mrożone bez cukru, wiśnie mrożone bez cukru, sok (koncentrat ) jabłkowy.</u>
          <u xml:id="u-288.11" who="#PoselSprawozdawcaZofiaGrzebiszNowicka">Jeśli nasze stanowisko negocjacyjne zostanie uwzględnione, to owoce przeznaczone do produkcji tych przetworów będą objęte dopłatami w oparciu o przepisy omawianej dziś ustawy. Jeżeli natomiast polskie stanowisko negocjacyjne nie zostanie przyjęte przez Unię Europejską, czego nie dopuszczamy, to płatności dla producentów owoców i warzyw będą dotyczyły tylko pomidorów i wyniosą ok. 2353 tys. zł. Wtedy wydatki z budżetu państwa w 2004 r. wyniosą ok. 3335 tys. zł, z czego 2535 tys. zł podlegałoby refundacji z budżetu Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-288.12" who="#PoselSprawozdawcaZofiaGrzebiszNowicka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiłam szczegółowe sprawozdanie z prac Komisji Europejskiej nad rządowym projektem ustawy o organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych wraz z odpowiedziami na pytania, jakie zgłaszane były w toku prac legislacyjnych nad tym projektem, aby panie posłanki i panowie posłowie byli przekonani o potrzebie jego uchwalenia.</u>
          <u xml:id="u-288.13" who="#PoselSprawozdawcaZofiaGrzebiszNowicka">Wnoszę zatem w imieniu Komisji Europejskiej, aby Wysoki Sejm uchwalić raczył projekt ustawy, zawarty w druku sejmowym nr 728. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-289.3" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Marek Widuch, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#PoselMarekWiduch">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Mam przyjemność przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej w sprawie projektu ustawy o organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych. Projekt ustawy ma na celu dostosowanie polskiego ustawodawstwa do prawa Unii Europejskiej. Wprowadza on rozwiązania prawne i organizacyjne stosowane w Unii Europejskiej na rynku owoców i warzyw przeznaczonych do przetwórstwa. Projekt tej ustawy tworzy ramy prawno-organizacyjne niezbędne do wdrożenia w Polsce systemu płatności, stosowanego w Unii Europejskiej dla przetwórców i producentów owoców i warzyw przeznaczonych do przetwórstwa.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#PoselMarekWiduch">Projekt ustawy zawiera regulacje zawarte w: rozporządzeniu Rady nr 2201/96/WE z 28 października 1996 r. w sprawie wspólnej organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych, w których to określono ceny minimalne, system przyznawania pomocy przetwórcom, system przyznawania i rozdzielania kontyngentów ilościowych, przyznawanie pomocy na uprawę wybranych owoców oraz zasady handlu z krajami trzecimi, oraz rozporządzeniu komisji nr 449/2001 z 2 marca 2001 r., które jest aktem wykonawczym do rozporządzenia Rady nr 2201/96/WE. Rozporządzenia te mają charakter ogólny, są obowiązkowe we wszystkich swoich elementach oraz mają bezpośrednie zastosowanie w każdym państwie członkowskim. Oznacza to, iż istnieje zakaz transpozycji do prawa krajowego ich przepisów w celu ich wdrożenia w życie oraz stosowania do podmiotów, do których się one odnoszą.</u>
          <u xml:id="u-290.2" who="#PoselMarekWiduch">Projekt ustawy zawiera regulacje dotyczące przyznawania wskazanym instytucjom odpowiednich kompetencji i stworzenia koniecznych procedur do ich wykonywania, tworzy ramy instytucjonalno-prawno-organizacyjne w celu objęcia polskich producentów wspólną organizacją rynku przetworów owocowych i warzywnych, obecnie bowiem rynek owoców przeznaczonych do przetwórstwa nie jest w Polsce regulowany.</u>
          <u xml:id="u-290.3" who="#PoselMarekWiduch">W projektowanej ustawie tworzy się system rejestracji przedsiębiorców zajmujących się przetwórstwem określonych owoców i warzyw oraz określonych grup producenckich zajmujących się przetwórstwem owoców i warzyw. Zadania związane z prowadzeniem rejestru zakłada się powierzyć Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Projekt ustawy określa tryb składania wniosków o rejestrację, zasady jej uzyskania oraz reguluje kształt samego rejestru.</u>
          <u xml:id="u-290.4" who="#PoselMarekWiduch">Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ma obowiązek prowadzenia sprawozdawczości dotyczącej rynku przetworów owocowych i warzywnych. Ma ona za zadanie prowadzić kontrolę w zakresie wypłacania pomocy finansowej oraz wydawania decyzji w sprawie jej wypłacania. W projekcie ustawy na Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa nałożono również obowiązek utworzenia planu kontroli oraz określono zasady jej przeprowadzania.</u>
          <u xml:id="u-290.5" who="#PoselMarekWiduch">Przepisy dotyczące tworzenia rejestru oraz składania wniosków przez przedsiębiorców w celu uzyskania rejestru wchodzą w życie jeszcze przed przystąpieniem do Unii Europejskiej. Dzięki temu przetwórcy i producenci owoców i warzyw przeznaczonych do przetwórstwa od momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej będą mogli na podstawie już istniejącego rejestru skorzystać z pomocy finansowej w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-290.6" who="#PoselMarekWiduch">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej popiera projekt ustawy o organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych przedłożony przez rząd Rzeczypospolitej Polskiej i będzie głosował za przyjęciem tego projektu ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-290.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Stanisław Gorczyca, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#PoselStanislawGorczyca">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Poselskiego Platforma Obywatelska w sprawie rządowego projektu ustawy o organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych (druk nr 658).</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#PoselStanislawGorczyca">Powyższy projekt ustawy określa zakres zadań oraz właściwości jednostek organizacyjnych i organów w sprawach dotyczących udzielania pomocy finansowej producentom i przetwórcom owoców i warzyw wytwarzającym przetwory. Jednocześnie określa tryb przeprowadzania kontroli dotyczących zasadności wpisu do rejestru i wypłacenia pomocy finansowej stosownie do organizacji rynku tych produktów w przepisach Unii Europejskiej. Zadania określone w przepisach Unii Europejskiej przypisano Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, a realizacja ich ma być zgodna z rozporządzeniem Unii Europejskiej zawartym w art. 1 ww. projektu ustawy. Gama producentów została poszerzona, oprócz producentów owoców i warzyw przeznaczonych do przetwórstwa, czyli pomidorów, brzoskwiń, gruszek, fig i suszonych śliwek, uwzględnia się producentów takich owoców, jak: truskawki, wiśnie, czarne i czerwone porzeczki, maliny i jabłka przeznaczone na sok. Pomoc finansowa zostaje w ten sposób dostosowana do uwarunkowań polskich. Możliwe jednak będzie otrzymanie pomocy tylko za pośrednictwem grup producenckich. Najwyższy już czas na uchwalenie ustawy o grupach producenckich, ustawy, która będzie dostosowana jak przedmiotowa ustawa do warunków Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#PoselStanislawGorczyca">Ocena skutków finansowych regulacji w zakresie wpływu na dochody i wydatki budżetu i sektora publicznego, wpływu na rynek pracy, wpływu na konkurencyjność wewnętrzną i zewnętrzną gospodarki oraz wpływu na sytuację i rozwój regionów wydaje się niewystarczająca, szczególnie na tym etapie negocjacji.</u>
          <u xml:id="u-292.3" who="#PoselStanislawGorczyca">Klub Parlamentarny Platformy Obywatelskiej, biorąc powyższe pod uwagę, jest zdania, że wprowadzenie w życie ustawy może spowodować, wbrew oczekiwaniom, problemy w przypadku wielu plantatorów, dlatego nie będziemy popierali tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-292.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-292.5" who="#GlosZSali">(Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze poseł Jerzy Michalski, Samoobrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#PoselJerzyMichalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrony mam zaszczyt przedstawić stanowisko dotyczące projektu ustawy o organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych, która to ustawa według Rady Ministrów ma dostosować polskie ustawodawstwo do prawa Unii Europejskiej. Projekt ustawy wprowadza rozwiązania prawne i organizacyjne stosowane w Unii Europejskiej na rynku owoców i warzyw przeznaczonych do przetwórstwa. W projekcie ustawy uwzględniono te uregulowania, które powierzają państwu członkowskiemu określenie zasad i warunków tworzenia rejestru przetwórców owoców i warzyw. Nie dokonano bezpośredniej transpozycji aktów prawnych Unii Europejskiej, które w państwach członkowskich są stosowane w całości.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#PoselJerzyMichalski">Obecnie rynek owoców i warzyw przeznaczonych do przetwórstwa nie jest w Polsce uregulowany. Projekt ustawy tworzy ramy prawno-organizacyjne niezbędne do wdrożenia w Polsce systemu płatności stosowanego w Unii Europejskiej. Projekt ustawy określa zasady postępowania jednostek organizacyjnych i organów w zakresie: prowadzenia rejestru przetwórców oraz grup producentów owoców i warzyw, przyjmowania i weryfikowania wniosków o wypłacenie pomocy finansowej oraz realizowania wypłaty tych środków, przeprowadzania kontroli uzasadniającej wypłacenie środków z pomocy finansowej oraz zasadności wpisu do rejestru przetwórców, podejmowania działań w celu uzyskania zwrotu nienależnie wypłaconych środków w ramach pomocy finansowej.</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#PoselJerzyMichalski">Agencją płatniczą zostanie Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. W Unii Europejskiej beneficjentami pomocy finansowej są producenci owoców i warzyw przeznaczonych do przetwórstwa albo zakłady przetwórcze. Jej otrzymanie będzie możliwe jedynie za pośrednictwem grupy producentów, która zawiera z przetwórcą umowę na dostawę surowców. Obecnie ta pomoc finansowa obejmuje w przypadku Polski jedynie pomidory, chyba że uwzględnione zostanie polskie stanowisko negocjacyjne obejmujące pomocą truskawki, wiśnie, czarne i czerwone porzeczki, maliny oraz jabłka przeznaczone na koncentrat soku. Przepisy unijne określają terminy zawierania umów i okresy dostaw surowców. Projekt ustawy nakłada na agencję obowiązek pozyskania, gromadzenia i opracowywania danych oraz sporządzania na ich podstawie informacji w zakresie rynku przetworów rolnych, które przekazuje Komisji Europejskiej ustalającej limity danego surowca.</u>
          <u xml:id="u-294.3" who="#PoselJerzyMichalski">Przepisy dotyczące prowadzenia rejestru przetworów wchodzą w życie przed akcesją, natomiast związane z funkcjonowaniem - po uzyskaniu przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej. Takie rozwiązanie gwarantuje funkcjonowanie systemu pomocy finansowej w Polsce już w pierwszym roku po akcesji.</u>
          <u xml:id="u-294.4" who="#PoselJerzyMichalski">Skutki finansowe wynikają z wypłaty pomocy finansowej dla producentów owoców i warzyw po wejściu do Unii Europejskiej oraz przygotowania Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa do wdrożenia systemu płatności i jego realizacji. Koszty te obejmują zatrudnienie pracowników w agencji, szkolenie producentów, przetwórców i pracowników agencji, funkcjonowanie instytucji i wypłatę pomocy finansowej dla producentów owoców i warzyw refundowaną z budżetu Unii.</u>
          <u xml:id="u-294.5" who="#PoselJerzyMichalski">Skutki regulacji będą znaczące jedynie wtedy, gdy zostanie uwzględnione polskie stanowisko negocjacyjne obejmujące produkty o strategicznym znaczeniu dla Polski, to jest truskawki, maliny, czarne i czerwone porzeczki, wiśnie mrożone bez cukru oraz koncentrat jabłkowy. Regulacja ta może przyczynić się do stabilizacji rynku strategicznych dla Polski przetworów owocowych i warzywnych oraz surowców przeznaczonych do ich produkcji, co pozytywnie wpłynie na rynek pracy na wsi i kondycję zakładów przetwórczych. Utrzymanie dotychczasowej produkcji owoców i warzyw jest niezwykle ważne dla polskiego sektora rolno-spożywczego, a objęcie ich dopłatami obowiązującymi w Unii Europejskiej zapewni rozwój i zlikwiduje groźbę jego upadku.</u>
          <u xml:id="u-294.6" who="#PoselJerzyMichalski">Klub Parlamentarny Samoobrona RP po przeanalizowaniu dostępnych danych wnosi o przyjęcie projektu ustawy o organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych, który w przypadku wstąpienia Polski do Unii da szansę przetrwania rodzimym producentom, w przypadku zaś negatywnego wyniku referendum stworzy rejestr przetwórców, dając możliwość dokładniejszego przyjrzenia się polskiemu rynkowi warzyw i owoców. Dziękuję państwu za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Aleksander Szczygło, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#PoselAleksanderSzczyglo">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość pragnę odnieść się do rządowego projektu ustawy o organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych (druk nr 658), co do którego Rada Ministrów zadeklarowała, że ma na celu dostosowanie polskiego prawa do prawa Unii Europejskiej w obszarze: Rolnictwo, rozdział VII ˝Narodowego programu przygotowania Polski do członkostwa˝. Przy rozpatrywaniu tego projektu ustawy zetknęliśmy się w Komisji Europejskiej z kilkoma nowymi zagadnieniami, z kilkoma nowymi problemami, które spowodowały konieczność powołania podkomisji do prac nad tym projektem ustawy. Były to następujące problemy: po pierwsze, projekt w pierwotnej wersji w art. 1 odsyłał bezpośrednio do przepisów Unii Europejskiej, enumeratywnie je wyliczając; po drugie, w swoim założeniu opiera się na tym - szczególnie jest to widoczne w ocenie skutków finansowych wprowadzenia projektu w życie - że polskie stanowisko negocjacyjne w obszarze dotyczącym rolnictwa będzie przyjęte przez Unię Europejską w całości, co jest myśleniem nie tylko życzeniowym, ale wręcz - co wynika z dotychczasowych doświadczeń - z pogranicza fantastyki. Ma to istotne znaczenie o tyle, że przyjęcie polskiego stanowiska negocjacyjnego wiązać się będzie przede wszystkim z większą sumą refundowanych kosztów z budżetu Unii Europejskiej (ok. 10 mln zł w 2004 r.), a także z utrzymaniem plantacji i produkcji owoców. Będzie to ważne szczególnie dla województw, które są znane np. z hodowli jabłek czy wiśni i których produkcja stanowi dla mieszkańców tych województw źródło podstawowego utrzymania.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#PoselAleksanderSzczyglo">Nasuwa się jednak pytanie: Co się stanie, jeśli polskie stanowisko negocjacyjne nie zostanie przez Unię Europejską zaakceptowane? Wtedy suma refundowanych kosztów w 2004 r. wyniesie tylko 2535 tys. zł i, co najważniejsze, obejmie tylko producentów pomidorów, a co za tym idzie, nie obejmie producentów owoców, o których mowa w projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-296.2" who="#PoselAleksanderSzczyglo">W związku z powyższym nasuwa się kolejne pytanie, tym razem pytanie do przedstawicieli rządu. Czy nie należałoby z regulacją tego zagadnienia zaczekać do chwili, kiedy będziemy wiedzieli więcej o stanowisku Unii Europejskiej, a taką wiedzę będziemy mieli najprawdopodobniej późną jesienią br.?</u>
          <u xml:id="u-296.3" who="#PoselAleksanderSzczyglo">Kolejna ważna sprawa wiążąca się z tym projektem, to sposób legislacji i sprzeczności, które występują w deklaracjach rządu zamieszczonych w uzasadnieniu do projektu ustawy. Legislacja w pierwotnej wersji, w art. 1 bezpośrednio odesłano do przepisów Unii Europejskiej, uzasadniając to tym, że rozporządzenia uchwalone przez Radę lub Komisję Europejską obowiązują w całości i są stosowane wprost we wszystkich państwach członkowskich. Na to uzasadnienie powoływała się pani poseł sprawozdawca, powoływał się też przedstawiciel Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Oznacza to, że istnieje zakaz transpozycji do prawa krajowego tych przepisów w celu ich wejścia w życie. W trakcie prac podkomisji, która pracowała nad tym projektem ustawy, okazało się jednak, że jest możliwe wykreślenie odesłania do rozporządzeń, o których mowa była w pierwotnej wersji ustawy w art. 1. To pierwsze poważne uchybienie w przygotowanym przez rząd projekcie ustawy. Równie istotna jest opinia Biura Studiów i Ekspertyz z 15 lipca 2002 r., w której na str. 2 w ostatnim akapicie stwierdza się: Zakaz transpozycji rozporządzeń do prawa krajowego nie obowiązuje, gdy samo rozporządzenie przewiduje pośrednio lub bezpośrednio konieczność wydania przez państwa członkowskie przepisów wykonawczych, niezbędnych do stosowania danego rozporządzenia. Z taką sytuacją mamy do czynienia w niniejszym przypadku. To w takim razie jak jest z tymi rozporządzeniami? Czy można je było zapisać w postaci projektu ustaw, czy też nie? Czy należało dokonać większej pracy legislacyjnej, polegającej na tym, że rząd przygotuje kilka projektów ustaw odnoszących się do materii, które były wymienione w pierwotnej wersji w art. 1 projektu ustawy?</u>
          <u xml:id="u-296.4" who="#PoselAleksanderSzczyglo">Kolejna sprawa to data wejścia w życie tej ustawy, która zgodnie z art. 8 ust. 2 jest określona na 30 dni od dnia ogłoszenia, czyli przyjmując tok legislacji parlamentu, prace w Senacie, będzie to październik tego roku. W uzasadnieniu, w części dotyczącej skutków finansowych dla budżetu państwa, mowa jest o założeniu, że ustawa wejdzie w życie w połowie 2003 r. Skąd ta rozbieżność? Czy to uzasadnienie było pisane dla innego projektu ustawy?</u>
          <u xml:id="u-296.5" who="#PoselAleksanderSzczyglo">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jak na jeden projekt ustawy, składający się tylko i wyłącznie z 8 artykułów, zbyt dużo jest tutaj sprzeczności, niekonsekwencji w stanowisku rządu. W związku z powyższym Klub Parlamentarny Prawa i Sprawiedliwości będzie głosował przeciw przedstawionemu projektowi ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-296.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Bronisław Dutka, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#PoselBronislawDutka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam przyjemność w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego wygłosić oświadczenie w sprawie ustawy o organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych. Jest to ustawa dostosowująca nasze prawo do prawa Unii Europejskiej. Czyni to ogólnie, a więc czyni dobrze. Określa zadania Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, w tym prowadzenie rejestru przedsiębiorców i grup producenckich, weryfikację wniosków, przeprowadzenie kontroli. Ustawa określa zasady wpisywania do rejestru producentów przetworów i grup producenckich warzyw. Warto też zwrócić uwagę, że tylko grupy producenckie będą miały szansę na dofinansowanie, a nie pojedynczy rolnicy; powinni oni o tym pamiętać. Ustawa nakłada też na agencję obowiązek gromadzenia i opracowywania danych oraz sporządzenia informacji na temat rynku przetworów owocowych i warzywnych i przekazania ministrowi ds. rynków rolnych.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#PoselBronislawDutka">Omówiono czytelnie całą ustawę. Została ona omówiona przez posła sprawozdawcę i dalsze jej omawianie chyba nie ma sensu.</u>
          <u xml:id="u-298.2" who="#PoselBronislawDutka">Odrębnym tematem jest dołączony do sprawozdania załącznik do ustawy, zawierający wykaz przetworów objętych organizacją rynku przetworów owocowych i warzywnych. Wykaz ten zawiera tylko pomidory, gruszki, wymieniając jej dwie odmiany, Williamsa i Rocha, brzoskwinie oraz mieszanki owocowe z brzoskwini i gruszek. Niestety wykaz ten nie zawiera żadnego z owoców produkowanych przez producentów w Polsce, takich jak: czarna, czerwona porzeczka, malina, jabłko, truskawka itd. Przynajmniej te typowe dla naszego rynku owoce, a w zasadzie ich przetwory, powinny znaleźć się w załączniku. Materiały dołączone do ustawy sugerują wprawdzie, że zakaz objęcia kolejnych owoców dopłatami zależy od wyników negocjacji w tym zakresie, jednak brak na ten temat wiążących informacji. Dlatego chciałem zwrócić uwagę ministerstwa rolnictwa i Komisji Europejskiej, że dla rynku rolnego jest to temat bardzo ważny i nie można pozostawić go w zapomnieniu. Jakie to ma znaczenie gospodarcze dla naszego kraju, jest bardzo widoczne na rynku pomidorów. Kiedy w 1992 r. nasz rynek został otwarty na ten produkt, dotowany w Unii Europejskiej, produkcja przemysłowa pomidorów upadła ze względu na relacje finansowe i do dziś nie została odbudowana. Objęcie dopłatami pomidorów, które będzie miało miejsce po wejściu do Unii Europejskiej, będzie miało na tę branżę korzystny wpływ i najprawdopodobniej zostanie ona odbudowana.</u>
          <u xml:id="u-298.3" who="#PoselBronislawDutka">Mimo że konieczność dostosowania naszego prawa jest oczywista, musimy nasze prawo dostosowywać do prawa wspólnotowego, trzeba jednak stwierdzić, że zakres produktów objętych dofinansowaniem jest niesatysfakcjonujący dla polskich producentów i ten element trzeba poprawić. Pozostaje więc pytanie, czy ustawę mamy uchwalić teraz, czy dopiero po efektach negocjacji, chyba że załącznik wywołujący kontrowersje nie będzie częścią ustawy.</u>
          <u xml:id="u-298.4" who="#PoselBronislawDutka">Dlatego też Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego, popierając rozwiązania zawarte w ustawie, nie popiera wykazu produktów, który w przedstawionym stanie jest absolutnie niewystarczający. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-298.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Piotr Krutul, Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#PoselPiotrKrutul">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Na początku chciałbym wyrazić sprzeciw i oburzenie, myślę, w imieniu członków sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, że wszelkiego typu ustawy, które dotyczą rolnictwa, nie są kierowane do komisji rolnictwa, tylko do Komisji Europejskiej. Członkowie sejmowej komisji rolnictwa nie mają możliwości wpływu na procedowanie nad tą ustawą, ponieważ wtedy są posiedzenia innych komisji.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#PoselPiotrKrutul">Od razu stawiam wniosek o skierowanie tej ustawy po drugim czytaniu, ponieważ zgłoszę poprawki, nie tylko do Komisji Europejskiej, ale również do komisji rolnictwa. Mam prośbę do pana marszałka, żeby również inne ustawy, te, które będą rozpatrywane, mogła opiniować sejmowa komisja rolnictwa, tak jak było chociażby z ustawą o rynkach rybnych, z ustawą o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Opiniowaliśmy te ustawy. A jeśli np. chodzi o ustawę o napojach alkoholowych czy ustawę, o której mówimy, nie mieliśmy w ogóle możliwości przedstawienia opinii.</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#PoselPiotrKrutul">W imieniu Klubu Parlamentarnego Liga Polskich Rodzin pragnę przekazać nasze stanowisko w tej sprawie. Na początku chcę powiedzieć, że nasz klub nie poprze tej ustawy. Wnosimy o odrzucenie projektu ustawy w całości w drugim czytaniu, ponieważ jeśli chodzi o tę ustawę - tu było powiedziane przez panią poseł sprawozdawcę i przedstawiciela SLD, że ten projekt nie budzi problemów interpretacyjnych, że projekt spełnia wymagania itd., - to pragnę powiedzieć, że takiego bubla legislacyjnego dawno nie widziałem, czy takiego lenistwa ministerstwa rolnictwa, a troszeczkę w Sejmie przebywam. Ten projekt ustawy wprowadza przepisy unijne, które jeszcze nie są przetłumaczone. I polski producent czy plantator pomidorów, jabłek lub truskawek itd., będzie musiał szukać nie w przepisach polskich, tylko w przepisach gdzieś Brukseli. Pragnę przypomnieć, że acquis communautaire dotyczy około 120 tys. stron maszynopisu i jeszcze ten maszynopis nie jest przetłumaczony. I mam pytanie: gdzie on będzie tego szukał, jeżeli np. ta ustawa wejdzie w życie z dniem 30 października czy listopada tego roku? Tak że, po pierwsze, ta ustawa nie nadaje się w ogóle do procedowania i w poprawce, którą zgłaszamy, proponujemy w art. 1 po wyrazach: ˝w zakresie organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych˝ dodać, żeby te rozporządzenia Wspólnoty Europejskiej czy Rady Europejskiej, które pani poseł sprawozdawca cytowała, były wpisane w ustawie, w rozporządzeniu ministra rolnictwa. Nie wyobrażamy sobie, żeby rolnik polski szukał przepisów przejściowych czy rozporządzeń w Brukseli, w dziennikach urzędowych Brukseli, a nie w dzienniku urzędowym polskim czy w drukach sejmowych w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-300.3" who="#PoselPiotrKrutul">Ta ustawa, jak było powiedziane, nie dotyczy wszystkich produktów, które są ważne dla polskich producentów owoców i warzyw i przetwórców. I mam pytanie w związku z tym do pana ministra rolnictwa: co będzie z polskimi truskawkami? Co będzie z polskim przemysłem jabłkowym, aronią, sokami, malinami itd. Pragnę przypomnieć wszystkim, że nie ma żadnych szans, jeśli chodzi o nasze stanowisko negocjacyjne, które zostało złożone 16 grudnia 2000 r., żeby sprawa owoców, o których mówiłem: malin, truskawek itd., znalazła tam odbicie za zgodą Unii Europejskiej, ponieważ Agenda 2000 nie przewiduje poszerzenia finansowego. I nie ma szans, żebyśmy to mogli w Unii Europejskiej wynegocjować.</u>
          <u xml:id="u-300.4" who="#PoselPiotrKrutul">Pragnę również przypomnieć wszystkim, którzy być może nie wiedzą, że w naszym stanowisku negocjacyjnym nie zwróciliśmy się z prośbą do Unii Europejskiej co do kwoty produkcji pomidorów. To nie zostało uwzględnione. Tak więc stanowisko negocjacyjne, które zostało złożone w Unii Europejskiej 16 grudnia, nie zawierało danych, ile Polska pragnie produkować pomidorów, jaką kwotę. I odnośnie do tego stanowiska negocjacyjnego Komisja Europejska w dniu 30 stycznia tego roku odpowiedziała, że Polska nie ma żadnej kwoty produkcyjnej dotyczącej pomidorów. Tak więc mam pytanie do parlamentu: nad czym my debatujemy? Dla kogo jest przeznaczona ta ustawa? Bo jeżeli Unia Europejska mówi: owszem pomidory Cypr - 10 tys., Republika Czeska - 26 tys., Węgry - 321 tys., Malta - 50 tys., Słowacja - 36 tys., a Polski tu nie ma, czyli Unia Europejska nie daje Polsce żadnej kwoty produkcyjnej do produkcji pomidorów. Tak więc ta ustawa jest w ogóle ustawą martwą.</u>
          <u xml:id="u-300.5" who="#PoselPiotrKrutul">Pragnę powiedzieć, panie marszałku, Wysoka Izbo, że w ustawie o organizacji rynku owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu oraz rynku suszu paszowego, którą zatwierdziliśmy w III kadencji dnia 29 listopada 2000 r., nie zostały uwzględnione w załączniku nr 1 takie produkty, jak truskawki, maliny itd. i w tej ustawie również nie są wymienione. Tak więc pytam przedstawicieli rządu, co z tą produkcją? Jestem akurat z terenu Podlasia, od 6 lat odbywają się tu Ogólnopolskie Dni Truskawki - kto pomoże tym przedstawicielom? Jeżeli my decydujemy, że Unia Europejska pomoże producentom i tym, którzy się zajmują przetworami pomidorowymi, to kto pomoże tym, którzy produkują truskawki, maliny? Wnosimy również, żeby ustawa obowiązywała z dniem 1 stycznia 2003 r., ale przez 2003 r. była finansowana z budżetu państwa po to, żeby pomóc tak jak wszystkim innym grupom producenckim w Polsce. Dlaczego ta grupa producentów rynku owoców i warzyw czy przetwórców jest traktowana po macoszemu przez ministerstwo rolnictwa, a jakoś to będzie, wejdziemy do Unii Europejskiej i może akurat producenci przetworów pomidorowych będą ujęci. A ci, którzy nie są, nie produkują pomidorów? Ci, którzy produkują, są przetwórcami truskawek, soków, jak tu mówiono, to co oni mają robić? Gdzie mają pójść? Do Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-300.6" who="#PoselPiotrKrutul">Na zakończenie, ponieważ pan marszałek mówi, że czas mija...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Zegar tak mówi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#PoselPiotrKrutul">Tak, ale pragnę powiedzieć, że zapisałem się do zadania pytań, by przedstawić wszystkie spostrzeżenia, których nie wypowiedziałem w wystąpieniu klubowym i będę zadawał pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Nie przewiduję pytań, w drugim czytaniu pytań nie ma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#PoselPiotrKrutul">W związku z tym czy mogę dokończyć pytania, panie marszałku?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Ale proszę zmierzać do finału.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#PoselPiotrKrutul">Dobrze, przechodzę do pytań. Ponieważ nie wiem dlaczego, panie marszałku, ale pierwsze czytanie było...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Panie pośle, ma pan minutę, uprzedzam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#PoselPiotrKrutul">Dobrze. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#PoselPiotrKrutul">Dlaczego grupy producentów owoców i warzyw przetworzonych nie mogą być objęci pomocą z budżetu państwa, tak jak inne grupy producentów? Jakie jest stanowisko ministerstwa rolnictwa w tej sprawie? Chciałbym wiedzieć, czy ministerstwo rolnictwa chciało, żeby były finansowane, czy nie. Dlaczego jest taki pośpiech w realizowaniu tej ustawy? Jeszcze raz powtarzam, nie jest ona tak pilna, żeby jak najszybciej było pierwsze, drugie czytanie, żebyśmy na chybcika zatwierdzali ustawę. Dlaczego to robimy? Kto pilotuje tę ustawę? I pytanie. Jeżeli nie będzie grupy producentów owoców i warzyw, truskawek itd., czy ci przedstawiciele będą mogli zgłaszać wnioski o wsparcie finansowe w programie SAPARD? Czy może mówimy o tej ustawie na takiej zasadzie - proszę bardzo, będą pieniądze w Unii Europejskiej, ale tak jak w SAPARD na papierze? I na zakończenie. Czy nie należałoby zmienić miejsca rejestracji grup producentów owoców i warzyw, a więc nie u prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, ale u pana wojewoda, tak jak w przypadku innych grup producenckich.</u>
          <u xml:id="u-308.2" who="#PoselPiotrKrutul">Panie Marszałku! Klub Parlamentarny Ligi Polskich Rodzin nie poprze tego projektu ustawy i, zgodnie z procedurą, pięciu parlamentarzystów podpisało się pod wnioskami 10 poprawek; z uwagi na brak czasu tego nie analizuję. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#PoselPiotrKrutul">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Jan Sztwiertnia, Unia Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#PoselJanSztwiertnia">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy mam zaszczyt przedstawić opinię o rządowym projekcie ustawy o organizacji rynku przetworów owoców i warzyw (druk nr 658). Projekt ustawy wprowadza rozwiązania prawne i organizacyjne stosowane w Unii Europejskiej na rynku owoców i warzyw przeznaczonych do przetwórstwa. Projekt ustawy tworzy ramy prawnoorganizacyjne niezbędne do wdrażania w Polsce systemu płatności stosowanego w Unii Europejskiej dla przetwórców i producentów owoców i warzyw przeznaczonych do przetwórstwa. Uwzględniono w ustawie te uregulowania z prawa europejskiego, które dotyczą zasad i warunków tworzenia rejestru przetwórców owoców i warzyw. Projekt ustawy określa zasady postępowania jednostek organizacyjnych w zakresie:</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#PoselJanSztwiertnia">1) prowadzenia rejestru,</u>
          <u xml:id="u-312.2" who="#PoselJanSztwiertnia">2) przyjmowania i dokonywania weryfikacji wniosków o wypłacenie pomocy finansowej oraz realizację wypłaty środków finansowych w ramach tej pomocy,</u>
          <u xml:id="u-312.3" who="#PoselJanSztwiertnia">3) prowadzenie kontroli w zakresie zasadności wypłacania środków w ramach pomocy finansowej,</u>
          <u xml:id="u-312.4" who="#PoselJanSztwiertnia">4) podejmowanie działań w celu uzyskania zwrotu nienależnie wypłaconych środków w ramach pomocy finansowej.</u>
          <u xml:id="u-312.5" who="#PoselJanSztwiertnia">Zadania określone w przepisach Unii Europejskiej dla agencji płatności w projekcie ustawy przypisano Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. W Unii Europejskiej pomocą finansową państwa objęci są producenci owoców i warzyw, przeznaczonych do przetwórstwa, tj. pomidorów, brzoskwiń i gruszek, oraz zakłady przetwórcze, jeśli chodzi o przerób fig i suszonych śliwek.</u>
          <u xml:id="u-312.6" who="#PoselJanSztwiertnia">Polska w stanowisku negocjacyjnym wnosi o objęcie pomocą finansową dodatkowo przeznaczonych do przerobu truskawek, wiśni, czarnych i czerwonych porzeczek, malin oraz jabłek przeznaczonych na koncentrat soku. Koncentrat soku jabłkowego oraz mrożonki z owoców jagodowych i wiśni są strategicznymi produktami eksportowymi polskiego przemysłu owocowo-warzywnego. Pozytywne zakończenie negocjacji w tym zakresie pozwoli na dodatkowe objęcie dopłatami wyżej wymienionych owoców przeznaczonych do przetwórstwa. Regulacja rynku owoców i warzyw poprzez niniejszą ustawę przyczyni się do stabilizacji strategicznych dla polskiej produkcji przetworów owoców i warzyw, tym samym będzie miała pozytywny wpływ na rynek pracy na wsi.</u>
          <u xml:id="u-312.7" who="#PoselJanSztwiertnia">Projektowana regulacja stanowi również wykonanie zobowiązań zawartych w ˝Narodowym programie przygotowania do członkostwa˝ oraz w stanowisku negocjacyjnym w rozdziale: Rolnictwo. Ustawa określa, że przepisy, jeśli chodzi o tworzenie rejestrów oraz składanie wniosków przez przedsiębiorstwa w celu uzyskania rejestracji, wchodzą w życie jeszcze przed przystąpieniem do Unii, tak aby system pomocowy mógł funkcjonować w momencie wstąpienia do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-312.8" who="#PoselJanSztwiertnia">Reasumując, Klub Parlamentarny Unii Pracy jest za uchwaleniem ustawy o organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Mam pytanie do pana posła Krutula. Jeśli dobrze zrozumiałem, zgłosił pan wniosek o odrzucenie ustawy w drugim czytaniu. Dziękuję. Informuję też, że nie ma regulaminowej możliwości po drugim czytaniu skierowania do komisji innych niż te, które rozpatrywały to przed drugim czytaniem. I pan poseł jako doświadczony parlamentarzysta z całą pewnością dobrze o tym wie.</u>
          <u xml:id="u-313.2" who="#PoselPiotrKrutul">(Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-313.3" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-313.4" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Panie ministrze, czy chce pan zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-313.5" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-313.6" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Czy pani poseł sprawozdawca...?</u>
          <u xml:id="u-313.7" who="#PoselZofiaGrzebiszNowicka">(Tak.)</u>
          <u xml:id="u-313.8" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-313.9" who="#PoselPiotrKrutul">(Były pytania do pana ministra.)</u>
          <u xml:id="u-313.10" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Wszyscy słyszeliśmy, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#PoselZofiaGrzebiszNowicka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pan poseł Aleksander Szczygło w wystąpieniu w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość odniósł się do rządowego projektu ustawy zawartego w druku nr 658, który to projekt był w pierwszym czytaniu w Komisji Europejskiej 18 lipca br. Te uchybienia, na które wskazywał pan poseł, w toku prac legislacyjnych w podkomisji i w komisji zostały usunięte. Szkoda, że pomylił druki sejmowe, tym bardziej że uczestniczył w pracach podkomisji. Właśnie m.in. w wyniku krytyki pana posła Szczygły wykreśliliśmy te 4 dyrektywy, na które także zwracało uwagę Biuro Legislacyjne Sejmu, wskazując, że jest to niezgodne z techniką legislacji.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#PoselZofiaGrzebiszNowicka">Pan poseł Krutul zgłosił wniosek o kierowanie takich ustaw do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Chciałabym poinformować, że głównym celem tej i wielu innych ustaw, które są kierowane do Komisji Europejskiej, jest dostosowanie prawa polskiego do prawa Unii Europejskiej. Czy mamy czekać, panie pośle, na wyniki negocjacji, a później w jeszcze szybszym tempie, na pewno, dostosowywać nasze prawo polskie do unijnego? Myślę, że nie. I dlatego także ten termin dla części przepisów, które są zawarte w ustawie, jest wyznaczony na 30 października, a dla części dopiero po akcesji. Z korzyścią dla polskich producentów i polskich przetwórców, żeby był czas zarówno dla agencji płatniczej, na którą ustawa wyznaczyła Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, jak i dla producentów i przetwórców owoców i warzyw, tak by mogli się przygotować przez ten okres kilku miesięcy tego roku i w kolejnym roku 2003.</u>
          <u xml:id="u-314.2" who="#PoselZofiaGrzebiszNowicka">Natomiast pan poseł Krutul jako członek sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi uczestniczył, panie marszałku, zarówno w pierwszym czytaniu tego projektu w Komisji Europejskiej, jak i w podkomisji. Z całą uwagą wysłuchaliśmy wszystkich pytań. Przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi odpowiadali w sposób kompetentny na wszystkie pytania, także na te, które dziś pan poseł po raz kolejny postawił. Myślę, że nie było potrzeby, ażeby ten projekt był kierowany do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Jestem członkiem komisji rolnictwa i zawsze dbam o to, żeby sprawy będące w gestii komisji rolnictwa, a przede wszystkim interes rolników i wsi, były zabezpieczone. Tyle chciałam powiedzieć. Przykro mi, że muszę to powiedzieć w odniesieniu do kolegi posła Krutula, którego bardzo cenię. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Tak jak my wszyscy, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-315.2" who="#PoselPiotrKrutul">(Sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-315.3" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Będę bardzo restrykcyjnie pilnował, aby to było naprawdę sprostowanie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-315.4" who="#PoselPiotrKrutul">(Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-315.5" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#PoselPiotrKrutul">Panie marszałku, pragnę sprostować. Pani poseł, mówiłem tylko o skierowaniu i do Komisji Europejskiej, i do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Zgadzam się, że Komisja Europejska działająca pod przewodnictwem pana Oleksego zna się na rolnictwie, ale w pracach chcieliby również uczestniczyć członkowie sejmowej komisji rolnictwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-317.2" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-317.3" who="#WicemarszalekDonaldTusk">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono poprawki oraz wniosek o odrzucenie projektu ustawy, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt ustawy do Komisji Europejskiej w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-317.4" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-317.5" who="#PoselPiotrKrutul">(Sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-317.6" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Do głosowania nad pańskim sprzeciwem, panie pośle, przystąpimy jutro w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-317.7" who="#PoselPiotrKrutul">(Dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-317.8" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 19. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Europejskiej o rządowym projekcie ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków (druki nr 660 i 714).</u>
          <u xml:id="u-317.9" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze sprawozdawca komisji pan poseł Andrzej Namysło.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#PoselSprawozdawcaAndrzejNamyslo">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przypadł mi w udziale zaszczyt przedstawienia opinii Komisji Europejskiej do projektu ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunków ze statków. Projekt reguluje zasady gospodarowania odpadami i pozostałościami ładunkowymi ze statków w portach i przystaniach morskich, w tym obowiązki zarządców, zasady sporządzania planów i ustalania opłat oraz sprawowania nadzoru przez organy administracji morskiej nad przestrzeganiem przepisów ustawy. Projekt przewiduje także związane z proponowaną regulacją nowelizacje trzech obowiązujących ustaw: ustawy z dnia 16 marca 1995 r. o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o portach i przystaniach morskich oraz ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#PoselSprawozdawcaAndrzejNamyslo">Omawiany projekt ustawy związany jest z dostosowaniem polskiego ustawodawstwa do prawa Unii Europejskiej. Stanowi on kompletną implementację do prawa polskiego przepisów dyrektywy 2000/59/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej z 27 listopada 2000 r. w sprawie portowych urządzeń do odbioru odpadów i pozostałości ładunków ze statków. Dyrektywa odwołuje się do międzynarodowej Konwencji o zapobieganiu zanieczyszczeniu morza przez statki, tzw. konwencji MARPOL 1973/78.</u>
          <u xml:id="u-318.2" who="#PoselSprawozdawcaAndrzejNamyslo">Projekt ustawy oprócz wymienionego wcześniej katalogu zasad gospodarowania odpadami i pozostałościami ładunkowymi ze statków w portach i przystaniach morskich zawiera także wymagane przez dyrektywę przepisy odnośnie do obowiązku powiadamiania o odpadach znajdujących się na statku oraz możliwości dokonywania na statkach przez uprawnione organy inspekcji w celu skontrolowania przestrzegania przepisów ustawy. Projekt rozszerza także katalog czynów zagrożonych karą pieniężną określoną w ustawie z dnia 16 maja 1995 r. o zapobieganiu zanieczyszczeniu morza przez statki. Do projektu dołączone zostały zgodnie z wymogiem art. 34 ust. 4 i 5 regulaminu Sejmu projekty aktów wykonawczych oraz tłumaczenie aktu prawnego Unii Europejskiej, do którego dostosowane ma być prawo polskie. Projekt spełnia więc wymogi regulaminowe.</u>
          <u xml:id="u-318.3" who="#PoselSprawozdawcaAndrzejNamyslo">W czasie pierwszego czytania projektu ustawy na posiedzeniu Komisji Europejskiej posłowie nie zgłosili żadnych poprawek. Rozważono natomiast uwagi prawno-legislacyjne do projektu ustawy zgłoszone przez Biuro Legislacyjne Kancelarii Sejmu. Na 15 poprawek zgłoszonych przez Biuro Legislacyjne komisja przyjęła 14, a jedną, ostatnią, dotyczącą przepisów końcowych, wycofało biuro.</u>
          <u xml:id="u-318.4" who="#PoselSprawozdawcaAndrzejNamyslo">W przedłożonym Wysokiej Izbie sprawozdaniu Komisji Europejskiej (druk nr 714) o rządowym projekcie ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków (druk nr 660) uwzględniono 12 z 14 przyjętych przez komisję poprawek. Stało się tak w wyniku błędu, jaki został popełniony przy redagowaniu tekstu sprawozdania. Stąd też do sprawozdania dołączona została errata, w której przedstawiono pominięte w druku nr 714 poprawki.</u>
          <u xml:id="u-318.5" who="#PoselSprawozdawcaAndrzejNamyslo">Kończąc, w imieniu Komisji Europejskiej rekomenduję Wysokiej Izbie do drugiego czytania projekt ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków, zawarty w druku nr 714, wraz z erratą. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-318.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Informuję, że przedstawiciele Komisji Ustawodawczej nie przedłożyli Prezydium Komisji Ustawodawczej nieuwzględnionych przez Komisję Europejską propozycji poprawek.</u>
          <u xml:id="u-319.2" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-319.3" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-319.4" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Przypominam, że zgodnie z art. 103 ust. 2 regulaminu Sejmu prawo wnoszenia poprawek do projektu tej ustawy wraz z wynikającymi z nich konsekwencjami dla tekstu projektu przysługuje między innymi grupie co najmniej 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-319.5" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Bogusław Liberadzki - Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-319.6" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Nie widzę pana posła.</u>
          <u xml:id="u-319.7" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Kazimierz Plocke - Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#PoselKazimierzPlocke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Poselskiego Platforma Obywatelska przedstawiam stanowisko do rządowego projektu ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków (druki nr 660 i 714).</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#PoselKazimierzPlocke">Omawiany projekt ustawy określa: po pierwsze, obowiązki podmiotów zarządzających portami i przystaniami morskimi; po drugie, zasady sporządzania i zatwierdzania planów gospodarowania odpadami oraz pozostałościami ładunkowymi ze statków; po trzecie, zasady sprawowania nadzoru przez organy administracji morskiej; po czwarte, zasady ustalania opłat z tytułu kosztów utrzymania i eksploatacji portowych urządzeń do odbioru odpadów i pozostałości ładunkowych ze statków.</u>
          <u xml:id="u-320.2" who="#PoselKazimierzPlocke">Przygotowany przez rząd projekt ustawy ustanawia prawo w dziedzinie ochrony środowiska morskiego. Należy zauważyć, że Rzeczpospolita Polska w podpisanych umowach międzynarodowych zobowiązała się do ochrony wód morskich i Bałtyku. Środowisko morskie wymaga szczególnej ochrony, dlatego należy przytoczyć zapis art. 2 ust. 2 w brzmieniu: Rada Ministrów może w drodze rozporządzenia, kierując się względami ochrony środowiska morskiego, poddać wszystkim lub niektórym przepisom ustawy jednostki pływające i statki wymienione w ust. 1, czyli mogą te przepisy dotyczyć statków Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Policji i innych statków pełniących specjalną służbę państwową.</u>
          <u xml:id="u-320.3" who="#PoselKazimierzPlocke">W rozdziale 2 zawarto przepisy określające obowiązki podmiotów zarządzających portami lub przystaniami morskimi w zakresie dostępu statków do urządzeń odbiorczych. Istotną sprawą jest to, aby podmioty zarządzające portami bądź przystaniami morskimi określały kategorie odpadów i przygotowywały raporty dotyczące funkcjonowania portowych urządzeń odbiorczych pod nadzorem administracji morskiej.</u>
          <u xml:id="u-320.4" who="#PoselKazimierzPlocke">W art. 9 projektu ustawy wprowadza się obowiązek opracowania przez podmioty zarządzające portami i przystaniami morskimi planów gospodarowania odpadami pochodzącymi ze statków. Plany powyższe muszą być zgodne z ustawą o odpadach i zatwierdzone przez administrację morską.</u>
          <u xml:id="u-320.5" who="#PoselKazimierzPlocke">Z kolei rozdział 4 projektu ustawy dotyczy opłat związanych z zagospodarowaniem odpadów i pozostałości ładunkowych ze statków w taki sposób, aby statki korzystające z portowych urządzeń odbiorczych uiszczały opłaty, których wysokość zagwarantuje utrzymanie i eksploatację urządzeń odbiorczych na określonym poziomie. Opłata ma być uiszczana niezależnie od tego, czy statek korzysta bądź nie korzysta z portowych urządzeń odbiorczych. Takie rozwiązanie ma zapobiegać zanieczyszczaniu Morza Bałtyckiego przez statki różnych bander.</u>
          <u xml:id="u-320.6" who="#PoselKazimierzPlocke">Nadzór nad przestrzeganiem przepisów tejże ustawy powierza się ministrowi do spraw gospodarki morskiej.</u>
          <u xml:id="u-320.7" who="#PoselKazimierzPlocke">Analizowany projekt ustawy wprowadza zmiany w innych ustawach, m.in. w ustawie o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, w ustawie o portach i przystaniach morskich oraz w ustawie o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej.</u>
          <u xml:id="u-320.8" who="#PoselKazimierzPlocke">Dokonanie kompleksowego uregulowania przepisów o gospodarowaniu odpadami i pozostałościami ładunkowymi ze statków wynika z realizacji porozumień podpisanych przez Polskę w obszarze ochrony środowiska morskiego.</u>
          <u xml:id="u-320.9" who="#PoselKazimierzPlocke">W projekcie ustawy znalazły się również rozwiązania dotyczące obowiązku powiadamiania o odpadach znajdujących się na statku, a także możliwości przeprowadzania inspekcji na statkach przez administrację morską.</u>
          <u xml:id="u-320.10" who="#PoselKazimierzPlocke">Na uwagę zasługuje zapis art. 14 ust. 2 pkt. 1 i 2 traktujący o opłatach: tonażowej i przystaniowej, określający ich górną granicę. W przypadku opłaty tonażowej jest to 1,1 euro za jedną tonę pojemności brutto statku, w przypadku opłaty przystaniowej jej wysokość nie może przekroczyć 0,17 euro za jedną tonę pojemności brutto statku. Opłaty, o których mowa w projekcie ustawy, są wnoszone przez armatora statku na konto podmiotu zarządzającego portem lub przystanią morską.</u>
          <u xml:id="u-320.11" who="#PoselKazimierzPlocke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Platformy Obywatelskiej uważa, że wprowadzenie w życie niniejszej ustawy spowoduje zwiększenie konkurencyjności polskich portów, a nadto dostosowuje nasze prawo do prawa Unii Europejskiej. Mając powyższe na uwadze, klub Platformy Obywatelskiej poprze omawiany projekt ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Tadeusz Wojtkowiak, Samoobrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#PoselTadeuszWojtkowiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona RP przedstawić stanowisko dotyczące sprawozdania Komisji Europejskiej w sprawie projektu ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#PoselTadeuszWojtkowiak">Celem projektowanej ustawy jest uzupełnienie przepisów dotyczących ochrony środowiska morskiego i regulacji zasad gospodarowania odpadami oraz pozostałościami ładunkowymi ze statków, jeśli chodzi o umowy międzynarodowe oraz przepisy prawa Unii Europejskiej. Głównie chodzi o dyrektywę 2000/59 Wspólnot Europejskich, Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 listopada 2000 r. dotyczącą portowych urządzeń do odbioru zanieczyszczeń powstających na statkach i różnych pozostałości ładunkowych. Wyżej wymieniona dyrektywa - art. 1 - ma na celu zmniejszenie emisji odpadów i pozostałości ładunkowych do morza przed polepszeniem dostępności do urządzeń portowych do odbioru odpadów. Jednocześnie ustala zasady opłat z tytułu kosztów utrzymania i eksploatacji urządzeń portowych, zgodnie z którymi koszty odbioru odpadów powinny być pokrywane w odpowiednim stopniu przez wszystkie statki. Taka konstrukcja opłat powinna zniechęcić do emisji zanieczyszczeń do morza i zapewnia niedyskryminujące traktowanie podmiotów. Międzynarodowa konwencja MARPOL 73/78, sporządzona w Londynie dnia 2 listopada 1973 r., wraz z wprowadzonymi do niej zmianami, protokołem uzupełniającym, również reguluje to, jakie odpady mogą być emitowane do środowiska morskiego, oraz nakłada na państwa członkowskie obowiązek ustanowienia norm, które zapewnią dostęp do odpowiednich portowych urządzeń do odbioru odpadów. Dyrektywa 2000/59 Wspólnot Europejskich nakazuje zapewnienie spójności przepisów z obowiązującymi porozumieniami regionalnymi, jak Konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego, konwencja helsińska, sporządzona w Helsinkach w dniu 9 kwietnia 1992 r. Konwencja helsińska z 1992 r. w sposób kompleksowy reguluje zasady dotyczące ochrony środowiska Morza Bałtyckiego, obejmując zagadnienia związane z ochroną wód, atmosfery, powierzchni ziemi. Wprowadzono zapis gwarantujący społeczeństwu szeroki dostęp do informacji oraz zasadę, że za zanieczyszczenia płaci zanieczyszczający, i do zapisu włączono zakaz rozmyślnego spalania odpadów lub innych substancji na morzu w celu ich termicznego zniszczenia, co zapewnia całkowitą zgodność z przepisami Międzynarodowej konwencji o zapobieganiu zanieczyszczaniu mórz przez zatapianie odpadów i innych substancji.</u>
          <u xml:id="u-322.2" who="#PoselTadeuszWojtkowiak">Podsumowując sprawozdanie komisji i debatę nad tym projektem, klub Samoobrona RP będzie głosował za przedstawionym projektem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Marek Suski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-323.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#PoselMarekSuski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rządowy projekt ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków uzupełnia obowiązujące obecnie przepisy dotyczące ochrony środowiska morskiego. Uregulowanie zasad gospodarowania odpadami na terenie portów i przystani morskich jest potrzebne. Uzasadnia je stan naszych wód morskich, który jest daleki od doskonałości. Warunki tlenowe panujące w warstwach przydennych strefy głębokowodnej były najgorsze w wieloleciu 1996-2000. Ten utrzymujący się od wielu lat deficyt tlenowy uniemożliwia bytowanie i rozwój nawet najbardziej odpornych na deficyty tlenowe gatunków makrozoobentosu. Sfera azoiczna, tj. całkowicie pozbawiona życia, utrzymuje się w niektórych regionach od 1996 r., np. w Głębi Gdańskiej, co świadczy o stałej tendencji, jeśli chodzi o tego typu zmiany.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#PoselMarekSuski">Występowanie słonolubnego gatunku Oithona similis w najgłębszych warstwach wód otwartego morza, przede wszystkim w rejonie Głębi Bornholmskiej, może świadczyć o ustępowaniu tego gatunku ze wschodniej i środkowej części akwenu, tym samym wskazuje na powolne pogarszanie się warunków środowiska południowego Bałtyku. Co prawda stan sanitarny plaż poprawił się w ostatnich latach, ale radykalna poprawa może nastąpić dopiero po wielu latach i wymaga kompleksowych zabiegów zapobiegania zanieczyszczeniu naszego morza.</u>
          <u xml:id="u-324.2" who="#PoselMarekSuski">Statki są jednym z elementów wpływających na zanieczyszczenie tego środowiska, dlatego trzeba podejmować działania minimalizujące złe skutki eksploatacji morza przez jednostki pływające. Jednym z takich działań są rozwiązania sprzyjające poprawie funkcjonowania portów. W tym miejscu należy ubolewać, że przedłożone przepisy uchwalamy tak późno. Nie mam tu oczywiście na myśli pory, choć ta też jest późna, jest już po godz. 2 w nocy, ale chodzi mi o to, że jest koniec lipca. Porty będą miały zaledwie kilka miesięcy na sprostanie wymogom tej ustawy, jeśli wejdzie ona w życie z dniem 1 stycznia 2003 r. Inną sprawą jest wprowadzenie 12-miesięcznego okresu zwłoki przy wprowadzaniu przepisów wynikających z Konwencji MARPOL. Nie ma przeszkód prawnych, aby ten okres był krótszy, można by było z tego skorzystać, na pewno skorzystałoby na tym środowisko morskie.</u>
          <u xml:id="u-324.3" who="#PoselMarekSuski">Ustawa, jak wcześniej powiedziałem, jest potrzebna i zawiera wiele korzystnych z punktu widzenia środowiska rozwiązań. Niestety, znalazły się w niej niepokojące stwierdzenia, że: ˝niektóre podmioty gospodarcze mogą być zwolnione z obowiązku stosowania przepisów ustawy˝. W rozdziale 3 zawarto delegację do wydania rozporządzenia regulującego tryb i zasady udzielania takich zezwoleń. Wydawać by się mogło, że tworzymy dobre prawo, ale prawo, które władzy pozostawia furtkę do uznaniowości, może być wykorzystywane do swoich partykularnych interesów, a SLD wielokrotnie już pokazało, że nie jest wolne od takich pokus. Pozostawienie takiej furtki niepokoi.</u>
          <u xml:id="u-324.4" who="#PoselMarekSuski">Jednak stan naszego morza jest tak zły, że pomimo zastrzeżeń co do szczelności tej ustawy skłania nas do poparcia zawartych w przedłożonym projekcie rozwiązań bez poprawek. Prawo i Sprawiedliwość poprze ten projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-324.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Stanisław Kalinowski, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#PoselStanislawKalinowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego pragnę przedstawić Wysokiej Izbie stanowisko w sprawie projektu rządowego ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#PoselStanislawKalinowski">Projekt przedmiotowej ustawy w swoim założeniu ma spełniać zadanie uzupełniające do obowiązujących aktualnie przepisów prawnych w zakresie ochrony środowiska morskiego oraz gospodarowania odpadami na terenie portów i przystani morskich. Konieczność uchwalenia i wprowadzenia w życie ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów i pozostałości ładunkowych statków wynika z potrzeby przystosowania prawa krajowego do przepisów Unii Europejskiej i konwencji międzynarodowych w zakresie ochrony środowiska morskiego. Ustawodawca w swoim projekcie określa zasady postępowania z odpadami i pozostałościami ze statków floty handlowej i rybackiej oraz żeglugi sportowo-rekreacyjnej w portach i przystaniach morskich. W trybie rozporządzenia Rady Ministrów została natomiast stworzona możliwość rozszerzenia przepisów ustawy na statki Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Policji i inne pełniące specjalną służbę państwową.</u>
          <u xml:id="u-326.2" who="#PoselStanislawKalinowski">Dla uniknięcia nieścisłości i wątpliwości przy stosowaniu przepisów ustawy jeden z rozdziałów poświęcono zdefiniowaniu zastosowanych pojęć oraz wyjaśniono przepisy o charakterze międzynarodowym, do których projektodawca się odwołuje. Przepisy ustawy będą obowiązywały głównie statki korzystające z portów i przystani morskich, podmioty zarządzające portami i przystaniami morskimi, inne podmioty zarządzające terenami znajdującymi się w granicach portów lub przystani morskich. Dopuszcza się wyłączenie niektórych podmiotów w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej w związku z obowiązującymi przepisami z dnia 16 marca 1995 r. o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki. Ustawa określa obowiązki podmiotów zarządzających portami lub przystaniami morskimi w zakresie stworzenia statkom dostępu do odpowiednich portowych urządzeń odbiorczych. Dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania portowych urządzeń odbiorczych wprowadza się obowiązek sporządzania okresowych raportów dotyczących i stanu, i wydajności. Informacje o gotowości portowych urządzeń odbiorczych muszą być dostępne dla statków. Projektodawca, mając na względzie ochronę środowiska, wprowadza obowiązek opracowania przez podmioty zarządzające portami lub przystaniami morskimi planów gospodarowania odpadami statkowymi, zatwierdzanych w trybie decyzji administracyjnej. Podobnie jak w ustawodawstwie innych państw przepisy ustawy przewidują obowiązek ustalenia takiego systemu opłat, aby wszystkie statki miały udział w pokrywaniu kosztów eksploatacyjnych portowych urządzeń odbiorczych. Nad przestrzeganiem przepisów ustawy będzie czuwać minister właściwy do spraw gospodarki morskiej, do którego w praktyce należą kwestie ochrony środowiska morskiego. Ustawa jednocześnie wprowadza zmiany w obowiązujących przepisach dotyczących ustaw: o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej, o portach i przystaniach morskich.</u>
          <u xml:id="u-326.3" who="#PoselStanislawKalinowski">Zdaniem naszego klubu projektowaną ustawę należy traktować jako regulację prawną konieczną ze względu na dostosowanie naszego prawa do standardów międzynarodowych, ale jednocześnie przejściową. Widzimy konieczność skodyfikowania w przyszłości w jednej ustawie morskiej przepisów kilku ustaw szczegółowych uchwalanych w różnych okresach, często normalizujących zaistniałą rzeczywistość, a dotyczących zasad korzystania przez użytkowników z akwenów morskich, portów i przystani z uwzględnieniem wymogów w zakresie ochrony środowiska morskiego i nabrzeży. Wnosimy o przyjęcie proponowanej ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Maciej Giertych, Liga Polska Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#PoselMaciejGiertych">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków jest jednym z projektów ustaw uchwalanych w tej Izbie na życzenie Unii Europejskiej. Jest dyrektywa unijna, a konkretnie dyrektywa 2000/59/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z 27 listopada 2000 r., i my potulnie dostosowujemy do niej nasze ustawodawstwo, co rząd jako projektodawca tej ustawy wyraźnie deklaruje w druku nr 660. Ustawa, cytuję, ˝ma na celu dostosowanie polskiego ustawodawstwa do prawa Unii Europejskiej˝. To wręcz zadziwiające, że w całym uzasadnieniu do projektu ustawy jest mowa wyłącznie o spełnianiu wymogów unijnych. Ani razu nie ma mowy o pożytkach dla nas, dla Polski. Pierwszą reakcją na taką deklarację jest pokusa, by projekt odrzucić jako nam zbędny. Po bliższym zapoznaniu się z projektem okazuje się jednak, że chodzi o interes nasz własny, a właściwie wspólny krajom bałtyckim. Chodzi o niedopuszczenie do zanieczyszczania Bałtyku przez statki zrzucające swoje śmiecie do morza. Zakazy są już od dawna i uregulowania międzynarodowe w tej sprawie, ale bardzo trudno je egzekwować na morzu. Stąd też pojawił się pomysł, by zmuszać statki do zostawiania swoich odpadów w portach przez pobieranie od nich opłat na ten cel - opat związanych nie z ilością tych odpadów, ale z tonażem statku. W ten sposób statek, który już w ramach opłaty tonażowej zapłacił portowi za oddanie swych odpadów, nie omieszka tego dokonać. Porty jednak muszą być do tego przygotowane. I tego właśnie dotyczy omawiany projekt ustawy. Jest więc on dla Polski, kraju leżącego nad Bałtykiem i zgarniającego na swych plażach zanieczyszczenia tego akwenu, niewątpliwie bardzo korzystny. Wprowadzenie tej ustawy zredukuje zanieczyszczenia Bałtyku, a to jest już argument, który przemawia.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#PoselMaciejGiertych">Ustawa zasługuje na poparcie tym bardziej, że nie rodzi skutków finansowych dla budżetu państwa. Omawiane opłaty pokryją koszty przejmowania i utylizacji odpadów. Stwarzają też miejsca pracy w portach. Z tego powodu ustawa ta otrzyma poparcie Ligi Polskich Rodzin. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-328.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Jan Sztwiertnia, Unia Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#PoselJanSztwiertnia">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy mam zaszczyt przedstawić opinię o rządowym projekcie ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków (druk nr 714 wraz z erratą).</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#PoselJanSztwiertnia">Projektowana ustawa jest aktem prawnym uzupełniającym obecne przepisy prawne dotyczące ochrony środowiska morskiego. Jednak podstawowym celem jest dostosowanie prawa polskiego w zakresie odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków i gospodarowania nimi do obowiązujących w tym zakresie umów międzynarodowych oraz przepisów prawa Unii Europejskiej. Projekt wprowadza zgodnie z wytycznymi wspólnotowymi, tj. dyrektywą 2000/59 WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 listopada 2000 r., obowiązek w zakresie zapewnienia dostępności portowych urządzeń do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych. Ustala jednocześnie zasady określania opłat z tytułu kosztów utrzymania i eksploatacji urządzeń portowych. Projekt ustawy w poszczególnych przepisach odwołuje się do odpowiednich międzynarodowych konwencji, m.in. do Konwencji o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego, sporządzonej w Helsinkach 4 kwietnia 1992 r., Międzynarodowej konwencji o zapobieganiu zanieczyszczeń morza przez statki (konwencji Marpol), Konwencji o zapobieganiu zanieczyszczeń mórz przez statki, przez zatapianie odpadów i innych substancji, sporządzonej w Moskwie, Waszyngtonie, Londynie i Meksyku 29 grudnia 1972 r. oraz zaleceń przyjętych przez Komisję Helsińską w marcu 1996 r. ˝Bałtycka strategia w zakresie portowych urządzeń odbierających odpady powstające na statkach˝.</u>
          <u xml:id="u-330.2" who="#PoselJanSztwiertnia">Wysoki Sejmie! Z uwagi na zbyt późną porę, jak również fakt, że rozwiązania ustawowe przedstawił poseł sprawozdawca, a także częściowo poprzednicy zabierający głos w imieniu klubów, nie będę omawiał poszczególnych rozwiązań zawartych w projekcie ustawy, natomiast celowo zwróciłem uwagę, że ustawa opiera się na rozwiązaniach zawartych w międzynarodowych konwencjach mających na celu ochronę i poprawę stanu środowiska morskiego.</u>
          <u xml:id="u-330.3" who="#PoselJanSztwiertnia">Opracowany projekt ustawy uwzględnia w sposób optymalny uwarunkowania realizacji ustawy i sposób wdrożenia jej w życiem. Bierze również pod uwagę realność spełnienia przepisów przez polskie porty i przystanie morskie.</u>
          <u xml:id="u-330.4" who="#PoselJanSztwiertnia">Reasumując, Klub Parlamentarny Unii Pracy jest za uchwaleniem ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych statków. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-330.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-331.2" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Nie ma potrzeby zabrania głosu przez sprawozdawcę komisji ani przez pana ministra, jeśli dobrze odczytuję.</u>
          <u xml:id="u-331.3" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-331.4" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Poseł Andrzej Namysło, sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#PoselAndrzejNamyslo">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Przepraszam, że o tak późnej porze zabrałem jeszcze głos, ale wypowiedź pana posła Giertycha wymaga pewnego skomentowania. Otóż wynikało z niej, że głównym celem przygotowania tego projektu ustawy i poddania go pod dyskusję było dostosowanie naszego prawa do prawodawstwa Unii Europejskiej. Tymczasem zarówno z treści ustawy, jak i z uzasadnienia wynika, że to dostosowanie zostało przeprowadzone jakby przy okazji, bo jednak podstawowym celem ustawy było stworzenie uregulowań, które określałyby zasady gospodarowania odpadami i pozostałościami ładunkowymi ze statków w portach i przystaniach morskich. Chodzi przede wszystkim o to, by ta gospodarka odpadami chroniła nasze środowisko naturalne. A że przy okazji jesteśmy zobowiązani umowami międzynarodowymi do respektowania pewnych zasad, to znalazły się tu także zapisy dostosowujące nasze prawo do prawa międzynarodowego. Warto na to zwrócić uwagę, by nie odnieść wrażenia, że to nos jest dla tabakiery, a nie tabakiera dla nosa. Tu akurat występuje poprawna zależność. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-333.2" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy w najbliższym bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-333.3" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-333.4" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-333.5" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Czy są jeszcze chętni do zabrania głosu oprócz zgłoszonych już pani poseł Gertrudy Szumskiej i pana posła Józefa Laskowskiego?</u>
          <u xml:id="u-333.6" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-333.7" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam zatem za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-333.8" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pani poseł Gertruda Szumska, Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#PoselGertrudaSzumska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zarząd Stoczni Gdynia, chcąc przejąć Stocznię Gdańską w lipcu 1998 r., pomimo faktu, że ˝Stocznia Gdyńska posiadała ok. 250 mln zł zobowiązań związanych ze stratami w ostatnich latach˝ - to jest cytat z ˝Dziennika Bałtyckiego˝ z dnia 18 czerwca 1998 r., obiecywał złote góry: harmonijny rozwój, poczucie stabilizacji życiowej oraz satysfakcji zawodowej, budowę suchego doku itd. Wystarczyło kilka lat, a okazało się to jednym wielkim blefem. Drastycznie ogranicza się ilość budowanych w stoczni statków i zwalnia się pracowników. W związku z tym należy poszukać odpowiedzi na następujące pytania:</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#PoselGertrudaSzumska">Pierwsze. Dlaczego nie realizuje się zobowiązań złożonych załodze Stoczni Gdańskiej SA w upadłości oraz ministrowi skarbu państwa w dniu 17 lipca 1998 r. przedstawionych w oświadczeniu zarządu Stoczni Gdynia SA, skierowanym do załogi Stoczni Gdańskiej SA w upadłości, które stanowiło załącznik do oferty zakupu naszej stoczni przez Stocznię Gdynia SA?</u>
          <u xml:id="u-334.2" who="#PoselGertrudaSzumska">Drugie. Dlaczego Stocznia Gdańska - Grupa Stoczni Gdynia nie jest samodzielnym podmiotem gospodarczym, jakim przecież miała być? Znawcy problemów zarządzania i organizacji pracy uważają, że tak duża firma, jaką jest Stocznia Gdańska, w której praktycznie zlikwidowano działy: marketingu, handlowy, biura projektowo-technologicznego i zaopatrzenia, nie może być podmiotem zdolnym do samodzielnego istnienia na rynku, a tym samym nie może być dla armatorów pełnoprawnym partnerem? Likwidować potrafi każdy, tworzyć tylko niewielu.</u>
          <u xml:id="u-334.3" who="#PoselGertrudaSzumska">Pytanie trzecie. Dlaczego nie rozpoczęto budowy trzeciego, największego w Polsce suchego doku oraz nie przeznaczono w okresie pierwszych kilku lat 80-100 mln dolarów na rozbudowę stoczni? Gdzie podziały się pieniądze przeznaczone na ten cel? Czy w ogóle one były? Czy nie był to zwykły kupiecki blef? W efekcie Stocznia Gdańska jest jedyną obecnie stocznią w Europie nieposiadającą własnych urządzeń wodujących, tzn. pochylni, które są wydzierżawiane od Synergii 99 - spółki, która przejmując tereny Stoczni Gdańskiej pomnożyła swój kapitał z 4 tys. aż do 93 304 tys. zł. Śledztwo w tej sprawie prowadzi Prokuratura Apelacyjna w Gdańsku. Przypominamy, że Stocznia Gdańska jest jedną z najbardziej znanych w świecie stoczni nie tylko z tego powodu, że powstała tu ˝Solidarność˝, lecz głównie ze względu na zbudowanie w niej - od początku do końca, tzn. od projektu do zdania armatorowi statku - ponad 980 wysokiej jakości statków. Naprawdę mało jest w świecie stoczni, które dorównywały nam w tych osiągnięciach.</u>
          <u xml:id="u-334.4" who="#PoselGertrudaSzumska">Czwarte pytanie. Dlaczego w sposób instrumentalny traktuje się załogę Stoczni Gdańskiej - załogę, która już kolejny raz przeżywa stres związany z tzw. restrukturyzacją? Restrukturyzacja bez żadnego konstruktywnego programu naprawczego, bez wiarygodnego programu produkcji, polegająca jedynie na zwalnianiu ludzi z pracy nie jest restrukturyzacją.</u>
          <u xml:id="u-334.5" who="#PoselGertrudaSzumska">Pytanie piąte. Dlaczego nie realizuje się programu produkcji zgłoszonego w sądzie gospodarczym rejestrowym w dniu 31 sierpnia 1998 r., który pan prezes Banach przedstawił załodze stoczni jako świetlaną przyszłość? Czy program ten był kolejnym blefem zarządu Stoczni Gdynia i prezesów Stoczni Gdańskiej?</u>
          <u xml:id="u-334.6" who="#PoselGertrudaSzumska">Szóste pytanie. Dlaczego do dnia dzisiejszego nie zostały zrealizowane polecenia wykonawcze do zarządzenia zarządu nr 4/2002 z dnia 16 kwietnia 2002 r. w sprawie organizacji Stoczni Gdańskiej - nowe zakresy działalności, odpowiedzialności i struktury zatrudnienia?</u>
          <u xml:id="u-334.7" who="#PoselGertrudaSzumska">Wielu pracowników byłej Stoczni Gdańskiej po ogłoszeniu w środkach masowego przekazu wyżej wymienionego oświadczenia zarządu Stoczni Gdańskiej - Grupa Stoczni Gdynia uwierzyło w deklarowany w nim ˝znaczący wzrost zarobków w zmodernizowanej stoczni oraz poczucie w niej stabilizacji życiowej i satysfakcji zawodowej˝, zwolniło się z dotychczasowej pracy i powróciło do starej stoczni. Zależało im na odbudowaniu swojego dawnego zakładu. W podziękowaniu za to dzisiaj zwalnia się ich z pracy pod pozorem restrukturyzacji, przy jednoczesnym drastycznym zmniejszeniu produkcji. W obecnej chwili ze względu na gigantyczne bezrobocie, jakie istnieje na rynku pracy, nie mają oni szans na znalezienie jakiejkolwiek pracy, a tym samym skazuje się ich na tzw. wegetację.</u>
          <u xml:id="u-334.8" who="#PoselGertrudaSzumska">Przepraszam, panie marszałku, czy mogę dokończyć? Tylko do końca strony...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Minuta jeszcze, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#PoselGertrudaSzumska">Takie działania zarządu powodują wśród pracowników naszego zakładu ciągłe poczucie stresu, niepokoju oraz zagrożenia wynikającego z utraty pracy i stanowią klasyczny przykład tzw. mobbingu. Dlatego też zarówno organizacje związkowe, jak i cała załoga stanowczo powinny domagać się dotrzymania zadeklarowanych załodze Stoczni Gdańskiej zobowiązań, a więc działań na rzecz jej rozwoju, nie zaś, jak wszystko na to wskazuje, nieuchronnej likwidacji. Odnosimy wrażenie, że właściciel stoczni wobec toczących się przeciw niemu śledztw w prokuraturze oraz spraw sądowych związanych z zakupem stoczni (w Prokuraturze Generalnej, w prokuraturze apelacyjnej, w sądach: rejonowym, pracy, apelacyjnym i Sądzie Najwyższym, Międzynarodowym Trybunale w Strasburgu, sprawy karnej syndyka oraz notariusza, którzy mogą zostać skazani przez sąd na karę powyżej 3 lat więzienia, a takie przestępstwo jest już zbrodnią - wtedy nabycie majątku w następstwie zbrodni z mocy prawa jest nieważne) zachowuje się jak paser. Nie czekając na prawomocny wyrok sądu w sprawie sprzedaży stoczni, pozbywa się on trefnego towaru, zwalnia ludzi z pracy, wyprowadza majątek stoczniowy poprzez spółki, czyli realizuje stan faktów dokonanych. Jak widać, skrupulatnie wykorzystuje on ku temu idealny pretekst, a mianowicie znane wszystkim trudności w przemyśle stoczniowym. Przedstawiona sytuacja stanowi drugą stronę tego samego medalu, jakim jest Stocznia Gdańska - Grupa Stoczni Gdynia, lecz widzianą od dołu, oczyma wrażliwego na niesprawiedliwość stoczniowca. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-337.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Józef Laskowski, Samoobrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#PoselJozefLaskowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#PoselJozefLaskowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oświadczenie. Dzień Policjanta to dobry czas na bardziej wnikliwe przyjrzenie się pracy i warunkom pracy wszystkich funkcjonariuszy Policji. Być może kwestia, o której chcę powiedzieć, inaczej wygląda w Warszawie, w centralnych jednostkach. Jak wygląda dzień powszedni policjanta pracującego w niewielkich komendach, komisariatach i rewirach? Ten dzień nie wygląda zbyt różowo, bo przecież sama służba policyjna niesie ze sobą w większym stopniu konieczność narażania własnego życia i zdrowia niż przyjemność. Ważne jednak, by jej pełnienie dawało satysfakcję, a z tym jest już gorzej, i nie wynika to z winy lub złej woli funkcjonariuszy Policji. Zwykli policjanci są oddani swej pracy i obowiązki wypełniają w poczuciu konieczności zapewnienia bezpieczeństwa społeczności lokalnej. Należy stworzyć im odpowiednie, godne warunki pracy, a tak nie jest. Sami policjanci nie chcą się skarżyć. Uważają, że żalenie się nic nie pomoże, a swoją pracę muszą i tak wykonać.</u>
          <u xml:id="u-338.2" who="#PoselJozefLaskowski">Niskie nakłady finansowe na Policję powodują, że przy wykonywaniu podstawowych zadań napotykają oni ogromne bariery. Jako przykład może posłużyć w tym przypadku sprawa chociażby paliwa. Często zdarza się, iż patrole nie mogą wyjechać na miejsce przestępstwa, ponieważ brakuje paliwa, wyczerpane są miesięczne limity. Wiele do życzenia pozostawia sprzęt, który funkcjonariusze mają do dyspozycji. Brakuje również pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-338.3" who="#PoselJozefLaskowski">Życzę policjantom pomyślności w służbie zawodowej. Z poważaniem, poseł Józef Laskowski. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-338.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Zarządzam przerwę do godz. 9 rano.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 2 min 32)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>